หน่วยที่ 1 1...11.4 การค านวณหาค าต าง ๆ...
TRANSCRIPT
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 5
รหส 3104-2003 หนวยท 11
ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
11.1 การสญเสยในหมอแปลงไฟฟา 11.2 ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทพกดใด ๆ ของหมอแปลงไฟฟา 11.3 ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา 11.4 การค านวณหาคาตาง ๆ ในการหาประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา 11.5 ภาวะทท าใหเกดประสทธภาพสงสดของหมอแปลงไฟฟา 11.6 ประสทธภาพตลอดวน 11.7 การค านวณหาประสทธภาพตลอดวน
1. แสดงความรเกยวกบประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา 2. ปฏบตการทดลองหาประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
1. อธบายการสญเสยในหมอแปลงไฟฟาได 2. อธบายก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทพกดใด ๆ ของหมอแปลงไฟฟาได 3. อธบายประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาได 4. ค านวณหาคาตาง ๆ ในการหาประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาได 5. อธบายภาวะทท าใหเกดประสทธภาพสงสดของหมอแปลงไฟฟาได 6. อธบายประสทธภาพตลอดวนได 7. ค านวณหาประสทธภาพตลอดวนได
หวขอเรอง (Topics)
วตถประสงคเชงพฤตกรรม (Behavioral Objectives)
สมรรถนะยอย (Element of Competency)
หนวยท 11
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 6
รหส 3104-2003 หนวยท 11
11.1 การสญเสยในหมอแปลงไฟฟา
หมอแปลงไฟฟาเปนเครองกลไฟฟาทมคาการสญเสยนอยกวาเครองกลไฟฟาประเภทมอเตอรไฟฟาและเครองก าเนดไฟฟา ทงนกเพราะวาหมอแปลงไฟฟานนไมมการสญเสยทางกล ดงนนจงท าใหหมอแปลงไฟฟามการสญเสยเพยง 2 สวน ไดแก การสญเสยในแกนเหลกและการสญเสยในขดลวดทองแดง 11.1.1 การสญเสยในแกนเหลก การสญเสยสวนนจะเกดขนในแกนเหลกของหมอแปลงไฟฟา แบงออกไดเปน 1. การสญเสยจากฮสเทอรซส เกดขนเนองจากเสนแรงแมเหลกมการเปลยนแปลงขนาดและทศทางตลอดเวลาตามความถของไฟฟากระแสสลบทจายเขามาดงนนเมอพจารณาจากรปท 11.1 (ก) เมอครงไซเกลบวกเขามาจายใหกบขดลวดของหมอแปลง กท าใหเสนแรงแมเหลกเปลยนแปลงตามไฟฟากระแสสลบและมทศทางตามเขมนาฬกา ซงเสนแรงแมเหลกนท าใหโมเลกลของแกนเหลกเรยงตวเปนแบบ N-S และ N-S รอบแกนเหลกตามทศทางของเสนแรงแมเหลกเชนเดยวกน
(ก) เมอครงไซเกลบวกเขามาจายใหกบขดลวด
(ข) เมอครงไซเกลลบเขามาจายใหกบขดลวด รปท 11.1 การเกดฮสเทอรซสในแกนเหลก
จากรปท 11.1 (ข) เมอครงไซเกลลบเขามาจายใหกบขดลวดของหมอแปลงไฟฟา กท าใหเสนแรง -แมเหลกเปลยนแปลงไปตามไฟฟาสลบและมทศทางทวนเขมนาฬกา ซงเสนแรงแมเหลกนท าใหโมเลกลของแกนเหลกเรยงตวเปนแบบ S-N และ S-N รอบแกนเหลก ตามทศทางของเสนแรงแมเหลกและเกดการกลบทศทางของโมกลในแกนเหลก ในการกลบตวของโมเลกลตองใชพลงงานสวนหนงซงพลงงานทใชไปกคอก าลงสญเสยซงออกมาอยในรปของความรอน
