1/21

ขอเสนอโครงการ (Full Proposal) ส าหรบโครงการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research-PAR)

1. ชอโครงการ การชวยเหลอเดกอาย 0 - 5 ปทมพฒนาการไมสมวย โดยการมสวนรวมของครอบครวและภาคเครอขาย ต าบลปลกหน อ าเภอนาทว จงหวดสงขลา Suspected delayed development childhood by participation of families and Partnership at Tambun Praknoo, Nathawee District, Songkhla province 2. ชอสกล

14.1 นายสวฒน วรยพงษสกจ นายแพทยเชยวชาญ (ผอ านวยการโรงพยาบาล) 14.2 นางสาวปญจารย ขวญทอง นายแพทยช านาญการพเศษ (กมารแพทย) 14.3 นางสาวนภาภรณ รามณรงค พยาบาลวชาชพช านาญการ 14.4 นางสาวหรอกบะ บญโสะ พยาบาลวชาชพช านาญการ 14.5 นางสาวนชรนทร คงสน เภสชกรช านาญการ

3. หนวยงานผรบผดชอบ โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชนนาถ ณ อ าเภอนาทว

4. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

เดกทมระดบสตปญญา (Intelligence Quotient : IQ) ด และความฉลาดทางอารมณ (Emotional Quotient: EQ) ดกจะสามารถปรบตวไดด รบมอกบปญหาไดและประสบความส าเรจในชวตมากขน แตจากภาพรวมแลวเดกไทยมปญหาเรองระดบ IQ และ EQ จากขอมลของรายงานการส ารวจสถานการณระดบสตปญญาเดกนกเรยนไทย 2554 โดยกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสขพบวาคาเฉลยระดบสตปญญา (IQ) เดกนกเรยนไทยในระดบประเทศ เทากบ 98.59 ซงถอวาอยในเกณฑปกตคอนทางต าวาคากลางมารฐานสากล (IQ = 100) นอกจากนพบวากลมเดกสตปญญาบกพรอง (IQ < 70) ถง 6.5% เมอเทยบกบคามาตรฐานสากล ไมควรเกน 2% ระดบความฉลาดทางอารมณของเดกนกเรยนไทย อาย 6 -11 ป ระดบประเทศป 2554 มคาคะแนนอยท 45.12 (จากคาคะแนนปกต 50 – 100)1

พฒนาการมผลเชอมโยงกบการม IQ และ EQ ทดในอนาคต เดกทมพฒนาการลาชาและถกคนพบไดเรว การรกษากระตนพฒนาการตงแตอายนอยจะมแนวโนมพฒนาการดขนเรวมากกวาเดกโต ลดความพการในเดกลง เพอใหเดกเขาสระบบการศกษาไดอยางมประสทธภาพ

ประเทศไทยมกลมเดกแรกเกดถง 2 ป ประมาณ 2.3 ลานคน กลมอาย 3-5 ป ประมาณ 2.4 ลานคน กลมอาย 6-12 ป ประมาณ 5.91 ลานคน2 จากการส ารวจสภาวะสขภาพของประชากรไทยของกรมอนามย 1 กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.2554.รายงานการส ารวจ สถานการณระดบสตปญญาเดกนกเรยนไทย 2554. พมพครงท 2. สถาบนสขภาพจตเดกและวยรนราชนครนทร กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

2สพตรา ศรวณชชากร,ทศนย ญาณะ,มธรพร ภาคพรตและพฤกษา บกบญ, 2558. คมอการพฒนาระบบสขภาพ ชมชน ดวยกองทนหลกประกนสขภาพในระดบทองถน หรอพนท. พมพครงท 1: บรษทสหมตรพรนตงแอนดพบลสซง จ ากด.

2/21

กระทรวงสาธารณสขป 2550 พบ เดกปฐมวยทมพฒนาการลาชามากกวารอยละ 203 และจากรายงานการคดกรองพฒนาการเดกอาย 42 เดอนของส านกตรวจและประเมนผลส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข4 โดยใชเครองมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย (Developmental Surveillance and Promotion manual: DSPM) ปพ.ศ. 2558 ระดบประเทศ พบรอยละ 21.59 ในเขตบรการสขภาพท 12 พบเดกพฒนาการไมสมวยถงรอยละ 30.80 ซงสงเปนอนดบ 2 ของประเทศ และจงหวดสงขลาสงถงรอยละ 35.27 ในพนทอ าเภอนาทวเองพบเดกพฒนาการไมสมวย รอยละ 56.67 ซงสงเปนอนดบ 2 ของจงหวด

เดกทมปญหาดานสตปญญาและความฉลาดทางอารมณ มโอกาสทจะออกจากระบบโรงเรยนมากขน น าไปสปญหาตางๆมากมาย เชน การตดสารเสพตดและกออาชญากรรมเพมขน จากขอมลคลนกมงมน งานยาเสพตด รพ.สมเดจพระบรมราชนนาถ ณ อ าเภอนาทว มปญหายาเสพตดในพนทอ าเภอนาทวเพมมากขนทกป ผ เขารบการบ าบดสวนใหญเปนเยาวชน ขอมลการศกษาป 56 -58 พบวา จบการศกษาสงสดระดบประถมศกษามากทสดและมแนวโนมสงขน คดเปนรอยละ 45.54, 55.33 และ 55.74 ตามล าดบ ในทางกลบกนเดกทจบการศกษาระดบมธยมตนมแนวโนมลดลง คดเปนรอยละ 36.15, 29.95 และ 29.51 ตามล าดบ

การตรวจคดกรองโดย DSPM ตามโครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมารเนองในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558 โดยใชเครองมอ DSPM คดกรองในเดกอาย 9, 18, 30 และ 42 เดอน โดยเจาหนาทสาธารณสขหลงคดกรองแลว พบวา สงสยพฒนาการไมสมวย จะไดรบการกระตนพฒนาการโดยเจาหนาทรพ.สต. เปนเวลา 1 เดอน ประเมนซ า ถาพบวาผดปกตสงตอโรงพยาบาลเพอกระตนโดยใชคมอ TIDA4I 3 เดอน หากไมดขน สงตอโรงพยาบาลหาดใหญ การใช DSPM ท าใหมความครอบคลมกลมเดกปฐมวยมากขนและเครองมอนมจ านวนขอนอยกวาอนามย 55 และซบซอนนอยกวา DENVER 2 ทตองใชผเชยวชาญตรวจ ทงยงเปนมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ sensitivity 96.04% and specificity 64.67% จากการพฒนาการเครองมอ สถานท เวลาการตรวจและศกยภาพเจาหนาทแลว ท าใหการตรวจพฒนาการมความชดเจน ครอบคลมกลมเปาหมายไดมากขน ปญหาทพบ คอ ดานผปกครอง ขาดทกษะและความพรอมในการเลยงดบตร บางรายไมยอมรบผลการตรวจ ไมยอมไปรบการรกษาตอทโรงพยาบาลเนองจากปจจยหลายอยาง เชน บานอยไกล ใหความส าคญกบเรองพฒนาการเดกนอย เศรษฐานะไมด หลงกระตนแลว 1 เดอน เดกสงสยพฒนาการลาชาสวนใหญดขน เหลอเดกทพฒนาการลาชาตองสงตอโรงพยาบาล 9.16% (11 คนจาก 120 คน) ดานผใหบรการ หนวยงานทเกยวของกบการแกปญหายงตางคน ตางท า ขาดการประสานงานอยางเปนระบบ

อ าเภอนาทวเดกอาย 0 – 5 ป จ านวน 4,871 คน แบงเปน ชาย จ านวน 2,481 คนและหญงจ านวน 2,390 คน (ขอมลประชากรกลางป ประจ าป 2558) ต าบลปลกหน เปนต าบลทมเดกจ านวนมากเปนอนดบสอง มจ านวนเดกในศนยเดกเลกเปนอนดบหนง ลกษณะพหวฒนธรรม คอ มทงประชากรทนบถอศาสนาอสลามและพทธ ต าบลปลกหนมจ านวนเดกอาย 0 – 5 ป จ านวน 354 คน ชายจ านวน 223 คน คดเปนรอยละ 62.64 และหญงจ านวน 131 คน คดเปนรอยละ 37 มศนยเดกเลก 3 แหง สงกด อบต. 2 แหง และศนยเดก เลกของโรงเรยนส ง เสรม อสลาม ส งกดส านกงานการศกษาเอกชน 1 แห ง จากฐานขอมล website www.ขอมลชมชน.com คนหาวนท 20 มกราคม 2559 พบวา มคนพการทางสตปญญา 12 คน เปน

3ศรลกษณ พนมเชง. 2556. ปจจยทสมพนธในเดกทมภาวะพดชากวาวย (Delayed speech )แผนกผปวยนอก และคลนก Well Baby แผนกสงเสรมสขภาพ โรงพยาบาลบางละมง. วารสารกมารเวชศาสตร เลม 1 ป 56. แหลงทมา : http://www.thaipediatrics.org/file_upload/files/1-2556-9.pdf (สบคนเมอ 17 พฤศจกายน 2558) 4รายงานผลการคดกรองพฒนาการเดกอาย 42 เดอนตงแตวนท 6-10 กรกฎาคม 2558. แหลงทมา : http://www.thaichilddevelopment.com/(สบคนเมอ 17 พฤศจกายน 2558)

3/21

ผใหญ 10 คน เดก 2 คน ขอมลรายงานการรณรงคคดกรองพฒนาการเดกอาย 42 เดอนดวยคมอ DSPM เมอวนท 6 -10 กรกฎาคม 2558 พบวา เดกในพนทต าบลปลกหนไดรบการคดกรองจ านวน 13 คน พฒนาการสมวยจ านวน 1 คน สงสยพฒนาการลาชา จ านวน 12 คน หลงกระตนพฒนาการ 1 เดอนประเมนซ า พบเดกพฒนาการดขน 10 คน ยงพฒนาการไมสมวย 2 คน ในเดอนมกราคม 2559 มการรณรงคตรวจพฒนาการเดก 4 ชวงอายในอ าเภอนาทว จ านวนเดกทงหมด 274 คน จากเปาหมายทวางไว 259 คน มความครอบคลมรอยละ 105.79 พบพฒนาการปกตจ านวน 238 คน คดเปนรอยละ 86.86 สงสยลาชาจ านวน 36 คน คดเปนรอยละ 13.14

อ าเภอนาทวมระบบการคดกรองพฒนาการเดกไมสมวยโดยการคดกรองผาน 3 กลมหลก คอ การคดกรองโดยผปกครอง เจาหนาทสาธารณสข และศนยเดกเลก พบ พอแมผปกครองพบ/สงเกตไดชาวาเดกมความผดปกตสงผลใหเดกไดรบการกระตนพฒนาการลาชา ส าหรบการประเมนดวยเจาหนาท พบเดกสวนใหญไมไดรบการประเมนพฒนาการ สาเหตจากเจาหนาทมจ านวนไมเพยงพอ ขาดทกษะในการประเมนและกระตน ขาดแคลนอปกรณการประเมนพฒนาการ ผมารบบรการจ านวนมาก สงผลใหขาดโอกาสในการแกไขรกษาตงแตอายนอย

เครอขายสขภาพอ าเภอนาทวเลงเหนถงความส าคญและความจ าเปนในการประเมนและสงเสรมพฒนาการในเดก โดยเนนความส าคญของพอแม ผปกครอง ในการเฝาระวงและสงเสรมใหลกมพฒนาการสมวย ตามบรบทของพนท หากมความผดปกตกสามารถคนพบและแกไขไดทนทวงท สวนเจาหนาทสาธารณสขจะใหค าแนะน าและชวยคดกรองวาเดกมพฒนาการสมวยหรอไม เมอเดกอาย 9 , 18, 30 และ 42 เดอนตามล าดบ ตามแบบประเมน DSPM และ ครผดแลเดกในศนยเดกเลกจดกจกรรมกระตนพฒนาการ เครอขายสขภาพอ าเภอนาทวจงไดท าการศกษาเพอพฒนาการชวยเหลอเดกอาย 0-5 ปทมพฒนาการไมสมวย ผานกระบวนการมสวนรวมของครอบครวและภาคเครอขายขน เพอเพมคณภาพชวตเมอเตบโตเปนผใหญ และไดเลอกต าบลปลกหนมาเปนตนแบบในการศกษาวจยเพอพฒนาระบบการดแลเดกสงสยพฒนาการไมสมวย

5. วตถประสงค

5.1 เพอคดกรองพฒนาการเดกอาย 0-5 ปทอาศยอยในต าบลปลกหน 5.2 เพอศกษาเหตปจจยทมผลตอพฒนาการไมสมวย 5.3 เพอเสรมพลงครอบครวและภาคเครอขายในการด าเนนงานชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวย 5.4 เพอพฒนากจกรรมและเครองมอวธการในการสงเสรมพฒนาการเดกทไมสมวยโดยการมสวนรวม

ของเดกและครอบครว 5.5 เพอพฒนาแนวทางการชวยเหลอเดกท พฒนาการไมสมวยใหสอดคลองกบบรบทหลากหลายของ

ครอบครว 5.6 เพอประเมนพฒนาการเดกเปรยบเทยบกอนและหลงด าเนนกจกรรมแกปญหา

6. ผลทคาดวาจะไดรบ

14.1 มแนวทางการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวย ใหเดกสามารถดแลตนเองได 14.2 ม “รปธรรมความรวมมอ” จากภาคเครอขายทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนงานในการสงเสรม

พฒนาการเดก 14.3 เกด “การแลกเปลยนเรยนรของครอบครวและภาคเครอขาย” ในการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไม

สมวย

4/21

14.4 เกดหลกสตรโรงเรยนพอแมทงในกลมเดกทวไปและกลมพฒนาการลาชาเพอสงเสรมและปองกนปญหาพฒนาการไมสมวย

7. ขอบเขตของการวจย 7.1 ค านยาม

แนวทางการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวย (Guidelines) หมายถง แนวทางปฏบตทครอบคลมทงกระบวนการและกจกรรมทผเกยวของรวมกนก าหนดเพอใชในการดแลชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวยตามบรบทของครอบครว และตามบทบาทของภาคเครอขาย

เดกสงสยพฒนาลาชา (suspected delayed development) หมายถงเดกทไดรบการคดกรองพฒนาการแลวไมสมวยในดานใดดานหนงและยงไมไดตรวจซ าเพอยนยน ในทนหมายถง เดกทไดรบการตรวจ DSPM รอบแรกแลวยงไมไดประเมนซ า 1 เดอน

เดกพฒนาการไมสมวย (Delayed development) หมายถง เดกทไดรบการคดกรองพฒนาการและไมสมวยดานใดดานหนงและไดรบการตรวจซ าเพอยนยนแลว

ครอบครว (Family) หมายถง หนวยหนงของสงคมทประกอบดวยสมาชกตงแต 2 คนขนไป มความเกยวของผกพนกนทางสายโลหต การสมรสหรอการรบเอาไว เชน บตรบญธรรม เปนตน อยรวมบานเดยวกน/ชวยกนดแลภายในบานรวมกน

ภาคเครอขาย (Partnership) หมายถง กลมบคคล องคกรทมเปาหมายรวมกนมารวมตวกนดวยความสมครใจ เพอท ากจกรรมหรอแลกเปลยนขาวสารรวมกนใหบรรลเปาหมาย (รวมคด/วางแผน รวมท า รวมประเมนผล) โดยมความสมพนธแนวราบ มความเสมอภาค เคารพสทธ และเรยนรรวมกนอยางตอเนอง

7.2 ประเดนศกษา 7.2.1 ประเมนพฒนาการเดก 0-5 ปเปรยบเทยบกอน-หลงด าเนนกจกรรมแกปญหา

7.2.2 การรบรของผปกครอง ครผดแลเรองพฒนาการเดก

7.2.3 วฒนธรรมการเลยงดเดกในพนท

7.2.4 เหตปจจยทมผลตอเดกทพฒนาการไมสมวย

7.2.5 ศกยภาพของภาคเครอขายในการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวยเปรยบเทยบกอน -หลงเสรมพลง

7.2.6 รปแบบการท างานรวมกนของภาคขายทมประสทธภาพ

7.2.7 แนวทางการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวยตามบรบทของครอบครวโดยการมสวนรวมของครอบครวและภาคเครอขาย

7.2.8 ผลการใหการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวยตามบรบทของครอบครว

7.3 พนทศกษา ต าบลปลกหน อ าเภอนาทว จงหวดสงขลา

5/21

8. รปแบบการวจย (Study design) การว จ ยและพฒนา (Research and development: R&D) เปนการศกษาท ง เช งปร มาณ

(Descriptive study) และเชงคณภาพ (Qualitative study) เพอพฒนาแนวทางการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวยตามบรบทของครอบครว โดยการมสวนรวมของครอบครวและภาคเครอขายทเกยวของ

9. กลมเปาหมาย (Target population):

ประชากรศกษา (Study population) - เดก 0-5 ป และครอบครวโดยเฉพาะผดแลเดกทอาศยอยใน ต.ปลกหน อ.นาทว จ านวน 354

คน (ขอมลจากประขากรกลาง อ.นาทว ประจ าป พ.ศ.2558 ณ วนท 31 กรกฎาคม 2558) กลมตวอยาง (Sample)

- เดกทมพฒนาการไมสมวย หรอสงสยพฒนาการไมสมวยทกรายและครอบครวโดยเฉพาะผดแลเดกทอาศยอยในต าบลปลกหน อ าเภอนาทว ในชวงระยะเวลาของโครงการ

10. กระบวนการและกจกรรมเสรมพลงครอบครวและภาคเครอขายเพอแกปญหาพฒนาการไมสมวย โรงเรยนพอแม

สภากาแฟ (World café) ส าหรบภาคเครอขาย โดยใชกลยทธ 7 ช. (ชวน ชง เชยร แชร ชอน เชอม เชค)

โครงการ book start ศกษาดงานจากพนททประสบความส าเรจ หมายเหต การเสรมพลงครอบครวทมเดกพฒนาการไมสมวย เพอใหสามารถประเมน กระตนใหเดก

แสดงศกยภาพไดอยางเตมท และชวยเหลอกนและกนในกลมครอบครวทมเดกพฒนาการไมสมวย หมายเหต จะออกแบบรายละเอยดของกระบวนการและกจกรรมหลงด าเนนการระยะท 1 เสรจ

6/21

Flow Chart ตงแตขนตอนการคดกรองจนถงการชวยเหลอและประเมนผล

11. ขนตอนการด าเนนงาน 11.1 ทบทวนสถานการณพฒนาการเดกในพนทจากฐานขอมลทมอยในพนท เชน อตราเดกทม

พฒนาการไมสมวยจ าแนกตามชวงอาย การจดบรการส าหรบเดกพฒนาการไมสมวย เครอขายทเกยวของในการสงเสรมพฒนาการ ศกยภาพของครอบครว

หมายเหต กรณททบทวนสถานการณแลวพบวา ขอมลการคดกรองพฒนาการเดก 0-5 ป ของต าบลปลกหนไมครบถวน หรอไมเปนปจจบน หรอสงสยไมถกตอง ใหคดกรองใหมดวยเครองมอ DSPM โดย จนท.รพ.สต.

11.2 ตรวจพฒนาการซ าดวยเครองมอท 1 (DSPM) ในกลมเดกสงสยพฒนาการไมสมวยโดยทมวจย

11.3 ทมวจยเยยมบาน เพอคนหาเหตปจจยทท าใหเดกพฒนาการไมสมวย ตามเครองมอท 2

1. กระตนพฒนาการโดยผปกครองและหรอครศนยเดก 2. Home visit ท าแบบสอบถามเยยมบานครงท 1 โดยทมวจย

1 เดอน

1. ประเมนพฒนาการโดยเครองมอ DSPM ครงท 2 โดยทมวจย

2. Home visit ท าแบบสอบถามเยยมบานครงท 2 โดยทมวจย

ประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกโดยผปกครอง/

คร/จนท.รพ.สต. - สมดบนทกสขภาพแมและเดก

- คมอสงเสรมพฒนาการเดก(เลมขาว) - คมอ กน กอด เลน เลา

- สมรรถนะของเดกปฐมวยแนวแนะน าส าหรบพอแมผปกครอง ผดแลเดก (กระทรวงศกษาธการ)

เดก 0-5 ปทงหมดในต าบลปลกหน

ประเมนพฒนาการโดย

1. เจาหนาทรพ.สต. ทอาย 9, 18, 30, 42 เดอนโดยเครองมอ DSPM

2. ผปกครองประเมนพฒนาการเดกไดตลอดเวลา

3. ศนยเดกเลก ในเดก 3 ปขนไป โดยเครองมอ อนามย 55 สงสยพฒนาการลาชา

พฒนาการสมวย สงสยพฒนาการไมสมวย

ใหการดแลรกษาแกไขตามสาเหตและหรอรายโรคและตดตามเปนระยะ เพอคณภาพชวตทดของเดกและครอบครว

รพช.หาสาเหต ตรวจและกระตนพฒนาการโดยเครองมอ TIDA4I 3 เดอน หรอพจารณาสงตอโรงพยาบาลหาดใหญ

สมวย ไมสมวย

7/21

11.4 คนหาศกยภาพของภาคเครอขายในการชวยเหลอเดกพฒนาการไมสมวยในพนท ผานกจกรรมสภากาแฟ (World café) โดยใชกลยทธ “7ช” (ชวน ชง เชยร แชร ชอน เชอม เชค) ดงการมสวนรวมของภาคเครอขายมารวมกนหาแนวทางการชวยเหลอเดก และน าขอมลมาจดหมวดหมเพอวเคราะหเชงเนอหา

11.5 ตรวจเยยมศนยเดกเลกและประเมนตามแบบเยยมศนยเดกอบต./โรงเรยนอนบาล (เครองมอท 3)

11.6 เพมศกยภาพของภาคเครอขายโดยการฝกอบรมใหความร และการศกษาดงานแหลงเรยนรและคดกจกรรมกระตนพฒนาการ

11.7 คนหาศกยภาพของครอบครว และรวมพลงดวยกระบวนการของโรงเรยนพอแม

11.8 ด าเนนกจกรรมการลงมอปฏบต (Action) ใหการกระตนพฒนาการ โดยใชเครองมอ/กจกรรมตาง ๆ ควบคไปกบการเรยนรและเกบขอมล

11.9 ประเมนพฒนาการซ าเปนระยะหลงกระตนพฒนาการโดยการเยยมบาน ตามเครองมอท 1 และ 2

11.10 รวมสะทอนกระบวนการปฏบตและถอดบทเรยนเปนระยะ

11.11 สรปและประเมนผล โดยแบงเปนขอมลเชงประจกษ การเปลยนแปลง และความรสกกบสงทเปลยนแปลง

12. ภาคเครอขายทเขามามสวนและหรอพฒนา

ภาคเครอขาย จ านวนกลมตวอยาง

บทบาทหนาท

1. องคกรปกครองส วนท องถ น / ผน าชมชน

4 คน - สนบสนนและพฒนาระบบการดแลเดกในชมชนโดยใชกลไก นโยบายและงบประมาณ เชน พฒนาคณภาพศนยเดกเลกใหไดมาตรฐาน สนบสนนกจกรรมศนยเดกเลก พฒนาศกยภาพบคลากรผดแลเดก สงเสรมการใหความรและทกษะการใชชวตแกเดกและเยาวชนสนบสนนการจดการศกษาทางเลอก จดพนทและกจกรรมใหเดกสามารถใชเวลาวางเพอแสดงออกทางความคดและศกยภาพในเชงสรางสรรคทเหมาะสมกบชวงวยตดตามเรองคณภาพชวตครอบครวเดกทมพฒนาการไมสมวย

2. ดานการศกษา : ครศนยเดกเลก

6 คน - ศนยเดกเลก: พฒนารปแบบการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวย

- ส านกงานการศกษาเอกชน : สนบสนนใหโรงเรยนเอกชนในพนทมการจดกจกรรมกระตนพฒนาการ

3. ดานสาธารณสข 7 คน - โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลปลกหน: - เดก 0-5 ป คดกรอง ตดตามกระตนพฒนาการดแลคลนกเดกด

และคลนกฝากครรภ รพ.สมเดจฯ อ.นาทว จ.สงขลา : - รบสงตอเดก0-5 ป ทสงสยพฒนาการลาชา/พฒนาการลาชา

เพอทดสอบและกระตนพฒนาการเดก วนจฉย รกษาโรครวม สงตอกรณเกนศกยภาพและตดตามผล

8/21

ภาคเครอขาย จ านวนกลมตวอยาง

บทบาทหนาท

4. จตอาสา/อสม. 3 คน - สงเสรมตดตามเดกทมพฒนาการไมสมวยในความรบผดชอบ ประสานงานรวมกบเจาหนาทและภาคเครอขายในการชวยเหลอเดกตอเนอง

5. พม. 1 คน - ดแลตาม พรบ. คมครองเดก พ.ศ. 2551 และสนบสนนงบชวยเหลอกรณผดอยโอกาส และออกสทธคนพการ

13. เครองมอและวธการเกบขอมล

ระยะทหนง ศกษาและเกบขอมลกอนเรมด าเนนกจกรรมแกปญหาพฒนาการไมสมวย (มนาคม-เมษายน 2559) เครองมอท 1 แบบบนทกการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ตามชวงอายโดยเจาหนาทสาธารณสข (DSPM)

กลมเปาหมาย เดกอาย 0-5 ปทกคนทอาศยอยในต าบลปลกหนในชวงทด าเนนการคดกรอง วธการเกบขอมล สงเกต (observation) ผเกบขอมล เจาหนาทรพ.สต.ปลกหน 2 คน หมายเหต เครองมอนใชทง 3 ระยะ (กอน-ระหวาง-หลงด าเนนกจกรรมเสรมพลงเพอแกปญหา

พฒนาการไมสมวย) เครองมอท 2 แบบเยยมบานเดกทมพฒนาการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวยเพอประเมน ชวยเหลอ และตดตามโดยการมสวนรวมของเดกและครอบครวเปรยบเทยบกอน - หลงเสรมพลง

กลมเปาหมาย เดกอาย 0-5 ปทกคนทมพฒนาการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวยและครอบครว

วธการเกบขอมล Home visit : observation and structured interview ผเกบขอมล ทมวจยและเจาหนาทรพ.สต. จ านวน 6 คน หมายเหต เครองมอนใชทง 3 ระยะ (กอน-ระหวาง-หลงด าเนนกจกรรมเสรมพลงเพอแกปญหา

พฒนาการไมสมวย) เครองมอท 3 แบบเยยมศนยเดกอบต./โรงเรยนอนบาลทมเดกพฒนาการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวยเพอประเมน ประสานการชวยเหลอและตดตามผลโดยการมสวนรวมของคร เปรยบเทยบกอน-หลงเสรมพลง

กลมเปาหมาย เดกทมพฒนาการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวยทกคนทอยในศนยเดกเลกหรอโรงเรยนอนบาลและคร

วธการเกบขอมล observation and structured interview ผเกบขอมล ทมวจยจ านวน 6 คน หมายเหต เครองมอนใชทง 3 ระยะ (กอน-ระหวาง-หลงด าเนนกจกรรมเสรมพลงเพอแกปญหา

พฒนาการไมสมวย) เครองมอท 4 แบบประเมนศกยภาพของภาคเครอขายในการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวยเปรยบเทยบกอน-หลงเสรมพลง

กลมเปาหมาย รายละเอยดอยในขอ 12

9/21

วธการเกบขอมล การสนทนากลม (focus group discussion) โดยใชรปแบบสภากาแฟ (World café)

ผเกบขอมล ทมวจยจ านวน 6 คน หมายเหต เครองมอนใชทง 3 ระยะ (กอน-ระหวาง-หลงด าเนนกจกรรมเสรมพลงเพอแกปญหา

พฒนาการไมสมวย) ระยะทสอง ด าเนนกจกรรมเสรมพลงเดกและครอบครว ภาคเครอขายเพอรวมกนแกปญหาพฒนาการไมสมวย (เมษายน-กรกฎาคม 2559) ระยะทสาม ประเมนผลเมอสนสดโครงการ (กรกฎาคม - สงหาคม 2559) หมายเหต หลงเกบขอมลและวเคราะหในระยะทหนงเสรจจงพจารณาปรบและ/หรอสร างเครองมอเกบขอมลระยะทสองและสาม

14. การรวบรวมและการวเคราะหขอมล 14.1 ขอมลเชงปรมาณ ใชสถตเชงพรรณนา จ านวน รอยละ 14.2 ขอมลเชงคณภาพ วเคราะหเชงเนอหา (content analysis) โดยการจดหมวดหมเนอหาและ/หรอ

แบบแผนพฤตกรรม

15. การสงตอและขยายงานในพนท การน าแนวทางทไดไปขยายตอใหครอบคลมทง อ.นาทว

16. ระยะเวลาในการด าเนนงาน ระยะเวลาการด าเนนงานโครงการ 8 เดอน ตงแตวนท 4 มกราคม 2559 ถง 31 สงหาคม 2559

17. การไดรบสนบสนนงบประมาณของโครงการนจากแหลงอน

โครงการนไดรบการสนบสนนงบประมาณจากมลนธสขภาพภาคใต เพยงแหงเดยว

10/21

18. แผนการด าเนนงาน

กจกรรม/ ขนตอนการด าเนนงาน

ตวชวดกระบวนการ/ผลลพธ

เดอน งบประมาณ

1 2 3 4 5 6 7 8 1. ทบทวนสถานการณเดก

0-5 ปทมพฒนาการไมสมวยใน ต.ปลกหน

- รอยละของเดก0-5 ปทไดรบการประเมนพฒนาการ

- รอยละของเดกทสงสยพฒนาการไมสมวย

-

2. 2. ตรวจพฒนาการซ าดวยเครองมอท 1 (DSPM) ในกลมเดกสงสยพฒนาการไมสมวยโดยทมวจย

- รอยละทคดกรองแลวไดผลตรงกน

-

3. กระบวนการเยยมบาน เพอคนหาเหตปจจยทท าใหเดกพฒนาการไมสมวย ตามเครองมอท 2

- รายงานปจจยทมผลตอพฒนาการเดก

- 10,400

4. ภาคเครอขายทเกยวของมาก าหนดเปาหมาย บทบาทหนาทขบเคลอน แลกเปลยนเรยนร โดยใชกลยทธ “7ช” (ชวน ชง

- รายงานศกยภาพและบทบาทของภาคเครอขายในการแกปญหาเดกพฒนาการลาชา

- 22,400

11/21

กจกรรม/ ขนตอนการด าเนนงาน

ตวชวดกระบวนการ/ผลลพธ

เดอน งบประมาณ

1 2 3 4 5 6 7 8 เชยร แชร ชอน เชอม เชค)

5. ตรวจเยยมศนยเดกเลกและประเมนตามแบบเยยมศนยเดก อบต./โรงเรยนอนบาล (เครองมอท 3)

- รายงานคณภาพศนยเดกเลกผานเกณฑมาตรฐาน

- รอยละของเดกทเปลยนเปนพฒนาการสมวย

-

6. เพมศกยภาพของภาคเครอขาย

- -

6.1 การฝกอบรมใหความร (ควรจดกอนไปดงาน)

- เปรยบเทยบความรกอนและหลงอบรม

- 8,880

6.2 การศกษาดงานแหลงเรยนรการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวยและครอบครว

- -ไดแนวทางการดแลเดกรวมกนของภาคเครอขายทสอดคลองกบบรบทของครอบครว

- -ไดกระบวนการ กจกรรม เครองมอทน ามาปรบใชในพนท

- 38,320

7. พฒนาแนวทางการชวยเหลอเดกทม

- ไดแนวทางการดแลเดกรวมกนของภาคเครอขาย

-

12/21

กจกรรม/ ขนตอนการด าเนนงาน

ตวชวดกระบวนการ/ผลลพธ

เดอน งบประมาณ

1 2 3 4 5 6 7 8 พฒนาการไมสมวยโดยการมสวนรวมของครอบครวและภาคเครอขาย

8. ลงมอปฏบตกจกรรมการชวยเหลอเดกทมพฒนาการไมสมวย(action)

- เปรยบเทยบพฒนาการเดกกอน/หลงกจกรรม

-

9. ประเมนพฒนาการซ า หลงกระตนพฒนาการโดยการเยยมบาน ตามเครองมอท 1 และ 2

- เปรยบเทยบพฒนาการเดกกอน/หลงกจกรรม

-

10. รวมสะทอนกระบวนการปฏบตและถอดบทเรยนสรปและประเมนผลเมอสนสดโครงการเทยบกบวตถประสงค

- รายงานฉบบสมบรณ -

หมายเหต : แผนด าเนนงาน (Action plan) พจารณาปรบแกในระหวางการจด Workshop 2 - 3 พฤษภาคม 2559 โดยเฉพาะหวของบประมาณ กระบวนการและ

กจกรรมเสรมพลงผปกครองและครอบครว

13/21

19. เอกสารอางอง 1. สพตรา ศรวณชชากร, ทศนย ญาณะ, มธรพร ภาคพรตและพฤกษา บกบญ, 2558. คมอการพฒนา

ระบบสขภาพ ชมชน ดวยกองทนหลกประกนสขภาพในระดบทองถน หรอพนท. พมพครงท 1: บรษทสหมตรพรนตงแอนดพบลสซง จ ากด.

2. ศรลกษณ พนมเชง. 2556. ปจจยทสมพนธในเดกทมภาวะพดชากวาวย (Delayed speech )แผนกผปวยนอก และคลนก Well Baby แผนกสงเสรมสขภาพ โรงพยาบาลบางละมง. วารสารกมารเวชศาสตร เลม 1 ป 56. แหลงทมา : http://www.thaipediatrics.org/file_upload/files/1-2556-9.pdf(สบคนเมอ 17 พฤศจกายน 2558)

3. รายงานผลการคดกรองพฒนาการเดกอาย 42 เดอนตงแตวนท 6-10 กรกฎาคม 2558. แหลงทมา : http://www.thaichilddevelopment.com/(สบคนเมอ 17 พฤศจกายน 2558)

4. ลอชยศรเงนยวงและคณะ. 2558. รายงานการวจยอปสงคอปทานและรปแบบก าลงคนทางเลอกเพอตอบสนองการจดบรการการฟนฟสมรรถภาพสาหรบเดกพการ....

5. รงสน ผลาภรมณทศน ประสบกตตคณ และกรรณการ วจตรสคนธ. 2553. ผลของโปรแกรมการสรางเสรมพลงใจในมารดาตอการรบรสมรรถนะของตนเองในการดแลเดกพฒนาการลาชา.แหลงทมา : http://www.ns.mahidol.ac.th/english/journal_NS/pdf/vol30/issue3/Tassanee.pdf(สบคนเมอ 17 พฤศจกายน 2558)

14/21

ภาคผนวก

เครองมอวธเกบขอมล

เครองมอท 1 แบบบนทกการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ตามชวงอายโดยเจาหนาทสาธารณสข (DSPM)

เครองมอท 2 แบบเยยมบานเดกทมพฒนาการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวยเพอประเมน ชวยเหลอ และตดตามโดยการมสวนรวมของเดกและครอบครวเปรยบเทยบกอนหลงเสรมพลง

เครองมอท 3 แบบเยยมศนยเดกอบต./โรงเรยนอนบาลทมเดกพฒนการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวยเพอประเมน ประสานการชวยเหลอและตดตามผลโดยการมสวนรวมของคร เปรยบเทยบกอน-หลงเสรมพลง

15/21

ระยะทหนง : เครองมอท 1

16/21

17/21

ชอ-สกลผคดกรอง................................................. ..........

ต าแหนง.................................. หนวยงาน........................ วนท...................................

18/21

เครองมอทสอง : แบบเยยมบานเดกทมพฒนาการไมสมวยหรอสงสยพฒนาการไมสมวย

ขอมลพนฐาน

1. ผดแล (ทาน) อาย ป เพศ □ หญง □ ชาย เกยวของเปน ............................................................. การศกษา ............................................................................................................................. .................. อาชพ..............................................................รายไดเฉลย.............................ตอเ ดอน

2. เดกในความดแลของทานชอ.........................................................................เพศ □ หญง□ ชาย เกดวนท..... เดอน.............................พ.ศ. ...............อาย...........ป ศาสนา.....................

3. สมาชกในบานม.....................คน ไดแก 3.1. ชอ สกล.................................................อาย.....ป อาชพ.......................ความสมพนธกบเดก........ .. 3.2. ชอ สกล.................................................อาย.....ป อาชพ.......................ความสมพนธกบเดก.......... 3.3. ชอ สกล.................................................อาย.....ป อาชพ.......................ความสมพนธกบเดก........ .. 3.4. ชอ สกล.................................................อาย.....ป อาชพ.......................ความสมพนธกบเดก.......... 3.5. ชอ สกล.................................................อาย.....ป อาชพ.......................ความสมพนธกบเดก........ .. 3.6. ชอ สกล.................................................อาย.....ป อาชพ.......................ความสมพนธกบเดก.......... 3.7. ชอ สกล.................................................อาย.....ป อาชพ.......................ความสมพนธกบเดก........ ..

4. เปนบตรคนท............ มพนอง..................คน

5. เดกมโรคประจ าตวหรอปญหาสขภาพดานอนๆ รวมดวยหรอไม □ม โปรดระบ.................................................................. □ ไมม

6. เดกเขาโรงเรยนแลวหรอไม □ยงไมเขาเรยน □เขาเรยนแลวเรยนอยชน...........โรงเรยน..........................

7. ถาเขาเรยนแลวครประจ าชนทราบขอมลเรองความเจบปวยของเดกหรอไม □ ทราบ□ ไมทราบ

8. เดกมปญหาดานพฒนาการหรอไม □ ม โปรดระบ.................................................................. □ ไมม

9. ปจจยทมผลตอพฒนาการและอารมณของเดก 9.1 ประวตกอนเกด: - มารดาอาย......ป บดาอาย......ป □ teenage pregnancy - มารดาใชยาหรอสารเสพตดขณะตงครรภหรอไม □ ใช โปรดระบ............................... □ ไมใช - มการตดเชอในมารดาขณะตงครรภซงสามารถตดตอไปยงทารกในครรภได เชนหดเยอรมน ซฟลส

□ ม โปรดระบ...................................... □ ไมม - ความเครยดขณะตงครรภ..................................................................................................

19/21

9.2 ระหวางการคลอด : - น าหนกแรกเกด......................กรม □ ครบก าหนด □ ไมครบก าหนด - ภาวะแทรกซอนชวงแรกเกด เชนเลอดออกในสมอง ชก ขาดออกซเจน ภาวะตวเหลองรนแรงจนชก หลงคลอดโปรดระบ..................................................................................... ...........................

9.3 ประวตหลงคลอด - โรคประจ าตว..................................................................... .................................................................. - เคยเกดอบตเหตรนแรงทมผลตอสมองหรอไม................................................................................. ..... - ใครเปนผดแลหลก □ พอ □ แม □ ปยาตายาย □ อน ๆ โปรดระบ................................................ - มการใชสอหรอไม □ เลนโทรศพท □ ดโทรทศน □ คอมพวเตอร □ ไอแพด □ ม ถามรวมแลวเฉลยมากกวา 2 ชวโมงตอวน □ ใช □ ไมใช □ ไมม - ทานทราบขอมลพฒนาการและวธการเลยงดลกจากทใดบาง □ ปยาตายาย □ ประสบการณจากการเลยงเดก เชน ลกคนกอน หลาน นอง □ อานหนงสอ □ โทรทศน □ ญาตพนองคนอน □ เพอนบาน □ เจาหนาทสาธารณสข □ โรงเรยนพอแมชวงฝากครรภ หลงคลอด คลนกเดกด □ อน ๆโปรดระบ......................................................................................................................................... ................

10. ทานคดวามสงใดหรอกจกรรมใดทท าใหลกมพฒนาการสมวย (เปนสงททานและครอบครวท าอยหรออยากใหมกได)............................................................................................................................. .................................................................................................................. .........................................................................................................................

11. ทานตองการการสนบสนนและสงเสรมดานใดบาง เชน 11.1 ความรดานการเลยงดลกและโภชนาการเดก.................................................................................. 11.2 การศกษา

................................................................................. ........................................................................ 11.3 รายได

............................................................................................................... .......................................... 11.4 ดานสขภาพ

............................................................................. ............................................................................ 11.5 อน ๆ....................................................................... ......................................................................

20/21

12. เรองเรงดวน /ส าคญทตองด าเนนการชวยเหลอเดกคออะไรพรอมเหตผล .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

13. ปญหา อปสรรคในการเลยงดเดก .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

21/21

ประวตผวจย ชอ-สกล การศกษา ประสบการณการท างาน ผลงาน

นายสวฒน วรยพงษสกจ สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต (Master degree of Public Health, Antwerp, Belgium. 2546)

นายแพทยเชยวชาญ 1. งานวจยการพฒนาระบบการดแลคนพการอยางเปนหนสวนทางดานสขภาพ (2558)

นางสาวปญจารย ขวญทอง - ปรญญาแพทยศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหดล - วฒบตรสาขากมารเวชศาสตร มหาวทยาลยมหดล

นายแพทยช านาญการพเศษ

ความสมพนธระหวางการตรวจภมแพทางผวหนงเปรยบเทยบกบการตรวจระดบแอนตบอดในเลอดตอการแพแมลงสาปในกลมผปวยทเปนโรคภมแพทางจมกอายระหวาง 6-25 ป

นางสาวนภาภรณ รามณรงค ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑตสาขาการพยาบาลสขภาพจตและจตเวช

พยาบาลวชาชพช านาญการ

พยาบาลกบการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถนในการดแลสขภาพจตของประชาชน

นางสาวหรอกบะ บญโสะ - ประกาศนยบตรพยาบาลศาสตร - การพยาบาลขนสง (APN) สาขาการพยาบาล ดานการใหยาระงบความรสก - รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต

พยาบาลวชาชพช านาญการ

1.การพฒนาและประเมนผลความเปนไปไดในการน าแนวปฏบตไปใชในการจดการกบความปวดหลงผาตดในหองพกฟน (2557) 2. งานวจยการพฒนาระบบการดแลคนพการอยางเปนหนสวนทางดานสขภาพ (2558)

นางสาวนชรนทร คงสน เภสชศาสตรบณฑต เภสชกรช านาญการ 1. ความสมเหตสมผลในการสงใชยาClopidogrel (2557) 2. การพฒนาระบบการดแลคนพการอยางเปนหนสวนทางดานสขภาพ (2558)

22/21