solidariteittydskrif uitgawe 3 2012

0 3 • 2 0 1 2

www.solidariteit.co.za

R16,95 (BTW ingesluit)Gratis aan lede

doenplan!Só belê Solidariteit BewegingR1 miljard oor drie jaar in dietoekoms van ons mense

Droomplan nou ’nAfrikaans

BURGERREGTE

HOOPwerkbeskerming

maatskaplike sorg

kulturele vryheid

GELOOF

BOU

SolidariteitBeweging

SAAM IS ONS SOVEEL STERKER

opleiding

SolidariteitFinansiële Dienste


Motor- en huisinhoudversekering deur Solidariteit is ’n produk van Auto & General.Auto & General is ’n gemagtigde finansiëlediensteverskaffer (FSP-nommer: 16354).

i nhoud0

32

01

2

Daardie dag, daar in my skuil-plek, het ek die koerantopskrifte

in my geestesoog gesien engewonder of daar sal staan:

‘Een’/‘twee’ dood in plaasaanval.Van daardie oomblik af was ekdesperaat om te oorleef, want

dit het gevoel asof my lewe netnog ’n statistiek sal word. XX

Suzann Snyders oor die plaasaanval waar-in haar man, Frits, in 2011 vermoor is.

“

”

Gereeld

Bedryfsnuus

In Beweging6 Met die intrapslag

Word deel van ons bouspan7 Seepkis

Ons lede sê hul sê8 SpreekBuys

Om ’n toekoms vir volgende geslag te skep44 Jy & die reg

Weet dié voordat jy jou hand op papier sit73 In retrospek

Reuse “rabbits” en ander bedreigings

8

18

5068

28 Húlle is staatmakers in KCP-bedryf30 A closer look at Impala Platinum strike30 Afleggingsmonster steeds bedrywig32 Bellville is ons kantoor van die jaar32 Solidarity marches for health and safety33 Só woeker vakbond regdeur die land34 IRP5: Everything you need to know36 Suid-Afrikaanse vaardighede is tops37 Career with a difference40 Good morning, frolleague!40 Is jy verslaaf aan Facebook?42 Waar kom dié vergoeding vandaan?42 Solidariteit veg vir dít wat jou toekom46 Vakbond jou beste vriend in werkplek47 Solidariteit spog met nuwe webtuiste48 Moet-hê items spesiaal vir boere

50 Regte vakkeuses ontsluit toekoms52 Kosblikkieprojek vul magies én hartjies53 Klein bietjie doen, maak ’n groot verskil54 Loopbaangids gou weer beskikbaar54 Helpende Hand pak 110

Doen Goed-projekte56 Die wolwe en die lam56 AfriForum Jeug braai

rekord los vir Afrikaans57 FAK-sangbundel:

Afrikaners steeds plesierig58 Niks kan Sol-Tech se welslae keer58 Hope geleenthede

wink vir meulmakers59 Toegerus vir die toekoms60 AfriForum: 15-puntplan vir

’n groener sakeomgewing62 Vrouemonument vandag steeds

plek van inspirasie64 Op die Maroela-boekrak64 Smullekker soetkoekies65 Bevorder só jou kind se leervermoë68 Ons vir Jou terug op die planke70 Sakke vol voordele spesiaal vir ons lede72 Solidariteit-dienskantore:

Diens op jou voorstoep

Nuuswaardig10 Van droomplan tot driejaar-doenplan11 “Uitdagings nie beperk tot werkplek”12 Solidarity honours stars in community14 E-tol: Waarom dié wiele nie kan rol15 Wag voordat jy vir e-tol registreer16 Brandstofheffing kan tolskuld troef16 E-toll saga is affecting SA’s economy18 Ons sal nie swyg oor plaasaanvalle20 Is jy ’n konsentrasiekamp-nasaat?21 Ons Onthou! 110 jaar later22 Afrikaans is in goeie hande26 Spog met jou eg Suid-Afrikaanse kiekies

met die

Word deel van ons bouspanie jaar vang spoed, die SolidariteitBeweging is bekendgestel, grootboelies in die finansiële bedryfword aangevat en regstellende

aksie raak opnuut ’n brandpunt. Hoe bevoorregis ons nie om vir vryheid en geregtigheid inSuid-Afrika te kan veg nie!

Die bekendstelling van die SolidariteitBeweging as ’n familie van dinamiese aktivistieseorganisasies het my opnuut laat besef hoegroot die verantwoordelikheid is om die regteding te doen. ’n Verantwoordelikheid enroeping wat ons opgelê is om ’n drastieseverskil te maak hier waar ons in ons landgeplaas is.

Met hierdie uitgawe word ons roeping as ’npraktiese doenplan uiteengesit. Wat doenhierdie familie van kragtige instellings vir jou aslid en ondersteuner, en hoe raak ons werk-saamhede Suid-Afrikaners wat nog nie ’n lidvan die Solidariteit Beweging is nie? In hierdieuitgawe vertel ons jou meer van ons roeping,waarom ons hierdie doenplan aanpak en ook

wat hierdie doenplan behels.Ons gesels in hierdie uitgawe in detail oor

die hele e-tol-debakel, sien waarmee Solidari-teit Helpende Hand besig is, Onthou! saam metKraal-Uitgewers al die duisende vroue en kin-ders wat 110 jaar gelede in die konsentrasie-kampe dood is en veg die stryd saam metAfriForum om ’n einde aan plaasmoorde in dieland te maak.

Geniet nog ’n skitteruitgawe en onthou:Deel met jou geliefdes en vriende wat Solidari-teit vir jou beteken! Moenie net praat nie –sluit aan en maak ons sterker!

Ons sien daarna uit om jou as deel van ons(bou)span te hê!

Chris du PlessisRedakteur

D

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo vir Sirkulasieen word uitgegee deur Solidariteit, Posbus 11760, Centurion 0046.

Geen deel van die inhoud mag sonder die toestemming van die redakteurelders gebruik word nie. Solidariteit of die tydskrif aanvaar geenverantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enige aansprake

wat deur adverteerders gemaak word nie.

SolidariteitSolidarity

SOLIDARITEIT-HOOFKANTOORSOLIDARITY HEAD OFFICE

H.v. D.F. Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig

Tel: 012 644 4300

www.solidariteit.co.za0861 25 24 23

REDAKTEUR EDITORChris du Plessis

KOPIEREDAKTEUR COPY EDITORMoira-Marie Kloppers

NUUSREDAKTEUR NEWS EDITORCilleste van der Walt

WEBREDAKTEUR WEB EDITORDaleen de Jager

ADVERTENSIES ADVERTISEMENTSDenise Viljoen, tel: 082 352 7147Adrie van Dyk, tel: 082 850 6784

ADVERTENSIE-ONTWERP �

ADVERTISEMENT DESIGNMartie Maree

TAALVERSORGING � LANGUAGE EDITINGAksent Media

INTEKENARE SUBSCRIPTIONSHeleen Robbertse

REKENINGE ACCOUNTSElna Botes

MEDEWERKERS CONTRIBUTORSMarietha Malan, Ilze Nieuwoudt, Inge Strydom,

Reint Dykema, Daleen de Jager, dr. Dirk Hermann,Juanita du Preez, Phil Davel, Nico Strydom, Piet le Roux,

Esmarie Prinsloo, Paul Joubert, Suné van Heerden, Esti Bester,Willie Spies, dr. Danie Brink, KarinVenter en Harry Mole

UITLEG,ONTWERP, REPRODUKSIE

Tel: 082 445 4513 [email protected]

DRUKWERK PRINTINGPaarl Media Gauteng

VERSPREIDING DISTRIBUTIONPrestige Bulk Mailers, Pretoria

intrapslag

03/2012 • www.solidariteit.co.za6

Foto

’s:C

illes

teva

nde

rWal

t;iS

tock

phot

o.co

m

www.solidariteit.co.za • 03/2012 7

Word deel van die gesprek by www.soldariteitblog.co.za of op een van die sosiale netwerke.Of skryf aan Seepkis, Posbus 11760, Centurion 0046; of stuur ’n e-pos na [email protected]

Solidariteit maak dit voortdurend makliker vir mense om by die vakbond aan te sluit. Jy kanook aansluit deur bloot ’n SMS te stuur. Solidariteit se dienssentrum sal jou dan terugskakel enjou vinnig en maklik telefonies help aansluit. Al wat jy hoef te doen, is om die woord “LID” na34388 te stuur. SMS’e kos R2.

Beweeg saam! Sluit vandag nog aan!

A. Ja, selfdoenprojekte is watSuid-Afrika nodig het.

B. Ek weet nie. Dit is ’n moontlikeoplossing.

C. Nee, ek dink nie burgerlike projektegaan enigsins hoop skep nie.

• Sê jou sê deur“TydskrifA”,“Tydskrif B”of “Tydskrif C” na 34388 te SMS. SMS’ekos R2. Jy kan ook by www.solidariteit-tydskrif.co.za deelneem.

Solidariteit sebouplan: Skep dithoop vir toekoms?

SÊJOUSÊ!

Het jou adres verander of wil jy op Solidariteitse elektroniese kommunikasie inteken? Stuur

’n e-pos na [email protected]. Stuurjou nuuswenke na [email protected]

*

Seepkis

Absa beoog regstappeteen Solidariteit nadatdie vakbond sy StopAbsa-veldtog van stapel gestuur het. Só hetdie publiek op Facebook gereageer.

Greyling Moolman: Ek het ’n rekening byAbsa vandat ek vier jaar oud is, toe ditnog Trustbank was. Ek sal egter binnekortnie meer by Absa wees nie. Eerstens ishulle belaglik duur, tweedens voel hulle ‘nveer vir hulle kliënte. Hierdie onmenslik-heid is die laaste strooi. Ek wil beslis niemeer ’n kliënt van hulle wees nie.

Pella Pelser: Ek het my 30 jaar lange Absa-rekening na ’n ander bank verskuif.

Louis Hugo: Absa take your account andshove it!

Michael van Dijk:The kind of bank youwant to trust?

Koos Opperman: Byt vas, Solidariteit. Ekmeen dis net grootpraat van hulle kant.Hulle probeer hulle sigwaarde behou.

Foto

’s:iS

tock

phot

o.co

m

Absa hof toe oorinternetveldtog

Louiza skryf: Ons moet nie uit die oog verloordat die meeste mense wat in Europa woon,ook meer as een taal magtig is nie. In landesoos byvoorbeeld Switserland is dit goed omselfs meer as twee tale magtig te wees. Ek hetonlangs van Kirgistan af teruggekeer waar mydogter Kyrgyz, Frans, Russies en Engels op skoolmoes neem. In die meeste staatskole moet jyKyrgyz en Russies leer, met ‘n opsie om gedu-rende jou laaste twee jaar ook Engels te neem.

Daar is baie mense in lande soos China, Mon-golië en oraloor Asië wat Russies magtig is endan steeds hulle eie taal ook praat. In diemeeste van die voormalige Sowjet-lande wordEngels nou as ’n derde taal aangebied. Ja, onskan trots wees op ons taal en kultuur, en onsmoet dit te alle tye behou en beskerm. Maar asjy met buitelanders wil meeding, sal dit goedwees om ’n tweede en selfs ’n derde taal baaste raak.

Engels nuttig, maar nie wêreldtaal“As ’n Suid-Afrikaner (en Afrikaner) is ek op my onlangse wittebroodin Bali, Indonesië, wreed ontnugter oor die posisie van Engels,” skryfEugene Brink. (Lees die res van sy blog by www.solidariteitblog.co.za)


spreekdeur Flip Buys

Flip Buys is uitvoerende hoofvan die Solidariteit Beweging.Buys

it maak Solidariteit die oudste en diejongste organisasie in die land. Dieoudste omdat ons meer as ’n eeugelede gestig is en die jongste omdat

ons terselfdertyd die modernste Beweging is.Prof. WesselVisser, bekende arbeidshistorikus,

het ’n paar jaar gelede ’n omvattende geskiedenisvan dié vakbond geskryf. Sy gevolgtrekking is datdie vakbond histories ’n veel groter rol as sy ge-talle gespeel het. Visser sê ook dat die aksies enoptrede van die MWU in die twintigste eeu diegang van die Suid-Afrikaanse politiek en

ekonomie tot ’n belangrike mate beïnvloed het.Hy kom in sy boek tot die gevolgtrekking

dat die Mynwerkersunie se geskiedenis tot ’ngroot mate die geskiedenis van Suid-Afrikaweerspieël. Verder meen hy dat die historieselotgevalle van die vakbond hand aan hand loopmet die lotgevalle van wit Suid-Afrikaners.

Dit is ’n merkwaardige prestasie vir ’norganisasie om vir meer as ’n eeu te oorleef –en veral om ná 110 jaar sterker as ooit tewees. Die meerderheid vakbonde, sakeonder-nemings, partye en kultuurorganisasies kon dit

nie regkry in só ’n onstuimige land nie en hetonder die golwe van die geskiedenis verdwyn.

Die Solidariteit-leierskap word gedurig ge-vra hoe die organisasie dit reggekry het. Prof.Visser het tydens sy ses jaar lange navorsing dieantwoord hierop gekry. Hy sê in sy boek dieMWU se vermoë om homself by meer as eengeleentheid by voortdurend veranderendesosio-politieke en ekonomiese eise en omstan-dighede aan te pas, is die geheim van ons suk-ses en die organisasie se behoud oor meer aseenhonderd jaar.

Om ’n toekoms vir volgende geslag te skepSolidariteit vier vanjaar sy 110de verjaarsdag. Ons het oorspronklik net ná die Anglo-Boereoorlog ontstaan asdie Transvaal Miners Association, wat later die Mynwerkersunie geword het. Die Mynwerkersunie is die afgelopedekade omskep en uitgebou tot Solidariteit en later tot die Solidariteit Beweging – bestaande uit 18 gemeen-skapsorganisasies, 400 werknemers, sowat 2 000 deeltydse verteenwoordigers, 180 000 lede en ’n omsetvan miljoene rande. ’n Beweging wat die positiewe uit die verlede neem om ’n hoopvolle toekoms te skep.

D


Lesse uit die verledeDit is merkwaardig dat die MWU nie onher-kenbaar aangepas het en soos talle ander orga-nisasies verdwyn het nie. Ons verandering wasnie om oor te gee nie. Die geheim van onssuksesvolle verandering lê opgesluit in dielaaste boodskap van Pres. Paul Kruger. Hy hetgesê: “Neem die beste uit die verlede en boudan jou toekoms daarmee”.

Vir my het dit beteken dat ons die nega-tiewe dinge uit die verlede moet los, op diepositiewe moet fokus en daarmee die toekomsmoet bou.

Taak as brugbouerDie suksesresep is om nie net alles uit die ver-lede te behou en dan stil te gaan staan nie.Kruger het gesê soek die beste dinge uit enbou dan die toekoms daarmee. In die praktykhet ons sekere rassistiese elemente in die ge-skiedenis gelos en vanaf ras na kultuur asgrondslag geskuif. Dit is belangrik dat ons ooknie bloot op klas georganiseer is soos die sosia-liste nie.

Kruger se formule vir suksesvolle aanpassingkom vir my neer op beginselvaste vernuwing.Maar hy het ook die belangrike taak van elkegeslag beklemtoon met hierdie woorde: “Diekrag van die huidige geslag lê nie in sy roem opdie dade van die vorige geslag nie, of diemoontlikhede van die toekomstige geslag nie,maar dit lê daarin dat hy die brug bou om dieverlede en die toekoms aan mekaar te bind.”

Daarom is ons taak ook een van brugbouer:Om nie in die verlede vas te steek nie, ook nieom dit te vergeet nie, maar om ’n brug te boutussen dit wat verby is en dit wat kom.

Vry, veilig, voorspoedig in AfrikaDie toepassing van die formule van beginsel-vaste vernuwing beteken dat Solidariteit opgrond van beproefde waardes vernuwe het.

Ons droom is om ’n toekoms te skep waar-in ons as inklusiewe Westerse kultuurgemeen-skap ook blywend, vry, veilig en voorspoedig inAfrika kan voortleef. Dan sal ons ’n volhoubarebydrae kan lewer tot die welstand van die landen al sy mense. Ons glo dat ’n minderheidhomself nie moet laat tel soos, byvoorbeeld, indie politiek nie, want dan sal ons altyd verloor.’n Minderheid moet homself eerder laat weeg,want ons weeg swaarder as ons getalle. Gewigword bepaal deur die vlakke van onderwys enopleiding, werksywer, ondernemerskap, produk-tiwiteit en kultuurkrag waardeur ’n gemeenskapverantwoordelikheid vir homself en sy toekoms

aanvaar. Gewig word nie bepaal deur wat ’norganisasie sê nie, maar deur wat hy doen.Daarom is ons Beweging ’n moderne Help-mekaar-beweging, ’n selfdoen-beweging wat niesit en wag vir beter dae nie, maar aktief aan sytoekoms werk. Maar ons werk nie vir die vol-gende verkiesing nie: Ons werk vir die volgen-de geslag.

Ons strategie is om hiervoor op nood-saaklike gebiede sterk selfdoenorganisasies testig – veral op daardie gebiede waar die staatnie wil of kan help nie. Daarom het ons ook ’naktiewe vennootskapstrategie op daardie ge-biede waarin ons nie werksaam is nie.

Die Mynwerkersunie alleen sou nie die om-wentelings in die land oorleef het nie. Daaromhet ons dit eers uitgebou tot Solidariteit, endaarna Solidariteit uitgebou tot die SolidariteitBeweging. Vandag spits die Beweging hom opvyf werkgebiede toe:• Werkbeskerming deur die vakbond

Solidariteit;• Bemagtiging deur Solidariteit Helpende

Hand;• Die beskerming van burgerregte deur

AfriForum;• Opleiding deur Sol-Tech, Akademia, ons

studiefondse en ons onderwysvennote; en• Die Afrikaanse taal en kultuur deur die FAK,

Maroela Media, Kraal-Uitgewers en onsander vennote.

Dit is die rede waarom prof. Visser sy boek op’n positiewe noot kon afsluit, deur in sy gevolg-trekking oor ons geskiedenis te sê dat Solidari-teit in ’n herstrukturerende gedaante metgroot sukses die 21ste eeu as ’n lewenskragtige,pro-aktiewe en deelnemende kampvegter virwerkers- en minderheidsregte kon ingaan.

Suksesvolle Singapoer-strategieOns moet die Singapoer-strategie vir welslae asmodel nastreef – daardie klein eiland van driemiljoen mense wat tussen en teen reuse soosJapan, Indonesië en Maleisië staande moet bly.Hulle jare lange leier, Lee Kuan Yew, het hulsuksesresep soos volg saamgevat:“Almal moethulle volle vermoë verwesenlik; geen talent magvermors word of verlore gaan nie.”

Daarom moet die vakbond en ons heleBeweging daarop fokus om ons lede en onsgemeenskap te help om een en elkeen sy ofhaar volle vermoë te laat verwesenlik. Dít is onstaak en roeping waarmee ons ’n toekoms virdie volgende geslag moet skep! S

spreekBuys

Daarom is ons taak ook een van brugbouer:Om nie in die verlede vas te steek nie, ook nieom dit te vergeet nie, maar om ’n brug te bou

tussen dit wat verby is en dit wat kom.XX

“

”

Foto

’s:iS

tock

phot

o.co

m


nuus

waa

rdig

l meer Suid-Afrikaners oorweeg ditom weens die hoë voorkoms vanmisdaad in ons land, die politieke kli-maat, diskriminasie en swak gehalte

onderwys en gesondheidsdienste liewer in diebuiteland ’n nuwe tuiste te gaan soek. Daarteen-oor het die Solidariteit Beweging ’n reuse bou-plan aangekondig wat oor die volgende drie jaarmeer as R1 miljard in die burgerlike samelewinggaan belê. Die plan fokus op verskeie terreinevan die Suid-Afrikaanse samelewing watwerkbeskerming, burgerregte, maatskaplike sorg,taal en kultuur, onderwys en opleiding, navorsingen media insluit en uiteindelik daarop gemik isom vir Suid-Afrikaners ’n beter toekoms net hierin Suid-Afrika te vestig.

Die plan gaan deur die 18 instellings van dieSolidariteit Beweging uitgevoer word. Die instel-lings sluit in die vakbond Solidariteit, AfriForum,Solidariteit Helpende Hand, Sol-Tech, Akademia,Kraal-Uitgewers, die FAK, Maroela Media enverskeie finansiële en ontwikkelingsinstellings.

“Ons glo dat ons deur die Solidariteit Bewe-ging-bouplan die burgerlike samelewing in Suid-Afrika sal versterk. Ons wil deur ’n netwerk vankragtige instellings vir ons lede en hul gemeen-skappe ’n toekoms skep sodat hulle blywend, vry,veilig en voorspoedig in Suid-Afrika kan leef. DieSolidariteit Beweging gaan ook aktief uitreik naander burgerlike instellings om sodoende kultu-rele vryheid, die regsorde, demokrasie en dieGrondwet te beskerm,” sê Flip Buys, uitvoerendehoof van die Solidariteit Beweging.

’n Groot deel van die plan se begroting gaanaan opleiding bestee word, wat die bou van ’nnuwe kampus vir tersiêre opleiding teen ’n kostevan R150 miljoen insluit. Die Kampus gaan dietuiste van al die Beweging se opleidingsinisiatiewewees. Dit sluit in Sol-Tech, wat beplan om in dievolgende drie jaar sy kapasiteit te verdubbel omsodoende een van die grootste tegniese oplei-dingskolleges in Suid-Afrika te wees. Die Kampussal ook die hoëronderwysinstelling Akademiahuisves, wat deur middel van telematiese teg-nologie hoër onderwys regoor Suid-Afrika aan-bied. Daar word voorsien dat tot 10 000studente by 50 leersentrums onderrig sal word.

Die plan maak ook daarvoor voorsiening datdie Solidariteit Beweging sy studiehulp drastiesgaan uitbrei. Die Beweging beplan om binnesewe jaar R50 miljoen per jaar aan studiehulp uitte betaal.

“Ons glo dat ’n mens in die volgende geslagmoet belê deur opleiding. Daardeur stel jy jong-mense in staat om hul eie toekoms te skep. Ter-selfdertyd stimuleer jy ook ekonomiese groei watvir almal in Suid-Afrika voordelig is,” sê Buys.

Die beskerming van regte bly ’n kerndeel vandie Solidariteit Beweging se werksaamhede. Deurdie vakbond Solidariteit en AfriForum wordmiljoene rande voorsien om werknemers engewone burgers se regte te beskerm. Solidariteitstel ook ’n volledige program in die vooruitsigom werknemers se regte in die nuwe ekonomiete beskerm. Ingevolge die bouplan gaan AfriFo-rum sy werksaamhede na plaaslike gemeen-skappe afwentel en spesiale klem op munisipaledienslewering en gemeenskapsbeveiliging lê.

Wat maatskaplike hulp betref, gaan SolidariteitHelpende Hand se kapasiteit ook uitgebou worden sal daar op takke in gemeenskappe gefokusword. Helpende Hand gaan sterk klem lê opopheffing deur opleiding.

Die Solidariteit Beweging beoog ook baiemeer aktiwiteite op taal- en kultuurgebied in dievolgende drie jaar. Die FAK beplan verskeie taal-en kultuuraktiwiteite en bring hierdie jaar ’nnuwe sangbundel uit. Kraal-Uitgewers gaanverskeie nuwe boeke uitgee en Maroela Mediagaan die grootste kuierplek vir Afrikaanse mense

op die internet vestig.Omdat ’n plan net so sterk soos sy intellek-

tuele diepte is, maak twee navorsingsinstitutedeel uit van die Solidariteit Beweging se bouplan.Hulle is die Solidariteit Navorsingsinstituut, watop arbeids- en burgerregte, arbeidsekonomie enarbeidsverhoudinge fokus, en die NP van WykLouw Navorsingsentrum, wat op die internasio-naal erkende idee van kulturele vryheid fokus.Daar word ook voorsiening gemaak vir die ves-tiging van ’n internasionale skakelkantoor watmet internasionale forums en Suid-Afrikaners indie buiteland sal skakel.

Die bouplan sal gefinansier word deur elke in-stelling wat self verantwoordelikheid vir die finan-siering van sy deel van die plan neem. Meer as200 000 mense gaan maandeliks tot die plan by-dra. “Solidariteit-lede gee elke maand R11 perlid vir die ontwikkeling van die plan. Miljoenerande van die plan sal deur hierdie R11-bydraesgefinansier word. Die plan kom dus van gewonemense, vir gewone mense,” sê Buys.

Die plan gaan verder deur die Solidariteit Be-weging se finansiële en ontwikkelingsinstellings,naamlik die Solidariteit Groeifonds, SolidariteitFinansiële Dienste, die Solidariteit Beleggings-maatskappy en die Solidariteit Eiendomsmaat-skappy, gefinansier word. S

Van droomplan tot driejaar-doenplanDeur Dr. Dirk Hermann & Moira-Marie Kloppers

A

Só bou ons aan die toekoms! Die Kampus is ’n monumentale R150 miljoen-bouprojek wat deel vorm van dieSolidariteit Beweging se driejaarplan om ’n daadwerklike verskil in die burgerlike samelewing te bewerkstellig.

nuuswaardig

ltesaam 110 jaar se geskie-denis. Propvol groot ge-beure en een organisasiewat kan sê: Ons was daar.

Solidariteit kan sê: Ons was daar.” Dit was diewoorde van Steve Scott, president van dievakbond Solidariteit (foto), tydens die bekend-stelling van die Solidariteit Beweging in April.

“Die Solidariteit Beweging se opwindendedoenplan van sowat R1 miljard het ten doel omvir Solidariteit-lede en hul gemeenskap ’n toe-koms te skep,” sê Scott.

“’n Vakbond gaan egter nie oor geld nie, maaroor die bevordering van sy lede se belange,” sêhy. Solidariteit het daarin geslaag om sy lede sebelange te bevorder deur sy ervare span orga-niseerders en onderhandelaars wat lede landwydin honderde forums verteenwoordig het. Die

ruggraat van die vakbond is sy verteenwoor-digers wat ’n reuse taak in die belang van die vak-bond se lede in duisendewerkplekke verrig. Daaromwas die fokus oor dieafgelope jaar steeds op diebeskerming van lede sewerk, die verbetering vanhulle diensvoorwaardes enwerkomstandighede, en dielewering van bystand metraad en daad wanneer lededie vakbond se hulp nodiggehad het.

“Binne die Solidariteit-vakbond weet ons ons ledeis nie net ekonomiesewesens wat van agt tot vyf werk nie. Ons lede is

mense wat ook in gemeenskappe leef, wat huisein munisipaliteite het, wat self arm is of wat

mense wil help wat sukkel, wat ’ntaal praat en ’n spesifieke iden-titeit het. Ons lede is mense watomgee vir hulle kinders en watwil hê hulle kinders moet stu-deer,” sê Scott.

“Die Solidariteit-vakbond sekernfokus is dus om sy lede indie werkplek te beskerm, maarook om vir hulle omstandighedete help skep waarin hulle gelukkigin Suid-Afrika kan leef. Dit is hoe-kom Solidariteit ’n Beweging vaninstellings rondom hom daar-gestel het. Want die uitdagings is

nie net beperk tot die werkplek nie.” S

“Uitdagings nie beperk tot werkplek”Deur Moira-Marie Kloppers & Cilleste van derWalt

“A

Foto

:Rei

ntD

ykem

a


newsw

orth

y

s part of its 110th birthday, Soli-darity decided to honour and thanka few people for their extraordi-nary contribution to the trade

union by bestowing on them a “Star in thecommunity” award. The awards were pre-sented during a special music production, titledEras of growth, held at Fort Schanschop at theVoortrekker Monument in Pretoria.The eventtook place on 17 April and was part of theunion’s 110-year birthday celebrations. A fewcelebrities, including Dewald von Solms andKaren Wessels, performed at the concert.

Dr Dirk Hermann, Deputy General Secre-tary of the trade union, said the awards weremeant for ordinary people who did, and still do,extraordinary things.“This year we focused onpeople who played an extraordinary historicalrole in Solidarity,” he said during the prize givingceremony.

The following people were all honouredwith a “Star in the community” award:

Johannes Marthinus MyburgJohannes Marthinus Myburg, also known as“oom Mybie”, was honoured for his unselfishservice to his fellow-man.“Oom Mybie” is alsothe oldest member of Solidarity having been a

member for over 67 years. He first joined thethen Iron, Steel and Related Industries Union(SAWU), which later became part of the Mine-workers Union and, eventually, Solidarity as weknow it today.

Mary FitzgeraldMary Fitzgerald’s involvement in Solidaritybegan when she worked as a typist at the thenTransvaal Mineworkers Union. Seemingly, Marywas a born rebel since she played a prominentrole in the mineworkers’ strike of 1907 and1913, as well as the general strike of 1914.Mary is representative of all the special womenwho have made a contribution to the successof Solidarity, and therefore this award is atribute to all those women.

Cor de JagerCor de Jager’s involvement in Solidarity beganin 1966, and he is still involved in the tradeunion today. It is with great appreciation thatwe honour Cor for a lifetime’s loyalty to theunion and its members.

Dr RinaVenterSolidarity also awarded Dr Rina Venter for herloyal service to the community. She has been

involved in welfare for over fifty years and wasalso one of the first to receive a bursary fromthe Mineworkers Union in 1956.

General SecretariesWith its 110-year festivities, Solidarity decidedto honour its General Secretary, Flip Buys, andall his foregoers with a “Star in the community”award to thank them for their extraordinarywisdom, vision and commitment.

Shop StewardsSince the origin of the trade union in 1902, Soli-darity’s shop stewards have been the heartbeatof the union. Solidarity therefore decided tohonour and thank all the shop stewards of theunion by bestowing on them a “Star in the com-munity” award as part of its 110-year festivities.

TeachersThe Solidarity Movement decided to honour allthe teachers in the country with a “Star in thecommunity” award in order to thank them fortheir contribution towards providing qualitytuition which, in return, creates a bright futurefor all South Africans. Carel Cronjé, principal ofLaerskool Swartkop, received the award onbehalf of all the teachers in South Africa. S

Solidarity honours stars in communityBy Inge Strydom

A

Melinda van Rensburg(second from right),

Flip Buys’ secretary forthe past fifteen years,received a “Star in thecommunity” award on

behalf of all the womenwho have made a contri-bution towards Solidarity’s

success. Steve Scott(right), the trade union’s

President, presentedthe award.

Phot

ogra

ph:R

eint

Dyk

ema


Donateurs: Lelephela Manpower • Bell Equipment • Afrit • Assmang • Wilmed

2012

110 Jaar jonk

Dankie aan al ons borge • Thank you to all our sponsors

á regter Bill Prinsloo onlangs dieaansoek om ’n dringende interdikteen die instelling van die omstredee-tolstelsel in die hooggeregshof in

Pretoria toegestaan het, het twyfel oor die haal-baarheid en wenslikheid van die stelsel toege-neem. Die Bondgenootskap Teen Stedelike Tol(BTST) het selfs die publiek aangeraai om hul e-skyfies terug te gee en hul geld terug te eisterwyl AfriForum ook gemaan het dat padge-bruikers moet wag totdat daar duidelikheid oordie toekoms van dié stelsel is voordat hulle vire-skyfies registreer. Of die stelsel wel eendag dielig gaan sien, is in hierdie stadium steeds in dieweegskaal.

Die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) hetintussen verskeie redes geïdentifiseer waarom diehuidige e-tolstelsel onwenslik is. Paul Joubert,senior navorser by die SNI, meen dat die stelselmet ’n geweldige hoeveelheid administrasiegepaard gaan. Dit sluit nie net die administrasie inwat deur die tol-operateur self gedoen gaanword nie. Elke individu en maatskappy wat ’nvoertuig besit en die tolpaaie gebruik, moet ’ndeel van die regering se administrasiewerk doen.Hierdie ekstra werk jaag die werklike koste vandie stelsel op tot veel meer as wat in die tol-

operateur se begroting verskyn.“Die publiek en ondernemings moet hul tyd

en geld aan die stelsel afstaan terwyl die teen-prestasie vanaf regeringskant maar twyfelagtig is,”het Joubert gesê.

Verder is die stelsel glad nie deursigtig nie enheers daar onsekerheid oor hoe die geld wat uitdie stelsel verdien sou word, bestee gaan word.Daar bestaan boonop meer kostedoeltreffendemetodes om die skuld te delg wat vir die oprig-ting van die tolpaaie aangegaan is.

“Deur ’n brandstofheffing van so min as 5cper liter op petrol en diesel in te stel, kan dieregering die skuld wat vir die oprigting van dietolpaaie aangegaan is binne 20 jaar terugbetaalsonder enige bykomende administrasiekoste,” sêJoubert. (Lees ook die artikel op bladsy 16.)

Joubert is verder van mening dat die regeringse argumente oor waarom die tolstelsel welgeïmplementeer moet word, nie baie oortuigendis nie. Die regering voer aan dat die “gebruikerbetaal”-beginsel in die geval van die Gautengsehoofpaaie onaantasbaar is. Hierdie beginsel isekonomies gesproke ’n goeie een, maar nie as ditso onkonsekwent toegepas word nie.

“In Suid-Afrika is daar massiewe oordragtevan fondse vanaf belastingbetalers na gebruikers

van gratis openbare dienste wat nie ’n sent virdié dienste hoef te betaal nie. Dit is dus eintliklagwekkend dat die regering nou die een is omdie ‘gebruiker betaal’-beginsel te bevorder,” hetJoubert gesê.

Daar word gesuggereer dat die eintlikeoogmerk van die e-tolstelsel is om die publiek tedwing om toenemend van openbare gevoergebruik te maak, sodat goeie openbare vervoerwat tans te duur is om te bedryf, mettertyd kanontwikkel.Volgens Joubert is dit onwys om eenvervoermiddel kunsmatig duurder as ’n ander temaak en om sodoende mense se vrye keuse in teperk, veral in Gauteng – ’n gebied wat ’n sentralerol in die Suid-Afrikaanse ekonomie vervul.

“Indien die bevordering van openbarevervoer die einddoel is, sou dit meer sin gehadhet om die paaie te vernou eerder as om dit teverbreed. Dit is tekenend van die agterstevoormanier waarop die peperduur tolstelsel geïmple-menteer is as aanmoediging vir die gebruik vanopenbare vervoer,” het Joubert gesê.

Een positiewe gevolg van die e-tolfiasko salhopelik wees dat die regering in die toekomsprojekte behoorlik sal deurdink.• Lees nog AfriForum-nuus op bladsy 56, 60

en 61. S


nuus

waa

rdig

E-tol:Waarom dié wiele nie kan rolDeur Inge Strydom

N

Foto

:Rei

ntD

ykem

a

Kallie Kriel,uitvoerende hoofvan AfriForum.

nuuswaardig

ie besluit van die Noord-Gautengsehooggeregshof om ’n interdik teendie implementering van die e-tol-stelsel in Gauteng toe te staan tot-

dat ’n omvattende hofsaak daaroor aangehoorword, beteken dat dit nog maande kan duurvoordat daar uitsluitsel oor die hef van tolgeldop Gautengse hoofweë is.

AfriForum het in die lig hiervan ’n beroepop motoriste gedoen om nie nou vir e-tol teregistreer nie, maar om te wag vir die finaleuitslag van die regsaksies voordat hulle besluitof hulle vir e-tol gaan registreer of nie. Indiengenoeg motoriste uit protes ook nie registreernie, sal dit aanvullend tot die regsaksies byko-mende druk op Sanral (die Suid-AfrikaanseNasionale Padagentskap) plaas om weer oordie kostedoeltreffendheid van die e-tolstelsel as’n verhalingsmeganisme te besin.

Volgens Kallie Kriel, uitvoerende hoof van

AfriForum, sal AfriForum se regspan hierdie ge-leentheid benut om voor te berei om ook dietariefkennisgewing, wat ’n “straftarief ” van R1,75per kilometer insluit, in die howe te beveg, teraanvulling van die feite wat tans voor die hof is.

Sanral se eensydige besluit om sonder ge-

noegsame kennisgewing en openbare deel-name “straftariewe” in te stel, is strydig met dieWet op die Bevordering van AdministratieweGeregtigheid (Wet 3 van 2000).

Dié wet vereis dat diegene wat nadelig deur’n administratiewe handeling geraak word, diegeleentheid gegee moet word om kommentaardaarop te lewer.

Die Mededingingswet (Wet 89 van 1998)word ook oortree deurdat Sanral ”straf-tariewe” gebruik om Sanral en die e-tolstelselse dominante en onmededingende posisie op’n onregmatige wyse te verskans. Artikel 8(a)van die Mededingingswet bepaal uitdruklik datgeen dominante maatskappy sy posisie vanoorheersing mag misbruik om buitensporigetariewe tot nadeel van verbruikers te hef nie.• Lede van die publiek wat AfriForum se regsak-

sie wil steun, kan R10 tot die regskoste bydradeur die woord “TOL” na 38655 te SMS. S

Wag voordat jy vir e-tol registreerDeur Esmarie Prinsloo

D R25 m.sal na raming deur Sanralaan motoriste terugbetaalmoet word wat reeds vire-tol geregistreer het.

nuus

waa

rdig

eur ’n lae bykomende heffing oppetrol en diesel te plaas, kan genoeggeld ingesamel word om die skuldop die Gautengse hoofpaaie af te

betaal. Hierdie opsie is die goedkoopste enmaklikste alternatief om die problematiesesituasie rondom die e-tolstelsel reg te stel.

Aangesien presiese inligting oor die hoeveel-heid skuld en die leningsvoorwaardes nog niedeur die Suid-Afrikaanse Nasionale Padagentskap(Sanral) vrygestel is nie, moet daar met skattingsgewerk word. Dit is nietemin duidelik dat dieheffing wat benodig word, baie laag is – in dieorde van 5c tot 10c per liter brandstof oor dievolgende 20 jaar. Die heffing sal konstant kan blyoor die tydperk en nie gedurig styg soos tolgeldnie, en ná die twintig jaar verby is, sal dit weerafgeskaf kan word.

Die volume brandstof wat jaarliks in Suid-Afrika verkoop word, is ongeveer 22 miljard liter.Die aanname word gemaak dat die volumepetrol jaarliks met 1,5% styg en die volume dieselmet 3% – hierdie syfers is in pas met die tenden-se van die afgelope dekade. Die aanname wordook gemaak dat Sanral se skuld ’n rentekoers van7% dra. Die presiese bedrag van die skuld op dieGautengse paaie is nie seker nie, maar ’n syfer

van R20 miljard word dikwels deur Sanral ge-bruik. Hiervan kan moontlik R5,75 miljard afge-trek word – die geld wat vroeër vanjaar uit diestaatskas aan Sanral oorbetaal is. Die moont-likheid bestaan ook dat Sanral steeds ’n byko-mende R6 miljard aan die tolstelsel se kontrak-teurs moet betaal, selfs al gaan die tolstelsel nievoort nie. Drie bedrae skuld is dus moontlik:R14,25 miljard, R20 miljard en R26 miljard.

Met ’n heffing van 5c per liter kan R14,25 mil-jard met rente afbetaal word oor 20 jaar. ’n Hef-fing van 7c word benodig om R20 miljard oor 20jaar af te betaal, en ’n heffing van 9c vir R26 mil-jard. Hoe langer die afbetalingstydperk, hoe hoëris die totale bedrag wat betaal moet word weensdie rente. Indien die afbetalingstydperk na vyf jaarverkort word, is heffings van 15c, 21c en 27cnodig om die verskillende bedrae af te betaal,maar omdat dit oor slegs vyf jaar is, is die totalekoste vir motoriste beduidend minder.

Hierdie opsie is relatief maklik om in te stel enkan verseker dat Sanral se vermoë om sy ver-pligtinge na te kom, nie in die gedrang kom nie.Dit sal tot gevolg hê dat Suid-Afrika as geheel nieby beleggers in ’n slegte lig geplaas word nie.• Paul Joubert is ’n senior navorser by die

Solidariteit Navorsingsinstituut. S

Brandstofheffing kan tolskuld troefDeur Paul Joubert

D


Foto

:iSt

ockp

hoto

.com

E-toll saga isaffecting SA’seconomyBy Inge Strydom

South Africa’s ratings will be affected ne-gatively should government debt rise fur-ther, Moody’s rating agency has warned.Government’s budget is under majorstrain due to the impasse over the im-plementation of the e-tolling system andthe debt of R20 billion that Sanral in-curred to set up the system.

The implementation of e-tolling waspostponed for one month after Judge BillPrinsloo approved an urgent interdictagainst it. Meanwhile government hasreceived no form of income with whichit can discharge its debt regarding thee-tolling system.

Moody’s expressed its concerns overSouth Africa’s ratings regarding its finan-ces and highlighted that the country haslittle room to incur further debt if itwere to stay at its current A3 rating.

The agency also highlighted the maincredit concerns for the country. Theseinclude weak national savings, the abilityto regain control over government’sfinances in advance of interest rate in-creases and infrastructure constraints.While government officials appear asthough they are dealing with the keyissues regarding the country’s finances,they rely heavily on optimistic forecastsfor income and expenditure, saidMoody’s.

If the country were to prevent poten-tial negative ratings, it should concentratemore on saving, investing, restraining debtand maintaining sound economic policies,Moody’s said. It should also turn its atten-tion to and find solutions to issues such asunemployment, income disparities, HIVprevalence and its weakening socio-eco-nomic circumstances. S


nuus

waa

rdig

Ons sal nie swygoor plaasaanvalle

“My stiefma se kop is met ‘n ysterklip verbrysel. My pa se kop is met ’n ysterstaaf (gwala) vergruis. Ek en mytwee oudste broers het die moordtoneel skoongemaak. Ek sal nooit vergeet hoe ons nie my stiefma se bloeduit die sement kon kry nie. Ek haat niemand oor hierdie aanval nie, maar ek hou die regering verantwoordelikomdat hy ná al hierdie jare nog nie ’n einde aan die moorde op ons land se plase en hoewes kon maak nie.”

Deur Ilze Nieuwoudt

it is boodskappe soos dié van Ma-rinda Nel, wie se pa en stiefma, Pieten Tilly Roos, in 1993 op hul plaasvermoor is wat ’n mens laat besef

dat plaasaanvalle ’n werklikheid is wat ’n diepseer by gesinne, vriende en gemeenskappe los.

Terwyl duisende Suid-Afrikaners reeds dieafgelope minstens 22 jaar op Suid-Afrikaanseplase, plotte en kleinhoewes aangeval en ver-moor is, is daar steeds ’n bittere stilte aan diekant van die regering en die Suid-AfrikaansePolisiediens (SAPD), en geen werkbare oplos-sings word ingestel nie.

Solidariteit Beweging eis dringende optredeDie Solidariteit Beweging het einde April syveldtog teen plaasaanvalle aangekondig. Diedoel van dié veldtog, wat na verwagting tot

minstens die einde van die jaar sal duur, is omdruk op die regering en die SAPD te plaas omspesialiseenhede vir landelike veiligheid in testel en om toe te sien dat plaasaanvalle as ’nprioriteitsmisdaad geklassifiseer word.

Die Beweging (spesifiek AfriForum, die vak-bond Solidariteit, Kraal-Uitgewers en die Soli-dariteit Navorsingsinstituut) het ’n tienpuntplansaamgestel as deel van dié veldtog. Dié tien-punt-aksieplan behels onder meer ’n prosesvan plaaslike en internasionale bewusmaking enverkryging van steun vir die eise, ’n petisie oorplaasaanvalle, skakeling met die regering enbelanghebbendes in die landbousektor enverskeie aksies om oorledenes en mense watdeur aanvalle geraak is, te gedenk. Voorts sluitdit ook ’n regstrategie, navorsingskomponenten steun aan plaaslike gemeenskappe in.

Volgens dr. Dirk Hermann, adjunk uitvoeren-de hoof van Solidariteit, soek die SolidariteitBeweging ’n praktiese oplossing vir die pro-bleem van plaasaanvalle.“Ons eise is eenvoudigen die inwerkingstelling van ons eise kan ’nregstreekse uitwerking op die hantering vanplaasaanvalle in Suid-Afrika hê. Dit is onmoont-lik om misdaad wortel en tak uit te roei, maarons moet minstens na maniere kyk om plaas-aanvalle te verhinder,” verduidelik Hermann.

Hermann beklemtoon dat die veldtog teenplaasaanvalle ’n aanklag is teen die regering endie SAPD se gesloer om oplossings te vind enin werking te stel.

“In weerwil daarvan dat die SAPD weervroeër vanjaar beloof het dat ’n hersienelandelike veiligheidsplan eersdaags aangekondiggaan word, het dit nog nie gebeur nie.”

D

Foto

:iSt

ockp

hoto

.com


nuuswaardig

Plaasaanvalle: Só lyk die syfersVolgens Solidariteit en die TLU se syfers wat in 2011 as deel van dieeerste uitgawe van Treurgrond uitgereik is, het daar vanaf 1990 tot 2010altesame 2 617 plaasaanvalle in Suid-Afrika plaasgevind. (Hierdie syfersis nie volledig nie, maar word beskou as die betroubaarste databasisvan plaasaanvalle in Suid-Afrika en word nou as deel van die tweedeuitgawe van Treurgrond opgedateer en bygewerk.) Uit dié 2 617aanvalle is 1 445 mense dood (dié syfer sluit sterftes van aanvallers uit).Van die 1 445 mense wat in die aanvalle dood is, was 1 202 wit.

Boekemonument saamgestelKraal-Uitgewers seVertel jou storie-projek is in Mei asdeel van dieBeweging seveldtog teenplaasaanvallebekendgestel.Hierdeur word diepubliek diegeleentheid gegeeom plaasaanvallewaardeur hullegeraak is, te laatopteken sodat ditlater vanjaar asdeel van ’n“boekemonument”opgeneem kanword. Betroubaredata oor die omvang van plaasaanvalle in Suid-Afrika word as ’ngroot leemte beskou, en juis daarom is dit noodsaaklik dataanvalle aangeteken word. Inligting oor plaasaanvalle is nie by dieSAPD verkrygbaar nie, wat beteken dat die ware omvang vandie krisis onbekend is. Lesers het egter nog die kans om hulaanvalle te laat lys. Besoek www.treurgrond.co.za vir meerinligting of SMS die woord “Plaas” na 34388 sodat Kraal-Uitgewers jou kan terugskakel om die detail van die aanval op teteken. Gaan kyk ook op dié webtuiste na die treffende videowat vir dié projek saamgestel is. Die tweede uitgawe van Treur-grond sal na verwagting in September vanjaar vrygestel word. S

Ek en my man sou saam afgetreehet. Ons wonder elke dag of

die moordenaars nie hiertussen ons beweeg nie. X

~Amanda Kruger oor die moord op haar man, Iep, in 2009. ~

“

”


nuus

waa

rdig

it is vanjaar reeds 110 jaar sedert dieeinde van ’n oorlog waarvan diehartseer vandag nog in veral dieAfrikanergemeenskap duidelik is. Die

Anglo-Boereoorlog (ABO) het in 1899 uitge-breek en ná ’n bittere stryd, die dood van duisen-de Boere-mans wat vir hul vaderland geveg het,die dood van duisende vroue en kinders inkonsentrasiekampe en die uiteindelike verlies vanvryheid, is die oorlog in 1902 beëindig met dieVrede van Vereeniging.

Teen Oktober 1901 was daar reeds 111 619blanke inwoners in die konsentrasiekampe. In diémaand alleen is 3 156 sterftes onder die blankekampinwoners aangeteken. Tussen Mei en De-sember 1901 het sowat 25% van die mense indie kampe gesterf.

Dit is reeds 110 jaar later, maar ons mag nooitvergeet wat hierdie skamele bykans vier jaar vanoorlog aan ons land en sy mense gedoen het nie.As deel van die viering van 110 jaar sedert diebeëindiging van die ABO reik Kraal-Uitgewersvanjaar die vyfde boek in die “Erwe van onsVaad’re-reeks” uit met die titel Onthou! Kroniekevan vroue- en kinderlyding, 1899-1902. (Lees dieartikel op bladsy 21.)

Moenie vergeet nie – jy is deel daarvan!As deel van dié viering hoop Kraal-Uitgewers, insamewerking met Maroela Media en PackedHouse Productions, om op Saterdag, 7 Julie diegrootste byeenkoms van afstammelinge van in-woners van die ABO-konsentrasiekampe inPretoria byeen te bring.

“Elkeen van ons wat op die een of ander ma-nier afstammelinge van inwoners van die ABO-konsentrasiekampe is, is verbind aan hierdiehartseer en gemeenskaplike geskiedenis. Dit isons verantwoordelikheid om dit wat gedurendedie oorlog en spesifiek in die konsentrasiekampeplaasgevind het, te gedenk,” verduidelik JohanKruger, hoof van Kraal-Uitgewers.

“Die boek Onthou! vertel vir vandag se gene-rasie presies wat in die kampe gebeur het, hoevroue en hul kinders gevlug het voor die Britteen dan telkens sonder uitkoms in die hande vandie vyand geval het en in kampe geprop is. Ditvertel ook hoe gesinne moes toekyk terwyl hulhuise en plase afgebrand word en beskryf die

smart van moeders wat moes toekyk hoe hulkinders die een na die ander in die kampe sterf.”