i N S
N S
N S
N S
N S
N S
i
t
i
S N
S N
S N
S N
S N
S N
i
t
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 7
รหส 3104-2003 หนวยท 11
2. การสญเสยจากกระแสไหลวน เกดจากกระแสไฟฟาทไหลวนภายในแกนเหลกของหมอแปลงไฟฟาซงพจารณาไดจากรปท 11.2 (ก) ถาใหแกนเหลกของหมอแปลงไฟฟาเปนแกนเหลกตน เมอจายไฟฟากระแสสลบเขามากท าใหสนามแมเหลกเกดการเปลยนแปลงและตดกบแกนเหลกตนตลอดเวลาท าใหเกดแรงดนไฟฟาเหนยวน าขน เนองจากแกนเหลกตนมคาความตานทานและครบวงจรในตวมนเอง จงท าใหเกดกระแสไหลวนและมทศทางตามรปท 11.2 (ข) ถาตองการลดกระแสไหลวนทแกนเหลกของหมอแปลงไฟฟา กท าไดโดยลดพนทการไหลของกระแสไหลวนโดยท าเปนเหลกแผนบางแลวน ามาอดซอนกน (ธวชชย อตถวบลยกล, 2545: 36) ดงรปท 11.2 (ค)
(ก) การเกดกระแสไหลวนในแกนเหลกตน
(ข) แกนเหลกตนเมอยงไมแบงสวน (ค) แกนเหลกเมอแบงออกเปน 2 สวนและ 4 สวน
รปท 11.2 การเกดกระแสไหลวนในแกนเหลกและทศทางเมอแบงออกเปนสวน ๆ
จากรปท 11.2 (ค) เมอแบงแกนเหลกตนออกเปน 2 สวนและ 4 สวน โดยแกนเหลกทแบงออกไปไมถงกนและท าใหเกดกระแสไหลวนในแตละสวนลดลง สงผลใหก าลงไฟฟาสญเสยจากกระแสไหลวนลดลงดวย การสญเสยทแกนเหลกนจะขนอยกบความถและความหนาแนนของเสนแรงแมเหลก เนองจากความถของแหลงจาย ความหนาแนนของเสนแรงแมเหลกคงทและแรงดนไฟฟาทจายเขามามคาคงท ดงนนการสญเสยนจะมคาคงทดวยโดยไมเปลยนแปลงไปตามกระแสไฟฟาโหลด 11.1.2 การสญเสยในขดลวดทองแดง เนองจากหมอแปลงไฟฟาพนจากขดลวดทองแดงทงสองดานจงมคาความตานทานจากขดลวดปฐมภมและทตยภม ดงนนเ มอมกระแสไฟฟาไหลผานขดลวดกท าใหเกดก าลงไฟฟาขนทขดลวดทงสองซงเปนก าลงไฟฟาทสญเสยไปและออกมาในรปของความรอน แบงออกเปน
กระแสไหลวนและทศทาง
กระแสไหลวนและทศทาง แกนเหลกเมอมองจากดานบน
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 8
รหส 3104-2003 หนวยท 11
1. การสญเสยจากขดลวดทองแดงทางดานปฐมภม 2. การสญเสยจากขดลวดทองแดงทางดานทตยภม
ก าหนดให Pco1 ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงทางดานปฐมภม
Pco2 ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงทางดานทตยภม
จากวงจรสมมลของหมอแปลงไฟฟาเมอพจารณาเฉพาะคาความตานทาน
รปท 11.3 วงจรสมมลของหมอแปลงไฟฟา
จากวงจรสมมลของหมอแปลง รปท 11.3 ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงหาได ดงน
1coP 121RI ….. (11.1)
2coP 222RI ….. (11.2)
ดงนนก าลงไฟฟาสญเสยทงหมดของขดลวด )P( co
coP 2 1 coco P P ….. (11.3)
นอกจากนการหาก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทงหมดยงหาไดจากการยายคาตาง ๆ ไดดงน
จากทางดานทตยภมมาไวทางดานปฐมภม
coP 1eq21RI ….. (11.4)
จากทางดานปฐมภมมาไวทางดานทตยภม
coP 2eq22RI ….. (11.5)
การสญเสยทขดลวดทองแดงนมคาไมคงทโดยเปลยนแปลงไปตามกระแสไฟฟาทโหลด นนคอถากระแสไฟฟาทโหลดเพมขนก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงกมคาเพมขนตามไปดวย จากการสญเสยของหมอแปลงไฟฟา ซงประกอบดวยการสญเสยในแกนเหลกและการสญเสยในขดลวดทองแดง สามารถน ามาเขยนเปนเสนกราฟก าลงไฟฟาสญเสย ดงรปท 11.4
ขดลวดดาน ปฐมภม
ขดลวดดาน ทตยภม
R1 R2
I1 I2 โหลด
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 9
รหส 3104-2003 หนวยท 11
รปท 11.4 เสนกราฟก าลงไฟฟาสญเสยของหมอแปลงไฟฟาเมอกระแสไฟฟาทโหลดเปลยนแปลง
จากรปท 11.4 เหนวาเสนกราฟก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลกมคาคงทไมเปลยนแปลงไปตามกระแสไฟฟาทโหลด สวนเสนกราฟการสญเสยในขดลวดทองแดงทงสองดานของหมอแปลงไฟฟาจะเปลยนแปลงไปตามกระแสไฟฟาทโหลดยกก าลงสอง )RI หรอ RI( 1eq
212eq
22
11.2 ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทพกดใด ๆ ของหมอแปลงไฟฟา
ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงนนเปนก าลงไฟฟาทสญเสยจากหมอแปลงไฟฟาเมอจายโหลดเตมพกดหรอไดจากการทดสอบหมอแปลงไฟฟาขณะลดวงจรเปนก าลงไฟฟาสญเสยจากขด-ลวดทองแดงเมอเตมพกดเชนเดยวกน แตถาหมอแปลงไฟฟานนจายโหลดนอยกวาพกดหรอมากกวาพกดท าใหการสญเสยจากขดลวดทองแดงนนเปลยนแปลงตามไปดวย ซงสามารถหาคาไดทโหลดตาง ๆ กนดงน ก าหนดให coP ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงทงหมดเมอจายโหลดเตมพกด
conP ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงทงหมดเมอจายโหลดทพกดใด ๆ
และ n จ านวนเทาทพกดใด ๆ ของหมอแปลงไฟฟาเมอจายโหลดเทยบกบพกด
จาก Pco eqRI 2
ดงนนจ านวนเทาทพกดใด ๆ Pcon eqR)I (n 2
และอตราสวนของก าลงไฟฟา cocon
PP
eq
2eq
2
RIR)nI(
cocon
PP
eq
2eq
22
RIRIn
2n
Pcon coPn2 ….. (11.6)
P (W)
I (A)
ก าลงไฟฟาสญเสย ในขดลวดทองแดง
ก าลงไฟฟาสญเสย ในแกนเหลก
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 10
รหส 3104-2003 หนวยท 11
11.3 ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
ก าลงอนพตทจายเขามาใหกบหมอแปลงเปนก าลงไฟฟา และมก าลงไฟฟาบางสวนไดสญเสยไปในแกนเหลกและในขดลวด โดยก าลงทเหลอเปนก าลงไฟฟาทางเอาตพต ถาก าหนดใหอตราสวนระหวางก าลงไฟฟาเอาตพตกบก าลงไฟฟาอนพตกคอประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
100
งหมดสญเสยท ก าลงไฟฟา พตก าลงเอาตพตก าลงเอาต
100 ตก าลงอนพพตก าลงเอาต
พประสทธภา
100 P P
P
100 PP
lossoutout
inout
η
η
2 222 pf kVA cosIV Pout cocloss P P P
11.4 การค านวณหาคาตาง ๆ ในการหาประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
ตวอยางท 11.1 หมอแปลงไฟฟา 1 เฟส 25 kVA ขนาดแรงดน 2200/250 V มคาความตานทานจากขดลวดปฐมภมและทตยภมเปน 1.5 และ 0.01936 ตามล าดบ เมอจายโหลดเตมพกดทคาตว-ประกอบก าลง 0.8 ลาหลงและมก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลก 260 W จงค านวณหา ก. ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทงหมด
ข. ก าลงไฟฟาสญเสยทงหมด ค. ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา วธท า โจทยก าหนดคาตาง ๆ ดงน
V1 2200 V และ V2 250 V
R1 1.5 และ R2 0.01936
Pf2 0.8 ลาหลง และ Pc 260 W
พกดหมอแปลงไฟฟา 25 kVA
a 2
1VV
2502200 8.8
1I 1V
kVA 220010 25 3 11.36 A
….. (11.7)
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 11
รหส 3104-2003 หนวยท 11
2I 2V
kVA 25010 25 3 100 A
ก. ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงทงหมด 1coP 1
21RI 1.5 )36.11( 2
W5.193 2coP 2
22RI 0.01936 )100( 2
W6.193 coP 2co 1co PP 6.1935.193 coP W1.387 ก าลงไฟฟาสญเสยจากขดลวดทองแดงทงหมดมคาเทากบ 387.1 W ตอบ
หรอหาไดจาก coP 1eq21RI
โดย 1eqR 22
1 Ra R )01936.08.8( 5.1 2
3
coP 1eq21RI 3 )36.11( 2
W1.387 จะเหนวาค าตอบมคาเทากน
ข. ก าลงไฟฟาสญเสยทงหมด lossP coP cP
387.1260 lossP W647.1
ก าลงไฟฟาสญเสยทงหมดมคาเทากบ 647.1 W ตอบ ค. ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
kW 20 W 10 20
8.0 10 25 pf kVA P3
32out
% 87.96
100 1.647 10 20
10 20
100 P PP
3
3lossout
out
η
ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟามคาเทากบ 96.87 % ตอบ
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 12
รหส 3104-2003 หนวยท 11
ตวอยางท 11.2 หมอแปลงไฟฟา 1 เฟส 75 kVA ขนาดแรงดน 3300/400 V จากการทดสอบ มดงน
แรงดน (V) กระแส (A) ก าลงไฟฟา (kW) ทดสอบแบบเปดวงจร (เปดวงจรทางดานปฐมภม) 400 7.5 1.4 ทดสอบแบบลดวงจร (ลดวงจรทางดานทตยภม) 230 22.73 2.5
ถาหมอแปลงไฟฟาตวนจายโหลดออกไป 23 และ เตมพกด ,4
3 ,21 เทาของพกดของหมอแปลงไฟฟา
ทคาตวประกอบก าลง 0.8 ลาหลง จงค านวณหา ก. ก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลก ข. ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทงหมดทจายโหลดพกดคาตาง ๆ
ค. ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาทจายโหลดพกดคาตาง ๆ วธท า โจทยก าหนดคาตาง ๆ ดงน ทดสอบเปดวงจร (เปดวงจรทางดานปฐมภม) kW 4.1PP c 0 ทดสอบลดวงจร (ลดวงจรทางดานทตยภม) kW 5.2PP co sc
V1 3300 V และ V2 400 V
พกดหมอแปลงไฟฟา 75 kVA และ pf2 0.8 ลาหลง
ก. ก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลก การทดสอบแบบเปดวงจร ก าลงไฟฟาทไดจากวตตมเตอรเปนก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลกทงหมดและไมวาหมอแปลงไฟฟาจะจายโหลดไปเทาใดกตามก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลกมคาคงท oP cP kW 4.1
