หนา 1 ของ 36

รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ

รหสโครงการ 11-IN-55-GE-TIA-C

Capacity-building Workshop on Type I Ecolabeling

วนท 5-7 มนาคม 2555 ณ กรงเทพมหานคร ประเทศไทย

จดท าโดย

ดร.ลณฉกร ประทมรตน ผจดการโครงการ สถาบนสงแวดลอมไทย

หนา 2 ของ 36

สวนท 1 ขอมลทวไปของโครงการ 1.1 รหสและชอโครงการ

11-IN-55-GE-TIA-C: Capacity-building Workshop on Type I Ecolabeling 1.2 ระยะเวลา

5-7 มนาคม 2555 1.3 สถานทจด

กรงเทพฯ ประเทศไทย 1.4 ชอเจาหนาทเอพโอประจ าโครงการ

Miss Yumiko Yamashita 1.5 จ านวนและรายชอวทยากรบรรยาย

วทยากรมทงหมด 9 ทาน ไดแก 1) Mr. John Polak (Former Chairman of GEN) 2) Ms. Janine Braumann (Blue Angel, Germany) 3) Dr. Chaiyod Bunyagidj (Thailand Environment Institute) 4) Ms. Eva Eiderstrom (Good Environmental Choice Ecolabel, Sweden) 5) Ms. Linda W.P. Ho (Green Council, Hong Kong) 6) Ms.Nydia Suppen (LCA and ISO expert) 7) Dr.Martin Lichtl (Marketing expert, Germany) 8) Ms. Ju-yeoung Kim (Environmental Standard Management Office, KEITI, South Korea) 9) Ms.Liazzat Rabbiosi (UNEP)

1.6 จ านวนผ เขารวมโครงการและประเทศทเขารวมโครงการ 30 คน จากประเทศตางๆไดแก ทวปแอฟรกา ไดแก South Africa, Tunisia, ทวปเอเชย ไดแก Rep. of China, Hong Kong, Indonesia, IR Iran, Israel, Malaysia, Japan, South Korea, Pakistan, Philippines, Sri Lanka, Vietnam ทวปอเมรกาใต ไดแก Chile, Brazil ทวปยโรป ไดแก France, Germany, Russia, Ukraine

สวนท 2 เนอหา/องคความรจากการเขารวมโครงการ 2.1 ทมาหรอวตถประสงคของโครงการโดยยอ

เนองจาก UNEP DTIE มการด าเนนการโครงการเกยวกบการพฒนาความสามารถของประเทศก าลงพฒนาเกยวกบการจดท าฉลากสงแวดลอม โดยการใหการสนบสนนทางดานวชาการและการใหการอบรม กจกรรมเหลาน เปนสวนหนงของแผนทน าทางทโครงการดงกลาวจดท าขน สอดคลองกนกบททาง APO ซงเปนหนวยงานพฒนาและสงเสรมขดความสามารถของประเทศสมาชกในการน าฉลากสงแวดลอมไปเปนกลไกหนงทจะชวยผลกดนใหภาคการผลตมการพฒนาในแนวทางของการผลตสนคาทเปนมตรกบสงแวดลอมดวย

หนา 3 ของ 36

วตถประสงคของโครงการ ไดแก (1) สนบสนนใหฉลากสงแวดลอมทมอยและทก าลงจะเกดขนนนด าเนนการตามหลกการของ ISO 14024

(Environmental Label: Type 1) (2) แลกเปลยนประสบการณด าเนนงานดานฉลากสงแวดลอม จากประเทศทประสบความส าเรจ โดยเนน

การอภปรายในเรองเกยวกบทฤษฎฉลากสงแวดลอมประเภทท 1 การพฒนาขอก าหนด การใหการรบรองฉลาก ความนาเชอถอของโปรแกรมฉลาก การท าการตลาดใหฉลากเปนทรจก บทบาทของมาตรการตางๆทเกยวของ และการด าเนนการดานความรวมมอระหวางหนวยงานฉลากสงแวดลอม

(3) เพอใหผ เขารวมโครงการรจก และคนเคยกบปรชญาและหลกการของฉลากสงแวดลอม และฉลากสงแวดลอมประเภทท 1

(4) เพอใหผ เขารวมโครงการมความร ความเขาใจเกยวกบการน าแนวคดของวฏจกรชวตของผลตภณฑมาใชเปนสวนหนงในการพฒนาและด าเนนการดานฉลากสงแวดลอมใหมความนาเชอถอ

(5) ใหความรเกยวปจจยตางๆทมสวนชวยสงเสรมการตลาดใหฉลากสงแวดลอมเปนทรจก เชนการจดซอสเขยว การน าฉลากสงแวดลอมไปใชเปนเครองมอทางการตลาดในดาน Green Economy 2.1 เนอหา/องคความรทไดจากการฟงบรรยาย 2.1.1 Product Sustainability Information วทยากร: Liazzat Rabbiosi (UNEP)

Liazzat กลาวถงภาระกจหลกของ UNEP วาเปนเรองเกยวกบการประเมนและท าความเขาใจสถานการณดานสงแวดลอมทโลกก าลงเผชญ กระตนใหเกดการแกไขปญหาดานสงแวดลอมโดยผลกดนใหเกดกฎหมายระดบสากลเกยวกบสงแวดลอม ใหการชวยเหลอดานการพฒนา การน ากฎระเบยบหรอมาตรฐานไปใช รวมถงการยกระดบความสามารถและการสรางเครอขายทจะชวยใหเกดการแกปญหาสงแวดลอม UNEP แบงภาระกจส าคญออกเปน 6 ดาน ไดแก การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate change) การบรหารจดการดานภยธรรมชาต (Disaster Management) นเวศบรการ (Ecosystem service) ธรรมาภบาลสงแวดลอม (Environmental governance) สารเคมอนตราย (Harmful substances) ประสทธภาพทรพยากร (Resource efficiency) การผลตและการบรโภคอยางยงยน (Sustainable Consumption and Production หรอ SCP)

ผลตภณฑ เปนกญแจส าคญเรองการผลตและการบรโภคอยางยงยน เนองจากผลตภณฑแตละอยางนนมองคประกอบทซบซอน ผลกระทบสงแวดลอมของผลตภณฑจงมความซบซอน ดงนนการใหความส าคญกบผลกระทบสงแวดลอมตลอดงวจรชวตของผลตภณฑจงเปนทางหนงทจะชวยจดการปญหาสงแวดลอมแบบองครวมได

ขอมลตางๆจงเปนเครองมอทใชสอสารผลการประเมนดานสงแวดลอมหรอคณภาพของผลตภณฑ มชอเรยกตางๆเชน มาตรฐานสมครใจ (Private/voluntary standards) มาตรฐานการรบรอง (Certification standards)

หนา 4 ของ 36

ฉลากสงแวดลอม ฯลฯ การสอสารขอมลเกยวกบควายงยนของผลตภณฑกบภาคธรกจนนเพอเปนการบรหารจดการใหเกดการพฒนาดานศกยภาพ การสอสารกบผบรโภคนนกเพอเปนแนวทางชวยตดสนใจในการเลอกซอ สวนภาครฐเองจะเนนการสอสารขอมลเพอใหเกดนโยบาย และสงเสรมใหเกดตลาดความตองการสนคาและบรการทยงยนได โดยอาจกระตนอปสงคผลตภณฑทยงยนโดยใชมาตรการตางๆ เชน การจดซอจดจางสเขยว

ระบบของขอมลแบงไดเปนสองประเภท คอ ภาคบงคบ (Mandatory) กบภาคความสมครใจ (Voluntary) ตวอยางของขอมลในภาคบงคบ เชน การใหส าแดงปรมาณหรอสวนประกอบ (Declaration of contents) ขอมลเกยวกบการใชงานและการก าจด (Usage/ disposal information) การตดฉลากผลตภณฑ (Product labeling) ใบรบรองความสอดคลอง (Certificate of conformity) สวนภาคความสมครใจนนโดยสวนใหญจะเปนฉลากสงแวดลอมประเภทตางๆ ไดแก Type I, Type II, Type III และฉลากสงแวดลอมประเภทอนๆ โดยผบรรยายสรปเกยวกบแนวคดของฉลากแตละประเภทในภาพกวาง วาฉลากสงแวดลอมประเภททหนง (Type I Eco labels) ในปจจบนมการด าเนนการอยในหลายประเทศทวโลก หนวยงานเหลานไดรวมกลมกนเปนเครอขายฉลากสงแวดลอมโลก ฉลากสงแวดลอมประเภททหนงนนใชหลกการพจารณาวงจรชวตของผลตภณฑในการก าหนดเกณฑเพอลดผลกระทบสงแวดลอม สวนฉลากสงแวดลอมประเภททสอง (Type II Eco-labels) เปนการใหขอมลสงแวดลอมดวยตวเอง (Self declaration) สวนฉลากสงแวดลอมประเภททสาม (Type III Eco-labels) นน เปนการใหขอมลสงแวดลอมในเชงปรมาณ (Environmental Product Declaration หรอ EPD) ทงนมฉลากสงแวดลอมบางประเภททคลายกบฉลากสงแวดลอมประเภททหนง (Type I-like eco-labels) ในแงของการใหการรบรอง แตตางตรงทฉลากเหลานนเปนการใหความส าคญดานสงแวดลอมเพยงดานเดยว ยกตวอยางเชน ฉลากพลงงานอยาง Energy star ฉลาก FSC (Forest Stewardship Council) ทมงเนนเรองการจดการปาเพยงดานเดยว บทบาทของ PSI ตอ SCP

SCP เปนวธการทท าใหสามารถเปลยนรปแบบนโยบายได อยางไรกดการเปลยนแปลงใดๆกตามจ าเปนตองอาศยความเขาใจทศทางและความหมายของการเปลยนแปลง ซง การใหขอมลดานผลตภณฑจงถอเปนสงพนฐานของการเปลยนแปลงดงกลาว ดงนนการลงทนในดานการใหความส าคญเกยวกบความนาเชอถอของขอมลผลตภณฑจงเปนปจจยส าคญอนหนงของวธการเปลยนแปลงนโยบาย

ฉลากสงแวดลอมในโลกมจ านวนเพมขนอยางรวดเรวเนองจากความซบซอนขององคประกอบผลตภณฑและหวงโซการผลตและการขายท าใหยากตอการควบคมและตรวจวดสงทอยในผลตภณฑสดทาย (final product) ประกอบกบแรงกดดนทางการตลาดทผลกดนใหเกดนวตกรรมและการคนหาสงทเปนทางออกทดทสด

แนวโนมของตลาดในโลกปจจบนเนนเรองความยงยน (Sustainability) เปนประเดนหลกในการท าการตลาดและก าหนดภาพลกษณของผลตภณฑ ในป 2009 รอยละ 18 ของผลตภณฑทท าจากไม รอยละ 17 ของการผลตกาแฟ รอยละ 20 ของการสงออกกลวย และ รอยละ 8 ของการผลตชา เปนผลตภณฑระดบโลกทมสดสวนของผลตภณฑทไดรบการรบรองเพมมากขน

หนา 5 ของ 36

UNEP International Resource Panel มการจดล าดบความส าคญของทรพยากรและวตถดบทเปนผลกระทบจากกจกรรมการเกษตรและการใชเชอเพลง พบวาการบรโภคอาหาร การคมนาคม และเครองใชไฟฟา เปนกลมทตองใหความส าคญในล าดบตนๆ ดงนนการบรโภคจงเปนปจจยขบเคลอนการผลต ไมใชแคระดบรายบคคล (Individual) แตหมายรวมไปถงการจดซอของภาคสาธารณะ (Public procurement)

การบรโภคระดบโลก มมลคาประมาณ 1.7 พนลานสหรฐ จากการศกษาของ Greendex เมอป 2010 พบวา ประเทศทนาเปนหวงในเรองการบรโภคทยงยนไดแก อนเดย บราซล และจน ประเทศทประสบปญหาเกยวกบการใชขอมลไมตรงกบความเปนจรง (False claim) มากทสดคอ

รสเซย และจน รอยละ 70 ของจ านวนตวอยาง คดวาการใชชวตในปจจบนไมเรยกวาเปนความยงยน ผบรโภคกวารอยละ 70 ในยโรป ตองการใหมการเปดเผยขอมลของผลตภณฑ ผบรโภคมความสบสนกบขอมลเกยวกบผลตภณฑ อยางไรกดผบรโภคมองวาฉลากทรฐใหการ

สนบสนนหรอมหลายภาคสวนมาเกยวของนนมความนาเชอถอ

ปจจบนอนเตอรเนตเปนชองทางการเขาถงขอมลตางๆไดงายขน ท าใหเกดความโปรงใสของขอมลมากขนกวาแตกอนและสามารถสบยอนหาทมาของขอมลได ในสวนของภาครฐเอง การเปนภาคการบรโภคขนาดใหญท าใหมแนวโนมวาภาครฐจะด าเนนนโยบายการตลาดสเขยวได ยกตวอยางประเทศฝรงเศสทไดวางแผนจะก าหนดกฎหมายบงคบใหผลตภณฑตองมการแสดงขอมลผลกระทบสงแวดลอมเพราะถอเปนสทธของผบรโภค ในอนาคต Liazzat การด าเนนการเรองเกยวกบขอมลความยงยนของผลตภณฑจะไดรบความสนใจเพมมากขน และอาจมการผนวกประเดนเรองสงคมเขาไปดวย อกทงเรองของวงจรชวตผลตภณฑจะน ามาใชในดานการใหขอมลมากยงขน สงท UNEP ไดด าเนนการไปแลวไดแก

UNEP/SETAC Life cycle initiative จดท า comprehensive sustainability indicators UNEP-SCBI จดท า นยามและการวดความยงยนของอาคาร ภาคอาหาร มการจดมาตรฐานดานอนทรยในระดบภมภาคเพอใหเกดความสอดคลองกน UNEP และ GRI รวมกนสงเสรมมาตรฐานสากลในเรองการรายงานดานเกยวกบความรบผดชอบตอ

สงคม (CSR reporting standards) Tourism sustainability Council จดท ามาตรฐานสากลเกยวกบความยงยนของภาคการทองเทยว

(Global Tourist Sustainability standards) ด าเนนโครงการเรองฉลากสงแวดลอม โดยการสงเสรมความสามารถและก าหนดแผนทน าทาง

(Roadmap) ในดานความรวมมอระหวางฉลากสงแวดลอม 2.1.2 ISO 14020 Standards วทยากร: Janine Braumann (Federal Environmental Agency, Germany)

Janine เลาถงจดก าเนดของ ISO 14020 (Environmental Labels) วาเนองจาก ISO พบวาฉลากสงแวดลอมทเกดขนในชวงป 1989 นนมความหลากหลาย จงไดมการจดตง Strategic Advisory Group on the

หนา 6 ของ 36

Environment (SAGE) ขนในป 1990 ซงในรายงานของ SAGE ระบวาคณะกรรมการวชาการISO คณะท 207 (ISO/TC 207) ซงเปนผจดท ามาตรฐาน ISO 14000 series ไดรบการแตงตงเมอป 1993 นนมคณะอนกรรมการวชาการคณะท 3 (SC 3) เปนผจดท ามาตรฐานดานฉลากสงแวดลอม

ISO 14000 เปนอนกรมมาตรฐานสากลเกยวกบการจดการดานสงแวดลอม จดท าโดยคณะกรรมการวชาการ (Technical Committee หรอ TC) คณะท 207 (ISO/TC 207) อนกรมมาตรฐานนประกอบดวยการจดการสงแวดลอมในดานตางๆ โดยในแตละดานจะมคณะอนกรรมการ (Subcommittee หรอ SC) ของแตละดาน ดงน

Environmental Management Systems ดแลโดย ISO/TC 207/SC 1 Environmental Auditing ดแลโดย ISO/TC 207/SC 2 Environmental Labelling ดแลโดย ISO/TC 207/SC 3 Environmental Performance Evaluation ดแลโดย ISO/TC 207/SC 4 Life Cycle Assessment ดแลโดย ISO/TC 207/SC 5

ISO 14020 Environmental labels and declarations

เปนมาตรฐานทใชเปนแนวทางในการพฒนาและใชฉลากสงแวดลอมและการแสดงขอมลดานสงแวดลอม ซงในมาตรฐานนระบเกยวกบขอก าหนดส าหรบการสอสารขอมลไวอยางชดเจน เปนมาตรฐานทจดท าขนเมอป 1998 หลกการของ ISO 14020 มทงหมด 9 ขอ ไดแก

การใหขอมลทถกตอง (Accurate information) การปองกนไมใหเกดการอปสรรคตอการคา (Preventing trading obstacles) สามารถตรวจวดได (Verifiable methods) การใหขอมลแกผทสนใจ (Information for interested parties) พจารณาวงจรชวตของผลตภณฑ (Considering the life cycle of the product) หลกเลยงการขดขวางนวตกรรม (Avoiding innovation inhibitions) ความเปนไปไดในทางปฏบต (Practicing moderation) เปดรบขอคดเหน (Open consultation) ขอมลส าหรบผบรโภค (Information for purchasers)

ISO 14020 แบงฉลากสงแวดลอมออกเปน 3 ประเภท ไดแก

1. ฉลากสงแวดลอมประเภทท 1 (Type I Eco-label) เปนฉลากทเนนใชกบผบรโภครายบคคลและระดบองคกร ซงเปนการก าหนดเรองเกยวกบคณภาพดานสงแวดลอม มกเกยวของกบการจดซอสเขยว มความนาเชอถอและเปนทยอมรบอยางแพรหลาย เปนฉลากทมการใหการรบรองโดยบคคลทสาม และเนนการมสวนรวมของหลายภาคสวน ฉลากสงแวดลอมประเภททหนงนนจะด าเนนการตามมาตรฐาน ISO 14024 ซงไดใหรายละเอยดแนวทางวาองคกรรปแบบใดทสามารถจดท าเกณฑก าหนดของฉลากสงแวดลอมส าหรบผลตภณฑ และค าแนะน าเกยวกบวธการปฏบตในการเลอกผลตภณฑทจะน ามาจดท าเกณฑ การพฒนาเกณฑก าหนดดานสงแวดลอม การทดสอบผลตภณฑ และการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ หลกการของ ISO 14024 มดงน

หนา 7 ของ 36

เปนโปรแกรมภาคความสมครใจ (Voluntary nature of the program) รบฟงความคดเหน (Consultation) มการตรวจประเมนความสอดคลอง (Compliance and verification) ความโปรงใส (Transparency) ความสามารถในการเขาถง (Accessibility) เกณฑก าหนดดานสงแวดลอมมหลกการทางวทยาศาสตรรองรบ (Scientific basis of product

environmental criteria) การพจารณาวงจรชวตของผลตภณฑ (Life cycle consideration) อายของขอก าหนดและระยะเวลาในการทบทวน (Period of validity/ review period)

ในสวนการตรวจประเมนและใหการรบรองนน ควรด า เนนการตาม ISO/IEC Guide 65 General

requirements for bodies operating product certification systems 1. ฉลากสงแวดลอมประเภทท 2 (Type II Eco-label)

เปนฉลากประเภทรบรองตวเอง (Self declaration) วาผลตภณฑนนเปนมตรกบสงแวดลอม ด าเนนการตาม ISO 14021 ซงความรบผดชอบตอขอมลทงหมดเปนหนาทของผ รบรองตนเอง ฉลากประเภทนมงเนนในการสอสารกบผบรโภคสดทาย (end users) สวนใหญจะเปนการใหขอมลสงแวดลอมเฉพาะดานใดดานหนง

2. ฉลากสงแวดลอมประเภทท 3 (Type III Eco-label)

เปนฉลากทด าเนนการตาม ISO 14025 โดยเนนการใชสอสารกบผใชงานในกลมการคาและอตสาหกรรม รวมถงผบรโภคสดทาย ซงสามารถใชไดกบผลตภณฑและบรการทกประเภท การใหขอมลจะเปนเชงปรมาณโดยอาศยหลกการประเมนวงจรชวตของผลตภณฑ (Life cycle assessment หรอ LCA) ซงจ าเปนตองมบคคลทสามเปนผตรวจสอบความถกตองของขอมล 2.1.3 The Evolution of Environmental Labelling and History of Sustainable Consumption วทยากร: Liazzat Rabbiosi (UNEP) และ Linda W.P.Ho (Green Council, Hong Kong, China)

ในยค 1970 ประชาชนเรมกงวลเกยวกบมลพษทางสงแวดลอมจากโรงงานอตสาหกรรม จากปญหาระดบทองถนสระดบโลก จงไดมการด าเนนการโดยก าหนดนโยบายจดการปญหาทแหลงก าเนด ตอมาในชวงป 1980 มการพดถงผลกระทบดานสงแวดลอมและสงคมทเกดจากการผลตและการบรโภค และเรมใหความสนใจเกยวกบการบรโภคอยางมสต ในชวงนนจงเกดมนโยบายเกยวกบการปองกนมลพษ (Pollution prevention) และการผลตทสะอาด (Cleaner production หรอ CP) ในป 1978 ประเทศเยอรมน จดตงฉลากสงแวดลอมประเภททหนง เรยกวา Blue Angel ขน โดยเนนหลกการของธรรมาภบาลสงแวดลอมและการเปนเครองมอภาคความสมครใจ

สวนการบรโภคอยางยงยนนน เรมขนในป 1992 เมอ UNCED พบวา Cleaner production ไมใชแนวทางของความยงยน ทงนใน Chapter 4 ของ Agenda 21 มการกลาวถงการเปลยนรปแบบการบรโภคโดยมกญแจ

หนา 8 ของ 36

ส าคญคอการปองกนมลพษ (Pollution prevention) และฉลาก (Labelling) ตอมากเกดกจกรรมตางๆเชน การจดตงคณะอนกรรมการขนใน UNEP การจดท ารายการวงจรชวต (Life cycle inventory)

ววฒนาการเกยวกบกระแสสเขยว (Green wave) แบงเปน 4 ชวง ตงแตชวงป 1970 ถงปจจบน ชวงแรก (ป 1970 – 1985) เปนเรองเกยวกบการบรโภค การรไซเคล และการเกดขนของ Blue Angel ชวงทสอง (ป 1986 – 2000) เปนกระแสเกยวกบหลกการการจดตงองคกรเกยวกบผ บรโภค

Lifestyles of Health and Sustainability (LOHAS) และการคาทเปนธรรม (Fair trade) ชวงทสาม (ป 2001 - 2010) ระดบความสนใจในเรองการบรโภคยงยนไดรบความสนใจมาก

เนองจากเปนชวงทม การใช Internet การใหความส าคญกบคณภาพผลตภณฑ การใหขอมลดานการตลาดเพมสงขน รวมทงกระแสเรอง climate change เกดขนในชวงนดวย

ชวงทส (ตงแตป 2011 เปนตนไป) เปนยคทไดรบอทธพลจากเทคโนโลยการสอสาร สมารทโฟน การคาปลก ผจดซอ ซงระดบความสนใจเรองการบรโภคอยางยงยนมแนวโนมจะสงขนอยางตอเนอง

การเกดขนของฉลากสงแวดลอมประเภททหนงทวโลก แบงออกเปนสามชวง ซงชวงทมฉลากฯเกดขนมาก

คอชวงป 1988 – 1994 2.2.4 Introduction of GEN and its function

วทยากร: Linda W.P. Ho (Green Council, Hong Kong, China)

เครอขายฉลากสงแวดลอมโลก (Global Ecolabelling Network, GEN) เปนสมาคมไมแสวงหาผลก าไร (Non-profit association) จดตงขนเมอป ค.ศ.1994 ประกอบไปดวยองคกรทด าเนนการเกยวกบฉลากสงแวดลอมประเภทท 1 (Type I Ecolabelling) ซงด าเนนการตาม มาตรฐาน ISO 14024 ฉลากสงแวดลอมประเภทท1 นนเปนโปรแกรมภาคความสมครใจ เกณฑมาตรฐานประกอบดวยหลายเกณฑดวยกน โดยการก าหนดเกณฑอาศยหลกการพจารณาตลอดวฏจกรชวต (Life cycle consideration) ของผลตภณฑหรอบรการ ซงการด าเนนการพฒนาเกณฑตางๆจะตองเปนไปอยางโปรงใส เปนอสระ โดยการใหการรองตองกระท าโดยบคคลทสาม โดยมวตถประสงคหลกในการใหขอมลทเชอถอไดแกผบรโภคซงยดถอตามหลกการทางวทยาศาสตร เพมทางเลอกใหแกผบรโภคในการซอสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม

การด าเนนการดานฉลากสงแวดลอมประเภทท 1 ของประเทศสมาชกเครอขายฉลากสงแวดลอมโลก นนเปนไปในรปแบบตางๆกนไดแก การด าเนนงานโดยหนวยงานภาครฐหรอหนวยงานกงภาครฐ (quasi-governmental bodies) องคกรภาคเอกชน สมาคม สถาบน และสภา ซงหนวยงาน/องคกรทเปนสมาชกของ GEN จะด าเนนการตามพนธกจของ GEN โดยจะมการตดตามตรวจสอบอยเสมอ ปจจบน (ณ สนป 2554) GEN ประกอบดวยสมาชกทงสน 28 หนวยงาน และ 3 สมาชกรวม (associate member) กระจายอยใน 45 ประเทศทวโลก รายชอหนวยงานทเปนสมาชกสามารถดไดจาก www.globalecolabelling.net

หนา 9 ของ 36

GEN มคณะกรรมการบรหาร ทงหมด 7 คน ผท าหนาทประธานกรรมการและกรรมการบรหารเครอขายฉลากสงแวดลอมโลกมาจากการเลอกตงของสมาชกทกๆ 1 ป สาเหต 5 ประการในการกอตง GEN

1. World summit on sustainable development recommendations/Guidance มการก าหนดทศทางของการผลตและการบรโภคอยางยงยนใหเกดการพฒนาโดยการใชฉลากสงแวดลอมเปนเครองมอ

2. International business and trade issues ประเดนเรองการท าธรกจและการคาระหวางประเทศทนบวนจะเพมสงขน ฉลากสงแวดลอมจงตองไมกอใหเกดการกดกนทางการคาและไมขดกบหลกการของ WTO

3. Significant attention to environmental issues ประเดนดานสงแวดลอมไดรบความสนใจและถกน ามาเปนเรองระเบยบวาระของภาคการผลต ตลอดจนภาครฐ เชน การจดซอสเขยว (green procurement) การออกแบบทเปนมตรตอสงแวดลอม (Eco-design) การแสดงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมขององคกร

4. ISO 14020 series standards development หลงจากทมการจดท ามาตรฐาน ISO 14020 ขนนนมเพยงภาคอตสาหกรรมทด าเนนการกนเอง

5. Global growth of Ecolabelling มหนวยงานทด าเนนการฉลากสงแวดลอมเกดขนเรยงล าดบตามปดงน ป 1978 - เยอรมน ป 1988/1989 - แคนาดา ญป น แสกนดเนเวย และสหรฐอเมรกา ป 1990/1991- ออสเตรย อนเดย นวซแลนด สวเดน ป 1992 - ไตหวน เดนมารก สหภาพยโรป ฝรงเศส เกาหลใต สงคโปร สเปน ป 1993 – บราซล โครเอเชย อสราเอล และไทย ป 1994 – จน และสาธารณรฐเชค

ในชวงกอตง GEN จงมหนวยงานจากประเทศขางตนเขารวมเปนสมาชก ภารกจของเครอขายฉลากสงแวดลอมโลก

ใหบรการสมาชกฉลากสงแวดลอมประเภทท 1 และผมสวนไดสวนเสย ในการพฒนาและสงเสรมผลตภณฑและความนาเชอถอของฉลากสงแวดลอมทวโลก

สงเสรมดานความรวมมอ การแลกเปลยนขอมลขาวสารและความกลมกลนกนระหวางสมาชกและโปรแกรมฉลากสงแวดลอมอนๆ

มสวนรวมในเวทระดบนานาชาตเพอประชาสมพนธและสงเสรมงานดานฉลากสงแวดลอม และสนบสนนใหเกดอปสงคและอปทานสนคาทเปนมตรกบสงแวดลอม

ววฒนาการของ GEN

ชวงเรมตน (ป 1994-1998) เปนการแลกเปลยนขอมลเกยวกบกระบวนการท างาน ระเบยบวธปฏบต และการจดท าขอก าหนด สนบสนนขอมลประสบการณการท างานจรงเพอประกอบการจดท า ISO standards และหารอรวมกนในเบองตนเกยวกบความรวมมอระหวางประเทศ

หนา 10 ของ 36

ชวงป 1998 -2003 สมาชก GEN ยงแลกเปลยนขอมลขาวสารโดยเนนเรองกลยทธฉลากสงแวดลอมและการด าเนนธรกจ สมาชกมการสนบสนนขอมลผลจากการน าหลกการของ ISO ไปฝกปฏบต และยอมรบการน าหลกการของ ISO 14024 ฉบบสดทายน าไปยดถอปฏบต นอกจากนนยงมการสงเสรมและสนบสนนความรวมมอระหวางประเทศเชนการท า Mutual recognition agreement (MRA) ระหวางสมาชก และเรมมการพดถงกระบวนการรบรองระบบคณภาพการด าเนนงานของหนวยงานสมาชก เรยกวา GEN’s Internationally Coordinated Ecolabelling System หรอ GENICES

ตงแตป 2004 เปนตนมา GEN ใหความส าคญกบงานใน 3 ดานดงน 1. Capacity building เสรมสรางความร ความสามารถใหแกสมาชก และหนวยงานทตองการสมครเปน

สมาชก โดยการใหความชวยเหลอทางวชาการ มการเชญหนวยงานทสนใจเขารวมในการประชมและงานตางๆของ GEN

2. Internal cooperation ความรวมมอภายในระหวางสมาชก เชน การท าขอตกลงรวม (MRA) การท า common core criteria การใหความชวยเหลอในการพฒนา/ปรบปรงขอก าหนด เพอใหเกดความสอดคลองกน (Harmonization)

3. External promotion and relations การเผยแพรและประชาสมพนธสหนวยงานภายนอก โดยมเปาหมายเปนหนวยงานราชการ องคกรระหวางประเทศ และภาคอตสาหกรรม ใหเกดการน าฉลากสงแวดลอมประเภททหนงไปใช นอกจากนนยงมงเนนใหฉลากสงแวดลอมเปนทรจกและยอมรบในบรบทของสากลในฐานะทฉลากฯเปนเครองมอทางการตลาดทชวยผลกดนใหเกดการพฒนาดานสงแวดลอม โดยกจกรรมท GEN ก าลงด าเนนการเกยวกบเรองน เชน การปรบปรงขอมลขาวสารบนเวบไซต GEN การจดท า e-newsletter การเขารวมในงานประชมสมมนาทเกยวของและเปนประโยชนตองานดานฉลากสงแวดลอม จดเวทเสวนาเพอสอสารเกยวกบฉลากสงแวดลอมใหเปนท รจก สงเสรมใหฉลากสงแวดลอมเปนเครองมอในการบรหารจดการดานนโยบายสงแวดลอมส าหรบองคกรระดบตางๆ

GEN มการเขารวมใน international forum อยางสม าเสมอ เชน ISO, IEC, UNEP, UNCTAD, OECD,

ISEAL Alliance และไดรบเชญเปนผ เชยวชาญในโครงการระดบสากล เชน UNEP Ecolabelling Project Global Ecolabelling Network's Internationally Coordinated Ecolabelling System (GENICES)

เปนระบบการปฏบตงานทถอเปนมาตรฐานท GEN ก าหนดขน เพอใหเกดความเชอมนและความเขาใจเกยวกบการด าเนนการดานฉลากสงแวดลอมทเปนสากล และสอดคลองกบมาตรฐาน ISO 14024 และ ISO/IEC Guide 65 ดวยกระบวนการ peer review ระบบการปฏบตงานของสมาชก โดยคณะกรรมการบรหารของ GEN

หนวยงานทไดรบการรบรองระบบการปฏบตงาน (GENICES) จะสามารถแลกเปลยนขอมลระหวางกนเพอใหเกดความคลองตวในการใหการรบรองฉลาก ชวยอ านวยความสะดวกในดานการสงออกสนคาทเปนมตรกบสงแวดลอม และชวยลดปญหาการกดกนทางการคา ปจจบนมหนวยงานของประเทศสมาชก GEN ทไดรบการรบรองระบบการปฏบตงานแลวทงสน 13 หนวยงาน ไดแก

หนา 11 ของ 36

1. The New Zealand Ecolabelling Trust ประเทศนวซแลนด 2. TerraChoice Environmental Marketing ประเทศแคนาดา 3. Environment and Development Foundation ประเทศไตหวน 4. Czech Ecolabelling Agency สาธารณรฐเชก 5. Thailand Environment Institute ประเทศไทย 6. Green Council เขตบรหารพเศษฮองกงแหงสาธารณรฐประชาชนจน 7. Swedish Society for Nature Conservation (SSNC) ประเทศสวเดน 8. Korea Eco-Products Institute-KOECO ประเทศเกาหลใต 9. St. Petersburg Ecological Union ประเทศรสเซย 10. Singapore Environment Council ประเทศสงคโปร 11. China Environmental United Certification Center Co., Ltd. สาธารณรฐประชาชนจน 12. The Standards Institute of Israel ประเทศอสราเอล 13. Japan Environment Association (JEA) ประเทศญป น

2.2.5 The structure and mechanism of a Type I Ecolabelling scheme วทยากร: John Polak (Expert, Former GEN Chairman, Canada Eco-labelling Programme)

ลกษณะเฉพาะของฉลากสงแวดลอม ไดแก ฉลากสงแวดลอมเปนไดทงภาคบงคบหรอสมครใจ ประเภทของฉลากเปนไดในลกษณะของขอมล (Information) การแบงล าดบขน (Rating) การแสดง

ถงการเปนผน าทางดานสงแวดลอม (Environmental leadership) ฉลากสงแวดลอมประเภททหนงเปนภาคความสมครใจ ใชหลกการพจารณาวงจรชวตของผลตภณฑ

มความเปนอสระ และครอบคลมหลายภาคสวน การจดตงฉลากสงแวดลอมประเภททหนงมขนตอนการด าเนนการดงน 1. Take stock พจารณาสถานะการณดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และนโยบายสาธารณะ

ก าหนดวตถประสงค เชน ดานสงแวดลอม เศรษฐกจ การคา พจารณาทางเลอกวา

o จดท าขนเพอใชเปนโปรแกรมระดบประเทศ หรอระดบภมภาค o ความสามารถในการท าตามเกณฑของตลาดสงออก o การน าเกณฑก าหนดของตางประเทศมาใช o การจ ากดขอบเขตวาจะเปดกวางหรอไมอยางไร o ฉลากสงแวดลอมอนๆ o แหลงเงนทน ผ เชยวชาญ ความรและความตองการของลกคา

หนา 12 ของ 36

o เมอพจารณาทางเลอกแลวตดสนใจวาควรจะด าเนนการตอหรอไม 2. Lay the foundation

2.1 รวบรวมและวเคราะหขอมลเกยวกบ นโยบายประเทศและจดล าดบความส าคญ วตถประสงคทางดานสงแวดลอม ขอมลทางเศรษฐศาสตรเพอหากลมเปาหมาย ขอมลสงแวดลอม สถานการณดานสงแวดลอม ประเดนสงแวดลอมทส าคญ โครงสรางทางดานสงแวดลอมของประเทศ และบรบทเกยวกบนโยบายสาธารณะดานสงแวดลอม

2.2 สรปขอมลส าคญทรวบรวมไดในขอ 2.1 เพอน าไปก าหนดทางเลอกและก าหนดโครงสรางและแหลงทน 3. Designing the program ออกแบบโปรแกรมซงเหมาะสมกบบรบทของประเทศใหมความนาเชอถอ มประสทธภาพ ไมสงผลกระทบทางดานการคา เปนทยอมรบ และชกจงใหเกดการมสวนรวม กจกรรมหลกทควรมไดแก

การเลอกผลตภณฑ (category selection) การพฒนาขอก าหนด (criteria development) การใหการรบรอง (certification) การสอสาร (communication)

การเลอกผลตภณฑ (Category selection)

ควรมการจดท าแบบส ารวจความสนใจของผประกอบการ คดวธการวดระดบความแตกตางในดานการพฒนาดานสงแวดลอม ออกแบบกระบวนการในการพจารณาระดบของผลตภณฑในประเดนสงแวดลอมทนาสนใจ

การพฒนาขอก าหนด

จดท าวธการพจารณาวงจรชวตของผลตภณฑ ก าหนดความเขมของเกณฑ เชน ประมาณ 20% ของตลาดสามารถท าตามได ก าหนดคณสมบตของผจดท าขอก าหนด และผ เชยวชาญ ออกแบบการท าประชาพจารณ หลกเลยงประเดนเรองการกดกนทางการคา

การใหการรบรอง เปนกระบวนการทเกดขนหลงจากทมการจดท าขอก าหนดแลว สงทควรด าเนนการไดแก

ก าหนดกระบวนการตรวจประเมน ก าหนดอตราคาธรรมเนยม ก าหนดคณสมบตของผตรวจประเมน ออกแบบสญญาการใชฉลาก

หนา 13 ของ 36

จดท าโปรแกรมการตรวจตดตาม กระบวนการสอสาร เปนกระบวนการเพอสรางความตระหนก เพมอปสงคส าหรบผลตภณฑทไดรบการรบรอง และโนมนาวใหผประกอบการน าผลตภณฑมาขอรบการรบรองฉลาก จงควรมสงตอไปน

มการออกแบบโปรแกรมการสอสารกบสาธารณะ ออกแบบการส ารวจความตระหนกและการรบรเกยวกบฉลากสงแวดลอม พฒนากลยทธทางการตลาดอปสงคและอปทาน ออกแบบวธการขาย ออกแบบเวบไซต

4. Developing the business plan

ควรมการก าหนดวตถประสงค กระบวนการ กรอบระยะเวลา และการประเมนความกาวหนา โดยทวไปจะประกอบดวย การวเคราะหสถานการณ โปรแกรมและรปแบบการน าเสนอ การประเมนตลาด

แผนการเงน กลยทธการสอสาร SWOT และโครงสรางของโปรแกรม 5. Implementing the program

การจะด าเนนการโปรแกรมใหส าเรจ จ าเปนตองมเงนทนสนบสนน ผ เชยวชาญ และระบบโครงสรางพนฐาน จากนนใหด าเนนการตามกระบวนการทวางไว ตงแตการเลอกกลมผลตภณฑ การพฒนาขอก าหนด การใหการรบรอง การออกใบอนญาต การตรวจตดตาม อยางไรกด โปรแกรมควรจะมความยดหยน และตอบสนองตอความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย มการด าเนนการดานกลยทธทางการตลาดของภาคอปสงคและอปทาน และคอยตดตามการพฒนาในระดบสากลดวย 2.2.6 How to develop and revise product criteria

วทยากร: John Polak (Expert, Former GEN Chairman, Canada Eco-labelling Programme)

John บอกถงวตถประสงคของฉลากสงแวดลอม (Purpose of Ecolabelling) วาเปนการใหขอมลทเชอถอไดแกผบรโภค โดยอาศยกลไกทางการตลาด ผลกดนใหเกดการพฒนาและปรบปรงทางดานสงแวดลอม จากการทฉลากสงแวดลอมเปนเครองมอทางการตลาด ในการพฒนาขอก าหนดจงตองพจารณาถงจ านวนประชากรซงในทน หมายถงจ านวนผลตภณฑทมในทองตลาดและท าเกณฑทมผลตภณฑ 20% ในทองตลาดสามารถท าตามได ทงน เมอเวลาผานไปควรมการทบทวนเพอปรบเกณฑใหเหมาะสม กลาวคอสดสวนประชากรผลตภณฑในทองตลาดยงคงเปนสดสวนตามทตงไว ในเรองของความเขมงวดของการพฒนา (Progression of stringency) ทางทฤษฎพบวาระยะเวลาทเหมาะสมกบการพจารณาทบทวนเกณฑขอก าหนดเฉลยอยท 3 ป

โดยทวไป มาตรฐานแบงออกเปนสามประเภทคอ Process standards, Design standards และ Performance standards ฉลากสงแวดลอมนนจดเปน Performance standard

หนา 14 ของ 36

ในการพฒนาเกณฑก าหนดของฉลากสงแวดลอม มสงทควรด าเนนการดงน การวจยขอมลของผลตภณฑตลอดวงจรชวต รวมถงการตลาดของผลตภณฑนน เพอใหสามารถระบ

คณลกษณะทแตกตางได การรวบรวมขอมลพนฐานตางๆ จดตงคณะกรรมการทบทวนขอมล (Review committee) อาจน าขอมลทไดจาก การประเมนวงจรชวตของผลตภณฑ (Life cycle assessment) หรอ การ

พจารณาวงจรชวตของผลตภณฑ (Life cycle consideration หรอ Life cycle thinking) ตงแตชวงการไดมาซงวตถดบ การผลต การขนสงผลตภณฑ การใชงาน และการทงผลตภณฑ

เกณฑก าหนดทใชอาจเปนในรปแบบตางๆ ไดแก Threshold เกณฑคาทยอมรบได Load points การใหคะแนนตามปจจย เชนการพจารณาใหคาน าหนกตามระดบความส าคญ Exclusion lists เกณฑก าหนดไมใหม Product performance เกณฑก าหนดดานคณภาพของผลตภณฑ

เกณฑทใชก าหนดสามารถเปนแบบใดแบบหนงหรอมทกแบบในขอก าหนดส าหรบผลตภณฑกได สวน

ประเดนทางดานสงแวดลอมทน ามาออกเกณฑก าหนดอาจเปนไดทงประเดนสงแวดลอมประเดนเดยวหรอหลายประเดนกได

ขนตอนตอไปของการจดท ารางขอก าหนดคอการระดมความคดเหนจากภายนอก กอนจะน ามาสรปเปนราง

ฉบบสดทาย กอนทจะตพมพหรอประกาศใชอยางเปนทางการตอไป 2.2.7 How to certify products against product criteria วทยากร: Dr Chaiyod Bunyagidj (Vice President, Thailand Environment Institute)

กจกรรมการใหการรบรองผลตภณฑเปนหนงในสกจกรรมหลกของฉลากเขยวซงประกอบไปดวยการจดท าขอก าหนด การใหการรบรองผลตภณฑ การประชาสมพนธ และความรวมมอระหวางประเทศ

มาตรฐานทใชอางองในการใหการรบรองไดแก ISO/IEC Guide 67: 2004 Conformity assessment-Fundamentals of product certification เปน

หลกเกณฑระเบยบวธปฏบตและการจดการในการประเมนความสอดคลองของผลตภณฑ ISO/IEC Guide 65: 1996 General requirement for bodies operating product certification

system เปนขอก าหนดทวไปส าหรบหนวยรบรองผลตภณฑ เปนหลกเกณฑ/แนวทางใหหนวยรบรองใชประเมนความสอดคลองของผลตภณฑ

ISO/IEC 19011: 2002 เปนแนวทางในการตรวจประเมนดานคณภาพ และ/หรอการจดการดานสงแวดลอม

หนา 15 ของ 36

ลกษณะของการใหการรบรองผลตภณฑ (Product certification scheme) เลอกสมตวอยางตามความเหมาะสม การตรวจตวอยาง สามารถใชการทดสอบ (testing) การส ารวจ (Inspection) การตรวจแบบ

(design appraisal) การประเมนดานบรการ การประเมนจากเอกสาร การใหการรบรอง การออกใบอนญาต ตออาย พกใช และเพกถอน หลกเกณฑในการใชฉลาก/ใบอนญาต การตรวจตดตาม (Surveillance) เปนไดตงแต

o การสมตวอยางจากตลาดมาทดสอบ o การสมตวอยางจากโรงงานผลตมาทดสอบ o การตรวจประเมนระบบคณภาพ รวมกนกบการสมตวอยาง o การประเมนกระบวนการผลตหรอบรการ

ขอก าหนดของ Green product แบงเปน 1.ขอก าหนดทวไป เปนเกณฑเกยวกบคณภาพของผลตภณฑ มกเปนมาตรฐานระดบชาต หรอ

มาตรฐานสากล รวมถงการเปนไปตามกฎหมาย 2.ขอก าหนดเฉพาะ เปนเกณฑทางดานสงแวดลอมบนหลกการของการพจารณาวงจรชวตของผลตภณฑ

(Life cycle consideration) ซงจะมการก าหนดมาตรฐานวธการทดสอบ ลกษณะของการใหการรบรองของฉลากเขยวประเทศไทย ประกอบดวย 1. การสมตวอยางตามหลกการของ สมอ. 2. การทดสอบ/ตรวจสอบตวอยาง

หากเปนหองปฏบตการทดสอบตองไดรบการรบรอง ISO 17025 การตรวจสอบ เปนการด าเนนการตามหลกการของ ISO 17020

3. การประเมนจากเอกสาร การใหการรบรอง การออกใบอนญาต ตออาย พกใช และเพกถอน หลกเกณฑในการใชฉลาก/ใบอนญาต การตรวจตดตาม (Surveillance) เปนการตรวจประเมนระบบคณภาพ รวมกนกบการสมตวอยาง

จากโรงงานเพอสงทดสอบ

หนา 16 ของ 36

ทมตรวจประเมนมหนาทประเมนความสอดคลองของเอกสาร หลกฐานตางๆวาเปนไปตามเกณฑขอก าหนดหรอไมอยางไร การตรวจประเมนสถานประกอบการจะกระท าเมอโรงงานผลตไมไดรบการรบรองมาตรฐาน ISO 9001 และ ISO 14001 วตถประสงคของการตรวจประเมนสถานประกอบการคอเปนการดวามการด าเนนการตามกฎหมายและมการจดการดานสงแวดลอมทถกตองเหมาะสมหรอไม

ฉลากเขยวมคณะกรรมการท าหนาทตรวจสอบรายละเอยดความถกตองของเอกสาร/หลกฐานการสมคร และเปนคณะกรรมการทมอ านาจในการใหการรบรองผลตภณฑฉลากเขยวหากผลการตรวจสอบพบวาเปนไปตามเกณฑขอก าหนดของผลตภณฑทมการยนขอ คณะกรรมการประกอบดวยผ แทนจากหนวยงานตางๆไดแก ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กรมควบคมมลพษ สภาอตสาหกรรม และสถาบนสงแวดลอมไทย การประชมคณะกรรมการชดนจะจดขนเดอนละสองครง กอนการเขาประชม คณะผตรวจประเมนจะเปนผรวบรวมและตรวจสอบความครบถวนของเอกสารและรายงานผลการตรวจประเมนสถานประกอบการแกคณะกรรมการเพอ

หนา 17 ของ 36

ประกอบการพจารณาตดสนใหการรบรองฉลากเขยว หลงจากใหการรบรองไปแลว เจาหนาทตรวจประเมนจะด าเนนการตรวจตดตามสถานประกอบการปละหนงครง 2.2.8 Life cycle thinking and assessment

วทยากร: Nydia Suppen (LCA and ISO Expert)

Life cycle thinking หรอการพจารณาวงจรชวตของผลตภณฑ เปนการพจาณาเพอด าเนนการจดการตลอดวงจรชวตของผลตภณฑ ซงกระบวนการของวงจรชวตผลตภณฑไดแก

การผลต มการจดการดวย Cleaner production การจดซอ จะใชการจดซอจดจางสเขยว (Green procurement) การพฒนาผลตภณฑ ใชหลกการของการออกแบบทใสใจเรองสงแวดลอม (Design for the

environment) การบรหารจดการ (Management) จะมการด าเนนนโยบายดานสงแวดลอมและกลยทธผลตภณฑ การกระจายสนคา (Distribution) มการกระขายสนคาท เปนมตรกบสงแวดลอม (Green

distribution) การขายและการตลาด (Sales and marketing) สามารถจดการดวยการตลาดสเขยว (Green

marketing)

วงจรชวตของผลตภณฑไดแก การไดมาซงวตถดบ การผลต (Production) การขนสง (Transportation) การใชงาน (Use) การทงหลงใช (End of life) ปจจบนวงจรชวตของผลตภณฑกระจายออกไปทวโลก แหลงทรพยากร สถานทผลต ประเทศปลายทางทเปนผใชงาน การสงไปก าจด/รไซเคล อาจเกดขนคนละประเทศ ดงนนการท า LCA จงเปนเครองมอการจดการดานสงแวดลอมอยางหนงเพอตรวจวดผลกระทบสงแวดลอมทเกดขนแตละชวงชวตของผลตภณฑตงแตเกดจนตาย (Cradle to grave) ประเดนทประเมนแบงเปนสามดาน ไดแก

1. ดานสขภาพของมนษย จะเปนการประเมนขอมลในเรองของ การลดลงของโอโซน (Ozone depletion) การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ (Climate change) การกอมะเรง (Carcinogens) การแผรงส (Radiation) ผลกระทบตอระบบทางเดนหายใจ (Respiratory effects)

2. ดานทรพยากร ไดแก การลดลงของเชอเพลงชวมวล (Fossil fuel depletion) และการลดลงของสนแร (Mineral depletion)

3. ดานระบบนเวศ ไดแก การเกดฝนกรด (Acidification) การเกดภาวะ Eutrofication ความเปนพษตอระบบนเวศ (Ecotoxicity) และการใชทดน (Land use)

หนา 18 ของ 36

LCA นนด าเนนการตามหลกการของอนกรมมาตรฐาน ISO 14040 (Environmental management - Life cycle assessment - Principles and framework) สามารถใชไดกบผลตภณฑทกประเภท การเปรยบเทยบระหวางผลตภณฑสามารถท าไดบนพนฐานของหนวยฟงชนการท างาน (Functional unit) ผลการท า LCA นนสามารถเปนไดในรปของ

ฐานขอมลของวงจรชวต (Life cycle inventory หรอ LCI) เชนการปลอยมลพษ ผลการประเมนวงจรชวต (Life cycle impact assessment หรอ LCIA) เพอแยกผลกระทบ

สงแวดลอมออกเปนหมวดหม ผลในรปของคาน าหนก (One index) อาจไดรบอทธพลจากความเหนสวนตว (Subjective) ขนกบ

นโยบายทอางอง มลคาทางเศรษฐศาสตร และความพอใจของสงคม ตวอยางโครงรางของวงจรชวต (Life cycle profile)

กรณผลตภณฑนนเปนสนคาทมอายการใชงานยาวนาน (Durable goods) เชนอปกรณเครองใชไฟฟา หลกการในการออกแบบทเปนมตรกบสงแวดลอมจะค านงถงผลกระทบสงแวดลอมในชวงการใชงาน การอนรกษพลงงาน การก าจดสารพษและสวนประกอบอนทจะท าใหเกดความยงยากซบซอนในการบ ารงรกษาและการปรบปรง

สวนผลตภณฑทลกษณะการใชงานเปนแบบใชครงเดยว (Single-use) เชนผาออม ผลกระทบสงแวดลอมทส าคญจะอยทชวงทงหลงการใชงานเพราะกอใหเกดขยะ ดงนนควรปองกนผลกระทบโดยออกแบบผลตภณฑใหสามารถยอยสลายได (Biodegradable) การก าจดวสดทกอใหเกดผลกระทบสงแวดลอมหลงการก าจด

หนา 19 ของ 36

การจดการตลอดวงจรชวต (Life cycle management) มแนวโนมวาจะเพมมากขนเรอยๆตามเวลา

การประยกตใช LCA กบฉลากสงแวดลอมประเภททหนง

LCA เปนภาษาของความยงยน และในยคของการยนยนดวยฉลากเขยว (Green label declaration) เปนภาษาของการยงชพอยางยงยน ความโปรงใสของผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอมนนเปนสงส าคญทท าใหเกดความนาเชอถอในการทจะเปลยนการตลาดใหเปนไปในแนวทางทเปนมตรกบสงแวดลอมทเกดจากการผลตและการใชผลตภณฑ LCA เปนเครองมอทสามารถผนวกเขากบฉลากสงแวดลอมประเภททหนงเพอปองกนการเคลอนยายปญหาไปยงวงจรชวตขนอนๆ วตถอนๆ ปญหาสงแวดลอมอน ประเทศอน และอนาคต

LCA เปนเครองมอชวยก าหนดทศทางในก าหนดนโยบาย โดยใหความสนใจกบแผนนโยบาย ยทธศาสตรการผลตและการบรโภคอยางยงยน นอกจากนน LCA ยงมอทธพลตอรปแบบการผลตและบรโภคอยางยงยน เชนการผลตทสะอาด (Clean production) ฉลากสงแวดลอม การเปนผน าในตลาดผลตภณฑ ฯลฯ

ฉลากสงแวดลอมทงสามประเภทตามอนกรมมาตรฐาน ISO 14020 มความเหมอนกนคอเปนการใหขอมล

ดานสงแวดลอม สวนฉลากสงแวดลอมประเภททหนงนนใชหลกการของการพจารณาวงจรชวตของผลตภณฑหรอ Life cycle thinking (LCT) ดงนนการตดฉลากสงแวดลอมทผลตภณฑกเปนการสอสารไปยงผบรโภควาผผลตมการจดการดานสงแวดลอมตลอดวงจรชวตของผลตภณฑ ขอดของฉลากสงแวดลอมประเภททหนงคอการใหขอมลทถกตองแกผบรโภคซงจะชวยท าใหผบรโภคสามารถตดสนใจเลอกซอสนคาไดรวดเรวขน ในสหภาพยโรป มการท าสถตเกยวกบมลคาการขายสนคา (Sales value) ทไดการรบรองฉลากสงแวดลอมประเภททหนง (ฉลาก EU-Flower) โดยจะเหนไดวาตงแตป 2005 เปนตนมา มมลคาเพมสงกวาสบเทาตวเมอเปรยบเทยบกบป 1998

หนา 20 ของ 36

Nydia ยกตวอยางการน า LCA มาใชกบฉลากสงแวดลอมประเภททหนง วาเมอป 2007 EU Flower มโครงการปรบปรงขอก าหนดผลตภณฑรองเทาในเวลา 2 ป โดยใหมการศกษา LCA เปนขอมลประกอบการพจารณาวาควรจะปรบปรงเกณฑใหทนสมยไดอยางไร

ซงรายการวงจรชวตผลตภณฑรองเทา (Life cycle inventory) แบงเปนการรวบรวมขอมลผลกระทบสงแวดลอมจากชนสวนทเปนองคประกอบของรองเทาดงแสดงในรป

หนา 21 ของ 36

จะเหนไดวาเมอท าการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมตลอดวงจรชวตผลตภณฑแลวพบวา การใชวตถดบเปนชวงทกอใหเกดผลกระทบมากทสด EU flower จงไดปรบปรงขอก าหนดของแตละชวงชวตของผลตภณฑรองเทาดงน

ชวงการไดมาซงวตถดบ มการก าหนดใหลดผลกระทบทจะเกดตอประชาชนและทรพยากร เกณฑทก าหนดนนยกตวอยางเชน การสกดเอาทรพยากรธรรมชาตมาใชจะตองไมรบกวนตอระบบน าใตดน หรอน าผวดนทมอตราการไหลมากกวา 5 ลบ.ม/วนาท การก าหนดใหยนรายงานการด าเนนการวาเปนไปตามกฎระเบยบทเกยวของ

การเลอกวตถดบ เปนการจ ากดการใชสารอนตรายตอสขภาพและสงแวดลอม เชน การก าหนดวาวตถดบทน ามาผลตเปนรองเทาจะตองไมมสารกอมะเรง สารพษ สารกอใหเกดการกลายพนธ ฯลฯ ทระบใน Directive 67/548/EEC

กระบวนการผลต เนนทการลดมลพษจากน าเสย อากาศเสย ขยะ และลดปรมาณการใชน า เชน การก าหนดเกณฑเกยวกบการหมนเวยนน ามาใชใหม (Water recycle ratio) เกณฑปรมาณโลหะหนกในน าทงจากกระบวนการผลต ก าหนดใหมการคดแยกของเสยในโรงงาน

การใชงาน เปนการก าหนดใหลดความเปนอนตราย เชน ก าหนดปรมาณตะกวและแคดเมยมในสารเคลอบเงารองเทา ก าหนดใหมคมอการใชงานใหแกผบรโภค ผลตภณฑตองมคณภาพดานการใชงาน (performance)

2.2.9 Quality management of and standard procedures for a Type I Programme วทยากร: Janine Braumann (Federal Environmental Agency, Germany) เรามกพบวาผลตภณฑทไดการรบรองฉลากสงแวดลอมนนเปนสวนเลกนอย ซงสงทประชาชนไมทราบกคอกวาจะไดมาซงผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอมนนมปจจยและกระบวนการตางๆมาเกยวของมากมาย

กรณฉลากสงแวดลอมประเภททหนงของประเทศเยอรมน (Blue Angel) เกดขนในป 1978 Blue Angel เปนฉลากสงแวดลอมประเภททหนงทเกดขนครงแรกในโลก โดยความรวมมอกนของสหนวยงานไดแก

หนา 22 ของ 36

1. The Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety เปนหนวยงานเจาของฉลาก และแจงประชาชนเกยวกบมตคณะกรรมการ (Environmental Label Jury)

2. The Federal Environmental Agency ท าหนาทพฒนาขอก าหนดผลตภณฑ 3. The Environmental Label Jury เปนคณะกรรมการอสระทมหนาทตดสนใจเกยวกบเกณฑในขอก าหนด

ประกอบดวยผแทนจากหลายภาคสวน เชน ดานสงแวดลอม ดานการผลต ภาคการบรโภค หนวยงานภาครฐ ดานการคา สอมวลชน องคกรอสระ ฯลฯ

4. The RAL gGmbH เปนหนวยงานอสระทท าหนาทจดประชมระดมความเหนผ เชยวชาญเกยวกบเกณฑขอก าหนด และเปนหนวยรบสมครและใหการรบรองฉลาก Blue Angel การประเมนความสอดคลองกบเกณฑขอก าหนด ไดแก

ตรวจสอบผลตภณฑตามมาตรฐาน ISO หรอมาตรฐานสากล มาตรฐานระดบประเทศ มาตรฐานระดบภมภาค ทเปนทยอมรบ

วธการทสามารถทดสอบแลวใหผลออกมาเหมอนกน (Repeatable and reproducible methods)โดยด าเนนการตามหลกการ Good laboratory practice ท Blue Angel ก าหนด

การจดซอจดจางสเขยวของภาคสาธารณะ (Green Public Procurement หรอ GPP)

Blue Angel กลายเปนสวนส าคญในการก าหนดทศทาง GPP เนองจากมการน าเกณฑขอก าหนดของ Blue Angel ไปใชในการก าหนด specification ของสนคาและบรการเวลาทมการประมลจดซอจดจางของภาครฐ เนองจากเกณฑก าหนดตางๆนนสามารถตรวจสอบไดโดยหลกการทางวทยาศาสตร ทงนใน EU Directive 2004/18/EC on the coordination of procedures for the award of public works contracts, public supply contracts and public service contracts มาตรา 23 ยอหนาท 6 อนญาตใหมการระบเกณฑก าหนดฉลากสงแวดลอมลงใน specification ได

ปจจบน (ณ สนป 2011) มจ านวนขอก าหนดทงสน 120 ผลตภณฑ และมผลตภณฑไดรบการรบรองเครองหมาย Blue Angel แลวทงสน 13,000 ผลตภณฑ

นอกจากนรฐบาลเยอรมน โดย The German Federal Environment Ministry ไดรเรมโครงการเกยวกบการปกปองสภาพภมอากาศ (National Climate Initiative) โดยใหการสนบสนนโครงการระดบชาตและระดบสากลทจะชวยใหเกดการปกปองสภาพภมอากาศ ซงในประเทศเยอรมนเองมโครงการ “The Blue Angel and Climate protection – Project TOP 100” วตถประสงคของโครงการคอการขยายผลตภณฑทเกยวของกบประสทธภาพพลงงาน และเปนมตรตอสภาพภมอากาศในรายชอผลตภณฑทมใน Blue Angel โดยการพฒนาและปรบปรงขอก าหนดประมาณ 100 ผลตภณฑทเกยวของกบการชวยปกปองสภาพภมอากาศ โครงการดงกลาวใชเวลาด าเนนการ 3 ป (ป 2009 – 2012)

หนา 23 ของ 36

2.2.10 Introduction of the Korean Eco-labeling system and green procurement วทยากร: Ju Yeong Kim (Environmental Standard Management Office, KEITI, South Korea) ประวตความเปนมาของ Korea Eco-label

Korea Eco-label กอตงโดย Ministry of Environment ในป 1992 ตอมาในป 1994 ไดมการก าหนดกฎหมายเกยวกบ Korea Eco-labeling program อยใน Act on Environmental Technology Development and Support จากนนในป 1997 Korea Eco-label เขารวมเปนสมาชก GEN

เมอป 2005 ประเทศเกาหลใตมการออกกฎหมายเกยวกบการสงเสรมการจดซอผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม (Act on the Promotion of the Purchase of Environment-Friendly Products) ปจจบน Korea Eco-label อยภายใตการดแลของ Korea Environmental Industry and Technology Institute (KEITI) มจ านวนขอก าหนด ส าหรบผลตภณฑทงหมด 148 รายการ มผลตภณฑทไดรบการรบรองแลวทงสน 8,040 ผลตภณฑ

ฉลากทอยภายใตการดแลของ KEITI ไดแก

1. ฉลาก Korea Eco-label เปนฉลากสงแวดลอมประเภททหนง ด าเนนการตาม ISO

14020 และ ISO 140424 ใหการรบรองกบผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม

2. ฉลากคารบอนฟตปรนท และฉลากผลตภณฑคารบอนต า ใหการรบรองคารบอนฟตปรนท และผลตภณฑท

ปลดปลอยคารบอนต า

หนา 24 ของ 36

3.New Excellent Technology (NET) ตรวจประเมนและรบรองเทคโนโลยใหมๆ ทมคณภาพและ

สามารถน าไปใชงานไดจรง

4. Green Certification ใหการรบรองแกเทคโนโลย และโครงการทเปนมตรกบ

สงแวดลอม

วตถประสงคของ Korea Eco-label ไดแก

ใหขอมลแกผบรโภคเกยวกบผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอม กระตนใหผประกอบการพฒนาการผลต และผลตสนคาทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอสนบสนนกฎหมายทเกยวของ (Environmental Technology and Industry Act) เนองจาก ในมาตรา

17 ของกฎหมายนระบให Ministry of Environment มอ านาจก าหนดใหผลตภณฑทสามารถลดผลกระทบสงแวดลอมไดเมอเทยบกบผลตภณฑทท าหนาทอยางเดยวกน ใหตองไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอม

หนวยงานทเกยวของในการด าเนนการของ Korea Eco-label ไดแก 1. Environmental Standard Management Office มหนาทจดท าขอก าหนดส าหรบผลตภณฑ 2. Eco-label Certification Office และ Environmental Standard Management Office จะท างานรวมกน

ในการใหการรบรองและการตรวจตดตาม (Surveillance) 3. Green Product Promotion Office และ Green Lifestyle Spreadability Office ท าหนาทในการ

ประชาสมพนธ กระจายผลตภณฑทไดรบการรบรอง

ผลตภณฑทไดรบการรบรอง Korea Eco-label เพมสงขนตงแตป 2005 รฐบาลประกาศกฎหมายเกยวกบการจดซอสเขยว โดยรฐบาลใหสทธประโยชนแกผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอม ไดแก

1. ไดสทธขนทะเบยนซอขายกบหนวยงานภาครฐ 2. ไดรบคะแนนพเศษ เมอมการแขงขนประกวดราคา 3. ไดรบการพจารณาเปนพเศษเมอมการขายใหกบหนวยงานทองถน (local government organizations) 4. สนบสนนการรบรองฉลากสงแวดลอมของตางประเทศ 5. ไดขนทะเบยนอยในรายชอ Good Products ของ Office of Supply

หนา 25 ของ 36

ระบบการจดซอสเขยว (Green Procurement System)

หนวยงานสาธารณะ (Public institutions) มการจดซอสเขยวตงแตป 2005 โดยภาครฐน าระบบนมาใชบงคบใหเกดการจดซอสเขยว ซงมทงทเปนการจดซอสนคา หรอการจดจาง เชนงานบรการท าความสะอาด หนวยงานเปาหมายการด าเนนการมจ านวนทงสน 833 หนวยงานภาครฐและองคกรสาธารณะ ในกฎหมายไดก าหนดขอบเขตของ Eco products วาครอบคลมถง ผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอม ผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลาก Good Recycle Mark และผลตภณฑทเปนไปตามเกณฑก าหนดของ Ministry of Environment

ในทกสนเดอนมกราคมของทกปภาครฐจะมการจดท าแผนการจดซอตามแนวทางทระบไวในคมอ Guideline for Purchasing Green Products ผลการจดซอจะประกาศในเดอนกมภาพนธของปถดไป โดยขอมลผลตภณฑทไดการรบรองจะไดรบการขนทะเบยนในระบบจดซอบนเวบไซต http://www.greenproduct.go.kr/ นอกจากนน National Public Procurement Service ไดด าเนนการเกยวกบเวบไซตแสดงรายละเอยดและขอมลของผลตภณฑทไดรบการรบรองฉลากสงแวดลอมใหแกองคกรสาธารณะดวย

จากการรายงานผลการจดซอสเขยวของประเทศเกาหลใต พบวามมลคาการจดซอเพมขนทกป เมอสนป 2010 พบวามมลคาการซอเทากบ 1,641 ดอลลารสหรฐ เพมสงขนกวาสองเทาตว เมอเทยบกบป 2005

หนา 26 ของ 36

2.2.11 Greenwashing: How to identify false claims

วทยากร: John Polak (Expert, Former GEN Chairman, Canada Eco-labelling Programme) ทกวนนมการกลาวอางเกยวกบความเปนมตรกบสงแวดลอมของผลตภณฑจ านวนมาก ซงวตถประสงคของ

การกลาวอางอาจเปนการแจงขอมลเกยวกบคณภาพดานสงแวดลอมของผลตภณฑหรออาจเปนการระบถงความเปนผน าดานสงแวดลอม

John ไดพดถงหลกการในการหลกเลยงการกลาวอางดานสงแวดลอมทไมเปนจรง (False claims) ไดแก 1. Avoid hidden tradeoff หลกเลยงประเดนซอนเรน ยกตวอยางเชน

ผลตภณฑไมทกลาวอางเรองประเดนการรไซเคล แตไมไดระบถงผลกระทบจากกระบวนการผลต ฉนวนกนความรอนซงกลาวอางเกยวกบประโยชนดานคณภาพอากาศแตไมไดพดถงประเดนผลกระทบ

สงแวดลอมอน อปกรณส านกงานทกลาวอางวาสงเสรมการประหยดพลงงานแตละเลยเรองการกอปญหาคณภาพ

อากาศ หรอการใชตลบหมกทมาจากการท าใหม (Remanufactured toner cartridges) สทาบานทกลาวอางวาเปน low VOC แตไมสามารถทาตดบนผนงได

2. Ensure verifiability ตองมนใจวาสามารถพสจนไดดวยหลกฐานตางๆ ซงควรมบคคลทสองหรอบคคลทสามาเปนผตรวจสอบความถกตองของสงทกลาวอาง 3. Be specific, avoid vagueness ระบใหตรงประเดน ไมก ากวม ค าทมกกอใหเกดความสบสนหรอก ากวม เชน

Natural Chemical-free Sustainable Non-toxic Green Environmentally friendly

หนา 27 ของ 36

4. Ensure relevance ตองมนใจวาประเดนทกลาวอางนนเกยวของกบผลตภณฑ ยกตวอยางเชน การกลาวอางบางอยางทถงแมจะเปนความจรงแตไมใชประเดนสงแวดลอมส าคญของผลตภณฑนน ต เยนทกลาวอางวาเปน CFC Free ในประเทศทมกฎหมายหามใช CFC อยแลว

5. Avoid promoting attributes of a product that is by definition harmful to the environment การกลาวอางคณลกษณะของผลตภณฑทตวมนเองเปนอนตรายตอสขภาพหรอเปนพษตอสงแวดลอมอยแลว แมวาสงทกลาวอางนนจะเปนความจรงกตาม ยกตวอยางเชน

ผลตภณฑบหรทกลาวอางวาเปน organic หรอบรรจภณฑท าจากวสดรไซเคล หรอมปรมาณทารและนโคตนต า

ยาฆาหญา ทกลาวอางวา Green เพราะมนสามารถยอยสลายไดอยางรวดเรว 6.Be truthful การใหขอมลควรตองมความจรงใจและถกตอง อาจจ าเปนตองมการอธบายเพมเตมเขาไป 2.2.12 The process of equivalency, confidence, mutual recognition, and needs of markets where established Type I eco-labels already operate วทยากร: John Polak (Expert, Former GEN Chairman, Canada Eco-labelling Programme) Equivalency and mutual recognition

John ใหค าจ ากดความของทงสองค าไวดงน Equivalency หมายถง เหมอนกนทกประการ (Identical) หรอมความเทาเทยมกนในเรองของผลลพธ Mutual recognition หมายถง การยอมรบรวมกนโดยไมตองมการตรวจสอบกนอก

ความรวมมอระหวางหนวยงานฉลากสงแวดลอม แบงเปน 4 ระดบ ไดแก

1. Information exchange การแลกเปลยนขอมลขาวสาร การใหความร (Capacity building) 2. Mutual confidence การใหความมนใจแกทงสองฝาย เชน การยอมรบผลทดสอบทมาจากทงสอง

ประเทศวามเงอนไขเปนไปตามทแตละประเทศก าหนด 3. Mutual recognition of verification การยอมรบความสามารถในการตรวจประเมนของทงสองฝาย

เชนการท าขอตกลงรวมในการใหแตละฝายสามารถท าหนาเปนผตรวจประเมนแทนกนได 4. Mutual recognition of certification การยอมรบใบรบรองของกนและกน โดยปกตแลวจะไมม

หนวยงานใดท าเพราะเปรยบเสมอนการยอมรบทงหมด ประโยชนของ GENICES

ชวยใหสามารถเรมตนโปรแกรมฉลากใหมไดเรวขน บรษททเปน multinational จะใหความสนใจ ชวยอ านวยความสะดวกแกผลตภณฑทเนนการสงออก ชวยเพมบทบาทและความส าคญของ GEN ชวยลดปญหาเรองการกดกนทางการคาได

หนา 28 ของ 36

GENICES เปนภาคความสมครใจ ซงเปนกระบวนการทชวยสงเสรมความรวมมอระหวางสมาชก ดงนนหนวยงานทจะขอการรบรองระบบการปฏบตงาน (GENICES) ตองเปนสมาชกของ GEN เทานน การตอนการสมครและด าเนนการมดงน

1. การสมคร เอกสารประกอบการยนขอตองมรายละเอยดเกยวกบ การเลอกผลตภณฑ การประเมนความสอดคลอง การพฒนาขอก าหนด การตรวจประเมนตามขอก าหนด ความโปรงใส การรกษาไวซงความเปนกลาง การเขาถงขอมล การหลกเลยงประเดน conflict of interest เอกสารอนๆทควรม ไดแก รายละเอยดเกยวกบ การคดคาธรรมเนยม การรายงาน การควบคม

คณภาพ การท า mutual recognition การก าหนดคณสมบตของเจาหนาทและผตรวจประเมน 2. Panel review ครงท 1 โดยคณะกรรมการบรหาร GEN 3. Site visit คณะกรรมการบรหารของ GEN จะมาตรวจประเมนหนวยงานผสมครวามการด าเนนการตาม

หลกการของ ISO 14024 และ ISO Guide 65 หรอไม 4. Panel review ครงท 2 โดยคณะกรรมการบรหาร GEN 5. Award ออกใบรบรอง

2.2.13 Policy issues related to international trade and WTO วทยากร: John Polak (Expert, Former GEN Chairman, Canada Eco-labelling Programme)

Government perspective

ภาครฐมนโยบายอย 3 ลกษณะคอ การออกกฎหมาย เศรษฐศาสตร และการศกษา ฉลากสงแวดลอมสามารถใชเปนเครองมอนโยบายดานการตลาด ในการใหขอมลแกผบรโภค สงเสรมใหเกดประโยชนทงดานเศรษฐศาสตรและสงแวดลอม และเปนเครองมอชวยในการเปลยนรปแบบการตลาด (Market transformation) Ecolabelling and trade

เปนขอโตเถยงกนมายาวนานแตกยงไมไดขอสรปทชดเจนวาฉลากสงแวดลอมนนถอเปน non product related production and process method (npr PPM) หรอไม อยางไรกด WSSD (The World Summit on Sustainable Development หรอ Earth Summit 2002) สนบสนนการใหขอมลทโปรงใส ตรวจสอบได ไมท าใหเกดความเขาใจผดใหแกผบรโภค อยางเชนการใหขอมลบนฉลากสงแวดลอม

หนา 29 ของ 36

World Trade Organization (WTO) มขอตกลงอยบางประการทเกยวของกบฉลากสงแวดลอม ไดแก 1. GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) ความตกลงทวไปวาดวยพกดอตราศลการกร และ

การคา เปนความตกลงระหวางชาตเพอสงเสรมประโยชนทางการคาและเศรษฐกจทรวมกน มเปาหมายเพอใหเกดการคาเสรโดยการลดภาษศลกากรระหวางชาต ซงยงมค าถามเกยวกบการใชขอก าหนดของฉลากสงแวดลอมนนจดเปนnpr PPM ทท าใหสนคาประเทศอนเขามาขายไมไดหรอไม

2. TBT (Technical Barriers to Trade) อปสรรคทางเทคนคตอการคาระหวางประเทศโดยทวไป ไดแก การก าหนดกฎระเบยบและขอบงคบทางเทคนค มาตรฐานและระบบใบรบรองส าหรบสนคาสงออกและน าเขา ซงอาจจะเปนอปสรรคตอการคาระหวางประเทศ GEN จงไดมการก าหนดมาตรฐานดานจรยธรรม (Code of good conduct) ส าหรบฉลากสงแวดลอม ไวดงน

ไมเลอกปฏบตตอประเทศใดประเทศหนง ไมกอใหเกดอปสรรคทางการคาทไมจ าเปน ใชมาตรฐานทเปนสากล การกลมกลนกน (Harmonization) เชนการท า MRA มการเผยแพรขอมลของโปรแกรมฉลาก

Trade concern

GEN ไดมศกษาเกยวกบขอก าหนดเกยวกบ npr PPM ของแตละประเทศสมาชกแลวพบวาทกประเทศเปดกวางส าหรบการเขาถง อกทงพบวาการศกษาจากหลายแหลง ไมวาจะเปนของ OECD, UNEP, UNDP, UNCTAD ไมไดระบวาฉลากสงแวดลอมประเภททหนงเปนสงทสรางปญหาทางการคา

หนา 30 ของ 36

2.2.14 Ecolabelling experiences in Sweden, coexistence of different schemes

วทยากร: Eva Eiderstrom (Good Environmental Choice Ecolabel, Sweden)

ฉลากสงแวดลอมของประเทศสวเดนนนมตนก าเนดมาจาก Consumer guide on paper products ในป 1987 และตามมาดวย Consumer guide on everyday products ในป 1988 ฉลากสงแวดลอมแรกทเกดขนทประเทศสวเดนคอ Good Environmental Choice กอตงขนในป 1989

ปจจบนฉลากสงแวดลอมทใชอยในประเทศสวเดนไดแก 1. Nordic Swan พบมากในงานบรการ และสนคาอปโภค 2. Bra Miljoval พบมากในสนคาอปโภค 3. EU Flower พบมากสนคาอปโภค 4. TCO พบมากในอปกรณเครองใชในส านกงาน เชนจอคอมพวเตอร 5. FSC พบมากในสนคาทผลตจากไม 6. EU organic, KRAV, MSC พบในสนคาประเภทอาหาร

ขอก าหนดทสวเดนถอวาเปนนวตกรรมใหมไดแก 1. Labelling of services ไดแก บรการโรงแรม บรการท าความสะอาด 2. Labelling of service systems ไดแก การประกน (Insurance) 3. Labelling of virtual products ไดแก การประกนคณภาพ (Quality assurance) 4. Labelling of products allowing for productification of homogeneous markets ไดแก ไฟฟา และ

การขนสง 5. Labelling of product chain ไดแก รานคาปลก 6. Horizontal labelling ไดแก ผลตภณฑเกยวกบเคม

2.2.15 Marketing of the label วทยากร: Dr Martin Lichtl (Marketing Expert, Germany) Brand and sustainability communications

ฉลากสงแวดลอมจดเปนแบรนดอยางหนง โดยทวไปแลว แบรนด หมายถงแบรนดขององคกร หรอของผลตภณฑ ใชกวางขนเปน Collective brand ซงไมไดเปนขององคกรเพยงอยางเดยว แตสามารถใหคนอนน าไปใชได ยกตวอยางเชน ฉลากสงแวดลอม

หนา 31 ของ 36

แบรนดทดตองมความเปนเอกลกษณอยางชดเจน เหนแลวตองทราบไดทนทวาหมายถงสงใด ในแงสงคม แบรนดเปฯสญลกษณของ Life style สงส าคญทสดของแบรนดคอการสรางความตระหนกและการเปนทรจก

จากการส ารวจความคดเหนของประชาชนพบวารอยละ 62 ใหความส าคญกบแบรนด และรอยละ 53 มความเหนวาทกวนนเราใชชวตอยในโลกทเตมไปดวยแบรนด

ปจจบนผบรโภคมรายไดเฉลยเพมสงขน และออนไหวตอประเดนดานสขภาพมากพอๆกบมลพษสงแวดลอม มความรเกยวกบความยงยนอยางเชน Climate change, water pollution, social standard นอกจากนนการเขาถงขอมลขาวสารท าใหเกดความโปรงใสมากยงขน ท าใหผบรโภคมทศนคตการบรโภคทชอบจบผด

การศกษาของ Blue Angel แบงกลมผบรโภคเยอรมนออกเปนสามกลมซงแตละกลมจะมแนวทางในการสอสารแตกตางกนออกไป ในการท าการตลาด เราจ าเปนทจะตองทราบวาคนกลมไหนทเราตองการสอสารดวย (target group)

ผลการศกษาของ Dr Lichtl พบวาประชาชนแหลงขอมลทพวกเขาไวใจมากทสดเรยงล าดบจากมากไปหา

นอยไดแก 1. NGOs 2. State institutions 3. Media 4. Industry/retailers

หนา 32 ของ 36

ผลการศกษาความเหนตอการยอมจายเงนเพมขนเพอซอกระดาษทชชทไดการรบรองฉลาก Blue Angel

พบวามประชาชนประมาณรอยละ 20 ยนดทจะจายเงนแพงขน 10% How ecolabels are promoted?

Dr Lichtl บอกวาเราสามารถโปรโมทฉลากสงแวดลอมได 3 ทางไดแก 1. โปรโมทโดยหนวยงานทด าเนนการฉลากเอง (Competent body) ปกตหนวยงานด าเนนการฉลากตองท า

เรองนเปนพนฐานอยแลวในเรองของภาพลกษณ และการวางต าแหนงของฉลากในตลาด แตอาจสรางการรบรไดไมมากเพราะมงบประมาณนอย สงทท าไดจะเปนสอทางเวบไซต social media แผนพบ การเขยนขาว/บทความตพมพในสอตางๆ การจดนทรรศการ ฯลฯ

2. โปรโมทโดยคนทไดรบสทธใหใชฉลาก (Licenser holder) สามารถท าไดโดยการแสดงฉลากบนบรรจ

ภณฑ การโฆษณาสนคา

หนา 33 ของ 36

3. โปรโมทโดยการท าการตลาดโดยอาศยความรวมมอของอตสาหกรรมหรอผ คาปลก (Industry/retailor)

กบหนวยงานด าเนนการฉลาก โดยทวไปกลมของอตสาหกรรมหรอผ คาปลกจะสรางการรบรดวยการลงทนจ านวนมากกบสอ การมเครอขายของสอมวลชนจะชวยใหฉลากเปนทรจกไดรวดเรวขน

การสอสารกบกลมคนทมความสนใจเรองสงแวดลอมนอย ควรเนนการเขาถงในลกษณะของ Emotional

approach

State to business (S2B) Communication

รปแบบของการสอสารไปยงกลมธรกจนนตองการ การระดมก าลงผ ไดรบสทธใหใชฉลากในการสอสารอยางแขงขน โดยเปาหมายขอการสอสารกบภาคธรกจคอ

การชกชวนใหใชฉลาก และเพอการใชฉลากในการสอสารกบผบรโภค การน าเสนอประโยชนทางดานการตลาดจากการโปรโมทสนคาทไดการรบรองฉลาก

เครองมอทจะชวยในการสอสารกบคนกลมน ไดแก

หนา 34 ของ 36

แผนพบ ใบปลว เวบไซต เครอขายสอมวลชนทม และหนงสอพมพธรกจ บทสนทนา การมสวนรวมในงานแสดงสนคา

เครองมอแตละรายการนนมความจ าเพาะ ตางกนไปตามลกษณะของธรกจ ขนตอไปคอการเลอกบรษททมลกษณะดงน Market leader เปนผน าตลาด Strong brand and image มภาพลกษณและแบรนดทเขมแขง Being known as an innovator เปนทรจกในฐานะผสรางนวตกรรม

ก าหนดตวบคคลทจะเขาพบ ตามล าดบความส าคญจากมากไปนอยไดแก CEO หรอ Board members Marketing and sales leader Environmental management/quality management PR/coporate communications

ขนตอน 1. ท าจดหมายถงผบรหารระดบสง (CEO) ในจดหมายควรมขอความเกยวกบ

การเขาถงลกคากลม green consumer การสรางความแตกตางจากคแขง งายตอการสงออกสนคาไปตลาดตางประเทศ เชน EU งายตอการเขาถงผจดซอ สงเสรมภาพลกษณของการเปนผสรางนวตกรรมและการขบเคลอนสงแวดลอม ไดรบการยอมรบจาก NGO ตางๆ

2.โทรศพทเพอตดตาม ควรโทรไปขอนดหมายวนเวลาเขาพบ เพออธบายขอมลเกยวกบฉลากสงแวดลอม และประโยชนของการใชฉลากสงแวดลอม

Consumer communication

หลกการของการสอสารกบผบรโภคม 7 ขนตอน ไดแก Step 1 Situation and communication need ปญหาทมกพบในการสอสาร ไดแก

o การรบร: ไมรจก o ภาพลกษณ: ทศนคตทไมถกตอง o การยอมรบ: ไมชอบ o ความตองการ: ไมตองการ

หนา 35 ของ 36

Step 2 Communication goal เชน o สรางการรบรแกเดกๆและวยรน เกยวกบฉลาก o การออธบายเรองฉลากกบการปกปองสภาวะอากาศ o น าเสนอผลตภณฑตางๆ

Step 3 Target groups ก าหนดกลมเปาหมาย Step 4 Positioning and key messages ก าหนดต าแหนงของฉลาก และถอยค าส าคญทตองการ

สอสาร ยกตวยางเชน o Blue Angel ก าหนด Positioning ของฉลากวาคอ ผลตภณฑ Blue Angel เปนผลตภณฑท

เปนมตรกบสงแวดลอมมากทสดในบรรดากลมผลตภณฑเดยวกน โดยไดรบการสนบสนนจากผน าสงสดดานสงแวดลอม (“Blue Angel products are the best green products within a product group – backed up by the top environmental opinion leaders.”)

o สวน Key message ของ Blue Angel ในกลมผ โรงเรยน คอ คณสามารถท าอะไรซกอยางดวยความแขงขนเพอปกปองสภาพภมอากาศและทรพยากร (“You can actively do something for climate and resources protection”)

Step 5 Strategy ก าหนดกลยทธ

Step 6 Instruments / activities การใชเครองมอและกจกรรมทเหมาะสม จ าเปนอยางยงทจะตองมConcrete communication tools อยางเชนเวบไซต โบรชวร การจดงานอเวนท และมความสมพนธอนดกบสอมวลชน

Step 7 cost and time plans วางแผนเรองงบประมาณและเวลา

หนา 36 ของ 36

3. ประโยชนทไดรบจากการเขารวมโครงการ 3.1 ประโยชนตอตนเอง การเขารวมการอบรมในโครงการนชวยใหผ เขยนมความเขาใจในหลกการของฉลากสงแวดลอมและความ

เกยวของกนของการใชฉลากสงแวดลอมเปนเครองมอในการเปลยนรปแบบการบรโภคในสงคม ประกอบกบได รบความรทเปนประโยชนในดานการท าตลาดจากผ เชยวชาญประเทศเยอรมน ผซงชวยท าใหฉลาก Blue Angel เปนทรจกและยอมรบอยางกวางขวาง

3.2 ประโยชนตอหนวยงานตนสงกด หนวยงานทผ เขยนสงกดอยนนเปนหนวยงานทด าเนนการฉลากสงแวดลอมประเภททหนงของประเทศไทย

(ฉลากเขยว) การสมมนาครงนท าใหฉลากเขยว และสถาบนสงแวดลอมไทยเปนทรจกแกประเทศทไมเคยมการด าเนนการฉลากสงแวดลอมในประเทศมากอนและประเทศทสนใจจะพฒนาโปรแกรมฉลากสงแวดลอมขนในประเทศ ท าใหเกดเครอขายในการแลกเปลยนขอมลและความชวยเหลอทางวชาการตอกนไดในอนาคต

4. เอกสารแนบ 4.1 ก าหนดการฉบบลาสด (Program) 4.2 เอกสารประกอบการประชม/สมมนา (Training Materials)

_______________________________________