การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย

ปรญญานพนธ ของ

มยร ศรทอง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

มนาคม 2554

การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย

ปรญญานพนธ ของ

มยร ศรทอง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

มนาคม 2554 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย

บทคดยอ ของ

มยร ศรทอง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

มนาคม 2554

มยร ศรทอง. ( 2554 ). การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม ของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. ( การศกษาปฐมวย ). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม : รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ , รองศาสตราจารย ดร.บญเชด ภญโญอนนตพงษ. การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาผลการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยกลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอ เดกนกเรยนชาย – หญง อายระหวาง 5 – 6 ปก าลงศกษาอยในชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนหงสประภาสประสทธ ส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยาเขต 2 ซงไดมาโดยการสมอยางงายดวยการจบฉลาก 1 หองเรยน จากจ านวน 2 หอง แลวท าการจบสลากนกเรยนจ านวน 20 คน เปนกลมตวอยาง ระยะเวลาในการทดลอง 8 สปดาห จ านวน 40 ครง วนละ 35-45 นาท เครองมอทใชในการศกษา คนควาครงนคอ แผนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยและแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอม ของเดกปฐมวยซงแบบทดสอบมคาดชนความสอดคลองระหวางพฤตกรรมกบจดประสงค ( IOC ) อยระหวาง 0.67 – 1.00 และมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .77 การวจยครงนใชแผนการทดลองแบบ The One – Group Pretest – Posttest Desing และวเคราะห ขอมลโดยใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซ า ( One Way Repeated ANOVA) และ Partial η2 ผลการศกษาพบวา หลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยเดกปฐมวยมคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมแตกตางจากกอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p<.01 (F= 71.536) โดยการทดลองครงนสงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมรอยละ79 (Partial η2 = .790) และมคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมรายดานแตกตางจากกอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p<.01ทกดาน ดงน ดานความรในการอนรกษตนไม (F=13.604) ดานความรในการอนรกษน า (F=11.811) ดานความรในการอนรกษสตว (F=34.481) ดานความรในการอนรกษอากาศ (F=21.396) และการทดลองครงนสงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษตนไม รอยละ 42 (Partial η2 =.417) ดานความรในการอนรกษน า รอยละ 38 (Partial η2 = .383) ดานความรในการอนรกษสตว รอยละ 65 (Partial η2 = .645) ดานความรในการอนรกษอากาศ รอยละ 53 (Partial η2 = .530) ตามล าดบ แสดงวาการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมอยางชดเจน

THE EFFECTS OF CHILDREN AS RESEARCHERS LEARNING ON THE ENVIRONMENT CONSERVATION KNOWLEDGE

OF PRESCHOOL CHILDREN

AN ABSTRACT BY

MAYUREE SRITHONG

Presented in Partial Fulfillment of Requirements for the

Master of Education Degree in Early Childhood Education at Srinakharinwirot University

March 2011

Mayuree Srithong. (2011). The Effects of Children as Researchers Learning on the Environment Conservation Knowledge of Preschool Children. Master thesis, M.Ed. (Early Childhood Education). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee: Assoc.Prof.Dr. Sirima Pinyoanuntapong, Assoc.Prof.Dr. Boonchird Pinyoanuntapong.

The purpose of this research was to investigate the effects of children as

researchers learning on the environment conservation knowledge of preschool children. The sample used in the study was preschool boys and girls, with 5-6 years of age, of kindergarten 2 in second semester of 2010 academic year of Hongsaprapatprasit School under Phranakhonsiayutthaya Office of Educational Service Area 2. One class was drawn from two classes by using simple random sampling and then 20 students were drawn as the sample. The 40 experiments were carried out within the period of 8 weeks and it took 35-45 minutes for each one. The instruments used in the study were plans of children as researchers learning and a test of environment conservation knowledge with the index of item objective congruence (IOC) between 0.67-1.00 and the reliability for the whole paper of .77. The research followed one group pretest-posttest design and the data were analyzed by using one way repeated ANOVA and partial η2.

The results of study revealed that The mean of environment conservation knowledge of preschool children in general

after the children as researchers learning was different from that before the with statistical difference at the level of p<.01 (F=71.536). The experiments affected the environment conservation knowledge in general at 79.00% (partial η2= .790). The means of environment conservation knowledge of preschool children in individual areas after the children as researchers learning were also different from those before the with statistical difference at the level of p<.01 in all areas of tree conservation knowledge (F=13.604), water conservation knowledge (F=11.811), animal conservation knowledge (F=34.481), and air conservation knowledge (F=21.396). The experiments affected the environment conservation knowledge in the areas of tree conservation knowledge at 42.00% (partial η2= .417), water conservation knowledge at 38.00% (partial η2= .383), animal conservation knowledge at 65.00% (partial η2= .645), and air conservation knowledge at 53.00% (partial η

2= .530) respectively. These showed that the children as researchers learning obviously affected the environment conservation knowledge of preschool children.

ปรญญานพนธ เรอง

การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ของ

มยร ศรทอง

ไดรบการอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษาปฐมวย

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

……………………………………………… คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร. สมชาย สนตวฒนกล) วนท.........เดอน มนาคม พ.ศ. 2554 คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา …..................................................ประธาน ………………………………….. ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ ) (รองศาสตราจารย ดร. กลยา ตนตผลาชวะ) ………………………………………กรรมการ …………………………………… กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.บญเชดภญโญอนนตพงษ (รองศาสตราจารยดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ ) …………………………………………กรรมการ (รองศาสตราจารยดร.บญเชด ภญโญอนนตพงษ)

…………………………………………กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. เยาวพา เดชะคปต)

งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจย จาก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประกาศคณปการ ขอกราบขอบพระคณอยางสงตอรองศาสตราจารย ดร. สรมา ภญโญอนนตพงษ ประธานควบคมปรญญานพนธทกรณาใหค าปรกษาแนะน า ตรวจแกไขขอบกพรองจนปรญญานพนธฉบบน ส าเรจไดดวยด รองศาสตราจารย ดร. บญเชด ภญโญอนนตพงษ กรรมการทปรกษาทกรณาใหค าแนะน าทางดานสถต กราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.กลยา ตนตผลาชวะ และ รองศาสตราจารย ดร. เยาวพา เดชะคปต กรรมการในการสอบทกรณาใหขอเสนอแนะเพมเตมท าใหปรญญานพนธมความสมบรณมากยงขนและคณาจารยประจ าสาขาวชาการศกษาปฐมวยทกทานทกรณาประสทธประสาทวชาความร ทกษะและกระบวนการตางๆจนท าใหการศกษาครงนส าเรจดวยด ขอกราบขอบพระคณ อาจารยดร.อดลย ใบกหลาบ อาจารยมง เทพครเมอง อาจารยจงรก อวมมเพยร อาจารยดร. ดารารตน อทยพยคฆ อาจารยศรลกษณ วฒสรรพ อาจารยณชฎา บรณะพมพ ทกรณาเปนผ เชยวชาญตรวจเครองมอทใชในการวจย ในการรวบรวมขอมลไดรบความรวมมอจากทานผอ านวยการ คณะคร ผปกครอง และนกเรยนชนอนบาลปท 2 โรงเรยนหงสประภาสประสทธ ส านกงานเขตพนทการศกษา พระนครศรอยธยาเขต 2ทใหความรวมมอและอ านวยความสะดวกในการทดลอง ผวจยขอขอบพระคณมา ณ ทน ขอบพระคณ อาจารยปราโมทย ศรทอง และครอบครว ทใหทนการศกษา เปนกลยาณมตร ใหความชวยเหลอและเปนก าลงใจทดตลอดมา รวมถงเพอน พ นอง นสตสาขาการศกษาปฐมวยทกทาน และผ มพระคณทกทานทไมไดกลาวนามทมสวนในการใหความชวยเหลอ สนบสนน ผลกดนใหการวจยครงนส าเรจลลวงไดดวยด คณคาอนพงมจากปรญญานพนธฉบบน ขอมอบเปนเครองบชาแกพระคณ บดา มารดา ผอบรมเลยงด ปพนฐานการใชชวต อกทงพระคณคณาจารยทกทานในอดตและปจจบน และผ มพระคณทกทาน มยร ศรทอง

สารบญ

บทท หนา 1 บทน า..................................................................................................................... 1 ภมหลง ................................................................................................................ 1 ความมงหมายของการวจย ................................................................................... 3 ความส าคญของการวจย ........................................................................................ 3 ขอบเขตของการวจย ........................................................................................... 3 ประชากรทใชในการวจย ................................................................................ 3 กลมตวอยางทใชในการวจย ......................................................................... 4 ตวแปรทศกษา ............................................................................................. 4 นยามศพทเฉพาะ ............................................................................................... 4 กรอบแนวคดในการวจย ..................................................................................... 6 สมมตฐานในการวจย ......................................................................................... 6 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ........................................................................ 7

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ................... 8 ทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย................................... 8 ความหมายของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ......................................... 11 ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบนกวจย .......................................... 11 กระบวนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย..................................................... 12 ลกษณะกจกรรมการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ........................................ 14 บทบาทครในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย.............................................. 15 ผลของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย........................................................ 17 ทกษะการเรยนรของเดกนกวจย .................................................................... 17 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ............................... 19

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการความรในการอนรกษสงแวดลอม.............. 22 ความหมายของสงแวดลอม.......................................................................... 22 ความหมายของความรในการอนรกษสงแวดลอม.......................................... 22 สงแวดลอมศกษา....................................................................................... 24

สารบญ (ตอ) บทท หนา 2 (ตอ)

การปลกฝงเดกปฐมวยใหมความรในการอนรกษสงแวดลอม........................... 29 หลกส าคญในการปลกฝงเดกปฐมวยมความรในการอนรกษสงแวดลอม............ 30 แนวการจดประสบการณสงเสรมเดกปฐมวยรกสงแวดลอม.............................. 32 งานวจยทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอม................................................ 36

3 วธการด าเนนการศกษาคนควา ....................................................................... 39 การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ............................................... 39

ประชากร ................................................................................................... 39 การเลอกกลมตวอยาง ................................................................................. 39 เครองมอทใชในการวจย ................................................................................... 39

การสรางเครองมอทใชในการวจย ...................................................................... 40 แบบแผนการทดลองและวธทดลอง.................................................................... 43 การเกบรวบรวมขอมล ...................................................................................... 43

วธด าเนนการทดลอง.................................................................................. 43 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ......................................................................... 50

4 ผลการวเคราะหขอมล....................................................................................... 52 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ................................................................ 52 การเสนอผลการวเคราะหขอมล........................................................................ 52 ผลการวเคราะหขอมล .................................................................................... 53

5 สรปผล อภปรายผล ขอเสนอแนะ .................................................................. 61 สรปผลการวจย .............................................................................................. 61 อภปรายผล .................................................................................................... 62 ขอสงเกตทไดจากการวจย............. .................................................................. 65 ขอแสนแนะในการน าไปใช............................................................................... 66 ขอแสนอแนะในการท าการวจย ........................................................................ 67

สารบญ (ตอ)

บทท หนา บรรณานกรม ........................................................................................................... 68 ภาคผนวก ............................................................................................................... 73 ภาคผนวก ก ....................................................................................................... 74 ภาคผนวก ข ....................................................................................................... 105 ภาคผนวก ค ....................................................................................................... 112 ภาคผนวก ง ....................................................................................................... 116 ประวตยอผวจย ........................................................................................................ 118

บญชตาราง ตาราง หนา

1 แบบแผนการทดลอง.......................................................................................... 43 2 ตารางก าหนดการทดลอง................................................................................... 44 3 ตารางขนตอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย................................................... 47 4 ตารางคาสถตพนฐานความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวม............................. 54 5 ตารางเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวม...................... 54 6 ตารางคาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษตนไม................................ 55 7 ตารางเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษตนไม........................................... 56 8 ตารางคาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษน า..................................... 57 9 ตารางเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษน า............................................... 57 10 ตารางคาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษสตว.................................. 58

11 ตารางเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสตว............................................ 59 12 ตารางคาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษอากาศ.............................. 59 13 ตารางเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษอากาศ......................................... 60

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย................................................................................... 6 2 ภาพแสดงปฏสมพนธการเรยนรของกระบวนการเกดสมดลในโครงสรางความคด และความเขาใจระหวางการซมซบประสบการณ (Assimilation) และการปรบโครงสรางทางสตปญญา(Accommodation)................................. 9 3 แนวการจดประสบการณสงเสรมเดกปฐมวยรกสงแวดลอม.................................... 32

บทท 1 บทน า

ภมหลง สงแวดลอมกบชวตมนษยมความสมพนธเกยวของอยางแยกไมออก ตงแตแรกคลอดออกจากทองแมมา ณ วนาทนนทกสงรอบตวคอสงแวดลอม บานคอสงแวดลอมแรกทเดกสมผส ธรรมชาตขางนอก ซงไดแก สเขยวของใบไม รปทรง และสของดอกไมดอกหญาแมลงและสตวตวเลกในสนามหญา แสงแดด สายลมเปนเสมอนกาวแรกในประสบการณของเดกทจะพฒนาประสาทสมผสทกสวน ท าความเขาใจกบชวตของตนในฐานะเปนสวนหนงของธรรมชาต และคอยๆ สะสมความเขาใจในรปแบบชวตและความเปนไปของธรรมชาตซงเปนแหลงความร ความคดสรางสรรค และจนตนาการของมนษยชาตทงมวล แตการเพมจ านวนประชากร การขยายตวของเมอง การพฒนา ทางอตสาหกรรม และการทองเทยวทผานมาท าใหประเทศใชทรพยากร อาทเชน ปาไม ดน น า ทรพยากรทางทะเลอยางสนเปลองโดยขาดความระมดระวง และไมไดสรางขนใหมเพอเปนการทดแทน ท าใหทรพยากรขาดความสมดลทางธรรมชาตมสภาพทรดโทรม เกดการขาดแคลน ราคาแพง สงผลกระทบใหสภาพแวดลอมวกฤตมากขน (ดนย มสา. 2539: 33) ซงปญหาสงแวดลอมเหลานเกดขนจากกจกรรมของมนษยจะโดยตงใจหรอไมตงใจ หรอโดยความประมาทกตาม ก าลงเปนปญหาทจะท าลายมนษยเอง (วนย วระวฒนานนท. 2530: 3) นอกจากนไชยยศ บญญากจ (เดลนวส. 2543: 24; อางองจาก สรมา ภญโญอนนตพงษ.2544: 8) ระบวาระบบการศกษาและระบบการเรยนรน าไปสการปฏบต ไดเรมปลกฝงใหเดกปฏบตตอสงแวดลอมในทางทดอยางตอเนอง และกระบวนการสงเสรมเดกใหเกดความรกและพฒนาสงแวดลอม ไดรวมกบองคกรเอกชน วางเปาหมายรวมกนในการจดการศกษาในเรองนคอ 1) เพอ ใหเดกเกดความตระหนก ความรสกในทางทดตอสงแวดลอมและปญหาทเกดขน 2) เพอใหเดกไดความรเกดความเขาใจในสงแวดลอม 3) เพอใหเดกเกดเจตคตและความรสกทด มแรงจงใจในการปองกนและปรบปรงสงแวดลอม 4) เพอใหเดกเกดทกษะ สามารถปฏบตจรงและมสวนรวมในการสงวนสงแวดลอม จากเปาหมายในการรณรงคเพอสงเสรมใหเดกรกสงแวดลอม กระบวนการทใหเดกไดเรยนรและท าใหเปาหมายนเปนจรงขนมาไดนน ดวยการถายทอดความรและการฝกปฏบตจรงกบเดกโดยเฉพาะ ตงแตเดกปฐมวย ซงเปนวยทอยในชวงอายตงแตแรกเกดจนถง 6 ป เปนระยะทส าคญทสดของการพฒนาการทงทางดานรางกาย สตปญญา อารมณ จตใจ สงคม และบคลกภาพ เปนวยทเรยกวาชวงพลงแหงการเจรญเตบโต งอกงามส าหรบชวต แนวคดเหลานเปนสงทสบเนองมาจากการมองเดก ในทศนะของการทเดกมพฒนาการดานตางๆแตกตางจากวยอน ๆในชวงชวตของการเปนมนษย (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2538: 8) ดงนนการปลกฝงเดกวยนมคานยม ทศนคตทดตอการอนรกษสงแวดลอม จงนบเปนแนวทาง

2

หนงทแกปญหาไดอยางยงยนไมใหสงแวดลอมถกท าลายยอยยบไปกบโลกของเรา เพราะเดกในวนนคอ ผใหญในวนหนา ถาเขามความรในการทไมท าผดตอสงแวดลอมในวยเดก กจะท าใหเขาปฏบตทดตอสงแวดลอมในอนาคตได ดงนนวธการแกไขปญหาสงแวดลอมถกท าลายและปองกน มใหสงแวดลอมถกท าลายสรางขนในเดก จงนบเปนวธการทแกไขปญหาโลกไดตรงประเดนทสด ดงนนเดกปฐมวยควรไดรบการปลกฝงใหมความรความเขาใจทดในการอนรกษสงแวดลอมตอไป (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2544: 4) การใหการศกษาจงเปนกระบวนการทส าคญในการพฒนาคนใหมคณภาพปลกฝงใหตระหนก ถงการอนรกษสงแวดลอมอยางเหมาะสมและไมท าลายสงแวดลอม (คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2535: 5 - 7) การสอนเนนเดกเปนศนยกลางจะท าใหเดกเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เมอตองการใหเดกเรยนรสงใด ตองตรงกบความสนใจและความแตกตางของเดก (กลยา ตนตผลาชวะ. 2543: 35 - 36) และหลงจากทมพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ไดก าหนดใหจดการศกษา ทยดหลกวาผ เรยนทกคนมความส าคญทสด ครตองมกระบวนการเรยนการสอนเนนการจดเนอหาสาระและกจกรรมหลากหลายสอดคลองกบความสนใจและความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะกระบวนการคด การฝก ปฏบตการเรยนรจากประสบการณจรง ใหคดเปน ท าเปน เรยนรอยางตอเนอง ใหผ เรยนไดพฒนาอยางเตมศกยภาพของตนเองจดใหการเรยนรเกดขนไดทกเวลาและทกสถานท (ส านกงานคณะกรรมการศกษา แหงชาต. 2543: 6) การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย (Children as a Researcher) เปนวธการสอนท ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดพฒนาขนซงเปนการสอนทใหผ เรยนมความส าคญเปนศนยกลางของการเรยนร ซงผ เรยนจะไดเรยนรในเรองทตนเองสนใจ ไดลงมอศกษาคนควา แสวงหาความร ความจรงตามความสนใจอยากรอยากเหนและความถนดของตน ในการเรยนรเดกจะไดสรางองคความรพรอมกบแกปญหาและคนพบสงใหมๆ ซงมการวางแผนลวงหนาวาจะศกษาคนควาอยางไร มากนอยเพยงใด จากแหลงใด วธการอยางไร จากนนลงมอด าเนนการศกษาคนควา สงเกต จดจ าบนทกขอมล สรปความรทได จดท าผลงานความรและน าเสนอ รวมทงน าความรทไดไปสบคน และแสวงหาความรตอไป นบเปนการเรยนรทเปนไปอยางธรรมชาต มกระบวนการคนหาความรทเชอถอไดเกดการเรยนรเปนไปอยางมล าดบขนตอน โดยเดกไดเรยนรคนพบและแกปญหา ตดสนใจ อยางมประสทธภาพในสงทอยากเรยนรดวยตนเอง ซงกระบวนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครงนผ วจยมงสงเสรมใหเดกมความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยมขนตอนดงน (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2545) ขนท 1 ทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ เดกไดอภปราย พดคยถงหวเรองทตองการศกษารวมกน ซงจะชวยพฒนาความรความเขาใจในสงแวดลอมและเลอกศกษาสงแวดลอมทตนสนใจ ขนท 2 เดกคนควา วจยหาความร ในขนนเดกจะไดลงมอปฏบตจรงและครกระตนใหเดกคดหาค าตอบดวยการตงค าถาม

3

ซงจะชวยสงเสรมความรความเขาใจประโยชนผลกระทบของสงแวดลอม สงเสรมแนวทางใหเกดความรกในสงแวดลอมและรวมปฏบตในการอนรกษสงแวดลอมในทกโอกาสทท าได ขนท 3 ทบทวนความร เดกชวยกนสรปความรทไดจากการเรยนรรวมกน เพอน าเสนอผลงานใหผ อนเขาใจในความส าคญของการอนรกษสงแวดลอม จากแนวคดและเหตผลขางตน ผวจยเหนวารปแบบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เปนการเรยนรทเปดโอกาสใหเดกลงมอปฏบต โดยใชประสาทสมผสทงหา รจกวธการศกษาคนควาน าเสนอ ผลงานซงเปนการเรยนรอยางธรรมชาต และตามศกยภาพของแตละบคคล ซงกระบวนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยนสามารถจะปลกฝงความรในการอนรกษสงแวดลอมได ดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษาผลของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงน เพอศกษาผลของการจดกจกรรมการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอความร ในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย โดยแยกเปนจดมงหมายเฉพาะดงน 1. เพอศกษาระดบของความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยโดยรวมและจ าแนก รายดานทไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2. เพอเปรยบเทยบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจด การเรยนรแบบเดกนกวจย ความส าคญของการศกษาคนควา การศกษาครงนจะเปนแนวทางส าหรบครและผ ทเกยวของกบเดกปฐมวยในการทจะจดรปแบบการเรยนการสอนโดยการน ารปแบบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยซงเปนรปแบบทยดผ เรยนเปนส าคญมาประยกตใชใหเหมาะสม เพอสามารถน ามาพฒนาความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย รวมทงการพฒนาความรดานอนๆของเดกปฐมวยตอไป ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ เดกปฐมวย ชาย - หญง อาย 5 - 6 ป ทก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนหงสประภาสประสทธ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพระนครศรอยธยา เขต 2 ซงม 2 หองเรยน จ านวน 70 คน

4

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอ เดกปฐมวย ชาย - หญง อาย 5 - 6 ป ทก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนหงสประภาสประสทธ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพระนครศรอยธยาเขต 2 ซงไดมาโดยการสมอยางงายดวยการจบฉลาก 1 หองเรยน จากจ านวน 2 หอง แลวท าการจบสลากนกเรยนจ านวน 20 คน เพอก าหนดเปนกลมทดลอง ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2. ตวแปรตาม ความรในการอนรกษสงแวดลอม ระยะเวลาทใชในการทดลอง การศกษาในครงน ผวจยไดท าการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 ท าการทดลองเปนระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 5 วน วนละ 45 นาท กลมตวอยางไดรบการทดลองทงสน 40 ครงตามแบบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย นยามศพทเฉพาะ 1. เดกปฐมวย หมายถง นกเรยนชาย - หญง อายระหวาง 5 - 6 ป ทก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 ของโรงเรยนหงสประภาสประสทธ ส านกงานเขตพนทศกษาประถมศกษาพระนครศรอยธยา เขต 2 2. การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย หมายถง การจดการเรยนรโดยใหผ เรยนมความส าคญเปนศนยกลางของการเรยนร ซงผ เรยนจะไดเรยนรในเรองทตนเองสนใจ ไดลงมอคนควา แสวงหาความร เดกจะไดสรางองคความร พรอมกบแกปญหาและคนพบสงใหมๆ กระบวนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มดงน ขนท 1 ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ หมายถง ครศกษาความตองการของผ เรยนโดยการสนทนา ซกถาม ความอยากรอยากเหนของเดกรวมถงการเลาประสบการณเดมเกยวกบเรองสงแวดลอมเพอสงเสรมความรความเขาใจในสงแวดลอมและเลอกศกษาสงแวดลอมทตนสนใจ จากนนครตงจดมงหมายของการเรยนร วางแผนกจกรรมสนบสนนสงทเดกอยากเรยนรโดยกจกรรมตองสมพนธกนกบเรองทเดกตองการเรยนรและสงเสรมความรในการอนรกษสงแวดลอมในทกๆ ดาน

5

ขนท 2 ขนเดกคนควาวจยหาความร หมายถง ก าหนดแหลงเรยนรทอยใกลตวเดก ครพาเดกไปศกษาทแหลงเรยนรมประสบการณตรงจากสถานทจรง ในระหวางด าเนนกจกรรมศกษาทแหลงเรยนร เดกจะไดรบความรความเขาใจ ตองการดแลรกษาสงแวดลอมใหดขน และใชประโยชนอยางคมคา และสงเสรมแนวทางใหเกดความรกในสงแวดลอมและรวมปฏบตจรงในการอนรกษสงแวดลอมในทกโอกาส ทท าได โดยระหวางท ากจกรรมครจะกระตนใหเดกมความสนใจทจะสงเกตสงตางๆ รวมถงการตงค าถาม ใหเดกไดลองคดหาค าตอบ จากนนใหเดกเลอกหวขอทจะศกษาจากแหลงเรยนร โดยครกระตนใหเดกเลอกกจกรรมตามความสนใจของเดก จากนนครท าแผนทความคดจากค าตอบของเดก เพอเชอมโยงความคดของเดกทกคน เมอเหนภาพรวมแลวครจดกจกรรมใหเดกไดเลอกตามความสนใจ หลงจากนนจงใหเดกสรปและจดท าผลงานความรและใหเดกสบคนและแสวงหาความรใหมตอไป ขนท 3 ขนทบทวนความร หมายถง ขนทครประเมนเดกจากการสงเกตพฤตกรรม พดคย การท าผลงานและการน าเสนอผลงานของเดก เพอท าการประเมนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดก 3. ความรในการอนรกษสงแวดลอม หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะในการดแลรกษาสงแวดลอมให ดขน และใชประโยชนอยางคมคา ซงแบงเปน 4 ดาน ดงน 3.1 ความรในการอนรกษตนไม หมายถง การทเดกแสดงออกวา ตองการดแลรกษาตนไม ใหเตบโตสวยงาม และใชประโยชนกบตนไมอยางคมคา 3.2 ความรในการอนรกษน า หมายถง การทเดกแสดงออกวา ตองการดแลรกษาน าให ดขน และใชประโยชนกบน าอยางคมคา 3.3 ความรในการอนรกษสตว หมายถง การทเดกแสดงออกวา ตองการดแลรกษาสตวไมท ารายสตว และใชประโยชนกบสตวอยางคมคา 3.4 ความรในการอนรกษอากาศ คอ การทเดกแสดงออกวา ตองการดแลรกษาอากาศใหดขน หลกเลยงอากาศทเปนพษ และใชประโยชนกบอากาศอยางคมคา ซงวดความรในการอนรกษสงแวดลอมวดไดโดยใชแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมจ านวน 30 ขอโดยแบงเปน ความรในการอนรกษตนไม 8 ขอ ความรในการอนรกษน า 7 ขอ ความรในการอนรกษสตว 8 ขอ ความรในการอนรกษอากาศ 7 ขอ

6

กรอบแนวคดในการวจย การศกษาครงนมงศกษาผลความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยทเดกแสดงออกวาตองการดแลรกษาและใชประโยชนจากความรในการอนรกษสงแวดลอมอยางคมคาโดยใชการจด การเรยนรแบบเดกนกวจย

ภาพประกอบ กรอบแนวคดในการวจย สมมตฐานในการวจย เดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยหลงการทดลองมการเปลยนแปลงของความรในการอนรกษสงแวดลอมสงขนกวากอนการทดลอง

การจดการเรยนร

แบบเดกนกวจย

ความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย

1. ความรในการอนรกษตนไม

2. ความรในการอนรกษสตว

3. ความรในการอนรกษน า

4. ความรในการอนรกษอากาศ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและไดน าเสนอหวขอตอไปน 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.1 ทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.2 ความหมายของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.3 ลกษณะส าคญของการจดการเรยนรแบบนกวจย 1.4 กระบวนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.5 ลกษณะกจกรรมการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.6 บทบาทครในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.7 ผลของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.8 ทกษะการเรยนรของเดกนกวจย 1.9 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบความรในการการอนรกษสงแวดลอม 2.1 ความหมายของสงแวดลอม 2.2 ความหมายของความรในการอนรกษสงแวดลอม 2.3 สงแวดลอมศกษา 2.4 การปลกฝงเดกปฐมวยมความรในการอนรกษสงแวดลอม 2.5 หลกส าคญในการปลกฝงเดกปฐมวยมความรในการอนรกษสงแวดลอม 2.6 แนวการจดประสบการณสงเสรมเดกปฐมวยมความรในการอนรกษสงแวดลอม 2.7 งานวจยทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอม

8

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.1 ทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.1.1 ทฤษฎการเรยนร เจอรลอม บรเนอร (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2540: 125 – 126; อางองจาก Bruner, J.S.) กลาวถง ทฤษฎเกยวกบแนวคดของบรเนอร เปนแนวคดเกยวกบการเรยนรโดยเชอวา เดกทกระดบชนมการพฒนาสามารถเรยนรเนอหาวชาใดกไดถามการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบความสามารถของเดก การเรยนรตามแนวคดจองบรเนอร แบงออกเปน 3 ขน ดงน 1. ขนการเรยนรดวยการกระท า (Enactive Representation) เปนขนการเรยนรทเกดจากประสาทสมผส ดตวอยางและการท าตาม เปนชวงตงแตเกดจนถง 2 ขวบ เชนกรณทเดกเลกนอนอยในแปลและเขยากระดงขณะทเขยาบงเอญกระดงตกขางแปล เดกจะหยดนดหนงแลวยกมอ ขนด เดกท าทาทางประหลาดใจ และเขยามอเลนตอไปโดยไมมกระดงนน เพราะเดกคดวามอนน คอกระดง และเมอเขยามอเดกกจะไมไดยนเสยงกระดงนนแสดงวาเดกสามารถถายทอดสงของ (กระดง) แทนประสบการณดวยการกระท า ขนนตรงกบขน Sensory motor ของพอาเจต 2. ขนการเรยนรดวยการลองดและจนตนาการ (Iconic Representation) เปนขนทเดกเรยนรในการมองเหน และใชประสาทสมผสตางๆ จากตวอยางของพอาเจต คอ เมอเดกอายมากขน 2 - 3 เดอน ท าของเลนตกขางเปล เดกจะมองหาของเลนนน ถาผใหญแกลงหยบเอาไปเดกจะหงดหงด รองไห เมอมองไมเหนของ บรเนอร กลาววาการทเดกมองหาของเลนและรองไหหรอแสดงอาการหงดหงดเมอไมพบของแสดงใหเหนวา ในวยนเดกมภาพแทนใจ(Iconic Representation) ซงตางกบวยทเดกคดวาการสนมอ การสนกระดงเปนของสงเดยวกนเมอกระดงตกหายกไมสนใจแตยงคงสนมอตอไปในขนนตรงกบขน Concrete Representation ของพอาเจต 3. ขนการเรยนรโดยการใชสญลกษณ (Symbolic Representation) เปนขนทเดกสามารถจะเขาใจการเรยนรสงทเปนนามธรรมตางๆ ได เปนพฒนาการดานความรความเขาใจ เดกสามารถคดหาเหตผล และในทสดจะเขาใจในสงทเปนนามธรรมได ขนนตรงกบขน Formal Operation ของพอาเจต 1.1.2 ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของพอาเจต (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2547: 36 – 39; อางองจาก Piajet, J) ไดสรปทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของพอาเจต ไววา มนษยมความสามารถในการสรางความรผานการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมซงปรากฏอยในตวเดกตงแตแรกเกดความสามารถนคอ การปรบตว (Adaptation) เปนกระบวนการทเดกสรางโครงสรางตามความคด (Scheme) โดยการมปฏสมพนธโดยตรงกบสงแวดลอม 2 ลกษณะคอ เดกพยามยามปรบตว

9

ใหเขากบสงแวดลอมโดยซมซบประสบการณ (Assimilation) และการปรบโครงสรางสตปญญา (Accommodation) ตามสภาพแวดลอมเพอใหเกดความสมดลในโครงสรางความคดความเขาใจ (Equilibration) ความสามารถนเปนสวนส าคญของโครงสรางทางสมองนอกจากนพอาเจตเนนเรองการเรยนรจะเกดขนได เมอเดกมปฏสมพนธกบเพอนและผ ใหญในการเขาสงคมนนๆ อทธพล ของทฤษฏนมบทบาทในการจดแนวประสบการณในระดบปฐมวย คอ ใหเดกเรยนรโดยใหโอกาสในการเลน การส ารวจ ทดลอง มโอกาสเลอกตดสนใจและแกปญหาตางๆ ดวยตนเอง ความสามารถทางสตปญญาของมนษยในการเรยนรตามแนวคดของพอาเจต ดงแสดงในภาพประกอบ 2

กระบวนการเกดการสมดลในโครงสรางความคด และความเขาใจ (Equilibration)

1.การซมซบประสบการณ 2.การปรบโครงสรางสต การซมซบ ความตอเนองของการรบรจาก ปญญา การรบรการเปลยน การปรบโครง ประสบการณ ประสบการณเดม แปลงและการเจรญ สรางสตปญญา Assimilation เตบโต Accommodation ความสมดลของโครงสรางความคดและความเขาใจ (Equilibration) คอความสมดลระหวางการรบร และประสบการณเกาและใหญ เปนกระบวนการคดเกดขนตอเนองตลอดเวลาทเปนการรบรเรองใหญแลว น าไปสมพนธเชอมโยงกบการรบรเดม ท าใหเกดการเปลยนแปลงในความคดและความเขาใจตามมา

ภาพประกอบ 2 ภาพแสดงปฏสมพนธการเรยนรของกระบวนการเกดสมดลในโครงสรางความคด และความเขาใจระหวางการซมซบประสบการณ (Assimilation) และการปรบโครงสรางทาง

สตปญญา(Accommodation) ทมา: สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2550). วชา ECED 201 การศกษาปฐมวย. หนา 56.

พฒนาการทางสตปญญาตามทฤษฏของพอาเจตเปนไปตามล าดบขนดงน อาย 0-2 ป ขนประสาทสมผสและการเคลอนไหว (Sensorimoter) เดกเรยนรโดยใชประสาทสมผส เชน ปาก ตา ห สงแวดลอมรอบตว

10

อาย 2-6 ป ขนความคดกอนเกดปฏบตการ (Intuitive or Preoperational) เดกเรยนรภาษาพด สญลกษณ เครองหมาย ทาทาง ในการสอความหมาย รจกสงทเปนตวแทน (Representation) โครงสรางสตปญญาแบบงายๆ สามารถหาเหตผลอางองไดมความเชอในความคดของตนเองอยางมาก ยดตนเองเปนศนยกลาง (Egocentric) เลยแบบพฤตกรรมของผใหญ อาย 7-11 ป ขนปฏบตการคดแบบรปธรรม (Concrete Operations) รบรรปธรรมไดดใชเหตผลสรางกฎเกณฑ เหนความสมพนธของสงตางๆเปนนามธรรม อาย 11-16 ป ขนปฏบตการคดแบบนามธรรม (Formal Operations) เดกรจกคดหาเหตผล มระบบคาดคะเน ตงสมมตฐาน แกปญหา พฒนาการทางสตปญญาอยางสมบรณมความคดเทาผใหญ สรปทฤษฏพฒนาการทางสตปญญาของพอาเจตไดวา มนษยสามารถปรบตว โดยมกระบวนการทส าคญ 2 อยางคอ การซมซบประสบการณ (Assimilation) และการปรบโครงสรางสตปญญา (Accommodation) ซงเกดขนตงแตแรกเกดและพอาเจต ยงแบงพฒนาการเปนขนซงเปนไปตามล าดบ ในระดบชนอนบาลเดกจะเรยนรโดยการใชประสาทสมผส ใชสญลกษณแทนวตถทอยรอบๆตวได มพฒนาการทางภาษา และยงยดตนเองเปนศนยกลาง 1.1.3 ทฤษฎการเรยนร บรเนอร สรมา ภญโญอนนตพงษ (2547: 50) กลาวถงทฤษฏเกยวกบแนวคดของบรเนอรวา การทศกษาวาเดกเรยนรอยางไร ควรศกษาตวเดกในชนเรยน ไมควรใชหนหรอนกพราบ ทฤษฏของบรเนอรเนนหลกการ กระบวนการคด ซงประกอบดวยลกษณะ 4 ขอคอ แรงจงใจ (motivation) โครงสราง (structure) ล าดบขนความตอเนอง (sequence) และการเสรมแรง (reinforcement) ส าหรบในหลกการทเปนโครงสรางของความรของมนษย บรเนอร แบงขนพฒนา การคดในการเรยนรของมนษยออกเปน 3 ขนดวยกน ซงคลายคลงกบขนพฒนาการทางสตปญญาของ พอาเจต ไดแก 1. ขนการกระท า (Enactive Stage) เดกเรยนรจากการกระท าและการสมผส 2. ขนคดจนตนาการหรอสรางมโนภาพ (Piconic Stage) เดกเกดความคดจากการรบรตามความเปนจรงและการคดจากจนตนาการดวย 3. ขนใชสญลกษณและความคดรวบยอด (Symbolic Stage) เดกเรมเขาใจเรยนรความสมพนธของสงตางๆ รอบตว และพฒนาความคดรวบยอดเกยวกบสงทพบเหน สรปทฤษฏของบรเนอรไดวา การเรยนรของเดกปฐมวยนนสามารถเรยนไดทกเนอหาวชาแตตองจดกจกรรมการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบความสามารถของผ เรยนจดกจกรรมท

11

ใหเดกไดเผชญปญหา กจกรรมทจดใหเดกนนตองสรางแรงจงใจใหเดกอยากคนหาค าตอบในกจกรรมตองเปดโอกาสในการลงมอปฏบตโดยใชประสาทสมผสทง 5 สรางองคความรดวยตนเองจากการคนควาหาความร 1.2 ความหมายของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) เปนผพฒนารปแบบการจดการเรยนรจากการพฒนาโครงการเดกนกวจยและการประเมนทเนนเดกเปนส าคญไดใหความหมายการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยไดวา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย (Children as a Researcher) เปนการสอนทผสมผสานวธการสอน การเรยน การประเมนและการแนะแนวใหควบคกลมกลนเปนกระบวน การเดยวกนในชนเรยนโดยเนนเปนศนยกลางของการเรยนรใหผ เรยนรดวยวธการวจย ซงมความหมายถงการใชปญญา ท าใหเกดปญญา ซงผ เรยนจะไดเรยนรในเรองทตนเองสนใจ ไดลงมอศกษาคนควา แสวงหาความร ความจรงตามความสนใจอยากร อยากเหนและความถนดของตนในการเรยนร เดกจะไดสรางองคความร พรอมกบการแกปญหาและคนพบสงใหมๆ ซงมการวางแผนลวงหนาวาจะศกษาคนควาอยางไร มากนอยเพยงใด จากแหลงใด วธการอยางไร และลงมอด าเนนการศกษาคนควา สงเกต จดจ า บนทกขอมล สรปความรทได จดท าผลงานความรและน าเสนอ รวมทงน าความรทไดไปสบคน และแสวงหาความรตอไปนบเปนการเรยนรทเปนไปอยางธรรมชาต มกระบวนการคนหาความรทเชอถอได เกดการเรยนรเปนไปอยางมล าดบขนตอน โดยเดกไดเรยนรคนพบและแกปญหา ตดสนใจอยางมประสทธภาพในสงทอยากเรยนรดวยตนเอง 1.3 ลกษณะส าคญของการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) กลาวถงลกษณะส าคญของการเรยนรแบบเดกนกวจย ดงน 1. กจกรรมการเรยนรทสงเสรมความถนดของนกเรยนทกดาน 2. เปนกจกรรมเรยนรทผ เรยนเปนผลงมอศกษาคนควาหาค าตอบสรางสรรคความร ดวยตนเองตามความสนใจอยากรอยากเหน จงเปนวธการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนส าคญและ ไดลงมอปฏบตจรง 3. สามารถจดการเรยนรไดทกสถานท อาท ในหองทดลอง หองสมด ภาคสนาม สวนสตว สวนพช เปนตน 4. ก าหนดแหลงเรยนรควรเปนแหลงเรยนรในบรเวณโรงเรยน ใกลบรเวณโรงเรยน ตลอดจนสถานทส าคญในจงหวด หรอสงทสะทอนถงภมปญญาในทองถน 5. นกเรยนสามารถศกษา ซกถาม จากบดามารดา ผปกครองและบคคลในชมชนท

12

เปนผ รในสาขาวชา 6. ใชเปนกจกรรมการประเมนทสะทอนการเรยนรของผ เรยนควบคไปกบการสอนอยางตอเนอง และเปดโอกาสใหผ เรยนไดมสวนรวมในการประเมน ไดรบการประเมนในสงทผ เรยนสามารถท าได ถอวาเปนการประเมน ผลการเรยนรทเนนผ เรยนเปนส าคญ 7. ครสามารถวเคราะหกจกรรมระหวางการศกษาคนควาของผ เรยน ซกถามและตอบค าถามผ เรยนอยางตอเนอง ถอวาเปนกระบวนการทรจกเดกและสามารถแนะน าผ เรยนใหเกดการเรยนรสงสดได 8. สามารถน าการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มาเปนหวขอวจยใหครท าวจยใน ชนเรยนเพอปรบปรงการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบผ เรยนได 1.4 กระบวนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดแบงขนตอนในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยโดยมกระบวนการดงน 1. ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ ครศกษาธรรมชาตและความตองการของผ เรยนโดยอภปราย ซกถาม ความอยากรอยากเหน และความตองการของเดกในเรองทตองการเรยนร จากนนสรางแผนทความคดเพอใหเดกไดเหนภาพรวมของเรองทตองการจะเรยนร และเจาะลกถงเรองทเดกตองการเรยนร มากทสด ครเชอมโยงสงทเดกตองการเรยนรกบจดประสงค เนอหาในหลกสตร เพอการวางแผนจดกระบวนการเรยนรใหมความตอเนอง บรณาการสาระการเรยนร และสงทเดกตองการจะเรยนรใหสมพนธกน โดยครเปนผวางแผนกจกรรมสนบสนนสงทเดกอยากเรยนร โดยกจกรรมสอดคลองกบวถชวตจรงตามภมปญญาทองถน 2. ขนเดกคนควาวจยหาความร 2.1 ก าหนดแหลงเรยนร ครและเดกรวมก าหนดแหลงเรยนรจากเรองทเดกตองการศกษา ซงแหลงเรยนรอาจจะเปนในหองเรยน สถานทตางๆ ในโรงเรยนตลอดจนแหลงเรยนรภายนอกโรงเรยน (ซงการก าหนดแหลงเรยนรนอาจเชอมโยงกบการศกษาเรองในภมปญญาทองถน) 2.2 ศกษานอกสถานท ครพาเดกใหไดรบประสบการณจรงจากแหลงเรยนรทก าหนด โดยใหนกเรยนมประสบการณตรงโดยการศกษานอกสถานท อาจเปนการศกษาในโรงเรยนหรอสถานทนอกโรงเรยน ซงกจกรรมนควรใหความรพนฐานแกเดกเพอใหเดกเกดความสนใจ สรางขอปญญาทจะศกษาหาความรตอไป

13

2.3 การเลอกหวขอทจะศกษา ในระหวางทศกษานอกสถานทจากแหลงเรยนรทก าหนดแลว ครกระตนใหเดกเลอกเรองทจะศกษาตามความสนใจของเดก ตงประเดนค าถาม ในเรองทเดกสนใจ โดยกระตนใหเดกเกดความสงสยอยากเรยนอยากร ทงนควรสนใจกบค าตอบของเดกทกคน เพอใหเดกอยากเขามามสวนรวมในการเรยนรอยางกระตอรอรนและเตมใจ 2.4 ท าแผนทความคด ครสรางภาพแผนทความคดจากค าตอบของนกเรยนทกคน เพอใหเดกไดเหนภาพรวม และการเชอมโยงความคดของเดกทกคนทอยากเรยนร 2.5 ศกษาคนควา ขดเขยนและจดบนทก ดงน 2.5.1 ใหเดกเลอกท ากจกรรมการเรยนรตามความสนใจและความถนดของ แตละคน 2.5.2 เดกคนควาความร ค าตอบในเรองทอยากรอยากเหนจากแหลงความรทครจดเตรยม เชน สมดภาพ หนงสอ การทดลอง 2.5.3 เดกคนควาหาความร ค าตอบจากแหลงความรทบาน 2.5.4 ครเตรยมแหลงขอมลทงทเปนสอการเรยน ใบความร ใบงาน และวสดอปกรณตางๆ หรอศนยการเรยนรดวยตนเอง ทมขอมลความร ทผ เรยนสามารถเลอกศกษา 2.5.5 คร/พอแม บนทกหลกฐานการคนควาศกษา ทดลอง ดวยการเขยนค าพดสนๆ ของเดก เดกวาดภาพแทนความคดลงในกระดาษ 2.6 สรปและจดท าผลงานความร ครกระตนใหเดกสรปผลจากการศกษาคนควาในเรองนน ซงเดกน าเสนอผลการคนควา โดยการพด ตอบค าถามตลอดจนน าผลงานจากภาพวาดหรองานทประดษฐขนมาหรอแลกเปลยนกบเพอน ตลอดจนครกระตนใหเพอนซกถามแสดงความคดเหน และยกยองชมเชยในผลงานของเดกทกคน 2.7 น าเสนอสบคนและแสวงหาความรใหม ครกระตนใหเดกมความภาคภมใจในเรองทตนเองศกษา พรอมทงสรางแนวคดใหเดกน าผลความรและผลงานทศกษาไปใชประโยชนตอไป ซงกระบวนการเรยนรในขนนเปนผลการเรยนรของเดกอยางองครวม เดกเกดความภาคภมใจวาตนเองมจดเดนและความสามารถในดานใดบาง เปนการกระตนใหเดกเกดความอยากการเรยนรตอไป 3. ขนการประเมนผล 3.1 ขอบเขตของการประเมนการประเมนผลส าเรจของการสอนดวยเทคนคเดกนกวจย เปนการประเมนเกยวกบพฒนาการเรยนของผ เรยน สนใจใฝหาความรอยางตอเนองการสงเกตพฤตกรรมของเดก พฤตกรรมเดนของเดก ผลงานของเดก และทกษะการแสดงออกทกดานและประเมนตามสภาพจรง โดยมตวอยางการประเมนดงน

14

3.2 การประเมนการแสดงออกของพฒนาการเดกทง 4 ดาน ไดแก พฒนาการทาง ดานรางกาย พฒนาการทางดานสตปญญา พฒนาการทางดานอารมณและจตใจ และพฒนาการทาง ดานสงคม 3.3 การสงเกตพฤตกรรมของเดกนกวจย ไดแก การสงเกต การสบคนการศกษาคนควาขอความร การตอบค าถาม การแสดงความคดเหน การสอความหมายกระบวนการกลมการวางแผน การตดสนใจ ความคดสรางสรรค การแกไขขอขดแยง การคนควาหาค าตอบ การแลกเปลยนความคดเหน การมสวนรวมการแกไข การคนควาหาค าตอบดวยเวลาจ ากด การสรปขอความร การแสดงความคดเหนความรสก การวเคราะห ความรบผดชอบในบทบาท การท างานรวมกน มนษยสมพนธ การสรางบรรยากาศการท างานรวมกน 3.4 การแสวงหาความร นกเรยนมประสบการณตรงสมพนธกบธรรมชาตและสงแวดลอม นกเรยนฝกปฏบตจนคนพบความถนดและวธการของตนเอง นกเรยนท ากจกรรมแลกเปลยนเรยนรจากกลม นกเรยนฝกคดอยางหลากหลายและสรางสรรคจนตนาการตลอดจนไดแสดงออกอยางชดเจนและมเหตผลนกเรยนไดรบการเสรมแรงใหคนหาค าตอบแกปญหา นกเรยนไดฝกคนรวบรวมขอมลและสรางสรรคความร ดวยตนเอง นกเรยนเลอกท ากจกรรมตาม ความสามารถความถนด และความสนใจของตนเองอยางมความสข นกเรยนฝกตนเองใหมวนยและรบผดชอบในการท างาน นกเรยนฝกประเมน ปรบปรงตนเองและยอมรบผ อน 3.5 ผลงานของเดก 4. วธการประเมนใชเทคนคการประเมนแบบทงทเปนทางการและไมเปนทางการสวนใหญแลวใชการประเมนแบบไมเปนทางการ โดยมเครองมอในการประเมนหลากหลาย ไดแก การทดสอบ การประเมนสรางความรจกนกเรยน การประเมนดวยการพดคย การประเมนดวยการสงเกต การประเมนสภาพจรงและพอรตโฟลโอ 1.5 ลกษณะกจกรรมของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดแบงลกษณะกจกรรมการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมกจกรรมหลกทส าคญ คอ 1. การส ารวจแหลงเรยนร กจกรรมนเปนกจกรรมใหเดกไดศกษาแหลงเรยนร ซงอาจเปนแหลงเรยนรภายในหองเรยนหรอนอกหองเรยน กจกรรมส ารวจนเปนกจกรรมทพฒนาใหเดกรจกการแสดงหาขอมล โดยใชทกษะการสงเกต การใชประสาทสมผส การมอง การด การฟง การซกถาม สวนใหญแลวเดกมกจะสงเกตและใชค าถามถามคร ซงตอนนในระยะแรกครจะตองเปนผคอยสงเกตกระตนใหเดกซกถาม โดยใชค าถาม เชน อะไร ท าไม อยางไร เปนตน

15

2. การเลอกตดสนใจเรยนรเรองใหมของเดกกจกรรมน เปนกจกรรมใหเดกไดพฒนาการเลอกตดสนใจและความเปนตวของตวเอง เนองจากการจดจดการเรยนรแบบเดกนกวจยนเดกมโอกาสไดเลอกทจะเรยนรตามความตองการของเดก และครควรตระหนกใหเดกไดมโอกาสเลอกตดสนใจในเรองตอไปน การเลอกตดสนใจในหวขอเรองทสนใจศกษาเลอกกจกรรมทจะท า การใชอปกรณตางๆ ระยะเวลาในการศกษาแตละเรอง และอนๆ โดยสวนมากแลวครควรใหค าแนะน ากบเดกในระยะแรกก าหนดเวลา เสนอกจกรรมทหลากหลายใหเดกลองท ารวมทงผลงานของเดก ทงนควรเปดโอกาสใหเดกไดมโอกาสเลอกมากทสด 3. กจกรรมการสบคน กจกรรมนเปนกจกรรมทมงใหเดกไดมโอกาสคนพบสงเรยนรใหมโดยผานกจกรรมทหลากหลาย อาท การทดลองปฏบตจรง การประกอบอาหาร การท ากจกรรมศลปะตางๆ การวาดภาพ การอานหนงสอ การแสดงบทบาทสมมต การเลนละคร การประดษฐ การสรางจนตนาการ 4. กจกรรมสมพนธกบผปกครอง เนองจากการเรยนรดวยวธน เดกๆ มหวขอเรองทจะศกษามากมาย ดงนนคณครควรสรางความสมพนธกบผปกครอง ขอความรวมมอกบผปกครองใหชวยเหลอในการสอน ความชวยเหลออาจออกมาในรปของการเชญผปกครองเปนวทยากร การพาเดกออกไปนอกสถานทใหผปกครองชวยดแลเดกรวมกน การบรจาคอปกรณและคาใชจายอนๆ เปนตน ผปกครองเปนแหลงเรยนรทท าใหเดกเกดการเรยนรไดด กจกรรมผลตผลงานการจดแสดงกจกรรมน เปนกจกรรมทสรางความภมใจใหกบเดก และคณครควรจดกจกรรมนทกครงหลงจากสนสดการเรยนรเรองนน ๆ ผลงานของเดกแสดงถงกระบวนทเดกไดเรยนร ขนตอนการท างานของเดกและแสดงออกถงความสามารถทแฝงอยในตวเดกและพยายามในการเรยนร ในการจดแสดงผลงานนถาครมโอกาสควรเชญผปกครองเขารวมชนชมในผลงานและเปดโอกาสใหเดกทกคนไดเลาเกยวกบผลงานของตนเอง กจกรรมนเปนกจกรรมทคณครตองจดแสดงงานของเดกทกครงทใชสอนแบบน 1.6 บทบาทครในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดกลาวถงบทบาทครในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยไวดงน ดานความร 1. ครตองมหลกการและแนวคดในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเนนเดกเปนส าคญ โดยใหเดกปฏบต คดเปน ท าเปน และแกไขปญหาเปน 2. ครตองมความรในดานพฒนาการของเดกทง 4 ดาน คอ ดานรางกาย อารมณสงคมและสตปญญา โดยใชวธการสรางความรจากนกเรยน (Sizing - up) โดยการเปนนกสงเกตทเชยวชาญ

16

เกยวกบพฤตกรรมของเดก โดยเฉพาะในระยะเรมแรกของระยะเวลาชวงเปดเทอมและหรอ ในชวงแรกของการด าเนนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 3. ในการสอน ครตองเตรยมการสอนลวงหนาในดานการศกษาแหลงเรยนรใหเดกมความรเนอหาในการเรองทเดกจะศกษา รวมทงบรการตางๆ ทจะเออครในการสอนในเรองทเดกอยากเรยนร 4. ในการจดกจกรรม ครตองเตรยมกจกรรมทหลากหลาย การสอนไมควรวางกฎเกณฑหรอระเบยบแบบแผน ควรสรางบรรยากาศเปนไปอยางธรรมชาตใหมากทสด สรางความอบอนใจ หลกเลยงการใชค าสงโดยไมจ าเปน ดานการปฏบตการสอน 1. ครตองเตรยมการเรยนการสอนลวงหนา 2. ในการสอนควรใชวธการสอนแบบบรณาการ 1) มการวางแผนส ารวจใชแหลงขอมลทอยใกล-ไกลตว เชอมโยงกบประสบการณชวตจรง และภมปญญาในหองถน 2) ใหเดกไดลงมอศกษาคนควาแสวงหาความรความจรงดวยตนเอง 3) เดกสามารถศกษา ซกถามจากบดามารดา ผปกครองหรอบคคลในชมชนได 4) ใชวธการสอนทมการประเมนทสะทอนการเรยนรของเดกควบคกบการสอนอยางตอเนอง 5) เนนกระบวนการกลม ท าใหเกดทกษะในการท างานโดยปรกษา พดคย แลกเปลยนความคดเหน และชวยเหลอกน 3. ขณะสอน ครสงเสรมใหเดกแสดงความสนใจในเรองทอยากรอยากเหน ใชค าถามกระตนใหเดกแสดงความคดเหน ใหโอกาสเดกในการด าเนนการศกษาคนควาหาความรจากแหลงการเรยนรตางๆ ภายใตการดแลชวยเหลอแนะน าของคร 4. สรางบรรยากาศทกขณะและทกกจกรรมใหเดกเรยนอยางมความสข เดกสามารถบอกเหตผลของการเรยนรและสงทไดรบทส าคญเดกๆ จะรสกวาสนก ไมเบอและไดความร ชวยในการศกษาในแหลงเรยนรตางๆ ทงนการสรางปฏสมพนธระหวางครและเดกเปนส าคญ 5. จดการเรยนการสอน โดยใหผปกครองมสวนรวมรบรหรอรวมมอในการทเดกเรยนรเรองนน ๆ 6. จดการเรยนการสอน ตามแผนการสอนทวางไว ตามขนตอนอยางตอเนอง ดานการประเมนผล ใชวธการประเมนผลทหลากหลาย อาท การสงเกต การพดคย การจดบนทก การเกบผลงานเดกตลอดจนอาจจะใชวธการทดสอบแบบสนๆ

17

1.7 ผลของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดกลาวถงประโยชนของการใชการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เดกเกดการเรยนร ดงน 1. เดกไดเรยนรตามความสนใจและความถนดของตน 2. เดกไดลงมอปฏบตและสรรคสรางความรดวยตนเอง 3. สงเสรมใหเดกมทกษะ ดงน ความคดสรางสรรค (คดหลากหลาย คดรเรมไมเลยนแบบ จตนาการ) ทกษะการแกปญหา (ตดสนใจ แกไขขอขดแยง) กระบวนการเรยนร (วางแผน คนควา ปฏบต ทดลอง) มนษยสมพนธ (ความรวมมอ ท างานกลม ชวยเหลอแบงปน) การสอความหมาย (ถามค าถาม โตตอบ แสดงความคดเหน) ความมวนย (รบผดชอบตองาน ซอสตย ตรงตอเวลา รอคอย) ทกษะการสงเกต (สนใจ อยากร ซกถาม) และผน า (ผ รเรม ผให ผ รบ) 4. เปดโอกาสใหเดกไดแสดงออกอยางอสระ 5. เปนเทคนคการสอน - การเรยน ทเนนเดกเปนส าคญ 6. เปนเทคนคการประเมนทเนนเดกเปนส าคญ 7. ใชเปนขอมลในการวเคราะหเพอรจกเดกมากขน 8. ใชเปนขอมลในการท าวจยในชนเรยนของคร 9. เดกไดท างานรวมกนกบเพอน พอ แม และคร 10. เดกไดวพากษวจารณวธการผลงานทงของตนและคนอน 11. เดกไดมโอกาสน าเสนอผลงานทตนสนใจ ถนดเพอใชในการประเมน 1.8 ทกษะการเรยนรของเดก สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดกลาวถงทกษะการเรยนรของเดกดงน ในการทครปฐมวยใชวธการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย จากผลของการใชวธการสอนแบบนเปนการสงเสรมและพฒนาใหเดกปฐมวยมการพฒนาความสามารถทแสดงถงพฤตกรรม โดยมทกษะดานตาง ๆ ดงน 1. ความคดสรางสรรค หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออกในดานการมความคดหลากหลาย ความคดรเรม มจนตนาการ พฤตกรรมการไมเลยนแบบ ซงเปนความสามารถของสมองในการคดจนตนาการผสมผสานความรทไดรบและประสบการณเดม ใชในรปแบบทแปลกใหม มลกษณะเฉพาะเปนของตนเอง 2. ทกษะการแกปญหา หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออกในดานการตดสนใจ การแกไขขอขดแยง ซงเปนความหมายสามารถในการแกปญหาดงน

18

2.1 ปญหาของตนเองทตองแกทนท คอ ปญหาทเกดจากความตองการหรอการกระท าของตวเอง โดยไมเกยวของกบผ อน และจ าเปนตองไดรบการแกไขทนทในชวงเวลานน เชน ปญหาจากความเจบ ความหว ความกลว เปนตน 2.2 ปญหาของตนเองทไมตองแกไขทนท คอ ปญหาทเกดจากความตองการหรอการกระท าดวยตนเอง โดยไมเกยวของกบผ อน แตไมจ าเปนตองรบแกไขทนท เชน ปญหาความอยากได ความชอบเปนตน 2.3 ปญหาของตนเองทเกยวของกบผ อน คอ ปญหาทเกดจากความตองการหรอการกระท าของตนเองหรอผ อน โดยมผลเกยวของซงกนและกนโดยตรง 2.4 ปญหาของผ อน คอ ปญหาทเกดจากความตองการหรอการกระท าของผ อน โดยไมเกยวของกบตวเอง แตเดกเหนเหตการณหรอในในเหตการณนนดวย 3. กระบวนการการเรยนร หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออก ในดานการวางแผน คนควาปฏบตและทดลอง โดยเดกไดมการคดรเรมดวยตนเองในการท ากจกรรมตางๆ และครคอยชวยเหลอใหค าแนะน าและกระตนดวยค าถาม 4. มนษยสมพนธ หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออกในดานการใหความรวมมอ การท างานกลม การชวยเหลอ และมการแบงปน โดยมพฤตกรรมในแตละดานเฉพาะดงน 4.1 ความรวมมอ ไดแก การทเดกท ากจกรรมรวมกนแลวแสดงออกในดานการกระท าหรอค าพด ใหความรวมมอในการท ากจกรรมตาง ๆ 4.2 การท างานเปนกลม ไดแก การทเดกเขารวมกจกรรมโดยการท างานเปนกลมและปฏบตงานภายในกลมใหส าเรจลลวงดวยด 4.3 การชวยเหลอ ไดแก การทเดกจะแสดงพฤตกรรม การแบงปน การเกอกลซงกนและกนคอยตกเตอนเมอกระท าผด 4.4 การแบงปน ไดแก การทเดกแสดงออกโดยการกระท าหรอค าพดในการแบง หรอใหยมวสดอปกรณทตนเองครอบครองอยใหเพอน การรอคอยเพอนในการใชวสดอปกรณ 5. การสอความหมาย หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออกในดานการฟง การพด การอานและการเขยน โดยมพฤตกรรมในแตละดานดงน 5.1 การฟง ไดแก การรจกฟงค าสง ความเขาใจในการฟง ปฏบตค าสงไดถกตอง 5.2 การพด ไดแก การสนทนาโตตอบ การตงค าถาม การพดคย และการพดแสดงความคดเหน 5.3 การอาน ไดแก ความสนใจทฟงครอานหนงสอ เปดหนงสอนทานอาน พรอมทงเลาเรองไปดวย สนใจดหนงสอ รปภาพ นทานและอนๆ

19

5.4 การเขยน ไดแก การขดเขยนตามความพอใจ ขดเขยนเปนเสนคลายตวหนงสอเขยนชอของตนเอง เขยนลอกเลยนแบบค า 6. ความมวนย หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออกในดานความรบผดชอบงาน การตรงตอเวลา ความซอสตย และการรจกรอคอย โดยมพฤตกรรมในแตละดานดงน 6.1 ความรบผดชอบ ไดแก การปฏบตงานทไดรบมอบหมายได 6.2 การตรงตอเวลา ไดแก การปฏบตงานและกจกรรมตรงตอเวลา 6.3 ความซอสตย ไดแก การปฏบตงานและกจกรรมตามขอตกลงไดดวยตนเอง 6.4 รจกรอคอย ไดแก การรจกปฏบตตนตามเหตการณ กอน – หลง ไมแยงชง 7. ทกษะการสงเกต หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออกในดานการแสดงความสนใจความอยากรอยากเหน การตงค าถาม ซกถามในสงทสงสยในขณะทเดกปฏบตกจกรรมและท างาน 8. ผน า หมายถง พฤตกรรมทเดกแสดงออกในดานการเปนผคกรเรม ผให และผ รบ โดยมพฤตกรรมในแตละดาน ดงน 8.1 ผคดรเรม ไดแก การรเรมความคด การกระท า โดยการบอกถงความตองการในการท ากจกรรม การเลยนแบบ การท าตามค าแนะน าหรอค าขอรองของเพอน 8.2 การเปนผให ไดแก พฤตกรรมทเดกแสดงถงการเขาถงจตใจของเพอน การไมเหนแกประโยชนสวนตน วางเฉย ไมเอารดเอาเปรยบผ อนและมความเสยสละ 8.3 การเปนผ รบ ไดแก การทเดกแสดงพฤตกรรม และการยมแยมแจมใสเขาหากน ใชค าสภาพออนหวาน 1.9 งานวจยทเกยวของกบการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545: บทคดยอ) ศกษาเรองการพฒนาโครงการเดกนกวจยและการประเมนเนนเดกเปนส าคญ (ปท 1) ผลการศกษาพบวา 1. การศกษาระดบทกษะการเรยนรของเดก จากการเรยนรแบบเดกนกวจย ผลการศกษาพบวา เมอจ าแนกตามระดบชน โดยภาพรวม เดกชนอนบาลปท 1 และอนบาลปท 2 มทกษะการเรยนรทกดานอยในระดบสง เมอพจารณาแยกเปนแตละทกษะ ทกษะการเรยนรทอยในระดบสงอนดบแรก คอ ดานมนษยสมพนธ = 1.9158 รองลงมาเรยงล าดบดงน ดานความมวนย ดานความคดสรางสรรค ดานทกษะการแกปญหา ดานกระบวนการเรยนร ดานทกษะการสงเกต ดานผน า และมทกษะอยในระดบสง เปนอนดบสดทายคอ ดานการสอความหมาย 2. การเปรยบเทยบความแตกตางและการเปลยนแปลงทกษะการเรยนรของเดก ผลการวจยพบวา ตลอดระยะเวลาการเขารวมโครงการ 8 สปดาห คอ ดานความคดสรางสรรค ดานทกษะ การ

20

แกปญหา ดานกระบวนการเรยนร ดานมนษยสมพนธ ดานการสอความหมาย ดานการมวนย ดานทกษะการสงเกต และดานผน า มการเปลยนแปลงจากสปดาหท 2, 4, 6 และ 8 อยางมนยส าคญทางสถตท P < .01 แสดงวา ทกษะการเรยนรของเดกทกดาน ตลอดระยะเวลาการเขารวมโครงการมการเปลยนแปลงเพมสงขน ชยดา พยงวงษ (2551: บทคดยอ) ศกษาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย ทไดรบการเรยนรแบบเดกนกวจย ผลการวจยพบวา กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มระดบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P < .05 ทงโดยรวมและรายดาน สรปไดวา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยสงเสรมใหทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยรวมและรายดานมากขนอยางชดเจน พลสข สขเสรม (2551: บทคดยอ) ศกษาและเปรยบเทยบความสามารถทางการพดของเดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยผลการวจยพบวา กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มระดบคะแนนความสามารถทางการพดของเดกปฐมวยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P < .05 ทงโดยรวมและรายดาน

กาญจนา สองแสน (2551: บทคดยอ) ผลการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอความคดสรางสรรคของเดกปฐมวย ผลการศกษาพบวา หลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เดกปฐมวยมคะแนนความคดสรางสรรคโดยรวมเฉลยสงขนกวากอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เทากบ 18.50 (D = 18.50) มนยส าคญทางสถตทระดบ P<.01 (t = 10.95) ความคดสรางสรรครายดานของเดกปฐมวยสงขน ดานความคดรเรม เฉลยสงขนเทากบ 2.67 (D = 2.67, t = 5.73) ดานความคดคลองตวเฉลยสงขนเทากบ 2.25 ( D = 2.25 , t = 11.83) ดานความคดยดหยนเฉลยสงขน เทากบ 4.23 ( D = 4.23 ,t= 7.29) ดานความคดละเอยดลออเฉลยสงขนเทากบ 8.20 ( D = 8.20 , t = 8.97) ทกดานคะแนนเฉลยสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P<.01 แสดงวา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สงเสรมใหเดกปฐมวยมความคดสรางสรรคสงขนอยางชดเจน

กวณา จตนพงศ (2551 : บทคดยอ) ศกษาความสามารถการแกปญหาของเดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ผลจากการวจยพบวา หลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยเดกปฐมวยมคาเฉลยความสามารถการแกปญหาโดยรวมแตกตางจากกอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p< .05 (F = 6.471) โดยการทดลองครงนสงผลตอ

ความสามารถการแกปญหาโดยรวมรอยละ 21.2 (Partial η2 = .212) และมคาเฉลยความสามารถการแกปญหารายดานแตกตางจากกอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p <. 05 ทกดานคอ ดานการแกปญหาตนเอง (F=12.000) ดานการแกปญหาตนเองทเกยวของกบผ อน (F = 1.670) โดยการทดลองครงนสงผลความสามารถการแกปญหาตนเองรอยละ 33.3 และ

21

ความสามารถการแกปญหาทเกยวของกบผ อนรอยละ 6.5 ตามล าดบ แสดงวาการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ชวยใหความสามารถการแกปญหาโดยรวมและรายดานเปลยนแปลงเพมขนอยางชดเจน

ฑตลดา พไลกล (2551: บทคดยอ) ศกษาผลการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวย ผลการวจยพบวากอนการทดลองและชวงการทดลองการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มระดบคะแนนพฤตกรรมทางสงคมของเดกปฐมวยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p<.05 ทงโดยรวม (F=914.54) และรายดานคอ ดานการชวยเหลอ (F = 139.60) ดานการแบงปน (F = 171.40) ดานการรวมมอ (F = 127.05) โดยการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยสงผลตอพฤตกรรมทางสงคมโดยรวมรอยละ 98 (Partial = .98 ) และสงผลตอพฤตกรรมทางสงคมรายดาน คอ ดานการชวยเหลอรอยละ 88,(Partial = .88 ) ดานการแบงปนรอยละ 90, (Partial = .90 ) และดานการรวมมอรอยละ 87 (Partial = .87 ) ตามล าดบ

ศรลกษณ วฒสรรพ (2551: บทคดยอ) การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย ผลการศกษาพบวา หลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยเดกปฐมวยมคาเฉลยทกษะพนฐานทางคณตศาสตร โดยรวมแตกตางจากกอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P<.05 (F=198.116) โดยการทดลองครงนสงผลตอทกษะ

พนฐานทางคณตศาสตรโดยรวมรอยละ 93.4 (Partial η2 = .934) และมคาเฉลยทกษะพนฐานทางคณตศาสตรรายดานแตกตางจากกอนการ จดการเรยนรแบบเดกนกวจยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P<.05 ทกดานคอ ดานการจ าแนกประเภท (F=116.630) ดานการเปรยบเทยบ (F=232.563) ดานการรคาจ านวน 1–10 (F=137.351) และดานการเพม - การลดภายในจ านวน 1 – 10 (F=31.132) และโดยการทดลองครงนสงผลตอทกษะพนฐานทางคณตศาสตรดานการจ าแนกประเภทรอยละ 89.3

(Partial η2 = .893) ดานการเปรยบเทยบรอยละ 94.3 (Partial η2 = .943) ดานการรคาจ านวน 1–10

รอยละ 90.8 (Partial η2 = .908) และดานการเพม - การลดภายในจ านวน 1 – 10 รอยละ 69.0

(Partial η2 = .690) ตามล าดบ ณชฎา บรณะพมพ (2552 : บทคดยอ) การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอการคด

เชงเหตผลของเดกปฐมวย ผลการศกษาพบวา การคดเชงเหตผลหลงการทดลองมคาเฉลยสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ทงโดยรวม (F = 90.413) และแยกรายดาน คอ ดานการเปรยบเทยบ (F = 105.063) ดานการจดประเภท (F = 7.742) ดานอนกรม (F = 17.796)

โดยการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยสงผลตอการคดเชงเหตผล โดยรวมรอยละ 86.6 (Partial η2 =

.866) และสงผลตอการคดเชงเหตผลรายดาน คอ ดานการเปรยบเทยบรอยละ 88.2 (Partial η2 =

.882) ดานการจดประเภทรอยละ 35.6 (Partial η2 = .356) ดานอนกรมรอยละ 56.0 (Partial η2 =

.560)

22

สรปไดวา การจดการเรยนรแบบเดกวจยสามารถสงเสรมการเรยนรของเดกไดด ครอบคลมพฒนาการดานรางกาย อารมณจตใจ สงคมและสตปญญาไดด เดกไดเรยนรในสงทตนเองสนใจและมความถนดในการเรยนร เปดโอกาสใหเดกไดแสดงความคดอยางอสระ เดกจงเรยนรไดอยางมประสทธภาพและมความสขในการเรยนร 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอม 2.1 ความหมายของสงแวดลอม นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของสงแวดลอมไวดงน เสรมสข ปกกตตง (2535: 25) ใหความหมายของสงแวดลอมไววา คอทกสงทกอยางทอยรอบตวมนษย ทงทมชวตและไมมชวต ทงทเปนรปธรรมและนามธรรม มอทธพลเกยวโยงถงกนเปนปจจยในการเกอหนนซงกนและกน ผลกระทบจากปจจยหนงจะมสวนเสรมสรางและท าลาย อกสวนหนงอยางหลกเลยงไมได ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2539: 9) ใหความหมายของสงแวดลอมวา คอสงตางๆ ทเปนทงสงมชวตและไมมชวต เกดขนเองโดยธรรมชาตหรอมนษยสรางขน ทงทเปนรปธรรม และนามธรรม มประโยชนหรอไมมประโยชนตอมนษยกได สเทพ ธรศาสตร (2540: 1) ใหความหมายของสงแวดลอมวา คอ สงตางๆ ทอยรอบ ตวเรา ทงทมชวตและไมมชวต เกดขนเองตามธรรมชาตและมนษยสรางขน นบตงแตคน สตว ดน น า ตนไม ภเขา ตลอดจนอาคารบานเรอน ถนนหนทาง สงประดษฐตาง ๆ รวมถงขนบธรรมเนยมดวย จากความหมายของสงแวดลอมทกลาวมาพอสรปไดวา สงแวดลอม หมายถง สงทอยรอบเรา ทงมชวตและไมมชวต ทงทเปนรปธรรมและนามธรรม มความเกยวโยงกนทงระบบ หากสงใดเกดผลกระทบทงสรางและท าลายกสงผลถงสวนอนดวย 2.2 ความหมายของความรในการอนรกษสงแวดลอม นกวชาการหลายทานไดใหความหมายของการอนรกษสงแวดลอมไวดงน นวต เรองพานช (2537: 38) กลาวถงความหมายของอนรกษ หมายถง การรจกใชทรพยากรอยางชาญฉลาดใหเปนประโยชนตอมหาชนมากทสด และใชไดเปนเวลานานทสด ทงนตองใหสญเสยทรพยากรโดยเปลาประโยชนนอยทสด และจะตองกระจายการใชประโยชนจากทรพยากรโดยทวถงกนดวย ฉะนนการอนรกษจงไมไดหมายถงการเกบทรพยากรไวเฉยๆ ตองน าทรพยากรมาใชประโยชนใหถกตองตามกาลเทศะ (Time and Space) อกดวย

23

ราตร ภารา (2538: 15) ใหความหมายของการอนรกษทรพยากรธรรมชาตวา หมายถงการใชทรพยากรอยางฉลาดหรอการใชทรพยากรอยางสมเหตสมผลเพอใหเกดประโยชนสงสด และยดอายการใชงานใหนานทสด เสาวนย จนทรท (2546: 13) ใหความหมายของการอนรกษสงแวดลอมวา หมายถง การรจกใช รจกเกบรกษา เพราะทรพยากรแตละชนดมประโยชนและมคณคาตางกนและแตละชนด มวธการเกบรกษาใหคงสภาพการใชงานไดนานหากมการท าขนใหม หรอหาสงทดแทนในสงแวดลอมทหมดเปลอง บลม (Bloom. 1971: 271) ไดใหความหมายวา ความรเปนสงทเกยวของกบการระลกถงสงเฉพาะเรองหรอเรองทวๆ ไป ระลกถงวธการ กระบวนการ หรอสถานการณตางๆ โดยเนนความจ า พจนานกรมฉบราชบณฑตยสถาน (2542: 232) ไดใหค าจ ากดความหมายของความรวา ความร หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การอางอง หรอการปฏบต ชวาล แพรตกล (2526: 201) ไดใหความหมายวา ความร หมายถง การแสดงออกของสมรรถภาพของสมอง ดานความจ าโดยใชวธใหการระลกออกมาเปนหลก วชย วงษใหญ (2523: 130) กลาววา ความร หมายถง พฤตกรรมเบองตนทผ เรยนสามารถจ าไดหรอระลกไดโดยการมองเหนไดยนความรในขนน คอ ขอเทจจรง กฎเกณฑ ค าจ ากดความเปนตน ดงนนความหมายดงกลาวจงสรปไดวา ความรหมายถง การรเรองราวขอเทจจรงตางๆ ทมนษยไดสะสมไวและแสดงออกเปนพฤตกรรมทเรยกเอาสงทสะสมหรอจ าไดออกมาปรากฏใหไดสงเกตไดและสามารถวดได จากทกลาวมา ความรในการอนรกษสงแวดลอม หมายถงการรเรองราวขอเทจจรงตางๆ ทมนษยไดสะสมไวและแสดงออกเปนพฤตกรรมการใชทรพยากรใหเกดประโยชนมากทสดและรกษาใหคงสภาพการใชงานใหนานทสด โดยการท าขนใหมเพอทดแทนสงแวดลอมทเสยไป หลกการอนรกษสงแวดลอม ในการอนรกษสงแวดลอมใหคงอยมเสอมคลาย มหลกการดงน (วนย วระวฒนานนท. 2541: 23 - 24, Palmer; & Neal. 1994) 1. การส ารวจคนหา (Survey and Identify) เปนการส ารวจคนหาทรพยากรและ สงแวดลอมทเปนประโยชนทสามารถน ามาใชได 2. การรกษาปองกน (Maintenance and Protection) เปนการรกษาปกปองไมให

24

ทรพยากรและสงแวดลอมนนเสอมโทรมหรอถกท าลายหรอเกดมลภาวะ 3. การใชใหเกดประโยชนสงสด (Wise Use) โดยใชใหถกประเภทใชใหเหมาะกบศกยภาพของทรพยากรและสงแวดลอมนนๆ ใชอยางมประสทธภาพ คอ ใชใหนอยแตเกดประโยชนสงสด ใชไดนานทสดและใหคนจ านวนมากไดรบประโยชนดวย 4. การรจกใชทรพยากรทมคณภาพรองลงมา (Audidance of the Best) เลอกใชทรพยากรตามความจ าเปนและความเหมาะสมโดยไมจ าเปนตองใชทรพยากรทมคณภาพสงสด เชน ปลกกระถน ชะอม เปนแนวรวแทนการใชไมท ารวหรอแทนกอก าแพงเปนแนวรวส ารวจคนหา เปนตน 5. รจกปรบปรงคณภาพ (Improvement) โดยการปรบปรงคณภาพของทรพยากรและ สงแวดลอมใหดขน เพอใหใชประโยชนได เชน ปรบปรงคณภาพดนใหมน ามป ยอนทรยเพมขน เพอใชเพาะปลกใหไดหลายครงหรอใหผลผลตเพมขน 6. การดดแปลงของเกาเปนสงใหม (Recycle) โดยน าของเสยหรอของเหลอทงมาผาน กระบวนการผลต เพอใชใหม เชน ท าขยะเปนป ย ท าน าเสยเปนน าด หลอมเศษโลหะมาท าผลตภณฑใหม และน าของเกามาใชอก (Reuse) โดยไมตองผานกระบวนการผลต 7. การน าสงอนมาใชทดแทนเพอประหยดทรพยากรทใชแลวสนเปลอง เชน ใชพลงงานน า พลงงานลมแทนน ามน ใชพลาสตกแทนเหลก เปนตน สรป ส าหรบการปลกฝงและสอนเดกปฐมวยใหมความรและรกทอนรกษสงแวดลอม การสอนใชค าพดงายๆ และใหเดกฝกปฏบตจรง จะท าใหเดกไดมความรความเขาใจเหนความส าคญของการอนรกษปองกนสงแวดลอมได 2.3 สงแวดลอมศกษา 2.3.1 ความหมายสงแวดลอมศกษา มผใหความหมายหลายทานดงน สงแวดลอมศกษา เปนกระบวนการการศกษาทเนนความรเกยวกบสงแวดลอมทางกายภาพและสงแวดลอมทางสงคม ปจจยทเปนทงรปธรรมและนามธรรมทกอใหเกดการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมและผลกระทบทเกดขนตอมนษย เพอสรางเจตคต พฤตกรรม และคานยมในอนทจะรกษาหรอพฒนาคณภาพสงแวดลอม คณภาพชวตของตนเองและของมนษยโดยสวนรวม สงแวดลอมศกษา เปนกระบวนการสอนทท าใหผ เรยนเกดคานยม ในการรบผดชอบตอและถงความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอมและใหรจกตดสนใจ มการแสดงออกทเหมาะสม เกยวกบประเดนขดแยง เรองคณภาพสงแวดลอม (ลดดาวลย กนหสวรรณ. 2535: 4 - 5) สงแวดลอมศกษา เปนกระบวนการพฒนาประชากรในเรองความรเกยวกบสงมชวต กบสงแวดลอมทางกายภาพและทางสงคมและวฒนธรรม

25

สรป ความหมายของสงแวดลอมศกษา เปนกระบวนการทส าคญอยางหลกเลยงไมไดทตองพฒนาเกดขนในมนษย โดยเฉพาะในเดกปฐมวย เพอใหเขาเหลานนซงเตบใหญตอไปเปนพลเมองของโลกไดตระหนกในการแกไขปญหาสงแวดลอมทผ ใหญสะสมท าขนมา และหาทางปองกนมใหเกดขน โดยตวเดกเปนผหยดยงการกระท าท าลายลางสงแวดลอม หรอไมใชสงแวดลอมอยางฟ มเฟอยตงแตในวยเยาว 2.3.2 ความส าคญของสงแวดลอมศกษา เสนห ทมสกใส (2542: 373) ไดกลาวถงความส าคญของสงแวดลอมไวดงตอไปน 1. สงแวดลอมศกษาควรจดใหเรยนในทกระดบและทกวยของผ เรยน 2. สงแวดลอมศกษาเปนเรองทเกยวกบปจจบน อนาคตและเรองทเกยวกบโลก ทมนษยอาศยอย 3. การเรยนสงแวดลอมศกษา ผ เรยนจะตองเขารวมในกจกรรมการเรยนอยางจรงจง 4. สงแวดลอมศกษาเปนการเรยนรทตอเนองตลอดชวต 5. สงแวดลอมศกษาทสมบรณ จะตองครอบคลมสาขาวชาตางๆ หลายวชา เชน วทยาศาสตร เศรษฐศาสตร สงคมวทยา ฯลฯ เนองจากวทยาศาสตรเปนการจดการศกษาทท าใหบคคลมทศนะในการมองภาพรวมของธรรมชาตในมมกวาง ท าใหมองเหนความสมพนธของตนเองกบองคประกอบตางๆ ในธรรมชาต ทงองคประกอบในระดบทองถน ในระดบประเทศ ระดบโลกและจกรวาลหรอศาสนา กเปนเครองชใหเหนถงเปาหมายและการไดมาซงความสขแหงชวต แวดลอม สงเสรมใหมนษยเหนคณคาของชวตตนเองในอนาคต และชวตทจะเกดใหมในเบองหนา ในเรองของสงคมกเปนการศกษาถงบทบาทและการอยรวมกนของมนษย สงเสรมใหบคคลมองเหนบทบาทของตนเองในสงคม เหนคณคาและอ านาจของตนเองทจะชวยกนแกไขปญหาทมอยและทจะปองกนปญหาทอาจจะเกดขน ดงกลาวแลวขางตน การใหการศกษาเรองสงแวดลอม ควรสอดแทรกใหมทกระดบชน ถาไดปลกฝงทศนคตทดตงแตปฐมวยจะเทากบเปนการปลกตนไมออนใหเตบโตเปนตนไมใหญแขงแรงตอไป ดงนนถาเดกตงแตระดบชนอนบาลทกคนมความเขาใจ ตระหนกถงคณคาของสงแวดลอม กจะเปนการถนอมทรพยากรอยางมาก

26

2.3.3 การศกษาพนฐานเกยวกบสงแวดลอมศกษา จากการศกษาของนกการศกษา ไดสรปความเชอพนฐานเกยวกบสงแวดลอมศกษาวา จะตองตงอยบนพนฐานความเชอ ดงตอไปน 1. มนษยเปนสวนหนงของธรรมชาต 2. สงมชวตประกอบขนดวยสารชนดตางๆ ทมอยในธรรมชาต 3. สงมชวตทกชนดมความสมพนธกนหมด และไมมสงใดๆ สญหายไปจากสงแวดลอมได 4. ทรพยากรทมอยในโลกมจ านวนจ ากด ทกคนมความชอบธรรมทจะใชทรพยากรและปองกนความเสอมโทรมของสงแวดลอม 5. อาหาร อากาศ น า เสอผา ทอยอาศย และยารกษาโรค เปนปจจยสของ การด ารงชวต 6. การทเราเรยนรเกยวกบสงแวดลอม ขนอยกบความสามารถของระบบประสาททจะรบรไดและขนอยกบสมรรถนะของเครองมอทางวทยาศาสตร แตยงมสงอนๆ อกมากทเรายงไมรเกยวกบสงแวดลอม 7. ความตองการทจะด ารงชวตอยไดเปนเปาหมายสงสดของทกๆ ชวต 8. พฤตกรรมของมนษยมใชจะถกก าหนด โดยความตองการทางรางกายเทานน แตยงถกก าหนดโดยวฒนธรรมความเชอถอและคานยม ดงนนการเปลยนแปลงวฒนธรรมความเชอถอ และคานยมของสงคมยอมเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมดวย 9. ทศนคตมผลทท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมดวยเชนกน 10. ทศนคตสามารถทจะเปลยนแปลงไดโดยกระบวนการทางการศกษา 2.3.4 หลกการจดสงแวดลอมศกษา เสนห ทมสกใส (2542: 373) ไดกลาวถงการจดสงแวดลอมศกษาควรอยบนพนฐานดงตอไปน 1. เปนการศกษาเพอชวต สงแวดลอมและทรพยากรเปนปจจยพนฐานในการด ารง ชวตของมนษย ในปจจบนกจกรรมของมนษยเองไดกอใหเกดความเสอมโทรมแกสภาพแวดลอมขน ดงนนการเรยนรเกยวกบสงแวดลอม จงนบเปนความจ าเปนส าหรบชวตเชนเดยวกบการศกษาภาคบงคบทจะใหแกประชาชนทวไป 2. เปนการศกษาตลอดชวต ประชาชนทกคนเปนผ ทจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลง ทเกดขนกบสงแวดลอมโดยตรง และในปจจบนมกมสถานการณเกยวกบสงแวดลอมเกดขนอยเสมอ ดงนนประชาชนจงควรไดรบขอมลขาวสารเกยวกบสงแวดลอมอยางตอเนองตลอดชพ

27

3. เปนการเรยนรเพออยรวมกนของมนษยชาต ปญหาหรอความเปลยนแปลงทเกดขนกบสงแวดลอมนน จะกระทบไปสสงแวดลอมทงระบบไดในทสด จงไมมประเทศใดทจะหลกเลยงหรอแกปญหาสงแวดลอมไดโดยล าพง การจดการศกษาเกยวกบสงแวดลอม จงตองใหเรยนรตงแตระดบชมชน ระดบประเทศ และระดบโลก 4. เปนการเรยนรเหตการณปจจบนและอนาคต การเรยนรเรองสงแวดลอมเปนการเรยนรทผ เรยนจะตองตดตามเหตการณปจจบนอยางกวางขวาง และเขาใจผลกระทบทจะเกดขน กบตนเองและสงแวดลอมในอนาคต 5. เปนการสรางจรยธรรม การเรยนสงแวดลอมเปนการมงสรางจรยธรรมความส านก รจกรบผดชอบตอการกระท าของตนเองทอาจสงผลกระทบสคณภาพสงแวดลอมศกษา โดยสวนรวมหรอคณภาพชวตของผ อน 6. เปนการเรยนในเชงระบบ เนองจากสงตางๆ ทอยในโลกยอมมความสมพนธซงกนและกนหรอระบบทงหลายจะอยไดกดวยองคประกอบหลายๆ ชนด การเรยนรเกยวกบสงแวดลอม หรอระบบนเวศจะชวยสงเสรมการคดอยางเปนระบบขนได 7. เปนการบรณาการเนอหาการเรยน ปญหาสงแวดลอมทเกดขนในปจจบนลวนมาจากทงสวนทเปนวทยาศาสตร เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและคานยม การเรยนรเกยวกบสงแวดลอม จงจ าเปนทจะตองมความเขาใจในเนอหาทเกยวของทงหมดรวมกนโดยมนเวศวทยาเปนพนฐานความรทส าคญ 8. เปนการเรยนรทผ เรยนจะตองมสวนรวมในบทเรยนเนอหา ในการเรยนมงใหผ เรยนไดน าไปใชในชวตประจ าวน หรอน าไปปรบปรงการด ารงชวตของตนเอง ผ เรยนจงจ าเปนตองเขามามสวนรวมในกจกรรมการเรยน และตดสนใจเลอกวถการด ารงชวตดวยตนเอง 9. เปนการเรยนทมงสรางความตระหนก เจตคต และคานยมเกยวกบสงแวดลอม การเรยนสงแวดลอมจะตองมงสรางความตระหนกตอปญหาและคณคาของสงแวดลอมสรางเจตคตทดตอสงแวดลอม และเพอกอใหเกดคานยมตอสงคม ในอนทจะธ ารงรกษาคณภาพสงแวดลอมเอาไว ดงนนการเรยนการประเมนผลการเรยนจงมงประเมนผลความตระหนก เจตคต และคานยมมากกวาการเรยนทมงความร ความจ าเปนดงเชนการเรยนในวชาอนๆ 10. เปนกระบวนการเรยนแบบแกปญหา ดวยความจ าเปนในเรยนสงแวดลอมเกดขนดวยจดมงหมายทจะแกปญหาสงแวดลอม ดงนนกระบวนการเรยนการสอนจงตองจดกระบวน การเรยนแบบแกปญหา คอ เรองของสงแวดลอมและทรพยากรทผ เรยนเผชญอยในสงคม

28

2.3.5 แนวทางในการจดกจกรรมการเรยนสงแวดลอม วชย เทยนนอย (ม.ป.ป.: 10 - 12) ไดกลาวถงแนวทางในการจดกจกรรมสงแวดลอมศกษา มดวยกนหลายวธดงน 1. การถนอม เปนเรองการอนรกษสงแวดลอมเพอพยายามรกษาทงปรมาณและคณภาพใหยนยงคงอยตอไปใหนานเทานาน โดยการพยายามใชใหมประสทธภาพสงสดเทาทจะท าได 2. การบรณะซอมแซม เปนการบรณะซอมแซมสงแวดลอมทไดรบความเสยหายใหมสภาพเหมอนเดมหรอเทยบเทาของเดม 3. การน ามาใชใหม เปนการน าเอาทรพยากรทใชแลวมาใชใหม 4. น ามาปรบปรงและใชอยางมประสทธภาพมากกวาสภาพธรรมชาต เชน การสรางเขอนเพอเกบกกน าไวใช น าทกกเกบไวนจะน ามาใชประโยชนไดมากกวาตามธรรมชาต 5. การใชสงอนทดแทน กลาวคอ สงแวดลอมบางอยางสามารถทจะใชแทนกนได 6. การส ารวจ คนหา แหลงทรพยากรธรรมชาตเพมเตม เชน การส ารวจคนหาแหลงน ามนในอาวไทย ท าใหคนพบกาซธรรมชาตเปนจ านวนมากพอทจะลงทนขดมาใชได เนนหลกการจดกจกรรมใหผ เรยนเหนคณคาของสงแวดลอม ใหสงวนรกษาพยายามน าของเกามาปรบปรงใชใหม และพยายามเพมพนทรพยากร เสนห ทมสกใส (2542: 375) ไดกลาวถงการจดกจกรรมการเรยนสงแวดลอมออกไดเปน 3 แนวทางคอ 1. การจดกจกรรมภายในหองเรยน ในการจดกจกรรมนตองค านงถงจดหมายของหลกสตร และพยายามจดใหสมพนธกบการเรยนการสอนวชาอนทปรากฏอยในหลกสตร ซงสามารถกระท าไดหลายวธ 2. การจดกจกรรมพเศษ เชน การตงชอชมรมอนรกษสงแวดลอม การรณรงคเพอสงแวดลอม เชน การรณรงครกษาความสะอาดภายในโรงเรยน การลอกคลอง การเกบขยะ การรณรงคใหใชหนากากปองกนสารพษจากทอไอเสย การรณรงคการใชน ามนไรสารตะกว การรณรงคใหเลกใชโฟม เปนตน 3. การจดกจกรรมนอกหองเรยน หรอการจดกจกรรมภาคสนาม เชน การพานกเรยนไปศกษานอกสถานท การเดนส ารวจ การเขาคายพกแรม การจดกจกรรมภายในหองเรยน จะมลกษณะ เชนเดยวกบวธจดกจกรรมวทยาศาสตร สวนการจดกจกรรมพเศษกมกจะจดท าขนในชวงเวลาใดเวลาหนง โดยไมจ าเปนตองจดใหสมพนธกบชวโมงหรอวชา ในทนจะเนนเฉพาะการจดกจกรรมนอกหองเรยนหรอการจดกจกรรมภาคสนามเทานน

29

2.4 การปลกฝงเดกปฐมวยใหมความรในการอนรกษสงแวดลอม ความส าคญของการปลกฝงใหเดกปฐมวยรกสงแวดลอม: แนวคดจากนกปรชญาการศกษาปฐมวย (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2544: 24) จอหน ดยอ (John Dewey)มทศนะในการมองเดกวาเปนสวนของสงคม แนวการจดประสบการณควรจดใหมกจกรรมกลม ใหมความยดหยน เพอทแกปญหาของสงคมได ตวอยางเชน การใหเดกรจกเรองอาหารตางๆ แทนทจะสอนเดกโดยน าอาหารตางๆ มาใหเดกด ควรน าเดกไปทรานอาหาร เพอใหเดกไดเหนชวตจรงๆ ในสงคม

ดยอ เนนเรองการเลนและการใชกระบวนการสอน โดยการเรยนร เดกควรมความอสระในการส ารวจคนพบและเลนในสงแวดลอมทเตมไปดวยกจกรรมตางๆ ทเดกสนใจ อรคสน (Erikson. 1950)เปนนกจตวทยาผ คนพบทฤษฎทางดานบคลกภาพ ทฤษฎน ชใหเหนวาความส าคญ ของธรรมชาตและสภาพแวดลอมทด จะชวยพฒนาบคลกภาพของคน ชวยพฒนาทางดานอารมณและสงคม ซงมสวนพฒนาการทางดานสตปญญาในทสด เขามความเชอวาผ ทพฒนาแนวการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวยควรมงเนนทการเลนโดยใหเดกเลนทกๆ วน สรางความคนเคยกบสงของตางๆ และสอนใหเดกรจกคดดวยตนเอง ทฤษฎของอรคสน จงมสวนส าคญในการพฒนาแนวการจดประสบการณมงเนนทตวเดกเปนส าคญ

จน พอาเจต (Jean Piaget. 1896 - 1980) นกจตวทยาทเปนทรจกในทฤษฎพฒนาการ ทางดานสตปญญา ผลงานของเขาเนนความเจรญเตบโตทางสตปญญาของมนษย ทฤษฎนชใหเหนถงความส าคญของความเปนมนษยอยทมนษยมความสามารถในการสรางความรผานการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม ซงปรากฏอยในเดกตงแตแรกเกดออกมา 2 รปแบบ คอ การซมซบ (Assimilation) และการปรบ (Accommodation) ความสามารถน เปนสวนส าคญของโครงสรางทางสมอง นอกจากน พอาเจต เนนเรองการเรยนรทจะเกดขนได เมอเดกมปฏสมพนธกบเพอนและผใหญในการเขาสงคมนนๆ อทธพลของทฤษฎนมบทบาทในการจดแนวประสบการณในระดบปฐมวย คอ ใหเดกเรยนรโดยใหโอกาสเดกในการเลน ส ารวจและทดลองใหเดกมโอกาสเลอกตดสนใจปญหาและแกปญหาตางๆ ดวยตนเอง เดวด เอลคายด (David Elkid. 1938)เปนนกการศกษาชาวอเมรกนผ มความเหนวา แนวการจดประสบการณใหกบเดกปฐมวย ควรเนนทการใหเดกไดส ารวจและทดลองวสดอปกรณตางๆ ดวยตนเอง เขาไดเขยนหนงสอชอวา The Hurried Child ซงสะทอนใหเหนความคดของเขาวาไมควรสอนเรงทางดานวชาการแกเดก เดกๆ ควรไดเลนและพฒนาทามกลางสภาพแวดลอมทอสระ ผปกครองควรระวงในการเรงลกใหเรยนทางดานวชาการ เพราะเปนผลเสยกบเดกในอนาคต

30

แนวความคดของปรชญาและนกการศกษาดงกลาวขางตน มแนวความคดทรวมกนคอ เหนความส าคญของเดก เขาใจในสงแวดลอมทมอทธพลตอตวเดก การปลกฝงใหเดกมความรในการอนรกษสงแวดลอม เปนสงส าคญทควรมอบใหแกเขา เพราะถาเดกไดรบการปลกฝง สงสอนในทางทด ท าใหมแนวคดทศนคตทดตอไปในเรองนน เดกไดรบการสงสอนดวยกระบวนการทางการศกษาเรองรกอากาศ ตนไม สตว และน า เดกจะปฏบตตอสงแวดลอมดงกลาวในทางทด เกดความรในการอนรกษและสงแวดลอม ดงนนจงเปนความส าคญทควรปลกฝงตงแตเยาววย จดนถาเราปลกฝงเดกไดใน 20 ป ขางหนา เรากจะไดผ ใหญทด มนสยมธยสถในการใชทรพยากรธรรมชาตและรกษาสงแวดลอม 2.5 หลกส าคญในการปลกฝงเดกปฐมวยใหมความรในการอนรกษสงแวดลอม วยเดกตงแตแรกเกดจนถง 8 ป เปนระยะทส าคญทสดของการพฒนาการทงทางรางกาย สตปญญา อารมณ จตใจ สงคมและบคลกภาพ เปนวยทเรยกวา ชวงแหงพลงการเจรญเตบโตงอกงามส าหรบชวต แนวความคดเหลานเปนสงทสบเนองมาจากการมองเดก ในทศนะของการทเดกมพฒนาการดานตางๆ แตกตางจากเดกวยอนๆ ในชวงชวตของความเปนมนษย (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2538: 8) ดงนนหลกการปลกฝงเดกวยนใหเรยนรเกดความรกสงแวดลอมควรค านงถงองคประกอบดงน 1. หลกการเรยนร การเรยนรท าใหเกดความเปลยนแปลงพฤตกรรมโดยอาศยสภาพการณตางๆ ทไดรบ การเรยนรจะท าใหมนษยปรบตวใหเขากบสถานการณตางๆ ในชวต เพอใหสามารถด ารงชวตได ทฤษฎทางจตวทยาทเกยวกบการเรยนรคอ ทฤษฎพฤตกรรมนยม ทฤษฎสตปญญา 2. กระบวนการปลกฝงเดกปฐมวยรกสงแวดลอม การปลกฝงเดกปฐมวยใหรกสงแวดลอม พอแมและคร รวมถงบคลากรทเกยวของ ควรค านงเกยวกบพฒนาการเดกปฐมวย จดมงหมายของการจดการศกษาเดกปฐมวยเปนหลกยด และน าจดมงหมายของการจดสงแวดลอมศกษามาผสมผสานใหสอดคลองกน หลกการส าคญในการปลกฝง เดกใหรกสงแวดลอม ควรประกอบดวยปจจยดงน 2.1 การใหความร (Knowledge) การรบรของเดกในระดบนคอนขางมการรบรเปนแบบรปธรรม ดงนนเดกควรไดเรยนรความรพนฐานเกยวกบสงแวดลอม ซงควรใหรจกสงแวดลอมทเปนธรรมชาตคอ อากาศ น า สตว ตนไม หน ดน กรวด ทราย และสงแวดลอมทมนษยสรางขนคอ ไฟฟา สารพษ และขยะ ซงการทเดกรจกสงแวดลอมประกอบดวยอะไรบาง พนความรทเดกเรยนรอยางมจดหมาย นอกจากนนใหความรเกยวกบให รหนาทความรบผดชอบทมตอสงแวดลอม การบอกแนวทางในการใชสงแวดลอมใหมประโยชน และแนวทางในการรกษาสงแวดลอมใหคงอยตลอดไป

31

2.2 การสรางความเขาใจ (Understand) เปนการสรางความเขาใจเกยวกบใหเดกรถงความส าคญของสงแวดลอมตอตนเองตอมนษย ควรสรางความเขาใจสงแวดลอมทอยใกลตวเดกกอน แลวจงขยายวงกวางออกไปจนถงสงแวดลอมทอยไกลตวเดก และเปนทสนใจของเดก อาทใหรจก อากาศ น า สตว ตนไม กอน แลวจงใหเรยนรเรอง ขยะ สารพษ และไฟฟา เปนตน เชนน เดกจะมความเขาใจในเรองสงแวดลอม พอแม ควรน าเหตการณทเปนปจจบนเกดขน มาเลาหรอสอนเดก เชน อานจากหนงสอพมพ ดโทรทศน เปนตน 2.3 การสรางกรอบแนวคด (Concept) ในการสรางกรอบแนวความคดเรองสงแวดลอม พอแม และบคลากรทเกยวของตองท าใหเดกมองภาพรวมของสงแวดลอมรอบๆ ตววา สงแวดลอมเปนบรบท และปจจยในการด ารงชวตของมนษยเปนสงทแยกออกจากชวตความเปนอยไมได อาท เดกๆ ตองอาศยอากาศหายใจเพอความอยรอดตองอาศยน ามาใชหลอเลยงชวต อาศยตนไมเปนอาหาร ทอยอาศย ท าเครองนงหม ยารกษาโรค และท าใหน าไมทวม หรอถาเดกๆ ทงขยะมากท าใหอากาศเสย ดงนนสงแวดลอมเปนสงทอยคกบโลกมนษย พอแมควรน าแนวความคดของการทเดกเรยนรสงแวดลอมในสภาพดและไมด ท าอยางไรถงเดกๆ แกปญหาสงแวดลอมเสอมโทรม ถาไดเปนการเปดกวางในแนวความคดเดกรบร เรยนรและพรอมแกปญหา 2.4 การเสรมสรางทกษะ (Skills) เปนการเสรมสรางใหเดกเรยนรจากชวตจรงจากธรรมชาตรอบตว และจากเหตการณทเกดขน โดยจดประสบการณตองใหเดกปฏบตจรง ท าใหเรยนรจกสงแวดลอมจรงๆ ใหเดกไดเหน สมผส และแกปญหาจรงๆ อาท ใหเดกชวยปลกตนไม เหนความรมรน คณประโยชน เรยนรการมชวตของสตวบาน สตวปา ใหฝกการประหยด เชน ไฟฟา ก าจดขยะอยางถกวธ เปนตน 2.5 การเสรมสรางเจตคต (Attitudes) เปนการเสรมสรางเจตคตทด ปลกฝงความรกสงแวดลอม รจกการรกษาสงแวดลอม เหนคณคาประโยชนสงแวดลอมตอตวเอง

32

สรางความตระหนก

ความรสกทด

แนวการจดประสบการณ

สงเสรมเดกปฐมวยรก

สงแวดลอม

สรางความร

สรางทกษะ

สรางเจตคต

00989bg09

89b

2.6 แนวการจดประสบการณสงเสรมเดกปฐมวยรกสงแวดลอม

ภาพประกอบ 3 แนวการจดประสบการณสงเสรมเดกปฐมวยรกสงแวดลอม

ทมา : สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2538). การปลกฝงเดกปฐมวยใหรกสงแวดลอมดวย แบบฝกกจกรรมการบานและการปฏบตจรง. หนา 6 - 7. แนวการจดประสบการณหรอหลกสตรส าหรบเดกปฐมวยเปนองคประกอบส าคญในการใหการศกษา หรอพฒนาศกยภาพเดกในทกดาน เพราะมวลประสบการณทงหลายทเดกไดรบจะกอให เกดการเรยนรพฒนาการและทกษะตามทตองการ แนวการจดประสบการณในระดบปฐมวยมความหมายครอบคลมดงน (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2538: 6 - 7) 1. เปนสภาพการณทเกดขนในขณะทเดกเรยนร เปนลกษณะใหเดกมโอกาสเปนผน าในการเลอกท ากจกรรม 2. มวลประสบการณทเกดขนทกๆ วนกบเดก ประสบการณทกอยางทเกดขนในหองเรยนมอทธพลในการเรยนร 3. การวางแผนการสอนของคร โดยก าหนดวาตองการใหเดกเรยนรอะไร 4. โปรแกรมการศกษามลกษณะเฉพาะแตละโปรแกรม จากความหมายนแนวการจดประสบการณมลกษณะตางๆ กน เปนโครงการทประมวลความรและประสบการณทงหลายทครจดใหกบเดก ไมวาจะเปนในชนเรยน นอกชนเรยน หองอาหาร สนามเดกเลน หองน า ทงนเพอใหเดกเกดการเรยนรพฒนาไปตามความมงหมายทก าหนดไว ซงแนว

ประสบการณตรง

ฝกปฏบตจรง

ฝกการบาน

ความรสกทดจากพอแม

น า อากาศ

ตนไม สตว

ขยะ ไฟฟา

สารพษ ดน หน

กรวด ทราย

33

การจดประสบการณในระดบปฐมวยมงเนนพฒนาโดยสวนรวมทกดานเปนมนษยทสมบรณ เกง ด มสข ในการพฒนาใหเดกบรรลตามวตถประสงคทตงไว การจดแนวประสบการณดานสงแวดลอมเดก ควรสอดแทรกใหผสมกลมกลนพฒนาเดกทกดานเชนกน ดงแสดงในภาพประกอบ 3 1. การสรางความตระหนกและความรสกทด ธรรมชาตของสงแวดลอมและชวต (Nature of Physical Environment and Life) คอความจรงทปรากฏอย ในสงแวดลอมตวเรานนมระบบธรรมชาตอยหลายระบบ เชน ระบบของน า ระบบการหมนเวยนของธาต ระบบของสงมชวตฯ สงเหลานมการเปลยนแปลงหมนเวยนอยเสมอ การเรยนสงทเปนทางการรบเปนความรทเปนสจจะ ส าหรบการสรางความตระหนกและความรสกทด รกสงแวดลอม เดกๆ ควรสงวนรกษาเอาไว เปนวยทสามารถรบรและสรางขนกบเดกวยนได แตควรค านงถงพฒนาการของเดกวยน ควบคไปดวยกน เดกปฐมวยทอยในวยเรยนอาย 3 - 6 ป ทพฒนาการดานคณคา หรอทศนคต หรอมการรบรเกยวกบหนาทของตน รบรถงความส าเรจ ผลส าเรจ เกดความรสกผดชอบชวด สามารถแยกแยะความผดถกอยางชดเจนได เรมยอมรบวาตองท าตามกฎเกณฑตางๆ แตไมคอยเขาใจเหตผลมากนก นอกจากนตองค านงถงเทคนคในการสอเพอใหเกดผลเดกเกดความตระหนกและความรสกทดตอสงแวดลอม อาท การใหเดกพดความคดเหน ความรสก ตอสงแวดลอม เลอกแนวทางในการแกปญหา การทบทวนแนวทางในการพฒนา น าไปปฏบตและกระท าซ า นอกจากนการปลกฝงความตระหนกในการอนรกษสงแวดลอมเพอเปนการฝกใหมความเขาใจในระบบสงแวดลอมมากขน แนวทาง การอนรกษสงแวดลอมเปนเรองทสลบซบซอนซงจะเกยวกบปญหาเศรษฐกจสงคมและการเมอง สดใส ชะนะกล (2538: 50) แนะน าวาเดกมสวนชวยเหลอทงโดยทางตรงและทางออมตามความสามารถไดดงน 1. ท าความเขาใจเกยวกบระบบธรรมชาตและสงแวดลอมทอยใกลตว 2. มความรเกยวกบประโยชนของทรพยากรแตละชนด และผลกระทบจากการท าลายทรพยากร 3. ฝกนสยใหรกสะอาด ไมมกงาย ทงขยะไมเลอกท 4. ฝกตนเองใหรกธรรมชาต รกตนไมและเมตตาตอสตว 5. ใหความรวมมอในการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมในทกโอกาสทจะท าได 2. การสรางความความร (Knowledge) พนฐานเขาใจในสงแวดลอม ความรพนฐานคอ เรองหรอขอมลพนฐาน เปนความรเกยวกบสงแวดลอมทมระดบควรงายตอเดกวยนเขาใจ (Palmer; & Neal. 1944: 50) พอาเจตอธบายไววา ชนดของความรแยกตามเนอหาสาระทเดกวยนควรเรยนร ประกอบดวย 1) ความรทางกายภาพ : การคนพบ (Physical

34

Knowledge : Discovery) เปนความรทเปนผลทเดกไดเรยนรสงตางๆ จากการสมผส การยก การเปา การต การมอง การดม การฟง การเขยน 2) ความรทางดานตรรกศาสตร - คณตศาสตร: การประดษฐ (Logical - Mathematical: Invention) เกดขนกบเดกได โดยการกระท าของเดกทดตอวตถเปนการคนพบของเดก นบวาเดกสามารถสรางองคความรขนมาได 3) ความรทางดานสงคม: ความรทไมมรปแบบ (Social - Arbitrary Knowledge) เปนความรทเดกสรางขนมาเอง จากประโยชนของเขาและจากการสงสอนของพอแม คร และผใหญ เปนความรทถกสรางขนมา ดวยตนเอง ดงนนความรพนฐานทเดกวยนเรยนรเกยวกบสงแวดลอมควรเนนความรทอยรอบๆ ตวเดกทเขาคนเคยและรจก อาท อากาศ ดน หน แรธาต น า พช สตว คน และการสอสาร อตสาหกรรม และความเสยหาย ส าหรบงานวจยครงน ความรทปลกฝงใหเดกรกสงแวดลอม ครอบคลมความรดงน 2.1 สงแวดลอมทางกายภาพ แบงไดเปนสงแวดลอมตามธรรมชาตและสงแวดลอมทมนษยสรางขนไดคอ 2.1.1 สงแวดลอมตามธรรมชาต เปนสงแวดลอมทมก าเนดเกดขนเองโดยธรรมชาต มไดมมนษยกระท าขน ไดแก น า อากาศ ตนไม ดน หน กรวด ทราย สตว สงแวดลอมเหลานเดกๆ จะคนเคยและรจก 2.1.2 สงแวดลอมทมนษยสรางขน เปนสงแวดลอมทมนษยปรงแตงขน ดดแปลงขนมา ไดแก ไฟฟา ขยะ สารพษตางๆ 2.2 สภาพการณของมนษย เปนความรใหเดกเขาใจวาเปนผลจากการกระท าของตวเดกทใชทรพยากรและสงแวดลอม อาท เดกๆ ทงขยะลงแมน าท าใหน าสกปรก เดกๆ ปลอยน าทงไวท าใหสนเปลอง 2.3 การรกษาทรพยากรธรรมชาต เปนความรสอนเดกใหรจกการรกษา หวงแหน เกดความรกในสงแวดลอมดงกลาวมา เพราะถาเดกๆ ไมรกษาหรออนรกษแลว ทรพยากรหมดไปจากโลกได การอนรกษทสอนใหเดกเรยนร อาท ปลกตนไม 2.4 ปญหาสงแวดลอม (Environment Problems) คอ มลพษสงแวดลอมทมผลกระทบตอระบบนเวศ ตอสขภาพอนามย อาท น าเสย อากาศเสย การรอยหรอของปาไม สตว ปา หน ดน กรวด ทราย การใชป ย ยาฆาแมลง สารพษปนเปอนในอาหาร เดกๆ เกดโรคตางๆ โรคภมแพ โรคทองเสยเนอหาแนวการจดประสบการณใหกบเดกระดบน ควรเปนความรสงแวดลอมทเหมาะตอระดบความเขาใจ การเรยนร พฒนาการครอบครว เพอทเดกไดน าความรทเขาใจนไปปรบ ประยกตใช การหวงแหน รกสงแวดลอม 3. สรางเจตคต (Attitude) และความรสก (Feeling) ทด มแรงจงใจและการปองกนและปรบปรงสงแวดลอม

35

ธรรมชาตของเจคต (Nature of Attitude) คอความคดเหน ความเชอของทกคน จงท าใหเรามความคดโนมเอยงไปทางหนง ความคดโนมเอยงทถกปรงแตงดวยสลดทงออกไปใหไดเพอ ทจะใหความคดหรอจตใจเกดความอสระ (วนย วระวฒนานนท. 2539: 119) การเกดเจตคตและความรสกทดในเดก ตองอาศยกระบวนการสอน การท าใหขอมลความรเกยวกบสงแวดลอมใหเดกสนใจ เกดความรสกทด ส าหรบเดกปฐมวย พอแมกบบคคลใกลชดผใหความร ผ ทท าใหเดกเกดเหนคณคาในสวนใดสวนหนงเปนสวนส าคญมาก เดกวยนมความผกพนกบพอแม มทศนคตทด เชอฟงเมอพอแมสงสอน เกดความศรทธา ดงนนพอแมเปนบคคลส าคญมากในการปลกฝงใหลกมทศคตทด ความส านกทดตอสงแวดลอมซงการประพฤตปฏบตประกอบดวย กระบวนการทางสมองทเปนเหตเปนผล การรจกแยกแยะ และการตดสนใจกระท าในสงทเออประโยชนตอสงแวดลอม และเออประโยชนตอชวตของมวลมนษย การเรยนเรองสงแวดลอมจะเปนผล เดกเกดความรสกทดทจะขออนรกษสงแวดลอม และไมท าตนเปนปญหาตอสงแวดลอม การฝกปฏบตจรงโดยใหเดกมประสบการณตรงในการอนรกษสงแวดลอม ทงทเปนกายภาพและจตภาพ กจกรรมทผปกครอง พอและแมควรใหจดและฝกเดก 4. การสรางทกษะ (Skills) ปฏบตจรงและการมสวนรวม (Participation) จากพนฐานความคดของทฤษฎการเรยนร เนนใหเหนวาเดกปฐมวยเปนวยเรยนรจากประสบการณตรง ผ ใหญเตรยมสภาพแวดลอมใหและโดยเดกลงมอปฏบตจรงดวยประสาทสมผสทง 5 ในการปลกฝงเดกปฐมวยรกสงแวดลอม กระบวนการเรยนรของเดกปฐมวยประกอบดวยวธการตอไปน 4.1 จากประสบการณตรง (Experience) ทฤษฎของพอาเจตศกษาเรองเดกเรยนรไดอยางไร หรอเดกสรางความรไดอยางไร ทฤษฎนเชอวาเดกเรยนรสงตางๆ หรอสรางความรโดยอาศย กระบวนการท างานของโครงสรางสตปญญาจากความคดเดมของเขาทมอยเชอมโยงกบประสบการณทเขาสมผสและปฏบตการโดยตรง จากนนเกดการรบรสรางเปนมโนทศนหรอความคดรวบยอด มความเขาใจ เกดความร กระบวนการนเปนการปรบตวเขาสโครงสราง (Assinalation) เปนกระบวนการ ทบคคลปรบโครงสรางความคด หรอโครงสรางทางสตปญญาของตนใหเหมาะสมกบประสบการณทรบเขาไปเพอ ใหเขากบสงแวดลอม เพอชวยรกษาความสมดลและผลจากการท างานของกระบวนการ ดงกลาวจะเกดเปนโครงสราง (Schema) ขนในสมอง เปนกระบวนการของการสรางสรรคความร (Construction) ขนมาเปนความรธรรมชาตทเกดจากตวเดกโดยการอาศยประสบการณตรง ดงนนการปลกฝงเดกรกสงแวดลอม ควรใหเดกไดเรยนรจากประสบการณตรง ใหเดกไดพบเหนความเปนไปของสงทศกษาในลกษณะตางๆ ของธรรมชาต หรอสงแวดลอมโดยตรงดวยระบบประสาทสมผสทง 5 คอ การไดยน ไดเหน ไดสมผส ไดกลน และชมรส เปนการเรยนรดวยตนเอง เกดการปรบเขาสโครงสรางความคด

36

เดมและปรบขยายโครงสรางความคดนน สรรคสรางสงแวดลอมดวยตนเอง อาท การใหเดกเกบขยะหรอแยกทงขยะ ออกเปน 3 ประเภทคอ ขวด แกว พลาสตก และเศษขยะอนๆ หรอใหเดกรดน าตนไม 4.2 ฝกปฏบตจรง การใหเดกเรยนร รคดความซาบซงในเรองดเรองหนง ควรใหเดกเรยนโดยผานกระบวนการปฏบตจรง เรยนรจากของจรง ทดลองจรงกบสงใหมๆ การทเดกไดสมผสเดกเกดการมสวนรวม ทสดเกดความเขาใจ ความคดรวบยอดของตน (Joanne Hendrick. 1984; NAEYC. 1998) การใหเดกไดประพฤตปฏบตจรงตอสงแวดลอมโดยตรงดวยการกระท าซ าๆ จนเกดเปนทกษะหรอนสยทถอเปนกจปฏบต เดกจะเกดการรบรและความรสกผกพนรบผดชอบตอสงแวดลอม ดงนนในการปลกฝงใหเดกมความรในการอนรกษสงแวดลอม ถาจดกจกรรมใหเดกมคานยม ทศนคต มความรในการอนรกษสงแวดลอมอยเปนประจ า ท าใหเดกเปลยนทศคต สรางความตระหนก และนสยในการรกและหวงแหนสงแวดลอมได และจดกจกรรมเรยนรโดยการปฏบตจรง เปนการชวยเดกอกหนทางหนงทจะพฒนากระบวนการเรยนรใหดยงขน ซงไมใชเพยงแคท าเฉพาะทาง ดานวชาการอยางเดยว แตควรใหเดกฝกฝนลกษณะนสยดวย นอกจากนยงเปนการสรางความรบผดชอบและฝกการแกไขปญหาแลวยงเปดโอกาสใหเดกไดเรยนร ทจะท างานใหส าเรจลลวงดวยการแกปญหาตางๆ ดวย 2.7 งานวจยทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอม งานวจยในตางประเทศ เบรานส (พรพรรณ กลนเกสร. 2538: 21; อางองจาก Baranis. 1974: 1892) ไดศกษาผลของการจดกจกรรมระหวางปดภาคเรยน ท าใหเจตคตของนกเรยนทมตอการอนรกษสงแวดลอมเปลยนแปลงไปอยางไรบาง ผลการวจยพบวา นกเรยนทเขารวมกจกรรมพเศษ ระหวางปดภาคเรยนมความตองการอยคายพกแรมเดนทางทองเทยวโดยใหครอบครวเขารวมกจกรรมดวยพบวา นกเรยนทเขารวมกจกรรมพเศษนมเจตคตทดตอการอนรกษสงแวดลอมดขนมาก และเชอวาตนเองสามารถจ าและเขาใจสงตางๆ ทเขาเรยนรอยในโรงเรยนและในหองเรยนไดดขนดวย แตเจตคตเหลานจะไมปรากฏกบนกเรยนทไมไดเขารวมกจกรรมพเศษทโรงเรยนจดขนในระหวางปดภาคเรยน มลเลอร (Miller. 1975: 4342-A) ท าการศกษาเจตคตของนกเรยนชนประถมศกษาตอการอนรกษสงแวดลอมและภาวะมลพษ (The Development of Pre - adult Toward Environment Conservation and Pollution) โดยมวตถประสงคเพอศกษาเจตคตของนกเรยนชนประถมศกษาตอการอนรกษสงแวดลอมและภาวะมลพษ ผลการศกษาพบวา นกเรยนชนประถมศกษาอยในระยะของการสรางเจตคตเกยวกบสงแวดลอม เดกระดบ 8 มเจตคตไมตางจากผใหญ ระดบความหวงกงวล (Concern) ตอสงแวดลอมเพมมากขนอยางสม าเสมอในระดบชนประถมศกษา การเขาใจหรอการเกด

37

เจตคตทไมดตอสงแวดลอมกเกดกบเดกในระดบชนประถมศกษาดวย มลเลอรสรปวา นกเรยนชนประถมศกษาเปนระยะทจะตองสรางเจตคตทเหมาะสมเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมใหแกเดก งานวจยในตางประเทศ สรมา ภญโญอนนตพงษ (2544: บทคดยอ) ไดศกษาการปลกฝงเดกปฐมวยรกสงแวดลอมดวยแบบฝกการบานและการปฏบตจรงผลการวจยพบวา 1. พฤตกรรมเดกปฐมวยทแสดงความรกสงแวดลอมทง 8 เรองคอ อากาศ น า สตว ตนไม ขยะ สารพษ ไฟฟา และ หน ดน กรวด ทราย มพฤตกรรมหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง 2. ผลการปลกฝงเดกปฐมวยรกสงแวดลอมดวยการบานและการปฏบตจรงทง 8 เรองดงน เรองตนไมและขยะเปนพษ รอยละ 96.65 สารพษ ไฟฟา และอากาศ รอยละ 92.47, 90.00 และ 82.20 เรยงตามล าดบ สตว และน า รอยละ 79.92, 76.62 ดน หน กรวด ทราย รอยละ 38.83 และค าตอบทแสดงความตระหนก ความรสกทด มความร ความเขาใจ มเจตคต และการปฏบตจรง รกสงแวดลอมรอยละ 100, 80 และ 70 เรยงตามล าดบ 3. ผลการศกษาความคดเหนผปกครองมความเหนวาควรปลกฝงใหเดกรกสงแวดลอมและเดกพอใจในการปฏบตจรง วรางคณา เผอนทอง (2541: บทคดยอ) ไดศกษาพฤตกรรมและการรบรการอนรกษ สงแวดลอมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเพาะปลกแบบผสมผสานและแบบผสมผสาน ผลการวจยพบวา 1. พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเพาะปลกแบบผสมผสานและการจดกจกรรมแบบผสมผสาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2. การอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเพาะปลกแบบผสมผสานและการจดกจกรรมแบบผสมผสาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3. พฤตกรรมการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเพาะปลกแบบผสมผสานกอนและหลงการทดลอง แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 4. การรบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเพาะปลกแบบผสมผสานกอนและหลงการทดลอง แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เสาวนย จนทรท (2546: บทคดยอ) ไดศกษาการรบรการอนรกษสงแวดลอมของ เดกปฐมวยกอนและหลงไดรบการจดกจกรรมการเรยนรจากธรรมชาตตามรปแบบจตปญญา ผลการศกษาพบวา

38

1. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรจากธรรมชาตตามรปแบบจตปญญาหลงการทดลองมคะแนนเฉลยการรบรการอนรกษสงแวดลอมในระดบดมาก และการรบรการอนรกษสงแวดลอมสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2. เดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรจากธรรมชาตตามรปแบบจตปญญา หลงการทดลองมการรบรการอนรกษสงแวดลอมดานการอนรกษตนไมและการอนรกษน าสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 แตมการรบรการอนรกษสงแวดลอมดาน การอนรกษสภาพแวดลอมสงขนกวากอนการทดลองอยางไมมนยส าคญทางสถต จากเอกสารและงานวจยทเกยวของไดกรอบแนวคดการวจยวา ความรในการอนรกษสงแวดลอมเปนสงทควรปลกฝงในเดกปฐมวย เพราะเดกเปนวยแหงการเจรญงอกงามมการพฒนา ทกดาน ทงดานรางกาย สตปญญา สงคม อารมณจตใจ หากเดกไดรบการปลกฝงหรอมความรในสงทดงามเดกยอมเกดความตระหนกในการรวมรบผดชอบตอสงแวดลอม และปลกฝงจตส านกในการอนรกษไดโดยตรงและมนคง

บทท 3 วธการด าเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน 1. การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ เดกปฐมวย ชาย - หญง อาย 5 - 6 ป ทก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนหงสประภาสประสทธ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพระนครศรอยธยา เขต 2 ซงม 2 หองเรยน จ านวน 70 คน การเลอกกลมตวอยาง ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ เดกปฐมวย ชาย - หญง อาย 5 - 6 ป ทก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนหงสประภาสประสทธ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพระนครศรอยธยา เขต 2 ซงไดมาโดยการสมอยางงายดวยการจบฉลาก 1 หองเรยน จากจ านวน 2 หองเรยน มนกเรยนจ านวน 33 คน สมอยางงายมาจ านวน 20 คน เพอก าหนดเปนกลมทดลอง เครองมอทใชในการวจย ในการวจยครงน เครองมอทใชในการวจยคอ 1. แผนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2. แบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย

40

การสรางเครองมอทใชในงานวจย ขนตอนการสรางแผนการเรยนรแบบเดกนกวจย ผวจยไดด าเนนการสรางแผนการเรยนรแบบเดกนกวจยดงน 1. ศกษาแนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย จากงานวจยการพฒนาโครงการเดกนกวจยและการประเมนเดกเปนส าคญ (สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2545) มลกษณะเปนการจดการเรยนการสอนทเนนเดกเปนศนยกลาง สนทนาโตตอบค าถามอยางอสระ เดกวเคราะหและใชเทคนคการระดมสมองใหเดกคนพบดวยตนเอง ปฏบตจรงในการคนหาความร 2. ศกษาเอกสารทเกยวของกบหลกสตรและคมอหลกสตรการศกษาปฐมวยพทธศกราช 2546 ของกรมวชาการถงพฒนาการของเดกปฐมวย ปรชญาการศกษาของเดกปฐมวยและจดมงหมายของหลกสตรปฐมวยทตองการใหเกดกบเดกปฐมวย 3. สรางแผนการเรยนรแบบเดกนกวจย ซงการวจยในครงนก าหนดเปน 3 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจอยากเรยนร โดยการดงประสบการณเดมมาใชและระดมความคดเลอกหวเรองทอยากเรยนรรวมกน ขนท 2 ขนเดกคนควาวจยหาความร โดยศกษาจากแหลงเรยนรทงในและนอกหองเรยน เดกได เลน ส ารวจ ทดลอง จากของจรง จากหนงสอในหองสมด เผชญปญหาตางๆ และหาทางแกไขดวยตนเองไดตดสนใจและลงมอปฏบตดวยตนเอง ขนท 3 ขนการประเมนผลตามสภาพจรง การตอบค าถาม การแสดงความคดเหนการมสวนรวมในการท ากจกรรม แสดงผลงานทสอถงความรทเดกคนความา การอธบายผลงานจะบอกถงความรทเดกคนพบและเขาใจ โดยจดในชวงกจกรรมเสรมประสบการณ วนละ30 – 45 นาท รวมทงสน 8 สปดาห 4. น าแผนการเรยนรแบบเดกนกวจยเสนอผ เชยวชาญทางดานการศกษาปฐมวย เพอตรวจสอบความถกตองตามหลกการ ทฤษฎ แนวคด และรปแบบการจดกจกรรมเดกนกวจย จ านวน 3 ทาน มดงน 4.1 อาจารย ดร.ดารารตน อทยพยคฆ ศกษานเทศกเชยวชาญพเศษการศกษาปฐมวย ส านกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 1 อ.เมอง จ. ราชบร 4.2 อาจารยศรลกษณ วฒสรรพ ครช านาญการโรงเรยนอนบาลแพร ส านกงานเขตพนทการศกษาแพร เขต 1 อ.เมองแพร จ. แพร

41

4.3 อาจารยณชฎา บรณะพมพ อาจารยประจ าสาขาการศกษาปฐมวย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม อ.เมอง จ.มหาสารคาม 5. ปรบปรงแผนการเรยนรแบบเดกนกวจยตามค าแนะน าของผ เชยวชาญ โดยใชเกณฑ พจารณาความเหนตรงกน 3 ทาน ซงในการวจยครงนปรบปรงแกไขแผนการจดกจกรรมการเรยนร แบบเดกนกวจย ตามค าแนะน าของผ เชยวชาญทง 3 ทานดงน 5.1 ปรบกจกรรมในขนน า ขนสรปใหสอดคลองกบเนอหาในขนด าเนนกจกรรมโดย การรองเพลงเกยวกบตนไมในเนอหาความรในการอนรกษตนไม หรอเปนค าคลองจองสลบกนไป 5.2 ปรบเนอหาในขนด าเนนกจกรรมใหสอดคลองกบวตถประสงค วตถประสงคตองการใหเดกแสดงออกตองการดแลรกษา และใชตนไมอยางประหยดจงตองสอนเนอหาใหเดกมความรและปฏบตการดแลรกษาและใชประโยชนจากตนไมอยางประหยด 5.3 ปรบแผนใหเดกไดปฏบตจรง เพอใหเดกไดรบประสบการณตรง 6. น าแผนการเรยนรแบบเดกนกวจยไปทดลองใช (Try Out) กบนกเรยนอนบาลปท 2 อาย 5 - 6 ป โรงเรยนศรบางไทร ส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา เขต2 ทไมใชกลมตวอยาง จ านวน 30 คน 7. ปรบปรงแผนการเรยนรแบบเดกนกวจยดานภาษา ขนตอน ระยะเวลาในการจดประสบการณ เทคนควธการตางๆ การตงค าถามใหเหมาะสมส าหรบใชในการทดลอง ขนตอนการสรางแบบทดสอบการรบรการอนรกษสงแวดลอมส าหรบเดกปฐมวย 1. ศกษาเอกสาร ต าราและงานวจยทเกยวของกบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย จากหลกสตรการศกษาปฐมวย พทธศกราช 2546 และงานวจยของ วรางคณา เผอนทอง (2541) มารศร ไทยบญเรอง (2537) เสาวนย จนทรท (2546) ดารารตน อทยพยคฆ (2548) เพอเปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย 2. สรางแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ประกอบดวย ชดค าถามจ านวน 4 ชด ชดละ 10 ขอ รวมทงสน 40 ขอ โดยค าถามจ านวน 4 ชด จ าแนกไดดงตอไปน ชดท 1 ความรในการอนรกษตนไม จ านวน 10 ขอ ชดท 2 ความรในการอนรกษสตว จ านวน 10 ขอ ชดท 3 ความรในการอนรกษน า จ านวน 10 ขอ ชดท 4 ความรในการอนรกษอากาศ จ านวน 10 ขอ

42

3. น าแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมส าหรบเดกปฐมวยและคมอไปใหผ เชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาทตองการ จ านวน 3 ทาน ดงน 3.1 อาจารย ดร. ปณณวชญ ใบกหลา นกวชาการศกษา 6 มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม อ.เมอง จ.พษณโลก 3.2 อาจารยมง เทพครเมอง อาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรว โรฒ ประสานมตร (ฝายประถม) กรงเทพมหานคร 3.3 อาจารยจงรก อวมมเพยร ครช านาญการโรงเรยนวดเกาะลอย ส านกงานเขตพนทการศกษาระยอง เขต 1 อ.เมอง จ.ระยอง 4. ปรบปรงแกไข แบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอม ทผานการตรวจสอบจากผ เชยวชาญน ามาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะโดยใชเกณฑพจารณาความเหนตรงกน 3 ทานดงน 4.1 ปรบปรงรปภาพ และค าถามใหชดเจน 4.2 เปลยนรปภาพใหตรงกบเนอหาและสอความหมายใหชดเจนเดกดภาพแลวเขาใจ 4.3 ควรปรบเปลยนภาพทอาจเปนตวอยางใหเดกปฏบตตามได 5. น าแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมส าหรบเดกปฐมวย หาความเทยงตรงโดยน าแบบทดสอบใหผ เชยวชาญ 3 ทาน ลงความเหนและใหคะแนนแบบประเมน แลวน าคะแนนทไดหาคาดชนความสอดคลองระหวางแบบทดสอบกบจดประสงคคา IOC มากกวาหรอเทากบ 0.5 จงถอวาใชได (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2526: 89) ซงในการศกษาคนควาครงนไดดชนความสอดคลอง ระหวางแบบทดสอบกบจดประสงค IOC = 0.67 - 1.00 6. น าแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมส าหรบเดกปฐมวยทผานการปรบปรงแกไข แลวตามค าแนะน าของผ เชยวชาญไปทดลองใช ( Try Out ) กบเดกปฐมวยระดบชนอนบาล 2 โรงเรยนศรบางไทร ส านกงานเขตพนทการศกษาพระนครศรอยธยา เขต 2 ทไมใชกลมตวอยางมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑ คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน และน ามาวเคราะหหาความยาก งาย (P) อยระหวาง .20 - .80 และหาอ านาจจ าแนก (r) ตงแต .20 ขนไป และคดเลอกขอสอบทมคาความยากงายเหมาะสมส าหรบใชในการทดลองทมคาความยากงายระหวาง .27 - .80 และคาอ านาจจ าแนกระหวาง .25 - .56 ไดขอสอบจ านวน 30 ขอ ซงแตละดานแบงไดดงน ชดท 1 ความรในการอนรกษตนไม จ านวน 8 ขอ ชดท 2 ความรในการอนรกษสตว จ านวน 8 ขอ

43

ชดท 3 ความรในการอนรกษน า จ านวน 7 ขอ ชดท 4 ความรในการอนรกษอากาศ จ านวน 7 ขอ 8. น าแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมส าหรบเดกปฐมวยไปหาคาความเชอมน ของแบบทดสอบโดยใชสตร KR - 20 ของ คเดอร - รชารดสน (Kuder Richardson) ซงไดคาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบเทากบ 0.77 ซงมคาสงเพยงพอในการน าไปใชในการศกษาวจย 9. น าแบบทดสอบการรบรการอนรกษสงแวดลอมส าหรบเดกปฐมวยทผานการวเคราะหคณภาพตามทตองการน ามาท าเปนฉบบทสมบรณเพอน าไปใชกบกลมตวอยางตอไป แบบแผนการทดลองและวธการทดลอง แบบแผนการทดลอง ในการศกษาวจยครงนเปนการวจยแบบกงทดลอง (Quasi Experimental Design) ผวจยไดด าเนนการทดลองโดยการทดลองกลมเดยว วดผลกอนและหลงการทดลอง (One - group Pretest - Posttest Design) บอรกและกอลล (Borg; &Gall. 1981: 221 - 229; Borg; & Gall. 1979: 222 - 223) ตาราง 1 แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน (Pretest)

ทดลอง สอบหลง (Posttest)

E T1 X T2

เมอ E แทน กลมทดลอง T1 แทน การประเมนความเชอมนในตนเองกอนการทดลอง X แทน การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย T2 แทน การประเมนความเชอมนในตนเองหลงการทดลอง การเกบรวบรวมขอมล วธด าเนนการทดลอง การวจยครงน ด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552 เปนเวลา 8 สปดาห วนละ 30 - 45 นาท รวมระยะเวลาทดลองทงสน 40 ครงในชวงกจกรรมเสรมประสบการณ ในชวงเวลา 9.30 - 10.15 น. โดยมขนตอนดงน

44

1. ขอความรวมมอกบผบรหารโรงเรยนในการท าวจย 2. แจงใหผปกครองรบทราบเกยวกบวธการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เพอขอความรวมมอและสนบสนนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 3. สรางความคนเคยกบเดกกลมตวอยาง และจดเตรยมสภาพแวดลอมใหเหมาะสมตอ การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยเปนระยะเวลา 1 สปดาห 4. ท าการทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกกลมตวอยางกอนการทดลอง (Pretest) จ านวน 20 คน ดวยแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอม จ านวน 4 ชด โดยท า การทดสอบวนละ 1 ชด เปนเวลา 4 วน 5. ผวจยด าเนนการทดลองโดยการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยกบกลมตวอยางใชเวลา 8 สปดาห วนละ 30 - 45 นาท ในชวงกจกรรมเสรมประสบการณ ในชวงเวลา 9.30 - 10.15 น. จนสนสดการทดลองรวมทงสน 40 ครง ในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยแบงเปน 3 ขนตอน คอ ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ ขนเดกคนควาวจยหาความร และขนการประเมนผล 6. ก าหนดการทดลองโดยก าหนดหวขอเรองในการเรยนรตามความสนใจของเดกซงอยในขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยปรากฏดงแสดง ในตาราง 2 ตาราง 2 ก าหนดการทดลอง สปดาหท วน หวเรอง หวขอยอย ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย 1-2

จนทร องคาร พธ พฤหส ศกร จนทร องคาร

น า

เลอกเรองทตองการเรยนร รปราง กลน สของน า ความส าคญของน า น าด น าเสย ประโยชนของน า การดแลรกษาน าและการใชน าอยางประหยด น าเสนอกจกรรมทเดกตองการ

ขนท1ทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ โดยการอภปรายซกถาม แสดงความคดเหนรวมกนและลงมตเลอกเรองทจะเรยนร ขนท 2 คนควาวจยหาความรเรองน า โดยการส ารวจจากสถานทจรง ศกษาการปองกนน าเสยจากคลองหนาโรงเรยน ดการตกผกตบออกจากคลอง ศกษาจากหนงสอในหองสมด ดการท าใหน าบรสทธ ศกษาประโยชนของน าบรสทธ ทดลองการใชน าอยาง

45

ตาราง 2 (ตอ) สปดาหท วน หวเรอง หวขอยอย ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย

พธ พฤหส ศกร

ปฏบต ปฏบตกจกรรมทตองการเรยนร น าเสนอผลงาน สรปเรองราวทไดจากการเรยนร

ประหยด คดกจกรรมทจะถายทอด ความรความเขาใจในเรองน าและลงมอปฏบตตามทคด จดน าเสนอผลงาน ขนท3ประเมนผล ทบทวนความร อภปราย แสดงความคดเหนเรองราวเกยวกบน า การอนรกษน าและการใชน าอยางประหยด

3-4

จนทร องคาร พธ พฤหส ศกร จนทร องคาร พธ พฤหส ศกร

อากาศ

เลอกเรองทตองการเรยนร รปรางของอากาศ อากาศมความส าคญ อากาศดและอากาศเปนพษ การดแลรกษาใหอากาศบรสทธ การปฏบตตนเพอหลกเลยงอากาศเปนพษ น าเสนอกจกรรมทเดกตองการ ปฏบต ปฏบตกจกรรมทตองการเรยนร น าเสนอผลงาน สรปเรองราวทไดจากการเรยนร

ขนท 1 ทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ โดยการอภปรายซกถาม แสดงความคดเหนรวมกนและลงมตเลอกเรองทจะเรยนร ขนท 2 คนควาวจยหาความรเรองอากาศ โดยการส ารวจจากสถานทจรง ศกษาอากาศจากบรเวรโรงเรยน ดการเลนวาว ศกษาจากหนงสอในหองสมด ดการท าใหอากาศบรสทธ ศกษาประโยชนของอากาศบรสทธ ทดลอง หลกเลยงจากอากาศเปนพษ คดกจกรรมทจะถายทอดความรความเขาใจในเรองอากาศและลงมอปฏบตตามทคด จดน าเสนอผลงาน ขนท3ประเมนผล ทบทวนความร

อภปราย แสดงความคดเหนเรองราว

เกยวกบอากาศ การอนรกษอากาศ

และการใชอากาศดแลไมใหเปนพษ

46

ตาราง 2 (ตอ) สปดาหท วน หวเรอง หวขอยอย ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย 5-6

จนทร องคาร พธ พฤหส ศกร จนทร องคาร พธ พฤหส ศกร

สตว

เลอกเรองทตองการเรยนร ชอ รปรางประเภท ทอยอาศยของสตว ประโยชนของสตว การปฏบตตนกบสตว การดแลรกษาสตว น าเสนอกจกรรมทเดกตองการ ปฏบต ปฏบตกจกรรมทตองการเรยนร น าเสนอผลงาน สรปเรองราวทไดจากการเรยนร

ขนท 1 ทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ โดยการอภปรายซกถาม แสดงความคดเหนรวมกนและลงมตเลอกเรองทจะเรยนร ขนท 2 คนควาวจยหาความรเรองสตว โดยการส ารวจจากสถานทจรง ศกษาสตวจากบรเวรโรงเรยน ดการเลยงกบ ศกษาจากหนงสอในหองสมด ดการเจรญเตบโตของสตว ศกษาประโยชนของสตว ทดลองเลยงปลาหางนกยงและดแลรกษา คดกจกรรมทจะถายทอดความรความเขาใจในเรองสตวและลงมอปฏบตตามทคด จดน าเสนอผลงานของตนเอง ขนท 3 ประเมนผล ทบทวนความร อภปราย แสดงความคดเหนเรองราวเกยวกบตนไม การอนรกษตมไมและการใชตมไมอยางประหยด

7-8

จนทร องคาร พธ พฤหส ศกร จนทร องคาร

ตนไม

เลอกเรองทตองการเรยนร ชอของตนไม พชบก พชน า และปาไม ประโยชนของตนไม การเจรญเตบโตของตนไมและการดแลรกษา การปลกตนไมและการดแลรกษา น าเสนอกจกรรมทเดกตองการ ปฏบต

ขนท 1 ทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ โดยการอภปรายซกถาม แสดงความคดเหนรวมกนและลงมตเลอกเรองทจะเรยนร ขนท 2 คนควาวจยหาความรเรองตม

ไม โดยการส ารวจจากสถานทจรง

ศกษาจากตนไม ศกษาจากหนงสอใน

หองสมด ดการเจรญเตบโตของตนไม

ศกษาประโยชนของตนไม ทดลองปลก

ตนไมและดแลรกษา คดกจกรรมทจะ

ถายทอดความรความเขาใจในเรอง

47

ตาราง 2 (ตอ) สปดาหท วน หวเรอง หวขอยอย ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย พธ

พฤหส ศกร

ปฏบตกจกรรมทตองการเรยนร น าเสนอผลงาน น าเสนอผลงาน สรปเรองราวทไดจากการเรยนร

ตนไมและลงมอปฏบตตามทคด จดน าเสนอผลงานของตนเอง ขนท 3 ประเมนผล ทบทวนความร อภปราย แสดงความคดเหนเรองราวเกยวกบตนไม การอนรกษตมไมและการใชตนไมอยางประหยด

48

ตาราง 3 ขนตอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย กระบวนการจดการเรยนร ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหา ทสนใจ (ระยะเวลาด าเนนการประมาณ 45นาท/1วน)

ขนเดกคนควาวจยหาความร (ระยะเวลาด าเนนการประมาณ 8 วนๆ ละ 45 นาท)

1. สรางบรรยากาศในชนเรยนเพอเปนการเตรยมความพรอมใหกบเดก 2. เชญชวนใหเดกเสนอเรองหรอสรางสถานการณเพอกระตนใหเดกเกดความสนใจในสงแวดลอมทอยรอบตวเดก 3. ครสงเกตและจดบนทกในหวเรองทเดกตองการศกษาเรยนร 4. ก าหนดหวขอเกยวกบสงแวดลอมทจะศกษารวมกน 5. เดกและครรวมกนเลาประสบการณเกยวกบเรองสงแวดลอมรอบตว 6. ครน าหวขอทเดกตองการเรยนรเชอมโยง ใหเขากบจดประสงคการรบรการอนรกษสงแวดลอม 7. ครวางแผนกจกรรมสนบสนนการเรยนรทชวยสงเสรมการรบรการอนรกษสงแวดลอม 1. การส ารวจแหลงเรยนร (ประมาณวนละ 45นาท/ 1 วนใชเวลา 6 วน) 1.1 ครพาเดกใหไดรบประสบการณจรง จากแหลงเรยนรเพอฝกฝนการรบรการอนรกษสงแวดลอม 1.2 ใหความรพนฐานแกเดกเพอใหเดกเกดความสนใจ 1.3 ครกระตนดวยค าถามใหเดกเกดความสนใจและใหเดกซกถามปญหา 1.4 ครจดบนทกสงทเดกถามค าถาม

49

ตาราง 3 (ตอ)

ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย กระบวนการจดการเรยนร ขนท 3 การประเมนผล (ใชเวลา 1 วนๆ ละ 45 นาท)

1.5 ครกระตนใหเดกออกมาเลา ประสบการณ ทไดไปส ารวจแหลงเรยนร 1.6 ใหเดกเลาถงประสบการณทไดไปแหลงเรยนร 2. การเลอกหวขอทจะศกษา (ประมาณ 45 นาท) 2.1 ครใหเดกชวยกนแสดงความคดเหนเกยวกบกจกรรมทเดกๆ ตองการท า 2.2 ครท าแผนทความคดจากค าตอบของเดกทกคน เพอเหนภาพรวม 3. การศกษาคนควา ขดเขยน และจดบนทก (ประมาณ 45 นาท) 3.1 ครจดกจกรรมใหเดกไดเลอกท าตาม ความสนใจและความถนดของแตละคน 4. น าเสนอผลงาน (45นาท) 4.1 เดกชวยกนน าเสนอผลงานของตนเอง 4.2 ครกระตนใหเดกภาคภมใจในผลงาน 4.3 ครกระตนใหเดกสนใจอยากแสดงหาความรตอไป

สรปและจดท าผลงานความร (45นาท) 1. เดกและครรวมกนสรปความรทไดจากเรองทศกษา 2. ครกระตนใหเดกมความภาคภมใจในเรอง ทตนเองศกษาไปใชประโยชน และกระตนใหเดกเกดความอยากเรยนรตอไปประสบการณทไดไปส ารวจแหลงเรยนร 3. ใหเดกเลาถงประสบการณทไดไปแหลง เรยนร

50

ตาราง 3 (ตอ)

ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย กระบวนการจดการเรยนร

2. การเลอกหวขอทจะศกษา (ประมาณ 45 นาท) 2.1 ครใหเดกชวยกนแสดงความคดเหนเกยวกบกจกรรมทเดกๆ ตองการท า 2.2 ครท าแผนทความคดจากค าตอบของเดกทกคน เพอเหนภาพรวม 3. การศกษาคนควา ขดเขยน และจดบนทก (ประมาณ 45 นาท) 3.1 ครจดกจกรรมใหเดกไดเลอกท าตามความสนใจและความถนดของแตละคน 4. น าเสนอผลงาน (45นาท) 4.1 เดกชวยกนน าเสนอผลงานของตนเอง 4.2 ครกระตนใหเดกภาคภมใจในผลงาน 4.3 ครกระตนใหเดกสนใจอยากแสวงหาความรตอไป สรปและจดท าผลงานความร (45 นาท) 1. เดกและครรวมกนสรปความรทไดจากเรองทศกษา 2. ครกระตนใหเดกมความภาคภมใจในเรอง ทตนเองศกษาไปใชประโยชน และกระตนใหเดกเกดความอยากเรยนรตอไป

51

7. ขณะจดการเรยนรแบบเดกนกวจยผวจยท าการบนทกการสงเกตพฤตกรรมการรวมกจกรรมของเดกปฐมวยทกครง 8. เมอสนสดการทดลองผวจยไดท าการทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของ เดกปฐมวย หลงการทดลอง (Posttest) เปนเวลา 4 วน ซงใชแบบทดสอบชดเดยวกนกบทใชใน การทดสอบครงกอนการทดลอง แลวน ามาตรวจใหคะแนนตามเกณฑทก าหนดไว 9. น าขอมลทไดจากการทดลองไปท าการวเคราะหขอมลทางสถต สถตทใชในการวเคราะหขอมล ผวจยไดน าขอมลทไดรบจากการทดลองมาท าการวเคราะหดวยวธการทางสถต ดงน 1.สถตทใชในการวเคราะหคณภาพเครองมอ 1.1 หาความเทยงตรงของแบบทดสอบโดยใชดชนความสอดคลองระหวางจดประสงคกบพฤตกรรม โดยค านวณจากสตร (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2545: 89)

N

R IOC

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองมคาอยระหวาง -1 ถง +1

∑R แทน ผลรวมของการพจารณาของผ เชยวชาญ N แทน จ านวนผ เชยวชาญ 1.2 การค านวณคาความยากงาย (Difficulty) โดยใชสตร (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2526: 89) ดงน

N

R P

เมอ P แทน คาความยากงาย R แทน จ านวนทขอนนถก N แทน จ านวนเดกทท าขอแบบทดสอบนนทงหมด

52

1.3 หาคาอ านาจจ าแนกของแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาของเดกปฐมวย โดยใชการวเคราะหสหสมพนธ แบบพอยท - ไบซเรยล (Point Biserial Correlation) ค านวณจากสตร(บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2526: 258) ดงน

pq

S

M-M r

t

qp

pbis

เมอ rpbis แทน คาอ านาจจ าแนกสมประสทธแบบพอยท - ไบซเรยล Mp แทน คาเฉลยของคะแนนรวมในกลมทตอบถก Mq แทน คาเฉลยของคะแนนรวมในกลมทตอบผด St แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนทงหมด p แทน สดสวนของคนตอบถก q แทน 1 - p (สดสวนของคนตอบผด)

1.4 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบใชสตร KR - 20 ของ Pearson (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2545: 13) ดงน

เมอ ttr แทน สมประสทธของความเชอมน K แทน จ านวนของแบบทดสอบ

pq แทน ความแปรปรวนของคะแนน แทน คะแนนความแปรปรวนของแบบทดสอบทงฉบบ 2. สถตในการทดสอบสมมตฐาน ใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS for windows ท าการวเคราะห 2.1 หาคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน 2.2 หาคาขอบเขตลางและคาขอบเขตบนของคาเฉลยประชากร 2.3 เปรยบเทยบคะแนนความแตกตางของคะแนนเฉลยกอนและหลงการทดลองโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซ า 2.4 ค านวณขนาดสงผลโดยใช Partial η2 ค านวณ

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล การเสนอผลการวเคราะหขอมลส าหรบการวจยในครงน ผวจยไดก าหนดสญลกษณ ในการวเคราะหขอมล ดงน n แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง K แทน จ านวนขอของแบบทดสอบ M แทน คาเฉลยของคะแนน S แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน SEM แทน คาความคลาดเคลอนมาตรฐานของคาเฉลย SS แทน ผลบวกก าลงสองของคะแนน df แทน คาชนแหงความอสระ MS แทน คาก าลงสองเฉลยของคะแนน F แทน คาสถตทใชในการทดสอบ Sig. แทน ระดบคานยส าคญ หรอ คาความนาจะเปน Partial η2 แทน ขนาดสงผล การเสนอผลการวเคราะหขอมล การศกษาครงน ผวจยไดเสนอผลการวเคราะหขอมลตามล าดบขนตอน ดงน ตอนท 1 การวเคราะหคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวย กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.1 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.2 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ตอนท 2 การวเคราะหคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมรายดานของเดกปฐมวย กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2.1 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรใน การอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

53

2.2 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2.3 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรใน การอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2.4 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2.5 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรใน การอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2.6 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2.7 การศกษาระดบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2.8 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 การวเคราะหคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1.1 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มาหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน คาความคลาดเคลอนของคาเฉลย คาขอบเขตลางและคาขอบเขตบนของคาเฉลยประชากรปรากฏผลดงแสดงในตาราง 4

54

ตาราง 4 สถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและ หลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

การทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวม

M S SEM ชวงความเชอมน 95%

ขอบเขตลาง ขอบเขตบน กอนทดลอง .584 .126 .028 .526 .643 หลงการทดลอง .764 .076 .017 .729 .800

ผลการวเคราะหตามตาราง 4 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนทดลองมคาเฉลยเทากบ .584 อยในระดบปานกลาง คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95% มคาอยระหวาง .526 - .643 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .764 อยในระดบปานกลาง คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95 % มคาอยระหวาง .729 - .800 1.2 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอม โดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มาวเคราะหเปรยบเทยบและทดสอบความแตกตางโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซ าและค านวณขนาดการสงผลของการทดลอง โดยใช Partial η2 ดงแสดงในตาราง 5

ตาราง 5 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและ หลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

แหลงความแปรปรวน SS df MS F Sig Partial η2

ความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวม

.646 1 .646 71.536 .000 .790

คาคลาดเคลอน .172 19 .009

55

ผลการวเคราะหตามตารา 5 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p<.01 (F = 71.536) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย แตกตางกนอยางชดเจนและการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครงน สงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย โดยรวมรอยละ 79 (Partial η2 = .790) ตอนท 2 การวเคราะหคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมรายดานของเดกปฐมวย 2.1 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผ วจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มาวเคราะหหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน คาความคลาดเคลอนของคาเฉลย ดงแสดงในตาราง 6 ตาราง 6 คาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรใน การอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

การทดสอบ M S SEM ชวงความเชอมน 95%

ขอบเขตลาง ขอบเขตบน กอนทดลอง .521 .169 .038 .442 .600 หลงการทดลอง .679 .130 .029 .618 .739

ผลการวเคราะหตามตาราง 6 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษตนไม กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .521 อยในระดบปานกลาง คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95% มคาอยระหวาง .442 - .600 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .679 อยในระดบมาก คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95% มคาอยระหวาง .618 - .739

56

2.2 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความร ในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอม ของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมาวเคราะหเปรยบเทยบและทดสอบความแตกตางโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบ วดซ า และใช Partial η2

ค านวณขนาดการสงผลของการทดลอง ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 7 ตาราง 7 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรใน การอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

แหลงความแปรปรวน SS df MS

F Sig Partial η2

ความรในการอนรกษตนไม .494 1 .494 13.604 .002 .417 คาคลาดเคลอน .690 19 .036

ผลการวเคราะหตามตาราง 7 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p<01 (F = 13.604) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย แตกตางกนอยางชดเจน และการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครงนสงผลตอครงนสงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษตนไม รอยละ 42 (Partial η2

= .417) 2.3 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรใน การอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มาวเคราะหหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน คาความคลาดเคลอนของคาเฉลย ดงแสดงในตาราง 8

57

ตาราง 8 คาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรใน การอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

การทดสอบ M S SEM ชวงความเชอมน 95%

ขอบเขตลาง ขอบเขตบน กอนทดลอง .600 .244 .054 .486 .714 หลงการทดลอง .764 .116 .026 .710 .819

ผลการวเคราะหตามตาราง 8 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษน า กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .600 อยในระดบปานกลาง คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95% มคาอยระหวาง .486 - .714 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .764 อยในระดบมาก คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95 % มคาอยระหวาง .710 - .819 2.4 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมาวเคราะหเปรยบเทยบและทดสอบความแตกตางโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซ า และใช Partial η2

ค านวณขนาดการสงผลของการทดลอง ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 9 ตาราง 9 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรใน การอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

แหลงความแปรปรวน SS df MS

F Sig Partial η2

ความรในการอนรกษน า .270 1 .270 11.811 .003 .383 คาคลาดเคลอน .434 19 .023

ผลการวเคราะหตามตาราง 9 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทาง

58

สถตทระดบ p < .01 (F = 11.811) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษน า กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย แตกตางกนอยางชดเจน และการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครงนสงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษน า รอยละ 38 (Partial η2

= .383) 2.5 การศกษาระดบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรใน การอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มาวเคราะหหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน คาความคลาดเคลอนของคาเฉลย ดงแสดงในตาราง 10 ตาราง 10 คาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรใน การอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

การทดสอบ M S SEM ชวงความเชอมน 95%

ขอบเขตลาง ขอบเขตบน กอนทดลอง .538 .219 .049 .435 .640 หลงการทดลอง .756 .125 .028 .698 .815

ผลการวเคราะหตามตาราง 10 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษสตว กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .538 อยในระดบปานกลาง คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95% มคาอยระหวาง .435 - .640 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .756 อยในระดบมาก คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95 % มคาอยระหวาง .698 - .815 2.6 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

59

มาวเคราะหเปรยบเทยบและทดสอบความแตกตางโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซ า และใช Partial η2

ค านวณขนาดการสงผลของการทดลอง ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 11 ตาราง 11 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรใน การอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

แหลงความแปรปรวน SS df MS

F Sig Partial η2

ความรในการอนรกษสตว .479 1 .479 34.481 .000 .645 คาคลาดเคลอน .264 19 .014

ผลการวเคราะหตามตาราง 11 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ p <. 01 (F = 34.481) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษสตว กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย แตกตางกนอยางชดเจน และการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครงนสงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษสตว รอยละ 65 (Partial η2

= .645) 2.7 การศกษาระดบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบ เดกนกวจย มาวเคราะหหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐาน คาความคลาดเคลอนของคาเฉลย ดงแสดงในตาราง 12 ตาราง 12 คาสถตพนฐานของคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความร ในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

การทดสอบความรในการอนรกษอากาศ

M S SEM ชวงความเชอมน 95%

ขอบเขตลาง ขอบเขตบน กอนทดลอง .679 .173 .039 .598 .759 หลงการทดลอง .857 .114 .025 .804 .910

60

ผลการวเคราะหตามตาราง 12 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษอากาศ กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .679 อยในระดบมาก คาเฉลยประชากร ทชวงความเชอมน 95% มคาอยระหวาง .598 - .759 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .857 อยในระดบมาก คาเฉลยประชากรทชวงความเชอมน 95% มคาอยระหวาง .804 - .910 2.8 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยดานความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การวเคราะหขอมลในสวนน ผวจยไดน าคะแนนจากแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบ เดกนกวจยมาวเคราะหเปรยบเทยบและทดสอบความแตกตางโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซ า และใช Partial η2

ค านวณขนาดการสงผลของการทดลอง ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 13 ตาราง 13 การเปรยบเทยบคะแนนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรใน การอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

แหลงความแปรปรวน SS df MS

F Sig Partial η2

ความรในการอนรกษอากาศ .319 1 .319 21.396 .000 .530 คาคลาดเคลอน .283 19 .015

ผลการวเคราะหตามตาราง 13 พบวา ความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ p <. 01 (F = 21.396) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ดานความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย แตกตางกนอยางชดเจน และการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครงนสงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม ดานความรในการอนรกษอากาศ รอยละ 53 (Partial η2

= .530)

บทท 5 สรปผล อภปรายผล ขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย มจดมงหมายในการวจยคอ เพอศกษาความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมและรายดานของเดกปฐมวย กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ขอบเขตการวจยครงน กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชาย - หญง อาย 5 - 6 ปก าลงศกษาอยชนอนบาลปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนหงสประภาสประสทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพระนครศรอยธยาเขต 2 จ านวน 20 คน ไดดวยการคดเลอกเจาะจงจากหองทผวจยเปนครประจ าชน ตวแปรทใชในการวจยประกอบดวย ตวแปรจดกระท า ไดแก การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ตวแปรตาม ไดแก ความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย จ าแนกรายดาน 4 ดาน คอ ความรในการอนรกษตนไม ความรในการอนรกษน า ความรในการอนรกษสตว ความรในการอนรกษอากาศ

การเกบรวบรวมขอมลโดยใชแผนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยและแบบทดสอบวดความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยทผวจยไดสรางขนจ านวน 30 ขอ ทมคาความเชอมนทงฉบบ .77 การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Qusai Experimental Design) ซงท าการศกษากบกลมตวอยางเปนนกเรยนระดบปฐมวย โดยการสรางความคนเคยกบเดกเปนระยะเวลา 1 สปดาหด าเนนการทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยกบกลมตวอยางกอนทดลองโดยใชแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยมาทดสอบกอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมาทดสอบหลงการทดลอง และน าขอมลทไดจากการทดสอบมาวเคราะหดวยวธการทางสถต

สรปผลการศกษาคนควา

การวจยครงนมจดมงหมายส าคญเพอศกษาระดบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยโดยรวมและรายดาน ผลวจยพบวา

1. ความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมกอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .584 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .764 กอนและหลงการทดลองมคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P <.01 (F = 71.536) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษสงแวดลอมกอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางชดเจน และการทดลองครงนสงผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมรอยละ 79 (Partial η2 = .790)

62

2. ความรในการอนรกษสงแวดลอมแยกรายดาน ไดแก ความรในการอนรกษตนไม ความรในการอนรกษน า ความรในการอนรกษสตว ความรในการอนรกษอากาศ โดยมรายละเอยดดงน

2.1 ความรในการอนรกษตนไม กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .521 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .679 กอนและหลงการทดลอง มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P <.01 (F = 13.604) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษตนไม กอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางชดเจน และการทดลองครงนสงผลตอความรในการอนรกษตนไม รอยละ 42 (Partial

η2 = 147) 2.2 ความรในการอนรกษน า กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .521และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .764 กอนและหลงการทดลอง มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P <.05 (F = 11.811) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษน า กอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางชดเจน และการทดลองครงนสงผลตอความรในการอนรกษน า รอยละ 38 (Partial η2 = .383) 2.3 ความรในการอนรกษสตว กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .538 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .756กอนและหลงการทดลอง มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P <.01 (F = 34.481) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษสตว กอนและหลงการทดลองแตกตางกน

อยางชดเจน และการทดลองครงนสงผลตอความรในการอนรกษสตว รอยละ 65 (Partial η2 = .645) 2.4 ความรในการอนรกษอากาศ กอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .679 และหลงการทดลองมคาเฉลยเทากบ .857กอนและหลงการทดลอง มคาเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ P <. 05 (F = 21.396) แสดงวาคาเฉลยความรในการอนรกษอากาศ กอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางชดเจนและการทดลองครงนสงผลตอความรในการอนรกษอากาศ รอยละ 53 (Partial

η2 = .530)

อภปรายผล

การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาระดบและเปรยบเทยบความรในการอนรกษสงแวดลอม โดยรวมและรายดานของเดกปฐมวยกอนและหลงไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยปรากฏผลดงน เดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมความรในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวมและรายดานทกดานสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานของการ

63

วจยครงนแสดงใหเหนวา รปแบบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยสามารถสงเสรมความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยใหสงขนไดเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนสามารถอภปรายผลไดวา

1. เดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมคะแนนความรในการอนรกษ สงแวดลอมโดยรวมสงขนกวากอนการทดลอง เนองมาจากการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยเปนรปแบบการสอนทมการวางแผนในการจดการเรยนรเปนล าดบขนตอนทชดเจน ในขนท 1 เดกทบทวนความรและและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ เดกไดสนทนา เลาประสบการณ แลกเปลยนความคดเหนไดเลอกเรยนในหวขอทสนใจ ไดจ าแนกประเภท จดกลม นบจ านวนและเปรยบเทยบจ านวนของหวขอเรองทตองการเรยนร ขนท 2 ขนเดกคนควาวจยหาความรเดกไดเดนทางไปศกษาแหลงเรยนรทมอยในทองถน มโอกาสคดตดสนใจเลอกแนวทางในการปฏบต การใหเดกได หยบ จบ สมผส เรยนรจากของจรง เมอเกดขอสงสยสามารถคนควาหาค าตอบจากแหลงขอมล กจกรรมทเดกเลอกปลกตนไม เลยงปลา ใชน าอยางประหยด หลกเลยงอากาศเปนพษ เดกสรปความรทไดจากการศกษาหาความรดวยการวาดภาพระบายส ปนดนน ามน ฉกปะภาพ และน าเสนอผลงานหนาชนเรยน ขนท 3 ขนการประเมน เดกและครรวมกนประเมนผล การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทกขนตอนเปดโอกาสใหเดกไดใชความรในการอนรกษสงแวดลอมในการคนควาหาค าตอบ ซงเปนการสงเสรมใหเดกไดพฒนาความรในการอนรกษสงแวดลอมอยางเตมศกยภาพอยางตอเนองและมความสขในการเรยนร การเปดโอกาสใหผปกครองมามสวนรวมในการเปนวทยากรซงเปนผ ทมความเชยวชาญในแตละหวขอท าใหเดกไดมโอกาสในการซกถามขอสงสยไดรบขอมลทถกตอง ดงท กลยา ตนตผลาชวะ (2551: 158) กลาววา การเรยนรทดส าหรบเดกปฐมวยคอการใชสถานการณในชวตประจ าวนของเดกเปนฐานการจดกจกรรมการเรยนร โดยกจกรรมการเรยนรนนตองมการวางแผนอยางดจากคร ดวยการใหเดกมโอกาสในการคนควา แกปญหา และพฒนาความคดรวบยอดความรในการอนรกษสงแวดลอมจากกจกรรมการเรยนรทครจดขน ซงสอดคลองกบพฒนาการของเดกทแตละอายจะมความสามารถเฉพาะการเขาถงพฒนาการจะท าใหครสามารถจดกจกรรมการเรยนทเหมาะสมกบเดกได

2. เมอวเคราะหการเปลยนแปลงทแตกตางของคะแนนวดความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยกอนและหลงการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย จ าแนกรายดานพบวา 2.1 ความรในการอนรกษตนไมกอนการทดลองมคาเฉลยคะแนนเทากบ .521 หลงการ ทดลองมคาเฉลยคะแนนเทากบ .679 แสดงวา ในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยไดเปดโอกาสใหเดกไดเรยนรจากการหยบ จบ สมผส สงของระหวางทเดกท าการศกษาคนควา ตวอยางเชน เรองการส ารวจตนไม ไดรถงประโยชนของตนไมทมตอคนและสตว และรจกทจะดแลรกษา และใชตนไมอยางประหยด โดยใหเดกไดลงมอกระท าการปลกตนไมดวยตนเอง เปนการเรยนรจากประสบการณตรงจนเกดความร และมความรในการทจะดแลรกษาตนไมไดจรง ซงสอดคลองกบแนวคดจอหนดวอ (อไร

64

วรรณ คมวงษ. 2551: 82; อางองจาก John Dewey. 1961: 163 - 178) ทกลาววาเดกเรยนรจากการกระท า เดกวยนตองการประสบการณทเปนรปธรรมตองการส ารวจ และสอดคลองกบเพยเจตและ อนเฮลเดอร (วรวรรณ เหมะชะญาต. 2536: 31 - 33; อางองจาก Piaget; & Inhelder) ทกลาววา เดกเขาใจถงสงตางๆ และความสมพนธระหวางตนเองกบวตถไดโดยการลงมอกระท ากบวตถโดยตรงเปนส าคญ การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม เปนการจดการเรยนรทท าใหเดกลงมอกระท าดวยตนเองผานวตถอปกรณจรงไมวาจะเปนการออกส ารวจสงแวดลอมแหลงเรยนรจรงเปนส าคญ เดกทดลองการปลกตนไม การปลกพชผกสวนครว ศกษาขนตอนการดแลรกษาตนไมจากภารโรงและพอแม ทงนจะเหนไดวาการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยชวยสงเสรมใหเดกปฐมวยเกดการเรยนรไดดเตมศกยภาพและสงผลใหเดกไดมความรในการอนรกษสงแวดลอมสงขน

2.2 ความรในการอนรกษน ากอนการทดลองมคาเฉลยเทากบ .600 หลงการทดลองมคาเฉลยการทดลองเทากบ .764 แสดงวา ในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เดกไดศกษาความรในการอนรกษน า ไดศกษาแหลงน าในคลองหนาโรงเรยนปญหาผกตบชวา ท าใหน าไหลไมสะดวกและเกดน าเสยได มเรอเกบผกตบออกท าใหน าสะอาดซงเปนแหลงเรยนรทส าคญ ศกษาการใชน าอยางประหยด ลางจาน ซกผาน าสดทายจากการปฏบตน าไปรดตนไมได ลางผกโดยการปฏบตจรงโดยไมปลอยใหน าไหลจากกอกน าลงสผกตองน าน าใสอางและน าผกลงแช การไมทงขยะลงน าเปนการรกษาน าใหสะอาดซงสอดคลองกบวรางคณา เผอนทอง (2541: 49) ทวาการทเดกไดเรยนรจากการลงมอกระท า ไดปฏบตกจกรรมผานการเลน และปฏบตกจกรรมทเปนรปธรรม สงผลใหเดกมความรในการอนรกษน าสงขน 2.3 ความรในการอนรกษสตว กอนการทดลองมคาเฉลยคะแนนเทากบ .538 หลงการ ทดลองมคาเฉลยคะแนนเทากบ .756 แสดงวา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยชวยสงเสรมความรในการอนรกษสตวใหกบเดกปฐมวยไดปฏบตกจกรรมทเปนรปธรรม เดกไดสมผส สงเกต ตลอดจนสามารถปฏบตจรงในการเลยงปลา จดตปลาปลกไมน าเพอเพมออกซเจนใหปลาดแลรกษาปลาใหเจรญเตบโต เดกใหความสนใจและสนกสนานกบการท ากจกรรมมาก เมอเดกพบแมวทบรเวณอาคารอนบาลเดกๆน านมมาใหแมวกน น าเศษกระดกไกมาใหหมาในโรงเรยน เดกๆไดดการเลยงกบในกระชงท าใหรวาสามารถเลยงสตวไวขายและกนไดเปนแหลงเรยนรทส าคญท าใหเดกมความรความเขาใจและถายโยงความรไดดมาก เมอมาถงโรงเรยนเดกๆ ชวยกนจบลกออดในสระน าเพอน ามาเลยงเปนการเชอมโยงประสบการณจากการศกษาหาความรในการอนรกษสตวจากแหลงเรยนร ดงทจอหน ดวอ (อไรวรรณ คมวงษ. 2551: 83; อางองจาก John Dewey. 1961: 163 - 178) ทวาเดกรบรไดโดยการกระท าดวยตนเองโดยอาศยประสาทสมผสทง 5 คอ ตา ห จมก ปาก และมอ เปนการฝกความสามารถและความช านาญในขนการคนควาหาความร สงผลใหความรในการอนรกษสงแวดลอมสงขน

65

2.4 ความรในการอนรกษอากาศ กอนการทดลองมคาเฉลยคะแนนเทากบ .679 หลงการทดลองมคาเฉลยคะแนนเทากบ .857 แสดงวา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยชวยสงเสรม ความรในการอนรกษอากาศ เดกไดสมผสกบอากาศทดบรเวณใตตนไม และอากาศทเปนพษจากการเผาขยะในบรเวณโรงเรยน ไดศกษาการเผาไหมของถงพลาสตกท าใหเกดควนเปนพษและการดแลปองกน การปฏบตตนใหพนจากอากาศทเปนพษ การน าผาหรอมอปดจมกและหนใหพนบรเวณควนพษในขนการศกษาหาความร การวาดภาพสรปการเรยนรทแสดงการหลกเลยงและการปฏบตตนเมออยในอากาศทเปนพษ และการน าขวดพลาสตกมาใชท าดอกไม ท ากระถางปลกตนไม การน าเสอเกามาท าถงผาเพอลดการใชถงพลาสตก การอธบายชนงานของตนเองกเปนการสงเสรมใหเดกมความรในการอนรกษอากาศใหสงขนไดเปนอยางด

จากทกลาวมาแสดงใหเหนวา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เปนการจดการเรยนรทเปดโอกาสใหเดกไดศกษาคนควาหาความรไดตามความสนใจของตนเองโดยในขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ เดกไดเลาประสบการณเดม แสดงความคดเหนและก าหนดหวเรองในการเรยนรอยางอสระ ในขนคนควาหาความรเดกไดเลอกรวมกจกรรมการคนควาอยางอสระ ศกษาเรยนรจากสอทเปนของจรง ไดมโอกาส จบ สมผส มปฏสมพนธกบสงรอบขางคนควาหนงสอในหองสมด คนควาขอมลจากอนเตอรเนต การซกถามวทยากร ผปกครองและคร โดยเฉพาะแหลงเรยนรมความส าคญมากกบการเรยนรแบบเดกนกวจยดงท สรมา ภญโญอนนตพงษ ( 2545) การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมหวใจส าคญอยทกระบวนการจดการเรยนร และการจดหาแหลงเรยนรทเดกจะตองเรยนรตองสมพนธกนและสอดคลองกบวถชวตจรงตามภมปญญาทองถน ขนการประเมนไดคดกจกรรมผลงานตามถนดและความสนใจ ซงทกขนของการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เดกไดเรยนรและใชความรในการอนรกษสงแวดลอมขณะท าการเรยนรอยตลอดการเขารวมกจกรรม สงผลใหเดกปฐมวยมความรในการอนรกษสงแวดลอมทสงขน

ขอสงเกตทไดจากการวจย

1. ตลอดระยะเวลาในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยเดกใหความสนใจในการเขารวม กจกรรมเปนอยางด ในชวงสปดาหท 1 ครตองคอยกระตนใหเดกเขารวมกจกรรมและสงเกตสงทเรยนรอยเสมอ เนองจากเดกยงไมคนเคยกบวธการเรยนทตองคนควาดวยตนเอง ในชวงสปดาหท 2 เดกใหความสนใจและแสดงความคดเหนเกยวกบเรองทศกษาไดดมากขน เมอสนสดการทดลองพบวาเดกรจกการตงค าถามในสงทสนใจและไดพฒนาความรในการอนรกษสงแวดลอมไดดขน 2. การเปดโอกาสใหผปกครองและวทยากรในชมชนมสวนรวมในการจดการเรยนรแบบ

66

เดกนกวจย ท าใหเดกไดเรยนร ซกถามขอสงสย ไดรบค าตอบทเปนขอมลทถกตองจากผ ทมความรและประสบการณจรง และเปนการสงเสรมความสมพนธอนดระหวางโรงเรยนกบชมชน 3. การประเมนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทเปดโอกาสใหเดกคดกกจรรมสรปความรเองอยางอสระชวยใหเดกพฒนาความคดรวบยอดเกยวกบสงทเรยนรไดเปนอยางดและเกดความภาคภมใจในผลงานของตนเอง 4. การน าเดกออกไปศกษานอกสถานทท าใหเดกสนใจ สนกกบการคนควาหาความรและจดจ าสงทเรยนรไดด 5. เดกเรยนรในแตละดานคอดานความรในการอนรกษตนไมในขณะปลกตนไมพบไสเดอน เดกๆ ตนเตนทมสตวอาศยอยในดนและถามวาเลยงไสเดอนอยางไรใหมมากจะไดชวยพชใหเจรญเตบโต และพยามยามขดดนไมใหถกไสเดอนตาย เดกๆ อนรกษสตวไปดวย และตอนศกษาความรในการอนรกษสตวเดกๆ ใหอาหารมากท าใหน าเนาและปลาตายเดกๆ สรปวาน าเนาเสยท าใหปลาตายตองดแลรกษาน าใหด เดกๆ บอกวาอยใตตนไมเยนสบายดเพราะตนไมท าใหอากาศดตองปลกตนไมมากๆ เดกๆสามารถเชอมโยงประสบการณและความรในการอนรกษตนไม น า สตว และอากาศเขาดวยกนไดเปนอยางด 6. แหลงเรยนรมความส าคญมากกบการเรยนรแบบเดกนกวจยดงท สรมา ภญโญอนนตพงษ ( 2545) การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยมหวใจส าคญอยทกระบวนการจดการเรยนร และการจดหาแหลงเรยนรทเดกจะตองเรยนรตองสมพนธกนและสอดคลองกบวถชวตจรงตามภมปญญาทองถนจะท าใหความรความเขาใจของเดกดขนและเดกจะเรยนรไดเตมศกยภาพ ขอเสนอแนะในการน าไปใช 1. การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยตองมความยดหยนในเรองของเวลา ในบางกจกรรมท เดกยงสนใจในการศกษาคนควาตองปลอยใหเดกไดคนควาอยางอสระไมเรงรดเดกจนเกนไป 2. การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครตองศกษาหลกการและท าความเขาใจกบการจด การเรยนการสอนแบบเดกนกวจยใหเขาใจกอนน าไปใช 3. การเลาประสบการณของเดกครอาจชวยโดยการใชค าถามกระตนเนองจากเดกบางคน เลาเรองไมเปนไปตามล าดบเรองราว 4. ครควรกระตนเดกไดใชความรในการอนรกษสงแวดลอมตลอดการศกษาคนควาความร 5. การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยครควรเชอมโยงเนอหาใหเกยวของกบวถชวตและ ภมปญญาทองถนของชมชนเพอใหเดกเขาใจสงทเรยนรไดงายยงขน 6. ครตองใหก าลงใจ ชนชม ความสามารถของเดกอยตลอดเวลา เพอกระตนใหเดกได

67

พฒนาตนเองอยางเตมตามศกยภาพ

7. ครควรแจงขาวสารเกยวกบกจกรรมทเดกไดลงมอคนควาความรเพอผปกครองจะไดม สวนรวมในการชวยสงเสรมการเรยนรในการหา วสด อปกรณ สอ เพมเตมส าหรบเดก 8. ในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยแตละครงเดกไดพฒนาความรในการอนรกษ สงแวดลอมมากขนในแตละดาน

ขอเสนอแนะในการท าการวจย

1. ควรมการศกษา วจยความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยในดานอนๆ เชน ปญหาขยะ ปญหาทางเสยงโดยใชการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 2. ควรมการศกษา วจยในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอพฒนาการดานอน เชน ดานพฤตกรรมความรวมมอ ดานความเชอมน ดานการคดวเคราะห ดานความเออเฟอ จตสาธารณะ 3. ควรมการศกษาความพงพอใจของผปกครองทมตอการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

บรรณานกรม

69

บรรณานกรม กลยา ตนตผลาชวะ. (2543). การสอนแบบจตปญญา แนวการใชในการสรางแผนการสอนระดบ อนบาลศกษา. กรงเทพฯ: เอดสน เพรสโปรดกส. ------------. (2551). การจดกจกรรมการเรยนรส าหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เบรน-เบส บคส. กาญจนา สองแสน. (2551). ผลการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอความคดสรางสรรคของ เดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. กวณา จตนพงษ. (2551). ความสามารถการแกปญหาของเดกปฐมวยทไดรบการจดการเรยนร แบบเดกนกวจย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ชยดา พยงวงษ. (2551). การศกษาผลของรปแบบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม (การศกษา ฐมวย). กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ฑตลดา พไลกล. (2551). การศกษาผลการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอพฤตกรรมทาง สงคมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ณชฎา บรณะพมพ. (2552). การศกษาผลการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอการคดเชงเหตผล ของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การศกษาปฐมวย).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. ดนย มสา. (2539, มถนายน - กนยายน). บรณาการกบการแกไขปญหาสงแวดลอม. สทธปรทศน. 11(31): 31 - 35. นตยา วมลศกด. (2548). การศกษาความรและความตระหนกเกยวกบมลพษสงแวดลอมใน ชวตประจ าวนโดยใชชดฝกอบรมสงแวดลอม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นวต เรองพานช. (2537). การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สหมตรออฟเซท. บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2545). รายงานการวจยฉบบสมบรณเรองการวดประเมนการเรยนร. กรงเทพฯ: ศนยศกษาตามแนวพระราชด าร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

70

ปนตา นตยาพร. (2542, พฤษภาคม). การบาน:วธการเรยนรทส าคญ วชาการ. 2(5): 31-36. พลสข สขเสรม. (2551). ผลการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมตอความสามารถทางการพดของ เดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พรพรรณ กลนเกสร. (2538). การเปรยบเทยบผลของการใชบทบาทสมมตกบการใชกรณตวอยาง ทมตอทศนคตตอการอนรกษสงแวดลอม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยน วดหนองหลวง อ าเภอหนองหญาไทร จงหวดสพรรณบร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. (2542). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว. ราตร ภารา. (2538). ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพฯ: ทพยวสทธ. ลดดาวลย กณหสวรรณ; และคณะ. (2539). เปดโลกสงแวดลอม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ศนยสงแวดลอมศกษา สถาบนราชภฎพระนคร. วรางคณา เผอนทอง. (2541). ผลการจดกจกรรมเพาะปลกแบบผสมผสานทมตอพฤตกรรมและ การ รบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วชย เทยนนอย. (2533). การอนรกษทรพยากรธรรมชาต. พมพครงท 2. กรงเทพฯอกษรวฒนา. วชย วงษใหญ. (2552). พฒนาหลกสตรการสอน - มตใหม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. วนย วระวฒนานนท. (2530). สงแวดลอมศกษา. กรงเทพฯ: โอเอส พรนตงเฮาส. วนย วระวฒนานนท; และบานชน สพนผอง. (2537). การศกษาสงแวดลอม. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ศรลกษณ วฒสรรพ. (2551). การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอทกษะพนฐานทาง คณตศาสตรของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: บญฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สดใส ชะนะกล. (2538). ผลของการจดกจกรรมวาดภาพนอกชนเรยนทมผลตอความคดสรางสรรค และการรบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สรมา ภญโญอนนตพงษ. (2538). แนวคดสแนวปฏบต: แนวการจดประสบการณปฐมวยศกษา. (หลกสตรการศกษาปฐมวย). กรงเทพฯ: ดวงกมล. ถายเอกสาร. ------------. (2544). การปลกฝงเดกปฐมวยใหรกสงแวดลอมดวยแบบฝกกจกรรมการบานและ การปฏบตจรง. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

71

------------. (2544, มกราคม - ธนวาคม). เดดดอกไมนนกระเทอนถงดวงดาว การปลกฝงเดกปฐมวย รกสงแวดลอม วารสารศกษาศาสตร. 2(1-3): 4. ------------. (2545). การวดและประเมนผลแนวใหม: เดกปฐมวย.กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ------------. (2545). การพฒนาโครงการเดกนกวจยและการประเมนเนนเดกเปนส าคญ (ปท 1). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. สเทพ ธรศาสตร. (2540). ISO 14000 มาตรฐานการจดการสงแวดลอม. กรงเทพฯ: สมาคม สงแวดลอมเทคโนโลย (ไทย-ญป น). เสนห ทมสกใส. (2542). พฤตกรรมการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวต. นครราชสมา: คณะครศาสตร สถาบนราชภฏนครราชสมา. เสรมสข ปกกตตง. (2535, สงหาคม - กนยายน). บทบาทของนกเรยนกบการแกปญหาสงแวดลอม. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง. ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, หนวยศกษานเทศก. (2539). เอกสารเสรมความร กลมสรางเสรมประสบการณชวต ชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว. ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. (2543). การพฒนาเดกปฐมวยตามแนวพระราช บญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542. กรงเทพฯ: สถาบนแหงชาตเพอการศกษาส าหรบ เดกปฐมวย. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2542). ปฏรปการเรยนรผเรยนส าคญทสด. กรงเทพฯ: พมพด. เสาวนย จนทรท. (2546). ผลการจดกจกรรมการเรยนรจากกจกรรมธรรมชาตตามรปแบบจตปญญา ทมตอการรบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อไรวรรณ คมวงษ. (2551). จตสาธารณะของเดกปฐมวยทไดรบการจดกจกรรมเสรมประสบการณ เรองปญหาสงแวดลอมตามโครงการพระราชด าร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษา ปฐมวย). กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. Beach, Dale S. (1980). Personal: The Management of People at Work. New York: McMillan. Borg, Walter R; & Merigith, D. Gall. (1979). Educational Research: An Introduction. 5th ed., New York: Longman.

72

Eagle, P.; and others. (1997, January). “Student Evaluation of the Waterloo county Board of Education Outdoor and Environmental Education Programme,” The Ontario Journal of Outdoor Eeducation. 9(3): 30 - 33. Good, C.V. (1973). Dictionary of Education. New York: McGraw - Hill Book Company. Miller, J.D. (1975, November). The development of ore - Adult toward environmental Conservation and pollution. Dissertation Abstracts International. 36: 2731-A. Rintoul , K.; and others. (1990, February). Open plan organization in the primary school. London: Robert Macleod. Bloom, B., ST Thomas; & G. F., Madaus. (1971). Handbook of formative and Summative Environ ion of Student Leaning.

ภาคผนวก

74

ภาคผนวก ก - คมอการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย - ตวอยางแผนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

75

คมอการจดการเรยนรแบบเดกวจย ความเปนมา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เปนรปแบบการจดการเรยนการสอนทพฒนาขน โดยรองศาสตราจารย ดร. สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดกลาวถงรปแบบการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยไว ดงน เปนการพฒนาขนในโครงการพฒนาเดกนกวจยและการประเมนเนนเดกเปนสาคญ โดยมจดมงหมายสงเสรมพฒนาครผสอนใหใชวธการจดการเรยนรโดยเนนเดกเปนศนยกลาง อนเปนการจดการเรยนการสอนทสนองตอบตอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ทมงเนนใหครผสอนสงเสรมใหเดกมความสามารถสงสด เปนคนด และมความสข ตามธรรมชาตและศกยภาพของผ เรยน โดยยดหลกการวาทกคนมความสาคญในการเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผ เรยนมความสาคญเปนศนยกลางแหงการเรยนรและพฒนากจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผ เรยน ไดฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ ไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหไดทา คดเปน ทาเปน พฒนาผ เรยนตามศกยภาพของตนเอง หลกการและเหตผล การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยนน สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดกลาวไววา เปนการจดการเรยนรทมงสงเสรมพฒนาใหผสอนใชวธการสอนโดยเนนเดกเปนศนยกลาง เปนการจดการเรยนการสอนทสนองตอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 โดยมงเนนใหครผสอนสงเสรมใหเดกมความรความสามารถตามธรรมชาต และศกยภาพของผ เรยนโดยยดหลกวาทกคนมความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผ เรยนมความสาคญเปนศนยกลางแหงการเรยนร จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผ เรยนไดฝกทกษะเนนกระบวนการ คดใหผ เรยนจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน จดการเรยนรใหเกดขนไดทกสถานท พฒนาผ เรยนตามศกยภาพ จดการประเมนผ เรยนควบคไปกบกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสม การรบรการอนรกษสงแวดลอมจะสรางใหเดกเกดการเรยนรอยางมเหตผล คดเปน สงเกตเปน เปนพนฐานของการสงเสรมเกดการรกและหวง และอยากดแลรกษาสงแวดลอมใหคงอย ไดรจกการเรยนรสงแวดลอมรอบตวอยางมความหมาย โดยมครเปนผ ชแนะและสนบสนนคอยชวยเหลอในขณะทเดกทากจกรรมทเหมาะสมกบวย วธการเรยนรของเดก คอ การเรยนรจากการเลน การใชประสาทสมผส การมปฏสมพนธกบเพอนกบผใหญกบคร ในเดกปฐมวยการพฒนาการรบรการอนรกษสงแวดลอมควรมการจดประสบการณทเหมาะสมตามวฒภาวะและความแตกตางของแตละคน โดยเปดโอกาสใหเดกไดทากจกรรมตางๆ ดวยการลงมอกระทาโดยใชประสาทสมผสทงหา สารวจและสงเกต

76

ในการทดลองครงนผวจยไดใชการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย มาดาเนนกจกรรมใหกบกลมตวอยาง ซงเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนด ผ เรยนไดลงมอศกษาคนควา แสวงหาความร ความจรงตามความสนใจอยากรอยากเหนและความถนดของตนเองเพอ ใหเดกเกดการรบรการอนรกษสงแวดลอม และสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได จดมงหมาย เพอสงเสรมการรบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยในการบอกหรอตอบคาถามเกยวกบสงแวดลอม รวมถงความรสกทดทมตอการอนรกษสงแวดลอมทเดกแสดงออกวาชอบ พอใจและตองการรกษา ดแล ไมทาลายสงแวดลอม เพมจานวน และการเผยแพรความรในการอนรกษสงแวดลอมใหผ อน ดวยการเรยนรแบบเดกนกวจยโดยเดกเปนผลงมอศกษาคนควาคาตอบดวยตนเอง หลกการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย (รศ.ดร.สรมา ภญโญอนนตพงษ. 2545) 1. เปนกจกรรมเรยนรทผ เรยนเปนผลงมอศกษาคนควาหาคาตอบสรางสรรคความรดวยตนเองตามความสนใจอยากรอยากเหน จงเปนวธการเรยนการสอนทเนนผ เรยนเปนสาคญและได ลงมอปฏบตจรง 2. เปนกจกรรมการเรยนรทสงเสรมความถนดของนกเรยนทกดาน 3. สามารถจดการเรยนรไดทกสถานท อาท ในหองทดลอง หองสมด ภาคสนาม สวนสตว สวน พช เปนตน 4. กาหนดแหลงเรยนรควรเปนแหลงเรยนรในบรเวณโรงเรยน ใกลบรเวณโรงเรยน ตลอดจนสถานทสาคญในจงหวด หรอสงทสะทอนถงภมปญญาทองถน 5. นกเรยนสามารถศกษา ซกถาม จากบดามารดา ผปกครองและบคคลในชมชนทเปนผ รในสาขาวชา 6. ใชกจกรรมการประเมนทสะทอนการเรยนรของผ เรยนควบคไปกบการสอนอยางตอเนอง และเปดโอกาสใหผ เรยนมสวนรวมในการประเมน ไดรบการประเมนในสงเรยนและสามารถทาได 7. ครสามารถวเคราะหกจกรรมระหวางการศกษาคนควาของผ เรยน ซกถามและตอบคาถามผ เรยนอยางตอเนอง ถอวาเปนกระบวนการทรจกเดกและสามารถแนะนาผ เรยนใหเกดการเรยนรสงสด

77

แนวการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดกลาวถง แนวการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยประกอบดวย บทบาทครในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1. ครตองเตรยมการเรยนการสอนลวงหนา 2. ในการสอนควรใชวธการสอนแบบบรณาการ 1) มการวางแผนสารวจ ใชแหลงขอมลทอยใกลตว - ไกลตว เชอมโยงกบประสบการณชวตจรง และภมปญญาในทองถน 2) ใหเดกไดลงมอศกษา คนควาแสวงหาความร ความจรงดวยตนเอง 3) เดกสามารถศกษา ซกถามจากบดามารดาผปกครองหรอบคคลในชมชนได 4) ใชวธการสอนทมการประเมนทสะทอนการเรยนรของเดกควบคกบการสอนอยางตอเนอง 5) เนนกระบวนการกลม ทาใหเดกมทกษะในการทางานโดยปรกษาพดคย แลก เปลยนความคดเหนและชวยเหลอกน 3. ขณะสอน ครสงเสรมใหเดกแสดงความสนใจในเรองทอยากรอยากเหน ใชคาถามกระตนใหเดกแสดงความคดเหน ใหโอกาสเดกในการดาเนนการศกษาคนควาหาความรจากแหลงการเรยนรตางๆ ภายใตการดแลชวยเหลอแนะนาของคร 4. สรางบรรยากาศทกขณะและทกกจกรรม ใหเดกเรยนอยางมความสข เดกสามารถบอกเหตผลของการเรยนรและสงทไดรบทสาคญๆ จะรสกวาสนก ไมเบอและไดความร ชวยในการไปศกษาในแหลงเรยนรตางๆ ทงนการสรางปฏสมพนธระหวางครและเดกเปนสาคญ 5. จดการเรยนการสอน โดยใหผปกครองมสวนรวม รบรหรอรวมมอในการทเดกเรยนร เรองนนๆ 6. จดกจกรรมการเรยนการสอนตามแผนทวางไว ตามขนตอนอยางตอเนอง บทบาทเดกในการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย 1. รวมกนแสดงความคดเหนเสนอหวขอเรองทสนใจทจะเรยนร 2. รวมกนวางแผนกบครในการออกไปศกษาแหลงเรยนรตางๆ 3. กาหนดกตกาในการทากจกรรมและรวมกนปฏบตตาม 4. ศกษาแหลงเรยนรหลากหลาย 5. เลอกประเดนทตนเองสนใจจากแหลงเรยนร 6. ศกษาคนควาดวยตนเอง และจากกจกรรมทครจดใหศกษาหาความร

78

ขนตอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนนตพงษ (2545) ไดกลาวถง ขนตอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

ดงน ขนท 1 ขนทบทวนความรและเลอกหวขอทสนใจ ขนท 2 ขนเดกคนควาหาความร ขนท 3 ขนการประเมน ขนตอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมงสงเสรมการรบรการอนรกษสงแวดลอม การศกษาครงนระยะเวลาทใชในการเรยนรแบบเดกนกวจย คอ เวลา 8 สปดาห ตงแต วนจนทร องคาร พธ พฤหสบด ศกร วนละประมาณ 30 - 45 นาท ในกจกรรมเสรมประสบการณ ผวจยไดดาเนนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยใน 3 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ หมายถง ครศกษาความตองการของผ เรยนโดยการสนทนา ซกถาม ความอยากรอยากเหนของเดกรวมถงการเลาประสบการณเดมเกยวกบเรองทตองการศกษาเพอเดกจะไดแสดงความรโดยแสดงวา ตองการดแลรกษาใหดขน และใชประโยชนอยางคมคา จากนนครตงจดมงหมายของการเรยนร วางแผนกจกรรมสนบสนนสงทเดกอยากเรยนร โดยกจกรรมตองสมพนธกนกบเรองทเดกตองการเรยนรและสงเสรมความรในการอนรกษสงแวดลอมในทกๆ ดาน ขนท 2 ขนเดกคนควาวจยหาความร หมายถง กาหนดแหลงเรยนรทอยใกลตวเดก ครพาเดกไปศกษาทแหลงเรยนรมประสบการณตรงจากสถานทจรง ในระหวางดาเนนกจกรรมศกษาทแหลงเรยนรเดกจะไดแสดงความรโดยแสดงวา ตองการดแลรกษาใหดขน และใชประโยชนอยางคมคา โดยระหวางทากจกรรมครจะกระตนใหเดกมความสนใจทจะสงเกตสงตาง ๆ รวมถงการตงคาถามใหเดกไดลองคดหาคาตอบ จากนนใหเดกเลอกหวขอทจะศกษาจากแหลงเรยนร โดยครกระตนใหเดกเลอกกจกรรมตามความสนใจของเดก จากนนครทาแผนทความคดจากคาตอบของเดกทกคนเพอเชอมโยงความคดเดกทกคน เมอเหนภาพรวมแลวครจดกจกรรมใหเดกไดเลอกตามความสนใจ หลงจากนนจงใหเดกสรปและจดทาผลงานความรและใหเดกสบคนและแสวงหาความรใหม ขนท 3 ขนประเมนผล หมายถง ขนทครประเมนเดกจากการสงเกตพฤตกรรม พดคย การทาผลงานและการนาเสนอผลงานของเดกเพอทาการประเมนความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดก

79

ขนตอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย จดมงหมาย 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษสงแวดลอม 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ เนอหา การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย เปนวธการจดการเรยนรโดยเนนเดกเปนศนยกลาง ผ เรยนเปนผลงมอศกษาคนควาหาคาตอบสรางสรรคความรดวยตนเอง ตามความสนใจอยากรอยากเหน โดยครสงเสรมใหเดกแสดงความสนใจในเรองทอยากรอยากเหน ใชคาถามกระตนใหเดกแสดงความคดเหน ใหโอกาสเดกในการศกษาหาความรจากแหลงเรยนรตางๆ ภายใตการดแลชวยเหลอแนะนาของคร เพอ ใหเดกเกดความชอบ ความพอใจทไดอยกบสงแวดลอมทเรยนร และตองการดแลรกษาสงแวดลอมนน และใชประโยชนอยางคมคา กระบวนการจดกจกรรมการเรยนรแบบเดกนกวจยประกอบดวยขนตอนการสอน และการดาเนนกจกรรมแตละขน ซงม 3 ขน ดงน

80

ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย กระบวนการจดการเรยนร ขนทบทวนความรและเลอกหวขอ เนอหาทสนใจ (ระยะเวลาดาเนนการประมาณ 45 นาท) ขนเดกคนควาหาความร (ระยะเวลาดาเนนการประมาณ 8 วน วนละ 45 นาท)

1. สรางบรรยากาศในชนเรยนเพอเปนการเตรยม ความพรอมใหกบเดก 2. เชญชวนใหเดกเสนอเรองหรอสรางสถานการณ เพอกระตนใหเดกเกดความสนใจในสงแวดลอมรอบตว 3. ครสงเกตและจดบนทกในหวเรองทเดกตองการศกษาเรยนร 4. กาหนดหวขอทจะศกษารวมกน 5. เดกและครรวมกนเลาประสบการณเกยวกบเรองทสนใจ ศกษาพรอมกน ตงคาถามเพอหาคาตอบรวมกน 6. ครนาหวขอทเดกตองการเรยนรเชอมโยงใหเขากบจดประสงคการรบรการอนรกษ

สงแวดลอม 7. ครวางแผนกจกรรมสนบสนนการเรยนรทชวย สงเสรมการรบรการอนรกษสงแวดลอม 1. การส ารวจแหลงเรยนร (ประมาณ 6 วน วนละ 45 นาท) 1.1 ครนาเดกไปรบประสบการณจรงจาก แหลงเรยนร เพอใหเดกเกดความชอบ พอใจ อยากดแลรกษา และใชประโยชนอยางคมคา 1.2 ใหความรพนฐานแกเดกเพอใหเกด ความสนใจ 1.3 ครกระตนดวยคาถามใหเดกเกดความสนใจ และใหเดกซกถามปญหา 1.4 ครจดบนทกสงทเดกถามคาถามประสบการณทไดไปสารวจแหลงเรยนร 1.5 ครกระตนใหเดกมาเลาประสบการณทได ไปสารวจแหลงเรยนร

ขนตอนการเรยนรแบบเดกนกวจย กระบวนการจดการเรยนร

81

ขนท 3 การประเมนผล (ระยะเวลาดาเนนการประมาณ 1 วน วนละ 45 นาท)

1.6 ใหเดกเลาประสบการณทไดไปสารวจแหลงเรยนร 2. การเลอกหวขอทจะศกษา (ประมาณ 3 วนๆละ 45 นาท) 2.1 ครใหเดกชวยกนแสดงความคดเหนเกยวกบกจกรรมทเดกๆ ตองการทา 2.2 ครนาแผนทความคดจากคาตอบของเดก ทกคนเพอเหนภาพรวม 3. การศกษาคนควา ขดเขยน และจดบนทก (ประมาณ 45 นาท) 3.1 ครจดกจกรรมใหเดกเลอกทาตามความสนใจและความถนดของแตละคน 4. น าเสนอผลงาน (ประมาณ 45 นาท) 4.1 เดกชวยกนนาเสนอผลงานของตนเอง 4.2 ครกระตนใหเดกภาคภมใจในผลงาน 4.3 ครกระตนใหเดกสนใจอยากแสวงหา ความรตอไป สรปและจดท าผลงานความร 1. เดกละครรวมกนสรปความรทได 2. ครกระตนใหเดกมความภาคภมใจในเรองทตนเองศกษาไปใชประโยชนและกระตนใหเดก เกดความอยากเรยนรตอไป

82

แผนก าหนดการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย

สปดาห วน หวเรอง

การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย (กจกรรมเกดจากความตองการของเดก) หวขอยอย ขนตอน บรรยากาศการเรยนรแบบเดกนกวจย

1

จนทร

ตนไม

ในโรง

เรยน

เลอกเรองทตองการเรยนร

ขนท 1 ทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ

กาหนดหวขอ การ อภปราย ซกถาม บรรยายแสดงความคดเหนในเรองสงแวดลอมรอบตวเพอเลอกหวขอทสนใจเรยนรรวมกน

องคาร

ชอตนไม

ขนท 2 คนควาวจยหาความร แห

ลงเรย

นร

อภปรายซกถามเรองตนไมในโรงเรยน -สงเกต และบอกชอของตนไม -แสดงความคดเหนตนไมม ประโยชน -ตนไมเปนทอาศยของสตว

พธ พชบก พชนาและปาไม

ศกษาจากตนไมบรเวณโรงเรยน -แสดงความคดเหนการเจรญเตบโตของตนไม -บรรยาย อภปราย ซกถาม การดแลตนไม

พฤหส

ประโยชน

ศกษาจากตนไมบรเวณโรงเรยนและหนงสอ - บรรยาย อภปราย ซกถามถงประโยชนของตนไมทมตอคน และสตว

ศกร

การเจรญเตบโตและการดแลรกษา

ศกษาจากตนไมบรเวณโรงเรยนและหนงสอ -แสดงความคดเหนถงการดแลรกษาตนไม -ศกษาการเจรญเตบโตของตนไม -แสดงความคดเหนเกยวกบการใชตนไมอยางประหยดและการปลกทดแทนตนไมทถกตดไป

2

จนทร

การปลกตนไมและการดแลรกษา

ศกษาจากตนไมบรเวณโรงเรยนและวทยากร -สาธตการปลกตนไม และการดแลรกษา

83

แผนก าหนดการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย (ตอ)

สปดาห วน หวเรอง

การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย (กจกรรมเกดจากความตองการของเดก) หวขอยอย ขนตอน บรรยากาศการเรยนรแบบเดกนกวจย

องคาร นาเสนอกจกรรมทเดกตองการปฏบต

- เสนอกจกรรมทเดกตองการเรยนร -พมพภาพจากใบไม -ฉกปะกระดาษ -วาดภาพระบายสตนไม

พธ ปฏบตกจกรรมทตองการเรยนร

ปฏบตกจกรรมทตองการเรยนร - ลงมอปฏบตกจกรรมทเดกเลอกทา

พฤหส นาเสนอผลงาน

นาเสนอผลงาน - นาเสนอผลงานโดยบรรยายถงกจกรรมทเดกแตละคนเลอกปฏบต

ศกร สรปเรองราวทไดจากการเรยนรรวมกน

ขนท 3 การประเมนผล

ทบทวนความร - สรปเรองราวทไดจากการเรยนรรวมกนและแลกเปลยนความคดเหน

84

แผนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย การจดการเรยนรแบบเดกนกวจยเรอง “ ตนไมในโรงเรยน”

จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ เนอหา ตนไมมบญคณ มประโยชนตอมนษยและสตว ควรชวยกนปลกตนไม บารงรกษาตนไม เพราะตนไมเปนสงแวดลอมทสาคญของโลก ขนตอนการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ขนท 1 ทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ ครตงคาถามวาสงตางๆรอบตวเราทมประโยชนมบญคณตอคนเราและสตว เดกๆ แสดงความคดเหนหลงจากนนลงความเหนวาเรองทตองการเรยนรมากทสดคอเรอง ตนไมในโรงเรยน ขนท 2 ขนเดกคนควาหาความร เดกศกษาจากแหลงเรยนรไดแก ศกษาของจรงจากตนไมในบรเวณโรงเรยน ศกษาจากหนงสอ ทมเนอหาเกยวของกบตนไมและศกษาวธการดแลรกษาและเพมจานวนตนไมและการใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยดระหวางศกษาแหลงเรยนร เดกรวมสนทนาแลกเปลยนความคดเหน ซกถามและตอบคาถาม จากนนเดกคดและทากจกรรมตามความสนใจของตนเองพรอมทงนาเสนอผลงาน ขนท 3 ขนประเมนผล เดกพดคยสนทนาเรองราวทไดเรยนรในเรองตมไมในโรงเรยน การดแลรกษาทาใหตนไมเพมขน และการใชตนไมอยางคมคาและประหยด และวาดรปสรปเรองราวทตนเองไดเรยนร ครสงเกตพฤตกรรม พดคย การทาผลงานและการนาเสนอผลงานของเดก การประเมนผล 1. สงเกตการเขารวมกจกรรม 2. สงเกตการตงคาถามและตอบคาถาม 3. สงเกตการพดคยสนทนา

85

สปดาหท 1 ครงท 1 วนจนทร ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ : ก าหนดหวขอ

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ

การด าเนนกจกรรม ขนน า ทกทายเดกและนาเดกรองเพลง สวสด เพอเตรยมความพรอมในการเรยนร

ขนสอน 1.เดกและครสนทนาเกยวกบเรองสงแวดลอมรอบตวเดกโดยใชคาถาม -รอบๆ ตวเราสงทมประโยชนตอคนและสตวคออะไร -เดกๆ เลาประสบการณเกยวกบสงแวดลอมทตนเองยกตวอยาง 2.เดกๆ ลงมตวาอยากเรยนรเรองตนไมในโรงเรยน ของฉน

ขนสรป เดกๆ ออกมาเลาประโยชนของตนไมตามความคดของตนเองใหเพอนๆ และครฟง

สอ/วสดอปกรณ 1. เพลง “สวสด” 2. เครองเคาะจงหวะ

ครตงคาถามกบเดกวา สงแวดลอมรอบตวเราทมประโยชนตอมนษยและสตวมอะไรบาง คาตอบของเดกคอ คน ตนไม หมา แมว นก นา ดน ไฟฟา ปลา ครสนทนาถงสงทมประโยชนตอเรามาก และอยรอบตวเรา ทาใหเราสดชนทกครงทไดสมผส และเปนทอยอาศยของสตวอนได และใหเดกๆ ยกมอเลอกหวขอทตองการเรยนรมากทสด จากการเลอกของเดกคอเรอง ตนไม และชวยกนบอกประโยชนของตนไม - นองวนบอกวาตนไมในโรงเรยนของเรามมากมาย - นองฟาบอกวาเรามาเรยนรตนไมในโรงเรยนของเรากน เดกๆ ชวยกนตงชอเรองทจะเรยนรวา “ตนไมในโรงเรยนของฉน” สรป เดกๆ ชวยกนเลอกและตงชอเรองทจะเรยนรวา “ตนไมในโรงเรยนของฉน” และไดแสดงความคดเหนถงคณประโยชนของตนไม

86

สปดาหท 1 ครงท 2 วนองคาร ขนเดกคนควาวจยหาความร : ศกษาจากแหลงเรยนรในบรเวณโรงเรยน

กจกรรม สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตาง ๆ

การด าเนนกจกรรม ขนน า ครทกทายเดกและสนทนาเกยวกบการออกไปศกษาแหลงเรยนร สรางขอตกลงรวมกน

ขนสอน 1. ครพาเดกไปสารวจภายในบรเวณโรงเรยน บอกชอตนไมตางๆ ภายในบรเวณโรงเรยน 2. ใชคาถามกระตนใหเดกๆ มความตระหนกถงความสาคญของตนไม - เดกๆ สงเกตดซวา ตนไมมลกษณะอยางไร - เดกๆ ดซวาตนไมมสอะไร - เมอเดกๆ อยใตตนไมแลวรสกอยางไร - มสตวอะไรอยทตนไมบาง - ทาไมสตวตางๆ จงอาศยตนไม 3. เปดโอกาสใหเดกพดคยกนและซกถาม 4. เดกและครชวยกนตงคาถามทสงสยเกยวกบตนไม ทเดกตองการรเพมเตม

เดกๆ เดนดตนไมตางๆ รอบบรเวณโรงเรยนและคยกนวา - นนตนอะไร - มนสงมากเลย อายเทาไร - ครครบทาไมสงจง - ใตตนไมเยนมากเลย นานอนเลน - มนกทารงบนตนไมดวย - ในนากมตนไม - ดอกเขมกนไดหรอไม - ถาไมมตนไมเราคงรอนมากๆ - นกไมมททารง - เรามาเรยนใตตนไมดกวา เยนด - เราตองชวยกนดแลตนไม ไมตดและปลกตนไมไวใหในหลวง ฉนรกในหลวง - ครบอกวามตนไมมากๆ ปองกนนาทวมดวย ดดควนพษดวย - นกกระจาบมาทารงทตนพกล สรป เดกๆไดตระหนกถงประโยชนของตนไม และรบรวาตนไมมคณประโยชน ตอมนษยและสตว

87

กจกรรม สถานการณ ขนสรป ใชคาถามเอฝกการรบรการอนรกษตนไม

- ถาไมมตนไมจะเกดอะไรขน - ตนไมมบญคณและมประโยชนตอมนษยและสตวอยางไร - เมอตนไมมประโยชนอยางมากเชนน เราจะดแลรกษาตนไมอยางไร

88

สปดาหท 1 ครงท 3 วนพธ ขนเดกคนควาวจยหาความร : ศกษาตนไมบรเวณโรงเรยน (การเจรญเตบโตของตนไม)

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า เตรยมเดกใหมความพรอมในการศกษาเรยนรจากเพลง “กง กาน ใบ” ขนสอน 1. ครพาเดกไปดตนไมบรเวณโรงเรยน 2. เดกศกษาคนควาตามความสนใจ 3. ใชคาถามกระตนใหเดกสงเกตลกษณะของตนไม และตอบคาถาม - ตนไมมชวตหรอไม - สวนประกอบของตนไมมอะไรบาง - อาหารของตนไมคออะไร - ทาอยางไรตนไมจงจะเจรญเตบโต 4. เดกซกถามขอสงสย

เดกเดนศกษาตนไมบรเวณโรงเรยนตามความสนใจ และกลบมารายงานกลมใหญ โดยครใชคาถามกระตนกระตน - เดกๆ เหนลงอนนตภารโรงกบพๆ รดนาตนไมเพอใหตนไมสงๆ ชวยลดโลกรอน -นองวนถามลงอนนตวาใชอะไรปลกตนไม ลงอนนตบอกวาซอตนไมทสง 1 เมตรมาปลกและใสป ยรดนาจงโต -นองกองถามวาตนไมตายจะทาอยางไร นองจกบอกวากตองหามาปลกใหมอก และดแลดๆ ทารมใหกอนเดยวโดนแดดตาย -คณครแสงแดดชวยใหตนไมโตไดอยางไร เพราะจกบอกโดนแดดตาย - นองยวดบอกวาชาดดจะตายเพราะตนไมอนขนสงกวา นองโปเตบอกวา ตองชวยกนถอนตนหญาออกจะไดไมตาย ไมมใครแยงกนป ยและนา เดกๆ ชวยกนถอนหญาใหตนไมเลกๆ และนงฟงใตตนอนทนลและพกล สรป เดกๆ สนกกบการดตนไมทกาลงเจรญเตบโต และซกถามภารโรงและ

89

กจกรรม สถานการณ ขนสรป ครใชคาถามเพอใหเดดเขาใจการเจรญเตบโตของตนไมและการดแลรกษาตนไมใหอยคโรงเรยนเราตลอดไป สอ /วสดอปกรณ ตนไมบรเวณโรงเรยน

พๆ ทรดนาตนไมและรวาตนไมจะเจรญเตบโตตองมดน นา แสงแดด และป ยชวย และดและถอนหญาออก

90

สปดาหท 1 ครงท 4 วนพฤหสบด ขนเดกคนควาวจยหาความร : ศกษาตนไมบรเวณโรงเรยน (ชอตนไม)

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า เตรยมเดกใหสงบดวยเพลง “กง” ขนสอน 1. ใหเดกแบงกลม 5 กลม ศกษาและสารวจตนไมดงน - ไมผล - ไมยนตน - ผก - หญา - ไมดอก 2. ศกษาซกถามจากคณคร ภารโรง พๆ และกลบมารายงานทใตตนอนทนล 3. ครใชคาถามขณะเดกๆรายงานใหเพอฟง - ชอตนไมทเดกๆ ศกษาและสารวจมา

เดกๆ แบงกลม กลมละ 4 คน ศกษาและรายงานตามทครถามกระตน - กลมนองวนศกษาผลไมในโรงเรยน มมะมวง มะพราว แกวมงกร ตนสงมาก แกวมงกรกาลงออกดอกครสมชาตบอกวาใชนารด ใสป ยกโตแลว - กลมนองกองศกษาไมยนตน ตนสงมาก ใบแผ ใบใหญ รมเยน มตนอนทนล ตนพกล ตนประด ตนสะเดา ตนหมน ลงอนนตบอกวา กรดนา ใสป ย - กลมนองตนสารวจผกทขางบานพกคร มผกบงจนทพ ป.6 ปลก ตาลงทรวโรงเรยน พๆ บอกวากนได ตมกบหมอรอย จมแจวกอรอย ดอกเขมกทอดกนได เฟองฟากทอดกนได ตาลงขนเองไมตองรดนา ใชนาฝนรด - กลมนองซาราสารวจหญา ครเลกบอกมอยใตตนสะเดา เปนหญาชอหญามาเลเซย และหญากลางสนามบอลชอหญานวลนอย อยกลางแดดไดไมตาย ไมเหมอนหญามาเลเซยใบใหญชอบอยในรม นงทบแลวเยนสบายด ใสป ยบางครง รดนาถาฝนไมตก

91

กจกรรม สถานการณ - เดกๆ คดวาจะดแลรกษาใหสงทเขาศกษาและสารวจมาอยกบพวกเราตอไปอยางไร ขนสรป 1. ใหเดกวาดภาพสงทตนเองไปศกษาและเลาใหเพอนฟง 2. เดกบอกชอตนไมทไปศกษาและสารวจมา สอ /วสดอปกรณ 1. ตนไมบรเวณโรงเรยน 2. กระดาษ A4 3. สเทยน

- กลมแฟรงคศกษาไมดอก เดกๆ บอกม มากจง ครแกวบอกวามดอกเขม ดอกลลาวด ดอกเฟองฟา ดอกกระดงงา ดอกแกว หอมดวย ดอกเทยนหยดสมวง สวยด รดนาใสป ยบางครง สรป เดกๆ ทงหมดไปดตนไมตางๆ ทเพอนกลมอนรายงาน เดกเรยนรชอตนไมอยางสนกสนาน

92

สปดาหท 1 ครงท 5 วนศกร ขนเดกคนควาวจยหาความร : ศกษาตนไมบรเวณโรงเรยน (ตนไมเปนทอยของสตว)

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า เดกทบทวนขอตกลงกอนเดนทางไปแหลงเรยนร ขนสอน 1. เดกไปสารวจตามตนไมและเหนสตวตางๆ ทมาอาศยอยบนตนไม 2. ครซกถาม - มสตวอะไรบางทอาศยอยใตตนไม บนตนไม - ทาไมสตวตางๆ จงมาอาศยตนไมอย - ถาเปนปาไมทมตนไมใหญอยมากๆ จะมสตวอะไร อาศยอย ขนสรป 1. ใหเดกวาดภาพสตวทตนเองพบเหน 2. เดกนาเสนอสตวทพบและอธบายวาทาไมสตวจง อยทตนไมน 3. เดกๆ ตอบคาถามและคดอยากปลกตนไมใหสตว อาศยบาง

เดกแยกตวเปนกลมเลกๆ ตามความสนใจ หาสตวทอาศยอยตามตนไม ขณะหาสตวเดกกพดคยกนวา ใตตนไมเยนจรง นกจงชอบมาอย นองแจวบอกวาเรากชอบเรยนใตตนไมมากกวาในหองเรยน สบายด เยนดวย นองโปเตไปทบอนาเลกทอยขางเตาเผาขยะ ดงผกปอดมาด ทรากผกปอดมกงเลกๆ และปลากมตวเลกๆ อาศยอยตดมาดวย เดกๆ ดกนดวยความสนใจทในนามปลา กง ยงมาอาศยอยทตนไมนาเลย ไทดเจอแมงมมทตนอนทนล ฝายพบมดทตนพกล ทารงทพนดน รงในดนมขยใหญ นองฟาเหนรงนกบนตนสะเดา นองแอบอกวามดกอบวกมแมงมมอยดวย สรป เดกศกษาสตวทอาศยอยทตนไม เพราะมนเยนสบายและมความสข ไมมใครรงแกได ครเสรมวา ในปาใหญกมสตวปาอาศยเหมอนกน ตนไมเปนทอาศยของสตวตางๆ และคนดวย

93

กจกรรม สถานการณ สอ /วสดอปกรณ 1. ตนไมบรเวณโรงเรยน 2. สตวตางๆ ทเดกพบ 3. กระดาษ A4 4. สเทยน

94

สปดาหท 2 ครงท 1 วนจนทร ขนเดกคนควาวจยหาความร : ศกษาตนไมบรเวณโรงเรยน (ปลกตนไม)

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า 1. เตรยมเดกใหพรอมดวยคาคลองจอง “ตนไมทรก” 2. สนทนากบเดกเกยวกบการเรยนรเมอสปดาหทแลว ขนสอน 1. ใหเดกรวบรวมตนคณนายตนสายทเตรยมมาจากบานและลงไปทขางอาคารอนบาล ขดดนปลกตนคณนายตนสายรวมกนอยางสนกสนาน 2. เดกๆ ชวยกนรดนาหลงปลกเสรจ 3. เดกๆ เกบเครองมอและไปพกทใตตนอนทนล เดกบางคนนอนบนพนหญา บางคนนงพกและเลนกน ครถามเดกๆ วา - เดกๆ รสกอยางไรตอนปลกตนไม - ตอนนเดกๆ รสกอยางไรบาง - ทาไมจงรสกอยางนน

เดกๆ เตรยมตนคณนายตนสายมาจากบานตามทตกลงกนไว และชวยกนปลก นองกองบอกวา “เราปลกใหในหลวง เรารกในหลวง” นองเตบอกวา “เราปลกใหไสเดอนอาศย ตอนขดเราเหนไสเดอนในดน” เดกพดคยกนอยางสนกสนานและแบงกนรดนาตนคณนายตนสายทกวน เดกๆ บอกวา “จะไดมดอกใหเราด และมผเสอมาอาศย” เมอเดกๆ ปลกตนไมเสรจกไปพกใตตนอนทนล และบอกวารสกเยนสบาย มอากาศบรสทธ ครอธบายเพมเตมวา ตนไมใชแสงแดด กาซคารบอนไดออกไซดและนา ในการสรางอาหาร แลวคลายกาซออกซเจนและนาออกมาในตอนกลางวน เราจงรสกเยนสบายเมอนงอยใตตนไม สรป เดกๆ ชวยกนสรปประโยชนของตนไมตงแตเรยนรมา ดงน ตนไมใหรมเงา ใหอากาศบรสทธ เปนทอยอาศยของสตวเลก สตวใหญ รวมถงคน ใหดอกทสวยงาม กนเปนอาหารก ได มลกใหกน นาไมไป ปลกบานไดตนไมมประโยชนมาก

95

กจกรรม สถานการณ ขนสรป เดกๆ รวมกนสรปการปลกตนคณนายตนสาย การดแลรกษา โดยชวยกนรดนาทกวน และใสป ยบางครง และรสกสบายทอยใตตนอนทนล เพราะตนอนทนลใหอากาศบรสทธ สอ /วสดอปกรณ 1. ตนไมบรเวณโรงเรยน 2. ตนคณนายตนสาย 3. จอบ

เราตองดแลรกษา ไมทาลาย และตดตนไม ตองปลกเพมอยเสมอถามโอกาส

96

สปดาหท 2 ครงท 2 วนองคาร ขนเดกคนควาวจยหาความร : พชเปนอาหารของคนและสตว

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า เตรยมเดกใหพรอมดวยคาคลองจอง “ตนไมทรก” ขนสอน 1. เดกสนทนากบครเรองพชทเปนอาหารของคนและสตว 2. เดกศกษาผกกาด ผกคะนา ตาลง ดอกแค ใบกระเพรา ใบโหระพา มะกรด ขา ตะไคร 3. ครตงคาถาม - เดกๆ เคยกนพชหรอไม - เดกๆ รจกชอหรอไม - เดกๆ คดวาพชพวกนมประโยชนหรอไม และจะดแลรกษาอยางไร ขนสรป สนทนาพดคยกบเดกๆ เกยวกบพชทเปนอาหารของคนและสตว ใหเดกๆ ดของจรง เดกตกลงจะปลกผกสวนครทโรงเรยน

ครถามเดกๆ เคยเหนและกนผกทครนามาหรอไม นองตวเลกบอกวา “เคยกน แมบอกกระเพราเปนยา ตะไครกเปนยา หนกนไมได กนแตตาลง ผกกาด” เดกๆ ชวยกนบอกชอพชทเหน ครถามวา ควายกนตาลงดวยหรอไม เดกบอกวา วว ควาย ชาง มา กนหญา คนกนผกสด ผลไม เปนอาหาร มประโยชน ทาใหรางกายแขงแรง เดกๆ ลงมอปลกผกสวนครวทหลงสนามเดกเลน เพอไวกนไดนานและใหนองๆ ไดด เหมอนกนตนกลวยของพๆ ทปลกไวตอนเรยนชนอนบาล สรป เดกๆ บอกประโยชนของพชผกผลไม และปลกผกสวนครวไวกนตอไปไดนานๆ ทโรงเรยนได มลกใหกน นาไมไปปลกบานได ตนไมมประโยชนมาก เราตองดแลรกษา ไมทาลาย และตดตนไม ตองปลกเพมอยเสมอถามโอกาส

97

กจกรรม สถานการณ สอ /วสดอปกรณ 1. พชผกตางๆ 2. บวรดนา 3. จอบ 4. พลวพรวนดน 5. ป ย

98

สปดาหท 2 ครงท 3 วนพธ ขนท 3 การประเมนผล : รวมกนคดท ากจกรรมผลงาน

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า ทกทายเดกดวยการรองเพลง ตนไม และสนทนาเกยวกบ การเรยนเมอวานน ขนสอน 1. เดกๆ ฟงนทานเรอง “เสยงจากตนไม” 2. เดกและครรวมกนคดกจกรรมเกยวกบตนไมทมอยในโรงเรยน ตามทเดกๆ ตองการทา 3. เปดโอกาสใหเดกคดและพดคยกน 4. เดกชวยกนคดกจกรรมรวมกบคร มกจกรรมฝนสเทยนจากใบไม ฉกปะกระดาษ วาดภาพระบายส ดและตนไมทปลกไวรวมกน ขนสรป 1. เดกสรปนทานเรอง “เสยงจากตนไม” เดกตอบวา จะไมตดตนไมอก และจะปลกตนไมใหมากๆ 2. เดกวาดภาพตนไมทฉนรก

เดกๆ ฟงนทานรวมกน และแสดงความคดเหน นองโปเตบอกวา “ตนไมมประโยชนมากจง จะปลกตนไมไวมากๆ” ทบทวนกจกรรมทเรยนรมา และเลอกวธการสรางผลงานของตนเองอยางอสระ โดยครเตรยมวสดอปกรณให โดยใชคาถามวา เราสามารถทาอะไรไดบางเกยวกบตนไม เดกคดจะวาดภาพระบายส ฉกปะภาพตนไม ฝนสเทยนจากใบไม สรป เดกๆ เรยนรบอกประโยชนของตนไมและการดแลรกษาตนไม เดกเรยนรจากการปฏบตจรง การสมผสจรงและคดวางแผนการทางานรวมกนไดเปนอยางด

99

กจกรรม สถานการณ สอ /วสดอปกรณ 1. หนงสอนทานเรอง เสยงจากตนไม 2. กระดาษA4 3. สเทยน

100

สปดาหท 2 ครงท 4 วนพฤหสบด ขนท 3 การประเมนผล : ลงมอปฏบตเพอท าผลงาน

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพมจานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า ทกทายเดกดวยการรองเพลง กลวยปง เพอเตรยมความพรอมในการเรยนร ขนสอน 1. เดกๆ และครสนทนาทบทวนเกยวกบกจกรรม การเรยนรทไดคนความาแลว 2. เดกๆ สรางผลงานตามความสนใจของตนเอง ขนสรป 1. เดกๆ นาเสนอผลงานกบเพอน 2. เดกๆ ลงมอชวยกนรดนาตนไม สอ /วสดอปกรณ 1. ใบไม 2. สเทยน 3. กระดาษA4 4. กาว

เดกทากจกรรมทเลอกตามความสนใจ ระหวางนาเดกสนทนาพดคย และนาผลงานมาใหเพอนด นองแอรเอาภาพขดสใบไมมาใหด ถามวาสวยหรอไม และเดกหลายคนนาผลงานมาใหด ทกคนทางานอยางตงใจ สรป เดกไดลงมอปฏบตงานตามความสนใจ และภมใจในผลงานของตนเอง และชนชมผลงานของเพอน สนทนาพดคยกนถงตนไมมประโยชน พดถงนทานเรอง เสยงของตนไม

101

สปดาหท 2 ครงท 5 วนศกร ขนท 3 การประเมนผล : น าเสนอผลงานและทบทวนความร

กจกรรมการเรยนการสอน สถานการณ จดประสงค 1. เพอสงเสรมความรในการอนรกษตนไม - แสดงความตองการทจะดแลรกษา ทาใหเพม จานวนตนไม - ใชประโยชนจากตนไมอยางคมคาและประหยด 2. เพอสงเสรมใหเดกรจกการศกษาหาความรไดดวยตนเองจากแหลงเรยนรตางๆ การด าเนนกจกรรม ขนน า 1. เตรยมความพรอมเดกโดยการเลานทานเรอง ตนไมนอย 2. เดกและครสนทนาเนอเรองของนทาน ขนสอน 1. ใหเดกนาเสนอผลงานทกคน 2. เปดโอกาสใหเดกซกถามและพดคยกน ขนสรป 1. ครและเดกรวมกนเสนอผลงาน 2. สนทนาเกยวกบองคความรทไดรบจากการเรยนร 3. เกบผลงาน สอ /วสดอปกรณ 1. แฟมผลงาน 2. ผลงานเดก

เดกแตละคนผลดกนออกมาเลาผลงาน บางคนสามารถเลาเปนเรองราวไดยาว เดกบอกการดแลรกษาตนไมได บางคนไมพดยาว เนองจากยงไมกลาแสดงออก สรป เดกสรปการรบรทจะรกษาตนไม ทงทบานและโรงเรยน เดกพดวา ตนไมมคณประโยชนและไดฝกปฏบตจรงในการปลกตนไม และชวยกนดแลรกษาตนไมทบานตนเอง และจะบอกพอแมไมใหปลกตนไมและวางแผนทางานรวมกนไดเปนอยางด

102

เพลงสวสด (คณะครโรงเรยนจตรลดา) สวสดวนนเราพบกน สขใจพลนฉนไดพบเธอ โอลนลา....ลนลา....ลนลา....โอลนลา....ลนลา....ลนลา.... (ซา)

เพลงเกบของ เกบของไวใหถกท เกบของดๆอยาวงซกซน มาชวยกนเกบทกคน (ซา) หนๆ อยาซนชวยกนคนด (ซา)

เพลงตนไม ลองทายดซวา ตวฉนนนนาจะเปนอะไร กนอาหารทางราก ฉนไมมปากพดไมได หายใจไดทางใบ ลมพดไหวเอนไปเอนมา

เพลง กง กาน ใบ กง กาน ใบ ชะ ชะ ใบ กาน กง ฝนตกลมแรงจรง ๆ (ซา) ชะ ชะ กง กาน ใบ

ค าคลองจองตนไมทฉนรก ตนไมชวยโลกสวย เรามาชวยกนรกษา รดนา พรวนดน ดายหญา ตนไมมคา อยาทาลาย นทานเรองเสยงจากตนไม ฉนคอตนไมใหญ มเพอนมากมาย ฉนมรากอยใตดน มหนาทดดอาหารและยดลาตนไวมใหลม ฉนมกงกาน สตวตางๆ ไดอาศย ฉนมใบสเขยวไวสรางอาหาร ฉนมดอกสสวยชวยลอแมลง ฉนสามารถดดพษรายใหคลายลงได ฉนชวยดดซบนาฝนไมใหเกดนาทวมฉนถกคนทาลายและคนตดเพอนฉนไป ฉนไมมเพอน โลกรอนดงไฟเพราะใคร นองหนชวยบอกฉนท

103

อาหาร ยารกษาโรค

การดแลรกษาตนไม

แผนผงแสดงภาพรวมการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ทสงเสรมความรในการอนรกษสงแวดลอม

แนะน าอปกรณ และปลกตนไม

ท าบาน

ท าโตะ

ตนไมในโรงเรยน

ขนท 1 ทบทวนความรและ

ก าหนดหวขอรวมกน (45 นาท)

พดคยถงประสบการณเดม

เสนอและก าหนด

หวขอรวมกน

ขนท 3 การประเมนผล

(45 นาท)

สรปสงทไดจากการ

เรยนรรวมกน

บนทกสงทไดจาก

การเรยนร

น าเสนอกจกรรมทได

ปฏบต

ปฏบตกจกรรมดวย

ความสนใจ

คดกจกรรม

ตามความสนใจ

จากแหลงเรยนร

วดทศน หนงสอ

บรเวณโรงเรยน

จากแหลงเรยนร บรเวณโรงเรยน

จากแหลงเรยนร

บรเวณโรงเรยน ขนท 2 คนควาวจยหาความรเดกคนควาค าตอบดวยตนเอง

ฉก ปะ ภาพตนไม

ใบไม

พมพภาพใบไม ตนไม

สภาพแวดลอมด

ตนไมบนบก ตนไมในน า

ชนชมผลงาน

ตนพกล

ตนอนทนล

ตนต าลง ตนมะดน

ตนกลวย

ชวยใหอากาศสดชน

ปองกนน าทวม

วาดภาพตนไม

ดอกไม

104

ขอเสนอแนะการจดการเรยนรแบบเดกนกวจยทมผลตอความรในการอนรกษสงแวดลอม การจดการเรยนรแบบเดกนกวจย สรมา ภญโญอนตพงษ (2545) ไดกลาวไววาเปนการจดการเรยนรทมงสงเสรมพฒนาใหผสอนใชวธการสอนโดยเนนเดกเปนศนยกลางเปนการจดการเรยนการสอนทสนองตอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 โดยมงเนนใหครสงเสรมใหเดกมความร ความสามารถตามธรรมชาต และถอวาผ เรยนมความสาคญเปนศนยกลางแหงการเรยนร จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผ เรยน โดยเปดโอกาสใหคนควาหาความรจากประสบการณจรงเผชญสถานการณ ฝกปฏบตใหทาไดตามความสนใจจากสงแวดลอมรอบตวเพอใหมความรในการดแลรกษาและใชสงแวดลอมอยางประหยด เปนการสงเสรมใหมความรในการอนรกสงแวดลอมม 3 ขนตอนดงน ขนท 1 ขนทบทวนความรและเลอกหวขอเนอหาทสนใจ โดยชวงแรกของการจดกจกรรม ครตองกระตนโดยใชคาถามบอย เพอชวยใหเดกคดคาตอบและเลาประสบการณเดมเกยวกบสงแวดลอมรอบตวเดกชวยกนคดและเลอกเรยนรเรองตนไมในโรงเรยนในตอนนครตองตงคาถามใหเดกคดอยางหลากหลายและเนนใหเดกสงเกตตนไม ประโยชนของตนไมความชอบ การดแลรกษา การใชอยางประหยด ซงเดกไดมโอกาสพฒนาความรในการอนรกษสงแวดลอมในขนน ขนท 2 เดกคนควาวจยหาความร เดกเลอกสารวจตนไมในบรเวณโรงเรยนไดสมผส ดม ชม จดจาชอของตนไม ทงพชบนบกและพชนาเดกคนควาดวยความตงใจ การทครกระตนเดกดวยคาถามชวยสงเสรมใหเดกมความรในการอนรกสงแวดลอมไดดขน การศกษาจากวดทศน และศกษาจากหนงสอเรองพชและการดแลรกษา สอบถามเรองการดแลรกษาจากภารโรง ผกสวนครวจากพอแมทบานและการปฏบตจรงโดยนาผกสวนครว และตนกลวยทบานมาปลกทโรงเรยนไดทางานรวมกบเพอนชวยกนดแลรกษาตนไมทปลก โดยครตองอานวยความสะดวกใหเดกเมอเดกตองการคนควาขอมล และจดหาสอทหลากหลายเพราะความสนใจของเดกแตละคนไมเหมอนกน เพอใหเดกไดพฒนาความรในการอนรกสงแวดลอมอยางเตมตามศกยภาพ ไดรบความรวมมอจากผปกครองจดหาตนไมมาใหและชวยอธบายการปลกและการดแลรกษาใหเปนการสรางความสมพนธทดระหวางโรงเรยนกบชมชน ขนท 3 ขนประเมนผล เดกสรางผลงานเพอสรปการเรยนรไดผลงานทเปนภาพวาดสภาพ แวดลอมทด ฉกปะภาพตนไม พมพภาพตนไมวาดภาพตนไมตนใหญ เดกภมใจในผลงานของตนเองและอธบายผลงานของตนเองได โดยมครกระตนใหเดกสนใจคนหาความรและสรปการเรยนรอยางถกตอง ผปกครอง และบคคลทอยรอบตวเดกมสวนชวยใหความรในการอนรกษสงแวดลอมเปนอยางด การเรยนรแบบเดกนกวจยทกขนตอนสงเสรมใหเดกพฒนาความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกไดเปนอยางด

105

ภาคผนวก ข

- คมอการใชแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย - ตวอยางแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย

106

คมอการใชแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอม ของเดกปฐมวย (อาย 5 - 6 ป)

1. ค าชแจง 1.1 แบบทดสอบความรชดนใชเพอวดการรบรการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวยระดบ ชนอนบาลปท 2 (อาย 5 - 6 ป) 1.2 ในการดาเนนการประเมน ใหผ ดาเนนการ จานวน 1 คน และผชวยผ ดาเนนการ จานวน 1 คน สาหรบการดแลและอานวยความสะดวกใหกบผ รบการประเมนสามารถปฏบตไดถกตองตามคาอธบายของผ ดาเนนการ 1.3 แบบทดสอบความรทงหมด จานวน 4 ชด ผประเมนเปนผอานคาถามใหฟงและผ รบ การประเมนเลอกคาตอบจาก 3 ตวเลอก ทเปนตวเลอกรปภาพ ซงกาหนดใหผ รบการประเมน กากบาท (x) ลงในชองวางดานขางของภาพแตละภาพทเหนวาเปนคาตอบทถกตองตามคาสง 2. ค าแนะน าการใชแบบทดสอบ 2.1 ลกษณะทวไปของแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอม ประกอบดวยขอคาถามจานวน 4 ชด รวม 30 ขอ ตอนท 1 เรองการอนรกษตนไม จานวน 8 ขอ ตอนท 2 เรองการอนรกษนา จานวน 7 ขอ ตอนท 3 เรองการอนรกษสตว จานวน 8 ขอ ตอนท 4 เรองการอนรกษอากาศ จานวน 7 ขอ 2.2 ระยะเวลาในการทดสอบ กาหนดเวลาใหทาขอละ 1 นาท 2.3 การตรวจใหคะแนน ชดท 1, 2, 3 และ 4 ขอทกากบาทถกตองให 1 คะแนน ขอทกากบาทผด ไมไดกากบาท หรอกากบาทเกน 1 ภาพ ให 0 คะแนน 2.4 ขอปฏบตในการทดสอบ 2.4.1 กอนลงมอทดสอบ ทงผ ดาเนนการและผชวยดาเนนการควรทาความคนเคย สรางความเปนกนเองกบผ รบการประเมน 2.4.2 ผ ดาเนนการประเมนตองมวธการพดจงใจเราใจใหผ รบการประเมนสนใจและตงใจทาแบบทดสอบ

107

2.4.3 ผ ดาเนนการประเมนเขยนชอ นามสกล ของผ รบการประเมนทหนาปกแบบ ทดสอบของทกคนใหเรยบรอยกอนดาเนนการประเมนทกครง 2.4.4 ในการอานคาสงผ ดาเนนการประเมนตองใชคาพดชดเจนและเปนธรรมชาต 2.4.5 เมอดาเนนการเสรจตอนแรก ใหพก 5 นาท เพอเปลยนอรยาบถ ไปดมนา หรอ เขาหองนา 2.4.6 ในขณะดาเนนการประเมน ผชวยดาเนนการตองดแลใหดนสอดาหรอสเทยนของ ผ รบการประเมนอยในสภาพทใชการไดอยเสมอ 2.4.7 ผ ดาเนนการประเมนตองคานงถงระยะเวลาในการประเมนดวยซงไมควรดาเนนการตดตอกนเกนกวาครงละ 20 นาท 2.5 การดาเนนการทดสอบ 2.5.1 ผ รบการประเมนการรบรการอนรกษสงแวดลอมใหใชดนสอดาหรอสเทยนใน การกากบาท 2.5.2 ผ ดาเนนการประเมนแจกแบบประเมนตอนท 1 ตอนอนรกษตนไมใหกบผ รบ การประเมนคนละ 1 ฉบบ 2.5.3 ผ ดาเนนการประเมนแจกแบบทดสอบใหผ รบการประเมนเปดหนาแรกของ แบบทดสอบ 2.5.4 ผ ดาเนนการประเมนอานขอคาถามในแบบประเมนขอท 1 ใหผ รบการประเมนฟง 1 ครง 2.4.5 ผ รบการประเมนดภาพของตวเลอกท 1 ซงประกอบดวย 3 ภาพตวเลอก 2.4.6 ผ รบการประเมนตอบคาถาม โดยการกากบาทลงในชองวาง ขางขอคาตอบนน 2.4.7 เสรจแลวใหผ รบการประเมนเปดหนาท 2 ของแบบทดสอบ 2.4.8 ผ ดาเนนการประเมนอานคาถามขอท 2 ใหเดกฟง 1 ครง และปฏบตเชนเดยวกบขอ 2.5.5 และขอ 2.5.6 จนครบทง 8 ขอคาถาม 2.4.9 เมอผ รบการประเมนทาแบบทดสอบชดท 1 เรยบรอยแลวใหผ ดาเนนการประเมนเกบแบบทดสอบชดท 1 และแจกแบบทดสอบชดท 2 ใหผ รบการประเมนคนละ 1 ฉบบปฏบตเชนเดยวกบแบบทดสอบชดท 1 จนครบทง 4 ชด 2.6 อปกรณทตองใช 2.6.1 ดนสอดาหรอสเทยน 2.6.2 นาฬกาจบเวลา 1 เรอน

108

ตวอยางแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมของเดกปฐมวย ชดท 1 แบบทดสอบความรในการอนรกษตนไม

1. ถาเดกๆ ตองการใหมตนไมรมรนเดกๆ จะทาตามภาพในขอใด ภาพท 1 ตดตนไมใหญออก ภาพท 2 ตดปายกบตนไม ภาพท 3 ปลกตนไมมากๆ

ค าตอบและการใหคะแนน เดกตอบภาพท 3 ให 1 คะแนน เดกตอบอนๆ ให 0 คะแนน

109

ชดท 2 แบบทดสอบความรในการอนรกษน า 1. เดกๆคดวาภาพในขอใดเปนการใชประโยชนจากนา ภาพท 1 คนพายเรอไปซอของ ภาพท 2 คนถายอจจาระลงนา ภาพท 3 ปลอยนาเสยลงแมนา

ค าตอบและการใหคะแนน เดกตอบภาพท 1 ให 1 คะแนน เดกตอบอนๆ ให 0 คะแนน

110

ชดท 3 แบบทดสอบความรในการอนรกษสตว 1. นกเปนสตวสวยงามเดกๆควรปฏบตตอนกอยางไรใหนกมความสข ภาพท 1 เลยงในกรง ภาพท 2 ยงนกเลน ภาพท 3 ปลอยใหอยตามธรรมชาต

ค าตอบและการใหคะแนน เดกตอบภาพท 3 ให 1 คะแนน เดกตอบอนๆ ให 0 คะแนน

111

ชดท 4 แบบทดสอบความรในการอนรกษอากาศ 1. เดกๆคดวาอากาศในภาพใดทเดกๆควรดแลรกษาไวมากทสด ภาพท 1 ควนพษมากมาย ภาพท 2 อากาศบรสทธ ภาพท 3 อากาศรอนแหงแลง

ค าตอบและการใหคะแนน เดกตอบภาพท 2 ให 1 คะแนน เดกตอบอนๆ ให 0 คะแนน

112

ภาคผนวก ค

- ภาพการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย - ภาพผลงานเดก

113

ภาพตวอยางการจดการเรยนรแบบเดกนกวจย ขนท 1 ขนทบทวนความรและเลอกหวขอทนาสนใจ เดกสนทนาพดคย แสดงความคดเหนและเสนอหวขอทตนเองสนใจ จากนนเดกๆกชวยกนเลอกเนอหาทนาสนใจทสด ขนท 2 ขนเดกคนควาวจยหาความร

เดกๆ ศกษาตนไมในบรเวณโรงเรยน เดกๆ ปลกพชผกสวนครว

การดแลรกษาตนไม

ขนท 3 ขนการประเมนผล

เดกๆ สรางและนาเสนอผลงาน

114

ภาพตวอยางผลงานบนทกความร

เรอง ตนไมในโรงเรยนของฉน

นองไอซวาดรปตนไมทบาน โดยบรรยายภาพวา ปลกตนไมทบานดวยพอแมชวยกนดแลจะไดเยนสบาย

เรอง น ามประโยชน นองตนกลาวาดภาพคนปดนา โดยบรรยายภาพวา

คนวงไปปดนาทไหลอย นาจะไดไมหมด

115

เรอง สตวแสนนารก นองเตวาดภาพปลาทฉนเลยง โดยบรรยายภาพวา

ปลาทฉนเลยงสวยงามมากทาใหฉนสบายใจ

เรอง อากาศทสดชน นองฟาวาดภาพอากาศเปนพษ โดยบรรยายภาพวา

รถยนตทาใหอากาศไมดหนไมชอบควนดา

116

ภาคผนวก ง

รายนามผเชยวชาญ

117

รายนามผเชยวชาญ รายนามผ เชยวชาญตรวจแผนการเรยนรแบบเดกนกวจย 1. อาจารย ดร.ดารารตน อทยพยคฆ ศกษานเทศกเชยวชาญพเศษการศกษาปฐมวย สานกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 1 อ.เมอง จ. ราชบร 2. อาจารยศรลกษณ วฒสรรพ ครชานาญการโรงเรยนอนบาลแพร สานกงานเขตพนทการศกษาแพร เขต 1 อ.เมองแพร จ. แพร 3. อาจารยณชฎา บรณะพมพ อาจารยประจาสาขาการศกษาปฐมวย คณะศกษาศาสตร รายนามผ เชยวชาญตรวจแบบทดสอบความรในการอนรกษสงแวดลอมสาหรบเดกปฐมวย 1. อาจารย ดร. ปณณวชญ ใบกหลาบ นกวชาการศกษา 6 มหาวทยาลยราชภฏพบลคราม อ.เมอง จ.พษณโลก 2. อาจารยมง เทพครเมอง อาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร (ฝายประถม) กรงเทพมหานคร 3. อาจารยจงรก อวมมเพยร ครชานาญการโรงเรยนวดเกาะลอย สานกงานเขตพนทการศกษาระยอง เขต 1 อ.เมอง จ.ระยอง

ประวตยอผวจย

119

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล นางมยร ศรทอง วนเดอนปเกด 11 มกราคม 2505 สถานทเกด จงหวดพระนครศรอยธยา สถานทอยปจจบน 67/4 ม.3 ต.พระยาบนลอ อ.ลาดบวหลวง จ.พระนครศรอยธยา ต าแหนงหนาทการงานปจจบน คร คศ.2 สถานทท างานปจจบน โรงเรยนหงสประภาสประสทธ อ.ลาดบวหลวง จ.พระนครศรอยธยา 13230 ประวตการศกษา พ.ศ.2518 ชนประถมศกษา จาก โรงเรยนวดพระแกว พ.ศ.2523 ชนมธยมศกษา จาก โรงเรยนบางประหน พ.ศ.2528 คบ. (สงคมศกษา) จาก วทยาลยครพระนครศรอยธยา พ.ศ.2554 กศ.ม. (สาขาการศกษาปฐมวย) จาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