รายงานผลการวิจัย เรื่อง...

75
รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน ้าซออู ของช่างจักรี มงคล นางสาวภัสราภรณ์ ธารีไทย รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีไทย ภาควิชาดนตรี คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พุทธศักราช 2556

Upload: others

Post on 26-Dec-2019

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

รายงานผลการวจย เรอง

กรรมวธการขนหนาซออ ของชางจกร มงคล

นางสาวภสราภรณ ธารไทย

รายงานฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรบณฑต

สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

พทธศกราช 2556

Page 2: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

ภสราภรณ ธารไทย2556 : กรรมวธการขนหนาซออของ ชางจกร มงคล สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาจารยทปรกษาหลก : ผชวยศาสตราจารยภาคม บารงสข

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) เพอศกษาประวตของชางจกร มงคล(2)เพอศก ษาวสด อปกรณการขนหนาซออของชางจกร มงคล (3) เพอศกษากรรมวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ประชากรทใชในครงน คอ ชางขนหนาซออ กลมตวอยางในการวจยครงน คอ นายจกร มงคล โดยการใชวธการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง เนองจากนายจกร มงคลเปนบคคลทมฝมอทงในดานการสรางเครองดนตรและบรรเลงดนตรอยางเชยวชาญ และเปนทยอมรบในวงการดนตรไทย ผลการวจยพบวา (1)ประวตของชางจกร มงคลจากการศกษาพบวาชางจกร มงคล เปนผทมความสนใจและรกในดนตรไทยมาตงแตวยเดก มความสามารถทางดานดนตรไทยทงการรอง ปพาทยและเครองสาย โดยเฉพาะเครองดนตรจาพวก ซอ อกทงยงมความสามารถในการผลตและซอมเครองดนตรเปนทยอมรบของนกดนตร โดยไดราเรยนวชาการดนตรไทยตางๆกบครดนตรไทยทมชอเสยงมากมาย เชน ดร.อทศ นาคสวสด ครมนตร ตราโมท (2)ศกษาวสดอปกรณในการขนหนาซออของชางจกรจากการศกษาพบวาชางจกร มงคลมวสดอปกณในการขนหนาซออทตางจากชางอนๆโดยมการใชเครองมอมาชวยในการขนหนาซอคอแทนแมแรงเพอในการชวยขนหนาซอ (3)ศกษาขนตอนการขนหนาซออของชางจกร มงคลจากการศกษาพบวาชางจกร มงคลมกรรมวธการขนหนงซออทมเทคนคเฉพาะเปนเอกลกษณคอการคอยๆขนหนงโดยการใชน าเปนตวชวยเพอใหหนงมความยดหยนและขยายตวเวลาขนหนง หนงจะไมแตกหรอขาดเมอตงเกนไปจงทาใหสามารถขนหนงไดตงขนกวาปกตโดยทกะโหลกซอไมแตกและไดหนงทตง มเสยงทอและดงกงวาลมเสยงทไพเราะ

Page 3: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

กตตกรรมประกาศ ในการทาวจยฉบบน จะไมสาเรจลลวงไปไดหากปราศจากคาปรกษา และแนะนาทดยงของผชวยศาสตราจารยภาคม บารงสข ประธานกรรมการสอบการวจย ทไดกรณาตรวจสอบแกไขและใหคาแนะนาตางๆ ในการทาวจยดวยความเมตตาโดยตลอด ขอกราบขอบพระคณ ชางจกร มงคล ททานไดสละเวลามาใหความร ขอมล และคาแนะนาตางๆแกผวจยดวยความเตมใจและดวยความเมตตาเปนอยางยงในตลอดระยะเวลาการเกบขอมลภาคสนาม อกทงยงใหการตอนรบดวยอธยาศยทดยง ขอขอบคณนางสาววนด จนทรเกต และนายธวฒนชย ศรสงข ทคอยเปนผชวยในการถายภาพ จนงานวจยมความสมบรณ ตลอดระยะเวลาการเกบภาคสนาม

นางสาวภสราภรณ ธารไทย 22 มนาคม 2556

Page 4: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

คานา

งานวจยครงนเปนสวนหนงของวชา 01385491หลกและระเบยบวธการวจยทางดนตร ของสาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปการศกษา 2556 สอนโดยผชวยศาสตราจารยภาคม บารงสข ซงเปนผลการศกษาจากการเกบขอมล การสมภาษณ เรองราวตางๆทเกยวของกบกรรมวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ทงนเพอเปนการเผยแพรความรเกยวกบ การขนหนาซออของชางจกร มงคล เพอเปนวทยาทานใหแกผทมความสนใจในกรรมวธการขนหนาซออสามารถศกษาคนควาและนาไปตอยอดทางการศกษาตอๆไปได ผวจยหวงวางานวจยฉบบนคงเปนประโยชนแกผทสนใจเปนอยางมาก อกทงยงเปนการสบสานดนตรไทย โดยเฉพาะในเรองของเครองดนตรไทย และดารงศลปะแขนงนไวไมใหเลอนหายไป เพอใหคงอยคกบประเทศไทย หากมขอผดพลาดประการใด ขาพเจาตองขออภยมา ณ ทนดวย

นางสาวภสราภรณ ธารไทย นสตชนปท 3

สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Page 5: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

สารบญ หนา

บทคดยอ กตตกรรมประกาศ คานา บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของโครงการ 1 วตถประสงคของการวจย / โครงการ 3

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 ขอบเขตของการวจย / โครงการ 3 วธการดาเนนวจย 3 ระยะเวลาการทาโครงการ 4 นยามศพทเฉพาะ 4

บทท 2 เอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ 1. ซออ 5 1.1 ความเปนมาของซออ 5 1.2 ลกษณะของซออ 6 1.3 หนาทของซออ 8 2. การขนหนาซออ 11 2.1 วสดและอปกรณ 11 2.2 ขนตอนการขนหนาซออ 12 3. การสมภาษณ 15 3.1 ความหมายของการสมภาษณ 15 3.2 การสรางแบบสมภาษณ 16 4. การสงเกต 18 4.1 ความหมายของการสงเกต 18 4.2 หลกการสงเกต 19 5. งานวจยทเกยวของ 22

Page 6: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

สารบญ (ตอ)

หนา บทท 3 วธการดาเนนงาน

ประชากรและกลมตวอยาง 24 การคนควารวบรวมขอมล 24 การเกบขอมลภาคสนาม 25 เครองมอทใชในการวจย 25 วธการเกบรวบรวมขอมล 26 การวเคราะหขอมล 26 วธดาเนนการวจย 26

บทท 4 ผลการศกษา 1. ประวตนายจกร มงคล ชางผขนหนาซออ 28 1.1 ประวตสวนตวของ นายจกร มงคล 28 1.2 ประวตการศกษา 28 1.3 ประวตการศกษาทางดานดนตร 29 1.4 ประวตการผลตเครองดนตร 29 1.5 ผลงานทางดานดนตร 30 2. กรรมวธการขนหนาซออของ นายจกร มงคล 30 2.1 วสดอปกรณ 30 3. กรรมวธการขนหนาซออ 37 ขนตอนท 1 ขนตอนการเตรยมหนง 37 ขนตอนท 2 ขนตอนการขนหนาซอ 39 ขนตอนท 3 เกบรายละเอยดตกแตง 48 บทท 5 สรปผล อภปราย ขอเสนอแนะ สรปผล 50 อภปรายผล 53

Page 7: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

สารบญ (ตอ)

หนา ปญหาและอปสรรค 55 ขอดของการวจย 55 ขอเสยของการวจย 55 ขอเสนอแนะของงานวจย 55 บรรณานกรม 56 ภาคผนวก ก สถานทการผลตเครองดนตรและขนหนาซอของชางจกร มงคล 60

ภาคผนวก ข ประวตผศกษาผจย 64

Page 8: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

สารบญภาพ ภาพท หนา 1.ซออ 8 2.วงเครองสายผสมปชวา 9 3.วงเครองสาย 10 4.ชางจกร มงคล 28 5.กะโหลกซออ 30 6.หนงแพะ 31 7.แทนแมแรง 31 8.กระบองสแตนเลส 32 9.เชอก 32 10.ตะป 33 11.กาวอพอคซ 33 12.สวานแทน 34 13.ฟอกก 34 14.ไขควง 35 15.ปากกาเคม 35 16.คดเตอร 36 17.ตะไบ 36 18.กระดาษทรายเบอร 120 37 19.ตดหนงตามขนาดดวยคดเตอร 38 20.ขดนาขนแพะออกดวยเครองกลงพนกระดาษทราย 38 21.หนงทนาขนออกหมดแลวเรยบรอย 39 22.เจาะรปดวยสวานแทน 39 23.แชหนง 40 24.บดหนงนาออก 40 25.หนงทแชแลวบดเอานาออกเรยบรอยแลว 41 26.นาตะปมากลดกบหนง 41

Page 9: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 27.ขดกะโหลกดวยตะไบ 42 28.รอยผวสมพสธจากการขดดวยตะไบ 42 29.เตรยมรอยเชอกกบแมแรง 43 30.รอยเชอกกบหนง กะโหลกเขากบแมแรง 43 31.ลกษณะการรอยเชอก 44 32.รอยเชอกกบแมแรงเรยบรอย 44 33.ขนแมแรงใหตง 45 34.นาไปตากเพอใหแหง 45 35.แกะหนงออกจากกะโหลก 46 36.ทากาวอพอกซกบกะโหลก 46 37.รอยเชอกขนหนงอกรอบ 47 38.ฉดนาทดานหนงของกะโหลก 47 39.ขนแมแรงใหตง 48 40.ทดสอบเสยงดวยการต 48 41.ตดขอบดวยคดเตอร 49 42.ขดดวยกระดาษทรายเปนอนเสรจสมบรณ 49

Page 10: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

บทท ๑ บทนา

ความสาคญและความเปนมาของปญหา

เครองสเปนเครองสายททาใหเกดเสยงดวยการใชคนชกสเขากบสายหรอทเรยกกนวา ซอ ซงซอแบงออกเปน ๓ ชนด คอ ซออ ซอดวง ซอสามสาย ดงท สงบศก ธรรมวหาร(2545:175)กลาวไววา

เครองสเปนเครองสายอกประเภทหนงททาใหเกดเสยงดวยคนชกเขากบสายเกดขนหลงเครองดด เราเรยกเครองสายประเภทนดวยคาไทยวา “ซอ” แมแตเครองสของฝรงทเรานาเอามาใชตอนหลงนเรากเรยก “ซอ” เชนกน ซอทใชอยในประเทศไทยมอย ๓ ชนด คอ ซอสามสาย ซออและซอดวง

ซออ เปนเครองสายาใชสม 2 สาย เสยงทมตา บรรเลงคและสอดสลบกบซอดวงใชบรรเลงในวงเครองสายและวงมโหร กะโหลกทามาจากกะละมะพราว ใชหนงแพะหรอหนงลกววขงหนาซอ ดงท พงษศลป อรณรตน (2550:90)กลาวไววา

"ซออเปนซอทไดพฒนาขนจากซอดวงโดยใชวสดทแตกตางกน เพอใหมเสยงตาสาหรบบรรเลงสอดประสานกบซอดวง กะโหลกซออทามาจากกะลามะพราวชนดกลมร ขนาดกะโหลกใหญตดปาดกะลาออกเสยดานหนงแลวใชหนงแพะหรอหนงลกววขงหนาซอ"

เครองดนตรทดนนนอกจากจะมรปลกษณทสวยงามแลว ยงตองมเสยงทด เสยงซออทดนนจะตองมเสยงทชดเจน คนชกในการสเขาออกตองมเสยงทเทากน โดยสวนมากเสยงซออทนยมกนอยางแพรหลาย จะเปนเสยงทมลกษณะนม ทม ดงกงวาน ดงท สมบต จาปาเงน(2532:3) กลาวไววา

Page 11: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

 

"ซออมสองสายเชนเดยวกบซอดวง เรยกสายเอก สายทมเหมอนกน เสยงทเกดจะเปนเสยงนมๆหรอเสยงทม ตวกะโหลกทาดวยกะละมะพราวชนดกลมร ปาดออกเสยครงหนงเพอใชขงหนงแพะ หรอหนงลกวว สวนโปรงของกะโหลกมกแกะสลกลวดลายวจตรบรรจงสวยงามนาด"

จากการศกษาคนควาขอมลผวจยไดศกษาแนวทางการวจยเกยวกบการศกษาการผลตเครองดนตร ผวจยไดรวบรวมขอมลทเกยวกบการศกษาการผลตเครองดนตร มดงน

1. พพฒนพงษ วชจยา (2552:33) ไดทาการวจยเรอง การขนหนาโทนมโหรของ นายจกร

มงคล จากการวจยพบวา การศกษาครงนมงศกษากรรมวธการขนหนาโทนมโหรของนายจกร มงคล เปนกรณศกษา โดยเรมจากขนตอนแรกจนถงขนตอนสดทายทขนหนาโทนมโหร โดยมวตถประสงคทจะศกษาประวตความเปนมา

2. กฤตชย โสภณดลก (2544:50) ไดทาการวจยเรอง การผลตซอสามสาย ชางจอน ไทร

วมาน จากการวจยพบวา การศกษาครงนมงถงรายละเอยดขนตอนในการผลตซอสามสาย วสด อปกรณ และเครองมอในการผลตซอสามสาย โดยมวตถประสงคทจะศกษา

3. วชย ตระกลอานวยผลและพชร รวพาณช (2556:50) ไดทาการวจยเรอง ชดกาเนดเสยงป

จากการศกษาวจยพบวา การศกษาครงนมงศกษาเกยวกบกรรมวธการผลตลนป กาพวดปและการคนเชอก ของครสงหล สงจย โดยมวตถประสงคทจะศกษาประวตความ....

