47

หนวยท 3 การสมตวอยาง

การสมตวอยาง

การเลอกบางสวนของมาศกษาแทน ประชากร (population)

ทงหมด ซงเราเรยกวา กลมตวอยาง (Sample) ตวอยางทดทเลอกมานน

จะตองมคณสมบตตางๆ ครบถวนเหมอนประชากร

ประโยชนในการเลอกกลมตวอยางมาแทนประชากร

ประหยดคาใชจาย เวลา และแรงงาน

ขอมลทไดรวบรวมไดเรว และงายกวาการรวบรวมทงหมด

มความเชอมนและแมนยามากกวา

ขอมลบางอยางผวจยไมสามารถหาไดจากกลมประชากร

จาเปนตองสมตวอยางมาศกษา แลวสรปไปยงประชากร

การกาหนดตวอยาง

การกาหนดขนาดตวอยางอยางงายวธหนง โดยผวจยตองทราบจานวน

ประชากรทคอนขางแนนอนกอน แลวคานวณหาจานวนกลมตวอยาง

จากเกณฑดงตอไปน

- ถาจานวนประชากรเปนเลขหลกรอย ใชกลมตวอยาง 15-30%

- ถาจานวนประชากรเปนเลขหลกพน ใชกลมตวอยาง 10-15%

- ถาจานวนประชากรเปนเลขหลกหมน ใชกลมตวอยาง 5-10%

48

49

หรอหาขนาดกลมตวอยางจากตารางของยามาเน

(ทมา : Taro Yamane. Statistics : An Introductory Analysis. N.Y. Harper and Row 1967 p.886)

50

51

หรอจากตารางตารางของเครซและมอรแกน(R.V.Krejcie &

D.W.Morgan)

52

53

การวางแผนการสมตวอยาง

การวางแผนการสมตวอยางแบงออกไดเปนสองวธดงน

การสมตวอยางแบบไมใชหลกความนาจะเปน

การสมตวอยางแบบใชหลกความนาจะเปน

การสมตวอยางชนดทไมทราบคาความนาจะเปน

(Non-probability)

การสมแบบไมคานงถงวากลมตวอยางทไดรบเลอกมานนจะมความ

นาจะเปนหรอโอกาสทจะไดรบเลอกมานนเปนเทาใด

การสมตวอยางชนดทไมทราบคาความนาจะเปน

(Non-probability)

1.การสมตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling)

2. การสมตวอยางแบบโควตา (Quota Sampling)

3. การสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

4.การสมตวอยางแบบลกโซ (Snowball Sampling)

การสมตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling)

เปนการสมจากสมาชกของกลมประชากรเปาหมายเทาทจะหาได

เชน กลมประชากรเปาหมาย คอ ประชาชนในเขตกรงเทพมหานครทชม

ละครหลงขาว 20.30 ของไทยทวสกองทพบกชอง 7 ผวจยรวบรวม

ขอมลโดยการนาแบบสอบถามไปแจกใหแกประชาชนทเคยชมละคร

หลงขาว 20.30น. ของไทยทวสกองทพบกชอง7 ในสถานทใดกไดใน

เขตกรงเทพมหานคร ณ จดทผวจยยนและประชาชนทมเวลาทจะกรอก

แบบสอบถามให

54

การสมตวอยางแบบโควตา (Quota Sampling)

เปนกลมตวอยางโดยจาแนกประชากรออกเปนสวน ๆ ตามระดบ

ของตวแปรทจะรวบรวมหรอระดบตวแปร ทสนใจโดยสมาชกทอยแต

ละสวน(ระดบ) จะมลกษณะทเหมอนกนหรอคลายคลงกน หลงจากนน

เลอกสมาชก แตละสวน (ระดบ) ตามโควตาทกาหนดไวโดยไมมการสม

เหมาะทจะใชกบการสารวจความคดเหนจากกลมทไมมกรอบตวอยาง

หรอมกรอบตวอยางไมสมบรณ โดยการกาหนดคณสมบตของตวอยาง

ตามลกษณะทคาดวาจะมผลกระทบตอความคดเหนเกยวกบเรองทจะ

สารวจ ตวอยางเชนการสารวจความคดเกยวกบเขอนปากมล คณสมบต

ของตวอยางทสาคญซงคาดวาจะมผลกระทบตอความคดเหนเกยวกบ

เขอนปากมล ควรจะเปนประชาชนทอยเหนอเขอนและใตเขอนเปนตน

สาหรบขนาดของตวอยางทสานกงานสถตใชในการสารวจความ

คดเหนเพอเสนอผลในระดบตางๆเปนดงน

. เสนอผลระดบจงหวด

จานวนตวอยาง ≅ 1,100 - 4,800

การสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

เปนการสมตวอยางโดยใช ดลยพนจของผวจยในการกาหนด

สมาชก ของกลมประชากรทจะมาเปนสมาชกในกลมตวอยาง เชน ผวจย

ตองการศกษาปญหาของประชาชนในเขตกรงเทพมหานครทมตอ

สญญาณการสงรายการของไทยทวสชอง7 ผวจยอาจจะกาหนดกลม

ตวอยางในการวจยใหอยในทองท ทมปญหาการสงสญญาณรายการของ

ไทยทวสชอง7

55

การสมตวอยางแบบลกโซ (Snowball Sampling)

เปนการเลอกกลมตวอยางโดยอาศยการแนะนาของหนวยตวอยาง

ทไดเกบขอมลไปแลว เชน ในการสมตวอยาง ผวจยไดทาการเกบขอมล

โดย นาย เอ. ทมคณลกษณะตรงกบกลมตวอยางทตองการศกษา นกวจย

ไดเขาไปเกบขอมล จากนน นกวจยให นาย เอ. แนะนาเพอนหรอคนรจก

หรอใครกตามทนาย เอ. รจก และมคณสมบต และลกษณะตรงกบท

นกวจยตองการ แลวจดชอพรอมทอยทตดตอไดไว สมมตวา นาย เอ. ได

แนะนา นาย บ. และ นางสาว ซ. แลวนกวจยกไปสมภาษณเกบขอมล

จาก นาย บ. และ นางสาว ซ. แลวนกวจยกให นาย บ. และนางสาว ซ.

แนะนาเพอนหรอคนรจกทมลกษณะตรงกบทนกวจยตองการ นกวจยจด

ชอพรอมทอยทตดตอไดไว แลวผวจยไปตามสมภาษณเกบขอมลจาก

บคคลท นาย บ. และ นางสาว ซ. ไดแนะนาไว ผวจยทาแบบนไปเรอย ๆ

จนกระทงไดกลมตวอยางครบตามจานวนทตองการ

การสมตวอยางชนดททราบคาความนาจะเปน

(Probability Sampling)

เปนการสมตวอยางทคานงถงความนาจะเปน หรอโอกาสของสมาชกแต

ละหนวยทจะไดรบเลอก ซงสมาชกทก ๆ หนวยของกลมประชากรจะม

ความนาจะเปน หรอโอกาสทจะไดรบเลอกคงท

56

การสมตวอยางชนดททราบคาความนาจะเปน

(Probability Sampling)

1.การสมตวอยางแบบงาย (Simple random Sampling)

2. การสมตวอยางแบบมระบบ (Systematic Sampling)

3. การสมตวอยางแบบกลม (Cluster Sampling)

4. การสมตวอยางแบบแบงชน (Stratified Sampling)

5. การสมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multistage sampling)

การสมตวอยางแบบงาย (Simple random Sampling)

การสมตวอยางโดยวธนสมาชกของกลมประชากรทก ๆ หนวยม

โอกาสเทา ๆ กน และเปนอสระตอกนในการทจะไดรบเลอกมาเปน

สมาชกของกลมตวอยาง ประกอบดวย

1. การจบสลาก

2. ตารางเลขสม

ตวอยาง ตองการสมตวอยาง 10 จานวน จากประชากร 500 โดยใช

ตารางสม

57

58

การสมตวอยางแบบมระบบ (Systematic Sampling)

นยมใชกบกรอบตวอยางเรยงกน หรอจดใหเรยงกนได

ตวอยางเชนรายชอพนกงานทเรยงตามลาดบการเขาทางาน ในการสม

เราอาจะเลอกหนวยสมซงอยในอนดบทหารดวย 3 ลงตวทกคน

การสมตวอยางแบบกลม (Cluster Sampling)

เปนการสมตวอยางโดยแบงประชากรทจะศกษาออกเปนกลมๆ

(Cluster) แลวเลอกมาเพยงบางกลมโดยวธการสมตวอยางแบบธรรมดา

หรอแบบมระบบกได แลวกเกบขอมลจากบางหนวยหรอทกหนวยของ

กลมทถกเลอกเปนตวอยาง

เมอไดเลอกกลมแลว จะเลอกเอากลมตวอยางในกลมนนทงหมด

ซงแตกตางจากการทา stratify sampling

แผนภาพแสดงลกษณะการจดกลมทถกตองในการสมตวอยางแบบกลม

กลมตวอยาง

59

การสมตวอยางแบบแบงชน (Stratified Sampling)

แบงกลมประชากรออกเปนชนยอย ๆ (Strata) เสยกอนบนพนฐาน

ของระดบของตวแปรทสาคญทสงผลกระทบตอตวแปรตาม โดยมหลก

ในการจดแบงชนภมใหภายในชนภมแตละชนมความคลายคลงกน

(Homogeneous) หรอมลกษณะทเหมอนกนใหมากทสดเทาทจะทาได

แตระหวางชนภมใหมความหลากหลาย (Heterogeneous) หรอมความ

แตกตางกนใหมากทสดเทาทจะทาได และหลงจากทจดแบงชนภม

เรยบรอยแลวจงสมตวอยางจากแตละชนภม

แผนภาพแสดงลกษณะการจดชนภมทถกตอง ในการสมตวอยางแบบแบงชนภม

60

การสมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multistage sampling)

จะใชในกรณทประชากรมขนาดใหญมาก เปนการเลอกตวอยางท

แบงประชากรออกเปนกลมๆ โดยมหลกเกณฑในการเลอกตวอยางดงน

คอ เลอกตวอยางของกลมทมระดบใหญทสด แลวเลอกตวอยางกลมยอย

ซงมระดบรองลงมาทาไปเรอยๆ จนถงระดบเลกทสดหรอระดบหนวย

ตวอยางทใหขอมล การเลอกตวอยางแบบหลายขนจะแบงออกเปนกขน

กไดแลวแตความเหมาะสม

การเลอกตวอยางแบบ 7 ขน อาจทาไดดงน

ขนท 1 : เลอกภาค

ขนท 2 : เลอกจงหวดในภาคทถกเลอก

ขนท 3 : เลอกอาเภอในจงหวดทถกเลอก

ขนท 4 : เลอกตาบลในอาเภอทถกเลอก

ขนท 5 : เลอกหมบานในตาบลทถกเลอก

ขนท 6 : เลอกครวเรอนในหมบานทถกเลอก

ขนท 7 : เลอกคนในครวเรอนทถกเลอก

ขอดของการสมตวอยางแบบหลายขนกคอ ไมจาเปนตองมกรอบ

ตวอยางทสมบรณในทกๆขน ใหมกรอบทสมบรณของแตละขนกพอ

ตวอยางเชนการศกษาผลผลตขาวของเกษตรกรในตาบลหนง อาจ

แบงเปนขนไดดงน

ขนท 1 ตาบลประกอบดวยหลายหมบาน (เลอกบางหมบาน)

ขนท 2 แตละหมบานมหลายครวเรอน (เลอกบางครวเรอน)