รายงานฉบับสมบูรณ์...สงครามช ย ล ทองด...

ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจองคกรปกครองทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพ

ชมชน กรณศกษา อ.เมองสรนทร จ.สรนทร

0

รายงานฉบบสมบรณ

ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจ

องคกรปกครองสวนทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน

“กรณศกษา อ.เมองสรนทร จ.สรนทร”

จดท าโดย

สงครามชย ลทองด

อรรถพงษ ดเสมอ

สรนนท จกรวรรณพร

เสนอ

ส านกงานวจยเพอการพฒนาหลกประกนสขภาพไทย (สวปก.)



1

ค าน า

รายงานผลการศกษาเรอง ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจ

องคกรปกครองทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชนฉบบน ศกษาเฉพาะกรณ

อ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร ซงเปนการศกษาตามระเบยบวธวจยของโครงการฯ โดยม

วตถประสงคเพอสะทอนภาพพฒนาการของกองทนสขภาพต าบล ทงในเรองระบบขอมล การมสวนรวม

ความโปรงใส กระบวนการด าเนนงาน นวตกรรม การปฏสมพนธระหวางกองทนสขภาพต าบลกบ

หนวยงานบรหารในอ าเภอ จงหวด และสวนกลาง รวมถงการเปลยนแปลงลกษณะของโครงการท

ด าเนนงานตงแตเรมตนจนถงปจจบนของกองทนสขภาพต าบลในพนททท าการศกษา และผลการศกษา

ดงกลาวจะเปนประโยชนตอการพฒนาระบบหลกประกนสขภาพในระดบพนทตอไป

ทมงานขอขอบคณ ทานนายแพทยสาธารณสขจงหวด ทานสาธารณสขอ าเภอ ผประสานงาน

ของจงหวดสรนทร คณะกรรมการกองทน ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน ผประสานงานและบคคล

ตางๆ ทมสวนรวมในการใหขอมลในระดบพนท และใหการสนบสนนในการด าเนนงานวจยในโครงการน

ใหส าเรจเรยบรอยเปนอยางด

โครงการวจยนไดรบการสนบสนนงบประมาณจากส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตโดย

การบรหารจดการงานวจยโดยทมงานจากส านกงานวจยเพอการพฒนาหลกประกนสขภาพไทย จง

ขอขอบคณมา ณ โอกาสน

คณะผวจย



2

สารบญ

ค าน า

สารบญ

บทท 1 บทน าและทบทวนวรรณกรรม ............................................................................................ 4

1.1 ทมาและความส าคญ ................................................................................................................ 4

1.2 พฒนาการกองทนสขภาพต าบล ............................................................................................... 5

1.3 แนวคดการศกษา ..................................................................................................................... 9

1.4 ประเดนค าถามในการวจย ...................................................................................................... 10

1.5 วตถประสงคการวจย .............................................................................................................. 10

1.6 กรอบแนวคดการศกษา .......................................................................................................... 12

1.7 ระเบยบวธวจย ....................................................................................................................... 15

1.8 ระยะเวลา.. ............................................................................................................................ 20

1.9 ผลทคาดวาจะไดรบ ................................................................................................................ 20

บทท 2 ขอมลพนฐานพนทศกษา .................................................................................................. 21

2.1 ขอมลทวไป ............................................................................................................................ 21

2.2 ขอมล อปท. แนวโนมรายรบ รายจายงบประมาณ และรายจายดานสาธารณสข ....................... 23

2.3 การแตงตงคณะอนกรรมการของกองทนสขภาพต าบล ............................................................ 23

2.4 การมกองทนอน เครอขายในชมชน การไดรบรางวลนวตกรรมของชมชน ................................ 23

บทท 3 การเปลยนแปลงและพฒนาการในการบรหารจดการกองทนสขภาพต าบล .................. 24

3.1 ระบบขอมลชมชน .................................................................................................................. 24

3.2 การมสวนรวมของภาคสวนตางๆในการด าเนนกจกรรมกองทนสขภาพต าบล ........................... 25



3

3.3 การสนบสนนจากระบบสาธารณสข และหนวยงานทเกยวของ ................................................. 25

3.4 ลกษณะโครงการ ผเสนอโครงการ และกลมเปาหมายทมการด าเนนการเปลยนแปลงไปอยางไร

บางในชวงทผานมา ................................................................................................................ 27

3.5 การเปลยนแปลงในชมชนทสงเกตเหน .................................................................................... 29

3.6 การบรณาการกบโครงการ/ กองทนอนในพนท ........................................................................ 29

บทท 4 การวเคราะหปจจยทมผลตอการเสรมพลงอ านาจภาคทองถนและชมชน ...................... 31

4.1 ปจจยทมผลตอการเสรมพลงอ านาจ ........................................................................................ 31

บทท 5 สรป อภปรายและ ขอเสนอแนะ ........................................................................................ 32

5.1 สรปผล .................................................................................................................................. 32

5.2 อภปราย ................................................................................................................................ 33

5.3 ขอเสนอแนะ .......................................................................................................................... 33

ภาคผนวก ...................................................................................................................................... 34



4

บทท 1 บทน าและทบทวนวรรณกรรม

1.1 ทมาและความส าคญ

ตามพระราชบญญตประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 มาตรา 18 (9) และมาตรา 47 ได

ก าหนดใหส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ด าเนนการ “สงเสรมการมสวนรวมตามความพรอม

ความเหมาะสม และความตองการของประชาชนในทองถน โดยใหคณะกรรมการสนบสนน และประสาน

กบองคกรปกครองสวนทองถนก าหนดหลกเกณฑ เพอใหองคกรดงกลาวเปนผด าเนนงานและบรหาร

จดการระบบหลกประกนสขภาพในระดบทองถนหรอพนท โดยใหไดรบคาใชจายจากกองทน”1

ดวยเหตผลดงกลาว คณะกรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาต จงมมตเมอวนท 27 กมภาพนธ

2549 เหนชอบใหจดตงระบบหลกประกนสขภาพในทองถนขน ซงในการศกษาครงนใชชอเรยกวา

“กองทนสขภาพต าบล” ทงนเพอใหองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ด าเนนงานและบรหารจดการ

ระบบหลกประกนสขภาพทเกยวของกบงานสงเสรมสขภาพและปองกนโรคในระดบทองถน และเพอให

ระบบหลกประกนสขภาพแหงชาตสามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชนในแตละชมชน

ทองถนมากขน

ทงนในการด าเนนงาน สปสช. จะโอนงบประมาณในสวน “งบสงเสรมสขภาพชมชน” จ านวน

37.5 บาท (ตอมาเพมเปน 40 บาท/หวประชากร ในป 2553) ใหทองถนทมความพรอมและสมครใจเขา

รวมโครงการ โดยทองถนตองรวมจายสมทบในอตรารอยละ 10, 20, และ 50 ส าหรบ อปท. ขนาดเลก

ขนาดกลาง แลขนาดใหญตามล าดบ (ในป 2553 ปรบเปนรอยละ 20, 30, และ 50 ตามล าดบ) และให

บรหารจดการในรปของคณะกรรมการบรหาร โดยมตวแทนจากภาคสวนตางๆ คอ ทองถน สาธารณสข

และชมชน และก าหนดใหสามารถใชจายเงนกองทนในสลกษณะคอ สนบสนนการจดบรการตามชดสทธ

ประโยชนแกประชากรกลมเปาหมาย สนบสนนหนวยบรการสาธารณสขในพนท แกปญหาสขภาพของ

ชมชน และบรหารจดการ จนมผลการด าเนนงานของกองทนสขภาพต าบลดงน

1.1.1 ความครอบคลมพนท ม อบต. และ เทศบาล เขารวมในโครงการจ านวน 872 แหง ในป

แรกทด าเนนการ (พ.ศ. 2549 – พ.ศ. 2550) และเพมขนเปน 2,674 แหง (รอยละ 34) และเพมเปน

3,926 แหง (รอยละ 50) ในปทสองและสามตามล าดบ และในปงบประมาณ 2553 มทองถนทเขารวม

โครงการรวม 5,504 แหงหรอคดเปนรอยละ 70 ขององคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ

1 พระราชบญญตประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545



5

1.1.2 งบสนบสนนกองทนและประสทธภาพในการใชจายเงน รายรบของกองทนต าบลมา

จากทงในสวนของการสมทบของ สปสช. อปท. ชมชน และอนๆ ทงนจ านวนวงเงนทกองทนต าบลไดรบ

ตงแตปงบประมาณ 2549 – 2553 เพมขนอยางตอเนอง โดยในปงบประมาณ 2553 มวงเงนถง 1.88

พนลานบาท โดยรอยละ 71 เปนเงนสมทบจาก สปสช. และรอยละ 27 และเปนเงนสมทบจากชมชน

เพยงรอยละ 0.3

ทงนขอมลจากรายงานของกองทนสขภาพต าบล ยงพบวาประสทธภาพในการใชจายเงนยงม

จ ากด กลาวคอ จ านวนงบประมาณทไดรบในแตละปนนสามารถใชจายไปในการด าเนนการไดเฉลย

เพยงรอยละ 55 ในชวงระหวางป 2550 – 2553 มผลใหมเงนคงเหลอสะสมในกองทนตงแตตน

ด าเนนการจนถง ณ สนป 2553 เกอบสองพนลานบาท

เมอพจารณารายจายของกองทนสขภาพต าบลในชวงเวลาดงกลาวจ าแนกตามประเภทรายจาย

ทก าหนดของ สปสช. พบวา รายจายในสองหมวดแรก คอ (1) ซอบรการสขภาพตามชดสทธประโยชน

และ (2) อดหนนหนวยบรการในการจดบรการ ซงเปนบรการสงเสรมสขภาพปองกนโรคระดบปจเจกชน

มสดสวนคดเปนรอยละ 37 ของรายจายรวมในปแรกและเพมเปนรอยละ 46 ในปทสองและเพมเปนรอย

ละ 53 และ 55 ในป 2552 และป 2553 ตามล าดบ แตหากคดเทยบเฉพาะงบทมาจาก สปสช. พบวา

สดสวนงบกองทนสขภาพต าบลทใชเพอบรการสวนบคคลมแนวโนมเพมขนจากไมถงรอยละ 10 ในป

แรก เพมเปนประมาณรอยละ 30 ในปทสองและสาม และเพมเปนรอยละ 55 ในป 2552 และรอยละ 69

ในป 2553

1.1.3 การพฒนาศกยภาพกองทนสขภาพต าบล เพอใหการด าเนนการกองทนสขภาพต าบล

เปนไปอยางมประสทธภาพ สปสช.ไดสนบสนนใหมการพฒนาศกยภาพกองทนสขภาพต าบลโดย จดให

มการอบรมคณะกรรมการกองทนสขภาพต าบล จดท าคมอการบรหารกองทนสขภาพต าบล การถอด

บทเรยนกองทนสขภาพต าบลทมความเขมแขง นอกจากนนแผนงานรวมการสรางเสรมสขภาพปองกน

โรคกบระบบประกนสขภาพไดสนบสนนการพฒนาศกยภาพกองทนสขภาพต าบลในรปแบบตางๆ เชน

การถอดบทเรยนและจดกระบวนการแลกเปลยนเรยนรระหวางกองทน การจดท าเมนสขภาพ การอบรม

เรองการจดท าแผนททางเดนยทธศาสตร การพฒนาศกยภาพกองทนต าบลเพอเปนศนยเรยนร เปนตน

1.2 พฒนาการกองทนสขภาพต าบล

พฒนาการเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงอยางเปนขนตอนตามล าดบ เปนการ

เปลยนแปลงจากสงคมทรปแบบเรยบงายไปสรปแบบทมความสลบซบซอนมากขน และมความ



6

เจรญกาวหนาไปเรอยๆ2 เชนเดยวกบกองทนสขภาพต าบลทมพฒนาการตามแนวคดนจ าแนกเปนแตละ

ชวงเวลาดงน

2.2.1 ยคกอเกดกองทน (พ.ศ. 2549 – พ.ศ. 2550) เปนชวงจดใหมกองทนสขภาพต าบล

ครอบคลมพนท เรมดวยเปนกองทนน ารองอ าเภอละ 1 แหง โดย สปสช. เปนผน าในการผลกดนใหเกด

นโยบายนและแสวงหาความรวมมอจากกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนและองคกรปกครองสวน

ทองถนทยนดเขารวม โดยตองมการสมทบเงนตามสดสวนท สปสช. ก าหนด รวมกบปฏบตตามเงอนไข

เชน ตองมกรรมการทมาจากตวแทนสามภาคสวน คอ ทองถน ชมชน และบคลากรสาธารณสข รวมถงม

แนวทางการใชจายเงนกองทนสขภาพต าบล

2.2.2 ยคกองทนเตบโต พฒนา และขยายจ านวน (พ.ศ. 2551 – พ.ศ. 2553) มการเพมขน

ของกองทนสขภาพต าบลอยางกาวกระโดด เชนเดยวกบความคลอบคลมประชากรและเงนสบทบดงได

กลาวไปแลวขางตน ขณะเดยวกน สปสช. ไดสนบสนนการด าเนนงานของกองทนสขภาพต าบล โดยเพม

กลไกและโครงสรางการท างานทเออตอการขยายกองทนมากขน3 ทงขอมลสขภาพกลมเปาหมาย 5

กลมและสนบสนนการจดท าแผนสขภาพชมชนหรอแผนททางเดนยทธศาสตร ปรบเพมกรรมการบรหาร

กองทนสขภาพต าบล ใหมผอ านวยการโรงพยาบาลและสาธารณสขอ าเภอเปนทปรกษา มผทรงคณวฒ

ในพนท 2 คน เปนรองประธาน ผแทนศนยประสานงานหลกประกนสขภาพ ประชาชน เปนกรรมการ

เปนตน และมการปรบเพมงบตอหวปชก.และสดสวนเงนสมทบของ อปท. ในป พ.ศ. 2553 ดงไดกลาว

ไปแลว นอกจากนยงมการขยายกจกรรมทเนนการคดกรองโรคเรอรง เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง

รวมถงกจกรรมการดแลผสงอาย ผพการ

2 เฉลยว ฤกษรจพมล. (2544). บทท 10 การเปลยนแปลงทางสงคม. มนษยกบสงคม. พวงเพชร สรตนกวกลและเฌอมาลย ราชภณฑารกษ (บรรณาธการ). กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร 3 ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต รายงานผลการด าเนนงานหลกประกนสขภาพในระดบทองถนหรอพนท(กองทนอบต./เทศบาล)

ขอมล ณ วนท 19 กรกฎาคม 2553



7

ในระยะนไดมการตดตามประเมนการด าเนนงานของกองทนสขภาพต าบลดวยกนหลายชน 4 5 6 7 8 ซงสาระส าคญทคนพบมดงน

