8

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยในครงนเรอง นกการบญชไทยกบความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตามกรอบ มาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงน

2.1 แนวคดเกยวกบความพรอม 2.2 แนวคดเกยวกบความรความสามารถของนกบญช 2.3 แนวคดทางดานการคา 2.4 มาตรฐานการบญช 2.5 งานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดเกยวกบความพรอม 2.1.1 ความหมายของความพรอม

ค าวา ” พรอม ” ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานไดใหความไววาเปนค าวเศษ ทมความหมายวา ครบถวน สวนค าวา ”ความพรอม ” เปนค านามซงจะมความหมายวาความครบครน หรอมทกอยางครบแลว ดงนนหากจะแปลความหมายของความพรอมในการปฏบตหนาทอยาง ตรงไปตรงมา แลวกนาจะไดความหมายวาสภาพทมทกสงทกอยางครบครนทจะไปปฏบตหนาทได (สมพงษ เทยงธรรม. 2536 :10) Good.(1973) (อางถงใน นวรตน สอยเหลอง, 2545: 17) ใหค านยามเกยวกบความพรอมวา เปนความสามารถตกลงใจ ความปรารถนาและความสามารถทจะเขารวมกจกรรม ความพรอมเกด จากลกษณะทางวฒภาวะประสบการณและอารมณ ความพรอมจงเปนการพฒนาคนใหม ความสามารถท ากจกรรมนน ๆ

Barrow and Milburn (1990: 259) กลาววาความพรอมหมายถงการทบคคลม ความสนใจและเรมตนทจะกระท าบางสงบางอยางปจจยทมอทธพลตอความพรอมคอสภาพจตใจ กาย วภาคและสรรวทยา

ทว กอแกวและอบรม สนภบาล (2517: 30) ใหความหมายของความพรอมคอ ลกษณะทงหมดในตวบคคลทสามารถรวบรวมขนเปนเครองมอใหใชในการตอบสนองสงใดสงหนงดวย วธการใดวธการหนง หรอการเตรยมทจะเจรญงอกงามตอไปหรอการทจะกาวหนาตอไป

9

สชา จนทรเอมและสรางค จนทรเอม (2520: 175) ไดใหความหมายของความพรอม หมายถง สภาพของความเจรญเตบโตบวกกบความรอนเปนพนฐานทพอจะชวยใหมความสามารถทจะท ากจกรรมตาง ๆ โดยอยางสะดวก

พรรณ ชชย (2522 ) ใหความหมายของความพรอมเปนสภาวะของบคคลทจะ เรยนรสงใดสงหนงอยางบงเกดผล ทงนขนอยกบวฒภาวการณไดรบการฝกฝน การเตรยมตวและ ความสนใจหรอแรงจงใจ

กมลรตน หลาสวงษ (2540: 229-230) ใหความหมายไววาความพรอมหมายถง สภาพความสมบรณทงรางกายไดแกวฒภาวะซงหมายถงการเตมโตอยางเตมทของอวยวะรางกาย ทางดานจตใจ ไดแก ความพอใจทจะตอบสนองตอสงเราหรอพอใจทจะกระท าสงตาง ๆ

วชญาพร สวรรณแทน (2541: 30) ใหความหมายไววาความพรอมหมายถง การท บคคลมความสนใจและมความรความสามารถตลอดจนมความถนดทจะกระท าบางสงบางอยางให ส าเรจลลวงโดยไดเตรยมการไวลวงหนา

จากความหมายดงกลาวสรปไดวา ความพรอมหมายถงสภาพท บคคลมภาวะสมบรณทงทางรางกาย จตใจ ความร ความสามารถ ความถนดในการท ากจกรรมตาง ๆ และเตรยมพรอมในการทจะ ปฏบตหนาทใหสามารถลลวงและส าเรจภารกจไดอยางมประสทธภาพ

2.1.2 องคประกอบของความพรอม พรรณ ชทยเจนจต.(2538) (อางถงใน นฤตพงษ ไชยวงษ 2540: 18) ไดกลาวถง

องคประกอบของความพรอมไว 3 ประการคอ ความพรอมดานวฒภาวะ การไดรบการอบรมและ เตรยมตวและความสนใจหรอแรงจงใจ

Downing และ Thackrey (1971 อางถงใน นวรตน สอยเหลอง, 2545: 17) ไดแบงองคประกอบของความพรอมออกเปน 4 กลมไดแก

1) องคประกอบทางกายภาพ ไดแก การบรรลวฒภาวะดานรางกายทวไป 2) องคประกอบดานสตปญญา ไดแก ความพรอมดานความสามารถในการรบร

ความสามารถในการคดอยางมเหตผล 3) องคประกอบดานสงแวดลอม ไดแก ประสบการณดานสงคม สภาพแวดลอม

รอบตว 4) องคประกอบดานอารมณแรงจงใจและบคลกภาพไดแก ความมนคงทางอารมณ

10

2.2 แนวคดเกยวกบความรความสามารถของนกบญช ศศวมล ศรเจรญจตร (2548 : Online) ใหความหมายของความรความสามารถ หมายถง

การท บคคล ใด ๆ มทศนคตความคดทเปนระบบความรในสาขาทท า ความรทางดานเทคนค รวมถงทกษะ ดานการเรยนรอยางชาญฉลาด

ชนญฎา สนชน (2548 : 24) ใหความหมายของความรความสามารถ หมายถง ความสามารถในการ เรยนรและความเขาใจในสาขางานทท า ความรดานเทคนค รวมถงทกษะดานการเรยนรอยางชาญ ฉลาดเยยงผประกอบวชาชพ เพอพฒนาใหปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

จากความหมายดงกลาวสรปไดวาความรความสามารถ หมายถง ความรความสามารถ ความเขาใจ ความเชยวชาญ หรอประสบการณเปนพเศษในสาขาทางดานบญช โดยสามารถตอบสนองวชาการ ใหมๆ ในดานการรายงานและใหขอสนเทศตาง ๆ

2.2.1. ความร (Knowledge) 2.2.1.1 ความร ของนกบญชสามารถจ าแนกได 4 ประเภท ดงน

1) ความรทวไป ประกอบดวย 1) ความรเกยวกบสงคม เศรษฐกจ การเมอง และการปกครอง ทงในอดต และปจจบน ทงในประเทศ และตางประเทศ และความสามารถทจะวเคราะหถงผลกระทบทมตอธรกจและเศรษฐกจโดยรวมของประเทศน าไปใชในการท าความรเกยวกบ ธรกจ และการวเคราะหความเสยง เปนตน 2) ความส านกในความเปนไทย 3) ความรในศลปะ วรรณกรรมและวฒนธรรมของโลก ของภมภาค และของประเทศ ตลอดจนคณคาของศลปะ วรรณกรรม และวฒนธรรมเหลานนตลอดจน 4) ความสามารถในการคดถาม เขยน โดยใชภาษาทงาย กระชบ ซงมพนฐานมาจากความเขาใจในความเปนมนษย ของผ อนทตนตดตอดวยเพอการสอสาร ความหมายกบผ ทอยนอกวชาชพบญชอกดวย

2) ความรเกยวกบธรกจ ในยคการคาเสรทมการแขงขนสง น ามาสการเปลยนแปลงการด าเนนธรกจ ประกอบกบธรกจจะมความเปนนานาชาตทตองด าเนนการตาม มาตรฐานระหวางประเทศมากยงขน การรวมตวกนระหวางธรกจในรปแบบใหม ๆ ทพฒนาเพมขนทกทซงการด าเนนการของธรกจแบบนจ าเปนตองใชมาตรฐานการบญชทเปนทยอมรบในระดบสากล ดงนน ผประกอบการวชาชพบญชจ าเปนตองมพนฐานความรดานธรกจเพอสามารถน าไปปฏบตควบค กบการจดท าบญชตามมาตรฐานทก าหนดไวไดอยางถองแท

3) ความรเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสารสนเทศ คอ เทคโนโลยทกประเภททมสวนในการสราง จดเกบ และรบสงสารสนเทศตาง ๆ ตามความตองการของผ ใช รวมถง

11

เทคโนโลยดานคอมพวเตอรทงสวนทเปนฮารดแวรและซอฟตแวรทท าใหสามารถจดเกบ บ ารงรกษาและสบคนขอมล ท าการค านวณและวเคราะหขอมล ซงในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศม บทบาทอยางมากในการปฏบตงานดานบญช เนองจากเทคโนโลยสารสนเทศไดชวยท าใหการท างาน บญชมความสะดวกมากยงขน จากการใชระบบบญชคอมพวเตอรแทนระบบการลงบญชดวยมอท าให นกบญชสามารถทจะจดท าและน าเสนอรายงานไดสะดวก

4) ความรเกยวกบการบญชและเรองทเกยวของ จากการเปลยนแปลงทาง เศรษฐกจ สงคมและการเมอง ไดน ามาซงกตกาใหมในการด าเนนธรกจทจะตองเปนไปตามขอตกลง ระหวางประเทศ และกฎเกณฑทก าหนดภายในประเทศท าให มาตรฐานในเรองตาง ๆ เปลยนแปลง ไป รวมถงมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ซงนกบญชจ าเปนตองมความรเกยวกบการบญชอน เปนพนฐานเดมเพอเปนรากฐานทจะศกษาแนวทางดานบญชสมยใหมตอไป นอกจากนผประกอบ วชาชพบญชควรทจะศกษาความรดานอน ๆ ทมผลตอวชาชพบญช เชน เศรษฐศาสตรธรกจ และ กฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบวชาชพ เปนตน ทงนโดยหลกการแลวควรจะมการก าหนดเปน มาตรฐานในการวางโครงสรางการศกษาวชาชพบญช เพอใหสอดคลองกบการจดหลกสตรการเรยน การสอนของสถาบนการศกษาทตองสรางบคคลากรทางการบญช ใหสามารถปฏบตหนาทไดอยางม ประสทธภาพในสภาพแวดลอมของสงคมทเปลยนแปลงไป 2.2.1.2 การปรบปรงความรในการปรบปรงความรดานการศกษาของผประกอบวชาชพบญชประกอบดวยความร 4 ประเภท ดงน 1) การประกนคณภาพการศกษา สถาบนการศกษาขนอดมศกษาทงทอยในระบบและ ออกนอกระบบงบประมาณ ควรตองมการประกนคณภาพการศกษาเพอสรางความมนใจใหกบผ เรยน วา สถาบนทตนศกษาอยนน อยในระบบการศกษาเพอเปนพนฐานการเขาสวชาชพบญชได

2) มาตรฐานการศกษา สถาบนการศกษาทไดรบการอนมตใหมหลกสตรสามารถใช ตอเนองกบ การเขาสวชาชพไดแลวนนควรจะตองสรางมาตรฐานเดยวกน ไมวาจะเปนของรฐหรอ เอกชน ไมวาจะมขนาดใหญหรอเลกกตาม โดยเฉพาะอยางยง สถาบนทมหลายวทยา เขต ควรสามารถ แสดงใหเหนไดวาม มาตรฐานเดยวกนในนามของสถาบน มใชแตกตางกนไปตามสภาพของแตละ วทยาเขต ซงเปนหนาทของผบรหารของแตละสถาบนนน ๆ ทจะตองแกไขปรบปรงสถาบนของตนเอง และการก ากบดแลในสวนของมาตรฐานการศกษานตองเปนไปอยางตอเนอง และจรงจงทงกอนและ หลงการปรบปรง และตองด าเนนงานตอเนองเพอเปนพนฐานทมน คงของวชาชพ

3) การเขาสระบบการเปนนกบญชวชาชพ แตเดมก าหนดใหจบสาขาวชาบญชโดยตรง ซง มวชาทบงคบ ท าใหไมมการยดหยน ซงในปจจบนนกเรยนตองเลอกแผนการศกษาตงแตในชนระดบชนมธยมศกษา ซงไมมประสบการณเพยงพอทจะตดสนใจไดวาตนเหมาะกบอาชพหรอ

12

วชาชพใด ผลทปรากฏเมอเรยนในชนอดมศกษาจนเปนบณฑตกคอ มความรและมมมองทไมกวางพอ มองภาพรวมของธรกจ เศรษฐกจ สงคม การเมอง การปกครอง และการตางประเทศไมครบถวน หรอไมสนใจ ท าใหมการพฒนาตวเองไดไมทนกบการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนจากเหตผลนจงควร พจารณาเปลยนแปลงหลกเกณฑใหสามารถรบบณฑตในสาขาวชาอนมาสกระบวนการเตรยมตวเปน นกบญชวชาชพได

4) การเปนผใหการฝกหดงาน ในระหวางการฝกหดงานของผ ทท าการศกษาเพอเขาส วชาชพบญช ควรจะไดรบการฝกหดงานจากผ ทมความเชยวชาญในเฉพาะดานอยางผสอบบญชรบ อนญาต เพอเพมพนความสามารถในการฝกงานมากยงขน

2.2.2. ทกษะความเปนมออาชพ จากแนวทางการศกษา (วชาชพบญช) ระหวางประเทศ ( International Education

Standards= IES) ไดก าหนดทกษะความเปนมออาชพไว 5 ดาน ดงน 2.2.2.1 ดานการเรยนรอยางชาญฉลาด (Intellectual skills) ประกอบดวย

1) ความสามารถจดระบบ และเขาใจสารสนเทศสงพมพและแหลงขอมลอเลกทรอนส

2) ความสามารถในการซกถาม การท าวจย การคดอยางมเหตผลและ เชงวเคราะหการใหเหตผลและการวเคราะหอยางละเอยดรอบคอบ

3) ความสามารถทจะระบและแกไขปญหาทไมเปนระบบในสถานการณ ทไมคนเคย 2.2.2.2 ดานเทคนคและการปฏบตหนาท (Technical and Functional Skills) ประกอบดวย ทกษะทว ไปและทกษะเฉพาะส าหรบศาสตรการบญชทกษะเหลานรวมถง

1) ศาสตรการค านวณ (การประยกตเชงคณตศาสตรและเชงสถต) และ ความสามารถระดบสงในเรองเทคโนโลยสารสนเทศ

2) การจ าลองการตดสนใจ และการวเคราะหความเสยง 3) การวดมลคาและการรายงาน 4) การปฏบตตามกฎหมายและขอบงคบอน ๆ ทระบไว

2.2.2.3 ดานบคคล (Personal Skills) เกยวของกบทศนคตและพฤตกรรมของนกบญชมออาชพ การพฒนาทกษะเหลานท าใหเกดการเรยนรเฉพาะตวและการปรบปรงตนเองใหดขน ทกษะเหลานประกอบดวย

1) การบรหารจดการตนเอง 2) การคดรเรม การมอทธพล และการเรยนรดวยตนเอง

13

3) ความสามารถทจะเลอกและจดล าดบทรพยากรทมอยจ ากด และ สามารถจะจดระบบการท างานใหเสรจตามก าหนดเวลา

4) ความสามารถทคาดคะเนและปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลง 5) การพจารณาน าคณคาแหงวชาชพ จรยธรรม และทศนคตในการ ตดสนใจ 6) การสงสยเยยงมออาชพ

2.2.2.4 ดานทกษะสมพนธและการสอสาร (Interpersonal and Communication Kills) นกบญชมออาชพสามารถทจะท างานรวมกบผ อนในองคกรได รบและ ถายทอดสารสนเทศสรางดลยพนจทมเหตผล และการตดสนใจไดอยางมประสทธผล องคประกอบ ของทกษะดานทกษะสมพนธและทกษะดานการสอสาร ความสามารถเหลานประกอบดวย

1) ท างานรวมกบผ อนในขบวนการรบและใหค าปรกษา และแกไข ความขดแยง 2) ท างานเปนหมคณะ 3) มปฏสมพนธกบกลมคนทมความหลากหลายในวฒนธรรมและ ความสามารถท

จะเรยนรอยางชาญฉลาด 4) ท างานไดอยางมประสทธผลในสถานการณทมความหลากหลายทาง วฒนธรรม 5) น าเสนอ อภปราย รายงาน และปองกนความคดอยางมประสทธผลใน รปแบบ

ของการสอสารทางวาจาหรอลายลกษณอกษร ทงทเปนทางการ และไมเปนทางการ 6) รบฟงและเขาใจอยางมประสทธผล รวมถงความออนไหวตอความ แตกตางดาน

ภาษาและ วฒนธรรม 2.2.2.5 ทกษะดานองคการ และทกษะผ บรหารจดการธรกจ (Organizational and Business Management Skills) เปนสงส าคญทนกบญชตองเขาใจแงมมตางๆ ในการท าให องคการสามารถด าเนนไปได นกบญชมออาชพตองพฒนาวสยทศนทางธรกจตลอดจนการรบรเขาใจ ทางการเมอง และการมวสยทศนทกวางไกล ประกอบดวย

1) การวางแผนเชงกลยทธ การบรหารโครงการ การบรหารทรพยากร มนษยและแหลงทรพยากรและการตดสนใจ

2) ความสามารถทจะจดระบบ และมอบหมายงาน จงใจและพฒนา บคลากร 3) ความเปนผน า

2.2.3. ประสบการณในการท างาน ประสบการณในการท างานทไดกลาวไวในแนวทางการศกษา (วชาชพบญช) ระหวาง ประเทศ ประสบการณในการท างานของผประกอบวชาชพบญชนนจะนบรวมตงแตการปฏบตงานเปน ผ ฝกหดงานตามหลกสตรการเรยนการสอน ซงการปฏบตงานดงกลาวอาจจะท าไปพรอมกบการเรยน ไดดงน

14

2.2.3.1 การฝกปฏบตงานนจะมงเนนประสบการณดานวชาชพ และสภาพแวดลอมของวชาชพ 2.2.3.2 การควบคมดแลประกอบดวย 1) ทปรกษาทมประสบการณทางดานวชาชพ (Mentor) จากองคกรหรอ หนวยงานทเปนสมาชก IFAC

2) ผ จางงาน 3) ผ ฝกงาน - ในระหวางการฝกงานตองมการจดท ารายงานเพอใหทปรกษาดาน

วชาชพตรวจสอบเปนระยะ - เมอครบตามก าหนดเวลาแลว ผ ฝกงานจะตองจดท ารายงานเพอใหท

ปรกษาดานวชาชพตรวจสอบหรอบางครงอาจมการสอบสมภาษณเพมเตม 2.2.3.3 จดท าระบบทมการจดท ารายงานเปนระยะ ในกรณทไมสามารถไป ตรวจ

เยยมสถานทท าการของผ จางงานทผานการพจารณาแลว วามการเปลยนแปลงอะไร 2.2.3.4 มการศกษาถงความเหมาะสมของการฝกปฏบตงานทสอดคลองกบความ

ตองการของวชาชพบญชเปนระยะ 2.3 แนวคดทางดานการคา

สหภาพยโรปหรอสมาคมยโรป Europe Union หรอ EU (อย) เปนการรวมตวของกลม ประชาคมเศรษฐกจยโรป หรอเรยกวา สหภาพยโรป ซงมวตถประสงคเพอการเคลอนยายสนคาของ ประเทศสมาชกไดโดยเสร และเพอใหประชากรของประเทศสมาชกสามารถประกอบอาชพขามชาตได เดนทางและตงถนฐานตางชาตไดโดยใหมการลงทนในประเทศสมาชกไดโดยเสรและใชระบบเงนสกล เดยวกนคอเอก ประเทศสมาชกประกอบดวย ฝรงเศส อตาล เยอรมน เบลเยยม เนเธอรแลนด องกฤษ ลกเซมเบรก เดนมารก ไอรแลนด สเปน กรซ โปรตเกส สวเดน ฟนแลนด ออสเตรเลย เปนตน และนอกจากนนประชาคมยโรปยงมบทบาทในการปรบการบญชใหสอดคลองกนในกลมสมาชก โดยมกลไกทางกฎหมาย ซงเรยกวา Directive ในการบงคบใช การรวมตวกนของกลมประชาคมชาวยโรปชวยสนบสนนใหมการปรบการบญชในยโรปใหสอดคลองกน เชน ในป ค.ศ. 2005 ประชาคม ยโรปไดยอมรบและน ามาตรฐานการบญชระหวางประเทศ IFRS และ IAS มาใชในกลมสมาชก

การประกาศแถลงการณ ทเมองเซบ ประเทศฟลปปนส เมอวนท 13 มกราคม 2539 ใหมการจดตงประชาคมอาเซยน ใหส าเรจในป พ.ศ. 2558 ประกอบดวยกฎบตรอาเซยน คอ ประชาคม ความมนคงอาเซยน ( ASC) ประชาคมสงคม -วฒนธรรมอาเซยน ( ASCC) และประชาคมเศรษฐกจ

15

อาเซยน (AEC) ซงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (Asean Economic Community : AEC) เกดขนมา จากการทประเทศในกลมอาเซยน ไดแก ไทย สงคโปร อนโดนเซย มาเลยเซย ฟลปปนส บรไน เวยดนาม ลาว เมยนมาร และกมพชา (สมาคมการบญชไทย, 2554) ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนม เปาหมายทประเทศสมาชกตงใจไวดงน

1) เปนตลาดและฐานการผลตรวม ในดานการเคลอนยายสนคาเสรและการบรการ เสร การเคลอนยายแรงงานฝมอเสร การเคลอนยายการลงทนเสรและการเคลอนยายเงนทนอยางเสร มากขน

2) สรางเสรมความสามารถในการแขงขนตลอดจนความรวมมอในดาน E-ASEAN ดานนโยบายภาษ นโยบายการแขงขน สทธทรพยสนทางปญญา พฒนาโครงสรางพนฐานและการ คมครองผบรโภค

3) การพฒนาเศรษฐกจอยางเสมอภาคดวยการลดชองวางการพฒนาระหวางสมาชกเกากบ สมาชกใหมและสนบสนนการพฒนา SME

4) การบรณาการเขากบเศรษฐกจโลก มงเนนการประสานนโยบายเศรษฐกจของอาเซยน กบประเทศนอกภมภาค การจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนกอใหเกดผลผกพนตอสมาชก ดงน 1) การเปดเสรการคาสนคา เชน การยกเลกภาษ การจดมาตรการทไมใชภาษ การเปดเสร การคาบรการ

2) การเปดเสรการคาบรการ ในสาขาบรการส าคญ ไดแก สาขาเทคโนโลยสารสนเทศ สาขา สขภาพ สาขาการทองเทยว สาขาโลจสตกส สาขาบรการดานการเงนและสาขาบรการอน ๆ

3) การเปดเสรการลงทน 4) การเปดเสรดานเงนทนเคลอนยายในดานตลาดลงทนและดานเงนทน 5) การเคลอนยายแรงงานฝมออยางเสร 6) การด าเนนงานตามความรวมมอรายสาขาอน จากขอมลขางตนจะเหนไดวาประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมผลกระทบตอการเปลยนแปลง

ใน หลายสาขาทงโดยตรงและโดยออม ดงจะเหนไดจากเรองการเปดเสรการคาบรการมสาขาทถกระบ อยางชดเจน สาขาเทคโนโลยสารสนเทศ สาขาสขภาพ สาขาการทองเทยว สาขาโลจสตกส และยงม ผลโดยออมในสาขาอน ๆ อกดวย ส าหรบสาขาวชาบญชคงมผลกระทบโดยตรงเพราะมความเกยวพนกบสาขาบรการดานการเงนทถกระบไวชดเจน

สถานการณการเปลยนแปลงระดบโลกทส าคญไดแก การเปลยนแปลงกฎ กตกาใหมของโลก สงผลใหเกดการปรบเปลยนกฎระเบยบในการบรหารจดการเศรษฐกจ ซงครอบคลมถงกฎระเบยบ ดานการคา การลงทน การเงน สงแวดลอมและดานสงคม ในอดตการเจรจาเกยวกบ

16

จดท ากฎระเบยบ และขอตกลงของโลก ประเทศก าลงพฒนามกจะเสยเปรยบในการตอรองเนองจากขาดความร ประสบการณและศกยภาพในการเจรจาตอรอง รวมทงมปญหาการรวมกลมกนในการเจรจาเพราะถกประเทศพฒนาแลวกดดนเปนรายประเทศไมใหสามารถรวมตวกนไดอยางเหนยวแนน ดงนนแมวา กฎระเบยบใหมจะเปนโอกาสในการพฒนาของประเทศก าลงพฒนาแตหากไมเตรยมพรอมหรอรวมใน การเจรจาใหเกดความเปนธรรม การปรบกฎระเบยบใหมกจะสงผลลบใน ดานการเปนอปสรรคตอ การสงสนคาจากประเทศก าลงพฒนาเขาไปจ าหนายในตลาดประเทศพฒนาแลว โดยใชมาตรการกด กนทางการคาทไมใชภาษ เชน มาตรการแรงงาน สงแวดลอม สขอนามย และมาตรการตอบโตการทม ตลาดและการอดหนน การขยายบทบาทของประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศก าลงพฒนาโดยเปด โอกาสใหนกลงทนตอชาตเขาไปลงทนในสาขาตาง ๆ มากขนและการสงผลตอนโยบายของรฐ ภาค ธรกจ และวถชวตของประชาชนทตองปรบตวใหสอดคลองกบพนธกรณหรอกระแสคานยมใหม ๆ ของโลก

จากความหมายดงกลาวสรปไดวา การคาหมายถง การตกลงแลกเปลยนสนคา บรการหรอ การคาขายเชงพาณชยหรอกลไกทสามารถมการคาขายเรยกวาตลาดซงหมายถงการแลกเปลยนสนคา หรอบรการโดยตรงระหวางผ คาซงในปจจบนอาจใชการเจรจาตอรองดวยสงแลกเปลยนในรปของ สนคาหรอเงนตรา

2.4 แนวคดเกยวกบมาตรฐานการบญช 2.4.1 แนวคดเกยวกบมาตรฐานการบญช

การบญชมพฒนาการมาจากการเปลยนแปลงความตองการทางสงคม ซงรายการบญช พฒนามาจากการคาและพาณชย นกบญชพฒนากฎและวธปฏบตส าหรบบนทกรายการบญชซง กฎ และวธปฏบต จงเปนแนวทางปฏบตทางการบญชและเปนทมาของหลกการบญชทรองรบทวไป (Generally Accepted Accounting Principle: GAAP) GAAP ประกอบดวย ธรรมเนยมประเพณนยม (Conventions) กฎ ขอบงคบ (rule) และวธปฏบต (Procedure) ทจ าเปนเพอก าหนดวาสงใดเปนแนวทางปฏบต (Practice) ทางการบญช ทรบรอง สภาวชาชพบญชไดใหความหมายของค าศพททเกยวของ ดงน

1) หลกการบญช หรอ มาตรฐานการบญช หมายถง แนวทางทแนะน าใหนกบญชใช ยดถอเปนหลกปฏบตในการรวบรวม จดบนทก จ าแนก สรปผล และรายงานเหตการณเกยวกบ การเงน

17

2) หลกการบญชทรบรองทวไป หมายถง แนวทางทไดรบการรบรอง และยอมรบเปน สวนใหญจากผ มอ านาจหนาทในวชาชพการบญช เพอใหนกบญชยดถอเปนหลกปฏบตในการรวบรวม จดบนทก จ าแนก สรปผล และจดท างบการเงน อยางมหลกมเกณฑมมาตรฐาน โดยกระท าขนอยาง สม าเสมอและสามารถเขาใจไดงาย

3) มาตรฐานการบญช (Accounting Standard) หมายถง หลกการบญชและวธ ปฏบตทางการบญชทรบรองทวไป หรอมาตรฐานการบญชทก าหนดตามกฎหมายวาดวยการนน

4) ความหมายของมาตรฐานการบญชมาตรฐานการบญช เปนกฎเกณฑในการจดท า งบการเงน ซงระบถงขอมลแสดงไวในงบการเงนและวธการในการจดท าและน าเสนองบการเงนใน มาตรฐานการบญชจะก าหนดเรองการรบร การวดมลคาและการเปดเผยขอมลของรายการและ เหตการณทางการบญช

5) ความส าคญของมาตรฐานการบญช

- เพอใหการจดท างบการเงนเปนมาตรฐานการบญชเดยวกน - ผ สอบบญชตรวจสอบงบการเงน เพอใหผ สอบบญชสามารถแสดง

ความเหนตอ งบการเงนไดวางบการเงนนนแสดงฐานะการเงน ผลการด าเนนงาน และกระแสเงนสดโดยถกตองใน สาระส าคญตามหลกการบญชทรบรองทวไป

– เพอจดสรรทรพยากรอนจ ากดในระบบเศรษฐกจใหมประสทธภาพและ ประสทธผล

- เพอการพฒนาตลาดเงนและตลาดทนของประเทศและระหวางประเทศให เปนไปอยางมคณภาพและยงยน

6) สวนประกอบของมาตรฐานการบญช - ค านยาม (Definition) คอ ค าจ ากดความของศพทเพอใหผอานไดเขาใจ

ตรงกน - การรบรรายการ (Recognition) คอ การพจารณาวารายการทก าลง

พจารณา เปนไปตามนยามขององคประกอบของงบการเงนซงประกอบดวยสนทรพย หนสน สวนของเจาของ รายได และคาใชจาย

- การเลกรบรรายการ (Derecognition) คอ การพจารณาวารายการทรบรไปแลว ตอมาจะน าออกจากงบการเงนเมอใด

18

- การวดมลคารายการ (Measurement) คอ การพจารณาวาจะวดมลคา องคประกอบของงบการเงนดวยมลคาเทาใด เชน ราคาทนเดม มลคายตธรรม เปนตน ณ วนทเกด รายการ และ ณ วนทในงบดล

- การน าเสนอรายการและการเปดเผยขอมล (Presentation and Disclosure) คอ การพจารณาถงวธการแสดงรายการในการเงน ซงรวมถงการเปดเผยขอมลในหมายเหต ประกอบการเงนดวย

2.4.2 แบบจ าลองทางการบญช

ประเทศตางๆมมาตรฐานการบญช หรอวธปฏบตทางการบญชทแตกตางกน จงอาจ แบงประเทศตางๆ ออกเปนกลมตามลกษณะความคลายคลงกนทางดานการบญชทเรยกวา แบบจ าลองทางการบญช ไดเปน 5 ลกษณะ ดงน

1) แบบจ าลององกฤษ -อเมรกน (British-American Model) การบญชระหวางประเทศ ค าวาองกฤษ-อเมรกนหรอบางครงเรยกวา แอลโก

ลแซกซอน (Anglo-Saxon) ซงเปนค าทใชบอยในการอธบายแนวคดทางการบญชทพบในองกฤษและ สหรฐอเมรกา แบบจ าาลองนเรยกอกชอหนงวา องกฤษ-อเมรกาเหนอ-ดช ตวอยางของประเทศทจดอย ในกลมนไดแก สหราชอาณาจกร สหรฐอเมรกา เนเธอรแลนด ออสเตรเลย นวซแลนด เมกซโก โคลมเบย อนเดย ฮองกง สงคโปร มาเลเซย ฟลปปนส และอนโดนเซย การบญชในประเทศเหลานจะ เนนความตองการของผลงทนและเจาหนในการใชขอมลเพอการตดสนใจเชงเศรษฐกจเปนหลก เชน บรษท ยนลเวอร ซงเปนบรษทลกผสมระหวางองกฤษกบดช เปนตน

2) แบบจ าลองภาคพนทวป (Continental Model)

จดอยในประเทศในทวปยโรป เชน ออสเตรย นอรเวย สวเดน ฟนแลนด เยอรมน และสเปน ญป นและกลมประเทศแถบอฟรกา การบญชจะไมเนนวตถประสงคดานการ ตดสนใจของผ เปนเจาของหรอผลงทน แตออกแบบเพอสนองความตองการตามขอก าหนดของรฐ เชน เพอการค านวณภาษเงนได

3) แบบจ าลองอเมรกาใต (South America Model)

ประกอบดวยประเทศในแถบอเมรกาใตเปนสวนใหญ เชน อารเจนตนา บราซล เปร โบลเวย การใชวธการบญชเพอปรบปรงผลจากภาวะเงนเฟอ และมงเสนอความตองการของผวางแผน ของรฐบาล และการจดเกบภาษเงนไดของรฐบาล