“Hierdie vertellings moet ons nie net methartseer vul nie, maar ook met trots om te weetdat ons voorouers dapper en vol geloof hierdieoorlog deurstaan het,” verduidelik Kruger.

“Dit is telkens duidelik dat mense vandag nieeens weet of hul voorouers in die kampe wasnie en daarom moedig ons deur die projek men-se aan om dit te gaan naslaan. ’n Omvattendedatabasis met die inligting van kampinwonersword vir die doel van die projek gebruik en salmense hopelik weer herinner aan wie hul voor-ouers was en wat hulle deurgemaak het.”

Wees een van 1 200 nakomelingeDie treffende Boereoorlog-musiekspel Ons vir joudeur Deon Opperman is in Julie weer by dieStaatsteater in Pretoria op die planke. (Lees ookdie artikel op bladsy 68.) Vir die openingsaandwat op Saterdag, 7 Julie plaasvind, is 1 200 kaar-tjies vir nakomelinge van inwoners van die ABO-konsentrasiekampe beskikbaar gestel. As jybelangstel om hierdie unieke geleentheid saammet meer as 1 000 ander nakomelinge te vier,moet jy nou die kans aangryp! Dis eenvoudig om

in aanmerking te kom vir twee komplimentêrekaartjies vir hierdie vieringsgeleentheid:• Besoek www.maroelamedia.co.za.• Klik op die banier “Is jy ’n nasaat van die ABO-

kampe?”• Op dié blad is ’n databasis met omvattende

inligting oor mense wat in die kampe was. Tikhier jou voorouer se naam en/of van in om syof haar besonderhede op te spoor.

• ’n Lys van moontlike trefslae sal op die skermverskyn. As jy jou voorouer(s) opgespoor het,skryf die unieke identiteitsnommer (wat aandie linkerkant van die resultatelys verskyn) neer.

• Klik nou op die skakel vir die aanlyn-inskry-wingsvorm. Verskaf die unieke identiteits-nommer, jou eie naam, van, kontakinligtingsowel as jou voorouer se naam en van.

• As jy een van die eerste 600 mense is omsuksesvol in te skryf, sal Kraal-Uitgewers joukontak om jou in kennis te stel.

• Die projek skop af op Donderdag, 7 Junie eninskrywings sluit op Vrydag, 6 Julie.

• As jy die vorm invul, beteken dit nie dat jy ou-tomaties kaartjies vir die geleentheid ontvanghet nie. Jy sal bevestiging ontvang indien jy welkaartjies gewen het. S

Is jy ’n konsentrasiekamp-nasaat?

D

Was jou oor-oumagrootjie in die konsentrasiekamp gedurende die Anglo-Boereoorlog? Was jou oupa-grootjie as kind in die kamp en dalk die enigste oorlewende van sy gesin? Het jou ouma stories vertel vanhoe sy as kind die konsentrasiekamp beleef het? As dit waar is van jou, lees verder, skryf Ilze Nieuwoudt.

26 370vroue en kindersen 1 670 mans

ouer as 16 jaar isin die konsentrasie-

kampe dood.

wee Boererepu-blieke, meer as27 000 sterftes,duisende trane, 110

jaar later. Dit is reeds 110 jaarsedert die einde van die Anglo-Boereoorlog in 1902, maar onsmag steeds nie vergeet nie.Daarom is besluit om die vyfdeboek in Kraal-Uitgewers se “Erwevan ons Vaad’re-reeks”, Onthou!Kronieke van vroue- en kinderlyding, asdeel van die herdenking van die einde van die Anglo-Boereoorlogbekend te stel. Dié boek, wat in Mei bekendgestel is, word beskou aseen van die omvattendste werke nóg oor die konsentrasiekampe vandie Anglo-Boereoorlog. In Onthou! lig die skrywers, A.W.G. Raath enElria Wessels, die sluier oor alles wat in die ABO-konsentrasiekampegebeur het vir die hedendaagse leser. Die ontstaan en implemente-ring van die Britte se verskroeide aarde-beleid word ondersoek, diestemme van vroue wat daar was word gehoor, en die geskiedenis vandie Vrouemonument kry lewe. (Lees ook die artikel op bladsy 60.)

Kykie binne in Onthou!Tientalle vroue het hul ervarings van die oorlog en konsentrasie-kampe neergepen. Talle van dié verhale is afgestof en in Onthou!opgeneem sodat vandag se generasie ook kan onthou. Hier volg ’nkort uittreksel uit ’n verhaal van ’n vrou wat self daar was:

“Hy het al swakker en swakker geword, en sy einde het genader.Hy het honger gehad en kon nie melk drink nie.Wanneer ek homvra hoe dit met hom gaan, was sy antwoord: ‘Mammie, beter, maar ekhet tog so honger!”’ Sy laaste woord was: ‘[Ek het] honger’. Toe hygesterf het, was hy ses jaar oud, maar die lykie was nie [eens] sogroot soos dié van ’n kind van twee jaar nie, net langer. Ek kon dietandjies deur die wangvelletjies tel. As ek my hand op die buikie lê,kon ek die ruggraat voel.” – Anna Botha van Breipaal, Smithfield, oordie dood van haar seuntjie in die Bethulie-konsentrasiekamp.


nuuswaardig

Ons Onthou!110 jaar laterDeur Ilze Nieuwoudt

T

Bestel Onthou! sóOnthou! Kronieke van vroue- en kinderlyding, 1899-1902(Samestellers: A.W.G. Raath en Elria Wessels) word uitgegeedeur Kraal-Uitgewers en kos R520 (R60 posgeld uitgesluit).Bestel jou kopie op een van die volgende eenvoudige maniere:• SMS: SMS die woord “Onthou” na 34388 en ’n Kraal-agent

sal jou kontak. (SMS’e kos R2.)• Faks: 086 593 2882 of 012 644 1824• Skakel: 012 644 4329• E-pos: [email protected] S


nuus

waa

rdig

ragtens voorgestelde wetgewingmoet staatsdepartemente en na-sionale entiteite toekomstig minstensdrie tale gebruik om sake te doen of

wanneer hulle dienste aan die publiek lewer.Twee van die tale moet inheemse tale wees watnie voorheen bevoordeel is nie. Engels en Afri-kaans word beskou as tale wat voorheen bevoor-deel is. ’n Staatsdepartement sal dus óf Engels ófAfrikaans en twee ander voorheen benadeeldeAfrika-tale in hul kommunikasie moet gebruik.

Talle taal- en kultuurorganisasies beywer hullevir die bevordering van Afrikaans. Maroela Mediahet via sy debatsplatform, Die Groot Debat, vir ’naantal van dié instansies gevra wat hulle rekenons moet doen om die voortbestaan van Afri-kaans te verseker.

Amanda de Stadler, uitvoerende hoof van dieVriende vanAfrikaans, sê hul werksaamhede fo-kus spesifiek op moedertaalonderrig en taalloja-liteit en -houding. “Ons moet egter in Suid-Afrikaook aan die uitbou van veeltaligheid werk,” sê sy.“Net soos die verlies van ’n plant- of dierespesie’n verlies vir die hele mensdom is, is die uitsterfvan ’n taal die verlies van ’n hele gemeenskap segeheue en bestaan.”

Flip Buys, uitvoerende hoof van die SolidariteitBeweging, sê Solidariteit het ’n aktiewe taalplanen om Afrikaans se “markaandeel” te beskerm ente vergroot, sou dié taalplan vergroot en versnelmoet word. “Die toekoms van Afrikaans gaanbepaal word deur wat ons almal vandag doen.”

Jan Bosman, hoofsekretaris van die Afrikaner-

bond, meen diebevordering vanAfrikaans kan nie net byorganisasies lê nie. Dieoorlewing en besker-ming van Afrikaans gaan deur die individuelegebruiker bepaal word. “Die stryd vir Afrikaansmoet eers by die individu en die huis begin.Indien dit nie tuis gebeur nie, is die stryd vir Afri-kaans ’n vrugtelose stryd.”

Volgens prof. Wannie Carstens, voorsittervan die Suid-Afrikaanse Akademie virWe-tenskap en Kuns, is die belangrikste om virAfrikaanssprekendes hoop te gee: Hoop datAfrikaans sal voortbestaan, dat die lede van dieAfrikaanse gemeenskap op grond van hullekundigheid ’n enorme rol sal speel om die landse prosesse en strukture aan die gang te hou,dat ons nie gaan toelaat dat ons eenkant toegeskuif word nie, en dat ons hier is om te bly.

Dr. W.F. Botha, hoofredakteur en uitvoerendedirekteur van die Woordeboek van dieAfrikaan-seTaal, reken dat Afrikaanssprekendes opnuutbewus gemaak moet word van die kleurrykheid,verskeidenheid en seggingskrag van hul moeder-taal – ook dat Afrikaans dinamies is en dat sysprekers nog skeppend daarmee kan omgaan.• Hierdie uittreksels vorm deel van ’n gesprek-

reeks “Afrikaans: Probleme en Oplossings” opwww.maroelamedia.co.za. Lees gerus hierdie enander bydraes op die grootste Afrikaanse kuier-plek op die web! Vir boekenuus en selfs ’n smul-lekker koekieresep, blaai na bladsy 64. S

Afrikaans is in goeie handeDeur Suné van Heerden

K

Gesels, kuier saamMaroela Media is ’n internetkuierplek,trots en onbeskaamd Afrikaans. Maroelahou besoekers in pas met wat in diewêreld gebeur, gee hulle ’n kykie in wat indie gedagtes en gesprekke van Afrikaans-sprekende meningsvormers aangaan, enbied hulle die geleentheid om hul eiestem te laat hoor. Dis ’n eenstop-kuier-plek wat besoekers op hoogte hou vanwat in die wêreld van Afrikaans aan’t ge-beur is, van kunstefeeste en teaters totnuwe Afrikaanse musiek, boeke en films.As jy Afrikaans is, is Maroela jóú kuierplek.Besoek ons by www.maroelamedia.co.za

XX Afrikaans is nie virsissies nie, kan ek getuig.Die weeklikse woelingerakende Afrikaans maak datbaie mense moeg word virdie ‘stryd’ en hulle dan ont-trek, dikwels met ’n gemoren skree van die kantlyn af.

Maar ons durf nie moed opgee nie – daar isbloot te veel vir Afrikaans op die spel. XXX~ Prof. Wannie Carstens, voorsitter van die Suid-Afrikaanse Akademie virWetenskap en Kuns. ~

“

”

mar elamedia

’n BEKDRYWER is ’npassasier in ’n motor

wat die bestuurderongevraagde raad gee

en kommentaar op sy/haarbestuursvermoë lewer:

Jy mag saamry, maarek duld g’n

bekdrywer nie.Engels: backseat

driver.Foto

’s:iS

tock

phot

o.co

m&

vers

kaf


promosie

aar is net een antwoord virlewenslange verandering, endit is lewenslange leer. Dieeerste stap van lewenslange

leer is om ’n goeie kwalifikasie te bekom. Matriekis dus nie die einde van ’n mens se studies nie,maar net die begin.”

Só het Flip Buys, uitvoerende hoof van dieSolidariteit Beweging, vroeër vanjaar by ’n be-kendstellingsgeleentheid van Akademia, die jong-ste hoëronderwysinstelling van die SolidariteitBeweging, gesê.

Volgens Buys kan ’n mens nie opleidingsgewysmeer op 25 jaar “aftree” soos vroeër moontlikwas nie.“Dit gaan meebring dat die swaartepuntvan opleiding gaan verskuif. Waar opleiding nouhoofsaaklik vir jongmense is, gaan dit toenemend’n lewenslange proses vir ouer mense ook word.Dit gaan die vorm aanneem van kort kursusse,selfleer en leer met behulp van nuwe tegnologie.”

Volgens Buys is dit belangrik dat mense náskool ’n goeie kwalifikasie bekom, ’n leeringe-steldheid moet hê en hulself voortdurend moetbly ontwikkel. Die klem gaan vir volwasse leerdus nie op kwalifikasies, kursusse en eksamens

wees nie, maar om verantwoordelikheid vir joueie kennis en ervaring te neem.

“Akademia se unieke onderrigmodel maaklewenslange leer in Afrikaans vir die eerste keerin Suid-Afrika ’n werklikheid,” sê Marthinus Visser,besturende direkteur van Akademia. Met Aka-demia is dit maklik om gesogte gehalte-kwalifi-kasies te bekom omdat die instelling se modeldaarop gemik is om studente suksesvol in hullestudies te maak. Akademia maak van modernetelekonferensie-tegnologie gebruik en skep ’nmodel waardeur studente in sentrums naby hulwoonplek interaktiewe lesings kan bywoon.

“Dit is die perfekte kombinasie van tradisio-nele selfleermodelle en begeleideleer-modelle,”sê Visser.

“Akademia kombineer die voordeel van

selfleer, naamlik dat studente op bykans enigeplek kan studeer, met die voordele van moeder-taalonderrig en die ondersteuning wat tradisio-nele kontaksessies deur middel van regstreekse,tweerigting-klasuitsendings bied. Hier word stu-dente begelei om die leerinhoud te bemeester.Hulle kry die geleentheid om vrae aan diedosent te stel en kan selfs met medestudente byleersentrums in ’n ander deel van die land ge-sels,” verduidelik Visser.

Akademia se model berus op vier belangrikeboustene:• Hoëgehalte-studiemateriaal is in Afrikaans

ontwikkel wat Afrikaans as wetenskapstaalbevorder.

• Interaktiewe telematiese lesings vind by ’nstudiesentrum in jou omgewing plaas.

• Ondersteunende e-leer: Studente hettoegang tot ’n elektroniese biblioteek,elektroniese studienotas en ’n tabletrekenaar.

• Ondersteuning deur en kontak met dosente.• Lees alles oor Akademia se opwindende pro-

gramme by www.akademia.ac.za of skakel dieSolidariteit-dienssentrum by telefoonnommer0861 222 888. S

Akademia lui nuwe era van leer inDeur Moira-Marie Kloppers

“Dj o u o o p , a f r i k a a n s e l e e r t u i s t e

a k a d e m i a

9,1%In 2007 het slegs 9,1% van dieSuid-Afrikaanse bevolking van20 jaar en ouer ’n hoëronderwys-kwalifikasie gehad.

Foto

:iSt

ockp

hoto

.com


nuus

waa

rdig

Foto

:iSto

ckph

oto.

com

FOTOKOMPETISIESolidariteit Tydskrif

“My huis is hier!”

Spog met jou eg Suid-Afrikaanse kiekiesSuid-Afrika is ’n land sonder gelyke. Ons mooiste land is bekend vir sy beeldskone natuur, unieke dorpies enbesonderse mense. Waar is jou hartsplek waar jy kan uitroep: “My huis is hier”? As jy jou liefde vir Suid-Afrikamet die wêreld wil deel, is die Solidariteit Tydskrif Fotokompetisie die ideale geleentheid om met joufotografievernuf én jou hartshuis, Suid-Afrika, te spog. Dis jou kans om jou eie stukkie geskiedenis vas te vang.

Deur Cilleste van derWalt

erlede jaar kon liriekskrywers hultrotse Afrika-stemme in die “Basta!Ons voetspore is in Afrika”-liriek-skryfkompetisie laat hoor en vanjaar

is dit jóú kans om jou kamera nader te trek enbietjie met Suid-Afrika te spog in die opwinden-de Solidariteit Tydskrif Fotokompetisie. Al wat jymoet doen, is om die beoordelaars te oortuigdat jou foto met trots sê: “My huis is hier!” Stuurvandag nog jou wenfoto en een sin wat jou fotobeskryf vir ons, en wys jou hartshuis, Suid-Afrika,vir die wêreld. Die foto hoef natuurlik nie netfisieke huise of gesinne uit te beeld nie, maar kanbloot jou liefde vir jou land besing.

Besoek www.solidariteittydskrif.co.za vir meerinligting oor die kompetisie en om na die eersteinskrywings en die opwindende pryse te kyk.Stuur jou inskrywing (foto met ’n enkelsin-byskrif) na [email protected] en staan diekans om een van die fantastiese pryse op diespel te wen. ’n Wenner in elke ouderdoms-kategorie en elke fotokategorie asook ’n alge-hele wenner sal ná afloop van die kompetisieaangewys word. Onthou om aan te dui in watterouderdoms- en fotokategorie jy deelneem!

Ouderdomskategorieë• Kategorie 1: Laerskoolleerlinge

(graad 1 tot 7)• Kategorie 2: Hoërskoolleerlinge

(graad 8 tot 12)• Kategorie 3: Volwassenes (18 jaar en ouer).

Fotokategorieë• Natuur• Mense• Plekke (insluitende geboue en ander

mensgemaakte strukture)• Abstrak• Swart en wit of sepia.

V

Reëls1. Die kompetisie is oop vir enigiemand en daar

is nie ’n beperking op die aantal inskrywingswat ingestuur mag word nie.

2. Geen inskrywingsfooi word gehef nie.3. Elke inskrywing moet die volgende bevat:

• ’n Hoë gehalte foto (minstens 1 Mb);• ’n enkele sin wat jou foto beskryf;• jou persoonlike inligting (naam, van,

volledige kontakbesonderhede); en• die foto- en ouderdomskategorie

waarvoor ingeskryf word.4. Die beoordelaars se beslissings is finaal.5. Geen gemanipuleerde foto’s mag ingeskryf

word nie en enige teken van plagiaat of mani-pulasie van foto’s is gronde vir diskwalifikasie.

6. Solidariteit Tydskrif behou die reg voor omenige van die inskrywings vir verdere publi-kasie te gebruik. Erkenning sal wel aan diebetrokke fotograaf gegee word.

SluitingsdatumDie sluitingsdatum vir die kompetisie is 1 Julie.Lesers sal daarna die geleentheid kry om virhulle gunstelingfoto’s te stem. Die wenners sal inuitgawe 5 bekendgemaak word. S

NB! Onthou om ’n byskrif vir jou foto te gee!*

WEN!

Kykie oor die Karoo


snuus Nuus oor die bedrywe waarin die vakbond Solidariteit funksioneerasook kwessies wat jou in die wêreld van werk regstreeks raak.Bedryf

Marius Croucamp is hoof van Solidariteit sekommunikasie-, chemiese en professionele-dienstebedryf (KCP-bedryf) en is reeds negejaar voltyds in diens van Solidariteit. Sy visie isom die KCP-bedryf te laat groei tot ’n sterk enprominente bedryf, om die belange van lede indié bedryf op die hart te dra en om ’n kern-gesonde werkplek te bevorder.

Gerhard Cloete, organiseerder, is reeds sewejaar in diens van Solidariteit en is in dieVaal-driehoek gebaseer, hoofsaaklik vir die chemiesedeel van die KCP-bedryf. Sy visie vir die bedryfis om met integriteit ’n verhouding-georiën-teerde omgewing te skep en te onderhou.“Menseverhoudings en kennis moet dien asresep vir sukses.”E-pos: [email protected]

Kobie de Villiers, organiseerder, is al ses jaarvoltyds in diens van Solidariteit, maar het reedsin 1978 as lid by Solidariteit aangesluit. Hy is inSecunda gebaseer en bedien hoofsaaklik Sasolse werknemers, veral dié in die petroleum-afdeling asook in Sasol-mynbou. Sy verant-woordelikhede strek tot in Mosselbaai waar hydie werknemers van PetroSA en FFS Refinersook bedien. Sy visie vir die bedryf is om dieSecunda-area, spesifiek in die Sasol-omgewing,met die hulp van verteenwoordigers uit te boutot een van die sterkste streke.E-pos: [email protected]

Jaco van der Berg, organiseerder, is reeds 10jaar voltyds in diens van Solidariteit. Hy bedienVanderbijlpark, Sasolburg, Johannesburg, dieWes-Rand, New Castle, Richardsbaai, Durbanen Frankfort, en is spesifiek verantwoordelik virchemiese en algemene maatskappye. Sy doelwitvir die bedryf is uitstekende dienslewering aanal die Solidariteit-lede en om sy kennis só aante wend dat dit die KCP-bedryf uitbou.E-pos: [email protected]

Connie Badenhorst, organiseerder, is reedssewe jaar in diens van Solidariteit. Sy is in Pre-toria gebaseer vanwaar sy maatskappye in diePretoria-omgewing bedien. Haar visie vir diebedryf is dat dit van krag tot krag sal gaan endat die bedryf verder uitgebou sal word op diereeds professionele diens wat Solidariteit aansy KCP-lede verskaf.E-pos: [email protected]

Chris Roodt, organiseerder, is reeds sewe jaarin diens van Solidariteit. Hy is in Pretoriagebaseer en bedien IT- en IT-verwante maat-skappye landwyd. Sy visie vir die bedryf is om indie volgende 12 maande organisatoriese regteby ten minste nog twee maatskappye tebekom. Hy droom ook daaroor om die IT- enkommunikasie-afdelings stewig te laat groei.E-pos: [email protected]

Húlle is staatmakers in die KCP-bedryf

Deur Cilleste van der Walt

Solidariteit se kommunikasie-, chemiese, finansiële en professioneledienstebedryf verteenwoordig duisendelede by ’n wye reeks maatskappye, insluitend landbounavorsing, telekommunikasie, universiteite, kolleges, finan-siële instellings en maatskappye in die chemiese bedryf.Ontmoet die span wat in dié dinamiese bedryf woeker.

20 000werknemers in dieKCP-bedryf genietreeds Solidariteitse beskerming.

Foto:iStockphoto.com


bedryfsnuus

Derek Mans, organiseerder, is reeds drie jaar indiens van Solidariteit. Hy is Boksburg gebaseeren bedien Solidariteit-lede in die KCP-bedryflandwyd. Sy visie vir die bedryf is om die hardewerk wat in die arbeidsmark verrig word, ver-der uit te brei, sodat lede en hul kinders ook indie toekoms verseker sal wees van werk.E-pos: [email protected]

Schalk de Bruin, organiseerder, is reeds meer asdrie jaar in diens van Solidariteit. Hy is in Pre-toria gebaseer en bedien Solidariteit-lede in dieKCP-bedryf landwyd. Sy visie is om diekuberunie te gebruik om die kennisekonomieonder ’n kollektiewe vaandel te organiseer.E-pos: [email protected]

Fanie Vosloo, organiseerder, is reeds 13 jaar indiens van Solidariteit. Hy is in Boksburg ge-baseer en bedien Solidariteit-lede landwyd. Syvisie is om die bedryf uit te berei in areas waardaar nog nie voorheen blootstelling was nie.E-pos: [email protected]

Linda Senekal, organiseerder, is reeds drie jaarin diens van Solidariteit. Sy is in Pretoria ge-baseer en bedien hoofsaaklik die IKT-bedryf entersiêre instellings. Haar visie is om die IKT- entersiêre instellingsbedryf uit te brei en omkollektiewe regte by een of meer instellings inhierdie bedrywe te beding.E-pos: [email protected]

Raymond Holland-Chapman, organiseerder, isreeds sewe jaar in diens van Solidariteit. Hy is inBellville gebaseer en bedien Solidariteit-lede indie KCP-bedryf vanaf George tot inVredendal.Sy visie is om die KCP-bedryf uit te bou tot diegrootste bedryf van Solidariteit en ook om ditdie mees doeltreffende bedryf te maak.E-pos: [email protected]

Die prioriteite is verteenwoordiger-ondersteuning, gehaltediens aan lede,om die fokus op die finansiële bedryfte verskerp en stelsels en prosesse indie res van die bedryf te verbeter.~ Marius Croucamp, hoof van Solidariteit se KCP-bedryf. ~

“

” MariusCroucamp

GerhardCloete

KobiedeVilliers

Jacovan der Berg

ConnieBadenhorst

ChrisRoodt

DerekMans

Schalkde Bruin

FanieVosloo

LindaSenekal

RaymondHolland-Chapman

Foto’s:ReintDykema


indu

strynews

he Solidarity Research Institute ini-tiated a quarterly report with com-ments on selected events of theprevious three months that affect

the South African labour market.These eventshave been identified as external factors thatmay affect the number of open and closed em-ployment windows within the larger, compositeSouth African employment window.In the first quarter of this year an event that

the Solidarity Research Institute took a closerlook at was the Impala strike. But before thecomments on this event are mentioned, somelight has to be shed on what an employmentwindow is.An employment window existswhen a potential employer is willing to offerremuneration that exceeds the minimum wagea potential employee is willing to accept –when both parties make a “profit”, that is whenemployment contracts are entered into.The economy consists of a multitude of

employment windows – some open, someclosed. When more employment windows areopen, more people have work. When fewerwindows are open, fewer people have work.In some cases, obligations imposed by third

parties may elevate a potential employee’sminimum remuneration requirement to morethan the amount the person is actually satisfiedwith.This may close certain employment win-dows that would otherwise have been open.To prevent workers with scarce skills from

being headhunted by other companies, ImpalaPlatinum earlier this year awarded above aver-age increases to the relevant groups of workers.This contributed to lenghty, violent strikes at thecompany’s Rustenburg mines. Some of thoseworkers who received smaller wage increasesand who were previously represented at themine by the National Union of Mineworkers(NUM), regrouped under the Association ofMineworkers and Construction Union (AMCU).While NUM was recognised by the miningcompany,AMCU wasn’t and thus weren’treadily accepted at the negotiation table.The intimidation that accompanied the

strike kept some employees from working,

even though they were satisfied with theirlower increase and their remuneration levels.When strikers intimidate other workers, theremuneration for which the intimidatedworkers may work is artificially increased. Theamount of employment windows during andafter the strike therefore became smaller forthese workers and some were even closed.Owing to the high demand for skilled miners,

Impala had to increase the remuneration offerto their skilled mineworkers, to prevent theseminers from accepting jobs at other mines.However, the violent strike forced the companyto pay its less skilled miners a similar increase.As a result, fewer of these workers were takenback into employment after the strike.The decrease in the numbers of less skilled

workers, together with the operational slow-down caused by the strike, contributed tolower than anticipated production and ageneral cost structure that was higher thanplanned. In turn, this will lead to a generaldecrease in the maximum remuneration theemployer may be inclined to offer in the future.Although strikes are a regular feature in South

Africa, violent strikes like the one at Impala havea negative ripple effect. Owing to such strikes,employers become less willing to pay for scarceskills and also to employ more workers, becausethey are prevented from awarding above averageremuneration increases for employees whocontribute more. S

A closer look atImpala Platinum strikeBy Cilleste van der Walt, Paul Joubert & Piet le Roux

T

Afleggingsmonstersteeds bedrywig,vakbond gryp inDeur Inge Strydom

Die afleggingsmonster is steeds bedry-wig in Suid-Afrika en Solidariteit moessedert die begin van die jaar reeds byverskeie afleggingsprosesse namens sylede optree.Luidens Statistieke Suid-Afrika (SSA)

se kwartaallikse arbeidsmagpeiling wat inMei vrygestel is, is daar sowat 421 000poste minder as drie jaar gelede aan diebegin van die resessie.Maatskappye soos PG Bison, ’n afde-

ling van die Steinhoff-groep; Gijima, dieinligtings- en kommunikasietegnologie-maatskappy wat lank aan Absa verbondewas; en die Sasol Secunda-afdeling vandie BidvestTMS-groep het almal vanjaarmet afleggings begin.Talle maatskappye is huiwerig om die

redes vir die aflegging van werknemersbekend te maak. Die Suid-AfrikaanseKernenergiekorporasie (Necsa) is eenvan die maatskappye wat teen druktydnog nie verduidelik het waarom daarbesluit is om 250 werknemers (inslui-tend ingenieurs, wetenskaplikes en teg-nici) af te dank nie.Daar word boonop berig dat Suid-

Afrika ses kernreaktors ter waarde vannagenoeg R300 miljard oorsee gaan aan-koop, wat beteken dat die kundigheidvan die Necsa-werknemers wat nouafgelê gaan word, beslis nodig sal wees.Intussen sit die staat se inligtingsteg-

nologieagentskap (SITA) sy omstredeherstruktureringsproses roekeloos voort.Solidariteit is van mening dat die maat-skappy nie Artikel 189 en 64(4) van dieWet op Arbeidsverhoudinge nakom nie.SITA se herstruktureringsproses raakongeveer 40% van die maatskappy se2 200 werknemers.Daarbenewens het Nokia Siemens

Networks reeds aan die einde van ver-lede jaar aangekondig dat die maat-skappy voornemens is om teen 2013 ’ntotaal van 17 000 werknemers wêreld-wyd af te dank.Werknemers in Suid-Afrika, Nigerië en Duitsland is reedsafgelê. S

Photograph:iStockphoto.com


bedr

yfsnuus

ie Solidariteit Beweging help daagliksom die lewens van talle van sy lederegoor die land te verryk. Dit sou niemoontlik gewees het om Solidariteit-

lede so goed te ondersteun sonder die knapkantore wat landwyd gevestig is nie. Solidariteithet daarom besluit om ’n toekenning te doenaan die kantoor wat in 2011 op verskeie gebiededie beste prestasie gelewer het. Die SolidariteitBeweging het in April 2012 met trots die prys virdie beste Solidariteit Bewegingskantoor aan dieBellville-kantoor toegeken. Dié kantoor het in2011 die beste ten opsigte van ledediens, groeien algemene bestuur gevaar.

Vinnige feite oor die Bellville-kantoor• Administratiewe beampte: Nicole Harmse• Organiseerder in die metaal- en ingenieurs-bedryf: Anton Gerretsen

• Organiseerder in die elektrisiteitsbedryf:Bennie Harmse

• Litigant vir die Bellville-kantoor: Etienne Pio• Organiseerder in die KCP-bedryf:Raymond Holland-Chapman

• Organiseerder in die mediese enmynboubedryf: Jan du Plessis

• Tel: 021 946 4440/4418• E-pos: [email protected]• Straatadres: DuToitstraat 18, Bellville• Blaai na bladsy 72 vir die ander Solidariteit-

kantore se besonderhede. S

Bellville is ons kantoor van die jaarDeur Cilleste van der Walt

D

Steve Scott, president van Solidariteit (links), en Gideon du Plessis, adjunk uitvoerende hoof van Solidariteit(regs), oorhandig die toekenning vir die kantoor van die jaar aan Anton Gerretsen en Raymond Holland-Chapman, wat die toekenning namens die personeel van die Bellville-kantoor in ontvangs geneem het.

ccupational health and safetywas celebrated for a week inMay as part of InternationalOccupational Health and Safety

Week. Occupational health is concerned withthe health of employees in the workplaceand determines, maintains, promotes andprotects their health while at work.Solidarity joined a march on 3 May 2012

to draw attention to the importance ofhaving a hazard free workplace for all em-ployees. The march was held in Pretoria aspart of the city’s annual celebration of Inter-national Occupational Health and Safety

Week and followed onWorld Day for Safetyand Health atWork on 28 April.The aim ofevents like these is to raise awareness of oc-cupational health and safety and the high inci-dence of occupational fatalities, injuries anddiseases, and to honour the memory of vic-tims of occupational accidents and diseases.According to Paul Mardon, head of Soli-

darity’s Occupational Health and Safety Divi-sion, safety issues are seen as important, buthealth issues are often regarded as a “lowerpriority” in view of the delayed and morelong-term effects of occupational exposureto hazards, in comparison with the immedi-

acy of workplace injuries.The march was organised byTshwane’s

Occupational Health and Safety Departmentand followed a route to the Munitoria buil-ding inVermeulen Street, where a memoran-dum was handed to Social Development andHealth MMC, Sibongile Moselelane.“In the memorandum, the occupational

health professionals, supervisors and workersparticipating in the march declared their com-mitment to occupational health and to makingwork and workplaces as healthy as reasonablypracticable. It was a march with a positive,educational message,” said Mardon. S

Solidarity marches for occupational health and safetyBy Cilleste van der Walt

O

Foto:ReintDykema

bedryfsnuus

• Solidariteit kon daarin slaag om ’n 7%-loonverhoging vir 33 van sy lede by dieFrankfort Spar te beding. Die ooreenkomsis op 16 April onderteken.

• Solidariteit kon ook daarin slaag om vir sylede by Shaft Sinkers ’n gunstige loonver-hoging te beding. Indien lede tevrede is metdie verhogings wat einde April 2012 in wer-king getree het, sal daar geen onderhande-linge vir kategorie A-werknemers gedurendeJunie 2012 plaasvind nie.

• Solidariteit het verneem dat PG Bison, ’nafdeling van die Steinhoff-groep, met afleg-gings gaan begin nadat ’n Artikel 189-kennisgewing ontvang is. Ongeveer 300werknemers word deur die afleggings ge-raak. Solidariteit was teen druktyd steeds

besig met onderhandelings hieroor.• Ná onderhandelings wat vir meer as ’n jaargeduur het, het Solidariteit ’n ooreenkomsmet Shaft Sinkers bereik ten opsigte van diemaatskappy se plan vir gelyke indiensneming.Louis Pretorius, senior organiseerder in Soli-dariteit se mynbedryf, het bevestig dat dieplan onderteken is. Hy het bygevoeg datSolidariteit deurentyd sy lede se belange be-skerm het en dat geen regte deur die nuweverwikkelings in die gedrang sal kom nie. Dieplan sal vanaf 2012 tot einde 2014 strek.

• Nadat Solidariteit ’n Artikel 189-kennisge-wing van Element Six ontvang het, het dievakbond danksy onderhandelings daarin ge-slaag om afleggings by dié maatskappy te

verhinder. Nagenoeg 148 werknemers soudeur die afleggings geraak word.

• Solidariteit het op ’n 7%-loonverhoging metTSB Suiker in Komatipoort ooreengekom.

• Solidariteit het met die Sasol Secunda-afde-ling van die Bidvest TMS-groep beraadslaagnadat ’n Artikel 189-kennisgewing ontvangis. Vyf lede het skeidingspakkette aanvaar.

• Solidariteit-organiseerder Adel Liebenberghet onlangs drie skikkings met ’n gekombi-neerde waarde van nagenoeg R370 000 virSolidariteit-lede beding. S

Só woeker vakbond regdeur die landDeur Inge Strydom

Vaaldriehoek

Boksburg

Witbank

Rustenburg


indu

strynews

our first job can be a very dauntingexperience.You suddenly have toput your theoretical knowledge intopractice or master a variety of new

skills.The learning curve is steep. For every newbit of information, seven questions form in yourmind.And sometimes, you are just too embar-rassed to voice some of them.Income tax is one of the subjects people

usually assume you know all about, while you’rethinking:“What on earth is an IRP5 and whatdo I use it for?What is the meaning of all thosecodes on the form?” Here are the answers.An IRP5 is an official tax certificate used to

record an employee’s taxable earnings and de-ductions and any tax that has been deductedfrom their income.When you are working for acompany, you will get an IRP5 at the end of theemployee tax year or if you leave the company.This certificate shows how much tax your em-ployer has deducted on behalf of the SouthAfrican Revenue Service (SARS).You need an IRP5 in order to complete

your tax return. By law, your employer has tokeep copies of their employees’ IRP5’s and alsohas to submit this information to SARS. SARShas to reconcile the IRP5 submissions fromboth the employer and the employee.

And the codes?Now you know what an IRP5 is. Filing season ison its way and SARS has invited you to applyfor your income tax return. But what on earthdo all those codes mean?The codes and numbers in your IRP5 deter-

mine how much tax you will pay and for what.Here are some of the most common codesand what they mean:• 3601 – Income (PAYE or pay as you earn).Normal salary and similar payments are re-ported under this code. Such amounts arefully taxable, and your employer should al-ready have deducted the appropriate em-ployees’ tax.There are, however, very fewdeductions that can be claimed against suchincome, other than medical expenses, retire-ment fund contributions, and approved do-nations.

• 3603 and 3604 – Pensions.Taxable pensionsare reflected under code 3603, while non-taxable pensions (such as war or disabilitypensions) are reflected under code 3604.

• 3605 – Annual payment.This code is usedfor bonuses,“13th cheques”, and similar pay-ments of a non-recurring nature.

• 3606 – Commission (PAYE). Many a tax-payer receiving commission has had theiremployer incorrectly reflect their commis-sion under code 3601, which has preventedthem from claiming deductions allowableunder Section 11(a) (the general deductionformula) or Section 11(e) (wear and tearon assets used for the purposes of earningincome). If you have earned commission

and such commission is not reflected undercode 3606, contact your employer urgently.

• 3607 – Overtime. Any overtime paymentsare reflected under this code.

• 3616 and 3617 – Independent contractorsor labour brokers. If you fall in either one ofthese categories, your income should be cate-gorised under 3616 (independent contractor)or 3617 (labour broker). Once again, if suchincome is classified under 3601, contact youremployer urgently as this error will preventyou from claiming certain business expenses.

IRP5: Everything you need to knowBy Cilleste van der Walt

Y

Illustration:iStockphoto.com

industrynews

• 3701 – Travel allowance (PAYE). Fixedtravel allowances are included under thiscode. If you earn income other than thatclassified under 3606, 3616, or 3617, andyou receive a travel allowance, such al-lowance must be classified under code 3701or your travel deduction will be disallowed.

• 3709 – Uniform allowance. If you receivean allowance to defray the cost of uniforms,such allowance is tax-free provided that theuniform in question is a condition of em-ployment and such uniform is clearly distin-guishable from everyday clothing.

• 3710 – Tool allowance. If you are requiredto purchase your own tools for businessuse, your employer may grant an allowancefor this purpose.The allowance is taxableand you will need to submit a claim for ex-penditure incurred.

• 3712 – Telephone or cellphone allowance.This allowance is fully taxable, but you canclaim the cost of business calls, as well as aproportional amount of the monthly rentalor subscription.

Some more useful info• Cancelled certificate: A certificate with incorrect information has to be cancelled. In sucha case, a new certificate with a new number has to be issued. SARS must immediately benotified in writing if an incorrect certificate was issued and needs to be cancelled.

• Duplicate certificate: If a certificate is lost by an employee, a reprint of the original certifi-cate must be done – the same IRP5 number will therefore be used.

• Issuing of IRP5’s: An IRP5 certificate must be printed (original only, no copies required)and handed to the employee.This must be printed in black ink on A4,A3 or standard sizewhite computer paper. The certificate must contain all the information as required. S

13.7 millionindividuals, 2 million companies and 652 000VAT

vendors contributed to tax revenue of R742.7 millionin the 2011/2012 FiscalYear, according to SARS.


bedr

yfsnuus

aar word gereeld vergelykings tussendie bedryfsvaardighede van verskeiebedrywe in Suid-Afrika en dié vandie buiteland getref. Dit is ’n wêreld-

wye tendens om jou land se vaardighede met diévan ander lande te vergelyk omdat globaliseringselfs die verafgeleëste land ’n mededinger maak.Maar waar staan Suid-Afrika in terme van

vaardighede in sekere bedrywe?Volgens Deon Reyneke, bedryfshoof van die

metaal- en ingenieursbedryf, is Suid-Afrika seingenieursbedryf van die beste ter wêreld. Suid-Afrikaanse ambagslui en ingenieurs beskik ooruitstekende ondervinding en kennis. As daar ge-leentheid geskep word om daardie ervaring enkundigheid oor te dra, sal Suid-Afrika nog jarelank op die voorpunt van die bedryf wees.

“As ’n mens kyk hoe buitelandse maatskappyeprobeer om baie van ons ingenieurs en ambags-lui na die buiteland te lok, is dit duidelik dat ons aldie nodige kennis en vaardighede besit,” sê Rey-neke. “Suid-Afrikaners is nie bang vir harde werknie, maar as ons nie moeite doen om ons kennisoor te dra, te behou en uit te brei nie, sal diebedryf ’n reuseverlies lei,” meen hy.Bennie Blignaut, bedryfshoof van die elektrie-

se en lugvaartbedryf, gesels kortliks oor Suid-Afrika se lugdienste en hoe dit met dié van diebuiteland vergelyk. “Die Sokkerwêreldbeker hetSuid-Afrika se lugdienste behoorlik getoets enook ’n hupstoot gegee,” sê Blignaut. Dit hetbevestig dat Suid-Afrika in lyn is met die wêreld-standaard. “Hoewel die lugdienstebedryf nog ’nklein bedryf is in vergelyking met die buiteland,

het ons van die beste lugverkeerbeheerders,”meen Blignaut.“Ons het ’n goeie kombinasie van jare se

ervaring en die voordeel van tegnologiese ont-wikkeling, en dít is ’n wen-kombinasie,” sê hy.Laastens word Suid-Afrika se telekommuni-

kasiebedryf vergelyk met die res van die wêreld.Volgens Paul Joubert, senior navorser van dieSolidariteit Navorsingsinstituut, hoef Suid-Afrika sekennis en vaardigheid nie terug te staan nie.“Dieregulatoriese vooruitgang is wel ’n struikelblok.Hoewel die grootte en struktuur van Suid-Afrikase mark verskil van die buiteland, word projektesteeds met die nuutste tegnologie en vaardigheidaangepak.As ons regulatoriese prosesse vir diegoedkeuring van projekte minder sloer, salmerkbare vooruitgang plaasvind,” sê Joubert. S

Suid-Afrikaanse vaardighede is topsDeur Cilleste van der Walt

D

As ’n mens kyk hoe buitelandse maatskappye probeer om baievan ons ingenieurs en ambagslui na die buiteland te lok, is ditduidelik dat ons al die nodige kennis en vaardighede besit. .

~ Deon Reyneke, hoof van Solidariteit se metaal- en ingenieursbedryf. ~

“”


industrynews

our career choice is not an easy oneto make.The majority of us choosea mainstream job and stick to whatwe know and what we’re comfort-

able with, unaware of the fact that there aresome weird but wonderful jobs out there.Whynot choose a career that will make you thecenter of discussion at your twenty year matricreunion? Here are some crazy ideas.Why not become a foley?This is someone

who reproduces everyday sounds for use infilmmaking. These sounds can be anything fromfootsteps and children laughing to the windblowing or a car braking. Being a foley becamean actual career in 1914 during the crossoverfrom silent movies to movies with sound.As an alternative, you could try your skills as

a golf ball diver. This job is exactly what it

sounds like. Divers gear up in their wetsuits andtakes on the feared water traps on golf coursesto fish for all the golf balls that landed there.You can also try your hand at being an ethi-

cal hacker. These career driven heroes makethe electronic world a safer place for all of us.Their work is the same as destructive hackers,but instead of being the bad guys, they helpcompanies find the flaws in their own cybersecurity systems by trying to hack into it.Here are a few other odd jobs:

• Video game tester• Gold reclaimer• Potato chip inspector• Safe cracker• Wig maker• Ice cream taster• Laughter therapist. S

Career with a differenceBy Cilleste van der Walt

Y


n 30 November 2011 the Finan-cial Services Board approved thesurplus apportionment schemesof the Engineering Industries Pen-

sion Fund (EIPF) and the Metal Industries Provi-dent Fund (MIPF).This means that the EIPFand the MIPF now have the immense task ofmaking more than one million payments tomore than 400 000 members. It is thereforethe largest surplus scheme in the history ofSouth Africa. The MIBFA administrators arecommitted to serving all members. In broadterms, the process that will now be followed inorder to complete the payouts to members isas follows:• The actuary updated the surplus valuesfrom 1 April 2008 to 31 December 2011with investment returns.

• The administrators loaded these values intothe administration system in order to printsurplus statements and set up the admi-nistration to help members.

• These surplus statements will now be sentto active members via employers. Formermembers will receive their statements bypost to the last address they have suppliedto MIBFA.

• The surplus statements will then be re-ceived by members in the course ofMay/June. Members will be informed oftheir surplus amount on 1 April 2008, andinvestment returns to 31 December 2011.

• Members will then be informed of any fur-ther action required from them.

Due to the large number of payouts that haveto be finalised, members are advised to be pa-tient. It is expected that the process will be atimely one and therefore an exact paymentdate cannot be set for each member.• For more information about the process go to

www.mibfa.co.za or call the MIBFA call centreon 0861 50 44 55.

Wie kan voordeel trek?• Voormalige lede wat van 1 Mei 1991 tot31 Maart 2008 lede van die MIPF was.

• Voormalige lede wat van 1 Januarie 1980tot 31 Maart 2008 lede van die EIPF was.

• Persone wat aktiewe lede op 31 Maart2008 was.

• Pensioenarisse wat op 31 Maart 2008 ledevan die EIPF was.

• Lede wat op 31 Maart 2008 voordele in diefonds gehad het wat nog nie uitbetaal is nie.

Ongelukkig kan geen voormalige lede of pen-

sioenarisse wat voor of op 31 Maart 2008 oor-lede is, of lede wat eers ná 1 April 2008 by diefonds aangesluit het, voordeel uit die surplus-verdeling trek nie.

Hoe sal die betaling gedoen word?• Betalings sal slegs aan lede gedoen wordwie die surplusregistrasieproses gevolg het.

• Lede van die fonds wie se lidmaatskapsteeds teen 31 Maart 2008 en die imple-menteringsdatum aktief was se surplus sal as’n toevoeging tot die bestaande voordeelbeskou word.Aangesien dit deur wetgewingverbied word, sal hierdie lede nie nou ’nkontantuitbetaling kan ontvang nie.

• Pensioenarisse sal ’n gedeelte van hulle

surplus in die vorm van ’n kontantuitbetalingontvang, terwyl die res van die bedrag ge-bruik sal word om die bestaande pensioente verhoog.

• Persone wat op 31 Maart 2008 aktiewelede van die fonds was, maar wat intussenbedank het, afgelê is of van die fonds oor-geplaas is voor die implementeringsdatumvan die surplus, sal ’n kontantuitbetalingontvang.

• Voormalige lede sal ’n kontantuitbetalingontvang.

• In die geval van persone wat gesterf het nádie datum waarop die surplus bewillig is, salsurplusvoordele in kontant aan begunstigdesvan die boedel uitbetaal word.


adve

rtor

ial


OMIBFA: 1 million payments to members

Surplus Apportionment& DataVerification Exercise

Due to amendments to the Pension Funds Act in 2007, you may be eligible for a payment. MIBFA wouldlike anyone who is a member, a pensioner or a former member of the funds (or their predecessor funds)to contact them to ensure that they have on record the correct contact details of all members. MIBFA isalso taking this opportunity to find and pay any former members who did not take their benefits which

were entitled to them upon leaving the industry.

HAVEYOU WORKED IN THE METAL INDUSTRIES?

ARE YOU OR WERE YOU A MEMBER OF THE:• Metal Industries Provident Fund (MIPF)• Engineering Industries Pension Fund (EIPF)

Then you need to contact MIBFA!

Have the following on hand when contacting MIBFA:• Identity number (new and old);• Postal and home address;• Contact telephone number and/or cellphone number; and• Documents such as a benefit statement, a membership card or a salary slip.

There is no registration fee to contact MIBFA.You are advised not to pay any third parties to assist you in replying to the funds.The entire process is expected to take at least 18 months to complete.Membership or former membership of one of these funds

does not necessarily mean you will be entitled to benefit from the funds.

0861 50 44 55www.mibfasurplus.co.za


indu

strynews

new word entered our urban dic-tionary not long ago – it is a wordthat is applicable to almost everyonewith colleagues.The frolleague.

This exciting new word has a far reachingeffect on our lives and our careers.A frolleagueis a friend who also happens to be a colleague(or, for that matter, a colleague who happens tobe a friend). It is a social slang term mixing thetwo words and describing the relationship somany of us have with our colleagues.

Social network frolleague or true friend?This type of frolleagues is made by a friend re-quest sent between you and a colleaguethrough a social network like Facebook.Afriend request may be sent to the colleague,and the acceptance of the friend requestmakes you and your colleague become frol-leagues. This may develop into either just a frol-leagueship or a close friendship.Frolleagues generally meet at work and

common worries or true compatibility mayescalate it into a true friendship. People whowork together have many opportunities for in-teraction and often become close.

The work-only frolleagueFrolleagues can also take the shape of peoplemet at work whom you wouldn’t be caughtdead with outside of the office.These col-leagues may be friends at the office, but aregenerally someone you would not socialisewith in the real world.They are more than col-leagues, but are not quite friends.It is fantastic if you and your colleagues get

along well, but the frolleague, especially the so-cial network frolleague, can be a dangerous re-lationship that may come back to haunt you.When you share stories and pictures withfriends on social media platforms, keep in mindthat you share it with frolleagues and thatthis will place them in the middle ofyour personal life. Not only are youletting the frolleague in – you openthese doors to the entire office.Many argue that it is important to keep

friends and colleagues separate, but thoseaddicted to the social networkingscene, or those with many closefriends at work, insist on having manyfrolleagues, whether it risks a profes-sional meltdown and embarrassment or not. S

Is jy bloot ’n liefhebber van sosiale media ofhopeloos verslaaf aan Facebook? Navorsersaan die Universiteit van Bergen in Noorweëhet ’n metode ontwikkel om te bepaal ofmense verslaaf is aan Facebook deur hullereaksie op ses kriteria op ’n skaal van een totvyf te meet.’n Doktor in sielkunde, Cecilie Andreassen,

staan aan die hoof van dié studie.Andreassensê daar is spesifieke redes hoekom menseverslaaf raak aan Facebook.“Dit gebeur meeronder jonger as ouer gebruikers. Ons hetook bevind dat mense wat angstig en sosiaalonseker voel, meer dikwels Facebook gebruikas ander, seker omdat angstige mense ditmakliker vind om via sosiale media as inlewende lywe te kommunikeer.”Andreassen

sê mense wat georganiseer en ambisieus is, isminder geneig om aan Facebook verslaaf teraak. Sy sê dié mense sal sosiale netwerkegebruik as ’n integrale deel van hul werk enkommunikasie met ander. Vroue is glo meergeneig om aan Facebook verslaaf te raakvanweë die sosiale aard van dié medium.Andreassen sê die simptome van Facebook-verslawing is soortgelyk aan dié van middel-verslawing.Die Bergen-skaal gebruik ses kriteria en ’n

punt word aan elk van die kriteria toegekenvolgens die skaal: (1) baie selde (2) selde (3)soms (4) dikwels (5) baie dikwels.Toetsjouself deur ’n punt aan elk van dié stellingstoe te ken:• Jy bestee baie tyd daaraan om aan

Facebook te dink of te beplan om dit tegebruik.

• Jy voel ’n ál sterker drang om Facebook tegebruik.

• Jy gebruik Facebook om van jou problemete vergeet.

• Jy het al sonder sukses probeer om jougebruik van Facebook af te skaal.

• Jy raak rusteloos of bekommerd as jy nieFacebook kan gebruik nie.

• Jy gebruik Facebook so baie dat dit ’nnegatiewe uitwerking op jou werk enstudies het.

Andreassen sê mense wat ’n (4) of (5) opvier of meer van die stellings antwoord, moetbekommerd raak oor die moontlikheid vanverslawing. S

Good morning, frolleague!By Cilleste van der Walt

A

Is jy verslaaf aan Facebook? Doen dié vinnige toetsDeur Nico Strydom


inbeweging

ie regsbeginsels wat van toepassing isop eise vir beroepsbeserings het oorbaie eeue heen ontwikkel. Vergoe-ding vir beserings dateer sover terug

as die antieke tyd (± 2050 v.C.) toe die koningvan Ur die wette van Ur-Nammu op die Nippur-tablet laat neerskryf het. Hiervolgens is ’n geld-waarde geheg aan die verlies van ’n ledemaat enaan beenfrakture. Die Babiloniese koning Ham-murabi (± 1750 v.C.) het ook ’n kode afgekondigwat voorsiening gemaak het vir vergoeding aanweduwees en weeskinders en vir blywende on-geskiktheid. Die antieke Grieke,Arabiere, Chi-nese en Romeine het ook soortgelyke wettegehad met vasgestelde vergoeding vir die verliesvan spesifieke ledemate.Die Bybel praat ook oor vergoeding in Ek-

sodus 21:26: “Wanneer ’n man sy slaaf of slavin opdie oog slaan en dit blywend beskadig, moet hy dieslaaf of slavin vrylaat as vergoeding vir die oog.”Dié wette het later tot niet gegaan, en teen

die Middeleeue was werkers op die goedhartig-heid van die feodale landheer aangewese as hulleweens ’n besering ongeskik vir werk geraak het.Vakmanne het toe begin om vir hulself voor-

siening te maak deur bydraes aan fondse watdeur gildes (die voorlopers van vakbonde) na-mens hul lede geadministreer is sodat hulle koneis indien werkongeskiktheid as gevolg van siekteof besering aan die deur kom klop het. Maar niebaie werkers kon dit bekostig nie, en ongeskikt-heid het tot groot armoede en ellende gelei.Die Nywerheidsrevolusie het die manier

waarop talle nywerhede funksioneer geheel en al

verander, en die menslike liggaam was nie meerbestand teen die nuwe wyses van kragaandry-wing en masjinerie nie. Hierdie onomkeerbareverandering het dus veroorsaak dat meer menseas voorheen ernstiger beseer is of gesterf het.Hoewel daar prosesse in plek was vir werk-

nemers om hulle werkgewers te dagvaar virnalatigheid en vergoeding daarvoor te kry, het ditgewoonlik tot duur, uitgerekte hofsake gelei metmin sukses vir werknemers. Ongelukkig hetwerkgewers hulself teen eise verweer met dieaanstelling van die beste regslui, herhaalde appèlleen manipulasie bloot omdat hulle oor die nodigefondse beskik het. Daarbenewens is belangrikebewysmateriaal soos nadoodse verslae dikwelsdeur dokters in diens van die maatskappy opge-stel. Hierdie situasie was onuithoudbaar, en ar-beidsonrus het oral kop uitgesteek omdat selfsdie suksesvolle hofaansoeke se vergoeding bittermin was – selfs al was dit vir die ergste gevalle.Dit het daartoe gelei dat kansellier Otto von

Bismarck in 1884 die eersteVergoedingswet virwerkongeskiktheid as gevolg van werkbeseringsingestel het. Die stelsel is van die begin af geken-merk deur die deelname van georganiseerdearbeid, die sakewêreld en die staat. In die prosesis die reg om in ’n siviele hof te dagvaar, weg-geneem en eise kon ingestel word ongeagaanspreeklikheid. Suid-Afrika het hierdievoorbeeld gevolg, en teen 1907 hetTransvaal ’n Ongevallewet aangeneemwat die latere Unie sewetgewing hieroor sterkbeïnvloed het. S


bedr

yfsnuus

Solidariteit veg virdít wat jou toekomDeur Cilleste van der Walt &Hanlie van Vuuren

Ná ’n styd van vier jaar het Solidariteit ’nsuksesvolle uitkoms vir nog een van sylede in ’n arbeidsongeskiktheidsaak ver-seker. Piet* het in 2007 ’n ernstige rug-besering opgedoen, en Solidariteit het in2008 namens hom ’n aansoek by dieVer-goedingskommissaris ingedien om ’n toe-kenning vir blywende arbeidsongeskiktheidte verkry. DieVergoedingskommissaris het’n toekenning gemaak van 30%-blywendearbeidsongeskiktheid, maar geen vergoe-ding is vir Piet se werwelfrakture met ’nwigformasie toegeken nie.Blywende arbeidsongeskiktheid word

normaalweg deur dieVergoedingskom-missaris toegeken ná afloop van die me-diese behandeling in die vorm van ’npersentasie van normale vergoeding indie ope arbeidsmark – vergoeding virfunksionele liggaamlike verlies en ernstigeverminking. Solidariteit het namens Pietteen die kommissaris se beslissing be-swaar aangeteken.Verdere mediese inligting is by die

kommissaris ingedien, en die eis is opSolidariteit se aandrang hersien. Die kom-missaris het ’n billike skikkingsaanbod van36%-blywende arbeidsongeskiktheidgemaak, wat aanvaar is.Intussen het die lid se pensioen uit-

betaal, maar Solidariteit het bemerk datdie kommissaris gefouteer het met dietoepassing van dieWet opVergoeding virBeroepsbeserings en -siektes (1993) metbetrekking tot ’n verkeerde inwerking-tredingsdatum vir die pensioenuitbetaling.Verdere besware teen hierdie arbitrêretoepassing van die reg het daartoe geleidat die betaling ook spoedig reggestel issodat die pensioenwaarde R 978 650beloop.Solidariteit se Beroepsgesondheids-

en-veiligheidsafdeling het verlede jaarmeer as R207 mil-joen se vergoe-ding by ver-skillende fo-rums vir onslede beding.

* Skuilnaam.

Waar kom vergoedingvir beserings vandaan?Deur Cilleste van der Walt & Hanlie van Vuuren

D

Foto’s:iStockphoto.com

• Telefoniese regshulp – 24 uur per dag

• Regsverteenwoordiging ter waarde van R40 000 per jaar

• Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie

Skakel ons vandag nog by

0861 765 734

Geadministreer deur Legal X, ’n gemagtigde verskaffervan finansiële dienste (FSP-nommer: 5277)

REGSHULPVERSEKERING

kry die krag vandie WETX

aan jou kant –24 uur per dag

UNIEKE KENMERKE*

’n Prokureur totjou diens teenslegs R77per maand!*

* Bepalings envoorwaardes geld

aksentmedia

•082

4454513

SolidariteitFinansiële Dienste’n Gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556Solidariteit

Beweging

Solidariteit

Kontrak is ’n afspraak of ooreen-koms wat aangegaan is met die be-doeling om ’n regsverbintenis teskep om sekere regte en verpligtinge

tot stand te bring, met ander woorde, ’n ooreen-koms wat tot regsverbintenisse aanleiding gee. ’nKontrak kan slegs tussen twee of meer partyegesluit word, en hoewel ’n persoon soms, veraltydens Nuwejaar, goeie voornemens kan hê, kan’n persoon regtens nie met homself ’n kontrakaangaan nie. Daar moet ’n bepaalde prestasie ofprestasies ingevolge die kontrak gelewer word. ’nPrestasie sluit in om iets te doen (soos om ’ndiens te lewer of vir iets te betaal) of iets nie tedoen nie (soos om nie vir ’n sekere tydperk enbinne ’n bepaalde gebied vir ’n maatskappy sekonkurrent te werk nie) of om iets te gee.’n Dienskontrak is ’n wederkerige ooreen-

koms ingevolge waarvan ’n werknemer sy dien-ste ter beskikking van ’n ander persoon oforganisasie (die werkgewer) plaas, en wel teen ’nbepaalde of bepaalbare vergoeding en onder diegesag en toesig van die werkgewer.Wat belangrik is om te onthou, is dat daar

vereistes is waaraan voldoen moet word alvo-rens daar ’n geldige dienskontrak bestaan:

1)Wilsooreenstemming tussen die partyePartye moet ’n dienskontrak vryelik en vrywilligmet mekaar sluit. Ingevolge artikel 48 van dieWet op Basiese Diensvoorwaardes kan niemandgedwing word om werk vir iemand te verrig nieen word gedwonge arbeid onwettig verklaar. Diebasis van die dienskontrak is die ooreenkomstussen die partye en sluit ooreenkomste in oor,onder andere, die aard van die kontrak, die werkwat die werknemer moet verrig, die besoldigingasook die dienstermyn.

2) HandelingsbevoegdheidDit beteken basies dat beide die partye diebevoegdheid en vermoë moet hê om hulle eiewil te kan vorm en ooreenkomstig daardie wil te

kan handel, dus met gesonde oordeel, en om dieaard en gevolge van hulle handeling te kan besef.Geestesongestelde persone beskik byvoorbeeldnie oor handelingsbevoegdheid om ’ndienskontrak te kan sluit nie.

3) Juridiese asook fisiese uitvoerbaarheidDie kontrak moet juridies uitvoerbaar wees. Ditbeteken die kontrak moet geoorloof wees enmag nie met enige gemeenregtelike of statutêreregsreël bots nie. Dit mag ook nie met dieopenbare belang bots of teen die goeie sedes(contra bonos mores) wees nie. Dit moet fisiesuitvoerbaar wees. Die prestasie soos dit hierbobespreek, moet fisies uitvoerbaar wees, met

ander woorde dit moet bepaalbaar wees en ookmoontlik wees om te lewer.Volgens die gemenereg word geen forma-

liteite vereis indien ’n dienskontrak gesluit wordnie, selfs nie eens opskrifstelling nie.DieWet op Basiese Diensvoorwaardes maak

in artikel 29 voorsiening daarvoor dat ’n werk-gewer bepaalde geskrewe besonderhede tydensindiensneming as ’n minimum vereiste moetvoorsien.Hoewel dit ’n minimum vereiste is, is dit nie

genoegsaam nie en is dit wenslik dat ’n werk-gewer met elke werknemer ’n geskrewe kontrakaangaan.Artikel 29 bepaal egter nie dat ’n diens-kontrak op skrif moet wees nie.


jy & diedeur Phil Davel

Stuur jou regsvrae na: Jy & die reg, Posbus 11760, Centurion 0046;stuur ’n e-pos na [email protected]; of ’n faks na 012 664 1102.Reg

Weet dié voordat jy jou hand op papier sit

’n


Dit gebeur gereeld dat lede ons om advies nader met getekende dokumente soos werkaanbiedinge, diens-kontrakte en addendums, handelsbeperkingsooreenkomste en afleggings-, skikkings- of diensbeëindigingsoor-eenkomste. Nadat daar oor die bepalings geadviseer is, word die vraag gewoonlik gevra:“Is dit geldig?”, of “Hoeafdwingbaar is dit?” Die doel van dié artikel is om die gebondenheid aan kontrakte of dokumente tuis te bring.

Besoek ons webtuiste by www.regsdienste.co.za en word ’nondersteuner van Solidariteit Regsdienste se Facebook-blad.

Waardevolle inligting word daagliks hier deurgegee en jy kan vraeoor arbeidskwessies vra. Kliek op “Like” om toegang te verkry.Een van die arbeidsregadviseurs by die dienssentrum sal al jou

navrae op die Facebook-blad beantwoord.

jy&die

reg

Die regsimplikasies van handtekeninge op ’nwerkdokument is dat die partye wat dit onder-teken het regtens daaraan gebonde is. Dit be-teken dat die partye ingevolge die kontrak moetpresteer. Deur ’n kontrak te onderteken, gee diepartye te kenne dat hulle bewus is van die inhouddaarvan, dat wilsooreenstemming bereik is en dathulle regtens verbind is aan die dokument. Houdie volgende in gedagte:1. Lees elke dokument voordat dit ondertekenword.

2. Moenie dokumente teken wat jy nie verstaanof nie mee saamstem nie.Vra die werkgewerom die dokument te verduidelik of verkryregsadvies.Moet ook nie dokumente metblanko spasies onderteken nie.

3. Moenie deur dreigemente of dringendheidgedwing word om enigiets te teken nie. ’nWerkgewer kan nie ’n werknemer belet omhuis toe te gaan of enige ander reg ont-neem voordat ’n dokument geteken is nie.Onthou egter dat ’n kontrak wel kan bepaal

dat ’n aanbod of sekere bepalings ná ’n se-kere tyd kan verval. Jy sal geen verweer hêindien jy nie binne die bepalings van diekontrak gebly het nie.

4. Onthou dat indien jy ’n dokument teken, ditprima facie (op die oog af) geldig en afdwing-baar is en indien jy beweer dat jy as gevolgvan, onder andere, ’n gebrek aan wilsooreen-stemming of as gevolg van dwaling, vreesaan-jaging of dwang nie gebonde is nie, die onusop jou rus om dit op ’n oorwig van waarskyn-likheid te bewys.

5. Kyk veral uit vir woorde soos skik, erken,aanvaar,wedersyds, stem toe, kom ooreen enveral volle en finale ooreenkoms asook geenverdere aksies van watter aard ook al. Vergewisjou van die bepalings en maak seker dat jy joumet die woorde in konteks kan vereenselwigen versoen voor jy dit teken.

6. Hou altyd ’n afskrif van enige dokument wat jyonderteken. Voordat jy ’n dokument aan ’nwerkgewer teruggee,maak eers ’n afskrif

daarvan met die handtekeninge daarop.7. Mondelinge ooreenkomste is geldig en af-dwingbaar, maar indien daar ’n dispuut ont-staan, is dit moeilik om te bewys.Onthou dit.Kry alles sover moontlik op skrif.

8. Daar is niks fout daarmee om eers doku-mente met “slegs ontvangserkenning” teteken nie. Daar is geen bindende krag opdie inhoud van só ’n dokument nie en ditkan steeds deur die ondertekenaar betwisen gewysig word.

9. Maak seker dat die persoon met wie jy kon-trakteer die nodige volmag en/of prokurasiehet indien hy of sy namens iemand anders of’n organisasie met jou ’n kontrak sluit. Nie-mand kan ook namens jou ’n kontrak sluit of’n dokument onderteken sonder die nodigevolmag of selfs mandaat nie.

10. Skakel Solidariteit voordat jy enige dokumentonderteken.Onkunde is geen verweer nie, endaar is weinig wat ’n vakbond of ’n hof vir joukan doen. S

Die teken van dokumente en 10 praktiese wenke


bedr

yfsnuus

n moeilike ekonomiese tye is werknemersdikwels uitgelewer aan grootskaalse onse-kerheid by die werk. Omstrede herstruk-tureringsprosesse, grootskaalse afleggings

en dalende indiensnemingsyfers is ook deesdaealgemeen in die Suid-Afrikaanse arbeidsmark.Solidariteit is al die afgelope 110 jaar dié vak-bond wat werksekerheid en gemoedsrus aanSuid-Afrikaanse werknemers bied.Jy kan ook deel word van die Solidariteit Be-

weging! Danksy Solidariteit se moderne diens-sentrum neem dit slegs vyf minute om by dievakbond aan te sluit.

Hoe kan ek aansluit?• Besoek www.solidariteit.co.za en vul óf dievolledige aansoekvorm óf ons gerieflike1-minuutaansluitingsvorm in. In beide gevallesal ’n Solidariteit-dienssentrumagent jouterugskakel om jou aansluiting te bevestig.

• Skakel die Solidariteit-dienssentrum by0861 25 24 23.Alle oproepe word vir gehal-tebeheerdoeleindes opgeneem en dien ookas jou elektroniese handtekening.

• SMS die woord “lid” na 34388 en ’n agent saljou terugskakel om jou aansluiting te bevestig.

Beveel die gemoedsrus van Solidariteit-lidmaat-skap aan by vriende en familie en maak die So-lidariteit Beweging sterker!Het jy familie of vriende wat nog nie die

werksekerheid en ondersteuning geniet watSolidariteit aan sy lede bied nie? Stuur vir onshul besonderhede en ons sal hulle terugskakelom al die voordele van lidmaatskap te ver-duidelik.

Hoe werk ’n goeie verwysing?• Maak seker die persoon wat jy verwys, stelbelang in lidmaatskap.

• Stuur vir ons die persoon se naam, van, enkontakbesonderhede na [email protected].

Ons sal die persoon skakel om die voordelevan lidmaatskap te verduidelik en om sy of haarlidmaatskap te bevestig.Solidariteit bedien reeds meer as 140 000

lede. Indien elke lid vir ons slegs een verwysingstuur wat besluit om aan te sluit, sal ons meeras ’n kwartmiljoen lede sterk wees. Dit sal onsin staat stel om nóg meer vir ons lede en hulgemeenskappe te doen. Sluit aan, kry werkbe-skerming en help ons om ’n verskil te maak. S

Vakbond jou bestevriend in werkplekDeur Harry Mole & Esti Bester

I

Earn whileyou studyBy Inge Strydom

Students are always looking for ways toearn extra spending money. Accordingto Anneline Janzen (21), a third yeareducation student at the University ofPretoria (UP), she was able to handlethe pressure of working part-time duringher first and second years of study. How-ever, in her third year it became difficult.She therefore decided to complete her

third year of study over a period of twoyears. “It is possible to work while youstudy, as long as you plan ahead,” Janzensaid. Since her first year, she has done avariety of jobs including being an au pair, atutor and an IT laboratory assistant.According to her, it is great to do

something you like, but it is more impor-tant to do something you like that payswell too. It also a good idea to choose ajob that will allow you to read or studywhile you are at work. Jobs like recep-tionists, supervisors and cashiers areideal for doing this. Here are a few tipsthat will help you earn extra moneywithout demanding too much time:• Many people often have to go onlengthy business trips, leaving theirpets and plants behind withoutsomeone to take care of them.Thiscreates the perfect opportunity toearn extra money.

• Become a life coach. Help other peo-ple to get their life back on track orto reach their full potential.There arecourses available to equip you withthe knowledge you need to do this.

• Grow your own organic vegetablegarden and provide fresh produce tolocal restaurants. Chefs love usingfresh ingredients in their dishes andwill be pleased to buy fresh, organicvegetables at a reasonable price.

• Do you have a large vocabulary anda good sense of grammar?Then youshould consider becoming a free-lance writer. Start by creating a blogand advertising yourself, then contactlocal newspapers and magazines andoffer your services. S



bedryfsnuus

ie splinternuwe Solidariteit-web-tuiste kan maklik met behulp vanenige soekenjin opgespoor worden maak van die jongste webont-

wikkelingstegnologie gebruik. Dit spog ook metverskeie moderne funksionaliteite soos ’n di-rekte geselsfunksie waardeur webbladbesoe-kers intyds elektronies met die Solidariteit-dienssentrum kan gesels. Daarbenewens is diewebtuiste volkome toeganklik vanaf slimfone enselfs selfone met raakskerms. Daar word tanshard gewerk aan iPad- en Android-toepassingsom die belangrikste gedeeltes van die web-tuiste ook deur ’n tabletrekenaar of -foonaflaaibaar te maak.’n Spesiale program maak dit selfs vir Soli-

dariteit moontlik om presies te weet hoeveelmense die webtuiste besoek, waarna hulle opdie webtuiste kyk en hoe lank hulle hier kuier.Die program toon selfs van waar in die wêrelddie besoekers kom en deur watter toestellehulle die webtuiste besoek het (byvoorbeeld ’nslimfoon of skootrekenaar). Kom kuier opwww.solidariteit.co.za en kry onder meer• die jongste nuus oor Solidariteit;• ’n gids na die Solidariteit Beweging;• ’n aanlyngeselsie met een van ons bekwamedienssentrumagente;

• antwoorde op jou regsvrae;• ’n direkte verbinding met Solidariteit via jougunsteling sosiale media; en

• ’n volledige uiteensetting van jou vak-bondlidmaatskapvoordele. S



Solidariteit spog met nuwe webtuiste’n Splinternuwe Solidariteit-web-tuiste is onlangs bekendgestel.Die webtuiste is ontwikkel om ’neenstoppunt te wees waar jyenige inligting oor Solidariteit endie Solidariteit Beweging kan kry,skryf Daleen Gouws.

D

Heel bo: Solidariteit se nuwe tuisblad. Bo: Elke Solidariteit-dienskantoor se adres en ligging kan duidelikop die webtuiste gesien word.Fo

to:iStockphoto.com

2


bedr

yfsnuus

Moet-hê items spesiaal vir boere

Deur Inge Strydom

’n Boer maak ’n plan, of hoe? Die Voortrekkers het dalk nie met ’n Leatherman in die sak of ’n Weberagterop die ossewa getrek nie, maar niks verhinder die hedendaagse boer om te swig voor ’n toestel,uitvindsel of katoeter wat hom kan help om in ’n japtrap ’n plan te maak nie. Kyk gerus na hierdie oulikegeriefies vir boere wat Solidariteit Tydskrif op die internet uitgesnuffel het.

Jaag hul skrik op die lyfMoeg vir die jakkalsies, rotte, hase, katte, voëlsen dies meer wat jou wingerd en/of landeverwoes? Kry dan vir jou hierdie nuttigebewegingsgeaktiveerde afskrikmiddel vir diere.Sodra die ScareCrow ’n indringer gewaar, spuitdie toestel ’n straal water uit wat die onge-wenste dier verjaag. Dit is boonop ’n omge-wingsvriendelike manier om jou lande teenindringers te beskerm – die produk gebruikgeen chemikalieë nie en slegs twee tot driekoppies water per keer. (Prys: R1099,00)

Nie (onver)hoed(s) betrap!As jy ’n boer is, is jy waarskynlik heeldag in die son. DieSolar Light Cap is ’n slim keps wat hard werk, terwyl ditdie son uit jou oë hou. Dié gerieflike, omgewingsvriende-like hoed se ingeboude sonpaneel berg sonenergie, watbeteken dat jy die hoed as koplig kan gebruik as jy totlaataand buite werk. Die hoed is boonop in sewentienverskillende kleure en style beskikbaar. (Prys: R399,00)

1 3Bewolk en koudDie Elements-weervoorspellings-

toestel sal jou enige tyd en enige plekvan die volgende twaalf uur se

weervoorspelling voorsien. Dit sal jouonder meer in staat stel om betyds jou

gewasse teen ongunstige weers-toestande te beskerm. (Prys: R399,00)

Braai ’n barshou – tjop, tjopWat is nou lekkerder as ’n sappige stukkie braaivleis ná ’n harde, lang,warm dag? Die BBQ Baster sal jou in staat stel om braaivleis maklikte bedruip – sonder om te mors. (Prys: R99,00)

4

5Vat só, katvis, vlieg, muskiet, muggie...’n Heerlike uitstappie in die natuur of ’n ete op die stoep wat veronderstel is om jou batterye te herlaai, kan vinnigontaard in ’n nagmerrie as muskiete, muggies en ander goggas jou meedoënloos bydam. Maar ’n blikkie insekdoderwat die gat in die osoonlaag groter blaas, is ook nie ’n goeie idee nie. Daarom is die Bugzapper die ideale oplossingom van die ongewenste insekte in en om die huis ontslae te raak. Die toestel, wat eintlik ’n elektriese vlieëplak is,skok insekte dood wanneer hulle daarmee in aanraking kom. (Prys: R140,00)


in Nuus oor al die organisasies wat deelvan die Solidariteit Beweging vorm.Beweging

eerders word dikwels aangeraai om diesogenaamde sagter vakke te kies waarinhulle goed presteer, omdat daar ’n wan-persepsie is dat goeie punte beter gaan

lyk op hul matrieksertifikate. Indien daardie vakkeegter nie vir hulle toelating tot hul beplande stu-dierigting gee nie, is die goeie punte nutteloos.Die fokus moet daarop wees om goed in dieregte vakke te presteer! Syfergerigte vakke, soosrekeningkunde en wiskunde, bied tans diemeeste moontlikhede tot verdere studie.

Wiskunde: Hekwag tot verdere studiesWiskunde is ’n vak wat dikwels uit leerlinge sevakkeuses gelaat word omdat hulle bang is dathulle dit nie sal slaag nie. Alle leerders presteernie ewe goed in wiskunde nie, net soos wat alleatlete nie ewe goed in alle sportsoorte vaar nie.Maar net soos atlete oefen om vinniger en fikserte word, kan daaglikse oefening ook help omwiskundevaardighede te verbeter.Volgens dr. Danie Brink, voorsitter van die

Vereniging vir AfrikaanseWiskunde-onderwysers(VAW) en uitvoerende hoof van SolidariteitHelpende Hand, is die suksesvolste wiskunde-student gewoonlik die een wat die hardste werk.“Dit is belangrik vir leerders om te besef dathulle self verantwoordelikheid vir hul suksesmoet neem en dit nie op iets of iemand anderskan afskuif nie,” meen BrinkVolgens Brink word ’n gebrek aan tyd of swak

onderwysers dikwels vir leerders se swak wis-kundepunte geblameer. Alle onderwysers beskikweliswaar nie oor dieselfde vermoë om moeilikewiskundige begrippe te verduidelik nie, maar in-dien leerders die regte houding het, is die uitda-ging oorkombaar. “Leerders moet hul ‘pro-bleemoplossingshouding’ saam met hulhandboeke in hul skooltas pak,”meen Brink.Wiskunde word dikwels gesien as die hekwag

tot verdere studies omdat dit leerders se vaar-dighede, uithouvermoë en probleemoplossings-vermoë ontwikkel. Daarom is dit die moeitewerd om bykomende tyd aan wiskunde tebestee, juis omdat dit meer deure oopmaak.Wiskunde is ’n numeriese sterk vak, terwyl

wiskundegeletterdheid meer op lewensvaar-

dighede ingestel is. Volgens Brink is dit jammerdat wiskundegeletterdheid as keuse teenoorwiskunde gestel word. “Wiskundegeletterdheidis ’n baie nuttige vak, want dit leer die leerderslewensvaardighede, begrotingsbestuur en rente-berekening, maar dit is nie ’n alternatief vir wis-kunde nie.”Volgens dr. Paul Steyn, akademiese hoof van

Solidariteit se hoëronderwysakademie Akademia,moet leerders so vroeg as moontlik bepaal inwatter rigting hulle belangstel en of hulle dit salgeniet om daarin te studeer en werk. Dié rigtingse toelatingsvereistes sal dan bepaal watter vak-keuses gemaak moet word. Indien leerders nogonseker is, moet hulle eerder vakke kies wat diemeeste alternatiewe bied.Soms is dit nuttig om deur ’n proses van

eliminasie te bepaal in watter rigtings jy niebelangstel nie. Sodoende kan ’n vakkombinasie

gekies word volgens die toelatingsvereistes vandie rigtings wat oorbly. Selfs al is leerders sepunte swakker in die numeriese vakke, bied ditsteeds meer opsies tot verdere studie omdat ditmeer paaie tot nagraadse studie beskikbaar stel.“Nadat studente ’n diploma verwerf het, kan

hulle ’n gevorderde diplomakursus volg endaarna honneursstudies, selfs sonder ’n graad,”verduidelik Steyn. Die regte vakkombinasie kandus die toekoms vir ’n leerder ontsluit.

Psigometriese toetseDit is raadsaam om van professionele hulp ge-bruik te maak, soos psigometriese toetse wat asbetroubare riglyn kan dien. Leerders moet ooktyd maak om meer uit te vind omtrent die rigtingwaarin hulle belangstel deur met kenners in dieberoep te gesels of selfs tyd binne so ’n omge-wing deur te bring. Dit is die vinnigste en mak-likste manier waarop leerders kan sien of hulle in’n bepaalde beroep of beroepsveld pas. Betrokkeen ondersteunende ouers kan leerders ook baieraad gee en help met navorsing oor moontlikestudierigtings. Laastens berus die verantwoor-delikheid steeds by die leerders. Leerders het diegeleentheid om hulself in ’n spesifieke rigting inte presteer!• Vir meer inligting oor verskillende beroepe of

-velde, asook inligting oor toekomskeuses,besoek Helpende Hand se beroepsleidings-webtuiste www.loopbaan.co.za S

Regte vakkeuses ontsluit toekomsDaar is nie regte of verkeerde skoolvakke nie, slegs die regte of verkeerde kombinasies van vakke watleerders benodig om toelating tot studies in ’n spesifieke rigting te kry. Die regte vakke kan ’n wonderlikewêreld van werk ontsluit, skryf Karin Venter van Solidariteit Helpende Hand se Beroepsleidingsdienste.

L

Dr. DanieBrink


inbeweging

Kosblikkieprojek vul magies én hartjiesDeur Juanita du Preez

ie tyd toe Solidariteit HelpendeHand se Kosblikkieprojek bestaanhet uit die uitdeel van kospakkiesaan behoeftige kleuters, is iets van

die verlede. Deesdae word daar met dié projekgesorg dat veel meer as die kinders se magiesgevoed word.Die afgelope drie jaar het die projek gegroei

om ’n omvattende antwoord te bied vir dieholistiese ontwikkeling van behoeftige kleutersin Suid-Afrika. Helpende Hand wil voorkomendoptree om die uitdagings van vroeë kinderont-wikkeling die hoof te bied. Dit word gedoendeur ondersteuning te bied ten opsigte vankleuters se voeding, die indiensopleiding vanversorgers by kleuterskole, ouerleiding, maat-

skaplike ondersteuning en die beskikbaarstellingvan opvoedkundige materiaalIn die verlede het die projek groepe ma’s

opgelei as dagmoeders in Gauteng en dieVry-staat, en 15 behoeftige kleuterskole regoorSuid-Afrika het by Helpende Hand se voeding-skemas baat gevind. Vanjaar word dié voeding-skemas uitgebrei na 40 kleuterskole in al dieprovinsies. Boonop word die indiensopleidingen ouerleiding vanjaar aangebied in same-werking met Hettie Brittz, ’n bekende op diegebied van kinderopvoeding en ouerleiding, enhaar span Immergroen Ouerskap-fasiliteerders.“Waar ons in 2011 slegs 45 ma’s opgelei het,kan ons vanjaar met die hulp van die Immer-groen-fasiliteerders nagenoeg 2 000 ouers en

versorgers regoor Suid-Afrika bereik,” sê LindieStrydom, projekorganiseerder.Elke skool ontvang ’n krat propvol items om

opvoedkundige en fantasiespel, konstruksiebou-en lewensvaardighede en wiskundige vermoënste ontwikkel. Daar is ook materiaal vir kuns enhandwerk, legkaarte en Afrikaanse leesboekiesin elke krat. Opvoedkundige materiaal vanImmergroen Ouerskap soos temperament- engedragplakkate, dissiplineprodukte, CD’s enDVD’s word ook aan die skool geskenk.Helpende Hand het reeds aansoeke ont-

vang van skole in Gauteng, Limpopo, Noord-wes, dieVrystaat en Mpumalanga wat deel vandie projek wil wees. Die skole moet aan basiesekriteria voldoen om in aanmerking te kom virdie projek. Hierdie kriteria is beskikbaar op diewebtuiste www.helpendehand.co.za.“Behoeftige kleuters ervaar dikwels ’n agter-

stand op maatskaplike, sosiale en sielkundigevlak vanweë hul agtergrond. Ons kan nie toe-laat dat kleuters hul skoolloopbaan ook met ’nagterstand begin nie,” sê Helpende Hand semaatskaplike werker, Marita Enslin, oor diebasiese kriteria waaraan voldoen moet word.“Ons wil graag skole ondersteun wat ’n veiligeomgewing bied en waarvan die standaard só isdat kleuters skoolgereed en skoolryp sal wees.”Helpende Hand het die Kosblikkieprojek

amptelik in April saam met die NEA Speel-groepie in Danville afgeskop. Die kleuterskoolmet 50 kleuters is deur twee maatskaplike wer-kers in Danville begin nadat hulle ’n behoefteaan veilige en konstruktiewe kleuterversorgingraakgesien het. Drie ywerige kleuterskool-onderwyseresse en drie assistente werk asvrywilligers om die groepie twee- tot sesjarigesvier keer per week op die gronde van dieLaerskool Generaal Beyers te versorg. Diegroepie is totaal en al afhanklik van skenkingsom ’n bestaan te maak. Kleuters ontvang drieetes by die skool en sal van nou af ’n brood-nodige hupstoot deur Helpende Hand sevoedingskema ontvang. Helpende Hand seWilgers-tak staan pa vir die bestuur van fondse.

• Vir slegs R50 per maand kan jy ’n kos-blikkie propvol pak. Besoek www.helpende-hand.co.za om uit te vind hóé. Diekosblikkie bevat etes, ouerleiding,indiensopleiding vir kleuterskool-onderwysers, opvoedkundige materiaalen maatskaplike ondersteuning. S

D



inbeweging

k kuier onlangs by ’n afgetrede boeren sy gesin op ’n plattelandse dorpie indieVrystaat. Ons gesels oor alles ennog wat – onder meer oor die droog-

te wat hierdie gedeelte van dieVrystaat in sygreep het en die boere wat begin het om hulverdorde mielies af te sny.Ons gesels oor mense op die dorp wat

swaarkry, en wat ’n groepie afgetrede boeredoen om hulle te help. Dit is vir my verstom-mend om uit te vind dat hierdie vier vriendehonderde duisende rande anoniem skenk aanwelsynsorganisasies, skole en kerke in hul dorp.Hulle het onder meer die maatskaplike werkervan ’n splinternuwe vrieskas voorsien en die viervriende skenk nou om die beurt ’n bees se vleisom die vrieskas vol te hou. Hierdie vleis wordvolgens die oordeel van die maatskaplike werkeraan behoeftiges in die dorp uitgedeel.

Hulle betrek ook ander boere in die omge-wing deur te vra dat hulle een vrag mielies peroes sal skenk, en hulle bestuur ’n fonds vanmeer as R100 000. Toe ek hoor dat hulle ookkinders se skoolfonds betaal en verskeie andervorme van ondersteuning aan talentvolle, be-hoeftige kinders op die dorp bied, het ek besefdat ons as Afrikaners dalk dikwels krities teen-oor onsself staan, maar altyd bereid is om me-kaar by te staan en in swaar tye te ondersteun.Solidariteit Helpende Hand het in hierdie

gees ’n plan van stapel gestuur – die Borg ’nkind-projek – wat behoeftige, talentvolle jong-mense ondersteun. Ons betaal meer asR1,1 miljoen aan ons takke uit om te belê intalentvolle jongmense in ons gemeenskappe.Ons wil graag hierdie geld aanwend om talentin ons jongmense te ontgin deur hulle te helpom ’n kwalifikasie te verwerf sodat hulle hul

vaardighede kan benut om hul volle vermoë teverwesenlik en die armoedesiklus te verbreek.Helpende Hand fokus dus in 2012 daarop

om voorskoolse en skoolgaande kinders teborg, maar ook om meer studiebeurse vir ter-siêre studies te stig. Hierdeur beoog ons ommeer as R7 miljoen aan die opleiding van jong-mense te bestee. Ondersteun ons om armoe-de doeltreffend te verbreek deur• ’n eie beurs te stig of tot enige van die 65bestaande beurse by te dra;

• ’n Helpende Hand-tak te steun om ’n kindte borg;

• ’n bemaking ten bate van opheffing deuropleiding in jou testament te spesifiseer ; of

• by Helpende Hand aan te sluit deur diewoord “Hand” na 34388 te SMS.

• Dr. Danie Brink is uitvoerende hoof vanSolidariteit Helpende Hand. S

Klein bietjie doen, maak ’n groot verskilDeur Dr. Danie Brink

E


inbeweging

ie tweede uitgawe van SolidariteitHelpende Hand se Loopbaangids,wat fokus op skaars en kritiesevaardighede in die Suid-Afrikaanse

arbeidsmark, is binnekort beskikbaar. Die gids,wat spesifiek vir hoërskoolleerlinge saamgestelis, se doel is om jongmense te help om ingelig-te loopbaankeuses te maak. Dit verskaf inligtingoor skaars en kritiese vaardighede, wys diebelang van roeping uit en moedig leerlinge aanom ’n entrepreneursingesteldheid te ontwikkel.Die eerste omvattende Loopbaangids is in

2010 met groot welslae deur die organisasie seBeroepsleidingsdiens vrygestel. Die tweedeuitgawe word nou beplan en sal later vanjaaruitgegee word. Verskeie kundige en bekendeskrywers is weer genader om hul gedagtes oordie toekoms van ons land, hoop, roeping,vakkeuses, entrepreneurskap, studierigtings,onsekerhede, lewenslange leer en wat om te

verwag in die wêreld van werk, vir die jeugneer te pen. Die kundigheid van onder meerFlip Buys, dr. Dirk Hermann, dr. Steve Booysen,Kobus Neethling, Hettie Brittz en Lindie Stry-dom gaan in die gids bymekaar gesit word omvir jongmense, ouers en onderwysers leiding tebied oor geleenthede en toekomsmoontlik-hede wat in Suid-Afrika se arbeidsmark beskik-baar is. Op dié manier kan organisasies soosHelpende Hand weer hoop skep vir die kin-ders van ons land.In 2010 het die DagbreekTrust dit moontlik

gemaak dat 7 000 kopieë van die Loopbaangidsgratis aan Afrikaanse skole regoor die land ver-sprei kon word. Die groot vraag na die Loop-baangids wat hierop gevolg het, is ’n aanduidingvan die behoefte wat bestaan vir geloofwaar-dige beroepsinligting in Afrikaans. Met diébehoefte in gedagte is ’n webtuiste in 2011 opdie been gebring wat al die inligting in die

Loopbaangids en nog meer bevat. Besoekwww.loopbaan.co.za waar jy ook die elektro-niese weergawe van die Loopbaangids kan lees.Hier kry jy ook inligting oor skaars vaardig-

hede, inligtingsbriewe aan skole, inligting oorskaduwerk, kompetisies en belangrike aankon-digings. Elke week se radio-insetsel getiteldBobaasberoepe is hier beskikbaar, asookartikels oor verskeie beroepe en blogs.Besoek ook die virtuele loopbaanskou waar

alternatiewe opleidingsgeleenthede geadver-teer word. Voorts is daar inligting oor kort kur-susse of indiensopleiding onder die temas vanverskillende rigtings. Hou die webtuiste dop vir’n splinternuwe toevoeging, die A-Z van be-roepe, waar ’n groot verskeidenheid beroepein Afrikaans binnekort bespreek sal word.Besoek www.loopbaan.co.za en bly op die

hoogte van die belangrikste Afrikaanse be-roepsleidingsnuus! S

Loopbaangids gou weer beskikbaarDeur KarinVenter

D

Solidariteit is vanjaar 110 jaar oud en om hier-die besonderse mylpaal te vier, nooi SolidariteitHelpende Hand almal om aan die HelpendeHand Doen Goed-veldtog deel te neem.Van18 tot 22 Junie word 110 Doen Goed-projekteaangepak. Dis ’n uitstekende geleentheid omdaardie onselfsugtige bydrae te lewer wat jynog altyd wou.Om deel te neem (en daar sal pryse ook

wees!), moet jy na ons Facebook-blad bywww.facebook.com/helpendehand gaan en op“like” kliek. Projekte sal slegs goedgekeur wordindien jy die bladsy “like”. Daarna stuur jy vir onsdie aangehegte registrasievorm na [email protected]. Die registrasieproses is blootsodat ons van al die projekvoorstelle kan rekordhou. Só verseker ons dat twee groepe nie dalkdieselfde projek aanpak nie en dat soveel ver-skillende projekte moontlik uitgevoer word.Deelnemers kan hulle ook regmaak vir aller-

hande verrassings van Helpende Hand se kantaf, want ons het klaar ons hande opgesteek engesê ons is beskikbaar. Sit ’n hand by en doengoed, voel goed, wees goed. S

Helpende Hand pak 110 Doen Goed-projekteDeur Juanita du Preez


inbeweging

p 27 April was dit 18 jaar sedertdie eerste verkiesing waarin alleSuid-Afrikaners ouer as 18 jaar konstem. Soos enige jong persoon, het

Suid-Afrika se demokrasie nog baie om te leer.In sy besinning oor die Franse Revolusie, het

Edmund Bourke in die agtiende eeu geskryf datvryheid nie lank kan bly voortbestaan onder ’nnasie wat oor die algemeen korrup is nie. Dus isdie vraag ten tye van ons viering van 18 jaar vandemokrasie of ons werklik vryheid kan vier. Vol-gens Benjamin Franklin is demokrasie wanneertwee wolwe en ’n lam stem oor wat hulle virmiddagete gaan nuttig. Vryheid daarenteen is ’ndeeglik toegeruste lam wat die uitslag van diestemmery kan betwis.Nuushoogtepunte van die afgelope tyd het

onder meer pres. Jacob Zuma se huwelik met syvierde vrou ingesluit, terwyl Julius Malema, voor-malige leier van die ANC-Jeugliga, deur die Suid-Afrikaanse Inkomstediens ondersoek word inverband met belastingbedrog van miljoene rande.Die minister van veiligheid en sekuriteit het be-werings van nepotisme ontken, terwyl die voor-malige kommissaris van polisie ’n vonnis van 15jaar opgelê is nadat hy op aanklagte van korrup-sie en bedrog skuldig bevind is. Intussen is diehuidige kommissaris van polisie geskors hang-ende aanklagte van tenderbedrog en korrupsie,terwyl die waarnemende polisiehoof moet ver-duidelik waarom moordaanklagte teen die polisiese intelligensiehoof laat vaar is. ’n Geestelik-gestremde meisie het in Soweto ’n slagoffer vangroepsverkragting geword, en ’n video-opname

van die skokkende vergryp het in die kuberruimbeland. In reaksie hierop het die president toe-gegee: “Ons is ’n nasie van skurke.” Hy het egterdie nalatenskap van apartheid geblameer.Die vraag is steeds of ons regeer word deur

die rowerbaronne of deur alvermoënde, morelebemoeisiekes wat vir die “beswil van slagoffers”optree. In Suid-Afrika vandag sit ons met albei.Julius Malema slaag daarin om beide ’n

kampvegter vir die armes en ’n verdagte opaanklagte van korrupsie, belastingontduiking enselfverryking te wees.DieTshwane-metroraad verdedig in die hof

sy oorhaastige poging om die name van 25 stratewat Afrikaner- en “koloniale” name het, te ver-vang omdat dit sogenaamd ten bate van “diewaardigheid van die mense” is, maar word indieselfde hof skuldig bevind aan minagting in ’nander saak, naamlik omdat dit in gebreke geblyhet om ’n fout van R250 000 op ’n munisipalerekening reg te stel.As deel van die strewe na die bevordering

van “ons eie beswil” word beleide van regstellen-de aksie, maatskaplike ingenieurswese in diedemografie van werkplekke in dieWes-Kaaptoegepas (à la Jimmy Manyi), en strategieë vir dievernietiging van eiedomsreg ten opsigte vangrond en minerale word noukeurig ontwikkel,beplan en uitgevoer.Ja, ons betwis die uitslag van die stemmery,

maar dit is hoog tyd dat die lammers hulselfook moet organiseer en toerus.• Willie Spies, is AfriForum se regsverteen-

woordiger.

DeurWillie Spies

Die wolwe en die lam

O

• In die Oos-Kaap moes ons ’n interdik teenEskom verkry om te keer dat die elektri-siteitstoevoer na inwoners van Steynsburgopgeskort word, nadat die munisipaliteit ingebreke gebly het om die elektrisiteitshef-fings wat dit van die inwoners ingevorderhet, aan Eskom oor te betaal.

• InWallmannstal, noord van Pretoria, hetons die regmatige bevoordeeldes van ’ngrondhervormingsprogram verteenwoor-dig in hulle regstryd teen ’n korruptepolisieoffisier (wat intussen in hegtenisgeneem is) en sy volgelinge wat grond

beset het wat aan ander toegeken is.• In Pretoria veg ons vir die herinstelling vanUmalusi se akkreditasie van ’n onafhanklikeChristelike eksamineringsraad wat omideologiese redes onder druk verkeer.

• Ook in Pretoria probeer ons om dieTshwane-metroraad se eensydige besluitom die name van 25 strate te verander, omte keer. Dit sluit Kerkstraat in, wat Suid-Afrika se langste straat is. Teenstrydig metsy eie beleid, wil die raad dié straat in vierdeel, met vier verskillende straatname.

• Lees ook ons groen wenke op bladsy 60. S

Hiér veg AfriForum voort

AfriForum Jeugbraai rekord losvir AfrikaansDeur Esmarie Prinsloo

Braai is iets wat vir Afrikaners groot sa-mesyn en lekker eet beteken. Dit is waar-om AfriForum Jeug meer as gewillig wasom moue op te rol en braaitange tepoets om vanjaar die rekord vir dielangste ononderbroke braai ter wêreld tebreek. Dit was natuurlik veel maklikergesê as gedaan. Charl Oberholzer, dienasionale voorsitter van AfriForum Jeug,het die taak op homself geneem om virlanger as die huidige rekord van 32 ureen 17 minute aaneen te braai.“Die besluit is nie ligtelik geneem nie,

maar omdat dié uitmergelende pogingten bate van moedertaalonderrig was,het ek die uitdaging aanvaar,” vertelOberholzer.Die groot braairekordpoging het om

13:24 op 26 April by dieWindpompfeesnaby Naboomspruit (Mookgopong) afge-skop. Soos die Guinness Book of WorldRecords vereis, was daar deurentyd tweeprofessionele tydhouers, twee aanteken-beamptes asook twee onafhanklike ge-tuies teenwoordig. Verdere vereistes hetingesluit dat vyf verskillende tipes vleis tealle tye op die rooster moes wees en datdie rekord op video vasgelê moes word.Om 21:41 op die aand van 27 April,

met rustye afgetrek, is die rekord gebreeken kan AfriForum Jeug nou met trotsaankondig dat hy ’n braairekord agter synaam – en binnekort hopelik ook in dieGuinness Book of World Records – het.Oberholzer sê AfriForum Jeug wou

met die rekord aan jongmense wys dathulle hul eie kultuur as Afrikaners kanuitleef en vier, al is dit deur net te braai.Die braairekord het deel gevorm vanAfriForum se veldtog genaamd “RedAfrikaanse skole”.Alle borge en bydraestot die braairekordpoging sal gebruikword om Afrikaanse skole teen die aan-slae van die regering te beskerm.Individue en maatskappye is welkom

om geldelike bydraes te maak ter onder-steuning van die veldtog.• Besoek www.afriforumjeug.co.za S

ie FAK-sangbundel wat duisendeAfrikaners reeds vir meer as sewedekades lank aan die sing het, trekvanjaar ’n splinternuwe baadjie aan.

Hierdie bundel, wat as die skatkis van Afri-kaanse volksmusiek beskou word, word vanjaarvan hoek tot kant nuutgemaak om liedjies watdie afgelope 40 jaar in Afrikaanse musiek ge-blom het, te laat herleef en voortleef vir nog ’ngenerasie.Die nuwe FAK-sangbundel bevat honderde

liedjies wat uitgereik is sedert die vorige uit-gawe van die bundel in 1979 die lig gesien het.Vanjaar is ook die 75ste bestaansjaar van dieFAK-sangbundel en juis daarom is besluit omdie wonder van Afrikaanse musiek behoorlik tevier met die uitreiking van ’n nuwe sangbundel.Die bundel sal die volle spektrum van

Afrikaanse musiekgenres dek en al die gun-stelinge, van Ballade vir ’n enkeling (deur Richardvan derWesthuizen) tot De la Rey (deur Bokvan Blerk) en Engel (deur Karin Zoid), kry saammet Die padda wou gaan opsit (deur GroepTwee) en die immergewilde Houtkruis ’n tuistein hierdie bundel.Van die gewildste en bekendste werke deur

Afrikaanse musieklegendes soos Rina Hugo, GéKorsten, Chris Chameleon, Steve Hofmeyr, DieBriels, Anton Goosen en Laurika Rauch is in diebundel vervat.

Wat word van die “ou” FAK-sangbundel?Die nuwe FAK-sangbundel vervang nie die oubundel met sy bekende volksliedjies soosAanstap Rooies, My hartjie, my liefie en SarieMarais nie. Die 2012-bundel is eerder daarop

gemik om die skatkis van Afrikaanse musiek watbewaar moet word, uit te brei. Dit is daaromnog lank nie die einde van die 1979-bundel nieen dit sal steeds by uitgesoekte boekwinkelsbeskikbaar wees.

Plaas jou bestelling vandag nog!Maak seker dat jy eerste is om die bundel indie hande te kry. SMS net die woord “FAK” na34388 en Kraal-Uitgewers sal jou kontak omdie bestelling te finaliseer (’n SMS kos R2).

Jy kan ook hier bestel• Tel: 012 644 4329• Faks: 086 593 2882 of 012 644 1824• E-pos: [email protected]• Posadres: Kraal-Uitgewers, Posbus 11469,Centurion, 0046. S

inbeweging

FAK-sangbundel:Afrikaners steeds plesierigDeur Ilze Nieuwoudt

D

olgens Paul van Deventer, besturendedirekteur van Sol-Tech (foto), is dieprobleme met die verskaffing vansertifikate deur regulerende liggame

nie ’n nuwe een nie. Sommige studente waglanger as twee jaar nadat hulle hul vaktoetsgeslaag het vir hulle sertifikate.“Dit het dikwels ’nbaie negatiewe invloed op hierdie jongmense seloopbaanvordering, aangesien baie werkgewersnie ’n bewys dat die studente hulle vaktoetsgeslaag het as voldoende bewys van hul kwalifi-kasie ag nie en op die rooiseël-sertifikaataandring,” sêVan Deventer.Tog kon Sol-Tech reeds baie van dié uitda-

gings oorkom. Sol-Tech-studente kry danksy diéinstelling se moderne opleidingsmodel nie netteoretiese en institusionele opleiding nie, maarook praktiese opleiding in die werkplek. Hierdiewerkplasings word deur die plasingsagentskapAjani gedoen en danksy die hoëkaliber-studente

wat Sol-Tech lewer, word studente dikwels deurdie werkgewers waar hulle hul praktiese oplei-ding voltooi het, in diens geneem.“Om die

probleem rakende die gesloer met die uitreikingvan sertifikate te oorkom, lewer ons aan voor-nemende werkgewers bewyse dat ons studentewel hulle opleiding voltooi en die vaktoets ge-slaag het. Daarbenewens het talle studente watal lank vir hulle sertifikate wag, onlangs, danksyvolgehoue druk van Sol-Tech, hulle sertifikateontvang,” sêVan Deventer.Sol-Tech se uitstekende slaagsyfer kan aan die

instelling se roepinggedrewe personeel, gehalte-toerusting en uitstekende studente toegeskryfword. Daarbenewens is die instelling se presta-sies op ’n sterk en betroubare administratieween opleidingsmodel gebou.“Dit is jammer dat nie almal dieselfde stan-

daarde handhaaf nie. Daar is nog baie sertifi-kate wat gelewer moet word. Sol-Tech salvoortgaan om druk op die regulerende liggameuit te oefen totdat elke student sy of haar ser-tifikaat ontvang het.”


inbeweging

Niks kan Sol-Tech se welslae keer

Deur Moira-Marie Kloppers

Talle tegniese opleidingsinstellings loop tans deur onder swak dienslewering deur regulerende liggame wat diesertifikate vir die gesogte rooiseël-kwalifikasies moet uitreik. Sol-Tech, Solidariteit se tegniese opleidingsinstelling,se opgewondenheid oor sy studente se prestasies kan ondanks dié probleem nie gedemp word nie.

V

Foto’s:ReintDykema;iStockphoto.com

Hoewel die term “meulmaker” klink of dit uitdie oude doos kom, is dit vandag ’n gesogtetwee-in-een-kwalifikasie wat hope geleent-hede bied, sê Phillip Minnaar, waarnemendehoof van Sol-Tech.“Die eerste meulmakers was verantwoor-

delik vir die instandhouding van graanmeulensse vervoerbande, aandryfstelsels en meganieseverpakkingsisteme.Aangesien die meulmakersvan vandag ook bekwame passers en elektri-siëns is, werk hulle in ’n groot verskeidenheidindustrieë waar hulle hoofsaaklik elektriesemasjiene en toerusting volgens skematiesetekeninge en planne installeer,” sê Minnaar.Meulmakers is plaaslik en internasionaal in

groot aanvraag. Dié toenemende behoefte issigbaar in die groot getal aansoekers wathulle by Sol-Tech as meulmakers wil be-kwaam. “Ons lei studente in skaars en kri-

tieke vaardighede op wat hulle ’n suksesvolleloopbaan waarborg,” sê Minnaar.

Wat doen meulmakers?• Ontkoppel, beveilig en herstel elektriesetoerusting.

• Takel masjiene en toerusting met behulpvan hyskrane en toerusting.

• Belyn en rig ratkaste met elektriese enmeganiese aandryfstelsels.

• Hou elektriese en meganiese toerustingen remsisteme in aanlegte in stand endoen herstelwerk.

• Installeer pneumatiese en hidroliesestelsels.

Wat het ek nodig om my as meulmaker bySol-Tech te kwalifiseer?Voornemende studente moet minstens graad

9 geslaag het. Kandidate wat graad 12 metWiskunde enWetenskap voltooi het, vaaroor die algemeen beter met die kursus.Voornemende studente moet ’n keurings-toets slaag om tot die kursus toegelaat tekan word.Daarbenewens moet kandidate sonder ’n

tegniese agtergrond eers die voorgeskrewevakke op N2-vlak, soosWiskunde,Weten-skap, Elektrovakteorie en Pas- en Masjineer-teorie, slaag.Ná afloop van die teoretiese opleiding

word studente na Sol-Tech se werkwinkelsuitgeplaas vir intensiewe praktiese opleiding.Die meganiese deel van die opleiding, wathandvaardighede en sweis insluit, strek oor10 weke.Tydens die oorblywende 20 wekeword daar op die volledige elektriese oplei-ding gefokus. S

Hope geleenthede wink vir meulmakers

toegerustoekoms

vir die

Sol-TechBesoek ons webtuiste vandag nog by

www.sol-tech.co.zaSolidariteitBeweging

Op soek na ’n leertuiste waar jy jou in ’n skaarstegniese vaardigheid in Afrikaans kan bekwaam?Dan is Sol-Tech net die plek vir jou!

Wat kan ek by Sol-Tech studeer?• Elektries• Meulmakery• Pas-en-draaiwerk• Gereedskapmaak• Dieselwerktuigkunde

Hoe lyk Sol-Tech se opleidingsmodel?As deel van Sol-Tech se opleidingsmodel, voltooi Sol-Tech-studente hulle volleinstitusionele opleiding asook hul N1- en N2-kwalifikasie voordat hullepraktiese indiensopleiding by gekeurde werkgewers ontvang. Daarna word hullebygestaan met die finale voorbereiding vir die rooiseël-eksamen.

Voorkeur vir Solidariteit-ledeSol-Tech het sy bestaan aan die bydraes van Solidariteit-lede te danke. Daaromkry Solidariteit-lede en hulle kinders altyd voorkeurbehandeling vir toelating omby die instelling te studeer en wanneer hulle om studiehulp aansoek doen.

Teken hierdie belangrike datums aan!Sol-Tech se ope dae is op Saterdag, 7 Julie en Saterdag, 20 Oktober.Innames vind plaas op Maandag, 27 Augustus. Vir die spesifiekeinnamedatums, die kursusse wat gevolg kan word en inligting oorbeurslenings, besoek www.sol-tech.co.za of skakel 012 755 5687.

aksent media • 082 445 4513

7

2


inbeweging

Deur Esmarie Prinsloo

1Koop omgewingsvriendelike papier,skryfbehoeftes, kantoorvoorrade enander verbruikbare produkte.

Deur energie oordeelkundigte verbruik, kan ’n sake-

onderneming baie geld spaaren terselfdertyd help metdie stryd teen besoedeling.Omgewingsvriendelike energiebronne is volop

beskikbaar. Dit sluit florisiengloeilampe in, watsowat 75% goedkoper as gewone gloeilampeis en tien keer langer hou. 34 Gebruik liewer e-pos en

ander elektroniese media ommet kliënte te kommunikeer.Sodoende sal jou onder-neming heelwat op papier-,druk- en posuitgawes spaar.

Sorg dat daar soveel moontlikPLANTE in die werkplek is. Ditsal die omgewing gesonder maaken terselfdertyd werknemers seGEMOEDERE lig.5

Daar is waarskynlik meer herwinbareitems in en om jou kantoor as wat jy

besef. Jou munisipaliteit se vaste-afvaldepartement kan meer inligting

oor herwinbare materiaal enherwinningsprosedures verskaf.6

Begin ’n herwinningsprojekwaar alles herwin kanword, insluitend papier,bottels, blikkies, drukkers-inkhouers, karton,batterye en selfs meubels.

8AfriForum: 15-puntplan vir’n groener sakeomgewing

Klimaatsverandering en die uitputting van hulpbronne oorheers omgewingsnuus.Al meer mense soek maniere om hul bedrywighede meer omgewingsvriendelikte maak. Eenvoudige stappe, soos die herwinning van koeldrankblikkies en gloei-lampe, is ’n goeie plek om te begin, maar daar is baie maniere waarop produ-sente en verbruikers ’n groot verskil kan maak,meenAfriForum Omgewingsake.


152 Koop produkte entoerusting aan watherwin is.

8Verminder papierverbruik deur albeikante van die papier te gebruik en maakgebruik van herwinde produkte. Papierwat andersins weggegooi sou word, kanvir notas en interne dokumente gebruikword.As alternatief kan gebruikte papierna ’n herwinningsaanleg geneem word.

9Maak alle nuwepersoneel, studente,besoekers, verskaffersen kontrakteurs be-wus van die verantwoor-delikheid wat hulle teen-oor die omgewing het.

Vind uit waar daar plaaslikeagentskappe en organisasiesis wat gebruikte rekenaarsen drukkers kan herwin.Talleliefdadigheidsorganisasies salook ou kantoormeubelsherstel en vir hergebruik aan

ander maatskappye, organisasies,skole en welsynsorganisasies skenk.

1011As jy dikwels fakse moet stuur en ontvang, gebruik ’n faksmodem

op jou rekenaar pleks van om gedrukte kopieë te faks.

13Monitor die werkomgewing deur middel van gereeldeassessering en bou voort op aksies wat die beste

praktiese oplossings vir omgewingskwessies sal bied.

Moedig werknemers aan om werk toe testap indien moontlik, saamryklubs te begin,of van openbare vervoer gebruik te maak.

Vervang gereeld lugversorgers se filters.14

12

is eers as jy voor hierdie merkwaardigemonument staan dat die grootsheid van dítwat dit verteenwoordig, vir jou werklikheidword. Hier, teen die ongewone blou-blou

lug van dieVrystaat, toring ’n monument oor die vlaktesen dit is asof jy die stemme van duisende vroue enkinders kan hoor uitroep:“Onthou ons!”DieVrouemonument in Bloemfontein, wat opgerig

is om die lyding en sterwe van vroue en kinders sestryd om vryheid gedurende die Anglo-Boereoorlog tegedenk, vier in 2013 sy honderdjarige herdenking en isvandag steeds ’n plek van inspirasie.As deel van Kraal-Uitgewers se boek Onthou!

Kronieke van vroue- en kinderlyding wat in Mei deur dieSolidariteit Beweging bekendgestel is (lees die artikelop bladsy 21), het prof.A.W.G. Raath, geskiedkundigeen adjunkvoorsitter van die Oorlogsmuseum in Bloem-fontein, ’n aangrypende en omvattende geskiedenis vandieVrouemonument geskryf. Die geskiedenis van diemonument kyk terug na die aanvanklike bedoeling metdie oprigting daarvan en na die betekenis van diemonument vir die Afrikaner. Prof. Raath skryf ook oordie inspirasie wat die simboliek van die monument virmense gebring het.Hy meen die verhaal is vandag nog relevant en rig

die oog op die toekoms.“Die Afrikaner behoort te letop die lyding, trou en geloof van die Boerevroue en-kinders en die offers wat hulle gebring het. Dit moethulle inspireer om hulself opnuut as volk aan God toete wy. Eén van hart en siel behoort Afrikaners dit wat

goed en mooi is uit hierdie geskiedenis te haal, en metgeloof te streef na ’n toekoms wat goeie dinge vir onsvolk inhou.”Volgens Raath was daar reeds tydens die oorlog die

behoefte om stappe te doen om die Boerevroue en-kinders se verhale van lyding, moed en vaderlands-liefde vir die nageslag te bewaar. “’nVoorlopige verga-dering hieroor is op 20 Julie 1906 in Bloemfonteingehou. Onder leiding van president Steyn het die gees-drif vir en toewyding aan die ideaal van ’n nasionalemonument vir die Boerevroue en -kinders neerslaggevind in die inwyding van die monument en die ont-hulling van die vrouebeeldegroep wat die sentrale kernvan die monument uitmaak,” skryf Raath in Onthou!“Die monument is indrukwekkend – in die omvang

en die reine eenvoud daarvan. Die naald reik slankomhoog na die helder blouVrystaatse lug – ’n beeldwat ’n oorweldigende indruk op die gemoed van dieaanskouer maak.Tesame met die grafte in die sentraledeel van die monument van diegene wat tydens dieoorlog die vryheidstryd met soveel toewyding gevoerhet – president M.T. Steyn, generaal C.R. deWet,dominee J.D. Kestell – is die monument boweal ’nkernpunt in die hart van die Afrikanervolk. Dit rig lyding,trou en geloof bokant die omliggende heuwels na diehemel, bind die lyding van die onvergeetlike dode aanGod en snoer die gemoed van die Afrikanervolk saamtot ’n eenheid van hart en siel en sin in die soeke naalles wat vir ons volk se toekoms rein en goed is toteer van God!” S


inbeweging

Deur Ilze Nieuwoudt

Vrouemonument vandagsteeds plek van inspirasie

D

Foto:HermanToerien

Sam – ’n ware verhaalvan ’n dogtertjie enhaar olifantIngrid Vander Veken

My naam is Marthe. Enhierdie is die ware verhaalvan my en my olifant…Hierdie boek is gegrondop die ware verhaal van’n meisie wat meer as ’neeu gelede met haar oli-fant van China naFrankryk moes reis. Sam

word uitgegee deur LAPA Uitgewers en is by toon-aangewende boekwinkels te koop teen R100*.

PoppekasDeborah Steinmair

Wiesa is ’n sub in dienagkantoor van ’n dag-blad. Sy kan nie versinnie. Sy skryf om by diewaarheid uit te kom.Teveel vreemde en onheil-spellende dinge gebeuren sy begin dagboekhou daarvan... Poppekasis nog ’n lekkerleesboekuit die stal van LAPA

Uitgewers en is teen R170* by boekwinkels te koop.* Pryse is onderhewig aan verandering.


inbeweging

Wen een van dié lekkerleesboeke!Om een van dié boeke te wen, stuur e-pos aan [email protected] en vertel ons wat is die naam van die prinses in die boekSam – ’n ware verhaal van ’n dogtertjie en haar olifant. Besoekwww.maroelamedia.co.za vir die antwoord.

Op die Maroela-boekrakDeur Suné van Heerden


Smullekkersoetkoekies

BESTANDDELE1 kg botter (of bakmargarien)

1 kg meel500 g versiersuiker

METODEVoorverhit die oond tot 180 °C. Room

die botter en versiersuiker met ’nelektriese klitser of voedselverwerkertot baie lig – dit moet amper soos

styfgeklitste room lyk. Roer die meel by.Rol uit (die deeg se tekstuur is ampersoos klei waarmee kinders maklik kan

werk). Druk vormpies van jou eie keuseuit. Bak vir 10 tot 15 minute en geniet

bakke en bakke vol koekies. S

inbeweging

s jy jou kind wil verander,moet jy jou gedrag verander.”Só meen CarinaTaylor, ’narbeidsterapeut, wat onlangs

’n ontbytgesprek in Pretoria aangebied het. Diegesprek het hoofsaaklik gefokus op die insig watouers kan verkry deur hul kinders se leerstylebeter te verstaan.Elke mens, sêTaylor, het ’n optimale leersone.

Volgens dié model is daar vyf sones, naamlik“lomerig en ontspanne”,“net reg”,“hoog”, of die“waarkuwingsone”,“oorlading” en “afsluiting”.VolgensTaylor probeer elke mens onbewus-

telik om in die “net reg”-sone te wees, aangesiendit die sone is waar ’n mens optimaal funksioneer.Die probleem is egter dat daar elke dag dingegebeur wat ons verhinder om in hierdie “netreg”-sone te bly.

“Elke mens beweeg daagliks tussen hierdieverskillende sones, afhangende van die omstan-dighede waarin jy jou bevind,” het sy gesê. Eenvan die hooffaktore wat daartoe bydra dat jy die

“net reg”-sone verlaat en byvoorbeeld in die“oorlading”-sone beland, is stres.Taylor het tydens haar praatjie gesê elke ouer

moet bewus moet wees van dit wat sy of haarkind dryf en wat sy of haar kind in ’n toestandvan oorlading of afsluiting laat beland. Sy raaiouers aan om veral bedag te wees op dít waar-toe hul kind van nature aangetrokke blyk te weesof waarop hy of sy van nature positief reageer. Isjou kind se positiewe sneller mense, musiek, dienatuur, sport, woorde, somme, prente, sosialeinteraksie of sy eie menswees en gevoelens?Indien jou kind tot een of meer hiervan aange-trokke is, kan dit hom of haar help om in die “netreg”-sone te kom. Enige van hierdie snellerswaartoe jou kind egter nie aangetrokke is nie,kan hom of haar juis oorlaai. Al hierdie faktorebeïnvloed jou kind se leervermoë. S

Bevorder só jou kind se leervermoëDeur Inge Strydom

“A


Finansiële adviesdiens


Skakel ons vandag nog by

0861 101 005’n Gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

gee jouDROMEvan môrevlerke

VANDAG

Korttermynlenings

Aftreeplan

Regshulpversekering

Motor- en huisinhoudversekering

aksentmedia•0824454513



promosie

olidariteit Finansiële Dienste (SFD) hetonlangs ’n volledige finansiële adviesdiensop die been gebring en die reeks pro-dukte uitgebrei wat by SFD beskikbaar is.

Benewens korttermynversekering, regshulpverse-kering en lenings, bied SFD nou ’n omvattendefinansiële beplannings- en adviesafdeling watbeleggings hanteer en kliënte ten opsigte vanlewens- en ongeskiktheidsdekkingsproduktebystaan. SFD het reeds kontrakte met Momen-tum, Sanlam en Liberty Life gesluit.SFD beoog ook om later vanjaar ’n direkte

lewensdekkingsproduk bekend te stel wattelefoniese bystand aan kliënte bied.SFD het na aanleiding van baie navrae ’n

behoefte aan gehalte-advies wat met die regteprodukte gerugsteun word onder Solidariteit-lede en personeel geïdentifiseer.SFD het Ruan Schröder as bestuurder van dié

nuwe afdeling aangestel. Schröder het ’nhonneursgraad in korporatiewe kommunikasieen is ’n gesertifiseerde finansiële beplanner. Hy is’n lid van die Instituut vir Finansiële Beplanners endie werk wat hy doen, word as ’n professioneleberoep erken. Ruan het reeds vier jaar seondervinding in die finansiëledienstebedryf.

AftreevoorsieningSuid-Afrika het ’n toenemende probleem metaftreevoorsiening. SFD kry te doen met talleSolidariteit-lede wat nie voldoende voorsieningvir aftrede gemaak het nie. Dit veroorsaak datbaie van hierdie lede van familielede se onder-steuning of staatstoelaes afhanklik word. Die landse verval in ’n welsynstaat bedreig die groei envoortbestaan van die ekonomie, en om dit teverhinder moet mense op ’n vroeë ouderdomreeds geleer word om gedissiplineerd te spaar.SFD gaan baie klem plaas op aftreevoor-

siening, hoe dit bereken word en wat die bestevoertuie is om in te spaar. Ons gaan ook onslede bystaan met hul beleggings ná aftrede. Ditgebeur te dikwels dat mense wat nie voldoendevir aftrede voorsiening gemaak het nie, in skemasbelê wat op die oog af goeie opbrengste sal bied,en dan verloor hulle hul swaarverdiende spaar-geld. Die onlangse vlaag eiendomsindikasies watmisluk het, is ’n goeie voorbeeld hiervan.

Finansiële beplanningOmdat huishoudings ’n inkomste verdien endaarteenoor uitgawes aangaan, is dit noodsaaklikom finansiële beplanning te doen. SFD helpkliënte om maandelikse begrotings op te stel en

bied ook hulp met belastingbeplanning. Dit stelons in staat om vir kliënte aan te dui wat dievoordeligste maniere is waarop risiko’s beperk engeld gespaar kan word.Ons beplanning dui allesyfers op ’n verstaanbare manier aan, en onskliënte vind baie baat by dié diens.

Raak geldwysOns het uit ondervinding geleer dat mense ge-neig is om finansiële beplanning opsy te skuif metdie gerieflike verskoning dat hulle nie weet hoeom dit te doen nie. Enige finansiële beplanningbegin by ’n doelbewuste besluit en gevolglikeaksie. Hou die volgende in gedagte:• Weet wat op jou betaalstrokie aangaan. Daargaan ’n wêreld vir ’n mens oop as jy weet watalles daarop staan.

• Stel ’n begroting op. Indien jou kontantvloeidruk en jy weet nie waarom nie, sal ’nordentlike begroting die rede(s) uitwys.

• Bepaal wat die moontlike risiko’s is as ’ngebeurtenis jou tref wat jou lewe kanverander. Dit doen jy ook deur sekereafleidings uit jou begroting te maak.

• SFD sien uit na jou oproep of besoek. Skakelons vandag nog by 0861 101 005 of stuure-pos na [email protected]

SFD bied nóg meer raad met jou rande

S

RuanSchröder

Foto’s:ReintDykema;iStockphoto.com


inbeweging

Ons vir Jouterug op die plankeDie Boereoorlog-musiekspel Ons vir Jou – die grootsteAfrikaanse musiekspel tot nog toe – is terug en valvanjaar saam met Solidariteit se 110-jarige feesvieringe.

olidariteit is trots om vanjaar dieHertzogpryswenner Deon Oppermanse musiekspel Ons vir Jou te borg.Vanjaar se speelvlak val saam met die

110-jarige feesvieringe van Solidariteit. Dit isvanjaar ook die 110-jarige herdenking van dieeinde van die Anglo-Boereoorlog en Soli-dariteit-lede kan vanjaar weer hierdie beson-derse verhoogstuk teen 15%-afslag gaan kyk.Ons vir Jou is vanaf 7 tot 29 Julie 2012 in dieOperateater van die Staatsteater in Pretoria tesien. Daar is een vertoning per dag opWoensdae, Donderdae enVrydae, met tweevertonings op Saterdae en Sondae.Die stuk vertel die geskiedenis van die

Anglo-Boereoorlog en beeld met deernis enpassie die uitwerking van die oorlog op diewording van die Afrikanervolk uit. Diemusiekspel is in samewerking met Sean Elsegeskryf, met musiek deur JohanVorster. Ons virJou is in 2008 vir die eerste keer in die Staats-teater aangebied, en het in 2009 op publiekeaanvraag teruggekeer.Altesaam 45 000 mense

het reeds hierdie treffende musiekspel gesien.

Dit is ’n gróót storie“Sedert die Grieke en Aristoteles was dit nogaltyd duidelik: Daar is klein stories en daar isgroot stories,” vertel Deon Opperman.“Mense hou veral van die groot stories.

Generaal De La Rey se storie is so ’n grootstorie. Daarom was ek nie verbaas nie oor dievele navrae wat ek oor die afgelope drie jaargekry het oor die moontlike terugkeer van myen Sean Else se musiekspel Ons vir Jou.“De La Rey se storie gedurende die Anglo-

Boereoorlog van 1899 tot 1902 is ’n gróótstorie.“Dis mos ’n ou waarheid – goed begin is

half gewin. Dit geld vir skrywers ook. Kleinstories sorg vir klein dramas, en groot stories…wel, dan kry ’n mens iets soos Ons vir Jou. Myen Sean se uitdaging met hierdie mylpaal in dieAfrikaanse teaterbedryf was nie om ’n storie‘uit te dink’ nie, maar eerder om die vraag teantwoord: Hoe kan ons hierdie musiekspel tot

’n aangrypende verhaal verwerk?“Die feit dat meer as 45 000 mense in 2008

en 2009 die musiekspel kom kyk het, en dat sobaie mense my sedertdien gevra het wanneerek die stuk weer gaan opvoer, bevestig vir mydat ek en Sean hierdie baie belangrike hoofstukvan die Afrikaners se geskiedenis met dienodige vaardigheid, waardigheid en respekhanteer het.“As dramaturg wat reeds vir 25 jaar Afri-

kaanse dramas skryf, is Ons vir Jou ’n persoon-like hoogtepunt. Dit staan vir my langs myander persoonlike skryfhoogtepunte Kruispad,Hartland, Donkerland, Stille Nag, Kaburu en Treeaan! – ook almal verhale oor die wording enwese van die Afrikanervolk.“Ek sien verskriklik daarna uit om weer in

die Opera by die Staatsteater se portaal testaan en die mense te ontmoet wat Ons vir Jouvir die eerste keer sien, en veral dié wat dittydens ’n vorige speelvak gesien het, maar weergekom het om saam in dié manjifieke teaterhierdie groot-storie-broodjie te breek.”

S

Deur Nico Strydom

Foto’s:PackedHouseProductions


15%-afslag virSolidariteit-ledeTelefoniese besprekings1. Skakel Computicket by 011 340 8000 of083 915 8000.

2. Sê vir die operateur vir watter vertoningjy wil bespreek en in watter pryskate-gorie jy belangstel (die pryskategoriehang van die sitplek af).

3. Gee aan die operateur jou afslagkode(“Onthou”) om die afslag te aktiveer.

Computicket-kiosks landwyd1. Sê vir die operateur vir watter vertoningjy wil bespreek en in watter pryskate-gorie jy belangstel (die pryskategoriehang van die sitplek af).

2. Gee aan die operateur jou afslagkode(“Onthou”) om die afslag te aktiveer.

Via die internet1. Besoek die webtuistewww.computicket.co.za

2. Navigeer na die vertoning waarin jybelangstel.

3. Kies die aantal kaartjies wat jy wil koop.4. Daarna sal jy ’n opsie gegee word omvolprys of afslagprys te betaal.

5. Kies die afslagprys-opsie en sleutel jouafslagkode (“Onthou”) in om dietransaksie te voltooi. S


inbeweging

Sakke vol voordele spesiaal vir ons ledeHierdie is ’n opsomming van die voordele wat aan lidmaatskap van Solidariteit verbonde is.Dit is onderhewigaan die grondwet en beleid van die vakbond, asook aan die reëls soos vervat in die Reëlboek, en kan sondervooraf kennisgewing deur die Hoofraad van Solidariteit gewysig word.Nuwe lede,wat bewys kan lewer dathulle lid was van ’n ander vakbond in ’n kollektiewe maatskappy direk voor aansluiting by Solidariteit, isdadelik op voordele geregtig, met dien verstande dat waar so ’n lid by aanvaarding reeds in litigasie of geskilbetrokke is, die voordele van lidmaatskap deur die Hoofraad na goeddunke beperk kan word.

ArbeidsakeGratis regshulp en hulp in arbeidsakeLede kry advies van deskundiges ten opsigtevan alle arbeidsake soos dissiplinêre onder-soeke, werkongelukke en werkprobleme.Gratis regsverteenwoordiging word verskafvir werkverwante arbeidsake wat na dieKommissie virVersoening, Bemiddeling enArbitrasie of die arbeidshof verwys word.• Besoek www.regsdienste.co.za

Hulp met ondersoekeHulp in verband met ondersoeke deur dieMediese Buro vir Bedryfsiektes en voordelevan dieVergoedingskommissaris en RandMutual word verleen, asook hulp in verbandmet werkverwante ongeskiktheidseise.

Kollektiewe bedingingBekwame en ervare Solidariteit-personeelbeding kollektief vir beter diensvoorwaardesen salarisse vir lede.

Sterftevoordele (Doves-kontrak)Begrafnisplan• ’n Gehaltebegrafnis word aan elke lid en syof haar huweliksmaat verskaf.Dit sluit ’n kisvan hoë gehalte asook die begrafnisdiens in.

• In die geval van ’n verassing word ’n kisen ondernemersdiens voorsien.

• ’n Begrafnis vir die lid se afhanklike kinderstot ouderdom 21 jaar word voorsien en isvan dieselfde gehalte as dié vir volwassenes.Die ondernemersdiens word slegs deurDoves-begrafnisdienste behartig.

• Die gade kan aansoek doen om aan tebly as lid ná afsterwe van die hooflid.

• Die las van begrafnisreëlings word baieverlig deurdat Solidariteit en Doves diereëlings tref.

Uitbetalings bykomend tot begrafnisplan• ’n Kontantbedrag van R3 000 word byafsterwe van ’n opbetaalde lid aan diehuweliksmaat of afhanklike kindersbeskikbaar gestel.

• ’n Bedrag van R2 000 word aan ’n lid watvolle ledegeld betaal, beskikbaar gestel as’n huweliksmaat te sterwe kom.

• Kontantuitbetalings aan ’n volle lid by dieafsterwe van kinders behels die volgende:* Kinders tussen 14 en 21 jaar : R1 500* Kinders jonger as 14 jaar : R1 000

• Kontantuitbetaling wissel as beide man envrou lid van Solidariteit is.

Korting op grafstene’n Korting van 10% op grafstene is metDoves beding.

Permanente mediese ongeskiktheidLede met 12 maande ononderbroke lidmaat-skap van Solidariteit en wat spesialisverslae enbewyse van hulle werkgewers voorlê dat hullepermanent ongeskik vir enige werk in die opearbeidsmark is, ontvang ’n eenmalige bedragvan R1 500.

Bevallingsvoordeel’n Bevallingsvoordeel van R1 250 word virelke bevalling aan vroulike lede met 12maande ononderbroke lidmaatskap by Soli-dariteit betaal. Aansoeke moet binne 6maande ná die bevalling ingedien word.

Solidariteit TydskrifLede ontvang ses keer per jaar ’n eksem-plaar van Solidariteit Tydskrif waarin aktuelekwessies in die wêreld van werk asook dieSolidariteit Beweging se werksaamhedegedek word.

Moenie wag nie,sluit vandag nog aan!• Skakel 0861 25 24 23; besoek die webtuiste

www.solidariteit.co.za; SMS die woord LID enjou naam na 34388; of besoek een van onsdienskantore (sien bladsy 72). Lidmaatskap kosvanaf 1 Maart R85 per maand vir individuelelede en R83 per maand vir kollektiewe lede.

Motor- en huisinhoudversekeringHierdie groepskema verskaf uitstekende premiesby Auto & General aan lede.Vir ’n gratis, verplig-tingvrye kwotasie, skakel 0860 34 62 53.

Solidariteit RegshulppakketVir ’n bykomende premie van slegs R70 permaand kan lede en hulle afhanklikes omvat-tende regsdekking geniet, dit wil sê buite ar-beidsverband. Die voordele behels dekking virsiviele en familiegedinge, borgonderhandeling,borgbetaling tot R5 000, strafregsake (krimi-neel) en hulp met verkryging van vuurwapen-lisensies. Kry die krag van die wet aan jou kant– 24 uur per dag!• Skakel 0861 SOLREG (0861 765 734).

Solidariteit AftreeplanSolidariteit Finansiële Dienste hanteer die be-marking van die Solidariteit Aftreeplan. Dié pro-duk is ontwikkel as ’n uitvloeisel van die feit datso min Suid-Afrikaners onafhanklik kan aftree enword in samewerking met Allan Gray gebied.• Skakel 0861 101 005.

Testamente en boedelberedderingElke lid het toegang tot die gratis opstel van syof haar testament. Boedelbereddering kan ookteen ’n markverwante heffing gedoen word.• Skakel 012 644 4300.

Ons is aan jou kant deur dik en dunBykomende dienste


inbeweging

Solidariteit Helpende HandSolidariteit Helpende Hand ondersteun maat-skaplike projekte en elke aansoek word opmeriete oorweeg.Aansoeke kan gerig wordaan: Solidariteit Helpende Hand, Posbus 11760,Centurion 0046. Of skakel 0861 25 24 23.

BeurseSolidariteit Helpende Hand bestuur enadministreer verskeie beursfondse en kenjaarliks meer as R5 miljoen toe om behoeftigestudente by te staan vir wie dit nie andersinsmoontlik sou wees om te studeer nie. Hier-

die studente is óf lede van Solidariteit óf maan-delikse bydraers tot Solidariteit HelpendeHand óf hulle kinders. Skakel Melani Gerberof DinahTheron by 012 644 4428 of stuur ’ne-pos na [email protected] [email protected]

Kollektiewe ledeKollektiewe lede is lede in diens van ’nwerkgewer met wie Solidariteit ’n erken-ningsooreenkoms het, of van ’n werkplekwat deur Solidariteit by die kollektieweafdeling ingedeel word. Die meeste ledeval in hierdie kategorie. Kollektiewe lede,ongeag ouderdom, kwalifiseer vir allevoordele.

Individuele ledeIndividuele lede is lede wat by aansluitingjonger as 50 jaar is en by ’n werkgewerwerk waar daar nie ’n erkenningsooreen-koms bestaan nie en wat nie deur Soli-dariteit as kollektief beskou word nie. ’nIndividuele lid wat ná aansluiting 50 jaaroud word, bly ’n individuele lid. Individuelelede kwalifiseer vir alle voordele.

OndersteuningsledeHierdie kategorie van lidmaatskap is in-gestel op versoek van mense wat dievisie van Solidariteit steun, maar nie kwali-fiseer vir een van die ander kategorieënie. Dit wil sê individuele lede wat byaansluiting ouer as 50 jaar is. Ondersteu-ningslede kan sekere voordele benut, metdie uitsondering van voordele sooskollektiewe bedinging, permanente onge-skiktheid, bevallingsvoordele en diesterftevoordeel. S

Kategorieë vanlidmaatskapMet drie lidmaatskapkategorieë bied dieSolidariteit Beweging ’n tuiste vir almal!

By Solidariteit kry jy werkbeskerming sonder gelyke.Lees op bladsy 42 hoe Solidariteit Regsdienste nóg ’nlid gehelp het!Ons kan jou ook help – sluit vandag aan!*

Só skep ons hoop vir ons mense


*Be

palings

envoorwaardes

geld


inbeweging

Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoepBellvilleEttienne Pio, Raymond Holland-Chapman,Anton Gerretsen, Bennie Harmse, Jan du PlessisAdministratiewe beampte: Nicole HarmseTel: 021 946 4440/4418Faks: 021 949 4259E-pos: [email protected]: DuToitstraat 18, Bellville

BloemfonteinPieter BurgerTel: 051 430 6152/3Faks: 051 430 6163E-pos: [email protected]: Kellnerstraat 58C,Westdene, Bloemfontein

BoksburgFrancois van Heerden, Zirk Gous,HennieVosloo,Amanda Hattingh, FanieVosloo,Derek Mans,Coenie Rheeder (litigant) • Administratiewebeamptes: Marlindie Booyens, Natasha van HeerdenTel: 011 913 0783/1101 • Faks: 011 913 3850E-pos: [email protected]: Rondebultweg 232, Libradene, Boksburg

CarletonvilleAdministratiewe beampte: PetroWatsonTel: 018 788 4861/018 786 2785Faks: 011 788 5102/011 388 9854E-pos: [email protected]:Van Zyl Smitstraat 74,Oberholzer, Carletonville

DespatchPietVeldtman,Wynand StrydomAdministratiewe beampte:Yvette StroebelTel: 041 933 5144/5145Faks: 041 933 5539E-pos: [email protected]: Hoofstraat 91,Despatch

EllisrasJan Pretorius, DeonViviersTel: 083 651 5760 (Jan) of 078 802 0343 (Deon)Faks: 014 763 9511E-pos: [email protected]

KlerksdorpManie Lourens,Willie MaraisAdministratiewe beampte: Nicoline CraffordTel: 018 468 8533Faks: 018 468 8563E-pos: [email protected]: Buffeldoornlaan 48,Eenheid 2, Buffelparksentrum, Klerksdorp

KathuGert vanWyk,Adel LiebenbergAdministratiewe beampte: Jaatjé ShermanTel: 053 723 1604Faks: 053 723 1407E-pos: [email protected]: Rietbokstraat,Theque Gebou,Winkel 7, Kathu

LydenburgQuintus SliepAdministratiewe beampte: Mariëtt BarnardTel: 013 235 3698 / 013 235 4985Faks: 013 235 1814E-pos: [email protected]:Versekeringsforumgebou,h.v.Viljoen- en Maasdorpstraat, Lydenburg

NewcastleJohan BothaAdministratiewe beampte: Elize BronkhorstTel: 034 312 9711/9917Faks: 034 312 5170E-pos: [email protected]: Hardingstraat 79,Sanlampark, Blok B, Newcastle

PietersburgEric SchoemanAdministratiewe beampte:Arlene LourensTel: 015 297 0287Faks: 015 297 1589E-pos: [email protected]: Biccardstraat 79 (3A),Pietersburg

PretoriaJack Loggenberg, Chris Roodt, Schalk de Bruin,WillieVenter, Connie Badenhorst, Johan BothaAdministratiewe beamptes:Christa Louw,Anke CloeteTel: 012 335 9051/2 • Faks: 012 335 9002E-pos: [email protected]: H.v. Lambert Lee- &Van Rensburgstraat, Mayville

RichardsbaaiFrancois van Heerden,HennieVosloo,Christo HattinghAdministratiewe beampte: Chantelle vd MerweTel: 035 753 1935 of 035 753 1936Faks: 035 753 1937E-pos: [email protected]: Angler Rodstraat 12, Meerensee,Richardsbaai

RustenburgConnie Prinsloo en Johan NellAdministratiewe beamptes: Christelle Grobler,Charisma BreetTel: 014 592 4336 • Faks: 014 592 4371E-pos: [email protected]: H.v. Heystek- enThabo Mbekistraat,Heystek Ontwikkelaars, Kantoor 4,Total Garage

SecundaKobie deVilliersAdministratiewe beampte: Sandra ScheepersTel: 017 634 5296Faks: 017 634 5297E-pos: [email protected]: EersteVloer, h.v. Joe Slovo- en Moore-straat, Uitbreiding 22, Secunda

VaaldriehoekJaco van den Berg, JohanVenter,Francois Calldo,Gerhard Cloete, JJ Fernandes,Lee Coetzee,Le Roy FritzAdministratiewe beamptes: Nadia Coetzee,Rika CronjeTel: 016 931 3160/2/4 • Faks: 016 931 3171E-pos: [email protected]: Rossini-boulevard 130

WelkomHennie KommerAdministratiewe beamptes: Sue NelTel: 057 352 6839Faks: 057 357 2072E-pos: [email protected]:Winkel nr. 5, Eerste vloer,The Strip,MetroVillage, Stateway 312,Welkom

WitbankCornelius van Leeuwen, Jo-Anne CoetzerAdministratiewe beamptes: Irma Oberholzer,Sonja BekkerTel: 013 656 3871 • Faks: 013 656 6846E-pos: [email protected]: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel,Route N4 Business Park, Ben Fleur X11Blaai na bladsy 6 vir Solidariteit-

hoofkantoor se kontakbesonderhede.*


inDeur Marietha Malan

Reuse “rabbits” en ander bedreigings

aar ’n mens moet drie maandevoor die tyd ’n spul vorms so diksoos ’n huurkontrak invul met tassevol irrelevante inligting wat ure

neem om bymekaar te maak.Al wat nog kort-kom, is die juffrouens se mates en die busbe-stuurder se skoengrootte. Dan ’n briefie tik enuitgee, toestemmingsbriefies en geld insamel,die agterosse herhaaldelik herinner aan hulleverpligtinge. Busse moet gereël word, ’n sleep-wa vir die rolstoele, ekstra hande wat kan helprolstoele stoot. Ensovoorts.Maar uiteindelik kom vier busse met 70

kinders met ’n groot gejuig by die dieretuintjieaan. Nou vir ’n lekker dag wat die kinders noglank gaan onthou… of nie? Vir ’n hele paar isdie ondervinding regtig traumaties pleks vangroot pret. Van ons gestremde kinders se erva-ring van diere strek so ver soos (miskien) ’nhond. Hulle het nog nooit ’n lewendige pape-gaai, hasie, marmot of apie gesien nie. KleinAmo klou om my nek vas en kyk verskrik heenen weer om seker te maak daar spring nieêrens nog ’n monster onverwags uit nie.Virhaar is die dieretuintjie ’n Jurassic Park vol ver-skrikkinge. Veral die skilpaaie, wat los op diegras rondstap, laat haar histeries gil van vrees.Terwyl ons piekniek hou, kom ’n onskuldige

hoendertjie nader om ’n paar krummels tekom oppik onder die tafel waar ons sit. Ter-stond is al agt kinders in my klassie se voetebo-op die stoele, en die hoender word met ’nkoor van hoë gilletjies en uitroepe van “Teacher,teacher!” aangemoedig om asseblief so goumoontlik ander weivelde te gaan soek.Die kinders se gemoedere is so oorlaai van

geure, klanke en beelde, dat die diereprente watek vantevore vir hulle gewys het, skoon vermengen een word met mekaar. So sien Maria, ’ngewigtige ou waterhofie wat baie stadig stap, ’ntaamlike groot, lawaaierige aap. Sy onthou datJuffrou in die klas ’n prent gewys het van ’n go-rilla. Ek leer hulle altyd die gebare saam met diedierename aan. (’n Mens wys “gorilla” deur metalbei vuiste op jou borskas te slaan.) Maria kommet stokstyfgesperde oë by my aangewaggel enwys met ’n bewende voorvinger na die aap.

“Teacher, look!” hyg sy, en slaan met haar vuisteop haar borskas.“A RABBIT!”Ja-nee, onbekend maak onbemind. Onbe-

mind en bang. Selfs baie bang. Wie onthou noghoe onseker en bang baie van ons in 1994 metdie verkiesing was? Blikkieskos is opgegaar,noodplanne is beraam. Ek was destyds inBloemfontein met Marietjie wat weer in diehospitaal was. Ouma het by my kinders gebly, ensy het hulle mooi gewys hoe hulle in die gang-kas moet wegkruip as daar moeilikheid kom.Ons leef in ’n wêreld vol bedreigings, werk-

like bedreigings. Ou mense word wreedaangerand en vermoor; mense word koel-bloedig doodgeskiet, kinders wees gelaat. Niksis meer vas nie. Dorps- en straatname verander,bekwame mense word werkloos. Rand en sentword belangriker as integriteit en hardwer-kendheid. Christelike waardes word bespot enuitgelag. Reg en verkeerd word vloeibaar.Tieners drink hulleself sat of koop sommer opstraat dwelms.Wanneer ek ’n moeilike dag vol aanslae en

bedreigings beleef het en ’n koue vreeshandklem met ysvingers om my hart, trek ek dieboonste laai van my laaikassie oop. Daar, in diehoekie, lê ’n kaartjie. Daardie kaartjie het tant

AgieViljoen vir my gegee die dag toe ons uitLindley getrek het, en die toekoms onseker envol opdoemende bedreiginge was. Tant Agie enoomWillie was van die lieflikste Christenmensewat ek ooit in my lewe geken het. OomWilliewas ’n bywoner; hulle het eenvoudig gelewe.Tant Agie het Crimplene-rokke gedra en gestapwaar sy wou wees. Sy het altyd gesit en brei assy kom kuier, en graag gesels; ’n storie doergaan haal en geen detail oorgeslaan nie. Diedag toe sy die kaartjie gebring het, was dielaaste keer dat ek haar gesien het. Sy is ’nrukkie daarna oorlede. Haar lewensmottostaan in die kaartjie, in ’n netjiese oumens-aanmekaarskriffie. Dit is ’n aanhaling uit Jesaja41:10, nog in die 1933-vertaling:“Wees nie bevrees nie, want Ek is by jou;Kyk nie angstig rond nie, want ek is jou God.Ek versterk jou, ook help Ek jouOok ondersteun Ek jouMet my reddende regterhand.”Amo het om my nek vasgeklou terwyl sy

angstig rondgekyk het na bedreigings. Ek en jyhet ’n ewige, onveranderlike, almagtigeVaderwat ons ondersteun, dra en versterk.Wees nie bevrees nie. Nie eers vir ’n reuse

“rabbit” nie. S

MLiewe genugtig, wat ’n gedoente is dit om ’n uitstappie vir skoolkinders te reël.

Ons wil maar net so ’n rukkie deur ’n klein dieretuintjie stap en daarna piekniek hou...

Marietha Malan is ’n onderwyser by Alma-skool,’n skool vir gestremdes, en is ’n ma van vyf.Retrospek


74

prom

osie

NiegesondheidsorguitgawesVolgens Anton Rijnen, uitvoerende hoof vanMedihelp, kan die skema se goeie finansiëleresultate toegeskryf word aan doeltreffenderisikobestuur en die gewenste gebruikmakingvan voordele deur lede met ’n jonger risiko-profiel. Gevolglik was Medihelp se solvensie-verhouding 1,8% beter as die 27,4% in 2010.Wat niegesondheidsorguitgawes as ’n persen-tasie van netto ledegeldbydraes betref, blyMedihelp op 10,8% onder die bedryfs-gemiddeld. Vir lede beteken dit dat Medihelpse primêre fokus steeds op hul gesondheid-sorgbehoeftes is, wat hulle goeie waarde vir hulledegeld bied.

Tussentydse resultate vir 2012Ná die NasionaleTesourie se besluit om16 646 staatspensioenarislede op 1 April 2012na GEMS (die mediese skema vir staatswerk-nemers) te skuif, het die totale aantal lewenswat Medihelp dek op 217 000 gestabiliseer.“Medihelp behou sy posisie as die derde-

grootste oop skema in die land, en ná diemigrasie is Medihelp nou ’n jonger, gesonderskema. Die skema se gemiddelde ouderdomhet van 40 na ongeveer 36 jaar verlaag, watmeer in ooreenstemming met die bedryfs-gemiddeld van 33 jaar is. Die skuif het Medihelpse gemiddelde ouderdom in werklikheid metnege jaar oor die afgelope vier jaar verlaag.Privaat lede maak tans byna 80% van Medihelpse ledetal uit, wat in skrille teenstelling is metdie 44% in 2008,” het Rijnen gesê.Medihelp het boonop weer ’n AA- (AA

minus) gradering van Global Credit Ratingontvang vir sy eisebetalingsvermoë – een vandie hoogste graderings in die bedryf.“As een van die grootste rolspelers in die

bedryf het Medihelp gedurende 2011 meer as3,6 miljoen eise verwerk, waarvan bykans 90%elektronies ontvang is. Eise is binne gemiddeldvyf dae ná ontvangs verwerk en betalings aanlede en diensverskaffers word drie keer permaand gemaak,” het hy gesê.

Die pad vorentoe“Ons hoofdoel is steeds om ’n balans te vindtussen dekking, gehalte van diens en koste,”meen Rijnen.“Ons sal in die oorblywendemaande van die jaar voortgaan om alle

moontlikhede te ondersoek wat kan bydra totdie voortgesette volhoubaarheid van Medihelpen die waarde wat ons lede ervaar. Dit salinsluit die aangaan van vennootskappe watkostebesparing ten doel het, die instelling vannetwerke en verbetering van prosesse om diesoort kliëntediens te lewer wat Medihelp sediensreputasie sal aanvul.”Behalwe Medihelp se uitstekende finansiële

resultate het die skema ook sy eerste plek opdie gebied van dienslewering behou in verge-lyking met sy naaste mededingers.“Medihelphet die afgelope vyf jaar bekendheid verwerf asdie mediese skema wat die beste kliëntediens

in Suid-Afrika lewer. In 2011 het Medihelp weervir Consulta Research opdrag gegee om sylede se tevredenheid te meet. Die skema isteenoor ses van sy mededingers gemeet inkategorieë wat die gehalte van diens, verhou-dings en produkte bepaal. Medihelp het dieeerste plek in al drie hierdie kategorieë behaalen was ook eerste wat algehele tevredenheidbetref,” het Rijnen gesê.Die navorsingsresultate sal deel vorm van

Medihelp se kliënte-ervaringsbestuursproseswat gemik is op die verbetering van sy vermoëom ’n selfs meer persoonlike dienservaring aansy belangegroepe te lewer.

Nog nie ’n Medihelp-lid nie?SMS “Kontak my” na 32291 as jy meer inligting

oor Medihelp se uitstekende voordele-opsies verlang.

03/2012 • www.solidariteit.co.za


Medihelp, een van Suid-Afrika se grootste oop mediese skemas, het in 2011 besonder goed gevaar en hetdie 2011-boekjaar met ’n netto surplus van R163,9 miljoen en ’n solvensieverhouding van 29,2% afgesluit.

Medihelp behaal uitstekende resultate