การสอบสวนกรณีการร้องเรียนผลกระทบต่อสุขภาพจากการติดตั้งเสา...

หนา ๓๒

รายงานการสอบสวนโรคฯประจ าปงบประมาณ ๒๕๕๘

การสอบสวนกรณการรองเรยนผลกระทบตอสขภาพจากการตดตงเสาสงสญญาณ หมบานเอกสรน จงหวดนนทบร

ความเปนมา

ศนยด ารงธรรมจงหวดนนทบรไดรบเรองรองเรยนจากนายสงา ฉนทสวสด อาศยอยบานเลขท ๙๙/๑๐ หมท ๓ ต าบลล าโพ อ าเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร ขอใหตรวจสอบการตดตงเสาสงสญญาณ เนองจากเกรงวาจะเกดผลกระทบตอสขภาพจากคลนสญญาณดงกลาว และไดแจงใหส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบรตรวจสอบขอเทจจรง ส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร จงไดท าหนงสอประสานขอความอนเคราะหมายงส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค ตามหนงสอส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร ท นบ ๐๐๓๒.๐๐๓/๖๐๒๔ และไดจดเจาหนาทลงท าการสอบสวนโรครวมกนใน วนท ๙ กมภาพนธ ๒๕๕๘

ผลการด าเนนงาน

ทมสอบสวนโรคไดเขาพบกบประธานหมบาน และไดทราบวาสงทประชาชนมความกงวลคอผลกระทบตอสขภาพ เนองจากมผสงอายและมบานอยใกลเสามอาการปวดหว มนหวคลนไสและความดนโลหตสง บางรายนอนไมหลบ อยางไรกตามทมสอบสวนโรคพบวาผทอาศยภายในหมบานยงไมมความวตกกงวลในผลกระทบตอสขภาพจากเสาสญญาณโทรศพทฯจนเกนกวาทจะมขอมลทางวชาการรองรบ และทางคณะกรรมการหมบานกกลาวอยางชดเจนวาอยในชวงทตองการความรทางวชาการและตองการปรกษาผเชยวชาญจากกระทรวงสาธารณสข ทมงานไดใหความรทางวชาการโดยอธบายถงผลกระทบจากเสาสญญาณโทรศพททมการกลาวถงบอยๆ คอ Non Specific Health Symptoms (NSHS) ซงปจจบนองคการอนามยโลกยงไมไดรบรองวามหลกฐานเพยงพอ และอธบายถงการทมผกลาววาสนามแมเหลกไฟฟาสามารถกอมะเรง โดยอธบายวาเปนสงทอาจกอมะเรงกลม 2B ซงเปนความเสยงตอสขภาพในระดบต าๆ

ขอเสนอแนะส าหรบประชาชนในพนท

ประชาชนควรประสานกบศนยด ารงธรรมนนทบร เพอขอขอมลจากส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) ในการขอดเอกสารในการขออนญาตสงสญญาณจากเสาฯ ตาม ประกาศคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต เรอง หลกเกณฑและมาตรการกากบดแลความปลอดภยตอสขภาพของมนษยจากการใชเครองวทยคมนาคม ลงวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ทงนเพอใชในการพจารณาวาการตดตงเสาโทรศพทฯถกตองตามขนตอนหรอไม

ในระหวางน ส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบรและส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอมยนดใหค าปรกษาทางวชาการ โดยประชาชนสามารถตดตอเจาหนาทผรบผดชอบไดโดยตรง

หนา ๓๓


การสอบสวนกรณการรองเรยนผลกระทบตอสขภาพจากการตดตงเสาสงสญญาณ หมบานเอกสรน จงหวดนนทบร


ศนยด ารงธรรมจงหวดนนทบรไดรบเรองรองเรยนจากนายสงา ฉนทสวสด อาศยอยบานเลขท ๙๙/๑๐ หมท ๓ ต าบลล าโพ อ าเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร ขอใหตรวจสอบการตดตงเสาสงสญญาณโทรศพทมอถอบรเวณหมบานเอกสรน ซอย ๙ ต าบลล าโพ อ าเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร เนองจากเกรงวาจะเกดผลกระทบตอสขภาพจากคลนสญญาณดงกลาว และขดตอ พรบ.สขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐ และไดแจงใหส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบรตรวจสอบขอเทจจรง พรอมด าเนนการตามอ านาจหนาท แตเนองจากส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร ไมมเจาหนาทผเชยวชาญในเรองคลนสญญาณจงไดท าหนงสอประสาน ขอความอนเคราะหผเชยวชาญจากส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค ตามหนงสอส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร ท นบ ๐๐๓๒.๐๐๓/๖๐๒๔

ส านกโรคจากากรประกอบอาชพและสงแวดลอม จงไดจดเจาหนาทลงท าการสอบสวนโรคใน วนท ๙ กมภาพนธ ๒๕๕๘ ประกอบไปดวย

๑. นพ.พบล อสสระพนธ รองผอ านวยการส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ๒. น.ส.ลดดา ธรรมการณย นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ๓. นายวงศกร องคะค ามล นกวชาการสาธารณสข ๔. นายประวทย นามรมย นกวชาการสาธารณสข ๕. นพ.ธนยะ วงศวาร แพทยประจ าบานอาชวเวชศาสตร

ส านกรงสและเครองมอแพทย

๑. นายพงศเทพ จนทรคณาภาส นกฟสกสรงสช านาญการพเศษ ๒. น.ส.อรณญา พงศธรพศทธ นกฟสกสรงสช านาญการพเศษ

ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑

๑. พญ.พรเลขา บรรเทาศภวาท นายแพทยช านาญการพเศษ ผสงเกตการณ

๑. พญ.วชรอาทร ดลยสถตย แพทยอาชวเวชศาสตร

การด าเนนงาน

ทมสอบสวนโรคไดลงพนทในวนท ๙ กมภาพนธ ๒๕๕๘ โดยชวงเขาไดเดนทางไปรวมประชมกบนายแพทยสาธารณสขจงหวดนนทบร เจาหนาทจากส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบร และเจาหนาทศนย

หนา ๓๔


ด ารงธรรมจงหวดนนทบร ไดแก นส.มณวรรณ ดมแกว และคณะ เพอหาแนวทางในการด าเนนงาน โดยตวแทนส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ชแจงวาเรองรองเรยนสวนใหญจะเกยวของกบขอสงสยทวา

• สนามแมเหลกไฟฟาจากเสาสญญาณโทรศพทจะท าใหเกดอาการปวดหว นอนไมหลบ ซงเรยกวาผลกระทบทางสขภาพทไมเจาะจง (Non Specific Health Symptoms : NSHS) ซงยงไมสามารถพสจนไดแบบภาวะวสย (Objective)

• ขอสงสยทวาสนามแมเหลกไฟฟาเปนสงทกอมะเรง International Association for Research on Cancer (IARC) กลาววาสนามแมเหลกไฟฟาเปนสงทอาจกอใหเกดมะเรงในกลม 2B ซงจดวามศกยภาพในการกอมะเรงทออน ตวอยางสารในกลมนไดแกกาแฟเปนตน (ดภาคผนวก)

การลงพนท ทมสอบสวนโรคไดลงพนทหมบานเอกสรนในชวงบาย เพอรบฟงขอรองเรยนและใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอประชาชนผไดรบผลกระทบ

หมบานเอกสรนเปนหมบานทมสภาพแวดลอมทด เรมตนดวยการจดสรรทดนและผซอทดนสรางบานเอง ขณะนมบานประมาณ ๔๐ หลงคาเรอน และยงไมไดจดทะเบยนเปนนตบคคล อยางไรกตามผอยอาศยไดรวมตวกนเปนชมชนและมกรรมการและประธานหมบานเปนผดแลความเปนอย และมโครงการทจะจดทะเบยนเปนสมาคม

จากค าบอกเลาของกรรมการชมชน พบวาเสาสญญาณโทรศพทเคลอนทซงเปนขอรองเรยนเปนของบรษทโทรคมนาคมแหงหนง ตงอยในทดนเปลาบรเวณดานหนาของหมบาน ไมทราบแนชดวาเปนทดนของผใด เปนเสาขนาดสง ๓๕ เมตร เสาดงกลาวไดรบอนญาตใหกอสรางจากองคการบรหารสวนต าบลล าโพ แตผรองเรยนมขอสงสยวาความสงดงกลาวนาจะเกนขนาดทองคการบรหารสวนต าบลจะอนมตได

เสาสญญาณโทรศพทฯ ดงกลาวไดกอสรางเสรจประมาณสองเดอนกอนสนป ๒๕๕๗ โดยกรรมการหมบานใหขอมลวากอนกอสรางเสาสญญาณโทรศพทฯ ทางบรษทฯไมไดใหขอมลกบชมชนหรอมกระบวนการในท าความเขาใจกบชมชนแตอยางใด และในระหวางการกอสรางกพบเพยงคนงานซงไมสามารถใหขอมลใดๆ ตอกรรมการหมบานได

ประธานหมบานไดแจงใหคณะเจาหนาททราบวาสงทประชาชนมความกงวลคอผลกระทบตอสขภาพ เชนกรรมการหมบานรายหนงซงเปนผสงอายและมบานอยใกลเสามอาการปวดหว มนหวคลนไสและความดนโลหตสงขนคอประมาณ ๑๘๐/๙๐ มลลเมตรปรอท จากเดมประมาณ ๑๒๐/๘๐ มลลเมตรปรอท แตเวลาอยนอกบรเวณหมบานกลบไมมความรสกมนงงดงกลาว

หนา ๓๕


มารดาของกรรมการหมบานทานหนง อายประมาณ ๘๕ ป และเปนเบาหวานรวมกบความดนโลหตสงซงรกษามาตลอดและควบคมความดนโลหตได ตอมาความดนโลหตสงขนอกคออยทประมาณ ๑๔๐-๑๖๐/๑๒๐ มลลเมตรปรอท โดยทผปวยรายนไมทราบเรองการตงเสาสญญาณโทรศพทฯ จงไมไดเปนผลทางออมจากความวตกกงวลในเรองเสาโทรศพทฯ

กรรมการหมบานทานหนงเคยผาตดกระดกสนหลงบรเวณคอและฝงเพลต(โลหะทใชยดกระดกเขาดวยกน) ไว มอาการชามอเพมขน แตความดนไมเพมขน (๑๑๗/๗๙ มลลเมตรปรอท)

กรรมการอกทานหนงมอาการมนหว เวยนหว มาประมาณหนงเดอน ทงทนอนหลบดและความดนโลหตปรกต เวนแตมไขมนในเลอดสงเลกนอย (๒๔๐ มลลกรม/เดซลตร)

สรป โดยภาพรวมแมมผปวยบางรายทมอาการเจบปวยเพมขน แตกกลาวไดวาประชาชนทอาศยภายใน

หมบานยงไมมความวตกกงวลในผลกระทบตอสขภาพจากเสาสญญาณโทรศพทฯจนเกนกวาทจะมขอมลทางวชาการรองรบ ซงจะกอใหเกดปญหาทแกไขไมได และทางคณะกรรมการหมบานกกลาวอยางชดเจนวาอยในชวงทตองการความรทางวชาการและตองการปรกษาผเชยวชาญจากกระทรวงสาธารณสข

ทมงานไดใหความรทางวชาการโดยอธบายถงผลกระทบจากเสาสญญาณโทรศพททมการกลาวถงบอยๆ คอ Non Specific Health Symptoms เชนการศกษาในประเทศอยปต ซงปจจบนองคการอนามยโลกยงไมไดรบรองวามหลกฐานเพยงพอ และอธบายถงการทมผกลาววาสนามแมเหลกไฟฟาสามารถกอมะเรง โดยอธบายวาเปนสงทอาจกอมะเรงกลม 2B ซงเปนความเสยงตอสขภาพในระดบต าๆ

ทมงานไดอธบายใหกรรมการหมบานฟงวาทางสาธารณสขยดขอมลจากองคการอนามยโลกและองคกรในเครอคอ ICNIRP และ IARC เปนหลก แตเมอมขอรองเรยนกพรอมทจะรบฟงขอเดอดรอนจากประชาชน นนคอใหน าหนกทงกบขอมลวชาการและขอมลจากพนท

ขอเสนอแนะส าหรบประชาชนในพนท แนะน าใหประชาชนประสานกบศนยด ารงธรรมนนทบร เพอขอขอมลจากส านกงานคณะกรรมการ

กจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) เพอขอดเอกสารในการขออนญาตสงสญญาณจากเสาฯ ตามประกาศคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต เรอง หลกเกณฑและมาตรการกากบดแลความปลอดภยตอสขภาพของมนษยจากการใชเครองวทยคมนาคม ลงวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ทวา "๑๒.๕ เพอประโยชนในการคมครองความปลอดภยของประชาชน ผประกอบการมหนาทตองท าความเขาใจกบประชาชนทอาศยอยในบรเวณทจะตดตงและบรเวณใกลเคยงเพอสรางความเชอมนในความปลอดภยและปองกนความวตกกงวลของประชาชนทอาจเกดขนได โดยเฉพาะในกรณบรเวณทตงอยใกลกบสถานททมความเสยงจากการไดรบคลนแมเหลกไฟฟา เชนสถานพยาบาล โรงเรยน สถานรบเลยงเดก ทงน

