khmer history

5
| watkhmer in Switzerland | បជុំកងធម៌ បជុំេរឿងេពង ចបប់េផƞងៗ បǁ ំកមង៉ុយ ទំព័រេដើម កំនត់េហតុជីវǂកន់ - បៃពណីអនកសុកេចនǎ ១៣. អំពីេពលបុណយចូលឆន ំ គយកែខទីត១០ របស់ចិនេធ ើែខទី១ ហើយែខេនះមនេឈម ះថកតិ (កក ិក)()នពីមុខǏំងេគសង់េវទិករមួយ យ៉ ងធំ ដលǕចƽក់បនមនុសƞមួយពន់ នក់ ហើយេគចងបទីបជ ǎ និងផក ផញ ីជេដើម លំអេនេលើថ ន ក់េនះ។ ពីមុខែដលឃ តពីទីេនះបមណជ ២០០ហតថ មនទីǎនមួយេទៀត គបនេឈើេធ ើជេǍងរនទ ដលមនកំពល់ដល់ ទជង២០០ហតថ។ កន ងយប់េនះេគអុជកំជួច រនទ ផវបី -បួន រឺ បំកែនង។ នកងេǍងេនះ សចក៏យងេចញមក ទត កំជួច រនទ និង ផវ ដលេគអុជេនខងេកចំ ងយ ១០០លី តេគǕចេមើលេឃើញ និងǒ ប់សូរយ៉ងចបស់ លឺខំ ងេមើលែតកំេភ ើងធំទហឹងខទរខទរេពញែតទីកុង។ = បនជǍប់ពីែខកកិត ពះជំនន់េដើមេគǍប់រេនចមុ នេខើត គឺពី១េǍចែខកក ិក ទជេដើមឆន ំែខេលខ ១។ មន ីនិងǍជវងƞទំងអស់នំគ នកន់េទៀន និងម ǒ ែដលជេហតុនំេǕយចំនយបក់ យ៉ងេចើន។ នកងពិធីេនះ ចបនអេញជ ើញពួកទូតបរេទសេទចូលរួមផងែដរ។ គេធ ើដូចេនះអស់រយៈេពលកនះែខេទើបបនចប់។ នកងែខនិមួយៗ សុទធែតមនពិ ធីបុណយែដរ ដូចជេនែខទី៤ គេបះឈូង ខទី៩ ើǕ៊ បǔក់ () ពិធីេនះេគេȄ បជុំមនុសƞចូលកុង ហើយǓត់កប នេដើរដែងកត់មុខǏំង។ ខទី៥ គទទួលយកទឹកមនពះពុទធ ពីគប់ទីជិតឆង យទំង Ǖនចក យកមកេǒចសង់ថ យពះǍជជំរះកយ ហើយអុំនǏេនេលើេគក (អុំទូកេគក) អេសចយងេឡើងេលើ បǒទទតមកពិធីេនះ។ ខទី៧ ើពិធីដុតភន ំសូវ។ ពលេនះសូវេទើបនឹងទុំថម គទទួលយកមកǂមទរខងតប ហើយេគគរដុត ថជករបូជចំេពះពះពុទធ។ មនសីៗេចើនǁស់ជិះរេទះ រឺ ដំរី នំគ ន មកេមើលពិធីេនះ អពះǍជ មិនេចញមកទតពិធីេនះេទ ទង់គង់េនែអពះដំ នក់។ ខទី៨ ើពិធីៃអǎំ () ពិធីេនះេគǍំែរក។ គចត់អនកǍំនិង អនកេភងពូែកៗេǕយចូលេទǍំៃអǎំកន ងǏំងǍល់ៗៃថង។ កពីេនះមនបជល់ជូនិងបជល់ដំរីេទៀត។ ពិធីេនះេស ចក៏អេញជ ើញពួកទូតបេទសេកចូលទសƞនផងែដរ។ គេធ ើដូេចនះរហូតដល់គប់ដប់ៃថង។ អដៃទេទៀត ខញ មិនបនកត់ ǂេǕយចបស់ǎស់េទ។ អនកសុកេនះ ក៏មនអនកេចះវិជ ជ ǂǍǒសដូចចិនែដរ Ǖចនឹងេដញរកៃថងែខǁធំតូច រឺ សូរយគស ចនទគសែដរ តៃថងែខធំតូចេនះ មិនដូចគ នឹងបេទសចិនេទ។ បើឆន ំǁជឆន ំអធិកមស គក៏មនេលើក ខែដរ។ ខែដលតូវេលើកេនះគឺែខទី៩() ប៉ុែនខញ មិនដឹងករេនះសពគប់េទ។ កន ង១យប់ គែចកេចញជបំយម។ បំពីរៃថងǍប់ជមួយជុគឺដូចគនេនសុកចិ Ȅថ កយ-ពី -ភៀន-ជូ។ = ǎកេប៉លីេយតែបថ Ya-lie ហើយចុះេសចក ីយល់ថ Ràp Riep= ǎកេប៉លីេយតែបថ Gnai-lan (Ràm) = ǂមពិតេយើងេលើកែខទី៨ គឺែខǕǒធ ប៉ុែនេនះ គឺេǎកជីវក ន់និយយǂមែខមរជំនន់េដើម ដលǍប់ពី១ Ǎច ខǕǒធ ទដល់ ១េកើតែខǒពណ៍ ចត់ជែខទី៩។ អនកសុកេនះ គមនេបើ នមកកូល() គមនេឈមះ ហើយមិនេចះកត់ៃថងែខកំេនើតផភគេចើន គយកេឈម ះៃថងែដ លេកើត Ȅជេឈមះមនុសƞ។ ǂមកប នយមថ កន ងមួយសប ហ៍ មនពីរៃថងលបំផុត បីៃថងលមមធមយ ពីរៃថងǕកក់ ហើយៃថងǁតូវេចញដំេនើរែបរមុខេទទិបូព៌ រឺតូវេឆព ះេទទិសបសច ឹម។ ពួកសីៗក៏េចះǍប់ៃថងែខែដរ។ ឆន ំទំង១២ មនយកសតជដំ នងដូចឆ ន ំរបស់ចិ នែដរ តេȄេឈមះខុសគន អុបមដូចេគេȄឆន ំេសះថ ប៉ុកǒយ ឆនំមន់េȄ Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2003.ht m 1 of 5 1/27/2009 7:09 PM

Upload: thach-samart

Post on 02-Mar-2016

226 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

khmer history

TRANSCRIPT

Page 1: khmer history

| watkhmer in Switzerland |

របជកងធម របជេរឿងេរពង ចបបេផ ងៗ ប ដ រកមងយ គ ដ ទ

ទពរេដើម ក ១ ២ ៣ ៤ ៥ កនតេហតជវ កវ ន

៣ - របៃពណអនករសកេចន

១៣. អពេពលបណយចលឆន

េគយកែខទត១០ របសចនេធវើែខទ១ េហើយែខេនះមនេឈម ះថកតក (កកដក)(១)។ េនពមខ ងេគសងេវទករមយ

យងធ ែដល ច កបនមនស មយពននក េហើយេគចងរបទបជវ នងផក ផញជេដើម លអេនេលើថន កេនះ។ េន

ពមខែដលឃល តពទេនះរបមណជ ២០០ហតថ មនទ នមយេទៀត េគបនដេឈើេធវើជេ ងរនទ ែដលមនកពលដល

េទជង២០០ហតថ។ កនងយបេនះេគអជករជច រនទ ផវប-បន រ របកែនលង។ េនកនងេ ងេនះ េសដចកយងេចញមក

ទត ករជច រនទ នង ផវ ែដលេគអជេនខងេរកចងយ ១០០ល ែតេគ ចេមើលេឃើញ នង ដ បសរយងចបស លខល

ងេមើលែតកេភលើងធរទហងខទរខទ រេពញែតទរកង។

១ = បនជ បពែខកកកត េរពះជននេដើមេគ បរេនចមនេខនើត គព១េ ចែខកកដក េទជេដើមឆន ែខេលខ ១។

មរនដនង ជវង ទងអសនគន កនេទៀន នងមល ល ែដលជេហតនេ យចនយរបកយងេរចើន។ េនកនងពធេនះ េសដ

ចបនអេញជ ើញពកទតបរេទសេទចលរមផងែដរ។ េគេធវើដចេនះអសរយៈេពលកនលះែខេទើបបនចប។

េនកនងែខនមយៗ សទធែតមនពធបណយែដរ ដចជេនែខទ៤ េគេបះឈង ែខទ៩ េធវើ ប ក(២) ពធេនះេគេ

របជមនស ចលរកង េហើយ តកបនេដើរដែងហកតមខ ង។ ែខទ៥ េគទទលយកទកមនដរពះពទធ ពរគបទជតឆង យទង

នចរក យកមកេរ ចរសងថវ យរពះ ជជរះកយ េហើយអន េនេលើេគក (អទកេគក) ែអេសដចយងេឡើងេលើ

រប ទទតមកពធេនះ។ ែខទ៧ េធវើពធដតភនរសវ។ េពលេនះរសវេទើបនងទថម េគទទលយកមក មទវ រខងតបង

េហើយេគគរដត ថជករបជចេពះរពះពទធ។ មនរសៗេរចើន សជះរេទះ រ ដរ នគន មកេមើលពធេនះ ែអរពះ ជ

មនេចញមកទតពធេនះេទ រទងគងេនែអរពះដនក។ ែខទ៨ េធវើពធៃអ (៣) ពធេនះេគ ែរក។ េគចតអនក នង

អនកេភលងពែកៗេ យចលេទ ៃអ កនង ង លៗៃថង។ េរកពេនះមនរបជលរជក នងរបជលដរេទៀត។ ពធេនះេសដ

ចកអេញជ ើញពកទតរបេទសេរកចលទស នផងែដរ។ េគេធវើដេចនះរហតដលរគបដបៃថង។ ែអដៃទេទៀត ខញមនបនកត

រ េ យចបស សេទ។ អនករសកេនះ កមនអនកេចះវជជ រសដដចចនែដរ ចនងេដញរកៃថងែខ ធតច រ

សរយរគស ចនទរគសែដរ ែតៃថងែខធតចេនះ មនដចគន នងរបេទសចនេទ។ េបើឆន ជឆន អធកមស េគកមនេលើក

ែខែដរ។ ែខែដលរតវេលើកេនះគែខទ៩(៤) បែនដខញមនដងករេនះសពវរគបេទ។ កនង១យប េគែចកេចញជរបយម។

របពរៃថង បជមយជ គដចគន េនរសកចន េ ថ កយ-ព-េភៀន-ជ។

២ = េ កេបលេយតែរបថ Ya-lie េហើយចះេសចកដយលថ Ràp Riep។ ៣ = េ កេបលេយតែរបថ Gnai-lan

(Ràm) ៤ = មពតេយើងេលើកែខទ៨ គែខ ធ បែនដេនះ គេ កជវកវ ននយយ មែខមរជននេដើម ែដល បព១

េ ច ែខ ធ េទដល ១េកើតែខរ ពណចតជែខទ៩។

អនករសកេនះ គម នេរបើនមរកកល(ែស) គម នេឈម ះ េហើយមនេចះកតៃថងែខកេនើតផង ភគេរចើន េគយកេឈម ះៃថងែដ

