raport - wikom.pl z ewaluacji - normy i... · kwestionariusz ankiety dla rodziców, kwestionariusz...
TRANSCRIPT
1
RAPORT
Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ
przeprowadzonej
w roku szkolnym 2016/2017
w Szkole Podstawowej nr 166
w Łodzi
Wymaganie:
Kształtowane są postawy i respektowane są
normy społeczne.
2
Wstęp
1. Informacje wstępne
Głównym zadaniem ewaluacji jest doskonalenie działań podnoszących jakość pracy
szkoły. Ewaluacja została przeprowadzona w październiku 2016 roku. Ze sporządzonym
raportem zapoznana zostanie Rada Pedagogiczna oraz rodzice uczniów (poprzez
zamieszczenie raportu na stronie internetowej szkoły).
2. Opis przedmiotu ewaluacji
Przedmiotem ewaluacji było kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych
3. Cele ewaluacji
Przeprowadzona ewaluacja miała odpowiedzieć na poniżej przedstawione pytania
kluczowe:
1. Jaki jest poziom respektowania norm społecznych i poczucia bezpieczeństwa
w naszej placówce?
2. Jakie zagrożenia zmniejszające poczucie bezpieczeństwa uczniów występują
w naszym środowisku szkolnym?
3. Jak reagują nauczyciele i jakie konsekwencje są wyciągane za nieprzestrzeganie
lub naruszanie norm społecznych w szkole oraz zasad bezpieczeństwa?
4. Jaki jest udział rodziców i uczniów w analizie i modyfikacji oddziaływań
wychowawczych?
5. Jakie działania antydyskryminacyjne podejmuje się w szkole?
4. Metody badawcze
W przeprowadzonych badaniach wykorzystano następujące narzędzia badawcze:
kwestionariusz ankiety dla rodziców,
kwestionariusz ankiety dla uczniów,
kwestionariusz ankiety dla nauczycieli,
wywiad z pedagogiem szkolnym.
Kwestionariusz ankiety dla rodziców składał się z 18 pytań, z czego 14 stanowiły pytania
zamknięte oraz 4 pytania otwarte. W ankiecie wzięło udział 46 rodziców uczniów z klas II-VI.
Kwestionariusz ankiety dla uczniów składał się z 19 pytań; wszystkie pytania miały charakter
zamknięty. W ankiecie wzięło udział 75 uczniów z klas II-VI.
Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli składał się z 14 pytań, z czego 12 stanowiły pytania
zamknięte oraz 2 pytania otwarte. W ankiecie wzięło udział 26 nauczycieli.
3
Analiza wyników badań
PYTANIE BADAWCZE NR 1.
Jaki jest poziom respektowana norm społecznych
i poczucia bezpieczeństwa w naszej placówce?
Znajomość norm społecznych
Uczniowie (pytanie nr 3)
Czy znasz prawa i obowiązki ucznia swojej szkoły?
Jeśli nie, to dlaczego?
Uczniowie odpowiedzieli:
- zapomniałam (1 odpowiedź),
- nie wiem (2 odpowiedzi).
Uczniowie (pytanie nr 4)
W jaki sposób je poznałeś? (możesz udzielić więcej niż jednej odpowiedzi)
95%
5%
Czy znasz prawa i obowiązki ucznia swojej szkoły?
Tak
Nie
60%12%
6%
7%
7%8%
W jaki sposób je poznałeś?
Od wychowawcy
Od innego nauczyciela
Od dyrektora
Od pedagoga/psychologa szkolnego
Od innych uczniów
Od innych osób
4
Wnioski: Większość uczniów zna swoje prawa i obowiązki, poznali je głównie dzięki
wychowawcom i innym nauczycielom. 7% uczniów (5 respondentów) poznało swoje prawa
i obowiązki dzięki rówieśnikom. Niestety aż 5% uczniów (5 respondentów) deklaruje, że nie
zna swoich praw i obowiązków.
Zalecenia: Podczas zajęć z wychowawcą należy sprawdzić, czy uczniowie znają swoje prawa
i obowiązki. W przypadku ich nieznajomości należy przeprowadzić zajęcia z uczniami na ten
temat.
Uczniowie (pytanie nr 5)
Czy uczestniczyłeś w ustalaniu zasad klasowych?
Jeśli nie, to dlaczego?
Uczniowie odpowiedzieli:
- byłem/am chory/a,
- nie wiem.
Wnioski: 90% uczniów (67 respondentów) uczestniczyło w ustalaniu zasad klasowych, co
powinno przekładać się na większą motywację uczniów do ich przestrzegania.
Zalecenia: Należy przeanalizować, czy w każdej z klas odbyły się zajęcia, podczas których
zostały wspólnie ustalone zasady zachowania.
90%
10%
Czy uczestniczyłeś w ustalaniu zasad klasowych?
Tak
Nie
5
Uczniowie (pytanie nr 6)
Na co w szkole kładzie się nacisk? (wybierz 3 najważniejsze)
Wnioski: W świetle opinii uczniów w szkole nie ma obszaru, na który kładzie się szczególny
nacisk. Żaden z obszarów nie został wyróżniony przez wszystkich uczniów jako szczególnie
znaczący. Tylko 64% uczniów (48 respondentów) uważa, że nauczyciele w szkole kładą nacisk
na poprawne zachowanie; tylko 43% (32 respondentów) - że na oceny i okazywanie innym
szacunku; 27% (20 respondentów) - na słuchanie poleceń nauczycieli; 19%
(14 respondentów) - na właściwe zwracanie się do innych; 16% (12 respondentów) - na
rozwijanie zainteresowań i współpracę.
Zalecenia: Podczas zajęć z wychowawcą należy porozmawiać z uczniami na temat tego, na
co ich zdaniem nauczyciele kładą nacisk w szkole. Należy uświadomić uczniom, że
nauczycielom zależy na każdym z powyżej wymienionych obszarów.
Należy konsekwentnie egzekwować od uczniów zachowywanie się zgodnie z obowiązującymi
zasadami (okazywanie szacunku, właściwe zwracanie się do innym, rozwiązywanie
konfliktów, słuchanie poleceń nauczycieli).