หนา ๓๖


คณะกรรมการอาจรองขอใหมการแสดงหลกฐานการท าความเขาใจกบประชาชนในพนท ในกรณทจ าเปน" นอกจากนยงมประกาศคณะกรรมการโทรคมนาคมแหงชาตเรอง หลกเกณฑและวธการเกยวกบการใชสทธในการปกหรอตงเสา หรอเดนสาย วางทอ หรอตดตงอปกรณประกอบใดในการใหบรการโทรคมนาคม ซงมเนอหาสอดคลองกน ทงนเพอใชในการพจารณาวาการตดตงเสาโทรศพทฯถกตองตามขนตอนหรอไม

ในระหวางน ส านกงานสาธารณสขจงหวดนนทบรและส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอมยนดใหค าปรกษาทางวชาการ โดยประชาชนสามารถตดตอเจาหนาทผรบผดชอบไดโดยตรง และจะมการสงรายงานการศกษาเบองตนฉบบนใหแกผไดรบผลกระทบดวย

เอกสารอางอง ๑. ประกาศคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต เรอง หลกเกณฑและมาตรการก ากบดแลความ

ปลอดภยตอสขภาพของมนษยจากการใชเครองวทยคมนาคม ลงวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ๒. ประกาศคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาตเรองหลกเกณฑและวธการเกยวกบการใชสทธใน

การปกหรอตงเสา หรอเดนสาย วางทอ หรอตดตงอปกรณประกอบใดในการใหบรการโทรคมนาคม ลงวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๕๒

๓. The International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection “ICNIRP STATEMENT ON THE “Guidelines For Limiting Exposure To Time-Varying Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields (Up To 300 GHZ)” Available from http://www.icnirp.org/cms/upload/publications/ICNIRPemfgdl.pdf

๔. WHO Fact Sheet No 304 “Electromagnetic fields and public health: Base stations and wireless technologies” Available from http://www.who.int/peh-emf/publications/facts/fs304/en/

๕. WHO “Electromagnetic fields and public health Electromagnetic hypersensitivity” Available from http://www.who.int/peh-emf/publications/facts/fs296/en/

๖. IARC, Agents Classified by the IARC Monographs, Volumes 1–109. [Internet]. 2014 [cited 2014 June 6]. Available from: http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/ClassificationsGroupOrder.pdf

๗. IARC Monograph: Non-ionizing radiation, part 2: radiofrequency electromagnetic fields volume 102 Availabe from http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol102/

http://www.icnirp.org/cms/upload/publications/ICNIRPemfgdl.pdf

http://www.who.int/peh-emf/publications/facts/fs304/en/



http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/ClassificationsGroupOrder.pdf

http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol102/

หนา ๓๗


ภาคผนวก

สารกอมะเรง (Carcinogen) IARC แบงสงทกอมะเรง (Carcinogen) * ออกเปน ๔ กลม ซงตพมพใน Monograph ทกฉบบ ไดแก

Group 1 — สงทท าใหเกดมะเรงในมนษย: The agent (mixture) is carcinogenic to humans. มสองกรณคอ

กรณแรก สงนนมหลกฐานเพยงพอ (sufficient evidence) วากอใหเกดมะเรงในมนษย

กรณทสอง มหลกฐานเพยงพอ (sufficient) วากอใหเกดมะเรงในสตว และมหลกฐานทแขงแรง (strong evidence) วาสงนนมผลตอมนษยในชองทางทโดยทวไปกอใหเกดมะเรงในมนษยได

Group 2 – สงทอาจกอมะเรงในมนษย โดยแบงออกเปน

Group 2A สงทเปนไปไดทจะกอมะเรงในมนษย [The agent (mixture) is probably carcinogenic to humans] มความหมายซงแบงไดเปนสามกรณคอ

กรณแรก สงนนมหลกฐานทจ ากด (limited evidence) วากอใหเกดมะเรงในมนษยแตมหลกฐานเพยงพอ(sufficient evidence) วากอใหเกดมะเรงในสตว

กรณทสอง มหลกฐานไมเพยงพอในมนษย (inadequate evidence) แตมหลกฐานเพยงพอ (sufficient evidence) วากอใหเกดมะเรงในสตว และมหลกฐานทแขงแรง (strong evidence) สนบสนนวากลไกแบบทท าใหเกดมะเรงในสตวนน กปรากฎอยในมนษย

กรณทสาม พบนอยคออางจากหลกฐานทจ ากด (limited evidence) วากอใหเกดมะเรงในมนษยเพยงอยางเดยว

Group 2B สงทอาจจะกอมะเรงในมนษย [The agent (mixture) is possibly carcinogenic to humans] มความแบงออกไดเปน กรณคอ

กรณแรก มหลกฐานจ ากด (limited evidence) วากอใหเกดมะแรงในมนษย และมหลกฐานนอยเกนไป (less than sufficient evidence) วากอใหเกดมะเรงในสตว

กรณทสอง มหลกฐานไมเพยงพอ(inadequate evidence) วากอใหเกดมะเรงในมนษย และมหลกฐานเพยงพอ (sufficient evidence) วากอใหเกดมะเรงในสตว

กรณทสาม มหลกฐานไมเพยงพอ (inadequate evidence) วากอใหเกดมะเรงในมนษย แตมหลกฐานอนจ ากด (limited evidence) วากอใหเกดมะเรงในสตว

หนา ๓๘


Group 3— สงทยงไมสามารถจ าแนกไดวากอมะเรงในมนษย [The agent (mixture or exposure circumstance) is not classifiable as to its carcinogenicity to humans.] มความหมายแบงออกเปนสามกรณคอ

กรณแรก มหลกฐานไมเพยงพอ (inadequate) วากอใหเกดมะเรงในมนษย และไมเพยงพอ (inadequate) หรอจ ากด (limited ) วากอใหเกดมะเรงในสตว

กรณทสอง มหลกฐานไมเพยงพอ (inadequate) วากอใหเกดมะเรงในมนษย แตมหลกฐานเพยงพอ (sufficient) วากอใหเกดมะเรงในสตว แตกลไกการกอใหเกดมะเรงนนชดเจนวา (strong evidence) ไมไดเกดขนในมนษย

กรณทสาม เปนสารใดๆกตามทยงไมไดจดอยใน Group อนๆ

Group 4— สงทเปนไปไดทจะไมกอมะเรงในมนษย [The agent (mixture) is probably not carcinogenic to humans.] มความหมายเปนสามกรณดงนคอ

กรณแรก มหลกฐานวาไมกอใหเกดมะเรง (evidence suggesting lack of carcinogenicity) ในมนษยและสตว

กรณทสอง มหลกฐานไมเพยงพอ (inadequate) วากอใหเกดมะเรงในมนษยแตมหลกฐานวาไมกอใหเกดมะเรง (evidence suggesting lack of carcinogenicity) ในสตว

ตวอยางสารเคม การสมผส หรอสภาวะดงกลาว แสดงในตารางท 4 บางสวนน ามาจาก “Agents Classified by the IARC Monographs, Volumes 1–109”i บางสวนในวงเลบน ามาจากบทความอนๆ

หนา ๓๙


ตารางท๑ ตวอยางของสงทเปน Carcinogens ชนดตางๆ

กลม ความหมาย ตวอยาง

Group 1

สงทท าใหเกดมะเรงในมนษย

benzo[a]pyrene (ในอาหารปงยาง*),ผงทรายละเอยด, ฟอรมาลน, ใยหน, ควนจากเครองยนตดเซล, ปลาเคม, พยาธใบไม (เชนในปลาราดบ*), ควนบหร, แสงแดด, ฝนไม

Group 2A

สงทเปนไปไดทจะกอมะเรงในมนษย

ควนจากการเผาฟน, ยาคลอแรมเฟนคอล, อาชพชางท าผม, อาชพทตองอยเวร, สารตะกว

Group 2B

สงทอาจจะกอมะเรงในมนษย

กาแฟ ควนจากการเชอมโลหะ และคลนแมเหลกไฟฟา ไดคลอรฟอส (สารก าจดศตรพชทใชท าเหยอแมงสาบ*) น ามนเบนซน (Gasoline) และควนจากเครองยนตทใชน ามนเบนซน

Group 3

สงทยงไมสามารถจ าแนกไดวากอมะเรงในมนษย

คาเฟอน (ไมใชกาแฟ*) ฝนถานหน น ามนดบ ยาระงบประสาทพวกไดอะซแพม

Group 4

สงทเปนไปไดทจะไมกอมะเรงในมนษย

สารคารโปรแลคแตม

* เรยบเรยงจาก IARC Monograph Volume 102

* อธบายเพมเตม มใชจากตนฉบบของ IARC

หนา ๔๐


การสอบสวนโรคกรณการรองเรยน เรองผลกระทบจากสถานโทรศพทเคลอนท อ าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา


ตามท กรมควบคมโรคไดมอบหมายใหส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ในการรบผดชอบด าเนนการ ตามหนงสอจากศนยบรหารจดการเรองราวรองทกข กระทรวงสาธารณสข ท สธ ๐๒๒๑/๒๓ ทมมายง กรมควบคมโรค ความวามความวาผรองเรยนไดรบผลกระทบจากเสาสงสญญาณโทรศพทมอถอ ซงตงอยในพนทหมท ๒ ต าบลสนามชย อ าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา และใครขอใหกระทรวงสาธารณสขตรวจสอบขอเทจจรง ตลอดจนหาทางปองกนและแกไขปญหาดงกลาวใหกบประชาชน รวมทงใหท าการด าเนนการใหถกตอง เยยวยาผไดรบผลกระทบ และลงโทษผกระท าผด นน ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม รวมกบส านกระบาดวทยา ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑๒ และหนวยงานทเกยวของในพนท ไดลงพนทเพอสอบสวนโรคดงกลาว ระหวางวนท ๑๖ – ๑๘ มนาคม ๒๕๕๘


ทมสอบสวนโรคไดเขาพบกบผรองเรยนทบานพก เ พอรบฟงขอรองเรยนตางๆ และท าการสมภาษณผปวยหรอญาตใกลชด ซงอยในรายชอของเอกสารรองเรยน ๒๕ ราย โดยเนนทผปวยทเปนโรคหวใจและ/หรอโรคมะเรง จ านวน ๗ ราย พบวาการเจบปวยเปนอาการทางสขภาพทไมเจาะจง (Non Specific Health Symptoms) โรคไมตดตอเชน เบาหวาน ความดนโลหตสง โรคมะเรง และเปนเนองอกในสมองมรายเดยวคอผปวยในครอบครวทเปนเจาของสถานทตดตงเสาสญญาณโทรศพท ขอมลการเจบปวยดงกลาวยงไมสามารถเชอมโยงไปยงเสาโทรศพทโดยตรงได

ขอเสนอแนะ

๑. ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑๒ และส านกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา ควรประสานกบผรองเรยน เพอรบฟงปญหาอยางตอเนองและแจงความคบหนาใหแกผรองเรยน

๒. การศกษาทางระบาดวทยาอยางครบถวน อาจตองใหส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ส านกระบาดวทยา ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑๒ และหนวยงานสาธารณสขในพนทท าการศกษาการกระจายตวของโรคอยางละเอยด ซงการศกษาดงกลาวตองใชก าลงคนและทรพยากรจ านวนมาก รวมทงตองอาศยความรวมมอจาก ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต(กสทช.) ดวย โดยการศกษาท าไดทง Cross sectional, Cohort หรอ Case Control study โดย Cohort จะไดประโยชนมากทสดและเหมาะสมกบพนท

๓. เสนอผลการสอบสวนไปยงส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) เพอขอใหด าเนนการแกไขปญหาและเพอใหTime Series ชดเจนขน และขอขอมลเกยวกบเสาดงกลาวเพมเตมเพอ

หนา ๔๑


การสอบสวนโรคกรณการรองเรยน เรองผลกระทบจากสถานโทรศพทเคลอนท อ าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา


ตามท กรมควบคมโรคไดมอบหมายใหส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ในการรบผดชอบด าเนนการ ตามหนงสอจากศนยบรหารจดการเรองราวรองทกข กระทรวงสาธารณสข ท สธ ๐๒๒๑/๒๓ ทมมายง กรมควบคมโรค ความวามความวาผรองเรยนไดรบผลกระทบจากเสาสงสญญาณโทรศพทมอถอ ซงตงอยในพนทหมท ๒ ต าบลสนามชย อ าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา และใครขอใหกระทรวงสาธารณสขตรวจสอบขอเทจจรง ตลอดจนหาทางปองกนและแกไขปญหาดงกลาวใหกบประชาชน รวมทงใหท าการด าเนนการใหถกตอง เยยวยาผไดรบผลกระทบ และลงโทษผกระท าผด นน ความเดมคอในปพ.ศ. ๒๕๕๖ ผรองเรยนไดท าหนงสอรองเรยนมายงรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข วาผรองตงบานเรอนอย บานเลขท ๖ ในพนทดงกลาว และไดรบความเดอดรอนจากการทบานเรอนใกลเคยงไดใหบรษท กสท. โทรคมนาคม (จ ากด) เชาพนทเพอตดตงเสารบสงสญญาณของโทรศพทเคลอนท ท าใหผรองไดรบผลกระทบคอรสกปวดหว นอนไมหลบ และมประชาชนในเขตนนลมปวยเปนจ านวนมาก จนกระทงมบางรายเสยชวต ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค ไดจดทมเพอลงสอบสวนโรคในพนทใน วนท ๒๒ มกราคม ๒๕๕๖ โดยไดสมภาษณผรองเรยนและประชาชนอก ๙ คน ซงผรองเรยนแนะน า

ผลการสมภาษณผรองเรยนพบวา ปญหาคอทกครงทผรองเรยนกลบมายงบานพกจะมอาการหลงลม ปวดศรษะ เดนเซ ซงเมอออกนอกพนทจะหายเปนปกต และเมอตดตงตวกระจายสญญาณเพมขน กท าใหอาการเปนมากขน ผรองเรยนไมมโรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน และโรคประจ าตวอนๆ ส าหรบประชาชนอก ๙ ราย พบวามผปวยดวยโรคมะเรงของรงไข มะเรงเตานม และเนองอกในสมอง รวมสามคน สวนคนอนๆ มอาการปวยทไมเจาะจง เชนปวดศรษะ เดนเซ หลงลม ปวดตว เจบตา เปนตน

ส าหรบผทเปนมะเรงทสมองนนใหขอมลกบเจาหนาทสอบสวนโรควาเปนมะเรงกอนทจะเปดใชเสาโทรศพท (เอกสารผรองเรยนระบวาเปด ๘ มกราคม ๒๕๕๕) สวนมะเรงอนๆ ยงไมถกยนยนโดย International Agency for Research on Cancer (IARC) วาสามารถเกดขนไดจากการสมผสสนามแมเหลกจากเสาสญญาณฯ

ส าหรบอาการหลงลม นอนไมหลบแมจะมผปวยจ านวนหนงแตยงไมมเอกสารทางวชาการทสนบสนน แมแตเอกสาร factsheet ขององคการอนามยโลกกกลาววาผปวยดวยกลมอาการนมอยจรง แตไมสามารถยนยนวาเกดจากคลนแมเหลกไฟฟา

เนองจากการศกษาเบองตนนเปนการคดเลอกสมภาษณเฉพาะผทมอาการปวยเทานน ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม จงไดจดทมสอบสวนโรคลงพนทอกครงหนง โดยท าการสมภาษณ

หนา ๔๒


ประชาชน พบวาประชาชนในกลมทอยใกลเสาสญญาณโทรศพทเคลอนทมปญหาเรองอาการวงเวยนและมนงงมากกวากลมทอยหางจากเสา นอกนนไมมความแตกตางกนอยางชดเจน

ในการศกษาครงทสองนเปนการศกษาภาคตดขวางเชงพรรณนา กลมตวอยาง ๑๑๓ คน เกบขอมลระหวางวนท ๒๙ เมษายน – ๓ พฤษภาคม ๒๕๕๖ โดยใชแบบสอบถามการเกดอาการทางสขภาพทไมจ าเพาะ (Non-specific Health Symptoms; NSHS)

ผลการศกษา: กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ ๖๕.๕ อายเฉลย ๕๔.๑๕ (SD=๑๖.๔๙) สวนใหญไมมโรคประจ าตว รอยละ ๕๕.๘ และอาศยอยหางจากเสาสญญาณโทรศพทระยะหางมากกวา ๓๐๐ เมตรมากทสดรอยละ ๘๔.๑ การส ารวจอาการกลม NSHS ๑๗ อาการ ไดแก รสกออนเพลยหรอเมอยลา , หงดหงดงาย, ปวดศรษะ,คลนไส, เบออาหาร, นอนไมหลบ/นอนหลบยาก, ซมเศรา, รสกไมสบายตว, สมาธลดลงหรอสมาธสน, หลงลม,ความจ าสน, เกดปญหากบผวหนง, มปญหาการมองเหน, มปญหาทางการไดยน, วงเวยน/มนงง, ปญหาการทรงตว, ปญหาระบบหวใจและหลอดเลอด และความตองการทางเพศลดลง พบวา สวนใหญจะตอบวาไมเคยมอาการ การประเมนความเครยดสวนใหญอยระดบไมเครยด รอยละ ๙๖.๔ และระดบสมรรถภาพความจ าอยระดบดมาก รอยละ ๗๒.๖

การวเคราะหความสมพนธระหวางระยะหางจากเสาสญญาณโทรศพทเคลอนทกบอาการ NSHS ระหวางกลมทอยระยะไมเกน ๓๐๐ เมตรกบกลมทอยมากกวา ๓๐๐ เมตรพบวา อาการรสกคลนไส และอาการรสกลมงายหรอความจ าสน มความแตกตางระหวางสองกลมอยางมนยส าคญทางสถต

เนองจากผลการสอบสวนโรคในครงนน ยงไมม impact เพยงพอทจะแกไขปญหาได รวมทงขาดขอมลวชาการสนบสนน รวมทงผรองเรยนไดใหขอมลวามการเจบปวยเพมขน กรมควบคมโรค โดยส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอมจงไดสงคณะสอบสวนโรคลงพนทอกครงหนงในชวงระหวางวนท ๑๖ – ๑๘ มนาคม ๒๕๕๘

วตถประสงคในการสอบสวนโรค

เพอรวมกบผเดอดรอนหาทางเลอกตางๆทดทสด ซงจะบรรเทาความเดอดรอนใหแกผรองเรยนได รวมทงท าการสมภาษณผปวยเพมเตม โดยเฉพาะโรคหวใจและผทเปนมะเรง ตลอดจนญาตของผทเสยชวตไปแลว

ทมเจาหนาทสอบสวนโรค

ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค

๑. นายแพทยพบล อสสระพนธ รองผอ านวยการส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ๒. นางสาวลดดา ธรรมการณย นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ๓. นายวงศกร องคะค ามล นกวชาการสาธารณสข

หนา ๔๓


ส านกรงสและเครองมอแพทย กรมวทยาศาสตรการแพทย

๑. นายพงศเทพ จนทรคณาภาส นกฟสกสรงสช านาญการพเศษ ๒. นางสาวอรณญา พงศธรพศทธ นกฟสกสรงสช านาญการพเศษ

ส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค

๑. นางสาวสชาดา จนทสรยากร นกวชาการสาธารณสขช านาญการ

ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑๒

๑. นางสนตย บญโชต พยาบาลวชาชพช านาญการ ๒. นางสาวหทยทพย จทอง นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ๓. นายจอมพงศ แลยา นกวชาการสาธารณสข

นอกจากนทมสอบสวนโรคยงไดรบการสนบสนนการปฏบตงานจาก ส านกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา สาธารณสขอ าเภอสทงพระ รพ.สต.สนามชย และอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน(อสม.)ในพนท


การประชมรวมกบเจาหนาทในพนท

ทมสอบสวนโรคไดมการประชมรวมกบเจาหนาทจาก ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑๒ ส านกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา สาธารณสขอ าเภอสทงพระ รพ.สต.สนามชย และอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน(อสม.) เพอท าความเขาใจกบปญหา ขอกฎหมายทเกยวของ ทางเลอกตางๆ ในการแกปญหา รวมทงขอจ ากดทางวชาการ และวางแผนการด าเนนงานในพนท

ภาพท๑ การประชมเพอวางแผนการด าเนนงานในพนท

หนา ๔๔


การพบกบผรองเรยน

ทมสอบสวนโรคไดเขาพบกบผรองเรยนทบานพก และรบฟงขอรองเรยนตางๆ โดยผรองเรยนกลาววาวตถประสงคในการรองเรยน คอ

๑. เพอแกไขปญหาจากเสาโทรศพททตงอยใกลบรเวณบานพกซงตงมาตงแตป ๒๕๔๘ ผรองเรยนเชอวาสงผลกระทบตอสขภาพของประชาชนในบรเวณดงกลาวเปนบรเวณกวาง เชนการเกดผปวยมะเรงรายใหม

๒. เพอแกไขปญหาในภาพรวมของประเทศ ผรองเรยนพบวามผทเดอดรอนจากปญหาเดยวกนอยในพนท อนๆ โดยมหลายกรณทผเดอดรอนสามารถยบยงการสงสญญาณจากเสาโทรศพทไดเนองจากไมผานการท าประชาพจารณ (แตไมสามารถยบยงการกอสรางเสาโทรศพทได เนองจากสามารถขออนญาตจากองคการปกครองสวนทองถนได โดยไมผานประชาพจารณ)

นกวชาการจากกรมวทยาศาสตรการแพทยและกรมควบคมโรค ไดใหความรเพมเตมกบผรองเรยนถงความรและขอจ ากดตางๆทางวชาการ รวมทงแนะน าทางเลอกตางๆ ทเปนไปได เชนการใชขอกฎหมายเกยวกบการตงเสาสญญาณฯเปนหลก หรอวธการทางระบาดวทยาคอการสอบสวนโรคเปนหลก

ภาพท๒ แสดงการเขาพบผรองเรยนและเสาสงสญญาณโทรศพททอยตดกบบานผรองเรยน

นอกจากนยงไดท าการสมภาษณพสาวของผรองเรยน ซงอาย ๖๐ ป เกดและอาศยอยในพนทดงกลาวมาตลอด โดยพกอยหางจากเสาโทรศพทประมาณ ๓๐ เมตร มบตรสองคน ไมมโรคประจ าตว ไมใชโทรศพทมอถอแตใชโทรศพทบาน ผไดรบผลกระทบกลาววามนศรษะมาประมาณ ๗ ป กมแลวเปนมากขน รสกออนเพลย เมอยลา หงดหงด เมอยและเกรงขาเวลานง มผนสมวงๆขนตามตวมาหนงป

การตรวจรางกายโดยคราวๆ พบวาผปวยรปรางสนทด รสกตวด เดนไดและชวยเหลอตวเองไดด ไมเหลองหรอซด ตบไมโต มการบวมทขาสองขางเลกนอย มผนสมวงขนาดประมาณ ๒ เซนตเมตรททองแขนซาย เขาไดกบ Vascular Purpura ผปวยเชอวาอาการดงกลาวเกดจากเสาสญญาณโทรศพท

หนา ๔๕


ภาพท๓ แสดงการสมภาษณและตรวจอาการพสาวของผรองเรยน หลงจากนนทมสอบสวนโรคไดท าการลงพนทสอบสวนโรค โดยแบงการท างานเปน ๒ ทม ทมทหนง ด าเนนการการตรวจสอบรายชอผปวยทไดรบการรองเรยนวาปวยจากเสาสญญาณโทรศพท จ านวน ๒๕ คน โดยคนจากฐานขอมลและ Family folder ของ รพ.สต. สนามชย ดงสรปไดในตารางท ๑ ตารางท ๑ สรปขอมลการเจบปวยจากทะเบยน รพ.สต.สนามชย

โรค ตาย ยงมชวต รวม ความดนโลหตสง ๑ ๑ ๒ ตกตนตาลเสยชวต ๑

๑

เนองอกในสมอง

๑ ๑ เบาหวาน ๒ ๒ ๔ เบาหวาน,ความดนโลหตสง,อมพาต ๑

๑

เบาหวาน/ความดนโลหตสง

๑ ๑ ปวดศรษะ

๑ ๑

ปวดศรษะ ,ปวดสะเอว

๑ ๑ มะเรงเตานม

๑ ๑

มะเรงปากมดลก ๑

๑ ไมมประวต

๕ ๕

โรคชรา ๑

๑ โรคหวใจ ๒ ๑ ๓ เสนเลอดในสมองตบ,เบาหวาน,ไขมน

๑ ๑

เสนเลอดสมองแตก ๑

๑ รวมทงหมด ๑๐ ๑๕ ๒๕

ทมทสอง เจาหนาททมสอบสวนท าการสมภาษณผปวยหรอญาตใกลชด ซงอยในรายชอของเอกสารรองเรยน โดยเนนทผปวยทเปนโรคหวใจและ/หรอโรคมะเรง จ านวน ๗ ราย ดงรายละเอยดตอไปน

หนา ๔๖


นาง ก.