19

4) แบบจ าลองเศรษฐกจแบบผสม (Mixed Economy Model) การเปลยนแปลงทางการเมองในชวงป ค.ศ. 1989 – 1990 สงผลใหยโรป

ตะวนออกและอดตสหภาพโซเวยตมความตองการแบบจ าลองทางการบญชทมลกษณะเจาะจงเพอให สอดคลองกบการวางแผนทางเศรษฐกจทเขมงวดซงจะมระบบบญชสองแบบควบคกนไปโดยแบบแรก จะใหสารสนเทศตามเศรษฐกจแบบบงคบทเนนงบประมาณและการมรปแบบบญชทเปนแบบเดยวกน (Uniform Accounting) สวนแบบทสองจะเนนระบบตลาดแบบทนนยมโดยน าแบบจ าลองทางการ บญชองกฤษ-อเมรกา มาใช เชน อลบาเนย ฮงการ โปแลนด เซอรเบย รสเซย เปนตน

5) แบบจ าลองทเกดใหม (Emerging Model) – แบบจ าลองอสลาม (Islamic Model) ซงมรากฐานมาจากความเชอและขอ

หาม ทางศาสนา เชน การคดดอกเบยเงนก - แบบจ าลองมาตรฐานระหวางประเทศ ทมาจากการปรบการบญชระหวาง

ประเทศใหสอดคลองกนซงจะมบทบาทอยางมากกบบรษทขามชาตและมสวนรวมในการตลาด การเงนระหวางประเทศ

2.4.3 มาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ปจจยสภาพแวดลอมและแบบจ าลองทางการบญชท าใหมาตรฐานการบญชใน แตละกลม

ประเทศแตกตางกน วธปฏบตทางบญชเปนผลมาจากมาตรฐานการบญช หากมาตรฐาน การบญชแตกตางกนวธปฏบตทางการบญชกจะแตกตางกนดวย เชน มาตรฐานการบญชของประเทศ หนงอาจยอมใหแสดงมลคาทดนดวยราคาทตใหม ในขณะทมาตรฐานการบญชของอกประเทศหนงไม อนญาตใหตราคาใหมแตใหแสดงดวยราคาทนเดม

1) มาตรฐานการบญชทออกโดยสมาคมผสอบบญชรบอนญาตในสหราช อาณาจกร เรยกวา Statement of Standards and Practices (SSAP) คณะกรรมการทมหนาท ออก SAAP เรยกวาคณะกรรมการมาตรฐานการบญช (Accounting Standards Board หรอ ASB) ตงแตป ค.ศ. 2005 สหราชอาณาจกรตกลงรบมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ (IFRS) มาเปน มาตรฐานการบญชของตน

2) มาตรฐานการบญชทออกโดยสมาคมผสอบบญชรบอนญาตใน สหรฐอเมรกา (The American Institute of Certified Public Accountants: AICPA) เรยกวา Statement of Financial Accounting Standards หรอ SFAS) คณะกรรมการทมหนาทออก SFAS เรยกวาคณะกรรมการ

20

มาตรฐานการบญช (Financial Accounting Standards Board: FASB) กอนทจะมาเปน FASB ไดนน FASB มประวตศาสตรยอนหลงทนาสนใจ ดงน

ในป ค.ศ. 1930 AICPA ไดจดตงคณะกรรมการชอวา The Committee on Accounting Procedure เพอใหความรวมมอกบ New York Stock Exchange ในการระดมความ คดเหนเกยวกบปญหาทางการบญชโดยผานสอสงพมพทเรยกวา Accounting Research Bulletins (ARB) งานวจยของคณะกรรมการชดนนแสดงใหเหนถงปญหาทางการบญชทส าคญในขณะนน พรอม ทงขอเสนอแนะเพอแกไขปญหา คณะกรรมการชดนไดยกเลกไปในป ค.ศ. 1959 เนองจากไมสามารถ บรรลวตถประสงคทตองการได

ในป ค.ศ. 1959 AICPA ไดจดตงคณะกรรมการชดใหม เรยกวา The Accounting Principles Board (APB) และ The Accounting Research Division เพอท าหนาทคนควาวจย เกยวกบหลกการบญชคณะกรรมการชดนมบทบาทในการก าหนดขอสมมตฐานทางการบญช และ แนวทางในการปฏบตทางบญชส าหรบเหตการณเฉพาะอยางรวมทงจดใหมการวางแผนส าหรบการคนควาวจย

ในป ค.ศ. 1961 AICPA คณะกรรมการไดจดท า Accounting Research Studies (ARS) และไดจดตงคณะกรรมการชดหนง เพอท าหนาทศกษาวจยและหาเหตผลประกอบการพจารณาปญหาและการแสดงความคดเหน ซงตองไดรบการลงมตเหนชอบจงจะจดพมพเปนความเหน ของ APB ได (APB Opinion)

ในป ค.ศ. 1973 AICPA ตงคณะกรรมการเพอการศกษาและจดท ามาตรฐานการบญช เรยกวา Financial Accounting Standard Board (FASB) เพอท างานแทน APB เนองจาก APB ถก มองวาไมมผลงานและไมสามารถแกไขปญหาทางการบญชใหทนตอเวลาได กอนทจะเปน FASB นนม คณะท างานขนมาชดหนงกอนเรยกวา Wheat Committee คณะท างานชดนท าหนาทศกษาการ เนนงานของ APB เพอหาหนทางแกไขอยางรวดเรวในทสด Wheat Committee เสนอใหยกเลก APB และจดตง FASB ขนมาแทนขอเสนอแนะและไดรบการยอมรบอยางกวางขวางเนองจากสมาชก ของ FASB ประกอบดวยตวแทนทกวางขวางมความเปนอสระและมจ านวนสมาชกนอยกวา APB ทงน เพอความคลองตวในการท างาน สมาชกตองท างานประจ าเตมเวลา ซงแตกตางจากสมาชกของ APB ทท างานไมเตมเวลาและไมไดรบคาตอบแทน

3) มาตรฐานการบญชทออกโดยคณะกรรมการมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ (International Accounting Standards Board: IASB) เรยกวา International Financial Reporting Standards (หรอ IFRS หรอ IAS เดม) การปฏบตตามมาตรฐานการบญชระหวาง ประเทศเปนไปโดยสมครใจเนองจาก IASB ไมมอ านาจในการบงคบใช อยางไรกตามการยอมรบและ การ

21

สนบสนนตอ IASB จงไดรบการยอมรบในฐานะผก าหนดหลกการบญชทยอมรบกนในระดบโลก (World Class) โดยการพฒนาและปรบปรงมาตรฐานการบญชระหวางประเทศอยางตอเนองจนถง ปจจบน 2.4.4 มาตรฐานการบญชในประเทศไทย

มาตรฐานการบญชฉบบแรกของประเทศไทยเกดขนเมอป พ.ศ. 2522 ในชวงเวลากอน หนานนเมอยงไมมมาตรฐานการบญชของไทยออกมาบงคบใชเพอเปนแนวทางปฏบตผประกอบ วชาชพบญชตางใชแนวทางปฏบตตามมาตรฐานการบญชของตางประเทศ เชน มาตรฐานการบญช ของประเทศองกฤษหรอสหรฐอเมรกา มาตรฐานการบญชของไทยมการปรบปรงครงใหญหลงจากเกด วกฤตเศรษฐกจในป พ.ศ. 2540

การพฒนามาตรฐานการบญชของประเทศไทยทผานมาใชการอางองจากมาตรฐานการบญช ของสหรฐอเมรกา จนกระทงตอมาไดมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ (IAS) จงไดใช มาตรฐานการบญชจากทงสองแหลงเปนเกณฑ ในการยกรางมาตรฐานการบญชของประเทศไทย การก าหนดมาตรฐานการบญชของนานาประเทศ ดงน

กลมท 1 ถอเอามาตรฐานการบญชระหวางประเทศเปนมาตรฐานการบญชของประเทศตน เชน คเวต ไซบเรย โอมาน ปากสถาน ปาปวนวกน และสหภาพยโรป

กลมท 2 ถอเอามาตรฐานการบญชของประเทศตนเองขนใช กลมท 3 ถอเอามาตรฐานการบญชระหวางประเทศเปนเกณฑในการก าหนดมาตรฐานการ

บญชของประเทศตนโดยมาตรฐานทก าหนดขนจะมความสอดคลองกบ มาตรฐานการบญชระหวาง ประเทศ

ส าหรบประเทศไทยเลอกใชวธการของประเทศในกลมท 3 ซงในกลมนมประเทศชนน า ทางดานเศรษฐกจหลายประเทศใชอย เชน สงคโปร ฮองกง เนเธอรแลนด ญป น เปนตน โดยถอเปน นโยบายในการก าหนดมาตรฐานการบญชของไทยโดยอางองจากมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ก าหนดใหผ มหนาทจดท าบญชตองจดท าบญชตามความ เปนจรงและตามมาตรฐานการบญชและในการก าหนดมาตรฐานการบญชเกยวของกบพระราชบญญต วชาชพบญช พ.ศ. 2547 ดงน

1) มาตรา 33 ใหมคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญช (กมบ.) 2) มาตรา 34 ให กมบ. มอ านาจหนาทก าหนดและปรบปรงมาตรฐานการบญช เพอใชเปน

มาตรฐานในการจดท าบญชตามกฎหมายวาดวยการบญชและกฎหมายอน 3) มาตรฐานการบญชตองจดท าขนเปนภาษาไทย

22

4) มาตรฐานการบญชท กมบ. ก าหนดและปรบปรง เมอไดรบความเหนชอบจาก คณะกรรมการก ากบดแลการประกอบวชาชพบญช (กกบ.) และประกาศในราชกจจานเบกษาแลว ให ใชบงคบได

5) เมอไดรบแจงจากผใดวามปญหาเกยวกบการปฏบตตามมาตรฐานการบญชท ก าหนดไวอาจกอใหเกดความเสยหาย หรอท าใหเกดความเสยหายตอเศรษฐกจของประเทศ หรอเปน อปสรรคตอการประกอบกจการ กมบ. ตองด าเนนการตรวจสอบและรบฟงความคดเหนของผ ท เกยวของ และก าหนด ปรบปรง หรอพฒนามาตรฐานการบญชโดยพลน

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญช มภาระหนาทในการจดท ามาตรฐานการบญช เพอเปนแนวทางใหบคคลฝายตาง ๆ ใชเปนแนวทาง โดยสวนใหญ คณะกรรมการก าหนดมาตรฐาน การบญชจะพฒนามาตรฐานการบญชของไทยโดยพจารณาจากมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ เปนเกณฑ และสรปสาระส าคญในสวนทมาตรฐานการบญชของไทยแตกตางจากมาตรฐานการบญช ระหวางประเทศโดยระบในค าแถลงการณ ซงแสดงไวเปนสวนแรกของมาตรฐานการบญชแตละฉบบ

ในการพฒนามาตรฐานการบญช คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชจะพจารณา ถงความจ าเปนในการพฒนามาตรฐานการบญช รวมทงปรบปรงมาตรฐานการบญชทใชอยในปจจบน ใหทนตอการเปลยนแปลงในวธการด าเนนธรกจและในสภาพแวดลอมทางธรกจ ตลอดจนขอเรยกรอง ของฝายตาง ๆ เพอใหนกลงทนเกดความเชอมนในขอมลทางการบญช

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชจะพจารณาถงแนวทางวธปฏบตทางบญช ตลอดจนยกรางมาตรฐานการบญชทสอดคลองกบแมบทการบญช เมอคณะกรรมการก าหนด มาตรฐานการบญชใหความเหนชอบตอรางมาตรฐานการบญช คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชจะน าเสนอรางมาตรฐานการบญช เพอท าประชาพจารณ โดยเชญผทรงคณวฒผ เชยวชาญใน วชาชพ ผ ทเกยวของในอตสาหกรรมนน ๆ มาใหขอคดเหน และจดสมมนาเพอรบฟงความคดเหนจาก สาธารณชน และน าเสนอตอคณะกรรมการกลนกรองมาตรฐานการบญช เพอรบฟงขอเสนอแนะ หลงจากนนจงสงไปขอความเหนชอบจากคณะกรรมการก ากบดแลการประกอบวชาชพบญช และ ประกาศในราชกจจานเบกษาใหมผลบงคบใช

สภาวชาชพบญช ฯ ไดออกประกาศ ฉบบท 21/2550 เรอง “การยกเวนการบงคบใช มาตรฐานการบญช” 8 ฉบบ เรองตอไปน

- ฉบบท 24 เรอง การเสนอขอมลทางการเงนจ านกตามสวนงาน - ฉบบท 25 เรอง งบกระแสเงนสด - ฉบบท 36 เรอง การดอยคาของสนทรพย - ฉบบท 44 เรอง งบการเงนรวมและการบญชส าหรบเงนลงทนในบรษทยอย

23

- ฉบบท 45 เรอง การบญชส าหรบเงนลงทนในบรษทรวม - ฉบบท 46 เรอง สวนไดเสยในการรวมคา - ฉบบท 47 เรอง การเปดเผยขอมลเกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของกน - ฉบบท 48 เรอง การแสดงรายการและการเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอทาง การเงน สภาวชาชพบญชฯ ออกประกาศฉบบน ดวยเหตผลทวามาตรฐานการบญชของไทยบาง

ฉบบ ทมความยงยากและซบซอน จงไมเหมาะสมกบธรกจขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) และเปนการ ผอนปรนชวคราวในชวงระยะเวลาหนงจนกวาจะมการประกาศเปลยนแปลงภายหลง หรอจนกวาจะม แนวปฏบตทางการบญชส าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอมโดยเฉพาะ และในป พ.ศ. 2549 สภา วชาชพบญชไดแตงตงคณะท างานเพอจดท าแนวทางปฏบตทางบญชส าหรบธรกจขนาดกลางและ ขนาดยอม ซงธรกจ SMEs จะมมาตรฐานการบญชเพอใชในการบนทกบญชเปนการเฉพาะ

ตามประกาศสภาวชาชพบญช ฉบบท 8/2549 เรอง แนวทางปฏบตเกยวกบการจดท าบญช และงบการเงนของผ มหนาทจดท าบญชและผ ประกอบวชาชพบญช ไดก าหนดแนวทางในการ ปฏบตงานดานการจดท าบญชและงบการเงนของผ มหนาทจดท าบญชและผประกอบวชาชพบญช เพอใหเปนไปในแนวทางเดยวกน คณะกรรมการก ากบดแลการประกอบวชาชพบญชจงมมตวา ใหผม หนาทจดท าบญชและประกอบวชาชพบญชจดท าบญชและงบการเงน โดยมแนวทางในการปฏบต ดงน

1) การจดท าบญชและงบการเงนตามกฎหมายวาดวยการบญชและกฎหมายอน หรอใน กรณทกฎหมายไมไดก าหนดไวหรอก าหนดไวไมชดเจน ตองปฏบตใหเปนไปตามมาตรฐานการบญช และแนวปฏบตทางการบญชทสภาวชาชพบญชก าหนด

2)ในกรณทการจดท าบญชและงบการเงนของบรษทมหาชนจ ากดในเรองใดทไมมมาตรฐาน การบญช และแนวปฏบตทางการบญชครอบคลมถง กอาจทจะปฏบตตามมาตรฐานการบญชและ แนวทางปฏบตอนทเกยวของกบคณะกรรมการมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ หรอมาตรฐานการ บญชและแนวทางปฏบตทเกยวของของประเทศสหรฐอเมรกา

3) ในกรณทการจดท าบญชและงบการเงนในเรองใดไมสามารถระบมาตรฐานการบญชทใช ปฏบตตามขอ 1) ขอ 2) ขางตน แลวแตกรณได ใหใชหลกการบญชทรบรองทวไปหรอประเพณนยม เปนหลกปฏบต มาตรฐานการบญชไทยในปจจบนเปนลกผสม (Hybrid) ทเกดจากมาตรฐานการบญชระหวาง ประเทศมาตรฐานการบญชของสหรฐอเมรกา และมาตรฐานการบญชของประเทศไทยเอง แต แนวโนมในอนาคตมาตรฐานการบญชไทยจะพฒนาและปรบปรงใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญช ระหวางประเทศมาตรฐานการบญชไทยทพฒนามาจากมาตรฐานระหวางประเทศ เชน

24

TAS 24, 25, 27, 29, 30, 31, 32, 33, 35 36, 37, 38, 39, 40, 41, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 48, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57และมาตรฐานการบญชไทยทพฒนามาจากมาตรฐานการบญชของสหรฐอเมรกา เชน TAS 26, 34, 42 มาตรฐานการบญชไทยทพฒนาขนมาเอง เชน TAS 7, 11

ปจจบน (พ.ศ. 2550 และ 2551) สภาวชาชพบญช โดยคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการ บญชระหวางการปรบปรงแกไขมาตรฐานการบญชใหตรงตาม IFRS และ IAS แกไขใหม (Revise) เพอ วตถประสงค 3 ประการคอ

1) ยกเลกทางเลอกวธปฏบตทางการบญชใหเหลอนอยทสด เพอใหงบการเงนของตาง กจการสามารถเปรยบเทยบกนได

2) ลดความซ าซอน และขอขดแยงทอาจเกดขนในมาตรฐานการบญชแตละฉบบ 3) ด าเนนการปรบปรงมาตรฐานการบญชใหสอดคลองกน 2.4.5 ความหลากหลายของมาตรฐานการบญชในแตละประเทศ ความแตกตางทางการบญชและการรายงานทางการเงนเกดขน เนองจากสาเหต ดงน - ปจจยดานสงแวดลอมทส าคญ เชน เศรษฐกจ การเมอง กฎหมายและสงคม)ซง สงผล

กระทบตอการพฒนาทางการบญช – การยดแบบจ าลองทางการบญชทแตกตางกน - แนวทางและกระบวนการในการก าหนดมาตรฐานการบญชของแตละประเทศ

1) สาเหตของความแตกตางในวธปฏบตทางการบญช ในชวงภาวะเศรษฐกจตกต าระหวางป ค.ศ. 1929 – 1930 กจการในสหรฐอเมรกา

สามารถเลอกใชวธการบญชวธใดทเหนวาเหมาะสม โดยทแตละรฐไมไดออกขอก าหนดทางดานการบญชมากนกซงสงผลใหงบการเงนของกจการแสดงขอมลไมครบถวนและไมสามารถเปรยบเทยบกนได ผบรหารบางกจการเลอกวธการบญชหรอรายงานเพอแสดงฐานะทางการเงนและผลการด าเนนงานให ดดกวาความเปนจรงหรอทเรยกวา การตกแตงงบการเงน (Window Dressing)

หลงจากภาวะเศรษฐกจตกต า คณะกรรมการของหนวยงานทางวชาชพบญชไดจ ากด มาตรฐานการบญชเพอก าหนดหลกการบญชทรองรบทวไปใชในประเทศ เชน ในสหรฐอเมรกา คณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย มบทบาทส าคญในการบงคบใชมาตรฐาน ทางการบญช สวนใน สหราชอาณาจกรการบงคบใชมาตรฐานการบญชเปนไปโดยออมผาน กระบวนการยตธรรม

- คาความนยม (Goodwill) เปนสนทรพยในงบแสดงฐานะทางการเงน หรอไม หรอกจการควรตดจายคา ความนยมออกจากบญชหรอไม และควรตดจายอยางไรตวอยางเชน คาความนยมท

25

ตดจ าหนายไมถอ เปนคาใชจายทางภาษอากรในสหราชอาณาจกร และเนเธอรแลนด แตจะถอเปนคาใชจายทางภาษอาการ ในแคนาดาและญป น เปนตน

- เงนบ านาญ นายจางตองจายตองวดและเงนสะสมทลกจางจะไดรบเมอเกษยณอาย เชน ในสหรฐอเมรกาก าหนดใหมการวดมลคาภาระหนสนภายใตโครงการเงนบ านาญทกป ดงนน เมอ พจารณาเฉพาะเงนบ านาญแลว หนสนตามโครงการเงนบ านาญคางจายโดยเปรยบเทยบจะสงกวา ประเทศอน ก าไรสทธของกจการในสหรฐอเมรกาจงต ากวาประเทศอน เปนตน

– การเปลยนแปลงในระดบราคาการบญชทยดหลกราคาทนจงไมไดค านงถง ผลกระทบจากสภาวะเงนเฟอหรอจากระดบราคาทเปลยนแปลงไป อยางไรกตามหากกจการประสบ ภาวะเงนเฟอ งบการเงนตามหลกราคาทนจะใหประโยชนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจลดนอยลง

2) ผลของภาวะเงนเฟอทมตอการบญชในประเทศตาง ๆ - อเมรกาใตประเทศแถบอเมรกาไดยดแนวทางการบญชระดบราคาทวไปชวง ภาวะเงน

เฟออยางรนแรง เนองจากประเทศในแถบนเผชญภาวะเงนเฟอทรนแรงอยางตอเนอง ยาวนานเกนกวาทนกบญชจะเพกเฉยตอปญหานได กจการในประเทศอารเจนตนา โบโลเวย บราซล และชล ตองปรบปรงงบการเงนโดยใชระดบราคาทเปลยนแปลง ประเทศอเมรกาใตหลายประเทศ ยอมรบวธการตราคาใหม แตสงทนาสนใจกคอในบราซลและโบโลเวยไดใชก าไรสทธ

- เนเธอรแลนด การบญชในเนเธอรแลนดไดรบอทธพลอยางมากจากภาคธรกจ เอกชน แนวคดขนมลฐานของการประกอบธรกจ คอ มลคาของสงปอนเขา ( input) เพอใชผลตสนคา และบรการของกจการจะตองมมลคาต ากวาราคาขายเพอทจะรกษาความสามารถในการท าก าไรระยะ ยาว ทงนเพอเปนหลกประกนวาธรกจสามารถด าเนนงานอยางตอเนองได

- สหราชอาณาจกรและสหรฐอเมรกาประวตศาสตรทางการบญชส าหรบการ เปลยนแปลงในระดบราคาทผานมาของ สหราชอาณาจกรและสหรฐอเมรกามความคลายคลงกนมาก ทงสองประเทศเผชญภาวะเงนเฟอตงแตทศวรรษ 1970 ในป 1980 สหราชอาณาจกรและ สหรฐอเมรกามมาตรฐานเกยวกบการเปดเผยขอมลส าหรบงบการเงนทไดรบผลกระทบจากภาวะเงนเฟอสหรฐอเมรกาไดออกมาตรฐานการบญช ซงก าหนดใหบรษทจ ากดมหาชนตองเปดเผย ขอมล เพมเตมโดยจดท างบการเงนตามหลกราคาทนซงผลจากการศกษาสรปวา การเปดเผยขอมลเพมเตม ดงกลาวไมใหประโยชนตอผ ใชงบการเงนเทาทควรเมอเปรยบเทยบกบงบการเงนทใชราคาทนเดม คณะกรรมการมาตรฐานการบญชของสหรฐอเมรกา จงสรปวาการเปดเผยขอมลใหเปนไปโดยสมครใจ สหราชอาณาจกร ไดออกมาตรฐานการบญชเรอง การบญชราคาทนโดยระบใหบรษทมหาชนจ ากด และบรษทจ ากดขนาดใหญตองปฏบตม 3 วธคอ

26

- จดท างบการเงนตามหลกราคาทนเดม และเปดเผยงบการเงนทจดท าตามหลก ราคาทนปจจบนเพมเตม

- จดท างบการเงนตามราคาทนปจจบนและเปดเผยงบการเงนตามราคาทนเดม เพมเตม - จดท าเฉพาะงบการเงนตามราคาทนปจจบนเทานน และเปดเผยราคาทนเดม ส าหรบ

บางรายการ 3) ผลของความแตกตางในวธปฏบตทางการบญช มาตรฐานการบญชทแตกตางกนในแตละประเทศจะเปนสงทดหรอไม ขนอยกบ ทศนะคต

ของผ ใช งบการเงนแตละกลม เชน ผบรหาร ผลงทน ผ ใหก เจาหน ผประกอบวชาชพ ทางการบญชและหนวยงานก ากบดแล

4) การปรบความหลากหลายของมาตรฐานการบญช หนวยงานทท าหนาทก าหนดมาตรฐานการบญชของประเทศไดพยายามปรบความ หลากหลายทางการบญชทเกดขนภายในประเทศโดยใชมาตรฐานทางการบญช ถงแมวามาตรฐาน ทางการบญชจะแกปญหาในระดบภายในประเทศได แตความหลากหลายทางการบญชยงมอยใน ระดบระหวางประเทศ ความแตกตางนเปนผลใหรายงานทางการเงนของประเทศหนงไมสามารถ เปรยบเทยบกบของอกประเทศหนงได

5) ทางเลอกในการปรบมาตรฐานการบญชใหสอดคลองกน การปรบมาตรฐานการบญชใหสอดคลองกนมหลายมต โดยอาจเปนระดบภมภาค หรอระดบโลกเปนการสมครใจหรอการบงคบ กระท าเปนบางสวนหรอครอบคลมเบดเสรจ มลกษณะ เปนการเมองหรอวชาชพ อยางไรกตาม ทางเลอกในการปรบวธปฏบตทางการบญชใหสอดคลองกน ในระดบภมภาคหรอระดบโลก อาจแบงเปน 3 วธ ดงน

- การใชขอตกลงทวภาค (Bilateral Agreement) โดยประเทศตงแตสองประเทศ ขนไปท าขอตกลงยอมรบมาตรฐานของอกประเทศหนงโดยยดหลกถอยทถอยปฏบต วธนมลกษณะ เปนการเมองและยากทจะบรรลเปาหมาย หากมาตรฐานของประเทศทรวมตกลงกนมความแตกตาง กนมาก

- การยอมรบรวมกน (Mutual Recognition) เชน ในระดบภมภาคกลมประชาคมยโรปกบกลมประเทศแถบอเมรกาเหนอท าการยอมรบมาตรฐานวชาชพรวมกน วธนเกดขน จากความรวมมอทางเศรษฐกจโดยใชการเมองเปนชองทางในการเจรจา ดงนนตามวธการนองคกร วชาชพจะมบทบาทรอง

27

- การปรบสอดคลองกน (Harmonization) โดยผประกอบวชาชพภาคเอกชน โดยม ขอตกลงเกยวกบวชาชพเปนการภายใน แลวน าขอตกลงนไปเจรจาใหหนวยงานทก ากบดแลและ หนวยงานทางการเมองยอมรบ

จากความหมายดงกลาวสรปไดวามาตรฐานการบญช หมายถง หลกการบญชและวธปฏบตทางการบญชทรบรองทวไปหรอมาตรฐานการบญชทก าหนดตามกฎหมายโดยในระหวางทยง ไมมมาตรฐาน และการบญชทกฎหมายก าหนดใหถอวามาตรฐานการบญชทก าหนดโดย สมาคมนก บญชและผสอบบญชรบ อนญาตแหงประเทศไทยซงคณะกรรมการควบคมการประกอบวชาชพสอบ บญชไดมมตใหประกาศใชแลว เปนมาตรฐานการบญช ทงนอธบดมอ านาจประกาศก าหนดขอยกเวน ใหผ มหนาทจดท าบญชไมตองปฏบตตามมาตรฐานการบญชในเรองใดเรองหนง หรอสวนใดสวนหนง 2.5 งานวจยทเกยวของ

ธญญรศม วศวรรณวฒน และ นพนธ เหนโชคชยชนะ . (2554: บทคดยอ) มาตรฐานการ บญชไทยตามทศนะของผท าบญช ผ สอบบญชและอาจารยผ สอนวชาทางการบญช ผลการวจยพบวา 1) มาตรฐานการบญชไทยฉบบทน ามาใชในการปฏบตงานมากทสดคอ ฉบบท 32 เรอง ทดน อาคาร และอปกรณสวนฉบบทพบปญหามากทสดคอฉบบท 36 เรอง การดอยคาของสนทรพย โดยสาเหต ของปญหาล าดบท 1 คอ ขาดตวอยางประกอบทจะใชสรางความเขาใจในเนอหา รองลงมาคอ ภาษท ใชเขาใจยาก ขาดค าอธบายทเพยงพอตอการท าความเขาใจ ตามล าดบ 2) ผตอบแบบสอบถามสวน ใหญมความเหนวามาตรฐานการบญชไทยมคณภาพโดยรวมอยในระดบพอใชโดยสวนใหญมความเหน วามาตรฐานการบญชไทยมการปรบปรงบอย ๆ ท าใหระยะเวลาการบงคบใชสน จงท าใหเกดความ สบสนวามาตรฐานการบญชฉบบใดทมผลบงคบใชอย นอกจากนพบวาผสอนวชาทางการบญชมความ คดเหนเกยวกบมาตรฐานการบญชไทยในภาพรวมไมแตกตางจากผท าบญชและผสอบบญชอยางม นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 3) ปญหาและการปรบปรงมาตรฐานการบญชไทยมผลกระทบตอ การปฏบตงานของผท าบญชและอาจารยผสอนวชาทางการบญชอยางมากแตมผลกระทบตอการปฏบตงานของผสอนบญชในระดบปานกลาง 4) แนวทางพฒนาและปรบปรงมาตรฐานการบญชไทย คอสภาวชาชพบญชควรวเคราะหปญหาและผลกระทบในทางปฏบตใหชดเจนกอนประกาศบงคบใช ควรมตวอยางและกรณศกษาใหเพมมากขน ควรมความสอดคลองเหมาะสมกบสภาพแวดลอมใน ประเทศไทยและมาตรฐานการบญชไทยเปนกฎหมายจงควรมเนอหาใหครบถวนทงฉบบทประกาศลง ในราชกจจานเบกษา

28

วภาลกษ ชตเดชานกล (2550: บทคดยอ). ความพรอมในการจดท าบญชเกณฑคงคางของ โรงพยาบาลชมชนในสงกดส านกงานสาธารณสขจงหวดอบลราชธาน ผลการวจยพบวา 1) โรงพยาบาลชมชนในสงกดส านกงานสาธารณสขจงหวดอบลราชธานมความพรอมในการจดท าบญช เกณฑคงคางทงในภาพรวมและรายดานไดแก ดานการจดการ ดานวสดอปกรณ ดานบคลากรและ ดานงบประมาณอยในระดบปานกลางทงหมด 2) ผ มสวนเกยวของในการจดท าบญชเกณฑคงคางทม เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษาและประสบการณการท างานตางกน มความเหนวา โรงพยาบาลมความพรอมในการจดท าบญชเกณฑคงคางไมแตกตางกนสวนผ อ านวยการโรงพยาบาลม ความเหนวาโรงพยาบาลมความพรอมในการจดท าบญชเกณฑคงคางมากกวาเจาหนาทอนทเกยวของ และ 3) โรงพยาบาลชมชนขนาดเลก มความพรอมในการจดท าบญชเกณฑคงคางมากกวาโรงพยาบาล ชมชนขนาดกลาง

กานดาวรรณ แกวผาบ (2557) ไดท าการวจยเรอง การเตรยมความพรอมเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ของนกศกษาสาขาวชาชพบญชมหาวทยาลยกรงเทพ พบวา อปสรรคในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของนกศกษาคณะบญชอนดบแรก คอ ภาษาองกฤษ และสทธมนษยชนเปนอปสรรคในล าดบทายสดส าหรบความพรอมในการ เขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนสามารถเรยงจากมากไปนอยไดดงนเทคโนโลย สารสนเทศ คาครองชพของแตละประเทศ สทธมนษยชนของแตละประเทศ การตดตอสอสารทางสอตาง ๆการคมนาคม ความรทางวชาชพบญชทกษะการท างานรวมกบผ อน เชอชาตและศาสนาของแตละประเทศความพรอมของประเทศไทย การเปนสวนหนงของ ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ความรอน ๆ เกยวกบประเทศประชาคมเศรษฐกจอาเซยน การศกษาภาวะเศรษฐกจของประเทศตาง ๆ ความพรอมของผตอบแบบสอบถาม ภาวะ การจางงาน และความพรอมดานภาษาองกฤษ นอกจากนจากการวเคราะหยงพบอกวา ผลการเรยนเฉลยของนกศกษาไมมความสมพนธอยางมนยส าคญ กบความพรอมในการกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน