การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาชมชนของกรงเทพมหานคร: ศกษาเฉพาะกรณการจดท าแผนชมชนพงตนเองเขตวงทองหลาง

พรรณลย นตโรจน

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ศลปศาสตรมหาบณฑต (กฎหมายและการจดการ) คณะนตศาสตร

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 2557

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาชมชนของกรงเทพมหานคร:

ศกษาเฉพาะกรณการจดท าแผนชมชนพงตนเองเขตวงทองหลาง ชอผเขยน นางสาวพรรณลย นตโรจน ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต (กฎหมายและการจดการ) ปการศกษา 2557

วทยานพนธฉบบน เปนการวจยเชงคณภาพ โดยการรวบรวมเอกสาร การสมภาษณเชงลก

และสมภาษณกลม ผบรหารและคณะท างานฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขตวงทองหลาง และผน าชมชน เกยวกบปญหาอปสรรคทเกดขนในกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองของเขตวงทองหลาง

ผลทไดจากการศกษาโดยรวมพบวาการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน และการประเมนผลการด าเนนงานตามชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนไมเกดขน เนองจากเปนแผนทไดรบการก าหนดมาแลวจากกรงเทพมหานคร โดยการจดท าโครงการโดยส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร และสงมาใหส านกงานเขตทง 50 เขตด าเนนการตามแผน ซงถอวาเปนการก าหนดนโยบาย หรอโครงการโดยภาครฐ เปนแบบบนลงลาง (Top-Down Policy Formulation) และการประเมนกเปนการประเมนดานเดยวเชนกน แตการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นน ตงแตขนตอนการคดเลอกแกนน าชมชน และอบรมวทยาการกระบวนการ ขนตอนการจดเวทเรยนร และสรางความเขาใจ ขนตอนการส ารวจขอมล และวเคราะหขอมล ขนตอนการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ขนตอนการจดเวทประชาพจารณ จนถงขนตอนน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขต นน จะพบวามปญหาอปสรรคมากมายทงทางดานของภาครฐคอ ฝายพฒนาชมชนเอง หรอภาคประชาชนเอง เกดขนมากมาย เ ช น ก า รอบรมคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงยงไมมประสทธภาพและประสทธผลในการสรางความรความเขาใจอยางเพยงพอในการสรางวทยากรกระบวนการได และขนตอนทจะท าใหผเขารบการอบรมวทยากรกระบวนการเกดความรความเขาใจยงไมมประสทธภาพ พอเพยงทจะด าเนนการในขนตอนตอไป

ABSTRACT

Title of Thesis People Participation in Community Development of Bangkok Metropolitan : Case Study; Wangthonglang District’s Self-Reliance Community Plan

Author Miss Pannilai Nitirochana Degree Master of Arts (Law and Management) Year 2014

In Carry out this investigation, the researcher adopted qualitative research

method involved the analysis of a collection of documents, in-depth interview and focus group interview with administrators at community development section , and community leader Wangthonglang district. About people participation problems in Self-Reliance Plan.

Overall, the findings indicated that people participation in planning and evaluating (program formulation and program evaluating ) it does not occurred, because planning and evaluating process came from top to bottom (from public sector to community sector) but in part of implementation (leader selection facilitators training learning data collection data analysis and offered the community plan to Wangthonglang district office had many problems, such as facilitators training lacked of efficiency and effectiveness etc. from reasons, so difficult to ran to next processes.

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเลมนส าเรจสมบรณไดดวยความกรณาจากคณะกรรมการวทยานพนธทกทาน ศาสตราจารย ดร.บรรเจด สงคะเนต ประธานกรรมการ ดร.ศรรตน สงขสวรรณ ผทรงคณวฒ และ ผชวยศาสตราจารย ดร.วราภรณ วนาพทกษ อาจารยทปรกษา ทไดใหค าปรกษา แนะน า พรอมทงแกไขขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสอยางดยงตลอดมา ผเขยนจงขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ผเขยนขอขอบพระคณผบรหาร และคณะท างานฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขตวงทองหลางทกทานทสละเวลาในการใหสมภาษณ และใหความกรณาเอกสารส าคญทจ าเปนในการศกษาครงน และขอขอบพระคณผน าชมชนทกทานทกรณาใหสมภาษณและใหความรวมมอในการเกบขอมลเปนอยางด

ขอขอบพระคณผทเกยวของทกทานทคอยชวยเหลอและเปนก าลงใจทดใหแกผ เขยนตลอดระยะเวลาในการศกษาและท าวทยานพนธเสมอมา

คณคาและประโยชนจากวทยานพนธเลมน ผเขยนขอมอบแดครอบครว คร อาจารย และผมพระคณทกทานดวยความเคารพ

พรรณลย นตโรจน กนยายน 2557

สารบญ

หนา

บทคดยอ (3) ABSTRACT (4) กตตกรรมประกาศ (5) สารบญ (6) สารบญตาราง (8) สารบญภาพ (9) บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 4 1.3 ค าถามวจย 5 1.4 สมมตฐานการวจย 5 1.5 ขอบเขตการวจย 5 1.6 นยามศพทเฉพาะ 5 1.7 ระเบยบวธการวจย 7 1.8 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และหลกเกณฑ การมสวนรวมของประชาชน ตามโครงการจดท า 8 แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

2.1 แนวคดทฤษฎทเกยวของกบหลกธรรมาภบาลดานการมสวนรวมของประชาชน 8 2.2 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน 15 2.3 ผลงานวจยทเกยวของ 23

บทท 3 การจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 27 ของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร 3.1 ความหมายของชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 27 ของกองการพฒนาชมชน ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร 3.2 ขนตอนของการจดท าโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเอง 29 ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3.3 แนวคดทฤษฏเกยวกบชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 32 ของกองการพฒนาชมชน ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร 3.4 หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 34

(7)

3.5 ขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 41 3.6 ผลการด าเนนงานตามโครงการชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 43 3.7 โครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 53

ของส านกงานเขตวงทองหลาง บทท 4 มาตรการดานกฎหมายและกฎระเบยบขอบงคบทเกยวของกบการจดท าแผนชมชน 59 พงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรงเทพมหานคร 4.1 กฎหมายทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผน 59 ชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง บทท 5 วเคราะหปญหาอปสรรคดานการมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผนชมชน 72

พงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 5.1 วเคราะหปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน 73

การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจาก การด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

5.2 วเคราะหภาพรวมของปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชน 82 ในขนตอนการวางแผนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตาม ประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลก ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

บทท 6 สรปและขอเสนอแนะ 87 6.1 สรป 88

6.2 ขอเสนอแนะ 92 บรรณานกรม 97 ภาคผนวก 100

ภาคผนวก ก แบบสมภาษณฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขต 101 วงทองหลางเกยวกบการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเอง ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณผน าชมชนเขตวงทองหลางเขตวงทองหลาง 106 เกยวกบการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเอง ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ภาคผนวก ค ตารางเปรยบเทยบจ านวนชมชนทเขารวมโครงการจดท าแผนชมชน 111 พงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ประวตผเขยน 116

(8)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

3.1 ชมชนทเขารวมโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญา 58 เศรษฐกจพอเพยงของส านกงานเขตวงทองหลาง 5.1 ความเหนเกยวกบการเปดโอกาสใหคนในชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการ 78 จดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 5.2 เงอนไขการขอใชงบประมาณสนบสนนจากกรงเทพมหานครในการจดท า 84 แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 5.3 ลกษณะของแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 85 5.4 อปสรรคในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 86

(9)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 แสดงระดบขนการมสวนรวมของประชาชน 22

บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ประเทศไทยมการพฒนาและมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ สงคมและเทคโนโลยอยางรวดเรวในชวงเวลาทผานมา หลายคนไดคดวาประเทศไทยไดกาวพนความยากจนและก าลงกาวไปสการเปนประเทศทพฒนาแลว (Developed Country) แตเมอเกดวกฤตเศรษฐกจเมอป พ.ศ. 2540 เราจงพบวา สงคมไทยยงคงออนแอ และมขอบกพรองในหลายประเดนดวยกน เชน การทจรต คอรรปชน ทเกดขนทงในภาครฐ ภาคเอกชน และแมแตภาคประชาสงคม โดยเฉพาะภาครฐ และภาคเอกชน หรอภาคธรกจ ทกอใหเกดปญหาวกฤตเศรษฐกจเพมมากขนจากผลกระทบทเกดจากระบบเศรษฐกจโลก ซงเหตดงกลาวกอใหเกดผลกระทบตอสภาวะจตใจ และสภาวะรางกายของประชาชนเปนอยางมาก จนท าใหประชาชนขาดความเชอมนในการปฏบตงานของภาครฐ และระบบการเมอง จนน าไปสการปฏรประบบการเมอง โดยมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ทมการน าแนวคดธรรมาภบาลมาใชเปนหลกการพนฐานในการบรหารประเทศ

กรงเทพมหานครในฐานะเปนศนยกลางการปกครอง การสอสาร การคา การลงทน การคมนาคมขนสง การเงนการธนาคาร การศกษา และอกมากมาย ไดแบงการปกครองออกเปน 50 เขต1 ในแตละเขต ไดแบงงานออกเปนฝายตางๆ 10 ฝาย คอ 1) ฝายปกครอง 2) ฝายทะเบยน 3) ฝายสงแวดลอมและสขาภบาล 4) ฝายโยธา 5) ฝายรายได 6) ฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ 7) ฝายการศกษา 8) ฝายเทศกจ 9) ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม และ 10) ฝายการคลง ในการศกษาวจยครงนผวจยสนใจทจะศกษาการปฏบตงานของส านกงานเขต ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เนองจากเปนเรองทใกลตวมาก เปนการลงไปสมผสกบชวตของประชาชนโดยตรง สมผสกบปญหาทประชาชนในแตละเขตประสบอย เพอทจะไดออกกฎหมาย หรอนโยบายเพอแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนใหตรงประเดนมากทสด

ค าวา “ชมชนและสงคมนน” เปนทรจกกนมานานมากแลว แตยงไมมหนวยงานใดใหความส าคญมากนกตอปญหาทคนในชมชนไดรบ จนเมอป พ.ศ. 2537 กรงเทพมหานครไดเปลยนแปลงแกไขสวนราชการของส านกงานเขตจาก“งาน” เปน “ฝาย” และม “ฝายพฒนาชมชน” เปนฝายสดทาย คอฝายท 11 และในป พ.ศ. 2540 ไดมการปรบปรงชอสวนราชการในส านกงานเขตจาก “ฝายพฒนาชมชน” เปน “ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม” โดยฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมน มอ านาจหนาทในการบรหารงานดานตาง ๆ ดงนคอ มอ านาจหนาทเกยวกบการ

1ประกำศคณะปฏวต ฉบบท 335 วำดวยกำรจดรปแบบกำรปกครองรปแบบพเศษของ

กรงเทพมหำนคร, ลงวนท 13 ธนวาคม พ.ศ. 2515.

2

ด าเนนการพฒนาชมชนและสวสดการสงคมทงทางดานกายภาพ เศรษฐกจ สงคม อนามย และคณภาพชวต เชน การสงเสรมการมสวนรวม ของประชาชน การเสรมสรางศกยภาพของผน าชมชน องคกรชมชนและเครอขายชมชน การพฒนาสภาพแวดลอมและทอยอาศย การจดใหมองคกรประชาชนในรปแบบคณะกรรมการชมชน การสงเสรมสนบสนนและจดตงสหกรณชมชน กองทนพฒนาชมชน กองทนหมบานและชมชนเมอง การปรบปรงชมชน การรอยายชมชน การประสานงานกบหนวยงานอนเพอจดหาทอยชวคราว การสงเสรมอาชพ การจดหาแหลงจ าหนายผลผลต การด าเนนการเกยวกบศนยฝกอาชพ การจดตงศนยสงเสรมการบรหารเงนออมครอบครว การด าเนนการเกยวกบยาเสพตด การสงเคราะหสตร ผสงอาย ผดอยโอกาส และผประสบภย การสงเคราะห และคมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดก การควบคมดแลการด าเนนงานสถานรบเลยงเดกและสถานสงเคราะห ศนยเยาวชน หองสมด บานหนงสอ ศนยกฬา และลานกฬา การด าเนนการเกยวกบเบยยงชพผสงอายและคนพการ การใหบรการ และจดกจกรรมนนทนาการดานดนตร กฬา หองสมด ฯลฯ งานสภาเยาวชนเขต การอนรกษสงเสรม เผยแพร ฟนฟ บ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถนและวฒนธรรมอนดงามของทองถน งานสภาวฒนธรรมเขต งานพพธภณฑทองถน การสงเสรมการทองเทยวและพฒนาแหลงทองเทยวการสนบสนนและประสานการด าเนนงานรวมกบเครอขายดานวฒนธรรม นนทนาการและการทองเทยว การใหค าปรกษาแนะน าทางวชาการเกษตรและสภาพแวดลอมเพอการเกษตร การด าเนนการเกยวกบศนยบรการ และถายทอดเทคโนโลยการเกษตรและหนาทอนทเกยวของหรอไดรบมอบหมาย

การบรการทฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมตองรบผดชอบนน คอ 1) การเลอกตงกรรมการชมชน 2) การจดตงชมชนตามระเบยบกทม.วาดวยชมชนและกรรมการชมชน 3) การท าบตรประจ าตวกรรมการชมชน และ 4) การขอบตรประกนสขภาพถวนหนาในเขตกรงเทพมหานคร แตปญหาของชมชน และสงคมยงไมไดรบการเยยวยามากเทาทควรหลงจากทมการน าหลกการธรรมาภบาลมาใชในการบรหารกรงเทพมหานคร ทงทางดานปญหาอาชญากรรม ปญหายาเสพตด ปญหาสภาพแวดลอม โดยเฉพาะปญหาความยากจนทเปนบอเกดแหงปญหาทงปวงยงไมไดรบการแกไขอยางถกจด ดงนน ผวจยจงเหนวาเรองการมสวนรวมของประชาชนตอการบรหารงานของภาครฐเปนสงส าคญประการหนงทจะน าไปสค าตอบของการแกไขปญหาวาแทจรงแลวปญหาอยทใด เปนการน าหลกการทเรยกวา Bottom-Up หรอทเรยกวาการศกษาจากปญหาทเกดขนกบประชาชนจรง ๆ ดกวามานงคดจากผบรหารหนวยงานภาครฐ ซงยอมไมเขาใจประเดนปญหาทเกดขนกบประชาชน ชมชน หรอสงคมได หรอทเรยกวา Top-Down

จากการทกรงเทพมหานครมสถานะเปนองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบพเศษ การบรหารและการปกครองของกรงเทพมหานคร จงมความแตกตางจากองคกรปกครองสวนทองถนทวไปโดยการน าหลกธรรมาภบาลมาปรบใชกบการบรหารกรงเทพมหานคร ดงนนในป 2548 นายอภรกษ โกษะโยธน (ผสมครผวาราชการกรงเทพมหานคร) กไดประกาศเปนนโยบายเชงสญญาประชาคมไวกบประชาชนชาวกรงเทพมหานครวา จะน าหลกธรรมาภบาล หรอหลกการบรหารกจการบานเมองทดมาปรบใชหากไดรบเลอกตงเขามานงในต าแหนงผวาราชการกรงเทพมหานคร ซงจากนโยบายการหาเสยงดงกลาวกท าใหนายอภรกษ โกษะโยธน ไดรบต าแหนง ซงแสดงใหเหนวาประชาชนชาวกรงเทพมหานครใหความสนใจ และเหนดวยกบการน าแนวคดธรรมาภบาลมาใชในการ

3

บรหารกรงเทพมหานคร และเมอนายอภรกษ โกษะโยธนไดรบเลอกตงแลว กไดน าหลกธรรมาภบาลมาใชในการบรหารกรงเทพมหานครอยางเปนรปธรรม2 ซงหลกการพนฐานของธรรมาภบาลทง 6 หลก3 คอ 1) หลกนตธรรม (Rule of Law) 2) หลกคณธรรม (Ethics) 3) หลกความโปรงใส (Transparency) 4) หลกการมสวนรวม (Participation) 5) หลกส านกรบผดชอบ (Accountability) และ 6) หลกความคมคา (Value for Money) นน ผวจยไดเลอกท าการศกษาวจยเฉพาะในสวนของธรรมาภบาลดานการมสวนรวม (Participation) เพยงดานเดยว ประกอบกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยดานการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน เพอใหเขาใจอยางลกซงถงการมสวนรวมของประชาชนตอการพฒนาชมชนและสวสดการสงคมของส านกงานเขต ซงจะเปนประโยชนตอการน าไปศกษาตอในเขตอน ๆ ของกรงเทพมหานครตอไป

ซงสอดคลองกบแนวทางการพฒนาชมชนของกรงเทพมหานคร โดยส านกพฒนาสงคมไดจดท าโครงการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชน โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมกระบวนการมสวนรวม กระบวนการเรยนรของชมชน ใหประชาชนเปนศนยกลางในการพฒนา รวมกนคดและรวมกนด าเนนการแกไขปญหาของตนเอง โดยมภาครฐใหการสนบสนนและภาคเอกชนใหการชวยเหลอ ซงจะท าใหสามารถแกไขปญหาไดตรงตามความตองการของประชาชนในชมชนและเปนการสงเสรมคณภาพชวต ตลอดจนพฒนาชมชนใหเกดความเขมแขงสามารถพงพาตนเองไดในทสด

ส านกพฒนาสงคมไดจดอบรมวทยากรกระบวนการใหแกขาราชการสายงานพฒนาชมชนและผทเกยวของทง 50 เขต จ านวน 6 รน รวม 520 คน และผน าชมชนจ านวน 6 รน รวม 500 คน ไปแลว ซงวทยากรกระบวนการดงกลาวจะตองเขาไปในชมชนเพอด าเนนการตามขนตอนการจดท าแผนชมชนตอไปเพอใหส านกงานเขตแตละเขตด าเนนการจดท าแผนชมชนใหเปนไปในทศทางเดยวกน และส านกพฒนาสงคม ไดก าหนดขนตอนและกรอบระยะเวลาการด าเนนการจดท าแผนชมชนใหแกส านกงานเขตทกเขตเพอใหเกดความชดเจน สมบรณ และสามารถน าไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรมเพอสามารถแกไขปญหาทเกดขนในชมชนไดอยางมประสทธภาพตามวตถประสงคทตงไว4

ส านกงานเขตวงทองหลางไดน าโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร มาปฏบต โดยมอบหมายใหฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมเปนแกนหลกในการจดท าโครงการนใหส าเรจ และจากการปฏบตตามโครงการดงกลาวทผานมา ท าให ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร และส านกงานเขต โดยฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมมองเหนปญหาทเกดขนในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลก

2กรงเทพมหานคร, ส านกยทธศาสตรและประเมนผล, แผนบรหำรรำชกำรกรงเทพมหำนคร

พ.ศ. 2548-2551: เรองแผนชมชนพงตนเองตำมแนวปรชญำเศรษฐกจพอเพยง ยดหลกประชำชนมสวนรวม (กรงเทพมหานคร: ส านกยทธศาสตรและประเมนผล, 2549).

3“ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542,” รำชกจจำนเบกษำ 116, 63ง (10 สงหาคม 2542), หนา 24-26.

4ส านกพฒนาสงคม, บนทกขอควำมสวนรำชกำรกรงเทพมหำนคร (ส ำนกพฒนำสงคม), ท กท 1503, วนท 9 มนาคม 2549, เรอง แนวทางการด าเนนงานจดท าแผนชมชนพงตนเอง.

4

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทเกยวของกบการเงนการคลง และการโยธา จงท าใหมการปรบเปลยนโครงสรางการปฏบตตามโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯใหม โดยใหมการรวมมอกนระหวาง ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ฝายการคลง และฝายโยธา ของส านกงานเขต เพอใหการจดท าโครงการดงกลาวประสบผลส าเรจ และเปนไปตามวตถประสงคของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร

แตการรวมมอดงกลาวของทง 3 ฝายของส านกงานเขต กยงไมสามารถแกไขปญหาในภาพรวมทงหมดได เนองจากโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกยงคงเกดปญหาอยท าใหการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสวนใหญทชมชนแตละชมชนยนของอนมตแผนไปนนยงไมไดรบการอนมตเปนจ านวนมาก ซงกเปนปญหาในแตละประเดนทมความเหมอน และมความแตกตางกนแลวแตลกษณะปญหาของแตละชมชน แตจากการประเมนโครงการดงกลาวนของกรงเทพมหานครทผานมา ท าใหสามารถมองเหนประเดนหลกๆของปญหาทกอใหเกดความลาชาของการเสนอแผนของชมชนตอภาครฐ (ส านกงานเขต ส านกพฒนาสงคม และกรงเทพมหานคร ตามล าดบ) และการอนมตแผนของภาครฐ เชน ปญหาทเกดในขนตอนของประชาชนเอง คอ ปญหาดานการคดเลอกแกนน า การหาแนวรวม การจด เวทการเรยนรภายในชมชน การด าเนนงานตามแผนชมชนฯ จนถงการงบประมาณ ทประชาชนในชมชนยงขาดความรความเขาใจในการด าเนนการในแตละขนตอน เปนตน และปญหาทเกดขนในขนตอนของภาครฐเอง เชน การทภาครฐตองจดหาเจาหนาททมความรความสามารถในการพฒนาชมชน แนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และทส าคญตองมความรดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆของการจดท าแผนชมชนฯของส านกงานเขต รวมถงของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานครดวย เพอเปนพเลยงคอยใหความเหน หรอค าแนะน าแกผน าชมชน หรอแกนน าชมชนในแตละชมชน โดยไมใหเปนการเขามาคอยสง คอยก ากบประชาชนในชมชนใหกระท าตามความเหนของตนเทานน แตตองพยายามชกชวน จงใจ หรอกระท าการใดๆ เพอกระตนใหประชาชนในชมชนเหนความส าคญของโครงการจดท าแผนชมชนฯน และเหนความส าคญของการมสวนรวมตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ในการบรหารงานทองถนของภาครฐ โดยการมสวนรวมในโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอใหการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดงกลาวเปนไปตามความตองการทแทจรงของชมชน โดยการท าหนาทแคเปนพเลยงคอยใหค าแนะน าปรกษาในแตละขนตอนของการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอใหการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นนไดรบอนมตตามวตถประสงคของชมชน

ดงนน ในการท าวจยครงน ผศกษาจงมความสนใจทจะท าการศกษาถงประเดนปญหาอปสรรคของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอหาขอคนพบทจะสามารถน าไปแกไขปญหา และน าเสนอแนวทางแกปญหาดงกลาวตอไป 1.2 วตถประสงคของกำรวจย

1) เพอศกษาลกษณะการมสวนรวมของประชาชนในการการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง

2) เพอศกษาปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการ

5

จดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง

3) เพอน าเสนอแนวทางในการแกไขปญหาการมสวนรวมของประชาชน ในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง 1.3 ค ำถำมวจย

1) โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมลกษณะอยางไร? 2) ปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบต

หรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมอะไรบาง?

3) แนวทางการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทดควรมลกษณะอยางไร? 1.4 สมมตฐำนกำรวจย

การมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมกฎระเบยบขอบงคบทคอนขางหลายขนตอน ท าใหการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของประชาชนในชมชนเขตวงทองหลางไมบรรลวตถประสงคในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนในชมชนไดเทาทตองการ 1.5 ขอบเขตกำรวจย ในการศกษาเรอง การมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของผายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมของส านกงานเขตวงทองหลางครงน จะท าการศกษาปญหาและวเคราะห รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยวาดวยการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน รวมถงกฎระเบยบขอบงคบตางๆในการโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ของส านกงานเขตวงทองหลาง 1.6 นยำมศพทเฉพำะ

กฎระเบยบขอบงคบ หมายถง กฎระเบยบขอบงคบทเกยวกบการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกงานเขต (วงทองหลาง) และของส านกพฒนาสงคม

6

กรงเทพมหานคร เชน กฎระเบยบขอบงคบของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม กฎระเบยบขอบงคบของฝายโยธา และกฎระเบยบขอบงคบของฝายการคลง

กระบวนกำรประชำชน หมายถง กระบวนการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของฝายประชาชนในการ 1) การคดเลอกแกนน า 2) การขยายเรองราว หาแนวรวม และการจดเวทเรยนรภายในชมชน และ 3) การด าเนนงานแผนชมชนฯ และงบประมาณ

กระบวนกำรหนนเสรม หมายถง กระบวนการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของฝายภาครฐ โดยการน าของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร และฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขตวงทองหลาง ในการ 1) การตดตาม หรอการเปนพเลยง และ2) การจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และการพจารณาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

กำรมสวนรวมของประชำชน หมายถง 1) การใหขอมลขาวสารแกประชาชน 2) การเปดรบความคดเหนจากประชาชน 3) การปรกษาหารอกนระหวางภาครฐและประชาชน 4) การวางแผนรวมกน 5) การรวมลงมอปฏบต และ 6) การลงประชามต 5

ขนตอนกำรจดท ำแผนชมชนพงตนเองตำมหลกปรชญำเศรษฐกจพอเพยง หมายถง 1) คดเลอกแกนน าชมชนและอบรมเปนวทยากรกระบวนการ 2) จดเวทเรยนรและสรางความเขาใจ 3) ส ารวจขอมลและวเคราะหขอมล 4) ยกรางแผนชมชนฯ 5) จดเวทประชาพจารณ 6) น าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขต 7) ส านกงานเขตเสนอแผนตอส านกพฒนาสงคม 8) อนมตแผนและน าสการปฏบต และ 9) ตดตามประเมนผล

ขนตอนกำรปฏบตหรอด ำเนนกำรตำมแผน หมายถง เรองทเกยวของกบการด าเนนการในกจกรรมตางๆ และการตดสนใจ

ขนตอนกำรวำงแผน หมายถง การรบร การเขาถงขอมลเกยวกบการวางแผนและรวมวางแผนโครงการ

ขนตอนในกำรตดตำมประเมนผล หมายถง การทประชาชนเขามาเกยวของกบการคดเกณฑในการประเมนโครงการหรอกจกรรมตางๆดวย

หลกปรชญำเศรษฐกจพอเพยง หมายถง กระแสพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงมใหผบรหารประเทศและประชาชน เหนถงความส าคญของการพฒนาทสมดล มการพฒนาเปนล าดบขน ไมเนนเพยงการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวมาเปนเวลานานแลว

5สถาบนพระปกเกลา, โครงกำรวจยเรองแนวทำงกำรเสรมสรำงประชำธปไตยแบบมสวน

รวมตำมรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ. 2540: ปญหำ อปสรรค และทำงออก (กรงเทพมหานคร: สถาบนพระปกเกลา, 2544).

7

1.7 ระเบยบวธกำรวจย ในการศกษาเรอง การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาชมชนครงน ใชวธการศกษาเชงคณภาพ โดยการศกษาจากเอกสาร (Documentary Research) และสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) 2 กลม คอ 1) กลมเจาหนาทฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ประจ าส านกงานเขตวงทองหลาง กรงเทพมหานคร (หวหนาฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม นกพฒนาสงคมช านาญการ เจาพนกงานพฒนาสงคมปฏบตงาน เจาพนกงานการเกษตรปฏบตงาน นกจดการงานทวไปปฏบตการ เปนตน) และ 2) กลมประธานชมชนทเขารวมโครงการฯ และใชการสมภาษณกลม (Focus Group Interview) จากการประชมแผนการด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขตวงทองหลาง กบประชาชนในแตละชมชน เพอน าขอมลทไดมารวบรวมเพอท าการวเคราะหโดยวธวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอสรปปญหาในการศกษา รวมถงน าเสนอขอเสนอแนะตอไป 1.8 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1) เพอใหทราบถงการมสวนรวมของประชาชนตอการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ประจ าส านกงานเขตวง ทองหลางกรงเทพมหานคร

2) เพอใหทราบถงปญหาอปสรรคดานการมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผน ชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ประจ าส านกงานเขตวง ทองหลางกรงเทพมหานคร

3) เพอใหทราบถงแนวทางในการแกไขปญหาการมสวนรวมของประชาชนในการจดท า แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ประจ าส านกงานเขตวงทองหลางกรงเทพมหานคร

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และหลกเกณฑ การมสวนรวมของประชาชน ตามโครงการ

จดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

การมสวนรวมของประชาชนในโครงการจดท าแผนชมชนพฒนาตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน กคอการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานของภาครฐ ซงกเปนเรองราวทเกยวของกบการเมองและการบรหารงานของภาครฐนนเอง ดงนนในบทนผศกษาจงจะขอกลาวถงแนวคด ทฤษฏและ หลกเกณฑทเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในโครงการจดท าแผนชมชนพฒนาตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดงตอไปน 2.1 แนวคดทฤษฎทเกยวของกบหลกธรรมาภบาลดานการมสวนรวมของประชาชน 2.1.1 ความหมายของหลกธรรมาภบาลดานการมสวนรวมของประชาชน หลกการมสวนรวม (Participation) เปนหนงในหลกการบรหารกจการบานเมองทด หรอทเรยกวา หลกธรรมาภบาล (Good Governance) ซงหลกธรรมาภบาลน6 เปนแนวทางหนงในการแกปญหาการท างานของภาครฐ (Public Sector) ภาคเอกชน (Private Sector) หรอองคกรสงคมตาง ๆ (Civil Society) ธรรมาภบาล หมายถง หลกการบรหารบานเมองทด มประสทธภาพ มความเปนธรรมทางสงคม สามารถตอบสนองความตองการของประชาชนได มระบบการท างานอยางมหลกการ และมความรบผดชอบตอสวนรวม มระบบราชการทเคารพในสทธของพลเมอง และมกระบวนการท างานทโปรงใส สามารถตรวจสอบได ธรรมาภบาลท าหนาทเปนกลไก เครองมอ และแนวทางการด าเนนงานทเชอมโยงกนของภาคเศรษฐกจ สงคม และการเมอง เนนความจ าเปนของการสรางความรวมมอจากภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนอยางจรงจงและตอเนอง ธรรมาภบาลมการพฒนาทมพนฐานมาจากการมสวนรวมของประชาชนในทกระดบ เพอใหประเทศมระบอบประชาธปไตยทเขมแขง อนจะน าไปสการพฒนาประเทศทยงยน7 แนวคดธรรมาภบาลปรากฏขนเปนครงแรกในรายงานธนาคารโลกเมอป 2532 กลาวถง ความส าคญของธรรมาภบาลใน

6มผใหค านยามในภาษาไทย ของ ค าวา “Governance” หรอ “Good Governance” ไว

แตกตางกน เชน ธรรมะ ธรรมาภบาล การจดการทด หรอ ธรรมรฐ ในทน ผวจยไดเลอกใชค าวา “การจดการทด” และ “ธรรมาภบาล”

7“ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542,” เรองเดม, หนา 27-31.

9

การฟนฟเศรษฐกจของประเทศก าลงพฒนาและประเทศดอยพฒนาทงหลาย 8 ตอมาองคการสหประชาชาต (United Nation Development Program: UNDP) ไดน าแนวความคดนไปวเคราะหและอธบายรายละเอยดในเอกสาร Governance for Sustainable Human Development.9 หลงจากนนหลายองคกร อาท ธนาคารเพอการพฒนาแหงเอเชย (Asian Development Bank: ADB) และกองทนการเงนระหวางประเทศ (The International Monetary Fund: IMF) ไดน าแนวความคดนไปใชในการพจารณาใหความชวยเหลอหรอใหเงนกยมแกประเทศตาง ๆ เพอใหเกดความมนใจวาประเทศเหลานนจะสามารถแกปญหาไดทงในดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม เพอการพฒนามนษยอยางยงยน (Sustainable Human Development)10 ในป 2544 องคกรพฒนาเพอความรวมมอทางเศรษฐกจ (Organization of Economy Cooperation Development: OECD) ซงเปนองคกรทเสนอแนวคด Governance มาตงแตตน ไดเสนอบทความเรอง Governance of the Future ย าเตอนความส าคญของ การปฏรปวาเปนจดหมาย และคานยมรวมกนของทกองคกร การปฏรปไมมสตรส าเรจ แตกสามารถเรยนรจากกนและกนได รฐจ าเปนตองไปดวยกนไดกบสงคมยคใหม ทซบซอน หลากหลาย เปนสงคมแหงความรและเทคโนโลยทเตมไปดวยความคาดหวง รฐตองเรยนรปญหาเพอตอบสนองความตองการของสงคม และสงส าคญคอสรางความเชอมนและความไววางใจจากประชาชน บทความของ OECD สนบสนนความส าคญของการสอสารระหวางประชาชนกบรฐ ซงเปนทมาของความเชอถอ ไววางใจ และการมจดหมายสงสดรวมกน การสอสารเปนกระบวนการแรกทตองปฏรปดวยวธการงาย ๆ คอ การพดจากนอยางจรงใจ หลกเลยงค าพดวกวนทสรางความสบสน11

วกฤตเศรษฐกจในป 2540 ท าใหประเทศไทยมความตนตวและสนใจใน เรองธรรมาภบาลมากขน เพราะธรรมาภบาลเปนแนวคดทไดรบการยอมรบวาเปนหลกการท เกอหนนสงคมประชาธปไตย ทงน เปนทเชอกนวา หากมการน าแนวคดธรรมาภบาลไปสการปฏบตอยางจรงจง จะท าใหประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจ มการตรวจสอบการท างานของรฐโดยประชาชนและองคกรทเกยวของ เพอใหระบบบรหารของรฐมความยตธรรมเปนทนาเชอถอทงในและตางประเทศ อกทงยง

8The World Bank, Financial Systems and Development (New York: World

Bank and Oxford University Press, 1989), Chapter 8.

9United Nation Development Program (UNDP), Human Development Report, (New York: Oxford University Press, 1997).

10The International Monetary Fund (IMF), Articles of Agreement of the International Monetary Fund: Amended Eeffective, November 11, 1992.

11Organization of Economy Cooperation Development (OECD), Sustainable Development: Critical Issues, 2001, Retrieved August 23, 2013 from http://www.oecd.org/science/inno/1890501.pdf

10

น าไปสการลดการทจรตซงเปนปญหาเรอรงของบานเมองได ซงจะท าใหประเทศชาตพฒนาไปในทศทางทด เกดความเปนธรรมในดานสงคม เศรษฐกจ และการเมอง12 ธรรมาภบาลเปนกระแสหลกในการพฒนาระบบราชการใหมประสทธภาพ มงตอบสนองความตองการของประชาชนอยางเตมทเพอใหสอดคลองกบพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 ซงก าหนดวตถประสงคและเปาหมายสงสดไวดงน 1) การบรหารราชการทมงใหเกดประโยชนสขแกประชาชน โดยยดประชาชนเปนศนยกลาง (Citizen Centered) 2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ โดยยดการบรหารแบบบรณาการซงมงเนนผลลพธจากการปฏบตงาน 3) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ 4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจ าเปน 5) มการปรบปรงภารกจของรฐใหทนตอเหตการณ 6) ประชาชนไดรบการอ านวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ และ 7) มการประเมนผลการปฏบตงานอยางสม าเสมอ13 ความหมายของธรรมาภบาลเมอเรมน าใชในทศวรรษท 1980 (2523) หมายถงคณลกษณะของรฐ 6 ประการ คอ 1) การเปนรฐทมบทบาทนอย (as the Minimal State) 2) มการประกอบการแบบเอกชน (as Corporate Governance) 3) มการบรหารราชการแนวใหม (as the New Public Management) 4) มการจดการทด (as ‘Good’ Governance) 5) มระบบเครอขายระหวางภาครฐ และภาคเอกชน (as a Socio-Cybernetic System) และ 6) มความสามารถด าเนนงานไดดวยตวเอง (as Self-Organizing Networks) จากความหมายดงกลาว การจดการทดจงมลกษณะทเปนการกระจายงานออกเปนสวน ๆ แตละสวน ตางพงพงซงกนและกน มการใชอ านาจของสวนกลางนอยลง หนวยงานจงมอสระมากขน ขณะเดยวกนกตระหนกถงความส าคญของการตรวจสอบได 14

ธนาคารโลกระบวา ธรรมาภบาลมความส าคญอยางยงตอการสรางและธ ารงไวซงสภาพแวดลอมทเออตอการพฒนาทยงยนและเทาเทยมกน เปนปจจยส าคญในการไดมาซงนโยบายเศรษฐกจทด เพราะรฐเปนผวางและรกษากฎระเบยบตาง ๆ รวมทงการแกไขปญหาของประเทศ ระบบราชการทนาเชอถอ การจดการทรพยากรทมประสทธภาพและระบบการใหบรการทมคณภาพ จะชวยสงเสรมใหเกดธรรมาภบาลขนในสงคม การปฏรประบบราชการถอเปนสวนหนงของการพฒนาระบบการบรหารกจการบานเมองทดทเนนการปรบปรงระบบการบรหารจดการทรพยากรภาครฐ โดยอาศยหลกความรบผดชอบภายใตกรอบของกฎหมายทสงเสรมและพฒนา ความโปรงใสของการบรหารงาน

12ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด, ใน

รายงานประจ าป 2542-2543 (กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, 2544), หนา 31.

13“พระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546,” ราชกจจานเบกษา 120, 100ก (9 ตลาคม 2546), หนา 1-16. หมวด 2 การบรหารราชการเพอใหเกดประโยชนสขของประชาชน. มาตรา 8 (3) และ (4)

14R. A. W. Rhodes, “The New Governance: Governing without Government,” Political Studies XLIV (1996): 663.

11

ทสามารถเขาไปตรวจสอบได โดยก าหนดเปนหลกการวาการด าเนนนโยบายใด ๆ ตองคดถงวธการทจะใชทรพยากรทมอยใหเกดประสทธภาพสงสด15 ไดมการรวบรวมแนวคดของนกวชาการจ านวนหนงเกยวกบธรรมาภบาล หรอธรรมรฐไวดงน16 ประเวศ วะส อธบายธรรมรฐวา ประกอบดวยภาครฐ ภาคธรกจ และภาคสงคมทมความถกตอง เปนธรรม โดยรฐและธรกจตองมความโปรงใส มความรบผดชอบทสามารถตรวจสอบได เพอน าไปสการแกไขปญหาของประเทศชาต กอใหเกดธรรมรฐแหงชาตขน อานนท ปนยารชน เสนอวา ธรรมรฐ คอ ผลลพธของการจดการกจกรรม ซงบคคลและสถาบนทงในภาครฐและเอกชนมผลประโยชนรวมกนได กระท าลงในหลายทาง มลกษณะเปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนอง ซงอาจน าไปสการผสมผสานผลประโยชนทหลากหลายและขดแยงกนได โดยสาระของธรรมรฐ หรอ Good Governance คอ องคประกอบทท าใหเกดการจดการอยางมประสทธภาพ เพอใหแนใจวานโยบายทก าหนดไวจะไดผล หมายถง การมบรรทดฐานเพอใหมความแนใจวารฐบาลจะสามารถสรางผลงานตามทสญญาไวกบประชาชน ธรรมรฐ ในทศนะของ ธรยทธ บญม คอ กระบวนความสมพนธ (Interactive Relation) ระหวางภาครฐ ภาคสงคม ภาคเอกชน และประชาชนทวไป ในการทจะท าใหการบรหารราชการแผนดนด าเนนไปอยางมประสทธภาพ มคณธรรม โปรงใส ยตธรรม และตรวจสอบได การบรหารประเทศทดควรเปนความรวมมอแบบสอสาร 2 ทาง ระหวางรฐบาลประชาธปไตยและฝายสงคม เอกชน องคการทไมใชหนวยงานรฐ (Non-Governmental Organization: NGO) โดยเนนการมสวนรวม (Participation) ความโปรงใส และตรวจสอบได การรวมกนก าหนดนโยบาย (Shared Policy Making) และการจดการดวยตนเอง (Self-Management) ของภาคสงคมเพมมากขน เพอน าไปสการพฒนาทยงยนและเปนธรรมมากขน สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (TDRI) เหนวา ธรรมาภบาล คอ การจดการบรหารประเทศทดในทก ๆ ดานและทก ๆ ระดบ ทงในระบบองคกรและกลไกของภาครฐทส าคญทสด คอ ตงแตคณะรฐมนตร ลงมาถงสวนราชการตาง ๆ ของรฐ และองคกรภาคเอกชน (Private Sector Organizations) ทงทแสวงหาก าไร และไมแสวงหาก าไร รวมทงสมาคมตาง ๆ และภาคประชาสงคม (Civil Society)

กลาณรงค จนทก เลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต กลาววา ธรรมรฐ คอ การท าใหระบบการบรหารการจดการทดทงภาครฐและเอกชน ซงตองเกดจากส านกความรสกของภาคนน ๆ โดยไมใชอ านาจรฐไปท าใหเกดขน เพอประโยชนของการอยรวมกน การสรางธรรมรฐจง วรภทร โตธนะเกษม อธบายวา Good Governance หมายถง “การก ากบดแลทด” หรอหมายถง การใชสทธของความเปนเจาของทจะปกปองดแลผลประโยชนของตนเอง โดยผานกลไกท

15The World Bank, op. cit.

16นฤมล ทบจมพล, แนวคดและวรรณกรรมวาดวยธรรมรฐแหงชาต, เอกสารประกอบการประชมวชาการในการจดการปกครอง (Governance), คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541, (เอกสารไมตพมพเผยแพร), หนา 122-124.

12

เกยวของในการบรหารโดยหวใจส าคญของ Good Governance คอ ความโปรงใส (Transparency) ความยตธรรม (Fairness) และความรบผดชอบในผลของการตดสนใจ (Accountability) ในขณะท พทยา บวรวฒนา17 เหนวา ธรรมาภบาลประกอบดวย หลกการทส าคญ 4 ประการ ไดแก

1) รฐบาลกลางทมขนาดเลกลง และบทบาทนอยลง (a Smaller Government That Does Less) โดยรฐบาลกลางกระจายอ านาจลงไปททองถน เพมคนและงบประมาณไปททองถนมากขน สวนกลางท างานนอยลงเทาทจ าเปน เนองจาก

(1) ภาครฐทมขนาดใหญเกนไป ตองใชงบประมาณในการดแลเปนจ านวนมาก (2) ภาคเอกชนท างานไดอยางมประสทธภาพกวาภาครฐ เนองจากภาครฐไมม

คแขงจงขาดแรงจงใจในการปรบปรงประสทธภาพการใหบรการ และการผกขาดท าใหการด าเนนงานมประสทธภาพต า

(3) ภาคธรกจตองเปนผน าในการพฒนาประเทศ ในขณะทภาครฐเปนผอ านวยความสะดวก (facilitator)

2) วสยทศนแบบโลกาภวตนและการจดองคกรแบบใหมทมความยดหยน (Government with a Global Vision and Flexibility) ขาราชการตองมวสยทศนแบบโลกาภวตน เขาใจบทบาทของตนเอง เชน ขาราชการกระทรวงพาณชยจะตองรวาคแขงทางการคาของประเทศเปนอยางไร ภาวะตลาดโลกเปนอยางไร รวมทงตองเขาใจ เครอขายโครงสรางธรกจโลกดวย การก าหนดวสยทศนตองอาศยระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหทกกคนในองคกรมสวนรวม ภาครฐตองหารปแบบการจดองคกรใหม ทไมใชระบบล าดบชนบงคบบญชา (Hierarchy) แบบเดม หรอการแยกรปแบบการจดการภาครฐออกเปน 2 สวน คอ สวนคมนโยบาย และสวนปฏบต ซงสวนปฏบตอาจเปนภาคเอกชน รฐท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวก ซงจะชวยประหยดรายจายในการปฏบตงาน

3) รฐบาลทรบผดชอบตอผลการปฏบตงาน (Accountable Government) ใหความส าคญตอการตรวจสอบไดของภาครฐมากขน เปนการตรวจสอบจากภายนอก ประชาชน สอมวลชน หรอองคกรตรวจสอบทตงขนมาเปนพเศษ เพอใหขาราชการมความรบผดชอบมากขน จรรยาบรรณขาราชการเปนสงจ าเปน ซงตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ก าหนดใหมองคกรตรวจสอบการท างานของหนวยงานภาครฐเพมขน เชน ส านกงานผตรวจการแผนดน และศาลปกครอง เปนตน

4) ภาครฐทมความยตธรรม (Government That Is Fair) การจดการทดท าใหเกดความยตธรรม และมความเสมอภาคมากขน ความยตธรรมทเปนรปธรรมถกก าหนดโดยรฐธรรมนญ นโยบายภาครฐ หรอกฎเกณฑตาง ๆ ทไดรบการยอมรบโดยทวไป ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ.2542 ไดระบค านยามของการบรหารกจการบานเมองและสงคมทดไวดงน “การบรหารกจการบานเมองและสงคมทดเปนแนวทางส าคญใน

17พทยา บวรวฒนา, รฐประศาสนศาสตร ทฤษฏและแนวการศกษา (ค.ศ. 18887-1970),

พมพครงท 10 (กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2545), หนา 162-165.