อาย ๖๗ ป บานอยหางจากเสาฯประมาณ ๒๐ เมตร ซงจ าไมไดวาเสาตงมานานเทาใด ประวตเคยเปนประธาน อสม. ใชโทรศพทบางแตไมมาก ตอมาปวยเปนเนองอกในสมองขางซาย(ประวตไมชดวาเปนเนองอกแบบใด เปนมะเรงหรอไม) ท าใหตาซายมว มอขวาและขาขวายกไมได เมอ ๔ ปกอน จงเขารบการผาตด หลงผาตดอาการแยลงคอ ตาซายบอดและแขนขาขางขวาใชไมไดเลย ตอนนมะเรงหายไปแลว ผปวยกลาววาความจ าดมาก ผปวยจ าเวลาทเรมเปนเนองอกไมไดแนนอนตอนเรมเปนผปวยมอาการมนหว เรมเปนหลงตงเสาฯ สภาพทวไปทแพทยเหนคอผปวยรสกตวด แขนขาซายออนแรงมาก ตาซายบอด กะโหลกศรษะดานซายยบจากการผาตด ความดน ๑๘๐/๑๑๐

ภาพท๔ แสดงการเขาเยยมเพอสมภาษณและตรวจอาการผปวย

นาง ข.

สอบถามขอมลจากญาต (บตรชาย) ผปวยอาย ๘๐ ป บานอยหางจากเสาฯประมาณ ๑๐๐ เมตร ผปวยเปนโรคหวใจโต ไมมความดน ไมเปนเบาหวาน ไมสบบหร เปนโรคหวใจโตมาสองปเศษๆ อาชพท านา ไมพนสารเคม อาการคอผอม กนขาวไมได เหนอย เคยเขา ICU เมอสองปกอน ตอนนอาการดขนมาก ไมทราบวาเปนโรคหวใจเพราะอะไร

หนา ๔๗


ภาพท๕ แสดงการเขาเยยมเพอสมภาษณและตรวจอาการผปวย

นาง ค.

อาย ๕๗ ป บานอยหางจากเสาฯประมาณ ๒๕๐ เมตร มลก ๓ คน สามเสยชวตแลวจากการตกตนโตนด

ผปวยไมสบบหร เปนโรคหวใจมา ๗-๘ ป อาการคอหวใจเตนชา แตอาการดขนแลว

ผปวยกลาววาความจ าด ไมเวยนหว รางกายออนแอเลกนอย

ความดน ๑๖๐/๘๐ ชพจร ๖๔ คอนขางเบา

ผปวยคดวาอาการไมไดเกดจากเสาโทรศพท(ถามน า)

นาย ง.

อาย ๗๘ ป อยหางจากเสาฯประมาณ ๓๐๐ เมตร มลก ๖ คน ภรรยาเสยชวตจากมะเรงตบเมอ ๖ ปกอน

ประวตเปนขาราชการบ านาญ ปวยเปนความดนมา ๒๐ ป เปนโรคไต (ยงไมตองฟอกโลหต) เปนโรคเกาต รวมกบสายตาฟางและน าตาไหล ไดรบการผาตดตาแลว

เคยผาตดไสตงเมอ ๓๐ ปกอน ความจ าปกตด

ความดนขณะทสมภาษณ ๑๘๐/๑๒๐

ผปวยคดวาอาการปวยไมเกยวกบเสาโทรศพท (ถามน า)

หนา ๔๘


ภาพท๖ แสดงการเขาเยยมเพอสมภาษณและตรวจอาการผปวย

นาง จ.

อาย ๖๐ ป มลก ๕ คน แฟนยงมชวตอย บานอยหางจากเสาประมาณ ๒๐๐ เมตร

ผปวยไมสบบหร ไมกนยาคมก าเนด ลกเปดรานเสรมสวยในบานมาได ๒ – ๓ ป เปนคนรนเรง ไมเครยด ความจ าด

ผปวยเปนมะเรงเตานมขางขวา ระยะ ๒ เรมวนจฉยไดจากการกนกลวยแลวท าใหเจบหนาอก แพทยจงตรวจพบวาเปนเนองอกไดท า Biopsy เมอป ๔๖ พบวาเปนมะเรงจงไดเขาท าผาตดเอาเตานมขางขวาออกในปเดยวกน ไมไดฉายแสงแตไดรบ Chemotherapy ตอนนหายดแลวแตตองท าเตานมเทยมใชเอง

ผปวยเปนมากอนตงเสาโทรศพท

ภาพท๗ แสดงการเขาเยยมเพอสมภาษณและตรวจอาการผปวย

หนา ๔๙


นาย ฉ.

อาย ๗๘ ป มลกสามคน ภรรยายงมชวตอย บานอยหางจากเสาโทรศพทประมาณ ๒๐๐ เมตร เคยสบบหรแตหยดไปนานหลายปแลว ไมดมสรา เปนไธรอยดมา ๗ ป ไมมเบาหวาน ความดน (วดไดขณะสมภาษณ ๑๔๐/๑๐๐)

ผปวยเปนอมพฤกษมาได ๓๘ วน ไมลมแตเปนขนระหวางนงเฉยๆ ท าใหแขนขาขางขวาออนแรง ไดท า CT Scan แตไมพบความผดปกต ขณะนถอดสายสวนปสสาวะแลว มปญหาทองผก ถายอจจาระเองไมได แตตอนนดขนหลงจากลวงอจจาระออก ความจ าด อาการทตรวจพบคอกลามเนอแขนขาขางขวาออนแรงแตไมมาก (ประมาณ ๓/๕) ผปวยคดวาไมเกยวกบเสา (ถามน า)

ภาพท๘ แสดงการเขาเยยมเพอสมภาษณและตรวจอาการผปวย

นาง ช.

ประวตไดจากลกสะใภ

ผปวยเปนหญง อาย ๗๐ ป บานอยหางจากเสาประมาณ ๑๕๐ เมตร เปนมะเรงทใตลน ปจจบนไปพกอยในตวจงหวดสงขลา

ผปวยเคยเปนเบาหวาน ความดน อมพฤกษ มากอน กอนเปนมะเรงผปวยเคยประสบอบตเหตขากรรไกรหก ตองใสเหลกดามเอาไว ไมไดเอาออก

หนา ๕๐


ประวตการปวยคอ ตนป ๕๗ ผปวยเปนแผลรอนในทใตลนไมยอมหาย ไดผาตดออกไปพบวาเปนมะเรงระยะท ๑ แพทยแนะน าวาไมตองท าอะไรตอไป แตวาตอมามกอนขนตามคอ ( Lymph node metastasis?) จงไดผาตดคออกครงในปลายป ๕๗ ผปวยได Chemotherapy ๖ ครงและฉายแสง ๓๓ ครง แตไมไดตดลนกบขากรรไกรออก ผปวยไดใส NG tube เพงเอาออกไปอาทตยกอน ตอนนสภาพคอชวยตวเองไดพอสมควร

ญาตของผปวยคดวามะเรงไมไดเกดจากเสาสญญาณโทรศพท (แตญาตผปวยมขอสงสยเรองเสาโทรศพทเลกนอย) โดยเขอวาเกดจากรรมพนธ เพราะมผปวยมะเรงในเครอญาตหลายคน เชนแมของผปวยเปนมะเรงเตานม พชายคนไขสองคนกเปนมะเรงปอดและล าไส

ขอสรป

ขอมลการเจบปวยของประชาชนในพนทใกลเคยงกบทผรองเรยนไดแจงมายงกระทรวงสาธารณสข โดยมความคลาดเคลอนอยบาง การเจบปวยของประชาชนสวนหนงเปนอาการทางสขภาพทไมเจาะจง (Non Specific Health Symptoms) บางสวนเกดจากโรคทางกายทไมตดตอเชนเบาหวาน ความดนโลหตสง และบางสวนเกดจากโรคมะเรง โดยผปวยทเปนเนองอกในสมองมรายเดยวคอผปวยในครอบครวทเปนเจาของสถานทตดตงเสาสญญาณโทรศพท ขอมลการเจบปวยดงกลาวยงไมสามารถเชอมโยงไปยงเสาโทรศพทโดยตรงได อยางไรกตามการทพบวาผปวยรายหนงเปนมะเรงทสมอง ท าใหไมสามารถตดประเดนเรองผลกระทบออกไปได โดยเจาหนาทในคณะสอบสวนโรคไดอธบายใหผรองเรยนเขาใจขอจ ากดดงกลาวอยางคราวๆ แลว การทปญหาดงกลาวไมสามารถหาขอยตได สวนหนงเปนเพราะผประกอบการคอ บรษท กสท . โทรคมนาคม (จ ากด) ยงไมไดมสวนรวมในการแกไขปญหา เชนการใหขอมลขาวสารทเหมาะสมและใหค าแนะน าส าหรบประชาชนในพนทหรอแสดงความรบผดชอบในดานอนๆ ท าใหประชาชนตองคนหาขอมลดวยตนเองและไมสามารถควบคมทศทางของขอมลขาวสารได ทงทผประกอบการมหนาทปฏบตตามประกาศคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต เรอง หลกเกณฑและมาตรการก ากบดแลความปลอดภยตอสขภาพของมนษยจากการใชเครองวทยคมนาคม ลงวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ทวา "๑๒.๕ เพอประโยชนในการคมครองความปลอดภยของประชาชน ผประกอบการมหนาทตองท าความเขาใจกบประชาชนทอาศยอยในบรเวณทจะตดตงและบรเวณใกลเคยงเพอสรางความเชอมนในความปลอดภยและปองกนความวตกกงวลของประชาชนทอาจเกดขนได โดยเฉพาะในกรณบรเวณทตงอยใกลกบสถานททมความเสยงจากการไดรบคลนแมเหลกไฟฟา เชนสถานพยาบาล โรงเรยน สถานรบเลยงเดก ทงน คณะกรรมการอาจรองขอใหมการแสดงหลกฐานการท าความเขาใจกบประชาชนในพนท ในกรณทจ าเปน" นอกจากนยงมประกาศคณะกรรมการโทรคมนาคมแหงชาตเรอง หลกเกณฑและวธการเกยวกบการใชสทธในการปกหรอตงเสา หรอเดนสาย วางทอ หรอตดตงอปกรณประกอบใดในการใหบรการโทรคมนาคม ซงมเนอหาสอดคลองกน

หนา ๕๑


ขอเสนอแนะ

๔. ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑๒ และส านกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา ควรประสานกบผรองเรยน เพอรบฟงปญหาอยางตอเนองและแจงความคบหนาใหแกผรองเรยน

๕. การศกษาทางระบาดวทยาอยางครบถวน อาจตองใหส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม ส านกระบาดวทยา ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๑๒ และหนวยงานสาธารณสขในพนทท าการศกษาการกระจายตวของโรคอยางละเอยด ซงการศกษาดงกลาวตองใชก าลงคนและทรพยากรจ านวนมาก รวมทงตองอาศยความรวมมอจาก ส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต(กสทช.) ดวย โดยการศกษาท าไดทง Cross sectional, Cohort หรอ Case Control study โดย Cohort จะไดประโยชนมากทสดและเหมาะสมกบพนท

๖. เสนอผลการสอบสวนไปยงส านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.) เพอขอใหด าเนนการแกไขปญหาและเพอใหTime Series ชดเจนขน และขอขอมลเกยวกบเสาดงกลาวเพมเตมเพอ

เอกสารอางอง 1. ประกาศคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต เรอง “หลกเกณฑและมาตรการก ากบดแลความ

ปลอดภยตอสขภาพของมนษยจากการใชเครองวทยคมนาคม ลงวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๐.”. Available from http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/๒๕๕๐/E/๐๕๖/๒๐.PDF

2. ประกาศคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาตเรองหลกเกณฑและวธการเกยวกบการใชสทธในการปกหรอตงเสา หรอเดนสาย วางทอ หรอตดตงอปกรณประกอบใดในการใหบรการโทรคมนาคม ลงวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๕๒ Available from http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/๒๕๕๒/E/๐๔๐/๒๕.PDF Access March ๓, ๒๐๑๕.

3. Fact sheet No๑๙๓: Electromagnetic fields and public health: mobile phones, Reviewed October ๒๐๑๔. Available from http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs๑๙๓/en/ Access March ๓, ๒๐๑๕.