1) กองทนสขภาพต าบลท าใหผบรหารทองถนเกดความตนตวและสนใจงานดานสงเสรม

สขภาพปองกนโรคมากขน ขณะเดยวกนทองถนขนาดใหญทมความพรอมเรมใหความสนใจ

ในการจดบรการสขภาพมากขน

2) ความแขงขนในการด าเนนงานของกองทนสขภาพต าบลมความหลากหลาย ผานการน าของ

ผน าทองถนและเจาหนาทสาธารณสขเปนหลก โดยพนททด าเนนงานไดดมกเปนพนทท

ปฏสมพนธระหวางทองถนและเจาหนาทสาธารณสขด าเนนการไปดวยด

3) มตดานสขภาพของทองถนและชมชนกวางกวามตทางการแพทยและสาธารณสข จงม

กจกรรมทหลากหลายทเกยวเน องกบสขภาพแตมใชบรการทางการแพทยและการ

สาธารณสข ซงสอดคลองกบบรบทของปญหาสขภาพในปจจบนทสบเนองมาจากพฤตกรรม

สขภาพและวถชวตทเปลยนไป

4) ลกษณะกจกรรมทผบรหารทองถนใหความสนใจมกเปนกจกรรมสรางภาพลกษณและ

สามารถจบตองไดเปนรปธรรม การดแลกลมผดอยโอกาสในชมชนยงมลกษณะเปนการ

สงเคราะหเปนครงคราวมากกวาการจดบรการอยางเปนระบบ

5) เจาหนาทสาธารณสข ทสามารถปรบแนวคดและท าบทบาทคณอ านวย (facilitator)ไดด มอง

วาการมกองทนสขภาพต าบลท าใหมคนมาชวยท างานดานสขภาพเพมขนแตขณะเดยวกนก

4 ดเรก ปทมสรวฒน และคณะ (2550) การวจยนโยบายสาธารณะ: ประเมนกองทนหลกประกนสขภาพทองถนในระดบพนท กรงเทพฯ: ศนยบรการวชาการเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย 5 ดเรก ปทมสรวฒน บรรณาธการ (2552) การวจยประเมนกองทนสขภาพต าบล กรงเทพฯ: ศนยบรการวชาการเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย 6 สรยะ วงคคงคาเทพ, ภษต ประคองสาย, สณ วงศคงคาเทพ, และ องคณา จรรยากลวงศ (2553) โครงการประเมนเพอพฒนาศกยภาพและประสทธภาพกองทนสขภาพระดบต าบลในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา ภายใตแนวคดการบรหารจดการทด นนทบร: แผนงานรวมสรางเสรมสขภาพปองกนโรคกบระบบประกนสขภาพ สถาบนวจยระบบสาธารณสข 7 จรยทธ คงนน และคณะ (2552) การจดการกองทนหลกประกนสขภาพระดบทองถน (ต าบล) ของจงหวดพจตร ป 2551 พจตร: ส านกงานสาธารณสขจงหวดพจตร 8 สมฤทธ ศรธ ารงสวสด (2552) บทสงเคราะหการด าเนนงานระบบหลกประกนสขภาพในระดบทองถนหรอพนท (กองทนสขภาพต าบล) เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมการประสานความรวมมอระหวางส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตกบส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ ครงท 3/2552 วนองคาร ท 18 สงหาคม 2552 นนทบร: ส านกงานวจยเพอการพฒนาหลกประกนสขภาพไทย



8

เหนอยขนในการประสาน แตพนททเจาหนาทสาธารณสขปรบแนวคดและบทบาทไมได มก

มความขดแยงและมองวาเงนสวนนควรเปนของหนวยบรการส าหรบท างานสาธารณสข

6) บทบาทการมสวนรวมของชมชนเมอเทยบสมผสกบทองถนและจนทสาธารณสข ยงคอนขาง

จ ากด และมความหลากหลาย แตหากชาวบานมสวนรวมสมทบจะมความเปนเจาของและม

บทบาทรวมในการบรหารจดการและตรวจสอบมากขน รวมถงมกเนนการจดบรการมากขน

7) กองทนสขภาพต าบลมศกยภาพในการเสรมพลงองคกรปกครองสวนทองถนและชมชนดาน

สขภาพ จากการไดรบขอมลดานปญหาสขภาพของชมชนมากขน (แมมกจ ากดเฉพาะขอมล

การปวยและตาย) มบทบาทในการเสนอ พจารณา และรวมด าเนนการโครงการตางๆ

แกปญหาตรงตามความเหนและความตองการมากขน และสามารถสรางความตระหนกและ

ระดมการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ ไดมากขน หลายแหงมการตงคณะท างานดานการ

ตดตามประเมนการด าเนนงานของกองทน อยางไรกดมตการประเมนพจารณาจากเสยง

ตอบรบของประชาชนเปนหลก

8) ยงไมพบวาการมกองทนต าบลจะมผลใหทองถนจดสรรงบเพอการสาธารณสขและการ

แกปญหาสขภาพของประชาชนลดลง

9) การสนบสนน เชอมโยง และก ากบตดตามการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบลในพนทยงคง

มชองวางอย

2.2.3 ยคกองทนเตมพนทหรอยคหลงมกองทน (พ.ศ. 2554 –อนาคต)

เปนระยะเรมเหนการคลคลายเพอการปรบตวเปลยนแปลงทจะมผลตอกระบวนทศนการท างาน

ดานการสรางเสรมปองกนโรคและการพฒนาระบบสขภาพชมชน ของเจาภาพทงในและนอกภาค

สาธารณสข ตามบทเรยนการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบลผานมา

นโยบายดงกลาวไดรบการยอมรบจากหลายภาคสวนวา กลไกดงกลาวมศกยภาพในการพฒนา

ความเขมแขงของชมชนในการพฒนาสขภาพของประชาชนในพนทได ขณะเดยวกนกไดรบการ

สนบสนนจากรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข อยางไรกดความคบหนาและพฒนาการทตอเนองของ

กองทนดงกลาวในระยะตอไปเปนประเดนทนาสนใจวาควรจะพฒนาตอไปทศทางใด และมาตรการ

อยางไร ขณะเดยวกนกเกดค าถามวา การมกองทนสขภาพต าบลมผลตอการเปลยนแปลง กระบวนทศน

กระบวนการท างานและบทบาทของแตละภาคสวนในการจดการกบปญหาสขภาพชมชนอยางไร ทงใน

สวนขององคกรปกครองสวนทองถน องคกรชมชน และเจาหนาทสาธารณสขในพนท



9

1.3 แนวคดการศกษา

กองทนสขภาพต าบล ถอไดวาเปนสวนหนงของการขบเคลอนนโยบายสาธารณะ (Public

policy) ทมงหวงในการตอบสนองความตองการของประชาชนจ านวนมาก ดงนนหากทองถนและชมชน

มความตระหนก และมบทบาทรวมในการจดการกบปญหาสขภาพของชมชนมากขน ดวยการสรางเสรม

สขภาพ (health promotion) โดยมงเนนไปทการปรบเปลยนพฤตกรรมลดความเสยงดานสขภาพ เปน

“มตทางสงคมเพอสขภาวะ” (Social determinant of health) ทองถนและชมชนกจะเปนศนยรวม

(center of gravity) ของการขบเคลอนกจกรรมสขภาพ และความคดรเรมสรางสรรคตางๆ9 ในการเพม

ประสทธภาพการเขาถงบรการสขภาพของประชาชนไดมากขน

นอกจากนนกองทนสขภาพต าบลยงเชอมโยงกบหลกการกระจายอ านาจ (Decentralize) ซงม

แนวคดลดบทบาทของรฐสวนกลางในการด าเนนการเอง รวมถงใหประชาชนมสวนในการจดการกบ

ปญหาสขภาพของประชาชนในชมชนมากขน นบไดวา “กองทนสขภาพต าบล” เปนรปแบบการกระจาย

อ านาจอยางหนง ซงมใชเปนเพยงการถายโอนอ านาจหนาทแกทองถน แตเปนรปแบบการการกระจาย

อ านาจแกคณะกรรมการบรหารสขภาพระดบต าบล (Area health board) เปนการจดความสมพนธทาง

อ านาจ หนาทใหมระหวางสวนกลาง สวนทองถน และชมชน ใหสอดคลองกบสภาพบานเมองท

เปลยนแปลงไป ในสภาวะทสงคมมกลมคนทหลากหลาย มความตองการ และความคาดหวงจากรฐใน

ลกษณะทหลากหลาย แตกตางกน ทงนรปแบบการจดการดงกลาวอาจเปนอกทางเลอกหนงของการ

กระจายอ านาจ

อ านาจการจดการตนเองของชมชนทองถนดานสขภาพ เปนปจจยหนงในการเพม

ประสทธภาพการเขาถงบรการสขภาพของประชาชนดวยระบบสขภาพชมชนทเตมเตมบรการสขภาพ

ระดบบคคล (personal service) ใหทวถง มคณภาพ มความตอเนอง และตอยอดเชอมโยง ดวย “มต

และมาตรการทางสงคมเพอสขภาวะ” ใหเหนผลลพทดานสขภาพได เนองจากทองถนมภารกจสวนใหญ

เปนภารกจดานพฒนาคณภาพชวตและสขภาพในการพฒนาสภาพแวดลอมเพอปองกนโรคและการ

สรางเสรมสขภาพและบางสวนเปนกจกรรมทบรการเฉพาะบคคล ครอบครว หรอภารกจทด าเนนการใน

ชมชนรวมทง รบรบทของพนทด และสามารถแกปญหาทตรงและตอบสนองตอความจ าเปนดานสขภาพ

9 ศนยบรการวชาการเศรษฐศาสตร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. รายงานการวจยประเมนกองทนสขภาพต าบล พ.ศ. 2552



10

ของประชาชนในพนทไดดกวาสวนกลาง ขณะเดยวกนกสามารถเขาถงกลมคนผดอยโอกาสในชมชนได

ดขน ตอบสนองตอความคาดหวงของชมชนไดดขน10

การศกษาพฒนาการของกองทนสขภาพต าบล จงเปนศกษาระยะการคลคลายเพอการปรบตว

เปลยนแปลงทมผลตอการสรางเสรมสขภาพปองกนโรคและการพฒนาระบบสขภาพชมชน เปน

เครอขายสรางระบบความสมพนธ และรกษาสมพนธภาพอยางยงยนระหวางระบบสขภาพชมชน และ

ระบบสขภาพทงมวล เจาภาพทงภาคในและนอกสาธารณสขมศกยภาพและแบงปนอ านาจดานการ

จดการสขภาพอยางสอดรบกน บนฐานคดแหงกระบวนทศนการพฒนาทมเปาหมายรวมกน ตามวถชวต

สงคมและวฒนธรรมของชมชน ดวยความสมพนธขององคความรทงภมปญญาทองถน ชมชนและ

วชาการ จนเกดเปนนวตกรรมสรางสขภาพ โดยทบทวนพฒนาการกองทนตงแตเรมกอเกด ขยายตว

จนถงปจจบน เพอสงเคราะหใหเหนแนวโนมพฒนาการและทศทางตอไป กองทนสขภาพต าบลทจะ

ศกษาพฒนาการในครงน จงเปนกองทนนบแตป 2549 จนถงป 2553

1.4 ประเดนค าถามในการวจย

กองทนสขภาพต าบลถอเปนยทธศาสตร/ เครองมอในการเสรมสรางพลงองคกรปกครองทองถน

และชมชนในดานการสรางเสรมสขภาพในชมชน ซงกองทนสขภาพต าบลไดด าเนนการมาระยะหนงแลว

ดงนนสมฤทธผลของกองทนดงกลาวในการเสรมพลงอ านาจแกทองถนและชมชนในดานสขภาพเปน

อยางไร เปนประเดนค าถามส าคญของงานวจยชนน โดยพจารณาในดานพฒนาการของกองทนสขภาพ

ต าบล ทงในมตการอภบาลกองทน (ขอมล การมสวนรวม ความโปรงใส กระบวนการ), มตนวตกรรม,

มตปฏสมพนธระหวางกองทนทนกบหนวยงานบรหารในอ าเภอ จงหวด และสวนกลาง รวมถงมตของ

ลกษณะของโครงการทด าเนนงานตงแตเรมตนจนถงปจจบนปรบเปลยนไปอยางไร

1.5 วตถประสงคการวจย

เพอศกษาผลของกองทนสขภาพต าบลในการเสรมพลงอ านาจแกองคกรปกครองสวนทองถน

และองคกรชมชนในการจดการระบบสขภาพชมชน รวมถงการปรบตวในการท างานของบคลากร

สาธารณสข

10 วนย ลสมทธ (2553) รปแบบ แนวทาง ระบบบรหารจดการเขตสขภาพในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา นนทบร; ส านกงานวจย

เพอการพฒนาหลกประกนสขภาพไทย



11

วตถประสงคเฉพาะ

เพอศกษาการเปลยนแปลงบทบาทและการมสวนรวมตอไปนซงเปนตวบงชแนวโนมการเสรม

พลงอ านาจแกองคกรปกครองสวนทองถน องคกรชมชน และการท างานของบคลากร

สาธารณสข ในดาน

ก. การเขาถงแหลงขอมลและรบรสถานการณสขภาพของชมชน

ข. มโนทศนดานสขภาพ และเจคตการท างานระบบสขภาพชมชน

ค. การจดท าและใชแผนททางเดนยทธศาสตรชมชน

ง. การบรหารกองทนสขภาพต าบล (การประชม จดท าแผน พจารณาโครงการ ตดตาม

ประเมนผลโครงการ)

จ. การเสนอและด าเนนงานโครงการทไดรบสนบสนนจากกองทนสขภาพต าบล

ฉ. การตรวจสอบและความโปรงใส

ช. ลกษณะโครงการทด าเนนงานในชวงทผานมา การเขาถงกลมดอยโอกาสในชมชน

รวมถงผลสมฤทธทเปนนวตกรรมการจดการปญหาสขภาพชมชน อนแสดงถงคณคา

ของการมกองทนสขภาพต าบล

ซ. การสนบสนน นเทศ ตดตามก ากบของหนวยงานในระดบอ าเภอ จงหวด และเขต

เพอวเคราะหปจจยสนบสนนตอการเสรมพลงอ านาจแกทองถนและชมชนในดานสขภาพ

ดงตอไปน

ก. ตนทนทางสงคมเดมของชมชน ทงในดาน 1) บรบทชมชนทางเศรษฐกจ สงคม และ

วฒนธรรม 2) ความเขมแขงขององคกรชมชน เครอขายองคกรชมชน การมกองทนท

เกดจากสวนรวมของชมชนและสนบสนนการจดการกบปญหาสขภาพชมชน 3) ลกษณะ

ผน าและการเมองทองถน 4) ศกยภาพของบคลากรสาธารณสขในการบรหารการ

เปลยนแปลงและท างานรวมกบภาคสวนอน

ข. การสนบสนนการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบลจาก สปสช. เชน การนเทศตดตาม

การฝกอบรม ศกษาดงาน การสนบสนนดานองคความรและทรพยากร เปนตน

ค. การสนบสนนจากกลไกในพนทระดบอ าเภอ จงหวด ในดานนโยบาย การนเทศ ตดตาม

ฝกอบรม จดการความร เปนตน



12

ง. การมโครงการระบบสขภาพชมชนอน เชน โครงการ สสส., สกว. รวมถงนโยบายรฐอนๆ

เพอพฒนาขอเสนอเชงนโยบายในการพฒนากองทนหลกประกนสขภาพในพนทเพอเสรมพลง

อ านาจดานสขภาพแกองคกรปกครองสวนทองถน องคกรชมชน และบคลากรสาธารณสขในการ

จดการระบบสขภาพชมชน

1.6 กรอบแนวคดการศกษา

การด าเนนงานสาธารณสขในชมชนในอดตน นเจาหนาทสาธารณสขเปนตวหลกในการ

ด าเนนงาน อยางไรกดจากบรบทและสภาพปญหาทเปลยนไปซงตองการความรวมมอจากทกภาคสวน

ไดเขามามบทบาทการมสวนรวมในการจดการกบปญหาสขภาพทซบซอนขน เรอรง และเกยวของกบ

ปจจยสงคมอนๆ เชน พฤตกรรม วถชวต และสงแวดลอม กองทนสขภาพต าบลถอเปนยทธศาสตรและ

กลไกส าคญในการเออใหภาคสวนทเกยวของไดมามบทบาทในการจดการกบปญหาสขภาพในชมชน

ทงนความสมฤทธผลของการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบลขนกบ บทบาทของสามภาคสวนหลก คอ

