การน าแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564)

ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

ฉมานนท แกวอนตะ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตร

ศลปศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการพฒนาสงคม) คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

2554

บทคดยอ

ชอวทยานพนธ การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ชอผเขยน นางสาวฉมานนท แกวอนตะ ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการพฒนาสงคม)

ปการศกษา 2554 _____________________________________________________________________ การศกษาเรองนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต2) ศกษาปจจยทสงผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต 3) ศกษาปญหา อปสรรค แนวทางการแกไข การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ผ ศกษาไดเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร และบคคลผใหขอมลทส าคญ รวมจ านวน 49 คน คอกลมเจาหนาทของรฐผปฏบตตามนโยบายระดบจงหวด จ านวน 2 คนกลมเจาหนาทของรฐผปฏบตตามนโยบายระดบทองถนจ านวน 32 คน ประธานชมรมผสงอายจ านวน15 คน โดยใชวธการศกษาเชงคณภาพเปนหลก ไดแกแนวทางการสนทนาหรอการสมภาษณแบบเจาะลก รวมไปจนถงการสงเกตพฤตกรรม กระบวนการกลม และการมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม ผลการศกษา พบวา การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตองคกรปกครองสวนทองถน เปนผการด าเนนกจกรรมตางๆดานผสงอาย ไดรบความรวมมออยางดจากทงผสงอายทเปนกลมเปาหมาย ชมชน และหนวยงานทเกยวของ เจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน ยงไมมความร ความเขาใจและไมไดมการศกษาเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง ขอคนพบทเกดขนในการศกษาครงนคอการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน ยดหลกการพฒนาตามแผนพฒนาขององคกรนนๆ เจาหนาทผปฏบตงานไมสามารถทราบไดวากรอบการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเปนเชนไร อกทงยง ไมทราบวาลกษณะการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายตามแผนพฒนาของหนวยงานตนเองนน มความสอดคลองเปนไปตามยทธศาสตร มาตรการในการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอกดวย

(4)

การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในครงนประสบความลมเหลวเพราะปจจยทส าคญ ดงน 1) การขาดการประชาสมพนธ ขาดการเผยแพร และการอบรมสรางความรความเขาใจในการด าเนนงานใหกบเจาหนาทผปฏบตงานอยางทวถง 2) เจาหนาทผปฏบตงานไมมความร ความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเพราะไมมการรบรในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงตงแตเรมแรกของการด าเนนงาน จงไมมผลการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในขนตอนอนๆเชนกน ปญหาและอปสรรคไดแก 1) เจาหนาทผปฏบตงานมความรเฉพาะในสวนงานทตนเอง รบผดชอบเทานนยงไมมความเขาใจทชดเจนในเรองการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ขาดการบรณาการในการท างานรวมกนและยงขาดความพรอมในการด าเนนกจกรรมเกยวกบผสงอาย 2) งบประมาณทใชในการด าเนนงานยงไมมความเพยงพอและยงไมเหมาะสมกบการ ด าเนนกจกรรมเกยวกบผสงอายในระดบทองถนเทาทควร 3) การขาดการสนบสนนเชงนโยบายจากรฐบาลและขาดการสงเสรมการด าเนนงานดานผสงอายใหเปนไปตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจงทจะท าใหหนวยงานทกภาคสวนรวมถงประชาชนเลงเหนถงความส าคญ ท าใหเกดการด าเนนงานดานผสงอายทเรมมาจากระดบฐานรากในขนของการเตรยมความพรอมกอนเขาสวยผสงอาย ขอเสนอแนะ ไดแก 1) เจาหนาทผปฏบตงานควรปรบปรงและพฒนาบทบาทหนาทความรบผดชอบ และสมรรถนะในการด าเนนงานของตนเองใหมความพรอมทงในดานความร ความเขาใจ มความกระตอรอรนสนใจทจะศกษาในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจงและสามารถน าแผนไปสการปฏบตไดอยางมประสทธภาพ 2) ใหความส าคญในเรองศกยภาพและความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถนและเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสการปฏบตโดยใหองคกรหรอบคลากรเหลานไดเขามามสวนรวมในการคดวางแผน มาตรการ แนวทางในการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอาย 3) หนวยงานทเกยวของทกภาคสวนควรมการท างานรวมกนอยางบรณาการ เพอใหการท างานมประสทธภาพและลดความซ าซอนในการด าเนนงาน เกดความเขาใจในการด าเนนกจกรรมเกดการรบรในสภาพปญหาทเกดขนรวมกน สามารถทจะน าความร ความเขาใจทมอยนนมาลงมอในสวนของการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

ABSTRACT

Title of Thesis Implementation of the 2nd

National Elderly Plan (2002-2021),

the 1st Revised Version (2009): A Case Study of Wiangsa

District of Nan Province

Author Miss Chamanan Kaew-inta

Degree Master of Arts (Social Development Administration)

Year 2011

_____________________________________________________________________

The objectives of the study were: 1) to study the implementation of the 2nd

national elderly plan (2002-2021), the 1st revised version (2009); 2) to identify the

factors influencing the achievement or failure of the implementation; and 3) to find

out the problems and solutions of the implementation. The data were collected

through documentary research and interviews of 49 key informants including two

relevant government officials at the provincial level, 32 relevant local government

officials, and 15 elderly club presidents. This study was based on the qualitative

study, and the data were collected by in-depth interview, and the observation of target

groups’ behaviors, their groups’ practices and participation in related activities.

The study found that the 2nd

national elderly plan was accidentally

implemented by local administrative organizations. As a result, they received a good

cooperation from the elderly groups, communities, and involved agencies. However,

the problem was that officials of local administrative organizations lacked knowledge

and understanding about the 2nd

national elderly plan because they did not seriously

learn about it. This study found that the local administrative organizations’ elderly

plan implementation was rather based on their own local development plans. The

officials had no idea about the implementation framework of the 2nd

national elderly

plan. They did not realize that their own elderly plan implementation was in line with

the strategy of the 2nd

national elderly plan.

(6)

The failure of the implementation of the 2nd

national elderly plan derived from

two important factors. These were: 1) the lack of public relations and training for

relevant officers about the implementation of the 2nd

national elderly plan; 2) the

officials had not had knowledge and understanding about the 2nd

national elderly plan

since the beginning of the implementation process, so that the plan was not a part in

the implementation process.

There were three major problems and obstacles for the implementation of the

2nd

national elderly plan. First was that the officials only realized about their daily

responsible tasks, but not the 2nd

national elderly plan. There was no collaboration

and integration in the implementation of elderly activities. Second, there was

insufficient budget for the implementation of the 2nd

national elderly plan,

particularly in the local level. Third, there was no policy supports from the

government. Especially, there was no incentive for implementation of the plan.

Three recommendations from this research are followings. First, the officials

should develop and improve their roles, responsibilities and capabilities about the

issue, including the enhancing of their knowledge and understanding about the plan.

In order to create the effective plan implementation, they should be more enthusiastic

and serious on the study of the plan. Second, an emphasis should be on the local

administrative organizations and their officials’ potential and readiness for the plan

implementation. This can be done by the more participation of officials, particularly

in the planning process, and the setting of measures and plan implementing

approaches. Finally, the more integration of works among involved organizations is

needed for the creation of efficiency, and the reduction of redundant activities. These

suggested solutions could bring about the understanding and realization about the

elderly activities and their problem conditions. Ultimately, these related officials

would be able to work together, and realizing about how to efficiently implement the

plan.

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธเรอง การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ส าเรจลลวงไดเปนอยางด เนองมาจากผศกษาไดรบความชวยเหลอในการใหขอมล ค าปรกษา ขอแนะน า ความคดเหนและก าลงใจจากบคคลหลายทาน โดยเฉพาะอยางยงผใหขอมลทกทานทกรณาใหความรวมมอเปนอยางด ซงท าใหการศกษาในครงนมความสมบรณเรยบรอยมากยงขน ผเขยนขอขอบพระคณ อาจารย ดร. สวชา เปาอารย ผซงเปนอาจารยทปรกษาและอาจารยผ ควบคมวทยานพนธของผศกษา ทไดกรณาเสยสละเวลาใหค าปรกษา ขอชแนะ ขอแนะน า และขอคดเหนทเปนประโยชนตอการท าวทยานพนธในทกขนตอน ตลอดจนใหก าลงใจแกผเขยนในการท าวทยานพนธเลมนตลอดมา และขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. พชาย รตนดลก ณ ภเกต และ รองศาสตราจารย ดร. สรสทธ วชรขจร ทไดกรณาใหค าแนะน าในการศกษาครงน รวมทงกรณาพจารณาและตรวจสอบวทยานพนธใหถกตองสมบรณยงขน ขอขอบพระคณ คณาจารยทกทานแหงสถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตรทไดถายทอดวชาความรใหแกผศกษา และขอขอบพระคณเจาหนาทของคณะพฒนาสงคมและสงแวดลอมทกทานทไดใหความชวยเหลอในเรองตางๆ ทเกยวของกบการศกษาในครงนเปนอยางด ขอบคณนางสาวสพดชา โอทาศร ทเปนผชวยในการเกบขอมลและเปนทปรกษาทด ขอบคณเพอนๆทรกทกคนส าหรบก าลงใจและความชวยเหลอทมใหมาโดยตลอด สดทายน ผเขยนขอขอบพระคณ และมอบความส าเรจทงหมดจากการท าวทยานพนธฉบบนแด คณชน และคณจ าป แกวอนตะ ผซงเปนบดาและมารดาของผศกษาทเปนผชวยสงเสรม ใหการสนบสนน คอยสอนสง และเปนก าลงใจ ตลอดจนเปนแรงใจทส าคญยงตลอดมา จนท าใหการศกษาครงนประสบผลส าเรจไดตามทตงใจไว และผศกษาหวงเปนอยางยงวาวทยานพนธฉบบนจะเปนประโยชนส าหรบผทสนใจศกษาตอไป ฉมานนท แกวอนตะ

พฤษภาคม 2554

สารบญ

หนา บทคดยอ (3) ABSTRACT (5) กตตกรรมประกาศ (7) สารบญ (8) สารบญตาราง (10) สารบญภาพ (11) บทท 1 บทน า 1 1.1 ทมาและความส าคญของปญหาในการศกษา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 5 1.3 ขอบเขตการศกษา 5 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 6 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ 7 2.1 แนวคดเกยวกบนโยบายและการน านโยบายไปปฏบต 7 2.2 แนวคดเกยวกบการรบรและการเรยนร 31 2.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความตองการ 39 2.4 แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง 41 ครงท 1 พ.ศ.2552 2.5 แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมทท าใหสงคมไทย 48 เขาสสงคมผสงอาย 2.6 ผลการด าเนนงานดานผสงอายของกระทรวงการพฒนาสงคมและ 63 ความมนคงของมนษย 2.7 ผลงานการวจยทเกยวของ 86

(9)

บทท 3 ระเบยบวธการวจย 96 3.1 แนวคดในการศกษา 96 3.2 วธการศกษา 96 3.3 กลมเปาหมายและผใหขอมลทส าคญ 97 3.4 แนวทางการสนทนาหรอการสมภาษณแบบเจาะลก 98 3.5 วธพฒนาแนวทางสมภาษณ 101 3.6 วธการเกบรวบรวมขอมล 101 3.7 การวเคราะหขอมล 101 3.8 นยามศพททใชในการศกษา 101 บทท 4 ผลการศกษา 104 4.1 บรบทของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 105 4.2 สถานการณผสงอายอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 109 4.3 ผใหขอมลทส าคญ 111 4.4 การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) 113 ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต 4.5 เงอนไขทมผลตอการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) 143 ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต 4.6 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ 145 4.7 สรปผลการศกษา 152 บทท 5 สรป และขอเสนอแนะ 159 5.1 สรปผลการศกษา 159 5.2 ขอเสนอแนะ 165

บรรณานกรม 167 ภาคผนวก 173 ภาคผนวก ก แบบสมภาษณ 174 ภาคผนวก ข ยทธศาสตร มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน และเปาหมาย 177 ภาคผนวก ค ผใหขอมลส าคญในการศกษา 203 ประวตผเขยน 207

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 การด าเนนงานโครงการ อผส. ของส านกสงเสรมและพทกษผสงอาย 79 3.1 แสดงจ านวนกลมผใหขอมลทส าคญ 97 4.1 ขอมลประชากร แยกตามกลมอาย อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 109 4.2 แสดงขอมลพนฐานของผใหขอมลส าคญ 112

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 แสดงลกษณะความสมพนธขององคประกอบหลกของ 15 ศาสตรการศกษาหรอนโยบายศกษา 2.2 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทยดหลกเหตผล 21 2.2 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทางดานการจดการ 22 2.4 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบดานการพฒนาองคกร 23 2.5 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทางดานกระบวนการ 24 ของระบบราชการ 2.6 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทางตวแบบทาง 25 การเมอง 2.7 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบเชงบรณาการ 26 2.8 รปแบบการศกษาเชงสงคมศาสตร และเชงการแพทยในการวจย 55 ปจจยทมผลตอภาวการณตาย 2.9 ความสมพนธระหวางการพฒนาเศรษฐกจและสงคมตอการเพม 56 อายขยโดยเฉลยของประชากร 2.10 โครงสรางกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 65 2.11 โครงสรางส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย 69 4.1 สรปผลในการศกษา 154 4.2 สรปเงอนไขความส าเรจในการศกษา 155

บทท 1

บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหาในการศกษา ปจจบนสงคมไทยไดกาวเขาสสงคมผสงอายหรอผทมอาย 60 ปขนไปอยางเตมตว ผลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต พบวา มจ านวนเพมขนทกๆป โดยในป พ.ศ.2553 ประเทศไทยมจ านวนผสงอายทงสน 8.0 ลานคนหรอ ประมาณรอยละ 11 ของจ านวนประชากรทงประเทศ (ส านกสถตเศรษฐกจและสงคม, 2554: 13) จ านวนผสงอายทเพมมากขนนสวนหนงมากจากความ กาวหนาในการพฒนาของประเทศในสวนทส าคญคอ ความกาวหนาทางการแพทย ทสามารถดแลชวยเหลอ รกษาใหประชาชนหายจากอาการเจบปวย มชวตยนยาวและอยในสงคมไดอยางมความสขเพมขน ประชากรผสงวยไดกอใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางสงคมและเศรษฐกจในลกษณะการพงพงทงในระดบ บคคล ครอบครวและสงคม แตผสงวยบางสวนยงมศกยภาพทสามารถสรางประโยชนใหกบสงคมและประเทศชาตไดอยางมากมาย ในชวงป พ.ศ.2544 จ านวนผสงอายและสดสวนผสงอาย (ผทมอายตงแต 60 ป ขนไป) ของประเทศไทยเพมขนในอตราทรวดเรว ท าใหโครงสรางประชากรของประเทศไทยก าลงเคลอนเขาสระยะทเรยกวา “ภาวะประชากรผสงอาย (Population Ageing)” อนจะมผลตอสภาพทางสงคม สภาวะเศรษฐกจและการจางงาน ตลอดจนการจดสรรทรพยากรทางสขภาพและสงคมของประเทศอยางตอเนองในระยะยาว การก าหนดแผนระยะยาวทเหมาะสมและเปนรปธรรมส าหรบการเปลยนแปลงและพฒนา จงเปนทตระหนกทงของรฐและประชาคมตางๆ วามความส าคญในล าดบตน ยงไปกวานนการศกษาวจยตอเนองการตดตามประเมนผล การปรบปรงแผนระยะยาวดานผสงอายเปนระยะ ๆ กมความจ าเปนเชนเดยวกนนอกจากน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 ไดระบในมาตรา 54 และมาตรา 80 ถงภารกจทจะตองมตอประชากรสงอาย และป พ.ศ.2542 ไดมการจดท าปฏญญาผสงอายไทยขนอนเปนภารกจทสงคม และรฐพงมตอผสงอาย โดยมสาระส าคญ 9 ประการ ซงจากเหตผลขางตนเปนไปเพอใหถงเปาหมายแหงความมนคงของสงคม (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: 1) แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2

2

(พ.ศ.2554-2564) เปนแผนยทธศาสตรหลกในการด าเนนงานดานผสงอาย เรมตนตงแต ป พ.ศ.2545 ซงเปนแผนระยะยาวโดยใหความส าคญตอ “วงจรชวต” และความส าคญของทคนในสงคมทมความเกยวพนกบผสงอายไมทางใดกทางหนง และจะตองเขาสระยะวยสงอายตามวงจรชวตทไมอาจหลกเลยงได (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: ค) เพอเปนแนวทางในการจดการใหบรการและการรองรบกบสถานการณผสงอายทมเพมมากขนในทกขณะ แมจะมแผนผสงอายแหงชาตทใหแนวทางการด าเนนงานดานผสงอายของประเทศ และมการออกพระราช บญญตผสงอายทสะทอนความส าคญของงานผสงอาย ในทางปฏบตงานผสงอายยงขบเคลอนไปไมไดมาก เพราะขาดการบรณาการของการท างานดานผสงอายซงนบเปนจดออนทส าคญ ประกอบกบพระราชบญญตผสงอาย ไมมการก าหนดบทลงโทษหากไมมการปฏบตตาม การเปลยนแปลงรฐบาลบอยครง ท าใหนโยบายผสงอายไมมความตอเนอง อกทงนกการเมองในระดบชาตและระดบทองถนยงไมไดใหความส าคญกบการพฒนาคณภาพชวตของผสงอายอยางจรงจง และผสงอายเองกขาดพลงในการตอรองใหรฐหรอองคกรทเกยวของด าเนนการสงเสรมและพทกษสทธของตน การก าหนดใหเรองผสงอายเปน “วาระแหงชาต” อาจเปนมาตรการหนงทเสรมความกาวหนาและความมประสทธภาพของงานดานผสงอาย (วพรรณ ประจวบเหมาะ และคณะ, 2552: 19-20) หลงจากการประเมนผลการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯ ฉบบเดมของชวง 5 ปแรก (พ.ศ.2545-2549) ไดมการเปลยนแปลงอยางส าคญในบทบญญตตามกฎหมาย นโยบาย และ แผนงานตางๆ ทเกยวของกบดานผสงอาย ไดแก 1. นโยบายของรฐบาลดานผสงอาย 2. กฎหมายตางๆ ทเกยวของกบผสงอาย - รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 - พระราชบญญตผสงอาย พ.ศ.2546 3. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 4. ประเดนทาทายตอการด าเนนงานตามแผนผสงอาย เรองผสงอายเปนประเดนทตองมนโยบาย และแผนงานมารองรบ ทงในระยะสนและระยะยาว ดวยภาวะผนผวนทางการเมอง เศรษฐกจ อาจเปนอปสรรคตอการด าเนนงานตามนโยบายและแผนดานผสงอายในอนาคต โดยเฉพาะประเดนส าคญทจะเปนประเดนทาทาย ไดแก 1. ความยากจนในกลมประชากรสงอาย 2. การลดลงของศกยภาพการเกอหนนของครอบครวและประชากรวยแรงงาน 3. ภาวการณพงพาทสงขนและความตองการการดแลระยะยาว 4. การน าศกยภาพของผสงอายมาใชประโยชน

3

5. การเปลยนแปลงดานสภาวะแวดลอมในชวง 5 ปทผานมา แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ไดรบการปรบปรงและยกรางเปนแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 และคณะกรรมการ ผสงอายแหงชาต ไดน าเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณา คณะรฐมนตรไดมมต เมอวนท 27 เมษายน 2553 อนมตแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 และใหหนวยงานท เกยวของซงปรากฏในแผนด าเนนการตามมาตรการทก าหนด (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: 4) แผนผสงอายฯฉบบปรบปรงนเปนผลของการกลนกรองและสงเคราะห การระดมความคดและการวพากษหลายขนตอน ประกอบกบผลการประเมนการด าเนนงานตามแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 ในระยะ 5 ปแรก (พ.ศ.2545-2549) รวมทงการประมวลและสงเคราะหขอมลสถานการณ ทางประชากร เศรษฐกจ สงคมและนโยบายของรฐในปจจบน โดยเนนขอมลในชวงป พ.ศ.2549- 2552 ซงเปนระยะหลงจากการประเมนแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 ซงปจจยเหลานนาจะมผลตอการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯ อยางส าคญ (วพรรณ ประจวบเหมาะ และคณะ, 2552: 31) การน า แผนผสงอายฉบบปรบปรงฯมาเปนกรอบในการด าเนนงานดานผสงอาย จะชวยใหการด าเนนงานของหนวยงานทเกยวของเปนไปในทศทางเดยวกน สามารถทจะท าใหเกดองคความรรวมกน เกดการบรณาการในการท างานและเกดความรวมมอกนในทสด สามารถทจะรองรบและปองกนปญหาทางดานผสงอายทจะเกดขนตามมา ประชากรวยผสงอายถอไดวาเปนปชณยบคคลทมคณคาของสงคม เปนบคคลทสามารถจะถายทอดความร ประวตความเปนมาของสงคม สงตอความรในเรองของภมปญญา ประเพณและวฒนธรรมทดงามของสงคมใหกบรนลกรนหลานไดอยางมศกยภาพ เนองจากผสงอายมองคความรสะสมของตนเองตงแตอดตมาจนถงปจจบนอยางมากมาย จงเหมาะสมกบการทจะเปนบคคลส าคญในการถายทอดองคความรเหลานใหแกลกหลานเพอการสบทอดตอไป เพอทจะใหสงดงามทงภมปญญา ประเพณวฒนธรรมตางๆของสงคมนนๆคงอย

ในดานของเศรษฐกจ ประชากรสงอาย เปนแรงงานทสงคมไมคอยจะใหความตองการแลว จงมการเกดค าวาเกษยณการท างานเกดขนเมอบคคลทท างานนนมอายครบ 60 ป แตถาพจารณาถงศกยภาพ บคคลเหลานถอวาเปนบคคลทมศกยภาพในการท างาน ยงสามารถประกอบอาชพได เนองจากมความเชยวชาญในการท างาน สามารถเปนทปรกษาในหนวยงาน สงตอความรไดอยางมคณคา เปนทพงพาของครอบครว ในขณะทผสงอายบางกลม เมอหยดการท างานประจ าแลวกด ารงชวตอยกบครอบครว พงพาครอบครว อาจเกดปญหาความไมสมดลของรายไดในครอบครว

4

ท าใหไมไดรบการดแลอยางทวถง และถกทอดทง ซงกลายเปนปญหาสงคม ดงจะเหนไดจาก การสรางบานพกคนชราขยายไปทกสวนของสงคมเพอรองรบปญหาดงกลาว สงตางๆทเกดขนมานนสงคมจงควรกลบมาคดและทบทวนวาควรมวธการด าเนนงานอยางไร เพอทจะปองกนและแกไขไมใหเกดปญหาเหลานขนมาอก เพราะประชากรวยผสงอายก าลงมมากขนในสงคมไทยของเรา สงคมกตองมวธการทจะปองกนและพฒนากลมวยผสงอายใหมคณภาพเพอไมใหกลมผสงอายดงกลาวกลายเปนปญหาของสงคมตอไป การสรางสวสดการใหกบผสงอายจงเปนอกหนงทางเลอกทจะสามารถพฒนาพฒนาคณภาพชวตของผสงอายใหดขนได สวสดการสงคมคอการท าใหเกดความสมบรณทงทางดานสงคม เศรษฐกจ สขภาพ และนนทนาการทจ าเปนส าหรบบคคลทกคนในสงคม สวสดการสงคมมงเสรมสรางการท าหนาททางสงคมของทกกลมอาย ทกสถานภาพไมวาจะจนหรอมงม (ศศพฒน ยอดเพชร, 2549: 29) การสรางสวสดการท มนคงใหแกผสงอายนนจงไมใชเรองของสงคมฝายแตตองเรมตงแต ตวของผสงอายเปนล าดบแรกแลวจงไปทสภาพแวดลอมรอบตวทงครอบครวและสงคมทจะมความส าคญตอการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย บทบาทของผสงอายในแตละชมชนมความส าคญมากนอยแตกตางกนไปแตในสวนของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน บทบาทของผสงอายในชมชนมความส าคญอยางมากตอชมชนเพราะทกคนในชมชนจะใหความส าคญกบผสงอาย ในฐานะทเปนผอาวโส เปนครในเรองของชมชนเพราะเปนบคคลทมความรเกยวกบความเปนมาของชมชน เปนปราชญชาวบานททรงคณคาในทกๆดานของชมชน เปนผถายทอดภมปญญาททรงคณคาของชมชน กลมผสงอายในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน กเชนเดยวกนเปนกลมทมบทบาทกบชมชน เปนคลงปญญาทส าคญของชมชน ไดรบการยอมรบนบถอจากสมาชกในชมชน สามารถด าเนนกจกรรมดานผสงอายทน าไปสการพฒนาชมชนและสงตอความรไปยงรนลกรนหลาน แมวากระแสการพฒนาจะเปลยนไปเพยงใดลกษณะของสงคมภายนอกจะไดรบการพฒนาใหเปนสมยใหมมากเพยงใด แตประเพณวฒนธรรมดงเดมของชมชนกยงคงอยกบชมชนมาโดยตลอด โดยการสบทอดของผคนในชมชนทใหความส าคญกบกลมของผสงอายทเปนผสบทอดและถายทอดใหกบชนรนหลงตอไป กลมผสงอายจงไดรบการพฒนาเปนอยางมากจากชมชนเพอใหตวผสงอายเองเหนความส าคญของตวเองในการเปนปชณยบคคลทมคณคาของชมชน กลมผสงอายในชมชนเองกไดมการรวมกลมกนขน ทใชชอวาชมรมผสงอาย เปนการดแลซงกนและกนของผสงอายทงในเรองสวสดการ เรองสขภาพ เปนตน มการรวมตวกนออกก าลงกาย จดกจกรรมของชมรมและเขารวมกจกรรมในวนส าคญตางๆของชมชนดวย ท าใหกลมผสงอายในอ าเภอเวยงสาไดรบการดแลเอาใจใสเปนอยางดในการพฒนา เพอใหผสงอายไดรบการ

5

พฒนาและเขาถงสวสดการทควรจะไดรบในดานตางๆใหเปนไปตามวตถประสงคของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง งานวจยนจงสนใจทจะศกษา เกยวกบเงอนไขตางๆทเขามาเกยวของและสงผลตอคณภาพชวตของผสงอาย เพอทตองการใหกลมผสงอายเปนบคลทมศกยภาพและสามารถทจะสรางประโยชนใหกบชมชนได อกทงยงเปนการลดปญหาทจะเกดขนเกยวกบผสงอายทมอยมากในสงคมตอนน การศกษาเรอง “การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบ ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน” เพอทจะไดทราบถง แนวทางในการน าแผนผสงอายแหงชาตไปปฏบต การรบรและความตองการของผสงอาย เพอใหเกดความมนคงในการด าเนนชวตของผสงอายใหมากทสด และน าผลทไดจากการศกษาไปพฒนา แกไข ปรบปรง สงทไดด าเนนการอยใหมคณภาพและตรงกบความตองการของผสงอายใหมากทสด เพอใหกลมผสงอายเกดความภาคภมใจในตนเองสามารถทจะด าเนนชวตอยตอไปในสงคมไดอยางมศกยภาพและสรางประโยชนใหกบชมชนและสงคมไดตอไปอกดวย สงทส าคญไปกวานนกคอการอยรวมกนในสงคมของทกกลมชวงวยอยางมความสขตอไป

1.2 วตถประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 2. เพอศกษาเงอนไขทสงผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 3. เพอศกษาปญหา อปสรรค แนวทางการแกไข ในเรองของการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต

1.3 ขอบเขตการศกษา 1.3.1 ขอบเขตเนอหาสาระ 1.3.1.1 ศกษาการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

6

1.3.1.2 ศกษาเงอนไขทสงผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน าแผน ผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ในเขต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 1.3.1.3 ศกษาปญหา อปสรรค แนวทางการแกไข ในเรองของการน าแผนผสงอาย แหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต 1.3.2 ขอบเขตดานประชากร ประชากรและกลมเปาหมายทใชในการศกษาเปนเจาหนาทของหนวยงานภาครฐทมหนาทในการน าแผนผสงอายไปปฏบตในระดบจงหวด ระดบทองถน และผสงอายในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

1.3.3 ขอบเขตดานเวลา

ระยะเวลาทใชในการศกษาครงน คอ ระยะเวลา 8 เดอน ตงแตวนท 1 ตลาคมคม พ.ศ.2554 ถง วนท 31 พฤษภาคม พ.ศ.2555

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เพอทราบถงการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครง ท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน และเงอนไขทสงผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 2. เพอทราบถงปญหา อปสรรค แนวทางการแกไข ในเรองของการน าแผนผสงอาย แหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต 3. เพอเปนองคความรดานการน านโยบายไปปฏบตและดานนโยบายผสงอายในประเทศ ไทย

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

การศกษาถงการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปการปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน เพอน าไปสการบรรลวตถประสงค ทไดตงไว ผศกษาไดทบทวนเอกสาร แนวคด ทฤษฎทเกยวของ เพอเปนพนฐานในการน าไปสการพฒนาในการน าเสนอเนอหาสาระ โดยมสาระส าคญ ดงน 2.1 แนวคดเกยวกบนโยบายและการน านโยบายไปปฏบต 2.2 แนวคดเกยวกบการรบรและการเรยนร 2.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความตองการ 2.4 แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 2.5 แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมทท าใหสงคมไทยเขาสสงคมผสงอาย 2.6 ผลการด าเนนงานดานผสงอายของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2.7 ผลงานการวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดเกยวกบนโยบายและการน านโยบายไปปฏบต 2.1.1 แนวคดเกยวกบนโยบาย การใหความหมายและค าจ ากดความของค าวา “นโยบาย” ไดมนกวชาการหลายทานไดใหความหมายไว ซงมความหมายและค าจ ากดความในความหมายทใกลเคยงคลายคลงกนพรอมทงสรปความหมายของนโยบายไว คอ Haiman and Scott (1974 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 13) กลาววา นโยบายคอขอบเขตของเหตผลและผลทผบรหารใชในการตดสนใจ Terry (1977 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 13) กลาววา นโยบายคอการพดหรอการเขยนถงขอบเขตและแนวทางทงหมดเพอการปฏบตงาน Greenwood (1965 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 13) กลาววา นโยบาย หมายถง

8

การตดสนใจขนตนอยางกวางๆจากขอมลทวไป เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานใหเปนไปโดยถกตองและบรรลตามวตถประสงคทไดก าหนดไว Jacop (1966 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 14) กลาววา นโยบาย คอหลกการ แผนการ หรอแนวทางของการปฏบตงาน Leys Wayne (1952 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 14) กลาววา นโยบายคอ โครงการในการปฏบตงานใหบรรลถงเปาหมายอยางมคณคา หรอเปนการตดสนใจเลอกจดมงหมายและวธการในการบรหารองคการใดองคการหนง Pfiffner (1960 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 14) กลาววา นโยบายเปน หลกเกณฑและแนวทางในการปฏบตงานเพอใหงานด าเนนไปโดยมเสถยรภาพ มความสอดคลองกน มมาตรฐานหรอเอกรปเดยวกน และมความตอเนองกน Kahn (1969 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 14) เรยกนโยบายวา แผนงานประจ า ซงเปนผลอนเกดจากการตอรอง การปฏบตตามขอตกลง และการประนประนอม ในการก าหนดเปาหมาย การตรวจสอบทางเลอก และการคนหายทธวธเพอใหการปฏบตงานบรรลถงเปาหมายทตองการ และอาจถอไดวานโยบายเปนกฎและระเบยบทก าหนดขนเพอใชในการตดสนใจ เมอบคคลใดบคคลหนงหรอหนวยงานหนงหนวยงานใดประสบกบปญหาในการปฏบตงาน ประชม รอดประเสรฐ (2535: 14-15) ไดสรปความหมายหรอค าจ ากดความดงกลาว จะสงเกตไดวานโยบายเปนกรอบส าหรบการตดสนใจของผบรหารในลกษณะแสดงใหเหนถงวถทาง และผลแหงการด าเนนงาน นโยบายทดยอมท าใหการตดสนใจถกตองและดตามไปดวย นโยบายทดยอมท าใหการบรหารงานเปนไปอยางมประสทธภาพ โดย 1. ชวยสนบสนนใหมการตดสนใจทถกตอง 2. เปนการควบคมขนพนฐานของการบรหารงาน 3. ท าใหเกดความแนนอนและการประสานงานในการปฏบตงาน 4. ชวยลดเวลาทตองใชในการตดสนใจ 2.1.2 ปจจยในการก าหนดนโยบาย ประชม รอดประเสรฐ (2535: 23-27) ไดก าหนดปจจยทเกยวของในการก าหนดนโยบายซงสามารถจ าแนกไดเปน 2 ประเภท คอ 2.1.2.1 ปจจยทเปนองคประกอบพนฐาน (Fundamental Factor) หมายถง สงใดๆกตามทผมหนาทในการก าหนดนโยบายจะตองค านงถงอยตลอดเวลา เพราะหากไมค านงถงแลว นโยบายทก าหนดขนจะเปนนโยบายทไมสามารถปฏบตได หรอเปนนโยบายทขาดความถกตอง

9

สมบรณ อนจะเปนสาเหตทกอใหเกดปญหา อปสรรค และความยงยากในการปฏบตใหนโยบายนนบรรลเปาหมาย ปจจยทเปนองคประกอบพนฐานในการก าหนดนโยบายมหลายชนด ซงอาจรวมเปนกลมทส าคญได 3 กลม คอ 1) ปจจยทเกยวกบผลประโยชน ไมวาจะเปนการก าหนดนโยบายประเภท ใดกตามผก าหนดนโยบายจะตองค านงถงผลประโยชนขององคการเปนส าคญในลกษณะทเปนการก าหนดใหองคการไดรบผลประโยชนมากทสด หรอสญเสยผลประโยชนอนพงไดนอยทสด โดย ปกตแลวผลประโยชนขององคการหรอหนวยงาน จะมความผกพนกบผลประโยชนหรอความตองการของบคคลในองคการเปนอยางมาก ฉะนนการก าหนดนโยบายจะตองมลกษณะทเปนการตอบสนองความตองการของบคคลสวนใหญในองคการหรอหนวยงานนน 2) ปจจยทเกยวกบผก าหนดนโยบาย วธการ หรอกระบวนการในการ ด าเนนนโยบาย โดยลกษณะเชนนผก าหนดนโยบายจะตองรตนเองวาเปนผทมความร ความสามารถหรอไม เพราะหากขาดความร ความสามารถ และความเขาใจอยางแทจรงในการก าหนดนโยบายแลว นโยบายทก าหนดขนอาจบกพรองหรอขาดหลกการทส าคญ โดยปกตผท าหนาทก าหนดนโยบายควรมความร ความเขาใจอยางนอย 2 ประการคอ ความรความเขาใจในเรองวธการก าหนดนโยบาย และความรความเขาใจโดยทวไปเกยวกบปจจยตางๆทมสวนเกยวของกบการก าหนดนโยบาย นอกจากนนนโยบายทก าหนดขนมาจะตองมความเหมาะสม มความเปนเหตเปนผล และมความถกตองจงจะเปนนโยบายทสามารถน าไปปฏบตได 3) ปจจยทเกยวกบขอมลและเอกสารตางๆ ในการก าหนดนโยบายนน หากขอมลหรอเอกสารทได ขาดขอเทจจรงยอมท าใหนโยบายมความผดพลาด และการน าเอานโยบายทผดพลาดไปปฏบตยอมกอใหเกดความเสยหายตอองคการและหนวยงานอยางทสด ฉะนนผก าหนดนโยบายจะตองพยามกรองขาวสาร และขอมลทไดอยางละเอยดรอบคอบ พจารณาอยางลกซง ไมพยายามทจะเปนผก าหนดนโยบายโดยใชขอมลทปราศจากขอเทจจรง หรอเปนขอมลทปรงแตงขนเองเพอใหนโยบายอยในลกษณะเปนการสรางวมานในอากาศ (ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 25) 2.1.2.2 ปจจยทเปนสงแวดลอม (Environmental Factors) หมายถงสงแวดลอมใน สงคมทผก าหนดนโยบายจะตองค านงถง เพราะสงแวดในสงคมมผลกระทบตอการก าหนดนโยบายเปนอยางมากทงโดยตรงและโดยออม สงแวดลอมบางชนดอยไกล บางชนดอยใกล และอาจมผล กระทบตอการก าหนดนโยบายในชวงเวลาทแตกตางกน สามารถอธบายเปนรายละเอยดพอสงเขปไดดงน

10

1) ปจจยทางการเมองและวฒนธรรมทางการเมอง เปนปจจยทมผล กระทบหรอมอทธพลตอการก าหนดนโยบายเปนอยางมาก เพราะรปแบบของการเมองหรอการปกครองยอมจะเปนรปแบบของการก าหนดนโยบายของสงคมหรอองคการนนดวย Dye (1972) ไดชใหเหนวาปจจยทางการเมองทมผลกระทบตอการก าหนดนโยบายจ าแนกออกเปน 5 ประเภท คอ มตมหาชน (Public Opinion) ทศนะของชนชนปกครองหรอชนปญญาชน (Elite Attitude) อทธพล ของพรรคการเมองหรอกลมชน (Party Influence) กลมผลประโยชน (Interest Groups) และระบบ ราชการ (Bureaucracy) วฒนธรรมการเมอง (Political Culture) กเปนปจจยส าคญอกชนดหนงทมผลกระทบหรอม อทธพลตอการก าหนดนโยบาย ซง Elazar (ม.ป.ป.) ไดจ าแนกวฒนธรรมทางการเมองไว 3 ลกษณะดวยกนคอ ลทธคณธรรมนยม (Moralism) ลทธปจเจกชนนยม (Individualism) และลทธประเพณนยม (Traditionalism) ปจจยทางการเมองและวฒนธรรมทางการเมองดงกลาว มอทธพลตอการก าหนดนโยบายของรฐ ของหนวยงาน หรอขององคการตลอดเวลา ความรนแรงและอทธพลหรอผลกระทบทมตอนโยบายจะมากนอยเพยงใดขนอยกบสภาวการณ 2) ปจจยทางเศรษฐกจ เปนปจจยทส าคญอกอยางหนงทมผลกระทบตอการก าหนดนโยบายอยางส าคญ องคการหรอหนวยงานจะก าหนดนโยบายไดอยางกวางขวาง หรอการด าเนนงานของนโยบายจะเปนไปไดโดยมเสถยรภาพและความตอเนองไดมากนอยเพยงใดขนอยกบลกษณะทางเศรษฐกจขององคการหรอหนวยงานนน องคการหรอหนวยงานทมภาวะทางเศรษฐกจไมมนคงยอมไมสามารถก าหนดนโยบายไดอยางกวางขวาง และการปฏบตนโยบายอาจไมบรรลเปาหมายไดอยางสมบรณ เศรษฐกจเปนเรองทมความละเอยดลกซง แมผก าหนดนโยบายไมไดเปนนกลงทนทางเศรษฐศาสตร แตกมความจะเปนอยางยงทจะตองพยายามศกษาและเรยนรถงปจจยทางเศรษฐกจในลกษณะตางๆตามสมควร ทงนเพอใหสามารถก าหนดนโยบายไดโดยไมผดพลาดมากนก 3) ปจจยทางสงคม เปนอกองคประกอบหนงทมผลกระทบและอทธพลตอการก าหนดนโยบาย ลกษณะความเปนอยของสมาชก ความแตกตางของกลมสมาชก ความสมครสมานสามคคของกลมสมาชกลวนแลวแตมอทธพลตอการก าหนดนโยบาย ถาสมาชกมความสามคคปรองดองกน การก าหนดนโยบายยอมเปนไปไดโดยงาย และการปฏบตตามนโยบายจะบรรลถงเปาหมายทตองการโดยไมยาก ปจจยทางสงคมมหลายประเภทหลายชนด เชน วฒนธรรม ระเบยบประเพณ ความเชอ คานยม และลกษณะของชมชน สงตางๆเหลานลวนมอทธพลและผลกระทบตอการก าหนดนโยบายทงสน

11

4) ปจจยทางภมศาสตรและประวตศาสตร ในการก าหนดนโยบายใดๆก ตาม ผก าหนดนโยบายตองค านงถงสถานทตง พนท อาณาเขต สภาพภมอากาศ และสภาพภม ประเทศขององคการหรอหนวยงาน โดยจะตองก าหนดนโยบายใหสอดคลองกบสภาพตางๆ ดงกลาว ทงนเพอใหนโยบายทก าหนดขนเปนนโยบายทถกตอง นอกจากเหตการณตางๆทางประวตศาสตรขององคการ หรอหนวยงานยอมมผลกระทบหรอมอทธพลตอการก าหนดนโยบายเปนอยางมาก เพราะเหตการณในอดตมกจะเปนเครองหรอเปนตวก าหนดเหตการณในปจจบน ดงนนผก าหนดนโยบายอาจมความจ าเปนทตองวเคราะหและพจารณาเหตการณตางๆในอดตของหนวยงานเปนเครองเตอนใจ ในการตดสนใจเลอกก าหนดนโยบายในแนวทางทจะกอใหเกดประโยชนแกหนวยงานหรอองคการใหมากทสด (ประชม รอด ประเสรฐ, 2535: 27) จากความหมายดงกลาวขางตนผศกษาเหนวา ปจจยในการก าหนดนโยบายในทกๆดานมสวนทจะสงผลกระทบกบตวของนโยบายไดมากมายพอกน หากวาไมไดท าการศกษาปจจยตางๆทอยแวดลอมในสงคมแลวนโยบายทก าหนดขนมากอาจจะสงผลในทางลบกบสงคมบางสวนกเปนได การรเทาทนและศกษาถงแนวโนมความเปนไปของปจจยตางๆทเกยวของกบนโยบาย สามารถท าใหผก าหนดนโยบายควบคมปจจยแวดลอมนโยบายทจะเกดขนได 2.1.3 องคประกอบของนโยบาย Lineburry (1971 อางถงใน สมพร เฟองจนทร, 2539: 16) ชวานโยบายสาธารณะเปนแนว ทางปฏบตทมขอบเขตครอบคลมอยางกวางขวาง ตงแตการก าหนดนโยบาย การน านโยบายไป ปฏบต จนถงการประเมนผลความส าเรจทเกดขน ซงจ าแนกออกเปน 5 ประการ ดงน ประการท 1 นโยบายตองมวตถประสงคทแนนอน วตถประสงคนจ าเปนตองมอย เสมอ และมงกอใหเกดประโยชนตอประเทศชาตเปนสวนรวม ประการท 2 ตองมงเสนอขนตอนของพฤตกรรม อนเปนสวนของแผนงานทตอง การใหเกดขน ประการท 3 นโยบายนนๆตองก าหนดการกระท าตางๆทตองเลอกน ามาปฏบต และการปฏบตดงกลาวน จ าเปนตองใหสอดคลองทงเงอนไขเวลา และสถานท ประการท 4 นโยบายตองมการประกาศใหบคคลทวไปรบรหรอรบทราบ ซงการ ประกาศดงกลาวนอาจออกมาในรปจดการพมพอยางเปนงานเปนการแถลงตอรฐสภา หรอการแถลงขาวผานสอมวลชล เปนตน

12

ประการท 5 นโยบายตองมการด าเนนการปฏบตตามล าดบขนตนของการกระท าท ไดตดสนใจไวแลว Lasswell และ Kaplan (1970 อางถงใน สมพร เฟองจนทร, 2539: 16) ไดจ าแนก องคประกอบของนโยบายในอกลกษณะหนงทเนนการอธบายวาเปนเรองเกยวกบรฐบาล และเกยวของกบปจจยอนๆของสงคม นนคอ องคประกอบแรก เปนแผนงานของรฐบาลทไดก าหนดไว กลาวคอ เปนแผนงานของรฐบาลในขณะนน ซงแผนงานดงกลาวน อาจเปนแผนทก าหนดขนมาใหมในรฐบาลนน หรออาจเปนแผนงานของรฐบาลชดกอนทชดปจจบนยอมรบน ามาใชมาสานตอ องคประกอบทสอง โครงการทระบกจกรรมไวอยางชดแจงและระบไวลวงหนา ดวย การกระท าเชนนกเพอแยกแยะใหเหนความแตกตาง กบการระบการแกปญหาเฉพาะหนา ทงนเพราะวา การก าหนดเปนแผนงานและโครงการนนจะตองมการศกษาพจารณาอยางมระเบยบ รอบคอบทกแงทกมมมากอน องคประกอบทสาม แผนงานดงกลาวนจ าเปนทตองเปนเรองทเกยวกบจดมงหมายของชาต คณคาอยางใดอยางหนง และการปฏบตของรฐในชวงเวลาใดเวลาหนง องคประกอบขอนชใหเหนวาการก าหนดนโยบายนนเปนกจกรรมทตองการกระท า มใชเกดขนโดยมมทศทางก าหนดไวชดเจน และมงหวงผลส าเรจของการน านโยบายนนๆไปปฏบตดวย Friedrich (1963 อางถงใน ประชม รอดประเสรฐ, 2535: 28) วเคราะหไดวานโยบายของ องคการหรอหนวยงานใดๆ นาจะมองคประกอบทส าคญอยางนอย 3 ประการ คอ เปาหมาย (Targets) ของสงทตองการกระท า วถทาง (Means) ในการด าเนนงาน และปจจย (Resources) สนบสนนการกระท าตามนโยบายทไดก าหนดไว 1. การก าหนดเปาหมายของสงทตองการกระท าในการก าหนดนโยบายเพอสงหนงสงใดนนองคประกอบทส าคญสงแรกคอ เปาหมาย (Target) ซงอาจเปนทงจดประสงค (Purpose) และผลงานทเกดขนในทสด (Ended Result) ในลกษณะทเปนการกระท าแลวไดอะไร 2. การก าหนดวถทางในการด าเนนงาน นบเปนองคประกอบทส าคญอกอยางหนงของนโยบาย เพราะหากไมก าหนดวถทางตางๆในการด าเนนงานไวแลว นโยบายทก าหนดขนกอาจไมบรรลถงเปาหมายทตองการได วถทางในการด าเนนงานจะเกดขนไดยอมตองอาศยองคประกอบทส าคญคอ หลกการและเกณฑของนโยบายซงผก าหนดนโยบายจะตองมความรและก าหนดไวกอน นอกจากนวถทางทจะสามารถท าใหนโยบายด าเนนการไดยงรวมไปถง กลยทธ (Tactics) และกลวธ (Stratigies) ตางๆอกดวย

13

3. ปจจยสนบสนนในการก าหนดนโยบาย ซงประกอบดวยปจจยทส าคญ 2 ประการคอ ปจจยภายใน ไดแก คน เงน วสดอปกรณ และวธการในการก าหนดนโยบาย หากขาดปจจยภายในแมเพยงอยางเดยวนโยบายกไมอาจเกดขนได และปจจยภายนอก ไดแก สภาพแวดลอมทางการเมอง ทางเศรษฐกจ ทางสงคม หรอแมแตสภาพดนฟาอากาศ ซงมผลกระทบตอการก าหนดนโยบายเปนอยางมาก หากสภาพแวดลอมดานในดานหนงมผลกระทบอยางรนแรง นโยบายอาจไมเปนไปตามเปาหมายหรอไมอาจก าหนดขนมาได ประชม รอดประเสรฐ (2535: 28) กลาววานโยบายเปนกระบวนการทส าคญและถอไดวา เปนแมแบบในการบรหารงาน กระบวนการในการก าหนดนโยบายนอกจากจะประกอบดวยวตถประสงค แนวทางหรอวธการในการด าเนนงาน และปจจยทชวยสนบสนนการก าหนดนโยบายแลว องคประกอบทส าคญอกประการหนงทจะขาดเสยมไดคอการประเมนผลหรอการประเมนนโยบาย เพราะนโยบายหนงๆเมอก าหนดขนมาแลวจะใชเปนแมแบบตลอดไปคงเปนไปไมได คงจะตองมการปรบปรงแกไขเพอใหสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไป ดงนน จงจ าเปนทจะตองมารประเมนนโยบาย เพอใหนโยบายมความเปนไปได เหมาะสมกบเวลา สถานการณและมความเปนจรง 2.1.4 ความหมายของการน านโยบายไปปฏบต นกวชาการหลายทานไดรวบรวมความหมายของการน านโยบายไปปฏบตซงแตละทานไดใหความหมายไว ดงน Pressman and Wildavsky (1973 อางถงใน กลา ทองขาว, 2548: 3) ไดใหความหมายของ การน านโยบายไปปฏบตวา หมายถง “กระบวนการจองปฏสมพนธระหวางเปาหมายหรอวตถประสงคทมการก าหนดไวกอนหนานนแลว กบการกระท าหรอปฏบตการทงหลายทมงใหบงเกดผลตามนน” หรอจะกลาวอกในหนง การน านโยบายไปปฏบต “คอความสามารถในการจดการและประสานสงทจะกระท าใหบงเกดผล ในลกษณะทเปนลกโซความสมพนธเชงเหตและผล ทงนเพอใหผลลพธทจะเกดขนจากการกระท าเปนไปตามทมงหวงเอาไว” Meter and Horn (1975 อางถงใน กลา ทองขาว, 2548: 4) กลาววา การน านโยบายไปปฏบตหมายถง “การด าเนนการโดยบคคลในภาครฐหรอเอกชน ซงการด า เนนการดงกลาวมงทจะกอใหเกดความส าเรจโดยตรงตามวตถประสงคของนโยบายทไดตดสนอาจกระท าไวกอนหนานนแลว” Bardach (1980 อางถงใน กลา ทองขาว, 2548: 4) ใหความหมายวา “การน านโยบายไป

14

ปฏบต คอ กระบวนการของกลยทธทแสดงการปฏสมพนธของกลมผลประโยชนทงหลาย ในอนทจะตอสเพอใหไดมาซงการบรรลเปาหมายของกลมตน ซงเปาหมายทกลมเหลานตองการใหเกดขนอาจสอดคลองหรอไปกนไดหรอไมไดกบเปาหมายตามอาณตของนโยบาย” Barrett and Fudge (1981 อางถงใน กลา ทองขาว, 2548: 5) กลาววา การพจารณาเรองของการน านโยบายไปปฏบต จะดเฉพาะการผลกดนใหนโยบายบงเกดผลเพยงดานเดยวคงไมได แตการพจารณาความหมายของการน านโยบายไปปฏบตควรจะหมายความรวมถงการสงเกตปรากฏการณเปนจรงทเกดขน หรอถกกระท าใหเกดขนในกระบวนการน านโยบายไปปฏบต จดสนใจในการมองแนวทางนจงอยทการกระท าหรอความเคลอนไหวของกลม ของบคคล และผมหนาทก าหนดพฤตกรรมการกระท านน และยงสนใจทจะตรวจสอบระดบการปฏบต วามความสมพนธกบสาระนโยบายอยางไร เปนการวเคราะหการตอบสนองตอขอผกพนตามอดมการณของนโยบายเปนการวเคราะหแรงกดดนจากสภาพแวดลอม และแรงกดดนจากหนวยงานหรอกลมผลประโยชนตางๆทพยายามจะเขาไปมอทธพลหรอเขาไปควบคมการกระท านน Quade (1982 อางถงใน กลา ทองขาว, 2548: 5) ใหความหมายวา “การน านโยบายไปปฏบต หมายถง กระบวนการจดการกบแบบแผนการน า เพอการเปลยนแปลงโดยตรงตามอาณตของนโยบาย โดยยอมรบตอขอก าหนดทเกดขนจากการทไดมการตดสนใจไปกอนแลว นนคอ การน านโยบายไปปฏบตจะเรมเกดขนภายหลงทมการตดสนใจยอมรบวธปฏบตเฉพาะเรองนนๆไปแลว” Wiliams (1971 อางถงใน มยร อนมานราชธน, 2552: 218) ไดกลาววา การน านโยบายไป ปฏบต หมายถง ความสามารถขององคการในการรวบรวมทรพยากรทางการบรหารในองคการใหสามารถปฏบตงานเพอบรรลประสงคขององคการ ซงตองมการจดหา/ตระเตรยมวธการทงหลายเพอจะท าใหการด าเนนงานตามนโยบายส าเรจลลวง โดยตองใชความพยายามอยางตอเนองในชวงระยะเวลาหนงๆจนสามารถด าเนนการไดส าเรจ จากการใหความหมายของนกวชาการหลายทานขางตน ผศกษาสรปไดวา การน านโยบายไปปฏบต คอการน านโยบายทถกก าหนดขนมาลงสขนของการปฏบตโดยมหนวยงาน องคการรบผดชอบการน านโยบายไปปฏบตอยางชดเจน มกระบวนการในการน านโยบายไปสการปฏบต มการวางแผนล าดบขนตอนทชดเจนในการด าเนนงาน เพอใหการน านโยบายไปปฏบตบรรลถงวตถประสงค เปาหมายของนโยบายได

15

2.1.5 กระบวนการขนตอนของการน านโยบายไปปฏบต กลา ทองขาว (2548: 8-9) กลาววา องคประกอบหลกของศาสตรการศกษานโยบายหรอ นโยบายศกษาโดยปกตจะแสดงความสมพนธเกยวของกนโดยไมอาจแยกออกจากกนไดเดดขาดชดเจน แตอาจแสดงใหเหนความสมพนธขององคประกอบทง 4 สวน คอ สวนแรก คอ การก าหนดและวเคราะหทางเลอกนโยบาย สวนนอาจแสดงผลออกมาในรปของกฎหมายหรอถอยแถลงนโยบายหรอขอก าหนดอนๆของรฐบาล เชน มตคณะรฐมนตร หรอประกาศของหนวยงานรฐ สวนทสอง คอ การน านโยบายไปปฏบต สวนนจะแสดงใหเหนในรปของแผนงานหรอโครงการและการบรหารโครงการ หรอการตความกฎหมายออมาเปนแนวปฏบต และมการใชบงคบหรอมการจดกระท าเพอใหบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคของนโยบาย สวนทสาม คอ การประเมนผลนโยบาย สวนนเปนการศกษาคณคาของผลผลตและผลลพธหรอผลกระทบของการน านโยบาย แผนงาน หรอโครงการทน าไปปฏบต วาเปนไปตามเจตจ านงของนโยบายอยางไร สวนทส คอ การวเคราะหผลสะทอนกลบของนโยบาย เปนการแสวงหาสาระสนเทศเพอการปรบปรง เปลยนแปลงนโยบาย หรอเปลยนแปลงกระบวนการปฏบตในนโยบาย หรอเพอยกเลกนโยบาย ดงภาพ 2.1 ภาพท 2.1 แสดงลกษณะความสมพนธขององคประกอบหลกของศาสตรการศกษานโยบายหรอ นโยบายศกษา แหลงทมา : กลา ทองขาว, 2548: 9.

การก าหนดนโยบาย (Policy Formulation)

การประเมนผลนโยบาย (Policy Evaluation)

การวเคราะหผลสะทอนกลบของนโยบาย

(Policy Feedback Analysis)

การน านโยบายไปปฏบต (Policy Implementation)

16

เมอไดทราบถงความหมายของการน านโยบายไปปฏบตแลว ควรพจารณาถงบคคลและผทเกยวของ ทอยในกระบวนการของการน านโยบายไปปฏบต เพอทจะไดทราบถงปฏสมพนธความเกยวของ การพงพาตางๆในขนตอนของการน านโยบายไปปฏบต ซงขนตอนส าคญของการน านโยบายไปปฏบตม ดงน ขนตอนทหนง การตความหมายนโยบายและการวางแผนในรายละเอยด ทงน เพราะจะพบบอยๆวากฎหมาย ระเบยบ หรอค าสง หรอผทมอ านาจตดสนใจก าหนดออกมา มกอยในรปทมรายละเอยดไมมาก หนวยงานหรอสวนราชการทตองน านโยบายไปปฏบต จ าเปนตองแปลงแนวนโยบายนนออกมาเปนแผนงานโครงการ กฎ ระเบยบ และค าสง เพอใหเจาหนาทผปฏบตงานในระดบลางสามารถเขาใจไดอยางชดเจนวาตนตองด าเนนกจกรรมอะไร อยางไร ขนตอนทสอง การจดองคการ นบวาเปนขนตอนส าคญอกประการหนงทงนเพราะมความจ าเปนตองมองคกรดแล การน าเอานโยบายไปปฏบตในทางปฏบตการจดองคกรแยกกลาวเปนสามแบบ ดงตอไปน แบบท 1 การน านโยบายไปปฏบตนน เปนอกภารกจหนงของหนวยงานท มอยแลวเปนเพยงการเพมกจกรรมใหมากขนเทานน ในอกกรณหนง การน านโยบายไปปฏบตอาจ เปนภาระของหลายๆหนวยงานทตองท ารวมกน ในลกษณะนเปนนโยบายทมความเชอมโยงกบ กระทรวงหรอกรมอนๆ แบบท 2 องคกรทจะน านโยบายไปปฏบตไมปรากฏ จงจ าเปนตองมการ จดตงองคกรขนมารองรบ โดยอาจจดตงกรมหรอกองขนในกระทรวงใดกระทรวงหนง อกรปแบบ หนงเปนการจดตงเอกเทศขนมาใหม แบบท 3 รปแบบพเศษ คอ การดงทรพยากรโดยเฉพาะอยางยงบคลากรมา จากหนวยงานอนๆ เพอเปนส านกงานเลขานการของคณะกรรมการ เชน โครงการสรางงานใน ชนบท (กสช.) ขนตอนทสาม การระดมทรพยากรเพอน าไปใชในการน านโยบายนนไปปฏบต การน านโยบายไปปฏบตจะบรรลวตถประสงคทตงไว เงอนไขทส าคญประการหนง คอ การน าเอาทรพยากรทางการบรหารมาแปลงใหเกดผลในทางปฏบต ทรพยากรเหลาน ไดแก บคลากร งบประมาณ อาคารสถานท และเครองมอ อปกรณ ถาทรพยากรขาดแคลนยอมกระทบตอการน าเอานโยบายไปปฏบตอยางชดเจน การจดวางแผนทดยงไมสามารถเปนประกนวา การน านโยบายไปปฏบตจะบรรลผลถาขาดการสนบสนนทางดานทรพยากรบรหารดงกลาวทกลาวมาแลวอยางเพยงพอ

17

ขนตอนทส ประการสดทาย ไดแก การใชประโยชนจากนโยบายนน การใช ประโยชนเปนบทบาทของประชาชนทนโยบายนนๆไดตงจดมงหมายไว ประโยชนของนโยบายสาธารณะจะเหนไดชดเจน เชน การเขารบการรกษาในโรงพยาบาล อกลกษณะหนงเปนประโยชนทประชาชนแตละคนตดสนใจมาใช เชน การยนค ารองคดส าเนาทะเบยนบานจากทวาการอ าเภอหรอเทศบาล การขอจดทะเบยนจดตงบรษท อยางไรกตามยงมการใชประโยชนจากนโยบายอกกรณหนงทมลกษณะบงคบใหตองปฏบตตาม เชน การเสยภาษ การคดเลอกทหารเมอถงวยเกณฑของชายไทย เปนตน ขนตอนการน านโยบายไปปฏบตดงทกลาวมาแลวน อาจมองเหนไดชดเจนบางนโยบายเทานน ทงน เพราะมหลายนโยบายทเมอน าไปปฏบตไมไดเดนตามขนตอนทกลาวมาอยางเครงครด บางนโยบายกเนนเพยงบางขนตอนเทานน (ศรพงษ ลดาวลย ณ อยธยา, 2551: 274-275) วชย รปข าด (2541 อางถงใน ธรพนธ อนตะปาน, 2551: 13) ไดอธบายถงกระบวนการน า นโยบายไปปฏบตวาเปนขนตอนทตองอาศยกลไกทางนโยบายมารองรบ เชน หนวยงานปฏบตตางๆ ทรพยากร เครองอ านวยความสะดวก ตลอดจนระเบยบกฎหมายทเกยวของ การปฏบตเพอใหนโยบายสามารถบรรลผลส าเรจไดดนน จ าเปนตองมขนตอนยอย ดงน 1. การเผยแพรและถายทอดเทคโนโลย (Policy Adoption) เปนการน านโยบายทก าหนดไดมาเผยแพรใหผปฏบตและผทเกยวของรบรเกดความเขาใจ ยอมรบและใหความรวมมอ การถายทอดนโยบายจงรวมถงการประชาสมพนธนโยบาย การอธบายแปรความหมายและการหาแนวรวมเพอใหนโยบายไดรบการสนบสนนดวยด 2. การแปลงนโยบายสการปฏบต (Policy Transfer) เปนการจดเตรยมแผนรองรบนโยบาย ทงนเพอใหเกดการน านโยบายไปปฏบตอยางชดเจน เนองจากโดยทวไปนโยบายจะตองอยในสภาพทเปนนามธรรม จ าเปนตองก าหนดเปาหมายและวธการปฏบตใหชดเจนอยในรปแผน จงจะท าใหสามารถด าเนนการออกมาเปนผลได 3. การก ากบควบคมนโยบาย (Policy Control) ในชวงการน านโยบายไปปฏบตมความจ าเปนตองก ากบตดตามดแลวาขนตอนตางๆ ในการน านโยบายไปปฏบตมปญหาขอขดของหรอไมอยางไร ซงอาจจ าเปนตองมการปรบเปลยนนโยบายใหสอดคลองกบความเปนจรง

18

2.1.6 ผเกยวของในกระบวนการน านโยบายไปปฏบต วรเดช จนทรศร (2548: 45-50) กลาวไววานโยบายสวนใหญจะตองอาศยองคการ หนวยงานหรอบคคลในระดบตางๆ ในการท าหนาทด าเนนนโยบายเพอใหนโยบายนนสามารถบรรลเปาหมายทตองการได ผทเกยวของในการน านโยบายไปปฏบตกจะมความคาดหวงและเปาหมายทแตกตางกนไป แตจ าเปนทตองมาปฏบตงานรวมกนหรอมปฏสมพนธซงกนและกนในระดบใดระดบหนง องคกรและผทเกยวของตางกมบทบาทและอทธพลตอผลของการน านโยบายไปปฏบตมากหรอนอยตางกนไป ซงไมมใครทจะสามารถควบคมผลหรอทศทางของการน านโยบายไปปฏบตดวยตวเองทงหมด บทบาทขององคกรและผทเกยวของลวนแลวแตมผลตอการผลกดนใหนโยบายนนประสบความส าเรจหรอลมเหลวกได องคกรและผทเกยวของในการน านโยบายของรฐไปปฏบตสามารถแบงออกไดเปนหลายฝาย ไดแก 1. ฝายการเมอง ฝายการเมอง ครอบคลมถงรฐสภาและคณะรฐมนตร เปนผมความส าคญในการก าหนดขอบเขตในการน านโยบายไปปฏบตของระบบราชการ การก าหนดขอบเขตอาจท าไดโดยการออกกฎหมาย หรอก าหนดขนเปนมตคณะรฐมนตร การออกกฎกระทรวง ตลอดจนระเบยบขอบงคบตางๆเพอใหหนวยงานททเกยวของถอเปนแนวทางในการปฏบต หรออกกรณหนง สองสถาบนนถอไดวาเปนฝายทรเรมก าหนดหรอเสนอนโยบาย จดสรรงบประมาณ หรอรบขอเรยกรองปญหาจากกลมผลประโยชน กลมการเมอง มาแปลงเปนนโยบายเพอใหเกดการปฏบต โดยปกตทงสองสถาบนนมกจะไมใหความสนใจหรอเขาไปมสวนรวมในการก าหนดรายละเอยดของกระบวนการในการน านโยบายไปปฏบต แตจะเขาไปพจารณาเลอกหนวยงานทเลอกหนวยงานทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบต นอกจากน ฝายการเมองอาจเขามามบทบาทเกยวของในการพจารณาปรบปรงนโยบาย ซงในประเดนน ฝายการเมองจะเขามามปฏสมพนธกบทางหนวยราชการทงโดยตรงและโดยออม ในทางกลบกน หนวยราชการทรบผดชอบกจะพยายามชใหเหนวาการปฏบตตามนโยบายนนเปนไปดวยความเรยบรอย มความส าเรจเกดขนในระดบใดระดบหนง ท งนเพอแสวงหาการสนบสนนในการด าเนนงานงานตอไป โดยสรปแลว ฝายการเมองมสวนส าคญในการน านโยบายไปปฏบตเพอใหเกดความส าเรจ โดยหากนโยบายใดไดรบการสนบสนนอยางดจากฝายการเมองแลว มกมแนวโนมทจะประสบความส าเรจมากกวานโยบายทไมไดรบการสนบสนน ทงนจะตองพจารณาปจจยประกอบอนๆทมผลตอความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบตดวย (วรเดช จนทรศร, 2548: 46-47)

19

2. หนวยงานตางๆของรฐในระบบราชการ หนวยงานตางๆของรฐในระบบราชการ ถอไดวาเปนองคการทส าคญทสดท งในกระบวนการของการก าหนดนโยบายและการน านโยบายไปปฏบต ในขนการก าหนดนโยบาย หนวยงานของรฐในระบบราชการมบทบาทในฐานะทเปนผก าหนดนโยบาย เพราะหนวยงานของรฐเปนทงผเกบรวบรวม วเคราะห และปอนขอมลไปใหฝายการเมอง ในประเทศก าลงพฒนาโดยทวไปโดยเฉพาะประเทศไทย หนวยงานของรฐในระบบราชการจะเปนผครอบง าระบบการเมองอยางเหนไดชด เนองจากฝายการเมองไมมสมรรถนะเพยงพอในการหาขอมลหรอปฏบตงานจงมความจ าเปนทตองพงหนวยงานของรฐ ในขนการน านโยบายไปปฏบต หนวยงานของรฐในระบบราชการมความส าคญมาก การเปนผรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบตจงเปนภารกจหลกของหนวยงานของรฐ นอกเหนอจากอ านาจของหนวยงานของรฐทยากจะควบคมไดและแนวโนมของหนวยงานของรฐทจะเลอกน านโยบายของรฐไปปฏบตแตเฉพาะนโยบายทจะเปนประโยชนแกองคการของตนเองแลว ความสมพนธหรอความเกยวของของหนวยงานราชการดวยกนเองกเปนปญหาอยางมากในการน านโยบายไปปฏบต นโยบายใดทตองอาศยความรวมมอหรอการประสานงานระหวางหนวยงานหลายหนวย นโยบายนนมกจะมแนวโนมทจะลมเหลวในการน านโยบายไปปฏบต (วรเดช จนทรศร, 2548: 47-48) 3. ขาราชการหรอเจาหนาทของรฐ ขาราชการหรอเจาหนาทของรฐ ในฐานะผปฏบตงานมสวนเกยวของหรอสงผลอยางมากตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต ความเกยวของของขาราชการในการน านโยบายไปปฏบตอาจแบงไดเปนหลายระดบ เชน ในฐานะผบรหารระดบสงของหนวยงาน ในฐานะผบรหารโครงการ และในฐานะผใหบรการตามโครงการ บคคลเหลานตางกมแรงจงใจ (Incentives) เปาหมาย (Goals) และคานยม (Values) ทแตกตางกน ความแตกตางเหลานอาจเปน ทมาของพฤตกรรมของแตละบคคลทแตกตางกน ในดานการน านโยบายไปปฏบตอาจกลาวไดวาผบรหารระดบสงของหนวยงานจะมความส าคญอยางมากในดานการสนบสนนนโยบายนนๆ ผบรหารระดบสงของหนวยงานจงถอวามความส าคญในการท าใหการน านโยบายไปปฏบตประสบความส าเรจอปสรรคหรอความราบรนเพยงใดในระดบหนง ผบรหารโครงการเปนผแปลงการสนบสนนหรอเจตนารมณของผบรหารระดบสงใหผน าของขาราชการทมหนาทปฏบตงานด าเนนงานตามโครงการ ซงถอวาเปนผปฏบตในภาพทเปนจรง ขาราชการในระดบลางทเปนผใหบรการหรอด าเนนงานตามโครงการถอไดวา

20

เปนผมบทบาทส าคญอยางมากในกระบวนการของการน านโยบายไปปฏบต เพราะขาราชการดงกลาวเปนผปฏบตทจะตองมปฏสมพนธกบประชาชนผรบบรการ (วรเดช จนทรศร, 2548: 48-50) 4. ผไดรบผลจากนโยบาย ผไดรบผลจากนโยบาย ไดแก ผรบบรการ (Clients) ผไดรบประโยชน (Beneficiaries) หรอผเสยประโยชน ในทนหมายรวมถงทงในแงของบคคล (Individuals) กลม (Groups) หนวยงานภาคเอกชน (Private Sector) และภาคหนวยงานทมไดมงหาก าไร (Non-Profit Sector) ในกระบวน การของการน านโยบายไปปฏบต ผรบบรการหรอผไดรบประโยชนในฐานะทเปนบคคล (หมายถงประชาชนทวไปมใชผทมอทธพลหรอบคคลส าคญ) จะเปนผทตดตอกบขาราชการในระดบลางโดยตรง หากบคคลดงกลาวขาดการรวมตวกนเปนกลม บทบาททจะมอทธพลในกระบวนการของการน านโยบายไปปฏบตจะมคอนขางนอย และยากทจะไดรบความสนใจจากฝายการเมองหรอระบบราชการ อยางไรกตาม หากผรบบรการหรอผรบประโยชนมการรวมตวกนเปนกลมกอนในลกษณะของกลมผลประโยชน บทบาทของกลมทจะสงผลตอการน านโยบายไปปฏบตจะมมากขน (วรเดช จนทรศร, 2548: 50) 2.1.7 ตวแบบการน านโยบายไปปฏบต วรเดช จนทรศร (2548: 135-154) กลาววา แนวคดทฤษฎนเปนการศกษาวา องคกรตางๆจะสามารถน านโยบาย/แผนงาน/โครงการไปปฏบตได จะตองมปจจยอะไรเปนเงอนไขส าคญทจะท าใหโครงการบรรลจดมงหมายของการพฒนา ซงตวแบบทเอออ านวยตอความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบต มดงน 1. ตวแบบทยดหลกเหตผล (Rational Model) ตวแบบน มงเนนการสรางประสทธภาพในการวางแผนและการควบคมโดยตวแบบยดฐานคต (Assumption) นโยบายหรอโครงการทประสบความส าเรจจะมปจจยมาจากนโยบายโครงการนน มการก าหนดวตถประสงคและภารกจทชดเจน มการแปลงวตถประสงคออกเปนภารกจยอยภายใตความรบผดชอบเฉพาะเพอความสะดวกในการตรวจสอบ ควบคม และประเมนผล มมาตรการควบคมในการท างานโดยมการก าหนดบทลงโทษเพอการด าเนนงานทมระบบมากขน การมวตถประสงคชดเจนยอมท าใหผปฏบตงานเขาใจเปาหมายชดเจนท าใหประสานงานด ก าหนดมาตรฐานงานไดงาย อนกอใหเกดระบบประเมนผลทสมบรณและมประสทธภาพงายในการทผบรหารจะควบคม ตรวจสอบ มาตรฐานงานทเดนชด จะท าใหระบบการใหคณใหโทษมความเปนธรรมอนจะน าไปสความส าเรจของนโยบายหรอโครงการ ซงเขยนเปนตวแบบไดดงน

21

ภาพท 2.2 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทยดหลกเหตผล แหลงทมา: วรเดช จนทรศร, 2548: 138. 2. ตวแบบดานการจดการ (Management Model) ตวแบบนใหความสนใจไปทสมรรถนะขององคกร เพราะเชอวาความส าเรจของการน านโยบายหรอโครงการไปปฏบต ยอมขนกบองคกรทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบตวา มขดความสามารถทจะปฏบตงานใหสอดคลองกบความคาดหวงเพยงใด โครงการจะประสบความส าเรจไดตองอาศยโครงสรางองคกรทเหมาะสม บคลากรตองมความรความสามารถทงดานการบรหารและเทคนคอยางเพยงพอ นอกจากนองคกรยงตองเตรยมพรอมในดานวสด อปกรณ สถานท เครองมอ เครองใชและงบประมาณ ตวแบบนจงพยามศกษาแนวทางแกไขอปสรรคของการน านโยบายไปปฏบตโดยการแกทตวองคการ เชน การขาดเงนทน การขาดบคลากรทมความรสามารถ ความลาชาในการสรรหาบคลากร เปนตน ตวแบบนเขยนได ดงน

วตถประสงคของโครงการ

การก าหนดภารกจ และการมอบหมายงาน

ระบบการวดผล

การวางแผน และการควบคม

มาตรฐานใน การปฏบตงาน

ผลของการน า โครงการปฏบต

มาตรการในการ ใหคณใหโทษ

22

ภาพท 2.3 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทางดานการจดการ แหลงทมา: วรเดช จนทรศร, 2548: 141. 3. ตวแบบดานการพฒนาองคกร (Organization Development Model) ตวแบบน มงเนนการมสวนรวม การสรางความผกพนและการยอมรบ เพอมงตอบสนองความตองการทางจตวทยาและทางสงคมของมนษย การมสวนรวมจะท าใหเกดการท างานทมประสทธภาพ การน านโยบายหรอโครงการมาปฏบตใหส าเรจจงเปนเรองของการจงใจ การใชภาวะผน าทเหมาะสม การสรางความผกพนของสมาชกในองคการ การมสวนรวมเพอใหเกดการยอมรบตลอดจนการสรางทมงานมากกวาทจะใชการควบคมหรอการใชอ านาจของผบงคบบญชา ซงเขยนเปนตวแบบได ดงน

โครงสราง

งบประมาณ

สถานท

บคลากร

ผลของการน า โครงการไปปฏบต

สมรรถนะ ขององคกร

วสดอปกรณและ เครองมอเครองใช

23

ภาพท 2.4 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบดานการพฒนาองคกร แหลงทมา: วรเดช จนทรศร, 2548: 143. 4. ตวแบบทางกระบวนการของระบบราชการ (Bureaucratic Processes Model) ตวแบบน เชอวาอ านาจในองคกรไมไดอยทต าแหนงทางรปนย (Formal Position) ซงไดแก หวหนาองคกร หรอบคคลหนงบคคลใดโดยเฉพาะอ านาจแทจรงมกระจดกระจายทวไปองคกร หมายความวา สมาชกทกคนมอ านาจใชวจารณญาณในการปฏบตหนาทโดยบงคบบญชาควบคมไมได การยดเยยดโครงการใหมๆทจะมผลกระทบหรอเปลยนแปลงการปฏบตในวถชวตประจ าวนของขาราชการเหลานมกไรผล นอกจากขาราชการหรอผปฏบตจะยอมรบ หรอปรบนโยบายแนวทางการปฏบตเหลานเปนสวนหนงของหนาทประจ า โดยนยน ความลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบตไมใชในเรองของการบรหารทขาดประสทธภาพ แตเกดจากผทก าหนดนโยบายหรอผบรหารทไมเขาใจสภาพความเปนจรงของการปฏบตงานมากกวา ตวแบบนสามารถเขยนได ดงน

ภาวะผน า

การผกพนและการยอมรบ การท างานเปนทม

การจงใจ การมสวนรวม ผลของการน า

โครงการไปปฏบต

24

ภาพท 2.5 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทางดานกระบวนการของ ระบบราชการ แหลงทมา: วรเดช จนทรศร, 2548: 145. 5. ตวแบบทางการเมอง (Political Model) ตวแบบน เชอวาความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบตเกดขนจากความสามารถของผเลน (Players) หรอบคคลทเปนตวแทนองคการ กลม หรอสถาบน และความสมพนธกบปจจยภายนอกองคการ การสรางความสมานฉนทและการมสวนรวมเปนสงยากจะเกดขน แตความขดแยงเปนปรากฏการณธรรมดาทเกดขนในองคการและระบบสงคม เพราะนโยบายกคอการเมอง ทจะมทงผไดประโยชนและเสยประโยชน จงเปนเรองธรรมดาททกฝายจะตองปกปองผลประโยชนของตนเองเปนอนดบแรก ดงน นการน านโยบายไปปฏบตตามตวแบบนจงเปนเรองของการเผชญหนาการบรหารความขดแยง การแสวงหาความสนบสนน การแสวงหาผสนบสนนและการยอมรบ การโฆษณาชวนเชอ การรจกสรางเงอนไข และความพยายามแสวงหาขอตอรองในการจดสรรทรพยากร จะเหนไดวา การสรางความส าเรจสวนหนงขนอยกบความสามารถของการเจรจา สถานะอ านาจและทรพยากรทมอยในหนวยงาน ในฐานะทเปนเครองมอเจรจาตอรอง นอกจากนนยงใหความสนใจจ านวนหนวยงานทเขาไปเกยวของ การสนบสนนจากสอมวลชน นกการเมองหวหนาหนวยงานอน กลมอทธพล กลมผลประโยชนและบคคลส าคญ ซงเขยนตวแบบได ดงน

ระดบความเขาใจสภาพความเปนจรง ในการใหบรการของผก าหนด นโยบายหรอผบรหารโครงการ

ระดบการยอมรบนโยบาย เขาเปนสวนหนงของหนาท ประจ าวนของผปฏบต

ผลของการน า นโยบายไปปฏบต

25

ภาพท 2.6 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบทางตวแบบทางการเมอง แหลงทมา: วรเดช จนทรศร, 2548: 148. 6. ตวแบบเชงบรณาการ เปนตวแบบทรวบรวมแนวคดของทง 5 ตวแบบมาไว โดยมงศกษาผลกระทบของตวแปรตางๆทมตอการน านโยบายไปปฏบตทประสบผลส าเรจ ซงสามารถแบงการศกษาออกเปน 3 มตดวยกน ไดแก มตทหนง เปนการวดความส าเรจและความลมเหลวจากผลผลต ผลลพธ และผลลพธสดทายทเกดขน มตทสอง วดผลกระทบของนโยบาย และมตทสาม เปนการวดประโยชนทเกดขนจากผลของนโยบายวาสามารถสงผลตอประเทศชาตโดยรวมไดหรอไม โดยตวแปรอสระทน ามาศกษามาจาก 4 ปจจย คอ สมรรถนะขององคการ ประสทธภาพในการวางแผนและการควบคม ภาวะผน าและความรวมมอ การเมองและการบรหารสภาพแวดลอมภายนอก

บคลกภาพ

ความสามารถใน การตอรอง

ความรความสามารถ

สถานะ อ านาจและทรพยากรของหนวยงาน

การสนบสนนจาก - สอมวลชน - นกการเมอง - หวหนาหนวยงานอนๆ - กลมอทธพล - กลมผลประโยชน - บคคลส าคญ

จ านวนหนวยงานทเกยวของกบ การน านโยบายไปปฏบต

ผลของการน า นโยบายไปปฏบต

26

ภาพท 2.7 การศกษาการน านโยบายไปปฏบตโดยใชตวแบบเชงบรณาการ แหลงทมา: วรเดช จนทรศร, 2548: 152. 2.1.8 ปญหาและอปสรรคในการน าเอานโยบายไปปฏบต การน านโยบายไปปฏบตนนเปนสวนหนงของกระบวนการนโยบายทมกจะมปญหาเกดขนเปนอยางมาก เพราะในขนของการน านโยบายไปปฏบตนนมทงบคคล กลม องคกรตางๆเขามาเกยวของดวยมาก และองคกรทน านโยบายไปปฏบตเองกมหลายองคกร หลายระดบ สมพร เฟองจนทร (2539: 176-178) ไดเสนอในสวนของปญหาและอปสรรคทเปนผลท า ใหการน านโยบายไปปฏบตไมประสบผลส าเรจตามทคาดหวงไว 1. การขาดแคลนของทรพยากร เปนทยอมรบกนวา ทรพยากรไมวาจะเปนอะไรมผลตอความส าเรจและลมเหลวของนโยบายเปนอยางยง ถาผก าหนดนโยบายไปไดตงเปาหมายของนโยบายนนทตองใชทรพยากรเปนจ านวนมาก แตทวามทรพยากรมไมเพยงพอ ปญหาการทปฏบตตามทมงหวงกอาจเปนไปไมได 2. ปญหาขององคกรเอง องคกรหรอหนวยงานทน าเอานโยบายไปปฏบตนนเองทมผลกระทบตอความส าเรจและลมเหลวของนโยบาย ดงตวอยางตอไปนเปนการชใหเหนวาตวองคการเองมความส าคญยง - มโอกาสเสยงตอความลมเหลวมาก เมอนกพฒนาองคการทท าหนาทสงเสรมและจดหาบรการไปใหรบผดชอบเกยวกบการบงคบใชนโยบายทตองใชกฎ และระเบยบ เชน การบงคบใชกฎหมายดานสงแวดลอม เปนตน

การเมองและการบรหารสภาพแวดลอมภายนอก

ภาวะผน าและความรวมมอ

ประสทธภาพในการวางแผนและการควบคม

ความส าเรจการน านโยบายไป ปฏบต มตท 1 มตท 2

สมรรถนะขององคกร

27

- เมอน าเอานโยบายไปไวในองคการทเจาหนาทไมยนดยนรายตอการน านโยบายไปปฏบต โอกาสลมเหลวยอมสงมาก - ประการสดทาย ปญหาทคอนขางรายแรงเมอมหลายนโยบายทก าหนดขนมา (ไมพรอมกน) เพอแกปญหาเดยวกนและกลมประชากรเปาหมายเดยวกน โดยมอบหมายใหหลายองคกรท าหนาทบรหารหรอบรการ ปญหาทเจอ คอ จะเกดการแขงขนใหบรการระหวางหนวยงานตางๆโดยอาจเปนในรปแบบการใหบรการมากเกนไป หรอไมกเปนการบงคบใชกฎ ระเบยบ ในลกษณะทหยอนยานเกนไป 3. การขนตอองคการอน กรณเชนนเกดขนไดเมอการน าเอานโยบายนนไปปฏบตไดตอเมอตองไดรบความเหนชอบหรอทศนะจากหนวยงานอนๆ ซงอาจเปนกรณตางๆ ตอไปน ประการแรก เปนความตองการของแผนงาน ประการทสอง เปนกรณทการด าเนนงานขององคนนจ าเปนตองไดรบอนมตจากหนวยงานอน และประการสดทาย คอ เงอนไขทก าหนดไวแลววาตองผานความเหนชอบจากหนวยงานอนกอน แมจะกอใหเกดความลาชาหรอขดขวางการกระท ากตาม 4. ปญหานโยบายใหมๆกบการด าเนนงานของนโยบายเดม กลาวคอ เมอมปญหานโยบายใหมๆทเปนทสนใจของประชาชน นโยบายเดมกถกลดทอนความส าคญลงไป 5. ปญหาเกยวกบนโยบายทพบบอยๆอกอยางหนง คอ นโยบายทก าหนดขนมาในชวงเวลาแตกตางกนเพอแกปญหานนๆอาจจะมความขดแยงกน 6. สงทผก าหนดนโยบายเผชญเสมอ คอ ปญหานโยบายนนมความซบซอนมาก การทจะพยายามก าหนดนโยบายใหครอบคลมทกแงทกมมของปญหานนเปนเรองเหลอวสย 7. ประการสดทาย ปญหาบางอยางเราคงไมสามารถท าใหหมดไปไดดวยการก าหนดนโยบายออก นเปนเพยงบางสวนของปญหาการน าเอานโยบายไปปฏบต ยงมปญหาในลกษณะเฉพาะของนโยบายนนๆอกมาก ปญหาการน าเอานโยบายไปปฏบตไมไดมงใหเกดความทอแท แตเพยงเปนการเสนอวาปจจยอะไรบางทควรใหความสนใจเมอพจารณาผลกระทบของนโยบายในสวนของผทมบทบาทผลกดนนโยบายนน ศรพงษ ลดาวลย ณ อยธยา (2551: 276-280) ไดอธบายถงลกษณะของปญหาตางๆทเกดขนในการน านโยบายไปปฏบต ทเดนชดจะมปญหาตางๆรวม 5 ดานหลกดวยกน ไดแก 1. ปญหาทางดานสมรรถนะ ความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบตไมวานโยบายนนจะเปนนโยบายประเภทใดกตามอาจจะกลาวไดวา โดยสวนหนงยอมขนอยกบวาหนวยงานทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบตมความสามารถในการด าเนนการตางๆ ใหเปนไปตามวตถประสงคของนโยบายนนไดมากนอยแคนอยแคไหนเพยงใด ดงนน ปญหาหลกดานหนงของการน านโยบายไปปฏบตจงไดแก ปญหา

28

ทางดานสมรรถนะ ปญหาในลกษณะดงกลาวจะมมากนอยเพยงใดยงขนอยกบปจจยยอยอกหลายๆประการ ไดแก - ในดานปจจยทเกยวกบบคลากร ขนอยกบเงอนไขประการแรก นโยบายทน าไปปฏบตนนตองการบคลากรจ านวนเทาใด ตองการบคลากรประเภทใด และตองการบคลากรทมคณสมบตอยางไร เ งอนไขประการทสอง บคลากรทตองการเหลาน นมคณภาพ ความร ความสามารถทจะปฏบตนโยบายนนไดหรอไม บคลากรเหลานนมความยนดหรอความตงใจทจะมารวมเปนผปฏบตในนโยบายนนหรอไม หนวยงานราชการทมบคลากรเหลานนอยยนดทจะใหบคลากรเหลานนมาเปนผรวมปฏบตในนโยบายนนหรอไม เงอนไขประการทสาม หากไมมบคลากรเหลานนอยในระบบราชการหรอมไมพอ หนวยงานทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบตจะสามารถหาบคลากรจากภาคเอกชนไดหรอไม จะมความสามารถ หรอวธการดงดดบคลากรเหลานนใหปฏบตงานในนโยบายหรอโครงการไดอยางไร - ในดานปจจยทเกยวกบเงนทน ปญหาทางดานสมรรถนะจะมมากขนถาหากหนวยงานทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบตถกจ ากดโดยเงอนไขของการใชเงนทน ซงขอจ ากดในการใชเงนทนมมาก หรอมระเบยบขอบงคบไวมากเกนไปจนขาดความยดหยน กจะยงเปนการบนทอนสมรรถนะของหนวยงานปฏบตมากขนเทานน ในประการส าคญ หากหนวยปฏบตงานมความตองการทจะใชเงนเพมมากขนกวาทก าหนดไว มความเปนไปไดหรอไมเพยงใดทรฐบาลหรอหนวยงานจากสวนกลางจะสามารถใหการตอบสนองไดทนเวลาหรอทนทวงท ถาหากไมสามารถตอบสนองได ความลาชาในการปฏบตกอาจจะเกดขนและอาจน ามาซงความลมเหลวในการน านโยบายไปปฏบตโดยสวนรวมไดอกดวย - ในดานปจจยทเกยวกบวสดอปกรณเครองมอเครองใชตลอดจนปจจยทางดานวทยาการ หรอเทคโนโลยทเกยวของในนโยบาย หากวาหนวยงานทรบผดชอบไมไดรบการสนบสนนทางดานวสด เครองมอเครองใชอยางเพยงพอหรอทนตอเวลาในบางกรณ การปฏบตตามนโยบายนนมลกษณะทตองใชวทยาการหรอเทคโนโลยเขามาเกยวของดวย ปญหาทางดานสมรรถนะจะมมากยงขน ถาหากผปฏบตขาดความรความเขาใจในเทคโนโลยทเกยวของ ซงเรองนจะเหนไดวามความสมพนธเชอมโยงกบปจจยทางดานบคลากรโดยตรง 2. ปญหาทางดานการควบคม ความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบตโดยสวนหนง ยอมขนอยกบความสามารถในการควบคม ซงหมายถงความสามารถในการวดความกาวหนาหรอผลการปฏบตงานของนโยบาย แผนงาน หรอโครงการ มผลงานเปนจ านวนมากทแสดงใหเหนวา ปญหาของการน านโยบายไปปฏบตจะเพมมากขน ถาหากวาผรบผดชอบในนโยบายนน ขาดความสามารถทจะท าการวดผลหรอ

29

ควบคมผลงานของหนวยงานปฏบต ปญหาทางดานการควบคมจะมมากหรอนอยเพยงใดยอมขนอยกบเงอนไขตางๆหลายประการ เงอนไขประการแรก ขนอยกบความสามารถของหนวยงานทรบผดชอบในการแปลงนโยบายวาจะสามารถแปลงนโยบายนนๆ ออกมาเปนแนวทางปฏบต แผนงาน หรอโครงการทสอดคลองกบความตองการของนโยบายเพยงใด เงอนไขประการทสอง ขนอยกบวากจกรรมของนโยบาย แผนงาน หรอโครงการนนมวตถประสงคทชดเจนเพยงใด เงอนไขประการทสาม ขนอยกบวาการทหนวยปฏบตจะมการก าหนดภารกจตลอดจนมาตรฐานในการปฏบตงานทสอดคลองกบแนวทางปฏบตงานรวม แผนงานหรอโครงการนนเพยงใด 3. ปญหาทางดานความรวมมอและการตอตานการเปลยนแปลง การน านโยบายไปปฏบตจะประสบความส าเรจไปไมได ถาหากปราศจากความรวมมอจากสมาชกทงมวลในองคกรหรอหนวยปฏบต ในอกในหนงปญหาของการน านโยบายไปปฏบตจะมสงขนเปนอยางมาก ถาสมาชกในองคกรหรอหนวยปฏบตไมใหความรวมมอหรอตอตานการเปลยนแปลงทเปนผลมาจากนโยบายนนๆ 4. ปญหาทางดานอ านาจและความสมพนธกบองคกรอนทเกยวของ ปญหาหลกอกดานหนงในการน านโยบายไปปฏบตกคอ ปญหาทางดานอ านาจและความสมพนธกบองคกรอนทเกยวของ การพจารณาถงปญหาทางดานนกลาวไดวา เปนการกาวล าไปจากขอบขายของปญหาทางดานสมรรถนะ ปญหาทางดานการควบคมและปญหาทางดานความรวมมอและการตอตานการเปลยนแปลงของสมาชก หรอหนวยปฏบตในองคกรไปสขอบขายของปญหาทเกดขนจากองคกรทรบผดชอบ ในการน านโยบายไปปฏบตจะมปฏสมพนธกบองคกรอนๆทอาจจะเปนผ รบผดชอบหรอมสวนเกยวของในการน านโยบายไปปฏบตดวยเชนกน การปฏสมพนธทเกดขนดงกลาวน ถอวาเปนปฏสมพนธทเกดขนภายใตสภาพแวดลอมทางการเมอง ซงเนนการเผชญหนา การแสวงหาความสนบสนน การเจรจาตอรองในการจดสรรทรพยากรหรอผลประโยชนระหวางหนวยงานหรอองคกรตางๆในกระบวนการของการน านโยบายไปปฏบต ภายใตความเขาใจขางตน ปญหาในการน านโยบายไปปฏบต ซงเกดขนจากเรองของอ านาจและความสมพนธระหวางองคกรทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบตกบองคกรอนๆ ทเกยวของจะมมากนอยเพยงใดขนอยกบเงอนไขหรอปจจยยอยหลายๆประการนบตงแต ประการทหนง ลกษณะของการตดตอและความสมพนธทหนวยปฏบตมกบหนวยงานทควบคมนโยบายดงกลาว

30

ประการทสอง ระดบความจ าเปนทหนวยปฏบตจะตองแสวงหาความรวมมอ พงพาหรอท าความตกลงกบหนวยงานหลกอนๆ ประการทสาม ระดบของความเปนไปไดทเจาหนาทของแตละหนวยจะสามารถ ท างานรวมกนได ประการทส ปญหาทางดานความสนบสนนและความผกพนขององคกรหรอบคคลส าคญ นโยบายใดกตามหากปราศจากความสนบสนนและความผกพนขององคกรหรอบคคลส าคญแลว ปญหาของการน านโยบายไปปฏบตอาจเกดขนได ในบางกรณปญหาอาจลกลามสงผลไปถงความลมเหลวของนโยบายนนโดยตรงกได โดยนยดงกลาวความสนบสนนและความผกพนขององคกรหรอกลมบคคลซงไดแก กลมอทธพล กลมผลประโยชน นกการเมอง ขาราชการระดบสง ตลอดจนสอมวลชน เปนตน จงมความส าคญอยางมากองคกรหรอบคคลส าคญดงกลาวอาจใหความสนบสนนทางการเมอง เงนทน งบประมาณ ตลอดจนสรางอปสรรค ตอตาน เตะถวง หรอคดคาน ไดตลอดเวลามากนอยแตกตางกนไป ตามภาวะอ านาจและสถานการณ ศรพงษ ลดาวลย ณ อยธยา (2551: 280) กลาววา ความยากล าบากของการน านโยบายไป ปฏบตจะมมากนอยเพยงใดขนอยกบเงอนไข ดงตอไปน ประการแรก ผรบผดชอบหนวยงานราชการทรบผดชอบในการน านโยบายไปปฏบตมความสมพนธทแนบแนนกบฝายการเมองและฝายบรหารหรอไม เพราะการเปลยนแปลงตวบคคลในฝายการเมองหรอฝายบรการ ความผกพนของกลมบคคลเหลานทมตอนโยบายมกจะเปลยนแปลงไป การขาดความสมพนธทดตอกนจงมกเปนเงอนไขทน ามาซงปญหาอปสรรคของนโยบายนนไมมากกนอย ถานกการเมองหรอฝายบรหารมอ านาจทางการเมองสงพอทจะมอทธพลตอนโยบายใด จ าเปนทจะตองระวงและตระหนกปญหานไวเปนอยางมาก ประการทสอง กลมอทธพล กลมผลประโยชนทเกยวของทงในระดบชาตและระดบทองถน มความเขาใจตลอดจนสญเสยประโยชนในนโยบายนนเพยงใด ในบางกรณการสญเสยประโยชนและการขาดความเขาใจในนโยบายอยางเพยงพอ อาจน ามาซงปญหาในการด าเนนนโยบายหรอท าใหกลมเหลานนท าการการตอตานคดคานนโยบายนนได ประการทสาม เงอนไขของระดบความสมพนธระหวางหนวยงานทรบผดชอบในนโยบายกบสอมวลชนกมความส าคญอยางมาก ถาผ รบผดชอบในการด าเนนนโยบายขาดความสมพนธหรอความเขาใจอนดกบสอมวลชน กอาจท าใหสอมวลชนใชอทธพลของตนทมอยโจมต หรอท าลายความนาเชอถอของนโยบายและสงผลตอการน านโยบายออกไปปฏบตได

31

ประการทส บคคลส าคญในระดบทองถนและในระดบชาต ใหการสนบสนนในนโยบายเพยงใด ในการสรางความรความเขาใจทถกตองในบางครงผบรหารโครงการกจ าเปนตองอาศยบคคลส าคญในทองถนนนๆในการสรางความเขาใจใหกบประชาชน จงถอไดวา เงอนไขความสนบสนนและความผกพนขององคกรหรอบคคลส าคญ มอทธพลเปนอยางมากตอความส าเรจและความลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต

2.2 แนวคดเกยวกบการรบรและการเรยนร 2.2.1 ความหมายการรบร กาญจนา เกยรตธนาพนธ (2542 อางถงใน เขมวรรณ ผวละออ, 2551: 21) กลาววา การรบร (Perception) คอ กระบวนการในการตความหมายสงทเหน ไดยน และสงทรสกดวยประสาทสมผส เพอใหรวาคออะไร สงทรบรมทเปนวตถ มนษยดวยกน และความเปนไปภายในจตใจของมนษย การรบรประกอบดวยกระบวนการตงแตการไดเหน ไดยน และสงทรสกดวยประสาทสมผส ตความ แลวการตอบสนองตอสงเรา การรบรอาจแบงออกไดตามทรบร คอ การรบรทางวตถ การรบรทางจตใจ และการรบรโลกทางสงคม การรบรทเกดจากสงทเหน สงทไดยน และสงทรสกดวยประสาทสมผสจะเปนการรบรเฉพาะตว หากไมบอกผอนคนอนกไมสามารถทราบไดวาสงทเราเหน สงทเราไดยน หรอรสกวาเปนอยางไร ชม ภาคภม (2516 อางถงใน พงษชย เฉลมกลน, 2551: 33) ไดใหความหมายของ “การ รบร” ไววา หมายถง เปนการแปลความหมายจากสงเราทเปนกระบวนการในการหาความหมายของสงเรา วารนทร สายโอบเออ และสนย รดากร (2522 อางถงใน พงษชย เฉลมกลน, 2551: 33) ได ใหความหมายของ “การรบร” ไววาหมายถง กระบวนการทางสมองในการแปลความหมายของขอมลทไดรบจากการสมผส ท าใหทราบวาสงเราทเราสมผสนนเปนอยางไร มลกษณะอยางไร และมความหมายอยางไร โดยอาศยประสบการณเดมในการชวยแปลความหมายออกมา ประดษฐนนท รามสตร (2528 อางถงใน พงษชย เฉลมกลน, 2551: 33) ไดใหความหมาย ของ “การรบร” ไววา หมายถง กระบวนการทรางกายสมผสตอสงแวดลอมแลวแปลความหมายของการสมผสทไดรบนนๆ โดยใชความรเดมและประสบการเดมเปนเครองชวยในการแปลความหมายสงนนออกมาเปนความรความเขาใจ สมพงษ ใหญวงศ (2550 อางถงใน พงษชย เฉลมกลน, 2551: 33) ไดใหความหมายของ “การรบร” หมายถง การตความจากขอมลทไดรบจากสงเราภายนอกโดยผานประสาทสมผสทงหา

32

ซงตองอาศยประสบการณทงในอดตและปจจบนของแตละบคคล เปนเครองมอในการแปลความหมายของการรบรนน ท าใหการรบรในเรองเดยวกนมความหมายทตางกนออกไป จ าเนยร ชวงโชต และคณะ (2519: 81-82) ไดใหความหมายของ การรบร หมายถง ความรสกจาการสมผส ทมความหมาย (Sensition) ความหมายของการรบรน หมายถง การแปลหรอการตความหมายของการสมผสหรออาการสมผสทคนไดรบออกมาเปนสงหนงสงใดทมวามหมาย หรอทเรารจกเขาใจกนในการแปลความหรอตความ คนจะตองใชความรเดมหรอประสบการณเดมหรอความชดเจนทเคยมมากอนเปนเครองชวย ถาความรเดมหรอประสบการณเดมไมมเลยคนจะไมมการรบรกบสงเรานนๆ แตจะมการสมผสซงเกดจากการเราของสงเราเทานน และถงแมวาคนเราจะรบรไดจากการสมผสทมความหมายกตาม แตการจะรบรไดดเพยงใดนน ยอมขนอยกบประสบการเดม ความตองการในขณะนนและชนดและธรรมชาตของสงเราอกดวย จราวรรณ ยนยง (2546: 27) ไดใหความหมายไววา การรบร คอ การสมผสทมความหมาย (sensation) การรบรเปนการแปลหรอการตความแหงการสมผสทไดรบออกเปนสงทมความหมาย หรอทรจกเขาใจ ซงในการแปลหรอความนเปนอนทรยจะตองใชประสบการเดม หรอความรเดม หรอความชดเจนทเคยมแตหนหลง Baron (ม.ป.ป. อางถงใน กมลรตน หลาสวงษ, 2527: 224) กลาววา การรบรทางสงคม เปนกระบวนการทรจกและเขาใจบคคลทอยรอบๆตวเรา เชนการรจกครและรจกเพอน แตเราเขาใจครหรอเพอนของเราไดมากนอยเพยงใด เปนตน การทบคคลเกยวของหรอมการกระท าระหวางกน ยอมจะตองมการสอความหมายกน เมอมการสอความหมายจากผสงกจะมปฏกรยายอนกลบ (feed back) จากผรบอาจจะเปนไปในทางบวกคอเกดความพงพอใจ หนาตายมแยมแจมใส แสดงไมตรตอบ หรออาจจะเปนไปในทางลบกได กลาวคอ เกดความไมพงพอใจ หนาตาบดบง หรออาจจะมพฤตกรรมกาวราว หรอถอยหนกได เมอบคคลไดเกยวของหรอมการกระท าระหวางกนบอยครงขน อาจจะพดคยกนหรอไปไหนมาไหนดวยกนบอยๆยอมจะรจกบคคลนนๆดขนตามล าดบ ซงเปนวธการรบรทางสงคมของบคคลโดยธรรมชาต ขอมลขางตนดงกลาวผศกษาสรปไดวา การรบร คอ การสมผสจากสงทเรารบรแลวน ามาตความตามประสบการณทเราไดรบรมา ในการศกษาครงนการรบรจะหมายถง การรบรขอมลขาวสารของของผสงอาย เจาหนาทผรบผดชอบเกยวกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ซงการรบรดงกลาวจะกอใหเกดการตความน าไปสปฏกรยาโตตอบเกยวกบแนวทาง วตถประสงค ของการจดท าแผน การรบรทเกดขนน าไปสการก าหนดกจกรรมตางๆขนจากการตความหมายของการรบร ทงจากประสบการณการเดม สภาพแวดลอมรอบตวของบคคลนน

33

2.2.2 องคประกอบของการรบร กนยา สวรรณแสง (2529 อางถงใน พงษชย เฉลมกลน, 2551: 34-36) ไดกลาววา องคประกอบทมอทธพลตอการรบรของบคคล สามารถแบงได 2 ปจจย คอ ปจจยแรก คณสมบตของสงเรา สงเราแตละอยางมคณสมบตไมเหมอนกนบาง อยางสามารถกระทบความรสกของผรบไดอยางรวดเรว บางอยางกท าใหผรบมองผานไปโดยไมสามรถจ าได ทเปนเชนนนเพราะความดงดดของสงเราไมเหมอนกน โดยทวไปสงเราทสามารถดงดดความสนใจของคนมลกษณะ ดงน - ความเขมของสงเรา (Intensity) สงเราทมความเขมขนสงจะมความดงดด ความสนใจของคนไดงายกวา หรอสามารถรบรไดเรวกวาสงเราทมความเขมขนนอย เชน เราสามารถรบรแสงจา กลนฉน เสยงดง ไดเรวกวา แสงรบหร กลนออน เสยงเบา - ความเดนหรอการตดกน (Prominen or Contrast) สงเราทมความเดน หรอมความตดกนจะสามารถดงดดความสนใจคนไดงายกวาสงเราทมความปกต เชน คนสงในหมคนเตย ดอกกหลาบสแดงในกลมดอกกหลาบสเหลอง - ขนาดของสงเรา (Size) สงเราทมขนาดใหญยอมท าใหคนเหนไดชดเจนกวาสงเราทมขนาดเลก เชน ปายโฆษณาทเหนตามขางถนนจะมขนาดใหญมาก เพอใหคนรบรขอความในปายโฆษณาไดงาย หรอโฆษณาในหนาหนงสอพมพแบบเตมหนาจะดงดดความสนใจไดมากกวาโฆษณาในกรอบเลกๆ - การเคลอนไหว (Motion) สงเราทมการเคลอนไหวจะถกรบรไดมากกวา สงเราทอยนง เชน ปายโฆษณาทตดไฟวบๆหรอมตวหนงสอวง จะดงดดความสนใจของคนไดงายกวา - ความถหรอความบอย (Frequency) สงเราทปรากฏใหพบเหนบอยๆจะ ท าใหสงเกตไดเรวกวาสงเราทปรากฏใหเหนนานๆครง เชน น าอดลมยหอทโฆษณาในโทรศพทหรอปดปายตามทองถนนใหเหนบอยๆ จะเปนน าอดลมทคนนกถงและรบรเรวกวายหออนทไมคอยโฆษณา - ความแปลกใหมและความคนเคย (Novelty and Familiarity) สงใหมอย ในสภาพแวดลอมเดมหรอสงคนเคยอยในสภาพแวดลอมใหม จะเรยกรองความสนใจของบคคลได เชน พนกงานท างานในบรรยากาศเดมแตมการสบเปลยนงาน จะชวยใหพนกงานไดท างานใหมทแปลกไปกวาเดม เกดความสนใจงานใหมขนมา หรอคนทเคยแตงตวเรยบรอยทกวน ลองมาสวมเสอผาสสดๆและรดรปกจะท าใหผอนไดรบรไดอยางรวดเรว

34

- สภาพแวดลอมทางกายภาพ (Physical Environment) สภาพทตงของสงเรา ไดแก ความใกล หรอความไกลจากตวเรา ความลก ความสง และจ านวนสงเราทอยรอบตวเรา เรามกจะรบรสงทใกลตวเราวามขนาดใหญกวาหรอเหนความส าคญมากกวาสงทอยไกลตว เชน เรามกรบรวาตกสงเทยมฟามยอดตกเลกกวาฐาน ทงๆทความจรงขนาดของยอดและฐานตกมขนาดเทากน (กนยา สวรรณแสง, 2529 อางถงใน พงษชย เฉลมกลน, 2551: 34-35) ปจจยทสอง คณสมบตของผรบร บคคลแตละคนมความสามารถในการรบรไมเทากน ขนอยกบปจจยตางๆ ดงตอไปน - ขดจ ากดทางกายภาพและความสมบรณของรางกาย (Physical Limit and Physical Perfection) ความสามารถในการรบรของบคคลมความแตกตางกน สวนหนงมาจากสาเหตทางดานรางกายของผรบรเอง เชน คนทสายตาปกตจะสามารถรบรสงเราไดเรวกวาคนทสายตาสนและสายตายาว และคนทไมสบายเปนไขหวดจะรบรเรองกลนไดไมดเทากบคนปกต เปนตน - ประสบการณการณในอดตและการเรยนร (Experience and Learning) เราจะรบรสงเราทเราเคยพบมากอนไดเรวกวาสงเราทเรายงไมเคยเหนมากอน เชน ลองอานประโยค 2 ประโยค ดานลาง ประโยคท 1: ยายชอบนอนตากลมเลนทระเบยง ประโยคท 2: เดกนอยตากลมนารก (ประโยคท 1 ตากลม อานวา ตาก–ลม สวนประโยคท 2 ตากลม อานวา ตา–กลม) ผท สามารถอานประโยคทงสองประโยคนไดอยางถกตองและชดเจนจะตองมประสบการณ และการเรยนรกบการใชประโยคทงสองนมากอน - แรงจงใจหรอความตองการ (Motivation or Need) แรงจงใจหรอความ ตองการภายในของบคคลมผลตอการรบร เชน พนกงานทมาสายทกวนถกหวหนาเรยกไปตกเตอนแลวหลายครง พอมาท างานเชาวนหนงพบซองสขาววางอยบนโตะท างานของตนเองกอดตกใจคดวาเปนจดหมายไลออก แตความจรงซองนนอาจเปนซองผาปาของเพอนรวมงานคนอนฝากใหชวยท าบญกได - บคลกภาพและคานยม (Personality and Vale) บคลกภาพและคานยม ของบคคลมกมบทบาทรวมในการรบร เชน หวหนางานทคนเคยกบการใชอ านาจขมขบงคบผอนกจะรบรวาการเขมงวดและการลงโทษเปนสงทด แตหวหนาทคนเคยกบการใชเหตผลกจะรบรวาการเขมงวดและการลงโทษเปนสงทปาเถอน เปนตน

35

- ความคนเคยกบสงเรา (Familiarity) สงเราทเราเหนบอยๆจะท าใหเราระลกถงและรบรสงนนไดเรวกวาสงเราทนานๆจะพบสดครง เชน เมอเราเขาไปในรานอาหารแลวตองการดมน าอดลมเรามกจะสงเปปซหรอโคกมากกวาสงกระทงแดง - ความสอดคลองกบสภาวะภายในของผรบรในชวงนน (Internal Condition) สงเราทสอดคลองกบชวงอารมณ ความรสก ความสนใจ ความคาดหวง และทศนคต ของเราในขณะนน เราจะรบรไดเรวกวาสงเราอนๆทไมสอดคลองกบสภาวะภายใน (กนยา สวรรณแสง, 2529 อางถงใน พงษชย เฉลมกลน, 2551: 35-36) 2.2.3 องคประกอบทมอทธพลตอการรบรทางสงคม Hilgard (1971 อางถงใน กมลรตน หลาสวงษ, 2527: 225) กลาววา องคประกอบส าคญทม อทธพลตอการรบรทางสงคม ม 4 ประการ คอ 1. ความตงใจ (Attention) ถาบคคลมความตงใจอยากจะรจกใครกจะเกดความพยายามกระท าทกอยาง เพอจะรจกเขาใหได อาจใชวธการตามตอหรอวธการใดๆกไดจนส าเรจ ถงแมจะพบกบอปสรรคบางกตาม 2. การเตรยมตว (Preparatory Set) การรบรเรองราวของบคคลอนในสงคมถาไดม การเตรยมตวเตรยมใจทจะรบขาวคราวของบคคลนนกจะรบรไดรวดเรวไมผดพลาด 3. ความตองการและคานยม (Needs and Values) ความตองการของบคคลมผลตอการรบรทางสงคม โดยเฉพาะอยางยงความตองการทมคานยมในสงคมจะมอทธพลตอการรบรทางสงคมมากยงขน 4. บคลกภาพและนสยใจคอ (Personality and Characteristic) บคลกภาพและนสยใจคอขอบคคลเปนปจจยส าคญ ซงมผลตอการรบรทางสงคมมาก เชน สภาพสตรคนหนงเปนคนสวย มบคลกภาพด พดจาไพเราะนาฟง กรยาสภาพออนนอม กเปนเสนหในตวเธอทท าใหหลายๆคนในสงคมอยากรจกและคบหานสมาคมดวย เปนตน ปจจยทมอทธพลตอการรบรของบคคลนนไมใชสงทอยในตวของบคคลเพยงอยางเดยว สงทอยภายนอกกมสวนส าคญในการตดสนใจวาจะสามารถรบรสงทเกดขนไดอยางเขาใจหรอไม ความรและประสบการณเดมของตวบคคลทเกดจากการเรยนรมาจากสงคมกสามารถทจะมาก าหนดแนวทางหรอพฤตกรรมในการรบรไดดวยเชนกน

36

2.2.4 กระบวนการของการรบร (Perception Process) จ าเนยร ชวงโชต และคณะ (2519: 83-86) กลาววา กระบวนการการรบรจะเกดขนตอง ประกอบดวย 1. อาการสมผส หมายถง อาการทอวยวะรบสมผสรบสงเราหรอสงเราผานเขามา กระทบกบอวยวะรบสมผสตางๆเพอใหคนเรารบรสภาวะแวดลอมรอบตว ปกตคนเราเมอไดรบสมผสอยางใดอยางหนงแลว มกจะจ าแนกอาการสมผสนนๆตามประสบการณทตนมอยเกอบทกครงไป จนเมอเปนผใหญแลวเมอมการสมผสกบอะไรกตามกมกจะเนนเอาแตความหมาย หรออาจกลาวไดวาแปลความหมายของการสมผสนนเปนสวนใหญ จนบางครงดเหมอนวาความรสกในการสมผสอนแทจรงไดคลายความส าคญไปหรอตนเองเกอบจะไมรสกอะไรเลย 2. การแปลความหมายจากอาการสมผส สวนส าคญทจะชวยใหการแปลความด หรอถกตองเพยงใดนนตองอาศย - สตปญญา หรอความเฉลยวฉลาด เปนองคประกอบทส าคญทเปนสง เกอหนนการรบรสงเราตางๆของบคคลไดเปนอยางด เพราะจะชวยใหบคคลเขาใจสงตางๆ สถานการณตางๆ หรอเหตการณตางๆทเขาสมผส หรอไดผานพบเหนมาไดรวดเรว - การสงเกตพจารณา จะชวยใหคนเรารบรในสงใดสงหนงไดแมนย า ละเอยดยงขน การสงเกตพจารณานบางครงตองใชเวลานาน แตบางครงมความช านาญดกไมตองใชเวลานานนก ในขณะทเรารบรอยางเพงพนจนน สภาพจตใจในขณะสงเกตพจารณานนอยางนอยตองมความตงใจอนหมายถงการตนตวท างานเฉพาะอยางใดอยางหนง และถาจะใหละเอยดละออ ยงขนกตองอาศยความสนใจหมกมนอยกบสงนนๆโดยเฉพาะดวย - ความสนใจและความตงใจ เปนสวนส าคญไมนอยในการแปลความ หมายจากอาการสมผส เชน ถาความตงใจของเราไมแนวแนหรอขาดสมาธการจะแปลอะไรใหถกตองกยากมาก ในทางตรงกนขาม ถาคนเรามความสนใจจดจอทสงหนงสงใดแลวเขายอมตองสงเกตพจารณาสงนนอยางละเอยดถถวน ซงจะกอใหเกดการแปลความหมายอยางถกตอง - คณภาพของจตใจในขณะนน ถาคนเราเหนอยหนาย ขนมว ไมผองใส ยอมจะมผลกระทบกระเทอนตอสตปญญาอนเปนเหตใหเกดการเฉอยชาไมเกดความคด ความเขาใจ แปลไมไดด แตถาตรงกนขามคอ จตใจแจมใส กระชมกระชวย ใจคอปลอดโปรง กยอมท าให สตปญญาดขนชวยใหแปลาการสมผสไดด 3. ความรเดมและประสบการณเดม ซงไดแกความคด ความร และการกระท าทเคย

37

ปรากฏแกผนนมาแลวในอดต มความส าคญมากส าหรบชวยในการตความหรอแปลความหมายของอาการสมผสไดโดยแจมชด ความรเดมและประสบการณการเดมทไดสะสมเอาไวส าหรบชวยในการแปลความหมายไดดนนจะตองมคณลกษณะดงน - เปนความรทแนนอน ถกตอง ชดเจน - ตองมปรมาณมาก กลาวคอ รหลายอยางจงจะชวยแปลความหมายตางๆไดสะดวกและถกตอง ความรเดมและประสบการณเดมทแตกตางกนทงในดานปรมาณและความถกตอง ยอมท าใหคนเรามการรบรทแตกตางกนได (จ าเนยร ชวงโชต และคณะ, 2519: 86) 2.2.5 ความหมายของการเรยนร เชยรศร ววธศร (2527 อางถงใน เขมวรรณ ผวลออ, 2551: 22) กลาววา การเรยนร คอ การ เปลยนแปลงพฤตกรรมซงจ าแนกได 3 ดาน คอ ดานความร ทกษะ และทศนะคต การเรยนรทสมบรณจะตองเปนการเปลยนแปลงทง 3 ดาน ซงไมใชการเปลยนแปลงทางพฤตกรรมภายนอกทเรามองเหนดวยตาอยางเดยว แตยงรวมไปถงพฤตกรรมดวย Senge (1990 อางถงใน เขมวรรณ ผวลออ, 2551: 22) อธบายวา การเรยนรขององคการเปนกระบวนการซงผบรหารแสวงหาวธในการปรบปรงความสามารถของสมาชกในการท าความเขาใจและจดการองคการและสงแวดลอมใหด เพอจะสามารถตดสนใจในการยกระดบประสทธผลขององคการไดอยางตอเนอง Huber (1991 อางถงใน เขมวรรณ ผวลออ, 2551: 22) กลาววา การเรยนรขององคการ คอ กระบวนการทชวยในการเพมศกยภาพโดยการประมวลสารสนเทศ กาญจนา เกยรตธนาพนธ (2542 อางถงใน เขมวรรณ ผวลออ, 2551: 23) ไดอธบายวา การ เรยนรเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางตอเนอง เกดขนจากการฝกหดหรอประสบการณของแตละบคคล การเรยนรท าใหบคคลมการปรบรท งทางดานสวนตว สงคม สงแวดลอม เพอใหสามารถด ารงชวตอยทามกลางกระแสของการเปลยนแปลงได 2.2.6 ปจจยทสงเสรมสนบสนนการเรยนร มทนยา เชยวชาญ (2549 : 34-36) ไดสรปและรวบรวมแนวคดเกยวกบปจจยทสงเสรม สนบสนนการเรยนรจากนกวชาการหลายๆทาน ไดดงน 1. แรงจงใจหรอการกระตนเตอน (Motivation) เปนกระบวนการทท าใหความตองการของมนษยไดรบการตอบสนองและกอใหเกดความพงพอใจ โดยมแรงขบเปนปจจยทส าคญ

38

ท าใหพฤตกรรมมนษยบรรลเปาหมายได การเรยนรทเกดจากแรงจงใจและมการกระตนยอมจะมประสทธภาพมากกวาการเรยนรทไมมการกระตน ถาหากวาผเรยนมแรงจงใจสงกจะเรยนรไดมากกวาและดกวาผทขาดแรงจงใจ 2. ความตองการ (Needs) ความตองการของมนษยหมายถง สภาวะทบคคลยงขาดหรอยงไมมสงใดสงหนง และมความตองการทจะมหรอใหไดมาในสงเหลานน สงทมนษยตองการจะมแตยงมไมไดนจะท าใหเกดชองวาง ความขดแยง ความไมลงรอย ซงความตองการนหากไมไดบ าบดใหเปนทพอใจตามสมควรแลว จะเปนอปสรรคตอการเรยนร การพฒนาตางๆ ความตองการอาจแบงได 2 ลกษณะ คอ - ความตองการสงทใชด ารงชวต (Biological Needs) หรอความตองการ ทางรางกาย เชน อากาศหายใจ อาหาร ซงเปนสงจ าเปนทมนษยขาดไมได - ความตองการทางใจ (Socio-Psychological Needs) เมอมนษยไดรบการ บ าบดความตองการทางรางกายแลวซงเปนความจ าเปนทเปนพนฐานแลว มนษยกจะมความตองการทางดานสงคมและจตใจ ไดแก ความตองการการยอมรบ ความรก ตองการเพอนฝง ตองการความเหนใจ ตองการต าแหนงหนาททางสงคม ซงเปนความตองการทไมมทสนสด ดงนน มนษยจงตองพยายามขวนขวายใหไดมาซงสงทตนยงขาดอย เปนแรงผลกดนใหบคคลมการปรบปรงเปลยนแปลงพฤตกรรมตนเองอยางไมหยดย ง ดวยการเรยนรจากวชาการ ประสบการณ อยางไมหยดจนกวาจะไดรบสงทตนปรารถนา 3. ความแตกตางของบคคล (Individual Differences) ความแตกตางของบคคลท สงผลกระทบตอการเรยนรของบคคล ซงสามารถจ าแนกได ดงน - ความแตกตางดานรางกาย - ความแตกตางดานอารมณ ขนอยกบขนบธรรมเนยมประเพณ การฝกฝน ฐานะทางเศรษฐกจ สงคม และปจจยแวดลอมอนๆ - ความแตกตางทางเพศ ซงมสวนส าคญในการก าหนดบทบาทของหญงและชายแตกตางกน - ความแตกตางทางดานอาย ท าใหเกดความแตกตางในดานประสบการณ ความรบผดชอบ ความสนใจ ความสามารถในการแกปญหา ความคด บคลกภาพและวฒภาวะดานตางๆ - ความแตกตางดานสตปญญา เปนความสามารถของแตละบคคลในการเรยนรและแกปญหา ความสามารถพนฐานเหลานพฒนามาจากพนธกรรมและสงแวดลอม ซง

39

พนธกรรมจะเปนตวก าหนดถงความสามารถทางสตปญญาเบองตน และสงแวดลอมจะมอทธพลในการพฒนาระดบสตปญญา 4. ความพรอม (Readiness) เปนสภาพของรางกายและอารมณของบคคล ทม อทธพลตอการเรยนร ซงแบงออกเปน - สภาพรางกาย เปนปจจยของการเรยนรอยางหนง ถาหากรางกาย สมบรณไมเจบปวย กจะท าใหการเรยนรไดผลดกวาการจดสภาพการเรยนรในขณะทรางกายไมสมบรณ - อารมณ เปนปจจยทมความส าคญตอการเรยนรมาก คนทอยในสภาพอารมณมงคง ไมหว นไหว ยอมสามารถเรยนรสงตางๆไดมากกวาคนทมอารมณหวาดวตก ดงนนผ ทมหนาทดานการพฒนาบคลากรในองคการจะตองพฒนาคนในชวงเวลาทคนมอารมณพรอมทจะเรยนร (มทนยา เชยวชาญ, 2549: 36) การเรยนรของแตละบคคลอาจมความแตกตางกนไปขนอยกบทงสถานท และชวงเวลาของแตละบคคลดวย การเรยนรของแตบคคลจะมผลตอพฤตกรรมทแสดงออกมาทงในเรองความตองการทจะท าในสงตางๆ สภาพแวดลอมทอยรอบตวของบคคลสงผลตอการเรยนรและพฤตกรรมของบคคลดวย

2.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความตองการ 2.3.1 ทฤษฎเกยวกบความตองการ ความหมายของความตองการพนฐาน 5 ชนด ตามทฤษฎของมาสโลว สรางค โควตระกล (2548: 161-162) ไดอธบายลกษณะของความตองการในตวของมนษย ไววา 1. ความตองการทางสรระ (Physiological Needs) หมายถง ความตองการพนฐาน ของรางกาย เชน ความหว ความกระหาย ความตองการทางเพศและการพกผอน เปนตน ความตองการเหลานเปนความตองการทจ าเปนส าหรบมชวตอยมนษยทกคนมความตองการทางสรระอยเสมอจะขาดเสยไมได ถาอยในสภาพทขาดจะกระตนใหตนมกจกรรม ขวนขวายทจะสนองความตองการ 2. ความตองการความมนคงปลอดภยหรอสวสดภาพ (Safety Needs) หมายถง ความตองการความมนคงปลอดภยทงทางดานรางกายและจตใจ เปนอสระจากความกลว ขเขญ บงคบ จากผอนและสงแวดลอม เปนความตองการทจะไดรบการปกปองคมกนความตองการ

40

ประเภทนเรมตงแตวยทารกจนกระทงวยชรา ความตองการทจะมงานท าเปนหลกแหลงกเปนความตองการเพอสวสดภาพของผใหญอยางหนง 3. ความตองการความรกและเปนสวนหนงของหม (Love and Belonging Needs) มนษยทกคนมความปรารถนาจะใหเปนทรกของผอน และตองการมความสมพนธกบผอนและเปนสวนหนงของหม ทราบวาทกคนยอมรบตนเปนสมาชก คนทรสกวาเหงาไมมเพอน มชวตไมสมบรณ เปนผทจะตองซอมความตองการประเภทน คนทรสกวาตนเปนทรกและยอมรบของหมจะเปนผทสมปรารถนาในความตองการความรกและเปนสวนหนงของหม 4. ความตองการทจะรสกวาตนเองมคา (Esteem Needs) ความตองการนประกอบ ดวยความตองการทจะประสบความส าเรจ มความสามารถตองการทจะใหผอนเหนวาตนมความสามารถ มคณคาและมเกยรต ตองการไดรบความยกยองนบถอจากผอน ผทมความปรารถนาในความตองการนจะเปนผทมความมนใจในตนเอง เปนคนมประโยชนและมคาตรงขามกบผทขาดความตองการประเภทน จะรสกวาตนไมมความสามารถและมปมดอย มองโลกในแงราย 5. ความตองการทจะรจกตนเอง ตามสภาพทแทจรงและพฒนาตามศกยภาพของ ตน (Needs For Self Actualization) มาสโลวอธบายความตองการทเรยกวา “Self Actualization” วาเปนความตองการทจะรจกตนเองตามสภาพทแทจรงของตน จะกลาทจะตดสนใจเลอกทางเดนของชวต รจกคานยมของตนเองมความจรงใจตอตนเอง ปรารถนาทจะเปนคนทดทสดเทาทจะมความสามารถท าได ทงทางดานสตปญญา ทกษะ และอารมณความรสกยอมรบตนเองทงสวนดสวนเสยของตน ทส าคญทสดกคอการมสตยอมรบวาตนใชกลไกในการปองกนตนในการปรบตวและพยายามทจะเลกใช เปดโอกาสใหตนเองเผชญกบความจรงของชวต เผชญกบสงแวดลอมใหมๆโดยคดวาเปนสงท “ทาทาย” “นาตนเตน” และมความหมาย กระบวนการทจะพฒนาตนเองเตมทตามศกยภาพของตน เปนกระบวนการทไมมจดจบ ตลอดเวลาทมชวตอย มนษยทกคนมความตองการทจะพฒนาตนเองตามศกยภาพของตน เพราะมนอยคนทจะไดถงขน Self Actualization อยางสมบรณ (สรางค โควตระกล, 2548: 162) ความตองการของมนษยแตละบคคลยอมทจะไมเหมอนกนขนอยกบความพงพอใจ ความร ต าแหนงหนาทการท างาน และสภาพแวดลอมของตวบคคลนนดวย มนษยมความตองการทไมสนสดเมอไดสงหนงมาแลวกยอมทจะตองการอกสงหนงทดกวา เพอตอบสนองความตองการของตวเอง เมอความตองการของคนเราไมเหมอนกนสงทจะมาตอบสนองกยอมทจะไมเหมอนกนดวยบางคนพอใจกบสงทตนเองมอยแตบางคนยงรวาอยากทจะไดสงทดกวาน ผสงอายกเชนเดยวกนเปนกลมบคคลทผานความตองการมาอยางหลากหลายในการใชชวต ฉะนนในชวงบนปลายของชวตความตองการของพวกเขาจงมแนวโนมเปนไปในทศทางเดยวกน ไมใชวาพวกเขาจะตอง

41

แสวงหาทกอยางแตในบางอยางกตองมผหยบยนใหเชนกน เพราะกลมผสงอายเปนกลมทสงคมตองใหการดแลมากเปนพเศษ

2.4 แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545 -2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 2.4.1 แนวคดพนฐานของแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ปรชญา ผสงอายไมใชบคคลดอยโอกาสหรอเปนภาระตอสงคม แตสามารถมสวนรวมเปน พลงพฒนาสงคมจงควรไดรบการสงเสรมและเกอกลจากครอบครว ชมชน และรฐใหด ารงชวตอยอยางมคณคา มศกดศร และคงไวซงภาวะสขภาพและความเปนอยทดใหนานทสด ขณะเดยวกนผสงอายทประสบความทกขยาก ตองไดรบการเกอกลจากครอบครว ชมชน สงคม และรฐอยางทวถงและเปนธรรม การสรางหลกประกนในวยสงอายเปนกระบวนการสรางความมนคงใหแกสงคมโดยการม สวนรวมจากผมสวนเกยวของทกภาคสวน ไดแก 1. ประชากรชวยตนเอง 2. ครอบครวดแล 3. ชมชนชวยเกอกล 4. สงคม รฐสนบสนน โดยการมสวนรวมของทกภาคสวน ควรมการบรณาการใหเหมาะสมกบสถานการณอยางตอเนอง วสยทศน “ผสงวยเปนหลกชยของสงคม” 1. ผสงอายทมคณภาพชวตทด คอ - มสขภาพทดทงกายและจต - ครอบครวมสข สงคมเอออาทร อยในสงแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย - มหลกประกนทมนคง ไดรบสวสดการและการบรการทเหมาะสม

42

- อยอยางมคณคา มศกดศร พงตนเองได เปนทยดเหนยวทางจตใจและมสวนรวมในครอบครว ชมชน และสงคม - มโอกาสเขาถงขอมลและขาวสารอยางตอเนอง 2. ครอบครวและชมชนเปนสถาบนหลกทมความเขมแขงสามารถใหการเกอหนน แกผสงอายไดอยางมคณภาพ 3. ระบบสวสดการและบรการ จะตองสามารถรองรบผสงอายใหสามารถด ารงอย กบครอบครวและชมชนไดอยางมคณภาพและมมาตรฐาน 4. ทกภาคสวนจะตองมสวนรวมในระบบสวสดการ และบรการใหแกผสงอายโดย มการก ากบดแลเพอการคมครองผสงอายในฐานะผบรโภค 5. ตองมการด าเนนการทเหมาะสมเพอชวยใหผสงอายททกขยากและตองการการ เกอกลใหด ารงชวตอยในชมชนไดอยางดและตอเนอง วตถประสงค 1. เพอสงเสรมใหผสงอายมคณภาพชวตทด ดวยการด ารงชวตอยางมคณคา ม ศกดศร พงตนเองได และมหลกประกนทมนคง 2. เพอสรางจตส านกใหสงคมไทยตระหนกถงผสงอายในฐานะบคคลทม ประโยชนตอสวนรวม และสงเสรมใหคงคณคาไวใหนานทสด 3. เพอใหประชากรทกคนตระหนกถงความส าคญของการเตรยมการ และมการ เตรยมความพรอมเพอการเปนผสงอายทมคณภาพ 4. เพอใหประชาชน ครอบครว ชมชน ทองถน องคกรภาครฐ และเอกชน ตระหนกและมสวนรวมในภารกจดานผสงอาย 5. เพอใหมกรอบและแนวทางการปฏบตงานเกยวกบผสงอายส าหรบทกภาคสวน ทเกยวของอนจะน าไปสการบรณาการงานดานผสงอาย ยทธศาสตร มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน และเปาหมาย แผนผสงอายฯฉบบปรบปรงนแบงยทธศาสตรออกเปน 5 ยทธศาสตร ดงน 1. ยทธศาสตรดานการเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทมคณภาพ 2. ยทธศาสตรดานการสงเสรมและพฒนาผสงอาย 3. ยทธศาสตรดานระบบคมครองทางสงคมส าหรบผสงอาย

43

4. ยทธศาสตรดานการบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณาการระดบชาตและการพฒนาบคลากรดานผสงอาย 5. ยทธศาสตรดานการประมวล พฒนา และเผยแพรองคความรดานผสงอาย และการตดตามประเมนผลการด าเนนการตามแผนผสงอายแหงชาต ยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรดานการเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทม คณภาพ 1) มาตรการ หลกประกนรายไดเพอวยสงอาย (1) ขยายหลกประกนชราภาพใหครอบคลมถวนหนา (2) สงเสรมและสรางวนยการออมทกชวงวย 2) มาตรการ การใหการศกษาและการเรยนรตลอดชวต (1) สงเสรมการเขาถง และพฒนาการจดบรการการศกษา และการเรยนร ตอเนองตลอดชวต ทงการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเพอความเขาใจชวตและพฒนาการในแตละวย และเพอเตรยมตวเขาสวยสงอายทเหมาะสม (2) รณรงคใหสงคมตระหนกถงความจ าเปนของการเตรยมการเขาสการ เปนผสงอาย 3) มาตรการ การปลกจตส านกใหคนในสงคมตระหนกถงคณคาและศกดศรของ ผสงอาย (1) สงเสรมใหประชาชนทกวย เรยนรและมสวนรวมในการดแล รบผดชอบผสงอายในครอบครวและชมชน (2) สงเสรมใหมกจกรรมสมพนธระหวางผสงอายกบคนทกวย โดยเปน สวนหนงของกจกรรมการศกษา ศาสนา วฒนธรรม และการกฬา (3) รณรงคใหสงคมมจตส านกและตระหนกถงคณคาและศกดศรของ ผสงอาย ยทธศาสตรท 2 ยทธศาสตรดานการสงเสรมและพฒนาผสงอาย 1) มาตรการ สงเสรมสขภาพ ปองกนการเจบปวย และดแลตนเองเบองตน (1) จดกจกรรมสงเสรมสขภาพในรปแบบทหลากหลายและเหมาะสมแกผสงอาย และครอบครว

44

2) มาตรการ สงเสรมการรวมกลมและสรางความเขมแขงขององคกรผสงอาย (1) สงเสรมการจดตงและด าเนนงานชมรมผสงอายและเครอขาย (2) สนบสนนกจกรรมขององคกรเครอขายผสงอาย 3) มาตรการ สงเสรมดานการท างานและการหารายไดของผสงอาย (1) สงเสรมการท างานทงเตมเวลาและไมเตมเวลา ทงในระบบ และนอก ระบบ (2) สงเสรมการฝกอาชพและจดหางานใหเหมาะสมกบวย และ ความสามารถ (3) สงเสรมการรวมกลมในชมชนเพอจดท ากจกรรมเสรมรายได โดยให ผสงอายสามารถมสวนรวม 4) มาตรการ สนบสนนผสงอายทมศกยภาพ (1) ประกาศเกยรตคณผสงอายทเปนตวอยางทดของสงคม (2) สงเสรมใหเกดคลงปญญากลางของผสงอายเพอรวบรวมภมปญญาใน สงคม (3) สงเสรมและเปดโอกาสใหมการเผยแพรภมปญญาของผสงอายและให มสวนรวมในกจกรรมดานตางๆ ในสงคม 5) มาตรการ สงเสรมสนบสนนสอทกประเภทใหมรายการเพอผสงอาย และ สนบสนนใหผสงอายไดรบความรและสามารถเขาถงขาวสารและสอ (1) สงเสรมสนบสนนสอทกประเภทใหมรายการเกยวกบผสงอาย (2) สงเสรมการผลต การเขาถงสอ และการเผยแพรขาวสารส าหรบ ผสงอาย (3) ด าเนนการใหผสงอายสามารถเขาถงขอมลขาวสารจากสอตางๆ ได อยางตอเนอง 6) มาตรการ สงเสรมและสนบสนนใหผสงอายมทอยอาศยและสภาพแวดลอมท เหมาะสม (1) สนบสนนสงเสรมใหความรแกครอบครวและผสงอายในการ ปรบปรงทอยอาศยเพอรองรบความตองการในวยสงอาย (2) ก าหนดมาตรการแหลงเงนกดอกเบยต าเพอสราง/ปรบปรงทอยอาศย และระบบสาธารณปโภคส าหรบผสงอาย (3) มการออกกฎหมายใหสทธพเศษแกภาคเอกชนทจดบรการดานทพก

45

อาศยทไดมาตรฐานส าหรบผสงอาย ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรดานระบบคมครองทางสงคมส าหรบผสงอาย 1) มาตรการ คมครองดานรายได (1) สงเสรมใหผสงอายทกคนไดรบสวสดการดานรายไดพนฐานทรฐจด ให (2) สงเสรมการจดตงกองทนในชมชนส าหรบผสงอาย 2) มาตรการ หลกประกนดานสขภาพ (1) พฒนาและสงเสรมระบบประกนสขภาพทมคณภาพเพอผสงอายทก คน (2) สงเสรมการเขาถงบรการทางสขภาพ และการตรวจสขภาพประจ าป อยางทวถง (3) ใหวคซนทจ าเปนตามมาตรฐาน การปองกนและสงเสรมสขภาพแก ผสงอาย (4) รฐตองใหอปกรณชวยในการด ารงชวตประจ าวนตามทจ าเปน เชน แวนตา ไมเทา รถเขน ฟนเทยมแกผสงอาย 3) มาตรการ ดานครอบครว ผดแล และการคมครอง (1) สงเสรมใหผสงอายไดอยกบครอบครวใหนานทสด โดยการสงเสรม คานยมในการอยรวมกบผสงอาย (2) สงเสรมสมาชกในครอบครวและผดแลใหมศกยภาพในการดแล ผสงอาย โดยการใหความรและขอมลแกสมาชกในครอบครวและผดแลเกยวกบการบรการตางๆ ทเปนประโยชน 4) มาตรการ ระบบบรการและเครอขายการเกอหนน (1) ปรบปรงบรการสาธารณะทกระบบใหสามารถอ านวยความสะดวกแก ผสงอายในการด ารงชวตและตดตอสมพนธ กบสงคม กลม และบคคล - ด าเนนการประชาสมพนธใหผสงอายทราบถงอตราคาโดยสาร ของระบบขนสงสาธารณะและระบบขนสงมวลชนตางๆทลดหยอนใหแกผสงอาย - สงเสรมใหมการปรบปรงบรการระบบขนสงสาธารณะทก ประเภทใหผสงอายเขาถง และใชไดอยางสะดวกเหมาะสมกบผสงอายตลอดระยะเวลาใหบรการ โดยมการประกาศเกยรตคณแกหนวยบรการทมผลงานดเดน

46

- สงเสรมใหภาครฐและเอกชนทรบผดชอบสถานทสาธารณะ ปฏบตตามมาตรฐานสถานทสาธารณะส าหรบผสงอาย - จดสงอ านวยความสะดวกทใชไดจรงในสถานทสาธารณะแก ผสงอาย เชน ถนน ทางเดนสาธารณะในเขตชมชน สะดวกเหมาะสมแกผสงอาย และผพการ - จดใหมสวนสาธารณะและพนทออกก าลงกายทเพยงพอและ เหมาะสมปลอดภยส าหรบผสงอาย (2) จดตงและพฒนาบรการทางสขภาพและทางสงคม รวมทงระบบการ ดแลผสงอายในระยะยาวในชมชนทสามารถเขาถงผสงอายมากทสดโดยเนนบรการถงบานและมการสอดประสานกนระหวางบรการทางสขภาพและทางสงคม โดยควรครอบคลมบรการ ดงตอไปน - สนบสนนการดแลระยะยาว - ระบบประคบประคอง - ดแลโรคเรอรงทส าคญ ไดแก ความดนโลหตสง เบาหวาน และโรคหลอดเลอดในสมอง - อาสาสมครในชมชน - สนบสนนใหผดแลมความรความสามารถในการดแลผสงอาย (3) สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถน องคกรทางศาสนา องคกร เอกชน และองคกรสาธารณประโยชนมสวนรวมในการดแลจดสวสดการเพอผสงอาย โดย กระบวนการประชาคม (4) เกอหนนใหเอกชน และองคกรปกครองสวนทองถนจดบรการดาน สขภาพและสงคมใหแกผสงอายทสามารถซอบรการได โดยมการดแลและก ากบมาตรฐานและ คาบรการทเปนธรรมรวมดวย (5) รฐมระบบและแผนเพอการใหความชวยเหลอผสงอายเมอเกดภยพบต (6) สงเสรมใหโรงพยาบาลของรฐ และเอกชนมบรการแพทยทางเลอก (7) จดตงคลนกผสงอายในโรงพยาบาลของรฐทมจ านวนเตยงตงแต 120 เตยงขนไป

47

ยทธศาสตรท 4 ยทธศาสตรการบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณาการระดบชาต และการพฒนาบคลากรดานผสงอาย 1) มาตรการ การบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณาการ ระดบชาต (1) เสรมสรางความเขมแขงคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ใหสามารถ ผลกดนนโยบายและภารกจทส าคญดานผสงอายสการปฏบต (2) ใหคณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมดานผสงอาย จงหวดในคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมจงหวดเปนเครอขายการบรหารและพฒนาผสงอายในระดบจงหวดและทองถน (3) พฒนาศกยภาพของเครอขายในระดบจงหวดและทองถน (4) คณะกรรมการผสงอายแหงชาตวางแผนและด าเนนการใหมการตดตามประเมนผลแผนผสงอายแหงชาต ปรบแผน และแปลงแผนไปสการปฏบตททนก าหนดเวลา 2) มาตรการ สงเสรมและสนบสนนการพฒนาบคลากรดานผสงอาย (1) สงเสรมและสนบสนนใหมการผลตหรอฝกอบรมบคลากรดาน ผสงอาย ในระดบวชาชพ อยางเพยงพอและมมาตรฐาน (2) สงเสรมและสนบสนนใหมการผลตหรอฝกอบรมผดแลผสงอาย อยาง เพยงพอและมมาตรฐาน (3) ก าหนดแผนการผลตบคลากรดานผสงอายใหเหมาะสมและเพยงพอ ตอความตองการของประเทศและด าเนนการตดตามอยางตอเนอง ยทธศาสตรท 5 ยทธศาสตรการประมวล พฒนา และเผยแพรองคความรดานผสงอาย และการตดตามประเมนผลการด าเนนการตามแผนผสงอายแหงชาต 1) มาตรการ สนบสนนและสงเสรมการวจย และพฒนาองคความรดานผสงอาย ส าหรบการก าหนดนโยบาย และการพฒนาการบรการหรอการด าเนนการทเปนประโยชนแก ผสงอาย 2) มาตรการ ด าเนนการใหมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผน ผสงอายแหงชาตทมมาตรฐานอยางตอเนอง 3) มาตรการพฒนาระบบขอมลทางดานผสงอายใหถกตองและทนสมย โดยม ระบบฐานขอมลทส าคญดานผสงอายทงายตอการเขาถงและสบคน (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: 29-58)

48

2.5 แนวคดเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมทท าใหสงคมไทยเขาสสงคมผสงอาย

2.5.1 ทฤษฎความกาวหนาทางวฒนธรรม ทฤษฎความกาวหนาทางวฒนธรรม (Cultural Progress Theory ) เปนทฤษฎทกลาวถงการ เปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมอกแนวทางหนง เจาของทฤษฎ คอ เลสล เอ.ไวท (Leslie A. White) นกมานษยวทยายคปจจบนชาวอเมรกน (ม.ป.ป. อางถงใน สนธยา พลศร, 2547: 158-160) ม สาระส าคญดงน 1. ระบบของวฒนธรรม วฒนธรรมประกอบดวยระบบยอยทส าคญ 3 ระบบ คอ ระบบทหนง ระบบเทคโนโลย (Technological System ) หมายถง เครองมอ เครองใชตางๆและเทคนควธในการใชเครองในการใชเครองเมองเหลานน เปนระบบทส าคญมากทสด เพราะมความจ าเปนเบองตนส าหรบการด ารงชวตของมนษย มสวนประกอบทส าคญ คอ พลงงาน ซงเปนตวขบเคลอนเปลยนแปลงสงตางๆในสวนเลกๆของจกรวาลอนเปนอาณาบรเวณทสงมชวตตางๆใชด ารงชพอยนน สสารตางๆถกน ามาจดระเบยบเพมมากขนเรอยๆทงนเพราะ “ชวต คอ กระบวนการสรางเสรม” สงมชวตตางกมงแสวงหาพลงงานอสระจากระบบของสงไมมชวต เพอเอามาใชบ ารงรางกาย เพอความอยรอดของตน ดงนน กระบวนการววฒนาการทางชวภาพ จงมงไปสการจดองคการทใหญขน มความแตกตางทางโครงสรางมากขน มการท าหนาทตามความถนดเพมมากขน มความสอดคลองกลมกลนกนในระดบทสงขน และมการรวมพลงในระดบทสงขนดวย และมการรวมพลงในระดบทสงขนดวย ทงนเพราะ “ชวตทงปวง คอ การตอสเพอให ไดมาซงพลงงานอสระ” นนเอง ดงนน ระบบเทคโนโลยจงเปนตวก าหนดรปแบบของระบบสงคม ระบบทสอง ระบบสงคมวทยา (Sociological System) เปนความสมพนธระหวาง บคคลซงแสดงออกมาในรปของพฤตกรรมแบบแผนตางๆ ไมวาจะเปนในเรองของสวนรวมหรอสวนบคคลรวมถงลกษณะทางสงคมตางๆ เชน ระบบเครอญาต เศรษฐกจ จรยธรรม การเมอง การทหาร การศาสนา อาชพและนนทนาการ เปนตน ระบบสงคมวทยาเปนสวนประกอบของ วฒนธรรมทมความส าคญรองลงมาจากระบบเทคโนโลย เปนความพยายามของมนษยทจะจดการใชประโยชนจากเครองมอเครองใชตางๆเพอการด ารงชพ นนคอ ระบบเทคโนโลยเปนตวแปรอสระและระบบสงคมวทยาเปนตวแปรตามนนเอง ระบบทสาม ระบบอดมการณ (Ideological System) เปนความรสกนกคดตางๆ ความเชอ ความรซงแสดงออกมาในภาษาพด และการใชสญลกษณในรปแบบอนๆ เชน นยายลกลบ มหศจรรย วรรณคด ปรชญา วทยาศาสตร ความรพนฐานตางๆ เปนตน

49

2. ความสมพนธของระบบวฒนธรรม ระบบยอยของวฒนธรรม คอ ระบบเทคโนโลย ระบบสงคมวทยา และระบบอดมการณทกลาวมาแลว จะมความเกยวของสมพนธกน กลาวคอ ถาแบงระบบท งสามนออกเปนระดบตามล าดบต าสงแลว ระบบเทคโนโลยอยในระดบต าสด ระบบอดมการณจะอยเบองบนหรอสงสด สวนสงคมจะอยระหวางกลาง ระบบสงคมจะชวยใหการท าหนาทของระบบเทคโนโลยเปนไปดวยด ระบบอดมการณนน เปนการแสดงออกของพลงงานดานเทคโนโลยและสะทอนสภาวะทางสงคมในแตละยคแตละสมย ระบบเทคโนโลยจงมความส าคญสงสดเปนตวก าหนดรปแบบของระบบสงคมถาระบบเทคโนโลยเปลยนแปลงไป ระบบสงคมและระบบอดมการณกจะเปลยนแปลงไปดวย 3. ระดบความกาวหนาของวฒนธรรม วฒนธรรมเปนเครองมอในการด ารงชพของมนษย เปนกลไกทชวยตอบสนองความตองการในดานการครองชพ การปองกนรกษาตนเอง การวางขอก าหนดทางสงคม การปรบตวใหเขากบสภาวะของจกรวาล และการนนทนาการ หนาทของวฒนธรรมโดยสวนรวมจงขนอยกบพลงงานทหามาไดกบวธการใชประโยชนจากพลงงานเหลานนโดยตวของมนเอง พลงงานไมมความส าคญแตอยางใด จะตองหาทางน ามาใชประโยชน รวมทงการควบคม การก าหนดทศทางไดดวยวธการทางเทคโนโลยนนเอง ประสทธภาพของเครองมอเครองใชทมอยในสงคมตางๆแตกตางกน ท าใหปรมาณการใช การควบคม และการก าหนดทศทางของพลงงานในสงคมตางๆแตกตางกนออกไปดวย การเปลยนแปลงทางวฒนธรรมจะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณของพลงงานทสมาชกแตละคนน ามาใชในสงคม (Energy) กบประสทธภาพของเทคโนโลยหรอเครองมอทน าพลงงานมาใชในระยะเวลาหนงป (Technology) ซงอาจเขยนเปนสตรได ดงน E x T = C E : จ านวนของพลงงานทแตละคนสามารถน าเอามาใชไดในแตละป T : ประสทธภาพของเทคโนโลยทน าเอาพลงงานมาใช C : ระดบพฒนาการทางวฒนธรรม พลงงานแหงแรกทถกน ามาใชในระบบวฒนธรรม คอ พลงงานในตวของมนษยเอง แตตอบสนองความตองการไดไมมากนก กลาวคอ ผใหญแตละคนโดยเฉลยแลวมพลงงานเพยง

เลกนอย คอ ประมาณเทากบ

ของหนงแรงมาเทานน เมอน าเอาพลงงานของผหญง เดก และ

คนชรา ซงอยในสงคมเดยวกนมาค านวณรวมดวย กจะไดปรมาณเพยงคนละเทากบ

ของหนง

แรงมาเทานน และเนองจากวาปรมาณสนคาและบรการตางๆทน ามาสนองความตองการบรโภค

50

ของมนษยในสงคมขนอยกบปรมาณของพลงงานทสมาชกแตละคนจะสามารถน าเอามาใชได วฒนธรรมเรมแรกของมนษยซงอาศยพลงงานจากรางกายมนษยเพยงอยางเดยว จงมลกษณะทงายๆหยาบๆเพยงอยรอดไปไดวนตอวนเทานน การทวฒนธรรมจะกาวหนาไปได จะตองสรางเครองมอตางๆขนมา เพอเสาะแสวงหาแหลงพลงงานจากทรพยากรธรรมชาตในรปแบบใหมๆมาใชไมใชอาศยเฉพาะแรงงานจากรางกายมนษยเพยงอยางเดยว (ม.ป.ป. อางถงใน สนธยา พลศร, 2547: 160) วฒนธรรมของมนษยกาวหนาขนมาเรอยๆ เมอมนษยไดคดแสวงหาพลงงานจากแหลงอนๆมาใช ซงเรมจากการจกใชไฟ เพอใหความอบอน หงตม ปองกนสตวท าราย เปนตน พลงงานจากไฟนถกน ามาใชมากขน เมอมนษยรจกใชไฟเพอการขบเคลอนตางๆ เชน เครองจกรไอน า นอกจากนน กมการใชพลงงานจากธรรมชาตอนๆอก เชน พลงลม พลงน า และแรงงานสตว เปนตน เทคโนโลยใหมๆไดมสวนเพมประสทธภาพของเครองมอเครองใชและควบคมพลงงานตางๆใหเพมมากขนอกทางหนงดวย (สนท สมครการ, 2525 อางถงใน สนธยา พลศร, 2547: 160) 2.5.2 ทฤษฎความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจตามล าดบขน ทฤษฎความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจตามล าดบขน (The Stages of Economic Growth) เจาของทฤษฎ คอ วตต ดบเบลย. รอสโทว (Watt W. Rostow) (ม.ป.ป. อางถงใน สนธยา พลศร, 2547: 170-171) มสาระส าคญดงน 1. ตวน าของการพฒนา ทฤษฎความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจตามล าดบขนเชอวา การพฒนาประเทศใหประสบความส าเรจ คอ แนวทางการพฒนาของประเทศทมอตสาหกรรมกาวหนา เชน กลมประเทศในยโรปตะวนตกและสหรฐอเมรกา เพราะประเทศเหลานประสบความส าเรจในการพฒนาแลวถาน าไปใชในประเทศอนกจะประสบความส าเรจดวย 2. ล าดบขนของการพฒนา กลมประเทศยโรปตะวนตกและสหรฐอเมรกา ซงประสบความส าเรจในการพฒนาประเทศ มขนตอนของการพฒนา 5 ขนตอน ตามล าดบ คอ ขนทหนง ขนเศรษฐกจสงคมเปนแบบดงเดม (Traditional Society) เปนระยะท เศรษฐกจและสงคมของมนษยยงลาหลงโบราณ ความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยนอย การขยายตวทางเศรษฐกจนอยมาก อาชพหลก คอ เกษตรกรรมแบบการยงชพ ขนทสอง ขนเตรยมการพฒนา (Preconditions for Take-off) เปนระยะทสงคมไดม การตดตอคาขายกบสงคมภายนอกมากขน เพราะการคมนาคมตดตอกนสะดวกสบายขน สถาบนทางสงคมเขามามบทบาทในชวตประจ าวนอยางชดเจน การประกอบอาชพเรมพฒนามากขนทง

51

ปรมาณและคณภาพ มการขยายตวเพอเพมคณภาพการผลต ผลผลตกลายเปนการผลตเพอสงขายมากขน มการน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชมากขน มการสรางทนพนฐานอยางกวางขวางเกดการขยายตวของสนคาขาเขา เชน สนคาประเภททน และมการเพมการลงทนมากขน ขนทสาม ขนเขาสกระบวนการพฒนา (Take-of Stage) เปนระยะทมการลงทนดานอตสาหกรรมสงกวาดานอนๆ อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเพมขนรวดเรวมาก มโครงสรางทางสงคม การเมอง เศรษฐกจ ทมประสทธภาพ สงคมเมองไดเกดขนและขยายตวอยางรวดเรวมาก ขนทส ขนทะยานเขาสภาวะของการพฒนา (Drive to Maturity Stage) ขนนเปน ผลจากขนท 3 เมอเศรษฐกจในสงคมขยายตว ท าใหความเปนอยของสมาชกในสงคมขยายตว ท าใหความเปนอยของสมาชกในสงคมมความสะดวกสบายมากขน เครองมอเครองใชตลอดจนเครองอ านวยความสะดวกตางๆมมากขน มการประยกตใชเทคโนโลยตางๆในการจดสรรและใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ แรงงานสวนใหญจะเปนแรงงานทมฝมอ (Skill Labour) มระบบการ จดการทมคณภาพและมความตองการสงใหมๆเพอการพฒนาในขนตอไป ขนทหา ขนพฒนาสมบรณแบบ (Stage of High Mass Consumption) เปนขนท สมาชกในสงคมมมาตรฐานการครองชพสงมาก มการจางงานเตมท ประชาชนมการอปโภคและบรโภคอยางอดมสมบรณ วถชวตของประชาชนเกยวของอยกบเทคโนโลยททนสมย เศรษฐกจมนคง สงคมมนคง และประชาชนมความสข ซงบรรลเปาหมายสงสดในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของทกประเทศ (Rostow, ม.ป.ป. อางถงใน สนธยา พลศร, 2547: 171) 2.5.3 ทฤษฎภาวะทนสมย ทฤษฎภาวะทนสมย (Modernization Theory) สาระส าคญของทฤษฎมดงน 1. การพฒนาประเทศใหมความทนสมย เปนกระบวนการเปลยนแปลงจากสงคมทยงไมเจรญกาวหนา มระบบเศรษฐกจ การเมอง และสงคมลาหลง ไปสสงคมทมความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม และมเทคโนโลยระดบสงเชนเดยวกบประเทศในกลมแถบยโรปตะวนตกและอเมรกาเหนอ (แสวง รตนมงคลมาศ, 2534 อางถงใน สนธยา พลศร, 2547: 176) 2. เศรษฐกจ สงคม การเมอง และชวตสวนตวของบคคลในแตละประเทศ จะมภาวะแตกตางกน 2 ประการ คอ ภาวะเกาแกโบราณทลาหลงกบภาวะทนสมยทมความเจรญกาวหนาตองสรางความทนสมยแทนทความลาหลงโบราณ ประเทศจงเจรญกาวหนา

52

3. ประเทศทพฒนาแลวสามารถกาวสภาวะทนสมยไดดวยตวเอง แตประเทศดอยพฒนาไมสามารถทจะด าเนนการไดส าเรจ อาจจะสรางความทนสมยไดเพยงบางสวนเทานนท าใหเกดความไมเทาเทยมกนทางเศรษฐกจ สงคม และการเมองขน 4. กระบวนการสรางภาวะทนสมยของประเทศดอยพฒนา ตองเปนไปเชนเดยวกบลกษณะการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจตามล าดบขน และการกระจายความเจรญทางเศรษฐกจทกลาวมาแลว ซงความเจรญกาวหนาตามล าดบขนนเกดขนจากการทสงคมยอมรบเทคโนโลยทนสมยในแตละขนโดยไมขามขนตอน 5. ภาวะทนสมยทางเศรษฐกจ คอ การมโครงสรางทางเศรษฐกจททนสมยแบบสงคม อตสาหกรรม และการสรางชมชนเมองใหเกดขนโดยกระบวนการทส าคญ คอ การกลายเปนอตสาหกรรม (Industrialization) และการกลายเปนเมอง (Urbanization) 6. ภาวะทนสมยในทางการเมอง คอ การน าการปกครองระบอบประชาธปไตย โดยมตวแทน (Representative Democracy) ตามแบบกลมประเทศในยโรปตะวนตกและอเมรกาเหนอ 7. ภาวะทนสมยในทางการเมอง คอ การใชแนวความคดแบบสมเหตสมผลเปนบรรทดฐานในการตดสนระบบคานยม บรรทดฐานทศนคตและเปาหมายของสงคม โดยการวางขอก าหนดเกยวกบกจกรรมทางสงคมของบคคล และการจดรปองคกรของสถาบนตางๆเปนองคกรขนาดใหญ (Bureaucracy) แบบตะวนตก 8. บคลกภาพของสมาชกในสงคมทนสมย (Modern Man) แบบชาวตะวนตก เชน มความ รบผดชอบมงความส าเรจเปนส าคญมระบบคานยมและการเรยนรเกยวกบการเขามามสวนรวมตลอดจนการมสวนรวมในกจกรรมตางๆของสงคมอยางมประสทธภาพ (Effective Particpation) 9. ผทมบทบาทส าคญในการสรางภาวะทนสมย คอ ผเชยวชาญทางเทคโนโลยสมยใหม ผเชยวชาญทางดานสงคม เศรษฐกจ และการเมองแบบตะวนตก ซงอาจจะเปนคนในประเทศหรอตางประเทศกได 10. รฐตองมบทบาทในการวางแผนเพอผลกดนใหเกดภาวะทนสมย ดวยการจดตงองคการตางๆขนด าเนนงานอยางจรงจง ขอความชวยเหลอจากประชาชนในประเทศและความรวมมอกบรฐบาลตางประเทศ ทงในดานเงนทน เทคโนโลยการตลาด และผเชยวชาญในสาขาตางๆ (ปกรณ ปรยากร, 2528 อางถงใน สนธยา พลศร, 2547: 177) 2.5.4 ทฤษฎการเปลยนแปลงประชากร (Theory of Demographic Transition) ทฤษฎการเปลยนแปลงประชากรพฒนาขนเมอกลางทศวรรษท 1940 มต าราทางวชาการปรากฏมากมายตงแตนนมา จนกระทงทศวรรษท 1970 แนวคดดงเดมเกยวกบทฤษฎนไดเบยงเบน

53

ออกไปในแงของความสมพนธระหวางการพฒนาทางเศรษฐกจกบการเพมทางประชากร และถอเปนแนวคดหลกทส าคญแนวคดหนงเกยวกบบทบาทของการพฒนาเศรษฐกจทมตอการลดภาวะเจรญพนธ ซงเปนไปในลกษณะทแนวคดดานการสรางความทนสมยทครอบง าแนวคดดานการพฒนา เมอกลาวถงทฤษฎการเปลยนแปลงประชากรลกษณะทพบโดยทวไปคอ การพยายามอธบายวา ท าไมประเทศทพฒนาแลวในปจจบนจงมกมลกษณะในท านองเดยวกน คอ การผานขนตอนการเปลยนแปลงทางประชากร 3 ขนตอนเหมอนกน เรมจากชวงเวลานบศตวรรษกอนทเศรษฐกจจะกาวเขาสความทนสมย ซงในชวงเวลาดงกลาวนนพบวา การเพมทางประชากรมลกษณะคงทหรอเพมชามากเนองจากดลยภาพระหวางอตราการเกดในระดบสงและอตราการตายทอยในระดบสงเชนกน สถานการณในชวงเวลาดงกลาวเรยกวาขนท 1 จากนนไดกาวเขาสขนท 2 เมอดลยภาพของอตราการเกดและการตายเรมเปลยนแปลงและสงผลใหการเพมทางประชากรเพมขนอยางรวดเรว ความทนสมย (Modernization) ซงควบคไปดวยกบวธการทดขนทางดานสาธารณสข โภชนาการทดขน การมรายไดสง เปนตน ไดสงผลใหอตราการตายลดลง ในขณะทท าใหอายขยโดยเฉลย (Life Expectancy) สงขนจาก 40 ป เปน 60 ป อยางไรกตามอตราการตายท ลดลงนไมไดเกดควบคไปในทนทกบการลดอตราการเกด ลกษณะของการทการเกดมอตราสงและอตราการตายต านท าใหประชากรขยายตวอยางรวดเรวมากเมอเทยบกบชวงกอน ขนท 2 นจงถอเปนจดเรมตนของการเปลยนแปลงประชากร (เปลยนแปลงจากการทประชากรมอตราการเพมคงทหรออยางชาๆสการเพมอยางรวดเรว และจะลดลงในเวลาตอมา) ส าหรบขนท 3 นนเรมเมอพลงและ อทธพลของความทนสมยและพฒนาการทางเศรษฐกจท าใหภาวการณเจรญพนธลดลง โอกาสของสถานการณในขนท 3 นจะบงเกดไดสมาชกของกลมประชากรแตละคนเรมคมก าเนดอยางตงใจ ในทสดอตราการเกดทลดลงไดเขาสดลยภาพกบอตราการตายทอยในระดบต าเปนผลใหประชากรมอตราการเพมต ามากหรอไมเพมเลย แนวคดหลกของทฤษฎการเปลยนแปลงประชากรนคอ ภาวะเจรญพนธลดลงหลงจากทอตราการตายไดลดลงแลว และสภาพการณดงกลาวจะไมเกดขนจนกระทงการด าเนนการตลอดจนสถาบนตางๆ ทางเศรษฐกจและสงคมแบบหวเกาซงสนบสนนใหมภาวะเจรญพนธในอตราสงไดสลายตวลง เนองจากการเปลยนแปลงทความทนสมยเปนตวน ามา ซงความทนสมยทวานสงเสรมการลดภาวะเจรญพนธถงระดบทไดดลกบภาวะการตาย กระบวนการสรางความทนสมยนเปนอนเดยวกบทไดท าใหอตราการตายลดลง และมกถอวาเปนสงเดยวกบการพฒนาความเปนอตสาหกรรม (Industrialization) และความเปนเมอง (Urbanization) (เกอ วงศบญสน, 2545: 80-81)

54

2.5.5 ผลกระทบของการพฒนาตอภาวการณตาย Morsley และ Chen (1984 อางถงใน เกอวงศบญสน, 2545: 113-122) ไดกลาววา การศกษา ถงผลกระทบของปจจยทางเศรษฐกจสงคมทมตอภาวะการตายนน โดยทวๆไปการศกษาวจยทางสงคมศาสตรในยคแรกๆ มกจะเปนการศกษาความสมพนธระหวางปจจยทางเศรษฐกจสงคมกบแบบแผนการตายของเดก (ภาพท 2.8) ความสมพนธระหวางภาวการณตายและปจจยทางเศรษฐกจซงพจารณาในรปของสหสมพนธ (Correlation) จะถกน ามาพจารณาถงปจจยทางเศรษฐกจสงคมทส าคญอะไรบาง ทมผลกระทบตอระดบภาวะการตายทแตกตางกนยกตวอยางเชน ปจจยทางรายไดและการศกษาของมารดา เปนปจจยทส าคญและใชกนมากในการหาคาสหสมพนธกบตวแปรภาวะการตาย โดยเฉพาะในประเทศก าลงพฒนา อยางไรกตาม ปจจยทางการแพทยทเปนสาเหตของการตายของโรคตางๆ มกจะไมไดมการน ามาพจารณาในทางสงคมศาสตร ส าหรบการวจยทางการแพทย มกจะเนนไปทกระบวนการทางชววทยาของโรคตางๆ (ภาพท 2.9) เชน ศกษาถงสาเหตการตาย โดยศกษากระบวนการเกดโรคแตละชนด (เชน โรคตดเชอตลอดจนการขาดสารอาหารตางๆ) การศกษากระบวนการตลอดจนขนตอนการแพรของโรคตามภาวะสงแวดลอมตางๆ เชน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมทเสยไป จากการปลอยสารพษในโรงงาน หรอการเทขยะมลฝอยลงสแมน า มผลตอโรคอะไรบาง เชน โรคอหวาตกโรค เปนตน การวจยดานโภชนาการอาจจะวจยเฉพาะไปในดานการเลยงดบตรดวยนมมารดา การบรโภคอาหารในชวตประจ าวนของประชากร ตลอดจนสขนสยในการบรโภค เปนตน Morsley และ Chen (1984 อางถงใน เกอ วงศบญสน, 2545: 113) กลาววา การศกษา ดงกลาวทงดานสงคมศาสตรและดานการแพทยชวยใหเขาใจภาวการณตายโดยเฉพาะของเดกวามผลมาจากปจจยอะไร ทงจากปจจยทางการแพทย และทางเศรษฐกจสงคม อยางไรกตามยงไมไดมการประสานแนวคดสองแนวดงกลาวเขาดวยกนเพอใหการอธบายถงสภาวะการตายไดหลายแงมมขน ทงสองไดเสนอตวแปรแทรกกลาง (แนวคดคลายกบตวแปรแทรกกลางในการศกษาภาวะเจรญพนธ) และกลาววาตวแปรทางเศรษฐกจสงคมจะมผลกระทบตอตวแปรแทรกกลาง ซงจะมผลกระทบตอภาวการณตายโดยเฉพาะภาวการณตายของเดกอกทหนง เขาแบงตวแปรแทรกกลางออกเปน - ปจจยทสงกระทบตอมารดา เชน อาย จ านวนบตร ชวงหางการมบตร - มลภาวะสงแวดลอม ซงสงผลตอมลภาวะอากาศเปนพษ (กอใหเกดโรคของระบบทางเดนหายใจ) ปญหาน าเสย (ซงมสวนส าคญตอโรคทางเดนอาหาร) เปนตน - การขาดสารอาหาร เชน แคลอร โปรตน วตามน - การบาดเจบจากอบตเหตตางๆ หรอการท ารายตวเอง

55

- การระวงปองกนโรคของประชากรแตละบคคล โดยพจารณาทงในแงของการระวงและการรกษาโรค ก. การวจยเชงสงคมศาสตร

ข. การวจยเชงการแพทย

ภาพท 2.8 รปแบบการศกษาเชงสงคมศาสตร และเชงการแพทยในการวจยปจจยทมผลตอ ภาวการณตาย แหลงทมา : Morsley และ Chen 1984 อางถงใน เกอ วงศบญสน, 2545: 115.

จากแนวคดดงกลาว เนอหาทจะกลาวตอไปซงจะพจารณาผลกระทบของการพฒนาตอภาวะการตาย จะใชแนวคดภาวะตวแปรแทรกกลางดงกลาวเปนแนวทางในการพจารณาตอไป การพฒนาทางเศรษฐกจสงคมทสงผลใหรายไดของรฐและของแตละครวเรอนเพมมากขน ยอมท าใหมาตรฐานการครองชพและความเปนอยของประชากรดขน โดยเฉพาะอยางยง ถารายไดเฉลยของประชากรนนเพมขนสงกวาระดบรายไดทยงชพไดตามปกต ยอมมสวนท าใหอ านาจซอของครอบครวทมตอบรการทางการแพทยและอนามยสงขน การทรฐมรายไดสงขนยอมสมพนธใหการบรการดานการแพทยและสาธารณสขมเพมขน (ในทนยงไมไดมการพจารณาในรายละเอยดวาการกระจายบรการดานสาธารณสขนนครอบคลมประชากรไดทวถงทงประเทศเพยงใด ตลอดทงยงไมไดพจารณาการวางบดานสาธารณสขเปนสดสวนเทาใด เมอเทยบกบงบอนๆของรฐ) และจะมสวนสมพนธกบการลดภาวการณตายของประชากร (Morsley และ Chen, 1984 อางถงใน เกอ วงศบญสน, 2545: 115)

ปจจยทางเศรษฐกจสงคม ? ภาวะการตาย

มลภาวะสงแวดลอมและการบรโภค

?

การเจบไขไดปวย - จากโรคตดเชอ - ภาวะทพโภชนาการ

ภาวะการตาย

เทคโนโลยการแพทย

การระวงปองกนโรคของแตละบคคล

การควบคมสภาวะแวดลอม

56

ภาพท 2.9 ความสมพนธระหวางการพฒนาเศรษฐกจและสงคมตอการเพมอายขยโดยเฉลยของ ประชากร แหลงทมา : เกอ วงศบญสน, 2545: 118.

ถาหากพจารณาวาการเพมผลตภณฑประชาชาตเบองตน (GNP) จะมผลใหรฐมงบประมาณเพมขน รายไดของแตละครวเรอนเพมขนตลอดจนการเพมพนความรทางดานการแพทยและการสาธารณสข ซงลกษณะดงกลาวจะมผลกระทบตอการเพมอายขยของประชากร ดงน 1. รฐมงบประมาณเพมขน จะสมพนธกบการแกไขสภาพแวดลอมทเปนพษ ซงเกดจากโรงงานอตสาหกรรมตาง ตลอดจนเกดจากปญหาชมชนแออด หรอปญหาดานขยะมลฝอย น าเสยจากโรงงานหรอจากแตละครวเรอน รวมไปถงภยธรรมชาตตางๆ ซงปญหาดงกลาวมกจะสมพนธกบการเกดโรคระบาด ทพภกขภย เปนตน ถาพจารณาจากสาเหตการตายตามโมเดลททางองคการสหประชาชาต United Nation (1973 อางถงใน เกอ วงศบญสน, 2545: 119) ไดแบงไวคอ กลมท 1 เปนการตายจากโรคทสมพนธกบระบบหายใจ โรคตดเชอ โรคพยาธตางๆ กลมท 2 เปนการตายจากโรคมะเรง

สภาพแวดลอมทประชาชนกอนขน

อายขยโดยเฉลย รายจายของรฐ

ภมตานทาน การใชจายสวนบคล

สขภาพอนามย

โภชนาการและ

อาหารการกน

GNP

รายไดแตละครอบครว

ความรทางการแพทยการสาธารณสข

เทคโนโลยทางการแพทย

57

กลมท 3 เปนการตายจากระบบหมนเวยนของโลหต เชน โรคหวใจ กลมท 4 เปนการตายดวยสาเหตรนแรงตางๆ เชน อบตเหต ฆาตวตาย ถกฆาตาย หรอจากการปฏบตการในสงคราม กลมท 5 เปนการตายจากสาเหตอนๆ นอกเหนอไปจาก 4 กลมขางตน เชน การตายโดยไมทราบสาเหต โรคเบาหวาน โรคโลหตจาง โรคไสตงอกเสบ โรคเนองอก โรคแผลในกระเพาะ โรคตบแขง โรคไต เปนตน จะเหนไดวา การทรฐมงบประมาณเพมขน เพอเปนรายจายดานการแพทยและสาธารณสขนนจะสามารถลดสาเหตการตายของกลมท 1 ลงได ทงนเพราะการปรบปรงสภาพแวดลอมทอาจจะสงผลตอปญหาสขภาพจะมสวนลดพาหะของโรคและท าใหการตายจากโรคตดตอ โรคตดเชอ และโรคพยาธตางๆ ลดลง ในสวนของภมตานทานของประชากรทมตอพาหะของโรคตางๆซงในเรองภมตานทานตอโรคตางๆนน สามารถพจารณาทประเดนตอไปนคอ 1) กรรมพนธ 2) สภาพการใชชวตในประจ าวน ซงสมพนธกบคณภาพและปรมาณของ - โภชนาการ - เครองนงหมและทอยอาศย - การบรการทางการแพทย - การออกก าลงกาย 3) ความรเรองสขภาพอนามยและการปฏบตตวเพอการมสขภาพอนามยทด (พฤตกรรมอนามย) - การรกษาความสะอาด - วธการเลยงดบตร - การปฏบตตวเวลาปวยไข การทรฐมงบประมาณเพมขน ท าใหรฐสามารถเพมรายจายทใชในการสรางภมตานทานตอโรคของประชากร โดยเฉพาะอยางยงในประชากรวยเดก นอกจากนจะสรางภมตานทานโดยเนนเรองปญหาโภชนาการตางๆของประชากรในเขตชนบท เปนตน รายจายของรฐอาจใชไปในดานการปรบปรงสภาวะแวดลอมท าใหลดสงแวดลอมทเปนพษ ซงเปนพาหะของโรคตางๆ การเพมรายจายของรฐไมวาจะในรปของการบรการทางการแพทย เชน การใหบรการฉดวคซนปองกนโรคตางๆ โดยเฉพาะอยางยงวคซนในทารกและเดก ตลอดจนการใหมการด าเนนการดานสขศกษา ใหค าแนะน าแกประชาชนในยามเจบปวย การใหความรดานโภชนาการจะมความสมพนธกบการลด

58

ภาวการณตาย การทรฐเพมงบประมาณดานการแพทยและการสาธารณสขเพอการแกไขสภาพแวดลอมตางๆ และการเพมภมตานทานโรคใหกบประชากรนน รฐบาลจ าเปนตองมมาตรการในการกระจายงบประมาณระหวางประชากรในเขตเมองและเขตชนบท และควรทจะใหสมพนธกบโครงสรางและองคประกอบทางประชากร ซงสามารถกลาวไดวาเปนการพฒนาการผสมผสานประชากรเขากบการพฒนาในระดบมหภาค ซงในทนคอวามสมพนธของการพฒนากบภาวการณตาย 2. รายไดของแตละครวเรอนเพมขน ยอมมสวนสมพนธกบการมภมตานทานโรคเพมขน ทงนเพราะเมอรายไดเฉลยเพมขน มาตรฐานการครองชพและความเปนอยของประชากรยอมดขน อ านาจซอของครอบครวทมตอบรการทางการแพทยและอนามยยอมสงขนตามไปดวย สามารถมทนทรพยพอทจะหาอาหารทดมประโยชนมาเลยงดสมาชกในครอบครวได ดงนนจงมสวนลดภาวะทพโภชนาซงพบมากในประเทศก าลงพฒนา และซงเปนสาเหตส าคญของการเกดโรคอนๆตามมา ประชากรจงมสขภาพดขน เปนการเพมอายขยโดยเฉลยของตวประชากรเอง 3. การเพมความรทางดานการแพทยและการสาธารณสข การทรฐมงบประมาณเพมขนยอมท าใหรฐสามารถเพมงบประมาณการคนควาวจยตางๆในดานการแพทยและการสาธารณสข จากผลการศกษาของ Preston (1976 เกอ วงศบญสน, 2545: 121-122) พบวา การลดอตราการตายของ ประชากรของโลกกอนครสตศตวรรษท 19 นนเปนผลจากการปรบปรงดานตางๆนอกเหนอจากดานการแพทย เชน การปรบปรงทอยอาศย การมน าประปา เปนตน อยางไรกตาม หลงจากครสตศตวรรษท 19 เปนตนมา การคนพบทางดานการแพทยและการสาธารณสข เปนปจจยส าคญทท าใหภาวการณตายลดระดบลงอยางมาก อทธพลของความกาวหนาทางการแพทยตอการลดอตราการตายนไมเพยงแตจะมผลตอประเทศทพฒนาแลวเทานน แตหากยงสงผลตอประเทศก าลงพฒนาทรบเอาเทคโนโลยทางดานการแพทย และการสาธารณสขททนสมยมาใชในการปองกนและรกษาโรคเชนกน มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย (2553: 10-12) ไดท าการศกษาเกยวกบ สถานการณผสงอายไทยทเพมจ านวนขนเรอยๆ และเพมเปนจ านวนมาก ไดขอมลในการศกษาดงน 1. โครงสรางทางอายและเพศของประชากรสงอาย การเพมสดสวนประชากรสงอายในประเทศไทยเปนผลมาจากความจรงทวาอตราเพมประชากรสงอายสงกวาอตราเพมประชากรรวมของประเทศ และหากศกษาการเปลยนแปลง โครงสรางทางเพศ และอายของประชากรอายตงแต 60 ปขนไประหวางป พ.ศ.2543 ถง พ.ศ.2573 จะพบวา ประชากรสงอายในวยปลายหรอทมอายมากทสด (อาย 80 ปขนไป) มการเพมขนาดและสดสวนเรวกวาประชากรสงอายกลมอน หรออกนยหนงกคอ ประเทศไทยไมไดอยในสถานการณท

59

มขนาดและสดสวนของประชากรสงอายเพมขนอยางรวดเรวเทานน แตประเทศไทยยงมการสงอายขนอยางรวดเรวในกลมของประชากรทสงอายอกดวย นอกจากนโครงสรางทางอายและเพศของประชากรสงอายยงชแนะใหเหนถงความไม สมดลกนทางเพศในกลมของผทมอายตงแต 60 ปขนไป ทงนเพราะสดสวนของหญงสงอายจะม มากกวาและเพมขนอยางรวดเรวกวาสดสวนของชายสงอาย การเปลยนแปลงโครงสรางทางอาย และเพศของประชากรสงอายชแนะใหเหนถงแนวโนมทประเทศไทยจะมขนาดและสดสวนของ ประชากรสงอายทมอายมากๆ (อาย 80 ปขนไป) เพมสงขน การมสดสวนประชากรหญงสงอาย มากกวาประชากรชายสงอายซงแสดงถงความไมสมดลทางเพศกชแนะใหเหนถงความจ าเปนท จะตองจดเตรยมบรการทางดานสขภาพอนามยส าหรบกลมหญงสงอายเปนการเฉพาะดวย (มลนธ สถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย, 2553: 10) 2. กระบวนการทางประชากรทน าไปสการสงอายทางประชากร การลดลงของภาวะเจรญพนธ การลดลงอยางรวดเรวของภาวะเจรญพนธของประเทศไทยเปนสาเหตหลกทน าไปสการเพมขนอยางรวดเรวของประชากรสงอาย เพราะการลดลงของภาวะเจรญพนธสงผลโดยตรงตอการลดลงของจ านวนประชากรวยเดก ในขณะทการลดลงอยางชาๆของการตายในกลมของประชากร ในวยแรงงานและวยสงอายท าใหขนาดประชากรสงอายเพมขน ดงนน สดสวนของประชากร สงอายจงมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง ในระหวางทอตราเจรญพนธลดลงอยางรวดเรวนน สดสวนของประชากรสงอายกเพมอยางรวดเรว และเมออตราเจรญพนธเรมเขาสภาวะคงท การเพมสดสวนประชากรสงอายกเรมชาลง ดวยเหตนจงพบวา สดสวนของประชากรสงอายเพมขนใน ลกษณะของกราฟรปตว J คอเพมอยางรวดเรวในระยะตน (รปกราฟเปนเสนโคง) และเรมชาลงจนอตราเพมอยในลกษณะของเสนตรงในระยะปลาย การลดลงของภาวะการตาย ส าหรบประเทศไทยในชวงเวลาทผานมา การลดลงของภาวการณตายไมไดสงผลให สดสวนประชากรสงอายเพมขนในทนท ดงเชนทพบวาการลดลงของภาวะเจรญพนธอยางรวดเรวมผลตอการลดลงของจ านวนเดกและมผลตอการเพมสดสวนประชากรสงอายอยางชดเจน ทงนเปนเพราะกลมทไดรบผลจากการลดลงของภาวะการตายในระยะแรกคอกลมทารกและเดก เพราะเปนกลมทมการลดลงของภาวะการตายมากกวาและเรวกวากลมอนๆ เมอการตายลดลงไปไดมากระดบหนงแลวจงจะสงผลใหเกดการลดลงของภาวะการตายในกลมประชากรวยท างานและวยสงอาย ส าหรบประเทศไทยในอนาคต การลดลงของการตายจะมผลตอการเพมประชากรสงอายเพราะม

60

แนวโนมวาภาวะเจรญพนธของไทยไดลดลงสระดบทต ามากแลว (มลนธสถาบนวจยและพฒนา ผสงอายไทย, 2553: 11) อยางไรกตาม พฒนาการทางดานการแพทยและการสาธารณสขทผานมา ไดสงผลใหคน ไทยมอายยนยาวขน โดยในชวงป พ.ศ.2548-2553 อายคาดหมายเฉลยเมอแรกเกด3 (Life Expectancy at Birth) ของชายไทยคอประมาณ 68.5 ป หญงไทยประมาณ 75.0 ป โดยคาดวาในป พ.ศ.2568-2573 จะเพมเปน 73.6 ปส าหรบชาย และ 79.1 ปส าหรบหญง (United Nation, 2007 อาง ถงใน มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย, 2553: 12) ปจจบนดวยความกาวหนาในเรองของเทคโนโลยดานตางๆนนกมสวนทชวยใหมนษยมอายยนยาวขน อกทงในเรองของทางการแพทยทมความกาวหนามากขน ความฉลาดในการดแลตนเองของมนษย และสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป ท าใหมนษยพยายามทจะคดคนวธการตางๆในการดแลรกษาตวเอง เพอใหมชวตอยไดอยางยนยาว ส าหรบในประเทศไทยของเราเองกมการชใหเหนวาปจจบนมการเปลยนแปลงทางประชากรเกดขนอยางรวดเรว โดยไดมการน าเสนอออกมาผานสอตางๆ อาท เชน ในดานของการน าเสนอขาวจากทมวาไรต.เดลนวส เมอวนท 11 กรกฎาคม 2554 (วทยาลยประชากรศาสตร, 2554: 1) ทผานมา วา “อตราประชากรไทยชะลอตว ปรบยทธศาสตรแกวกฤตเสรมคณภาพ” ประเทศไทยเรากเปนหนงในจ านวนหลายประเทศทก าลงเผชญกบสภาวะการเจรญพนธต า และมสดสวนของประชากรสงอายเพมมากขน ทงนสาเหตเนองมาจากความส าเรจของโครงการวางแผนครอบครวแหงชาต การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมอยางรวดเรว และความกาวหนาทางดานการแพทยและสาธารณสข ท าใหการวางแผนครอบครวเปนทแพรหลาย ปจจบนอตราเพมของประชากรไทยชะลอตวลงอยางรวดเรว และประชากรมสขภาพและอายยนยาวขน ท าใหในอนาคตประเทศไทยจะมประชากรสงอาย (60 ป ขนไป) เพมขนเรอย ๆ และเปนการเพมขนในสดสวนทรวดเรวมาก จากรอยละ 10.7 ในปพ.ศ. 2550 หรอประมาณ 7 ลานคน เปนรอยละ 11.8 หรอ 14.4 ลานคน คาดวาในปพ.ศ. 2568 จะมอตราการเขาส “ภาวะประชากร สงอาย” (Population Aging)รวดเรวเปน 2 เทา ภายในระยะเวลาไมถง 20 ป ซงจะน าไปสการ เปลยนแปลงโครงสรางทางอายและเพศของประชากร จากสถานการณปญหาทประเทศ ไทยก าลงประสบอยน กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ซงรบผดชอบในเรองการสงเสรมสขภาพประชาชนทกกลมวย จงไดตระหนกเหนคณคาของผสงอาย และจดท ายทธศาสตรสงเสรมสขภาพของผสงอาย โดยเนนการดแลสขภาพของผสงอายในระยะยาว(Long Term Care) ซงจะแบงศกยภาพ ของผสงอายเปน 3 กลม ตามความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน ไดแก กลมท 1

61

ผสงอายทพงตนเองได ชวยเหลอผอน ชมชนและสงคมได กลมท 2 ผสงอายทดแลชวยเหลอตวเองไดบาง และกลมท 3 ผสงอายทพงตนเองไมได พการ ส าหรบเรองสภาวะการเจรญพนธต าทประเทศไทยเผชญอยนน จากสถตปจจบนพบวาผ หญงไทยคนหนงมลกเฉลยเพยง 1.5 คนเทานน จากชวงระหวางปพ.ศ. 2506-2526 มการเกดใน ประเทศไทยแตละปเกนกวา 1 ลานคน แตปจจบนอตราการเกดลดลงเหลอเพยงรอยละ 1.3 หรอ 8 แสนคน และมแนวโนมวาเดกจะเกดในประเทศไทยลดต าลงไปอก เพราะคนหนมสาวนยมเปนโสดกนมากขนและผทแตงงานแลวกมกมลกนอยลง จงคาดการณไดวาประชากรของประเทศไทยจะเพมชาลงไปอกในอนาคตและจะไปคงทอยทประมาณ 65-66 ลานคน ในอก 20-30 ปขางหนาจะม เดกเกดในประเทศไทยเพยงประมาณปละ 7 แสนคนเทานน (วทยาลยประชากรศาสตร, 2554: 1) การพฒนาประชากรเดกจงเปนเรองทตองค านงถงอกเชนกน โดยเรมดแลตงแตการเกด พอ แมตองมความพรอมกอนตงครรภ การดแลครรภขณะคลอดและหลงคลอดทงแมและทารก ทางกรมอนามยจงไดรวมกบหนวยงานภาครฐ และภาคเอกชนจดท ายทธศาสตรการพฒนาอนามยการเจรญพนธแหงชาตฉบบท 1 (พ.ศ.2553-2557) เพอสงเสรมคณภาพของการเกดทกรายในประเทศ ไทย ยทธศาสตรการพฒนางานอนามยการเจรญพนธแหงชาตประกอบดวย 1. เสรมสรางครอบครวใหมและเดกรนใหมใหเขมแขงเพอใหการตงครรภทกรายเปนการ ตงครรภทพรอม ทารกและเดกไดรบการเลยงดอยางมคณภาพ 2. สงเสรมพฤตกรรมอนามยการเจรญพนธและสขภาพทางเพศทเหมาะสม โดยมระบบการ เรยนร การสอนแบบมสวนรวมเรองเพศศกษาและทกษะชวตทรอบดาน 3. พฒนาระบบบรการอนามยการเจรญพนธ โดยใหโรงพยาบาลทกระดบมการจดบรการ ดานอนามยเจรญพนธส าหรบวยรน และมโรงเรยนตนแบบการจดบรการอนามยเจรญพนธทมคณภาพ 4. พฒนาระบบบรหารจดการอยางบรณาการ โดยใหทกจงหวดตงคณะกรรมการพฒนา อนามยการเจรญพนธและมแผนแมบทจดการดานอนามยเจรญพนธ 5. การพฒนากฎหมาย กฎ ระเบยบ 6. การพฒนาจดการดานความรและเทคโนโลย โดยจดใหมระบบเฝาระวงสถานการณ ม นวตกรรมและการจดการความรดานอนามยการเจรญพนธและสขภาพทางเพศ นอกจากทกหนวยงานจะประสานความรวมมอปรบยทธศาสตรเพอพฒนาประชากรแลว ตวประชาชนเองควรมสวนรวมในการชวยสงเสรมคณภาพประชากรดวยการใหความส าคญกบการมลก คออยามลกมากจนเกนความเหมาะสม เพราะจะท าใหการพฒนาของครอบครวเปนไปไดไมด

62

ควรมครอบครวละไมเกน 3 คน และทส าคญคอการเรมตนทการเตรยมพรอมรางกายจตใจทดกอนการตงครรภ เมอต งครรภแลวควรไปฝากทองยงสถานบรการและไปพบแพทยตามนดทกครง สดทายเมอลกคลอดมาแลวควรเลยงลกดวยนมแมอยางนอย 6 เดอน พรอมกบสรางเสรมพฒนาการใหลกตามวย จนกระทงเตบโตไปสวยรนควรแนะน าใหความรเรองเพศสมพนธอยางถกตอง และเมออยในวยท างานควรตรวจสขภาพรางกายทกป โดยเฉพาะโรครายอยางมะเรง (วทยาลยประชากร ศาสตร, 2554: 1) ในปจจบนคนไทยกนยมทจะมลกลดลงหรอวาอยเปนโสดกนมากขน เพราะไมวาจะดวยเหตผลทตองท างานไมมเวลาทจะมาดแลคนอน หรอความสบายใจในดานตางๆกตาม จงมการออกมาพดถงประเดนดงกลาวมากขน ดงการน าเสนอขาวของหนงสอพมพไทยโพสต วนท 16 มถนายน 2554 (วทยาลยประชากรศาสตร, 2554: 1)ในเรองของ “คนไทยมลกนอยลง แนะรฐจงใจใหปม” นกวชาการเสนอรฐออกนโยบายจงใจประชาชนมลกเฉลย 2 คน จากทม 1.5 คนในปจจบน เพอรบมอสงคมผสงอายในอนาคต ชจดเปลยนโครงสรางประชากรไทย การเกดนอยลงและอายยนยาวมากขน สวนอตราการเพมประชากรคงท อก 10 ขางหนา ไมเกน 65 ลานคน ปราโมทย ประสาทกล นกวชาการดานประชากรศาสตร สถาบนวจยประชากรและสงคม ม.มหดล กลาวถงสภาพสงคมไทยในปจจบนวา มลกนอยลง อายยนมากขน อยกนอยางแออดในเมอง และกาวไปสสงคมผสงอายทจะตองอยโดดเดยวมากขน เพราะเวลานถอวาประเทศไทยไดเคลอนตวเองผานจดเปลยนประชากรแลว คอ ภาวะเจรญพนธไดลดลงอยางรวดเรว เพราะมการรณรงคใหวางแผนครอบครว สถตเมอป 2503 สตรคนหนงมลกเฉลยมากกวา 6 คน ไดลดลงเหลอเพยง 1.5 คนในปจจบน ตวเลขทนาสนใจคอ เมอป 2506-2526 มการเกดมากกวา 1 ลานคนตอป แตเมอป 2553 มการเกดเพยง 7.8 แสนคน คนไทยจงมลกนอยลงอยางมาก และมแนวโนมวาจะยงมลกนอยลงไปอกในอนาคต “คนไทยในปจจบนไมนยมแตงงานหรอแตงงานแลวมลก 1-2 คน เทานน สาเหตทมลกนอยลงเกดจากสภาพทางเศรษฐกจ การท างาน สงแวดลอม คสมรสมบตรยาก สวนสถานภาพสตรเปลยนแปลงไปโดยท างานนอกบาน มอสรเสร โดยไมจ าเปนตองแตงงาน ไมอยากม ภาระผกพน มสถานะโสดมากขน” อกหนงจดเปลยนผานประชากรของประเทศไทยกคอ คนไทยมอายยนมากขน ปจจบนผชายอายเฉลย 73 ป ผหญงอายเฉลย 76 ป หากคดสดสวนผสงอายทมอาย 65 ปขนไป เมอป 2503 ม 2.8% แตปจจบนมถง 8% ของประชากรทวประเทศ ในอนาคตสงคมไทยจะมผสงอายคดเปน สดสวนถง 20% สงผลใหโครงสรางอายประชากรเปลยนไปอยางมากและไดกาวสสงคมผสงอาย แลว ดงนนรฐบาลจะตองสรางความมนคงทางอาชพ สขภาพ ทอยอาศย และสวสดการตางๆ เพอไมใหสรางภาระแกคนหนมสาววยแรงงานในอนาคต

63

สวนภาวะการตายไดลดระดบลงอยางชดเจน เมอกอนสงครามโลกครงท 2 อตราการตาย ของประชากรไทยสงเกนกวา 30 ตอ 1,000 คน แตปจจบนลดลงเหลอเพยง 7 ตอ 1,000 คน ขณะท อตราตายของทารกจากทเคยสงกวา 100 ตอการเกด 1,000 ราย กลดลงเหลอเพยงไมถง 15 ตอการ เกด 1,000 ราย (วทยาลยประชากรศาสตร, 2554: 1) จากบทความหรอการน าเสนอขาวของสอตางๆกเปนอกหนทางหนงทท าใหผศกษาทราบไดวา ปจจบนนประเทศเทศก าลงจะเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวและทวกฤตมากไปกวานนคอ อตราสวนของผสงอายตอผเลยงดหนงคนนนอยในอตราทเพมสงขน ดงนนหากมองไปยงภาพรวมแลวกจะสงผลกระทบไปยงทงทางดานเศรษฐกจ สงคม เปนอยางมาก ทส าคญทสดคอขาดแรงงานทจะเปนก าลงพฒนาประเทศตอไป หากเมอเปนเชนนแลวสงคมไทยทกาวเขาสสงคมผสงอายเราจงควรน าสงทเปนอยมาคดหาแนวทางในการปองกน ไมใหเกดปญหาดานผสงอาย จดเตรยมในเรองของการพฒนาผสงอายอยางมคณภาพเพอใหไมกลายเปนกลมพงพง พฒนาศกยภาพของผสงอายเพอทจะสามารถน าสงเหลานนมาสรางประโยชนใหกบสงคมและประเทศไดอกตอไป

2.6 ผลการด าเนนงานดานผสงอายของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2.6.1 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2.6.1.1 ประวตกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เปนกระทรวงทจดตงขนตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ซงเปนกระทรวงภาคสงคมในการท าหนาทเกยวกบการพฒนาสงคม การสรางความเปนธรรมและความเสมอภาคในสงคม การสงเสรมและพฒนาคณภาพและความมนคงในชวต สถาบนครอบครวและชมชน โดยรวมสวนราชการดานนโยบายและการปฏบต ประกอบดวย - กรมประชาสงเคราะห สงกดกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม - ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต (สยช.) - ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานสตรแหงชาต (กสส.) - สงกดส านกนายกรฐมนตร กองพฒนาสตร เดก และเยาวชน กรมการพฒนาชมชน - การเคหะแหงชาต (กคช.) - สงกดกระทรวงมหาดไทย สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.)

64

- สงกดกระทรวงการคลง เปนสวนราชการในสงกดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เพอเปนองคการและกลไกดานสงคมในการบรรลนโยบายของรฐบาลทใหประชาชนทกกลมเปาหมาย โดยเฉพาะเดก เยาวชน สตร ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย มความมนคงในการด ารงชวต ใหมการพทกษ และคมครองสทธตามกรอบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 โดยบรณาการแนวคด ทศทาง และการบรหารใหเปนระบบจากภาคทกภาคสวนและทกระดบ (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2554: 1) 2.6.1.2 โครงสรางกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

65

ภาพท 2.10 แสดงโครงสรางกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย แหลงทมา: กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2554: 1.

โครงสรางกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ส านกงานรฐมนตร

ส านกงานปลดกระทรวง การพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย(สป.พม.) - หนวยงานตรวจสอบภายใน - กลมพฒนาระบบบรหาร - ส านกบรหารงานกลาง - กองนตการ - กองบรหารกองทน

- กองเผยแพรและประชาสมพนธ - ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร - ส านกตรวจและประเมนผล

- ส านกนโยบายและยทธศาสตร - ส านกมาตรฐานการพฒนาสงคมและ ความมนคงของมนษย - ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมแหงชาต - ศนยเฝาระวงและเตอนภยทางสงคม - ส านกงานสงเสรมประชาสงคมเพอการพฒนา - ส านกงานเลขานการคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการคามนษยและศนยปฏบตการปองกนและปราบปรามการคามนษยแหงชาต - คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลประจ ากระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย - ส านกงานเลขานการคณะกรรมการคมครองเดกแหงชาต - สถาบนการพฒนาสงคม - ศนยเรยนรเชงปฏบตการเพอการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย - ส านกความรวมมอระหวางประเทศ

ส านกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว(สค.)

- กองกลาง - ส านกงานสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย - ส านกสงเสรมสถาบนครอบครว - กองสงเสรมและพฒนาเครอขาย กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

(พส.) - หนวยตรวจสอบภายใน - กลมพฒนาระบบบรหาร - ส านกบรหารกลาง - ส านกบรการสวสดการสงคม - ส านกคมครองสวสดภาพชมชน - ส านกปองกนและแกไขปญหาการคาหญงและเดก - ส านกคมครองสวสดภาพหญงและเดก - ศนยอ านวยการรบเดกเปนบตรบญธรรม - ส านกพฒนาสงคม - ส านกงานสงเสรมและสนบสนนวชาการ1-12 - กองประสานโครงการสายใยรกแหงครอบครว - ศนยหนงใจเดยวกน ในทลกระหมอมหญงอบลรตนราชกญญา ศรวฒนพรรณวด - ส านกสงเสรมและพฒนาสงอ านวยความสะดวกกลมเปาหมายพเศษ - ส านกกจการชาตพนธ - ศนยประชาบด 1300 - กลมประสานงานส านกงานและสนบสนนวชาการ

ส านกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต

(พก.) - หนวยตรวจสอบภายใน - กลมพฒนาระบบบรหาร - กองกลาง - กองบรหารกองทนสงเสรม และพฒนาคณภาพชวตคนพการ - ส านกนโยบายและวชาการ - ส านกสงเสรมศกยภาพและสทธ - กลมกฎหมาย

ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส

และผสงอาย(สท.) - ส านกตรวจสอบภายใน - กลมพฒนาระบบบรหาร - กองกลาง - กองสงเสรมและพฒนาเครอขาย - ส านกสงเสรมและพทกษเดก - ส านกสงเสรมและพทกษเยาวชน - ส านกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส - ส านกสงเสรมและพทกษผสงอาย - กลมงานประชาสมพนธ - กลมงานพฒนาองคความรและสารสนเทศ

องคการมหาชน - สถาบนพฒนาองคกรชมชน(พอช.)

รฐวสาหกจ - การเคหะแหงชาต(กคช.) - ส านกงานธนานเคราะห(สธค.)

ราชการบรหารสวนภมภาค -ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (76จงหวด)

66

วสยทศน มงสสงคมคณภาพ บนพนฐานความรบผดชอบรวมกน พนธกจ 1. สรางระบบสวสดการใหประชาชนมหลกประกนและมความมนคงในชวต 2. พฒนาคนและสงคมใหมคณภาพและมภมคมกนตอการเปลยนแปลง 3. เสรมสรางทกภาคสวนมสวนรวมในการพฒนาสงคม 4. พฒนาองคความร ขดความสามารถ และระบบการบรหารจดการดานการพฒนาสงคม ยทธศาสตร 1. การผลกดนใหเกดสงคมสวสดการ 2. การพฒนาสงคมเขมแขง พรอมรบการเปลยนแปลง 3. การเสรมสรางพลงทางสงคม 4. การยกระดบขดความสามารถการบรหารจดการดานการพฒนาสงคม คานยมองคการ รวมมอ รวมใจ รวมพลง สรางสรรคสงคมคณภาพ (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2554: 1) สทธประโยชนส าหรบผสงอาย ผสงอาย 60 ปขนไป ทประสงคจะขอรบบรการตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ.2546 มาตรา 11 ขอ (8) (9) (10) คอ การชวยเหลอผสงอาย ซงไดรบอนตรายจากการทารณกรรม หรอถกแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย หรอถกทอดทง ตองการค าแนะน า ปรกษา ด าเนนการแกไขปญหาครอบครว จดทพกอาศย อาหาร และเครองนมหมใหตามความเหมาะสม และสงตอหนวยงานทเกยวของ มศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอาย ใหบรการในจงหวดตางๆ ดงน กรงเทพมหานคร ปทมธาน พระนครศรอยธยา ชลบร ล าปาง เชยงใหม บรรมย ขอนแกน นครพนม ภเกต สงขลา และยะลา บรการทจดใหไดแก 1. ศนยขอมลและสารสนเทศงานสวสดการผสงอาย ใหบรการ ท าเนยบเครอขายด าเนนงานผสงอาย คลงปญญาผสงอาย สถานการณและสถตขอมลความรเกยวกบผสงอายในพนทใหบรการ ขอมลการใหบรการ การด าเนนงานของศนยฯ รวมถง ขอมลผใชบรการ

67

2. ศนยฝกอบรมและพฒนา ใหการฝกอบรมส าหรบผทมความสนใจในการจดบรการ สวสดการสงคมส าหรบผสงอาย 3. ศนยการเรยนร สนบสนนงานวจยและพฒนารปแบบการจดสวสดการผสงอาย ถายทอดภมปญญา อาชพ เปนสถานทศกษาดงานและฝกอบรม 4. ศนยการจดสวสดการสงคมผสงอายแบบสถาบน เปนการจดบรการในสถาบนตามมาตรฐานทก าหนด และมรปแบบการจดบรการผสงอายตามสภาพปญหาและความตองการจ าเปนของผสงอาย 5. ศนยการจดสวสดการสงคมผสงอายในชมชน เปนการจดบรการผสงอายในชมชน เพอใหผสงอายไดอาศยอยกบครอบครว ชมชน โดยการสงเสรมและสนบสนนใหองคกรภาครฐ ภาคเอกชน ทองถน องคกรประชาชน ชมชน และประชาชน เขามามสวนรวมในการจดบรการครอบคลมทกมต (สขภาพ สงคม ทอยอาศย สงแวดลอม) 6. ศนยบรการใหค าแนะน า ปรกษา และสงตอ มบรการใหค าแนะน า ปรกษาหลายชองทาง เชน ปรกษาโดยตนเองทศนยฯ ปรกษาทางโทรศพท ปรกษาผานสออเลกทรอนค ออกหนวยบรการใหค าปรกษา และสงตอหนวยงานทเกยวของ (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของ มนษย, 2554: 1) 2.6.2 ส านกสงเสรมและพทกษผสงอาย ส านกสงเสรมและพทกษผสงอาย (สทส.) จดตงขนตามพระราชบญญตปรบปรง กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ.2545 ภายใตกฎกระทรวงแบงสวนราชการ ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและ พทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย โดยก าหนดใหเปนหนวยงานหลกทมหนาทรบผดชอบภารกจเกยวกบผสงอายโดยตรง เพอใหผสงอายไดรบการสงเสรมศกยภาพ คมครองและพทกษสทธ สามารถด ารงชวตไดอยางมนคงมคณภาพชวตทด อ านาจหนาท สทส. มอ านาจหนาทตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการ ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พ.ศ.2545 ดงน 1. เสนอแนะแนวทางในการสงเสรมการใชศกยภาพ การคมครองและพทกษสทธ และการจดสวสดการสงคมแกผสงอาย

68

2. พฒนามาตรการ กลไก และก าหนดมาตรฐานการสงเสรมศกยภาพ คมครองและพทกษ สทธ การจดสวสดการสงคมแกผสงอายและการก ากบดแลใหเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด 3. สงเสรมและประสานเครอขายในการคมครองพทกษสทธ การเสรมสรางบทบาททาง สงคมและการจดสวสดการสงคมแกผสงอาย ใหสอดคลองกบกระแสการเปลยนแปลงทางสงคม พนธกรณ หรอขอตกลงระหวางประเทศ 4. พฒนาองคความรในการคมครองและพทกษสทธ และการจดสวสดการสงคมแก ผสงอาย 5. ปฏบตงานรวมกบ หรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ หรอท ไดรบมอบหมาย จากการด าเนนงานทผานมานบถงปจจบน สทส.ไดปรบปรงแนวทางและพฒนามาตรการ กลไก โดยเนนด าเนนการในการสงเสรมการใชศกยภาพ การคมครองและพทกษสทธ และการจดสวสดการสงคมแกผสงอาย ภายใตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) พระราชบญญตผสงอายแหงชาต พ.ศ.2546 นโยบายรฐบาลรวม ทงอนสญญาและปฏญญาตางๆ ทเกยวของ ตลอดจนการปรบเปลยนแนวทางการบรหารงานทมงผลสมฤทธเปนหลก เพอบรรลวตถประสงคขององคกรตอไป วสยทศน ส านกสงเสรมและพทกษผสงอายเปนองคกรกลางในการขบเคลอนใหเปนสงคมผสงอายอยางมคณภาพ พนธกจ 1. พฒนาแผน มาตรการ กลไก และนวตกรรมในการสงเสรมสวสดภาพและคมครอง พทกษสทธผสงอาย 2. สงเสรมทกภาคสวนรวมรบผดชอบเพอมงสสงคมผสงอายอยางมคณภาพ 3. สงเสรมการน าศกยภาพผสงอายมาใชประโยชนตอสงคม 4. สงเสรมการคมครองพทกษสทธผสงอายใหเขาถงระบบสวสดการสงคม 5. พฒนาระบบบรหารจดการส านกสงเสรมและพทกษผสงอายใหมประสทธภาพในการพฒนางานผสงอาย

69

เปาประสงค 1. มแผน มาตรการ กลไก นวตกรรมเพอการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธ ผสงอาย 2. ทกภาคสวนมการด าเนนการรองรบการเขาสสงคมผสงอายอยางมคณภาพ 3. ผสงอายไดใชภมปญญา/ความสามารถ ท าประโยชนตอสงคม 4. ผสงอายไดรบการคมครองพทกษสทธ 5. การบรหารจดการของส านกสงเสรมและพทกษผสงอายมประสทธภาพและเอออ านวย ตอการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธผสงอาย กลมเปาหมาย ผสงอาย หมายถง บคคลซงมอายเกน 60 ปบรบรณขนไป (ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2554: 1) 2.6.2.1 โครงสรางส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย

ภาพท 2.11 ภาพแสดงโครงสรางส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย แหลงทมา: ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2553: 1.

อ านวยการ

กลมการพฒนามาตรการ กลไก

ผเชยวชาญเฉพาะดานผสงอาย

กลมยทธศาสตรผสงอาย

กลมงานกองทนผสงอาย

กลมการสงเสรมศกยภาพผสงอาย

ฝายบรหารทวไป

กลมการคมครองและพทกษสทธ

70

ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย ไดจดท าผลการด าเนนงานประจ าปงบประมาณ 2552 ของส านกงานไว โดยมการแจกแจงรายระเอยดตางๆไวเปนสวนๆ ดงน ผลการด าเนนงานประจ าปงบประมาณ 2552 1. โครงการเสรมสรางหลกประกนทางสงคมส าหรบผสงอาย 1.1 งานคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4 วตถประสงค 1. เพอท าหนาทเปนฝายเลขานการใหกบคณะกรรมการผสงอายแหงชาต คณะกรรมการและ คณะอนกรรมการชดตาง ๆ ทแตงตงขนโดย กผส. 2. เพอใหการด าเนนการมตคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ดานการเตรยมความ พรอม เขาสสงคมผสงอาย และการรองรบสทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 ปรากฏผลอยางเปนรปธรรมในเชงรก ประโยชนทไดรบ 1. นโยบายและแผนหลก รวมทงแนวทางปฏบตเกยวกบการคมครอง การสงเสรม และการสนบสนน สถานภาพ บทบาท และกจกรรมของผสงอาย ไดรบการผลกดนใหมการน าไปปฏบต ในหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ 2. ผสงอายไดรบประโยชนจากการจดกจกรรมของหนวยงานภาครฐและเอกชน 3. ความเหนและขอสงเกตทเกยวของกบงานผสงอาย ผลการด าเนนงาน 1) การด าเนนงานตามนโยบายเรงดวนของรฐบาลดานผสงอาย (1) การผลกดนนโยบาย เรอง เบยยงชพผสงอาย - คณะกรรมการผสงอายแหงชาต โดยนายกรฐมนตรเปนประธาน กรรมการ ไดออกระเบยบคณะกรรมการผสงอายแหงชาตวาดวยหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพ ผสงอาย พ.ศ.2552 เพอเปนกรอบแนวทางในการด าเนนการในเรองเบยยงชพผสงอาย โดย งบประมาณทกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ไดรบตามโครงการสราง หลกประกนรายไดแกผสงอาย จ านวน 9,000,000,000 บาท สามารถจดสรรใหผสงอายทมสทธไดเพยง 3,000,000 คน แตมผสงอายขนทะเบยนรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 3,576,661 คน เปนเงน 10,729,983,000 บาท ท าใหมผสงอายทมสทธคงเหลอทยงไมไดรบเงนเบยยงชพอกจ านวน 576,661 คน เปนเงน 1,729,983,000 บาท และมตคณะรฐมนตรเมอวนท 9 กรกฎาคม 2552 ไดอนมต

71

งบประมาณเพมเตมประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2552 ส าหรบผสงอาย จ านวน 576,661 คน เปนเงน 1,729,983,000 บาท มจ านวนผสงอายทขนทะเบยนและรบเบยยงชพผสงอายตามระเบยบ คณะกรรมการผสงอายแหงชาตวาดวยหลกเกณฑการจายเบยยงชพผสงอาย พ.ศ.2552 ตามนโยบายเรงดวนของรฐบาล จ านวน 6 เดอน (เม.ย.-ก.ย. 52)

- การแกไขระเบยบกระทรวงมหาดไทยฯ และระเบยบกรงเทพมหานคร ใหสอดคลองกบระเบยบ กผส. วาดวยหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอาย พ.ศ.2552 กรมสง เสรมการปกครองทองถน (สถ.) กระทรวงมหาดไทย ไดยกรางระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2552 เปนทเรยบรอยแลว ซงอยระหวางใหคณะกรรมการรางกฎหมายของกระทรวงมหาดไทยพจารณากอน และจะ น าเสนอรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยลงนาม และน าระเบยบลงประกาศในราชกจจานเบกษา

(2) การผลกดนนโยบายการขยายเพดานใหกยมเงนทนประกอบอาชพจากกองทนผสงอาย

คณะกรรมการบรหารกองทนผสงอาย ไดขยายเพดานใหกยมเงนทน ประกอบอาชพจากกองทนผสงอาย โดยไมเสยดอกเบย ระยะเวลาช าระคน 3 ป จากเดมรายละ 15,000 บาท ใหขยายเพมเปนรายละ 30,000 บาท เรมด าเนนการตงแตเดอนพฤษภาคม 2552 เปนตนไป 2) การขยายสทธผสงอายตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ.2546 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ปรบปรงแกไขประกาศ กระทรวง การพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการ คมครอง การสงเสรม และการสนบสนนการสงเคราะหในการจดการศพ มาตรา 11 (12) ซงใหการ ชวยเหลอเปนเงนในการจดการศพผสงอายตามประเพณ รายละ 2,000 บาท เพอใหผสงอายไดรบ การชวยเหลอคาจดการศพตามประเพณ 3) การด าเนนงานตามแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) โครงการสรางระบบการตดตามและประเมนผลแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมกบวทยาลย ประชากรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และส านกงานสถตแหงชาต ไดศกษาและประเมนผล การด าเนนงานดานผสงอาย ตามยทธศาสตร มาตรการ และตวชวดตามแผนผสงอายฯ ซงผล การศกษาจะน าไปสการปรบแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 เพอใหสอดคลองกบสถานการณในปจจบน และไดมอบหมายใหคณะอนกรรมการตดตามการด าเนนการตามนโยบายและแผนผสงอาย

72

ก าหนดขนตอน และกระบวนการในการปรบแผนผสงอายฯโดยใชผลการศกษาประเมนโครงการดงกลาวเปนฐานในการปรบแผนผสงอาย และใหทกภาคสวนทเกยวของมสวนรวม 4) การด าเนนการของคณะอนกรรมการผลกดนระบบการออมเพอวยผสงอายแหงชาต โดยมกระทรวงการคลงเปนเจาภาพ ไดน าเสนอผลการศกษาเบองตน โครงการ กองทน การออมเพอการชราภาพ (กอช.) วตถประสงค เพอใหมระบบการออมเพอการชราภาพมความครอบคลมทวถงแรงงานทกคน สรางความเทาเทยม และเปนธรรมในการดแลจากภาครฐ เพอสรางความมนคงในวยชรา และมกองทนเพอลดภาระรฐบาลในระยะยาวอยางมประสทธภาพ ขณะน ก าลงอยระหวางยกรางพระราชบญญตการจดตงกองทนการออมเพอการชราภาพ และเตรยมจดสมมนาประชาสมพนธทวประเทศเพอใหความร ความเขาใจ เรอง การออมเพอการชราภาพแกแรงงานตามกลมอาชพและกลมองคกรชมชน 5) น าเสนอเรองตอคณะรฐมนตร - เสนอรายงานสถานการณผสงอายไทย พ.ศ.2550 - แตงตง นายประพนธ ระลกมล เปนกรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการผสงอายแหงชาตแทนต าแหนงทวางลง 1.2 โครงการกองทนดแลผสงอายทขาดทพง ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4 หลกเกณฑในการจดสรรความชวยเหลอใหแตละจงหวด มดงน 1. จ านวนประชากรผสงอายในแตละพนท

2. สภาพปญหา หรอ ความตองการของกลมเปาหมายผสงอายในแตละพนท 3. ศกยภาพของชมชน อาท ทนทางสงคม ทรพยากรในชมชน 4. ความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถน / เครอขาย/หนวยงานในพนท

ประโยชนทไดรบ ผสงอายทประสบปญหาความเดอนรอนและยากจนไดรบความชวยเหลอ การ คมครอง การสงเสรม และการสนบสนน ตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ.2546 มาตรา 11 ในเรอง การทารณกรรม ถกแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย การชวยเหลอดานทพกอาศย อาหาร และเครองนงหม และการสงเคราะหเงนชวยเหลอในการจดการศพตามประเพณ

73

ผลการด าเนนงาน กจกรรมท 1 การคมครองพทกษสทธ มาตรา 11 (8) (9) ใหความชวยเหลอผสงอาย กรณเดอดรอนจากการถกทารณกรรม ผสงอายถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมายและ ผสงอายทถกทอดทง รายละ 500 บาท ผสงอายไดรบการชวยเหลอ จ านวน 925 คน เปนเงน 432,000 บาท กจกรรมท 2 การสงเสรมสนบสนนผสงอายใชชวตในชมชน มาตรา 11 (10) ใหการชวยเหลอผสงอายทประสบปญหาความเดอดรอนเรองทพกอาศย อาหาร และ เครองนงหม รายละ 2,000 บาท ผสงอายไดรบการชวยเหลอ จ านวน 7940 คน เปนเงน 10,743,110 บาท กจกรรมท 3 การสนบสนนการจดการศพผสงอายตามประเพณ มาตรา 11 (12) ให การสงเคราะหเงนชวยเหลอในการจดการศพตามประเพณส าหรบผสงอายทถงแกกรรม และมฐานะยากจน รายละ 2,000 บาท ผสงอายไดรบการชวยเหลอ จ านวน 22,105 คน เปนเงน 44,209,500 บาท

รวม 30,970 คน เปนเงน 55,384,610 บาท ปญหาอปสรรค จ านวนงบประมาณทไดรบไมเพยงพอตอความตองการของผสงอายทเดอดรอนจ าเปน 2. โครงการสนบสนนการเตรยมความพรอมเพอรองรบการเขาสสงคมผสงอาย 2.1 งานวนผสงอายแหงชาต

ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4 วตถประสงค

1. เพอบรณาการความรวมมอของทกภาคสวนในสงคมในการจดกจกรรม เนองในวนผสงอาย แหงชาต 2. เพอกระตนเตอนใหสงคมตระหนกถงคณคาความส าคญของผสงอาย

ประโยชนทไดรบ หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน ทองถน ชมชนทวประเทศรวมจด

กจกรรมเนองในวนผสงอายแหงชาต และผสงอายมสวนรวมในกจกรรมตามศกยภาพของตนเอง ผลการด าเนนงาน สทส. ด าเนนการจดงานพธเปดงานวนผสงอายแหงชาตในสวนกลาง ณ สนามกฬา

เมองทองธาน อาคารธนเดอรโดม จงหวดนนทบร โดยขยายชวงเวลาการจดงาน เปนเวลา 9.00- 17.00 น. ท าใหผสงอาย ครอบครวและผสนใจทวไป มโอกาสเขารวมงานไดมากขน ในการจด

74

กจกรรมงานวนผสงอายแหงชาตในครงน มการถายทอดสดพธเปดงาน ทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย กรมประชาสมพนธ และทางสถานวทยโทรทศน NBT (ชอง 11) มผสงอาย ครอบครว และผสนใจ เขารวมงาน จ านวน 2,168 คน ส าหรบการจดงานวนผสงอายแหงชาต ใน สวนภมภาคนน สท. และกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดขอความรวมมอผวาราชการจงหวดทกจงหวด รวมทงกรงเทพมหานคร และสวนราชการระดบกระทรวง ทม หนวยงานในสวนภมภาค จดกจกรรมวนผสงอายแหงชาต ตามแนวทางการจดกจกรรมเนองในงานวนผสงอายแหงชาตตามทคณะอนกรรมการจดงานวนผสงอายแหงชาต ก าหนดโดยมหวงเวลาการจดกจกรรมตลอดเดอนเมษายน มจ านวนผเขารวมกจกรรมจ านวน 380,248 คน 2.2 โครงการเตรยมความพรอมประชากรกอนวยสงอาย

ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4 วตถประสงค

1. เพอใหบคลากรภาครฐมการเตรยมความพรอมเพอเขาสวยสงอายดานตางๆ ไดแก ความเปลยนแปลงดานรางกาย จตใจ การเตรยมความพรอมดานสขภาพ การวางแผนเงนออม ตลอดจนการปรบตวในการด าเนนชวตในครอบครวและสงคมอยางมความสข 2. เพอสรางความตระหนกแกภาคสวนตาง ๆ ในการเตรยมความพรอมประชากร เพอรองรบการเขาสสงคมผสงอาย

ผลการด าเนนงาน 1. สมมนาเตรยมตวกอนเกษยณอายราชการขาราชการและลกจางประจ าในสงกด

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ณ โรงแรมกระบรสอรท จงหวดกระบ ระหวางวนท 2-31 ตลาคม 2551 จ านวนกลมเปาหมาย 37 คน

2. จดอบรมหลกสตรเตรยมความพรอมบคลากรเขาสวยสงอาย ณ โรงแรมมวกเหลก พาราไดส รสอรท จงหวดสระบร ระหวางวนท 15–17 มถนายน 2552 จ านวนกลมเปาหมาย 71 คน

3. สมมนาเตรยมตวกอนเกษยณอายบคลากรภาครฐ ณ ศนยสงเสรมสขภาพมชชนอ าเภอมวกเหลก จงหวดสระบร ระหวางวนท 22-26 มถนายน 2552 จ านวนกลมเปาหมาย 23 คน

4. สมมนาเตรยมตวกอนเกษยณอายราชการขาราชการและลกจางประจ าทกสวนราชการทวประเทศ ณ โรงแรมไดมอนด พลาซา จงหวดสราษฎรธาน ระหวางวนท 13-17 กรกฎาคม 2552 จ านวนกลมเปาหมาย 103 คน

5. สมมนาเตรยมตวกอนเกษยณอายบคลากรภาครฐ ณ ศนยสงเสรมสขภาพมชชน อ าเภอมวกเหลก จงหวดสระบร ระหวางวนท 20-24 กรกฎาคม 2552 จ านวนกลมเปาหมาย 45 คน

75

6. สมมนาเตรยมตวกอนเกษยณอายบคลากรภาครฐ ณ ศนยสงเสรมสขภาพมชชน อ าเภอมวกเหลก จงหวดสระบร ระหวางวนท 31 สงหาคม-4 กนยายน 2552 จ านวนกลมเปาหมาย 41 คน

กลมเปาหมายรวมทงสน 320 คน 2.3 โครงการสงเสรมการมสวนรวมในการพฒนาสงคมของผสงอาย

ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4 วตถประสงค 1. เพอสงเสรมใหผสงอายมสวนรวมในกจกรรมพฒนาสงคมของผสงอาย 2. เพอเสรมสรางความรและทกษะในการเขยนโครงการของผสงอาย

ประโยชนทไดรบ 1. ผสงอายทเขารบการอบรมสามารถเขยนโครงการและมโครงการ/กจกรรมท พรอมจะด าเนนการในพนทได 2. ผสงอายมสวนรวมในการพฒนาสงคมภายใตโครงการทไดรบการ สนบสนน จากกองทนผสงอายหรอแหลงทนอน

ผลการด าเนนงาน 1. ผสงอายมความรในการเขยนโครงการ 2. ผสงอายมทกษะในการเขยนโครงการ

3. ผสงอายทเปนผแทนผสงอายในชมรมทเขารบการอบรมมโครงการดานผสงอาย 4. ผสงอายไดเขารวมอบรม แลกเปลยน เรยนร ประสบการณในการเขยนโครงการดานผสงอาย 5. มหลกสตรการอบรม 6. มรายงานผลการอบรม

2.4 โครงการวจยการเสรมสรางความมนคงเพอวยสงอาย ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4

วตถประสงค 1. เพอศกษาสถานการณปจจบนเกยวกบความตองการระบบการดแลผสงอาย และ

การจดใหมบรการโดยสถานประกอบการ 2. เพอศกษาโครงสรางและจดวางรปแบบ แนวทางการเสรมสรางความมนคงเพอ

วยสงอาย

76

3. เพอศกษาหาแนวทางสนบสนน สงเสรม จดใหมระบบการดแลผสงอาย และการก ากบดแลสถานประกอบการ ทงดานคณภาพและบรการ

ผลการด าเนนงาน

ไดมการทบทวนงานวจยทมอยแลวภายในประเทศทเกยวของกบการดแลผสงอาย ทบทวนระบบและรปแบบการดแลผสงอายในตางประเทศ วเคราะหแหลงขอมลทมอยแลวภาย ในประเทศทเกยวของกบผสงอายในปจจบน และประชากรกลมทมแนวโนมทจะขาดผดแลในอนาคต (โดยพจารณากลมประชากรทมอาย 40 ปขนไป) โดยการศกษา ครงนจะเนนกลมประชากร ในเขตเมอง เพอใหทราบถงสถานการณของผสงอาย และประชากรกลมทมแนวโนมทจะขาดผดแลในอนาคตในแตละกลมและทราบถงปญหาและ ความตองการ รวมถงลกษณะหรอรปแบบของการดแล โดยการรวบรวมขอมลจะเกบจากกรงเทพมหานคร และ 9 จงหวดใน 4 ภมภาคตางๆ จากนน จงรวบรวมขอมลสถานประกอบการทใหบรการดแลผสงอายและสมภาษณผประกอบการเพอวเคราะหภาพรวมใหบรการและปญหาในปจจบน และประเมนตนทนในการจดใหมการดแล ผสงอายตามลกษณะหรอรปแบบของการดแล 3. โครงการพฒนารปแบบการจดบรการสวสดการสงคมเชงบรณาการทเหมาะสมส าหรบผสงอายในชมชน 3.1 โครงการพฒนารปแบบการจดสวสดการสงคมเชงบรณาการส าหรบผสงอาย

ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4 วตถประสงค :

1) เพอสงเสรมและสนบสนนใหมกลไกระดบพนทในการท าหนาทบรณาการกจกรรม ดานสขภาพควบคไปกบการจดสวสดการสงคมส าหรบผสงอาย

2) เพอสงเสรมใหครอบครวและชมชนสามารถท าหนาทใหการดแลผสงอายไดอยางเหมาะสม

ผลการด าเนนงาน บรณาการความรวมมอระหวางกระทรวงสาธารณสข และกระทรวงการพฒนาสงคม

และความมนคงของมนษย ภายใตการสนบสนนทางวชาการจากองคการความรวมมอระหวางประเทศของญปน (JICA) ในลกษณะการวจยเชงปฏบตการ มการด าเนนการใน 4 พนทน ารอง คอ

- ต าบลยางฮอม อ าเภอขนตาล จงหวดเชยงราย - ต าบลสะอาด อ าเภอน าพอง จงหวดขอนแกน

77

- ต าบลศรทอง อ าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร - ต าบลบานนา อ าเภอบานนาเดม จงหวดสราษฏรธาน

การด าเนนงานในป 2550-2551 มการส ารวจขอมลผสงอายในพนทน ารอง 4 จงหวด ไดแก จงหวด เชยงราย นนทบร สราษฎรธาน ขอนแกน รวมจ านวน 4,066 คน เพศหญง จ านวน 2,249 คน คดเปนรอยละ 55.31 เปนเพศชาย จ านวน 1,817 คน คดเปนรอยละ 44.68 สวน ใหญมอายระหวาง 60-69 ป สวนใหญ มความสามารถในการท ากจวตรประจ าวนไดเอง ปญหา สขภาพทพบจะมโรคประจ าตวเรอรง ไดแก ความดนโลหตสง กระดกและขอ ปญหาสายตา ตามล าดบ ขณะเดยวกนบรการเคลอนทหรอบรการสขภาพทสะดวกและเขาถงผสงอายทบานและ ชมชนกเปนบรการสขภาพทผสงอายสวนใหญตองการ ส าหรบบรการดานสงคม ผสงอายสวนใหญ ตางตองการไดรบการสนบสนนดานรายไดและคาใชจาย รองลงมาคอการไดรบการดแล ดาน สขภาพอยางตอเนองสม าเสมอ ขอมลในการวเคราะหความเขมแขงทง 4 พนทน ารอง จะน าไปส การพจารณาและวางแผนการด าเนนงานในป 2552 ซงไดมการบรณาการกจกรรมการด าเนนงาน รวมกนระหวางกระทรวงสาธารณสขและกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ซงประกอบดวย กจกรรม การสงเสรมและปองกนสขภาพกายและจตของผสงอาย การจดท าฐานขอมลผสงอาย การพฒนาทกษะความรดานการดแลผสงอายใหแกบคคลผปฏบตงานเกยวกบผสงอายและอาสาสมคร การสงเสรมอาชพและ ความมนคงดานรายได การสรางและพฒนาเครอขายการท างาน ดานผสงอาย การแลกเปลยนเรยนรประสบการณการด าเนนงานระหวางพนทน ารองดวยการศกษา ดงาน

3.2 โครงการขยายผลอาสาสมครดแลผสงอายทบาน ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4

วตถประสงค 1. เพอสงเสรม สนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถน ประชาชน และผสงอาย รวมทงเครอขายในทองถน มอาสาสมครดแลผสงอายทบาน (อผส.) เปนกลไกในการดแลผสงอายในชมชน

2. เพอใหชมชนสามารถดแลผสงอายไดอยางเหมาะสม ผลการด าเนนงาน การด าเนนงานขยายผลโครงการ อผส. เปนการด าเนนงานตามมต คณะรฐมนตร

เมอวนท 10 เมษายน 2550 ทใหมการด าเนนงาน อผส.ในทกเขตองคการปกครองสวนทองถน โดยมเปาหมายใหขยายผลใหครบทกแหงภายในป 2556 ดงนนเพอใหเปนไปตามเปาหมาย สท.จงไดมการด าเนนงานในป 2552 ดงน

78

1. สงเสรม สนบสนน การเสรมสรางระบบงาน อผส. ประจ าปงบประมาณ 2552 ใน 75 จงหวด รวม 245 เขตองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) มคาเปาหมายจ านวน อผส. 9,800 คน และจ านวนผสงอายทไดรบการดแล จาก อผส. 49,000 คน แยกเปน - การเสรมสรางระบบงานเปนปท 2ใหแก 170 เขต อปท. (ตอเนองจากปงบประมาณ 2551) - การเสรมสรางระบบงานเรมตนปท 1 ใหแก 75 เขต อปท. โดยผลการด าเนนงาน ม อผส. 9,894 คน ใหการดแลผสงอาย 91,794 คน สงกวา คาเปาหมายทตงไว รอยละ 187 2. สงเสรมใหทกจงหวดจดตงคณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคม ดานผสงอายจงหวด เพอเปนกลไกบรณาการทกภาคสวนภายในจงหวด ท าหนาทพจารณาก าหนดนโยบาย แนวทางการจดสวสดการสงคมแกผสงอาย และด าเนนการขยายผลโครงการ อผส.ภายในจงหวด ซงผวาราชการจงหวดหลายจงหวดในฐานะประธานคณะอนกรรมการฯ ไดเหนความส าคญของงาน อผส.จงไดสนบสนนงบประมาณใหด าเนนการขยายผลภายในจงหวดเอง 3. สงเสรมสนบสนนให พมจ.ทกจงหวดจดประชมผบรหาร อปท.ทกแหงภายในจงหวด เพอชแจงใหทราบถงคณลกษณะและผลดของงาน อผส. และสงเสรมให อปท.ทพรอมสามารถน าระบบงาน อผส. ไปด าเนนการดวยงบประมาณของตนเอง อนง ส านกสงเสรมและพทกษผสงอายในฐานะเลขานการคณะอนกรรมการบรณาการขยายผล การด าเนนงานโครงการ อผส. สามารถสงเสรมใหเกดระบบงาน อผส. ในพนทตางๆ ไดประมาณ 911 เขต อปท. ม อผส. รวม 30,049 คน ผสงอายททกขยากเดอดรอนไดรบการดแล 209,514 คน แยกเปนการด าเนนงานของหนวยงานตางๆ ดงน

79

ตารางท 2.1 ตารางการต าเนนงานโครงการ อผส. ของส านกสงเสรมและพทกษผสงอาย

หนวยงาน เขตพนทด าเนนงาน

อผส. (คน)

ผสงอายทไดรบการดแล (คน)

1.สภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ 367 เขต อปท. 11,010 55,050 2. สทส.(รวมกบพมจ. 75 จงหวด) 320 เขต อปท. 13,532 123,155 3. กรมพฒนาสงคมและสวสดการ 91 ต าบล 1,347 10,509 4. อปท. และองคกรภาคเอกชนตางๆ 133 เขต อปท. 4,160 20,800

รวม 911 เขตพนท 30,049 209,514 ดงนน จากจ านวนเขต อปท.ทวประเทศ 7,776 แหง ซงเปนเปาหมายตามมต ครม. มการด าเนนงานใหม อผส. มการด าเนนงานใหม อผส.แลว 911 เขต อปท. จงยงคงเหลอพนทเปาหมายจ านวน 6,865 เขต อปท. ซงคาดวาจะสามารถด าเนนการไดครอบคลมทกพนทไดในกรอบเวลาทนตาม มต ครม.

3.3 โครงการคลงปญญาผสงอาย ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4

สทส. ด าเนนโครงการคลงปญญาผสงอาย รวมกบ พมจ. 21 จงหวด และภาคพฒนาทกภาคสวน ในจงหวดเชยงราย ล าพน อตรดตถ แพร ล าปาง นาน อทยธาน มหาสารคาม บรรมย สกลนคร ชยภม สรนทร สพรรณบร เพชรบร จนทบร ฉะเชงเทรา ประจวบครขนธ พทลง สงขลา ตรง และกระบ โดยมวตถประสงคเพอ 1. จดท าระบบทะเบยนคลงปญญาผสงอายระดบจงหวดทเชอมโยงถง ระดบประเทศเพอสงเสรมผสงอายใหด ารงศกยภาพความเปนทนของสงคมของประเทศใหยาวนานทสด 2. เสรมสรางโอกาสในการพฒนาตนเองของผสงอาย พฒนาการมสวนรวมใน กจกรรมทางสงคมและการรวมกลมในลกษณะเครอขายหรอชมชน 3. เพอยกยองเชดชเกยรตใหสงคมตระหนกในคณคาความส าคญของผสงอายผ เปนภมปญญาของแผนดน

80

ผลการด าเนนงาน 1. โครงการสามารถเชญชวนผสงอายผมความรดานตางๆ 23 สาขาวชา และมจต อาสาพรอมทจะใชภมปญญาสรางประโยชนแกชมชน ตลอดจนถายทอดทกษะประสบการณความรใหแก เดก เยาวชน และผสนใจทกกลมวยไดรวม 6,528 คน เปนชาย 4,890 คน และหญง 1,638 โดยไดจดท าระบบฐานขอมลทะเบยนคลงปญญาสงอายทสามารถสบคนและเชอมโยงไดทกระดบท เวบไซด http://opptgg .opp.go.th 2. ผเปนภมปญญาสงอาย 267 คน สรางกจกรรมในลกษณะการถายทอดความร และฝกทกษะปฏบตใหแกกลมสนใจ 166 กจกรรมมผรบประโยชนโดยตรง 8,935 คน 3. ทกจงหวดมสอเปนหนงสอ วดทศน โปสเตอร แผนพบ หรอนทรรศการ เผยแพร ให อปท. โรงเรยน ทกหนวยงานไดทราบและใชบรการ ซงหลายจงหวดไดประชาสมพนธ ทางวทยชมชน ตลอดจนจดเวทใหผสงอายแสดงผลงาน และวเคราะหสถานการณภมปญญาจงหวด เพอวางแผนใหมการท างานทย งยนเขมแขงตอไปดวย 4. เกดการบรณาการความรวมมอในการสงเสรมกจกรรมการถายทอดภมปญญาท หลากหลายตามบรบทของแตละพนท ไดแก จ.ตรง ประสานงบประมาณพฒนาจงหวดมาสนบสนนโครงการคลงปญญาผสงอาย 385,300 บาท พมจ.เปนพเลยงใหคลงปญญาผสงอายเขยนโครงการ ขอรบเงนจากกองทนผสงอายสนบสนนกจกรรมการถายทอดความรใหแกชมชนโดย จ. เพชรบร ไดรบอนมต 2 โครงการ มลคา 86,100 บาท จ. จนทบรได 3 โครงการเปนเงน 185,530 บาท จ. บรรมยได 1 โครงการเปนเงน71,140 บาท และจ.เชยงรายไดรบอนมต 3 โครงการ เปนเงน 134,245 บาท รวมเปนเงนสนบสนนจากกองทนผสงอาย 477,015 บาท นอกจากน จงหวดสงขลาได ประสานงานกบเหลากาชาดจงหวดสงขลา สามารถรบเงนสนบสนนกจกรรมเพอผสงอายได 9 โครงการ เฉพาะในสวนทเกยวของกบการถายทอดภมปญญาผสงอายม 2 โครงการเปนเงน 45,000 บาท รวมเปนการสนบสนนงบประมาณจากภาคเครอขายทคลงปญญาผสงอายสามารถจดหามา ด าเนนการไดเองในป 2552 เปนเงนทงสน 907,315 บาท 5. สท. ไดจดเวทเผยแพรความรจากบทเรยนโครงการคลงปญญาและมอบโล เกยรตคณเพอสงเสรมก าลงใจแกผสงอายทมผลงานการถายทอดภมปญญาดเดนทงนเปนการสรางความตระหนกใหสงคมใหเหนแบบอยางคณคาความส าคญของผสงอายผสงตอความรศลปะและวฒนธรรมภมปญญาไทยใหสบสานตอเนองไมสญหาย ผลทไดรบ ผสงอายเกดความภาคภมใจในศกดศรทไดด ารงบทบาทอยางเตมศกยภาพเปนผ ใหแกสงคม ทงดานภมความร ภมธรรม ภมปญญา สงตอสงดงามความเปนเอกลกษณตามแบบ

81

วฒนธรรมอนดงามใหคงอยสบรนตอไป สวนอนชนไดเรยนร จากแหลงตนธารความร Tacit Knowledge ซงผสงอายเปนผลงทน ลงแรง เสยเวลาศกษาทดสอบพสจนใหเหมาะสมกบวถชวตไวแลว ผเรยนสามารถน าความรไปพฒนาตอยอดใหเขากบบรบทของตนเพมคณคาไดไมรจบ และในระหวางการถายทอดภมปญญา นอกจากจะท าใหไดทบทวนระบบองคความรในแตละสาขาวชาไวเปนมรดกกบสงคมประเทศชาตแลวยงเปนกระบวนการรอฟนความสมพนธทางสงคมเครอญาตแบบไทย การนบถอผใหญ ความมเมตตาอาทรตอกน ใหกลบมาสสงคมอยเยนเปนสขรวมกน อก ทางหนงดวย ปญหาอปสรรค ผสงอายมจตอาสาพรอมจะมสวนรวมพฒนาสงคมดานภมปญญาโดยไมหวงผลตอบแทนสวนตว แตการตองแบกรบภาระ คาวสด อปกรณ คาพาหนะ หรอรายจายอนในการสรางกจกรรมเพอสวนรวม กเปนการบนทอนความตงใจดของผสงอายเปนอยางมาก พมจ. และ สทส. ไดสนบสนนความร และยดบทบาทเปนพเลยงในการเขยนโครงการใหองคกรผสงอาย จงหวดตางๆแตกสามารถขบเคลอนความส าเรจไดในระดบหนงเทานนเพราะบคลากรมจ ากดไมทวถงเพอความย งยนในการด าเนนโครงการคลงปญญาผสงอายจงเหนควรประสานงานองคกรปกครองสวนทองถนใหเหนประโยชนเปนองคกรหลกในการเชญชวนใหผสงอายรวมเปนพลงในการพฒนาชมชนทองถนดวยภมปญญาตอไป

3.4 โครงการศนยอเนกประสงคส าหรบผสงอายในชมชน ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4

วตถประสงค เผยแพรคมอการจดตงศนยอเนกประสงคฯและประเมนผลการด าเนนงานพนทน ารอง ผลการด าเนนงาน 1. ประเมนผลการด าเนนงานศนยเอนกประสงคส าหรบผสงอายในชมชน

(Assessment An Implementation of The Multipurpose Senior Center in Community) โดยการจด จางส านกสงเสรมและฝกอบรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วงเงน 1,460,000 บาท (หนงลานสแสน หกหมนบาทถวน) เพอศกษาผลการด าเนนงานของศนยฯ เปรยบเทยบผลการด าเนนงานศนยฯ ปจจยทมผลตอการด าเนนงานศนยฯ ส าหรบผสงอายในชมชน และศกษาแนวทางการด าเนนงาน ของศนยฯ ในอนาคต

2. จดสมมนาเผยแพรแนวคดและรปแบบการจดตงศนยอเนกประสงคส าหรบผสงอายในชมชน จ านวน 4 ครง/4 ภาค ผเขารวมการสมมนาประกอบดวยผแทนจากองคการ

82

บรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล ผแทนจากพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด ผแทนจากศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอาย ผแทนจากหนวยงาน ชมรม มลนธ โดยสรปจ านวนคนและองคกรทเขารวมสมมนา ทงสน 575 คน/502 องคกร 3.5 โครงการสงเสรมการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมส าหรบสงคมผสงอาย

ความสอดคลองกบนโยบายรฐบาล สอดคลองกบนโยบายขอ 3.5.4 วตถประสงค

เพอรณรงคใหสงคม/ชมชนตระหนกในการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย รวมทงการจดสงอ านวยความสะดวกส าหรบผสงอายในชม และเพอใหหนวยงานมแนวทางการสงเสรมการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมส าหรบผสงอายในชมชน

ผลการด าเนนงาน 1. จดจางคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ศกษาส ารวจขอมล

พนทชมชนเพอเตรยมการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม สงอ านวยความสะดวก ปลอดภยส าหรบ ผสงอาย จ านวน 2 พนท คอ 1) เทศบาลต าบลแมเหยะ อ.เมอง จ.เชยงใหม วงเงน 350,000 บาท (สามลานหาแสนบาทถวน) และ 2) เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา อ.หางดง จ.เชยงใหม วงเงน 350,000 บาท (สามลานหาแสนบาทถวน) ซงคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ได สงมอบรายงานการศกษาขนกลางของเทศบาลต าบลแมเหยะ และรายงานการศกษาขนตนของ เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา ใหแก สท. เรยบรอยแลว 2. จดโครงการคายความสมพนธคนสองวย (ผสงอายและเยาวชน) บานปาเปา เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา จงหวดเชยงใหม ซงเปนการด าเนนการรวมกบภาคเครอขายการ พฒนาผสงอายและเยาวชน

โดยมวตถประสงคเพอสรางความเขาใจและตระหนกตอการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม และเปนมตรกบผสงอาย ผานการเรยนรจากสงแวดลอมรอบตวของเยาวชน และการ ถายทอดประสบการณของผสงอาย มวทยากรเฉพาะดานรบผดชอบและมครพเลยง เทศบาลหนองตองพฒนา เปนแกนหลกชวยอ านวยการ สรปจ านวนผสงอายและเยาวชนทเขารวมกจกรรมคาย 65 คน 3. พฒนาศกยภาพและการเรยนรของคณะกรรมการบรหารศนยอเนกประสงคผสงอาย จ านวน 3 ครง ครงท 1 จดเมอวนท 12 มถนายน 2552 ณ ล าป ารสอรท อ าเภอเมอง จงหวดพทลง และศกษาดงานศนยอเนกประสงคส าหรบผสงอายในชมชน อ าเภอเขาชยสน จงหวดพทลง โดยม วตถประสงคเพอน าเสนอขอมล แลกเปลยนการด าเนนงานของศนยอเนกประสงคในแตละพนท

83

ไดแก พทลง สกลนคร และเชยงใหม ทมลกษณะแตกตางกน ประโยชนของการด าเนนงานทมผล ตอผสงอายและชมชน ผเขารวมการสมมนาประกอบดวย คณะกรรมการบรหารศนยอเนก ประสงคฯ อ าเภอเขาชยสน จงหวดพทลง คณะกรรมการบรหารศนยอเนกประสงคฯ เทศบาลเมอง สกลนคร จ.สกลนคร คณะกรรมการบรหารศนยอเนกประสงคฯ เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา อ.หางดง จ.เชยงใหม ขาราชการ สท. รวมจ านวน 105 คนเพอการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมใน ชมชน โดยจดประชมเชงปฏบตการ ครงท 2 จดเมอวนองคารท 4 สงหาคม 2552 ณ ศนยอเนกประสงคส าหรบผสงอาย ในชมชนปาเปา เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา จงหวดเชยงใหม โดยมวตถประสงคเพอน าเสนอ ขอมล แลกเปลยน ทบทวนบทบาทการด าเนนงานของศนยอเนกประสงคฯ เทศบาลต าบลหนอง ตองพฒนา ซงเปนตนแบบในเขตพนทภาคเหนอทสามารถขบเคลอนการด าเนนงานจากการสงเสรมและสนบสนนของทองถนเพอพฒนาคณภาพชวตและสภาพแวดลอมของผสงอายในชมชน และเชอมโยงแนวคดงานวจยทเกยวของกบสถานททเปนมตรส าหรบผสงอายเขามาเปนสวนหนงของการเรยนร เพอการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมส าหรบชมชนในอนาคต ผเขารวมการสมมนาประกอบดวย คณะกรรมการบรหารศนยอเนกประสงคฯ เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา คณะกรรมการบรหารศนยอเนกประสงคฯ อ าเภอเขาชยสน คณะกรรมการบรหารศนยอเนก ประสงคฯ เทศบาลเมองสกลนคร ขาราชการ สท. และผแทน พมจ. เชยงใหม รวมจ านวน 111 คน ครงท 3 จดเมอวนพฤหสบดท 17 กนยายน 2552 ณ ศนยอเนกประสงคเทศบาล เมองสกลนคร โดยมวตถประสงคเพอหาแนวทางการขยายผลการด าเนนงาน/การสนบสนนการ ด าเนนงานศนยฯ ใหดยงขน ดวยกลไกการด าเนนงานของทองถนทประสบความส าเรจจนเปน ตนแบบของการศกษาดงาน ผเขารวมการสมมนา ประกอบดวย คณะกรรมการบรหารศนยฯ เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา 90 คน คณะกรรมการบรหารศนยฯ อ าเภอเขาชยสน จงหวดพทลง 30 คน คณะกรรมการบรหารศนยฯ เทศบาลเมองสกลนคร 30 คน ผแทน พมจ. สกลนคร และ ผแทนพมจ. เชยงใหม ผบรหารและเจาหนาท สท. จ านวน 11 คน 4. ตดตามผลการด าเนนงานศนยอเนกประสงคจากหนวยงานทเขารวมการสมมนา 4 ภาค เพอวางแผน/สนบสนนการด าเนนงานของจงหวด และ อปท. ในระยะตอไป จ านวน 350 องคกร

84

2. การด าเนนงานโครงการพฒนารปแบบการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมส าหรบสงคมผสงอายในชมชน ผลการด าเนนงาน 2.1 ศกษาส ารวจขอมลพนทชมชนเพอเตรยมการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม สงอ านวยความสะดวก ปลอดภยส าหรบผสงอาย จ านวน 2 พนท คอ 1) เทศบาลต าบลแมเหยะ อ.เมอง จ.เชยงใหม วงเงน 350,000 บาท และ 2) เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา อ.หางดง จ.เชยงใหม วงเงน 350,000 บาท โดยการจดจาง คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ด าเนนงาน 3) เผยแพรผลการด าเนนงานตามโครงการใหหนวยงานและชมชนทเกยวของไดทราบ เพอสราง ความร ความเขาใจเรองสภาพแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภยส าหรบผสงอาย รวมทงเรยนร กระบวนการด าเนนงานวจยชมชน เพอสรางการพฒนางานในพนทอนเพมเตม โดยการ ผลตสอวดทศน เรองหมบานตนแบบการดแลและการจดสภาพแวดลอมส าหรบผสงอาย ในวงเงน 40,000 บาท เผยแพรผลการสงเคราะหการศกษา ผลตเปนหนงสอเรองบานและชมชนส าหรบผสงอายใน ชนบทภาคเหนอ ซงน าเสนอแนวคดและบทเรยนเพอการออกแบบและแนวทางการจดสภาพ แวดลอมทเหมาะสม ปลอดภยส าหรบผสงอายในชมชน เผยแพรผลใหหนวยงานและชมชนท เกยวของไดทราบและน าไปใชประโยชนในการด าเนนงาน 4. งานกองทนผสงอาย กองทนผสงอาย ไดจดตงขนตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ.2546 มาตรา 13 เพอเปนทน ใชจายเกยวกบการคมครอง การสงเสรม และการสนบสนนผสงอาย ใหมศกยภาพ ความมนคง และคณภาพชวตทดรวมท งสนบสนนกจกรรมขององคกรทด าเนนงานเกยวของกบการสงเสรม สนบสนน ผสงอายใหมความเขมแขงอยางตอเนอง ผลการด าเนนงานกองทนผสงอาย

- ประชมคณะกรรมการบรหารกองทนผสงอาย จ านวน 13 ครง - ประชมคณะอนกรรมการพจารณากลนกรองโครงการทขอรบการสนบสนนและการกยม

เงนทนประกอบอาชพจากกองทนผสงอาย จ านวน 21 ครง - ประชมคณะอนกรรมการดานการระดมทน จ านวน 5 ครง - การเปดตวกองทนผสงอาย ในงานวนผสงอายแหงชาต (วนท 9 เมษายน 2552 ) โดยม

นายกรฐมนตร (นายอภสทธ เวชชาชวะ) เปนประธาน - กองทนผสงอายไดเขาสระบบการประเมนผลการด าเนนงานทนหมนเวยน โดยกระทรวง

การคลง และไดรบรางวลกองทนหมนเวยนดเดน ประจ าป 2552 ดานผลการด าเนนงานดเดน ประเภทรางวลชมเชย (10 ส.ค. 52)

85

- การเผยแพรประชาสมพนธงานกองทนผสงอายทางหนงสอพมพ, แผนพบ, โปสเตอร แก องคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ และชมรมผสงอาย

- สนบสนนการจดงานวนผสงอายแหงชาต การประชาสมพนธเบยยงชพผสงอาย และการจดท าทะเบยนผสงอายทมสทธรบเบยยงชพ

- การมอบรางวลแกผกยมเงนทนประกอบอาชพรายบคคลดเดน,โครงการทมการผลการ ด าเนนงานดเดน (งานวนผสงอายแหงชาตป 2552)

- การมอบรางวลใหองคกรทด าเนนโครงการดเดน จ านวน 4 ภาคๆ ละ 1 องคกร (26 ส.ค. 52)

- การอบรมเชงปฏบตการการเสรมสรางเครอขายในการเขยนโครงการ 1. การจดอบรมเชงปฏบตการเพอเสรมสรางสมรรถนะเครอขายโครงการ ดงน - ภาคเหนอ (จงหวดพษณโลก) จ านวน 17 จงหวด ผเขารวม จ านวน 92 คน - ภาคใต (จงหวดสงขลา) จ านวน 14 จงหวด ผเขารวม จ านวน 77 คน - ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (จงหวดอบลราชธาน) จ านวน 19 จงหวด ผเขารวม จ านวน 95 คน - ภาคกลาง (กรงเทพมหานคร) จ านวน 25 จงหวด ผเขารวม จ านวน 120 คน 2. การอบรมจะมการแบง เปน 2 สวน - การบรรยายเรองความรทวไปเกยวกบกองทนผสงอาย หลกเกณฑการสนบสนน โครงการ จากกองทนผสงอาย และเทคนคการเขยนโครงการเพอขอรบการสนบสนนโครงการจาก กองทนผสงอาย โดยวทยากรจากผทรงคณในคณะกรรมการบรหารกองทน - การฝกเขยนโครงการเพอขอรบการสนบสนน โดยเปนการจดกลมตามจ านวน จงหวดทเขารวมการอบรม โดยมวทยากรและเจาหนาทกองทนผสงอาย เปนผชวยฝกเขยนโครงการ ของแตละกลม เพอชวยตรวจสอบความถกตองของโครงการใหเปนไปตามหลกเกณฑการ สนบสนนโครงการจากกองทนผสงอาย 3. การสมเลอกจงหวดเพอน าเสนอโครงการเปนรายจงหวด โดยมวทยากรและเจาหนาท รวมแสดงความคดเหนหลงจากเสรจสนการน าเสนอโครงการแตละจงหวด 4. ขอเสนอแนะจากผเขารวมประชม - กองทนผสงอายควรใหค าแนะน าเพอปรบปรงแกไขโครงการ โดยใหโครงการ ทผานการปรบปรงแกไขแลวไดรบอนมตทกโครงการ - กองทนผสงอายควรก าหนดหลกเกณฑการพจารณาโครงการใหมความยดหยนและเออตอผสงอาย

86

- การอนมตโครงการทขอรบการสนบสนนควรอนมต ใหมกลมเปาหมายวยอน รวมกจกรรมกบผสงอาย เพอเปนการเตรยมความพรอมเขาสสงคมผสงอาย สรป การสนบสนนโครงการและกยมเงนทนประกอบอาชพจากกองทนผสงอาย ปงบประมาณ 2552 1) โครงการทขอรบการสนบสนน จ านวน 193 โครงการ เปนเงน 27,523,924 บาท 2) กยมเงนทนประกอบอาชพรายบคคล จ านวน 3,138 ราย เปนเงน 51,082,208 บาท 3) กยมเงนทนประกอบอาชพรายกลม จ านวน 22 กลม (112 ราย) เปนเงน 2,071,000 บาท รวมเปนเงนทงสน 80,677,132 บาท

2.7 ผลงานการวจยทเกยวของ กรรว ธญญะตลย (2548: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “การน านโยบายการกระจายอ านาจลงสทองถน: ศกษาเฉพาะกรณยทธศาสตรการแกปญหาความยากจน” ผลการศกษาพบวา ยทธศาสตรการแกปญหาความยากจนในรฐบาลชดพนต ารวจโท ทกษณ ชนวตร มการปรบเปลยนตางจากอดตทมการแกไขผานกระบวนการตางๆ และมขอมลของความจ าเปนขนพนฐาน (จปฐ.) เปนแนวทาง นโยบายดงกลาวมลกษณะสงจากบนลงลาง (Top-Down) การก าหนดแผนและสงการโดยตรงมาจากรฐบาลผานมาสผวาฯ CEO แลวลงไปทอ าเภอ โดยขาดการเชอมโยงกบทองถน เนองจากคนในชมชนไมไดเขาไปมสวนรวม ส าหรบปญหาและขอจ ากดของการน านโยบายไปปฏบตสการปฏบตในระดบทองถน พบวา 1. ยทธศาสตรดงกลาวเปนยทธศาสตรทเกดจากการหาเสยงของฝายการเมอง ดงนนจงมความเปนไปไดวาเมอมการเปลยนแปลงทางการเมอง หรอระบบราชการไมถกกระตนโดยฝายการเมองจะท าใหกระบวนการขาดความตอเนอง และขาดการเชอมโยงกบทองถน 2. ทศนคตของผบรหารสวนกลางทมององคกรปกครองสวนทองถนวาไมมศกยภาพ การบรหารงานแบบ CEO ท าใหการน านโยบายไปปฏบตถกรวมอยทสวนกลางเพยงฝายเดยว เปนการแบงอ านาจจากสวนกลางไปกระจตวอยแคจงหวดแตการกระจายไปไมถงองคกรสวนทองถน ทองถนถกผลกใหรบผดชอบแค การจดการโครงสรางพนฐานและงานบรการประชาชนในทองถน

87

3. มการถายโอนภารกจบางสวนแตไมมการโอนงบประมาณ นโยบายทถกสรางขนภายใตแนวคดประชานยม ทมลกษณะขายตรง ท าทกอยางเพอคะแนนเสยง ซงจดออนของนโยบายประชานยมท าใหทองถนรอความชวยเหลอจากรฐบาลและสวนกลางเพยงฝายเดยว ประชาชนขาดจตส านก แรงกระตนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการทองถน 4. การปฏบตการทซ าซอนระหวางภมภาคและทองถนขาดการบรณาการเชอมโยงขอมล ท าใหสนเปลองงบประมาณ ไมสามารถใชจายเงนงบประมาณไดอยางเตมประสทธภาพน ามาซงความไรประสทธภาประสทธผล ขอเสนอแนะ 1. รฐบาลควรกระจายอ านาจลงสทองถนอยางแทจรงทกมตและมอบอ านาจใหทองถนด าเนนการจดท ายทธศาสตรแกปญหาความยากจน 2. สวนภาครฐฯ ตงหนวยงานตรวจสอบการท างานของทองถน วามการใชเงนอยางมประสทธภาพหรอไม ซงหากมาการทจรตกใหด าเนนการตามกฎหมาย 3. ปญหาความยากจน เปนปญหาซ าซากจงตองแกปญหาอยางตอเนองไมยดตดกบตวผน าหรอนโยบายทางการเมอง เปาหมายส าคญคอท าใหชมชนมคณภาพชวตทดขน มณเฑยร เลศรฐการ (2548: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “การน านโยบายการจดท าบตรประจ าตวประชาชนอเนกประสงคไปปฏบต” ผลการศกษาพบวา ในเรองนมการถายทอดนโยบายและแปลงนโยบายไปสงานปฏบตทง 3 หนวยงานอยางชดเจน ไดแก (1) กระทรวงมหาดไทย (2) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (3) ส านกอทยานซอฟตแวรแหงประเทศไทย ใน สวนของความเปนไปไดในการน านโยบายไปปฏบตในภาพรวมอยในระดบปานกลาง กลาวคอ ในแงของการปฏบตสามารถด าเนนการไดทงดานเทคนคและทรพยากรบรหาร แตในแงการตดสนใจและการจดการเชงนโยบายมโอกาสเกดปญหาและอปสรรคจนไมสามารถด าเนนการไดทนตามเวลาทก าหนดไว ท งนเนองจากความขดแยงในการจดสรรงบประมาณลงสหนวยงานปฏบตทเกยวของ วฒนะชย ยะนนทร (2547: บทคดยอ) ศกษาเรอง “การน านโยบายหนงต าบล หนง ผลตภณฑไปปฏบต กรณศกษา กลมแปรรปผาฝาย อ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน” ผลการศกษา พบวา 1. การน านโยบายหนงต าบล หนงผลตภณฑ ไปสการปฏบต พบวา อ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน ไดแปลงนโยบายสการปฏบตตามยทธศาสตรของจงหวด และนโยบายระดบชาต ซงมเปาหมายหลก 3 ประการ คอ มาตรฐานผลตภณฑคณภาพระดบโลก ซงมเอกลกษณเปนทลอ

88

ชอเพยงหนงเดยว การพฒนาทรพยากรมนษย และการปรบปรงเทคโนโลย โดยเจาหนาทรฐทเกยวของมความตระหนก และมความรความเขาใจเกยวกบนโยบายดงกลาวเปนอยางด 2. แนวทางสงเสรมและสนบสนน ดานนโยบายหนงต าบล หนงผลตภณฑ สวน ใหญมงเนนไปทการสงเสรมดานกฎหมายและการสงเสรมดานการตลาดจ าหนายสนคา 3. ปญหาและอปสรรค ของการน านโยบายหนงต าบล หนงผลตภณฑ ไปสการปฏบตของอ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน พบวาม 3 ประเดนใหญคอ ปญหาความไมพรอมดาน บคลากร วตถประสงคของนโยบายทไมชดเจน และการขาดเทคโนโลย เครองมอสอสารสนบสนน สมสทธ ชยรตนมโนกร (2549: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “การน ามาตรการดานความ ปลอดภยไปปฏบตของโรงงานอตสาหกรรมไมยางพารา: ศกษากรณจงหวดยะลา” ผลการศกษา พบวา 1. การน ามาตรการดานความปลอดภย ของโรงงานอตสาหกรรมไมยางพารา ไปปฏบตในภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยม 2 บทบาท ไดแก - บทบาทดานการสงเสรม ภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยพบวาหวหนางานมความร ความเขาใจตระหนกถงปญหา การประเมนปญหาและการปองกนควบคมอนตรายจากการท างานได โนมนาว จงใจพนกงาน มความรสกรวมในการใหความส าคญกบความปลอดภยในการท างาน มการก าหนดนโยบายความปลอดภยเปนลายลกษณอกษร - บทบาทดานการปองกน ภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยพบวา มการส ารวจ ตรวจสอบการท างานของเครองจกร เครองมอและอปกรณใหอยในสภาพทปลอดภยและพรอมใชงาน มมาตรการควบคมปองกนทด เชน การจดระบบขอมลดานการเลอยไม การจดการเกยวกบการสมผสฝ น ระบบการตรวจสอบและเฝาระวง สงลกจางระดบบรหาร ระดบปฏบตการ และระดบหวหนางานเขารบการฝกอบรมทเกยวกบการรกษาความปลอดภย 2. ปจจยดานประสบการณท างาน การไดรบการอบรมดานความปลอดภยในการท างานไมมผลตอการน ามาตรการดานความปลอดภย ไปใชในโรงงานอตสาหกรรมไมยางพารา 3. ปจจยทมความสมพนธตอการน ามาตรการดานความปลอดภย ไปใชในโรงงานอตสาหกรรมไมยางพารา คอ ความรความเขาใจเกยวกบความปลอดภยในการท างาน การควบคมดแลของเจาหนาทรฐ สวนความรบผดชอบตอสงคม และระดบความคาดหวงตอประโยชนทจะไดรบ ไมมความสมพนธตอการน ามาตรการดานความปลอดภยไปใชในอตสาหกรรมไมยางพารา กตพงษ เรงถนอม (2550: บทคดยอ) ศกษาเรอง “ประสทธภาพการบรการงานขององคกรปกครองสวนทองถนในการสงเสรมคณภาพชวตของผสงอาย: ศกษาเฉพาะกรณ เทศบาลต าบลยาง

89

เนง อ าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม” ผลการศกษาพบวา การจดบรการสวสดการสงคมเพอพฒนาคณภาพชวตของกลมผสงอายในเทศบาลต าบลยางเนงเปนการบรหารจดการทตรงกบความตองการของกลมผสงอาย เพราะนโยบายของคณะผบรหารเทศบาลต าบลยางเนง ไดใหความสนใจและเหนความส าคญของผสงอายมากขน การพฒนาคณภาพชวต โดยการแจกเบยยงชพใหกบผสงอายเปนทตองการของผสงอายเปนอยางมาก นาจะเพมวงเงนใหสงขนดวย ปญหาของผสงอายเปนปญหาทใหญซงไมอาจแกไขใหหมดไปได ดงนน ผสงอายจงควรไดรบความชวยเหลอจากภาครฐมากขน อนจะสงผลใหคณภาพชวตของผสงอายดขน ณฐวรรณ เปยลดดา (2550: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง “การน าแผนยทธศาสตรขององคกร ภาครฐสการปฏบต กรณศกษา: ศนยสรางทาง กรมทางหลวง” ผลการศกษาพบวา 1. ปจจยทสงผลการน าแผนยทธศาสตรสการประเทศ พบวาบคลากรในทกระดบของหนวยงานเปนปจจยทส าคญและมสวนผลกดนยทธศาสตรขององคกรไปสเปาหมาย และผบรหารระดบสงกเปนปจจยทส าคญทสดตอความส าเรจและความลมของการน ายทธศาสตรไปสการปฏบต รวมท งปจจยในดานการวางแผนงบประมาณและการจดสรรทรพยากรกมผลตอความส าเรจของการน าแผนยทธศาสตรสการปฏบตเชนกน 2. แนวทางการเชอมโยงแผนกลยทธสการปฏบตในหนวยงานพบวา ขนอยกบยทธศาสตรทหนวยงานก าหนดขน ไดมการสอสารและถายทอดไปยงผบรหารระดบตางๆและบคลากรอยางทวถง สงผลใหบคลากรสามารถเชอมโยงกลยทธสการปฏบตไดอยางมประสทธภาพ โดยทผบรหารเปนผน าในการปรบเปลยนองคกร ผลกดนวสยทศน ปลกขวญก าลงใจ สรางศรทธาความเชอมน ก าหนดแผนยทธศาสตร แผนด าเนนการ และโครงการทเปนรปธรรม รวมทงแนวทางทหนวยงานมการวางระบบควบคมภายในเพอพฒนาประสทธภาพในการด าเนนงานและการบรหารงานทาง 3. การด าเนนมาตรการเชงยทธศาสตร พบวา หนวยงานตองมการปรบโครงสรางองคกร เพอรองรบการเปลยนแปลงในดานนโยบายและการบรหารจดการในการน ากลยทธและการบรหารทรพยากรมาใชใหเกดประสทธภาพ และตองมการวางแผนการใชงบประมาณทสมพนธกบงบประมาณกบงบประมาณรายไดทไดรบอยางเหมาะสมในแตละชวงของการจดสรรงบประมาณ ในขณะเดยวกนตองสนบสนนพฒนาการจดท าแผนการบ ารงรกษาเครองจกรกลและการแทงจ าหนายเครองจกรกลทมสภาพเกาไมคมคาในการซอมและไมเหมาะสมทจะน าไปใชงาน คาเฉลย 3.64 รวมทงมาตรการทหนวยงานมการเตรยมเครองจกรและอปกรณใหอยในสภาพพรอมใชงาน เพอใหการด าเนนโครงการตางๆเปนไปอยางมประสทธภาพ

90

4. การตดตามและประเมนผล พบวาการตดตามและประเมนแผนกลยทธเปนปจจยทส าคญในการวดผลความส าเรจของงานทส าคญอยางยง และผบรหารระดบสงมหนาทส าคญในการประเมนและตรวจสอบผลการด าเนนงาน นอกจากนหนวยงานควรมกระบวนการในการตรวจสอบและวเคราะหสมรรถภาพของทรพยากรทใช รวมไปถงผลของการออกแบบและการกอสรางทาง ตลอดจนมการตดตามและประเมนแผนยทธศาสตรในหนวยงานเนนไปทปจจยแหงความส าเรจและดชนวดผลขององคกร 5. ผลการน ายทธศาสตรสการปฏบต พบวา ผลของการน ายทธศาสตรสการปฏบตนน ท าใหหนวยงานมกระบวนการกอสรางทางทถกตองตามขนตอนและตรวจสอบไดและทางหลวงมคณภาพไดมาตรฐานเปนไปตามขอก าหนด รวมทง สามารถปฏบตงานเรงดวน ฉกเฉน ไดทนเหตการณอยางมประสทธภาพ ตลอดจนมผลส าฤทธของการปฏบตงานตามแผนยทธศาสตรในหนวยงานสอดคลองกบยทธศาสตรของกรมทางหลวง และกรทรวงคมนาคม สาวตร รตนชโชต (2552: บทคดยอ) ศกษาเรอง “การเขาถงสทธของคนพการตาม พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550” ผลการศกษาพบวา 1. กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง อายเฉลย 31-40 ป ดานสถานภาพสมรส โสด ดานการศกษาระดบมธยม อาชพลกจางหรอพนกงาน พการทางกายหรอการเคลอนไหว สง อ านวยความสะดวกทางกายภาพส าหรบคนพการในชมชนใหความส าคญกบรถวลแชร/รถเขน 2. การรบรเกยวกบสทธตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคน พการ พ.ศ. 2550 ในภาพรวมพบวา มการบรอยในระดบมาก มคาเฉลย 0.89 3. ระดบการเขาถงสทธตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคน พการ พ.ศ.2550 ประกอบดวย ดานขอมลขาวสาร ดานกายภาพแวดลอมและสงอ านวยความสะดวก อยในระดบมาก มคาเฉลย 0.70 4. ปจจยทมความสมพนธกบการเขาถงสทธของคนพการไดแก เพศ อาย ระดบ การศกษา สถานภาพ อาชพ ประเภทความพการ และสงอ านวยความสะดวกทางกายภาพในชมชนเมอง คอ ทางลาดขน-ลง หองน าคนพการ รถวลแชร/รถเขน จ ารญ จะโรครมย (2549: บทคดยอ) ศกษาเรอง “ความส าเรจของการน านโยบายกระทรวง พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไปปฏบต: ศกษากรณส านกงานพฒนาสงคมและความ มนคงของมนษยจงหวดภาคเหนอตอนบนและภาคเหนอตอนลาง” ผลการศกษาพบวา ความส าเรจ ของการน านโยบายกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไปปฏบตทง 5 ยทธศาสตร โดยภาพรวมยทธศาสตรอยในระดบปานกลาง

91

ในยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางกลไกการคมครองทางสงคมอยในระดบปานกลาง ในยทธศาสตรท 2 การสรางหลกประกนในเปนโอกาสอยในระดบปานกลาง ในยทธศาสตรท 3 การ พฒนาศกยภาพความมนคงในการด ารงชวตอยในระดบปานกลาง ในยทธศาสตรท 4 การพฒนา สงคมใหสมดลอยในระดบปานกลาง ในยทธศาสตรท 5 การปรบระบบรหารจดการเพม ประสทธภาพความทนสมยและความโปรงใสในการท างานอยในระดบปานกลาง ความรวมมอกบหนวยงานราชการและเครอขายความรวมมอกบองคการปกครองสวนทองถน ความส าเรจอยในระดบมาก ปจจยสวนบคคลทมผลตอความส าเรจของการน านโยบายกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไปปฏบต ไดแก อาย ประสบการณการปฏบตงานในสวนภมภาค สถานภาพการสมรส ความรวมมอระหวางหนวยงานราชการและเครอขายความรวมมอระหวางหนวยงานองคการปกครองสวนทองถน มผลตอความส าเรจของการน านโยบายกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไปปฏบต มานพ ตนสภายน และธฤษณ ฉตรกมลวรกจ (2553: บทคดยอ) ศกษาเรอง “การประเมน มาตรฐานการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธผสงอายแบบมสวนรวมในชมชน เทศบาลต าบลหนองตองพฒนา อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม” ผลการศกษาพบวา ผสงอายในต าบลหนอง ตองผานเกณฑตวชวดมาตรฐานผสงอายทง 4 ดานสามารถสรปไดดงน ในดชนดานความมนคงในชวตดานสขภาพ พบวา ผสงอายทไดรบการตรวจสขภาพทวไปประจ าป คดเปนรอยละ86.70 และผสงอายทไดรบการดแลและรกษาโรคเมอเจบปวย คดเปนรอยละ 97.70 ดานครอบครวและการอยอาศย ผลการศกษาพบวา ผสงอายทอาศยอยกบครอบครวหรอในบรเวณใกลเคยงกนคดเปนรอยละ 96.00 ซงจากผลการศกษาพบวา ผสงอายสวนใหญอาศยอยกบบตร/ธดา และคสมรส คดเปนรอยละ 44.60 และ 36.90 ตามล าดบ รองลงมาคอ อยคนเดยว คดเปนรอยละ 10.30 ดานความปลอดภยใน ชวตและทรพยสน พบวา ผสงอายทไมถกเอารดเอาเปรยบหรอถกท ารายรางกายและจตใจ คดเปน รอยละ 100.00 ดชนดานการศกษาพบวา ผสงอายทไดรบการศกษาอบรม เรยนร ตามความสนใจ ความถนดหรอความตองการ คดเปนรอยละ78.30 และเขาถงบรการขอมลขาวสาร คดเปนรอยละ 97.80 ดชนดานเศรษฐกจ พบวา ผสงอายทมรายไดเพยงพอกบคาใชจายของตนเอง คดเปนรอยละ 71.50 และผสงอายทตองการท างานและมงานท า คดเปนรอยละ63.40 และผสงอายทมเงนออม คด เปนรอยละ 62.00 ดชนดานสงคมพบวา ผสงอายทไดปฏบตศาสนกจทตนนบถอ คดเปนรอยละ 96.70 และทมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม อยางนอยเดอนละ1 ครง คดเปนรอยละ 80.20 ตลอดจนผสงอายทมการถายทอดภมปญญา/องคความรหรอทกษะชวตใหกบลกหลานหรอชมชน คดเปนรอยละ 94.70 ซงเปนผลมาจากการด าเนนนโยบายการพฒนาทองถน การมสวนรวมของ

92

ชมชนทองถนและการหนนเสรมศกยภาพของกลมผสงอายในต าบลหนองตองเปนส าคญ จทรเพญ ทะเรรมย (2551: บทคดยอ) ท าการศกษาเรอง รปแบบ “รปแบบการพฒนา คณภาพชวตผสงอาย : กรณศกษาเทศบาลต าบลตาจง อ าเภอละหานทราย จงหวดบรรมย” ผลการ ศกษาพบวา คณภาพชวตผสงอายโดยรวมเฉลยอยในในระดบปานกลาง และเมอพจารณาแตละดาน พบวา โดยเฉลยผสงอายมความสามารถในดานการปฏบตกจกรรมประจ าวนในระดบด ดาน สขภาพจตโดยเฉลยอยในระดบปานกลาง ดานสถานภาพทางสงคมโดยเฉลยอยในระดบปานกลาง สถานภาพทางเศรษฐกจโดยเฉลยอยในระดบไมด ดานสภาพแวดลอมโดยเฉลยผสงอายมสภาพ แวดลอมทไมด ดานสขภาพกายโดยเฉลยผสงอายมสขภาพกายอยในระดบไมดตามล าดบ รปแบบการดแลคณภาพชวตผสงอายพบวา 1) การใหบรการการศกษา ผสงอายไดรบ ขอมลขาวสารอยางตอไมเปนทางการ เชน การบอกเลา การใหค าแนะน า ทางหอกระจายขาวและ ระบบเสยงไรสายของเทศบาล 2) การใหบรการสาธารณสข เปนการใหการรกษาแตขาดการ สงเสรมใหมความรการดแลสขภาพ เชน เทศบาลใหยาสามญประจ าบาน เพอนบานใหยาสมนไพร ยาหมอหรอยาตม และการจบเสน และมรถกชพฉกเฉนบรการรบ-สงไปโรงพยาบาล 3) การใหบรการทอยอาศย ซอมแซมทอยอาศยโดยใชการเกณฑแรงงานกนในชมชน และใหทอยอาศยชวคราวส าหรบผไรทพง 4) การบรการประกนรายได ผสงอายไดรบเบยยงชพ เดอนละ 500 บาท และทกชมชนมกลมฌาปนกจหมบาน 5) การบรการดานสงคม ไดรบแจกผาหมกนหนาว และกจกรรมวนผสงอาย และการไปรวมกจกรรมในวนส าคญทางศาสนา 6) การใหบรการนนทนาการ เปนกจกรรมการสงเสรมรวมกบกจกรรมอนใหผสงอายไดเคลอนไหวรางกาย ไดแกวนส าคญทางศาสนาตางๆ ประเพณทองถน ตณณา คญใหญ (2546: บทคดยอ) ศกษาเรอง การน านโยบายการจดท าทะเบยนและบตร ประจ าตวเกษตรกร ป 2544 ไปปฏบต: ศกษากรณจงหวดเชยงราย ผลการศกษาพบวา เทาทผานมา การน านโยบายการจดท าทะเบยนและบตรประจ าตวเกษตรกรไปสการปฏบตในจงหวดเชยงราย ความส าเรจในภาพรวมอยในคอนขางสง โดยสถาบนราชภฏประเมนวา ส าเรจระดบสงขณะทกรมสงเสรมการเกษตรประเมนวา ระดบความส าเรจคอนขางสง และส านกงานเศรษฐกจการเกษตรประเมนวาวาความส าเรจในระดบปานกลางตามล าดบ หากเปรยบเทยบความส าเรจระหวางปจจยน าเขา กระบวนการและผลการด าเนนงานตามนโยบาย พบวา กระบวนการมความส าเรจมากกวาผลการด าเนนงานและปจจยน าเขา ตามล าดบ ท งนไดรบขนทะเบยนเกษตรกรไดจ านวน 142,819 ครวเรอน จากจ านวนครวเรอนเกษตรกรเปาหมายทก าหนดไว 194,558 ครวเรอน หรอรอยละ 73.41 ปญหาอปสรรคในการน านโยบายไปปฏบต ไดแก 1) มระยะเวลาปฏบตส นเกนไปและจ านวนเจาหนาทมนอย จงตองเรงด าเนนงานท าใหผลการด าเนนงานขาดประสทธภาพ 2)

93

งบประมาณในการด าเนนงานมไมเพยงพอ 3) การประชาสมพนธไมทวถงท าใหเกษตรกรไมทราบนโยบายชดเจนและไมเหนความส าคญจงไมไปขนทะเบยนตามทนดหมาย 4)แบบรบขนทะเบยนมขอมลมากเจาหนาทผปฏบตสบสนในค านยามตางๆ 5) เกษตรกรกลวถกเกบภาษจงไมใหขอมลตรงกบความจรง 6) เกษตรกรชาวเขามปญหาเรองภาษาและการสอสารตองใชลามแปลท าใหเสยเวลา ปรชา ทองค าอยม (2549: บทคดยอ) ท าการศกษาเรอง ปจจยทมผลตอการน าโครงการปลก ปาประชาอาสาไปสการปฏบต กรณศกษา ต าบลทาสายและต าบลปาออดอนชย อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย ผลการศกษาพบวา 1. ระดบของความส าเรจของการน าโครงการปลกปาประชาอาสาลงส การปฏบต ในภาพรวมในดานการมสวนรวมในโครงการ และความรวมมอจากองคกรทองถนและหนวยงานของรฐ มความส าเรจอยในระดบปานกลาง 2. ปจจยทมผลตอการน าโครงการปลกปาประชาอาสาลงสการปฏบต ไดแก อาชพ การศกษา สถานภาพทางสงคม ความรความเขาใจในโครงการ ความชดเจนของโครงการปลกปา การเปนสมาชกกลมทางสงคม ภาวะผน า ทศนคตตอโครงการ การด าเนนกจกรรมพฒนาการ อนรกษทรพยากรปาไม และความคดเหนตอการอนรกษทรพยากรปาไม สวนปจจยทไมมผลตอความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบต ไดแก เพศ และอาย 3. ปญหาอปสรรคในการด าเนนงาน คอ 1) ดานผน าชมชน ไดแก การตดสนใจในการเขารวมกจกรรมและการด าเนนการในโครงการแตเพยงผเดยว และผน าขาดความเขาใจในการด าเนนโครงการ 2) ดานการสนบสนนจากองคกรทองถน ไดแก ขาดการสนบสนนดานเงนทนและ อปกรณและใหความส าคญในการปลกปาและการดแลรกษาทรพยากรปาไมคอนขางนอย 3) ดานหนวยงานภาครฐ ไดแก การใหการสนบสนนและการด าเนนการปลกปาไมตอเนองและขาดการ ประชาสมพนธอยางตอเนอง 4. ปญหาอนๆ ไดแก ปญหาพนททบซอนกบอทยานแหงชาต และความเขาใจในการด าเนนงานไมตรงกน อญชนา สาเรอง (2549: บทคดยอ) ท าการศกษาเรอง ปญหาและอปสรรคของการน า ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 ไปปฏบต ผลการศกษาพบวา 1. กลมเปาหมายผใหขอมลส าคญมความร ความเขาใจเกยวกบระเบยบส านกนายก รฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 แตยงไมสามารถตความระเบยบ เพอน าไปสการปฏบตตามระเบยบไดอยางมประสทธภาพ 2. ปญหาและอปสรรคของการน าระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 ไปปฏบต ไดแก ปญหาการขาดบคลากรทงทางดานปรมาณ ความร

94

ความสามารถ และความรวมมอ ปญหาการขาดงบประมาณในการด าเนนการ ปญหาการขาดอ านาจและความสมพนธระหวางหนวยผคมนโยบายกบหนวยปฏบต ปญหาการขาดความสนบสนนของสงคมในภาคตางๆ 3. ผลทไดจากการศกษาจะน าไปเปนแนวทางในการด าเนนการตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 โดยมขอเสนอแนะคอ ควรมการใหความร ความเขาใจ เกยวกบระเบยบแกหนวยงานของรฐทตองปฏบตตามระเบยบและประชาชนซงมสวนเกยวของกบระเบยบ ก าหนดใหงานการมสวนรวมของประชาชนเปนงานหนงทหนวยงานของรฐตองท า เพอจกไดมการจดสรรบคลากร งบประมาณ อปกรณ เครองมอเครองใชในการด าเนนการ ควรทจะมหนวยงานเฉพาะเพอวเคราะหโครงการของรฐทกโครงการกอนทจะน าเขาสกระบวนการพจารณางบประมาณ ก าหนดใหหนวยงานของรฐจดท าแผนงาน โครงการ กจกรรมตางๆ ในการด าเนนการตามระเบยบ โดยเรมตงแตขนตอนของการแปลงนโยบายไปสแผนงาน โครงการ กจกรรม และการใหมการปฏบตตามแผนงาน โครงการ กจกรรมทไดก าหนดไว รวมทงมการก ากบตดตาม และการประเมนผลอยางตอเนอง ควรใหกลมตางๆไดเขามามสวนรวมในการท างานรวมกนกบหนวยงานของรฐ ตงแต รวมกนคด รวมกนท า รวมกนปรบปรง รวมกนแกไข ราเชนทร สวรรณหตาทร (2548: บทคดยอ) ศกษาเรอง ความคดเหนของเจาหนาทตอการน านโยบายการขนทะเบยนเกษตรกรผปลกล าไย ป 2548 ไปปฏบต: ศกษากรณจงหวดนาน ผลการศกษาพบวา ในการด าเนนงานทผานมา การน านโยบายการขนทะเบยนเกษตรกรผปลกล าไยป 2548 ไปสการปฏบตในพนทจงหวดนาน ความส าเรจในภาพรวมอยในระดบคอนขางสง โดยคณะเจาหนาทผรบขนทะเบยนและตรวจสอบแบบค ารองของขนทะเบยน คณะเจาหนาทประจ าศนยปฏบตการฯ และคณะเจาหนาทบนทกขอมลและจดสงขอมลการขอขนทะเบยนสรปวามผลส าเรจในระดบทคอนขางสง หากเปรยบเทยบความส าเรจระหวางปจจยน าเขา กระบวนการและผลการด าเนนงานพบวา ผลการด าเนนงานมระดบความส าเรจมากกวากระบวนการและปจจยน าเขาตามล าดบ ทงนการขนทะเบยนเกษตรกร ผปลกล าไยป 2548 จงหวดนานไดจ านวน 8,345 ราย จากจ านวนเปาหมายทก าหนดไว 9,805 ราย หรอคดเปนรอยละ 85.10 ปญหาและอปสรรคในการน านโยบายไปปฏบตโดยสรป ไดแก 1. มระยะเวลาปฏบตสนเกนไปและจ านวนเจาหนาททปฏบตมนอย จงตองเรงด าเนนงาน ท าใหมผลการด าเนนงานขาดประสทธภาพ 2. งบประมาณและอตราก าลงในการด าเนนงานมจ ากด

95

3. มระยะเวลาในการประชาสมพนธกระชนชดและไมทวถง ท าใหเกษตรกรไมทราบนโยบายชดเจนและไมเหนความส าคญจงไมไปขนทะเบยนตามทนดหมาย 4. แบบรบขนทะเบยนมขอมลมากเจาหนาทผปฏบตงานสบสนในค านยามตางๆ 5. วธการและขนตอนยงยาก เชน การใชเอกสารทะเบยนบาน เอกสารสทธทดนท ากนประกอบหลกฐานในการขอรบขนทะเบยน ท าใหเกษตรกรไมสะดวกและไมมาขนทะเบยน 6. เกษตรกรกลวถกเกบภาษจงไมใหขอมลตรงกบความจรง 7. เกษตรกรชาวไทยภเขาบนพนทสงมปญหาเรองภาษาและการสอสารตองใชลามแปลท าใหเสยเวลา

บทท 3

ระเบยบวธการวจย การศกษาเรอง การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ในครงนเปนการศกษาเฉพาะกรณด าเนนการโดยใชกระบวนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) กบผใหขอมลทส าคญ (Key-Informant) รวมกบใชการสงเกตการณ การศกษาทบทวนวรรณกรรม งานวจยทเกยวของจาก เอกสาร ซงมรายละเอยดดงน

3.1 แนวคดในการศกษา

แนวคดในการศกษาเกยวกบเรองน ใชทฤษฎตวแบบการน านโยบายไปปฏบต ตลอดจนผลงานวจยทเกยวของกบการน านโยบายไปปฏบต และเงอนไขทมผลตอการน านโยบายไปปฏบต อนจะสามารถสงผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน านโยบายไปสการปฏบต ตามการทบทวนวรรณกรรมในบทท 2 มาเปนแนวทางเบองตนในการศกษา

3.2 วธการศกษา

การศกษาครงน อาศยกระบวนการวธการวจยเชงคณภาพเปนเครองมอส าคญ ประกอบดวย 1. ขอมลจากเอกสาร โดยการรวบรวมขอมลจากเอกสาร วทยานพนธ งานวจยของ หนวยงานตางๆ วารสาร และบทความจากสอสงพมพทเกยวของ 2. การสมภาษณแบบเจาะลก (In-Depth Interview) จากผใหขอมลทส าคญ (Key-Informant) โดยอาศยแนวสมภาษณตามประเดนทตองการศกษา 3. การสงเกต โดยสงเกตพฤตกรรม กระบวนการกลม และการมสวนรวมในกจกรรมของชมรมผสงอาย ประเพณ วฒนธรรม และพธกรรมตางๆในชมชน เพอสงเกตการณมสวนรวม บทบาท และศกยภาพของผสงอายในชมชน

97

3.3 กลมเปาหมายและผใหขอมลทส าคญ กลมเปาหมายในการศกษาครงน เปนกลมบคคลทเกยวของกบการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ประกอบดวย 3.2.1 กลมเจาหนาทของรฐผปฏบตตามนโยบายระดบจงหวด ไดแก พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดนาน หวหนากลมงานพฒนาสงคม หรอผทพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดนานมอบหมายใหรบผดชอบ 3.2.2 กลมเจาหนาทของรฐผปฏบตตามนโยบายระดบทองถน ไดแก นายกองคการบรหารสวนทองถนของแตละต าบล นกพฒนาชมชนประจ าต าบล หรอผทนายกองคการบรหารสวนต าบลมอบหมายใหรบผดชอบ 3.2.3 กลมชาวบานทเกยวของ ไดแก ประธานชมรมผสงอายระดบต าบล กลมตางๆในตารางท 3.1 เปนกลมผใหขอมลดานผสงอายทส าคญ ซงแตละกลมจะม คณสมบตพเศษ เปนผปฏบตงานเกยวกบผสงอาย โดยผวจยจะเนนเจาะลกผใหขอมลทส าคญ คอ กลมเจาหนาทของรฐผปฏบตตามนโยบายระดบจงหวด เจาหนาทรฐในระดบทองถน และประธานชมรมผสงอายระดบต าบล และผสงอายเนองจากเปนผเกยวของโดยตรงกบการน านโยบายไปปฏบตและรบผลของการปฏบตตามนโยบายนน เพอน าขอมลมาวเคราะหรวมกบขอมลเอกสารและการสงเกต ใหขอมลสามารถสงผลตอขอเสนอแนะในทางปฏบตไดมากยงขน ดงน ตารางท 3.1 แสดงจ านวนกลมผใหขอมลทส าคญ

ผใหขอมลทส าคญ จ านวน(คน)

1. กลมเจาหนาทของรฐผปฏบตตามนโยบายระดบจงหวด 2 2. กลมเจาหนาทของรฐผปฏบตตามนโยบายระดบทองถน 32 3. ประธานชมรมผสงอาย 15

รวม 49

98

3.4 แนวทางการสนทนาหรอการสมภาษณแบบเจาะลก การศกษาการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ไดใชแนวสนทนาหรอการสมภาษณแบบ เจาะลก จากผใหขอมลทส าคญ กรอบในการสมภาษณครงนผศกษาไดยดหลกจาก ทฤษฎการน านโยบายไปปฏบต และการทบทวนวรรณกรรมจากบทท 2 มาเปนกรอบเบองตนในการตงค าถามในการสมภาษณ ดงรายละเอยดตอไปน สวนท 1 ขอมลพนฐานของผใหขอมลทส าคญ - ชอ – สกล - เพศ - อาย - การศกษา - อาชพ - ต าแหนง - ประสบการการณท างานทเกยวของกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง สวนท 2 การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - การใหความส าคญของเจาหนาทผเกยวของในการน าแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรงไปปฏบต - แนวทางการด าเนนกจกรรมตามแผนพฒนาผสงอายฯฉบบปรบปรง - วตถประสงคในการด าเนนกจกรรมดานผสงอาย - หนวยงานยอยทรบผดชอบในการด าเนนกจกรรมตางๆทเกยวของกบผสงอาย - กระบวนการในการตดตอสอสาร - แนวทาง วธการในการด าเนนงานรวมกนของทกฝายทเกยวของในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต - ผลการด าเนนงานทผานมาและกจกรรมทด าเนนการอยในปจจบน

99

สวนท 3 ความรความเขาใจในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - ความร ความเขาใจ เกยวกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงของเจาหนาทท รบผดชอบ - ความเขาใจในวตถประสงค ยทธศาสตร การด าเนนงานในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง - ระเบยบขนตอนตางๆ ในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต - วตถประสงค เปาหมายของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง - กฎหมาย นโยบายตางๆทเกยวของ - วธการในการเสรมสรางความเขาใจเกยวกบการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตใหกบเจาหนาททรบผดชอบ สวนท 4 ขนตอนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - วธการในการเขาไปเสรมสรางกจกรรมเกยวกบการน าแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรงไปปฏบตในชมน - กจกรรมตางๆทจดขนเพอสงเสรมคณภาพชวตผสงอาย - การเสรมสรางศกยภาพในตวผสงอาย - บทบาทของผสงอายในชมชน สงคม ทอาศยอย - แนวทางในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต สวนท 5 การรบรและความตองการการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - การออกใหความรและบรการ ประชาสมพนธ หรอไม ในเรองใดบาง - การมสวนรวมในการวางแผนด าเนนกจกรรมตางๆ - ความสอดคลองของกจกรรมกบความตองการของผสงอาย และบรบทในชมชน - ความคาดหวงทเกดขนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต

100

สวนท 6 ผลการด าเนนงานของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - กจกรรมทไดเขาไปสงเสรมใหกบกลมผสงอาย - กจกรรมทเกดขนเองจากกลมผสงอาย - การรวมตวกนเปนเครอขายเพอการชวยเหลอและพงพากน - การมสวนรวมของกลมผสงอายในการวางแผนการสรางหรอด าเนนกจกรรมตางๆ - ผลตอบรบของการด าเนนกจกรรม - ประโยชนทเกดขนจากการด าเนนกจกรรม - การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตประสบกบความส าเรจหรอความลมเหลวในการด าเนนงาน - ความร ความเขาใจของเจาหนาทกบการด าเนนงานทผานมา สวนท 7 ปญหาและอปสรรคในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอ เวยงสา จงหวดนาน - ความชดเจนของวตถประสงค - บคลากร - งบประมาณ - วสดอปกรณ - ความรวมมอภายในองคการ - การสนบสนนและความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ - ปญหาและอปสรรคทเกดขน กอน ระหวาง และหลงการด าเนนงานการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต สวนท 8 ขอเสนอแนะในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - ขอเสนอแนะการด าเนนงานในปจจบน - ขอเสนอแนะการด าเนนงานในอนาคต

101

3.5 วธพฒนาแนวทางสมภาษณ ขนตอนในการพฒนาประเดนสมภาษณเจาะลก เรมจากศกษาขอมลเอกสาร แนวคดทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ หลงจากพฒนาประเดนการสมภาษณเจาะลก ผศกษาไดน าประเดนทพฒนาไปเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม

3.6 วธการเกบรวบรวมขอมล การรวบรวมขอมลในครงน ผศกษาไดท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยใชการสมภาษณ การพดคย สงเกตบรบท และท าการจดบนทกขอมล และขออนญาตน าขอมลตางๆทไดจากการเกบรวบรวมขอมล มาพมพเผยแพรในงานวจยของผศกษาในการเกบขอมล ผศกษาจะแจงวตถประสงคของการเกบรวบรวมขอมลใหกบผใหขอมลทกรายไดรบทราบ การสมภาษณแบบเจาะลกด าเนนการโดยการสมภาษณผใหขอมลส าคญ โดยใชวธการพดคยอยางเปนทางการแบบเจาะลกตามแนวค าถามทเตรยมไว และท าการวเคราะหใหเชอมโยงตามความสอดคลองของเนอหา ยดหลกตรรกะเทยบเคยงกบแนวคด ทฤษฎ ควบคกบบรบทและงานวจยทเกยวของจากการทบทวนวรรณกรรมจากเอกสารตางๆ เพอใหไดผลการศกษาตรงตามวตถประสงคทก าหนดไว

3.7 การวเคราะหขอมล น าขอมลทไดจากการสมภาษณแบบเจาะลกของแตละบคคลมาท าการวเคราะหจดหมวดหมเทยบเคยงกบแนวคดทฤษฎ ผลงานการวจยทเกยวของ และบรบท โดยผศกษาไดน าขอมลมาจดหมวดหมเพอใหเหนความชดเจนพรอมกบความสมพนธของหนวยงานทน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต แลวน าขอมลมาวเคราะหเชอมโยงกบทฤษฎตวแบบการน านโยบายไปปฏบต

3.8 นยามศพททใชในการศกษา 3.8.1 การน านโยบายไปปฏบต หมายถง การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545- 2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ทรฐบาลไดก าหนดขนในระดบประเทศไปปฏบต ในระดบของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

102

3.8.2 การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต หมายถง การทหนวยงานหรอเจาหนาทของรฐในระดบจงหวด และทองถนมการด าเนนงาน กจกรรมเกยวกบผสงอายภายใตแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เพอใหผสงอายไดรบการคมครอง พทกษสทธ และผลประโยชนใหกบผสงอายในพนทอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 3.8.3 ผสงอาย หมายถง บคคลทมอายตงแต 60 ปขนไป ทงเพศชายและเพศหญงทอาศยอย ในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 3.8.4 เจาหนาทของรฐระดบจงหวด หมายถง พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดนาน หวหนากลมงานพฒนาสงคม หรอผทพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดนาน มอบหมายใหรบผดชอบในการน าแผนผสงอายแหงชาตฯไปปฏบต ในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 3.8.5 เจาหนาทของรฐระดบทองถน หมายถง นายกองคการบรหารสวนทองถนของแตละ ต าบล นกพฒนาชมชนประจ าต าบล หรอผทนายกองคการบรหารสวนต าบลมอบหมายในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 3.8.6 ชมรมผสงอาย หมายถง การรวมกลมกนของประชาชนทมอาย 60 ปขนไปในแตละ หมบาน แตละต าบล ในเขตอ าเภอเวยงสา มการด าเนนกจกรรมรวมกนของกลมสมาชกอยตลอด เวลา 3.8.7 การรบร หมายถง การรบรขอมล ขาวสาร กจกรรมทเกยวของกบการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ทงส าหรบเจาหนาทผน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในระดบจงหวด ทองถน และผสงอายทเปนผรบผลจกการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต 3.8.8 การเรยนร หมายถง แนวทางการด าเนนงาน กจกรรม การศกษาหาความร สรางความเขาใจทเกยวของกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงของเจาหนาทผน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ไปปฏบตในระดบจงหวดและทองถน ทจะไดน าขอมลทมอยแลวมาปรบ ประยกต และพฒนาเพอใหเกดประโยชนกบตวของผสงอาย และการปฏบตงานของเจาหนาทใตสภาพแวดลอม สงคม และสงทซงมการเปลยนแปลงตลอดเวลา 3.8.9 ความตองการ หมายถง ความตองการทจะไดรบงบประมาณ ขอมล ความร การ สนบสนน และแนวทางการด าเนนกจกรรมตางๆในดานผสงอายของเจาหนาทในระดบจงหวด ระดบทองถน ความตองการทจะไดรบการสงเสรมและสวสดการตางๆจากภาครฐของผสงอาย เพอทจะใหมความมนคงในการด าเนนชวตมากขน

103

3.8.10 แนวทางการด าเนนงาน หมายถง กจกรรมในการด าเนนงานดานผสงอายภายใต แผนพฒนาในระดบจงหวดและระดบทองถนทไดมการด าเนนงานแลว และพฒนาขนในแตละป

ซงยดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเปนกรอบในแนวทางการด าเนนงาน เพอสรางสวสดการทมนคง

และพฒนาคณภาพชวตของผสงอายตอไป

บทท 4

ผลการศกษา

การศกษาเรอง การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครง ท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ไดมงศกษาถง การน านโยบายไปส การปฏบตทเกยวของกบแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน โดยจะแสดงใหเหนถง การแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงไป ปฏบต เงอนไขทมผลตอการการแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ปญหา อปสรรคทเกดขน และขอเสนอแนะ ผศกษาไดศกษาจากขอมลเอกสาร และรวบรวมขอมลจากผใหขอมลทส าคญรวม 49 คน โดยใชแนวทางการสนทนาหรอการสมภาษณแบบเจาะลก รวมไปถงการสงเกตพฤตกรรม กระบวนการกลม การมสวนรวม น ามาวเคราะหตามขนตอนตางๆ เพอน าเสนอผลการศกษา ดงน 4.1 บรบทอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 4.2 สถานการณผสงอายอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 4.3 ขอมลพนฐานของผใหขอมลทส าคญ 4.4 การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ. 2552ไปปฏบต 4.5 เงอนไขทมผลตอการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต 4.6 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ 4.7 สรปผลการศกษา

105

4.1 บรบทอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

4.1.1 ขอมลทวไปของอ าเภอเวยงสา

ค าขวญอ าเภอเวยงสา ประตสนาน ต านานชนตองเหลอง เมองเจดสายน า งามล าวดบญยน เรงรนแขงเรอออกพรรษา ประวตอ าเภอเวยงสา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ตามพงศาวดารจงหวดนานไดบนทกไวเมอป พ.ศ.2139 สมยเจาเจตบตรพรหมมนทรเจาผครองนครนานองคท 31 ระบวาไดเวยงปอเปนหวเมองประเทศราชขนตรงตอนครนาน ซงเจาอตถวรปญโญ เจาผครองนครนาน ไดท าการกอสรางเวยงปอขน เมอป พ.ศ. 2336 ตงอยบรเวณวดศรกลางเวยงในปจจบน และไดแตงตงใหมผครองเวยงเปนเชอสายของเจาผ ครองนครนาน ชอวา “เจาอนตะวงษา” แตประชาชนนยมเรยกวา “เจาหลวงเวยงสา” มาเปนเจา ครองเมององคแรกตงแต ป พ.ศ.2427 ตอมาในป พ.ศ.2440 ไดมการประกาศใชพระราชบญญต ลกษณะการปกครองทองท ร.ศ.116 ไดเปลยนแปลงการปกครองเวยงปอไปขนกบแขวงบรเวณนานใต ตอมาไดตงเปน “กงอ าเภอเวยงสา” และไดรบยกฐานะเปน “อ าเภอเวยงสา” เมอป พ.ศ.2451 ม เจามหาเทพวงษารฐ เปนนายอ าเภอคนแรก และไดมการเปลยนชออ าเภออก 3 ครง ดงน พ.ศ.2461 เปลยนชอจากอ าเภอเวยงสา เปน “อ าเภอบญยน” พ.ศ.2482 เปลยนชอจากอ าเภอบญยน เปน อ าเภอสา ตามระเบยบการตงชออ าเภอ ของกระทรวงมหาดไทย ซงใหตงตามชอสงส าคญทเปนเอกลกษณทมอยในทองทอ าเภอนนๆคอ ล าน าสา พ.ศ.2526 เปลยนชอจากอ าเภอสา เปน อ าเภอเวยงสา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ตงอยทางทศใตของตวจงหวดนาน ระยะทาง 25 กโลเมตร ตามเสนทางหลวงแผนดนหมายเลข 101 อยหางจากกรงเทพมหานคร ระยะทาง 640 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอ ดงน ทศเหนอ ตดตอกบ อ าเภอบานหลวง อ าเภอเมองนาน และกงอ าเภอภเพยง ทศใต ตดตอกบ อ าเภอนานอย จงหวดนาน ทศตะวนออก ตดตอกบ อ าเภอแมจรม จงหวดนาน และสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว

106

ทศตะวนตก ตดตอกบอ าเภอรองกวาง จงหวดแพร อ าเภอเวยงสา มบรเวณทราบกวางขวางอดมสมบรณรมฝงแมน า 7 สายไหลผาน ไดแก แมน านาน แมน าวา ล าน าสา ล าน า ล าน าสาคร ล าน าฮา และล าน าแหง จงเปนแหลงผลตธญพชและสตวน าหลากชนด มพนทประมาณ 1,931 ตารางกโลเมตร หรอ 1,206,875 ไร จ าแนกเปนพนท ดงน พนทราบ ประมาณ 277,581.25 ไร คดเปนรอยละ 23 ภเขา ประมาณ 925,581.25 ไร คดเปนรอยละ 75 พนน า ประมาณ 94,137.50 ไร คดเปนรอยละ 2 พนทท าการเกษตรสวนใหญ ใชระบบชลประทานจากฝายสา และโครงการสบน าดวยไฟฟา พนทการเกษตร จ านวน 268,471.45 ไร แยกเปน

- พนทท านา จ านวน 24,306 ไร - พนทปลกพชไร จ านวน 208,751.45 ไร - พนทปลกพชผก จ านวน 769 ไร - พนทปลกขง จ านวน 492 ไร - พนทปลกไมผล จ านวน 22,528 ไร - พนทปลกไมยนตน จ านวน 11,625 ไร - พนทท าการประมง จ านวน 2,316 ไร พนททเปนทอยอาศย จ านวน 15,097 ไร (ส านกงานเกษตรอ าเภอเวยงสา, 2555: 1) อ าเภอเวยงสา มประชากรสวนใหญอาชพเกษตรกรรม โดยมพนทท านาขาวบรเวณทราบลม พชเศรษฐกจทส าคญ คอ พชไร ไดแก ขาว ขาวโพด ถวเหลอง สวนผลไมทท าการเพาะปลกมาก ไดแก ล าไย มะขาม มะมวง ลนจ และสมเขยวหวาน (สทอง) รองลงมามา มอาชพจากเงนเดอน และคาจางประจ ารายเดอน ประชากรมรายไดเฉลย 39,210 บาท ตอคนตอป (ส านกงานสาธารณสข อ าเภอเวยงสา อางถงใน ส านกงานพฒนาชมชนอ าเภอเวยงสา, 2553: 1) ดานการศกษา ในระบบโรงเรยน มสถานศกษาทงสงกดของรฐบาล เอกชน และการศกษาพเศษ ดงน โรงเรยนประถมศกษา 60 แหง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน 3 แหง

107

โรงเรยนมธยมศกษา 5 แหง วทยาลยการอาชพ 1 แหง อดมศกษา (มรภ.อตรดตถ วทยาเขตนาน) 1 แหง นอกระบบโรงเรยน ศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนและการศกษาตามอธยาศย จ านวน 1 แหง ศนยอบรมและพฒนาเดกกอนวยเรยนสงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถนจ านวน 43 แหง ศนยศกษาพระพทธศาสนาวนอาทตย จ านวน 4 แหง โรงเรยนพระปรยตธรรม จ านวน 2 แหง ประชากรสวนใหญนบถอศาสนาพทธ ประมาณ รอยละ 99.00 นบถอศาสนาอนๆประมาณรอยละ 1.00 ดานวฒนธรรมของทองถน อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน มวฒนธรรมสอดแทรกอยในวถชวตของทกพนท มความหลากหลายตามเผาพนธ เชอชาต และภาษา จดเปนกลมได 9 กลม ไดแก กลมชาวพนเมองเวยง สา กลมชาวเชยงแสน กลมชาวไทยพรวน กลมชาวลาว กลมชาวมง กลมชาวเมยน กลมชาวลวะ กลมชาวขม และกลมชาวเผาตองเหลอง ดานประเพณงานประเพณทส าคญ ไดแก งานเทศกาลออกพรรษาของวดบญยน พระอารามหลวง จะมงานทานสลากภตร ซงเปนประเพณสบทอดกนมาไมต ากวา 200 ป และในงานดงกลาวจะมการแขงขนเรอยาวประเพณ ของหมบานตางๆในอ าเภอและอ าเภอใกลเคยง ณ บรเวณสะพานขามแมน านาน บานบญยน ต าบลกลางเวยง อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน (ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน, 2555: 1) การปกครองสวนภมภาค

อ าเภอเวยงสาแบงพนทการปกครองออกเปน 17 ต าบล 127 หมบาน ไดแก 1. ต าบลกลางเวยง (Klang Wiang) พนทรบผดชอบ 15 หมบาน 2. ต าบลขง (Khueng) พนทรบผดชอบ 7 หมบาน 3. ต าบลไหลนาน (Lai Nan) พนทรบผดชอบ 8 หมบาน 4. ต าบลตาลชม (Tan Chum) พนทรบผดชอบ 7 หมบาน

108

5. ต าบลนาเหลอง (Na Lueang) พนทรบผดชอบ 7 หมบาน 6. ต าบลสาน (San) พนทรบผดชอบ 10 หมบาน 7. ต าบลน ามวบ (Nam Muap) พนทรบผดชอบ 8 หมบาน 8. ต าบลน าปว (Nam Pua) พนทรบผดชอบ 6 หมบาน 9. ต าบลยาบหวนา (Yap Hua Na) พนทรบผดชอบ 7 หมบาน 10. ต าบลปงสนก (Pong Sanuk) พนทรบผดชอบ 4 หมบาน 11. ต าบลอายนาไลย (Ai Na Lai) พนทรบผดชอบ 11 หมบาน 12. ต าบลสานนาหนองใหม (San Na Nong Mai) พนทรบผดชอบ 4 หมบาน 13. ต าบลแมขะนง (Mae Khaning) พนทรบผดชอบ 7 หมบาน 14. ต าบลแมสาคร (Mae Sakhon) พนทรบผดชอบ 6 หมบาน 15. ต าบลจอมจนทร (Chom Chan) พนทรบผดชอบ 8 หมบาน 16. ต าบลแมสา (Mae Sa) พนทรบผดชอบ 7 หมบาน 17. ต าบลทงศรทอง (Thung Si Thong) พนทรบผดชอบ 5 หมบาน

การปกครองสวนทองถน

ทองทอ าเภอเวยงสาประกอบดวยองคกรปกครองสวนทองถน 16 แหง ไดแก เทศบาลต าบลเวยงสา ครอบคลมพนทบางสวนของต าบลกลางเวยง

เทศบาลต าบลกลางเวยง ครอบคลมพนทต าบลกลางเวยง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลต าบลเวยงสา) และต าบลปงสนกทงต าบล

เทศบาลต าบลขง ครอบคลมพนทต าบลขงทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลไหลนาน ครอบคลมพนทต าบลไหลนานทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลตาลชม ครอบคลมพนทต าบลตาลชมทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลนาเหลอง ครอบคลมพนทต าบลนาเหลองทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลสาน ครอบคลมพนทต าบลสานทงต าบล

องคการบรหารสวนต าบลน ามวบ ครอบคลมพนทต าบลน ามวบและต าบลสานนาหนองใหมทงต าบล

องคการบรหารสวนต าบลน าปว ครอบคลมพนทต าบลน าปวทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลยาบหวนา ครอบคลมพนทต าบลยาบหวนาทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลอายนาไลย ครอบคลมพนทต าบลอายนาไลยทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลแมขะนง ครอบคลมพนทต าบลแมขะนงทงต าบล

109

องคการบรหารสวนต าบลแมสาคร ครอบคลมพนทต าบลแมสาครทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลจอมจนทร ครอบคลมพนทต าบลจอมจนทรทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลแมสา ครอบคลมพนทต าบลแมสาทงต าบล องคการบรหารสวนต าบลทงศรทอง ครอบคลมพนทต าบลทงศรทองทงต าบล

(วกพเดย สารานกรมเสร อ าเภอเวยงสา, 2554: 1)

4.2 สถานการณผสงอายอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

ตารางท 4.1 ขอมลประชากร แยกตามกลมอาย อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน

ล าดบ ชวงอาย

จ านวนประชากร (คน)

ชาย หญง รวม รอยละ

1 0-5 1292 1190 2482 3.49

2 6-10 2032 1932 3964 5.57

3 11-15 2135 1975 4110 5.77

4 16-20 2433 2466 4899 6.88

5 21-25 2564 2645 5209 7.32

6 26-30 2529 2590 5119 7.19

7 31-35 2724 2805 5529 7.76

8 36-40 2723 2727 5450 7.65

9 41-45 2966 2938 5904 8.29

10 46-50 3064 3220 6284 8-83

110

ตารางท 4.1 (ตอ)

ล าดบ ชวงอาย จ านวนประชากร (คน)

ชาย หญง รวม รอยละ

11 51-55 2742 2734 5476 7.69

12 56-60 2385 2366 4751 6.67

13 60 ปขนไป 5778 6244 12022 16.88

รวม 35367 35832 71199 100

แหลงทมา: ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน, 2554: 1. จากจ านวนประชากรในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ประชากรทมอายตงแต 60 ปขนไป มจ านวน 12,022 คน จากจ านวนประชากรทงหมด 71,199 คน คดเปนรอยละ 16.88 ของจ านวน ประชากรทงหมด เมอเปรยบเทยบกบประชากรในวยเดกทมอายตงแต 0-15 ป มจ านวน 10,556 คน คดเปนรอยละ 14.83 ของประชากรทงหมด ซงเปนจ านวนทนอยกวาจ านวนของผสงอายในปเดยวกน จากตาราง 4.1 จะสงเกตไดวากลมประชากรทมมากทสดของอ าเภอเวยงสาคอ ชวงอาย ตงแต 41 ปขนไป และประชากรในกลมนเองในอก 10 ปขางหนากจะเขาสวยของผสงอาย การเพม ขนของจ านวนประชากรในกลมอนๆทถงจะมการเพมจ านวนขนแตเพมขนในจ านวนทไมมากเพราะกลมจ านวนประชากรทมมากทสดในขณะนคอกลมประชากรวยแรงงานและในอนาคตอก 10 ปขางหนาประชากรกลมวยแรงงานนกจะกลายมาเปนประชากรในกลมของผสงอายทจะตองมมากขนกวาจ านวนของผสงอายในปจจบนน กจะเปนอกหนงปญหาทวาจ านวนของประชากรในวยเดกนนมจ านวนไมมากอก 10 ปขางกลมประชากรในวยเดกกจะตองกลายมาเปนประชากรวยแรงงานทจะตองดแลประชากรทงกลมผสงอายและประชากรกลมวยเดก ลกษณะจ านวนประชาการของอ าเภอเวยงสากจะมลกษณะทคลายกบรปสามเหลยมกลบหว เพราะวากลมผสงอายจะกลายเปนกลมประชากรทมจ านวนมากทสดในอ าเภอเวยงสาและกลมประชากรวยเดกจะมจ านวนนอยทสด ภาระหนาทในการดแลประชากรสวนใหญจงตองตกมาอยกบประชากรวยแรงงานทจะตองดแลทงสองกลมประชากรใหดทสด

111

และเหตผลทส าคญอกหนงประการคอสงคมของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน เปนสงคมทอยในเขตชนบทอยกนแบบพนอง บทบาทของผสงอายในสงคมจงมมากโดยเฉพาะในเรองอ านาจบารมในดานประเพณวฒนธรรม การท ากจกรรมตางๆของชมชนกลมผสงอายจะมบทบาทในเรองของการเปนทปรกษาในการท ากจกรรมตางๆ เพราะแมวาผสงอายจะไมมความรในเรองของการท ากจกรรมหรอการพฒนาตางๆในชมชน แตดวยความทเปนผมความรในเรองชมชนอยในชมชนมานานและทส าคญชมชนกใหการยอมรบนบถอกบกลมของผสงอาย การทชมชนจะท ากจกรรมอยางใดอยางหนงนนจงตองผานความคดเหนของกลมผสงอายกอนวาควรท าไปในรปแบบใดเพอทวากจกรรมทท านนไมขดตอความเปนชมชนทมมาอยางยาวนานแลว และเปนผน าตามธรรมชาตทไดรบการยอมรบ เคารพนบถอจากบคคลตางๆในชมชน ผสงอายจงเปนกลมทมบทบาทมากในสงคมของอ าเภอเวยงสา การเขาสสงคมผสงอายของอ าเภอเวยงสาในอนาคตอก 10 ปขางหนาเปนเหตผลทวาใน ปจจบนนกลมผทมสวนเกยวของในการพฒนานนจะตองใหความส าคญและเตรยมความพรอมทจะรบมอกบการกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตว หนวยงานทกภาคสวนในอ าเภอเวยงสาจะตองมมาตรการในการรองรบและรบมอกบสงทจะเกดขนโดยเฉพาะในเรองสวสดการในการรองรบสทธขนพนฐานของกลมผสงอาย เพอทจะปองกนไมใหผสงอายกลายมาเปนปญหาของสงคม และกลมผสงอายเปนกลมทมบทบาทมากในสงคมของอ าเภอเวยงสาดวย ควรทจะไดรบการดแลเปนพเศษจากหนวยงานทรบผดชอบทางดานผสงอาย ควรทจะมการเรมด าเนนงานในปจจบนนเปนตนไปเพอใหเกดความพรอม ความช านาญในการด าเนนงาน หากเมอประชากรของอ าเภอเวยงสาเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวกสามารถทจะด าเนนกจกรรมเพอรองรบกบจ านวนผสงอายทเพมขนไดอยางรวดเรว อกทงจะตองท าใหกลมผสงอายทจะมากทสดกลายมาเปนกลมทจะสรางประโยชนและไมกลายเปนปญหาของสงคมตอไป

4.3 ขอมลพนฐานผใหขอมลทส าคญ

ขอมลพนฐานของผใหขอมลทส าคญสวนใหญเปนกลมผทมอาย 51 ปขนไป (รอยละ 44.90) รองลงมามอายระหวาง 31-40 ป (รอยละ 24.49) และอายระหวาง 41-50 ป (รอยละ 20.41) ตามล าดบ ในสวนของระดบการศกษาของผใหขอมลสวนใหญ (รอยละ 44.90) จบการศกษาระดบปรญญาตร รองลงมาคอ จบการศกษาระดบประถมศกษา (รอยละ 26.53) และจบการศกษาในระดบ ปรญญาโท (รอยละ 20.41) ตามล าดบ ผใหขอมลทส าคญสวนใหญมอาชพรบราชการ (รอยละ 44.90) รองลงมา (รอยละ 30.61) ประกอบอาชพเกษตรกรรม และอนๆ (รอยละ 24.49) ทเปน

112

นกการเมองทองถน ต าแหนงของผใหขอมลทส าคญมดงน ผใหขอมลสวนใหญเปนประธานชมรมผสงอาย (รอยละ 30.61) รองลงมาคอต าแหนงนายกองคการบรหารสวนต าบล/นายกเทศมนตรและต าแหนงนกพฒนาสงคม/นกพฒนาชมชน ทมจ านวนของผใหขอมลเทากน (รอยละ 26.53) (รอยละ 10.20) ทมาจากต าแหนงอนๆทรบผดชอบเกยวกบงานดานผสงอาย เชน รองนายกองคการบรหารสวนต าบล เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน หวหนาส านกงานปลด เจาหนาทบรหารงานทวไป และเจาหนาทบคลากร และต าแหนงนกวชาการการศกษา (รอยละ 6.12) ตามล าดบ เนองจากวา องคกรปกครองสวนทองถนสวนหนงยงไมมต าแหนงนกพฒนาชมชนจงตองมอบหมายงานใหกบเจาหนาทในต าแหนงอนเขามารบผดชอบงานทางดานผสงอายดวย เนองดวย เทศบาลต าบลกลางเวยงและเทศบาลต าบลเวยงสา มพนทรบผดชอบหมบานในต าบลเดยวกนคอต าบลกลางเวยง ประธานชมรมผสงอายระดบต าบลจงเปนบคคลคลเดยวกน ตารางท 4.2 แสดงขอมลพนฐานของผใหขอมลส าคญ

ขอมลพนฐานของผใหขอมลส าคญ จ านวน (n=49) รอยละ

อาย

นอยกวาหรอเทากบ 30 ป 5 10.20

31 - 40 ป 12 24.49 41 - 50 ป 10 20.41

51 ปขนไป 22 44.90 ระดบการศกษา

ประถมศกษา 13 26.53 มธยมศกษาตอนปลาย 1 2.04

ปวช. ปวส. หรออนปรญญา 3 6.12

ปรญญาตร 22 44.90

ปรญญาโท 10 20.41 อาชพ

เกษตรกรรม 15 30.61

ขาราชการ 22 44.90

113

4.4 การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน 4.4.1 ความเขาใจในแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 แผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เปนแผนระยะยาวระดบชาตทด าเนนงานดานผสงอายมการก าหนดยทธศาสตรในการด าเนนงาน มมาตรการหลก มาตรการยอย หนวยงานทรบผดชอบในการด าเนนกจกรรม โครงการตางๆทไดก าหนดไวในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ดวยความทเปนแผนระดบชาตจงจ าเปนอยางมากทจะตองไดรบการพฒนาในทกดานอยางพรอมๆกน ฉะน นผปฏบตงานทเปนหนวยงานทรบผดชอบในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงตองมารศกษารายละเอยดเกยวกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางชดเจน เพอใหเกดความร ความเขาใจ เกยวกบตวแผนและสามารถด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไดอยางถกตอง ในการปฏบตงานดานผสงอายนนตวของเจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความรความเขาใจในสวนงานทตนเองรบผดชอบ และยงตองมความรอบรในสงทเกยวของกบเรองนนๆดวย ในการด าเนนกจกรรมดานผสงอายกเชนเดยวกนตวของเจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความรเกยวกบนโยบาย แผน กฎมายดานผสงอายดวยเชนกน แผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงเปนอกหนงมาตรการทบงคบใชในการด าเนนงานดานผสงอายของหนวยงานทรบผดชอบในการปฏบตงานดานผสงอาย เพอใหผสงอายไดรบสทธประโยชนตามทสงคมไดมอบให เพราะกลมผสงอายเปนกลมทมมากเพมขนเรอยๆใน

ตารางท 4.2 (ตอ)

ขอมลพนฐานของผใหขอมลส าคญ จ านวน (n=49) รอยละ

อนๆ 12 24.49

นกพฒนาสงคม/นกพฒนาชมชน 13 26.53

นายกองคการบรหารสวนต าบล/นายกเทศมนตร 13 26.53 นกวชาการการศกษา 3 6.12

ประธานชมรมผสงอาย 15 30.61

อนๆ 5 10.20

114

สงคม อกทงประเทศไทยก าลงกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตว จงตองมการเตรยมความพรอมในการรองรบและดแลสวสดการขนพนฐานทกลมผสงอายจะตองไดรบเพอใหกลมผสงอายมคณภาพชวตทด แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 จดท า ขนโดยมวตถประสงคเพอ 1. เพอสงเสรมใหผสงอายมคณภาพชวตทด ดวยการด ารงชวตอยางมคณคา มศกดศร พงตนเองได และมหลกประกนทมนคง 2. เพอสรางจตส านกใหสงคมไทยตระหนกถงผสงอายในฐานะบคคลทมประโยชนตอ สวนรวม และสงเสรมใหคงคณคาไวใหนานทสด 3. เพอใหประชากรทกคนตระหนกถงความส าคญของการเตรยมการ และมการเตรยมความ พรอมเพอการเปนผสงอายทมคณภาพ 4. เพอใหประชาชน ครอบครว ชมชน ทองถน องคกรภาครฐ และเอกชน ตระหนกและม สวนรวมในภารกจดานผสงอาย 5. เพอใหมกรอบและแนวทางการปฏบตงานเกยวกบผสงอายส าหรบทกภาคสวนท เกยวของอนจะน าไปสการบรณาการงานดานผสงอาย (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: 30) สวนงานขององคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานทรบผดชอบในล าดบสดทายของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต และกเปนหนวยงานของรฐหนวยงานแรกทมความใกลชดกบกลมผสงอายในการด าเนนงานและในการรบทราบปญหาความตองการของผสงอาย ฉะนนตวของเจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอายจะตองมความรความเขาใจทชดเจนในตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เพอทจะสามารถปฏบตงานดานผสงอายไดอยางมประสทธภาพและน าตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มาเปนกรอบใหญใจความทผปฏบตงานดานผสงอายจะตองน ามาปฏบตและค านงถงใหมากทสดในการด าเนนงานเพราะเปนสงทจะสรางประโยชนและเกยวของกบผสงอายโดยตรง ในการปฏบตงานดานผสงอายเจาหนาทผปฏบตงานไมวาจะอยในระดบใดกจะตองมความรความเขาใจในสงทตนเองรบผดชอบและสงทเกยวของกบการปฏบตงานดานผสงอายดวย ดงนนในการปฏบตงานดานผสงอายเจาหนาทผรบผดชอบทกภาคสวนจงตองมความร ความเขาใจ ในรายละเอยดของตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเปนอยางด เพอทจะสามารถปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวในตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงได ขอมลจากการศกษาพบวาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ตวของเจาทผปฏบตงานดานผสงอายยงไมมความร ความเขาใจ ทชดเจนในเรองของ

115

แผนผสงอายฯฉบบปรบปรง รเพยงแคขอมลเบองตนวามตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเกดขนเพอทจะพฒนาคณภาพชวตของผสงอายใหดขน โดยทไมไดศกษาวาแผนผสงอายมยทธศาสตรในการด าเนนงาน มาตรการในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ไปสการปฏบตอยางไร ซงมงทใหความส าคญกบผสงอายมากยงขนมกจกรรมทมงเนนไปในสวนของผสงอายทหลากหลายมากขน เพอรองรบกบสถานการณของผสงอายทเพมขนในสงคมไทยของเรา และทส าคญไปกวานนกคอประเทศไทยก าลงกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวในไมกปขางหนาน แตในสวนของนกพฒนาชมชนซงเปนเจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอายสวนใหญในอ าเภอเวยงสากลบยงไมเขาใจในรายละเอยดและขอบขายการด าเนนงานในตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางชดเจน อกทงยงไมไดมการศกษาอยางจรงจงในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง แตการด าเนนงานดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในอ าเภอเวยงสาในขณะนตวของเจาหนาทผปฏบตงานจะยดถอตามหลกการด าเนนงานตามแผนพฒนาของทางองคกรปกครองสวนทองถนเปนหลก ซงการด าเนนงานในแตละปของทางองคกรปกครองสวนทองถนกจะมปฏทนการด าเนนกจกรรมขององคกรเองอยแลววาจะตองด าเนนงานอะไรบาง และดวยการปฏบตงานของเจาหนาทจะยดตาม แผนพฒนาของทางองคกรปกครองสวนทองถน เปนหลกจงไมไดมความสนใจทจะศกษาสงอนเทาทควรแมวาสงๆนนจะมความเกยวของกบงานทรบผดชอบดวยกตาม ทงๆทแผนผสงอายเปนแผนระดบชาตทสรางขนมาเพอใหสทธและคมครองสทธแกผสงอาย ในการศกษาตวของเจาหนาทนนจะศกษาในเพยงแตสงทตนเองตองรบผดชอบเพยงเทานน

ดงท นามสมมต ก (2554) ไดอธบายไววา ความเขาใจในเรองของแผนผสงอายมความเขาใจแคในเบองตนเกยวกบหลกการทวๆไปของตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง แตถาใหเจาะลกในรายละเอยดทกประเดนในเนอหาของตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงนน ไมไดมการศกษาขอมลในทกสวนอยางแทจรงและการด าเนนงานดานผสงอายทผานมานนจะยดหลกปฏบตตามแผนพฒนาของทางเทศบาลเปนหลกอยแลว ดงนนการด าเนนงานดานผสงอายจงครอบคลมอยแคในสวนงานของทตนเองรบผดชอบเพยงเทาน น หากมงานหรอกจกรรมทนอกเหนอจากในสวนทตนเองตองรบผดชอบหรอไดรบมอบหมายมานนกจะไมคอยไดสนใจในงานสวนอนมากนก

เจาหนาทผปฏบตงานจะปฏบตงานตามหนาททตนเองตองรบผดชอบเพยงเทานน ซงสวน ใหญกจะเปนระเบยบหรอกจกรรมทไดด าเนนการมาเปนประจ าอยแลวเทานน ถงแมวาสวนตวของ

116

เจาหนาทผปฏบตงานจะไมมความร ความเขาใจ และไมไดศกษารายละเอยดทชดเจนในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง แตดวยประสบการณการท างานและความช านาญในหนาททตนเองตองรบผดชอบ กสามารถชวยใหการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายผานพนและบรรลวตถประสงคและเปาหมายทตงเอาไวได สงทเจาหนาทมความรในตวแผนผสงอายฯฉบบปรปรงอยบางแมจะไมมความชดเจนนนกเปนสงทท าใหเหนไดวาตวของเจาหนาทผปฏบตงานเองนนยงไมมความสนใจหรอความรอบรในสงทตนเองตองรบผดชอบอยางดพอ โดยในสวนของเจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอายในองคกรปกครองสวนทองถนของอ าเภอเวยงสากลบมเจาหนาทในบางสวนทใหขอมลวาไมรจกเลยวาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงคออะไร เพออะไร แลวมหนวยงานรบผดชอบบาง แมแตตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงกยงไมเคยเหนเลยตงปฏบตงานในสวนงานของผสงอายมา และนกเปนอกหนงประเดนทสามารถบอกไดวาการปฏบตงานของเจาหนาทนนไมมความร ความเขาใจทชดเจน แตใชความช านาญและประสบการณในการท างานมากกวาการทจะมานงศกษาวาในสวนงานของตนเองในปจจบนนสงแวดลอมทเกยวของมอะไรเปลยนไปหรอมอะไรเพมเตมมาบาง และในสวนของผสงอายมอะไรบางทเขามาสนบสนน เขามาชวยเหลอบาง เจาหนาทจะรแคงานในสวนทตนเองรบผดชอบหรอไดรบมอบหมายมาเพยงเทานน

ดงค ากลาวของ นามสมมต ข (2554) ทกลาวไววา ไมเคยไดยนเกยวกบเรองแผน ผสงอายฯฉบบปรบปรง ไมเคยเหนไมเคยรบรเกยวกบเรองแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรง แลวหนวยงานไหนเปนผรบผดชอบในการน าแผนผสงอายฯฉบบรบปรงไปปฏบต รแตเรองของสทธขอผสงอายทไดรบจากรฐและสทธตามกฎหมายจาก พรบ.ผสงอาย พ.ศ.2546 เทานน แตในสวนของ อบต. การท ากจกรรมดานผสงอายกจะยดตามระเบยบแผนพฒนาของทางองคการบรหารสวนต าบล ดงนนการท างานของเรากจะท าแคในสวนทไดรบมอบหมายมาเทานนหลกๆกจะมการแจกเบยยงชพผสงอาย ในสวนของกจกรรมอนๆนนกไมคอยมเพราะวาผสงอายสวนใหญจะไมคอยใหความสนใจจะสนใจแตในสวนของกจกรรมทตนเองจะไดประโยชนเทานน

การใหขอมลของเจาหนาทนนท าใหเกดประเดนทนาสนใจขนมาอกวาฉะนนแลวไมเพยงแตเจาหนาทแตเพยงฝายเดยว ตวของผสงอายเองกควรทจะใหความสนใจ ใหความส าคญ และควรทจะทราบถงสทธประโยชนของตนเองทพงจะไดรบดวยเชนกน หากคอยเพยงแตจะเปนผรบเพยงฝายเดยวนนกคงจะไมได ฉะนนแลวตวของนกพฒนาชมชนนอกจากจะตองมความรอบร

117

เกยวกบเพอใหผสงอายแลวกจะตองสามารถทจะชกจงสรางความเขาใจใหกบตวของผสงอายดวย เพอใหผสงอายเกดการมสวนรวมในกจกรรมททางองคกรปกครองสวนทองถนจดท าขนใหดวย แตถงแมวาไมวาสงคมเปนอยางไรตวของผสงอายยงท างานอยดวยกตามยงสามารถประกอบอาชพหาเลยงตวเองได จงไมคอยใหความสนใจในกจกรรมททางองคกรปกครองสวนทองถนจดท าขน นอกจากจะไดรบความสนใจอยเพยงแคเรองเดยวคอ การรบเงนแจกเบยยงชพผสงอาย และผสงอายกไมคอยมความรเรองทเกยวกบตนเองเกยวกบสวสดการททางภาครฐจดสรรใหมากเทาใดนก

ดงเชนท นามสมมต ค (2554) ไดกลาวไววา “ตวผสงอายกจะกไมคอยทจะรเรอง เกยวกบสทธตางๆจงตองคอยกระตนขาวสารใหอยเสมอไมเชนนนกจะไมมใครทสนใจเลยนอกจากรบเบยยงชพ”

ในกรณนทางองคกรปกครองสวนทองถนเองตองหนกลบมามองตนเอง กลบมามองการท างานหรอกจกรรมตางๆของตนเอง วาจะท าอยางไรใชวธการอะไรทจะสามารถท าใหกลมผสงอายในเขตทตนเองรบผดชอบนนหนกลบมาใหความสนใจกบกจกรรมททางองคกรปกครองสวนทองถนจดใหนอกจากเรองของการแจกเบยยงชพ ในเมอตวของเจาหนาทยงไมมความรความเขาใจในเรองทตนเองตองรบผดชอบแลวกเปนสงทยากในการปฏบตงานดวยเชนกน ทจะท าใหผสงอายเขาใจในกจกรรมททางองคกรปกครองสวนทองถนจดท าขนใหกบตนเองโดยในสวนของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง กไดระบถงความส าคญและสงทผสงอายควรจะมไววา 1. ผสงอายทมคณภาพชวตทด คอ - มสขภาพทดทงกายและจต - ครอบครวมสข สงคมเอออาทร อยในสงแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย - มหลกประกนทมนคง ไดรบสวสดการและการบรการทเหมาะสม - อยอยางมคณคา มศกดศร พงตนเองได เปนทยดเหนยวทางจตใจและมสวนรวมในครอบครว ชมชน และสงคม - มโอกาสเขาถงขอมลและขาวสารอยางตอเนอง 2. ครอบครวและชมชนเปนสถาบนหลกทมความเขมแขงสามารถใหการเกอหนน แกผสงอายไดอยางมคณภาพ 3. ระบบสวสดการและบรการ จะตองสามารถรองรบผสงอายใหสามารถด ารงอย กบครอบครวและชมชนไดอยางมคณภาพและมมาตรฐาน 4. ทกภาคสวนจะตองมสวนรวมในระบบสวสดการ และบรการใหแกผสงอายโดย

118

มการก ากบดแลเพอการคมครองผสงอายในฐานะผบรโภค 5. ตองมการด าเนนการทเหมาะสมเพอชวยใหผสงอายททกขยากและตองการการ เกอกลใหด ารงชวตอยในชมชนไดอยางดและตอเนอง (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: 29-30) ทงตวของเจาหนาทผปฏบตงาน ตวของผสงอาย และหนวยงานทเกยวของในการ ด าเนนงานดานผสงอายและตองใหความส าคญกบสงทแผนผสงอายใหความส าคญดวย หากวาตวของเจาหนาทไดมการศกษาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางละเอยดชดเจนแลวมการน าไปประชาสมพนธบอกตอทงกบเจาหนาทผปฏบตงานทมสวนเกยวของและกลมผสงอายวาภาครฐเลงเหนความส าคญของกลมผสงอายในเรองไหนบาง มแนวทางการด าเนนงานใหกบผสงอายในรปแบบใดบางเพอทสามารถสรางประโยชนใหกบกลมของผสงอาย อกทงยงเปนการสรางความเขาใจรวมกนในการท างานระหวางตวของเจาหนาทผปฏบตงาน ผสงอาย และหนวยงานอนทเกยวของ สงเพยงสงเดยวเทานกสามารถทจะสรางความสนใจ ความใสใจ ดงดดกลมผสงอาย และหนวยงานภายนอกใหเขามามสวนรวมในกจกรรมททางองคกรปกครองสวนทองถน จดท าขนไดอยางไมยาก เหตผลเพยงวาผลประโยชนทจะเกดขนจากการเขารวมในการด าเนนกจกรรมตางๆไมใชเพยงเพอกลมบคคลใดบคคลหนงเทานน แตผลประโยชนทเกดขนเกดขนกบทกฝายทเขามามสวนรวมทงในเรองของชอเสยงจากความส าเรจในการงาน สขภาพกาย สขภาพใจ เปนตน สวนใหญตวของนกพฒนาชมชนเหตผลหนงไมมความร ความเขาใจทชดเจนในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง และกยงไมไดรบการสงเสรมในเรองของการอบรม สรางความร ความเขาใจทชดเจนใหกบตวของเจาทดวยเชนกน หนวยงานของส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดนาน ทรบผดชอบในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง กอนทจะมอบหมายงานใหกบหนวยงานขององคการปกครองสวนทองถน ไมไดมการสรางความร ความเขาใจทชดเจน ใหกบเจาหนาทผปฏบตงานในระดบขององคกรปกครองสวนทองถน การประชม อบรมตางๆ ทจดขนสวนใหญกจะเนนภาพรวมยงไมมการอบรมใหความรในเรองเกยวกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง

ดงความค ากลาวของ นามสมมต ง (2554) ทกลาวไววา เรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ยงไมรเรองอยางชดเจนและทาง ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดนาน ทเปนหนวยงานหลกเรองผสงอายกยงไมเคยมการอบรมใหความรในเรองดงกลาวเลย

119

ในสวนของเจาหนาทผปฏบตงานทมหนาทในการท างานทหลายอยาง อาท นกวชาการการศกษา กเปนอกหนงเหตผลทท าใหตวของเจาหนาทผปฏบตงานไมไดมการศกษางานทเปนหนาทความรบผดชอบของตวเองอยางจรงจง เพราะบางองคกรปกครองสวนทองถนยงไมมเจาหนาทรบผดชอบในต าแหนงนกพฒนาชมชน จงตองมอบความรบผดชอบการด าเนนงานในดานผสงอายใหกบเจาหนาทต าแหนงอนรบผดชอบไปพรอมกบการรบผดชอบหนาทหลกของตนเอง เจาหนาทผปฏบตงานจงไมมความรในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เพราะไมใชหนาทความรบผดชอบหลกของตนเอง การด าเนนงานจงอาศยความรวมมอกนทงองคกรและด าเนนการตามปฏทนการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน

ตามท นามสมมต จ (2554) กลาวไววา องคการบรหารสวนต าบลของเราไมมนกพฒนาชมชน การท ากจกรรมดานผสงอายเปนหนาทของนกวชาการการศกษา ดวยหนาทความรบผดชอบทหลากหลายจงไมสามารถทมเวลาศกษา ลงลกในรายละเอยดเกยวกบเรองใดเรองหนงอยางชดเจน หลกๆกจะรในสวนงานของตวเอง

จากขอมลทน าเสนอขางตนสรปไดวา เจาหนาทสวนใหญยงไมไดศกษารายละเอยดของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ท าใหไมมความรและความเขาใจ ในเรองของยทธศาสตร มาตรการ และการด าเนนงาน สงทพอจะรบางคอรอยางกวางๆเพยงแคผวเผนวาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงท ามาเพออะไร ในการปฏบตงานดานผสงอายของตวเจาหนาทผปฏบตงานกจะยดตามระเบยบของ แผนพฒนาของทางองคกรปกครองสวนทองถนเปนหลก 4.4.2 บทบาทของภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน และชมชน บทบาทของภาครฐ 1. บทบาทในฐานะผผลกดนใหเกดแผนผสงอายแหงชาต หนวยงานของภาครฐเปน หนวยงานทท างานเพอสงคม เพอประชาชน และเพอประเทศชาต เปนหนวยงานทตองดแล ประชาชน สรางการพฒนาเพอแกไขปญหาทเกดขนในสงคม ในฐานะของผบรหารนายกองคการบรหารสวนต าบลทานหนงมองวา แผนผสงอายฯฉบบปรบปรงกเปนอกหนงนโยบายของทหนวยงานของภาครฐใหความส าคญและผลกดนใหเกดขน เพราะไดเลงเหนความส าคญของกลมผสงอายทเพมขนเปนอยางมากในสงคมไทย ประเทศไทยของเราไดเคลอนตวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตว ดงนนเมอสงคมกลายเปนสงคมผสงอายกจะเกดปญหาดานผสงอายตามมาอกมากมาย

120

เพราะกลมผสงอายทมมากทสดในสงคมและยงเปนกลมทอยในฐานะของกลมประชากรวยพงพง เพอเปนการสรางมาตรการในการรองรบและแกไขปญหาทจะเกดขนภาครฐจงไดมการก าหนดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงขน แผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ทก าหนดขนมานนเปนแผนทไดก าหนดยทธศาสตรในการด าเนนงาน มาตรการในการด าเนนงาน อยางชดเจน อกทงไดระบถงหนวยงานทมหนาทรบผดชอบในแตละโครงการ กจกรรมไวอยางชดเจน บทบาทในฐานะผผลกดนใหเกดแผนผสงอายแหงชาตจงมความส าคญเปนอยางมาก ถอเปนการเตรยมความพรอมในการรบมอกบปญหาทางดานผสงอายทจะเกดขน

ดงท นามสมมต ฉ (2554) ซงไดกลาววา แผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เปนอกหนงมาตรการทภาครฐผลกดนขนใหทกภาคสวนในสงคมเหนถงความส าคญของปญหาทประเทศของเราจะตองเผชญหนา ซงถอเปนมาตรการในการรบมอทดอยางหนง

ภาครฐถกมองวาเปนหนวยงานระดบบนสดในเรองของการผลกดนแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง การด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายทงในเรองสวนของความรทเปนวชาการในสวนทเปนความรทางวชาการคอประเดนในเรองของเนอหาของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ทยงไมสามารถลงไปถงตวของเจาหนาทผปฏบตงานในล าดบสดทายได เจาหนาทในล าดบสดทายถอวาเปนกลมทส าคญทสดในการปฏบตงานเพราะผลการปฏบตงานของเจาหนาทนจะสามารถตอบโจทยของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงได เมอน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตแลวผลของการปฏบตนนประสบความส าเรจหรอความลมเหลว ภาครฐเปนหนวยงานแรกทถายทอดในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ในสวนนกแสดงใหเหนวาภาครฐนนใหความส าคญกบกลมของผสงอายในสงคม ตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงมความส าคญในเรองของการรองรบปญหาทเกยวกบเรองของผสงอายทประเทศไทยจะกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตว 2. บทบาทในฐานะผสนบสนนดานงบประมาณในการด าเนนงาน การด าเนนกจกรรมตางๆนนงบประมาณถอวาเปนปจจยส าคญในการสนบสนนทจะใหมการด าเนนกจกรรมตางๆ ในการด าเนนกจกรรม โครงการตางๆ ตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จะตองใชงบประมาณเขามาเปนตวขบเคลอนใหเกดกจกรรมในการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เพราะแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เปนแผนทถกสรางขนดวยหนวยงานของภาครฐฉะนนแลวควรมการสนบสนนดานงบประมาณเพอใหการด าเนนงานตางๆเกดขนจรงตามทได

121

ก าหนดไว ในทนอาจไมใชบทบาทหนวยงานของภาครฐเพยงฝายเดยวทจะสนบสนนในเรองงบประมาณ อาจมในสวนของหนวยงานอน องคกรทเกยวของ หนวยงานของเอกชนทเขามาใหความรวมมอ ใหความชวยเหลอในสวนของงบประมาณอยบาง ในฐานะของผผลกดนใหเกดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงขน หนวยงานของภาครฐจงจ าเปนตองเปนหนวยงานหลกทสนบสนนในเรองของงบประมาณในการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงดวยเชนกน

ดงท นามสมมต ช (2554) กลาวไววา “งบประมาณในการด าเนนกจกรรมตางๆ สวนใหญกจะไดรบอดหนนจากรฐบาลตามงบประมาณทภาครฐจดสรรให”

เนองดวยพนทในการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เปนพนททวทงประเทศจงตองใชงบประมาณสนบสนนในการด าเนนงานเปนอยางมาก ตองใชความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของตางๆของภาครฐเขามาชวยในการสนบสนนในการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯบบปรบปรง อกทงแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เปนแผนระดบชาตจงตองไดรบการผลกดนใหมการด าเนนกจกรรมตางๆตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง สงผลถงเรองงบประมาณทจะตองไดรบการจดสรรอยางจรงจงและทวถง

ดงท นามสมมต ซ (2554) ทกลาววา“ตองมการจดสรรงบประมาณในการ ด าเนนงานใหเหมาะสมในแตละพนท เพอใหเกดความทวถงและเกดกจกรรม โครงการ ขนจรงตามทไดก าหนดไวในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง”

นนกเปนอกหนงสงทส าคญทภาครฐใหการสนบสนน เพราะวาความหลากหลายและความทวถงของกจกรรมนนจะมมากหรอนอยกขนอยกบงบประมาณในการด าเนนการดวยเชนกน การรบนโยบายมาจากภาครฐนนบางสวนกไมสามารถทจะท าไดจรงหรอหากท าไดกท าไดไมบรรลเปาหมายทตงไว เพราะขอจ ากดในเรองของงบประมาณกเปนอกหนงปจจยทส าคญ บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) องคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานของภาครฐทมใกลชดกบชมชนและกลมตวอยางมากทสด ในฐานะของผเปนแกนน าในการด าเนนกจกรรมตางๆดานผสงอาย เปนหนวยงานทมบทบาทในการพฒนากบชมชนมากทสด สวนของการด าเนนงานดานผสงอายองคกรปกครอง

122

สวนทองถน มบทบาทในการพฒนาเปนอยางมาก เรมตงแตบทบาทในฐานะผใหความร ความเขาใจ ค าแนะน า ในเรองของสทธ สวสดการตางๆทผสงอายควรจะไดรบ บทบาทในฐานะผด าเนนกจกรรมใหกบผสงอาย หนาททงสองบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน เปนสงทจะท าใหผสงอายเขาถงสทธ สวสดการตางๆ ทตนเองจะไดรบ เพมศกยภาพในตวของผสงอาย และท าใหผสงอายเกดความภาคภมใจในตวเอง สามารถทจะอยในสงคมไดอยางมความสข 1. บทบาทในฐานะผใหความร ความเขาใจ กบผสงอาย ปจจบนสงคมไดใหความส าคญกบกลมผสงอายมากขนจะเหนไดจากการจดท าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ถอไดวาเปนการใหสทธ สวสดการตางๆแกกลมผสงอายองคกรปกครองสวนทองถน ในฐานะหนวยงานของภาครฐทมความใกลชดกบประชาชนมากทสด เขาถงประชาชนซงเปนกลมเปาหมายไดมากทสด ในสวนของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตองคกรปกครองสวนทองถนจงเปนหนวยงานทเขาถงกลมผสงอายไดมากทสด ในเรองของการเขาไปใหความร ความเขาใจ กบผสงอาย ในเรองสทธ สวสดการตางๆทผสงอายควรจะไดรบจากหนวยงานของภาครฐ และบทบาทของผสงอายทมตอสงคมในปจจบน ในบางครงอาจจะเรยกไดวาเปนผชน าทางความคดใหกบกลมผสงอายในชมชน เพราะดวยความทอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน เปนสงคมชนบทบทบาทจากหนวยงานของภาครฐจะมความส าคญมาก สงทรฐน าไปใหในเรองของความรตางๆ การชแจง แนะน า ตางๆจะไดรบการตอบรบเปนอยางดจากกลมผสงอาย อกทงสวนหนงผสงอายในชนบทคอนขางทจะมความหางไกลจากขอมลขาวสารจากสงคมปจจบนคอนขางมาก การตดตามขอมลขาวสารจากโทรทศน สอสงพมพตางๆจงมคอนขางนอย ในเรองของความร สวสดการ และสทธตางๆทหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนเขาไปใหความรหรอชแจงใหไดรบทราบนนกจะไดรบความสนใจจากผสงอายเปนอยางด การประชาสมพนธใหความร ความเขาใจกบผสงอายในเรองดงกลาวนน หนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนกจะท าไปพรอมพรอมกบการแจกเบยยงชพในกบผสงอายในแตละเดอน ลกษณะของการใหความรกเหมอนเปนการพดคยกนมากกวา เชน ในหนงเดอนทผานมามขาวสารทเกยวกบผสงอายในเรองใดบาง มปญหาอะไรบางทเกดขน หรอวามสทธไรทผสงอายจะไดรบจากสงคมอกบาง แตในสวนของการเขาไปจดกจกรรมเพอสงเสรมความร ความเขาใจ ในเรองสทธประโยชนตางๆเกยวกบผสงอายโดยตรง ในสวนนไมมการจดกจกรรมจะเปนในลกษณะของการสอดแทรกการใหความรควบคไปกบการแจกเบยยงชพ

123

ดงท นามสมมต ญ (2554) กลาวไววา การลงพนทใหความรแกผสงอายในเรอสทธหรอสวสดการเกยวกบผสงอาย ทาง อบต. ยงไมเคยจดกจกรรมทเขาไปใหความรโดยแกผสงอาย สวนใหญกจะมการพดคยกบกลมของผสงอายในเรองนไปพรอมๆกบการแจกเบยยงชพในแตละเดอน วาเรองของผสงอายมขอมลขาวสารหรอเหตการณอะไรเกดขนบาง เพราะกลมผสงอายบานเราการตดตามขอมลขาวในเรองสทธของตนเองยงมคอนขางนอย ทาง อบต. จงจะพดสรางความร ความเขาใจใหกบผสงอายเกยวกบเรองสทธและสวสดการทผสงอายควรจะไดรบเพอใหผสงอายเกดการรบรในเรองทเกยวกบตนเอง

หนาทในการสรางความร ความเขาใจ ใหกบกลมผสงอายเกยวกบขอมลขาวสารของผสงอายทเกดขน สทธประโยชน สวสดการตางๆทผสงอายควรจะตองไดรบ บทบาทของผสงอายทมตอชมชน สงคมในปจจบน จงกลายเปนหนาทองคกรปกครองสวนทองถนทเปนผมบทบาทมากทสดในเรองน ดวยความทเปนสงคมชนบทและกลมผสงอายทใหความไวเนอเชอใจในหนวยงานของภาครฐทน าสงทเปนประโยชนมาใหกบตนเอง บทบาทในการสรางความร ความเขาใจใหกบผสงอายและชมชนจงเปนบทบาททส าคญขององคกรปกครองสวนทองถนตองรบผดชอบ 2. บทบาทในฐานะผด าเนนกจกรรมใหกบผสงอาย การด าเนนกจกรรมเกยวกบผสงอายในชมชนเปนกจกรรมทจดขนโดยมหนวยงานของ อปท. เปนผใหการสนบสนนในการท ากจกรรมทงหมดไมวากจกรรมในรปแบบไหนกตาม ทงในเรองของสวสดการตางๆ สขภาพ การสงเสรมบทบาทของผสงอายตางๆ เนองจาก อปท. เปน หนวยงานทตองดแลความเปนอยของประชาชนใหมความเปนอยทดทงสขภาพกายและสขภาพใจ ดงนนบทบาทในฐานะผด าเนนกจกรรมตางๆใหกบผสงอายจงเปนบทบาททมความส าคญมากเชนกน เพราะในการด าเนนกจกรรมตางๆใหกบผสงอายไดนนตองทราบถงปญหาหรอความตองการทแทจรงของกลมผสงอายกอน จงจะสามารถด าเนนกจกรรมเพอแกปญหาทเกดขนใหหมดไป เพอสงเสรมสขภาพกาย สขภาพใจ และบทบาทของผสงอายในชมชนใหมมากขน องคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานทเขาถงชมชนและผสงอายไดอยางใกลชดมากทสด หากไมมการสนบสนนไมวาในเรองใดกตามจากหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนหากไมไดรบการสนบสนนจากองคกรปกครองสวนทองถนกจกรรมตางๆภายในชมชนกจะไมคอยเกดขนโดยเฉพาะกจกรรมทตองใชงบประมาณในการด าเนนงาน ในเรองของกจกรรมการการคดรเรมในการท ากจกรรมนนเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนจะเปนผใหการชวยเหลอและ

124

อ านวยความสะดวกใหกบทางผสงอาย การด าเนนกจกรรมตางๆของผสงอายจะเสนอผานมายง องคกรปกครองสวนทองถนเพราะนอกจากนกพฒนาชมชนประจ าองคกรปกครองสวนทองถนแลวในแตละหมบานยงมสมาชกองคการบรหารสวนต าบล (สอบต.) ทถอวาเปนตวแทนขององคกรปกครองสวนทองถนในการดแลความเปนอยใหกบประชาชนและยงตวกลางในการประสานงานระหวางองคกรปกครองสวนทองถนกบชมชนใหสามารถด าเนนกจกรรมตางๆรวมกนไดเปนอยางด

ตามท นามสมมต ณ (2554) ไดกลาวไววา การด าเนนงานของทางองคการบรหารสวนต าบลจะใชสมาชกองคการบรหารสวนต าบล ในการเปนสอกลางใหทงสองฝายเพราะตวของสมาชกองคการบรหารสวนต าบลจะทราบถงปญหา และเขาถงขอมลทแทจรงจากกลมผสงอายไดมากกวา

การด าเนนกจกรรมตางๆดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนจงไดรบความรวมมอเปนอยางดจะทกฝายทมสวนเกยวของ อกทงเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนสวนใหญกจะเปนบคคลในพนทดวยทมความใกลชดคนเคยกบชมชนเปนอยางดปญหาในเรองของการเขาถงความตองการของชมชนหรอความตองการของผสงอายจงไมใชปญหาหลกในการด าเนนงานของทางองคกรปกครองสวนทองถน กบชมชน ความเปนอยของผคนในเขตอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน หากมองในเรองของการด าเนนงานตางๆแลวแทบจะแยกออกจากกนไมออกระหวางประชาชนกบองคกรปกครองสวนทองถน การรบรถงปญหาทเกดขนในพนทความรบผดชอบของตนเองในสวนของเจาหนาทผปฏบตงานนนไมใชเรองยาก เพราะวาเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนใหญจะเปนบคคลในพนททมภมล าเนาแตก าเนดเปนคนในพนทนนๆการรบร การเขาถงความตองการตางๆของประชาชน เจาใจถงสภาพปญหาตางๆทเกดขน สรางสมพนธทดในการด าเนนงานของเจาหนาทและชมชนจงเปนไปอยางรวดเรวและไดรบการตอบรบเปนอยางด เพราะเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนกคอประชาชนคนหนงท องคกรปกครองสวนทองถนตองดแลเชนกน เจาหนาทผปฏบตงานสวนใหญใหขอมลวากจกรรมตางๆททางองคกรปกครองสวนทองถนจดท าขนนนเกดมาจากความตองการของผสงอายเพราะวาผสงอายจะเปนผเขยนโครงการ กจกรรม เสนอขนมายงองคกรปกครองสวนทองถนแตดวยความเคยชนทสงคมมอบใหทท าใหประชาชนกลายเปนผรบเพยงฝายเดยวไมมการกระตนใหเหนถงคณคาของสงทไดรบมา สงผลถงสงทเสนอมายงองคกรปกครองสวนทองถนนนกยงมาจาการชน าขององคกรปกครองสวนทองถน

125

อยเชนกนทงเหตผลทวาผสงอายไมคอยมความกลาทจะแสดงความคดเหนกบเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนไมคอยกลาทจะบอกในสงทตนเองตองการ ผสงอายในชมชนจะเหนวาเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนนนเปนผทมความร ความสามารถในการด าเนนงาน เขามาใหความร ใหความชวยเหลอกบผสงอายจงเลอกทจะเหนดวยและยอมรบตามความคดเหนของเจาหนาทไปเกอบในทกๆเรองททางองคกรปกครองสวนทองถนจดท าให จงกลายเปนวาบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนในการเขาไปด าเนนกจกรรมใหกบผสงอายจงไมใชแคบทบาทของเจาหนาทปฏบตงานตอประชาชนทคอยใหความชวยเหลอ อ านวยความสะดวกในการด าเนนกจกรรมตางๆเพยงเทานน แตเปนเหมอนบทบาทของครกบนกเรยนทครบอกสอนอะไรออกไปนกเรยนกจะเหนดวยและสนบสนนในสงทครเสนอออกมานน ตองคอยถามวาจะเอาอะไรอกหรอเปลา มอะไรเดอดรอนหรอไม ตองการใหชวยในเรองไหนบาง สงนดควรท าสงนไมดไมควรท า เปนการเขาไปชน าใหกบทางผสงอายทกเรองทกอยาง โดยเฉพาะในสวนของการชน าในเรองของการด าเนนกจกรรมตางๆของผสงอายใหเปนไปตามแผนการด าเนนงานของทางองคกรปกครองสวนทองถนดวยขอจ ากดทางงบประมาณทไมใชมาจากตามแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรง องคกรปกครองสวนทองถนจงถอเปนหนวยงานหลกทเขาถงกลมผสงอายไดมากทสดในกลมการท างานของหนวยงานภาครฐ เปนกลมทเขาไปด าเนนกจกรรมตางๆใหกบทางผสงอายไดมากทสดแตกระนนกไมสามารถทจะด าเนนกจกรรมทกอยางไดตามทผสงอายเสนอเขามา เพราะตองขนอยกบนโยบายของผบรหารดวยวามทศนะในการบรหารงานมงไปทางดานไหนหรอใหความส าคญกบการพฒนาในดานไหนเปนส าคญ ทสงผลไปถงบทบาทของผสงอายในชมชนดวยวาจะไดรบการพฒนามากนอยแคไหน ดวยสภาพบรบทตางๆของอ าเภอเวยงสาทอยอาศยกนแบบพแบบนอง ใหความส าคญในเรองของการเคารพผทอาวโสกวา ยดถอธรรมเนยมปฏบตของชมชนทมมาอยางยาวนาน กลมผสงอายจงเปนกลมทไดรบการเคารพนบถอจากประชาชนในชมชนเพราะผสงอายถอเปนบคลตนแบบของชมชน เปนผน าในการด าพธกรรมตางๆทเปนขนบธรรมเนยมประเพณพนบาน บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนจงมผลตอการด าเนนกจกรรมดานผสงอายเปนอยางมากและกจกรรมเหลานนกจะไดรบการสนบสนนจากชมชนเปนอยางดดวยเชนกน

ดงท นามสมมต ด (2554) กลาวไววา เทศบาลของเราเองถอวาเปนหนวยงานทมความใกลชดกบประชาชน มาก ซงเรองของการจดกจกรรมดานผสงอายนนแมวาจะมการท าประชาคมกนมาแลวกตาม ใหผ สงอายเองเปนผ เสนอกจกรรม โครงการตางๆมาใหกบทางเทศบาล แตกยงไมไดมาจากผสงอายโดยตรง เพราะวา

126

เวลาทลงไปท าท าประชาคมหรอลงไปสอบถามส ารวจความคดเหน ความตองการของผสงอายสวนใหญ ผ สงอายกไมกลาทจะแสดงความคดเหน ดงน นทางเจาหนาทกจะเปนผ เสนอโครงการ กจกรรมใหกบทางผ สงอายมากวากถามความเหนของผสงอายวาเหนดวยกบสงท เสนอไปใหหรอไม ผสงอายกจะมสวนรวมในเรองของการลงความเหน ถาหากเหนดวยกบกจกรรมดงกลาวกใหทางผสงอายเขยนเสนอโครงการ กจกรรมเขามายงเทศบาลวาตองการทจะจดท ากจกรรมอะไร อยากใหทางเทศบาลชวยเหลอ สนบสนนในเรองใดบางกจะเปนรปแบบนอยตลอด

บทบาทของชมชน ชมชนในสวนของการด าเนนกจกรรมดานผสงอายชมชนจะมบทบาทในฐานะของการใหการสนบสนน การชวยเหลอ และการอ านวยความสะดวกในการด าเนนกจกรรมตางๆของทาง อปท. ทถอเปนบทบาททางออมทมตอการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายในชมชน ชมชนถอวามความใกล ผกพนกบตวของผสงอายมากทสด คอยเปนผประสานงานในการตดตอ ประชาสมพนธทงในเรองของการใหความรหรอการด าเนนกจกรรมตางๆทไดมากจากหนวยงานตางๆใหกบทางผสงอายไดรบทราบ ยงดวยสภาพสงคมทเปนชนบทการท างานของทกฝายจงเชอมถงกนอยางแยกออกจากกนไมได ทกฝายจงมความเกยวของสมพนธกนหมด ไมมการแบงแยกหนวยงานในการท างานเพราะตางฝายตางเอออาทรตอกนในการด าเนนงานซงผลประโยชนทไดกตกเปนของประชาชนในชมชนเหมอนกนหมดทกฝาย ชมชนใชวธการเสยงตามสาย ปากตอปาก ในการประชาสมพนธเรองราวตางๆใหรบรโดยทวกนทกคนในชมชนใหความชวยเหลอซงกนและกนอยแลว ยงดวยผสงอายกบชมชนเปนสงทคกนและมความผกพนกนอยางมาก ผสงอายเปนถอไดวาเปนผน าตามธรรมชาตทเกดขนในชมชน เปนผทรงบารมทประชาชนในชมชนใหความเคารพนบถอ เปนผน าในการประกอบกจกรรม ประเพณตางๆของชมชน ทกคนในชมชนจงมบทบาททส าคญเทาๆกน โดยเฉพาะในกลมของผน าหมบาน (ผใหญบาน คณะกรรมการหมบาน สอบต.) ทคอยอ านวยทงในเรองของการจดสถานทในการด าเนนกจกรรม อ านวยความสะดวกในเรองของการเดนทาง เปนตน เพราะการจดกจกรรมในแตละครงขององคกรปกครองสวนทองถนนนจะมการจดหมนเวยนกนไปทกหมบานซงจะไดรบการสนบสนน ชวยเหลอจากกลมผของผน าหมบานและประชาชนตางๆใหการสนบสนนเขามาดวย ดวยความหางไกลของพนทและความล าบากในการเดนทางหากจะใหทางองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนกจกรรมทงหมดนนกคงจะเปนเรองยากท

127

จะสามารถท าไดอกทงยงไดรบการสนบสนนจากกลมบคคลจากภายนอกดวย เชน กลมรานคา มลนธ ชมรมตางๆทเขามาสนบสนนในเรองของทงของรางวล อาหาร น าดม กลมเหลานยงเปน ตวกระตนใหชมชนเลงเหนความส าคญของผสงอายมากยงขนดวย ชมชนแมวาจะไมไดเปนผเขาไปใหความรกบผสงอายโดยตรงแตกเปนตวกลางทเปนผ ประสานงานทส าคญระหวางองคกรปกครองสวนทองถนหรอหนวยงานภายนอกกบผสงอายในชมชนไดเปนอยางด เปนผสรางความเขาใจทดรวมกน สานสมพนธใหกบทงสองฝายในการด าเนนกจกรรมรวมกนเพอใหผลของการด าเนนกจกรรมนนประสบกบความส าเรจ

ดงท นามสมมต ต (2554) ไดกลาววา การด าเนนกจกรรมดานผสงอายนนตองสรางความเขาใจรวมกนกบทกฝายทมสวนเกยวของในการด าเนนกจกรรมกอน โดยจะเนนไปในสวนของบรบททเกยวของทมบทบาทส าคญมากทสด ไปทกลมของสถาบนครอบครวและชมชนซงถอวาเปนกลมทมความใกลชดกบผสงอายมากทสด เปนกลมทสามารถทราบถงความตองการและตวของผสงอายเองกใหความไววางใจมากทสดดวยเชนกน การใชกลมบคคลทมความใกลชดเชนนจะท าใหทางเราไดขอมลทเปนความจรงมากทสดเพอทเราจะน าขอมลในสวนนมาและสามารถจดกจกรรมใหตรงกบความตองการของผสงอายใหไดมากทสด

ทกฝายทเกยวของลวนแลวแตมความส าคญตอการด าเนนกจกรรมดานผสงอายเปนอยางมากแตจะมบทบาทหนาททโดดเดนและส าคญแตกตางกนไป ดงนนการด าเนนกจกรรมดานผสงอายจงตองอาศยความรวมมอของหนวยงานทกฝายทเกยวของ เพอใหการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายประสบความส าเรจมากทสด 4.4.3 ขนตอนการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน เจาหนาทผ ปฏบตในระดบองคกรปกครองสวนทองถนไมไดยดกรอบการด าเนนงานดานผสงอายตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มาเปนกรอบในการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน เนองจากเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน ยงไมไดมการศกษารายละเอยดในตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงท าใหไมมความร ความเขาใจ เกยวกบตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง

128

ยทธศาสตร มาตรการการด าเนนงานทไดก าหนดไวในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ดวยเหตผลดงกลาวจงเปนผลสบเนองมาถงในสวนของขนการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในการด าเนนกจกรรมดานผสงอายในอ าเภอเวยงสาเจาหนาทผปฏบตงาน ไมไดน าตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมาเปนกรอบในการด าเนนงาน แตการด าเนนงานดานผสงอายในอ าเภอเวยงสาเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนจะเนนการปฏบตงานตามแผนพฒนาของหนวยงานตวเองเปนหลก และใชบรบทของชมชนมาวางแผนในการด าเนนกจกรรมโดยใชศกยภาพของชมชนทมอยออกมาใช ใชสงทมอยในชมชนใหเกดประโยชนมากทสด

ดงเชน นามสมมต ถ (2554) ไดกลาววา การด าเนนกจกรรมเกยวกบผสงอายของทางองคการบรหารสวนต าบล กจะยดแผนพฒนาของทางองคการบรหารสวนต าบลเปนหลก ด าเนนงานตามบรบทของชมชนในแตละพนท ซงพยายามทจะดงจดเดนของแตละชมชนทมอยออกมาใช

การด าเนนกจกรรมดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนสวนใหญจะเปนการด าเนนกจกรรมทเนนสงเสรมคณภาพชวตของผสงอาย ทสงเสรมในเรองของสขภาพ และแสดงใหเหนถงบทบาท ศกยภาพของผสงอาย ด าเนนการภายใตกระบวนการรวมกลมของผสงอายในชมชนทจดตงขนทใชชอวา “ชมรมผสงอาย” ทางองคกรปกครองสวนทองถนจงใชกระบวนการกลมเขามาเปนตวกลางใหเกดการรวมตวกนของกลมผสงอาย กระตนการเขามารวมกจกรรมใหมมากขน ภายใตการด าเนนกจกรรมของชมรมผสงอายทมการด าเนนกจกรรมรวมกนแลว ทางชมรมผสงอายเองกยงมการสงเสรมในเรองของสวสดการใหกบสมาชกภายในชมรม สงเสรมการออมเงน การสรางรายได การสงเสรมสขภาพ ผลจากการด าเนนงานของชมรมผสงอายแทจรงแลวเพอใหผสงอายไดมโอกาสพบปะ พดคยกน มการกจกรรมท ารวมกน เพอลดความซมเศราทเปนโรคทเกดขนมากในกลมผสงอาย

ดงท นามสมมต ท (2554) กลาววา กจกรรมทไดจดขนใหกบกลมผสงอายกเพอสงเสรมทงทางดานสขภาพกายและและสขภาพใจใหกบผสงอาย แลวกยงผลกดนใหคนในชมชนเหนถงความส าคญและบทบาทของผสงอาย การทผสงอายไดท ากจกรรมรวมกนกยงชวยในเรองของการแกโรคซมเศรา ทผสงอายเปนมากเพราะสวนใหญกจะอยแตบานไมไดออกไปไหน การออกมาพบปะกนจงเปนความสขทางใจอกอยางหนง

129

การด าเนนโครงการหรอกจกรรมเกยวกบผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในบางสวนกสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกบยทธศาสตร มาตรการการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเชนเดยวกน แตดวยสงทเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไมมความร ความเขาใจ ไมมการศกษาในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางชดเจน จงไมมความเขาใจทชดเจนวากนกรรมททางองคกรปกครองสวนทองถนไดด าเนนการไปนน สอดคลองเปนไปตามยทธศาสตร มาตรการการด าเนนงานในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มากเพยงใด ดวยลกษณะแผนพฒนาของทางองคกรปกครองสวนทองถนทจะตองมความสอดคลองกบแผนพฒนาของจงหวดและประเทศ รปแบบการด าเนนงาน กจกรรมตางๆในแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนจงไมมลกษณะทขดตอแผนพฒนาในระดบใหญขนไป ซงยทธศาสตรในการด าเนนการของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มยทธศาสตรในเรองของการสงเสรมสขภาพ การสงเสรมอาชพ การสงเสรมรายได และการสงเสรมศกยภาพผสงอาย ยทธศาสตรในเรองดงกลาวนหนวยงานทรบผดชอบหลกตองเปนผรบมาด าเนนการในระดบของกระทรวง ในแตละกระทรวงกจะมกรมและหนวยงานยอยอนๆทสงกดภายใตกระทรวงทตองรวมรบผดชอบในการแปลงแผนยทธศาสตรไปสการปฏบต หนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนจงเปนหนวยงานสดทายในระดบของจงหวดทตองมการด าเนนกจกรรมน าแผนไปสการปฏบต โครงการ กจกรรมททางองคกรปกครองสวนทองถนจดขนน นหลกๆแลวก เปนกจกรรมหรอโครงการยอยตางๆในแตละยทธศาสตรการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงดวยเชนกน เพยงแควาตวของเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน ไมไดมการศกษาอยางละเอยดชดเจนในเรองของแผนผสงายฯฉบบปรบปรง จงไมรวาลกษณะของโครงการ กจกรรมทตนเองไดด าเนนการไปน นกมความสอดคลองเปนไปตามลกษณะของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเชนเดยวกน

เชนท นามสมมต ธ (2554) ไดกลาววา การด าเนนกจกรรมใหกบกลมของผสงอายจะเนนตามแผนพฒนาของหนวยงานเราเอง ในการจดท าแผนพฒนาของทางเทศบาลจะจะยดตามแผนพฒนาของอ าเภอ ของจงหวด และของประเทศมาเปนกรอบในการจดท าแผน จะเหนไดวาลกษณะของกจกรรมทจดขนโดยเฉพาะในจงหวดกจะมลกษณะทคลายๆกน จะตางกนกขนอยกบศกยภาพในแตละพนทวาจะสามารถดงจดเดนของตวเองออกมาใชไดมากแคไหน

130

การด าเนนงานดานผสงอายขององคการบรหารสวนทองถนใชวธการขอความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของทงจากกลมของผน าชมชน ประธารชมรมผสงอายทงในระดบต าบลและหมบานในการด าเนนงานรวมกน ขอความรวมมอจากทงชมชน โรงเรยน รพ.สต. รวมไปถงวดในการด าเนนกจกรรมเพอใหผสงอายไดแสดงศกยภาพทมอยในตวเองในดานตางๆถายทอดไปใหกบเยาวชนรนตอๆไป โดยการผลกดนใหผสงอายเปนครของชมชนในการถายทอดเรองราวตางๆใหกบบคคลรนตอไปในชมชน เปนการถายทอดภมปญญาทมอยในตวผสงอายในกบเยาวชนรนลกรนหลานไดรบรและสบทอดกนตอไป อกทงยงเปนการสรางความสมพนธทดระหวางผสงอายกบเยาวชนไดเปนอยางด การจดกจกรรมในรปแบบของการถายทอดภมปญญาพนบานตางๆไมวาจะเปนในเรองของขนบธรรมเนยมประเพณตางๆ เรองสมนไพรพนบาน ดนตร การละเลนตางๆทสบทอดกนมาอยางยาวนานทจดท าขนนน สวนใหญแลวการด าเนนกจกรรมในรปแบบนทางองคกรปกครองสวนทองถน จะใชวธการขอความรวมมอไปในสวนของโรงเรยนในการทจะใหผสงอายเขาไปเปนวทยากรในการถายทอดความร ภมปญญาพนบานตางๆใหกบเยาวชนรนลกรนหลานไดเรยนรสบตอกนไป การจดกจกรรมในรปแบบนไดรบการตอบรบและความรวมมอเปนอยางดจากทางโรงเรยนในเขตพนทขององคกรปกครองสวนทองถนทมการสนบสนนกจกรรมในรปแบบดงกลาวเปนพนฐานอยแลว ทงยงเปนการปลกฝงจตส านกใหกบเยาวชนเกดความรก ความหวงแหน ในวฒนธรรมชมชนของตนเอง การจดกจกรรมสงเสรมในรปแบบนจะใชงบประมาณในการด าเนนการนอยทสดเพราะวสดอปกรณตางๆทใชในการด าเนนกจกรรมเปนสงทหาไดจากในชมชน จะมกแตในเรองเครองดนตรพนบานทตองใชงบประมาณในการสนบสนนอยมาก และกจกรรมทมงเนนในการสงเสรมอาชพนนกเพอสงเสรมท าใหผสงอายมรายไดเพมขน มหลากหลายกจกรรม เชน การท าไมกวาด ท าแหนม ท าดอกไมแหงตางๆ และการท าเครองจกรสานตางๆ กจกรรมทมงเนนสงเสรมเหลานลวนแลวแตเปนภมปญญาของผสงอายอกทงเปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชนผสงอายจะมการรวมกลมกนในการด าเนนกจกรรม กจกรรมเหลานองคกรปกครองสวนทองถนใหเฉพาะในสวนของงบประมาณในการด าเนนงานเพยงเทานนไมไดเขาไปสอนหรอเปนวทยากรใหความรแตอยางใด เพราะกจกรรมทท าสวนใหญเปนการดงภมปญญาหรอศกยภาพทมอยในตวของผสงอายออกมาใชใหเกดประโยชนมากทสดตอชมชน ใหผสงอายมการบรหารจดการกนเองในการด าเนนงาน

ดงท นามสมมต น (2554) อธบายวา เรากไดจดกจกรรมทพยายามจะผลกดนใหกลมผสงอายในแตละชมชนเขามาเปนครภมปญญาของชมชนใหเปนวทยากรใน

131

การสอนเรองทเกยวกบภมปญญาพนบานตางๆใหกบลกหลานในหมบาน ทางเรารวมกบทางโรงเรยนในเขตของเราทมการเชญใหผสงอายเขาไปเปนครในโรงเรยนทสอนเกยวเรองของภมปญญาพนบานตางๆ เพอเปนการสรางจตส านกทดใหกบรนลกรนหลานทจะตองไดรบการปลกฝง ไดรบการเรยนรทดทถกตอง กจกรรมเหลานทางเราก าลงพยายามผลกดนใหเปนหลกสตรทองถนเพอทจะเขาไปเปนสวนหนงในกจกรรมการเรยนการสอนในโรงเรยน เพอใหทกฝายไดตระหนกถงความส าคญของชมชนและยงท าใหผสงอายไดมโอกาสพบปะพดคยกน สามารถทจะคลายปญหาความเหงา ความซมเศรา และยงใชเวลาวางใหเกดประโยชนอกดวย

มการออกใหความร ความเขาใจ เกยวกบสทธประโยชนของผสงอายในดานตางๆไปพรอมๆกบการแจกเบยยงชพผสงอายในแตละเดอน การด าเนนงานดานผสงอายในบางกจกรรมทเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนยงไมมความร ความสามารถในเรองดงกลาวอยางดพอนน เชน เรองการการดแลสขภาพ การสงเสรมสขภาพใหถกตองของผสงอาย กจะมการจดท าแผนการด าเนนงานแลวขอความรวมมอสงตอไปยงหนวยงานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลทมความร ความเขาใจในเรองดงกลาวเขามาเปนผดแลในการด าเนนกจกรรมดวย ในทนทางองคกรปกครองสวนทองถนกจะเขาไปดแล สนบสนนการด าเนนงานควบคกนไปดวย ในเรองดงกลาวแตละหนวยงานทเขามามสวนรวมในการด าเนนงานนน จะเขาใจวาการด าเนนกจกรรมดงกลาวกเปนสวนหนงในดแลประชาชนของตนเองดวยเพราะกลมเปาหมายในการด าเนนงานนนกเปนกลมเปาหมายเดยวกน จงท าใหไดรบความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของเปนอยางดในการด าเนนกจกรรม

ดงท นามสมมต บ (2554) ไดกลาวไววา กจกรรมททางเรายงไมมความร ความเขาใจทดพอ เชนในเรองของการสงเสรมสขภาพตางๆทางเรากจะท าหนงสอขอความรวมมอกบหนวยงานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) ในการออกใหความรเรองสขภาพ ตรวจรางกายผสงอายรวมกบทางองคกรปกครองสวนทองถน

การด าเนนกจกรรมดานผสงอายจะมความแตกตางกนอยบางในรปแบบของกจกรรมขนอยกบพนทในการด าเนนงานดวย เพราะอ าเภอเวยงสามกลมคนหลากหลายกลมอาศยอย โดยเฉพาะในเขตรบผดชอบขององคการบรหารสวนต าบลแมขะนง ทมกลมคน 6 กลม อาศยอย คอ ขม ถน มง

132

เมยน มลาบร และคนพนเมอง รปแบบของกจกรรม โครงการตางๆทจดท าขนจงมความหลากหลายและตองมการแยกการด าเนนกจกรรม ดวยเหตผลทวากลมผสงอายทเปนชาวเขาภาษาทใชในการสอสารจะเปนภาษาถนของตวเอง จงกลายเปนอกหนงปญหาใหกบเจาหนาทผปฏบตงานทจะตองใชทกษะความสามารถ และการขอความรวมมอกบผน าของชมชนในการเปนสอกลางในการสอสาร ในบางครงกท าใหเกดความลานชาในการด าเนนงานและความทวถงของกจกรรมดวย

ดงท นามสมมต ป (2554) กลาวคอ องคการบรหารสวนต าบลของเรามกลมคนทอาศยอยหลากหลาย กจกรรมทจดขนตองมการจดกจกรรมแยกกนบางตามหมบานหรอกลมนนๆ อกทงกลมผสงอายชาวเขากจะพดคยกนดวยภาษาถนของตนเอง หรอพดภาษาพนเมอง ภาษาไทยไมไดเลย จงท าใหเกดปญหาในการด าเนนการบาง

4.4.4 ผลลพธการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต ผลการศกษาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ในครงนพบวา เจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนสวนใหญไมไดมการศกษาเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง จะรเพยงกวางๆอยางผวเผน ท าใหเกดความไมร ไมเขาใจในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ทสงผลสบเนองมาในขนของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ทการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนไมไดน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมาเปนกรอบในการด าเนนงานทเกยวกบผสงอายเชนเดยวกน จงสงผลสบเนองมายงขนของผลลพธในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตคอ ความลมเหลวในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา ความลมเหลวทเกดขนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตครงน เปนผลสบเนองมาจากหลายสาเหตทสงกระทบตอเนองกนมาจนถงผปฏบตงานในล าดบสดทาย นนกคอเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน ไมมความร ความเขาใจทแทจรงเกยวกบหนาทความรบผดชอบในงานทตนเองก าลงปฏบตอย

ดงเชน นามสมมต ผ (2554) ใหความเหนวา มความร ความเขาใจเกยวกบงานทตวเองรบผดชอบเทานน แตในบางเรองทรบผดชอบกยอมรบวายงมความรไมดพอ

133

อยางของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงทมาสอบถามน คงตองกลบไปนงดงานทตวเองรบผดชอบอยางจรงจง การท างานกท าตามทไดรบมอบหมายมาสวนใหญลกษณะงานกจะเปนกจกรรมหรองานทเคยด าเนนการมาแลวทงนน

จากผลลพธทเกดขนท าใหสามารถวเคราะหสงทเปนประเดนใหเหนถงความลมเหลวทเกดขนจากการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา ไดดงน ประเดนท 1 แผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ยงไมลงไปสเจาหนาทผปฏบตงานขององคกร ปกครองสวนทองถน เนองจากในระดบของทองถนเรองของแผนผสงอายยงไมมการเผยแพรทชดเจน ไมมการประชาสมพนธใหกบเจาหนาทผปฏบตงานเกดการรบรเกยวกบตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เจาหนาทผปฏบตงานในระดบขององคกรปกครองสวนทองถนจงไมเกดการรบรวาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มความส าคญในเรองใดบาง การจดท าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงขนมาเพออะไร หนวยงานทรบผดชอบในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมหนวยงานไหนบาง ไมไดสรางกระบวนการรบรทถกตองใหกบผปฏบตงานในล าดบสดทายอยางเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน ทสงผลไปถงการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตทหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนไมไดน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มาเปนกรอบในการด าเนนงานของตนเอง

เชนท นามสมมต ฝ (2554) กลาวไววา “ตงแตทท างานมายงไมเคยไดรบรในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเลย แลวตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงนคออะไร ใครรบผดชอบ กไมทราบเชนกน”

จากค ากลาวท าใหเหนไดวาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ในขนของการน าไปปฏบตยงไมสามารถสรางกระบวนการรบรในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงใหเกดขนในกลมของเจาหนาทผปฏบตงานในองคกรปกครองสวนทองถนได

134

ประเดนท 2 เจาหนาทผปฏบตงานไมมความร ความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรง สบเนองมาจากประเดนท 1 เจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไมไดเกดการรบรวาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ถกก าหนดขนมาเพราะอะไรและเพออะไร สงผลถงตวของเจาหนาทผปฏบตงานไมไดมการศกษาในรายละเอยดของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง เมอไมไดมการศกษาอยางจรงจงกไมเกดความร ความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ไมรในยทธศาสตร มาตรการการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงไมรวาขอบขายการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มกรอบในการด าเนนงานครอบคลมถงสวนไหนในการน าไปปฏบต ครอบคลมลกษณะกจกรรม โครงการลกษณะใดบางถงเรยกไดวาอยภายใตการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ซงยทธศาสตรและมาตรการในการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง มดงน ยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรดานการเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทม คณภาพ 1) มาตรการ หลกประกนรายไดเพอวยสงอาย (1) ขยายหลกประกนชราภาพใหครอบคลมถวนหนา (2) สงเสรมและสรางวนยการออมทกชวงวย 2) มาตรการ การใหการศกษาและการเรยนรตลอดชวต (1) สงเสรมการเขาถง และพฒนาการจดบรการการศกษา และการเรยนร ตอเนองตลอดชวต ทงการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเพอความเขาใจชวตและพฒนาการในแตละวย และเพอเตรยมตวเขาสวยสงอายทเหมาะสม (2) รณรงคใหสงคมตระหนกถงความจ าเปนของการเตรยมการเขาสการ เปนผสงอาย 3) มาตรการ การปลกจตส านกใหคนในสงคมตระหนกถงคณคาและศกดศรของ ผสงอาย (1) สงเสรมใหประชาชนทกวย เรยนรและมสวนรวมในการดแล รบผดชอบผสงอายในครอบครวและชมชน (2) สงเสรมใหมกจกรรมสมพนธระหวางผสงอายกบคนทกวย โดยเปน สวนหนงของกจกรรมการศกษา ศาสนา วฒนธรรม และการกฬา (3) รณรงคใหสงคมมจตส านกและตระหนกถงคณคาและศกดศรของ ผสงอาย

135

ยทธศาสตรท 2 ยทธศาสตรดานการสงเสรมและพฒนาผสงอาย 1) มาตรการ สงเสรมสขภาพ ปองกนการเจบปวย และดแลตนเองเบองตน (1) จดกจกรรมสงเสรมสขภาพในรปแบบทหลากหลายและเหมาะสมแกผสงอาย และครอบครว 2) มาตรการ สงเสรมการรวมกลมและสรางความเขมแขงขององคกรผสงอาย (1) สงเสรมการจดตงและด าเนนงานชมรมผสงอายและเครอขาย (2) สนบสนนกจกรรมขององคกรเครอขายผสงอาย 3) มาตรการ สงเสรมดานการท างานและการหารายไดของผสงอาย (1) สงเสรมการท างานทงเตมเวลาและไมเตมเวลา ทงในระบบ และนอก ระบบ (2) สงเสรมการฝกอาชพและจดหางานใหเหมาะสมกบวย และ ความสามารถ (3) สงเสรมการรวมกลมในชมชนเพอจดท ากจกรรมเสรมรายได โดยให ผสงอายสามารถมสวนรวม 4) มาตรการ สนบสนนผสงอายทมศกยภาพ (1) ประกาศเกยรตคณผสงอายทเปนตวอยางทดของสงคม (2) สงเสรมใหเกดคลงปญญากลางของผสงอายเพอรวบรวมภมปญญาใน สงคม (3) สงเสรมและเปดโอกาสใหมการเผยแพรภมปญญาของผสงอายและให มสวนรวมในกจกรรมดานตางๆ ในสงคม 5) มาตรการ สงเสรมสนบสนนสอทกประเภทใหมรายการเพอผสงอาย และ สนบสนนใหผสงอายไดรบความรและสามารถเขาถงขาวสารและสอ (1) สงเสรมสนบสนนสอทกประเภทใหมรายการเกยวกบผสงอาย (2) สงเสรมการผลต การเขาถงสอ และการเผยแพรขาวสารส าหรบ ผสงอาย (3) ด าเนนการใหผสงอายสามารถเขาถงขอมลขาวสารจากสอตางๆ ได อยางตอเนอง 6) มาตรการ สงเสรมและสนบสนนใหผสงอายมทอยอาศยและสภาพแวดลอมท เหมาะสม (1) สนบสนนสงเสรมใหความรแกครอบครวและผสงอายในการ

136

ปรบปรงทอยอาศยเพอรองรบความตองการในวยสงอาย (2) ก าหนดมาตรการแหลงเงนกดอกเบยต าเพอสราง/ปรบปรงทอยอาศย และระบบสาธารณปโภคส าหรบผสงอาย (3) มการออกกฎหมายใหสทธพเศษแกภาคเอกชนทจดบรการดานทพก อาศยทไดมาตรฐานส าหรบผสงอาย ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรดานระบบคมครองทางสงคมส าหรบผสงอาย 1) มาตรการ คมครองดานรายได (1) สงเสรมใหผสงอายทกคนไดรบสวสดการดานรายไดพนฐานทรฐจด ให (2) สงเสรมการจดตงกองทนในชมชนส าหรบผสงอาย 2) มาตรการ หลกประกนดานสขภาพ (1) พฒนาและสงเสรมระบบประกนสขภาพทมคณภาพเพอผสงอายทก คน (2) สงเสรมการเขาถงบรการทางสขภาพ และการตรวจสขภาพประจ าป อยางทวถง (3) ใหวคซนทจ าเปนตามมาตรฐาน การปองกนและสงเสรมสขภาพแก ผสงอาย (4) รฐตองใหอปกรณชวยในการด ารงชวตประจ าวนตามทจ าเปน เชน แวนตา ไมเทา รถเขน ฟนเทยมแกผสงอาย 3) มาตรการ ดานครอบครว ผดแล และการคมครอง (1) สงเสรมใหผสงอายไดอยกบครอบครวใหนานทสด โดยการสงเสรม คานยมในการอยรวมกบผสงอาย (2) สงเสรมสมาชกในครอบครวและผดแลใหมศกยภาพในการดแล ผสงอาย โดยการใหความรและขอมลแกสมาชกในครอบครวและผดแลเกยวกบการบรการตางๆ ทเปนประโยชน 4) มาตรการ ระบบบรการและเครอขายการเกอหนน (1) ปรบปรงบรการสาธารณะทกระบบใหสามารถอ านวยความสะดวกแก ผสงอายในการด ารงชวตและตดตอสมพนธ กบสงคม กลม และบคคล - ด าเนนการประชาสมพนธใหผสงอายทราบถงอตราคาโดยสาร

137

ของระบบขนสงสาธารณะและระบบขนสงมวลชนตางๆทลดหยอนใหแกผสงอาย - สงเสรมใหมการปรบปรงบรการระบบขนสงสาธารณะทก ประเภทใหผสงอายเขาถง และใชไดอยางสะดวกเหมาะสมกบผสงอายตลอดระยะเวลาใหบรการ โดยมการประกาศเกยรตคณแกหนวยบรการทมผลงานดเดน - สงเสรมใหภาครฐและเอกชนทรบผดชอบสถานทสาธารณะ ปฏบตตามมาตรฐานสถานทสาธารณะส าหรบผสงอาย - จดสงอ านวยความสะดวกทใชไดจรงในสถานทสาธารณะแก ผสงอาย เชน ถนน ทางเดนสาธารณะในเขตชมชน สะดวกเหมาะสมแกผสงอาย และผพการ - จดใหมสวนสาธารณะและพนทออกก าลงกายทเพยงพอและ เหมาะสมปลอดภยส าหรบผสงอาย (2) จดตงและพฒนาบรการทางสขภาพและทางสงคม รวมทงระบบการ ดแลผสงอายในระยะยาวในชมชนทสามารถเขาถงผสงอายมากทสดโดยเนนบรการถงบานและมการสอดประสานกนระหวางบรการทางสขภาพและทางสงคม โดยควรครอบคลมบรการ ดงตอไปน - สนบสนนการดแลระยะยาว - ระบบประคบประคอง - ดแลโรคเรอรงทส าคญ ไดแก ความดนโลหตสง เบาหวาน และโรคหลอดเลอดในสมอง - อาสาสมครในชมชน - สนบสนนใหผดแลมความรความสามารถในการดแลผสงอาย (3) สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถน องคกรทางศาสนา องคกร เอกชน และองคกรสาธารณประโยชนมสวนรวมในการดแลจดสวสดการเพอผสงอาย โดยกระบวน การประชาคม (4) เกอหนนใหเอกชน และองคกรปกครองสวนทองถนจดบรการดาน สขภาพและสงคมใหแกผสงอายทสามารถซอบรการได โดยมการดแลและก ากบมาตรฐานและ คาบรการทเปนธรรมรวมดวย (5) รฐมระบบและแผนเพอการใหความชวยเหลอผสงอายเมอเกดภยพบต (6) สงเสรมใหโรงพยาบาลของรฐ และเอกชนมบรการแพทยทางเลอก (7) จดตงคลนกผสงอายในโรงพยาบาลของรฐทมจ านวนเตยงตงแต 120 เตยงขนไป

138

ยทธศาสตรท 4 ยทธศาสตรการบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณา การระดบชาต และการพฒนาบคลากรดานผสงอาย 1) มาตรการ การบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณาการ ระดบชาต (1) เสรมสรางความเขมแขงคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ใหสามารถ ผลกดนนโยบายและภารกจทส าคญดานผสงอายสการปฏบต (2) ใหคณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมดานผสงอาย จงหวดในคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมจงหวดเปนเครอขายการบรหารและพฒนาผสงอายในระดบจงหวดและทองถน (3) พฒนาศกยภาพของเครอขายในระดบจงหวดและทองถน (4) คณะกรรมการผสงอายแหงชาตวางแผนและด าเนนการใหมการ ตดตามประเมนผลแผนผสงอายแหงชาต ปรบแผน และแปลงแผนไปสการปฏบตททนก าหนดเวลา 2) มาตรการ สงเสรมและสนบสนนการพฒนาบคลากรดานผสงอาย (1) สงเสรมและสนบสนนใหมการผลตหรอฝกอบรมบคลากรดาน ผสงอาย ในระดบวชาชพ อยางเพยงพอและมมาตรฐาน (2) สงเสรมและสนบสนนใหมการผลตหรอฝกอบรมผดแลผสงอาย อยาง เพยงพอและมมาตรฐาน (3) ก าหนดแผนการผลตบคลากรดานผสงอายใหเหมาะสมและเพยงพอ ตอความตองการของประเทศและด าเนนการตดตามอยางตอเนอง ยทธศาสตรท 5 ยทธศาสตรการประมวล พฒนา และเผยแพรองคความรดานผสงอาย และ การตดตามประเมนผลการด าเนนการตามแผนผสงอายแหงชาต 1) มาตรการ สนบสนนและสงเสรมการวจย และพฒนาองคความรดานผสงอาย ส าหรบการก าหนดนโยบาย และการพฒนาการบรการหรอการด าเนนการทเปนประโยชนแก ผสงอาย 2) มาตรการ ด าเนนการใหมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผน ผสงอายแหงชาตทมมาตรฐานอยางตอเนอง 3) มาตรการพฒนาระบบขอมลทางดานผสงอายใหถกตองและทนสมย โดยม ระบบฐานขอมลทส าคญดานผสงอายทงายตอการเขาถงและสบคน (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: 31-35)

139

เจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนจะตองมการศกษาในรายเอยดเกยวกบแผนผสงอายอยางชดเจน โดยเฉพาะในสวนทเปนประเดนของการก าหนดตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงขนมา เพอใหเกดความเขาใจทตรงกนเกยวกบประเดน เนอหาสาระตางๆทไดก าหนดไว กอนทจะลงลกไปในขนของหนาทความรบผดชอบทแตหนวยจะตองน าไปปฏบตตามทไดมการก าหนดไวในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เพอใหเกดความเขาใจทแทจรงกอนทจะมการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสในขนของการปฏบตออยาแทจรง ประเดนท 3 องคกรปกครองสวนทองถนในอ าเภอเวยงสาไมมการน าแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรงไปปฏบต จากประเดนขางตนทงสองประเดนคอ แผนผสงอายยงไมลงไปสเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน ท าใหเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนไมเกดการรบรใน กระบวนการตามแผนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ท าใหไมไดมการศกษาในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ไมเกดความร ความเขาใจ สงผลสบเนองมายงประเดนท 3 ในการปฏบต งานในสวนขององคกรปกครองสวนทองถน แผนผสงอายฯฉบบปรบปรงจงไมถกน ามาเปนกรอบ ในการด าเนนงานของหนวยงานในระดบองคกรปกครองสวนทองถน ในขนของผลลพธจากการศกษาเรองการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จงเกดความลมเหลว เพราะไมมการรบรในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงตงแตเรมแรกของการด าเนนงาน จงไมมผลการน าไปปฏบตในขนตอนอนๆเชนกน ขอคนพบในการศกษาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน การด าเนนกจกรรมทางดานผ สงอายขององคกรปกครองสวนทองถน เจาหนา ทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนจะด าเนนงานโดยยดหลกการพฒนาตามแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนนนๆ เพราะในตวแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนจะมการก าหนดปฏทนในการด าเนนงาน ทไดมการจดสรรงบประมาณในการด าเนนงานไวแลว เนองจากตวของเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไมมความร ความเขาใจ ทชดเจนในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงไมสามารถตอบไดวากรอบการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเปนเชนไร ในขณะเดยวกนกไมรดวยวาลกษณะการด าเนนกจกรรมทางดานผ สงอายตามแผนพฒนาของหนวยงานตนเองน น กมความสอดคลองเปนไปตามยทธศาสตร มาตรการในการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเชนเดยวกน

140

เจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนมองวาการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายของหนวยงานตนเองนนประสบความส าเรจในการด าเนนงาน เพราะวาในการปฏบตงานยดจากแผนพฒนา แผนการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน ของหนวยงานเองเปนหลก มการส ารวจความคดเหน ความตองการของประชาชนกอนมการด าเนนงานตางๆ ใชความเปนคนในพนททมความคนเคยกบประชาชน คนเคยกบบรบทของชมชนทสามารถเขาใจถงสภาพความเปนชมชนในแตละพนทได

ดงท นามสมมต พ (2554) ไดกลาววา การด าเนนงานดานผสงอายถอวาประสบความส าเรจ เพราะผสงอายจะใหการตอบรบเปนอยางดในการด าเนนงานตางๆ อกทงตวของเจาหนาทกเปนคนในชมชนอยแลวกจะทราบถงความตองการของผสงอายไดไมยากนก

ดวยความทเปนสงคมชนบทการพฒนาหรอการเขามาของสงใหมๆในสงคมจะตองท าใหเกดการยอมรบกอนเพอททกคนจะเขาใจและยอมท าตาม สวนมากแลวคนสวนใหญโดยเฉพาะกลมผสงอายเองจะไมคอยท าสงอะไรใหมๆจะยดตามหลกทจะเคยท ามากอน การทจะใหผสงอายหนมาออกก าลงกาย ท ากลมจกรสาน เลยงสตวตางๆโดยการรวมนนคอนขางทจะยาก เพราะวาสงเหลานเปนสงทอยในกจวตรประวนหรอวาเปนอาชพของตนอยแลวผสงอายจะคดวาการออกก าลงกายไมจ าเปนทจะตองไปรวมกนท าพรอมกนเพราะผสงอายในชมชนยงท างานกนอย การท าเกษตรกรรมตางๆตองออกไปท าทกวนเขาถอวาการท างานกถอเปนการออกก าลงกาย สวนเรองของการจกรสานนนทกคนกจะท าเปนท าไวใชเองทบานจงไมจ าเปนทจะตองรวมกลมกนท าเพราะทกคนกท าเปนกนแลว สงเหลานความคดแบบชนบทเปนสงทผสงอายยงคอนขางทจะยดตดอยมากเจาหนาทจงตองท าใหกลมผสงอายเขาใจ แลวเหนถงประโยชนทพวกเขาควรจะไดจงจะไดรบความสนใจและการตอบรบจากกลมผสงอาย สงเหลานเปนสงส าคญทตวของเจาหนาตระหนกถงมากทสดในการท ากจกรรมตางๆ สงผลใหการด าเนนกจกรรมดานผสงอายประสบความส าเรจในการด าเนนงาน สาเหตทส าคญอกอยางหนงคอการไดรบความรวมมอเปนอยางดในการด าเนนงานจากหนวยงานตางๆทมสวนเกยวของในการด าเนนงาน ทใหการสนบสนน การชวยเหลอ อ านวยความสะดวกตางๆในการด าเนนกจกรรม ซงหากจะมองในสวนการท างานขององคกรปกครองสวนทองถน เองทงหมดผลของการด าเนนกจกรรมตางๆนนกคงไมประสบความส าเรจไดถงเพยงน เพราะยงมในบางเรอง บางกจกรรมทเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนยงไมมความร ความเขาใจทดพอจงตองอาศยขอความรวมมอกบหนวยงานอนทเกยวของทมความความร

141

ความเขาใจ ความช านาญในเรองดงกลาวมากกวาเขามาชวยดแลโอกาสนเองกท าใหเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไดเรยนรในเรองดงกลาวไปในตวดวยเชนกน การด าเนนกจกรรมตางๆดานผสงอายทประสบความส าเรจเพราะสามารถทจะตอบสนองความตองการของผสงอายไดและไดรบความรวมมอเปนอยางดในการด าเนนกจกรรมตางๆจากกลมของผสงอาย นอกจาตวของผสงอายจะพงพอใจกบกจกรรมทด าเนนไปแลวนนยงสงผลไปในเรองคณภาพชวตของผสงอายดวย การทผสงอายไดมโอกาสพบปะพดคยกน มการท ากจกรรมรวมกนมากขน ท าใหผสงอายมสขภาพทดขนทงทางสขภาพกายและสขภาพใจ

ตามท นามสมมต ฟ (2554) ไดอธบายไววา ผลทเกดขนจากการด าเนนงานดานผสงอายนนสวนใหญกจะไดรบผลการตอบรบทดจากกลมผสงอาย ผสงอายจะใหความสนใจในการเขารวมด าเนนด าเนนกจกรรมตางๆซงทางเราพยายามทจะเนนใหผสงอายเหนถงความส าคญของตวเองและเหนวาหนวยงานองคกรตางๆใหความส าคญกบผสงอาย นอกจากทจะสรางคณคาทางดานจตใจใหกบผสงอายยงเปนการสรางคณภาพชวตทดใหกบทางผสงอายดวยท งในเรองของการดแลสงเสรมสขภาพ การสรางรายไดเสรม ใหผสงอายสามารถเขาถงการรบรสทธตางๆของตวเองทไดรบตามกฎหมาย การด าเนนกจกรรมดานผสงอายทผานมาขององคการบรหารสวนต าบลกถอวาประสบความส าเรจ เพราะดจากผลการตอบรบจากกลมผสงอายและสามารถด าเนนงานไดตามเปาหมายทไดก าหนดไวในแตละกจกรรม

ดวยเหตผลทวาแผนพฒนาของทางองคกรปกครองสวนทองถนนนยอมทจะไมขดตอแผนด าเนนการ ระเบยบตางๆของสวนกลางอยแลว ในบางครงการด าเนนกจกรรมกไมสามารถทจะท าไดตามนโยบายของสวนกลางทงหมด กจกรรมบางอยางชมชนไมสามารถทจะปฏบตไดหรออาจจะดวยบรบทและความสามารถของชมชน จงท าใหไมสามารถด าเนนกจกรรมตางๆตามนโยบายของสวนกลางไดทงหมด ส าหรบตวของเจาหนาทผปฏบตงานเกยวกบความร ความเขาใจกบการด าเนนกจกรรมดานผสงอายทผานมา ถอวาเปนการแลกเปลยนความรซงกนและกนทงตวของเจาหนาทและผสงอาย ท าใหเจาหนาทผปฏบตงานไดรถงปญหา ความตองการทแทจรงของผสงอายในการลงพนทปฏบตงานในแตละครง ซงสามารถน าสงเหลานมาปรบประยกตใชในการด าเนนกจกรรมดานผสงอายในครงตอไป เพอใหการด าเนนกจกรรมแกผสงอายเกดประโยชนกบตวของผสงอายใหมากทสด ตวของเจาทเองแลวถอวามความเขาใจในงานทท าดแตการถายทอดลงสการปฏบตในชมชน

142

แตละครงนนอาจจะมผดเพยนไปบาง แตกยงสามารถทจะปฏบตใหอยในกรอบการด าเนนงานได ท าใหเกดการเรยนรทชดเจนเกยวกบกฎระเบยบ กฎหมายตางๆดานผสงอายมากขนไปดวย นอกจากตวของเจาหนาทผปฏบตงานจะบอกวาการด าเนนงานดานผสงอายนนประสบความส าเรจในการด าเนนงาน ในกลมของผสงอายเองกบอกวาการด าเนนงานดานผสงอายเปนสงทดกบตวของผสงอาย การสงเสรมอาชพกท าใหผสงอายมรายไดเสรม เชน กลมจกรสาน การท าดอกไมประดษฐตางๆ การเลยงสตว นอกจากจะมรายไดเสรมแลวในการด าเนนกจกรรม เชน การเลยงสตว ทมการหมนเวยนการท างานกนของสมาชกในกลมในการดแล หากมการขายสตวทเลยงกนในกลมกจะน าเงนทไดมาปนผลใหกบสมาชกทกคนในกลม ซงจะมเงนทหกออกกอนเพอน ามาเปนทนในการลงทนครงตอไปดวย นอกจากจะสรางรายไดแลวยงท าใหเกดความรก ความสามคคในกลม ใชเวลาวางใหเกดประโยชน ไดมโอกาสพบปะพดคยกน โดยเฉพาะทกลมผสงอายตองการกคอการสงเสรมในเรองของจตใจและยงมในสวนของกจกรรมทสงเสรมการออกก าลงกาย เชน การเลนเปตอง การร าไมพอง ททางองคกรปกครองสวนทองถน สนบสนนในเรองของอปกรณการกฬาในขณะทในตอนเยนผสงอายจะมการรวมตวกนในการท ากจกรรมดงกลาวรวมกนกจกรรมนสงเสรมทงในเรองของรางกายและจตใจ สงทส าคญทสดคอโครงการ กจกรรมเกยวกบการถายทอดภมปญญาตางๆในชมชนใหกบเยาวชนลกหลานไดสบทอดตอไป สงนนอกจากจะเปนการถายทอดภมปญญาของชมชนยงเปนการสรางความสมพนธทดระหวางผสงอายกบเยาวชนในชมชนอกดวย

เชนท นามสมมต ภ (2554) กลาววา การเขามาท ากจกรรมตางๆขององคการบรหารสวนต าบล ใหกบผสงอายเปนสงทดกบผสงอายเพราะผสงอายคนแกนะกอยบานเฉยๆอยแลว การเขามาท ากจกรรมใหกบผสงอายทผานมากไดรบการตอบรบทดจากผสงอาย เพราะไดใชเวลาวางใหเกดประโยชนอกดวย

กจกรรมตางๆททางองคกรปกครองสวนทองถนอ าเภอเวยงสาด าเนนการทางดานผสงอาย ลวนแลวแตมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกบยทธศาสตร และมาตรการการด าเนนงานทางดานผสงอายในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เหตผลทเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนบอกวาไมไดยดกรอบการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง คอเจาหนาทผปฏบตงานไมมความร ความเขาใจ และไมไดศกษาเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง จงไมท าใหเกดการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา

143

4.5 เงอนไขทมผลตอการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ผลการศกษาพบวาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในครงนประสบความลมเหลว เพราะมเงอนไขทสงผลตอการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ดงน เงอนไขท 1 การขาดการประชาสมพนธ ขาดการเผยแพร และการอบรมสรางความรความเขาใจในการด าเนนงานใหกบเจาหนาทผปฏบตงานอยางทวถง ตวของผก าหนดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ตองกลบมานงทบทวนตงแตเรมแรกวาเกดขอผดพลาดในการด าเนนงานสวนใดบางของตนเอง จากประเดนทตงขอสงเกตขนสวนแรกทคดวาเปนเงอนไขทท าใหผลการด าเนนงานสวนทางกนคอ การขาดการประชาสมพนธ ขาดการเผยแพร และการอบรมสรางความรความเขาใจใหกบเจาหนาทผปฏบตงาน เพราะเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนยงขาดในเรองของการรบรเกยวกบเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง โดยเฉพาะเจาหนาทผปฏบตงานยงไมมความรความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางชดเจน ซง เปนสงทส าคญอยางยงในการด าเนนงานดานผสงอาย ดงนนในสวนของผทก าหนดหรอสรางแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จะตองมการประชาสมพนธใหเกดการรบรของทกภาคสวนในสงคมอยางทวถงกน ทส าคญคอกลมของเจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอายตามทไดก าหนดไวในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงในระดบของทองถน ทถอวาเปนตวแทนของหนวยงานภาครฐทเขาไปด าเนนงานโดยตรงกบกลมเปาหมายทไดก าหนดไว ในสวนนตองใหการสนบสนนกบเจาหนาทผปฏบตงานในขนสดทายดวยสงแรกคอ การสรางการรบรทถกตองและอยางทวถงใหกบตวของเจาหนาทผปฏบตงานใหเหนถงความส าคญทมการก าหนดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงขน ประโยชนทเกดขนจากการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ทส าคญหนวยงานไหนบางทตองรบผดชอบ ใหตระหนกถงบทบาทของตนเองทมตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง รวมไปถงการสรางความรความเขาใจทถกตองในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงใหกบเจาหนาทผปฏบตงานไดรบร โดยเฉพาะในสวนหนวยงานของทองถนทเปนผปฏบตงานในขนสดทายตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ทงมความใกลชด เขาถงกลมเปาหมายและชมชนไดมากทสดเพอกอใหเกดการปฏบตงานทถกตองและสามารถตอบสนองตอทงกลมเปาหมายและเปาหมายของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงใหไดมากทสด

144

ดงท นามสมมต ม (2554) กลาววา ในทางปฏบตจะไมเกดผลส าเรจแนนอน หากหนวยงานในระดบสงยงไมมการเผยแพร ประชาสมพนธ ใหเกดการรบรทชดเจนและอยางทวถง กอนมองไปในเรองของความส าเรจของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ควรทจะมองกลบขนไปในขนแรกของกระบวนการกอนวาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เปนทรบรของหนวยงานทน าไปปฏบตมากแคไหน

เงอนไขท 2 เจาหนาทผปฏบตงานไมมความร ความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรง ตวของเจาหนาทผ ปฏบตงานเปนอกหนงเงอนไขส าคญทจะบอกไดวา การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงจะประสบกบความส าเรจหรอความลมเหลวในการด าเนนงาน การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตครงน เจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน อ าเภอเวยงสา มความร ความเขาใจ ในเรองแผนผสงอายอยางกวางและรเพยงแคผวเผนเทานน ยงไมไดมการศกษารายละเอยดของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง สงผลถงการด าเนนงานทางดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนทไมไดยดการด าเนนงานหรอกจกรรมตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง แตจะเนนการด าเนนงานหรอกจกรรมทางดานผสงอายตามแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนเปนหลก สงผลถงความลมเหลวในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต

ดงท นามสมมต ย (2554) ใหความเหนไววา พอจะทราบในเรองเกยวกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยบางวาก าหนดขนมาเพออะไร แตในทางปฏบตกยงไมเคยเหนตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเลย หากจะใหเจาะลกลงไปในรายละเอยดคงตอบไมไดในเรองเกยวกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เพราะการด าเนนงานดานผสงอายกจะเนนตามแผนพฒนาขององคการบรหารสวนต าบลเปนหลก จงไมคอยทจะมความร ความเขาใจในเรอดงกลาวมากเทาใดนก

เจาหนาทผปฏบตงานทางดานผสงอายถอไดวาเปนกลไกทส าคญมากในการถายทอดความร และการด าเนนงานตางๆไปสการปฏบต เมอเจาหนาทผปฏบตงานไมมความรความเขาใจทดพอเกยวกบหนาทความรบผดชอบของตวเอง ท าใหสามารถมองเหนถงผลทจะเกดขนในการด าเนนงานไมวาจะเปนไปตามการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงทวางเอาไวหรอไมกตาม

145

ดงท นามสมมต ร (2554) กลาวไววา“การด าเนนงานทางดานผสงอายทางเราด าเนนการตามปฏทนการด าเนนกจกรรมขององคการบรหารสวนต าบล เพราะในแตละกจกรรมกจะมขอจ ากดทางดานงบประมาณอยดวย”

เงอนไขทกลาวมานลวนสงผลตอความลมเหลวของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ขนอยกบวาเงอนไขเหลานจะไดรบการแกไข พฒนา ปรบปรงใหดขนมากนอยแคไหนเพอกอใหเกดความส าเรจในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตใหไดมากทสด

4.6 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ ปญหา อปสรรค จากผลการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ในครงนประสบกบความลมเหลวในเรองของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในการด าเนนงานสงทเปนปญหา อปสรรคตอการน าแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงในครงนเกดมาจากสาเหตทส าคญ ดงน 1. สมรรถนะของเจาหนาทผปฏบตงาน สมรรถนะในการด าเนนงานของเจาหนาทผปฏบตผปฏบตงาน ทงในเรองของความร ความสามารถในการด าเนนงานของเจาหนาททมความรเฉพาะในสวนของหนาททตนเองรบผดชอบเพยงเทานน ส าหรบเจาหนาทผปฏบตงานทเคยศกษาตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมาแลวบางแตยงไมมความเขาใจทชดเจน และในบางครงการมองความส าเรจของตวแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงตามวตถประสงคนนอาจมงเนนในเชงปรมาณวาท าไดมากแคไหนเปนกเปอรเซนส าคญกวาการมองในเชงคณภาพวาผลทเกดขนนนนอกจากกะท าไดมากแลวยงสรางคณประโยชนใหกบผสงอายในดานไหน มการพฒนาในสวนงานอนทเกยวของในดานบาง การด าเนนงานตางๆทเกดขนเกดจากความเขาใจทแทจรงในการด าเนนงานหรอด าเนนงานเพราะเปนหนาทความรบชอบทตองท า ผลทเกดขนมาสามารถน ามาพฒนาทางดานจตใจของท งเจาหนาทผปฏบตงานและกลมเปาหมายไดหรอไม ผลทเกดขนไมควรมองแคในจดเดยวแตควรมองใหกวางและลกลงไปในอนาคตดวยวาสามารถทจะสรางประโยชนตอไปไดอยางได

146

ตองมการสรางในเรองของการเชอมโยง การบรณาการการท างานรวมกน คอทกหนวยงานกจะท างานตามหนาททตนเองรบผดชอบเทานน ทงๆทกรอบใหญในการด าเนนกจกรรมเปนเรองเดยวกนและทกหนวยงานกมความเกยวของกนในการด าเนนกจกรรมรวมกนอย การเชอมโยงการท างานกบหนวยงานอนทเกยวของกเปนผลทในการทเราจะไดเหนถงทรรศนะหรอมมมองในการท างานทกวางออกไป เพอทจะไดน ามาปรบประยกตใชในการท างานของเราได และยงจะชวยในเรองของการประหยดงบประมาณในการด าเนนงาน ความซ าซอนในรปแบบของการด าเนนกจกรรม หากมองในตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมหนวยงานทรบผดชอบมากเกนไปทงๆทเรองหรอประเดนในการพฒนาเปนเรองเดยว จงท าใหเกดปญหาความซ าซอนของการปฏบตงาน รวมไปถงเรองของความพรอมในการด าเนนกจกรรม ทงตวของเจาหนาทผปฏบตงานและกลมเปาหมายในการด าเนนกจกรรม โดยเฉพาะในเรองของการมสวนรวมทเกดขนกบหมบานทมความหางไกล มปญหาในเรองของการเดนทาง การตดตอประสานงานในเรองของความหางไกล ยงไมมสญญาณโทรศพท ปญหาเรองการสอสาร ภาษา เพราะมกลมชาวเขา ไมสามารถทจะท าความเขาใจในภาษากลางหรอภาษาของคนเมองได การออานหนงสอไมออก สงเหลานยงสงผลไปในเรองของกจกรรมทท าไปแลวมกจะขาดการตอยอดในการท ากจกรรมตอไปหรอวามกมจ านวนนอยมากเพราะดวยปญหาในขางตน ในเรองของการสงเสรมอาชพนนกยงประสบกบปญหาการขาดตลาดรองรบผลตภณฑชมชนของกลมผสงอาย ถาท าสนคาออกไปแลวไมมตลาดรองรบกลมผสงอายกจะเลกท าบางหรอไมกท าแคไวใชในครวเรอนเทานน การขาดตลาดรองรบผลตภณฑของกลมผสงอายจงเปนอกสงหนงทจะท าใหกจกรรมทท านนประสบความส าเรจหรอความลมเหลวในการด าเนนงาน เจาหนาทผปฏบตงานจะตองมการเตรยมการในการด าเนนงานอยางมประสทธภาพ เรมตงแตขนกอนการปฏบตไปจนถงล าดบสดทายของการด าเนนงานทจะตองไมใหมปญหาเกดขน หรอมปญหาเกดขนนอยทสด ตวของเจาหนาทผปฏบตงานจงตองมการศกษารายละเอยดเกยวกบกจกรรมทท าไปพรอมทงบทบาทของตวเองทจะตองรบผดชอบและแกไขปญหาทเกดขนใหได สมรรถนะของเจาหนาทผปฏบตงานจงเปนสงทมความส าคญมากทสดในการด าเนนงาน ทงความร ความสามารถ การเขาใจกบสภาพปญหาทเกดขน การมปฏภาณไหวพรบทด การสรางสมพนธทดในการปฏบตงานท งกบเจาหนาทผปฏบตงานดวยกนเองและกลมเปาหมายใยการด าเนนงาน สามารถสอสารกบผอนไดเปนอยางด 2. งบประมาณในการด าเนนงาน หากมแตตวแผนงานในการด าเนนงานแตไมมงบประมาณลงไปสนบสนนการท างาน ในสวนของเจาหนาทผปฏบตงานกคงไมเลงเหนความส าคญของการด าเนนงานในสวนนดวยเชนกน

147

เพราะงบประมาณในการด าเนนงานถอไดวาเปนปจจยทมความส าคญมาก ทจะสามารถบอกไดวาในการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงจะเกดขนไดจรงหรอไม การด าเนนงานตองใชงบประมาณเขามาเปนตวขบเคลอนการด าเนนงานเพอใหการด าเนนงานนนส าเรจตามเปาหมายทไดก าหนดไว งบประมาณทจะเขาไปสนบสนนทงเรองของวสดอปกรณในการด าเนนงานทยงขาดในเรองของเอกสาร เชน แผนพบประชาสมพนธการด าเนนกจกรรมตางๆ ขาดในเรองของการสนบสนนอปกรณในการด าเนนกจกรรมของผสงอาย เชน เครองดนตร เครองออกก าลงกาย เปนตน อกทงการสนบสนนดานงบประมาณยงเปนตวกระตนการด าเนนกจกรรมใหเกดขนจรง ท าใหเจาหนาทผปฏบตงานเลงเหนความส าคญของการด าเนนกจกรรม วาหนวยงานใหความส าคญในเรองดงกลาวมากนอยแคไหน เพราะหากไมมงบประมาณมาสนบสนนกจกรรมตางๆกคงไมเกดขนตามทไดก าหนดไว แมแตในเรองของการทเจาหนาทผปฏบตงานจะใหความสนใจในเรองยงกลาวกยงเกดขนนอยตามไปดวย เพราะสวนใหญจะใหความสนใจกบกจกรรมทมงบประมาณมาสนบสนนมากกวา 3. การสนบสนนเชงนโยบายจากรฐบาล การด าเนนงานดานผ สงอายขององคกรปกครองสวนทองถน สวนใหญจะเนนการด าเนนงานตามนโยบายของรฐบาล เชนการแจกเบยยงชพแบบขนบนได การขนรถเมลลฟรของผสงอาย การเขาชมสถานทราชการ พพธภณฑตางๆฟร เปนตน นโยบายเหลานไดรบการตอบรบและเปนทรบรของทกภาคสวนในสงคมเปนอยางด หากวารฐบาลมการสงเสรมการด าเนนงานดานผสงอายใหเปนไปตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง จะท าใหหนวยงานทกภาคสวนรวมถงประชาชนเลงเหนถงความส าคญของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จะท าใหเกดการพฒนาการด าเนนงานทางดานผสงอายทเรมมาจากระดบฐานรากในขนของการเตรยมความพรอมกอนเขาสวยผสงอาย หากรฐบาลมนโยบายทสงเสรมเรองการด าเนนงานทางดานผสงอายหรอสงเสรมในเรองของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสการปฏบต อยางจรงจง จะท าใหหนวยงานทกภาคสวนเหนถงความส าคญของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ซงจะเปนอกหนงแนวทางในการสรางมาตรการการรบมอกบการเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวของประเทศไทย ในสวนของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงทจดท าขนนนมวสยทศนในการด าเนนงานคอ วสยทศน “ผสงวยเปนหลกชยของสงคม” 1. ผสงอายทมคณภาพชวตทด คอ

148

- มสขภาพทดทงกายและจต - ครอบครวมสข สงคมเอออาทร อยในสงแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย - มหลกประกนทมนคง ไดรบสวสดการและการบรการทเหมาะสม - อยอยางมคณคา มศกดศร พงตนเองได เปนทยดเหนยวทางจตใจและมสวนรวมในครอบครว ชมชน และสงคม - มโอกาสเขาถงขอมลและขาวสารอยางตอเนอง 2. ครอบครวและชมชนเปนสถาบนหลกทมความเขมแขงสามารถใหการเกอหนนแกผสงอายไดอยางมคณภาพ 3. ระบบสวสดการและบรการ จะตองสามารถรองรบผสงอายใหสามารถด ารงอยกบครอบครวและชมชนไดอยางมคณภาพและมมาตรฐาน 4. ทกภาคสวนจะตองมสวนรวมในระบบสวสดการ และบรการใหแกผสงอาย โดยมการก ากบดแลเพอการคมครองผสงอายในฐานะผบรโภค 5. ตองมการด าเนนการทเหมาะสมเพอชวยใหผสงอายททกขยากและตองการการเกอกลใหด ารงชวตอยในชมชนไดอยางดและตอเนอง วตถประสงค 1. เพอสงเสรมใหผสงอายมคณภาพชวตทด ดวยการด ารงชวตอยางมคณคา มศกดศร พงตนเองได และมหลกประกนทมนคง 2. เพอสรางจตส านกใหสงคมไทยตระหนกถงผสงอายในฐานะบคคลทมประโยชนตอสวนรวม และสงเสรมใหคงคณคาไวใหนานทสด 3. เพอใหประชากรทกคนตระหนกถงความส าคญของการเตรยมการ และมการเตรยมความพรอมเพอการเปนผสงอายทมคณภาพ 4. เพอใหประชาชน ครอบครว ชมชน ทองถน องคกรภาครฐ และเอกชน ตระหนกและมสวนรวมในภารกจดานผสงอาย 5. เพอใหมกรอบและแนวทางการปฏบตงานเกยวกบผสงอายส าหรบทกภาคสวนทเกยวของอนจะน าไปสการบรณาการงานดานผสงอาย (กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553: 29-30) หากหนวยงานทกภาคสวนสามารถด าเนนงานทางดานผสงอายใหเปนไปตาม วสยทศนและวตถประสงคของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง กจะสงผลถงการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง

149

ไปสการปฏบตประสบความส าเรจในการด าเนนงาน อกทงยงสามารถมมาตรการในการเตรยมความพรอมรบมอกบสงคมผสงอายไดอยางเตมท การเปลยนรฐบาลในการบรหารประเทศบอยๆกท าใหขาดความตอเนองในการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เพราะวารฐบาลแตละชดจะใหความส าคญทจะสนใจกบประเดนของผสงอายแตกตางกนไป สงผลถงการด าเนนงานและบทบาทของผสงอายทจะไดรบความส าคญนนกมมากนอยแตกตางกนไปดวย

ดงเชน นามสมมต ล (2554) กลาววา “การพฒนาในบางเรองบางครงกตองขนอยกบนโยบายของผบรการดวยเชนกนวาใหความส าคญกบเรองไหนทตองเปนเรองแกไขทเรงดวน การท างานกจะท าตามล าดบความส าคญตามทไดรบมอบหมายมา”

ขอเสนอแนะ 1. เจาหนาทผปฏบตงานตองมสมรรถนะในการด าเนนงานทพรอมทกดาน ความร ความเขาใจ ในบทบาทหนาทความรบผดชอบของเจาหนาทผปฏบตงาน เปนทสงทมความส าคญมากทสด เจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความกระตอรอรนสนใจทจะศกษาในหนาท บทบาทความรบผดชอบตองานทตนเองปฏบต ศกษาถงความเปลยนแปลงและสงทเขามาเกยวของกบการปฏบตหนาทของตน เพราะปจจบนสงคมเกดการเปลยนแปลงตางๆขนอยางมากมาก โดยเฉพาะในเรองของผสงอายทไดรบความสนใจจากทกภาคสวนเปนอยางมาก และดวยความทสงคมไทยกาวเขาสสงคมผสงอาย จงมนโยบาย มาตรการตางๆทเกยวของกบผสงอายเกดขนตามมาอกหลายดานตวของเจาหนาทผปฏบตงานตองเกดการรบรและเขาใจเกยวกบสงตางๆทเกดขน เพอทจะสามารถน ามาปรบประยกตหรอเปนขอมลในการด าเนนงานดานผสงอายของเอง เพอใหการด าเนนงานดานผสงอายทจะเกดขนมประสทธภาพ เกดประโยชนสงสดแกตวของผสงอายเอง และเพอใหทนรองรบตอสถานการณทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

เชนท นามสมมต ว (2554) ไดใหความเหนวา ยอมรบวาเรองเกยวกบผสงอายมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา แตดวยหนาททมคอนขางมากจงท าใหไมคอยมเวลาไปสนใจทจะศกษาเรองใดเรองหนงอยางจรงจง ทจรงแลงเจาหนาทผปฏบตงานเองกควรทจะตองมการพฒนาตวเองอยตลอดเวลา

150

ไมใชแคเพยงตวของเจาหนาทผปฏบตงานเพยงเทาน นทจะตองมสมรรถนะในการด าเนนงานทตองมความพรอมทกดาน ในสวนของผบงคบบญชาหรอหนวยงานทรบผดชอบในระดบทสงขนไปทด าเนนงานทางดานผสงอาย และมความเกยวของกบการด าเนนงานในสวนขององคกรปกครองสวนทองถน ควรทจะมการเสรมสรางความร ความเขาใจ ทถกตองในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง ใหกบเจาหนาทผปฏบตงานในระดบขององคกรปกครองสวนทองถน หนวยงานทรบผดชอบในเรองของการน าแผนผสงอายไปปฏบตในระดบของจงหวด ควรมการสรางความร ความเขาใจ การฝกอบรม แลกเปลยนประสบการณในการท างาน แนะแนวทางในการน าแผนผสงอายไปปฏบต ใหกบองคกรปกครองสวนทองถนหรอเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถน เพอใหตวของเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนเกดความร ความเขาใจทชดเจนในเรองของการน าแผนผสงอายฯฉบบไปปฏบต

ดงท นามสมมต ศ (2554) กลาวไววา หนวยงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดนาน ควรทจะมการจดการอบรบ สรางความร ความเขาใจในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงหรอเรองทเกยวกบการด าเนนงานดานผสงอายโดยตรง เพอใหเจาหนาทในระดบทองถนเกดความเขาใจและการรบรทชดเจนขน เพราะทผานมาการอบรมไมคอยจะมเทาใดนก

การสรางความร ความเขาใจทถกตองใหกบเจาหนาทผปฏบตงานถอเปนอกหนงสง ทจะเปนตวชวยกระตนการท างานของเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถน เพราะการจดอบรมสรางความร ความเขาใจเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง แสดงใหเหนวาหนวยงานของภาครฐหรอหนวยงานในระดบจงหวดกใหความส าคญในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ท าใหเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนใหความสนใจและความส าคญในการด าเนนงานดานผสงอายมากขน และสนใจทจะศกษาในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมากขนดวยเชนกน สงนจงถอเปนหนงประเดนในการเสรมสรางสมรรถนะใหกบเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนใหมมากขน ทกภาคสวนทเกยวของจงควรรวมมอกนในการใหความชวยเหลอซงกนและกนในการด าเนนงาน โดยเฉพาะเรองของการสรางความร ความเขาใจ ในการปฏบตงานใหกบเจาหนาทผปฏบตงานใน ระดบทองถน เพอใหเกดการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงและน าไปสการปฏบตทประสบความส าเรจดวยเชนกน

151

2. ใหความส าคญกบองคกรปกครองสวนทองถนและเจาหนาทผปฏบตงานในระดบ ทองถน การน าแผนผสงอายไปปฏบตในระดบของทองถนหนวยงานทเกยวของโดยเฉพาะภาครฐ ในฐานะทเปนผผลกดนใหเกดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ควรใหความส าคญกบหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนในฐานะผปฏบตงานในล าดบสดทาย ในเรองของศกยภาพและความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสการปฏบต ควรใหองคกรปกครองสวนทองถนเขามามสวนรวมในการคดวางแผน มาตรการ แนวทางในการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอาย เพราะหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนนนถอวาเปนหนวยงานทมความใกลชดและสามารถทจะเขาถงความตองการทแทจรงของผสงอายได ห ากวาองคกรปกครองสวนทองถนสามารถเขาไปรวมมบทบาทในจดท าแผนการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง กจะสามารถท าใหตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเขาถงความตองการของกลมผสงอาย สรางสวสดการทางสงคมทมนคงใหกลมผสงอาย ในสวนของการปฏบตงานตามแผนผสงอายกจะไดรบการตอบรบ ความสนใจ และมการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางแทจรงและมประสทธภาพจากหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถน 3. ใชการบรณาการการท างานรวมกนของหนวยงานทมสวนเกยวของ การด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เหนไดวามหนวยงานทมสวนเกยวของในการท างานเรองเดยวกนอยหลายหนวยงาน เพอใหการท างานมประสทธภาพและลดความซ าซอนในรปแบบของกจกรรมการด าเนนงาน ทกภาคสวนควรมการบรณาการการท างานรวมกน เพอใหเกดความเขาใจในการด าเนนกจกรรมรวมกนและเกดการรบรในสภาพปญหาทเกดขนรวมกน อกทงยงเปนการกระตนการท างานซงกนและกนได เพอทจะใหแตละฝายมประสทธภาพในการท างานทดเหมอนกน ถอเปนการแลกเปลยนเรยนรการท างานของแตละฝายไปในตว หากวาหนวยงานทมสวนเกยวของสามารถท างานรวมกนไดอยางจรงจง กจะท าใหทกฝายมการศกษาในเรองของแผนผสงอายอยางจรงจงจามไปดวย เพอทจะใหแตละฝายเหนถงศกยภาพในการท างานของตวเอง การด าเนนงานเชนนจะสามารถชวยเสรมสรางใหหนวยงานทเกยวของในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต เหนถงความส าคญในเรองดงกลาว เกดการรบร สนใจทจะศกษาในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง ทจะสงผลถงในขนของการปฏบตงานทเจาหนาผปฏบตงานเมอเกดความร ความเขาใจในเรองทเปนหนาทความรบผดชอบของตนเองแลว กสามารถทจะน าความร ความเขาใจทมอยนนมาลงมอในสวนของการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

152

4.7 สรปผลการศกษา ในพนทของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน จ านวนผสงอายมจ านวนมากขนมากทสดในจ านวนประชากรทงหมดของอ าเภอเวยงสา เมอเทยบกบการเพมขนของจ านวนประชากรในกลมอนๆ กลมจ านวนประชากรทมมากทสดในขณะนคอกลมประชากรวยแรงงานและในอนาคตอก 10 ปขางหนาประชากรกลมวยแรงงานนกจะกลายมาเปนมาเปนประชากรในกลมของผสงอายทจะตองมมากขนกวาจ านวนของผสงอายในปจจบนน กจะเปนอกหนงปญหาทวาจ านวนของประชากรในวยเดกนนมจ านวนไมมากอก 10 ปขางกลมประชากรในวยเดกกจะตองกลายมาเปนประชากรวยแรงงานทจะตองดแลประชากรทงกลมผสงอายและประชากรกลมวยเดก ลกษณะจ านวนประชาการของอ าเภอเวยงสากจะมลกษณะทคลายกบรปสามเหลยมกลบหว เพราะวากลมผสงอายจะกลายเปนกลมประชากรทมจ านวนมากทสดในอ าเภอเวยงสาและกลมประชากรวยเดกจะมจ านวนนอยทสด การเขาสสงคมผสงอายของอ าเภอเวยงสาในอนาคตอก 10 ปขางหนาเปนเหตผลทวาในปจจบนนกลมผทมสวนเกยวของในการพฒนานนจะตองใหความส าคญและเตรยมความพรอมทจะรบมอกบการกาวเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตว หนวยงานทกภาคสวนในอ าเภอเวยงสาจะตองมมาตรการในการรองรบและรบมอกบสงทจะเกดขนโดยเฉพาะในเรองสวสดการในการรองรบสทธขนพนฐานของกลมผสงอาย ควรทจะมการเรมด าเนนงานในปจจบนนเปนตนไปเพอใหเกดความพรอม ความช านาญในการด าเนนงาน หากเมอประชากรของอ าเภอเวยงสาเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวกสามารถทจะด าเนนกจกรรมเพอรองรบกบจ านวนผสงอายทเพมขนไดอยางรวดเรว อกทงจะตองท าใหกลมผสงอายทจะมากทสดกลายมาเปนกลมทจะสรางประโยชนและไมกลายเปนปญหาของสงคมตอไป ผลการศกษาจากการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ในครงนพบวา เจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนสวนใหญไมไดมการศกษาเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง จะรเพยงกวางๆอยางผวเผน ท าใหเกดความไมร ไมเขาใจในเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ทสงผลสบเนองมาในขนของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ทการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนไมไดน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมาเปนกรอบในการด าเนนงานทเกยวกบผสงอายเชนเดยวกน จงสงผลสบเนองมายงขนของผลลพธในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตคอ ความลมเหลวในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จากผลลพธทเกดขนท าใหสามารถวเคราะหสงทเปนประเดนใหเหนถงความลมเหลวทเกดขนจากการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา ไดดงน

153

ประเดนท 1 แผนผสงอายยงไมลงไปสเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน ประเดนท 2 เจาหนาทผปฏบตงานไมมความร ความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ประเดนท 3 องคกรปกครองสวนทองถนในอ าเภอเวยงสาไมมการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต การศกษาเรองการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา จงเกดความลมเหลว เพราะไมมการรบรในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงตงแตเรมแรกของการด าเนนงาน จงไมมผลการน าไปปฏบตในขนตอนอนเชนกน ขอคนพบในการศกษาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน การด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน เจาหนาทผ ปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนจะด าเนนงานโดยยดหลกการพฒนาตามแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนนนๆ เพราะในตวแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนจะมการก าหนดปฏทนในการด าเนนงาน เนองจากตวของเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไมมความร ความเขาใจ ทชดเจนในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงไมสามารถตอบไดวากรอบการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเปนเชนไร ในขณะเดยวกนกไมรดวยวาลกษณะการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอายตามแผนพฒนาของหนวยงานตนเองนน กมความสอดคลองเปนไปตามยทธศาสตร มาตรการในการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเชนเดยวกน ผลการศกษาพบวาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในครงนประสบความลมเหลว เพราะมเงอนไขทสงผลตอการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ดงน เงอนไขท 1 การขาดการประชาสมพนธ ขาดการเผยแพร และการอบรมสรางความรความเขาใจในการด าเนนงานใหกบเจาหนาทผปฏบตงานอยางทวถง เงอนไขท 2 เจาหนาทผปฏบตงานไมมความร ความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง การน าแผนผสงอายไปปฏบตในระดบของทองถน หนวยงานทเกยวของโดยเฉพาะภาครฐ ในฐานะทเปนผผลกดนใหเกดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ควรใหความส าคญกบหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนในฐานะผปฏบตงานในล าดบสดทาย ในเรองของศกยภาพและความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสการปฏบต เพราะ

154

เปนสวนทมความส าคญทจะบอกไดวา การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตนน เกดขนไดมากนอยเพยงใด แผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงเรมจากการทเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ยงไมสามารถทจะลงไปสกระบวนการรบรในหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนไดอยางแทจรง สงผลไปยงเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถน ไมมความร ความเขาใจทชดเจน และไมมการศกษาอยางจรงจงในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงท าใหการด าเนนงานดานผสงอายในอ าเภอเวยงสาไมเกยวของกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จากการศกษาเรองการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ซงประสบความลมเหลวในการด าเนนงานทเกดจากปญหาหลายดานดวยกน อาท ปญหาเรองของความรความเขาใจของเจาหนาทผปฏบตงาน ปญหาสมรรถนะของเจาหนาทผปฏบตงาน ปญหาเรองของการขาดประชาสมพนธ และปญหาการขาดการขาดการเชอมโยงบรณาการการท างานรวมกนของหนวยงานทด าเนนงานทางดานผสงอาย ซงสามารถสรปผลในการศกษาครงนถงเงอนไขทมผลตอลมเหลวในการน าแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงไปปฏบต ไดดงน

ภาพท 4.1 สรปผลในการศกษา

จากปญหาความลมเหลวทเกดขนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ท าใหเหนถงเงอนไขส าคญทเปนปญหาในการด าเนนงาน และผลการศกษาใน

ความลมเหลวในการน าแผน

ผสงอายฯฉบบปรบปรงไป

ปฏบต

สมรรถนะของ

เจาหนาทผปฏบตงาน

ขาดการเชอมโยงบรณาการการท างานรวมกนของหนวยงานทเกยงของ

ความรความเขาใจของเจาหนาทผปฏบตงาน

ขาดการประชาสมพนธ

155

ครงนกท าใหทราบถงเงอนไขอนๆดวยเชนกนทจะสามารถท าใหการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ประสบความส าเรจในการด าเนนงาน สามรถจ าแนกออกได ดงน

ภาพท 4.2 สรปเงอนไขความส าเรจในการศกษา

จากการสรปแนวคดในการศกษาขางตน ท าใหเหนถงเงอนไขทสงผลถงความส าเรจในการ

น าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ซงแตละเงอนไขมความส าคญ

ในเรองของการด าเนนงานทจะประสบความส าเรจได ดงน

1. แผนการด าเนนงานขององคกร การด าเนนงานขององคกรในเรองเกยวกบผสงอาย บคลากรในหนวยงานควรจะยดแนวทางการปฏบตตามแผนผสงอายฯบบปรบปรง เพราะถอวาเปนแผนระดบชาตทก าหนดขนมาเพอรอบรบและแกไขปญหาเกยวกบผสงอาย หนวยงานหรอองคกรจะตองมการศกษาทชดเจนในเรองของบทบาท หนาท ความรบผดชอบของตนเองเกยวกบงานทไดรบมอบหมาย เพราะองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานทมความใกลชดและสามารถขาถงประชาชนไดมากทสด เปนตวแทนของหนวยงานจากภาครฐในการรบฟงและแกไขปญหาใหกบประชาชน ดงนนแผนการ

เงอนไขทสงผลตอความส าเรจ ของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต - ลกษณะการน าแผนผสงอายแหงชาตฯ ไปปฏบต - แผนการด าเนนงานขององคกร - ความร ความเขาใจ - จ านวนบคลากร - สมรรถนะการท างานของเจาหนาท - การประชาสมพนธ - การเชอมโยง และบรณาการ - การสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของ - งบประมาณ

ความส าเรจของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต

156

ด าเนนงานขององคกรจะตองใหความส าคญกบแผนอนทเกยวของในระดบใหญขนไป ดงนนแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนควรน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมาเปนกรอบในการด าเนนงานทางดานผสงอายดวย ตองมการศกษาท าความเขาใจถงบทบาทหนาท ความรบผดชอบของตนเอง เพอทจะใหการด าเนนงานทางดานผสงอายประสบความส าเรจตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง 2. ความร ความเขาใจ ตวเของเจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความร ความเขาใจ ในเรองของการด าเนนงานดานผสงอาย จะตองมการศกษาเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง มความเขาใจในรายละเอยดเกยวกบขอบเขตงานทตนเองรบผดชอบ เจาหนาทผปฏบตงานกจะตองมการศกษาหาความรใหมเพมเตมอยตลอดเวลา โดยเฉพาะเรองทเกยวกบหนาทความรบผดชอบของตนเอง หากวาตวของเจาหนาทผปฏบตงานมความร ความเขาใจอยางชดเจนและมการศกษาเรองของแผนผสงอายอยางจรงจง กจะสงผลถงการน าแผนผสงอายไปปฏบตทจะประสบความส าเรจดวยเชนเดยวกน ฉะนนแลวความร ความเขาใจของเจาหนาทผปฏบตงานจงเปนอกหนงเหตผลทส าคญทจะบอกไดวาการด าเนนงานนนจะประสบความส าเรจหรอความลมเหลวในการด าเนนงาน 3. จ านวนบคลากร ปญหาทเกดขนในการน าแผนผสงอายไปปฏบตในครงนพบวา จ านวนของบคลากรในการด าเนนงานทมไมเพยงพอกบจ านวนงานหรอหนาททตองรบผดชอบ เจาหนาทผปฏบตงานหนงคนท างานหลายหนาทควบคกนไป อาจท าใหเกดความลาชาในการด าเนนงาน ด าเนนงานใดงานหนงไดไมดเทาทควร ไมมความร ความเขาใจ ในเรองทด าเนนอยอยางแทจรง สงผลถงการด าเนนงานทไมมประสทธภาพ ดงนนการเพมจ านวนของบคลากร เจาหนาทในการด าเนนงานเพอใหมความชดเจนในหนาททตองรบผดชอบ จะท าใหเกดความคลองตวในการด าเนนงาน สามารถปฏบตงานทตนเองรบผดชอบไดอยางจรงจง เพอใหงานทด าเนนอยนนประสบความส าเรจในการด าเนนงาน 4. สมรรถนะการท างานของเจาหนาท เจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความพรอมในการท างานของตวเอง ทงในเรองของความร ความเขาใจเกยวกบหนาทความรบผดชอบของตวเอง ความพรอมในการปฏบตงานใหประสบความส าเรจ จะตองมความพรอมทงในเรองของวชาการและการลงมอปฏบต เพอใหการด าเนนงาน

157

เกดความสมดลกน ไมเกดปญหาในการด าเนนงาน และตวของเจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความพรอมในการด าเนนงานทกๆดานเพอใหในขนของการปฏบตสามารถปฏบตงานไดอยางเตมทเชนเดยวกน สงผลถงเรองความส าเรจในการปฏบตงานทจะเกดขนตามมานนเอง 5. การประชาสมพนธ แผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เมอมการก าหนดขนมาแลวจะตองมการประชาสมพนธ เผยแพร สรางความร ความเขาใจ ทชดเจนและถกตองใหกบทกภาคสวนเกดการรบรอยางทวถง โดยเฉพาะหนวยงานทมหนาทรบผดชอบ เพอทจะใหทราบ เขาใจถงบทบาทหนาทของตวเอง สามารถทจะน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสการปฏบตไดอยางถกตอง สรางความส าเรจใหเกดขนไดดวย แตหากวามการก าหนดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงขน แตไมมการประชาสมพนธเผยแพรใหเกดการรบร และความเขาใจในตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงแกหนวยงานทเกยวของ แผนทจดท าขนมานนกไมเกดประโยชนเพราะไมเกดการรบรทจะน าไปสการปฏบต เรองของการประชาสมพนธจงเปนอกหนงประเดนทมความส าคญมากเชนกนเกยวกบความส าเรจและความลมเหลวทจะเกดขนในเรองของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต 6. การเชอมโยงและบรณาการ ในการด าเนนงานตางๆเจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความสามารถในการเชอมโยงและบรณาการการด าเนนงานของตวเอง กบงานหรอหนวยงานอนๆทมความเกยวของกน เพอทจะสามารถสรางประเดนในการเรยนร ชวยลดในเรองของจ านวนงบประมาณในการด าเนนงาน เสรมสรางทกษะความร ความเขาใจ แกกนและกน อกทงยงเปนการชวยกระตนใหแตละฝายเหนความส าคญในบทบาทหนาท ความรบผดชอบจองตนเองใหมากขน หากสามารถปฏบตไดจรงกจะเกดความส าเรจในการด าเนนงานของทกภาคสวนไปพรอมๆกน 7. การสนบสนนจากหนวยงานเกยวของ หนวยงานทมสวนเกยวของในการด าเนนงานขององคกรถอไดวาเปนอกหนงสงทมความส าคญมาก เพราะการด าเนนงานบางอยางองคกรอาจไมมความพรอมหรอความสามารถในเรองนนอยางดพอ จงท าใหตองขอความรวมมอจากหนวยงานอนทเกยวของเพอทจะสามารถด าเนนงานนนตอไปได หากวาหนวยงานทเกยวของไมใหการตอบรบและการสนบสนนในเรองทขอความรวมมอไปกจะสงผลถงการด าเนนงานทอาจจะไมสามารถด าเนนงานตอไปได หรอด าเนน

158

ตอไปไดแตกไมประสบความส าเรจในการด าเนนงานเชนเดยวกน ดงนนแลวการสนบสนนการท างานจากหนวยงานทเกยวของกมสวนส าคญในเรองของความส าเรจในการด าเนนงานดวยเชนกน 8. งบประมาณ เรองของงบประมาณในการสนบสนนการด าเนนงานถอวาเปนสงทมความส าคญมาก การด าเนนกจกรรม โครงการตางๆ งบประมาณถอเปนปจจยขบเคลอนในการด าเนนงาน จ านวนของงบประมาณกเปนอกหนงสงทจะบอกถงรปแบบความทวถงของกจกรรมหรอโครงการนนๆ ฉะนนการจดสรรเรองงบประมาณตองค านงถงปจจยแวดลอมทเขามาเกยวของดวย เชน ลกษณะของกจกรรมหรอโครงการ จ านวนผเขารวม วสด อปกรณ เปนตน สงเหลานตองมการจดการใหเหมาะสมเพอใหการด าเนนกจกรรมออกมาประสบความส าเรจในการด าเนนงาน

บทท 5

สรป และขอเสนอแนะ การศกษาเรอง การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ. 2552ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน มวตถประสงคส าคญในการศกษา คอ ศกษาการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต ศกษาเงอนไขทสงผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต และศกษาปญหา อปสรรค แนวทางการแกไข ในเรองของการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต โดยใชวธการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) ผศกษาไดศกษาจากขอมลเอกสาร และรวบรวมขอมลจากผใหขอมลทส าคญรวม 49 คน โดยใชแนวทางการสนทนาหรอการสมภาษณแบบเจาะลก รวมไปถงการสงเกตพฤตกรรม กระบวนการกลม การมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม ดงน

5.1 สรปผลการศกษา 5.1.1 การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ผลการศกษาพบวา การน าแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดนาน (พมจ.นาน) เปนหนวยงานหลกทรบแผนผสอายฯฉบบปรบปรงมาปฏบตในระดบของจงหวดและสงตอการด าเนนงานมาลงในสวนองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) การด าเนนกจกรรมตางๆดานผสงอายจงเปนความ รบผดชอบของ องคกรปกครองสวนทองถนในพนททตนเองรบผดชอบเจาหนาทผปฏบตงานของ องคกรปกครองสวนทองถนไดรบความรวมมออยางดจากทงผสงอายทเปนกลมเปาหมาย ชมชน และหนวยงานทเกยวของในการด าเนนงาน เพราะ องคกรปกครองสวนทองถน เปนหนวยงานของ ภาครฐทมความใกลชดกบกลมเปาหมายและชมชนมากทสด ส านกงานพฒนาสงคมและความ

160

มนคงของมนษย จงหวดนานจะเปนผใหการสนบสนนในเรองของงบประมาณในการด าเนนงานและสนบสนนในเรองของการจดอบรมใหความรกบเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถน เจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถน ยงไมมความร ความเขาใจเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางชดเจน เพราะในบางเรองยงเปนเรองทท าไมไดจรง เจาหนาทผปฏบตงานจะมความรและความเขาใจในเรองทตนเองรบผดชอบแตไมมความร ความเขาใจ ยงไมไดมการศกษาเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจงรอยางกวางๆเพยงแคผวเผนเทานน ในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตไมมการเสรมสรางความรความเขาใจทชดเจน ไมมการอบรมใหความรทชดเจนเกยวกบเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ในทางปฏบตตวของ เจาหนาทของกอนทจะด าเนนงาน จะใชการประชมท าความเขาใจวางแผนงานรวมกนกบสวนงานทเกยวของกอนทกครง แบงหนาทความรบผดชอบอยางชดเจนกอนการปฏบตงานจรงทกครง เนองจากตวของเจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอายของ อปท. ยงไมมความเขาใจหรอการรบรท ชดเจนในเรองแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรง จงไมมการสรางความเขาใจในเรองดงกลาวใหกบหนวยงานทเกยวของ ขอคนพบในการศกษาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน การด าเนนกจกรรมทางดานผ สงอายขององคกรปกครองสวนทองถน เจาหนา ทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนจะด าเนนงานโดยยดหลกการพฒนาตามแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนนนๆ เพราะในตวแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนจะมการก าหนดปฏทนในการด าเนนงาน ทไดมการจดสรรงบประมาณในการด าเนนงานไวแลว ซงงบประมาณกจะเปนอกหนงสวนส าคญในการด าเนนงานตางๆขององคกรปกครองสวนทองถน เนองจากตวของเจาหนาทผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไมมความร ความเขาใจ ทชดเจนในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จงไมสามารถตอบไดวากรอบการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเปนเชนไร ในขณะเดยวกนกไมรดวยวาลกษณะการด าเนนกจกรรมทางดานผ สงอายตามแผนพฒนาของหนวยงานตนเองน น กมความสอดคลองเปนไปตามยทธศาสตร มาตรการในการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเชนเดยวกน

161

1.5.2 เงอนไขทสงผลตอความส าเรจหรอความลมเหลวของการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบตในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ผลการศกษาพบวาการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในครงนประสบความลมเหลว เพราะมเงอนไขทสงผลตอการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ดงน เงอนไขท 1 การขาดการประชาสมพนธ ขาดการเผยแพร และการอบรมสรางความรความ เขาใจในการด าเนนงานใหกบเจาหนาทผปฏบตงานอยางทวถง ตวของผก าหนดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ตองกลบมาทบทวนตงแตเรมแรกวาเกดขอผดพลาดในการด าเนนงานสวนใดบางของตนเอง จากประเดนทตงขอสงเกตขนสวนแรกทคดวาเปนเงอนไขทท าใหผลการด าเนนงานสวนทางกนคอ การขาดการประชาสมพนธ ขาดการเผยแพร และการอบรมสรางความรความเขาใจใหกบเจาหนาทผปฏบตงาน เพราะเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถนยงขาดในเรองของการรบรเกยวกบเรองของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง โดยเฉพาะ เจาหนาทผปฏบตงานยงไมมความรความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางชดเจน เงอนไขท 2 เจาหนาทผปฏบตงานไมมความร ความเขาใจในเรองแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรง ตวของเจาหนาทผ ปฏบตงานเปนอกหนงเงอนไขส าคญทจะบอกไดวา การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงจะประสบกบความส าเรจหรอความลมเหลวในการด าเนนงาน การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตครงน เจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน อ าเภอเวยงสา มความร ความเขาใจ ในเรองแผนผสงอายอยางกวางและรเพยงแคผวเผนเทานน ยงไมไดมการศกษารายละเอยดของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง สงผลถงการด าเนนงานทางดานผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนทไมไดยดการด าเนนงานหรอกจกรรมตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง แตจะเนนการด าเนนงานหรอกจกรรมทางดานผสงอายตามแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนเปนหลก สงผลถงความลมเหลวในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต เพราะไมมการรบรในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงตงแตเรมแรกของการด าเนนงาน จงไมมผลการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ไปปฏบตในขนตอนอนเชนกน

162

5.1.3 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ปญหา อปสรรค จากผลการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ในครงนประสบกบความลมเหลว ในการด าเนนงานสงทเปนปญหา อปสรรคตอการน าแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงในครงนเกดมาจากสาเหตทส าคญ ดงน 1. สมรรถนะของเจาหนาทผปฏบตงาน สมรรถนะในการด าเนนงานของเจาหนาทผปฏบตผปฏบตงาน ทงในเรองของความร ความสามารถในการด าเนนงานของเจาหนาททมความรเฉพาะในสวนของหนาททตนเองรบผดชอบเพยงเทานน ส าหรบเจาหนาทผปฏบตงานทเคยศกษาตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมาแลวบางแตยงไมมความเขาใจท และยงขาดในเรองของการสรางการเชอมโยง การบรณาการการท างานรวมกน การเชอมโยงการท างานกบหนวยงานอนทเกยวของกเปนผลทในการทเราจะไดเหนถงทรรศนะหรอมมมองในการท างานทกวางออกไป เพอทจะไดน ามาปรบประยกตใชในการท างานของเราได และยงจะชวยในเรองของการประหยดงบประมาณในการด าเนนงาน ความซ าซอนในรปแบบของการด าเนนกจกรรม หากมองในตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงมหนวยงานทรบผดชอบมากเกนไปทงๆทเรองหรอประเดนในการพฒนาเปนเรองเดยว จงท าใหเกดปญหาความซ าซอนของการปฏบตงาน รวมไปถงเรองของความพรอมในการด าเนนกจกรรม ทงตวของเจาหนาทผปฏบตงานและกลมเปาหมายในการด าเนนกจกรรม โดยเฉพาะในเรองของการมสวนรวมทเกดขนกบหมบานทมความหางไกล มปญหาในเรองของการเดนทาง การตดตอประสานงานในเรองของความหางไกล ยงไมมสญญาณโทรศพท ปญหาเรองการสอสาร ภาษา เจาหนาทผปฏบตงานจะตองมการเตรยมการในการด าเนนงานอยางมประสทธภาพ เรมตงแตขนกอนการปฏบตไปจนถงล าดบสดทายของการด าเนนงานทจะตองไมใหมปญหาเกดขน หรอมปญหาเกดขนนอยทสด ตวของเจาหนาทผปฏบต งานจงตองมการศกษารายละเอยดเกยวกบกจกรรมทท าไปพรอมทงบทบาทของตวเองทจะตองรบผดชอบและแกไขปญหาทเกดขนใหได สมรรถนะของเจาหนาทผปฏบตงานจงเปนสงทมความ ส าคญมากทสดในการด าเนนงาน ทงความร ความสามารถ การเขาใจกบสภาพปญหาทเกดขน การมปฏภาณไหวพรบทด การสรางสมพนธทดในการปฏบตงานทงกบเจาหนาทผปฏบตงานดวยกนเองและกลมเปาหมายใยการด าเนนงาน สามารถสอสารกบผอนไดเปนอยางด

163

2. งบประมาณในการด าเนนงาน หากมแตตวแผนงานในการด าเนนงานแตไมมงบประมาณลงไปสนบสนนการท างาน ในสวนของเจาหนาทผปฏบตงานกคงไมเลงเหนความส าคญของการด าเนนงานในสวนนดวยเชนกน เพราะงบประมาณในการด าเนนงานถอไดวาเปนปจจยทมความส าคญมาก ทจะสามารถบอกไดวาในการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงจะเกดขนไดจรงหรอไม การด าเนนงานตองใชงบประมาณเขามาเปนตวขบเคลอนการด าเนนงานเพอใหการด าเนนงานนนส าเรจตามเปาหมายทไดก าหนดไว อกทงการสนบสนนดานงบประมาณยงเปนตวกระตนการด าเนนกจกรรมใหเกดขนจรง ท าใหเจาหนาทผปฏบตงานเลงเหนความส าคญของการด าเนนกจกรรม เพราะหากไมมงบประมาณมาสนบสนนกจกรรมตางๆกคงไมเกดขนตามทไดก าหนดไว แมแตในเรองของการทเจาหนาทผปฏบตงานจะใหความสนใจในเรองยงกลาวกยงเกดขนนอยตามไปดวย เพราะสวนใหญจะใหความสนใจกบกจกรรมทมงบประมาณมาสนบสนนมากกวา 3. การสนบสนนเชงนโยบายจากรฐบาล หากวารฐบาลมการสงเสรมการด าเนนงานดานผสงอายใหเปนไปตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง จะท าใหหนวยงานทกภาคสวนรวมถงประชาชนเลงเหนถงความส าคญของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง จะท าใหเกดการพฒนาการด าเนนงานทางดานผสงอายทเรมมาจากระดบฐานรากในขนของการเตรยมความพรอมกอนเขาสวยผสงอาย หากรฐบาลมนโยบายทสงเสรมเรองการด าเนนงานทางดานผสงอายหรอสงเสรมในเรองของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสการปฏบต อยางจรงจง จะท าใหหนวยงานทกภาคสวนเหนถงความส าคญของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ซงจะเปนอกหนงแนวทางในการสรางมาตรการการรบมอกบการเขาสสงคมผสงอายอยางเตมตวของประเทศไทย ขอเสนอแนะ 1. เจาหนาทผปฏบตงานตองมสมรรถนะในการด าเนนงานทพรอมทกดาน ความร ความเขาใจ ในบทบาทหนาทความรบผดชอบของเจาหนาทผปฏบตงาน เปนทสงทมความส าคญมากทสด เจาหนาทผปฏบตงานจะตองมความกระตอรอรนสนใจทจะศกษาในหนาท บทบาทความรบผดชอบตองานทตนเองปฏบต ศกษาถงความเปลยนแปลงและสงทเขามาเกยวของกบการปฏบตหนาทของตน เจาหนาทผปฏบตงานตองเกดการรบรและเขาใจเกยวกบสงตางๆทเกดขน เพอทจะสามารถน ามาปรบประยกตหรอเปนขอมลในการด าเนนงานดานผสงอายของเอง

164

เพอใหการด าเนนงานดานผสงอายทจะเกดขนมประสทธภาพ เกดประโยชนสงสดแกตวของผสงอายเอง และเพอใหทนรองรบตอสถานการณทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา 2. ใหความส าคญกบองคกรปกครองสวนทองถนและเจาหนาทผปฏบตงานในระดบทองถน การน าแผนผสงอายไปปฏบตในระดบของทองถนหนวยงานทเกยวของโดยเฉพาะภาครฐ ในฐานะทเปนผผลกดนใหเกดแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ควรใหความส าคญกบหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถนในฐานะผปฏบตงานในล าดบสดทาย ในเรองของศกยภาพและความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปสการปฏบต ควรใหองคกรปกครองสวนทองถนเขามามสวนรวมในการคดวางแผน มาตรการ แนวทางในการด าเนนกจกรรมทางดานผสงอาย หากวาองคกรปกครองสวนทองถนสามารถเขาไปรวมมบทบาทในจดท าแผนการด าเนนงานของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง กจะสามารถท าใหตวแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงเขาถงความตองการของกลมผสงอาย สรางสวสดการทางสงคมทมนคงใหกลมผสงอาย ในสวนของการปฏบตงานตามแผนผสงอายกจะไดรบการตอบรบ ความสนใจ และมการด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางแทจรงและมประสทธภาพจากหนวยงานขององคกรปกครองสวนทองถน 3. ใชการบรณาการการท างานรวมกนของหนวยงานทมสวนเกยวของ การด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เหนไดวามหนวยงานทมสวนเกยวของในการท างานเรองเดยวกนอยหลายหนวยงาน เพอใหการท างานมประสทธภาพและลดความซ าซอนในรปแบบของกจกรรมการด าเนนงาน ทกภาคสวนควรมการบรณาการการท างานรวมกน เพอใหเกดความเขาใจในการด าเนนกจกรรมรวมกนและเกดการรบรในสภาพปญหาทเกดขนรวมกน อกทงยงเปนการกระตนการท างานซงกนและกนได เพอทจะใหแตละฝายมประสทธภาพในการท างานทดเหมอนกน ถอเปนการแลกเปลยนเรยนรการท างานของแตละฝายไปในตว การด าเนนงานเชนนจะสามารถชวยเสรมสรางใหหนวยงานทเกยวของในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต เหนถงความส าคญในเรองดงกลาว เกดการรบร สนใจทจะศกษาในเรองแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงอยางจรงจง ทจะสงผลถงในขนของการปฏบตงานทเจาหนาผปฏบตงานเมอเกดความร ความเขาใจในเรองทเปนหนาทความรบผดชอบของตนเองแลว กสามารถทจะน าความร ความเขาใจทมอยนนมาลงมอในสวนของการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

165

5.2 ขอเสนอแนะ 5.2.1 ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ จากผลการศกษาเรอง เรอง การน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบ ปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552ไปปฏบต: กรณศกษา อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน พบวา การน าแผน ผสงอายฯฉบบปรบปรบปรงไปปฏบตประสบความลมเหลว ปญหาและสงทสะทอนออกมามหลายประเดนทผศกษาเหนวาควรมการแกไข ปรบปรง ซงมขอเสนอแนะดงตอไปน 5.2.1.1 การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตในระดบทองถน ควรให ความส าคญกบหนวยงานของทองถนตงแตเรมแรกของการด าเนนงาน ค านงถงศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถน และในสวนของการเสรมสรางทกษะความรความสามารถใหตวของเจาหนาทผปฏบตงาน เพอใหตวของเจาหนาทมความรความเขาใจในเรองทตนเองรบผดชอบและสงตางๆทเกยวของใหมากทสด ในการปฏบตงานเจาหนาทจะไดเกดความเขาใจ ความช านาญ ใหผลของการด าเนนงานประสบความส าเรจ 5.2.1.2 แนวทางในการน าแผนผสงอายฯ ฉบบปรบปรงไปปฏบต ควรมการ ก าหนดหนาทภารกจในการด าเนนงานใหกบหนวยงานอยางชดเจนเพอไมใหเกดปญหาความซ าซอนในการด าเนนงานทเกยวกบผสงอาย จากสงทเกยวของทงนโยบายของรฐบาลดานผสงอาย กฎหมายตางๆทเกยวของกบผสงอาย เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 พระราชบญญตผสงอาย พ.ศ.2546 เปนตน 5.1.1.3 การด าเนนงานตามแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง ควรค านงถงหนวยงานท เกยวของทกภาคสวนใหเขามามสวนรวมในการคด การน าไปปฏบต โดยเฉพาะหนวยงานของ องคกรปกครองสวนทองถนและตวของผสงอาย ทเปนหนวยงานฐานรากของการด าเนนกจกรรม เพอใหการท างานดานผสงอายเกดผลส าเรจมากทสด 5.2.2 ขอเสนอแนะเพอการวจย เพอใหเปนประโยชนในการศกษาครงตอไป ผศกษาขอเสนอประเดนทนาสนใจ ดงน 5.2.2.1 ผศกษาเหนวาแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง เปนแผนการด าเนนงานระยะ ยาว ควรศกษาในดานการมสวนรวมในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตทงตางพนท และตางหนวยงานในการศกษา เพอเปนการเสรมสรางความเขาใจและบทบาทของผสงอายทมตอสงคมในทกดาน

166

5.2.2.2 การประเมนและตดตามผลการด าเนนงานควรมการประเมน ตดตามกบทก สวนทเกยวของในการด าเนนงานดานผสงอาย เพอใหเกดการบรณาการ เชอมโยงการด าเนนงานดานผสงอายรวมกน

บรรณานกรม

กมลรตน หลาสวงษ. 2527. จตวทยาสงคม. กรงเทพมหานคร: ภาควชาการแนะแนวและจตวทยา การศกษาคณะศกษาสาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. 2554. ประวตกระทรวงการพฒนาสงคม และความมนคงของมนษย. คนวนท 17 พฤษภาคม 2555 จาก http://www.m- society.go.th/aboutmso.php กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. 2554. โครงสรางกระทรวงการพฒนาสงคม และความมนคงของมนษย. คนวนท 17 พฤษภาคม 2555 จาก http://www.m-society. go.th/aboutmso.php?pageid=4 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. 2554. วสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร คานยมองคการ. คนวนท 17 พฤษภาคม 2555 จาก http://www.m- society.go.th/ aboutmso.php?pageid=6 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. 2554. สทธประโยชนส าหรบผสงอาย. คนวนท 29 กนยายน 2554 จาก http://www.m- society.go.th/msoservice_detail.php?

pageid=210 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. 2553. แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552. กรงเทพมหานคร: เทพเพญวานสย. กรรว ธญญะตลย. 2548. การน านโยบายการกระจายอ านาจลงสทองถน: ศกษาเฉพาะกรณ ยทธศาสตรการแกปญหาความยากจน จ.สพรรณบร. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. กลา ทองขาว. 2548. การน านโยบายและแผนการศกษาไปปฏบต: แนวคด ทฤษฎและแนว ทางการด าเนนงาน. นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. กตพงษ เรงถนอม. 2550. ประสทธภาพการบรการงานขององคกรปกครองสวนทองถนในการ สงเสรม คณภาพชวตของผสงอาย: ศกษาเฉพาะกรณ เทศบาลต าบลยางเนง อ าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม. สารนพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

168

เกอ วงศบญสน. 2545. ประชากรกบการพฒนา. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เขมวรรณ ผวลออ. 2551. ความสมพนธของบรรยากาศองคการตอความเปนองคการแหงการ เรยนร กรณศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษา พระนครศรอยธยา เขต 2. ภาคนพนธ ปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. จนทรเพญ ทะเรรมย. 2551. รปแบบการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย: กรณศกษาเทศบาลต าบล ตาจง อ าเภอละหานทราย จงหวดบรรมย. สารนพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน. จราวรรณ ยนยง. 2546. การรบรและการพฒนาตนเองของครประถมศกษาในการปฏรปการ เรยนร. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. จ าเนยร ชวงโชต และคณะ. 2519. จตวทยาการรบรและเรยนร. กรงเทพมหานคร: ภาควชา จตวทยาสงคม คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง. จ ารญ จะโรครมย. 2549. ความส าเรจของการน านโยบายกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคง ของมนษยไปปฏบต: ศกษากรณส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดภาคเหนอตอนบน และภาคเหนอตอนลาง. ภาคนพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. ณฐวรรณ ปยลดดา. 2550. การน าแผนยทธศาสตรขององคกรภาครฐสการปฏบต กรณศกษา: ศนยสรางทาง กรมทางหลวง. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนา บรหารศาสตร. ตณณา คญใหญ. 2546. การน านโยบายการจดท าทะเบยนและบตรประจ าตวเกษตรกร ป 2544 ไป ปฏบต: ศกษากรณจงหวดเชยงราย. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑต พฒนาบรหารศาสตร. ธรพนธ อนตะปาน. 2551. การประเมนผลการน านโยบายการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพ ส าหรบผสงอายไปปฏบต ขององคการบรหารสวนต าบลขนาดเลกในจงหวดล าพน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. นามสมมต ก นกพฒนาชมชน. 2554 (21 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ข เจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอาย. 2554 (28 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ค นกพฒนาชมชน. 2554 (26 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ง นกพฒนาชมชน. 2554 (23 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต จ นกวชาการการศกษา 2554 (26 ธนวาคม). การสมภาษณ.

169

นามสมมต ฉ นายกองคการบรหารสวนต าบล. 2554 (21 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ช นายกเทศมนตร. 2554 (23 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ซ นกพฒนาชมชน. 2554 (23 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ญ นายกองคการบรหารสวนต าบล. 2554 (23 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ณ นายกองคการบรหารสวนต าบล. 2554 (27 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ด เจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอาย. 2554 (28 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ต นายกองคการบรหารสวนต าบล. 2554 (26 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ถ นกพฒนาชมชน. 2554 (27 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ท ประธานชมรมผสงอาย. 2554 (28 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ธ นายกเทศมนตร. 2554 (27 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต น นกพฒนาชมชน. 2554 (28 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต บ นายกองคการบรหารสวนต าบล. 2554 (28 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ป นายกองคการบรหารสวนต าบล. 2554 (21 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ผ นกพฒนาชมชน. 2554 (26 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ฝ เจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอาย. 2554 (23 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต พ เจาหนาทผปฏบตงานดานผสงอาย. 2554 (21 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ฟ นกพฒนาชมชน. 2554 (21 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ภ ประธานชมรมผสงอาย. 2554 (22 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ม นกพฒนาชมชน. 2554 (28 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ย นกพฒนาชมชน. 2554 (22 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ร นายกเทศมนตร. 2554 (22 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ล นายกองคการบรหารสวนต าบล. 2554 (22 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ว นกพฒนาชมชน. 2554 (27 ธนวาคม). การสมภาษณ. นามสมมต ศ นกพฒนาชมชน. 2554 (22 ธนวาคม). การสมภาษณ. ประชม รอดประเสรฐ. 2535. นโยบายและการวางแผน: หลกการและทฤษฎ. กรงเทพมหานคร: เนตกลการพมพ. ปรชา ทองค าอยม. 2549. ปจจยทมผลตอการน าโครงการปลกปาประชาอาสาไปสการปฏบต กรณศกษา ต าบลทาสายและต าบลปาออดอนชย อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย. ภาคนพนธ ปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร.

170

พงษชย เฉลมกลน. 2551. ความตระหนกของพนกงานนคมอตสาหกรรมเกตเวย ซต ตอลกษณะ ปญหาสงแวดลอม. สารนพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหาร ศาสตร. มยร อนมานราชธน. 2552. นโยบายสาธารณะ. กรงเทพมหานคร: ธรรกมลการพมพ. มทนยา เชยวชาญ. 2549. ปจจยทมผลตอการรบรในการพฒนาไปสองคการแหงการเรยนร: กรณศกษา ฝายพฒนาบคลากร การไฟฟาสวนภมภาค. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. มานพ ตนสภายน และ ธฤษณ ฉตรกมลวรกจ. 2553. การประเมนมาตรฐานการสงเสรมสวสด ภาพและคมครองพทกษสทธผสงอายแบบมสวนรวมในชมชน เทศบาลต าบล หนองตอง พฒนา อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม. ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาสและผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. มณเฑยร เลศรฐการ. 2548. การน านโยบายการจดท าบตรประจ าตวประชาชนอเนกประสงคไป ปฏบต. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย. 2553. สถานการณผสงอายไทย พ.ศ.2552. กรงเทพมหานคร: ทควพ ราเชนทร สวรรณหตาทร. 2548. ความคดเหนของเจาหนาทตอการน านโยบายการขนทะเบยน เกษตรกรผปลกล าไย ป 2548 ไปปฏบต: ศกษากรณจงหวดนาน. ภาคนพนธปรญญา มหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. โรงพยาบาลเวยงสา. 2555. ขอมลทวไปของโรงพยาบาล. คนวนท 25 กมภาพนธ 2555 จาก http://www.sahospital.go.th/joomla/index.php?option= com_content&view= article&id=99&Itemid=173 วรเดช จนทรศร. 2548. ทฤษฎการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต. กรงเทพมหานคร: สหาย บลอกและการพมพ. วฒนะชย ยะนนทร. 2547. การน านโยบายหนงต าบล หนงผลตภณฑไปปฏบต กรณศกษา กลม แปรรปผาฝาย อ าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. วกพเดย สารานกรมเสร. 2554. อ าเภอเวยงสา. คนวนท 25 กมภาพนธ 2555 จาก http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0 %E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87 %E0%B8%AA%E0%B8%B2

171

วทยาลยประชากรศาสตร. ประชากรกบการพฒนา. 2554. คนไทยมลกนอยลง แนะรฐจงใจใหปม. คนวนท 5 ตลาคม 2554 จาก http://www.cps.chula.ac.th/html_th/pop_base/pop_ dev/pop_dev_264.htm วทยาลยประชากรศาสตร. ประชากรกบการพฒนา. 2554. อตราประชากรไทยชะลอตวปรบ ยทธศาสตรแกวกฤตเสรมคณภาพ. คนวนท 5 ตลาคม 2554 จาก http://www.cps. chula.ac.th/html_th/pop_base/pop_dev/pop_dev_271.htm วพรรณ ประจวบเหมาะ และคณะ. 2552. รายงานการศกษา โครงการปรบแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564). กรงเทพมหานคร: วทยาลยประชากรศาสตร จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ศศพฒน ยอดเพชร. 2549. สวสดการ แนวคดและวธปฏบตงานสงคมสงเคราะห. กรงเทพมหานคร: มสเตอรกอปป. ศรพงษ ลดาวลย ณ อยธยา. 2551. แนวความคดและทฤษฎรฐประศาสนศาสตร. เชยงใหม: ธนชพรนตง. สาวตร รตนชโชต. 2552. การเขาถงสทธของคนพการตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนา คณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550. ภาคนพนธศลปศาสตรมหามหาบณฑต สถาบน บณฑตพฒนาบรหารศาสตร. สรางค โควตระกล. 2548. จตวทยาการศกษา. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สนธยา พลศร. 2547. ทฤษฎและหลกการพฒนาชมชน. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: โอ.เอส.พรนตงเฮาส. สมพร เฟองจนทร. 2539. นโยบายสาธารณะ : ทฤษฎและการปฏบต. กรงเทพมหานคร: โอ.เอส.พรนตง เฮาส. สมสทธ ชยรตนมโนกร. 2549. การน ามาตรการดานความปลอดภยไปปฏบตของโรงงาน อตสาหกรรมไมยางพารา: ศกษากรณจงหวดยะลา. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร. ส านกงานเกษตรอ าเภอเวยงสา. 2555. ขอมลทวไป. คนวนท 25 กมภาพนธ 2555 จาก http://www.nan.doae.go.th/nan04/genaral/data1.htm ส านกสถตเศรษฐกจและสงคม. กลมสถตแรงงาน. 2554. การท างานของผสงอายในประเทศไทย พ.ศ.2553. กรงเทพมหานคร: ส านกสถตพยากรณ ส านกงานสถตแหงชาต.

172

ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน. 2555. ขอมลทวไป. คนวนท 25 กมภาพนธ 2555 จาก http://sa-eoffice.com/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0% B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0% B8%A7%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80% E0% B8%A0%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0 %B8%87/ ส านกงานสาธารณสขอ าเภอเวยงสา. 2555. ขอมลประชากรแยกตามชวงอาย 2112. คนวนท 25 กมภาพนธ 2555 จาก http://sa-eoffice.com/report/report10.php ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. 2554. โครงสรางส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. คนวนท 17 พฤษภาคม 2555 จาก http://www.oppo.opp.go.th/pages/aboutus/ aboutus_04.html ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. 2554. ทมา อ านาจหนาท. คนวนท 17 พฤษภาคม 2555 จาก http://www.oppo.opp.go.th/pages/aboutus/aboutus_01.html ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. 2554. ผลการด าเนนงานประจ าปงบประมาณ 2552. คนวนท 29 กนยายน 2554 จาก http://www.oppo.opp.go.th/info/report_52.pdf ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. 2553. รายงานประจ าปงบประมาณ 2552 ส านกส านกงาน สงเสรมและพทกษผสงอาย. คนวนท 29 กนยายน 2554 จาก http://www.oppo.opp.go. th/info/report_oppoY52.pdf ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. 2554. วสยทศน พนธกจ เปาประสงค กลมเปาหมาย. คนวนท 17 พฤษภาคม 2555 จาก http://www.oppo.opp.go.th/pages/aboutus/ aboutus_02.html อญชนา สาเรอง. 2549. ปญหาและอปสรรคของการน าระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการรบ ฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ.2548 ไปปฏบต. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร.

ภาคผนวก

174

ภาคผนวก ก

แนวทางการสนทนาหรอการสมภาษณแบบเจาะลก การศกษาการน าแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545-2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ.2552 ไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน ไดใชแนวสนทนาหรอการสมภาษณแบบเจาะลก จากผใหขอมลทส าคญ แบงออกเปน ดงรายละเอยดตอไปน สวนท 1 ขอมลพนฐานของผใหขอมลทส าคญ - ชอ – สกล - เพศ - อาย - การศกษา - อาชพ - ต าแหนง - ประสบการการณท างานทเกยวของกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง สวนท 2 การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ในอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - การใหความส าคญของเจาหนาทผเกยวของในการน าแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรงไปปฏบต - แนวทางการด าเนนกจกรรมตามแผนพฒนาผสงอายฯฉบบปรบปรง - วตถประสงคในการด าเนนกจกรรมดานผสงอาย - หนวยงานยอยทรบผดชอบในการด าเนนกจกรรมตางๆทเกยวของกบผสงอาย - กระบวนการในการตดตอสอสาร - แนวทาง วธการในการด าเนนงานรวมกนของทกฝายทเกยวของในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต - ผลการด าเนนงานทผานมาและกจกรรมทด าเนนการอยในปจจบน

175

สวนท 3 ความรความเขาใจในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต อ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - ความร ความเขาใจ เกยวกบแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงของเจาหนาทท รบผดชอบ - ความเขาใจในวตถประสงค ยทธศาสตร การด าเนนงานในแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง - ระเบยบขนตอนตางๆ ในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต - วตถประสงค เปาหมายของแผนผสงอายฯฉบบปรบปรง - กฎหมาย นโยบายตางๆทเกยวของ - วธการในการเสรมสรางความเขาใจเกยวกบการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตใหกบเจาหนาททรบผดชอบ สวนท 4 ขนตอนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - วธการในการเขาไปเสรมสรางกจกรรมเกยวกบการน าแผนผสงอายฯฉบบ ปรบปรงไปปฏบตในชมน - กจกรรมตางๆทจดขนเพอสงเสรมคณภาพชวตผสงอาย - การเสรมสรางศกยภาพในตวผสงอาย - บทบาทของผสงอายในชมชน สงคม ทอาศยอย - แนวทางในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต สวนท 5 การรบรและความตองการการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - การออกใหความรและบรการ ประชาสมพนธ หรอไม ในเรองใดบาง - การมสวนรวมในการวางแผนด าเนนกจกรรมตางๆ - ความสอดคลองของกจกรรมกบความตองการของผสงอาย และบรบทในชมชน - ความคาดหวงทเกดขนในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต

176

สวนท 6 ผลการด าเนนงานของการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - กจกรรมทไดเขาไปสงเสรมใหกบกลมผสงอาย - กจกรรมทเกดขนเองจากกลมผสงอาย - การรวมตวกนเปนเครอขายเพอการชวยเหลอและพงพากน - การมสวนรวมของกลมผสงอายในการวางแผนการสรางหรอด าเนนกจกรรมตางๆ - ผลตอบรบของการด าเนนกจกรรม - ประโยชนทเกดขนจากการด าเนนกจกรรม - การน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบตประสบกบความส าเรจหรอความลมเหลวในการด าเนนงาน - ความร ความเขาใจของเจาหนาทกบการด าเนนงานทผานมา สวนท 7 ปญหาและอปสรรคในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอ เวยงสา จงหวดนาน - ความชดเจนของวตถประสงค - บคลากร - งบประมาณ - วสดอปกรณ - ความรวมมอภายในองคการ - การสนบสนนและความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ - ปญหาและอปสรรคทเกดขน กอน ระหวาง และหลงการด าเนนงานการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต สวนท 8 ขอเสนอแนะในการน าแผนผสงอายฯฉบบปรบปรงไปปฏบต ของอ าเภอเวยงสา จงหวดนาน - ขอเสนอแนะการด าเนนงานในปจจบน - ขอเสนอแนะการด าเนนงานในอนาคต

177

ภาคผนวก ข

ยทธศาสตร มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน และเปาหมาย

ดชนรวมของยทธศาสตรหรอแผนผสงอายฯ พจารณาจากดชนตอไปน 1. อายคาดหวงทยงดแลตนเองได (Active Life Expectancy; ALE) มเปาหมายเพมขนอยางตอเนอง 2. สดสวนอายคาดหวงทยงดแลตนเองไดตออายคาดหวง (Active Life Expectancy /Life Expectancy; ALE/LE) เปาหมายมสดสวนไมลดลง 3. ดชนวดความสขของผสงอาย เปาหมายเพมขนอยางตอเนอง 4. ดชนคณภาพภาวะประชากรสงอาย (Population Ageing Quality Index; PAQ Index) พจารณาจากภาพรวมของดชนรายมาตรการทคดเลอกจ านวน 10 ดชน เปาหมายเพมขนอยางตอเนอง นยามศพท อายคาดหวง (Life Expectancy; ALE/LE) หมายถง จ านวนปเฉลยของประชากรทคาดหวงวาจะมชวตตอไปได อายคาดหวงทยงดแลตนเองได (Active Life Expectancy; ALE) หมายถง จ านวนปเฉลยของประชากรทคาดหวงวาจะอยในสถานะทท า กจวตรประจ า วนพนฐานทเกยวของกบการดแล สขลกษณะสวนตว ประกอบดวย การรบประทานอาหาร การท าความสะอาดบนใบหนา การเคลอนยายจากนอนมานง การเขาใชหองสขา การสวมใสเสอผา และการอาบน า องคประกอบของดชนคณภาพภาวะประชากรสงอาย ดชนคณภาพภาวะประชากรสงอาย (Population Ageing Quality Index; PAQ Index) ประกอบดวยดชนจากยทธศาสตร และมาตรการตางๆ ดงน: 1. อตราครอบคลมการประกนยามชราภาพอยางเปนทางการในประชากรอาย 30- 59 ป (ดชนท 1 ในยทธศาสตรท 1 มาตรการยอยท 1.1) 2. สดสวนประชากรอาย 30–59 ปทไดปฏบตในการเตรยมตวดานตางๆ (รายได, สขภาพ,ทอยอาศย) (ดชนท 6 ในยทธศาสตรท 1 มาตรการยอยท 2.2) 3. สดสวนทศนคตทางบวกตอผสงอายในประชากรอาย 18 – 59 ป (ดชนท 7 ในยทธศาสตรท 1 มาตรการหลกท 3)

178

4. สดสวนประชากรสงอายทมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค (ดชนท 8 ในยทธศาสตรท 2 มาตรการหลกท 1) 5. สดสวนประชากรสงอายทเปนสมาชกชมรมผสงอายและรวมกจกรรมในระยะ 3 เดอนทผานมา (ดชนท 11 ในยทธศาสตรท 2 มาตรการยอยท 2.1) 6. สดสวนของผสงอายทพงพอใจสถานะการเงนของตน (ดชนท 14 ในยทธศาสตรท 2 มาตรการหลกท 3) 7. สดสวนของผสงอายทอาศยในบานทมสภาพแวดลอมทเหมาะสม (ดชนท 22 ในยทธศาสตรท 2 มาตรการหลกท 6) 8. สดสวนประชากรสงอายทใชระบบประกนสขภาพในการเจบปวยครงสดทาย (ดชนท 25 ในยทธศาสตรท 3 มาตรการหลกท 2) 9. สดสวนผสงอายทอยกบครอบครว (ดชนท 30 ในยทธศาสตรท 3 มาตรการยอยท 3.1) 10. สดสวนของอปท. (อบจ. เทศบาล อบต. กทม. เมองพทยา) ทมการจด งบประมาณและ/หรอกจกรรมเพอผสงอาย (ดชนท 39 ในยทธศาสตรท 3 มาตรการยอยท 4.3) ตารางท 5.1 จ านวนมาตรการหลก มาตรการยอย และดชนตามยทธศาสตรทง 5 ยทธศาสตร

มาตรการหลก มาตรการยอย ดชน

ยทธศาสตรท 1 3 7 7 ยทธศาสตรท 2 6 15 15 ยทธศาสตรท 3 4 15 22 ยทธศาสตรท 4 2 7 8 ยทธศาสตรท 5 3 - 4 ดชนรวม 4

รวม 18 44 60

179

ยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรดานการเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทมคณภาพ

ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบหลก ดชน เปาหมาย พ.ศ.2549

(5 ป) พ.ศ.2554

(10 ป) พ.ศ.2559

(15 ป) พ.ศ.2564

(20 ป)

1 มาตรการ หลกประกนดานรายไดเพอวยสงอาย

1.1 ขยายหลกประกนชราภาพใหครอบคลมถวนหนา*

1. กระทรวงการคลง 2. กระทรวงแรงงาน 3. กระทรวงมหาดไทย(กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน (สถ.) /องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ) 4. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 1 อตราครอบคลมการประกนยามชราภาพอยางเปนทางการ**ในประชากรอาย 30-59 ป

30% 50% 80% 95%

1.2 สงเสรมและสรางวนยการออมทกชวงวย

1. กระทรวงการคลง 2. กระทรวงศกษาธการ

ดชนท 2 อตราเงนออมภาคครวเรอน*** ดชนท 3 จ านวนสมาชกของกองทนส ารองเลยงชพ และจ านวนเงนทงหมดในกองทนส ารองเลยงชพตอสมาชก (แตไมรวมกองทนหมบาน)รวมกองทนทมระบบก าหนดการจายเงนเขากองทน (defined contribution)

นยามศพท * ถวนหนา หมายถง ประชากรทกกลม ไมวาจะท างานในหรอนอกระบบ หรอไมไดท างานเชงเศรษฐกจ ** หลกประกนยามชราภาพอยางเปนทางการ หมายถง กองทนประกนสงคม ระบบบ าเหนจบ านาญขาราชการทงสวนกลางและสวนทองถน ระบบบ าเหนจของรฐวสาหกจ หรอระบบบ าเหนจบ านาญ และระบบอนๆทรฐจดใหม เชนกองทนระดบประเทศทรฐใหการสนบสนน

*** อตราเงนออมภาคครวเรอน หมายถง เงนออมตอหว

รายไดตอหว

หมายเหต หนวยงานหลกทรบผดชอบ เรยงตามล าดบความส าคญกลาวคอ ล าดบท 1-2 เปน หนวยงานทรบผดชอบหลก สวนหนวยงานในล าดบตอมา คอ หนวยงานทรบผดชอบรวม

เพมขนอยางตอเนอง

เพมขนอยางตอเนอง

179

180

ยทธศาสตรท 1 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

2 มาตรการการใหบรการการศกษาและการเรยนรตลอดชวต

ดชนท 4 สดสวนประชากรอาย 18-59 ป ทมความรดานวงจรชวต กระบวนการชราและความรดานการเตรยมการเพอวยสงอาย

30% 50% 70% 95%

2.1 สงเสรมการเขาถงและการพฒนาการจดบรการการศกษา และการเรยนรตอเนองตลอดชวต ทงการศกษาในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยเพอความเขาใจในชวตและพฒนาการในแตละวย และเพอเตรยมตวเขาสวยสงอายทเหมาะสม

1. กระทรวงศกษาธการ 2. กระทรวงสาธารณสข 3. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส และผสงอาย (สท.)) 4. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 5. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 6. ส านกนายกรฐมนตร(กรมประชาสมพนธ องคการสอสารมวลชนแหงประเทศไทย (อ.ส.ม.ท.))

ดชนท 5 มรายวชา หรอกจกรรมดแลสขภาพและพฤตกรรมอนามยเพอการเปนผสงอายในอนาคตในระดบประถมศกษา และมธยมศกษาตอนตนในระบบ

na ภายในป 2554

2.2 รณรงคใหสงคมตระหนกถงความจ าเปนของการเตรยมการเขาสการเปนผสงอาย

1. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (สท.) 2. ส านกนายกรฐมนตร (กรมประชาสมพนธ อ.ส.ม.ท.)

ดชนท 6 สดสวนประชากรอาย 30-59 ป ทไดปฏบตในการเตรยมตวดานตางๆ (รายได, สขภาพ, ทอยอาศย)

50% 50% 70% 90%

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549

180

181

ยทธศาสตรท 1 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

3 มาตรการการปลกจตส านกใหคนในสงคมตระหนกถงคณคาและศกดศรของผสงอาย

ดชนท 7 สดสวนทศนคตทางบวก*ตอผสงอายใน ประชากรอาย 18 – 59 ป

ไมนอยกวา 90%

70% 80% 90%

3.1 สงเสรมใหประชาชนทกวย เรยนรและมสวนรวมในการดและรบผดชอบ ผสงอายในครอบครว** และชมชน

1. กระทรวงศกษาธการ 2. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3. กระทรวงวฒนธรรม

3.2 สงเสรมใหมกจกรรมสมพนธระหวางผสงอายกบคนทกวย โดยเปนสวนหนงของกจกรรมการศกษา ศาสนา วฒนธรรม และการกฬา

1. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 4. สมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ 5. กระทรวงวฒนธรรม 6. กระทรวงการทองเทยวและกฬา

ดดชนท 7

3.3 รณรงคใหสงคมมจตส านกและตระหนกถงคณคาและศกดศรของผสงอาย

1. ส านกนายกรฐมนตร (กรมประชาสมพนธ อ.ส.ม.ท.) 2. กระทรวงศกษาธการ 3. กระทรวงวฒนธรรม 4. กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

181

182

นยามศพท * ทศนคตทางบวก หมายถง การเหนคณคาของผสงอายทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ** ครอบครว หมายถง ผทมความสมพนธกนตามสายโลหตหรอโดยการสมรส (ไมนบรวมกลมเพอน ผดแล ลกจาง คนรบใช) ยทธศาสตรท 2 ยทธศาสตรดานการสงเสรมและพฒนาผสงอาย ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

1. มาตรการ สงเสรมสขภาพ ปองกนการเจบปวย และดแลตนเองเบองตน

ดชนท 8 สดสวนประชากรสงอายทมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

20% 30% 40% 50%

1.1 จดกจกรรมสงเสรมสขภาพ*ในรปแบบทหลากหลายและเหมาะสมผสงอาย และครอบครว

1. กระทรวงสาธารณสข 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 4. ส านกงานกองทนสนบสนนการสราง เสรมสขภาพ (สสส.) 5. ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) 6. ภาคเครอขายภาครฐและภาคเอกชน 7. ส านกนายกรฐมนตร (กรมประชาสมพนธ อ.ส.ม.ท.)

ดดชนท 7

นยามศพท *กจกรรมสงเสรมสขภาพ หมายถง การใหบรการค าปรกษาทวไป เกยวกบการสงเสรมสขภาพ ปองกนการเจบปวย การดแลตนเองเบองตนของผสงอาย และการออกก าลงกาย

182

183

ยทธศาสตรท 2 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

2. มาตรการ สงเสรมการรวมกลมและสรางความเขมแขงขององคกรผสงอาย*

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. กระทรวงสาธารณสข 3. กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 4. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 9 สดสวนชมรมผสงอายทมการจดกจกรรมอยาง สม าเสมอในรอบปทผานมา (อยางนอย 1 ครง ทก 3 เดอน หรอ 4 ครงตอป)

30% 70% 80% 90%

2.1 สงเสรมการจดตงและด าเนนงานชมรมผสงอายและเครอขาย

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 10 สดสวนของชมชน**ทมชมรมผสงอาย ดชนท 11 สดสวนประชากรสงอายทเปนสมาชกชมรมผสงอาย และรวมกจกรรมในระยะ 3 เดอน ทผานมา

na

20%

25%

50%

50%

2.2 สนบสนนกจกรรมขององคกรเครอขายผสงอาย

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. สมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ 3. สสส. 4.กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 5. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 12 จ านวนและมลคาของโครงการทไดรบการ สนบสนนจากกองทนผสงอาย ดชนท 13 สดสวนของงบประมาณของ อปท. / กทม. / เมองพทยา ทใชส าหรบกจกรรมดานผสงอาย หรอ เพอผสงอาย

na

na

70 โครงการ ตอป

10%

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 นยามศพท * องคกรผสงอาย หมายถง สมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ สมาคม ชมรมผสงอาย มลนธทท างานหลกดานผสงอาย โดยเฉพาะทจดทะเบยนกบสมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยฯ **ชมชน หมายถง หมบานในเขตชนบท และชมชนในเขตเมองตามค านยามของกรมสงเสรมการปกครองทองถน

เพมขนอยางตอเนอง

เพมขน

อยาตอเนอง

เพมขน

อยาตอเนอง

183

184

ยทธศาสตรท 2 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

3 มาตรการ สงเสรมดานการท างานและการหารายไดของผสงอาย

ดชนท 14 สดสวนของผสงอายทพงพอใจสถานะการเงนของตน ดชนท 15 อตราการวางงาน*ของประชากรอาย 60ปขนไป ตออตราการวางงานของประชากรอาย 40-59 ป

ไมต ากวา 60%

75% 75% 75%

3.1 มาตรการ สงเสรมดานการท างานและการหารายไดของผสงอาย

1. กระทรวงแรงงาน 2. กระทรวงเกษตรและสหกรณ 3. กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 4. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 5. กระทรวงอตสาหกรรม

ดดชนท 15

3.2 สงเสรมการฝกอาชพและจดหางานใหเหมาะสมกบวย และความสามารถ

1. กระทรวงแรงงาน 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 4. กระทรวงศกษาธการ

3.3 สงเสรมการรวมกลมในชมชนเพอจดท ากจกรรมเสรมรายได โดยใหผสงอายสามารถมสวนรวม

1. กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 2. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 3. กระทรวงเกษตรและสหกรณ 4. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (สถาบนพฒนาองคกรชมชน)

ดชนท 16 สดสวนของชมชนทมการรวมกลมท ากจกรรม เสรมรายไดทมผสงอายเขารวมกจกรรม

50% 60% 70% 80%

ไมนอยกวา 90%

184

185

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 นยามศพท * อตราการวางงาน หมายถง สดสวนของผสงอายทตองการท างานแตไมมงานท า ตอ ผสงอายทตองการท างานแตไมมงานท า และผสงอายทท างานอย

ยทธศาสตรท 2 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

4 มาตรการ สนบสนนผสงอายทมศกยภาพ

4.1 ประกาศเกยรตคณผสงอายทเปนตวอยางทดของสงคม

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. ภาคเครอขายภาครฐและภาคเอกชน

ดชนท 17 จ านวนองคกรทมการประกาศเกยรตคณผสงอาย

na

4.2 สงเสรมใหเกดคลงปญญากลางของผสงอายเพอรวบรวมภมปญญาในสงคม

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (สท.) 2. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ดชนท 18 สดสวนจงหวดทจดตงคลงปญญากลาง na 50% 70% 80%

4.3 สงเสรมและเปดโอกาสใหมการเผยแพรภมปญญาของผสงอายและใหมสวนรวมในกจกรรมดานตางๆ ในสงคม

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. กระทรวงศกษาธการ 3. กระทรวงแรงงาน 4. กระทรวงมหาดไทย (สถ. / อปท.) 5. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 6. ภาคเครอขายภาครฐและภาคเอกชน

ดชนท 19 สดสวนของผสงอายทไดรบเชญใหเปนวทยากร / ทปรกษา ในรอบปทผานมา

na 5%

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549

จ านวนเพมขนอยาง

ตอเนอง

เพมขน

อยางตอเนอง

185

186

ยทธศาสตรท 2 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

5 มาตรการ สงเสรมสนบสนนสอทกประเภทใหมรายการเเพอผสงอาย และสนบสนนใหผสงอายไดรบความรและ สามารถเขาถงขาวสารและสอ

1. ส านกนายกรฐมนตร(กรมประชาสมพนธ อ.ส.ม.ท.) 2. กระทรวงศกษาธการ 3. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 4. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 5. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 6. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 20 สดสวนของผสงอายทไดรบขอมลขาวสารส าหรบผสงอายผานสอในระยะ 1 เดอน ทผานมา

25% 50% 70% 80%

5.1 สงเสรมสนบสนนสอทกประเภทใหมรายการเกยวกบผสงอาย

ดชนท 21 สดสวนของรายการทออกอากาศเกยวกบ ผสงอายทผานสอสาธารณะ*

na

5.2 สงเสรมการผลต การเขาถงสอ และการเผยแพรขาวสารส าหรบผสงอาย

5.3 ด าเนนการใหผสงอายสามารถเขาถงขอมลขาวสารจากสอตางๆ ไดอยางตอเนอง

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 นยามศพท *สอสาธารณะ หมายถง สอของรฐ เชน วทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย สถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทย กรมประชาสมพนธ ทวไทย

เพมขนอยางตอเนอง

186

187

ยทธศาสตรท 2 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

6 มาตรการ สงเสรมและสนบสนนใหผสงอายมทอยอาศยและสภาพแวดลอมทเหมาะสม

ดชนท 22 สดสวนของผสงอายทอาศยในบานทม สภาพแวดลอมทเหมาะสม*

เพมขน อยาง

ตอเนอง

5% 10% 20%

6.1 สนบสนนสงเสรมการใหความรแกครอบครวและผสงอายในการปรบปรงทอยอาศยเพอรองรบความตองการในวย สงอาย

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. กระทรวงอตสาหกรรม (ส านกงาน คณะกรรมการสงเสรมการลงทน: สกท.)

6.2 ก าหนดมาตรการแหลงเงนกดอกเบยต าเพอสราง / ปรบปรงทอยอาศย และระบบสาธารณปโภคส าหรบผสงอาย

1. ธนาคารภายใตการก ากบของรฐ 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (การเคหะแหงชาต)

ดดชนท 22

6.3 มการออกกฎหมายใหสทธพเศษแกภาคเอกชนทจดบรการดานทพกอาศยทไดมาตรฐานส าหรบผสงอาย

1. กระทรวงอตสาหกรรม (สกท.) 2. กระทรวงพาณชย

นยามศพท * บานทมสภาพแวดลอมทเหมาะสม หมายถง บานทมลกษณะ 5 ลกษณะตอไปน 1. บนไดบานมราวใหยดเกาะ 2. หองน า / หองสวมมราวใหยดเกาะ 3. หองนอนอยชนลางหรอเปนบานชนเดยว 4. หองน า / หองสวมอยในบาน 5. ชนดของหองสวมเปนแบบนงหอยเทา

187

188

ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรดานระบบคมครองทางสงคมส าหรบผสงอาย

ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย พ.ศ.2549

(5 ป) พ.ศ.2554

(10 ป) พ.ศ.2559

(15 ป) พ.ศ.2564

(20 ป)

1 มาตรการ คมครองดานรายได

1.1 สงเสรมใหผสงอายทกคนไดรบสวสดการดานรายไดพนฐานทรฐจดให

1. กระทรวงการคลง 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 4. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 23 สดสวนของผสงอายทไดรบรายไดทรฐจดให เปนรายเดอน*

na 85% 90% 95%

1.2 สงเสรมการจดตงกองทนในชมชนส าหรบผสงอาย

1. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 2. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 3. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (สถาบนพฒนาองคกรชมชน)

ดชนท 24 สดสวนของชมชนทมกองทนทมวตถประสงค ครอบคลมกลมผสงอาย

20% 40% 50% 60%

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 นยามศพท * รายไดทรฐจดใหเปนรายเดอน รวมถง รายไดจากบ านาญของขาราชการ และเบยยงชพ

188

189

ยทธศาสตรท 3 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

2 มาตรการ หลกประกนดานสขภาพ ดชนท 25 สดสวนประชากรสงอายทใชระบบประกนสขภาพในการเจบปวยครงสดทาย

ไมนอยกวา 80%

ไมนอยกวา 85%

ไมนอยกวา 90%

ไมนอยกวา 95%

2.1 พฒนาและสงเสรมระบบประกนสขภาพทมคณภาพเพอผสงอายทกคน

1. สปสช. 2. กระทรวงสาธารณสข 3. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 4. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดดชนท 25

2.2 สงเสรมการเขาถงบรการทางสขภาพ และการตรวจสขภาพประจ าปอยางทวถง

หนวยงานรบผดชอบเชนเดยวกบล าดบ 2.1

ดชนท 26 สดสวนของผสงอายทอยในภาวะทพพลภาพ*ทไดรบการเยยมบาน อยางนอยเดอนละ 1 ครง ดชนท 27 สดสวนผสงอายทไดรบการตรวจสขภาพ ประจ าป

Na

na

80%

70%

90%

80%

95%

90%

2.3 ใหวคซนทจ าเปน**ตามมาตรฐาน การปองกนและสงเสรมสขภาพแกผสงอาย

หนวยงานรบผดชอบเชนเดยวกบล าดบ 2.1

ดชนท 28 สดสวนของผสงอายทไดรบวคซนทจ าเปนจากสถานบรการสขภาพของรฐ***

2.4 รฐตองใหอปกรณชวยในการด ารงชวตประจ าวนตามทจ าเปน เชน แวนตา ไมเทา รถเขน ฟนเทยมแกผสงอาย

1. สปสช. 2. กระทรวงสาธารณสข 3. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 4. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 5. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 6. ภาคเครอขายภาครฐและภาคเอกชน

ดชนท 29 สดสวนของผสงอายทเดนไมไดและไดรบรถเขน

na 25% 50% 70%

189

190

7. กระทรวงการคลง na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 นยามศพท * ผทอยในภาวะทพพลภาพ หมายถง ผทเดนไมไดในระยะ 6 เดอนทผานมา ** วคซนทจ าเปน คอ วคซนปองกนไขหวดใหญ Pneumococcus และงสวด *** สถานบรการสขภาพของรฐ หมายถง สถานอนามย และโรงพยาบาลรฐทกระดบ ยทธศาสตรท 3 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

3 มาตรการ ดานครอบครว ผดแล และการคมครอง

3.1 สงเสรมใหผสงอายไดอยกบครอบครวใหนานทสด โดยการสงเสรมคานยมในการอยรวมกบผสงอาย

1. กระทรวงวฒนธรรม 2. กระทรวงศกษาธการ 3. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 30 สดสวนผสงอายทอยกบครอบครว

3.2 สงเสรมสมาชกในครอบครวและผดแลใหมศกยภาพในการดแลผสงอาย โดยการใหความรและขอมลแกสมาชกใน ครอบครวและผดแลเกยวกบการบรการตางๆ ทเปนประโยชน

1. กระทรวงวฒนธรรม 2. กระทรวงศกษาธการ 3. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 4. กระทรวงสาธารณสข 5. กระทรวงแรงงาน 6. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 7. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 31 สดสวนผดแลทมความรในการดแล (โภชนาการการแกไขปญหาเวลาเจบปวยเฉยบพลน) ตอผดแลทงหมดของผสงอายทออกจากบานไมได

ไม นอยกวา

20%

60% 80% 95%

มากกวา 90%

190

191

ยทธศาสตรท 3 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

4 มาตรการ ระบบบรการ*และ

เครอขายการเกอหนน**

4.1 4.1.1 4.1.2

ปรบปรงบรการสาธารณะทกระบบ***ใหสามารถอ านวยความสะดวกแกผสงอายในการด ารงชวตและตดตอสมพนธกบสงคม กลม และบคคล

1. กระทรวงคมนาคม 2. กระทรวงการทองเทยวและกฬา 3. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 32 สดสวนของผสงอายทพงพอใจตอระบบบรการสาธารณะทกระบบ

na 60% 70% 80%

ด าเนนการประชาสมพนธใหผสงอายทราบถงอตราคาโดยสารของระบบขนสงสาธารณะและระบบขนสงมวลชนตางๆทลดหยอนใหแกผสงอาย

1. กระทรวงคมนาคม 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 33 ก าหนดเวลาทตองมการด าเนนการ ภายใน 5 ป

ภายในป 2559

สงเสรมใหมการปรบปรงบรการระบบขนสงสาธารณะทกประเภทใหผสงอายเขาถง และใชไดอยางสะดวกเหมาะสมกบผสงอายตลอดระยะเวลาใหบรการ โดยมการประกาศเกยรตคณแกหนวยบรการทมผลงานดเดน

1. กระทรวงคมนาคม 2. กระทรวงการคลง 3. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 4. .กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 5. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 6. องคการพฒนาภาคเอกชน

ดดชนท 32

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549

191

192

นยามศพท * ระบบบรการ หมายถง ระบบทมการจดการบรการดวยหนวยงานหรอชมชน เพอใหความสะดวกแกผสงอาย ** เครอขายการเกอหนน หมายถง ความเชอมโยงระหวางกลมผสงอาย องคกรทงภาครฐและเอกชนทจดบรการชมชนอเนกประสงคแกผสงอาย *** บรการสาธารณะทกระบบ หมายถง ระบบบรการพนฐานอนไดแก ระบบขนสงทางบก ทางเรอ ทางอากาศ สถานทสาธารณะ ไดแก โรงพยาบาลรฐ / เอกชน ศาลากลางจงหวด / กทม. / เมองพทยา ทวาการอ าเภอ / เขต อปท. (อบจ. /เทศบาล / อบต.) หางสรรพสนคา / ศนยการคา สวนสาธารณะ สถานขนสง / สนามบน / สถานรถไฟ ศาสนสถาน และตลาดสด

ยทธศาสตรท 3 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

4.1.3 4.1.4

สงเสรมใหภาครฐและเอกชนทรบผดชอบสถานทสาธารณะ ปฏบตตามมาตรฐานสถานทสาธารณะส าหรบผสงอาย

หนวยงานรบผดชอบเชนเดยวกบล าดบ 4.

ดชนท 34 สดสวนของสถานทสาธารณะทมอปกรณอ านวยความสะดวกทใชไดจรง ไดแก ทางเดน บนไดและ หองสขาในสถานทตอไปน - โรงพยาบาลรฐ / เอกชน - ศาลากลางจงหวด / กทม. / เมองพทยา - ทวาการอ าเภอ / เขต. - อปท. ( อบจ. / เทศบาล / อบต.) - หางสรรพสนคา / ศนยการคา - สวนสาธารณะ - สถานขนสง / สนามบน / สถานรถไฟ - ศาสนสถาน - ตลาดสด

100% 50% 50% na

50% 50% 100%

na na

70% 50% 30% 30% 50% 50% 50% 30% 30%

90% 60% 30% 40% 60% 60% 60% 40% 40%

95% 60% 50% 50% 80% 70% 70% 50% 50%

จดสงอ านวยความสะดวกทใชไดจรงในสถานทสาธารณะแกผสงอาย

1. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 2. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดดชนท 34

192

193

4.1.5

เชน ถนน ทางเดนสาธารณะในเขตชมชน สะดวกเหมาะสมแกผสงอาย และผพการ

3. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 4. องคการพฒนาภาคเอกชน

จดใหมสวนสาธารณะและพนทออกก าลงกายทเพยงพอและเหมาะสมปลอดภยส าหรบผสงอาย

1. กระทรวงการทองเทยวและกฬา (การกฬาแหงประเทศไทย) 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3. กรงเทพมหานคร (ส านกวฒนธรรม กฬา และการทองเทยว)

ดชนท 35 สดสวนของสวนสาธารณะทมการจดพนทเฉพาะเพอการออกก าลงกายและพกผอนทเหมาะสมและปลอดภยส าหรบผสงอาย* ดชนท 36 สดสวนของอ าเภอทมสวนสาธารณะทมสถานทออกก าลงกายส าหรบผสงอาย อยางนอย 1 แหง

na

na

50%

20%

60%

50%

70%

80%

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 หมายเหต * ตองนยามศพทและวธการวด สวนสาธารณะทมการจดพนทเฉพาะเพอการออกก าลงกายและพกผอนทเหมาะสมและปลอดภยส าหรบผสงอาย ใหชดเจนในการตดตามประเมนแผนผสงอายแหงชาตตอไป ยทธศาสตรท 3 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

4.2 จดตงและพฒนาบรการทางสขภาพและทางสงคมรวมทงระบบการดแลผสงอายในระยะยาวในชมชนทสามารถเขาถงผสงอายมากทสดโดยเนนบรการถงบาน และมการสอดประสานกนระหวางบรการทางสขภาพและทางสงคม โดยควร

1. กระทรวงสาธารณสข 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 4. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 5. กระทรวงศกษาธการ

ดชนท 37 สดสวนผสงอายททพพลภาพและไดรบการ บรการชมชนภายในระยะเวลา 6 เดอนทผานมา ดชนท 38 สดสวนของต าบลทมบรการส าหรบผสงอายตอไปน (ครอบคลมขอ 1 – 5)

20%

50%

40%

50%

60%

70%

80%

95%

193

194

ครอบคลมบรการดงตอไปน 1. สนบสนนการดแลระยะยาว 2. ระบบประคบประคอง* 3. ดแลโรคเรอรงทส าคญ ไดแก ความดนโลหตสง เบาหวาน และโรคหลอดเลอดในสมอง 4. อาสาสมครในชมชน 5. สนบสนนใหผดแลมความรความสามารถในการดแลผสงอาย

4.3 สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถน องคกรทางศาสนา องคกรเอกชนและองคกรสาธารณประโยชนมสวนรวม ในการดแลจดสวสดการเพอผสงอาย โดยกระบวนการประชาคม

1. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 2. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 3. กระทรวงสาธารณสข 4. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 39 สดสวนของ อปท. (อบจ เทศบาล อบต. กทม. เมองพทยา) ทมการจดงบประมาณและ/หรอ กจกรรมเพอผสงอาย

50% 95% 95% 95%

4.4 เกอหนนใหเอกชนและองคกรปกครองสวนทองถนจดบรการดานสขภาพและสงคมใหแกผสงอายทสามารถซอบรการได โดยมการดแลและก ากบมาตรฐานและคาบรการทเปนธรรมรวมดวย

1. กระทรวงสาธารณสข 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 4. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 40 มการออกมาตรการเกอหนน ดชนท 41 ก าหนดเวลาทตองมมาตรฐานสถานบรบาล และการบรการ

ภายใน 5 ป

ภายใน 5 ป

ภายใน 2559

ภายในป 2559

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 นยามศพท * ระบบประคบประคอง หมายถง รกษา / คงไวซงสภาวะสขภาพเดม ไมใหทรดลง

194

195

ยทธศาสตรท 3 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

4.5 รฐมระบบและแผนเพอการใหความชวยเหลอผสงอายเมอเกดภยพบต

1. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 2. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 3. กระทรวงสาธารณสข 4. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 5. กระทรวงกลาโหม

ดชนท 42 มแผนปฏบตการและงบประมาณส าหรบ ใหความชวยเหลอผสงอายทประสบภยพบต

na ภายในป 2554

4.6 สงเสรมใหโรงพยาบาลของรฐ และเอกชนมบรการแพทยทางเลอก

1. กระทรวงสาธารณสข 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

ดชนท 43 สดสวนของโรงพยาบาลรฐ และเอกชนทม แพทยทางเลอก

na 50% 70% 90%

4.7 จดตงคลนกผสงอายในโรงพยาบาลของรฐทมจ านวนเตยง ตงแต 120 เตยงขนไป

หนวยงานรบผดชอบเชนเดยวกบล าดบ 4.6

ดชนท 44 สดสวนของโรงพยาบาลรฐทมจ านวนเตยง ตงแต 120 เตยงขนไป ทมคลนกผสงอาย

na 95% 95% 95%

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549

195

196

ยทธศาสตรท 4 ยทธศาสตรการบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณาการระดบชาต และการพฒนาบคลากรดานผสงอาย ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

1 มาตรการ การบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณาการระดบชาต

1.1 เสรมสรางความเขมแขงคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ใหสามารถผลกดนนโยบายและภารกจทส าคญดานผสงอาย สการปฏบต

1. คณะกรรมการผสงอายแหงชาต 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3. กระทรวงสาธารณสข 4. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 5. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 6. กระทรวงการคลง 7. กระทรวงแรงงาน 8. กระทรวงศกษาธการ

ดชนท 45 ทกหนวยงานหลกทด าเนนงานดานผสงอายมการรายงานความกาวหนาของการท างานตอทประชมคณะกรรมการผสงอายแหงชาต อยางนอย 1 ครงตอป ดชนท 46 สดสวนของ อปท. (อบจ. เทศบาล อบต. กทม. เมองพทยา) ทมแผนการด าเนนงานประจ าปดานผสงอาย

na

na

1 ครง ตอไป

30%

1 ครง ตอไป

40%

1 ครง ตอไป

60%

1.2 ใหคณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมดานผสงอายจงหวดในคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการ สงคมจงหวดเปนเครอขายการบรหารและพฒนาผสงอายในระดบจงหวดและทองถน

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 3. กรงเทพมหานคร เมองพทยา 4. คณะกรรมการผสงอายแหงชาต

ดชนท 47 คณะอนกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมดานผสงอายจงหวดในคณะกรรมการสงเสรม การจดสวสดการสงคมจงหวดสงรายงานการ ด าเนนงานดานผสงอายมายงคณะกรรมการ ผสงอายแหงชาตอยางนอย ปละ 1 ครง

na 80% 90% 100%

1.3 พฒนาศกยภาพของเครอขายในระดบจงหวดและทองถน

1. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 48 มกจกรรมสงเสรมพฒนาศกยภาพของเครอขายในระดบจงหวดและทองถนทกจงหวดอยาง

na 80% 90% 100%

196

197

2. กระทรวงสาธารณสข 3. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 4. กรงเทพมหานคร เมองพทยา

นอย ปละ 1 ครง

1.4 คณะกรรมการผสงอายแหงชาตวางแผนและด าเนนการใหมการตดตามประเมนผลแผนผสงอายแหงชาต ปรบแผน และแปลงแผนไปสการปฏบตททนก าหนดเวลา

1. คณะกรรมการผสงอายแหงชาต 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3. ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต 4. กระทรวงการคลง

ดชนท 49 แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 ไดรบการปรบและแปลงไปสการปฏบตตามก าหนดเวลา

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549

ทก 5 ป

197

198

ยทธศาสตรท 4 (ตอ) ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

2 มาตรการ สงเสรมและสนบสนนการพฒนาบคลากรดานผสงอาย

2.1 สงเสรมและสนบสนนใหมการผลตหรอฝกอบรมบคลากรดานผสงอาย ในระดบวชาชพ* อยางเพยงพอและมมาตรฐาน

1. กระทรวงศกษาธการ 2. กระทรวงสาธารณสข 3. กระทรวงมหาดไทย (สถ./อปท.) 4. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 50 จ านวนของบคลากรดานผสงอายทไดรบการผลตหรอฝกอบรม**

2.2 สงเสรมและสนบสนนใหมการผลตหรอฝกอบรมผดแลผสงอาย*** อยางเพยงพอและมมาตรฐาน

หนวยงานรบผดชอบเชนเดยวกบล าดบ 2.1

ดชนท 51 สดสวนของผดแลผสงอายทไดรบการฝกอบรมการดแลผสงอาย****

na

2.3 ก าหนดแผนการผลตบคลากรดานผสงอายใหเหมาะสมและเพยงพอตอความตองการของประเทศแลด าเนนการตดตามอยางตอเนอง

1. คณะกรรมการผสงอายแหงชาต ดชนท 52 มการด าเนนการของคณะกรรมการผสงอาย แหงชาตอยางเปนรปธรรม

na

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2549 หมายเหต * บคลากรดานผสงอายในระดบวชาชพ หมายถง พยาบาล นกสงคมสงเคราะห อาสาสมคร และนกวชาการดานผสงอาย ** บคลากรดานผสงอายในระดบวชาชพ ตองไดรบการฝกอบรมมากกวา 2 สปดาห *** ผดแลผสงอาย หมายถง ผดแลทงทเปน หรอไมเปนสมาชกในครอบครว **** ผดแลผสงอาย ตองไดรบการฝกอบรมตงแต 3 วนขนไป

เพมขนอยางตอเนอง

เพมขนอยางตอเนอง

ด าเนนการภายใน 5 ป

และตอเนอง

198

199

ยทธศาสตรท 5 ยทธศาสตรการประมวล พฒนา และเผยแพรองคความรดานผสงอาย และการตดตามประเมนผลการด าเนนการตามแผนผสงอายแหงชาต ล าดบ มาตรการ หนวยงานหลกทรบผดชอบ ดชน เปาหมาย

พ.ศ.2549 (5 ป)

พ.ศ.2554 (10 ป)

พ.ศ.2559 (15 ป)

พ.ศ.2564 (20 ป)

1 มาตรการ สนบสนนและสงเสรมการวจย และพฒนาองคความรดานผสงอายส าหรบการก าหนดนโยบาย และการ พฒนาการบรการหรอการด าเนนการทเปนประโยชนแกผสงอาย

1. คณะกรรมการผสงอายแหงชาต 2. ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต 3. กระทรวงศกษาธการ (ส านกงาน คณะกรรมการการอดมศกษา) 4. กระทรวงสาธารณสข (สถาบนเวชศาสตรผสงอาย) 5. ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย 6. สถาบนวจยระบบสาธารณสข 7. สสส. 8. มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย 9. สปสช.

ดชนท 53 จ านวนโครงการและ/หรองบประมาณของ การศกษาวจยดานผสงอายของส านกงาน คณะกรรมการวจยแหงชาต และส านกงาน กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

na

2 มาตรการ ด าเนนการใหมการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนผสงอายแหงชาตทมมาตรฐานอยางตอเนอง

1. คณะกรรมการผสงอายแหงชาต 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

ดชนท 54 แผนผสงอายแหงชาตไดรบการตดตาม และ ประเมนผลอยางไดมาตรฐานอยางนอย 5 ปครง

3 มาตรการ พฒนาระบบขอมลทางดานผสงอายใหถกตองและทนสมย โดยมระบบฐานขอมลทส าคญดานผสงอายทงายตอการ

1. คณะกรรมการผสงอายแหงชาต 2. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 3. กระทรวงสาธารณสข

ดชนท 55 มฐานขอมลดานผสงอายทส าคญทกป ดชนท 56 ปรบปรงฐานขอมลอยางนอยปละครง

na

เพมขนอยางตอเนอง

ท ำตอเนองทก 5 ป

ปรบปรงขอมลตอเนองทกป

ท าตอเนองทกป

199

200

เขาถงและสบคน 4. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ส านกงานสถตแหงชาต) 5. กระทรวงมหาดไทย (กรมการปกครอง :ส านกทะเบยนราษฎร)

na คอ ไมมดชนนนในการประเมนป พ.ศ.2545-2564

200

201

ขอจ ากด เงอนไขจ าเปน และการด าเนนการตามแผนฯ ขอจ ากด 1. วกฤตเศรษฐกจทเกดขนในชวงป พ.ศ. 2551-2552 อาจสงผลกระทบอยางส าคญตอคณภาพชวตประชากรสงอาย โดยเฉพาะอยางยงการทประชากรสงอายเปนกลมเสยงสงสดตอภาวะความยากจน นอกจากนปญหาทางเศรษฐกจ อาจสงผลตอความสามารถดานการเงนการคลงของรฐบาลในการด าเนนงานตามแผนฉบบน 2. ความผนผวนทางการเมอง อาจสงผลใหการด าเนนงานตามแผนฯ ขาดความตอเนอง และอาจชะงกงนหากมการเปลยนแปลงรฐบาลและนโยบายดานผสงอาย รวมทงหากผน าประเทศไมใหความสนใจหรอไมเขารวมเปนประธานในการประชมคณะกรรมการผสงอายแหงชาตดวยตนเอง เงอนไขจ าเปน 1. เนองจากการเปลยนแปลงในโครงสรางทางอายของประชากรจะเปนไปอยางรวดเรวและรนแรงมากในชวง 15 ปหลงของแผน โดยเฉพาะอยางยงการทสดสวนของประชากรสงอายจะเพมขนเปนประมาณรอยละ 20 ของประชากรทงหมด และประชากรสงอายชวงวยปลาย (อายตงแต80 ปขนไป) จะเพมขนในอตราทรวดเรวกวาประชากรสงอายกลมอนๆ การเรงด าเนนงานตามทก าหนดไวในแผนผสงอายแหงชาตจงไมอาจรงรอได เงอนไขทจ าเปนตอความส าเรจของแผนประการหนง คอการก าหนดเรองผสงอายใหเปนวาระแหงชาต เพอใหการด าเนนงานดานผสงอายไดรบการจดอยในล าดบส าคญและไดรบความสนใจอยางตอเนอง ไมใชผนแปรไปตามนโยบายของแตละรฐบาล 2. การแปลงแผนไปสการปฏบตเปนอกเงอนไขจ าเปนของแผน แมวาแผนจะมการปรบเปนระยะแลวกตาม แตหากขาดการแปลงแผนไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรม กยากทจะบรรลตามเปาหมาย นอกจากนการแปลงแผนไปสการปฏบต ควรจะเนนการบรณาการจากทกหนวยงาน ทกภาคสวนทเกยวของ รวมถงองคกรปกครองสวนทองถน เพอสรางความเขาใจทตรงกนและรวมแรงรวมใจกนไปขบเคลอนใหเกดผล โดยมคณะกรรมการผสงอายแหงชาต และส านกสงเสรมและพทกษผสงอาย ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส และผสงอาย เปนแกนหลก 3. การสงเสรมและผลกดนใหองคกรปกครองสวนทองถน และภาคเอกชนเขามามบทบาทใหมากขน เปนปจจยทส าคญทนาจะชวยใหการด าเนนงานตามแผนฯ สมฤทธผล

202

4. เนองจากการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงทางประชากร เศรษฐกจ

สงคม และสงแวดลอม จงจ าเปนอยางยงทตองมการประเมนผลการด าเนนงานตามแผนและปรบ

แผนเปนระยะอยางตอเนอง

203

ภาคผนวก ค

ผใหขอมลส าคญในการศกษา

1. นายธรพนธ วงศสทธ อาย 52 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนกพฒนาสงคมชานาญการ สานกงานพฒนาสงคมและความความมนคงของมนษย จงหวดนาน ทางานตาแหนงนกพฒนาสงคมตงแตป 2545 2. นางจรนนท ยาวราช อาย 35 ป การศกษาระดบปรญญาตร สาขาครศาสตรบณฑต ตาแหนงนกพฒนาสงคม สานกงานพฒนาสงคมและความความมนคงของมนษย จงหวดนาน ทางานตาแหนงนกพฒนาสงคมดานผสงอาย 4 ป 3. นายวโรจน หวนทอก อาย 53 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนายกเทศมนตร เทศบาลตาบลเวยงสา 4. นายเอกชย ตาใส อาย 30 ป การศกษาระดบปรญญาโท สาขาเทคโนโลยและสารสนเทศ ตาแหนงนกพฒนาชมชนเทศบาลตาบลเวยงสา ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชน 3 ป 5. นายปฏวส ธนะไพศาล อาย 50 ป การศกษาระดบปรญญาโท คณะรฐประศาสนศาสตร ตาแหนง นายกเทศมนตร เทศบาลตาบลกลางเวยง 6. นางสาวนาภา ปลองใหม อาย 29 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนกพฒนาชมชน เทศบาลตาบลกลางเวยง เขามารบตาแหนงนกพฒนาชมชนเดอนพฤศจกายน 2554 7. นางประเทอง ดวงแกว อาย 63 ป การศกษาระดบประกาศณยบตรใบประกอบวชาชพชนสง ประธานชมรมผสงอาย เทศบาลตาบลกลางเวยงและเทศบาลตาบลเวยงสา ขาราชการบานาญ เนองจากวาทงสองเขตเทศบาลตาบลคอเทศบาลตาบลกลางเวยงและเทศบาลตาบลเวยงสามพนทรบผดชอบในตาบลเดยวกนคอตาบลกลางเวยง เทศบาลตาบลเวยงสามพนทรบผดชอบ 2 หมบาน คอ หมท 3 และ4 นอกนนเปนพนทรบผดชอบของเทศบาลกลางเวยง ประธานชมรมผสงอายระดบตาบลจงเปนบคคลคลเดยว 8. นางบาเพญ บรบรณ อาย 52 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนายกเทศมนตร เทศบาลตาบลขง 9. นางจราภรณ ชมนนส อาย 41 ป การศกษาระดบปรญญาตร สาขารฐศาสตร ตาแหนงเจาหนาทบรหารงานทวไปเทศบาลตาบลขง เขามารบผดชอบงานดานผสงอายได 1 ป

204

10. นายสวง ศรวไชย อาย 68 ป การศกษาระดบประถมศกษา ประธานชมรมผสงอายเทศบาลตาบลขง 11. นางจนทรเพญ คาอน อาย 48 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลอายนาไลย 12. นางสาวกญญาณท แดนนารนทร อาย 30 ป การศกษาระดบปรญญาโท ตาแหนงนกวชาการการศกษาองคการบรหารสวนตาบลอายนาไลย 13. นายเพชร พนธปาน อาย 67 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรมผสงอายตาบลอายนาไลย 14. นายสมคด สเขยว อาย 54 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลสาน ดารงตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลสานมา 2 สมยแลว 15. นางปารชาต จตวงศนนท อาย 40 ป การศกษาระดบปรญญาโท ตาแหนงนกพฒนาชมชน องคการบรหารสวนตาบลสาน ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชนตงแตป 2549 16. นายเสถยร สภาษ อาย 68 ป การศกษาระดบประถมศกษา ประธานชมรมผสงอายตาบลสาน 17. นายศราวฒ พฒตรง อาย 39 ป การศกษาระดบปรญญาโท สาขา รฐประศาสนศาสตรตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลตาลชม ดารงตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลตาลชมตงแตป 2543 18. พลจาอากาศสรยนต ปนชย อาย 39 ป การศกษาระดบปรญญาโท สาขา รฐประศาสนศาสตร ตาแหนง นกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลตาลชม ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชนมาแลว 3 ป 19. นายสงวาลย ขนตะ อาย 67 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรมผสงอายตาบลตาลชม 20. นายอเนก บญชพฒน อาย 36 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลจอมจนทร 21. นายจราย เมฆเมองวน อาย 29 ป การศกษาระดบปรญญาตร สาขารฐศาสตร ตาแหนง เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผนองคการบรหารสวนตาบลจอมจนทร 22. นายเปลยน บตรโคสา อาย 66 ป การศกษาระดบประกาศณยบตรใบประกอบวชาชพชนสง ขาราชการบานาญ ประธานชมรมผสงอายตาบลจอมจนทร 23. นางสภาพร แกวกระจาง อาย 34 ป การศกษาระดบปรญญาโท ตาแหนงหวหนาสานกงานปลดองคการบรหารสวนตาบลนาปว ทางานตาแหนงหวหนาสานกงานปลด 8 ป

205

24. นางกศล สมเพชร อาย 45 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลนาปว ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชน 4 ป 25. นายทน จาจ อาย 63 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรมผสงอายตาบลนาปว 26. วาทรอยตรหญงฉายแทน ไพบลย อาย 35 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนกวชาการศกษาองคการบรหารสวนตาบลไหลนาน ทางานมาแลว 5 ป 27. นางพชรพรรณ อนวาทย อาย 35 ป การศกษาระดบปรญญาตร สาขาการจดการทวไป ตาแหนงเจาพนกงานพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลไหลนาน เขามารบตาแหนงเจาพนกงานพฒนาชมชนไดประมาณหนงเดอนครง 28. นายบญเสรม จนทรทอง อาย 70 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรมผสงอายองคการบรหารสวนตาบลไหลนาน 29. นายชาญนรนทร ลาภยะ อาย 37 ป การศกษาระดบปรญญาโท สาขารฐประศาสนศาสตร ตาแหนง นายกองคการบรหารสวนตาบลแมขะนง ดารงตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลตงแตป 2551 30. นางสาวอโนชา อาบางกระทม อาย 25 ป การศกษาระดบประกาศณยบตรวชาชพชนสง สาขาการบญช ตาแหนงเจาหนาทบนทกขอมลองคการบรหารสวนตาบลแมขะนง ชวยงานนกพฒนาชมชนเพราตอนนนกพฒนาชมชนยายยงไมมผมารบตาแหนงแทนจงรบผดชอบเรองผสงอายไปกอน 31. นายสงด ธอาย อาย 67 ป การศกษาระดบประถมศกษา ประธานชมรมผสงอายตาบลแมขะนง ดารงตาแหนงมาแลว 2 ป 32. นายบญธรรม ยศวงผา อาย 58 ป การศกษากาลงศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายทศนยการศกษานอกโรงเรยน ตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลทงศรทอง ดารงตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลป 2551 33. นางปณดา พนสนววฒน อาย 44 ป การศกษาระดบปรญญาตร สาขาบรหารธรกจ ตาแหนงนกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลทงศรทอง ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชน 8 ป 34. นายนอม สนแส อาย 68 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรมผสงอายตาบลทงศรทอง ดารงตาแหนงมาแลว 1 ป 35. นายสมหมาย ใจบญ อาย 46 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลแมสาคร

206

36. นางชฎารตน จาปา อาย 44 ป การศกษาระดบปรญญาตร สาขาการพฒนาชมชน ตาแหนงนกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลแมสาคร ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชน 6 ป 37. นายแดง ประเสรฐ อาย 75 ป การศกษาระดบประถมศกษา ประธานชมรมผสงอายตาบลแมสาคร 38. นายเสนห ศรคาภา ตาแหนง นายกองคการบรหารสวนตาบลยาบหวนา การศกษาระดบปรญญาตร ดารงตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลยาบหวนา ตงแตป 2550 39. นายประเสรฐ นวลด อาย 73 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรมผสงอายตาบลยาบหวนา ดารงตาแหนงประธานชมรมผสงอายตาบลยาบหวนาตงแตป 2543 40. นางณฐตยา ปญญา อาย 42 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลยาบหวนา ทางานตาแหนงพฒนาชมชน 1 ป 41. นายเนยร นนตา อาย 45 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงนายกองคการบรหารสวนตาบลนามวบ 42. นางเตชน ใจพ อาย 31 ป การศกษาระดบปรญญาตร สาขาสตวศาสตร ตาแหนงนกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลนามวบ ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชน 1 ป 43. นายอนพอง นวลด อาย 75 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรมผสงอายตาบลนามวบ 44. นางอาพร เขยวใหญ อาย 38 ป การศกษาระดบปรญญาโท สาขาการศกษา ตาแหนงนกวชาการศกษา องคการบรหารสวนตาบลแมสา ทางานตาแหนงนกวชาการศกษามาแลว 6 ป 45. นางสาวอจฉรา แสงอนรกษ อาย 36 ป การศกษาระดบปรญญาโท ตาแหนงบคลากร องคการบรหารสวนตาบลแมสา ทางานตาแหนงบคลากรไดประมาณปกวา 46. นายประเสรฐ ศรปญญา อาย 66 ป การศกษาระดบประถมศกษา ประธานชมรมผสงอายตาบลแมสา 47. นางศวภา ณ นคร อาย 51 ป การศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงรองนายกองคการบรหารสวนตาบลนาเหลอง ดารงตาแหนงมาแลว 9 ป 48. นายปรชา กนทะวงค อาย 36 ป การศกษาปรญญาตร สาขาครศาสตร ตาแหนงนกพฒนาชมชนองคการบรหารสวนตาบลองคการบรหารสวนตาบลนาเหลอง ทางานตาแหนงนกพฒนาชมชน 6 ป 49. นายจรญ สมบตปน อาย 64 ป การศกษาระดบประถมศกษา ตาแหนงประธานชมรม

ผสงอายตาบลนาเหลอง

ประวตผเขยน

ชอ ชอสกล นางสาวฉมานนท แกวอนตะ ประวตการศกษา ศลปศาสตรบณฑต (สาขาพฒนาสงคม) มหาวทยาลยนเรศวร ปทส าเรจการศกษา พ.ศ. 2552 ทอยปจจบน 47 หม 10 ต าบลสถาน อ าเภอนานอย จงหวดนาน 55150