13

การจดระเบยบใหสงคมทงภาครฐ ภาคธรกจเอกชนและภาคประชาชน ซงครอบคลมถงฝายวชาการ ฝายปฏบตการ ฝายราชการ และฝายธรกจสามารถอยรวมกนอยางสงบสข มความรรกสามคคและรวมกนเปนพลงกอใหเกดการพฒนาอยางยงยน และเปนสวนเสรมความเขมแขง หรอสรางภมคมกนแกประเทศเพอบรรเทา ปองกน หรอแกไขเยยวยาภาวะวกฤตภยนตรายทหากจะมมาในอนาคต เพราะสงคมจะรสกถงความยตธรรม ความโปรงใส และการมสวนรวมอนเปนคณลกษณะส าคญของศกดศรความเปนมนษยและการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข18 จากค านยามของธรรมาภบาล สรปไดวา องคประกอบทส าคญของธรรมาภบาล ม 8 ประการ ดงตอไปน

1) การมสวนรวม (Participation) หมายถง การมสวนรวมของประชาชนทงหญงและชาย ทงโดยทางตรงหรอผานสถาบนหรอตวแทน การมสวนรวมยงหมายรวมถงเสรภาพในการเขารวมกลมและการแสดงความคดเหน

2) การปฏบตตามกฎหมาย (Rule of Law) ธรรมาภบาลตองประกอบดวยกฎหมายทเปนธรรมและบงคบใชอยางเปนกลาง ปกปองสทธของประชาชนอย างเตมท โดยเฉพาะสทธของเสยงขางนอย นอกจากนจะตองมระบบศาลยตธรรมทเปนอสระ และผรกษากฎหมายทเปนกลาง ไมทจรตหรอประพฤตมชอบ

3) ความโปรงใส (Transparency) การตดสนใจใด ๆ ตลอดจนการน าผลการตดสนใจไปปฏบตตองเปนไปตามกฎหมายและระเบยบอยางเครงครด ตองจดเตรยมขอมลทเกยวของไวเพอใหผทไดรบผลกระทบจากการตดสนใจนน สามารถเขาถงขอมลไดโดยตรง

4) การสนองความตองการ (Responsiveness) ตองมกระบวนการทสามารถสนองตอบความตองการของผทมสวนไดเสย (Stakeholders) ภายในกรอบระยะเวลาทสมเหตสมผล

5) การมความเหนรวมกน (Consensus Oriented) ผไดรบประโยชนหลากหลายในสงคมตองยอมรบความคดเหนสวนใหญทมประโยชนตอสงคมโดยรวม ทงนตองค านงถงการพฒนามนษยในระยะยาวเพอการพฒนาทยงยนดวย

6) ความเสมอภาคและการเปนสวนหนงของสงคม (Equity and Inclusiveness) เพอใหเกดความมนใจวาทกคนรสกวาเปนสวนหนงของสงคม ไมเกดความรสกแปลกแยก

7) ความมประสทธภาพและประสทธผล (Effectiveness and Efficiency) ผลผลตของรฐบรรลความตองการของสงคม โดยใชทรพยากรอยางประหยด ทงนหมายรวมถงการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน และการปองกนรกษาสงแวดลอมดวย

8) ความรบผดชอบทตรวจสอบได (Accountability) องคกรภาครฐ ภาคเอกชน ตลอดจนประชาชนทวไปตองมความรบผดชอบตอสงคม หรอผทอาจไดรบผลกระทบตอการตดสนใจหรอการกระท าการใด ๆ ของตน จากองคประกอบของธรรมาภบาลทง 8 ประการขางตน อาจกลาวไดวา ภาคสวนทมบทบาทส าคญในการท าใหเกดธรรมาภบาลในภาครฐ ไดแก ประชาชน องคกรภาครฐ และองคกรตรวจสอบ โดยประชาชนตองมสวนรวมและเปนสวนหนงของสงคม องคกรภาครฐตองมส านกรบผดชอบในการปฏบตหนาท และสนองความตองการของประชาชน รวมทงตองมองคกร

18“ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542,” เรองเดม, หนา 24-31.

14

ทท าหนาทตรวจสอบความมประสทธภาพและประสทธผล ความโปรงใส และการปฏบตตามกฎหมายของการด าเนนงานภาครฐ ส าหรบการวจยครงน ผวจยตองการศกษาธรรมาภบาลดานการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาชมชนและสวสดการสงคมของกรงเทพมหานคร ศกษาเฉพาะกรณเขตวงทองหลาง ซง มองคประกอบทส าคญประกอบดวย 1) การใหขอมล 2) การรบฟงความคดเหน 3) การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจ และ 4) การพฒนาศกยภาพในการมสวนรวม ซงการมสวนรวมดงกลาวน ผวจยไดแบงออกเปน 4 ขนตอนตามแนวคดของสถาบนพระปกเกลา คอ 1) มสวนรวมในการวางแผน 2) มสวนรวมในการปฏบตและการด าเนนการ 3) มสวนรวมในการจดสรรผลประโยชน และ 4) มสวนรวมในการตดตามประเมนผลการปฏบตงาน และใชแนวคดของหลกการมสวนรวมออกเปน 4 ประการ คอ 1) การใหขอมลขาวสาร 2) การรบฟงความคดเหนของประชาชน 3) การเปดโอกาสใหประชาชนรวมตดสนใจ และ 4) การพฒนาศกยภาพในการมสวนรวม

2.1.2 ยทธศาสตรกรงเทพมหานครดานการบรหารกจการบานเมองทด ยทธศาสตรนมขนเมอนายอภรกษ โกษะโยธน ไดเขารบต าแหนงผวากรงเทพมหานคร เมอป พ.ศ.2549 เปนยทธศาสตรทก าหนดใหกรงเทพมหานครน าระบบการบรหารกจการบานเมองทด หรอน าหลกธรรมาภบาล (Good Governance) มาใชเพอประโยชนสขของประชาชนชาวกรงเทพมหานคร ดงมรายเอยดดงน

1) ใชหลกการมสวนรวม สรางกระบวนการการมสวนรวมภาคประชาชนตอการสรางสรรคงานพฒนาคณภาพชวตและแกปญหาตามความตองการของชาวกรงเทพมหานคร19

2) บรหารงานอยางโปรงใสตรวจสอบได สรางกระบวนการบรหารจดการกรงเทพมหานครอยางโปรงใส ทงในดานการใชงบประมาณ และวธการจดการ โดยเปดโอกาสใหตวแทนภาคประชาชนทกสวนเขารวมตรวจสอบได

3) มงเนนประสทธภาพและการใหบรการแกคนกรงเทพมหานคร โดยเพมประสทธภาพในการด าเนนงานแกไขปญหาของพนองชาวกรงเทพมหานคร รวมทงการใหบรการของกรงเทพมหานครโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ และนวตกรรมการบรหารจดการททนสมย สงเสรมใหขาราชการกรงเทพมหานครพรอมใหบรการประชาชนดวยความเตมใจ และทมเทใหความส าคญกบการพฒนาองคการและบคลากรของกรงเทพมหานคร ใหมการฝกกอบรมและสงเสรมศกยภาพของบคคล มงสรางขวญก าลงใจแกขาราชการและผปฏบตงานของกร งเทพมหานครในทกระดบ ในการดแลสวสดการและคาตอบแทนทเหมาะสม รวมทงสงเสรมใหมความกาวหนาในการท างาน โดยก าหนดแนวทางการบรหารบคคลทมประสทธภาพ และเปนไปตามหลกคณธรรม จากทกลาวมาจะเหนไดวา หลกธรรมาภบาล หรอการบรหารกจการบานเมองทดนน มความเหมาะสมกบการบรหารกรงเทพมหานคร แตหลกการดานการมสวนรวมของประชาชนนน ไดมการใหความส าคญเปนพเศษ เนองจาก การบรหารงานภาครฐมงเนนทการบรการประชาชน และมงผลประโยชนสวนรวม คอผลประโยชนตองเกดแกประชาชนสวนใหญในสงคม และการทจะทราบวา

19กรงเทพมหานคร, ส านกยทธศาสตรและประเมนผล, เรองเดม, สรปเรองการมสวนรวมของประชาชน.

15

จะไรคอสงทประชาชนสวนใหญตองการ นนกตองใหประชาชนเปนคนตดสนใจเองโดยการเขามามสวนรวมในการบรหารกรงเทพมหานครดวยกน โดยการทหนวยงานภาครฐ หรอกรงเทพมหานครกตองเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมดวยในทกขนตอนของการบรหาร เชน การใหประชาชนเขามามสวนรวมในการวางแผนงาน ในการปฏบต หรอด าเนนการตามแผนงาน ในการจดสรรผลประโยชน และในการตดตามประเมนผล ดวยวธใหขอมลขาวสารทแมนตรง และโปรงใส รบฟงความคดเหนของประชาชนในทกเรอง รวมใหการตดสนใจกบประชาชน หรอใหประชาชนเขารวมในกระบวนการตดสนใจในเรองตางๆ ทเกยวกบประโยชนสาธารณะ และทส าคญคอ หนวยงานภาครฐ หรอกรงเทพมหานคร ควรจดใหมการพฒนาศกยภาพในการมสวนรวมของทงขาราชการ และประชาชนดวย 2.2 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน การมสวนรวมของประชาชนเปนหลกการสากลทอารยประเทศใหความส าคญ การสงเสรมการบรหารราชการแบบมสวนรวมเปนเงอนไขและเปนกญแจดอกส าคญของความส าเรจของการพฒนาระบบราชการใหสามารถตอบสนองความตองการและเออตอประโยชนสขของประชาชน รวมทงเปนประเดนหลกในการพฒนาระบอบประชาธปไตยแบบมสวนรวมตามหลกธรรมาภบาลทภาครฐตองเปดโอกาสใหประชาชนและผเกยวของทกภาคสวนรบร รวมคด รวมตดสนใจ เพอสรางความโปรงใสและเพมคณภาพการตดสนใจของภาครฐใหดขน และเปนทยอมรบรวมกนของทกฝาย รายงานการประเมนองคกรปกครองสวนทองถนทมความเปนเลศดานความโปรงใสและสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน ระบวา แนวคดเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน ม 4 ประการดวยกน20 คอ 1) การมสวนรวมเปนสทธ และเปนเอกสทธของบคคลทตองใหความเคารพและใหเกยรต บคคลตองไมถกบงคบและครอบง า 2) การมสวนรวม คอการท างานเปนกลม เปนผลรวมของขอผกมดของแตละบคคลซงแสดงออกในรปของพฤตกรรมรวม และผลประโยชนรวม บนพนฐานความเชอทวาโครงการเปนของพวกเขา เพอพวกเขา 3) การมสวนรวม คอสวนส าคญของกระบวนการบรหารการพฒนาชนบท การมสวนรวมถกด าเนนการใน 2 บรบท คอ ประการแรก นกบรหารจะตองท าในสงทประชาชนมงหวง และตองใหประชาชนแสดงความคดเหน ประการทสอง โครงการพฒนาตองใหประชาชนรบรเขาใจในโครงการและรถงทรพยากรทจ าเปน รวมทงประเดนตาง ๆ ทเกดขนจากผลโครงการ และ 4) การมสวนรวม คอการชวดการพฒนาชนบท ยงการมสวนรวมของประชาชนในระดบพนฐานมากขนเทาใดกแสดงวาผลประโยชนจะตกเปนของประชาชนมากขนเทานน

20สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ศนยศกษาเศรษฐกจพอเพยง, ปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงกบการบรหารการพฒนา (กรงเทพมหานคร: ศนยศกษาเศรษฐกจพอเพยง สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2551), หนา 96 เรอง การพฒนาเงอนไขคณธรรมของขาราชการเพอสนบสนนเศรษฐกจพอเพยง,.

16

สอดคลองกบองคการสหประชาชาตทกลาวไววา เงอนไขส าคญเบองตนในการมสวนรวมของประชาชนม 5 ประการ21 คอ 1) ภาครฐตองยอมรบในแนวคดของการมสวนรวมของประชาชนกอนในเบองตน และบรรจหลกการนไวในแผนหรอนโยบายระดบตาง ๆ ดวย 2) ตองมองคกรพนฐานของประชาชนทสามารถเปนตวแทนในการเจรจาตอรองกบกลมผลประโยชน และบคคลอน ๆ ได 3) ประชาชนตองมอสระในความคดรเรมและในการตดสนใจในระดบทองถนเพอก าหนดกจกรรมของตนเอง 4) ชมชนตองมการไหลเวยนของขาวสารความรใหม ๆ โดยเฉพาะในหลกการและปรชญาของการพฒนาเทคนควธการในการจดการทรพยากร และความรในการบรหารงาน และ 5) ชมชนจะตองไดรบการสนบสนนดานทรพยากรตาง ๆ รวมทงความคดและเทคนคทจ าเปนในการมสวนรวม

นรนต เศรษฐบตร22 ใหความเหนวาการมสวนรวมทางการเมอง หมายถง การมสวนรวมในการกระท า (Activity) ของแตละบคคล ซงมอทธพลตอการตดสนใจนโยบายของรฐบาล การมสวนรวมจะมาจากแตละบคคลโดยตรงตอการตดสนนโยบายของรฐบาล เรยกวา “การมสวนรวมโดยตนเอง” (Autonomous Participation) และการมสวนรวมซงมอทธพลตอการตดสนนโยบายทางออมนอกเหนอจากแตละบคคลโดยตรงแลวเรยกวา “การมสวนรวมโดยการ ถกระดม” (Mobilized Participation) ซงมผลโดยตรงตอการพฒนาการเมองในระบอบประชาธปไตย

2.2.1 รปแบบการมสวนรวมทางการเมองและการบรหารงานภาครฐของประชาชน ประจตร มหาหง23 ไดกลาวถงความเหนของ เวอรบา ทไดเสนอไววาม 4 รปแบบ คอ

1) การใชสทธเลอกตง (Voting) เปนกจกรรมของบคคลแตละคน ในการเลอกตวแทนของตนเขาไปใชอ านาจในทางการเมอง อาจเปน 4 ป หรอ 2 ป ตอครงแลวแตกรณ

2) การรณรงคหาเสยงเลอกตง (Campaign Activity) เปนกจกรรมในลกษณะเดยวกบการใชสทธเลอกตง แตเปนรปแบบของการไปมสวนรวมในการรณรงคหาเสยง กจกรรมนเปนสวนหนงทประชาชนอาจใชเพออทธพลทเขาพงมตอการเลอกตง นอกเหนอไปจากเสยง 1 เสยงตามสทธในการเลอกตงแลว

3) กจกรรมของชมชน (Community Activity) เปนกจกรรมของกลม หรอองคกรทมพลเมองรวมกนด าเนนการ เพอแกไขปญหาทางสงคม เศรษฐกจและการเมอง ในกรณนประชาชนจะ

21United Nation, Development of International Economic and Social

Affairs: Popular Participation as a Strategy for Promoting Community Level Action and National Development Report of the Meeting of the Adhoc Group of Experts Held at UN. Midquarter from May 22-26, 1981, (New York: United Nation, 1981).

22นรนต เศรษฐบตร, การมสวนรวมทางการเมอง, พมพครงท 4 (นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2537), หนา 578-612.

23ประจตร มหาหง, สงคมวทยาการเมอง แนวคดทฤษฎและแนวทางศกษา (ปตตาน: มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2529), บทท 2 รปแบบการมสวนรวมทางการเมองและการบรหารงานของภาครฐของประชาชน.

17

รวมกน เพอใชอทธพลตอการด าเนนการกจการงานของรฐ กจกรรมในรปแบบนเปนไปอยางมเปาหมายทแนนอน และมอทธพลมาก

4) การตดตอเปนการเฉพาะ (Particularized Contacts) เปนรปแบบของการเขามสวนรวมทางการเมองของประชาชนพลเมองเปนรายบคคล ผซงตดตอกบเจาหนาทของร ฐ หรอขาราชการเพอแกไขปญหาตางๆ เฉพาะตวหรอของครอบครว กจกรรมรปแบบนเปนไปอยางมเปาหมายทแนนอน และมอทธพลมาก

Milbrath24 ไดระบถงประชาธปไตยทเขมแขงไวในหนงสอ Political Participation : How and Why Do People Get Involves in Politics? ซงเปนหนงสอเกยวกบประชาธปไตยแบบมสวนรวมของ ประชาชน (People Participation Democracy) โดยมพนฐานอยบนแนวคดของการพงพาตวเองของ ประชาชน การรวมตวกนภายใตทศนคตการมสวนรวมเพอใหบรรลวตถประสงคของสวนรวม และการท างานรวมกน Milbrath ไดกลาววา การตดสนใจเขาไปมสวนรวมของประชาชนในดานการเมอง การ บรหารงานภาครฐ นน สามารถแบงออกเปน 3 ประการ ไดแก 1) การตดสนใจวาจะท าหรอไมท า 2) แนวทางการกระท า และ 3) ขนาด ชวงเวลา และ/หรอ ความรนแรงของการกระท า Milbrath25 ไดจ าแนกรปแบบการมสวนรวมทางการเมองออกเปน 6 รปแบบใกลเคยงกบทกลาวมา คอ 1) การเลอกตง (Voting) 2) การเปนเจาหนาทพรรคการเมองและเจาหนาทรณรงคหาเสยง (Party and Campaign Workers) 3) การเปนผมบทบาทในชมชน (Community Activists) 4) การตดตอกบทางราชการ (Contracting Officials) 5) การเปนผประทวง (Protestors) และ 6) การเปนผสอขาว (Communicators)

สวนมตของการมสวนรวม (Active) และการไมเขามสวนรวม (Inactive) ของประชาชนนน จะมการตอบสนองทงแบบไมสนใจและเชงรบ ซงการตอบสนองแบบเชงรบกคอ การปฏบตตามกฎหมาย การจายภาษ การยอมรบกฎระเบยบ และการรกษาความปลอดภย เปนตน สวนการตอบสนองแบบไมสนใจ กคอ ไมสนใจทจะปฏบตตามกฎหมาย ไมเสยภาษ ไมยอมรบกฎระเบยบขอบงคบตางๆของภาครฐ26 ดงนน การมสวนรวมจงเกยวของกบโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของกรงเทพมหานครมาก

Milbrath ยงไดเสนออกวา การมสวนรวมทางการเมองนนหมายถง กจกรรมทงหลายของประชาชนแตละบคคลทตองการมอทธพลผลกดนใหเกดผลทางการเมองตามตองการ และยงรวมถงกจกรรมทเปนการยอมรบสนบสนนในเชงพธการดวย ผทยอมรบรฐบาลจะแสดงออกโดยการปรบพฤตกรรมตนเองตามค าสงหรอขอเรยกรองของรฐบาล แตผทไมเหนดวยกจะพยายามกออทธพลผลกดนใหมการเปลยนแปลงหรอแกไขใหม การมสวนรวมทางการเมอง จงมทงทเปนการตอตาน เชน

24L. W. Milbrath, Political Participation: How and Why Do People Get

Involved in Politics? (Chicago: Rand McNally, 1965), Pp. 6-13.

25Lester W Milbrath, Political Participation (New York: University of Buffalo, 1971), p. 5.

26L. W. Milbrath, op. cit., Pp. 6-13.

18

เดนขบวนประทวงการกอจลาจล เปนตน และทงทเปนการสนบสนน เชน การใหความรวมมอในการเสยภาษ เปนตน

และในป ค.ศ. 1996 Milbrath ไดศกษาเรองการเลอกตงเปนกลไกการใชอานาจอธปไตยหรอการมสวนรวมทางการเมอง (Political Participation) ของประชาชนผเปนเจาของอ านาจอธปไตย โดยการไปใชสทธเลอกตงผแทนทมนโยบายตรงกบความตองการของตนเอง ใหไปใชอานาจอธปไตยแทนตนดวยความชอบธรรมเพอลดภาวะความตงเครยด ขจดความขดแยง มสวนรวมทางการเมองพบวา การไมไปใชสทธเลอกตงของบคคลเปนเรองทมนยยะเกยวพนกนกบการขาดการมสวนรวมทางการเมองกลาวคอ ผทขาดการมสวนรวมทางการเมอง Milbrath จ าแนกใหเปนผทไมสนใจทางการเมอง (Apathetic) อนมแนวโนมทจะกลายเปนผแปลกแยกทางการเมองไดงาย โดย Milbrath ไดน าแนวคดของการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานของภาครฐ หรอดานการเมองไว 14 ขอ27 โดยแบงเปนลกษณะส าคญ 4 ประการ คอ 1) การก าหนดตวผปกครอง 2) การผลกดนการตดสนใจของรฐบาล 3) การวพากษวจารณรฐบาล และ 4) การชมนมเคลอนไหวทางการเมอง และลกษณะของการมสวนรวมทางการเมอง หรอการบรหารงานของภาครฐดงกลาวนจะสามารถแสดงออกเปนกจกรรมทางการมสวนรวม 3 กจกรรมดวยกนคอ กจกรรมแรก เปนกจกรรมของผสนใจทางการเมองการบรหารงานของภาครฐในระดบต าสด มอย 4 ขนตอนคอ 1) การแสดงความสนใจตอกจกรรมทางการเมอง 2) การใชสทธเลอกตง 3) การรเรมประเดนพดคยทางการเมอง และ 4) การชกจงผอนใหเลอกตงผทตนสนบสนน กจกรรมทสอง เปนกจกรรมทเรยกวา “การปรบเปลยนทางการเมอง” ม 4 ขนตอนดวยกนคอ 1) การตดกระดมหรอสตกเกอรเพอแสดงการสนบสนน 2) การตดตอกบนกการเมองหรอผน าทางการเมอง 3) การบรจาคเงนสนบสนนทางการเมอง และ 4) การรวมประชมหรอชมนมทางการเมอง กจกรรมสดทายคอกจกรรมท 3 คอ กจกรรมการตอสทางการเมอง มอย 6 ขนตอน คอ 1) การรวมรณรงคทางการเมอง 2) การเปนสมาชกส าคญของพรรคการเมอง 3) การรวมประชมแกนน าของพรรค 4) การรวมระดมทน 5) การเสนอตวเปนคแขงทางการเมอง และ 6) การด ารงต าแหนงทางการเมอง รวมเปน 14 ขนตอนของการมสวนรวมทางการเมองการบรหารประเทศของ Milbrath Feinlandc28 ไดศกษาเรอง Citizen Participation in the Context of Solid Waste Management Decision Making พบวา ปจจยทท าใหประชาชนมสวนรวมในกจกรรมของภาครฐ ไดแก โอกาสในการมสวนรวม ขอมล ความไววางใจ และวธจดการความรวมมอของภาครฐ ในขณะท

27L. W. Milbrath, 1965 อางถงใน สมบต ธ ารงธญวงศ, การเมอง: แนวความคดและการ

พฒนา, พมพครงท 8 (กรงเทพมหานคร: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2542), หนา 326.

2828G. Feinland, Citizen Participation in the Context of Solid Waste Management Decision Making (Master’s thesis, State University of New York, 1997), p.121.

19

ผลการศกษาของ Creighton29 พบวา การมสวนรวมของประชาชนขนอยกบปจจยส าคญ 6 ประการ คอ 1) ความใกลชดปญหา 2) ประโยชนทางดานเศรษฐกจ 3) การเขาถงประโยชนใชสอยหรอบรการ 4) เปนประเดนดานสงคมและสงแวดลอม 5) คานยม และ 6) อ านาจทไดรบมอบหมายตามกฎหมาย นอกจากน ประชาชนจะมสวนรวมเมอไดรบขอมลขาวสารเกยวกบผลกระทบของกจกรรมนน International Association for Public Participation30 ไดแบงระดบของการสรางการมสวนรวมของประชาชนออกเปน 5 ระดบ ดงน

ระดบท 1 Inform: การใหขอมลขาวสารแกประชาชนเกยวกบกจกรรมตาง ๆ ของหนวยงานภาครฐเปนระดบทประชาชนเขามามสวนรวมในขนตอนนอยทสด ซงเปนสทธพนฐานของประชาชนในการไดรบขอมลขาวสารเกยวกบงานของภาครฐ โดยหนวยงานภาครฐมหนาทในการน าเสนอขอมลทเปนจรงถกตอง เปนปจจบน และประชาชนสามารถเขาถงได รปแบบการมสวนรวมในล กษณะน เชน การจดท าสอเผยแพร การพาชมสถานทจรง และการจดกจกรรมเปดบาน (open houses) เปนตน ระดบท 2 Consult: การใหประชาชนมสวนรวมในการใหขอมลเทจจรง ความรสกและความคดเหนประกอบการตดสนใจ ดงนนประชาชนจงมบทบาทในฐานะผใหขอมล สวนการตดสนใจเปนหนาทของหนวยงานภาครฐ รปแบบการมสวนรวมในลกษณะน เชน การส ารวจความคดเหน และการประชมสาธารณะ เปนตน ระดบท 3 Involve: การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการท างานตลอดกระบวนการตดสนใจหรอเกยวของในกระบวนการก าหนดนโยบาย การวางแผนโครงการ และวธการท างานโดยหนวยงานภาครฐมหนาทจดระบบอ านวยความสะดวก ยอมรบการเสนอแนะ และการตดสนใจรวมกบภาคประชาชน การมสวนรวมระดบนมกด าเนนการในรปแบบการประชมเชงปฏบตการ ระดบท 4 Collaborate: การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในระดบสง โดยประชาชนและภาครฐจะท างานรวมกนในกระบวนการของการตดสนใจ เชน คณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชน คณะทปรกษาภาคประชาชน เปนตน ระดบท 5 Empower: เปนระดบทใหบทบาทแกประชาชนในระดบทสงสด เพราะใหประชาชนเปนผตดสนใจ รฐจะด าเนนการตามการตดสนใจนน ระดบการมสวนรวมของประชาชนในระดบสงสดนเนนใหประชาชนเปนผด าเนนภารกจ ภาครฐมหนาทในการสงเสรมสนบสนนเทานน รปแบบการมสวนรวมในระดบน เชน การลงประชามต และการแกไขปญหาความขดแยงโดยกระบวนการประชาคม เปนตน

29J. L. Creighton, Involving Citizens in Community Decision Making: A

Guidebook (Washington, DC: Program for Community Problem Solving, National League of Cities, 1992), p. 227.

30International Association for Public Participation, Governance, 2008, Retrieved March 11, 2009 from http://www.iap2.org

20

Huntington and Nelson31 ไดจ าแนกรปแบบการมสวนรวมในลกษณะทคลายคลงกนแตไดเพมกจกรรมทางการเมองบางรปแบบเพอใหสมบรณและรอบคลมเนอหามากยงขน โดยจดแบงออกเปน 5 รปแบบ ดงน

1) กจกรรมการเลอกตง (Electoral Activity) หมายถง การลงคะแนนออกเสยงเลอกตงและเขารวมรณรงคในการเลอกตง เปนตน

2) การลอบบ (Lobby) หมายถง การตดตอเจาหนาทหรอผน าทางการเมอง เพอหาทางเขาไปมอทธพลตอการตดสนใจและการก าหนดนโยบายของรฐโดยใหขอมลตางๆ เพอผลประโยชนของกลมเปนเกณฑ

3) กจกรรมองคกร (Organizational Activity) หมายถง เปนกจกรรมของกลมองคกรใดองคกรหนง โดยมเปาหมายเขาไปมอทธพลตอประเดนทเกยวกบผลประโยชนเฉพาะอยางหรออาจจะเปนผลประโยชนตอสวนรวมกได

4) การตดตอเฉพาะเรอง (Contacting) หมายถง การตดตอเจาหนาทของรฐหรอเจาหนาทเปนการสวนตว โดยมงหวงประโยชนสวนตวและครอบครวตลอดจนหมคณะของตน

5) การใชความรนแรง (Violence) เปนกจกรรมทพยายามสรางผลกระทบตอการตดสนใจการก าหนดนโยบายของรฐบาล โดยการท ารายรางกาย ท าลายทรพยสน กจกรรมนอาจด าเนนไปโดยมจดมงหมายทจะเปลยนแปลงทางการเมอง เชน การกอรฐประหาร การลอบสงหารผน าทางการเมอง หรออาจมงเปลยนแปลงทางการเมอง เชน การปฏวต เปนตน กรอบการวเคราะห 2.2.2 ความส าคญของการมสวนรวมของประชาชน

ในการบรหารราชการเพอประโยชนสขของประชาชนนน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ได ใหความส าคญตอการบรหารราชการอยางโปรงใส สจรต เปดเผยขอมล และการเปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในการก าหนดนโยบายสาธารณะ การตดสนใจทางการเมอง รวมถงการตรวจสอบการใชอ านาจ รฐในทกระดบ สทธและการมสวนรวมในการปกครองของประชาชนตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยไดแก32 1) การใหประชาชนสามารถเขาถงขอมลขาวสารขององคกรปกครองสวน ทองถน 2) การใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการประชาพจารณ 3) การใหประชาชนมสทธถอดถอน สมาชกสภาทองถน และ 4) การใหประชาชนมสทธเสนอรางกฎหมายทองถนได

หลกการปกครองระบอบประชาธปไตยถอวาประชาชนเปนเจาของอ านาจ โดยมอบอ านาจการ ปกครองไปสสวนกลางและสวนทองถน เพอใหรฐบาลทงสองระดบมอ านาจในการปฏบตภารกจตาม

31Samuel P. Huntington and Joan M. Nelson, No Easy Choice: Political

Participation in Developing Countries (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1976), p.5.

32“รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550,” ราชกจจานเบกษา 124, 47ก (24 สงหาคม 2550): 1-127, สวนท 10 หมวดสทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน มาตรา 56 และ 57 และในสวนท 12 หมวดสทธชมชน มาตรา 67

21

ความรบผดชอบของตน รฐบาลสวนกลางมหนาทดแลความมนคงและความกาวหนาของชาตโดยรวม ในขณะท รฐบาลสวนทองถน มหนาทดแลทกขสขของประชาชนในทองถน ในขณะเดยวกน ประชาชนเจาของอ านาจ ตองไดรบการพฒนาใหมวฒภาวะอยางเพยงพอในการใชอ านาจ หมายความวา ประชาชนจะตองม วจารณญาณทดวา ควรมอบอ านาจใหกบผใด เพอวตถประสงคอะไร และควรรบผดชอบตอการมอบอ านาจ ของตนเองอยางไร ควรตดตามควบคมการใชอ านาจอยางไร และควรลงโทษผใชอ านาจโดยมชอบอยางไร ถาหากประชาชนผใชอ านาจเขาใจในเหตผลเหลาน การปกครองแบบประชาธปไตยจะบรรลเปาหมายได อยางมประสทธภาพ การมสวนรวมของประชาชนจะมากหรอนอยข นอยกบความรความเขาใจในสทธตามกฎหมายของ ประชาชน และการประชาสมพนธขอมลขาวสารในเรองตาง ๆ จากองคการบรหารสวนต าบล การมสวน รวมของประชาชนเปนเรองละเอยดออน องคการบรหารสวนต าบลสามารถสรางการมสวนรวมของประชาชนไดหลายระดบและหลายวธ บางวธสามารถท าไดอยางงาย ๆ แตบางวธกตองใชเวลา ขนอยกบ ความตองการมสวนรวมของประชาชน คาใชจายและความจ าเปนในการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวม ความส าเรจของการสรางการมสวนรวมของประชาชนในการด าเนนงานขององคการบรหารสวนต าบลจง ขนอยกบการพฒนาความรความเขาใจและการใหขอมลขาวสารทถกตองแกประชาชน

2.2.3 ดชนวดผลหลกการมสวนรวมของประชาชนในดานการเมองการบรหารงานของภาครฐ 33

การมสวนรวมสามรถวดได 6 ระดบดวยกนคอ ระดบแรกเปนระดบของการใหขอมลแกประชาชน เปนวธการทงายทสดของการตดตอสอสารระหวางผวางแผนโครงการ (กรงเทพมหานคร ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร และฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมประจ าส านกงานเขต) และประชาชน หรอชมชน (ทจะเขารวมโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอพยง) เพอใหขอมลกบประชาชนเกยวกบการตดสนใจของผวางแผนโครงการ และยงเปดโอกาสใหประชาชนแสดงความคดเหน หรอเขามาเกยวของดวย เชน การแถลงขาว การแจกขาว การแสดงนทรรศการ และการท าหนงสอใหขอมลเกยวกบกจกรรมตางๆ ซงนนคอการตดสนใจ แลวมาแจงใหทราบ เพอจะไดขอมลทไมท าใหเกดผลกระทบตอประชาชนมากนก หรออาจไมมเลยกเปนได ระดบทสองคอ การเปดรบฟงความคดเหนจากประชาชน ซงจะเปนขนตอนทผวางแผนโครงการเชญชวนใหประชาชนแสดงความคดเหนเพอใหไดขอมลในการประเมนขอด ขอเสยของโครงการใหชดเจนมากขน เชน การส ารวจความคดเหนของประชาชนเกยวกบการรเรมโครงการตางๆ โดยการบรรยายใหประชาชนฟงเกยวกบโครงการ แลวขอความคดเหน ซงความส าคญของระดบการมสวนรวมในระดบทสองนมสวนส าคญอยทการรบฟงความคดเหนตงแตเรมตระหนกถงปญหาทควรแกไขโดยโครงการดงกลาว ระดบทสามคอ ระดบการปรกษาหารอ ระดบนเปนการเจรจากนอยางเปนทางการ (formal) และไมเปนทางการ (Informal) ระหวางผวางแผนโครงการและประชาชน เพอประเมนความกาวหนา

33สถาบนพระปกเกลา, วดระดบการบรหารจดการทด (กรงเทพมหานคร: ส านกงาน

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2547), หนา 77-85.

22

หรอระบประเดนปญหา หรอขอสงสยตางๆ เชน การจดประชม การจดสมมนาเชงปฏบตการ และการเปดกวางรบฟงความคดเหน เปนตน ระดบทสคอ ระดบการวางแผนรวมกน เปนขนตอนของการมสวนรวมทมขอบเขตกวางมากขน มความรบผดชอบรวมกน เปนขนตอนทเหมาะส าหรบการพจารณาประเดนทมความยงยากซบซอน และมขอโตแยงมาก เชน การใชกลมทปรกษาซงเปนประชาชนและผทรงคณวฒ ในสาขาตางๆ ทเกยวของกบโครงการนนๆ ระดบทหาคอ ระดบของการรวมปฏบต เปนระดบทผรบผดชอบโครงการกบประชาชนรวมกนด าเนนโครงการ เปนขนตอนการน าโครงการไปปฏบตรวมกน เพอใหบรรลผลตามวตถประสงคของโครงการ ระดบสดทายเปนระดบทก ากบโดยประชาชนโดยตรง เพอแกปญหาขอขดแยงทมอยทงหมด เชนการลงประชามต ตามรฐธรรมนญป พ.ศ. 2540 มาตรา 214

ภาพท 2.1 แสดงระดบขนการมสวนรวมของประชาชน34 การใหขอมลขาวสาร หมายถง การตดตอสอสารระหวางผวางแผนโครงการและประชาชน เพอใหขอมลแกประชาชนเกยวกบการตดสนใจของผวางแผนโครงการหรอกจกรรมนนๆ แตไมเปดโอกาสใหมการแสดงความคดเหน หรอเขมาเกยวของใดๆ เชน การแถลงขาว การแจกขาว การแสดงนทรรศการ การท าหนงสอเพอใหขอมลเกยวกบกจกรรม เปนตน

34สถาบนพระปกเกลา, โครงการวจยเรองแนวทางการเสรมสรางประชาธปไตยแบบมสวน

รวมตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540: ปญหา อปสรรค และทางออก, เรองเดม, หนา 59.

23

การเปดรบฟงความคดเหนจากประชาชน หมายถง ผวางแผนโครงการ เชญชวนใหประชาชนแสดงความคดเหนเพอใหไดขอมลมากขน และเพอใหประเดนการประเมนชดเจนยงขน เชน การส ารวจ การบรรยายใหประชาชนฟงถงกจกรรมตางๆ และรบฟงขอคดเหน การปรกษาหารอ หมายถง การเจรจากนอยางเปนทางการระหวางผวางแผนโครงการ และประชาชน เพอประเมนความกาวหนา หรอระบประเดน หรอขอสงสยตางๆ เชน การจดประชม การจดสมมนาเชงปฏบตการ และการเปดกวางรบฟงความคดเหน การวางแผนรวมกน หมายถง การมสวนรวมทกวางขน มความรบผดชอบรวมกนระหวางผวางแผนโครงการและประชาชน จะใชในประเดนทมความซบซอน มขอขดแยงเกดขนมาก การรวมปฏบต หมายถง การด าเนนกจกรรมตามโครงการรวมกน การลงประชามต หมายถง การมสวนรวมในระดบสงสด เพอแกปญหาทขดแยงอยทงหมด

2.2.4 ขนตอนของกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานภาครฐ35 อาจแบงออกไดเปน 4 ขนตอน คอ 1) การมสวนรวมในการวางแผน 2) การมสวนรวมในการปฏบต หรอด าเนนการ 3) การมสวนรวมในการจดสรรผลประโยชน และ 4) การมสวนรวมในการตดตามประเมนผล โดยขนตอนของการมสวนรวมในการวางแผน คอการรบร การเขาถงขอมลขาวสารเกยวกบการวางแผนและรวมวางแผน การมสวนรวมในการปฏบตหรอด าเนนการ คอ การด าเนนการในกจกรรมตางๆ และการตดสนใจ การมสวนรวมในการจดสรรผลประโยชน คอ การจดสรรผลประโยชน หรอผลทไดตามวตถประสงคของโครงการ หรอผลของการตดสนใจทจะเกดขน สดทายคอการมสวนรวมในการตดตามประเมนผลการปฏบตตามโครงการ คอ การทประชาชนเขามาเกยวของกบการคดเกณฑในการประเมนโครงการหรอกจกรรมตางๆดวย ซงผลของกระบวนการประเมนนจะกลายเปนปจจยน าเขา (Input) สกระบวนการมสวนรวมในการวางแผนตอไป 2.3 ผลงานวจยทเกยวของ วรลกษณ โรจนธ ารง36 ศกษาเรอง การประเมนโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญา เศรษฐกจพอเพยง กรณศกษา ชมชนศาลเจาพอจย เขตตลงชน กรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา การประเมนดานบรบทในภาพรวมอยในระดบปานกลาง การประเมนดานปจจยนาเขาอยในระดบปานกลาง การประเมนดานกระบวนการในภาพรวมอยในระดบมาก และการประเมนดานผลผลตทง 5 โครงการคอ โครงการกอสรางททาการชมชนศาลเจาพอจย โครงการสงเสรมอนรกษดนตรไทย

35เรองเดยวกน, หนา 60.

36วรลกษณ โรจนธ ารง, การประเมนโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษาชมชนศาลเจาพอจย เขตตลงชน กรงเทพมหานคร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา, 2553), หนา 165 บทสรปผลการศกษา.

24

โครงการหอกระจายขาว โครงการจดซอพสดชมชน และโครงการการจดสวสดการดานเดก สตร ผสงอาย คนพการ และผดอยโอกาสชมชนศาลเจาพอจย ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ทศนย ลกขณาภชนชช37 ศกษาเรอง “การบรหารสงคมกบการสรางความเขมแขงของชมชนเมอง” ไดคดเลอกชมชนตวอยางทศกษาโดยการคดเลอกจากประเภทชมชนทกรงเทพมหานครแบงออกเปน 5 ประเภท ไดแก ชมชนแออด ชมชนชานเมอง ชมชนเมอง เคหะชมชน และชมชนหมบานจดสรร ประเภทละ 1 ชมชน รวมทงสน 5 ชมชน คอ 1) ชมชนซอยสวนเงน เขตราชเทว (ชมชนแออด) 2) ประชาคมตลาดน าตลงชน เขตตลงชน (ชมชนชานเมอง) 3) ชมชนพฒนาบอนไก เขตปทมวน (โครงการบานมนคง) 4) ชมชนหมบานรวมเกอพฒนา เขตทววฒนา (หมบานจดสรรของเอกชน) และ 5) ชมชนเมองทองธาน จ.นนทบร (อาคารชด/คอนโดมเนยม) ผลการวจยพบวา ชมชนซอยสวนเงน นน ชาวชมชนสามารถคลคลายปญหาไดดวยตนเอง โดยท าความเขาใจไดดวยเหตผลและความถกตอง จากความชวยเหลอของหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและภาคเอกชน เชน ส านกงานเขตราชเทว กรงเทพมหานคร ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย ส านกงาน ปปส. และ สสส. เปนตน มการจดตงกลมประชาชนตาง ๆ เชน กลมเดกและเยาวชน กลมแมบาน กลมพอบาน กลมอาสาสมคร ปปส. สนบสนนการจดกจกรรมเพอพฒนาชมชนอยางหลากหลาย เชน หองสมดชมชน สนามเดกเลนปลอดภย การฝกอาชพใหม ๆ เชน ท าสมนไพร นวดแผนโบราณ รบจางปกเลอมเสอยด ฯลฯ โดยไดรบความรวมมอชาวชมชนและขบเคลอนโดยคณะกรรมการชมชนซอยสวนเงน ประชาคมตลาดน าตลงชน เปนประชาคมทเกดขนตามนโยบายของผวาราชการกรงเทพมหานคร สมยพลตรจ าลอง ศรเมอง ทตองการสรางตลาดน าในกรงเทพมหานคร ใหเปนแหลงทองเทยวเชงน เวศน/ อนรกษวฒนธรรมและสงแวดลอม สรางโอกาสใหเกษตรทยงท าอาชพปลกพช ผก ผลไม ไดมตลาดน าเปนแหลงคาขายในวนหยดราชการ และใหชาวกรงเทพมหานคร ไดไปเทยวตลาดน าทอยใกล ๆ เพอลดรายจาย ไดมอบนโยบายใหส านกงานเขตตลงชนไปด าเนนการ จงไดจด ใหมการรวมตวของคณะกรรมการชมชนเปนประชาคมตลาดน าตลงชนและเลอกตงคณะกรรมการประชาคมตลาดน าตลงชน จากคณะกรรมการชมชนทงหมด มท าหนาทรบผดชอบในการบรหารจดการตลาดน าตลงชน ส านกงานเขตตลงชน เปนผก ากบดแลเชงนโยบายอยหาง ๆ พรอมใหความชวยเหลอเมอไดรบการรองขอ ท าใหชาวชมชนตลงชนมสถานททองเทยวเชงวฒนธรรมและเชงนเวศนพรอม ๆ กน ไดซอหาสนคาดราคาถกเพราะไมผานพอคาคนกลาง ท าใหผคาขายเพมรายได และผซอลดรายจายได ชมชนพฒนาบอนไก ตงอยในพนทเขตปทมวน ในโครงการบานมนคง ซงเปนโครงการน ารองของรฐบาล (สมย พ.ต.ท. ดร.ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร) โดยหลกการมงเนนใหชมชนมสวนรวมอยางครบวงจร ตงแต รวมคดรปแบบบาน รวมกอสรางบาน รวมคดเลอกและก าหนดเกณฑในการเลอกผมสทธเขาอยอาศย รวมตดตามการผอนช าระเงนคาเชาซอบานใหกบการเคหะแหงชาตและสถาบนพฒนาองคกรชมชน ทปลอยกผานมาทางสหกรณออมทรพยเพอทอยอาศย ซงเปนนตบคคลของชมชนและสามารถเปนตวแทนลงนามท าสญญากเงนแลวน ามาปลอยกใหกบสมาชกสหกรณ ในการสรางบานมนคง หนวยละ 200,000 บาท ผอนสงเดอนละ 190 บาท กระบวนการจดการแกไขปญหาทอยอาศย

37ทศนย ลกขณาภชนชช, “การบรหารสงคมกบการสรางความเขมแขงของชมชนเมอง,”

วารสารสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 3 (ม.ค.-ม.ค. 2551.): 43-59.

25

ของชมชนพฒนาบอนไก ประสบความส าเรจในการท าใหชาวชมชนมทอยอาศยเปนของตนเองได แมจะไมไดเปนเจาของกรรมสทธทดนเพราะเปนทดนของส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยทไมมนโยบายขายแตใหเชา และมนโยบายดานการดแล รกษา และจดประโยชน ชมชนหมบานรวมเกอพฒนา เปนหมบานจดสรรในโครงการของบรษทเอกชน ตงอยตรงขามพทธมณฑล ถนนพทธมณฑลสาย 4 ตงอยในพนทเขตทววฒนา กรงเทพมหานคร เปนชมชนขนาดใหญ ระยะแรกในการเขาอยอาศย เปนชมชนชานเมองทคอนขางไกลและล าบากในการเดนทางเพราะรถประจ าทางมนอยภายในหมบานประสบปญหาเรองการวางทอน าประปาไมเพยงพอ ไมทวถง ไมสามารถตอบสนองตามความตองการทจ าเปนของผอยอาศย จนถงขนเกดการรวมตวกนเรยกรองใหเจาของโครงการกระท ากา รตามสญญาซอขายเปนผลส าเรจดวยด ตลอดจนตอสทางกฎหมายใหเจาของโครงการจดพนทสวนกลางเปนสโมสรและสนามเดกเลนตามสญญาซอขาย ตอมา ผน าและแกนน าชมชนตระหนกในการมสวนรวมของผอยอาศยในหมบานจงเกดความคดจดตงเปนคณะกรรมการหมบาน ด าเนนกจกรรมและบรการตางๆ เพอใหผอยอาศยมความรกชมชนและชวยกนพฒนาชมชน ตลอดจนพฒนาคณภาพชวตของผอยอาศยใหมความเปนอยทด และเปนสงคมทรมเยนเปนสข จนไดชอวาเปนหมบานพฒนาดเดนมการประกอบกจกรรมมากมาย เชน วงดนตรไทยของเดกและเยาวชน ลานกฬา ชมรมผสงอาย กลมอาชพ OTOP การออกก าลงกาย แอโรบค ไทเกก เปนตน จนถงระดบของการสรางนวตกรรมทางสงคมใหกบหมบาน โดยจดงานสงสรรคประจ าปและหาทนเขากองทนพฒนาหมบาน ไดรบความรวมมอเปนอยางดจากสมาชกในหมบานและจดชดการเลนมาแสดงทกกลมวยตงแตกลมเดกจนถงกลมผสงอาย ชมชนอาคารชด C1 คอนโดมเนยมเมองทองธาน ตงอยทปรมณฑล อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร เปนอาคารชดขนาดใหญมาก มจ านวนหองชด 160 หนวย แตมผอยอาศยประมาณ รอยละ 40 ท าใหบรษท MSM ทเปนผดแลรบผดชอบในการบรหารจดการอาคารชด พยายามทจะลดตนทนในการบรหารงาน เชน ความลาชาในการปรบปรงเรองการดแลความสะอาดของพนทสวนกลาง ความมนคงปลอดภยในการใชลฟตภายในอาคารซงมความจ าเปนมาก ท าใหผอยอาศยเดอดรอน และเรยกรองใหผจดการประจ าตกเรงรบผดชอบ ซงผจดการประจ าตกกท าหนาทตดตามผล แตบงเอญขดกบนโยบายบรษท MSM จนเกอบถกเลกจาง คณะกรรมการควบคมอาคารทแตงตงจากผอยอาศยในทประชมใหญ จงเขาไกลเกลยและเจรจากบบรษท MSM ไดส าเรจ โดยบรษทฯแกไขขอบกพรองและจางผจดการประจ าตกคนเดมตอไป จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของผศกษาพอประมวลไดวา การจะศกษาเรองการมสวนรวมของประชาชนในโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองนน ควรตระหนกถงขนตอนตางๆของการมสวนรวม ซงผศกษา สนใจทจะศกษาการมสวนรวมในโครงการน ใน 3 ประเดนตามท Milbrath กลาวไววา การตดสนใจเขาไปมสวนรวมของประชาชนในดานการเมองการบรหารงานภาครฐ นน สามารถแบงออกเปน 3 ประการ ไดแก 1) การตดสนใจวาจะท าหรอไมท า 2) แนวทางการกระท า และ 3) ขนาด ชวงเวลา และ/หรอ ความรนแรงของการกระท า ซงสอดคลองกบแนวคดของสถาบนพระปกเกลาเกยวดชนชวดการมสวนรวมของประชาชนในดานการเมองการบรหารงานของภาครฐวา สามารถแบงออกไดเปน 6 ระดบ คอ การใหขอมลขาวสาร การเปดรบฟงความคดเหนจากประชาชน การปรกษาหารอกนระหวางผรบผดชอบโครงการ และประชาชนผเขารวมโครงการ การวางแผนรวมกน การรวมปฏบต และการท าประชามตเพอแกปญหาความขดแยงทงหมดท เกดขนใน

26

กระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงแนวคดทง 2 แนวคดน ผศกษาจะน ามาเปนวตถประสงคในการศกษาเรองการมสวนรวมของประชาชนในโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน ในดานปญหาของการเขารวมโครงการฯใน 3 ขนตอน คอ ปญหาในขนตอนการมสวนรวมในการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผน

บทท 3

การจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร

3.1 ความหมายของชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของกองการ พฒนาชมชน ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร

โครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนโครงการทเกดขนจากมตคณะผบรหารกรงเทพมหานคร ครงท 40/2548 เมอวนท 11 ตลาคม 2548 ซงไดอนมตใหส านกพฒนาสงคมด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตวเอง ซงเปนตามยทธศาสตรการบรหารจดการแนวใหมตามหลกธรรมาภบาล โดยเนนหลกการมสวนรวมของประชาชน

แผนชมชนพงตนเอง จงเปนเครองมอการวางแผนของชมชน โดยประชาชนในชมชนรวมตวกน เพอรวมคด รวมก าหนดแนวทาง และกจกรรมการพฒนาของชมชนเอง โดยยดหลกการพงตนเอง ลดการพงพงภายนอก ดวยการค านงถงศกยภาพ ทรพยากร ภมปญญา วถชวต ว ฒนธรรมและสงแวดลอม ซงถอไดวาเปนเครองมอทท าใหการด าเนนการพฒนาเปนไปอยางมทศทาง เพอน าไปสวสยทศนทก าหนดไว และเปนเครองมอในการสงเสรมกระบวนการมสวนรวม และการเรยนรของชมชนในการบรหารจดการชมชน เพอการพฒนาและแกไขปญหาของชมชนในดานตาง ๆ ทงดานกายภาพและสงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม อนามย และจตใจ

ทงนกรงเทพมหานคร โดยส านกพฒนาสงคม ไดก าหนดแนวทางและหลกเกณฑการพฒนาไว 6 ดาน คอ 1) ดานกายภาพและสงแวดลอม พฒนาใหชมชนเปนชมชนสะอาด สวยงาม มระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ ถนนหนทางและสงแวดลอมทด 2) ดานเศรษฐกจ สงเสรมและพฒนาประชาชนใหมอาชพ เพมรายได ลดรายจาย และการเกดกลมอาชพและกลมออมทรพย 3) ดานสงคม สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนในชมชนมสวนรวมในการชวยเหลอซงกนและ กน รวมคด รวมท า และรวมรบประโยชน การฟนฟอนรกษศลปวฒนธรรม การปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม ยาเสพตด เสรมสรางการพฒนาความเขมแขงของสถาบนครอบครว 4) ดานอนามย สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนในชมชนเปนผมสขภาพด และสามารถอยไดโดยปกตสข รวมทงการปลกฝงใหรจกดแลสขภาพอนามยของตนเอง และปฏบตตอบคคลอนอยางถกหลก 5) ดานจตใจ สงเสรมและพฒนาใหประชาชนในชมชนมสขภาพจตทด การพฒนาจตใจ สตปญหา การปฏบตตนอยในศลธรรมและหลกค าสอนของศาสนา เปนตน และ 6) แนวทางเศรษฐกจพอเพยง ตามพระราชด ารสปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวทางการด ารงอยและปฏบตของประชาชนทกระดบ ตงแตครอบครว ชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง ไดแก พอประมาณ มเหตผล และมภมคมกน โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจนกเพอทจะใหกาวทนตอยคโลกาภวตน

28

ดงนน กรงเทพมหานครจงไดด าเนนการสงเสรมกระบวนการในชมชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯ ภายใตยทธศาสตรหลกธรรมาภบาล โดยด าเนนการสนบสนน สงเสรมกจกรรม เพอสรางความเขาใจแกเจาหนาทสายงานพฒนาชมชน และแกนน าชมชน ในการจดท าแผนชมชนพงตนเอง เพอแกไขปญหาความตองการของตนเอง ซงด าเนนการในระดบชมชนและสนบสนนกจกรรมตอเนองในป 2548-2551 โดยก าหนดเปาหมายไวดงน คอ จ านวนชมชนเปาหมายด าเนนการ ปท 1 (พ.ศ.2548-2549) จ านวน 210 ชมชน ปท 2 (พ.ศ. 2550) จ านวน 500 ชมชน และปท 3 (พ.ศ.2551) จ านวน 500 ชมชน โดยมวตถประสงค เพอเปนการนอมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร มาเปนแนวทางในการปฏบตในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในกรงเทพมหานคร และเพอสงเสรมกระบวนการมสวนรวมและกระบวนการเรยนรของชมชน

ในชวงแรกของการด าเนนโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ส านกพฒนาสงคมซงเปนหนวยงานทท าหนาทรบผดชอบในการด าเนนโครงการ สนบสนนและสงเสรมการจดท าแผนชมชน ไดก าหนดแนวทางในการสนบสนนและสงเสรมการจดท าแผนชมชน ดงน แจงใหทกส านกงานเขตทราบถงความส าคญและวตถประสงคของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ส านกพฒนาสงคมไดประสานและแจงใหส านกงานเขตทง 50 เขต ในกรงเทพมหานคร ทราบถงความส าคญและวตถประสงคของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แนวทางการด าเนนงานรวมทงงบประมาณการคาใชจายในการเปดเวทชาวบานใน 210 ชมชนน ารอง ก าหนดกรอบคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ส านกพฒนาสงคมไดก าหนดกรอบคณะท างานจดท าแผนชมชน และบทบาทหนาท เพอใหส านกงานเขตทง 50 เขต ด าเนนการแตงตงคณะท างานจดท าแผนชมชน แตงตงคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต และก าหนดบทบาทหนาท ซงคณะกรรมการจดท าแผนชมชนระดบเขตจะมหนาทในการพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทชมชนน าเสนอ คดเลอกชมชนตนแบบ ส านกพฒนาสงคมไดรวมกบส านกงานเขตและคณะท างานเครอขายแผนแมบทชมชนพงตนเอง 4 ภาค ไดรวมคดเลอกชมชนตนแบบในการท าแผนชมชนพงตนเอง จ านวน 20 ชมชนตนแบบ ดงน คอ ชมชนรวมสขพฒนา เขตจตจกร ชมชนคลองหลอแหล เขตคนนายาว ชมชนหม 8 รวมใจพฒนา เขตคลองสามวา ชมชนสวนรน เขตบางซอ ชมชนสามคครวมใจ เขตบางเขน ชมชนรวมกนสราง เขตบางกะป ชมชนโรงแกว เขตบางคอแหลม ชมชนอนทามาระ 29 แยก 1 เขตพญาไท ชมชนอบดลรอมาน เขตมนบร ชมชนเยนอากาศ เขตยานนาวา ชมชนสขสวสด 60 เขตราษฎรบรณะ ชมชนจตรา เขตลาดกระบง ชมชนคลองเจก เขตสะพานสง ชมชนเสนาวฒนา เขตสายไหม ชมชนมงพฒนา หม 1 เขตบางขนเทยน ชมชนทาน าจกรวรรด เขตสมพนธวงศ ชมชนเคหะบางบว เขตหลกส ชมชนประชาระบอธรรม เขตดสต ชมชนหลงวดบญรอด เขตพระโขนง และชมชนกาวไกลพฒนา เขตหนองจอก

ไดมการขยายผลกจกรรม โดยส านกพฒนาสงคมจะรวมมอกบคณะท างานเครอขายแผนแมบทชมชนพงตนเอง 4 ภาค เพอด าเนนการจดประชมหารอรวมกนวางแผนก าหนดแนวทางในการด าเนนการจดท าแผนชมชนในชมชนตนแบบ จ านวน 20 ชมชน เพอใหเกดเปนรปธรรม โดยการเขาชมชนเพอรวมการประชมชแจง และเปดเวทชาวบานในแตละชมชนเปาหมาย ซงส านกงานเขตทง 50 เขต

29

จะด าเนนการจดท าแผนชมชน โดยก าหนดชมชนน ารอง ซงกรงเทพมหานครจะจดสรรงบประมาณในการเปดเวทชาวบาน จ านวนชมชนละ 41,000 บาท โดยจ าแนกเปนคาใชจายในการเปดเวทชาวบาน จ านวน 35,000 บาท และคาอาหารท าการนอกเวลาท างานของเจาหนาท จ านวน 6,000 บาท และไดก าหนดงบประมาณในสวนของคาใชจายในการน าแผนไปสการปฏบต ในการด าเนนงานโครงการ ระยะท 1 และ 2 นน ไดก าหนดคาใชจายไมเกนชมชนละ 790,000 บาท ส าหรบในระยะท 3 นไดก าหนดคาใชจายไมเกนชมชนละ 1,000,000 บาท อยางไรกตาม ชมชนทเขารวมโครงการในระยะท 1 และ 2 หากมความจ าเปนกสามารถขอรบการสนบสนนงบประมาณเพมเตมได ทงนรวมแลวไมเกน 1,000,000 บาท เชนกน 3.2 ขนตอนของการจดท าโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญา เศรษฐกจพอเพยง ขนตอนของการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของส านกพฒนาสงคมทไดก าหนดขนตอนเพอใหแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเกดผลส าเรจอยางมคณภาพ มอย 9 ขนตอน คอ 1) คดเลอกแกนน าชมชนและอบรมเปนวทยากรกระบวนการ 2) จดเวทเรยนรและสรางความเขาใจ 3) ส ารวจขอมลและวเคราะหขอมล 4) ยกรางแผนชมชนฯ 5) จดเวทประชาพจารณ 6) น าเสนอแผนชมชนฯตอส านกงานเขต 7) ส านกงานเขตเสนอแผนตอส านกพฒนาสงคม 8) อนมตแผนและน าสการปฏบต และ 9) ตดตามประเมนผล การคดเลอกแกนน าชมชนและอบรมเปนวทยากรกระบวนการ มวตถประสงคเพอใหไดชมชนทมความพรอมในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และมความรความสามารถในการเปนวทยากรกระบวนการในการด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การจดเวทเรยนรและสรางความเขาใจมวตถประสงคเพอประชมชแจง จดทมผน าและวทยากรกระบวนการเปนคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เชญประชาชนในชมชนทงหมดเขารบฟง ท าความเขาใจ รบรและรบทราบแนวทางการด าเนนงานในเรองการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การส ารวจขอมลและวเคราะหขอมล มวตถประสงคเพอใหไดขอมลตาง ๆ ตามทตองการ เชน ขอมลทางกายภาพ ดานสาธารณปโภค ทรพยากรบคคลในชมชน ฯลฯ น าเสนอขอมล ขอเทจจรงจากการส ารวจ ชวยกนคนหาปญหา คดหาสาเหตแหงปญหา สรป รวบรวมขอมลในแตละขนตอนของการจดท าแผนชมชนฯ และประเมนผล รวมถงศกษาดงานชมชนทประสบความส าเรจใหเกดการเรยนร มการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทสามารถแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนภายในชมชนในแตละดาน จดหมวดหมในแผน โดยมการก าหนดรายละเอยดดงน ยทธศาสตร/แผนงาน/กจกรรม/ขนตอนการด าเนนงาน/ผรบผดชอบและงบประมาณ ทงนจดล าดบความส าคญของแผนงาน โครงการในแตละยทธศาสตร แลวจดเวทประชาพจารณ เพอชแจง น าเสนอแผนชมชนทจดท าขน ตรวจสอบ เพมเตม ทบทวน ปรบปรง และใหขอเสนอแนะในแผนชมชนและลงมตใหความเหนชอบในแผนชมชนฉบบรางดงกลาว เพอน าเสนอแผนชมชนฯ ตอส านกงานเขต โดยใหชมชนน าเสนอแผนชมชนทจดท าขนใหคณะกรรมการอ านวยการแผนชมชนระดบเขต พจารณาความเปนไป

30

ไดและความเหมาะสม แลวส านกงานเขตกจะเสนอแผนตอส านกพฒนาสงคม เพอใหคณะกรรมการกลนกรองแผนชมชน ส านกพฒนาสงคมพจารณาความเหมาะสม พรอมเอกสารประกอบการของบประมาณ ส านกพฒนาสงคมกจะอนมตแผนและน าสการปฏบต โดยการโอนงบประมาณใหกบส านกงานเขต เพอใหชมชนด าเนนการตามแผนทก าหนด ขนตอนสดทายเปนขนตอนของการตดตามประเมนผล โดยใหชมชนรายงานผลการด าเนนงานใหส านกงานเขตทราบ ส านกงานเขตตรวจสอบความถกตองและรายงานส านกพฒนาสงคม ซงส านกพฒนาสงคมรวบรวมน าเสนอผบรหารทราบตอไป การพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของกรงเทพมหานครนน มหลกเกณฑและแนวทางการพจารณาอย 7 แนวทาง คอ แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทชมชนน าเสนอตอง 1) เปนแผนชมชนทเกดจากกระบวนการมสวนรวมของประชาชน โดยคณะท างานจดท าแผนชมชนระดบชมชน ซงคดเลอกจากตวแทนของชมชน (สวนหนงการอบรมวทยากรกระบวนการแลว หรอเปนผทรงคณวฒท ส านกงานคดเลอกและแตงตง) 2) น าเสนอใหคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขตเปนผพจารณาความเหมาะสมกอน โดยรปแบบใหเปนไปตามแบบฟอรมหรอแนวทางทก าหนดไว ซงสามารถแบงลกษณะของแผนออกเปน 3 แบบ คอ แบบแรก เปนแผนทชมชนสามารถด าเนนการเองได แบบทสอง เปนแผนทชมชนรวมกนด าเนนการกบหนวยงาน และแบบทสาม เปนแผนทชมชนไมสามารถด าเนนการเองได ตองใหหนวยงานภายนอกชวยเหลอ 3) โครงการ/กจกรรมขอชมชนทเสนอขอใชงบประมาณ ใหเสนอรายละเอยด เหตผล ความจ าเปน วตถประสงค เปาหมาย และคาใชจายตาง ๆ อย างชดเจน (ตามแบบฟอรมทก าหนด) 4) การพจารณาโครงการ/กจกรรม ในสวนทตองของบประมาณสนบสนนจากกรงเทพมหานคร ควรมความเหมาะสมทสามารถน าไปสชมชนพงตนเองได และยดหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยใหอยในดลยพนจของคระกรรมการอ านวยการจดท าแผนระดบเขต ซงมเงอนไข ดงนคอ สามารถแกไขปญหาของชมชนไดอยางแทจรง และสามารถตอยอดใหมความยงยน เชน โครงการ /กจกรรมในลกษณะน ารอง มความชดเจนทสามารถท าตอไปไดโดยไมเปนการพงพงภาครฐเปนส วนใหญ ตองเปนโครงการ/กจกรรมทประชาชนในชมชนรวมกนท า ไมใชเปนการจางใหด าเนนการ เชนการจางเฝาเวรยาม การชกลากขยะ การท าความสะอาดชมชน ฯลฯ และโครงการ /กจกรรมทมลกษณะเปนการกอสรางอาคาร/สงปลกสราง หรอการด าเนนการใด ๆ ทตองใชชางฝมอ หรอตองการความมนคงปลอดภยไดมาตรฐาน จะด าเนนการจางหรอซอวสดอปกรณแลวด าเนนการเองกได ขนอยกบศกยภาพของชมชน 5) หลงจากคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขตพจารณาเหนแลววาชมชนมความจ าเปนตองด าเนนโครงการ ใหส านกงานเขตรวบรวมโครงการตามล าดบความส าคญลงในตาราง “โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ทจะเขารบการพจารณาของคณะกรรมการกลนกรองแผนชมชน ส านกพฒนาสงคม (ตามฟอรมทก าหนด) พรอมแนบโครงการสงไปยงส านกพฒนาสงคม 6) ส านกพฒนาสงคม จะน าโครงการเขาทประชมคณะกรรมการกลนกรองแผนชมชนของส านกพฒนาสงคม เพอพจารณาและสรปผลการพจารณาเสนอผอ านวยการส านกพฒนาสงคม เพอน าเรยนผบรหาร (ปลดกรงเทพมหานคร/ผวาราชการกรงเทพมหานคร) อนมตในหลกการใหส านกงานเขตด าเนนการตามโครงการ และอนมตการเบกจายงบประมาณ และ 7) ส านกพฒนาสงคมด าเนนการโอนงบประมาณไปตงไวทส านกงานเขต

31

ตามวงเงนงบประมาณทแตละชมชนไดรบ เมอโครงการ/กจกรรมทปรากฏอยในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และผานคณะกรรมการกลนกรองแผนชมชนของส านกพฒนาสงคม และผบรหาร (ปลดกรงเทพมหานคร/ผวาราชการกรงเทพมหานคร) อนมตในหลกการแลว ใหส านกงานเขตโดยผอ านวยการเขตเปนผอนมตโครงการ/กจกรรมดงกลาวตอไป การจดสรรงบประมาณใหแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นน มหลกเกณฑอย 7 ประการดวยกน คอ (ก าหนดใหมขนในป 2551) 1) เนอหาในเอกสารทเปนแผนชมชน ใหระบสภาพปจจยปญหา ความตองการ โดยใหเรยงล าดบความส าคญของการจดท าโครงการ /กจกรรม และการของบประมาณ ทมทงวสดและครภณฑ ใหประมาณการไวโดยละเอยด 2) ใหจ าแนกตามรายการและระบเปาหมายของการพฒนาเปนรายป และสอดคลองกบแผนพฒนาของกรงเทพมหานคร 3) โครงการ/กจกรรมทมความจ าเปนเรงดวนเกยวกบการแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชน หากไมด าเนนการจะกอใหเกดความเสยหาย เชน คาใชจายเกยวกบการกอสรางหรอปรบปรงถนน ตรอก ซอย ทางเทา ทอระบายน า สะพาน การขดลอกคคลอง และสงสาธารณะประโยชนอน ๆ หรอคาใชจายเกยวกบการบรรเทาสาธารณภย เปนตน หากงบประมาณสงกวาวงเงนของแผนชมชน จ าเปนตองใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการ ขอใหพจารณาจดล าดบความส าคญและบรรจไวในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนขอมลในการจดท าแผนพฒนาเขต 4) หมวดคาครภณฑ ทดน/สงกอสรางของทกรายการ/โครงการ ใหตรวจสอบความถกตอง โดยใหจดท ารปแผนผงบรเวณ รายละเอยดการกอสราง ใบประมาณราคาจากฝายโยธา หนงสอยนยอมการใหใชทดน ภาพถายสถานท แผนการปฏบตงาน และการใชจายเงน 5) ครภณฑทมราคามาตรฐาน ใหวงเลบไววาเปนราคมมาตรฐาน หากไมมราคามาตรฐาน ใหแนบใบประมาณราคาหรอใบเสนอราคา จากบรษท/หาง/ราน อยางนอย ราย พรอมแนบรายละเอยดและคณลกษณะเฉพาะทไดรบอนญาตจากหวหนาหนวยงานแลว เพอประกอบการเสนอของบประมาณ 6) งบประมาณทไมสามารถเบกจายได จ าแนกไดดงน คอ เงนเดอน/คาจาง เกยวกบคาเวรยาม การดแลรกษาความปลอดภย การดแลความสะอาด คาตอบแทน ใชสอย เกยวกบคาเบยเลยงของกรรมการชมชน สมาชกชมชน คาสาธารณปโภค เชน คาน าประปา ไฟฟา โทรศพท ฯลฯ การจดต งกองทนหรอทมลกษณะเปนการตอยอดโครงการกองทนตางๆ หรอมลกษณะน าเงนไปใหกยม และการจดตงสวสดการตาง ๆ ไมสามารถเสนอของบประมาณตามโครงการนได แตขอใหบรรจไวในแผนฯ เพอน าเสนอหนวยงานทมหนาทเกยวของตอไป ครภณฑทเปนเครองคอมพวเตอร เครองถายเอกสาร เครองโทรสาร โทรศพทมอถอ วทยสอสาร (วอลกก ทอลกก) ครภณฑทางการศกษาส าหรบสถานบนการศกษา และครภณฑในการท าโครงการตางๆของศนยอนามยหรอโรงพยาบาล ไมสามารถเสนอของบประมาณได ยกเวนซอเครองคอมพวเตอร อปกรณประกอบและเครองพรนเตอร จ านวน 1 ชด เพอใชในการจดตงศนยการเรยนรของชมชนทมสถานทบรการทเหมาะสม ทงนตองไดรบความเหนชอบจากคระอนกรรมการระบบเทคโนโลยสารสนเทศ กรงเทพมหานครดวย สวนระบบโทรทศนวงจรปด ขอใหหนวยงานทเกยวของเปนผพจารณาความเหมาะสม และออกแบบการตดตงใหชดเจน 7) การจดซอทดน การกอสราง ซอมแซม ปรบปรง ถาวรวตถทอยในศาสนาตางๆทกศาสนา การกอสรางปรบปรงอาคารเกยวกบการศกษา การปรบปรงศนยอนามยหรอโรงพยาบาล ยกเวนเปนโครงการทอยในลกษณะทใชประโยชนรวมกน เพอการสาธารณะโดยแทจรงและมหนงสอรบรองจากผดแลสถานทใหด าเนนการได

32

และโครงการทเปนเรองเกยวกบการพฒนาบคลากร เชน ประชม อบรม ศกษาดงาน ใหจดเฉพาะทมความจ าเปนเทานน 3.3 แนวคดทฤษฏเกยวกบชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของกอง การพฒนาชมชน ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร

แนวคดการพฒนาชมชน การพฒนาชมชน ประกอบดวย 2 ค า คอ การพฒนา และชมชน การพฒนา หมายถง ท าใหเจรญ การเปลยนแปลง เปลยนสภาพ ปรบปรงใหตางจากเดม สวนค าวาชมชน หมายถง การรวมตวของบคคล กลม/องคกรชมชน เครอขายองคกรชมชน และประชาชนทอาศยอยในขอบเขตพนทหนง ๆ ซงมปฏสมพนธซงกนและกน ระดบพนฐานทสด คอหมบาน หรอชมชนในรปแบบอน ๆ ทมมารวมตวกนเพอแกไขปญหาเดยวกน เชน ชมชนลมน า ชมชนวฒนธรรม เปนตน การพฒนาชมชน (Community Development) ตามหลกการพนฐาน เปนกระบวนการใหการศกษา (Educational Process) แกประชาชนเพอใหสามารถพงตนเองได (Self–Reliance) หรอชวยตนเองได (Self–Help) ในการคด ตดสนใจ และด าเนนการแกปญหา ตลอดจนตอบสนองความตองการของตนเองและสวนรวม ปรชญาพนฐานเบองตนของนกพฒนาชมชน คอ ความเชอมนและศรทธาในมนษยชาตวามนษยทกชวต มคณคา มความหมาย มศกดศร มศกยภาพ และ สามารถพฒนาไดถามโอกาสหลกการพฒนาชมชน คอ หลกประชาชน นนกคอ เรมตนทประชาชน ยนจดเดยวกบประชาชน มองโลก มองชวต มองปญหา จากทศนะของประชาชน เพอใหเขาใจปญหา ความตองการของประชาชน เพอใหเขาถงชวต จตใจ ของประชาชน ท างานรวมกบประชาชน (ไมใชท างานใหแกประชาชน) การทจะท าใหประชาชนเขาใจปญหาของตนเอง และมก าลงใจลกขนตอสกบปญหา ชวยกนคด ชวยกนแก ไขปญหา นน ยอมมหนทางทจะกระท าไดโดยไมยากหากเขาใจปญหาและเขาถงจตใจประชาชน ยดประชาชนเปนหลก ประชาชนตองเปนผกระท าการพฒนาดวยตนเอง ไมใช เปนผถกกระท า หรอฝายรองรบขางเดยว เพราะผลของการกระท าการพฒนานน ตกอยทประชาชนโดยตรงประชาชน เปนผรบโชค หรอ เคราะหจากการพฒนานน วธการพฒนาชมชน เปนวธการพนฐานของการพฒนาชมชน คอ 1) การรวมกลม หรอ จดตงองคกรประชาชน เพอสงเสรมและสนบสนนใหประชาชน ซงเปนสมาชก มบทบาท และ มสวนรวม ในกจกรรมของกลม/องคกร ซงจะสงผลกระทบไปถงสวนรวมดวย และ 2) การสงเสรม/สรางสรรคผน าและอาสาสมคร เพอเปดโอกาสและสนบสนนใหประชาชน มความพรอมจะ เปนผน า และ เปนผเสยสละ ไดอทศตน ไดแสดงบทบาท มสวนรวมในกระบวนการพฒนาชมชน โดยสวนรวม การปฏบตงานดานพฒนาชมชนเปนงานทตองท าอยางตอเนองเปนกระบวนการ และตองอาศยหลกการมสวนรวมในการพฒนาซงเปนหวใจส าคญของการพฒนาในทกระดบเปนการเปดโอกาสใหประชาชนรวมคด วเคราะห ตดสนใจ การวางแผน การปฏบตตามแผน การตดตามประเมนผลในกจกรรมหรอโครงการของชมชน เปนการสราง และปลกฝงจตส านกในความเปนเจาของกจกรรมหรอโครงการนน

33

กระบวนการพฒนาชมชนทประชาชนมสวนรวมในทกขนตอน มดงน คอ 1) การศกษาชมชน เปนการเสาะแสวงหาขอมลตาง ๆ ในชมชน เชน ขอมลดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง การปกครอง และสภาพความเปนอยของคนในชมชน เพอทราบปญหาและความตองการของชมชนทแทจรง วธการในการศกษาชมชนอาจตองใชหลายวธประกอบกนทงการสมภาษณ การสงเกต การส ารวจ และการศกษาขอมลจากเอกสารตาง ๆ ทมอยในชมชนดวย เพอใหไดขอมลทตรงกบความเปนจรงมากทสด กลวธทส าคญทนกพฒนาตองใชในขนตอนน คอ การสรางความสมพนธกบคนในชมชน เพราะถาหากปราศจากสมพนธภาพทดระหวางพฒนากรกบชาวบาน แลวเปนการยากทจะไดร และเขาใจปญหาความตองการจรง ๆ ของชาวบาน ความสมพนธอนด จนถงขนความสนทสนม รกใคร ศรทธา จงเปนสงทจ าเปนทจะตองปลกฝงใหเกดขนกบคนในชมชน 2) การใหการศกษาแกชมชน เปนการสนทนา วเคราะหปญหารวมกบประชาชนเปนการน าขอมลตาง ๆ ทไดจากขนตอนการศกษาชมชน มาวเคราะหถงปญหาความตองการและสภาพทเปนจรงผลกระทบ ความรนแรง และความเสยหายตอชมชน กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การกระตนใหประชาชนไดรเขาใจ และตระหนกในปญหาของชมชน ซงในปจจบนกคอ การจดเวทประชาคม เพอคนหาปญหารวมกนของชมชน 3) การวางแผนโครงการ เปนขนตอนใหประชาชนรวมตดสนใจ และก าหนดโครงการ เปนการน าเอาปญหาทประชาชนตระหนก และยอมรบวาเปนปญหาของชมชนมารวมกนหาสาเหต แนวทางแกไข และจดล าดบความส าคญของปญหา และใหประชาชนเปนผตดสนใจทจะแกไขภายใตขดความสามารถของประชาชน และการแสวงหาความชวยเหลอจากภายนอก กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การใหความรเกยวกบกระบวนการแกไขปญหา วธการวางแผน การเขยนโครงการ โดยใชเทคนคการวางแผนแบบใหประชาชนมสวนรวม 4) การด าเนนงานตามแผนและโครงการ โดยมผรบผดชอบในการด าเนนการตามแผนและโครงการทไดตกลงกนไว กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การเปนผชวยเหลอสนบสนนใน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะแรกเปนผปฏบตงานทางวชาการ เชน แนะน าการปฏบตงาน ใหค าปรกษาหารอในการแกไขปญหาทเกดขนจากการปฏบตงาน และลกษณะทสองเปนผสงเสรมใหชาวบานเขามามสวนรวมในการปฏบตงาน และ 5) การตดตามประเมนผล เปนการตดตามความกาวหนาของงานทด าเนนการตามโครงการเพอการปรบปรงแกไขปญหา อปสรรคทพบไดอยางทนทวงท กลวธทส าคญในขนตอนน คอ การตดตามดแลการท างานทประชาชนท า เพอทราบผลความกาวหนาและปญหาอปสรรค แลวน าผลการปฏบตงานตามโครงการ หรอกจกรรมไปเผยแพรเพอใหผเกยวของไดทราบ การพฒนาแบบมสวนรวม นบเปนหวใจส าคญของการพฒนาในทกระดบเปนการเปดโอกาสใหประชาชนรวมคด วเคราะห ตดสนใจ การวางแผน การปฏบตตามแผน การตดตามประเมนผลกจกรรมหรอโครงการของชมชน เปนการสราง และปลกฝงจตส านกในความเปนเจาของกจกรรมหรอโครงการ นนปจจบน แนวคดการมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนา (People Participation for Development) ไดรบการยอมรบและใชเปนแนวทางปฏบตในงานพฒนาทกภาคสวนหรอในลกษณะเบญจภาค ไดแก หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน องคกรพฒนาเอกชน นกวชาการ และประชาชน รวมพลงกนแกไขปญหาทเกดขน38

38กรมการพฒนาชมชน, กองวชาการและแผนงาน, แผนยทธศาสตร กรมการพฒนาชมชน.

พ.ศ.2551-2554 (กรงเทพมหานคร: บรษทร าไทยเพรส จ ากด, 2551), สรปจากแนวคดเกยวกบการบรหารงานพฒนาชมชนของพฒนาการจงหวด.

34

3.4 หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวคดใหมในการพฒนาเศรษฐกจ โดยมเปาหมายทส าคญ 3 ประการคอ 1) ดานประสทธภาพ คอ การขยายตวทางเศรษฐกจ โดยมกจะพจารณาจากการขยายตวของผลผลตมวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic Product) ซงแสดงวาในระยะเวลา 1 ป ประเทศผลตสนคาและบรการรวมแลวเปนมลคาเทาใด ดงนน การทประเทศม GDP ขยายตว จงหมายถงวาสงคมมการผลตสนคาและบรการเพมขนเรอยๆอยางตอเนอง มทรพยากรมากขน ประชาชนโดยรวมมความมงคงมากขน ซงการขยายตวไดดแสดงวาระบบเศรษฐกจมประสทธภาพ มการจดสรรทรพยากรทด 2) ดานเสถยรภาพทางเศรษฐกจ คอ การทตวแปรทางเศรษฐกจทส าคญไมเปลยนแปลงอยางรวดเรว การไมม Shock ในระบบเศรษฐกจ ทงน ประชาชนโดยทวไปยอมไมชอบการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ท าใหปรบตวไดยาก ในดานเสถยรภาพนมกจะมองไดหลายมตคอ การมเสถยรภาพในระดบราคาของสนคา หมายถง การทระดบราคาของสนคาไมเปลยนแปลงอยางฉบพลน ประชาชนสามารถคาดการณราคาสนคาและบรการได การมเสถยรภาพของการมงานท า หมายถง การทต าแหนงงานมความเพยงพอตอความตองการของตลาดแรงงาน การมเสถยรภาพของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ หมายถง การทอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศไมมการเปลยนแปลงอยางฉบพลน ซงจะมผลตอเสถยรภาพของราคาในประเทศ และท าใหวางแผนการท าธรกรรมระหวางประเทศมความยงยากมากขน และ 3) ดานความเทาเทยมกน โดยทวไปหมายถง ความเทาเทยมกนทางรายได เมอเศรษฐกจมการเปลยนแปลงไปในทางทดขน แตปรากฏวา รายไดของคนในประเทศมความแตกตางกนมากขนเรอยๆ แสดงใหเหนวามคนเพยงกลมนอยไดประโยชนจากการขยายตวของเศรษฐกจ สถานการณจะเลวรายไปกวานอก หากเศรษฐกจมการเปลยนแปลงไปในทางทดขน แตปรากฏวา มคนจนมากขนเรอยๆ 3.4.1 โครงสรางและเนอหาปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมกระแสพระราชด ารสใหผบรหารประเทศและประชาชน เหนถงความส าคญของการพฒนาทสมดล มการพฒนาเปนล าดบขน ไมเนนเพยงการขยายตวทางเศรษฐกจอยางรวดเรวมาเปนเวลานานแลว เชนพระบรมราโชวาทเมอวนท 19 กรกฎาคม 2517 ทวา “ในการพฒนาประเทศนนจ าเปนตองท าตามล าดบขน เรมดวยการสรางพนฐาน คอความมกนมใชของประชาชนกอน ดวยวธการทประหยดระมดระวง แตถกตองตามหลกวชา เมอพนฐานเกดขนมนคงพอควรแลว

การชวยเหลอสนบสนนประชาชนในการประกอบอาชพและตงตวใหมความพอกนพอใชกอนอนเปนพนฐานนน เปนสงส าคญอยางยงยวด เพราะผทมอาชพและฐานะเพยงพอ ทจะพงตนเองยอมสามารถสรางความเจรญกาวหนาระดบทสงขนตอไปไดโดยแนนอน สวนการถอหลกทจะสงเสรมความเจรญ ใหคอยเปนคอยไปตามล าดบดวยความรอบคอบระมดระวงและประหยดนน กเพอปองกนการผดพลาดลมเหลว

35

และพระราชด ารสเมอวนท 4 ธนวาคม 2517 “...ใหเมองไทยอยแบบพออยพอกน ไมใชวาจะรงเรองอยางยอด แตวามความพออยพอกน มความสงบเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ถาเรารกความพออยพอกนนได เรากจะยอดยงยวด...” ทงน เงอนไขการปฏบต ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคอ การมความรอบร รอบคอบระมดระวง มคณธรรมความซอสตยสจรต ความรอบร คอ มความรเกยวกบวชาการตางๆอยางรอบดาน ในเรองตางๆทเกยวของ เพอใชเปนประโยชนพนฐานเพอน าไปใชในการปฏบตอยางพอเพยง การมความรอบรยอมท าใหมการตดสนใจทถกตอง ความรอบคอบ คอ มการวางแผน โดยสามารถทจะน าความรและหลกวชาตางๆมาพจารณาเชอมโยงสมพนธกน ความระมดระวง คอ ความมสต ตระหนกถงการเปลยนแปลงทเกดขนได ในการน าแผนปฏบตทตงอยบนหลกวชาตางๆเหลานนไปใชในทางปฏบต โดยเปนการระมดระวงใหรเทาทนเหตการณทเปลยนแปลงไปดวย ในสวนของคณธรรม ความซอสตยสจรต ซงคลมคนทงชาต รวมทงเจาหนาท นกวชาการ นกธรกจ มสองดานคอ ดานจตใจ/ปญญาและดานกระท า ในดานแรกเปนการเนนความรคคณธรรมตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต และมความรอบรทเหมาะสม สวนดานการกระท าหรอแนวทางด าเนนชวต เนนความอดทน ความเพยร สต ปญญา และความรอบคอบ เงอนไขนจะท าใหการปฏบตตามเนอหาของความพอเพยงเปนไปได ปรชญากลาวถงแนวทางปฏบตและผลทคาดวาจะไดรบดวย โดยความพอเพยงเปนทงวธการและสงทตองไปใหถง (Ends and Means) จากการกระท า โดยจะท าใหเกดวถการพฒนาและผลของการพฒนาทสมดล และพรอมรบการเปลยนแปลง ความสมดลและความพรอมรบการเปลยนแปลงหมายถง ความสมดลในทกดาน ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรม ในขณะเดยวกน ความสมดลของการกระท าทงเหตและผลจะน าไปส ความยงยนของการพฒนา ภายใตพลวตทงภายในและภายนอกประเทศ39 3.4.2 ความหมายของชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

หากมองยอนกลบไปในอดตจะพบวาสงคมชนบทไทยแตดงเดมเปนสงคมทมวถชวตแบบเรยบงาย ระบบเศรษฐกจพนฐานเปนการผลตเพอยงชพส าหรบบรโภคใชสอยในครวเรอนและในชมชน มใชเพอการแลกเปลยน วตถดบในการผลตส าหรบด ารงชพมาจากสภาพธรรมชาตทมอยรอบ ๆ ตว ปจจยเหลานสงผลใหชาวชนบทมความใกลชด ผกพน และตระหนกในสงแวดลอม ซงแสดงออกในรปของความเชอ และพธกรรมทเออตอการรกษาความสมดลของทรพยากรธรรมชาต นอกจากน ความสมพนธหลกในชมชนยงเปนความสมพนธในระบบเครอญาต และความสมพนธทางสายเลอดเปนหลก สภาพการณดงกลาวจงสอดคลองกบการใชทรพยากรรวมกน ทงการแบงปนผลผลต การพงพาอาศยกนในดานตาง ๆ ลกษณะดงกลาวนจงท าใหชนบทไทยในอดตด ารงอยอยางสงบ พงพา

39ศนยการเรยนรและปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารภาคใต และศนยสาธต

และสงเสรมงานศลปาชพภาคใต จงหวดสราษฎรธาน, ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง, คนวนท 23 สงหาคม 2556 จาก http://www.moe.go.th/southernstudy/tp.php

36

ตนเองได และมความพอเพยงตามอตภาพ โดยสามารถสบตอแนวคดทเปนเอกลกษณเชนนอยางตอเนองตลอดระยะเวลาหลายรอยป การเปลยนแปลงครงส าคญของไทยเกดขนเมอสงคมไทยเขาสกระยวนการพฒนาไปสความทนสมย ภายหลงจากสงครามโลกครงท 2 สนสดลง ปรากฏการณดงกลาวเรมตนขนเมอประเทศมหาอ านาจ โดยเฉพาะสหรฐอเมรกา ใชอ านาจทงในรปความรวชาการ โครงการความชวยเหลอตางๆ เขามาครอบง าทางเลอกในการก าหนดกระบวนการพฒนาของไทย หรอกลาวอกนยหนงไดวา เปนการก าหนดวาทกรรม (Discourse) การพฒนา เพอสรางความหมายใหมของสงทเปนคตรงขามกน นนคอ ค าวา “พฒนา” (Development) และ “ดอยพฒนา” (Underdevelopment) เพอจดแบงประเทศตางๆออกเปน “ประเทศทพฒนาแลว” และ “ประเทศทดอยพฒนา” หรอ “ประเทศก าลงพฒนา” (Developing Countries)40 ความหมายนไดถกแพรขยายสกลมประเทศในแถบเอเชย ลาตนอเมรกา แอฟรกา รวมทงประเทศไทยทถกจดวาเปนประเทศดอยพฒนา หรอก าลงพฒนาประเทศหนง กอใหเกดกระแสความตองการพฒนาไปสทนสมยตามแบบประเทศตะวนตก จนกระทงทสดไดมการผลกดนใหเกดการพฒนาอยางเปนระบบ ดวยการมแผนพฒนาอยางชดเจนเปนครงแรก คอ แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 เมอป พ.ศ.2504 อาจกลาวไดวา ยทธศาสตรการพฒนาทมงเนนการพฒนาเศรษฐกจตามแนวทางทนนยม ไดกลายเปนกระแสหลกของการพฒนาประเทศไทยนบแตนนเปนตนมา ผลจากการใชแนวทางการพฒนาประเทศไปสความทนสมย (Modernization) ไดกอใหเกดการเปลยนแปลงในสงคมไทยเปนอยางมากในทกดาน ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม วฒนธรรม คานยม และสงแวดลอม อกทงกระบวนการของการเปลยนแปลงกมความสลบซบซอน ส าหรบผลของการพฒนาในดานบวกนน ไดแก การเพมขนของอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ความเจรญทางวตถ และสาธารณปโภคตาง ๆ ระบบการสอสารททนสมย หรอการขยายปรมาณ และการกระจายการศกษาอยางทวถงมากขน แตผลดานบวกเหลานสวนใหญกระจายไปถงคนในชนบทหรอผดอยโอกาสในสงคมไดนอย ขณะเดยวกน การเปลยนแปลงดงกลาวยงกอใหเกดผลลบตามมาดวย เชน การขยายตวของอตสาหกรรมไดกอใหเกดปญหามลพษ การสงเสรมการเกษตรแผนใหมเพอการคาขายและการสงออก ไดท าลายวถการผลตแบบดงเดมลงไป และการขยายตวของรฐเขาสชนบท ไดสงผลใหชนบทเกดความออนแอหลายดาน ทงการพงพงตลาดและพอคาคนกลาง รวมทงความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต ระบบความสมพนธแบบเครอญาต และการรวมกลมกนตามประเพณเพอการจดสรรทรพยากรทเคยมอยแตไดแตกสลายลง ตลอดจนภมปญญาทสงสมกนมานานกเรมถกลมเลอนสญหายไป สงส าคญ คอ ความพอเพยงในการด ารงชวตอนเปนเงอนไขพนฐานทท าใหคนไทยพงตนเองไดอยางมศกดศร ภายใตอ านาจและอสระในการก าหนดชวตของตนเอง รวมทงศกยภาพในการควบคมจดการใหไดรบการตอบสนองความตองการตาง ๆ ซงเปนศกยภาพพนฐานทคนไทยและสงคมไทยเคยมอยแตเดมตองถกกระทบกระเทอน

40อรสดา เจรญรถ, เศรษฐกจพอเพยงภายใตการเปลยนแปลงของสงคมไทย

(กรงเทพมหานคร: สถาบนวถทรรศน, 2546), หนา 3.

37

วกฤตเศรษฐกจในป พ.ศ.2540 ทเกดจากปญหาเศรษฐกจทขยายตวแบบฟองสบ และแมภายหลงการแกปญหาวกฤตทางเศรษฐกจจะลลวง แตกระแสโลกาภวตนทถาโถมเขามาตอเนองถงปจจบน ท าใหเศรษฐกจไทยยงคงตกอยในภาวะของการพงพงตางประเทศ มความไมแนนอนสงจากการน าเขาน ามนทมราคาเปลยนแปลงอยางรวดเรว การน าเขาสนคาทน การขาดดลการคา การบกเขามาของหางปลกรายใหญ ขณะทปญหาการกระจายรายไดระหวางเมองกบชนบท ระหวางภาคอตสาหกรรมกบภาคเกษตรกรรม ระหวางคนชนสงและคนชนกลางกบคนชนลาง ทเปนปญหามานานกวาสทศวรรษยงไมไดรบการแกไข ซงเปนสาเหตทส าคญประการหนงทเปนทมาของปญหาความออนแอของชนบทรวมทงปญหาทางสงคมอน ๆ สงเหลานลวนเปนขอพสจนและยนยนปรากฏการณนไดเปนอยางด ผลทเกดขนไดกอใหเกดค าถามและขอสงสยตอแนวทางการพฒนาไปสความทนสมยตามแบบตะวนตก (Westernization) ทเชอกนมาแตเดมวาถกตองเหมาะสม วาแทจรงแลวแนวทางการพฒนาเชนนยงคงถกตองและสอดคลองกบบรบทของสงคมไทยตอไปอกหรอไม แมในแวดวงการพฒนา โดยเฉพาะอยางยงนกวชาการและปญญาชนตางกพบวา เกดกลมแนวคดเกยวกบ “การพฒนาทโตแยงทฤษฏหรอแนวคดความทนสมย” เชน “ทฤษฏพงพง” (Dependency Theory) “แนวคดการพฒนาแบบยงยน”41 หรอ “แนวคดวฒนธรรมชมชน”42 เปนตน การบรรลวตถประสงคของการพฒนาสความทนสมยแบบตะวนตกนน ยงคงมขอจ ากดอยมากตราบเทาทสงคมไทยยงคงมสมพนธในลกษณะการพงพงอย ไมวาจะเปนการพงพงตอสงคมโลก หรอการพงพงทชนบทมตอเมอง เนองจากภาวะของการพงพงยอมเปนอปสรรคทส าคญยงตอการมอ านาจตอรองเพอชวงชงอ านาจในการก าหนดทางเลอกการพฒนาใหกลบคนมา ยงไปกวานน การกาวเขาสสงคมสมยใหมไปพรอมกนกบการปรบตวในยคโลกาภวตน สงผลใหการพงพงดงกลาวถล าลกเขาสการพงพงในดานตาง ๆ ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ สงคมหรอการเมองอยางเนนแฟน สงเหลานคอค าอธบายวา เพราะเหตใดสงคมไทยซงดเหมอนวามความทนสมยอยางมาก แตในขณะเดยวกนกลบสญเสยอ านาจและความเปนอสระในการตดสนใจก าหนดทางเลอกการพฒนา สญเสยอ านาจในการก าหนดแนวทางการด าเนนชวต รวมทงสญเสยความสามารถในการตอบสนองตอความตองการและการแกไขปญหาของตนเองไป พรอม ๆ กนดวย ทางออกส าคญของปญหาดงกลาว จงตองเรมตนดวยการตดวงจรแหงการพงพงทเกดจากความไมเสมอภาคกน โดยสรางการตอรองเพอท าใหอ านาจและความเปนอสระดงกลาวกลบคนมาเสยกอน อยางไรกด กระบวนการเหลานจะเปนจรงไดกตอเมอเกดการเปลยนแปลงในวธคด ความเชอ ระบบคณคา รวมทงปรชญาอนเปนองคประกอบพนฐานทส าคญของกระบวนทศน (Paradigm) การ

41แนวคดการพฒนาแบบยงยน มความหมายถงการพฒนาทมงเนนหรอค านงใหคนรนตอไป

ยงคงมทรพยากรไวใชประโยชน หรอเปนการพฒนาทมงสงวนรกษาหรออนรกษใหคนรนตอไปมทรพยากรเหลอไวใชประโยชน

42แนวคดวฒนธรรมชมชน มความหมายถง การน าวฒนธรรมเปนเครองมอส าหรบจตส านกรวมกนของคนในชมชน

38

พฒนาเปนเบองตน ทงนเพอใหเกดความเชอมโยงไปถงการเปลยนแปลงเปาหมายและยทธศาสตรการพฒนาในล าดบตอไป อยางไรกตาม แมจะดเหมอนวาการอธบายกระบวนการตดวงจรแหงการพงพงของแนวคดเศรษฐกจพอเพยงจะมลกษณะและวธการทคลายคลงกบการสรางวาทกรรมความทนสมยดงทกลาวมา ไมวาจะเปนการสรางวาทกรรมทแบงแบบอดมคตออกเปน 2 ดาน โดยใหดานหนงเปนแบบ “อดมคตแหงการพงพง” (Dependent Ideal-Type) ทปรากฏอยในรปแบบความเชอมโยงและการครอบง าทางเศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรมกบระบบโลก ในขณะทอกดานหนงเปนแบบ “อดมคตแหงความพอเพยง” (Sufficiency Ideal-Type) ซงประกอบดวยมโนทศนตาง ๆ เชน ความเขมแขงของชมชน สงคมเขมแขง และความเปนประชาสงคม (Civil Society) อนมนยยะของการมอ านาจอสระในการตอบสนองและแกไขปญหาตาง ๆ ดวยตนเอง รวมทงศกยภาพในการจดการปญหาตาง ๆ รวมกนของชมชน ตลอดจนมโนทศนอน ๆ ทท าใหคนสามารถพงตนเอง สามารถด าเนนชวตไดอยางมศกดศร ภายใตอ านาจและความมอสระในการก าหนดแนวทางการด าเนนชวต ทรวมเรยกวา “เศรษฐกจพอเพยง” (Self-Sufficiency Economy)43 แตแทจรงแลว การเกดขนของวาทกรรมแหงความพอเพยง มลกษณะและวตถประสงคทแตกตางจากวาทกรรมความทนสมยอยางสนเชง เพราะในขณะทวาทกรรมแหงความทนสมยเปนปรากฏการณทเกดขนจากอ านาจภายนอกทสงผานเขามาเพอสรางภาพและใหความหมายตอความทนสมย โดยปดกนวาทกรรมอนทเคยมอยใหสญหาย และลบเลอนไป เพอตองการท าใหเกดการเปลยนแปลงตางๆขนในสงคมไทยตามวถทางทเคยเกดขนในประเทศตะวนตก แตการเกดขนของวาทกรรมแหงความพอเพยงกลบมรากฐานมาจากการทสงคมมทางเลอก และมสทธทจะก าหนดแนวทางการพฒนาดวยอ านาจและศกดศรของตนเอง ดวยเหตนจงอาจกลาวไดวา การเกดขนของวาทกรรมแหงความพอเพยง เปนการตอสเพอชวงชงอ านาจและสทธแหงการพฒนาของสงคมไทยนนเอง หากพจารณาแลวจะเหนไดวา เศรษฐกจพอเพยงเปนแนวคดทชแนะแนวทางการด ารงอย และปฏบตตนในทางทควรจะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดมของสงคมไทย เปนแนวคดทสามารถน ามาประยกตใชไดตลอดเวลา ทงในอดต ปจจบนและอนาคต และสามารถใชเปนแนวทางการพฒนาเพอกาวพนจากวกฤต และการพฒนาในสถานการณทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวภายใตกระแสโลกาภวตนดงเชนในปจจบนน เศรษฐกจพอเพยงยงเปนแนวคดทมองโลกเชงระบบทมลกษณะเปนพลวต (Dynamic) กลาวคอ มองวาสถานการณในโลกนนมการเปลยนแปลงเกดขนตลอดเวลา เนองจากความเชอมโยงของปจจยตาง ๆ ภายใตกระแสโลกาภวตน กระบวนการพฒนาตามแนวคดนจงควรมงผลทงในระยะสนและระยะยาว โดยเนนการรอดพนจากภยและวกฤตในแตละชวงเวลาเพอความมนคง และความยงยนของการพฒนาในมตตาง ๆ เชน มตทางธรรมชาต ทางสงคม และทางเศรษฐกจ อาจกลาวไดวา แนวคดเศรษฐกจพอเพยงเปนการยกระดบกระบวนทศนลกษณะหนงทเกดขนจากการพจารณาและวเคราะหสถานการณและความเปลยนแปลง ตลอดจนนโยบาย แนวทาง และวธการทเกยวของกบการพฒนา ตลอดจนผลทเกดขนตลอดชวงระยะเวลากวา 40 ปทผานมา ซงหมายความรวมถงการท

43อรสดา เจรญรถ, เรองเดม, หนา 11.

39

ชมชนและประเทศตางมความเชอมโยงกนมากขนภายใตโลกาภวตน และการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของเทคโนโลย วฒนธรรมและคานยมทางสงคมดวย หลกการส าคญของเศรษฐกจพอเพยงทมความชดเจนทสด อาจพจารณาไดจากปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทไดทรงพระราชทานพระบรมราชวนจฉย ความวา

เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยงหมายถงความพอประมาณ ความมเหตผลรวมถงความจ าเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดแตการเปลยนแปลงทงภายในและภารนอก ทงนจะตองอาศยความรอบร รอบคอบและระมดระวงอยางยงในการน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการด าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฏ และนกธรกจในทกระดบ ใหมส านกในคณธรรม ความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญาและความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด44

หากพจารณาแนวคดเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร โดยการวเคราะหความหมายดวยวธการจ าแนกวเคราะห (Parsing) ซงเปนหลกวธทางตรรกศาสตร ทท าความเขาใจความเชอมโยงของแตละขอความ และประโยคทอธบาย “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ท าใหสรปไดวา หลกการส าคญของเศรษฐกจพอเพยง มองคประกอบดานตางๆทสามารถน าไปใชเปนพนฐานในการพฒนากรอบทฤษฏทางเศรษฐศาสตรไดดงน45

44ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงพระราชทานพระบรมราช

วนจฉย และพระราชทานพระมหากรณาธคณในการปรบปรงแกไขและพระราชทานพระบรมราชานญาตใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเผยแพรเปนแนวทางปฏบตตอไป

45สถาบนไทยพฒน, มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ, Sufficiency Economy Initiative, คนวนท 15 มนาคม 2556 จากhttp://www. sufficiencyeconomy.com/2006/02/blog-post_02.html?m=0 คณลกษณะของเศรษฐกจพอเพยง

40

ความพอเพยง (Sufficiency) จะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ ไดแก 1) ความพอประมาณ 2) ความมเหตผล และ 3) ภมคมกนในตวทด กลาวคอ กจกรรมใดทขาดคณลกษณะใดคณลกษณะหนงไปกจะไมสามารถเรยกไดวาเปนความพอเพยง คณลกษณะทง 3 ประการ ประกอบดวย

1) ความพอประมาณ (Moderation) หมายถง ความพอดทไมมากเกนไปและไมนอยเกนไป ในมตตาง ๆ ของการกระท า เชน กจกรรมทางเศรษฐกจ การผลตและการบรโภค ทอยในระดบพอประมาณเพอน าไปสความสมดลและพรอมรองรบการเปลยนแปลง

2) ความมเหตผล (Reasonableness) หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอประมาณในมตตาง ๆ นน จะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยและขอมลทเกยวของ ตลอดจนผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระท านนอยางรอบคอบ

3) การมภมคมกนในตวทดพอสมควร (Self-Immunity) หมายถง การเตรยมตวพรอมรบผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากการเปลยนแปลงดานตาง ๆ เนองจากเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทมองโลกเชงระบบมลกษณะพลวตดงทกลาวขางตน การกระท าทจะสามารถเรยกไดวาพอเพยง จงมใชเพยงการค านงถงเหตการณและผลในปจจบนเทานน แตจ าเปนทจะตองค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล ภายใตขอจ ากดของความรทมอย และสรางภมคมกนในตวใหพอเพยงทจะสารารถพรอมรบกบการเปลยนแปลงได กลาวอกนยหนงคอ ระดบของความพอประมาณตองครอบคลมมตการจดการความเสยงเชงพลวต จงจะนบไดวาเปนระดบพอเพยงทสมบรณ

นอกจากน การพฒนาตามหลกการของเศรษฐกจพอเพยงยงตองอาศย “เงอนไขกรอบความร” (Set of Knowledge) ทจะน าไปสการตดสนใจในการประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจทอยในระดบพอเพยง ซงประกอบดวย 3 เงอนไข ไดแก

1) ความรอบร คอ มความรเกยวกบวชาการตาง ๆ อยางรอบดาน โดยครอบคลมเนอหาของเรองตาง ๆ ทเกยวของ เพอใชเปนพนฐานส าหรบการน าไปใชในโอกาส และเวลาทแตกตางกนออกไป

2) ความรอบคอบ คอ ความสามารถทจะน าความรและหลกวชาตาง ๆ เหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงสมพนธกน ประกอบการวางแผนกอนทจะน าไปประยกตใชในการปฏบตทกขนตอน

3) ความระมดระวง คอ ความมสตในการน าแผนปฏบตทตงอยบนหลกวชาการตาง ๆ เหลานนไปใชในทางปฏบต เพราะในความเปนจรงแลว สถานการณเปลยนแปลงตลอดเวลา ดงนน การน าความรและความรอบคอบมาใชจงตองอาศยความระมดระวง ใหรเทาทนเหตการณทเปลยนแปลงไปดวย การพฒนาตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง นอกจากจะมเงอนไขกรอบความรแลว ยงตองอาศย “เงอนไขคณธรรม” (Ethical Qualifications) ทจะตองเสรมสรางใน 2 ดานไดแก

1) ดานจตใจและปญญา โดยเนนความรคคณธรรม กลาวคอ ตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต และมความรอบรทเหมาะสม

2) ดานการกระท า หรอแนวทางการด าเนนชวต โดยเนนความอดทน ความเพยร สตปญญาและความรอบคอบ

41

ทงน มกลมเปาหมายทเนนเปนพเศษในการเสรมสรางเงอนไข 2 ดานขางตน คอเจาหนาทของรฐ นกทฤษฏ และนกธรกจในทกระดบ เนองจากการกระท าใด ๆ ของคนกลมนสามารถกอใหเกดผลกระทบในสงคมวงกวางได

การน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช จะสงผลใหเกดทง วถการพฒนา (Development Path) และผลของการพฒนา (Development Goal) ทสมดลและพรอมรบตอการเปลยนแปลง กลาวคอ ความพอเพยง เปนทงวธการทค านงถงความสมดลพอประมาณอยางมเหตผล และการสรางภมคมกนทเหมาะสม ในขณะเดยวกนกน าไปสผลของการกระท าทกอใหเกดความสมดล และพรอมรบตอความเปลยนแปลงตอไป ความสมดลและการพรอมรบตอการเปลยนแปลงในทนหมายถง ความสมดลในทกดาน ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และความร รวมไปถงเทคโนโลย ในขณะเดยวกนความสมดลของการกระท าทงเหตและผลทเกดขนในมตของเวลา กจะน าไปสความยงยนของการพฒนา หรอความด ารงอยอยางตอเนองของทนในดานตาง ๆ ไมวาจะเปนทนทางเศรษฐกจ ทนทางสงคม ทนทางสงแวดลอม ทนทางปญญาและวฒนธรรม ภายใตกระแสโลกาภวตน และความเปลยนแปลงตาง ๆ รวมทงเกดความพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางตอผลกระทบจากทงทางดานวตถ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอก

หากพจารณาโดยรวมแลวจะเหนไดวาแนวคดทางสายกลาง เปนหวใจส าคญของปรชญาทน ามาใชในการบรหารและพฒนาเศรษฐกจ เพอใหกาวทนตอโลกแหงการเปลยนแปลงในยคโลกาภวตน กลาวคอ ยทธศาสตรการพฒนาตามแนวคดเศรษฐกจพอเพยงไมใชเปนการปดประเทศอยางสนเชง แตกไมใชการเปดเสรอยางเตมทโดยไมมการเตรยมความพรอมของคนและสงคมในการเขาสกลไกตลาด รวมทงไมใชการอยอยางโดดเดยวหรอพงพงภายนอกหรอคนอนทงหมด แตเนนความคดและการกระท าทจะพงตนเองเปนหลกกอนทจะพงคนอน ทางสายกลางในทนจงหมายถง วธการหรอการกระท าทพอประมาณบนพนฐานของความมเหตผล และสรางภมคมกน ซงในทสดแลวจะน าไปสการพฒนาแบบเศรษฐกจพอเพยงทเปนทงแนวทางการแกไขปญหาเพอใหรอดพนวกฤต และท าใหสงคม ประเทศสามารถด ารงอยไดอยางมนคง (Security) และยงยน (sustainable) ภายใตกระแสโลกาภวตนและความเปลยนแปลงตางๆ (ยายมาจากบทท 2 ตามค าแนะน าของ อ.บรรเจด)

3.5 ขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง

การจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน ส านกงานเขตวงทองหลางไดก าหนดขนตอนการด าเนนการไว 9 ขนตอนดวยกน ตามขนตอนทถกก าหนดโดยส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร คอ 1) คดเลอกแกนน าชมชนและอบรมเปนวทยากรกระบวนการ 2) จดเวทเรยนรและสรางความเขาใจ 3) ส ารวจขอมลและวเคราะหขอมล 4) ยกรางแผนชมชนฯ 5) จดเวทประชาพจารณ 6) น าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขต 7) ส านกงานเขตเสนอแผนตอส านกพฒนาสงคม 8) อนมตแผนและน าสการปฏบต และ 9) ตดตามประเมนผล โดยมรายละเอยดดงตอไปน

42

ขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นน เรมจากคดเลอกแกนน าชมชนและอบรมแกนน าชมชนดงกลาวใหเปนวทยากรกระบวนการ เพอใหไดชมชนทมความพรอมในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และมความรความสามารถในการเปนวทยากรกระบวนการในการด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอไป และด าเนนการจดเวทเรยนรและสรางความเขาใจ เพอประชมชแจง จดทมผน าและวทยากรกระบวนการเปนคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เชญประชาชนในชมชนทงหมดเขารบฟง ท าความเขาใจ รบรและรบทราบแนวทางการด าเนนงานในเรองการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงโดยละเอยด เพอเปนการกระตนใหเกดการมสวนรวมของประชาชนภายในชมชน

จากนนกท าการส ารวจขอมลและวเคราะหขอมล เพอใหไดขอมลตางๆตามทตองการ เชน ขอมลทางกายภาพ ดานสาธารณปโภค ทรพยากรบคคลในชมชน เปนตน แลวน าเสนอข อมล ขอเทจจรงจากการส ารวจ ชวยกนคนหาปญหา คดหาสาเหตแหงปญหา สรป รวบรวมขอมลในแตละขนตอนของการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และประเมนผล รวมถงศกษาดงานชมชนทประสบความส าเรจใหเกดการเรยนร เมอเกดการเรยนรแลว ขนตอนตอไปกคอการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทสามารถแกไขปญหาตางๆทเกดขนภายในชมชนในแตละดาน จดหมวดหมในแผน โดยมการก าหนดรายละเอยดทงดาน ยทธศาสตร/แผนงาน/กจกรรม/ขนตอนการด าเนนงาน/ผรบผดชอบและงบประมาณ ทงน ควรตองมการจดล าดบความส าคญของแผนงาน โครงการในแตละยทธศาสตรดวย เพอความสะดวกในการด าเนนงานในแตละขนตอน

เมอท าการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเสรจแลว กถงขนตอนของการจดเวทประชาพจารณ เพอชแจง น าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจดท าขน และตรวจสอบ เพมเตม ทบทวน ปรบปรง และใหขอเสนอแนะในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดงกลาว เพอใหมการลงมตใหความเหนชอบในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงฉบบรางน เพอน าเสนอแผนชมชนพ งตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนตอส านกงานเขต เพอน าเสนอใหคณะกรรมการอ านวยการแผนชมชนระดบเขต พจารณาความเปนไปไดและความเหมาะสม เมอคณะกรรมการอ านวยการแผนชมชนระดบเขตไดพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และเหนวามความเหมาะสม และสมควรไดรบการอนมตแผน ทางส านกงานเขตกจะเสนอแผนตอส านกพฒนาสงคม เพอใหคณะกรรมการกลนกรองแผนชมชน ส านกพฒนาสงคมพจารณาความเหมาะสม พรอมเอกสารประกอบการของบประมาณตอไป

เมอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดงกลาวไดรบอนมตจากส าน กพฒนาสงคมแลว กถงขนตอนของการน าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปสการปฏบต โดยส านกพฒนาสงคมเสนองบประมาณใหกบส านกงานเขต เพอใหชมชนด าเนนการตามแผนทก าหนด และขนตอนสดทายกคอการตดตามประเมนผล โดยใหชมชนรายงานผลการด าเนนงานตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหส านกงานเขตทราบ ส านกงานเขตตรวจสอบความถกตองและรายงานส านกพฒนาสงคม ซงส านกพฒนาสงคมรวบรวมน าเสนอผบรหารทราบตอไป

43

3.6 ผลการด าเนนงานตามโครงการชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง46

โครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน มการประเมนผลการด าเนนงานทง 3 ระยะ คอ ระยะท 1 (พ.ศ.2548-2549) ระยะท 2 (พ.ศ.2550) และระยะท 3 (พ.ศ.2551) ซงมรายละเอยดของผลการประเมนดงตอไปน

ระยะท 1 (พ.ศ.2548-2549) ใชชอวา “โครงการแผนชมชนพงตนเอง” เนนการสรางความรความเขาใจเรองแผนชมชน และสรางวทยากรกระบวนการ (Facilitator) ทสามารถอ านวยการแบบมสวนรวมใหเกดการรวมตวกนของคนในชมชนเพอท าแผนชมชน และกระตนใหเกดบรรยากาศของการเรยนรแบบมสวนรวมของทกฝายเพอใหเกดแผนชมชน ซงสามารถแกไขปญหาชมชนและตรงกบความตองการของชมชนอยางแทจรง มกจกรรมการฝกอบรมทชอ “โครงการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชน” กลมเปาหมาย คอ นกพฒนาชมชนและแกนน าชมชนของเขตตาง ๆ ทง 50 เขต ในกรงเทพมหานคร

ซงจากการฝกอบรมโครงการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชน นนไดเกดผลทงเชงปรมาณ และเชงคณภาพ ดงน ผลเชงปรมาณ นนท าใหไดวทยากรกระบวนการจากเจาหนาทพฒนาชมชนและเจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผนจากส านกงานเขต 50 เขต จ านวน 520 คน สวนผลเชงคณภาพนน กอใหเกดความเขาใจแกผเขารวมการฝกอบรมในระดบทด โดยสามารถแยกแยะปจจยการท างานทผานมาวามอปสรรคอะไรใน 4 มต คอ 1) ชมชน 2) นโยบาย 3) การบรหารจดการ และ 4) นกพฒนาชมชน โดยมความเหนรวมกนวา อปสรรคทเปนหวใจส าคญของการพฒนาทผานมา คอนโยบายทเรงรด เนนปรมาณ และขาดขวญก าลงใจของนกพฒนา นอกจากน ผเขารวมยงเขาใจในปจจยการสรางแผนชมชนแบบมสวนรวมใหเกดผล คอตองตอบสนองความตองการทเปนปญหารวมของชมชน รขอมลชมชนทกดานอยางแทจรง มการเอออ านวยใหเกดแผน กระตน สงเสรม สนบสนน ปจจยภายนอกและภายในอยางตอเนอง และมแกนน าชมชนทม งมนท างาน

อยางไรกตาม การฝกอบรมยงชวยใหเหนจดด จดดอย ของการท าแผนชมชนแบบมสวนรวม โดยมขอสงเกตในการไปจดท าแผนชมชนรวมกนวา ตองตระหนกถงบรบทความสอดคลอง ความขดแยง และความตองการกบการปฏบตจรง ตองเขาใจงาย มกรอบเวลา นโยบายทชดเจน แตไมเรงรด มระบบการท างานแบบคณะกรรมการเฉพาะเรองนขนมา

สวนในดานของแกนน าชมชน ของกรงเทพมหานครนน มผลในเชงปรมาณ คอ ไดวทยากรกระบวนการจากแกนน า หรอตวแทนชมชน จาก 210 ชมชน รวม 500 คน ทไดรบการฝกฝนใหมความร ความสามารถในการด าเนนการตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจ

46กรงเทพมหานคร, ส านกพฒนาสงคม, กองการพฒนาชมชน, รายงานการศกษาตดตาม

ประเมนผลการด าเนนงานแผนชมชนพงตนเอง ตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (กรงเทพมหานคร: โครงการวทยาลยการเมอง สาขาวชารฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2552).

44

พอเพยงตอไป สวนผลในเชงคณภาพนน ผเขารวมหรอผน าชมชนไดแลกเปลยนความร ประสบการณในดานการท างานชมชน เขาใจแนวคด หลกการและไดฝกปฏบตออกแบบกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวม และไดเรยนรการท าแผนชมชน โดยกระบวนการรวมคด และวเคราะหเปาหมาย กระบวนการ ปจจยความส าเรจ โดยมขอมงเนนวา แผนชมชนพงตนเองฯเปนเครองมอขยายงานเดม หรอตองการบรณาการกจกรรมหรอแผนงานทมอยเดมในชมชน หรอแผนชมชนซงชมชนไดท างานกบหนวยงานอน นอกจากนตองเชอมโยงคนทงชมชน เจาหนาทพฒนาชมชน รายการ เอกชน และภาคอนๆเขามามสวนรวมตองแตตน โดยเรมตนจากปญหาของชมชน ส ารวจทกชมชนทมแลวน าไปสการจดเวทรวมกน ทงเวทชมชนและเครอขายชมชน ทจดตามบรบทวฒนธรรมการท างานของชมชนทมอยเดมแลว ทงนผเขารวมยงตระหนกอกวา การหนนเสรมดานงบประมาณในการปฏบตการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงถอเปนเรองส าคญ

ในการปฏบตการจรงในระยะท 1 (2548-2549) นน ในชวงฝกอบรมวทยากรกระบวนการจะแยกจดคนละครงกนระหวางพเลยง คอ เจาหนาทพฒนาชมชน กบวทยากรกระบวนการจากแกนน าชมชน ซงท าใหการปฏบตงานจรงในบางชมชนไมประสานกนไดดเทาทควร และในหลายชมชนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกประสบความส าเรจดวยด อยางไรกด ยงมขอตดขดในการจดกระบวนการการมสวนรวมในเรองทกษะการพด และการน าเสนออยบาง

การปฏบตงานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มคณะท างาน 2 คณะคอ คณะท างานจดท าแผนระดบชมชน และคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต ซงมองคประกอบทหลากหลายในความรวมมอทง 2 คณะ แตยงมการด าเนนการไมตรงตามบทบาทหนาท และบางสวนยงรสกเปนลกษณะงานฝากอยบาง อยางไรกตาม เพราะเปนการปฏบตงานในปแรก ซงมลกษณะของการเรยนรจากการลงมอท า การประสานเชอมโยงขอมลและการพจารณาเหนชอบกลนกรองโครงการ ยงยดระเบยบของกรงเทพมหานครเปนหลก แตคณะท างานทง 2 ชดกไดผานความเหนชอบแผนชมชนพงตนเองออกมาส าเรจรวม 205 ชมชน จาก 50 เขต ตอจากนนจงเปนขนตอนของการเสนอขอรบการสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานทเกยวของตอไป

จากการด าเนนงานตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในระยะท 1 (พ.ศ.2548-2549) นน ไดมปญหา อปสรรค เกดขนอยหลายดานดวยกน คอ การทมหนวยงานทเกยวของหลายหนวยงาน เชน ส านกพฒนาสงคม ส านกงานเขต และชมชน ซงจะกลาวในรายละเอยดตอไป คอ

ส านกพฒนาสงคม ซงมหนาทในการจดท าแผนชมชน ยงใหขอมลดานทเกยวกบงบประมาณ และระบบหรอกลไกการตดตามการด าเนนงานโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทขาดความชดเจน ส านกงานเขต ซงมหนาทในการสงผานขอมลและขาวสารในเรองโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงบางส วนยงขาดความชดเจน และมการพบปะพดคยลงพนทนอย ในบางพนทความรความเขาใจในเรองการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของเจาหนาทพฒนาชมชนและสวสดการสงคมยงไมเพยงพอ และไมชดเจน อาจเนองมากจากอยในระยะเรมโครงการแผนชมชนพ งตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงท าใหถกจดล าดบความส าคญอยในเรองทายๆของการท างาน สงผลตอการท างานสนบสนนชมชนเพอใหเกดความส าเรจในการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯในภาพรวมและ

45

ดวยนโยบายทเรงรดและขอจ ากดดานระเบยบขอบงคบตางๆ ท าใหเกดสภาพทท าใหเจาหนาทพฒนาชมชนซงเปนผเขยนแผนใหชมชน เขยนแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหกบชมชนออกมาโดยยงไมสามารถแกไขปญหาการพฒนาชมชนได ซงในความเปนจรงตองเปนการท างานรวมกนของทงฝายชมชนและฝายเจาหนาทพฒนาชมชน ทท าหนาทในการหนนเสรมการท างาน และสงเสรมการเรยนรใหแกชมชน สวนฝายชมชน กยงขาดความพรอมและความเขาใจในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ท าใหมผลตอคณภาพแผนชมชนพงตนเองดงกลาว ระเบยบทางราชการบางประการมผลตอการด าเนนงานแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เชน การจดซอจดจาง และวธการงบประมาณ คณะกรรมการชมชนกขาดการยอมรบ และขาดการด าเนนการอยางตอเนอง

กลาวโดยสรปกคอ ปญหาและอปสรรคในการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในภาพรวมคอ การสอสารท าความเขาใจในรายละเอยดการปฏบตทจะสอดคลองกนทง 3 สวน คอ ชมชน ส านกงานเขต และส านกพฒนาสงคม และความชดเจนของกรอบเวลา ระเบยบของทางราชการในการอนมตโครงการ ยงอยในชวงปแรก ซงยงไมเชอมประสานทงความเขาใจและการรวมท างานทเปนกลไกในการสนบสนนทดพอ อกทงการใหความส าคญเชงปรมาณมากกวากระบวนการเรยนรในชมชน และการผลกดนทางนโยบายยงไมเขมแขงพอ ซงเขาใจไดวาเปนเรองใหมของทง 3 ฝาย

การประเมนผลโครงการแผนชมชนระยะท 2 (พ.ศ.2550) ใชชอวา “โครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง” เนองจากไดมการเพมเตมเนอหาเรองหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเขามาใชเปนฐานคดในการพฒนาชมชน โดยการด าเนนงานระยะนไดมการปรบปรง เพมเตมกระบวนการ การตดตามและสนบสนนบทบาทพเลยงรวมกบส านกงานเขต และเพมกจกรรมประชาสมพนธ การยกรางแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง การเสวนาชมชน และสมชชากรงเทพมหานครเขามา แตยงคงเนนเนอหาการสรางวทยากรกระบวนการ และกรอบแนวคดเชนเดยวกบระยะท 1 (พ.ศ.2548-2549) ซงเกดผลดงน คอ 1) กจกรรมรวมพลงสงคม สรางกรงเทพฯเมองนาอย 2) กจกรรมการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชน ส าหรบผน าชมชน 3) กจกรรมรวมพลงยกรางแผนชมชนพงตนเอง 4) กจกรรมเวทเสวนาชมชน 5) กจกรรมสมชชาชมชนกรงเทพมหานคร 6) กจกรรมการจดท าสอเพอการประชาสมพนธโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และ 7) กจกรรมการจดท าสอเพอการประชาสมพนธโครงการฯ ซงจะกลาวโดยละเอยดดงตอไปน คอ

กจกรรมรวมพลงสงคม สรางกรงเทพฯเมองนาอย นน มผเขารวมกจกรรมทงสน 800 คน จากผเขารวมกจกรรม ประกอบดวย ผอ านวยการเขต ผชวยผอ านวยการเขต สงราชการฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ประธานประชาคมเขต ประธานสภาวฒนธรรมเขต ประธานชมชนระดบเขต ตวแทนชมชนผเขารบการอบรมวทยาการกระบวนการชมชนละ 1 คน จะเหนไดวา แมงานกจกรรมนจะถกวางไวเปนลกษณะงานเปดตวประชาสมพนธโครงการ แตหากดจากรายละเอยดของงานทไดจดใหมการปาฐกถาพเศษเรอง “การพฒนาเมองบนหลกเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร” และการอภปรายเรอง “การน าแนวทางเศรษฐกจพอเพยงสวถชวตแบบเมอง” จากตวแทนหลายฝาย นน นอกจากจะเปนการรวมคนเพอแสดงพลงแลว ยงมการใหการเรยนรดาน

46

เนอหาทอยในประเดนของโครงการ คอ การน าเอาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาเปนฐานคดส าคญในการด าเนนชวตใหมความสขในบรบทของชมชนเมองอกดวย ท าใหเกดประโยชนอยางมากตอการด าเนนงานตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงในอนาคต

สวนในดานของกจกรรมการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชน ส าหรบผน าชมชนนน มผเขารวมกจกรรมในครงน จ านวน 1,500 คน ไดแก ผน าชมชนจากชมชนเปาหมาย จ านวน 500 ชมชน ชมชนละ 3 คน กอใหเกดผลสะทอนทดจากการกระบวนการขบเคลอนแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ แกนน าไดความร และเรยนรขนตอนการท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง ท าใหเขาใจสภาพชมชน และใหความส าคญในการส ารวจขอมล การมสวนรวม ปญหาและฐานทนชมชนมากขน มองเหนทศทางการขบเคลอนและการเปลยนแปลงไปในทศทางทด เกดเครอขายแลกเปลยนความรระหวางผน าชมชนดวยกน

กจกรรมรวมพลงยกรางแผนชมชนพงตนเอง กถอเปนอกกจกรรมหนงทมผเขารวมมากพอสมควร โดยจากตวแทนชมชนละ 10 คน จาก 500 ชมชน ภาครฐประกอบดวยผบรหารทเกยวของกบส านกพฒนาสงคม นกพฒนาชมชนจากส านกเขตทรบผดชอบชมชนทเขารวม สวนอนๆทเกยวของกบแผนงานชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง ทมงานวทยากรประกอบดวยนกพฒนาชมชน เจาหนาทฝายการคลง เจาหนาทฝายโยธา จากส านกงานเขตทดแลงานแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของชมชนทเขารวม และทมวทยากรเครอขายภาคประชาชน กอใหเกดการทบทวนตรวจสอบการด าเนนงานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงของแตละชมชนในทศทางทถกตอง และไดส ารวจปญหาอปสรรค ท าความเขาใจในเรองระเบยบการเงนการคลง และขอกฎหมายเกยวกบงานโยธา ซงมความส าคญตอการเขยนแผนและการขออนมตแผนของชมชน จากขอมลทไดเรยนรน าไปสการปรบปรงแกไขแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหถกตองกอนน าเสนอสเวทประชาพจารณตอไป นอกจากนยงเกดการแลกเปลยนเรยนรปจจยความส าเรจในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง จากชมชนทประสบความส าเรจดวย

กจกรรมเวทเสวนาชมชน มผเขารวมจากตวแทนผน าชมชนจาก 200 ชมชนทไดรบการอบรม วทยากรกระบวนการในโครงการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชนเมอป 2458 และจาก 500 ชมชน ทเขาอบรมในป 2550 จ านวนรวมประมาณ 800 คน กอใหเกดการรวมคด วเคราะหปญหา และคนหา ฟนฟฐานทนชมชนเมองรวมกน เหนความส าคญของทนในมตอ นๆ โดยเฉพาะประเดนทนชมชนเรองการพฒนาเดก เยาวชนและครอบครว ซงครอบครวเปนฐานทนส าคญในการขบเคลอนการพฒนาและสรางคณภาพของบคคล ชมชนและสงคมประเทศชาต มใชเงนเปนฐานทนของชมชนเพยงอยางเดยว เกดความคดใหมแกครอบครวในชมชน เรองการใหความส าคญเกยวกบกจกรรมการดแลแกไขปญหาดานเดก เยาวชนและครอบครว และรเรมท าอยางตอเนองทนท และเกดการปรบปรงแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงของชมชน โดยเพมความส าคญในการสงเสรมสถาบนครอบครว และรวมรณรงคสรางเวทชาวบานใหเขาใจถงหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และจะมงมนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงใหส าเรจ

47

กจกรรมสมชชาชมชนกรงเทพมหานคร มผเขารวมประมาณ 2,000 คน จาก 700 ชมชนเปาหมายในป 2548-2550 และจากผบรหารของส านกงานเขตและหวหนาฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม จากทกส านกงานเขต เจาหนาทท เกยวของ ผน าชมชน 80 ชมชน ทเขารวมด าเนนการเปนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร ชมชนละ 1-2 คน และผน าชมชนทยงมไดเขารวมจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง อกชมชนละ 1-2 คน มการน าเสนอบทเรยนความส าเรจในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยคดเลอกมาน าเสนอในรปแบบนทรรศการมชวต จาก 20 ชมชน และเปดโอกาสใหภาคประชาชนไดน าเสนอขอคดเหน และขอเสนอแนะตอกรงเทพมหานคร ในการขบเคลอนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง โดยน าเสนอ 5 ดานคอ 1) ชมชนกบการแกปญหายาเสพตด 2) ชมชนกบการพฒนาเดก เยาวชนและครอบครว 3) ชมชนกบความปลอดภยในชวตและทรพยสน 4) ชมชนกบการพฒนาสงแวดลอมภายในและรอบชมชน และ 5) ชมชนกบการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาสวถชวตชมชน ขอเสนอสมชชาเปนขอเสนอเพอการขบเคลอนกระบวนการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง ทงตอชมชนเอง ตอกรงเทพมหานครและหนวยงานภาครฐและภาคการพฒนาทเกยวของ

กจกรรมการจดท าสอเพอการประชาสมพนธโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง กอใหเกดการเรยนรผานสอโปสเตอร ความรเรองแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงใน 2,000 ชมชนของกรงเทพมหานคร จ านวนทงหมด 30,000 แผน เกดการเรยนรผานสอแผนพบ ความรและประสบการณการท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง เผยแพรในชมชน จ านวน 30,000 ชด เกดการเรยนรผานชดนทรรศการเคลอนท “เนอหางานแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง” จ านวน 2 ชด และ เกดเครองมอสรางการมสวนรวมทชวยใหแกนน าท างานไดสะดวกขน และคนในชมชนเกดการรบรเรองการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง กระตนใหการด าเนนงานแผนชมชนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงสะดวกและเขาใจกนในวงกวาง และเกดการเขารวมมากยงขน

สวนเรองของการตดตามประเมนผลเพอการพฒนาโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงนน เปนการประเมนผลเพอพฒนาโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงทผานมา ชวงเวลาการประเมนคาบเกยวในระยะท 1 และระยะท 2 (พ.ศ.2548-2550) ซงเปนการประเมนจากนกวชาการภายนอก (มหาวทยาลยธรรมศาสตร) ซงไดรายงานการประเมนผลการด าเนนงานแผนชมชนตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง 1 ฉบบ ซงจดท าการประเมนผลการด าเนนงานโดยมหาวทยาลย ธรรมศาสตร โดยกอใหเกดการส ารวจจดแขงและจดออน อนน าไปสการคนพบแนวทางในการพจารณาปรบปรงแกไขโครงการฯ โดยมขอเสนอเพอกรงเทพมหานครในฐานะเจาของโครงการไดพจารณาเปน 3 ทางเลอก คอ 1) ท าตอแตปรบเปลยนกระบวนการ 2) ชะลอโครงการ และ 3) ท าใหแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงเปนเพยงงานหรอกจกรรมการพฒนา

ปญหาและอปสรรคในระยะท 2 (พ.ศ.2550) นน จากขอมลรายงานการประเมนผลการด าเนนงานแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง ตามโครงการแผนชมชน

48

พงตนเอง ในระยะท 1 นน ปญหาอปสรรคไดถกน ามาแกไขและพฒนาในบางสวน โดยมการเพมเตมกจกรรมการประชาสมพนธ การรณรงค และเพมเตมความรใหมๆในการท างานใหกบแกนน าชมชนในเชงลกมากขน ผานงานเสวนาชมชน ซงไมไดมอยในรายงานการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง แตอยางไรกตาม ปญหาและอปสรรคในระยะท 2 กยงคงมอยในลกษณะเดยวกนกบปแรก กลาวโดยสรปคอ การแปรนโยบายหลกการทดมาเปนการปฏบตการท เกดผลเออใหชมชนจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงไดอยางสอดคลองกบบรบทของวถชมชนเมอง บรบทของระเบยบกรงเทพมหานคร สอดคลองกบปรมาณงานทบคลากรรบผดชอบงานนไดรบ เพอใหสามารถเกาะตด ผลกดนงานไดอยางเตมท นอกจากน ปญหาและอปสรรคทพบคอ การเนนปรมาณมากกวาคณภาพของโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง ซงในเรองนสามารถท าความเขาใจไดวา คณภาพเปนเรองระยะยาวทจะเกดขนไดจากความตอเนองของการท างาน

การด าเนนโครงการแผนชมชนพงตนเองในระยะท 3 (พ.ศ.2551) ใชชอวา “โครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” มการด าเนนกจกรรมเหมอนระยะท 2 และไดเพมเตมกจกรรมในกระบวนการขบเคลอนแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงขนมา คอ การสมมนาหวหนาฝายพฒนาชมชน ฝายการคลง ฝายโยธา 50 ส านกงานเขตของกรงเทพมหานคร เพอบรณาการความรวมมอฝายทมบทบาทส าคญในการจดท าแผนของชมชน และกจกรรมทเกดจากการขบเคลอนแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง หลงจากการอบรมวทยากรกระบวนการแกผน าชมชน โดยการคดเลอกคณะกรรมการรนซงเปนตวแทนจาก 50 เขต เขตละ 5 คน น าไปสการเปนเครอขายชมชนขบเคลอนแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยกจกรรมในระยะท 3 (พ.ศ.2551) นมทงสน 6 กจกรรม ดงนคอ 1) กจกรรมการสมมนาหวหนาฝายพฒนาชมชน ฝายการคลง ฝายโยธา 50 ส านกงานเขตกรงเทพมหานคร 2) กจกรรมการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชน โดยการอบรมวทยากรกระบวนการแกผน าชมชน 3) กจกรรมเวทเสวนาชมชนกรงเทพมหานคร (Bangkok Community Forum) 4) กจกรรมรวมพลงชมชนสรางกรงเทพฯเมองนาอย ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 5) กจกรรมรวมพลงยกรางแผนชมชนฯ และ 6) กจกรรมจดท าสอสงพมพเผยแพรความรเรองแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรงเทพมหานคร โดยจะกลาวในรายละเอยด ดงตอไปน

กจกรรมการสมมนาหวหนาฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ฝายการคลง และฝายโยธา 50 ส านกงานเขตกรงเทพมหานคร กจกรรมนเกดขนเนองมาจากการสมมนาหวหนาฝายพฒนาชมชนในป 2550 มขอเสนอจากทประชมหวหนาฝายพฒนาชมชนวา ควรใหฝายการคลงและฝายโยธา เขามารวมรบรการด าเนนงานของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในฐานะททงสองฝายนนตองมบทบาทส าคญในเรองระเบยบการเงนการคลง และขอกฎหมายเกยวกบงานโยธา ซงเกยวของกบการขออนมตแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพราะความส าเรจของจดจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน ขนอยกบความรวมมอของฝายการคลงและฝายโยธาดวย มผเขารวมการสมมนา 170 คน จากหวหนาฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ฝายการคลง และฝายโยธา ผแทนส านกอนามย ส านกปองกนและบรรเทาสาธารณภย ส านกการคลง และเจาหนาททเกยวของ โดยกอใหเกดการทบทวนแลกเปลยนบทเรยน

49

การพฒนาชมชนดวยกระบวนการแผนชมชน และแลกเปลยนกระบวนการพฒนาแกนน าชมชนสการสรางชมชนเขมแขง อกทงเพอท าความเขาใจบทบาทหนาทตางๆของทกฝายทเกยวของ และเกดการกระชบความสมพนธของทง 3 ฝาย อนจะน าไปสการบรณาการความรวมมอของทง 3 ฝาย ในการเอออ านวยใหแกนน าชมชนสามารถขบเคลอนกระบวนการชมชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไดส าเรจตามเปาหมายอยางเหมาะสมตามบทบาทของแตละฝาย เกดการศกษาดงานแลกเปลยนเรยนรกบชมชนทประสบผลส าเรจในการใชแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการพฒนาชมชน คอ ต าบลหวยเขยง อ าเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร เปนกรณศกษาดงานในครงน โดยจดการสมมนาศกษาดงาน สามารถสงเคราะหปจจยความส าเรจ และหาจดเชอมความส าเรจของการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงวา ชมชนแตละชมชนมแผนชมชนตามธรรมชาตอยแลว การด าเนนงานแผนชมชนตามการสนบสนนจากหนวยงานภายนอกชมชนตองท างานใหสอดคลองกบแผนชมชนตามธรรมชาต ทงเปาหมาย ระยะเวลา ขนตอนการมสวนรวม ความพรอม ความรวมมอของชมชน แผนชมชนทสนบสนนโดยองคกรควรหนนเสรม และเตมเตมสวนทขาด มใชไปทดแทนแผนชมชนตามธรรมชาตเดม เพอปลายทางสดทายคอคนในชมชนพรอมทจะลงมอท าดวยตนเอง ส าหรบจดเชอมความส าเรจของการท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาส งานพฒนาชมชนกรงเทพมหานครคอ ทง 3 ฝายตองมองเหนปญหาทแทจรงของชมชน โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการท างาน ประสาน สนบสนน ผลกดนแผนชมชนฯอยางตรงจด ยดผลเปาหมายและผลประโยชนของชมชนเปนหลกคอ ชมชนพงตนเองจนสามารถพฒนาคณภาพชวตทดขนได คนในชมชนเกดความเปนเจาของแผนและเปนเจาของบชมชนในระยะยาว ลดภาระของเจาหนาทในการด าเนนงานพฒนาดานตาง ๆ ลง

กจกรรมการพฒนาศกยภาพและกระบวนการเรยนรสแผนชมชน โดยการอบรมวทยากรกระบวนการแกผน าชมชน มผเขารวม 1,500 คน จาก 500 ชมชน โดยการอบรมรอบน นอกจากจะเกดวทยากรกระบวนการในการจดท าแผนในแตละเขตแลว ยงท าใหผเขารวมเขาใจแนวทางขนตอนการจดท าแผนชมชนทสอดคลองกบชมชนในกรงเทพมหานคร พรอมทงยงมการเชอมประสานเรยนรในลกษณะเครอขายชมชนในการขบเคลอนแผนชมชนฯ จนเกดการจดตงเครอขายชมชนขบเคลอนแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มคณะกรรมการเครอขายในแตละรนของการฝกอบรมการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ท าหนาทประสาน เรยนร ปรกษา และหนนเสรมก าลงใจซงกนและกน ทงในชมชนและระหวางชมชน

อยางไรกตาม จากการทบทวนการฝกอบรมในแตละรนทง 2 ระยะทผานมา ไดขอสรปวา การจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ใหประสบความส าเรจนอกจากน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชแลว ในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงผน าชมชนตองยดหลกการมสวนรวมของคนในชมชน โดยเฉพาะการมสวนรวมในกระบวนการเรยนร ดงนน การจดกระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมใหแกสมาชกในชมชนไดรวมกนคนหาวา อะไรคอปญหา ความตองการ ความจ าเปนของชมชน ถอเปนรากฐานส าคญของการแกไขปญหาและพฒนาชมชน จงไดจดท ากจกรรมเสรมในการท าแบบส ารวจความคดเหนเรองปญหาชมชนและการแกไขปญหา ซงผลจากการส ารวจท าใหเหนวา เรองทชมชนหวงใยวาเปนปญหาส าคญกบเรองทชมชนลงมอท าการแกไขปญหาไมสอดคลองกน

50

กจกรรมเวทเสวนาชมชนกรงเทพมหานคร (Bangkok Community Forum) เหตผลส าคญของการจดเวทเสวนาชมชนในครงน นอกจากจะมเปาหมายเหมอนระยะท 2 แลว ยงมเปาหมายเพอปรบกระบวนทศนของผน าชมชนในเรองของการพฒนาทใชฐานทนของชมชนเปนหลก พงตนเองใหไดมากทสดมากกวาการใชเงนเปนปจจยหลก เปนตวตงในการพฒนา ซงการปรบประบวนทศนนจะน าไปสการพฒนาทเขมแขงและยงยน

จากผลการส ารวจการด าเนนงานพฒนาของชมชนเปาหมายในระยะท 3 นพบวา เรองทชมชนหวงใยเปนเรองทตองไดรบการพฒนาเปนเรองดวนนนตรงกนขามกบเรองทชมชนไดท า น ามาซงการออกแบบด าเนนการเสวนาใน 3 ประเดน คอ 1) ชมชนพงตนเองบนรากฐานทนของชมชน 2) ชมชนพงตนเองดแลลกหลานใหเตบโตอยางมคณภาพ และ 3) ชมชนพงตนเองสรางครอบครวในชมชนใหเขมแขง มผเขารวมเปนผน าชมชนทผานการอบรมวทยากรกระบวนการในป 2551 จ านวน 900 คน ผลทเกดขนจากการจดเสวนาครงนพบวา ผน าชมชนไดเสรมความร เหนความส าคญของการพฒนาคนซงเปนทนส าคญทสดของชมชน การรจกเขาใจทนของชมชน และน ามาปรบใชอยางเหมาะสม ไดรกษาเปาหมายและทศทางการพฒนาชมชนไปสการพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จากการทคณะกรรมการตาง ๆ มารวมกนในเวทการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและไดรบรความคบหนาของทกฝาย ไดแก ผน าชมชน เจาหนาทพฒนาชมชน คณะผจดกระบวนการเรยนรในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของแตละชมชน การพดคยเรองความกาวหนาในการจดท าแผนชมชนฯนนมสวนชวยกระตนใหเกดการเรยนรรวมกนและมงมนในการท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหสอดคลองกบปญหาทแทจรงของชมชน

กจกรรมรวมพลงชมชนสรางกรงเทพฯ เมองนาอย ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมผเขารวมทงสน 1,600 คน ประกอบดวยผอ านวยการเขต หวหนาฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม หวหนาฝายการคลง หวหนาฝายโยธา ผน าชมชนตามโครงการป 2549 ซงเปนระยะท 1 จ านวน 210 ชมชน ชมชนละ1คน และผผานการอบรมวทยากรกระบวนการป 2551 ซงเปนระยะท 3 จ านวน 500 ชมชน และเจาหนาททเกยวของ มการประชาสมพนธและรณรงคเรองแผนชมชนฯ ซงท าใหชมชนเกดความมนใจวานโยบายการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง น เปนนโยบายทกรงเทพมหานครใหความส าคญ โดยการมอบแผนชมชนฯ และงบประมาณใหแกชมชนน ารองทผานการพจารณาจ านวน 173 ชมชน และมอบบตรประจ าตววทยากรกระบวนการใหแกผเขารวมการอบรมในป 2551จาก 500 ชมชน โดยผวาราชการกรงเทพมหานคร (นายอภรกษ โกษะโยธน)

กจกรรมรวมพลงยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปาหมายของกจกรรมเหมอนปทผานมา โดยในการด าเนนงานหลงจากสรปบทเรยนในป 2550 พบวา 3 ฝายคอ นกพฒนาชมชน เจาหนาทฝายการคลงและฝายโยธา เปนผทมบทบาทส าคญในการเปนพเลยง ใหค าแนะน าปรกษากบชมชนในการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงจดกจกรรมยอยเตรยมความพรอมในการเปนพเลยงใหค าแนะน า ปรกษากบชมชน กบเจาหนาทของทง 3 ฝาย โดยใชชอในการจดงานครงนวา “การประชมเคยงขางน าพาประชาชน สความส าเรจในการพฒนาแบบมสวนรวม” มผเขารวมเตรยมยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจ

51

พอเพยง ทงสนจ านวน 250 คน จากเจาหนาทกรงเทพมหานคร เขตละ 5 คน แตเนองจากกฎหมายวาดวยการเลอกตงผวาราชการกรงเทพมหานคร ทจะเกดขนในเดอนตลาคม 2551 มผลตอการท ากจกรรมรวมกลมในชมชน ซงไดกลาวไวแลว สงผลใหยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทมชวงเวลาทกระชนตองปรบเปลยนระยะเวลาใหเรวขน และปรบเนอหาการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในบางสวนคอ การส ารวจปญหา อปสรรคในการจดท าแผน และการเพมเตมความร ความเขาใจในเรองระเบยบการเงนการคลง และขอกฎหมายเกยวกบโยธา ซงมความส าคญเกยวเนองกบการเขยนแผนและการขออนมตแผนของชมชน

กจกรรมจดท าสอสงพมพเผยแพรความรเรองแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรงเทพมหานคร กอใหเกดการเรยนร 3 ทาง คอ 1) เกดการเรยนรผานคมอการจดท าแผนชมชนฯ จ านวน 10,000 เลม 2) เกดการเรยนรผานรายงานผลการด าเนนงานโครงการฯ 1 ฉบบ จ านวน 5,000 เลม และ 3) เกดการเรยนรผานหนงสอกรณตวอยางการพฒนาชมชนกรงเทพมหานคร ผานกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 5,000 เลม ซงทงหมดนนเกดการสรปบทเรยน ผลส าเรจ และรายงานการปฏบตงานโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตงแต 2548-สนสดการท างานในระยะท 3 กนยายน 2551 มการประชาสมพนธเผยแพรขนตอนการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯ และความส าเรจในเชงรปธรรมของบโครงการฯ

สวนเรองของการตดตามประเมนผลเพอการพฒนาโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงนน เปนการประเมนผลเพอพฒนาโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงทผานมา ชวงเวลาการประเมนคาบเกยวในระยะท 1 และระยะท 2 (พ.ศ.2548-2550) ซงเปนการประเมนจากนกวชาการภายนอก (มหาวทยาลยธรรมศาสตร) ซงไดรายงานการประเมนผลการด าเนนงานแผนชมชนตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยง 1 ฉบบ ซ งจดท าการประเมนผลการด าเนนงานโดยมหาวทยาลยธรรมศาสตร โดยกอใหเกดการส ารวจจดแขงและจดออน อนน าไปสการคนพบแนวทางในการพจารณาปรบปรงแกไขโครงการฯ โดยมขอเสนอเพอกรงเทพมหานครในฐานะเจาของโครงการไดพจารณาเปน 3 ทางเลอก คอ 1) ท าตอแตปรบเปลยนกระบวนการ 2) ชะลอโครงการ และ 3) ท าใหแผนชมชนพงตนเองตามแนวพระราชด ารหลกเศรษฐกจพอเพยงเปนเพยงงานหรอกจกรรมการพฒนา

ปญหาและอปสรรคในระยะท 3 (พ.ศ.2551) ปญหาอปสรรคทเกดขนในกระบวนการชมชน มอย 3 ประเดนใหญ คอ 1) การคดเลอกแกนน า 2) การขยายเรองราว หาแนวรวม และการจดเวทเรยนรภายในชมชน และ 3) การด าเนนงานแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และงบประมาณ โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1) การคดเลอกแกนน า ส านกงานเขตตองเขามามบทบาทหลกในการคดเลอกแกนน าเพอเขารวมอบรม หากไมเขาใจบรบทของชมชนอยางแทจรง จะท าใหไมสามารถน าความรจากการอบรมมาใชเพอการผลกดนใหเกดกระบวนการพฒนาอยางตอเนองไดจรง

2) การขยายเรองราว หาแนวรวม และการจดเวทเรยนรภายในชมชน คนในชมชนไมกลาแสดงความคดเหนในชมชน ท าใหขาดการแลกเปลยนความร หรอถกคดถงเหตผลเพอใหได

52

โครงการทเหมาะสมกบการพฒนาชมชนอยางแทจรง ความสามารถในการคดวเคราะหของชมชนนนยงตองการมมมองจากบคคลภายนอกเขามาชวยใหเหนถงมมมองทแตกตาง เพอจะสามารถคดและตดสนใจเลอกในสงทเหมาะสมไดอยางแทจรง การมสวนรวมของคนในชมชน เนองจากหลายพนทคนในชมชนยงไมเขาใจในเรองแผนชมชนฯ ในบางชมชนนนการท างานในระยะแรกนนคนในชมชนใหความสนใจเขารวมมอเปนจ านวนมาก แตเมอเหนวายงไมมอะไรเกดขน (เหตเนองจากความลาชาของการพจารณาแผนและการอนมตงบประมาณ) กสงผลใหแนวรวมเหลานนถอนตวออกไป และปญหาอนเนองมาจากโครงสรางขององคกรภายในชมชน กลาวคอ ในบางชมชน คระกรรมการชมชนและคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนคนละกลม จงท าใหเกดความขดแยงขนในชมชน เมอผนวกกบเจาหนาทฝายพฒนาชมชนส านกงานเขตทไมใหการยอมรบคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ท าใหเกดปญหาความรวมมอของคนในชมชนขน

3) การด าเนนงานแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และงบประมาณ เรองบประมาณสนบสนนการจดเวทในชมชนซงจะไดมาอยางลาชา ท าใหคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตองส ารองจายไปกอนซงเปนจ านวนทมากนน ท าใหไมอยากจะจดกจกรรมใด ๆ อก หรอจะรอจนไดงบประมาณจงจะจดกจกรรมอกครงหนง กรอบในการเบกจายงบประมาณ ซงชมชนไมมความเขาใจเกยวกบการเบกจาย วาเรองใดทสามารถท าไดและท าไมได ในขณะเดยวกนเจาหนาทกไมใหขอมลความเขาใจในเรองนใหชดเจน ท าใหเกดปญหาการสงแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปแลวไมผานการอนมต เนองจากการเบกจางหรอการจดซอในบางรายการทชมชนตองการขดกบระเบยบการเงนการคลง สงผลใหการท างานลาชา จนกระทงแกนน าและคนใสชมชนทอใจ อยากถอนตวจากการท างาน กรอบเวลาในการท างาน ซงจะตดปญหาเรองเวลาของบประมาณ ทตองเสนอใหทนกบปงบประมาณ ท าใหเกดความรบเรงในการท าแผน ระยะเวลาทกระชนชดท าใหไดแผนชมชนทไมมคณภาพ และทส าคญ การท างานทไมยดชมชนเปนทตงของเจาหนาทฯ กอใหเกดอปสรรคในการท างาน เชน การจดเวทเรยนรของชมชนทตองการใหเจาหนาทมาเปนพเลยงใหค าแนะน าปรกษาไดนน จะตองจดในวนธรรมดา เนองจากอยในชวงเวลาการท างานของเจาหนาท ซงในความเปนจรง การจดเวทเรยนรในวนธรรมดานจะมคนในชมชนเขามารเรยนรนอย เนองจากตดภารกจการงาน นอกจากนนเรองอปกรณตางๆทมกไดไมตรงตามทชมชนตองการ เพราะความไมเขาใจในบรบทของชมชนดพอ ท าใหสงทไดกไมสามารถจะใชในชมชนได

ปญหาอปสรรคทเกดขนในกระบวนการหนนเสรม มอย 2 ประเดนใหญๆ คอ 1) การตดตาม หรอการเปนพเลยง และ 2) การจดท าแผนและยกรางแผนชมชน และการพจารณาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จะมรายละเอยดดงตอไปน

1) การตดตาม การเปนพเลยง เจาหนาทบางสวนยงมองไมเหนศกยภาพของชมชน รวมถงคนชนกบระบบราชการแบบเกาทเปนการสงการ ท าใหการลงไปท างานรวมกบชมชนนนยงมลกษณะการสงการมากกวาการใหค าปรกษาแนะน า เปนพเลยงของชมชน และการไมไดยดความพรอมของคนในชมชนเปนตวตงในการท างาน เชน เวลาจดกจกรรมเอาเวลาของเจาหนาทเปนตวตงกเปนอปสรรคตอการท างาน การเรยนรรวมกนของคนใสชมชน การจดซอของไมตรงกบความตองการของชมชน และการประสานงานนดหมายใหเขาประชมมกเปนเรองเรงดวนอยเสมอ

53

ความเขาใจในเรองการพฒนาชมชนโดยใชแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอ ในหลายชมชนมความเหนตรงกนวา เจาหนาทบางสวนยงขาดความเขาใจเกยวกบแนวคดเรองการพฒนาชมชน โดยเฉพาะการพฒนาโดยใชแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอ จงท าใหไมสามารถชวยเหลอใหค าปรกษาเรองดงกลาวนได การประสานงานของเจาหนาทฝายตางๆในส านกงานเขตไมไดรบความรวมมอเทาทควร ซงในการท างานพฒนาของชมชนนนมหลายเรอง หากเจาหนาทฝายตางๆขาดการประสานงานทดยอมสงผลใหงานทเกดขนนนไมส าเรจ ซงในเรองนหลายๆชมชนไดสะทอนตรงกนวา ความรวมมอของเจาหนาทเปนปจจยส าคญในการหนนเสรมใหการท างานพฒนาของชมชนประสบความส าเรจ และการท าความเขาใจเรองการเบกจายงบประมาณใหชดเจน เปนสงทชมชนใหความส าคญ และยงมผลตอความเชอถอ

2) การจดท าแผนและยกรางแผนชมชน และการพจารณาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จ านวนชมชนทเขารวมโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในแตละครงมมาก แตจ านวนแกนน าของแตละชมชนมนอย ท าใหความรความเขาใจยงไมเพยงพอ แมจะมแนวทางและหลกเกณฑในการพจารณาอนมตแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทเปนทศทางเดยวกน และในทางปฏบตนนขนอยกบดลยพนจของแตละส านกงานเขต ท าใหเกดความแตกตางกนไปตามบรบทของเขต บางชมชนไมทราบวาการเปดเวทชมชนเพอจดท าแผนชมชนฯมงบประมาณสนบสนน และบางชมชนรแตไมรหลกเกณฑการใชจาย และไมมความชดเจนของงบประมาณการสนบสนน คนในชมชนไมทราบขอมลเรองแผนชมชนฯและไมใหความรวมมอ อกทงยงไมรก าหนดเวลาในการสงแผนชมชน ซงทผานมามระยะเวลาด าเนนการจ ากด ไมสอดคลองกบการมท างานของชมชน และการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงบางขนตอนท าไดยาก เชน การเชญคนมาพดคยในลกษณะการเปดเวทชาวบาน พบวาในบางชมชนไมสามารถท าได 3.7 โครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของส านกงาน เขตวงทองหลาง

3.7.1 ระยะท 1 (พ.ศ. 2548-2549)47 จากการด าเนนงานตามโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง และน าเสนอแผนชมชนพงตนเองโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกงานเขตวงทองหลาง ในระยะท 1 นน โดยผานขอมลการพจารณาแผนของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร โดยเขตวงทองหลาง มชมชนทไดด าเนนการตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และไดมการยกรางแผนชมชนพงตนเองตาม

47ตามขอมล ณ วนท 31 ตลาคม 2550.

54

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แกส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร อยจ านวน 3 ชมชน 48(จาก 19 ชมชน) คอ 1) ชมชนสเหราดอนสะแก 2) ชมชนลาดพราว 80 แยก 11 และ 3) ชมชนสนประเสรฐ ดงรายละเอยดตอไปน

3.7.1.1 ชมชนสเหราดอนสะแก ไดเสนอยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 5 แผน

ดวยกนคอ 1) แผนการปรบปรงอาคารทท าการชมชนสเหราดอนสะแก 2) แผนปองกนและสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนในชมชน 3) แผนปองกนยาเสพตดและแกไขปญหายาเสพตด 4) แผนสรางความเขาใจในศาสนาอสลามแกประชาชนผสนใจทวไป และ 5) แผนแผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร

โดยแผนการปรบปรงอาคารทท าการชมชนสเหราดอนสะแก ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานกายภาพ ไดเสนองบประมาณท 63,400 บาท แตยงไมผาน 49 แผนปองกนและสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนในชมชน ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานสงคม ไดเสนองบประมาณท 366,235 บาท แตยงไมผาน แผนปองกนยาเสพตดและแกไขปญหายาเสพตด ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานสงคม ไดเสนองบประมาณท 197,400 บาท แตยงไมผาน แผนสรางความเขาใจในศาสนาอสลามแกประชาชนผสนใจทวไป ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานสงคม ไดเสนองบประมาณท 45,000 บาท แตยงไมผาน และสดทายแผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานเศรษฐกจ ไดเสนองบประมาณท 735,735 บาท แตกยงไมผานเชนเดยวกน

3.7.1.2 ชมชนลาดพราว 80 แยก 11 ไดเสนอยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 2 แผน

ดวยกนคอ 1) แผนบรรเทาสาธารณภยในชมชน และ 2) แผนแผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร

โดยแผนบรรเทาสาธารณภยในชมชน ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานสงคม ไดเสนองบประมาณท 342,235 บาท แตยงไมผาน แผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานเศรษฐกจ ไดเสนองบประมาณท 426,235 บาท แตกยงไมผานเชนกน

3.7.1.3 ชมชนสนประเสรฐ ไดเสนอยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 3 แผนดวยกน

คอ 1) แผนปรบปรงอาคารทท าการชมชนสนประเสรฐ 2) แผนเสรมสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสน และ 3) แผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร

48ตามขอมล ณ วนท 16 กรกฏาคม 2556 มเพยง 1 ชมชนทเขารวม คอ ชมชนสเหราดอน

สะแก ทสง 1 โครงการ คอ โครงการปรบปรงอาคารทท าการชมชนสเหราดอนสะแก ยนของบประมาณไปจ านวน 63,000 บาท ด าเนนการเรยบรอยแลวทกขนตอนโดยปราศจากปญหาอปสรรคใดๆในแตละขนตอน

49หมายเหต: งบประมาณทอนมตยงไมผาน หมายถง ก าลงอยในชวงของการปรบปรงแกไขรายละเอยดโครงการ/กจกรรม ทน าเสนอ; ขอมลในป 2550

55

โดยแผนปรบปรงอาคารทท าการชมชนสนประเสรฐ ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานกายภาพ ไดเสนองบประมาณท 500,000 บาท แตยงไมผาน แผนเสรมสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสน ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานสงคม ไดเสนองบประมาณท 98,200 บาท แตยงไมผาน และสดทายแผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร ซงเปนแผนทสอดคลองกบดานเศรษฐกจ ไดเสนองบประมาณท 669,900 บาท แตกยงไมผานเชนเดยวกน

ซงส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานครใหเหตผลทท าใหมกจกรรม/โครงการยงไมผานการอนมต คอ กจกรรม/โครงการทเสนอมานนเสนอเกนงบประมาณทก าหนด กจกรรม/โครงการทเสนอมานนไมสอดคลองกบปญหาของชมชน กจกรรม/โครงการทเสนอมานนไมสอดคลองกบหลกเกณฑการพฒนา 6 ดานของกรงเทพมหานคร (ดานกายภาพสงแวดลอม ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานจตใจ ดานอานามย และดานเศรษฐกจพอเพยง) หรอ กจกรรม/โครงการทเสนอมานนไมสอดคลองกบระเบยบขอกฎหมายเกยวกบการเงนการคลง และกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร และเกยวกบงานโยธาของกรงเทพมหานคร 3.7.2 ระยะท 2 (พ.ศ. 2550)50

การด าเนนงานโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกงานเขตวงทองหลาง มชมชนทเสนอแผนยกรางชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพมอก 4 ชมชน คอ 1) ชมชนนอมเกลา 2) ชมชนหมบานพลบพลา 3) ชมชนทรพยสนเกา และ 4) ชมชนรงมณพฒนา ซงมรายละเอยดดงตอไปน51

ชมชนนอมเกลา เสนอรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไว 2 แผน คอ รางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานกายภาพและสงแวดลอม และรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานเศรษฐกจพอเพยง โดยอยในขนตอนท 5 ของการท าแผน52 ทง 2 แผน คอ การจดเวทประชาพจารณแผนชมชน

ชมชนหมบานพลบพลา เสนอรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไว 3 แผน คอ รางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานสงคม รางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานจตใจ และรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญา

50ตามขอมล ณ วนท 31 ตลาคม 2550. 511) ดานกายภาพสงแวดลอม 2) ดานเศรษฐกจ 3) ดานสงคม 4) ดานอนามย 5) ดานจตใจ

และ 6) ดานเศรษฐกจพอเพยง 52ขนตอนการวางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกพฒนา

สงคม กรงเทพมหานคร มอย 9 ขนตอนดวยกน คอ 1) ขนตอนการคดเลอกแกนน า และการอบรมการเปนวทยากรกระบวนการแผนฯ 2) ประชมชแจงกบคนในชมชน 3) ส ารวจและวเคราะหขอมล 4) จดท าแผนชมชน 5) เวทประชาพจารณแผนชมชนฯ 6) เสนอแผนชมชนตอส านกงานเขต 7) ส านกงานเขตสงแผนชมชนใหส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร 8) ปฏบตตามแผนชมชนทไดรบอนมต และ 9) รายงานผลการด าเนนงานตอส านกงานเขต

56

เศรษฐกจพอเพยง ดานเศรษฐกจพอเพยง โดยอยในขนตอนท 5 ของการท าแผน ทง 3 แผน คอ การจดเวทประชาพจารณแผนชมชน

ชมชนทรพยสนเกา ยงไมไดมการแสนอยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงวาจะเปนดานใด แตกไดด าเนนการจดท าแผนชมชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ถงขนตอนท 5 ของการท าแผนแลว คอ การจดเวทประชาพจารณแผนชมชน

ชมชนรงมณพฒนา เสนอรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไว 4 แผน คอ รางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานกายภาพสงแวดลอม รางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานสงคม รางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานอนามย และรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานจตใจ โดยอยในขนตอนท 5 ของการท าแผน ทง 3 แผน คอ การจดเวทประชาพจารณแผนชมชน 3.7.3 ระยะท 3 (พ.ศ. 2551)

การด าเนนงานโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในชวงของการจดท าหนงสอรวบรวมผลการด าเนนงานของแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นนชมชนเปาหมายของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ยงอยระหวางการด าเนนงานจดท าแผนตามขนตอนตาง ๆ ซงจะสามารถรวบรวมขอมลและสรปผลรายงานไดในโอกาสตอไป แตกระนนในการด าเนนงานในระยะนกไดมการคดเลอก “คณะกรรมการเครอขายขบเคลอนแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ขนในแตละรนแกนน าทเขารบการอบรมในโครงการ เพอท าหนาทประสาน เรยนร ปรกษาและหนนเสรมดานก าลงใจซงกนและกนในระหวางชมชนดวยกนเอง ในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง อนจะน าไปสพลงใจและความส าเรจของการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตอไป

ตอมาในไดมการด าเนนโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงขนมาอกครง โดยมชมชนทเขามารวมโครงการอก 2 ชมชน คอ ชมชนรวมสามคค และชมชนทรพยสนใหม โดยชมชนรวมสามคค ไดน าเสนอ 1 โครงการ คอ โครงการกอสรางอาคารเอนกประสงคชมชนรวมสามคค โดยของบประมาณไปจ านวน 1 ลานบาท ผลการด าเนนการคอ ด าเนนการเรยบรอยแลวโดยปราศจากปญหาอปสรรคใดๆเกดขนในกระบวนการด าเนนโครงการ และชมชนทรพยสนใหม ไดเสนอ 1 โครงการ คอ โครงการสรางระบบประชาสมพนธและสงเสรมการมสวนรวมในชมชนทรพยสนใหม โดยยนของบประมาณเปนจ านวนเงน 128,000 บาท ผลการด าเนนงานคอ ไดสงใหส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร เพอจดสรรงบประมาณ ซงส านกงบประมาณไดขอเอกสารเพมเตม และใหปรบโครงการ เมอวนท 8 กรกฎาคม พ.ศ. 255653

53ตามขอมล ณ วนท 31 ตลาคม 2550.

57

3.7.4 ระยะท 4 (พ.ศ. 2554)54 ระยะท 4 (พ.ศ. 2554) ในสมยของ ม.ร.ว.สขมพนธ บรพตร ผวาราชการกรงเทพมหานคร ได

มการเรมโครงการชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหมอกครง มชมชนเขารวมโครงการจ านวน 1 ชมชน คอ ชมชนคลองพลบพลา สง 4 โครงการ คอ 1) โครงการกอสรางโดมเอนกประสงค 2) โครงการพฒนาระบบสาธารณปโภคในลานกฬา 3) โครงการสงเสรมสขภาพและพฒนาเดก ชมชนคลองพลบพลา และ 4) โครงการสงเสรมการออกก าลงกายเพอเสรมสรางสขภาพประชาชน ชมชนคลองพลบพลา

โดยโครงการแรกคอ โครงการกอสรางโดมเอนกประสงคนน ทางชมชนไดเสนอของบประมาณในการด าเนนการไป 493,000 บาท ผลการด าเนนการคอผานมตทประชมระดบเขตแลว แตยงคงมปญหาจากส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรยในดานเอกสารการยนยอมตามค ารองขอของชมชน โครงการทสองคอ โครงการพฒนาระบบสาธารณปโภคในลานกฬา โดยเปนโครงการทเกยวกบการไฟฟานน ทางชมชนไดยนเสนอของบประมาณด าเนนการไปจ านวน 32,600 บาท ผลการด าเนนการคอไดรบใบประเมนราคาจากการไฟฟาแลว แตมยอดเงนเกนจากทก าหนด ท า ใหตองมาด าเนนการแกปญหากนตอไป โครงการทสาม คอ โครงการสงเสรมสขภาพและพฒนาเดก ชมชนคลองพลบพลานน ทางชมชนไดยนของบประมาณในการด าเนนการไปจ านวน 99,500 บาท ผลคอไดรบการจดสรรเงนประจ างวดแลว และอยในระหวางการจดซอจดจาง 3.7.5 ระยะท 5 (พ.ศ. 2555)

มชมชนเขารวมโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจ านวน 1 ชมชน คอ ชมชนหมบานอยเจรญ แตยงอยในขนตอนการเปดเวทชาวบาน55 เมอวนท 24 และ 30 มถนายน พ.ศ. 2555 และ วนท 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2555 แตขนตอนตอไปยงมปญหาอปสรรคเกดขนคอ คณะกรรมการชมชนมการปรบเลยน ท าใหโครงการทไดเปดเวทไปแลวมความลาชา

54ระยะท 3 ถงระยะท 4 นน มชวงวางหายไป คอ พ.ศ. 2552- 2553 ซงเปนชวงการประเมน

วาควรด าเนนโครงการฯตอไปหรอไม จนกระทงถง พ.ศ. 2554 ในสมยของ ม.ร.ว.สขมพนธ บรพตร ผวาราชการกรงเทพมหานคร จงมการเรมโครงการใหมอกครง โดยมขอมลใหมของวนท 16 กรกฏาคม พ.ศ. 2556 เกยวกบการเขารวมจดท าโครงการชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของระยะท 4 (พ.ศ. 2554) ระยะท 5 (พ.ศ. 2555) และ ระยะท 6 (พ.ศ. 2556)

55ขนตอนการวางแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร มอย 9 ขนตอนดวยกน คอ 1) ขนตอนการคดเลอกแกนน า และการอบรมการเปนวทยากรกระบวนการแผนฯ 2) ประชมชแจงกบคนในชมชน 3) ส ารวจและวเคราะหขอมล 4) จดท าแผนชมชน 5) เวทประชาพจารณแผนชมชนฯ 6) เสนอแผนชมชนตอส านกงานเขต 7) ส านกงานเขตสงแผนชมชนใหส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร 8) ปฏบตตามแผนชมชนทไดรบอนมต และ 9) รายงานผลการด าเนนงานตอส านกงานเขต

58

3.7.6 ระยะท 6 (พ.ศ. 2556) มชมชนเขารวมโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจ านวน

1 ชมชน คอ ชมชนรามค าแหง 53 ซงโครงการดงกลาวยงอยในขนตอนสงรายชอแกนน าเขารวมรบการอบรม56 เมอเดอนมนาคม 2556 และยงเกดปญหาอปสรรคเลกนอยทเกยวกบตวประชาชนในชมชนเองคอ ประชาชนในชมชนสวนใหญนบถอศาสนาอสลามและเดอนกรกฎาคมเปนเอนรอมฎอน (ถอศลอด)57 ของชมชน ดงนนจงจ าเปนตองเลอนเวลาในการเปดเวทชาวบานออกไปเปนเดอน สงหาคม พ.ศ. 2556

ตารางท 3.1 ชมชนทเขารวมโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกงานเขตวงทองหลาง

ขอมลวนท 31 ธนวาคม 2550 ขอมลวนท 16 กรกฎาคม 2556 ระยะท 1 (พ.ศ. 2548-2549)

จ านวน 3 ชมชน (จาก 19 ชมชน) คอ 1) ชมชนสเหราดอนสะแก 2) ชมชนลาดพราว 80 แยก 11 และ 3) ชมชนสนประเสรฐ สง 10 แผน

จ านวน 1 ชมชนคอ ชมชนสเหราดอนสะแก สง 1 แผน

ระยะท 2 (พ.ศ. 2550) จ านวน 4 ชมชน คอ 1) ชมชนนอมเกลา 2) ชมชนหมบานพลบพลา 3) ชมชนทรพยสนเกา และ 4) ชมชนรงมณพฒนา สง 10 แผน

จ านวน 2 ชมชน สง 4 แผน

ระยะท 3 (พ.ศ. 2551) จ านวน 2 ชมชน คอ 1)ชมชนรวมสามคค และ

2) ชมชนทรพยสนใหม สง 2 แผน ระยะท 4 ระยะท 5 และระยะท 6 (พ.ศ. 2554 -2556)

จ านวนระยะละ 1 ชมชน ระยะท 4 สง 4 แผน แตระยะท 5 และระยะท 6 ยงไมไดสงแผน

56กรงเทพมหานคร, ส านกพฒนาสงคม, กองการพฒนาชมชน, เรองเดม. ขนตอนการ

วางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร ตามขอมล ณ วนท 16 กรกฏาคม 2556

57รอมะฎอน หรอ รอมฎอน คอ เดอนท 9 ของปฏทนฮจญเราะห หรอปฏทนอสลาม เปนเดอนทมสลมถอศลอดทงเดอน ดวยเหตนจงเรยกกนอกชอหนงวา เดอนบวช เปนเดอนทส าคญทสดเดอนหนง เนองจากชาวมสลมจะตองปฏบตเพราะเปนศาสนบญญต ดวยการงดอาหารทกชนด รวมถงน าดม ในชวงเวลา พระอาทตยขน-พระอาทตยตกดน รวมทง ใหอดทนตอสงรอบตว หยดท าความชว และออกหางจากสงหรอคนทจะชกน าเราไปสการฝาฝนค าสงของพระเจาไมวาจะโดยมอ(ท ารายหรอขโมย) เทา (เดนไปสสถานทตองหาม) ตา (ดสงลามก) ห (เชนการฟงสงไรสาระ, ฟงเรองชาวบานนนทากน) ปาก (การนนทาวารายคนอน โกหก) จาก Matichon Group, เปดความหมาย"รอมฎอน"เดอนสดประเสรฐของมสลม ทไมใชแคเพยง "ถอศลอด," คนวนท 23 สงหาคม 2556 จาก http://www.matichon.co.th/news_detail. php?newsid= 1312185548&grpid=01&catid&subcatid

บทท 4

มาตรการดานกฎหมายและกฎระเบยบขอบงคบทเกยวของกบการจดท าแผน

ชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรงเทพมหานคร 4.1 กฎหมายทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผนชมชน พงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

4.1.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยวาดวยการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน

ในการบรหารราชการเพอประโยชนสขของประชาชนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาไทย พ.ศ.2540 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ.2545 และพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 จงตางใหความส าคญตอการบรหารราชการอยางโปรงใส สจรต เปดเผยขอมล และการเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบายสาธารณะ การตดสนใจทางการเมอง รวมถงการตรวจสอบ การใชอ านาจรฐในทกระดบ หลกการสรางการมสวนรวมของประชาชน หมายถง การเปดโอกาสใหประชาชนและผทเกยวของทกภาคสวนของสงคมไดเขามามสวนรวมกบภาคราชการนน International Association for Public Participation ไดแบงระดบของการสรางการมสวนรวมของประชาชนเปน 5 ระดบ ดงน

1) การใหขอมลขาวสาร ถอเปนการมสวนรวมของประชาชนในระดบต าทสด แตเปนระดบทส าคญทสด เพราะเปนกาวแรกของการทภาคราชการจะเปดโอกาสใหประชาชนเขาสกระบวนการมสวนรวมในเรองตาง ๆ วธการใหขอมลสามารถใชชองทางตาง ๆ เชน เอกสารสงพมพ การเผยแพรขอมลขาวสารผานทางเสอตาง ๆ การจดนทรรศการ จดหมายขาว การจดงานแถลงขาว การตดประกาศ และการใหขอมลผานเวบไซต เปนตน

2) การรบฟงความคดเหน เปนกระบวนการทเปดใหประชาชนมสวนรวมในการใหขอมลขอเทจจรงและความคดเหนเพอประกอบการตดสนใจของหนวยงานภาครฐดวยวธตาง ๆ เชน การรบฟงความคดเหน การส ารวจความคดเหน การจดเวทสาธารณะ การแสดงความคดเหนผานเวบไซต เปนตน

3) การเกยวของ เปนการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการปฏบตงาน หรอรวมเสนอแนะทางทน าไปสการตดสนใจ เพอสรางความมนใจใหประชาชนวาขอมลความคดเหนและความตองการของประชาชนจะถกน าไปพจารณาเปนทางเลอกในการบรหารงานของภาครฐ เชน การประชมเชงปฏบตการเพอพจารณาประเดนนโยบายสาธารณะ ประชาพจารณ การจดตงคณะท างานเพอเสนอแนะประเดนนโยบาย เปนตน

60

4) ความรวมมอ เปนการใหกลมประชาชนผแทนภาคสาธารณะมสวนรวม โดยเปนหนสวนกบภาครฐในทกขนตอนของการตดสนใจ และมการด าเนนกจกรรมรวมกนอยางตอเนอง เชน คณะกรรมการทมฝายประชาชนรวมเปนกรรมการ เปนตน

5) การเสรมอ านาจแกประชาชน เปนขนทใหบทบาทประชาชนในระดบสงทสด โดยใหประชาชนเปนผตดสนใจ เชน การลงประชามตในประเดนสาธารณะตาง ๆ โครงการกองทนหมบานทมอบอ านาจใหประชาชนเปนผตดสนใจทงหมด เปนตน การสรางการมสวนรวมของประชาชน อาจท าไดหลายระดบและหลายวธ ซงบางวธสามารถท าไดอยางงาย ๆ แตบางวธกตองใชเวลา ขนอยกบความตองการเขามามสวนรวมของประชาชน คาใชจายและความจ าเปนในการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม การมสวนรวมของประชาชนเปนเรองละเอยดออน จงตองมการพฒนาความรความเขาใจในการใหขอมลขาวสารทถกตองแกประชาชน การรบฟงความคดเหน การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม รวมทงพฒนาทกษะและศกยภาพของขาราชการทกระดบควบคกนไปดวย จากหลกการและความจ าเปนดงกลาวท าใหการพฒนาระบบราชการทผานมาไดรบการพฒนากระบวนการบรหารราชการทสนบสนนการปรบกระบวนการท างานของสวนราชการทเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมมากขน หรอทเรยกวา “การบรหารราชการแบบมสวนรวม” ในสวนภาคราชการ การสงเสรมการบรหารราชการแบบมสวนรวม ถอไดวาเปนเงอนไข และเปนกญแจดอกส าคญของความส าเรจของการพฒนาระบบราชการใหสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนและเออตอประโยชนสขของประชาชน เพราะกระบวนการมสวนรวมเปนปจจยส าคญทสนบสนน และสงเสรมใหระบบราชการมพลงในการพฒนาประเทศอยางสรางสรรค อนเปนเปาหมายหลกของการพฒนาราชการยคใหมทเปนราชการระบบเปด การมสวนรวมในการด าเนนงานของภาคราชการทมาจากทกภาคสวนของสงคม โดยเฉพาะอยางยง ประชาชนผมสวนไดสวนเสย และชมชนทองถน จะชวยท าใหเจาหนาทของรฐมความใกลชดกบประชาชนไดรบทราบความตองการและปญหาทแทจรง ลดความขดแยงและตอตาน ทงยงเปนการสรางสงคมแหงการเรยนรทเสรมสรางใหประชาชน รวมคด รวมตดสนใจในประเดนสาธารณะ ซงเปนบทบาททหนวยงานภาคราชการจะตองด าเนนการใหเกดขน ในเรองของการปกครองสวนทองถนนน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดใหความส าคญในเรองของการมสวนรวมของประชาชนไวอยางคอนขางชดเจน โดยไดมบทบญญตไวในมาตรา 287 ซงมความหมายทครอบคลมใหประชาชนในทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน โดยองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมวธการทใหประชาชนมสวนรวมในกจการนนๆดวย ซงแนวทางของประชาชนทจะมสทธมสวนรวมไดนน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย กไดบญญตในเรองนไวโดยตรงในมาตรา 56 ถง มาตรา 60 และมาตรา 62 ดงน มาตรา 56 "บคคลยอมมสทธไดรบทราบ และเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน เวนแตการเปดเผยขอมลหรอขาวสารนนจะกระทบตอความมนคงของรฐ ความปลอดภยของประชาชน หรอสวนไดเสยอนพงไดรบความคมครองของบคคลอน หรอเปนขอมลสวนบคคล ทงน ตามทกฎหมายบญญต" มาตร 57 "บคคลยอมมสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผลจากหนวยราชการหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวน

61

ทองถน กอนการอนญาตหรอการด าเนนโครงการหรอกจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนไดเสยส าคญอน ใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอน าไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว การวางแผนพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม การเวนคนอสงหารมทรพยการวางผงเมอง การก าหนดเขตการใชประโยชนในทดน และการออกกฎทอาจมผลกระทบตอสวนไดเสยส าคญของประชาชน ใหรฐจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชน อยางทวถงกอนด าเนนการมาตรา 58 "บคคลยอมมสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน" มาตรา 59 "บคคลยอมมสทธเสนอเรองราวรองทกขและไดรบแจงผลการพจารณาภายในเวลาอนรวดเรว" มาตรา 60 "บคคลยอมมสทธทจะฟองหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจราชการสวนทองถน หรอองคกรอของรฐทเปนนตบคคล ใหรบผดเนองจากการกระท าหรอการละเวนการกระท าของขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานนน" และมาตรา 62 "บคคลยอมมสทธตดตามและรองขอใหมการตรวจสอบการปฏบตหนาทของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หนวยงานของรฐ และเจาหนาทของรฐบคคลซงใหขอมลโดยสจรตแกองคกรตรวจสอบการใชอ านาจรฐหรอหนวยงานของรฐเกยวกบการปฏบตหนาทของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หนวยงานของรฐ หรอเจาหนาทของรฐยอมไดรบความคมครอง" ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกลาวถงการมสวนรวมของประชาชนในการปกครองสวนทองถนน จะเหนวา ประชาชนมสทธมสวนรวมในการ 1) ไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะ 2) มสทธไดรบขอมล ค าชแจง และเหตผลจากกจกรรมทอาจมผลกระทบ 3) มสทธแสดงความคดเหนของตนตอหนวยงานทเกยวของเพอน าไปประกอบการพจารณา 4) มสทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐในการปฏบตราชการทางปกครองอนมผลหรออาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตน 5) มสทธเสนอเรองราวรองทกขและไดรบแจงผลการพจารณาภายในเวลาอนรวดเรว 6) มสทธทจะฟองหนวยราชการหนวยงานของรฐฯ 7) มสทธตดตามและรองขอใหมการตรวจสอบการปฏบตหนาทของผด ารงต าแหนงทางการเมอง หนวยงานของรฐฯ อยางไรกตาม การบรหารราชการแบบมสวนรวมทเปดโอกาสใหประชาชนและเครอขายภาคประชาสงคมทกภาคสวนเขามาเปนหนสวน จะประสบความส าเรจหรอไมนน ขนอยกบหนวยงานราชการตาง ๆ จะสนบสนนใหเกดการมสวนรวมของประชาชนมากนอยเพยงใด รวมทงตองอาศยกระบวนการความรวมมอและการมสวนรวมของทกฝายในสงคมทเปนพนธมตรของภาคราชการ ซงถงเวลาแลวทภาคราชการจะตองรวมมอกนเปดระบบราชการใหประชาชนมสวนรวม เพอท าใหเกดการบรหารกจการบานเมองทด เกดการแบงสรรทรพยากรอยางยตธรรม และลดความขดแยงในสงคม และทส าคญทสด คอ การสรางกลไกของการพฒนาระบบราชการทยงยน เพอประโยชนสขของประชาชนนนเอง58

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มเจตนารมณชดเจนในการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนใหเปนไปในทศทางทดขน โดยไดบญญตเพมเตมขยายประเภท

58การมสวนรวมของประชาชน, เอกสารแจกประกอบการประชม กลมพฒนาระบบบรหาร,

ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, วนท 21 กนยายน 2549, (เอกสารไมตพมพเผยแพร).

62

การมสวนรวมของประชาชนในเรองการแจงขอมล การรบฟงความคดเหน การออกเสยงประชามต การมสวนรวมในการบรหารและตรวจสอบผลการปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน เพอใหการบรหารงานขององคกร ปกครองสวนทองถนตอบสนองความตองการของประชาชนและประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนไดใกลชดยงขน ดงปรากฏขอความตามมาตรา 287 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ทบญญตไววา

ประชาชนในทองถนมสทธมสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถนโดยองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมวธการทใหประชาชนมสวนรวมดงกลาวไดดวย ในกรณทการกระท าขององคกรปกครองสวนทองถนจะม ผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนในทองถนในสาระส าคญ องคกรปกครองสวนทองถนตองแจงขอมลรายละเอยดใหประชาชนทราบกอนกระท าการเปนเวลาพอสมควร และในกรณทเหนสมควรหรอไดรบการรองขอจากประชาชนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมการรบฟงความคดเหนกอนการกระทานน หรออาจจดใหประชาชนออกเสยงประชามตเพอตดสนใจกได ทงน ตามทกฎหมายบญญต องคกรปกครองสวนทองถนตองรายงานการดาเนนงานตอประชาชนในเรองการจดทางบประมาณ การใชจายและผลการดาเนนงานในรอบป เพอใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบและก ากบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน นอกจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเรองการมสวนรวมของประชาชนโดยตรงขางตน

ยงมกฎหมายและระเบยบอนๆทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถนทส าคญอก ดงตอไปน คอ59

พระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 เปนกฎหมายกลางมผลบงคบตอหนวยงานของรฐทกประเภทรวมถงองคกรปกครองสวนทองถน องคกรปกครองสวนทองถนตองเปดเผยขอมลขาวสารทอยในความครอบครองใหประชาชนไดรบทราบ ซง สมคด เลศไพฑรย (2551) ไดสรปวาการเปดเผยขอมลขาวสารทอยในครอบครองขององคกรปกครองสวนทองถนให กบประชาชนมอย 3 วธดวยกนคอ

1) การเปดเผยโดยนาขอมลขาวสารของราชการไปลงพมพในราชกจจานเบกษา ไดแก โครงสรางและการจดองคกรในการด าเนนงาน สรปอ านาจหนาททส าคญและวธการด าเนนงาน สถานทตดตอเพอขอรบขอมลขาวสารหรอค าแนะนาในการตดตอกบหนวยงาน กฎ ขอบงคบ คาสง หนงสอเวยน ระเบยบ แบบแผน นโยบายหรอการตความ ทงน เฉพาะทจดใหมขนโดยมสภาพอยางกฎ เพอใหมผลเปนการทวไปตอเอกชนทเกยวของ

59ฉตรระว ปรสทธญาณ, “การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน: จาก

รฐธรรมนญ’50 สรางพระราชบญญต,” วารสารสถาบนพระปกเกลา 7, 3 (กนยายน-ธนวาคม 2552): 1-21.

63

2) การเปดเผยขอมลโดยจดไวใหประชาชนเขาตรวจดได เชน ผลการพจารณาหรอคาวนจฉยทมผลโดยตรงตอเอกชน รวมทงความเหนแยงและคาสงทเกยวของในการพจารณาวนจฉยดงกลาว แผนงาน โครงการ และงบประมาณรายจายประจ าปของปทก าลงด าเนนการ คมอหรอค าสงเกยวกบวธการปฏบตงานของเจาหนาทซงมผลกระทบถงสทธหนาทของเอกชน และสญญาสมปทาน เอกสารเกยวกบการประกวดราคา หรอการจดซอจดจางของหนวยงาน เปนตน

3) การเปดเผยโดยการจดหาขอมลขาวสารของราชการใหตามทมผยนค าขอตอองคกรปกครองสวนทองถน จากบทบญญตของพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540 ดงกลาวขางตนถอไดวาเปนการรบประกนสทธของประชาชนในการทจะรบรขอมลขาวสาร (Right to know) โดยเฉพาะอยางยงการรวมตรวจสอบการท างาน การใชอ านาจขององคกรปกครองสวนทองถน

ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 เชนเดยวกบพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ.2540 ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548 เปนระเบยบกลางบงคบใชกบหนวยงานภาครฐทกประเภท ดวยผลของระเบยบฯ ฉบบน องคกรปกครองสวนทองถนตองใหขอมลตามทก าหนด และอาจตองจดใหมการรบฟงความคดเหนจากประชาชนในโครงการทตนจะด าเนนการเองหรอวธการใหสมปทานหรออนญาตใหบคคลอนทา ซงมผลกระทบอยางกวางขวางและรนแรงตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพ อนามย วถชวต หรอสวนไดเสยเกยวกบชมชนทองถน เพอใหเกดประโยชนตอสวนรวม และเปนแนวทางในการใหประชาชนมสวนรวมในการด าเนนการอยางกวางขวาง

ในกรณโครงการพฒนานนมผลกระทบกวางขวาง กอนด าเนนการโครงการจะตองจดใหมการเผยแพรขอมลทเกยวของใหประชาชนทราบ และตองจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนดวย ซงในกรณทหนวยงานรฐจดใหมการเผยแพรขอมล แตมไดจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนกอนเรมด าเนนโครงการของรฐและผมสวนไดเสยรองขอตอรฐมนตรสาหรบราชการสวนกลาง ผวาราชการจงหวดส าหรบราชการสวนภมภาคหรอราชการสวนทองถน หรอผวาราชการกรงเทพมหานครส าหรบราชการของกรงเทพมหานคร ผทถกผมสวนไดเสยรองขอดงกลาวนนสามารถสงใหหนวยงานของรฐทรบผดชอบโครงการด าเนนการรบฟงความคดเหนจากประชาชนกอนกได ซงหนวยงานนนจะตองด าเนนการโดยเรว และในการรบฟงความคดเหนของประชาชนอาจใชวธการอยางหนงหรอหลายอยางดงตอไปน

1) การส ารวจความคดเหน ซงอาจกระท าไดโดยการสมภาษณรายบคคล การเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนทางไปรษณย ทางโทรศพทหรอทางโทรสาร ทางระบบเครอขายสารสนเทศ หรอทางอนใด การเปดโอกาสใหประชาชนมารบขอมลและแสดงความคดเหนตอหนวยงานทรบผดชอบโครงการ หรอการสนทนากลมยอย

2) การประชมปรกษาหารอ ซงอาจกระท าไดโดยการท าประชาพจารณ การอภปรายสาธารณะ การแลกเปลยนขอมลขาวสาร การประชมเชงปฏบตการ หรอการประชมระดบตวแทนของกลมบคคลทเกยวของหรอมสวนไดเสย

3) วธอนทส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตรก าหนด ในการรบฟงความคดเหนของประชาชนนน องคกรปกครองสวนทองถนตองประกาศใหประชาชนทราบถงวธการรบฟงความ

64

คดเหน ระยะเวลา สถานท ตลอดจนรายละเอยดอนทเพยงพอแกการทประชาชนจะเขาใจและสามารถแสดงความคดเหนได โดยใหปดประกาศไวโดยเปดเผย ณ สถานทปดประกาศของทท าการองคกรปกครองสวนทองถนและสถานททจะด าเนนโครงการไมนอยกวา 15 วนกอนเรมด าเนนการรบฟงความคดเหน และภายหลงจากด าเนนการรบฟงความคดเหนจากประชาชนแลวจะตองจดท าสรปผลการรบฟงความคดเหนและประกาศใหประชาชนทราบภายใน 15 วนตงแตวนทเสรจสนการรบฟงความคดเหนจากประชาชน60

วธการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน มสาระส าคญหลายประการคอ

ประการแรก ก าหนดใหคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนรบผดชอบในการทบทวนกฎ ระเบยบตางๆ ทบงคบใชกบองคกรปกครองสวนทองถนและเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชน และใหขอเสนอแนะตอหนวยงานทรบผดชอบกฎ ระเบยบตางๆ นน โดยค านงถงความเปนอสระขององคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารงาน มการกระจายอ านาจเพมขน และสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในทศทางทเพมขนเปนส าคญ โดยจะตองทบทวนทก 3 ป การก าหนดบทบาท ความรบผดชอบดงกลาวถอเปนการตอกย าและสนบสนนการท าหนาทของคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนดานการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนใหมความชดเจนขน

ประการทสอง ก าหนดมาตรฐานขนต าทระบใหองคกรปกครองสวนทองถนตองก าหนดวธการ ชองทางทจะใหประชาชนเขามามสวนรวมหรอแสดงความคดเหนเกยวกบการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถนในเรองตางๆ เชน การจดท าแผนพฒนาทองถน การจดท างบประมาณรายจาย การประชมสภาทองถน การก าหนดหลกเกณฑทวไปเกยวกบการประเมนภาษ เพอเปนหลกประกนการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงาน/กจการตางๆ ทก าหนด แตขณะเดยวกนกเปดโอกาสใหองคกรปกครองสวนทองถนแตละแหงก าหนดวธการทจะใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการบรหารงานตามศกยภาพและความเหมาะสมสอดคลองกบบรบทขององคกรปกครองสวนทองถนนนๆ และตองประกาศใหประชาชนทราบอยางทวถงวาจะสามารถเขาไปมสวนรวมในการบรหารกจการตางๆ อยางไร เพอเปดพนทใหประชาชนเขาไปมสวนรวมและก ากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนอยางแทจรง

60ขอมลทประชาชนควรทราบ ไดแก 1) เหตผลความจ าเปนและวตถประสงคของโครงการ 2)

สาระส าคญของโครงการ 3) ผด าเนนการ 4) สถานททจะด าเนนการ 5) ขนตอนและระยะเวลาการด าเนนงาน 6) ผลผลตและผลลพธของโครงการ 7) ผลกระทบทอาจเกดขนแกประชาชนทอยอาศยหรอประกอบอาชพอยในสถานททจะด าเนนโครงการและพนทใกลเคยงและประชาชนทวไป รวมทงมาตรการการปองกน แกไข หรอเยยวยาความเดอดรอนหรอความเสยหายทอาจเกดขนจากผลกระทบดงกลาว และ 8) ประมาณการคาใชจายในกรณทองคกรปกครองสวนทองถนจะเปนผด าเนนโครงการเอง โดยใหระบทมาของเงนทจะนามาใชจายในการด าเนนโครงการนนดวย

65

ประการทสาม ก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนตองแจงขอมลและจดใหมการรบฟงความคดเหน ถาการกระท าขององคกรปกครองสวนทองถนอาจกอใหเกดผลกระทบตอประชาชนและชมชนอยางรนแรงดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต หรอสขภาพ หรอกระทบตอวถชวตความเปนอยของประชาชนในทองถนในสาระส าคญ และองคกรปกครองสวนทองถนตองน าผลการรบฟงความคดเหนมาใชประกอบในกระบวนการตดสนใจ หลกเลยงการด าเนนการทจะมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอมผลตอสวนไดเสยอนของประชาชนหรอชมชน และตองจดใหมมาตรการทเหมาะสมและเปนธรรมเพอปองกน เยยวยา หรอการชดเชยความเสยหายหรอผลกระทบทเกดจากการกระท านน เพอใหการจดการรบฟงความคดเหนมเปนเพยงพธกรรม หากแตเปนการรบฟงความคดเหนทมความหมาย รบผดชอบตอผไดรบผลกระทบ

ประการทส การจดใหมการรบฟงความคดเหน องคกรปกครองสวนทองถนตองด าเนนการใหประชาชนไดรบขอมล/ขอเทจจรงอยางทวถงในระยะเวลาทเพยงพอกอนการรบฟงความคดเหน ซงขอมลทประชาชนควรรบทราบนนประกอบดวย 1) สาระส าคญของการกระท า 2) สถานท วธการ ขนตอนและระยะเวลาทจะด าเนนการ 3) เหตผลและความจ าเปนทจะตองดาเนนการ 4) ผลกระทบของการด าเนนการ ทงผลดและผลเสยทอาจเกดขน รวมทงมาตรการปองกนหรอแกไขในกรณทอาจมผลเสย 5) การวเคราะหความคมคาเมอพจารณาจากผลกระทบ และ 6) รายละเอยดอนใดทจะท าใหเกดความเขาใจในลกษณะการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถนอยางเพยงพอ เหตทก าหนดเชนน เพอใหประชาชนและภาคสวนทเกยวของสามารถแสดงความเหนอยางมเหตมผลโดยอยบนฐานของขอมล เพราะขอมลเปนเงอนไขส าคญของการมสวนรวมของประชาชนทมคณภาพ

ประการสดทาย เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนมความรอบคอบ ระมดระวงการกระท า/การด าเนนการทจะมผลกระทบตอวถชวตความเปนอยของประชาชนในทองถนใหมากขน เกดความส านกรบผดชอบตอสาธารณชนและผทไดรบผลกระทบจากการด าเนนการนน จงก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนตองรบผดชดใชคาเสยหาย กรณทองคกรปกครองสวนทองถนไมเปดเผยขอมลเพอใหประชาชนและชมชนรบทราบ หรอไมจดใหมการรบฟงความคดเหนกอนทจะตดสนใจพจารณาด าเนนการ และปรากฏวามผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย

4) การออกเสยงประชามตทองถน มสาระส าคญหลายประการ ประการแรก ก าหนดใหการลงประชามตในทองถนเปนไปเพอการตดสนใจ ผกมด

การตดสนใจของฝายบรหาร ทงนหากก าหนดใหผลการออกเสยงประชามตเปนทางเลอกเพอการปรกษาหารอ กไมแตกตางจากการรบฟงความคดเหนแตอยางใด และอาจสนเปลองงบประมาณโดยใชเหต

ประการทสอง เรองทจะจดใหมการออกเสยงประชามตตองเปนเรองทกอใหเกดผลกระทบตอประชาชนและชมชนอยางรนแรง ไมวาในดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต หรอสขภาพ หรอกระทบตอวถชวตความเปนอยของประชาชนในทองถนในสาระส าคญ ตองผานการจดการรบฟงความคดเหนมาแลว แตยงไมมขอยต หรอเปนกรณทประชาชนหรอชมชนมความเหนขดแยงกนอยางรนแรง และตองไมเปนเรองเกยวกบการใหความเหนชอบหรอไมเหนชอบตวบคคล เชอชาต ศาสนา หรอเรองทมผลกระทบตอความมนคงของรฐ ทก าหนดใหเปนเชนนเนองจากเรองทจะจดใหมการออกเสยงประชามตตองเปนเรองทมความส าคญจรงๆ กระทบตอทองถนอยาง

66

กวางขวางหรอกระทบในระยะยาว ไมควรใชอยางพร าเพรอ เพราะการลงประชามตเปนเรองทมคาใชจาย ตองใชงบประมาณคอนขางสงในการจดลงคะแนน ประกอบกบการจ ากดประเดนในการออกเสยงประชามตนนกเพอหลกเลยงการออกเสยงประชามตในเรองทมความออนไหว และอาจเปนประเดนทมขอโตแยงหรอกอใหเกดความขดแยงในสงคมไดโดยงาย

ประการทสาม การรเรมใหมการท าประชามตสามารถกระท าได 3 ชองทาง ไดแก 1) ผบรหารทองถน 2) สมาชกสภาทองถนเขาชอไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกสภาทองถนหมด หรอ 3) ผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนทจะไดรบผลกระทบจากการกระท าขององคกรปกครองสวนทองถนจ านวนไมนอยกวา 1 ใน 5 ของจ านวนผมสทธเลอกตง หรอผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนจ านวนไมนอยกวา 3,000 คนในกรณทจานวน 1 ใน 5 ของจ านวนผมสทธเลอกตงในองคกรปกครองสวนทองถนมจ านวนมากกวา 3,000 คน โดยความเหนชอบของสมาชกสภาทองถนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวากงหนงของจ านวนสมาชกสภาทองถนทงหมด ทงน ในกรณขององคการบรหารสวนจงหวดและกรงเทพมหานคร จ านวนผรองขอใหมการจดท าประชามตใหเปนไปตามทคณะกรรมการการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนก าหนด การก าหนดใหการรเรมการท าประชามตสามารถรเรมไดหลายชองทาง แตทายทสดตองผานความเหนชอบของสมาชกสภาทองถนกเพราะมงหมายใหการท าประชามตนนเปนเรองทส าคญอยางแทจรงสอดคลองกบประเดนขางตน และตองการใหสภาทองถนมบทบาทในการพจาณากลนกรองถงความเหมาะสมของการท าประชามต และรบผดชอบตอประชาชนในฐานะทเปนตวแทนของประชาชน

ประการทส เชนเดยวกบการจดใหมการรบฟงความคดเหน การท าประชามตจะตองใหขอมลรายละเอยดของการด าเนนการแกประชาชนโดยละเอยดกอนการลงคะแนนประชามต เพอเปนขอมลประกอบ ท าใหการตดสนใจออกเสยงประชามตของประชาชนเปนไปอยางมคณภาพและมเหตมผล โดยอยบนพนฐานของขอมล นอกจากน หากมการตดสนใจด าเนนการตามผลประชามต แลวมผลกระทบเกดขน องคกรปกครองสวนทองถนตองรบผดชอบเยยวยาผทไดรบผลกระทบนน ซงถอเปนการสรางวฒนธรรมประชาธปไตยทใหความใสใจในการคมครองเสยงสวนนอย ประการสดทาย ก าหนดใหการท าประชามตนนจะมผลไดตองมผมาออกเสยงไมนอยกวากงหนงของจ านวนผมสทธออกเสยงทงหมดในองคกรปกครองสวนทองถนนน และการออกเสยงตองมจ านวนเสยงขางมากของผมสทธออกเสยงทมาออกเสยง หากมผมาใชสทธไมถงกงหนงใหถอวาการลงคะแนนนนตกไป การก าหนดเงอนไขนกเพอใหการท าประชามตนนเปนเครองแสดงถงการรบรองความตองการของเสยงสวนใหญสอดคลองกบการออกเสยงประชามตเพอตดสนใจตามรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการออกเสยงประชามต พ.ศ. ....

5) การรายงานการด าเนนงานตอประชาชน มสาระส าคญคอ ประการแรก ก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนตองรายงานผลการด าเนนงาน

แกประชาชนในรอบป เชน การจดท างบประมาณ การใชจาย ผลการด าเนนงานเกยวกบการจดท าโครงการตาง ๆ การจดซอจดจาง การบรหารสญญาซอและจาง การจดเกบภาษ เรองรองเรยน การทจรต การด าเนนคดแพง คดอาญา และคดปกครอง การกระท าละเมด และการเรยกคาเสยหายในมลละเมด ผลการด าเนนการตามรายงานการตรวจสอบของส านกงานตรวจเงนแผนดน องคกรตรวจสอบหรอองคกรอสระอน ๆ

67

ประการทสอง องคกรปกครองสวนทองถนตองจดใหมการประชมประชาชนเพอรายงานการด าเนนงานในรอบป เพอใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบและก ากบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน ทงนการก าหนดใหมการรายงานผลการด าเนนงานตอประชาชนในเรองตางๆ และการจดใหมการประชมประชาชนเพอรายงานผลการด าเนนงานนน เปนการก าหนดใหสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 287 วรรคสาม เพอมงหวงใหประชาชนเขามามสวนรวมในการตรวจสอบและก ากบการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน

บทสรป รางพระราชบญญตวาดวยการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานขององคกรปกครอง

สวนทองถน พ.ศ. .... ฉบบนถอไดวาเปนความพยายามทจะสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนใหเกดขนอยางกวางขวางตามหลกการปกครองในระบอบประชาธปไตยแบบทางตรง (Direct Democracy) ซงเปนระบอบการปกครองทมการพดถงอยางกวางขวางและถอก าเนดขนมาเพออดชองวางการปกครองระบอบประชาธปไตยแบบผแทน (Representative Democracy) โดยพยายามลดอปสรรคในเชงกฎหมายทขดขวางการใชสทธของประชาชน และไดเพมเตมการมสวนรวมของประชาชนรปแบบตางๆ ตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 บญญตไว ทงยงมงหมายใหองคกรปกครองสวนทองถนสรางวฒนธรรมในการท างาน/บรหารงานอยางมสวนรวม สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนงานดวยความรอบคอบ และมการฟงเสยงประชาชนใหมากขน

อยางไรกด รางพระราชบญญตฉบบน นาจะเปนเครองมอในการยกระดบและสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนใหมมาตรฐานได โดยเฉพาะอยางยงองคกรปกครองสวนทองถนทเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารงานคอนขางนอย จะตองปรบแนวทางหรอวธในการบรหารงาน ดงประชาชนเขามามสวนรวมใหมากขน ในขณะทองคกรปกครองสวนทองถนหลายแหงทมแนวปฏบตดานการสงเสรมใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรเปนอยางดเหนอมาตรฐานทก าหนดในรางพระราชบญญตฯ กยงคงสามารถด าเนนการตามแนวทางทปฏบตอยตอไปได

อยางไรกตาม การบรรลเจตนารมณการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถนตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 นคงมอาจวดไดจากการมกฎหมายทเกยวของตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ หรอการทรางพระราชบญญตฉบบนมผลบงคบใช เพราะกฎหมายนนเปนแคเพยงกลไกหรอฟนเฟองหนงเทานน ยงมอกหลายกลไกทจะชวยขบเคลอนการบรรลเจตนารมณขางตน เชน ภาคประชาชนเองกจะตองมความกระตอรอรนและตนตวทจะเขามามสวนรวมในการบรหารกจการขององคกรปกครองสวนทองถน หรอแมแตองคกรปกครองสวนทองถนเองกจะตองตระหนกวาประชาชนคอเจาของพนท ตองเปดใหประชาชนเขามามสวนรวมมากขน โดยไมถอวาเปนภาระตอการท างานแตอยางใด การบรรลเจตนารมณตามรฐธรรมนญไดนน จงตองอาศยการขบเคลอนกลไกของหลายภาคสวนไปพรอมๆ กน เพอสรางวฒนธรรมการมสวนรวมตงแตรากฐานจากในระดบทองถนไปจนถงระดบชาตตอไป (เพมกฎหมายทเกยวของ ตามค าแนะน าของคณะกรรมการ)

68

4.1.2 พระราชกฤษฎกาวาดวยการบรหารกจการบานเมองทดในดานการมสวนรวมของ ประชาชน

พระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ .ศ. 2546 มาตราท 6 บญญตไววา การบรหารกจการบานเมองทด ไดแก การบรหารราชการเพอบรรลเปาหมายดงตอไปน 1) เกดประโยชนสขของประชาชน 2) เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ 3) มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ 4) ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจ าเปน 5) มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ 6) ประชาชนไดรบการอ านวยความสะดวกและไดรบการตอบสนองความตองการ 7) มการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสม าเสมอ การบรหารราชการเพอใหเกดประโยชนสขของประชาชน นน มาตรา 7 และ มาตรา 8 แหงพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ .ศ.2546 บญญตไววา การบรหารราชการเพอประโยชนสขของประชาชน หมายถง การปฏบตราชการทม เปาหมายเพอใหเกดความผาสกและความเปนอยทดของประชาชนความสงบและปลอดภยของสงคมสวนรวม ตลอดจนประโยชนสงสดของประเทศ และในการบรหารราชการเพอประโยชนสขของประชาชน สวนราชการจะตองด าเนนการโดยถอวาประชาชนเปนศนยกลางทจะไดรบการบรการจากรฐ และจะตองมแนวทางการบรหารราชการ ดงตอไปน 1) การก าหนดภารกจของรฐและสวนราชการตองเปนไปเพอวตถประสงคตาม มาตรา 7 และสอดคลองกบแนวนโยบายแหงรฐและนโยบายของ คณะรฐมนตรทแถลงตอรฐสภา 2) การปฏบตภารกจของสวนราชการตองเปนไปโดยซอสตยสจรต สามารถตรวจสอบได และมงใหเกดประโยชนสขแกประชาชนทงในระดบประเทศและทองถน 3) กอนเรมด าเนนการสวนราชการตองจด ใหมการศกษาวเคราะหผลดและผลเสยใหครบถวนทกดาน ก าหนดขนตอนการด าเนนการทโปรงใส มกลไกตรวจสอบการด าเนนการในแตละขนตอน ในกรณทภารกจใดจะมผลกระทบตอประชาชน สวนราชการตองด าเนนการรบฟงความคดเหนของประชาชน หรอชแจงท าความเขาใจเพอใหประชาชนไดตระหนกถงประโยชนทสวนรวมจะไดรบจากภารกจนน 4) ใหเปนหนาทของขาราชการทจะตองคอยรบฟงความคดเหน และความพงพอใจของสงคม โดยรวมและประชาชนผรบบรการ เพอปรบปรงหรอเสนอแนะตอผบงคบบญชา เพอใหมการปรบปรงว ธปฏบตราชการใหเหมาะสม และ 5) ในกรณทเกดปญหาและอปสรรคจากการด าเนนการ ใหสวนราชการด าเนนการ แกไขปญหาและอปสรรคนนโดยเรว ในกรณทปญหาหรออปสรรคนนเกดขนจากส วนราชการอน หรอระเบยบขอบงคบทออกโดยสวนราชการอน ใหสวนราชการแจงใหสวนราชการทเกยวของทราบ เพอด าเนนการแกไขปรบปรงโดยเรวตอไป และใหแจง ก.พ.ร. ทราบดวย การด าเนนการตามขางตนนน ใหสวนราชการก าหนดวธปฏบตใหเหมาะสมกบภารกจแตละเร อง ทงน ก.พ.ร. จะก าหนดแนวทางการด าเนนการทวไปใหสวนราชการปฏบตใหเปนไปตามมาตรานดวยกได การบรหารราชการเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ไดมบญญตไวใน มาตรา 9 ถงมาตรา 12 แหงพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546

69

ซงพอจะกลาวไดวา การบรหารราชการเพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ใหสวนราชการปฏบต ดงตอไปน 1) กอนจะด าเนนการตามภารกจใด สวนราชการตองจดท าแผนปฏบตราชการไวเปนการลวงหนา 2) การก าหนดแผนปฏบตราชการของสวนราชการนน ตองมรายละเอยดของขนตอน ระยะเวลาและงบประมาณทจะตองใชในการด าเนนการของแตละขนตอนเปาหมายของภารกจ ผลสมฤทธของภารกจ และตวชวดความส าเรจของภารกจ 3) สวนราชการตองจดใหมการตดตามและประเมนผลการปฏบต ตามแผนปฏบตราชการตามหลกเกณฑและวธการทสวนราชการก าหนดขน ซงตองสอดคลองกบมาตรฐานท ก.พ.ร. ก าหนด และ 4) ในกรณทการปฏบตภารกจ หรอการปฏบตตามแผนปฏบตราชการเกดผลกระทบตอประชาชน ใหเปนหนาทของสวนราชการทจะตองด าเนนการแกไขหรอบรรเทาผลกระทบนน หรอเปลยนแผนปฏบตราชการใหเหมาะสม ในกรณทภารกจใดมความเกยวของกบหลายสวนราชการหรอเปนภารกจทใกลเคยงหรอตอเนองกน ใหสวนราชการทเกยวของนนก าหนดแนวทางการปฏบตราชการเพอใหเกด การบรหารราชการแบบบรณาการรวมกน โดยมงใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ใหสวนราชการมหนาทสนบสนนการปฏบตราชการของผวาราชการจงหวด หรอหวหนาคณะผแทนในตางประเทศ เพอใหการบรหารราชการแบบบรณาการในจงหวดหรอในตางประเทศ แลวแตกรณสามารถใชอ านาจตามกฎหมายไดครบถวน ตามความจ าเปนและบรหารราชการไดอยางมประสทธภาพ สวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการ เพอใหมลกษณะเปนองคการแหงการเรยนรอยางสม าเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตาง ๆ เพอน ามาประยกตใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตอง รวดเรวและเหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกน ทงน เพอประโยชนในการปฏบตราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธตามพระราชกฤษฎกาน เพอประโยชนในการปฏบตราชการใหเกดผลสมฤทธ ก.พ.ร. อาจเสนอตอคณะรฐมนตรเพอก าหนดมาตรการก ากบการปฏบตราชการ โดยวธการจดท าความตกลงเปนลายลกษณอกษร หรอโดยวธการอนใด เพอแสดงความรบผดชอบในการปฏบตราชการ การบรหารราชการอยางมประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ ไดมบญญตไวใน มาตรา 20 แหงพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ซงพอจะกลาวไดวา เพอใหการปฏบตราชการภายในสวนราชการเปนไปอยางมประสทธภาพใหสวนราชการก าหนดเปาหมาย แผนการท างาน ระยะเวลาแลวเสรจของงานหรอโครงการและงบประมาณทจะตองใชในแตละงานหรอโครงการ และตองเผยแพรใหขาราชการและประชาชนทราบทวกนดวย 4.1.3 ขอบญญตกรงเทพมหานครเกยวกบโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลก ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนโครงการทเกดขนจากมตคณะผบรหารกรงเทพมหานคร ครงท 40/2548 เมอวนท 11 ตลาคม 2548 ซงไดอนมตใหส านกพฒนาสงคมด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตวเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนตามยทธศาสตรการบรหารจดการแนวใหมตามหลกธรรมาภบาล โดยเนนหลกการมสวนรวมของประชาชน

70

กรงเทพมหานคร โดยส านกพฒนาสงคม ไดก าหนดยทธศาสตรการพฒนาไว 6 ดาน ดงน คอ 1) ดานกายภาพและสงแวดลอม พฒนาใหชมชนเปนชมชนสะอาด สวยงาม ม

ระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ ถนนหนทางและสงแวดลอมทด 2) ดานเศรษฐกจ สงเสรมและพฒนาประชาชนใหมอาชพ เพมรายได ลดรายจาย

และการเกดกลมอาชพและกลมออมทรพย 3) ดานสงคม สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนในชมชนมสวนรวมในการ

ชวยเหลอซงกนและกน รวมคด รวมท า และรวมรบประโยชน การฟนฟอนรกษศลปวฒนธรรม การปองกนและแกไขปญหาอาชญากรม ยาเสพตด เสรมสรางการพฒนาความเขมแขงของสถาบนครอบครว

4) ดานอนามย สงเสรมและสนบสนนใหประชาชนในชมชนเปนผมสขภาพด และสามารถอยไดโดยปกตสข รวมทงการปลกฝงใหรจกดแลสขภาพอนามยของตนเอง และปฏบตตอบคคลอนอยางถกหลก

5) ดานจตใจ สงเสรมและพฒนาใหประชาชนในชมชนมสขภาพจตทด การพฒนาจตใจ สตปญหา การปฏบตตนอยในศลธรรมและหลกค าสอนของศาสนา เปนตน

6) แนวทางเศรษฐกจพอเพยง ตามพระราชด ารสปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวทางการด ารงอยและปฏบตของประชาชนทกระดบ ตงแตครอบครว ชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนนไปในทางสายกลาง ไดแก พอประมาณ มเหตผล และมภมคมกน โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ นกเพอทจะใหกาวทนตอยคโลกาภวตน ซงสอดคลองกบแนวคดหลกของแผนพฒนา กทม. 12 ป ในชวงปพ.ศ. 2551-2563 วา ใหกรงเทพมหานครพฒนาใน 10 ดาน คอ 1) พฒนาระบบขนสงมวลชนทครบวงจร เชอมตอใจกลางเมองสชานเมองและภมภาครอบดาน 2) ผลกดนใหเกดการพฒนาชมชนชานเมองกรงเทพฯ 3) พฒนาปจจยสงเสรมทางดานเศรษฐกจ 4) สงเสรมและพฒนาดานการศกษา 5) สงเสรมการทองเทยวและวฒนธรรมทเปนเอกลกษณของทองถน 6) สรางความสมดลระหวางคนกบสงแวดลอม 7) สงเสรมใหคนกรงเทพฯ มสขภาพด มครอบครวอบอน 8) สงเสรมสวสดการพนฐานทกดานเพอยกระดบคณภาพชวตของคนกรงเทพฯ 9) พฒนาระบบบรหารงานของกรงเทพมหานคร โดยเนนใหเกดธรรมาภบาล 10) การมสวนรวมจากประชาชนและทกภาคสวน เพอเปนตนแบบการบรหารมหานคร โดยมาตรการทางกฎหมายและกฎระเบยบขอบงคบทเกยวของกบขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของกองการพฒนาชมชน ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร โดยส านกงานเขตนน ไดแบงออกเปน 3 ฝายดวยกนคอ 1) ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม 2) ฝายการคลง และ 3) ฝายโยธา ซงมรายละเอยดของกฎหมายและกฎระเบยบดงกลาว ดงตอไปน

1) ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เปนผสงเสรม กระตน แนะน าชมชนใหเขาใจในการด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และเปนพเลยงในการใหค าปรกษา แกไขปญหาทเกดขนในการด าเนนการจดท าแผน และการเขยนแผนงานโครงการของแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดวย อกทงยงเปนผประสานหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชนในการด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจ

71

พอเพยง เปนเลขานการในคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต ในการพจารณาโครงการทชมชนเสนอของบประมาณ เปนผชแจงรายละเอยดโครงการทชมชนเสนอของบประมาณสนบสนนตอคณะกรรมการกลนกรองแผนชมชนฯของส านกพฒนาสงคม ด าเนนการเบกจายงบประมาณโครงการตามขอบญญต/ระเบยบกรงเทพมหานคร และตดตามประเมนผลการด าเนนงานของชมชนตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และรายงานตอส านกพฒนาสงคมดวย

2) ฝายการคลง ใหค าปรกษา แนะน าในการจดท าโครงการในเรองคาใชจายใหเปนไปตามขอบญญต/ระเบยบของกรงเทพมหานคร พรอมเอกสารประกอบการพจารณาขออนมตงบประมาณ และ ตรวจสอบใหค าปรกษาแนะน า หรอเบกจายงบประมาณโครงการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

3) ฝายโยธา ใหค าปรกษาแนะน า ออกแบบและประมาณการคาใชจายในการกอสราง ซอมแซม ปรบปรง ตามทไดก าหนดไวในขอบญญต/ระเบยบกรงเทพมหานคร ตรวจสอบความถกตองของการใชทดน สงกอสราง จดท าเอกสารทจ าเปน เพอประกอบการขออนมตงบประมาณตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และ เปนคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต เพอพจารณาแผนทชมชนเสนอของบประมาณ

บทท 5

วเคราะหปญหาอปสรรคดานการมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผน

ชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มกรอบแนวคดในการสงเสรมกระบวนการมสวนรวมของประชาชน เพอใหประชาชนในชมชนของกร งเทพมหานครไดเกดกระบวนการเรยนร และเปนศนยกลางในการด าเนนการแกปญหาของชมชนอยางเปนระบบ เนนการพงพาตนเอง โดยมภาคทกภาคสวนใหการสนบสนน และประเดนส าคญคอ เปนการแกปญหาชมชนโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง เพอทจะสามารถแกไขปญหาของชมชนไดตรงตามความตองการของประชาชนในชมชน นอกจากนน ยงเปนการชวยสงเสรมคณภาพชวต และการพฒนาชมชนใหเกดความเขมแขง แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงเปนเครองมอในการวางแผนของชมชน โดยประชาชนในชมชนรวมตวกนเพอรวมคด รวมก าหนดแนวทาง และกจกรรมการพฒนาของชมชนเอง โดยยดหลกการพงตนเอง ลดการพงพงภายนอก ดวยการค านงถงศกยภาพ ทรพยากร ภมปญญา วถชวต วฒนธรรม และสงแวดลอม ซงถอไดวาเปนเครองมอทท าใหการด าเนนการพฒนาเปนไปอยางมทศทาง เพอน าไปสวสยทศนทก าหนดไว และเปนเครองมอในการสงเสรมกระบวนการการมสวนรวม และการเรยนรของชมชนในการบรหารชมชนของตนเอง เพอการพฒนาและแกไขปญหาของชมชนในดานตาง ๆ ทงดานกายภาพและสงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม อนามย และจตใจ

ในการวเคราะหการด าเนนงานตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทง 6 ระยะ61 ของส านกงานเขตวงทองหลาง กรงเทพมหานคร ตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน ผศกษาไดเลอกใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพ โดยการวจยเอกสาร (Documentary Research) การการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) กบผบรหารส านกงานเขตวงทองหลางทมสวนเกยวของกบโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เชน หวหนาฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม หวหนาฝายการคลง และหวหนาฝายโยธา สวนทางดานประชาชนนนผศกษาไดใชการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) เชนกนกบหวหนาชมชน หรอแกนน าชมชนทเขารวมในโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 4-5 ชมชน และใชการสมภาษณเชงกลม (Focus Group Interview) กบประชาชนในชมชนทเขารวมในโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลก

61ระยะท 1 (พ.ศ. 2548-2549) จ านวน 1 ชมชน 1 โครงการ ระยะท 2 (พ.ศ. 2550) จ านวน 2 ชมชน 4 โครงการ ระยะท 3 (พ.ศ. 2551) จ านวน 2 ชมชน 2 โครงการ ระยะท 4 (พ.ศ. 2554) จ านวน 1 ชมชน 4 โครงการ ระยะท 5 (พ.ศ. 2555) จ านวน 1 ชมชน และ ระยะท 6 (พ.ศ. 2556) จ านวน 1ชมชน (ทมา. ขอมลของส านกงานเขตวงทองหลาง ณ วนท 16 กรกฎาคม 2556)

73

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยการเขารวมประชมเมอฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ประจ าส านกงานเขตวงทองหลาง จดการประชมการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกบชมชนทเขารวม และผศกษาไดตงค าถามเพอเกบรวบรวมขอมลทตอ งการเพอน าไปท าการวเคราะหหาค าตอบตามวตถประสงคทตงไวในการวจยน

สวนการวเคราะหขอมลนน ผศกษาจะใชเครองมอในการวเคราะหขอมลแบบการวเคราะหรายขอ (Item Analysis) เพอวเคราะหหาปจจยหรอตวแปรทกอใหเกดปญหาในการด าเนนการตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของส านกงานเขตวงทองหลาง กรงเทพมหานคร โดยเนนไปทปจจยดานการมสวนรวมของประชาชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนหลก และปญหาในดานอนๆ ทท าใหการด าเนนการตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของส านกงานเขตวงทองหลาง กรงเทพมหานคร ไมเปนไปตามวตถประสงคเทาทควร

ซงในการวเคราะหขอมลของการด าเนนการตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน ผศกษาจะวเคราะหวตถประสงคขอท 2 คอ เพอศกษาปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง เพอตอบค าถามวจยขอท 1 และขอท 2 คอ 1)โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกเขตวงทองหลางมลกษณะอยางไร? 2)ปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกเขตวงทองหลางมอะไรบาง? โดยมรายละเอยดดงตอไปน

5.1 วเคราะหปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน

การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (เพอตอบค าถามวจยขอท 1 และขอท 2)62

เนองจากการจดท าแผนชมชนฯนตองไดรบความรวมมอจากทงฝายภาครฐ ภาคเอกชน และ

ภาคประชาชนโดยเฉพาะภาครฐทมหนวยงานในการด าเนนการหลายหนวยงานดวยกน เชน กรงเทพมหานคร ส านกพฒนาสงคม และส านกงานเขต และในสวนของส านกงานเขตนน ได

62โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนา

ชมชนและสวสดการสงคม ส านกเขตวงทองหลางมลกษณะอยางไร? และ ปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง มอะไรบาง?

74

มอบหมายใหฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมเปนผรบผดชอบในโครงการจดท าแผนชมชนฯ และโครงการจดท าแผนชมชนฯดงกลาวนนตองประสานความรวมมอจากฝายโยธาและฝายการคลงดวย ดงนน ผวจยจงไดแยกวเคราะหปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยยดหลกการมสวนรวมของประชาชนตามดชนชวดการมสวนรวมของสถาบนพระปกเกลา 6 ดานดวยกน คอ 1) ดานการใหขอมลขาวสาร 2) ดานการเปดรบฟงความคดเหนจากประชาชน 3) ดานการปรกษาหารอกนระหวางผรบผดชอบโครงการ และประชาชนผเขารวมโครงการ 4) ดานการรวมปฏบต 5) ดานการวางแผนรวมกน และ 6) การท าประชามตเพอแกปญหาความขดแยงทงหมดทเกดขนในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยเนนวเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ ใน 3 ประเดน คอ 1) วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายโยธา ทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ 2) วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายการคลง ทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ และ 3) วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ ดงรายละเอยดดงตอไปน

5.1.1 วเคราะหปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จากผลการศกษาพบวา การมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผนโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนไมเกดขน เนองจากเปนแผนทไดรบการก าหนดมาแลวจากกรงเทพมหานคร โดยการจดท าโครงการโดยส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร และสงมาใหส านกงานเขตทง 50 เขตด าเนนการตามแผน ซงถอวาเปนการก าหนดนโยบาย หรอโครงการโดยภาครฐ เปนแบบบนลงลาง (Top-Down Policy Formulation)63 ดงนน ในขนตอนนจงถอไดวาประชาชนทมสวนเกยวของกบโครงการจงไมสามารถเขาไปมสวนรวมดวยเลย แตในสวนของการวางแผนการด าเนนการตามโครงการฯนนกเชนเดยวกน ทางส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร กไดแปลงนโยบายหรอโครงการมาเปนแผนใหเรยบรอยแลว โดยการแบงขนตอนการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯตามโครงการ ออกเปน 9 ขนตอน คอ 1) คดเลอกแกนน าชมชนและอบรมเปนวทยากรกระบวนการ 2) จดเวทเรยนรและสรางความเขาใจ 3) ส ารวจขอมลและวเคราะหขอมล 4) ยกรางแผนชมชนฯ 5) จดเวทประชาพจารณ 6) น าเสนอแผนชมชนฯตอส านกงานเขต 7) ส านกงานเขตเสนอแผนตอส านกพฒนาสงคม 8) อนมตแผนและน าสการปฏบต และ 9) ตดตามประเมนผล โดยไดก าหนดแนวทางและหลกเกณฑการพฒนาไว 6 ดาน คอ 1) ดานกายภาพและสงแวดลอม 2) ดานเศรษฐกจ 3) ดานสงคม 4) ดานอนามย 5) ดานจตใจ และ 6) แนวทางเศรษฐกจพอเพยง (ดรายละเอยดในบทท 3 ประกอบ) และการพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของ

63R. Hambleton, Plaining System and Policy Implementation, Journal of

Public Policy 3, 4 (1983): 379.

75

กรงเทพมหานครนน กมหลกเกณฑและแนวทางการพจารณาอยแลว 7 แนวทาง คอ แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทชมชนน าเสนอตอง 1) เปนแผนชมชนทเกดจากกระบวนการมสวนรวมของประชาชน 2) น าเสนอใหคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขตเปนผพจารณาความเหมาะสมกอน 3) โครงการ/กจกรรมขอชมชนทเสนอขอใชงบประมาณ ใหเสนอรายละเอยด เหตผล ความจ าเปน วตถประสงค เปาหมาย และคาใชจายตาง ๆ อย างชดเจน (ตามแบบฟอรมทก าหนด) 4) การพจารณาโครงการ/กจกรรม 5) หลงจากคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขตพจารณาเหนแลววาชมชนมความจ าเปนตองด าเนนโครงการ ใหส านกงานเขตสงไปยงส านกพฒนาสงคม 6) ส านกพฒนาสงคม จะพจารณาและสรปผลการพจารณาเสนอผบรหารกรงเทพมหานครอนมตในหลกการใหส านกงานเขตด าเนนการตามโครงการ และอนมตการเบกจายงบประมาณ และ 7) ส านกพฒนาสงคมด าเนนการโอนงบประมาณไปตงไวทส านกงานเขต (ดรายละเอยดในบทท 3 ประกอบ) และแมแตการจดสรรงบประมาณใหแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกมการวางแผนใหมหลกเกณฑอย 7 ประการดวยกน ประกอบดวยเรองของ 1) เนอหาในเอกสารทเปนแผนชมชน 2) ใหจ าแนกตามรายการและระบเปาหมายของการพฒนาเปนรายป และสอดคลองกบแผนพฒนาของกรงเทพมหานคร 3) โครงการ/กจกรรมทมความจ าเปนเรงดวนเกยวกบการแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชน 4) หมวดคาครภณฑ ทดน/สงกอสราง 5) ครภณฑทมราคามาตรฐาน หรอไมมราคามาตรฐาน 6) งบประมาณทไมสามารถเบกจายได และเบกจายไมได และ 7) การจดซอทดน การกอสราง ซอมแซม ปรบปรง (ดรายละเอยดในบทท 3 ประกอบ) ดงนน ในขนตอนการวางแผนโครงการ หรอการวางแผนด าเนนการนน ประชาชนผมสวนได เสยจะไมสามารถเขาไปมสวนรวมไดเลยเนองจากเปนการก าหนดโครงการโดยภาครฐ (กรงเทพมหานคร) โดยตรง

5.1.2 วเคราะหปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการปฏบต

หรอด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จากผลการศกษาพบวา ขนตอนการปฏบต หรอด าเนนการตามโครงการจดท าแผนชมชน

พงตนเองฯ นมอย 9 ขนตอน (ดรายละเอยดในหวขอ 5.1) ดงนนผศกษาจงวเคราะหปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการปฏบต 6 ขนตอน ซงเปนขนตอนทประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมได คอ 1) คดเลอกแกนน าชมชน และอบรมวทยาการกระบวนการ 2) จดเวทเรยนร และสรางความเขาใจ 3) ส ารวจขอมล และวเคราะหขอมล 4) ยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 5) จดเวทประชาพจารณ 6) น าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขต โดยผศกษาจะท าการวเคราะหโดยอาศยดชนชวดหลกการมสวนรวมของประชาชน 6 ขนตอน ดงน

ขนตอนการคดเลอกแกนน าชมชน และอบรมวทยาการกระบวนการ จากการศกษาพบวา ขนตอนการคดเลอกแกนน าชมชนนน มวตถประสงคเพอใหไดแกนน าชมชนทสามารถด าเนนการใหชมชนมความพรอมในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยแกนน าชมชนทคดเลอกเขามานน ตองมความรความสามารถในการเปนวทยากรกระบวนการในการด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงในขนตอนนจะพบวา การ

76

คดเลอกแกนน าชมชนเพอเปนวทยากรกระบวนการของชมชนในเขตวงทองหลางนน มกจะมงเนนไปทจ านวนผเขารบการอบรมตามจ านวนทไดถกก าหนดมาในแตละชมชน หรอแตละเขต ท าใหไดวทยากรกระบวนการทไมมความรความเขาใจโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และศกยภาพในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเทาทควร เชนคนชรา คนสงอาย คนวางงาน วทยากรกระบวนการทไดรบคดเลอกไปอบรม ยงไมใหความสนใจในการท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมากนก บางคนไมมเวลาในการเขามามสวนรวมในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางจรงจง

ในดานการอบรมแกนน าชมชนเพอเปนวทยากรกระบวนการ ผใหขอมล หรอผใหการอบรมกไมไดเนนย าถงแนวคด และปรชญาของแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมทงวธการ ขอก าหนด และหลกเกณฑ ในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทถกตอง ท าใหวทยากรกระบวนการขาดความรความเขาใจทถกตอง สงผลใหเกดความคลาดเคลอนในการถายทอดแนวคดและวธการไปสประชาชนในชมชน และสวนหนงไปเนนทงบประมาณทจะใหแกชมชนมากกวาการเนนใหประชาชนในชมชนเขาใจถงหลกการมสวนรวมและการเรยนรเพอการพงพาตนเองของชมชน ซงเปนหวใจและความส าเรจส าหรบโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

อาจกลาวไดวา การอบรมคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงยงไมมประสทธภาพและประสทธผลในการสรางความรความเขาใจอยางเพยงพอในการสรางวทยากรกระบวนการได และขนตอนทจะท าใหผเขารบการอบรมวทยากรกระบวนการเกดความรความเขาใจยงไมมประสทธภาพ เนองจากเนอหาสาระหลกในการอบรมมกจะเปนการอบรมเชงวชาการ ซงผเขารบการอบรม ซงกเปนประชาชนทวไปทไมมความรความเขาใจในเรองการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมากนก และไมอาจเขาใจในศพททเปนเชงวชาการ โดยไมมการอบรมในลกษณะการปฏบต หรอการใหความรเพอแกปญหาทเกดขนในการจดท าแผนโดยตรงเลย รวมทงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมระยะเวลาพรอมกนในแตละชมชน หรอแตละเขต และมความเรงรบจดท าแผน จงท าใหการคดเลอกแกนน าเพอเปนวทยากรกระบวนการของแตละชมชนในเขตวงทองหลาง ขาดประสทธภาพและประสทธผล เนองจากคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมาอบรมนนงานลนมอ ตองไปชวยหลายชมชน หลายเขตพรอมๆกน

นอกจากน ยงมปญหาเรองของการเมองภายในชมชนอก ซงท าใหเกดการโจมต คดคานโครงการตาง ๆ ทวทยากรกระบวนการทมาจากแกนน าชมชนเสนอขนมาเพอพฒนาชมชนตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามทวทยากรกระบวนการนนๆไดรบการอบรมมา ซงกอใหเกดประเดนทางการเมองภายในชมชนขน และเปนอกหนงสาเหตทท าใหโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตองชะงก หรอลาชากวาทควรจะเปน

ขนตอนการจดเวทเรยนร และสรางความเขาใจ จากการศกษาพบวา ขนตอนนเปนขนตอนของการประชมชแจง จดทมผน า และวทยากรกระบวนการ เปนคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เชญประชาชนในชมชนทงหมดเขารบฟง ท าความเขาใจ รบร และรบทราบแนวทางการด าเนนงานในเรองการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญา

77

เศรษฐกจพอเพยง ในขนตอนน การน าประชาชนในชมชนใหเขามามสวนรวมตองแสดงใหเหนถงศกยภาพในการแกปญหาของชมชนดวยตนเอง โดยอาศยกระบวนการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ทงน มขอสงเกตจากการประชมกลมยอยของประชาชนในชมชนในทกวนศกรปลายเดอนของส านกงานเขตวงทองหลางวา งบประมาณดานการพฒนาชมชนซงมจ านวน 5,000 บาทนนนนมการเบกจายลาชามาก ท าใหผจดท าเวทดานการเรยนร และสรางความเขาใจตองส ารองจายไปกอนเปนสวนใหญ มฉะนนจะท าใหการด าเนนการตามโครงการพฒนาชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตองลาชาไปตามความลาชาของการเบกจายงบประมาณดงกลาว

ในมมมองดานการมสวนรวมของประชาชนภายในแตละชมชนของเขตวงทองหลางนนจะเหนไดวา ประชาชนในชมชนสวนใหญรบทราบขอมลการจดท าแผนชมชนแตยงไมเข าใจในรายละเอยด โดยคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกใชทกวธการในการใหขอมลขาวสารตามทไดอบรมมาแลว เชน เสยงตามสาย แผนพบ ในปลว แตปญหาสวนใหญของขนตอนนอยทวทยากรกระบวนการ ทยงขาดประสทธภาพในการท างานอยางพอเ พยงทจะจดเวทเรยนรและสรางความเขาใจใหกบประชาชนในชมชน เนองจากขาดความรความเขาใจเกยวกบการจดท าแผนโครงการพฒนาชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเทาทควร และทางดานเจาหนาทฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ของส านกงานเขตกไมไดอย ในชมชน จงไมทราบปญหาเทากบชาวบานในชมชน ดงนน จงเหนไดวา ความรวมมอจากประชาชนในแตละชมชนนนจะเกดขนไดกตอเมอวทยากรกระบวนการนนไดด าเนนการประสานกบประชาชนในชมชนของตวเอง และวทยากรกระบวนการดงกลาวกตองหาวธ และทส าคญตองมความร ความเขาใจในแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางถองแท เพอทจะโนมนาว หรอชกจงใหเกดกระแสการมสวนรวมของประชาชนในชมชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหประสบความส าเรจ เนองจากปญหาของชมชน ชมชนเทานนทจะรจรง เขาใจในปญหาทเกดขนจรง เพอทจะไดรางแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหเกดกระบวนการแกไขปญหาทเกดขนตรงจดตรงประเดน

นอกจากน เจาหนาทฝายพฒนาชมชนในระดบเขต ไมสามารถลงพนทในการจดเวทของชมชนไดบอย ท าใหไมทราบวตถประสงคทแทจรงในการจดท าแผนของชมชนในแตละชมชนในเขตวงทองหลาง แตจะคดคานและไมอนมตแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงแมวาจะผานการประชาพจารณของชมชนแลวกตาม สรางใหเกดความไมเขาใจกบประชาชนในชมชนวา ชมชนมมตใหผานแลวแตเหตใดจงไมผานการพจารณาของกรงเทพมหานคร ซงขดแยงกบผลการประเมนตนเองของวทยากรกระบวนการในสวนทเปนเจาหนาท และวทยากรกระบวนการในสวนทเปนแกนน าชมชน และอาสาสมคร ทเหนวา ตนเองไดท าหนาทใหค าปรกษาแกคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง รวมทงใหขอมลขาวสาร ใหขอเสนอแนะในการแกปญหาทชมชนหยบยกขนมา ซงถอไดวาเปนประโยชนตอการด าเนนโครงการฯแกชมชน ชใหชมชนเหนถงจดออน จดแขงของชมชน สงเสรมใหเกดการมสวนรวมในทกภาคสวน รวมทงการด าเนนการทเกยวกบการจดเวทตางๆในชมชน ประสานงานระหวางกลมเปาหมายตางๆทเกยวของในโครงการ และประสานงานระหวางกรงเทพมหานครกบชมชนไดเปนอยางด รวมทงแกนน าชมชนกจะไมสามารถใหเหตผลหรอตอบค าถามกบประชาชนในชมชนไดวาไมผานการพจารณาจากกรงเทพมหานคร เพราะ

78

เหตใด ในทางกลบกน การเปดเวทชาวบานนน ชาวบานไมคอยใหความส าคญ ขอมลทไดมกจะไมครบถวน สถานทท าเวทบางชมชนไมม หรอมแตกไกลมาก ขาดสงจงใจทจะท าใหคนมสวนรวม อยางไรกตาม การเปดเวทในชวงแรกไดรบความรวมมอมาก แตระยะหลงเมอโครงการลาชา ไมผาน กจะไดรบความรวมมอนอยลง คนทท างานเกดความทอแทไมอยากท างานตอ

จากการสอบถามแกนน าชมชนซงเปนคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเกยวกบการเปดโอกาสใหคนในชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน คณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเหนวา การมสวนรวมในดานตางๆ เชนดานการรบรรายละเอยดของโครงการ ดานการใหขอมลเพอจดท าแผน ดานการน าเสนอโครงการ ดานการคดเลอกโครงการ และดานการพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนถอวาประชาชนในชมชนมสวนรวมคอนขางมาก แตการมสวนรวมในการเกบรวบรวมขอมลเพอจดท าแผน และการมสวนรวมในการน าเสนอปญหาของชมชน นนประชาชนในชมชนมสวนรวมเพยงเลกนอยหรอปานกลางเทานน

ขณะทจากการสอบถามตวแทนชมชนเกยวกบการเปดโอกาสใหคนในชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง นนมผลตางกนเลกนอย ดงนคอ การมสวนรวมในดานการรบรรายละเอยดของโครงการ การใหขอมลเพอจดท าแผน การเกบรวบรวมขอมลเพอจดท าแผน การน าเสนอปญหาของชมชน การน าเสนอโครงการ และ การพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนตวแทนชมชนเหนวาประชาชนในชมชนมสวนรวมคอนขางมาก แต การมสวนรวมในการคดเลอกโครงการของคนชมชน ยงคงมเพยงเลกนอยถงปานกลางเทานน

ตารางท 5.1 ความเหนเกยวกบการเปดโอกาสใหคนในชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการจดท า แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

กลมผใหความเหน คณะจดท าแผนชมชน ตวแทนชมชน การมสวนรวม ดานการรบรรายละเอยดของโครงการ มาก มาก ดานการใหขอมลเพอจดท าแผน มาก มาก ดานการน าเสนอโครงการ มาก มาก ดานการคดเลอกโครงการ มาก เลกนอยถงปานกลาง ดานการพจารณาแผนชมชนฯ มาก มาก ดานการเกบรวบรวมขอมลเพอจดท าแผน เลกนอยถงปานกลาง มาก การมสวนรวมในการน าเสนอปญหาของชมชน เลกนอยถงปานกลาง มาก

ขนตอนการส ารวจขอมล และวเคราะหขอมล จากการศกษาพบวา เพอใหไดขอมลตางๆตามทตองการ เชน ขอมลทางกายภาพ ดานสาธารณปโภค ทรพยากรบคคลในชมชน ฯลฯ น าเสนอขอมลขอเทจจรงจากการส ารวจ ชวยกนคนหาปญหา คดหาสาเหต แหงปญหา สรปรวบรวมขอมลใน

79

แตละขนตอนของการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และประเมนผลรวมถงศกษาดงานชมชนทประสบความส าเรจ ใหเกดการเรยนร ปญหาในขนตอนน หลายชมชนมกจะเกดจากการเกบขอมลในชมชนทซ าซอนของหนวยงานภาครฐ และขาดการบรณาการในการเกบรวบรวมขอมลของหนวยงานภาครฐตางๆ เชน จปฐ. ส านกงานสถตแหงชาต และกรงเทพมหานคร การเกบขอมลของเขตวงทองหลางท าอยางไมคอยสม าเสมอ และแบบฟอรมส าหรบเกบขอมลในเขตวงทองหลางมความยงยากซบซอน การสงผานขอมลชมชนใหกบคณะท างานรนตอไปมกไมคอยม ไมคอยใหความรวมมอกบคนอน หรอสงเสรมสนบสนนคนอน ประชาชนในชมชนกไมคอยใหขอมล เนองจากแบบสอบถามทใชในการเกบ ขอมลนนมความละเอยดมากเกนไป มค าถามทเปนวชาการมากเกนไป

จากการสมภาษณแกนน าชมชนและประชาชนในชมชนของเขตว งทองหลาง ไดใหขอมล เกยวกบเรองของความเหมาะสมของแบบฟอรมของการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง วา รายละเอยดในแบบฟอรมม มากเกนไป และไมมแบบฟอรมทเปนมาตรฐาน ความเหมาะสมของแบบฟอรมทเกยวกบขอมลเฉพาะบคคล หรอขอมลทวไปม ความละเอยด สวนขอมลทเกยวของกบสภาพแวดลอม หรอขอมลทตองการวเคราะหผล มความซบซอนเกนไปซงสอดคลองกบความเหนของคณะท างานจดท าแผนชมชน และความเหนของ คณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอปญหา หรออปสรรคในการใชแบบสอบถาม หรอแบบฟอรมเกยวกบการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเหนวา รายละเอยดในแบบสอบถาม หรอแบบฟอรมทมมากอาจเปนงานทยงยากมาก ส าหรบวทยากรกระบวนการ อกทงประชาชนในชมชนไมคอยใหความรวมมอในการจดท าขอมลประวตชมชน โดยเฉพาะขอมลทางเศรษฐกจ รายรบ รายจายในครวเรอน ประชาชนในชมชนมกเกดทศนคตในดานลบ และเกรงกลวในการใหขอมลทเปนขอเทจจรง

ดงนน จากการสมภาษณ และการสมภาษณกลม ทงฝายแกนน าชมชน ประชาชนในชมชน และเจาหนาทฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขตวงทองหลาง มความเหนไปในทศทางเดยวกนวา คณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสวนใหญไมมความรความสามารถเพยงพอ แบบฟอรมหรอ แบบสอบถาม เปนลกษณะวชาการมากเกนไป หากจดท าเปนการท าเครองหมายจะเกดความเขาใจงายกวา รวมทงแบบฟอรมหรอแบบสอบถามมรายละเอยดมาก และสบสนขาดความชดเจน แบบฟอรมการจดท ารายงานรปเลมแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคอนขางมความยงยากซบซอนมากเกนกวาความสามารถของชาวบานในการจดท า อกทงชาวบานในชมชนยงไมมความคนเคยในการจดท ารายงานรปเลมเปนเอกสารวชาการ

นอกจากน ชมชนยงขาดการจดท า “ฐานขอมลกลางของชมชนเพอการพฒนาชมชน” ท าใหตองมการจดเกบขอมลใหมทกครงเมอมการจดท าแผนชมชนในแตละป

ขนตอนการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จากการศกษาพบวา การยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทสามารถแกไขปญหาตางๆทเกดขนภายในชมชนในแตละดาน จดหมวดหมในแผน โดยมการก าหนดรายละเอยดดงน ยทธศาสตร หรอแผน หรอกจกรรม หรอขนตอนการด าเนนงาน หรอผรบผดชอบ และงบประมาณ

80

ทงน จดล าดบความส าคญของแผนงานโครงการในแตละยทธศาสตร ปญหาของการด าเนนการในขนตอนนมกเกดจากปญหาในเชงเทคนควธขนตอนในการปฏบต เชน การมสวนรวมในภาคประชาชนยงมขอจ ากด ประชาชนสวนใหญขาดความกระตอรอรน คณะท างานจดท าแผนชมชนระดบชมชนกมเพยงกรรมการชมชนไมกคนเทานน รวมทงกฎ ระเบยบของทางราชการทมมากมายหลายขนตอน เปนอปสรรคในการจดท าแผน ไมเออตอการมสวนรวม ไมมการแจงใหผท าแผนทราบถงราคากลางในการจดซอ และก าหนดใหผท าแผนสอบราคาดวยตนเอง ขาดหลกเกณฑขอก าหนดมาตรฐานกลางในการท าแผนของแตละชมชน ในขณะทเจาหนาทพฒนาชมชนบางคนไมมความรความเขาใจเพยงพอในการใหค าแนะน าในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง อกทงไมมแบบฟอรมการเสนอโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทชดเจน

กระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตองอาศยความรวมมอจากหนวยงานภายนอกดวยในบางโครงการ เชน โครงการทตองมการขอใชทดนจากหนวยงานภาครฐ หรอทดนของเอกชน มกจะไมใหความรวมมอ เนองจากขอก าหนดของทางกรงเทพมหานครท าใหเอกชนเจาของทดนตองท าสญญาทไมสามารถใชทดนของตนเองไดเปนระยะเวลาถง 10 ป ระเบยบขนตอนการของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมความซบซอนและยงยากเกนความสามารถของประชาชนทวไปทเปนชาวบานในชมชน การตดตามเอาใจใสจากเจาหนาทฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ของส านกงานเขตมนอย จะมเพยงการตรวจดวาการด าเนนการยกรางแผนเสรจแลวหรอไม แตยงขาดการเขามาดแลเอาใจใสในกระบวนการเหมอนพฒนากรในตางจงหวดทมความใกลชดชาวบานมากกวา กระบวนการเขามาชวยยกรางแผนของเขตควรตองค านงถงความตองการของชมชนดวย นอกจากการตงเปาหมายเพยงใหแผนผานการพจารณาจากกรงเทพมหานคร เนองจากการเขยนแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในทางปฏบตอยทชมชนกบเขต วทยากรกระบวนการยงไมไดแบงงาน บางครงกระบวนการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนสงทเจาหนาทฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมของส านกงานเขต เปนผด าเนนการเอง

วทยากรกระบวนการของบางชมชนทผานการอบรมมทกษะสามารถทจะยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไดดวยตนเอง แตขณะเดยวกนกพบวา ในบางชมชนกไมสามารถยกรางแผนไดดวยตนเอง เนองจากปญหาหลายประการ เชน วทยากรกระบวนการขาดความรความเขาใจ ตดภารกจไมไดเขารวมรบการอบรม หรอผทเปนตวแทนของชมชนในการเขารวมการอบรมยงขาดความสามารถในการถายทอดความรเกยวกบการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหกบคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ใหมความเขาใจอยางแทจรงได

การเขยนโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมการระบรายละเอยดมากเกนกวาทประชาชนธรรมดาจะสมารถเขาใจไดครบทกรายละเอยด สงผลใหแผนชมชนไมผานการพจารณาของคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต เชน โครงการทเกยวของกบสงแวดลอมจะตองมการวดคามลพษ หรอโครงการทเกยวของกบการกอสราง จะตองมการค านวณราคาวสดกอสราง เปนตน นอกจากน ยงมประเดนทเกยวกบกบกรณทแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไมไดรบการอนมต หรอกรณโครงการถกเสนอตามแผน

81

ชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไมไดรบการตอบสนองจากคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต และส านกพฒนาสงคม จากประเดนและขอปญหาดงทกลาวมาขางตน สงผลใหเกดความเบอหนายและไมสนใจทจะเขารวมในกระบวนการยกรางแผนชมชนของประชาชนในแตละชมชน

ขนตอนการจดเวทประชาพจารณ จากการศกษาพบวา การจดเวทประชาพจารณ กเพอชแจงน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจดท าขน ตรวจสอบ ทบทวน เพมเตม ปรบปรง และใหเสนอแนะในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และลงมตใหความเหนชอบในแผนฉบบดงกลาว ในขนตอนนจะพบวา ระดบการมสวนรวมของประชาชนภายในชมชนแตกตางกนตามสภาพของชมชน โดยเฉพาะชมชนท มสภาพเปนบานจดสรร เปนคอนโดมเนยม เปนบานเชา มกพบปญหาการขาดการมสวนรวม คนในชมชนตดภารกจในการประกอบอาชพ และภารกจสวนตว ไมมเวลาเขารวมในการจดเวทของชมชน

นอกจากน ประสบการณในการน าเสนอแผนของวทยากรกระบวนการยงมนอย เนองจาก มการอบรมวทยากรกระบวนการเพยง 3 วน และคนทมจตอาสามกเปนชาวบานทวไป จงควรมการทดสอบวทยากรกระบวนการกอนการด าเนนการจดท าแผนดวย คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต มกมการทงทวง หรอไมเหนดวยกบแผนชมชนฯทชมชนน าเสนอมา ทงทประชาชนในชมชนใหความเหนชอบแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาแลว จงสงผลใหเกดความลาชา และกระบวนการท างานถอยหลงมากกวาเดนหนาไปสขนตอนตอไป

ขนตอนน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขต จากการศกษาพบวา การน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขตนน เปนขนตอนทชมชนน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจดท าขนใหคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต พจารณาความเปนไปได และความเหมาะสม ซงในทางปฏบต ชมชนบางแหงไมมโอกาสเขารวมในการน าเสนอและชแจงแผนชมชนตอคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต อาจท าใหคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต ไมเขาใจถงความจ าเปนและความตองการทแทจรงของชมชน

นอกจากน ในการพจารณาของคณะกรรมการจดท าแผนชมชนระดบเขต ยงมขอจ ากดบางประการ เชน ขาดมาตรฐานเดยวกนในการพจารณาอนมตแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทแตละชมชนเสนอ ไมมระยะเวลาในการพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทแนนอน ไมมการชแจงใหเหตผลใหกบโครงการของชมชนทไมไดรบการพจารณาอนมต ไมมการแจงผลการด าเนนการ และความคบหนาในการพจารณาโครงการของแตละชมชน เปนตน

ส านกงานเขตท าหนาทเปนพเลยงใหกบคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต เปนผมศกยภาพแตมขอจ ากดดานเวลา และภาระงาน ปญหาทพบคอ มภาระงานมากในฐานะผดแลโครงการ การประสานงานระหวางหนวยงานไมมความสอดคลองกบภาคประชาชน ไมมหนวยงานภายนอกมารวมลงชมชนเพราะถอวาไมใชหนวยงานหลก หนวยงานระดบเขตขาดความรวมมอในการท างานอยางเปนเอกภาพ

82

5.1.3 วเคราะหปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนการในดานการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ในขนตอนการตดตามประเมนผลน เปนขนตอนทส าคญมาก เนองจากผลทไดรบจากการประเมนผลจะถกแปรผลเปนปจจยน าเขา (Inputs) ทจะเพมเขาไปในการวางแผนขนตอนไปเพอใหโครงการฯมประสทธภาพและประสทธผลมากขน แตจากการศกษาพบวา ปญหาอปสรรคทเกดขนในขนตอนนทส าคญทสดกคอ ทางภาครฐไมเปดโอกาสใหประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมในการคดเกณฑในการประเมนโครงการหรอกจกรรมตางๆ ไดเลย ดงนน ผลทออกมาจากการประเมนโดยภาครฐ (ส านกงานเขต ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร) จงเปนผลการประเมนทมาจากมมมองดานเดยววาโครงการฯนประสบความส าเรจ หรอลมเหลวเพยงใด ซงจากเหตผลดงกลาว ผลทไดรบจากการประเมนดานเดยวนจงเปนขอมลทไมเทยงตรง (Validity) เพยงพอทจะน าไปเปนปจจยน าเขา (Inputs) สกระบวนการวางแผนโครงการฯในครงตอๆไปได

การประเมนผลททางภาครฐโดยส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานครไดเคยจดท านน มาจากการมอบหมายใหหนวยงานภายนอกเปนผประเมน และเปนการประเมนภาพรวมทง 50 เขตของกรงเทพมหานครเทานน และผลทไดรบจากการประเมนดงกลาว กยงไมไดน ามาแกไขขอบกพรอง หรอ ปญหาทเกดขนอยางเปนรปธรรม 5.2 วเคราะหภาพรวมของปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอน

การวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จากผลการศกษา พบวา นอกจากปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนทง 3 ดาน

คอ ดานการวางแผน ดานการปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และดานการตดตามประเมนผลแลว ผศกษายงพบวามอปสรรคทส าคญอยอก 2 ประการหลกๆคอ ประการแรก เปนปญหาอปสรรคทเกดจากกฎระเบยบขอบงคบของฝายตาง ๆ ของส านกงานเขตวงทองหลางทเกยวของกบโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงน และประการทสอง เปนอปสรรคทเก ยวขอกบปจจย 4 ดานทส าคญ คอ 1) อปสรรคจากชมชน 2) อปสรรคจากนโยบาย 3) อปสรรคจากการบรหารจดการ และ 4) อปสรรคจากนกพฒนาชมชนของกรงเทพมหานคร ดงรายละเอยดตอไปน

5.2.1 ปญหาอปสรรคทเกดจากกฎระเบยบขอบงคบของฝายตางๆ ของส านกงานเขต วงทองหลางทเกยวของกบโครงการฯ เนองจากการจดท าแผนชมชนฯนตองไดรบความรวมมอจากทงฝายภาครฐ ภาคเอกชน และ

ภาคประชาชนโดยเฉพาะภาครฐทมหนวยงานในการด าเนนการหลายหนวยงานดวยกน เชน กรงเทพมหานคร ส านกพฒนาสงคม และส านกงานเขต และในสวนของส านกง านเขตนน ไดมอบหมายใหฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมเปนผรบผดชอบในโครงการจดท าแผนชมชนฯ และโครงการจดท าแผนชมชนฯดงกลาวนนตองประสานความรวมมอจากฝายโยธาและฝายการคลงดวย

83

ดงนน ผวจยจงไดแยกวเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ ใน 3 ประเดน คอ 1) วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายโยธา ทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ 2) วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายการคลง ทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ และ 3) วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมทเกยวของในการจดท าแผนชมชนฯ ดงรายละเอยดดงตอไปน

5.2.1.1 วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายโยธา ทเกยวของในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จากผลการศกษาพบวา กฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายโยธานนจะเปนเรองเกยวกบการกอสราง การใชทดน หาสถานท ซงหากชมชนใดตองการจดท าโครงการชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในกรณทตองไปใชทดนของเอกชน กตองใสรายละเอยดลงในแผนดวยวาทดนนนตงอยทใด เปนทของใคร เจาของยนยอมหรอไม ตองมหนงสอยนยอมการใชทดน ภาพถายสถานท และ ตองบอกรายละเอยดไดวาการกอสราง การใชทดนนนเพออะไร มวตถประสงคในการจดตงเพออะไร การขออนญาตกอสรางตองไดรบการตรวจสอบความถกตองจากฝายโยธา ทงแผนผงบรเวณ รายละเอยดการกอสราง ใบประเมนราคา รวมถงแผนการปฏบตงาน และการใชจายเงน

5.2.1.2 วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายการคลงทเกยวของในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จากผลการศกษาพบวา งบประมาณทไมสามารถเบกจายไดมมากมาย เชน เงนเดอน/คาจาง เกยวกบคาเวรยาม การดแลรกษาความปลอดภย การดแลความสะอาด คาตอบแทนเกยวกบคาเบยเลยงของกรรมการชมชน สมาชกชมชน คาสาธารณปโภค เชน คาน าประปา ไฟฟา โทรศพท ฯลฯ การจดตงกองทน การน าไปตอยอดโครงการตางๆ การน าเงนไปใหกยม การจดตงสวสดการตางๆ (แตบรรจในแผนงานได เพอน าเสนอหนวยงานทมหนาทเกยวของตอไป) การจดซอทดน การกอสราง ซอมแซม (เชน ปรบปรงถาวรวตถทอยในศาสนาทกศาสนา กอสราง ปรบปรงอาคารเกยวกบการศกษา การปรบปรงศนยอนามยหรอโรงพยาบาล ยกเวนเปนโครงการทอยในลกษณะทใชประโยชนรวมกน เพอการสาธารณะโดยแทจรง และมหนงสอรบรองจากผดแลสถานทใหด าเนนการได เปนตน) และ โครงการทเปนเรองเกยวกบการพฒนาบคลากร เชน ประชม อบรม ศกษาดงาน ฯลฯ ใหจดไดเฉพาะทมความจ าเปนเทานน

วสด ครภณฑตางๆทจะชวยในการจดท าโครงการฯ กไมสามารถซอไดอยางสะดวก รวดเรว เชน เครองคอมพวเตอร (ยกเวนซอเพอใชในการจดตงศนยการเรยนรของชมชนทมสถานทบรการทเหมาะสม แตทงนตองไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการระบบเทคโนโลยสารสนเทศของกรงเทพมหานครดวย) เครองถายเอกสาร เครองโทรสาร โทรศพทมอถอ วทยสอสาร (วอลกก ทอรกก) ครภณฑทางการศกษาส าหรบสถาบนการศกษา (เชน โตะ เกาอ กระดานด า โปรเจกเตอร) ครภณฑในการท าโครงการตาง ๆ ของศนยอนามย/โรงพยาบาล และในกรณโทรทศนวงจรปด (CCTV) ใหหนวยงานทเกยวของเปนผพจารณาความเหมาะสม และการออกแบบการตดตงใหชดเจน

ในการเสนอขอจดซอครภณฑกมปญหาในเรองกฎ ระเบยบ ขอบงคบ เชนกน เชน กรณราคามาตรฐาน ไมตองแนบหลกฐาน แตใหวงเลบวามาตรฐาน กรณไมมราคามาตรฐาน ใหแนบ

84

เอกสารเสนอราคาจาก 3 รานคา เปนอยางนอยเพอเปนคเปรยบเทยบ พรอมแนบรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะทไดอนญาตจากหวหนางานแลว เพอประกอบการเสนอของบประมาณ

ปญหาอปสรรคทส าคญของการจดท าโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของกฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆของฝายการคลงกคอ ฝายชมชนมกจะไมทราบในรายละเอยดวาโครงการทชมชนน าเสนอนน จะตองเปนโครงการ หรอกจกรรมเรงดวน เกยวกบการแกไขปญหาความเดอดรอน ถาไมด าเนนการจะเกดความเสยหาย และจ าเปนตองใหหนวยงานทเกยวของด าเนนงาน ซงชมชนจะตองพจารณาจดล าดบความส าคญ และบรรจไวในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนขอมลในการจดท าแผนพฒนาเขตดวย

5.2.1.3 วเคราะหปญหาอปสรรคดานกฎ ระเบยบ ขอบงคบของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมทเกยวของในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จากผลการศกษาพบวา ชมชนมกจะไมทราบในรายละเอยดวา เนอหาส าคญทตองบรรจไวในการน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวยอะไรบาง (เชน ตองระบสภาพปจจยปญหา ความตองการ โดยใหเรยงล าดบความส าคญ ระบกจกรรม งบประมาณ วสด ครภณฑทใชโดยละเอยด ตองระบเปาหมายการพฒนาเปนรายป และตองสอดคลองกบแผนพฒนาของกรงเทพมหานคร) และแนวทางการพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของกรงเทพมหานคร เปนอยางไร (ตองเปนแผนชมชนทเกดจากกระบวนการมสวนรวมของชมชน ลกษณะของแผนชมชนแบงเปน 3 แบบ (คอ เปนแผนทชมชนสามารถด าเนนการเองได (ท าเอง) เปนแผนทชมชนรวมกนด าเนนงานกบหนวยงาน (ท ารวม) เปนแผนทชมชนไมสามารถด าเนนการเองได ตองใหหนวยงานภายนอกชวยเหลอ (ท าให) เปนตน ) โครงการทเสนอขอใชงบประมาณสนบสนนจาก กรงเทพมหานคร มเงอนไขทส าคญ ดงน สามารถแกไขปญหาของชมชนไดอยางแทจรง และสามารถตอยอดใหมความยงยนได เปนโครงการทประชาชนในชมชนรวมกนท า ไมใชเปนการจางใหท า โครงการทมลกษณะเปนการกอสรางอาคารหรอสงปลกสราง หรอการด าเนนการใดๆทตองใชชางฝมอ หรอตองการความมนคงปลอดภยไดมาตรฐาน จะด าเนนการจางหรอจดซอวสด และด าเนนการเองกได ขนอยกบศกยภาพของชมชน ตารางท 5.2 เงอนไขการขอใชงบประมาณสนบสนนจากกรงเทพมหานครในการจดท าแผนชมชน พงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ล าดบ โครงการ เงอนไข

1 โครงการทสามารถแกไขปญหาของชมชนไดอยางแทจรง

สามารถตอยอดใหมความยงยนได

2 โครงการทประชาชนในชมชนรวมกนท า ไมใชเปนการจางใหท า 3 โครงการทมลกษณะเปนการกอสรางอาคารหรอสง

ปลกสราง หรอการด าเนนการใดๆทตองใชชางฝมอ หรอตองการความมนคงปลอดภยไดมาตรฐาน

จะด าเนนการจางหรอจดซอวสด และด าเนนการเองกได ขนอยกบศกยภาพของชมชน

85

ตารางท 5.3 ลกษณะของแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ล าดบ แผนชมชน การด าเนนการ

1 แผนทชมชนสามารถด าเนนการเองได ท าเอง 2 แผนทชมชนรวมด าเนนการกบหนวยงาน

ภาครฐ ท ารวม

3 แผนทชมชนไมสามารถด าเนนการเองได ตองใหหนวยงานภายนอกชวยเหลอ (ท าให)

5.2.2 ปญหาอปสรรคทเกยวขอกบปจจยอนๆ 5.2.2.1 ปญหาอปสรรคจากชมชน จากผลการศกษาพบวา สงคมเมองมความ

ซบซอน มอทธพลและคานยมทางลบมาก และดวยการทคนเมองไมสามารถพงพาตนเองดานเศรษฐกจ คาครองชพสง สภาพสงคมท าใหขาดความไวเนอเชอใจกน เหลานน าไปสการไมใหความสนใจและขาดความกระตอรอรนตอการมสวนรวมในกจกรรมของชมชน

5.2.2.2 ปญหาอปสรรคจากนโยบาย จากผลการศกษาพบวา นโยบายสวนใหญมขอจ ากดดานเวลา เงอนไขเวลาไมสอดคลองกบเนองาน เนนปรมาณ มผลใหไดมาซงผลงานทไมมคณภาพมากพอ หรอไดขอมลทคลาดเคลอน และนโยบายทผานมายงขาดความชดเจนโดยเฉพาะแนวทางการปฏบต ซงเปนผลใหผปฏบตงานท างานล าบาก บางครงมเพยงนโยบายแตขาดรายละเอยดทจะเขามาเสรมหรอก ากบใหไปในทศทางเดยวกน และบอยคร งทนโยบายของรฐบาลและกรงเทพมหานครไมสอดคลองกน มผลตอการท างานในระดบปฏบตการ และบางครงยงสรางปญหาใหกบชมชน

5.2.2.3 ปญหาอปสรรคจากการบรหารจดการ จากผลการศกษาพบวา ในหลายปญหา แนวทางการจดการปญหาขาดเจาภาพหลกทจะรบผดเปนศนยกลางของการแกไขปญหา หนวยงานทควรรบผดชอบในเรองทเกยวของ บอยครงไมเขามารบผดชอบตามหนาท และหนวยงานพฒนาชมชนกไมสามารถเขาไปด าเนนการใดๆได ท าใหงานไมเกดผลสมฤทธเทาทควร ขาดการประสานงานและการเชอมภาค ขาดการบรหารการใชทรพยากรในชมชนใหเปนประโยชน ขาดงบประมาณทเหมาะสมกบสภาพงาน การจดตงชมชนในกรงเทพมหานคร เนนจ านวน โดยขาดการส ารวจตรวจสอบอยางเหมาะสม กฎระเบยบของกรงเทพมหานครทเกยวของกบการพฒนาชมชน ไมสอดคลองกบสภาพการณสงคมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ท าใหกลไกการท างานขาดการปรบตวใหทนสถานการณ

5.2.2.4 ปญหาอปสรรคจากนกพฒนาชมชนของกรงเทพมหานคร จากผลการศกษาพบวา นกพฒนาชมชนของกรงเทพมหานครงานลนมอ เนองจากจ านวนคนท างานไมพอกบปรมาณงาน ขาดความรและเทคนคในการท างาน ขาดความมนใจวาทฤษฏการพฒนาชมชนจะใชไดผลในเขตเมอง โดยเฉพาะในกรงเทพมหานคร ขาดขวญก าลงใจ การพจารณาความดความชอบมไดเปนไปตามผลงานและสภาพงาน

86

สรปจากผลการศกษาพบวา อปสรรคส าคญทสงผลกระทบสงสด จ าเปนตองไดรบการแกไขเรงดวน และเปนปญหาหลกซงหากไดรบการแกไขแลวอปสรรคอนๆกจะอยในวสยทจะแกไขไดไมยาก ม 2 ประการ คอ อปสรรคจากนโยบายทเรงรด เนนจ านวนชมชนทเขารวมโครงการแผนชมชนพงตนเองตาม หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และอปสรรคจากการขาดขวญก าลงใจของนกพฒนาชมชน กรงเทพมหานคร ตารางท 5.4 อปสรรคในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ล าดบ อปสรรค ลกษณะ

1 จากชมชน ไมใหความสนใจและขาดความกระตอรอรนตอการมสวนรวมในกจกรรมของชมชน

2 จากนโยบาย มขอจ ากดดานเวลา เนนจ านวนชมชนทเขารวมโครงการมากกวาคณภาพของกระบวนการจดท าแผนชมชน และนโยบายทผานมายงขาดความชดเจนโดยเฉพาะแนวทางการปฏบต

3 จากการบรหารจดการ ขาดเจาภาพหลก ขาดการประสานงานและการเชอมภาค ขาดการบรหารการใชทรพยากรในชมชนใหเปนประโยชน ขาดงบประมาณทเหมาะสมกบสภาพงาน กฎระเบยบมากเกนไป

4 จากนกพฒนาชมชนของกรงเทพมหานคร

จ านวนคนท างานไมพอกบปรมาณงาน ขาดความรและเทคนคในการท างาน ขาดความมนใจวาทฤษฏการพฒนาชมชนจะใชไดผลในเขตเมอง โดยเฉพาะในกรงเทพมหานคร ขาดขวญก าลงใจ การพจารณาความดความชอบมไดเปนไปตามผลงานและสภาพงาน

บทท 6

สรปและขอเสนอแนะ

โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มกรอบแนวคดในการ

สงเสรมการมสวนรวมของประชาชน เพอใหประชาชนในชมชนของกรงเทพมหานครไดเกดกระบวนการเรยนรและเปนศนยกลางในการด าเนนการแกไขปญหาของชมชนอยางเปนระบบ เนนการพงพาตนเอง โดยมภาคทกภาคสวนใหการสนบสนน และประเดนส าคญคอ เปนการแกไขปญหาชมชนโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง เพอทจะสามารถแกไขปญหาของชมชนไดตรงตามความตองการของประชาชนในชมชน นอกจากนยงเปนการสงเสรมคณภาพชวตและการพฒนาชมชนใหเก ดความเขมแขง แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงเปนเครองมอการวางแผนของชมชน โดยประชาชนในชมชนรวมตวกนเพอรวมคด รวมก าหนดแนวทาง และกจกรรมการพฒนาของชมชนเอง โดยยดหลกการพงตนเอง ลดการพงพงภายนอกดวยการค านงถงศกยภาพ ทรพยากร ภ มปญญา วถชวต วฒนธรรม และสงแวดลอม ซงถอไดวาเปนเครองมอทท าใหการด าเนนการพฒนาเปนไปอยางมทศทาง เพอน าไปสวสยทศนทก าหนดไว และเปนเครองมอในการสงเสรมกระบวนการมสวนรวม และการเรยนรของชมชนในการบรหารจดการชมชน เพอการพฒนาและแกไขปญหาของชมชนในดานตางๆ ทงดานกายภาพ สงแวดลอม เศรษฐกจ สงคม อนามย และจตใจ โครงการชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของส านกงานเขตวงทองหลาง ทด าเนนการโดยฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม64 โดยมฝายการคลง และฝายการโยธา เขามา

64ฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เปนผสงเสรม กระตน แนะน าชมชนใหเขาใจในการ

ด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และเปนพเลยงในการใหค าปรกษา แกไขปญหาทเกดขนในการด าเนนการจดท าแผน และการเขยนแผนงานโครงการของแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดวย อกทงยงเปนผประสานหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชนในการด าเนนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนเลขานการในคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต ในการพจารณาโครงการทชมชนเสนอของบประมาณ เปนผชแจงรายละเอยดโครงการทชมชนเสนอของบประมาณสนบสนนตอคณะกรรมการกลนกรองแผนชมชนฯของส านกพฒนาสงคม ด าเนนการเบกจายงบประมาณโครงการตามขอบญญต/ระเบยบกรงเทพมหานคร และตดตามประเมนผลการด าเนนงานของชมชนตามแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และรายงานตอส านกพฒนาสงคมดวย

88

ชวย 65 เพอใหการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนไปดวยความสะดวก รวดเรวมากขน ซงในบทนผวจยจะกลาวสรปตามผลทไดรบจากการวจยในบทท 5 ในสวนของวตถประสงคการวจยขอท 1 คอ ลกษณะการมสวนรวมของประชาชนในการการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง เพอตอบค าถามวจยขอท 1 คอ โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมลกษณะอยางไร? และในสวนของวตถประสงคการวจยขอท 2 คอ ปญหาอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง เพอตอบค าถามการวจยขอ 2 คอ ปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผน การปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมอะไรบาง? และในสวนของขอเสนอแนะนน ผศกษาจะเสนอแนะตามวตถประสงคขอท 3 คอ เพอน าเสนอแนวทางในการแกไขปญหาการมสวนรวมของประชาชน ในกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม เขตวงทองหลาง เพอตอบค าถามวจยขอ 3 คอ )แนวทางการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทดควรมลกษณะอยางไร? ซงผศกษาสรป และเสนอแนะจากการศกษาวจยไดดงน 6.1 สรป การสรปผลการวจยชนนจะสรปในประเดนกวางๆ 3 ประเดนหลกคอ ประเดนแรก การมสวนรวมของประชาชนตามโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในขนตอนการวางแผน ประเดนทสอง การมสวนรวมของประชาชนตามโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผน และ

65ฝายการคลง ใหค าปรกษา แนะน าในการจดท าโครงการในเรองคาใชจายใหเปนไปตาม

ขอบญญต/ระเบยบของกรงเทพมหานคร พรอมเอกสารประกอบการพจารณาขออนมตงบประมาณ และ ตรวจสอบใหค าปรกษาแนะน า หรอเบกจายงบประมาณโครงการตามแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และฝายโยธา ใหค าปรกษาแนะน า ออกแบบและประมาณการคา ใชจ ายในการกอสร าง ซอมแซม ปรบปรง ตามท ไดก าหนดไว ในขอบญญต /ระเบยบกรงเทพมหานคร ตรวจสอบความถกตองของการใชทดน สงกอสราง จดท าเอกสารทจ า เปน เพอประกอบการขออนมตงบประมาณตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และ เปนคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต เพอพจารณาแผนทชมชนเสนอของบประมาณ

89

ประเดนสดทายคอ การมสวนรวมของประชาชนตามโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในขนตอนการการตดตามประเมนผลโครงการ ดงรายละเอยดดงตอไปน

6.1.1 การมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จากผลการศกษาพบวา การมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผนโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนไมเกดขน เนองจากเปนแผนทไดรบการก าหนดมาแลวจากกรงเทพมหานคร โดยการจดท าโครงการโดยส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร และสงมาใหส านกงานเขตทง 50 เขตด าเนนการตามแผน ซงถอวาเปนการก าหนดนโยบาย หรอโครงการโดยภาครฐ เปนแบบบนลงลาง (Top-Down Policy Formulation)66 ดงนน ในขนตอนนจงถอไดวาประชาชนทมสวนเกยวของกบโครงการจงไมสามารถเขาไปมสวนรวมดวยเลย และในสวนของการวางแผนการด าเนนการตามโครงการฯนนกเชนเดยวกน ทางส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร กไดแปลงนโยบายหรอโครงการมาเปนแผนใหเรยบรอยแลว โดยการแบงขนตอนการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯตามโครงการ ออกเปน 9 ขนตอน และไดก าหนดแนวทางและหลกเกณฑการพฒนาไว 6 ดาน โดยการพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของกรงเทพมหานครนน กมหลกเกณฑและแนวทางการพจารณาอยแลว 7 แนวทาง แมแตการจดสรรงบประมาณใหแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกมการวางแผนใหมหลกเกณฑอย 7 ประการดวยกน ดงนน ในขนตอนการวางแผนโครงการ หรอการวางแผนด าเนนการนน ประชาชนผมสวนไดเสยจะไมสามารถเขาไปมสวนรวมไดเลยเนองจากเปนการก าหนดโครงการโดยภาครฐ (กรงเทพมหานคร) โดยตรง

6.1.2 การมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ตงแตขนตอนการคดเลอกแกนน าชมชน และอบรมวทยาการกระบวนการ ขนตอนการจดเวทเรยนร และสรางความเขาใจ ขนตอนการส ารวจขอมล และวเคราะหขอมล ขนตอนการยกรางแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ขนตอนการจดเวทประชาพจารณ จนถงขนตอนน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขต นนจะพบวามปญหาอปสรรคมากมายทงทางดานของภาครฐคอ ฝายพฒนาชมชนเอง หรอภาคประชาชนเอง เกดขนมากมาย เชน การอบรมคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงยงไมมประสทธภาพและประสทธผลในการสรางความรความเขาใจอยางเพยงพอในการสรางวทยากรกระบวนการได และขนตอนทจะท าใหผเขารบการอบรมวทยากรกระบวนการเกดความรความเขาใจยงไมมประสทธภาพ เนองจากเนอหาสาระหลกในการอบรมมกจะเปนการอบรมเชงวชาการ ซงผเขารบการอบรม ซงกเปนประชาชนทวไปทไมมความรความเขาใจในเรองการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมากนก และไมอาจเขาใจในศพททเปนเชงวชาการ โดยไมมการ

66R. Hambleton, op. cit., p 379.

90

อบรมในลกษณะการปฏบต หรอการใหความรเพอแกปญหาทเกดขนในการจดท าแผนโดยตรงเลย รวมทงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมระยะเวลาพรอมกนในแตละชมชน หรอแตละเขต และมความเรงรบจดท าแผน จงท าใหการคดเลอกแกนน าเพอเปนวทยากรกระบวนการของแตละชมชนในเขตวงทองหลาง ขาดประสทธภาพและประสทธผล เนองจากคณะท างานจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทมาอบรมนนงานลนมอ ตองไปชวยหลายชมชน หลายเขตพรอมๆกนท าใหการจดเวทการเรยนรและสรางความเขาใจในโครงการใหกบประชาชนในชมชนนนขาดรายละเอยด แมวาจะใหขอมลขาวสารตามทไดอบรมมาแลว เชน เสยงตามสาย แผนพบ ในปลว แตปญหาสวนใหญของขนตอนนอยทวทยากรกระบวนการ ทยงขาดประสทธภาพในการท างานอยางพอเพยงทจะจดเวทเรยนรและสรางความเขาใจใหกบประชาชนในชมชน เนองจากขาดความรความเขาใจเกยวกบการจดท าแผนโครงการพฒนาชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเทาทควร พอเพยงทจะสามารถโนมนาว หรอชกจงใหเกดกระแสการมสวนรวมของประชาชนในชมชนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหประสบความส าเรจ เนองจากปญหาของชมชน ชมชนเทานนทจะรจรง เขาใจในปญหาทเกดขนจรง เพอทจะไดรางแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหเกดกระบวนการแกไขปญหาทเกดขนตรงจดตรงประเดนเพอทจะไดด าเนนการในขนตอนตอไป คอขนตอนการส ารวจขอมล และวเคราะหขอมล ขนตอนการส ารวจขอมล และวเคราะหขอมล นนมกจะเกดปญหาเชนเดยวกนในหลายชมชนคอ การเกบขอมลในชมชนทซ าซอนของหนวยงานภาครฐ และขาดการบรณาการในการเกบรวบรวมขอมลของหนวยงานภาครฐตางๆ เชน จปฐ. ส านกงานสถตแหงชาต และกรงเทพมหานคร การเกบขอมลของเขตวงทองหลางท าอยางไมคอยสม าเสมอ และแบบฟอรมส าหรบเกบขอมลในเขตวงทองหลางมความยงยากซบซอน การสงผานขอมลชมชนใหกบคณะท างานรนตอไปมกไมคอยม ไมคอยใหความรวมมอกบคนอน หรอสงเสรมสนบสนนคนอน ประชาชนในชมชนกไมคอยใหขอมล เนองจากแบบสอบถามทใชในการเกบ ขอมลนนมความละเอยดมากเกนไป มค าถามทเปนวชาการมากเกนไป นอกจากน ชมชนยงขาดการจดท า “ฐานขอมลกลางของชมชนเพอการพฒนาชมชน” ท าใหตองมการจดเกบขอมลใหมทกครงเมอมการจดท าแผนชมชนในแตละป ท าใหการยกรางแผนชมชนฯเกดปญหาในเชงเทคนควธขนตอนในการปฏบต เชน การมสวนรวมในภาคประชาชนยงมขอจ ากด ประชาชนสวนใหญขาดความกระตอรอรน คณะท างานจดท าแผนชมชนระดบชมชนกมเพยงกรรมการชมชนไมกคนเทานน รวมทงกฎ ระเบยบของทางราชการทมมากมายหลายขนตอน เปนอปสรรคในการจดท าแผน ไมเออตอการมสวนรวม ไมมการแจงใหผท าแผนทราบถงราคากลางในการจดซอ และก าหนดใหผท าแผนสอบราคาดวยตนเอง ขาดหลกเกณฑขอก าหนดมาตรฐานกลางในการท าแผนของแตละชมชน ในขณะทเจาหนาทพฒนาชมชนบางคนไมมความรความเขาใจเพยงพอในการใหค าแนะน าในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง อกทงไมมแบบฟอรมการเสนอโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทชดเจน การเขยนโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมการระบรายละเอยดมากเกนกวาทประชาชนธรรมดาจะสมารถเขาใจไดครบทกรายละเอยด สงผลใหแผนชมชนไมผานการพจารณาของคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต สงผลใหเกดความเบอหนายและไมสนใจทจะเขารวมในกระบวนการยกรางแผนชมชนของประชาชนในแตละชมชน โดยเฉพาะการท าประชาพจารณ

91

เพอชแจงน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทจดท าขนเพอ ตรวจสอบ ทบทวน เพมเตม ปรบปรง และใหเสนอแนะในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และลงมตใหความเหนชอบในแผนฉบบดงกลาว จงไมไดรบความรวมมอจากประชาชนในชมชนเทาทควร และทส าคญคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต มกทวงตง หรอไมเหนดวยกบแผนชมชนฯทชมชนน าเสนอมา ทงทประชาชนในชมชนใหความเหนชอบแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาแลว จงสงผลใหเกดความลาชา และกระบวนการท างานถอยหลงมากกวาเดนหนาไปสขนตอนน าเสนอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอส านกงานเขต การน าเสนอแผนชมชนพงตนเองฯทจดท าขนใหคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต พจารณาความเปนไปได และความเหมาะสม ซงในทางปฏบต ชมชนบางแหงไมมโอกาสเขารวมในการน าเสนอและชแจงแผนชมชนตอคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต อาจท าใหคณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนชมชนระดบเขต ไมเขาใจถงความจ าเปนและความตองการทแทจรงของชมชน และการพจารณาของคณะกรรมการจดท าแผนชมชนระดบเขต ยงมขอจ ากดบางประการ เชน ขาดมาตรฐานเดยวกนในการพจารณาอนมตแผนชมชน พงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทแตละชมชนเสนอ ไมมระยะเวลาในการพจารณาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทแนนอน ไมมการชแจงใหเหตผลใหกบโครงการของชมชนทไมไดรบการพจารณาอนมต ไมมการแจงผลการด าเนนการ และความคบหนาในการพจารณาโครงการของแตละชมชน เปนตน ดงนนปญหาทพบคอ ส านกงานเขต โดยฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมมภาระงานมากในฐานะผดแลโครงการ การประสานงานระหวางหนวยงานไมมความสอดคลองกบภาคประชาชน ไมมหนวยงานภายนอกมารวมลงชมชนเพราะถอวาไมใชหนวยงานหลก หนวยงานระดบเขตขาดความรวมมอในการท างานอยางเปนเอกภาพ ท าใหขนตอนตางๆทกลาวมาขางตนเกดปญหาอปสรรคทท าใหโครงการฯไมประสบผลส าเรจตามวตถประสงคเทาทควร

6.1.3 การมสวนรวมของประชาชนการในดานการตดตามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ทางภาครฐไมเปดโอกาสใหประชาชนสามารถเขาไปมสวนรวมในการคดเกณฑในการประเมนโครงการหรอกจกรรมตางๆ ไดเลย ดงนน ผลทออกมาจากการประเมนโดยภาครฐ (ส านกงานเขต ส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร) จงเปนผลการประเมนทมาจากมมมองดานเดยววาโครงการฯนประสบความส าเรจ หรอลมเหลวเพยงใด ซงจากเหตผลดงกลาว ผลทไดรบจากการประเมนดานเดยวนจงเปนขอมลทไมเทยงตรง (Validity) เพยงพอทจะน าไปเปนปจจยน าเขา (Inputs) สกระบวนการวางแผนโครงการฯในครงตอๆไปได การประเมนผลททางภาครฐโดยส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานครไดเคยจดท านน มาจากการมอบหมายใหหนวยงานภายนอกเปนผประเมน และเปนการประเมนภาพรวมทง 50 เขตของกรงเทพมหานครเทานน และผลทไดรบจากการประเมนดงกลาว กยงไมไดน ามาแกไขขอบกพรอง หรอ ปญหาทเกดขนอยางเปนรปธรรม

92

6.2 ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการจดท า

แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง67 นนผวจยไดแบงออกเปน 2 สวนดวยกนคอ สวนแรกเปนขอเสนอแนะเชงนโยบาย และสวนแรกเปนขอเสนอแนะเชงปฏบต ดงตอไปน

6.2.1 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย เปนขอเสนอแนะทเหนดวยกบหลกการของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลก

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพยงตองการใหปรบปรงระบบ และกลไก ใหเออสนบสนนการท างานปฏบตการตามแผน และในระดบนโยบายทควรสอดคลองกนยงขน โดยควรเนนใหประชาชนมสวนรวมในโครงการตงแตระดบการวางแผนโครงการ การปฏบตหรอด า เนนการตามโครงการ และการตดตามประเมนผลการปฏบตงานตามโครงการ เพอเปนการปองกนปญหาอปสรรคตางๆทอาจเกดขนจากการน าโครงการไปสขนตอนการปฏบตดงทเกดขนตงแตป พ.ศ. 2548 เปนตนมา โดยการปรบปรงแกไขระบบ กฎหมายในระดบตางๆทมสวนเกยวของกบการพฒนาทองถน กฎระเบยบเดมทเปนอปสรรคตอการขบเคลอนงานแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และคดคน ออกแบบระบบงานและกลยทธทจะเอออ านวย และหนนเสรมใหโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงขบเคลอนและบรรลตามวตถประสงคทตงไว โดยควรตองมการปรบปรงกระบวนการวางแผนโครงการฯ กระบวนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผนโครงการฯ และกระบวนการตดตามประเมนผลโครงการฯ ในระดบส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร มาจนถงระดบส านกงานเขต และใหส านกงานเขตวงทองหลางพจารณาดวามาตรการใดเรงดวน และมาตรการใดสามารถรอได เชนผบรหารส านกงานเขต หรอหวหนาฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม จดใหมการประชมผน าชมชนทเขารวมโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พรอมกนทกชมชน และเจาหนาทฝายพฒนาชมชนทมสวนเกยวของกบการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอหามตรวมกนวามาตรการใดบางทถอวาเปนมาตรการเรงดวน โดยการเรงการ จดสรรงบประมาณใหแกชมชนไปด าเนนการ การเรงชแจง สรางความเขาใจแกชมชนถงขอจ ากดในการจดการทผานมา จดท าเกณฑมาตรฐานทใชในการพจารณาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทชมชนเสนอ พรอมทงระบประเภทกจกรรมทกรงเทพมหานครสามารถใหการสนบสนนไดใหชดเจน เพอลดความกดดนเรองงบประมาณลง และใหน าหนกกบการเนนย าแนวคดของแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงวาเปนการน าไปสการสรางความเขมแขงและการพงตนเองของชมชนในระยะยาว สวนมาตรการทรอไดกใหท าการพฒนาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยการปรบ ขยาย มมมองทมตอแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในฐานะทเปนงานพฒนาทมลกษณะเปนพฒนาการทตองใชระยะเวลาและตองสนบสนนอยางตอเนอง ไมใชโครงการประจ าป อกทงยงตองกระตนสนบสนนใหชมชนมกจกรรมในลกษณะตดตามผลการเปลยนแปลงของชมชนอยางตอเนองทกป เชน การส ารวจสภาพการเปลยนแปลงชมชนดานตางๆ สภาพปญหาของชมชน ควร

67วตถประสงคการวจยขอท 3 เพอตอบค าถามวจยขอท 3

93

สรางวฒนธรรมการท าแผนงานของหนวยงานกรงเทพมหานคร ในลกษณะทมสวนหนงมาจากชมชนอยางแทจรง โดยการบรณาการโครงการและกจกรรมในแผนชมชนฯของชมชนเขาสแผนประจ าปของฝายพฒนาชมชนและส านกงานเขต ควรเรงจดท าระเบยบการเงนการคลงส าหรบแผนงานชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงโดยเฉพาะ เพอสนบสนนใหชมชนสามารถบรหารจดการงบประมาณเองไดบาง ควรพฒนาเครอขายแกนน าชมชนใหเขามามสวนรวมในกระบวนการจดท าแผนชมชนของกรงเทพมหานครใหมากยงขน ทงในฐานะวทยากรกระบวนการทเขาไปชวยชมชนอนจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และในฐานะเครอขายชมชนทชวยตดตาม ตรวจสอบการใชงบประมาณและผลงานทเกดขนจากแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

6.2.2 ขอเสนอแนะเชงปฏบต ผวจยเหนวา เปนเรองของการแปลงนโยบายสแผนการปฏบต หรอการน านโยบายไปปฏบต

(Policy Implementation) นนเอง ซงในการวจยชนนเรยกวาขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผนโครงการฯนนเอง ในขนตอนนนนควรปรบปรงและพฒนาหลกเกณฑระเบยบของทางราชการทเออตอการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงแบบมสวนรวมใหมากขน ตงแตระดบส านกพฒนาสงคม กรงเทพมหานคร จนกระทงถงระดบส านกงานเขต เชน ระเบยบการเงนการคลงทไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรงทเปนไปได ทงนเ พอใหแผนพฒนาของชมชนสามารถด าเนนการไดมากขน แผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงควรเปนพนธกจหลก (Main Mission) มบคลากรของกรงเทพมหานครในทกระดบทรบผดชอบภารกจน โดยเฉพาะบคลากรประจ า และบคลากรทเปนอาสาพฒนา ควรจะไดรบการเสรมศกยภาพและความรอยางตอเนอง และพฒนาองคความรแผนชมชนเมองทสอดคลองกบวถคนเมองกรงเทพมหานคร ขนตอนการปฏบตงานควรมกรอบเวลา และกลไก เกณฑการพจารณากจกรรม โครงการทชดเจน โดยมสวนรวมของชมชนเพมมากขน และใชโอกาสของขนตอนการพจารณาแผนเปนโอกาสการเรยนรของชมชนในเรองมมมองการพฒนา และควรมการตดตามประเมนผลและสรปบทเรยนโครงการอยางตอเนอง โดยเสรมระบบสอสารสารสนเทศ หรอขอมลทเออตอการปรบปรง บรหารจดการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางตอเนอง และหากเกดปญหากสามารถน าขอมลไปใชในการแกไขปญหาทมไดอยางรวดเรว หากไมสามารถปฏบตตามขอเสนอแนะขางตนได กอาจใชแนวทางการชะลอโครงการ ซงแมวาโครงการแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจะมเปาหมายในเชงนโยบายทชดเจนทตองการสรางความเขมแขงใหแกชมชนสามารถพงตนเองไดในระยะยาว โดยผานกระบวนการกระตนใหชมชนเขามามสวนรวมในการพฒนาและแกไขปญหาของตนเอง โดยใชกระบวนการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แตโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงยงขาดการออกแบบใหมแผนกจกรรม กลยทธ ระเบยบและกลไกทกระตน เอออ านวยใหโครงการขบเคลอนไปสเปาหมาย อกทงยงไมไดถกบรรจอยในแผนพฒนาทองถน และมลกษณะเปนโครงการตามนโยบายผบรหารทมเงอนไขดานงบประมาณเปนตวตง โดยยดโยงกบระเบยบขอบงคบของหนวยงาน ชมชนจงแทบไมมโอกาสไดทดลองท ากจกรรมตามแผนชมชน เพอเพมศกยภาพ เพมความเชอมนใหกบตนเองและชมชนในการจดการ

94

ชมชนเทาทควร ทงทเปนเปาหมายหลก เปนพยงผใหความรวมมอและไดรบประโยชนจากโครงการตามแผนชมชนมากกวา หากยงคงด าเนนโครงการตามลกษณะน โครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกจะบรรลผลในระดบผลผลตหรอผลทได (Output) จ านวนมากเทานน แตไมเกดผลลพธ (Outcome) ซงเปนเปาหมายหลกของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จงมขอเสนอใหทบทวนการด าเนนงานของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยอาจชะลอโครงการไว ด าเนนการเพยงการจดการกบแผนชมชนทด าเนนการอยใหลลวงควบคไปกบการศกษาแนวทางการด าเนนงานรปแบบใหมๆทเหมาะสมกบความเปนชมชนเมองของกรงเทพมหานคร หรอหากผลของโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดงกลาวยงไมบรรลเปาหมายทตงไว แมจะปรบปรง เปลยนแปลงทงตวนโยบาย และการน านโยบายไปปฏบตแลวกควรลดความส าคญของแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จากงานในระดบนโยบายเปนเพยงงานหรอกจกรรมการพฒนาของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขตเทานน เพอลดแรงเสยดทานจากการทโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจะไมบรรลเปาหมายเชงนโยบาย มมมองวาแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนภาระของฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคมทตองเรงท าใหเสรจ ค าถามเกยวกบการจดสรงบประมาณของชมชน และความจรงจงของหนวยงานทเกยวของในแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกจะลดลงลด ท าใหงานแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนงานพฒนาชมชนตามปกตของกรงเทพมหานครเทานน ซงสอดคลองกบผลการวจยของโครงการวทยาลยการเมอง สาขาวชารฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2552

ขอเสนอแนะในสวนของเชงปฏบตส าหรบโครงการฯนนน ผศกษาไดแยกออกเปน 2 สวนดวยกนคอ สวนแรกเปนขอเสนอแนะสวนของกระบวนการชมชน (ประชาชนในชมชน) และสวนทสอง จะเปนขอเสนอแนะของกระบวนการหนนเสรม (ภาครฐ) กระบวนการชมชนนนจะเหนไดวา การคดเลอกแกนน าเพอเขาฝกอบรมจะประสบความส าเรจไดนนอยท ความสมครใจและทราบถงบทบาท ภารกจหลงจากการฝกอบรม นอกจากนการคดเลอกแกนน าจากผน าตามธรรมชาต หรอทมอยเดมของชาวบาน และคณสมบตทดของแกนน าประกอบดวย การเปนผทมใจรกชมชน มใจอาสา พรอมทมเท เสยสละ ซอสตย มความโปรงใส ไมหวงผลประโยชน กลาคดกลาท า มความหนกแนน ใจเยน ยดหยน ปรบตว เปนบคลทอยากเหนชมชนดขน เขมแขงขน และเปนคนทไดรบการยอมรบจากชมชน ควรท าการอบรมตามขนตอนของการท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไมควรอบรมทละสวนหรอใหชมชนมาหาขนตอนของตนเอง และในแตละขนตอนมการฝกปฏบตใหเกดการเขยนแผนไดจรง เพอใหเกดความเขาใจและสามารถท าใหเกดขนจรงได ควรท าใหผเขารวมอบรมเกดความรสกเปนเจาของชมชน มการปรบเปลยนทศนคตใหเหนความส าคญของการมสวนรวมเพอไมยดตดกบเรองงบประมาณทสนบสนน ควรมเจาหนาทของรฐเขารวมอบรมพรอมกบผน าชมชน เพอใหเกดแนวความคดและวธปฏบตทตรงกน และในการฝกปฏบตใหเจาหนาทเขตเขารวมเปนพเลยง เพอชวยพจารณาวาโครงการ กจกรรมทคดขน มความเหมาะสมหรอไมอยางไร ในสวนของ การขยายเรองราว หาแนวรวม และการจดเวทเรยนรภายในชมชนนน การท าใหคนในชมชนเกดการมสวนรวม ควรเรมจากการรสกเปนเจาของชมชนรวมกน มความปรารถนาทอยากเหนชมชนดขน เขมแขงขน

95

และมองวาบทบาทในการพฒนาชมชนนนเปนบทบาทของทกคนในชมชนทจะตองรวมมอกน การไดมาซงแกนน าและแนวรวมในการท างาน จะตองมาจากใจอาสาทอยากเขารวมท างาน มไดมาจากการแตงตง และการท างานควรมสวนผสมมาจากคนหลากหลายวย เชน วยรน วยท างาน และวยสงอาย เวทเรยนร ควรดงการมสวนรวมของคนในชมชนใหรวมแสดงความคดเหนในเวทใหไดมากทสด โดยมการประชาสมพนธอยางตอเนอง เชน ประกาศเสยงตามสายเปนรยะๆ การด าเนนงานทยดชมชนเปนตวตง การจดเวทในวนหยดทชมชนสามารถเขารวมได การบรหารจดการภายในของแกนน า โดยมการแบงบทบาทหนาทกนอยางชดเจน ใหมผรบผดชอบหลกในเรองตางๆ พรอมทงจดใหมการประชมอยางสม าเสมอตอเนอง เพอตดตามงานและสรางความเชอถอ อกทงความศรทธาตอตวแกนน าชมชน ซงเกดจากการเปนตวอยางทดใหกบคนใสชมชน มความทมเท มงประโยชนของสวนรวมเปนหลก และเวทประชาพจารณแมจะมความส าคญแตไมควรเปนเครองมอในการแสวงหาผลประโยชนส าหรบคนบางกลม เพราะการท าประชาพจารณนนจะตองมาจากความคดเหนของคนในชมชน ซงเปรยบเสมอนดาบสองคม ทกลมคนตองการเขารวมเวทหรออาจเปนกลมทตองการแสวงหาผลประโยชน และยงตองระวงวาคนในชมชนทเขารวมนนจะตดสนใจเลอกโครงการดวยอารมณมากกวาสงทเปนความตองการทแทจรงของชมชน โดยเฉพาะการใชวธการยกมอเพอเลอกโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง อาจจะท าใหไมไดฉกคด หรอพดคยถงความเหมาะสมและความตองการทแทจรงของคนในชมชนได

ขอเสนอแนะในสวนของกระบวนการหนนเสรมนน นกพฒนาชมชนควรมการลงพนทเพอศกษาตดตามงาน และหาขอสรปเพอพฒนาการท างานของปทผานมา นกพฒนาชมชนควรปรบบทบาทในการท างาน โดยท าหนาทเปนพเลยงควบคไปกบชมชนดวย รวมทงเปนผทมใจรกงานพฒนา มจตวญญาณในการท างานชมชน และมองเหนศกยภาพขอชมชน ใหเกยรตกนและกน พรอมทงท างานโดยยดชมชนเปนตวตง เจาหนาทนกพฒนาชมชนตองมความเขาใจเรองกระบวนการพฒนาเปนอยางด โดยเฉพาะเรองแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอสามารถใหค าปรกษาแกชมชนได นกพฒนาชมชนและเจาหนาททเกยวของ ควรมความกระตอรอรน หมนลงพนท ในการเปนทปรกษาการท างานกบชมชนอยางจรงจง โดยเฉพาะเรองกรอบการใชจายงบประมาณ และการปรบแกโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ปรบขนตอนการท างานใหเหมาะสมกบชมชน นอกจากน การหมนลงพนทจะเปนการสรางก าลงใจใหกบชมชน ในสวนของ การจดท าแผนและยกรางแผนชมชนและ การพจารณาโครงการ ควรมนกวชาการหรอบคคลภายนอกเขารวมเสนอความคดเหน เพอใหมมมมองทหลากหลาย และชวยประเมนความเหมาะสม ความเปนไปไดของโครงการ ควรมเจาหนาทใหค าแนะน า และใหความรในเรองกรอบ ระเบยบปฏบตตาง ๆ วาเปนอยางไร เชน การซอเครองคอมพวเตอร การปรบปรงถนนภายในชมชน เปนตน ควรมหลกเกณฑในการปฏบตงานทเปนบรรทดฐานเดยวกนของทกส านกงานเขต เพอใหการท างานเปนไปในทศทางเดยวกน รวมท งสรางกลไกใหชมชนสามารถปรกษาหารอรวมกนได ส านกพฒนาสงคมควรชแจงเรองกระบวนการท างานจดท าแผนชมชน และการใช งบประมาณใหทกส านกงานเขตไดเขาใจ และปฏบตใหตรงกน ควรมการแจงขอมลใหทกชมชนทราบ มนกพฒนาชมชนเปนผใหขอมล ทปรกษา และรวมเปดเวทชาวบานกบทมงานจดท าแผนชมชน ควรมการตงงบประมาณเตรยมไวใหแตละชมชน โดยไมตองใหแกนน าชมชนส ารองจายไปกอน ในระดบเขต

96

ควรมการเชญกรรมการชมชนทงหมด และผทเขารวมอบรมมารวมประชมกนเพอท าความเขาใจใหตรงกน ซงจะชวยในการท างานไดเปนอยางมาก ควรมแนวทางการท างานทหลากหลาย เชน หากเปนการส ารวจขอมล หรอสอบถามความคดเหน ควรใชแบบสอบถามแลวน ามารวมคะแนน เพอจดล าดบความส าคญ และควรมการก าหนดระยะเวลาทชดเจนในการสงแผนชมชนฯของชมชนทเขารวมอบรมในแตละรน และใหระยะเวลาในการท างานพอสมควร

บรรณานกรม

กรมการพฒนาชมชน, กองวชาการและแผนงาน. แผนยทธศาสตร กรมการพฒนาชมชน.พ.ศ.

2551-2554. กรงเทพมหานคร: บรษทร าไทยเพรส จ ากด, 2551. กรงเทพมหานคร, ส านกพฒนาสงคม, กองการพฒนาชมชน. รายงานการศกษาตดตามประเมนผล

การด าเนนงานแผนชมชนพงตนเอง ตามโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพมหานคร: โครงการวทยาลยการเมอง สาขาวชารฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2552.

กรงเทพมหานคร, ส านกยทธศาสตรและประเมนผล. แผนบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2548-2551: เรองแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ยดหลกประชาชนมสวนรวม. กรงเทพมหานคร: ส านกยทธศาสตรและประเมนผล, 2549.

การมสวนรวมของประชาชน. เอกสารแจกประกอบการประชม กลมพฒนาระบบบรหาร, ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, วนท 21 กนยายน 2549. (เอกสารไมตพมพเผยแพร).

ฉตรระว ปรสทธญาณ. การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานทองถน: จากรฐธรรมนญ’50 สรางพระราชบญญต. วารสารสถาบนพระปกเกลา. 7, 3 (กนยายน-ธนวาคม 2552): 1-21.

ทศนย ลกขณาภชนชช. การบรหารสงคมกบการสรางความเขมแขงของชมชนเมอง. วารสารสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 3 (ม.ค.-ม.ค. 2551.): 43-59.

นรนต เศรษฐบตร. การมสวนรวมทางการเมอง. พมพครงท 4. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2537.

นฤมล ทบจมพล. แนวคดและวรรณกรรมวาดวยธรรมรฐแหงชาต. เอกสารประกอบการประชมวชาการในการจดการปกครอง (Governance), คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541. (เอกสารไมตพมพเผยแพร).

ประกาศคณะปฏวต ฉบบท 335 วาดวยการจดรปแบบการปกครองรปแบบพเศษของกรงเทพมหานคร ลงวนท 13 ธนวาคม พ.ศ. 2515.

ประจตร มหาหง. สงคมวทยาการเมอง แนวคดทฤษฎและแนวทางศกษา. ปตตาน: มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2529.

พระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546. ราชกจจานเบกษา. 120, 100ก (9 ตลาคม 2546): 1-16.

พทยา บวรวฒนา. รฐประศาสนศาสตร ทฤษฏและแนวการศกษา (ค.ศ. 18887-1970). พมพครงท 10. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2545.

ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542. ราชกจจานเบกษา. 116, 63ง (10 สงหาคม 2542): 24-31.

98

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550. ราชกจจานเบกษา. 124, 47ก (24 สงหาคม 2550): 1-127.

วรลกษณ โรจนธ ารง. การประเมนโครงการแผนชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรณศกษาชมชนศาลเจาพอจย เขตตลงชน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา, 2553.

ศนยการเรยนรและปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารภาคใต และศนยสาธตและสงเสรมงานศลปาชพภาคใต จงหวดสราษฎรธาน. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. คนวนท 23 สงหาคม 2556 จาก http://www.moe.go.th/southernstudy/tp.php

สถาบนไทยพฒน มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ. Sufficiency Economy Initiative. คนวนท 15 มนาคม 2556 จาก

http://www.sufficiencyeconomy.com/2006/02/blog-post_02.html?m=0 คณลกษณะของเศรษฐกจพอเพยง

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ศนยศกษาเศรษฐกจพอเพยง. ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการบรหารการพฒนา. กรงเทพมหานคร: ศนยศกษาเศรษฐกจพอเพยง สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2551.

สถาบนพระปกเกลา. โครงการวจยเรองแนวทางการเสรมสรางประชาธปไตยแบบมสวนรวมตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540: ปญหา อปสรรค และทางออก. กรงเทพมหานคร: สถาบนพระปกเกลา, 2544.

สถาบนพระปกเกลา. วดระดบการบรหารจดการทด. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2547.

สมบต ธ ารงธญวงศ. การเมอง: แนวความคดและการพฒนา. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2542.

ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, 2542.

ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด. ใน รายงานประจ าป 2542-2543. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, 2544. หนา 31.

ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, กลมพฒนาระบบบรหาร. การมสวนรวมของประชาชน. เอกสารประกอบการประชม วนท 21 กนยายน 2549. (เอกสารไมพมพเผยแพร).

ส านกพฒนาสงคม. บนทกขอความสวนราชการกรงเทพมหานคร (ส านกพฒนาสงคม) ท กท 1503 วนท 9 มนาคม 2549 เรอง แนวทางการด าเนนงานจดท าแผนชมชนพงตนเอง.

อรสดา เจรญรถ. เศรษฐกจพอเพยงภายใตการเปลยนแปลงของสงคมไทย. กรงเทพมหานคร: สถาบนวถทรรศน, 2546.

Creighton, J. L. Involving Citizens in Community Decision Making: A Guidebook. Washington, DC: Program for Community Problem Solving, National League of Cities, 1992.

99

Feinland, G. Citizen Participation in the Context of Solid Waste Management Decision Making. Master’s thesis, State University of New York, 1997.

Hambleton, R. Planning System and Policy Implementation. Journal of Public Policy. 3, 4 (1983): 379.

Huntington, Samuel P. and Nelson, Joan M. No Easy Choice: Political Participation in Developing Countries. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1976.

International Association for Public Participation. Governance. 2008. Retrieved March 11, 2009 from http://www.iap2.org

The International Monetary Fund (IMF). Articles of Agreement of the International Monetary Fund: Amended Eeffective, November 11, 1992.

Matichon Group. เปดความหมาย"รอมฎอน"เดอนสดประเสรฐของมสลม ทไมใชแคเพยง "ถอศลอด." คนวนท 23 สงหาคม 2556 จาก http://www.matichon.co.th/news_detail.php? newsid=1312185548&grpid=01&catid&subcatid

Milbrath, Lester W. Political Participation. New York: University of Buffalo, 1971. Milbrath, L. W. Political Participation: How and Why Do People Get Involved in

Politics? Chicago: Rand McNally, 1965. Millbrath, Lester. Political Participation (How and Why Do People Get Involved In

Politics). New York: State University of New York Press, 1996. Organization of Economy Cooperation Development (OECD). Sustainable

Development: Critical Issues. 2001. Retrieved August 23, 2013 from http://www.oecd.org/science/inno/1890501.pdf

Rhodes, R. A. W. The New Governance: Governing without Government. Political Studies. XLIV (1996): 652-667.

United Nation. Development of International Economic and Social Affairs: Popular Participation as a Strategy for Promoting Community Level Action and National Development Report of the Meeting of the Adhoc Group of Experts Held at UN. Midquarter from May 22-26, 1981. New York: United Nation, 1981.

United Nation Development Program (UNDP). Human Development Report. New York: Oxford University Press, 1997.

The World Bank. Financial Systems and Development. New York: World Bank and Oxford University Press, 1989.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แบบสมภาษณฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ส านกงานเขต วงทองหลางเกยวกบการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเอง

ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

แบบสมภาษณฝายพฒนาชมชนและสวสดการสงคม ฝายการคลง และฝายโยธา ส านกงานเขต

วงทองหลางเกยวกบการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเอง ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

สวนท 1 ค าถามเกยวกบสถานภาพสวนบคคลของผใหสมภาษณ

(1) ชอ-สกล ………………………………………………………………………………………………………………………..

(2) ฝายททานสงกด ………………………………………………………………………………………………………………………..

(3) ต าแหนง ………………………………………………………………………………………………………………………..

สวนท 2 ค าถามเกยวกบจ านวนชมชนทเขารวมโครงการฯ (1) จ านวนชมชนทเขารวมโครงการฯ

………………………………………………………………………………..…………………………………….. (2) จ านวนแผนงานชมชนฯทยนของอนมต

…………………..………………………………………………………………………………………………….. (3) จ านวนแผนงานชมชนฯทไดรบอนมต และน าไปสขนตอนการปฏบต

……………………………………………………..……………………………………………………………….. หมายเหต: กระบวนการหนนเสรม หมายถง เจาหนาทของส านกงานเขตวงทองหลางทเขามา

ชวยเหลอในเรองตางๆ ทเกยวกบการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯ สวนท 3 ค าถามเกยวกบความคดเหนตอขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองฯ

(1) ทานคดวากระบวนการประชาชนในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการคดเลอกแกนน านน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

(2) ทานคดวากระบวนการประชาชนในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการขยายเรองราว หาแนวรวม และการจดเวทเรยนรภายในชมชนนน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

103

(3) ทานคดวากระบวนการประชาชนในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการด าเนนงานแผนชมชนฯ และงบประมาณนน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

(4) ทานคดวากระบวนการหนนเสรมในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการตดตาม หรอการเปนพเลยงนน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

(5) ทานคดวากระบวนการหนนเสรมในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการจดท าแผน ยกรางแผนชมชน และการพจารณาโครงการฯ นน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

สวนท 4 ค าถามเรองการมสวนรวมของประชาชนตอขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชน พงตนเองฯ

(1) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการวางแผนในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

(2) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการปฏบต / ด าเนนการในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

104

(3) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการจดสรรผลประโยชนในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

(4) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการตดตามประเมนผลในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

สวนท 5 ค าถามเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผนในการจดท าแผน ชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

(1) ทานคดวาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในขนตอนการวางแผนโครงการฯหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

สวนท 6 ค าถามเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตาม แผน ในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

(1) ทานคดวาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผนโครงการฯหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

105

สวนท 7 ค าถามเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการตดตามประเมนผลทไดจาก การด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง

(1) ทานคดวาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในขนตอนการตดคามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนโครงการฯหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………

ขอบคณทกทานทใหขอมลในการสมภาษณครงน

นางสาวพรรณลย นตโรจน ขอมลทไดจากการสมภาษณครงนจะน าไปประกอบการท าวทยานพนธ

คณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (NIDA)

ภาคผนวก ข

แบบสมภาษณผน าชมชนเขตวงทองหลางเขตวงทองหลาง เกยวกบการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเอง

ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

แบบสมภาษณผน าชมชนเขตวงทองหลางเกยวกบการจดท าโครงการแผน

ชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

สวนท 1 ค าถามเกยวกบสถานภาพสวนบคคลของผใหสมภาษณ (1) ชอ-สกล

…………………………………………………………………………………………………………………….. (2) ชอชมชนททานอาศยอย

…………………………………………………………………………………………………………………….. (3) ชมชนของทานไดเขารวมโครงการหรอไม? เพราะเหตใด?

3.1 เขารวมเพราะเหตใด? …………………………………………………………………………………………………………………….. 3.2 ไมเขารวมเพราะเหตใด? ……………………………………………………………………………………………………………………..

(4) ต าแหนงของทานในชมชน ……………………………………………………………………………………………………………………..

(5) จ านวนครวเรอน และจ านวนประชาชนในชมชน ……………………………………………………………………………………………………..……………..

หมายเหต: กระบวนการหนนเสรม หมายถง เจาหนาทของส านกงานเขตวงทองหลางทเขามา ชวยเหลอในเรองตางๆทเกยวกบการจดท าแผนชมชนพงตนเองฯ สวนท 2 ค าถามเกยวกบความคดเหนตอขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชนพงตนเองฯ

(1) ทานคดวากระบวนการประชาชนในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการคดเลอกแกนน านน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………..

(2) ทานคดวากระบวนการประชาชนในการจดท าโครงการจดท า แผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการขยายเรองราว หาแนวรวม และการจดเวทเรยนรภายในชมชนนน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………….

108

(3) ทานคดวากระบวนการประชาชนในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการด าเนนงานแผนชมชนฯ และงบประมาณนน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางท ส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….

(4) ทานคดวากระบวนการหนนเสรมในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการตดตาม หรอการเปนพเลยงนน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และทานมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………….

(5) ทานคดวากระบวนการหนนเสรมในการจดท าโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานการจดท าแผน ยกรางแผนชมชน และการพจารณาโครงการฯ นน มปญหาหรออปสรรคอะไรบางทส าคญ และท านมขอเสนอแนะอยางไรเพอแกไขปญหาทเกดขนนน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………….

สวนท 3 ค าถามเรองการมสวนรวมของประชาชนตอขนตอนการจดท าโครงการแผนชมชน พง ตนเองฯ

(1) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการวางแผนในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………….

(2) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการปฏบต / ด าเนนการในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….

109

(3) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการจดสรรผลประโยชนในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………….

(4) ทานคดวาประชาชนในชมชนมสวนรวมในดานการตดตามประเมนผลในกระบวนการประชาชนของโครงการจดท าแผนพฒนาชมชนพงตนเองตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงหรอไม เพยงใด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………….

สวนท 4 ค าถามเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการวางแผนในการจดท าแผน

ชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (1) ทานคดวาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน

เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในขนตอนการวางแผนโครงการฯหรอไม เพยงใด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….

สวนท 5 ค าถามเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตาม แผน ในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

(1) ทานคดวาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในขนตอนการปฏบตหรอด าเนนการตามแผนโครงการฯหรอไม เพยงใด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………….

110

สวนท 6 ค าถามเกยวกบการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนการตดตามประเมนผลทไดจาก การด าเนนการตามแผนในการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง

(1) ทานคดวาโครงการจดท าแผนชมชนพงตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในขนตอนการตดคามประเมนผลทไดจากการด าเนนการตามแผนโครงการฯหรอไม เพยงใด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………….

ขอบคณทกทานทใหขอมลในการสมภาษณครงน

นางสาวพรรณลย นตโรจน ขอมลทไดจากการสมภาษณครงนจะน าไปประกอบการท าวทยานพนธ

คณะนตศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (NIDA)

112

ตารางท ค.1 เปรยบเทยบจ ำนวนชมชนทเขำรวมโครงกำรจดท ำแผนชมชนพงตนเองตำมหลกปรชญำเศรษฐกจพอเพยง

ขอมลของวนท 31 ธนวาคม 2550 ขอมลของวนท 16 กรกฎาคม 2556 ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน

ระยะท 1 (พ.ศ. 2548-2549) จ านวน 3 ชมชน คอ 1) ชมชนสเหราดอนสะแก 2) ชมชนลาดพราว 80 แยก 11 และ 3) ชมชนสนประเสรฐ

ระยะท 1 (พ.ศ. 2548-2549) จ านวน 1 ชมชน คอ ชมชนสเหราดอนสะแก

1) ชมชนสเหรำดอนสะแก

1.1 แผนกำรปรบปรงอำคำรทท ำกำรชมชนสเหรำดอนสะแก

63,400 ยงไมผำน 1) ชมชนสเหรำดอนสะแก

1.1 ปรบปรงอำคำรทท ำกำรชมชนสเหรำดอนสะแก

63,300 เรยบรอยแลว

1.2 แผนปองกนและสรำงควำมปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชำชนในชมชน

366,235 ยงไมผำน

1.3 แผนปองกนยำเสพตดและแกไขปญหำยำเสพตด

197,400 ยงไมผำน

1.4 แผนสรำงควำมเขำใจในศำสนำอสลำมแกประชำชนผสนใจทวไป

45,000 ยงไมผำน

1.5 แผนแผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตำมแนวพระรำชด ำร

735,735 ยงไมผำน

2) ชมชนลำดพรำว 80 แยก 11

2.1 แผนบรรเทำสำธำรณภยในชมชน

342,235 ยงไมผำน

2.2 แผนแผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตำมแนวพระรำชด ำร

426,235 ยงไมผำน

113

ขอมลของวนท 31 ธนวาคม 2550 ขอมลของวนท 16 กรกฎาคม 2556 ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน

3) ชมชนสนประเสรฐ 3.1 แผนปรบปรงอำคำรทท ำกำรชมชนสนประเสรฐ

500,000 ยงไมผำน

3.2 แผนเสรมสรำงควำมปลอดภยในชวตและทรพยสน

98,200 ยงไมผำน

3.3 แผนชมชนเศรษฐกจพอเพยงตำมแนวพระรำชด ำร

669,900 ยงไมผำน

ระยะท 2 (พ.ศ. 2550) จ านวน 4 ชมชน คอ 1) ชมชนนอมเกลา 2) ชมชนหมบานพลบพลา 3) ชมชนทรพยสนเกา และ 4) ชมชนรงมณพฒนา

ระยะท 2 (พ.ศ. 2550) จ านวน 2 ชมชน คอ 1) ชมชนรงมณพฒนา และ 2) ชมชนหมบานพลบพลา

1) ชมชนนอมเกลา 1.1 รำงแผนชมชนพงตนเองฯดำนกำยภำพและสงแวดลอม

กำรจดเวทประชำพจำรณแผนชมชน

1) ชมชนรงมณพฒนา

1.1 กอสรำงโดมเอนกประสงค

700,000 ผำนมตคณะกรรมกำรระดบกลมเขตเรยบรอยแลว อยระหวำงสงเอกสำรเพมเตมใหกบส ำนกงบประมำณ

1.2 รำงแผนชมชนพงตนเองฯดำนเศรษฐกจพอเพยง

1.2 สรำงระบบประชำสมพนธและสงเสรมกำรมสวนรวมในชมชนรงมณพฒนำ

135,000 ขอจดสรรเงนประจ ำงวด

2) ชมชนหมบานพลบพลา

2.1 รำงแผนชมชนพงตนเองฯดำนสงคม

กำรจดเวทประชำพจำรณแผนชมชน

1.3 สงเสรมศลปวฒนธรรม (จดซอกลองยำว)

14,980 ด ำเนนกำรเรยบรอยแลว

2.2 รำงแผนชมชนพงตนเองฯดำนจตใจ

2) ชมชนหมบานพลบพลา

2.1 ปรบปรงดำนกำยภำพและสงแวดลอมศำลำเอนกประสงค

990,000 ก ำลงด ำเนนกำร คำดวำจะแลวเสรจในเดอนสงหำคม 2556

2.3 รำงแผนชมชนพงตนเองฯ ดำนเศรษฐกจพอเพยง

114

ขอมลของวนท 31 ธนวาคม 2550 ขอมลของวนท 16 กรกฎาคม 2556 ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน

3) ชมชนทรพยสนเกา ยงไมไดมกำรแสนอยกรำงแผนชมชนพงตนเองฯวำจะเปนดำนใด แตกไดจดเวทประชำพจำรณแผนชมชนขนมำ

4) ชมชนรงมณพฒนา 4.1 รำงแผนชมชนพงตนเองฯ ดำนกำยภำพสงแวดลอม

กำรจดเวทประชำพจำรณแผนชมชน

4.2 รำงแผนชมชนพงตนเองฯ ดำนสงคม

4.3 รำงแผนชมชนพงตนเองฯ ดำนอนำมย

4.4 รำงแผนชมชนพงตนเองฯ ดำนจตใจ

ระยะท 3 (พ.ศ. 2551) ชมชนเปาหมายโครงการฯ ยงอยระหวางการด าเนนงานจดท าแผนตามขนตอนตาง ๆ

ระยะท 3 (พ.ศ. 2551) จ านวน 2 ชมชน คอ ชมชนรวมสามคค และชมชนทรพยสนใหม

ในกำรด ำเนนงำนในระยะนกไดมกำรคดเลอก “คณะกรรมกำรเครอขำยขบเคลอนแผนชมชนฯ” ขนในแตละรนแกนน ำทเขำรบกำรอบรมในโครงกำร เพอท ำหนำทประสำน เรยนร ปรกษำและหนนเสรมดำนก ำลงใจซงกนและกนในระหวำงชมชนดวยกนเอง ในกระบวนกำรจดท ำแผนฯ อนจะน ำไปสพลงใจและควำมส ำเรจของกำรจดท ำแผน ชมชนฯ ตอไป

1) ชมชนรวมสามคค

1.1 โครงกำรกอสรำงอำคำรเอนกประสงคชมชนรวมสำมคค

1,000,000 ด ำเนนกำรเรยบรอยแลว

2) ชมชนทรพยสนใหม

2.1 โครงกำรสรำงระบบประชำสมพนธและสงเสรมกำรมสวนรวมในชมชนทรพยสนใหม

128,000 ไดสงใหส ำนกพฒนำสงคม กรงเทพมหำนคร เพอจดสรรงบประมำณ

115

ขอมลของวนท 31 ธนวาคม 2550 ขอมลของวนท 16 กรกฎาคม 2556 ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน ชมชน โครงการ งบประมาณ ผลการด าเนนงาน

ระยะท 4 (พ.ศ. 2554) จ านวน 1 ชมชน คอ ชมชนคลองพลบพลำ 1) ชมชนคลองพลบพลำ

1.1 กอสรำงโดมเอนกประสงค

493,000 ผำนมตทประชมระดบกลมเขตแลว

1.2 พฒนำระบบ สำธำรณปโภคในลำนกฬำ

32,600 ไดรบใบประเมนรำคำจำกกำรไฟฟำแลว แตยอดเงนเกนจำกทก ำหนด

1.3 สงเสรมสขภำพและพฒนำเดกชมชนคลองพลบพลำ

100,000 ไดรบจดสรรเงนประจ ำงวดแลว อยระหวำงจดซอจดจำง

1.4 สงเสรมกำรออกก ำลงกำยเพอเสรมสรำงสขภำพประชำชน ชมชนคลองพลบพลำ

99,500

ระยะท 5 (พ.ศ.2555) จ านวน 1 ชมชน คอ ชมชนหมบำนอยเจรญ 1) ชมชนหมบำนอยเจรญ

คณะกรรมกำรชมชนมกำรปรบเปลยน ท ำใหโครงกำรทไดเปดเวทไวแลวมควำมลำชำ

เปดเวทชำวบำน เมอวนท 24, 30 มถนำยน 2555 และ 1 กรกฎำคม 2555

ระยะท 6 (พ.ศ. 2556) จ านวน 1 ชมชน คอ ชมชนรำมค ำแหง 53 จะเปดเวทชำวบำนในเดอนสงหำคม 2556 เนองจำกในเดอนกรกฎำคม เปนเดอนรอมฎอน (ถอศลอด) ของชมชน

สงรำยชอแกนน ำเขำรบกำรอบรม เมอเดอนมนำคม 2556

ประวตผเขยน ชอ ชอสกล นางสาวพรรณลย นตโรจน ประวตการศกษา นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง

ปทส าเรจการศกษา พ.ศ. 2527 รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ปทส าเรจการศกษา พ.ศ. 2538

การท างานปจจบน ธรกจอสระ