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2550/E/056/20.PDF



http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs193/en/

หนา ๕๒


การสอบสวนโรคกรณการเจบปวยหมจากสารก าจดศตรพชพนทอ าเภอแมสอด จงหวดตาก

ความเปนมา ตามทมขาวปรากฏในสอมวลชนระบวา พบการเจบปวยอยางเฉยบพลนในประชาชนซงมเชอสายกะเหรยงจ านวนประมาณ ๔๐ ราย ทหมบานถ าเสอ และหมบานพะเดะ ต าบลพระธาตผาแดง อ าเภอแมสอด จงหวดตาก โดยเบองตนคาดวาเกดจากสารก าจดศตรพชซงใชในการหวานเมลดพชนน ส านกโรคฯ และส านกระบาดวทยา จงไดรวมจดทมเพอสอบสวนโรคระหวางวนท ๗ – ๑๐ มถนายน ๒๕๕๘

ผลการด าเนนงาน จากการสมภาษณเจาหนาทของโรงพยาบาลอ าเภอแมสอด พบวาวนท ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๕๘ มผปวย๔๒ คน มาทโรงพยาบาลโดย เกอบทกคนมอาการเวยนศรษะ คลนไส อาเจยน ปวดทอง ถายเหลว ไดadmit ๒ คน แพทยวนจฉยวาเกดจากการสมผสสารเคม(Carbamate Poisoning) โดยเกดเหตทไรขาวโพดซงเจาของซอสารก าจดศตรพชคอ Methomyl มาคลกเมดขาวโพดกอนน าเมลดขาวโพดไปหยอดบนดน จนถงเวลาเทยงจงพกรบประทานอาหาร คาดวาปญหาเกดจากการทชาวบานลางมอเอาสารเคมออกไมหมดกอนการทานอาหาร เพราะมน าลางมอนอย ซงผปวยจ านวนมากมฝามอแดง ซงเกดจากการเปอนสารเคมทชบเมลดขาวโพด จากการสมภาษณเกษตรอ าเภอแมสอด และเจาของรานจ าหนายเคมเกษตรในอ าเภอแมสอด ทราบวามสารก าจดศตรพชซงคลกเมลดพชมาจากโรงงานผลตแลวหลายชนด สาร Actellic(Pirimiphos-methyl) นาจะเปนสารทเคลอบเมลดพนธทผปวยซอมา จากการสมภาษณผไดรบผลกระทบจากเหตการณครงนทงหมด ๒๗ คน พบวา ในกลมผไดรบผลกระทบทงหมดมลกษณะงานทงผสมสารเคม ขดหลม หยอดเมลด และกลบดน ซงพบวารอยละ ๘๘.๙ ไมมการอานฉลากจากภาชนะบรรจเพราะสวนใหญอานและสอสารภาษาไทยไมได รอยละ ๘๑.๕ ไมมการใสหนากากหรอผาปดจมกขณะท างาน รอยละ ๙๒.๖ ไมมการสวมถงมอยางขณะท างาน และรอยละ ๑๐๐ ไมเคยรจกและไมเคยไปรบบรการคลนกเกษตรกรเลย

สรปและขอเสนอแนะ การเจบปวยหมครงนนาจะเกดจากการสมผสกบสารเคมสองชนดคอ Methomyl และ Actellic ซงใชเคลอบเมลดพนธขาวโพด และเปนการใชสารเคมเกนความจ าเปนโดยไมมขอบงช เนองจากเมลดพนธเคลอบสาร Actellic มาจากโรงงานแลว สารเคมทงสองชนดเปนสารกลมเดยวกน อาจเสรมพษกนไดงายขน ดานพฤตกรรมความปลอดภยไมมการอานฉลากภาชนะบรรจรอยละ ๘๘.๙ การไมใสหนากากหรอผาปดจมกขณะท างานรอยละ ๘๑.๕ ไมสวมถงมอยางรอยละ ๙๒.๖ และทงหมดไมเคยรจกและไมเคยไปรบบรการคลนกเกษตรกรเลย การปองกนควบคมโรคทไดผลดคอ หนวยงานในพนทควรด าเนนการในสวนทเกยวของดงน

๑. จดใหมคลนกสขภาพเกษตรกร กจกรรมอบรม อสม.ใหมความรดานอนตรายจากสารก าจดศตรพช ๒. จดการเฝาระวงทางสขภาพเชนการเจาะเลอดหาระดบ Cholinesterase โดยใช Reactive Paper ๓. สนบสนนการท าเกษตรแบบใชสารเคมอยางปลอดภยหรอเกษตรอนทรย ๔. ใหการอบรมรานขายสารเคมเกษตร ใหมความรความเขาใจในขอบงชของการใชสารเคมตางๆ

เนองจากชาวบานใหความเชอถอและมกขอค าปรกษา

หนา ๕๓


รายงานการสอบสวนโรค กรณการเจบปวยหมจากสารก าจดศตรพช พนทอ าเภอแมสอด จงหวดตาก

๑. ความเปนมา

ตามทมขาวปรากฏในสอมวลชนระบวา พบการเจบปวยอยางเฉยบพลนในประชาชนซงมเชอสายกะเหรยงจ านวนประมาณ ๔๐ ราย โดยเบองตนคาดวาเปนจากสารก าจดศตรพชซงใชในการหวานเมลดพชนน กรมควบคมโรคซงมภารกจในการเฝาระวง ปองกน และควบคมโรค ไดท าการตรวจสอบ (Verify) ขาวสารทเกดขน พบวาเปนขาวทมปรากฏในสอหลายชนด และมขอมลทตรงกน

ตวอยางเชนขาวสารจากเวบไซตของสอ ASTV ผจดการออนไลน ระบวา

“วนน (๒๕ พ.ค.) ผสอขาวรายงานวา ไดเกดเหตความโกลาหลวนวายขนทบานพะเดะ หม ๔ และบานถาเสอ หม ๕ ต.พระธาตผาแดง อ.แมสอด จ.ตาก ซงเปนหมบานชาวไทยเผากะเหรยง-ปกากะญอ เมอกลางดกทผานมา หลงชาวบานทสวนใหญเปนเกษตรกรในหมบานเกดอาการปวดหว วงเวยนศรษะ คลนเหยนอาเจยน มากกวา ๔๐ ราย

โดยผนาหมบานไดโทรศพทแจงมายงโรงพยาบาลอาเภอแมสอดเพอขอความชวยเหลอ จากนนโรงพยาบาลแมสอดไดแจงหนวยกชพกภยนารถฉกเฉน และรถโรงพยาบาลแมสอดเดนทางไปรบตวผปวยจากหมบานถาเสอ และหมบานพะเดะ ต.พระธาตผาแดง อ.แมสอด จ.ตาก มารกษา ซงนายแพทยธวชชย เศรษฐศภพนา รองผอานวยการโรงพยาบาลแมสอด ไดระดมทมแพทยพยาบาลมาทาการรกษาอยางเรงดวน

นายแพทยธวชชยกลาววา เหตเกดตงแตชวงเยนๆ วนท ๒๔ พ.ค. ไดมชาวบานจากบานถาเสอและบานพะเดะตางทยอยมารกษาตวทโรงพยาบาลแมสอด จนกระทงชวงเวลา ๒๑.๐๐ น. มชาวบานมาขอรกษาตวเพมขนอก เมอตรวจดอาการจงทราบวาสาเหตเกดจากชาวบานทมอาชพทาการเกษตรทงเดกและผใหญนาเมลดขาวโพดคลกกบยาฆาแมลงแลวนาไปปลกในไร และเมอตกเยนกลบมาบานเกษตรกรลางมอไมสะอาดและยงมการสดดมกลนยาฆาแมลงเขาไปเปนจานวนมาก ยาฆาแมลงเปอนมอแลวไปสมผสอาหาร และกนอาหารมอเยนเขาไป ทาใหเกดอาการคลนเหยนอาเจยน”

ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม จงเหนความจ าเปนตองท าการสอบสวนโรค และไดจดทมรวมกบส านกระบาดวทยา เพอด าเนนสอบสวนโรคระหวางวนท ๗ – ๑๐ มถนายน ๒๕๕๘

๒. วตถประสงค การสอบสวนโรคครงนมวตถประสงคเพอ ๑. ตรวจสอบวาการเจบปวยดงกลาวเกดจากสารก าจดศตรพชหรอไมและเปนสารชนดใด ๒. หาสาเหตทแทจรง (Root Cause) เชน ปจจยเบองตนทน าไปสการน าสารก าจดศตรพชมาใชใน

รปแบบทไมปลอดภย

หนา ๕๔


๓. ศกษาวธปองกนไมใหเกดเหตการณเจบปวยดงกลาวเกดขนอก

๓. การเตรยมทมสอบสวนโรค ส านกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค

๔. นพ.พบล อสสระพนธ รองผอ านวยการส านกโรคจากการประกอบอาชพฯ หวหนาคณะ ๕. นางสาวลดดา ธรรมการณย นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ๖. นายวงศกร องคะค ามล นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ ๗. นายประวทย นามรมย นกวชาการสาธารณสข

ส านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค ๒. นางสาวสชาดา จนทรสรยากร นกวชาการสาธารณสขช านาญการ

ส านกงานปองกนควบคมโรคท ๙ จงหวดพษณโลก ๑. นายวนย ทองชบ นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ๒. นายภดศศกด ศรโภควฒน นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ

ส านกงานสาธารณสขอ าเภอแมสอด จงหวดตาก ๑. นางสาวศรวรรณ หาญณรงค นกวชาการสาธารณสขช านาญการ

โรงพยาบาลอ าเภอแมสอด จงหวดตาก ๑. นางสาวมนวด โพธศร นกวชาการสาธารณสข ๒. นางสาวจราพร เสอลออ เจาพนกงานสาธารณสข

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลพระธาตผาแดง อ าเภอแมสอด จงหวดตาก ๑. นางสาวแสงจรรย กนามา นกวชาการสาธารณสขช านาญการ

๔. การทบทวนวรรณกรรม

๔.๑ พษวทยา1 Methomyl เปนสารก าจดแมลง Carbamates การเกดพษบางครงเกดจากการบรโภคอาหารหรอพช

ทปนเปอน จากการพนสารนในทางการเกษตร จากอบตเหตหรอการจงใจสมผส

Carbamates ยบยงเอนไซม Pseudocholinesterase โดยการแขงขนกบ Acetyl Choline จบกบเอนไซม Pseudocholinesterase และ Acetylcholinesterase ซงเปนเอนไซมทท าหนาทไฮโดรไลซสและท าลายสาร Acetylcholine Acetylcholine จงสะสมทรอยตอของเสนประสาท กอใหเกดความผดปกตของเสนประสาทอตโนมต Sympathetic, Parasympathetic และเสนประสาทสวนปลาย (Peripheral Nervous

1 Hazardous Substance Data bank. Available at http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/htmlgen?HSDB , access June ๖, ๒๐๑๓.

http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/htmlgen?HSDB

หนา ๕๕


Systems) ท าใหเกดอาการจากการม Acetyl Choline มากเกนไป (ในบทความนเรยกวาอาการแบบ Cholinergic)

๔.๒ ระดบของความเปนพษของ Methomyl

องคการอนามยโลก (WHO) ไดจดสาร Methomyl เกรดเทคนค (Technical Grade) เปนสารก าจดศตรพชชน Ib (อนตรายสง) Carbamates จะถกดดซมไดทกแหงเชน ปอดเยอเมอก รวมถงทางเดนอาหาร และผวหนง ความเปนพษขนอยกบความเปนพษของสารนน รวมกบปรมาณทไดรบ อตราการดดซมและอตราการท าลายสารภายในรางกาย รวมทงการสมผสกบสารทยบยง Cholinesterase อน ๆ มากอน

โดยทวไป Carbamates เปนพษนอยกวาOrganophosphates อนๆ แต Methomyl ถอเปนหนงใน Carbamates ทมความเปนพษสง ม Ld๕๐ ในหนนอยกวา ๕๐ Mg / Kg แตความเปนพษทางผวหนง (Dermal LD๕๐) ไมสงมากคอเทากบ ๕,๘๘๐ mg/kg

๔.๓ สถานการณของการใช Methomyl ในประเทศไทย ปจจบนอยในสถานะทไมชดเจน คอนบตงแตมการประกาศใช พ.ร.บ.วตถอนตราย (ฉบบท ๓) พ.ศ.

๒๕๕๑ ท าใหทะเบยนวตถอนตรายทางการเกษตรทงหมดรวมถงสารชนดนหมดอายลง จงเสมอนไมไดมการตอทะเบยน โดยขณะนอยในชวงทกรมวชาการเกษตรก าลงด าเนนการอนญาตใหขนทะเบยนสารเคมก าจดศตรพชทมอนตรายรอบใหม โดยทะเบยนเกาของเมโทมลไดหมดอายลงตงแตวนท ๒๒ สงหาคม ๒๕๕๔

ส าหรบสารเคมชนดนมขอถกเถยงอยางมากมาย เชน นกวชาการจากมลนธชววถกลาววาเมโทมลเปนสารทมพษเฉยบพลนสงมาก ท าใหหลายประเทศยกเลกการใช ไดแก สหราชอาณาจกร เยอรมน ฟนแลนด กมพชา ลาว สงคโปร และมาเลเซย เปนตน จงไมสมควรใหตอทะเบยน และพบวาหลงกรมวชาการเกษตรไมอนญาตใหมการขนทะเบยนสารเคมทงสองชนดในชวง ๔-๕ ปทผานมา ท าใหตรวจพบการตกคางของสารทงสองนอยลงมาก โดยการสมตรวจของไทยแพน (ThaiPan) ป ๒๕๕๕ และ ๒๕๕๗ พบสารพษสองชนดนตกคางลดลงประมาณ ๖๐% ท าใหผบรโภคมความปลอดภยมากขน

๕. วธด าเนนงาน ทมสอบสวนโรคด าเนนการลงพนท ซงมวธด าเนนการ ดงน

๑. ท าการสมภาษณผปวยในเหตการณดงกลาว ๒. ศกษาสภาพภมประเทศและความเปนอยของประชาชนในพนททท าการระบาด ๓. สมภาษณผเกยวของ เชนเจาหนาทสาธารณสข ผน าชมชน และเกษตรอ าเภอแมสอด

โดยมรายละเอยดการด าเนนงาน ดงน วนจนทร ท ๘ มถนายน ๒๕๕๘ ทมสอบสวนโรค กรมควบคมโรค ไดเดนทางไปทโรงพยาบาลอ าเภอ

แมสอด และส านกงานสาธารณสขอ าเภอแมสอด จงหวดตาก เพอชแจงวตถประสงคของการลงพนทสอบสวนโรคและตดตามสถานการณการด าเนนงานของพนททไดด าเนนการไปแลว และวางแผนการลงพนทสอบสวน

หนา ๕๖


โรค ทมสอบสวนโรคไดลงพนทในการด าเนนการสมภาษณผปวยจากเหตการณพษจากสารก าจดศตรพชจ านวน ๒๗ ราย โดยใชแบบสมภาษณ ซงแบงขอมลของผปวยออกเปน ๔ สวน ไดแก ขอมลลกษณะประชากร ความเปนไปไดของการรบสมผสสารเคม การปฏบตตามหลกการ “อาน ใส ถอด ทง” ลกษณะอาการหรอผลกระทบจากการสมผสสารเคมก าจดศตรพช และขอมลอนๆ เพมเตมของผปวย และการรจกหรอใชบรการเกยวกบคลนกเกษตรกร และใหผเกษตรกรในชมชนด าเนนการสาธตวธการปลกขาวโพดเพอจ าลองหาเสนทางการรบสมผสสารเคมก าจดศตรพช

วนองคาร ท ๙ มถนายน ๒๕๕๘ ทมสอบสวนโรค กรมควบคมโรค ไดเดนทางไปโรงพยาบาลอ าเภอแมสอด จงหวดตาก เพอศกษาขอมลรายละเอยดเกยวกบประวตการรกษาและการวนจฉยจาก OPD Card ของผปวยทเขารบการรกษาและ Admit จ านวน ๒ ราย และเดนทางไปยงส านกงานเกษตรอ าเภอแมสอด จงหวดตาก เพอสอบถามประเดนเกยวกบสารเคมก าจดศตรพชจากเกษตรอ าเภอแมสอด (นายสวรรณ ตาค า)

ภาพท๑ ทมสอบสวนโรคเขาสอบถามเกษตรอ าเภอแมสอด เกยวกบสารเคมก าจดศตรพช

วนพธ ท ๑๐ มถนายน ๒๕๕๘ ทมสอบสวนโรค กรมควบคมโรค ไดสรปผลการด าเนนงานสอบสวนโรคครงนใหกบเจาหนาทจากส านกงานปองกนควบคมโรคท ๙ โรงพยาบาลอ าเภอแมสอด และส านกงานสาธารณสขอ าเภอแมสอด จงหวดตาก

๖. ผลการด าเนนงาน

๖.๑ ผลการสมภาษณผทเกยวของและผปวย

การสมภาษณเจาหนาท SRRT ของ โรงพยาบาลอ าเภอแมสอด เหตเกดในวนท ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๕๘ คอในเวลา ๑๙.๐๐ น. มผปวยรายแรกเขามารบการ

รกษา ตอมาเวลา ๒๐.๐๐ น. มผปวยมารบการรกษาเพมอก โดยมผปวยทงหมด ๔๒ คน และอาการหนก ๒ คน ซงไดรบไวเปนผปวยในทงสองราย อาการทผปวยเกอบทกคนเปนคอเวยนศรษะ คลนไส อาเจยน ปวดทอง ถายเหลว ส าหรบสองรายทได admit มอาการถายเหลวและอาเจยนหนกกวาคนอนๆ

หนา ๕๗


ภาพท๒ การประชมรวมกบเจาหนาท SRRT ของโรงพยาบาลแมสอด

จากการสอบถาม พบวา ผปวยทงหมดมาจากหมบานกะเหรยงในหมบานพะเดะ และหมบานถ าเสอ ต าบลพระธาตผาแดง อ าเภอแมสอด จงหวดตาก สภาพพนทเปนพนทสงชน บางจดเขาถงไดเฉพาะรถแทกเตอรหรอรถขบเคลอนสลอ ในวนทเกดเหตชาวบานมาชวยกนใชแรงงานในการหวานปลกขาวโพด โดยเปนการหมนเวยนกน คลายกบการลงแขกของชาวนา

ขนตอนในการปลกขาวโพด คอ จะมการน าเมลดขาวโพดมาคลกสารก าจดศตรพช โดยในการคลกจะใชถงพลาสตกเปนถงมอ โดยปกตชาวบานไมจ าเปนตองคลกเอง เวนแตรายนซงซอสารก าจดศตรพชคอ Methomyl มาคลกเอง

หลงจากคลกเสรจแลวชาวบานกจะน าเมลดพนธขาวโพดไปหยอดจนถงเวลาเทยงกจะพกรบประทานอาหารกลางวน ซงเจาภาพจดเตรยมให ประกอบดวยน าพรกปลารา ผดเครองในหม อาหารท าทไรกอนรบประทาน น าทใชประกอบอาหารเปนน าประปาซงน ามาจากบาน

คาดวาปญหาทเกดขน มาจากการทชาวบานลางมอเอาสารเคมออกไมหมด เพราะมน าลางมอนอยเพยงหาถง แมทกคนรวาควรลางมอ ดงนนจงพบวาผปวยจ านวนมากมฝามอแดง ซงเกดจากการเปอนสารเคมทชบเมลดขาวโพด ทางกลมงานระบาดวทยาของโรงพยาลแมสอดไดไปสอบสวนโรคและเกบซองสารเคมมาดวย พบวาสารเคมทคลกเมลดขาวโพดคอ Methomyl ทนาสงเกตคอสารดงกลาวผจ าหนายไมไดใชชอการคาใดๆ แตใช Generic name

ผทหยอดเมลดพนธจะสะพายยามบรรจเมลดพนธไวทเอวและใชมอเปลาหยบเมลดพนธดงกลาวมาหยอดลงในหลม และอกคนหนงจะเปนคนกลบดน ผทมาชวยงานหยอดและกลบดนมตงแตผใหญจนถงเดกเลก โดยจ านวนผปวยมดงตอไปน (ตารางท ๑)

หนา ๕๘


ตารางท ๑ จ านวนผปวยจากการสมผสสารเคมทไดจากการสมภาษณเจาหนาทโรงพยาบาลแมสอด

ปวย ไมปวย รวม สมผส ๔๑ ๒ ๔๓ ไมสมผส ๑* ๖ ๗ รวม ๔๒ ๘ ๕๐

* ผปวยรายนมหนาทขดหลม แตไดชวยหยอดพนธเมลดขาวโพดดวย สวนผไมปวยและไมสมผสเปนผขดหลม

หมายเหต: ไมไดค านวณ Relative Risk เนองจากเปนขอมลทไดจากการสมภาษณ ไมไดเกดจากการส ารวจอยางถกตอง

การสมภาษณอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) จากความรวมมอของเจาหนาทส านกงานสาธารณสขอ าเภอแมสอด และเจาหนาท

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลพระธาตผาแดง ทประสานไปยงอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เพอเขาสมภาษณพบวาหมบานถ าเสอมครวเรอนประมาณ ๑๒๐ หลงคาเรอนและมประชากรประมาณ ๓๐๐ คน สวนใหญพดและอานภาษาไทยไมได มคนทจบการศกษาสงสดคอประกาศนยบตรวชาชพชนตน (ปวช.) จ านวนนอย แตมความรด คนสวนใหญมโทรศพทมอถอ ม อสม.ทงหมด ๑๒ คน ซงพดภาษาไทยไดด อาชพหลกของชาวบานคอ ปลกขาวโพด มปลกขาวเปนสวนนอย สวนผกตองซอจากตลาด

ภาพท๓ ทมสอบสวนโรครวมกบเจาหนาทของสาธารณสขอ าเภอแมสอด และเจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลพระธาตผาแดง

หนา ๕๙


การสมภาษณเจาของไรทเกดเหต การสมภาษณท าโดยผานลามทเปน อสม. ซงพดไดทงภาษากะเหรยงและภาษาไทย และ

เกษตรกรซงมการศกษาสงคอจบระดบประกาศนยบตรวชาชพทางการเกษตร จากวทยาลยเกษตรและเทคโนโลยตาก และใชภาษาไทยไดอยางด

- ขอมลลกษณะประชากร เจาของไรเปนเพศหญงอาย ๔๐ ป สถานะสมรส มบตรแลว เปนชาวกะเหรยงพทธ มไร

ขาวโพด ๑๕ ไร อยหางจากหมบานขนไปบนภเขาสงประมาณ ๔ กโลเมตร การท าไรเปนการท าแบบใชสารเคมโดยสมบรณคอพนสารเคมก าจดวชพช (ยาฆาหญา) กอนหวานเมลดพนธ คลกเมลดพนธทจะหวาน และพนสารเคมหลงจากหวานเสรจแลว จงมตนทนคอนขางสงและเหลอก าไรปละประมาณสองหมนบาทเทานน

- กระบวนการท างานและการใชแรงงาน วธการหยอดเมลดพนธคอใชการหมนเวยนกนชวยลงแรงงานโดยไมไดจางงาน สวนใหญ

ชาวบานจะน าขาวมาจากบานเอง แตกบขาวทางเจาภาพ (นายจาง) จะเตรยมใหโดยเตรยมอาหารในบรเวณทท าไรเลย โดยในวนดงกลาวอาหารประกอบดวยน าพรกปลารา และตมเครองในหม โดยเนอหมซอจากตลาดทวไป ไมใชหมปาหรอหมทฆาเอง นอกจากนมการเลยงกาแฟดวย โดยชงจากกาแฟผงซงหาซอจากรานคาทวไป

โดยในการหยอดเมลดพนธจะแบงผรวมงานออกเปนกลมๆ กลมละสามคน โดยคนหนงมหนาทขด อกคนหนงจะหยบเมลดพนธจากถงน ามนทตดใหเปนรปคลายยามไปหยอดลงในหลมประมาณสองเมด อกคนหนงใชเทากลบดน แตบางครงคนหยอดกกลบเอง คนหยอดมตงแตเดกเลกจนถงผใหญ และปกตกอนหยอดเมลดพนธจะพน Glyphosate เพอฆาหญากอน แตในครงนไมไดพนเพราะไดเผาพนทแลว

- การไดมาของเมลดพนธ ปกตเจาของไรจะซอเมลดพนธทคลกมาจากโรงงานแลว แตบางครงกคลกเองโดยใชสาร

Olidin ซงเขาใจวาคอคารโบฟราน แตในวนเกดเหต เจาของไรไดซอเมลดขาวโพดซงมการคลกสารสแดงมาแลว แตเขาใจวายงมความเขมขนไมพอ จงขอค าแนะน าจากรานทขายเมลดพนธ เจาของรานจงแนะน าใหใช Methomyl ซงเปนครงแรกของพนททมการใชสารเคมดงกลาวคลกเมลดพนธ โดยเกษตรอ าเภอแมสอด (นายสวรรณ ตาค า) เชอวาทเจาของไรผสมสารตวนเพราะตองการไลสตวพวกนกและหน ซงนยมท าการผสมกนในฝงประเทศพมา หลงจากเกดเหตกไมมผใดน า Methomyl มาคลกเมลดพนธอก

เจาของไรไดซอเมลดพนธมาหลายถงแตรวมไดประมาณสามปบ ราคาปบละ ๑,๔๙๐ บาท โดยเมลดพนธดงกลาวเปนชนด NK๒๐ (ไมเหนหลกฐาน) และซอ Methomyl มาสามซอง ซองละประมาณ ๑ กโลกรม ราคาซองละประมาณ ๑๐๐ บาท จากรานเดยวกน โดยจากการสมภาษณเกษตรอ าเภอแมสอด (นายสวรรณ ค าตา) อธบายวาเมลดพนธสวนใหญในทองตลาดและทเจาของไรซอมามสแดงอยแลว ไมไดเกดจากยา Methomyl ดงนนการทมอผปวยหลายรายเปอนสแดงจงบงวาไดสมผสกบเมลดพนธดวยมอเปลา แตไมไดบงวาสมผสกบสาร Methomyl

หนา ๖๐


การสมภาษณผทไปรวมลงแรงแตไมปวย เพศหญง อาย ๓๐ ป สมรสแลว มการศกษาระดบ ปวช.ทางการเกษตร ซงปกตท าไรขาวโพด

โดยใชสารเคมนอย เพราะท าสญญากบบรษทเอกชนไว (Contract farming) ในวนเกดเหต ไดท าหนาทเปนคนกลบหลมดนโดยใชเทากวาดดนและเหยยบใหแนน มการใสรองเทาบท สวมถงมอและหมวกทมหนากากในตวแตไมไดใสหนากากอยางถกตอง ไดรวมรบประทานอาหารทจดเล ยงดวย หลงรวมงานไมมอาการปวยแตอยางใด

