การประพฤตพรหมจรรยหนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดกพนเอก วชระ คงอดศกด เปรยญ แตง

ไดรบพระราชทานรางวล ชนท ๑

ในการประกวดประจำาพทธศกราช ๒๕๓๓

“...การประพฤตดปฏบตชอบนน เกดจากการทบคคลได

พจารณาดวยปญญา จนเหนกระจางวา การกระทำานน ๆ กอใหเกด

ผลด เปนประโยชนแททงแกตนแกสวนรวม เมอคดเหนดงน จตใจ

กจะตงมนในความด กอเกดเปนศรทธาอนมนคง ในอนทจะปฏบต

บำาเพญ ความดใหยงเพมพนขน ...ผมศรทธามนอยในความด จงได

อทศตน อทศเวลา ปฏบตกจการงานอยางเตมกำาลงความรความ

สามารถ ดวยความอตสาหะ เสยสละ จนงานททำาบรรลผลสำาเรจ

มผลดทงแกตนแกสวนรวมเปนทประจกษเดนชด กรณยกจททาน

ไดปฏบตบำาเพญมาน ยอมจะเปนแบบอยางอนดของบคคลทวไป

ไดพจารณาใหเหนถง ประโยชนของการประพฤตดปฏบตชอบ

และนอมนำาใหหนมาศรทธายดมนในความด …”

พระราชดำารส

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

ในพธพระราชทานรางวลเกยรตคณแกบคคล หนวยงาน และ

โครงการดเดนของชาต

ประจำาปพทธศกราช ๒๕๕๖

ณ ศาลาดสดาลย สวนจตรลดา

วนองคาร ท ๒๕ มนาคม ๒๕๕๗

พระพทธรปทรงเครองปางมารวชย ศลปะอยธยา พระประธานในพระอโบสถวดหนาพระเมร จงหวดพระนครศรอยธยา

คำ�นำ�

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร มพระ- ราชประสงคทจะใหเดกไทยสนใจศกษาพระพทธศาสนาใหมากขน จงมพระราชบญชาใหคดเลอกหนงสอทชนะการประกวดหนงสอ สอนพระพทธศาสนาแกเดก ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง พระกรณาโปรดเกลาฯ ใหพมพพระราชทานในงานพระราชพธ วสาขบชา นบตงแตปพทธศกราช ๒๔๗๒ มาจดพมพใหม เพอ พระราชทานใหแกโรงเรยนและหองสมดตาง ๆ

สำานกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยาม- บรมราชกมาร ไดคดเลอกหนงสอทไดรบพระราชทานรางวล ชนท ๑ พทธศกราช ๒๕๓๓ เรอง การประพฤตพรหมจรรย ซงแตงโดย พนเอก วชระ คงอดศกด เปรยญ มาจดพมพใหม โดยมการปรบปรง รปแบบการพมพเพอใหนาสนใจและเหมาะสมตอเดกและเยาวชน มากยงขน แตยงคงเนอหาสาระตามตนฉบบเดม และหวงเปน อยางยงวาหนงสอนจะเปนประโยชนตอเดก เยาวชน และผสนใจ ทวไป สมตามพระราชประสงคของสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

สำานกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

พทธศกราช ๒๕๕๗

ส�รบญ

บทนำ�

๙

บทท ๑ ก�รประพฤตพรหมจรรย

๑๗

บทท ๒ ก�รประพฤตพรหมจรรย (ตอ)

๓๓

บทท ๓ ประโยชนของก�รประพฤตพรหมจรรย

๔๕

บทท ๔ โทษของก�รไมประพฤตพรหมจรรย

๕๗

บทสงท�ย

๖๗

การประพฤต

พรหมจรรย

9

บทนำา

เยนวนอาทตยวนหนง ภายหลงรบประทานอาหารเยนแลว ลงพรหมกบปาพมพ พงศธรรม กำาลงนงพกผอนอยในหองรบแขก เดกหญงฐตมา และเดกชายภาณพงษ ผเปนหลานไดเขามายกมอไหว คณลงคณปา แลวนงพบเพยบลงบนพน ภาณพงษพดวา

“คณลงคณปาครบ เมอตอนบาย มผชายคนหนงมาหาคณลง คณปา หลานไดบอกเขาวา คณลงคณปาออกไปทำาธระนอกบาน อกไมนานคงจะกลบ ขอใหเขารอกอน เขาบอกวา มธระจำาเปนจะ ตองไปทอนอก ไมสามารถจะรอพบได เขาไดนำาดอกไมธปเทยน ฝากกราบคณลงคณปา และฝากบตรเชญไวดวยครบ”

พดจบกยกพานดอกไมธปเทยนพรอมกบบตรเชญสงใหคณลง ลงพรหมรบพานดอกไมรปเทยนแลว สงใหหลานชายเปดซองอาน ขอความในบตรเชญใหฟง ภาณพงษอานขอความในบตรเชญวา

10

ลกขอขมาอโหสกรรมใหลกเอย

“นายพล พงศธรรม ขอลาอปสมบท ณ พทธสมา วดมหาโลก ตำาบลบานครว อำาเภอบานหมอ จงหวดสระบร ในวนอาทตยท ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๒ เวลา ๐๙.๐๐ น.

กรรมใด ทขาพเจาลวงเกนทานทางกาย วาจา ใจ ขอทาน ไดโปรดอโหสกรรมนน เพอความบรสทธแหงพรหมจรรยของขาพเจา ดวยเทอญ”

เมอหลานชายอานจบ ลงพรหมไดถามวา “ขอความในบตร ลาบวชน มตอนใดบางทหลานทงสองไมเขาใจ ลงอนญาตใหถามได”

ภาณพงษไดถามวา “คณลงครบ หลานไมเขาใจคำาวา อโหสกรรมครบ”

ลงพรหมอธบายใหหลานฟงวา อโหสกรรม ไดแก การยกโทษให เชน ผจะบวชมาขอใหลงกบปาอโหสกรรมให หมายความวา ใหยกโทษ ความผดตาง ๆ ทเขาอาจไดเคยลวงเกนลงกบปา ทงทางกาย วาจา ใจ มาบาง คนไทยเราถอเปนธรรมเนยมวา ผทจะบวชเปนพระในพระพทธศาสนา กอนบวชตองไปขอขมา ตอผทตนเคารพนบถอและมตรสหาย ใหเขายกโทษความผดตาง ๆ ให เพอผบวชมความบรสทธ ไมเศราหมอง

หลานภาณพงศถามเรองความหมายของอโหสกรรมมากดแลว เพราะคำาวา “อโหสกรรม” น พวกเดกอาจจะไมคอยเขาใจความหมาย

11

ทำ�ไมเรยกก�รบวชว�พรหมจรรยคะ ฐตมาไดถามคณลงบางวา

“คณลงขา หลานสงสยคำาวา พรหมจรรย คะ ทำาไมในบตรลาบวชน

จงเรยกการบวชวาเปนพรหมจรรยละคะ”

ลงพรหมตอบปญหาหลานสาววา “หลานฐตมาถามปญหา ดมาก เพราะคำาวา พรหมจรรย เปนคำายาก พวกเดกคงไมคอย เขาใจ ลงขออธบายใหหลานทงสองฟง ดงน

คำาวา พรหมจรรย มาจากคำาพระวา พรหมจรย แยกออก เปน ๒ คำา คอ พรหม คำาหนง กบ จรย คำาหนง

คำาวา พรหม แปลวา พระพรหม หรอ ประเสรฐ คำาวา จรย แปลวา ความประพฤต แปลรวมกน คำาวา พรหมจรย จงแปลวา ความประพฤต

อยางพระพรหม หรอ ความประพฤตอยางประเสรฐทแปลวา “ความประพฤตอยางพระพรหม” หมายความ

ตามคำาสอนในศาสนาพราหมณวา พระพรหม เปนเทวดาชนสง อยในสวรรคชนพรหม ผทจะไปเกดเปนพระพรหม จะตองบำาเพญ คณธรรมสำาเรจฌานสมาบตอยในโลกมนษย เมอตายไป จงจะได ไปเกดเปนพระพรหม

พระพรหมนน ไมมการเสพเมถนหรอรวมประเวณกน เพราะ ในสวรรคชนพรหม ไมมเทวดาเพศหญงหรอนางฟาไปเกด คงมแต พระพรหมซงเปนเพศชายลวน และพระพรหมแตละองค กสำาเรจ ฌานสมาบตไปจากโลกมนษย ไมมจตกำาหนดยนดในกามารมณเลย

12

และพระพรหม ยงมคณธรรมประพฤตประจำา ๔ ประการเรยกวาพรหมวหาร คอ

เมตตา มความรกและ ปรารถนาดตอชาวโลก กรณา มความสงสารคอย ชวยเหลอเมอชาวโลก ประสบความทกข มทตา มความยนด เมอชาวโลกไดดมความเจรญ อเบกขา มความยตธรรมตอชาวโลก

พระพทธองคทรงสอนวา มนษยทนำาเอาคณธรรมของพระพรหมมาปฏบต เชน เวนจากการรวมประเวณ และประพฤตพรหมวหารธรรม ๔ ประการดงกลาว กจดวา ประพฤตพรหมจรรย คอ ประพฤตตนเชนพระพรหม

ทแปลวา “ความประพฤตอนประเสรฐ”นน หมายความวา มความประพฤตประเสรฐกวาคนธรรมดาสามญ เชน ทานเรยกเพศ ของพระภกษในทางพระพทธศาสนาวา เพศพรหมจรรย เพราะ พระสงฆในพระพทธศาสนา มความประพฤตสง เชน มศล ๒๒๗ ขอ และยงมคณความดอยางอนอกมาก

ดงนน ผทบวชเปนพระภกษ จงเรยกวาประพฤตพรหมจรรย เพราะเปนผมความประพฤตอนประเสรฐดงกลาวแลว

13

ขอใหหลานทงสอง จงจดจำาความหมายของคำาวา “พรหมจรรย” ๒ ประการ ตามทลงอธบายใหฟงน จะไดความเขาใจเรองพระพทธศาสนา อยางถกตอง

ฐตมาไดซกถามคณลงตอไปวา “คณลงขา ถาเชนนน ผทประพฤตพรหมจรรยได จะตอง

เปนพวกผชายเทานน เพราะพวกผชายไดบวชเรยนเปนพระภกษ ประพฤตพรหมจรรยได สวนพวกผหญงอยางหลาน ไมมโอกาส จะประพฤตพรหมจรรยไดเลยใชไหมคะ”

ลงพรหมไดตอบคำาถามแกความสงสยของหลานสาววา “ลงคดวา คงมพวกผหญงจำานวนมากทมความคดวา ไมม

โอกาสประพฤตพรหมจรรย เพราะไมมโอกาสไดบวชเรยนเปน พระภกษเชนพวกผชาย

แตความจรงแลว แมพวกผหญงกมโอกาสประพฤตพรหมจรรยได

เพราะการประพฤตพรหมจรรยนน

มใชแตเพยงบวชเปนพระภกษอยางเดยวเทานน

แมการประพฤตคณธรรมอยางอน นอกจากบวชเปนพระภกษ กจดวาเปนการประพฤตพรหมจรรยไดเชนกน

ซงในทางพระพทธศาสนา พระพทธเจาไดตรสหลกการประพฤตพรหมจรรยไว ๑๐ ประการดงน คอ

14

๑. ทาน การให ๒. เวยยาวจจะ การขวนขวายในกจการทเปนประโยชน ๓. เบญจศล การรกษาศล ๕ ๔. อปปมญญา การแผจตทประกอบดวยคณธรรมมเมตตา

เปนตนใหกวางขวาง ๕. เมถนวรต การงดเวนจากการเสพเมถน ๖. สทารสนโดษ ความยนดในภรยาของตน ๗. วรยะ ความเพยร ๘. อโบสถ การรกษาศล ๘ ๙. อรยมรรค การปฏบตมรรค ๘๑๐. ศาสนา การปฏบตศาสนธรรม

ตามหลกการประพฤตพรหมจรรย ๑๐ ประการน หลาน

ทงสองจะเหนวา ผทประพฤตพรหมจรรยไดนน มใชเพยงแตไป

บวชเปนภกษแลวประพฤตพรหมจรรยไดเทานน

แมฆราวาสชายหญงทมไดบวชเปนพระภกษ แตประพฤต

คณธรรม ๑๐ ประการน หรอประพฤตไดเพยงแตละขอ กเรยกวา

ประพฤตพรหมจรรย คอ มความประพฤตทประเสรฐ เพราะหาก

มนษยประพฤตในหลกธรรม ๑๐ ประการนได กจดวาเปนบคคล

ทมความประพฤตประเสรฐ เปรยบไดกบพระพรหมเชนกน

และการประพฤตพรหมจรรยนน ยอมเปนสรมงคลแกชวต

ทำาใหประสบความเจรญกาวหนา ดงทพระพทธเจาตรสไวในมงคลสตรวา

15

ตโป จ พรหมจรยญจ อรยสจจานทสสน นพพานสจฉกรยา จ เอตมมงคลมตตม แปลวา การบำาเพญตบะ ๑ การประพฤตพรหมจรรย ๑

การเหนอรยสจ ๑ การทำาซงพระนพพานใหแจง ๑ ทง ๔ ประการน จดเปนมงคลสงสด

หลานรกทงสอง วนน ลงไดตอบคำาถามของหลาน ๒ เรอง คอ เรองอโหสกรรม กบ เรองการประพฤตพรหมจรรย หวงวาหลาน คงมความเขาใจพอสมควร

สำาหรบเรองการประพฤตพรหมจรรยนน ลงจะไดนำามา อธบายใหฟงอกในโอกาสตอไป วนน ลงขอยตเพยงเทาน

กลาวจบแลว ลงพรหมกนำาภรยาและหลานทงสองไป สวดมนตไหวพระ ซงเปนกจประจำาวน ในหองพระตอไป

16

๕.

คนอนนอกจากพระภกษจะประพฤตพรหมจรรยไดหรอไมยกตวอยางหลกการประพฤต

พรหมจรรยมา ๒ ขอ ?

คำาถามประจำาบท

๑.

นายพล พงศธรรม ไดนำาเอาดอกไมธปเทยนและบตรลาบวชมาฝากไวใหลงพรหมกบปาพมพ

เพอประสงคอะไร ?

๒.

คำาวา “ขอใหอโหสกรรม” หมายความวาขอใหทำาอะไร ?

๓.

คำาวา “พรหมจรรย”มความหมายอยางไรบาง ?

๔.

พระพรหมบนสวรรคมคณธรรม

อยางไรบาง ?

17

บทท๑ การประพฤต

พรหมจรรย

เยนวนอาทตยตอมา ฐตมาและภาณพงษ ไดเขาไปหาลงพรหม และปาพมพ ซงนงพกผอนอยในหองรบแขกเชนในวนอาทตยกอน เมอทำาความเคารพทานทงสอง และนงพบเพยบลงบนพนแลว ฐตมา ไดพดวา

“คณลงขา หลานไดฟงเรองการประพฤตพรหมจรรยจาก คณลงเมอวนอาทตยทแลว ครงแรกคดวาพวกผชายเทานน จงจะ ประพฤตพรหมจรรยได โดยไปบวชเปนพระภกษอยทวด

แตเมอไดฟงคำาอธบายเรองหลกการประพฤตพรหมจรรย ๑๐ ประการแลว จงไดรบความรใหมและดใจวา พวกผหญงอยางหลาน กมโอกาสประพฤตพรหมจรรยได ขอใหคณลงไดกรณาอธบาย การประพฤตพรหมจรรยแตละขอตอไปเถดคะ”

ลงพรหมกลาววา “ลงดใจ ทหลานทงสอง แมยงเปนเดก อายนอย กมความสนใจเรองราวทางพระพทธศาสนา เพราะปรกต

18

พวกเดกมกจะไมคอยสนใจฟง และศกษาเลาเรยนเรองทางศาสนา โดยเหนวาเปนเรองไมคอยสนก ฟงเขาใจยาก

แตความจรง เรองทางศาสนา เปนเรองทมประโยชน หาก ผใหญมวธเลาใหพวกเดกฟง โดยใชสำานวนงาย ๆ จะทำาใหพวกเดก มความสนใจ และฟงเรองทางศาสนาสนกเหมอนกน

และผทมความสนใจเรองราวทางศาสนาน ยอมจะเปนผม ความเจรญ ดงทพระพทธองคทรงสอนไววา “ผชอบธรรม เปน ผประสบความเจรญ แตผชงธรรม เปนผประสบความเสอม”

ถาหลานทงสองอยากเปนคนมความเจรญกาวหนา จงสนใจ ฟงเรองราวทางศาสนาใหมาก

ตอไปน ลงจะอธบายหลกการประพฤตพรหมจรรย ๑๐ ประการ ใหหลานทงสองฟงแตละขอตอไป

ประการท ๑ ทาน การให

เรองทาน คอ การให เปนหลกคำาสอนสำาคญขอหนงใน พระพทธศาสนา และเปนขอแรกของการประพฤตพรหมจรรย คอ ความประพฤตทประเสรฐ เพราะคนทจะเปนคนประเสรฐหรอเปนพระพรหมได จะตองปฏบตธรรมขอแรกคอทานใหไดเสยกอน

19

ผมขอตงคไปซอลกบอลหนอยครบ

ไมม

คำาวา “ทาน” นตามรปศพทแปลวา การให ทานแบง ทานไว ๒ ประเภท คอ อามสทาน ไดแก การใหวตถสงของ และ ธรรมทาน ไดแก การใหความร

ประโยชนของทาน การให ทสำาคญกคอ กำาจดความตระหน ในจตใจได หลานทงสองจะสงเกตไดวา

จตใจของคนเรานน อยากไดสงนนสงน เมอเราไดเงนทอง

สงของใด ๆ มาแลว มกจะหวงไว

ไมอยากใหแกใคร ลกษณะความหวงแหนอยางน พระทานเรยกวา ตระหน

คอ ความโลภเหนแกตว แตคณธรรมคอทานการใหนแหละจะ กำาจดความตระหน คอ ความโลภเหนแกตวได

ตามทลงไดอธบายเรองทานใหฟงแลวน หลานคงจะเหน แลววา ทาน การให หรอการเสยสละนมความจำาเปนอยางยง ทคนเราจะตองปลกฝงไวในจตใจของตน คอฝกหดใหเปนคนเสยสละ ไมเหนแกตว รจกเออเฟอชวยเหลอผอน

สงคมมนษยทอยรวมกนมความสข กเพราะมนษยเรามการ เสยสละชวยเหลอกน เชน ในคราวทเพอนมนษยประสบความทกข เดอดรอน เชน ถกนำาทวมบาง ถกไฟไหมบาง เรากบรจาคทรพย ชวยเหลอกน ทำาใหผประสบความทกขเดอดรอน ผอนคลายจาก ความทกขเดอดรอน มความสขตามสมควรแกอตภาพ

20

หากมนษยเราแตละคน ตางมความตระหนเหนแกตวเสยแลว ขอใหหลานทงสองคดดเถดวา สงคมมนษยเราจะเดอดรอนเพยงใด

หลานทงสองจะสงเกตไดวา บคคลสำาคญทงในทางศาสนา และทางโลก ทมคนเคารพบชายกยองสรรเสรญมาก กคอผทประพฤต คณธรรม คอ ทาน การเสยสละนเอง เชน พระพทธเจาของเรา ทคนทวโลกเคารพบชานบถอมาก กเพราะพระองคทรงบำาเพญทาน เสยสละสงมาก เชน เมอตรสรเปนพระพทธเจาแลว ทรงใชเวลา ตลอด ๔๕ ป เสดจเทศนาสงสอนประชาชนโดยมไดคำานงถง ความทกขลำาบากสวนพระองค มงแตชวยประชาชนใหพนทกข ประสบความสขตลอดเวลา แมใกลเวลาจะเสดจดบขนธปรนพพาน พระองคกยงทรงอดทนตอทกขเวทนา ไดเทศนาสอนพระสภททะ จนไดเปนพระอรหนต ซงเปนพระสาวกรปสดทาย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวของเรา ทพวกเราชาวไทยเคารพบชาเทดทนมาก กเพราะพระองคทรงเปยมลนดวยพระคณ คอความเสยสละชวยเหลอประชาราษฎรตลอดเวลา พระองคมไดทรงคำานงถงความทกขลำาบากสวนพระองค มงแตจะทรงชวยเหลอประชาชนใหประสบความสขเปนสำาคญ

ตามทลงอธบายความสำาคญของทาน การใหการเสยสละ ซงเปนการประพฤตพรหมจรรยขอแรก หลานทงสองคงเหนแลววา บคคลทมคณธรรมคอทาน การใหการเสยสละน จดวาเปนผมความ

21

ประพฤตสงมาก เปนผทนาเคารพนบถอ ไดชอวาเปนผประพฤต พรหมจรรย ขอท ๑

ประการท ๒ เวยยาวจจะ การขวนขวายในกจการทเปน ประโยชน

พดถงเรองคณธรรมขอน หลานทงสองคงเคยไดยนคำาวา “ไวยาวจกร” คำาน ใชเรยกบคคลททางวดตาง ๆ ไดแตงตงใหเปน ผดำาเนนกจการแทนวด สวนมากจะใหเปนผจดการเรองเงนของวด เพราะพระสงฆทานจะไมเขาไปยงเกยวกบเรองเงนของวด จะมอบ ใหเปนหนาทของฆราวาสดำาเนนการแทน

ทลงนำาเรองไวยาวจกรของวดมาเลาใหหลานทงสองฟง กเพอใหเขาใจความหมายของ “เวยยาวจจะ” ซงเปนหลกการ ประพฤตพรหมจรรยขอท ๒ ไดแก การชวยขวนขวายในกจการ ทเปนประโยชน อยางไวยาวจกร กเปนผขวนขวายชวยเหลอทำา ประโยชนเชนกน

การขวนขวายในกจการทเปนประโยชนน หมายถง การมกศลจต

เขาไปชวยเหลอกจการตาง ๆ ดวยแรงกาย เปนตน เชน

เวลาคนอนทำาบญกไปชวยเหลอ เปนตนวา ชวยทำาอาหารบาง

ชวยยกสำารบกบขาวบาง ชวยลางถวยชามบาง

22

มเรองเลาวา ในสมยพทธกาล ทานอนาถบณฑกเศรษฐและ นางวสาขามหาอบาสกาจะมผขอรองใหไปชวยเหลอในเวลาทำาบญ ใหทาน และงานดานสงคมสงเคราะหอน ๆ ทานทงสองกเตมใจไป ชวยเหลอชาวบานมไดมความรงเกยจเลย

หลานทงสอง คงไดยนชอของมลนธสองแหงในประเทศไทย คอ มลนธปอเตกตง กบมลนธรวมกตญญ ซงไดบำาเพญประโยชน ชวยเหลอเพอนมนษยอยเสมอ เชน ไปชวยเกบศพ ชวยนำาอาหารไปเลยงคนประสบภย เชน ถกไฟไหมบาน เจาหนาทผทำางานของมลนธกตงใจทำางานชวยเหลอกจการเปนอยางด โดยมไดหวงผลตอบแทนใด ๆ

การชวยเหลอทำากจการทเปนประโยชนตาง ๆ เหลาน เรยกวา เวยยาวจจะ คอ การขวนขวายทำากจการทเปนประโยชน

การขวนขวายทำากจการทเปนประโยชนดงกลาวมา จดวา เปนการประพฤตพรหมจรรย คอ เปนความประพฤตทประเสรฐ เพราะผทจะบำาเพญคณธรรมขอนได จะตองเปนผมอธยาศยเออเฟอ ชวยเหลอผอน และในสงคมมนษย มความจำาเปนตองใชคณธรรม คอชวยเหลอกนดวยแรงกายน เปนการสมานสามคคกนเปนอยางด

มเรองเลาวา ในสมยพทธกาล ขณะทพระสงฆกำาลงทำาจวร พระพทธเจากเสดจไปชวยเหลอในการทำาจวรดวย เพราะสมยกอน

23

พระสงฆตองเยบจวรใชเอง แสดงใหเหนวา พระพทธองคทรงบำาเพญ คณธรรมขอน เพอมงใหเกดความสามคคในหมสงฆเปนสำาคญ

เรองการขวนขวายชวยเหลอกจการตาง ๆ น

ไดกลายมาเปนคณลกษณะทดเดนของชาวไทยเรา คอ

เรามการชวยเหลอกนทำางานเชน ชวยกนทำานา เรยกวา

“ลงแขกดำานา” บาง “ลงแขกเกยวขาว” บาง

หรอชวยในกจการอน ๆ เชน ชวยปลกบาน ชวยสรางถนน หนทาง เปนตน ตวอยางการสรางถนนขนดอยสเทพ จงหวดเชยงใหม ซงเปนทางยาวหลายกโลเมตร หากใชเงนงบประมาณทางราชการ กอสรางจะตองใชเงนจำานวนมาก

แตประชาชนชาวภาคเหนอจำานวนมาก โดยการนำาของ ทานครบาศรวชย ซงเปนพระสงฆผมเมตตาสง เปนทเคารพนบถอ ของชาวบานมาก ไดใชแรงกายรวมกนสรางถนนสายสำาคญน จนสำาเรจเรยบรอย ดงปรากฏทกวนน

ตามทลงไดอธบายเรอง พรหมจรรยขอท ๒ คอ การขวนขวาย ในกจการทเปนประโยชน หลานทงสองจะเหนไดวา คณธรรมขอน มความจำาเปนแกสงคมมาก และผประพฤตธรรมขอนได เรยกวา เปนผประพฤตพรหมจรรย คอ มความประพฤตประเสรฐ ควรแก การยกยองสรรเสรญ

24

ประการท ๓ เบญจศล การรกษาศล ๕

เรองศล ๕ น หลานทงสองคงจำาไดทงคำาพระและคำาแปล แลว เพราะเราเปนชาวพทธ ไดฟงพระสงฆใหศลอยเปนประจำา ลงขอทบทวนศล ๕ ใหหลานทงสองฟงอกครงหนง คอ

๑. การไมทำาลายชวตของผอน๒. การไมลกทรพย๓. การไมประพฤตผดประเวณ๔. การไมพดเทจ๕. การไมเสพสราเมรยและสงเสพยตดใหโทษผทรกษาศล ๕ ขอนได จดวาเปนการประพฤตพรหมจรรย

คอ ความประพฤตทประเสรฐควรแกการเคารพนบถอ ศล ๕ ขอน จดเปนมนษยธรรม แปลวา ขอปฏบตสำาหรบ

มนษย หมายความวา ศล ๕ ขอน เปนเครองวดความเปนมนษย ของคนเรา เพราะมนษย แปลวา ผมใจสง และผมใจสงเชนนจะตอง มความประพฤตด เชน มศล ๕ ขอน จงจะจดวาเปนคนดมใจสง หากคนละเมดศล ๕ ขอ คอ ทำาลายชวตของผอน ลกทรพยผอน ผดลกเมยผอน กลาวคำาเทจ และเสพสงเสพยตดใหโทษ จดวาเปนคนใจตำา และไมเรยกวาเปนมนษย อาจจะถกประณามวา มความประพฤตเลวทรามตำาชากวาสตวเดรจฉานเสยอก

25

เชน ผชายทขมขนเดกนกเรยนผมอายยงนอยแลวฆาตาย อยางทารณ ดงทวทยโทรทศน และหนงสอพมพนำามาเปนขาวอยเสมอ

ใครไดเหนและไดยนการกระทำาของชายผประพฤตชวเชนน

จะรสกเวทนาเดกหญงผนนมาก ทมาถกฆาตาย

อยางทารณจากมนษยผมใจเหยมโหด

และประณามชายผนนวาเปนผมความประพฤตเลวทราม

ทชายผนนกลายเปนฆาตกรผเหยมโหดเชนน กเพราะเขา ไมรกษาศลขอท ๑ คอ งดเวนจากการทำาลายชวตของผอน แมผท ละเมดศลขออน ๆ กจดวาเปนผมจตใจตำา มความประพฤตเลวทราม เชนกน

ดงนน ศล ๕ ขอน ทานจงจดวาเปนมนษยธรรม เพราะชวย ยกระดบจตใจมนษยใหสงขนเปนคนด และผทรกษาศล ๕ น จดวา เปนผประพฤตพรหมจรรย คอ มความประพฤตประเสรฐ ควรแก การยกยองสรรเสรญ

