การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

ปรญญานพนธ ของ

เอราวรรณ ศรจกร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤศจกายน 2550 ลขสทธเปนของ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

บทคดยอ ของ

เอราวรรณ ศรจกร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤศจกายน 2550

เอราวรรณ ศรจกร. (2550). การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม : รองศาสตราจารย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ, อาจารย ดร.ราชนย บญธมา. การศกษาครงนมจดมงหมายเพอศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของ เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนเดกนกเรยน ชาย - หญง อาย 4 - 5 ป กาลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 ดวยการสมตวอยางอยางงาย จานวน 15 คน เพอใหเดกไดรบการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ เปนระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 30 นาท เครองมอทใชในการศกษาครงน คอ ชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร แผนการจดกจกรรม การเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ และแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ทมคาความ เชอมนทงฉบบเทากบ .77 ใชแบบแผนการวจย แบบ One - Group Pretest - Posttest Design และวเคราะหขอมลโดยใชสถต t - test Dependent ผลการศกษาพบวา การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยหลงการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะโดยรวมอยในระดบดมาก และจาแนกรายทกษะมคาเฉลยคะแนนสงขนทกทกษะ อยในระดบดมาก 3 ทกษะ คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการสอสาร ทกษะการลงความเหน และอยในระดบด 1 ทกษะ คอ ทกษะการจาแนกประเภท เมอเปรยบเทยบระหวางกอนและหลงการทดลอง พบวา แตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

THE DEVELOPMENT OF SCIENCE PROCESS SKILLS OF YOUNG CHILDREN EXPERIENCING LEARNING ACTIVITY WITH EXERCISED BOOK PACKAGE

AN ABSTRACT BY

ARAWAN SRIJAK

Presented in Partial Fulfillment of Requirements For the Master of Education Degree in Early Childhood Education

at Srinakharinwirot University November 2007

Arawan Srijak. (2007). The Development of Science Process Skills of Young Children Experiencing Learning Activity with Exercised Book Package. Master Thesis, M.Ed. (Early Childhood Education). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee : Assoc.Prof.Dr.Kulaya Tantiphlachiva, Dr.Rachan Boonthima. The purpose of this research was to study the development of science process skills of young children experiencing learning activity with exercise book package. The subjects for this study were 15 boys and girls, aged 4 - 5 years, in kindergarten 2, 1st semester of the 2007 academic year at Thaninthorn Kindergarten, Don Muang District, Bangkok. They were acquired by simple random sampling technique. The subjects were provided with learning activities and exercise book for 8 weeks, 3 days a week, and 30 minutes a day. The tools used in this research consisted of learning activity plan, exercise book package, and science process skills assessment forms with reliability of 0.77. The research design was One - Group Pretest - Posttest Design. The data were analyzed by t - test Dependent sample. The research results revealed as follows. The development of science process skills of young children experiencing learning activity with exercise book package as a whole was at the very good level. When considered popular skills found that observing skills, communicating skills, and inferring skills were higher at the very good level; and classified skills were at good level. When compared the mean scores as a whole between those before and after the experiment, were significantly different at .01 level.

การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

ปรญญานพนธ ของ

เอราวรรณ ศรจกร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

พฤศจกายน 2550 ลขสทธเปนของ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปรญญานพนธ เรอง

การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนร

ประกอบชดแบบฝกทกษะ

ของ เอราวรรณ ศรจกร

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ...................................................................... คณบดบณฑตวทยาลย (ผชวยศาสตราจารย ดร.เพญสร จระเดชากล) วนท ...... เดอน พฤศจกายน พ.ศ.2550 คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา .................................................. ประธาน .................................................. ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ) (รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ) .................................................. กรรมการ .................................................. กรรมการ (อาจารย ดร.ราชนย บญธมา) (รองศาสตราจารย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ) .................................................. กรรมการ (อาจารย ดร.ราชนย บญธมา) .................................................. กรรมการ (อาจารย ดร.จารวรรณ ศลปรตน)

ประกาศคณปการ ปรญญานพนธฉบบนสาเรจไดดวยด ดวยความกรณาอยางสงจากรองศาสตราจารย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ และอาจารย ดร.ราชนย บญธมา กรรมการทใหคาแนะนา ขอคด และตรวจแกไขขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใส ความเมตตาเปนอยางดมาโดยตลอด ผวจยรสกซาบซงในความกรณาเปนอยางยง จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ และอาจารย ดร.จารวรรณ ศลปรตน ทไดกรณาใหขอเสนอแนะเพมเตม ทาใหปรญญานพนธฉบบนสมบรณยงขน ขอกราบขอบพระคณ ผศ.ดร.อญชล ไสยวรรณ อาจารยลดาวรรณ ดสม และอาจารยจตเกษม ทองนาค ทกรณาเปนผเชยวชาญใหคาแนะนาตรวจขอบกพรองตางๆ ในการสราง เครองมอทใชในการวจยครงนใหมคณภาพ ขอกราบขอบพระคณคณาจารยในภาควชาการศกษาปฐมวยทกทานทอบรมสงสอน ใหความร ประสบการณ และความเมตตาแกผวจยตลอดมา ขอกราบขอบพระคณผบรหารและคณะครโรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพฯ ทอานวยความสะดวกและใหความรวมมอในการทดลองใชเครองมอเพอหาคณภาพเครองมอทใชในการวจยครงนเปนอยางด ขอกราบขอบพระคณ คณประเสรฐ หมนประศกด คณประครอง ตทอง คณโกศล ศรจกร คณมะลวลย ศรจกร และคณเพชรรว หมนประศกด ผใหการสนบสนนทนทรพยและคอยดแลใหกาลงใจตลอดเวลาในการทาวจยครงน ขอบคณ คณวชญพล ศรจกร คณพรพฒน หมนประศกด และคณพทยา หมนประศกด ทเปนกาลงใจและใหความชวยเหลอทกเรองตลอดมา ขอบคณ คณอญชล ฉมพล คณประวณา ปญญาดลกพงษ และเพอนนสตปรญญาโท สาขาการศกษาปฐมวยทใหคาแนะนา เออเฟอเรองอาหารและทพกรวมถงเปนทปรกษาและคอยใหคาแนะนา ใหกาลงใจในการทาปรญญานพนธดวยความเตมใจตลอดมา ขอบคณ คณอไรวรรณ พลออน คณธารทอง สทธนะ บรรณารกษและเจาหนาทในสานกหอสมดกลางทคอยใหบรการการศกษาคนควาเอกสารงานตางๆ รวมถงการทารปเลมปรญญานพนธดวยความเตมใจตลอดมา คณคาและประโยชนของปรญญานพนธฉบบน ขอมอบใหเปนสงทดแทนแดคณพอคณแม และครอบครวทเลยงดและใหโอกาสทางการศกษาแกผวจย และพระคณคณาจารยทกทานทไดทา ใหผวจยไดประสบการณอนทรงคณคายง และผวจยจะขอดาเนนตามทานทงหลายในการอบรมใหการศกษาแกเยาวชนในรนตอๆ ไป เอราวรรณ ศรจกร

สารบญ บทท หนา 1 บทนา 1 ภมหลง 1 ความมงหมายของการวจย 4 ความสาคญของการวจย 4 ขอบเขตของการวจย 4 ประชากรทใชในการวจย 4 กลมตวอยางทใชในการวจย 4 ตวแปรทศกษา 4 นยามศพทเฉพาะ 5 กรอบแนวคดในการวจย 7 สมมตฐานในการวจย 7 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 8 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 9 ความหมายของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 9 ประเภทของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 10 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 13 การสงเกต 14 การจาแนกประเภท 17 การสอสาร 19 การลงความเหน 22 งานวจยทเกยวของ 25 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 27 ความหมายของการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 27 ความสาคญของการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 27 หลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 29

สารบญ (ตอ) บทท หนา 2 (ตอ) การจดการเรยนการสอนสาหรบเดกปฐมวย 30 การจดประสบการณการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 32 การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 33 ประโยชนของการเรยนรวทยาศาสตรของเดกปฐมวย 36 บทบาทของผทเกยวของกบการเรยนรวทยาศาสตรของเดกปฐมวย 37 งานวจยทเกยวของ 38 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดแบบฝกทกษะ 39 ความหมายของชดแบบฝกทกษะ 39 ลกษณะของชดแบบฝกทกษะ 40 ทฤษฎพนฐานในการสรางชดแบบฝกทกษะ 40 การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน 42 งานวจยทเกยวของกบชดแบบฝกทกษะ 46 3 วธดาเนนการวจย 48 การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 48 การสรางเครองมอทใชในการวจย 48 แบบแผนการทดลองและวธการทดลอง 53 การเกบรวบรวมขอมล 55 การจดกระทาและการวเคราะหขอมล 55 การวเคราะหขอมล 55 สถตทใชในการวเคราะหเครองมอและขอมล 55 4 ผลการวเคราะหขอมล 60 สญลกษณทใชการวเคราะหขอมล 60 ผลการวเคราะหขอมล 61

สารบญ (ตอ) บทท หนา 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 64 สรปผลการวเคราะหขอมล 65 อภปรายผลการวจย 66 ขอสงเกตทไดจากการศกษาคนควา 73 ขอเสนอแนะในการนาผลการศกษาไปใช 74 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 75 บรรณานกรม 77 ภาคผนวก 87 ประวตยอผวจย 119

บญชตาราง ตาราง หนา 1 หวขอทเรยนแตละสปดาหและสาระสาคญ 50 2 แบบแผนการทดลอง 53 3 แสดงระยะเวลาในการดาเนนการศกษาและทดลอง 55 4 ระดบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยกอนและ หลงการทดลองภาพรวมและจาแนกตามทกษะ 61 5 เปรยบเทยบคะแนนกอนและหลงการทดลองในภาพรวม 61 6 เปรยบเทยบคะแนนกอนและหลงการทดลอง จาแนกตามทกษะ 62

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1 การจดกระทาและสอความหมายขอมล 21 2 กราฟแสดงการเปรยบเทยบพฒนาการทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ของเดกปฐมวยกอนและหลงทดลอง 62

บทท 1 บทนา

ภมหลง วทยาศาสตรมบทบาทสาคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบชวตของทกคน ทงในการดารงชวตประจาวนและในงานอาชพตางๆ เครองมอเครองใช ตลอดจนผลผลตตางๆ ทใชเพออานวยความสะดวกในชวตและในการทางาน ลวนเปน ผลของความรวทยาศาสตรผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ ความรวทยาศาสตร ชวยใหเกดการพฒนาเทคโนโลยอยางมาก ในทางกลบกนเทคโนโลยกมสวนสาคญมากทจะใหมการศกษาคนควาความรทางวทยาศาสตรเพมขนอยางไมหยดยง วทยาศาสตรทาใหคนไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะทสาคญในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลายและประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงความร (Knowledge based society) คนทกคนจงจาเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร (scientific literacy for all) เพอทจะมความร ความเขาใจโลกธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน และนาความร ไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค มคณธรรม ความรวทยาศาสตร ไมเพยงแตนามาใชในการพฒนาคณภาพชวตทด แตยงชวยใหคนมความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการใชประโยชนการดแลรกษา ตลอดจนการพฒนาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและยงยน และทสาคญอยางยงคอ ความรวทยาศาสตรชวยเพมขดความสามารถในการพฒนาเศรษฐกจ สามารถแขงขนกบนานาประเทศและดาเนนชวตอยรวมกนในสงคมโลกไดอยางมความสข (กระทรวง- ศกษาธการ. 2547) จากการประชมของยเนสโก (UNESCO) เกยวกบวทยาศาสตรศกษาในป ค.ศ.2000 กลาวถงวตถประสงคของการจดการศกษาวาสงทตองเนนมากเปนพเศษคอพฒนาการของผเรยน ในดานของความคดสรางสรรค ทกษะการแกปญหา และทกษะการสอสาร โดยใหเนนคณภาพของการจดการศกษาเปนสาคญ (สถาบน สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2543 : 4) กระบวนการเรยนรทมพลงและเสรมสรางศกยภาพของผเรยนแตละบคคลใหเจรญถงขดสงสด คอผเรยนสามารถคดเปน พงพา ตนเองได รจกวธการแกปญหา สามารถดารงชวตอยไดอยาง มความสขและปลอดภย (วชย วงษใหญ. 2542 : 3) ความสามารถนจะพฒนาไดจากการมกระบวนการวทยาศาสตร

2

การเรยนวทยาศาสตรเปนการเรยนการแกปญหาอยางมเหตผล ซงเรยกวากระบวนการทางวทยาศาสตร เดกปฐมวยสามารถเรยนรกระบวนการวทยาศาสตรได โดยครใชประสบการณการคดและปฏบต (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547 : 172) จากการศกษารปแบบการจดกระบวนการเรยนรวทยาศาสตร พบวาเดกจะรบรและคดถายโยงเปนทศทางเดยว ไมซบซอน ดงนนการ จดกจกรรมเพอสงเสรมทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทมความสาคญตอเดกปฐมวยในการทากจกรรมทางวทยาศาสตรจงแบงออกเปน 4 ทกษะ คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนก ประเภท ทกษะการสอสาร และทกษะการลงความเหน (Neuman. 1981 : 320 - 321) ซงสอดคลองกบ สตาคเฮล ดนา (2542 : 12) กลาววา ทกษะพนฐานทางวทยาศาสตรทมความสาคญสาหรบเดกปฐมวย ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนกประเภท ทกษะการสอความหมาย และทกษะการลงความเหนเชนกน เดกปฐมวยอายระหวาง 4 - 5 ปมลกษณะเฉพาะตว คอ มความเชอวา ทกอยางมชวต (animism) มความรสกและเชอวาทกสงในโลกมจดมงหมาย (purposivism) และชอบตงคาถามโดยใชคาวา “ทาไม” (นตยา คชภกด. 2543 : 36) เดกปฐมวยจะเรยนรจากเหตการณและสงแวดลอมตางๆ รอบตวโดยใชประสาทสมผสทงหา ทาใหเดกมประสบการณตรง มพฒนาการทางภาษาอยางรวดเรว ชอบซกถามและสารวจสงใหมๆ (หรรษา นลวเชยร. 2535 : 31) การพฒนาเดกปฐมวยใหมความ สามารถในการเรยนรดวย การใชประสาทสมผสทงหา คอ การมอง การฟง การดม การชม และการสมผส นาไปเชอมโยงกบสงแวดลอมธรรมชาตตางๆ ทอยรอบตวเดก เปนการกระตนและตอบสนองความสนใจของเดก ดวยการใหโอกาสเดกสารวจลงมอกระทากจกรรมตางๆ ดวยตนเอง ทาใหเกดการรบร ความเขาใจและความคดรวบยอด นาไปสการพฒนาสตปญญา (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2543 : 74) ทนกวทยาศาสตรและผนาวธการทางวทยาศาสตรมาแกปญหาใชในการศกษาคนควา สบเสาะความร และแกปญหาตางๆ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร คอ เครองมอในการนามาซงความเขาใจในเนอหาวชาทเรยน (วรรณทพา รอดแรงคา. 2540 : คานา) การเรยนรของเดกปฐมวยนนจะมาจากการใชประสาทสมผส (Sensory Motor) เปนหลกการเรยนร (Piaget. 1969) สอสาหรบเดกในการเรยนรมหลายชนด สอแตละชนดสามารถ

ปรบใชไดกบหลายจดประสงค ถาจาแนกตามลกษณะขนอยกบวาครจะเลอกใชอยางไรใหเหมาะสมกบเดก การจาแนกสอตามลกษณะของสอ จาแนกไดเปน 5 ประเภท คอ 1) วสด 2) อปกรณ 3) เครองมอเทคโนโลย 4) แหลงเรยนร และ 5) เทคนคการสอน สอแตละประเภทจะมวธการใชแตกตางกน (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547 : 79) แบบฝกทกษะเปนสอการเรยนรชนดหนงซงปจจบนชดแบบฝกทกษะไดเขามามบทบาทสวนหนงในการจดกจกรรมการเรยนการสอนของครปฐมวย โดยสวนใหญจะเลอกชดแบบฝกทกษะใหมความสอดคลองกบเนอหาสาระ การเรยนรของหลกสตรและแผนการจดประสบการณ แบบฝกทกษะเปนสอทจาเปนตอ

3

การฝกทกษะของเดก การฝกแตละทกษะนนจะมหลายแบบเพอกระตนความสนใจของเดก นอกจากแบบฝกทกษะจะเปนสงทสาคญตอเดกแลว ยงมประโยชนสาหรบครในการสอน ทาใหทราบพฒนาการทางทกษะนนทนทวงท และสามารถปรบกจกรรมหรอวธสอนของครทจะทาใหผเรยนประสบผลสาเรจทางการเรยนไดดยงขน แบบฝกทกษะเปนเอกสารทสรางขนเพอฝกใหเดกไดเตรยมความพรอมดานสตปญญา และทกษะตางๆ มรปแบบ วธการ ทมแบบแผน กฎเกณฑ โดยมคาสงของแตละกจกรรม ตามเนอหาจดประสงคของแบบฝกแตละเลม ซงเปนแบบฝกเกยวกบภาพ ครจะใชประกอบขณะเดกทากจกรรมหรอตอนสรปการเรยน ทงนเจตนาเพอใชในการทบทวน ฝกการขดเขยน และการสงเกตของเดก (กลยา ตนตผลาชวะ. 2546 : 46) แบบฝกทกษะไดเนนการใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ซงการพฒนานนหมายถงเปนการใชสมองซกซายและขวารวมกนทงจตวทยาเพอสรางการรบร เนองจากสมองเปนอวยวะสาคญของชวต มหนาทในการดารงอยของชวต การคดและการเรยนรของมนษยประกอบดวยสมอง 2 ซก คอซกซายและขวาททางานตอเนองกน สมพนธกน สมองซกซายควบคมการคด การวเคราะหและเหตผล สวนสมองซกขวาใชคดแบบองครวมและสรางสรรค (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547 : 30) จากแนวคด และเหตผลทกลาวถงขางตน ผวจยมความเหนวาการใชชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทเนนการใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ซงม 4 เรอง คอ 1) ธรรมชาตรอบตว : การสงเกต 2) สงแวดลอมรอบตวเรา : พช 3) สงแวดลอมรอบตวเรา : สตว 4) ธรรมชาตรอบตว : โลกของเรา สอดคลองตามสาระการเรยนรตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 ของกระทรวงศกษาธการทกาหนดสาระทควรเรยนรของเดกวาดวยธรรมชาตรอบตว เดกควรจะไดจาสงมชวตทเปนตนไม ดอกไม สตว รวมทงความเปลยนแปลงของโลกทแวดลอมเดกตามธรรมชาต เชน ฤดกาล กลางวน กลางคน เปนตน (กระทรวงศกษาธการ. 2548 : 21, 25) และสงเสรมการสอนทเนนการพฒนาสมองและการคด นกเรยนจะไมใชคนทนงเฉยทจะจดจาความร แตจะตองเปนผทแสวงหาความรอยางมชวตชวา จากการทางานรวมกนระหวางงานวจยและกระบวนการทางวทยาศาสตร (เยาวพา เดชะคปต. 2549 : 41) ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะศกษา โดยนาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรของ รศ.ดร.กลยา ตนตผลาชวะ มาประกอบการจดกจกรรมการเรยนรเพอศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย ทงนเพอเปนแนวทางหนงทใหครผสอนหรอผทสนใจไดนาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรโดยใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ไปใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนรในการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยหรออาจประยกตใชกบการพฒนาทกษะดานอนๆ สาหรบเดกปฐมวยตอไป

4

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไว ดงน 1. เพอศกษาระดบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยโดยรวมและจาแนกรายทกษะ หลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ 2. เพอเปรยบเทยบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยกอนและหลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

ความสาคญของการวจย ผลการวจยครงนจะเปนขอมลพนฐานเพอใหผเกยวของกบการจดการศกษาสาหรบ เดกปฐมวยใชเปนแนวทางในการใชแบบฝกทกษะประกอบการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย และเปนแนวทางสาหรบครในการพฒนากจกรรมการเรยนการสอนโดยใชสอทเปนแบบฝกทกษะหรอสออนๆ แกเดกปฐมวยใหเปนไปตามจดประสงคของการศกษาอยางมประสทธภาพ

ขอบเขตของการวจย ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน คอนกเรยนชาย - หญงทมอายระหวาง 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยชนอนบาลศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชาย - หญงทมอายระหวาง 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยชนอนบาลศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 ไดมาจากการสมอยางงาย โดยการจบสลากเลอกจานวน 1 หองเรยน จากจานวน 2 หองเรยน และผวจยสมนกเรยนเขากลมทดลอง จานวน 15 คน ระยะเวลาในการทดลอง การศกษาครงน ทาการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 ใชเวลาในการทดลอง 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน วนละ 30 นาท

5

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ กจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร 2. ตวแปรตาม ไดแก ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 4 ดาน คอ 2.1 การสงเกต 2.2 การจาแนกประเภท 2.3 การสอสาร 2.4 การลงความเหน นยามศพทเฉพาะ 1. เดกปฐมวย หมายถง เดกนกเรยนชาย - หญง ทมอายระหวาง 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยระดบอนบาลศกษา 2. การพฒนา หมายถง ผลลพธของการเปลยนแปลงพฤตกรรมทกษะกระบวนการ วทยาศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบจากการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ซงประเมนโดยแบบประเมนทผวจยสรางขน 3. ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย หมายถง ความสามารถของ เดกปฐมวยในการใชความคด การคนหาความรเพอหาคาตอบทเปนองคความรได ในการวจยน จาแนกเปน 4 ดาน ดงน 3.1 การสงเกต หมายถง ความสามารถในการใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน ไดแก ห ตา จมก ลน และผวกาย เขาไปสมผสโดยตรงกบวตถหรอเหตการณแลวเดกสามารถบอกลกษณะหรอความแตกตางของสงนนได 3.2 การจาแนกประเภท หมายถง ความสามารถในการแบงประเภทสงของโดยมเกณฑทใชในการจาแนกประเภทอยางใดอยางหนง ไดแก ความเหมอน ความแตกตางและความสมพนธ 3.3 การสอสาร หมายถง ความสามารถในการบอกขอความหรอเลาใหฟงถงสงท คนพบจากการสงเกต การทดลอง เพอใหผอนเขาใจไดถกตอง 3.4 การลงความเหน หมายถง ความสามารถในการอธบายหรอสรปความเหนสง ทคนพบหรออธบายสงทเกดขนตามมาหรอทไดจากประสบการณการเรยนรรวมกบการใชเหตผล 4. กจกรรมการเรยนร หมายถง งานการเรยนสาหรบเดกปฐมวยทผวจยพฒนาขน เพอใหเดกไดปฏบตการการเรยนรโดยจดลาดบสาระตามชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร ของ รศ.ดร.กลยา ตนตผลาชวะ ทนามาใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนรโดยเนนใหเดกไดลงมอ กระทา ไดรบประโยชนจรง ดงน

6

ขนนา เปนขนการเตรยมเดกเขาสกจกรรมการเรยนร ประกอบดวยกจกรรมอยางใดอยางหนงทมเนอหาสอดคลองกบเรองทจะเรยน ขนสอน แบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 จดกจกรรมใหเดกมความร ความเขาใจ เกยวกบมโนทศนของเรองทเรยน และตอนท 2 ทาชดแบบฝกทกษะตามมโนทศนของเรองทเรยน ขนสรป เดกรวมกนสรปความรเกยวกบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทเดกไดรบ จากการเรยนเรองนนๆ 5. ชดแบบฝกทกษะ หมายถง แบบฝกทกษะวทยาศาสตรโดยเนนการใชสมองเปน ฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) สาหรบเดกปฐมวยทออกแบบโดย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ จานวน 4 เรอง คอ การสงเกต พช สตว และโลกของเรา

7

กรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐานในการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ มการพฒนา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรกอนและหลงการทดลองแตกตางกน

ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 1. การสงเกต 2. การจาแนกประเภท 3. การสอสาร 4. การลงความเหน

กจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

• ขนนา

• ขนสอน แบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 จดกจกรรมการเรยนร ตอนท 2 ทาชดแบบฝกทกษะ วทยาศาสตร

• ขนสรป

ชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร 1. ธรรมชาตรอบตว : การสงเกต 2. สงแวดลอมรอบตวเรา : พช 3. สงแวดลอมรอบตวเรา : สตว 4. ธรรมชาตรอบตว : โลกของเรา

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาคนควาเรองการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะเพอการเรยนร ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ จาแนกไดดงน 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 1.1 ความหมายของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 1.2 ประเภทของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 1.3 ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 1.3.1 การสงเกต 1.3.2 การจาแนกประเภท 1.3.3 การสอสาร 1.3.4 การลงความเหน 1.4 งานวจยทเกยวของ 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.1 ความหมายของการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.2 ความสาคญของการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.3 หลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.4 การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.4.1 การจดประสบการณการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.4.2 การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.5 ประโยชนของการเรยนรวทยาศาสตรของเดกปฐมวย 2.6 บทบาทของผเกยวของกบการเรยนรวทยาศาสตรของเดกปฐมวย 2.7 งานวจยทเกยวของ 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดแบบฝกทกษะ 3.1 ความหมายของชดแบบฝกทกษะ 3.2 ลกษณะของชดแบบฝกทกษะ 3.3 ทฤษฎพนฐานในการสรางชดแบบฝกทกษะ 3.4 งานวจยทเกยวของ

9

1. เอกสารและงานวจยทเกยวกบทกษะกระบวนการวทยาศาสตร นกวทยาศาสตรและนกปรชญาการศกษารนใหม ไดกาหนดปรชญาทางดานธรรมชาตวทยาศาสตรวา “วทยาศาสตร คอ กระบวนการแสวงหาความร” แทนปรชญาเดม “วทยาศาสตร คอองคความร” และสงผลใหบทบาทของครจากเปนผบอก ผสอนเปลยนเปนผแนะนา ผใหโอกาส และเรยนรไปพรอมกบเดก นกเรยนไดเรยนรโดยมสวนรวมโดยตรงในกจกรรมการสอนและใชกระบวนการหาความรเชงวทยาศาสตรในการเรยนร (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2546 : 38) ดงนน กระบวนการหาความรเชงวทยาศาสตร คอทกษะกระบวนการ วทยาศาสตร จากการศกษาเอกสารทเกยวของกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร มสาระนาเสนอโดยลาดบ ดงน 1.1 ความหมายของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร นกการศกษาไดใหความหมายเกยวกบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรดงน สรย สธาสโนบล (2541 : 53) กลาววา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร หมายถง กระบวนการคนควาทดลอง เพอหาขอเทจจรง ในขณะททดลองไดมโอกาสฝกฝนทงในดานการปฏบตและพฒนาความคดอยางเปนระบบ วชชดา งามอกษร (2541 : 53) กลาววาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการสบเสาะหาความร โดยผานการปฏบตและการฝกฝนอยางเปนระบบ สรศกด แพรดา (2544 : 21 - 22) กลาววา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรตางๆ ไดแก การสงเกต การจาแนกประเภท การวด การคานวณ การหาความสมพนธระหวางมตและเวลา การจดกระทาและสอความหมายขอมล การลงความเหนจากขอมล การพยากรณ การตงสมมตฐาน การกาหนดและการควบคมตวแปร การกาหนดนยามเชงปฏบตการ การทดลองและการตความหมายขอมลและลงขอสรปไดอยางคลองแคลวถกตองและแมนยา เพอการเสาะแสวงหาความรหรอแกปญหาอนเกดจากการปฏบตและฝกฝนความนกคดอยางเปนระบบ พมพนธ เดชะคปต (2545 : 9) ใหความหมาย ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร คอความชานาญ หรอความสามารถในการใชความคด เพอคนหาความร รวมทงการแกปญหาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรเปนทกษะทางปญญา (Intellectual Skill) ไมใชทกษะการปฏบตดวยมอ (Psychomotor Skill/ Hand on Skill) เพราะเปนการทางานของสมอง การคดมทง การคดพนฐาน เชน ทกษะการสอความหมาย ไดแก การอาน การรบร การจา การจาถาวร การพด การเขยน นอกจากนยงมทกษะการสงเกต การระบ การจาแนก การเรยงลาดบ การเปรยบเทยบ การลงขอสรป และการใชตวเลข

10

กาเย (Gagne’. 1965) กลาววา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ทกษะทางสตปญญาทจาเปนสาหรบการเรยนรมโนมตและหลกการ ชวยใหการลงขอสรปแบบอปนยมความเทยงตรง ถกตอง เชอถอได โดยมลกษณะสาคญของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 3 ประการ ดงน 1. กระบวนการทางวทยาศาสตรเปนทกษะทางสตปญญา โดยแตละกระบวนการ เปนทกษะทางสตปญญาเฉพาะ ทนกวทยาศาสตรใชเพอทาใหเกดความเขาใจในปรากฏการณธรรมชาตตางๆ 2. แตละทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรวนจฉยหรอจาแนกไดจากพฤตกรรม ของนกวทยาศาสตร ซงสามารถสอนใหนกเรยนเกดการเรยนรและมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสามารถในการเสาะแสวงหาความรแบบนกวทยาศาสตร 3. แตละทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสามารถถายโอนจากวทยาศาสตรไป ยงสาขาวชาอนได และสามารถนาไปใชเปนหลกในการคดอยางมเหตผลและใชในการแกปญหา ในชวตประจาวนไดดวย ฟนลย (Finley. 1983) สรปวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนพนฐานสาหรบการสบเสาะของวทยาศาสตร กระบวนการเหลานเปนทกษะทางสตปญญา ซงมความ จาเปนอยางยงตอการเรยนรมโนมตและหลกการตางๆ ทจะใชในการลงขอวนจฉยแบบอปนยไดอยางถกตองเทยงตรง สรปทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถทางการคดและความสามารถในการแสวงหาความรทไดรบการฝกฝนจนชานาญกลายมาเปนทกษะทางปญญา กอใหเกดเปนพฤตกรรมการเรยนรทอยในตวของแตละบคคล 1.2 ประเภทของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร นกวทยาศาสตรหลายทานไดกาหนดประเภทของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ดงน สมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (ภพ เลาหไพบลย. 2542 : 1; อางองจาก The American Association for the Advancement of Science. AAAs : 1970) โดยมคณะกรรมการสาขาวทยาศาสตร เปนผดาเนนการพฒนาโปรแกรมวทยาศาสตรชอวา “วทยาศาสตรกบการใชกระบวนการ” (Science - A process approach) โดยเนนการใชและกระบวนการวทยาศาสตรแกนกเรยนระดบชนอนบาลจนถงประถมศกษา ไดกาหนดทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรไว 13 ทกษะ ประกอบดวย ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนพนฐาน 8 ทกษะ และทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนบรณาการ 5 ทกษะ ดงน