กรรมวธการขนหนาซออนน มวธการทแตกตางกนไปตามเทคนคของชางผผลตในแตละ

ขนตอนตองอาศยความชานาญและประสบการณสง บคคลทานหนงทมความสามารถในการขนหนาซออทดนน คอ ชางจกร มงคล ซงกรรมวธในการขนหนาซออของชางจกร มงคล นนมกรรมวธทประณตละเอยดออนเสยงทเกดขนเปนเสยงทนม ทมและกงวาล เปนมาตรฐานทเชอถอไดของกลมนกดนตรทวไป

Page 12: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

 

วตถประสงคของวจย 1. เพอศกษาประวตชางจกร มงคล 2. เพอศกษาอปกรณทใชในการขนหนาซออของชางจกร มงคล 3.เพอศกษากรรมวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดขอมลประวตของชางจกร มงคล 2. ไดขอมลอปกรณทใชในการขนหนาซออของชางจกร มงคล 3.ไดขอมลกรรมวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล

ขอบเขตของการวจย

การวจยครงน มงศกษากรรมวธการขนหนาซอของชางจกร มงคล เปนกรณศกษา โดยเรมจากขนตอนแรกจนถงขนตอนสดทายทขนหนาซออ วธการดาเนนงานวจย

วธการดาเนนงาน พ.ย. ธ.ค. ม.ค.

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

1. รวบรวมขอมล

2. เกบขอมลภาคสนาม

3. เรยบเรยงขอมล 4. วเคราะหขอมล 5. สรปขอมล

Page 13: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

 

ระยะเวลาการทาโครงการ

ตงแต เดอนพฤศจกายน 2556 ถง เดอนมกราคม 2557 นยามศพทเฉพาะ

-

Page 14: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

บทท 2 เอกสารและวรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ไดศกษาเอกสารทเกยวของเพอใชเปนแนวทางในการวจย ดงน

1. ซออ 1.1 ความเปนมาของซออ 1.2 ลกษณะของซออ 1.3 หนาทของซออ 2. การขนหนาซออ 2.1 วสดและอปกรณ 2.2 ขนตอนการขนหนาซออ 3. การสมภาษณ 3.1 ความหมายของการสมภาษณ 3.2 การสรางแบบสมภาษณ 4. การสงเกต 4.1 ความหมายของการสงเกต 4.2 การสรางแบบสงเกต 5. งานวจยทเกยวของ

1.ซออ 1.1 ความเปนมาของซออ จากการศกษาความเปนมาของซออ มนกวชาการหลายทานไดกลาวถงความเปนมาของซออไวดงน

Page 15: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

6  

ธนต อยโพธ ( 2510 : 109 ) ไดกลาวถงความเปนมาของซออไววา

“ซออ เปนซอสองสาย ตวกะโหลกซอทาดวยกะลามะพราวเหมอนกนแตใชกะลามะพราวชนดกลมร ขนาดกะโหลกใหญตดปาดกะลาออกเสยดานหนงแลวใชหนงแพะหรอหนงลกววขงขนหนา”

พนพศ อมาตยกล (2529 : 40) ไดกลาวถงความเปนมาของซออไววาเปนซอทใช

กะลามะพราวเปนกะโหลก มสายสองสายเชนเดยวกบซอดวง แตเสยงทมกวามาก มมาแตโบราณ”

สงบศก ธรรมวหาร ( 2545 : 176 ) ไดกลาวถงความเปนมาของซออไววาซออ เปนซอ ๒ สาย มเสยงทม กะโหลกซอทาดวยกะลามะพราว วมลศร อปรมย ( มปป : 63 ) ไดกลาวถงความเปนมาของซออไววา

“ซออ เปนซอสองสาย ตวกะโหลกซอทาดวยกะลามะพราวเหมอนกนแตใชกะลามะพราวชนดกลมร ขนาดกะโหลกใหญตดปาดกะลาออกเสยดานหนงแลวใชหนงแพะหรอหนงลกววขงขนหนา”

จากการทไดศกษาเกยวกบความเปนมาของซออ สามารถสรปไดวา ซออ เปนซอสองสาย ตวกะโหลกทามาจากกะละมะพราว ปาดกะลาออกดานหนงแลวใชหนงแพะหรอหนงลกววขนหนา มเสยงทมกวาซอดวง 1.2 ลกษณะของซออ จากการศกษาลกษณะของซออ มนกวชาการหลายทานไดกลาวถงลกษณะของซออไวดงน ธนต อยโพธ (2510:109)ไดกลาวถงลกษณะของซออไววา ซออ เปนซอสองสาย ตวกะโหลกซอทาดวยกะลามะพราวเหมอนกนแตใชกะลามะพราวชนดกลมร ขนาดกะโหลกใหญตดปาดกะลาออกเสยดานหนงแลวใชหนงแพะหรอหนงลกววขงขนหนา กวางประมาณ 13-14 ซม. เจาะกะโหลกทะลตรงกลาง 2 ขาง สอดคนทวนเขาไปในรบนผาน

Page 16: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

7  

โผลออกรลางใตกะโหลกทวนนนทาดวยไมจรง เชน ไมแกว หรอดวยงาตน (ไมทากลวงเหมอนทวนซอสามสาย) ขนาดยาวประมาณ 79 ซม. ใชสายเอน 2 สาย ผกทปลายทวนใตกะโหลกแลวพาดมาทางหนา ขนหนงผานขนไปผกไวกบปลายลกบด 2 อน ยาวอนละประมาณ 17-18 ซม. สอดกานเขาไปในทวนยนทะลออกมาทางดานหนา เอาเชอกผกรงสายกบทวนตรงกลางคอนขนไปเพอใหสายตง เรยกวา “รดอก” ทหนาซอตรงกลางทขนหนง ใชผามวนกลมๆ เปนหมอนหนนสายใหพนหนาซอ มคนสหรอคนชก ทาดวยไมจรงหรอไมงา ยาวประมาณ 70 ซม. ใชขนหางมาประมาณ 160 – 200 เสน สาหรบขนสายคนชกเหมอนสายกระสนหรอหนาไม

ภชาต เลณะสวสด(2543:69)ไดกลาวถงลกษณะของซออไววา

1.คนทวน ทาจากไมเนอแขง 2.คนชก(สายหางมา) 3.กะโหลกซอ ทาจากกะลามะพราวเทานน 4.หนงหนาซอ ทาจาก หนงวว 5.หมอน (หยอง) ทาจากกระดาษมวนกลม 6.ลกบด 2อน 7.สายซอ2เสน 8.เชอกหรอดาย รดอกซอ

วมลศร อปรมย (มปป:63)ไดกลาวถงลกษณะของซออไววา

ซออ เปนซอสองสาย ตวกะโหลกซอทาดวยกะลามะพราวเหมอนกนแตใชกะลามะพราว

ชนดกลมร ขนาดกะโหลกใหญตดปาดกะลาออกเสยดานหนงแลวใชหนงแพะหรอหนงลกววขงขนหนา กวางประมาณ 13-14 ซม. เจาะกะโหลกทะลตรงกลาง 2 ขาง สอดคนทวนเขาไปในรบนผาน โผลออกรลางใตกะโหลกทวนนนทาดวยไมจรง เชน ไมแกว หรอดวยงาตน (ไมทากลวงเหมอนทวนซอสามสาย) ขนาดยาวประมาณ 79 ซม. ใชสายเอน 2 สาย ผกทปลายทวนใตกะโหลกแลวพาดมาทางหนา ขนหนงผานขนไปผกไวกบปลายลกบด 2 อน ยาวอนละประมาณ 17-18 ซม. สอดกานเขาไปในทวนยนทะลออกมาทางดานหนา เอาเชอกผกรงสายกบทวนตรงกลางคอนขนไปเพอใหสายตง เรยกวา “รดอก” ทหนาซอตรงกลางทขนหนง ใชผามวนกลมๆ เปนหมอนหนนสายใหพน

Page 17: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

8  

หนาซอ มคนสหรอคนชก ทาดวยไมจรงหรอไมงา ยาวประมาณ 70 ซม. ใชขนหางมาประมาณ 160 – 200 เสน สาหรบขนสายคนชกเหมอนสายกระสนหรอหนาไม

ภาพท 1 ซออ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

จากการทไดศกษาลกษะของซออ สามารถสรปไดวา ซออเปนซอสองสาย ซงประกอบดวย ตวกระโหลกของซออทาดวยกะลามะพราวเทานน โดยปาดออกดานหนง คนทวนและลดบดทามาจากไมเนอแขง ตวคนซกใชสายหางมา หมอน (หยอง) ทาจากกระดาษมวนกลม เชอกหรอดายใชสาหรบทารดอก และใชหนงแพะหรอหนงววในการขงขนหนา

1.3 หนาทของซออ จากการศกษาหนาทของซออ มนกวชาการหลายทานไดกลาวถงหนาทของซออไวดงน วมลศร อปรมย ( มปป : 63 )ไดกลาวถงหนาทของซออไววา

Page 18: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

9  

“การนามาใช เทาทมหลกฐานพอจะทราบได เราคงจะนาเอาซออเขาใชบรรเลงรวมวง ในวงเครองสายและวงมโหร เ มอราวสมยตนกรงรตนโกสนทร หรอถากอนหนานนกคงราวปลายสมยกรงศรอยธยา และตอมาในระยะหลงนไดนาเขามาบรรเลงรวมในวงปพาทยไมนวม และวงปพาทยดกดาบรรพดวย ในการปรบปรงวงดนตรประกอบการแสดงละครของกรมศลปากรซงจดแสดง ณ โรงละครศลปากร กไดปรบปรงวงปพาทย โดยใชซออบรรเลงรวมดวยตามโอกาส”

ภาพท 2 วงเครองสายผสมปชวา

ทมา: http://www.trueplookpanya.com/userfiles/1%283%29.jpgเขาถงมอ วนท 16 มกราคม 2557

ธนต อยโพธ ( 2510 : 110 )ไดกลาวถงหนาทของซออไววา

“ตามเทาทมหลกฐานพอจะทราบได เราคงจานาซออเขาใชบรรเลงรวมวง ในวงเครองสาย และวงมโหร เมอราวสมยตนกรงรตนโกสนทรหรอถากอนหนานน กคงราวปลายสมยกรงศรอยธยาและตอมาในระยะหลงน ไดนาเขาบรรเลงรวมในวงปพาทยไมนวมและวงปพาทยดกดาบรรพดวย ในการปรบปรงวงดนตรประกอบการแสดงละครของกรมศลปากร ซงจดแสดง ณ โรงละครศลปากร กไดปรบปรงวงปพาทยโดยใชซออบรรเลงรวมดวยตามโอกาส”

Page 19: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

10  

ภาพท 3 วงเครองสาย

ทมา http://i1.ytimg.com/vi/VhgeiH2BaT4/maxresdefault.jpg เขาถงมอ วนท 16 มกราคม 2557

พนพศ อมาตยกล (2529 : 40) ไดกลาวถงหนาทของซออไววานยมบรรเลงในวงเครองมาตงแตสมยกรงศรอยธยา สามารถใชเดยวอวดฝมอและทางซอไดเปนอยางด และบรรเลงประกอบในวงปพาทยไมนวม สงบศก ธรรมวหาร ( 2545 : 176 ) ไดกลาวถงหนาทของซออไววาใชบรรเลงรวมวงเครองสายและเครองมโหรเรมมใชตอนปลายกรงศรอยธยา สรพล สวรรณ ( 2549 : 69 ) ไดกลาวถงหนาทของซออไววาซออ สทานองเพลงไทยโดยหยอกลอย วเยาไปกบผทาทานองเพลงอนๆ จากการทไดศกษาเกยวกบหนาทของซออ สามารถสรปไดวา ซออ ใชบรรเลงรวมวงเครองสาย วงมโหร วงปพาทยไมนวมและวงปพาทยดกดาบรรพ ซออสามารถใชเดยวอวดฝมอและทางซอไดเปนอยางด สทานองเพลงไทยหยอกลอไปกบผทาทานองเพลงอนๆ

Page 20: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

11  

2. การขนหนาซออ 2.1 วสดและอปกรณ จากการศกษาคนควาขอมลเกยวกบวสดและอปกรณการขนหนาซออมาแลวนน ไดพบวา รชเกา กตวรยะชย (2534 : 11-16) ไดใชอปกรณในการขนหนาซออ ดงน 1.หนงลกวว หนงแพะ(หนา11) 2.ตะป(หนา14) 3.กาว(หนา14) 4.ครก-สาก(หนา14) 5.เครองขนหนา(หนา15) 6.เชอก(หนา15) จากการศกษาคนควาขอมลเกยวกบวสดและอปกรณการขนหนาซออมาแลวนน ไดพบวา สดธดา มสวสด ( 2544 : 5-11) นายธรพนธ ธรรมานกล ไดใชอปกรณในการขนหนาซออ ดงน 1. หนงแพะหรอหนงลกวว (หนา 5) 2.ถง (หนา 10) 3.กระดาษทรายนาเบอร 360 (หนา 10) 4.กระดาษทรายนาเบอร 150 (หนา 10) 5.กาวลาเทกซ (หนา 11) จากการศกษาคนควาขอมลเกยวกบวสดและอปกรณการขนหนาซออมาแลวนน ไดพบวา สชาพทธ จอยจฑา (2554 : 36-43) ชางมาโนช ผดผอง ไดใชอปกรณในการขนหนาซออ ดงน 1.หนงวว (หนา 36) 2.กะโหลกซออ (หนา 37) 3.กาวลาเทกซ (หนา 37) 4.เทปกาว (หนา 38) 5.กระดาษทรายเบอร 240, 400, 800 (หนา 38) 6.สพนรถยนตสดา (หนา 39) 7.คอนไม-แปนไม (หนา 39) 8.กรรไกร (หนา 40)

Page 21: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

12  

9.ตะป (หนา 40) 10.เชอก (หนา 40) 11.มด (หนา 41) 12.กะละมง (หนา 41) 13.แปนดงหนง (หนา 42) 14.ถวยโลหะ (หนา 42) 15.ไมดาม (หนา 43) จากการรวบรวมขอมลพบวา การขนหนาซออ มการใชวสดอปกรณ เครองมอทสาคญคอ หนงลกวว,หนงแพะ ตะป กาวลาเทกซ เชอก เปนตน และมเครองมอทใชแตกตางกนไปตามความถนดและประสบการณของชางแตละคน 2.2 ขนตอนการขนหนาซออ จากการศกษาคนควาขอมลเกยวกบวธการขนหนาซออมาแลวนน ไดพบวา รชเกา กตวรยะชย (2534 : 11-16)มขนตอนในการขนหนาซออ ดงน เมอฝนหนาเปนทเรยบรอยแลวกตองเลอกหนงทจะขนหนาใหพอเหมาะพอดกบกะโหลกซอ และชองระบายลมซงชางแกะไดแกะไว หนงทใชขนหนาทนยมกนมสองชนดคอ หนงลกววและหนงแพะ หากหนาเกนไปเสยงกจะอบทบ หากบางไปเสยงกโหวงคอ เสยงทออกมาจะไมคอยดดเปนเสยงทม จากนนกจะนาหนงไปแชนาประมาณ 24 ชวโมง บางคนอาจมากหรอนอยกวาน ซงอยกบความชอบหรอความถนดของแตละชาง เมอแชนาแลวหนงจะนมขน จงนาไปโขลกกบเครองแกงเผดเพอใหหนงนมขนซงโบราณเรยกวธ “ยาหนง” หรอ “โขลกเครองแกง” เมอเหนวานมดแลวจงนาไปลางหนาใหสะอาดเพอการเตรยมการในขนตอนตอไป ขนตอมากคอ รอยหนงดวยตะปโดยการเจาะรทหนงกอนแลว เอาตะปรอยตามไป แลวเอากาวมาทาบรเวณทจะใหหนงยดกบตวกะโหลก โบราณทานใชยางพลบหรอกงตาใหละเอยดใชแทนกาวในปจจบนได ตอไปกนาไปยงเครองขนหนา เครองขนหนานถกพฒนาขนมาจากสมยกอนมาก แตกอนใชหวายรอยเอากระโถนบวนหมาก เปนทรองกะโหลกไวดงหวายแลวตอกดวยลม (ใชลมเปนตวดง) มาในปจจบนกพฒนาขนดงจะเหนในภาพ และยงมอกสองแบบลกษณะคลายในการใชงาน เมอนามาไวยงเครองขนหนาแลวกจะรอยเชอกตะปเพอยดหนงกบกะโหลกไว

Page 22: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

13  

หลงจากผานขนตอนการใชเชอกรอยตะปกบหนงแลวกจะเปนการกวดหนงใหตง คอการขนเกลยวขนไป คอยๆตหนงดวยวาตงพอสมควรแลวหรอยง ถาทาจนชานาญแลวจะรทนทเลยวาพอหรอยง การนวดหนงนนสาคญมาก ตองยดหลกพระพทธองคทวา “ใหเดนสายกลางคอไมตงและไมหยอนจนเกนไป” หากกวดจนตงเกนไปหนงจะบบหนาซอจนกะโหลกแตก หากหยอนเกนไปเสยงกจะออกมาไมไดตามทตองการ จากนนกนาไปผงไวในรมจนกวากาวจะแหงสนทด ประมาณสองวนเปนอยางนอย หลงจากกาวแหงสนทดแลว เรากจะคลายเกลยวเพอลดเชอกลงทาใหเกดความสะดวกในการเชอกมากขน เมอแกเชอกออกแลวกจะตองถอนตะปออกจากหนง ตอนนกตองระวงอาจจะมกาวไหลเยมมาตดตะป ทาใหตะปตดกะโหลกจนแนนหากงดแรงไปจะทาใหกะโหลกแตกได จากนนกจะเปนการเฉอนหนงเพอตกแตงกะโหลก เมอแตงขอบจนเปนทเรยบรอยแลวกจะขดผว เมอขดผวตองอยาขดใหบางจนเกนไป หากบางจนเกนไป เมอกระทบอะไรหนอยกจะแตกไดงายเสรจแลวจงเอารกทาทขอบบางกใชสดาแทน เพอสะดวกในการประหยดเวลา เพราะรกแหงชามาก สวนสนนแหงเรวกวา จากการศกษาคนควาขอมลเกยวกบวธการขนหนาซออมานน ไดพบวา สดธดา มสวสด ( 2544 :16-18) นายธรพนธ ธรรมานกล มขนตอนในการขนหนาซออ ดงน เมอไดรปทรงทตองการแลวนามาขนหนงหนาซอ โดยเอากะโหลกดานหนาทจะขนหนงมาทาบบนหนงแพะหรอหนงลกวว ตดใหหางจากขอบกะโหลกประมาณ 2 นว เพอการตกแตงในภายหลง นาหนงทตดแลวมาเจาะรเปนคกอนนาไปแชนาทงไวจนหนงนม นาตะปมาเยบกบหนงเพอการรอยเชอกในการขงขนหนาซอ จากนนนากระดาษกาวมาพนรอบกะโหลกโดยวดจากหนาซอเขามา ดานในกะโหลกประมาณ 1 นว เพอกนไมใหกาวเลยจากขอบทกาหนดและเพอความสะดวกในการตกแตง แลวนากาวมาทาบรเวณทจะใหหนงยดตดกบกะโหลก หลงจากนนตอนการรอยตะปเขากบหนงแลวกเปนการกวดหนงใหตง โดยการขนเกลยวทเราขนหนงไวบนแทนพรอมกบการใชมอคอยๆ ตทหนงไปดวย จนกระทงไดความตงของหนงทเหมาะสม ถาหนงตงเกนไปกจะบบหนาซอจนกะโหลกแตก ถาหยอยเกนไปกจาทาใหเสยงออกมาไมด การกวดหนงขนอยกบความชานาญของชาง เมอทาเสรจทงไวประมาณ 2 วน

Page 23: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

14  

จากการศกษาคนควาขอมลเกยวกบวธการขนหนาซออมาแลวนน ไดพบวา สชาพทธ จอยจฑา ( 2554 : 45-53) ชางมาโนช ผดผอง มขนตอนในการขนหนาซออ ดงน 1.นาหนงววมาแชนาอยางนอย 18 ชวโมง เพราะหนงววมความหนานจงตองแชนาไวนาน นากะโหลกซออทเตรยมไววางบนหนงวว โดยตดหนงววใหหางจากปากขอบกะโหลกประมาณ 2 นว เพอจะนามาดงหนงตอไป 2.หลงจากตดหนงววไดตามขนาดทตองการเรยบรอยแลว นาหนงววมายดเพอใหหนงววคลายตว 3.ควาหนงววดานหนาลง วางบนคอนไมแลวใชคอนไมตอกตะป 4.นาตะปมากลดทหนงวว โดยกลดตะปไปในทางเดยวกนอยางเปนระเบยบเพอนาไปดงหนาตอไป 5.นากะโหลกซออทเตรยมไวแลวมาทากาวลาเทกซรอบขอบของกะโหลกซออ โดยทากาวลาเทกซในปรมาณนอยแลวใชนวเกลยกาวอกทหนงเพอไมใหกาวททาไปนนจบตวเปนกอน 6.นาถวยโลหะวางผาไวรอบๆแลวนากะโหลกซออมาวางบนถวยโลหะ จากนนนามาดงหนงโดยใชเชอกคลองกบตะปแลวนามาพนเกยวกบเหลกงอทฐานของแปนดงหนง 7.เมอคลายเชอกและดงหนงววทกดานแลว ใชเชอกพนรอบกะโหลกซอออกครง เพอใหหนงววนาบกบกะโหลกซออ 8.หลงจากพนเชอกรอบกะโหลกซออแลว นาไมดามมาแนบตรงสวนโคงของกะโหลกซออ เพอใหหนงแนบสนทกบสวนโคงของกะโหลกซออ โดยดามไมทงไว1วน 9.หลงจากดามไมไว 1วน หนงกจะแนบสนทกบสวนโคงของกะโหลกซออ จากนนนากะโหลกซออทขงหนงแลวมาตดเทปกาวรอบๆขอบของกะโหลกโดยตดเทปกาวทงหมดขอบกะโหลกแลวจงใชมดกรดเทปกาวในสวนทไมตองการใหเหลอเปนขอบหนากะโหลกหรอสวนทตองการพนสออกตามรอยรปของหนงววทตดแลวเปนหลก 10.ใชสพนดาพนบรเวณสวนของขอบทไดตดไวในขนตอนทแลว เมอพนสแลวนนทงใหแหง แลวใชกระดาษทรายขดสทพนใหเรยบ แลวจงพนสอกครงและขดไปเรอยๆจนกวาสจะเงาเรยบตามทตองการจากนนเมอกาวแหงแลวใหคลายเกลยว ลดเชอก เอาตะปออก แลวเฉอนหนงตดขอบใหเรยบรอยแลวกทาการตกแตงใหสวยงาม ดวยเครองขดหรอขดดวยกระดาษทรายนาเบอร 150 และเบอร 360 ตามลาดบ ขดแบบแหง (ขดโดยไมชบนาเวลาขด)

Page 24: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

15  

จากการศกษาขนตอนการขนหนาซออ พบวามขนตอนทคลายคลงกนมาก เรมตงแตการตดหนง การรอยตะป รวมถงการขนหนง แตจะมบางขนตอนทมความแตกตางกนไปตามความถนดและประสบการณของชางแตละคน

3.การสมภาษณ 3.1ความหมายของการสมภาษณ

นกวชาการหลายทานไดใหความหมายเกยวกบการสมภาษณไวดงน นรนดร จลทรพย ( 2547 : 217 ) ไดใหความหมายของการสมภาษณไววา เปนการเกบ

รวบรวมขอมลโดยการสนทนาระหวางผสมภาษณ (Interviewer) กบผใหสมภาษณ (Interviewee) โดยเปนการสนทนาอยางมจดมงหมาย ในขณะเดยวกนผสมภาษณสามารถสงเกตสหนาทาทางของผใหสมภาษณ และนาผลทไดจากการสมภาษณไปใชในการวเคราะหหาขอมลทแทจรงตามทตองการได

บญธรรม กจปรดาบรสทธ ( 2549 : 84 ) ไดใหความหมายของการสมภาษณไววาการ

สมภาษณ เปนการพด คย ซกถามเรองราวตางๆระหวางคนอยางนอยสองคน เปนการถามตอบกนโดยตรง หากมขอสงสยหรอปญหาใดเกดขน หรอคาถามใดไมชดเจนกถามซาหรอทาความเขาใจได และสมภาษณทด ผสมภาษณตองมทกษะ มความชานาญในการสมภาษณ จงจะรวบรวมขอมลและขอเทจจรงไดดกวาวธอน เหตผลประการหนงคอ คนเรานน เตมใจทจะพดมากกวาเขยน

ธรวฒ เอกะกล ( 2549 : 172 ) ไดใหความหมายของการสมภาษณไววาการสมภาษณเปนอก

เทคนควธหนงในการเกบรวบรวมขอมล ทใชในการสนทนาแบบมจดมงหมายแนนอน ระหวางผทตองการทราบเรองราวเรยกวา ผสมภาษณ (Interviewer) กบผทใหเรองราวซงเรยกวา ผใหสมภาษณหรอผถกสมภาษณ (Interviewee) เครองมอทสาคญของการสมภาษณคอการสนทนาโตตอบระหวางบคคล 2 ฝาย ดวยวธการพบปะโดยตรง (Face to Face) ซงอาจกระทาโดยใชคาพด ทาทาง เครองหมาย และความรสกทแสดงออกทางสหนาและอนๆ การสมภาษณเปนวธการไดขอมลทนาเชอถอและเจาะลกขอมลไดดกวาการใชแบบสอบถาม

Page 25: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

16  

กาสก เตะขนหมาก ( 2549 : 84 ) ไดใหความหมายของการสมภาษณไววาการสมภาษณ หมายถง การสนทนาหรอการซกถาม โดยมจดมงหมายทแนนอนระหวางบคคล 2 ฝาย คอ ผ สมภาษณ และผใหสมภาษณ การสมภาษณเปนวธรการรวบรวมขอมลแบบหนงทใชกนมากในการวจยทางสงคมศาสตร ซงเปนการคนควาเกยวกบพฤตกรรมของมนษย เปนวธทใหรายละเอยดลกซงกวาการสงเกตเพยงอยางเดยว ทาใหมองปญหาไดกวางขน

จากการศกษาคนควาพบวา การสมภาษณ คอการสนทนา พด คย ซกถามเรองราวๆตางๆ

อยางมจดมงหมายทแนนอน เปนการเกบขอมลความเขาใจบคคลทนกวจยสมภาษณในดานมมตางๆ และนาผลทไดจากการสมภาษณไปใชในการวเคราะหหาขอมลทแทจรง 3.2 การสรางแบบสมภาษณ

จากการศกษาขนตอนการสมภาษณ นกวชาการหลายทานไดแบบขนตอนการสมภาษณไว

ดงน ยทธ ไกยวรรณ ( อางใน ยทธ ไกยวรรณ 2545 : 156 ) ไดกลาวไววาการสรางแบบสมภาษณมขนตอนทสาคญ ดงตอไปน 1. การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 2. กาหนดประเดนตางๆทตองการทราบ 3. สรางแบบสมภาษณฉบบรางไปเสนอตอทปรกษา 4. นาแบบสมภาษณทเรยบรอยแลว ตามขอเสนอทปรกษาไปปรกษาผ เ ชยวชาญ ( ผเชยวชาญอยางนอย 3 ทาน พจารณาตรวจสอบประเดนตางๆ ) 5. นาแบบสมภาษณทปรบปรงตามผเชยวชาญไปแลวทดลองใชกบกลมทไมใชกลมตวอยาง ( ทดลองกบคนอยางนอย 3 คน ) 6. ปรบปรงแกไขหลงทดลองใชใหเปนแบบสมภาษณทสมบรณ พสณ ฟองศร ( 2552 : 245 ) ไดกลาวถงขนตอนการสมภาษณไววาการสรางและพฒนาแบบสมภาษณมขนตอนตางๆ ตามแนวทางเชนเดยวกนกบการสรางเครองประเภทอนๆ ซงในทนจะเนนกลาวเฉพาะขนตอนทแตกตางกน ดงน

Page 26: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

17  

1. ศกษาพฤตกรรมทจะสมภาษณ พฤตกรรมทจะสมภาษณอาจเปนของผใหสมภาษณเอง พฤตกรรมในองคการท งระดบพฤตกรรมบคคล กลม หรอระดบองคการหรอหลายพฤตกรรมรวมกนกตองศกษาใหเขาใจ 2. นยามพฤตกรรมทจะวด พฤตกรรมจากขอ 1 นามานยามหรอสรปใหละเอยดพอทจะแยกเปนขอคาถามอยางครอบคลมได 3. รางขอคาถาม นาผลจากขอ 2 มารางเปนขอคาถามโดยเรยงลาดบใหตอบไดอยางราบรน สวนองคประกอบอนๆ เชน ตวเลอกหรอเกณฑการใหคะแนนนนอาจมนอยกวาเครองมอประเภทอนๆ เนองจากเนนขอมลเชงคณภาพดงกลาวแลว 4. ตรวจสอบดวยตนเองและผทเกยวของ นาขอคาถามทรางไวจากขอ 3 ตรวจสอบ ซงคงไมละเอยดเทากบเครองมออนๆ แตทสาคญคอ ควรทดลองสมภาษณดในเบองตน เพราะวธการสมภาษณถอวามความสาคญมาก อาจจะสาคญกวาตวแบบสมภาษณ เ ส ย ด ว ย ซ า เ ม อ ท ด ล อ งเบองตนแลวจะไดปรบปรงใหเหมาะสมทงตวแบบสมภาษณ วธการ ทราบเวลา และอปกรณทใชอยางคราวๆได 5. ปรบปรงเบองตน นาผลจากขอ 4 มาปรบปรงเบองตนกอนใหผเชยวชาญตรวจ 6. ใหผเชยวชาญตรวจ ดาเนนการเชนเดยวกบเครองมอประเภทอนๆ 7. ปรบปรงผลจากการตรวจของผเชยวชาญ ดาเนนการเชนเดยวกนกบเครองมอประเภทอนๆ 8. ทดลองใชเพอหาคาความเทยง ความเทยงจากการสมภาษณอาจหาได 2 กรณ คอ ใชแบบสมภาษณ ทใกลเคยงกน 2 ฉบบ สมภาษณซ า 2 ชวงเวลา หรอฉบบเดยวกนสมภาษณ 2 ครง (Best & Khan, 2006 : 337 ) แลวนามาคานวณหาคาในเชงปรมาณ ( ถาม ) เชนเดยวกบแบบสงเกต 9. ปรบปรงกอนนาไปใชจรง แบบสมภาษณสามารถทดลองใชไดสะดวกกวาแบบสงเกตหรอแบบวดทกษะปฏบต เพราะแบบสงเกตจะตองคอยเหตการณซงเกดขนเหมอนกนไดยาก สวนแบบสมภาษณสามารถทดลองใชไดตลอดเวลาถานดผทดลองใหสมภาษณได กตพฒน นนทปทมะดลย (2554 : 129 ) ไดกลาวถงขนตอนการสมภาษณไววา ในการสมภาษณเพอเกบรวบรวมขอมลในการวจยเชงคณภาพไมไดมขนตอนทเปนสตรสาเรจทตองปฏบตอยางเครงครดแตประการใด นอกจากนน นกวจยเชงคณภาพแตละทานอาจจะมวธการเรมตนเปนขนตอนทแตกตางกนกได ขนตอนในการสมภาษณในทนจงเปนการนามาเพอเปนประโยชนในการพจารณาดาเนนการ และผทนาไปใชอาจมการนาปรบประยกตเพอความเหมาะสม อยางนอยทสด

Page 27: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

18  

นกวจยเชงคณภาพหรอผทเพงเรมการสมภาษณในการวจยเชงคณภาพจะไดมขอพจารณาในการสมภาษณ ขนตอนในการสมภาษณเพอเกบรวบรวมขอมลในการวจยเชงคณภาพ ประกอบดวย 5 ขนตอน ดงน 1. ขนเตรยมการสมภาษณ 2. ขนการเลอกวธการบนทกขอมล 3. ขนดาเนนการสมภาษณ 4. ขนการสะทอนการสมภาษณ 5. ขนกระบวนการเกบขอมลเสรจสมบรณ จากการศกษาพบวา การสรางแบบสมภาษณ คอ รางแบบสมภาษณ กาหนดหวขอทจะสมภาษณ ปรกษาผเชยวชาญ ดาเนนการสมภาษณ

4. การสงเกต 4.1 ความหมายของการสงเกต

จากการศกษาความหมายของการสงเกต นกวชาการหลายทานไดใหความหมายไวดงน นศา ชโต(2545:136)ใหความหมายของการสงเกตไววา การสงเกต หมายถง การเฝาด หรอศกษาเหตการณหรอเรองราวโดยละเอยด ดงนน เมอกลาวถงการสงเกตเพอรวบรวมขอมล ยอมจะขนอยกบวตถประสงค วาใครเปนผสงเกต สงเกตอะไร ภายใตสภาพการณใด เพราะความหมายของการสงเกตตะแปรเปลยนไปตามบรบท

ธรวฒ เอกะกล ( 2549 : 170 ) ใหความหมายไววาการสงเกต เปนเทคนควธการหนงในการเกบรวบรวมขอมล ซงตองใชตวบคคลมาทาหนาทสงเกตพฤตกรรมของกลมททาการศกษาวจย หรอสงเกตในสงททาการศกษาวจย ดวยการใชตาและหเปนเครองมอสาคญในการเฝาตดตามดพฤตกรรมของบคคลหรอกลมคนทใชในการศกษาวจย เมอไดพฤตกรรมทสงเกตไดแลวจงใชวธการจดบนทกขอมลตอไป

Page 28: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

19  

บญธรรม กจปรดาบรสทธ(2549:17)ใหความหมายของการสงเกตไววา คาวาการสงเกต(Observation) มความหมายเปน 2 นย ความหมายนยแรก หมายถง การสงเกตโดยตรง ทผวจยใชประสาทสมผสอนไดแก ตา ห จมก ลนและกาย สงเกตหรอสมผสพฤตกรรมและปรากฏการณตางๆทเกดขนโดยตรง ไมตองอาศยสอหรอเครองมอใดๆไปกระตนใหแสดงพฤตกรรมออกมา สวนความหมายนยหลง หมายถง การสงเกตโดยออม ทตองใชสอ หรอ เครองมอกระตนให แสดงพฤตกรรมและวดออกมา เชน ใชแบบทดสอบ แบบสอบถาม

ยทธ ไกยวรรณ ( 2552 : 54 ) ใหความหมายของการสงเกตไววา แบบสงเกต (observation) ในการวจยทางสงคมศาสตรการเกบรวบรวมขอมลดวยการสงเกต จะเปนการรวบรวมขอมลโดยวธทผ เกบขอมลไปเฝาดพฤตกรรมหรอดเหตการณท เ กด ขนจรงๆจากผ ถกสง เกต รวมท งสภาพแวดลอมทเกยวของซงผสงเกตอาจจะเขาไปมสวนรวมในเหตการณหรอไมมสวนรวมกได

จากการศกษาคนควา พบวาการสงเกต เปนการเกบรวบรวมขอมลวธหนงดวยการใชตาและหเปนเครองมอสาคญในการศกษาพฤตกรรมของบคคลหรอกลมคน แลวจงใชวธการจดบนทกขอมล 4.2 หลกการสงเกต จากการศกษาหลกการสงเกตของนกวชาการหลายทานไดใหขอมลเกยวกบการสงเกต ไวดงน นภาภรณ จนทรศพท และคณะ ( 2546 : 115-116) ไดกลาวถงหลกการสงเกตไววาหลกการสงเกตทด มดงน คอ 1. มจดมงหมายทเฉพาะเจาะจง จดมงหมายเพอทจะไดมงสงเกตปรากฏการณน นๆโดยเฉพาะ เพอจะไดวเคราะหปรากฏการณนนไดอยางถกตอง ตวอยางเชน ผวจยตองสงเกตพฤตกรรมของวยรนหญงกบชายวามการตดตอกนอยางไร ผวจยตองกาหนดจดมงหมายวาจะทาการสงเกตอะไรและสงเกตอยางไรในกรณเชนน ผวจยอาจะกาหนดวาจะสงเกตดวาวยรนชายกบหญงทไมเคยรจกกนนน จะมวธการตดตอกนอยางไร

Page 29: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

20  

2. การสงเกตจะตองเปนระบบ ผวจยตองมการวางแผนทจะดาเนนการสงเกตไวอยางมระบบ มการเตรยมหรอจดสภาพการณสาหรบการสงเกต หรอทาการตดตอนดหมายผถกสงเกตไวลวงหนา ตลอดจนถงการเตรยมเครองมอทจะชวยในการสงเกตไวใหพรอมทจะใชงาน เชน ผวจยจะใชเครองบนทกเทป กตองตรวจสอบดวามแบตเตอรใชงานไดดหรอไม 3. มการบนทกผลการสงเกต การบนทกผลการสงเกตจะตองทาโดยเรวทสดเทาทจะทาได ทงนเพอหลกเลยงความคดเหน ความเชอของผสงเกตทจะมอทธพลทาใหขอมลคลาดเคลอนจากความจรงได โดยผสงเกตจะทาการบนทกผลการสงเกตทนทหรอโดยเรวทสด ซงผสงเกตจะใชอปกรณ รวมทงเครองมอชวยในการบนทก สงทสาคญทสด คอ ผสงเกตตองฝกหดการใชเครองมอหรออปกรณใหเกดความคลองแคลวกรอนทจะทาการสงเกต 4. มความรอบรในเรองทสงเกต กลาวคอ ผสงเกตจะตองศกษาหาความรเกยวกบเรองทจะสงเกตไวกอนลวงหนาและใหมากทสด เพราะถาผสงเกตมความรและสงเกตในสงทตนเองมความถนดและสนใจ การสงเกตนนกจะไดขอมลทเชอถอไดและถกตอง 5. ไมมอคตหรอลาเอยงในการสงเกต การใชความรสกสวนตวเขาไปเกยวของในการบนทกขอมลทไดจากการสงเกต บญธรรม กจปรดาบรสทธ ( 2549 : 22 ) ไดกลาวถงหลกการสงเกตไววา การสงเกตทจะไดขอมลทมคณภาพควรดาเนนการ ดงน 1. ตองสงเกตอยางเปนระบบ (Systematic) มการสงเกตเปนขนตอน ทาอยางมระเบยบแบบแผน เตรยมเครองมอและอปกรณชวยสงเกต และแบบบนทกขอมลไวกอนใหพรอม รวมทงมการเตรยมสภาพการณสาหรบสงเกตหรอตดตอนดหมายผถกสงเกตไวใหพรอมลวงหนา 2. ตองมจดหมายแนนอน คอ รวาจะสงเกตอะไร และไมสงเกตอะไร สงทสงเกตมความหมายหรอลกษณะอยางไร ตองใหความหมายทเจาะจง และสงเกตเหนได 3. ตองสงเกตใหไดขอมลเชงปรมาณมากๆ บนทกผลเปนตวเลขหรอคะแนนทมความหมายเชงปรมาณมากนอยทเปรยบเทยบกนได จะไดนาไปศกษาเปรยบเทยบกนตอไปไดอยางมความหมาย การสงเกตใหไดขอมลเชงปรมาณตองอาศยการจบเวลา จงตองกาหนดเวลาทสงเกตดวย เชน ในหนงชวโมงมคนนงหลบในหองประชมเทาใด 4. ตองรอบรในสงทสงเกต ควรใชผสงเกตไปสงเกตในสงทผน นถนด มความร เคยมประสบการณ และควรศกษาหาความรเกยวกบสงหรอปรากฏการณทจะสงเกตไวกอนใหมากทสด เมอสงนนเกดขนจะไดสงเกตและบนทกผล

Page 30: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

21  

5. ควรใชแบบบนทกและเครองมอชวยบนทกขอมลทสามารถบนทกผลไดสะดวก รวดเรว และประหยดไดดวยยงขน 6. พยายามแบงขอมลทสงเกตใหเปนหมวดหม เปนพวกๆตามลกษณะของปญหาทตองการวจย และควรสงเกตทละอยาง ไมควรสงเกตหลายอยางพรอมๆกน เพราะจะทาใหสบสน ขาดความตรงได 7. ในเวลาสงเกตตองพยายามเนนจดใหเฉพาะเจาะจง และตองตงใจสงเกตอยางระมดระวง เพราะปรากฏการณบางอยางเกดขนอยางรวดเรวและหายไปอยางรวดเรวดวย 8. กอนไปสงเกตตองเตรยมการใหพรอมทงวธการ สงทตองการสงเกตและเครองมอชวยบนทก ควรมการใชดกอนเสมอ 9. ตองมการตรวจสอบผลกอนเลกสงเกต เพอทาใหผลการสงเกตตรวจสอบได คอ ถามการสงเกตซาดวยเวลาหรอบคคลตางกน ผลทสงเกตไดตองไมแตกตางกน 10. ตองบนทกผลการสงเกตทนท เพอหลกเลยงความจา ความคดเหน และความเชอของผ สงเกตทจะมอทธพลทาใหขอมลบดเบอนจากความจรง จงตองมอปกรณและเครองมอชวยบนทก และผสงเกตตองฝกการใชอปกรณและเครองมอใหชานาญกอนลงมอสงเกต และหากตองใชผ สงเกตหลายคนควรปรกษาหารอทาความเขาใจ ตกลงรวมกน เพอใหสงเกตและการบนทกเปนแนวเดยวกน

ธรวฒ เอกะกล(2550 :170)ไดกลาวถงหลกการสงเกตไววา การสงเกตทดจะตองมหลงการทสาคญๆ ดงน

1. กาหนดสงทจะดดวยการมจดมงหมายทเฉพาะเจาะจง จากดการสงเกตเฉพาะเปนเรองๆ 2. วธการสงเกตตองเปนระบบ มระเบยบแผน มการวางแผนดาเนนการสงเกตไวอยางเปน

ระบบ 3. ตองจดบนทกผลการสงเกตทนท หรอโดยเรวทสด เพอหลกเลยงความคดเหนและความ

เชอของผสงเกตทจะมอทธพล ทาใหขอมลบดเบอนจากความจรงไปได 4. ผสงเกตตองมความรอบรในเรองทสงเกต จงจะไดขอมลทถกตองนาเชอถอ 5. ตองสงเกตดวยความพนจพเคราะห สามารถมองเหนรายละเอยดของเรองทสงเกตได

อยางลกซง ไมใชมองเหนแตเพยงผวเผน หรอลกษณะภายนอกเทานน

Page 31: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

22  

จากการศกษาพบวา มหลกในการสงเกต คอ ตองมจดมงหมายทเฉพาะเจาะจง มระบบแบบแผน มการจดบนทกทนท มความรอบรในเรองทสงเกต

5. งานวจยทเกยวของ

จากการศกษาคนควาขอมล ผวจยไดศกษาแนวทางการวจยเกยวกบกรรมวธการขนหนาซออ ผวจยไดรวบรวมขอมลเกยวกบกรรมวธการผลตไวดงน

สทธดา มสวสด(2544:42)ไดทาการวจยเรองการผลตซออของนายธรพนธ ธรรมานกล จากการวจยพบวา ในการศกษาวธขนตอนการผลตซออของนายธรพนธ ธรรมานกล ทาใหไดความรในเรองวสดและอปกรณตางๆ ในการผลตซออ เชน เครองมอทใชในการกลง การตกแตง การแกะลวดลายและขนตอนในการผลตตงแตในเรองของ กะละมะพราว การเกบรกษาและดแลวสดกอนนาไปผลต การเลอกไม การกลงไม การลงส การประดษฐเมดมะยม(หมดตรงปลายคนชกและการประกอบ ทงนยงทราบถงการปรบแตงเสยงซออหลงจาการผลตเสรจและวธบารงรกษาซอออยางถกวธ

วรรลภา พรหมทอง ( 2550 : 171 ) ไดทาการวจยเรอง กรรมวธการสรางซอดวงของชางธร

พนธ ธรรมานกล จากการวจยพบวา ซอทผลตโดยชางธรพนธนนไดรบการยอมรบในวงการดนตรไทย เปนผทสรางซอทไดมาตรฐาน มคณภาพ มรปทรงสดสวนทสวยงาม และคณภาพของเสยงมความคมชด กงวาน เสยงมนาสก มแกวเสยงทกเสยง ทาใหสะดวกในการบรรเลง

จนดานวรรธน บารงเจรญสข (2551:103) ไดทาการวจยเรองการผลตกะโหลกและคนทวน

กระจบปของนายจกร มงคล ทาใหทราบวา กระจบปเปนเครองดนตรทมความสาคญในสมยโบราณ ทราบไดจากหลกฐานตางๆ ทางประวตศาสตรทปรากฏเปนลายลกษณอกษรและในภาพจตรกรรมตามสถานทตางๆ เชน กฎหมายตราสามดวง พระปฐมสมโพธกถา สาสนสมเดจฯ ภาพกจกรรมฝาผนงพระทนงพทไธสวรรย เปนตน แตในปจจบนกระจบปกลบไมไดรบความนยมเหมอนในสมยกอน ซงมสาเหตหลายประการ เชน มการใชเครองดนตรทมความคลายคลงกนและสะดวกในการบรรเลงมากกวามาบรรเลงแทน การเปลยนแปลงทางสงคมและมผผลตนอยจงทาใหราคาแพง คนจงไมนยมใชบรรเลงแตมไวเพออนรกษเทานน

Page 32: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

23  

สชาพทธ จอยจฑา(2554:75)ไดทาการวจยเรองวธการขนหนาซอสามสาย ซออ ซอดวงของชางมาโนช ผดผอง จากการวจยพบวาการศกษากรรมวธการขนหนาซอสามสาย ซออ ซอดวง ของชางมาโนช ผดผอง เปนการศกษาประวตของชางผผลต กรรมวธเฉพาะการขนหนาซอของชางทเปนเอกลกษณ ทงดานรปลกษณและคณภาพเสยง ซงเปนองคความร ภมปญญาทางดานการผลตเครองดนตรไทยทเปนประโยชนตอการพฒนาคณภาพเครองดนตรตอไป

ชนน มลน ( 2556 : 81 ) ไดทาการวจยเรอง ศกษากรรมวธการผลตผนระนาดเอกของชาง

มานพ อยสวสด จาการวจยพบวา ในขนตอนการผลตผนระนาดเอก มการนาเอาทางมะพราวมาใชในการวดความยาวแทนไมบรรทด ทาใหการวดลกระนาดมความเทยงตรงมความประณตเปนอยางมาก ซงเปนเอกลกษณเฉพาะตวของชาง ตองอาศยฝมอและความชานาญของผผลต

จากการศกษาโดยเฉพาะดานกรรมวธการขนหนาซออ มนกวจยหลายทานไดทาการวจยใน

เรองการผลตซออ โดยการศกษาวธการผลต ขนตอนการผลต กรรมวธเฉพาะ หรอเทคนคเฉพาะของแตงละชางทมความสามารถแตกตางกนไป ซงเปนแนวทางในการผลตซออทมคณภาพตอไป

Page 33: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

บทท 3 วธการดาเนนงาน

การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ ทาการเกบขอมลโดยการสมภาษณ ทงนเพอใหการวจยบรรลวตถประสงคทกาหนดไว ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากรทใชในครงน คอ ชางขนหนาซอ 1.2 กลมตวอยางในการวจยครงน คอ นายจกร มงคล โดยการใชวธการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง เนองจากนายจกร มงคลเปนบคคลทมฝมอทงในดานการสรางเครองดนตรและบรรเลงดนตรอยางเชยวชาญ และเปนทยอมรบในวงการดนตรไทย

2. การคนควารวบรวมขอมล 2.1 แหลงขอมลทศกษาคนควา 2.1.1 สานกหอสมด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2.1.2 หอสมดดนตร วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหดล 2.2 เอกสารตาราตางๆ 2.2.1 หนงสอทเกยวของกบซออ 2.2.2 หนงสอทเกยวของกบดนตรไทย 2.2.3 หนงสอทเกยวของกบการสมภาษณ 2.2.4 หนงสอทเกยวของกบการสงเกต 2.3 งานวจยทเกยวของ 2.3.1สทธดา มสวสด(2544)ไดทาการวจยเรองการผลตซออของนายธรพนธ ธรรมานกล จากการวจยพบวา ในการศกษาวธขนตอนการผลตซออของนายธรพนธ ธรรมานกล

Page 34: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

25 

 

2.3.2วรรลภา พรหมทอง ( 2550) ไดทาการวจยเรอง กรรมวธการสรางซอดวงของชางธรพนธ ธรรมานกล 2.3.3จนดานวรรธน บารงเจรญสข(2551)ไดทาวจยเรองการผลตกะโหลกและคนทวนกระจบปของนายจกร มงคล 2.3.4พพฒนพงษ วชจยา (2552) ไดทาการวจยเรองการขนหนาโทนมโหรของ นายจกร มงคล 2.3.5สชาพทธ จอยจฑา(2554)ไดทาการวจยเรองวธการขนหนาซอสามสาย ซออ ซอดวงของชางมาโนช ผดผอง 2.3.6ชนน มลน ( 2556) ไดทาการวจยเรอง ศกษากรรมวธการผลตผนระนาดเอกของชางมานพ

2.3 การเกบขอมลภาคสนาม ในการศกษาวจยครงน มประชากรและวธการเกบขอมลภาคสนาม ดงน 2.3.1 ตดตอขอเกบขอมลกบ นายจกร มงคล 2.3.2 นดวนขอเกบขอมลกบ นายจกร มงคล 2.3.3 ทาการสมภาษณ นายจกร มงคล 2.3.4 รวบรวมและวเคราะหขอมล

3. เครองมอทใชในการวจย 3.1 แบบสมภาษณ 3.1.1 ศกษาวธและการสรางแบบสมภาษณ โดยแบงหวขอ ดงน - การเลอกวสดและอปกรณทนามาใชในการขนหนาซอออยางไร - การขนหนาซออมกระบวนการและขนตอนอยางไร 3.1.2 นาแบบฟอรมการสมภาษณไปใชในการเกบรวบรวมขอมล

Page 35: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

26 

 

3.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมลวเคราะหในเชงพรรณนา

4. วธการเกบรวบรวมขอมล ในการดาเนนการวจยครงน ไดดาเนนการเกบขอมล ดงน 4.1 หาขอมลเบองตนเกยวกบซออ 4.2 สารวจหาขอมลเกยวกบการขนหนาซออ ในทน คอ วธการขนหนาซออของนายจกร มงคล 4.3 ตดตอขออนญาตนายจกร มงคล เพอขอศกษาวธการขนหนาซออ 4.4 นดวนและเวลาเพอขอสมภาษณนายจกร มงคล 4.5 เกบขอมล บนทกภาพวดโอและเสยง ถายภาพนง และจดบนทก 4.6 วเคราะหขอมล

5. การวเคราะหขอมล ในการศกษาวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ใชการวเคราะหเชงพรรณนา ดงน 5.1 กรรมวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ดงน 5.1.1 วสด อปกรณ 5.1.2 วธการขนหนาซออ

6.วธดาเนนการวจย

6.1 ศกษารวบรวมขอมลจากเอกสารและตาราตางๆทเกยวของ 6.2 สมภาษณและเกบขอมลจาก ชางจกร มงคล 6.3 วเคราะหขอมลทไดจากการเกบขอมลภาคสนามแลวนามารวบรวมเรยบเรยงขอมลเหลานวเคราะหนาเสนอเปนประเดนตางๆดวยระเบยบวธวจยเชงพรรณนา

Page 36: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

บทท 4 ผลการศกษา

การศกษาเรอง กรรมวธการขนหนาซออ ของ ชางจกร มงคลเปนการศกษาเกยวกบวธการ

ขนหนาซออ เพอศกษาประวตความเปนมา รวบรวมขอมลการขนหนาและศกษาเทคนคการขนหนาซออ ของ ชางจกร มงคลโดยผศกษาไดแบงประเดนการศกษาดงน 1. ประวตนายจกร มงคล ชางผขนหนาซออ 1.1 ประวตสวนตวของ นายจกร มงคล 1.2 ประวตการศกษา 1.3 ประวตการศกษาทางดานดนตร 1.4 ประวตดานการผลตเครองดนตร 1.5 ผลงานทางดานดนตร 2. กรรมวธการขนหนาซออของ นายจกร มงคล

2.1 วสดอปกรณ 3. กรรมวธการขนหนาซออ ขนตอนท 1 ขนตอนการเตรยมหนง ขนตอนท 2 ขนตอนการขนหนาซอ ขนตอนท 3 เกบรายละเอยดตกแตง

Page 37: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

28 

 

1.ประวตนายจกร มงคล ชางผขนหนาซออ 1.1ประวตสวนตว

ภาพท 4 ชางจกร มงคล

ทมา:https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1428847154001568&set=a.1379507498935534.1073741825.100006288907267&type=3&theater เขาถงวนท 16 มกราคม 2557

นายจกร มงคล เกดเมอวนท 6 เมษายน พ.ศ. 2506 อยบานเลขท 210 หมท 6 ตาบลคลองสบ อาเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา บดาชอนายแพทยนมต มงคล มารดาชอ นางเกษมศร มงคล นายจกร มงคลเปนบตรคนโต ในจานวนพนอง 2 คน นองสาวชอ น.ส.วณา มงคล 1.2. ประวตทางดานการศกษา - พ.ศ. 2526 สาเรจการศกษาระดบมธยมศกษาจากโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย - พ.ศ. 2530 สาเรจการศกษาระดบอดมศกษาจาก สาขาวชาเอกดนตรไทยศกษา ภาควชาสารตถ ศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณวทยาลย

Page 38: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

29 

 

1.3. ประวตการศกษาทางดานดนตร นายจกร มงคล เปนผทมความสนใจและรกในดนตรไทยมาตงแตวยเดก เมอไดเขาศกษาทโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย (พ.ศ. 2521) ไดมโอกาสเรยนระนาดกบครโองการ กลบชน เรยนโทน – รามะนาและขบรองกบครจนทร โตวสทธ เรยนซอสามสายกบ ดร.อทศ นาคสวสด ตอมา พ.ศ. 2526 เขาศกษาคณะครศาสตร จฬาลงกรณวทยาลย ไดเรยนแตงเพลงกบพนโทเสนาะ หลวงสนทร เรยนวรรคดไทยกบครมนตร ตราโมท เรยนป และซอสามสายกบครจาเนยร ศรไทยพนธ โดยมครเจรญใจ สนทรวาทน เปนผใหคาแนะนาเรองการสซอสามสายใหผสมกลมกลนไปกบผขบรอง 1.4ประวตดานการผลตเครองดนตร นายจกร มงคล เปนผมความสามารถทางดานดนตรไทยหลายชนด โดยเฉพาะเครองสายไทย ซงเมอเกดปญหาตางๆ เกยวกบเครองดนตรของตนเอง สามารถซอมแซมเครองดนตรเหลานน สนใจทจะทดลองแกไขปญหาตางๆ ของเครองดนตรและซอมแซมสวนทชารด ใหอยในสภาพดอยเปนประจาจนเกดความชานาญ กระทงมความสามารถในการผลตเครองดนตรตางๆ เชน ซอสามสาย ซออ ซอดวง กระจบป เปนตน - พ.ศ. 2526 ผลตซอสามสายงาคนแรกของตนเอง โดยวธการทดลองทาดวยตนเองและใชวธครพกลกจาจากชางซอมเครองของกรมศลปากร และชางจรญ คชแสง - พ.ศ. 2527 เรมทดลองผลตเครองดนตรชนดอนๆ เชน กระจบป - พ.ศ. 2531 ไดรบทนจากรฐบาลเรยนการซอมสรางเครองสายฝรงทประเทศองกฤษเปนเวลา 1 ป - พ.ศ. 2533 เรมผลตเครองดนตรชนดตางๆ เชน ซออ ซอดวง - พ.ศ. 2534 พฒนาการผลตกระโหลกและคนทวนกระจบปโดยใชความรทเรยนการซอมสรางเครองสายฝรงมาประยกตใช - ปจจบน รบซอมแซมและผลตเครองดนตรไทยชนดตางๆ เชน ซอสามสาย ซอดวง ซออ กระจบป โทน – รามะนา เปนตน

Page 39: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

30 

 

1.5.ผลงานทางดานดนตร - พ.ศ. 2526 ชนะเลศเปาขลยการประกวดศรทอง มลนธหลวงประดษไพเราะ (ศรศลปบรรเลง) - พ.ศ. 2527 แตงเพลงศขรนทรรญจวน - พ.ศ. 2529 แตงเพลงสบนนฤมตร เถา - พ.ศ. 2543 แตงเพลงโหมโรงสหสวรรษ - พ.ศ. 2546 เดยวซอสามสายเพลงเชดนอกในงาน 120 ป หลวงประดษไพเราะ (ศรศลปบรรเลง) - พ.ศ. 2548 แตงทางเดยวซออ เพลงสรนทราห สามชน - พ.ศ. 2550 แตงทางเดยวซอสามสาย เพลงนกขมน สามชน

2.วสดอปกรณการขนหนาซออของชางจกร มงคล อปกรณทใชในการผลตขนหนาซออของชางจกร มงคล มดงน 1.กะโหลกซออ ขนาดหรอทรงตามทเราตองการ

ภาพท 5 กะโหลกซออ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 40: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

31 

 

2.หนงแพะ เลอกใชเฉพาะสวนตรงบรเวณชวงตนคอ

ภาพท 6 หนงแพะ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557 3.แทนแมแรง ใชสาหรบขนหนงซอ

ภาพท 7 แทนแมแรง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 41: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

32 

 

4.กระปองสแตนเลส ใชสาหรบครอบกะลาขนหนงซออ

ภาพท 8 กระบองสแตนเลส

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

5.เชอก ใชสาหรบรอยหนงซอเวลาขนหนง

ภาพท 9 เชอก

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 42: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

33 

 

6.ตะป ใชสาหรบใชกลดหนง

ภาพท 10 ตะป

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

7.กาวอพอคซ ใชทาใหหนงยดตดกบกะโหลก

ภาพท 11 กาวอพอคซ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 43: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

34 

 

8.สวานแทน สาหรบใชเจาะหนง

ภาพท 12 สวานแทน

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

9.ฟอกก ใชฉดนา

ภาพท 13 ฟอกก

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 44: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

35 

 

10.ไขควง ใชสาหรบขนแทนแมแรงเวลาขนหนาซอ

ภาพท 14 ไขควง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

11.ปากกาเคม ใชทาเครองหมาย

ภาพท 15 ปากกาเคม

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 45: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

36 

 

12.คดเตอร ใชสาหรบตดหนง

ภาพท 16 คดเตอร

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

13.ตะไบ ใชสาหรบทาใหผวของกะโหลกซอบรเวณทจะขนหนงมความหยาบเวลาทากาว

ภาพท 17 ตะไบ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 46: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

37 

 

14.กระดาษทราย เบอร 120

ภาพท 18 กระดาษทรายเบอร 120

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

3.กรรมวธในการขนหนาซอชางจกร มงคล กรรมวธในการขนหนาซอชางจกร มงคล แบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 ขนตอนการเตรยมหนง 1.นาหนงแพะทเตรยมไวมาตดใหไดขนาดใหญกวากะโหลกซอ โดยหนงทนามาใชในการขนหนาซอจะใชสวนทตนคอของแพะเพราะเปนชวงทมความหนาพอดและหนงแพะมไขมนนอยกวาหนงวว

Page 47: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

38 

 

ภาพท 19 ตดหนงตามขนาดดวยคดเตอร

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

2.นาหนงแพะทตดไวแลวเรยบรอยมาเอาขนออก โดยใชเครองกลงพนดวยกระดาษทรายเบอร 120ขด

ภาพท 20 ขดนาขนแพะออกดวยเครองกลงพนกระดาษทราย ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 48: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

39 

 

ภาพท 21 หนงทนาขนออกหมดแลวเรยบรอย

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ขนตอนท 2 ขนตอนการขนหนาซอ

1.นาหนงแพะทเอาขนออกแลวมาเจาะรบรเวณขอบหนงดวยสวานแทน โดยเจาะรหางกนประมาณ 1 นว

ภาพท 22 เจาะรปดวยสวานแทน

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 49: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

40 

 

2.จากนนนาหนงไปแชเพอใหหนงยด นาหนงไปแชนาประมาณ 10 นาท หลงจากนนกนาหนงขนมาบดเอานาออกและเปนการนวดหนงใหหนงนมไปในตว

ภาพท 23 แชหนง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 24 บดหนงนาออก

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 50: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

41 

 

ภาพท 25 หนงทแชแลวบดเอานาออกเรยบรอยแลว

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

3.นาหนงมากลดดวยตะปตามรทเจาะไวเพอทจะคลองสาย

ภาพท 26 นาตะปมากลดกบหนง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 51: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

42 

 

4.จากนนเอากะโหลกซอมาขดขอบดวยตะไบเพอใหกะโหลกมพนผวสมผส ไมเรยบจนเกนไป

ภาพท 27 ขดกะโหลกดวยตะไบ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 28 รอยผวสมพสธจากการขดดวยตะไบ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 52: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

43 

 

5.นาหนงและกะโหลกมาใสแมแรงโดยนากระปองสแตนเลส จากนนรอยเชอกกบตะปและแมแรงเพอขนหนงใหตรงดวยการขนแมแรง แลวนาไปตากประมาณ 3 ชวโมงหรอจนกวาจะแหง

ภาพท 29 เตรยมรอยเชอกกบแมแรง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 30 รอยเชอกกบหนง กะโหลกเขากบแมแรง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 53: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

44 

 

ภาพท 31 ลกษณะการรอยเชอก

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 32 รอยเชอกกบแมแรงเรยบรอย

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 54: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

45 

 

ภาพท 33 ขนแมแรงใหตง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 34 นาไปตากเพอใหแหง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 55: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

46 

 

6.หลงจากหนงแหงแลวกจะนามาแกะออกและทาดวยกาวอพอกซแบบแหงชาแลวทาการขนหนงอกหนง

ภาพท 35 แกะหนงออกจากกะโหลก

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 36 ทากาวอพอกซกบกะโหลก

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 56: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

47 

 

ภาพท 37 รอยเชอกขนหนงอกรอบ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

7.ทาการขนแมแรงและฉดนาใหนมเพอดงหนงใหตงจนไดตามความความตองการ โดยขนตอนนจะมเทคนคคอ ฉดนาเฉพาะชวงหนาซอเทานนใหหนงเกนความนมแตขอบยงคงความแขงเพอรบแรงในการดงจากนนเมอเสรจแลวกทงไว 12 ชวโมง และทดลองเสยง

ภาพท 38 ฉดนาทดานหนงของกะโหลก

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 57: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

48 

 

ภาพท 39 ขนแมแรงใหตง

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 40 ทดสอบเสยงดวยการต

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ขนตอนท 3 เกบรายละเอยดตกแตง

1.นากะโหลกซอทขนหนงเสรจเรยบรอยแลวมาตดขอบแลวนากระดาษทรายมาขดเพอความเรยบรอยเปนอนเสรจสมบรณ

Page 58: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

49 

 

ภาพท 41 ตดขอบดวยคดเตอร

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 42 ขดดวยกระดาษทรายเปนอนเสรจสมบรณ

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 59: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

บทท 5 สรปผล อภปราย ขอเสนอแนะ

การศกษาวธการขนหนาซอดวง ของชางจกร มงคล ผวจยมวตถประสงคดงตอไปน

1. เพอศกษาประวตชางจกร มงคล 2. เพอศกษาอปกรณทใชในการขนหนาซออของชางจกร มงคล 3.เพอศกษากรรมวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล

สรปผล 1.เพอใหไดขอมลประวตชางจกร มงคล

1.1ประวตสวนตว นายจกร มงคล เกดเมอวนท 6 เมษายน พ.ศ. 2506 อยบานเลขท 210 หมท 6 ตาบลคลองสบ อาเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา บดาชอนายแพทยนมต มงคล มารดาชอ นางเกษมศร มงคล นายจกร มงคลเปนบตรคนโต ในจานวนพนอง 2 คน นองสาวชอ น.ส.วณา มงคล 1.2ประวตทางดานการศกษา - พ.ศ. 2526 สาเรจการศกษาระดบมธยมศกษาจากโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย - พ.ศ. 2530 สาเรจการศกษาระดบอดมศกษาจาก สาขาวชาเอกดนตรไทยศกษา ภาควชาสารตถศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณวทยาลย 1.3ประวตการศกษาทางดานดนตร นายจกร มงคล เปนผทมความสนใจและรกในดนตรไทยมาตงแตวยเดก เมอไดเขาศกษาทโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย (พ.ศ. 2521) ไดมโอกาสเรยนระนาดกบครโองการ กลบชน เรยนโทน – รามะนาและขบรองกบครจนทร โตวสทธ เรยนซอสามสายกบ ดร.อทศ นาคสวสด ตอมา พ.ศ. 2526 เขาศกษาคณะครศาสตร จฬาลงกรณวทยาลย ไดเรยนแตงเพลงกบพนโทเสนาะ หลวงสนทร เรยนวรรคดไทยกบครมนตร ตราโมท เรยนป และซอสามสายกบครจาเนยร ศรไทยพนธ

Page 60: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

51 

 

โดยมครเจรญใจ สนทรวาทน เปนผใหคาแนะนาเรองการสซอสามสายใหผสมกลมกลนไปกบผขบรอง 1.4 ประวตดานการผลตเครองดนตร นายจกร มงคล เปนผมความสามารถทางดานดนตรไทยหลายชนด โดยเฉพาะเครองสายไทย ซงเมอเกดปญหาตางๆ เกยวกบเครองดนตรของตนเอง สามารถซอมแซมเครองดนตรเหลานน สนใจทจะทดลองแกไขปญหาตางๆ ของเครองดนตรและซอมแซมสวนทชารด ใหอยในสภาพดอยเปนประจาจนเกดความชานาญ กระทงมความสามารถในการผลตเครองดนตรตางๆ เชน ซอสามสาย ซออ ซอดวง กระจบป เปนตน - พ.ศ. 2526 ผลตซอสามสายงาคนแรกของตนเอง โดยวธการทดลองทาดวยตนเองและใชวธครพกลกจาจากชางซอมเครองของกรมศลปากร และชางจรญ คชแสง - พ.ศ. 2527 เรมทดลองผลตเครองดนตรชนดอนๆ เชน กระจบป - พ.ศ. 2531 ไดรบทนจากรฐบาลเรยนการซอมสรางเครองสายฝรงทประเทศองกฤษเปนเวลา 1 ป - พ.ศ. 2533 เรมผลตเครองดนตรชนดตางๆ เชน ซออ ซอดวง - พ.ศ. 2534 พฒนาการผลตกระโหลกและคนทวนกระจบปโดยใชความรทเรยนการซอมสรางเครองสายฝรงมาประยกตใช - ปจจบน รบซอมแซมและผลตเครองดนตรไทยชนดตางๆ เชน ซอสามสาย ซอดวง ซออ กระจบป โทน – รามะนา เปนตน 1.5ผลงานทางดานดนตร - พ.ศ. 2526 ชนะเลศเปาขลยการประกวดศรทอง มลนธหลวงประดษไพเราะ (ศรศลปบรรเลง) - พ.ศ. 2527 แตงเพลงศขรนทรรญจวน - พ.ศ. 2529 แตงเพลงสบนนฤมตร เถา - พ.ศ. 2543 แตงเพลงโหมโรงสหสวรรษ - พ.ศ. 2546 เดยวซอสามสายเพลงเชดนอกในงาน 120 ป หลวงประดษไพเราะ (ศรศลปบรรเลง) - พ.ศ. 2548 แตงทางเดยวซออ เพลงสรนทราห สามชน - พ.ศ. 2550 แตงทางเดยวซอสามสาย เพลงนกขมน สามชน

Page 61: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

52 

 

2. เพอใหไดขอมลอปกรณ ทใชในการขนหนาซออของชางจกร มงคล อปกรณทใชในการขนหนาซออ ของชางจกร มงคล มดงน

1. กะโหลกซอ 8. สวานแทน 2. หนงแพะ 9.ฟอกก 3.แทนแมแรง 10. ไขควง 4. กระปองสแตนเลส 11.ปากกาเคม 5.เชอก 12. คดเตอร 6.ตะป 13.ตะไบ 7.กาวอพอคซ 14.กระดาษทราย เบอร 120

3. เพอใหไดขอมลกรรมวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล วธการขนหนาซออ ของชางจกร มงคล มขนตอนการขนหนา 3 วธ ดงน ขนตอนท 1 ขนตอนการเตรยมหนง 1.นาหนงแพะทเตรยมไวมาตดใหไดขนาดใหญกวากะโหลกซอ โดยหนงทนามาใชในการขนหนาซอจะใชสวนทตนคอของแพะเพราะเปนชวงทมความหนาพอดและหนงแพะมไขมนนอยกวาหนงวว

2.นาหนงแพะทตดไวแลวเรยบรอยมาเอาขนออก โดยใชเครองกลงพนดวยกระดาษทรายเบอร 120 ขด

Page 62: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

53 

 

ขนตอนท 2 ขนตอนการขนหนาซอ

1.นาหนงแพะทเอาขนออกแลวมาเจาะรบรเวณขอบหนงดวยสวานแทน โดยเจาะรหางกนประมาณ 1 นว

2.จากนนนาหนงไปแชเพอใหหนงยด นาหนงไปแชนาประมาณ 10 นาท หลงจากนนกนาหนงขนมาบดเอานาออกและเปนการนวดหนงใหหนงนมไปในตว

3.นาหนงมากลดดวยตะปตามรทเจาะไวเพอทจะคลองสาย 4.จากนนเอากะโหลกซอมาขดขอบดวยตะไบเพอใหกะโหลกมพนผวสมผส ไมเรยบ

จนเกนไป 5.นาหนงและกะโหลกมาใสแมแรงโดยนากระปองสแตนเลส จากนนรอยเชอกกบตะป

และแมแรงเพอขนหนงใหตรงดวยการขนแมแรง แลวนาไปตากประมาณ 3 ชวโมงหรอจนกวาจะแหง

6.หลงจากหนงแหงแลวกจะนามาแกะออกและทาดวยกาวอพอกซแบบแหงชาแลวทาการขนหนงอกหนง

7.ทาการขนแมแรงและฉดนาใหนมเพอดงหนงใหตงจนไดตามความความตองการ โดยขนตอนนจะมเทคนคคอ ฉดนาเฉพาะชวงหนาซอเทานนใหหนงเกนความนมแตขอบยงคงความแขงเพอรบแรงในการดงจากนนเมอเสรจแลวกทงไว 12 ชวโมง และทดลองเสยง ขนตอนท 3 เกบรายละเอยดตกแตง

1.นากะโหลกซอทขนหนงเสรจเรยบรอยแลวมาตดขอบแลวนากระดาษทรายมาขดเพอความเรยบรอยเปนอนเสรจสมบรณ

อภปรายผล

1. ศกษาประวตของชางจกร มงคลจากการศกษาพบวาชางจกร มงคล เปนผทมความสนใจและรกในดนตรไทยมาตงแตวยเดก มความสามารถทางดานดนตรไทยทงการรอง ปพาทยและเครองสาย โดยเฉพาะเครองดนตรจาพวก ซอ อกทงยงมความสามารถในการผลตและซอมเครองดนตรเปนทยอมรบของนกดนตร โดยไดราเรยนวชาการดนตรไทยตางๆกบครดนตรไทยทมชอเสยงมากมาย เชน ดร.อทศ นาคสวสด ครมนตร ตราโมท เปนตน ซงสอดคลองกบสชาพทธ จอย

Page 63: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

54 

 

จฑา(2554:75)ไดทาการวจยเรองวธการขนหนาซอสามสาย ซออ ซอดวงของชางมาโนช ผดผอง จากการวจยพบวาการศกษากรรมวธการขนหนาซอสามสาย ซออ ซอดวง ของชางมาโนช ผดผอง เปนการศกษาประวตของชางผผลต กรรมวธเฉพาะการขนหนาซอของชางทเปนเอกลกษณ ทงดานรปลกษณและคณภาพเสยง ซงเปนองคความร ภมปญญาทางดานการผลตเครองดนตรไทยทเปนประโยชนตอการพฒนาคณภาพเครองดนตรตอไป

2.ศกษาวสดอปกรณในการขนหนาซออของชางจกรจากการศกษาพบวาชางจกร มงคลม

วสดอปกณในการขนหนาซออทตางจากชางอนๆโดยมการใชเครองมอมาชวยในการขนหนาซอคอแทนแมแรงเพอในการชวยขนหนาซอ ซงสอดคลองกบชนน มลน ( 2556 : 81 ) ไดทาการวจยเรอง ศกษากรรมวธการผลตผนระนาดเอกของชางมานพ อยสวสด จาการวจยพบวา ในขนตอนการผลตผนระนาดเอก มการนาเอาทางมะพราวมาใชในการวดความยาวแทนไมบรรทด ทาใหการวดลกระนาดมความเทยงตรงมความประณตเปนอยางมาก ซงเปนเอกลกษณเฉพาะตวของชาง ตองอาศยฝมอและความชานาญของผผลต

3. ศกษาขนตอนการขนหนาซออของชางจกร มงคลจากการศกษาพบวาชางจกร มงคลมกรรมวธการขนหนงซออทมเทคนคเฉพาะเปนเอกลกษณคอการคอยๆขนหนงโดยการใชน าเปนตวชวยเพอใหหนงมความยดหยนและขยายตวเวลาขนหนง หนงจะไมแตกหรอขาดเมอตงเกนไปจงทาใหสามารถขนหนงไดตงขนกวาปกตโดยทกะโหลกซอไมแตกและไดหนงทตง มเสยงทอและดงกงวาลมเสยงทไพเราะ ซงสอดคลองกบวรรลภา พรหมทอง ( 2550 : 171 ) ไดทาการวจยเรอง กรรมวธการสรางซอดวงของชางธรพนธ ธรรมานกล จากการวจยพบวา ซอทผลตโดยชางธรพนธนนไดรบการยอมรบในวงการดนตรไทย เปนผทสรางซอทไดมาตรฐาน มคณภาพ มรปทรงสดสวนทสวยงาม และคณภาพของเสยงมความคมชด กงวาน เสยงมนาสก มแกวเสยงทกเสยง ทาใหสะดวกในการบรรเลง จากการศกษาขนตอนการขนหนาซอดวง ของชางจกร มงคล พบวาการขนหนาซอดวงของชางจกร จะมเทคนคในการฟง เพอตรวจสอบมาตรฐานของความตงของหนง โดยอาศยการเคาะ และฟงเสยง โดยชางแตละคนกจะมวธการและความชานาญทแตกตางกนไปตามความถนดของตนเอง และมความสอดคลองกบ วรรลภา พรหมทอง ( 2550 : 171 ) ไดทาการวจยเรอง กรรมวธการสรางซอดวงของชางธรพนธ ธรรมานกล จากการวจยพบวา ซอทผลตโดยชางธรพนธนนไดรบการยอมรบในวงการดนตรไทย เปนผทสรางซอทไดมาตรฐาน มคณภาพ มรปทรงสดสวนทสวยงาม

Page 64: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

55 

 

และคณภาพของเสยงมความคมชด กงวาน เสยงมนาสก มแกวเสยงทกเสยง ทาใหสะดวกในการบรรเลง

ปญหาและอปสรรค 1. เอกสารทเกยวของกบการขนหนาซออมนอย

2. ในการบนทกภาพมอปกรณในการบนทกทไมเพยงพอ

ขอดของการวจย 1. วธการขนหนาซออของชางจกร มงคล มความละเอยดในทกขนตอน 2. การวจยในเรอง วธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ทาใหผวจยไดศกษาในเรองท สนใจและไดเขาใจถงกระบวนการผลตจากชางจกร มงคล โดยตรง

3. การวจยในเรอง วธการขนหนาซออของชางจกร มงคล ไดเปนสวนหนงทจะนาพาผท สนใจในงานวจยของผทาวจย และสามารถนาไปเปนวทยาทานหรอการตดตอในกรณท สนใจจะขนหนาซออกบชางจกร มงคล

ขอเสยของการวจย การทาวจยวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล กะลามะพราวในการขนหนาทตง และเสยงออกมาดงตองเปนกะลาทไมบางจนเกนไป ซงผทตองการขนหนาซออนน ตองคดเลอกกะลาใหเหมาะสมกบการขนหนาทพอด

ขอเสนอแนะของงานวจย จากการศกษาเรองวธการขนหนาซออของชางจกร มงคล พบวา ชางจกร มงคลนอกจากจะมความสามารถในการขนหนาซออแลวยงสามารถผลตเครองดนตรชนดตางๆ เชน ซอสามสาย ซอดวง กระจบป โทน-รามะนา ทมคณภาพและมเทคนคพเศษทแตกตางจากชางอน ดงนนจงเปนเรองทนาสนใจสาหรบผทตองการศกษาเรองการผลตเครองดนตรในโอกาสตางๆตอไป

Page 65: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

บรรณานกรม

กตพฒนนนทปทมะดล.(2554). การวจยเชงคณภาพในสวสดการสงคม: แนวคดและวธการ วจย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. จนดานวรรธน บารงเจรญสข.( 2551). การผลตกะโหลกและคนทวนกระจบป:กรณศกษา

นายจกร มงคล.สารนพนธปรญญาศลปกรรมศาสตรบณฑต ภาควชาดนตร คณะ มนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ชนน มลน.(2556.)กรรมวธการผลตผนระนาดเอกกร:ณศกษาชางมานพ อยสวสด.สาร นพนธ ปรญญาศลปกรรมศาสตรบณฑต ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ธนต อยโพธ .2510.หนงสอเรองเครองดนตรไทย.กรมศลปากร จดพมพเนองในโอกาสฉลอง ชน

มาย ครบ 80 ป ของ นาย ธนต อยโพธ. ธรวฒ เอกะกล. (2544). ระเบยบวธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท 2. อบลราชธาน : วทยาการพมพ. นคร เสรรกษ.(2555). วจยไมใชเรองยาก. กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. นรนดร จลทรพย. (2547). การวจยทางจตวทยาการแนะแนว. กรงเทพมหานคร. นศา ชโต.(2545).การวจยเชงคณภาพ.กรงเทพฯ : บรษทสปอยท. บญธรรม กจปรดาบรสทธ.(2549).เทคนคการสรางเครองมอรวบรวมขอมลการวจย. กรงเทพฯ : ศรอนนตการพมธ. พงษศลป อรณรตน. 2550. ปฐมบทดนตรไทย. นครปฐม : สานกพมพมหาวทยาลยศลปกร

Page 66: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

57  

บรรณานกรม(ตอ)

พนพศ อมาตยกล(2529).ดนตรวจกษ.กรงเทพฯ : บรษท รกษสปป จากด. ไพศาล อนทรวงศ.2548.คลนกดนตรไทย.กรงเทพฯ:สวรยาสาสน. มลวลย ผวคราม. (มปป). “ การสงเกต.” (online).http://www.ipecp.ac.th/ipecp/cgi

binn/webpili/unit5/level5-3.html , 20 มกราคม 2557 มลวลย ผวคราม).“หลกการสงเกต”

(online).http://www.ipecp.ac.th/ipecp/cgi-binn/webpili/unit5/level5-3.html/เขาถง เมอวนท 10 มกราคม 2557

วมลศร อปรมย.(2544).ดนตรในระบบการเรยนการสอน.กรงเทพฯ : ห.จ.ก รวมใจสหกจ. วรรลภา พรหมทอง.2550.เรอง กรรมวธการสรางซอดวงของชางธรพนธ ธรรมานกล.สารนพนธ

ปรญญาศลปะศาสตรบณฑต ภาควชาศลปะนเทศ คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สงบศก ธรรมวหาร.(2529).ดรยางคไทย.กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชย แหวนเพรช อางใน ประไพพรรณ ตงสงวรธรรมะ.(2554:25).การศกษาการผลต ขลย เพยงออไมสก:กรศกษาอาจารยโสภณ นมละมล.สารนพนธปรญญาศลปกรรม ศาสตรบณฑต ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สดธดา มสวสด.(2544).การผลตซออ:กรณศกษานายธรพนธ ธรรมนกล สารนพนธปรญญา ศลปกรรมศาสตรบณฑต ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร สทธดา มสวสด2544ไดทาการวจยเรองการผลตซออของนายธรพนธ ธรรมานกล.สารนพนธ

ปรญญาศลปะศาสตรบณฑต ภาควชาศลปะนเทศ คณะมนษยศาสตรมหาวทยาลย เกษตรศาสตร

Page 67: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

58  

บรรณานกรม(ตอ)

สมบต จาปาเงน. 2532. อธบายเครองดนตรไทยและเครองดนตรสากล. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง.เฮาส สชาพทธ จอยจฑา.2554.เรองวธการขนหนาซอสามสาย ซออ ซอดวงของชางมาโนช.สารนพนธ

ปรญญาศลปะศาสตรบณฑต ภาควชาศลปะนเทศ คณะมนษยศาสตรณมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สรพล สวรรณ. 2549. ดนตรไทยในวฒนธรรมไทย. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย องศมาลย จนทราปตย. 2546. ทฤษฎและหลกปฏบตดนตรไทยและพจนานกรมไทย.

กรงเทพฯ: บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง

Page 68: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

ภาคผนวก

Page 69: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

60

ภาคผนวก ก

สถานทการผลตเครองดนตรและขนหนาซอของชางจกร มงคล

Page 70: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

61

ภาพท43 สถานทผลตเครองดนตรของชางจกร มงคล

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท44 สถานทผลตเครองดนตรของชางจกร มงคล

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 71: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

62

ภาพท 45 สถานทผลตเครองดนตรของชางจกร มงคล

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท 46 สถานทผลตเครองดนตรของชางจกร มงคล

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 72: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

63

ภาพท 47 ผลงานการผลตเครองดนตรของชางจกร มงคล

ทมา:นางสาวภสราภรณ ธารไทย ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

ภาพท48 ผทาวยจยกบชางจกร มงคล ทมา:นางสาววนด จนทรเกต ถายเมอ วนท 16 มกราคม 2557

Page 73: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

64

ภาคผนวก ข ประวตผศกษาวจย

Page 74: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

65

ประวตนสตผทาวจย นสตชนปท 3 สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน กรงเทพมหานคร ประวตสวนตว ชอ นางสาวภสราภรณ ธารไทย วนเดอนปเกด 11 พฤษภาคม 2536 ทอย 173/37 ซอยประชาอทศ17 ถนนประชาอทศ แขวงดอนเมอง เขตดอนเมอง กรงเทพฯ 10210

ประวตการศกษา

- จบชนประถมศกษาตอนตน จากโรงเรยนเคหะทงสองหองวทยา1 - จบชนประถมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนจระศาสตร - จบชนมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย จากโรงเรยนจอมสรางคอปถมภ - ปจจบนเปนนสตชนปท 3 สาขาวชาดนตรไทย ภาควชาดนตร คณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ประวตการศกษาดานดนตร

- เรมเรยนดนตรไทยครงแรกทโรงเรยนเคหะทงสองหองวทยา1 ชนประถมศกษาปท 2 โดยเรมเรยนเมโรเดย

- เมอยายโรงเรยน เรมมความสนใจในเครองดนตรไทย จงเขารวมเปนนกดนตรประจาโรงเรยนจระศาสตรวทยา เครองมอ ฉงและซออ โดยไดเรยนกบครสมนก บญคง

Page 75: รายงานผลการวิจัย เรื่อง กรรมวิธีการขึ้นหน้าซออู้ของช่าง ...pirun.ku.ac.th/~b5411100542/Patsaraporn.pdf ·

66

- หลงจากน นไดเขาศกษาตอในระดบมธยมศกษาทโรงเรยนจอมสรางคอปถมภ ในเครองมอซออและซอสามสาย โดยไดเรยนกบครสดารตน เทศเวทนากร -ปจจบนศกษาอยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เครองมอเอกซอสามสาย โดยไดเรยนกบครจกร มงคล เรยนระนาดทม กบ ผชวยศาสตราจารย ภาคม บารงสข เรยนตะโพนไทยและกลองแขก กบ ครอนชา บรพนธ เรยนขบรอง กบครภานภค โมกขศกด