ลงขอเตอนหลานทงสอง จงเหนความสำาคญของศล ๕ ตอง ทองจำาใหได และปฏบตใหไดดวย และรกษาศล ๕ ใหมประจำาตนไว ตลอด เพราะพวกเดกไทยอยางพวกหลาน จดเปนอนาคตของชาตไทย คนทเกดมาเปนผใหญอยางลงกบปา นบแตวนจะลวงลบดบไป

26

พวกเดก ๆ อยางหลานนบวนจะเตบโตเปนผใหญเปนกำาลง

ของประเทศชาต หากคนไทยเราสวนมากทนบถอพระพทธศาสนา

ตางพากนปฏบตตามคำาสอนของพระพทธเจา โดยเฉพาะทสำาคญ

กคอ รกษาศล ๕ ขอน เมอรกษาหรอประพฤตปฏบตตามไดแลว

คนเราจะเปนคนดมคณภาพ และเปนกำาลงพฒนาชาตไทย ใหเจรญ

กาวหนามากกวาทเปนอยในปจจบน

หากคนไทยรกษาศล ๕ ขอนได

อาชญากรรมตาง ๆ

ทกอใหเกดความ

ไมสงบในประเทศ

เชน การฆากน

การลกทรพยกน

การผดลกเมยกน

การพดเทจหลอกลวงกน

และการเสพสราเมามาย เสพสงเสพตดใหโทษ ทกำาลง

ระบาดอย จะลดนอยลงไปมากทเดยว

หลานทงสองไดฟงลงอธบายเรองศล ๕ ใหฟงโดยยอแลว

จะเหนวาศล ๕ มความจำาเปนแกมนษยเปนอยางมากทจะตอง

นำาไปปฏบต

ดงนน คนทรกษาศล ๕ ได ทานจงเรยกวา เปนผประพฤต

พรหมจรรย คอ เปนผทมความประพฤตอนประเสรฐ

27

ประการท ๔ อปปมญญา การแผจตทประกอบดวย คณธรรมมเมตตาเปนตนใหกวางขวาง

เรองอปปมญญา ซงเปนพรหมจรรยขอน หลานทงสอง คงไมคอยไดยน และไมเขาใจความหมาย

คำาวา “อปปมญญา” แปลตามศพทวา “การแผจตออกไป ใหกวางขวางไมมขอบเขต” หมายถง แผคณธรรมของพระพรหม คอ เมตตา ความรกและปรารถนาด กรณา ความสงสาร มทตา ความยนด อเบกขา ความยตธรรม ใหแผกวางออกไปแกมนษย และสตวทวโลก ไมจำากดอยในวงแคบ

ทพระทานสอนใหปฏบตคณธรรมขอน กเพอฝกจตของเรา ใหมความรก และปรารถนาดตอคนทวโลก การฝกจตไดเชนนทำาให เกดประโยชน ๒ อยาง คอ ประโยชนแกตนเอง และประโยชนแกผอน

ทวา “ใหประโยชนแกตนเอง” นน หมายความวา คนทฝกจต ใหมคณธรรมเชนมเมตตาตอผอน ถาเราหมนแผเมตตาอยบอย ๆ เชน แผในเวลาเยนหลงจากสวดมนตไหวพระ อยางทลงพาหลาน ทงสองแผเมตตาอยเสมอ จะทำาใหจตใจของเราสบาย ไมมความ อาฆาตพยาบาทมงรายตอใคร ตามปรกตคนเราอาจจะโกรธคนอน แลวเกบความไมพอใจไว เชน หลานทงสองอาจจะเคยทะเลาะกบเพอน โกรธเพอนแลวเกบความโกรธไว ทำาใหใจเดอดรอน ไมสงบ

28

ดงนน ถาเราหมนแผเมตตาเสย ความขนมวในจตใจของเรา

จะหายไป ทำาใหจตใจของเราปลอดโปรงมความสข การแผเมตตา

อยเสมอ จงเปนประโยชนแกตวเรา คอ ทำาใหจตใจของเรามความ

สงบสข ไมเดอดรอนวนวายสวนทวา “ใหประโยชนแกผอน” นน หมายความวา ผอน

ทเราแผเมตตาไปให เขากจะไดรบพลงคอกระแสแหงเมตตาจากเรา ยกตวอยางเชน พอแมแผเมตตาไปยงลกทอยหางไกล กทำาใหลก ไดรบกระแสเมตตาจากพอแม ลกจะมความสขเหมอนพอแมมานง อยใกล ๆจตของคนเราเพยงดวงเดยวทแผเมตตาออกไป ยงมพลงเชนน ถาจตรวมกนหลายดวงแผออกไป จะเกดเปนพลงมหาศาล

หากมนษยทวโลกตางตงใจแผเมตตาตอกนแลว จะทำาให มนษยเรามความรกปรารถนาดตอกนอยางกวางขวาง ไมตองเกด สงครามประหตประหารกน อยางทเกดอยในประเทศทอยใกลเรา ขณะน เราปรารถนาใหประเทศทกำาลงทำาสงครามฆาฟนกน เลก รบราฆาฟนกนดวยการหนหนาเขาหากน เจรจากนดวยสนตวธ และแผจตเมตตาปรารถนาดตอกน

29

การแผพลงจตทเรยกวา “อปปมญญา” ดงทลงไดนำามา เลาใหหลานทงสองฟงโดยยอน เปนคณธรรมทมประโยชนในการ ฝกจตของคนเรามาก แมเดก ๆ อยางหลานทงสองกนำามาฝกปฏบต ไดโดยหดแผเมตตาดงกลาวแลว ดงนน ผทประพฤตคณธรรมขอน ได ทานจงเรยกวา ประพฤตพรหมจรรย เพราะมความประพฤต อนประเสรฐ ควรแกการยกยองสรรเสรญ

ประการท๕เมถนวรตการงดเวนจากการเสพเมถน

คำาวา “เมถน” หมายถง การทชายหญงสมสสบพนธกน เพราะเปนธรรมชาตของมนษยและสตว เมอเตบโตถงวยหนมสาว กจะตองมความรกใคร และมความสมพนธทางเพศอยรวมเปน ผวเมยกน หลานทงสองจะสงเกตเหนสตวตาง ๆ เชน หม หมา กา ไก ทคนเราเลยงไว เมอมนเตบโตขน ตวผกบตวเมยกสมสกนตาม ธรรมชาตของมน

สำาหรบมนษยเราเปนผมจตใจ

ประเสรฐสงกวาสตว เราจงมขนบประเพณ

ของสงคม และศลธรรมควบคมจตใจใหมนษยมขอบเขต

เกยวกบความรกใครเปนคครองกน

30

เชน ประเพณของไทย หามเดกทอยในวยศกษาเลาเรยน ไมใหไปยงเกยวกบความรกใคร ถงจะรกใครกน กไมใหลวงละเมด ถงกบไดเสยเปนผวเมยกน

จงมคำาโบราณสอนลกหลานวา “อยาชงสกกอนหาม” หมายความวาพวกเดกจงตงใจศกษาเลาเรยนใหสำาเรจเสยกอน แลวจงคอยคดมคครองในภายหลง

เหมอนมะมวงทเราปลอยไวใหสกบนตนเสยกอนแลวจงสอย ลงมา กจะไดรบประทานมะมวงสกทมรสหวานอรอย ถาเราขนไป สอยลงมาขณะทมนยงหามอย คอยงไมสก กจะไดรบประทานมะมวง ทมรสเปรยว ไมหวานอรอย เปรยบเหมอนเดกทยงไมถงเวลาควรจะ มคครอง แตกลบไปไดเสยเปนผวเมยกน ทำาใหเกดความเดอดรอน แกตนเอง และผปกครองเปนอยางยง

คำาวา “เมถนวรต” หมายถง การงดเวนจากเมถนคอการสมสกน ทางเพศนนเอง เรองเมถนซงเปนความสขทางกามารมณ หรอ ความสขทางเพศนน พระทานสอนวา เปนความสขของชาวบาน มใชเปนความสขแท เพราะทำาใหจตใจเรารอน ไมสงบ ทานจงสอนวา ผทตองการความสขอยางแทจรงนน จะตองงดเวนจากความสขทางกามารมณแลวไปบวชเปนภกษประพฤตพรหมจรรย ไมมลกเมย เวนการเสพเมถนโดยเดดขาด

31

ดงนน พระภกษ สามเณรทไปบวชอยในวด จงเรยกวา ประพฤตพรหมจรรย เพราะทานปฏบตคณธรรมขอเมถนวรต คอ เวนการรวมเพศ

สวนฆราวาสชาวบานทประพฤตเมถนวรตได กจดวาประพฤต พรหมจรรยไดชวคราว เชน เมอถงวนพระ ๘ คำา ๑๕ คำา ชายหญง ทเปนอบาสกอบาสกาไปสมาทานศล ๘ งดการเสพเมถนตลอดวน และคนหนง กจดวาประพฤตพรหมจรรยไดชวคราว หรอสามภรยา ทแตงงานกน หากงดการรวมเพศกนในเวลาใด กจดวาประพฤต คณธรรม คอ ประพฤตพรหมจรรยขอเมถนวรตตอกน

เมถนวรต คอ การทมนษยเวนการเสพเมถน จดวาเปนการ ประพฤตพรหมจรรย เพราะคนทประพฤตคณธรรมขอนได จดวา เปนผมความประพฤตประเสรฐ ควรไดรบการยกยองสรรเสรญ เพราะสามารถหลกออกจากความสขของชาวบานไปแสวงหา ความสขทแทจรงในทางศาสนาได

ลงไดอธบายพรหมจรรย ๕ ขอ ใหหลานทงสองฟง มรายละเอยด แตละขอ คงจะเปนประโยชนใหความรแกหลานไดตามสมควร

สำาหรบพรหมจรรยทเหลออก ๕ ขอ ลงจะนำามาอธบายให หลานฟงในโอกาสตอไป สำาหรบวนน ลงขอยตการสนทนาธรรม ไวเพยงเทาน”

กลาวจบ ลงพรหมกไดนำาภรยาและหลานทงสอง ไปสวดมนต ไหวพระในหองพระตอไป

32

๕.

เมถนวรต คออะไรชาวบานจะนำามาปฏบต

ไดอยางไร ?

คำาถามประจำาบท

๑.

ผชอบธรรมกบผชงธรรม

ไดรบผลตางกนอยางไร ?

๒.

ทาน คออะไร ใหประโยชนแกผนำาไปปฏบตอยางไรบาง ?

๓.

ปฏบตอยางไร จงเรยกวา เวยยาวจจะการขวนขวายในกจการ

ทเปนประโยชน ?

๔.

เบญจศลคออะไรใหประโยชนแกผนำาไป

ปฏบตอยางไร ?

33

บทท๒ การประพฤต

พรหมจรรย(ตอ)

เยนวนอาทตยตอมา ฐตมากบภาณพงษไดเขาไปหาลงพรหม และปาพมพ ในหองรบแขกเชนกบวนกอน เมอสองคนไหวคณลง และคณปานงลงบนพนแลว ภาณพงษพดวา “คณลงครบ ทำาไม คำาพระจงจำายากนกละครบ อยางเรองพรหมจรรย ๑๐ ขอ ทคณลง ใหนำาไปทอง หลานทองอยนานจงจำาได”

ลงพรหมกลาววา “หลานรก การศกษาเรองทางศาสนา ในบางครงมความจำาเปนตองจำาหวขอธรรมใหได คำาพระเปน ศพทเฉพาะทตองจำา ครงแรกอาจจะจำายากบาง แตเมอเราทองบอย ๆ กจำาได เชน เมอหลานเรยนเรองวทยาศาสตร กตองจำาศพทเฉพาะ ทางวทยาศาสตรใหไดเชนกน อยางเรองพรหมจรรย ๑๐ ขอ เมอ หลานทงสองทองจำาได กเปนประโยชนแกตนเอง ทำาใหศกษาเรองทาง ศาสนาเปนผลด ลงขอชมเชยหลานทงสอง ทสนใจเรองทางศาสนา ทลงสอน และสามารถจำาเรองพรหมจรรย ๑๐ ขอ ไดเปนอยางด

34

ตอไปน ลงจะอธบายพรหมจรรยตอจากวนอาทตยกอน ขอใหหลานทงสองจงตงใจฟงเรองพรหมจรรยตอไป”

แลวลงพรหม ไดอธบายเรองการประพฤตพรหมจรรยให หลานทงสองฟงตอไป

ประการท๖สทารสนโดษการยนดในภรยาของตน

คำาวา “สนโดษ” ตามศพท แปลวา ยนดหรอพอใจในสงท ตนมอย

คำาวา “สทาระ” แปลวา ภรยาของตน เมอแปลรวมกน “สทารสนโดษ” จงแปลวา ยนดในภรยา

ของตน หมายความวา ผชายทแตงงาน ไดผหญงคนหนงมาเปน ภรยาแลว กพอใจรกใครภรยาของตนคนเดยว ไมไปยงเกยวกบ หญงอนอก คณธรรมขอนทานสอนรวมไปถงผหญงดวย คอ หญงท แตงงานมสามแลว กมความสนโดษ ยนดเฉพาะในสามของตน คนเดยว ไมไปยงเกยวกบชายอนเชนกน

เหตทพระพทธเจาทรงสอนใหสามและภรยา มความสนโดษ พอใจในคครองของตนคนเดยวเชนน กเพอมงใหเกดความสงบสข ในครอบครว เพราะชายทเปนสาม เมอมภรยาแลวกตองการใหภรยามความรกและภกดในตนผเดยว และภรยากตองการใหสามรกใครตนคนเดยว

35

เมอสามประพฤตนอกใจไปรกใครหญงอน ภรยาจงเกดความ หงหวง ทะเลาะววาทกน แมเมอภรยาไปนอกใจรกใครชายอน สามกไมพอใจ เกดความหงหวง ทะเลาะววาทเชนกน เพอปองกน การแตกราวและววาทกนของสามและภรยาดงกลาว พระพทธเจา จงทรงสอนเรองสทารสนโดษ คอ ใหสามมความสนโดษซอสตย ในภรยาของตน และภรยามความสนโดษซอสตยในสามของตน

หลานจะสงเกตเหนครอบครวทมความสงบสข ไมทะเลาะ ววาทหยารางกน กเพราะสามภรยาในครอบครวนนมความสนโดษ ซอสตยตอกน คอ ไมนอกใจกน เชน ลงกบปาแตงงานครองชวตสมรส รวมกนมานาน ๓๐ กวาป จนมลกเตบโตเปนหนมสาว มอาชพการงานแลว ลงกบปาไมเคยนอกใจกน ไมเคยทะเลาะววาทกน มแต ความรกใครตอกน เพราะเราประพฤตอยในคณธรรม คอ ความสนโดษ พอใจรกใครตอกนน ครอบครวจงมแตความราบรนสงบสขตลอดมา แตครอบครวทสามภรยาขาดความสนโดษ คอ นอกใจกนแลว จะเกด การทะเลาะววาท หยารางกน ไมมความสงบสขเลย

ดงนน การประพฤตพรหมจรรยขอท ๖ คอ สทารสนโดษ ไดแก การทสามและภรยามความพอใจรกใครตอกน จงเปนประโยชน ในครอบครวมาก เพราะทำาใหครอบครวสงบสข ไมเดอดรอนวนวาย สามกจดวาประพฤตพรหมจรรย เพราะเปนผมความประพฤตประเสรฐ เปนสามทด ควรแกการยกยองสรรเสรญ และภรยากจดวาประพฤต พรหมจรรย เพราะเปนผมความประพฤตประเสรฐ เปนภรยาทด ควรแกการยกยองสรรเสรญเชนกน

36

ประการท๗วรยะความเพยร

คำาวา “วรยะ” ตามศพท แปลวา กลาหาญ หรอเขมแขง หมายความวา คนทมความเพยรนน จะเปนผมจตใจเขมแขง ไมยอทอหวาดกลวความยากลำาบากและอปสรรคตาง ๆ ยกตวอยางเชน พระพทธเจาของเรา ไดทรงบำาเพญเพยรอยางแรงกลา ไมทอถอย เปนเวลานานถง ๖ ป จงไดตรสร

ในระหวางททรงบำาเพญเพยรนน ไดทรงอธษฐานวา “แมเนอเลอดจะเหอดแหงเหลอเพยงแตหนงเอนกระดก หากยงไมไดบรรลถงผลทปรารถนาแลว เราจะไมหยดทำาความเพยรอยางเดดขาด”

เพราะพระพทธองคทรงอธษฐานบำาเพญเพยรอยางแรงกลา ยอมอทศชวตเชนน จงสามารถบรรลพระโพธญาณ สำาเรจเปนพระ- พทธเจา ซงเปนกจททำาไดยากอยางยง หากพระพทธองคไมทรงใช ความเพยรอยางแรงกลา มความทอแทและทอถอยแลว พระองค จะไมไดตรสรเปนพระพทธเจาเลย

ดงนน คณธรรมขอวรยะ คอ ความเพยรนจงมประโยชนมาก ควรทบคคลทกระดบจะไดนำาไปปฏบต แมแตพวกเดก ๆ อยางหลาน ทงสองกนำาไปปฏบตได คอ มความขยนหมนเพยรในการเรยนหนงสอ

37

แมการเรยนหนงสอจะยากลำาบากบาง

กตองมจตใจเขมแขง มความตงใจศกษาเลาเรยน

ไมทอแททอถอย กจะมความสำาเรจในการศกษาเลาเรยนสงขนโดยลำาดบ

หากขาดความพากเพยรพยายามทอแทเสยแลว จะไมประสบ ความสำาเรจในการศกษาเลาเรยนเลย

แมผใหญทประกอบการงานเลยงชพ กตองมความพากเพยร ตงใจทำางานอยางเขมแขง ไมทอถอย จงจะสามารถสรางฐานะ มความเจรญกาวหนาในทางโลก ตวอยาง คนทมความขยนหมนเพยร แลว สรางฐานะมความเจรญกาวหนามอยมาก ทงในประเทศไทยและ ตางประเทศ เชน ในประเทศไทยเรา มบคคลรำารวยเปนมหาเศรษฐ หลายคน ตามประวตปรากฏวาบคคลผมงคงเหลานน ในเบองตนของ ชวต เปนคนยากจนมาก แตไดอาศยความขยนหมนเพยร มจตใจ เขมแขง ไมยอทอตออปสรรค ตงหนาประกอบอาชพดวยความ พากเพยรพยายาม ผลของความพากเพยรพยายามอยางมากนน ทำาใหบคคลผนนแสวงหาทรพยสนเงนทองไดมาก และเจรญกาวหนา โดยลำาดบ จนกระทงมฐานะเปนมหาเศรษฐ

คนทมคณธรรม คอ ความเพยรน จดวาเปนผประพฤต พรหมจรรย คอ ความประพฤตประเสรฐ เพราะผมความขยน หมนเพยรนน เปนคนมความประพฤตด ควรไดรบการยกยองสรรเสรญ

38

ประการท๘อโบสถการรกษาศล๘

ไดแก การรกษาศล ๕ และเพมมาอก ๓ ขอ สำาหรบการ รกษาศล ๕ หรอเบญจศล ซงเปนการประพฤตพรหมจรรยขอท ๓ ลงไดอธบายใหหลานทงสองฟงแลว

สวนศล ๘ นกไดแก ศล ๕ ขอ เวนแตขอ ๓ กาเมสมจฉาจาร ไมประพฤตผดประเวณเปลยนเปน ไมประพฤตผดพรหมจรรย คอ ไมรวมประเวณกบหญงชายใด ๆ ในขณะรกษาศล ๘ แมแตกบภรยา หรอสามของตน กงดรวมประเวณ สำาหรบในศล ๕ รวมประเวณ กบหญงชายทเปนภรยาสามของตนได หามรวมประเวณเฉพาะกบ หญงชายอนทมใชภรยาสามของตนเทานน

ทวาในศล ๘ นอกจากศล ๕ แลวเพมมาอก ๓ ขอนน คอ เพมขอท ๖ ไดแก เวนการบรโภคอาหารในเวลาวกาล ตงแต

เทยงวนแลวไป ขอ ๗ ไดแก เวนการฟอนรำา ขบรอง ประโคมดนตร ดการเลน

มหรสพตาง ๆ และเวนการประดบตกแตงรางกายดวยมาลย ดอกไม ของหอม

ขอ ๘ เวนจากการนอนบนทนอนสงและทนอนใหญ ฆราวาสผรกษาศลอโบสถ หรอศล ๘ น เมอถงวนพระ ๘ คำา ๑๕ คำาจะพากนไปรบศล ๘ ขอนจากพระสงฆ แลวรกษาปฏบตตลอดวนและคนหนง

39

ในขณะทรกษาศลอโบสถน จะไปอยทวดตลอดเวลาทรกษา ศล หรอจะกลบมานอนทบานกได เชนวนพรงนเปนวนพระขน ๑๕ คำา ลงกบปากจะพากนไปรกษาศลอโบสถอยทวดตลอดวน และคนหนง

การรกษาศลอโบสถ หรอการรกษาศล ๘ น จะเรยกวา เปนการถอบวชของฆราวาสกได คอ สปดาหหนง ฆราวาสชาวบาน จะละจากธระ การงานทางบานทเปนเรองกงวล แลวไปอยวดชวคราว เพอสวดมนตภาวนารกษาศลปฏบตธรรม นำาความสงบสขมาใหแก ชวตของตน เพราะการทอยวดจะไดรบความสงบสขกวาอยทบาน มโอกาสไดอบรมจตใจเปนพเศษ

ผรกษาศลอโบสถในวนพระเชนน ผชายเรยกวา อบาสก ผหญงเรยกวา อบาสกา บคคลผรกษาศลอโบสถน ทานจดวา เปน ผประพฤตพรหมจรรย เพราะเปนผมความประพฤตประเสรฐ สามารถ รกษาศลสงขนกวาชาวบานธรรมดา ควรแกการยกยองสรรเสรญ

แมแตพวกเดกอยางหลานทงสอง

กสามารถจะไปรกษาศลอโบสถกบพอแม

หรอผปกครองในวนพระได แตเมอรกษาศล ๘ จะทำาใหหวโหยในเวลาเยน เพราะงดบรโภคอาหารตอนเยน ๑ มอ

ในวนรกษาศล ๘ ถาหลานปฏบตไดกจะไดบญมากทเดยว

40

ประการท๙อรยมรรคการปฏบตมรรค๘

คำาวา “มรรค” แปลวา หนทางหรอขอปฏบต “อรย” แปลวา ประเสรฐ แปลรวมกน อรยมรรค กคอ หนทางหรอขอปฏบตท

ประเสรฐ ๘ ประการ ไดแก ๑. สมมาทฐ ความเหนชอบ๒. สมมาสงกปปะ ความดำารชอบ๓. สมมาวาจา การเจรจาชอบ๔. สมมากมมนตะ การทำางานชอบ๕. สมมาอาชวะ การเลยงชวตชอบ๖. สมมาวายามะ ความพยายามชอบ๗. สมมาสต ความระลกชอบ๘. สมมาสมาธ ความตงใจชอบอรยมรรค คอ ทางปฏบตอนประเสรฐ ๘ ขอน จดเปน

หลกธรรมสำาคญในพระพทธศาสนา เพราะเปนทางปฏบตทำาให ผปฏบตไดบรรลถงความสขคอพระนพพาน ดบกเลสตณหา

และพระนพพานเชนน มอยเฉพาะในพระพทธศาสนาเทานน หลานทงสองคงเคยไดยนคำาวา “พระอรหนต” คำาวา “อรหนต” แปลวา เปนผไกลจากกเลสตณหา หรอดบกเลสตณหา ไดแก บรรล ถงพระนพพานนนเอง ทานผทไดบรรลเปนพระอรหนตชนสงสดใน ทางพระพทธศาสนาน กไดปฏบตในอรยมรรค ๘ ขอ ทพระพทธเจา ทรงสอนไวน

ดงนน อรยมรรค ๘ ประการ จงเปนหลกธรรมสำาคญใน

41

ทางพระพทธศาสนา แมฆราวาสชาวบานกสามารถนำาอรยมรรค ๘ ขอนมาปฏบตได แมจะไมไดสำาเรจเปนพระอรหนต แตหากไดนำา อรยมรรคมาปฏบตแตละขอได จะทำาใหการดำาเนนชวต ไปในทาง ทถกตอง ไมผดพลาด ตวอยางเชน มอรยมรรคขอแรก คอ

สมมาทฐ ความเหนชอบ

จะทำาใหเปนคนมความเหนถก

ทำานองคลองธรรม ไมกลายเปนคนมความเหนผด

เชนเหนวาพอแม ครอาจารยไมมบญคณแกตน เหนวา การทำาบญไมไดบญ

หลานทงสอง จะเหนไดวา อรยมรรค ๘ ประการน มประโยชน มาก สามารถจะนำาไปปฏบตใหบรรลถงประโยชนชนสงในทาง พระพทธศาสนา และสามารถนำามาปฏบตในชวตประจำาวนได เปนอยางด

แมพวกเดกอยางหลานทงสอง กสามารถนำามาปฏบต ตาม สมควรแกฐานะของตน ดงนน ผทปฏบตอรยมรรค ๘ ประการนได ทานจงเรยกวา ประพฤตพรหมจรรย คอ มความประพฤตประเสรฐ สามารถปฏบตธรรมชนสงทางพระพทธศาสนาได ควรแกการยกยอง สรรเสรญ

42

ประการท๑๐ศาสนาการปฏบตศาสนธรรม

คำาวา “ศาสนา” แปลวา “คำาสงสอน” ไดแก พระพทธศาสนา ซงเปนคำาสงสอนของพระพทธเจา และคำาสงสอนของพระพทธเจาน มจำานวนมากถงแปดหมนสพนพระธรรมขนธ

แตเมอสรปลงใหสนซงเปนเนอแทของพระพทธศาสนา มเพยง ๓ ประการ คอ สกขา ๓ ไดแก ศล สมาธ และปญญา การรกษาศล เจรญสมาธปญญาใหบรบรณนเรยกวา ปฏบตศาสนธรรม

ผทไมรกษาศลและเจรญสมาธปญญาน ยงไมจดวาไดเขาถง พระพทธศาสนา และผทจะปฏบตศาสนธรรมไดอยางสมบรณน จะตองออกบวชเปนพระภกษ อทศชวตในพระพทธศาสนา สวน ฆราวาสชาวบาน ถงจะปฏบตศาสนธรรมได แตกไมสามารถจะ ปฏบตไดบรบรณเชนพระภกษสงฆในพระพทธศาสนา

ดงนน พรหมจรรยขอท ๑๐ น ทานจงจดเปนพรหมจรรย รวบยอด คอ เปนขอสงสดในพระพทธศาสนาการปฏบตศาสนธรรม ซงเปนพรหมจรรยสงสดน พวกเดกผชายอยางหลานภาณพงษมโอกาสจะปฏบตพรหมจรรยขอนได เมอเตบโตเปนผใหญสามารถจะเขาไปบวชเปนพระภกษเขาถงพระพทธศาสนาไดอยางสมบรณ

43

ดงนน บคคลผปฏบตศาสนธรรม คอ ไดบวชอทศชวตใน พระพทธศาสนา จงจดวาประพฤตพรหมจรรย เพราะมชวตประเสรฐ ทไดปฏบตตนตามหลกศาสนาไดสมบรณ เปนทนาเคารพกราบไหว บชาเปนอยางยง

วนน ลงไดอธบายเรองการประพฤตพรหมจรรย ๕ ขอ ใหหลานทงสองไดฟง รวมกบทเคยอธบายในวนกอนอก ๕ ขอ จงเปนอนวาหลานทงสองไดฟงเรองการประพฤตพรหมจรรย ๑๐ ประการ จบบรบรณ

ในครงตอไป ลงจะไดอธบายเรองประโยชนทไดรบจาก การประพฤตพรหมจรรยใหหลานทงสองฟงอก สำาหรบวนน ลงขอ ยตไวเพยงเทาน กลาวจบ ลงพรหมไดนำาภรยาและหลานทงสอง ไปสวดมนตไหวพระในหองพระตอไป

44

๕.

ฆราวาสกบพระภกษใครมโอกาสปฏบต

ศาสนธรรมไดสมบรณกวากน เพราะเหตใด ?

คำาถามประจำาบท

๑.

เมถนวรต การงดเวนจากการเสพเมถนกบสทารสนโดษความพอใจในภรยาของตนมขอความตางกนอยางไร ?

๒.

ศลอโบสถ คออะไรจงอธบาย ?

๓.

อรยมรรค แปลวาอะไรมกประการอะไรบาง ?

๔.

คำาสอนของพระพทธศาสนามทงหมดกขอ และคำาสอน

ทเปนเนอหามกอยางอะไรบาง ?

45

บทท๓ ประโยชนของ

การประพฤตพรหมจรรย

เยนวนอาทตยตอมา ฐตมากบภาณพงษไดเขาไปหาลงพรหม และปาพมพในหองรบแขกเชนกบในวนอาทตยกอน เมอทงสอง ไหวคณลงคณปา นงลงบนพนแลว ภาณพงษถามวา

“คณลงครบ หลานมความสงสยเรองการบวช เพราะใน เวลากอนเขาพรรษา มพวกผชายไทยไดเขาไปบวชเปนพระภกษใน พระพทธศาสนามาก แตพอออกพรรษาพระทบวชใหมเหลานน กลาสกขาออกมาเปนฆราวาสเกอบหมด หลานอยากทราบวา การบวช เปนพระภกษในพระพทธศาสนา ไดประโยชนอะไรบางครบ”

ลงพรหมไดกลาววา “คำาถามของหลานภาณพงษ เปน คำาถามทดมาก เพราะการบวชเปนพระภกษในพระพทธศาสนา จดวาเปนการประพฤตพรหมจรรย เขากบเรองประพฤตพรหมจรรย ทลงไดนำามาอธบายใหหลานทงสองฟงมา ๓ ครงแลว

46

และเมอกอนเขาพรรษา หลานชายของลงทอยตางจงหวด ชอพล กมาลาลงและปาไปบวชในพระพทธศาสนา ดงทลงไดให หลานฐตมาอานขอความในบตรลาบวชเมอกอนเขาพรรษา และ ขณะนกกำาลงบวชเปนพระภกษอยชอ พระภกษพล

เรองการบวชเปนพระภกษ ทหลานภาณพงษถามลง จดเปน การประพฤตพรหมจรรยขอท ๑๐ คอ การปฏบตศาสนธรรม ลงได อธบายประโยชนแหงการปฏบตธรรมขอนโดยยอแลว ในครงนจะได อธบายประโยชนของการบวชมาใหหลานทงสองฟงอยางละเอยดตอไป

หลานทงสองเรยนวชาพระพทธศาสนาในโรงเรยน คงไดทราบ พระประวตของพระพทธเจามาแลววา

สมยพระองคเปนเจาชายสทธตถะ เสดจออกจากพระราชวง ในกรงกบลพสด ไปทรงแสวงหาพระโพธญาณเพอตรสรเปนพระพทธเจา พระองคไดทรงอธษฐานเพศบรรพชาเปนนกบวชมชอวา “ภกษ” ทฝงแมนำาอโนมานท โดยไดปลงพระเกศาและพระมสส (ผมและหนวด) แลวครองผากาสาวพสตร (ผายอมนำาฝาด)

พระองคทรงบำาเพญเพยรอย ๖ ปจงไดตรสรเปนพระพทธเจา แลวทรงเทศนาสงสอนประชาชน ไดมผศรทธาเลอมใสเขามาขอบวช เปนจำานวนมาก พระองคกทรงอนญาตใหบวชเปนพระภกษ ปฏบตธรรม

47

ในพระพทธศาสนา สามารถตรสรเปนพระอรหนตตามพระองค แลวพระภกษสงฆเหลานน กไดเปนกำาลงชวยพระองคในการเผยแพร ประกาศพระพทธศาสนา จนมผนบถอพระพทธศาสนาจำานวนมาก

พระองคทรงประกาศพระพทธศาสนา

เปนเวลายาวนานถง ๔๕ ป จนกระทง

พระพทธศาสนาประดษฐานมนคง

ในชมพทวป (ประเทศอนเดย) แลวพระองคกเสดจดบขนธปรนพพานเมอพระชนมาย

๘๐ พรรษา เมอพระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพานแลว พระภกษสงฆ

สาวกกประกาศเผยแผพระพทธศาสนาสบตอมา จนกระทง พระพทธศาสนาไดเผยแพรเขาสประเทศไทยของเรา และชาวไทย กไดนบถอพระพทธศาสนาเปนศาสนาประจำาชาต โดยมผบวช เปนพระภกษสบอายพระพทธศาสนาสงสอนประชาชนสบมา จนถงทกวนน

ทลงนำาเรองการผนวชของพระพทธเจา และการบวชของ พระภกษสงฆสาวกมาเลาใหหลานทงสองฟงตงแตตนโดยยอ กเพอใหทราบวา การบวชในพระพทธศาสนา มความสำาคญและยง ประโยชนใหเกดแกผเขาไปบวชมาก เพราะผเขาไปบวชไดเขาไป ปฏบตหลกธรรมวนยในพระพทธศาสนา เปนผมจตใจไดรบความ สขสงบ และมกายวาจาตงอยในระเบยบวนย นาเคารพเลอมใส

48

ผเขาไปบวชเปนพระภกษนน แมจะบวชอยประจำาหรอบวช อยชวคราว กไดรบประโยชนมากนอยตามโอกาสทไดเขาไปบวช เชน พระสงฆททานบวชศกษาเลาเรยนจนมความรเรองพระพทธศาสนาดแลว ทานกอยประจำาสงสอนสบตออายพระพทธศาสนาตอไป

สวนพระภกษสงฆบางรป ทานไมสามารถจะบวชสบตอไป ทานกลาสกขาออกมาเปนฆราวาส และฆราวาสผเคยบวชศกษา เลาเรยนมาแลวกมโอกาสเขามาสมครรบราชการและประกอบอาชพ อยางอน บคคลเหลาน จดวาเปนผมความรและมความประพฤตด ไดประสบความเจรญรงเรองกาวหนาในอาชพทางฆราวาส เปนกำาลง สรางความเจรญใหแกประเทศชาตเปนอยางด

การทบคคลผเปนชายเขาไปบวชในพระพทธศาสนานน ไดกลายเปนประเพณทดงามของประเทศไทยเรา คอ ผชายมอายครบ บวชตงแต ๒๐ ปขนไปจะตองบวชเปนพระภกษ ในสมยโบราณนยม บวชตลอดฤดฝน ๓ เดอน แลวกลาสกขาเปนฆราวาสถอวาผได บวชเรยนเปนพระแลว เปนผไดรบการอบรมดแลวจงไปแตงงาน มครอบครวตอไป

แตในปจจบน ผชายบางคนมธรการงานประจำา ไมสามารถ จะปลกตวไดนานถง ๓ เดอน กบวชเพยง ๑๕ วนบาง ๗ วนบาง ตามโอกาสทจะบวชได แตการบวชในพระพทธศาสนานน ถามโอกาส

49

ผหญงอย�กประพฤตบ�งตองทำ�อย�งไรคะ

ไดไปบวชนานพอสมควร กมโอกาสไดศกษาเลาเรยนและปฏบตธรรม ไดมาก แตถามเวลาบวชนอย กมโอกาสศกษาเลาเรยนและปฏบต ธรรมไดนอย

ดงนน การบวชจงนบวาเปนประโยชนแกบคคลทเปนชายมาก อยางหลานภาณพงษเมอเตบโตเปนผใหญอายครบบวช พอแม กจะไดจดใหเขาบวชเปนพระภกษในพระพทธศาสนาตอไป”

ฐตมาฟงลงพรหมเลาเรองการบวชเปนพระภกษของพวก ผชาย กรสกมความนอยใจทไมมโอกาสไดบวชเปนพระภกษอยาง นองชายบาง จงถามลงพรหมวา

“คณลงขา คณลงเคยพดไวในครงกอนวา ผหญงกมโอกาส

ประพฤตพรหมจรรยไดเพราะการประพฤตพรหมจรรย

มอยถง ๑๐ ขอ มใชมเพยงแตการบวชเปนพระภกษอยางเดยว

หลานอยากทราบวา ผหญงควรประพฤตพรหมจรรยขอไหน คะ จงจะไดประโยชนมาก”

ลงพรหมไดหนไปพดกบปาพมพผเปนภรยา ซงนงฟงการ สนทนาธรรมมานาน ยงไมเคยไดพดแสดงความคดเหน ใหเปน ผตอบคำาถามของฐตมาหลานสาว

ปาพมพไดกลาววา “ในฐานะทปาเปนผหญงเชนเดยวกบหลาน ฐตมา กเคยมความรสกนอยใจ ทไมมโอกาสไดบวชเปนพระภกษ เชนพวกผชาย แตเมอมาไดฟงคณลงเลาวา การประพฤตพรหมจรรย มอยถง ๑๐ ขอ ผหญงกมโอกาสประพฤตพรหมจรรยได ถงแมจะ

50

ผหญงกประพฤตพรหมจรรยไดจะ

ไมมโอกาสไดไปบวชเปนพระภกษรกษาศล ๒๒๗ ขอ แตกมโอกาส ไดไปประพฤตพรหมจรรยขอท ๘ คอ รกษาศลอโบสถหรอรกษา ศล ๘ ได

เปนทนายนดวา ในเวลานพระภกษสงฆหลายวด ไดจดให ฆราวาสชายหญงไดเขาไปรกษาศลปฏบตธรรมอยในวด เปนเวลา หลายวน เชน ๓ วนบาง ๗ วนบาง โดยไดจดใหพกอยในวด แลว จดอบรมใหไดรบความรเกยวกบพระพทธศาสนา จากพระสงฆ ผทรงคณวฒหลายรป และใหมการฝกปฏบตจตใจใหสงบ และ ฝกปญญาใหมความรแจงเหนจรง ตามหลกทางพระพทธศาสนา (สมถกรรมฐานและวปสสนากรรมฐาน) การจดอบรมฆราวาสใหศกษาปฏบตธรรมดงกลาวน มชอเรยกตางกน บางวดกเรยกวา “บวชชพราหมณ”บางวดกเรยกวา “บวชเนกขมมปฏบต” แตปามความเหนวา ควรจะเรยกวา “บวชประพฤตพรหมจรรย”

ซงตรงกบหลกการประพฤตพรหมจรรยในมงคลสตรน พวกฆราวาสทไปปฏบตธรรมอยในวดดงกลาวนน กรกษาศลอโบสถ คอศล ๘ ตลอดเวลาทอยในวด และบางวดทานกจดอบรมการ ปฏบตธรรมในระหวางโรงเรยนปดภาคการศกษา เชน ระหวางเดอน เมษายน - พฤษภาคม ทำาใหนกเรยนชายหญงมโอกาสไปรบการ ศกษาปฏบตธรรมในวดเปนพเศษ นบวาเปนประโยชนในการปลกฝง จรยธรรมแกประชาชน ตลอดถงเดกและเยาวชนเปนอยางด

51

ปาคดวา ถาทางคณะสงฆจดหลกสตรอบรมฆราวาสใหมา บวชเปนการชวคราว นอกเหนอจากทไปรกษาศลอโบสถเฉพาะ ในวนพระ โดยตงชอการถอบวชของฆราวาสใหเหมอนกนวา “บวช ประพฤตพรหมจรรย” หรอชออนทเหมาะสมดกวา กจะเปนประโยชน แกฆราวาสชาวบาน โดยเฉพาะหนมสาว เดกและเยาวชนเปนอยางด ปาขอแสดงความคดเหน และตอบคำาถามของหลานฐตมาเพยงเทาน และขอใหคณลงไดอธบายเพมเตมดวย”

เมอปาพมพกลาวจบ ลงพรหมไดกลาวเสรมวา “คำาตอบของ คณปาสมบรณดแลว ลงมความเหนดวยทกประการ การประพฤต พรหมจรรยขอท ๘ คอ การรกษาศลอโบสถหรอศล ๘ เหมาะกบ ผหญงทกคน แมเดกหญงกไปรกษาศล ๘ ในวนพระได หรอไปถอบวช ประพฤตพรหมจรรย ททางวดจดใหมการถอบวชประพฤตธรรม ในวดสำาหรบฆราวาส

และตามทลงสงเกตผทไปถอบวช

ประพฤตพรหมจรรย สวนมากกเปนหญง

ทเปนชายกมบางจำานวนนอย

เพราะพวกผชายถอวา ไดไปประพฤตพรหมจรรย บวชเปน พระภกษในทางพระพทธศาสนามาแลว จงไมคอยสนใจไปเขารบ การอบรม แตถาพวกผชายเขารบการอบรมและปฏบตธรรมรวมกบ พวกผหญงดวยกจะไดรบประโยชนมากเชนกน

52

ลงขอยำากบหลานทงสองวา การประพฤตพรหมจรรยแตละขอ ในจำานวน ๑๐ ขอน ลวนแตมประโยชนทงนน ถาเราสามารถนำามา ปฏบตไดทง ๑๐ ขอ กยงไดประโยชนมหาศาล

แตถาเราไมสามารถปฏบตไดทกขอ เพยงแตเลอกมาปฏบต ในขอใดขอหนง กลวนแตไดชอวาเราประพฤตพรหมจรรย จดวา เปนผมความประพฤตทประเสรฐ ควรไดรบการยกยองสรรเสรญ โดยเฉพาะการประพฤตพรหมจรรยขอท ๑๐ คอ การปฏบตศาสน- ธรรม ไดแก การเขาไปบวชเปนพระภกษ ผไดปฏบตหลกธรรม เนอแทของพระพทธศาสนาอยางบรบรณ กยงไดรบประโยชนแหง การประพฤตพรหมจรรยอยางยงใหญไพศาล ลงขอนำาเรองการบวช ของผหญงผชายคหนงมาเลาใหฟง ดงน

ในเมองราชคฤห มบตรชายของกบลพราหมณคนหนงชอ ปปผลมาณพ บดามารดาปรารถนาจะใหบตรชายครองเรอนสบทายาทตอไป จงสงพราหมณ ๘ คนไปยงเมองตาง ๆ เพอแสวงหาหญงมคณลกษณะทดมาเปนภรยาของบตรชาย

พราหมณทง ๘ คนเหลานน ไดนำาเครองบรรณาการเดนทาง ไปยงนครสาคละ ไดพบบตรสาวของโกสยโคตรพราหมณ ชอ ภททกาปลาน อาย ๑๖ ป มรปรางสวยงาม จงเขาไปหาบดามารดา ของเธอ สขอเธอใหแกปปผลมาณพ

53

เมอบดามารดาของเธอยนยอม คณะพราหมณจงมอบ เครองบรรณาการใหไว แลวสงขาวไปยงกบลพราหมณแจงวา ไดพบ หญงสาวมคณลกษณะเหมาะสมคควรแกปปผลมาณพแลว

ทางฝายปปผลมาณพ ไดทราบขาววาบดามารดาจะนำา หญงสาวมาใหเปนภรยา กไมมความตองการ ไดเขยนจดหมายถง นางภททกาปลานวา

“ขอใหนองภททา จงเลอกคครองผมความเหมาะสมเถด พจะบวช ขอใหนองอยาไดรบความเดอดรอนในภายหลงเลย” เมอเขยนเสรจแลวกใหคนใชนำาจดหมายเดนทางไปยงนครสาคละ

แมนางภททกาปลาน เมอทราบขาววาบดามารดาจะให แตงงานกบปปผลมาณพ กไมมความตองการ และไดเขยนจดหมาย มขอความทำานองเดยวกน ใหคนใชนำาจดหมายไปยงเมองราชคฤห เชนกน

คนใชของชายหนมกบหญงสาว ไดมาพบกนในระหวางทาง ไดฉกจดหมายของนายอาน เมอไดทราบวาทงคไมปรารถนาจะ แตงงานกน จงทงจดหมายนนเสย แลวแปลงสารเสยใหมมขอความ ทำานองวา ทงคมความปรารถนาทจะ แตงงานกน แลวคนใชทงสองก นำาจดหมายทแปลงใหม ไปให ชายหนมและหญงสาวตอไป

54

ตอมา ชายหนมกบหญงสาวตองจำาใจ แตงงานกนตามความปรารถนาของฝาย ผใหญ ในคนวนสงตวใหไปอยรวมใน หองเดยวกน ปปผลมาณพกบนาง ภททกาปลานไดนอนอยบนเตยง คนละดาน วางพวงดอกไมคนไว ไมยอมใหรางกายถกตองกน ทงค อยรวมเปนสามภรยากน โดยมได รวมประเวณกนเชนสามภรยาอน เปนเวลานาน

จนกระทงเมอสนบญบดามารดา สามและภรยาจงปรกษา ตกลงกนทจะไปบวชในพระพทธศาสนา ทมความปรารถนามานาน แลว ทงสองคนกมอบทรพยสมบตใหแกเหลาญาต แลวออกบวช ปปผลมาณพไดไปบวชในสำานกของพระพทธเจา เมออปสมบทแลว ไดรบพระโอวาทจากพระพทธเจาปฏบตธรรมอย ๗ วน กไดบรรลเปนพระอรหนต ปปผลมาณพกคอ พระมหากสสปะ ซงเปนพระ- อรหนตสาวกผใหญ ซงเปนกำาลงสำาคญในการทำาสงคายนาครงท ๑ เปนทรจกอยางกวางขวางในวงการพระพทธศาสนา

สวนนางภททกาปลาน กไดไปบวชในสำานกของนางภกษณ และไดฟงธรรมของพระพทธเจาสำาเรจเปนพระอรหนตเชนเดยวกน

55

ลงไดนำาประวตของปปผลมาณพ และนางภททกาปลาน มาเลาใหหลานทงสองฟง กเพอใหเหนเปนอทาหรณวา การประพฤต พรหมจรรยชนสงในทางพระพทธศาสนา คอ ไดบวชและสำาเรจเปน พระอรหนตนน นบวาไดรบประโยชนสงสด

และบคคลทจะประพฤตพรหมจรรยไดเชนนน จะตอง สรางสมบญบารมไวนานหลายภพชาต เชน ปปผลมาณพ และ นางภททกาปลาน เปนผเคยไดสรางสมบญบารมไวจงปรารถนาท จะออกบวชอยตลอดเวลา แมไดแตงงานเปนสามภรยากน กมได ปรารถนาความสขในทางฆราวาส ในทสดกไดออกบวช และไดบรรล เปนพระอรหนต จดวาไดบรรลถงทสดแหงพรหมจรรย

การประพฤตพรหมจรรย จงมประโยชนมหาศาล ดงทลง ไดเลาใหฟงแลว ลงคดวา วนนเราไดสนทนาธรรมกนมาพอสมควร แกเวลาแลว ลงขอยตไวเพยงเทาน กลาวจบ ลงพรหมไดนำาภรยา และหลานทงสองไปสวดมนตไหวพระในหองพระตอไป

56

๕.

ทกลาววา “ปปผลมาณพกบนางภททกาปลานไดบรรลถงทสดแหงพรหมจรรย”หมายความวาอยางไร ?

คำาถามประจำาบท

๑.

พระพทธเจา เสดจออกบวช

เพอประสงคอะไร ?

๒.

พระสงฆในสมยพทธกาลปฏบตหนาทอะไร ?

๓.

การทผชายไทยถอประเพณบวชเปน

พระภกษไดรบประโยชนอยางไร ?

๔.

ถาผหญงไทยตองการถอบวชบาง

จะปฏบตอยางไร ?

57

บทท๔ โทษของ

การไมประพฤตพรหมจรรย

เยนวนอาทตยตอมา ฐตมากบภาณพงษไดเขาไปหาลงพรหม และปาพมพในหองรบแขกเชนวนอาทตยกอน เมอทงสองไหวคณลง คณปา นงลงบนพนหองแลว ฐตมาพดขนกอนวา “คณลงขา หลาน ไดฟงคณลงอธบายเรองการประพฤตพรหมจรรย ๑๐ ขอ แตละขอ ลวนแตเปนความประพฤตทดมประโยชนทงนน หลานอยากทราบวา หากคนเราไมประพฤตพรหมจรรย ๑๐ ขอน จะมโทษเสยหาย อยางไรบางไหมคะ”

ลงพรหมไดตอบหลานสาววา “คำาถามของหลานฐตมา เปน คำาถามทดมาก ทอยากทราบโทษของการไมประพฤตพรหมจรรย เพราะคำาสอนของพระพทธเจานน ม ๒ ลกษณะ คอ เปนฝายด เรยกวา “กศล” และเปนฝายไมดเรยกวา “อกศล”

58

พระพทธเจาทรงสอนใหสรางสมกศล คอความด และใหละ อกศล คอความชว ซงเปนฝายทไมด

เพราะความด ยงคนทำามาก กยงมความเจรญมากขน สวน ความชว ถาคนไมยอมเลกละ ยงทำาความชวมาก ความชวนนจะพา ใหคนเราประสบความเสอมหนกลงไปถงขนาด “เสยคน” เพราะ คนผนนไมมคณความดของมนษยเหลออยในตน เชน คนทมใจ โหดเหยมฆาคนอนได ไมจดวาเปนมนษย เพราะคณธรรมของมนษย ไมมประจำาตว เรองพรหมจรรย ๑๐ ประการ ตงแตการใหทาน จนถงการปฏบตศาสนธรรม จดเปนฝายกศลคอฝายด

ผทประพฤตตามธรรมเหลาน เรยกวา ผประพฤตพรหมจรรย สวนคนทไมประพฤตตามธรรมเหลาน เรยกวา ผละเมดพรหมจรรย เปนคนไมดมแตความเสยหาย ทงสวนตนเอง และผลเสยหายนน กระทบไปถงคนอนคอสวนรวมดวย และคราวนลงจะพดใหหลานฟง ตอไป

เรองผไมประพฤตพรหมจรรย “มโทษเสยหายแกสวนตน” นน หมายความวา คนทละเมดพรหมจรรย คอ ศล ๕ นบแตขอท ๑ ไดแก ฆาและเบยดเบยนชวตของผอน จะกลายเปนคนมใจเหยมโหด ขาดความเมตตากรณา คนทมนสยโหดรายเชนน จะเปนผทำาลายสขภาพในจตใจของตนเอง ทำาใหเกดศตรทจะมาแกแคน ทำาลายชวตของตนอยตลอดเวลา

59

ขอใหหลานทงสองสงเกตดสตวราย เชน ง ตะขาบ แมงปอง ผใดไดพบเหนสตวรายเหลาน มกจะฆาใหตาย เพราะถาปลอยไว เกรงวามนจะกดตอยเอา สตวรายเหลานมนตองตายเพราะความราย ในตวของมนเอง แมคนทโหดรายไปฆาเบยดเบยนผอนกตองถกผอนฆา แกแคน ถายงไปฆาผอนดวยความโหดเหยมทารณ สะเทอนขวญ ของประชาชน กตองถกทางบานเมองลงโทษขนรนแรงถงถกประหาร ชวตกม

คนรายเหลานบางคนทำาความผดแลว อาจหลบหนไปได ยงไมไดรบโทษทางบานเมอง แตกตองไดรบความเดอดรอน ชวตไมม ความสข เพราะตองคอยหลบหน กลวเจาหนาทจะมาจบกม หรอ หลบหนศตรทจะมาแกแคน ในบางครงคนทมจตใจเหยมโหด มงทำาราย ผอนน อาจไดรบกรรมสนองอยางรนแรง อยางไมคาดฝน ดงมเรองเลา เปนนทานทางพระพทธศาสนาอยเรองหนง ลงจะเลาใหฟง

มพรานผใชสนขลาเนอคนหนง ชอโกกะ วนหนงนำาฝงสนขไป ไลเนอในปา ไดพบพระภกษรปหนงกำาลงเดนบณฑบาตในระหวางทาง ปรากฏวาในวนนน เขาไมไดเนอแมสกตวเดยว จงนำาฝงสนขกลบบาน ไดมาพบพระภกษรปนนกำาลงเดนกลบวด นายพรานโกรธเคอง พระภกษรปนนขนมาทนท หาวาเปนตวกาลกณททำาใหตนหาเนอ ไมได จงปลอยฝงสนขเพอใหทำาราย พระภกษรปนนกรองหาม วงวอนวา อยาไดทำาบาปกรรมเชนนนเลย

นายพรานผกำาลงมความโกรธแคน

ไมยอมเชอฟง มงแตจะใหฝงสนข

กดพระใหตาย

60

เมอพระเหนฝงสนขวงเขามาทำาราย กมความกลววงหน ขนไปนงอยบนกงไม ฝงสนขไดวงตามไปวนอยรอบ ๆ โคนตนไม นายพรานกตามไป เอาปลายลกธนทแหลมคมทมแทงเทาของทาน ทนงหอยเทาอยบนกงไม จนมเลอดไหลออกจากเทาไดรบความ เจบปวดมาก ทานจงรองหามนายพราน วงวอนขออยาทำาการทรมาน อยางนเลย นายพรานกไมยอมเชอฟง ยงเอาลกธนทแหลมทมแทง เทาทานหนกขนอก

เมอทานถกทำารายไดรบความเจบปวดมาก จงขาดสตทจะ ควบคมตวเองได ปลอยใหจวรทหมอยในรางกายหลดตกลงมาโดย ไมรสกตว บงเอญจวรผนนนตกลงไปคลมทวรางของนายพรานซงกำาลงยนอยใตตนไม ฝงสนขกเขาใจผดคดวาพระตกลงมาจากตนไม จงวงรมกดนายพราน ผเปนเจาของ แทะกนเนอหมดเหลอไวแตกระดก แลวฝงสนขกออกมาจากจวร ยนอยภายนอก

พระภกษทเปลอยกายอยบนตนไม กหกกงไมแหงโยนลงมา ไลฝงสนข เมอพวกมนเหนพระยงอยบนตนไม กมความเสยใจวา พวกมนไดฆานายพรานซงเปนนายของมนเสยแลว จงพากนวงหน เขาปาไป

61

พระภกษรปนน เมอเหนวาปลอดภย จงลงจากตนไมหมจวร ถอบาตร เดนทางกลบวดเขาไปเฝาพระพทธเจา กราบทลเรองราว ทเกดขนใหทรงทราบและกราบทลถามวา ในการทนายพรานโกกะ ถกสนขกดตายเชนน ตนเองจะตองอาบตขาดจากความเปนพระ หรอไม

พระพทธองคทรงปลอบโยนวา ภกษไมมความผดใด ๆ เพราะ ไมมเจตนาทจะฆานายพราน ตวนายพรานเองนนแหละททำาบาป ประทษรายตอผทไมประทษรายตอตน จงไดรบกรรมสนองเชนน

ตามทลงไดนำาเรองของพรานสนขมาเลาใหหลานทงสองฟง เพอใหเหนโทษการประทษรายผอนวา ยอมไดรบกรรมสนองทนตา เหน และผททำาบาป ฆาทำาลายชวตผอนนน เมอตายลงไปยงจะตอง ไปรบโทษถกทรมานในเมองนรกอก และเมอพนโทษจากเมองนรก กลบมาเกดเปนมนษย จะตองไดรบผลกรรมสนองอก คอ เกดมา มอายสน หรอหากมชวตอยกมโรคภยเบยดเบยน ไมมความสข ตลอดชวต

สำาหรบผทละเมดพรหมจรรยลวงศลขอท ๒ คอ ลกทรพย ของผอน จะกลายเปนคนมนสยชอบขโมย อยากไดทรพยของคนอน แลวกประกอบอาชญากรรม กระทำาความผดเกยวกบทรพย เชน

ลก ฉก ชง วงราว ปลนสะดม คนทมนสยเปนคนชอบลกทรพย

ของผอนน จดเปนคนเสยความประพฤตไมมใครอยากคบคาสมาคมดวย

62

แมจะไปสมครทำางานทไหน ถาเขาสบทราบประวตวาเปน คนมนสยชอบขโมยฉอโกงทรพยสนของผอน เขากจะไมรบเขาทำางาน รวมดวย

คนทละเมดศลขอ ๒ น จะไดรบโทษจากทางบานเมอง เชน ถกจำาคก ถายงไปทำาผดในคดอกฉกรรจ เชน ปลนสะดมกจะถกลงโทษ อยางหนกถงประหารชวตเหมอนกน พระทานกลาววา คนขโมย ทรพยผอนจดเปนบาป เมอไดรบโทษในโลกนแลว แมตายไป กจะไป รบโทษถกทรมาน ใหไดรบความเดอดรอนในเมองนรกอก เมอสนโทษ ในเมองนรกแลว กลบมาเกดเปนมนษยอก จะไดรบกรรมสนอง คอ มกจะถกคนอนขโมยทรพยอยเสมอ มเรองเดอดรอนเกยวกบทรพย อยตลอดเวลา

ผทละเมดพรหมจรรย คอ ศลขอท ๓ ตอไปไดแก ประพฤต ผดประเวณ คนพวกนมนสยชอบเปนชกบลกเมยของผอน หรอเปน หญงกประพฤตเปนชกบชายอน

คนทประพฤตผดประเวณเชนนจะกอความแตกราวในครอบครวมเหตทะเลาะววาทถงขนรนแรงฆากนตายอยเสมอ

63

คนประพฤตผดประเวณ จงเปนคนเสยหาย ไมไดรบความ ไววางใจจากผอน ไดรบความเดอดรอน พระทานกลาววา คนทำาผด ประเวณน จดวาทำาบาป เมอตายไปจะตองไดรบโทษถกทรมาน ในเมองนรก ครนกลบมาเกดเปนมนษย จะไดรบกรรมสนอง คอ เปนคนมศตรมาก และถกคนอนหาเรองกลาวรายอยเสมอ

ผทละเมดพรหมจรรย คอ ละเมดศลขอท ๔ ไดแก กลาวเทจ หลอกลวงผอน คนพวกนมกมนสยเปนคนชอบพดโกหกหลอกลวง คนอน ทำาใหไมไดรบความไววางใจเชอถอจากผอน นบเปนคนทำาบาป

พระทานกลาววา เมอตายไปจะตองไปรบโทษถกทรมาน อยเมองนรก ครนกลบมาเกดเปนมนษยจะไดรบกรรมสนอง คอ ถกคนอนพดโกหกหลอกลวงใหไดรบความเดอดรอนอยเสมอ

คราวนมาถงการละเมดพรหมจรรย ศลขอท ๕ คอ เสพสรา เมรย และสงเสพตดใหโทษ จะกลายเปนคนตดเหลาเมายา ตดเฮโรอน ผทละเมดศลขอท ๕ น จะเปนผประมาทขาดสต เชน

เมาสราแลวขบรถกพารถควำา บางรายเมาแลว

กเกดววาทฆากนตาย ยงการเสพเฮโรอน

ยงเปนอนตรายใหญหลวง ทำาใหรางกายทรดโทรม

และตองเสยชวตอยางรวดเรว

64

โรคทเกดจาก “กลมอาการภมคมกนเสอม” ทเรยกกนวา โรคเอดส ซงเปนทนากลวและกำาลงระบาดอยในเวลาน นอกจากเกด จากผรวมเพศสำาสอน ขาดความระมดระวงทำาใหตดเชอโรคเอดสแลว อกทางหนงกเกดจากผเสพเฮโรอนใชเขมฉดยารวมกน เมอคนหนง มเชอโรคเอดส กตดตออกคนหนงทางเขมฉดยาซงใชรวมกน

คนทละเมดศลขอ ๕ จดวาทำาบาป พระทานกลาววา เมอตายไป จะตองไปรบโทษถกทรมานในเมองนรก ครนกลบมาเกด เปนมนษย จะไดรบกรรมสนอง คอ เกดมาเปนคนบาใบ ปญญาออน ทงนเปนผลมาจากบาปทเสพสงเสพยตดใหโทษมาแตชาตกอนนนเอง

ทลงกลาวมาน คอ คนทละเมดพรหมจรรย หรอละเมด ศล ๕ ไดรบโทษนำาความเสยหายสตนเอง

สวนเรอง “มโทษเสยหายแกสวนรวม” นน หมายความวา ผทละเมดพรหมจรรย คอ ละเมดศล ๕ แตละขอทลงเลามาน ลวนแตเปนผลเสยหายแกสวนรวม ตงแตครอบครวซงเปนสงคม สวนนอย จนถงสงคมสวนใหญคอประเทศชาต เชน ประเทศไทย ของเรา มอาชญากรรมเกดขน ทำาใหบานเมองไมสงบหลายอยาง เชน มการววาททำารายฆากนบาง มการลกฉกชงปลนสะดมทรพยสนกน บาง มความวนวายเกยวกบเรองชสาวบาง มการกลาวเทจหลอกลวง กนบาง มความผดเกดจากการเสพสรา และสงเสพยตดใหโทษบาง ความเดอดรอนตาง ๆ ทเกดขนเหลาน ลวนแตมสาเหตมาจากการ ละเมดศล ๕ เปนสวนใหญ

65

หากคนไทยเรารกษาศล ๕ นอยางจรงจงแลว ประเทศไทยของเราจะลด และปลอดจากอาชญากรรมทเกดอยในปจจบนเปนอยางด

ซงทางรฐบาลและทางคณะสงฆ กไดพยายามรณรงคให ประชาชนพลเมองรกษาศล ๕ ตลอดมา โดยเฉพาะถาหากทางบาน โรงเรยน และวด ชวยกนเผยแพรศล ๕ แกเดกเยาวชนและประชาชน ใหมากแลว กจะมสวนชวยปลกฝงคนไทยเราใหเปนคนดมศลธรรม สงขน และเปนคนมคณภาพสรางความเจรญใหแกประเทศชาต เปนอยางมาก

วนน ลงไดอธบายเรองโทษของการละเมดพรหมจรรย ซงมโทษทงแกสวนตว และแกสวนรวมใหหลานทงสองไดฟงเปนเวลา นานพอสมควร ลงขอยตการสนทนาธรรมเพยงเทาน พดจบลงพรหม ไดนำาปาพมพและหลานทงสอง ไปสวดมนตไหวพระในหองพระ ตามทเคยทำามา

66

๕.

ประเทศไทยของเรามอาชญากรรมเกดขนมาก

จะมวธแกไขอยางไร ?

คำาถามประจำาบท

๑.

ทวา “คำาสอนของพระม ๒ ลกษณะ” นน

หมายความวาอยางไร ?

๒.

เหตใด จงเรยกคนประพฤตชววา “เปนคนเสยคน”

จงอธบาย ?

๓.

คนละเมดศลขอท ๑นำาความเสยหายมาสตนและสวนรวมอยางไร ?

๔.

คนทเกดมาเปนคนบาใบปญญาออน

มสาเหตจากอะไร ?

67

บทสงทาย

วนอาทตยตอมา เวลากอนเทยงวน พระภกษพล หลานของ

ลงพรหมและปาพมพ ไดเดนทางจากวดมหาโลก จงหวดสระบร

มาเยยมคณลงและคณปาทบาน

คณลงและคณปาดใจมาก ทพระบวชใหมผเปนหลานชาย

มาเยยม เมอไดสนทนาถามสขทกข และเรองราวตาง ๆ เกยวกบ

ทางศาสนาเปนเวลาพอสมควรแลว จงไดนมนตพระบวชใหมให

ฉนอาหารเพลทบาน เปนการถอโอกาสทำาบญกบพระบวชใหมไปดวย

68

คณลงและคณปาไดเรยกฐตมากบภาณพงษ มาชวยประเคน อาหารถวายพระ และใหหลานทงสองนงอยใกล ๆ เพอจะไดเรยกใช เมอพระฉนเสรจแลว ทานกสวดอนโมทนาใหพร เสรจแลวลงพรหม ไดนำาผอยรวมในทนน กราบพระพรอมกน แลวพระบวชใหมกลากลบ

เมอสงพระบวชใหมกลบวดแลว คณลงและคณปากไดจด เลยงอาหารแกลกหลานในครอบครว เมอรบประทานอาหารเสรจแลว ลงพรหมไดเชญปาพมพ และเรยกฐตมากบภาณพงษไปนงสนทนา ในหองรบแขก ลงพรหมไดพดวา

“ลงตงใจไววา จะสรปเรองการประพฤตพรหมจรรย ใหหลาน ทงสองฟง ในวนอาทตยนเปนตอนสดทาย พอดวนน มโอกาสได ทำาบญกบพระบวชใหม

และตอนบายนลงมเวลาวาง จงอยากอธบายเรองทยงคาง อยใหหลานทงสองไดฟง แตกอนอธบาย ลงใหโอกาสหลานทงสอง ถามปญหาเสยกอน ผใดตองการถามปญหา กถามลงไดเลย”

69

ภาณพงษถามคณลงวา “คณลงครบ พระบวชใหมทมาบานคณลงวนน ทานมกรยา

อาการสงบเรยบรอย นาเคารพเลอมใสมากครบ การบวชเปนพระ ลำาบากไหมครบ เพราะโตขน หลานคงมโอกาสไดบวชเปนพระ

เหมอนกน”

ลงพรหมกลาววา

“หลานภาณพงษ นำาเอาเรองการบวชพระมาถาม เปนเรอง

ทด เหมาะกบเหตการณปจจบนทเดยว เพราะเราเพงไดทำาบญกบ

พระบวชใหมเมอสกครน

เรองการบวช

เปนพระน

ในตอนแรก

ทไปอยวดอาจจะ

ลำาบากบาง

แตพออยนานไป

กจะคนเคย

และไมมความลำาบาก

ตามทหลานยกยองพระบวชใหมวา มกรยาอาการสงบ

เรยบรอย นาเคารพเลอมใสนน นบวาหลานเปนคนชางสงเกต ลงก

มความรสกอยางหลานเชนกน

ทพระทานมความประพฤตนาเคารพเลอมใสเชนน กเพราะ

ทานประพฤตพรหมจรรย ทานปฏบตอยในระเบยบวนยของพระ

70

เพราะผทมระเบยบวนยแลว มความงดงามทงนน ไมวาพระ หรอชาวบาน เชน นกเรยนแตละคนปฏบตเครงครดอยในระเบยบ วนยของโรงเรยนกเปนนกเรยนทด นารกเชนกน

ลงเคยแปลคำาวา “พรหมจรรย” ใหหลานทงสองฟงในครง กอนวา “ไดแกความประพฤตอนประเสรฐ” หรอ “ไดแกความ ประพฤตอยางพระพรหม”

ดงนน เมอพระสงฆทานประพฤตพรหมจรรย ทานจงเปน ผมความประพฤตทประเสรฐนากราบไหว

พวกเราซงเปนฆราวาสแมจะไมสามารถประพฤตพรหมจรรย ชนสงอยางพระ แตเรากสามารถประพฤตพรหมจรรยสำาหรบชาวบาน ได โดยประพฤตพรหมจรรย ๑๐ ประการ ทลงไดนำามาอธบายให หลานทงสองฟงแลว

เมอเราประพฤตพรหมจรรยขอใดขอหนงได หรอประพฤต ไดทง ๑๐ ขอ กจดวามความประพฤตประเสรฐ ลงอนญาตใหหลาน ฐตมาถามปญหาได”

ฐตมาไดถามวา “คณลงขา หลานสงสยทคณลงพดไวในครงกอนวา “การประพฤต

พรหมจรรย

เปนมงคลสงสด”

หมายความวาอยางไรคะ

71

ทำาไมจงตองมคำาวา สงสด ดวยละคะ ใชเพยงคำาวา มงคล

อยางเดยว ไมเพยงพอหรอคะ”

ลงพรหมกลาววา “คำาถามของหลานฐตมา เปนคำาถามทด

มาก เพราะคำาทลงพดไวนาสงสย มหลายคนคงไมเขาใจ

ลงขออธบายใหหลานทงสองฟงวา ทพระพทธเจาตรสวา

“การประพฤตพรหมจรรย เปนมงคลสงสด” นน หมายความวา

เรองมงคลมอย ๒ ชน คอ

มงคลชนธรรมดา อยางหนง ทวา มงคลชนธรรมดา นน

หมายความวา เปนมงคลทชาวบานถอกน เชน ถอวาใบไมเปนมงคล

อยางเวลาม

พธแตงงาน

นยมเอาใบเงน

ใบทอง ใบนาก

มาใสบาตรนำามนต

ใหพระรดนำามนตให

แกบาวสาวทแตงงานกน

เพอใหคบาวสาวรำารวยเงนทอง เพราะถอวา ใบไมนนมชอ

เปนมงคล

และมงคลทชาวบานถอกนนน ยงมอกมากมายหลายอยาง

เชน ถอวา วนนน วนน เปนมงคลฤกษด ยามด เปนตน

72

มงคลตาง ๆ ทชาวบานหรอชาวโลกนยมกนน จดเปนมงคล

ชนธรรมดา เพยงแตเปนมงคลชนนอก จะใหผลบางกชวยใหเกด

ความสบายใจเทานน หากผใดไมเชอ ไมตองทำากได เชน นำามนต

แตงงานคบาวสาวนน เพยงแตใชนำาสะอาดธรรมดา ไมตองใสใบเงน

ใบทอง ใบนากกได เพราะมใชวาใสใบไมทวานนแลว จะทำาใหคนเรา

รำารวยกหามได อยทคบาวสาวจะตองขยนทำางานหาเงนตางหาก

จงจะรำารวยได

ดงนน มงคลชนธรรมดาของชาวบาน จงไมจดวา เปนมงคล

สงสด

สวนมงคลสงสด ไดแก

มงคลซงเปนคำาสอน

ของพระพทธเจา ๓๘ ขอ

ตงแตมงคลขอท ๑ คอ

การไมคบคนพาล

จนถงขอสดทาย

คอ จตเกษม

สำาหรบมงคลเรองการประพฤตพรหมจรรย ทลงนำามาอธบาย

ใหหลานทงสองฟงน คอ มงคลขอท ๓๒ ซงเปนคำาพระวา

“พรหมจรยญจ เอตมมงคลมตตม”

แปลวา “การประพฤตพรหมจรรย เปนมงคลสงสด”

73

คำาสอนของพระพทธเจา ๓๘ ประการ ทจดวาเปน “อดม

มงคล” หรอ “มงคลสงสด” กเพราะเปนมงคลทประเสรฐสงกวา

มงคลธรรมดาทชาวบานเชอถอกน

มงคลของพระพทธเจานน เปนมงคลชนใน ใหผลแกผนำาไป

ปฏบตอยางแทจรง เชน ชาวพทธผทนำามงคล ๓๘ ประการ แม

เพยงแตละขอทพระพทธองคทรงสอนไวไปปฏบต กจะเปนมงคล

แกตนเองอยางสงสด เชน

การไมคบคนพาล

กทำาใหเปนคน

เจรญกาวหนา

พวกเดก ๆ ถาไมไป

คบเพอนชว

กไมตองกลาย

เปนคนชว

มความประพฤตเสยหาย

หรอแมแตมงคลขอ ๓๒ คอ การประพฤตพรหมจรรย ทลง

เคยนำามาอธบายใหหลานทงสองฟง กจดเปนมงคลชนสงสด คอ

ชนยอด เพราะเมอผใดนำาไปปฏบตได กพาใหไดประสบความเจรญ

กาวหนาในชวต

หลานเอย เรองการประพฤตพรหมจรรยน ฟงเพยงชอแลว

อาจมเดกหลายคนเหนวาเปนขอปฏบตชนสง พระสงฆเทานนจงจะ

ปฏบตพรหมจรรยได

74

แตเมอหลานทงสองไดฟงคำาอธบายเรองพรหมจรรย ซงมอย ๑๐ ประการ คอ ขอแรก ไดแก การใหทาน จนถงขอสดทาย คอ การปฏบตศาสนธรรม ทลงไดนำามาอธบายใหหลานทงสองฟงอยาง ละเอยดแลว

จะเหนไดวาเรองพรหมจรรยน ชาวบานกสามารถนำามา ปฏบตได และกเปนประโยชนแกชวตอยางมาก

เมอประพฤตพรหมจรรยทงหมด หรอประพฤตไดแตละขอ กจดวา เปนผมความประพฤตทประเสรฐ มนษยทมความประพฤต ทประเสรฐเชนน จดวาเปนบคคลทมคณภาพ ซงประเทศชาตของเรา กำาลงมความตองการคนทมความประพฤตด มคณภาพเชนน ไปพฒนา ประเทศใหเจรญกาวหนา

ลำาพงแตประเทศของเรา มเทคโนโลยททนสมย และมคน ทมการศกษาทางวชาการสง แตถาคนทมวชาการสงนน ขาดความ ประพฤตด มจตใจไมประเสรฐเสยแลว กไมสามารถจะพฒนา ประเทศชาตใหเจรญรงเรองได

หลานทงสอง เปนผทคณพอ และคณแมรกมาก และปรารถนาใหมความเจรญกาวหนา จงนำามาฝากไวใหเรยนหนงสออยในกรงเทพมหานคร ใหอยในความปกครองของลงและปา

เพอใหลงและปาชวยอบรมสงสอน

75

ดงนน เมอลงและปาตกเตอนสงสอน กขอใหเชอฟง และ

นำาไปปฏบต เชนอยางลงนำามงคลขอท ๓๒ คอ เรอง “การประพฤต

พรหมจรรย” มาอธบายใหฟง หลานทงสองกควรจดและจำา นำามา

ปฏบตใหได

แมปฏบตไมไดครบทกขอ แตปฏบตไดเพยงขอใดขอหนง

กจดวาเปนมงคลแกตนเอง เชน ประพฤตพรหมจรรยเพยงแตรกษา

ศล ๕ ใหได กเปนประโยชนอยางมากแลว

ลงขอรบรองวา หากหลานทงสองประพฤตตวอยในหลก

ศาสนา เปนคนดมศลธรรมเชนน กจะเปนผมแตความเจรญกาวหนา

เปนลกทด

ของพอแม

เปนหลานทด

ของลงและปา

เปนนกเรยนทด

ของครอาจารย

และเมอเตบโต

เปนผใหญ

กจะเปนพลเมองด

เปนกำาลงสราง

ประเทศไทย

ของเราใหมนคง

76

เพราะเดกไทยทเปนเดกดในวนน กคออนาคตทดของชาตไทย

ในวนหนา และไมเสยททเกดมาบนผนแผนดนไทย ซงมการปกครอง

ตามระบอบประชาธปไตย

มพระมหากษตรย ทรงเปนองคพระประมขสงสด

มพระพทธศาสนา เปนศาสนาประจำาชาตไทย

มธงไตรรงคอนประกอบดวยส ๓ ส คอ สแดง สขาว และ

สนำาเงน อนหมายถง ชาต ศาสนา และพระมหากษตรย เปน

สญลกษณหรอเครองหมายของชาตไทย

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ รชกาลท ๙

77

ดงบทพระราชนพนธ ในพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พระมหา-

ธรราชเจา รชกาลท ๖ ซงไดทรงออกแบบ

ธงไตรรงคขนเปนธงชาตไทย แทนธงชาง

ทใชมากอนหนานน และไดทรงตราความหมายของ

สธงแตละสไวในฐานะเปนสญลกษณ

ของชาตไทย อนจะผนกแนบแนนตด

ผนแผนดนไทยตลอดไปชวกลปาวสาน

ความวา

“ขอพรำารำาพนบรรยาย ความคดเครองหมาย

แหงสทงสามงามถนด

ขาวคอบรสทธศรสวสด หมายพระไตรรตน

และธรรมะคมจตไทย

แดงคอโลหตเราไซร ซงยอมสละได

เพอรกษาชาตศาสนา

นำาเงนคอสโสภา อนจอมประชา

ธ โปรดเปนของสวนองค

จดรวเปนทวไตรรงค จงเปนสธง

ทรกแหงเราชาวไทย

ทหารอวตารนำาไป ยงยทธวชย

วชตกชเกยรตสยาม ฯ”

78

ฉะนน หลานทงสองจงทราบเถดวา คนดนน เปนทตองการ

ของคนทวไป เหมอนทองคำา ยอมเปนทปรารถนาของทกคน เพราะ

ทองคำา เปนสงทมมลคาสง

ทองคำาจะไปตกอยในทใด เชน ถกฝงจมอยในดนเปนเวลา

นาน กยงคงรกษาเนอทองทสกปลงอยได ไมมเศราหมอง ทองคำา

จงมราคาเปนทปรารถนาของคนทวไป

เปรยบเหมอนคนด จดวาเปนคนทมคณคาสง ดงมคำาโบราณ

กลาววา “คนด ตกนำาไมไหล ตกไฟไมไหม”

คำาเปรยบเทยบนแสดงใหเหนวา คนทเปนคนด ตองเปน

คนดตลอดไป เหมอนกบทองคำาทคงเปนทองคำาอยตลอดไป

หลานทงสองจงด

ตวอยางพระพทธเจา

พระบรมศาสดาของเรา

ทชาวโลกจำานวนมาก

เคารพบชากราบไหว

นบถอจนถงทกวนน

กเพราะพระองคทรง

ประพฤตพรหมจรรยสงสด

คอ มความประพฤต

อนประเสรฐสงสดนนเอง

79

ลงขอจบการสนทนาธรรมเรอง “การประพฤตพรหมจรรย”

ซงเปนมงคลขอท ๓๒ ไว แตเพยงเทาน

ฐตมากบภาณพงษ ไดเขาไปกราบเทาคณลงและคณปาทงสอง

ดวยนำาตาไหลรน เพราะตนตนใจในความเมตตาปรานของคณลง

และคณปา ทอตสาหสงสอนอปการะรกใครอยางด เหมอนพอแม

ของตนตลอดมา ทงสองคนปฏญาณวา จะขอเชอฟงตงอยในโอวาท

ของคณลงและคณปา และปฏบตตนเปนเดกดตลอดไป แลวทงสองคน

กไดลาคณลงและคณปาไปทำาการบาน และอานหนงสอตอไป

80

๕.

เพราะเหตใด คนทวโลก

จงเคารพนบถอพระพทธเจา ?

คำาถามประจำาบท

๑.

พระภกษพล หลานของลงพรหม และปาพมพ

ประพฤตอยางไร จงเปนทนาเคารพเลอมใส ?

๒.

ฆราวาสประพฤตตนอยางไร จงจะจดวามความประพฤตด

เชนพระสงฆ ?

๓.

เพราะเหตใด การประพฤตพรหมจรรยจงจดเปนมงคลสงสด ?

๔.

มงคลในพระพทธศาสนามกขอ มงคลขอแรกคออะไรและการประพฤตพรหมจรรย

จดเปนมงคลขอไหน ?

ภาคผนวก

การประพฤตพรหมจรรยหนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดก

พนเอก วชระ คงอดศกด เปรยญ แตง

ไดรบพระราชทานรางวล ชนท ๑

ในการประกวดประจำาพทธศกราช ๒๕๓๓

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหพมพพระราชทาน

เนองในงานพระราชพธวสาขบชา

พทธศกราช ๒๕๓๓

(สำาเนา)

ท รล ๐๐๐๓/๕๖๔๙ สำานกงานราชเลขาธการ

พระบรมมหาราชวง

กทม. ๑๐๒๐๐

๒๓ เมษายน ๒๕๓๓

เรอง พระราชทานพระบรมราชานญาตใหจดพมพหนงสอ

พระราชทาน ในพระราชพธทรงบำาเพญกศลวสาขบชา

เรยน เลขาธการคณะรฐมนตร

อางถง หนงสอท นร ๐๒๐๑/๕๔๑๔ ลงวนท ๑๐ เมษายน ๒๕๓๓

ตามทไดมหนงสอขอใหนำาความกราบบงคมทลพระกรณา

เรองราชบณฑตยสถานไดจดประกวดแตงหนงสอสอนพระพทธศาสนา

แกเดก เพอคดเลอกฉบบทไดรบพระราชทานรางวลชนท ๑ ไปพมพ

พระราชทานในพระราชพธทรงบำาเพญพระราชกศลวสาขบชา เชนทเคย

ปฏบต โดยปนไดประกวดแตงเรอง “การประพฤตพรหมจรรย” อนเปน

หวขอธรรมในมงคลสตรลำาดบท ๓๒ ซงมผแตงเรองสงเขาประกวด

รวม ๓ ราย ผลการตรวจพจารณาในทางหลกธรรมและวรรณกรรม

โดยราชบณฑตสำานกธรรมศาสตรและการเมองกบราชบณฑตสำานก

ศลปกรรม ปรากฏวา ฉบบทแตงโดย พนเอก วชระ คงอดศกด ไดรบ

การคดเลอกเพอรบพระราชทานรางวลชนท ๑ และสมควรจดพมพเปน

หนงสอพระราชทาน พรอมกนน ราชบณฑตยสถาน ขอพระราชทาน

พระบรมราชวนจฉย และขอพระราชทานพระบรมราชานญาตจดพมพ

หนงสอเรอง “การประพฤตพรหมจรรย” ฉบบของ พนเอก วชระ

คงอดศกด เปนหนงสอพระราชทานในพระราชพธทรงบำาเพญพระราชกศล

วสาขบชา ประจำาป พ.ศ. ๒๕๓๓ ความละเอยดแจงอยแลว นน

ไดนำาความกราบบงคมทลพระกรณาทราบฝาละอองธลพระบาท

แลว พระราชทานพระบรมราชานญาต

(ลงชอ) ทวสนต ลดาวลย

(หมอมหลวงทวสนต ลดาวลย)

ราชเลขาธการ

กองการในพระองค

โทร. ๒๒๕๕๘๓๓-๔๓ ตอ ๔๒๑ และ ๔๕๙

(สำาเนา)

ดวนมาก

ท นร ๐๒๐๑/๕๔๑๔ สำานกเลขาธการคณะรฐมนตร

ทำาเนยบรฐบาล กทม. ๑๐๓๐๐

๑๐ เมษายน ๒๕๓๓

เรอง รายงานผลการประกวดแตงหนงสอสอนพระพทธศาสนา

แกเดก

เรยน ราชเลขาธการ

สงทสงมาดวย สำาเนาหนงสอราชบณฑตยสถาน ดวนมาก ท

รถ ๐๐๐๔/๒๖๐๘ ลงวนท ๕ เมษายน ๒๕๓๓

ดวยราชบณฑตยสถานรายงานวา การประกวดแตงหนงสอสอน

พระพทธศาสนาแกเดก เพอรบพระราชทานรางวลและพมพพระราชทาน

ในพระราชพธทรงบำาเพญกศลวสาขบชา ประจำาป พ.ศ. ๒๕๓๓ ได

ดำาเนนการเสรจเรยบรอยแลว มผแตงสงเขาประกวดรวม ๓ ราย

ราชบณฑตยสถานไดมอบหมายใหนายเสฐยร พนธรงษ ราชบณฑต

สำานกธรรมศาสตรและการเมอง กบหมอมหลวงจราย นพวงศ ราชบณฑต

สำานกศลปกรรม ตรวจพจารณาในทางหลกธรรมและในทางวรรณกรรม

แลวเหนวา ใน ๓ รายนน มฉบบหมายเลข ๓ แตงโดยพนเอก วชระ

คงอดศกด ควรแกการพจารณาเพอรบพระราชทานรางวล ซงราช-

บณฑตยสถานพจารณาแลวเหนชอบใหไดรบพระราชทานรางวลชนท ๑

และเนองจากวนวสาขบชาประจำาปน ตรงกบวนท ๘ พฤษภาคม ๒๕๓๓

นบวามเวลานอยมาก ใครขอความกรณานำาความกราบบงคมทลพระกรณา

ทราบฝาละอองธลพระบาท ขอรบพระบรมราชวนจฉยโดยดวน ความ

ละเอยดปรากฏตามสำาเนาหนงสอทไดสงมาพรอมน

สำานกเลขาธการคณะรฐมนตร ไดนำาความกราบเรยนนายก

รฐมนตรทราบแลว

จงเรยนมาเพอขอไดโปรดนำาความกราบบงคมทลพระกรณา

ทราบฝาละอองธลพระบาท การจะควรประการใดสดแตจะทรงพระกรณา

โปรดเกลา ฯ

ขอแสดงความนบถอ

(ลงชอ) สนต ศรบญเรอง

(นายสนต ศรบญเรอง)

รองเลขาธการคณะรฐมนตร รกษาราชการแทน

เลขาธการคณะรฐมนตร

กองกลาง

โทร. ๒๘๑๒๒๔๐

พนเอก วชระ คงอดศกดเปรยญ

การประพฤตพรหมจรรย

หนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดก

ISBM : 978-616-91977-7-5

แตงโดย

พนเอก วชระ คงอดศกด เปรยญ

ไดรบพระราชทานรางวล ชนท ๑

ในการประกวดหนงสอสอนพระพทธศาสนาแกเดกประจำาป พ.ศ. ๒๕๓๓

พมพครงท ๑ พ.ศ. ๒๕๓๓

พมพครงท ๒ (ปรบปรง) พ.ศ. ๒๕๕๗ จำานวน ๓,๐๐๐ เลม

จดพมพโดย

สานกงานโครงการสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๓

โทรศพท ๐ ๒๒๘๒ ๖๕๑๑ โทรสาร ๐ ๒๒๘๑ ๓๙๒๓

ออกแบบปก/รปเลม/และภาพประกอบโดย

ไพยนต กาส เสาวณย เทยงตรง และ อนนต กตตกนกกล

พมพท

หจก. แอลซพ ฐตพรการพมพ

๑๐๕/๖๖-๖๗ ถนนประชาอทศ ซอย ๔๕ แขวงบางมด

เขตทงคร กรงเทพฯ ๑๐๑๔๐