ก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลกมคาเทากบ 1.4 kW ตอบ ข. ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทงหมดทจายโหลดพกดคาตาง ๆ
การทดสอบแบบลดวงจร ก าลงไฟฟาทไดจากวตตมเตอรเปนก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทงหมดและเปลยนแปลงไปตามโหลดพกดคาตาง ๆ scP coP kW 5.2
เมอจายโหลดท 21 ของพกดจะได
)2/1(coP coPn2 kW 5.2 21 2)(
kW 625.0
ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงท 21 ของพกดมคาเทากบ 0.625 kW ตอบ
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 13
รหส 3104-2003 หนวยท 11
เมอจายโหลดท 43 ของพกดจะได
)4/3(coP coPn2 kW 5.2 43 2)(
kW 406.1
ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงท 43 ของพกดมคาเทากบ 1.406 kW ตอบ
เมอจายโหลดทเตมพกดจะได
)1/1(coP coPn2 kW 5.2 11 2)(
kW 5.2 ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงทเตมพกดมคาเทากบ 2.5 kW ตอบ
เมอจายโหลดท 23 ของพกดจะได
)2/3(coP coPn2 kW 5.2 23 2)(
kW 625.5
ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทองแดงท 23 ของพกดมคาเทากบ 5.625 kW ตอบ
ค. ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาทจายโหลดพกดคาตาง ๆ
เมอจายโหลดท 21 ของพกดจะได
outP 2pf kVA 21
0.8 10 75 21 3
kW 30 W 10 30 3
100 P PP
lossout
out
100 kW) 0.625 kW 4.1( kW 30kW 30
% 93.67
ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาท 21 ของพกดมคาเทากบ 93.67 % ตอบ
เมอจายโหลดท 43 ของพกดจะได
outP 2pf kVA 43
0.8 10 75 43 3
kW 45
100 P PP
lossout
out
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 14
รหส 3104-2003 หนวยท 11
100 kW) 1.406 kW 4.1( kW 45kW 45
% 94.13
ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาท 43 ของพกดมคาเทากบ 94.13 % ตอบ
outP 2pf kVA 0.8 10 75 3 kW 60
100 P PP
lossout
out
100 kW) 2.5 kW 4.1( kW 60kW 60
% 93.89
ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาทเตมพกดมคาเทากบ 93.89 % ตอบ
เมอจายโหลดท 23 ของพกดจะได
outP 2pf kVA 23
0.8 10 75 23 3
kW 90
100 P PP
lossout
out
% 92.76 100 kW) 5.625 kW 4.1( kW 90kW 90
ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟาท 23 ของพกดมคาเทากบ 92.76 % ตอบ
11.5 ภาวะทท าใหเกดประสทธภาพสงสดของหมอแปลงไฟฟา
จากการเปลยนแปลงของกระแสไฟฟาทโหลด ท าใหเกดก าลงไฟฟาเอาตพตและก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทงหมดเกดการเปลยนแปลงไปดวย แตก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลกมคาคงทไมเปลยนแปลงไปตามกระแสไฟฟาทโหลด จากการเปลยนแปลงของก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดนจะมคาหนงทท าใหเกดประสทธภาพสงสด ซงหาคาไดดงน เมอ coP ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทงหมดเมอจายโหลดเตมพกด โดย coP 1eq
21RI 2eq
22RI
และ cP ก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลก
จากสมการของประสทธภาพ lossout
outP P
P
C02P P P
Pcout
out
RI P cosIV
cosIV
eq222c222
222
เมอจายโหลดเตมพกดจะได
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 15
รหส 3104-2003 หนวยท 11
จากเรองคาสงสดและคาต าสดท าการอนพนธ (Differentiate) คา เทยบกบ I2 แลวใหมคาเทากบศนย
จะได 2dI
d 0
2dId )(
RI P cosIVcosIV
eq222c222
222
0= 2eq2
22c222
eq222c222
2222222
2eq2
22c222
)RI P cosIV(
)RI P cosIV(dId)cosIV()cosIV(dI
d )RI P cosIV(
0 )R2I 0 cosV)(cosIV()cosV( )RI P cosIV( eq222222222eq222c222
น า 22 cosV หารตลอดจะได
0 )R2I cosV(I )RI P cosIV( eq22222eq222c222
0 )R2I cosIV RI P cosIV eq222222eq2
22c222
0 eq222c RI P
eq222RI cP ….. (11.8)
เหนวาเกดประสทธภาพสงสดเมอก าลงไฟฟาสญเสยทขดลวดทงหมดเทากบก าลงไฟฟาสญเสยใน
แกนเหลก
coP cP ….. (11.9)
โดยกระแสไฟฟาทางดานโหลดหรอกระแสไฟฟาทางดานทตยภม จะมกระแสไฟฟาคาหนงทท าให
เกดประสทธภาพสงสด ก าหนดใหเปน max2I หาคาไดดงน
eq22
max2 RI cP
2max2I
2eqRPc
max2I 2eqR
Pc ….. (11.10)
และคา kVA ของหมอแปลงไฟฟาทท าใหเกดประสทธภาพสงสด ก าหนดใหเปน maxkVA หาได
ดงน โดยน าคาแรงดน 2V คณเขาไปในสมการท 14.10 จะได
max22IV 2eq
2 RP
V c
max22IV 2
2
2eq2 I
I R
PV c
max22IV 2eq
22
22 RIP
IV c
น าคา I2 คณทงเศษและสวน
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 16
รหส 3104-2003 หนวยท 11
maxkVA coc
PP
kVA ….. (11.11)
เมอ maxkVA คา kVA ของหมอแปลงไฟฟาทท าใหประสทธภาพสงสด
kVA คาพกดของหมอแปลงไฟฟา ตวอยางท 11.3 หมอแปลงไฟฟาระบบจ าหนาย 50 kVA ขนาดแรงดน 2400/240 V มคาความตานทานสมมลทางดานทตภม 0.015 Ω เมอจายโหลดเตมพกดมก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลก 173 W จงค านวณหา ก. กระแสไฟฟาทางดานทตยภมทท าใหเกดประสทธภาพสงสด ข. คา kVA ทท าใหเกดประสทธภาพสงสด
ค. ประสทธภาพสงสดทตวประกอบก าลง 0.8 ลาหลง
วธท า โจทยก าหนดคาตาง ๆ ดงน พกดหมอแปลงไฟฟา 50 kVA pf2 0.8 ลาหลง V1 2400 V V2 240 V Req2 0.015 PC 173 W ก. กระแสไฟฟาทางดานทตยภมทท าใหเกดประสทธภาพสงสด
max2I 2eqR
Pc 015.0173
max2I A39.107
กระแสไฟฟาทางดานทตยภมทท าใหเกดประสทธภาพสงสดมคาเทากบ 107.39 A ตอบ ข. คา kVA ทท าใหเกดประสทธภาพสงสด
2I 2V
kVA 24010 50 3 A33.208
coP 2eq22RI 0.015 )33.208( 2
W651
จากสมการ maxkVA coc
PP
kVA 651173 10 50 3
0.5155 10 50 3 maxkVA kVA 25.755 VA 10 775.25 3
kVA ทท าใหเกดประสทธภาพสงสดมคา 25.775 kVA ตอบ
ค. ประสทธภาพสงสดทตวประกอบก าลง 0.8 ลาหลง ทประสทธภาพสงสดจะได outP 2 max pfkVA
W 20620 0.8 10 775.25 3 และ coP cP W173
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 17
รหส 3104-2003 หนวยท 11
จากสมการ max 100 P P PP
cocout
out
100 173) 173 2062020620
max % 98.35
ประสทธภาพสงสดทตวประกอบก าลง 0.8 ลาหลงมคาเทากบ 98.35 % ตอบ
11.6 ประสทธภาพตลอดวน
หมอแปลงไฟฟาในระบบจ าหนายนน โดยตวหมอแปลงถกตอเขากบแหลงจายไฟฟาตลอดเวลา 24 ชวโมง ถงแมวาหมอแปลงไฟฟายงไมจายโหลดยงคงมก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลกอยตลอดเวลาและมคาคงท ถาโหลดในวนนนมการเปลยนแปลงกท าใหก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวดทงหมดมการเปลยนแปลงไปดวย จงสามารถหาประสทธภาพตลอดวน (All day efficiency) (ไชยชาญ หนเกด, 2553: 189) ดงน พตลอดวนประสทธภา
day all 100 WW
in
out
หรอ day all 100 W WW
co W cout
out
….. (11.12)
11.7 การค านวณหาประสทธภาพตลอดวน
ตวอยางท 11.4 หมอแปลงไฟฟาระบบจ าหนายขนาด 500 kVA มก าลงไฟฟาสญเสยในแกนเหลก 3.5 kW ก าลงไฟฟาสญเสยในขดลวด 4.5 kW ระหวางวนใน 24 ชวโมง มการจายโหลดดงน
จ านวนชวโมง โหลดทจายออกไป ตวประกอบก าลง (pf2)
6 500 kVA 0.8 ลาหลง 10 400 kVA 0.75 ลาหลง 4 125 kVA 0.8 ลาหลง 4 (B.L. Theraja ; 1975, 748) จงค านวณหาประสทธภาพตลอดวน วธท า ทโหลด 500 kVA หมอแปลงไฟฟาท างาน 6 ชวโมง (h 6)
n ทพกด kVA
ดทจายโหล kVA kVA 500
kVA 500 1
)1/1(coP coPn2 kW 5.4 11 2)( kW 5.4
)1/1(coW hP )1/1(co 6 kW 5.4 kWh 27
พลงงานไฟฟาทางดานอนพต พลงงานไฟฟาทางดานเอาตพต
× 100
วชา เครองกลไฟฟา 1 ใบเนอหา ประสทธภาพของหมอแปลงไฟฟา
หนา 18
รหส 3104-2003 หนวยท 11
)1/1(outP 2ทจาย pfkVA 0.8 kVA 500 kW 400
)1/1(outW hP )1/1(out 6 kW 400 kWh 2400
ทโหลด 400 kVA หมอแปลงไฟฟาท างาน 10 ชวโมง (h 10)
n ทพกด kVA
ดทจายโหล kVA kVA 500
kVA 400 5
4
)5/4(coP coPn2 kW 5.4 54 2)( kW 88.2
)5/4(coW hP )5/4(co 10 kW 88.2 kWh .828
)5/4(outP 2ทจาย pfkVA 0.75 kVA 400 kW 300
)5/4(outW hP )5/4(out 10 kW 300 kWh 3000
ทโหลด 125 kVA หมอแปลงไฟฟาท างาน 4 ชวโมง (h 4)
n ทพกด kVA
ดทจายโหล kVA kVA 500
kVA 125 4
1
)4/1(coP coPn2 kW 5.4 41 2)( kW 281.0
)4/1(coW hP )4/1(co 4 kW 218.0 kWh 1.124
)4/1(outP 2ทจาย pfkVA 0.8 kVA 125 kW 100
)4/1(outW hP )4/1(out 4 kW 100 kWh 400
เนองจากการสญเสยในแกนเหลกเกดขนตลอด 24 ชวโมง (h 24) และมคาคงทจะได
cW hP c 24 kW 5.3 kWh 84
ดงนน outW )4/1(out )5/4(out )1/1(out WWW
kWh 400kWh 3000kWh 2400 kWh 5800 และ coW )4/1(co )5/4(co )1/1(co WWW
kWh 124.1kWh 8.28kWh 27 kWh 924.56
จากสมการ day all 100 W WW
co W cout
out
100 kWh 56.924kWh 84 kWh 5800kWh 5800
day all % 97.63
ประสทธภาพตลอดวนมคา 97.63 % ตอบ