เจาหนาทสาธารณสข องคกรปกครองสวนทองถน และภาคเครอขายชมชน ซงจากขอมลการประเมนท

ผานมาพบวาบทบาทหลกยงคงอยทสองภาคสวนแรก อยางไรกดกระบวนการท างานของกองทนสขภาพ

ต าบลยอมสงผลตอการเรยนรและปรบตวของทกภาคสวนในการท างานรวมกนอนเปนการเสรมพลงภาค

สวนตางๆในการท างานสขภาพชมชนรวมกน ซงคาดวาจะน าไปสการปรบวธคดและการท างานกองทน

สขภาพทเออตอจดการสขภาพของพนทในยคการปรบตวเปลยนแปลงทจะมผลตอกระบวนทศนการ

ท างานดานการสรางเสรมปองกนโรคและการพฒนาระบบสขภาพชมชน

ทงนปจจยทจะมผลตอประสทธผลของการเสรมพลงอ านาจของกองทนต าบลตอองคกรปกครอง

สวนทองถน องคกรชมชน และการปรบตวของเจาหนาทสาธารณสขนน ยงขนกบบรบท ตนทนทาง

สงคมเดมของชมชน การสนบสนนจาก สปสช. เอง และการสนบสนนจากปจจยอนรอบขาง เชน

นโยบายกระทรวงสาธารณสข การสนบสนนจาก สสส./ สกว. เปนตน



13

ภาพท 2 กรอบแนวทางการศกษา

การศกษาน ใหความส าคญกบการเปลยนแปลงทเกดขนในภาคสามฝายหลก คอ องคกร

ปกครองสวนทองถน องคกรชมชน และเจาหนาทสาธารณสข ในการจดการกบปญหาสขภาพชมชน ทง

ในดานบทบาท เจตคต การเขาถงขอมล การมสวนรวมในการด าเนนงานดานตางๆ เชน วางแผน การ

ลงขน การรวมกจกรรม การเสนอโครงการ การตดตามประเมนและตรวจสอบ เปนตน ทงนการ

เปลยนแปลงดานผลลพธอาจไปยงไมถง อยางไรกดการเกดนวตกรรม การเขาถงกลมดอยโอกาสใน

ชมชน และการจดการกบปญหาวกฤตดานสขภาพของชมชน รวมถงการจดการกบปจจยเสยงดาน

สขภาพทเปนรปธรรมนาจะบงชถงความส าเรจดงกลาวไดระดบหนง

ตวแปรการศกษา

กระบวนทศนและเจคตตอการด าเนนงานสขภาพชมชน ดการเปลยนแปลงของมโนทศน

ดานสขภาพ รวมถงเจคตในการจดการกบปญหาสขภาพชมชน ของภาคสามฝายหลกวามการ

เปลยนแปลงไปอยางไรบางในชวงทผานมา เหมอนหรอตางกนอยางไร

การเขาถงและการรบรสถานการณสขภาพของชมชน พจารณาถงพฒนาการของความ

ครบถวนของขอมลทมของกองทนทใชในการวางแผนแกไขปญหาสขภาพของชมชน ครอบคลมทงขอมล

เชงบรบท ประชากร เศรษฐกจ สงคม พฤตกรรม ปจจยเสยงดานตางๆ และภาวะการเจบปวย ทพพล

ภาพ และตาย



14

บทบาทการมสวนรวมในการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบล หมายถงการมสวนรวมของ

ทองถน ภาคเครอขายชมชน และเจาหนาทสาธารณสข โดยพจารณาจาก จ านวนครงของการประชม

และองคประกอบของคณะกรรมการทเขารวมประชม การมสวนรวมในการจดท าแผนทยทธศาสตร/ การ

พจารณาโครงการ จ านวนและสดสวนของโครงการทเสนอโดยภาคเครอขายตางๆ

การจดท าและใชเครองมอแผนททางเดนยทธศาสตรกระบวนการจดท าแผนททางเดน

ยทธศาสตรเปนกระบวนการใหประชาชนทกภาคสวนไดมสวนรวมในการ คนหาปญหา ก าหนดสาเหต

ของปญหา จดล าดบความส าคญและวางแผนการแกไขปญหาสขภาพของชมชน ดงนนการมแผนท

ทางเดนยทธศาสตรถอเปนเครองมอส าคญในการสรางกระบวนการมสวนรวม ขณะเดยวกนหากจะให

ยงยนกตองมการใชแผนททางเดนยทธศาสตรดงกลาวเพอการพฒนา ตลอดจนมการตดตามและปรบให

สอดคลองกบบรบททเปลยนไปตลอดเวลา

ระบบการตรวจสอบและความโปรงใส หมายถงการมกลไกการตรวจสอบภายใน มระบบ

ขอมลและบญชใหสามารถเขาถงและตรวจสอบได

ลกษณะของโครงการ พจารณาจากลกษณะของโครงการทด าเนนการไปตงแตตนจนถง

ปจจบนวามการพฒนาและเปลยนแปลงไปอยางไร ในดาน

ประเภทโครงการ (สประเภทท สปสช.ก าหนด)

ลกษณะโครงการทด าเนนงาน (ใหบรการสวนบคคลในหนวยบรการ/ ในชมชน, กจกรรมอบรม

ใหความร/ เขาคาย/ ศกษาดงาน, กจกรรมสงเสรมสขภาพ, กจกรรมรณรงคสรางความตระหนก/

ประกวด, กจกรรมควบคม/ปองกนโรค, การคมครองผบรโภค, การเฝาระวงและจดท าขอมล

ปจจยเสยง/ปญหาสขภาพ/ ตดตามประเมน, การจดท านโยบายสาธารณะ/ แผนชมชน/ แผนท

ทางเดนยทธศาสตร, ประชมคณะกรรมการ/ คณะท างาน, อดหนน/ แจกวสด สงของ เงน,

ครภณฑ สงกอสราง, อน ๆ)

ระบบการสนบสนน นเทศ ตดตามก ากบของหนวยงานในระดบอ าเภอ จงหวด และเขต

มองทปฏสมพนธและบทบาทขององคกรทจะมบทบาทส าคญในการสนบสนน ตดตาม นเทศ และพฒนา

ศกยภาพของกองทนสขภาพต าบล คอ ส านกงานสาธารณสขอ าเภอ ส านกงานสาธารณสขจงหวด และ

ส านกงานหลกประกนสขภาพสาขาเขตพนท

พฤตกรรมเชงรก และพฤตกรรมเชงรบของคนและองคกร บทบาท กลไกการ และวธการ

ท างานแบบมสวนรวมในการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบล



15

การกระตนและการเปลยนแปลงในพนทการตดสนใจใชทรพยากรแบบมสวนรวม

การบรณการทนและความรวมมอ ความเสมอภาค ความเปนประชาธปไตยแบบมสวนรวม

ผลสมฤทธทเปนนวตกรรมอนแสดงถงคณคาของการมกองทนหลกประกนสขภาพ

ต าบล หมายถง กจกรรม หรอแนวทางการด าเนนงานทพฒนาขนมาจากเดม หรอคดคนขนมาใหม วาม

การปรบเปลยนไปอยางไรบาง เปนทยอมรบหรอตรงกบความตองการของคนในชมชนหรอไม และความ

ยงยนหรอไมยงยนของนวตกรรมเกดมาจากสาเหตใด โดยนวตกรรมทท าการศกษานนจะครอบคลมใน

สวนของกจกรรมทเกยวกบ

เกดชดความรดานการสรางเสรมสขภาพ

มการปรบเปลยนพฤตกรรมทมผลตอสขภาวะ

มการปรบเปลยนสภาพแวดลอมทเออตอการสรางสขภาวะ

เกดนวตกรรมเชงระบบสขภาพชมชน

เกดผลกระทบเชงบวกตอระบบสขภาพชมชน

มกระบวนการทางสงคมขนในชมชน โดยการเขามามสวนรวมและการเรยนรของชมชน

เกดนโยบายสาธารณะของชมชน/ทองถน ทเออตอ การสรางสขภาวะ

1.7 ระเบยบวธวจย

โครงการศกษาแนวโนมและทศทางการพฒนากองทนสขภาพต าบล เปนการศกษาแบบเสรม

พลงอ านาจภาคสวนทงในและนอกสาธารณสข (empowerment evaluation) โดยใหความส าคญกบผเขา

มามสวนรวมในโครงการทกฝายหรอผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) ซงการเสรมพลงเปน

กระบวนการทท าใหผทมสวนไดสวนเสยไดเขาไปควบคมทรพยากรทจ าเปนและมความเขาใจในบรบท

ของสงคมตนเองอยางรอบดาน11 โดยใชการศกษาทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ

1.7.1 กลมตวอยาง

ใชเกณฑในการคดเลอกพนททใชในการศกษาดงน

11 Fetterman, D. M. and Wandersman, A. (Eds). (2005). Empowerment evaluation principle in practice. New York: The Guilford Press.



16

1. เลอกจงหวด 1 แหงในแตละเขต สปสช. รวม 12 จงหวด โดยใชเกณฑในการคดเลอก

จงหวด ตามล าดบดงน

1) เปนจงหวดทมความเดนในเรองการสมทบทนจากชมชนในการด าเนนงานกองทน

สขภาพต าบล ความเดนในทนอาจพจารณาจากตวเลขงบประมาณการสมทบใน

ภาพรวมทงจงหวดหรอจากจ านวนกองทนในจงหวดทมการสมทบทนจากชมชน

2) เปนจงหวดทมกองทนหลกประกนสขภาพต าบลทด าเนนการมาทงตงแตป 2549 จนถง

ป 2552

2. ในแตละจงหวดเลอก 1 อ าเภอ (รวม 12 อ าเภอ) โดยใชเกณฑในการคดเลอกอ าเภอ

ตามล าดบดงน

1) เปนอ าเภอทมกองทนหลกประกนสขภาพต าบลเกรด A+ อยางนอย1 กองทน

2) เปนอ าเภอทมกองทนหลกประกนสขภาพต าบลเกรดอนๆไดแก A B C D ครบทกเกรด

หมายเหต เกรดของกองทนสขภาพต าบลเปนไปตามการพจารณาผลการจดล าดบการประเมน

ตนเองในการบรหารจดการกองทน ของส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ในเรองการบรหาร การม

สวนรวมและนวตกรรม12

1.7.2 พนททศกษา คอกองทนสขภาพต าบลในเขตพนทอ าเภอเมอง จงหวดสรนทร ส านกงาน

หลกประกนสขภาพแหงชาต เขต 9 นครราชสมา มกองทนสงกดองคการบรหารสวนต าบล(อบต .) 8

แหง รวมเปน 8 กองทน เปนพนทศกษาเชงปรมาณและคณภาพ รวม 8 แหง ไดแก กองทนหลกประกน

สขภาพต าบลคอโค ต าบลเฉนยง ต าบลสลกได ต าบลแกใหญ ต าบลกาเกาะ ต าบลนอกเมอง ต าบลสวาย

ต าบลทาสวาง

1.7.3 ขอบเขตการศกษา

ในการศกษาครงนท าการศกษาทงเชงปรมาณและการศกษาเชงคณภาพในเขตพนท อ.เมอง-

สรนทร จ.สรนทร

การศกษาเชงปรมาณ

ใชแบบสอบถามเพอเกบขอมลสถานการณการเปลยนแปลงการพฒนาของกองทนสขภาพต าบล

ทกกองทนในอ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร ดงตอไปน

12www.nhso.go.th/



17

1) ขอมลทวไปของชมชน ไดแก

ขอมลประชากรศาสตร

ขอมลทางเศรษฐกจและสงคม เชน ประวตศาสตรชมชน วถการด าเนนชวต และ

ความเชอถอตาง ๆ องคการชมชน รวมทงผน าของชมชน อาชพ ระดบรายได

รายจาย ภาระหนสนการศกษา กองทนชมชนตางๆ เชน กองทนออมทรพย กองทน

สวสดการ เปนตน

ขอมลเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ขอมลนวตกรรมและภมปญญาทองถน

ขอมลเกยวกบสถตชพและอนามย

ขอมลเกยวกบกลไก ระบบ ดานสขภาพ เชน บคลากรและสถานบรการดาน

สาธารณสขการครอบคลม การเขาถงหลกประกนสขภาพและการใชบรการดาน

สขภาพของชมชนกองทนสวสดการสขภาพชมชน เครอขายอาสาสมครสขภาพของ

ชมชน เครอขายหรอกลมทด าเนนการเกยวของกบสขภาพ

ขอมลทเกยวของกบการเมองทองถน

2) ขอมลพนฐานของกองทนสขภาพต าบล

ขอมลโครงสรางการท างาน

ขอมลงบประมาณรายไดและรายจาย เงนสะสมจากแหลงตางๆ

ขอมลวธการท างาน เชน การประชม

3) ขอมลสถานการณการเปลยนแปลงและพฒนาการของกองทนสขภาพต าบลในระบบ

ตอไปน

การจดการระบบขอมลและการรบรสถานการณสขภาพของชมชน ไดแก การ

รวบรวม การเขาถงขอมล การรบร การเผยแพร การแลกเปลยนขอมล การ

ประยกตใชขอมลเพอการท าแผน

บทบาทและกลไกการด าเนนงานแบบมสวนรวมของ องคกรปกครองสวนทองถน

ชมชนภาคเครอขาย และบคลากรสาธารณสขในการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบล



18

ไดแก บทบาททเปนตวหลกและบทบาททเปนตวยทธศาสตร ในกระบวนการท างาน

แบบมสวนรวมมองตงแตการรวมรบร รวมคด รวมท า รวมลงทน รวมตดตาม

ประเมนผล

การจดท าแผนยทธศาสตร แผนปฏบตการ และ ใชเครองมอแผนททางเดน

ยทธศาสตร ไดแก กระบวนการและวธท าแผน เทคนคและเครองมอทใชในการท า

แผน การมสวนรวมของชมชนในการท าแผน

ระบบการตรวจสอบและความโปรงใส ไดแก ระบบขอมลและระบบบญชทสามารถ

เขาถงและตรวจสอบได

ลกษณะโครงการทมการด าเนนงานในช วงทผานมารวมถงผลสมฤทธทเปน

นวตกรรมอนแสดงถงคณคาของการมกองทนสขภาพต าบล ไดแกลกษณะโครงการท

ท าใหเกดชดความรดานการสรางเสรมสขภาพ การปรบเปลยนพฤตกรรมทมผลตอ

สขภาวะ การปรบเปลยนสภาพแวดลอมทเออตอการสรางสขภาวะ นวตกรรมเชง

ระบบสขภาพชมชน ผลกระทบเชงบวกตอระบบสขภาพชมชน กระบวนการทาง

สงคมขนในชมชน โดยการเขามามสวนรวมและการเรยนรของชมชน และเกด

นโยบายสาธารณะของชมชน/ทองถน ทเออตอ การสรางสขภาวะ

ระบบการสนบสนน นเทศ ตดตามก ากบของหนวยงานในระดบอ าเภอ จงหวด และ

เขต ไดแก หนวยงาน วธการ ระยะเวลา ประโยชนทเกดขน

4) แบบส ารวจคณะกรรมการบรหารกองทนและตวแทนองคกรชมชนทมบทบาทในดาน

สขภาพแตมไดเปนกรรมการกองทนตอการเปลยนแปลงทเกดขนจากการมกองทน

สขภาพต าบล รวมทงสน 22 คน

การศกษาเชงคณภาพ

ใชการสนทนากลม ในกลมคณะกรรมการกองทน ตวแทนผทมสวนเกยวของไดแก ผรบผดชอบ

และกลมเปาหมายของโครงการทไดรบการสนบสนนจากกองทน รวม 15-20 คน ตอ ต าบล รวม 4

กองทน เพอเกบขอมลปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงการพฒนาของกองทนสขภาพต าบลและแนวโนม

ทศทางการพฒนากองทนสขภาพต าบล ในประเดนตอไปน

ปจจยทมผลตอการจดการระบบขอมล และความตองการในการสนบสนนและการ

หนนเสรม



19

โครงสรางการท างาน บทบาทของภาคหลกและภาคยทธศาสตร ทมผลตอการ

ด าเนนงานแบบมสวนรวมของ องคกรปกครองสวนทองถน ชมชนภาคเครอขาย และ

บคลากรสาธารณสขในการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบล โดยเฉพาะการรวม

ลงทนจากทกภาคสวนในพนท

การจดกลไกการท างานท เหมาะสมบนหลกการของความเสมอภาคและ

ประชาธปไตยแบบมสวนรวม โดยเฉพาะบทบาทการตดสนใจรวมกน

วธการจดท าแผนยทธศาสตร แผนปฏบตการ และใชเครองมอแผนททางเดน

ยทธศาสตร ทมความเปนไปไดและไมยงยาก

กฎ ระเบยบ การใชเงนเพอการด าเนนงานทมความคลองตว

ความตองการหนนเสรมและการพฒนาระบบการตรวจสอบและความโปรงใส

โดยเฉพาะระบบขอมลและระบบบญชทสามารถเขาถงและตรวจสอบไดจากทกภาค

สวน

ลกษณะโครงการทเชงรกและเชงรบทจะตอบสนองสถานการณการสรางเสรมสขภาพ

ของพนท

ระบบการสนบสนน นเทศ ตดตามก ากบของหนวยงานในระดบอ าเภอ จงหวด และ

เขต ทเปนการหนนเสรมมากกวาการตรวจสอบ

ปญหาและขอเสนอแนะอนๆ

1.7.4 การวเคราะหและสงเคราะหขอมล

1) ใชกระบวนการกลมวเคราะห สาระส าคญ(Content Analysis) เปรยบเทยบปจจยทมผลตอ

การด าเนนงาน สงเคราะหแนวทางเสรมพลงอ านาจทองถนและชมชนเพอพฒนาการ

ด าเนนงานของกองทนสขภาพต าบล

2) น าเสนอผลการวเคราะห สงเคราะห ตอผมสวนเกยวของ และผทรงคณวฒ เพอทบทวนและ

เตมเตม

3) สรปผลและจดท ารายงานฉบบสมบรณ



20

1.8 ระยะเวลา กมภาพนธ 2554 – กรกฎาคม 2554 (6 เดอน)

1.9 ผลทคาดวาจะไดรบ

1) ท าใหทราบถงพฒนาการของกองทนสขภาพต าบล ทงในมตการรบร กระบวนทศน ของ

ทองถน ชมชนและภาคประชาชน การอภบาลกองทน (ขอมล การมสวนรวม ความโปรงใส

กระบวนการ), มตนวตกรรม เชน การทกองทน mobilize resource เขาชมชน, มต

ปฏสมพนธระหวางกองทน หนวยงานบรหารในอ าเภอ จงหวด และสวนกลาง รวมถงมตของ

ลกษณะของโครงการทด าเนนงานตงแตเรมตนจนถงปจจบน

2) ท าใหทราบถงปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานของกองทนสขภาพต าบล

3) ไดขอเสนอตอทศทางการพฒนากองทนสขภาพต าบล



21

บทท 2 ขอมลพนฐานพนทศกษา

2.1 ขอมลทวไป

อาณาเขต อ าเภอเมองสรนทรมพนททงหมด 1,066.26 ตารางกโลเมตร ตงอยทางทศตะวนตกของ

จงหวด มอาณาเขตตดตอกบเขตการปกครองขางเคยงดงตอไปน

ทศเหนอ ตดตอกบอ าเภอสตก (จงหวดบรรมย) และอ าเภอจอมพระ

ทศตะวนออก ตดตอกบอ าเภอเขวาสนรนทร อ าเภอศขรภม และอ าเภอล าดวน

ทศใต ตดตอกบอ าเภอปราสาท

ทศตะวนตก ตดตอกบอ าเภอกระสง (จงหวดบรรมย)

การปกครอง แบงพนทการปกครองออกเปน 21 ต าบล 285 หมบาน ทองทอ าเภอเมองสรนทร

ประกอบดวยองคการปกครองสวนทองถน 22 แหง ดงน

1. เทศบาลเมองสรนทร 2. เทศบาลต าบลเมองท

3. องคการบรหารสวนต าบลสวาย 4. องคการบรหารสวนต าบลเพยราม

5. องคการบรหารสวนต าบลนาด 6. องคการบรหารสวนต าบลทาสวาง

7. องคการบรหารสวนต าบลสลกได 8. องคการบรหารสวนต าบลตาออง

9. องคการบรหารสวนต าบลส าโรง 10.องคการบรหารสวนต าบลแกใหญ

11.องคการบรหารสวนต าบลนอกเมอง 12.องคการบรหารสวนต าบลคอ

13.องคการบรหารสวนต าบลตงใจ 14.องคการบรหารสวนต าบลเฉนยง

15.องคการบรหารสวนต าบลเทนมย 16.องคการบรหารสวนต าบลนาบว

17.องคการบรหารสวนต าบลเมองท 18.องคการบรหารสวนต าบลราม

19.องคการบรหารสวนต าบลบฤๅษ 20.องคการบรหารสวนต าบลตระแสง

21.องคการบรหารสวนต าบลแสลงพนธ 22.องคการบรหารสวนต าบลกาเกาะ

เศรษฐกจ

อาชพหลก ประชาชนสวนใหญประกอบเกษตรกรรม อาชพเสรม ไดแก ท าไร ท าสวน ปลกพช

เลยงสตว

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%B6%E0%B8%81

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%A2%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%A8%E0%B8%B5%E0%B8%82%E0%B8%A3%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B8%B3%E0%B8%94%E0%B8%A7%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%97

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%9A%E0%B8%A5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%9A%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B9%8C

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%8C%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B3%E0%B8%9A%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A2



22

ภาษา

อ าเภอเมองสรนทรประชาชนสวนใหญใชภาษาเขมร บางพนทใชภาษาอสาน ภาษาสวย บาง

เลกนอย และใชภาษาไทยกลางในการตดตอราชการ

ศลปวฒนธรรม

อ าเภอเมองสรนทร มศลปะ เรอมอนเร (ร าหรอเตนสาก) ผร าจะประกอบดวยชายหญงเปนคไม

จ ากดจ านวนแลว ยงมอปกรณประกอบการร า คอ สากต าขาว 1 ค ไมรอง 1 ค (ส าหรบกระทบเปน

จงหวะ) เครองดนตรใชในการร า ประกอบดวย กลอง โทน ป นยมเลนกนในเดอนหาหรอระหวางวนหยด

สงกรานตซงถอเปนวนหยดงานตามประเพณ (วนตอม) และยงมเจรยงหรอจ าเรยง (ขบรอง) เปนการขบ

หรอออกเสยงเปนท านองแบบการอานท านองเสนาะ ใชกลอนสดเปนสวนใหญ ขบขานนทานชาดกอน

เนองในพทธศาสนา หรอบรรยายเหตการณในอดตและปจจบน ถามเครองดนตรประกอบกมชอเจรยง

ตามประเภท เครองดนตรทใชเลนประกอบนน

จ านวนหมบาน จ านวนประชากร

อ าเภอเมองสรนทร ม 285 หมบาน มประชากรทงสน 215,520 คน ชาย 107,852 คน

หญง 107,668 คน ความหนาแนนของประชากร 202.13 คน/ตารางกโลเมตร

จ านวนหมบานและประชากรของกองทนหลกประกนสขภาพระดบทองถนหรอพนท

กลมเปาหมาย มดงน

กองทนต าบลคอโค 12 หมบาน 2,606 หลงคาเรอน ประชากร 10,006 คน

กองทนต าบลเฉนยง 20 หมบาน 2,925 หลงคาเรอน ประชากร 11,825 คน

กองทนต าบลสลกได 16 หมบาน 4,129 หลงคาเรอน ประชากร 11,000 คน

กองทนต าบลแกใหญ 13 หมบาน 2,777 หลงคาเรอน ประชากร 9,340 คน

กองทนต าบลกาเกาะ 12 หมบาน 1,110 หลงคาเรอน ประชากร 5,355 คน

กองทนต าบลนอกเมอง 22 หมบาน 9,707 หลงคาเรอน ประชากร 30,726 คน

กองทนต าบลสวาย 14 หมบาน 2,808 หลงคาเรอน ประชากร 12,966 คน

กองทนต าบลทาสวาง 21 หมบาน 4,286 หลงคาเรอน ประชากร 16,528 คน



23

2.2 ขอมล อปท. แนวโนมรายรบ รายจายงบประมาณ และรายจายดานสาธารณสข

ตารางท 1 รายชอกองทนแยกตามปทเขารวมและการสมทบงบประมาณ

ชอกองทน ปทเขารวม การสมทบงบประมาณ (บาท)

กองทนต าบลคอโค 2552 280,950.00

กองทนต าบลเฉนยง 2550 280,000.00

กองทนต าบลสลกได 2553 0.00

กองทนต าบลแกใหญ 2552 110,000.00

กองทนต าบลกาเกาะ 2553 37,080.00

กองทนต าบลนอกเมอง 2553 0.00

กองทนต าบลสวาย 2551 939,704.00

กองทนต าบลทาสวาง 2551 1,955,500.00

2.3 การแตงตงคณะอนกรรมการของกองทนสขภาพต าบล

กองทนสขภาพต าบลมการแตงตงอนกรรมการกองทน 2 แหง คอ กองทนสขภาพต าบลแกใหญ

และกองทนสขภาพต าบลกาเกาะ

2.4 การมกองทนอน เครอขายในชมชน การไดรบรางวลนวตกรรมของชมชน

กองทนต าบลนอกเมองมเครอขายกองทนผสงอาย ศนยประสานงานส านกงานหลกประกน

สขภาพ เครอขายของส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต และยงไมมกองทนแหงใดไดรบรางวล

นวตกรรมไมวาจะเปนรางวลนวตกรรมระดบประเทศ จงหวด หรอในระดบพนท



24

บทท 3 การเปลยนแปลงและพฒนาการในการบรหารจดการกองทนสขภาพต าบล

3.1 ระบบขอมลชมชน

จากการทมการตงกองทนสขภาพต าบลในเขตอ าเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร พบวาแรกเรม

องคการบรหารสวนต าบลเฉนยงไดสมครเขารวมกองทนสขภาพต าบลน ารอง (ทงจงหวด 13 แหง) ในป

พ.ศ. 2549 แตไดด าเนนการจรงๆ ในป 2550 หลงจากนนองคการบรหารสวนต าบลสวายและต าบลทา

สวาง ไดสมครเขารวมในปถดมา และกมองคการบรหารสวนต าบลแหงอนๆ สมครเขามาในป พ.ศ.

2552 และป 2553 จากการสอบถามเหตผลทองคการปกครองสวนทองถนสมครเขารวมกองทนสขภาพ

ต าบล พบวาสวนใหญเจาหนาทสาธารณสขเปนผเสนอแนะใหเขารวมโดยใหเหตผลเรองการทจะไดรบ

งบประมาณเพมเตม ท าใหมงบประมาณเพยงพอในการด าเนนกจกรรมทางดานสขภาพ และเมอไดรบ

การชแจงจากวทยากรระดบจงหวดในเรองกองทนสขภาพสขภาพต าบล และการจดท าแผนททางเดน

ยทธศาสตรคณะกรรมการมความเขาใจในเรองกองทนหลกประกนสขภาพต าบลมากขน แตส าหรบเรอง

แผนททางเดนยทธศาสตรกรรมการยงไมเขาใจเทาทควร การจดท าแผนไมไดใชขอมลกลมเสยงมาใชใน

การวางแผน ขอมลเรองสขภาพสวนใหญใชขอมลของ รพ.สต. โครงการสวนใหญในระยะแรกจงเปน

โครงการท รพ.สต. จดท าให แตเมอมการประชาสมพนธมากขน กลมอาสาสมครสาธารณสขและกลม

อนๆ ในชมชน ไดรบทราบแนวทางการด าเนนงานของกองทนต าบลและวธการของบประมาณจาก

กองทน จงมการจดท าโครงการสรางเสรมสขภาพโดยประชาชนและชมชนทองถนเพมขน โดยใชขอมล

จาการประชมหรอการท าประชาคมในหมบาน ไมมการจดเกบขอมลเพอหาสภาพปญหาทแทจรง จงท า

ใหโครงการสวนใหญเปนไปตามความตองการของชมชน หรอตามนโยบายหรอตวชวดของ รพ.สต.

การทจะท าใหประชาชนทราบสภาวะสขภาพของตนเอง หรอชมชน ควรมการใหความรความเขาใจกบ

ประชาชนในเรองของสขภาพ ตงแตการสงเสรมสขภาพ การปองกน การรกษา และการฟนฟ

สมรรถภาพ และบทบาทของประชาชนในการดแลสขภาพของตนเองและชมชน และมการจดเกบขอมล

อยางเปนระบบ และน าขอมลมาใชในการพจารณาหาปญหา ประชาชนในหลายพนทคดวาปญหา

สขภาพคอการเจบปวย แตการมภาวะเสยงเชน น าหนกเกน ความดนโลหตมากกวา 130/90 ซงยงไม

แสดงอาการชดเจน ประชาชนยงคดวายงไมเปนปญหา เพราะยงไมเจบปวย จงควรท าความเขาใจใหกบ

ประชาชนใหเขาใจเรองสขภาพมากขน และในเรองการปองกนโรค เชน โรคไขเลอดออก ประชาชนคด

วาเรองนเปนของอาสาสมครสาธารณสขและ รพ.สต. ทจะตองท าหนาทปองกนโรค การจดท าแผน

ปองกนโรคจงเปนแผนทจดท าโดย รพ.สต. โดยประชาชนไมมสวนรวมในการจดท าแผนหรอโครงการ

เพราะสวนหนงคดวาไมใชบทบาทของตนเองในการปองกนโรค



25

3.2 การมสวนรวมของภาคสวนตางๆในการด าเนนกจกรรมกองทนสขภาพต าบล

เพอศกษารปแบบการตดสนใจ และการมสวนรวมในการด าเนนงานกองทน

รปแบบการตดสนใจในเรองการใชทรพยากรตางๆ ในคณะกรรมการกองทนสขภาพต าบลเปน

แบบใด?

- การตดสนใจในเรองการใชทรพยากร ของคณะกรรมการกองทนต าบล ในสมยเรมแรกยงเปน

บทบาทของประธานกองทน เลขานการกองทน เจาหนาทการเงนองคการปกครองสวนทองถน

และเจาหนาทสาธารณสข เพราะกรรมการยงคดวาบทบาทในเรองสขภาพเปนของ รพ.สต. สวน

งบประมาณ องคกรปกครองสวนทองถนเปนผดแล ส าหรบกรรมการกจะแสดงความคดเหนในเรอง

ของพนททจะด าเนนการและงบประมาณทจะใช มากกวากจกรรมทจะด าเนนการ ตอมาเมอ

กรรมการไดรบทราบบทบาทของตนเองในการเปนคณะกรรมการกองทนต าบลมากขน ประชาชน

และชมชนมไดมสวนรวมและเสนอโครงการมากขน กรรมการกมการแสดงความคดเหนและ

พจารณาโครงการละเอยดมากขน โดยพจารณาทงงบประมาณ กจกรรม ความเปนไปไดของ

โครงการ และผลลพธทจะเกดจากโครงการ

บทบาทการมสวนรวมของคณะกรรมการแตละฝายในการจดท าแผน พจารณาโครงการ จดท า

โครงการ การตดตามประเมน

- คณะกรรมการมบทบาทในการจดท าโครงการ โดยเปนผเสนอแนะการจดท าโครงการให

ประชาชนในพนททยงไมมความรในการเขยนโครงการ บางแหงจดท าโครงการใหตามความตองการ

ของประชาชน แลวสงใหทางเจาหนาทสาธารณสขเปนผตรวจสอบอกครงหนง บางโครงการท

ประชาชนหรอชมชนเสนอมาเอง คณะกรรมการกจะเปนผพจารณาโครงการ สรปไดวา กรรมการม

บทบาทในการเสนอแนะและการพจารณาโครงการ และมการตดตามประเมนโครงการเพอดวาใช

จายตามวตถประสงคและระเบยบของกองทนหรอไม

3.3 การสนบสนนจากระบบสาธารณสข และหนวยงานทเกยวของ

นโยบายของหนวยงานระดบตาง ๆ (อ าเภอ/จงหวด/เขต)

- ในการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบล ส านกงานหลกประกนสขภาพเขต 9 นครราชสมา ม

นโยบายใหทกองคกรปกครองสวนทองถนสมครเขารวมเปนกองทนต าบล และมงบสนบสนนให

จงหวดเปนผบรหารจดการ โดยจงหวดจะมกจกรรมการพฒนาศกยภาพกองทนเกา และกองทน

ใหม มการพฒนาศกยภาพกองทนตนแบบศนยเรยนรชมชน จดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรชมชนท

ศนยเรยนรชมชน อบรมการท ารายงานการเงนผานระบบ Online แกกองทนใหม ตดตาม



26

ประเมนผลงานและ คนหานวตกรรมสขภาพชมชน และจดเวทสรปบทเรยน และแสดงผลงาน

นวตกรรมสขภาพสขภาพชมชนของกองทนทมผลงานดเดน ส าหรบส านกงานสาธารณสขอ าเภอกม

นโยบายสงเสรมการสมครเขารวมเปนกองทนสขภาพต าบล

บทบาทการนเทศ สนบสนนและตดตามผล

- บทบาทการนเทศตดตามสนบสนนและตดตามประเมนผลระดบเขต มการตดตามประเมนผล

จากรายงานของกองทนสขภาพต าบลผานทางเวบไซต โดยดจากกจกรรม รายงานการเงน แลวด

การใชจายงบประมาณวาสอดคลองกบวตถประสงคหรอระเบยบของกองทนหรอไม และมการ

ตรวจสอบรายรบ-รายจาย และยอดคงเหลอจากธนาคารวาตรงกบทรายงานหรอไม หากแหงใด

ขอมลมความผดปกต กจะออกตดตามรวมกบทมจงหวด

- บทบาทการนเทศตดตามสนบสนนและตดตามประเมนผลระดบจงหวด ในระดบจงหวดมการ

แตงตงคณะกรรมการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบล มหนาทใหค าแนะน า และตดตามประเมนผล

การด าเนนงานของกองทน โดยมการตดตามขอมลจากรายงานของกองทนสขภาพต าบลทาง

เวบไซต และมการนเทศประจ าป เพอใหค าแนะน าและรบฟงความคดเหนจากกองทน และมการ

สรปบทเรยนรวมกนในระดบจงหวด

- บทบาทการนเทศตดตามสนบสนนและตดตามประเมนผลระดบอ าเภอ บทบาทการนเทศงาน

กองทนสขภาพต าบลของอ าเภอยงไมชดเจน เพราะระดบอ าเภอขาดขอมลรายงานกองทนสขภาพ

ต าบล รไดเพยงภาพรวมของการด าเนนงาน ไมสามารถดขอมลรายงานเปนรายต าบลได ท าใหไม

สามารถทจะตดตามผลการด าเนนการได และเจาหนาทสาธารณสขในระดบอ าเภอยงเขาใจระเบยบ

ของกองทนคอนขางนอย เนองจากไมเคยไดใหค าปรกษากบกองทนต าบล สวนใหญกองทนสขภาพ

ต าบลจะสอบถามระเบยบหรอแนวทางการด าเนนงานจากเขตหรอจงหวด อกทงไมมงบประมาณท

สนบสนนใหระดบอ าเภอส าหรบการนเทศตดตาม (สปสช.เขตใหอ านาจการจดสรรงบประมาณท

จงหวด) จงท าใหระดบอ าเภอขาดการมสวนรวมในการด าเนนงานกองทนสขภาพต าบล

การปรบบทบาทการด าเนนงานของเจาหนาทสาธารณสข

กอนทจะมกองทนสขภาพต าบลเกดขน เจาหนาทสาธารณสขมบทบาทในการแกไขปญหา

สขภาพในพนทโดยมการด าเนนงานโดย รพ.สต. และอาสาสมครสาธารณสข และมการของบสนบสนน

จากงองคกรปกครองสวนทองถน ในเรองของการสงเสรมสขภาพ เชนการออกก าลงกาย การคดกรอง

กลมเสยง และการคมและปองกนโรค เชน ขอรบการสนบสนนทรายอเบท เครองพนหมอกควน ซงไดรบ

ความรวมมอดวยดจากองคกรปกครองสวนทองถน จนท าใหประชาชนและกรรมการกองทนคดวาการ



27

แกไขปญหาสขภาพเปนเรองของเจาหนาทสาธารณสขและอาสาสมครสาธารณสข ตอมาภายหลงจากท

มกองทนต าบล ในระยะแรกๆ เจาหนาทสาธารณสขกมบทบาทในการแกไขปญหาสขภาพเหมอน

เชนเดม เพราะความคดเดมๆ ทวาเรองสขภาพยงเปนเรองของเจาหนาทหนาทสาธารณสข ดงนน

โครงการในระยะเรมแรกเจาหนาทสาธารณสขจงเปนผจดท าหรอชน า ตอมากระแสเรองการสรางสขภาพ

มมากขน และมการประชาสมพนธบทบาทของกองทนต าบลมากขน กรรมการกองทนต าบลและผน า

ชมชนมความเขาใจกองทนต าบลมากขน ในการประชาชาคมเพอหาปญหาและความตองการของ

ประชาชน ประชาชนเรมทจะกลาแสดงความคดเหน และเรมมการเขยนโครงการเพอของบประมาณเพอ

แกไขปญหาสขภาพของตนเองและชมชน บทบาทของเจาหนาทสาธารณสขทเปนผชน ากลดลง เปนผ

เสนอแนะ หรอใหค าปรกษา หรอตรวจสอบใหโครงการสมบรณ และเปนผปฏบตงานทตองใชความรทาง

วชาการหรอเรองทชมชนไมสามารถด าเนนการไดเอง

3.4 ลกษณะโครงการ ผเสนอโครงการ และกลมเปาหมายทมการด าเนนการเปลยนแปลงไป

อยางไรบางในชวงทผานมา

จ านวนและสดสวนโครงการและงบจ าแนกตามประเภทในแบบสอบถามชด 3 ระหวางป 2550 -

2553

ตารางท 2 รอยละของโครงการทกองทนสขภาพต าบลด าเนนการในป 2550 - 2553

ประเภท

2550 2551 2552 2553

จ ำนว

น

%

จ ำนว

น

%

จ ำนว

น

% จ ำนว

น %

การจดซอบรการสาธารณสขตามชด

สทธประโยชน 1 20.00 0 0.00 3 60.00 1 20.00

การสนบสนนงบประมาณแกหนวย

บรการสาธารณสข 1 25.00 1 25.00 2 50.00 0.00

การสรางเสรมสขภาพโดยประชาชน

ทองถน 6 12.50 7 14.58 25 52.08 10 20.83

การบรหารจดการกองทนและพฒนา

ระบบบรหารจดการ 12 22.22 8 14.81 34 62.96 0.00



28

ตารางท 3 จ านวนและสดสวนโครงการและงบ จ าแนกตามผเสนอหรอรบผดชอบโครงการระหวางป

2550 - 2553

ผรบผดชอบโครงการ

2550 2551 2552 2553

จ านว

น

%

จ านว

น

%

จ านว

น

%

จ านว

น

%

อปท. / กองการ สธ. 2 40.00 1 25.00 24 50.00 15 27.78

จนท.สธ. / สสอ. /รพ. 3 60.00 3 75.00 13 27.08 30 55.56

ชมชน (อสม./รร./ตวแทนชมชน) 0 0.00 0 0.00 11 22.92 9 16.67

จ านวนและสดสวนโครงการและงบ จ าแนกตามกลมเปาหมายทด าเนนการระหวางป 2550 –

2553 โดยสงทคาดหวงคอ แนวโนมประเภทโครงการทแจกเงน/สงเคราะหเปนครงคราวควร

ลดลง จ านวนและสดสวนโครงการทชมชนเปนผเสนอควรเพมขน สดสวนงบทใชกบกลมดอย

โอกาสควรเพมขน

ตารางท 4 จ านวนและสดสวนโครงการและงบ จ าแนกตามกลมเปาหมายทด าเนนการระหวางป 2550 – 2553

กลมเปาหมาย

2550 2551 2552 2553

จ านว

น

%

จ านว

น

%

จ านว

น

%

จ านว

น

%

กลมแมและเดก (0-6ป) 0 0.00 1 25.00 3 6.25 3 5.56

กลมเดกและเยาวชน (7-25ป) 0 0.00 0 0.00 5 10.42 5 9.26

กลมผสงอาย (60ปขนไป) 0 0.00 0 0.00 1 2.08 2 3.70

กลมผพการ/ทพพลภาพ 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

กลมผดอยโอกาส/ยากไร 0 0.00 0 0.00 0 0.00 1 1.85

ประชาชนกลมเสยงทกกลม 2 40.00 1 25.00 13 27.08 17 31.48

กลมเจาหนาท สธ. 0 0.00 1 25.00 1 2.08 2 3.70

แกนน า/อสม. 2 40.00 0 0.00 16 33.33 8 14.81

กลมประชาชนทวไป 1 20.00 1 25.00 9 18.75 16 29.63



29

3.5 การเปลยนแปลงในชมชนทสงเกตเหน

ปจจยเสยงดานสขภาพ (เชน สงแวดลอม, พฤตกรรม) ลดลงหรอไม อยางไร ในดานใดบาง?

อปท.ตนตวกบเรองการดแลสขภาพของคนในชมชนเพมขนหรอไม อยางไร?

- จากการทมกองทนสขภาพต าบลเกดขน ประชาชนและทองถนมบทบาทในการดสขภาพตนเอง

เพมขนในบางพนท จากขอมลของกองทนสขภาพต าบลในเขตอ าเภอเมอง 8 แหง มการด าเนน

กจกรรมโดยใชเงนของกองทน 6 แหง รอยละ 75 โดยกองทนต าบลทยงไมไดด าเนนการใดๆ ม

จ านวน 2 แหง รอยละ 25 เปนกองทนทสมครเขารวมเมอป 2553 เนองจากคณะกรรมการยงไมม

การแตงตงคณะกรรมการกองทนสขภาพต าบล จงยงไมไดด าเนนการใดๆ ส าหรบกองทนสขภาพ

ต าบลทมผลการด าเนนงาน อปท. ใหความรวมมอเปนอยางดในการด าเนนงานกองทนสขภาพ

ต าบล มการประชาสมพนธการด าเนนงานกองทนต าบลใหประชาชนไดทราบ และมการท า

ประชาคมเพอหาปญหาและความตองการของประชาชน กอนทจะท าแผนงานหรอโครงการ ซง

ประชาชนใหความสนใจและเขารวมประชาคมและแสดงความคดเหนเปนจ านวนมาก สงผลใหม

โครงการทประชาชนและทองถนเสนอมามากขนเรอยมา

ชาวบานตนตวกบเรองการดแลสขภาพของตนเองเพมขนหรอไม อยางไร?

- ประชาชนเรมใหความสนใจในเรองสขภาพมากขน เพราะไดรบทราบแนวทางการด าเนนงานของ

กองทนสขภาพต าบล และทราบวาประชาชนหรอชมชนสามารถของบประมาณเพอมาแกปญหา

สขภาพของคนในชมชนได หากกจกรรมบางอยางทไมสามารถท าไดดวยตนเองกสามารถขอความ

รวมมอจาก รพ.สต.หรอ อปท. ได

ความรวมมอในการจดการกบปญหาสขภาพของคนในชมชน เพมขนหรอไม อยางไร?

- ความรวมมอในการจดการกบปญหาสขภาพของคนในชมชนเพมขน เพราะการทไดศกษาหรอท า

ประชาคมเพอหาปญหารวมกน ท าใหทราบความตองการและแนวทางแกปญหาทจะตองอาศย

ความรวมมอของคนในชมชน และภาคเครอขายอนๆ จงจะท าใหการแกปญหาสขภาพหรอ

กจกรรมทจะด าเนนการประสบผลส าเรจ

มนวตกรรมในการจดการปญหาสขภาพในชมชนทเปนรปธรรมหรอไม อยางไร?

- ในพนทอ าเภอเมองสรนทร ยงไมมนวตกรรมในการจดการปญหาสขภาพในชมชนทเปนรปธรรม

มนโยบายสาธารณะในดานสขภาพชมชนของตนเองหรอไม อยางไร?

