9

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงนการพฒนาแบบฝกทกษะการอานจบใจความส าคญจากสงพมพภาษาองกฤษโดยใชแผนผงความคดส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนบานใหมเจรญผลพทยาคม อ าเภอครมาศ จงหวดสโขทย ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของโดยน าเสนอตามหวขอดงตอไปน

1. เอกสารทเกยวของ 1.1 เอกสารหลกสตร

1.1.1 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 1.1.2 สาระการเรยนรแกนกลางกลมภาษาตางประเทศ พทธศกราช 2551

1.2 เอกสารทเกยวของกบการอาน 1.2.1 ความหมายของการอาน 1.2.2 ความส าคญของการอาน 1.2.3 ทฤษฎเกยวกบการอาน 1.2.4 การอานจบใจความส าคญ 1.2.5 ขนตอนการอานจบใจความส าคญ 1.2.6 จดมงหมายในการอาน 1.2.7 ประเภทของการอาน

1.3 เอกสารทเกยวของกบแบบฝกทกษะ 1.3.1 ความหมายและความส าคญของแบบฝกทกษะ 1.3.2 หลกการสรางแบบฝกทกษะ 1.3.3 รปแบบการฝกทกษะ 1.3.4 ลกษณะของแบบฝกทกษะ 1.3.5 ประโยชนของแบบฝกทกษะ

1.4 เอกสารทเกยวของกบแผนการจดการเรยนร 1.4.1 ความหมายและความส าคญของแผนการจดการเรยนร 1.4.2 ลกษณะและองคประกอบของแผนการจดการเรยนร 1.4.3 ขนตอนการเขยนแผนการจดการเรยนร

10

1.4.4 ประโยชนของแผนการจดการเรยนร 1.5 เอกสารทเกยวของกบแผนผงความคด (Mind Mapping)

1.5.1 ความเปนมาของแผนผงความคด (Mind Mapping) 1.5.2 ความหมายและความส าคญของแผนผงความคด (Mind Mapping)

1.6 เอกสารทเกยวของกบสงพมพ 1.6.1 ความหมายและความส าคญของสงพมพ

2. งานวจยทเกยวของ 2.1 งานวจยในประเทศ 2.2 งานวจยตางประเทศ

3. กรอบแนวคดในการวจย

1. เอกสารทเกยวของ

1.1 เอกสารหลกสตร

1.1.1 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ

ชนมธยมศกษาปท 2 ค าอธบายรายวชา

รหสวชา อ22101 ภาษาองกฤษ 3 จ านวน 3 ชวโมง/สปดาห จ านวน 1.5 หนวยกต

ชนมธยมศกษาปท 2 กลมสาระภาษาตางประเทศ ใชภาษา น าเสยง ทาทาง สอสาร ในการขอและใหขอมลเกยวกบเรองตางๆ ใกลตว

กจกรรมและสถานการณตางๆ ในชวตประจ าวน ประสบการณ ขาวและเหตการณทอยในความสนใจของสงคม เชน สถานททองเทยวตางๆ ขอมลขาวสาร สอทไมใชความเรยงรปแบบตางๆ เชน pie chart blog ขอมลเกยวกบตนเองเรองตางๆใกลตว ประสบการณและเหตการณทอยในความสนใจของสงคม ความบนเทงตางๆ เชนดนตร รายการทว ภาพยนตร กจกรรมและสถานการณตางๆ ในชวตประจ าวน เชน กฬา (Sport) illnesses, Health and Fitness และ Parts of the body ไดอยางเหมาะสม โดยใชกระบวนการสอความ ทกษะทางภาษาองกฤษ กระบวนการแสวงหาความรดวยตนเอง กระบวนการแกปญหา กระบวนการปฏบตงานกลม กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ กระบวนการสรางเจตคตตอวชาภาษาองกฤษ กระบวนการสรางความคดรวบยอด กระบวนการสรางคานยม

11

คณลกษณะทพงประสงคมงเนนใหผเรยนทกคนมสวนรวม กลาแสดงออกและแสดงความคดเหนไดอยางมเหตผล ท างานรวมกบผอนดวยความกระตอรอรน มความวรยะอตสาหะแสดงพฤตกรรมทเปนผน าและผตามทด มความสนใจใฝรในการแสวงหาความรเพมเตม เหนคณคาการใชภาษาองกฤษในชวตประจ าวน สรางผลงานใหม มระเบยบวนยและมความรบผดชอบ

จดประสงครายวชาภาษาองกฤษพนฐาน

1. ทกษะฟง

ฟงขอความ, บทความ, บทสนทนา, เพลง, หรอบทกลอนจากสอตางๆแลว สามารถ

ปฏบตตามค าสง ค าขอรองไดถกตองสามารถจบใจความและตอบค าถามจากสงทฟงไดถกตอง

สามารถออกเสยงตามไดถกตอง

2. ทกษะพด

พดประโยคขอรอง, ค าสง, การขออนญาต, หรอเสนอความชวยเหลอไดถกตองสามารถ

พดแสดงความคดเหน, ใหขอมลสวนตว, อธบายเรองราวตางๆไดถกตอง สามารถสนทนา

โตตอบในสถานการณทก าหนดใหไดถกตอง

3. ทกษะอาน

อานเรอง, บทความ, บทสนทนา, เพลง, บทกลอน, หรอการตนจากสอสงพมพตางๆแลว

สามารถจบใจความและปฏบตตามค าสงไดถกตอง สามารถอานออกเสยงค าศพท วล ประโยค

บทกลอนและบทความไดถกตอง สามารถสรปความและตอบค าถามจากสงทอานไดถกตอง

4. ทกษะเขยน

สามารถเขยนประโยคขอรอง ค าสง การขออนญาต การเสนอและการใหความชวยเหลอ

ไดถกตองตามโครงสรางประโยคสามารถใชภาษาเขยนแสดงความตองการ การวางแผนอนาคต

กจวตรประจ าวนและประสบการณไดถกตองตามโครงสรางประโยคสามารถใชภาษาเขยนกรอก

แบบฟอรม ใบสมคร บตรเชญและประกาศโฆษณาไดถกตองตามโครงสรางประโยค

12

1.1.2 สาระการเรยนรแกนกลางกลมภาษาตางประเทศ พทธศกราช 2551

ม.2

1. ปฏบตตามค าขอรอง

ค าแนะน าค าชแจง และ

ค าอธบายงายๆ ทฟงและ

อาน

ค าขอรอง ค าแนะน า ค าชแจง และค าอธบาย เชน

การท าอาหารและเครองดม การประดษฐ การใชยา/

สลากยา การบอกทศทาง การใชอปกรณ

- Passive Voice ทใชในโครงสรางประโยคงายๆ เชน

is/are + Past Participle

- ค าสนธาน (conjunction) เชน and/ but/ or/ before/

after etc.

- ตวเชอม (connective words) เชน First,…

Second,… Third,… Fourth,… Finally,… etc.

2. อานออกเสยงขอความ

ขาว ประกาศ และบทรอย

กรองสนๆ ถกตองตาม

หลกการอาน

ขอความ ขาว ประกาศ และบทรอยกรอง

การใชพจนานกรม

หลกการอานออกเสยง เชน

- การออกเสยงพยญชนะตนค าและพยญชนะทายค า

- การออกเสยงเนนหนก-เบา ในค าและกลมค า

- การออกเสยงตามระดบเสยงสง-ต า ในประโยค

- การออกเสยงเชอมโยงในขอความ

- การแบงวรรคตอนในการอาน

- การอานบทรอยกรองตามจงหวะ

13

ม.2 3. ระบ /เขยนประโยค และ

ขอความ ใหสมพนธกบสอท

ไมใชความเรยง รปแบบ ตางๆ

ทอาน

ประโยค หรอขอความ และความหมายเกยวกบตนเอง

ครอบครว โรงเรยน สงแวดลอม อาหาร เครองดม เวลา

วางและนนทนาการ สขภาพและสวสดการ การซอ-ขาย

ลมฟาอากาศ การศกษาและอาชพ การเดนทาง

ทองเทยว การบรการ สถานท ภาษา และวทยาศาสตร

และเทคโนโลย เปนวงค าศพทสะสมประมาณ ๑,๗๕๐-

๑,๙๐๐ ค า (ค าศพททเปนรปธรรมและนามธรรม) การ

ตความ/ถายโอนขอมลใหสมพนธกบสอทไมใชความ

เรยง เชน สญลกษณ เครองหมาย กราฟ แผนภม

แผนผง ตาราง ภาพสตว สงของ บคคล สถานทตางๆ

โดยใช Comparison of adjectives/ adverbs/ Contrast:

but, although/ Quantity words เชน many/ much/ a

lot of/ lots of/ some/ any/ a few/ few/ a little/ little

etc.

ม.2 4. เลอกหวขอเรอง ใจความ

ส าคญ บอกรายละเอยด

สนบสนน (supporting

detail) และแสดงความคดเหน

เกยวกบเรองทฟงและอาน

พรอมทงใหเหตผลและ

ยกตวอยางงายๆ ประกอบ

บทสนทนา นทาน เรองสน และเรองจากสอประเภท

ตางๆ เชน หนงสอพมพ วารสาร วทย โทรทศน

เวบไซต

การจบใจความส าคญ เชน หวขอเรอง ใจความส าคญ

รายละเอยดสนบสนน

ค าถามเกยวกบใจความส าคญของเรอง เชน ใคร

ท าอะไร ทไหน เมอไร อยางไร ท าไม ใชหรอไม

- Yes/No Question

- Wh-Question

- Or-Question

etc.

ประโยคทใชในการแสดงความคดเหน การใหเหตผล

และการยกตวอยางเชน I think…/ I feel…/ I believe…

- ค าสนธาน (conjunctions) and/ but/ or/ because/

14

so/ before/after

- ตวเชอม (connective words) First,… Next,…

After,… Then,… Finally,… etc.

- Tenses: present simple/ present continuous/

present perfect/ past simple/ future tense etc.

1.2 เอกสารทเกยวของกบการอาน 1.2.1 ความหมายของการอาน

การอานเปนทกษะทมความส าคญในชวตประจ าวน เพราะการอานจะท าใหไดรบความร ความเพลดเพลน กอใหเกดความเขาใจแนวคด อารมณ และจนตนาการได นอกจากนน การอานยงมบทบาทสงสดในการเลาเรยนดวยเหตน นกการศกษา นกจตวทยา นกภาษาศาสตร

การอานเปนหวใจส าคญในการพฒนากระบวนการคด ท าใหผเรยนไดพฒนาทกษะทางภาษาทงในดานการฟง พด อาน และเขยน ไดดอยางมประสทธภาพ หลายทานใหนยามความเหนเกยวกบความหมายของการอานไวดงน

สรมณ บรรจง (2549) ไดใหความหมายเกยวกบการอานวา การอานเปนกระบวนการคนหาความหมายจากตวอกษร หรอค าทถกจดรวบรวมอยบนหนากระดาษเพอสอความหมายทตองการแสดงออก โดยประการแรกผอานจะรบรสญลกษณหรอตวอกษรทางสายตาหลงจากนนกจะคนหาความหมายหรอท าความเขาใจกบสญลกษณนน ความหมายของการอาน มในหลายดาน ดงน

1. การอานเปนการแปลสญลกษณออกมาเปนค าพดโดยการผสมเสยง เพอใชในการออกเสยงใหตรงกบค าพด การอานแบบนมงใหสะกดตวผสมค าอานเปนค าๆ ไมสามารถใชสอความโดยการฟงไดทนท เปนการอานเพออานออก มงใหอานหนงสอแตกฉานเทานน

2. การอานเปนการใชความหมายในการผสมผสานของตวอกษร ออกเสยงเปนค าหรอเปนประโยคท าใหเขาใจความหมายในการสอความโดยการอาน หรอฟงผอนอานแลวรเร อง เราเรยกวาอานได ซงมงใหอานแลวรเร องทอาน

3. การอานเปนการสอความหมายทจะถายโยงความคดความรจากผเขยนถงผอานการอานลกษณะนเรยกวา อานเปน ผอานยอมเขาใจถงความรสกนกคดของผเขยน โดยอานแลวสามารถประเมนผลของสงทอานไดดวย

4. การอานเปนการพฒนาความคด โดยทผอานตองใชความสามารถหลายๆดาน เชน ใชการสงเกตจากรปค า ใชสตปญญาและประสบการณเดมในการแปลความ

15

หรอถอดความใหเกดความเขาใจความหมายของสงทอานไดดโดยวธการอานแบบนจะตองด าเนนการเปนขนตอนและตอเนองแลวสามารถเขาใจความหมายของสงทอานและน าผลของสงทไดจากการอานมาเปนแนวคด แนวปฏบตไดเราเรยกวา อานเปน

ออมขวญ แสงคลอย(2553)ไดใหความหมายเกยวกบการอานวา การอาน คอกระบวนการทางสมองอยางหนง ทแปลสญลกษณตางๆหรอตวอกษรออกมาเปนค าพดและถายทอดเพอใหเกดความเขาใจระหวางผเขยนและผอาน โดยหวใจทส าคญของการอานนน คอการเขาใจความหมายของสงทอาน และการพจารณาเลอกความหมายทดทสดไปใชประโยชน ซงในการอานนนผอานจะตองอาศยทกษะหลายอยาง เชน การผสมผสานตวอกษร การวเคราะหค าการตความและการเชอมโยงประสบการณเดมกบสงทอาน จงจะท าใหการอานและการแปลความหมายมประสทธภาพยงขน

จากขอความดงกลาวสรปความหมายของการอานไดวา หมายถง กา รแปลสญลกษณตางๆออกมาเปนค าพดอยางเขาใจ การอานมชอเรยกแตกตางกนหลายระดบตามความยากงายเชน อานออก อานได และอานเปน การอานทมประสทธภาพตองประกอบดวย การรจกวเคราะหค า การเขาใจความหมายของค าทงนหากผอานมประสบการณเดมทสมพนธกบเรองทอานมาบางแลวจะยงชวยท าใหเกดความเขาใจในเนอหาของการอานดยงขน บนลอ พฤกษะวน (2545) ไดใหความหมายของการอานไวดงน

1. การอาน คอ การผสมเสยงของตวอกษรหรอสะกดตวผสมค า ซงระยะหนง เรยกวา “อานออก” เพอมงใหอานหนงสอไดถกตอง แตกฉาน ขยายประสบการณในการอานค าโดยตรง

2. การอาน เปนการใชความสามารถในการผสมผสานของตวอกษรออกเสยงเปนค า เปนประโยค ท าใหเกดความเขาใจความหมายของสงทอาน ซงผฟงฟงแลวรเรอง เรยกวา “อานได”

3. การอาน เปนการใชเทคนคการจ ารปค า (Word’s Figuration) เขาใจรปประโยคแลวสรปเรองราว เขาใจเรองราวทผเขยนสอความคดมายงผอาน คออานแลวสามารถประเมนผลของสงทอานได เรยกวา “อานเปน”

4. การอาน เปนการพฒนาความคด โดยผอานใชความสามารถหลายๆ ดาน นบตงแตการสงเกต การจ ารปค า การใชประสบการณเดมมาแปลความ ตความ หรอถอดความใหเกดความเขาใจเรองราวทอานไดด ตลอดจนน าสงทอานมาใชเปนประโยชน เปนแนวคด แนวปฏบตไดด

สปราณ ดาราฉาย และคณะ (2535) หนวยศกษานเทศก กรมการฝกหดคร (อางถงใน นภดล จนทรเพญ, 2534) โกชย สารกบตร (2519) ไดใหความหมายของการอาน

16

ไวเหมอนกนวา การอานเปนการแปลความหมายของตวอกษรออกมาเปนความคด และน าความคดไปใชใหเปนประโยชน ดงนนหวใจของการอานอยทความเขาใจความหมายของค า

ประเทน มหาขนธ (2534) และสขม เฉลยศพท (2531) ไดใหความหมายของการอานไวอยางสอดคลองกนวา การอานเปนกระบวนการในการคนหาเพอแปลความหมายของตวอกษรหรอสญลกษณอนๆ ทใชแทนความคดเพอเพมพนประสบการณของผอาน นอกจากนแลวการอานยงเปนการรวบรวม การตความหมาย และการประเมนความคดเหลานน เพอท าใหเกดความเขาใจแกผอาน การอานถอเปนองคประกอบทส าคญทสดในดานศลปะเกยวกบภาษาศาสตร

จากทกลาวมาทงหมดพอสรปไดวา การอาน คอกระบวนการในการแปลความหมาย จากภาพ จากสญลกษณตางๆ จากตวอกษร หรอเรองราวออกมาเปนความคด โดยอาศยการรวบรวมและตความหมายจากการอาน เพอใหไดมาซงความเขาใจเปนส าคญ และการอานจะประสบความส าเรจหรอไมขนอยกบความรความสามารถและประสบการณของผอานเปนส าคญ

1.2.2 ความส าคญของการอาน ปจจบน เทคโนโลยมความเจรญกาวหนาไปอยางรวดเรว การคนควาหาความร

เพมเตม โดยการอานจงเปนเครองมอหรอแนวทางหนงของผทตองการประสบความส าเรจในชวต เพราะการอานท าใหคนทนตอเหตการณปจจบนและฉลาดขน แตผลการวจยในปจจบนกลบพบวาอตราการอานหนงสอของคนไทยมแนวโนมลดลง เน องจากไมเหนคณคาและความส าคญของการอานมผใหค าอธบายความส าคญของการอานไวหลายทาน ดงน

ฐะปะนย นาครทรรพ (2545) ไดกลาวถงความส าคญของการอาน ไววา การอานเปนสงส าคญยงอยางหนงในชวตของคนเรา เพราะเราอาจหาไดทงความรและความบนเทงไดทกเมอจากการอาน ในการสอนอานนนทางโรงเรยนควรใหมทงอานในใจและอานออกเสยง เวลาส าหรบฝกอานในใจควรมมากกวาฝกออกเสยงเพราะการอานในใจใชในชวตประจ าวนมากกวาการอานออกเสยง จดหมายปลายทางของการฝกทกษะการอาน คอใหนกเรยนสามารถอานหนงสอเขาใจไดเอง เพอจะไดสามารถใชการอานเปนเครองมอหาความรและความบนเทงนอกเวลาเรยนได สวนการอานออกเสยงนนเปนการอานเพอผอน ผอานตองค านงถงผฟงดวยในขณะทอาน คอ ค านงถงพนความร สตปญญา ความสามารถ ตลอดจนความตองการของผฟง และประโยชนทผฟงคาดวาจะไดรบ ผทอานออกเสยงไดดทสด คอผทสามารถท าใหผฟง ฟงได สะดวกทสด

เบญจมาศ กาลาศร (2545) ไดกลาวถงความส าคญของการอานวาการอานมความ ส าคญในการด าเนนชวต เพราะการอานเปนวธการทส าคญในการแสวงหาความรสรรพวทยาตางๆ การอานจะชวยพฒนาสตปญญาของผอานใหสงขน ถอไดวาการอานเปนหวใจของการจดกจกรรมทงหลาย

17

ออมขวญ แสงคลอย (2553) ไดกลาวถงความส าคญของการอานไวดงน 1. การอานเปนเครองมอทส าคญยงในการศกษาเลาเรยนทกระดบผเรยน

จ าเปนตองอาศยทกษะการอานท าความเขาใจเนอหาสาระของวชาการตางๆ เพอใหตนเอง ไดรบความรและประสบการณตามทตองการ 2. ในชวตประจ าวนโดยทวไป คนเราตองอาศยการอานตดตอสอสารเพอท าความ เขาใจกบบคคลอนรวมไปกบทกษะการฟง การพด และการเขยน ทงในดานภารกจสวนตวและการประกอบอาชพการงานตางๆในสงคม

3. การอานชวยใหบคคลสามารถน าความรและประสบการณจากสงทอานไปปรบปรงและพฒนาอาชพหรอธรกจการงานทตนเองกระท าอยใหเจรญกาวหนาและประสบความส าเรจในทสด

4. การอานสามารถสนองความตองการพนฐานของบคคลในดานตางๆ ไดเปนอยางดเชน ชวยใหมนคงปลอดภย ชวยใหไดรบประสบการณใหม ชวยใหเปนทยอมรบของสงคม ชวยใหมเกยรตยศและชอเสยง

5. การอานทงหลายจะสงเสรมใหบคคลไดขยายความรและประสบการณเพมขน อยางลกซง และกวางขวาง ท าใหเปนผรอบร เกดความมนใจในการพดปราศรย การบรรยาย หรอการอภปรายตางๆ นบวาเปนการเพมบคลกภาพและความนาเชอถอใหแกตนเอง

6. การอานหนงสอหรอสงพมพหลายชนดนบวาเปนกจกรรมนนทนาการทนาสนใจ

มาก เชน อานหนงสอพมพ นตยสาร วารสาร นวนยาย การตน เปนการชวยใหบคคลรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน และเกดความเพลดเพลนสนกสนานไดเปนอยางด

7. การอานเรองราวตางๆในอดต เชน ศลาจารก ประวตศาสตร เอกสารส าคญ วรรณคดชวยใหอนชนรจกอนรกษมรดกทางวฒนธรรมของคนไทยเอาไว และสามารถพฒนาให

เจรญรงเรองตอไป

ศภสตา มวงสตอง (2553) ไดใหความหมายและความส าคญของการอานไววาการอานเปนการตความหมายจากสญลกษณ ค า ตวอกษร หรอสงทตพมพ ทสายตาไดสมผสเพอใหเกดความหมายและความเขาใจความหมายนนๆ อกทงการอานจะมความเขาใจมากเพยงใดยอมขนอยกบประสบการณเดมของผอานทน ามาเชอมโยงอกดวย

จากขอความดงกลาวสรปความส าคญของการอานไดวา การอานมความส าคญตอการใชชวตในยคปจจบนเพราะการอานชวยใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกเปนเครองมอส าคญในการเรยนหนงสอและตดตอสอสารกบผอน การอานจะเปนประโยชนอยางยงถาผอานอานเปน รจกใชความคดวเคราะหวจารณ จนสามารถน าความรประสบการณตางๆ จากเรองทอานไปสรางประโยชนแกตนเองและสงคมได

18

1.2.3 ทฤษฎเกยวกบการอาน การอานเปนทกษะทมพนฐานมาจากการฟง และการพด และมปจจยหลายอยางทม

อทธพลตอการอาน ดงนน ผสอนจงมความจ าเปนทจะตองเขาใจ เรยนรทฤษฎ และพจารณาเลอกใชทฤษฎหรอแนวคดทเกยวของกบการอานทเหมาะสมตามวยมาใชในการสอน ซงมนกทฤษฎหลายทานทกลาวถงทฤษฎการอาน ไวดงน

เพยเจต (Piaget อางถงใน ออมขวญ แสงคลอย, 2553) กลาวถงวฒภาวะของพฒนาการทางสตปญญาของเดกโดยแบงเปน 4 ขน คอ

ขนท 1 ระยะ sensorimotor period (0-2 ป)เปนระยะทเดกจดจ าสงของตางๆโดยการจบตอง

ขนท 2 ระยะ preoperational thought period (ตงแต 2-4 ป) เปนระยะทการจ าแนกขนอยกบดานใดดานหนงเพยงดานเดยว และระยะ intuitive phase (4-7 ป) เปนระยะทการคดเปนไปโดยการหาความสมพนธของสงตางๆ

ขนท 3 ระยะ Concrete operation period (7-11 ป) ระยะนเปนระยะทการคดอยางมเหตผลเกดขน

ขนท 4 ระยะ Formal operation period (11-15 ป) ระยะนเปนระยะทการคดอยางนามธรรมและการสรางความคดรวบยอดเกดขนอยางมนคง

เพยเจต (Piaget) ไมเหนดวยในการใชวธการสอนแบบใหเดกจ าแนกตวอกษร เพราะจะเกดผลเสยคอ การทใหเดกเรยนรตวอกษรทละตวจะท าใหเปนอปสรรคตอการอาน ท าใหการอานไมมประสทธภาพ เพราะการอานค านนความหมายของค าไมจ าเปนตองมาจากค า แตความหมายของค าจะเกดกตอเมอ ผอานเปนผคดหรอเปนผใหความหมาย การอานทคลองแคลวนน เปนกระบวนการทางสตปญญาของการคาดการณลวงหนา หรอการท านายโดยใชเวลาสวนใหญกบการตความมากกวาการมองทตวอกษรหรอค า เดกมความสามารถทจะเรยนรความหมายของค าไดกอนทจะมทกษะทางสายตาในการจ าแนกตวอกษร เดกจงเขาใจนทานหรอเรองราวไดกอนมความสามารถในการจ าแนกค า การท านายความหมายของประโยค และความหมายของค าเปนหลกของการอาน ทกษะทางสายตาจงเปนเพยงการเสรมกระบวนการท านายความหมายของค าเทานน

จากขอความดงกลาวสรปทฤษฎเกยวกบการอานไดวา การอานเปนกระบวนการทางสตปญญาซงพฒนาการตามล าดบขนของอายเรมจากในวยทารกจนถงวยอนบาล จะมการเลยนเสยง การมองภาพแลวเปลงเสยง ฟงนทาน รองเพลง อานตวอกษรจากภาพ สรางค า เขยนตวอกษร ท านายเรองจากสงทอานพฒนามาจนถงขนเขาเรยนชนประถมศกษา สามารถอานเรองทคนเคยได ใชรปภาพและบรบทของรปภาพในการเดาค าท ไมรจก เรมอานหนงสอทมเนอหายาวๆ ไดอยางอสระ สรปใจความในยอหนาและเรมใชการเขยนสรปใจความในอาย 7 - 8 ป

19

1.2.4 การอานจบใจความส าคญ กรมวชาการ (2546) ไดกลาวถง ขอมลส าคญเกยวกบการอานจบใจความส าคญไว

ดงน การอานจบใจความ คอ การอานทมงคนหาสาระของเรองหรอของหนงสอแตละเลมท

เปนสวนใจความส าคญ และสวนขยายใจความส าคญของเรอง ผรไดเรยกไวเปนหลายอยาง เชน

ขอคดส าคญของเรอง แกนของเรอง หรอความคดหลก ของเรองแตจะเปนอยางไรกตาม ใจความ

ส าคญกคอ สงทเปนสาระทส าคญทสดของเรองนนเอง ใจความส าคญสวนมากจะมลกษณะเปน

ประโยค ซงอาจปรากฏอยในสวนใดสวนหนงของยอหนากได จดทพบใจความส าคญของเรองใน

แตละยอหนามากทสดคอ ประโยคทอยตอนตนยอหนา เพราะผเขยนมกบอกประเดนส าคญไว

กอนแลวจงขยายรายละเอยดใหชดเจน รองลงมาคอประโยคตอนทายยอหนา โดยผเขยนจะบอก

รายละเอยดหรอประเดนยอยกอน แลวจงสรปดวยประโยคทเปนประเดนไวภายหลง

แนวการอานจบใจความ การอานจบใจความใหบรรลจดประสงค มแนวทางดงน

1. ตงจดมงหมายในการอานไดชดเจน เชน อานเพอหาความร เพอความเพลดเพลน หรอเพอบอกเจตนาของผเขยน เพราะจะเปนแนวทางก าหนดการอานไดอยางเหมาะสม และจบใจความหรอค าตอบไดรวดเรวยงขน

2. ส ารวจสวนประกอบของหนงสออยางคราวๆ เชน ชอเรอง ค าน า สารบญ ค าชแจงการใชหนงสอ ภาคผนวก ฯลฯ เพราะสวนประกอบของหนงสอจะท าใหเกดความเขาใจเกยวกบเรองหรอหนงสอทอานไดกวางขวางและรวดเรว

3. ท าความเขาใจลกษณะของหนงสอวาประเภทใด เชน สารคด ต ารา บทความ ฯลฯ ซงจะชวยใหมแนวทางอานจบใจความส าคญไดงาย

4. ใชความสามารถทางภาษาในดานการแปลความหมายของค า ประโยค และขอความ ตางๆอยางถกตองรวดเรว

5. ใชประสบการณหรอภมหลงเกยวกบเรองทอานมาประกอบจะท าความเขาใจและจบ ใจความทอานไดงายและรวดเรวขน

1.2.5 ขนตอนการอานจบใจความส าคญ 1. อานผานๆโดยตลอด เพอใหรวาเรองทอานวาดวยเรองอะไร จดใดเปนจดส าคญของ

เรอง 2. อานใหละเอยด เพอท าความเขาใจอยางชดเจน ไมควรหยดอานระหวางเรองเพราะ

จะท าใหความเขาใจไมตดตอกน 3. อานซ าตอนทไมเขาใจ และตรวจสอบความเขาใจบางตอนใหแนนอนถกตอง 4. เรยบเรยงใจความส าคญของเรองดวยตนเอง

20

สนาฏ นธมทรากล (อางถงใน สรยา เพงล, 2552) กลาวถง องคประกอบของการอานเพอจบใจความส าคญของเรองไว ดงน

1. ความเขาใจในการอานของแตละบคคลอาจแตกตางกนออกไปตามประสบการณเดมและความคดอนเปนวตถประสงคของการอานทเกดขนในขณะนน เชน

1.1 อานเพอเกบใจความส าคญ 1.2 อานเพอศกษารายละเอยดทส าคญ 1.3 อานเพอศกษาค าแนะน าตาง ๆ เชน การใชเครองมอ เปนตน 1.4 อานเพอคาดการณวาเรองอะไรจะลงเอยอยางไร 1.5 อานเพอศกษาคณคาของเรองท 1.6 อานเพอเปรยบเทยบกบเรองราวหรอขอความอน 1.7 อานเพอจดจ าและเขาใจเนอเรอง ส าหรบน าไปใชตลอดไป

2. ความถกตองของความเขาใจในการอาน ชวยใหเดกเขาใจเรองราวทอานมากนอยตางกน ความถกตองในการเขาใจของเดกยอมแตกตางกนมากนอยตามประสบการณความยากงายของขอความนน ๆ

3. ระดบความเขาใจในการอาน ขนอยกบองคประกอบหลายประการเปนตนวา สตปญญา ความสามารถในการอาน ความเขาใจค าศพททอาน และวธการพเศษเฉพาะตวของผทอานแตละคน รวมทงประสบการณเดมของแตละคน

4. ความเรวของความเขาใจในการอาน ตองอาศยความเขาใจในค าศพท ความสามารถในการนกภาพสงทอาน ความยากงายของขอความและสงอน ๆ

5. หลกส าคญในการสอนอานเพอจบใจความส าคญ คอ ครตองพยายามสรางความ สนใจใหนกเรยนเหนคณคา และความส าคญของการอานจบใจความ โดยฝกใหนกเรยนอานเพอความเขาใจในเรองราวทก าหนด โดยครตงค าถามใหนกเรยนตอบเปนตอน ๆ ตามเรองนน ๆ

แววมยรา เหมอนนล (2541 อางถงใน สรยา เพงล, 2552) กลาววา พฤตกรรมการ อานทแสดงใหเหนวานกเรยนอานจบใจความไดหรอไม ควรมทกษะตอไปน

1. การจ าล าดบเหตการณในเรองทอาน และสามารถเลาไดโดยใชค าพดของตนเอง 2. การบอกเลาความทรงจ าจากการอานในสงทเฉพาะเจาะจงได เชน ขอเทจจรง

รายละเอยด ชอ สถานท เหตการณ วนท ฯลฯ 3. การปฏบตตามค าสงหรอขอเสนอแนะหลงการอานได 4. การรจกแยกขอเทจจรง ความคดเหนหรอจนตนาการได 5. การรวมขอมลใหมกบขอมลเกาทมอยแลว 6. การเลอกความหมายทถกตองและน าไปใชได 7. การใหตวอยางประกอบได 8. การจ าแนกใจความส าคญ และสวนใจความส าคญ

21

9. การกลาวสรปได การสอนทกษะการอานจบใจความ ครตองพยายามสรางความสนใจ ใหนกเรยนเหน

คณคาและความส าคญของการอานจบใจความ โดยฝกใหนกเรยนอานเพอความเขาใจในเรองราวทก าหนดให การบอกรายละเอยด การจดล าดบเหตการณ การบอกถงเหตและผล โดยครตองตงค าถามใหนกเรยนตอบเปนตอนๆ ตามเรองนน ๆ

การสรางแบบฝกทกษะการอานมพนฐานมาจากทฤษฏการเรยนรอยางมความหมายของออซเบล ( Ausubel,1968 ) ซงมแนวคดวาครควรจะสอนสงทสมพนธกบความรทนกเรยนมอยเดมความรทมอยเดมนจะอยในโครงสรางของความร ซงเปนขอมลทสะสมอยในสมองและมการจดระบบไวเปนอยางด มการเชอมโยงระหวางความรเกาและความรใหมอยางมระดบชน

1.2.6 จดมงหมายในการอาน นกภาษาศาสตร และผเชยวชาญทางดานภาษาไดแบงจดมงหมายของการอาน

ออกเปนขอๆ ไวดงน

พนธทพา หลายเลศบญ (2535) สมพร มนตะสตร (2534) และชล อนมน (2533) มความคดเหนทสอดคลองกนวาจดมงหมายของการอานคอ

1. อานเพอรอบร การอานเพอรอบรมวตถประสงคยอยๆ 6 ประเดน คอเพอหาค าตอบใน

สงทตองการ ไดแก การอานค าแนะน า การอานเพอตอบปญหาทของใจอยการอานเพอคนหาความรตางๆ ทงโดยยอและอยางละเอยดการอานเพอรบรขาวสาร ขอเทจจรงการอานเพอศกษาคนควาเปนพเศษ เพอน าไปใชประโยชนเรองใดเรองหนงหรอเพอเขยนต าราวชาการ อานเพอรวบรวมขอมลน ามาท ารายงาน ท าการวจย เผยแพรในหมนกวชาการ ผสนใจทวไปอนเปนประโยชนแกสวนรวมเปนการอานเพอตองการรในสงทผอานเปนปญหาหรอตองการใหความรของตนเองงอกเงยหรอตองการเพอประกอบอาชพ การอานจงเนนถงความรในวทยาการแขนงตางๆ

2. อานเพอความคด การอานเพอใหเกดความคด เปนการอานทแสดงทศนะทไดจากการอาน

วสดสงพมพ ซงไดแก บทความ บทวจารณ บทวจยตางๆ การอานลกษณะนเปนการอานเพอท าความเขาใจแนวคดส าคญการจดล าดบขนแนวความคดของผเขยนพรอมทงพจารณาหาเหตผลและแรงจงใจในการเขยนเรองนนขนมา

3. อานเพอความบนเทง เปนการอานหนงสอเพอการพกผอน ผอนคลายอารมณและเปนการอานท

22

ชวยใหเกดความบนเทงควบคไปกบความคด ไดแก การอานหนงสอประเภทเรองสน นทาน นยาย นวนยาย บทละคร ทงระดบทเปนวรรณกรรม หรอวรรณคด โดยมจดมงหมายในการอานเพอความเรงรมยเปนส าคญ

4. อานเพอหาความคดแปลกใหม เปนกระบวนการใหเกดความคดสรางสรรคในตวผอาน เชน การอานผล

การทดลอง การคนควาวจย และการเสนอความคดใหมในหนงสอตางๆ ซงอาจหาไดทงจากหนงสอสารคดและบนเทงคด

5. การอานเพอปรบปรงบคลกภาพ เปนทยอมรบกนโดยทวไปวา การอานเปนการพฒนาความรความคดและ

ทศนคตไดดยงขน ผรกการอานจงเปนคนทนสมย นาคบ สามารถทจะเขารวมสนทนากบทก ชนชน เพราะรบรขาวสารและพรอมทจะแลกเปลยนความรขาวสารกบผอนได เนองจากการอานมากยอมท าใหรมาก ท าใหบคคลเปนทยอมรบของสงคม เนอหาขาวสารบางประการในหนงสอจะท าใหผอานน ามาปรบปรงบคลกภาพของตนไดเปนอยางด การอานจงชวยพฒนาบคลกภาพไดเปนอยางด

6. อานเพอสนองความตองการอนๆ เปนการอานทใชในการชวยชดเชยความตองการของคนเราทยงขาดอย

เชน ความตองการความมนคงในชวต ตองการเปนทยอมรบของกลม การอานจงมสวนชวยชดเชยความตองการโดยผอานใชหนงสอในการแกปญหาของตนเองเพอขยายขอบเขตของความสนใจในสงใหม หรอเพอสรางภาพอารมณทตองการ เชน เมอเกดความรสกเหนอย กลมใจ ผอานมกจะไปพงหนงสอเบาๆ เรองทเคยรจก หรอเคยอานสนกสนานมาอาน แตบางครงกอยากจะอานเรองใหมๆ แนวทางใหมๆ เพอปรบตวใหเขากบวถการด ารงชวต

แฮรสและไซเป Harris and Sipay(1979) แบงจดมงหมายของการอานออกเปน 3 ประการ คอ

1. เพอพฒนาสมรรถภาพในการอาน 2. เพอจบใจความส าคญ 3. อานเพอความเพลดเพลน

สรปไดวา จดมงหมายของการอานมมากมาย เชน อานเพอความร เพอความบนเทง เพอหาความคดทแปลกใหม หรอเพอปรบปรงบคลกภาพ อานเพอจบใจความ ซงแตละอยางกมจดมงหมายในการอานทแตกตางกน ทงนกข นอยกบความตองการของผอานทตองการคนหาสงทเปนเปาหมายในการอานในครงนน

23

1.2.7 ประเภทของการอาน ทพวลย มาแสง(2532) และฉววรรณ บญยะกาญจน (2523, อางถงใน ลมโชย

ดานขนทด, 2544) ไดแบงประเภทของการอานอยางกวางๆไวดวยกน 2 ประเภท คอ การอานในใจ (Silent Reading) และการอานออกเสยง (Oral Reading)

1.2.7.1 การอานในใจ (Silent Reading) การอานในใจ เปนการถายทอดตวอกษรออกมาเปนความคดโดยตรง โดยผอาน

มจดมงหมายจะจบใจความอยางรวดเรว รเรองเรวและถกตอง การอานในใจชวยใหเขาใจเนอความไดเรวกวาการอานออกเสยง เพราะผอานไมตองแบงสมองไวส าหรบการแปลงความคดออกมาเปนเสยง เมอเบอกหยดพกได หลกส าคญของการอานในใจ คอความแมนย าในการจบตาดตวหนงสอ การเคลอนสายตา จากค าตนวรรคไปสค าทายวรรค และการแบงชวยระหวางวรรคหนง ผานไปสวรรคหนง ความแมนย าในการกวาดสายตาเปนสงทจะตองฝกใหเรว จงจะสามารถเกบค าไดครบทกค า การเปลยนบรรทดตองคลองแคลว เมอจบยอหนาหนงควรหยดคดเลกนอย เพอสรปความคดวายอหนาทอานจบลงกลาวถงอะไร เนอความส าคญอยทใด

1.2.7.2 การอานออกเสยง (Oral Reading) การอานออกเสยง เปนการอานทตองการความถกตองในเรองของเสยง เสยงสง ต า

จงหวะ การหยดวรรคตอนใหถกตองชดเจน เปนกระบวนการตอเนองระหวางสายตา สมองและ การเปลงเสยงออกทางชองปาก นนคอสายตาจะตองจบจองตวอกษรและเครองหมายตางๆทเขยนไวแลวสมองจะตองประมวลใหเปนถอยค า จากนนจงเปลงเสยงออกมา การอานออกเสยงจะตองเกยวของกบผฟงดวย เพราะเปนวธสอความหมายใหเกดความเขาใจกนได ภารกจของผอานคออานสารเดมทมผเขยนไวแลวถายทอดไปสผฟง โดยทจะตองพยายามรกษาสารเดมเอาไวใหไดอยางสมบรณทสด

ลกษณะของการอานออกเสยงทด สรปไดดงน 1. ศกษาเรองทอานใหเขาใจเสยกอน 2. อยาอานเรวเกนไป หรอชาเกนไป 3. แบงประโยคเปนขอความสนๆ ไดอยางเหมาะสม 4. ตองรจกเนนเสยงพอเหมาะแกเรอง 5. อานใหดงพอทจะไดยนทวไป 6. อานใหคลองชดถอยชดค า 7. รจกวธอานเรองตามประเภทของเรอง ซงเรยกวา อานตบท 8. ผอานไมยกหนงสอหรอเอกสารทอานบงหนาตนเอง 9. ผอานควรวางสหนาใหเปนปกต มอาการอนเปนธรรมชาต 10. อานใหผอนฟงไดทน ตองไมเอาตนเองเปนมาตรฐาน

24

วธวดคณภาพของการอานออกเสยง ควรอานหนงสอบางตอนหนาชนเรยนหรออานสกนฟงเปนกลมยอย ชวยกนวจารณแกไข ถาตชมกนดวยความจรงใจยอมรขอบกพรองได หรอใชเครองบนทกเสยง เพอน ามาฟงทบทวนคนหาขอบกพรองกนไดอยางละเอยดยงขน

1.2.7.3 การสอนอานออกเสยง(Teaching Pronunciation) สมยศ เมนแยม (2530) การสอนอานออกเสยงเปนเรองส าคญมากในการสอน

ภาษาองกฤษ เนองจากเสยงในภาษาองกฤษมาเหมอนกบเสยงในภาษาไทย การออกเสยงไดถกตองจะท าใหพดภาษาองกฤษไดดเมอตดตอกบเจาของภาษาจะท าใหเจาของภาษาองกฤษเขาใจ ซงมข นตอนการสอนอยางนอย 4 ขนตอนดงน

1. ครออกเสยงใหนกเรยนฟงและเขยนสญลกษณ (Symbol) บนกระดานด า หรอบตรค า

2. การใหนกเรยนแยกเสยงทแตกตาง (Different Sound) 3. ครออกเสยงใหนกเรยน แลวนกเรยนออกเสยงตาม 4. นกเรยนออกเสยงเอง คออาจชไปทตวอกษร, สญลกษณ หากนกเรยน

ออกเสยงผดครแกไขใหถกตอง การวดและประเมนผลดานการอาน เพอใหการอานมประสทธภาพ ครผสอนจ าเปนตองมการวดและประเมนผลความร

ความสามารถวามความกาวหนาเพยงใดอยตลอดเวลา การวดและประเมนผลการอานของเดกจงมประโยชนมาก

นพคณ บญมาพลา (2540) กลาววา การประเมนผลการอานอยางถกตองจ าเปนตองอาศยเครองมอประเมนผลการอานตอไปน

1. การใชขอสอบ มทงแบบอตนยและปรนย 2. การใชแบบบนทกวดพฤตกรรมจากการสงเกต การซกถามหรอสมภาษณ

1.3 เอกสารทเกยวของกบแบบฝกทกษะ 1.3.1 ความหมายและความส าคญของแบบฝกทกษะ

การฝกเปนกจกรรมทมประโยชนในการเรยนการสอน ดงนนการฝกโดยการใชแบบฝกเปนการจดสภาพการณเพอใหผฝกเปลยนพฤตกรรมจนสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดอยางมประสทธภาพ ในการสรางแบบฝกตองค านงถงหลกการสรางจตวทยาท เกยวของกบแบบฝกลกษณะของแบบฝกทด ประโยชนของแบบฝก หลกการน าไปใช เปนตน จากการศกษาความหมายของแบบฝกทกษะ ไดมผใหความหมายไวตางๆ กน ดงน

ราชบณฑตยสถาน (2546) แบบฝก หมายถง แบบฝกหดหรอชดการสอนทเปนแบบฝกหดทใชเปนตวอยางปญหาหรอค าสงทต งขนใหนกเรยนตอบ

25

สมศกด สนธระเวชญ (2540) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกทกษะหมายถง การจดประสบการณฝกหดเพอใหนกเรยนนกศกษาเรยนรดวยตนเองและสามารถแกปญหาไดถกตองอยางหลากหลายและแปลกใหม

สพรรณ ไชยเทพ (2544) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกเสรมทกษะ หมายถง เอกสารหรอแบบฝกหดทใชเปนสอประกอบการเรยนการสอนเพอใหผเรยนไดฝกปฏบต เปนการชวยเสรมใหนกเรยนมทกษะสงยงขน

พนจ จนทรซาย (2546) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกทกษะหมายถงงานกจกรรมหรอประสบการณทผสอนจดใหผเรยนไดฝกปฏบตเพอทบทวนความรทเรยนมาแลวใหสามารถน าความรทไดไปประยกตใชในชวตประจ าวน

อ านวย เลอมใส (2546) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา หมายถงแบบตวอยางปญหาหรอค าสงใหผเรยนรมาแลว เพอความรความเขาใจ และเปนการเพมทกษะ ความช านาญใหแกผเรยน ท าใหการเรยนมประสทธภาพยงขน

ไพบลย มลด (2546) ใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกทกษะเปนชดการเรยนรทครจดท าขนใหผเรยนไดทบทวนเนอหาทเรยนรมาแลวเพอสรางความรความเขาใจ จะชวยเพมทกษะความช านาญและชวยฝกทกษะการคดใหมากขนทงยงมประโยชนในการลดภาระใหกบคร อกทงพฒนาความสามารถของผเรยนท าใหผเรยนมองเหนความกาวหนาจากผลการเรยนรของตนเองได

ถวลย มาศจรส (2548) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา เปนกจกรรมพฒนาทกษะการเรยนรทใหผเรยนเกดการเรยนร ไดอยางเหมาะสมมความหลากหลายและปรมาณเพยงพอทสามารถตรวจสอบและพฒนาทกษะ กระบวนความคด กระบวนการเรยนร สามารถน าผเรยนสการสรปความคดรวบยอดและหลกการส าคญของสาระการเ รยนร รวมทงท าใหผเรยนสามารถตรวจสอบความเขาใจบทเรยนดวยตนเองได

ปรศนา พลหาร (2549) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกหรอแบบฝกหดหรอแบบเสรมทกษะหมายถงการจดประสบการณฝกโดยใชตวอยางปญหาหรอค าสงทต งขนเพอใหนกเรยนเปนผลงมอปฏบตกจกรรมเองและเกดความรความเขาใจและมทกษะเพมมากขน ชวยใหนกเรยนมพฒนาการในการเรยนรและสามารถน าความรความสารมารถไปใชแกปญหา นกเรยนเรยนรอยางสนกสนาน

ปราณ จณฤทธ (2552) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกหมายถงงานทครมอบหมายใหนกเรยนท าดวยตนเองภายหลงจากไดเรยนบทเรยน เพอเปนการทบทวนและฝกทกษะในเรองทเรยนผานมาแลว

ประภาพร ถนออง (2553) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกทกษะหมายถงสอการเรยนการสอนทสรางขนเพอใหนกเรยนไดฝกปฏบตดวยตนเองจนเกดความร

26

ความเขาใจเพมขน โดยกจกรรมทไดปฏบตในแบบฝกนนจะครอบคลมเนอหาทเรยนไปแลว ท าใหนกเรยนมความรและทกษะมากขน เพราะมรปแบบหรอลกษณะทหลากหลาย

คณศร ศรประไพ(2555 ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝก แบบฝกหด หรอชดการฝก เปนค าทมความหมายคลายคลงกน คองานหรอกจกรรมทผสอนมอบหมายใหผเรยนกระท าเพอฝกทกษะและทบทวนความร ทไดเรยนไปแลวใหเกดความช านาญ ถกตอง คลองแคลว จนสามารถน าความรไปแกปญหาไดโดยอตโนมต

บญน า เกษ (2556) ไดใหความหมายของแบบฝกทกษะไววา แบบฝกเปนสอการเรยนการสอนทสรางขนเพอใหนกเรยนไดฝกปฏบตดวยตนเองจนเกดความรความเขาใจเพมขน โดยกจกรรมทไดปฏบตในแบบฝกนนจะครอบคลมเนอหาทเรยนไปแลว ท าใหนกเรยนมความรและทกษะมากขน และท าใหผเรยนมองเหนความกาวหนาจากผลการเรยนรของตนเองได

สกจ ศรพรหม (2541) ไดใหความหมายไววา ชดการฝก หมายถง การน าสอประสม ทสอดคลองกบเนอหาและจดประสงคของวชามาใชในการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนเพอใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

ดงนน จากแนวคดของนกการศกษาขางตน สรปไดวาแบบฝกทกษะจงเปนเครองมอทชวยพฒนาทกษะในเรองการเรยนรใหมากขน โดยอาศยการฝกฝนหรอปฏบตดวยตนเองของผเรยน การสรางแบบฝกทกษะจะตองเปนการเสรมทกษะพนฐานโดยก าหนดใหผเรยนฝกฝนเรยงล าดบจากงายไปยาก ปรมาณของเนอหาตองเพยงพอทสามารถตรวจสอบและพฒนาทกษะ กระบวนการคด กระบวนการเรยนรของผเรยนทเรยนไปแลว เพอน าไปใชในการแกปญหาและผเรยนสามารถตรวจสอบความเขาใจบทเรยนดวยตนเองได ท าใหเกดทกษะ ความร ความเขาใจ ความช านาญในเนอหาทผเรยนไดเรยนไปแลว แบบฝกในภาษาไทยมชอเรยกแตกตางกนออกไป เชน ชดการฝก แบบฝกทกษะ แบบฝกหด แบบฝกหดทกษะ เปนตน มผใหความหมายของแบบฝก แบบฝกหดหรอชดการฝกไว แบบฝก แบบฝกหด หรอชดการฝก เปนค าทมความหมายคลายคลงกน คอ งานหรอกจกรรมทครผสอนมอบหมายใหผ เรยนกระท าเพอฝกทกษะและทบทวนความรทไดเรยนไปแลวใหเกดความช านาญ ถกตอง คลองแคลว จนสามารถน าความรไปแกปญหาไดโดยอตโนมต ในการศกษาครงนผวจยเลอกใชค าวา แบบฝกทกษะ

แบบฝกหรอแบบฝกหดเปนสอการเรยนการสอนประเภทหนงทใหนกเรยนได ฝกปฏบตเพอใหเกดความรความเขาใจและทกษะเพมเตมขน สวนใหญหนงสอเรยนจะมแบบฝกหด ทายบทเรยน ในบางวชาแบบฝกหดจะมลกษณะเปนแบบฝกปฏบต (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2537)

27

สนอง ค าศร (2537) กลาววา แบบฝกหดเปนสงทชวยใหนกเรยนประสบผลส าเรจ ในการเรยนการสอน ดงนนแบบฝกหดจะมลกษณะทกอใหเกดความสนกสนาน ความพอใจในการเรยนใหกบนกเรยน

ขจรตน หงสประสงค (2534) กลาววา แบบฝกเปนอปกรณการเรยนการสอนอยางหนงทครใชฝกทกษะ หลงจากทนกเรยนไดเรยนเนอหาจากบทเรยนแลว โดยสรางขนเพอเสรมทกษะใหแกนกเรยน มลกษณะเปนแบบฝกหดทมกจกรรมใหนกเรยนกระท า โดยมจดมงหมายเพอพฒนาความสามารถของนกเรยน

วรสดา บญยไวโรจน (2536) กลาวา แบบฝกหดเปนสอการสอนทจดท าขนเพอใหผเรยนไดศกษา ท าความเขาใจ ฝกฝนจนเกดแนวคดทถกตอง และเกดทกษะในเรองใดเรองหนง นอกจากนนแบบฝกหดยงเปนเครองบงชใหครทราบวาผเรยนหรอผใชแบบฝกหดมความร ความเขาใจในบทเรยนและสามารถน าความรนนไปใชไดมากนอยเพยงใด ผเรยนมจดเดนทควรสงเสรมหรอจดดอยทควรปรบปรง แกไขตรงไหน อยางไร แบบฝกหดจงเปนเครองมอส าคญทครทกคนใชในการตรวจสอบความร ความเขาใจ และพฒนาทกษะของนกเรยนในวชาตางๆ

จากความเหนของนกวชาการดงกลาว เกยวกบความหมายและความส าคญของ แบบฝกหรอแบบฝกหดจงพอสรปไดวา แบบฝกหรอแบบฝกหด คอ สอการเรยนการสอนชนดหนงทใชฝกทกษะใหกบผเรยนหลงจากเรยนจบเนอหาในชวงหนงๆ เพอฝกฝนใหเกดความร ความเขาใจ รวมทงเกดความช านาญในเรองนนๆ อยางกวางขวางมากขน ดงนนแบบฝกจงมความส าคญตอผเรยนไมนอยในการทจะชวยเสรมสรางทกษะใหกบผเรยนไดเกดการเรยนรและเขาใจไดเรวขน ชดเจนขน กวางขวางขน ท าใหการสอนของครและการเรยนของนกเรยนประสบผลส าเรจ อยางมประสทธภาพ

1.3.2 หลกการสรางแบบฝกทกษะ สงส าคญทควรค านงถงการสรางแบบฝกคอขนตอนและหลกในการสรางซง

ซลและกลาสโลว(Seel&Glasgow,1990) ไดเสนอแนะไววา ในการจดสถานการณทางการเรยนการสอนนนสามารถก าหนดขอบเขตเนอหาจากหลกสตร โดยก าหนดจากหนวยการเรยนยอยๆ ไปสหนวยการเรยนใหญ แตอยางไรกตามในการออกแบบการสอนหรอการสรางแบบฝกควรค านงถงองคประกอบดงตอไปน

1. เนอหาทคดเลอกมาสรางแบบฝกตององจดประสงครายวชา 2. กลวธทใชในการสอนตององทฤษฎและผลการวจยทมผท าไวแลว 3. การวดตององพฤตกรรมการเรยนร 4. รจกน าเทคโนโลยมาใชประกอบเพอใหแบบฝกมประสทธภาพและคมคา

นอกจากน บอค (Bock,1993) ไดเสนอหลกในการสรางแบบฝกดงน 1. กอนทจะสรางแบบฝกจะตองก าหนดโครงรางคราวๆ กอนวาจะเขยน

แบบฝกเกยวกบเรองอะไร มจดประสงคอยางไร

28

2. ศกษาเอกสารทเกยวของกบเรองทจะใชสรางแบบฝก 3. เขยนจดประสงคเชงพฤตกรรมและเนอหาใหสอดคลองกน 4. จดประสงคเชงพฤตกรรมออกเปนกจกรรมยอย โดยค านงถงความ

เหมาะสมของผเรยน และเรยงกจกรรมหรองานทนกเรยนตองปฏบตจากงายไปหายาก 5. ก าหนดอปกรณทจะใชในแตละตอนใหเหมาะสมกบแบบฝก 6. ก าหนดเวลาทจะใชในแบบฝกแตละตอนใหเหมาะสม 7. ควรประเมนผลกอนและหลง

ฮาเรส (Haress อางถงใน องศมาลน เพมผล, 2542) ไดกลาวถงหลกการสรางแบบฝกวา แบบฝกจะตองใชภาษาใหเหมาะสมกบผเรยน และควรสรางโดยอาศยหลกจตวทยาในการแกปญหาและการตอบสนองไวดงน

1. สรางแบบฝกหลายๆ ชนด เพอเราใหผเรยนเกดความสนใจ 2. แบบฝกทสรางขนนนจะตองใหผเรยนสามารถพจารณาไดวาตองการให

ผเรยนท าอะไร 3. ใหผเรยนไดน าสงทเรยนรจากการเรยนมาตอบในแบบฝกใหตรงตาม

เปาหมาย 4. ใหผเรยนตอบสนองสงเราดวยการแสดงความสามารถและความเขาใจใน

การฝก 5. ก าหนดใหชดเจนวาจะใหผเรยนตอบแบบฝกแตละชนดแตละรปแบบ

ดวยวธการตอบอยางไร ถวลย มาศจรส (2546) ไดกลาวถงการสรางและจดท าแบบฝกหด แบบฝกทกษะไว

ดงน 1. ศกษาเนอหาสาระส าหรบการจดท าแบบฝกหด แบบฝกทกษะ 2. วเคราะหเนอหาสาระโดยละเอยด เพอก าหนดจดประสงคในการจดท า 3. ออกแบบการจดท าแบบฝกหด แบบฝกทกษะตามจดประสงค 4. สรางแบบฝกหด แบบฝกทกษะ และสวนประกอบอนๆ เชน แบบทดสอบ

กอนฝก บตรค าสง ขนตอนกจกรรมทผเรยนตองปฏบต แบบทดสอบหลงเรยน 5. น าแบบฝกหด แบบฝกทกษะ ไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร ปรบปรง

พฒนาใหสมบรณ สนนทา สนทรประเสรฐ (2544) เสนอแนวทางในการสรางแบบฝกดงน

1. ตองใหผเรยนศกษากอนใชแบบฝก 2. ในแตละแบบฝกอาจมเนอหาสรปยอ หรอหลกเกณฑไวใหผเรยนไดศกษา

ทบทวนกอนกได

29

3. ควรสรางแบบฝกใหครอบคลมเนอหา และจดประสงคทตองการและไมยากหรองายจนเกนไป

4. ค านงถงหลกจตวทยาการเรยนรของเดกใหเหมาะสมกบวฒภาวะและความแตกตางของผเรยน

5. ควรศกษาแนวทางการสรางแบบฝกใหเขาใจกอนปฏบตการสราง อาจน าหลกการของผอน หรอทฤษฎการเรยนรของนกศกษาหรอนกจตวทยามาประยกตใชใหเหมาะสมกบเนอหาและสภาพการณได

6. ควรมคมอการใชแบบฝกเพอใหผสอนอนน าไปใชไดอยางกวางขวาง หากไมมคมอตองมค าชแจงขนตอนการใชใหชดเจน แนบไปในแบบฝกนนดวย

7. การสรางแบบฝกควรพจารณารปแบบใหเหมาะกบธรรมชาตของแตละเนอหาวชารปแบบจงมความแตกตางกนไปตามสภาพการณ

8. การออกแบบชดฝกควรมความหลากหลายไมซ าซาก ไมใชรปแบบเดยว เพราะจะท าใหผเรยนเกดความเบอหนาย ควรมแบบฝกหลายๆ แบบ เพอฝกใหผเรยนไดเกดทกษะอยางกวางขวางและสรางเสรมความคดสรางสรรค

9. การใชภาพประกอบเปนสงส าคญทจะชวยใหแบบฝกนาสนใจ และยงเปนการพกสายตาใหกบผเรยนอกดวย

10. การสรางแบบฝกหากตองการใหสมบรณครบถวน ควรสรางในลกษณะของเอกสารประกอบการสอน แตจะเนนความหลากหลายของแบบฝกมากกวา และเนอหาทสรปไวควรมลกษณะเพยงยอ ๆ

11. แบบฝกตองมความถกตองอยาใหมขอผดพลาดโดยเดดขาดเพราะเหมอนยนยาพษใหกบลกศษยโดยรเทาไมถงการณ เขาจะจ าในสงทผดๆ ตลอดไป

12. ค าสงในแบบฝกเปนสงทส าคญทไมควรมองขามเพราะค าสงคอประตบานใหญทจะไขความร ความเขาใจของผเรยนไปสความส าเรจ ค าสงจงตองสนกะทดรดและเขาใจงายไมท าใหผเรยนสบสน

13. การก าหนดเวลาในการใชแบบฝกในแตละชดควรใหเหมาะสมกบเนอหาและความสนใจของผเรยน

ถวลย มาศจรส (2546) ไดกลาวถงการสรางและการจดท าแบบฝกหด แบบฝกทกษะไวดงน

1. วเคราะหเนอหาสาระโดยละเอยดเพอก าหนดจดประสงคในการออกแบบจดท าแบบฝกหด แบบฝกทกษะตามวตถประสงค

2. สรางแบบฝกหด แบบฝกทกษะ และสวนประกอบอนๆ เชนแบบทดสอบกอนฝก บตรค าสง ขนตอนกจกรรมทผเรยนตองปฏบต แบบทดสอบหลงเรยน

3. น าแบบฝกหดแบบฝกทกษะไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร

30

สมพร ตอยยบ (2554) ไดกลาวไววา การสรางแบบฝกทกษะตองมหลกการและแนวทางตางๆ ไมวาจะเปนการก าหนดแบบฝกทชดเจน แนนอน และภาษาทเขาใจงายเหมาะสมกบวย ควรมความยากงายแตกตาง และตองมหลายรปแบบ เพอใหนกเรยนมโอกาสในการใชภาษาอยางมประสทธภาพ และแบบฝกนนมประโยชนตอการเรยนการสอนมากไมวาจะเปนดานผเรยนท าใหเดกเกดความเขาใจในบทเรยนมากยงขน และในดานครผสอนเกยวกบเนอหาวชาทสอนและกจกรรมเพอพฒนาทกษะของนกเรยนใหมประสทธภาพมากยงขน

คณศร ศรประไพ (2555) ไดกลาวไววาหลกในการสรางแบบฝกควรสรางใหตรงกบจดประสงคทตองการฝกมความเหมาะสมตอพฒนาการของผเรยน สนองความสนใจและค านงถงความแตกตางระหวางบคคล จดท าใหจบเปนเรองๆ การประเมนผลแจงผลความกาวหนาในการฝกใหผเรยนทราบทนททกครง

บญน า เกษ (2556) ไดกลาวไววา การสรางแบบฝกตองค านงถงความแตกตางระหวางบคคล แบบฝกตองมหลายๆ รปแบบ ควรมเนอหาทสรปไวมลกษณะยอๆ สรางเรมจากงายไปหายากและจะตองถกตอง ค าสงในแบบฝกตองสนกะทดรดและเขาใจงายควร มการสอดแทรกทกษะดานอน ๆ เขาไปดวย

กรรณการ พวงเกษม (2540) ไดกลาวถงการสรางแบบฝกหดเพอใชฝกทกษะอยางมประสทธภาพนน ตองสรางโดยค านงถงหลกทางจตวทยา ดงน

1. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Difference) ตองค านงอยเสมอวานกเรยนแตละคนมความร ความถนด ความสามารถ ความสนใจแตกตางกน ในการสรางแบบฝกหดจงควรพจารณาใหเหมาะสม ไมงายเกนไปส าหรบเดกทเกง และไมแยกกลม ควรใหเดกเกงคละกบเดกออน เพอใหเดกเกงชวยเหลอเดกออน

2. การเรยนรโดยการฝกฝน (Law of Exercise) ธอรนไดด (Thorndike) ไดกลาววา การเรยนรจะเกดขนไดดกตอเมอไดมการฝกฝนหรอการกระท าซ าๆ ฉะนนในการสรางแบบฝกหดจงควรสรางแบบฝกหดเพอใหนกเรยนไดฝกฝนเรองหนงๆ ซ าๆกนหลายครง โดยแบบฝกหดมลกษะหลายรปแบบ เพอไมใหนกเรยนเกดความเบอหนาย อนจะสงผลท าใหความสนใจในการฝกลดลงและจะไมเกดการเรยนรเทาทควร

3. กฎแหงผล (Law of Effect) เมอนกเรยนไดเรยนไปแลว นกเรยนยอมตองการทราบผลการเรยนของตนเองวาเปนอยางไร เมอใหนกเรยนท าแบบฝกหดหรอใหท างานใดๆ จงควรเฉลยหรอตรวจ เพอใหนกเรยนทราบผลโดยเรว หรอสามารถตรวจค าตอบไดเอง เพอจะไดรขอบกพรองของตนเอง

4. แรงจงใจ (Motivation) เพอใหเดกอยากท าแบบฝกหดตอไป แบบฝกหดควรเปนแบบสน ๆ เพอไมใหนกเรยนเบอหนาย ควรมแบบฝกหดหลายรปแบบไมซ าซาก เชน อาจจดแบบฝกหดในลกษณะของเกม กจกรรมในสถานการณทตางๆ แปลกใหม นาสนใจ และสนกสนานเหมาะสมกบวยและความตองการของเดก

31

จากหลกและวธการใหสรางแบบฝกทกษะขางตน สรปวธการใหท าแบบฝกทกษะดงนคอแบบฝกทกษะทดผเรยนตองเหนความส าคญของการฝกทกษะ ผเรยนจะตองท าแบบฝกดวยความเขาใจและความตงใจทจะพฒนาตนเองตามระดบความสามารถของตน แบบฝกควรมก าหนดระยะเวลาสนๆ ในการฝกแตบอยครง ควรฝกปฏบตหลงจากการสอนเมอผเรยนเขาใจบทเรยนดแลว การฝกท าจากงายไปหายาก โดยผสอนควรแนะน าอยางใกลชดหากพบขอผดพลาดแลวผ สอนตองแกไขโดยทนท และผเรยนควรเขาใจวาแบบฝกทกษะจะเปนการแสดงถงความกาวหนาของผ เรยนเองและผ สอนจะใชเปนแนวทางในการชวยเหลอผเรยนไดอยางมประสทธภาพ

1.3.3 รปแบบของแบบฝกทกษะ สมเดช สแสง, สนนทา สนทรประเสรฐ(2543 อางถงใน กศยา แสงเดช, 2545)

กลาววารปแบบของแบบฝกควรมความหลากหลายเพอปองกนไมใหผเรยนเกดความเบอหนาย ไมอยากท า และไดเสนอรปแบบของแบบฝกไวดงน

1. แบบถกผด เปนแบบฝกทเปนประโยคบอกเลาใหผเรยนอานแลวเลอกใส เครองหมายถกหรอผดตามดลยพนจของผเรยน

2. แบบจบค เปนแบบฝกทประกอบดวยค าถามหรอตวปญหาซงเปนตวยนไว ในสดมภซายมอโดยมทวางไวหนาขอ เพอใหผเรยนเลอกหาค าตอบทก าหนดไวในสดมภขวามอมาจบคกบค าถามใหสอคลองกน โดยใชหมายเลขค าตอบไปวางไวทวางหนาขอค าถาม หรอจะใชโยงเสน

3. แบบเตมค าหรอแบบเตมขอความ เปนแบบฝกทมขอความไวให แตจะเวน ชองวางไวใหผเรยนเตมค าหรอขอความทขาดหายไป ซงค าทน ามาเตมอาจใหเตมอยางอสระหรอก าหนดตวเลอกใหเตมกได

4. แบบหลายตวเลอก เปนแบบฝกเชงแบบทดสอบ โดยม 2 สวน คอสวนทเปนค าถาม ซงจะตองเปนประโยคค าถามทสมบรณชดเจน สวนท 2 เปนตวเลอก คอค าตอบซงอาจม 3-4 ตวเลอกกได ตวเลอกทงหมดจะมตวเลอกทถกตองทสดเพยงตวเดยวสวนทเหลอเปนตวลวง

5. แบบอตนย คอความเรยงเปนแบบฝกทมตวค าถาม ผเรยนเขยนบรรยาย ตอบอยางเสร ไมจ ากดค าตอบ แตจ ากดในเรองเวลา อาจใชในรปค าถามทวไปหรอเปนค าสงใหเขยนเรองราวตางๆ ก าหนดเวลาทจะใชในแบบฝกแตละตอนใหเหมาะสมกได

1.3.4 ลกษณะของแบบฝกทกษะ ในการสรางแบบฝกทกษะมองคประกอบหลายประการ ซงไดมนกการศกษาหลายทาน

ใหขอเสนอแนะเกยวกบลกษณะของแบบฝกทด ไวดงน

32

กสยา แสงเดช (2545) ไดกลาวแนะน าผสรางแบบฝกใหยดลกษณะแบบฝกทดดงน 1. แบบฝกทดควรความชดเจนทงค าสงและวธท า ค าสงหรอตวอยางแสดงวธ

ท าทใชไมควรยากเกนไป เพราะจะท าความเขาใจยาก ควรปรบใหงายและเหมาะสมกบผใช เพอนกเรยนสามารถเรยนดวยตนเองได

2. แบบฝกทดควรมความหมายตอผเรยนและตรงตามจดหมายของการฝก ลงทนนอย ใชไดนาน ทนสมย

3. ภาษาและภาพทใชในแบบฝกเหมาะกบวยและพนฐานความรของผเรยน 4. แบบฝกทดควรแยกฝกเปนเรองๆ แตละเรองไมควรยาวเกนไป แตควรม

กจกรรมหลายแบบเพอเราความสนใจ และไมเบอในการท าและฝกทกษะใดทกษะหนงจนช านาญ

5. แบบฝกทดควรมทงแบบก าหนดค าตอบในแบบและใหตอบโดยเสร การเลอกใชค า ขอความ รปภาพในแบบฝก ควรเปนสงทนกเรยนค นเคยและตรงกบความสนใจของนกเรยน กอใหเกดความเพลดเพลนและพอใจแกผใช ซงตรงกบหลกการเรยนรวานกเรยนจะเรยนไดเรว ในการกระท าทท าใหเกดความพงพอใจ

6. แบบฝกทดควรเปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาดวยตนเองใหรจกคนควารวบรวมสงทพบเหนบอยๆ หรอทตวเองเคยใช จะท าใหผเรยนเขาใจเรองนนๆ มากยงขน และรจกน าความรไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตอง มหลกเกณฑและมองเหนวาสงทไดฝกนนมความหมายตอเขาตลอดไป

7. แบบฝกทดควรตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล ผเรยนแตละคนมความแตกตางกนในหลายๆ ดาน เชน ความตองการ ความสนใจ ความพรอม ระดบสตปญญา และประสบการณ เปนตน ฉะนน การท าแบบฝกแตละเรองควรจดท าใหมากพอและมทกระดบตงแต งาย ปานกลาง จนถงระดบคอนขางยาก เพอวาทงนกเรยนเกง ปานกลาง และออน จะไดเลอกท าไดตามความสามารถ ทงนเพอใหนกเรยนทกคนไดประสบความส าเรจในการท าแบบฝก

8. แบบฝกทจดท าเปนรปเลม นกเรยนสามารถเกบรกษาไวเปนแนวทางเพอทบทวนดวยตนเองตอไป

9. การทนกเรยนไดท าแบบฝก ชวยใหครมองเหนจดเดนหรอปญหาตางๆ ของนกเรยนไดชดเจน ซงจะชวยใหครด าเนนการปรบปรงแกไขปญหานนๆ ไดทนทวงท

10. แบบฝกทจดขน นอกจากมในหนงสอเรยนแลวจะชวยใหนกเรยนไดฝกฝนอยางเตมท

11. แบบฝกทจดพมพไวเรยบรอยแลว จะชวยใหครประหยดแรงงานและเวลาในการทจะตองเตรยมแบบฝกอยเสมอ ในดานผเรยนไมตองเสยเวลาในการลอกแบบฝกจากต าราเรยนหรอกระดานด า ท าใหมเวลาและโอกาสไดฝกฝนทกษะตางๆไดมากขน

33

12. แบบฝกชวยประหยดคาใชจายเพราะการพมพเปนรปเลมทแนนอน ลงทนต าแทนทจะใชพมพลงกระดาษไขทกครงไป นอกจากนยงมประโยชนในการทผเรยนสามารถบนทกและมองเหนความกาวหนาของตนไดอยางมระบบและมระเบยบ

สพรรณ ไชยเทพ (2544) ไดกลาวถงลกษณะของแบบฝกทดไวดงน 1. ตองมความชดเจน ทงค าชแจง ค าสง งายตอการเขาใจ 2. ตรงกบจดประสงคทตองการวด 3. มภาษาและรปภาพทดงดดความสนใจของนกเรยนและเหมาะสมกบวยของ

ผเรยน 4. แบบฝกแตละเรองไมควรยาวมากจนเกนไป 5. ควรมกจกรรมหลากหลายรปแบบท าใหนกเรยนไมเบอ 6. ควรตอบสนองความตองการและความสนใจของผเรยน สรางความ

สนกสนานเพลดเพลนขณะท าแบบฝก 7. มค าตอบทชดเจน 8. แบบฝกทดสามารถประเมนความกาวหนา และความรของนกเรยนได

พนจ จนทรซาย (2546) กลาวถงลกษณะของแบบฝกทด ประกอบดวยเนอหาตองชดเจน มรปแบบเราความสนใจ ตอบสนองการเรยนรของผเรยน และท าใหผเรยนมความสขในการเรยน

อ านวย เลอมใส (2546) กลาวถงลกษณะทดของแบบฝกทกษะดงน 1. ควรเกยวของกบเรองทเรยนมาแลว เปนเรองทมความหมายตอผเรยน และ

สามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได 2. ตรงตามจดมงหมายของการฝก ลงทนนอยและทนสมยอยเสมอ 3. ภาพประกอบ ภาษา ส านวนภาษา ความยากงาย และเวลาในการฝกม

ความเหมาะสมกบวยและพนฐานความรของผเรยน เพราะจะท าใหฝกคดไดเรวและสนกสนาน 4. ใชหลกจตวทยาปลกเราความสนใจ มสงแปลกใหม นาสนใจและทาทายให

ผเรยนสามารถแสดงความสามารถไดเตมศกยภาพ และตอบสนองความตองการของทองถน 5. มขอเสนอแนะค าชแจงและตวอยางสนทชวยใหผเรยนเขาใจวธท าไดงายๆ 6. มหลากหลายรปแบบใหเลอกตอบอยางจ ากดและอยางเสร เปดโอกาสให

ผเรยนเลอกฝกและศกษาดวยตนเอง 7. ควรเลอกฝกเปนเรองๆ แตละเรองไมควรยาวเกนไป เนนกจกรรมการ

เรยนรทเลอกฝกและศกษาดวยตนเอง 8. ควรไดรบการปรบปรงควบคกบหนงสอเรยนเสมอ และควรใชไดดทงใน

หองเรยนและนอกหองเรยน

34

9. ควรเปนแบบฝกทสามารถประเมน และจ าแนกความเจรญงอกงามของผเรยนไดอกดวย

จตรา สมพล (2547) แบบฝกทดตองมหลากหลายรปแบบ มค าชแจงทชดเจนจดมงหมายวาดวยการฝกดานใดส านวนงายเราความสนใจและฝกใชความคดตรงตามเนอหาในหลกสตร ไมมากหรอนอยเกนไป เหมาะสมกบเวลา วย ความสามารถของนกเรยนและท าใหผเรยนเกดความสนกสนาน

จรยภรณ รจโมระ (2548) ไดเสนอหลกเกณฑการฝกทกษะสรปไดคอแบบฝกทกษะควรก าหนดนยามของแตละขนตอนใหชดเจน ใหสามารถน าไปปฏบตได แจกแจงทกษะใหญออกเปนทกษะยอยโดยละเอยด นกเรยนจะตองฝกทกษะในขนยอยๆ เหลานนทละขนจนเกดทกษะแลว จงฝกทกษะทยากขน ใหนกเรยนฝกทกษะทแจกแจงเปนทกษะยอยแลวหลายครง จนมความช านาญ เนนการฝกซ าๆ มการวดและประเมนผล หรอสงเกตพฤตกรรมเดกอยางสม าเสมอเพอประเมนวาเดกมทกษะเกดขนแลว

ปราณ จณฤทธ (2552) ไดกลาววา ลกษณะของแบบฝกทกษะทดตองสรางใหเกยวของกบบทเรยนทเปนแบบฝกส าหรบเดกเกงและใชซอมเสรมเดกออนได มความหลากหลายในแบบฝกชดนนๆ มค าสงทชดเจนเปดโอกาสใหผฝกไดคดทาทายความสามารถมความเหมาะสมกบวย ใชเวลาฝกไมนาน ผฝกสามารถน าประโยชนจากการท าแบบฝกไปประยกตปรบเปลยนน ามาใชในชวตประจ าวนได

ประภาพร ถนออง (2553) ไดกลาววา ลกษณะของแบบฝกทกษะทดตองมจดหมายทแนนอนจะท าการฝกทกษะดานใด ควรใชภาษางายๆ และมความนาสนใจเรยงล าดบจากงายไปหายากใหเหมาะสมกบวยและความสามารถของผเรยน มเนอหาตรง จดกจกรรมใหหลากหลายเพอดงดดความสนใจและเกดประสทธภาพในการเรยน

คณศร ศรประไพ (2555) ไดกลาววา ลกษณะของแบบฝกทดควรเปนแบบฝกสนๆ ฝกหลายๆครง มรปแบบการฝกควรฝกเฉพาะเรองเดยว และควรเปนสงทผเรยนพบเหนอยแลว ค าชแจงสนๆ ใชเวลาเหมาะสม เปนเรองททาทายใหแสดงความสามารถ เมอผเรยนไดฝกแลวกสามารถพฒนาตนเองไดดจงจะนบวาเปนแบบฝกทดและมประโยชน

บญน า เกษ (2556) ไดกลาววา ลกษณะของแบบฝกทดควรสรางเพอฝกทกษะเฉพาะอยาง ค านงถงความเหมาะสมกบวย ความสามารถและพฒนาการของผเรยน โดยใชภาษาทงายชดเจน มกจกรรมหลายรปแบบเพอเราความสนใจของผเรยน มภาพประกอบ ฝกตามขนเรยงจากงายไปหายาก ใชเวลาฝกพอสมควรและมการประเมนผลใชแบบฝก เพอใหผเรยนไดประเมนความสามารถของตนเอง

ไพรตน สวรรณแสน (อางถงใน จรพร จนทะเวยง, 2542) กลาวถงลกษณะของ แบบฝกทด ไวดงน

35

1. เกยวกบบทเรยนทไดเรยนมาแลว 2. เหมาะสมกบระดบวยและความสามารถของเดก 3. มค าชแจงสนๆ ทจะท าใหเดกเขาใจ ค าชแจงหรอค าสงตองกะทดรด 4. ใชเวลาเหมาะสม คอ ไมใหเวลานานหรอเรวเกนไป 5. เปนทนาสนใจและทาทายความสามารถ

บลโลว (Billow อางถงใน เตอนใจ ตรเนตร,2544) กลาวถง ลกษณะของแบบฝกทดนนจะตองดงดดความสนใจและสมาธของผเรยน เรยงล าดบจากงายไปหายากเปดโอกาสใหผเรยนฝกเฉพาะอยาง ใชภาษาเหมาะสมกบวย วฒนธรรมประเพณ ภมหลงทางภาษาของผเรยน แบบฝกทดควรจะเปนแบบฝกส าหรบผเรยนทเรยนเกง และซอมเสรมส าหรบผเรยนทเรยนออนในขณะเดยวกน นอกจากนแลวควรใชหลายลกษณะและมความหมายตอผฝกอกดวย

รเวอรส (Rivers อางถงใน เตอนใจ ตรเนตร,2544 ) กลาวถงลกษณะของแบบฝกไวดงน

1. บทเรยนทกเรองควรใหผเรยนไดมโอกาสฝกมากพอ กอนจะเรยนเรองตอไป 2. แตละบทควรฝกโดยใชเพยงแบบฝกเดยว 3. ฝกโครงสรางใหมกบสงทเรยนรแลว 4. สงทฝกแตละครงควรเปนบทฝกสนๆ 5. ประโยคและค าศพทควรเปนแบบทใชพดกนในชวตประจ าวน 6. แบบฝกควรใหผเรยนไดใชความคดไปดวย 7. แบบฝกควรมหลายๆ แบบเพอไมใหผเรยนเกดความเบอหนาย 8. การฝกควรฝกใหผเรยนน าสงทเรยนแลวสามารถใชในชวตประจ าวน

จากทกลาวมาพอสรปไดวา ลกษณะของแบบฝกทดควรเปนแบบฝกสนๆ ฝกหลายๆ ครง มหลายรปแบบ การฝกควรฝกเฉพาะเรองเดยว และควรเปนสงทนกเรยนพบเหนอยแลว ค าชแจงสนๆ ใชเวลาเหมาะสม เปนเรองททาทายใหแสดงความสามารถ เมอผเรยนไดฝกแลวกสามารถพฒนาตนเองไดด จงจะนบวาเปนแบบฝกทดและมประโยชน

1.3.5 ประโยชนของแบบฝกทกษะ ประโยชนของแบบฝก หากเปนแบบฝกทดและมประสทธภาพ จะชวยท าใหนกเรยน

ประสบผลส าเรจในการฝกทกษะไดเปนอยางด ท าใหครลดภาระการสอนลงและผเรยนสามารถพฒนาตนเองไดอยางเตมท เพมความมนใจในการเรยนไดเปนอยางดหากไดมการฝกบอยครงจนช านาญ และยงชวยผเรยนทมปญหาในการเรยนรจ าเปนตองมการสอนตางจากกลมปกตทวไปดวยการเสรมเพมเตมใหเปนพเศษ

ยพา ยมพงษ (อางใน สนนทา สนทรประเสรฐ, 2544 ) ไดกลาวถงประโยชนของแบบฝกไวหลายขอดวยกน ดงตอไปน

36

1. เปนสวนเพมเตมหรอเสรมหนงสอเรยนในการเรยนทกษะ เปนอปกรณการสอนทชวยลดภาระครไดมาก เพราะแบบฝกเปนสงทจดท าขนอยางเปนระบบและมระเบยบ

2. ชวยเสรมทกษะแบบฝกหดเปนเครองมอทชวยเดกในการฝกทกษะ แตทงนจะตองอาศยการสงเสรมและความเอาใจใสจากครผสอนดวย

3. ชวยในเรองความแตกตางระหวางบคคล เนองจากเดกมความสามารถทางภาษาแตกตางกน การใหเดกท าแบบฝกหดทเหมาะสมกบความสามารถของเขา จะชวยใหเดกประสบผลส าเรจในดานจตใจมากขน ดงนนแบบฝกหดจงไมใชสมดฝกทครจะใหเดกลงมอท าหนาตอหนา แตเปนแหลงประสบการณเฉพาะส าหรบเดกทตองการความชวยเหลอพเศษ และเปนเครองมอชวยทมคาของครทจะสนองความตองการเปนรายบคคลในชนเรยน

4. แบบฝกชวยเสรมทกษะใหคงทน ลกษณะการฝกเพอชวยใหเกดผลดงกลาวนน ไดแก ฝกทนทหลงจากทเดกไดเรยนรในเรองนนๆ ฝกซ าหลายๆ ครง เนนเฉพาะในเรองทผด

ไพบลย มลด (2546) กลาวถงประโยชนของแบบฝกทกษะไวดงน 1. ชวยใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดดขน 2. ชวยใหผเรยนจดจ าเนอหาในบทเรยนและค าศพทตางๆ ไดคงทน 3. ท าใหเกดความสนกสนานขณะเรยน 4. ท าใหผเรยนทราบความกาวหนาของตนเอง 5. ผเรยนสามารถทบทวนความรไดดวยตนเอง 6. แบบฝกทกษะสามารถน ามาวดผลการเรยนทเรยนแลว 7. ชวยใหครทราบขอบกพรองของผเรยนและน าไปปรบปรงแกไขไดทนทวงท

นลาภรณ ธรรมวเศษ (2546) กลาวถงประโยชนของแบบฝกไววา แบบฝกทดและมประสทธภาพ ชวยท าใหผเรยนประสบผลส าเรจในการฝกทกษะ แบบฝกทดเปรยบเสมอนผชวยทส าคญของครทท าใหครลดภาระการสอนลงได ท าใหนกเรยนสามารถพฒนาตนเองไดอยางเตมทและเพอความมนใจในการเรยนไดอยางด

สเทว แกวนมตด (2547) กลาวถงประโยชนของแบบฝกไววา ประโยชนของ แบบฝกท าใหนกเรยนเขาใจบทเรยนยงขน มความเชอมนความรบผดชอบตองานทท า นกเรยนสามารถใชทบทวนบทเรยนและเหนความกาวหนาของตนเองดวย ตลอดจนชวยลดภาระการสอนของคร ใชเปนเครองมอวดผลการเรยน ท าใหครทราบจดเดนจดดอยของนกเรยนไดชดเจน อนเปนแนวทางในการปรบปรงการเรยนการสอนตอไป

ปารชาต สพรรณกลาง (2550) กลาวถงประโยชนของแบบฝกไววา แบบฝกเปนสอการเรยนทชวยใหผ เรยนเกดการเรยนรและทกษะทงยงชวยแบงเบาภาระครผสอน ซงประโยชนของแบบฝกท าใหนกเรยนเขาใจบทเรยนไดมากขน มความเชอมนฝกท างานดวยตนเอง ท าใหมความรบผดชอบ และท าใหครทราบปญหาและขอบกพรองของนกเรยนในเรองทเรยนท าใหสามารถแกปญหาไดทนท นอกจากนแบบฝกยงเปดโอกาสใหเดกฝกทกษะอยาง

37

เตมท ทงยงชวยใหคงอยไดนาน และเปนเครองมอวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงจบบทเรยนแตละครงอกดวย

อษณย เสอจนทร (2553) กลาวถงประโยชนของแบบฝกไววา แบบฝกชวยในการฝกเสรมเพมทกษะท าใหจดจ าเนอหาไดคงทน มเจตคตทดตอวชาทเรยน สามารถน ามาแกปญหาเปนรายบคคลและรายกลมไดด ผเรยนสามารถน ามาทบทวนเนอหาไดดวยตนเอง ท าใหผเรยนทราบความกาวหนาของตน เปนเครองมอทครผสอนใชประเมนผลการเรยนรไดเปนอยางดวานกเรยนเขาใจมากนอยเพยงใด

สมพร ตอยยบ (2554) กลาวถงประโยชนของแบบฝกไววา แบบฝกมความส าคญตอการเรยนการสอนในรายวชาตางๆ เพราะจะชวยใหนกเรยนเขาใจเนอหาบทเรยนและยงสามารถทบทวนเนอหาไดดวยตนเอง คณศร ศรประไพ (2555) กลาวถงประโยชนของแบบฝกไววา แบบฝกมประโยชนเปนเครองมอชวยใหผ เรยนไดฝกทกษะ สามารถทจะทบทวนไดดวยตนเองและเหนความกาวหนาของตนเอง นอกจากนยงสามารถชวยลดภาระของครผสอนอกดวย บญน า เกษ (2556) กลาวถงประโยชนของแบบฝกไววา แบบฝกมความส าคญท าใหเกดทกษะความช านาญ หากแตตองการไดรบการฝกหลายๆ ครง หลายรปแบบ เมอผเรยนไดรบการฝกแลว อยางนอยผเรยนสามารถพฒนาตนเองไดแนนอน แบบฝกมประโยชนตอครผสอนในการแกปญหาของนกเรยนทมปญหามากไดด ถวลย มาศจรส (2546) กลาวถงประโยชนของแบบฝก ดงน

1. เปนสอการเรยนร เพอพฒนาการเรยนรใหแกผเรยน 2. ผเรยนมสอส าหรบฝกทกษะดานการอาน การคด การวเคราะห และการเขยน 3. เปนสอการเรยนรส าหรบการแกไขปญหาในการเรยนรของผเรยน 4. พฒนาความร ทกษะ และเจตคตดานตางๆ ของผเรยน จากประโยชนของแบบฝกทกลาวมา สรปไดวา แบบฝกมประโยชนเปนเครองมอท

ชวยใหผเรยนไดฝกทกษะ สามารถทจะทบทวนดวยตนเองและเหนความกาวหนาของตนเอง นอกจากนยงสามารถชวยลดภาวะของครผสอนอกดวย

1.4 เอกสารทเกยวของกบแผนการจดการเรยนร 1.4.1 ความหมายและความส าคญของแผนการจดการเรยนร

กรมวชาการ (2545) ไดใหความหมายของแผนการจดการเรยนรวา เปนการจดโปรแกรมการสอนของวชาใดวชาหนงไวลวงหนาเพอใหการเรยนการสอนบรรลจดมงหมายทต งไว

ณฐวฒ กจรงเรอง (2545) ไดใหความหมายของแผนการจดการเรยนรวา แผนการจดการเรยนร (Lesson Plan) หมายถงการเตรยมการจดการเรยนรไวลวงหนาอยางเปนระบบ

38

และเปนลายลกษณอกษร เพอใชเปนแนวทางในการด าเนนการจดการเรยนรในรายวชาใดวชาหนงใหบรรลตามจดมงหมายทหลกสตรก าหนด

ถวลย มาศจรส (2546) ใหความหมายของแผนการจดการเรยนรไววา หมายถงการน าวชาการหรอกลมประสบการณทจะตองสอนตลอดภาคเรยน มาสรางเปนแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตลอดภาคเรยน โดยมจดประสงคการเรยนการสอน เนอหาสาระ กจกรรมการเรยนการสอน การใชสอและการวดผลประเมนผล โดยใหสอดคลองกบจดเนนของหลกสตร สภาพผเรยน ความพรอมของโรงเรยน

ส าล รกสทธ (2546) ใหความหมายของแผนการจดการเรยนรไววา เปนการน าวชาหรอกลมประสบการณ ทตองท าการสอนตลอดภาคเรยนมาสรางเปนแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน การใชสอ อปกรณการสอน และการวดผลประเมนผล ส าหรบเนอหาและจดประสงคการเรยนยอยๆใหสอดคลองกบวตถประสงค หรอจดเนนของหลกสตรสภาพผเรยน ความพรอมของโรงเรยน ในดานวสดอปกรณตรงกบชวตจรงในทองถน ซงกลาวอกนยหนงแผนการจดการเรยนร กคอ การเตรยมการสอนเปนลายลกษณอกษรลวงหนา หรอบนทกการสอนตามปกตนนเอง

สวมล สวรรณจนด (2554) ใหความหมายของแผนการจดการเรยนรไววา แผนการจดการเรยนรคอ การเตรยมการสอนของคร ซงจดท าเปนลายลกษณอกษร และมการเตรยมการสอนไวอยางเปนระบบ ขนตอน การจดกจกรรมการเรยนการสอน สอการจดการเรยนการสอน และเครองมอวดผลประเมนผล ชวยพฒนากระบวนการเรยนรของการจดการศกษา ชวยใหครบรรลวตถประสงคไปสเปาหมายของการจดการศกษาตามหลกสตรทก าหนดไว

บญน า เกษ (2555) ใหความหมายของแผนการจดการเรยนรไววา แผนการจดการเรยนรคอ การเตรยมการจดการเรยนรโดยจดท าเปนรายลกษณอกษรและเปนระบบ เพอใหผสอนสามารถน าไปจดกจกรรมการเรยนการสอนแกผเรยนในรายวชาใดวชาหนง เปนรายคาบหรอรายชวโมง รวมทงเปนเครองมอทชวยใหผสอนพฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอน าผเรยนไปสจดประสงคการเรยนรและพฒนาผเรยนใหบรรลผลตามจดมงหมายไดอยางมประสทธภาพ

ดงทกลาวมาแลวสรปไดวา แผนการจดการเรยนรคอ การเตรยมการสอนโดยจดท าเปนลายลกษณอกษรไวลวงหนา อยางเปนระบบตามขนตอน สอดคลองกบจดประสงครายวชาและจดมงหมายของหลกสตร เพอใหผสอนสามารถน าไปจดกจกรรมการเรยนการสอนแกผเรยน พฒนาผเรยนใหบรรลผลตามจดมงหมายทวางไว

สวทย มลค า (2551) กลาวถงความส าคญและคณคาของแผนการจดการเรยนรไว ดงน

1. ท าใหเกดการวางแผนวธสอนทด วธเรยนทด ทเกดจากการผสมผสานความรและจตวทยาการศกษา

39

2. ชวยใหผสอนมคมอการจดการเรยนร ทท าไวลวงหนาดวยตนเอง และท าใหครมความมนใจในการจดการเรยนรไดตามเปาหมาย

3. ชวยใหครผสอนไดทราบวาการสอนของตนไดเดนไปในทางทศใด หรอทราบวาจะสอนอะไร ดวยวธใด สอนท าไม สอนอยางไร จะใชสอแหลงเรยนรอะไร และจะวดผลประเมนผลอยางไร

4. สงเสรมใหครผสอนใฝหาความร ทงเรองหลกสตร วธจดการเรยนร จะจดหาและใชสอแหลงเรยนร ตลอดจนการวดผลประเมนผล

5. ใชเปนคมอส าหรบครทมาสอน (จดการเรยนร) แทนได 6. แผนการจดการเรยนรทน าไปใชและพฒนาแลวจะเกดประโยชนตอวงการศกษา 7. เปนผลงานทางวชาการทแสดงถงความช านาญและความเชยวชาญของครผสอน

ส าหรบประกอบการประเมนเพอขอเลอนต าแหนงและวทยฐานะใหสงขน สวมล สวรรณจนด (2554) กลาวถงความส าคญและคณคาของแผนการจดการ

เรยนรไววาแผนการจดการเรยนร เปนสงทชวยใหผสอนไดมโอกาสศกษาหลกสตร เพอใหการจดกจกรรมการเรยนการสอน บรรลเปาหมาย วตถประสงค และจดหมายปลายทางของหลกสตร สงผลใหนกเรยนมคณลกษณะตรงตามทหลกสตรไดตงเปาหมายเอาไว

บญน า เกษ (2555) กลาวถงความส าคญและคณคาของแผนการจดการเรยนรไววา ความส าคญและคณคาของแผนการจดการเรยนรแบงไดสองสวนคอ คณคาและความส าคญของแผนการจดการเรยนรทมตอผเรยนท าใหนกเรยนเขาใจเนอหาสาระไดความรตามจดประสงคไดรวมเรยนรอยางมชวตชวาและไดรบการชแนะแนวทางตามทศทางทครไดวเคราะหและวางแผนไวและยงท าใหผเรยนไดมสวนรวมในการเรยนรอยางแทจรง คณคาและความส าคญของแผนการจดการเรยนรทมตอผสอน ท าใหผสอนเขาใจจดมงหมายของสงทจะสอน สามารถถายทอดเนอหาและประสบการณแกนกเรยนไดเปนอยางดและมประสทธภาพ เกดความพรอมและสรางความเชอมนใหกบตนเองท าใหผเรยนเกดความเลอมใสและเชอถอในตวผสอน และยงสามารถอ านวยความสะดวกแกผอนทจะท าการสอนแทน รวมทงวเคราะหการสอนทผานมา เพอน าขอมลไปพฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหเหมาะสมตอไป

สรปไดวาแผนการจดการเรยนรมความส าคญทงตอผเรยนและผสอนในการด าเนนกจกรรมรวมกน ท าใหผเรยนมความสนกสนานในการเรยน และท ากจกรรมรวมกนตามทศทางทครไดวางแผนไวท าใหเกดความพรอมและสามารถถายทอดเนอหาและประสบการณแกนกเรยนไดเปนอยางด เพอใหบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพ

1.4.2 ลกษณะและองคประกอบของแผนการจดการเรยนร ส าล รกสทธ (2546) กลาวถงลกษณะของแผนการจดการเรยนร ผรไดสรปไว

ตรงกนดงน

40

1. เปนคมอการสอนทครพฒนาขนจากวชาทตนเองสอน ใชสอนเปนประจ าและผอนสามารถใชสอนแทนไดเมอตนเองไมอย

2. เปนเอกสารการสอนทมลกษณะสมบรณ เพราะในแตละแผนจะประกอบไปดวยสวนตางๆ ทจะน าพาใหนกเรยนรอยางมชวตชวา

3. มลกษณะเหมอนชดการสอน เพราะในแตละแผนมความสมบรณในตว 4. แตละแผนเมอสอนจบจะสามารถวดผลสมฤทธทางการเรยน หรอผลสะทอนกลบ

ไดทนท ท าใหครเขาใจนกเรยน และนกเรยนรตนเองไดด 5. การอธบาย สาธต บรรยายเปนขนตอนการจดกจกรรมชดเจน งาย เนนผเรยน

เปนศนยกลาง สวมล สวรรณจนด (2554) กลาววา ลกษณะของแผนการจดการเรยนรทด เปน

แผนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทมความชดเจนทงในดานเน อหา วตถประสงค การจดกจกรรมการเรยนการสอน การใชวสดอปกรณทจดหาไดในทองถน นกเรยนมสวนรวมในการจดการเรยนการสอนไดมากทสด สงผลใหบรรลจดประสงคในการจดการเรยนการสอน

บญน า เกษ (2555) กลาววา แผนการจดการเรยนรเปนคมอการสอนทครพฒนาขนจากวชาทตนเองสอน โดยเปนเอกสารการสอนทสมบรณ ในสวนประกอบไมวาจะเปน เนอหา จดประสงค กจกรรมการเรยนการสอน สอ อปกรณ รวมทงการวดและประเมนผล

สรปไดวาลกษณะของแผนการจดการเรยนรทดจะตองเปนแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทมความครบถวนสมบรณทกขนตอนตงแตวตถประสงค เนอหา กจกรรมการสอน สอ วสดอปกรณ และนกเรยนมสวนรวมกจกรรม ท าใหบรรลวตถประสงคการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล

สวทย มลค า (2551) ไดกลาวถงองคประกอบของแผนการจดการเรยนรดงนสวนประกอบทส าคญของแผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนรมหลายรปแบบอาจอยในรปของความเรยงหรอตาราง หรอทงความเรยงและตารางรวมกนกได ซงผสอนสามารถเลอกรปแบบไดตามความเหมาะสม จะเหนวาแผนการจดการเรยนร ควรประกอบดวยสวนส าคญ 3 สวน คอ

สวนท 1 สวนน าหรอหวแผนการจดการเรยนร เปนสวนประกอบทแสดงใหเหนภาพรวมของแผนฯ วาเปนแผนฯ ในกลมสาระการ

เรยนรใด เรองอะไร ใชเวลาในการจดกจกรรมนานเทาใด สวนท 2 ตวแผนการจดการเรยนร (องคประกอบทส าคญ)

1. สาระ 2. มาตรฐานการเรยนร 3. มาตรฐานการเรยนรชวงชน 4. ผลการเรยนรทคาดหวง

41

5. สาระส าคญ 6. จดประสงคการเรยนร ประกอบดวย

6.1 จดประสงคปลายทาง 6.2 จดประสงคน าทาง

7. สาระการเรยนรเนอหา 8. กจกรรม/กระบวนการเรยนร 9. สอนวตกรรม/แหลงเรยนร 10. การวดและประเมนผลประกอบดวย

10.1 วธประเมน 10.2 เครองมอทใชในการประเมน 10.3 เกณฑทใชในการประเมน

11. เอกสารประกอบการเรยนร 12. บนทกผลการจดการเรยนร

สวนท 3 ทายแผนการจดการเรยนร ประกอบดวยบนทกผลการใชแผนการจดการเรยนร ซงเปนสวนทผสอนใชบนทก

การสงเกตทพบจากการน าแผนไปใช เชนปญหาและแนวทางการแกไข กจกรรมเสนอแนะและขอมลอนๆ เพอประโยชนในการปรบปรงแผนฯ ในการไปใชตอไป อกสวนหนงของทายแผนการจดการเรยนรไดแก เอกสารประกอบการสอนไดแกใบงาน แบบทดสอบทใชในการจดการเรยนรตามแผนนนๆ เปนตน

สวมล สวรรณจนด (2554) กลาววา องคประกอบของแผนการจดการเรยนรประกอบดวยสวนน า หรอหวของแผนการจดการเรยนร ตวแผนการจดการเรยนรซงประกอบดวย การน าเขาสบทเรยน การจดกจกรรมการเรยนการสอน การสรป สอการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล เอกสารประกอบการสอน บนทกผลหลงสอน

สรปไดวาองคประกอบของแผนการสอนม 3 สวนคอ สวนหวแผนการสอน สวนตวแผนการสอนและสวนทาย สวนหวเปนการบอกรายละเอยด ชอแผนการสอนวชาและรายละเอยดอนๆ ทจ าเปน สวนตวแผนเปนสวนเนอหาซงเปนสวนประกอบส าคญทแสดงรายละเอยดขนตอนตางๆ ตามองคประกอบของแผนตามล าดบ สวนทายคอการสรปการสอนและเอกสารประกอบการสอน และแบบประเมน แบบทดสอบและบนทกหลงการจดการเรยนร

1.4.3 ขนตอนการเขยนแผนการจดการเรยนร กรมวชาการ (2545) ไดสรปขนตอนการเขยนแผน ไวดงน 1. วเคราะหผลการเรยนรทคาดหวงรายป/ รายภาค วเคราะหผลการเรยนรท

คาดหวงรายป/ รายภาค หรอจากหนวยการเรยนรทก าหนดวา ผลการเรยนรใดอยในแผนการ

42

เรยนร โดยเขยนแตกเปนผลการเรยนรทคาดหวงใหครบ3 ดาน คอ ความร ทกษะ/ กระบวนการ คณธรรม จรยธรรมและคานยม

2. วเคราะหสาระการเรยนรจากผลการเรยนรทคาดหวงดานความร 2.1 เลอกและขยายสาระการเรยนรใหสอดคลองกบผเรยน ชมชน และทองถน 2.2 สาระทเรยนรตองมความเทยงตรง ปฏบตไดจรง ทนสมย และเปนตวแทน

ของความร 2.3 มความส าคญทงในแนวกวางและแนวลก 2.4 มความนาสนใจสาหรบผเรยน 2.5 สามารถเรยนรไดงาย 2.6 จดสาระทเรยนรใหเรยงล าดบจากงายไปหายากและมความตอเนอง 2.7 จดสาระทเรยนรใหสมพนธกบกลมสาระการเรยนรอนๆ

3. วเคราะหกระบวนการจดการเรยนร 3.1 เลอกวธการน าเขาสบทเรยน 3.2 เลอกรปแบบการจดการเรยนรใหสอดคลองกบผลการเรยนรวามงไปใน

ทศทางใด เนนคณธรรม จรยธรรม และคานยม 3.3 ใหผเรยนท ากจกรรมตามขนตอนของรปแบบการเรยนร ผเรยนทม

ความสามารถแตกตางกนไมจ าเปนตองท ากจกรรมเหมอนกน 3.4 เนนกจกรรมทท างานเปนทมมากกวาท าตามล าพง 3.5 กจกรรมทใหผเรยนปฏบตตองน าเทคนคและวธการตางๆ มาเปนเครองมอ

ใหผเรยนบรรลตามผลการเรยนร 3.6 กจกรรมทปฏบตมความสอดคลองกบชวตประจ าวนและชวตจรง 3.7 กจกรรมทปฏบตมท งในหองเรยนและนอกหองเรยน 3.8 เปดโอกาสใหผเรยนฝกฝนและถายทอดการเรยนรไปสสถานการณใหมๆ

พรอมทงใหเกดความจ าระยะยาว 3.9 ตรวจสอบความเขาใจ โดยใหผเรยนสรปทงสงเสรมใหเชอมโยงสงทเรยนร

และทจะเรยนตอไป 4. วเคราะหกระบวนการวดประเมนผล

4.1 วธการวดและประเมนผล ตองสอดคลองกบผลการเรยนร 4.2 ใชวธการวดทหลากหลาย 4.3 เลอกเครองมอทมความเชอมน 4.4 แปลผลการวดและการประเมนเพอน าไปสการพฒนาและปรบปรง 4.5 วเคราะหแหลงการเรยนร ใหเรยนรจากแหลงความรหลากหลาย ทงในและ

นอกหองเรยน เชน จากธรรมชาต ความงาม ความจรง ความด จนตนาการ เครอขายตาง ๆ

43

4.6 หมายเหต ใหมการบนทกไวหากไมสามารถจดการเรยนการสอนตามแผน การเรยนรทก าหนดไดพรอมเหตผลประกอบ

5. วเคราะหแหลงการเรยนร ใหเรยนรจากแหลงความรหลากหลาย ทงในและนอกหองเรยนเชน จากธรรมชาต ความงาม ความจรง ความด จนตนาการ เครอขายตาง ๆ

6. หมายเหต ใหมการบนทกไวหากไมสามารถจดการเรยนการสอนตามแผน การเรยนรทก าหนดไดพรอมเหตผลประกอบ

สวทย มลค า (2551) ไดกลาวถงขนตอนการจดท าแผนดงน 1. ศกษาหลกสตร เพอการท าแผนการจดการเรยนร จะตองศกษาหลกการ

โครงสรางจดมงหมายหลกสตร จดประสงครายวชาและค าอธบายรายวชาเพอจะวเคราะหจดประสงคการเรยนร และเปนกรอบทศทางในการจดการเรยนการสอน

2. ท าความเขาใจกบค าอธบายรายวชา ซงโดยสวนใหญจะประกอบดวย 3 สวนคอ 2.1 กจกรรม ขอความสวนนหลกสตรจะวางแนวทางใหครผสอนจดกจกรรม

ใหนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง เพอน าไปสการเรยนรตามจดประสงคทก าหนด ขอความนมกขนตนกรยาเพอแสดงอาการกระท า เชนศกษา ปฏบต ทดลอง สงเกต รวบรวมอภปรายบนทกเปรยบเทยบ ฯลฯ

2.2 เนอหา ขอความในสวนนหลกสตรจะวางใหครผสอนทราบเนอหาหลก หรอเรองทผสอนจะน าไปจดการเรยนการสอนใหนกเรยนไดเรยนร ซงครผสอนจะตองน าไปวเคราะหรวมกบกจกรรม / จดประสงคในค าอธบายรายวชาเสยกอน จงจะท าใหครไดเนอหายอยในการเรยนรตอไป สวนมากสวนนมกจะขนตนดวยค าวา การ หรอเรองราวเกยวกบ หรอเกยวกบ หรอเขยนเปนกจกรรม

2.3 จดประสงค ขอความในสวนนจะอยทายสดของค าอธบายรายวชา มกจะขนตนดวยค าวา เพอ ซงจดประสงคในค าอธบายรายวชาแตละวชาจะเปนจดประสงคปลายทางของแผนการจดการเรยนรแตละแผนดวย และจะครอบคลมทกษะการเรยนรท ง 3 ดาน

2.3.1 ดานปญญา (พทธพสย) เปนจดประสงคทมงเนนความสามารถทางความคดของสมอง มกใชค าวาเพอใหมความรความเขาใจ ซงครควรพฒนาใหครบทง 6 ระดบ คอ ความร ความจ า ความเขาใจ การประยกตใช การวเคราะห สงเคราะห และประเมนคา

2.3.2 ดานจตใจ (จตพสย) เปนจดประสงคทมงเนนใหผเรยนมคณลกษณะทางจตใจ มกใชค าวา เพอใหมเจตคตทด ชนชม เหนคณคา ตระหนก ซงครควรพฒนาใหครบทง 5 ระดบ คอ การรบร ตอบสนอง การสรางคณคา การจดระบบคณคา การสรางลกษณะนสย

2.3.3 ดานทกษะ (ทกษะพสย) เปนจดประสงคทมงเนนใหผเรยนไดลงมอปฏบตมกใชค าวา ปฏบตตน สาธต ทดลอง แกปญหา คดค านวณ เปนตน ซงครควรพฒนา

44

ใหครบทง 5 ระดบ คอการเลยนแบบ การท าตามแบบ การท าอยางถกตอง การท าอยางตอเนอง การท าเองโดยเหมอนธรรมชาต

3. วเคราะหจดประสงคปลายทาง เพอเขยนเปนจดประสงคน าทาง เพราะจดประสงคน าทางจะเปนสงทท าใหครผสอนรวาจะสอนเนอหาอะไรบาง ในการก าหนดจดประสงคน าทางนนมความส าคญมาก เพราะจะตองน าไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน และการวดผลประเมนผล ดงนนเมอก าหนดจดประสงคน าทางแลว ครผสอนตองวเคราะหน าทาง

3.1 ท าใหบรรลจดประสงคปลายทางแลวหรอยง 3.2 จดประสงคน าทางเปนไปตามล าดบขนตอนหรอกระบวนการเรยนร

หรอไม 3.3 จดประสงคน าทางนนระบพฤตกรรมทสามารถวดหรอประเมนไดหรอไม

4. ก าหนดระยะเวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน หมายถง การก าหนดคาบสอนใหสอดคลองกบเนอหา และจดประสงคปลายทางวา ในแตละจดประสงคจะใชเวลาสอน กคาบทงนเพอจะไดวางแผน /โครงการสอนไดอยางถกตองเหมาะสมกบเนอหาและจดประสงคทม

5. ก าหนดเทคนค/กระบวนการทใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยเฉพาะการเนนใหผเรยนฝกคนควา สงเกต รวบรวมขอมล วเคราะหขอมล วเคราะหตวอยางทหลากหลายสรางสรรคและสามารถสรางองคความรดวยตนเอง รวมทงการกระตนใหผเรยนรจกศกษาหาความรและแสวงหาความร ดวยตนเอง

6. การเขยนรายละเอยดหรอเนอหาสาระของแผนการจดการเรยนรตามสวนประกอบของแผนการจดการเรยนร โดยมค าแนะน าดงน

6.1 การเขยนสาระส าคญตองค านงถงวาเรองทจะน ามาใหเรยนรนนคออะไร ดอยางไร หรอส าคญอยางไร และเรยนแลวจะไดอะไร ตองสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรและเนอหาสาระทปรากฏในแผนการจดการเรยนรนนๆ

6.2 จดประสงคการเรยนรไดแก จดประสงคการเรยนรปลายทาง น าทางใหน ามาจากขอ 3 ไดเลย

6.3 เนอหา เพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคน าทางทก าหนดไว ควรระบวาควรเรยนรเรองอะไรบางตามจดประสงคน าทาง และควรเขยนเปนเน อหาโดยสรป หรออาจเขยนเปนขอๆ สวนเนอหาโดยละเอยดควรเขยนไวในสวนของภาคผนวก เชนใบความร หรอเอกสารประกอบการเรยน ตามความเหมาะสมเพมเตมได

6.4 กจกรรมการเรยนการสอน การทจะใหฝกการเรยนรจดประสงคน าทางจะน าวธใดมาใหเกดการเรยนรอยางไรบาง และตองเขยนล าดบขนตอน ตงแตเรม ตนสอน จนกระทงสนสดกระบวนการสอนในแผนนนๆ เพอใหมองเหนพฤตกรรมการสอนจรงทงบทบาท

45

ของครผสอนและผเรยนโดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง ผเรยนเกดความสนใจปฏบตงาย และเกดความคดสรางสรรคของผจดท าแผนการจดการเรยนรเอง โดยทวไปควรม 3 ขนตอน คอขนน าเขาสบทเรยน ขนด าเนนการสอน และขนสรป โดยเทคนค/กระบวนการทน ามาใชจะแทรกอยในขนด าเนนการสอน

6.5 สอการเรยนการสอนในการเรยนการสอนทจะท าใหเกดการเรยนรไดนนตองใชสออปกรณอะไรบาง และสอทน ามาใชตองใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงค โดยใชเวลาสน หางาย ประหยด และนาสนใจ ถกตองตามหลกวชาการ เหมาะสมกบเนอหา และลกษณะของผเรยน

6.6 การวดผลและประเมนผล ในการวดผลจะตองรกอนวา จะวดอะไร (ซงไดก าหนดไวแลวทจดประสงคน าทาง) ดวยเครองมออะไร ควรระบเครองมอวดผลจะใชวธใด เมอใด และมเกณฑการประเมนอยางไร ตามวตถประสงคน าทางขอใด เชนสงเกตพฤตกรรม การปฏบตงานกลม หรอการตรวจผลการปฏบตงาน ทดสอบผลสมฤทธ เครองมอวดใชเครองมออะไร เชน แบบสงเกตพฤตกรรม แบบทดสอบ แบบตรวจผลการปฏบตงาน เปนตน เมอวดผลแลวจะน าขอมลนนไปท าอะไร โดยมเกณฑการประเมนก าหนดไว

7. การเขยนบนทกหลงสอน เปนการประเมนผลการสอนวา ครผสอนนนสอนเปนอยางไร สอนแลวผเรยนไดรบผลอยางไร โดยสวนใหญจะเขยนตามวธการวดผลประเมนผล

สวมล สวรรณจนด (2554) กลาววา ขนตอนการเขยนแผนการจดการเรยนรโดยสรปครผสอนจะตองด าเนนการตอไปน ศกษาหลกสตร วเคราะหตวชวด จดท าหนวยการเรยน จดกจกรรมการเรยนการสอน วดผลประเมนผล บนทกหลงสอนเพอน าไปปรบปรงแกไขจดบกพรองตอไป ดงนนการเขยนแผนการจดการเรยนร จะตองเรมตนดวยการศกษาหลกสตร ศกษาวเคราะหผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนร กระบวนการจดการเรยนร กระบวนการวดผลและประเมนผล แลวจงเรมเขยนแผนการจดการเรยนรตามกระบวนการทไดวเคราะหใหครบถวนทกดาน

1.4.4 ประโยชนของแผนการจดการเรยนร ณฐวฒ กจรงเรอง (2545) กลาวถงประโยชนของแผนการจดการเรยนรไววา ชวย

ใหการเรยนรสอดคลองกบความถนด ความสนใจ ความตองการของผเรยน สามารถเตรยมวสดอปกรณ และแหลงเรยนรใหพรอมกอนท าการสอนจรง ท าใหผสอนมความมนใจและเชอมนในการจดการเรยนร ท าใหผอนสอนแทนไดในกรณทมเหตจ าเปน เปนหลกฐานในการพจารณาผลงานและคณภาพในการปฏบตการสอนและเปนเครองบงชความเปนวชาชพของครผสอน

ส าล รกสทธ (2546) กลาวถงประโยชนของแผนการจดการเรยนรไววา แผนการจดการเรยนรชวยใหกระบวนการจด วด อยางเปนระบบ รดกม ท าใหเกดความเคลอนไหวเปนล าดบ ขนตอนจากหวไปทาย จากงายไปยาก เปนรปธรรมชดเจน มองเหนความเคลอนไหวของ

46

กจกรรมอยางสอดคลองเปนลกโซสมพนธกนตลอดตงแตเรมตนจนจบ นกเรยนไดรวมกจกรรมอยางมชวตชวา มความสขสนกสนานกบการเรยน และนกเรยนเปนจดศนยกลางการเรยนร

สวมล สวรรณจนด (2554) กลาวถงประโยชนของแผนการจดการเรยนรไววา ชวยใหผสอนมความมนใจในการสอนสามารถจดเตรยมสอ วสดอปกรณ อกทงจดเตรยมกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหสอดคลองกบทองถน ไดอยางมประสทธภาพอกทงยงน าไปเสนอเปนผลงานวชาการได

บญน า เกษ (2555) กลาวถงประโยชนของแผนการจดการเรยนรไววา ท าใหการด าเนนการเรยนการสอนเปนไปอยางมข นตอน เกดความตอเนองและสอดคลองกน มความชดเจน สงผลใหนกเรยนไดรวมกจกรรมอยางมความสข สนกกบการเรยน นกเรยนเปนศนยกลางการเรยนร ท าใหผสอนมความพรอมในเรองวสด อปกรณ แหลงเรยนร กอนท าการสอนจรง ท าใหผสอนเกดความมนใจและเชอมนในการจดการเรยนร อกทงยงสามารถใหผอนสอนแทนไดเมอมเหตจ าเปน

สรปไดวาแผนการจดการเรยนรมประโยชนเพราะเปนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามล าดบขนตอนอยางเปนระบบไวลวงหนา เพอใหเปนไปตามวตถประสงค รวมทงมการเตรยมวสดอปกรณและสอการสอน ท าใหเกดความพรอมและความมนใจเมอท าการสอน ผเรยนรวมกจกรรมไดอยางเกยวเนองสมพนธกนตงแตตนจนจบเปนการแสดงถงประสทธภาพของการจดการเรยนการสอน และสามารถใหผอนสอนแทนหรอน าไปใชกบผเรยนกลมอนได

1.5 เอกสารทเกยวของกบแผนผงความคด(Mind Mapping) 1.5.1 ความเปนมาของแผนผงความคด (Mind Mapping)

บซาน (Buzan) เปนชาวองกฤษ เปนผไดรเรม พยายามน าเอาความรเรองสมองมาปรบใชกบการเรยนรของเขา โดยพฒนาการจากการจดบนทกแบบเดมทจดบนทกเปนตวอกษรเปนบรรทด ๆ เปนแถว ๆ ใชปากกาหรอดนสอสเดยวมาเปนการบนทก ดวยค า ภาพ สญลกษณแบบแผเปนรศมออกรอบๆ ศนยกลางเหมอนกบการแตกแขนงของกงไมโดยใชสสน ตอมาเขากพบวาวธทเขาใชนนสามารถน าไปใชกบกจกรรมอนในชวตสวนตวและชวตการงานไดดวย เชน ใชในการวางแผน การตดสนใจ การชวยจ า การแกปญหา การน าเสนอ การเขยนหนงสอ เปนตน ซงโทน บซาน ไดเขยนหนงสอ Use Your Head (ใชหวคด) และ Get Ahead (ใชหวลย) รวมกบแวนดา นอรธ (Vanda North) และนายธญญา ผลอนนต ผแปลเปนฉบบภาษาไทย ซงเปนผทน าแนวคดวธการน าเขามาเผยแพรในประเทศไทย

1.5.2 ความหมายและความส าคญของแผนผงความคด (Mind Mapping) แผนผงความคด (Mind Mapping) เปนวธการชวยบนทกความคดเพอใหเหนภาพ

ความคดทหลากหลายมมมองทกวางและชดเจนกวาการบนทกทเราคนเคยโดยยงไมจดระบบระเบยบความคดใด ๆ ทงสนเปนวธการทสอดคลองกบโครงสรางการคดของมนษยทบางชวง

47

สมองจะกระโดดออกนอกทางขณะ ทก าลงคดเรองใดเรองหนง การท าใหสมองไดคด ไดท างานตามธรรมชาตนน มลกษณะเหมอนตนไมทแตกกงกานออกไปเรอยๆ (ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2548) Mind Map คอ การใชสมองจดบนทก ถาตองการท าใหสมองโยงใยใชขอมลอยางมประสทธภาพมากทสด กควรจะจดรปแบบการบรรจขอมลใหงายทสดเทาทจะท าได โดยการจดในลกษณะ “จบใสกลอง” หรอ “หยอดหลม” ซงจะเปนไปตามทวา ถาหากสมองท างาน ขนตอนกบค าส าคญในการเชอมโยง และประสานรวมกนแลว ความสมพนธของการจดบนทกและค าของเรากควรจะไดรบการจดในรปแบบเดยวกน แทนทจะเปนแบบ “เสนตรง” อยางทเคยท ากนมา (สมชยปนงาม, 2548 ) แผนผงความคด (Mind Map) เปนการน าเอาทฤษฎทเกยวกบสมองไปใชใหเกดประโยชนอยางสงสด การเขยนแผนทความคด (MIND MAP) นน เกดจากการใชทกษะทงหมดของสมองหรอเปนการท างานรวมกนของสมองทง 2 ซก คอสองซกซายและซกขวา ซงสมองซกซายจะท าหนาทในการวเคราะห ค า ภาษา สญลกษณ ระบบ ล าดบ ความเปนเหตผล ตรรกวทยา สวนสมองซกขวาจะท าหนาทสงเคราะห คดสรางสรรค จนตนาการ ความงาม ศลปะ จงหวะ โดยมแถบเสนประสาทคอรปสคอโลซมเปนเสมอนสะพานเชอม Mind Map คอ เทคนคการจดบนทก ทพฒนาขนจากความรเรองสมอง และความทรงจ าของมนษย แผนทความคด (Mind Mapping) คอ การน าทฤษฏเกยวกบสมองไปใชใหเกดประโยชนสงสดในการคด วเคราะหค า ภาษา สญลกษณ ระบบ ล าดบ ค านวณความเปนเหตเปนผล ความคดสรางสรรค จนตนาการ โดยกระบวนการทเชอมโยงกน (กระทรวงศกษาธการ, 2548) แผนทความคด (Mind Mapping) ใชแสดงการเชอมโยงขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนงระหวางความคดหลก ความคดรอง และความคดยอยทเกยวของสมพนธกน (สจนต พทธสารสชฌน,2548)

ความส าคญของแผนผงความคด (Mind Mapping) ความส าคญของการท าMind Mapping: ควรใหความส าคญ ดงน (อ าไพ เกตสถตย

,2548) 1. ประเดน /ความคดส าคญทอยกลางภาพ ควรใชภาพทสอความหมาย และชดเจนสวยงาม เพอเปนการดงดดความสนใจ และสามารถคนหาไดงายกวาการใชตวอกษร เมอเกบรวบรวมไวดวยกน 2. การแตกแขนง ควรจดล าดบความส าคญของขอความในแตละกงทแตกออกจากจดกงกลาง จากมากไปหานอย และถามความส าคญในระดบใกลเคยงกน จะแตกออกจากจดเดยวกน 3. การใชถอยค า ใชถอยค าทกระชบ งาย และสอความหมายชดเจน 4. การผสมผสานเชอมโยง ระหวางขอความในแตละกงยอย และกงใหญเพอใหเกดความคดรวบยอดทสอดคลองกบภาพตรงกลาง 5. เปนเทคนคทเหมาะส าหรบคนขเกยจเขยน และเปนการบรหารสมองทง 2 ซก

48

ขอดของการเขยนบนทกแผนผงความคด (Mind Mapping) Mind Map หรอแผนผงความคดนน มขอดหลายประการ เมอเทยบกบการจดบนทก

แบบเสนตรง (ส านกงานเลขานการคณะสหเวชศาสตร, 2548) 1. ศนยกลางหรอความคดหลกจะถกก าหนดขนอยางเดนชดกวาเดม 2. ความสมพนธทส าคญของแตละความคดเชอมโยงใหเหนอยางชดเจน โดย

ความคดทส าคญกวาอยใกลจดศนยกลางมากกวา ความคดทส าคญนอยลงไปจะอยบรเวณขอบ 3. การเชอมโยงระหวางค าส าคญจะเหนไดอยางชดเจน เพราะต าแหนงทใกลกน

และการเชอมตอกน 4. ผลจาก 3 ประการดงกลาวขางตน ท าใหการฟนความจ า และการทบทวน

เปนไปอยางมประสทธภาพ และรวดเรวมากขน 5. ธรรมชาตของโครงสรางดงกลาวชวยใหการเพมเตมขอมลใหมๆ ท าไดงายขน

โดยขอมลจะไมกระจดกระจาย หรอตองอดใสเขาไป 6. Mind Map แตละแผนจะมลกษณะแตกตางกนออกไป ชวยฟนความจ างายขน

กฎของแผนผงความคด (Mind Mapping) กฎของแผนผงความคด (Mind Mapping) ประกอบดวย (ส านกงานเลขานการคณะ

สหเวชศาสตร, 2548) 1. เรมดวยภาพสตรงกงกลางหนากระดาษ ภาพๆ เดยวมคากวาค าพนค า ซ ายง

ชวยใหเกดความคดสรางสรรคและเพมความจ ามากขนดวย 2. ใชภาพใหมากทสด ใน MIND MAP ของคณตรงไหนทใชภาพไดใหใชกอนค า

ส าคญ(Key Word) หรอรหส เปนการชวยการท างานของสมอง ดงดดสายตาและชวยจ า 3. ควรเขยนค าส าคญบรรจงตวใหญ ๆ เปนภาษาองกฤษใหใชตวพมพใหญ เพอ

ทวายอนกลบมาอานใหมจะใหภาพทชดเจน สะดดตาอานงาย และกอผลกระทบตอความคดมากกวาการใชเวลาเพมอกเลกนอยในการเขยนตวใหญ อานงาย ชดเจน จะชวยใหเราสามารถประหยดเวลาได เมอยอนกลบมาอานใหมอกครง

4. เขยนค าส าคญเหนอเสนและแตละเสนตองเชอมตอกบเสนอนๆ เพอให MIND MAP มโครงสรางพนฐานรองรบ

5. ค าส าคญ ควรจะมลกษณะเปน "หนวย" โดยค าส าคญ 1 ค าตอเสน 1 เสน ค าละเสนเพราะจะชวยใหแตละค าเชอมโยงกบค าอน ๆไดอยางอสระเปดทางให MIND MAP คลองตวและยดหยนมากขน

6. ระบายสใหทว MIND MAP เพราะสชวยยกระดบความจ า เพลนตา กระตนสมองซกขวา

49

7. เพอใหเกดความคดสรางสรรคใหม ๆ ควรปลอยใหหวคดมอสระมากทสดเทาทจะเปนไปได อยามวคดวาจะเขยนลงตรงไหนดหรอวาจะใสหรอไมใสอะไรลงไปเพราะลวนแตจะท าใหงานลาชาอยางนาเสยดาย

หลกการสรางแผนผงความคด (Mind Mapping) หลกส าคญของ Mind Mapping จะเรมตนจากการเขยนหวเรองหรอแกนของเรองท

จะเปนจดศนยกลางความคดทกอยางทเกยวของ โดยมเสนเชอมโยงความคดรอง และแตกกงกานออกไปจากศนยกลาง คลายกบทสมองท างาน ซงมข นตอนการท า ดงน (ชนดา บญชรโชตกล, 2547)

1. Paper: หากระดาษทมพนทวาง ตงกระดาษตามแนวนอน และเรมการเขยน Mind Mapping ดวยหวเรองทกงกลางหนากระดาษ

2. Use: ใชรปภาพ ส และค า ในการชวยสอความหมายของแกนเรองและความคดรอง

3. Lines: ใชเสนชวยเชอมความสมพนธระหวางแกนของเรองทจะเปนศนยกลางความคดทกอยางกบความคดรองทเกยวของ

4. Style: รปแบบการน าเสนอสามารถก าหนดไดตามตองการ 5. Structure: โครงสรางมหลายรปแบบ เชน มโครงสรางอยางชดเจน โดยจด

ตามล าดบความส าคญหรอเสนอแบบความสมพนธของขอมล เปนตน ตวอยางการใชงาน แผนผงความคด (Mind Mapping)

ธรรมชาตของ Mind Map นนเชอมโยงอยางแนบแนน กบการท างานของหวคดและยงสามารถน าไปใชกบแทบทกกจกรรม ทเกยวของกบความคด การฟนความจ า การวางแผนหรอการใชความคดสรางสรรค ตวอยางการใชงานแผนทความคดมดงน (โรงเรยนยพราชวทยาลย, 2548)

สรปไดวาแผนผงความคด (Mind Mapping) เปนเครองมอส าคญทครผสอนนยมใชในการจดกจกรรมการเรยนร สวนใหญใชในการระดมสมองขณะท ากจกรรมกลมของผเรยน และในการสรปบทเรยนทงรายกลมและรายบคคล เนองจากเกดความสนกสนานแกผเรยนในการเขยนสงทตนเรยนรอยางอสระ มการจดกลมและเรยงล าดบความส าคญผานเสนแขนงตาง ๆ จากจดกงกลางเพอใหเหนความสมพนธระหวางความคดรวบยอดยอยๆ และความคดรวมทงหมดในกระดาษเพยงแผนเดยวนอกจากน Mind Mapping ยงสามารถน ามาใชในการวางแผนงาน ทงของคร และการท าโครงงานของนกเรยน หรอการเตรยมงาน เชน การเตรยมการสอนของคร การวางแผนเพอเขยนเรยงความของนกเรยน เอกสารฉบบนจงขอน าเสนอเทคนคการท า Mind Mapping ในการจบประเดน / หวขอยอยตางๆ โดยการทดลองท าในแผนแรกใหครอบคลมทงหมดกอน แลวจงน ามาจดระเบยบความคดใหมในแผนท 2 ซงจะท าให Mind Mapping ทไดมความกระชบ นาสนใจ และครอบคลมตรงตามหวขอหลกทน าเสนอ

50

สปรยา ตนสกล (2540) ไดใหความหมายวา แผนภมกราฟกเปนสงทแสดงออกเปนภาพองคประกอบส าคญของเนอหา เปนรปแบบความคดทผสอนและผเรยนสรางขนเพอแสดงความคดออกมาเปนรปธรรม

ทศนา แขมมณ (2545) ไดอธบายความหมายของแผนภมกราฟกวาเปนแผนผงความคดประกอบไปดวยความคดหรอขอมลส าคญๆ ทเชอมโยงกนอยในรปแบบตางๆ เปนเทคนคทผเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนรเนอหาสาระตางๆ จ านวนมาก เพอชวยใหเกดความเขาใจเนอหาสาระนนไดงายขน เรวขนและจดจ าไดนาน สาระหรอขอมลตางๆ ทผเรยนประมวลมานนอยในลกษณะทกระจดกระจาย ดงนน ผงกราฟก

พมพนธ เดชะคปต (2544) ไดใหความหมายของแผนภมกราฟกไววา แผนภมกราฟก คอ แบบของการสอสารเพอใชน าเสนอขอมลทไดจากการรวบรวมอยางเปนระบบ มความเขาใจงาย กระชบ กะทดรด ชดเจน แผนภมกราฟก ไดมาจากการน าขอมลดบหรอความรจากแหลงตาง ๆ มาจดกระท าขอมลตองใชทกษะการคด เชน การสงเกต การเปรยบเทยบ การแยกแยะ การจดประเภท การเรยงล าดบ การใชตวเลข เชน คาความถ คาเฉลยและการสรป เปนตน จากนนจงมการเลอกแบบแผนภมกราฟกเพอน าเสนอขอมลทจดกระท าแลวตามเปาหมายหรอวตถประสงคทผน าเสนอตองการ

จากความหมายของแผนภมกราฟกทนกการศกษาหลายทานไดอธบายไว สรปไดวาแผนภมกราฟก หมายถง รปแบบของการสอสาร โดยการน าเอาขอมลทไดมาจดกระท าในรปแบบตางๆ ทตองผานกระบวนการคด โดยการเชอมโยงความรเดมและสรางความหมาย ความเขาใจเนอหาสาระหรอขอมล ซงจะท าใหเกดการจดจ าในสงทเรยนรไดนาน แลวเลอกแผนภมกราฟกเพอใชในการน าเสนอ โดยเลอกใหเหมาะกบวตถประสงคของผน าเสนอ

ประเภทของแผนผงกราฟก แผนผงกราฟกแตละรปแบบมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลความรแตกตางกนไปและการใชแผนผงกราฟกเพอน าเสนอขอความรทไดจดกระท าแลวนนจะตองเลอกตามเปาหมายหรอวตถประสงคทผน าเสนอตองการจะเสนอขอมลเหลานน ไดเสนอแผนผงกราฟกประเภทตางๆ ดงน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2548) 1. ผงมโนทศน (Concept Map) เปนแผนภาพทแสดงความสมพนธระหวางมโนทศน (Concept) ตางๆ ทเกยวกบเรองใดเรองหนงอยางมล าดบขน เพอแสดงใหเหนการจดมโนทศนของเรองใดเรองหนง หรอสวนใดสวนหนงของเรองนน ซงอาจมทศทางเดยวกนหรอมากกวา 2. ผงความคด (Mind Map หรอ Mind Mapping) ผงความคดรปแบบนใชแสดงการเชอมโยงขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนง ระหวางความคดหลก ความคดรอง และความคดยอยทเกยวของสมพนธกน 3. ผงแบบขนบนได (Time Ladder Map)

51

ผงรปแบบน ใชความสมพนธของขอมลท มล กษณะแสดงล าดบเวลา กระบวนการหรอขนตอนล าดบอยางงาย ๆ หรออาจเรยกวา ผงล าดบขนตอน (A Sequential Map) 4. ผงวงจรหรอผงวฏจกร (Cycle Map) ผงรปแบบน ใชแสดงขอมลทมความสมพนธกนระหวางเหตการณกบระยะเวลา ทมการเรยงล าดบการเคลอนไหวของขอมล ลกษณะเปนวงจรทไมแสดงจดเรมตนและจดสนสดทแนนอน 5. ผงแสดงความสมพนธ (Matrix Diagram) ผงรปแบบนใชแสดงขอมลทเนนถงชนดและความสมพนธทส าคญ ซงก าหนดไวเปนแนวตงและแนวนอน ไดแก การเปรยบเทยบความคลายคลงหรอความแตกตาง หรอใหเหนแนวโนมหรอความสมพนธของเหตการณตาง ๆ อาจมผลกระทบตอกนและกน พมพพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข (2548) ไดเสนอแผนผงกราฟกประเภทตางๆ ดงน 1. ผงกราฟกเสนอเปนขนตอน หรอเรยงล าดบเหตการณ (Sequence Organizers) 2. ผงกราฟกเสนอเปนเสนตรง (Line Graphic) 3. ผงกราฟกเสนอเปนภาพการตน หรอแผนรปภาพ (Cartoon & Picture Strip) 4. ผงกราฟกเสนอล าดบขน (Step Chart) 5. ผงกราฟกเสนอมโนทศนหรอประมวลความรทไดจากการพฒนา (Concept Development Organizers) 6. ผงกราฟกเสนอการเปรยบเทยบสงเหมอนและสงแตกตาง (Compare/contrast Organizers) 7. ผงกราฟกเสนอการประเมน (Evaluation Organizers) 8. ผงกราฟกเสนอการจดประเภทและจ าแนกประเภท (Classify Organizers) 9. ผงกราฟกเสนอความสมพนธ (Relational Organizers) ประพนธศร สเสารจ (2553) ไดเสนอแผนผงกราฟกประเภทตาง ๆ ดงน 1. แสดงความคดรวบยอดของขอมลหรอสาระส าคญของขอมล เชน ผงความคด โดยใชภาพผงมโนทศน (Concept Map ) เปนตน 2. แสดงเปรยบเทยบขอมล เชน เวนนไดอะแกรม (Venn Diagram) ผงทชารจ (T-Chart) แผนภมแทง แผนภมตาราง เปนตน 3. แผนภมความคดหรอผงกราฟกทแสดงขอมลเปนเหตเปนผลกน เชน ผงกางปลา (Fishbone Map) ผงใยแมงมม (Spider Web) เปนตน

52

4. แสดงการเรยงล าดบขอมล หรอขนตอนตาง ๆ เชน ผงล าดบขนตอน (A Sequential Map) ผงมองตางมม (Thinking at Right Angles) แผนภมเปาหมาย (Target) เปนตน จากการศกษาการจ าแนกประเภทของแผนผงกราฟกสรปไดวา ผงกราฟกจ าแนกเปนประเภทได ดงน 1. แผนผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนความคดรวบยอด สรปประเดนและรายละเอยดทเชอมโยงกน แสดงความสมพนธของสาระหรอความคด โดยใชส เครองหมาย รปเรขาคณต และภาพแสดงความหมายและความเชอมโยงของความคด เชน ผงความคด (Mind map) ผงมโนทศน (Concept map)

ภาพ 1 ผงความคด (Mind map)

ภาพ 2 ผงมโนทศน (Concept Map)

มโนทศนรอง

มโนทศนรอง

มโนทศนรอง มโนทศนรอง

มโนทศนรอง

มโนทศนรอง

มโนทศนหลก

53

2. แผนผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทมท งความเหมอนและความแตกตางกน เพอเปนการเปรยบเทยบคณลกษณะของขอมล เชน เวนนไดอะแกรม (Venn Diagram) ทชารจ (T-Chart) แผนภม และตารางเปรยบเทยบ (Comparison Matrix) 2.1 เวนนไดอะแกรม

ภาพ 3 เวนนไดอะแกรม (Venn Diagram) 2.2 ทชารจ (T-Chart)

Like Don’t like

ภาพ 4 ทชารจ (T-Chart)

54

2.3 แผนภม

ภาพ 5 แผนภมแทง

ภาพ 6 แผนภมวงกลม

สดา พลอย ชอคน

วภา มาล

จ านวนเงน (บาท)

40 %

20%

6%

40 %

24%

2

1

5 4

3

55

Tomato Pumpkin Garlic Sweet pepper

Kale

ภาพ 7 แผนภมรปภาพ

2.4 ตารางเปรยบเทยบ (Comparison Matrix)

ภาพ 8 ตารางเปรยบเทยบ 3. ผงกราฟกทมวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทเปนเหตเปนผล เชน ผงกางปลา

(Fish Bon)

ภาพ 9 ผงกางปลา (Fish Bon)

Similar Different

56

4. ผงกราฟกทวตถประสงคของการน าเสนอขอมลทมการล าดบเหตการณ หรอ

ขนตอน เชน ผงวฏจกร (Cyclical Map) ผงเรยงล าดบ (Sequence Organizers)

ภาพ 10 ผงวฏจกร (Cyclical Map)

ภาพประกอบ 11 ผงเรยงล าดบ (Sequence Organizers)

3. ทฤษฎการเรยนรทเกยวของกบแผนผงกราฟก นกวชาการไดกลาวถงแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบผงกราฟกไวดงน คอ จรวรรณ ไตรโสรจ (2549) ไดกลาวถงแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบผงกราฟกทใหประโยชนตอการเรยนการสอนไววา การน าแผนผงกราฟกมาใชในการเรยนการสอนมรากฐานและพฒนามาจากทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful Learning) ของเดวด ออซเบล ซงเชอวา การเรยนรจะมความหมายแกผเรยน หากการเรยนรนนสามารถเชอมโยงกบสงใดสงหนงทรมากอน ออซเบลไดเสนอแนะเกยวกบ Advance Organizer เปนเทคนคทชวยใหผเรยนไดเรยนรอยางมความหมายจากการสอนหรอบรรยายของคร โดยการสรางความเชอมโยง

Step

1

Step

2

Step

3

Step

4

57

ระหวางความรทมมากอนกบขอมลใหม หรอความคดรวบยอดใหม ทจะตองเรยน จะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมายทไมตองทองจ า หลกการทวไปทน ามาใช คอ 1. การจด เรยบเรยง ขอมลขาวสารทตองการใหเรยนร ออกเปนหมวดหม 2. น าเสนอกรอบ หลกการกวาง ๆ กอนทจะใหเรยนรในเรองใหม 3. แบงบทเรยนเปนหวขอทส าคญ และบอกใหทราบเกยวกบหวขอส าคญ จากการศกษาแนวคดทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายของออซเบลสรปไดวา ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายหากน าไปใชกบการจดกจกรรมการเรยนการสอนในโรงเรยน กจกรรมทครจดใหนกเรยนตองเปนกจกรรมทนกเรยนไดเชอมโยงความคด จดล าดบความคด มการสรปความคดรวบยอดความรทไดเรยน ซงเปนการกระตนใหนกเรยนไดใชสตปญญาและเหตผลเพอเปนแรงผลกดนใหเกดการจดจ าความรทไดเรยนไดเปนระยะเวลานานและสามารถเรยกขอมลทจดน ามาใชไดในอนาคต 4. ประโยชนของผงกราฟก การใหผเรยนใชผงกราฟกน าเสนอผลการเรยนรทไดรบจากการจดประสบการณของครท าใหเกดประโยชนแกนกเรยนดงท พมพพนธ เดชะคปต และพเยาว ยนดสข (2548) ไดกลาวถงประโยชนของการใหผเรยนใชผงกราฟกวา 1. เปนการพฒนาการคดในระดบสง 2. ชวยใหผเรยนเขาใจสงทเรยน 3. ชวยใหผเรยนสามารถจ าไดเปนความจ าแบบถาวร 4. ชวยใหผเรยนพฒนาปญญาอยางหลากหลาย (Multiple Intelligences) เชน 4.1 ปญญาดานภาษา (Verbal Intelligence) 4.2 ปญญาดานความคดและคณตศาสตร (Logical/Mathematical Intelligence) 4.3 ปญญาดานมตสมพนธ (Isual/Spatial Intelligence) นอกจากน ธปทอง กวางสวสด (ม.ป.ป.: 5) ไดกลาวถงประโยชนของการใหผเรยนใชแผนผงกราฟก 1. นกเรยนไดใชขอมลทหลากหลายจากแหลงเรยนรทหลากหลายอยางมประสทธภาพ 2. นกเรยนเกดความคดแบบไมเปนเสนตรง 3. นกเรยนสามารถแยกสวนตางๆ ของสงทเขาใจยากใหเขาใจไดงายขน

จากการศกษาประโยชนของแผนผงกราฟกสรปไดวา ผงกราฟกเปนเทคนคการสอนทชวยใหผเรยนไดแยกสวนประกอบตางๆ ของขอมลทเกดจากการเรยนร พฒนากระบวนการคดเพอใหเกดความคลองทางการคด สามารถจดระบบของขอมลทไดรบจากการเรยนรไดอยางเปนระเบยบงายตอการจดจ าในการศกษาคนควาครงนผศกษาไดจดกจกรรมการเรยนรโดยใช

58

แผนผงกราฟก 7 ชนด ไดแก ใชแผนผงตาราง แผนผงเวนน แผนผงวงกลม แผนผงใยแมงมม แผนผงมโนทศน แผนผงรปภาพ และแผนผงกางปลา แผงผงกราฟกแตละชนดมลกษณะเฉพาะในการน าเสนอขอมลทแตกตางกน เมอน ามาใชในการจดกจกรรมการเรยนรจะท าใหนกเรยนไดรบประสบการณทหลากหลาย อกทงลกษณะเฉพาะของแผนผงกราฟกแตละชนดยงเปนปจจยทชวยใหนกเรยนจดจ าเรองราวทผานไดงายและแมนย ายงขน

4. วตถประสงคของรปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก ทศนา แขมมณ (2551) เพอชวยใหผเรยนไดเชอมโยงความรใหมกบความรเดม

และสรางความหมายและความเขาใจในเนอหาสาระหรอขอมลทเรยนร และจดระเบยบขอมลทเรยนรดวยผงกราฟก ซงจะชวยใหงายแกการจดจ า

ณฐวฒ กจรงเรอง และคณะ (2545) เพอชวยใหเกดความเขาใจในเนอหาสาระไดงายขน และชวยใหผเรยนสามารถจดระบบโครงสรางของความรทเรยน ท าใหเขาใจความสมพนธของความคดรวบยอดของเนอหาสาระไดดขน

5. กระบวนการเรยนการสอนของรปแบบ รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟก มหลายรปแบบ ในทนจะน าเสนอไว 2

รปแบบ ดงน 5.1 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของ โจนสและคณะ (ทศนา แขม

มณ,2551;อางองมาจาก Jones and others,1989) ประกอบดวยขนตอน การเรยนการสอนทส าคญๆ 5 ขนตอนดวยกนดงน

5.1.1 ผสอนเสนอตวอยางการจดขอมลดวยผงกราฟกทเหมาะสมกบเนอหา และวตถประสงค 5.1.2 ผสอนแสดงวธการสรางผงกราฟก 5.1.3 ผสอนชแจงเหตผลของการใชผงกราฟกนนและอธบายวธการใช

5.1.4 ผเรยนฝกการสรางและใชผงกราฟกในการท าความเขาใจเนอหาเปน รายบคคล 5.1.5 ผเรยนเขากลมและน าเสนอผงกราฟกของตนเองแลกเปลยนกน

5.2 รปแบบการเรยนการสอนโดยใชผงกราฟกของคลาก (ทศนา แขมมณ, 2551; อางองมาจาก Clark,1991) ประกอบดวยขนตอนการเรยนการสอนทส าคญๆ ดงน

5.2.1 ขนกอนสอน 5.2.1.1 ผสอนพจารณาลกษณะของเนอหาทจะสอนสาระนนและ

วตถประสงคของการสอนเนอหาสาระนน 5.2.1.2 ผสอนพจารณาและคดหาผงกราฟก หรอวธหรอระบบในการ

จดระเบยบเนอหาสาระนนๆ

59

1.2.1.3 ผสอนเลอกผงกราฟก หรอวธการจดระเบยบเนอหาทเหมาะสม ทสด

1.2.1.4 ผสอนคาดคะเนปญหาทอาจจะเกดขนแกผเรยนในการใชผง กราฟก

5.2.2 ขนสอน 5.2.2.1 ผสอนเสนอผงกราฟกทเหมาะสมกบลกษณะของเนอหาสาระ

แกผเรยน 5.2.2.2 ผเรยนท าความเขาใจเนอหาสาระและน าเนอหาสาระใสลงในผง

กราฟกตามความเขาใจของตน 5.2.2.3 ผสอนซกถาม แกไขความเขาใจผดของผเรยนหรอขยายความ

เพมเตม 5.2.2.4 ผสอนกระตนใหผเรยนคดเพมเตม โดยน าเสนอปญหาท

เกยวของกบเนอหา แลวใหผเรยนใชผงกราฟกเปนกรอบในการคดแกปญหา 5.2.2.5 ผสอนใหขอมลปอนกลบแกผเรยน

6. เทคนคการใชผงกราฟก (Graphic Organizer) ทศนา แขมมณ (2551) เสนอวาผงกราฟก เปนแผนผงทางความคดซงประกอบไป

ดวยความคดหรอขอมลส าคญๆ ทเชอมโยงกนอยในรปแบบตางๆ ซงท าใหเหนโครงสรางของความรหรอเนอหาสาระนนๆ การใชผงกราฟกเปนเทคนคทผเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนรเนอหาสาระตางๆ จ านวนมาก เพอชวยใหเกดความเขาใจในเนอหาสาระนนไดงายขนเรวขนและจดจ าไดนาน โดยเฉพาะอยางยงหากเนอหาสาระหรอขอมลตางๆ ทผเรยนประมวลมานนอยในลกษณะกระจดกระจาย ผงกราฟกเปนเครองมอทชวยใหผเรยนจดขอมลเหลานนใหเปนระเบยบอยในรปแบบทอธบายใหเขาใจและจดจ าไดงาย การใชผงกราฟกเปนเครองมอในการเรยนรมพนฐานมาจากทฤษฎการเรยนร 4 ประการดวยกนคอ

6.1 การแยกแยะขอมลเพอใหเหนองคประกอบหลกทเชอมโยงกนอยอยาง ชดเจน สามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรมโนทศนไดงายขน

6.2 หากสมองมการจดโครงสรางความรไวอยางเปนระบบระเบยบ จะชวย เรยกความรเดมทอยในโครงสรางทางปญญาออกมาใชเชอมโยงกบความรใหมไดงายขน

6.3 ผงกราฟกทแสดงใหเหนถงองคประกอบหลกของเรอง มลกษณะเปน ภาพ ซงงายตอการทสมองจะจดจ ามากกวาขอความทตดตอกนยดยาว

6.4 การใชผงกราฟก ซงมลกษณะเปนทงภาพและขอความ สามารถชวยให ผเรยนไดเรยนรอยางตนตว (Active Learning) เนองจากผเรยนจะตองมทงการฟง พด อาน เขยน คด จงจะสามารถจดท าผงกราฟกออกมาได เปนการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย

60

จากผลการวจยดงทกลาวมาแลวสรปไดวา การใชแผนผงความคดในการจดการเรยนการสอนนนมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการอานภาษาองกฤษเพอความเขาใจ ผลการวจยสวนใหญพบวา แผนผงความคดหรอแผนผงกราฟก เปนเทคนคการสอนอกเทคนคหนงทนาสนใจน ามาใชในการจดกจกรรมทางดานการอานเพอความเขาใจ ทงนเนองจากแผนผงกราฟกท าใหนกเรยนสามารถเชอมโยงความคด สามารถจดระเบยบความรไดอยางเปนระบบ เขาใจเนอหาไดงายขน อกทงยงท าใหนกเรยนสามารถเรยงล าดบเหตการณและยงจดจ าเนอหาไดนานขน

1.6 เอกสารทเกยวของกบสงพมพ 1.6.1 ความหมายและความส าคญของสงพมพ

ความหมายของสงพมพ มนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายเกยวกบสงพมพในลกษณะคลาย ๆ กน

ดงน การอานจากสงพมพ (กระทรวงศกษาธการ, 2546) 1. การอานจากหนงสอต าราทาง

วชาการ สารคดทางวชาการ การวจย ประเภทตาง ๆ หรอการอานผานสออเลกทรอนกส อานอยางหลากหลาย เปนการอานเพอความร เพราะความรในวชาหนง อาจน าไปชวยเสรมในอกวชาหนงได 2. การอานจากหนงสอประเภทสารคดทองเทยว นวนยาย เรองสน เรองแปล การตน บทประพนธ บทเพลง ถอเปนการอานเพอความบนเทง 3. การอานหนงสอประเภทบทความ บทวจารณ ขาว รายงานการประชม อานเพอทราบขาวสารความคด 4. ทางแตละครง ไดแกการอานทไมไดเจาะจง แตเปนการอานในเรอง ทตนสนใจ หรออยากรเชน การอานประกาศตาง ๆ การอานโฆษณา แผนพบ ประชาสมพนธสลากยา ขาวสงคม ขาวบนเทง ขาวกฬา อานเพอจดประสงคเฉพาะ การอานประเภทนมกใชเวลาไมนาน สวนใหญเปนการอานเพอใหได ความรและน าไปใช หรอน าไปเปนหวขอสนทนา เชอมโยงการอาน สการวเคราะห และคดวเคราะห บางครงกอานเพอใชเวลาวางใหเกดประโยชน

กรมวชาการ (2546) ไดอธบายการอานเพอความเขาใจวาเปนการทดสอบการรบรขอมล จากหนงสอพมพ วารสาร ประกาศโฆษณา ตารางรถไฟ จดหมาย กจกรรมการทดสอบการอานจ าแนกไดดงน

1. กจกรรมทเปนตวกระตนใหผเขาทดสอบไดอานขอความทมความยาวตามความเหมาะสมทเปนงานเขยนประเภทตางๆ เชน บทความจากหนงสอพมพและวารสารรายงานตาง ๆ ขาว สภาพดนฟาอากาศ ค าอธบาย วธการจากแผนพบ ค าบรรยายสถานท ประเพณ บคคล บทคดจากหนงสอวชาการ กราฟ ตาราง แผนภม แผนภาพ ฯลฯ

2. กจกรรมทสนองตอบผเขาสอบจะตองใชความสามารถทางภาษา ไดแก ความรเกยวกบการใชศพท ส านวนและไวยากรณ โดยกลวธในการหาความหมายจากการใชบรบททาง

61

ภาษา ซงมหลากหลายวธ เชนดวยการโยงลกศร ลากเสน ขดเสนใต จบค หรอเตมค า ขอความใหถกตองและเหมาะสม ไดใจความ ฯลฯ

เอเบอรโชลด และฟลด (Aebersold ; & Field, 1997) ไดใหความหมายของสงพมพคลายกบนกการศกษาทานตาง ๆ ทกลาวไวขางตน คอเอกสารการสอนใด ๆ ทไดจากแหลงตาง ๆ ทพบในชวตประจ าวน และมไดผลตขนมาเพอใชในการเรยนการสอนภาษาโดยตรง แตเปนเอกสารทสรางขนมาเพอสอความหมาย โดยใชภาษาตามสถานการณทเปนจรง และไมไดมการปรบเนอหาหรอแกไขใด ๆ กอนการน ามาใชในการเรยนการสอน ตวอยาง เชน ตาราง แบบฟอรม แผนปลว ประกาศ ฉลากยาเปนตน ดงทเดยและแบมฟอรด (Day; & Bamford, 1998) กลาววา ขอความใด ๆ กตามทเขยนขนโดยเจาของภาษาและเพอเจาของภาษาอาน และมไดเขยนขนโดยมจดประสงคเพอการสอนภาษาโดยเฉพาะถอเปนสงพมพ

จากทกลาวมาขางตนสรปไดวา สงพมพ หมายถง เอกสารทกชนดทมไดสรางขนมาเพอใชในการเรยนการสอนภาษาโดยเฉพาะ แตเปนเอกสารทผลตขนเพอใหขอมล หรอขาวสารทว ๆ ไปโดยมจดประสงคเพอสอความหมายในชวตประจ าวนโดยเจาของภาษา

ความส าคญและประโยชนของสงพมพ ในการเรยนการสอนส าหรบการอานภาษาองกฤษนน การใชสงพมพมาใชในการ

เรยนการสอนเปนวธการทมประโยชนและกระตนความสนใจตอการเรยนการสอนอานภาษาองกฤษ เพราะเปนการเชอมโยงความรในชนเรยนกบชวตประจ าวนใหผเรยนเหนตวอยางของภาษาทใชในสถานการณจรง ดงมนกการศกษาหลายทานไดกลาวถงความส าคญและประโยชนไวตางๆ กนดงน

นฤมล พงศโรจน (2547) ไดกลาวถงขอดในการน าสงพมพมาใชในการเรยนการสอนอาน คอ

1. ต าราทใชในการสอนภาษาองกฤษ โดยทวไปมกเลอกใชภาษาทท าใหเขาใจงายซงการท าใหงายกลบมาขอเสย กลาวคอ ในชวตจรงคนเรามกพดหรอเขยนซ าความหมายเดมอางถงสงทกลาวมาแลววนกลบไปทเดม หรอมกมเครองบงบอกตางๆ การเอาขอเขยนนนมาท าใหงายดวยเจตนาทดกลบท าใหขอความนนยากตอการเขาใจ เพราะผเรยนขาดเครองชวยในการเดาความหมาย

2. การฝกใหผเรยนคนเคยกบบทอานทพบในชวตจรงเสยแตเนนๆ กลบมผลดและไมใชเรองยากเกนไป ทงนเพราะความยากงายทผเรยนจะพบเวลาอานนน มกขนกบลกษณะและกจกรรมการอานเสยเปนสวนใหญ ถากจกรรมนนไมไดยากเกนไปอยในวสยทผเรยนพอทจะท าได เชน อาศยเฉพาะความเขาใจกวางๆ เกยวกบเรองกจกรรม ดงนนเราจงควรเลอก “จดกจกรรม” ใหเหมาะสมกบผเรยนมากกวาทจะเลอก “ดดแปลง” ภาษาในบทอาน

ดงนน การน าสงพมพทพบในชวตประจ าวนมาใชในการเรยนการสอนอานนนมประโยชนหลายดาน เปนการใหประสบการณในชวตจรงแกผเรยน อนจะน าไปสเปาหมายท

62

แทจรงของการสอนภาษา คอชวยใหผลสมฤทธทางดานความเขาใจในการอานดขน นอกจากนนยงเปนสงกระตนและแรงจงใจใหผเรยนเกดความสนใจในการเรยนรทด จากแนวคดของผเชยวชาญในการเรยนการสอนภาษาหลาย ๆ ทาน ทกลาวมา จะเปนวาการใชสงพมพมประโยชนท าใหผเรยนมความสนใจ และเกดแรงจงใจในการเรยน มประสบการณคนเคยกบภาษาทใชในชวตจรง 2. งานวจยทเกยวของ 2.1 งานวจยในประเทศ

งานวจยภายในประเทศทเกยวของทผวจยไดศกษาเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาแบบฝกทกษะการอานจบใจความส าคญจากสงพมพภาษาองกฤษโดยใชแผนผงความคดส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนบานใหมเจรญผลพทยาคม อ าเภอครมาศ จงหวดสโขทย ดงน

สทธ ศรชล (2552) ไดกลาววา ขนตอนการสอนทกษะการอาน มลกษณะเชนเดยวกนกบขนตอนการสอนทกษะการฟง โดยแบงออกเปน 3 กจกรรม คอกจกรรมน าเขาสการอาน (Pre-Reading) กจกรรมระหวางการอานหรอขณะทสอนอาน (While-Reading) กจกรรมหลงสอนอาน (Post-Reading) โดยแตละกจกรรมอาจจะใชเทคนคดงน

2.1 กจกรรมน าเขาสการอาน ( Pre-Reading) การทผเรยนจะอานสารใดได อยางเขาใจ ควรตองมขอมลบางสวนทเกยวของกบสารทจะไดอาน โดยครผสอนอาจใชกจกรรมน าเพอใหผเรยนไดขอมลบางสวนเพอชวยสรางความเขาใจในบรบท กอนเรมตนอานสารทก าหนดใหโดยทวไปมอย 2 ขนตอน คอ ขน Personalization เปนขนสนทนา โตตอบระหวางครกบนกเรยน หรอระหวางผเรยนกบผเรยน เพอทบทวนความรเดมและเตรยมรบความรใหมจากการอานขน Predicting เปนขนทผเรยนคาดเดา เกยวกบเรองทอาน โดยอาจจะใชรปภาพ แผนภม หวเรอง ฯลฯ ทเกยวของกบเรองทจะไดอาน แลวน าสนทนาหรออภปรายหรอหาค าตอบทเกยวกบภาพนนๆ หรอฝกกจกรรมเกยวกบค าศพทเชน ขดเสนใตหรอวงกลมลอมรอบค าศพทในสารทอานหรออานค าถามเกยวกบเรองทไดอาน เพอใหผเรยนไดทราบแนวทางวาจะไดอานสารเรองใด เปนการเตรยมตวลวงหนาเกยวกบขอมลประกอบการอาน และคนหาค าตอบจากสารนนๆ หรอทบทวนค าศพทจากความรเดมทมอย ซงจะปรากฏในสารทจะไดอาน โดยใชวธการบอกความหมาย หรอท าแบบฝกหดดวยการเตมค า เปนตน

2.2 กจกรรมระหวางการอาน หรอกจกรรมระหวางทสอนอาน (While-Reading) เปนกจกรรมทใหผเรยนไดฝกปฏบตในขณะทอานสารนน กจกรรมนมใชการทดสอบการอาน แตเปนการฝกทกษะการอานเพอความเขาใจ กจกรรมระหวางการอานนควรหลกเลยงการปฏบตกจกรรมฝกทกษะอนๆ เชนการฟงหรอการเขยน อาจจดกจกรรมใหพด

63

โตตอบไดบางเลกนอย เนองจากจะเปนการเบยงเบนทกษะทตองการฝกปฏบตไปสทกษะอนโดยไมเจตนา กจกรรมทฝกในขณะทอาน ควรเปนประเภทตอไปน

2.2.1 Matching คอ อานแลวจบคค าศพทกบค าจ ากดความหรอจบค ประโยคเนอเรองกบภาพหรอแผนภม

2.2.2 Ordering คอ อานแลวเรยงภาพ แผนภม ตามเนอเรองทอาน หรอเรยงประโยค (Sentences) ตามล าดบเรองหรอเรยงเนอหาแตละตอน (Paragraph) ตามล าดบของเนอหา

2.2.3 Completing คอ อานแลวเตมค า ส านวน ประโยค ขอความลงใน ภาพ แผนภม ตาราง ฯลฯ ตามเนอเรองทอาน

2.2.4 Correcting คอ อานแลวแกไขค า ส านวน ประโยค ขอความ ให ถกตองตามเนอเรองทอาน

2.2.5 Deciding คอ อานแลวเลอกค าตอบทถกตอง (Multiple Choices) หรอเลอกประโยคถกผด(True – False) หรอเลอกวามประโยคนนๆในเนอเรองหรอไม หรอเลอกวาประโยคนนเปนขอเทจจรง(Fact) หรอเปนความคดเหน (Opinion)

2.2.6 Supplying/Identifying คอ อานแลวหาประโยคหาประโยคหวขอ เรอง(Topic Sentence) หรอสรปใจความส าคญ (Conclusion) หรอจบใจความส าคญ (Main Idea) หรอตงชอเรอง (Title) หรอยอเรอง (Summary)หรอหาขอมลรายละเอยดจากเรองทอาน (Specific Information)

2.3 กจกรรมหลงการอาน (Post - Reading) เปนกจกรรมทมงใหผเรยนไดฝก การใชภาษาในลกษณะสมพนธเพมขนจากการอาน ทงการฟง การพดและการเขยน ภายหลงทไดฝกปฏบตกจกรรมระหวางการอานแลว โดยอาจฝกการแขงขนดานค าศพท ส านวน ไวยากรณหรอฝกทกษะการฟงการพด โดยใหผเรยนชวยกนตงค าถามจากเรองทอานแลวชวยกนหาค าตอบ ส าหรบผเรยนชนสงอาจจะใหอภปรายเกยวกบอารมณหรอเจตคตของผเขยนเรองนน หรอฝกทกษะการเขยนแสดงความคดเหนเกยวกบเรองทอานนน

อารวรรณ เอยมสะอาด (2546) ไดกลาวไววา การสอนอานทกษะการอานโดยใชเทคนคตางๆ ในการจดกจกรรมใหแกผเรยนตามขอเสนอแนะ จะชวยพฒนาคณภาพทกษะการอานของผเรยนตามล าดบ ทงนขนอยกบความถในการฝกฝน ผเรยนควรจะไดรบการฝกฝนอยางสม าเสมอและตอเนอง ทกษะการอานภาษาองกฤษทดจะน าไปสทกษะการพด และการเขยนภาษาองกฤษทดไดเชนกน

วไลรตน วสรย (2545) ศกษาการพฒนาแบบฝกเสรมทกษะการอานภาษาองกฤษโดยใชเอกสารจรง/สงพมพเกยวกบทองถน ในรายวชา อ 0112 ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 6 โรงเรยนพบลวทยาลย จงหวดลพบร กลมตวอยางจ านวน 45 คน ผลการวจยพบวา 1.ประสทธภาพของแบบฝกทกษะการอานภาษาองกฤษโดยใชเอกสารจรงเกยวกบทองถน

64

มคาเทากบ 87.80/80.50 2.ความสามารถในการอานภาษาองกฤษของนกเรยนหลงการใชแบบฝกเสรมทกษะ การอานสงกวากอนการใชแบบฝกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และ 3.นกเรยนมความคดเหนทดตอแบบฝกทกษะการอานภาษาองกฤษโดยใชเอกสารจรงเกยวกบทองถนทผวจยสรางขน

อรชร วงษษา (2548) ไดศกษาการพฒนากจกรรมการเรยนรในกลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ(วชาภาษาองกฤษ) โดยใชนทานพนบานอสานเปนสอ ส าหรบนกเรยนชวงชนท3 (ชนมธยมศกษาปท2) กลมเปาหมาย จ านวน 35 คน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาองกฤษของนกเรยนหลงสนสดการทดลองวงจรตามแผนการจดการเรยนร โดยใชนทานพนบานอสานเปนสอ มจ านวนนกเรยนทสอบผานเกณฑรอยละ70ของคะแนนเตม จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 77.14

สจตรา ศาสตรวาหา (2541 อางถงใน รงวนา สดจตต, 2545) ไดท าการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาองกฤษของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในชนเรยนทมการสอนแบบสอสารโดยมนทานเปนองคประกอบ กลมตวอยางคอนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 30 คน แบงเปนกลมทดลอง 15 คน กลมควบคม 15 คน ท าการสอนแบบสอสารทมนทานเปนองคประกอบจ านวน 3 เรอง ในกลมทดลองสวนกลมควบคมท าการสอนตามคมอคร นทานทเลอกใชเปนนทานของชนชาตอน มการสงเกตพฤตกรรมระหวางเรยนทง 2 กลม ผลการวจยสรปไดวานกเรยนในกลมทดลองมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมควบคม ซงมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาแนวทางการเรยนการสอนแบบสอสารโดยมนทานเปนองคประกอบ เปนแนวการสอนทด มประสทธภาพ สงผลใหนกเรยนมความกาวหนาและพฒนาทกษะทางภาษาทง 4 ดานจากการสงเกตพฤตกรรมในขณะทเรยนพบวานกเรยนในกลมทดลองมการแสดงพฤตกรรมทอยในเกณฑทสงกวานกเรยนในกลมควบคม ทงนเพราะนกเรยนในกลมทดลองมความสนใจชนชอบท าใหสามารถท าความเขาใจเนอหาทเรยนไดด

วไลลกษณ ลาจนทก (2548) ไดศกษาการพฒนาทกษะการอานภาษาองกฤษโดยใชหนงสอการตนประกอบบทเรยนส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการ ผลการวจยพบวาการจดการเรยนรโดยใชหนงสอการตนประกอบบทเรยนสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรและฝกทกษะการอานภาษาองกฤษดวยตนเอง มปฏสมพนธในการชวยเหลอกน ในการเรยนร และหนงสอการตนไดชวยกระตนความสนใจของนกเรยนใหเกดความกระตอรอรนและเขาใจบทเรยนมากยงขน ผลการทดสอบผเรยนพบวานกเรยนมการพฒนาทางดานการอานภาษาองกฤษในดานทกษะการอานออกเสยงคดเปนรอยละ 68 ของจ านวนนกเรยนทงหมดและดานทกษะการอานในใจ นกเรยนทกคนผานเกณฑมาตรฐานทก าหนด ดานความคดเหนพบวานกเรยนมความคดเหนสอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการอานภาษาองกฤษโดยใชหนงสอการตนประกอบบทเรยนในทกๆ ดาน

65

จรพรรณ จตประสาท (2543) ไดท าการวจยเกยวกบการใชแผนผงความคดและการบรหารสมองกลมสรางเสรมประสบการณชวตเรองแสงชนประถมศกษาปท 5 ผลการวจยสรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงการสอนโดยใชแผนผงความความคดมระดบสงขนทนยส าคญทางสถตท 0.1 เนองจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยเนนการใชแผนผงความคดนมการสงเสรมใหผเรยนไดเรยนรดวยตวเองโดยเชอมโยงความรเดมกบความรใหมจนเกดการเรยนรทมความหมาย จากการฝกใหผเรยนคดจากประเดนค าถามขนสอนและสรปแลวมการระดมสมองเพอสรปเปนความคดรวบยอดหลก ความคดรองและมการออกแบบผงความคดโดยใชสญลกษณ สสนตางๆ ท าใหผเรยนเขาใจและจดจ าเนอหาไดและเกดความกระตอรอรน สนใจและเกดความสนกสนานซงการเรยนทเรยนโดยใชแผนผงความคดจงเปนปจจยหนงทท าใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

ชลวภา เฟองกาญจน (2547) ไดท าการศกษาการใชกจกรรมแผนผงความคดเพอเพมพนทกษะความสามารถทางภาษาองกฤษและทกษะการคดของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ผลปรากฏวานกเรยนมความสามารถทางภาษาองกฤษหลงการทดลองสงกวาการกอนการทดลองใชนวตกรรมซงแปลออกมาเปนขอๆ คอ 1. แผนผงความคดชวยใหนกเรยนมการวางแผนในการจดล าดบความคดในการสงสารเมอมการวางแผนความคดของตนเองกอนใชภาษากจะท าใหเรองทสอสารนนมล าดบขนตอนทไมสบสนและมรายละเอยดทชดเจน 2. กจกรรมแผนผงความคดชวยใหผเรยนจบประเดนรายละเอยดในการรบสารอยางเปนระบบ เมอนกเรยนท าแผนผงความคดจะท าใหนกเรยนมระบบความคดทเปนระบบมากขนมความสามารถในการสงเคราะหเรองทอานหรอฟงและจดจ ารายละเอยดไดดกวา 3. ในการท ากจกรรมแผนผงความคดผเรยนสามารถออกแบบตกแตงแผนผงไดตามใจชอบซงเหมาะกบกลมทดลองซงเปนวยเดกดงนนจงชอบวาดภาพระบายสท าใหมความสนใจทจะท ากจกรรมน

ฐตยา จองหมง (2549) ไดศกษาและท าวจยเกยวกบการใชแผนผงความคดพฒนาทกษะการคดเชงสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ผลวจยพบวาหลงจากทนกเรยนไดเรยนการเขยนเชงสรางสรรคโดยใชแผนผงความคดทสรางขนแลวนกเรยนมคะแนนเฉลย 77.17% ซงผานเกณฑ 70% ทต งไวผลจากการศกษานแสดงใหเหนวา การจดการเรยนการสอนเชงสรางสรรคโดยใชแผนผงความคดนนสามารถชวยใหผเรยนเขยนเชงสรางสรรคไดดขน ท าใหผเรยนมองเหนภาพรวมของเรองทจะเขยนตลอดจนมการเชอมโยงความสมพนธของเรองกอนทจะเขยนและใชลกษณะพเศษของแผนผงความคดใหเปนประโยชนในการสอความคด นอกจากนนผเรยนยงไดฝกใชสมองทงสองซกอกดวย

66

พรพนธ อสระ (2545) ไดท าการศกษาและวจยเกยวกบการใชแผนผงความคดในการพดเลาเรองของนกเรยนชาวเขาชนประถมศกษาปท 5 ผลการวจยพบวาผลสมฤทธในการพดเลาเรองของนกเรยนหลงจากทไดรบการสอนโดยสรางแผนผงความคดในการเลาเรองสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตท 0.1 เพราะการใชแผนผงความคดจะชวยในการเตรยมการเลาเรองท าใหนกเรยนรจกใชแผนผงความคดในการชวยก าหนดโครงเรอง วางแผนความคดและจดระบบการพดเพอเชอมโยงความคด ความเขาใจของตนเองใหคนอนไดรบรกลาวโดยสรปผลการวจยนแสดงใหเหนวาการจดการเรยนการสอนโดยใชแผนผงความคดนนสามารถชวยใหนกเรยนพดเลาเรองไดด

สมนก กนร (2549) ไดศกษา การพฒนาทกษะการอานภาษาองกฤษเพอ วเคราะหโครงสรางเรองโดยใชแผนภมกราฟก ระดบชนมธยมศกษาปท 1 โดยมความมงหมายเพอพฒนาทกษะการอานภาษาองกฤษเพอวเคราะหโครงสรางเรองโดยใชแผนภมกราฟก ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กลมตวอยางผลทใชในการศกษา ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 ปการศกษา 2549 ภาคเรยนท 2 โรงเรยนบานเหลาหลวง อ าเภอบานดง จงหวดอดรธาน ซงการศกษาในครงนเปนการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน (Classroom Action Research) การศกษาพบวา วงจรท 1 ใชแผนภมใยแมงมมในการแยกขอความหลกกบขอความรอง ผลปรากฏวา นกเรยน 2 กลม ไมสามารถลงขอความรองใหสมพนธกบใจความหลกได วงจรท 2 นกเรยนสวนใหญลงแกนของเรองในแผนภมกราฟกเชงบรรยายได แตองคประกอบยอยลงไมถก วงจรท 3 นกเรยนทกคนสามารถแยกหมวดหมไดถกตอง

วนทา สขโสม (2551) ไดศกษาการจดกจกรรมการเรยนร เรอง การอานจบ ใจความโดยการใชค าถามตามแนวคดของบลม (Bloom) กลมสาระการเรยนรภาษาไทยชนประถมศกษาปท 6 โดยมวตถประสงคเพอ หาประสทธภาพของแผนการจดกจกรรมการเรยนร ตามเกณฑ 75/75 หาคาดชนประสทธผลเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเปรยบเทยบการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนดวยแผนการจดกจกรรมการเรยนร เรองการอานจบใจความโดยการใชค าถามตามแนวคดของบลม (Bloom) กลมสาระการเรยนรภาษาไทยระหวางกอนเรยนและหลงเรยน กลมตวอยางทใชไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 6/2 โรงเรยนชมชนบานโนนเจรญ ส านกงานเขตพนทการศกษาบรรมย เขต 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2550 จ านวน 30 คน ซงไดมาโดยการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling) เครองมอทใชในการศกษาคนความ 3 ชนด ไดแก แผนการจดกจกรรมการเรยนรแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนแบบปรนยชนดเลอกตอบ และแบบทดสอบวดการคดวเคราะหแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก รอยละ คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบสมมตฐานดวย t-test (Dependent Samples) ผลการวจยพบวา แผนการจดกจกรรมการเรยนรเรอง การอานจบใจความโดยการใชค าถามตามแนวคดของบลม (Bloom) กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพ(E1/E2) เทากบ

67

86.07/80.23 ซงสงกวาเกณฑ 75/75 ตงไว นกเรยนทเรยนดวยแผนการจดกจกรรมการเรยนรเรอง การอานจบใจความโดยการใชค าถามตามแนวคดของบลม (Bloom) กลมสาระการเรยนรภาษาไทย มคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนและคะแนนเฉลยในการคดวเคราะหหลงเรยนเพมขนจากกอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สรยา เพงล (2552) ไดศกษาการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษาการอานจบใจความชนประถมศกษาปท 3 ดวยกลมรวมมอแบบจกซอว (Jigsaw) โดยมวตถประสงคเพอศกษาดชนประสทธผลของการเรยนรดวยแผนการจดกจกรรมการเรยนร ความพงพอใจของนกเรยนทมตอแผนการจดกจกรรมการเรยนร เพอพฒนาทกษะการอานจบใจความ ดวยกลมรวมมอแบบจกซอว (Jigsaw) ทมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนบานวงทอง อ าเภอบานดง จงหวดอดรธาน ส านกงานเขตพนทการศกษาอดรธาน เขต 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จ านวน 32 คน ซงไดมาโดยวธเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครองมอทใชในการศกษาคนควา ไดแก แผนการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการอานจบใจความ ชนประถมศกษาปท 3 ดวยกลมรวมมอแบบจกซอว (Jigsaw) จ านวน 6 แผน โดยแตละแผนมใบงาน แบบประเมนพฤตกรรมระหวางเรยน แบบทดสอบยอยทายแผน เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก แผนละ10 ขอแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอซงมคาอ านาจจ าแนก (B) ตงแต 0.33 ถง 0.94 คาความเชอมนทงฉบบ เทากบ 0.84 ใชสถตวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และ t-test (Dependent Samples) ผลการศกษาคนควาพบวา แผนการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการอานจบใจความ ชนประถมศกษาปท 3 ดวยกลมรวมมอแบบจกซอว (Jigsaw) ทสรางขน มประสทธภาพเทากบ 84.84/82.60 และมดชนประสทธผลของแผนการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการอานจบใจความ ชนประถมศกษาปท 3 ดวยกลมรวมมอแบบจกซอว (Jigsaw) เทากบ 0.5966 แสดงวานกเรยนมความรกาวหนาในการเรยนรอยละ 59.66 นกเรยนมความพงพอใจตอการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการอานจบใจความ ชนประถมศกษาปท 3 ดวยกลมรวมมอแบบจกซอว (Jigsaw) อยในระดบมากทสดโดยสรป แผนการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการอานจบใจความชนประถมศกษาปท 3 ดวยกลมรวมมอแบบจกซอว (Jigsaw) มประสทธภาพและประสทธผลเหมาะสม สามารถน าแผนการจดการเรยนรนไปใชจดกจกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภาพจะชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

สดารตน ศกดค าดวง (2552) ไดศกษาความสามารถในการอานจบใจความ ภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการเขยนแผนภม Mind Mapping ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนจตรมตรวทยาคาร การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความสามารถในการอานจบใจความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการเขยนแผนภม Mind Mapping และสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการสอนอานจบใจความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการเขยนแผนภม

68

Mind Mapping ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนจตรมตรวทยาคาร อ าเภอชมแพ จงหวดขอนแกน กลมเปาหมายเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4/1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จ านวน 45 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แผนการจดการเรยนร จ านวน 7 แผน แบบทดสอบวดความสามารถในการอานจบใจความภาษาองกฤษ และแบบสอบถามคดเหนของนกเรยนทมตอการสอนอานจบใจความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการเขยนแผนภม Mind Mapping ผลการวจย พบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนอานจบใจความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการเขยนแผนภม Mind Mapping สงผลใหนกเรยนมความสามารถในการอานจบใจความภาษาองกฤษผานเกณฑรอยละ 70 ขนไป จ านวน 34 คน คดเปนรอยละ 75.56 ของนกเรยนทงหมดและความคดเหนของนกเรยนตอการสอนอานจบใจความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการเขยนแผนภม Mind Mapping ในภาพรวม อยในระดบมากทสด 2.2 งานวจยตางประเทศ

แมคพค (Mcpeake, 1979 ) ไดศกษาผลการเรยนจากแบบฝกอยางเปนระบบ ตงแตเรมศกษาจนถงความในการอานและเพศทมตอความสามารถในการสะกดค าของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวาแบบฝกชวยปรบปรงความสามารถในการสะกดค าของนกเรยนทกคน แตเวลา 12 สปดาหไมเพยงพอทจะท าใหเกดการถายโยงการเรยนร ในการสะกดค าไปสค าใหมทยงไมไดศกษา และคะแนนนกเรยนหญงสงกวานกเรยนชายอยางมนยส าคญทางสถต นอกจากนการอานยงมความสมพนธกบความสามารถในการสะกดค า ลอเรย (Lawrey, 1978) ไดศกษาผลสมฤทธของการใชแบบฝกทกษะกบนกเรยนระดบ 1 ถงระดบ 3 จ านวน 87 คน พบวานกเรยนทไดรบการฝกโดยใชแบบฝกทกษะมคะแนนหลงการท าแบบฝกมากกวาคะแนนการทดสอบกอนการท าแบบฝกทกษะ แมคพค (Mcpeake, 1979) ไดศกษาผลการเรยนจากแบบฝกอยางเปนระบบตงแตเรมศกษาจนถงความในการอานและเพศทมตอความสามารถในการสะกดค าของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวาแบบฝกชวยปรบปรงความสามารถในการสะกดค าของนกเรยนทกคน แตเวลา 12 สปดาหไมเพยงพอทจะท าใหเกดการถายโยงการเรยนร ในการสะกดค าไปสค าใหมทยงไมไดศกษา และคะแนนนกเรยนหญงสงกวานกเรยนชายอยางมนยส าคญทางสถต นอกจากนการอานยงมความสมพนธกบความสามารถในการสะกดค า คลารก (Clark, 1991) ไดใหความหมายวา แผนภมกราฟกเปนแบบของความคดทผสอนหรอผเรยนหรอทงผสอนและผเรยนสรางขนเพอแสดงความคดความเขาใจออกเปนรปธรรมวาผเรยนคดอะไรจากการอานเนอหาวชา อาซเบด (Ausubed, 1963) ไดใหความหมายการเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful learning) วา เปนการเรยนรทผเรยนไดรบมาจากการทผสอน อธบายสงทจะตองเรยนรใหทราบและผเรยนรบฟงดวยความเขาใจ โดยผเรยนเหนความสมพนธของสงทเรยนรกบ

69

โครงสรางพทธปญญาทไดเกบไวในความทรงจ า และจะสามารถน ามาใชในอนาคต และออซเบลไดแบงประเภทของการเรยนรโดยการรบอยางมความหมาย ดงน 1. Subordinate learning 1.1 Deriveration Subsumption เปนการเชอมโยงสงทจะตองเรยนรใหมกบหลกการหรอกฎเกณฑทเคยเรยนมาแลว โดยการไดรบขอมลมาเพม เชน มคนบอก 1.2 Correlative sumsumption เปนการเรยนรทมความหมายเกดจากการขยายความ หรอปรบโครงสรางทางสตปญญาทมมากอนใหสมพนธกบสงทจะเรยนรใหม 2. Superordinate learning เปนการเรยนรโดยการอนมาน โดยการจดกลมสงทเรยนใหมเขากบความคดรวบยอดทกวางและครอบคลม ความคดยอดขายของสงทเรยนใหม 3. Combinatorial learning เปนการเรยนรหลกการ กฎเกณฑตางๆ เชงผสมในวชาคณตศาสตร หรอ วทยาศาสตร โดยการใชเหตผล หรอการสงเกต

มลเลท (Millet ,2000) ไดศกษาเรองผลกระทบของแผนผงกราฟกทมตอผลสมฤทธ ทางการอานภาษาองกฤษเพอความเขาใจของนกเรยนเกรด 2 ความมงหมายการศกษาเพอศกษาผลสมฤทธการอานเพอความเขาใจ กลมตวอยาง นกเรยนชนประถมศกษาโดยแบงผเรยนออกเปน 2 กลมเทาๆ กน กลมแรกเปนการสอนแบบดงเดมและกลมท 2 สอนโดยใชแผนผงกราฟก เครองมอในการศกษา ไดแก แผนการจดการเรยนร แบบทดสอบวดผลสมฤทธ ผลการศกษาพบวา นกเรยนทเรยนโดยใชผงกราฟกมผลสมฤทธดานการอานสงกวาการสอนปกต และงานวจยนใหความรเกยวกบขอมลดานปรมาณและคณภาพ ซงเปนประโยชนอยางยงตอแผนผงกราฟกในการสอนอานเพอความเขาใจ

คาตายามา (Katayama, 2000) ไดศกษาผลของการใชเทคนคผงกราฟกทมตอความคงทนของการเรยนร กลมตวอยางเปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาจ านวน 117 คน เปนเพศหญง 65 คนและเพศชาย 52 คน แบงเปน 6 กลมการทดลอง คอ ใชแบบสรปความโดยยอซงไมมขอมลใหมแตเพยงเคาโครงทเปนหวเรองเทานน ใชผงกราฟกแบบกางปลาซงมขอมลใหอยางสมบรณ ใชผงกราฟกแบบกางปลาซงมขอมลใหบางสวน ใชผงกราฟกแบบกางปลาซงไมมขอมลให มแตเพยงเคาโครงทเปนหวเรองเทาน น ท าการทดลองโดยใหนกเรยนทง 6 กลม ท าการจดบนทกขอมลลงในผงกราฟกแบบตางๆ ภายหลงการอานตามแบบทไดรบ จากนนเมอเวลาผานไป 2 วน ใหทบทวนอกครงโดยแบบทดสอบทเหมอนเดม และแบบทดสอบทมการประยกตไปจากเดม ผลการวจยพบวา ผลคะแนนทไดของทง 6 กลม เมอใชแบบทดสอบทเหมอนเดม ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .01

กง (Kang, 2002) ไดศกษาการใชแผนผงกราฟกเพอชวยในการอานเพอความเขาใจ โดยไดรวบรวมงานวจยตงแต ค.ศ.1971-2000 จ านวนทงหมด 14 งานวจยเนนศกษานกเรยนระดบมธยมทมพฒนาดานการเรยน ผลการวจยพบวาการใชแผนผงกราฟกกอนอานและหลง

70

อานกบนกเรยนทมปญหาดานการอานต าราวชาการหรอบทอานทเกยวกบเนอหาวชาใดวชาหนง ผงกราฟกชวยแกปญหาดานการอานท าใหนกเรยนมความสามารถในการอานเพมขน

เบน เดวด เรน (Ben-David, Renee, 2002) ไดศกษาเรองการพฒนาความเขาใจในการอานโดยใชแผนผงกราฟกจดมงหมายของการศกษาวจยคอเพอพจารณาวาแผนผงกราฟกใชส าหรบเปนเครองมอประเมนความเขาใจในการอานไดดกวาการสอนแบบดงเดมหรอไม การศกษาวจยใชกลมตวอยางทเปนนกเรยนเกรด 7 เรยนทงหมด 16 วชา ใชเวลาเรยน 8 สปดาห ประเมนผลโดยใชแผนผงกราฟกและการสอบแบบดงเดม ผลจากการทดสอบไดจดล าดบ เปรยบเทยบ และแยกใหเปนความแตกตางเพอพจารณาวาการประเมนแบบใดประเมนผลไดดกวากน ผลการศกษาพบวาไมมความแตกตางกนมากระหวางการประเมนโดยการสอบแบบดงเดม และการประเมนโดยใชแผนผงกราฟกผลการศกษาวจยกบนกเรยนโรงเรยนมธยมไมสอดคลองกบการวจยครงกอนจากการศกษางานวจยทงในและตางประเทศแสดงใหเหนวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนภาษาองกฤษโดยใชแผนผงกราฟก สามารถพฒนาทกษะภาษาองกฤษของนกเรยนใหดขนท าใหผศกษาคนควาน าแผนผงกราฟกมาใชในการพฒนาทกษะการอานของนกเรยน โดยด าเนนการพฒนาตามกระบวนการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม 4 ขนตอน คอ ขนวางแผน (Planning) ขนปฏบตตามแผน (Action) ขนสงเกต (Observation) และขนสะทอนผลการปฏบตการ (Reflection)

จากการศกษางานวจยทงในประเทศและตางประเทศสรปไดวา การใชวธการสอนแบบการสรางแผนผงความคดในการจดกระบวนการเรยนรการอานจบใจความส าคญจากสงพมพภาษาองกฤษ พบวาสามารถใชไดผลด นกเรยนมผลสมฤทธในการอานดขน เขาใจในเรองทอาน สามารถจบใจความส าคญและรายละเอยดในเรองทอานนน ท าใหนกเรยนสนใจบทเรยน ค าศพท บทความ เนอเรอง และโครงสรางของประโยคภาษาองกฤษและมความสนกสนาน เพลดเพลนแกผเรยนพรอมทงเรยนรและเขาใจบทเรยนไดเรวขน ท าใหการเรยนการสอนของครมประสทธภาพและนกเรยนมพฒนาการทกษะการอานทางภาษาไดดยงขน

71

3. กรอบแนวคดการวจย

การจดการเรยนรโดยใชแบบฝกทกษะการอานจบใจความส าคญจากสงพมพภาษาองกฤษโดยใช แผนผงความคดส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2

ผลสมฤทธดานการอานจบใจความส าคญจากสงพมพภาษาองกฤษโดยใชแผนผงความคด และแบบฝกทกษะการอานจบใจความส าคญจากสงพมพภาษาองกฤษโดยใชแผนผง

ความคดส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนบานใหมเจรญผลพทยาคม

อ าเภอครมาศ จงหวดสโขทย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม