ของยาที่ใช้ในมนุษย์...

แนวทางส�าหรบผรบอนญาตในการรายงานความปลอดภย

ของยาทใชในมนษย ยาเสพตด

และวตถทออกฤทธตอจตและประสาท

ทใชทางการแพทยภายหลงออกสตลาด

ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

กระทรวงสาธารณสข

แนวทางส�าหรบผรบอนญาตในการรายงานความปลอดภย

ของยาทใชในมนษย ยาเสพตด และวตถทออกฤทธตอจต

และประสาททใชทางการแพทยภายหลงออกสตลาด

ทปรกษา :ภก.ชาพลรตนพนธ

บรรณาธการ:ภญ.วมลสวรรณเกษาวงษ

ภญ.พทรยาโภคะกล

ภญ.ชลธชาสอนสภาพ

ISBN : 978-974-244-376-4

พมพครงท 1:พ.ศ.2559

จ�านวน :2,000เลม

จดท�าโดย :กองแผนงานและวชาการ


พมพท :โรงพมพส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

ค�าน�า

เอกสารฉบบนไดจดท�าขนเพอเปนแนวทางปฏบตส�าหรบผรบอนญาตในการรายงาน

ความปลอดภยของยาทใชในมนษย ยาเสพตดและวตถออกฤทธตอจตและประสาททใช

ทางการแพทยภายหลงออกสตลาด ตามทส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาได

ก�าหนดขน เพอใหผรบอนญาตสามารถรายงานปญหาดานความปลอดภยภายหลงใช

ผลตภณฑสขภาพดงกลาวไดอยางถกตองครบถวนและมประสทธภาพ

ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาขอขอบคณคณะอนกรรมการและคณะท�างาน

ทเกยวของตลอดจนสมาคมผวจยและผลตเภสชภณฑสมาคมไทยอตสาหกรรมผลตยา

แผนปจจบนและสมาคมเภสชกรรมทะเบยนและกฎหมายผลตภณฑทไดมสวนรวมในการ

จดท�าแนวทางฉบบนขนไวณโอกาสน


18ธนวาคม2558

ข

สารบญ

บทน�า

วตถประสงค

นยามศพท

ขอบเขตการรายงาน

ผมหนาทสงรายงาน

การรายงานอาการไมพงประสงคของผปวยเฉพาะราย

การรายงานขอมลความปลอดภยอนๆ

ภาคผนวก

ภาคผนวก 1

รปท1:การรายงานอาการไมพงประสงคทเกดขนในประเทศไทย

รปท2:การรายงานอาการไมพงประสงคทเกดขนในตางประเทศ

รปท3:การรายงานปญหาจากการใชยาดานอนๆ

ภาคผนวก 2 CIOMS FORM

ภาคผนวก 3 แบบรายงานเหตการณไมพงประสงคจากการใชผลตภณฑสขภาพ

ภาคผนวก 4 แผนจดการความเสยงดานยา

(Risk Management Plan : RMP)

1

1

2

6

6

7

11

13

14

14

15

16

17

18

19

ค

1

1. บทน�า

ยาทไดรบอนมตขนทะเบยนจากส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาซงผานการพจารณาขอมลการศกษาถงประสทธภาพและความปลอดภยไมวาจะเปนขนตอนpreclinical testingหรอ clinical trial phase1-3 เมอน�ายาออกสตลาดระยะหนงกสามารถพบรายงานอาการไมพงประสงคทไมทราบมากอน (unexpected adversedrugreactions;unexpectedADRs)ทงนเนองจากขอจ�ากดหลายประการเชนจ�านวนอาสาสมครหรอผปวยทจะเขารวมในการศกษามจ�านวนจ�ากดไมรวมเดกคนชราสตรมครรภผทมความผดปกตของตบ ไต นอกจากนระยะเวลาในการศกษาวจยคอนขางสน ดงนนการตดตามและรายงานอาการไมพงประสงคจากยา(adversedrugreactions;ADRs)ภายหลงออกส ตลาดจงเปนสงส�าคญในการเฝาระวงความปลอดภยจากการใชยาเปนบทบาทหนาทของทกฝายโดยเฉพาะผรบอนญาตทเปนเจาของผลตภณฑ และเพอใหการด�าเนนการเปนไปในแนวทางเดยวกนส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดจดท�าแนวทางส�าหรบผรบอนญาตในการรายงานความปลอดภยของยาทใชในมนษยรวมทงชววตถและวคซนภายหลงออกตลาดฉบบแรกเมอเดอนกรกฎาคมพ.ศ.2554ขนแตดวยปจจบนขอบเขตของการรายงานปญหาความปลอดภยไดขยายกวางขนเชนหนวยงานก�ากบดแลดานยาแหงสหภาพยโรปไดขยายขอบเขตการเฝาระวงใหครอบคลมปญหาเรองความคลาดเคลอนทางยา (medication error) และการไมไดผลในการรกษา (lack of effect) ในการรายงานความปลอดภยดานยาแนวทางดงกลาวจงไมครอบคลมกบปญหาความปลอดภยจากการใชยาทงหมดเพอใหการเฝาระวงความปลอดภยจากการใชผลตภณฑสขภาพของผทเกยวของเปนไปอยางมประสทธภาพและสอดคลองกบสถานการณปจจบน

