พฤตกรรมมนษย (Human behavior)

ความหมายของพฤตกรรมมนษย (Human behavior)

หมายถง กรยาอาการทมนษยแสดงออกหรอปฏกรยาโตตอบเมอเผชญกบสงเรา (Stimulus) หรอสถานการณตาง ๆ อาการแสดงออกตาง ๆ เหลานน อาจเปนการ

เคลอนไหวทสงเกตไดหรอวดได เชน การเดน การพด การเขยน การคด การเตนของหวใจเปนตน สวนสงเราทมากระทบแลวกอใหเกดพฤตกรรมกอาจจะเปนสงเรา

ภายใน (Internal Stimulus) และสงเราภายนอก (External Stimulus)

ความหมายของสงเรา

สงเราภายใน ไดแก สงเราทเกดจากความตองการทางกายภาพ เชน ความหว ความกระหาย สงเราภายในนจะมอทธพลสงสดในการกระตนให

แสดงพฤตกรรมในวยเดก และจะลดความส าคญลงเมอเตบโตขน

สงเราภายใน

สงเราภายนอก ไดแก สงกระตนตาง ๆ จากสงแวดลอมทางสงคมท สามารถสมผสไดดวยประสาททง 5 คอ ห ตา คอ จมก การสมผส เมออย ในสงคมสงเราภายนอกจะมอทธพลมากกวาในการก าหนดวาบคคลควร

จะแสดงพฤตกรรมอยางใดตอผอน

สงเราภายนอก

การแสดงพฤตกรรมมนษย

พฤตกรรมแบงเปน ๒ ประเภท

1. พฤตกรรมภายนอก (Overt Behavior)

เปนพฤตกรรมทสามารถสงเกตได หรอวดได ม 2 ลกษณะ

1.1 Moral Behavior พฤตกรรมทสามารถสงเกตเหนไดดวยตาเปลา โดยไมตองใชเครองมอวด เชน การเคลอนไหว

ของรางกาย เดน ยน วง

1.2 Molecular Behavior พฤตกรรมทตองอาศยเครองมอชวยในการวเคราะหจงจะสามารถเหนได เชน การ

ไหลเวยนโลหต การเตนของหวใจ

2. พฤตกรรมภายใน (Covert Behavior) เปนพฤตกรรมทไมสามารถสงเกตได หรอวดไดโดยตรง เชน ความรสกการรบร การจ า การคด การตดสนใจ การจนตนาการ เปนตน

ความเขาใจพฤตกรรมมนษย

ความเขาใจพฤตกรรมมนษย 1. ความแตกตางระหวางมนษย (Individual Differences) 2. พนธกรรมและสงแวดลอม (Heredity & Environment) 3. ลกษณะรปราง (Body Types) 4. ล าดบการเกด (Birth Orders) 5. การแสดงออก (Expression) 6. ความเขาใจมนษยตามหลกพระพทธศาสนา

หมายถง ลกษณะพฤตกรรมทเปนเอกลกษณเฉพาะตน โดยม พนธกรรมและสงแวดลอมเปนตวก าหนด

1. ความแตกตางระหวางมนษย

ทางกาย (Physical) ความแตกตาง

ลกษณะพฤตกรรม

รปรางทเหนภายนอก หนาตา ทาทาง โครงกระดก ผว ผมกลามเนอ เปนตน

ความแตกตางระหวางมนษย

การแสดงออกทางอารมณ ความรสก ดใจ เสยใจ โกรธ อจฉา กาวราว ขบขน เปนตน

ความแตกตางระหวางมนษย

ความแตกตางทางอารมณ (Emotion)

ลกษณะพฤตกรรม

ความคด หรอความสามารถในการแกปญหา ไอควสง ไอควต า เปนตน

ความแตกตางระหวางมนษย

ความแตกตางทางสตปญญา (Intelligence)

ลกษณะพฤตกรรม

ความสามารถในการแสดงออกในหมคน หรอระหวางคนการเขาสงคม การพดคย อคว เปน

ตน

ความแตกตางระหวางมนษย

ความแตกตางทางสงคม (Social)

ลกษณะพฤตกรรม

2. พนธกรรมและสงแวดลอม (Heredity &Environment)

พนธกรรม หมายถง ลกษณะทมนษยไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษ โดยมยน (gene) เปนตวสบทอดลกษณะ

สงแวดลอม หมายถง สงทอยรอบตว มนษย และมอทธพลทสามารถท าให มนษยมความแตกตางกน

พนธกรรม

ยนในโครโมโซน 23 ค Sperm เพศชาย 23และ Ova เพศหญง 23 สงผลใหมลกษณะแตกตางกน ดงน

ลกษณะรปรางโครงกระดก ขนาดรางกาย หนา ตา ผวพรรณ สผม เพศ

ชนดของกลมเลอด โดยลกจะมเลอดกลม เดยวกบพอหรอแม เชน พอเลอดกลม O แมเลอดกลม B ลกมโอกาสเปน O,B

ความบกพรองทางรางกาย และโรคภยไขเจบบางอยาง เชน ตาบอดส ศรษะลานโรคเบาหวาน โรคลมชก ผวเผอก

ยนในโครโมโซม 23 ค Sperm เพศชาย 23 และ Ova เพศหญง 23 สงผลใหมลกษณะแตกตางกน ดงน

สตปญญา คอ ความสามารถในการเรยนรสงตางๆซงเปนสงทไดรบการถายทอดมากจากพนธกรรม ไดแก ความคด ความจ า เชาวน

ความสามารถทมมาแตก าเนดหรอความถนด (Aptitude) เฉพาะตวหรอพรสวรรค แตละคนรบถายทอดมาจากผใหก าเนด

สงแวดลอม

1. สภาวะขณะอยในครรภ มผลตอบคลกภาพมาก เชน ถามารดาบรโภคอาหารด มคณคา ถงมดลกดอยสภาพสมบรณ มนาหลอเลยงด เดกเจรญเตบโต แขงแรงด ถามารดาสขภาพไมด มโรคแทรก เดกจะมรางกายและพลานามยไมสมบรณโรคบางชนด

2. การเลยงดของบดามารดา ไดรบความรกความเขาใจ ความอบอนจะท าใหเดกเจรญเตบโตทงทางกาย อารมณสงคมและสตปญญา แตถาเลยงดแบบปกปองมากเกนไป (Over Protection) กจะท าใหเดกชวยตวเองไมได

3. ล าดบทในการเกด ท าใหคนเราแตกตางกนไดหลายอยาง ลกคนกลางๆชวยเหลอตวเองด เจรญเตบโตเรวกวาลกคนโต แตลกคนโตมความรบผดชอบสงกวา สวนลกคนสดทองมความรบผดชอบไมดนก

4. อาหารการกน ถาขาดสารอาหารรางกายกไมเจรญเตบโตเทาทควร อาจท า ใหตอมภายในไมท าหนาทรางกายเจรญเตบโตไดชา บางคนเปนโรคขาดอาหาร เปนเดกปญญาออน บางรายรางกายออนแอและท าใหจตใจออนแอไปดวย

5. ประสบการณและการเรยนร ประสบการณเปนเครองมอหรอวธการททาใหเกดการเรยนรและในเวลาเดยวกนผลจากการเรยนรท าใหคนมความร ทกษะ เจตคต แตทกคนไมไดรบประสบการณทเทาเทยมกน สงแวดลอมไมเหมอนกน จงมโอกาสไดเรยนรตางกน ฉะนนคนเราจงมความแตกตางกน

6. ระบบสงคม วฒนธรรม ประเพณของแตละทองถน นาฏศลป มารยาทในสงคม อาหารการกน ทอยอาศย การใชภาษา ฯลฯ มอทธพลตอการดารงชวต แนวความคดและอดมคต ท าใหพฤตกรรมของแตละสงคมแตกตางกน

7. สภาวะทางภมศาสตร ดนฟาอากาศของแตละทองถนท าใหคนเตบโตและมอปนสยใจคอการด าเนนชวตตางกน เชน คนทอยในเขต รอนเหนอยงายมกขเกยจ คนในเขตหนาวตองขยนอดทน คนทอยในทองถนกนดารจนเกนความสามารถจะเอาชนะไดกมกจะท าใหคนหมดอาลย เกดความหดห เบอหนาย เกดความทอถอย เปนตน

8. อบตเหต ท าใหสมองหรอรางกาย ไดรบความกระทบกระเทอนกลายเปนคนปญญาออน พการ

9. สอมวลชน ไดแก วทย โทรทศน หนงสอพมพ ภาพยนตร ฯลฯ มอทธพลตอเจตคตความสนใจ ความคด ศลธรรม คานยม ประสบการณ ฯลฯ ท าใหเกดพฤตกรรมแตกตางกน

3. ลกษณะรปราง (Body Types) หมายถง ลกษณะทางกายภาพของมนษยทปรากฏใหเหนเดน โดยมพนฐานมาจาก ยนบรรพบรษ

ลกษณะรปรางทบงบอกพฤตกรรม

อารมณสนกสนาน รกความสะดวกสบาย โดยทวไปเปนคนมมนษยสมพนธด

กระตอรอรน ตดสนใจเรว กลาหาญ ใจหนกแนน คบงาย พดจาตรงไปตรงมา บางครงอาจดกาวราว

ขวานผาซาก

ชอบเกบตว ลกลบ ระวงตว กลวคน ไมชอบ สงคม เปนคนเจาระเบยบ มลกษณะเปนคน ฉลาด รบผดชอบสง

อทธพลล าดบการเกดตอพฤตกรรม

1) ลกคนโต (First Born Child)

1.ระดบสตปญญา (I.Q) ต ากวาลกตนอน 2. เปนคนมพรสวรรค (Gifted Child) 3. กาวราวเกบกด 4. ยอมตามใจผอน 5. ขอความชวยเหลองาย

4. ล าดบการเกด(Birth Orders)

2) ลกคนกลาง (Wednesday Child)

1. ปรบตวยาก สบสน 2. เปนคนเพกเฉย บางครงอาจเปนเหยอของครอบครว 3. ชอบเพอนมากกวาคนในครอบครว

อทธพลล าดบการเกดตอพฤตกรรม

3) ลกคนสดทอง (Youngest Child)

1.เอาแตใจ ตองการความรกมากกวาคนอน ๆ ชอบยกยอง 2. มความเชอมนในตนเองสง ชอบแขงขน 3. มองโลกในแงด (Optimistic)

อทธพลล าดบการเกดตอพฤตกรรม

4) ลกคนเดยว (Only Child)

1.มกเฉลยวฉลาดเปนเพราะไดอยทามกลางผใหญเปนสวนมาก 2. เอาแตใจตนเอง มความเชอมนในตนเองสง 3. รจกคนงาย แตไมคอยรบผดชอบ

อทธพลล าดบการเกดตอพฤตกรรม

5. การแสดงออก (Expression)

พฤตกรรมการแสดงออก แบง 3 แบบ 1. เกบกดไมชอบแสดงออก (Introvert Personality)

1. ขรม แสดงออกชา เยอกเยน (Wall Flower)

2. คดชา คดไกล คดลก คดสรางสรรค

2. ชอบแสดงออก (Extrovert Personality)

1. คลองตวสง มชวตชวา รวดเรว คาดการลวงหนาด

2. เปดเผย คบงาย (Social Life)

3. รบความรสกไดด แตไมลก คดสรางสรรคไมมาก

3. แสดงออกกลางๆ (Ambivert Personality)

1. บคลกภาพแบบกลาง ๆ

2. แสดงออกไมมากไมนอย ทงภาษากาย และค าพด

6. แนวพระพทธศาสนา พระพทธเจาทรงแบงพฤตกรรมมนษยตามหลกจรต

จรต คอพฤตกรรมของมนษยทหนกไปดานใดดานหนงแบง 6 แบบ

1. ราคะจรต คอ ผมปกตนสยหนกไปทางราคะ รกสวยรกงาม ละมนละไม ชอบสงทสวยๆ เสยงเพราะๆ กลนหอมๆ รสอรอยๆ สมผสทนมละมน และจตใจจะยด เกาะกบสงเหลานนไดเปนเวลานานๆ

2.โทสจรต คอผมปกตนสยหนกไปทางโทสะ ใจรอนววาม หงดหงดงาย อารมณรนแรง โผงผาง เจาอารมณ

3.โมหจรต คอผ มปกตนสยหนกไปทางโมหะ เขลาเซองซม เชอคนงาย งมงาย ขาดเหตผล มองอะไรไมทะลปรโปรง

4. วตกจรต คอผมปกตนสยหนกไปทางฟงซาน คดเรองนทเรองนนท เปลยนไปเปลยนมา ไมสามารถยดเกาะกบเรองใดเรองหนงไดนานๆ ไมตงมน ไมมนคงนนเอง

5.สทธาจรต คอผมปกตนสยหนกไปทางศรทธา นอมใจเชอ เลอมใสไดงาย ซงถาเลอมใสในสงทถกกยอมเปนคณ จตใจเบกบานใจ แตถาไปเลอมใสในสงทผดกยอมเปนโทษ

6. พทธจรต คอผมปกตนสยหนกไปทางชอบคดพจารณาดวยเหตผลอยางลกซง ชอบใชปญญาพจารณาตามความเปนจรง ไมเชออะไรโดยไมมเหตผล