- ยงไมพบการเกดนโยบายสาธารณะในดานสขภาพทมาจากชมชนทชดเจน



30

3.6 การบรณาการกบโครงการ/ กองทนอนในพนท

การบรณาการกบโครงการตางๆ ในพนท เชน โครงการพฒนาบรการใน รพ.สต. โดยกองทน

สขภาพต าบลสนบสนนคาใชจายในการจางแพทยจากโรงพยาบาลจงหวด เพอตรวจสขภาพและให

ค าแนะน าแกผปวยและผเขารบการตรวจโรคเบาหวาน ความดนและโรคเรอรง และคาอาหารแกผปวยท

รอรบการตรวจและการรกษาในพนทต าบลทาสวาง เพอลดคาใชจายในการเดนทางของประชาชนในการ

เดนทางไปรบบรการทโรงพยาบาลทต งอยในตวจงหวด นอกจากนยงมการบรณาการกบกองทนอนๆ ใน

พนท เชน กองทนสวสดการหมบาน/ต าบล เปนตน



31

บทท 4 การวเคราะหปจจยทมผลตอการเสรมพลงอ านาจภาคทองถนและชมชน

4.1 ปจจยทมผลตอการเสรมพลงอ านาจ

ตนทนทางชมชน

- ตนทนทางสงคมเดมของชมชน ของกองทนต าบลในเขตอ าเภอเมองสรนทร

1. ผน าชมชน สวนใหญมบทบาทในการดแลสขภาพอยแลว เปนอาสาสมครสาธารณสข สามารถ

เปนตวอยางและเปนผน าในการสรางสขภาพใหคนในชมชน มการประสานความรวมมอกบภาค

เครอขายอนๆ บอยจงท าใหมความเขาใจในเรองสขภาพและเรองชมชน สนบสนนใหมการพฒนา

กองทนสขภาพต าบลใหเกดประโยชนตอประชาชนและชมชน

2. ภาคเครอขาย ทงผน าชมชนและประชาชนใหความรวมมอในการดแลสขภาพโดยสงเกตจาก

การเขารวมกจกรรม ตงแตการท าประชาคม การรวมออกก าลงกาย การมารบบรการตรวจคดกรอง

ความเสยง การรวมพฒนาสงแวดลอมในชมชน การรวมกจกรรมทางศาสนา

การสนบสนนจากสวนกลาง

- การสนบสนนจากส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตในเรองงบประมาณท าใหกองทนสขภาพ

ต าบลมงบประมาณเพมขนในการดแลสขภาพของคนในชมชน สงผลใหเกดความรวมมอของคนใน

ชมชนทจะชวยกนแกไขปญหาสขภาพในพนท ประชาชนเขาใจเรองการดแลสขภาพมากขน

การสนบสนนจากพนท

- การตงกองทนสขภาพต าบลเปนความรวมมอระหวางสปสช. และอปท. ในการดแลสขภาพ

ประชาชน โดยสปสช.เปนผสนบสนนงบประมาณหลก และอปท. สมทบตามเกณฑทก าหนด

เพอใหเกดความรสกวาเปนสวนหนงของกองทสขภาพนต าบล ในเขตอ าเภอเมองสรนทร มกองทน

สขภาพต าบลสมทบเงนทงหมด 6 แหง จากทงหมด 8 แหง จากขอมลเมอป 2550 กองทนสมทบ

รอยละ 11.14 ป 2551 รอยละ 33.38 ป 2552 รอยละ 73.25 และป 2553 รอยละ 40.76 หากด

เปนรายกองทนพบวาไมมกองทนใดสมทบเงนตามระเบยบกองทนเลย มบางแหงสมทบนอยกวา

ระเบยบกองทนต าบล บางแหงกสมทบมากกวาระเบยบกองทนต าบล



32

บทท 5 สรป อภปรายและ ขอเสนอแนะ

5.1 สรปผล

การจดตงกองทนสขภาพต าบลเกดจากนโยบายของ สปสช. และนโยบายของจงหวดทตองการ

ให อปท.สมครเขารวมกองทนสขภาพต าบลทกแหง โดยใหเจาหนาทสาธารณสขในพนทเปนผ

ประชาสมพนธและเชญชวนใหผบรหารอปท. เขารวมกองทนสขภาพต าบล โดยในระยะแรกไดรบความ

รวมมอคอนขางนอย เนองจากรปแบบและระเบยบการจดตงกองทนสขภาพต าบลยงไมชดเจน โดยในป

2549 จงหวดสรนทร มกองทนสขภาพต าบลน ารอง 13 แหง แตไดรบงบประมาณและเรมด าเนนการ

จรงจงในป 2550 หลงจากนนเมอมการประชาสมพนธมากขน จากทมวทยากรระดบจงหวดและกองทน

น ารอง จงไดม อปท. แหงอนๆ สมครเขารวมเปนกองทนสขภาพต าบล การด าเนนงานในระยะแรกทม

วทยากรระดบจงหวดไดจดประชมชแจงแนวทางการด าเนนงาน และการจดท ารายงานผานระบบ

ออนไลน ในเขตอ าเภอเมองสรนทรซงมกองทนเขารวม 8 แหง มการด าเนนงานและรายงานกจกรรม 6

แหง ซงจากผลการด าเนนงานในเขตอ าเภอเมองสรนทรยงพบวาคณะกรรมการยงไมเขาใจระเบยบการ

ใชเงนกองทนสขภาพต าบล มการใชเงนผดวตถประสงค หลงจากทมจงหวดไดไปนเทศไดพบปญหา

ดงกลาว จงไดใหขอเสนอแนะและจดท าเอกสารถาม-ตอบ เรองขอหามการใชเงนกองทนสขภาพต าบล

ซงในปตอมากองทนสขภาพต าบลใชเงนไดตามวตถประสงคมากขนในเรองการมสวนรวม ระยะแรก

การตดสนใจในเรองการใชทรพยากรของคณะกรรมการกองทนสขภาพต าบล ยงเปนบทบาทของ

ประธานกองทน เลขานการกองทน เจาหนาทการเงนองคการปกครองสวนทองถน และเจาหนาท

สาธารณสข เพราะกรรมการยงคดวาบทบาทในเรองสขภาพเปนของ รพ.สต. สวนงบประมาณ องคกร

ปกครองสวนทองถนเปนผดแล ตอมาเมอกรรมการไดรบทราบบทบาทของตนเองมากขน มการแสดง

ความคดเหนในเรองกจกรรมและงบประมาณมากขน

การจดท าแผนงาน/โครงการ ในระยะแรก เจาหนาทสาธารณสขเปนผจดท าโดยยดนโยบายและ

ตวชวดของจงหวด ระยะตอมา อปท.จะมการท าแผนงาน/โครงการประจ าป โดยบรณาการกบการจด

แผนงาน/โครงการของกองทนต าบล กจะมการท าประชาคมในหมบาน/ ต าบล เพอคนหาปญหาและ

ความตองการของประชาชน จากนนกจะใหประชาชนเสนอโครงการเพอของบประมาณจากกองทน

สขภาพต าบล โดยใหเจาหนาทสาธารณสข และเจาหนาทจาก อปท. เปนทปรกษา เมอสงโครงการให

กองทนสขภาพต าบลกจะมการพจารณาตามความส าคญของปญหาหรอความจ าเปนอกครงหนง



33

การนเทศตดตามกองทนสขภาพต าบลในเขตอ าเภอเมองสรนทร บทบาทสวนใหญเปนของทม

ประเมนระดบจงหวด โดยมการตดตามขอมลจากรายงานของกองทนสขภาพต าบลทางเวบไซต และม

การนเทศประจ าป เพอใหค าแนะน าและรบฟงความคดเหนจากกองทน และมการสรปบทเรยนรวมกนใน

ระดบจงหวด สวนในระดบอ าเภอเนองจากไมมขอมลผลการด าเนนงาน และไมมการมอบหมายงานจาก

จงหวดทชดเจน จงยงไมมบทบาทในการนเทศตดตามเทาทควร

การปรบบทบาทการด าเนนงานของเจาหนาทสาธารณสข มการปรบบทบาทในเรองการดแล

สขภาพโดยเมอกอนจะเปนผจดท าและชน าการด าเนนกจกรรมตางๆ แตเมอประชาชนเรมรบทบาทใน

การดแลสขภาพของตนเอง และมสทธทจะของบประมาณเพอใชแกปญหาสขภาพของคนในชมชน

เจาหนาทสาธารณสขจงปรบบทบาทจากผจดท าโครงการเปลยนเปนทปรกษาแทน หรอเปนผปฏบตงาน

ทตองใชความรทางวชาการตามโครงการทประชาชนเสนอมา

5.2 อภปราย

ปจจยทจะสนบสนนใหกองทนสขภาพต าบลมการด าเนนงานอยางมประสทธภาพและเกด

ประโยชนตอชมชน ในเขตอ าเภอเมองสรนทร คอ 1) ผบรหารหรอประธานกองทนใหความสนใจและให

ความรวมมอทจะด าเนนการ เพราะงบสมทบกองทนสขภาพต าบลตองไดรบความเหนชอบจากประธาน

กองทนและคณะกรรมการ 2) คณะกรรมการตองมความรเรองกองทนสขภาพต าบล มสวนรวมในการ

แสดงความเหนเรองการแกไขปญหาสขภาพ 3) ประชาชนตองมความตระหนกและใหความรวมมอใน

การดแลสขภาพตนเอง รบทบาทและแสดงความคดเหนในการแกไขปญหาสขภาพ 4) เจาหนาท

สาธารณสขควรเปนทปรกษาในเรองการดแลสขภาพ และมการใชขอมลดานสขภาพในการแกปญหา

สขภาพ และสอนใหประชาชนรจกคนหาปญหาสขภาพ โดยมการบนทกขอมลสขภาพสวนบคคล และ

น ามาจดเกบในภาพรวมของหมบาน ต าบล และอ าเภอ เพอใชประโยชนในการการแกไขปญหาตอไป

5.3 ขอเสนอแนะ

จากการจดตงกองทนสขภาพต าบล ประชาชนไดรบประโยชนจากการทมบทบาทในการดแล

สขภาพมากขน แตการระบปญหาของชมชน ยงคงมาจากการท าประชาคมหมบาน/ต าบล ซงมาจาก

ความคดเหนและความรสกของประชาชนทมองสงทตนเองประสบเปนปญหาส าคญ ไมมการจดเกบ

ขอมลสขภาพอยางเปนระบบ และการมองปญหาของแตละชมชนแตกตางกน ดงนนการแกปญหา

สขภาพของประชาชนจงมาจากความคดเหนและความรสกของประชาชน หากมการใชขอมลจาก รพ.

สต. , และของ อปท. และความคดเหนของประชาชนรวมกน การแกปญหาสขภาพของประชาชนนาจะ

ตรงจดหรอตรงกบปญหาทเปนจรง



34

ภาคผนวก

เครองมอในการศกษาวจย

เครองมอการศกษาเชงปรมาณ

I. แบบสอบถามชดท 1 ประเมนผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน

II. แบบสอบถามชดท 2 การประชมของคณะกรรมการกองทนสขภาพต าบล III. แบบสอบถามชดท 3 ผลการด าเนนกจกรรมของกองทนสขภาพต าบลในแตละปงบประมาณ IV. แบบสอบถามชดท 4 ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจองคกร

ปกครองสวนทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน

เครองมอการศกษาเชงคณภาพ

I. แนวค าถามในการสมภาษณ เรอง ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจองคกรปกครองทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน



35

(เขต สปสช.) (รหสจงหวด) (รหสอ าเภอ) ( )( ) ( )

แบบสอบถำมชดท 1

ประเมนผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจ องคกรปกครองสวนทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน

ค ำชแจง

แบบสอบถามชดน จดท าขนเพอศกษาสถานการณ และแนวโนมการพฒนากองทนสขภาพต าบลในมต การเสรม

พลงอ านาจแกองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพของชมชน ดานการสรางเสรม

สขภาพและปองกนโรค จากทมการด าเนนการมาระยะเวลาหนงแลว ทงนคณะนกวจยมสมมตฐานวา กองทนสขภาพต าบล

เปนยทธศาสตรส าคญในการสรางการมสวนรวมของทองถนและชมชนในการจดการกบปญหาสขภาพของชมชน การ

เขาถงและรบรขอมลดานปญหาและสาเหตของปญหาสขภาพของชมชน อนจะน าไปสกลวธในการจดการกบปญหาสขภาพ

ของชมชนไดอยางมประสทธผล

ในการนจงใครขอความรวมมอจาก เลขำนกำร คณะกรรมกำรกองทนหลกประกนสขภำพในพนท ในฐานะผรบผดชอบ

หลกกองทนต าบล โปรดสละเวลาเพอกรอกแบบสอบถามทกขอตามความเปนจรง ทงนผลการส ารวจทไดจะน าไปวเคราะห

เพอประเมนสมฤทธผลของการเสรมพลงอ านาจแก อปท. และองคกรชมชน และประสทธผลการด าเนนงาน เพอหาทศทาง

ในการพฒนากองทนหลกประกนสขภาพตอไป

แบบสอบถามแบงออกเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลพนฐานของชมชน ป 2553

ตอนท 2 ปจจยเสยงของชมชน

ตอนท 3 ขอมลเกยวกบองคกรบรหารสวนทองถน

ตอนท 4 ขอมลกองทนสขภาพต าบล

ผวจยหวงเปนอยางยงวาจะไดรบความรวมมอจากทกทานและขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

ชอกองทนหลกประกนสขภำพทองถน.......................................................................................................

อ ำเภอ............................................................จงหวด...................................................................................

ผใหขอมล............................................................ต ำแหนง..........................................................................

เบอรโทรศพท....................................................... E-mail: ..........................................................................



36

ตอนท 1 ขอมลพนฐำนของชมชน ป 2553

1. ขอมลประชากร

1.1 ต าบลนประกอบดวยหมบานจ านวน........................หม

1.2 มครวเรอนทงหมด.................................................หลง

1.3 มประชากรในทะเบยนจ านวน.................................คน

1.4 ประชากรแฝงจ านวน .............................................คน

2. จ านวนเดกแรกเกดใหมทมชวตรอดในรอบป จ านวน…………………….คน

3. จ านวนประชากรในต าบลทเสยชวตในรอบป จ านวน…………………....คน

4. จ านวนประชากรทมอายตงแต 60 ปขนไป ณ วนท 30 ม.ย. 2553 จ านวน....................คน

5. จ านวนผพการ/ทพพลภาพ ณ ปจจบน (5.1)....................คน ขนทะเบยนผพการแลวจ านวน

(5.2).....................คน

6. จ านวนผยากไรทไมมทอยอาศยและทท ากนของตนเอง ณ ปจจบน………………………….คน

7. จ านวนผขาดโอกาสทางการศกษา ณ ปจจบน.............................คน

8. 13จ านวนผไรรฐ ณ ปจจบน..........................................................คน

9. จ านวนแรงงานตางดาว ณ ปจจบน............................................คน

10. การเกดอบตเหตและการบาดเจบ (อบตเหตจราจร, พลดตกหกลม, เพลงไหม, จมน า, สารพษ, สตวม พษ ท า

รายรางกาย ฯลฯ) ในรอบป มจ านวน…......................ราย โดยสาเหตหลก 3 อนดบแรก คอ

10.1) ………………………………………………………………………………………………………

10.2) ………………………………………………………………………………………………………

10.3) ………………………………………………………………………………………………………

6 ผยำกไร หมายถง บคคลทมรายไดต ากวาเสนยากจน ไรทอยอาศยและไมมทท ากนเปนของตนเอง เปนบคคลทสมควร

ไดรบความชวยเหลอจากรฐโดยความเหนของผน าชมชน 7 ผขำดโอกำสทำงกำรศกษำ หมายถง ผไมมเงนเรยน ขาดโอกาสศกษาตามพระราชบญญตการศกษาขนพนฐานก าหนด



37

11. สาเหตการปวย 3 อนดบแรกในรอบป

11.1) ………………………………………………………………………………………………………

11.2) ………………………………………………………………………………………………………

11.3) ………………………………………………………………………………………………………

12. สาเหตการตาย 3 อนดบแรกในรอบป

12.1) ………………………………………………………………………………………………………

12.2) ………………………………………………………………………………………………………

12.3) ………………………………………………………………………………………………………

13. โปรดระบ กองทนชมชนทชำวบำนมสวนรวมสมทบเงน 5 อนดบแรกททานคดวามความส าคญมากทสด และระบยอดเงนทนทรพยสะสมรวม ณ วนท 30 กนยายน พ.ศ. 2553 ลงในตาราง (หากมนอยกวา 5 องคกร ใหระบทงหมด)

ชอกองทน ยอดเงนทนสะสมรวม (บำท)

13.1a) 13.1b)

13.2a) 13.2b)

13.3a) 13.3b)

13.4a) 13.4b)

13.5a) 13.5b)

14. มองคกรเครอขายในชมชนทมบทบาทในกำรพฒนำสขภำพคนในชมชน จ านวน...............................แหง

โปรดระบรายชอองคกรเครอขายชมชนททานคดวามความส าคญในการพฒนาสขภาพคนในชมชน 5 อนดบแรก (หากม

นอยกวา 5 องคกร ใหระบทงหมด)

14.1) ……………………………………………………………………………………………………………

14.2) ……………………………………………………………………………………………………………

14.3) ……………………………………………………………………………………………………………

14.4) ……………………………………………………………………………………………………………

14.5) ……………………………………………………………………………………………………………



38

15. ในต าบลของทานมโครงการทไดรบการสนบสนนจาก ส านกงานสรางเสรมสขภาพ (สสส.) หรอส านกงานกองทน

วจย (สกว.) หรอไม

1. ไมม 2. ม

ตอนท 2 ปจจยเสยงในชมชน ณ ปจจบน

1. จ านวนผทมพฤตกรรมเปนภยตอชมชน..................................คน

2. จ านวนผตดยาเสพตดในชมชน.............................................คน

3. จ านวนผทมภาวะอวนในชมชน.............................................คน

4. จ านวนผสบบหรเปนประจ า..................................................คน

5. จ านวนผดมแอลกอฮอลเปนประจ า.......................................คน

6. จ านวนโรงงานทตงอยในชมชน……………….................…..แหง

7. จ านวนครวเรอนทเสยงจากการไดรบสารเคมการเกษตร......................................ครวเรอน

8. จ านวนครวเรอนทเสยงจากการไดรบสารพษทางอากาศ.......................................ครวเรอน

9. จ านวนครวเรอนทเสยงจากการไดรบสารพษทางน า..............................................ครวเรอน

10. จ านวนแหลงอบายมข (แหลงบอนพนน, สถานเรงรมย ฯลฯ)……………..........…..แหง

ตอนท 3 ขอมลเกยวกบองคกรปกครองสวนทองถน

1. งบประมำณองคกรปกครองสวนทองถน (บำท)

รำยละเอยด 2550 2551 2552 2553

1.1) รายรบ อปท.จากทกแหลงตอป

1.2) งบประมาณรายจายตอป

1.3) งบประมาณดานสาธารณสขตอป



39

ตอนท 4 ขอมลกองทนสขภำพต ำบล

1. รำยรบกองทนสขภำพต ำบลตอป (บำท)

รำยละเอยด 2550 2551 2552 2553

1.1) เงนจาก สปสช.

1.2) เงนสมทบจาก อปท.

1.3) เงนสมทบจากชมชน

1.4) เงนสมทบจากแหลงอน

2. มการแตงตงคณะอนกรรมการ/คณะท างานเพมเตมนอกเหนอจากคณะกรรมการองทนหรอไม (ถาม โปรดแนบเอกสาร

การแตงตงเพอเกบไวเปนหลกฐานอางอง)

1. ไมม 2. ม (2a) ระบจ านวน.......................ชด ชดใดบาง โปรดระบ

2.1) …………………………………………………………………………………………………………….

2.2) …………………………………………………………………………………………………………….

2.3) …………………………………………………………………………………………………………….

2.4) …………………………………………………………………………………………………………….

2.5) …………………………………………………………………………………………………………….

3. กำรนเทศและสนบสนนกำรด ำเนนงำนกองทนสขภำพต ำบล

รำยละเอยด 2550 2551 2552 2553

3.1) จ านวนครงทไดรบนเทศโดยส านกงานสาธารณสขอ าเภอ

3.2) จ านวนครงการไดรบนเทศโดยส านกงานสาธารณสขจงหวด

3.3) จ านวนครงการไดรบนเทศโดย สปสช. สาขาเขตพนท

3.4) จ านวนครงทคณะกรรมการกองทนฯไดรบการอบรม

3.5) จ านวนครงทคณะกรรมการไดไปศกษาดงานกองทนสขภาพต าบลอน

3.6) จ านวนครงทมกองทนสขภาพต าบลอนมาศกษาดงานทกองทนของทาน

หมายเหต: ขอ 4-6 กรอกขอมลโดยไมตองแยกระดบหนวยงานทรบผดชอบหรอใหการสนบสนน



40

4. กองทนสขภำพต ำบลของทำนเคยไดรบรำงวลนวตกรรมในระดบสงสด หรอไม

1. ไมเคย 2. เคย

4.1) ระบ ปทไดรบรางวล.......................................

4.2) ระดบสงสดของรางวลนวตกรรมทเคยไดรบ คอ

1. ระดบประเทศ

2. ระดบภมภาค

3. ระดบจงหวด



41



กำรประชมของคณะกรรมกำรกองทนสขภำพต ำบล

ค ำชแจง

แบบสอบถามชดน จดท าขนเพอศกษาสถานการณ และแนวโนมการพฒนากองทนสขภาพต าบลใน

มต การเสรมพลงอ านาจแกองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพของ

ชมชน ดานการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค จากทมการด าเนนการมาระยะเวลาหนงแลว ทงนคณะ

นกวจยมสมมตฐานวา กองทนสขภาพต าบลเปนยทธศาสตรส าคญในการสรางการมสวนรวมของทองถน

และชมชนในการจดการกบปญหาสขภาพของชมชน การเขาถงและรบรขอมลดานปญหาและสาเหตของ

ปญหาสขภาพของชมชน อนจะน าไปสกลวธในการจดการกบปญหาสขภาพของชมชนไดอยางม

ประสทธผล

ในการนจงใครขอให นกวจยในพนท กรอกแบบสอบถามทกขอตามความเปนจรง โดยใหรวบรวมรายงาน

การประชมของคณะกรรมการบรหารกองทนหลกประกนสขภาพต าบล และคณะท างานทกครงตงแตเรม

กอตงจนถงปงบประมาณ 2553 และท าการวเคราะหแจกแจงตามประเดนทก าหนดดานลาง


ชอกองทนหลกประกนสขภำพทองถน..................................................................................... ........

อ ำเภอ............................................................จงหวด........................................................................

ผใหขอมล............................................................ต ำแหนง............................................................. ..

เบอรโทรศพท.............................................. E-mail: ................................................................. .......



42

กำรประชมของคณะกรรมกำรกองทนสขภำพต ำบล

จ ำนวนและประเดนของกำรประชมในรอบป

รำยละเอยด 2550 2551 2552 2553

1. จ านวนครงทมการประชมของคณะกรรมการกองทนฯ

2. จ านวนครงทม ผอ.รพ./ สาธารณสขอ าเภอ ในฐานะทปรกษา เขารวมประชม

3. จ านวนครงทประธานกองทนต าบลเขารวมประชม

4. จ านวนครงของการประชมคณะกรรมการบรหารกองทนฯ ทมผเขารวมประชมครบสามฝาย (อปท., จนท.สอ., ตวแทนชมชน)

5. จ านวนครงทมการประชมของคณะกรรมการ/ คณะท างาน เพอทบทวนปญหาสาธารณสขในพนท

6. จ านวนครงทมการประชมของคณะกรรมการ/ คณะท างาน เพอพจารณาโครงการ

7. จ านวนครงทมการประชมของคณะกรรมการ/ คณะท างาน เพอตดตามผลการด าเนนงานโครงการ

8. จ านวนครงทมการประชมของคณะกรรมการ/ คณะท างาน เพอจดท าแผนททางเดนยทธศาสตรชมชน

หมายเหต: โปรดแนบรายงานการประชมทกฉบบเพอเกบไวเปนหลกฐานอางอง



43

(เขต สปสช.) (รหสจงหวด) (รหสอ าเภอ) ( )( )( )


ผลกำรด ำเนนกจกรรมของกองทนสขภำพต ำบลในแตละปงบประมำณ

ค ำชแจง

แบบสอบถามชดน จดท าขนเพอศกษาสถานการณ และแนวโนมการพฒนากองทนสขภาพต าบลใน

มต การเสรมพลงอ านาจแกองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพของ

ชมชน ดานการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค จากทมการด าเนนการมาระยะเวลาหนงแลว ทงนคณะ

นกวจยมสมมตฐานวา กองทนสขภาพต าบลเปนยทธศาสตรส าคญในการสรางการมสวนรวมของทองถน

และชมชนในการจดการกบปญหาสขภาพของชมชน การเขาถงและรบรขอมลดานปญหาและสาเหตของ

ปญหาสขภาพของชมชน อนจะน าไปสกลวธในการจดการกบปญหาสขภาพของชมชนไดอยางม

ประสทธผล

ในการนขอให นกวจยในพนท รวบรวมโครงกำรทไดรบกำรสนบสนนจำกกองทนหลกประกนสขภำพ

ต ำบลตงแตเรมด ำเนนกำร จนถงปงบประมำณ 2553 ทกโครงกำร ซงสามารถตรวจสอบไดจากฐานขอมล

รายละเอยดกจกรรมบนเวปไซต สปสช. โดยใหวเครำะหและแจกแจงขอมลของโครงกำรตำงๆและ กรอก

แบบส ำรวจควำมเปนจรง ทงนผลการส ารวจทไดจะน าไปวเคราะหเพอประเมนสมฤทธผลของการเสรม

พลงอ านาจแก อปท. และองคกรชมชน และประสทธผลการด าเนนงาน เพอหาทศทางในการพฒนากองทน

หลกประกนสขภาพตอไป


ชอกองทนหลกประกนสขภำพทองถน...........................................................................................

อ ำเภอ............................................................จงหวด......................................................................

ผใหขอมล............................................................ต ำแหนง.............................................................

เบอรโทรศพท..........................................................E-mail:..............................................................................

ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจองคกรปกครองทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน กรณศกษา อ.เมองสรนทร จ.สรนทร

ผลกำรด ำเนนกจกรรมของกองทนสขภำพต ำบลในแตละปงบประมำณ

ปงบ

ประมำณ ชอโครงกำร

ประเภทของโครงกำร ผรบผดชอบ/ เสนอโครงกำร

ลกษณะกจกรรม กลมเปำหมำยทด ำเนนกำร งบประมำณ ก ำหนดโดยกองทน จดโดยนกวจย

1. การจดซอบรการสาธารณสขตามชดสทธประโยชน 2. การสนบสนนงบประมาณแกหนวยบรการสาธารณสข 3. การสรางเสรมสขภาพโดยประชาชนและชมชนทองถน 4. การบรหารจดการกองทนและพฒนาระบบบรหารจดการ

1. การจดซอบรการสาธารณสขตามชดสทธประโยชน 2. การสนบสนนงบประมาณแกหนวยบรการสาธารณสข 3. การสรางเสรมสขภาพโดยประชาชนและชมชนทองถน 4. การบรหารจดการกองทนและพฒนาระบบบรหารจดการ

1. อปท. / กองการ สธ. 2. จนท.สธ. / สสอ. /รพ. 3. ชมชน (อสม./รร./ตวแทนชมชน) 4. อน ๆ โปรดระบ........

1. ใหบรการสวนบคคลในหนวยบรการ 2. ใหบรการสวนบคคลในชมชน

3. อบรมใหความร/ เขาคาย/ ศกษาดงาน 4. กจกรรมสงเสรมสขภาพ 5. กจกรรมรณรงคสรางความตระหนก/ ประกวด 6.กจกรรมควบคม/ปองกนโรค 7.การคมครองผบรโภค 8. การเฝาระวงและจดท าขอมลปจจยเสยง/ปญหาสขภาพ/ ตดตามประเมน 9. การจดท านโยบายสาธารณะ/ แผนชมชน/ แผนททางเดนยทธศาสตร 10. ประชมคณะกรรมการ/ คณะท างาน 11. อดหนน/ แจกวสด สงของ เงน 12.ครภณฑ สงกอสราง

13. อน ๆ โปรดระบ.....

1. กลมแมและเดก (0-6ป) 2. กลมเดกและเยาวชน (7-25ป) 3. กลมผสงอาย (60ปขนไป) 4. กลมผพการ/ทพพลภาพ

5. กลมผดอยโอกาส/ยากไร 6. ประชาชนกลมเสยงทกกลม 7. กลมเจาหนาท สธ. 8. แกนน า/อสม. 9. กลมประชาชนทวไป 10. ตลาด/รานคา/วด/โรงเรยน 11. สถานอนามย 12. กลมอนๆ ระบ........



45

ค ำชแจง แบบสอบถำมชดท 3

1. กำรจดซอบรกำรตำมชดสทธประโยชน หมายถง กจกรรมบรการสรางเสรมสขภาพ ปองกนโรค และฟนฟสมรรถภาพตามชดสทธประโยชนทจดแกบคคลหรอกลมบคคลโดยตรง ใน 5

กลมเปาหมาย คอ อนามยหญงมครรภ อนามยเดกกอนวยเรยน อนามยเดกวยเรยน การตรวจคดกรองปจจยเสยง การฟนฟสมรรถภาพผพการและทพลภาพ

2. กำรสนบสนนงบประมำณแกหนวยบรกำรสำธำรณสข หมายถง การสนบสนนงบประมาณแกหนวยบรการในพนท ทงในลกษณะการอดหนนงบประมาณ และวสด ครภณฑ สงกอสราง

3. กำรสรำงเสรมสขภำพโดยประชำชนและชมชนทองถน หมายถง การสนบสนนงบประมาณโครงการตางๆ ทจดท าขนเพอแกปญหาสขภาพของชมชน ทงในดานการเสรางเสรมสขภาพ ควบคมปองกนโรค การฟนฟสมรรถภาพ และการสงเสรมภมปญญาพนบาน ทเกดจากความคดรเรมของประชาชนและองคกรในชมชนทองถนหรอเจาหนาทสาธารณสข

4. กำรบรหำรจดกำรกองทนและพฒนำระบบบรหำรจดกำร หมายถง การสนบสนนงบประมาณเพอเปนคาใชจายในการบรหารจดการหรอพฒนาศกยภาพคณะกรรมการหรอคณะอนกรรมการหรอคณะท างานอนๆ ทกรรมการกองทนแตงตง รวมถงการจดซอครภณฑทราคาไมเกน 20,000 บาทตอหนวย ทงนครอบคลมคาใชจายเบยประชมกรรมการ/ คณะท างาน การจดท าแผนชมชน/แผนททางเดนยทธศาสตร การพจารณาโครงการ การตดตามประเมนผลโครงการ การอบรม/ดงานของคณะกรรมการ การจดท าขอมลเฝาระวงปจจยเสง/ปญหาสขภาพชมชน

5. ใหบรกำรสวนบคคลในหนวยบรกำร หมายถงการใหบรการทจดแกปจเจกชนโดยตรง เชน การตรวจคดกรอง การใหวคซน การใหค าปรกษา ทจดในหนวยบรการ

6. ใหบรกำรสวนบคคลในชมชน หมายถงการจดบรการแกปจเจกชนโดยตรงในลกษณะเดยวหรอกลมนอกหนวยบรการ เชน การจดบรการใหทบานผปวย การจดบรการในชมชน/โรงเรยน เปนตน เชน การตรวจคดกรองปจจยเสยง การใหสขศกษากลม การใหค าปรกษา การใหวคซน เปนตน

7. อบรมใหควำมร/ เขำคำย/ ศกษำดงำน เปนกจกรรมในการพฒนาศกยภาพของบคคลในการด าเนนกจกรรมของกองทน (เชน กรรมการหรอคณะท างานของกองทน) หรอศกยภาพของเจาหนาท ศกยภาพของผปวยในการจดการกบปญหาสขภาพของตนเอง

8. กจกรรมสงเสรมสขภำพ หมายถงกจกรรมทมวตถประสงคหลกเพอการสรางเสรมสขภาพของบคคลหรอกลมบคคล เชน การออกก าลงกาย การแขงขนกฬา โภชนาการ การสรางพฤตกรรมทดตอสขภาพและลดพฤตกรรมเสยง เปนตน



46

9. กจกรรมรณรงคสรำงควำมตระหนก/ ประกวด หมายถงกจกรรมในการสรางกระแสและความตระหนกแกประชาชนในชมชนในเรองการสรางเสรมสขภาพปองกนโรคในชมชน เชน การจดกจกรรมรณรงค การประกวด

10. กจกรรมควบคมปองกนโรค หมายถงการจดกจกรรมในการควบคมปองกนโรคในชมชน เชน การลดแหลงเพาะพนธยง การก าจดขยะการสอบสวนและควบคมโรคระบาด การปองกนอบตเหต เปนตน

11. กำรคมครองผบรโภค หมายถงกจกรรมในการควบคมผผลต ผจ าหนาย หรอผใหบรการใหผลตสนคา อาหาร ยา และบรการทมคณภาพปลอดภยกบผบรโภค ตลอดจนการจดชองทางในการเขาถงขอมลและรองเรยนกรณไมไดรบบรการทมคณภาพ

12. กำรเฝำระวงและจดท ำขอมลปจจยเสยง/ปญหำสขภำพ/ ตดตำมประเมน หมายถงกจกรรมในการเฝาระวงปจจยเสยง หรอปญหาสขภาพของประชาชน เพอใหมขอมลมาใชในการจดท าแผน หรอตดตามประเมนระบบการสรางเสรมสขภาพปองกนโรคของชมชน

13. กำรจดท ำนโยบำยสำธำรณะ กำรจดท ำแผนสขภำพชมชน/ แผนททำงเดนยทธศำสตร ครอบคลมคาใชจายในการจดกระบวนการจดท านโยบายสาธารณะ เชน การจดประชาคม การจดท าแผนสขภาพชมชนหรอแผนททางเดนยทธศาสตร

14. ประชมคณะกรรมกำรและคณะท ำงำน หมายถงคาใชจายในการจดประชมคณะกรรมการกองทนและคณะท างานชดตางๆ เพอพจารณาจดท าแผน พจารณาโครงการ จดสรรงบประมาณ บรหารกองทน ตดตามประเมนโครงการ เปนตน

15. อดหนน/ แจกวสด สงของ เงน หมายถงโครงการทมลกษณะจายเปนเงนหรอ แจกจายสงของ วสด แกประชาชนหรอหนวยบรการ

16. ครภณฑ สงกอสรำง หมายถงโครงการทมลกษณะเปนการสนบสนนครภณฑสงกอสรางแกหนวยบรการหรอองคกรในชมชน ทมใชบรการหรอกจกรรมทจดแกประชาชนในชมชนโดยตรง



47


แบบสอบถามชดท 4 ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจ

องคกรปกครองทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน

ค าชแจง

แบบสอบถามชดน มวตถประสงค เพอประเมนผลจากการมกองทนสขภาพต าบลตอการเปลยนแปลงทเกดขนตอองคกรปกครองสวนทองถน องคกรชมชน และเจาหนาทสาธารณสข ในการจดการปญหาสขภาพชมชน

โดยแบบสอบถามชดน เปนแบบประเมนดวยตนเอง ส าหรบคณะกรรมการกองทนหลกประกนสขภาพต าบล และองคกรชมชนทท างานดานสขภาพในชมชน (ทมไดเปนกรรมการกองทนฯ)

ในการน ขอความกรณาจากทานไดโปรดตอบแบบสอบถามดวยความถกตองตรงกบความเปนจรงมากทสดเพอประโยชนตอการน าขอมลเหลานไปใชในการพฒนากองทนสขภาพต าบลตอไป โดยขอมลจากค าตอบของทานจะถอเปนความลบและไมมผลกระทบใด ๆ ตอตวทานทงสน

สวนท 1 รายละเอยดของผตอบแบบสอบถาม

ชอกองทนหลกประกนสขภาพ

ทองถน…………………………………………………………………………….......................................

อ าเภอ………………………………………………….............................................................................

จงหวด…………………………………………………………………………………………………………

สถานภาพของทาน

1. เปนกรรมการกองทนหลกประกนสขภาพต าบล โดยเปนตวแทนในภาคสวน

( ) 1. อปท. ( ) 2. ชมชน ( ) 3. จนท.สธ. ( ) 4. อน ๆ โปรดระบ……………….. 2. เปนตวแทนองคกรชมชนอนทมไดเปนกรรมการกองทนสขภาพต าบล

ระบองคกร...........................................................................................................................



48

สวนท 2 แบบสอบถามการมสวนรวมและการเปลยนแปลงทเกดขนจากกองทนสขภาพต าบล

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย √ ลงในชองทตรงกบความรสกของทานมากทสดเพยง 1 ชองในแตละขอ

การมสวนรวม มากทสด

(5) มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

1) ทานมสวนรวมในการวางแผนการด าเนนงานของกองทนต าบล 2) ทานมสวนรวมในการประชมของกองทนต าบล

3) ทานมสวนรวมในการรวมลงขน/ลงทนของกองทนต าบล

4) ทานมสวนรวมในกจกรรมอน ๆ ของกองทน ( เชน ฝกอบรม, ดงาน, แลกเปลยนเรยนร) 5) ทานมสวนรวมในการจดท าแผนทยทธศาสตรสขภาพชมชน

6) ทานมสวนรวมในการจดท าโครงการแกปญหาสขภาพชมชนเสนอตอกองทนต าบล 7) ทานมสวนรวมในการตดตามประเมนการด าเนนงานโครงการตาง ๆ ทรบทนจากกองทนต าบล 8) ทานมสวนรวมในการตรวจสอบการใชจายเงนของกองทนต าบล 9) ทานไดท างานรวมกบหนวยงานภายนอกชมชน ( เชน สสส., สกว.) เพอสรางเสรมสขภาพของคนในชมชน 10) ทานไดท างานรวมกบหนวยงานภายในชมชน (เชน กองทนสวสดการชมชน) เพอสรางเสรมสขภาพของคนในชมชน



49

การเปลยนแปลงทเกดขน(ในทศทางทเพมขน)ของกองทนต าบล เมอเปรยบเทยบกบ ป 2550-2552

มากทสด (5)

มาก (4)

ปานกลาง (3)

นอย (2)

นอยทสด (1)

11) การประชมกนในชมชนเพอแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบสขภาพชมชนเพมขน 12) การเสนอกจกรรม/โครงการดานสขภาพในชมชนเพมขน

13) จ านวนเงนทใชจายเพอจดการกบปญหาสขภาพในชมชนเพมขน

14) ความรเรองการดแลสขภาพของคนในชมชนเพมขน 15) ความรวมมอของคนในชมชนในการจดการกบปญหา

สขภาพเพมขน

16) บรการสขภาพเชงรกในชมชนแกกลมดอยโอกาสทมปญหาในการไปรบบรการทหนวยบรการเพมขน

17) ความตนตวของชาวบานเรองการดแลสขภาพของคนในชมชนเพมขน

18) ความตนตวของอปท.เรองการดแลสขภาพของคนในชมชนเพมขน

19) มนวตกรรมในการจดการปญหาสขภาพเพมขน

20) มนโยบายสาธารณะดานสขภาพชมชนในพนทเพมขน



50

แนวค าถามในการสมภาษณ

เรอง ผลของกองทนหลกประกนสขภาพต าบลตอการเสรมพลงอ านาจ

องคกรปกครองทองถนและองคกรชมชนในการจดการปญหาสขภาพชมชน

วตถประสงค เพอประเมนผลของการการมกองทนสขภาพต าบลตอการเปลยนแปลงดานตางๆของ

องคกรทเกยวของในชมชน ไดแก อปท. องคกรชมชน เจาหนาทสาธารณสข และการปรบตวของ

หนวยงานรฐ และภาคประชาชน

กลมเปาหมาย

1. กลมทมสวนรวมเปนกรรมการกองทนฯ ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน, ตวแทนองคกรชมชน เจาหนาทสาธารณสข

2. ตวแทนองคกรภาครฐทเกยวของ ไดแก นพ.สสจ., ผอ.รพ., สสอ. 3. ตวแทนภาคประชาชน หรอองคกรชมชนทมไดเขาเปนกรรมการกองทนฯ

แนวค าถาม

1) การจดการกองทน

1.1 ระบบขอมลชมชน (ประเมนการม/ เขาถง/ รบรขอมล)

ทานทราบหรอไมวาปญหาสขภาพหลกของชมชนคออะไร? ทานทราบหรอไมวาปจจยเสยงดานสขภาพในชมชนทส าคญมอะไรบาง? การรบรขอมลดานสขภาพของชมชนเปลยนแปลงไปหรอไม ในชวง 3 ปทผานมา และเกดขน

จากปจจยใด? ขอมลทน ามาใชในการวางแผนและจดท าโครงการตางๆของกองทนต าบลประกอบดวยขอมล

อะไรบาง? และมการปรบเปลยนไปอยางไรในชวงปทผานมา? ทานคดวาประชาชนรบทราบปญหาสขภาพหลกของชมชนหรอไม? ทราบไดอยางไร? ทานไดรบขอมลเรองการดแลสขภาพของตนเองเพมขนหรอไม ในชวง 2-3 ปทผานมา และจาก

ปจจย/แหลงใด หรอ ใครเปนผใหขอมลแกทาน? ทานทราบหรอไมวา มโครงการ/กจกรรมอะไรบางทด าเนนการโดยกองทนต าบล? และไดขอมล

จากแหลงใด ? 1.2 กระบวนการด าเนนงาน (ดรปแบบการตดสนใจ และการมสวนรวม)

รปแบบการตดสนใจในเรองการใชทรพยากรตาง ๆในคณะกรรมการกองทนฯเปนแบบใด? (ประชาธปไตย เผดจการ) และมการปรบเปลยนไปหรอไมอยางไรในชวงทผานมา?



51

การวางแผนในประเดนเหลาน มการเปลยนแปลงไปอยางไรในชวงทผานมา ? - บทบาทการมสวนรวมของคณะกรรมการแตละฝายในการจดท าแผน - หลกเกณฑและกระบวนการในการพจารณาโครงการ - โครงการทอนมตสอดคลองกบแผนทยทธศาสตรของชมชนหรอไม อยางไร ? - โครงการทอนมตตอบสนองตอความตองการของคนในชมชนหรอไม อยางไร ? - โครงการทอนมตสามารถเขาถงกลมดอยโอกาสในชมชนมมากนอยแคไหน

เปลยนแปลงไปอยางไร ? ( เชน กลมพการ/ทพพลภาพ, กลมผยากจน/ยากไร) 1.3 ระบบการตดตามประเมน ตรวจสอบและความโปรงใส

ระบบการตดตามประเมน ตรวจสอบและความโปรงใสในประเดนเหลาน มการเปลยนแปลงไปอยางไรบาง เมอเปรยบเทยบกบชวงทผานมา ?

- บทบาทและหนาทคณะกรรมการ - ความสม าเสมอในการตดตามประเมน ตรวจสอบหรอไม อยางไร ? - การรายงานผลการด าเนนงานของกองทนใหภาคสวนตาง ๆ ทราบอยางสม าเสมอ

หรอไม อยางไร ? (เชน รายไตรมาส, รายป) 2) การสนบสนนจากระบบสาธารณสขมการเปลยนแปลงไปอยางไรบาง?

- นโยบายของหนวยงานระดบตาง ๆ (อ าเภอ/จงหวด/เขต)

- บทบาทการนเทศ สนบสนนและตดตามผล

- การปรบบทบาทการด าเนนงานของเจาหนาทสาธารณสข

3) พฤตกรรมเชงรกและเชงรบของคนและองคกร

มกจกรรมเชงรกในการจดการปญหาและปจจยเสยงในชมชนอยางเปนรปธรรม และเปนระบบ หรอไมอยางไร?

มโครงการใหบรการเชงรกกบผดอยโอกาสในชมชนหรอไม มการเปลยนแปลงไปอยางไร ในชวงทผานมา?

โครงการทเกดขนซ าซอนกบงานประจ าหรอไม อยางไร ? มโครงการทสงเสรมใหกลมผปวยโรคเรอรงดแลสขภาพของตนเองไดอยางถกตองหรอไม

อยางไร ? 4) การกระตน/สมฤทธผลของการด าเนนงาน

กองทนต าบลท าใหปจจยเสยงดานสขภาพ (เชน สงแวดลอม, พฤตกรรม) ลดลงหรอไม อยางไร ในดานใดบาง ?

อปท.ตนตวกบเรองการดแลสขภาพของคนในชมชนเพมขนหรอไม อยางไร ? ชาวบานตนตวกบเรองการดแลสขภาพของตนเองเพมขนหรอไม อยางไร ?



52

ความรวมมอในการจดการกบปญหาสขภาพของคนในชมชน เพมขนหรอไม อยางไร มนวตกรรมในการจดการปญหาสขภาพในชมชนทเปนรปธรรมหรอไมอยางไร ? มนโยบายสาธารณะในดานสขภาพชมชนของตนเองหรอไม อยางไร ?

5) ศกยภาพของคณะกรรมการในการบรหารจดการกองทนไดรบการพฒนาใหเพมขนหรอไม

อยางไร ในชวงทผานมา? (เชน การฝกอบรม การดงาน การแลกเปลยนเรยนรระหวาง

คณะกรรมการกองทนดวยกนเองและคณะกรรมการกองทนอนๆ)

6) การบรณาการกบโครงการตาง ๆ ในพนท (เชน การบรณาการกบโครงการ รพ.สต./ ระบบ

สขภาพชมชน ฯลฯ) มมากขนหรอไม อยางไรในชวงทผานมา?

7) การบรณาการกบกองทนอน ๆ ในพนท (เชน กองทนสวสดการชมชน) มเพมมากขนหรอไม

อยางไร ในชวงทผานมา

รายงานฉบับสมบูรณ์...สงครามช ย ล ทองด...

Documents