๖.๒ การทบทวนเวชระเบยนของผปวยทรบเขามารกษาใน รพ.แมสอด

ผปวยรายแรก เพศหญง อาย ๑๘ ป สถานะโสด ภมล าเนาอย หมท๔ ต.พระธาตผาแดง อ.แมสอด จ.ตาก

วนท ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๕๘ มาโรงพยาบาลดวยอาการเวยนศรษะ ไมหมดสต E๔V๕M๖ ตรวจรางกายพบวา Pupil ๓ mm. BP ๑๑๘/๖๕ ไดรบการรกษาดวย Dimenhydrinate ฉดเขากลาม แตอาการไมดขน ความดนลดลงเหลอ ๑๐๗/๖๘ ชพจร ๗๒ จงไดรบตวไวรกษา และวนรงขนออกจากโรงพยาบาล

ผปวยรายทสอง เดกชาย อาย ๘ ป ๗ เดอน ไมเคยมาโรงพยาบาลนมากอน มาโรงพยาบาลวนท ๒๔

พฤษภาคม ๒๕๕๘ เวลา ๒๑.๐๐ น. ดวยอาการเวยนศรษะ อาเจยน ๒ ครง ประวตสมผสสารเคม คอเปนนกเรยนและมาชวยผปกครองหยอดเมลดขาวโพดในชวงเชาโดยไมใสถงมอ ตรวจรางกาย พบวา pupil ๓ mm. E๔M๐V๕ BP ๙๓/๕๒ P ๙๒ R ๒๙ ไดรบการวนจฉยวา Carbamate Poisoning ไดรบการรกษาดวย Domperidone แตอาการไมดขน หนาซด จงรบไวรกษา ผลตรวจเลอดพบโปตสเซยมต าเลกนอย (๓.๕๕ mmol/L, N ๓.๗ – ๕.๓) ผล CBC WBC ๑๖,๐๐๐ N ๗๙.๑ L๑๔.๗ Mono ๓.๘ Eo ๒.๒ BA ๐.๒ ผปวยไดรบการรกษาแบบประคบประคองดวยการใหน าเกลอ วนรงขนอาการดขนจงใหกลบบาน

สรปผลการทบทวนเวชระเบยน สรปผลการทบทวนเวชระเบยนของผทไดรบการ admit มแนวโนมทจะชอคซงแสดงออกโดย

ความดนโลหตต าทงสองคน โดยแพทยวนจฉยวาเกดจากการสมผสสารเคมทงสองราย แตมรายหนงคอเดกชายอาจปวยอยแลว ดจากระดบเมดเลอดขาวทสงในขณะทเดกไดสมผสสารเคมเพยงเลกนอยกสามารถท าใหเกดอนตรายได ๖.๓ ผลการสมภาษณประชาชนผไดรบผลกระทบ (จ านวน ๒๗ คน)

สวนท ๑ ขอมลลกษณะประชากร ขอมลทวไป พบวา เปนเพศหญงมากทสด รอยละ ๗๐.๔ เพศชาย รอยละ ๒๙.๖ สวนใหญม

อายระหวาง ๑๕ – ๒๕ ป รอยละ ๓๗.๐ (Median = ๑๙, S.D. = ๑๒.๘๑, Max = ๕๖ Min = ๔) ทงหมดไมมโรคประจ าตว สวนใหญไมสบบหร รอยละ ๗๐.๔ สวนใหญไมดมสรา/เบยร รอยละ ๖๖.๗ ลกษณะงานอาชพ

หนา ๖๑


ทท าสวนใหญรบจางเพาะปลก รอยละ ๔๘.๒ โดยปลกขาวโพดมากทสด รอยละ ๗๗.๘ ดานการรบรถงเรองอนตรายจากสารก าจดศตรพชสวนใหญไมเคยรถงเรองอนตรายมากกอน รอยละ ๘๑.๕ (ดงตารางท ๒) ตารางท ๒ จ านวนและรอยละของขอมลลกษณะประชากร (n = ๒๗)

ขอมล จ านวน รอยละ เพศ

ชาย ๘ ๒๙.๖ หญง ๑๙ ๗๐.๔

อาย ต ากวา ๑๕ ป ๗ ๒๖.๐ ๑๕ – ๒๕ ป ๑๐ ๓๗.๐ ๒๖ – ๓๖ ป ๕ ๑๘.๕ ๓๗ – ๔๗ ป ๔ ๑๔.๘ ๔๘ ปขนไป ๑ ๓.๗ Median = ๑๙, S.D. = ๑๒.๘๑ (Max = ๕๖ Min = ๔)

โรคประจ าตว ไมม ๒๗ ๑๐๐.๐

ประวตการสบบหร/ยาเสน สบ ๘ ๒๙.๖ ไมสบ ๑๙ ๗๐.๔

ประวตการดมสรา/เบยร

ดม ๙ ๓๓.๓ ไมดม ๑๘ ๖๖.๗

ลกษณะอาชพทท า เพาะปลกดวยตนเอง ๘ ๒๙.๖ รบจางเพาะปลก ๑๓ ๔๘.๒ นกเรยน ๓ ๑๑.๑ อนๆ ไมระบ ๓ ๑๑.๑

ประเภทของพชทเพาะปลก ขาวโพด ๒๑ ๗๗.๘ ขาว ๑ ๓.๗ รบจางฉดพน ๔ ๑๔.๘ ไมระบ ๑ ๓.๗

การรเรองอนตรายจากสารก าจดศตรพช เคยร ๕ ๑๘.๕ ไมเคยร ๒๒ ๘๑.๕

หนา ๖๒


สวนท ๒ ความเปนไปไดของการไดรบสารเคมก าจดศตรพช

สวนใหญไดรบผลกระทบ/มอาการเจบปวยจากเหตการณมากทสดรอยละ ๘๘.๙ แตสวนใหญไมมประวตการใชสารเคมก าจดศตรพชมากอน รอยละ ๗๗.๘ และสวนใหญเปนผทอาศยในบรเวณเกดเหตหรอสมผส รอยละ ๕๙.๓ รองลงมาคอ ท าหนาทหยอดเมลดพนธ รอยละ ๔๐.๗ เปนผฉดพนเองหรอหวานเมลดเอง รอยละ ๒๕.๙ และท าหนาทกลบดน รอยละ ๑๘.๕ ตามล าดบ แหลงทมาของสารเคมทใชผสมเมลดพนธ มาจากหลายแหลง ไดแก รานคา รอยละ ๓๗.๐ เจาของไรหามาให รอยละ ๑๘.๕ และสวนใหญไมทราบวาเปนสารเคมชนดใด รอยละ ๙๒.๖ (ดงตารางท ๓)

ตารางท ๓ จ านวน รอยละของความเปนไปไดของการไดรบสารเคมก าจดศตรพช หวขอ จ านวน รอยละ

การเปนผไดรบผลกระทบหรอเจบปวยจากเหตการณ ไดรบผลกระทบ/ปวย ๒๔ ๘๘.๙ ไมไดผลกระทบ/ปวย ๓ ๑๑.๑

ประวตการใชสารเคมก าจดศตรพช เคยใชดวยตนเอง ๖ ๒๒.๒ ไมเคยใชมากอน ๒๑ ๗๗.๘

ความเกยวของกบการใชสารเคมก าจดศตรพชในวนเกดเหต (ตอบไดมากกวา ๑ ขอ) เปนผผสมสารเคม ๔ ๑๔.๘ เปนผฉดพนเองหรอหวานเมลดเอง ๗ ๒๕.๙ เปนผทอาศยในบรเวณเกดเหตหรอสมผส ๑๖ ๕๙.๓ ท าหนาทขดหลม ๒ ๗.๔ ท าหนาทหยอดเมลดพนธ ๑๑ ๔๐.๗ ท าหนาทกลบดน ๕ ๑๘.๕ ไมเกยวของเลย ๑ ๓.๗

แหลงทมาของสารเคมทใชผสมเมลดพนธ (ตอบไดมากกวา ๑ ขอ) รานคา ๑๐ ๓๗.๐ เพอนบาน ๑ ๓.๗ เจาของไรหามาให ๕ ๑๘.๕ ไมระบ ๑๑ ๔๐.๗

กอนใชสารเคมทราบหรอไมวาเปนสารเคมชนดใด ทราบ ๒ ๗.๔ ไมทราบ ๒๕ ๙๒.๖

หนา ๖๓


ภาพท๔ ทมสอบสวนโรคชแจงถงวตถประสงคและการด าเนนงาน ใหแกกลมเปาหมาย

พฤตกรรมความปลอดภยในการท างานกบสารเคมก าจดศตรพช ภาพรวม สวนใหญไมไดมการปฏบตดานการอานฉลากภาชนะบรรจ รอยละ ๘๘.๙ การไมใสหนากากหรอผาปดจมกขณะท างาน รอยละ ๘๑.๕ ไมสวมถงมอยางขณะท างาน รอยละ ๙๒.๖

พฤตกรรมทปฏบต ไดแก สวมเสอแขนยาวหรอกางเกงขายาวขณะท างาน รอยละ ๘๑.๕ สวมใสรองเทาบทยางขณะท างาน รอยละ ๗๔.๑ ถอดเสอกางเกงทนทภายหลงการทางานเสรจสน รอยละ ๖๓.๐ มการแยกซกเสอผาทสวมใสทางานกบเสอผาอนๆ รอยละ ๗๔.๑ สวนการทงภาชนะบรรจสารเคมพบวา ทงภาชนะทใสเมลดพชทวไปตามไร รอยละ ๗๗.๘ และในวนเกดเหตมการลางมอหรอชาระลางรางกายหลงท างาน ทงหมดรอยละ ๑๐๐ ในวนเกดเหตมการลางมอหรอชาระลางรางกายกอนทานอาหาร รอยละ ๙๖.๓ (ดงกราฟท ๑) เวลาทานอาหารหลงหวานเมลดพชหรอใชสารเคมเสรจอยทเวลา ๕ นาท – ๒ ชวโมง และระยะเวลาทเกดอาการหลงจากทานอาหารกลางวน อยในชวงเวลา ๕ นาท – ๘ ชวโมง (ดงตารางท ๔)

กราฟท ๑ รอยละ พฤตกรรมความปลอดภยสารเคม "อาน ใส ถอด ทง" (n=๒๗) ภาพรวม

หนา ๖๔


พฤตกรรมความปลอดภยสารเคมแบงตามลกษณะการท างาน พฤตกรรมความปลอดภยสารเคมในกลมทผสมสารเคม (n=๔)

ในกลมผผสมสารเคม (ทงหมด ๔ ราย) พบวา ไมมการอานฉลาก ไมสวมหนากากหรอผาปดจมก และไมไดสวมถงมอยางขณะท างาน (ดงกราฟท ๒)

กราฟท ๒ รอยละพฤตกรรมความปลอดภยจากการท างานกบสารเคมฯ ในกลมผผสมสารเคม (n=๔)

พฤตกรรมความปลอดภยสารเคมในกลมทผอยท าหนาทขดหลม (n=๒)

ในกลมผท าหนาทขดหลม พบวา ไมมการอานฉลากภาชนะบรรจ ไมใสหนากากหรอผาปดจมก ไมมการสวมถงมอยางขณะท างาน มากทสด (ดงกราฟท ๓)

กราฟท ๓ รอยละพฤตกรรมความปลอดภยสารเคมในกลมทผอยท าหนาทขดหลม (n=๒)

หนา ๖๕


พฤตกรรมกลมหยอดเมลดพนธ (n=๑๑) กลมผหยอดเมลดพนธ พบวา ไมสวมถงมอยางขณะท างานมากทสด รอยละ ๙๐.๐ รองลงมาคอ ไมมการอานภาชนะบรรจ และไมใสหนากากหรอผาปดจมก รอยละ ๘๑.๘ ตามล าดบ (ดงกราฟท ๔)

กราฟท ๔ รอยละพฤตกรรมกลมหยอดเมลดพนธ (n=๑๑)

พฤตกรรมกลมกลบดนเมลดพนธ (n=๕)

กลมกลบดนเมลดพนธ พบวา ไมสวมถงมอยางขณะท างาน และไมใสหนากากหรอผาปดจมกมากทสด รอยละ ๘๐.๐ รองลงมาคอ ไมไดอานฉลากภาชนะบรรจ รอยละ ๖๐ ตามล าดบ (ดงกราฟท ๕)

กราฟท ๕ รอยละพฤตกรรมกลมกลบเมลดพนธ (n=๕)

หนา ๖๖


ตารางท ๔ จ านวนและรอยละชวงระยะเวลาทเกยวของกบเหตการณความเปนไปไดของการไดรบสมผส ลกษณะพฤตกรรม จ านวน รอยละ

หลงหวานเมลดพชหรอใชสารเคมเสรจแลว นานเทาไหรจงทานอาหาร ๕ นาท ๑๒ ๔๔.๔ ๑๐ นาท ๒ ๗.๔ ๓๐ นาท ๑ ๓.๗ ๑ ชวโมง ๑๐ ๓๗.๐ ๒ ชวโมง ๑ ๓.๗ ระบไมได ๑ ๓.๗

