ค ำน ำ - krukird.com · 6....

T E P E - 5 5 1 2 5 ก า ร ส บ ค น ส า ร ส น เ ท ศ เ พ อ พ ฒ น า ง า น ว ช า ก า ร

1 | ห น า

ค ำน ำ

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training การสบคนสารสนเทศเพอพฒนางานวชาการ เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาโดยยดถอภารกจและพนทเปนฐานดวยระบบ TEPE Online โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training การสบคนสารสนเทศเพอพฒนางานวชาการจะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สำรบญ

ค าน า 1 หลกสตร “การสบคนสารสนเทศเพอพฒนางานวชาการ” 2 รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 8 ตอนท 1 การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน 11 ตอนท 2 การสบคนสารสนเทศจากโปรแกรมคนหา 30 ตอนท 3 ความรเบองตนเกยวกบการประเมนสารสนเทศ 42 ตอนท 4 การจดเกบและแบงปนความรในชมชนออนไลน 50 ตอนท 5 การใชสารสนเทศในการอางอง 63 ใบงานท 1 75 ใบงานท 2 78 ใบงานท 3 79 ใบงานท 4 81 ใบงานท 5 82


3 | ห น า

หลกสตร กำรสบคนสำรสนเทศเพอพฒนำงำนวชำกำร

รหส TEPE-55125 ชอหลกสตรรำยวชำ การสบคนสารสนเทศเพอพฒนางานวชาการ วทยำกร

อ.ศศพมล ประพนพงศกร ภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

อ.สรวจนา แกวผนก สาขาการจดการสารสนเทศดจทล คณะสารสนเทศศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ

ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหำ นางศกนตลา สขสมย ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ.

ผศ.ดร.เทอดศกด ไมเทาทอง คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อ.ดร.บญเรอง เนยมหอม ขาราชการบ านาญ อาจารยพเศษ

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


4 | ห น า

รำยละเอยดหลกสตร ค ำอธบำยรำยวชำ

การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน การสบคนสารสนเทศจากโปรแกรมคนหา (Search engine) การประเมนสารสนเทศ แนวทางในการรวบรวมและแบงปนความรผานความรวมมอในชมชนออนไลน และการใชสารสนเทศในการอางอง วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรม สามารถ 1. อธบายถงวธการและเทคนคในการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลนได 2. บอกฐานขอมลเชงวชาการแตละประเภททเหมาะสมกบงานวชาการได 3. เลอกฐานขอมลทมเนอหาและขอบเขตทเหมาะสมและตรงตามความตองการได 4. สบคนสารสนเทศจากฐานขอมลทางวชาการทหลากหลายได 5. บอกประเภทของเครองมอสบคน เพอเลอกใชไดอยางถกตองเหมาะสม 6. เลอกใชเทคนคและกลยทธในการสบคนขอมลจาก google ไดอยางเหมาะสม 7. ใช Meta Search Engine ในการสบคนขอมล 8. รและเขาใจเรองการประเมนสารสนเทศ 9. ประเมนสารสนเทศตามเกณฑการประเมนได 10. รจกเครองมอทใชในการประเมนสารสนเทศจากเวบไซตและสามารถน าไปประยกตได 11. เลอกใชเครองมอในการจดเกบและแบงปนความร เพอน าไปประยกตใชในการท างานได 12. จดการไฟลงาน เอกสารตางๆ ผานทางออนไลนได 13. อธบายถงความหมายและความส าคญของจรยธรรมในการใชสารสนเทศได 14. เขยนอางองและบรรณานกรมไดถกตองตามรปแบบทก าหนดไว

สำระกำรอบรม ตอนท 1 การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน ตอนท 2 การสบคนสารสนเทศจากโปรแกรมคนหา (Search engine) ตอนท 3 ความรเบองตนเกยวกบการประเมนสารสนเทศ ตอนท 4 การจดเกบและแบงปนความรในชมชนออนไลน ตอนท 5 การใชสารสนเทศในการอางอง

กจกรรมกำรอบรม 1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม


5 | ห น า

สอประกอบกำรอบรม 1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

กำรวดผลและประเมนผลกำรอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณำนกรม ภำษำไทย กญจนา บณยเกยรต. 2554. การลกลอกงานวชาการและวรรณกรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. จราภา วทยาภรกษ. การลอกเลยนงานวชาการและวรรณกรรมโดยมชอบ. [ออนไลน]. 2555. แหลงทมา: http://www.inded.kmitl.ac.th/journal/images /stories/year11_3/vol11_03_a4.pdf [1 สงหาคม 2556] เจรญ ตรศกด. การลอกเลยนวรรณกรรม: ความดางพรอยทางวชาการ. [ออนไลน]. 2549. แหลงทมา: http://pharm.swu.ac.th/psi/content/content11_1.1.49 /vol_11_no_1_2006_pg071-078_Plagiarism.pdf [1 สงหาคม 2556] ฉททวฒ พชผล และปยพงศ เผาวณช. (2550). Search อยางเซยนดวย Google และอนๆ. กรงเทพฯ :

โปรวชนทกษะการรสารสนเทศ. 2548. กรงเทพฯ : ภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ทกษะการรสารสนเทศ. 2548. กรงเทพฯ : ภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ศศพมล ประพนพงศกร. 2551. การคนหาสารสนเทศและการเขาถงสารสนเทศ ใน โครงการอบรม การอบรมทกษะการรสารสนเทศส าหรบบรรณารกษหองสมดประชาชนและหองสมดโรงเรยน (13-16 ตลาคม 2551) ณ ส านกหอสมดกลาง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. [CD]. --------. 2555. การท ารายการทรพยากรสารสนเทศ: เอกสารประกอบการสอนรายวชา สศ112. กรงเทพฯ : ภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


6 | ห น า

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศทองถน . Cloud Storage เมฆบรรจขอมล. [ออนไลน]. 2555. แหลงทมาhttp://www.dla.go.th/upload/document/type14/2012/7/10908_1.pdf?time=1344388795680. [5 สงหาคม 2556]

สมาน ลอยฟา. Meta Search Engine : เครองมอชวยคนขอมลบนเวบ. [ออนไลน]. 2545. แหลงทมา http://thaimisc.pukpik.com/freewebboard/php/vreply.php?user=sata1&topic=972 [5 สงหาคม 2556]

อมาวด สงหศวานนท. (2545). รวมสดยอด Search Engine. กรงเทพฯ : โปรวชน. ภำษำองกฤษ Advanced searching techniques. [Online]. 2013. Available from : http://library.duke.edu/services/instruction/libraryguide/advsearch.html [2013, August 11] Basic search tips and advanced Boolean explained. [Online]. 2013. Available from : http://www.lib.berkeley.edu/TeachingLib/Guides/Internet/Boolean.pdf [2013, August 11] Bull, Joanna. Technical review of plagiarism detection software report. [Online]. 2013. Available from : http://archive.plagiarismadvice.org/documents/ resources/Luton_TechnicalReviewofPDS.pdf [2013, August 1] Chowdhury, G. G. (1999). Introduction to Modern Information Retrieval. London :

Library Association. Evaluating Web Sites: A Checklist. [Online]. 2013. Available from : http://www.lib.umd.edu/binaries/content/assets/public/usereducation/ evaluating-web-sites-checklist-form-fall-2012.pdf [2013, August 7] InwComputer เทพคอมพวเตอร. เทคโนโลย Cloud Storage คออะไร. [ออนไลน]. 2556. แหลงทมา http://www.inwcomputer.com/computernetwork. [5 สงหาคม 2556] ThaiLIS เครอขายความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษา. [ออนไลน]. 2556. แหลงทมา : http://www.thailis.or.th/ [11 สงหาคม 2556] University of New South Wales. Plagiarism. [Online]. 2013. Available from : https://student.unsw.edu.au/plagiarism [2013, August 1] Web Page Evaluation Checklist. [Online]. 2013. Available from : http://www.lib.berkeley.edu/TeachingLib/Guides/Internet/EvalForm_General.pdf [2013, August 7] Website Evaluation Checklist. [Online]. 2013. Available from : http://library.acphs.edu/PDFs/Website%20Evaluation%20Checklist.pdf [2013, August 7]

http://thaimisc.pukpik.com/freewebboard/php/vreply.php?user=sata1&topic=972

http://thaimisc.pukpik.com/freewebboard/php/vreply.php?user=sata1&topic=972


7 | ห น า

หลกสตร TEPE-55125 การสบคนสารสนเทศเพอพฒนางานวชาการ

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 กำรสบคนสำรสนเทศจำกฐำนขอมลออนไลน เรองท 1.1 การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน เรองท 1.2 เทคนคการสบคนสารสนเทศ เรองท 1.3 ฐานขอมลออนไลนทส าคญตอการคนควาเพอพฒนางานวชาการ

แนวคด ปจจบนมแหลงสารสนเทศทางอนเทอรเนตมากมาย ดงนนจงจ าเปนตองรจกเลอกใชและ

เขาถงแหลงสารสนเทศทมคณภาพและเหมาะสมกบปญหาทตองการ โดยเฉพาะการศกษาคนควาเพอการท างานวชาการ

วตถประสงค 1. รจกฐานขอมลเชงวชาการแตละประเภททเหมาะสมกบงานวชาการ 2. รจกเทคนคการสบคนและเลอกฐานขอมลทมเนอหาและขอบเขตทเหมาะสมกบปญหา

ทตองการได 3. สบคนสารสนเทศจากฐานขอมลทางวชาการทหลากหลายได ตอนท 2 กำรสบคนสำรสนเทศจำกโปรแกรมคนหำ (Search engine) เรองท 2.1 โปรแกรมคนหาสารสนเทศ เรองท 2.2 การใชงานโปรแกรมคนหาสารสนเทศ เรองท 2.2.1 การใชงาน Google เรองท 2.2.2 การใชงาน Meta Search Engine แนวคด ปจจบนขอมลขาวสารมปรมาณเพมขนจ านวนมหาศาล เวบเพจมปรมาณเพมขน

ตลอดเวลา ผเรมตนสบคนขอมลจากอนเทอรเนตมกประสบปญหาในการไดรบขอมลมากเกนความตองการ หรอตองใชเวลาในการพจารณาคดเลอกขอมลจากผลการสบคนทแสดงมากจนเกนไป การรจกเครองมอสบคน และเทคนคในการสบคน จะชวยใหการคนหาขอมลมประสทธภาพและประหยดเวลามากขน

วตถประสงค 1. รจกประเภทของเครองมอสบคน เพอเลอกใชไดอยางถกตองเหมาะสม 2. เลอกใชเทคนคและกลยทธในการสบคนขอมลจาก google ไดอยางเหมาะสม 3. รจกเทคนคขนสงในการสบคนขอมลทางอนเทอรเนตโดยใช Meta Search Engine ตอนท 3 ควำมรเบองตนเกยวกบกำรประเมนสำรสนเทศ เรองท 3.1 การประเมนสารสนเทศ เรองท 3.2 ตวอยางแบบประเมนสารสนเทศจากเวบไซต


8 | ห น า

แนวคด การจะน าสารสนเทศทไดมาไปใช โดยเฉพาะอยางยงใชในงานวชาการ จะตองวเคราะห

คดเลอก และตรวจสอบคณสมบตทดของสารสนเทศกอนวาเปนสารสนเทศทมคณค า มประโยชน และสามารถน าไปใชงานไดตรงกบความตองการอยางแทจรงหรอไม

วตถประสงค เพอใหผเขารบการฝกอบรม 1. มความรและเขาใจเรองการประเมนสารสนเทศ 2. สามารถประเมนสารสนเทศตามเกณฑการประเมนได 3. รจกเครองมอทใชในการประเมนสารสนเทศจากเวบไซตและสามารถน าไปประยกตได

ตอนท 4 กำรจดเกบและแบงปนควำมรในชมชนออนไลน เรองท 4.1 เครองมอทใชในการจดเกบและแบงปนความร เรองท 4.2 การจดการเอกสารออนไลน แนวคด ชมชนออนไลนเขามามบทบาทมากยงขนในสงคมปจจบน วตถประสงคในการใชงานของ

ผใชมความแตกตางกน ขอดทส าคญอยางหนงของชมชนออนไลนคอ การสรางเครอขาย ดงนน หากเรารจกเครองมอทใชในการจดเกบและแบงปนความร และจดการเอกสารหรอไฟลงานตางๆ ไดอยางสะดวกไมวาอยแหงไหน กจะชวยสนบสนนและสงเสรมกระบวนการเรยนรไดอยางตอเนอง

วตถประสงค 1. รจกเครองมอทใชในการจดเกบและแบงปนความร เพอน าไปประยกตใชในการท างาน

ได 2. สามารถจดการไฟลงาน เอกสารตางๆ ผานทางออนไลนได

ตอนท 5 กำรใชสำรสนเทศในกำรอำงอง เรองท 5.1 จรยธรรมในการใชสารสนเทศ เรองท 5.2 การเขยนอางองและบรรณานกรม แนวคด การใชสารสนเทศโดยความชอบธรรมบนพนฐานของจรยธรรมทางสารสนเทศเปนพนฐาน

ของการศกษาคนควาในการสรางเครองมอวดนน ผทดสอบตองน าผลการตอบมาพจารณา โดยการตอบนนควรตรวจใหคะแนน ซงเปนเรองทมความส าคญมากจงจ าเปนตองมหลกเกณฑในการพจารณา

วตถประสงค 1. เขาใจและตระหนกถงจรยธรรมในการใชสารสนเทศ 2. สามารถเขยนอางองและบรรณานกรมไดถกตองตามรปแบบทก าหนดไว


9 | ห น า

ตอนท 1 การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน

เรองท 1.1 การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน

ปจจบนมแหลงสารสนเทศมากมายใหผ ใชได เขาถง โดยเฉพาะแหลงสารสนเทศบนอนเทอรเนต บคคลทวไปมกนกถงโปรแกรมคนหา (Search engine) กอนเปนล าดบแรกในการคนหาขอมล โดยเฉพาะการคนหาขอมลทกอยางบนโลกนผาน Google ซงแทจรงแลว Google มใชเครองมอทสามารถใชตอบโจทยหรอแกปญหาในเรองการเขาถงหนงสอ เอกสาร งานวจย บทความวารสาร ฯลฯ ในเชงวชาการไดครบถวน ดงนนการจะไดสารสนเทศทสมบรณจงจ าเปนตองรจกและสามารถเลอกใชแหลงสารสนเทศโดยเฉพาะแหลงสารสนเทศในรปแบบออนไลนทมอยอยางมากมายใหเหมาะสมและตรงกบวตถประสงคในการน าไปใช อกทงตองรจกเสาะหาจากหลายแหลงเพมเตม เพอใหสามารถคนไดครอบคลมกบสงทตองการคนควาดวย ซงแหลงสารสนเทศออนไลนประเภทหนงทมทงคณคา และมคณภาพในการเปนแหลงคนควาทมประโยชนอยางยง คอ ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลออนไลนถกจดท าขนโดยหนวยงาน องคกร บรษทตางๆ ทงในและตางประเทศ แตละประเภทถกจดท าขนมาเพอจดมงหมายในการรวบรวมและน าเสนอสารสนเทศทตางกน และมขอบเขตของสารสนเทศ หรอการเขาถงทแตกตางกนไปตามเงอนไขดวย การจะเลอกใชแหลงสารสนเทศไดอยางเหมาะสม ตรงกบความตองการ และสามารถน าไปใชประโยชนไดมากทสด จงควรรจกขอบเขต เนอหาของสารสนเทศทมอยนนๆ เสยกอน เพอทจะไดเลอกใชไดสอดคลองกบความตองการ และท าใหไดสารสนเทศนนมาใชไดแนะน าฐานขอมลพนฐานทถกคดสรรมาแลววาสามารถใชเปนเครองมอในการคนหาสารสนเทศในงานวชาการไดเปนอยางด

1. กำรสบคนสำรสนเทศจำกฐำนขอมลออนไลน มวธการสบคนแบงเปน 2 วธใหญ

ดวยกน คอ 1.1 คนจากบางสวนของรายการทร (Known item search) หมายถง ผสบคนทราบขอมลทเกยวของกบรายการนนๆ เชน ชอเรอง ผแตง เปนตน การคนลกษณะเปนการคนจากขอมลทางบรรณานกรมของรายการนนๆ การคนแบบนท าใหพบรายการทตรงกบความตองการไดแมนย าและเทยงตรงมากกวาการคนแบบอน การคนแบบน อาจเรยกวาการคนแบบขนตน (Basic search) ซงผลการคนทไดจะเรยงตามล าดบอกษร ก-ฮ ในกรณทคนเปนภาษาไทย หรอ A-Z ในกรณทคนเปนภาษาองกฤษ

1.2 คนจากหวเรอง หรอ ค าส าคญ (Subject or keyword searching) ผสบคนจะเรมตนจากการคนแบบนเมอไมรขอมลใดๆ เกยวกบเอกสารทตองการ แตต องการผลลพธทได


10 | ห น า

เกยวของกบเรองนนๆ ดงนนเพอใหไดผลลพธตรงตามทตองการ จงจ าเปนตองรจกการก าหนดค าคนทเหมาะสม เพอใหไดผลลพธทตรงกบความตองการมากทสด ซงการสบคนจากหวเรอง (Subject heading) นน ผสบคนจะตองทราบหรอใสค าคนทมลกษณะเปนศพทควบคมทมการก าหนดขนเพอใชเปนค าทเกยวของกบเนอหาของรายการสารสนเทศนนๆ เพอใหเปนมาตรฐานเดยวกนในการใชค าคนค าเดยวกนในเรองเดยวกน และมงใหคนหาเรองทตองการไดอยางรวดเรว โดยปกตแลวผสบคนจะไมทราบวาฐานขอมลนนๆ ใชหวเรองตามมาตรฐานของการจดท ารายการอยางไรบาง ซงในกรณนอาจตรวจสอบไดจากชองทาง Subject directory หรอ Thesaurus ในฐานขอมลนน หรอ อาจเชอมโยงและเรยนรค าคนทเปนหวเรองมาตรฐานไดจากผลลพธของรายการทสบคนได เพราะโดยปกตแลวผลลพธของการคนจะระบหวเรองพรอมทงการท าลงคเชอมโยงใหผใชดวยเสมอ สวนการสบคนจาก ค าส าคญ (keyword) มกเปนสวนทผใชนยมใชในการสบคน เพราะสามารถใสค าคนในลกษณะค า หรอวลใดๆ กได ทคดวาจะปรากฏอยในเนอหาหรออยในรายการสารสนเทศทตองการหรอคดวาเปนค าทเกยวของกบเนอหาทตองการ เพราะเมอใสค าใดกตามทใชในการสบคน ระบบจะไปดงค าทเหมอนกนกบค าคนทใสลงไปจาก ชอเรอง บทคดยอ หรอสวนทเปนเนอหากตาม มาแสดงเปนผลลพธของการคน ซงวธนเปนการคนทยดหยนและคนงายทสด

สงทแตกตางกนระหวางการใชค าคนแบบหวเรอง และค าส าคญ คอ ผลลพธการสบคนทแตกตางกน เชน ถาตองการคนหาขอมลเกยวกบการบรหารโรงเรยน หากใสค าคนทเปนค าส าคญ โดยใชค าวา การบรหาร และ/หรอค าวา โรงเรยน ผลการคนทไดจะแสดงเฉพาะรายการทปรากฎค าคนดงกลาวในฐานขอมล เชน ไดหนงสอเรองการบรหารอาคารสถานทและสงแวดลอม การบรหารและการนเทศภายในโรงเรยน เปนตน แตถาใชค าคนทเปนหวเรองในการสบคน คอ โรงเรยน – การบรหาร ทตรงกบฐานขอมลนนๆ ก าหนดไว ผลการคนทไดจะแสดงทงรายการทปรากฎหรอไมปรากฎค าวา การบรหาร ออกมาดวย เชน ไดหนงสอเรองการปฏบตงานปกครองนกเรยนของโรงเรยน... และ การพฒนาการปฏบตงานอาคารสถานทและสงแวดลอมในโรงเรยน ออกมาดวย ถงแมวาชอหนงสอหรอรายการดงกลาวจะไมปรากฎค าวา การบรหาร กตาม เพราะระบบจะดงรายการทมเนอหาเกยวของกบการบรหารโรงเรยนออกมาจากการทมหวเรองทเปนมาตรฐานก ากบรายการนนๆ ไวออกมาดวยนนเอง


11 | ห น า

ตอนท 1 การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน เรองท 1.2 เทคนคการสบคนสารสนเทศ 1. กำรจ ำกดผลกำรคน (Limit results) นอกจากทจะตองเลอกใชค าคน หรอวธการคนใหเหมาะสมแลว ควรมการระบขอบเขตทใชในการสบคนรวมดวยบอยๆ เพอเปนการจ ากด (Limit) การคนใหไดผลการคนทแคบลง และตรงกบความตองการมากขน ซงเปนการเพมประสทธภาพในการคนอกวธหนง เชน 1 .1 ป ร ะ เภ ท ข อ ง ส ง พ ม พ / เอ ก ส า ร (Publication/Document type) เช น วารสารวชาการ งานวจย วทยานพนธ เอกสารการประชมวชาการ รายงาน เปนตน 1.2 ปพมพของเอกสาร (Publication date) อาจมการระบปพมพทตองการ หรอระบเปนชวงกได เชน ตองการผลการคนระหวางป 2551-2556 เพอตองการกลนกรองและไดเอกสารทยอนหลงไป 5 ป ซงนนหมายความวาจดมงหมายในการสบคนครงนตองการเอกสารรายการใหมๆ หรอทมความทนสมย เปนตน 1.3 ภาษาของเอกสาร (Language) เปนการระบภาษาของเอกสารทตองการ เชน ถาตองการเอกสารเฉพาะภาษาไทย หรอเฉพาะภาษาองกฤษ ระบบกจะแสดงผลตามทผสบคนจ ากด ซงเปนการตดผลการคนทเราไมตองการออกไปไดสวนหนง เชน ในฐานขอมลตางประเทศ รายการทอยในฐานขอมลมหลากหลายภาษา เชน ฝรงเศส เยอรมน ฯลฯ ท าใหผสบคนไมเสยเวลาในการคลกเปดรายการทไมสามารถอานไดออกไป ซงชวยประหยดเวลาในการใชขอมลสวนหนง เปนตน 1.4 ใหแสดงผลเฉพาะรายการทมเอกสารฉบบเตม (Full text) เชน แสดงผลเฉพาะรายการทม pdf full text หรอ Html full text ซงชวยใหผลการคนนอยลง เพราะระบบไมแสดงรายการทมแตขอมลบรรณานกรม 1.5 การจดเรยงผลการคน (Sorting) เชน จดเรยงผลการคนตามปพมพจากใหมไปปเกา ส าหรบผทตองการไลเรยงดรายการใหมๆ กอน จดเรยงตามความเกยวของของเนอหา จดเรยงตามชอผแตง จดเรยงตามชอเรอง เปนตน 1.6 ใหแสดงผลเฉพาะบทความทผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ (Peer review)


12 | ห น า

2. กำรใชตรรกแบบบล (Boolean logic) เปนวธการทเปนสากลทใชกนอยางแพรหลายในฐานขอมลทงในและตางประเทศ จดวาเปนเทคนคการสบคนขนสง (Advanced Search) ทจะท าใหไดสารสนเทศทตรงกบความตองการมากขน หลกการ คอ การจดกลมแนวคดทตองการเขาดวยกน โดยการใชตวจดกระท า (Boolean operators) ไดแก AND, OR และ NOT ในการจบกลมหรอเชอมโยงค าคนเขาดวยกน ซงอาจเปนการท าใหขอบเขตเนอหาทตองการแคบลงหรอกวางขนกได ซงมรายละเอยดและตวอยาง ดงน AND (และ) ใชในการเชอมค าคนเพอจ ากดขอบเขตการคนใหแคบลง โดยตองการใหมค าคน 2 ค า อยดวยกน

อนเทอรเนต AND กำรศกษำ

จากตวอยาง ผสบคนตองการไดรายการทมเรองเกยวกบอนเทอรเนตทเกยวของกบการศกษาดวย ไมใชเรองใดเรองหนง เปนตน

ผลการคนทไดคอจะมทงค าวาอนเทอรเนตและการศกษาอยในเรองนนๆ เชน การใชประโยชนและผลกระทบของอนเทอรเนตในบรบทของการศกษาระดบอดมศกษา

OR (หรอ) ใชเชอมค าคนเพอขยายขอบเขตการคนใหกวางขน โดยตองการมค าใดค าหนง หรอมทงสองค าอยดวยกนกได

อนเทอรเนต OR กำรศกษำ

จากตวอยาง ผสบคนตองการผลการคนทกวางขวาง กลาวคอ ตองการไดรายการทมเรองอนเทอรเนตเพยงอยางเดยว หรอเรองการศกษาเพยงอยางเดยว หรอจะมทงสองเรองผสมอยดวยกนกได

ผลการคนทได คอ จะมทงรายการทมเฉพาะเรองอนเทอรเนต เฉพาะเรองการศกษา หรอมทงสองเรอง เชน -E-Commerce และกลยทธการท าเงนบนอนเทอรเนต -การศกษาและการพฒนาชมชนในศตวรรษท 21 -ปจจยทสงผลตอการน าโครงการเครอขายอนเทอรเนตเพอการศกษาในโรงเรยนไปปฏบต


13 | ห น า

NOT (ไมตองกำร) ใชเชอมค าคนเพอจ ากดขอบเขตการคนใหแคบลง และตดค าทไมตองการออกไป เชน ใชในกรณทตองการคนหาค าคนหลก (อนเทอรเนต) แตไมตองการใหปรากฎค าคนทสอง (การศกษา) ใหอยในรายการนนดวย

อนเทอรเนต NOT กำรศกษำ

จากตวอยาง ผสบคนตองการผลการคนทแคบลง กลาวคอ ตองการคนหาเรองอนเทอรเนต เพยงอยางเดยว ไมตองการใหมเรองการศกษาปรากฏในผลการคนดวย

ผลการคนทได คอ ไดรายการทมเกยวของกบอนเทอรเนต แตไมมค าวา การศกษา เขามาเกยวของ

3. กำรตดค ำ (Truncation) เปนการใชค าคนค าเดยวแทนค าอนทกค าทมรากศพทเดยวกน เปนการรวบรวมค าทมการสะกดค าทใกลเคยงกนหรอเหมอนกน หรอกรณทเปนค าเอกพจนและพหพจน ซงใชในกรณทตองการขยายผลการคน หรอไมทราบ/ไมแนใจเกยวกบการสะกดค าคนนนๆ ซงมการใชสญลกษณทแตกตางกนไปตามแตละฐานขอมล แตทใชกนโดยทวไปคอ เครองหมายดอกจนทร * (Asterisk หรอ Star) เชน educat* จะไดผลการคนทง education, educational, educator, educators econom* จะไดผลการคนทง economy, economics, economical librar* จะไดผลการคนทง library, libraries, librarian, librarians 4. กำรใชเครองหมำยวงเลบ (Parenthesis) มกจะใชควบคกบตรรกแบบบลเพอใหระบบสบคนล าดบการคนเปนสวนๆ และใชในการจดกลมค าแตละสวนเพอใหไดขอมลตามทตองการ เชน

(สตร OR ผหญง) AND สขภาพ (Kidney disease AND children) NOT infant (teaching or training) and computers

5. กำรใชเครองหมำยอญประกำศ “.................................” การใชเครองหมายอญประกาศ หรอเครองหมายค าพดครอบค า เพอใหผลการคนปรากฎค าทงสองอยตดกน จะไดสอความหมายทแทจรงของค าวลนนๆ โดยไมคนแยกเปนค าๆ และสามารถใชผสมกบเทคนคอนๆ ไดดวย เชน “Information literacy” “innovative education management” “adult education”


14 | ห น า

(elderly OR "older adults") AND (computers OR technology) ผสบคนสามารถใชหลายเทคนคผสมผสานกนเพอใหไดค าตอบทมประสทธภาพมากทสด ซงบางฐานขอมลจะมชองค าคนแบบขนสง ใหผสบคนใสเทคนคและค าสงตางๆ ลงไปไดโดยตรง เชน (E-pub* OR Digital pub* OR E-Journals) AND (Libraries OR “Information Centers” OR “Reading Centers”) การจะไดผลการคนทครอบคลม ตรงกบความตองการ และมประสทธภาพจะตองมการปรบแตงการคนหลายครง ไมไดขนอยกบวธใดวธหนงเพยงอยางเดยว

ตอนท 1 การสบคนสารสนเทศจากฐานขอมลออนไลน

เรองท 1.3 ฐำนขอมลออนไลนทส ำคญตอกำรคนควำเพอพฒนำงำนวชำกำร ฐานขอมลออนไลนทนยมใชในการศกษาคนควาในการพฒนางานวชาการ มหลายฐานขอมล แตในทนจะแนะน าเพยง 4 ประเภททมกใชเปนจดเรมตนในการคนควาเพอใหไดมาซงสารสนเทศทตองการ มดงน

1. ฐำนขอมลทรพยำกรสำรสนเทศของหองสมด (Library Catalog)

หองสมด/ศนยสารสนเทศตางๆ ทมการน าระบบหองสมดอตโนมต หรอซอฟตแวรทใชในงานหองสมดมาใชจะมโมดล (Module) ทเปนทรจกกนโดยทวไปวา Catalog search, Library catalog หรอทนยมเรยกสนๆวา โอแพก (OPAC: Online Public Access Catalog) ซงหมายถง โมดลทใชส าหรบการสบคนทรพยากรสารสนเทศตางๆ ทมอยในหองสมด/ศนยสารสนเทศนนๆ เพราะจะท าใหสามารถคนหารายการหนงสอ ต ารา บทความวารสาร สอโสตทศน ฯลฯ ทมอยในหองสมดไดอยางสะดวก และรวดเรว เพอใหสามารถตรวจสอบไดวามรายการทตองการอยในหองสมดหรอไม สามารถยมออกไดหรอไม และจดวางอยทชนใด สวนใดของหองสมด เปนตน ขอดของฐานขอมลนคอ เปดโอกาสใหบคคลภายนอกทวไปสามารถสบคนไดผานระบบออนไลนได ถงแมวาจะไมไดเปนสมาชกของหนวยงานนนๆ กตาม คร อาจารย นกวชาการ นสตนกศกษา มกใชฐานขอมลนเปนจดเรมตนในการคนหาทรพยากรสารสนเทศตางๆ หากเปนบคคลภายนอกหนวยงาน ควรจะตองทราบวามฐานขอมลลกษณะนใหบรการอย และสามารถเขาถงไดโดยไมเสยคาใชจายเพอตรวจสอบวาหองสมดนนๆ มรายการทตนตองการหรอไม ขอแนะน าคอ ควรเขาถงฐานขอมลโอแพกของหองสมดมหาวทยาลย เพราะเปนททราบกนดวาเปนศนยรวมทรพยากรทมอยจ านวนมาก อาจมหนาจอการคนทแตกตางกนไปตามแตละซอฟตแวรทใช แตมหลกการสบคนทไมแตกตางกนดงทไดกลาวมาแลวในหวขอแรก หากตองการสบคนจะตองไปยง URL เพอเขาถงฐานขอมลของหองสมดนนโดยตรง ดงตวอยาง

ส านกงานวทยทรพยากร http://library.car.chula.ac.th/screens/mainmenu.html


15 | ห น า

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ส านกหอสมดกลาง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

http://library.swu.ac.th/

ส านกหอสมด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

http://lib.ku.ac.th/web/index.php/th

ส านกหอสมด มหาวทยาลยธรรมศาสตร

http://main.library.tu.ac.th/tulib/

ส านกวทยบรการ (ส านกหอสมดและทรพยากรการเรยนร) มหาวทยาลยขอนแกน

http://www.library.kku.ac.th/library/

ส านกหอสมด มหาวทยาลยเชยงใหม

http://library.cmu.ac.th/cmul/

ตวอยำงหนำจอสบคนจำก Library Catalog

หนาจอสบคนทรพยากรสารสนเทศของส านกงานวทยทรพยากร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


16 | ห น า

หนาจอสบคนทรพยากรสารสนเทศของส านกหอสมดกลาง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. ฐำนขอมลสหบรรณำนกรมของหองสมดมหำวทยำลยในประเทศไทย

ฐานขอมลสหบรรณานกรม (Union Catalog database) เปนกจกรรมหนงภายใตโครงการพฒนาเครอขายหองสมดในประเทศไทย (ThaiLIS) ซงเปนเครอขายความรวมมอระหวางหองสมดมหาวทยาลยของรฐทงสวนกลาง และสวนภมภาค เพอประโยชนในการใชทรพยากรรวมกนอยางมประสทธภาพ โดยมวตถประสงคเพอพฒนาฐานขอมลรายการบรรณานกรม เพอใชประโยชนในการยมระหวางหองสมด ลดการซ าซอนในการท างาน อ านวยความสะดวกทงเจาหนาทและผใช ซงฐานขอมลนไดรวบรวมรายการบรรณานกรมของหองสมดสมาชกทมความรวมมอกน ไมวาจะเปนหนงสอ วารสาร น ามารวมเขาเปนฐานขอมลเดยวกน เพอเปนการแลกเปลยนขอมลบรรณานกรม และการใชทรพยากรรวมกนระหวางหองสมด ระบบสหบรรณานกรมสามารถชวยแบงเบาการท างานของบรรณารกษ / เจาหนาท ท าใหมความสะดวกสบายมากยงขน เพราะการรวมบรรณานกรมจากหลายๆ แหงมาไวดวยกน สามารถชวยใหสบคนขอมลจากหลายๆ สถาบนไดอยางมแบบแผน โดยทบรรณารกษไมตองท ารายการเองทงหมด เพราะสามารถตรวจสอบขอมลบรรณานกรมเพอการท า


17 | ห น า

รายการทรพยากรสารสนเทศได สวนดานผใชกจะสามารถสบคนรายการทตองการไดโดยทราบวามรายการทตนเองตองการอยในหองสมดใดบาง ซงเปนประโยชนอยางมากเพราะเปนการตรวจสอบวาจะไปยมหรอส าเนารายการทตองการไดจากหองสมดแหงใดทจะสะดวกทสด

ประโยชนของฐำนขอมลสหบรรณำนกรม 1. สงเสรมการสบคนใหมประสทธภาพมากยงขน และสามารถตอบสนองความตองการของผใชไดอยางมประสทธภาพ 2. สามารถเขาถงขอมลไดหลากหลาย และสงเสรมการใชทรพยากรรวมกนได (Resource sharing) 3. สามารถแสดงรายการบรรณานกรมในลกษณะระเบยนเดยวกน และเขาไปใชสทธในการคดลอกขอมลบรรณานกรมนนๆ ได 4. สามารถสบคนขอมลทเชอมตอระหวางหองสมดได โดยอาจท าการสบคนครงเดยว แตไดขอมลจากหลายแหง ท าใหชวยลดขอจ ากด ส าหรบความไมพรอมในการบรการทรพยากรสารสนเทศในแตละแหงได 5. ไมจ ากดการเขาใชขอมล มความสะดวกรวดเรว 6. สามารถคดลอกรายการบรรณานกรมไดพรอมกน ในเวลาเดยวกน ตวอยำงหนำจอกำรสบคนสำรสนเทศจำกฐำนขอมลสหบรรณำนกรมของหองสมดมหำวทยำลยในประเทศไทย

หนาจอฐานขอมลสหบรรณานกรมของหองสมดในประเทศไทย ทมา: http://uc.thailis.or.th


18 | ห น า

หนาจอฐานขอมลสหบรรณานกรมของหองสมดในประเทศไทย ทมา: 202.28.17.49/tvucportal/

หนาจอผลการคนขอมลจากฐานขอมลสหบรรณานกรมของหองสมด ทมา: 202.28.17.49/tvucportal/

หมำยเหต* ตวอยางหนาจอตางๆ เขาถงเมอวนท 5 สงหาคม 2556 พบวาฐานขอมลอยในระหวางการปรบปรงระบบ

ใสค าคน

ผลการคน

แสดงใหเหนวามหองสมดใดบางทมรายการทเกยวของกบค าคน


19 | ห น า

3. ฐำนขอมลงำนวจยและวทยำนพนธ (TDC: Thai Digital Collection)

ฐานขอมลนเนนการรวบรวมงานวจยและวทยานพนธของสถาบนการศกษาตางๆ ในประเทศไทยทเปนสมาชกหรออยภายใตเครอขายของ ThaiLIS ซงผใชสามารถสบคนเอกสารฉบบเตมไดโดยการดาวนโหลดไฟลในรปแบบ pdf มาอานไดทนทโดยไมมคาใชจาย และไมตองเดนทางไปส าเนาหรอขอยมเอกสารจากหองสมดนนๆ ผใชทเปนนสตนกศกษา อาจารย บคลากรในเครอขายของ ThaiLIS สามารถใชงานบนเครอขายไดทนท แตถาเปนบคคลทวไปจะตองลงทะเบยนเพอใชงานกอน ซงวธการสบคนกท าไดโดยงาย คอ มลกษณะการคนและเทคนคการคนเหมอนกบฐานขอมลอนๆ ดงทไดกลาวมาแลวขางตน สามารถสบคนไดท http://202.28.199.2/tdc/

หนาจอสบคน ทมา: http://202.28.199.2/tdc/advance.php

บคคลทวไปตองลงทะเบยนกอน

http://202.28.199.2/tdc/advance.php


20 | ห น า

เมอคลกเลอกรายการทตองการแลวจะปรากฎผลการคนของรายการนนๆ ดงน

ผลการสบคนทได


21 | ห น า

4. ฐำนขอมลออนไลนตำงประเทศ ปจจบนมฐานขอมลออนไลนตางประเทศจ านวนมากทงทเปนฐานขอมลเฉพาะสาขาวชาและสหสาขาวชา ซงฐานขอมลตางประเทศเหลานมราคาสง ดงนนผทใหบรการสบคนสารสนเทศจากฐานขอมล เหล าน จ งมกอย ในสถาบนการศกษาโดยเฉพาะในระดบ อดมศกษา ซ งมท งทสถาบนการศกษานนบอกรบหรอจดซอจดหาเอง และส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.)จดหามาใหสถาบนการศกษาตางๆ ทเปนสมาชกโดยผานเครอขายสารสนเทศเพอพฒนาการศกษา (UniNet) ของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ดงนนมหาวทยาลยตางๆ ทอยในภายใตเครอขายนจะสามารถใหใชฐานขอมลไดโดยไมเสยคาใชจายแตอยางใด และสบเนองจากฐานขอมลดงกลาวมราคาสงจงถกจ ากดใหสมาชกบนเครอขาย ซงไดแก นสตนกศกษา อาจารย บคลากรทสงกดมหาวทยาลยนนๆ สามารถเขาถงและใชไดเทานน แตเนองจากฐานขอมลตางประเทศมความส าคญและจ าเปนตอการคนควาหาขอมลอยางมากไมเพยงแตเฉพาะบคคลทมสทธในการเขาถงไดเทานน แตบคคลทวไปทอาจเปนคร อาจารย ทอยในโรงเรยน หรอสถาบนการศกษาเอกชนกสามารถใชประโยชนจากฐานขอมลเหลานไดเชนกน โดยการเขามาตดตอขอใชบรการสบคนฐานขอมล ณ สถาบนการศกษาแหงนนๆ กจะสามารถเขาถงสารสนเทศทมคณคาเพอการศกษาไดเชนกน เพยงแตอาจเสยเวลาในการเดนทางเพอเขามาใชบรการ และเสยคาใชจายในบางประการ เชน คาพมพขอมล (print) เปนตน ฐานขอมลท สกอ. บอกรบใหสมาชกสามารถเขาถงไดในปจจบน เชน - ABI/INFORM Complete - Academic Search Complete - ACM Digital Library

- ACS: American Chemical Society Journal - Communication & Mass Media Complete - Computer & Applied Sciences Complete

สามารถดาวนโหลดเอกสารฉบบเตมได


22 | ห น า

- Education Research Complete - Emerald Management - HW Wilson - IEEE/IET Electronic Library - ProQuest Dissertations & Theses - ScienceDirect - SpringerLink-Journal - Web of Science ในทนจะยกตวอยางหนาจอสบคนฐานขอมล HW Wilson ซงเปนฐานขอมลสหสาขาวชา ทสามารถสบคนฐานขอมลยอยพรอมกนหลายๆ ฐานกได หรอเลอกคนเฉพาะเจาะจงทฐานขอมลยอยฐานใดฐานหนงกได ซงไมวาจะเปนฐานขอมลใดจะมหลกการ วธการคน เทคนคการคนทคลายคลงกน ดงขอมลทกลาวมาแลวขางตน

เลอกฐานขอมลยอยทตองการคน ผสบคนจ าเปนตองทราบกอนวาฐานขอมลใดใหสารสนเทศในสาขาวชาใดบาง


23 | ห น า

หนาจอสบคน

ใสค าคนและเทคนค Boolean

จ ากดผลการคนโดยการเลอกจากทางเลอกตางๆ


24 | ห น า

แสดงรายการผลการคน

คลกทไฟลเพอดาวนโหลดเอกสารฉบบเตม

ปรบแตง/จ ากดผลการคนได

Print, save, Email ผลการคนได

ไฟลเอกสาร ฉบบเตม


25 | ห น า

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1

สรป

ฐานขอมลออนไลนมหลากหลายประเภท ผใชจะตองพจารณาเลอกกอนวาจะใชฐานขอมลใดเปนแหลงในการหาค าตอบทตอบโจทยทตรงกบความตองการของตนเองได ซงผใชจ าเปนตองรวตถประสงคและขอบขายเนอหาของฐานขอมลนนๆ กอน จากนนจงเลอกไปทฐานขอมลนนๆ แลวใชวธการสบคนและเทคนคการสบคนทเหมาะสม จงจะไดสารสนเทศทตรงกบความตองการและสามารถน าไปใชไดตามวตถประสงคในการศกษาคนควาได


26 | ห น า

ตอนท 2 การสบคนสารสนเทศจากโปรแกรมคนหา (Search engine)

เรองท 2.1 โปรแกรมคนหาสารสนเทศ ปจจบนขอมลขาวสารมเพมขนจ านวนมหาศาล เวบเพจมปรมาณเพมขนตลอดเวลา ผเรมตน

สบคนขอมลจากอนเทอรเนตมกประสบปญหาไดรบขอมลมากเกนไป ไดรบขอมลทไมตรงตามความตามตองการ การรจกเครองมอสบคนประเภทตางๆ ชวยใหการคนหาขอมลมประสทธภาพและประหยดเวลา เนองจากเครองมอสบคนแตละประเภทมความละเอยดในการจดเกบขอมลทแตกตางกนไป ซงสามารถแบงเครองมอสบคนจ าแนกตามรปแบบการใชงาน ออกเปน 3 ประเภท ดงน

1. Crawler Based Search Engine 2. Meta Search Engine 3. Classified Directory

1. Crawler Based Search Engine Crawler Based Search Engine คอ เครองมอคนหาขอมลบนอนเทอรเนตทอาศยการ

บนทกขอมลและจดเกบขอมลเปนหลก ซงกคอ Search Engine ทไดรบความนยมสงสดในขณะน เนองจากใหผลการคนหาแมนย าทสด และการประมวลผลการคนหาสามารถท าไดอยางรวดเรว โดยใชโปรแกรมทเรยกวา Spider หรอ Robot ทองไปในเวบเพจตางๆ เพออานขอมลและจดเกบเวบเพจทพบเขาสฐานขอมล ท าใหฐานขอมลมขนาดใหญ แสดงผลลพธจากการสบคนไดมาก เชน Google (http://www.google.com/) ไดรบความนยมมากทสดในขณะน โดยมผเขาใชงานตอเดอน ไมต ากวา 900,000,000 คน เนนรปแบบหนาเวบเพจทเรยบงาย เนนการแสดงผลการสบคนทรวดเรว สามารถคนหาไดจากค าส าคญ และในขนของการคนหาขนสง บนทกประวตการคนหาและน ามาชวยในการกรองผลลพธในการคนหาครงตอไปไดอกดวย ตวอยาง Search Engine ทไดรบความนยม

Bing : http://www.bing.com/ ผเขาใชงานตอเดอนประมาณ 165,000,000 คน

yahoo : http://search.yahoo.com/ ผเขาใชงานตอเดอนประมาณ 160,000,000 คน

Ask : http://www.ask.com/ ผเขาใชงานตอเดอนประมาณ 125,000,000 คน

Aol : http://search.aol.com/aol/webhome ผเขาใชงานตอเดอนประมาณ 33,000,000 คน

*** ขอมลอางองเมอ 1 สงหาคม 2556 จาก http://www.ebizmba.com/articles/search-engines

http://www.google.com/

http://www.bing.com/

http://search.yahoo.com/

http://www.ask.com/

http://search.aol.com/aol/webhome


27 | ห น า

2. Meta Search Engine

Meta Search Engine เปนเครองมอสบคนทไมมฐานขอมลของตนเอง แตเปนการคนหาจากฐานขอมลจาก Search Engine หลายๆ แหง แลวแสดงผลลพธออกมาในมาตรฐานเดยวกน การแสดงผลมกจะอางองถงทมาของ Search Engine นนๆ กลาวคอ ในการสบคนขอมลเมอผใชปอนค าคนลงใน Search Box แลว Meta Search Engine จะสงค าคนนนไปยง Search Engine แตละตวพรอมกนทนท และภายในเวลาเพยงไมกวนาท ผใชจะไดรบผลการสบคนจาก Search Engine ทกตว ดงนนการสบคนจาก Meta Search Engine ชวยประหยดเวลาในการสบคนไดเปนอยางด โดยไมตองไปคนจาก Search Engine แตละตว

ต ว อ ย า ง เช น dogpile (http://www.dogpile.com/info.dogpl/search/home)เป น Meta Search Engine ท ไดรบความนยมมากทสดในขณะน โดยผลการคนทไดมาจาก Search Engine อยาง Google, Yahoo!, และ Yandex นอกจากนม Meta Search Engine ซงสามารถสบคนไดอยางหลากหลาย เชน web images blogs news jobs เปนตน

Cluster : http://clusty.com/

metacrawler: http://www.metacrawler.com/

Kartoo : http://www.kartoo.com

Mamma : http://www.mamma.com/

หนาจอ Search Engine ทไดรบความนยมสงสด เนองจากการออกแบบทเรยบงาย ดวย search box ขนาดใหญ ตอบสนองความตองการของผใชงาน

http://websearch.about.com/od/enginesanddirectories/a/kartoo.htm

http://www.kartoo.com/

http://websearch.about.com/od/metasearchengines/a/mamma.htm

http://www.mamma.com/


28 | ห น า

3. Web Directory

Web Directory เปนเครองมอสบคนทใชมนษยท าหนาทคดเลอกและจดเกบขอมล มการแบงกลมเปนหมวดหม โดยจ าแนกตามหวเรอง ตางจาก Search Engine ทเกบขอมลโดยใชโปรแกรมอตโนมต ดงนนฐานขอมลของ Web Directory จงมขนาดเลกกวา แตแสดงผลการสบคนทตรงตามความตองการมากกวา การสบคนจาก Web Directory สามารถท าไดทงวธการเรยกอานจากหวเรองทจดกลมไวแลว หรอสบคนจากค าส าคญ เชนเดยวกบ Search Engine ตวอยาง Web Directory ทไดรบความนยม ไดแก Aviva Directory ทมการจดแบงประเภทเปนหมวดหม รวมทงสามารถสบคนจากค าส าคญไดอกดวย

Yahoo directory : http://dir.yahoo.com/

Best of the Web :http://botw.org/

Jasmine : http://www.jasminedirectory.com/

Directory Journal : http://www.dirjournal.com

หนาจอแสดงผลการสบคนจาก Search Engine แตละตว

ตวอยางหนาจอเวบทมการจดแบงอยางเปนหมวดหม

http://dir.yahoo.com/

https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&cad=rja&ved=0CEAQFjAC&url=http%3A%2F%2Fbotw.org%2F&ei=fGX6Ua7CFsW3rAfs4YHADA&usg=AFQjCNEk7dkrlbQZGI4ro5hzSStkUeIUHA&sig2=yLzlHQhw1iJzub2x-Dcz7g&bvm=bv.50165853,d.bmk

http://botw.org/

http://www.jasminedirectory.com/


29 | ห น า


เรองท 2.2 การใชงานโปรแกรมคนหาสารสนเทศ การสบคนเพอใหไดสารสนเทศจากอนเทอรเนตตามทตองการนน ขนอยกบความสามารถใน

การก าหนดความตองการในแตละครงของการสบคนดวยโปรแกรมคนหา ถงแมวาโปรแกรมในการคนหาจะมตวชวยในการสบคนทมประสทธภาพเพยงใดกตาม ประสทธภาพของการคนนนกลบขนอยกบความสามารถของผใชเปนส าคญ เนอหาบทนจะขอแนะน าการใชงานโปรแกรมคนหาสารสนเทศทเหมาะสมกบการใชงานเบองตนและมหลกในการสบคนและแสดงผลสารสนเทศทมความแตกตางกน 2 ประเภทหลก ไดแก การใชงาน Google และ การใชงาน Meta Search Engine ซงมรายละเอยดดงตอไปน เรองท 2.2.1 การใชงาน Google

หลกการท างานของ Google จะท าการสบคนเนอหาในเวบไซตดวยวธแบบ Full Text Search โดยม web spider หรอ bot ของ Google เขาไปดงขอมลตางๆ จากเวบทวโลก และน าเวบตางๆ มาจดท าสารบญ และท าทะเบยนดชน (indexing) เพอใหสามารถคนหาไดงายและรวดเรวตามค าคนทเหมาะสมGoogle ไดจดบรการใหผใชเลอกใชไดอยางมากมาย อาทเชน

1. การคนหาขอมล บรการคนหาขอมลในเวบไซตทงแบบทวไป และการคนหาขนสง 2. การคนหาภาพ บรการคนหาภาพ โดยสามารถเลอกไดทงภาพส ขาวด า ภาพโปรงใส

ก าหนดขนาด เลอกประเภทของภาพ และก าหนดชวงเวลาในการสบคนไดดวย 3. แผนท บรการคนหาเสนทาง ดภาพถายจากดาวเทยมของต าแหนงทตองการ ซงสามารถ

ซมและกวาดภาพดได 4. Gmail บรการอเมลซงใหพนท ในการจดเกบขอมลจ านวนมาก สามารถก าหนดหวขอ

(Theme) ได แบงปนขอมลไดมากถง 10 GB โดยใช Google ไดรฟ สามารถสนทนาแบบเหนหนา โดยใช แฮงเอาทใน Gmail

5. ไดรฟ บรการจดเกบไฟลออนไลน สามารถอปโหลดหรอสรางในไดรฟ ตงคาเปนสวนตวโดยอตโนมต หรอแชรไฟลเหลานนใหผอนเขาถงไดดวย

6. ปฏทนใน Google สามารถบนทกแจงเตอนผใชบรการไมใหพลาดการตดตอ แบงปนปฏทนใหกบผอน และสามารถแจงเตอนผานทางมอถอได

7. Google สามารถแปลภาษาไดมากมายหลายภาษา และสามารถอานออกเสยงไดอกดวย กำรใชงำนเบองตน

1. พมพชอหรอค าทวๆ ไป ทเราตองการคนหา โดยปจจบน Google จะเสนอค าแนะน าเพอชวยในการคนหาใหงายมากยงขน และในกรณทเราสะกดค าผด Google จะเสนอทางเลอกให

2. เลอกใชค าทมกใชงานกนบนเวบ โดยเครองมอคนหาจะท างานโดยการจบคค าทเราปอนกบหนาตางๆ บนเวบ ดงนน การใชค าทมกปรากฏบนหนาเวบจะท าใหเราไดรบผลการคนหาทด


30 | ห น า

ทสด เชน แทนทจะพดวา เจบฟน ใหพดวา ปวดฟน เนองจากเปนศพททางการแพทยทมกปรากฏบนเวบไซต

3. หลกการทวไปในการเรมตนคนหา คอ การใชค าเพยงหนงหรอสองค าจะใหผลการคนหาทกวางทสด โดยใหเรมดวยการใชขอความคนหาสนๆ แลวปรบผลการคนหาของคณโดยการเพมค าใหมากขน ใหค านงไวเสมอวา ยงใชค ำนอยยงด

4. ตวอกษรพมพเลกหรอใหญในภาษาองกฤษใหผลการคนไมแตกตางกน เชน คนหาค าวา museum siam จะเหมอนกบการคนหาค าวา Museum Siam

เทคนคกำรคนหำ

1. Google จะใช “AND” เชอมอยในประโยคเสมอ โดยเปนการคนหาแบบแยกค า เชน คนหาค าวา educational technology research การคนหาทไดคอ educational AND technology AND research

2. การใช “OR” คอ กรณทตองการใหคนค าใดค าหนงกได เชน หองสมด OR ศนยสารสนเทศ ผลการคนจะปรากฎหนาเวบเพจทมทง 2 ค าทตองการ

3. โปรแกรมจะไมคนค าประเภท commond word เชน a, an, the, what, when, why ตวเลขหรอตวอกษรเดยว แตถาตองการบงคบใหคน จะตองใสเครองหมาย + น าหนา เชน star war episode +II เปนตน

4. หากตองการจ ากดผลการคน หรอไมตองการใหแสดงผล สามารถใสเครองหมาย – น าหนาค านน เชน ตองการคนหา ศนยการเรยนและแหลงเรยนร ทไมใชหองสมด

5. การคนหาเปนวล หรอตองการคนหาเปนกลมค า ใหใชเครองหมายอญประกาศ (" ") ครอมวลทตองการ เชน “กจกรรมสงเสรมการรกการอาน”

โดยใชค าคน ศนยกำรเรยนร แหลงเรยนร หองสมด จะปรากฏผลการคนออกมา โดยไมแสดงขอมลทเกยวของกบหองสมด

หำกใสเครองหมำย “” ผลการคนทได มจ านวน 116,000 รายการ โดยผลการคนทแสดงในล าดบตนๆ เปนผลการคนทเกยวของแทบทงสน


31 | ห น า

6. สามารถระบใหคนเฉพาะภายในโดเมนทตองการเทานน โดยใช site:<domain name> เชน ตองการคนหาพพธภณฑในเวบไซตของมหาวทยาลยโตเกยว museum site:www.u-tokyo.ac.jp

7. สามารถแปลงหนวยวดใดๆ ไดโดยพมพตวเลขและหนวยวด และใชค าวา to เชน ตองการหาวา 1 ไมลเทากบกกโลเมตร พมพค าคนเปน miles to kilometers จะไดค าตอบทตองการทนท

8. สามารถดเวลาในสถานทใดๆ ในโลกได โดยคนหาดวยค าวา เวลำและพมพชอเมองหรอ

ประเทศ เชน พมพค าวา time korea

9. สามารถแปลงสกลเงนดอตราแลกเปลยนเงนตราในปจจบนโดยคนหา [สกลเงนท 1] เปน

[สกลเงนท 2] เชน อยากรอตราแลกเปลยนเงนบาทไทยกบดอลลาสหรฐเปนเทาไหร พมพค าวา baht in usd

10. สามารถปอนสมการทางคณตศาสตรใดๆ ลงในชองคนหา Google จะค านวณผลลพธใหทนท เชน พมพค าวา 100*3.14-cos(83)=

11. กรณทบางครง ผใชงานคลกหนาเวบเพอไปยงขอมลทตองการ แตปรากฏวา ลงคเสยหรอเวบนนโดนลบไปแลว ใหผใชคลกทแคช จะแสดงขอมลใหมสดท Google ไดเกบไวลาสด ท าใหผใชมขอมลส ารองในการใชงานได

กำรคนหำขนสง (Advance Search)

บอยครงทการคนหาขอมลจาก Google ท าใหผใชตองเสยเวลาในการคดเลอกขอมลทตรงกบความตองการ เนองจากผลการคนทไดมปรมาณมากเกนความตองการ และในบางคร ง ผใชไมมเวลามากพอในการคดเลอกหรอพจารณาผลการคนทไดเหลานน ดงนน วธการในการจ ากดผลการคน จงเปนทางออกทดทสด โดยผใชสามารถเลอกใชชองทาง การคนหาขนสง


32 | ห น า

จากภาพ สามารถอธบายไดดงน

หมายเลข 1 เปนการคนหาทกค าทระบในชองของการสบคน เหมอนกบการใช AND ปกต หมายเลข 2 ก าหนดใหคนหาขอมลทมค าตรงกบค าทเราสบคนทกประการ เทยบกบการใช “” หมายเลข 3 ก าหนดใหมค าใดค าหนงตรงกบค าสบคนของเรา เทยบกบการใช OR หมายเลข 4 ก าหนดใหคนหาขอมลทไมมค าเหลานปรากฏอย เทยบกบการใช – หมายเลข 5 เปนการระบตวเลขใหอยในชวงของการสบคน หรอสามารถใสจดสองจดระหวาง

ตวเลข เชน การคนหาทวยหอ Sony ในราคาทตองการ สามารถคนไดดงน sony $15000..$20000

วธการในการเขาถง สามารถท าไดโดย เลอก ตรงมมบนขวาของหนาจอ Google และเลอก > กำรคนหำขนสง


33 | ห น า

จากภาพ สามารถอธบายไดดงน หมายเลข 1 เปนการคนหาโดยใหแสดงผลเฉพาะภาษาทเราตองการ หมายเลข 2 เปนการคนหาหนาเวบทมการเผยแพรในภมภาคใดภมภาคหนง หมายเลข 3 การคนหาหนาเวบทมการอปเดตภายในเวลาทเราระบ หมายเลข 4 เปนการจ ากดผลการคนหา โดยระบโดเมนทตองการใหแสดงผล หมายเลข 5 คนหาค าในหนาเวบทงหนา ชอหนาเวบ หรอทอยเวบ หรอลงกไปยงหนาเวบทเรา

ตองการ หมายเลข 6 เปนการกรองเนอหาทไมเหมาะสม โดยเฉพาะเนอหาทเกยวของกบเรองเพศ หมายเลข 7 สามารถระบรปแบบหรอประเภทของไฟลทตองการใหแสดง หมายเลข 8 คนหาเวบไซตทมหรอไมมการระบสญญาอนญาตของ Creative Commons ในการ

น าขอมลไปใช การแบงปนขอมล เชงพาณชย หรอการอนญาตใหมการแกไขได

นอกจากเลอกจากเมน การคนหาขนสงแลว ในการคนแตละครง เราสามารถเลอกทางลดเพอเขาสการคนหาขนสงไดโดย คลกเลอกท เครองมอคนหำ จะปรากฏรายการทางเลอกเพอใหผใชสามารถจ ากดผลการคนหาไดเชนเดยวกน


34 | ห น า


เรองท 2.2.2 การใชงาน Meta Search Engine Meta Search Engine เปนเครองมอในการสบคนทอ านวยความสะดวกแกผสบคน ชวยใหผ

สบคนจากหลาย ๆ กลไกไดในคราวเดยวกน โดยพมพค าคนลงในชองวางทก าหนด จากนนกลไกประเภทนจะตดตอไปยงกลไกการสบคนตาง ๆ เพอสบคนสารสนเทศทตรงกบความตองการมาแสดงผล ขอดของกลไกประเภทนคอชวยประหยดเวลาในการคน เนองจากเครองมอชนดนท าหนาทเปนตวกลางทชวยสงค าถามไปยง Search Engine อนๆ ทเปนทนยม และสงค าตอบกลบมาให กลไกประเภทนจงไมมฐานขอมลเวบเพจเปนของตนเอง แตพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรใหมกลไกชวยใน Search Engine หรอเวบเพจหลาย ๆ ชอในเวลาเดยวกน ฉะนนผลของการคนจะเปนกลมของขอมลทมาจากหลายแหลง ถอไดวาเปนทางลดทจะชวยใหถงทหมายเรวขน คณลกษณะ (Features) ของกลไกประเภทนทคลายกนกคอ ตองมความเรวในการสบคน เนองจากตองสงค าถามไปในแตละ Search Engine ใหท าการคนหาพรอมๆ กนในเวลาเดยวกน และมโปรเซสเซอรความเรวสงชวยสงผลกลบมาหนาจอโดยรวดเรว ตวอยางเชน dogpile (http://www.dogpile.com/)

ส าหรบ Meta Search Engine ทดควรมคณสมบต คอ ใชงานงาย มศกยภาพในการสบคนแบบ Advanced Search มความสามารถในการเนนหรอเจาะจงการสบคนได มความสามารถในการกลนกรองผลการสบคน เชน สามารถใชตรรกบลน AND OR NOT ไดเปนตน และมการใหความชวยเหลอทด (Help) ตวอยางผลการคนค าวา กจกรรมสงเสรมการอาน ซงแสดงได 3 รปแบบ คอ เวบ ภาพและ vdo จากการคนโดยใช dogpile

หนาจอ Advance search

หนาจอแรกของการสบคน


35 | ห น า

ควำมส ำคญของ Meta Search Engine

Meta Search Engine ถอวาเปนเครองมอทมประโยชนส าหรบการสบคนขอมลในกรณทรบเรง และตองการดผลลพธโดยภาพรวมอยางรวดเรวในหวขอเรองหรอค าคนทมความเฉพาะเจาะจง นอกจากนยงมคณคาส าหรบการสงขอค าถามไปยงแหลงการสบคนหลายๆ แหลงในครงแรกอกดวย จดเดนและจดดอยของ Meta Search Engine (สมาน ลอยฟา, 2545)

ส าหรบจดเดนของ Meta Search Engine คอ ยอมใหมการเขาถง Search Engine หลายๆตวในเวลาเดยวกน มความเรวในการสบคนขอมลสง และมการเสนอผลการสบคนในรปแบบเดยวกน

สวนจดดอยของ Meta Search Engine อาจสรปไดดงน 1. ม Meta Search Engine จ านวนนอยทไปคนขอมลจาก Search Engine ทมประโยชน

มากทสดและ Search Engine ทมขนาดใหญ 2. Meta Search Engine ไมไดใหทางเลอกในการสบคนมากเทากบท Search Engine ปกต 3. การท Meta Search Engine สงขอค าถามทมกฏเกณฑทางไวยากรณ (Syntax) และการ

เชอมประสานในรปแบบเดยวกนไปยง Search Engine แตละตวซงมความแตกตางกนนน จงเปนไปไมไดท Meta Search Engine จะไดรบประโยชนจากคณลกษณะทงหมดท Search Engine แตละตวม ดงนน ผลการสบคนทไดรบจงอาจมลกษณะทไมแนนอน

4. Meta Search Engine มขอจ ากดในการใชเทคนคการสบคน กลาวคอ สวนใหญจะยอมรบการใชเครองหมายอญประกาศ (“”) แตมสวนนอยทยอมรบการใชตรรกะบลน และมเพยงบาง

ผลการคนเวบทมขอมลเกยวของ

ผลการคนจากวดโอ

ผลการคนจากรปภาพ


36 | ห น า

ตวเทานนทยอมรบการใชเครองหมายตางๆ เหลาน เชน เครองหมายวงเลบ ( ) เครองหมายบวก + (OR) เครองหมายลบ – (AND) และเครองหมายดอกจนทน * (Truncate) เปนตน

5. Meta Search Engine จะไมน าผลการสบคนท Search Engine แตละตวสบคนไดทงหมดมาแสดง ปกตจะน าเอาเฉพาะผลการสบคนทปรากฏในล าดบตนๆ ของรายการผลการสบคนของแตละ Search Engine มาแสดงเทานน

เรำจะใช Meta Search Engine เมอใด

ส าหรบค าถามทส าคญเกยวกบการใช Meta Search Engine คอ ควรใช Meta Search Engine ในการสบคนขอมลแทน Search Engine แตละตวหรอไม ค าตอบกคอ ขนอยกบวาตองการสบคนอะไร ตวอยางเชน ในกรณทตองการคนเรองทเฉพาะ แตค าคน (Search Term) ทใชยงคลมเครอ ควรเรมตนการสบคนขอมลดวย Meta Search Engine เนองจากเปนการสบคนดวย Search Engine หลายตวในเวลาเดยวกน ซงจะเปนการประหยดเวลา และไมท าใหการสบคนนาเบอ แตถาผใชมความเชอมนวา Search Engine บางตวจะใหขอมลทตองการไดดกวา กควรเรมตนการสบคนดวย Search Engine นน โปรดระลกวา Meta Search Engine ไม ไดด ไปกวา Search Engine ตวอนๆ ในแงของผลการสบคนทถกตอง และความกาวหนาในการพฒนา Meta Search Engine ยงชากวา Search Engine อกดวย แตเนองจาก Meta Search Engine สามารถคนขามไปยง Search Engine หลายๆ ตวไดโดยงาย ดงนน Meta Search Engine จงเปนทางเลอกอกทางหนงส าหรบการสบคนขอมลในโลกอนเทอรเนต


สรป

การสบคนสารสนเทศจากอนเทอรเนตนนเปนเรองของความสามารถของแตละบคคล ในการก าหนดกลยทธและเทคนคของการสบคน ซงผสบคนแตละคนจะมมากนอยเพยงใดนนขนอยกบการฝกฝนและพฒนาทกษะอยางตอเนอง และควรมทกษะของการคดเลอกและการประเมนสารสนเทศทไดรบจากอนเทอรเนตรวมดวย เพราะผลลพธทไดจากการคนแตละครงนนมทงทเกยวของและไมเกยวของ ทกษะของการสบคนจงอยทจะสามารถท าใหผลลพธมเรองทไมเกยวของนอยทสดอยางไร นอกจากนการก าหนดแหลงสารสนเทศทเหมาะสมในการสบคน การรจกเทคนคและเลอกใชกลยทธทสอดคลองกบแหลงขอมล รวมถงการท าความเขาใจความสามารถและคณลกษณะเฉพาะของแหลงสารสนเทศบนอนเทอรเนต จะชวยลดเวลาในการสบคนแตละครงไดเปนอยางด เพอทจะชวยใหผใชสามารถน าสารสนเทศทมคณคา ถกตอง และตรงกบความตองการของตนเองไปใชงานไดอยางเหมาะสมอนจะท าใหเกดผลงานทมคณภาพตอไป


37 | ห น า

ตอนท 3 ความรเบองตนเกยวกบการประเมนสารสนเทศ

เรองท 3.1 การประเมนสารสนเทศ

1. ควำมหมำยของกำรประเมนสำรสนเทศ เปนกระบวนการคดเลอก วเคราะห และตรวจสอบคณภาพหรอคณคาของสารสนเทศ เพอใหแนใจวาสารสนเทศนนมความถกตอง นาเชอถอ ทนสมย ฯลฯ เพยงพอทจะน าไปใชไดตามจดมงหมาย และตรงความตองการของแตละบคคล

2. ควำมส ำคญของกำรประเมนสำรสนเทศ เนองจากในการสบคนสารสนเทศแตละครงอาจไดผลลพธทไมตรงกบความตองการ และไมสามารถน าไปใชประโยชนไดในทนท เชน มเนอหาทไมเกยวของ เนอหาเกาเกนไป หรอไมมความนาเชอถอในทางวชาการ โดยเฉพาะสารสนเทศบนเวบไซต ทในปจจบนทกคนสามารถเผยแพรขอมลใดๆ กได การประเมนจงเปนสงส าคญมากในการเลอกพจารณาเวบไซตและใชสารสนเทศจากเวบไซตนนๆ ดงนนจงควรมการประเมนสารสนเทศกอนน าไปใชทกครง โดยเฉพาะอยางยงการน าไปใชในงานวชาการ 3. เกณฑกำรประเมนสำรสนเทศ เพอใหไดสารสนเทศทมคณภาพและสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง จะตองค านงถงหลกเกณฑการพจารณาสารสนเทศและแหลงสารสนเทศในประเดนตางๆ ดงตอไปน 3.1 จดมงหมายในการน าเสนอสารสนเทศ (Purpose) 1) เปนการพจารณาและวเคราะหวาสารสนเทศนนเขยนขนมาเพอจดมงหมายใด เชน เพอแจงใหทราบ เพอสอน เพอขาย เพอความบนเทง หรอเพอชกชวนในเรองใดเรองหนงหรอไม 2) เขยนใหกลมเปาหมายใดและใชวธเขยนทเขาใจงายชดเจนตรงกบกลมเปาหมายนนๆ หรอไม 3) ผเขยนหรอผใหการสนบสนน (Sponsors) มความตงใจทจะบอกจดมงหมายในการเขยนอยางชดเจนหรอไม 4) สารสนเทศนนเปนขอเทจจรง เปนความคดเหน หรอเปนขอมลเพอการประชาสมพนธ/โฆษณา 5) สารสนเทศนนมความเปนกลางหรอไม มอคตท เกยวของกบทางการเมอง ความคด ศาสนา วฒนธรรม หรอมอคตสวนตวหรอไม เปนตน 3.2 ความเกยวของ (Relevance)

1) เปนการพจารณาวาสารสนเทศนนมความเกยวของ ตรงกบหวขอทตองการหรอไม

2) สามารถตอบค าถามทตองการหรอตรงกบวตถประสงคทตองการน าสารสนเทศไปใชหรอไม

3) มเนอหาทสามารถน าไปใชตอยอดหรอเพมเตมในงานของตนไดหรอไม


38 | ห น า

4) พจารณาไดจากชอเรอง และค าส าคญของรายการนนๆ เชน พจารณาจากชอหนงสอ ชอบทความวารสาร ชอเรองทปรากฎเดนชดจากหนาเวบไซตนนๆ นอกจากนยงพจารณาไดจากหวเรอง ค าส าคญทปรากฎทรายการสบคน หากผใชสบคนจากฐานขอมล และบทคดยอ เปนตน 3.3 ความนาเชอถอของผเขยนหรอผจดท า (Authority) 1) เปนการพจารณาวาผเขยนหรอผจดท ามความนาเชอถอ มความเชยวชาญและเปนทยอมรบในหวขอเรอง ศาสตรหรอสาขาวชานนๆ หรอไม เชน พจารณาจากต าแหนงหนาทการงาน หนวยงานทรบผดชอบ คณวฒ ความร ความสามารถ และประสบการณ วาสอดคลองกบเรองทเขยนหรอไม 2) ผเขยนไดมการตพมพผลงาน หรอเขยนผลงานทมเนอหานมากอนหรอไม 3) ถาเปนวารสารจะพจารณาวาเปนวารสารวชาการทมผทรงคณวฒตรวจสอบ (peer review) หรอไม 4) ถาเปนเวบไซต ควรพจารณาจากเวบไซตทเปนผรเรมในเรองนนๆ หรอเปนผรบผดชอบในเรองนนโดยตรง 5) พจารณาถงความนาเชอถอและความมชอเสยงของผจดพมพ/ส านกพมพดวย เชน พมพเผยแพรโดยส านกพมพของมหาวทยาลย หรอหนวยงาน องคกรทเกยวของในเชงวชาการหรอไม 6) ถาเปนเวบไซตอาจใชการพจารณาจากขอมลเกยวกบผจดท าเวบไซต (About us) สญลกษณของหนวยงาน ชอโดเมน 7) พจารณาเลอกสารสนเทศจากองคกรทไมแสวงหาผลก าไรเปนล าดบแรก เชน หนวยงานของรฐ หรอสถาบนการศกษา ทม URL ลงทายดวย .edu .ac .org .gov ซงไดรบการยอมรบวามความนาเชอถอมากกวาเวบไซตทเกยวของกบธรกจหรอตงมาเพอแสวงหาผลก าไรอยางชดเจน เชน .com .net เปนตน 3.4 ความถกตอง (Accuracy) เปนการตรวจสอบความถกตองแมนย าของเนอหาของสารสนเทศนนๆ โดยพจารณาจาก 1) หลกฐานหรอการอางองในการสนบสนนเนอหานนๆ เชน มรายการอางอง บรรณานกรม หรอบอกแหลงทมาของขอมลหรอไม 2) สารสนเทศนนผานการตรวจสอบเนอหาจากผเชยวชาญกอนไดรบการเผยแพรหรอไม 3) สามารถเปรยบเทยบกบแหลงสารสนเทศอนๆ หรอกบผมความรเพอเปนการตรวจสอบขอมลได 4) เป น ส ารสน เท ศ ป ฐม ภ ม (Primary source) ห ร อ ส ารส น เท ศท ต ย ภ ม (Secondary source) เพราะสามารถแสดงถงวาสารสนเทศทไดมาเปนสารสนเทศตนแหลงทเผยแพรโดยตรง มความคดรเรม หรอการแสดงขอคนพบใหมๆ หรอเปนสารสนเทศทรวบรวมหรอเรยบเรยงขนมาใหม 5) พจารณาถงการสะกดค า ไวยากรณทใช และความถกตองในการพมพดวย 3.5 ความทนสมย (Currency) ขนอยกบหวขอเรองทตองการดวยวาจ าเปนตองใชสารสนเทศทมความทนสมยหรอไม เชน


39 | ห น า

1) ถางานทจะน าสารสนเทศไปใชมเนอหาทางวทยาศาสตร ดานสขภาพ ดานธรกจ การตลาด ควรเลอกใชสารสนเทศทมความทนสมย แตถาเปนงานทางดานประวตศาสตรหรอดานวรรณกรรมกจะตองเลอกใชสารสนเทศในชวงระยะเวลาทเหมาะสมกบงานนนๆ เปนตน 2) แตหากจะพจารณาประเดนความทนสมยของสารสนเทศสามารถพจารณาไดจาก สารสนเทศนนตพมพเผยแพรเมอใด หรอถกโพสตบนอนเทอรเนตเมอใด เชน ดไดจากปทพมพของหนงสอ ปทตพมพวารสาร วนทสรางหรอแกไขปรบปรงบนเวบไซต หรอการระบวนเดอนปทเผยแพรขอมลในหนาเวบไซตนนๆ เปนตน 3) สารสนเทศนนมการปรบปรงหรอเปลยนแปลงเนอหาใหทนสมยขนหรอไม มการพมพครงลาสดเมอใด เชน พจารณาไดจากครงทพมพของหนงสอ หรอวนเดอนปทมการแกไขขอมลบนเวบ 4) พจารณาวาสารสนเทศนนมความเปนปจจบนหรอลาสมยไปแลวในหวขอทตองการศกษาคนควา 3.6 ขอบเขต (Scope) 1) เปนการพจารณาวาสารสนเทศนนมขอบเขตทครอบคลมในหวขอทตองการมากนอยเพยงใด มเนอหาทกวางขวางหรอเฉพาะเจาะจง 2) พจารณาความลมลกของเนอหาวามความเหมาะสมกบระดบของผอานหรอไม ซงสามารถกวาดตาอานไดอยางรวดเรวจากหนาสารบญ ดรรชน ค าน า บทน า และบทคดยอ เปนตน 4. ตวอยำงกำรประเมนสำรสนเทศทไดจำกเวบไซต

มตราสญลกษณของหนวยงาน / ชอหนวยงานของรฐทชดเจน

.go แสดงถง Domain name ของหนวยงานของรฐ

วนทเผยแพรขอมล แสดงใหเหนความทนสมยของขอมล

มชอเรองทเดนชด ชวยในการพจารณาในดานความเกยวของของเนอหา

มขอมลเกยวกบหนวยงาน


40 | ห น า

ทมา: http://beid.ddc.moph.go.th/th_2011/news.php?g=1&items=668 เมอสบคนพบเวบไซตแลว ผสบคนมกเกดค าถามวา จะสามารถน าเวบไซตนนๆ ไปใชเปนขอมลในการอางองในงานเชงวชาการไดหรอไม พจารณาไดจากประเดนใดบาง จากการประเมนตามหลกเกณฑการพจารณาเบองตน แสดงใหเหนวาสามารถน าขอมลจากเวบไซตนไปใชในการอางองได โดยใชหลกเกณฑในการพจารณาหลายอยางประกอบกน คอ ความนาเชอถอของผจดท าเวบไซต ซงเปนหนวยงานของรฐ และมบทบาทหนาทในการใหขอมลขาวสารในเรองทเกยวของกบหนวยงานโดยตรง วเคราะหไดจากการมตราสญลกษณและชอหนวยงานทชดเจน มขอมลของหนวยงาน ใชโดเมนเนมทแสดงถงความเปนหนวยงานของรฐซงใหความนาเชอถอมากกวาโดเมนเนมทเกยวของกบธรกจการคา มการระบวนทเผยแพรขอมล คอ ป 2013 ซงแสดงใหเหนถงความทนสมยของขอมล สวนชอเรองและเนอหาของหนาเพจดงกลาวจะตองวเคราะหเนอหาวามความเกยวของ สอดคลองกบหวขอหรอปญหาทตองการน าขอมลนไปใชหรอไม เปนตน ในการประเมนสารสนเทศไมวาจะจากสงพมพ เวบไซต หรอเอกสารอนใดกตาม จะตองวเคราะห และใชเกณฑหลายเกณฑในการพจารณา เชน พจารณาจากความนาเชอถอของผแตง ผจดท าเวบไซต พจารณาจากความทนสมยของขอมล ฯลฯ และประมวลเพอสรปวาสารสนเทศชนนนสามารถน าไปใชงานนนๆ ซงขนอยกบวตถประสงคทจะน าขอมลไปใชดวยดงทกลาวมาแลวขางตน

สวนเนอหา ทจะพจารณาในเรองขอบเขตวามสอดคลองและมขอมลทจะน าไปใชเพยงพอหรอไม

http://beid.ddc.moph.go.th/th_2011/news.php?g=1&items=668


41 | ห น า

ตอนท 3 ความรเบองตนเกยวกบการประเมนสารสนเทศ

เรองท 3.2 ตวอยางแบบประเมนสารสนเทศจากเวบไซต แบบประเมนสารสนเทศดานลางนเปนตวอยางเครองมอทใชในการประเมนสารสนเทศจากเวบไซตอยางงาย เพอพจารณาวาสารสนเทศทไดจากเวบไซตมคณคาหรอมคณภาพเพยงพอทจะน าไปใชอางองในงานวชาการไดหรอไม

แบบประเมนสำรสนเทศจำกเวบไซต

ค าชแจง ใหท าเครองหมาย เพอตรวจสอบเวบไซตททานไดมามคณภาพมากเพยงพอทจะน าสารสนเทศทมอยบนเวบไซตนนไปใชในงานวชาการไดหรอไม โดยพจารณาจากขอมลทปรากฎ บนเวบไซตนนๆ หากจ านวนของ “ใช” มตงแต 20 ขอขนไป (รอยละ 80) ถอวาสามารถน าไปใชได

ชอเรองทปรากฎในเวบไซตทตองการประเมน......................................................................

URL ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..........

จดมงหมำยในกำรน ำเสนอสำรสนเทศ (Purpose)

1. มการบอกหรอแสดงใหเหนถงจดมงหมายของเวบไซตหรอชดเจนหรอไม เชน เพอใหขอมลทางดานการศกษา เพอใหขอมลดานวชาการ วจย เพอความบนเทง เพอขายสนคา เพอโฆษณา ฯลฯ

ใช ไมใช

2 มค าเชญชวน โฆษณา หรอพยายามขายสนคาในหนาเพจนนหรอไม ใช ไมใช

3. น าเสนอขอมลทแสดงใหเหนถงความเปนกลาง หรอไมมอคตจากมมมองสวนตวใชหรอไม

ใช ไมใช

4. น าเสนอขอมลทตรงกบกลมเปาหมายนนๆ หรอไม ใช ไมใช

ควำมเกยวของ (Relevance)

5. มชอเรองทปรากฎเดนชดจากหนาเวบไซตนนๆ เพอใหสามารถตดสนใจไดวาตรงกบสงทตองการน าไปใชหรอไม

ใช ไมใช

6. ขอมลทใหมความเกยวของ หรอตรงกบหวขอทตองการหรอไม ใช ไมใช

7. สามารถใชน าไปใชไดตรงกบวตถประสงคทตองการหรอไม ใช ไมใช

8. มเนอหาทสามารถน าไปใชตอยอดหรอเพมเตมในงานของตนไดหรอไม ใช ไมใช


42 | ห น า

ควำมนำเชอถอของผเขยนหรอผจดท ำ (Authority)

9. ปรากฏชอผเขยน ผจดท าขอมล หรอตราสญลกษณของหนวยงานอยางชดเจนหรอไม ใช ไมใช

10. มขอมลเกยวกบหนวยงาน องคกร เชน ชอหนวยงาน ขอมลตดตอ ฯลฯ ทชดเจนหรอไม

ใช ไมใช

11. มขอมลทแสดงถงคณวฒ ต าแหนงหนาทการงาน หรอความเชยวชาญของผเขยนหรอไม

ใช ไมใช

12. ขอมลทน าเสนอมความสอดคลองกบคณวฒ ต าแหนงหนาทการงาน หรอความเชยวชาญของผเขยนหรอไม

ใช ไมใช

13. ในกรณทไมไดระบชอผเขยนโดยตรง ใหพจารณาวาหนวยงานหรอผจดท าขอมลเปนมสวนหรอเปนผรบผดชอบในเนอหานนๆ โดยตรงหรอไม

ใช ไมใช

14. ผรบผดชอบหรอผจดท าเปนหนวยงาน/องคกรทไมแสวงหาผลก าไรใชหรอไม ใช ไมใช

15. URL ลงทายดวย .edu .ac .org .gov หรอไม ใช ไมใช

16. มขอมลทสามารถตดตอเวบมาสเตอรหรอไม ใช ไมใช

ควำมถกตอง (Accuracy)

17. มหลกฐานหรอการอางองในการสนบสนนเนอหานนๆ เชน มรายการอางอง บรรณานกรม หรอบอกแหลงทมาของขอมลหรอไม

ใช ไมใช

18. มค าทสะกดผด หรอมขอบกพรองในเรองการพมพหรอไม ใช ไมใช

19. ลงคทเชอมโยงไปยงเวบไซตอนๆ เชอมโยงไดอยางถกตองหรอไม ใช ไมใช

20. เวบไซตทถกท าลงคเชอมโยงไปมความนาเชอถอหรอไม ใช ไมใช

ควำมทนสมย (Currency)

21. มการระบวนเดอนปทสรางเพจหรอเวบไซตนนๆ หรอไม ใช ไมใช

22. มการระบวนเดอนปทแสดงใหเหนวาขอมลมการปรบปรงครงสดทาย มการแกไข หรอการอพเดทหรอไม

ใช ไมใช

23. มลงคทเชอมโยงไมไดหรอไม (broken links) ใช ไมใช

24. ขอมลทใหยงมความเปนปจจบนยงไมลาสมยใชหรอไม ใช ไมใช


43 | ห น า

ขอบเขต (Scope)

25. ขอมลทใหครอบคลมกบวตถประสงคทตองการน าไปใชหรอไม ใช ไมใช

หมายเหต การพจารณาคณภาพของสารสนเทศบนเวบไซตขนอยกบดลพนจ การวเคราะห และประสบการณของผประเมนดวย ซงบางครงหากผลการประเมนไดต ากวารอยละ 80 กมไดหมายความเวบไซตนนไมไดมคณภาพเพยงพอทจะน าไปใชได


สรป

การประเมนสารสนเทศกอนการน าไปใช โดยเฉพาะในงานทเกยวของกบดานการศกษาหรอความเปนวชาการ อาท การเขยนผลงานเพอขอต าแหนงทางวชาการตางๆ เชน การเขยนงานวจย บทความวชาการ เอกสารประกอบการสอน ต ารา ฯลฯ จ าเปนจะตองใหความส าคญในเรองสารสนเทศทจะน าไปใช ในการอางอง เพราะเปนการแสดงใหเหนวาผลงานนนมคณภาพ นาเชอถอ และมความถกตองหรอไม มากนอยเพยงใด น าไปใชอางองตอไดหรอไม ดงนนความเขาใจในเรองหลกเกณฑการประเมนสารสนเทศ รวมทงสามารถน าไปประยกตในการประเมนไดจงเปนสงส าคญยงเปนล าดบตนๆ กอนการสรางสรรคผลงานใดๆ กตามขนมา


44 | ห น า

ตอนท 4 การจดเกบและแบงปนความรในชมชนออนไลน

เรองท 4.1 เครองมอทใชในการจดเกบและแบงปนความร

ปจจบนรปแบบการใชงานอนเทอรเนตเปลยนแปลงไปจากเดมมาก จากเมอกอนเราใชอนเทอรเนตเพอการสงอเมล พดคยสนทนาในกระดานขาว ดาวนโหลดโปรแกรมใหมๆ คนหาขอมลหรอตดตามความกาวหนาหรอสงทสนใจจากเวบไซตตางๆ แตในปจจบนเมอความเจรญกาวหนาทางอนเทอรเนตเขามา ปรบเปลยนรปแบบการใหบรการจากเดมทผใชเปนเพยงผรบสารหรออานขอความเพยงอยางเดยว ปรบเปลยนบทบาทใหผใชสามารถเปนผสรางเนอหาไดเอง เขาสยคของการใชงานอนเทอรเนตทเรยกวา “Web 2.0”

Web 2.0 เปนค าทถกเรยกโดยก าหนดตวเลขวาเปนเจเนเรชนท 2 ของเวบนนเอง โดยมลกษณะเดนคอ การเนนใหผใชมสวนรวมในการสรางเนอหาบนอนเทอรเนตได โดยไมจ ากดวาจะตองเปนทมงานเจาของหรอผด าเนนการเวบไซต สงเสรมใหเกดการแบงปนขอมล รวมถงการรวมสรางขอมลในโลกของอนเทอรเนต ใหผใชมสวนรวมในการก าหนดคณคาหรอความพงพอใจของเนอหาหนงๆ ผานกระบวนการตางๆ เชนการใหคะแนนเนอหา การกดถกใจ หรอการกดแชรขอมลเพอใหสมาชกทอยในเครอขายสามารถรบรขอมลตางๆ เหลานได ถอเปนจดเรมตนของการแบงปนความรในยคปจจบน ตวอยางเชน การเขยนบลอก (blog) การแชรรปภาพหรอวดโอตางๆ การเขยนไดอารออนไลน การเขยนเนอหาใน Wiki เปนตน

เครองมอทใชในกำรจดเกบและแบงปนควำมรในยค 2.0

ปจจบนมเครองมอตางๆ เกดขนมากมายทตอบสนองความตองการของผใชบรการในการแลกเปลยนเรยนร สรางและแบงปนเนอหาตางๆ เขาสโลกอนเทอรเนต ในทนขอยกตวอยางเครองมอทเนนการจดเกบและแบงปนความรในยค 2.0 ดงตวอยางตอไปน

1. วกพเดย ตวอยางพนฐานของ Web 2.0 ไดแก วกพเดย (http://th.wikipedia.org/) เปนสารานกรม

ออนไลนขนาดใหญทสด โดยมเนอหาครอบคลมการใหบรการในภาษาตางๆ ทวโลก เนอหาในวกพเดยถกสรางโดยผใชบรการ ไมวาใครกไดสามารถสราง แกไข และปรบปรงเนอหาไดโดยไมมขดจ ากด ความถกตองเทยงตรงของวกพเดยไดรบการประเมน สามารถใชงานไดโดยไมแตกตางจาก Britannica ซงเปนสารานกรมแบบเกาเลย หากแตการน าไปใชในการอางองเชงวชาการนน ยงไมเปนทยอมรบเทาทควร


45 | ห น า

วกพเดย สารานกรมออนไลน รองรบการใชงานภาษาตางๆ กวา 200 ภาษาทวโลก

2. กำรเขยนบลอก (blog) บลอกถอเปนเครองมอในการปฏวตรปแบบการผลตสอ จากเมอกอนผมหนาทในการจดพมพ

เอกสารตางๆ เพอเผยแพรจะเปนส านกพมพ แตในปจจบนหากตองการเขยนเรองราวหรอแบงปนขอมลใดๆ ทตองการใหผอนทราบ สามารถสรางบลอกของเราไดเอง ท าใหสงคมมแหลงความรทกระจายและหลากหลายมากขน นอกจากน บลอกสามารถเชอมโยงกบเทคโนโลย Feed ซงกคอ ระบบทสงขอมลใหปรากฏทหนาจอคอมพวเตอรของผใช โดยอตโนมตทกครงทมการเพมเตมหรอเปลยนแปลงขอมล ส าหรบบทบาทของ Feed ในบลอก คอเจาของบลอกสามารถรบ Feed จากบลอกอนๆ ทเกยวของ และแสดงเนอหาของ Feed นนๆ บนบลอกของตนเองได ขอดของวธการนคอ ท าใหผอานบลอกสามารถเขาถงขอมลทตนเองสนใจไดจากหลากหลายแหลงมากขน ดวยการเยยมชมแหลงขอมลเพยงแหลงเดยว ยกตวอยางเชน นาย ก เขยนบลอกเรอง หองสมดมชวต และไปพบบลอกของนาย ข ซงเขยนบลอกเรอง หองสมดมชวตเชนกน ดงนน นาย ก สามารถใชระบบ Feed แสดงเนอหาของบลอกนาย ข บนหนาบลอกนาย ก ไดทนท เปนตน ซงปจจบนสามารถสรางบลอกไดอยางงายได โดยใชโปรแกรม wordpress blogger และ tumblr เปนตน


46 | ห น า

3. บนทกเวบไซตโปรดดวย Social Bookmarking Social Bookmarking คอรปแบบบรการเกยวกบการจดเกบหนาเวบเพจทเราชนชอบไวใน

เวบไซตทใหบรการ โดยทเราไมจ าเปนตองจดจ า URL หรอทอยของเวบในการเขาใชงานในครงตอไป และจดเดนทส าคญทสดคอ โดยปกตเวลาเรา Bookmark หรอจดเกบเวบไซต เราจะจดเกบในเครองสวนตวของเรา แตหากเราตองการเรยกใชงานเวบไซตเหลานน โดยท ไมไดใชเครองคอมพวเตอรสวนตว Social Bookmark จงเปนค าตอบทดทสด เพราะไมวาอยทไหน หากเรามอนเทอรเนต กสามารถเรยกใชงานเวบไซตทเราชนชอบผานผใหบรการจดเกบเหลานไดตลอดเวลา แตความแตกตางอยท เวบทเราจดเกบนน ผอนสามารถทจะมองเหนไดดวย นอกจากนยงสามารถแบงหมวดหม สรางคอลเลคชน และเชอมโยงเวบไซตหรอเนอหาบนเวบไซตเขาไวดวยกน ซงมผลตอความสะดวกในการคนหาขอมล โดยเฉพาะการคนหาขอมลเพอการคนควาวจย สามารถแบงปนลงคทนาสนใจแกเพอนได น าไปสการแลกเปลยนความร ความคดเหน หรอขยายองคความรเรองหนงๆ รวมกน หรอแมแตการจดอนดบใหกบเวบเพจทไดรบความนยมซงวดจากจ านวนผเขาชมไดอกดวย ตวอยางเวบไซต Digg (http://digg.com), Delicious (http://delicious.com), Reddit(http://www.reddit.com) Clipmarks (http://www.clipmarks.com) เปนตน

4. กำรแบงปนขอมลผำน Slideshare SlideShare เปนเวบไซตทใหบรการฝากไฟลประเภทงานน าเสนอในรปแบบไฟล pdf;

PowerPoint {ppt, pps, pptx, ppsx, pot, potx}; OpenOffiice {odp} หรอไฟล งาน เอกสารประเภท MSOffice {doc, docx, rtf, xls}; OpenOfiice {odt, ods}; Apple iWork Pages และไฟลงานวด โอในรปแบบไฟล mp4, m4v (ipod), wmv (window media video), mpeg, avi (windows), mov (apple quicktime), mpg, mkv (h.264), ogg, asf, vob, 3gp, 3g2 (mobile phones), rm, rmvb (Real), flv (Flash) โดยมขนาดไฟลสงสดไมเกน 100 MB และสามารถน าไปแชรใหกบผอนไดเขามาดหรอดาวนโหลดไปใชงานได นอกจากนสามารถคนหาไฟลเอกสารหร องานน าเสนอทผอนสรางไวมากมาย น ามาประกอบกจกรรมการเรยนการสอนได เพอเปนการแบงปนความร

http://digg.com/

http://delicious.com/

http://www.clipmarks.com/


47 | ห น า

การแบงปนขอมลผาน Slideshare

5. สรำงเอกสำรออนไลนอยำงงำยดวย Google Docs Google Docs เปนโปรแกรมประยกตบนเวบ ซงสามารถใชงานไดฟร โดยผใชสามารถน าเขา

สราง แกไข ปรบปรงเอกสารและจดเกบในรปแบบเอกสารออนไลน สามารถเพมตาราง รปภาพ ขอคดเหน สตร การเปลยนแปลงแบบอกษร และเขาถงไฟลงานจากคอมพวเตอรทมการเชอมตออนเทอรเนตและใชงานผานเวบเบราเซอร ขอดทเปนจดเดนของ Google Docs คอ การแบงปน (Sharing) และการรวมกนใช (Collaborating) โดยสามารถแกไขเอกสารรวมกนได ซงเหมาะเปนอยางยงกบงานทตองใชการท างานรวมกนในการจดการเอกสาร แทนทจะสงอเมลไปมา จนท าใหเกดความสบสนไดวา ไฟลไหนคอไฟลทอปเดทลาสด

วธการใชงาน เรมตนโดยใหสมาชกในกลมมารวมกนแกไขเอกสาร โดยแคกด แบงปน (Share) หลงจากนนพมพอเมลแอดเดรสของสมาชกในกลมลงไป และท าการเชญผรวมใช ( Invite Collaborators) Google Docs จะสงลงคเพอใหสมาชกในกลมแตละคนเขาไปแกไขเอกสารไดโดยตรง และสามารถบนทกออนไลนไดทนท นนหมายความวา เมอสมาชกคนใดคนหนงเขาไปแกไข เพอนสมาชกทเหลอกสามารถเหนไดทนท เนองจากมเอกสารออนไลนฉบบเดยว

จดการเอกสารรวมกนดวย Google Docs

6. บรกำรพนทเกบขอมลออนไลน (Cloud Storage)


48 | ห น า

Cloud Storage คอการใหบรการพนทจดเกบขอมลโดยใชอนเทอรเนตเปนสอกลาง สามารถฝากไฟลและดงไฟลมาใชงานไดอยางสะดวก โดยแนวความคดของ Cloud Storage ทมการใชสญลกษณเมฆ เปรยบเสมอนเราโยนสงของขนไปเกบไวบนฟาหรอบนเมฆ จากนนไมวาเราจะไปทไหนกตาม เดนทางไปสวนไหนของโลก กสามารถเอาสงของนนกลบมาได โดยดงลงมาจากฟาหรอจากเมฆนนเอง หนาทของ Cloud เหมอนกบเปนฮารดดสกทมอยในโลกออนไลน ผใชสามารถเกบรป เพลง ภาพยนตร หรอไฟลทตองการไวในโลกออนไลน ซงเปนพนทสวนตวของเราได จากนนไมวาจะเปนทบาน ทท างาน หรอทไหนกตามทมอนเทอรเนต ผใชสามารถดงขอมลทเกบไวท Cloud มาใชไดทกท สะดวก สบาย ไมตองพกพาขอมลตดตวไปตลอดเวลา ซงอาจมความเสยงตอการเสยหายหรอสญหายได รวมทงในขณะนอปกรณโมบายชนดตางๆ ทง SmartPhone และ Tablet ท าใหสามารถเขาถงขอมลอพเดต และแชรขอมลไดรวมถงการเชอมตออนเทอรเนตความเรวสง ท าใหการรบสงไฟลทมขนาดใหญ กลายเป น เรองท งายมากข น ยกต วอย างผ ให บรการพนท เกบขอมลออนไลน 4 ราย ไดแก SkyDrive, iCloud, Google Drive และ Dropbox เปนตน

SkyDrive ผใหบรการ : ไมโครซอฟท

iCloud ผใหบรการ : แอปเปล

Google Drive ผใหบรการ : กเกล

Dropbox ผใหบรการ : ดรอปบอกซ


49 | ห น า

ตอนท 4 การจดเกบและแบงปนความรในชมชนออนไลน

เรองท 4.2 การจดการเอกสารออนไลน

การจดการเอกสารในรปแบบออนไลน ปจจบนเปนเรองทสามารถใชงานไดอยางงายดาย เพยงแตผใชสามารถเชอมตอกบระบบเครอขายอนเทอรเนต ผใชงานทกคนกสามารถท างานรวมกนได นอกจากนการจดเกบไฟลตางๆ ไมไดเปนเรองทซบซอนยงยากตอไป เนองจากอปกรณตางๆ ในปจจบนทงพซและแมค โนตบก สมารตโฟนหรอแทบเลต ตางมคณสมบตในการจดการงานเอกสารไดอยางสะดวกมากยงขน ผใชงานอยทไหน กสามารถดาวนโหลดเอกสารหรอแบงปนเอกสารใหสามารถท างานรวมกบผอนไดงายดายมากยงขน โดยใชประโยชนของเทคโนโลย Cloud Storage มาชวยในการจดการ ซงปจจบนมหลายบรษทแขงขนในการใหบรการพนทการเกบขอมลในรปแบบนกนมากขน ในบทน ขอยกตวอยางการใชงานของบรษทหนงเพอเปนแนวทางในการเหนภาพการจดการเอกสารตางๆ ทอยบนเครอขายไดเหนภาพชดเจนยงขน ซงการใชงานโดยสวนใหญไมแตกตางกนมากนก

Dropbox คอ เครองมอทท าใหผใชสามารถเรยกใชไฟลงานตางๆ ไดทกท ทกเวลา ไมวาจะอยทแหงไหน ใชคอมพวเตอร Notebook, PC หรอมอถอ ผใชกสามารถเขาถงไฟลงานไดอยางงายดาย และตรงกนเสมอ ไมวาจะมการเพม ลด แกไขไฟลใดๆ ในโฟลเดอรของ Dropbox นอกจากนผใชสามารถแชรไฟลและโฟลเดอรแบบ Share with anyone ได ขนาดของไฟลขอมลทฝากไดนนมทงฟร 2GB และใหพนทเพมสงสด 5GB (โดยตองท าตามเงอนไขของ DropBox) เมอผใชงานตดตงโปรแกรม Dropbox แลวโปรแกรมจะสราง Folder ขนมาในเครอง เปรยบเสมอนการสรางไดรฟเกบขอมลขนมาอกหนงตว นอกจากเขาถงโฟลเดอรทมาพรอมการตดตงโปรแกรมแลว ผใชสามารถเขาถงไฟลโดยผานเวบไซต Dropbox โดยตรงลกษณะคลายกบการใชงานผาน hotmail หรอ gmail อกดวย

คณสมบตของโปรแกรม 1. สามารถรองรบ ระบบปฏ บ ต ก าร Window, MAC OS X และ Linux อปกรณ

SmartPhone, Tablet ทง iOS, Android และ BlackBerry 2. โปรแกรมสามารถซงคไฟลโดยอตโนมตบนเซรฟเวอรตว Dropbox เมอผใชมการ

เปลยนแปลงหรอแกไขไฟลงานตางๆ 3. การแชรไฟล เราสามารถแชรโฟลเดอรหรอไฟลขอมลทตองการใหกบผใชงานคนอนเขา

มาใชงานโฟลเดอรทเราแชรไวได 4. ผใชสามารถส ารองขอมลแบบออนไลน เนองจากขอมลถกจดเกบไวบนเซรฟเวอรของ

Dropbox ท าใหผใชงานไมตองกงวลเรองการสญหายของไฟลอนเนองเกดจากคอมพวเตอรเสยหรอพงได

5. ผใชสามารถกไฟลทลบทงได นอกจาก Dropbox จะเปนบรการฝากไฟลตางๆ แลวยงสามารถกขอมลทผใชงานลบไป เพราะไฟลทลบจะถกเกบไวใน history ของผใชงาน โดยสามารถกขอมลยอนหลงไดภายในระยะเวลา 30 วน หรออาจจะเพมแบบไมจากด แตตองเปน Account pro


50 | ห น า

วธใชงำน DropBox DropBox แบงลกษณะการท างานออกเปน 3 แบบ ซงแตละแบบนนมความแตกตางกนไป

ประกอบดวย 1. การท างานบน Computer 2. การท างานบน Browser 3. การท างานบน Smartphone หรอ Tablet

ซงสามารถอธบายไดดงน 1. กำรท ำงำนบน Computer การท างานบน Computer นนใหผใชเขาไปทเวบไซต http://www.dropbox.com/ ผใช

จะเจอหนาจอดงรป ใหกดไปท download

หลงจากนนโปรแกรมจะลงคไปทหนาใหดาวนโหลดโปรแกรม และจะตรวจสอบคณสมบต OS โดยอตโนมตพรอมกบใหดาวนโหลด และตดตง ระหวางขนตอนตดตงโปรแกรมจะมค าถามใหสมครใชบรการ DropBox ซงผใชสามารถเลอกหรอไมเลอกกได แตจะตองสมคร user และใส password และเมอตดตงเสรจแลว โปรแกรมจะสรางโฟลเดอร DropBox ไวใหเสรจเรยบรอย โดย


51 | ห น า

ปกตหากผใชใชระบบปฏบตการ Windows และไมไดตงคาหรอเปลยนแปลงต าแหนงทอย โปรแกรมจะอยในสวนของ My Document ซงภายในโฟลเดอรจะประกอบดวยโฟลเดอรยอยๆ ดงรป

นอกจากนจะปรากฏไอคอนแสดงไวทแถบเครองมอตรงมมลางขวาของหนาจอ ดงรป

โฟลเดอรตางๆ ประกอบดวย

- Photos โฟลเดอรนจะมลกษณะความปลอดภยของขอมลเปนศนย หรอไมมความปลอดภยเลย เพราะวาผใชคนอนสามารถเหนสงตางๆ ภายในในโฟลเดอรนได เนองจากมไวแชรรปภาพตางๆ เพอใหผอนเหน ขอมลทกอยางกจะถกซงกขนไปทสวนของเบราเซอร

- Public โฟลเดอรมคณสมบตคลายกบโฟลเดอร Photos เพยงแตไมสามารถโชวรปภาพใหผอนเหนได เอาไวเกบไฟลตางๆ ส าหรบแจกผอนเทานน โดยการเอาลงคของไฟลไปใหผอนโหลดไดเลย โดยคลกขวาทไฟล และท าการคดลอกลงค

- Share Files ลกษณะการใชงานเหมอน Public คออพโหลดไฟลขนไปเพอแชรใหผอน

แตโฟลเดอรนมความปลอดภยมากกวา โดยทสามารถก าหนดวาตองการใหผใดเหนไฟลหรอโฟลเดอรนนได โดยเราตองเชญ (invite) เสยกอน สวนถาเราไมอยากใหใครเหน หรอไมอยากแชรใหใคร สามารถสรางโฟลเดอร เอาไวเกบไฟล ผอนกไมสามารถเหนไฟลของเราได นอกจากน ผใชควรเขาใจสถานะของไฟล ทแสดงการท างาน ดงน สถานะสน าเงน ก าลงอพโหลด ผใชตองรอจนกวาไฟลอพโหลดเสรจเรยบรอย

สถานะสเขยว อพโหลดเสรจเรยบรอย

2. กำรท ำงำนบน Browser


52 | ห น า

เปดเบราเซอร โดยเขาไปท www.dropbox.com แลวลอกอนจะปรากฏหนาจอดงรป กรอกชอผใช โดยใสอเมลและรหสผาน

ภายในเวบไซต ผใชจะเหนโฟลเดอรทสรางไวใน Computer ทงหมด และมเมนดานขาง ชวยใหผใชสามารถเขาถงขอมลตางๆ ไดอยางรวดเรวขน ประกอบดวย Photos, Sharing, Links และ Events

โดย Events เปนเมนทเพมเตมเมอใชงานผานเวบไซต เปนการบอกถงกจกรรมตางๆ ทเรากระท ากบ DropBox หรอถกคนอนกระท าโดยเปน Log ทเขาใจงาย และสะดวกในการใชงาน

- โฟลเดอร Public เมอคลกเลอกทโฟลเดอร Public ภายในประกอบดวยไฟลตางๆ ทเราเกบไว เมอคลกขวาท

ไฟลนน จะปรากฏค าสงตางๆ ในการใชงาน เชน copy public link เพอตองการแชรไฟลใหผอนใชงานหรอดาวนโหลดได , download คอการดาวนโหลดไฟลมาเกบไว นอกจากนนเปนค าสงในการจดการไฟลเชน ลบไฟล (delete) เปลยนชอไฟล (rename) เปลยนชอไฟล (rename) ยายไฟล (move) คดลอกไฟล (copy) เปนตน

หนาจอ Events เปนการบอกถงกจกรรมตางๆ ทเราไดท าไป โดยเกบเปน log file


53 | ห น า

- กำร Share Files ผใชงานสามารถแชรไฟลหรอโฟลเดอรใหเพอน โดยใช e-mail ในการชวน (invite) พรอม

กบขอความเชญชวนทผใชสามารถพมพลงไปได และสามารถดไดวาโฟลเดอรน แชรใหใครเหนบาง

3. กำรท ำงำนบน Smartphone หรอ Tablet การใชงาน DropBox บนอปกรณเคลอนทอยาง Smartphone หรอ Tablet นน ไมสามารถ

ทจะท างานไดอยางสะดวกเทากบท างานบนคอมพวเตอร โดยไมสามารถ Backup ทกอยางได ซงผใชงานสามารถดาวนโหลดแอพลเคชนจากผใหบรการได โดยการใชงาน Dropbox มขดจ ากดบนอปกรณดงกลาว ดงน

- กำรใชงำนบน iOS 1) อพโหลดไดเฉพาะรปภาพ และวดโอเทานน 2) สามารถดาวนโหลดไฟลมาเกบเปน Favorites เพอเปดดแบบ offline ได 3) ไมสามารถสรางโฟลเดอรได 4) สามารถเปดดไดทกประเภทของไฟล เทาทเครอง iOS จะรองรบ 5) แกไขไฟลเอกสารไมได (ตองใชคกบโปรแกรมเปดเอกสารอน เพอบนทกลงเครองแลว

แกไข และรอ ซงกลงคอมพวเตอรอกท เพราะวาโปรแกรมจะอพโหลดไฟลเอกสารไมได


54 | ห น า

- กำรใชงำนบน Android 1) อพโหลดไดทกประเภทของไฟล 2) สรางไฟลรปภาพ ไฟลวดโอ ไฟลเสยง ไฟลตวอกษร และโฟลเดอร 3) สามารถเปดดไดทกประเภทของไฟล เทาทเครอง Android จะรองรบ 4) แกไขไฟลเอกสารไดจากบน DropBox ผาน DB Text Editor ไดเลย

โดยรวม ความสามารถของ DropBox App บน iOS นน ถอวาใชงานไดในระดบหนง แตเมอ

เทยบกบความสามารถตางๆ ของ Android ยงมฟงกชนการใชงานทแตกตางกนอยพอสมควร โดยสรป หากตองการใชงานแบบครอบคลมเกอบทก OS บนโลก รองรบหลาย Platform หลาย Device การใชงาน DropBox เปนตวเลอกทนาสนใจไมนอยเลยทเดยว


55 | ห น า


สรป

พฒนาการของอนเทอรเนตสงผลใหรปแบบการใหบรการและการใชงานของผใชเปลยนแปลงไป เขาสยคเวบ 2.0 ซงมเครองมอตางๆ เกดขนมากมายทตอบสนองความตองการของผใชบรการในการแลกเปลยนเรยนร สรางและแบงปนเนอหาตางๆ ไมวาจะเปนการใชงานทผใชสามารถมสวนชวยกนสรางเนอหาเองได (Wikipedia) หรอการสรางเนอหาเพอเผยแพรใหผ อนไดอาน (Blog) บนทกเวบไซตโปรดดวย Social Bookmarking การแบงปนขอมลผาน Slideshare การสรางเอกสารออนไลนอยางงายดวย Google Docs และบรการพนทเกบขอมลออนไลน (Cloud Storage) เปนตน นอกจากนการเรยนรและรจกวธการใชเครองมอในการอ านวยความสะดวกตางๆ ในโลกทผใชงานไมจ าเปนตองมอปกรณส าหรบเกบขอมลอยกบตวเสมอไป ไปทไหนกสามารถเขาถงไฟลงานไดอยางงายดายกเปนอกวธการหนงในการเรยนรเพอปรบตวใหทนกบความกาวหนาทเปลยนแปลงไป


56 | ห น า

ตอนท 5 การใชสารสนเทศในการอางอง

เรองท 5.1 จรยธรรมในการใชสารสนเทศ

ในยคสงคมดจทล ผคนสามารถเขาถงขอมล สารสนเทศทมอยอยางหลากหลายและมากมายในทกรปแบบบนอนเทอรเนตไดอยางรวดเรวและงายดาย ท าใหเกดการใชอยางอสระและควบคมการน าสารสนเทศไปใชไดยาก จงเกดการแอบอางผลงาน คดลอก ผลงานตางๆ ไมวาจะเปนขอความจากหนงสอ บทความวารสาร เวบไซต รวมไปถงการน ารปภาพ คลปวดโอ ฯลฯ ไปตดตอ ดดแปลง ท าซ า หรอตดทอนโดยไมมการอางองหรอบอกตนแหลงทมาของผลงานชนนนๆ ทถกคดรเรมและสรางสรรคออกมา ซงการกระท าดงกลาวเปนการผดจรยธรรมในการใชสารสนเทศและอาจน าไปสการกระท าทผดกฎหมายไดในบางกรณ

1. จรยธรรมในกำรใชสำรสนเทศ

หมายถง การทบคคลนนประพฤต ปฏบตในการใชสารสนเทศอยางมคณธรรม จรยธรรม และค านงถงสทธและความเปนเจาของของสารสนเทศนนๆ ซงการใชสารสนเทศอยางมจรยธรรมเปนพนฐานของการศกษาคนควาและการเขยนหรอน าเสนอผลงานทกประเภท เชน มการเขยนอางอง บรรณานกรม หรอบอกแหลงทมา เมอมการน าขอความ หรอแนวคดของผอนมาใชในงานของตนเอง เปนตน

2. กำรลอกเลยนวรรณกรรม ค าวา Plagiarism ในภาษาองกฤษนน มผใชเปนค าภาษาไทยแตกตางกน เชน การลอกเลยนวรรณกรรม โจรทางวรรณกรรม การลอกเลยนงาน การขโมยความคด ฯลฯ ซงไมวาจะใชค าใดกตาม แตมความหมายในภาพรวมท านองเดยวกนวา หมายถง การคดลอกความคด คดลอกงานของผอน หรอขโมยผลงานคนอนมาเปนของตนเองดวยวธการตางๆ ซงอาจกระท าโดยตงใจหรอไมกได ถอวาเปนการกระท าผดทางกฎ จรรยาบรรณ หรอระเบยบขอบงคบ และกลาวไดวาเปนการกระท าทไมมจรยธรรมในการใชสารสนเทศ 3. กำรกระท ำทเขำขำยของกำรลอกเลยนวรรณกรรม 3.1 การคดลอกงานของผอนดวยการตดปะขอความ (Cut & Paste) ไมวาใชวธการใดๆ กตาม เชน การลอกแบบค าตอค าโดยไมมการใสเครองหมายอญประกาศเพอแสดงใหเหนวาเปนการคดลอกขอความโดยตรง (Direct quotation) หรอการลอกทงประโยค ทงยอหนา หรอลอกทงหมดมาเปนผลงานของตนเอง 3.2 การปรบแตงขอความโดยเปลยนค าและโครงสรางของประโยคโดยไมอางองหรอบอกแหลงทมา 3.3 การแปลงานวรรณกรรมของตางประเทศใหเปนภาษาไทยโดยไมอางองหรอบอกแหลงทมา


57 | ห น า

3.4 การน ารปภาพ แผนภาพ แผนภม กราฟ ตางๆ ของผอนมาใชในงานของตนเองโดยไมไดรบอนญาตหรอไมอางองหรอบอกแหลงทมา หรอเปนภาพทมลขสทธ ซงในกรณนอาจเลยงไดโดยการใชผลงานทมการอนญาตใหน าไปใช แกไข ดดแปลง ไดอยางถกตองและไมผดกฎหมาย ทเรยกวา Creative commons ซงจะมสญลกษณปรากฎอยทงานๆ นนเพอบอกคนทจะน าไปใชวาสามารถใชไดในเงอนไขใดๆ ไดบาง เชน สามารถน าไปใชไดแตตองใหเครดตเจาของผลงาน หรอสามารถน าไปส าเนา เผยแพร แจกจายไดแตตองไมน าไปแสวงหาผลประโยชน เปนตน 3.5 การน าผลงานทเหมอนเดมของตนเองกลบไปใชอกครงใหดเหมอนเปนงานชนใหม โดยไมมการอางถงผลงานเดม (Self-plagiarism or recycling) เชน การตพมพผลงานเดมแตแกไขขอมลเพยงเลกนอย การใชผลงานเดมแตตพมพหลายแหลง ใหดเหมอนวามงานมากชนและท าใหเหมอนวาเปนงานชนใหม เปนตน 3.6 งานทเขยนโดยคนอนหรอทเรยกวา มอปนรบจาง (Ghostwriting) แลวน ามาเสนอวาเปนงานของตนเอง เชน จางใหคนอนเขยนงานใหแลวใสชอของตนเองเพอตพมพผลงาน หรอการทนกเรยนใหเพอนคนอนท าการบานโดยทไมไดท าเอง แตถาเปนขอมล ความรทเปนขอเทจจรงทวไปไมจ าเปนตองอางองหรอบอกแหลงทมา เชน ดวงอาทตยขนทางทศตะวนออกและตกทางทศตะวนตก เปนตน 4. วธกำรหลกเลยงกำรลอกเลยนวรรณกรรม สงทกระท าไดงายและมความถกตองทจะพงกระท าไดเพอไมใหเปนการลอกเลยนวรรณกรรม คอ การเขยนอางองเพอบอกหรออางถงแหลงของขอมลทไดมาไมวาจะจากการคดลอก ถอดความ (paraphrase) หรอสรปสาระส าคญจากหนงสอ บทความวารสาร เวบไซต ฯลฯ ทกครงในการเขยนงานหรอน าไปใชในผลงานของตนเอง รวมถงการเขยนบรรณานกรมรายการทถกน าไปใชอางองในเนอหาของงานนนๆ ทงหมดดวย ซงคนทวไปนยมใชค าวา การใหเครดตคนคดหรอเจาของงาน และอกประเดนทส าคญคอ การพฒนาทกษะทางดานการเขยนและการสรปความใหดยงขนซงท าใหโอกาสในการลอกลดลงได ดงนนผเขยนจงควรตระหนกและทราบถงวธการเขยนอางองและบรรณานกรมเพอเปนการแจงบอกหรอแสดงหลกฐานแหลงทมาของขอมลทไดมการศกษาคนความา ซงจะกลาวถงในเอกสารนในล าดบถดๆ ไป

ตวอยำงกำรถอดควำม ทมา: https://sites.google.com/site/mqplagiarismonline/what-is-plagiarism

ขอความตนฉบบ: "Descartes introduces the possibility that the world is controlled by a malicious demon who has employed all his energies to deceive him (Lu 24)."

แบบท 1 Descartes suggests that the world is controlled by an evil demon who may be using his energies to deceive (Lu 24). การถอดความแบบท 1 เขาขายการลอกเลยนวรรณกรรม เพราะถงแมวาจะมการอางองขอมล แตยงคงใชค าแทนกนในรปประโยคเดม

https://sites.google.com/site/mqplagiarismonline/what-is-plagiarism


58 | ห น า

แบบท 2 Descartes suggests that the evil power who rules the world may be attempting to mislead him (Lu 24). การถอดความแบบท 2 ไมเขาขายการลอกเลยนวรรณกรรมเพราะเขยนดวยส านวนภาษาใหมและมการอางอง

แบบท 3 Descartes suggests that the evil power who rules the world may be using “all his energies to deceive him” (Lu 24). การถอดความแบบท 3 ไมเขาขายการลอกเลยนวรรณกรรมเพราะมการถอดความบางสวนดวยส านวนภาษาใหม และใชอญประกาศใสครอบขอความทมการคดลอกมาโดยตรง และมการอางอง

5. เครองมอทำงเทคโนโลยทใชในกำรตรวจสอบกำรลอกเลยนวรรณกรรม ปจจบนมผผลตทพฒนาเครองมอทใชเทคโนโลยเขามาชวยในการตรวจสอบผลงานหรอชนงานเพอปองกนการลอกเลยนวรรณกรรม กลาวคอ เปนการใชโปรแกรมหรอฐานขอมลในการตรวจสอบการลอกเลยนวรรณกรรม (Plagiarism Detection Software/database) เพอชวยใหนกวชาการ นกวจย อาจารย นสตนกศกษา และบคคลทวไปสามารถตรวจสอบหรอประเมนงานของตนเองเบองตนกอนเผยแพรงานชนนนออกไป เชน อาจารยสามารถใชตรวจสอบบทความของตนเองกอนสงไปตพมพยงวารสารตางๆ หรอนสตนกศกษาโดยเฉพาะในระดบบณฑตศกษาทอาจใชโปรแกรมเหลานเพอตรวจสอบวทยานพนธของตนเองกอนสง เพอเปนการลดโอกาสในการท าผดในเรองการลอกเลยนวรรณกรรมกอนทจะไดรบการตรวจสอบอกครงจากมหาวทยาลย เปนตน เครองมอตรวจสอบการลอกเลยนวรรณกรรม (Plagiarism Detection Tools) จะแสดงใหเหนถงสวนของขอมลทปรากฎซ าโดยเทยบเปนค าซ าแบบค าตอค า รวมถงแสดงใหเหนระดบของความซ าหรอความคลายคลงเปนเปอรเซนต เชน งานชนนมระดบความซ าเมอเทยบแลว 25% เปนตน ระบบจะตรวจสอบโดยเทยบกบแหลงขอมลหรอผลงานตนฉบบตางๆ ทมอยในอนเทอรเนต ฐานขอมลทมชอเสยงทเปนแหลงรวบรวมงานตางๆ ทมอยอยางมหาศาล รวมถงผลงานของอาจารย นสตนกศกษาทถกจดเกบเปนฐานขอมลเพอใชเปนแหลงในการตรวจสอบ เปนตน เครองมอทเป นทรจกอยางแพรหลาย เชน Turnitin, eTBLAST, Deja vu, Anti-Kobpae, Copycatch, Eve2, Findsame เปนตน ซงในขณะนหลายสถาบนการศกษาในประเทศไทยไดน าเครองมอเหลานเขามาใชแลว โดยเฉพาะ โปรแกรม Turnitin ทไดรบการยอมรบในวงการศกษาวามคณสมบตในการตรวจสอบการลอกเลยนวรรณกรรมไดมประสทธภาพมากทสดโปรแกรมหนง สถาบนการศกษาทมการน ามาใชแลว เชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยนเรศวร เปนตน


59 | ห น า

ตอนท 5 การใชสารสนเทศในการอางอง

เรองท 5.2 การเขยนอางองและบรรณานกรม

สงส าคญประการหนงทจะชวยใหผเขยนหลกเลยงในเรองการลอกเลยนวรรณกรรม คอ การอางองและบรรณานกรมเพอแสดงถงแหลงขอมลทใชในการศกษาคนควา เพราะเมอสบคนสารสนเทศจากแหลงตางๆ ไดแลว จะเปนขนตอนทผเขยนจะตองน าขอมลเหลานนเรยบเรยงเปนเนอหาเพอน าไปใชในวตถประสงคทแตกตางกนไป เชน การท าวจย รายงาน โครงงาน เขยนบทความวชาการ ท าเอกสารในการน าเสนอ ฯลฯ ซงนอกจากผเขยนจะเรยบเรยงเนอหาจากความคดและประสบการณทมอยในตนเองสวนหนงแลว ยงตองใชขอมลและสารสนเทศจากแนวคด ทฤษฎ ตวอยางของนกวชาการ นกวจย ผเชยวชาญ หรอผรอนๆ อก เพอน ามาเรยบเรยงใหมใหเปนส านวนภาษาของตนเองนน จะกระท าไดโดยการคดลอก แปล ถอดความ เกบความ หรอสรปความกตาม จ าเปนตองใชการอางองและการเขยนบรรณานกรม เพอบอกแหลงทมาของขอมลหรอขอความทผเขยนน ามาใชในงานของตนเอง นอกจากจะท าใหไมถกจดใหอยในขอบขายของการลอกเลยนวรรณกรรมแลว ยงเปนหลกฐานทแสดงใหเหนวาผลงานนนมการศกษาคนควาจากแหลงขอมลทเชอถอได และหากมผทสนใจอานหรอศกษางานชนนนกสามารถคนควาขอมลเพมเตมตอได นอกจากนยงเปนการใหเกยรตความคด/แนวคดของเจาของผลงานเดม รวมทงเปนการสงเสรมและสรางบรรทดฐานใหมการใชสารสนเทศอยางมจรยธรรมอกดวย

1. กำรอำงอง (Citation) การน าขอมลมาใชอางองสามารถแบงออกเปน 2 วธใหญๆ คอ 1.1 กำรเขยนในลกษณะอญประภำษตรง (Direct quotation) หมายถง การคดลอก

ขอความนนๆ มาโดยตรงซงจะเหมอนตนฉบบเดมทกประการ เนองจากตองการคงขอความหรอวลนนๆ ไวเพอใหเหนถงความเปนตนฉบบดงเดม และ/หรอไมสามารถจะสรปความหรอเรยบเรยงขนมาใหมไดดไปกวานแลว เนองจากส านวนหรอถอยค านนๆ เปนวลหรอประโยคทมความสมบรณอยแลว เชน ค านยาม ค ากลอน บทรอยกรอง ส านวน วลหรอขอความของบคคลทมชอเสยง เปนตน ซงในการอางองแบบ อญประภาษตรงน มกจะใหใสไวในเครองหมายอญประกาศ “................” เพอแสดงใหเหนวาเปนขอความทคดลอกมาโดยตรง ซงในกรณนไมควรคดลอกเกนสบรรทด จากนนใหอางองตามปกต 1.2 กำรเขยนในลกษณะอญประภำษรอง (Indirect quotation) หมายถง การถอดความ แปลความ หรอสรปความจากขอมลตนฉบบ แลวน ามาเรยบเรยงใหมเปนภาษาของตนเอง โดยทยงคงไวซงแนวคดหลกในเนอหานนๆ เชนเดม ซงกรณทน าขอมลมาเรยบเรยงในลกษณะน ไมตองใชเครองหมายอญประกาศครอบขอความนนๆ แตจะตองมการอางองหลงขอความนนๆ เพอใหทราบวาเนอหาสวนใดเปนอญประภาษและสวนใดเปนเนอหาทเขยนขนเอง


60 | ห น า

2. รปแบบกำรเขยนอำงอง โดยทวไปแลวไมวาจะน างานไปตพมพเผยแพรทใด จะมการก าหนดรปแบบและวธเขยนเพอใหผเขยนไดใชเพอใหเปนแนวทางเดยวกน ทงนขนกบการก าหนดรปแบบการเขยนอางองของหนวยงาน หรอสถาบนตางๆ ซงโดยทวไปสามารถแบงออกไดเปน 3 รปแบบ คอ 2.1 กำรอำงองแบบแยกจำกเนอหำ หรอทเรยกวำ เชงอรรถ (Footnote) เปนการเขยนอางองไวดานลางของหนาเอกสาร โดยมการใชเสนขดแบงระหวางสวนเนอหาและสวนอางองแยกออกจากกน และมการน าตวเลขใสก ากบไวทเนอหาเพอบอกใหทราบวาน าขอมลสวนนนๆ มาจากทใด ดงภาพประกอบ

ทมาของภาพ: http://staff.4j.lane.edu/~hamill/americas/samplepaper.htm

http://staff.4j.lane.edu/~hamill/americas/samplepaper.htm


61 | ห น า

2.2 กำรอำงองทำยบท มลกษณะคลายกบเชงอรรถ เพยงแตจะเรยงล าดบการอางองไวททายบทแตละบท มใชเรยงล าดบไวทายหนานนๆ เหมอนแบบแรก 2.3 กำรอำงองแบบแทรกในเนอหำ เปนการอางองแบบทเนอหาและการอางองผสมผสานอยดวยกน กลาวคอ เรยบเรยงและอางองตอทายทนท หรออาจอยสวนตนของเนอหาแตละสวนกได แตหลกการคอ การบอกทมาของขอมลไปพรอมๆ กบเนอหาในสวนนนๆ ดงภาพประกอบ ซงวธเขยนอางองแบบแทรกในเนอหา เปนแบบทเขยนงาย และนยมใชมากในปจจบน ดงนนในเอกสารนจะน าเสนอรายละเอยดเฉพาะของวธการเขยนอางองแบบแทรกในเนอหาเทานน

ทมา: http://thesis.swu.ac.th/swufac/Hum/Suphat_S_R336255.pdf ในปจจบนมหนวยงาน และสถาบนตางๆ ทงในตางประเทศทก าหนดรปแบบการอางองและบรรณานกรมทเปนทใชอยางแพรหลาย เชน APA (The American Psychological Association), MLA (The Modern Language Association), Chicago style (The Chicago Manual of Style)


62 | ห น า

เปนตน สวนในประเทศไทยมการประยกตรปแบบจากตางประเทศเพอปรบใหเหมาะกบภาษาไทยและสอดคลองกบบรบทการใชงานของไทย และน ามาก าหนดเปนรปแบบของตนเองเพอใชเปนแนวทางใหอาจารย นกวชาการ นกวจย นสตนกศกษา ตลอดจนบคลากรตางๆ ไดยดเปนรปแบบในการเขยนอางองและกลายเปนรปแบบของมหาวทยาลยนนๆ เชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ฯลฯ ซงหนวยงานและสถาบนตางๆ ขางตนไดก าหนดรปแบบและวธเขยนอางองแบบแทรกในเนอหาไวแตกตางกนในแงรายละเอยดเลกนอย เชน การเวนวรรค หรอการใชเครองหมายทแตกตางกน แตเมอพจารณาแลวจะพบวามหลกการหรอวธเขยนหลกๆ เพอบอกขอมลการอางองทคลายกน เชนใสขอมล ชอผแตง ปพมพ และเลขหนา หรอ ใสเพยงชอผแตงและปพมพ เปนตน ซงจะเลอกใชวธการเขยนของหนวยงานหรอสถาบนใด กจะตองยดรปแบบนนใหเปนแบบเดยวกนตลอดทงผลงานชนนน แตในทนจะน าเสนอวธการเขยนตามรปแบบของมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ เพอทผอานจะไดมแนวทางในการท าแบบฝกหดจากใบงาน และ/หรออาจเลอกใชในงานอนๆ ของตนเองในอนาคตได ในทนจะยกตวอยางวธการเขยนอางองแทรกในเนอหาจากหนงสอ บทความวารสาร และเวบไซต ซงเปนสารสนเทศและแหลงสารสนเทศทถกน ามาใชอางองบอยทสด และจะน าเสนอขอมลในสวนนตามรปแบบของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ (มศว) อยางยอ เทานน ผสนใจสามารถอานเพมเตมไดจากรายการอางองชอเรอง ทกษะการรสารสนเทศ วธกำรเขยนอำงองแบบแทรกในเนอหำ การอางองแบบนใหใชวธเขยนรายการอางองไวในวงเลบแทรกอยในเนอหาในต าแหนงทเหมาะสม โดยใชรปแบบดงน (ชอ/นามสกล.//ปทพมพ:/หนาทอางอง)

*เครองหมาย / แสดงจ านวนการเวนระยะในการพมพ

ตวอยาง (ศศพมล ประพนพงศกร. 2551: 30) (Brown. 2013: 20-21)

การลงขอมลในสวนผแตง จะตดค าน าหนาทแสดงถงต าแหนงและวชาชพตางๆ ออก เชน นาย นาง นางสาว ดร. ผศ. รศ. นพ. พญ. Mr. Ms. Dr. Prof. ฯลฯ ยกเวนถาผแตงเปนเชอพระวงศหรอมบรรดาศกดใหคงไว เชน ม.ร.ว. มจ. คณหญง ทานผหญง หลวง Sir ฯลฯ ถาผแตงเปนชาวไทยจะลงขอมลทงชอ และนามสกล แตถาเปนชาวตางประเทศใหลงเฉพาะนามสกลเทานน ในกรณทขอมลทน ามาอางองไมปรากฏชอผแตง ใหลงชอเรองแทนโดยท าตวหนา หรอตวเอยง หรอขดเสนใตทชอเรองเพอใหเหนเดนชดดวย จากนนลงขอมลปทพมพ และหนาทอางอง โดยน าเลขหนาของขอมลจากเอกสารนนๆ มาใส

กรณทอางองเนอหาจากการคดลอก ถอดความ หรอสรปและเรยบเรยงขนมาใหม และไมไดเนนชอผแตงจะอางองไวทายขอความ เชน


63 | ห น า

... การใชเวบไซตเปนสอกลางทจะท าใหหองสมดและผใชมความใกลชดกนมากขน อนเปนการลดชองวางในการสอสารและการใหบรการสารสนเทศในรปแบบตาง ๆ (ศรกาญจน โพธเขยว. 2550: 29) กรณทตองการอางองโดยเนนชอผแตงจะวงเลบเฉพาะปทพมพและเลขหนา เชน สมพร พทธาพทกษผล (2550: 50) ไดแบงประเภทของผใชตามการวเคราะหเพอการจดบรการและเผยแพรสารสนเทศ ............ … ผลการวจยของกรรณการ สธรรมศรนกล อารย ชนวฒนา และ พวา พนธเมฆา(2527: 20) พบวา ผใชหองสมดสวนใหญมการรสารสนเทศโดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาผใชหองสมดมการรสารสนเทศในระดบปานกลางในมาตรฐานท 5 … กรณทอางองขอมลจากเอกสารหลายชนในทเดยวกน ใหใชเครองหมายอฒภาค ( ; ) คนระหวางรายการอางองแตละรายการ เชน ... ผใชหองสมดเพศหญงมการรสารสนเทศสงกวาเพศชาย ซงสอดคลองกบหลกจตวทยาการเรยนรทพบวา เพศหญงมความสามารถทางดานศลปะ ดานภาษา การรศพทและการใชค าตาง ๆ สวนเพศชายมความสามารถดานประวตศาสตร ภมศาสตร คณตศาสตร วทยาศาสตร และเครองยนตกลไก (ตร พนธมณ. 2540: 39; กนยา สวรรณแสง. 2542: 59) … กรณทอางองเวบไซต ใหใชค าวา “ออนไลน” ส าหรบขอมลภาษาไทย และ “Online” ส าหรบขอมลภาษาองกฤษ แทนเลขหนาทอางอง เชน (ชตมา สจจานนท. 2556: ออนไลน) (สพฒน สองแสงจนทร; และคนอนๆ. 2550: ออนไลน) (Johnstona; & Webber. 2010: Online) 3. บรรณำนกรม (Bibliography) หมายถง รายการทถกน าไปใชอางองทงหมดในการเขยนงานวจย ต ารา โครงงาน รายงาน บทความ ฯลฯ เชน การเรยบเรยงบทความวชาการชนหนงไดขอมลมาจากการอางองทงหมด 12 แหลง ดงนนบรรณานกรมจะตองม จ านวน 12 แหลงดวยเชนกน การจะเลอกใชรปแบบหรอวธการเขยนของหนวยงานหรอสถาบนใด กจะตองยดรปแบบนนใหเปนแบบเดยวกนตลอดทงผลงานชนนน แตในทนจะน าเสนอวธการเขยนตามรปแบบของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอทผอ านจะไดมแนวทางในการท าแบบฝกหดจากใบงาน ในทนจะยกตวอยางรปแบบการเขยนบรรณานกรมจากหนงสอ บทความวารสาร และเวบไซต และจะน าเสนอขอมลในสวนนตามรปแบบของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒอยางยอเทานน เชนเดยวกบทกลาวถงแลวในสวนของการอางอง ดงรายละเอยดตอไปน


64 | ห น า

รปแบบกำรเขยนบรรณำนกรมหนงสอ มดงน ภำษำไทย ชอ/นามสกล.//(ปทพมพ).//ชอเรอง.//ครงทพมพ.//สถานทพมพ:/ส านกพมพ. *เครองหมาย / แสดงจ านวนการเวนระยะในการพมพ ตวอยาง พวา พนธเมฆา. (2549). หวเรองภำษำไทย. พมพครงท 2. ภาควชาบรรณารกษศาสตรและ สารสนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ศรไพร ศกดรงพงศากล; และ เจษฎาพร ยทธนวบลยชย. (2549). ระบบสำรสนเทศและเทคโนโลย กำรจดกำรควำมร. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. รงตะวน พนากลชยวทย; และคนอนๆ. (2551). กำรใชเทคโนโลย RFID ในสตวน ำ. ปทมธาน: ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. ภำษำองกฤษ นามสกล,/ชอตน/ชอกลาง.//(ปทพมพ).//ชอเรอง.//ครงทพมพ.//เมองทพมพ:/ส านกพมพ. ตวอยาง Heller, Norma. (2001). Information Literacy and Technology Research Projects: Grades 6-9. Englewood, Colo. : Libraries Unlimited. Bazillion, Richard J; & Braun, Connie. (1995). Academic Libraries as High-Tech

Gateways : A Guide to Design and Space Decisions. Chicago : American Library Association.

Gevers, Theo; et al. (2012). Color in Computer Vision: Fundamentals and Applications. Hoboken, NJ: Wiley. รปแบบกำรเขยนบรรณำนกรมทเปนบทควำมวำรสำร มดงน ภำษำไทย ชอนามสกลผเขยนบทความ.//(ป,/วน/เดอน).//ชอบทความ.//ชอวำรสำร.//ปท(ฉบบท):/หนาทอาง. ตวอยาง ศศพมล ประพนพงศกร. (2556, มกราคม-เมษายน). การใหการศกษาแกผใช: กระบวนทศนยค ดจทล. วำรสำรสำรสนเทศศำสตร. 31(1): 65-95.


65 | ห น า

สพฒน สองแสงจนทร; บญยน จนทรสวาง; และ ศศพมล ประพนพงศกร. (2552, มกราคม- มถนายน). บทบาทในการสอนการรสารสนเทศของครบรรณารกษในโรงเรยนมธยมศกษา กรงเทพมหานคร. วำรสำรวจย สมำคมหองสมดแหงประเทศไทยฯ. 2(1): 53-67. ภำษำองกฤษ ชอสกล,/ชอตน/ชอกลางผเขยนบทความ.//(ป,/เดอน/วน).//ชอบทความ.//ชอวำรสำร.// ปท(ฉบบท):/หนาทอาง. ตวอยาง Branch-Mueller, Jennifer; & DeGroot, Joanne. (2011, July). The Power of Web 2.0: Teacher-Librarians Become School Technology Leaders. School Libraries Worldwide. 17(2): 25-41. Streatfield, David; et al. (2011, December). Information Literacy in United Kingdom Schools: Evolution, Current State and Prospects. Journal of Information Literacy. 5(2): 5-25. รปแบบกำรเขยนบรรณำนกรมจำกเวบไซตทวไป ผแตง.//(ปทพมพหรอปทสบคน).//ชอเรอง.//สบคนเมอ/วน/เดอน/ป(หรอ Retrieved/ วน/เดอน/ป),/จาก(from)/ทอยของเวบไซต (URL) ตวอยาง สรศกด ปาเฮ. (2556). แทบเลตเพอกำรศกษำ: โอกำสและควำมทำทำย. สบคนเมอ 2 สงหาคม 2556, จาก http://www.kan1.go.th/tablet-for-education.pdf Wright, Geoffrey A.; Skaggs, Paul; & West, Richard E. (2012). Teaching Innovation in High School Technology Classes. Retrieved August 3, 2013, from http://www.academia.edu/2538157/Teaching_innovation_in_high_school_ technology_classes

http://www.academia.edu/2538157/Teaching_innovation_in_high_school_%20technology_classes

http://www.academia.edu/2538157/Teaching_innovation_in_high_school_%20technology_classes


66 | ห น า


สรป

ในปจจบนพบวามการน าสารสนเทศของผอนไปใชเพอแอบอางเปนผลงานของตนโดยการกระท านเรยกวา การลอกเลยนวรรณกรรม ซงสามารถกระท าไดหลากหลายวธการ โดยบคคลนนอาจท าโดยตงใจหรอไมตงใจกตาม เปนการแสดงใหเหนถงการใชสารสนเทศอยางไมมจรยธรรม และขาดความตระหนกรในเรองดงกลาว สงหนงทสามารถชวยท าใหลดโอกาสทจะจดอยในขอบขายการลอกเลยนวรรณกรรม คอ การระบแหลงอางองและบรรณานกรม เพอเปนการแสดงใหเหนถงหลกฐานในการน าความคด หรอขอความเหลานนมาใชได ซงการกระท าดงกลาวนอกจากจะเปนการหลกเลยงการลอกเลยนวรรณกรรมแลว ยงเปนการแสดงใหเหนถงความนาเชอถอ และความถกตองของงาน อนจะน าไปสความภาคภมใจของเจาของงาน และเปนการสรางจรยธรรมในการใชสารสนเทศใหเกดขนในสงคมได


67 | ห น า

ใบงำนท 1

ชอหลกสตร กำรสบคนสำรสนเทศเพอพฒนำงำนวชำกำร ตอนท 1 กำรสบคนสำรสนเทศจำกฐำนขอมลออนไลน ค ำสง 1. ใหก ำหนดค ำคนทเปนประเดนหลกจำกชอหนงสอตอไปน

1. กฎหมายส าหรบบรการอนเทอรเนตในประเทศไทย

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

2. กลยทธการสอนของครมออาชพ

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

3. แนวคดในการรอปรบระบบงานหองสมด

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

4. ปฏรปการเรยนรทงโรงเรยน : เรองยากทท าไดจรง !

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

5. การจดการเรยนรแบบบรณาการ : องคความรจากการวจยและพฒนาเพอปฏรปการเรยนรทงโรงเรยน

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

6. นาโนเทคโนโลย นวตกรรมจวปฏวตโลก

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

7. คมอการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) ดวยโปรแกรม Authorware

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

8 แนวทางการพฒนาหองสมดประชาชนใหเปนศนยกลางการเรยนรตลอดชวต

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….


68 | ห น า

9 หนงสอเสรมสรางความรดานสงแวดลอมเรองโรงงานเผาขยะมลฝอย

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

10 ความคดและภมปญญาไทยดานการศกษา

ค าคน …………………………………………………………………………………………………….

2. ใหสบคนขอมลจำก OPAC ของ ส ำนกหอสมดกลำง มศว เขำถงท URL

http://library.swu.ac.th/ แลวตอบค าถามตอไปน

2.1 หนงสอทแตงโดย ปญญำ เปรมปรด มกรายการ ............. มรายการอะไรบาง ชอเรอง……………………………………………………………………………………………………………………...........

2.2 หนงสอทแตงโดย Richard A. Gorton มกรายการ ............. มรายการอะไรบาง ชอเรอง……………………………………………………………………………………………………………………..........

2.3 หนงสอชอ สดยอดวธสอนกำรงำนอำชพและเทคโนโลยน ำไปส—กำรจดกำรเรยนรของครยคใหม แตงโดย………………………………………………………………………… ปพมพ……………

2.4 หนงสอชอ กญแจไขประตมงสต ำแหนงอำจำรย 3 (ครช ำนำญกำร) เปนเรองเกยวกบอะไร………………………………………………………………………………………………

ผแตง………………………….……………………………. ปพมพ……………..……………………………….

2.5 ใหสบคนเรองทเกยวกบ นวตกรรมกำรศกษำ และตองการเฉพาะวทยานพนธ (Thesis) เทานน (ยกตวอยางมา 1 ชอเรอง)

ผแตง……………………….……............................................................................................... .....

ชอเรอง……………………………………………………………………………………………………………………..

3. ใหสบคนจำกฐำนขอมลวจยและวทยำนพนธ (TDC) ท URL http://202.28.199.5/tdc/แลวตอบค ำถำมตอไปน

3.1 สบคนวทยานพนธทศกษาเกยวกบ “เกม” โดยใหบอกรายละเอยดดงน ชอผแตง................................................................................................................................. ชอวทยานพนธ......................................................ปพมพ...................................................... พรอมทงใหทดลองดาวนโหลดเอกสารฉบบเตมดวย


69 | ห น า

3.2 ผแตงชอวา “พชร ขนอาสะวะ” ท าวทยานพนธชอเรองอะไร สาขาวชาทศกษา และจบจากมหาวทยาลยอะไร ชอวทยานพนธ........................................................................................................... สาขาวชา.................................................................................................................. มหาวทยาลย.............................................................................................................


70 | ห น า


ชอหลกสตร กำรสบคนสำรสนเทศเพอพฒนำงำนวชำกำร ตอนท 2 กำรสบคนสำรสนเทศจำกโปรแกรมคนหำ (Search engine) แบบฝกหดท 2.1 ค ำสง ใหผเขารบการฝกอบรมจบคขอความตอไปนทสมพนธกน โดยมเพยง 1 ค าตอบเทานน (7 คะแนน) ………. 1. Crawler Based Search Engine ………. 2. Meta Search Engine ………. 3. Classified Director ………. 4. เครองหมายอญประกาศ (" ") ………. 5. การใช OR ………. 6. การใชเครองหมาย – ………. 7. การใชเครองหมาย + แบบฝกหดท 2.2 ค ำสง ใหผเขารบการฝกอบรมเตมขอความทถกตองและเหมาะสม (3 คะแนน)

จงอธบายการน าไปใชงานของเครองมอสบคนแตละประเภท พรอมทงยกตวอยางเครองมอสบคนแตประเภท อยางนอย 1 ชอ

………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

ก. ตองการใหโปรแกรมคนหาค า โดยเฉพาะ Common word ข. เครองมอสบคนทมการแบงประเภทออกเปนหมวดหมชดเจน ค. ไมตองการใหใหโปรแกรมคนหาค าตอไปน ง. ตองการคนหาเวบทมลงคเสยหรอโดนลบไปแลว จ. ตองการใหโปรแกรมคนหาเปนวลหรอกลมค า ฉ. เครองมอสบคนทมฐานขอมลเปนของตนเอง โดยใชโปรแกรม

ทองไปในเวบเพจตางๆ เพออานขอมลและจดเกบเวบเพจเขาสฐานขอมลเพอวเคระหขอมลตอไป

ช. หากตองการใหโปรแกรมคนหาค าใดค าหนงกได ซ. เครองมอสบคนทคนหาจากฐานขอมลทใชสบคนหลายๆ แหง

แลวแสดงผลลพธออกมาในมาตรฐานเดยวกน ฌ. ตองการคนหาค าตอบทเปนสมการคณตศาสตร ญ. ตองการใหโปรแกรมคนหาแบบแยกค า


71 | ห น า


ชอหลกสตร กำรสบคนสำรสนเทศเพอพฒนำงำนวชำกำร ตอนท 3 ควำมรเบองตนเกยวกบกำรประเมนสำรสนเทศ ค ำสง 1. จงพจำรณำขอมลทใหมำ แลวใชหลกเกณฑกำรประเมนสำรสนเทศในกำรพจำรณำวำควรใชเกณฑใดเปนล ำดบแรกในกำรประเมน จำกนนน ำน ำตวเลขหนำไปใสหนำขอควำม ค ำแนะน ำ : ในการประเมนสารสนเทศเพอน าไปใชงานในสภาพจรง จะตองใชหลายหลกเกณฑในการวเคราะห และพจารณารวมกนเพอตดสนวาจะสารสนเทศนนมคณคา และมคณภาพเพยงพอทจะไปใชในงานตางๆ ตามวตถประสงคทตองการไดหรอไม แตส าหรบใบงานน ใหขอมลเพยงมตเดยว เพอผอานจะไดสามารถหพจารณาเลอกเกณฑล าดบแรกทส าคญทสดทจะใชในการประเมนได 1. จดมงหมายในการน าเสนอสารสนเทศ (Purpose) 2. ความเกยวของ (Relevance) 3. ความนาเชอถอของผเขยนหรอผจดท า (Authority) 4. ความถกตอง (Accuracy) 5. ความทนสมย (Currency) 6. ขอบเขต (Scope) บทความเรอง อาหารชวจตกบโรคไต เขยนโดย ดร.สาทส อนทรก าแหง

ใชหนงสอเรอง ค าอธบาย พ.ร.บ. คอมพวเตอร พ.ศ. 2550 เพอประกอบการท ารายงาน หวขอกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ หนงสอเรอง “หองสมดยคใหม” ทตพมพในป 2546

ขอมลสถตการน าเขาและสงสนคาออกของประเทศไทย จากเวบไซตกระทรวงพาณชย ขอมลเรอง ปรากฏการณเรอนกระจก จากวกพเดย สารานกรมเสร ขอมลเกยวกบอาหารเพอสขภาพโดยยกตวอยางชอสนคาจากบรษทผผลตยหอหนงทม ชอเสยง ศกษาคนควาเกยวกบ นกแตวแรวทองด า จากหนงสอ พชและสตวทใกลจะสญพนธใน ประเทศไทย

2. ใหคนหำเวบไซตในหวขอทตนสนใจจ ำนวน 1 เวบไซต และลองประเมนสำรสนเทศจำกเวบไซตนน ตำมแบบประเมนสำรสนเทศจำกเวบไซต ค ำแนะน ำ : เพอฝกการวเคราะหขอมล และตรวจสอบขอมลจากเวบไซตโดยใชเครองมอในการประเมนอยางงาย หากไมสามารถประเมนในบางหวขอ หรอไมแนใจ ใหเลอกตอบขอ “ไมใช” และอาจจะตองมการคลกตามเมนตางๆ จากหนาเวบไซตเพอเปนขอมลในการตรวจสอบตามรายการทก าหนดให


72 | ห น า


ชอหลกสตร กำรสบคนสำรสนเทศเพอพฒนำงำนวชำกำร ตอนท 4 กำรจดเกบและแบงปนควำมรในชมชนออนไลน ค ำสง ใหผเขารบการฝกอบรมจบคขอความตอไปนทสมพนธกน โดย 1 ขอสามารถเปนค าตอบไดหลายขอ

Wikipedia blog Social Bookmarking

Slideshare Google Docs Cloud Storage

…………………………………… 1. สามารถแกไขเอกสารรวมกนได มการแบงปนและใชงานรวมกน …………………………………… 2. จดเกบหนาเวบเพจทเราชนชอบไวในเวบไซตทใหบรการ โดยทเราไม

จ าเปนตองจดจ า URL …………………………………… 3. เวบไซตทใหบรการฝากไฟล โดยมวตถประสงคในการแบงปนใหผอนได

เขามาดหรอดาวนโหลดไปใชงานได ……………………………………4. ขอมลทน าเสนอยงไมไดรบการยอมรบในการน าไปใชในการอางองเชง

วชาการ …………………………………… 5. เขยนเรองราวสวนตวหรอแบงปนขอมลใดๆ ทตองการใหผอนทราบ …………………………………… 6. ไมวาใครสามารถสราง แกไข และปรบปรงเนอหาไดโดยไมมขดจ ากด …………………………………… 7. บรการพนทจดเกบขอมล สามารถแกไข ฝากไฟลและดงไฟลมาใชงานได

อยางสะดวก …………………………………… 8. เนนสงเสรมการท างานรวมกนในการจดการเอกสาร โดยเมอมสมาชก

เขาไปแกไขขอมล เพอนสามารถเหนไดทนท เนองจากเปนเอกสารฉบบเดยวกน

…………………………………… 9. สามารถแบงหมวดหม สรางคอลเลคชน และเชอมโยงเวบไซตหรอเนอหาบนเวบไซตเขาไวดวยกน

……………………………………10. เปรยบเสมอนการสรางไดรฟเกบขอมลขนมาอกหนงตว แตอยในรปแบบออนไลน เนองจากขอมลถกจดเกบไวบนเซรฟเวอร


73 | ห น า


ชอหลกสตร กำรสบคนสำรสนเทศเพอพฒนำงำนวชำกำร ตอนท 5 กำรใชสำรสนเทศในกำรอำงอง ค ำสง 1. ทำนคดวำกำรกระท ำดงตอไปนเปนกำรลอกเลยนวรรณกรรมหรอไม ถำคดวำเปนกำรลอกเลยนวรรรณกรรม ใหท ำเครองหมำย แตถำคดวำไมเปนกำรลอกเลยนวรรณกรรม ใหท ำเครองหมำย X ลงใน หนำขอควำม ตดและปะขอมลจากอนเทอรเนตโดยไมบอกแหลงทมาของเวบไซต เพราะขอมลทอยบนอนเทอรเนตเปนความรทวไปทใครๆ กสามารถน าไปใชไดโดยไมตองอางอง การน ากลอนของสนทรภมาใชในรายงานโดยไมตองใสเครองหมายอญประกาศ และสามารถคดลอกได ยาวเทาไหรกไดตามทตนเองตองการ มการสรปความจากบทความวชาการชนหนง เพอมาใชในงานของตนเอง และมการอางองในตอนทายขอความ การเปลยนค าบางค าจากหนงสอของคนอนมาผสมกบค าของตนเองไมถอวาเปนการลอกเลยนวรรณกรรม สามารถใหผอนลอกงานของตนไดโดยไมตองอางองเพราะเปนเพอนกน สามารถน าผลงานชนเดยวกนไปตพมพไดหลายๆ ท เพราะเปนผลงานของเราเอง จงไมถอวาเปนการลอกเลยนวรรณกรรม แปลหนงสอภาษาองกฤษเปนภาษาไทย และน ามาใชเปนผลงานของตนเอง โดยไมตองบอกขอมลของหนงสอตนฉบบ เพราะถอวาไดใชความสามารถในการแปลเปนภาษาไทยแลวไมไดใชหนงสอนนเปนภาษาองกฤษ


74 | ห น า

2. ใหเขยนอำงองแบบแทรกในเนอหำและเขยนบรรณำนกรมจำกขอมลทใหดวยรปแบบกำรเขยนของมศว ค ำแนะน ำ : ควรพจารณากอนวาขอมลทใหมานนเปนหนงสอ วารสาร หรอเวบไซต เพอเลอกรปแบบการเขยนอางองและบรรณานกรมไดถกตอง จากนนจงน าขอมลใสทละสวนตามรปแบบทก าหนดให ขอ 1

ขอมลของหนงสอเพมเตม

ดร.พงษศกด ผกามาศ

กรงเทพมหานคร วตตกรป

ISBN : 9786167119182

2553

ราคาเลมละ 295 บาท

จงเขยนการอางองแบบแทรกในเนอหา ถามการอางองจากหนา 10

จงเขยนบรรณานกรมใหถกตอง


75 | ห น า

ขอ 2 (ขอมลจาก OPAC)

จงเขยนการอางองแบบแทรกในเนอหา ถามการอางองจากหนา 7-8



76 | ห น า

ขอ 3 (ขอมลจาก OPAC)

จงเขยนการอางองแบบแทรกในเนอหา ถามการอางองจากหนา 258



77 | ห น า

ขอ 4 (ขอมลจำก OPAC)

จงเขยนการอางองแบบแทรกในเนอหา ถามการอางองจากหนา 27-28



78 | ห น า

ขอ 5 (ขอมลจำกเวบไซต) สบคนเมอวนท 10 สงหาคม 2556

จงเขยนการอางองแบบแทรกในเนอหา ถามการอางองขอมลจากเวบไซตน


http://beid.ddc.moph.go.th/th/index.php?option=com_content&task=view&id=64374566&Itemid=199



ค ำน ำ - krukird.com · 6....

Documents