01/08/55

1

สถานการณและความส าคญของอาหารและโภชนาการ ตอสขภาพเดกไทย

วกฤตสขภาพเดกไทย

ภาวะขาดสารอาหาร

การเจรญเตบโตไมเปนไปตามเกณฑอางอง

รางกายแคระแกรน ผอม เตย

พฒนาการทางรางกายลาชา

สตปญญาทบ

ประสทธภาพการเรยนรต า เฉอยชา

ภมตานทานเชอโรคต าท าใหปวยบอย

ทมา: ศ. เกยรตคณ นพ.อาร วลยะเสว.รายงานการประชมวชาการโภชนาการ. 2546

ผลกระทบรายแรงในกลมตางๆ

สงผลตอพฒนาการและความสามารถในการเรยนรลดลง

เดกกอนวยเรยนและเดกวยเรยน

วยรน

ซด ประสทธภาพการเรยน และระบบภมตานทานโรคลดลง

วยรนหญง ขาดการสะสมธาตเหลกส าหรบการต งครรภในอนาคต

หญงต งครรภ - ทารกแรกเกดน าหนกต ากวาเกณฑ(นอยกวา 2,500 กรม)- อตราการตายของมารดาจากการคลอดเพมข น

ในขวบปแรก

สงผลตอการสญเสยความสามารถการเรยนรอยางถาวร

01/08/55

2

เดกอวน..ส..ผใหญอวน

ทมา รศ.พญ.ลดดา เหมาะสวรรณ. เอกสารประกอบการบรรยายเรองโภชนาการในเดกฯ. วนท 15 ม.ย.2552

•โรคเบาหวาน•โรคหวใจ และหลอดเลอด• ความดนโลหตสง

30%-80%

ยงอวน พงใหญ ยงตายเรว

รอบเอวเพมทกๆ 5 ซม. เพมโรคเบาหวาน 3-5 เทา

อวน ลงพง เสยงเปนเบาหวาน 3 เทา

อวนลงพง รวม เบาหวาน เสยงเกด โรคหวใจหลอดเลอด 5 เทา

ยงอวน พงใหญ ยงตายเรว (ตอ)

อวนลงพงเสยงเกด.......

โรคหยดหายใจขณะหลบ 3 เทา

โรคถงน าด 3 เทา

ขอเสอม 2-3 เทา

เกาท 2-3 เทา

มะเรง 1-2 เทา

พรตต ม.6 : กนยาลดอวนดบคาหอง

01/08/55

3

เดกแรกเกด 800,000 คน

เส ยงปญญาทบเพราะขาดสารไอโอดน

เดกวยกอนเรยน มพฒนาการสมวยลดลง

จากรอยละ 72 เหลอรอยละ 67

สถานการณโรคขาดสารไอโอดนของคนไทย พ.ศ.2552

10

ตามเกณฑมาตรฐานของWHO/UNICEF/ICCIDD, 2007

Non IDD_ ไมมภาวะ การ

ขาดสารไอโอดน

IDD def_ มภาวะ การ

ขาดสารไอโอดน

ทมา: กรมวทยาศาสตรการแพทย, 2552

ผลตรวจเลอดเดกทารกแรกเกดอาย

ตงแต 2 วนขนไปใน 76 จงหวด

จ านวน 760,000 คน (90% ของประเทศ)

พบวา เดกทารกแรกเกดขาด

สารไอโอดนทงประเทศ

(วดระดบ Thyroid Stimulating Hormone (TSH) เทยบกบเกณฑของ WHO/UNICEF/ICCIDD 2007)

ระดบ TSH > 11.2 mU/L ตองไมเกนรอยละ 3

ภาวะการขาดสารไอโอดนเปนปญหาสาธารณสขของประเทศไทย

ต งแตปพ.ศ.2493

ปญหาท วโลก•1-10%: โรคเออ•5-30%: ปญญาออน•30-70%: ไมเฉลยวฉลาด เฉอยชา เชองชา• ประชาชนมากกวา 1,570 ลานคน อยในภาวะเสยงการขาดสารไอโอดน (29% ประชากรโลก)

12

บทบาทของไอโอดนในรางกาย

ตอมไทรอยด ไทรอยด

ฮอรโมน

การท างานของรางกาย

การเจรญเตบโต

พฒนาการของสมอง

อาหารทมไอโอดน

01/08/55

4

สมองทไดรบไอโอดนสมบรณ

ไอโอดนส าคญอยางไร ?

ทมา: ขอมลจาก UNICEF

สมองทขาดไอโอดน

ชวยในการพฒนาระบบประสาทและเซลล โดยเฉพาะ

3 เดอนแรกของการตงครรภ

ภาวะขาดสารไอโอดนเพยงเลกนอยกสงผลกระทบตอระดบไอคว

(ท าใหระดบไอควต าลง10-15 จด)

14

เฉยชา งวงซม ขหนาว

ภาวะทารกในครรภเจรญเตบโตชา ความผดปกตหรอความพการแตก าเนด แทงบตร

พฒนาการชา ปญญาทบ การเจรญเตบโตชา

อาการของโรคขาดสารไอโอดน

15

โรคขาดสารไอโอดนในคน

คอพอก Cretinism

Source: The Prevention and Control of Iodine Deficiency Disorders, 1987

ลกแกะทเกดจากแมทขาดสารไอโอดน

- ขนไมงอก

- การพฒนาทางโครงสรางกระดกชา

- การพฒนาทางสมองชา

ลกแกะปกต

โรคขาดสารไอโอดนในสตว

01/08/55

5

ผลการส ารวจภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลก

• พบเดกอาย 1-5 ป มภาวะโลหตจางรอยละ 25.9

โดยพบมากในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและเขตชนบท

(ใชคาฮโมโกลบนต ากวา 11.0 กรมตอเดซลตร)

ทมา: กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. รายงานการส ารวจอาหารและโภชนาการแหงชาต. 2546

• เดกอาย 6-8 ป มภาวะโลหตจาง รอยละ 46.7

• เดกอาย 9-11 ป มภาวะโลหตจาง รอยละ 25.4

• เดกอาย 12-14 ป มภาวะโลหตจาง รอยละ 15.7

พบทกภาคท งเขตเมอง และชนบท(ใชคาฮโมโกลบนต ากวา 12.0 กรมตอเดซลตร)

• ประมาณรอยละ 50 ของเดกอายแรกเกด - 5 ป

และเดกวยเรยนมภาวะโลหตจาง เนองจาก ขาดธาตเหลก

ทมา: ศ.เกยรตคณแพทยหญง คณสาคร ธนมตต. รายงานการประชมวชาการโภชนาการ. 2544.

• การขาดธาตเหลกเพยงเลกนอยแมจะไมถงข น โลหตจางกกอใหเกดผลเสยตอ : - ประสทธภาพของรางกายลดลง - ความสามารถในการเรยน ลดลง - การเจรญเตบโต และภมคมกนเชอโรคลดลง

องคการอนามยโลก ระบวา

เดกวยเรยนมระดบเชาวนปญญาลดลงจาก 91

(ป 2540) เหลอ 88 (ป 2549) (คาเฉลยปกต

องคการอนามยโลก ก าหนดไวท 90-110)

ปจจบนพบเดกไทย 1 ใน 4 ม IQ ต ากวา

เกณฑ

ระดบเชาวนปญญา

ทมา: นพ.สมศกด ภทรกลวณชย. พธลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอโครงการพฒนาระบบและกลไกลเพอสขภาพเดกไทยมโภชนาการสมวย. ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข.วนท 15 ก.พ. 2553

กทม. กลาง เหนอ อสาน ใต รวม75

80

85

90

95

100 2539-25402544

94.6

96.5

88.8

93.3

87.9

84.2

85.9

89.7

88.1

94.7

88.0

91.9

01/08/55

6

คาเฉลยระดบเชาวนปญญาของกลมประเทศพฒนาแลวเปรยบเทยบกบเดกไทย

80

85

90

95

100

105104

98

9188

103.1

90

IQ

ต ว กไก

ย เ กาเ

ไทย

ไทย

ไทย ก สขภาพ ต -

ไทย -

IQ 90 รอยละ 25

คาระดบเชาวปญญาคนปกต = 90-110 จด

ท าไม... เดกไทยพนธใหมอวนเตยปญญาทบ???

พฤตกรรมการกนทไมพงประสงค :

• อาหารมอหลก

• อาหารวาง

• เคร องด ม

พฤตกรรมการใชพลงงานนอย :

• การเคลอนไหวรางกาย

• การออกก าลงกาย

01/08/55

7

ทมา: นพ.สมยศ ดรศม. รายงานผลการส ารวจภาวะโภชนาการของคนกรงเทพฯ . กรมอนามย . 2548

ละเลย ! อาหารเชา

อาหารมอส าคญทสดของชวต

เดกวยเรยน 6-11 ป ไมกนอาหารเชา รอยละ 30 (และมพฤตกรรมนเพมขนเมอมอายมากขน)

นกเรยนหญง 12-14 ป ไมกนอาหารเชา รอยละ 52

อาหารมอหลกพฤตกรรมการกน

• มกไมแจมใส มผลเสยตลอดชวงสาย

• การเรยนรคดค านวณ ความจ าระยะส น

• ความสามารถในการอาน

• ความสามารถในการแกปญหาและ

สมรรถภาพทางกาย ลดลง

• และเสยงตอการเกดโรคอวน โรคเบาหวาน และโรคหวใจ

ละเลย ! อาหารเชา

อาหารมอหลก

ทมา: รศ.พญ.ลดดา เหมาะสวรรณ. เอกสารประกอบการบรรยาย เรองโภชนาการในเดกสการเจรญเตบโตด ฯ . 2552.

พฤตกรรมการกน

ทมา: นพ.สมศกด ภทรกลวณชย. ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. วนท 15 ก.พ. 2553

เดกวยเรยนกนผกเพยงวนละ 1.5 ชอนกนขาว

ปรมาณทแนะน าใหกนวนละ 12 ชอนกนขาว

บรโภคผก-ผลไมนอย

อาหารมอหลกพฤตกรรมการกน

การกนผก ผลไมทกวนของนกเรยนสงกด

ผก ผลไมกทม. รอยละ 41.3 26.8สพฐ. รอยละ 26.9 17.9สกอ. รอยละ 43.9 26.2สช. รอยละ 44.5 35.9

01/08/55

8

เดกไทยกนผก ผลไมนอยเพราะ...

• ไมไดรบการฝกกนต งแตเยาววย

• ไมตระหนก ไมเหนคณคา

• กลวสารเคมตกคาง / ไมปลอดภย

• ราคาของผก ผลไมบางอยางแพง

• วฒนธรรมการกนอาหารตางชาต

• วถชวตเรงรบ พอแมไมมเวลาปรงอาหาร

• เมนอาหารผกมจ าหนายนอย

WHO ระบวา

การกนผก ผลไมนอย

เปนสาเหต 1 ใน 5 อนดบแรก

ทท าใหประชากรโลกตาย

WHO ระบวา

การกนผก ผลไมนอย

จะเปนสาเหตของ...

• โรคหวใจหลอดเลอด

รอยละ 31

• โรคหลอดเลอดและสมอง

รอยละ 11

WHO ระบวา

คนทกนผก ผลไม ≥ 400 กรม/วน

• ลดความเสยงเปนมะเรง รอยละ 50

• โรคหลอดเลอดและสมอง รอยละ 11

เมอเปรยบเทยบกบ

คนทกนผก ผลไม < 400 กรม/วน

01/08/55

9

ขนมกรบกรอบทกน 100 ถง มากกวา 90 ถง

มน าตาล ไขมน และโซเดยมสง

และมคณคาทางโภชนาการต า

กนขนมกรบกรอบและน าอดลมเปนประจ าเพมข นถง 1.8 และ 1.5 เทา

ทมา: นพ.สมยศ ดรศม . พธลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอโครงการพฒนา ระบบและกลไกลเพอสขภาพ เดกไทยมโภชนาการสมวย. ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. วนท 15 ก.พ. 2553

ขนมกรบกรอบ

ระบเดกไทยกนขนมเฉลย 9,800 บาท/คน/ป(ขอมลกระทรวงศกษาธการ)

เดกวยเรยน 30%

เสพตดน าอดลม – อวน6 ใน 10 คน ฟนผ

อายเฉลย 11.3 ป

• มโคเลสเตอรอลสง รอยละ 45.5

• มไขมนไตรกลเซอไรดสง รอยละ 46.7

• ไขมนเอชดแอลต า รอยละ 46.7

• การเผาผลาญน าตาลผดปกต รอยละ 33.8

• เปนเบาหวาน รอยละ 2.6

• ขณะนอนหลบ นอนกรน รอยละ 5.7-7

และมอาการหยดหายใจ

ทมา: พญ.สภาวด ลขตมาศกลและคณะ. Risk of metabolic disturbance and diabetes development in Thai obese children. 2546

เดกวยเรยนทมภาวะอวน

เดกไทยใชเวลา ไปกบการดโทรทศน เฉลยวนละ 3-5 ช วโมง

การดโทรทศนสมพนธกบพฤตกรรมการกนขนมกรบกรอบ อาหารจานดวน น าหวาน น าอดลม

ท าใหไดรบพลงงานจาก

อาหารมากเกน กอเกดภาวะอวน

พฤตกรรมการใชพลงงาน

ทมา: เครอขายวจยสขภาพ มลนธสาธารณสขแหงชาต.การส ารวจปจจยแวดลอมทเออตอภาวะโภชนาการเกนในโรงเรยนชนประถมศกษา:

รายงานเบองตน.. 2548.

01/08/55

10

ประมาณการสญเสยผลตภณฑมวลรวมแปรตามระดบสตปญญาของประชากร

รายงานประมาณการสญเสยผลตภณฑมวลรวมจากประชากรอนาคตของประเทศกานา (2020)

ภาวะขาดสารอาหาร การสญเสยผลตภณฑมวลรวม

(ลานเหรยญ)

รายงานย าวาเปนการสญเสยทแกไขกลบคนมาไมไดแลว แตสามารถหยดความเสยหายได โดยสงเสรมใหทารก ไดกนนมแมตงแตแรกเกดถง 6 เดอน และใหอาหารทารกเหมาะสมตามวย

1. ภาวะเตย

(ขาดอาหารเรอรง)

297

2. ขาดธาตไอโอดน 2073. ขาดธาตเหลก 90

ป 2548 : คาใชจายในการรกษาพยาบาลโรคไมตดตอเร อรง

ทเก ยวของกบโรคอวน :เบาหวาน โรคหวใจขาดเลอด และ

โรคหวใจและหลอดเลอด รวมกน

สงกวา 70,000 ลานบาท

การจดการปญหาเพอเดกไทย

มโภชนาการสมวย • ลดอตราตายโดยรวม 20 %

• ลดอตราตายจากเบาหวาน 30 %

• ลดอตราตายจากมะเรง 40 %

• ลดน าตาลในเลอด 50 %

• ลดความดนโลหต 10 มม.ปรอท

• ลดคอเลสเตอรอล 10 %

• ลด LDL 15 %

• ลดไตรกลเซอไรด 30 %

• พม HDL 8 %

ถาลดได 10 กก.

01/08/55

11

การใชเกลอ / น าปลาเสรมไอโอดน

ในการปรงประกอบอาหาร ชวยท าให ประชากร 3.6 พนลานคน และเดกแรกเกด – 5 ป อก 76 ลานคน ท วโลก ในแตละป ปลอดภยจากการสญเสยระดบสตปญญา และความสามารถในการเรยนร

16/08/53 42

ตวอยางฉลากเกลอบรโภคเสรมไอโอดน

16/08/53 43

ตวอยางน าปลาทเสรมไอโอดน

น าปลาตราสามแมครว/เทสโกโลตส/ชยฉลอง/เดกสมบรณ

16/08/53 44

ตวอยางอาหารเสรมไอโอดน

01/08/55

12

16/08/53 45

ตวอยางอาหารเสรมไอโอดน

เสรมยาเมดธาตเหลก สปดาหละ 1 คร ง

การปองกนการขาดธาตเหลก

วตามนซ

เพมการดดซมธาตเหลก

ทมา: ศ.เกยรตคณแพทยหญง คณสาคร ธนมตต. เอกสารประกอบการบรรยายเรองโลหตจางจากการขาดธาตเหลก. วนท 23 ม.ค.2548

อาหารทมธาตเหลกสง

หนา 20

สมองกบพฒนาการการเรยนร

การเลยงดท ด (กนอาหารด)การสมผสประสาทท ง 5 (โอบกอด)การเลน (สงเสรมอารมณ)การเลานทาน (ฝกภาษา จนตนาการ)

สงผลใหเดกเกง ด มความสข

01/08/55

13

กนอาหารใหหลากหลาย ครบ 5 หม ไดปรมาณและสดสวน เหมาะสมกบวย

อาหารส าหรบเดก อาย 3-5 ป

มอกลางวน

ขาว-แปง 1-1. 5 ทพพ

ผกสก 2-3 ชอนกนขาว

ผลไม คร งสวน- 1 สวน

เนอสตว 1.5-2 ชอนกนขาว หรอ ไข 1 ฟอง

อาหารวาง

นมจด 1 แกว

อาหารส าหรบเดก อาย 6-8 ป

มอกลางวน

ขาว-แปง 2 ทพพ

ผกสก 3-4 ชอนกนขาว

ผลไม 1 สวน

เนอสตว 2 ชอนกนขาว

หรอ ไข 1 ฟอง

อาหารวาง

นมจด 1 แกว

01/08/55

14

อาหารส าหรบเดก อาย 9-12 ป

มอกลางวน

•ขาว-แปง 3 ทพพ

•ผกสก 3-4 ชอนกนขาว

หรอ 1 ทพพ

•ผลไม 1 สวน

•เนอสตว 2-3 ชอนกนขาว

อาหารวาง

•นมจด 1 แกว

ตวอยางภาพแสดงสดสวนอาหารมอกลางวนและอาหารวางส าหรบเดก อาย 3-5 ป

ขาวสวย 1.5 ทพพ ผกสก 3 ชอนกนขาว

ผลไมคร งสวน

เนอสตว1.5 ชอนกนขาวไข 1 ฟอง

นมจด 1 แกว

กลมขาวแปง อาหารทกนทดแทนกน

เพอสงเสรมการกนขาวแปงทหลากหลายชนด ภาพนแสดงปรมาณของตวอยางขาวแปงแตละชนด ทสามารถกนทดแทนกนไดในปรมาณขาวสก 1 ทพพ

กลมเนอสตว อาหารทกนทดแทนกน

เพอสงเสรมการกนเนอสตวท หลากหลายชนด ภาพนแสดงปรมาณของตวอยางเนอสตวแตละชนด ทสามารถกนทดแทนกนไดในปรมาณ 1 ชอนกนขาว

01/08/55

15

กลมผก อาหารทกนทดแทนกน

เพอสงเสรมการกนผกทหลากหลายชนด ภาพนแสดงปรมาณของตวอยางผกแตละชนดทสามารถกนทดแทน

กนไดในปรมาณ 1 ทพพผกสก

กลมผลไม อาหารทกนทดแทนกน

เพอสงเสรมการกนผลไมทหลากหลายชนดภาพนแสดงปรมาณของตวอยางผลไมแตละชนดทสามารถกนทดแทนกนไดในปรมาณ 1 สวน

ผก ผลไม

ใหสารอาหารทจ าเปนตอชวต

แถมยงให

สารอน ทเปนประโยชนตอชวต

ทหาไมไดจากอาหารอน

สารอาหารหลก

ในผก ผลไม

คอ

วตามนและแรธาต

01/08/55

16

สารอนทพบมากในผก ผลไม

• ใยอาหาร (Dietary fiber)

•พฤกษาเคม หรอพฤกษอาหาร (Phytochemicals or Phytonutrients)

วตามนหลกในผก ผลไม

•วตามนเอ A

•วตามนซ C

•วตามนอ E

• โฟเลต

แรธาตหลกในผก ผลไม

• โปแตสเซยม

•แมกนเซยม

•แคลเซยม

• เหลก

วตามนเอ

• ในรปเบตาแคโรทน

• เปนสารตานอนมลอสระ

• ลดความเสยงเกดโรคหวใจหลอดเลอด และมะเรงบางชนด

พบมากในพชผกสเขยวเขมผก ผลไมสเหลอง สสม

01/08/55

17

วตามนซ

• ชวยการเจรญเตบโต ซอมแซมเนอเยอ

• เปนสารตานอนมลอสระ

• ใชสรางคอลลาเจน – สรางผวหนง

• ชวยตานภาวะหลอดเลอดแขงตว

พบมากในผก ผลไมสดทกชนดฝรง มะละกอ สม มะมวง ผกตาง ๆ

วตามนอ

• เปนสารตานอนมลอสระ

• ปองกนไขมนบนผนงเซลลถกท าลาย

• ลดความเสยงตอการเกดหวใจวาย

• ชวยขยายหลอดเลอด

พบมาก น ามนพช ถวเมลดแหง ขาวกลองผกใบเขยว ในผลไมมนอย

โฟเลต

• อยในกลมวตามนบ (บ 9)

• ชวยการเจรญและพฒนาเมดเลอดแดงปองกนโรคโลหตจาง

พบมากในผกใบเขยวตบ เนอ นม ไข

โพแทสเซยม

• ควบคมน าในเซลล

• สงเคราะหไกลโคเจนและโปรตน

• ควบคมภาวะความดนโลหตและกลามเนอ

พบมากในผก ผลไม นม เนอสตวแกวมงกร สม ฝรง มะละกอ ผก

01/08/55

18

แคลเซยม

• เปนแรธาตท พบมากทสดในรางกาย

• สรางกระดกและฟน

• ชวยการท างานของกลามเนอและประสาท

• ชวยการแขงเปนลมของเลอด

พบมากในผกใบเขยว ผลไมบางชนดนม ปลา

แมกนเซยม

• กระตนใหสงเคราะหโปรตนและดเอนเอ

• กระตนการท างานของเอนไซม

• ชวยท างานของกลามเนอและประสาท

พบมาก พชผกใบเขยว ผลไมมนอย

เหลก

• เปนแรธาตรางกายนอยแตขาดไมได

• สวนประกอบส าคญในการสรางเมดเลอดแดง

• สวนประกอบเอนไซมทชวยสรางพลงงาน

พบมาก พชผกใบเขยว ผลไมมนอยมากตบสตว เนอสตว เลอด

ใยอาหาร

• ชวยลดคอเลสเตอรอล (LDL)

• ชวยลดความเสยงการเกดภาวะไขมนในเลอดสงและโรคหวใจและหลอดเลอด

• ชวยระบบขบถาย

• ชวยควบคมและลดน าหนก

01/08/55

19

ใยอาหาร

พบมาก ในพชผก ผลไมทกชนดธญพช ถวเมลดแหง

ฟลาโนวอยด

• เปนสารกลมโพลฟนอล

• เปนสารตานอนมลอสระ

• ชวยลดการอกเสบ

• ชวยลดความเสยงการเกดมะเรง

พบมาก พชผก ผลไมม พชตระกลถวผก ผลไมสเขยว สม เหลอง

องน ชาเขยว

คาเทชน

• อยในกลมโพลฟนอล

• ลดการเกาะไขมนบนเสนเลอด

• ลดการแตกของเสนเลอดในสมอง

• ลดการเกดโรคหวใจ มะเรง เบาหวาน

พบมากในชาเขยว ชาด า พชผก ผลไมมะเฟอง นอยหนา ละมด

แทนนน

• เปนสารประกอบในกลมโพลฟนอล

• เปนสารตานอนมลอสระ

• ปองกนโรคหวใจและหลอดเลอด ไขขออกเสบ

พบมากในใบชา พชผก ผลไม องน ไวนแดง

01/08/55

20

ไฟเทต

• สารตานอนมลอสระ

• ปองกนการเกดมะเรงล าไสใหญ

พบมากในพชตระกลถว ผกใบ ธญพช

ไลโคฟน

• อยในกลมคาโรทนอยด

• ลดความเสยงตอการเกดโรคมะเรง ปอด และตอมลกหมาก

พบมากในมะเขอเทศ พรกสแดง

กนผก ผลไมอยางฉลาด

• กนหลากหลายชนดและส

• ลางใหสะอาดทกคร งกอนกน

• กนผก ผลไมตามฤดกาล

• กนผก ผลไมพนบานเปนประจ า

• กนผก ผลไมสดดกวาแปรรป

• กนผกปรงสกสลบผกสด

อาหารด กนด ?

ระดบบคคล : สรางวนยการกนระดบองคกร : พฒนาสองคกร ท พงประสงค ดานโภชนาการ

ทมา รศ.ชตมา ศรกลชยานนท.เอกสารประกอบการบรรยายเรอง มารวมสรางเดกวยเรยนใหมโภชนาการสมวย. วนท 29 เม.ย.2553

01/08/55

21

อาหารด กนด ?รบประทานอาหาร :

• เปนเวลา 3 มอไมกนจบจบ

• กนอาหารอยางสมดลครบถวน มคณภาพลดหวาน มน เคม

• เตมเตม ผก ผลไม

ใชเวลา : •เลน/เคลอนไหวรางกาย/ ออกก าลงกายสม าเสมอ อยางนอยวนละ 30 นาททกวน

ทมา รศ.ชตมา ศรกลชยานนท.เอกสารประกอบการบรรยายเรอง มารวมสรางเดกวยเรยนใหมโภชนาการสมวย. วนท 29 เม.ย.2553

1.บคคลสรางวนย

ฝกวนยการกนของเดกเพอการเจรญเตบโตและพฒนาการสมวย

1. ใหอาหารมอหลก 3 มอ และอาหารวางไมเกน 2 มอตอวน

เนนผลไมเปนอาหารวางแทนขนมหวาน

2. ใหอาหารครบ 5 หม แตละหม ใหหลากหลายเปนประจ าทกวน

3. เสรมนมรสจด วนละ 2 แกว

4. ฝกใหกนผกผลไมจนเปนนสย

ทมา: รศ.ชตมา ศรกลชยานนท. แมครวอนามยหวใจรกเดก. 2553

ฝกวนยการกนของเดก (ตอ)

5. ฝกใหกนอาหารรสธรรมชาต

ไมหวานจด มนจด และเคมจด

6. ใหอาหารสะอาดและปลอดภย

7. ใหด มน าสะอาด

หลกเลยงเคร องด ม ปรงแตงรส

หวานและน าอดลม

ทมา : รศ.ชตมา ศรกลชยานนท. แมครวอนามยหวใจรกเดก. 2553

การฝกใหเดกกนผก ผลไมในวนน

จะเตบโตเปน

ผใหญกนผก ผลไมดในวนหนา

01/08/55

22

ทารก 6 เดอน

กนผก ผลไมไดแลว

• เร มขาวบดแกงจดต าลงหมสบ

• กลวยน าวาสกงอมบด

อาย 1-2 ป

• ฝกกนผกหลากหลาย ฟกทอง

แครอท ถ วฝกยาว ผกใบอน ๆ

• ฝกกนผลไมหลากหลาย สมกนเปนกลบดกวาน าสมค น องน แอปเปล

อาย 3-6 ป

กนผก ผลไมไดทกอยาง

เหมอนผใหญ

พอแม

พเล ยงเดก ผดแลเดกและคณคร

ตองเปนตวอยาง

• อาหารทกมอตองมผก

• ตองกนเปนตวอยาง

• อยาใชวธบงคบขเขญ

01/08/55

23

เร มดวยผกทเดกชอบ

• ปรงเมนผกทนากนและหลากหลาย

• ใหเดกเขามามสวนรวม

ฝกเดกกนผลไม• เนนผลไมเปนอาหารหลงมอหลก

• เนนผลไมเปนอาหารวาง

• เตรยม/จดผลไมใกลมอลกแทน

ขนมหวาน

บทสรป

ผก ผลไม ไมใชเร องใหม

แตเปนเร องใหญทใกลตว ขนมวชกชาไมน าพาเดกกน จะ

หมดสนซงความสข

ตวอยางการจดการปญหาโภชนาการ

เพอเดกสมทรปราการโภชนาการสมวย

01/08/55

24

ตวอยางการจดการ ขนมกรบกรอบ

• เปลยนคาขนมเปนเงนออม โดยใหเดกฝากออมกบคร และมสมดบญชของเดกแตละคน• เปลยนผขายไมได เปลยนผซอดกวา โดยใหความรกบ ผปกครองและมการท าสญญาใจรวมกน• เพมคณภาพอาหารดวยการพฒนาแมครว• จดกจกรรม ใหเดกท าคดเมนอาหาร เนนผกผลไม• สรางขอตกลงชมชน หามใหขนมกรบกรอบและน าอดลม เปนรางวลเดก• ประกาศนโยบายโรงเรยนปลอดน าอดลม/ขนมกรบกรอบ

• ก าหนดประเภท ชนดของอาหารทจะจ าหนายในโรงเรยน เชน

- อาหารทอดทมน ามนมาก ใหขายไดอาทตยละ 2 วน- น าอดลมใหขายไดอาทตยละครง- ขนมกรบกรอบทขายตองมตราสญลกษณลดน าตาล

ไขมน โซเดยม 25%• ไมวางเครองปรงรส• มรานขายผลไมทกวน

ตวอยางการจดการ เพอลดหวาน มน เคม

ตราสญลกษณขนมกรบกรอบทไดรบการรบรองอาหารลดน าตาล ไขมน โซเดยม 25%จากกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

จ าหนายท

แมคโครทกสาขา

01/08/55

25

สมองกบพฒนาการการเรยนร

การเลยงดท ด (กนอาหารด)การสมผสประสาทท ง 5 (โอบกอด)การเลน (สงเสรมอารมณ)การเลานทาน (ฝกภาษา จนตนาการ)

สงผลใหเดกเกง ด มความสข

แหลงขอมล : นพ.สญชย ปยะพงษกล นายแพทยสาธารณสขจงหวดอดรธาน

เลตนน

โอเมกา 3

เหลก

สมาธด

สมาธ

เรยนรด

อาหารทสมองตองการ

แหลงขอมล : นพ.สญชย ปยะพงษกล นายแพทยสาธารณสขจงหวดอดรธาน

ฟนลอลานน

สงกะส

อะซตลโคลน

ความจ า

เรยนร

ความจ า

แหลงขอมล : นพ.สญชย ปยะพงษกล นายแพทยสาธารณสขจงหวดอดรธาน

บ 1

ซลไฟลด

กรดนวคลอก

ความจ า

คดสรางสรรค

คดสรางสรรค

แหลงขอมล : นพ.สญชย ปยะพงษกล นายแพทยสาธารณสขจงหวดอดรธาน

01/08/55

26

กรดโฟลค

วตมน ซ

วตมนอ

คดสรางสรรค

ลดความเสยงสมองเสอม

ลดความเสยงสมองเสอม

แหลงขอมล : นพ.สญชย ปยะพงษกล นายแพทยสาธารณสขจงหวดอดรธาน

ความส าเรจและชวตเปนสข

IQความฉลาดทางปญญา

การเรยนรไดด จดจ าเกง เรยนเกง คดอยางมเหตผล การตดสนใจดการสอสารด

EQ ความฉลาดทางอารมณ

การจดการอารมณดควบคมอารมณไดดการแสดงออกทเหมาะสมเขาใจตนและผอ นอยรวมกบผอ นไดด

IQ สง

ความฉลาดทางปญญา1.ชางสงเกต2.การถายทอดจนตนาการ3.การคดเชอมโยงเหตผล4.การท างานประสานระหวางมอกบตา

EQ สง ความฉลาดทางอารมณ

1.การรจกและควบคมอารมณ2.การเรยนรระเบยบวนย3.ความสนกสนานราเรง

เสรมสรางใหเดก แรกเกด - 5 ป

แหลงขอมล : นพ.สญชย ปยะพงษกล นายแพทยสาธารณสขจงหวดอดรธาน

LEARN

การเรยนรอยางเพลดเพลน

เลนดวยกน เคารพกตกาสงคม มวนย ทกษะการคด

การจดจ า การแกปญหา สรางจนตนาการ คดสรางสรรค สนกสนาน

PLAYand

แหลงขอมล : นพ.สญชย ปยะพงษกล นายแพทยสาธารณสขจงหวดอดรธาน

ขอบคณ

และ

สวสด