ดงนน ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาโดยความรวมมอกบสมาคมผวจยและผลตเภสชภณฑสมาคมไทยอตสาหกรรมผลตยาแผนปจจบนและสมาคมเภสชกรรมทะเบยนและกฎหมายผลตภณฑ จงไดปรบปรงแนวทางส�าหรบผรบอนญาตในการรายงานความปลอดภยของยาทใชในมนษยรวมทงชววตถและวคซนภายหลงออกสตลาดฉบบใหมขน

2. วตถประสงค

เพอใชเปนแนวทางส�าหรบผมหนาทในการสงรายงานยนขอมลความปลอดภยของผลตภณฑสขภาพตอศนยเฝาระวงความปลอดภยดานผลตภณฑสขภาพ ส�านกงาน

2

คณะกรรมการอาหารและยา(อย.)กระทรวงสาธารณสขเพอใหการรายงานครอบคลม

ปญหาดานความปลอดภย มประสทธภาพเพมขน มมาตรฐานเดยวกนและทนตอ

สถานการณปจจบนเนอหาประกอบดวยวตถประสงคนยามศพทขอบเขตการรายงาน

ผมหนาทสงรายงานแหลงทเกดเหตการณแหลงทมาของรายงานสงทตองรายงานปญหา

จากการใชยาดานอนๆ เกณฑขอมลเบองตนทตองระบในรายงาน กรอบระยะเวลา

การรายงานชองทางการรายงานการายงานผลการตดตามการรายงานขอมลความปลอดภย

อนๆแผนผงการรายงานแบบฟอรมการรายงานและแผนจดการความเสยงดานยา

3. นยามศพท

การประเมนความสมพนธ (Causality assessment) หมายถง การประเมนความสมพนธของยาทสงสย (suspecteddrug) กบเหตการณไมพงประสงค(adverseevent)

การไมไดผลในการรกษา (Lack of effect/therapeutic response decreased) หมายถง ไมสามารถแสดงสรรพคณในการรกษาปองกนหรอควบคมโรคตามทไดรบอนมตทะเบยนไว การไมไดผลในการรกษาถอวาเปนเหตการณไมพงประสงคชนดหนง เพราะหากยาไมสามารถใหผลการออกฤทธทางเภสชวทยา การรกษา หรอการใหผลเพอปองกน สงเหลานถอวาเปนผลลพธไมพงประสงคส�าหรบผปวยรวมถงการทผปวยมอาการแยลงจากการไดรบยานน

การใชยาในระหวางตงครรภ (Pregnancy exposure) ในทน หมายถง การใชยาในสตรตงครรภและภายหลงการตดตามผลการตงครรภกบแพทยพบมความผดปกตรายแรงจากการใชยานน

การใชหรอไดรบผลตภณฑโดยไมตงใจ (Accidental use) หมายถง การใชหรอไดรบผลตภณฑอยางไมไดตงใจและเกดเหตการณไมพงประสงคขน

การใชยาเพอฆาตวตาย (Suicidal attempt) หมายถง การใชยาอยางตงใจเพอใหเกดการเสยชวตและเกดเหตการณไมพงประสงคขน

ความคลาดเคลอนทางยา (Medication error)หมายถง เหตการณใดๆ ทสามารถปองกนไดซงอาจน�าไปสการใชยาทไมเหมาะสมหรอเปนอนตรายตอผปวยขณะทยาในอยความควบคมของบคลากรทางวชาชพดานสขภาพ เหตการณเหลานนอาจเกยวของกบการปฏบตทางวชาชพผลตภณฑสขภาพวธการปฏบตและระบบครอบคลมการสงใชยา การสอสารค�าสง การจดท�าฉลาก/การบรรจและการตงชอผลตภณฑ การปรงยาการจายยาการกระจายยาการใหยาการใหความรการตดตามและการใหยา

3

ความผดพลาดดานการบรหารจดการการสรางเสรมภมคมกนโรค (Programmatic error) หมายถง ความผดพลาดจากการเกบ การขนสง การเตรยม และการฉดวคซน โดยอาจจะเกดอาการเพยงรายเดยวหรอเปนกลม(cluster)ซงมกพบวามความสมพนธกบผใหบรการวคซนหรอการไดรบวคซนจากขวดเดยวกนโดยการเตรยมทไมถกตองหรอมเชอปนเปอนความผดพลาดอาจมาจากวคซนหลายขวดซงอาจจะเกดจากความบกพรองของระบบลกโซความเยนในการจดเกบหรอขนสง

ความบกพรองของผลตภณฑ (Product defect) หมายถง การใชผลตภณฑทมความบกพรองในคณลกษณะและหรอคณภาพของผลตภณฑนนๆและเกดเหตการณไมพงประสงคขน

ใชยาในทางทผด (Drug abuse) หมายถง การใชยาในปรมาณมากโดยตงใจซงมผลกระทบท�าใหเกดอนตรายตอรางกายหรอจตใจของผใชยาและเกดเหตการณไมพงประสงคขน

ใชยาอยางไมเหมาะสม (Misuse) หมายถง การตงใจใชยาไมเหมาะสมใชยาไมตรงตามแพทยสงผดขนาดผดวธผดขอบงใชหรอใชยาโดยแพทยไมสงแตเปนยาทถกก�าหนดตองสงจายโดยแพทยและเกดเหตการณไมพงประสงคขน

ใชยานอกเหนอจากทระบไวในฉลาก (Off-label use) หมายถง การใชยานอกเหนอจากทระบไวในฉลากโดยตงใจเพอใหเกดผลการรกษาและเกดเหตการณไมพงประสงคขน

ไดรบยาหรอสมผสยาเนองจากการปฏบตงาน (Occupational exposure) หมายถง การไดรบหรอสมผสยาของบคลากรทางการแพทยหรอผทเกยวของเนองจากการปฏบตงานและเกดเหตการณไมพงประสงคขน

ยาบรจาคหมายถง ยาทไดรบการยกเวนตามพระราชบญญตยาไมตองขนทะเบยนต�ารบยาไดแกยาทน�าหรอสงเขามาในราชอาณาจกรเพอการบรจาคเพอการกศล ตามประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบท 14 (พ.ศ. 2532) เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการน�าหรอสงยาเขามาในราชอาณาจกรโดยไมตองขอขนทะเบยนต�ารบยา

แบบรายงาน CIOMSหมายถง

แบบรายงานเหตการณไมพงประสงคทพฒนาขนโดยThe Council for International

OrganizationsofMedicalSciences(CIOMS)

4

ผรบอนญาต

กรณยา (ตามพระราชบญญตยา 2510)

ผรบอนญาต หมายถง ผไดรบใบอนญาตผลต น�าหรอสงยาเขามาในราชอาณาจกร

ตามพระราชบญญตยาพ.ศ.2510และในกรณนตบคคลเปนผไดรบใบอนญาตใหหมายความ

รวมถงผจดการหรอผแทนของนตบคคลซงเปนผด�าเนนกจการดวย

กรณวตถทออกฤทธตอจตและประสาท

ผรบอนญาต หมายถง ผไดรบใบอนญาตตามพระราชบญญตวตถทออกฤทธตอจตและ

ประสาทพ.ศ.2518ในกรณนตบคคลเปนผไดรบใบอนญาตใหหมายความรวมถงผจดการหรอ

ผแทนของนตบคคลซงเปนผด�าเนนกจการเกยวกบวตถออกฤทธดวย

กรณยาเสพตดใหโทษ

ผรบอนญาตหมายถงผไดรบใบอนญาตตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษพ.ศ.2522

เหตการณไมพงประสงค (Adverse event ; AE หรอ adverse experience)หมายถง

อาการหรอผลทเกดทเปนอนตรายตอรางกายมนษยโดยเกดขนระหวางการใชผลตภณฑ

ซงไมจ�าเปนตองมความสมพนธกบการใชผลตภณฑนน

เหตการณอนทเกดรวมโดยบงเอญ (Co-incident)หมายถง

เหตการณทเกดขนโดยไมไดมสาเหตจากวคซนหรอจากความผดพลาดของการบรหารจดการ

แตอาการทพบเปนเหตการณรวมทบงเอญเกดขนในชวงเวลาทไดรบวคซน เชน โรคทผปวยเปน

และภาวะแทรกซอน

อาการไมพงประสงคจากยา (Adverse Drug Reaction ; ADR)หมายถง

ปฏกรยาทเกดขนโดยไมตงใจและเปนอนตรายตอรางกายมนษยโดยเกดขนเมอใชยาในขนาด

ปกตเพอปองกนวนจฉยบ�าบดรกษาโรคหรอเปลยนแปลงแกไขการท�างานของรางกาย

อาการไมพงประสงคจากยาไมรวมปฏกรยาทเกดจากการใชยาเกนขนาดโดยอบตเหตหรอ

ตงใจ ตลอดจนการใชยาในทางทผดและผดวธ อาการไมพงประสงคจากยาจะตองมการแสดง

ใหเหนความสมพนธระหวางเหตการณทเกดขนและยานนเชนโดยการตดสนวามความสมพนธ

ทเปนไปไดอยางนอยทสดตอการรกษาโดยการรายงานหรอบคลากรทางการแพทยทบทวนให

5

อาการไมพงประสงคชนดรายแรง (Serious Adverse Drug Reaction)หมายถง อาการ/เหตการณทสงผลท�าใหเกดผลดงตอไปน ● ตาย(death) ● อนตรายถงชวต(life-threatening) ● ตองเขารบการพกรกษาในโรงพยาบาลหรออยโรงพยาบาลนานขน(hospitalizationinitial/prolonged) ● ท�าใหพการไรสมรรถภาพ(disability) ● ท�าใหเกดความผดปกตในครรภหรอพการแตก�าเนด(congenital)

อาการไมพงประสงคชนดไมรายแรง (Non Serious Adverse Drug Reaction) หมายถง อาการ/เหตการณทเกดขนไมท�าใหเกดผลดงตอไปน ● ตาย(death) ● อนตรายถงชวต(life-threatening) ● ตองเขารบการพกรกษาในโรงพยาบาลหรออยโรงพยาบาลนานขน (hospitalizationinitial/prolonged) ● ท�าใหพการไรสมรรถภาพ(disability) ● ท�าใหเกดความผดปกตในครรภหรอพการแตก�าเนด(congenital)

อาการไมพงประสงคทระบบนฉลาก (labeled ADR)/ ไมไดระบบนฉลาก (non-labeled

ADR)หมายถง

อาการไมพงประสงคทแสดงไว/ไมแสดงตามทไดรบอนญาตในประเทศหรอขนทะเบยนนน

Marketing Authorization (MA) หมายถง การไดรบอนญาตขนทะเบยนผลตภณฑในราชอาณาจกร

Marketing Authorization Holder (MAH)หมายถง ผรบอนญาตทไดรบอนญาตผลตหรอน�าสงผลตภณฑเขามาในราชอาณาจกร

Periodic Benefit Risk Evaluation Report (PBRER)หมายถง การรายงานตามระยะเวลาทครอบคลมการวเคราะหทส�าคญของขอมลใหมหรอทเกดขนเกยวกบความเสยงและประโยชนของผลตภณฑเพอใชในการประเมนรายละเอยดผลประโยชนความเสยงโดยรวมของผลตภณฑ

Periodic Safety Update Report (PSUR)หมายถง การรายงานตามระยะเวลาทครอบคลมขอมลความปลอดภยทงหมดของผลตภณฑและจดท�าเปนรายงานตามแบบแผนทยอมรบกนในระดบสากล

6

Safety Monitoring Program (SMP)หมายถง การตดตามความปลอดภยจากการใชยาใหม เปนเงอนไขการอนมตทะเบยนต�ารบยาใหมโดยมการตดตามความปลอดภยจากการใชยาเปนเวลาประมาณ2ปหลงไดรบทะเบยนต�ารบยาแบบมเงอนไขตามประกาศส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาเรองการปรบปรงคมอ/หลกเกณฑการตดตามความปลอดภยของยาใหม(SafetyMonitoringProgram)ณวนท6กรกฎาคมพ.ศ.2555

4. ขอบเขตการรายงาน

เอกสารฉบบนใชเปนแนวทางส�าหรบการยนขอมลความปลอดภยของผลตภณฑ ดงตอไปน 4.1 ยาแผนปจจบนและแผนโบราณส�าหรบมนษยทไดรบอนมตทะเบยน ไดแก ยาเคมชววตถรวมวคซนยาแผนไทยและยาจากสมนไพร 4.2 ยาบรจาค 4.3 ยาเสพตดและวตถทออกฤทธตอจตและประสาททใชทางการแพทย

5. ผมหนาทสงรายงาน

ผมหนาทสงรายงานแบงตามประเภทของยาดงน 5.1 ผรบอนญาตผลตน�าหรอสงยาเขามาในราชอาณาจกรและผทไดรบมอบอ�านาจใหกระท�าการแทนตามกฎหมายกรณเปนยาแผนปจจบนและแผนโบราณส�าหรบมนษยทไดรบอนมตทะเบยน(ยาเคมชววตถรวมวคซนยาแผนไทยและยาจากสมนไพร) 5.2 ผทไดรบอนญาตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 14 (พ.ศ. 2532)เรองหลกเกณฑวธการและเงอนไขในการน�าหรอสงยาเขามาในราชอาณาจกรโดยไมตองขอขนทะเบยนต�ารบยากรณเปนยาบรจาค 5.3 ผรบอนญาตและผทไดรบมอบอ�านาจใหกระท�าการแทนตามกฎหมายกรณเปนยาเสพตดและวตถทออกฤทธตอจตและประสาท

7

6. การรายงานอาการไมพงประสงคของผปวยเฉพาะราย (Individual case safety reports : ICSRs)

6.1 แหลงทเกดเหตการณ 6.1.1 เหตการณทเกดขนในประเทศไทย 6.1.2 เหตการณทเกดขนในตางประเทศ ใหผรบอนญาตรายงานเฉพาะในกรณขอใดขอหนงดงตอไปน (1)เกดADRsกบคนไทยในตางประเทศ (2)เกดADRsภายหลงใชผลตภณฑ(ทไดรบอนมตทะเบยนในประเทศไทย)ทซอหรอไดรบการสงจายในประเทศไทย

(3)เกดADRsภายหลงใชผลตภณฑทผลตในประเทศไทย

6.2 แหลงทมาของรายงาน

6.2.1Unsolicited sources เปนรายงานความปลอดภยภายหลงจ�าหนาย

ผลตภณฑออกสตลาดทไมไดมาจากการศกษาหรอการเกบขอมลอยางเปนระบบเชน

(1)spontaneousreports

เปนขอมลรายงานADRs/AEsทไดรบจากบคลากรทางการแพทยผรบ

อนญาตผบรโภคหรอผปวย

(2)เอกสารทางวชาการ(literature)

เปนขอมลรายงานADRs/AEsทพบจากวารสารวชาการและวารสาร

ทางการแพทยรวมถงบทคดยอทเผยแพรในการประชมตางๆ

ผรบอนญาตมหนาทรายงานเฉพาะกรณททราบและระบไดวาเปนยาทผรบอนญาตผลต

น�าหรอสงยาเขามาในราชอาณาจกร

6.2.2Solicitedsourcesเปนรายงานความปลอดภยภายหลงจ�าหนายผลตภณฑ

ออกสตลาดทรวบรวมขอมลอยางมระบบเชนรายงานทไดจากการศกษาวจยตางๆ

6.3 สงทตองรายงาน 6.3.1 อาการไมพงประสงคจากยา (adverse drug reaction; ADRs)ผมหนาทสงรายงานใหรายงานอาการทเกดขนในประเทศไทยและตางประเทศดงน(ภาคผนวก1รปท1และ2)

8

(1) กรณเกดอาการไมพงประสงคจากยาชนดรายแรง (serious ADRs) ใหผมหนาทสงรายงานรายงานผลตภณฑทกประเภทตามขอ4 (2) กรณเกดอาการไมพงประสงคจากยาชนดไมรายแรง (non-serious ADRs)ใหผมหนาทสงรายงานรายงานเฉพาะผลตภณฑ (2.1)วคซน (2.2)ยาใหมยาชววตถใหมทไดรบอนญาตใหขนทะเบยนแบบมเงอนไข(NC)/(NBC) (2.3)ยาบรจาค (2.4)ยาอนๆทส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาประกาศก�าหนด 6.3.2 ปญหาจากการใชยาดานอนๆ (other drug related problems) ผมหนาทสงรายงานรายงานปญหาทพบและชนดของเหตการณไมพงประสงค(AdverseEvents;AEs)ดงน(ภาคผนวก1รปท3) (1) กรณปญหาทพบท�าใหเกด AEs ชนดรายแรง (serious AEs) จากกรณดงน ●การไมไดผลในการรกษา(Lackofeffect/therapeuticresponsedecreased ●การใชยาในระหวางตงครรภ(Pregnancyexposure) ●การใชยาเกนขนาด(Overdose) ●ความคลาดเคลอนทางยา(Medicationerror) ●ความผดพลาดดานการบรหารจดการการสรางเสรมภมคมโรค (Pro-grammaticerror)ทเกยวของกบวคซน ● เหตการณอนทเกดรวมกนโดยบงเอญ(Co-incident)ในชวงเวลาทไดรบวคซนโดยไมไดมสาเหตจากวคซนหรอจากความผดพลาดของการบรหารจดการ ●ความบกพรองของผลตภณฑ(Productdefect) ●การไดรบผลตภณฑโดยไมตงใจ(Accidentaluse) ●การใชยาเพอฆาตวตาย(Suicidalattempt) ●การใชยาในทางทผด(Drugabuse) ●การใชยาอยางไมเหมาะสม(Misuse) ●การใชยานอกเหนอทระบในฉลาก(Off-labeluse) ●การไดรบยาหรอสมผสยาจากการปฏบตงาน (Occupational

exposure)

9

(2) กรณปญหาทพบท�าใหเกด AEs ชนดไมรายแรง (non-serious AEs) ดงน ●การไมไดผลในการรกษา(LackofEffect/therapeuticresponsedecreased) ●ความผดพลาดดานการบรหารจดการการสรางเสรมภมคมกนโรค(Programmaticerror) หมายเหต กรอบระยะเวลาการรายงานใหปฏบตตามกรอบระยะเวลาการรายงานADRs

6.4 เกณฑขอมลเบองตนทตองระบในรายงาน (Minimum criteria for reporting) รายงานทกฉบบควรมขอมลสมบรณครบถวนใหมากทสดเทาทเปนไปไดเพอประโยชนในการประเมนความสมพนธของการใชยานนกบการเกดอาการไมพงประสงคแตหากไมไดขอมลทงหมดอยางนอยทสดตองมขอมลดงตอไปนในรายงานไดแก (1)ผปวยทระบไดเชนเพศอาย (2)ผสงรายงานทระบได (3)ADRs/AEsอยางนอย1อาการ (4)ผลตภณฑทสงสยอยางนอย1ชนด 6.5 กรอบระยะเวลาการรายงาน (Reporting Time Frame)*ขนกบประเภทของADRsดงน

ประเภทของ

ADRs

ระยะเวลาทสงรายงานฉบบแรก

(initial report)

ระยะเวลาทสงรายงาน

ฉบบเพมเตม

(follow up report)

เสยชวต (1) กรณเสยชวตจากการใช - วคซนหรอ - ยาใหมยาชววตถใหมทไดรบอนญาตใหขนทะเบยนแบบมเงอนไข(NC)/(NBC)หรอ - unexpected/unlabeledADRsใหรบแจงส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาทราบ เชนทางโทรสารจดหมายอเลกทรอนกสภายใน 1 วนท�าการภายหลงไดรบทราบครงแรก(first acknowledge) และสงรายงานฉบบสมบรณภายใน7วน(2) กรณเสยชวตอนๆรายงานเรวทสดภายใน7วนและสงรายงานฉบบสมบรณภายใน8วนนบจากวนทสงรายงานเบองตน

รายงานภายใน15วนเมอไดรบขอมลเพมเตม

10

ประเภทของ

ADRs

ระยะเวลาทสงรายงานฉบบแรก

(initial report)

ระยะเวลาทสงรายงาน

ฉบบเพมเตม

(follow up report)

รายแรง

(serious)

ภายใน15วน รายงานภายใน30วน

เมอไดรบขอมลเพมเตม

ไมรายแรง

(nonserious)

ภายใน2เดอน รายงานภายใน2เดอน

เมอไดรบขอมลเพมเตม

*กรอบระยะเวลาภายหลงผมหนาทในการรายงานไดรบทราบครงแรก(firstacknowledge)ในประเทศไทย

6.6 ชองทางการรายงาน ผมหนาทสงรายงานสามารถเลอกชองทางการรายงานอาการไมพงประสงคไดจาก2ชองทางดงตอไปน (1) ผานระบบAEOnline-Reportingทhttp://www.fda.moph.go.th/vigi-lance (ผมหนาทรายงานตองขอusernameและpassword จากศนยเฝาระวงความปลอดภยดานผลตภณฑสขภาพกอนเขาใชระบบดงกลาว)โดยอาจแนบหรอไมแนบกบแบบรายงานTheCouncilforInternationalOrganizationsofMedicalSciences(CIOMS)

(ภาคผนวก2)หรอ

(2)ใชแบบรายงานเหตการณไมพงประสงคจากการใชผลตภณฑสขภาพ(HPVC

Form-1)(ภาคผนวก3)ของส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาโดยอาจแนบหรอไม

แนบกบแบบรายงานCIOMSสามารถสงไปทางโทรสารจดหมายอเลกทรอนกส(e-mail)

หรอทางไปรษณยทงนสามารถdownloadแบบรายงานดงกลาวไดดงน

-แบบรายงานเหตการณไมพงประสงคของส�านกงานคณะกรรมการอาหาร

และยาdownloadไดทhttp://www.fda.moph.go.th/vigilance

-แบบรายงานของ CIOMS download ไดจาก http://www.cioms.ch/

form/cioms.pdf

11

6.7 การรายงานผลการตดตาม (follow-up report)

ในกรณทมขอมลเพมเตมผมหนาทรายงานควรสงรายงานโดยระบใหชดเจนวา

เปนรายงานผลการตดตามพรอมระบเลขทอางองรายงานฉบบแรก (initial report)

โดยมระยะเวลาการรายงานขนกบประเภทของการเกดADRsตามขอ6.5

7. รายงานขอมลความปลอดภยอนๆ

7.1 Periodic Benefit Risk Evaluation Report (PBRER) หรอ Periodic

Safety Update Report (PSUR)

ผมหนาทสงรายงานไมตองสงPBRERหรอPSURเวนแตไดรบการรองขอจาก


7.2 แผนการจดการความเสยง (Risk Management Plan; RMP)

ผมหนาทสงรายงานไมตองสงแผนการจดการความเสยงเวนแตไดรบการรองขอ

จากส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา(templateRMPตามภาคผนวก4)

7.3 ขอมลความปลอดภยอนๆ

กรณทผมหนาทสงรายงานไดรบขอมลความปลอดภยจากการศกษาวจยและจาก

หนวยงานก�ากบดแลทเกยวของทมผลกระทบตอการเปลยนแปลงมาตรการจดการความ

เสยง ควรสงขอมลดงกลาวใหแกศนยเฝาระวงความปลอดภยดานผลตภณฑสขภาพ

ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาโดยดวน

13


รปท1:การรายงานอาการไมพงประสงคทเกดขนในประเทศไทย

รปท2:การรายงานอาการไมพงประสงคทเกดขนในตางประเทศ

รปท3:การรายงานปญหาจากการใชยาดานอนๆ

ภาคผนวก 2 CIOMS FORM

ภาคผนวก 3 แบบรายงานเหตการณไมพงประสงคจากการใชผลตภณฑสขภาพ

ภาคผนวก 4 แผนจดการความเสยงดานยา

(Risk Management Plan : RMP)

ภาคผนวก

14


17


CIOMS FORM

18


19

แผนจดการความเสยงดานยา (Risk Management Plan : RMP)

แผนจดการความเสยงดานยาเปนเอกสารทจดท�าขนโดยผรบอนญาตจดท�าตามทส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาก�าหนดซงอาจจดท�าเปนสวนหนงของเอกสารประกอบการขนทะเบยนหรอจดท�าขนภายหลงยาออกสตลาดและพบขอกงวลดานความปลอดภย ประกอบดวยขอมลความปลอดภยของยา แผนเฝาระวงความปลอดภยและมาตรการทจะด�าเนนการเพอลดความเสยงทจะเกดกบผปวยโดยแผนดงกลาวตองยนตอส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาเพอประเมนกอนน�าไปปฏบตขนตอนและรปแบบการจดท�าRMPมดงน

1. ขนตอนการจดท�า RMP 1) ก�าหนดคณลกษณะดานความปลอดภยของยา (safety specification) ระบความเสยงทระบไดชดเจน(identifiedrisks)เชนADRทพบในการทดลองทางคลนกและความเสยงทมโอกาสเกดขน(potentialrisks)เชนAEทเกดจากฤทธทางเภสชวทยาของยาแตไมพบในการทดลองทางคลนก รวมถงขอมลส�าคญทขาดหายไป(missinginformation)เชนขอมลของประชากรทไมไดศกษาในขนทดลองทางคลนก 2) จดท�าแผนเฝาระวงความปลอดภย (pharmacovigilance plan) ประเมนความเสยงทส�าคญตามขางตนวาจ�าเปนตองมการด�าเนนการเฝาระวงความปลอดภยเพมเตมนอกเหนอจากการเฝาระวงทด�าเนนการอย(routinepharmacovigilanceactivities)ซงประกอบดวยการรวบรวมรายงานAEsแบบ spontaneousอกหรอไมหากจ�าเปนตองมการเฝาระวงความปลอดภยหรอตองมการจดความเสยงเพมเตม ใหก�าหนดการด�าเนนงานเพมเตม(additionalactivities)ทสามารถลดหรอความคมความเสยงทระบในขอ1)ขางตนเชนการศกษาทางคลนกหลงออกสตลาด(postmarketingclinicalstudy)หรอการศกษาทางเภสชระบาดวทยา(pharmacoepidemiologystudy) 3) จดท�าแผนลดความเสยง (risk minimization plan) ก�าหนดแผนเพอควบคมหรอลดความเสยงตามขอ1)ขางตนซงตองมทงแบบทด�าเนนการอย(routineactions)เชนสอสารความเสยงผานเอกสารก�ากบยาและแบบทตองด�าเนนการเพมเตม (additional actions) เชน การจดท�าคมอการใชยาส�าหรบแพทยและหรอผปวย (educationalmaterial for prescribers and/or patients)การก�าหนดภาชนะบรรจทมลกษณะพเศษ (special packaging) การก�าหนดเงอนไขการใชยาและการจดฝกอบรม


20

4) ทบทวนแผนจดการความเสยง (review RMP) ตดตามและทบทวนRMPทจดท�าขนเปนระยะตามขอมลความเสยงใหมทพบเชน การเพมขอมลความเสยงใน safety specification เนองจากพบ new adversereactionsจากการเกบขอมลหรอพบขอมลใหมจากการส�ารวจหรอการศกษาและอาจตองปรบปรงแผนเฝาระวงความปลอดภย (pharmacovigilanceplan)และมาตรการลดความเสยง(riskminimizationmeasures)ใหสอดคลองกบขอมลใหมทพบซงเปนวงจรของการจดท�าRMPโดยผมหนาทสงรายงานตองเสนอRMPทไดรบการปรบปรง(updatedRMP)ตอส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาเพอประเมนความเหมาะสมกอนด�าเนนการทกครง

ขนตอนและรปแบบแผนจดการความเสยงดานยาฉบบนประยกตจากหนวยงาน European

Medicines Agency, 15 April 2014, EMA/838713/2011 Rev 1* Guideline on good

pharmacovigilance practices (GVP) Module V – Risk management systems (Rev 1))

และ Pharmaceutical and Medical Devices Agency ประเทศญปน

2. รปแบบการจดท�า RMP RMPทจดท�าตองประกอบดวยขอมลและรปแบบดงตอไปน 1) ขอมลทวไปของยา

1. ชอสามญของยา(activesubstance)

2. ชอการคา(brandname)

3. เลขทะเบยนยา(registrationnumber)

4. กลมยา(pharmaco-therapeuticgroup,ATCcode)

5. ขนาดยา(strength)

6. รปแบบยา(dosageform)

7. ขนาดและวธใชยา(dosageandadministration)

21

8. ขอบงใช(indication)

9. วนทไดรบอนมตทะเบยนครงแรก/ ในประเทศไทย(dateoffirstmarket

authorizationworldwide/Thailand)

2) ขอมลความปลอดภยของยา (safety specification)

2.1) ขอมลความปลอดภยทไมไดมาจากการศกษาทางคลนก (non-clinical

part of safety specification)

(1)ความเปนพษ(toxicity)

ความเปนพษ (toxicity) เหตผลหรอหลกฐานทบงชถงความเปน

พษดงกลาว

กจกรรมทเฝาระวงความเปนพษดงกลาว

กจกรรมทลดหรอควบคมความเปนพษ

ดงกลาว

1.ความเปนพษทเกดจากการใหยาครงเดยวหรอใหยาซ�าๆ(single or repeat-dosetoxicity)

1.2.

1.2.

1.2.

2.การกอมะเรง(ถาม) (carcinogenicity)

1.2.

1.2.

1.2.

3.ความเปนพษตอการสบพนธและพฒนาการของตวออน(reproductiveand

developmentaltoxicity)

1.2.

1.2.

1.2.

4.อนๆ.

.

...

.

.

22

(2)เภสชวทยาความปลอดภยทวไป(generalsafetypharmacology)

เภสชวทยาความปลอดภยทวไป (general safety

pharmacology)

เหตผลหรอหลกฐานทบงชถงความเสยง

ดงกลาว

กจกรรมทเฝาระวงความเสยงดงกลาว

กจกรรมทลดหรอควบคมความเสยง

ดงกลาว

1.ระบบหลอดเลอดหวใจ (QTintervalprolongation,

arrhythmia)

1.2.

1.2.

1.2.

2.ระบบประสาท 1.2.

1.2.

1.2.

3. 1.2.

1.2.

1.2.

4.อนๆ.

.

...

.

.

(3)ปฏกรยาของยา(druginteractions)

ปฏกรยาของยา (drug interactions)


ดงกลาว



ดงกลาว

1. 1.2.

1.2.

1.2.

2. 1.2.

1.2.

1.2.

3. 1.2.

1.2.

1.2.

4.อนๆ .

.

...

.

.

23

(4) ขอมลพษวทยาอนๆทเกยวของ(othertoxicity-relatedinformationordata)

ขอมลพษวทยาอนๆ ทเกยวของ (other toxicity-related

information or data) (ถาม)

เหตผลหรอหลกฐานทบงชถง

ความเสยงดงกลาว


กจกรรมทลดหรอควบคม


1.การกอภมตานทาน (antigenicity)

1.2.

1.2.

1.2.

2.พษตอระบบภมคมกน (immunogenicity)

1.2.

1.2.

1.2.

3. 1.2.

1.2.

1.2.

4.อนๆ.

.

...

.

.

2.2) ขอมลความปลอดภยจากการศกษาทางคลนก (clinical part of safety specification)

(1)ความเสยงทระบไดทส�าคญ(importantidentifiedrisks)

ความเสยงทระบไดทส�าคญ (important

identified risks)


ดงกลาว



ดงกลาว

1.เหตการณไมพงประสงคทเกดขนจากการศกษาทางคลนก

1.2.

1.2.

1.2.

2.เหตการณไมพงประสงคทเกดขนจากรายงานแบบ

spontaneousจ�านวนมาก

1.2.

1.2.

1.2.

3. 1.2.

1.2.

1.2.

24

ความเสยงทระบไดทส�าคญ (important

identified risks)


ดงกลาว



ดงกลาว

4.อนๆ.

.

...

.

.

(2)ความเสยงทอาจเกดขนทส�าคญ(importantpotentialrisks)

ความเสยงทอาจเกดขน

ทส�าคญ (important

potential risks) เชน

เหตผลหรอหลกฐานท

บงชถงความเสยง

ดงกลาว

กจกรรมทเฝาระวง


กจกรรมทลดหรอ

ควบคมความเสยง

ดงกลาว

1.เหตการณไมพงประสงคทท�านายจากฤทธทาง

เภสชวทยา

1.2.

1.2.

1.2.

2.เหตการณทสงเกตจากยาทอยในกลมเดยวกนและมขอบงใชเหมอนกน

1.2.

1.2.

1.2.

3. 1.2.

1.2.

1.2.

4.อนๆ

.

.

.

.

.

.

.

25

(3)ขอมลส�าคญทขาดหายไป(importantmissinginformation)

ขอมลส�าคญทขาดหายไป(important missing

information)


ดงกลาว



ดงกลาว

1.วยเดกเชนเดกแรกเกดทารกเดก

1.2.

1.2.

1.2.

2.วยสงอาย 1.2.

1.2.

1.2.

3.สตรตงครรภหรอ สตรใหนมบตร

1.2.

1.2.

1.2.

4.ผปวยโรคตบ/ โรคไตรนแรง

1.2.

1.2.

1.2.

5.อนๆ.

.

...

.

.

3) แผนเฝาระวงความปลอดภย (pharmacovigilance plan)

3.1) กจกรรมเฝาระวงความปลอดภยทด�าเนนการอย (routine pharma-

covigilance activities) เชน

1.การเกบรวมรวมรายงานการเกดเหตการณไมพงประสงค..............................................

.........................................................................................................................................

2.......................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

3.......................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

26

3.2) กจกรรมเฝาระวงความปลอดภยทด�าเนนการเพมเตม (additional

pharmacovigilance activities) เชน

ชอกจกรรม

ความกงวลดานความปลอดภย

(safety concerns)

เหตการณส�าคญส�าหรบการประเมนผลกจกรรม

(milestones for evaluation of the

activities)

ระยะเวลาด�าเนนการ

สถานะด�าเนนการ

1.การส�ารวจการใชยา

(use-results

survey)

2.การศกษาทางคลนก

หลงออกสตลาด

(post-marketing

clinicalstudy)

3.การศกษาทางเภสช

ระบาดวทยา

(pharmacoepide-

miologystudy)

4.อนๆ.

27

4) แผนลดความเสยง (minimization plan)

4.1) กจกรรมลดความเสยงทด�าเนนการอย (routine minimization plan) เชน

1.จดท�าขอมลผลตภณฑ(packageinsert)....................................................................

.........................................................................................................................................

2.จดท�าคมอการใชยาส�าหรบผปวย(drugguideforpatients).............................

.........................................................................................................................................

3.การศกษาทางเภสชระบาดวทยา(pharmacoepidemiologystudy)......................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

4.2) กจกรรมลดความเสยงทด�าเนนการเพมเตม (additional minimization

plan) เชน


เหตการณส�าคญส�าหรบการประเมนผลกจกรรม (milestones for evaluation of the activities)


1.จดท�าคมอการ

สงใชยาส�าหรบ

แพทย(drug

guidefor

physicians)

2.ก�าหนดเงอนไข

การใชยา

(establishment

ofconditions

ofthedruguse)

28


เหตการณส�าคญส�าหรบการประเมนผลกจกรรม (milestones for evaluation of the activities)


3. การขนทะเบยน

แพทย (registra-

tion of physi-

cianswho can

usethedrug)

4.อนๆ.

ของยาที่ใช้ในมนุษย์...

Documents