លេកើត េ ជេឈម ះមនស ។ មកបនយមថ កនងមយសបដ ហ មនពរៃថងលអបផត បៃថងលមមមធមយ ពរៃថង រកក

េហើយៃថង រតវេចញដេនើរែបរមខេទទបព ររតវេឆព ះេទទសបសចម។ ពករសៗកេចះ បៃថងែខែដរ។ ឆន ទង១២

មនយកសតវជដនងដចឆន របសចនែដរ ែតេ េឈម ះខសគន អបមដចេគេ ឆន េសះថ បក យ ឆន មនេ

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2003.htm

1 of 5 1/27/2009 7:09 PM

Page 2: khmer history

ថ ក ឆន រជកេ ថ េចកល នងឆន េគេ គជេដើម។

១៤. អពករកតកដ

េរឿងរបជ រសដកដកដ គន ពតែមនែតជករតច ច បែនដជករមយគរេ យចងដងចងលែដរ។ េរឿងកដកដ របស រសដ សទធ

ែតេឡើងគលរហតដលេសដចេ យជរះកដ។ េដើមេឡើយ េសដចអតមន យតបេ យរពតធ រ តចេឡើយមនែតពនយ

ជមសបេ ណ ះ។ េបើអនកេនះមនះមនរពមេធវើ ម រ មនេទសធងនេនះ េគចបចងយកេទរប រជវតែដរ រគន

ែតនេចញេទទវ រខងលច េហើយេ យជករេនដ កបអនកេទសេនះ នង យកដ រ ថមកបរគបពេលើបេ ណ ះ។

េទសរ លបនទ បមក គកតរមមៃដេជើង មនខលះរតវេគកតរចមះេចលកមនែដរ។ េរឿងស យសមន នងេលង

ែលបង អតមន មឃតេទ។ េបើបដរបសរសែដលមនស យេនះដង េគយកេឈើពរ េទចងគបេជើងរបសរបស

ស យេនះ េ យឈេសទើរ ល ប។ បក ពកខងរបសទងបនម នរតវរចខលន។ ែអអនកែដលេផដើមគនតេបករបសេគ

រតវមនេទសែដរ។ េបើមនមនស ល បេននងទវ រកែពង េគយកែខ ចងអសេទទ លេរករកង េហើយសមយេនះ

គម នករពនតយ កសពវអវេទ។ េបើេគចបបនេចរក ចនេទឃឃងសរចេលើយែដរ ែតមនករគរេ យអសសេនើ

ច គថ េបើេគសង យថជនេនះជេចរ េហើយជនេនះមនរពមទទល រភព េគនងយកខទះមក ខល ញេ យេកដ

ែមនែទន េហើយេគេ យជនេនះលកៃដេទកនងខល ញកពងពះេនះែអង។ េបើជនេនះជេចរែមនករតវរ ករលយ

ៃដ េបើមនែមនជេចរេទ អតមនរ កេឡើយ។ មយងេទៀត េបើមនរគ រពរកដកដ គន េហើយរកកតេសចកដរកនរ

រតង រ េវៀចមនមនេកើត េគេធវើដេចនះ េនពមខ ង មនរប ទថមតចៗ ១២ខនង េហើយេគបញជ កនកដេ យចលេទអងគយកនងរប ទេនះមយមន ក។ េគអងគយ ងពមយៃថង ពរ ប រ បនៃថងេទ េបើនរ ែដលជអនកេធវើខសនងចបបេនះ

ពតជមនភសដ ងេលចេឡើងមនខន គេបើមនេចញកមរមសេទ កកអេកដ ផដ យែដរ។ ែអអនកេទៀងរតងអតមនផល

រមសអវេឡើយ។ ករវនចឆយដេចនះ េគេ ថ គកសគ។ េរឿងដេចនះបនមកពរពះភមរក ទកដរបសេគ ពែកសកដសទធ

ស េទើបេគ ចេធវើដេចនះេទេកើត។

១ =គកសគ គជគកមយែដលសកដសទធ ដចេទវ មកកតកដេនះេ យ។

១៥. អពជងែរសង(២)

អនករសកមនេកើតជងែរសងេរចើនគន ស មកពេគចលចតដមជរ កនងទក េហើយអស ហ ងសកកបល ែតងមន

េកើតជងែរសងេរចើន ស។ េន មផលវធល ពកេនះមនសវេអៀនខម សេទ។ ខញលេគថ ពកទងេនះែតេគរមរកគន ភល ម

េគចះេទងតទកេហើយ ដេចនះែតងមនជងមល បនដ លេ យ ល បអស៨-៩នកែដរកនងបនដ មយពននក។ េនទផ រ

មនលកថន ស បែកេ គែដរ ែតមនដចថន ចនេទ មនដងជថន អវេឡើយ ែថមទងមនរគមនដ គមេដើរពយបលេ គ

េ យេគ ជករគរអសសេនើច ស។

១ = េ កេបលេយត ែរបថឃលង បែនដ មនយអក រចន ែរបេ យចគែរសង។ េបើថឃលងដចជមនែមន េរពះេកើត

ឃលងែអ ដលេទេពញរសក េបើឃលងែមន មនងយេមើលជេទ។ េបើថែរសងេនះសមែមន េរពះជងេនះេរចើន

បនដ លមកពករកខវក។

១៦. អពមរណភព

មនស ចសេគអតមន កកដ រមឈសេទ េគយកែតកេនទលរកលពេរកម យកកនតសពតរគបពេលើ េហើយេគយក

េទៃរពេហើយ។ កលពេដើម េគកេរបើទងរពលង នង េភលងភល តែហេខម ចែដរ េហើយេគលង ចពរមខ បច មផលវន

មខេខម ច លះែលងេទដលេរករកងដលកែនលង ង ត េគក កេចលេខម ចេនះេហើយរតលបមកវញ។ េបើមនសតវែខល

ង រ តរចឆ នអវដៃទេទៀតសេខម ចេនះអសមយរេពចេទ េគថអវពកមដ យេនះ មនភពបនសខសបបយលអ ស ែត

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2003.htm

2 of 5 1/27/2009 7:09 PM

Page 3: khmer history

េបើគម នសតវសេ ះ រ មនសែដរ ែតមនអសវញ េគែបរជយលថ អវពកមដ យេនះ មនេពៀរមនេទសេទើបបនដ

េចនះ។

លះមកដលរគអលវេនះ មនេគយកេខម ចេទដតបជខលះៗេហើយ។ ពកអនកែដលមនជបពជជកនចន អវពកមដ យ

ល បេទេគអតេសល កពកសកនទកខេទ។ របសរគនែតេករសក កចតជករកនទកខេហើយ។ ចែនកេសដចវញ មន

រប ទស បកប បែនដមនដងជកបខលនទងមល រ កបែតឆអងេទ។

១៧. អពករភជរ

របែហលជកនងមយឆន េគ ច បេរពះនងរចតរសវបនប រ បនេលើក ពេរពះរដវទងបនមនធត កសរសល

លអ ដចជែខទ ៥ ទ ៦ ែដរ។ មយងេទៀត រសកេនះ េគមន គ លដចេមដចថធល ករពល រ ទកកកេឡើយ។ រសកេគ កនលះឆន

េភល ង កនលះឆន អតមនេភល ងេ ះ។ ចប ងពែខទ៤ ដលទ៥ ែតដលេពលរេសៀលមនេភល ងធល ក លៃថង ទកេនកនង

សមរទទក ប (ទេនល ប) េជរេឡើងមនកពល ៧០ -៨០ ហតថ។ េដើមេឈើធៗលចេនសលែតចង ែអពកអនករសក

រសេនែកបរមតទកេនះបននគន េរ ើលេនមករជកខងេរកយភនវញ។

ចបពែខទ១០ ដលែខទ៣ ៃនឆន ថម គម នេភល ងមយដនកេទ េនកនងសមរទទក បេនះ េធវើដេនើរបនែតកនន តចៗ

េទ។ រតងកែនលងទកេរជ មនជេ រតម ៣ រ ៥ហតថបេ ណ ះ។ េពលេនះអនករសកេរ ើលេនេទេនមតទកេធវើករភជរ

វញ។ ចេពះរសវ ដលេទេពល ទ ករតវេពលទកេឡើងដលលមម។ េគ បេរពះ មកែនលងដរបសេគរក

េរៀងខលន។ េគភជរែរសេ យមនបចេរបើេគេទ។ ចប នង កេនដ វរបសេគ ពតែមនែតមនសនឋ នរប ករបែហលគន

នង របសចនែដរ ែតមនដចគន េឡើយ។

មនែរសៃរពមយែបបេទៀត េគមនេរពះរសវធមម េទ រសវែដលេគេរពះេនះេចះលតេឡើង មទក េបើទកេឡើងដល

កពស ១០ហតថ ករសវលតេឡើងកពសេនះែដរ។ េនះរបែហលជពជរសវមយែបបេផ ងេទៀតេហើយ។ ែរសអពកនង

ថន លបែនល េកមនេរបើេរគ ងេ ម គេរគក ែដលជេហតនេ យមន អ តេនះេទ។ ពកចនែដលេទដលរសកេនះ ក

េគមន ននយយេរឿងពង មកេនរបេទសចនេ យពកេនះដងែដរ េរពះខល ចេគេមើលងយ។ េនកនងផទះពរប

ខនង េគជករេនដ បងគន ចមយេហើយេគរបកសបវ។ ដលកល េពញេទេនះ េគលបេចលវញ េហើយេទជរេនដ ម

យេទៀត។ េទេពលែដលបេនទ របងរច េគែតងែតចះេទ ងែអកនងរសះេ យបន អ តជនចច ែតេគយកែតៃដេឆវង

េទ ងេទ ែអៃដ ដ េគទកបរេភគបយ។ ពកេគេមើលេឃើញជនជតចនចលបងគនេហើយយករក សកត េគេសើច

ែថមទងមនចងេ យេឡើងេលើផទះេគេទៀតផង។ រសៗរសកេនះ បតេជើងតចឈរដចរបសែដរ ជករគរេ យអសស

េនើច ស។

១៨. អពទកដ

ចប ងពចលកនងរសក េចងផវមក ខញេមើលេឃើញសទធែតៃរពេឈើែវងអនល យ េន មមតទេនលដធេធង មនេដើមេឈើ

ធចសប ណ នង គមពេផដ សបរទបចងយ បរយល េហើយមនសេលងបក បក ែរសរទហងអងកង េនទេនះផង។

លះេទដលពកកនដ លទេនល េទើបេមើលេទេឃើញ លែរសដធេធង គម នេឃើញេដើមេឈើមយេដើមេឡើយ េគេមើលេទ

េឃើញែតរសវទេនសពវទសទបេ ណ ះ។

មនសតវេគៃរព បរយ បពន បនមកផដគន ជហវងេនទេនះ។ មនរស ដះជបគន ជដងៃរព មនចងយ បរយល

េហើយរស ទងេនះមនជរបនល េនរតងរគបថន ង។ ទពងរស មនរសជត ងខល ង ស េហើយនងមនភនេនរគប

ទសទងបនេទៀតផង។

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2003.htm

3 of 5 1/27/2009 7:09 PM

Page 4: khmer history

១៩. អពផ នផល

រសកេនះ មនភនេរចើន នងមនេដើមេឈើែបលកៗ។ កែនលង ែដលគម នេដើមេឈើេទ គជកែនលងែដលសតវរមសនងដរ

រសេន។ ពពកសតវ ល បដមនតៃល នង សតវរមគដែបលកៗ មនេរចើនអតគណន។ មនសតវចចតពណ នងេ មលអត

ភលកដរ កយរមស ឃមផលតធៗ េឈើចនទនរក ន រក ញ ជរចង បេញញើែកអក (ជេកង) េរបងសេ ង (ៃតហងជ)។

ចចតជសតវមយែបប េគករចប បន ស។ េនកនងៃរពមនរសះ រ រតពង េហើយេនកនងទកេនះមនរតជេរចើន

។ សតវចចត េហើរេចញពៃរពមកចបរតេនះជ រ។ ពកអនកៃរពេគយកសលកេឈើបទបងខលនេហើយេទអងគយ

ែកបរមតទក។ េគយកេមចចតធន កមយ កកនងរទង េដើមបនងបេញឆ តចបយកចចតេឈម ល គេននងៃដេគមនក

នលបមយេទៀត រងចកល ចចតេឈម លមកជត េគរគបលបេនះយក ។ េគេធវើរេបៀបេនះកនងមយៃថងទល ង ច

ជលកលចបអតបនេ ះកមនែដរ។ ភលកដរ មនែតអនកែដលេនកនងរងភនឆង យ ចរសយលពេគ េទើបរកបន។ ដ

រមយរសត ល បេទ េនសលែតភលកមយគបេ ណ ះ។ ដេចនះពកយែដលេគធល បនយយថ សតវដរកនងមយឆន បដរភលកមដង

េនះមនពតេទ។ ភនក ែដលចកនងចបក រ លែពងបនមក េគទកជភលកេលខ១ េបើភលក ែដលេគបនេ យេឃើញ

រសត ល បខលន ភល មេគចតជភលកលអេលខ២ េបើេគេរ ើសបនេ យដរ ល បយរឆន េចលេនកនងរងភន េគចតចធនអ

នជងេគ។

រកមនឃម េគរកបនពេដើមេឈើចសៗ េនកនងភមែដលសតវឃមមយរបេភទមនចេងកះសដចឆម រ ដចសតវអរងកង េធវើស

បក។ អនករសកែដលេទយកឃម មទកតចៗ េគ ច កបនពរបពនផលត។ ផលត ែដលធជងេគមនទងនដលេទ

៣០-៤០នឡ ែអផលត ែដលតច កមនតចជង១៨ រ ១៩នឡែដរ។

កយរមស ែដលពណស េហើយមនផក េគចតទកជកយលអ េហើយេបើេខម វញេគទកជកយអនមនសវលអ។

េឈើចនទនរក ន ដះេនកនងៃរពសបត ៃរពសដក។ អនករសកេទកបយកបនមកេ យពបក ស េរពះេឈើែដល

មនខលម។ េឈើេនះមន ចរ យក ស៨ រ ៩តក។ េទះជេដើមតចកមន ចរ យ ៤ រ ៥តកែដរ។

រក ពកអនកៃរពេគ េនេលើភន។

ជរចង គជជរេឈើមយងែដលអនករសកេនះេគយកកបតេទេចះេឈើសរកជរមនមយឆន ដលឆន បនទ បមក េទើប

េគេទយកជរេនះមក។ បេញញើេជើងែកង (អរគេដ?) ដះេនេលើែមកេឈើមយរបេភទ ដចគន នងេដើមមនែដលដះេផញើនង

េគដេចនះែដរ េហើយេគករនងរកបន ស

េរបងសេ ង េគយកមកពែផលេឈើេដើមធមយរបេភទែដលមនសនឋ នដចែផលដងលអតមលៗ។ េនកនងែផលេនះមន

រគបេរចើនេទៀត។ ែអេរមច ដះពទធេលើេដើមេផដ មយគ មនពណៃបតងដលេ ម េបើេនខចពណកខច នងរតែតហរ ស

ផង។

២០. អពរបរជនញ

អនករសកេនះ ពករសៗបនជញដរ ស េហតេនះពកចនៗ េគរករបពនធមយជមនសន េហើយនងបនចេនញេរចើនេ

យេគបនរបសពវរកស។ លៃថងែគេទលក ងពភលរពងៗ ដលេពលៃថងរតងេទើបឈប េហើយពកេនះគម នែរគ រ ផទះស

បលកអ នែទ េគេរចើនែតរកលវតថ កដចជកេនទលផទ លនងដតេរៀបគន ។ ខញលេគថ មនបងឈនលដជលយេ

យពកមរនដេទៀតផង។

ជនញតច ច គេគជញរសវអងករ នង របសែដលេធវើមកពរសកចន។ បនទ បមក មនលកដរកនតសពតេផ ងៗ។ ជន

ញធ គេគជញមសរបក។ មធមម ពកអនកៃរព ែតេឃើញពកចនេទដល េគេគរពចនសេបើម ស ទកដចជបន

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2003.htm

4 of 5 1/27/2009 7:09 PM

Page 5: khmer history

ជបនងរពះ េហើយរកបកបលេគពេទៀតផង។ លះដលេពលថមៗេនះ េទើបមនករេបករបស នង េមើលងយចន េ

យេហតមកពមនមនស េទេរចើនេពក។

២១. ទនញចនែដលេគរតវករ

អនករសកេនះ គម នេកើតមសេកើតរបកេទ េគនកេឃើញែតមសមកពរសកចន គមសរបកជផលេលខ១ កនតមន

ពណទងរបជេលខ២។ បនទ បមកេគរតវករសនរមកពរសកេចងផវ ថងែត ម ចមកពរសកអជវ ថផក ពណមកព

រសកជរជវ នង ទករបកជតហងគល រក សសរេសរ ព នធរ ថមដត េឈើរកអប រសេបកជ រកេលៀនេរបើស សពតសរ

ៃសៃធម សពត វ ងឆវ ឆរត ឆន ងែដក ថស ព នគជ រមកយណ រកសេឈើ មជល ជេដើម។ េរកពេនះរបសែដលធៗដច

ជកេនទលរសកែមងជវ ែដលេគេពញចតដបផតគ មនសញញ របេមទស ែតេគមនងយនងយកេទបនេទ។

២២. អពេ ម នង េដើមេឈើ

មនេដើមទទម អេព ផក ឈក រកេ ឈក ែផលេខម េចក ដចេនរសកចនែដរ។ គែលននងរកចឃវចកមន ងេ ដច

ែតជរ។ េរកពេនះមនែផលេឈើៃរពជេរចើនែដលរបេទសចនេយើងមនធល បែដលេឃើញ េហើយែបលកៗេទៀតផង។ មន

ផក ជេរចើនែដលលៗអ េហើយមនកលនរកអប ស។ ផក ែដលដះេនកនងទកកមនេរចើនយង ែតខញមន គ លថជេឈម ះ

ផក អវេទ។ ចែនកេដើមេថ ល េហងបយ សង េបក កវ យ ឡ េច ងលវ គយ ង េកកលយ េឈើរបេភទអសេនះ

គម នេទ។ េនរសកេនះ ែខទ១ កមនផក ឈកែដរ។

២៣. អពសតវ ល ប

បនដ សតវ ល ប េឃើញមនេកង ក ចចត លលក ែដលរបេទសចនគម ន។ េរកពេនះដចជែខលង ែកអក ម ត េសក ចបរសក

រតដក កក របវក នងចបពកជេដើម សទធែតមនទងអស។ សតវ ល បែដលរសកេនះគម ន ដចជ ហងតវ ( វ េចក?)

ហងេអង(កង នៃរព) អងេអង (ែកលងេលឿង) តវអ (រតេចៀកក)..។

២៤. អពសតវេជើងបន

សតវចតបទមនរមស ដរ េគៃរព ែដលរបេទសចនគម ន។ េរកពេនះ ខល ធ ខល រត ខល ឃម រជកៃរព េរបើស កដ ន នង

កេរញជ ងជេដើម សទធែតមនេរចើន ស។ សតវែដលរសកេនះគម នគេ សងសង(១) នង អដឋ។ មន ទ េគ េសះ រជ

កនង ពែពមនេរចើនៃរកែលង។ ែតេសះរសកេនះទបៗ ស េគតចៗកមនេរចើន សែដរ។ សតវេគេនរស េគ

នជះ ែតដល ល បេទេគមន នស នង មន នយកែសបក េទ េគទកេ យ រលយេទ មចតដចះ ពេរពះ

ធល បជយដលក ងមនស េ ក។ ធល បែតអសរេទះ។ ពេដើមមក មនធល បមនកង នេទ បែនដអលវមនេហើយ

េរពះមនន ចនេទញយៗ េគយកពជពរសកចនេទ។ កនដររសកេនះធៗដចសតវឆម េហើយមនកនដរមយមខេទៀត

មនកបលែបលកពេសសធ ដចជកបលកនែឆក។

១ = គជ វ មឌធបនមនស ដចេគធល បេ មកនថ វ គងកង

Website : www.khmercenter.ch មណឌ លវបបធមែខមរេនរបេទសសវស

ជេស កមម កនងករផ យពទធ សន វបបធម ជភ ែខមរ

Khmer Culture Center in Switzerland,

Phone (41)44 3635900 , Fax (41)44 3635900© 2004 The Switzerland Buddhist Society, (watkhmer) Inc. All rightsreserved.

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2003.htm

5 of 5 1/27/2009 7:09 PM