Podczas codziennej pracy należy uwzględniać naukę umiejętności współpracy i pracy
w grupie.
64%
43% 43%
19% 16%23%
16%27%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%Na co w szkole kładzie się nacisk?
6
Rodzice (pytanie nr 2)
Czy Państwa dziecko zna i respektuje zasady zachowania w szkole?
Uczniowie (pytanie nr 1)
Czy znasz zasady właściwego zachowania się w szkole?
Uczniowie (pytanie nr 2)
Czy zawsze przestrzegasz tych zasad?
76%
24%
Czy Państwa dziecko zna i szanuje respektuje panujące w szkole?
Zna i respektuje
Zna i niektóre respektuje
Zna, ale nie respektuje
Nie zna
90%
0%10%
Czy znasz zasady właściwego zachowania się w szkole?
Tak
Nie
Częściowo
39%
41%
20%
0%
Czy zawsze przestrzegasz tych zasad?
Zawsze
Często
Czasami
Nigdy
7
Wnioski: Warto zauważyć rozdźwięk pomiędzy odpowiedziami rodziców i uczniów. Wszyscy
rodzice twierdzą, że ich dzieci znają reguły zachowania się w szkole. W przypadku
odpowiedzi uczniów 10% z nich (7 respondentów) twierdzi, że zna zasady tylko częściowo.
Aż 24% rodziców (16 respondentów) jest świadomych, że ich dziecko respektuje tylko
niektóre zasady. W przypadku uczniów 41% z nich (31 respondentów) twierdzi, że często
przestrzega zasad zachowania, a 20% (15 respondentów) - że tylko czasami. Widać zatem
rozbieżność w przestrzeganiu zasad w opinii rodziców i uczniów – rodzice korzystniej
oceniają przestrzeganie zasad w szkole przez swoje dzieci niż ma to miejsce w opiniach
uczniów.
Zalecenia: Warto uświadomić rodzicom powyższy rozdźwięk. Należy przypominać uczniom
zasady zachowania się i w razie potrzeby ustalać systemy motywacyjne dla poszczególnych
uczniów.
Rodzice (pytanie nr 3)
Czy szkoła wpływa na rozwijanie odpowiedzialności u Państwa dziecka?
Wnioski: Rodzice w większości zauważają wpływ szkoły na rozwijanie poczucia
odpowiedzialności u dzieci, 7% rodziców (3 respondentów) uważa, że szkoła nie ma wpływu
na tą sferę rozwoju.
Zalecenia: Należy uświadomić rodzicom, że nauczyciele dbają o rozwijanie
odpowiedzialności uczniów m. in. poprzez wprowadzanie zasad i ich egzekwowanie.
93%
7%
Czy szkoła wpływa na rozwijanie odpowiedzialności u Państwa
dziecka?
Tak
Nie
8
PYTANIE BADAWCZE NR 2.
Jakie zagrożenia zmniejszające poczucie bezpieczeństwa uczniów
występują w naszym środowisku szkolnym?
Poczucie bezpieczeństwa w szkole
Uczniowie (pytanie nr 7)
Komu w szkole ufasz? (możesz wybrać więcej niż jedną odpowiedź)
Wnioski: Najwięcej uczniów ufa swoim wychowawcom (56%; 42 respondentów). Uczniowie
ufają także nauczycielom i dyrektorowi szkoły. Pedagogowi ufa wyłącznie 28% uczniów
(21 respondentów), ale może wynikać to z faktu, że nie wszystkie dzieci miały z nim bliższy
kontakt na terenie szkoły. Tylko 21% uczniów (16 respondentów) ufa swoim rówieśnikom, co
może świadczyć o niskim poziomie relacji, jakie są między uczniami. 3% uczniów
(2 respondentów) nie ufa żadnej osobie w szkole.
Zalecenia: Należy budować relacje z uczniami tak, aby wzrósł ich poziom zaufania do
pracowników szkoły. Należy również czuwać nad poprawnym budowaniem relacji między
rówieśnikami.
42
31
16
30
1621
62
05
1015202530354045
Komu w szkole ufasz?
9
Uczniowie (pytanie nr 8)
Przez kogo w szkole czujesz się szanowany/a?
Przez: TAK NIE
Wychowawcę 51 96% 2 4%
Nauczycieli 42 88% 6 12%
Kolegów 35 66% 18 34%
Koleżanki 40 77% 12 23%
Innych pracowników szkoły 35 74% 12 26%
Wnioski: Większość uczniów czuje się szanowana przez całą społeczność szkolną. Uczniowie
czują się najbardziej szanowani przez swoich wychowawców (96%; 72 respondentów)
i nauczycieli (88%; 66 respondentów). Mniej poczucia szacunku jest jednak wśród
rówieśników (66% w przypadku kolegów – 50 respondentów, 77% w przypadku koleżanek –
58 respondentów). Najmniejsze poczucie szacunku uczniowie zaobserwowali ze strony
innych pracowników szkoły, ale może to wynikać z charakteru i częstotliwości kontaktów
z nimi.
Zalecenia: W każdej sytuacji szkolnej należy zwracać uwagę na okazywanie sobie szacunku
przez uczniów.
Rodzice (pytanie nr 1)
Czy Państwa dziecko czuje się w szkole bezpiecznie?
96%
4%
Czy Państwa dziecko czuje się w szkole bezpiecznie?
Tak
Nie
10
Uczniowie (pytanie nr 9)
Czy w szkole na lekcjach czujesz się bezpiecznie?
Uczniowie (pytanie nr 10)
Czy w szkole na przerwach czujesz się bezpiecznie?
Nauczyciele (pytanie nr 1)
Czy według Pani/Pana miejsca, w których uczniowie spędzają przerwy są bezpieczne?
44%
24%
31%
1%
Czy w szkole na lekcjach czujesz się bezpiecznie?
Zawsze
Często
Czasami
Nigdy
28%
29%
41%
2%
Czy w szkole na przerwach czujesz się bezpiecznie?
Zawsze
Często
Czasami
Nigdy
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
54%
0%
46%
0%
Czy według Pani/Pana miejsca, w których uczniowie spędzają przerwy są bezpieczne?
Tak
Nie
Nie wszystkie
Nie mam zdania
11
Nauczyciele (pytanie nr 2)
Czy miejsca te są monitorowane?
Nauczyciele (pytanie nr 10)
Czy zdaniem Pana/i szkoła zapewnia uczniom pełne bezpieczeństwo w czasie przerw
lekcyjnych?
0%
20%
40%
60%
80%
15%
77%
0%8%
Czy miejsca te są monitorowane?
Tak, wszystkie
Tak, ale niewszystkie
Nie
Nie wiem
0%
20%
40%
60%
80%
100%
92%
0% 8%
Czy zdaniem Pana/i szkoła zapewnia uczniom pełne bezpieczeństwo w czasie
przerw lekcyjnych?
Tak
Nie
Nie mam zdania
12
Uczniowie (pytanie nr 11)
Czy na terenie szkoły (w tym przed szkołą, na boisku szkolnym i na placu zabaw) po
zajęciach lekcyjnych czujesz się bezpiecznie?
Wnioski: Większość uczniów zawsze lub najczęściej czuje się bezpiecznie w szkole: podczas
lekcji (68% wskazań; 51 respondentów), podczas przerw (57%; 43 respondentów) oraz na
terenie szkoły (76%; 57 respondentów).
W szkole są uczniowie, którzy nigdy nie czują się bezpiecznie podczas lekcji
(1%; 1 respondent), podczas przerw (2%; 2 respondentów), na terenie wokół szkoły
(2%; 2 respondentów). Wielu jest uczniów, którzy czują się bezpiecznie tylko czasami –
podczas zajęć lekcyjnych 31% uczniów (23 respondentów), podczas przerw
41% (31 respondentów), na terenie wokół szkoły 22% (16 respondentów). W opinii
4% rodziców (2 respondentów) uczniowie nie czują się w szkole bezpiecznie.
Nauczyciele twierdzą, że niektóre z miejsc w szkole, w których uczniowie spędzają przerwy są
potencjalnie bardziej niebezpieczne od innych (46% wskazań; 12 respondentów). Większość
nauczycieli twierdzi, że miejsca te nie są monitorowane (77% wskazań; 20 respondentów).
Pomimo to nauczyciele (92%; 24 respondentów) są zdania, że szkoła należycie zapewnia
bezpieczeństwo uczniom podczas przerw.
Zalecenia: Należy w sposób aktywny pełnić dyżury podczas przerw. Należy porozmawiać
z uczniami na temat tego, czy czują się w szkole bezpiecznie, a jeżeli nie – to dlaczego. Należy
dopytać uczniów o to, dlaczego czują się niebezpiecznie podczas wizyt na boisku szkolnym.
Na podstawie otrzymanych wniosków należy wdrożyć odpowiednie działania.
39%
37%
22%
2%
Czy na terenie szkoły (w tym przed szkołą, na boisku szkolnym i na placu zabaw) po
zajęciach lekcyjnych czujesz się bezpiecznie?
Zawsze
Często
Czasami
Nigdy
13
Miejsca, w których dzieci czują się mniej bezpiecznie
Rodzice (pytanie nr 2)
Jeśli są w szkole miejsca, w których dziecko czuje się mniej bezpiecznie, proszę wskazać je
na liście poniżej (można udzielić więcej niż jednej odpowiedzi).
Miejsca potencjalnie niebezpieczne w
szkole wg rodziców
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba
wskazań
Sala gimnastyczna 1 2%
Przebieralnia przy sali gimnastycznej 3 7%
Teren przy sklepiku szkolnym 2 4%
Korytarz 16 35%
Sala lekcyjna 2 4%
Stołówka 0 0
Toalety 5 11%
Boisko 7 15%
Nie ma takich miejsc 21 46%
Uczniowie (pytanie nr 12)
Jeżeli są w szkole miejsca, w których czujesz się mniej bezpieczny(a), wskaż je na liście:
Miejsca potencjalnie niebezpieczne w
szkole wg uczniów
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba
wskazań
Sala gimnastyczna 13 17%
Korytarz 25 33%
Sala lekcyjna 7 9%
Stołówka 11 24%
Toalety 22 29%
Boisko 19 42%
Inne (np. biblioteka, szatnia) 3 4%
Nie ma takich miejsc 13 17%
14
Nauczyciele (pytanie nr 3)
Czy, według Pani/Pana są w szkole miejsca niebezpieczne?
Nauczyciele (pytanie nr 4)
Jeżeli tak, to proszę napisać, które?
Miejsca potencjalnie niebezpieczne w szkole
wg uczniów
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Toalety 5 19%
Boisko 1 4%
Schody 3 11%
Wewnętrzny placyk zabaw 4 15%
Nauczyciele (pytanie nr 5)
Z jakimi problemami spotyka się Pan/-i w czasie dyżurów na przerwach? (można udzielić
więcej niż jednej odpowiedzi)
Problemy, z którymi spotykają się
nauczyciele podczas przerw
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Popychanie 26 100%
Bójki 5 19%
Agresja słowna 23 88%
Wyłudzanie 1 4%
Wyśmiewanie i poniżanie 1 4%
Inne 0 0%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
50% 50%
Czy, według Pani/Pana są w szkole miejsca niebezpieczne?
Tak
Nie
15
Nauczyciele (pytanie nr 6)
Z którymi najczęściej? (można udzielić więcej niż jednej odpowiedzi)
Problemy, z którymi spotykają się
nauczyciele podczas przerw
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Popychanie 20 77%
Bójki 1 4%
Agresja słowna 16 61%
Wyłudzanie 1 4%
Wyśmiewanie i poniżanie 0 0%
Inne 0 0%
Pedagog szkolny (pytanie nr 1) Czy zgłaszają się do Pań uczniowie z kłopotami związanymi z zachowaniami antyspołecznymi? Z jakimi najczęściej? Do pedagoga szkolnego zgłaszają się uczniowie najczęściej z problemami związanymi
z przemocą werbalną oraz agresją werbalną. Najczęściej są to sytuacje, w których grupa kilku
osób wyśmiewa ucznia, plotkuje na jego temat lub go przezywa. Zdarzają się także sytuacje
problemowe dotyczące przemocy fizycznej i grożenia. Najrzadziej zdarzają się sytuacje
wyłudzania pieniędzy, ale również miały miejsce w naszej szkole.
Pedagog szkolny (pytanie nr 2) Czy zgłaszają się do Pań nauczyciele z problemami związanymi z zachowaniami antyspołecznymi? Do pedagoga szkolnego zgłaszają się nauczyciele z takimi samymi problemami, z jakimi
zgłaszają się uczniowie.
Pedagog szkolny (pytanie nr 3)
Co w Pań odczuciu zmniejsza poczucie bezpieczeństwa uczniów w naszej szkole?
Pedagog szkolny twierdzi, że są w szkole miejsca, w których uczniowie czują się mniej
bezpiecznie. Są to miejsca trudno dostępne dla nauczycieli, takie, gdzie nauczyciele rzadziej
zaglądają, np. przebieralnia dla chłopców lub dziewczyn. Poczucie bezpieczeństwa uczniów
pokrzywdzonych w opinii pedagoga zmniejsza także poczucie bezkarności sprawców
przemocy fizycznej czy werbalnej, a także brak nagłaśniania sprawy.
Wnioski: Zauważyć można znaczące różnice w postrzeganiu przez uczniów i ich rodziców
miejsc, które są potencjalnie mniej bezpieczne w szkole. Aż 46% rodziców
(21 respondentów) wskazało, że nie ma w szkole miejsc, w których ich dzieci czują się mniej
bezpiecznie, podczas gdy wśród uczniów taka odpowiedź wystąpiła tylko w przypadku
17% (13 respondentów) wskazań. Z procentowego udziału wskazań poszczególnych
odpowiedzi wynika, że uczniowie czują się mniej bezpiecznie w szkole niż sądzą ich rodzice.
Najbardziej niebezpiecznym miejscem wg uczniów i ich rodziców jest korytarz szkolny
(33% wskazań; odpowiednio 25 i 15 respondentów), a więc czas przerw międzylekcyjnych.
Uczniowie jako kolejne niebezpieczne miejsce wskazali boisko szkolne (42% wskazań;
16
19 respondentów), toalety (29% wskazań; 29 respondentów) i stołówkę szkolną
(24% wskazań; 11 respondentów).
Połowa nauczycieli uważa, że w szkole istnieją miejsca, które są potencjalnie mniej
bezpieczne wśród uczniów. Nauczyciele wymieniają: toalety, boisko szkolne, schody oraz
wewnętrzny placyk zabaw. Nauczyciele i pedagog szkolny twierdzą, że podczas przerw mają
miejsce akty agresji słownej i fizycznej, co niewątpliwie wpływa na poczucie bezpieczeństwa
wśród uczniów.
Zalecenia: Podczas zajęć z wychowawcą należy porozmawiać z uczniami, dlaczego uważają
oni powyżej wymienione miejsca w szkole za niebezpieczne (szczególnie toalety i boisko
szkolne). Po zdiagnozowaniu problemu należy podjąć decyzję co do wprowadzenia działań
mających na celu zmniejszenie poczucia niebezpieczeństwa w tych miejscach.
Podczas pełnienia dyżurów podczas przerw należy zwracać uwagę na każde nieodpowiednie
zachowanie uczniów i wyciągnąć odpowiednie konsekwencje z nieodpowiedniego
zachowania. Należy również podczas każdej przerwy kontrolować toalety.
W każdej z klas należy przeprowadzić zajęcie profilaktyczne dotyczące efektywnego
rozwiązywania konfliktów oraz konsekwencji używania przemocy wobec drugiej osoby.
Podniesienie poziomu bezpieczeństwa
Rodzice (pytanie nr 17)
Co zdaniem Pana/Pani powinna zrobić szkoła, aby zwiększyć bezpieczeństwo uczniów?
Pomysły rodziców na zwiększenie poziomu
bezpieczeństwa w szkole
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Prowadzić częstsze rozmowy wychowawcy z dzieckiem 4 9%
Bardziej zwracać uwagę na zachowanie dzieci 3 7%
Zwiększyć liczbę dyżurów, dyżurować aktywniej 3 7%
Zwiększyć bezpieczeństwo na placyku 1 2%
Zwiększyć dostęp do pielęgniarki 1 2%
Zorganizować warsztaty ze specjalistami 1 2%
Prowadzić częściej zajęcia integracyjne dla dzieci 1 2%
Nauczyciele nie powinni bać się uczniów 1 2%
Motywować uczniów do właściwej postawy 1 2%
Wprowadzić zakaz pozostawiania psów przed szkołą bez
kagańca
1 2%
Pozostawionych bez odpowiedzi 32 70%
Nauczyciele (pytanie nr 11)
Jakie znane Panu/-i działania podejmuje szkoła w celu zapewnienia bezpieczeństwa?
Nauczyciele wymienili:
pełnienie dyżurów przez nauczycieli,
monitoring działający w szkole,
17
udział nauczycieli w szkoleniach, samokształcenie nauczycieli związane z tematyką
szeroko rozumianego bezpieczeństwa,
częste podejmowanie współpracy z pedagogiem szkolnym.
Pedagog szkolny (pytanie nr 4)
Co Pań zdaniem zwiększa poczucie bezpieczeństwa uczniów?
Pedagog szkolny twierdzi, że poczucie bezpieczeństwa uczniów zwiększa na pewno szybka
reakcja wychowawcy, pedagoga szkolnego na zgłaszaną sytuację problemową. Ważną rolę
odgrywa tutaj także dostępność pedagoga dla dzieci i nauczycieli w przypadku zaistnienia
sytuacji problemowych. Zdaniem pedagoga w dużym stopniu poczucie bezpieczeństwa
zwiększa także prowadzenie zajęć profilaktycznych dotyczących szeroko rozumianej
przemocy i agresji. Bardzo ważnym elementem poczucia bezpieczeństwa jest też współpraca
z rodzicami, wspólne opracowywanie systemu nagród i kar itp.
Wnioski: Mała ilość propozycji ze strony rodziców może wynikać z faktu, że rodzice uważają,
że ich dzieci czują się na terenie szkoły bezpiecznie. Pomysły, które się pojawiły dotyczą
przede wszystkim zmian w zachowaniu nauczycieli (aktywniejsze pełnienie dyżurów, częstsze
rozmowy z uczniami, zwracanie uwagi na zachowania nieodpowiednie, itp.); nauczyciele
w swojej ankiecie wyrazili zdanie, że w szkole podejmuje się szereg działań zmierzających do
zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w szkole.
Niektóre z pomysłów rodziców dotyczą zmian organizacyjnych na terenie szkoły (zwiększenie
dostępności pielęgniarki szkolnej, zwiększenie liczby zajęć integracyjnych i profilaktycznych
oraz wprowadzenie zakazu przyprowadzania przed teren szkoły psów bez kagańców) –
niektóre z nich niestety nie są zależne od działania samej szkoły.
Zalecenia: Należy zwracać uwagę na każdy przejaw nieodpowiedniego zachowania uczniów.
W każdej z klas należy przeprowadzić zajęcie profilaktyczne dotyczące efektywnego
rozwiązywania konfliktów oraz konsekwencji używania przemocy wobec drugiej osoby.
W sytuacjach trudnych należy podejmować współpracę z rodzicami/opiekunami prawnymi
uczniów w celu ustalenia wspólnej strategii działania wobec ucznia.
18
PYTANIE BADAWCZE NR 3.
Jak reagują nauczyciele i jakie konsekwencje są wyciągane za
nieprzestrzeganie lub naruszanie norm społecznych
w szkole oraz zasad bezpieczeństwa?
Zachowania niewłaściwe
Rodzice (pytanie nr 4)
Jakie zachowania niewłaściwe mają miejsce w szkole?
Niewłaściwe zachowania na terenie szkoły w
opinii rodziców
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Obrażanie/przezywanie 26 57%
Popychanie 16 35%
Rozpowszechnianie plotek 7 15%
Izolowanie w grupie 6 13%
Przemoc fizyczna 5 11%
Kradzieże 3 7%
Szantaż 2 4%
Zastraszanie 2 4%
Niszczenie własności dziecka 2 4%
Cyberprzemoc 0 0%
Nie ma takich zachowań 15 33%
Uczniowie (pytanie nr 13)
Czy zdarzyło się, że w ciągu ostatniego roku w szkole: (możesz wybrać kilka odpowiedzi)
Niewłaściwe zachowania wobec ucznia Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Ktoś Cię obrażał, przezywał 31 41%
Ktoś Cię uderzył, kopnął 31 41%
Ktoś Cię szantażował 9 12%
Ktoś Cię zastraszał 17 23%
Ktoś Cię okradł 3 4%
Ktoś wymuszał od Ciebie pieniądze 6 8%
Ktoś rozpowszechniał plotki na Twój temat 25 33%
Stosował wobec Ciebie cyberprzemoc 2 3%
Nie było takich sytuacji 17 23%
19
Uczniowie (pytanie nr 15)
Czy zdarzyło się, że w ciągu ostatniego roku na terenie szkoły: (możesz wybrać kilka
odpowiedzi)
Niewłaściwe zachowania ucznia wobec
rówieśników
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Kogoś obrażałeś, przezywałeś 10 13%
Kogoś uderzyłeś, kopnąłeś 14 19%
Kogoś szantażowałeś 1 1%
Kogoś zastraszałeś 4 5%
Coś ukradłeś 0 0%
Wymuszałeś pieniądze bądź inne rzeczy 0 0%
Plotkowałeś 3 4%
Stosowałeś cyberprzemoc 1 1%
Nie było takich sytuacji 35 47%
Uczniowie (pytanie nr 16)
Czy byłeś świadkiem, kiedy ktoś kogoś w ciągu ostatniego roku na terenie szkoły: (możesz
wybrać kilka odpowiedzi)
Niewłaściwe zachowania, które uczniowie
obserwują na terenie szkoły
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Obrażał, przezywał 25 33%
Bił 23 31%
Szantażował 4 5%
Zastraszał 4 5%
Okradł 4 5%
Wymuszał pieniądze 6 8%
Rozpowszechniał plotki 8 11%
Stosował cyberprzemoc 2 3%
Nie było takich sytuacji 23 31%
20
Nauczyciele (pytanie nr 12)
Czy w ciągu ostatniego roku zetknęliście się Państwo w szkole z przejawami przemocy
i agresji?
Nauczyciele (pytanie nr 13)
Gdzie uczniowie zetknęli się z przejawami agresji i przemocy?
Wnioski: Większość rodziców (67%; 31 respondentów) uważa, że w szkole mają miejsce
zachowania niewłaściwe pomiędzy uczniami. Rodzice wskazują przede wszystkim na
obrażanie, przezywanie się, popychanie, rozpowszechnianie plotek, przemoc fizyczną, ale też
izolowanie uczniów od grupy.
Istnieje rozbieżność pomiędzy odpowiedziami rodziców i uczniów. Aż 77% uczniów
(58 respondentów) uważa, że w szkole mają miejsce zachowania niewłaściwe. Uczniowie
(tak jak rodzice) wskazują przede wszystkim różne formy agresji fizycznej i słownej
(przezywanie się, uderzanie, plotki), ale również cyberprzemoc (3% wskazań;
0%
20%
40%
60%
80%
100%
88%
4%8% 8%
Czy w ciągu ostatniego roku zetknęliście się państwo w szkole z przejawami przemocy
i agresji?
Tak
Nie
Czasami
Nic o tym niewiem
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
77% 12% 12%
Gdzie uczniowie zetknęli się z przejawami agresji i przemocy?
Na terenie szkoły
Poza szkołą
Nie miało takiegodoświadczenia
21
2 respondentów), wymuszenia (8%; 6 respondentów), zastraszanie (23%; 17 respondentów),
szantaże (12%; 9 respondentów).
Prawie połowa uczniów (47%; 35 respondentów) twierdzi, że nigdy nie była sprawcą
zachowań niewłaściwych. Najwięcej uczniów przyznaje się do obrażania, przezywania,
uderzania i zastraszania.
Tylko 1/3 uczniów naszej szkoły nie była świadkami zachowań niewłaściwych w szkole.
Również nauczyciele wskazują, że w ciągu ostatniego roku szkolnego zetknęli się na terenie
szkoły z przejawami przemocy i agresji (88% wskazań; 23 respondentów).
Zalecenia: Należy zwiększyć ilość działań profilaktycznych i wychowawczych dotyczących
przemocy psychicznej i fizycznej oraz umiejętności radzenia sobie z emocjami.
Podczas zajęć z wychowawcą należy uświadomić uczniom konieczność zgłaszania wszystkich
form przemocy nauczycielom.
Sprawcy zachowań niewłaściwych
Uczniowie (pytanie nr 14)
Jeśli ktoś wobec Ciebie zachowywał się niewłaściwie, to kto to robił?
Uczniowie wśród innych osób wskazali uczniów z pozostałych klas.
49%
38%
4% 0%9%
Jeśli ktoś wobec Ciebie zachowywał się niewłaściwie, to kto to robił?
Koledzy
Koleżanki
Nauczyciele
Inne osoby (kto)
22
Uczniowie (pytanie nr 17)
Jeżeli byłeś świadkiem zachowań niewłaściwych wobec innych uczniów, to kto to robił?
Uczniowie jako inne osoby wskazali uczniów z pozostałych klas.
Wnioski: Sprawcami zachowań niewłaściwych na terenie szkoły są zdaniem uczniów ich
rówieśnicy (łącznie 96% wskazań; 72 respondentów). Najczęściej zachowania te prezentują
chłopcy niż dziewczynki.
Zalecenia: Należy przeprowadzić we wszystkich klasach zajęcia dotyczące sposobów
rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie ze złością.
Reakcja na zachowania niewłaściwe
Rodzice (pytanie nr 5)
Czy Państwa zdaniem szkoła szybko reaguje na niewłaściwe zachowania uczniów?
57%23%
2%
2%16%
Jeżeli byłeś świadkiem zachowań niewłaściwych wobec innych uczniów,
to kto to robił?
Koledzy
Koleżanki
Nauczyciele
Pracownicy szkoły
Inne osoby
67%
30%
3%
Czy Państwa zdaniem szkoła szybko reaguje na niewłaściwe zachowania
uczniów?
Tak
Nie
Nie ma takichzachowań
23
Uczniowie (pytanie nr 18)
Czy nauczyciele zwracają uwagę na Twoje niewłaściwe zachowania?
Rodzice (pytanie nr 16)
W jaki sposób nauczyciele reagują na zagrożenia i niewłaściwe zachowania uczniów?
74%
5%
21%
Czy nauczyciele zwracają uwagę na Twoje niewłaściwe zachowania?
Tak
Nie
Nie zawsze
30%
26%
15%
9%
2% 2% 2% 2% 2% 2%
17%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
W jaki sposób nauczyciele reagują na zagrożenia i niewłaściwe zachowania uczniów?
24
Nauczyciele (pytanie nr 7)
W jaki sposób Pan/i reaguje na niewłaściwe zachowania uczniów? (można udzielić więcej
niż jednej odpowiedzi)
Nauczyciele (pytanie nr 8)
Czy zgłasza Pan/i komuś zajście?
Nauczyciele (pytanie nr 9)
Jeżeli tak, to komu Pan/i zgłosiła takie zajście? (można udzielić więcej niż jedna
odpowiedź)
0%
20%
40%
60%
80%
100%
100% 61%
0%
W jaki sposób Pan/i reaguje na niewłaściwe zachowania uczniów?
Zwracam uwagę
Proszę o pomocwychowawcę,pedagoga itp.Nie reaguję
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
54%
8%
31%
Czy zgłasza Pan/i komuś zajście?
Tak
Nie
Zależy odsytuacji
0%
20%
40%
60%
80%
100%
100%100%
38%54%
81%
Jeżeli tak, to komu Pan/i zgłosiła takie zajście?
Wychowawcy
Pedagogowi
Psychologowi
Dyrekcji
Rodzicom
25
Nauczyciele (pytanie nr 14)
Czy uczniowie chętnie, bez obaw i szczerze rozmawiają z Państwem o przejawach agresji i
przemocy w szkole?
Pedagog szkolny (pytanie nr 5)
Czy reagują Panie na zachowania antyspołeczne lub zagrażające bezpieczeństwu? W jaki
sposób?
Pedagog szkolny najczęściej w pierwszej kolejności rozmawia ze sprawcą i ofiarą, a następnie
opracowuje system motywacyjny - indywidualną kontrolę ucznia (np. specjalny zeszyt,
w którym zapisywana jest codziennie przez nauczycieli ocena zachowania ucznia na
poszczególnych lekcjach) lub specjalny kontrakt z uczniem. Bardzo często ustala także
wspólnie z rodzicami system kar i nagród. Bardzo istotnym elementem jest także współpraca
całego zespołu wychowawczego. Ostatecznie, jeśli podejmowane działania nie dają
wymiernego efektu odbywa się rozmowa dyscyplinująca na komisariacie policji - taka
sytuacja zdarza się niezwykle rzadko.
Pedagog szkolny (pytanie nr 6)
Jakie są konsekwencje takich zachowań dla ucznia?
Pedagog szkolny uważa, że konsekwencje powinny być przede wszystkim jakaś formą
zadośćuczynienia ze strony sprawcy. Konsekwencją może być także obniżona ocena
z zachowania.
Wnioski: Prawie 1/3 rodziców (30%; 14 respondentów) uważa, że szkoła nie reaguje
wystarczająco szybko na niewłaściwe zachowania uczniów.
Zdaniem rodziców reagowanie nauczycieli na niewłaściwe zachowania uczniów polega
przede wszystkim na wpisywaniu uwag, prowadzeniu rozmów z rodzicami, zwracaniu uwagi
i rozmowach z uczniem.
Prawie 1/4 uczniów (21%; 16 respondentów) uważa, że nauczyciele nie zawsze reagują na ich
niewłaściwe zachowania; 5% (4 respondentów) uważa, że w ogóle nie reagują. Odmienne
zdanie mają nauczyciele, którzy twierdzą, że zawsze zwracają uczniom uwagę w takich
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
38% 61%
Czy uczniowie chętnie, bez obaw i szczerze rozmawiają z Państwem o przejawach agresji i przemocy w
szkole?
Tak
Nie
26
sytuacjach, a ponad połowa z nich prosi dodatkowo o pomoc wychowawcę lub pedagoga
szkolnego. Zdecydowana większość nauczycieli (85%) zgłasza sprawę wychowawcy lub
pedagogowi, rodzicom i dyrektorowi (w zależności od sytuacji).
W szkole wdrażane są systemy motywacyjne dla uczniów, a konsekwencje wprowadzane są
zgodnie z ich gradacją w zależności od przewinienia.
Nauczyciele przyznają, że uczniowie niechętnie rozmawiają z nauczycielami o przejawach
agresji i przemocy w szkole – tylko 38% nauczycieli (10 respondentów) twierdzi, że uczniowie
nie mają z tym problemu.
Zalecenia: Należy uświadomić rodzicom, że reakcja nauczycieli na zachowania niepożądane
nie polega wyłącznie na wpisywaniu uwag i prowadzeniu rozmów z rodzicami.
Należy zapoznać rodziców z procedurą dotyczącą zapobiegania przemocy w szkole oraz
z procedurą związaną z postępowaniem w przypadku agresywnego zachowania ucznia.
Nauczyciele powinni reagować na każde przejawy zachowań niepożądanych w szkole.
Należy zachęcać uczniów do prowadzenia rozmów i zgłaszania zaobserwowanych przejawów
przemocy na terenie szkoły.
Reakcja na zachowania pozytywne
Rodzice (pytanie nr 18)
Czy uważa Pan/Pani, że nauczyciele naszej szkoły wzmacniają u uczniów właściwe
zachowania?
Jeśli tak, to w jaki sposób to robią?
Sposoby wzmacniania pozytywnych
zachowań u uczniów w opinii rodziców
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Rozmawiają z uczniem, tłumaczą mu 10 22%
Wpisują pochwały 6 13%
Zwracają uwagę uczniowi 5 11%
Nagradzają dobre zachowania 3 7%
83%
15%
2%
Czy uważa Pan/Pani, że nauczyciele naszej szkoły wzmacniają u uczniów właściwe
zachowania?
Tak
Nie
Nie zawsze
27
Konsekwentnie egzekwują od uczniów właściwe zachowania
2 4%
Udzielają uczniowi wsparcia 1 2%
Kierują się zasadą szacunku 1 2%
Motywują do właściwych zachowań 1 2%
Prowadzenie rozmów uczniów z pedagogiem i
psychologiem
1 2%
Nie dopuszczają do eskalacji problemów 1 2%
Uczniowie (pytanie nr 19)
Czy nauczyciele zwracają uwagę na Twoje pozytywne zachowanie?
Wnioski: Zdecydowana większość rodziców (83%; 38 respondentów) uważa, że nauczyciele
wzmacniają pozytywne zachowania uczniów poprzez przede wszystkim prowadzenie
rozmów z uczniami, wpisywanie pochwał, nagradzanie dobrych zachowań i konsekwentne
egzekwowanie stosowania się do zasad panujących w szkole. Również zdecydowana
większość uczniów (73%; 55 respondentów) twierdzi, że nauczyciele zwracają uwagę na ich
pozytywne zachowania; 23% (17 respondentów) twierdzi, że nie zawsze;
4% (3 respondentów) - że nigdy.
Zalecenia: Należy zwiększyć ilość wzmocnień pozytywnych stosowanych przez nauczycieli
w trakcie codziennej pracy.
73%
4%
23%
Czy nauczyciele zwracają uwagę na Twoje pozytywne zachowania?
Tak
Nie
Nie zawsze
28
PYTANIE BADAWCZE NR 4.
Jaki jest udział rodziców i uczniów w analizie
i modyfikacji oddziaływań wychowawczych?
Rodzice (pytanie nr 15)
Czy zna Pan/Pani dokumenty naszej szkoły, tj. Statut Szkoły, Program Wychowawczy
Szkoły, Program Profilaktyczny Szkoły?
Wnioski: Aż 15% rodziców (11 respondentów) otwarcie deklaruje, że nie zna podstawowych
dokumentów obowiązujących w szkole.
Zalecenia: Należy prześledzić sposób zapoznawania rodziców z dokumentacją szkolną
i w razie potrzeby go zmodyfikować.
Rodzice (pytanie nr 6)
Ilość informacji na temat działań wychowawczych jest:
Wystarczająca 36 78%
Niewystarczająca 10 22%
Trudno powiedzieć 0 0
Rodzice (pytanie nr 7)
Czy mają Państwo wpływ na ich modyfikację?
TAK 28 61%
NIE 17 37%
Brak odpowiedzi 1 2%
85%
15%
Czy zna Pan/Pani dokumenty naszej szkoły, tj. Statut Szkoły, Program Wychowawczy Szkoły, Program Profilaktyczny Szkoły?
Tak
Nie
29
Rodzice (pytanie nr 8)
Jakie inne działania według Państwa powinny być podjęte?
Pomysły rodziców na usprawnianie oddziaływań
wychowawczych prowadzonych w szkole
Ilość
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Prowadzić więcej rozmów na temat zagrożeń 2 4%
Organizować spotkania uczniów z policją, strażą miejską 1 2%
Organizować spotkania z pedagogiem 1 2%
Prowadzić zajęcia warsztatowe 1 2%
Aktywniej sprawdzać toalety podczas przerw 1 2%
W ramach kary za złe zachowanie wprowadzić prace ucznia na rzecz szkoły
1 2%
Znieść sztywne terminy w kontaktach z wychowawcą 1 2%
Prowadzić częstsze rozmowy z dziećmi i ich rodzicami 1 2%
Brak odpowiedzi 37 80%
Wnioski: 22% rodziców (10 respondentów) sądzi, że ilość informacji na temat prowadzonych
działań wychowawczych w szkole jest niewystarczająca, a 37% z nich (17 respondentów)
twierdzi, że nie ma wpływu na modyfikację tychże działań. Niestety większość rodziców
(80%; 37 respondentów) nie wypowiedziała się na temat tego, jakie działania wychowawcze
powinny być dodatkowo prowadzone w szkole.
Zalecenia: Należy uświadomić rodziców skąd mogą czerpać wiedzę na temat działań
wychowawczych prowadzonych w szkole (np. strona internetowa szkoły).
Należy włączać rodziców w działania wychowawcze prowadzone na terenie szkoły.
Rodzice (pytanie nr 9)
Ilość informacji na temat działań profilaktycznych jest:
Wystarczająca 37 80%
Niewystarczająca 9 20%
Trudno powiedzieć 0 0
Rodzice (pytanie nr 10)
Czy podejmowane w zakresie profilaktyki działania są w Państwa opinii skuteczne?
38%
2%
56%
4%
Czy podejmowane w zakresie profilaktyki działania są w Państwa opinii skuteczne?
Tak
Nie
Trudnopowiedzień
30
Wnioski: Większość rodziców (80%; 37 respondentów) uważa, że informacja na temat ilości
działań profilaktycznych prowadzonych na terenie szkoły jest wystarczająca, jednak
56% z nich (26 respondentów) nie jest w stanie stwierdzić, czy działania te są skuteczne.
Zalecenia: Należy uświadomić rodziców na czym polegają prowadzone w szkole działania
profilaktyczne, jaki mają cel oraz co zyskują uczniowie biorąc w nich udział.
Rodzice (pytanie nr 11)
Czy współpracują Państwo ze szkołą w celu kształtowania pożądanych postaw i zachowań
Państwa dziecka?
Pedagog szkolny (pytanie nr 7)
Czy rodzice biorą udział w analizowaniu lub modyfikowaniu oddziaływań wychowawczych
związanych z antyspołecznymi zachowaniami ich dzieci?
Tak. Pedagog szkolny twierdzi, że najczęściej dzieje się to wówczas, kiedy praca z uczniem
wyłącznie na terenie szkoły nie daje rezultatów.
Rodzice (pytanie nr 12)
Jakie formy wsparcia wychowawczego oferuje szkoła? (można udzielić więcej niż jednej
odpowiedzi)
Formy wsparcia Liczba
wskazań
Procentowa
liczba wskazań
Współpraca wychowawcy z rodzicami 36 78%
Pomoc specjalisty pedagoga 26 57%
Współpraca nauczycieli z rodzicami 15 33%
Pomoc specjalisty psychologa 14 30%
Współpraca dyrektora z rodzicami 9 20%
Pośrednictwo w uzyskaniu pomocy z zewnętrznych instytucji
5 11%
Prowadzenie warsztatów psychologicznych doskonalących umiejętności wychowawcze
4 9%
Opieka socjalna 2 4%
30%
9%61%
Czy współpracują Państwo ze szkołą w celu kształtowania pożądanych
postaw i zachowań Państwa dziecka?
Tak
Nie
Nie ma takiejpotrzeby
31
Wnioski: Aż 70% rodziców (32 respondentów) deklaruje, że nie współpracuje ze szkołą
w kwestiach wychowawczych, w tym 61% rodziców (28 respondentów) twierdzi, że nie ma
takiej potrzeby.
Rodzice znają różnorodne formy wsparcia wychowawczego, jakie oferuje im szkoła.
Zalecenia: Należy uświadomić rodzicom, jak ważna jest współpraca w zakresie oddziaływań
wychowawczych między szkołą a rodzicami.
PYTANIE BADAWCZE NR 5.
Jakie działania antydyskryminacyjne podejmuje się w szkole?
Rodzice (pytanie nr 13)
Czy wiedzą Państwo o organizowanych w szkole działaniach antydyskryminacyjnych?
Rodzice (pytanie nr 14)
Czy wiedzą Państwo o organizowanym przez szkołę:
TAK NIE
Szkolnym Dniu Integracji 13 28% 33 72%
Dniu Dobrej Wiadomości 23 50% 23 50%
Szkolnym Dniu Życzliwości 30 65% 16 35%
Dyskotece Międzypokoleniowej 38 83% 8 17%
Nie wiem o żadnym z powyższych 4 9%
28%
72%
Czy wiedzą Państwo o organizowanych w szkole działaniach antydyskryminacyjnych?
Tak
Nie
32
Pedagog szkolny (pytanie nr 8)
Jakie są działania pedagoga zmniejszające lub likwidujące zachowania dyskryminacyjne
w naszej szkole?
Pedagog prowadzi w szkole zajęcia profilaktyczne dotyczące tematu dyskryminacji, agresji,
przemocy itp. Zajęcia o charakterze profilaktycznym prowadzone są również przez firmy
zewnętrzne. Pedagog szkolny prowadzi również indywidualne rozmowy z uczniami.
Wnioski: Aż 72% rodziców (33 respondentów) deklaruje, że nie wie, jakie działania
antydyskryminacyjne są prowadzone w szkole. Również wiedza na temat poszczególnych
działań antydyskryminacyjnych jest wśród rodziców niewystarczająca.
Rodzice, nawet jeśli znają organizowane przez szkołę działania, rzadko wiążą je z ich
oddziaływaniem antydyskryminacyjnym i budującym postawę tolerancji i akceptacji
Zalecenia: Należy uświadomić rodziców skąd mogą czerpać wiedzę na temat działań
antydyskryminacyjnych prowadzonych w szkole (np. strona internetowa szkoły).
Należy poinformować rodziców, jaki charakter mają takie działania oraz jakie są ich cele.
Zespół badawczy:
P. Kizeweter, L. Zagdan – Adamowska – ankieta dla rodziców
E. Palmowska, M. Gutowska, A. Stokowicz – ankieta dla uczniów
A. Grabowska, R. Sewerynek – ankieta dla nauczycieli
A. Stanicka – wywiad z pedagogiem szkolnym
M. Ratajczyk, A. Golau – opracowanie końcowej wersji raportu, sformułowanie wniosków