หลงทานอาหาร นานเทาไหรจงเกดอาการ ระบไมได ๕ ๑๘.๕ ๕ นาท ๒ ๗.๔ ๓๐ นาท ๔ ๑๔.๘ ๑ ชวโมง ๕ ๑๘.๕ ๒ ชวโมง ๓ ๑๑.๑ ๓ ชวโมง ๒ ๗.๔ ๕ ชวโมง ๔ ๑๔.๘ ๖ ชวโมง ๑ ๓.๗ ๘ ชวโมง ๑ ๓.๗

วธการรบประทานอาหาร ใชมอ ๒ ๗.๔ ใชชอน ๖ ๒๒.๒ ระบไมได ๑๙ ๗๐.๔

สวนท ๓ ลกษณะอาการหรอผลกระทบ ลกษณะอาการทผปวยเปนมากทสด ไดแก เวยนศรษะ/ ปวดศรษะ รอยละ ๗๗.๘ คลนไส รอยละ ๖๖.๗ อาเจยน รอยละ ๕๕.๖ เจบหนาอก/ แนนหนาอก รอยละ ๑๘.๕ และหายใจตดขด รอยละ ๑๔.๘ ตามล าดบ (ดงกราฟท ๖) หากพจารณาตามลกษณะการท างาน พบวา ผทท างานผสมสารเคม ขดดน หยอดเมลดพนธ และกลบดน จะมอาการเดยวกนในกลมอาการเวยนศรษะ/ปวดหว คลนไส และอาเจยน (ดงกราฟท ๗)

หนา ๖๗


กราฟท ๖ รอยละลกษณะอาการทางสขภาพจากการสมผสสารเคมก าจดศตรพช (n=๒๗)

กราฟท ๗ รอยละของลกษณะอาการแยกตามลกษณะงาน

หนา ๖๘


สวนท ๔ ขอมลดานคลนกเกษตรกร

ดานการรจกคลนกเกษตรกรนนพบวา ทงหมด ไมเคยรจกคลนกเกษตรกรมากกอน

ตารางท ๕ รอยละขอมลดานการรจกคลนกเกษตรกร (n=๒๗)

ขอมลดานการรจกคลนกเกษตรกร จ านวน รอยละ ไมรจก ๒๗ ๑๐๐.๐ รจก - -

สรปผลการสมภาษณผไดรบผลกระทบ จากการสมภาษณผไดรบผลกระทบจากเหตการณครงนทงหมด ๒๗ คน พบวา ในกลมผ

ไดรบผลกระทบทงหมดมลกษณะงานทงผสมสารเคม ขดหลม หยอดเมลด และกลบดน ซงพฤตกรรมการท างานพบวาไมมการอานฉลากจากภาชนะบรรจเนองจากสวนใหญอานและสอสารภาษาไทยไมได ไมมการสวมถงมอยางขณะท างาน ไมมการใสหนากากหรอผาปดจมกขณะท างาน และลกษณะอาการทส าคญทเปนรวมกน คอ อาการเวยนศรษะ/ปวดหว คลนไส และอาเจยน ทงหมดไมเคยรจกและไมเคยไปรบบรการคลนกเกษตรกรเลย

ภาพท๕ กลมผไดรบผลกระทบรอรบการสมภาษณ ทศาลาเอนกประสงคของหมบาน

หนา ๖๙


ภาพท๖ ทมสอบสวนโรค และลามภาษา รวมกนสมภาษณกลมผไดรบผลกระทบ

ภาพท๗ แสดงการถายภาพรวมกนของทมสอบสวนโรค และผไดรบผลกระทบ

หนา ๗๐


๗. Timeline การเกดโรค

ส าหรบขนตอนในวนทเกดเหต พอสรปไดคราวๆ ดงน - เชามด เจาของไรใหหลานชายอาย ๒๘ ปท าการผสมยาโดยเทเมลดพนธลงกองบนผายาง

แลวเทผงยาลงไป และใสน าเลกนอย จากนนใชมอเปลาผสมสารเคมและเมลดขาวโพดเขาดวยกน ซงหลงผสมยาเสรจกยงไมมอาการอะไร

- เวลา ๗.๐๐ น.เศษ เรมท าการขดหลมและหยอดเมลดขาวโพด โดยมคนเจาะ ๒๐ คนและคนหยอด ๒๒ คน (ตวเลขตรงนยงไมคอยแนนอน)

- เวลา ๑๑.๓๐ น. หยดพกรบประทานอาหารและกาแฟ - เวลา ๑๓.๐๐ น. ผปวยรายแรกเรมเวยนศรษะและขอกลบบาน โดยผปวยรายนไมไดทาน

อาหารเพราะรสกไมสบาย - หลง ๑๓.๐๐ น.เรมมคนทยอยปวยมากขนเรอยๆรวมทงผทผสมสารเคมและเจาของไร เอง

ซงเรมปวยเมอเวลา ๑๕.๐๐ น. ผปวยบางคนทนท างานถง ๑๗.๐๐ น. - ๑๙.๐๐ น. ผปวยรายแรกไปโรงพยาบาล (ตามทไดสมภาษณเจาหนาทระบาดวทยาของ

โรงพยาบาลแมสอด)

๘. อภปราย จาก timeline การเจบปวยเกดขนหลงจากทผปวยไดสมผสกบสารเคมทใชเคลอบเมลดพนธพช สวน

ความสมพนธกบอาหารทจดเลยงนน พบวามนอย เชน มผปวยรายหนงไมไดรบประทานอาหาร และหลายรายเกดขนอยางรวดเรวบางรายเกดขนในเวลาประมาณครงชวโมงรบประทานอาหาร และจากภาพถายมหลกฐานวาผปวยหลายรายไดสมผสกบสารเคมดวยมอเปลาท าใหมสแดงตดทมอ

จากการสมภาษณเกษตรอ าเภอแมสอด และเจาของรานจ าหนายเคมเกษตรรายใหญในอ าเภอแมสอด ทราบวาสารสแดงทเปอนมอผปวยนาจะเปนสผสมอาหารซงผผลตคลกกบเมลดพนธมาจากโรงงาน ไมใชสของสารก าจดศตรพช สารซงคลกเมลดพชมาจากโรงงานผลตมหลายชนดแลวแตชนดของเมลดพนธเชน NK๒๐ ถกเคลอบดวยสาร Actellic(Pirimiphos-methyl), เอพรอน (Apron: Metalaxyl-M) เปนสารฆาเชอรา และแคปเทน (Dicarboximide) ซงเปนสารก าจดเชอรา บางสตรเปนสวนผสมระหวาง Imidacloprid และ Thiram บางสตรกเปน Carbosulfan

สาร Actellic ซงนาจะเปนสารทเคลอบเมลดพนธทผปวยซอมา เปนสารเคมพวก Parathion ซงม LD๕๐ ทางปากเทากบ ๑,๕๒๒ mg/kg และทางผวหนงมากกวา ๒,๐๐๐ mg/kg ซงจะเหนไดวามความเปนอนตรายในระดบหนงทไมสงมากแตเมอผสมกบ Methomyl ซงมพษทางผวหนงไมสงมาก (Dermal LD๕๐ ๕,๘๘๐ mg/kg) อาจเสรมฤทธกนท าใหมพษมากขน

หนา ๗๑


การเจบปวยหมดงกลาวนาจะเกดจากสาร Methomyl รวมกบ Actellic ซงเจาของไรซอมาผสมกบเมลดพนธขาวโพด และเปนสารทมพษทางผวหนงสง และอาจมผลเสรมพษกบสารทเคลอบเมลดพนธขาวโพดอยแลว

ส าหรบ Imidacloprid เปนสารก าจดแมลงทมการใชแพรหลายทสดในโลก2 และเปนสารทนยมเคลอบเมลดพนธเชนกน อยในกลม Neonicotinoid ซงสามารถบลอก nicotinic acetylcholine receptors แบบถาวร (Irreversible) ซงตรงขามกบพวก Parathion ซงบลอก enzyme cholinesterase โดยมความเปนพษทางปากแบบเฉยบพลนในระดบปานกลาง3 คอ Oral LD๕๐ เทากบ ๔๕๐ mg/kg ในหน และมพษทางผวหนงต าคอมากกวา ๕๐๐๐ mg/kg. สวน Thiramfs เปนสารฆาเชอราในกลม dithiocarbamates

๙. สภาพปญหาทพบเบองตน

ประชากรสวนใหญอานหนงสอไทยไมออกและพดไทยไมได จงไมสามารถอานฉลากสารเคมได

ประชากรบางสวนไมมสญชาตและบตรประชาชนจงหวาดวตกเวลาทางราชการเขาไปใหความร

มการใชสารเคมเกนความจ าเปน เชนเคลอบเมลดพนธดวย Methomyl ทงทเคลอบ Actellic มาแลว ซงผเชยวชาญเชนเกษตรอ าเภอไมแนะน า และท าใหเสรมพษมากขน ในทางการเกษตรมขอหามวา Methomyl ควรใชไมเกน ๓๐ ml. ตอน า ๒๐ ลตร แตในกรณนเกษตรกรน าไปใชในสภาพเขมขนมาก

เจาหนาททางการเกษตรเขาไปใหความรอยบางแตสอสารกนไดยาก

ในเขตต าบลพระธาตผาแดง ยงไมมการจดบรการคลนกเกษตรกรและยงไมมการตรวจเลอดดวย Reactive paper

สภาพพนทไมเออตอการท าการเกษตรทปลอดภยเชน มศตรพชพวกหน นก คอนขางชกชม

ยงไมมองคกรพฒนาเอกชนเขาไปใหความรหรอจดกจกรรมทางดานเกษตรอนทรย

๑๐. สรป การเจบปวยหมครงนนาจะเกดจากการสมผสกบสารเคมสองชนดคอ Methomyl และ Actellic ซงใช

เคลอบเมลดพนธขาวโพด และเปนการใชสารเคมเกนความจ าเปนโดยไมมขอบงช เนองจากเมลดพนธดงกลาวไดเคลอบสาร Actellic มาจากโรงงานแลว นอกจากนสารเคมทงสองชนดเปนสารกลมเดยวกน จงอาจเสรมพษกนท าใหเกดการเจบปวยไดงายขน จากการสมภาษณผไดรบผลกระทบจากเหตการณครงนทงหมด ๒๗ คน พบวา ในกลมผไดรบผลกระทบทงหมดมลกษณะงานทงผสมสารเคม ขดหลม หยอดเมลด และกลบดน ซงพบวารอยละ ๘๘.๙ ไมมการอานฉลากจากภาชนะบรรจเพราะสวนใหญอานและสอสารภาษาไทยไมได รอยละ ๘๑.๕ ไมมการใสหนากากหรอ

2 http://en.wikipedia.org/wiki/Imidacloprid 3 http://npic.orst.edu/factsheets/imidacloprid.pdf

http://en.wikipedia.org/wiki/Imidacloprid

http://npic.orst.edu/factsheets/imidacloprid.pdf

หนา ๗๒


ผาปดจมกขณะท างาน รอยละ ๙๒.๖ ไมมการสวมถงมอยางขณะท างาน และรอยละ ๑๐๐ ไมเคยรจกและไมเคยไปรบบรการคลนกเกษตรกรเลย

๑๑. ขอเสนอแนะ ๕. จดใหมคลนกสขภาพเกษตรกร รวมทงกจกรรมทเกยวของเชน อบรม อสม.ใหมความรดานอนตราย

จากสารก าจดศตรพช ๖. จดการเฝาระวงทางสขภาพเชนการเจาะเลอดหาระดบ Cholinesterase โดยใช Reactive Paper ๗. สนบสนนใหมการท าการเกษตรแบบใชสารเคมอยางปลอดภยหรอเกษตรอนทรยโดยตองมการชแนะ

จากผเชยวชาญ ๘. ใหการอบรมรานขายสารเคมเกษตร ใหมความรความเขาใจในขอบงชของการใชสารเคมตางๆ

เนองจากชาวบานใหความเชอถอและมกขอค าปรกษาเวลามปญหาตางๆ ๙. หากแนวทางตางๆ ในการปองกนไมนาเชอวาจะไดผลด ควรเสนอผานกรมวชาการเกษตรใหยกเลก

การขนทะเบยนสารเคมอนตรายทเกยวของ

๑๒. กตตกรรมประกาศ

ขอขอบพระคณ นายสวรรณ ตาค า เกษตรอ าเภอแมสอด เจาของรานเกษตรภณฑรายใหญในอ าเภอแมสอด เจาหนาทโรงพยาบาลอ าเภอแมสอด เจาหนาทส านกงานสาธารณสขอ าเภอแมสอด เจ าหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลพระธาตผาแดง และอาสาสมครสาธารณสขบานถ าเสอ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก ทอ านวยความสะดวก ใหขอมลทเกยวของตางๆ จนการสอบสวนโรคครงนส าเรจลดวยดวยด

การสอบสวนกรณีการร้องเรียนผลกระทบต่อสุขภาพจากการติดตั้งเสา...

Documents