11

ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนพนฐาน (Basic Science Process Skills) ม 8 ทกษะ ดงน 1. ทกษะการสงเกต (Observation) หมายถง ความสามารถในการใชประสาท สมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนเขาไปสมผสโดยตรงกบวตถหรอเหตการณ โดยมจดประสงคเพอหารายละเอยดของสงนนๆ 2. ทกษะการวด (Measurement) หมายถง ความสามารถในการใชเครองมอวด หาปรมาณของสงตางๆ ไดอยางถกตองโดยมหนวยกากบและรวมไปถงการใชเครองมออยางถกตอง 3. ทกษะการคานวณ (Using numbers) หมายถง ความสามารถในการบวก ลบ คณ หาร ตวเลขทแสดงคาปรมาณของสงใดสงหนง ซงไดจากการสงเกต การวดหรอการทดลอง 4. ทกษะการจาแนกประเภท (Classification) หมายถง ความสามารถในการจด จาแนกหรอเรยงลาดบวตถหรอสงทอยในปรากฏตางๆ ออกเปนหมวดหมโดยมเกณฑทใชในการพจารณา 3 ประการ คอ ความเหมอน ความแตกตาง และความสมพนธ 5. ทกษะความสมพนธระหวางมตของวตถกบเวลา (Space / Space Relation - ship and space / time relationship) หมายถง ความสามารถในระบความสมพนธระหวางสงตอไปน ความสมพนธระหวาง 2 มตกบ 3 มต สงทอยหนากระจกเงากบภาพในกระจกเปนซาย ขวาของกนและกนอยางไร ตาแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง การเปลยนแปลงตาแหนง ทอยของวตถกบเวลาหรอมตของวตถทเปลยนแปลงไปกบเวลา มต (Space) ของวตถ หมายถง ทวางบรเวณทวตถนนครอบครองอยซงมรปรางและลกษณะเชนเดยวกบวตถนน โดยทวไปแลวมตของวตถจะม 3 มต (Dimensions) ไดแก ความกวาง ความยาว ความหนาหรอความสงของวตถ 6. ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล (Organization data and communication) หมายถงความสามารถในการนาขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลอง และจากแหลงอนๆ มาจดใหม โดยวธการตางๆ เชน การจดเรยงลาดบ การจดแยกประเภท เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนๆ ดขน โดยการนาเสนอในรปตาราง แผนภม แผนภาพ กราฟ 7. ทกษะการลงความเหนจากขอมล (Inferring) หมายถง ความสามารถในการนาเสนออธบายขอมลทมอยซงไดมาจากการสงเกต การวด การทดลอง โดยเชอมโยงกบความรเดมหรอประสบการณเดม เพอสรปความเหนเกยวกบขอมลนนๆ 8. ทกษะการพยากรณ (Prediction) หมายถง ความสามารถทานายหรอคาดคะเนสงทจะเกดขนลวงหนา โดยอาศยการสงเกตปรากฏการณซาๆ และนาความรทเปนหลกการ กฎหรอทฤษฎในเรองนนๆ มาชวยในการทานาย การทานายทาไดภายในขอบเขตของขอมล (Interpolating) และภายนอกขอบเขตขอมล (Extrapolating)

12

ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนบรณาการ ม 5 ทกษะ ดงน 1. ทกษะการตงสมมตฐาน หมายถง ความสามารถในการใหคาอธบายซงเปนคาตอบลวงหนา กอนทจะดาเนนการทดลอง เพอตรวจสอบความถกตอง 2. ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ หมายถง ความสามารถในการกาหนดความหมายและขอบเขตของคา หรอตวแปรตางๆ ใหเขาใจตรงกนและสามารถสงเกต และวดได 3. ทกษะกาหนดและควบคมตวแปร หมายถง ความสามารถทชบงไดวา ตวแปรตวใดเปนตวแปรตน ตวแปรใดเปนตวแปรตาม ตวแปรใดเปนตวแปรควบคมในการหาความสมพนธทเกดขนระหวางตวแปรสมมตฐานหนง หรอในปรากฏการณหนง 4. ทกษะการทดลอง หมายถง ความสามารถในการดาเนนการตรวจสอบสมมตฐานดวยการทดลอง โดยเรมตงแตการออกแบบการทดลอง การปฏบตการทดลองตามขนตอนทออกแบบไว ใชวสดอปกรณและการบนทกผลการทดลองอยางถกตอง 5. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป หมายถง ความสามารถในการบอกความหมายของขอมลทไดจดกระทา และอยในรปแบบทใชในการสอความหมาย ซงอาจจะอยในตาราง กราฟ แผนภมหรอรปภาพ รวมทงบอก ความหมายของขอมลเชงสถต ลงขอสรปโดยการนาเอาความหมายของขอมลทไดทงหมด สรปเหนความสมพนธของขอมลทเกยวของกบตวแปรทตองการศกษาภายในขอบเขตการทดลองนนๆ แอบรสคาโท (Abruscato. 2000 : 40 - 44) กลาววา กระบวนการทางวทยาศาสตร ทสาคญ และสามารถใชทกษะเหลานมาจดการเรยนรในหองเรยน ซงประกอบดวยทกษะวทยาศาสตรกระบวนการทสาคญ 13 ทกษะ เปนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนพนฐาน 8 ทกษะ และทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนบรณาการ 5 ทกษะ คอ 1. ทกษะการสงเกต (Observing) คอ ความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหา รบขอมลเกยวกบวตถ เหตการณ และสงแวดลอมรอบตว ซงเปนกระบวนการขนพนฐานทสาคญ 2. ทกษะการใชความสมพนธระหวางมตกบเวลา (Using Space / Time Relationship) คอความสามารถในการหาความสมพนธระหวางรป 3 มต กบ 2 มต ระหวางตาแหนงทอยของวตถหนงกบวตถหนงและหาความสมพนธระหวางการเปลยนตาแหนงทอยของวตถหนงกบเวลาทใชตลอดเวลาการเปลยนแปลงของวตถเมอเวลาทเปลยนไป 3. ทกษะการใชตวเลข (Using Number) คอ เปนความสามารถในการนาตวเลข มากาหนดคณลกษณะตางๆ เชน ความกวาง ความยาว ความสง พนท ปรมาตรหรอจานวนของตางๆ รวมทงการคานวณเบองตน เชน การหาคาเฉลยหรออตราสวน 4. ทกษะการจาแนก (Classifying) คอ ความสามารถในการแยก จดกลมสงของ ตางๆ ทมความสมพนธกน ดวยลกษณะ ขนาด ส ประเภท 5. ทกษะการวด (Measuring) คอ ความสามารถในการใชเครองมอวดปรมาณของ สงตางๆ ไดอยางถกตอง โดยมหนวยกากบ และการใชเครองมออยางถกตอง

13

6. ทกษะการสอสาร (Communicating) คอ ความสามารถแสดงผลของขอมล จาก การสงเกต การทดลอง นามาจาแนกเรยงลาดบและนาเสนอดวยการเขยน แผนภาพ แผนผง แผนท 7. ทกษะการพยากรณ (Predicting) คอ ความสามารถในการคาดคะเนลวงหนาโดยใชการสงเกตปรากฏการณทเกดขนซาๆ 8. ทกษะการลงความเหน (Inferring) คอ ความสามารถในการนาเสนอขอมลทได จากการสงเกต นาไปเชอมโยงกบประสบการณเดม เพอสรปหรออธบายสงทพบ 9. ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร (Controlling Variables) คอ ความสามารถในการชบงตวแปรตน ตวแปรตามและตวแปรทตองควบคมในสมมตฐานหนงๆ 10. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป (Interpreting Data) คอ ความ สามารถในการแปลความหมายหรอการบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอย 11. ทกษะการตงสมมตฐาน (Formulating Hypothesis) คอ ความสามารถในการคาดการณวา ตวแปรตางๆ มความสมพนธกนอยางไร เปนการลงขอสรปของคาอธบายโดยอาศยการสงเกตหรอการสรปอางองเปนพนฐาน 12. ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ (Defining Operationally) คอ ความ สามารถในการกาหนดความหมายและขอบเขตของคาตางๆ ทอยในสมมตฐานทตองการทดลอง ใหเขาใจตรงกนและสามารถสงเกตหรอวดได 13. ทกษะการทดลอง (Experimenting) คอ ความสามารถในการจดกระบวนการ ปฏบตทดลอง เพอตรวจสอบสมมตฐานทกาหนดไว สรปไดวา ประเภทของทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ประกอบดวย ทกษะการสงเกต ทกษะการใชความสมพนธระหวางมตกบเวลา ทกษะการใชตวเลข ทกษะการจาแนก ทกษะการวด ทกษะการสอสาร ทกษะการพยากรณ ทกษะการลงความเหน ทกษะการกาหนด และควบคมตวแปร ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป ทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการและทกษะการทดลอง 1.3 ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เดกปฐมวยเปนวยทมความอยากรอยากเหนตอสงแวดลอมอยตลอดเวลา เพราะเปนวยทมการพฒนาทางสตปญญาสงทสดของชวต ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรเปนทกษะทสงเสรมใหเดกปฐมวยไดรบรสงแวดลอมรอบๆ ตว จากการกระตนผานประสาทสมผส คอ ตา ห จมก ลน และผวกาย โดยการลงมอกระทาดวยตนเอง เพอใหเดกคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน และสามารถนาความรและประสบการณทไดรบมาประยกตใชในชวตประจาวนของตนเองได ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย มนกการศกษาหลายทานไดใหความเหนดงน

14

นวแมน (Neuman. 1981 : 320 - 321) มความเหนวา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทมความสาคญตอเดกปฐมวยในการจดกจกรรมทางวทยาศาสตร ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนก ทกษะการสอความหมาย และทกษะการลงความเหน เคลททและชอว (Cliatt and Shaw. 1992 : 23) กลาววา ทกษะกระบวนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เพอการเรยนร คอ ทกษะการจาแนกประเภท การวดทกษะ การใชตวเลข ทกษะการหาความสมพนธระหวางมตของวตถกบเวลา ทกษะการจดทาขอมลและสอความหมาย ทกษะการลงความเหนจากขอมล และทกษะการทานาย สตาคเฮล ดนา (2542 : 12) ไดพฒนาโปรแกรมการสอนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยโดยมงใหผเรยนไดคนพบหลกความจรงตามธรรมชาต มความสนกกบการเรยน มอารมณสนทรยกบการทางานศลปะ โดยเดกใชทกษะพนฐานทางวทยาศาสตร คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนกประเภท ทกษะการสอสาร และทกษะการลงความเหน ลนด (Lind. 2000 : 53) กลาววา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ซงเปนพนฐานในการเรยนร คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการเปรยบเทยบ ทกษะการจาแนก ทกษะการวด ทกษะการสอสาร มารตน (Martin. 2001 : 32) กลาววา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทใชกจกรรมใหแกเดกปฐมวยไดอยางเหมาะสม คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการวด ทกษะการจาแนกประเภท ทกษะการสอสาร ทกษะการลงความเหน และทกษะการพยากรณ บรเวอร (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547ก : 173; อางองจาก Brewer. 1995 : 288 - 290) กลาววา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทนามาใชกบเดกปฐมวย คอ การสงเกต การจาแนกและเปรยบเทยบ การวด การสอสาร การทดลอง การสรปและการนาไปใช สรปไดวา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรประกอบดวย ทกษะการสงเกต ทกษะการเปรยบเทยบ ทกษะการจาแนก ทกษะการวด ทกษะการหามตสมพนธ ทกษะการสอสาร ทกษะการลงความเหน ทกษะการทดลอง ทกษะการสรป ทกษะการนาไปใช ซงในแตละทกษะมความเชอมโยงกน เพราะในการใชทกษะใดทกษะหนงยอมใชทกษะอนในการคนควา หาความรจากขอมลรวมกนไปดวย สาหรบเดกปฐมวยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสาคญและเดนชดประกอบดวย ทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนกประเภท ทกษะการสอสาร และทกษะการลงความเหน ซงผวจยไดนามาใชในการวจยครงน

1.3.1 การสงเกต (Observing) ความหมายของการสงเกต นกวทยาศาสตรเปนนกคนหาขอมลใชการสงเกตเปนกระบวนการสาคญไปสการคนพบทางวทยาศาสตร เพราะการสงเกตทาใหผเรยนสามารถเรยนรสงตางๆ รอบตวได วทยาศาสตรจะขาดการสงเกตไมได สอดคลองกบ วสซ (สวฒก นยมคา. 2531 : 164; อางอง

15

จาก Weisz. 1961) กลาววา “วทยาศาสตรเรมตนทการสงเกต” มนกการศกษาไดใหความหมายของการสงเกต มดงน ภพ เลาหไพบลย (2542 : 15) กลาววา การสงเกต หมายถง ความสามารถในการใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนง หรอหลายอยางรวมกน ไดแก ตา ห จมก ลน และ ผวกายเขาไปสมผสโดยตรงกบวตถหรอปรากฏการณตางๆ ยพา วระไวทยะ และปรยา นพคณ (2544 : 90) กลาววา การสงเกต หมายถง ความสามารถในการใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางเพอหาขอมลหรอรายละเอยดของสงตางๆ พมพนธ เดชะคปต (2545 : 10) กลาววา การสงเกต คอ การสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนไดแก ตา ห จมก ลนและกายสมผส เขาสมผสโดยตรงกบวตถหรอปรากฏการณโดยมจดประสงคทจะหาขอมลซงเปนรายละเอยดของสงนนๆ แอบรสคาโท (Abruscato. 2000 : 40) กลาววาการสงเกต เปนการใชประสาทสมผสทงหารบขอมลเกยวกบวตถเหตการณ และสงแวดลอมรอบตว ซงเปนกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน มารตน (Martin. 2001 : 36) กลาววา การสงเกต คอ ความสามารถในการใชประสาทสมผสทง 5 ใชเพยงอยางใดอยางหนง หรอใชหลายอยางรวมเขาสมผสโดยตรงกบวตถ สงแวดลอม ทาใหเกดประสบการณตรง และเกดการเรยนร สรปไดวา การสงเกต หมายถง ความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหา ไดแก ตา ห จมก ลน และผวกายอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน เขาสมผสโดยตรงกบวตถหรอเหตการณเพอคนหาขอมล หรอรายละเอยดของสงนน ซงเปนกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน ประเภทของขอมลทไดจากการสงเกต การสงเกตจะทาใหเกดทกษะไดนน จะตองมการฝกฝนใหรจกทาการสงเกต สงทไดจากการสงเกต คอขอมล ซงมรายละเอยด ดงน สรศกด แพรดา (2544 : 65 - 66) กลาวถงขอมลทไดจากการสงเกต 3 ประการ คอ 1. ขอมลเชงคณลกษณะ คอ ขอมลทเกยวกบลกษณะหรอคณสมบตของวตถ โดยทวไป เชน รปราง ส กลน รส เสยง ลกษณะผวของวตถ และระบไดวาขอมลนนไดมาจากประสาทสมผสสวนไหน ในการระบคณลกษณะควรใชประสาทสมผสหลายอยางใหมากทสด 2. ขอมลเชงปรมาณ คอ ขอมลเกยวกบการบอกปรมาณ เกยวกบความยาว นาหนก ปรมาตร ซงเปนประโยชน จะทาใหทราบรายละเอยดเพมขน 3. ขอมลการเปลยนแปลง คอ ขอมลทเกยวกบการเปลยนแปลงของวตถจาก ขอมลเชงคณภาพและขอมลเชงปรมาณหรอสถานการณทเกดใหม เชน การจดเทยนไข การแชวตถในนา เพอสงเกตการเปลยนแปลงทเกดขน โดยจะตองทราบขอมลเบองตนกอนทจะสงเกต

16

สรปไดวา ขอมลทไดจากการสงเกต ม 3 ประเภท คอ ขอมลเชงคณลกษณะเปนขอมลเกยวกบลกษณะและคณสมบตของสงทสงเกต ขอมลเชงปรมาณ เปนขอมลทบอกรายละเอยดเกยวกบปรมาณ และขอมลการเปลยนแปลงเปนขอมลทไดจากการสงเกตวตถทมปฏสมพนธกนจากขอมลเชงคณลกษณะและขอมลเชงปรมาณ หลกในการสงเกต การสงเกตทกครง เพอเปนการปองกนอนตรายทจะเกดตอตนเองและผอน จงควรละเวนจากสงตอไปน (สรางค สากร. 2537 : 64) 1. การเพงมองแสงทสวางจาเกนไปหรอมดเกนไป 2. การฟงเสยงทดงเกนกวา 80 เดซเบล 3. การดมสารทมไอทเปนอนตรายตอเยอจมก 4. การชมอาหารทมสารปนเปอนหรอหมดอาย เชน ขนมปงขนรา อาหาร มแมลงวนตอม 5. การหยบจบของมคม คน หรอรอนเกนกวาทผวจะสมผสไดอยางปกต ธงชย ชวปรชา และทวศกด จนดานรกษ (2539 : 60) กลาววา การฝกการสงเกตควรคานงถงสงตางๆ ดงน 1. จะตองใชประสาทสมผสอนๆ รวมดวยไมใชใชเฉพาะตาดเพยงอยางเดยว 2. สงเกตเชงปรมาณทกครง ถาเปนไปได 3. ตองสงเกตการเปลยนแปลง 4. การสงเกตและการลงความเหนเปนคนละเรองกน ประโยชนของการสงเกต โทรแจค (สวฒก นยมคา. 2531 : 165; อางองจาก Trojack. 1979) กลาววา “งานวทยาศาสตรทงหมดสรางขนมาจากทกษะการสงเกตขอมลของวตถ เหตการณหรอปรากฏการณ ถาปราศจากขอมลทไดมาจากการสงเกตแลว งานวทยาศาสตรกดาเนนตอไปไมได” การสงเกต จงมประโยชน ดงน 1. ชวยใหเกบรวบรวมขอมลตางๆ 2. ชวยใหเปนคนละเอยดรอบคอบ 3. ชวยฝกใหเปนคนรจกรวบรวมขาวสารใหมๆ 4. ชวยใหเปนคนอยากรอยากเหนและสนใจธรรมชาต สรปไดวา ขณะททาการสงเกตทกครง ผสงเกตควรคานงถงคอความปลอดภย ตอรางกายผลทไดจากการสงเกตจงจะเปนประโยชนตอตนเอง

17

พฤตกรรมทบงชวาเดกเกดความสามารถการสงเกต สรศกด แพรดา (2544 : 69) กลาววา ความสามารถหรอพฤตกรรมทบงชวาเดกเกดความสามารถการสงเกตสอดคลองกบ พวงทอง มมงคง (2537 : 25) ดงน 1. บรรยายลกษณะและคณสมบตของสงตางๆ ไดจากการใชประสาทสมผส อยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกน 2. บรรยายลกษณะและคณสมบตของสงตางๆ ในเชงปรมาณไดโดยการกะประมาณ 3. บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได 4. ชและระบขอมลการสงเกตจากขอมลทกาหนดใหได 5. บอกสงทตองคานงและความปลอดภยในการสงเกตได 6. บอกความหมายและประโยชนของทกษะการสงเกตได 7. แยกแยะขอมลจากการสงเกต การลงความเหนได สรปไดวา ทกษะการสงเกตของเดกจะปรากฏใหเหนดวยการแสดงความสามารถ โดยการบอกเลาถงลกษณะคณสมบตและการเปลยนแปลงของวตถหรอเหตการณตางๆ ดวยการ ใชประสาทสมผสทงหา คอ ตาด หฟง จมกดมกลน ลนชมรส และผวกายสมผส 1.3.2 การจาแนกประเภท (Classifying) ความหมายของการจาแนกประเภท การจาแนกประเภทเปนสงสาคญมากในทางวทยาศาสตร เพราะทาใหสะดวกในการคนควาและทาใหเกดความรใหมๆ การจาแนกสงใดๆ กตาม ผกระทาจะตองใชพนฐานความรเดมและการสงเกตอยางถถวนละเอยด รอบคอบ เพอใหไดขอมลทถกตอง (สรางค สากร. 2537 : 68) รจระ สภรณไพบลย (2539 : 63 - 64) กลาววา การจาแนกประเภท หมายถง การแบงพวกหรอการเรยงลาดบวตถ หรอสงทอยในปรากฏการณโดยการหาเกณฑหรอสรางเกณฑในการจดพวก ซงอาจจะเปนเกณฑความเหมอนความตางกน หรอความสมพนธอยางใดอยางหนง สนย เหมะประสทธ (2543 : 21 - 23) กลาววา ทกษะการจาแนกประเภท เปนความสามารถในการแบงหรอจดเรยงวตถหรอเหตการณออกเปนกลมๆ โดยใชเกณฑการเปรยบเทยบ ความเหมอน ความแตกตางหรอความสมพนธ แอบรสคาโท (Abruscato. 2000 : 40 - 41) กลาววา ทกษะการจาแนกประเภทเปนกระบวนการทางวทยาศาสตรใชในการจดหรอแบงสงตางๆ โดยใชเกณฑ 3 เกณฑ คอ ความเหมอน ความแตกตาง และความเกยวของ

18

ประสาท เนองเฉลม (2546ก : 71) กลาววา การจาแนกประเภท เปนการแบงพวกหรอเรยงลาดบวตถหรอสงทมปรากฏโดยเกณฑและเกณฑดงกลาวอาจใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนงกได กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 173) กลาววา การจาแนกเปรยบเทยบเปนทกษะพนฐานทใชในการจดระเบยบขอมล ซงในการจาแนกเดกตองสามารถเปรยบเทยบและบอกขอแตกตางของคณสมบต ถาเดกเลกมาก เดกอาจจาแนกส หรอจาแนกรปรางกได การจาแนกหรอเปรยบเทยบสาหรบเดกปฐมวย ตองใชคณสมบตหยาบๆ เหนเปนรปธรรมเดกจง ทาได สรปไดวา ทกษะการจาแนกประเภท หมายถง ความสามารถในการจดแบง แยกออกเปนกลม เปนพวก หรอเปนหมวดหม โดยพจารณาจากเกณฑความเหมอน ความแตกตาง และความสมพนธอยางใดอยางหนงเทานน การกาหนดเกณฑในการจาแนกประเภท สวฒก นยมคา (2531 : 182) ไดกลาววา การจาแนกตองมเกณฑ เมอจาแนกแลวสองกลมนนจะตองมคณสมบตบางอยางแตกตางกน และของอยในกลมเดยวกนจะตองมคณสมบตเฉพาะอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนตามเกณฑกาหนด สรางค สากร (2537 : 68) กลาววา การจาแนกอาจทาไดหลายรปแบบ ทงนขนอยกบเกณฑทกาหนด เชน การแบงสงของ เกณฑทใช ส ขนาด รปราง ลกษณะผว วสดท ใชทา ราคา สวนสงมชวตมกใชลกษณะการดารงชวตเปนเกณฑ เชน อาหาร ลกษณะทอยอาศย การสบพนธและประโยชนจากสงทมชวตนนๆ สรปไดวา หลกการในการจาแนกประเภท ประกอบดวย การกาหนดเกณฑดวยตนเองการปฏบตตามเกณฑทผอนกาหนด การบอกไดวาผอนใชเกณฑใดในการจาแนกและการเรยง ลาดบวตถหรอเหตการณ สวนการจดวตถหรอเหตการณเพอใหการจาแนกประเภทมความชดเจน ตองแบงเปน 2 กลมเสมอ การสรางเสรมทกษะการจาแนกประเภท เนองจากทกษะการจาแนกประเภทมประโยชนตอผเรยนในแงทกษะพนฐาน ฝกใหรจกจดแบงประเภทสงของตามเกณฑทกาหนดอยางมขนตอน ซงทาใหเกดประโยชนในการทางานและรจกจดเกบสงตางๆ ใหเปนระเบยบเรยบรอย ครควรจะสรางเสรมในสงตอไปน 1. ใหผเรยนรจกแบงประเภทของสงตางๆ โดยกาหนดเกณฑขนเองได 2. ใหผเรยนไดศกษาเกณฑการจดจาแนกสงตางๆ ทพบเหนในชวตประจาวน 3. ใหผเรยนไดศกษาคนควาวาความรทเกดมาจากการจาแนก เชน การแบง กลมพช สตว และสงตางๆ

19

ประโยชนของการจาแนกประเภท 1. ชวยจาแนกสงตางๆ เปนหมวดหมตามเกณฑทตองการ 2. ชวยใหเกดความเปนระบบระเบยบในการจาแนกประเภทสงตางๆ 3. ชวยใหเกดความสะดวกและรวดเรวในการเกบ การใชและศกษาคนควา ในชวตประจาวนของคนเรา สามารถใชทกษะการจาแนกประเภทไปใชในดานตางๆ ไดแก 3.1 ใชจดเกบสงของตางๆ เชน เครองใช ของเลน หนงสอ โดยจาแนกประเภทตามลกษณะการใช การเลน ใหเปนหมวดหมเพอสะดวกในการนามาใช และการจดเกบ 3.2 จดสถานทใหเปนระเบยบ เชน การจดหองนอน การจดของเลนในมม ประสบการณ สรปไดวา ทกษะการจาแนกประเภท เปนสงสาคญมากเพราะทาใหสะดวกในการศกษาคนควา ทาใหเกดความรใหมๆ และสามารถนามาใชในชวตประจาวนไดอยางตอเนอง พฤตกรรมบงชวาเดกเกดความสามารถการจาแนกประเภท จากการศกษาเอกสาร เรองของเลนเชงวทยาศาสตรทหลากหลาย เผยแพรโดยสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2534 : 47) ไดกาหนดพฤตกรรมหรอ ความสามารถทบงชทกษะการจาแนกประเภท คอ 1. เรยงลาดบหรอแบงพวกสงของโดยใชเกณฑทผอนกาหนด 2. เรยงลาดบหรอแบงสงของโดยการใชเกณฑทตนเองเปนผกาหนด 3. บอกเกณฑทผอนใชเรยงหรอจดพวกได สรปไดวา พฤตกรรมทบอกถงความสามารถการจาแนกประเภทของเดก พบไดจากการบอก การจดแบง การจดเรยงลาดบวตถหรอเหตการณตางๆ โดยเปนผกาหนดเกณฑ ปฏบตตามเกณฑและบอกเกณฑของผอนได 1.3.3 การสอสาร (Communication) ในศตวรรษท 21 โลกอยในยคไรพรมแดน การเผยแพร ขอมลขาวสารและการตดตอสามารถทาไดรวดเรว การสอสารจงเปนทกษะทสาคญ ทจะทาใหผสงและผรบขอมล เกดความเขาใจตรงกนอยางชดเจน ถกตอง และรวดเรว ความหมายของการสอสาร นกการศกษาไดใหความหมายของการสอสาร ไวดงน แคลททและชอว (Cliatt and Shaw, 1992 : 29) กลาววา การสอสารเปนทกษะทสาคญทผคนใชบอยๆ และทาไดหลายวธ เพราะการสอสารเปน 2 กระบวนการ ไดแก

20

การสงและการรบขอมล คอกระบวนการท 1 ดวยคาพด การแสดงทาทางเปนการบอกความรและความรสกจากประสบการณ กระบวนการท 2 การรบขอมล สามารถเขาใจขอมลเหลานนดวยการดรปภาพ กราฟ แผนผง ภพ เลาหไพบลย (2542 : 20) กลาววา การสอความหมาย หมายถง ความสามารถในการนาขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลอง และจากแหลงอนมาจดกระทาเสยใหมโดยวธการตางๆ เชน การเรยงลาดบ จดแยกประเภทหรอคานวณหาคาใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายขอมลชดนนดขน โดยอาจนาเสนอในรปตาราง แผนภม แผนภาพ กราฟ สมการ เขยนบรรยาย สนย เหมะประสทธ (2543 : 25 - 26) กลาววา ทกษะการสอสาร หมายถง ความสามารถในการนาขอมลซงไดจากการสงเกต การทดลอง การวด และการคดคานวณ มาจดกระทาใหมเพอสอสารใหเขาใจยงขนโดยการดาเนนการใน 2 ลกษณะ คอ ขอมลตวเลข และขอมลทเปนการบรรยาย อาจนาเสนอในรปของการพดหรอใชภาษาเขยน แอบรสคาโท (Abrusato. 2000 : 43) กลาววา ทกษะการสอสาร คอ ความสามารถแสดงผลของขอมลจากการสงเกต การทดลอง แลวนามาจาแนก เรยงลาดบ และนาเสนอดวยการเขยนแผนภาพ แผนผง แผนท กราฟ พมพนธ เดชะคปต (2545 : 11) กลาววา ทกษะการสอความหมาย คอ ความสามารถในการนาขอมลดบทไดจากการสงเกต การทดลอง หรอจากแหลงอนทมขอมลดบอยแลวมาจดกระทาใหมอาศยวธการตางๆ เชน การจดเรยงลาดบ การแยกประเภท แลวนาขอมลทไดจดกระทาเสนอใหบคคลอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนดขนนาเสนอดวยตาราง แผนภม แผนภาพ กราฟ กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 173) กลาววา ทกษะการสอสารจาเปนมากในกระบวนการวทยาศาสตรเพราะการสอสารเปนการบอกวาเดกไดสงเกต จาแนก เปรยบเทยบหรอวดเปนหรอไม เขาใจขอมลหรอสงทศกษาระดบใด ดวยการกระตนใหเดกแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน อภปรายขอคนพบ บอก และบนทกสงทพบ สรปไดวา ทกษะการสอสาร หมายถง ความสามารถในการเปนทงผรบและ ผสงขอมลทเกยวกบเรองราว รายละเอยด และขอเทจจรงตางๆ ทไดจากการสงเกตแลวตองการสอสารใหอกฝายหนงมความเขาใจตรงกน โดยมทกษะทางดานภาษาเปนพนฐานทสาคญ

21

รปแบบการสอความหมายขอมล การสอสาร ประกอบดวยผสงและผรบขอมล เพอใหเกดความเขาใจระหวางผรบและผสงเกยวกบขอมลดงกลาวไดชดเจน ตรงกน และรวดเรว มรปแบบการนาเสนอการสอสาร ดงน (สรางค สากร. 2537 : 73) 1. โดยการพดปากเปลาหรอการเลาใหฟง 2. โดยการเขยนเปนรายงาน 3. โดยการเขยนเปนตาราง แผนภม แผนภาพ กราฟ สมการ เปนตน 4. โดยวธผสมผสานหลายวธตามความเหมาะสม

ภาพประกอบ 1 การจดกระทาและสอความหมายขอมล ทมา : สรางค สากร (2537 : 73)

นวแมน (Neuman. 1981 : 27 - 28) กลาววา สงทตองคานงในการสอสารใหผอนเขาใจ คอ 1. ความชดเจนหรอความสมบรณของขอความ (Clearness, Completeness) 2. ความถกตองแมนยา (Precise, Accuracy) 3. ความไมกากวม (Unambiguous) 4. ความกะทดรด (Conciseness) ประโยชนของการสอสาร สรศกด แพรดา (2544 : 223) กลาววา การสอสาร มประโยชน ดงน 1. ชวยใหผอนเขาใจความหมายไดชดเจนและรวดเรว 2. ชวยในการตดตอสอสารเกยวกบการจราจร 3. ชวยในการทาแผนท แผนภาพ แผนภม ตาราง และกราฟ

ขอมลดบ

จดกระทาขอมล * จดกลม * เรยงลาดบ * แยกประเภท * หาความถ * คานวณ ฯลฯ

สอความหมาย * บอกเลา * เขยนรายงาน * ตาราง * แผนภม * แผนผง

22

4. ชวยในการเดนทางทองเทยวไปในสถานทตางๆ 5. ชวยในการรวบรวมขอมลใหเปนระเบยบและสะดวกตอการศกษาคนควา สรปไดวา การสอสาร มประโยชนตอคนเราในการดารงชวตประจาวน ไดแก การสอสารชวยใหผอนเขาใจในขอมลทไดรบอยางถกตองชดเจน สามารถนาขอมลทไดรบใชในชวตประจาวน เชน ใชในการเดนทาง ดและอานแผนท ปายจราจร อานกราฟ แผนภม และสามารถใชเปนขอมลสาหรบศกษาคนควาได พฤตกรรมทชบงวาเดกเกดความสามารถการสอสาร สรางค สากร (2537 : 73 - 74) กลาววา ความสามารถทแสดงวาเกดทกษะการสอสาร ดงน 1. เลอกรปแบบทจะใชในการเสนอขอมลไดอยางเหมาะสม 2. บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทจะใชในการนาเสนอ 3. ออกแบบการนาเสนอขอมลตามรปแบบทเลอกไว 4. เปลยนแปลงขอมลใหอยในรปใหมทเขาใจดขน 5. บรรยายลกษณะสงใดสงหนงดวยขอความทเหมาะสมกะทดรด จนสามารถ สอความหมายใหผอนเขาใจได สรปไดวา เดกเกดทกษะการสอสาร คอความสามารถในการรบขอมลและสงขอมล การสงขอมลคอการบอก เลา การเลอกออกแบบวธการนาเสนอขอมลไดอยางเหมาะสม สามารถจด เปลยนแปลง และบรรยายขอมลไดอยางถกตองชดเจน สาหรบการรบขอมลคอการทาความเขาใจกบขอมลเหลานนไดอยางถกตอง 1.3.4 การลงความเหน (Inferring) ความหมายของการลงความเหน นกการศกษา ไดใหความหมายของการลงความเหน ดงน ซาปา (สวฒก นยมคา. 2531 : 202; อางองจาก SAPA. 1970 : 117) ไดใหความหมายการลงความเหนเชงอธบาย เปนการอธบายสงทไดจากการสงเกต นวแมน (Neuman. 1993 : 354) กลาววา การลงความเหน เปนการอธบายโดยใชขอมลจากการสงเกต บนพนฐานประสบการณเดม ซงการลงความเหนแตกตางจากการสงเกต

23

แอบรสคาโท (Abruscato. 2000 : 44) กลาววา การลงความเหน หมายถง ความสามารถในการใชเหตผล เพอสรปขอมลทไดจากการสงเกต โดยใชประสบการณเดมเขามาเกยวของดวย ซงการลงความเหนจะมความแตกตางจากการสงเกต เพราะการสงเกตคอความรและประสบการณจากการใชประสาทสมผสทงหา พมพนธ เดชะคปต (2545 : 11) กลาววา การลงความเหนจากขอมล หมายถง ความสามารถในการนาขอมลทไดจากการสงเกตวตถ หรอประสบการณไปสมพนธกบความรหรอประสบการณเดมเพอลงขอสรปวตถหรอปรากฏการณนน สรปไดวา การลงความเหน หมายถง ทกษะทอาศยการเรยนรผานการสเงกตจากประสบการณเดม ขอมลเดม ผสมผสานกบประสบการณใหม ขอมลใหม แลว คดสรปอยางเปนเหตผล ซงการลงความเหนจากขอมลนนอาจมความแตกตางกนในขอมลชดเดยวกน ฉะนน ทกษะการลงความเปนจงเปนทกษะพนฐานทสาคญของการเรยนร

ขอคานงเกยวกบการลงความเหนทด สวฒน นยมคา (2531 : 209) ยงใหขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบการลงความคดเหนจาก ขอมลทเชอถอไดนนขนอยกบเงอนไข 4 ประการ คอ 1. ความถกตองของขอมล ถาขอมลไมถกตอง การลงความเหนจากขอมลกจะ ไมถกตอง 2. ความกวางขวางของขอมล หมายถง เรามขอมลมาก หลกฐานเพยงพอ ทาใหโอกาสของการลงความคดเหนจากขอมลกจะมความถกตองยงขน 3. ประสบการณเดมของผทลงความเหนจากขอมล ถาประสบการณเดมเคย พบเหนเหตการณนนหลายๆ ครง นาเชอถอ โอกาสทจะลงความเหนจากขอมลทถกตองกม มากขน 4. ความสามารถในการมองเหนของผลงความเหนจากขอมล ถาประสบการณ เดมเคยพบเหนใหเปนประโยชนไดมากนอยเพยงใด กสามารถคนหาความจรงจากหลกฐานนนไดมากนอยเพยงนน สรปไดวา การลงความเหนจากขอมล มความนาเชอถอหรอไมขนอยกบความละเอยด ความถกตองของขอมล ความร และประสบการณเดมของผลงความเหน

ประโยชนของทกษะการลงความเหน สรศกด แพรดา (2544 : 248) กลาวถง ประโยชนของการลงความเหนจากขอมล ดงน 1. ชวยตรวจสอบวาขอมลทเปนผลมาจากการสงเกตนนเปนการสงเกตจรงหรอไม 2. ชวยทาใหขอมลทไดรบจากการสงเกต มความหมาย มความสมบรณและประโยชน

24

3. ชวยในการพจารณาเหตการณอยางมเหตผล ไมดวนตดสนใจและมความรอบคอบ 4. ใชเปนพนฐานในการทจะสรางสมมตฐานหรอการนาไปสขอสรปตอไป ในชวตประจาวนของคนเราไดนาเอาการลงความคดเหนจากขอมลมาใชทากจกรรม ดงน 1. การเลอกซอสนคา สงของ อาหาร เชน หมชนไหนสด ผกพวกไหนทมยาฆาแมลงนอย สนคาอะไรราคายตธรรม เปนตน 2. การตดสนใจเหตการณเฉพาะหนา เชน การตดสนใจชะลอความเรวของรถเมอเหนคนยนอยรมถนน การระมดระวงตวเพมขนเมอเหนคนแปลกหนาเดนตามหลง เปนตน 3. การทาความเขาใจสงทเกดขนแตไมทราบสาเหต โดยใชขอมลจากการสงเกตมาหาความหมาย เชน เหนรถชนกนอยกลางถนน ไมเหนรถในขณะทชนกน แตจากการสงเกตสภาพรถ กสามารถบอกไดวา แตละคนขบมาถงจดทเกดเหตดวยลกษณะใด ใครเปนฝายถกและผด 4. การยอมรบความคดเหนของคนหลายๆ คนตอประเดนปญหาของขอมลชดเดยวกน เชน ในการประชมหรอการทางานเปนกลม การเปนผบรหารทยอมรบฟงความคดเหนของผใตบงคบบญชาโดยไมยดถอวาความคดเหนของตนจะตองถกตองเสมอ สรปไดวา การลงความเหนมประโยชนตอการใชชวตประจาวนคอ ใชในการตดสนใจในการทากจกรรมตางๆ เชน เลอกซอสนคาและบรการ หรอการตดสนใจในเหตการณใดเหตการณหนง เพอเปนประโยชนตอตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาต

พฤตกรรมบงชวาเดกเกดความสามารถการลงความคดเหน กกา (Gega. 1982 : 54) กลาวถง พฤตกรรมทบงชทกษะการลงความคดเหน มดงน 1. จาแนกความแตกตางระหวางการสงเกตและการลงความเหนได 2. แปลความหมายของขอมลทไดจากการสงเกตได 3. แปลขอมลทไดรบทางออมได 4. ทานายเหตการณจากขอมลได 5. ตงสมมตฐานจากขอมลได 6. สรปความคดเหนจากขอมลได สรปไดวา พฤตกรรมทบอกถงทกษะการลงความเหนของเดก คอ การบอกเลาความคดเหนของตนเองเกยวกบวตถหรอเหตการณโดยการใชการสงเกตรวมกบประสบการณเดมทมตอวตถหรอเหตการณนนๆ

25

1.4 งานวจยทเกยวของ งานวจยในตางประเทศ รอสส (Ross. 1988 : 193 - 194) ไดศกษาปฏสมพนธในการวดผลของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการ โดยใชแบบทดสอบทมเนอหาเกยวกบเพศ รอสสไดตงสมมตฐานวา ผชายจะมผลสมฤทธเกยวกบเนอหาเพศชายไดดกวาเพศหญง และเพศหญงจะมผลสมฤทธสงกวาเพศชายในเนอหาทเกยวกบเพศหญง ผลการศกษาพบวา เพศชายและเพศหญงไมแตกตางกนในผลสมฤทธทมเนอหาเกยวกบเพศหญง ชารแมน (Scharman. 1989 : 715 - 204) ไดศกษาเกยวกบอทธพลของพฒนาการ ของการสอนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร จากการศกษาพบวาการเรยนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรในภาคเรยนท 1 ทาใหพฒนาการในการรบรพนฐานทางดานเนอหาวทยาศาสตร สงขน รชารด (สวรรณ ขอบรป. 2540 : 62; อางองจาก Richard. 1992. Dissertation Abstracts International.) ไดศกษาและพฒนารปแบบกระบวนการทศนศกษาสาหรบการศกษาในหนวยสงแวดลอมในนกเรยนมธยมศกษา โดยพฒนารปแบบการสอนทใชในการสอนหนวย สงแวดลอมใหแกนกเรยนระดบมธยมศกษาทเนนทางดานชววทยา รปแบบทสรางขนไดบรรจการทศนศกษานอกหองเรยนเขาไปดวยเพอใหนกเรยนไดเรยนรดานเนอหาและมโนทศนเกยวกบสงแวดลอม รวมไปถงการจดกจกรรมทเนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กลมทหนงเปนกลมทดลองไดเรยนโดยมการทศนศกษา และการอภปรายหลงการทศนศกษา อกกลมหนงเปนกลมควบคม มการอภปรายจากหนงสอตามแนวการสอนเดม ทาการทดสอบกอนและหลงการทดลอง โดยทาแบบทดสอบตามวตถประสงค พบวากอนทดลองนกเรยนทง 2 กลมมความ สามารถในระดบสตปญญาและมคะแนนความอยากรอยากเหนในทางชววทยาและวทยาศาสตรในสงทวๆ ไปสงขนไมแตกตางอยางมนยสาคญ และเมอทดสอบหลงการทดลอง พบวา กลมทใชรปแบบทมการออกทศนศกษานอกสถานท มความมนใจในการทาสงตางๆ ในชนเรยนสงกวากลมทไมไดออกทศนศกษานอกหองเรยน แสดงใหเหนวาในดานความมนใจมการเพมขนอยางมนยสาคญ สวนในดานการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กลมทดลองทใชรปแบบทมการทศนศกษานอกหองเรยน มคะแนนเพมขนมากกวากลมทไมไดออกทศนศกษานอกหองเรยนอยางมนยสาคญ

26

งานวจยในประเทศ ชนกพร ธระกล (2541) ไดศกษาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดก ปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปสรางสรรคแบบเนนกระบวนการของเดกปฐมวย อาย 3 ป จานวน 15 คน ผลการศกษาพบวาเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปสรางสรรคแบบเนนกระบวนการและเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปสรางสรรคแบบปกตมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ลาดวล ปนสนเทยะ (2545) ไดศกษาผลการจดประสบการณแบบโครงการทมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยกอนการจดประสบการณและหลงการจดประสบการณแบบโครงการทมตอทกษะกระบวนการวทยาศาสตร สาหรบเดกปฐมวยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยเดกปฐมวยมทกษะกระบวนการวทยาศาสตร เฉลยโดยรวมแยกตามทกษะหลงการจดประสบการณแบบโครงการสงกวากอนการทดลอง ลดาวรรณ ดสม (2546) ไดศกษาการพฒนาทกษะพนฐานทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนแบบตอภาพ ของนกเรยนชนอนบาลปท 2 อาย 5 - 6 ปจานวน 24 คน ผลการศกษาพบวา หลงการจดกจกรรมการเรยนแบบตอภาพโดยรวมและจาแนกรายดานอยในระดบด และเมอเปรยบเทยบกบกอนการทดลองพบวาสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ชตมา โชตจรพรรณ (2547) ไดศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเลนเกมและพฤตกรรมสงเสรมการเลนจากบดามารดาของ เดกปฐมวยอาย 4 - 5 ป จานวน 48 คน ทมคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรตากวา เปอรเซนตไทลท 50 และถกแบงออกเปน 2 กลม คอ กลมทบดามารดามพฤตกรรมสงเสรม การเลนสง และกลมทบดามารดามพฤตกรรมสงเสรมการเลนตาในแตละกลมยงแบงเปน 2 กลมยอย คอกลมทไดรบการจดกจกรรมเลนเกมและกลมทไดรบการเรยนตามปกต พบวา 1. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเลนเกมมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สงกวาเดกปฐมวยทไดรบการเรยนตามปกตอยางมนยสาคญทระดบ .05 2. เดกปฐมวยทบดามารดามพฤตกรรมสงเสรมการเลนสงมทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตรไมแตกตางจากเดกปฐมวยทบดามารดามพฤตกรรมสงเสรมการเลนตา จตเกษม ทองนาค (2548) ไดศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบจตปญญาของเดกนกเรยนชนอนบาล ปท 1 จานวน 15 คน พบวาภายหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบจตปญญา โดยรวมและจาแนกรายทกษะมคาเฉลยคะแนนสงขน และอยในระดบด เมอเปรยบเทยบกบกอนการทดลอง พบวาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

27

ณฐชดา สาครเจรญ (2548) ไดศกษาการพฒนากระบวนการวทยาศาสตรพนฐานของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมศลปะสรางสรรคเพอการเรยนรของเดกนกเรยนชนอนบาล ปท 2 อาย 5 - 6 ป จานวน 15 คน พบวาภายหลงการจดกจกรรมศลปสรางสรรคเพอการเรยนรโดยรวมและจาแนกรายทกษะอยในระดบดและเมอเปรยบเทยบกบกอนการทดลองพบวาสงอยาง มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.1 ความหมายของการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เยาวพา เดชะคปต (2542 : 91) กลาววาการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เปนการสงเสรมใหเดกสนใจ อยากร อยากเหนเกยวกบสงแวดลอมรอบๆ ตว เพราะทกสงทกอยางรอบตว ซงจะฝกไดโดยอาศย การสงเกต การทดลอง และการถามคาถาม ประสบการณทางวทยาศาสตรทเดกไดรบจะกลายมาเปนสวนหนงในชวตประจาวนของเดก สามารถพฒนาความคด รจกหาคาตอบแบบวทยาศาสตร กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 171) กลาววา การเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เปนการสอนขอความร ซงตางจากการสอนใหรขอความร ตรงทการสอนขอความรจากการสงเกต การจา และการเรยนความจาจากความเขาใจถายโยงได ไมใชการทองจา เปนการเรยนรจากการใหคดและมเหตผล เกดการเขาใจมโนทศน เชอมสานขอมลประยกต และการสรปเปนขอความรไดดวยตนเอง เดกตองพฒนาทกษะความคดเพอนาไปสขอสรปใหได สรปไดวา การเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เปนการจดประสบการณใหเดกไดศกษาขอมล คนควา ทดลองหาขอเทจจรงเชงประจกษ โดยมงสงเสรมทกษะดานการสงเกต การวด การจาแนกประเภท การสอสาร การลงความเหน และการพยากรณอยางเปนกระบวนการ 2.2 ความสาคญของการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ประสาท เนองเฉลม (2546 : 46) กลาววา การนาวธการเรยนทางวทยาศาสตรมาสอดแทรกในการเรยนการสอนระดบปฐมวยจะสงเสรมใหเดกเกดการคดอยางเปนระบบ และศกษาสงตางๆ ดวยการนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใชกระตนพฒนาการเรยนรและสงเสรมพฒนาการทกดานใหเกดขนอยางสมดลและเตมศกยภาพ วธการทางวทยาศาสตรทนามาใชในการสอนเดกปฐมวย เชนเดยวกบผใหญแตขนอยกบกระบวนการใชทเหมาะสมกบเดกปฐมวย ดงน

28

ขนท 1 ขนกาหนดปญหา เดกในระดบปฐมวยมกจะสนใจตอสงตางๆ ทอยแวดลอมเกดขอสงสยเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาตความประหลาดมหศจรรยของสงเรา ดวยความอยากรอยากเหนของเดกในวยนผปกครองและครควรกระตนใหเดกเกดความสงสย มการตงคาถามเพอเราใหเดกพยายามหาคาตอบ เชน ทาไมนกบนได ทาไมปลาถงอยในนาได ขนท 2 ขนตงสมมตฐาน ขนนเปนการคาดเดาหรอพยากรณคาตอบทอาจเปนจรงได เชน ทนกบนไดเพราะนกมปก ขนท 3 การเกบรวบรวมขอมลเพอตรวจสอบสมมตฐาน ครและผปกครองควรเนนทกษะกระบวนการดานการสงเกต การจาแนกประเภท และการทดลองมาใชการใหเดกไดใชประสาทสมผสเขาไปมสวนในการรบรจากสอของจรง ขนท 4 การวเคราะหขอมล เดกอาจจดเกบขอมลทไดสมผสจากสอของจรง แลวนามาวเคราะหวาทาไมจงเกดปรากฎการณเชนนนขน ขนท 5 การอภปราย และลงขอสรปเดกและครสามารถทจะรวมกนอภปรายถงปรากฏการณทเกดขนเพอจะไดลงขอสรปวา ปรากฏการณทเกดขนมสาเหตมาจากสงแวดลอมแลวผลทเกดตามมาเปนอยางไร จากการนาวธการทางวทยาศาสตรทง 5 ขน มาใชกบเดกปฐมวยจะชวยใหเดก ไดพยายามทจะเขาใจเกยวกบโลกของความเปนจรงมใชโลกแหงมายาคต เดกสามารถทจะนาวธการและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไปประยกตใชในชวตจรงเพอตอเตมประสบการณของชวงชวตในวยถดไปได รากฐานแหงการเรยนรทางวทยาศาสตร จะสรางใหเดกเกดการคดเปนแกปญหาไดอยางมเหตผล กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 172 - 173 ) กลาววา การเรยนวทยาศาสตรเปนการเรยนแกปญหาอยางมเหตผล เรยกวา กระบวนการทางวทยาศาสตร เดกปฐมวยสามารถเรยนรกระบวนการทางวทยาศาสตรไดโดยครกบเดกชวยกนคด และปฏบตเปนกระบวนการเรมจากขนท 1 ถง ขนท 5 ดงน ขนท 1 กาหนดขอบเขตของปญหา ครกบเดกรวมกนคดตงประเดนปญหาสงทตองอยรวมกน ขนท 2 ตงสมมตฐาน เปนขนตอนของการวางแผนรวมกน ในการทดลองหาคาตอบจากการคาดเดา ขนท 3 ทดลองและเกบขอมล เปนขนทครกบเดกรวมกนดาเนนการตามแผน การทดลองตามสมมตฐานทตงไว ขนท 4 วเคราะหขอมล ครและเดกนาผลการทดลองมาสนทนาอภปรายแลกเปลยนความคดเหนรวมกน

29

ขนท 5 สรปผลคาตอบสมมตฐาน วาผลทเกดคออะไร เพราะอะไร ทาไม ถาเดกตองการศกษาตอจะกลบมาเรยนขนท 1 ใหม แลวตอเนองไปถงขนท 5 เปนวงจรของการขยายการเรยนร สรปไดวา ความสาคญและการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยมกระบวนการทางวทยาศาสตร 5 ขน ไดแก ขนกาหนดขอบเขตปญหา ขนการตงสมมตฐาน ขนการทดลองและเกบขอมล ขนวเคราะหขอมลดวยการสรปผลคาตอบ ใชกระบวนการ การสงเกต การจาแนก การวด การสอสาร การทดลอง การสรปและการนาไปใช เดกสามารถแกปญหาไดอยางมเหตผล เขาใจธรรมชาตและโลกแหงความจรง 2.3 หลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เยาวพา เดชะคปต (2542 : 94) กลาววา การสรางประสบการณทางวทยาศาสตรควรเปนการสอนเพอใหเดกเขาใจเหตและผล ไมใชจากการทองจา และควรใหเดกเกดความคดรวบยอด และสามารถหาขอสรปจากประสบการณทประสบมาไดดวยตนเอง ขนตอนในการสรางประสบการณทางวทยาศาสตรใหแกเดก ไดแก 1. การใหคาจากดความหรอความหมายทถกตอง การใหเดกเรยนรความหมายของสงตางๆ จากคาจากดความทถกตอง จะชวยใหเดกไดเรยนรสงใหมๆ เพมขน และจะเปนพนฐานทเดกจะสามารถนาสงทเขาเรยนรไปใชไดอยางถกตอง 2. การสรางความคดรวบยอด ครควรชวยใหเดกเกดความคดรวบยอดเกยวกบสง ตางๆ จากการสรางปรากฏการณเพอใหเดกสงเกต ทดลอง คนควา สาธต เกยวกบฤดกาล อากาศ ผลของปรากฏการณธรรมชาตทมตอชวตมนษย การปลกพช แมเหลกและการทางานของแมเหลก ฯลฯ เพอใหเดกสามารถหาขอสรปไดดวยตนเอง 3. จดประสบการณหลายๆอยางทเกยวของกบวทยาศาสตรในหลายๆ ดาน ครไม ควรจากดประสบการณทางวทยาศาสตรเอาไว แตควรเปดโอกาสใหเดกไดรบประสบการณในหลายๆ ดาน เชน ดาราศาสตร พลงงาน แมเหลก ไฟฟา พช และสตว นเวศนวทยา ฯลฯ ซงควรจดตามความสนใจของเดก โดยใชวสดหลายๆ อยาง ไดแก หนงสอ ภาพประกอบ ภาพยนตรและวสดอปกรณทางวทยาศาสตรตางๆ ทงทเปนของจรง เชน ปรากฏการณธรรมชาต การเจรญเตบโตของพชและสตวและจากภาพหรอเครองมอตางๆ การจดประสบการณกควรกระตนใหเดกสนใจ ตนตว อยากคนควาทดลองและควรใหเดกไดมโอกาสใชประสาทสมผสทงหาในการเรยนรเทาๆ กบการอภปรายหรอสนทนา เชน การชมรส ดมกลน ปดตาคลาผลไม

30

4. แสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางเหตและผล การสอนวทยาศาสตรในระดบเดกเลกไมควรสอนใหแตขอเทจจรงเทานน เพราะเปนเรองทยากตอการเขาใจควรจดประสบการณใหเดกไดฝกทกษะหลายๆ ดานใหเหมาะสมกบระดบอายของเดก โดยใหเดกไดพฒนาถงความสมพนธระหวางเหตและผลพฒนาทกษะในการคดและเขาใจกระบวนการทางวทยาศาสตรพรอมกนไปดวย ประสาท เนองเฉลม (2546 : 28) กลาววา การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรเพอกระตนใหเดกเกดความสนใจวทยาศาสตร พฒนากระบวนการเรยนร เกดความคดสรางสรรค มความเขาใจ วทยาศาสตร มหลกการจดกจกรรมดงน 1. มการกาหนดจดหมายชดเจน 2. ครเปนผกากบใหคาปรกษาและอานวยความสะดวกในการเรยน 3. กจกรรมทจดขนสนองตอบความสนใจของผเรยน 4. สอดคลองกบการเรยนการสอนในชนเรยน 5. กจกรรมทจดตองสงเสรมใหเดกเกดภาวะสรางสรรคและพฒนาระบบความคด กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 174) กลาววา เดกปฐมวยเรยนรวทยาศาสตรในแงของทกษะพนฐาน กระบวนการและสาระวทยาศาสตรเบองตน มเปาหมายดงน 1. ใหเดกไดคนควาและสบเสาะสงตางๆ 2. ใหเดกไดใชกระบวนการวทยาศาสตรอยางแทจรง 3. กระตนความอยากรอยากเหน ความสนใจและเจตคตของเดกดวยการคนใหพบ 4. ชวยใหเดกคนหาขอความรบางอยางทเปนวทยาศาสตรเบองตนสาหรบเดก 5. ชวยใหเดกเขาใจวธการทางานอยางนกวทยาศาสตรทสมพนธกบชวตประจาวนและการสบคนของตวเดก สรปไดวา หลกการจดการเรยนรวทยาศาสตร สาหรบเดกปฐมวย เดกเรยนรดวยการกระทาลงมอปฏบตจรงและเรยนรจากการคนพบดวยตนเอง การจดกจกรรมใหเดกเลนดวยการใหเดกไดสมผสมากทสด เดกสามารถสรางองคความรขนใหมได 2.4 การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ประสาท เนองเฉลม (2546 : 26 - 27) กลาววา การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรทจะสรางการเรยนรในตนใหกบเดกประกอบดวยขนตอนปฏบตการเรยนการสอนดงน 1. ใหเดกเรยนรจากการลงมอปฏบต (Active Learning) การลงมอกระทาจรงดวยตนเอง การไดรบประสบการณตรงจากการใชประสาทสมผสทง 5 2. จดกจกรรมตามสภาพจรง (Authentic activity) การจดกจกรรมทสอดคลองกบ สภาพแวดลอมทเดกอาศยอยเปนการสงเสรมการเรยนรแบบมสวนรวม

31

3. ดานประสบการณเดมของเดก (prior knowledge) การเรยนรสงใหมนนมฐานมาจากประสบการณเดมของเดก 4. สรางปฏสมพนธระหวางครกบเดก (Teacher and child interaction) ครตองเปนผใหคาแนะนา กาลงใจ เอออานวยชวยเหลอใหเดกเกดการเรยนรดวยตนเอง 5. สะทอนความคด (Reflective thinking) ระหวางทจดกจกรรมเรยนร การสะทอนความคดเปนลกษณะหนงทตองกระตนใหเดกเกดความคดไตรตรองถงความเปนไปไดเกยวกบการกระทาทปฏบตลงไป กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 175) กลาววา ประสบการณวทยาศาสตรเปนการสรางเดกใหเรยนรกระบวนการวทยาศาสตรใหกบเดกทสาคญมดงน 1. เปนเรองใกลตวเดก ประสบการณทเลอกมาจดใหแกเดกควรเปนเรองใกลตวเดก โดยใกลทงเวลา เหมาะสมกบพฒนาการ ความสนใจและประสบการณทผานมาของเดก 2. เอออานวยใหเดกไดกระทาตามธรรมชาตของเดก เดกมธรรมชาตทชอบสารวจ ตรวจคน กระฉบกระเฉง หยบโนนจบน จงควรจดประสบการณทใชธรรมชาตในการแสวงหาความร 3. เดกตองการและสนใจประสบการณทจดใหเดกตองสอดคลองกบความตองการของเดกและอยในความสนใจของเดก ดงนนหากบงเอญมเหตการณทเดกสนใจเกดขนในชนเรยนครควรถอโอกาสนาเหตการณนนมาเปนประโยชนในการจดประสบการณทสมพนธกนในทนท 4. ไมซบซอน ประสบการณทจดใหนนไมควรเปนประสบการณทมเนอหาซบซอน แตควรเปนประสบการณทมเนอหาเปนสวนเลก ๆและจดใหเดกทละสวน ประสบการณทางวทยาศาสตรของเดกสวนใหญจะเปนพนฐานความเขาใจทางวทยาศาสตรในเวลาตอมา ทงนพนฐานตองเรมจากระดบงาย ไมซบซอนไปสระดบทยากกวา คอระดบของการสารวจตรวจคน และระดบของการทดลอง ซงเปนระดบทสรางความเขาใจมโนทศนทางวทยาศาสตร 5. สมดล ประสบการณทางวทยาศาสตรทจดใหเดกควรมความสมดล ทงน เพราะ เดกตองการประสบการณในทกสาขาของวทยาศาสตร เพอจะไดพฒนาในทกๆ ดาน ซงแมวาเดกสนใจเกยวกบสงมชวตไดแก พชและสตว ครควรจดประสบการณหรอแนะนาใหเดกสนใจวทยาศาสตรดานอนๆ ดวย สรปไดวา การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรของเดกปฐมวยเดกเกดการเรยนรอยางเปนระบบ เดกไดสรางองคความรจากประสบการณตรง ไดลงมอกระทากจกรรมดวยตนเอง ครผสอนเปนเพยงผอานวยความสะดวกและใหคาปรกษาในการเรยนรของเดก

32

2.4.1 การจดประสบการณการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย การจดประสบการณการเรยนร กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 41) กลาววา ประสบการณคอสงทหรอเหตการณททาใหเดกเกดการเรยนร ซงเปนไดทงกจกรรมและสงทไดสมผสรอบตว เดกพฒนาความร และทกษะจากสงแวดลอมทเปนจรง รวมทงไดแสดงออกอยางอสระ ไดใชความรและฝกคดการแกปญหา ประสบการณทเดกเรยนร มทงประสบการณตรงและประสบการณทางออม ประสบการณตรง คอ ประสบการณทเดกไดลงมอปฏบตเอง ไดพด ไดคย และไดใชประสาทสมผสโดยตรงเพอการเรยนร ทดลอง จนสามารถคนพบความรดวยตนเอง ประสบการณทางออม คอ ประสบการณทมาจากการบอกเลา การฟง ประสบการณเหลานอาจไดมาจากการเหนในโทรทศน ในเครอขายคอมพวเตอร หรอฟงวทย การจดประสบการณเปนการสรางประสบการณตรงทมความสาคญตอเดก เพราะหมายถงการสรางการเรยนรและการปรบเปลยนพฤตกรรมเดกทกบรบททอยรอบตวเดกตางเปนประสบการณการเรยนร ตวอยางเชน เดกอยกบสงแวดลอมทใชภาษาหนงกจะชนกบภาษานน เชน เสยงเหนอตามภาษาถน ซงการจดการศกษาทมประสทธภาพเดกสามารถแกไขภาษาของตนใหถกตองได สาหรบการจดประสบการณใหแกเดกนนตองสงเสรมพฒนาการของเดกทงรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา ในรปแบบของบรณาการโดยเนนเดกเปนสาคญ กรอบประสบการณทจดใหแกเดกปฐมวยตองประกอบดวย - ประสบการณสงเสรมพฒนาการ - ประสบการณพฒนาพทธปญญา - ประสบการณพฒนาคณธรรม การจดการเรยนการสอนสาหรบเดกปฐมวยเปนการสรางประสบการณการเรยนร ซงหมายถงกระบวนการทจะทาใหเดกไดรบความร มทกษะปฏบตและเหนในสงตางๆ ทครตองการใหรโดยสอดคลองกบลกษณะความใครรใครเรยนของเดก ซงลกษณะของประสบการณการเรยนรมลกษณะเฉพาะทสาคญดงน (Seefeldt and Barbour. 1994 : 197 - 200) 1. เดกตองไดสมผสจบตองโดยตรงดวยตนเอง ไมวาจะเปนประสบการณใน ชนเรยนหรอนอกชนเรยน เปนรายบคคลหรอรายกลม 2. เดกเปนผรเรม เปนผเลอกสงทตนเองตองการเรยนรดวยตนเอง 3. เนอหาหรอสาระทเรยนรมความหมาย กลาวคอเหมาะกบอายของเดก 4. ประสบการณการเรยนรมความตอเนอง 5. สนบสนนและใหโอกาสในการใชภาษา การมปฏสมพนธดวยการสอสาร 6. สรางเสรมประสบการณสมพนธกบผอนเพอการแลกเปลยนประสบการณ และการสรางเสรมกจกรรมทางสงคม

33

7. มการสรปแนวคดและความรจากกจกรรม มการสะทอนการเรยนอยางม ระเบยบ วธและมการนาเสนอรวมดวย กระทรวงศกษาธการมความเหนวา เดกทไดรบประสบการณหลากหลาย ไดสมผสลงมอปฏบตจะเกดการเรยนรทงโดยทางตรงและทางออม ประสบการณการเรยนรทจดใหกบเดกทดตองมลกษณะดงน (สานกงานการประถมศกษาแหงชาต. 2537 : 8) 1. สอดคลองกบพฒนาการเดก 2. เหมาะกบความตองการและความสนใจของผเรยน 3. สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 4. มความหมายกบผเรยน 5. กจกรรมทนามาใชในการพฒนาประสบการณควรมวธใชแรงจงใจ เราความ สนใจ ผเรยน สนกไมซาซาก 6. มแนวทางการประเมนผลทเหมาสม เยาวพา เดชะคปต (2542 : 91) ไดใหความหมายของการจดประสบการณทางวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยไววาเปนการสงเสรมใหเดกสนใจ อยากร อยากเหนเกยวกบสงแวดลอมรอบๆ ตว เพราะทกสงทกอยางรอบตว ลวนประกอบดวยความคดรวบยอดทางกายภาพ ซงจะฝกไดโดยอาศยการสงเกตการทดลองและการถามคาถาม ประสบการณทาง วทยาศาสตรทเดกไดรบจะกลายมาเปนสวนหนงในชวตประจาวนของเดก ถาเดกรจกสงตางๆ รอบๆ ตวเขาใจสงทเขาสงสยและสามารถพฒนาการคด การรจกหาคาตอบแบบวทยาศาสตรได หรรษา นลวเชยร (2535 : 12) ไดกลาวถงการจดประสบการณทางวทยาศาสตร สาหรบเดกปฐมวย สรปไดวาเดกควรมโอกาสไดเลนหรอทางานกบวสดสงของ เครองมอตางๆ ซงเออตอการสราง ทดสอบ ทดลองโดยอสระ ซงเดกเลกจะชอบสารวจสงแวดลอม ตงสมมตฐาน และตรวจสอบสมมตฐานดวยตนเอง 2.4.2 การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ความหมายของกจกรรมการเรยนร กลยา ตนตผลาชวะ (2547 : 48 - 49) กลาววา กจกรรมการเรยนร หมายถง กจกรรมตางๆ ทเดกไดกระทาเปนประสบการณสาหรบเดก เดก 6 ขวบแรกเรยนรไดดจากการสมผส ไดทดลอง ไดกระทา เดกยงเลกยงตองเรยนรจากการสมผสและการกระทา ไมวาจะเปนการหยบ จบ ดม รบรส กลนหรอเสยง การใหสมผสรวมกน มปฏสมพนธกบผใหญ ทาใหเดก เกดการเรยนร เฟรอเบล (Froebel) ใหความสาคญกบกจกรรมการเรยนรมาก ทงทเรยนดวยการปฏบตจากชดอปกรณ (Gift) และการเรยนการงานอาชพ (Occupations) ดวยการทาเปนกจกรรมการเรยนรเพอสรางเสรมประสบการณชวต เชน กจกรรมงานบาน กจกรรมเคลอนไหว กจกรรมศลปะสรางสรรค การเลนเกม โดยเนนการสรางความสนกสนานใหกบเดก โดยเฉพาะ การเลนถอเปนกจกรรมทสงเสรมพฒนาการเดกสงสด รด (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547ก : 49;

34

อางองจาก Read, et.al. 1993 : 183) เดกเรยนรจากการรบรและคนหาคาตอบ การสอนการบอกของครจะเปนสวนขยายประเดนทเดกไมเขาใจ การทเดกไดมปฏสมพนธกบเพอนและครชวยใหเดกเกดการเรยนรมากขน การจดประสบการณการเรยนรใหกบเดกปฐมวยจะไมเจาะจงไปทเนอหาวชา แตขนอยกบกจกรรมทบรณาการ การผานการกระทาหรอการเลน การสอนเปนการกระทาเพอใหผเรยนเกดการเรยนร (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547ข : 35) และเสรมพฒนาการทางรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และสตปญญา กจกรรมทดจะเปนตวบงชคณภาพของหลกสตร กจกรรมทเรยกวากจกรรมการเรยนรตองเปนกจกรรมทมการวางแผนใหสามารถพฒนากลามเนอใหญ กลามเนอเลก สงคม อารมณ สตปญญา ภาษา และการคดไดอยางครอบคลม บงบอกชดเจนวาทาไมจงจดใชอปกรณอยางไร และมวธการดาเนนการอยางไรจงจะทาใหเดกเจรญงอกงามและมวฒภาวะ รอสโซ (กลยา ตนตผลาชวะ. 2547ก : 49; อางองจาก Rosser. 1993 : 20) ดงนนกจกรรมการเรยนรนจงไมไดหมายถงกจกรรมทวไปทเพยงใหเดกลงมอกระทาหรอเลนสนกๆ แตเปนกจกรรมทเดกใชเปนเครองมอของการเรยนร กจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เดกเปนนกคนควาเพอการเรยนรโดยธรรมชาต การหยบจบ สมผส และการสงเกต เปนวธการเรยนวทยาศาสตร พฤตกรรมการเรยนวทยาศาสตรของเดก คลายกบการเรยนเหตผลทางคณตศาสตร เชน การเปรยบเทยบ การจาแนก การหาความสมพนธของวตถ การเรยนวทยาศาสตรและการเรยนคณตศาสตรของเดกปฐมวย จงพฒนาควบคกนมา แตการเรยนวทยาศาสตรจะเนนการเรยนทกษะวทยาศาสตรและธรรมชาตรอบตว ไดแก เรองพช สตว เวลา ฤดกาล นา และอากาศ รวมดวย วทยาศาสตรเปนกระบวนการสงเกต การคด การสะทอน การกระทา และเหตการณ เดกใชการคดแบบวทยาศาสตร เพอสรางกรอบความสมพนธของสารสนเทศใหเปนระเบยบ มความหมาย และใหมโนทศนทมประโยชน วทยาศาสตรไมใชการเรยนขอเทจจรงหรอการจาหลกสตร แตวทยาศาสตรเปนเจตคตแหงความกระตอรอรน ความสนใจและการแกปญหา (Brewer. 1995 : 285) เดกปฐมวยตองเรยนรการแกปญหาและธรรมชาตรอบตว ควบคไปกบการพฒนาทกษะทางคณตศาสตรเพอสรางการเปนนกคดคนหาความรอยางมกระบวนการ การเรยนวทยาศาสตรของเดกปฐมวย วทยาศาสตรสาหรบเดกอาย 3 - 6 ขวบ มไดหมายถงสาระทางชววทยา เคม กลศาสตร แตเนอหาวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย คอ สาระเกยวกบธรรมชาตและสงแวดลอม รอบตวเดกทเดกควรร การเรยนการสอนมงเพอใหเดกเกดการเขาใจมากกวาทจะจาเปนองค ความร การเรยนวทยาศาสตรของเดกปฐมวยแตกตางจากเดกวยอนตรงทเดกปฐมวยมการเจรญของสมองทรวดเรว และตองการการกระตนเพอการงอกงามของใยสมองในชวงปฐมวย แตขณะ เดยวกนพฒนาการทางสตปญญาของเดก อาย 2 - 6 ขวบ ยงเปนชวงกอนปฏบตการ (pre -

35

operative stage) เดกเอาตนเองเปนศนยกลาง (self - centered) และมองสงรอบตวโดยเนนทตวของเดกเอง เดกจะรบรและคดถายโยงเปนทศทางเดยวและไมซบซอน เชน รส รรปราง โดยรทละอยางจะเรยนรสองอยางพรอมกนไมได หรอเอามาผนวกกนไมได ซงการเรยนวทยาศาสตร เปนการเรยนเพอฝกเดกใหบรณาการขอความรตางๆ เขาดวยกนโดยใหเดกรจกสงเกต คนหา ใหเหตผล หรอทดลองดวยตนเอง ดวยเหตนการเรยนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยจงตองเรมจากทกษะพนฐานทางวทยาศาสตร ไดแก การสงเกต การคนควาหาคาตอบ การใหเหตผล ตามดวยการเรยนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร และความรทางวทยาศาสตรสาหรบเดกโดยใชประสบการณจรงและการทดลองปฏบต เชน การเรยนรการเจรญเตบโตของพชดวยการทดลองปลกพช สงเกตความสงของพช และการงอกงามของพช เปนตน การสอนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยเปนการสอนขอความร ซงตางจาก การสอนใหรขอความรตรงทการสอนขอความรตองการความสนใจ การสงเกต การจา และการเรยกความจาจากความเขาใจถายโยงได ไมใชการทองจา ซงตรงกบการเรยนวทยาศาสตรทเปนการเรยนรจากการใหคดและมเหตผล เกดการเขาใจมโนทศน เชอมสานขอมลประยกต และสรปเปนขอความรไดดวยตนเอง ซงในการเรยนวทยาศาสตรเดกตองพฒนาทกษะการคดเพอนาไปสขอสรปใหได ตวอยางเชน เดกเรยนเรองเตากบหน โดยการศกษาเปรยบเทยบ คนหาขอแตกตาง ขอเหมอน แลวนาไปสขอสรปวา เตามลกษณะอยางไร หนมลกษณะอยางไร (Hendrick. 1994 : 422) ดงนนการเรยนวทยาศาสตรของเดกปฐมวยจงมใชการสอนใหรวาขอความร เพราะเดกไมสามารถรบความรแบบนามธรรมได เดกปฐมวยตองเรยนรวทยาศาสตรจากประสบการณ การเรยนรสงแวดลอมรอบตวเดกและธรรมชาตเปนสาระหลกสาหรบเดกปฐมวย ในการเรยนรวทยาศาสตร สตาคเฮล ดนา (Stachel Dina. 2542 : 12 แปลโดย ดษฎ บรพตร ณ อยธยา) ของมหาวทยาลยเทอาวพ ประเทศอสราเอล ไดพฒนาโปรแกรมมาทาลขน เพอใชในการสอนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยโดยเนนใหเดกมความสนกกบการเรยนรจกสรางสรรคและคดสรางสรรคสาระวทยาศาสตรทเดกเรยนจาแนกเปน 4 หนวยดงน (สตาคเฮล. 2542 : 12) หนวยท 1 การสงเกตโลกรอบตว หนวยท 2 การรบรทางประสาทสมผสและการเรยนร หนวยท 3 รปทรงและสงทเกยวของ หนวยท 4 การจดหมและการจาแนกประเภท ในการเรยนหนวยวทยาศาสตรทง 4 หนวยดงกลาว เดกตองใชทกษะพนฐาน ทางวทยาศาสตร ไดแก ทกษะการสงเกต การจาแนกประเภท การสอความหมายและทกษะการลงความเหน การเรยนวทยาศาสตรไมใชการเปรยบเทยบมตเดยว เหมอนอยางเชน คณตศาสตร แตการเรยนวทยาศาสตรเปนการเรยนเชอมโยงขอมลเพอหาขอสรปคาตอบ ซงเดกสามารถเรยนรวทยาศาสตรรอบตวได หากครจดสงแวดลอมการเรยนรใหเหมาะสมกบพฒนาการเดก

36

2.5 ประโยชนของการเรยนรวทยาศาสตรของเดกปฐมวย นตยา ประพฤตกจ (2535 : 213) กลาววา จากการทเดกไดมประสบการณทางวทยาศาสตร จะชวยเสรมสรางเดกในเรองตางๆ ดงน 1. สรางความเชอมนในตนเอง 2. ไดประสบการณทจาเปนสาหรบชวต 3. พฒนาความคดรวบยอดพนฐาน 4. เพมพนทกษะทางสงเกต 5. มโอกาสใชเครองมอและวสดทเคยพบเหน 6. รจกวธแกปญหาโดยมครเปนผชวย 7. เพมพนความรพนฐานจากการสบคน 8. พฒนาดานประสาทสมผส รางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา 9. พฒนาดานภาษาจากการซกถามและตอบครทาใหเพมพนคาศพท กลยา ตนตผลาชวะ (2547ก : 177) กลาววา การเรยนรวทยาศาสตรเปนกจกรรม การเรยนรเสรมพฒนาการทางปญญาเปนความสามารถทางสมอง การรวบรวมประสบการณและความรมาเปนพนฐานของการคดเหตผลชวยใหเกดความรความเขาใจ สามารถแกปญหาไดและสามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ การพฒนาทางสตปญญาเนนการเพมพฒนาการทางสตปญญา ใน 2 ประการ คอ 1. ศกยภาพทางปญญา คอ การสงเกต การคด การแกปญหา การปรบตวและการใชภาษา 2. พทธปญญา คอ ความรความเขาใจทเปนพนฐานของการขยายความรการคด วเคราะห สงเคราะห และประเมนเพอการพฒนาการรการเขาใจทสงขนสงทเดกไดจากกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทมประสทธภาพ คอ 2.1 ความสามารถในการสงเกต การจาแนก การแจกแจง การด ความเหมอน ความแตกตางความสมพนธ 2.2 ความสามารถในการคด การคดเปนการจดระบบความสมพนธของขอมล ภาพและสงทพบเหนเขาดวยกนเพอแปลตามขอมลหรอเชอมโยงอางองทพบไปสการประยกตใชทเหมาะสม การคดเปนคอการคดอยางมเหตผล โดยคานงถงหลกวชาการบรบท 2.3 ความสามารถในการแกปญหา ซงมกจะเกดขนระหวางการจดกจกรรม เดกจะไดเรยนรจากการคนควาในการเรยนนน 3. การสรปขอความรหรอมโนทศนจากการสงเกต และทดลองจรงสาหรบเปน พนฐานของการเรยนรตอเนอง

37

สรปไดวา การเรยนรวทยาศาสตร มประโยชนตอการสงเสรมพฒนาการทง 4 ดาน ชวยใหเกดความเขาใจสามารถแกปญหาได สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมได พฒนาสตปญญา 2 ดาน คอ ศกยภาพทางปญญาไดแก การสงเกต การคด การแกปญหา การปรบตว การใชภาษา และพทธปญญา ไดแก ความรความเขาใจ การคดวเคราะห สงเคราะห และประเมนพฒนาการร การเขาใจทสงขน 2.6 บทบาทของผเกยวของกบการเรยนรวทยาศาสตรของเดกปฐมวย บทบาทของคร นรมล ชางวฒนชย (2541 : 53 - 54) กลาววา บทบาทของครปฐมวยในฐานะครวทยาศาสตร มดงน 1. หาขอมลเบองตนเกยวกบความรของเดกทม เพราะเดกแตละคนมพนฐานไมเทากนเพองายตอการจดประสบการณใหแกเดก 2. จดเตรยมจดประสบการณทางวทยาศาสตร ดวยการคดสรรกจกรรมทเหมาะสมกบการทากจกรรมใหสอดคลองกบพฒนาการตามวย 3. จดสภาพแวดลอมภายในหองเรยน เชน จดมมวทยาศาสตร 4. แนะนาวสดอปกรณเพอใหเดกเกดความสนใจดวยการนาเสนอสาธต ใหทากจกรรม 5. สงเสรมดานการสารวจคนควาของเดก 6. สอดแทรกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหเขากบเนอหาวทยาศาสตรใหเขากบเนอหาการเรยนรอน ๆ จะชวยใหเดกเรยนรแบบบรณาการ 7. สรปความโดยการยอมรบฟงความคดเหนของเดก ๆ ฝกใหเดกบนทกขอมล เยาวพา เดชะคปต (2542 : 95) กลาววาครควรวางแผนและจดกจกรรมตางๆ ดงน 1. อธบาย อภปราย สนบสนนใหเดกแลกเปลยนความคดเหนและนาสงตางๆ มา โรงเรยนเพอใหเปนหวขอในการสนทนา เพอใหเดกเกดความคดรวบยอดเกยวกบสงตางๆ ทมอยรอบตว เชน ถาเดกสวมเสอกนหนาวมาโรงเรยนกใชจดนเปนจดเรมตน เพอใหเดกเรยนรเกยวกบอากาศ 2. จดมมวทยาศาสตร เพอใหเดกไดลงมอปฏบตและเกดทกษะทางวทยาศาสตรมมวทยาศาสตรสาหรบเดกเลกควรมสงทอยใกลตวเดก เชน เลยงสตว สะสมวสดธรรมชาต เชน เปลอกหอย เมลดพช ใบไม กอนหน ฯลฯ รวมทงจดหนงสอทเดกจะดภาพประกอบแวนขยาย และอปกรณสาหรบทาสวนปลกผกวางเอาไวดวย

38

2.7 งานวจยทเกยวของ งานวจยตางประเทศ เรนเนอร และมาเรค (จนทรพร พรหมมาศ. 2541 : 30; อางองจาก Renner and Marek. 1988) ไดศกษาโดย การนาทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของพอาเจท มาออกแบบ ทดลองสอนวทยาศาสตร โดยใชวฏจกรการเรยนร (The Learning Cycle) พบวา โมเดลนมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน ชวยใหนกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะทางสงคมและความเขาใจความหมายของคา การแกปญหาและชวยใหนกเรยนรวธคด แอนเดอรสน (Anderson. 1998) ไดศกษาผลจากการกระตนการอานทกษะ วทยาศาสตรดานการสงเกตและการอานเนอหาทเดกสนใจทมอทธพลตอความคดรวบยอดทางวทยาศาสตรของเดก โดยทาการศกษากบกลมตวอยางทอยในหองเรยนตางกน การทดลองแบงออกเปนสองกลม กลมแรกเดกจะไดรบการกระตนการอาน โดยวธการการกระตนใหเดกเกดความอยากรอยากเหน และเกดความสนใจในเนอหา กลมทสองไดรบการฝกทกษะวทยาศาสตรดานการสงเกตและอานเนอหาจากเรองทตนสนใจเกดความรความคดรวบยอดไดดกวาเนองจากทกษะวทยาศาสตรดานการสงเกตตองใชประสาทสมผสหลายๆ ดาน เพอใหไดความรและความรทไดมาแสดงใหเหนถงความสนใจในหวเรองซงชวยสงเสรมการสรปความทาใหเดกเกดการเรยนรความคดรวบยอดทางวทยาศาสตรและเปนการเรยนรจากการคนพบดวยตนเอง

งานวจยในประเทศ ศรนวล รตนานนท (2540) ไดศกษาผลการจดประสบการณหนวยเนนวทยาศาสตร นอกชนเรยนทมตอทกษะการสงเกตของเดกปฐมวย เปนนกเรยนชนอนบาลปท 2 อายระหวาง 5 - 6 ป จานวน 15 คน ผลการศกษาพบวา 1. เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณหนวยเนนวทยาศาสตรนอกชนเรยน มทกษะการสงเกตสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 2. เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณหนวยเนนวทยาศาสตรแบบปกต มทกษะการสงเกตสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณหนวยเนนวทยาศาสตรนอกชนเรยนกบ เดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณหนวยเนนวทยาศาสตรแบบปกต มทกษะการสงเกตแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สายทพย ศรแกวทม (2541) ไดศกษาการคดอยางมเหตผลของเดกปฐมวยทได รบการจดกจกรรมศลปสรางสรรค โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2 อาย 5 - 6 ป จานวน 15 คน ผลการศกษาพบวา เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม ศลปะสรางสรรคโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรกบแบบปกต หลงการทดลองมความสามารถดานการคดอยางมเหตผลแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

39

รงทพย ชมเปย (2546) ไดศกษาการพฒนาทกษะการสงเกตของเดกปฐมวยทได รบการจดประสบการณแนวโปรแกรมมาทาล ของนกเรยนชนอนบาลปท 2 อายระหวาง 5 - 6 ป จานวน 9 คน ผลการศกษาพบวา ทกษะการสงเกตทง 3 ดาน คอ ดานคณลกษณะ ดานการกะประมาณ และดานการเปลยนแปลงสงขนอยางมนยสาคญทางสถตท .05 และเมอวเคราะหรายบคคลพบวาเดกปฐมวยสวนใหญมพฒนาการทางสงเกตสงขน ศศมา พรหมรกษ (2546) ไดศกษาพฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนอนบาล 2 อายระหวาง 5 - 6 ป จานวน 10 คน ผลการศกษาพบวา ภายหลงไดรบการจดประสบการณทางวทยาศาสตร เดกปฐมวยมพฤตกรรมความรวมมอเฉลยโดยรวมและจาแนกตามรายดาน ไดแก ดานการชวยเหลอ ดานการเปนผนา ดานความรบผดชอบและดานการแกปญหา ความขดแยง สงกวากอนไดรบการจดประสบการณ

3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแบบฝกทกษะ 3.1 ความหมายของแบบฝกทกษะ แบบฝกทกษะเปนสอการเรยนการสอนทมความสาคญและจาเปนตอการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เนองจากแบบฝกชวยใหผเรยนไดศกษา ทาความเขาใจ และลงมอปฏบต จนเกดแนวคดทถกตองและเกดทกษะในเรองใดเรองหนง 1. ความหมายของแบบฝก ไดมนกการศกษากลาวถงความหมายของแบบฝก ดงน กอ สวสดพานช (2514 : 1 - 2) กลาวถงความหมายของแบบฝกทกษะ วาเปนแบบฝกทจดขนเพอฝกความพรอมอนเดยวกนจนเกดความแมนยา ควรมหลายรปแบบ และตองประเมนไดวาเดกเกดความชานาญในทกษะทตองการฝกเพยงใด รงรว กนกวบลยศร (2529 : 26) แบบฝก หมายถง แบบฝกความพรอมจะตองตงจดมงหมายในการฝกทกษะใหสอดคลองกบจดมงหมายในการสอน อจฉรา ชวพนธ และคณะ (2532 : 102) กลาววา แบบฝก หมายถง สงทสรางขนเพอสรางความเขาใจและเสรมเพมเตมเนอหาบางสวนทชวยใหผเรยนไดปฏบต และนาเอาความรไปใชไดอยางแมนยา ถกตอง และคลองแคลว เวบเตอร (พรสวรรค คาบญ. 2534 : 16; อางองจาก Webster. 1979 : 640) ไดกลาวถง แบบฝกไววา หมายถง โจทย ปญหา หรอตวอยางทยกมาจากหนงสอ เพอนามาใชสอน หรอใหผเรยนไดฝกฝนทกษะตางๆ ใหดขนหลงจากทเรยนบทเรยน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน 2542 (2542 : 641) ไดใหความหมายของแบบฝกไวเชนกนวา แบบฝกหดเปนแบบตวอยางปญหาหรอคาสงทตงขน เพอใหนกเรยน ฝกตอบ

40

สรปไดวา แบบฝกหมายถงสงทสรางขนหรอจดหาใหกบผเรยนเพอเสรมสรางทกษะใหแกผเรยน โดยมโจทย ปญหา และคาชแจง ใหผเรยนฝกทกษะดานใดดานหนงตามจดมงหมายของเรองทเรยน 3.2 ลกษณะของแบบฝกทกษะ ลกษณะของแบบฝกทกษะจะตองประกอบดวย (นตยา ฤทธโยธ. 2520 : 42, รงรว กนกวบลยศร. 2529 : 23 - 26) 1. เนอหาสาระเหมาะสมกบวยและระดบความสามารถ 2. ใชสานวนภาษางายๆ เหมาะสมกบเดกวย 3 - 6 ป 3. ใชเวลาในการฝกไดเหมาะสม ไมนานเกนไป 4. จะตองเกยวของกบบทเรยนทเรยนมาแลว ใหความหมายตอชวตสามารถใชสง ทเรยนไปแลวไปใชในชวตประจาวนได 5. ใชหลกจตวทยา มคาชแจงสนๆ เรยงลาดบจากงายไปหายาก และฝกใหเดกใช ความคดไดเรวและสนก 6. เปนสงทนาสนใจ และทาทายใหแสดงความสามารถ สสนเราใจ เพอดงดด ความสนใจของเดก 7. ประโยคทฝกควรเปนประโยคสนๆ และควรเปนประโยคทใชในชวตประจาวน 8. แบบฝกควรมหลายแบบเพอไมใหนกเรยนเกดความเบอหนาย สรปไดวา ลกษณะของแบบฝก หมายถง เอกสารหรอหนงสอทมเนอหาเกยวกบบทเรยนทสรางขนเพอฝกใหเดกเตรยมความพรอมตามหลกพฒนาการของผเรยนดานใดดานหนงทมรปแบบ วธการ แบบแผน กฎเกณฑ คาสงหรอคาชแจงของแตละกจกรรมตามเนอหา จดประสงคของแบบฝกแตละชด 3.3 ทฤษฎพนฐานในการสรางแบบฝกทกษะ 3.3.1 ทฤษฎการเรยนรทเปนพนฐานการสรางแบบฝกทกษะ พรรณ ชทย (2522 : 27) กลาวถงทฤษฎการเรยนรทเปนพนฐานในการสรางแบบฝกทกษะ ดงน 1. หลกความใกลชด (Contiguity) การใชสงเราและการตอบสนองเวลาใกลเคยง จะสรางความพอใจแกผเรยนดงในขณะทสอน จงมการทากจกรรมตอเนองหลงการอาน มการตอบคาถามใหรางวลชมเชย

41

2. หลกการฝกทกษะ (Practices) ใหนกเรยนฝกทาซาๆ เพอสรางความร ความจา ยาความเขาใจทแนนอน การฝกใหหยดพกเลกนอยแลวจงใหฝกตอ ดกวาการฝกตอเนองโดย ไมพกเลย 3. การใหผเรยนทราบผลของการทางานของตนเอง (Feedback) ไดแก การตรวจเฉลยคาตอบใหทราบ ชใหเหนสงทถกตอง สงทควรแกไข 4. การจงใจผเรยน (Motivation) โดยการจดแบบฝกทกษะทสน และเหมาะสมกบเนอหา เวลา และวยของผเรยนจากงายไปหายาก นอกจากนยงมทฤษฎการเรยนรทสามารถใชเปนหลกในการสรางแบบฝกทกษะจากนกทฤษฎอกหลายทาน สรปไดดงน วจตรา วสวนช (2536 : 1 - 17) สรปไวดงน ทฤษฎของสกนเนอร (Skinner) เนนทปฏกรยาตอบสนอง คอพฤตกรรมททาดวยความสมครใจและสงทกระทาใหปฏกรยาตอบสนองคอตวเสรมแรงทฤษฎของ Skinner สนบสนน ใหใชเครองชวยสอนใหความสาคญของการเสรมแรงและควรทาอยางสมาเสมอ จดสงเราใหกบผเรยน จนผเรยนคนพบเองในขนสดทาย ทฤษฎของธอรนไดค (Thorndike) เนนความสมพนธเชอมโยงระหวางสงเรากบปฏกรยาตอบสนอง เชอวาการเรยนรเกดจากการสรางสมพนธหรอพนธะ (Bond) ในขนแรกเรยนรโดยการไดลองผดลองถก (Trial and Error) ขนตอไปไดกระทาบอยๆ เกดกรยาตอบสนอง อนกอใหเกดความพอใจ (Law of Effect) การเรยนรจะเกดขนเมอผเรยนพรอม (Law of Readiness) หลกสาคญคอการใหรางวล ทฤษฎนมกฎการเรยนร คอ 1. กฎแหงความพอใจ (Law of Effect) ผเรยนสนกสนานกบงานของตน งานหรอกจกรรมมความหมาย คณคาตอการดารงชวต ทาแลวสาเรจผล มความกาวหนาในดานตางๆ ใหคาชมเชยและสงเสรมใหผเรยนเกดความพอใจ 2. กฎแหงการฝกหด (Law of Exercise) เปดโอกาสใหผเรยนไดความรอยกระทาซาๆ ตองเขาใจรความมงหมาย รจกประยกตใชความรในการแกปญหาแทนการทองจา ควรนาการอภปรายมาใช เชน การทางานกลมแลกเปลยนความคดเหน ความร และสามารถฝกหดวเคราะหแปลความมากขน 3. กฎแหงความพรอม (Law of Readiness) ตองพรอมทงวฒภาวะ พนฐาน จตใจ ผสอนตองยอมรบความแตกตางระหวางบคคล การจดกจกรรมเพอเสรมสรางประสบการณเปนเรองงายกอนเพอเปนพนฐานเขาสเรองยาก มความตอเนอง เนอหาเปนหนวยยอยใหผเรยนทราบลวงหนาวาหนวยใด เมอใด อยางไร เหมาะสมกบความพรอมของผเรยนเปนแนวทางนาไปสความพอใจและการสรางความพรอม

42

ทฤษฎของอวาน เพโตรวช (Evan Petrovich Parlo) เชอวากระบวนการเรยนรทเปนพนฐานของการเรยนรจะเนนปฏกรยาสะทอน (Reflex) ทเกดขนโดยนาเอาปฏกรยาสะทอน ของมนษยทเกดขนมาวางเงอนไขควบคกบสงเราตางๆ เพอใหเกดการเรยนร โดยทาอยางตอเนองและซาๆ ถๆ เกดกฎการเรยนร คอ 1. กฎแหงการเสรมแรง (Reinforcement) สงเราไมจาเปนตองวางเงอนไขตอบสนองไดทนท อาจเปนปฏกรยาสะทอนธรรมชาต 2. กฎการลบพฤตกรรม (Extinction) การยบยงพฤตกรรมจากการวางเงอนไข เปนการงดสงเสรมแรงจนพฤตกรรมทเคยปรากฏหายไป 3. กฎการกลบฟนพฤตกรรมตามธรรมชาต (Spontatous Recovery) การทการตอบสนองดวยการวางเงอนไขหายไป แลวปรากฏขนใหมดวยการใชสงเราทวางเงอนไข 4. กฎการสรปความเหมอน (Generation) การสรปหลกเกณฑโดยทวไปเกยวกบ ลกษณะความสาคญของสงเราทวางเงอนไข 5. กฎการแยกแยะความแตกตาง (Discrimination) การแยกสงของทเปนสงเดยวกน แตคณสมบตตางกน การเรยนรมหลายทฤษฎแตละทฤษฎแตกตางกนไปตามความคดของนกจตวทยา แตละคน การนาทฤษฎการเรยนรไปใชใหเกดประสทธภาพนน ควรนาทฤษฎแตละทฤษฎไปใชตามความเหมาะสมในแตละสถานการณ เพอใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพยงขน 3.3.2 การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning) 1) ความหมายของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning) (เยาวพา เดชะคปต. 2548 : 36; อางองจาก Caine and Cain. 1991 - 1994) การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning) เปนแนวความคด ของนกประสาทวทยาและนกการศกษากลมหนง ซงสนใจเรองของการทางานของสมอง การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning : BBL) เปนแนวความคดเกยวกบการจดการเรยนการสอน ซงมทมาจากการศกษาวจยจากศาสตรหลายๆ แขนง เชน ศาสตรแขนงประสาทวทยา ชววทยา จตวทยาคลนก จตวทยาดานการคด ททาการศกษาวจยเกยวกบสมอง และการเรยนรของมนษยและไดใหความหมายไวดงน รเนท และจอฟฟร เคน (Renate and Cain) ไดใหความหมายของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning) วา เปนการทเดกไดรบประสบการณทหลากหลาย ทงทเปนจรงและวาดฝนและการหาวธการตางๆ ในการรบประสบการณเขามารวมถงการสะทอนความคด การคดวจารณญาณและการแสดงออกในเชงศลปะ ซงเปนการสรป ความรทเกยวกบการเรยนร

43

วลสน และ สเปยร (เยาวพา เดชะคปต. 2548 : 37; อางองจาก Wilson and Spears. n.d.) ไดสรปความหมายของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning) ไววา เปนแนวความคดผสมผสานทสรางขนสาหรบการสอนโดยใชงานวจยเกยวกบประสาทวทยา การศกษาตามแนวการใชสมองเปนฐานอาศยงานวจยเกยวกบสมองเพอเสนอแนะถงการทางานของสมองอยางเปนธรรมชาต และอาศยความรจากการศกษาเรองโครงสรางและหนาทของสมองในหลายชวงของพฒนาการ สรป การเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning) หมายถง การเรยนรดวยการคดจากกจกรรมทกระตนสมองซกซายและซกขวาไดทางานรวมกนอยางตอเนอง และสมพนธกน 2) รปแบบการเรยนรตามแนวความคดทางการศกษาโดยใชสมอง เปนฐาน (Brain - Based Learning) มดงน (เยาวพา เดชะคปต. 2548 : 37) 1) การเรยนรดวยตนเอง (Mastery Learning) 2) ลลาการเรยนร (Learning Styles) 3) พหปญญา (Multiple Intelligences) 4) การเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) 5) การสรางสถานการณ (Practical Simulations) 6) การเรยนรจากประสบการณจรง (Experiential Learning) 7) การเรยนรจากการใชปญหาเปนฐาน (Problem - Based Learning) 8) ความเคลอนไหวทางการศกษา (Movement Education) 3) การจดการศกษาโดยใชสมองเปนฐาน (Brain - Based Learning : BBL) คอ การจดการศกษาทมพนฐานจากการศกษาวจยเกยวกบสมองและการเรยนรของสมอง โครงสรางและหนาทของสมอง ในแตละชวงพฒนาการของมนษย และนาผลการศกษาวจยเกยว กบสมองมาใชในวงการศกษา โดยการสรางรปแบบการเรยนการสอนจากแนวความคดของ การพฒนาสมอง แนวคดนยงอธบายพฤตกรรมการเรยนรจากชวตจรง ไดรบประสบการณดานอารมณ ประสบการณสวนตว และประสบการณในการแกปญหาทเกยวของกบชวตจรง การนาความรโดยใชสมองเปนฐานมาเชอมโยงกบการจดการศกษา (Brain Connections) คอ การนาหลกการเกยวกบสมองมาเชอมโยงกบการจดการศกษา โดยนาหลกการเกยวกบสมองไปใชในการจดหลกสตรการจดการเรยนการสอน การจดบรรยากาศการเรยนร ฯลฯ การเรยนรทสงเสรมสมอง (Brain Compatible Learning) เจน แมคกฮน ((เยาวพา เดชะคปต. 2548 : 37; อางองจาก Jane McGeehan. n.d.) ไดเขยนถงการเรยนรทสงเสรมสมองวาควรมการศกษาประวต การสรป และการนาไปใชโดยเนนผลงานวจยทเกยวกบสมอง 3 ประการ คอ

44

1) อารมณคอประตสการเรยนร 2) สตปญญาเกดจากการไดรบประสบการณ 3) สมองจะจดเกบสงเราหรอจดจาไดดจากการทผเรยนรบรสงทมความหมายกบตวผเรยน หลกการของการจดการศกษาโดยใชสมองเปนฐาน ในป ค.ศ.1989 (2532) รเนท นมเมลา เคน (Renate Nummela Caine) ศาสตราจารยทางการศกษาแหงมหาวทยาลยแคลฟอรเนยสเตท ซานเบอรนานดโน แคลฟอรเนยและจอฟฟร เคน ((เยาวพา เดชะคปต. 2548 : 37; อางองจาก Goeffrey Caine. 1991) ผอานวยการสมาคมแหงชาตดานเครอขายการอบรมและพฒนาจตใจและสมองแหงประเทศสหรฐอเมรกา ไดเสนอแนวทางในการจดการศกษาโดยใชสมองเปนฐาน โดยมพนฐานมาจากการศกษาโครงสรางและหนาทของสมองจากคากลาวทวา “ทกคนสามารถเรยนรได การเรยนรจะเกดขนตราบเทาทสมองยงทางานเปนปกต” ในความเปนจรงกคอคนทกคนเรยนรไดและทกคนเกดมาพรอมกบสมองทมหนาทเปนกลไกสาคญในการสงการ ระบบโรงเรยนดงเดมมกจะไมคอยสงเสรม ไมสนใจและลงโทษกระบวนการเรยนรทเปนธรรมชาต ซงไดนาไปสหลกการ 2 ประการ คอ 1) “สมองเปนผประมวลขอมลแบบคขนาน” หรอสมองสามารถทางานหลายๆ อยางไดพรอมกนในเวลาเดยวกน 2) “การเรยนรเกดขนทงรางกายและจตใจ” เปนลกษณะเฉพาะของสมอง ประการหนง หลกการเรยนร Brain - Based Learning (พรรณ เกษกมล. 2549 : 7) 1. สมองทางานไดหลายอยางในเวลาเดยวกน ครจงสามารถจดกจกรรมทใชทกสวนของรางกายพรอมกนได ไมวาจะเปนความคด อารมณ จนตนาการ การมปฏสมพนธ 2. การเรยนรจะเกดขนพรอมกนทงรางกาย การเรยนรเปนธรรมชาตเชน เดยวกบการหายใจ แตอาจสะดดหรอสงเสรมใหเกดมากขนได การจดการกบความเครยด การเลอกรบประทานอาหาร การออกกาลง การผอนคลาย การจดการกบสขภาพจะสงผลตอกระบวนการเรยนร เชน ควรดมนาวนละ 6 แกว และนอนหลบพกผอนใหเพยงพอ ทกสงจะมผลตอหนาทการทางานของรางกายและสงผลตอความสามารถในการเรยนร 2.1 การเตบโตของประสาทจะเกดขนไดจากประสบการณ การทาทาย ความสข ความสาราญ ประสบการณชวตทไดรบจากโรงเรยนมสวนดตอสมอง 2.2 ความเครยด ความเบอหนาย และการขมขมผลตอสมองในทางลบ

45

3. ประสบการณจะมความหมายตอนกเรยนมาก นกเรยนจะตอบโตตอสงแวดลอม ไดโดยอตโนมต เชน การหาวธเอาตวรอด ดงนน การจดสงแวดลอมใหเออตอการเรยนร ควรเปนสวนหนงในชวตประจาวน ใหนกเรยนรสกพงพอใจทจะคนหาคาตอบและคดวาการเรยนรเรองราวใหมๆ เปนสงททาทาย บทเรยนควรเปนเรองทนาตนเตนและมความหมายโดยตรงตอตวนกเรยน ใหโอกาสในการเลอกทจะเรยนรสงทแตละคนตองการ 4. อารมณเปนสงสาคญสาหรบการคนหาความหมาย สมองจะออกแบบเพอการรบรและตอเตมสงเดมทมอย และจะรบรไมไดถาขอมลใหมแยกออกจากความรเดม สงทรบรแลวไมอาจหยดได แตสามารถกาหนดทศทางใหมได การสอนมประสทธภาพจะชวยใหนกเรยน สรางสงทมความหมายทเกยวของกบความรและประสบการณเดม บรณาการเขากบหลกสตรและชวตได เวลาทรบรไดดคอชวงทจตใจปลอดโปรง สบายๆ ไมสบสน อารมณเปนสงท สาคญ สงทเรยนรจะมอทธพลตอความคาดหวง ความภาคภมใจในตนเอง ความตองการทจะมปฏสมพนธทางสงคม อารมณและความคดไมไดแยกออกจากกน ดงนน ครตองเขาใจความรสก เจตคตทมสวนกาหนดอนาคตในการเรยนร ความเชอของนกเรยนทไดรบการสนบสนนจากครจะมผลตอการเรยนร 5. กระบวนการของสมองบางสวนและทงหมดจะเกดขนในเวลาเดยวกน สมอง ซกซายและขวาแตกตางกน คนทสขภาพด สมองทงสองซกจะประสานกนและแลกเปลยนประสบการณกนทกวน ความรทแตกตางกนแตมาใชรวมกนได ดงนน การสอนทดจาเปนตองสรางความเขาใจและทกษะตลอดเวลา เพราะการเรยนรจะเกดเปนความรสะสมและเปนพฒนาการ ดงนน การใชคาศพทจะเขาใจไดดในประสบการณจรง เชนเดยวกบความเขาใจทางวทยาศาสตรและสมการเมอไดเกยวของกบชวตจรง 6. การเรยนรจะเกดจากความตงใจหรอจากการรบรสงทผานเขามา สมองจะรบขอมลผานประสาทสมผส ดงนน สงแวดลอมจงสาคญ สมองจะตอบรบการสอนและการสอสารทเกดขน การใชเสยงเพลงจะมอทธพลตอการเรยนรตามธรรมชาต ครตองรความสนใจและความศรทธาของนกเรยนเพอใชเปนแรงจงใจใหเกดการเรยนร การเปนตวแบบทดของครจงสาคญและมคณคา การฝกหดทสมพนธกบสงทเรยน หรอเกยวของสมพนธกบชมชน ครอบครวหรอเทคโนโลยทคนเคยจงเปนสงทมความหมาย 7. การเรยนรจะเกยวของกบจตสานกและจตใตสานก การเรยนรสวนมากอยทจตใตสานก เราเรยนรมากเกนกวาทจตสานกจะเขาใจได ประสบการณกลายเปนสวนหนงของความรเบองตน ดงนนความเขาใจจะไมเกดขนไดทนททนใด อาจเกดชาหรอบางทชามาก 8. ความจา 2 แบบ คอ ความจาชวคราวและความจาถาวร การสอนทเนนแตความจาจะไมเออตอการถายโอนความรและความเขาใจ เพราะนกเรยนจะมโลกสวนตวและลลาการเรยนรทชอบแตกตางกน การเรยนรภาษาแมเกดจากประสบการณทปฏสมพนธกบผคนหลากหลายวธดวยคาศพทและไวยากรณ นกการศกษาจงนยมการเรยนรโดยวธธรรมชาต ดงนน

46

ครตองใชกจกรรมทเกยวของกบชวตจรง รวมทงการสาธตในชนเรยน โครงงาน ทศนศกษา จนตนาการจากประสบการณจรง การเลาเรอง คาพงเพย อปมา ละคร สมพนธกบวชาตางๆ ไวยากรณสามารถเรยนรโดยผานการเขยนเรองราว ความสาเรจขนอยกบการใชประสาทสมผส ทงหมดและประสบการณทบรณาการการบรรยายจงเปนเพยงสวนหนงของประสบการณทงหมด แตบางทความจาอาจสาคญและมประโยชน เชน สตรคณเราเขาใจไดดเมอความจรงเกดขนตาม ธรรมชาตในความจาชวคราว 9. การเรยนรสงเสรมไดดวยการทาทายและยบยงไดดวยการลงโทษหรอขมข สมองรบรตอเนองสงสดเมออยในภาวะเสยงทมการสนบสนน ดงนนการสรางสถานทหรอบรรยากาศทรสกปลอดภยและเกดการผอนคลาย แมวาจะมความเสยงกจะชวยสงเสรมใหเกดการเรยนรสงสดได นกเรยนทไดเกรดนอยจงไมสนใจเรยนในวชานน 10. สมองของแตละคนมความเปนเอกลกษณ ผเรยนแตกตางกนและตองการใหเกดตวเลอกทจะเรยนรและอยากใหครเขาใจโลกของเขา การใหตวเลอกทแตกตางกนจงเปนสงทนาสนใจททาใหเกดการเรยนรได สรปไดวา หลกการเรยนรโดยเนนสมอง เปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) คอ การเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนไดใชพลงสมองทงซกซายและซกขวา รวมกบใหเกดความร ความเขาใจ ตามศกยภาพของแตละบคคลใหเตมขดความสามารถทมอยในตนเอง 3.5 งานวจยทเกยวของ อรสร วงศสรศร (2540) ไดศกษาการวเคราะหแบบฝกความพรอมทกษะพนฐาน ทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย โดยศกษาจากกลมตวอยางทเปนแบบฝกความพรอมทกษะ พนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ฉบบตพมพระหวาง พ.ศ.2534 - 2539 ครบทง 3 ชนปอนบาล จานวน 102 เลม ผลการศกษาพบวา แบบฝกความพรอมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบเดกปฐมวยของแตละทกษะตามแนวการจดประสบการณทางคณตศาสตร มความเหมาะสมกบการนามาใชเปนแบบเรยน และครอาจารยสามารถนามาใชในการเรยนการสอนได อรญญา กนนาร (2542) ผลของการใชแบบฝกคณลกษณะทเออตอการคดดานคาถามตอพฒนาการคดดานทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของนกเรยนชนอนบาลปท 2 ผลการศกษาคนควา พบวา นกเรยนกลมตวอยางมการคดดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สงขน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นกเรยนทไดใชแบบฝกคณลกษณะทเออตอ การคดดวยคาถาม มการคดดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสงกวานกเรยนทใชการจดประสบการณตามปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

47

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของพบวา การจดประสบการณโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหเดกคดและลงมอปฏบต สงผลทาใหเดกมการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรซงเปนการเรยนรทสาคญ เพราะสรางใหเดกเกดการเรยนรอยางมเหตผล คดเปน สงเกตเปนและโดยนยของกระบวนการวทยาศาสตรดงกลาวเปนพนฐานของการสงเสรมเดกใหมทกษะพนฐานทางวทยาศาสตร ไดรจกการเรยนร สงแวดลอมรอบตวอยางมความหมายดวยการตอบคาถามประสบการณทกษะวทยาศาสตรจะชวยใหเดกรจกสงรอบตว เขาใจโลกทเปนอย รจกวเคราะห การจาแนกพวก รวมถงการเรยนร การแกปญหาได จากการเรยนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร (ประสาท เนองเฉลม. 2545 : 25) ซงในการศกษาคนควาครงน ผวจยไดนากจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะมาใชกบเดกเพอพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรในเดกปฐมวยในดานการสงเกต การจาแนกประเภท การสอสารและการลงความเหน ทงนเพราะการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะนน เปนลกษณะของการนาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร โดยเนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) มา ประกอบขณะเดกทากจกรรมหรอตอนสรปการเรยน ทงนเจตนาเพอใชในการทบทวน ฝกการขดเขยนและการสงเกตของเดก (กลยา ตนตผลาชวะ. 2546 : 46) ซงสอดคลองกบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย เนองจากแบบฝกทกษะเปนสอทจาเปนตอการฝกทกษะของเดก การฝกแตละทกษะนนจะมหลายแบบ เพอกระตนความสนใจของเดก คนพบและตอบคาถามโดยใชกระบวนการวทยาศาสตรเปนสงนาพาไปสองคความรใหม และยงเปนการฝกใหเดกเกดทกษะขนพนฐานทจะนาไปใชในวยทพฒนาการสงขน (ประสาท เนองเฉลม. 2546 : 28) ดงนน ลกษณะการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะจงมความสอดคลองกบการพฒนา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย กลาวคอ การจดกจกรรม เปดโอกาสใหเดกไดคดคน ทบทวน ฝกการขดเขยนและการสงเกตของเดก ดงนนจากเหตผลทไดกลาวมาขางตนจะเหนไดวาการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะนาจะเปนเทคนคหนงทสามารถพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนพนฐานของเดกปฐมวยได

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน 1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. แบบแผนการทดลองและวธการดาเนนการทดลอง 4. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล

1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 1.1 ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน คอนกเรยนชาย - หญงทมอายระหวาง 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยช นอนบาลศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 1.2 การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชาย - หญงทมอายระหวาง 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยช นอนบาลศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 ไดมาจากการสมอยางงาย โดยการจบสลากเลอกจานวน 1 หองเรยน จากจานวน 2 หองเรยน และผวจยสมนกเรยนเขากลมทดลอง จานวน 15 คน

2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 2.1 เครองมอทใชในการวจย คร งนมดงน 2.1.1 ชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร โดยใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ของ รศ.ดร.กลยา ตนตผลาชวะ 2.1.2 แผนการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสาระตามชดแบบฝกทกษะ 2.1.3 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

49

2.2 การสรางแผนการจดกจกรรม การเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร 2.2.1 ศกษาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรโดยเนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ของ รศ.ดร.กลยา ตนตผลาชวะ 2.2.2 ศกษาหลกสตร พทธศกราช 2546 และแผนการจดกจกรรมเกยวกบการสงเสรมทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 2.2.3 กาหนดหวเรองตามเนอหาของแบบฝกทกษะแตละหนา และศกษามโนทศน ของเรองทเรยนอยางชดเจน 2.2.4 จดทาตารางกาหนดหวเรองทเรยนแตละสปดาหและสาระสาคญของการจด กจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร จากผลการศกษาไดหวเรองทจะนาไปจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร ดงตาราง 1

50

ตาราง 1 หวเรองทเรยนในแตละสปดาหและสาระสาคญ

สปดาหท แบบฝกทกษะเรอง เรองทเรยน สาระสาคญ หนา 1 ธรรมชาตรอบตว : การสงเกต

1. ปาก 2. เงา 3. สวนประกอบของปลา

สงเกตปากของคนและสตว สงเกตรปภาพกบเงา สงเกตอวยวะของปลา

4 9 10

2 ธรรมชาตรอบตว : การสงเกต

4. ลกสตว 5. ของคกน 6. ส

สงเกตลกสตว สงเกตความสมพนธของสงตางๆ สงเกตสของผลไม

16 20 30

3 สงแวดลอมรอบตว : พช

7. ตนไม 8. ดอกไม 9. ผก

สวนประกอบของตนไม รปแบบของดอกไม ผลไมทใชเปนผก

5 7 10

4 สงแวดลอมรอบตว : พช

10. ผลไม 11. พชนา 12. พชปา

รสชาตของผลไม ประเภทของพชนา ประเภทของพชปา

15 17 27

5 สงแวดลอมรอบตว : สตว

13. สตวบก 14. สตวนา 15. แมลง

มโนทศนของสตวบก มโนทศนของสตวนา มโนทศนของแมลง

5 7 9

6 สงแวดลอมรอบตว : สตว

16. สตวเลยง 17. สตวปก 18. สตวใชงาน

มโนทศนของสตวเลยง มโนทศนของสตวปก มโนทศนของสตวใชงาน

12 13 17

7 ธรรมชาตรอบตว : โลกของเรา

19. นา 20. กลางวน - กลางคน 21. ฤดกาล

ความสาคญของนา เวลากลางวน กลางคน อปกรณเครองใชในฤดฝน

17 20 30

8 ธรรมชาตรอบตว : โลกของเรา

22. สงไมมชวต 23. ชมชน 24. เครองครว

จาแนกสงไมมชวต บคคลสาคญในชมชน จาแนกเครองครว

24 28 31

51

2.2.7 เขยนแผนกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร ซงม ชอเรอง จดประสงค สาระทเรยนรตามชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร โดยขนสอนประกอบดวย การจดกจกรรมใหเดกมความรความเขาใจเกยวกบมโนทศน และทาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรตามมโนทศนของเรองทเรยน 2.2.8 นาแผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรเสนอตอผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน เพอตรวจความเหมาะสมและถกตองตามหลกการ แนวคด ทฤษฎและรปแบบการจดประสบการณทเนนผเรยนเปนสาคญ จานวน 3 ทาน ดงน 1. ผชวยศาสตราจารย ผศ.ดร.อญชล ไสยวรรณ มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 2. อาจารยลดาวรรณ ดสม โรงเรยนบานยางโกน ตาบลบง อาเภอบานผอ จงหวดอดรธาน 3. อาจารยจตเกษม ทองนาค โรงเรยนวดโตนด แขวงบางหวา เขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร

2.3 ขนตอนการสรางแบบประเมน ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย ในการวจยครงน แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยทผวจยสรางขน มรายละเอยดดงน 2.3.1 การสรางแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย ม ขนตอนการสรางโดยศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงน 1) ศกษาเทคนคการสรางแบบประเมนการใหปฏบตจรง ภทรา นคมานนท (2532) 2) ศกษาแบบประเมนวดทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย สรางโดย ลดาวรรณ ดสม (2546) ชตมา โชตจรพรรณ (2547) จตเกษม ทองนาค (2548) และ ณฐชดา สาครเจรญ (2548) นามาปรบปรงและสรางเพมเตม แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.3.2 กาหนดลกษณะของแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย 1) เปนแบบประเมนการใหปฏบตจรง โดยใหเดกลงมอกระทาปฏบตจรงกบอปกรณ ทใชในการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2) การสรางแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ใหครอบคลมทกษะ กระบวนการวทยาศาสตรทง 4 ทกษะ ซงแบบประเมนม 4 ชด แตละชดเปนแบบประเมนการใหปฏบตจรง จานวนชดละ 5 ขอ ประกอบดวย ชดท 1 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ดานการสงเกต ชดท 2 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ดานการจาแนกประเภท ชดท 3 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ดานการสอสาร ชดท 4 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ดานการลงความเหน

52

3) กาหนดเกณฑการใหคะแนน ดงน 1 คะแนน หมายถง เดกตอบไดถกตอง หรอทาไดถกตอง 0 คะแนน หมายถง เดกตอบผดหรอไมตอบ หรอทาผดหรอไมทา 2.3.2 สรางคมอประกอบคาแนะนาการใชแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร สาหรบเดกปฐมวย 2.4 การหาคณภาพแบบประเมน ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 2.4.1 นาแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทผวจยสรางขนเสนอ ผเชยวชาญ 3 ทาน เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสราง (Construct Validity) และสอดคลองกบพฤตกรรม ซงรายนามผเชยวชาญมดงน 1. ผชวยศาสตราจารย ผศ.ดร.อญชล ไสยวรรณ มหาวทยาลยราชภฏพระนคร 2. อาจารยลดาวรรณ ดสม โรงเรยนบานยางโกน ตาบลบง อาเภอบานผอ จงหวดอดรธาน 3. อาจารยจตเกษม ทองนาค โรงเรยนวดโตนด แขวงบางหวา เขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร 2.4.2 หาความเทยงตรงของแบบประเมน โดยนาแบบประเมนทกษะกระบวนการ วทยาศาสตรไปใหผเชยวชาญ 3 ทาน ซงผเชยวชาญ 3 ทาน พจารณาลงความเหนและใหคะแนนดงน +1 หมายถง เมอผเชยวชาญมความเหนวาสอดคลอง 0 หมายถง เมอผเชยวชาญมความเหนวาไมแนใจ -1 หมายถง เมอผเชยวชาญมความเหนวาไมสอดคลอง แลวนาคะแนนทไดมาหาคาดชนความสอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรม IOC มากกวาหรอเทากบ .50 ถอวาใชได (พวงรตน ทวรตน. 2543 : 117) ซงในการศกษาครงน ไดคาดชนความสอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรมเทากบ 0.67 - 1.00 2.4.3 ปรบปรงแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ตามคาแนะนาของผเชยวชาญ และนาไปทดลองใช (Try out) กบเดกชนอนบาลปท 2 อายระหวาง 4 - 5 ป โรงเรยนอนบาลธนนธร และโรงเรยนอนบาลอนากล เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 สาหรบเดกปฐมวยทไมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน เพอศกษาความเหมาะสมและความชดเจนของขนตอนการใชแบบประเมนทกษกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยพบวาเดกสวนใหญนงเฉยไมคอยกลาแสดงความคด ไมกลาตอบคาถามหรอตอบคาถามในแบบประเมน ผวจยจงปรบวธการใชคาถามใหมความชดเจนมากยงขน สรางบรรยากาศเปนกน เองกบเดก เพอใหเดกรสกผอนคลายและทาแบบประเมนดวยความรความเขาใจของตนเองอยางแทจรง

53

2.4.4 นาแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยทผาน การทดลองใชมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑ คอ ตอบถก หรอทาถกให 1 ตอบผดหรอทาผดให 0 คะแนน แลววเคราะหแบบประเมนรายขอเพอหาความยากงาย (p) ทอยระหวาง .20 - .80 และหาคาอานาจจาแนก (r) ทมคาเทากบ .20 ขนไป โดยผวจยคดเลอกแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทมคาความยากงาย (p) ระหวาง .20 - .76 และเลอกคาอานาจจาแนก (r) 1.15 ขนไปเปนแบบประเมนโดยผวจยทาการคดเลอกจากแบบประเมนกระบวนการวทยาศาสตรทงหมด 24 ขอ ใหได 20 ขอ ดงน ชดท 1 การสงเกต 5 ขอ ชดท 2 การจาแนกประเภท 5 ขอ ชดท 3 การสอสาร 5 ขอ ชดท 4 การลงความเหน 5 ขอ 2.4.5 นาแบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยไป หาคาความเชอมนโดยใชวธของ คเดอร - รชารดสน (Kuder - Richardson) จากสตร KR - 20 (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 198) ซงไดคาความเชอมนของแบบประเมนทงฉบบ เทากบ 0.77 2.4.6 นาแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยไปใชกบ กลมตวอยางตอไป

3. แบบแผนการทดลองและวธการทดลอง 3.1 แบบแผนการทดลอง ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการกงทดลองเปนตามแบบแผนการทดลอง One - Group Pretest - Posttest Design (พวงรตน ทวรตน. 2543 : 60) เพอความเหมาะสมและสอดคลองกบจดมงหมายของการดาเนนการกงทดลอง ตาราง 2 แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน ทดลอง สอบหลง ทดลอง T1 X T2

เมอ T1 แทน การทดสอบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรกอนการทดลอง X แทน การใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ T2 แทน การทดสอบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรหลงการทดลอง

54

3.2 วธดาเนนการทดลอง การวจยครงน ดาเนนการศกษาในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 เปนเวลา 10 สปดาห โดยแบงเปนสปดาหในการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 2 สปดาห สปดาหละ 4 วน คอ วนจนทร วนองคาร วนพธ และวนศกร ในชวงเวลา 08.00 - 11.30 น. ในการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ใชสปดาหท 1 และสปดาหท 10 ระยะเวลาในการประเมนจากเดกจานวน 15 คน ใชเวลาในการทาแบบประเมนคนละ 5 ขอ ขอละ 2 นาท รวม 10 นาท ตอเดก 1 คน การประเมนในแตละวนใหเดกทาตามการจาแนกรายดานดงน วนจนทร ชดท 1 การสงเกต 5 ขอ วนองคาร ชดท 2 การจาแนกประเภท 5 ขอ วนพธ ชดท 3 การสอสาร 5 ขอ วนศกร ชดท 4 การลงความเหน 5 ขอ สาหรบระยะเวลาในการทดลองใช 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน คอวนจนทร วนพธ และวนศกร วนละ 30 นาท รวม 24 ครง ทาการทดลองในชวงเวลา 09.00 - 09.30 น. โดยมข นตอนดงน 1. จดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมเพอประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 2. ผวจยทาการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย (Pretest) กอนการทดลองกบกลมตวอยาง เปนเวลา 4 วน และบนทกผลของขอมลในแตละขอของเดกแตละคนเพอนามาตรวจใหคะแนนตามเกณฑและเกบเปนคะแนนขอมลพนฐานชดท 1 3. ผวจยดาเนนการทดลองในกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ ในระยะ เวลาระหวาง 09.00 - 09.30 น. ของวนจนทร วนพธ และวนศกร ตงแตวนท 18 มถนายน 2550 ถงวนท 10 สงหาคม 2550 ผวจยดาเนนขนตอนในการจดกจกรรมการเรยนรประกอบการใชชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรของเดกปฐมวย ตามตาราง 3 ดงน

55

ตาราง 3 แสดงระยะเวลาในการดาเนนการศกษาและทดลอง

สปดาหท

การดาเนนการศกษาและทดลอง

จานวนวน/ สปดาห

1 ประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรกอนทดลอง (Pre - test) 4 วน 2 - 9 ปฏบตการทดลองการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

วทยาศาสตร 3 วน

10 ประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรหลงการทดลอง (Post - test) 4 วน

4. การเกบรวบรวมขอมล การวจยครงน ผวจยเกบขอมลดวยแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรพนฐาน ของเดกปฐมวย 2 ครง คอ 1. ประเมนกอนทดลอง (Pretest) ดวยแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรท ผวจยสรางขนกบกลมตวอยาง จานวน 15 คน 2. เมอเสรจสนการทดลองในสปดาหท 8 ประเมนหลงการทดลอง (Posttest) ดวยแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทผวจยสรางขนชดเดยวกบ Pre - test เพอเปรยบเทยบการพฒนาทกษะกระบวนการ วทยาศาสตรของเดกปฐมวย

5. การจดกระทาและการวเ คราะหขอมล 5.1 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลครงน ผวจยทาการวเคราะหโดยใชวธการวเคราะห ดงน 5.1.1 หาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน 5.1.2 วเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยกอนและหลง การใช กจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ เพอศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทงภาพรวมและจาแนกรายทกษะ โดยใชคาแจกแจง t แบบ Dependent Samples 5.2 สถตทใชในการวเคราะหเครองมอและขอมล 5.2.1 สถตทใชในการวเคราะหเครองมอมดงน 1) หาความเทยงตรงของแบบประเมนโดยใชดชนความสอดคลองระหวาง จดประสงคกบพฤตกรรม (พวงรตน ทวรตน. 2543 : 117) ดงน

56

N

IOC ∑=R

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรม

ΣR แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N แทน จานวนผเชยวชาญ 2) หาคาความยากงาย (Difficulty) ของแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ของเดกปฐมวย โดยคานวณจากสตร (พวงรตน ทวรตน. 2543 : 129) ดงน

NRP =

เมอ P แทน คาความยากงายของคาถามแตละขอ R แทน จานวนผตอบถกในแตละขอ N แทน จานวนผทาแบบประเมนทงหมด 3) การหาคาอานาจจาแนกโดยใชคาสหสมพนธแบบพอยท - ไบซเรยล (Point biserial correlation) การหาคาอานาจจาแนกโดยวธนมขอตกลงเบองตนวา ถาทาถกได 1 ทาผดได 0 เทานน (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 212)

pqS

Xr

t

fbis.p ⋅

−= pX

เมอ rp.bis แทน คาอานาจจาแนก pX แทน คะแนนเฉลยของกลมททาขอนนได fX แทน คะแนนเฉลยของกลมททาขอนนไมได St แทน คะแนนเบยงเบนมาตรฐานของแบบประเมนฉบบนน p แทน สดสวนของคนททาขอนนได q แทน สดสวนของคนททาขอนนไมไดหรอ 1 - p

57

4) หาคาความเชอมนของแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของ เดกปฐมวย โดยใชสตร KR - 20 ของคเดอร - รชารดสน (Kuder - Richardson) (พวงรตน ทวรตน. 2543 : 123)

⎪⎭

⎪⎬⎫

⎪⎩

⎪⎨⎧−

−= ∑

2t

tt Spq

11n

nr

เมอ rtt แทน คาความเชอมนของแบบประเมน n แทน จานวนขอ p แทน สดสวนของคนทาถกในแตละขอ q แทน สดสวนของคาทาผดในแตละขอ 2

tS แทน ความแปรปรวนของคะแนนทงฉบบ 5.2.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมลมดงน 1) หาคาเฉลย (Mean) โดยคานวณจากสตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 73) ดงน

N

XX ∑=

เมอ X แทน คะแนนเฉลย ∑X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง 2) หาคาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) โดยคานวณจากสตร (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2547 : 179) ดงน

( )

)1N(NXXN

.D.S22

−

−= ∑ ∑

เมอ S.D. แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง ∑X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

2X∑ แทน ผลรวมของกาลงสองของคะแนนนกเรยนแตละคน ในกลมตวอยาง

58

∑ 2D

3) สถตทใชในการประเมนสมมตฐาน โดยเปรยบเทยบความแตกตางของ คะแนนเฉลยจากแบบประเมนวดทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย กอนและหลง การกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะจากคาแจกแจง t แบบ Dependent Sample (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 104)

( )1N

DDN

Dt

22

−

−=

∑ ∑∑

เมอ t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t - distribution D แทน ความแตกตางของคะแนนแตละค N แทน จานวนคของคะแนนหรอจานวนนกเรยน ∑ D แทน ผลรวมทงหมดของผลตางของคะแนนกอนและหลง การทดลอง แทน ผลรวมของกาลงสองของผลตางของคะแนนระหวาง กอนและหลงการทดลอง 5.3 การแปลผลระดบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย การแปลผลทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในการศกษาครงน ผวจยไดศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย 4 ทกษะ คอ การสงเกต การจาแนกประเภท การสอสาร และการลงความเหน กาหนดการแปลผลโดยรวมและจาแนกรายทกษะ ดงน ภาพรวมของการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร คะแนนเตม 20 คะแนน เกณฑแปลผล แบงเปน 4 ชวง ดงน คะแนนระหวาง 15.01 - 20.00 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบดมาก คะแนนระหวาง 10.01 - 15.00 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบด คะแนนระหวาง 05.01 - 10.00 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบพอใช คะแนนระหวาง 00.00 - 05.00 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบตองปรบปรง

59

จาแนกรายทกษะของการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ม 4 ทกษะ โดยแตละทกษะมคะแนนเตม 5 คะแนน เกณฑการแปลผล แบงเปน 4 ชวง ดงน คะแนนระหวาง 3.76 - 5.00 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบดมาก คะแนนระหวาง 2.51 - 3.75 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบด คะแนนระหวาง 1.26 - 2.50 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบพอใช คะแนนระหวาง 0.00 - 1.25 หมายถง มทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ในระดบตองปรบปรง

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลการทดลองและการแปลผลการวเคราะหขอมล ในการศกษาครงน เพอใหเกดความเขาใจตรงกนในการแปลความหมายขอมล ผวจยไดใชสญญาลกษณในการวเคราะหขอมล ดงน N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง K แทน คะแนนรวมรายทกษะ S.D. แทน ความเบยงเบนมาตรฐาน X แทน คะแนนเฉลย t แทน อตราสวนคาวกฤตทใชพจารณาในการแจกแจงแบบ t ** แทน นยสาคญทางสถตทระดบ .01

การวเคราะหขอมล ผวจยดาเนนการวเคราะหขอมล โดยคานวณการเปรยบเทยบผลของการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะทมตอการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยดวยการหาคะแนนเฉลย ความเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบคา t การเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน

ตอนท 1 ระดบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ตอนท 2 เปรยบเทยบผลการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

61

ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 ระดบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ตาราง 4 ระดบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยกอนและหลงการทดลอง

ภาพรวมและจาแนกตามทกษะ

กอนการทดลอง หลงการทดลอง ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร X S.D. ระดบ X S.D. ระดบ

1. การสงเกต 2. การจาแนกประเภท 3. การสอสาร 4. การลงความเหน

2.93 1.13 2.20 2.00

1.03 1.30 1.42 1.19

พอใช ตองปรบปรง

พอใช พอใช

4.53 3.06 3.93 3.80

0.74 1.70 0.88 1.15

ดมาก ด

ดมาก ดมาก

รวม 8.30 4.94 พอใช 15.33 4.47 ดมาก

จากตาราง 4 แสดงใหเหนวา ระดบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย กอน

การทดลองอยในระดบพอใช 3 ทกษะ คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการสอสาร ทกษะการลงความเหน และม 1 ทกษะทอยในระดบตองปรบปรง คอ ทกษะการจาแนกประเภท หลงการทดลอง พบวาเดกปฐมวยมพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของอยในระดบดมาก 3 ทกษะ คอ ทกษะการสงเกต และม 1 ทกษะทอยในระดบด คอทกษะการจาแนกประเภท ทกษะการสอสาร ทกษะการลงความเหน

ตอนท 2 เปรยบเทยบผลการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 2.1 ภาพรวม

ตาราง 5 เปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอนและหลงการทดลองในภาพรวม

กลมทดลอง X S.D. t กอนทดลอง

8.30

4.49

11.96** หลงทดลอง 15.33 4.47

**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

62

2.934.53

1.133.06 2.20

3.932.00

3.80

8.30

15.33

02468

101214161820

คะแนน

การสงเกต

การจาแนกประเภท

การสอสาร

การลงความเหน

ผลรวมทกดาน

กอนทดลอง

หลงทดลอง

2.2 จาแนกรายทกษะ

ตาราง 6 เปรยบเทยบคะแนนกอนและหลงการทดลองจาแนกรายทกษะ

กอนทดลอง หลงทดลอง ทกษะกระบวนการวทยาศาสตร N K X S.D. X S.D.

t

1. การสงเกต 2. การจาแนก ประเภท 3. การสอสาร 4. การลงความเหน

15 15

15 15

5 5 5 5

2.93 1.13

2.20 2.00

1.03 1.30

1.42 1.19

4.53 3.06

3.93 3.80

0.74 1.70

0.88 1.15

8.42** 6.44**

7.60** 10.30**

**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 6 พบวา t และคาเฉลยของเดกกอนและหลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ ชวยใหเดกมพฒนาทกษะกระบวนการวเคราะหของเดกปฐมวยสงขนและคาคะแนนความแตกตางกอนและหลงมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

เปรยบเทยบพฒนาการทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยกอนและหลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะโดยใชกราฟ

ภาพประกอบ 2 กราฟแสดงการเปรยบเทยบพฒนาการทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ของเดกปฐมวยกอนและหลงทดลอง

63

จากกราฟ แสดงใหเหนวา ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรเดกปฐมวยทใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ เมอพจารณาเปนรายทกษะ พบวา หลงจากใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ เดกมการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสงขนกวากอนการทดลองทกดาน

บทท 5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ

ในการศกษาคนควาเรอง การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาระดบทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยโดยรวมและจาแนก รายทกษะ หลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ 2. เพอเปรยบเทยบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยกอนและ หลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

สมมตฐานในการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ มการพฒนาทกษะ กระบวนการวทยาศาสตรกอนและหลงการทดลองแตกตางกน

วธดาเนนการวจย 1. การกาหนดกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชาย - หญงทมอายระหวาง 4 - 5 ป ซงกาลงศกษาอยชนอนบาลศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2550 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 ไดมาจากการสมอยางงาย โดยการจบสลากเลอกจานวน 1 หองเรยน จากจานวน 2 หองเรยน และผวจยสมนกเรยนเขากลมทดลอง จานวน 15 คน 2. เครองมอทใชในการวจย 2.1 ชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร โดยใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ของ รศ.ดร.กลยา ตนตผลาชวะ 2.2 แผนการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรสาระตามชดแบบฝกทกษะ 2.3 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร 3. ขนตอนในการศกษาคนควา 3.1 ขอความรวมมอกบผบรหารโรงเรยนในการทาวจย 3.2 ชแจงใหครประจาชนทราบรปแบบงานวจย และขอความรวมมอในการดาเนน การวจย

65

3.3 สรางความคนเคยกบเดกกลมตวอยางเปนระยะเวลา 3 สปดาห 3.4 กอนทาการทดลอง ผวจยทาการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของ เดกปฐมวย โดยใชแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย 3.5 ดาเนนการทดลองโดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ ระหวาง วนท 18 มถนายน 2550 ถงวนท 10 สงหาคม 2550 ใชเวลาในการทดลอง 8 สปดาห สปดาหละ 3 วน ไดแก วนจนทร วนพธ และวนศกร วนละ 30 นาท ในชวงกจกรรมเสรมประสบการณ เวลา 09.00 - 09.30 น. รวมทงสน 24 ครง 3.6 เมอสนสดการทดลอง ผวจยทาการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของ เดกปฐมวย หลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ โดยใชแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย ซงเปนแบบประเมนชดเดยวกบทใชประเมนกอนการทดลองและนาคะแนนทไดจากการประเมนไปทาการวเคราะหขอมลทางสถตตอไป 4. การวเคราะหขอมล ผวจยดาเนนการวเคราะหขอมลตามลาดบ ดงน 4.1 หาคาสถตพนฐานแสดงคะแนนเฉลยและความเบยงเบนมาตรฐาน 4.2 เปรยบเทยบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยกอนและ หลงการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ โดยใช t - test แบบ Dependent

สรปผลการศกษาคนควา 1. พฒนาการทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยโดยรวม หลงการใชกจกรรม การเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะอยในระดบดมากและจาแนกรายทกษะ อยในระดบดมาก 3 ทกษะ คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการสอสาร และทกษะการลงความเหน และอยในระดบด 1 ทกษะ คอ ทกษะการจาแนกประเภท 2. พฒนาการทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย หลงการใชกจกรรมการเรยนร ประกอบชดแบบฝกทกษะสงขนกวากอนการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

66

อภปรายผล การศกษาคนควาครงน เปนการศกษาการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของ เดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะของเดกนกเรยนชนอนบาลปท 2 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 ซงจากการศกษาคนควาปรากฏผลดงน 1. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ หลงการทดลอง มการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรแตกตางจากกอนการทดลอง อยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 โดยมคาเฉลยกอนการทดลอง ( X ) = 8.30 และคาเฉลยหลงการทดลอง ( X ) = 15.33 ตามภาพรวม เมอดผลการวเคราะหขอมลภายในกลมทดลองทใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร พบวาเดกปฐมวยมการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสงขนกวากอนการทดลอง สามารถอภปรายไดดงน 1.1 แบบฝกทกษะวทยาศาสตรทนามาใชเนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ซงผวจยใชเปนแกนในการจดกจกรรมทเดกตองฝกสงเกต เชน สปดาหท 5 เรอง แมลง กาหนดใหเดกระบายสภาพแมลง ในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ผวจยนาสตวจาลอง แมลงปอ ผง ดวงกวาง ตกแตน มด แมงปอง แมงมม เตาทอง นก ไก เปด มาใหเดกเลอกตามความสนใจ เมอเดกเลอกเสรจแลว ครใหเดกแบงออกเปน 3 กลม ตามจานวนของขาสตวเหลานน คอกลมท 1 เปนสตวทม 2 ขา กลมท 2 คอ สตวทม 6 ขา และกลมท 3 เปนสตวทมขา 8 ขา เดกนบขาของสตวจาลองทตนเองเลอกไว และพากนจดกลม เดกบางคนยงไมรคาจานวนจงนบวนไปมา ครแนะนาใหเดกชนวมอขนมา 10 นว นบใหครบ 10 แลวแทนคาเปรยบเทยบกบขาของสตวทตนเองเลอก เดกจงคนพบคาตอบดวยตนเองแลว เดนเขาไปหากลมได เมอเดกเขากลมเสรจเรยบรอยแลว ครจงนารปภาพสตวปก แมง และแมลงมาใหเดกไดสงเกต จาแนกประเภทตามรปภาพแบงออกเปน 3 ประเภท คอ สตวทม 2 ขาเปนสตวปก สตวทม 8 ขา เปนแมง สาหรบสตวทม 6 ขาเรยกวาแมลง ขนตอมาครนาแบบฝกทกษะวทยาศาสตร เรองสงแวดลอมรอบตวเรา : สตว เรองยอย แมลง ในหนาท 9 มาใหเดกไดระบายสภาพของแมลงใหใกลเคยงกบสธรรมชาตตามจนตนาการ พรอมทงถามเดกวาแมลงคออะไร ใหเดกชวยอธบายลกษณะของแมลงตามทเคยรจกเคยพบเหน และไดเรยนรมาแลว เดกสามารถอธบายไดวา แมลงเปนสตวตวเลก ม 6 ขา บางชนดมปก เชน แมลงปอ แมลงวน บางชนดไมมปก เชน มด บางชนดไมมชอนาหนาเปนแมลง เชน ผง ผเสอ ตกแตน ดวงกวาง และเตาทอง ในการจดกจกรรมการเรยนรดงกลาว เปนกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทเปดโอกาสใหนกเรยนไดฝกปฏบตดวยตนเอง จากกจกรรมทาใหเดกสงเกตและเรยนรมโนทศนของแมลงซงการเรยนการสอนแบบนสอดคลองกบการเรยนรทจดใหเดกไดลงมอกระทา ไดคดและหาคาตอบในการกระทากจกรรมการเรยนรโดยเดกเปนผคนควาหาความรจาก สออปกรณทครจดเตรยมไวในแตละกจกรรมการคนควาหาความรของเดกนน เดกไดเรยนรจากประสบการณตรงโดยการใชประสาทสมผสเขาไปสงเกตสอและอปกรณตางๆ ซงสอดคลองกบ กลยา

67

ตนตผลาชวะ (2547ก : 170) ทกลาววา กระบวนการสงเกต การคด การสะทอนการกระทาและเหตการณ เดกไดใชความคดแบบวทยาศาสตรทสามารถนาไปสเปาหมายการเรยนรตามมโนทศนของเรองทเรยน ดงเชน งานวจยของ อรญญา กนนาร (2542 : 85) ทศกษาพบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหนกเรยนไดปฏบตดวยตนเอง สงผลใหการคดดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนโดยใชแบบฝกคณลกษณะทเออตอการคดดวยคาถามสงกวานกเรยนตามการจดประสบการณตามปกต ในการทาแบบฝกทกษะน เพอสรางความรความจา ยาความเขาใจทแนนอน ซงสอดคลอง กบทฤษฎการเรยนรของธอรนไดค (Thorndike) ทเนนความสมพนธเชอมโยงระหวางสงเรากบปฏกรยาตอบสนอง และเชอวาการทาซาบอยๆ จะสงผลใหผเรยนเกดการเรยนรไดด 1.2 แบบฝกสามารถถายทอดใหเดกนาเสนอผลงานได ซงการทเดกไดนาเสนอผลงานเปนการแสดงความคดเหนและการนาเสนอผลงานทเปนสวนสาคญของการจดกจกรรมการเรยนรซง ผวจยใชเทคนควธการสอนอยางหลากหลายเพอกระตนใหเดกแสดงออกซงความคดของตนเอง โดยใชภาษาบรรยายออกมา ทาใหเดกสามารถตรวจสอบความคดเหนของตนเองและผอนได ในการจดกจกรรมการเรยนรไปนอกสถานทเปนวธอนหนงทชวยผลกดนใหเขามาเกยวพนกบสงแวดลอม เดกในวยอนบาลตองการไดพบเหนสงใหมๆ เสยงและกลนใหมๆ บาง เปนมอเปนคราว ดงนนสงแวดลอมไมวาอะไรกสามารถทจะดงความสนใจของเดกไดทงสน (สตาคเฮล ดนา. 2542 : 23) ซงสอดคลองกบวสยทศนการเรยนรวทยาศาสตรของกรมวชาการ (2545 : 5) ทกาหนดไววาการเรยนรวทยาศาสตรเปนการพฒนาผเรยนใหไดรบรกระบวนการและเจตคต ผเรยนทกคนควรได รบการกระตนสงเสรมใหสนใจและกระตอรอรนทจะเรยนรวทยาศาสตรมความสงสยคาถามในสงตางๆ ทเกยวกบโลกธรรมชาตรอบตวมความมงมนและมความสขทจะศกษาคนควาสบเสาะหาความรเพอรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล นาไปสคาตอบของคาถาม สามารถตดสนใจดวยการใชขอมลอยางมเหตผล สามารถสอสารคาถาม คาตอบ ขอมล และสงทคนพบจากการเรยนรใหผอนเขาใจได ผเรยนจงมความสนใจใฝเรยนรจากแหลงการเรยนรนอกสถานททาใหสามารถนาขอมลทไดจากการสงเกตมาสนทนา พดคย อธบายใหผอนเขาใจไดงายและยงไปกวานนเดกสามารถสอความหมายโดยการทาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทกเรองทเรยน การจดกจกรรมการเรยนร ผวจยจะกระตนใหเดกแสดงออกอยางอสระ ซงสอดคลองกบทฤษฎการเรยนรของ กเซล (Gesell) ทเนนวาการใหอสระเดกทากจกรรมการเรยนรอยางแทจรงแลวตองใหผเรยนมประสบการณตรง รจกถามคาถามทเกยวของกบปญหาทตนเองสงสย ยอมรบฟงความคดเหนของผอน เชน การจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร สปดาห ท 4 หนวยยอยเรอง พชนา ครไดพาเดกไปทศนศกษานอกสถานทบานคณยาย ซงเปนผปกครองของเดกในโรงเรยนตามมโนทศน คอ พชทเจรญเตบโตอยในนา หรอมชวงชวตหนงทเจรญเตบโตอยในนา ซงอาจจมอยใตนาทงหมดหรอโผลบางสวนทมนาขง พนทชนแฉะ ทงในนาจดและนาเคม

68

เดกไดสงเกตพชนาบานคณยาย คณยายไดบอกชอของพชนา เชน กก บวสาย บวหลวง หยกกวนอม ผกตบชวา จอก แหน ลกษณะลาตนกลวง นม มทอนาอยในตน มรากเปนกระจก คณยายยงบอกตอไปวาพชนามประโยชนตอมนษยดานการนาไปเปนอาหาร นาไปทาเปนสงของเครองใชได เชน กกนาไปทอเสอ ผกตบชวานาไปถกเปนตะกราหรอกระเปาได กลบถงหองเรยน คณครจงถามเดกวา เมอสกครทไปบานคณยายจดมา บานคณยาย ปลกพชนาไวหลายชนดมอะไรบาง เดกรบชวยกนตอบอยางตนเตน พอตอบเสรจแลว ครถามตอไป วานอกจากพชนาทมอยบานคณยายแลว ยงมพชนาอะไรอกบาง เดกทกคนชวยกนคดแลวตอบมาถกบางผดบาง ครจงนาพชนากบพชบกทเตรยมมาใหเดกเลอก แลวใหเดกสงเกตเปรยบเทยบจาแนกพชบกกบพชนาตามลกษณะ เดกแบงเปน 2 กลมไดถกตอง ครจงใหเดกทาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร เรองสงแวดลอมรอบตวเรา หนวยยอยเรองพชนา หนาท 17 เดกสามารถทาไดถกตองทกคน ครจงใหเดกไดเลาผลงานและตงชอผลงานตามจนตนาการของเดก เดกบอกวา ดอกบวแสนสวย ดอกบวเลนนา ดอกบวลอยนาตบปอง ดอกบวสชมพ ในการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝก ทกษะน เดกไดมโอกาสนาเสนอผลงานจากความคดของตนเองอยางอสระจงสงผลใหผเรยนเกดทกษะกระบวนการเรยนรดวยตนเอง 1.3 เดกไดเรยนรจากการทบทวนบทเรยน โดยการทาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรท เนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) เนองจากผวจยไดนาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทง 4 เรอง คอ 1. ธรรมชาตรอบตว : การสงเกต 2. สงแวดลอมรอบตวเรา : พช 3. สงแวดลอมรอบตวเรา : สตว และ 4. ธรรมชาตรอบตว : โลกของเรา มากาหนดการจดกจกรรม การเรยนรทง 24 เรอง ซงมความสอดคลองทงทางดานเนอหา สาระการเรยนรทกษะกระบวนการ วทยาศาสตรตรงตามหลกพฒนาการของผเรยน เนองจากชดแบบฝกทกษะเปนสอทสรางขน เพอฝกใหเดกไดเตรยมความพรอมดานสตปญญา และทกษะตางๆ มรปแบบ วธการ ทมแบบแผน กฎเกณฑ โดยมคาสงของแตละกจกรรมตามเนอหาจดประสงคของแบบฝกแตละเลม ซงเปนแบบฝกเกยวกบภาพทครใชประกอบขณะเดกทากจกรรมหรอตอนสรปการเรยน ทงนเจตนาเพอใชในการทบทวนฝกการขดเขยน และสงเกตของเดก (กลยา ตนตผลาชวะ. 2546 : 46) เชน สปดาหท 8 เรอง โลกของเรา หนวยยอยเรองเครองครว ครจดกจกรรมแบงกลม จดมมไวใหเดกคนหาสงของเครองใชทวางไวในมม ดงน 1) มมดนตร 2) มมหนงสอ 3) มมหองครว 4) มมคณหมอ เดกสามารถเรยนรจากของจรงจนเขาใจ แตพอไดทาชดแบบฝกทกษะ เดกบางคนเรมสงสย ถามครวานาฬกาใชอยในหองครวหรอเปลา ครจงถามเดกทงหองวาเดกคดวาเปนเครองครวหรอเปลา เดกสวนใหญบอกวานาฬกามอยในหองครวเกอบทกบาน ครจงถามตอไปวาแลวนาฬกาเปนอปกรณในการประกอบอาหารหรอเปลา เดกบอกวาไมไดเอาไวทาอาหาร แตเอาไวดเวลา จากกจกรรมดงกลาวเดกไดใชความคดทงทางดานเหตผล และในเชงจนตนาการอยางสรางสรรค สอดคลองกบ เยาวพา เดชะคปต (2549 : 48) ทกลาววา หลกการสาคญของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน สมองจงเปนผสงการททางานไดหลายอยางในเวลาเดยวกน โดยจะสามารถทากจกรรมตางๆ ไดพรอมๆ กน ซงสมองสวนรวมและสวนยอยจะทางานรวมกนไปโดยอตโนมต เพราะถงแมนาฬกาจะไมไดเปนอปกรณในการประกอบ

69

อาหาร แตการปรงอาหารกตองเปนไปตามขนตอน โดยมเวลาเปนตวกาหนดเพอปรงอาหารใหสก นารบประทานและรสชาตอรอย และนาฬกายงมประโยชนในดานการสงเสรมลกษณะนสยใหเดกเปนผทรจกรบประทานอาหารตรงตอเวลา จากการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทเนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ซงแตละแบบฝกจะเปดโอกาสใหผเรยนใชพลงสมองทงซกซายและซกขวาไปพรอมกน จนเกดเปนความรความเขาใจตามศกยภาพของแตละบคคล ซงสอดคลองกบ พรรณ เกษกมล (2549 : 10) ทกลาววา การชวยใหสมองไดมโอกาสทางานเตมทจะพฒนาศกยภาพทม ในตวผเรยนแตละคนใหเตมขดความสามารถทมอยในตนเอง โดยคานงถงประสบการณเดมทเดกทราบมากอน แลวสรางบรรยากาศการเรยนรทสงเสรมเดกใหเกดประสบการณทางการศกษาในระดบตอไป ดงเชน งานวจยของ ธดา สนองนารถ (2542 : 25) ททาการศกษาพบวา แบบฝกเปนสอ การเรยนทมความสาคญตอการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการไดอยางมประสทธภาพ เพราะแบบฝกเปนสอทถกสราง ขนอยางมระบบ ชวยใหนกเรยนเกดความสนใจในการเรยน และการฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการใหดขน เปนเครองมอวดในการวดผลและประเมนผลการเรยน ทาใหครทราบความกาวหนาหรอขอบกพรองของนกเรยนไดเปนอยางด และเปนเครองมอทชวยใหนกเรยน ประสบผลสาเรจในการเรยน 2. ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย หลงการทดลองมคาเฉลยคะแนนสงขน ทกทกษะ อยในระดบดมาก 3 ทกษะ คอ ทกษะการสงเกต ทกษะการสอสาร ทกษะการลงความเหน และอยในระดบด 1 ทกษะ คอทกษะการจาแนกประเภท ซงสามารถวเคราะหการเปลยนแปลงของคะแนนทสงขน โดยจาแนก อภปรายเปนรายทกษะไดดงน 2.1 การสงเกต ในการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะนนเปนลกษณะ ของการจดกจกรรมทเปดโอกาสใหเดกไดศกษาคนควาความรดวยตนเอง เดกเกดกระบวนการถายโยงความร เนองจากเดกเปนผลงมอกระทาดวยการด การสมผส การชมรส การฟงเสยง และการดม จากสออปกรณทครเตรยมไว และสงทแวดลอมทอยรอบตว ไดแก ผก ผลไม ใบไม ตนไม พชทอยในบรเวณโรงเรยนและบรเวณใกลเคยง ซงเปนการเรยนรจากสงใกลตว และสงทเดกคนเคยสการเรยนรสงไกลตวตามลาดบ เปนการดาเนนการเรยนจากสงทงายไปสสงทยากขนตาม ลาดบ เพอใหเดกไดมโอกาสคนควาหาความรดวยตนเอง เชน การเรยนเรองรสชาตของผลไม เดกใชการสมผสจบตองดรปราง ลกษณะของผลไม การชมเพอใหรรสชาตของผลไมแตละชนด และไดขอมลวาผลไมชนดใดมรปรางลกษณะอยางไร ผลไมหลายชนดมรสชาตเหมอนหรอแตกตางกนหรอไมอยางไร เพอ เปนขอมลในการสรปเรองรสชาตผลไมรวมกบกลมเพอน ซงจะทาใหเดกเกดมโนทศนการเรยนร รสชาตของผลไมทตอนดบมรสเปรยวและเมอสกแลวมรสหวาน ไดแก มะมวงนาดอกไม สบปะรด มะขามหวานสทอง โดยลกษณะกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ เปนการเรยนทเดกไดเรยนรดวยการลงมอปฏบตและแสดงออก สอสารใหผอนรอยางมเปาหมาย โดยใชประสาทสมผสทงหาหรออยางใดอยางหนงในการเรยนรลกษณะนเปนการเรยนร โดยเนนเดกเปนสาคญและสงเสรมพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ซงตรงกบแนวพระราชดารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

70

สยามบรมราชกมาร ทพระองคทรงมพระราชดารสถงการสอนเดกวา ตองเนนเดกเปนสาคญ ซงหมายถงการใหเดกตระหนกตอการเรยนรและมความตอนหนงวา “นอกจากการอานแลว บทบาทของครในการสอนทใหนกเรยน เปนศนยกลางแบบแตงเองของขาพเจานน จะตองสรางทกษะในการสงเกตแกเดกดวย คอ ชใหเดกรจกสงเกตดลกษณะของผคน ลกษณะของธรรมชาตรอบตว หรอสงเกตจากผลของการทดลองตางๆ จะออกไปดอะไรกควรจะเกบมาศกษา มาสงเกตดวามความเปลยนแปลงอะไรและอยางไร ในสภาพธรรมชาต กลาวคอ ตองสรางใหมความสามารถในการสงเกตสง ตองใหรกการเรยนรหรอหมนศกษาคนควาอยเสมอ” (กลยา ตนตผลาชวะ. 2550 : 67 - 68) การสงเกตในกจกรรมเปนการสรางภาพมโนทศนในสมอง ซงเดกจะตองถายทอดออกมาในรปแบบการใชภาษาอยางใดอยางหนง แบบฝกทกษะไดเปนความ สามารถในการถายทอดดานการสงเกต โดยเฉพาะแบบฝกทกษะทเนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) เรองสงแวดลอมรอบตว : พช หนาท 15 เดกไดสงเกตลกษณะของมะขามเปรยวกบมะขามหวานของจรงแลวเปรยบเทยบกบรปภาพในแบบฝกทกษะทมแตกตางกน เดกจงไดเรยนรผานกระบวนการคดวเคราะหอยางมเหตผล 2.2 การจาแนกประเภท ลกษณะการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ มงใหเดกเกดการเรยนรจากการลงมอกระทา สบคนหาความรดวยตนเองโดยการเชอมโยงจากประสบการณเดมประสานกบประสบการณใหมความรอยางตอเนอง ดวยการจาแนกเปรยบเทยบ ความเหมอน ความแตกตาง รวมกบการสงเกตอยางถถวนรอบคอบ ซงเปนการสอนทกษะการจาแนกประเภทใหแกเดกปฐมวยและเปนการกาหนดเกณฑเพอการเปรยบเทยบตามคณสมบตของสงตางๆ รอบตวอยางงายๆ ดวยตวเดกเองหรอจากการทากจกรรมกลม เพอการจดระบบและจดหมวดหม ของการสรางความรใหมและนาไปใชในชวตประจาวนได เชน การเรยนรเรอง ผลไมทใชเปนผก โดยครนาลกไมหรอผลไมมาใหเดกเลอก เชน มะมวงนาดอกไมสก ฝรง แอปเปล สาล สมเขยวหวาน มงคด เงาะ พรกหวาน มะเขอเทศ มะเขอเปราะ มะเขอพวง แตงกวา มะละกอแขกดาดบ เมอเดกเลอกเสรจแลว ครกระตนใหเดกสงเกตผลไมแตละผลทอยในมอของตนเอง จากนนครบอกเดกวาผลไมทมอยมความเหมอนหรอแตกตางกบเพอนคนใด ใหเดกลองจดกลมเดกจดตามสกลมสเขยว ไดแก สมเขยวหวาน มะเขอเปราะ มะเขอพวง แตงกวา มะนาว และมะลอกอแขกดาดบ กลมสเหลอง ไดแก กลวยนาวาสก พรกหวาน มะมวงนาดอกไมสก สาล กลมสแดง ไดแก แอปเปล มะเขอเทศ ชมพเพชร เงาะ เดกทเลอกมงคดจงหากลมอยไมได ครจงถามเดกทกกลมวาถาเราจะจดผลไมเหลานเปน 2 กลม เดกๆ คดวาจดแบบไหนไดบาง เดกบอกวาเลกกบใหญไดไหม ครกตอบเดกไปวาแลวขนาดกลางจะอยกลมไหนด เดกอกคนจงตอบวา หนคดวาจดเปนกลมผลไมทอรอยกบไมอรอย คอทอรอยเอาไวกน แลวผลไมทไมอรอยเรากเอาไปทากบขาวกน ครถามวาผลทอรอยมอะไรบาง เดกชวยกนตอบตามความสนใจของตนเอง ครจงชวยแนะนาวาเราจดเปนกลมของผลไมทสามารถรบประทานไดเลย กบผลไมทรบประทานเปนผกหรอทตองนาไปทากบขาวเปน 2 กลมดไหม เดกตอบวาด แลวเดกทกคนกสามารถจดจาแนก เขากลมไดถกตอง

71

จากลกษณะแบบฝกทกษะการจาแนกประเภททผวจยไดนามาใช มการจาแนกประเภท ตามเกณฑทหลากหลาย ไดแก ความเหมอน ความแตกตาง และความสมพนธ การทเดกไดรบการ ฝกประสบการณหลายอยาง ทาใหเดกเกดความเขาใจมโนทศนเชอมสานขอมลประยกตและสรปเปน ขอความรของตนเอง ซงในการเรยนวทยาศาสตร เดกตองพฒนาทกษะการคดเพอนาไปสขอสรป ใหได (Hendrick. 1998 : 422) ซงสอดคลองกบ เยาวพา เดชะคปต (2542 : 91) ทกลาววา การจดประสบการณทางวทยาศาสตรทไดเรยนรจะกลายมาเปนสวนหนงในชวตประจาวนของเดก ถาเดกรจกสงตางๆ รอบตว เขาใจสงทเขาสงสย และสามารถพฒนาการคดจะนาไปสการรจกหาคาตอบแบบวทยาศาสตรได 2.3 การสอสาร เปนทกษะทมความสาคญตอการเรยนรและใชในการดาเนนชวตของโลกยคปจจบน เพราะการสอสารจะทาใหผสงและผรบขอมลเกดความเขาใจตรงกนอยางชดเจน ถกตอง และรวดเรว ดงนนการพฒนาทกษะการสอสารจงจาเปนตองเรมตนตงแตเดกปฐมวย การสอสาร ของเดกจะสมบรณได เดกตองใชการสงเกต การจาแนกประเภทรวมดวย เนองจากการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะไดเนนถงการแสดงออกและการเรยนรแบบรวมมอ ซงเดกจะแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน จากแบบฝกทกษะทเนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) คอแบบฝกทผวจยนามาออกแบบเปนกจกรรมนอกสถานท เพอใหเดกสามารถสอความรตามแบบฝกทกษะทกาหนด เชน การเรยนรเรอง ชมชน ครพาเดกไปวดเพอทาบญตกบาตรขาวสารอาหารแหง และแหเทยนจานาพรรษา เดกมความสขมากทไดถวายสงของใหกบพระสงฆ ขากลบผานตลาดหนาหมบานธนนทร ครไดแบงเดกออกเปน 3 กลม แลวใหแตละกลมเขาไปสมภาษณเจาของราน เกยวกบสงทเดกๆ สนใจ อยากร กลมท 1 รานขายยาพมพเภสช กลมท 2 รานขายผลไม และกลมท 3 รานกวยเตยวตมยานาลกทกรานทเดกไปเดกจะทกทายดวยการสวสดอยางนอบนอม และสมภาษณเจาของรานวา ขายดไหมคะ/ครบ สนกไหมคะ/ครบ เหนอยไหมคะ/ครบ ทาไมจงเปดรานขายของสงน เจาของรานกมความสขกบการตอบคาถามของนกเรยนตวเลกๆ เดกกมความสขสนกสนาน กลบถงโรงเรยนอยางมความสข พอกลบถงโรงเรยนครบอกใหเดกชวยกนสรปวาเราไปพบใครทวด เดกบอกวาพระและเราไปทาไมทวด เดกตอบวาไปทาบญ ไปไหวพระ ไปแหเทยน และเราไปพบใครทตลาดบาง เดกตอบวาคนขายกวยเตยว คนขายยา คนขายผลไม คนขายผก คนขายแวนตา คนขายกลวยปง ยามหนาธนาคาร เปนตน จากนนเดกทา แบบฝกทกษะวทยาศาสตรเรองโลกของเรา เรองยอยชมชน หนาท 28 ซงมรปภาพ ตลาด วด อยดานซายมอ รปพระ แมคา ตารวจ นางพยาบาลอยดานขวามอ ครจงถามเดกวา ถาไปตลาดจะพบใครใหโยงเสนระหวางภาพ แลวถามวาเราไปตลาดทาไม เดกโยงเสนและพดสอความหมายออกมา ซงสอดคลองกบ สรางค สากร (2537 : 73) ทกลาววา การสอสารอาจเปนการพดปากเปลา การเลาใหฟงหรอการเขยนเปนรายงาน แตสงทชวยมากนนคอ การบอกขอคนพบและนาเสนอสงทคนพบ ซงครมบทบาททสาคญในการกระตนเดกโดยใชคาถามสอดแทรกขณะทากจกรรม เตรยมสออปกรณการสอนใหเพยงพอกบจานวนเดก พรอมทงเปดโอกาสใหเดกทกคนแสดงความคดเหนอยางทวถงเปนรายบคคล และสรปความคดเหนจากการเรยนรรวมกนดวยกระบวนการกลมอกครง ในแบบฝก

72

กาหนดใหบนทกคาพดของเดกลงในชองสเหลยมดานลาง เดกไดแสดงความคดเหนหลากหลาย เดกบางคนบอกวาเขาเคยเจอตารวจกบนางพยาบาล ทตลาดดวย ครจงถามตอไปวา แลวตารวจกบนางพยาบาลเขาไปทาอะไรกนทตลาด เดกบอกวาไปซอของ ครถามตอไปวาแลวเดกๆ คดวาเขาจะมาทตลาดทกวนไหม แลวตารวจมสถานททางานอยทไหน เดกบางคนรวาโรงพก นางพยาบาลทางานทไหน เดกชวยกนตอบวาโรงพยาบาลและแมคามททางานอยทใด จงไดขอสรปวาตลาด การจดกจกรรมการเรยนรเชนน ทาใหนกเรยนไดสงเกต ทบทวนบทเรยนทราบผลการทางานของตนเองโดยการคนหาคาตอบหรอขอสรปดวยตนเอง และสามารถจาแนกสถานททางานของบคคลไดอยางชดเจน การจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมพฒนาการดานภาษาเปนรากฐานสาคญของการ พฒนาสตปญญา ความคดตางๆ ซงถายทอดออกมาทางภาษา การทเดกไดใชภาษาในการสอความหมาย จะทาใหผทอยใกลชด รบรถงความรสกและความตองการของเดก (นภเนตร ธรรมบวร. 2544 : 116) การเรยนรวทยาศาสตรเปนการพฒนาผเรยนใหไดรบรกระบวนการและเจตคต ผเรยนทกคนควรไดรบการสงเสรมทกษะการสอสารและกระตนใหสนใจดวยความกระตอรอรนทจะเรยนรวทยาศาสตร มความสงสยคาถามในสงตางๆ ทเกยวกบโลกธรรมชาตรอบตว มความมงมนและมความสขทจะศกษาคนควาสบเสาะหาความรเพอรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล นาไปส คาตอบของคาถาม สามารถตดสนใจดวยการใชขอมลอยางมเหตผล สามารถสอสารคาถาม คาตอบ ขอมล และสงทคนพบจากการเรยนรใหผอนเขาใจได ผเรยนจงมความสนใจใฝเรยนรจากแหลงการเรยนรนอกสถานททาใหสามารถนาขอมลทไดจากการสงเกตมาสนทนา พดคย อธบายใหผอนเขาใจไดงาย และยงไปกวานนเดกสามารถสอความหมายโดยการทาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรไดอยางสวยงามและถกตองทกคน 2.4 การลงความเหน ลกษณะการใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะเปน การจดการเรยนรทงรายบคคลและรายกลม เดกทกคนตองรวมกนคดและชวยเหลอกนในการเรยนร กลาวคอเดกแตละคนตองไดเรยนรจากเพอน คร จากสอ - อปกรณทครเตรยมไวให เพอทจะนาขอมลทไดมาผนวกกบความรและประสบการณเดม ซงเดกจะไดสรปเปนความรใหมขนมารวมกน ตามมโนทศนของการเรยนรในแตละวน เนองจากเดกแตละคนตางมประสบการณเดมทแตกตางกน เดกสามารถแลกเปลยนประสบการณซงกนและกน เพอหาขอมลใหไดมากทสดและสรปเปนขอความใหมตามมโนทศนของแตละเรองยอย เชน สปดาหท 6 เรองสตวเลยง เดกไดไปทศนศกษานอกสถานทบานผปกครองในหมบานธนนทร คณปาวเปนวทยากร เปดบานตอนรบเดกๆ ใหเดกไดดนกเขาชวา นกแกว สนข แมว กระตาย ไก เดกตงใจฟงปาวอธบายเกยวกบการเลยงด การใหทอยอาศย การทาความสะอาด การใหอาหาร ทสาคญปาวบอกวานกเขาชวาไมชอบเสยงดง เดกกพากนเงยบ พอกลบถงหองเรยน ครสนทนาซกถามเกยวกบชอ ลกษณะของสตวเลยง เดกตอบไดอยางพอเขาใจ ครจงใชคาถามกระตนใหเดกไดสงเกต เปรยบเทยบ พดคยสอสารกน และหาขอสรปลงความเหน มโนทศนของสตวเลยง เดกสามารถตอบไดวาสตวเลยงคอสตวตางๆ ท

73

อยภายใตการควบคมของมนษยตลอดชวต มนษยเปนผดแลการผสมพนธของสตวเหลานไมมากกนอย ซงโดยธรรมชาตสตวเลยงมความเชองตอมนษย และไมสามารถดารงชวตไดเองตามธรรมชาต ซงเดกไดขอมลแลว เดกจงรวมกนสรปเปนความรเพอไดขอสรปตามมโนทศนของชดแบบฝกทกษะ ซงสอดคลองกบ ลดาวรรณ ดสม (2546 : 36) ทกลาววาทกษะการลงความเหนจากขอมลเปนทกษะทอาศยการรบรผานประสาทสมผสทงหา ซงขอมลทไดมาจะเปนขอมลใหมมาผสมผสานกบความรและประสบการณเดมทเปนขอมลเกา แลวคดสรปอยางมเหตผลไดวา อะไรคอผลของการสงเกต ซงการลงความคดเหนจากขอมลอาจจะถกหรอผดกได ขอมลชดเดยวกนอาจมการลงความเหนทแตกตางกน เนองจากความแตกตางในดานประสบการณและความรเดมของผสงเกต ฉะนน ทกษะการลงความเหนจงเปนทกษะพนฐานทสาคญในการแสวงหาความรและเรยนรสงใหมๆ ไดอยางมประสทธภาพ ดงนน การจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะจงเปนรปแบบหนงในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทสามารถสงเสรมและพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยได ซงผลการวจยครงนแสดงใหเหนวาเดกปฐมวยเกดทกษะกระบวนการวทยาศาสตร จากการสงเกตขณะเดกเขารวมกจกรรมการเรยนรทมสออยางหลากหลายและทาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทเนนสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ในแตละครงเดกไดนาทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตรมาใชอยางตอเนอง ทงทกษะการสงเกต ทกษะการจาแนกประเภท ทกษะการสอสาร และทกษะการลงความเหน จงสงผลใหเดกไดรบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรอยางสมบรณ ซงทกษะกระบวนการวทยาศาสตรเปนทกษะพนฐานสาคญในการสงเสรมพฒนาการของเดกทกดานไดเปนอยางด จงมความจาเปนอยางยงทจะตองไดรบการสงเสรมตงแตในระดบเดกปฐมวย โดยจดกจกรรมการเรยนรใหมความเหมาะสมกบวย สอดคลองกบหลกพฒนาการของเดก เพอตอบสนองการเรยนรของเดกใหเตมศกยภาพและประสบผลสาเรจไดเปนอยางด

ขอสงเกตทไดจากการศกษาคนควา ขอสงเกตทไดจากการศกษาครงน พบวาเดกมการพฒนากระบวนการวทยาศาสตรสงขน มาจากเหตผลดงน 1. ลกษณะของแบบฝกทกษะวทยาศาสตร ปกเปนภาพสสวยงาม ภายในเลมมเนอหาเกยวกบการสงเกต การจาแนกความเหมอน ความแตกตาง และความสมพนธของอวยวะสวนตางๆ ของรางกาย พช สตว บคคล ชมชน และธรรมชาตรอบตวเดก ซงเปนสงทอยใกลตวเดก เดกมความ คนเคย ในรปแบบของภาพประกอบสวนใหญเปนภาพวาดลายเหมอนจรง ทาใหเดกปฐมวยรบความเขาใจทถกตอง เดกจงสนใจทจะทากจกรรมตามคาชแจง โดยการโยงเสนจบค ทาเครองหมายสญลกษณตางๆ และระบายสใหคลายกบของจรงตามธรรมชาต นอกจากนนเดกยงไดทบทวนความร จากการพลกกลบไปดชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทไดทาผานมาแลว เดกบางคนทรสกภาคภมใจ ในผลงานของตนเอง คอยชชวนใหเพอนๆ ไดชนชมผลงานของตนเองอยเสมอ

74

2. ชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรน ออกแบบตามหลกการสาคญของการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) จากเนอหา ภาพประกอบ คาสงหรอคาชแจงในชองแบบฝกทกษะวทยาศาสตรชดน เดกไดใชความคดทงทางดานการคดวเคราะหอยางมเหตผล และดานการคดแบบองครวมอยางสรางสรรค ซงเปนการเรยนรทเดกไดใชสมองคดสงการหลายอยางในเวลาเดยวกน และเดกไมสบสน เนองจากผวจยมไดใชวธบอกหรออธบายคาตอบทถกตอง แตจดกจกรรมการเรยนรทเปดโอกาสใหเดกไดรบขอมลดวยวธการทมชวตชวา สอดคลองกบธรรมชาตของเดก 3. การจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรแตละแบบฝก สงเสรม และพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรทกดาน โดยเฉพาะอยางยงทกษะการจาแนกประเภททกอนการทดลองอยระดบตองปรบปรง และหลงจากจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะแลว พบวาอยในระดบด และมอตราความแตกตางของคะแนนกอนและหลงทระดบสงสดกวาทกดาน 4. การจดกจกรรรมการเรยนการสอนตามปกตของโรงเรยน เดกปฐมวยไดทากจกรรม ศลปสรางสรรคและการเรยนรแบบโครงงานอยางตอเนอง ผสมสานกบการเตรยมความพรอมทาง ดานวชาการเกยวกบวชาภาษาไทย ภาษาองกฤษและคณตศาสตร พบวาเดกไดรบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรดานการจาแนกประเภทนอยมาก เนองจากกจกรรมดงกลาวตองจดเพอสนองความตองการของชมชน ซงทาใหเดกขาดโอกาสทจะศกษาคนควาหาความรดวยการลงมอปฏบตจรง ดงนนผวจยจงทราบวาการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรน สามารถชวยพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยไดเปนอยางด

ขอเสนอแนะในการนาผลการศกษาไปใช 1. วธการเลอกชดแบบฝกทกษะ ควรพจารณารปภาพประกอบทดเขาใจงาย ไมซบซอน เปนภาพขนาดใหญ และภาพในหนาดานซายกบดานขวาของชดแบบฝกทกษะ ไมควรเปนภาพเดยวกน ซงมคาชแจงหรอคาสงทแตกตางกน เพราะจะทาใหเดกสบสน เนองจากเดกวย 4 - 5 ปบางคน ยงไมรจกตวเลขทระบอยบนหนากระดาษของแบบฝกทกษะ 2. ศกษาชดแบบฝกทกษะเพอกาหนดหวเรองตามมโนทศนของแตละแบบฝกทกษะทจะ นามาจดกจกรรมการเรยนรใหชดเจนกอนการเขยนแผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร 3. การจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะตามการวจยน ครควรใหความ สาคญในการวางแผนการเรยนการสอนใหสอดคลองกบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทกาหนดไว ทงเนอหาสาระและพฒนาการเดก

75

4. ในการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะตามการวจย ครจาเปนตองคด และวางแผนการจดกจกรรมใหสอดคลองกบอายและสงทเดกควรรตามหลกสตรการศกษาอยางหลากหลาย โดยจดอยางเหมาะสมกบบรบททางสงคมของเดก และใชแบบฝกทกษะเปนตวทบทวนหรอยาการเรยนร 5. การจดเตรยมสอและอปกรณในการจดกจกรรมการเรยนร ประกอบชดแบบฝกทกษะ ตองมจานวนเพยงพอกบจานวนเดกททากจกรรม ซงมคาอธบายในแตละเรองของแบบฝกทกษะทกาหนดไวใหเปนตนแบบแลว โดยเฉพาะสอของจรงมความหลากหลายทางดานรายละเอยด รปราง รปทรง ผวสมผส กลน ส รสชาต ซงจะมผลเกยวกบการเรยนรของเดกปฐมวยเปนอยางด 6. การจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ ครตองจดประสบการณการเรยนร เพอใหเดกเรยนรอยางหลากหลาย โดยจดใหเดกไดลงมอกระทาดวยความคด แสดงออก การทากจกรรมกลม ไดคนพบความรดวยตนเอง และรความกาวหนาของตนเอง

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาเปรยบเทยบระหวางการสอนทใชกจกรรมการเรยนรประกอบชด แบบฝกทกษะกบรปแบบการสอนอนๆ ทพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย 2. ควรมการศกษาการสอนโดยใชกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะดานอนๆ เชน ดานคณตศาสตร ดานภาษาไทย ดานภาษาองกฤษ วาสามารถสงผลตอตวแปรดานใดดานหนงของเดกปฐมวยหรอไม 3. ควรมการศกษาเชงสารวจเกยวกบคานยมหรอความตองการในการเลอกซอชดแบบฝก ทกษะดานตางๆ มาสอนลกทบานของผปกครองเดกปฐมวย 4. ควรมการศกษาเปรยบเทยบระหวางการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบปกตกบการ จดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

บรรณานกรม

77

บรรณานกรม

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2538). ประสบการณพนฐานดานวทยาศาสตรสาหรบ เยาวชน. กรงเทพฯ : ม.ป.พ. . (2542). การสงเคราะหงานวจยเกยวกบการเรยนการสอนคณตศาสตร ระดบประถมศกษา. กองวจยการศกษา. . (2546ก). การจดสาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. . (2546ข). หลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. กระทรวงศกษาธการ สานกงานเลขาธการการศกษา. (2547). รปแบบการจดกระบวนการ เรยนรตามกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. นนทบร : แคนดดมเดย. กระทรวงศกษาธการ สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา. (2548). คมอหลกสตรการศกษา ปฐมวย พทธศกราช 2546 (สาหรบเดกอาย 3 - 5 ป). พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. กงทอง ใบหยก. (2537). การทาโครงงานวทยาศาสตรระดบปฐมวย. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กลยา ตนตผลาชวะ. (2543). การสอนแบบจตปญญา. กรงเทพฯ : เอดสนเพรสโปรดกส. . (2545). รปแบบการเรยนการสอนปฐมวยศกษา. กรงเทพฯ : เอดสนเพรสโปรดกส. . (2546). คมอการจดการสอนแบบจตปญญา. กรงเทพฯ : เอดสนเพรสโปรดกส. . (2547ก). การจดกจกรรมการเรยนรสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : เอดสนเพรสโปรดกส. . (2547ข, กรกฎาคม). “วางแผนการสอนแบบจตปญญา”, วารสารการศกษาปฐมวย. 8(3) : 36 - 45. . (2550). อจฉรยาจารยการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ : ศนยการพมพมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. กอ สวสดพาณชย. (2514). แนวการสอนภาษาไทย. เอกสารนเทศการศกษา ฉบบท 117 หนวยการศกษานเทศก กรมการฝกหดคร. จนทรพร พรหมมาศ. (2541). ผลการอบรมเชงปฏบตการเกยวกบการใชวงจรการเรยนรใน การเรยนวทยาศาสตรทมตอนกเรยนในดานการใหเหตผลเชงการอนรกษและการ ใชภาษาบรรยายเกยวกบคณสมบตของวตถ. วทยานพนธ ค.ด. (หลกสตรและ การสอน). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

78

จตเกษม ทองนาค. (2548). การพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบจตปญญา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทวโรฒ. ถายเอกสาร. ชนกพร ธระกล. (2541). ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวยทไดรบการจด กจกรรมศลปสรางสรรคแบบเนนกระบวนการ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ชาญวทย เทยมบญประเสรฐ. (2539). การพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยใช แบบฝกทสรางตามทฤษฎสมรรถภาพทางสมองของเทอรสโตน. ปรญญานพนธ กศ.ด. (การทดสอบและวดผลการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ชตมา โชตจรพรรณ. (2547). ผลของการจดกจกรรมเลนเกม B และพฤตกรรมสงเสรมการเลน จากบดามารดาทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย. สารนพนธ กศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ณรงค ทองปาน. (2526). การสรางหนงสอสาหรบเดก. เอกสารนเทศการศกษา ฉบบท 250. ภาคพฒนาตาราและเอกสารวชาการ หนวยการศกษานเทศก กรมการฝกหดคร. ณรงค มนเศรษฐวทย. (2522). การสรางแบบฝกการเขยนอกษรนาสาหรบชนประถมศกษา ปท 4. วทยานพนธ ศษ.ม. (การสอนภาษาไทย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. ณฐชดา สาครเจรญ. (2548). การพฒนากระบวนการวทยาศาสตรขนพนฐานของเดกปฐมวย โดยใชการใชรปแบบกจกรรมศลปสรางสรรคเพอการเรยนร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เตอนใจ ทองสารด. (2546). คมอคร สอและกจกรรมวทยาศาสตรสาหรบเดกเรมเรยน. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน. ธงชย ชวปรชาและทวศกด จนดานรกษ. (2539). หนวยท 3 ทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตร. เอกสารการสอนชดวชาวทยาศาสตร 3 : แนวคดทางวทยาศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. บญชม ศรสะอาด. (2540). การวจยทางการวดผลและประเมนผล. กรงเทพฯ : ชมรมเดก. . (2541). วธการทางสถตสาหรบการวจย. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2521). การวดประเมนการศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชาพนฐาน การศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

79

บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2547). การวดประเมนการเรยนร. เอกสารประกอบการเรยน วชาการวดผล 401. กรงเทพฯ : ภาควชาวดผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ธดา สนองนารถ. (2542). การสรางแบบฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรชนบรณาการ สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. สารนพนธ กศ.ม. (การวดผลการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นตยา คชภกด. (2543). ขนตอนการพฒนาของเดกปฐมวยตงแตปฏสนธถง 5 ป. กรงเทพฯ : สถาบนแหงชาตเพอการศกษาสาหรบเดกปฐมวย. นตยา ประพฤตกจ. (2539). การพฒนาเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. นตยา ฤทธโยธ. (2520). การทาและการใชแบบฝกหดเสรมทกษะ. เอกสารเผยแพรความร การสอน ภาษาไทย หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา. ถายเอกสาร. นรมล ชางวฒนชย. (2541). เทคนคการสอนศลปะ ภาษา และวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ศรวฒนาอนเตอรพรนท. นสตปรญญาเอก รนท 4 สาขาวชาการศกษาปฐมวย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. (2550, มกราคม). วารสารการศกษาปฐมวย. 11(1) : 47 - 552. นพเนตร ธรรมบวร. (2544). การพฒนากระบวนการคดของเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. บญเหลอ แฝงเวยง และจระพรรณ สขศรงาม. (2537). ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตเชงวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน เขตการศกษา 9. สานกงานศกษาธการเขต เขตการศกษา 9. ประสาท เนองเฉลม. (2545, ตลาคม). “ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรปฐมวยศกษา”, วารสารการศกษาปฐมวย. 6(4) : 24 - 25. . (2546ก, มนาคม). “ของเลนกบเรยนรวทยาศาสตร”, วารสารวชาการ. 6(3) : 70 - 72. . (2546, กรกฎาคม). “การสอนวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย”, วารสารการศกษา ปฐมวย. 7(3) : 23 - 25. พรรณ เกษกมล. (2549, มนาคม). “การใชพลงสมองเพอพฒนาการเรยนร”, วารสารวชาการ. 9(1) : 6 - 10. พรรณ ชทย. (2522). จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 2. ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. พวงทอง มมงคง. (2537). การสอนวทยาศาสตรระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชา หลกสตรและการสอน คณะวชาครศาสตร วทยาลยครพระนคร.

80

พวงรตน ทวรตน. (2543). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร (ฉบบปรบปรง). กรงเทพฯ : สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พชร ผดผอง. (2549, กรกฎาคม). “ศนยเดกปฐมวยตนแบบสการประยกตใช BBL ในโรงเรยน วดโสมนส”, วารสารวงการคร. 3(31) : 40 - 42. พชร ผลโยธน. (2542, มนาคม). “เรยนรวทยาศาสตรอยางไรในอนบาล”, วารสารเพอนอนบาล. 4(2) : 4 - 31. พชร สวนแกว. (2547). จตวทยาพฒนาการและการดแลเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : สานกพมพ ดวงกมล. พนธ ทองชมนม. (2544). การสอนวทยาศาสตร ระดบประถมศกษา. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. . (2547). การสอนวทยาศาสตรระดบประถมศกษา. กรงเทพฯ : โอ.เอส.พรนตง เฮาส. พมพรรณ ทองประสทธ. (2548). การศกษาความสามารถทางพหปญญาของเดกปฐมวยทไดรบ การจดกจกรรมโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พมพนธ เดชะคปต. (2544). การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ : แนวคดและเทคนค การสอน. กรงเทพฯ : เดอะมาสเตอรกรป แมเนจเมนท. . (2545). พฤตกรรมการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. พรสวรรค คาบญ. (2534). การเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยนคายากของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 3 ทเรยนโดยใชและไมใชแบบฝก โรงเรยนรองคา จงหวดกาฬสนธ. วทยานพนธ ศศ.ม. (การสอนภาษาไทย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อดสาเนา. เพราพรรณ เปลยนภ. (2542). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเทคโนโลย- พระจอมเกลาธนบร คณะครศาสตรอตสาหกรรม ภาควชาครศาสตรไฟฟา. เพยร ซายขวญ. (2536). วทยาศาสตรกบสงคม. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. ยพา วระไวทยะ และปรชา นพคณ. (2544). สอนวทยาศาสตรแบบมออาชพ. กรงเทพฯ : มลนธสดศร - สฤษดวงศ. เยาวพา เดชะคปต. (2542ก). การจดการศกษาสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : สานกพมพแมค. . (2542ข). กจกรรมสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ : สานกพมพแมค. . (2548, ตลาคม). “การศกษาและการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน”, วารสารการศกษาปฐมวย. 9(4) : 36 - 48.

81

เยาวพา เดชะคปต. (2549, มกราคม). “การพฒนาพลงสมองเพอการเรยนร”, วารสารการศกษา ปฐมวย. 10(1) : 40 - 51. รงทพย ชมเปย. (2545). การพฒนาการสงเกตของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ ตามแนวโปรแกรมมาทาล. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. รงรว กนกวบลยศร. (2529). การเปรยบเทยบความสามารถในการจาแนกดวยการมองเหน ของเดกปฐมวยทไดรบการฝกทกษะโดยใชเกมการศกษา และใชแบบฝกหด. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. รจระ สภรณไพบลย. (2539). การสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร : เทคนคและ วธสอนในระดบประถมศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ลดาวรรณ ดสม. (2546). การพฒนาทกษะพนฐานทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวยใชกจกรรม การเรยนแบบตอภาพ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ละดา ดอนหงษา. (2531). ผลของการศกษากระบวนการวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถม ศกษาปท 6 ทสอนโดยเกมฝกทกษะและโดยแบบฝกทกษะ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วทยาศาสตรการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อดสาเนา. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. ลาดวล ปนสนเทยะ. (2545). ผลการจดประสบการณแบบโครงการทมตอทกษะกระบวนการ วทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วรรณทพา รอดแรงคา. (2540). ทกษะและกระบวนการในวทยาศาสตรศกษา. ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วฒนชย จนทรวนกล. (2539). การสรางแบบทดสอบภาคปฏบตวดทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรขนพนฐาน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (วดผลการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วจตรา วสวนช. (2536). จตวทยาการศกษา. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง. วชย วงษใหญ. (2542). พลงการเรยนรในกระบวนการใหม. กรงเทพฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

82

วชชดา งามอกษร. (2541). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการและความสามารถในการคดอยางม เหตผลของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยการสอนแบบเอสซ กบการสอนตาม คมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ศศมา พรหมรกษ. (2546). พฤตกรรมความรวมมอของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ ทางวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ศรนวล รตนานนท. (2540). ผลการจดประสบการณหนวยเนนวทยาศาสตรนอกชนเรยนทม ตอทกษะการสงเกตของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สตาคเฮล ดนา . (2542). การสอนวทยาศาสตรแนวใหมสาหรบเดกปฐมวย. แปลโดย ดษฎ บรพตร ณ อยธยา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : นานมบคส. สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ. (2545). โครงงานกลมสรางเสรมประสบการณชวต (วทยาศาสตร). กรงเทพฯ : บรษทพฒนาคณภาพวชาการ. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2534). ของเลนเชงวทยาศาสตรท หลากหลาย. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. . (2543). รายงานผลการรวบรวมขอมลเพอจดทาแผนแมบทระยะยาวและแผนแมบท พ.ศ.2545 - 2549. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. . (2546). การพฒนาการศกษาวทยาศาสตรระดบโรงเรยนในประเทศไทยและ ผลกระทบทเกดขน. กรงเทพฯ : สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. สายทพย ศรแกวทม. (2541). การคดอยางมเหตผลของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรม ศลปสรางสรรค. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2541). แนวคดสแนวปฏบต : แนวการจดประสบการณปฐมวย ศกษา (หลกสตรการศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : สานกพมพดวงกมล. . (2543, มกราคม). “ความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางบานกบความสามารถ ดานสตปญญาของเดกอาย 4 - 7 ป”, วารสารการศกษาปฐมวย. 4(1) : 74. สนทร โคตรบรรเทา. (2548). หลกการเรยนรโดยเนนสมองเปนฐาน. ปทมธาน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย. สนย เหมะประสทธ. (2543). เอกสารคาสอน ปถ.421 วทยาศาสตรสาหรบครประถมศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

83

สปราณ ศรฉตราภมข และคณะ. (2544). การเสรมสรางการเรยนการสอนวทยาศาสตรเพอ ความเปนเลศในระบบการศกษาของไทย : ยทธศาสตรในการสรางบคลากรทาง วทยาศาสตรเพอพฒนาประเทศในยคโลกาภวตน. กรงเทพฯ : สถาบนทรพยากร มนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สวฒก นยมคา. (2531). ทฤษฎและทางปฏบตในการสอนวทยาศาสตรแบบสบเสาะหาความร เลม 1. กรงเทพฯ : เจเนอรลบรคส เซนเตอร. สวรรณ ขอบรป. (2540). การพฒนาโปรแกรมการศกษานอกหองเรยนเพอสงเสรมทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สรย สธาสโนบล. (2541). การศกษาผลการจดกจกรรมคายเทคโนโลยดานพลงงานจาก อาทตยสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สรางค โควตระกล. (2545). จตวทยาการศกษา. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. สรางค สากร. (2537). พฤตกรรมการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวต : วทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร สถาบนราชภฎจนทรเกษม. สรศกด แพรดา. (2544). ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร. อบลราชธาน : สถาบนราชภฏ อบลราชธาน. สนธยา ศรบางพล. (2541). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทสอนโดยใชแบบฝก กบการสอนตามคมอคร. ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สมนก โรจนพนส. (2528, กนยายน - ธนวาคม). “การสอนวทยาศาสตรในโรงเรยนอนบาล”, วารสารครปรทศน. 4(1) : 24. สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. (2548). คมอหลกสตร การศกษาปฐมวย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2536). เอกสารและผลงานวจยการศกษาระดบ กอนประถมศกษาในประเทศไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. . (2544ก). รายงานการสมมนาเรองนโยบายการปฏรปวทยาศาสตรการศกษา ของไทย. กรงเทพฯ : เซเวนพรนตง.

84

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2544ข). ปฏรปการเรยนรผเรยนสาคญทสด. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. . (2545ก). แผนการศกษาแหงชาต (2545 - 2559). กรงเทพฯ : เซเวนพรนตง. . (2545ข). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. สาล ทองธว. (2545). หลกและแนวปฏบตในการพฒนาหลกสตรสถานศกษา. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณวทยาลย. เสาวคนธ สาเอยม. (2537). การศกษาความสามารถในการจาแนกประเภทของเดกปฐมวย ทผปกครองใชชดสงเสรมความรแกผปกครอง “ใหเวลาสกนด ใกลชดลกรก”. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เสาวนย จนทรท. (2546). ผลของการจดกจกรรมการเรยนรจากธรรมชาตตามรปแบบจตปญญา ทมตอการเรยนรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. หรรษา นลวเชยร. (2535). ปฐมวยศกษาหลกสตรและแนวปฏบต. กรงเทพฯ : โอเอสพรนตงเฮาส. อรสร วงศสรศร. (2540). การวเคราะหแบบฝกความพรอมทกษะพนฐานทางคณตศาสตรสาหรบ เดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อจฉรา ชวะพนธ และคณะ. (2532). หลกภาษาไทยชนประถมศกษาศกษาปท 5. กรงเทพฯ : บรรณกจการพมพ. อญชล ไสยวรรณ. (2531). การศกษาเปรยบเทยบผลของการจดประสบการณแบบปฏบตการ ทดลองกบแบบผสมผสานทมตอทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. . (2540). “แนวคดและกจกรรมในการพฒนาเดกปฐมวยดานสงแวดลอมใน โรงเรยน”, วารสารทางวชาการครเทพสตร. 1(1) : 85. อรญญา กนนาร. (2542). ผลของการใชแบบฝกคณลกษณะทเออตอการคดคาถามตอ พฒนาการคดดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนอนบาลปท 2. วทยานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการศกษา). มหาสารคาม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. อดสาเนา.

85

อรญญา เจยมออน. (2538). ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกกอนประถมศกษาทได รบการจดมมวทยาศาสตรแบบปฏบตการทดลอง. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อโณทย อบลสวสด. (2535). ผลการจดกจกรรมใหความรผปกครองทมตอทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตรของเดกกอนวยเรยน. วทยานพนธ ค.ม. (ประถมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. อาร สณหฉว. (2550, มกราคม). “การพฒนาพลงสองเพอการเรยนรของเดกปฐมวย”, วารสารการศกษาปฐมวย. 11(1) : 42 - 46. ฮาเลน, จนและไรคน, แมร. (2546). กจกรรมวทยาศาสตรสาหรบเดกเลก การสอนแบบบรณาการ. แปลโดย เกษมศร วงศเลศวทย. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. Abruscato, J. (2000). Teaching Children Science. Massachusetts : Allyn & Bacon. Cliatt, Mary Jo Puckett; & Shaw, Jean M. (1992). Helping Children Explore Science. New York : Macmillan. Curtis, A. (1998). A curriculum for pre - school child learning to learn. 2nd ed. New York : Routledge. Doron, R.L. (1978, July). “Measuring the Professor Science Objectives,” Science Education. 62(10) : 19 - 30. Finley, F.N. (1983, March - April). “Science Process”, Journal of Research in Science Teaching. 20(1) : 47 - 54. Gabel, D. and P. Rubba. (1980, February). “Science Process Skills : Where Should They Be Tauth?,” School Science and Mathematics. 30(2) : 121 - 126. Gagne’, R.M. (1965). “Psychology Issues in Science A Process Approach”, in Psychological Bases of Science A Process Approach. Washington D.C. : American Association for the Advancement of Science. Gega. (1982). Science in elementary education. New York : John Wiley & Son. Hendrick, J. (1994). Total Learning : Developmental Curriculum for the Young Child. 4th ed. New York : Macmillan College Publishing Company. Judge, J. (1975, October). Observational Skills of Children in Monterssori in Science Process Approach Class. Journal of Research in Science Teaching. 12(4) : 407 - 413.

86

Kaur, R. (1973, July). “Evaluation of the Science Process Skill of Observation and Classfication”, Summative Evaluation of Student Learning. Edited by Benjamin Bloom et.al. pp.568 - 573. New York : McGraw - Hill Book Company. Lind, Karen K. (2000). Exploring Science in Early Childhood Education. New York : Thomson Learning. Martin, D.J. (2001). Constructing Early Childhood Science. New York : Thomson Learning. Morrison, G.S. (1998). Early childhood education today. 7th ed. New York : Prentice Hall. Neuman, D.B. (1981). Experience in Science for Young Children. New York : Macmillan Publishing Co., Inc. Neuman, D.B. (1993). Experiencing Elementary Science. Litton Education Publishing. California : Wadworth. Ross, John A. (1988, June). “Sex - Test Interactions in the Measurement of an Integrated Process Skill”, Research in Science and Technological Education. 6(2) : 193 - 194. Scharmann, Lawrence C. (1989, November). “Developmental Influences of Science Process Skill Instruction”, Journal of Research in Science Teaching. 26(11) : 715 - 204. Tanner, C.K. (2001, April). Into the Wood, Wetland and Prawies. Education leadership. 58(7) : 64 - 66. Weber, M.C. (1972, January). “The Influence of the Science Curriculum Improvement Study on the Learner’s Operational Utilization of Science Process”, Dissertation Abstracts International. 32(7) : 3583 - A. Williams, D. (1983, July). “Development Reading Comprehension Skills at the Post Primary Level”, Forum. Vol.21(3) : 57 - 62.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก คมอการใชแผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร

ตวอยางแผนการสอน

คมอการใชแผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร

หลกการและเหตผล การจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร เปนกจกรรมการเรยนรทกาหนดหวเรองการเรยนตามชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร โดยใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) ซงวธการสอนเนนผเรยนเปนสาคญ ผเรยนกระทาดวยความคด การแสดงออกอยางมเหตมผล ตามมโนทศนของเรองทเรยน และทาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรทกครงในการเรยนรโดยมเจตนาเพอใชในการทบทวน ฝกการขดเขยนจากการสงเกต การจาแนกประเภท การสอสาร และการลงความเหน ซงตรงกบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวยและเปนการสงเสรมการทางานของสมองซกซาย และซกขวาของผเรยนใหทางานสมพนธกนอยางมคณภาพ ซงสงผลทาใหเปนผมความฉลาดทางปญญาและอารมณ มทกษะในการแกปญหาตางๆ สามารถพฒนาตนเองใหอยรวมกบธรรมชาต สงแวดลอม และผอนไดด ทงนครมบทบาทในการกระตนใหผเรยนเกดการเรยนร สรางบรรยากาศการเรยนรทอบอน เพลดเพลน แสดงการยอมรบในความสามารถและความแตกตางของผเรยน พรอมชแนะ และเสรมขอความรทผเรยนคนพบจากชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรและรดวยตนเอง เพอพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรใหเกดกบเดกปฐมวย จดมงหมาย เพอพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย หลกการจดกจกรรม 1. กจกรรมนจดในชวงกจกรรมเสรมประสบการณ 2. การปฏบตกจกรรมดาเนนตามลาดบขนตอนดงน 2.1 ขนนา เตรยมเดกนกเรยนใหพรอมเรยนโดยจดกจกรรมตางๆ เชน การสนทนา เลานทาน รองเพลง ปรศนาคาทาย เพอนาเขาสบทเรยน ครบอกจดมงหมายการเรยน 2.2 ขนสอน แบงเปน 2 ตอน ตอนท 1 ครดาเนนกจกรรมการสอน โดยใชกระบวนการจดกจกรรมทเนนการกระทาดวยความคด การแสดงออก เรยนรแบบรวมมอ เรยนรดวยการคนพบ และทราบถง ความกาวหนาในการเรยนรของตนเอง ซงในการเรยนรแตละเรอง เดกจะไดเขารวมกจกรรม การนาเสนอผลงาน การประเมนการเรยนรรวมกบคร โดยครเปนผประเมนหรอตงคาถามใหเดกประเมนตนเองและเพอน ตอนท 2 ทาชดแบบฝกทกษะตามมโนทศนของเรองทเรยน

2.3 ขนสรป เดกและครรวมกนสรปมโนทศนเรองทเรยนหรอนาเสนอผลงานในแบบฝกทกษะวทยาศาสตร ดวยกจกรรมอยางใดอยางหนง เชน ตอบคาถาม สาธต หรอเสนอผลงาน บทบาทคร 1. การสรางแผนกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ 1.1 ศกษาชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตรโดยใชสมองเปนฐานการเรยนร (Brain - Based Learning) 1.2 ศกษาหลกสตร พทธศกราช 2546 และแผนการจดกจกรรมทสงเสรมทกษะ กระบวนการวทยาศาสตร 1.3 กาหนดหวเรองตามมโนทศนของเรองทเรยนในแตละหนาของชดแบบฝก ทกษะวทยาศาสตร 1.4 เขยนแผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ 2. การนาแผนไปจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ 2.1 ศกษาแผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะใหเขาใจอยาง ชดเจนกอนลงมอจดกจกรรม 2.2 จดเตรยมสออปกรณประกอบกจกรรมใหพรอม 2.3 เตรยมความพรอมของผเรยนดวยกจกรรมทครเลอกสรรเพอนาเขาสเรองทเรยน 2.4 บอกจดประสงคการเรยนรและวธการสอน 2.5 ดาเนนกจกรรมการสอนตามแผนการสอน ซงขณะดาเนนกจกรรมครตองประเมน การเรยนการสอนตลอดเวลาวากจกรรมนนกระตนใหคดหรอไม ผเรยนไดแสดงออกจรงไหม เรยนรวทยาศาสตรหรอไม เดกเรยนอะไรเพมเตม 2.6 ผเรยนนาเสนอผลงาน โดยครวเคราะหผลงานและปอนขอมลกลบใหผเรยน ขอผดขอถกและขอความรเพมเตม โดยบรรยากาศการเรยนตองมความเปนกนเอง หลกเลยง การพดหรอการกระทาททาใหผเรยนเกดความคบของใจหรออาย ครตองตระหนกในความ แตกตางของผเรยน พรอมแสดงการยอมรบชวยชแนะและเสรมขอความรททาใหผเรยนคนพบ และเรยนรดวยตนเองมากทสด 2.7 จงใจใหผเรยนสนใจกจกรรมอยางตอเนอง ตองทาใหผเรยนเหนวา ครใสใจ ตอสงทเกดขนในชนเรยนเสมอ พรอมชแนะสงทนาไปสการเรยนรตามจดประสงค 2.8 ใกลชดกบผเรยน ตดตามการเรยนรเขารวมในการทางานกบผเรยนดวยการแจกอปกรณดวยตนเอง

2.9 สรปมโนทศนเรองทเรยน 2.10 ใหเดกทาแบบฝกทกษะตามมโนทศนของเรองทเรยน 2.11 เรมการสอนตรงตามเวลาและมการยดหยนตามความเหมาะสมของแตละ กจกรรม บทบาทเดก 1. ปฏบตการคดและการแสดงออกดวยตนเองและรวมกบกลมในการทากจกรรม ทกครง 2. ทาแบบฝกทกษะ 3. นาเสนอผลงาน 4. ประเมนการเรยนรรวมกบคร

แผนผงมโนทศน สาระทควรเรยนรของเดกปฐมวย

สาระทควรเรยนร สาหรบเดกปฐมวย อาย 3 - 5 ป ตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 หมวดธรรมชาตรอบตว กลาวคอ เดกควรจะไดเรยนรสงมชวต สงไมมชวต รวมทงการเปลยนแปลงของโลกทแวดลอมเดกตามธรรมชาต เชน ฤดกาล กลางวน กลางคน ฯลฯ ในการศกษาครงน ผวจยวเคราะหและกาหนดหวขอตามชดแบบฝกทกษะสาหรบการพฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย โดยใชกจกรรมการเรยนประกอบการใชชดแบบฝกทกษะสาหรบเดกปฐมวยอาย 4 - 5 ป ชนอนบาลศกษาปท 2 โรงเรยนอนบาลธนนทร เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร เขตพนทการศกษา 2 ตามความเหมาะสมกบวย จดระบบความยาก - งาย เดกเกดการเรยนรจากการเชอมโยงจากประสบการณเดมกบประสบการณใหมจากสงแวดลอมรอบตวเดก จดทาแผนมโนทศน ดงน ขนท 1 กาหนดเปน 4 หวขอใหญ

ชดแบบฝกทกษะ วทยาศาสตร

การสงเกต

โลกของเรา พช

สตว

สวนประกอบของปลา ลกสตว เงา ของคกน ปาก ส การสงเกต เครองครว ตนไม ดอกไม ชมชน ชดแบบฝกทกษะ ผก โลกของเรา วทยาศาสตร พช ผลไม สงไมมชวต พชนา พชปา ฤดกาล นา สตวบก กลางวน-กลางคน สตว สตวนา แมลง สตวใชงาน สตวเลยง สตวปก

แผนท 2

แผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร แบบฝกทกษะเรอง ธรรมชาตรอบตว : การสงเกต

เรองยอย : เงา

ชนอนบาลปท 2 เวลาสอน 30 นาท มโนทศน เงา หมายถง สวนทมดเพราะมวตถบงแสง ทาใหแลเหนเปนรปของวตถนน จดประสงค 1. พฒนากลามเนอมดใหญและกลามเนอมดเลก 2. มความสขกบการระบายสรปภาพใหสวยงาม 3. พฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร - การสงเกต บอกวตถทบแสงกบเงาได - การจาแนกประเภท จาแนกภาพเงาตามขนาดของรปทรงได

- การสอสาร อธบายไดวาเงาเกดจากแสงไมสามารถสองผานวตถทบแสงได จงทาใหเหนเปนภาพเงา

- การลงความเหน สรปไดวา เงาเกดจากทแสงสองผานวตถทบแสงไมได จงเหนเปนภาพเงา

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร

ขนนา ครพาเดกไปกลางสนามหญาทแสงแดดสอง แลวชวนเดกนงใตรมไม

สนามหญาบรเวณ

โรงเรยนทมแสงแดด

นาเดกเขาสบทเรยน

ขนสอน ครนารม หมวก กระดาษ A4 จานวน 4 ชด ครนาของทกอยางทเตรยมไวไปบงแสงแดดอยกลางแจงทกอยาง ใหเดกเคลอนไหวตามคาสง แลวใหเดกทกคนสงเกต ใหเดกทกคนกลบเขาหองเลอกวสดคนละ 1 ชนแลวไปยนอยหลง ผามานสขาว แลวใชไฟฉายสองไปทวตถนนแลวใหเพอนๆ ชวยกนตอบ วาเหนเปนภาพเงาของอะไร

รม หมวก

กระดาษ A4 ของเลน สตวจาลอง

เชน รถ ลกโปง ตกตา ชาง มา ไก วว กบ เตา ง ฯลฯ

จดเตรยมสอท

นาสนใจอยางเพยงพอ กระตนใหเกดทาง

เลอกในการหาคาตอบ กระตนใหเดกเกด

การรวบรวมสรป

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร ทาแบบฝกทกษะวทยาศาสตร นาเสนอผลงานในแบบฝกทกษะ

แบบฝกทกษะ วทยาศาสตร เรอง การสงเกต หนาท 9

ดแลใหคาปรกษา อยางใกลชด

ขนสรป ครใหเดกชวยกนสรปวาเงาเกดขนไดอยางไร เดกชวยกนบอกวาเกดจากทแสงไมสามารถ สองผานวตถทบแสงได

ไฟฉาย ผาสขาว

ผาสดา

สาธตใหเดกด

อกครง กระตนใหเดกเรยนร

ตอเนอง

การประเมนผล 1. สงเกตการเขารวมกจกรรมกบเพอนและการแสดงออก 2. สนทนาซกถามเกยวกบสาเหตททาใหเหนเปนรปเงา 3. ตรวจผลงานใบแบบฝกทกษะ

แผนท 10

แผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร แบบฝกทกษะเรอง สงแวดลอมรอบตวเรา : พช

เรองยอย : ผลไม ชนอนบาลปท 2 เวลาสอน 30 นาท มโนทศน รสของผลไม ผลไมบางจาพวกทดบมรสเปรยวและเมอสกแลวมรสหวาน จดประสงค 1. พฒนากลามเนอมดใหญและกลามเนอมดเลก 2. สนกสนานกบการเตนระบาเพลง “ผลไม” 3. การเขากลมรบประทานผลไม 4. พฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร - การสงเกต เดกสามารถบอกรสชาตของผลไมแตละชนดได - การจาแนกประเภท เดกสามารถจาแนกผลไมทมรสชาตตางจากพวกได - การสอสาร เดกสามารถบอกรสชาตของผลไมแตละชนดได - การลงความเหน เดกสามารถสรปไดวา ผลไมชนดใดทตอนดบมรสเปรยว สกแลวมรสหวาน

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร

ขนนา ครนาเพลง “ผลไม” มาเปดใหเดกฟงแลวชกชวน ใหเดกเตนระบาประกอบเพลง สนทนาเกยวกบเนอหาบทเพลง

เทปเพลง “ผลไม”

นาเดกเขาสบทเรยน

ขนสอน ครนาผลไมมาใหเดกด และใหเดกไดนาไป ลางนาในกะละมงใหสะอาด ผงไวใหแหง

ผลไมทมรสเปรยว

และรสหวาน เชน มะมวงดบ มะมวงสก กลวยดบ และกลวยสก มะขามหวาน สบปะรด ฝรง ชมพ มงคด ลองกอง

ชแนะ ชวยเหลอ

ใหคาปรกษา และอานวยความสะดวก

กระตนใหเกดการรวบรวม สรปทบทวน และแลกเปลยนความร

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร แบงเดกออกเปน 4 กลม เพอใหชมผลไมเหมอนกนแลวใหเดกสนทนากนในกลมเกยวกบรสชาตของผลไม ครสนทนาซกถามเกยวกบรสชาตของผลไม พรอมทงใหเดกไดชมรสชาตของผลไม สรปรสชาตของผลไมลงตารางรวมกน ใหทาแบบฝกทกษะวทยาศาสตร

กะละมงลางผลไม ตารางรสชาตของผลไม แบบฝกทกษะ

วทยาศาสตร เรอง พช หนาท 15

กระตนใหเกดการ รวบรวม สรป ทบทวน และแลกเปลยนความร

ขดชองในตาราง ใหคาปรกษาและ

แนะนาอยางใกลชด

ขนสรป ครและเดกรวมกนสนทนาเกยวกบรสชาตของ ผลไมชนดตางๆ

ผลไมปอกใสจานหน

เปนชนเลกๆ

สรปรวมกบเดก

อกครง

การประเมนผล 1. สงเกตการทางานรวมกบเพอนและการแสดงออก 2. การสนทนาซกถามเกยวกบผลไมทนามารบประทานเปนผก 3. ดผลงานทไดจากแบบฝกทกษะ เพอประเมนความเขาใจในการปฏบตจรงของสมาชก ในกลม

แผนท 16

แผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร แบบฝกทกษะเรอง สงแวดลอมรอบตวเรา : สตว

เรองยอย : สตวเลยง

ชนอนบาลปท 2 เวลาสอน 30 นาท มโนทศน สตวเลยง หมายถง สตวตางๆ ทอยภายใตการควบคมของมนษยตลอดชวต มนษยเปนผดแลการผสมพนธของสตวเหลานไมมากกนอย ซงโดยธรรมชาต สตวเลยงมความเชองตอมนษยและไมสามารถดารงชวตไดเองตามธรรมชาต

จดประสงค 1. พฒนากลามเนอมดใหญและกลามเนอมดเลกและประสบการณการเคลอนไหว เขาจงหวะ 2. สนกสนานกบการรองเพลง “สตวเลยง” 3. การเลาประสบการณเกยวกบสตวเลยงทบาน 4. พฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร - การสงเกต บอกลกษณะของสตวเลยงได - การจาแนกประเภท จดแบงกลมสตวเลยงกบสตวชนดตางๆ ได - การสอสาร บอกชอและอธบายเกยวกบสตวเลยงทเลยงไวทบานได - การลงความเหน สรปตวอยางสตวเลยงไดอยางพอเขาใจได

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร

ขนนา ครพาเดกไปบานทมสตวเลยงและสนทนาเกยวกบสตวเลยงแลวพากลบหองเรยน ครและเดกรวมกนรองเพลงและทาทาทาง ประกอบเพลง “สตวเลยง” จากนนครและเดก รวมกนสนทนาซกถามเกยวกบเนอเพลง

สนข แมว ไก

กระตาย นกของจรง เพลงสตวเลยง

นาเดกเขาสบทเรยน กระตนใหเดกอยาก

เรยนร ตงคาถาม คนหาคาตอบ

ขนสอน ครนาสตวจาลองชนดตางๆ มาใหเดกด และ ใหเดกเลอกหยบตามความสนใจ คนละ 1 ตว

สตวจาลองชนดตางๆ

เชน ยราฟ มา วว แกะ แพะ หม เสอ เปด ไก

พาเดก ๆไปทศนศกษา

นอกสถานท กระตนใหเดกเกดทาง

เลอกในการหาคาตอบ

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร ใหเดกบอกชอสตวทเดกเลอก พรอมทงบอก เหตผลในการเลอกสตวนน ครนาภาพฟารมกบรปภาพปามาใหเดกด แลว ใหเดกนาสตวทตนเองถออยไปวางใหถกตอง อาจ ทงวางผดและวางถก แตตองบอกเหตผลไดวาเพราะอะไร ทาไมจงจดสตวไปอยในฟารมหรออยในปา ใหเดกทาแบบฝกทกษะวทยาศาสตร

รปภาพฟารมและ

รปภาพปา

แบบฝกทกษะ วทยาศาสตร เรอง สตว หนาท 12

ชแนะ ชวยเหลอ

ใหคาปรกษา อานวยความสะดวก

ขนสรป ครใหเดกนาเสนอผลงานในแบบฝกทกษะ วทยาศาสตร ครและเดกรวมกนสรปวาสตวเลยงมลกษณะ อยางไร มทอยอาศยทไหน

จดเวทใหเดก

แสดงผลงาน กระตนใหเดก

เรยนรตอเนอง

การประเมนผล 1. สงเกตการเขารวมกจกรรมทศนศกษานอกสถานท การปฏบตตนตอวทยากร การปฏบตตนตอสตวเลยง 2. สนทนาเกยวกบชอของสตวเลยงและการปฏบตตน 3. ดผลงานจากแบบฝกทกษะเพอประเมนความรความเขาใจของการทศนศกษา นอกสถานท

แผนท 24

แผนการจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะวทยาศาสตร แบบฝกทกษะเรอง ธรรมชาตรอบตว : โลกของเรา

เรองยอย : เครองครว ชนอนบาลปท 2 เวลาสอน 30 นาท มโนทศน เครองครว คอ อปกรณในการทาอาหาร จดประสงค 1. พฒนาทกษะการเคลอนไหวและจงหวะ 2. สนกกบการจบคของใชในหองตางๆ 3. บอกประเภทของเครองครว และประโยชนของเครองครวได 4. พฒนาทกษะกระบวนการวทยาศาสตร - การสงเกต ลกษณะทแตกตางของเครองครวได - การจาแนกประเภท จาแนกเครองครวตามเงอนไขทกาหนดได - การสอสาร บอกชอวาอปกรณของใชในครวได - การลงความเหน สรปตวอยางเครองครวได

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร

ขนนา ครนาอปกรณของใชในหองตางๆ มาสนทนา กบเดก

อปกรณของใชใน

หองครว หองพยาบาล หองนอน หองรบแขก

นาเดกเขาสบทเรยน

ขนสอน ครบอกใหเดกออกมาหยบเครองครวจาลองและของจรง คนละ 1 ชน โดยไมใหชนกน ครใหเดกเลอกหยบอปกรณสาหรบใชในหอง ตางๆ ตามความสนใจ แลวนาไปไวในมมหองครว หองพยาบาล หองนอน และหองรบแขก ครเปานกหวดเปนสญญาณครงท 1 ใหเดก เขาไปอยมมหอง ครงท 2 ใหเปลยนใจเลอกอกครง ใหถกตอง

มมหองครว

มมหองพยาบาล มมหองนอน มมหองรบแขก

กระตนใหเดกเกด

ทางเลอกในการคนหาคาตอบ

ชแนะ ชวยเหลอ ใหคาปรกษา อานวย ความสะดวก

กจกรรมการเรยนการสอน สออปกรณการสอน บทบาทคร ใหเดกบอกวาอปกรณทใชในหองครวมอะไรบาง ใหเดกทาแบบฝกทกษะ

แบบฝกทกษะ

วทยาศาสตร เรอง เครองครว หนาท 31

กระตนใหเดก

เรยนรอยางตอเนอง

ขนสรป ใหเดกชวยกนสรปวาอปกรณของใชในหองครว มอะไรบาง มไวสาหรบทาอะไร

ใหกาลงใจ

การประเมนผล 1. สงเกตการเขารวมกจกรรมกบเพอนๆ และการแสดงออก 2. การสนทนารวมกนกบเพอนๆ และคร เกยวกบเรองเครองครว 3. ตรวจผลงานจากแบบฝกทกษะประเมนความเขาใจในการเรยนร

ภาคผนวก ข คมอการใชแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร

คมอการใชแบบประเมน แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย

ลกษณะทวไปของแบบประเมน 1. แบบประเมนชดน ใชสาหรบการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรดานทกษะ การสงเกต ดานการจาแนกประเภท ดานการสอสาร และดานการลงความเหนของเดกอนบาลปท 2 (อายระหวาง 4 - 5 ป) ทใชจดกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ โดยเปนแบบประเมนรายบคคล 2. แบบประเมนประกอบดวยชดคาถามจานวนทงหมด 4 ชด ซงรวมทงสน 20 ขอ และเปนการประเมนโดยใหผรบการประเมนปฏบตจรงและตอบคาถามของผดาเนนการประเมนซงคาถามทงหมด 4 ชด จาแนกไดดงตอไปน ชดท 1 ดานการสงเกต จานวน 5 ขอ ชดท 2 ดานการจาแนกประเภท จานวน 5 ขอ ชดท 3 ดานการสอสาร จานวน 5 ขอ ชดท 4 ดานการลงความเหน จานวน 5 ขอ การตรวจใหคะแนน แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวยน ไดมการตรวจใหคะแนนดงตอไปน ขอทตอบไดถกตอง หรอทาไดถกตอง ใหคะแนน 1 คะแนน ขอทตอบผด หรอไมตอบ หรอทาผดหรอไมทา ใหคะแนน 0 คะแนน การกาหนดเวลาในการประเมน 1. ระยะเวลาทใชในการประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสาหรบเดกปฐมวย กาหนดใหขอละ 2 นาท หากเดกทาขอใดขอหนงเสรจกอน 2 นาท ใหทาขอตอไปได 2. ใหเดกทาแบบประเมนในวนเดยวกน 1 ดาน ดานละ 5 ขอ โดยใหเดกทาทละ 1 คน จนครบทกคนใน 1 วน

การเตรยมการประเมน 1. ผดาเนนการประเมนตองศกษาแบบประเมนและคมอกระบวนการทงหมด โดยใหใช ภาษาทชดเจนและเปนธรรมชาตในการพดกบเดก รวมทงมวธจงใจ เราความสนใจใหเดกกระตอรอรนในการทาแบบประเมน 2. การเตรยมสถานการณและวสดอปกรณในการประเมนแตละชดใหพรอมกอนเดก จะเขาทาการประเมนในแตละขอและเปลยนวสดอปกรณตามความเหมาะสมเพอใหแบบประเมน มความเทยงตรง 3. สถานทในการประเมนควรมสภาพแวดลอมทเอออานวยตอการประเมน เชน จดโตะ เกาอใหมความเหมาะสมกบวยของเดก สถานทในการประเมนควรปราศจากสงรบกวน มแสงสวางเพยงพอ 4. กอนเรมการประเมนควรใหเดกทาธระสวนตวกอน เชน ดมนา เขาหองนา เพอให เดกมสมาธในการประเมน

วธการดาเนนการประเมน 1. ผดาเนนการประเมนสรางความคนเคยกบผรบการประเมนโดยทกทายพดคย เพอ สรางสมพนธไมตรทดกบผรบการประเมน เพอใหผรบการประเมนคลายความวตกกงวล เมอเหนวาผรบการประเมนพรอมจงเรมดาเนนการประเมน 2. ดาเนนการประเมนตามลาดบ โดยในแตละสถานการณทใชในการประเมนเดก จะ เปนผลงมอปฏบตดวยตนเอง ซงดาเนนการดงน 2.1 ผดาเนนการประเมนแนะนาอปกรณของขอทประเมนและอธบายแบบประเมน ในขออนๆ ใหผรบการประเมนเขาใจ โดยใชคาพดทชดเจนเขาใจงาย 2.2 ผรบการประเมนลงมอปฏบตตามคาสงของผดาเนนการประเมน 2.3 เมอผรบการประเมนปฏบตเสรจเรยบรอยแลวใหดาเนนการขอตอไป 3. ในขณะทาการประเมนผวจยจะสงเกต และบนทกคะแนนของเดกแตละคนลงใน แบบบนทกคะแนน 4. ใหเวลาเดกทาแตละขอ 2 นาท หากเดกทาเสรจกอนกใหเรมทาแบบประเมนขออน ตอไป อปกรณทใชในการประเมน 1. คมอในการประเมนและแบบประเมน 2. อปกรณทกาหนดไวในแตละขอของแบบประเมน 3. แบบบนทกคะแนนการประเมน 4. นาฬกาจบเวลา

การหาคาความเทยงตรง IOC การหาคาความเทยงตรง IOC ของแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร +1 หมายถง มความเหนวาแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร สอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรมหรอขอคาถาม 0 หมายถง ไมแนใจวาแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรสอดคลอง ระหวางจดประสงคกบพฤตกรรมหรอขอคาถามหรอไม -1 หมายถง มความเหนวาแบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตร ไมสอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรมหรอขอคาถาม

ชดท 1 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย

ดานการสงเกต

ขอท 1 เวลา 2 นาท สถานการณ ใหเดกดจานใสกอนหน 1 ใบ และจานใสทราย 1 ใบ แลวเขยาลกไขพลาสตกทมลกษณะเหมอนกน จานวน 4 ลก ซง 2 ลก บรรจทรายและอก 2 ลกบรรจกอนหน ชงนาหนกเทากน เมอเดกเขยาฟงเสรจแลว ใหเดกตอบทละ 1 ลกวามสงใดบรรจอยในไข อปกรณ 1. ลกไขพลาสตกทมลกษณะเหมอนกน จานวน 4 ลก 2. ทราย 1 จาน 3. กอนหน 1 จาน เกณฑการใหคะแนน 1 คะแนน หมายถง เดกตอบไดถกตองทง 4 ลก 0 คะแนน หมายถง เดกทตอบผดหรอไมตอบ

ชดท 2 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย

ดานการจาแนกประเภท

ขอท 3 เวลา 2 นาท สถานการณ ใหเดกดแผนกระดาษรป วงกลม สเหลยม ทมสเหลอง สชมพ ขนาดเลก ใหญ จานวน 8 ชน แลวใหจดใสกระจาด 2 ใบ ตามเกณฑความเหมอนกน 3 ครง โดยไมใหซากน เชน จาแนกตามส ขนาด และรปทรง

อปกรณ 1. แผนกระดาษแขงรปสเหลยมสชมพขนาดเลก ใหญ อยางละ 1 ชน รวม 2 ชน 2. แผนกระดาษแขงรปวงกลมสชมพขนาดเลก ใหญ อยางละ 1 ชน รวม 2 ชน 3. แผนกระดาษแขงรปสเหลยมสเหลองขนาดเลก ใหญ อยางละ 1 ชน รวม 2 ชน 4. แผนกระดาษแขงรปวงกลมสเหลองขนาดเลก ใหญ อยางละ 1 ชน รวม 2 ชน 5. กระจาด 2 ใบ

เกณฑการใหคะแนน 1 คะแนน หมายถง จดจาแนกแผนกระดาษ 3 ครงตาม ส ขนาด และรปทรง ไดถกตอง ทง 3 ครง 0 คะแนน หมายถง ทาผดหรอทาถกนอยกวา 3 ครงหรอไมทา

ชดท 3 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย

ดานการสอสาร

ขอท 3 เวลา 2 นาท สถานการณ ในกลองกระดาษทบแสงมชองสาหรบมองผานเขาไปดได ภายในมดวงดาว ดวงจนทร เรองแสงตดอยตามผนงดานใน ใหเดกมองด ครงท 1 ดดวยตาเปลา ครงท 2 ใชไฟฉายสองด แลวถามเดกวา เหนอะไรบาง การดครงท 1 กบครงท 2 มความแตกตางกนหรอไม อยางไร ใหเดกอธบาย อปกรณ 1. กลองกระดาษทบแสง ภายในตดดวงดาว ดวงจนทร เรองแสงตามผนงดานใน 2. ไฟฉาย

เกณฑการใหคะแนน 1 คะแนน หมายถง อธบายไดวาดครงท 1 มด ครงท 2 สวาง หรอ ดครงท 1 ไมเหนอะไร แตดครงทสองเหนดวงดาว และดวงจนทร 0 คะแนน หมายถง อธบายไมเขาใจหรอไมอธบาย

ชดท 4 แบบประเมนทกษะกระบวนการวทยาศาสตรของเดกปฐมวย

ดานการลงความเหน

ขอท 1 เวลา 2 นาท สถานการณ ใหเดกบอกสของมาจาลอง 2 ตว แลวจบมาสนาตาลใหอยหนามาสขาว 5 เซนตเมตร พรอมทงบอกเดกวา มา 2 ตวเรมเดนพรอมกน แลวกถงตนไมพรอมกน ถามเดกวามาตวใดเดนเรวกวากน

อปกรณ 1. มาจาลองสขาว 1 ตว 2. มาจาลองสนาตาล 1 ตว 3. ตนไมจาลอง 1 ตน

เกณฑการใหคะแนน 1 คะแนน หมายถง ลงความเหนมาตวสขาวเดนเรวกวา 0 คะแนน หมายถง ลงความเหนวามาสนาตาลเดนเรวกวาหรอมาทง สองตวเดนเรวเทากน หรอชาเทากน หรอไมตอบเลย

ภาคผนวก ค ภาพกจกรรมการเรยนรประกอบชดแบบฝกทกษะ

ประวตยอผวจย

120

ประวตยอผวจย

ชอ-ชอสกล นางเอราวรรณ ศรจกร วน เดอน ป เกด 11 กมภาพนธ 2516 สถานทเกด โรงพยาบาลพทธชนราช จงหวดพษณโลก สถานทอยปจจบน เลขท 200/501 หมบานณฐกานต 4 หม 1 ตาบลหลกหก อาเภอเมองปทมธาน จงหวดปทมธาน 12000 โทรศพท 0-2536-2825, 086-9254841 ประวตการศกษา พ.ศ.2538 มธยมศกษาตอนปลาย จากศนยการศกษานอกโรงเรยน จงหวดพษณโลก พ.ศ.2540 อนปรญญาศลปศาสตรบณฑต โปรแกรมวชาการจดการทวไป จากสถาบนราชภฏพบลสงคราม จงหวดพษณโลก พ.ศ.2547 ครศาสตรบณฑต (คบ.) วชาเอกการศกษาปฐมวย จากสถาบนราชภฏพบลสงคราม จงหวดพษณโลก พ.ศ.2550 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) สาขาวชาการศกษาปฐมวย จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพมหานคร