บทความวิชาการ · 2018. 11. 21. ·...

บทความวชาการ

*ภาควชาอนามยครอบครว คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล

บทบาทครอบครวกบการดแลผสงอายภาวะสมองเสอมในชมชน FAMILY ROLE AND CARING AN AGING WITH DEMENTIA IN

COMMUNITY กรวรรณ ยอดไม*

บทน า ภาวะสมองเสอม (dementia) เปน

กลมอาการของภาวะถดถอยของสมองทมความบกพรองของความคดและการรบร ผสงอายสวนใหญมกมความบกพรองของความจ าระยะสนรวมกบความบกพรองของการท างานของสมองตางๆ เชน ขาดสมาธและความสนใจ ความบกพรองดานการเรยนรสงใหมๆ การใชภาษาบกพรองและความบกพรองดานจดการสงตางๆ เชน การนบทอนเงน เปนตนโดยอาการเหลานไมไดมสาเหตจากภาวะเพอหรอโรคทางจตเวช อยางเชน โรคซมเศรา เปนตน และอาการเหลานยงสงผลกระทบตอการด ารงชวตหรอการใชชวตประจ าวนของผสงอาย(สวทย เจรญศกด , 2558)อาการและอาการส าคญทพบบอยในผสงอายทมภาวะสมองเสอมไดแกอาการดานทางการรบรคด (cognitive symptoms) เชน จ าเรองราวทสนทนาไมได จดจ าสงทกระท าในระยะสนไมได มกถามซ าไปซ ามา หรอไมสามารถวางแผนและจดการส งท ไดรบมอบหมายได อาการดานรางกาย มกมความผดปกตการพด หรอการออกเสยงเชน พดไมชด สอสารไมเปนประโยค เปนตน และมความบกพรองของระบบประสารทสมผส เชน การไดยนบกพรอง การ มองเหนไมด ตาพรามว การไดรบกลนผดปกต เปนตน และอาจจะมอาการชาหรอแขนขาออนแรง หรอ อาการมอสน เปนตน สวนอาการดาน

อารมณมกพบอาการวาผสงอายขาดความสนใจในกจกรรมตางๆ ไรอารมณ นอนหรอพกผอน นอย ออนเพลยหรออาจจะมอารมณซมเศราอารมณหงดหงดงายซงการเกดภาวะสมองเสอมมกเกดขนบอยในผสงอายและการด าเนนโรค เปนไปอยางชาๆ และไมทราบสาเหตอยางแนชด ผสงอายมกถกน าสงโรงพยาบาลหรอมาพบแพทยดวยอาการทผดปกต อยางเชน อารมณแปรปรวนงาย หงดหงดงาย ชวยเหลอตนเองไดลดลง รบประทานอาหารไดนอย นอนหลบไมนอน ซงมกเปนอาการทรนแรงและตองไดรบการดแลจากครอบครวอยางใกลชด

ภาวะสมองเสอมในผสงอายเปนปญหาสาธารณสขทส าคญ โดยเฉพาะอยางยงปญหาการดแลสขภาพ ซงผสงอายสวนใหญตองการการดแลอยางใกลชดเพอปองกนภาวะแทรกซอนจากการเจบปวยและการเกดอบตเหตในผสงอาย นอกจากนนการดแลอยางถกตองยงชวยลดหรอชะลอความรนแรงของโรคสมองเสอม การดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมอยางถกตองและมประสทธภาพจงมความจ าเปนอยางมากและเปนบทบาทหนาทส าคญของครอบครวจะชวยลดความรนแรงและภาวะแทรกซอนดงทกลาวมาขางตน อกทงการดแลดวยความรกและความเขาใจของผดแลจะชวยใหผสงอายทมภาวะสมองเสอมมคณภาพชวตทดและชะลอภาวะทพลภาพ

156 Journal of Public Health Nursing January - April 2017 Vol. 31 No.1

การสอนเพอพฒนาหวใจความเปนมนษยอยางตอเนอง เพอมงใหเกดคณลกษณะหวใจความเปนมนษย เนองจากสถาบนพระบรมราชชนก ไดก าหนดเปนยทธศาสตรและถายทอดใหวทยาลยฯ ในสงกด พฒนาคณลกษณะของบณฑตเรองการบรการดวยหวใจความเปนมนษย (สถาบนพระบรมราชชนก, 2554) นอกจากนพบวาการศกษาระเบยบวจยประเภทกงทดลอง และเชงคณภาพคดเปนรอยละ 40สอดคลองกบแนวคดทวาการพฒนาคณลกษณะการใหบรการดวยหวใจความเปนมนษย ควรจดกจกรรมทใหมการปฏสมพนธระหวางผสอน กบผเรยน หรอระหวางผ เรยนดวยกนเอง เพอสนบสนนใหนกศกษารบรความสามารถของตนเอง ไดเรยนรใหรจกตนเองมากขน มการเรยนรดวยตนเอง หรอเรยนรจากสถานการณจรง (Aloni, 2011) โดยผสอนตองจดใหมการสะทอนคดใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณของตนเอง (Motta, 2004) มการใหผเรยนไดเรยนรจากหลกฐานเชงประจกษ (Duchscher, 2000), สาขาทท าวจย เปนวชาชพการพยาบาล คดเปนรอยละ 80และลกษณะการสอนภาคปฏบต คดเปนรอยละ 60, สถานทด าเนนการวจย เปนในชนเรยน และหอผปวย คดเปนรอยละ 40เนองจากการศกษาวชาชพพยาบาลเปนการศกษาทใชสถานการณจรง หรอกรณศกษาทเกดขนจรง และใหมการสะทอนคดจากประสบการณตรงในการศกษา สอดคลองกบแนวคด ของ Aloni,(2011)ในเรองก า ร เ ร ย น ร ด ว ย ต น เ อ ง ห ร อ เ ร ย น ร จ า กสถานการณจรง และสอดคลองกบแนวคดของ Motta, (2004)ทกลาววาการสะทอนคดจาก

สถานการณจรง สามารถพฒนาการบรการดวยหวใจความเปนมนษย , กลมตวอยาง เปนนกศกษาพยาบาลชนปท 3 คดเปนรอยละ 40 พบวาเปนการฝกปฏบตในวชาชพการพยาบาลพบมากในชนปท 3 และแนวคดทใชในงานวจยเปนการปฏบตในสถานการณจรง และใชการสะทอนคด คดเปนรอยละ 40 จงสอดคลองกบวธการพฒนาตามแนวความคดทกษะหวใจความเปนมนษยของ Aloni, (2011), Motta, (2004),Duchscher, (2000) ทกลาวถงการพฒนาห ว ใ จคว าม เป นมน ษย ต อ งท า ในสถานการณจรง และมการสะทอนคดจากสถานการณจรงของนกศกษา 2.สรปองคความรดานการเรยนการสอนดวยหวใจความเปนมนษยของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พระพทธบาท ขอคนพบทสอดคลองกนในประเดนท 1 ประกอบดวยการท างานเปนทมของนกศกษา, ความสามารถในการบรหารทมงานของนกศกษา,ม ค วามกระต อร อ ร น ,ม ค วามประทบ ใ จความสมพนธระหวางเพอน และคร และการมความสขในการเรยนซงสอดคลองกบแนวคดจตบรการ (สถาบนพระบรมราชชนก, 2554) กลาววาการใหบรการดวยใจทมบรรยากาศแหงความส ข ม ค วาม เ ตม ใจ สม ค ร ใจ ในการปฏบตงาน และมความสขในการปฏบตงาน ขอคนพบทสอดคลองกนในประเดนท 2 ประกอบดวยความสามารถในการใชทกษะ การศกษา และการแกปญหา, การมความคดรเรม, การมความคดสรางสรรค, การมความรในทกษะการพยาบาล, การมทกษะการพยาบาล,


ไดดวยเหตนบทบาทของครอบครวกบการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมจงมความส าคญอยางมาก ในบทความนไดน าเสนอสถานการณการเกดภาวะสมองเสอมในผสงอายความรนแรงของการเกดภาวะสมองเสอม สาเหตและปจจยทเกยวของกบการเกดภาวะสมองเสอมการวนจฉยและการคดกรองสมองเสอมเบองตน ผลกระทบของการเกดโรคสมองเสอม แนวทางการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอม เปาหมายการดแลผสงอายสมองเสอม บทบาทครอบครวกบการดแลผสงอายสมองเสอม โดยมรายละเอยดดงตอไปน สถานการณการเกดสมองเสอมในผสงอาย สถานการณภาวะสมองเส อม ในผสงอายไทยทผานมามแนวโนมของการเกดโรคสมองเสอมเพมขนอยางตอเนอง จากความชกของภาวะสมองเสอมในผสงอายไทยในป พ.ศ. 2544 พบเพยงรอยละ 3.3(Jitapunkul, Kunanusont,Phoolcharoen,&Suriyawongpaisal, 2001)และเพมขนเปนรอยละ 5-13 ในป พ.ศ.2552-2556(Jitapunkul,Chansirikanjana, & Thamarpirat, 2009; สายสนย เลศกระโทก, สธรรม นนทมงคลชย, &ศภชย ปตกลตง, 2556; ส านกงานส ารวจสขภาพประชาชนไทย, 2552) จากรายงานการตรวจสขภาพประชากรไทยในป พ.ศ. 2552 พบวา ความชกของภาวะสมองเสอมในผสงอายจากแบบคดกรองสมอเบองตน (Mini-Mental State Examination, MMSE)สวนใหญพบมากในผสงอายหญง (รอยละ 15) ขณะทผสงอายชายมเพยงรอยละ 10และความชกของภาวะสมองเสอมในผสงอายไทยกเพมขนในตาม

อายทเพมขน โดยพบวา ผสงอาย 60-69 ปมภาวะสมองเสอมพยงรอยละ 7 และเพมขนมากเปนเทาตวเมออายเพมขนทกๆ 10 ป (รอยละ 15 ในผสงอายทมอายระหวาง 70-79 ป และรอยละ 32.5 ในผสงอายทมอายมากกวา 80 ป) พบมากในผสงอายทไมไดเรยนหนงสอ (รอยละ 26) ร อ ง ล ง ม า ใ น ผ ท จ บ ก า ร ศ ก ษ า ช นประถมศกษา (รอยละ11) และ จบการศกษาสงกวาชนประถมศกษา (รอยละ 7) พบในผสงอายทอาศยอยนอกเขตเทศบาล(รอยละ 14) มากกวาในเขตเทศบาล (รอยละ 10) และพบมากทสดในภาคใต (รอยละ 20) รองลงมา ภาคเหนอ (รอยละ 13) ภาคกลาง (รอยละ 11) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (รอยละ 11) และกรงเทพมหานคร (รอยละ 9)(ส านกงานส ารวจสขภาพประชาชนไทย, 2552) จากการศกษาทผานมาพบวา ปจจยทมความสมพนธกบการเกดภาวะสมองเสอมไดแก อายทเพมขน ไมมงานท าการไมรหนงสอ การอานหนงสอนอย การดทวมากเกนไป การออกก าลงกายนอยเขารวมกจกรรมจตอาสานอยความสามารถในการท ากจวตรประจ าวนลดลง ไม เขารวมกจกรรมของชมชน มสมาชกในครอบครวเปนโรคสมองเสอม และมดชนมวลกายเกนมาตรฐาน(ขวญเรอน กาวต, สคนธา ศร, ดสต สจรารตน, &ศรตพนธ จกรพนธ ณ อยธยา, 2015; สายสนย เลศกระโทก et al., 2556)และนอกจากนนความชกของการเกดภาวะสมองเสอมยงพบมากขนในผสงอายหญง (รอยละ 23.4)(ลลตา พนาคร, สธรรม นนทมงคลชย, ศภชย ปตกลตง, โชคชย หมนแสวงทรพย, &พมพสรางค เตชะบญเสรมศกด, 2558) และ

มกราคม – เมษายน 2560 ปท 31 ฉบบท 1 วารสารพยาบาลสาธารณสข 157

การมความสขในการเรยน, การมความตระหนกเกยวกบเพศภาวะ และการมสมรรถนะเชงเพศภาวะ ซงสอดคลองกบแนวคดการคดวเคราะห (สถาบนพระบรมราชชนก, 2554) กลาววาเปนการคดทมองเหนองคประกอบทสมพนธกน น าไปสการตความหมายในองคประกอบนนๆ อยางลกซง เปนเหตเปนผลกน สามารถจ าแนก แจกแจงองคประกอบ และหาความสมพนธเชงเหตผล ขอคนพบทสอดคลองกนในประเดนท 3 ประกอบดวยการเปดโอกาสสการเรยนร, การพฒนาทกษะการสอสาร และการมความสขในการเรยน ซงสอดคลองกบแนวคดการค านงถงสทธผปวย และการใหผปวยมสวนรวม ซ งสอดคล อ งก บแนวค ดกา รม ส วน ร วมของผรบบรการ (สถาบนพระบรมราชชนก, 2554) กลาววาเปนการเคารพในสทธของผรบบรการ ในการจะไดรบการบอกเลาถงขอมลตาง เพอใหผปวยรวมมอดวยความเตมใจ นอกจากนยงพบประเดนทนาสนใจเก ย วกบประ เดน เจตคต ของนกศ กษา ซ งประกอบดวยเจตคตตอตนเอง เจตคตตอวชาชพ และเจตคตตอการพยาบาล, จตส านกดานการเรยน, การเรยนรดวยตนเอง และการมคณคาในตนเอง เปนประเดนทน าไปสการพฒนาดวยหวใจความเปนมนษย ซงสอดคลองกบแนวคดทวาการพฒนาคน (สรพงษ โสธนะเสถยร, 2533)อยางไรกตามรปแบบการเรยนการสอนทศกษาพบวาไมมรปแบบรปแบบหนงสามารถพฒนาหวใจความเปนมนษย ไดอย างสมบรณ ท ง 3 ประการขางตน

จากผลการวเคราะหผลงานวจยของบคลากรในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พระพทธบาท จ านวน 5 เรอง พบวาการจดการเรยนการสอนดวยหวใจความเปนมนษย จดเปนการพยาบาลแบบองครวมทด แลผปวยท งด านรางกาย และจตวญญาณ วทยาลยฯ ตองจดกจกรรมทใหมการปฏสมพนธระหวางผสอน กบผ เรยน หรอระหวางผ เรยนดวยกนเอง เพอสนบสนนใหนกศกษารบรความสามารถของตนเอง ไดเรยนรใหรจกตนเองมากขน มการเรยนรดวยตนเอง หรอเรยนรจากสถานการณจรง (Aloni, 2011) โดยผสอนตองจดใหมการสะทอนคดใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณของตนเอง (Motta, 2004) มการใหผเรยนไดเรยนรจากหลกฐานเชงประจกษ เรยนรจากพฤตกรรมการแสดงออกของมนษย เพอการเรยนรทน าไปสอสรภาพ (Duchscher, 2000) และการเรยนรในการปฏบตการพยาบาลกบผปวย ไดมการสอสารเรยนร ไดตระหนกถงศ กด ศ ร ของบคคล รวมท งการสมผ สร บ รความรสกทด ความสข และความเปนอยของผรบบรการ (Kleiman, S. 2007, สรย ธรรมกบวร, 2559) ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช ดานการเรยนการสอน 1.ควรมการสอนหลากหลายรปแบบ เพอมงใหเกดการพฒนาดวยหวใจความเปน

191มกราคม – เมษายน 2560 ปท 31 ฉบบท 1 วารสารพยาบาลสาธารณสข 192

ผปวยโรคพารคมสน (รอยละ 33)(Mekawichai & Choeikamhaeng, 2013) ความรนแรงของโรคสมองเสอม

ความรนแรงของโรคสมองเส อมสามารถแบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1) ภาวะสมองเสอมไมรนแรง หมายถงผส งอายทมความจ าบกพรองเลกนอย มกจ าสถานการณในอดตไดด สามารถท ากจวตรประจ าวนไดแตอาจจะตองชวยเหลอบางอยางเชน จดเตรยมอาหาร เปนตน2) ภาวะสมองเสอมรนแรงปานกลาง หมายถงผสงอายสมองเสอมทมความจ าบกพรอง ไมสามารถท ากจวตรประจ าวนไดเอง ไมสามารถวางแผน ค านวณ หรอตดสนใจได ตองไดรบการดแลใกลชดและเฝาระวงอบตเหตทอาจจะเกดขน ผสงอายอาจไปไหนมาไหนไดเอง อาจเกดการพลดหลงไดงาย และ3) ภาวะสมองเสอมรนแรงมาก หมายถง ผสงอายทมความบกพรองความจ าไดรนแรง ไมสามารถจ าบคคลใกลตวได ไมสามารถการท ากจวตรประจ าวนไดเลย มปญหาการกลน และมกตองนอนตดเตยง ตองเฝาระวงและดแลอยางใกลชดมากกวากลม ท 2 มกพบมากในผสงอายทอายมากกวา 90 ป สาเหตและปจจยทเกยวของกบการเกดภาวะสมองเสอม

สาเหตของภาวะสมองเสอมไมทราบแนชด แตจากการศกษาทผานมาพบวามหลายปจจยทมความสมพนธกบภาวะสมองเสอม ซงสามารถแยกออก เปน 3 ด าน ค อ ป จจ ยหลกเลยงไมได (non-modification factors) เชน อาย(Adebiyi, Ogunniyi, Adediran,

Olakehinde, & Siwoku, 2016)เพศ(Adebiyi et al., 2016) ระดบการศกษา(Bruce, Davis, Starkstein, & Davis, 2014) สถานภาพสมรส (Adebiyi et al., 2016)จากการศกษาแบบ Longitudinal study ของ Ying Yuan พบวา อายมากกวา 85 ป มโอกาสเกดสมองเสอม 8 เทา เพศหญงเสยงตอสมองเสอม 2.5 เทา ระดบการศกษาต า (เรยนนอยกวา 6 ป) มความเสยงตอสมองเสอม 1.9 เทา ผทอาศยอยในชนบทเสยงตอภาวะสมองเสอม 3 เทา(Yuan et al., 2016)

ป จ จ ย ท ส า ม า ร ถ ห ล ก เ ล ย ง ไ ด (modification factors) ประกอบดวย โรคความดนโลหตสงโรคเบาหวานโรคหวใจโรคไขมน และโรค metabolic sysdrome(Adebiyi et al., 2016; D’Amico, Crescenti, & Grippa, 2015; Ng et al., 2016)และจากการศกษาแบบ longitudinal studyของTze Pin Ng และคณะ(Ng et al., 2016) พบวา โรคmetabolic syndrome เสยงท าใหเกดภาวะความบกพรองของสมอง (Mild Cognitive Impairment, MCI)1.4 เทา และพฒนาเปนสมองเสอม 4.3 เทา โรคเบาหวานตอเสยงตอการเกดMCI 2.8 เทา และเสยงตอการพฒนาเปนโรคสมองเสอม 2.5 เทา และผทเปนโรคกลม Cerebrovascular3 โรคขนไปมความเสยงตอMCI 1.6 เทา และเสยงตอการพฒนาเปนโรคสมองเสอม 5 เทา แตการศกษานพบวาโรคไขมนในหลอดเลอด (1.5 เทา)และโรคอวน (1.4 เทา)ความเสยงตอการเกดMCI แตไมพบความเสยงตอการพฒนาเปนโรคสมองเสอม ขณะทการศกษาแบบ Systematic review ของ Li และHuang(Li & Huang,





2016)พบวาโรคเบาหวานชนดท 2 เสยงตอการเกดสมองเส อมชนดหลอดเลอด (Vascular dementia, VaD) และโรคอลไซดเมอร (Alzheimer's disease, AD) และความเสยงของการเกดโรค VaDและ AD จะเพมมากขนหากเปนโรคความดนโลหตสง มอายเยอะ เปนโรคไขมนเลอดสง หรอมสาร APOEɛ 4 ในรางกาย นอกจากนนยงมการศกษาของ deOliveira และคณะ(de Oliveira, Pivi, Chen, Smith, & Bertolucci, 2015)พบวาน าหนกทเพมขน และปจจยเสยงโรคหลอดเลอดหวใจหลายโรค (โรคความ ดน โ ล หต โ รค ไขม น ในหลอด เล อด โรคเบาหวาน การดมสรา และการสบบหร)มความสมพนธกบการเกดสมองเสอม ผสงอายความดนโลหตสงทม pulse pressure (PP)กวางมความเสยงตอการเกดสมองเสอม(Peters et al., 2013)

นอกจากปจจยดานโรคเรองรงแลวยงพบวา สารก าจดศตรพชมความสมพนธกบการเกดสองเสอม ผทไดรบสาร organochlorine (OC) ในระดบปานกลางและระดบมากมความสมพนธกบการเกดสมองเสอม(Lee et al., 2016) ผทไดรบสารเคมและมอาการทางระบบประสาทมความสมพนธกบการเกดสมองเสอม 6 เทา(Povey et al., 2014)ปจจยในการปองกน (Protective factors)มการศกษาถงปจจยทมความสมพนธกบลดการเกดสมองเสอมเชน การรบประทานยา Statin จากการศกษาทผานมาพบวาการรบประทานยาลดไขมนชวยลดความเสยงของการเกดสมองเสอม(W. B. Wong, Lin, Boudreau, & Devine, 2013)แตกมการศกษาพบวายา Statin ไมความสมพนธกบการลดสมอง

เสอมแตอยางใด (McGuinness, Craig, Bullock, & Passmore, 2016; Pastor-Valero et al., 2014)แตการรบประทานยาลดไขมนจะชวยใหการไหลเวยนเลอดดและไมเปนโรคไขมนในเลอดสงท าใหลดความเสยงตอการเกดโรคสมองเสอมในผสงอายดงนนจงตองมการศกษาใหแนชดวาความคมทนจากการจายยากลมนเพอลดความเสยงสมองเสอม นอกจากนนยงพบวา การรบประทานยาลดความดนโลหตอยางสม าเสมอในผปวยโรคความดนโลหตสง (Coca, 2013; Davies, Kehoe, Ben-Shlomo, & Martin, 2011)การออกก าลงกายสม าเสมอ และมกจกรรมทางกายสม าเสมอ (A. Wong et al., 2016) การรบประทานอาหารMediterranean (Hardman,Kennedy,Macp-herson, Scholey, & Pipingas, 2016; Smith & Blumenthal, 2016)และการรบประทาน micronutrients(Perez, Heim, Sherzai, Jaceldo-Siegl, & Sherzai, 2012)การฝกการรบรคด และการเรยนรสงใหมๆ เชน การเลมเกมส การใชมอขางทไมถนดในการท างาน เปนตน การน งสมาธอยางนอย 12 นาทตอวน (Khalsa, 2015)การมสวนรวมในชมชน(Clarke, Weuve, Barnes, Evans, & Mendes de Leon, 2015)เปนตน

การวนจ ฉยและการคดกรองสมองเส อมเบองตน

สมาคมจตแพทยแหงสหรฐอเมรกาไดวนจฉยภาวะสมองเสอมโดยยดหลกDiagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5)(Alzheimer's, 2015)มหลก





ในการวนจฉยภาวะสมองเสอม (Dementia) ประกอบดวย 3 หลกใหญ คอ 1) ตองมความบกพรองความจ า รวมกบ 2) อาการทางระบบประสาทอยางนอย 1 อยาง ประกอบดวย Aphasia:ค ว า ม ผ ด ป ก ต ด า น ก า ร ใ ช ภ า ษ า Apraxia:ความผดปกตทกษะและความสามารถเดม Agnosia: ไมสามารถระบสงของแมประสาทส ม ผ ส ท า ง า น ไ ด ป ก ต แ ล ะ Executive Function: มความผดปกตดานความคด การตดสนใจ การวางแผน และการมองเชงนามธรรมบกพรอง และ 3) สงผลกระทบตอการท างานและการใชชวตประจ าวน โดยไมมความสมพนธกบโรคเพอและโรคทางจตเวช เชน ซมเศรา โรคจตเภท เปนตน หรอ สาเหตอนๆ เชน ขาดวตามน B12 ภาวะขาดน า มเนองอกในสมอง หรออบตเหตทางสมอง เปนตน และพบวาการวนจฉยทางการแพทยสามารถวนจฉยแยกโรคจากการซกประวตทงจากตวผปวยรวมกบการสมภาษณญาตหรอผดแลถงความเปลยนแปลงของความผดปกตตามหลกการทกลาวมาขางตน และรวมทงการตรวจรางกายและระบบประสาททส าคญเพอแยกสาเหตของการเกดคามผดปกตของรางกายอนๆ เชน โรคหลอดเลอดสมอง โรคพารกนสน และอาจจะมการคดกรองความรคดรวมดวย (กองเกยรต กณฑกนทรากร, 2553)

การคดกรองความรคดหรอการคดกรองภาวะสมองเสอมเบองตนเปนการคดกรองผปวยทสงสยวามภาวะสมองเสอม ซงท าใหงายและสะดวกในการชวยในการคดกรองผปวยทมภาวะสมองเสอมและเกดความรวดเรวในการรกษาและสงตอ แบบประเมนความรคดหรอภาวะสมองเสอมเบองตนทแพรหลายเชน แบบ

ประเมน MMSE-Thai 2002แบบประเมนmin-cog แบบประเมน clock drawing test (CDT) และแบบประเมนการเสอมถอยในการท างานของสมองของผสงอายจากผใหขอมล (IQCODE) ซงแบบประเมนดงกลาวมคาจ าเพาะและคาจ าแนกโรคทแตกตางกน แตเหมาะสมตามเกณฑการประเมนของ Quality Assessment tool for diagnostic Accuracy Studies (QUADAS) ซงควรศกษาระดบคะแนนจดตดทเหมาะสมตามบรบทของสงคม และควรท าการคดกรองดวยแบบประเมนมากกวา 1 ชนดเพอประสทธผลในการวนจฉยและการดแล(อรวรรณ ศลปกจ , 2556)สวนแบบประเมนฯทใชแพรในปจจบนคอแบบประเมนMMSE(Ismail, Rajji, & Shulman, 2010; Lam et al., 2008)ทมคาความไวและคาความจ าเพาะของการคดกรองสมองเสอมอยในระดบด (88.3 sensitivity และ86.2 specificity ส าหรบระดบคะแนน 23/24 หรอ 24/25 ในการคดกรองสมองเสอม)(Lin et al., 2013)สามารถน าไปใชคดกรองภาวะสมองเสอมเบองตนในชมชนได สวนแบบประเมนMini-Cog ควรน ามาใชในหนวยบรการสขภาพปฐมภมหรอผทไดรบการอบรมในการคดกรองคอยขางดและแบบประเมน CDTทการศกษาสวนใหญน ามาประเมนรวมกบแบบประเมน MMSE หากน ามาประยกตใชในชมชนควรมการศกษาเพมเตม (Ismail et al., 2010)

การเลอกใชแบบประเมนหรอแบบคดกรองภาวะสมองเสอมในชมชนควรเลอกขอค าถามทงายส าหรบผประเมนในการใหคะแนนและไมเปนอปสรรคในการประเมนหากผถกประเมนไมมความรหรอไมสามารถอานออกเขยน





ได หรอมขอจ ากดเชน ความพการแขนขา และควรเลอกแบบประเมนทมสอดคลองหรอตรงกบบรบทสงคมนนๆ(สคนธา ศร, 2556)ส าหรบการคดกรองสมองเสอมในชมชนไมวาจะเปนการแบบประเมนสมองเสอมจากการพฒนาแบบประเมนขนมาใหมหรอใชแบบประเมนฯทมอยปจจบนกอาจจะไมใชปญหาส าคญมากนกเพราะการคดกรองภาวะสมองเสอมหรอการวนจฉยโรคสมองเสอมตองไดรบการวนจฉยจากแพทยผเชยวชาญ แตสงทส าคญในการคดกรองสมองเสอมคอการสงเสรมใหกลมเสยงไดรบการคดกรองฯกอนจะเกดความรนแรงของโรคขนกบผสงอาย โดยเฉพาะอยางย งผสงอายท เปนโรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ สบบหร ดมสรา หรอผทอายมากกวา 85 ปขนไป ผลกระทบของการเกดโรคสมองเสอม

นอกจากภาวะสมองเสอมจะสงผลกระทบโดยตรงตอผสงอายแลว การเกดภาวะสมองเสอมยงสงผลกระทบทางออมตอครอบครวและผดแลผสงอาย ความตองการในการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมเพมมากขนท าใหภาวะการดแลเพมขน จากการศกษาทผานมาพบวาเกอบรอยละ 50 ของผดแลมภาระการดแล (burden care)อยในระดบสง ผดแลใชเวลาในการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมมากกวา 70 ชวโมงตอสปดาห และ 1ใน 4 ของผดแลมภาวะซมเศรา(Mougias et al., 2015) ความเครยด นอนไมหลบ และมปญหาสขภาพกาย เชน ภาวะอวน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง และออนเพลย/ออนลามากกวาผดแลทดแลผสงอายทวไป(Laks et al., 2016)จากการศกษาของ

Sakurai และคณะพบวาผดแลมกมการตนตวของระบบประสาทอตโนมตลอดเวลาในชวงการนอน โดยเฉพาะชวงแรกของการนอนหลบท าใหผดแลนอนหลบไมสนทเพราะวตกกงวลวาผสงอายจะออกมาเดนในเวลากลางคนและเกดอนตรายขนระหวางทผดแลนอนหลบจงท าใหพกผอนไมเพยงพอและเกดการออนลา(Sakurai et al., 2015)นอกจากนนยงพบวาปจจยทมความสมพนธกบภาระการดแลของผดแลไดแกรายไดของครอบครว เพศของผดแล ระดบการศกษา การอาศยอยรวมกบผสงอาย การสนบสนนทางครอบครว การเหนคณคาของตนเองและสขภาพจตของผดแล(Alvira et al., 2015; Chiao, Wu, & Hsiao, 2015) และพฤตกรรมกาวราวและอารมณแปรปรวนงายของผสงอายสงผลตอความเครยดและภาวะซมเศราของผดแล(Tremont et al., 2015)จะเหนไดวาภาวะสมองเสอมในผสงอายสงผลกระทบทงตอผส งอายและครอบคร วของผ ส งอายอย างหลกเลยงไมได ดงนนการใหความรความเขาใจและการใหค าปรกษาเกยวกบการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมอยางถกตองจะชวยใหผดแลสามารถดแลผสงอายไดอยางมประสทธภาพมากขน ซงจะสงผลดทงตวผดแลเองในการจดการความเครยดและสามารถเผชญปญหาในการดแลไดและคณภาพชวตทดของผสงอาย แนวทางการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอม

แนวทางในการดผสงอายทมภาวะสมองเสอมสามารถแบงออกไดดงน 1) การใชยาบ าบดเพอชะลอความรนแรง (pharmacologic therapy) เปนการใหยาเพอประคบประคอง





อาการและชะลอความรนแรงของภาวะสมองเสอมประกอบดวยการใชยารกษาจ าเพาะโรค เชน การใหยายบยงการท าลายของเอนไซม acetylcholinesterase การใหยากลม NMDA-receptor antagonist การใหยากลมสารตานอนมลอสระ และการใหยารกษาอาการทางจตเวช เชนอาการภาวะซมเศรา ภาวะสบสนและประสาทหลอน ภาวะกระวนกระวายและกาวราว และภาวะนอนไมหลบ ทงนขนอยกบแผนการรกษาของแพทย 2) การบ าบดโดยไมใชยา (non-pharmacologic therapy)ประกอบดวยการฝกการใชความคดรบร (cognitive training) เชน การกระตนความจ า การฝกสมาธ เปนตน และการบ าบดดวยกจกรรม เชน การท ากลมบ าบด การออกก าลงกาย เปนตน 3) การดแลทวไปและปองกนการเกดอบตเหตในผสงอาย การดแลกจวตรประจ าวน (Activities daily living) เชน การดแลอาบน าและความสะอาด การชวยเหลอการแตงตว การดแลเรองอาหาร การชวยเหลอเมอขบถาย เปนตน การจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม เชน การจดบานใหโลง ไมวางของเกะกะและไมเสยงตอการเกดอบตเหต การมราวจบในหองน า ทางไมลาดชน เปนตน 4) การปองกนการทารณกรรมในผสงอายและการพทกษสทธตามกฎหมาย จากผสงอายทมภาวะสมองเสอมเปนประชาการกลมเปราะบางซงเสยงตอการถกทารกรรมทงการท ารายรางกาย การต าหนหรอพดจาท ารายจตใจ การปลอยประละเลยใหอยตามล าพง การกงขงไมใหพบเจอกบผคนหรอไมใหเขารวมกจกรรมทางสงคมอนเปนประโยชนแกผสงอายเอง การถกกระท าช าเลาทางเพศ การไมพทกษสทธในตวบคคล และการ

ชอโกงทรพยสน เปนสงทครอบครว คนในชมชน และหนวยงานของรฐตองมสวนรวมในการจดการเพอพทกษสทธของผสงอาย และควรมการศกษาแนวทางการจดการในอนาคตตอไป เปาหมายการดแลผสงอายสมองเสอม

จากการทบทวนวรรณกรรมทผานมาพบวา เปาหมายในการดแลผสงอายสมองเสอมสามารถแบงออกเปน 3 สวนคอ 1. ลดความรนแรงหรอชะลอความรนแรงของอาการทางสมองโดยเฉพาะในระยะแรกเรมมอาการสมองเสอมหรอระยะไมรนแรง 2. เพมคณภาพชวตของผสงอายสมองเสอม ทงผสงอายทมภาวะสมองเสอมรนแรงและตองการการดแลอยางใกลชด และกลมทไมมความรนแรงและตองกการดแลชวยเหลอกจวตรประจ าวนทวไป 3. ลดผลกระทบจากการดแลผสงอายสมองเ ส อ ม ใ น ค ร อ บ ค ร ว ร ะ ด บ ช ม ช น แ ล ะระดบประเทศ โดยเฉพาะผดแลทตองแบกภาระการดแลทงคาใชจายทวไปและคาใชจายในการดแล และปญหาสขภาพกายและสขาภพจตของผดแล

บทบาทครอบครวกบการดแลผสงอายสมองเสอม

ครอบครวเปนหนวยเลกๆของสงคมทมความส าคญตอความสขของคนในครอบครวและชมชน เนองจากครอบครวเปนพนฐานส าคญในการดแลซงกนและกน มบทบาทหนาทในการตอบสนองความตองการพนฐานของสมาชกในครอบครวใหเกดการอยรวมกนอยางมความสข





เมอเกดความเจบปวยกบสมาชกในครอบครว สมาชกในครอบครวจงมบทบาทหนาทในการดแลทงเรองทวไปและการดแลดานสขภาพ จากการศกษาทผานมาพบวา รอยละ 50 ของผส งอาย ได รบการดแลท วไป เ ชน ห งข าว ท าอาหาร ท าความสะอาดบาน ซกผา จากบตรสาว รองลงมาจากคสมรส (รอยละ 25) จากบตรชาย (รอยละ 12) และจากหลาน (รอยละ 7) และจากญาต (รอยละ 7) (Somrongthong et al., 2013)และเมอผสงอายเจบปวยหรอไมสามารถดแลตนเองไดกพบวามากกวารอยละ 80ไดรบการดแลจากครอบครวทงจากคสมรสและบตร โดยส วนใหญผ ด แลม ก เป น เพศหญ ง ประกอบดวยภรรยา ลกสาว ลกสะใภ และหลานสาว ซงปกตแลวบคคลเหลานมบทบาทหนาทในการดแลครอบครวอยเดมอยแลว แตภาระการดแลเพมมากขนในการดแลผสงอายทไมสามารถชวยเหลอตนเองไดหรอจ าเปนตองไดรบการดแลอยางใกลชดอยางผสงอายสมองเสอม สงผลใหลกหลานบางคนตองลาออกจากงานประจ าเพอท าหนาทในการดแลซงท าใหขาดรายไดและเกดความเครยดจากการดแลนานๆสวนสาม บตรชาย และหลานชายมกจะชวยดแลเมอจ าเปนหรอไมสามารถหาญาตผหญงมาดแลได ผดแลเพศชายทท าหนาทดแลหลกหรอดแลเปนประจ าคอนขางนอย โดยเฉพาะการดแลผสงอายหญงทชวยเหลอตนเองไมไดซงบทบาทการดแลตางกนขนอยกบระดบความรนแรงของโรค (Huang et al., 2015)

ผดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมแบงออกเปน 2 กลม คอ ผดแลไม เปนทางการ (informal caregiver)หมายถงผดแลทมาจาก

ครอบครว ญาต เพอนบาน ซงสวนใหญมกไมไดรบคาจางและไมไดรบการอบรมการดแลผสงอาย ซงสวนใหญท าหนาทในการดแลทบานหรอเกดการก าหนดบทบาทหนาทกะทนหนโดยเฉพาะกรณทผปวยตองออกจากโรงพยาบาลในชวงแรก หรอบางรายอาจจะตองดแลตลอดไปหากไมสามารถจางใครมาดแลหรอหาคนมาแทนได ซงอาจจะตองเผชญปญหาตางๆและความเครยดจากการดแลเปนระยะเวลานานๆได สวนผดแลทเปนทางการ(formal caregiver) หมายถงพยาบาล ผ ชวยพยาบาลหรอผ รบจางดแลผสงอาย สวนใหญไดรบการอบรมการดแลผสงอายอยางถกตอง ทงทท าหนาในการดแลทบ า น (home-basedcare) แ ล ะ ในสถานพยาบาลหรอศนยดแลผสงอาย (nursing home) มศกยภาพในการดแลคอนขางด มทงผดแลทหมนเวยนผดแลในการเวลาทรบผดชอบ(Sanders, 2016)

บทบาทหนาทของครอบครวในการดแลผสงอย เปนบทบาทหนาททส าคญมากและสงคมในปจจบนพดถงการดแลโดยสมาชกในครอบครวกนมากขนเนองจากสถานการณการดแลผสงอายทมภาวะทพลภาพหรอมความจ าเปนมากขน ซงบทบาทเหลาครอบครวตองมความจ าเปนในการดแลอยางถกตองเพอลดความเครยดจากการดแลและการขดแยงภายในครอบครว ซง Rader และ Tornquistอางใน(Theris A. Touhy, 2018)ไดแยกบทบาทหนาทของผดแลออกเปน 4 บทบาทไดแก

1) Magician role หมายถงการแสดงบทบาทหนาทของนกมายากลทตอเขาใจสงทคนๆนนตองการสอสารทงออกมาจากค าพด





(verbally) และทไมใชค าพด (nonverbally) ผานจากการไดยน สายตาและความรสกของบคคลคลนนเมอเราทราบถงความตองการหรอเขาใจบคคลนนจะท าใหผดแลสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลนนเพอปองกนความเครยดหรอลดความเครยดและปญหาของบคคลนนใหสามารถใชชวตไดอยางปกต

2) Detective role เปนการท าหนาทในการวเคราะหหรอคาดเดาสาเหตและตนเหตของความเครยดหรอพฤตกรรมทไมพงประสงคและหาแนวทางในการปองกนหรอแกไขปญหานน เชน พฤตกรรมกาวรางของผสงอายอาจเกดจากการนอนไมเพยงพอในตอนกลางคนการทผดแลเขาใจและทราบสาเหต เชนการนอนพกในชวงกลางวนเปนเวลานาน สงผลใหนอนไมหลบตอนกลางคนซงท าใหชวงกลางวนตนมาไมสดชนเกดอารมณหงดหงดและพฤตกรรมกาวราวตามมา ดงนนจากการสงเกตของผดแลจงตองเขาใจวาพฤตกรรมดงกลาวมสาเหตมาจากอะไร และวางแผนการด าเนนกจกรรมในชวงกลางวนและใหผส งอาย ไดพกผอนอยางเพยงพอในช วงกลางคนเปนตน หรอการสงเกตความผดปกตจากการไดรบยาท าใหอธบายผลการใหยาแกแพทยผรกษาและมการปรบเปลยนยาหรอขนาดของยาทใหกบผปวย เปนตน 3) Carpenter role เปนการดแลผสงอายแตละหลายมความแตกตางกนทงในบรบทของตวบคคล ครอบครว และสงคมท าใหการดแลของผสงอายสมองเสอมแตละคนมความแตกตางกน ซงบทบาทในการเปนชางไมจงตองท าหนาทในการเลอกใชเครองมอในการดแลทเหมาะสมกบบคคลแตละคนและมการปรบใชใหเหมาะสม

กบผสงอายทตองดแล หากผดแลเปนคนในครอบครวแลวยงมความเขาใจในความนกคดและพฤตกรรมของผสงอายงายกวาผดแลทไมใชสมาชกในครอบครว แมวาแนวทางการดแลจะมหลากหลายวธแตการเลอกแนวทางการดแลทเหมาะสมจงแตกตางกน เชน การเขารวมกจกรรมการออกก าลงกายในตางประเทศเปนการออกก าลงกายโดย โยคะ ร าไทเกก แตส าหรบส าหรบคนไทยอาจเปนการออกก าลงกายโดยการร าไทย ร ามโนราห หรอร ากระตบ เปนตน 4)Jester role ผสงอายทมภาวะสมองเสอมหลายคนยงมการรบร อารมณขนและตอบสนองตออารมณขบไดนนไมไดหมายความวาผสงอายจะกลายเปนตวตลกแตการสงเสรมกจกรรมและการพดคยใหเกดความสนกสนานและอารมณขนแกผสงอายอยางสม าเสมอจะท าใหทงผสงอายและผดแลเกดความผอนคลายจากภาวะการดแล สงเสรมใหเกดสมพนธภาพทดระหวางบคคลในครอบครว การดแลอยางเอาใจใสและดวยความรกจะสงผลใหคณภาพชวตของผสงอายและผดแลดขน

นอกจากนนการเพมพนศกยภาพการด แ ล ขอ ง ผ ด แ ล ใ ห ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พจ ะ ล ดความเครยดของท งผด แลและยงสงผลตอคณภาพชวตผสงอายทมภาวะสมองเสอม (Kuo, Huang, Hsu, Wang, & Shyu, 2016) ดวยเหตนผดแลจงจะตองมความรขนพนฐานในการดแลผสงอายทมภาวะสมองเสอมอยางถกตอง ซงสามารถแยกบทบาทในการดแลพนฐานออกเปน 6ดาน ไดแก 1)การดแลสขอนามยและเรองทวไป ไดแกการดแลและชวยเหลอในการอาบน า การ





แปรงฟน การขบถาย การแตงกาย ความสะอาดของเสอผา และการจดสภาพทอยอาศยใหสะอาดและอากาศถายเทสะดวก 2)การสงเสรมการออกก าลงกายอยางเหมาะสม รวมไปถงการแตงการทเหมาะสมขณะออกกลงกาย การดแลพนททออกก าลงกายไมเสยงตอการหกลม มแสดงสวางเพยงพอ และกระตนใหผสงอายออกก าลง 3)การดแลและจดการเรองอาหารและภาวะโภชนาการทด การสงเกตการรบประทานอาการอาจเกดการส าลกขนได การตรวจสอบน าหนกท ลดลงอาจจะท า ให ผ ส งอาย ไม มออนเพลยและเกดภาวะแทรกซอนเพมขน 4) การจดการใหรบประทานยาอยางสม าเสมอและปลอดภย ควรตรวจสอบยาทรบประทานอยางถกตองการสงเกตอาการขางเคยงตางๆ และดแลไมใหผปวยขาดยา(หากจ าเปนตองรบประทานยาอยางตอเนอง)5)การจดการสงแวดลอมและการปองกนการเกดอบตเหตตางๆ เชน การจดราวจบทบนไดหรอหองน า การตรวจสอบแสงสวางใหเพยงพอภายในบาน การท าความสะอาดพนบานไมใหเปยกหรอลน จดขาวของใหเปนระเบยบ เกบวตถอนตรายเชน ยาฆาแมลง น ายาท าความสะอาดตางๆใหมดชด มสญญาลกษณตดทขวดชดเจน เปนตน 6)การสงเสรมและสนบสนนการเขารวมกจกรรมตางๆและการดแลการพกผอนและนอนหลบ การสงเสรมใหผสงอายมกจกรรมตางๆในชวงกลางวน เชน ไปท าบญ สวดมนต หรอพดคยกบเพอนบานใหคลายเหงา อาจนอนพกชวงกลางวนแตไมควรเกนวนละ 1 ชวโมง เพราะจะท า ใหนอนหลบ ไม สน ท งดการรบประทานกาแฟหรอเครองดมทมคาเฟอน หรอดมนมอนๆกอนเขานอน หากผปวยนอนไมหลบ

เวลากลางคนเปนเวลานานๆ อาจจะตองปรกษาแพทย

บทบาทของผดแลและครอบครวของผสงอายทมภาวะสมองเสอมทส าคญคอการเข า ใจการ เปล ยนแปลงต างๆ โดยเฉพาะพฤตกรรมการแสดงออกของผสงอาย เพราะการคดและการรบร เปล ยนแปลงไปท า ใหการแสดงออกหรอพฤตกรมการแสดงออกของผสงอายไมเหมาะสมหรอไมด เทาทควร การสอสารและการดแลอยางเขาใจจะท าใหผสงอายมคณภาพชว ตท ด ผ ด แลและครอบคร วจ งจ าเปนตองเรยนรบทบาทใหมของตนเองและปรบตวกบปญหาตางๆอยางเขมแขง สรป

ความ ชกของภาวะสมองเส อมในผสงอายเพมขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะในศตวรรษท 21 ทผสงอายมอายยนยาวมากขนแตกลบม ช ว ตอย ก บภาวะทพลภาพและโรคประจ าตว ปจจยของการเกดโรคสมองเสอม ความชกของภาวะสมองเสอมในผสงอายในประเทศไทยพบมากถงรอยละ 5-13 และจะเพมมากขนอยางตอเนอง ปจจยทมความสมพนธกบการเกดสมองเสอมในผสงอายไดแกอายมาก ระดบการศกษาต า รายไดนอย เพศหญ ง เจบปวยดวยโรคเรอรงเชน เบาหวาน ความดนโลหตสง โรคไขมนในหลอดเลอดสง เปนตน ไมมการเรยนรใหมๆและไมคอยเขาสงคม และมพฤตกรรมเสยง เชน สบบหร ดมสรา เคยใชสารเคมในการเกษตร เปนตน แนวทางในการดแลผสงอายสมองเสอม ประกอบดวยแนวทางการใหยาชะลอสมองเสอม และการใหยาประคบ





ประครองอาการทางจตเวช เชน การใหยานอนหลบ เปนตน การดแลโดยไมใชยาประกอบดวยการชะลอความรนแรงของสมองเสอม เชน การฝกความคดรบร การนงสมาธ เปนตน การบ าบดดานพฤตกรรมทไม เหมาะสม การชวยเหลอกจวตรประจ าวน เชน การดแลเรองอาหาร การออกก าลงกาย การพกผอน สขลกษณะทวไป การปองกนการเกดอบตเหต การพทกษสทธของบคคลและกฎหมายทเกยวของ โดยมเปาหมายหลกเพอชะลอความรนแรงของภาวะสมองเสอม การเพมคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะสมองเสอม และการลดความเลอมล าและภาระการดแลผสงอายสมองเสอมของครอบครว ชมชน และสงคม

บทบาทครอบครวในการดแลผสงอายสมองเสอมประกอบดวย 1) การเขาใจความตองการของผสงอายทแสดงออกทงจากค าพดและการแสดงออก 2) การเขาใจถงปญหาและสาเหตของปญหาทแทจรงทเกดขนกบผสงอาย และหาแนวทางการแกไขปญหาสงเหลานน 3) การวางแผนการดแลตองใหเกดความสอดคลองกบตวผสงอาย ครอบครวและชมชน 4) การสงเสรมสขภาพจตทดแกผสงอายจะชวยสงเสรมใหผสงอายมสขภาพจตทด สวนองคประกอบพนฐานในการดแลผสงอายไดแก 1)การดแลสขอนามยและเรองทวไป 2) การสงเสรมการออกก าลงกายอยางเหมาะสม 3)การดแลและจดการเรองอาหารและภาวะโภชนาการทด 4)การจดการใหรบประทานยาอยางสม าเสมอและปลอดภย 5)การจดการสงแวดลอมและการปองกนการเกดอบต เหตตางๆ และ 6) การ

สงเสรมและสนบสนนการเขารวมกจกรรมตางๆและการดแลการพกผอนและนอนหลบ

เอกสารอางอง กองเกยรต กณฑกนทรากร. (2553). ภาวะสมอง

เ ส อ ม ใ น ป ร ะ ส า ท ว ท ย า ท น ย ค . กรงเทพมหานคร: บรษทพราวเพรส (2002) จ ากด.

ขวญเรอน กาวต, สคนธา ศร, ดสต สจรารตน, &ศรตพนธ จกรพนธ ณ อยธยา. (2015). ความชกและปจจยทมความสมพนธกบการเกดภาวะสมองเสอมในผ สงอายจงหวดล าปาง. Paper presented at the ประชมวชาการเสนอผลงานวจยระดบบณฑตศกษาแหงชาต ครงท 34 คณะแพทย ศ าสต ร มห าว ทย าล ย -ขอนแกน.

ลลตา พนาคร, สธรรม นนทมงคลชย, ศภชย ปตกลตง, โชคชย หมนแสวงทรพย, &พมพสรางค เตชะบญเสรมศกด . (2558). ปจจยทมอทธพลตอภาวะสมองเสอมในผสงอายหญงจงหวดล าพน. วารสารสาธารณสขศาสตร, 45(2), 197-209.

สายสนย เลศกระโทก, สธรรม นนทมงคลชย, &ศภชย ปตกลตง. (2556). ความชกของภาวะสมองเสอมและปจจยทสมพนธกบภาวะสมองเสอมในผสงอาย ต าบลอรพมพ อ าเภอครบร จงหวดนครราชสมา วารสารสาธารณสขศาสตร , 43(1), 42-54.

ส านกงานส ารวจสขภาพประชาชนไทย. (2552). รายงานการส ารวจสขภาพประชาชนไทย





โดยการตรวจรางกายครงท 4 พ.ศ. 2551 - 2.

สคนธา ศร. (2556). เครองมอคดกรองสมองเส อ ม ใน ชมชน . ว ารส ารพยาบาลสาธารณสข, 27(1), 115-130.

สวทย เจรญศกด. (2558). จตเวช ศรราช DMS-5. กรงเทพ: ประยรสาสนไทย การพมพ.

อรวรรณ ศลปกจ. (2556). การคดกรอง สมอง เสอม. วารสารสขภาพจตแหงประเทศไทย, 21(1), 34-47.

Adebiyi, A. O., Ogunniyi, A., Adediran, B. A., Olakehinde, O. O., & Siwoku, A. A. (2016). Cognitive Impairment Among the Aging Population in a Community in Southwest Nigeria. Health Education & Behavior, 43(1 Suppl), 93s-99s. doi:10.1177/1090198116635561

Alvira, M. C., Risco, E., Cabrera, E., Farre, M., Rahm Hallberg, I., Bleijlevens, M. H., . . . Zabalegui, A. (2015). The association between positive-negative reactions of informal caregivers of people with dementia and health outcomes in eight European countries: a cross-sectional study. J Adv Nurs, 71(6), 1417-1434. doi:10.1111/jan.12528

Alzheimer's, A. (2015). 2015 Alzheimer's disease facts and figures.

Alzheimers Dement, 11(3), 332-384.

Bruce, D. G., Davis, W. A., Starkstein, S. E., & Davis, T. M. (2014). Mid-life predictors of cognitive impairment and dementia in type 2 diabetes mellitus: the Fremantle Diabetes Study. Journal of Alzheimers Disease, 42 Suppl 3, S63-70. doi:10.3233/jad-132654

Chiao, C. Y., Wu, H. S., & Hsiao, C. Y. (2015). Caregiver burden for informal caregivers of patients with dementia: A systematic review. Int Nurs Rev, 62(3), 340-350. doi:10.1111/inr.12194

Clarke, P. J., Weuve, J., Barnes, L., Evans, D. A., & Mendes de Leon, C. F. (2015). Cognitive decline and the neighborhood environment. Annals of Epidemiology, 25(11), 849-854. doi:10.1016/j.annepidem.2015.07.001

Coca, A. (2013). Hypertension and vascular dementia in the elderly: the potential role of anti-hypertensive agents. Curr Med Res Opin, 29(9), 1045-1054. doi:10.1185/03007995.2013.813841





D’Amico, F., Crescenti, P., & Grippa, A. (2015). [PP.34.30]: PREVALENCE OF DEMENTIA IN ELDERLY SUBJECTS WITH HYPERTENSION COMORBIDITY. Journal of Hypertension, 33, e445. doi:10.1097/01.hjh.0000468784.83386.c7

Davies, N. M., Kehoe, P. G., Ben-Shlomo, Y., & Martin, R. M. (2011). Associations of anti-hypertensive treatments with Alzheimer's disease, vascular dementia, and other dementias. Journal of Alzheimers Disease, 26(4), 699-708. doi:10.3233/JAD-2011-110347

de Oliveira, F. F., Pivi, G. A. K., Chen, E. S., Smith, M. C., & Bertolucci, P. H. F. (2015). Risk factors for cognitive and functional change in one year in patients with Alzheimer's disease dementia from São Paulo, Brazil. Journal of the Neurological Sciences, 359(1–2), 127-132. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.jns.2015.10.051

Hardman, R. J., Kennedy, G., Macpherson, H., Scholey, A. B., & Pipingas, A. (2016). Adherence to a Mediterranean-Style Diet and

Effects on Cognition in Adults: A Qualitative Evaluation and Systematic Review of Longitudinal and Prospective Trials. Front Nutr, 3, 22. doi:10.3389/fnut.2016.00022

Huang, H. L., Shyu, Y. I., Chen, M. C., Huang, C. C., Kuo, H. C., Chen, S. T., & Hsu, W. C. (2015). Family caregivers' role implementation at different stages of dementia. Clin Interv Aging, 10, 135-146. doi:10.2147/CIA.S60574

Ismail, Z., Rajji, T. K., & Shulman, K. I. (2010). Brief cognitive screening instruments: an update. Int J Geriatr Psychiatry, 25(2), 111-120. doi:10.1002/gps.2306

Jitapunkul, S., Chansirikanjana, S., & Thamarpirat, J. (2009). Undiagnosed dementia and value of serial cognitive impairment screening in developing countries: a population-based study. Geriatr Gerontol Int, 9(1), 47-53. doi:10.1111/j.1447-0594.2008.00501.x

Jitapunkul, S., Kunanusont, C., Phoolcharoen, W., & Suriyawongpaisal, P. (2001). Prevalence estimation of





dementia among Thai elderly: a national survey. J Med Assoc Thai, 84(4), 461-467.

Khalsa, D. S. (2015). Stress, Meditation, and Alzheimer's Disease Prevention: Where The Evidence Stands. Journal of Alzheimers Disease, 48(1), 1-12. doi:10.3233/JAD-142766

Kuo, L. M., Huang, H. L., Hsu, W. C., Wang, Y. T., & Shyu, Y. L. (2016). Home-based caregiver training: Benefits differ by care receivers' dementia diagnosis. Geriatr Nurs. doi:10.1016/j.gerinurse.2016.05.005

Laks, J., Goren, A., Duenas, H., Novick, D., & Kahle-Wrobleski, K. (2016). Caregiving for patients with Alzheimer's disease or dementia and its association with psychiatric and clinical comorbidities and other health outcomes in Brazil. Int J Geriatr Psychiatry, 31(2), 176-185. doi:10.1002/gps.4309

Lam, L. C. W., Tam, C. W. C., Lui, V. W. C., Chan, W. C., Chan, S. S. M., Wong, S., Chiu, H. F. K. (2008). Prevalence of very mild and mild dementia in community-dwelling older Chinese people

in Hong Kong. International Psychogeriatrics, 20(01), 135-148. doi:doi:10.1017/S1041610207006199

Lee, D. H., Lind, P. M., Jacobs, D. R., Jr., Salihovic, S., van Bavel, B., & Lind, L. (2016). Association between background exposure to organochlorine pesticides and the risk of cognitive impairment: A prospective study that accounts for weight change. Environment International, 89-90, 179-184. doi:10.1016/j.envint.2016.02.001

Li, W., & Huang, E. (2016). An Update on Type 2 Diabetes Mellitus as a Risk Factor for Dementia. Journal of Alzheimers Disease, 53(2), 393-402. doi:10.3233/jad-160114

Lin, J. S., O'Connor, E., Rossom, R. C., Perdue, L. A., Burda, B. U., Thompson, M., & Eckstrom, E. (2013) Screening for Cognitive Impairment in Older Adults: An Evidence Update for the U.S. Preventive Services Task Force. Rockville (MD).

McGuinness, B., Craig, D., Bullock, R., & Passmore, P. (2016). Statins for the prevention of dementia.





Cochrane Database Syst Rev(1), CD003160. doi:10.1002/14651858.CD003160.pub3

Mekawichai, P., & Choeikamhaeng, L. (2013). The prevalence and the associated factors of dementia in patients with Parkinson's disease at Maharat Nakhon Ratchasima Hospital. J Med Assoc Thai, 96(4), 440-445.

Mougias, A. A., Politis, A., Mougias, M. A., Kotrotsou, I., Skapinakis, P., Damigos, D., & Mavreas, V. G. (2015). The burden of caring for patients with dementia and its predictors. Psychiatriki, 26(1), 28-37.

Ng, T. P., Feng, L., Nyunt, M. S. Z., Feng, L., Gao, Q., Lim, M. L., . . . Yap, K. B. (2016). Metabolic Syndrome and the Risk of Mild Cognitive Impairment and Progression to Dementia Follow-up of the Singapore Longitudinal Ageing Study Cohort. Jama Neurology, 73(4), 456-463. doi:10.1001/jamaneurol.2015.4899

Pastor-Valero, M., Furlan-Viebig, R., Menezes, P. R., da Silva, S. A., Vallada, H., & Scazufca, M.

(2014). Education and WHO Recommendations for Fruit and Vegetable Intake Are Associated with Better Cognitive Function in a Disadvantaged Brazilian Elderly Population: A Population-Based Cross-Sectional Study. PLoS One, 9(4). doi:ARTN e94042 10.1371/journal.pone.0094042

Perez, L., Heim, L., Sherzai, A., Jaceldo-Siegl, K., & Sherzai, A. (2012). Nutrition and vascular dementia. J Nutr Health Aging, 16(4), 319-324.

Peters, M. E., Rosenberg, P. B., Steinberg, M., Norton, M. C., Welsh-Bohmer, K. A., Hayden, K. M., . . . Cache County, I. (2013). Neuropsychiatric symptoms as risk factors for progression from CIND to dementia: the Cache County Study. Am J Geriatr Psychiatry, 21(11), 1116-1124. doi:10.1016/j.jagp.2013.01.04910.1097/JGP.0b013e318267014b

Povey, A. C., McNamee, R., Alhamwi, H., Stocks, S. J., Watkins, G., Burns, A., & Agius, R. (2014). Pesticide exposure and screen-positive neuropsychiatric disease in British sheep farmers. Environ





Res, 135, 262-270. doi:10.1016/j.envres.2014.09.008

Sakurai, S., Onishi, J., & Hirai, M. (2015). Impaired autonomic nervous system activity during sleep in family caregivers of ambulatory dementia patients in Japan. Biol Res Nurs, 17(1), 21-28. doi:10.1177/1099800414524050

Sanders, A. E. (2016). Caregiver Stress and the Patient With Dementia. Continuum (Minneap Minn), 22(2 Dementia), 619-625. doi:10.1212/CON.0000000000000301

Smith, P. J., & Blumenthal, J. A. (2016). Dietary Factors and Cognitive Decline. J Prev Alzheimers Dis, 3(1), 53-64. doi:10.14283/jpad.2015.71

Somrongthong, R., Wongchalee, S., Yodmai, K., Kuhirunyaratn, P., Sihapark, S., & Mureed, S. (2013). Quality of Life and Health Status Among Thai Elderly After Economic Crisis, Khon Kaen Province, Thailand. European Journal of Scientific Research, 112(3), 314-324.

Theris A. Touhy. (2018). Care of Individuals with Neurocognitive Disorders. In K. J. Theris A. Touhy

(Ed.), Ebersol and Hess' gerontological nursing & healthy aging (pp. 354-355). St. Louis, Missouri: Elsevier.

Tremont, G., Davis, J. D., Papandonatos, G. D., Ott, B. R., Fortinsky, R. H., Gozalo, P., . Bishop, D. S. (2015). Psychosocial telephone intervention for dementia caregivers: A randomized, controlled trial. Alzheimers Dement, 11(5), 541-548. doi:10.1016/j.jalz.2014.05.1752

Wong, W. B., Lin, V. W., Boudreau, D., & Devine, E. B. (2013). Statins in the prevention of dementia and Alzheimer's disease: a meta-analysis of observational studies and an assessment of confounding. Pharmacoepidemiol Drug Saf, 22(4), 345-358. doi:10.1002/pds.3381


Res, 135, 262-270. doi:10.1016/j.envres.2014.09.008










Res, 135, 262-270. doi:10.1016/j.envres.2014.09.008









บทความวิชาการ · 2018. 11. 21. ·...

Documents