BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİEĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EĞİTİM YÖNETİMİ VE PLANLAMASI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

ÖRGÜTLERDE ÇIKAR ÇATIŞMASI

Turgay ÇALIŞKAN

Eğitim Yönetimi ve Organizasyon Dersi Ödevi

İSTANBULAralık, 2015

Çatışma kavramı genelde, kavga, savaş, mücadele gibi olumsuz anlamları çağrıştırır.

Oysa çatışma, hem toplumlarda, hem de doğada sürekli vardır.

Çatışma en yalın şekliyle, taraflar arasındaki anlaşmazlıktır.

Çatışma

www.ahmeterdemtml.meb.k12.trwww.ahmeterdemtml.meb.k12.tr

Kaynaklar sınırlı.

Bu sınırlı kaynaktan kim hangi miktarda pay alacak?

Paylaşım problemi nasıl çözülecek?

Çıkar Çatışması

www.dogakariyer.com

Kaynakların sınırlılığı

İş bölümü

İletişim sistemi

Amaç farklılığı

Örgüt içi güç savaşımı

Çatışmaya Neden Olan Etmenler

Çatışmanın ne salt iyi ne de salt olarak kötü

Çatışmalar bir gelişim aracı olarak düşünülmeli ve onlara sorun değil, sorunun çözümü olarak bakılmalı

Uygun bir "çatışma yönetim yönteminin" seçilmeli

Çatışmayanın Yarar ve Zararları

Genel Olarak;

Maddi Gerçek ya da potansiyel bir mali kazancı içerir

ManeviMali bir boyut yoktur

Çıkar Çatışması Türleri

www.ahmeterdemtml.meb.k12.tr

Fonksiyonel ve fonksiyonel olmayan çatışma İşletmelerin amaçlarına ulaşmalarını erteleyen, geciktiren ve amaçları gerçekleştirmeye katkı sağlamayanOrtaya çıkış şekillerine göre çatışma

Potansiyel çatışma, algılanan çatışma, hissedilen çatışma ve açık çatışma

Organizasyon içindeki yerlerine göre çatışmaDikey çatışma, yatay çatışma

Çatışmaya taraf olanlara göre çatışma Bireysel çatışma, bireyler arası çatışma, kişi-grup çatışması, gruplar arası çatışma, örgütler arası çatışma

Çıkar Çatışması Türleri

Klasik-Geleneksel YaklaşımYıkıcı olduğu inancı vardır. Örgüt çatışmadan korunur.

Neoklasik-Davranışçı YaklaşımÇatışma kaçınılmazdır. Ortadan kaldırılmalıdır. Kaldırılırsa bireyler arası ayrım yok olur.

Modern-Etkileşimci YaklaşımÖrgütün sağlığı için çatışma gereklidir. Çatışma yüksekse azaltılmalı, düşükse

uyarılmalıdır.

Örgütlerde Çatışma Yaklaşımları

Sosyal yaşamın her alanında, farklılık, uyuşmazlık ve anlaşmazlıklara bağlı olarak kişiler arasında çatışmaların yaşanması kaçınılmaz olduğu gibi, toplumların küçük bir örneği olan okullarda da çeşitli tür ve yapıda çatışma yaşanması doğaldır. Okullarda çatışmaya ilişkin olarak genelde yöneticilerin çatışmadan kaçınma, yok sayma eğilimi içinde oldukları görülmektedir.

Yöneticilere karşıt fikirlere sahip öğretmenler kötü ders programı, ek dersin azaltılması gibi yaptırımlarla susturulmaya çalışılabilmektedir.

Eğitim Kurumlarında Çıkar Çatışması

Çatışma, okul örgütlerini geliştirmekle birlikte, örgüt içi enerjiyi sürekli canlı tutmaktadır.

Eğitim örgütlerinde çatışma daha somut ve gerçektir.

Öğretmenlerin ve yöneticilerin, genellikle işle ilgili tercihlerinde farklılıklar nedeniyle çatışmaya girdikleri görülmektedir.

Okul yöneticisi, yakınma kapısını daima açık bulundurmalıdır. Bu kapıyı kapalı tutan yönetici, eninde sonunda daha büyük zararlar görecektir.

Eğitim Kurumlarında Çıkar Çatışması

Çatışma kaçınılmazdır.

Çatışma kaçınılmaz olduğuna göre yapılması gereken; çatışmanın ortaya çıkaracağı olası yararları kullanabilmek ve olası yıkıcı etkilerini engellemek için, çatışmayı etkili bir biçimde yönetmektir.

Örgüt içinde çatışmanın varlığını kabul etmek, onları çözüme kavuşturmanın ilk şartıdır.

Çatışmayı görmezden gelmek, problemlerin açığa çıkmasını engelleyeceği gibi, hem kişilerin, hem de grubun çalışmalarını olumsuz yönde etkiler.

Çatışmayı Yönetme

Problem çözme yöntemi

Üstün amaçlar yöntemi

Yatıştırma yöntemi

Oylama yöntemi

Kaçınma yöntemi

Kaynakların artırılması yöntemi.

Uzlaşma yöntemi

Hükmetme yöntemi

Uyma yöntemi

Bütünleştirme yöntemi

Çatışmayı Yönetme Yöntemleri

Sonuç olarak;

Çatışma kaçınılmazdır ve örgüt yöneticisi çatışma

durumunu iyi analiz ederek uygun yöntemle çatışmayı

yönetmeli, durumu örgüt çıkarına çevirmelidir.

Son Söz

www.ahmeterdemtml.meb.k12.tr

www.yesilcimen.com

•Akan, H. (2009). Çıkar İlişkisi ve Çıkar Çatışması. İKU Dergisi. S. 23, s. 22-25.•Altan, Y. (2010). Örgütsel Çatışma ve Etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. S. 27, s. 159-168.•Aydın, M. (2014). Eğitim Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.•Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Akademi.•Deniz, M. ve Çolak, M. (2008). Örgütlerde Çatışmanın Yönetiminde Gücün Kullanımı ve Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. S. 23(7), s. 304-332.•Dinçer, Ö. (2013). Örgüt Geliştirme Teori, Uygulama ve Teknikleri. Ankara: Alfa.•Eren, E. (2013). Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar). İstanbul: Beta.•Gençkaya, Ö. F. (2009a). Çıkar Çatışması. Ankara.•Gençkaya, Ö. F. (2009b). Kamu Yönetiminde Çıkar Çatışması. Kamuda ve Toplumda Etik Algılaması Toplantısı. Ankara.•Gerzon, M. (2006). Çatışmalı Ortamlarda Liderlik (A. Kardam, Çev.). İstanbul: Bzd Yayın.•Karip, E. (2010). Çatışma Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.•Koçak, S. ve Atanur Başkan, G. (2013). Okul Müdürleri Tarafından Kullanılan Çatışma Yönetim Yöntemlerinin Etkililik Düzeyleri. Hacettepe

Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. S.44, s. 212-224.•Nural, E., Ada, Ş. Ve Çolak, A. (2012). Öğretmen Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Kullandıkları Çatışma Yönetimi Yöntemleri. Atatürk

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 16(3), s. 197-210.•Özdemir, S., Çalık, T., Kılınç, A.Ç., Koşar, S., Sezgin, F., Boyacı, A., Ağaoğlu, E., Cemaloğlu, N., Dönmez, B., Öğdem, Z., Tüzel, E. ve Kurt, T. (2014).

Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.•Özmen, F. ve Aküzüm, C. (2010). Okulların Kültürel Yapısı İçinde Çatışmalara Bakış Açısı ve Çatışma Çözümünde Okul Yöneticilerinin Liderlik

Davranışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. S. 2(2), s. 65-75.•Sarpkaya, R. (2002). Eğitim Örgütlerinde Çatışma Yönetimi ve Bir Örnek Olay. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. S. 31, s. 414-429.•Şimşek, Ü. (2012). Kamu Yönetiminde Çıkar Çatışması ve Önleme Yolları, Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,

Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Konya.•Yıldız, K. (2013). Üniversitelerde Çatışma ve Çatışma Yönetimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 1(3), s. 107-124.•Yüksel, C. (t.y.). Kamu Yönetiminde Etik ve Çıkar Çatışması. http://www.etikturkiye.com/etik/yuksel.pdf adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.•Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. (2006). https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5506.html adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.•Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. (2005). http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.8044&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=kamu%20g%C3%B6revlileri% 20etik adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.

Kaynakça