นักบริหารสาธารณสุขยุคใหม่ มุ่งสู่...

การจดการความร ดวยสนทรยสนทนาคนหาสงด

นพ.พเชฐ บญญตรองอธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย

๒๓ มกราคม ๒๕๖๒

KM with Dialogue plus Appreciative Inquiry

วฒนธรรมของการด ารงอยชดใหม• การด ารงชวตใหอยรอดในศตวรรษท 21 จะเกดจาก Power of

Shared Knowledge ไมใช Power of Knowledge เหมอนทผานมา ยคศตวรรษท 21 การไดมาซงความร (Producing Knowledge) ไมเพยงพอ สงส าคญควบคกนไปคอ การสราง ความหมายและนยขององคความร (Producing Meaning) นน

• โลกศตวรรษท 20 มองเหน “ขอเสยในสงทด” (Negative Side of the Good) ศตวรรษท 21 เราตองเรยนรและคนหา “ขอดในสงทไมพงประสงค” (Positive Side of the Bad) เชน การปรบตวใหเขากบภาวะโลกรอน น ามาสการปรบเปลยนสสงคมคารบอนต า และการพฒนา Green Growth Industries เปนตน

3

การปรบเปลยนสโลกในศตวรรษท 21

4

เรยนรอยางมเปาหมาย

เรยนรอยางสราง สรรค

เรยนรเพอน าไปปฏบต

เรยนรเพอสวนรวม

พลวตในโลก

ศตวรรษท 21

เปลยนแปลง

วฒนธรรมการด ารง

อย


วฒนธรรมการเรยนร

เปลยนแปลงวมนธรรมการท างาน


วฒนธรรมการด าเนนธรกจ

Intellectual capitalContinuous feedback & Learning ใชขอมลยอนกลบ เปดรบและเรยนร

Shared vision & passion สรางวสยทศนและแรงปรารถนารวม

Performance & outcomes focus สวมวญญาณการท างานทเนนผลลพธ

Learning organization

High performance organization

Visionary organization

ทมา: ประพนธ ผาสกยด http://gotoknow.org/blog/beyondkm/101233 5

องคกรอจฉรยะ

ความภาคภมใจ กบ คณคา & มลคา

• มลคา

• วดดวยสมอง

• เทยบกบคนอน

• เกดประโยชนตอตนเอง

• เกดจากแรงจงใจภายนอก

• คณคา

• วดดวยหวใจ

• เทยบจากตวเรา

• เกดประโยชนตอผอน

• เกดจากแรงบนดาลใจภายใน

คณคา กบ มลคา ไมใชสงเดยวกน

คณคา กบ มลคา

• การมองหาคณคาจากสงดๆรอบๆตว หรอ Appreciative Inquiry

• ชวยกนมองหาประโยชนทท าใหเกดแกผอน แลวเอามาแบงปน ชนชม เชดช ภายใตบรรยากาศการเรยนรดแลใสใจกน (Share & Show & Shine & Learn & Care)

• สงเหลานอาศย ความใจกวาง เปดใจ ใหความส าคญ เหนคณคาและการยอมรบความแตกตาง ภายใตความคดสรางสรรคทส าคญ ๔ แบบ

•คดเชงระบบ

•คดเชงบวก

•คดนอกกรอบ/คดเชงบก

•คดเชงบรณาการ

ความคดสรางสรรค

Mindset• Make it possible• I can more than I do• We more than I• Trust• Human as asset• Big picture• Your Image/Identity is organizational image• Dare to dream & Dream to do• One day has 25 hours

11

วฒนธรรมเชงบวก (Abundance)

• การคดสรางสรรค

• การคดเชงระบบ

• การคดเชงบวก

• การคนหาสงดรอบๆตว

• ภาวะผน าเชงบวก

13

Positive Thinking (คดเชงบวก)

คดอยางเขาใจ ใหอภย ใหโอกาสตนเอง ผอน มทศนคตเชงบวกในการด ารงชวต14

เปรยบเทยบวฒนธรรมเชงบวกวฒนธรรมแกไขปญหา• คนหาปญหา

• วเคราะหปญหาทงลกษณะและสาเหต

• สรางทางเลอกในการแกไขปญหา

• จดท าแผนปฏบตการ ก าหนดมาตรการในการแกไขปญหา

วฒนธรรมเชงบวก• คนหาความส าเรจ

• อธบายปจจยทท าใหผลงานไดผลด/ส าเรจ

• สรางสรรคความส าเรจทยงยน

• ออกแบบอนาคต ก าหนดมาตรการทจะสรางความส าเรจในอนาคต

15

วฒนธรรมเชงบวก• การคนหาสงดรอบๆตว (Appreciative inquiry)• การชนชมเพอนรวมงาน/คนหาสงทแตละคนท าด• การคนหาความส าเรจเลกๆในองคกร• การจดท าบนทกความด บญชความสข• ผน าเชงบวก (Positive leadership)• ความสมพนธเชงบวก (Positive relationship)• มหวใจของความเปนมนษย

16

ขอมล สารสนเทศ ความร ปญญา

ขอมล(Data)

สารสนเทศ Information

ความรKnowledge

ปญญาWisdom

แปลงใหมความหมาย

สนบสนนการตดสนใจ

ตดสนใจถกตอง

ประยกตใชได

การเรยนร

การสรางความร 2 แนวทาง

ความรปญหา วจย ความส าเรจ

KM

เปาหมายของการจดการความร

1. เพอพฒนางานใหมคณภาพและผลสมฤทธยงขน2. เพอพฒนาคนหรอผปฏบตงาน3. เพอพฒนาฐานความรขององคการเปนการเพมพน

ทนทางปญญาขององคการ

3 กฎหลกของการจดการความร (Snowden)

1. Knowledge can only be volunteered,it can not be conscripted. สมครใจไมใชกะเกณฑ บงคบ ขมข สงไมได (ใจสงมา ไมใชใครสงมา)

2. I only know what I know when I need to know it. การเรยนรเกดเมอตองการใช

3. We always know more than we can say,and we will always say more than we can write down. รมากกวาทพดไดเขยนได

LKASA EGG Model

1.Learning Management

3.K Acting

4. K Sharing

ทมา: พเชฐ บญญตและคณะ

Tacit

TacitExternalizationSocialization

Internalization Combination

Explicit

Explicit

SECI-Knowledge Conversion Process Model

KnowledgeSharing (KS)

KnowledgeVision (KV)

KnowledgeAssets (KA)

สวนหว สวนตามองวาก าลงจะไปทางไหน

ตองตอบไดวา “ท า KM ไปเพออะไร”

สวนกลางล าตว สวนทเปน “หวใจ”ใหความส าคญกบการแลกเปลยนเรยนรชวยเหลอ เกอกลซงกนและกน(Share & Learn)

สวนหาง สรางคลงความรเชอมโยงเครอขาย ประยกตใช ICT“สะบดหาง” สรางพลงจาก CoPs

(Thai –UNAIDS Model)

ดร. ประพนธ ผาสขยด

การแลกเปลยนเรยนรดวย TUNA Model

รปแบบหรอเทคนคในการแลกเปลยนเรยนร

1. ชมชนนกปฏบต Community of practice : Co P2. เพอนชวยเพอน Peer Assist : เชญทมอนมา

แบงปนประสบการณ3. การทบทวนหลงปฏบตการหรอการถอดบทเรยน

AAR4. การเรยนรรวมกนหลงงานส าเรจ Retrospect 5. เรองเลาเราพลง Springboard Storytelling6. การคนหาสงดๆรอบๆตว Appreciative Inquiring7. เวทเสวนา Dialogue : สนทรยสนทนา สานเสวนา

CoP เปนกลมคนทมแรงปรารถนาทจะพฒนาความรในเรองใดเรองหนงหรอแกไขปญหาใดปญหาหนงรวมกน โดย CoPจะประกอบดวยสมาชกทมความสนทสนมกลมเกลยวไววางใจซงกนและกนรวมทงคนเคยในฝไมลายมอและความชอบของกนและกน จนถงจดหนงสมาชกใน CoP จะรวมกนพฒนาแนวปฏบตขนมา ซงแนวปฏบตเหลานเปนองคความรทเกดจากการรวมตวกนของชมชน : พลลาภ อทยเลศอรณ

Community of Practice : CoP

องคประกอบของชมชนแนวปฏบต(CoP)

ในความหมายของEtienne Wenger ประกอบดวย

• หวขอเรองทสมาชกชมชนมความปรารถนารวมกน(Domain)

• พนธะทางสงคมทยดเหนยวสมาชกเขาดวยกน(Community)

• มแนวปฏบตเปนองคความรทเปนผลผลตของชมชน(Practice)

1. มารวมกจกรรมวนน หวงวาจะไดอะไร

BAR (Before Action Review)

1. ไดตามความคาดหวงหรอไม เพราะอะไร

2. ยงไมไดตามความคาดหวงคออะไร

3. เทคนค เคลดลบดๆ ของเพอนทเราจะเอาไปใชในพนท

4. การแลกเปลยนเรยนรในครงตอไป ควรจะมรปแบบอยางไร ผเขารวมควรเปนใคร เรองอะไร

AAR (After Action Review)

1. เนนลกษณะส าคญ 4 ประการคอพดอยางจรงใจ ฟงอยางตงใจ ถามอยางซาบซงใจและจดอยางเขาใจใสใจ

2. เปนกจกรรมกลมทท าเพอระดมปญญา (Wisdom storming) คอชวยกนระดมเอาความรภาคปฏบตหรอสงทท าแลวไดผลดออกมาใหกลมไดรบทราบเพอหยบจบเอากลบไปประยกตหรอปรบใชในพนทของตนเอง

3. เลาถงความส าเรจวาคออะไร ส าเรจอยางไร ส าเรจดวยวธใด

สรปลกษณะส าคญของเวทการจดการความร

ทมา : พเชฐ บญญต.2559

1. KM เปนเหมอนน า ตองไหลลนไปตามภาชนะบรรจ นนคอปรบตามบรบทของกลมหรอองคกรทเราอย ตองไมยดตดกบรปแบบแตใชถกตองไดผลลพธคองานดขน คนดขน และวธการท างานดขนหรอนวตกรรมมากขน (Best practice)

2. KM เปนเรองของการปฏบต เปนเรองของผปฏบต ผทจะมารวมกจกรรมตองเปนคนท าจรง เอาสงทตนเองท าแลวเกดผลดมาเลาสกนฟง สวนใหญเปนความรทซอนในตวคน

สรปลกษณะส าคญของการจดการความร


3. KM เปนบรรยากาศเชงบวก เรมตนจากสงดๆหรอความส าเรจ เพราะจะท าใหเกดบรรยากาศแหงความสข ความชนชม ยอมรบซงกนและกน

4. KM เนนความสมพนธระหวางคน ยงความสมพนธระหวางคนด การแลกเปลยน การใหและรบซงกนและกนจะดมาก

5. KMเปนการพดคยถงอดตทท ามา ไมใชพดถงอนาคตทเราอยากท า น าความส าเรจในอดตมาเลาสกนฟง เพอจะดวาเบองหลงความส าเรจนนมความรอะไรดๆ ซอนอย ขดออกมา ควกออกมา

สรปลกษณะส าคญของการจดการความร


ทกษะการพด (SPEAK)

1. S = Success story พดเรองด เลาเรองความส าเรจ

2. P= Practice by yourself พดในสงทตนเองท าเองกบมอ

3. E= Enjoy telling พดอยางสนก สขกบการเลา

4. A= Agility กระตอรอรน กระฉบกระเฉง อยากเลา เราใจ

5. K= Knowledge asset บอกเทคนคทท าใหงานส าเรจ

ทกษะส าคญของผเขารวมเวทการจดการความร


ทกษะการฟง (LISTEN)1. L= Look& look interest มองดวยความสนใจใสใจ2. I= Identify the issues จบประเดน3. S= Suspend judgement อยาดวนสรป4. T= Test your understanding ทดสอบความเขาใจ5. E= Exclude your emotion อยาใชอารมณ6. N= Note, noise, non-verbal จดบนทก สงเสยงตอบรบ

สอสารดวยภาษาทาทาง

เรยกรวมๆวา Deep Listening


ทกษะการถาม (ASKING)1. A= Appreciate ชนชมยกยองความส าเรจของเพอนรวมทม2. S= Smile ยมแยมแจมใส 3. K= Kindness มเมตตา ปราณ เปนมตร ออนโยน เอออาทร4. I= Inspire กระตนแรงบนดาลใจใหอยากบอกเลาเรองราว

ดๆ5. N= Norm ยดมนในหลกการ เปาหมาย กตการวมกน6. G=Get พรอมเปดรบน าสงดๆไปปรบใช



ทกษะการจดบนทก (Take note)

1. จดประเดนส าคญ(Issue)

2. จดแรงบนดาลใจ(Inspiration)

3. จดใหเหนสงปฏบต(Practice)

4. จดอยางเขาใจใสใจ(Understanding)



สนทรยสาธก/สนทรยปรศนย

• Appreciative Inquiry (AI)

• คอ กระบวนการศกษาคนหารวมกน เพอคนหาสงทดทสดในตวคน ในองคกร หรอของโลกทอยรอบตวเรา

• คอ กระบวนการคนหาอยางเปนระบบวา อะไรเปนสาเหตส าคญ ทท าใหระบบด าเนนไปอยางดทสดโดยเฉพาะเมอระบบนนสามารถบรรลประสทธผลสงสด อาจเปนดานจตใจ ความเปนอยรวมกน ความสมพนธ หรอสงตางๆทเกยวกบมนษย

36

สนทรยสาธก/สนทรยปรศนย

• Appreciative Inquiry (AI) เปนกระบวนการทขบเคลอนใหเกดการถามค าถามในเชงบวกแบบไมมเงอนไขใดๆ อาจเกดกบคนไมกคนไปถงคนเปนลานคน

• กระบวนการสนทรยสาธก เปดโอกาสใหกบจนตนาการและนวตกรรม ซงเปนความคดดานบวก แทนทจะเปนความคดดานลบหรอการวพากษวจารณ

• AI อยบนสมมตฐานทวา ในทกระบบลวนแลวแตมเรองราวดานบวกทสรางแรงบนดาลใจทยงไมมใครน ามาขยายผลและมมากพอ

37

สนทรยสาธก/สนทรยปรศนย• ท างานโดยการมงไปทความสนใจขององคกรในเรองศกยภาพดานบวกทดทสด สงทเปนแกนทางดานบวก (Positive core) และปลดปลอยพลงของแกนทางดานบวกออกมาเพอใหเกดการเปลยนแปลงและเสรมสราง• การมงความสนใจไปทจดแขงมประสทธภาพมากกวาการมงความสนใจไปทปญหา• ท าใหผน าสามารถสรางองคกรตามธรรมชาตของมนษย อดมดวยความร ตงบนพนฐานทเปนจดแขง องคกรทพรอมจะเรยนร

38

สนทรยสาธก/สนทรยปรศนย• ไมรวมเอาการวเคราะหองคกรในเชงลบเขามา• กจกรรม การปฏบต และกระบวนการทกอยางของ AI มงความสนใจไปทองคกรขณะทดทสด ทงในอดต ปจจบน และอนาคต• หวใจอยทศลปะของค าถาม สามารถทจะตงค าถามในเชงบวกแบบไมมเงอนไขและสมภาษณบคคลตางๆดวยค าถามทเหมาะสมและความมชวตชวาขององคกร• มลกษณะทไมคาดฝน ทจะสรางแรงผลกดนใหเกดนวตกรรมและการเรยนรทตอเนอง

39

สนทรยสาธก/สนทรยปรศนย• ไมไดมเปาหมายทจะเปลยนแปลงอะไร แตมงทจะเปดเผยและน าจดแขง ความหวงและความฝนทมอยแลวออกมา เพอก าหนดใหชดและขยายแกนทางดานบวกขององคกร• มงความสนใจไปทศกยภาพดานบวก สงดทสดทมอยแลว สงดทสดทมอยขณะน และสงดทสดทอาจจะมได เปนกระบวนการของการเปลยนแปลงทางบวก

40

41

1.TheConstructionist

Principle

8.TheFree choicePrinciple

2.ThePoetic

Principle

3.TheSimultaneity

Principle

6.TheWholenessPrinciple

5.ThePositivePrinciple

7.TheEnactmentPrinciple

4.The Anticipatory

Principle

8 Principle of AI

8 Principle of Appreciative Inquiry

๑. The Constructionist principle หลกนกสราง “Words create world” เราก าหนดชะตากรรมเองได เราสรางและรวมสรางหนทางใหมใหตนเองได

๒. The Simultaneity principle หลกถงพรอม “Inquiry creates change” การเปลยนแปลงใดๆเรมตนเมอเราถาม กระตนใหเกดความคด นวตกรรม การความร/ทฤษฎและสงประดษฐใหมๆ ทมาจากค าถามทไมธรรมดา

42


๓. The Poetic principle หลกกว “We can choose what we learn” อดต ปจจบน อนาคตของเราเปดกวางส าหรบการแปลความหมายและความเปนไปไดอยางไมมขดจ ากดใดๆทงสน เราสามารถคนพบสงดๆในตวบคคลหรอองคกร สงทเราเลอกทจะสนใจจะสรางสงทเปนจรงขนมา๔. The Anticipatory principle หลกคาดการณอนาคต “Image inspire action” ภาพในอนาคตทเราสรางขนในใจ จะน าทางเราในการแกปญหาและสรางสรรคอนาคตของเรา ยงภาพทาทายและชด เรากยงจะเตบโตเปนไปตามนน

43


๕. The Positive principle หลกมองเชงบวก “Positive questions lead to positive change” การเปลยนแปลงอยางยงยนอยบนพนฐานการคดบวกอารมณด ความสมพนธทด หากเรามความสข เราจะแกปญหาอยางสรางสรรค ตองการเปลยนแปลงเรงดวนแตสนกสนาน๖. The Wholeness principle หลกองครวม “Wholeness bring out the best” ประสบการณองครวมท าใหเราเหนสงทดทสดในตวบคคล ความสมพนธ กลมและองคกรของเรา เขาใจเรองราวครบ รบรและยอมรบกน

44


๗. The Enactment principle หลกแสดงบทบาท“Acting ‘As If’ is self fulling” ท าราวกบวาเราประสบความส าเรจแลว การเปลยนแปลงทางบวกเกดเมอเราด าเนนชวตภาพแหงอนาคตและวสยทศนในปจจบน ท าชวตปจจบนใหเปนเหมอนทตองการในอนาคต๘. The Free choice principle หลกอสระทจะเลอก “Free choice liberate power” เปนการปลดปลอยพลงและเปนการยกระดบการกระท า ซงเปนลกษณะทส าคญของการเปนมนษย

45

เรองเลาเราพลง: 3 S technique(Springboard Success Storytelling)

• Storytelling คอ การเลาเรองเกยวกบสงทตวเองไดท าส าเรจ ทแฝงไปดวยทกษะ ความร ประสบการณหรอพรสวรรคทใชในการท างานนนๆใหส าเรจได

• Success story คอเรองราวของความส าเรจในการปฏบตงานของผปฏบตแตละคนทสะทอนถงวธการปฏบตงานทดหรอวธการปฏบตงานทเปนเลศ (Good/Best practice)

• Springboard คอ เรองราวทชวยกระตนหรอสรางแรงบนดาลใจหรอความปรารถนาอยางแรงกลาทจะน าไปปฏบตสความส าเรจ

49ทมา : พเชฐ บญญต.2560

เรองเลาเราพลง: 3 S technique(Springboard Success Storytelling)

• เปนเทคนคหรอเครองมอหรอวธการหนงในการจดการความรในขนตอนของการแลกเปลยนเรยนร เพอชวยดงเอาความรในตวคนหรอความรฝงลก (Tacit knowledge)ทงทเปนทกษะ ประสบการณ พรสวรรคหรอสามญส านกออกมาเผอแผ เผยแพร แบงปนแกผทสนใจและจารกหรอบนทกใหสามารถน ามาถายทอดไดชดเจนขนเปนความรชดแจง (Explicit knowledge) ผานกระบวนการเลาเรองทสะทอนใหเหนความส าเรจ วธการทน าไปสความส าเรจและกระตนใหผฟงเกดความรสกอยากน าไปปฏบตหรอประยกตใชใหเหมาะกบหนวยงานของตน

50

• แบงกลมคละ เพอความหลากหลาย

• เลาความภาคภมใจ/เทคนค/เคลดลบในการท างานของตนเองทเคยท ามาแลว

- ความภาคภมใจ/เคลดลบอะไร

- วธการ

• กลมชวยกนสรปวาจากทแตละคนเลามามสวนทเหมอนกน ตางกน อะไรบาง

เรองเลาเราพลง

• เลาใหนาสนใจ นาจดจ า

• เลาตามความเปนจรง

• เลาความส าเรจ ความภมใจ ทงเรองเลกเรองใหญทเกยวของกบเปาหมายของกจกรรม

• เลาใหเหนตวละคร เหนพฤตกรรม การกระท า บรบท

• ไมตความ

• แสดงออกมาในหนาตา แววตา ทาทาง น าเสยง อปมาอปไมย

เรองเลาเราพลง: ผเลา

ซกถาม

• คนสวนใหญพด > ฟง

• ฟงอยางตงใจ

• อยาดวนสรป

• พยายามจบเนอหาสาระทผเลาตองการสอสาร

• ถามอยางชนชม เพอเขาใจมากขน

เสนทางสความภาคภมใจ ท าอยางไร

เรองเลาเราพลง: ผฟง

จดอะไรบาง• เรองเลายอๆ ไมตองจดทกค าพด แตกไมยอจนสนเกนไป

• ชอ เบอรโทร เจาของเรองเลา

• ชอคน ทมการกลาวถงในเรองเลา

• เคลดลบ/เทคนค/ประเดนส าคญจากเรองเลา

ฯลฯ

เรองเลาเราพลง: ผจด(คณลขต)

ลกษณะของเรองเลาเราพลงทด• บอกใหเหนวา “ความส าเรจ” คออะไร• บอก “วธการ”ทน าไปสความส าเรจ• บอกแรงกระตน/แรงบนดาลใจ ทผลกดนใหท าจนส าเรจ• บอกความรสกทเกดขนเมอท าส าเรจแลว• เลาเรองควบคกบความรสกเพอเชอมผพดกบผฟง• มการเราพลง ดงคนเขาสเรองราว ปลกใหความคดความสนใจตนขนมา กระตนใหผฟงอยากร อยากฟง เกดความปรารถนารวม เสมอนเรองราวกลายเปนของผฟง

• เปนเรองทเขาใจงาย เลาเรองจากมมมองของผปฏบต สอดแทรกแนวคดในเรองราวและตองเปนเรองจรง

55

ผลตอผฟงเรองเลาเราพลงทด• เกดความสขความรนรมยในระดบความซาบซงใจ• เกดการถายทอดขอมล ขาวสาร ความร ไปจนถงปญญา• เกดสมพนธภาพทดตอกน• เกดชมชนทอยากมาพบกนเพอเลาแลบะฟงเรองราวของกนและกน มทง “กลมพรอมให” และ “กลมใฝร”

• สงเสรมใหเกดนวตกรรมในการท างานหรอวธการท างานทเปนเลศ

• เกดการเปลยนแปลงองคกรในทางทด “คนดขน งานดขน นวตกรรมมากขน”

56

ประโยชนทไดจากเรองเลาเราพลง

• ไดฝกทกษะการเขยนความส าเรจ• ไดฝกทกษะการสอสารอยางเรยบงายททรงคณคาดวยเรอง

เลาความส าเรจทตนเองไดกระท าจรง• ไดฝกทกษะการฟงแบบตงใจหรอการฟงแบบลมลก (Deep

Listening) หรอการฟงจนไดยนสงทเขาไมไดพด (Between the words)

• ไดฝกทกษะการสกดหรอกลนกรองความรจากเรองเลาเราพลง อาจเปนการถอดบทเรยน การถอดรหสความรฝงลก การตความ เปนตนเพอจะไดวธปฏบตทดหรอทเปนเลศ

57

จดเนนของเรองเลาเราพลง

• เนนดงความรฝงลกจากตวผปฏบตงานมาเปนความรชดแจง• เนนความส าคญของความรในตวคนมากกวาความรในต ารา• เนนความรจากการปฏบตจรงมากกวาความรจากทฤษฎ• เนนการดงความรของผปฏบตงานกบผปฏบตงานดวยกน

ไมใชผปฏบตงานกบผเชยวชาญทางวชาการ• เนนการสอสารสองทางแนวราบ (Dialogue) มใชการสอสาร

ทางเดยว(Monologue)ในลกษณะการถายทอดความรจากวทยากร

• เนนสรางสมพนธระหวางผปฏบตงานเพอรวมกนหาวธปฏบตงานทเปนเลศ

58

ลกษณะความรจากเรองเลาเราพลง(1)

• เปนความรชนเลกๆทเกยวกบการท างานของผปฏบตแตละคน เมอน ามารวมกนหรอประกอบกน (Combination)กจะกลายความกลมความรทมพลงใชในการปฏบตงานไดเปน “องคความร (Body of knowledge)” ทน ามาสรางเปนวธการท างานทเปนมาตรฐาน (Standard operating procedure; SOP) ของหนวยงานได

• เปนความรภายในองคกรทสอดคลองกบสภาพการณและทนการณกบสภาพปจจบนของหนวยงาน(บรบท) มากกวาความรจากต าราหรอนกวชาการซงมาจากภายนอกองคกร

59

ลกษณะความรจากเรองเลาเราพลง(2)• เปนความรทไดรบการพสจนวาเปนความรทด เพราะท าส าเรจมาแลว เหนผลดจรงแลว

• เปนความรทไมอยนง ไมใชความรตาย เพราะมการปรบเปลยนอยตลอดเวลาจากผปฏบตในองคกร ปรบใหเหมาะกบสถานการณ และเปลยนใหสอดคลองกบความตองการของลกคา

• เปนความรทมาจากความคดเชงบวก มองหาความรจากความส าเรจ จงเกดการยอมรบและซาบซงใจไดงาย เขาใจไดงาย

• เปนความรทไดมาจากกระบวนการเรยนรในการท างานจรง

60

ระดบการเรยนรกบเรองเลาเราพลง

61

Data

Information

Knowledge

Wisdom

เรองเลาเราพลง

ประเดนส าคญจากเรองเลาเราพลง

ความรชนเลกๆ “ขมความร”

วธปฏบตทงานส าเรจ“สมรรถนะ”

บนทกสรปสงทไดจากเรองเลาเราพลง

• ชอเรอง

• ชอ-สกลผเลา

• เนอเรองโดยยอ

• ประเดนส าคญจากเรองเลา (ความส าเรจ วธการ แรงบนดาลใจ ความรสกเมองานส าเรจ)

• ขมความร

• แกนความร/วธปฏบตทได

• ประโยชนหรอการน าไปปรบใช62

Dialogue• ภาษากรก “Dialogos” ค าวา Logos หมายถง ค า (The word)

หรอ “ ความหมายของค า ” และค าวา “dia” หมายถง “ทะลปรโปรง” ไมไดหมายความวา “สอง ”

• การสนทนาสามารถเกดไดจากการกระท าของคนหลายคนไมใชแคสองคน แมมเพยงคนเดยวกสามารถท าได หากเราตงใจฟงเสยงของตนเองทเปลงออกมา

• Dialogue เปนการรบฟงวธคด วธการใหคณคา ความหมายของคนอนตอสงทพด เพอเรยนรซงกนและกน ละทงสงทแตละคนยดถอ เพอฝาขามพรมแดนแหงตวตนไปพรอมๆกน

• ความสามารถเฉพาะของตา ห จมก ลน ผวหนง ของมนษยถอเปนเรองธรรมดา แตมนษยม ” ใจ ” หรอ “ สมผสทหก ” ท าใหมนษยสามารถสมผสสงรอบตวไดละเอยดลกซง

63

แนวคดและหลกการเบองตนของ Dialogue

• หลกการของ Dialogue คอ การพดคยกนโดยไมมหวขอ หรอวาระทตายตวลวงหนา ไมมประธาน ไมเหมอนการประชมอยางมเปาหมายเพอหาขอสรปรวมกน คนในวงสนทนาสามารถพดอะไรกได ถามอะไรกได สวนคนอนๆ จะตอบหรอไมตอบกได

• การเขาไปในวง Dialogue ทกคนตองใหความเคารพตอบรรยากาศของความสงบ ปลอยอารมณใหผอนคลาย พดเรองอะไรกได สวนใหญจะหลกเลยงการแนะน าและการตอบค าถาม เพราะค าถามทเกดขนเปนค าตอบในตวของมนเอง นอกจากน Dialogue ไมอนญาตใหมการโตแยง หรอสนบสนน จนเกดการปะทะกนทางความคด

64

แนวคดและหลกการเบองตนของ Dialogue

• การฟงใหไดยน โดยไมพยายามใสใจวา เสยงนนเปนเสยงของใคร แคก าหนดใจใหรไดวาเสยงทไดยนคอ เสยงของกลยาณมตรของเราคนหนง ทปรารถนาจะไดยนไดฟงแตสงดๆ

• ตองเฝาสงเกตอารมณและความรสกของตนเองในขณะทไดยนเสยงตางๆ ทผานเขามาอาจเปนเสยงของตนเอง เสยงของคนในวงสนทนา หรอเสยงจากธรรมชาต อาจมความคดบางอยางเกดขน วาบขนมาในใจ และความคดนนอาจถกน าไปใชในการเรมตนของการท าอะไรบางอยางทมคณคาตอตนเองและสงคมในอนาคตกได

65

“the flow of meaning”การเลอนไหลของความหมาย... ไปสอะไรบางอยาง

เราเองกยงไมร... วามนคออะไรถาร... กไมใช dialogue

สงทท าได... กคออยาไป “block” มนทงภายนอก (block คนอน)

และภายใน (block ความคดตนเอง)

Dialogue

อ. วศษฐ วงวญญ เรยก dialogue วา…. “สนทรยสนทนา”

เพราะมนเปนการสนทนาทสวยงาม สด ใส ออกมาจากใจ

อาจารยประพนธเรยก dialogue วา…. “สมปชญญะสนทนา”

เพราะมนเปนการสนทนาทตองระลกรอยตลอดเวลาเปนการฝกฟงอยางตงใจ (attentive listening)ฟงอยางลกซง (deep listening)ไดยนเสยงทพดออกไป ไดยนเสยงทอยภายใน

Dialogue

หลกปฏบต Dialogue

• ฟงอยางลกซง ฟงใหไดยน

• มความเปนอสระ และผอนคลาย

• ทกคนเทาเทยมกน ไมมผน า และไมมผตาม

68

SPEAKING principle of Dialogue

• S Setting ฉาก สถานท และเวลาของการท า Dialogue เปนปจจยทมความส าคญมาก คอ การจดสถานท ควรจดใหนงเปนวงกลม ใหทกคนในวงสนทนาหนหนาเขาหากน เพอใหสามารถมองเหนหนา ซงกนและกนไดหมดทกคน และใหมพนทวางพอทใหทกคนสามารถเคลอนไหวไปมาไดสะดวก

• P Process Dialogue เปนเรองของกระบวนการ (Process Determinism) เปนไปตามเหตและปจจยไมสามารถคาดการณไวลวงหนาได ผเขารวมวงสนทนาตองมสตอยเสมอ สงทพดไมมการสรปหรอสรางความคดรวบยอด เพอหาค าตอบสดทายใหทกคนคดเหมอนกนหมด

69ทมา: โสฬส ศรไสย


• E Ends Dialogue ไมอนญาตใหแตละคนน าเปาหมายสวนตว หรอวาระสวนตวเขาไปใช นอกจากเปาหมายเพอการฟง เรยนรตนเอง และเรยนรผอนเทานน ตองหลกเลยงมใหมการตงผลลพธไวลวงหนา ไมน าสงทเชออยในใจออกมาโตแยงประหตประหารซงกนและกน

• A Attitude การมเจตคตทดตอคนอน มจตใจทเปดกวาง มความสขทไดยนไดฟงและไดเรยนรจากผอน

70


ทมา: โสฬส ศรไสย

• K Key Actor คณะท างานทอยเบองหลง ผท าหนาทประสานงาน สรางฉาก และคนหาผทเหมาะสมจะมานงพดคยกน เพอวตถประสงครวมกนอยางใดอยางหนงรวมถง Facilitator ผท าหนาทอ านวยความสะดวกใหเปนไปตามหลกการของกระบวนการ แกไขปญหาไดทนทวงท โดยสภาพ ไมท าใหผรวมวงสนทนาเสยหนา

• I Instrument เครองมอของ Dialogue คอ ตองชวยลดทอนความเปนทางการของการใชภาษาใหมากทสดหลกเลยงถอยค าแบบพธการ

71



• N Norms of Interaction บรรทดฐานของการปฏสมพนธซงตองมความเทาเทยมกน ทงในแงของค าพดและการปฏบต คอ ตองหลกเลยงค าพดและการกระท าทางวาจาใดๆทแสดงวาตนเหนอกวา หรอดอยกวาคนอน

• G Genre ประเภทของการพดคย Dialogue ไมใชการพดคยแบบพจารณาถกเถยงหรอโตแยง ไมใชการบรรยาย ไมใชการประชมทมประธานท าหนาทวนจฉยสงการ หรอมเปาหมายวาระไวลวงหนา แตเปนการพดคยแบบเปด ไมมเปาหมาย และวาระ เพอสรางความหมายรวมกน

72



• พด ออกมาจากใจ ไมใชจากการจ า ท าใหเปน

ธรรมชาต เปนปจจบน ไมตองเสแสรง แกลงท าใหดด

• ฟง อยางตงใจ ไมคดหาค าตอบ ไมตองตอบโต ไมตดสนประเดนความ ไมตดสนผอน

• เคารพ ความแตกตาง ใหความเทาเทยม ไมเอาเรองคณวฒวยวฒ หรอต าแหนงมาขวางกน

หลกงายๆทใชในการท า Dialogue

“ True success exists not in learning, but in its application to the benefit of mankind”

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

องคพระบดาแหงการแพทยแผนปจจบนของไทย

“ความส าเรจทแทจรงมไดอยทการเรยนร หากแตอยทการน ามาประยกตใช เพอคณประโยชน

แกมนษยชาต”

“ความรทตรสรไดเปรยบเหมอนใบไมทงปา แตทจะน ามาปรบใชมแคเพยงก ามอเดยว”

สนทรยสนทนา

Q & A

นักบริหารสาธารณสุขยุคใหม่ มุ่งสู่...

Documents