กิตติกรรมประกาศ · 2020-04-22 · 2...

2

กตตกรรมประกาศ รายงานวจยฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยดดวยความรวมมอของคณะผวจย ส านกงานศกษาธการภาค 12 และส านกงานการวจยแหงชาตท ไดใหทนสนบสนนงานวจยฉบบน ผ วจยขอขอบพระคณผบรหารในส านกงานการวจยแหงชาตเปนอยางสง ขอขอบคณทานทปรกษาโครงการ นายอรรถพล ตรกตรอง ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ นายปรด ภสน า ศกษาธการภาค 12 ดร.ครรชต วรรณชา ศกษาธการจงหวดรอยเอด ดร.ศภชย จนปม ศกษาธการจงหวดขอนแกน ดร.รชพร วรรณค า ศกษาธการจงหวดมหาสารคาม ดร.เพมพน พงษพวงเพชร ศกษาธการจงหวดกาฬสนธ ตลอดจนทปรกษางานวจย ดร.มนญ ศวารมย ผอ านวยการจตโสภน เคนจนทก ดร.วมลพร สวรรณแสนทว ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ ประกอบดวย ศาสตราจารย ดร.ธระ รญเจรญ นายรงสฤษฏ โยมศรเคน นายสวสด มะลาหอม นายลขต เพชรผล ดร.เรองยศ แวดลอม นางธนตา กลสวรรณ ดร.ฤทธไกร ไชยงาม ดร.อภศญารศม ประราศ ดร.อารยนต แสงนกล และเจาหนาททกทานในพนทรบผดชอบส านกงานศกษาธการภาค 12 กลมจงหวดรอยแกนสารสนธ ทไดอ านวยความสะดวกใหกบคณะผวจย

ผวจยขอกลาวขอบคณทานผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก บคลากรทางการศกษา และครทไดใหขอมลและอ านวยความสะดวกในการท างานวจยชนนใหกบคณะผวจย ขอ ขอบคณคณะวจยจากส านกงานศกษาธการจงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ ตลอดจนกลมเปาหมายในการวจย หนวยงานทเกยวของ ไดแก ศนยการศกษาพเศษ ส านกงานศกษาธการจงหวด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดหนวยงานปกครองสวนทองถน ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาในพนทกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ

นอกจากน ผวจยยงไดรบการชวยเหลอและก าลงใจจากบพการ เพอนพองนองพ ครอบครว อนแสนอบอน ตลอดจนบคคลตาง ๆ ทใหความชวยเหลออกมากมายทผวจยไมสามารถกลาวนามไดหมดในทน ผวจยรสกซาบซงในความกรณาและความปรารถนาดของทกทานเปนอยางยง จงกราบขอบพระคณไวในโอกาสน

ดร.ปรยาดา สขสวาง ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษา

ส านกงานศกษาธการภาค 12

3

ชอเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

ผวจย ดร.ปรยาดา สขสวาง ทปรกษา ดร.มนญ ศวารมย นางจตโสภณ เคนจนทก ดร.วมลพร สวรรณแสนทว หนวยงาน ส านกงานศกษาธการภาค 12 ปทพมพ พ.ศ. 2562

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค เพอพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 การวจยแบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 ศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ระยะท 2 การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ ระยะท 3 การประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ กลมเปาหมาย ไดแก ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก บคลากรทางการศกษา และครในพนทรบผดชอบด าเนนงานส านกงานศกษาธการภาค 12 กลมจงหวดรอยแกนสารสนธ ไดแก จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ จ านวน 480 คน เครองมอทใชเปนแบบสมภาษณ และแบบสอบถาม มคาความเทยงตรงเชงเน อหา (Content Validity) ระหวาง 0.80-1.00 และคาความเชอมน (Reliability) เท ากบ 0.98 วเคราะหขอมลโดยใชคอมพวเตอรโปรแกรมส าเรจรป เพอหาคาความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย พบวา การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 7 องคประกอบ ไดแก 1) วสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 3) การสรางทมงาน (Team Building) 4) การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 5) กลยทธ เครอขาย (Network Strategy) 6) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 7) การตดตามประเมนผล (Evaluation)

ค าส าคญ : รปแบบการบรหารจดการเครอขาย หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ไทยแลนด 4.0

4

Title The Development of Network Management Model for Driving The Sufficiency Economy Philosophy to School in Thailand 4.0

Researcher Dr. Preeyada Suksawang Consultants Dr. Manoon Siwarom Mrs. Chitsopin Kanchantuek Dr. Vimonporn Suwansaentavee Office Regional Education Office No.12

Year 2019 ABSTRACT The objectives of this research as to develop network management model for driving the Sufficiency Economy Philosophy to School in Thailand 4.0. There were 3 phases of this research. Phase 1, the problem situation of network management model was studied. Phase 2, the network management model was developed. Phase 3, the network management model was developed was evaluated.The target group consisted of the educational administrators, the educational supervisors, the educational personnel, and the teachers in responsible area including the Regional Education Office No.12, Roi-kaen-sa-ra-sin Provincial Group including Roi-et Province, Khon Kaen Province, Mahasarakam Province, and Kalasin Province, total of 480 persons. The research instruments were the Interview Form, and the Questionnaire. The Content Validity ranged between 0.80-1.00. The Reliability was = 0.98. Data were analyzed by using the Computer Program for calculating the Frequency, Percentage, Mean, and Standard Deviation. The research findings found that the development of network management model for driving the Sufficiency Economy Philosophy to School in Thailand 4.0, consisted of 7 factors including: 1) the Vision, 2) the Learning Leadership, 3) the Team Building, 4) the Personnel Development, 5) the Network Strategy, 6) the Thailand 4.0 School, and 7) the Evaluation. Key Words: Network Management Model, Sufficiency Economy Philosophy,

Thailand 4.0

5

สารบญ

หนา

บทท 1 บทน า...................................................................................................................... ............. 1 1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา......................................................................... 1 2. วตถประสงคของการวจย............................................................................ .................... 4 3. ขอบเขตของการวจย............................................................................. .......................... 4 4. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ................................................................. ............................. 5 5. นยามศพทเฉพาะ......................................................................... ................................... 5 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ........................................................................................... 8 1. บรบทส านกงานศกษาธการภาค 12……………….............................................................. 8 2. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการสถานศกษา…………………………………………………..…… 14 3. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการบรหารจดการ………………………………………………… 19 4. แนวคดเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง………………………………………………... 26 5. แนวคดเกยวกบสถานศกษายคไทยแลนด 4.0………………………………………………………... 56 6. งานวจยทเกยวของ……........................................................................................ ............ 58 7. กรอบแนวคดในการวจย…………………………………………………………………………………….. 77 3 วธด าเนนการวจย........................................................................................................ ........... 78 1. ระยะท 1 ศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการเครอขายตามหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยง………………………………………………………………………….… 78

2. ระยะท 2 พฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง………………………………….……………………………………

87

3. ระยะท 3 ประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0………..………………….

91

4. สรปขนตอนการด าเนนการวจย………………………………………………………………………….… 101 4 ผลการวจย……………............................................................................................ ................. 102 1. ระยะท 1 สภาพปญหาการบรหารจดการเครอขายเพอหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0……………..………............................................ .....

102 2. ระยะท 2 พฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0..........................................................

111 3. ระยะท 3 การประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0………………………………………………

115

6

สารบญ (ตอ)

หนา บทท 5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ 121 1. สรปผลการวจย…............................................................................................................... 121 2. อภปรายผล…………........................................................................................................... 125 3. ขอเสนอแนะ......................................................................... ............................................. 128 บรรณานกรม.............................................................................................................................. 129 ภาคผนวก...................................................................................................................... ............. 135 ภาคผนวก ก รายชอคณะท างาน................................................................................. 136 ภาคผนวก ข เครองมอเพอการวจย............................................................................. 143 ภาคผนวก ค การหาคณภาพเครองมอ…………………………………………………………….… 156 ประวตยอผวจย........................................................................................................... ................ 160

7

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 การสงเคราะหองคประกอบการพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอ

ขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0…………..…

54

8

สารบญภาพ ภาพท หนา

1 ลกษณะภมประเทศกลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง (รอยแกนสารสนธ)…………….… 10 2 หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการพฒนาทยงยน............................................................ 32 3 ความสมพนธระหวางเศรษฐกจพอเพยงกบทฤษฎใหม…………………………………………………… 33 4 องคประกอบความพอเพยงของโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP Thailand)…….. 33 5 องคประกอบความพอเพยงของ Shone………………………………………………………………………. 34 6 โมเดล“ประเทศไทย 4.0”………………………………………………………………………………………….. 57 7 กรอบแนวคดในการวจย…………………………………………………………………………………………….. 77 8 ภาพกจกรรมการด าเนนการวจยในระยะท 1……………………………………………………………….. 85 9 ภาพกจกรรมการด าเนนการวจยในระยะท 2 การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขาย 89 10 ภาพกจกรรมการด าเนนการวจยในระยะท 3 การประเมนรปแบบการบรหารจดการ

เครอขายฯ………………………………………………………………………………………………………………..

96 11 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงส

สถานศกษายคไทยแลนด 4.0…………………………………………………………………………………..…


สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 1 วสยทศน (Vision)…………………………………

105 13 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 2 ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership)……………………………………………………………………………………………


สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 3 กลยทธเครอขาย(Network Strategy)…….


สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 4 การพฒนาบคลากร (Personnel Development)…………..…………………………………………………………………..……


สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 5 การสรางทมงาน (Team Building)……..


สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 6 สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School)………………………………………….…………………………………………..…….


สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 7 การตดตามประเมนผล (Evaluation)…..

111 19 ผลการประเมนรบรองความเหมาะสม ความเปนไปได และความเปนประโยชนของรปแบบ

การบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0……………………….………………………………………………………….

116

9

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 20 รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0……………………………………………………………………………..

120 21 รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 สมบรณ………………………………………………………………..

121

10

บทท 1 บทน า

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา ยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2561-2580) เปนยทธศาสตรชาตฉบบแรกของประเทศไทยตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ซงจะตองน าไปสการปฏบตเพอใหประเทศไทยบรรลวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” โดยมเปาหมายการพฒนาประเทศ คอ “ประเทศชาตมนคง ประชาชนมความสข เศรษฐกจพฒนาอยางตอเนอง สงคมเปนธรรมฐานทรพยากรธรรมชาตยงยน” โดยยกระดบศกยภาพของประเทศในหลากหลายมต พฒนาคนในทกมตและในทกชวงวยใหเปนคนด เกง และมคณภาพ สรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม สรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม และมภาครฐของประชาชนเพอประชาชนและประโยชนสวนรวม แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) มงบรรลเปาหมาย ในระยะ 5 ป ทจะสามารถตอยอดในระยะตอไปเพอใหบรรลเปาหมายการพฒนาระยะยาวตามยทธศาสตรชาต 20 ป โดยมหลกการส าคญของแผนพฒนาฯ 1) ยด “หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ตอเนองมาตงแตแผนพฒนาฯ ฉบบท 9 เพอให เกดบรณาการการพฒนาในทกมตอยางสมเหตสมผล มความพอประมาณ และมระบบภมคมกนและ การบรหารจดการความเสยงทดซงเปนเงอนไขจ าเปน ส าหรบการพฒนาทยงยนโดยมงเนนการพฒนาคนใหม ความเปนคนทสมบรณ สงคมไทยเปนสงคมคณภาพ สรางโอกาสและมทยนใหกบทกคนในสงคมไดด า เนนชวต ทดมความสขและอยรวมกนอยางสมานฉนท ในขณะทระบบเศรษฐกจของประเทศกเจรญเตบโตอยางตอเนอง มคณภาพ และมเสถยรภาพ การกระจายความมงคงอยางทวถงและเปนธรรม เปนการเตบโตทเปนมตรกบ สงแวดลอม รกษาความหลากหลายทางชวภาพ ชมชนวถชวต คานยม ประเพณและวฒนธรรม 2) ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มงสรางคณภาพชวตและสขภาวะทดส าหรบคนไทย พฒนาคนใหมความเปนคนทสมบรณมวนย ใฝร มความร มทกษะ มความคดสรางสรรค มทศนคตทด รบผดชอบ ตอสงคมมจรยธรรมและคณธรรม พฒนาคนทกชวงวยและเตรยมความพรอมเขาสสงคมผสงอาย อยางมคณภาพ รวมถงการสรางคนใหใชประโยชนและอยกบสงแวดลอมอยางเกอกล อนรกษ ฟนฟ ใชประโยชน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเหมาะสม 3) ยด “วสยทศนภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป” มาเปนกรอบของวสยทศนประเทศไทย ในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 วสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวย การพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” หรอเปนคตพจนประจ าชาตวา “มนคง มงคง ยงยน” 4) ยด “เปาหมายอนาคตประเทศไทยป 2579” ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต 20 ป มาเปนกรอบในการก าหนดเปาหมายทจะบรรลใน 5 ปแรกและเปาหมายในระดบยอยลงมา โดยทเปาหมาย และตวชวดในดานตางๆ มความสอดคลองกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs) ยด“เปาหมายอนาคตประเทศไทย ป 2579” ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต 20 ป มาเปนกรอบในการก าหนดเปาหมายทจะบรรลใน 5 ปแรกและเปาหมายในระดบยอยลงมา โดยทเปาหมายและตวชวดในดานตางๆ มความสอดคลองกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs) 5) ยด “หลกการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทลดความเหลอมล าและขบเคลอนการเจรญเตบโต จากการ

11

เพมผลตภาพการผลตบนฐานของการใชภมปญญาและนวตกรรม” 6) ยด “หลกการน าไปสการปฏบตใหเกดผลสมฤทธอยางจรงจงใน 5 ปทตอยอดไปส ผลสมฤทธทเปนเปาหมายระยะยาว” แนวคดการจดการศกษาตามแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560-2579 ยดหลกส าคญในการจดการศกษา ประกอบดวย หลกการจดการศกษาเพอปวงชน (Education for All) หลกการจดการศกษาเพอความเทาเทยมและทวถง (Inclusive Education) หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (Sufficiency Economy) และหลกการมสวนรวมของทกภาคสวนของสงคม (All for Education) อกท งยดตามเปาหมายการพฒนาท ยงยน (Sustainable Development Goals : SDGs 2030) ประเดนภายในประเทศ (Local Issues) อาท คณภาพของคนทกชวงวย การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของประเทศ ความเหลอมล าของการกระจายรายได และวกฤตดานสงแวดลอม โดยน ายทธศาสตรชาต (National Strategy) มาเปนกรอบแนวคดส าคญในการจดท าแผนการศกษาแหงชาต จากแนวคดการจดการศกษาดงกลาวขางตน แผนการศกษาแหงชาตจงไดก าหนด วสยทศน(Vision) ไวดงน “คนไทยทกคนไดรบการศกษาและเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ ด ารงชวต อยางเปนสข สอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการเปลยนแปลงของ โลกศตวรรษ ท 21” โดยมวตถประสงคในการจดการศกษา 4 ประการ คอ 1) เพอพฒนาระบบและกระบวนการ จดการศกษาทมคณภาพและมประสทธภาพ 2) เพอพฒนาคนไทยใหเปนพลเมองด มคณลกษณะ ทกษะและสมรรถนะทสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พระราชบญญตการศกษาแหงชาตและยทธศาสตรชาต 3) เพอพฒนาสงคมไทยใหเปนสงคม แหงการเรยนร และคณธรรม จรยธรรม รรกสามคค และรวมมอผนกก าลงมงสการพฒนาประเทศ อยางยงยน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และ 4) เพอน าประเทศไทยกาวขามกบดก ประเทศทมรายไดปานกลาง และความเหลอมล าภายในประเทศลดลง เพอใหบรรลวสยทศนและจดมงหมายในการจดการศกษา สอดคลองกบยทธศาสตรท 5 : การจดการศกษาเพอสรางเสรมคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม มเปาหมาย คอ คนทกชวงวย มจตส านกรกษสงแวดลอม มคณธรรม จรยธรรม และน าแนวคดตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบต มหลกสตร แหลงเรยนร และสอการเรยนรทสงเสรมคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม คณธรรม จรยธรรม และการน าแนวคดตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบต มพนธกจเพอสงเสรม สนบสนนประชากรทกชวงวยไดรบโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาททวถง เทาเทยม มคณภาพ จดการศกษาทกระดบ ทกประเภท ทกระบบ ใหมคณภาพอยางทวถงตามมาตรฐานของหลกสตรทก าหนด สงเสรม สนบสนนใหประชากรทกชวงวยมศกยภาพในการประกอบอาชพตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเปนมตรกบสงแวดลอม ดงนน การด าเนนการการขบเคลอนแผนการศกษาแหงชาตสการปฏบต แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 ไดเสนอรายละเอยดการด าเนนการ ขบเคลอนสการปฏบตโดยไดระบบทบาทของหนวยงานในระดบตาง ๆ อาท หนวยงานสวนกลาง ซงประกอบดวย กระทรวงศกษาธการ หนวยงานในกระทรวงศกษาธการ เชน ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ส านกงานเลขาธการครสภา และหนวยงานอนนอกกระทรวงศกษาธการท รบผดชอบจดการศกษา เปนตน สวนระดบภมภาค ประกอบดวย ส านกงานศกษาธการภาค ส านกงานศกษาธการจงหวด ส านกงานเขตพนทกา รศกษา เปนตน รวมทงระดบ สถานศกษาและระดบหองเรยนโดยไดก าหนดแนวทางในการขบเคลอน

2

12

การด าเนนงานทง 6 ยทธศาสตร ของหนวยงานในแตละระดบอยางชดเจน ซงจะท าใหการด าเนนงานตามแผน เปนไปอยางสอดคลอง รองรบในกรอบทศทางเดยวกน และการจดการศกษาเปนไปตามยทธศาสตรและแนวทางการพฒนาในชวงเวลาทก าหนด ส านกงานศกษาธการภาค 12 มพนทรบผดชอบกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ทเรยกวา“กลมรอยแกนสารสนธ” (รอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ) มวสยทศน “จดการศกษาใหประชากรทกชวงวยอยางทวถงและมคณภาพสเปาหมายการพงตนเองไดอยางมความสข และยงยน” ปฏบตภารกจของกระทรวงศกษาธการในระดบพนท ท าหนาทขบเคลอนการศกษาระดบภาคและจงหวดโดยการอ านวยการ สงเสรม สนบสนน และพฒนาการศกษาแบบรวมมอและบรณาการกบหนวยงานในสงกดกระทรวงศกษาธการและหนวยงานอนหรอภาคสวนทเกยวของในพนทนนๆ โดยมอ านาจหนาท ก าหนดยทธศาสตรและบทบาทการพฒนาภาคตาง ๆ ใหเชอมโยงและสอดคลองกบ ทศทางการพฒนาประเทศ นโยบายและยทธศาสตรของ กระทรวงศกษาธการ และยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวดรวมทงการพฒนาดานอนๆ ในพนทรบผดชอบ ตามศกยภาพและโอกาสของบคคลและชมชนในแตละพนทสนบสนนการพฒนาจงหวดในพนทรบผดชอบเกยวกบงานดานวชาการ การวจยและพฒนาดงนน ส านกงานศกษาธการภาค 12 จงมบทบาทในเชงระบบและนโยบายมากข น ในสวนของการจดการศกษาในพนท และยงจะตองรบผดชอบตอคณภาพการจดการศกษาในพนทดวย ซงนอกจากบรบทตางๆ แลวการน านโยบายตางๆ ทเกยวของมารวมวเคราะหเพอใชเปนขอมลในการจดท าทศทางการพฒนาการศกษาระดบภาคการศกษา และภารกจทส าคญ คอ การขบเคลอนเชอมโยง บรณาการนโยบายและยทธศาสตรของกระทรวงศกษาธการไปสการปฏบตระดบกลมจงหวด กระทรวงศกษาธการ ไดบรรจปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไวในหลกสตรการเรยนการสอน ทกระดบ และมการฝกอบรม สรางความเขาใจใหแกผบรหาร คร ศกษาน เทศก มความรความเขาใจสามารถถายทอดไปสนกเรยน น าไปสการปฏบต โดยด าเนนการมาตงแตป 2549 มการประเมนตามเกณฑคณภาพ สถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หรอเรยกวา สถานศกษาพอเพยง ตงแต ป 2550 – 2561 รวมทงสน 25,972 แหง นอกจากนยงไดมการพฒนาสถานศกษาพอเพยงใหมคณภาพและมศกยภาพ ในการด าเนนงานสงยงขน ใหเปนศนยการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดานการศกษา ซงขณะนมจ านวน 192 แหง ส านกงานศกษาธการภาค 12 มสถานศกษาพอเพยงในพนทกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ ตงแตป 2550-2561 รวมทงสน 2,739 แหง คดเปนรอยละ 52.07 ของสถานศกษาในพนทรอยแกนสารสนธ จ าแนกเปน จงหวดรอยเอด มสถานศกษาพอเพยง จ านวน 684 แหง คดเปนรอยละ 45.60 ขอนแกน มสถานศกษาพอเพยง จ านวน 1,042 แหง คดเปนรอยละ 63.11 มหาสารคาม มสถานศกษาพอเพยง จ านวน 521 แหง คดเปนรอยละ 53.16 และกาฬสนธ มสถานศกษาพอเพยง จ านวน 492 แหง คดเปนรอยละ 43.58 จะเหนไดวาความทาทายในศตวรรษท 21 มการปฏวตดจทล การเปลยนแปลงสอตสาหกรรม 4.0 และการปรบเปลยนประเทศไปสประเทศไทย 4.0 จะเปนแรงผลกดนใหประชากรสามารถเขาถงขอมลขาวสารและแหลงเรยนรทไรขดจ ากด สามารถพฒนาองคความรและสรางปญญาทเปนองคความรอยางทวคณ มการน าเทคโนโลย การสอสารและระบบการเรยนรแบบเคลอนทมาใชมากขน เพอพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของทรพยากรมนษยใหมทกษะ มความรความสามารถ และสมรรถนะ ทพรอมรบการเปลยนแปลงและการแขงขนอยางเสรแบบไรพรมแดนในยคเศรษฐกจและสงคม 4.0

3

13

การด าเนนงานเพอบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยนขององคการสหประชาชาต 2573 (Sustainable Development Goals : SDGs 2030) ส านกงานศกษาธการภาค 12 มภารกจในการจดการศกษาเพอขบเคลอนนโยบายและขบเคลอนการศกษาแหงชาตสการปฏบตในระดบภมภาค เปนความทาทายทผวจยเกดแรงบนดาลใจทจะท าการวจยเพอบรรลเปาหมายเปนการสรางหลกประกนวาทกคนไดรบการศกษาทมคณภาพอยางเสมอภาคและเทาเทยม และสนบสนนโอกาสในการเรยนรตลอดชวต จากบรบททกลาวมาผวจยจงมความตงใจทจะพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เพอน าไปสการพฒนาทยงยนตอไป 2. วตถประสงคของการวจย เพอพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 3. ขอบเขตของการวจย 3.1 ขอบเขตดานกลมเปาหมาย 3.1.1 ขอบเขตเชงพนท ส านกงานศกษาธการภาค 12 พนทรบผดชอบ 4 จงหวด คอ จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ 3.1.2 หนวยงานดานการศกษาในพนท ประกอบดวย 1) ส านกงานศกษาธการจงหวด 2) ส านกงานเขตพนทประถมศกษา 3) ส านกงานเขตพนทศกษามธยมศกษา 4) ศนยการศกษาพเศษประจ าจงหวด 5) ส านกงานอาชวศกษาจงหวด 6) สมาคมผบรหารโรงเรยนเอกชน 7) ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวด 8) องคการบรหารสวนจงหวด 3.1.3 กลมเปาหมายเปน ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก บคลากรทางการศกษา และคร 3.2 ขอบเขตดานเนอหา องคประกอบรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 มองคประกอบดงน วสยทศน (Vision) ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) การสรางท มงาน (Team Building) การพฒ นาบ คลากร (Personnel Development) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) การตดตามประเมนผล (Evaluation)

4

14

4. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1) สถานศกษาทกสงกดในพนทรอยละ 100 นอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารจดการและการจดการเรยนการสอน 2) การขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษามประสทธภาพและสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 3) ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา บคลากรทางการศกษา คร ตระหนกถงความส าคญขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สไทยแลนด 4.0 ท าใหเกดประโยชน ตอคณะครและนกเรยน 4) ผลการน ารปแบบการบรหารจดการเครอขายตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สไทยแลนด 4.0 จะสรางองคกรแหงการเรยนรสการพฒนาทมนคง มงคงและยงยน 5) ผเรยนมคณลกษณะพอเพยง 5. นยามศพทเฉพาะ 1) หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หมายถง ปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 พระราชทานชแนะแนวทางการด าเนนชวตแกพสกนกรชาวไทย เปนหลกคด และแนวปฏบตแตละบคคล องคกรในทกระดบ และนอมน ามาขบเคลอนในการบรหารจดการศกษาอยางเปนระบบ ประกอบดวย ความรควบคคณธรรม โดยค านงถง 3 หลกการ ไดแก ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนในตวทด มงใหเกดผลน าไปสความเจรญกาวหนาทสมดล พรอมรบการเปลยนแปลง ใน 4 มต ไดแก วตถ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม 2) ไทยแลนด 4.0 หมายถง วสยทศนเชงนโยบายทเปลยนเศรษฐกจแบบเดมไปสเศรษฐกจ ทขบเคลอนดวยนวตกรรม เพอยกระดบประเทศไทยใหกาวขามกบดกของประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทมรายไดสง 3) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หมายถง การพฒนาสถานศกษาสการศกษาภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 เรมดวยการฝกใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง ครเปลยนจากครสอนเปนพเลยง ครฝก (Coach) การเรยนแบบบรณาการสหวชาการ เชอมโยงความรกบจนตนาการ เปลยนแปลงไปสรปธรรมใหผเรยนมทกษะทตองการ เชน การท างานรวมกน ความคดสรางสรรค และการสอสารทด ซงการจดการศกษาตองสรางความพอใจใหผเรยนและทาทายสการสรางกระบวนการเรยนรใหผเรยนอยากเรยน 4) รปแบบการบรหารจดการเครอขาย หมายถง กระบวนการในการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เพอท าใหกลมบคคล สถานศกษาทมเปาหมายรวมกนมารวมตวกนดวยความสมครใจ เพอรวมกนขบเคลอนเครอขายใหบรรลเปาหมายทก าหนดโดยมความสมพนธแนวราบมความเสมอภาค และเรยนรรวมกนอยางตอเนอง (1) วสยทศน (Vision) หมายถง การวางแผนบรหารจดการงบประมาณของหนวยงาน/สถานศกษา สอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป เขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายมามสวนรวม

5

15

(2) ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) หมายถง การทผน ามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทดตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง น ารปแบบความคด ความเชอทศนคตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจและมกระบวนการคดเพอสรางความเขาใจใหเกดผอนและมเหตผลรวมทงการเปลยนวธคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการการท างานในรปแบบใหมๆไดอยางมประสทธภาพ สนบสนนการศกษาดงานและเปนเครอขายขยายผลการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง แกสถานศกษาทวไปไดอยางทวถง (3) การสรางทมงาน (Team Building) หมายถง การสรางความรวมมอระหวางเครอขายทงภาครฐและเอกชนทนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวทางในการจดการศกษาโดยสรางทมงานทมความร ความสามารถทหลากหลาย มการประสานงาน มการเรยนรของเครอขายผานการแลกเปลยนเรยนรและแบงปนความร ประสบการณโดยเนนการท างานเปนทมและกอใหเกดความสามคค เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (4) การพฒนาบคลากร (Personnel Development) หมายถง การสงเสรม สนบสนน การพฒนาบคลากรรวมกน โดยใหบคลากรทางการศกษาเขารวมการประชม รบการฝกอบรม สมมนาศกษาดงานแหลงเรยนรตางๆ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนร ตามมาตรฐานดานการศกษา เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (5) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) หมายถง การก าหนดเปาหมายรวมกนเพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 โดยก าหนดยทธศาสตรหลก เกยวกบการกระจายอ านาจใหสถานศกษาใชแผนยทธศาสตรเปนเครองมอในการด าเนนงาน เปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการจดการศกษาการประกนคณภาพทกระดบ เนนผเรยนเปนศนยกลางเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (6) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) หมายถง บทบาทของผบรหารในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการเครอขาย ดวยการพฒนาและการประยกตใชสอเทคโนโลยเพอการศกษา เพอน าไปสเปาหมายความส าเรจของหนวยงาน/สถานศกษา การสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรมความร อนประกอบไปดวย หลกความพอประมาณ หลกความมเหตผล หลกการมภมคมกนทดมเงอนไขความรและเงอนไขคณธรรมจรยธรรม เพอน าไป สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (7) การตดตามประเมนผล (Evaluation) หมายถง กลไกและเครองมอส าคญในการบรหารและพฒนา ใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ สามารถใชรวมกนได หรออาจกลาวไดวาการตดตามเปนสวนหนงหรอสวนสนบสนนการประเมนผล ขอมลทไดจากการตดตามจะใชเปนสวนหนง ของการประเมนการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหาร 5) ส านกงานศกษาธการภาค 12 หมายถง หนวยงานทตงขนตามค าสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 19/2560 ลงวนท 3 เมษายน พทธศกราช 2560 เรองการปฏรปการศกษาในภมภาคของกระทรวงศกษาธการ เพอปฏบตภารกจของกระทรวงศกษาธการในระดบพนทท าหนาทขบเคลอนการศกษาในระดบภาคและจงหวด โดยการอ านวยการสงเสรม สนบสนนและการพฒนาการศกษาแบบรวมมอและ

6

16

บรณาการกบหนวยงานในสงกดกระทรวงศกษาธการและหนวยงานอนหรอภาคสวนทเกยวของในพนทน นๆ และใหมอ านาจหนาท คอ ก าหนดยทธศาสตรและบทบาทในการพฒนา สนบสนนการพฒนาจงหวดในพนทความรบผดชอบ ก ากบ ดแล ตดตามและประเมนผลการด าเนนงาน สนบสนนการตรวจราชการและตดตามประเมนผลการด าเนนงาน ประสานการบรหารงานระหวางราชการสวนกลางและสวนภมภาค ปฏบตงานรวมกนหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย รบผดชอบด าเนนงานพนทกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ

7

17

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การว จ ย เร อ ง ก าร พ ฒ น ารป แบ บ การบ รห ารจ ด การ เค ร อ ข าย เพ อข บ เคล อ น หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เปนการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Method) ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอก าหนดกรอบแนวคดเบองตน ของการวจย ครอบคลมสาระส าคญ ผวจยไดน าเสนอตามล าดบดงน 1. บรบทส านกงานศกษาธการภาค 12 2. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการสถานศกษา 3. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการบรหารจดการ 4. แนวคดเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5. แนวคดเกยวกบสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 6. งานวจยทเกยวของ 7. กรอบแนวคดในการวจย 1. บรบทส านกงานศกษาธการภาค 12 1.1 อ านาจหนาท ส านกงานศกษาธการภาค 12 เปนหนวยงานทต งขนตามค าส งห วหนาคณะรกษา ความสงบแหงชาต ท 19/2560 ลงวนท 3 เมษายน พทธศกราช 2560 เรองการปฏรปการศกษาในภมภาคของกระทรวงศกษาธการ เพอปฏบตภารกจของกระทรวงศกษาธการในระดบพนทท าหนาทขบเคลอนการศกษาในระดบภาคและจงหวด โดยการอ านวยการสงเสรม สนบสนนและการพฒนาการศกษาแบบรวมมอและบรณาการกบหนวยงานในสงกดกระทรวงศกษาธการและหนวยงานอนหรอภาคสวนท เกยวของในพนทนน ๆ และใหมอ านาจหนาท คอ 1) ก าหนดยทธศาสตรและบทบาทในการพฒนาภาคตาง ๆ ใหเชอมโยงและสอดคลองกบทศทางของการพฒนาประเทศ ทศทางการด าเนนงานของกระทรวงศกษาธการในระดบภมภาคหรอ จงหวด นโยบายและยทธศาสตรของกระทรวงศกษาธการ ยทธศาสตรการพฒนา กลมจงหวดรวมทง การพฒนาดานอนๆ ในพนทรบผดชอบตามศกยภาพและโอกาสของบคคลและชมชนในแตละพนท 2) สนบสนนการพฒนาจงหวดในพนทความรบผดชอบเกยวกบงานวชาการการวจย และพฒนา 3) ก ากบ ดแล ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานของส านกงานศกษาธการจงหวด ในพนทรบผดชอบ 4) สนบสนนการตรวจราชการและตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามนโยบาย และยทธศาสตรของกระทรวงศกษาธการในพนทรบผดชอบ

18

5) ประสานการบรหารงานระหวางราชการสวนกลางและสวนภมภาคใหเกดการพฒนา อยางบรณาการในระดบพนทของหลายจงหวดโดยยดการมสวนรวมและประโยชนสขของประชาชน เปนหลก 6) ปฏบตงานรวมกนหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย( ค ำส งห วห น ำคณ ะรกษ ำควำมส งบ แห งชำต ท 19/2560 เร อ ง กำรป ฏ ร ป ก ำรศ กษ ำในภ ม ภ ำคของ กระทรวงศกษำธกำร หนำ 16 เลม 134 ตอนพเศษ 96ง รำชกจจำนเบกษำ 3 เมษำยน 2560) 1.2 การแบงหนวยงานภายใน ประกาศส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ เรอง การแบงหนวยงานภายในส านกงานศกษาธการภาคและส านกงานศกษาธการจงหวดสงกดส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ ลงวนท 12 มถนายน พ.ศ. 2560 แบงหนวยงานภายในส านกงานศกษาธการภาค เปน 5 กลม ดงน 1) กลมอ านวยการ 2) กลมยทธศาสตรการศกษา 3) กลมบรหารงานบคคล 4) กลมพฒนาการศกษา 5) กลมตรวจราชการและตดตามประเมนผล 1.3 พนทรบผดชอบ ประกาศกระทรวงศกษาธการเรองสถานทตงส านกงานศกษาธการภาค ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ ลงวนท 7 มนาคม พ.ศ 2562 ประกาศสถานทจดตงส านกงานศกษาธการ ภาค ใหส านกงานศกษาธการภาค 12 ตงอยเลขท 100/1 หมท 15 ถนนกสกรทงสรางต าบลศลาอ าเภอเมองขอนแกน จงหวดขอนแกน รบผดชอบด าเนนงานในพนทจงหวดรอยเอด จงหวดขอนแกน จงหวดมหาสารคาม และจงหวดกาฬสนธ ซงเปนกลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง “รอยแกน สารสนธ” 1) ทตง ส านกงานศกษาธการภาค 12 ตงอยเลขท 100/1 หมท 15 ต าบลศลา อ าเภอเมอง จงหวดขอนแกน 40000 ตงอยบรเวณตอนกลางของภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง ระหวาง เสนรงท 25–17 องศาเหนอและเสนแวงท 101-103 องศา หางจากกรงเทพมหานคร 445 กโลเมตร 2) ลกษณะภมประเทศ กลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง (รอยแกนสารสนธ )ครอบคลมพนท จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ มพนทของกลมจงหวดรวม 19.6 ลานไร คดเปนรอยละ 17 ของพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยจงหวดขอนแกน มพนทมากทสด รองลงมาไดแก จงหวดรอยเอด กาฬสนธ และ จงหวดมหาสารคามตามล าดบ และมพนท ปาไม ประมาณ 1.80 ลานไร หรอคดเปนรอยละ 10 ของภาคฯ บนพนทราบลมแมน าชทอยตอนกลางของ พนทและทราบลมแมน ามลซงอยทางตอนใตของพนท โดยทางทศตะวนตกและทศเหนอจะมสภาพ เปนภเขาเทลาดมาทางทศตะวนออก

9

19

9

ภาพท 1 ลกษณะภมประเทศกลมภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง (รอยแกนสารสนธ) 3) การปกครองในพนทรบผดชอบของส านกงานศกษาธการภาค 12 แบงเขตการปกครองออกเปน 77 อ าเภอ 662 ต าบล 8,303 หมบานในสวนการปกครองทองถน ประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวด 4 แหง เทศบาลนคร 1 แหง เทศบาลเมอง 10 แหงเทศบาลต าบล 244 แหง และองคการบรหารสวนต าบล 463 แหง 4) ประชากรในพนทรบผดชอบของส านกงานศกษาธการภาค 12 รวมประชากรทงสน 5,062,898 คน จ าแนกเปนเพศชาย จ านวน 2,504,401 คน และเพศหญง จ านวน 2,558,497 คน จ าแนกเปนผทมสญชาตไทย และมชออยในทะเบยนบาน จ านวนทงสน 5,025,410 คน ไมไดสญชาตไทย และมชออยในทะเบยนบาน จ านวน 4,632 คน มชออยในทะเบยนบานกลาง จ านวน 25,229 คน และผทอยระหวางการยาย จ านวน 7,445 คน (ขอมล ณ เดอนธนวาคม พ.ศ. 2560) 5) ประชากรจ าแนกตามชวงอายในพนทรบผดชอบของส านกงานศกษาธการภาค 12ประชากรชวงอาย 22-60 มจ านวนมากทสด 3,003,168 รองลงมาคอ ชวงอาย 61 ปขนไป 733,822 คน และชวงอาย 0-2 ป มจ านวนนอยทสด จ านวน 140,218 คน

ทมำ : จ ำนวนประชำกรแยกรำยอำย จงหวด ขอมล ณ เดอน ธนวำคม พ.ศ. 2560 ระบบสถตทำงทะเบยน กรมกำรปกครอง กระทรวงมหำดไทย

10

20

1.4 ขอมลพนฐานดานการศกษา 1.4.1 หนวยงานทางการศกษา

หนวยงานทางการศกษาสงกดกระทรวงศกษาธการ ในพนทรบผดชอบของ ส านกงานศกษาธการภาค 12 หรอกลมจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลาง “รอยแกนสารสนธ” ประกอบดวย หนวยงานทางการศกษาในพนท 4 จงหวด จ านวน 30 แหง ดงน 1) ส านกงานศกษาธการจงหวด จ านวน 4 แหง ไดแก

(1) ส านกงานศกษาธการจงหวดรอยเอด (2) ส านกงานศกษาธการจงหวดขอนแกน (3) ส านกงานศกษาธการจงหวดมหาสารคาม (4) ส านกงานศกษาธการจงหวดกาฬสนธ

2) ส านกงานอาชวศกษาจงหวด จ านวน 4 แหง ไดแก (1) ส านกงานอาชวศกษาจงหวดรอยเอด (2) ส านกงานอาชวศกษาจงหวดขอนแกน (3) ส านกงานอาชวศกษาจงหวดมหาสารคาม (4) ส านกงานอาชวศกษาจงหวดกาฬสนธ

3) ส านกงาน กศน.จงหวด จ านวน 4 แหง ไดแก (1) ส านกงาน กศน. จงหวดรอยเอด (2) ส านกงาน กศน. จงหวดขอนแกน (3) ส านกงาน กศน. จงหวดมหาสารคาม (4) ส านกงาน กศน. จงหวดกาฬสนธ

4) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา (สพม.) จ านวน 4 แหง ไดแก (1) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 27 (รอยเอด) (2) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 (ขอนแกน) (3) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 26 (มหาสารคาม) (4) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 24 (กาฬสนธ) 5) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา (สพป.) จ านวน 14 แหง ไดแก

(1) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 1 (2) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 2 (3) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3 (4) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 1 (5) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 2 (6) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 3 (7) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 4 (8) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 (9) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามหาสารคาม เขต 1 (10) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามหาสารคาม เขต 2

11

21

(11) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามหาสารคาม เขต 3 (12) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 1 (13) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 2 (14) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 3

1.4.2 สถานศกษาในพนท สถานศกษาในพนทรบผดชอบ สงกดกระทรวงศกษาธการ จ านวน 3,593 แหง

บคลากรทางการศกษา จ านวน 73,940 คน นกเรยน นกศกษา จ านวน 997,508 คน สงกดกระทรวงมหาดไทย จ านวน 1,172 แหง บคลากรทางการศกษา จ านวน 5,398 คน นกเรยน นกศกษา จ านวน 102,948 คน (ขอมล ณ ปงบประมำณ พ.ศ. 2561 จงหวดขอนแกนและมหำสำรคำมยงไมไดรบรวมศนยพฒนำเดกเลก อบต.) สงกดส านกพระพทธฯ จ านวน 61 แหง บคลากร จ านวน 876 คน นกเรยน นกศกษา จ านวน 4,832 คน สงกดกระทรวงวฒนธรรม จ านวน 2 แหง บคลากร จ านวน 184 แหง นกเรยน นกศกษา จ านวน 1,300 คน สงกดอนๆ จ านวน 10 แหง บคลากรจ านวน 526 แหง นกเรยน นกศกษา จ านวน 3,019 คน

1.5 แผนปฏบตการรวม พ.ศ. 2562-2564 ส านกงานศกษาธการภาค 12 ระดมความคดเหนจากประชมสมมนาวชาการทศทางการ

พฒนาการศกษา“รอยแกนสารสนธ” และประชมเชงปฏบตการทบทวนแผนบรณาการดาน การศกษาระดบภาค (ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) ของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2562-2564” จากหนวยงานทเกยวของ ไดก าหนดเปาหมายการพฒนาการศกษา ดงน

1.5.1 วสยทศน “จดการศกษาใหประชากรทกชวงวยอยางท วถงและมคณภาพส เป าหมาย

การพงตนเองไดอยางมความสข และยงยน” 1.5.2 พนธกจ (Mission)

1) สงเสรม สนบสนนประชากรทกชวงวยไดรบโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาททวถง เทาเทยม มคณภาพ

2) สงเสรม สนบสนนการจดการศกษาทกระดบ ทกประเภท ทกระบบ ใหม คณภาพอยางทวถงตามมาตรฐานของหลกสตรทก าหนด

3) สงเสรม สนบสนนการพฒนาประชากรทกชวงวยใหมทกษะในศตวรรษท 21 4) สงเสรม สนบสนนใหประชากรทกชวงวยมศกยภาพในการประกอบอาชพตาม

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเปนมตรกบสงแวดลอม 1.5.3 เปาประสงค (GOALS)

ประชากรทกชวงวย ไดรบการพฒนาความร ทกษะอาชพ และการเรยนรตลอดชวต 1.5.4 ตวชวด/เปาหมาย (KPI/TAGETS)

1) ประชากรทกชวงวยไดรบโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาททวถง เทาเทยม มคณภาพ รอยละ 100

12

22

2) จดการศกษาทกระดบ ทกประเภท ทกระบบ ใหมคณภาพอย างทวถงตามมาตรฐานของหลกสตรทก าหนด รอยละ 100 3) สงเสรม สนบสนนการพฒนาประชากรทกชวงวยใหมทกษะในศตวรรษท 21 รอยละ 100 สงเสรมสนบสนนใหประชากรทกชวงวยมศกยภาพ 4) ในการประกอบอาชพตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและเปนมตรกบสงแวดลอม รอยละ 100

1.5.5 ประเดนยทธศาสตร (Strategic) 1) ขยายโอกาสการเขาถงบรการทางการศกษาการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต 2) พฒนาการจดการศกษาใหสอดคลองกบบรบทและความตองการของพนท 3) ผลตและพฒนาศกยภาพทรพยากรมนษย ใหมศกยภาพในการประกอบอาชพ และสรางนวตกรรม เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน 4) สงเสรมสนบสนนการจดการศกษาตอบสนองทกษะการเรยนรในศตวรรษท21 5) พฒนาคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอมตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

1.6 การขบเคลอนแผนปฏบตการรวมสการปฏบต การขบเคลอนแผนปฏบตการรวม ส านกงานศกษาธการภาค 12 พ.ศ. 2562 -2564 เกดเปนรปธรรม และบรรลเปาหมายไดในระดบหนงไดนน ขนอยกบปจจยส าคญหลายประการ เชน สาระส าคญของแผนฯ การจดระบบการบรหารจดการ การสรางเครอขายทางการศกษา การมสวน รวมในกระบวนการพฒนาการศกษาทเกยวของกบหนวยงานตางๆ ตงแตระดบนโยบาย ระดบปฏบต ผมสวนไดสวนเสย สาธารณชน การเผยแพร ประชาสมพนธ เพอสรางความตระหนก สรางความร ความเขาใจ การถายทอดจากระดบยทธศาสตรชาต แผนการศกษาแหงชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนปฏบตการระดบภาค แผนพฒนาการศกษาจงหวด ทมความเชอมโยงและ สอดคลองกนในทกระดบ และเปดโอกาสใหทกภาคสวนไดเขามามสวนรวมในการพฒนาการศกษาในพนทไดอยางเปนระบบ นอกจากน การผลกดนใหระบบการจดสรรงบประมาณโดยยดกรอบทศทางการพฒนาใหสอดคลองตามบรบทความตองการในพนท จะท าใหการด าเนนงานตามแผนปฏบตการบรรลผลตามยทธศาสตร ตวชวด และกลยทธ โครงการตามทก าหนดไว และระบบการตดตามประเมนผลแบบม สวนรวมทมประสทธภาพ โดยหนวยงานในพนท ไดแก ส านกงานศกษาธการภาค ส านกงาน ศกษาธการจงหวด หนวยงานทางการศกษาในกระทรวงศกษาธการและกระทรวงอนๆ ตองเปนภาคเครอขายการตดตามประเมนผล และตรวจสอบผลการด าเนนงานใหเชอมโยงและประสานกน เพอน า ผลทไดจากการตดตามประเมนผลมาปรบปรงและพฒนาแผนงานโครงการ เพอใหการด าเนนงาน บรรลตามเปาหมายและวสยทศนของการพฒนาการศกษาในระดบภมภาคและจงหวดอยางตอเนอง

ทมำ: แผนปฏบตกำรรวมส ำนกงำนศกษำธกำรภำค 12 พ.ศ. 2562-2564 (กนยำยน 2561)

13

23

2. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการสถานศกษา 2.1 ความหมายของการบรหารจดการ ค าวา“การบรหาร (Administration)” และ“การจดการ (Management)” มความหมายใกลเคยงกนและใชแทนกนได (Synonymous) มววฒนาการตงแตในอดตพบวา ผบรหารตางมจดมงหมาย เพอใหเกดผลผลตทสงทงประสทธภาพและประสทธผล โดยเรมจากการบรหารงานทใชหลกการทางวทยาศาสตร ตอมาเรมใชหลกการบรหารและการจดการทเนนผลลพธ รวมทงการบรหารงานตามหลกพฤตกรรมศาสตรและมนษยศาสตร ทฤษฎการบรหารจดการ ทฤษฎระบบ ราชการ ทฤษฎแรงจงใจและทฤษฎภาวะผน า ส าหรบความหมายของทงสองค านน นกการศกษาไดใหความหมายไว ดงน สมยศ นาวการ (2550) ไดใหทศนะวาการบรหารเปนศาสตร สาขาวชาการบรหาร ยอมจะใหความรท เชอถอไดกบผบรหารวาตองกระท าอะไรภายในสถานการณอยางใดอยางหนง โดยเฉพาะและชวยใหพวกเขาคาดคะเนถงผลลพธของการกระท าของพวกเขาได สรปไดวา การ บรหารเปนทงศาสตรและศลปเปนสาขาวชา ทมการจดระเบยบอยางมระบบคอ มหลกการ กฎเกณฑ และทฤษฎทพงเชอถอได อนเกดจากการคนควาเชงวทยาศาสตร เพอประโยชนในการบรหารงานโดยลกษณะเชนนการบรหารจงเปนศาสตร (Science) ซงเปนศาสตรทางสงคม ทอยกลมเดยวกบวชาจตวทยา สงคมวทยา และรฐศาสตร แตถาพจารณาการบรหารในลกษณะของการปฏบตทตองอาศยความร ความสามารถ ประสบการณและทกษะของผบรหารแตละคนทจะท างานใหบรรลเปาหมาย ซงเปนการประยกตเอาความร หลกการ และทฤษฎไปปรบใชในการปฏบตงานเพอใหเหมาะสมกบสถานการณและสงแวดลอมแลว การบรหารกจะมลกษณะเปนศลป (Arts) การบรหารจดการ (Management) หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทบคคลตงแต 2 คน ขนไปท น าศาสตรมารวมกนด าเนนงาน (นตยา ศรญาณลกษณ, 2545) โดยใชวธการทเหมาะสมอยางมศลปะ (อารย หวงเจรญ, 2550) ในการก าหนดเปาหมาย จดระเบยบ จดสรรทรพยากรตาง ๆ ขององคกร แล ะใช งาน บ คคล อน ๆ เพ อป ฏ บ ต งาน ให บ รรล ค วามต อ งการได อย า งม ป ระส ท ธ ภ าพ การจดการเปนงานทส าคญทผบรหารทกคนตองดาเนนงานดวยความร ทกษะ ประสบการณ โดย จะตองประยกตให สอดคลองและเหมาะสมกบแตละสถานการณทเกดขนเปนกระบวนการทตอเน อง (ณฏฐพนธ เขจรนนทน, 2551) หวน พนธพนธ (2549) ไดใหความหมายไววา การบรหารการศกษา หมายถงกจกรรมตางๆ ทบคคลหลายคนรวมมอกนด าเนนการเพอพฒนาเดกเยาวชน ประชาชนหรอสมาชกของสงคมในทกๆ ดาน เชน ความสามารถ ทศนคต พฤตกรรม คานยมหรอคณธรรม ทงในดานการสงคม การเมองและเศรษฐกจ เพอใหบคคลดงกลาวเปนสมาชกทดและมประสทธภาพ ของสงคมโดยกระบวนการตาง ๆ ทงเปนระเบยบแบบแผน และไมเปนระเบยบแบบแผน สธรรม ธรรมทศนานนท (2554) ไดใหความหมายไววา การบรหารการศกษา หมายถง การด าเนนงานของกลมบคคลเพอพฒนาคนใหมคณภาพทงความร ความคด ความสามารถความเปนคนดทหมายถง การด าเนนงานของกลมบคคลรวมมอกนพฒนาคนใหมคณภาพซงการจะพฒนาคนใหมคณภาพไดนน จะตองมการด าเนนการในการเรยนการสอน การจดกจกรรม การวดผล การจดอาคาร

14

24

สถานทและพสดครภณฑ การสรรหาบคคลมาด าเนนการหรอมาท าการสอนในสถาบนการศกษาการปกครองนกเรยน เพอใหนกเรยนเปนคนด มวนยและอน ๆ Simon (1971) กลาวถงความหมายของการบรหารวา การบรหาร หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทบคคลตงแต 2 คนขนไป รวมมอกนด าเนนการเพอใหบรรลวตถประสงคอยางหนง หรอหลายอยางรวมกน ดงนนการบรหารจงเกยวของกบสงตอไปน คอ คน 2 คน ขนไป การรวมมอกนท ากจกรรม และใหบรรลวตถประสงครวมกน กลาวโดยสรปไดวา การบรหารจดการ หมายถง เครองมอทมความส าคญและจ าเปน อยางยงตอการด าเนนงานขององคกรเพราะเปนเครองมอส าคญทจะชใหเหนถงความส าเรจหรอ ลมเหลว ความมประสทธภาพหรอความไรประสทธภาพของหนวยงาน การบรหารเปนเครองบงชใหทราบถงความเจรญกาวหนา การบรหารเปนลกษณะการท างานรวมกนของกลมบคคลในองคการมลกษณะการวนจฉยสงการกน การบรหารจะตองค านงถงปจจยสงแวดลอมตาง ๆ เพราะการวนจฉย สงการเปนเครองแสดงใหทราบถงความสามารถของนกบรหารและการเจรญเตบโตของการบรหาร ชวตประจ าวนของมนษยไมวาในครอบครว หนวยงานใดยอมเกยวของกบการบรหารอย เสมอ ดงนน การบรหารจงเปนเรองทนาสนใจและจ าเปนตอการทจะด าเนนชวตของบคคลในสงคม สวน “การบรหารจดการสถานศกษา” นน หมายถง ภารกจทส าคญยงของผบรหารสถานศกษาทจะตองก าหนดแผนงาน วธการ ตลอดจนขนตอนตาง ๆ ในการปฏบตงานไวอยาง มระบบ เพราะถาระบบบรหารภายในสถานศกษาไมดจะกระทบกระเทอนตอสวนอน ๆ ของหนวยงานได ดงนน ความส าเรจหรอความลมเหลวในการบรหารสถานศกษาจงขนอยกบสมรรถภาพของผบรหารสถานศกษาเปนส าคญนกวชาการดานการศกษาไดใหนยามหรอความหมายของการบรหารจดการสถานศกษาไว ผบรหารโรงเรยนมภารกจทตองปฏบตทงในโรงเรยนและนอกโรงเรยนในการ ด าเนนงาน 5 ประการ คอ (1) การใหโอกาสทางการศกษาหรอปรบปรงการศกษาในโรงเรยนหรอบรหารงานวชาการ (2) บรหารงานบคลากรในโรงเรยน (3) บรหารงานเกยวกบชมชนและการประชาสมพนธโรงเรยน (4) บรหารงานเกยวกบอาคารสถานท ธรการ การเงน และการใหบรการ และ (5) บรหารงานกจการนกเรยน สรปไดวา การบรหารจดการสถานศกษา หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทบคคลตงแตสองคนขนไปรวมมอกนด าเนนการเพอใหองคกรบรรลวตถประสงคอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางโดยใชกระบวนการอยางมระบบและใชทรพยากรตลอดจนเทคนคต าง ๆ ท เหมาะสมและคมค า กจกรรมการบรหารทส าคญ เชน การบรหารงานวชาการ งานบคลากร งานชมชน งานอาคารสถานท งานธรการการเงน การใหบรการ และการบรหารงานกจการนกเรยน 2.2 ขอบขายและภารกจการบรหารจดการสถานศกษา การบรหารจดการสถานศกษามขอบขายครอบคลมในโรงเรยนคอ งานวชาการ กจการนกเรยน ธรการการเงน และพสดงานบคลากร งานอาคารสถานทและสงแวดลอม งานความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน ซงงานบรหารโรงเรยนทง 6 งานนน แบงเปน 2 กลมงานคอ กลมงานงานหลก เปนงานทเปนไปเพอใหนกเรยนไดบรรลจดหมายของหลกสตรโดยตรง ประกอบดวย 1 งาน ไดแก งานวชาการ และกลมงานสนบสนน เปนงานทชวยสงเสรมใหการปฏบตงานหลกเปนไปอยาง มประสทธภาพ ประกอบดวย 5 งาน ไดแก งานบคลากร งานกจการนกเรยน งานธรการ การเงนและพสด งานอาคารสถานท และงานความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน

15

25

การบรหารโรงเรยนจะบรรลผลส าเรจตามจดหมายของหลกสตรไดดขนยอมตองอาศยงานบรหารอยางนอย 6 งาน คอ งานวชาการ งานกจการนกเรยน งานบคลากร งานธรการ การเงน และพสดงานอาคารสถานทและความสมพนธกบชมชน ในการบรหารงานนน งานวชาการถอวาเปนงานทส าคญทสด ดงรายละเอยดในแตละงาน คอ 1) การบรหารงานวชาการ งานวชาการเปนหวใจของการท างานในโรงเรยนเพอพฒนาผลผลตคอ นกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงคตามเปาหมายของหลกสตร องคประกอบทมสวนเกยวของกบงานดานวชาการ ไดแก ผบรหาร ซงท าหนาทบรหาร และบรการหลกสตร ครผสอนเปนผด าเนนการจดกจกรรมการสอน นกเรยนเปนผลผลตของการจดการ ดานวชาการโปรแกรมการเรยนการสอนเปนแกนหลกของการจดการเรยนการสอน รวมทง วสด อปกรณและเทคโนโลยทางการศกษา เปนสวนสนบสนนและอ านวยความ สะดวกในการด าเนนงาน ดานวชาการ ขอบขายของงานวชาการ ประกอบดวย งานธรการทางวชาการ งานจดกจกรรม การเรยนการสอน งานสงเสรมวชาการ งานกลมประสบการณ และงานวดผลและประเมนผล 2) การบรหารงานธรการ การเงนและพสด การบรหารงานธรการ การเงนและพสด เปนการควบคมการด าเนนงานทวไปของโรงเรยนดานงานหรอ หลกฐานเอกสารรวมทงการเงน การพสดใหถกตอง ตามระเบยบแบบแผนของทางราชการ และเปนปจจบนทงน เพอใหบรการแกงานฝายตาง ๆ ใน โรงเรยนดวยความเรยบรอย 3) การบรหารงานบคลากร บคลากรทกฝายในโรงเรยน เปนปจจยส าคญ ทจะท าใหการด าเนนงานพฒนาการศกษาโรงเรยนบรรลเปาหมาย การบรหารงาน บคลากรจงมการด าเนนการใหครบถวนและมประสทธภาพ ขอบขายของงาน ไดแก การจดท าแผนงาน โครงการ เกยวกบบคลากร การจดบคลากรให เหมาะสมกบงานและการสรางและบ ารงขวญบคลากร 4) การบรหารงานอาคารสถานท การบรหารงานอาคารสถานทเปนสงแวดลอมของโรงเรยนเปนองคประกอบส าคญทจะชวยใหการเรยนการสอน ด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ โดยใชอาคารให เกดประโยชนสงสดรวมทงการควบคม ดแล รกษา การใหบรการแกชมชน การรจกสงเสรมเสรมทะนบ ารงอาคารสถานททมอยใหคงสภาพดและสนองความตองการดวยการไดเพยงพอ ขอบขายของงานอาคารสถานท ไดแก การวางแผนดานอาคารสถานท การรกษาความสะอาด และสขาภบาลการ จดบรรยากาศและส งแวดลอม การใชอาคารสถานท และการจดสถานท บ รการน ก เรยน 5) การบรหารงานกจการนกเรยน การบรหารงานกจการนกเรยนเปนงานทเกยวของกบตวนกเรยน และกจกรรมนกเรยนทงหมด ซงชวยสงเสรมการเรยนการสอนในหลกสตรใหบรรลส าเรจ ขอบขาย ของงาน ไดแก การเกณฑเดกในวยเรยนเขาเรยน การบรการดานสขภาพอนามย การบรการอาหารกลางวน การบรการแนะแนว การบรการหองสมด การบรการชวยเหลอนกเรยนทขาดแคลน การจดกจกรรมสหการรานคาโรงเรยน การสงเสรมวถชวตแบบประชาธปไตย การจดกจกรรมสงเสรมความปลอดภยในโรงเรยน และการจดกจกรรมปองกนยาเสพตดในโรงเรยน และ 6) การบรหารงานความสมพนธกบชมชน ปจจบนการสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชนเปนสงจ าเปนในการบรหารการศกษา เพราะโรงเรยนตองอาศยทรพยากรจากชมชนชวยในการพฒนาโรงเรยน ไมวาจะ เปน ดานอาคารสถานท หรอการจดกจกรรมการเรยนการสอน จะเหนไดจากแนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตรทก าลงใชอยในปจจบน ไดมงเนนใหใชแหลงวทยากร สถานประกอบการ และสถานประกอบอาชพอสระของชมชน มาเสรมการเรยนรในโรงเรยน ดงนน โรงเรยนกบชมชนจงจ าเปนตองมความรวมมอและมความสมพนธอนดตอกน เพอใหการจดการศกษาของโรงเรยนม คณภาพตรงตามความตองการของหลกสตร ขอบขายของงานความสมพนธกบชมชน ไดแก การให

16

26

ชมชนมสวนรวมในการจดการศกษาของโรงเรยน การรวมกจกรรมของชมชน การประชาสมพนธโรงเรยน การใหบรการแกชมชนและการสรางความสมพนธกบชมชนและองคกรตาง ๆ ในทองถน 2.3 บทบาทและหนาทของผบรหารในการบรหารจดการสถานศกษา ผบรหารมบทบาทหนาทหลายประการ ผบรหารแตละคนมบทบาทแตกตางกนออกไป ผบรหารทอยในกลมประชาธปไตย อาจมบทบาทอกอยางและผบรหารทอยในกลมเผดจการกอาจมบทบาทอกอยางหนง หรออาจคลายคลงกนอยบางในบางกรณ แตอยางไรกตามบทบาทและหนาทของผบรหารมผจ าแนกไวหลายแบบ แตทกแบบกมบางประการทสอดคลองกน จงขอสรปบทบาท และหนาทของผบรหารจากแนวคดของนกวชาการดานบรหารดงน กระทรวงศกษาธการ (2545) ไดกลาวในหนงสอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต สรปหนาทของผบรหารไวคอ 1) การเปนผน าดานการจดระบบ พฒนาองคการแหงการเรยนร จดและใชระบบ สารสนเทศและการสอสารจดระบบเครอขายเพอพฒนาการศกษา และการบรหารจดการสงแวดลอมให เออตอการเรยนการสอน 2) เปนผน าทางดานวชาการ การพฒนาหลกสตรเพอความเปนเลศ การพฒนารปแบบ กระบวนการเรยนร การพฒนาครตามแนวปฏรปตามการเรยนร การวจยเพอพฒนาคณภาพผเรยนใหมมาตรฐาน 3) การเปนผน าดานบรหารจดการในดานการวางแผนกลยทธ การบรหารงานแบบ มสวนรวม ขจดความขดแยงภายในองคการ บรหารทรพยากรอยางมประสทธภาพและจดการบรหารแนวใหมโดยจดระบบสารสนเทศและเทคโนโลย และ 4) บรหารจดการโรงเรยนเพอชมชนและสงคม ธระ รญเจรญ (2550) ไดกลาวถงการบรหารเพอการปฏรปการเรยนร ประกอบดวย 1) การเปนผน าทางวชาการ ผบรหารสถานศกษาควรปฏบตตนเปนแบบอยางของ ผน าการเปลยนแปลงโดยเฉพาะอยางยงผน าทางวชาการโดยใหความส าคญตอการสงเสรมและ สนบสนน การเปลยนแปลงรปแบบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญตามหมวด 4 ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และมการวางแผนนโยบายและยทธศาสตรเพอ การปฏรปการเรยนร ของสถานศกษาอยางชดเจน และสะดวกตอการน าไปปฏบตใหค าปรกษาแนะน าและสรางพลง ความรวมมอของทกฝายท เกยวของ เพอปฏรปการเรยนรซงน าไปส การปฏรป การศกษา 2) การบรหารงานแบบมสวนรวม ผบรหารสถานศกษามการบรหารงานอยางอสระ เพอใหเกดความคลองตวในการบรหารและบรหารงานในรปแบบของคณะกรรมการสถานศกษา โดยเนนการมสวนรวมทงครและบคลากรภายในโรงเรยน บคคล และหนวยงานภายนอกโรงเรยน ทงหนวยงานของภาครฐและภาคเอกชน เชน คร บคลากร พอแมผปกครองชมชนและองคกรตาง ๆ 3) การเปนผน าการเปลยนแปลง (Change Agent) ผน าการเปลยนแปลงสงคมหรอ นวตกรรมประชาสงคม (Innovation) ซงเรามกจะมองเฉพาะแตในเชงเทคนค เทคโนโลย แตจรง ๆ แลวอะไรกตามทเราคดขนมาใหม สรางขนมาใหมจดเปนนวตกรรมทงสนไมวาจะเปนดานสงคม วฒนธรรม การเมอง ฯลฯ เนองจากสงเหลานเปนสงทมนษยคดคนขนมาทง โดยเฉพาะเรองการเมองท

17

27

เปนเรองทมนษยคดคนขนมาเพอนใชสงคมใหอยอยางเปนสข ดงนน “นวตกรรมทางสงคม” จงใช หลกวธคดทวาอะไรทดอยแลวจะท าอยางไรใหดขน 4) การเปนผอ านวยความสะดวก ผบรหารสถานศกษาเปนผอ านวยความสะดวก ใหแกบคลากรในโรงเรยนและผเกยวของทงทางดานวชาการ อาทการจดสอตาง ๆ เชน หนงสอ ต ารา เทคโนโลยชวยการเรยนการสอนและอปกรณสงเสรมการเรยนรตาง ๆ ตลอดจนการใหบรการและ การจดสภาพแวดลอมแหงการเรยนร เชน แหลงเรยนรและศนยการเรยนรทผเรยนสามารถ แสวงหาความรดวยตนเอง และจดบรรยากาศของโรงเรยนใหอบอนเพอใหผเรยนมความรกทจะเรยนรและแสวงหาความร 5) การประสานความสมพนธ ผบรหารสถานศกษามการประสานงานและสราง ความสมพนธอนดกบทกๆฝายท เกยวของทงในและนอกโรงเรยน เพอสรางเครอขายสนบสน น ทรพยากรตาง ๆ ไดแก ทรพยากรงบประมาณ ทรพยากรบคลากร อาท ผเชยวชาญ ผมความรและ ประสบการณพเศษทโรงเรยนตองการใหมาชวยพฒนาโรงเรยน ทรพยากรดานการเรยนการสอน และกจกรรมตาง ๆ เชน อปกรณการเรยนการสอน อปกรณการกฬา สอ และเทคโนโลยททนสมย 6) การสงเสรมการพฒนาครและบคลากร ผบรหารสถานศกษามการพฒนาครและ บคลากรในโรงเรยนอยางตอเนอง โดยการสงเสรมใหครเขารบการฝกอบรม เขารวมประชมสมมนา และไปทศนศกษา เพอเพมพนความรและประสบการณใหทนตอสถานการณความเจรญกาวหนา และความเปลยนแปลงของโลกและเพอสามารถน ามาประยกตและปรบปรงการเรยนการสอนใหดขน รวมทงสงเสรมการพฒนาบคลากรในสถานศกษาแหงอน ๆ ตามความเหมาะสม 7) การสรางแรงจงใจ ผบรหารสถานศกษาเปนผมทศนคตในเชงบวกกบผรวมงาน มความยดหยน ในการท างาน สรางความเชอมน และเขาใจในความตองการของฝายตาง ๆ ใหความส าคญในความพยายามของทมงานและสรางแรงจงใจดวยวธตาง ๆ เชน การขอบคณ การเผยแพรผลงานและการยกยองใหรางวล 8) การประเมนผล ผบรหารสถานศกษาจ าเปนตองจดใหมการประเมนผล โดย สงเสรมการประเมนผลภายในสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาแหงชาต เพอรองรบการประเมน ภายนอกมการน าผลการประเมนผเรยนมาใชก าหนดนโยบายของสถานศกษา เพอใหเปนกระบวนการด าเนนงานอยางเปนระบบและครบวงจร ส านกงานเลขาธการครสภา (2549) ไดกลาววา ผบรหารสถานศกษาหมายถง เปนบคคลทมความส าคญตอการบรหารอยางมาก เพราะสถานศกษาเปนระบบการศกษาและระบบสงคม ผบรหารสถานศกษา หมายถง ผทท าหนาทเกยวกบการบรหารโรงเรยน ซงจะประกอบดวยผอ านวยการและ รองผอ านวยการหรอผชวยผอ านวยการสถานศกษา เปนทยอมรบกนโดยทวไปวาการเปนผบรหารสถานศกษาเปนงานทยากล าบาก เปนงานทส าคญและทาทายความสามารถของบคคล ผท เปน ผบรหารสถานศกษาจงจ าเปนตองร ตองตระหนกและมความรความสามารถอยางดในบทบาท

18

28

ภาระหนาท และความรบผดชอบของงานในต าแหนงนยงไปกวานนยงตองเขาใจพลงทางสงคมตาง ๆ ทมบทบาทหนาทความรบผดชอบของตนอกดวย ความพยายามทจะรวบรวมเอาความคดเหน ขอเสนอแนะและมโนทศนในเรองบทบาทหนาทความรบผดชอบของผบรหารสถานศกษา กลาวไดวาผบรหารมบทบาทหนาทส าคญ คอ เปนผจดการของโรงเรยน เปนผน าทาง การสอน เปนผมวนยทผใตบงคบบญชาและนกเรยนจะถอเอาเปนแบบอยางได เปนผอ านวยประโยชนใหเกดมนษยสมพนธอนพงประสงคในโรงเรยน เปนผกอใหเกดการเปลยนแปลง และเปนคนกลาง ไกลเกลยขอขดแยงตาง ๆ 3. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการบรหารจดการ 3.1 ความหมายของการบรหารจดการ การบรหารหรอการจดการ เปนศาสตรแขนงหนงทมความส าคญและจ าเปนตอการด าเนนกจกรรมของหนวยงานทกระดบ โดยการบรหาร (Administration) นยมใชในภาครฐหรองาน ท เก ย ว ก บ น โย บ าย แ ล ะ ก า ร จ ด ก า ร (Management) น ย ม ใช ใน ภ าค ธ ร ก จ เอ ก ช น ซ ง The Encyclopedia Americana ไดขยายความวา การบรหารและการจดการใชทดแทนกนได ค าวา “การบรหาร” เปนการจดการงานบรหารระดบสง สวน “การจดการ” เปนศลปะของการประสานองคประกอบหรอปจจยการผลตเพอมงความส าเรจตามเปาหมายขององคการเปนความส าเรจตามวตถประสงคโดยอาศยแรงงาน วสด และเครองจกร ส าหรบค าวา การบรหารจดการ Lunenburg & Ornstein (1996) ไดกลาวถงความแตกตางระหวางค าดงกลาวกบการจดการเชงวทยาศาสตร (Scientific Management) วา การบรหารจดการจะใหความสนใจประเดนทเกยวของกบวธการจดโครงสรางองคการ โดยภาพรวม ในขณะทการจดการเช งวทยาศาสตรจะสนใจการจดการกบงานและคนงาน ซงอาจสรปไดวาผทใชในความหมายแตกตางกนสวนใหญจะเหนวาค าวา การบรหาร ครอบคลมภาพรวมขององคการในขณะทการจดการมงไปทการจดการกบทรพยากรเพอใหบรรลจดหมาย และค าวา “การบรหาร” ในทนจะใชในความหมายวา เปนความพยายามใชศาสตรและศลปจงใจผทเกยวของทงในและนอกองคการใหรวมมอรวมใจด าเนนกจกรรม เพอใหองคการประสบความส าเรจทงในเชงประสทธผลและประสทธภาพ ส าหรบการวจยในครงนจะใชทงสองค าในลกษณะทแทนกนไดเพอความเหมาะสมซงมผใหความหมายของค าวา การบรหารจดการไวมากมาย เชน Peter F Drucker (2006) ปรมาจารยดาน การจดการไดใหค าจ ากดความไววา “การบรหาร คอ การท าใหงานตาง ๆ ขององคการส าเรจได โดยอาศยคนอนเปนผท า” (Management is Getting Things done Through Other People) และ Ernest, Dale. (1973) ; Harold, Koontz and Cyril (1972) ใหค าจ ากดความของค าวา การบรหารหรอการจดการไวสอดคลองกนวา การบรหารหรอการจดการ หมายถง การด าเนนงานของ บคคลตงแตสองคนขนไปรวมกนปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคทต งไว โดยอาศยปจจยทงหลาย ไดแก คน เงน วสดสงของ ซงนบวาเปนอปกรณของการจดการนน ๆ รวมถงกระบวนการจด หนวยงานและการใชทรพยากรตาง ๆ ใหการท างานบรรลเปาหมายรวมกนและ Barnard, Chester I. (1970) ใหความหมายของการบรหารไวสน ๆวาการบรหาร หมายถงการท างานใหส าเรจโดยบคคลอน ซงสอดคลองกบ Fesler & Kettl (1991) ใหความหมายวา การบรหารเปนการจดการท าใหเกดความส าเรจและเหนวาการบรหารเปนการระดมใหบคคลด าเนนการใหไปสเปาหมาย สวน Bartol &

19

29

Martin (1991) ใหไดความหมายวาการจดการเปนกระบวนการทท าใหเปาหมายขององคการประสบความส าเรจโดยผานหนาทหลก 4 อยาง คอ การวางแผน การจดองคการ การใชภาวะผน าและการควบคม และพจนานกรมนานาชาต กรอลเออร (The Grolier International Dictionary, 1992) ใหความหมายวา การบรหารเปนศลปะหรอการน านโยบายของรฐบาล ธรกจ หรองานราชการของรฐ ไปปฏบต ซง Bovee & Others (1993) ใหความหมายวาการจดการเปนกระบวนการทองคการสามารถบรรลเปาหมายโดยประสทธผลและประสทธภาพของการวางแผน การจดองคการ ภาวะผน า และการควบคมองคการในดานบคลากร กายภาพ งบประมาณและแหลงขอมล และสอดคลองกบ Holt, R. C. (1993) ใหความหมายวา การจดการเปนศาสตรของการกระท าสงตาง ๆ โดยผานการกระท าของบคลากร ดงนนการบรหารจดการ (Management) จงหมายถง ชดของหนาทตาง ๆ (A Set of Functions) ทก าหนดทศทางในการใชทรพยากรท งหลายอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพ อใหบรรล ถ งเป าหมายขององคกร การใชทรพยากรอยางมประสทธภ าพ (Efficient) หมายถง การใชทรพยากรไดอยางเฉลยวฉลาดและค มคา(Cost–effective) การใชท ร พ ย าก รอย า งม ป ระส ท ธ ผ ล (Effective) น น ห ม ายถ ง ก ารต ด ส น ใจ ได อ ย า งถ ก ต อ ง (Right Decision) และมการปฏบตการส าเรจตามแผนทก าหนดไว ดงนนผลส าเรจของการบรหารจดการจงจ าเปนตองมทงประสทธภาพและประสทธผลควบคกน Ricky W. Griffin (1999) หรออก แนวหนงอาจกลาวไดวา การบรหารจดการ หมายถง กระบวนการของการมงไปสเปาหมายขององคกรจากการท างานรวมกน โดยใชบคคลและทรพยากรอน ๆ นอกจากน ปราชญา กลาผจญ และสมศกด คงเทยง (2557) และ ภาวดา ธาราศรสทธ (2542) กลาวไวสอดคลองกนวา การบรหาร หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทบคคลตงแตสองคนขนไปรวมมอกนด าเนนการเพอใหบรรลวตถประสงคอยางหนงอยางใดหรอหลาย ๆอยางทบคคลรวมกนก าหนดโดยใชกระบวนการอยางมระบบและใชทรพยากร ตลอดจนเทคนคตาง ๆ อยางเหมาะสม ซง วโรจน สารรตนะ (2555) กลาววา การบรหารจดการเปนทงศาสตรและศลป เปนศาสตร (Science) เพราะเปนองคความรทเกดจากการสบคนหาความรใหม ๆ ดวยวธการเชงวทยาศาสตร มการรวบรวมขอมล วเคราะหและประมวลผลขอมล มการตงสมมตฐานและทดสอบสมมตฐาน เปนศลป (Art) เพราะบคคลตองใชทกษะและความรทางการบรหารทไดรบ การพฒนามาเปนอยางด จากการท างานรวมกนกบบคคลอนเพอใหบรรลจดหมายทตงไว นอกจากน ยงมนกวชาการใหความเหนวาการบรหารใชในภ าครฐ สวน เนตรพณณา ยาวราช (25536) และสรสวด ราชกลชย (2552) กลาววาการจดการ (Management) ใชในแวดวงของภาคเอกชน หมายถงกระบวนการทผบรหารปฏบตเพอน าไปสการบรรลผลส าเรจตามเปาหมายขององคการ โดยอาศยบคลากรและทรพยากรทางการบรหาร สอดคลองกบ ทศนย ธรรมสทธ (2545) ทกษณ ชนวตร (2545) และจารพงศ พลเดช (2555) ทกลาววาการบรหารภาครฐแนวใหมวาเปนการบรหารทมงเนนในการปรบปรงทงกระบวนการ รปแบบและคณภาพของการปฏบตงานและการใหบรการตาง ๆ ใหสามารถสนองตอบความตองการของประชาชนและสงคมไดอยางแทจรง สวน ทองทพภา วรยะพนธ (2553) ไดกลาวถงการบรหารงานใหมประสทธภาพวาการคดเชงระบบ (Systematic Thinking) จะน าไปสการจดการอยางเปนระบบ (Systematic Management) ซงจะเปนผลดตอการบรหารงานเปนอยางยง เนองจากระบบเปนรากฐานของประสทธภาพทจะชวยเพมความสามารถในการแขงขนใหแกองคกร และสอดคลองกบ สมคด บางโม (2558) ทมความเหนวาการ

20

30

จดการคอศลปะในการใชคน เงน วสดอปกรณขององคการและนอกองคการ เพอใหบรรลวตถประสงคขององคการอยางมประสทธภาพ จากแนวคดเกยวกบความหมายของการบรหารจดการทนกวชาการใหไวดงกลาวผวจยไดสงเคราะหและสรปวา การบรหารจดการ หมายถง การด าเนนงานขององคกรทตองมคนตงแต 2 คนขนไป รวมกนปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคทตงไว โดยน าปจจยทางการบรหารจดการ ไดแก บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ และการจดการ มาใชอยางเปนกระบวนการโดยผานหนาทหลก คอ การวางแผน การจดองคการ การเปนผน าและการควบคมใหการท างานบรรลเปาหมายรวมกนอยางมประสทธภาพ 3.2 ปจจยหรอทรพยากรการบรหารจดการ การบรหารจดการทกประเภทจ าเปนตองอาศยปจจยหรอทรพยากรทางการบรหาร จดการทส าคญ ไดแก บคลากร(Man) งบประมาณ (Money) วสดอปกรณ (Material) และการ จดการ (Management) หรอทเรยกยอ ๆ วา 4M’s ถอเปนปจจยพนฐานทใชในการบรหาร เพราะการบรหารจะประสบผลส าเรจตามเป าหมาย ตองอาศยบคลากรทมคณภาพมปรมาณเพยงพอ ตองไดรบงบประมาณสนบสนนการด าเนนการเพยงพอ ตองมวสดอปกรณทเหมาะกบความตองการ ของแผนงานและโครงการและตองมระบบการจดการทดมประสทธภาพเพอใหทรพยากรทมอย จ ากด ให เกดประโยชนสงสด (ศรวรรณ เสรรตนและคณะ , 2552) ซง ธงชย สนตวงษ (2551) สมคด บางโม (2558) ยงไดกลาวถงปจจยในการจดการทเปนมลเหตทส าคญและผบรหารทกคนตองสนใจในงานดานการบรหารจดการ คอ 1) คน (Man) ทรพยากรบคคลทถอไดวาเปนปจจยทส าคญยงทจะกอผลส าเรจใหกบกจการไดอยางมาก ทงนในแงของปรมาณและคณภาพ 2) เครองจกร (Machine) คอ เครองจกร อปกรณทจดหาและซอมาอยางพถพถน เพอใชปฏบตงานใหเกดประโยชนสงสดและคมคา 3) เงนทน (Money) นบเปนปจจยทส าคญทใหการสนบสนนในการจดหาทรพยากรเพอหลอเลยงและเอออ านวยใหกจกรรมขององคการด าเนนไปโดยไมตดขด และ 4) วสดสงของ (Material) ถอเปนปจจยทมปรมาณและมลคาสงไมตางไปจากปจจยตวอน ๆ เพราะวตถดบและสงของเหลานจะตองมการจดหามาใชด าเนนการผลต สวน DuBrin and Ireland (1993) กลาววา ทรพยากรองคการ ไดแก ทรพยากรมนษย ทรพยากรทางการเงน ทรพยากรท เปนวตถส งของและทรพยากรสารสนเทศ และ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2545) ไดสรปวา การจดการเปนเรองของการผสมผสานหรอบรณาการทรพยากรการจดการ ประกอบดวย คน (Man) เงน (Money) วสดอปกรณ (Material) วธการ (Method) ตลาด (Market) ขอมลขาวสาร (Information) และเวลา (Time) ไตรรตน จงจตร (2546) และ เสกสฐ เลากจเจรญ (2550) มความเหนสอดคลองกนวา หลกการ 4M’s ไดแก 1) ดานบคลากร หมายถง ผบรหารสถานศกษา คร และบคลากรทางการศกษา ซงเปนผท าหนาท ใหบรการหรอปฏบตงานเกยวเนองกบการจดกระบวนการเรยนการสอนการน เทศ การบรหารการศกษาในสถานศกษาเปนผจดหาและใชทรพยากรการบรหารอน ๆ ไมวาจะเปนเงน วสดอปกรณ และการจดการเพอน าสถานศกษาไปสความเจรญกาวหนา บคลากรจะตองมความรความสามารถในการบรหารจดการในการใชเทคโนโลยคอมพวเตอร เพอใหการด าเนนงานและการจดการเรยนการสอนของสถานศกษามคณภาพส าเรจตามวตถประสงคทวางไวอยางมประสทธภาพและประสทธผล

21

31

2) ดานงบประมาณ หมายถง แผนการเงนของโรงเรยนทจดท าขนโดยการก าหนดรายรบ รายจายของงานโครงการตาง ๆ ทจะด าเนนการเพอใหการจดสรรทรพยากรเปนไปอยางมประสทธภาพในการบรหารจดการเทคโนโลยคอมพวเตอรเพอการเรยนการสอนของสถานศกษาจะตองมการจดสรรทรพยากรและบรหารงานงบประมาณอยางมคณภาพเพอจดหาพฒนาปรบปรงซอมแซม และใชเทคโนโลยคอมพวเตอรอยางประหยดทสด เกดประโยชนตอการพฒนาคณภาพการเรยนการสอนสงสด 3) ดานวสดอปกรณ หมายถง การจดสอการเรยนการสอน และนวตกรรมทมคณภาพและเพยงพอตอการเรยนการสอน โดยมระบบการจดหาและบ ารงรกษาทมประสทธภาพ พรอมทงมการบรการและสงเสรมการใชอยางทวถงและเปนระบบการบรหารงานวสดอปกรณทด จะน าไปสการบรหารจดการเทคโนโลยคอมพวเตอรเพอการด าเนนงานและการจดการเรยนการสอนทมคณภาพท าใหการใชวสดอปกรณเปนไปอยางเหมาะสมและเกดคณคาตรงกบความตองการของผบรหาร ครและนกเรยน 4) ดานการจดการ หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทกลมบคคลรวมกนด าเนนการเพอพฒนาสมาชกของสงคมในทก ๆ ดานนบตงแตบคลกภาพความรความสามารถ พฤตกรรมและคณธรรม เพอใหมคานยมตรงกนกบความตองการของสงคมโดยกระบวนการตาง ๆ ทอาศยการควบคมสงแวดลอมใหมผลตอบคคล และอาศยทรพยากรตลอดจนเทคนคตาง ๆ อยางเหมาะสม เพอใหบคคลพฒนาไปตรงตามเปาหมายของสงคมทตนด าเนนชวตอย การจดการทเหมาะสมและค านงถงคลากร งบประมาณ วสดอปกรณจะท าใหเกดการจดสรรทรพยากรอยางมคณภาพและน าไปสการพฒนารปแบบการบรหารจดการเทคโนโลยและการสอสารตามเปาหมายทวางไว ปรชา คมภรปกรณ (2547) จงไดเสนอความเหนวา ในทางบรหารการศกษา 4M เปนทรพยากรทเปนปจจยพนฐานเชนเดยวกน กลาวคอ การบรหารการศกษาจะประสบความส าเรจตามเปาหมาย ตองอาศยบคลากรทมคณภาพและปรมาณเพยงพอ ตองไดรบงบประมาณสนบสนนด าเนนงานมากพอ ตองมวสดสงของตามความตองการของโครงการและแผนงานและจะตองมระบบบรหารทดและมประสทธภาพเพอใชทรพยากรทมอยจ ากดใหเกดประโยชนสงสด 3.3 กระบวนการบรหารจดการ กระบวนการบรหารจดการอาจจ าแนกในรปแบบทแตกตางจากกน เชน Henri Fayol (1949) จ าแนกกระบวนการบรหารจดการเปน 5 หนาท คอ 1) การวางแผนงาน (Planning) 2) การจดองคการ (Organizing) 3) การบงคบบญชา (Commanding) 4) การประสานงาน (Coordinating) และ 5) การควบคม (Controlling)

22

32

Gulick, Luther, and L. Urwick (1939) จ าแนกกระบวนการบรหารจดการเปน 7หนาท ประกอบดวยขนตอนทเรยกกนยอ ๆ วา POSDCORB คอ 1) การวางแผน (Planning) หมายถง การวางแผนหรอวางโครงการอยางกวาง ๆ วามงานอะไรบางทจะตองปฏบตตามล าดบ พรอมดวยวางแนววธปฏบต ระบวตถประสงคของการปฏบตงานนน ๆ กอนลงมอปฏบตการ 2) การจดองคการ (Organizing) หมายถง การจดรปโครงสรางหรอเคาโครงของการบรหาร โดยก าหนดอ านาจหนาทของหนวยงานยอยหรอของต าแหนงตาง ๆ ของหนวยงานใหชดเจน พรอมดวยก าหนดลกษณะและวธดารตดตอประสานสมพนธกนตามล าดบขนแหงอ านาจหนาทสงต าลดหลนกนไป 3) การจดบคลากร (Staffing) หมายถง การบรหารงานบคคลของหนวยงาน ตงแตการแสวงหา การบรรจ แตงตง การฝกอบรมและพฒนา การบ ารงขวญ การเลอนขน ลดขน ตลอดจน การพจารณาใหพนจากต าแหนงงานรวมทงการบ ารงรกษาสภาพของการท างานทดใหมอยตลอดไป 4) การสงการ (Directing) หมายถง การวนจฉยสงการหลงจากทไดวเคราะหและพจารณาโดยรอบคอบแลวรวมทงการตดตามและใหมการปฏบตงานตามค าสงนน ๆ ในฐานะทผบรหารเปนผน าหรอผบงคบบญชาของหนวยงาน 5) การประสานงาน (Coordinating) หมายถง การประสานงานหรอสอสมพนธระหวางหนวยงานยอยหรอต าแหนงตาง ๆ ภายในองคการใหเขากนได เพอใหงานเดนและเกดประสทธภาพ ไมมการท างานซ าซอนหรอขดแยงกน ท าใหทกหนวยงานประสานกลมกลนกนเพอใหบรรลวตถประสงคหลกขององคการรวมกน 6) การรายงาน (Reporting) หมายถง การเสนอรายงานใหผบรหารทรบผดชอบตาง ๆ ทราบความเคลอนไหว ความเปนไปเปนระยะ ๆ ทงผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชาไดทราบความกาวหนาของงานของตนอยเสมอ การเสนอรายงานจ าเปนตองมการบนทกไวเปนหลกฐานมการวจย การประเมนผล และมการตรวจสอบเปนระยะ ๆ เพอการปรบปรงไดทนทหรอการปรบปรงในอนาคต 7) การงบประมาณ (Budgeting) หมายถง การจดท างบประมาณการเงน การวางแผนหรอโครงการใชจายเงน การท าบญช และการควบคมดแลการใชจายเงนโดยรอบคอบและรดกม Sears (1950) ไดพยายามประยกตเอาทฤษฎการบรหารดานธรกจและรฐศาสตรมาใชในการบรห ารการศ กษา ซ งป ระกอบด วยข น ตอนด งน การวางแผน (Planning) การจดองค การ (Organizing) การวน จฉยส งการ(Directing) การประสานงาน(Coordinating) และการควบคม(Controlling) Tead (1951) ไดม งความส าคญท หนวยงานยอยในองคการเปนหลก มกระบวนการบรหารงานโดยสรปสาระส าคญของกจกรรมเปน 10 ประการ คอ 1) ก าหนดความมงประสงคและจดประสงคใหกระจางชด 2) จดท าโครงสรางการบรหารงาน 3) ก าหนดบทบาท หนาทความรบผดชอบและอ านาจใหบคลากร 4) มอบหมายอ านาจ โดยอาศยหลกการกระจายอ านาจ

23

33

5) ควบคมการปฏบตงาน 6) รกษาปรมาณและคณภาพของงานอยางเสมอตนเสมอปลาย 7) จดใหมคณะกรรมการตาง ๆ เปนตวประสานงานในหนวยงาน 8) บ ารงขวญและก าลงใจ 9) ประเมนผลการปฏบตงาน 10) เตรยมวางแผนงานในอนาคต นอกจากน สมาคมผบรหารโรงเรยนแหงสหรฐอเมรกา (The American Association of School Administration, 1955) ไดก าหนดรปแบบการบรหารงานไวดงน คอ 1) การวางแผน (Planning) เปนความพยายามทจะใหการปฏบตงานตรงกบเปาหมายทตองการ จงไดก าหนดงานทจะตองท า วธทจะท าและจดมงหมายของการท างานแตละอยางไวลวงหนา เพอเปนแนวทางในการปฏบตงานของบคลากรในองคการ 2) การแบงสรร (Allocation) มการจดแบงทรพยากรมนษยและทรพยากรทมใชมนษยใหเปนสดสวนพอทจะด าเนนงานไปไดอยางมประสทธผลและมประสทธภาพ 3) การเราใจ (Stimulation) เปนการกระตน เราใจและสงเสรมใหบคลากรปฏบตงานใหไดผลดทงดานปรมาณและคณภาพ 4) การประสานงาน (Coordinating) เปนการจดใหมการประสานงานระหวางหวหนางานของหนวยยอยใหเกดความเขาใจกน ประสานงานกนและขจดขอขดแยงใหลดลงหรอหมดไป 5) การประเมนผลงาน (Evaluation) เปนการตรวจสอบการปฏบตงาน ตลอดจนการด าเนนการเพอการแกไขปญหา และการวางแผนในชวงระยะเวลาขางหนา โดยมงประเมนสมฤทธผลตามจดมงหมายทตงไว Litchfield (1956) ไดใหแนวคดเกยวกบกระบวนการบรหารวาเปนวฎจกรการบรหาร(Cyclical Nature) กลาวคอ กระบวนการบรหารจะเปนวงจรใหญทงองคการ ภายในวงจรใหญมวงจรยอย ๆ ทเปนการปฏบตงานตามหนาทเฉพาะอยาง และหนาทอน ๆ กระบวนการบรหารดงกลาวประกอบดวย การตดสนใจ การจดโปรแกรม การตดตอ การควบคม และการประเมนคา Simon (1997) ไดขยายแนวคดการบรหารออกไปอกโดยเนนทหนาทของผบรหารวากระบวนการบรหารเปนเรองของการตดสนใจ (Decision – making) ทจะมผลเกอกลตอการปฏบต งานของคนในองคการเพอบรรลผลความส าเรจ โดยผบรหารตองตดสน ใจใน เรองตอไปน คอ 1) การระบหนาทของบคคลใหชดเจนวาขอบขายหนาทงานของบคคลคออะไร 2) การแบงอ านาจเพอก าหนดวาบคคลใดในองคการหรอหนวยงานนน ๆ ทมอ านาจตดสนใจใหแกปจเจกบคคล 3) การวางขอบเขตจ ากดในการใหบคลากรจะเลอกท าสงใดตามความตองการของตน และใหมการประสานงานดานกจกรรมของบคคลในองคการหรอหนวยงาน Gregg (1957) ไดใหรปแบบการบรหารท เนนการกระตนและจงใจผปฏบตงาน ไดแก 1) การวางแผน 2) การก าหนดอ านาจหนาท 3) การตดสนใจสงการ 4) การเสนอรายงาน 5) การใชอทธพล 6) การประสานงาน และ 7) การประเมนผลงาน Mackenzie (2003) ไดเสนอกระบวนการจดการ (The Management in 3 – D) เปนลกษณะ 3 มต กลาวคอในองคการหนง ๆ จะเรมตนดวยองคประกอบพนฐานสามประการ คอ

24

34

1) ความคด (Ideas) 2) สงของ (Things) และ 3) คน (People) ดงนนการจดการองคประกอบพนฐานเหลาน โดยประการแรก ผบรหารตองมมโนทศน (Concept) หรอวสยทศนคอ การวางแผนองคการใหเจรญกาวหนา ประการท 2 ผบรหารจะตองบรหาร (Administration) งานทเปนสงของ (Things) วสดครภณฑ อาคารสถานท ใหเกดประโยชนสงสดแกองคการ และประการท 3 ผบรหารตองใชภาวะผน า (Leadership) สรางแรงจงใจใหคน (People) ในองคการรวมแรงรวมใจกนท างาน 3.4 ปจจยทสงเสรมใหการบรหารจดการสถานศกษาประสบผลส าเรจ ปจจบนความเจรญกาวหนาดานเทคโนโลย เปนไปอยางรวดเรว สงผลใหการเผยแพรขอมล ขาวสารกระจายครอบคลมพนทสวนตาง ๆ ของโลกอยางรวดเรว จนไดชอวา “โลกไร พรหมแดน” ผลของการเปลยนแปลงท าใหเกดกระแสส าคญ ๆ ทเขาสความเปนสากล รวมทงการจดการศกษา ขณะเดยวกนกอาจกอใหเกดปญหาตาง ๆ หลายประการ เชน ความสบสนในขอสนเทศ ขอจ ากด ดานการใชเทคโนโลยรวมทงการรบกระแสวฒนธรรมโดยขาดการกลนกรอง และการยงคด จนกระทง วฒนธรรมดงเดมทดงาม เอกลกษณไทย และภมปญญาทองถน ไมไดรบก ารอนรกษไว เทาทควรในขณะทสงคมโลกตองการดานคณภาพและมคณลกษณะทพงประสงคตางไปจากเดม ดงนน ระบบการศกษาจงเปนกลไกส าคญในการพฒนาทรพยากรมนษยใหมคณภาพทยงยนและ สามารถรกษาเอกลกษณไทยไว โดยเฉพาะ 2 ดาน คอ 1) ดานการบรหารงานบคคล บคลากรในโรงเรยนซงถอเปนทรพยากรส าคญทสดตอ การบรหารเพราะบคลากรเปนผรบผดชอบและด าเนนการเกยวกบปจจยตาง ๆ ทงวสดอปกรณ และการจดการตาง ๆ เพอการบรหารจดการศกษาในโรงเรยน ใหประสบผลส าเรจไดนน ผบรหารตองสรางภาวะผน า และควรยดหลกวชาบรหารมาบรณาการไปส การปฏบตทเนนการมสวนรวมอยางมงมนดงน คอ มความซอสตยสจรต มความยตธรรม มความ มงมน ขยนอดทน มความรบผดชอบสง มความคดรเรมสรางสรรค มภาวะผน าสง ผบรหารตองเปน ผน าแหงการเปลยนแปลง กลาทจะคด กลาทจะพด กลาทจะน า กลาทจะท า กลาทจะตดสนใจ มคณธรรมและจรยธรรม มภาวะทางอารมณสง สามารถเกบความรสกตาง ๆ ได ปฏบตหนาทเปน แบบอยางทดและมความจรงใจ ยดอดมการณในการท างาน ใหความเปนกนเองแกผรวมงาน และ 2)ดานการบรหารงาน การบรหารงานในดานตาง ๆ ของโรงเรยน ไดแก ดานวชาการ ดานงบประมาณและดานบรหารงานทวไป ควรใชวธการบรหารรปแบบใหม “รปแบบททกคน มสวนรวม” รวมคด รวมตดสนใจและรวมรบผดชอบ โดยพจารณาจดท าภารกจใหชดเจน ครอบคลม งานทงหมด มโครงสรางบรหาร บรหารเปนระบบ มสายบงคบบญชาและการประสานคน/งาน เพอใหเกดความคลองตวในการปฏบต กลาวโดยสรปไดวาการบรหารงานโรงเรยนใหมประสทธภาพและประสบกบความส าเรจนน ไมมทฤษฎและหลกการใดทเหมาะสมทสดทสามารถน ามาใชบรหารไดกบทกโรงเรยน แตถาโรงเรยนนน ๆ มผบรหารทเปนมออาชพใชหลกธรรมาภบาล ใชความรความเชยวชาญในการน าเทคนควธ ทฤษฎ และหลกการตาง ๆ ทหลากหลายมาบรณาการ/เพอปรบใชกบการบรหารจดการศกษาให เหมาะสม กบสภาพเหตการณ สถานท ระยะเวลาและปจจยแวดลอม จงจะประสบกบความส าเรจทมประสทธภาพในทสด

25

35

4. แนวคดเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ตามทกระทรวงศกษาธการไดมนโยบายขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐก จพอเพยง สสถานศกษาในทกระดบ เพอใหผบรหารองคกร ผบรหารสถานศกษา คร บคลากรดานการศกษา และนกเรยน นกศกษามความรความขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และสามารถน าหลก คด หลกปฏบตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการในการบรหารจดการ การเรยน การสอน ตลอดจนประยกตใชในชวตประจ าวน กอใหเกดความตระหนกและฝงรากลกภายในตนเอง และผอนอยางยงยนตลอดไป และไดเรมขยายผลสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามปลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง “สถานศกษาพอเพยง” ตงแตป พ.ศ. 2549 (ประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง สถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามปลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง “สถานศกษาพอเพยง” ตงแตป พ.ศ. 2561) หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนหลกคดและหลกปฏบต ในการด าเนนชวต ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลท 9 ทรงมพระราชด ารสชแนะแกพสกนกร ชาวไทยมานานกวา 30 ป ดวยสายพระเนตรทยาวไกลและลกซงยงกวานกพฒนาหรอนกวชาการ ใด ๆ จะมสตปญญาเสมอเหมอนได ดงพระบรมราโชวาทและพระราชด ารสของพระองคนบ ตงแตป 2517 เปนตนมา ทไดทรงเนนย าแนวทางการพฒนาอยางเปนขนตอนบนหลกแนวคดพงตนเอง เพอใหเกดความพอม พอกน พอใช และมความสข โดยใชหลกความพอประมาณ การค านงถงความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตว และทรงเตอนสตประชาชนคนไทยไมใหประมาท ตระหนกถงการพฒนาทสมดล กาวหนาไปอยางเปนขนเปนตอนอยางถกตองตามหลกวชาและการมคณธรรมเปนกรอบในการคดและการกระท า สามารถประยกตใชในทกมตชวต ทกภาคสวน และทกดานของการพฒนาเพอสงคมสวนรวมจะไดอยรวมกนอยางสนตสข และเจรญกาวหนาไปพรอมกนอยางมนคงและย งยน ดงนน เพอเปนพนฐานแนวคดเพอน าไปสการก าหนดกรอบแนวคดการบรหารสถานศกษาพอเพยง แบบมสวนรวมเพอความยงยนของโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ผวจยจงน าเสนอสาระส าคญทเกยวของ ดงน 4.1 ความหมายหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาล ท 9 ไดทรงมพระราชด ารสชแนะแนวทางทควรด ารงอย และปฏบตตนแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกวา 30 ป ตงแตกอนเกดวกฤตเศรษฐกจ 2540 ใหใชเปนแนวทางการแกไข เพอใหรอดพนวกฤต และสามารถด ารงอยไดอยางมนคงและยงยนภายใตความเปลยนแปลงตาง ๆ ซงนกวชาการไดใหทศนะไวสอดคลองกน เชน กระทรวงศกษาธการ (2552) กลาววา หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทเปนทงแนวคด หลกการ และแนวทางปฏบตตนของแตละบคคล และองคกร โดยค านงถงความพอประมาณกบศกยภาพของตนเองและสภาวะแวดลอม ความมเหต มผลทถกตองตามความเปนจรง และการมภมคมกนทดในตวเอง คอ ไมประมาท ในการด าเนนชวต โดยใช ความรตาง ๆ อยางถกหลกวชาการ ดวยความรอบคอบและระมดระวง ควบคไปกบการมคณธรรม คอ รจก แยกแยะผดชอบชวด ละอายทจะท าความชว เกรงกลวตอผลจากการกระท าทไมถกตองตามท านองคลองธรรมไมเบยดเบยนผอนหรอสงคม มการแบงปน ชวยเหลอ เออเฟอเผอแผแกผอนและชวตอน ๆ เหนความส าคญ ของการรวมมอปรองดองกนในสงคม ซงจะชวยเสรมสรางสายใยเชอมโยงคนในภาคสวนตาง ๆ ของสงคม เขาดวยกน รวมสรางสรรคพลงในทางบวกอยางรรก สามคค น าไปสการพฒนาและความเจรญกาวหนา

26

36

ทสมดลยงยนพรอมรบตอการเปลยนแปลงตางๆภายใตกระแสโลกาภวตน ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงทางดานวตถ/เศรษฐกจ ดานสงคม/ชมชนดานทรพยากรธรรมชาต/สงแวดลอม และดานวฒนธรรม/ความเชอ/คานยมตาง ๆ อภชย พนธเสน (2550) ไดประมวลความหมายเศรษฐกจพอเพยงจากพระราชด ารส ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 โดยตความแบงความคดของนกเศรษฐศาสตรออกเปน 4 กลม คอ กลมท 1) เขาใจเศรษฐกจพอเพยงวาเปนเรองของภมปญญาไทยในการประยกตศาสนาเขา ในระบบเศรษฐกจ ซงเปนเรองของจตวญญาณของคนในประเทศ จงเปนเรองทอยนอกเห นอเศรษฐศาสตร กลมท 2) อธบายวาเศรษฐกจพอเพยงในฐานะองคประกอบทส าคญสามสวน คอความพอด ซงมความหมายคลาย ๆ กบดลยภาพ (Equilibrium) ในวชาเศรษฐศาสตร การลดความเสยง และการพงพาตนเอง กลมท 3) อธบายวาสอดคลองกบเศรษฐกจกระแสหลก กลมท 4) อธบายวา เปนแนวทางการพฒนาทเนนจากทกลาวมาขางตน คอ เนนทความพอเพยงของบคคล ครอบครว ชมชน และสงคมวงกวางตลอดจนถงระดบประเทศ แนวคดในกลมน แบงได เปน 3 กลมยอยคอ 1) เศรษฐกจพอเพยงมองคประกอบสามสวนคอ ความพอด ความเสยง และ การพงตนเอง ซงเปนการรกษาดลยภาพในทางเศรษฐศาสตร แตเนนดลยภาพทมการปรบตว อยตลอดเวลา คอ เปนพลวตร (Dynamic) ท งน จะขนอยกบสถานการณและความเหมาะสม ของแตละบคคล ในสวนทเกยวกบความเสยง คอ การสรางภมคมกนใหปลอดภยจากความแปรผนให มากทสดและผลกไปสลกษณะทยงยน (Sustainability) ในดานการพงตนเองคอความพยายามในการเพมขดความสามารถในการควบคม ปจจยท กอใหเกดความไมแนนอนตาง ๆ ในสวนทแตละคนสามารถควบคมไดดวยตนเองมากทสด โดยใชสตความรและความเพยร 2) กลมทอธบายความพอเพยง วามความหมายใกล เค ยงกบความย งยน (Sustainability) ซ งเน น ให แตละคนลดความเส ยง เพอลดตนทนในการแลกเปลยนจากสงคมภายนอก และ 3) กลมทมองระบบ เศรษฐกจพอเพยง เปนเครองเสรมประสทธภาพโดยรวมในจดทระบบตลาดไมสามารถเขาถงหรอกอให การแลกเปลยน มตนทนสงจนเกนไป สรปวา เศรษฐกจพอเพยงแทจรงแลว คอ พทธเศรษฐศาสตร เนองจากเปนปรชญาทชแนวการด ารงอยและปฏบตตามของประชาชนในทกระดบ ใหด าเนนไปในทางสายกลาง อ าพล เสนาณรงค (2550) ไดบรรยายถงปจจยและองคประกอบเศรษฐกจพอเพยงโดยสรป มาจากแปลงทฤษฎใหม 7 ขอคอ1) พงพาตนเอง 2) พอประมาณ3) เดนทางสายกลาง 4) มภมคมกน 5) มเหตมผล 6) เปนคนด 7) รรกสามคค โดยขยาย ความถง 1) การพงพาตนเองวา พทธศาสนา พงพาตนเองเหมาะกบสภาพของรฐกลาวถงการใชจายโดยประหยดและอดออม พงพาตนเอง 2) พอประมาณ หมายถงการคอย ๆ ท าตามก าลงกาย ก าลงทนคอยท าจากงานเลก ไปหางานใหญ ดวยวธงาย ๆ ไมซบซอน 3) เดนสายกลางคอ ไมประหยดจนเกนไป อย ในความไมประมาท 4) มเหตมผล ท าดวยสตมปญญามเหตผลทจะท าอะไรกอนหลง เรอง ความสามคคตองอาศยความเขาใจ

27

37

ทส าคญขาดความสามคคไมได คอ เอออาทรเพอนบานชวยเหลอแลกเปลยนเหตผลซงกนและกน เมออาชพมความกาวหนากตองรวมกลมกน สเมธ ตนตเวชกล (2557) ไดอธบายถงเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด าร รชกาลท 9 อยเหนอกวาเศรษฐกจแบบทนนยมของตะวนตก ซงเกยวกบเรองวตถทเปนรปธรรม เชน เงน ทรพยสน ก าไร ไมเกยวกบเรองจตใจซงเปนนามธรรม แตเศรษฐกจพอเพยงมขอบเขตกวางขวางกวาเศรษฐกจ นายทนหรอเศรษฐกจธรกจ เพราะครอบคลมถง 4 ดาน คอ 1) มตดานเศรษฐกจ เศรษฐกจพอเพยงเปนเศรษฐกจแบบพออยพอกนใหมความขยนหมนเพยร ประกอบสมมาอาชพเพอใหพงตนเองไดใหพนจากความยากจน การปฏบตตามทฤษฎใหมตามแนวพระราชด ารรชกาลท 9 เปนตวอยางของการปฏบตตามเศรษฐกจพอเพยง ซงไดชวยใหเกษตรกรจ านวนมากมรายได เพมสงขน และมชวตทเปนสขตามสมควรแกอตภาพพนจากการเปนหนและความยากจน สามารถพงตนเองได มครอบครว ทอบอนและเปนสข 2) มตดานจตใจ เศรษฐกจพอเพยงเนนทจตใจทรจกพอ คอ พอด พอประมาณ และพอใจในสงทม ยนดในสงทได ไมโลภ เศรษฐกจพอเพยงจะตองเรมทตวเองโดยสรางรากฐานทางจตใจทม งคง โดยเรม จากใจทรจกพอเปนการปฏบตตามทางสายกลางหรอมชฌมาปฏปทา 3) มตดานสงคม เศรษฐกจพอเพยงมงใหเกดสงคมทมความสขสงบ ประชาชนมความเมตตาเอออาทร ชวยเหลอซงกนและกน ไมใชตางคนตางอย มงใหเกดความสามคครวมมอ เพอใหทกคนอยรวมกนไดโดย ปราศจากการเบยดเบยนกน การเอารดเอาเปรยบกน การมงรายท าลายกน 4) มตดานวฒนธรรม วฒนธรรม หมายถง วถชวต (Way of life) ของประชาชน เศรษฐกจพอเพยงมง ใหเกดวฒนธรรมหรอวถชวตทประหยด อดออม มชวตทเรยบงาย ไมฟงเฟ อ ฟมเฟอย ไมตกเปนทาส ของวตถนยมและบรโภคนยม ซงท าใหเกดการเปนหนเปนสนเกดการทจรตคอรรปชน เปนปญหาสงคมท รายแรงทสดปญหาหนงทบอนท าลายความมนคงของชาต สมพร เทพสทธา (2550) ไดอธบายถง “เศรษฐศาสตรแนวพทธ” ของพระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต) วาเศรษฐศาสตรแนวพทธนมลกษณะเปนสายกลาง อาจจะเรยกวา เศรษฐศาสตร สายกลางหรอเศรษฐศาสตรมชฌมาปฏปทาทวา เปนสายกลางเปนมชฌมาคอ มความพอด พอประมาณ ไดดลยภาพ ความพอด คอ จดทคณภาพชวตกบความพงพอใจมาบรรจบกน หมายความวา เปนการไดรบความพงพอใจดวยการตอบสนองความตองการของคณภาพชวต ตวก าหนด เศรษฐศาสตรแนวพทธ คอ มตตญญตา ความรจกพอประมาณ รจกพอประมาณ รจกพอดในการบรโภค หมายถง ความพอดใหคณภาพของชวตมาบรรจบกบความพงพอใจ ประเวศ วะส (2550) ยงเหนวาเศรษฐกจพอเพยง หมายถง พอเพยงส าหรบทกคนมธรรมชาตพอเพยง มความรกพอเพยง มปญญาพอเพยง เมอทกอยางพอเพยงกเกดความสมดล จะเรยกวาเศรษฐกจสมดลกได เมอสมดลเปนปกต สบายไมเจบไข ไมวกฤต เศรษฐกจพนฐานกบเศรษฐกจชมชนลวนมงไปสเศรษฐกจพอเพยง ขอส าคญเมอพดถงเศรษฐกจพนฐานตองไมมองเรองเศรษฐกจแบบแยกสวน เปนเศรษฐกจทอยบนความเขมแขงของสงคมหรอชมชน อาศยการสรางความเขมแขงของชมชนเปนเครองมอพฒนาเศรษฐกจเชอมโยงกบวฒนธรรมสงแวดลอมอยางบรณาการ

28

38

สเมธ ตนตเวชกล (2557) ชใหเหนวาเศรษฐกจพอเพยง หมายถง ความสามารถของชมชนเมอง รฐ ประเทศหรอภมภาคหนง ๆ ในการผลตสนคาและบรการทกชนดเพอเลยงสงคมนน ๆ ไดโดย ไมตองพงพาปจจยตาง ๆ ทเราไมไดเปนเจาของ เศรษฐกจพอเพยงระดบบคคลนนคอความสามารถในการด ารงชวตไดอยางไมเดอดรอน มความเปนอยอยางประมาณตนตามอตภาพและทส าคญไม หลงใหลไปตามกระแสของวตถนยม มอสรภาพ เสรภาพ ไมพนธนาการอยกบสงใด และปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มทงดานทฤษฎและดานปฏบตเวลาทรงงานพระเจาอยหวทรงนกถงทฤษฎและ ปฏบตเสมอ อนเปนผลจากการทรงศกษาคนควาและทดลองดวยพระองคเอง จนเปนทถองแทในพระราชหฤทยวาเปนทฤษฎทใชไดและเปนปฏบตทกอใหเกดผลด ตองเรมตนจากตวเรา พงพาตนเองได ในเบองตน ตอไปกคอสรางความเจรญใหกบชวต สรางความเจรญใหกบครอบครวแลวไปชวยเหลอ สงคมชมชนไดตอไป (เกษม วฒนชย, 2555) และคณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง (2550) กลาววา เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนใน ทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ชมชน จนถงระดบรฐ ท งในการพฒนาและบรหารประเทศใหด าเนน ไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตนความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจ าเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยง ในการน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการด าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎและนกธรกจในทกระดบใหมส านกในคณธรรม ความซอสตย สจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญาและความรอบคอบเพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางทงดาน วตถ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด กลาวโดยสรปไดวา ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนวถการด าเนนชวต ทใชคณธรรม ก ากบความร เปนการพฒนาตวเอง ครอบครว องคกร ชมชน สงคม ประเทศชาตใหกาวหนาไปพรอมกบความสมดล มนคง ยงยนและเปนหลกคดและหลกปฏบต เพอใหคนสวนใหญพอมพอกนพอใช สามารถพงตนเองได เพอใหคนกบคนในสงคม สามารถอยรวมกนอยางสนตสข และเพอใหคนกบธรรมชาตอย รวมกนอย างสมดล ย งยน และใหแตละคนด ารงตนอยางมศกด ศร รากเหงา ทางวฒนธรรม 4.2 ความส าคญหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จากรายงานการพฒ นาคนของประเทศไทย ป 2550 (โครงการพฒ นาแห ง สหประชาชาตประจ าประเทศไทย, 2550) ไดกลาวถง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงวามความส าคญตอการพฒนาประเทศใน 6 ประการ ดงน 1) เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทม ความส าคญยงส าหรบการขจดความยากจนและการลดความเสยงทางเศรษฐกจของคนจน 2) ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนพนฐานของการสรางพลงอ านาจของชมชน และการพฒนาศกยภาพชมชนใหเขมแขงเพอเปนฐานรากของการพฒนาประเทศ 3) หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงชวยยกระดบความรบผดชอบตอสงคมของบรษทดวยการสรางขอปฏบตในการท าธรกจทเนนผลก าไรระยะยาวในบรบททมการแขงขน 4) หลกการของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมความส าคญยงตอการ

29

39

ปรบปรงมาตรฐานของธรรมาภบาลในการบรหารงานภาครฐ 5) หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสามารถใชเปนแนวทางในการก าหนดนโยบายของชาตเพอสรางภมคมกนตอสถานการณทเขามากระทบโดยฉบพลน เพอปรบปรงนโยบายตาง ๆ ใหเหมาะสมยงขน และเพอวางแผนยทธศาสตรในการสงเสรมการเตบโตทเสมอภาคและยงยน และ 6) ในการปลกฝงจตส านกพอเพยงจ าเปนตองมการปรบเปลยนคานยมและความคดของคนเพอใหเออตอการพฒนาคน คณะอนกรรมการขบเคล อนเศรษฐกจพอเพยง (2550 ) ยงไดระบถงความส าคญของเศรษฐกจพอเพยงในการพฒนาคนดานการพฒนาเพมอก 3 ประการ ดงน 1) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงชวยใหมนษยอยรวมกบผอนตลอดจนเสรภาพในสงคมไดอยางสนตสข ไม เบ ยดเบยน ไม เอารดเอาเปรยบ แบ งปน เออเฟอเผอแผ มจตเมตตาและ จตสาธารณะ 2) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงชวยใหมนษยอยรวมกบธรรมชาตและสงแวดลอม ไดอยางยงยน โดยไมท าลาย เหนคณคา และมจตส านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 3) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงชวยใหมนษยอยอยางมรากเหงาทางวฒนธรรม ประเพณ ประวตศาสตร ภมปญญา คานยมและเอกลกษณหรออตลกษณของแตละบคคล/สงคม กระทรวงศกษาธการ (2551) ยงไดสรปความส าคญหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไว ดงน 1) เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญาทมความส าคญย งส าหรบการขจดความยากจน และการลดความเสยงทางเศรษฐกจ 2) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนพนฐานของการสรางพลงอ านาจของชมชน และการพฒนาศกยภาพชมชนใหเขมแขงเพอเปนฐานรากของการพฒนาประเทศ 3) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงชวยยกระดบความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมขององคกรตาง ๆ ดวยการสรางขอปฏบตในการด าเนนงานบนรากฐานของความพอเพยง 4) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจะมความส าคญยงตอการปรบปรงมาตรฐานของ ธรรมาภบาลในการบรหารงานภาครฐ 5) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสามารถใชเปนแนวทางในการก าหนดนโยบายของชาตเพอสรางภมคมกนตอสถานการณท เขามากระทบโดยฉบพลน และเพอปรบปรงนโยบายตาง ๆ ใหเหมาะสม 6) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงชวยการพฒนาคนใหพออยพอกนและอยดมสขพงตนเองไดระดบหนง มศกยภาพมทางเลอกทงดานสขภาพ ความร ทกษะ อาชพ เสรภาพ 7) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงชวยใหมนษยอยรวมกบผ อนในสงคมไดอยางสนตสข ไมเบยดเบยน ไมเอารดเอาเปรยบ แบงปน เออเฟอเผอแผ มจตเมตตา และจตสาธารณะ ดงนน ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จงเปรยบเสมอนแสงเทยนทสองสวางใหเหนหนทางทจะกาวเดนตอไปของแตละบคคล ชมชน และของประเทศชาต โดยเปนแนวทางทเนนการเจรญเตบโตทคอยๆ พฒนาขนตามศกยภาพทมอยจรงอยางมเหตมผล เปนขนเปนตอนดวยความมนคง และเตรยมพรอมดวยความไมประมาทในการรบมอกบความเปลยนแปลงตาง ๆ ทอาจจะเกดขน นบเปนกระบวนการมงสการพฒนาทยงยนอยางแทจรงมากกวาการสรางความเจรญเตบโตอยางรวดเรวแบบกาวกระโดดทลอกเลยนแบบมาจากรปแบบการพฒนาของสงคมอน ๆ โดยไมพจารณาใหรอบคอบ ซงการมงเนนแตผลลพธในระยะสน

30

40

มากกวาความยงยนของการพฒนา ซงนบเปนการเสยงตอความไมแนนอนทงหลายทมโอกาสเกดขนไดมาก ปจจบนประชาชนชาวไทยทกระดบในทกภาคสวนของสงคมทงภาครฐ เอกชน ประชาสงคม นกวชาการ ไดยอนกลบมาใหความส าคญกบการพฒนาและด าเนนชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงในพระราชด าร รชกาลท 9 อยางจรงจงมากยงขน 4.3 องคประกอบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ความพอเพยงประกอบดวยคณลกษณะ 3 ประการ ดงน (ปรยานช พบลสราวธ, 2550) คอ 1) ความพอประมาณ หมายถง ความพอดตอความจ าเปนและเหมาะสมกบฐานะของตนเอง สงคม สงแวดลอม รวมทงวฒนธรรมในแตละทองถน ไมมากเกนไป ไมนอยเกนไปและตองไมเบยดเบยนตนเองและผอน 2) ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจด าเนนการเรองตาง ๆ อยางมเหตผลตามหลกวชาการ หลกกฎหมาย หลกศลธรรมจรยธรรมและวฒนธรรมทดงาม โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของ ตลอดจนค านงถงผลทคาดว าจะเกดขนจากการกระท านน ๆ อยางรอบรและรอบคอบ และ 3 ) ร ะบ บ ภ ม ค ม ก น ใน ต ว ท ด ห ม าย ถ ง ก าร เต ร ย ม ต ว ให พ ร อ ม ร บ ต อ ผ ล ก ระท บ แ ล ะ การเปลยนแปลงในดานตาง ๆ ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรม เพอใหสามารถปรบตวและรบมอไดอยางทนทวงท นอกจากนยงมเงอนไขส าคญทจะท าใหการตดสนใจและการกระท าเปนไปพอเพยง จะตองอาศยทงคณธรรมและความร ดงน คอ 1) เงอนไขคณธรรม ทจะตองสรางเสรมใหเปนพนฐานจตใจของคนในชาต ประกอบดวย ด านจตใจคอ การตระหนกในคณธรรม รผ ดชอบช วด ซ อสตยสจรต ใชสตปญญาอยางถกตองและเหมาะสมในการด าเนนชวต และดานการกระท า คอมความขยนหมนเพยร อดทน ไมโลภ ไมตระหน รจกแบงปนและรบผดชอบในการอยรวมกบผอนในสงคม และ 2) เงอนไขความร ประกอบดวยการฝกตนใหมความรอบรเกยวกบวชาการตาง ๆ ทเกยวของอยางรอบดาน มความรอบคอบ และความระมดระวงทจะน าความรตาง ๆ เหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกนเพอประกอบการวางแผน และในขนปฏบต เศรษฐกจพอเพยง จงเปนปรชญาทเปนทงแนวคด หลกการ และแนวทางปฏบตตนของแตละบคคล และองคการโดยค านงถงความพอประมาณกบศกยภาพของตนเองและสภาวะแวดลอม ความมเหตมผล และการมภมคมกนทดในตวเอง โดยใชความรอยางถกหลกวชาการดวยความรอบคอบและระมดระวงควบคไปกบการมคณธรรมซอสตยสจรตไมเบยดเบยนกน แบงปน ชวยเหลอซงกนและกน และรวมมอปรองดองกนในสงคม ซงจะชวยเสรมสรางสายใยเชอมโยงคนในภาคสวนตาง ๆ ของสงคมเขาดวยกน สรางสรรคพลงในทางบวก น าไปสความสามคค การพฒนาทสมดลและยงยน พรอมรบตอการเปลยนแปลงภายใตกระแสโลกาภวตนไดบางคนเขาใจวาเศรษฐกจพอเพยงเปนเรองปลกพชผกหรอการท าเกษตรผสมผสาน กรอบแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนกรอบทตองใชความรควบคไปกบคณธรรม ในการตดสนใจ โดยค านงถง 3 หลกการ ไดแก ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนในตวทด และมงทจะท าใหเกดผลทเกดขนน าไปสความเจรญกาวหนาทสมดล และพรอมรบการเปลยนแปลงใน 4 มต ไดแก ดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรม สรปไดดงภาพท 2 ตอไปน (จราย อศรางกร ณ อยธยา, ปรยานช พบลสราวธ, 2561)

31

41

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการพฒนาทยงยน

การตดสนใจและการด าเนนการใด ๆ จ าเปนตองยด 3 หลกการพอเพยงทกครง

พอประมาณ พอเหมาะ พอด กบสภาพของตน (ปจจยภายใน) พอควร สอดคลอง กบภมสงคม (ปจจยภายนอก)

มเหตผล รสาเหต ท าไม-ท าไม/เพราะเหตใด รปจจยทเกยวของ-วชาการ กฎหมาย ความเชอ ประเพณ รผลกระทบทจะเกดขนในดาน ตาง ๆ กวาง แคบ ใกล ไกล

มภมคมกนในตวทด เตรยมความพรอมรบการเปลยนแปลงในดนตาง ๆ วางแผน รอบคอบ ไมประมาท เพอปองกนอนตรายหรอปญหาทอาจจะเกดขน

มงใหเกดความสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลง อยางรวดเรวและกวางขวาง ทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรม จากโลกภายนอกไดเปนอยางด

วตถ ใชวตถ สงของ เงนทอง ทรพยากร อยางประหยด คมคา

สงคม เหนคณคาของการอยรวมกบผอน

โดยไมเบยดเบยนกน และมความเออเฟอเผอแผตอกน

วฒนธรรม เหนคณคาและรวมอนรกษวฒนธรรม คานยม เอกลกษณทองถน/ความเปนไทย

สงแวดลอม มจตส านก รวธการ และมสวนรวม ในการอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม

ภาพท 2 หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการพฒนาทยงยน ทมา : จราย อศรางกร ณ อยธยา, ปรยานช พบลสราวธ (2561) อยางไรกด เมอพจารณาเศรษฐกจพอเพยงกบทฤษฎใหมตามแนวพระราชด าร รชกาลท 9 จะเหนวาเศรษฐกจพอเพยงและแนวทางปฏบตของทฤษฎใหม เปนแนวทางในการพฒนาทน าไป สความสามารถในการพงตนเองในระดบตาง ๆ อยางเปนขนตอน โดยลดความเสยงเกยวกบความผนแปรของธรรมชาต หรอการเปลยนแปลงจากปจจยตาง ๆ โดยอาศยความพอประมาณและความมเหตผล การสรางภมคมกนทด มความร ความเพยรและความอดทน สตและปญญา การชวยเหลอซงกนและกน และความสามคค เศรษฐกจพอเพยงจงมความหมายกวางกวาทฤษฎใหม โดยทเศรษฐกจพอเพยงเปนกรอบแนวคดทชบอกหลกการและแนวทางปฏบตของทฤษฎใหม ในขณะทแนวพระราชด ารเกยวกบทฤษฎใหมหรอเกษตรทฤษฎใหมเปนแนวทางการพฒนาภาคเกษตรอยางเปนขนตอนนน เปนตวอยางการใช ห ล ก เศ รษ ฐก จพ อ เพ ย งใน ท างป ฏ บ ต ท เป น ร ป ธรรม เฉพ าะใน พ นท ท เห ม าะสม

ความร

ความรอบรเกยวกบวชาการตางๆ ทเกยวของ

และความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมา

พจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผน

และความระมดระวงในขนตอนการปฏบต

คณธรรม

ตองเสรมสรางพนฐานจตใจใหมความ

ตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรต

มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต

สมดลและพรอมรบ ตอการเปลยนแปลง

32

42

ดงนน ความพอเพยงในแตละระดบ เศรษฐกจพอเพยงและทฤษฎใหมในแตละขนมความสมพนธกน ซงอาจสรปเปนภาพท 3 ดงน

ภาพท 3 ความสมพนธระหวางเศรษฐกจพอเพยงกบทฤษฎใหม ทมา : ส านกงานคณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2554)

UNDP Thailand (2007) ไดน าเสนอองคประกอบความพอเพยง 3 หวงและ 2 เงอนไข ไดแก 1) ความพอประมาณ 2) ความมเหตผล 3) ระบบภมคมกนในตวทด 4) เงอนไขความร และ 5) เงอนไขคณธรรม ดงแสดงในภาพท 4 ตอไปน

ภาพท 4 องคประกอบความพอเพยงของโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP Thailand, 2007)

33

43

มหาวทยาลยอบลราชธาน (2007) ไดน าเสนอกรอบการพฒนาตามดชนชวดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงแตละมต คอความพอประมาณ(Moderation) ความมเหตผล (Reasonableness) ภมคมกนในตวทด (Self-Immunity) เงอนไขความร (Knowledge Condition) และเงอนไขคณธรรม (Integrity Condition) เงอนไขความร (Knowledge Condition) และเงอนไขคณธรรม (Integrity Condition) มตคณธรรมและวฒนธรรม (Moral and Cultural Dimensions) มตทางการศกษา (Educational Dimension) มตดานสงคม (Social Dimension) มตการบรหารจดการเขตพนทของรฐและเอกชน (Management of Public and Private Sectors Dimensions) มตทางดานวทยาศาสตรแ ล ะ เท ค โน โล ย (Science and Technology Dimensions) ม ต ด า น เศ ร ษ ฐ ก จ (Economy Dimension) และมตทรพยากรและสงแวดลอม (Resource and Environmental Dimensions) Shone, Justin John, author (2014) ไดน าเสนอองคประกอบของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในเชงระบบ ประกอบดวยปจจยปอน (Input) ไดแก เงอนไขความร และเงอนไขคณธรรม วธการ หรอแนวทางด าเนนงานทเปนทางสายกลาง/ความพอเพยง ไดแก ความพอประมาณ ความมเหตผล และภมคมกนในตวทดน าไปสผลลพธ และเปาหมาย คอ ความสมดล มนคง และยนยนทงในดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรม ดงภาพท 5 ตอไปน

ภาพท 5 องคประกอบความพอเพยงของ Shone ทมา : Shone, Justin John, author (2014)

34

44

Shone, Justin John, author (2014) ยงไดเสนอหลกการและดชนชวดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงวาประกอบดวยหลกการความพอประมาณ หลกความมเหตผล และหลกภมคมกน และดชนชวดไดแก มตคณธรรมและวฒนธรรม มตทางการศกษา มตดานสงคม มตการบรหารจดการเขตพนทของรฐและเอกชน มตทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย มตดานเศรษฐกจ และมตทรพยากรและสงแวดลอม 4.4 การขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ตามทกระทรวงศกษาธการไดมนโยบายขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษาในทกระดบ เพอใหผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา คร บคลากรดานการศกษา และนกเรยน นกศกษามความรความขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และสามารถน า หลกคด หลกปฏบตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการในการบรหารจดการ การเรยนการสอน ตลอดจนประยกตใชในชวตประจ าวน กอใหเกดความตระหนกและฝงรากลกภายในตนเอง และผอนอยางยงยนตลอดไป และไดเรมขยายผลสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามปลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง “สถานศกษาพอเพยง” ตงแตป พ.ศ. 2550 ในป พ.ศ. 2550 มสถานศกษาพอเพยงทวประเทศจ านวน 135 แหง และมจ านวนเพมมากขนทกป ซ งในป พ .ศ. 2556 มสถานศกษาพอเพยงท วประเทศ จ านวน 8,813 แห งในป พ.ศ. 2561 มสถานศกษาพอเพยงทวประเทศ จ านวน 872 แหง ณ ปจจบนมสถานศกษาพอเพยง ทวประเทศ จ านวนทงสน 26,950 แหง

(ประกำศกระทรวงศกษำธกำร เรอง สถำนศกษำแบบอยำงกำรจดกจกรรมกำรเรยนรและกำรบรหำรจดกำรตำมปลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง “สถำนศกษำพอเพยง” ตงแตป พ.ศ. 2561)

กรอบทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (2560– 2564) คณะกรรมการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (2560 - 2564) (คณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต , 2553) ไดสรปผลการด าเนนงานตามแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 โดยใหความส าคญกบการเสรมสรางความเขมแขงของทนและการน าทนดงกลาวไปใชประโยชนอยางเชอมโยง พรอมทงเสรมสรางระบบโครงสรางกลไกและกระบวนการบรหารพฒนาประเทศใหอยบนหลกธรรมาภบาลและประชาธปไตยส าหรบการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในชวงแผนฯ10 อาจกลาวไดวาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไดมการประยกตใชและมผลอยางเปนรปธรรมในชวงทประเทศไทยเผชญกบวกฤตเศรษฐกจเมอป 2540 และมความส าคญตอเนองจนถงชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ซงในชวงเวลานนประเทศไทยตองขบเคลอนประเทศภายใตวกฤตหลายดานทงวกฤตเศรษฐกจโลก วกฤตเศรษฐกจภายในประเทศ วกฤตการเมองและวกฤตทางสงคม ประเทศไทยสามารถผานพนวกฤตตางๆดวยการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวปฏบต ซงในบางเรองสามารถอยรอดไดอยางเขมแขง มภมคมกนสงขนบางเรองอยในระหวางการปรบตวตอการเปลยนแปลงซงอาจตองใชเวลาแตมแนวโนมทดขนในบางเรองประชาชนไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงรนแรงในเบองตนแตสามารถฟนตวไดเรวขนซงเมอประมวลความกาวหนาในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาสการปฏบตของทกภาคสวนเพอมงหวงใหเกดภมคมกน แกตวเอง ครอบครว องคกร สงคมและประเทศ ซงสามารถประมวลความกาวหนาในการด าเนนงานของ

35

45

แตละภาคสวนจากความกาวหนาของการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของแตละภาคสวนในภาพรวมสงคมไทยมภมคมกนเพมขนในระดบหนงและมภมคมกนทแขงแกรงแตกตางกนไปทงในครอบครว ชมชน สงคม แตเมอพจารณาถงการวางรากฐานการพฒนาใหเขมแขง ประเทศพงตนเองไดนน จ าเปนตองสรางภมคมกนภายในประเทศใหเขมแขงยงขนเพอใหสามารถรบมอกบความผนผวนทเกดขนในระบบเศรษฐกจโลกและผลกระทบทางดานลบจากโลกาภวตนจากพระราชด ารสดงกลาวพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 ไดพระราชทานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเพอใหสามารถรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทเกดขนตลอดเวลา และคาดวาผลกระทบจะมความรนแรงมากขนในอนาคต ภมคมกนของคนไทยและสงคมไทยทมอยคงไมเพยงพอท จะรองรบการเปลยนแปลงทงในระดบโลกและภายในประเทศในขณะทเศรษฐกจไทยยงอยในชวงทไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลก การเปลยนแปลงสงคมเมองและชนบท และความขดแยงขาดความสมานฉนทภายในประเทศหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจงเปนปรชญาทชวยใหประเทศมภมคมกนทเขมแขง โดยการสรางภมคมกนทง 4 ดาน ไดแก 1) ภมคมกนดานวตถ 2) ภมคมกนดานสงคม ตงแตระดบครอบครว ชมชน สถาบนทางสงคม ใหรรกสามคค เออเฟอเกอกลกน เปนเครอขายอยางสรางสรรค 3) ภมคมกนดานสงแวดลอม ทงทบานทท างาน โรงเรยน ชมชนเมอง – ชนบท และประเทศ รวมใสใจและสรางความเขมแขงดานสงแวดลอม และ 4) ภมคมกนดานวฒนธรรม ผลกระทบทางดานวฒนธรรมจากโลกภายนอกและสงคมประเทศไทย ตองสรางวฒนธรรมไทย วฒนธรรมทองถนทเขมแขง จงเหนไดวาการพฒนาในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 จงตองมงสรางภมคมกนในมตตางๆ ใหแกครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต โดยใชแนวคดและทศทางการพฒนาประเทศอยางยงยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตอเนองจากแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 พจารณาสถานะของประเทศตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทละเอยดและเชอมโยงมากขนทงทนมนษย ทนสงคม ทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทนกายภาพ ทนทางการเงน และทนทางวฒนธรรม ทจะเชอมโยงกบทนอนๆ เพอการพฒนาสงคมและการพฒนาความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ รวมทงการสรางพนธมตรการพฒนาในประชาคมโลก โดยใหความส าคญกบการเสรมสรางและการน าทนของประเทศทมศกยภาพและความไดเปรยบดานอตลกษณและคณคาของชาต ใหเปนฐานการพฒนาประเทศทมนคงและสมดล ควบคไปกบการเสรมสรางระบบธรรมาภบาล ความสมานฉนทในทกภาคสวนและทกระดบหลกการส าคญของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ดงน 1) พฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และขบเคลอนใหบงเกดผลในทางปฏบตทชดเจนยงขนในทกระดบ 2) ยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา ใหความส าคญกบการสรางกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมและการมสวนรวมในการตดสนใจของประชาชน 3) พฒนาประเทศสความสมดลในทกมต อยางบรณาการ และเปนองครวม 4) ยดวสยทศนป พ.ศ. 2570 เปนเปาหมาย ซงจะสงผลใหบรรลการพฒนาประเทศ มสถาบนพระมหากษตรยเปนเสาหลกของความเปนปกแผนของคนในชาต ครอบครวมความสข เปนพนฐานทสรางคนเปนคนด ชมชนมความเขมแขงและมบทบาทในการพฒนา ระบบเศรษฐกจ มเสถยรภาพและความสามารถในการแขงขน มการบรการสาธารณะทมคณภาพ มกฎระเบยบ และกฎหมายทบงคบใชอยางเปนธรรม และประเทศไทยมความเชอมโยงกบประเทศภมภาคและ อยรวมกนอยางมความสขอยางไรกตาม ในการจดท าเปนแผนพฒนาในระยะ 5 ป ทสอดคลอง

36

46

กบวสยทศนระยะยาวดงกลาว จะตองมการก าหนดวสยทศน พนธกจ วตถประสงค ยทธศาสตร และแนวทางการพฒนาทมล าดบความส าคญสงในชวงระยะ 5 ป ความส าเรจของการขบเคลอนแผนพฒนาประเทศสการปฏบตจะขนอยกบความชดเจนของแผนทงยทธศาสตรและเปาหมายทก าหนดไว การรบร เขาใจในวตถประสงคของแผนฯ และตระหนกถงภารกจและความรบผดชอบทพงมตอการน าแผนไปสการปฏบตในรปของแผนงาน โครงการ และกจกรรมของหนวยงาน/ภาคพฒนาทเกยวของ และน าไปปฏบตผานกลไกการด าเนนงานตางๆ ไดถกตองและสอดคลองกบแผน ดงนนการบรหารจดการแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 จะตองด าเนนการ บนหลกการส าคญ 2 ประการ คอ 1) การก าหนดบทบาทของภาคการพฒนาแตละภาคสวนใหชดเจน 2) บทบาทของแตละภาคตองสอดคลองและเชอมโยงกนในการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สการปฏบต ส าหรบกระบวนการและขนตอนการขบเคลอนแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สการปฏบต จะมหลายระดบตงแตแผนของหนวยงานภาครฐในสวนกลาง แลวกระจายไปในระดบพนทอยางเปนขนเปนตอน ตงแตทศทาง วตถประสงค เปาหมาย ยทธศาสตรของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 และตวชวดความส าเรจ ลงสแผนระดบต างๆ รวมถงการประสานความรวมมอกบภาคการพฒนาตางๆ เชน ภาคเอกชน สถาบนการศกษา และองคกรพฒนาเอกชนดงยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยนซงสามารถอธบายรายละเอยดไดวาปจจยเสยงทคาดวาจะเปนอปสรรคส าคญในการพฒนาคน จ าเปนตองสรางภมคมกนใหคนไทยในประเดนส าคญ ดงน 1) คนไทยยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางในการด าเนนชวต จากหลกการพนฐานส าคญทคนไทยตองมความร ใฝเรยนร ตดสนใจดวยความระมดระวง มส านกในศลธรรมและจรยธรรม การด าเนนชวตดวยความเพยร อดทน มสตใชปญญาจะน าไปสความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนตอผลกระทบการเปลยนแปลง ด าเนนชวตอยางสมดลทกดาน น าไปสการวางรากฐานของการสรางสงคมแหงความร และเปนภมคมกนของคนและสงคมได อาท ดานการเงน ใหมการใชจายบนพนฐานของความมเหตผล มการอดออม เพอไมกอใหเกดวกฤตทางเงน สวนดานสงคม สงเสรมใหสมาชกในครอบครวรรกสามคค มความเออเฟอเผอแผ ไมเบยดเบยนซงกนและกน สงคมจะไดอยรวมกนอยางสงบสข ขณะทดานวฒนธรรม ตองสร างความตระหนกร สามารถคดวเคราะห มเหตผล คนไทยจะไดมความระมดระวง รจกกลนกรองเลอกรบปรบใชวฒนธรรมใหเกดประโยชนตอการด ารงชวตในอนาคต 2) คนไทยมการเรยนรตลอดชวต การเรยนรตลอดชวตเปนการศกษาทผสมผสานระหวางการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศยหรอการเรยนรจากแหลงความร อน ๆ ต งแต เก ด จนตาย จ ง เป น การ พฒ นาคนอย าง เต มศ กยภ าพ ให ม ค วามร ม ท กษ ะ มประสบการณ เพอด ารงชวตและประกอบอาชพในสงคมขอมลขาวสาร และกระแสการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสมถกตองทกชวงอายของชวต การทสงคมไทยตองสมพนธกบสงคมทมการแขงขนตามอทธพลของกระแสทเปนเสร โครงสรางเศรษฐกจจะเปลยนจากการใชแรงงานไปเปนการใชความรและเทคโนโลยมากขน ดงนน คนจงตองมการเรยนรอยางตอเนองทงในเรองการศกษา ทกษะการท างานและการด าเนนชวต เพอเปนภมคมกนส าคญในการด ารงชวตและปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของโลกในยคศตวรรษท 21

37

47

3) คนไทยตระหนกถงคณคาวฒนธรรมและภมปญญาไทย อดตทผานมาคนไทย มวฒนธรรมเปนส งท เชอมโยงวถชวต ความเชอ และแนวคดของคน ครอบครว ชมชนและชาต เขาไวดวยกนท าใหประเทศไทยรอดพนวกฤตการณตางๆ มาได อาท การมวถชวตแบบสงคมเครอญาตทมแตความเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอเกอกลกน การใหความเคารพผอาว โส การยดมนในหลกศลธรรมและความรผดชอบชวด เปนตน ดงนน การทคนไทยตระหนกเหนคณคาวฒนธรรมและภมปญญาไทย มจตส านกทด มคานยมทพงประสงค อยรวมกนดวยความรก ความสามคค เปนน าหนงใจเดยวกน บนความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรม ซงจะเปนฐานการพฒนาทส าคญในการกาวไปสสงคมทมความใสใจและแบงปนตอผอนตลอดจนสามารถน าไปสการสรางและพฒนานวตกรรมและผลตภณฑ ทางวฒนธรรมทเชอมตอกบเศรษฐกจสรางสรรคของประเทศในอนาคต 4) ความเขมแขงของสถาบนทางสงคมเรมตงแตสถาบนครอบครว สถาบนศาสนาสถาบนการศกษา (บาน วด โรงเรยน และชมชน) ในอดตสถาบนทางสงคมตางๆ เปนสถาบนหลกในการปลกฝงจรยธรรม คณธรรม คานยมใหแกเดกและเยาวชน อาท ครอบครวทมความเปนระบบเครอญาต ชวยเหลอเกอกลและอยกนพรอมหนาจะมสวนชวยท าหนาทใหการเลยงด อบรมและหลอหลอมสมาชกในครอบครว ขณะทสถาบนการศกษาจะท าหนาทในการพฒนาความร ความคด ความสามารถรวมทงคณธรรมและจรยธรรมเพอการด าเนนชวต สถาบนทางศาสนาเปนผมบทบาทในการถายทอดหลกธรรมค าสอนของศาสนาตางๆ เปนทยดเหนยวจตใจใหผคนในสงคมเปนคนด มคณธรรมและเอออาทรตอการพฒนาระบบคณคาของสงคม โดยชมชนจะเปนตวยดโยงสถาบนตางๆ ในการรวมท าหนาทและสบทอดประเพณ คานยมทดงาม ดงนน การท าใหสถาบนทางสงคมทงบาน วด โรงเรยนและชมชนมความเขมแขง สามารถท าบทบาทหนาทของตนเองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา จะเปนภมคมกนส าคญในการพฒนาคนและปจจยแวดลอมของคนใหมคณภาพ ส าหรบเปาหมายการพฒนา คนไทยทกคนไดรบการพฒนาทงทางรางกายและจตใจ มคณธรรม มสขภาพสมบรณ แขงแรง มความร ความสามารถในการคด วเคราะห สงเคราะห มนสยใฝเรยนรตลอดชวต มความคดสรางสรรค สามารถสรางนวตกรรมความรตางๆ รจกสทธหนาทของตนเองและของผ อน มคานยมความเปนไทย สามารถท าบทบาทหนาทของตนเองไดอยางเหมาะสม มสภาพแวดลอมทเอออ านวยตอการด ารงชวตไดอยางมความสขสวนแนวทางการพฒนาไดระบใหม การสงเสรมคนไทยใหมการเกดทมคณภาพ มการกระจายทสอดคลองกบศกยภาพและโอกาสของพนท โดยก าหนดนโยบายประชากรทเนนมาตรการเชงคณภาพทหลากหลายและมความเชอมโยงกน ดงน 1) สงเสรมการเกดทมคณภาพและรกษาระดบอตราเจรญพนธใหเหมาะสม โดยการสงเสรมและคมครองดานอนามยเจรญพนธในทกชวงวยของประชากร การสงเสรมใหมมาตรการทเออตอการมบตร โดยเนนการจงใจใหคสมรสทมศกยภาพและความพรอมมบตรเพมขน การพฒนาอนามยการเจรญพนธอยางบรณาการ การสรางเครอขายความรวมมอของทกภาคสวนจดท าระบบการจดการความรในเรองขอมลและบรการดานสขภาพ 2) มงพฒนานโยบายสาธารณะทเออตอสขภาพอยางมสวนรวม เพอเสรมสรางสขภาวะ คนไทยใหมความสมบรณแขงแรงทงรางกายและจตใจ ควบคกบการสงเสรมใหชมชนทองถนมความเขมแขงในการด าเนนการดานสขภาพ 3) สนบสนนการกระจายตวของประชากรใหเหมาะสมสอดคลองกบศกยภาพและโอกาสของพนท รวมทงสงเสรมการตงถนฐานของประชากรใหสอดคลองกบทรพยากรธรรมชาต การร กษา

38

48

สงแวดลอมทงในเขตเมอง และชนบทพฒนาระบบขอมลการยายถนใหมความสมบรณ เพอใหสามารถจดบรการพนฐานทครอบคลมกลมประชากรยายถนไดอยางเหมาะสม 4.5 แนวทางการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยพนฐานกคอ การพงตนเอง เปนหลกการท าอะไรอยางเปนขนเปนตอน รอบคอบ ระมดระวง พจารณาถงความพอด พอเหมาะ พอควร ความสมเหตสมผล และการพรอมรบความเปลยนแปลงในดานตาง ๆ การสรางสามคคใหเกดขน บนพนฐานของความสมดลในแตละสดสวน แตละระดบ ครอบคลมทงทางดานเศรษฐกจ สงคม เทคโนโลย ทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม รวมถงจตใจ และวฒนธรรม ซงสามารถน ามาประยกตใชในระดบบคคล ครอบครว ระดบชมชน ระดบเกษตรกร ระดบนกธรกจ และระดบชาต ฯลฯ ดงนนเศรษฐกจพอเพยงจงเรมตนและจบลงทคน ซงเปนทงผท าใหเกดการเปลยนแปลง และผรบผลจากการเปลยนแปลงอนเปนจดเดนของปรชญาน การน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนยทธศาสตรส าคญในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศถอเปนหวใจส าคญทจะน าพาประเทศไทยใหผานพนวกฤตเศรษฐกจในปจจบน แตปญหาทตามมานนคอความไมเขาใจและ เขาไมถงทจะน าหลกปรชญาพอเพยงมาใชใหเกดประโยชนสงสดในชวตประจ าวนของประชาชนทวประเทศท าใหดเหมอนวาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงยงไมเปนรปเปนรางมากนก (จราย อศรางกร ณ อยธยา และปรยานช พบลสราวธ, 2554) คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง (2550) ไดชใหเหนแนวการด ารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบชมชน จนถงระดบรฐทงในการพฒนาและบรหารประเทศ ใหด าเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจ าเปน ทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงน จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยงในการน าวชาการตาง ๆ มาใชในการวางแผนและการด าเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจต ใจของคน ในชาต โดย เฉพาะ เจ าหน าท ของร ฐ น กทฤษฎ และน กธ รก จ ในท กระด บ ใหมส านกในคณธรรมความซอสตยสจรต และใหมความรอบรทเหมาะสม ด าเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญาและความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวาง ท งด านวตถ สงคม ส งแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกได เปนอยางด คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง (2550) พจารณาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มหลกพจารณา 5 สวน ดงน สวนท 1 กรอบแนวคด เปนปรชญาทชแนะแนวทางการด ารงอยและปฏบตตนในทางทควรจะเปน โดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดมของสงคมไทย สามารถน ามาประยกตใชไดตลอดเวลา และเปนการมองโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา มงเนนการรอดพนจากภยและวกฤตเพอความมนคงและความยงยนของการพฒนาสวนท 2 คณลกษณะ เศรษฐกจพอเพยงสามารถน ามาประยกตใชกบการปฏบตตนไดในทกระดบโดยเนนการปฏบตบนทางสายกลาง และการพฒ นาอย างเป นข นตอน ส วนท 3 ค าน ยาม ความพอเพยงจะตองประกอบด วย 3 คณลกษณะพรอม ๆ กน ไดแก ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไมนอยเกนไปและไมมากเกนไปโดยไมเบยดเบยนตนเองและผอน เชน การผลตและการบรโภคทอยในระดบพอประมาณ ความม

39

49

เหตผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอเพยงนนจะตองเปนไปอยางมเหตผล โดยพจารณาจากเหตปจจยทเกยวของตลอดจนค านงถงผลทคาดวาจะเกดขนจากการกระท านน ๆ อยางรอบคอบ การมภมคมกนทด หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทงใกลและไกล สวนท 4 เงอนไข การตดสนใจ และการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ใหอยในระดบพอเพยงนน ตองอาศยทงความรและคณธรรมเปนพนฐาน กลาวคอ เงอนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเกยวกบวชาการตาง ๆ ทเกยวของอยางรอบดาน ความรอบคอบทจะน าความรเหลานนมาพจารณาใหเชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผน และความระมดระวงในขนปฏบต เงอนไขคณธรรม ทจะตองเสรมสรางประกอบดวย มความตระหนกในคณธรรม มความซอสตยสจรตและมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการด าเนนชวต และสวนท 5 แนวทางปฏบต/ผลทคาดวาจะไดรบจากการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช คอ การพฒนาทสมดลและย งยน พรอมรบตอ การเปลยนแปลงในทกดาน ทงดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ความรและเทคโนโลย จากหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจะเหนไดวาจะตองประกอบไปดวยกรอบความคดเพอชแนะแนวทางการด ารงอยและปฏบตตนทงแนวทางปฏบตและตวอยางการประยกตทเกดขน เนนการกระท าทพอประมาณบนพนฐานของความมเหตมผลและการสรางภมคมกน ซงจะตองอยบนพนฐานของเงอนไขของการมความรอบร รอบคอบระมดระวงมคณธรรม ความซอสตย โดยจะท าใหเกดการพฒนาและผลของการพฒนาทสมดล และพรอมรบการเปลยนแปลงน าไปสความยงยนของการพฒนาตอไป 4.6 นโยบายการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา การนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา จ าเปนตองอาศยความรวมมอของผเกยวของทกฝายและกระบวนการบรหารจดการทเปนระบบเพอสนบสนนใหการขบเคลอนเปนไปอยางมประสทธภาพ สรปไดดงน (กระทรวงศกษาธการ, 2551) 4.6.1 สถานศกษา ควรมการจดระบบการบรหารจดการภายในสถานศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทเออตอการสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตามแนวทางดงน คอ (1) ทบทวน ปรบปรง พฒนาโครงสรางและกระบวนการบรหารจดการใหสอดคลองหรอรองรบการจดการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยเนนการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล มความพอประมาณ มเหตผลและมภมคมกนทพรอมรบตอการเปลยนแปลง (2) ก าหนดนโยบาย แผนงาน โครงการ กจกรรมและการปรบปรงเพมเตมหรอจดท าแผนกลยทธ และแผนปฏบตงานของสถานศกษาใหครอบคลมการพฒนาการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สถานศกษามการด าเนนงานการตามแผนอยางเปนระบบและมการตดตามประเมนผลอยางตอเนอง (3) พฒนาบคลากร ทงผบรหาร ครและกรรมการสถานศกษาใหมความรความเข า ใจป ร ชญ าขอ งเศ รษ ฐก จพ อ เพ ย ง ม ค วามพ รอม ใน การด า เน น การตามระบ บ และ (4) การบรหารจดการทเปลยนแปลง และการจดการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงรวมทงด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและจดระบบการนเทศการศ กษาภายในสถานศกษา เพอพฒนาระบบการบรหารจดการและกระบวนการเรยนการสอนใหเออตอการจดการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปจดการศกษาในสถานศกษา 4.6.2 การพฒนาหลกสตร สถานศกษาควรมการพฒนาหรอบรณาการเนอหาสาระของเศรษฐกจพอเพยงเขาไปในหลกสตรสถานศกษาตามขนตอนดงน คอ สถานศกษาน าคณลกษณะอนพง

40

50

ประสงคของผเรยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาพจารณา ปรบปรงหรอเพมเตมวสยทศน เปาหมาย คณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนในหลกสตรสถานศกษา สถานศกษาทบทวนเนอหาสาระส าคญทง 8 กลมสาระและกจกรรมพฒนาผเรยน รวมทงกจกรรมเสรมทเคยจดการศกษาและเหนวาสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง กลมสาระการเรยนรและกจกรรมพฒนาผเรยน ปรบปรงหรอเพมเตมมาตรฐานการเรยนรในแตละชวงชนใหสอดคลองกบวสยทศน เปาหมาย และคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของหลกสตรสถานศกษาทปรบปรงหรอเพมเตมและกลมสาระการเรยนรและกจกรรมพฒนาผเรยนปรบปรง เพมเตม หรอจดท าสาระการเรยนร หนวยการจดการเรยนรและแผนการจดการเรยนร ตามล าดบ เพอ พฒนาผเรยนใหเปนไปตามมาตรฐานการเรยนรแตละชวงชน 4.6.3 การจดการเรยนการสอน สถานศกษาควรจดการเรยนการสอนตามเนอหาสาระ ทก าหนดไวในหลกสตรอยางสอดคลองกบวถชวตของผเรยน เนนกระบวนการคดวเคราะห เนนการปฏบตจรง เพอน าไปสการปฏบตตนทเหมาะสมในวถชวตประจ าวน โดยมแนวทางการด าเนนการดงน คอจดกจกรรมการเรยนรทเนนการฝกทกษะกระบวนการคด วเคราะห จดการ การเผชญสถานการณ การแกปญหาฯลฯ ทเรมจากชวตประจ าวนและเชอมโยงสครอบครวสงคม ประเทศชาตและสงคมโลก จดกระบวนการเรยนร โดยเนนการทดลอง การปฏบตจรงทงในสถานศกษาและแหลงเรยนรภายนอกสถานศกษา ทงในรปของการจดท าโครงการ โครงงานและอน ๆ ทงการศกษารายบคคลและเปนกลมวดและประเมนผลการเรยนรใหครอบคลมทง 3 ดาน ไดแก ความร (Knowledge) ทกษะกระบวนการ (Process) และเจตคต (Attitude) 4.6.4 การจดบรรยากาศสภาพแวดลอมภายในสถานศกษา สถานศกษาควร จดบรรยากาศและสภาพแวดลอมภายในสถานศกษาใหเปนแหลงเรยนร กระบวนการเรยนร ปลกฝง หลอหลอมคณลกษณะอนพงประสงค และเออตอกระบวนการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรสถานศกษา โดยมแนวทางด าเนนการ เชนจดอาคารสถานทและสงแวดลอมในโรงเรยนทเนนความรมรน ประโยชนใชสอย เปนแหลงเรยนรและอนรกษสบสานทรพยากรธรรมชาต ส งแวดลอม ศลปวฒนธรรม สถาปตยกรรมของทองถนและภมปญญาไทย ก าหนดระเบยบ ธรรมเนยมการปฏบตในสถานศกษา ทสงเสรมความมระเบยบวนย เคารพธรรมเนยมปฏบต กตกาของสงคมสวนรวมเชน การเขาตอแถวในการรบประทานอาหาร การแตงกาย การใชทรพยากรรวมกนฯลฯ สงเสรมและพฒนาบรรยากาศดานคณธรรม เชน การท าบญ การบรจาค การปฏบตกจทางศาสนา การเขารวมกจกรรมทางศาสนา การยกยองสงเสรมผกระท าความด การสงเสรมแบงปน การชวยเหลอซงกนและกนฯลฯ สงเสรมการแสวงหาความร และเผยแพรความรดานเศรษฐกจพอเพยงเชน การจดนทรรศการ การจดการแขงขน การหาความรโดยสอเทคโนโลยและอน ๆ สงเสรมการปฏบตตนเปนแบบอยางของผบรหาร ครและบคลากรในสถานศกษา และจดโครงการและกจกรรมสงเสรมการปฏบตตนและการด ารงชวต ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4.6.5 การใหผปกครองและชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษาของสถานศกษา สถานศกษาควรใหผปกครองและชมชนเขามามสวนรวมในการด าเนนการจดการศกษาของสถานศกษา ในขนตอนส าคญทกขนตอนตามแนวทางดงนคอ รวมก าหนดแนวนโยบายและการวางแผน รวมใหขอคดเหน ขอเสนอแนะในกระบวนการพฒนาหลกสตร รวมจดกจกรรมการเรยนการสอนและการจดสภาพและบรรยากาศภายในสถานศกษา สงเสรมการเรยนรและการปฏบตตามหลกปรชญา

41

51

ของเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษาทบานและสถานทอน ๆ และรวมตดตามและประเมนผลการจดการศกษา 4.6.6 การตดตามและประเมนผลการจดการศกษา สถานศกษาควรจดใหมการตดตาม และประเมนผลการด าเนนการจดการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยมแนวทางด าเนนการดงน คอ ตดตามและประเมนคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน โดยพจารณาจากผลการทดสอบความรความเขาใจพนฐานดานเศรษฐกจพอเพยง ผลงานและการปฏบตกจกรรมของผเรยน การปฏบตตนในชวตประจ าวนของผเรยน และผลการประเมนโดยผประเมนภายนอกหรอผมสวนไดสวนเสยจากทก ภาคสวน ตดตามและประเมนผลความเหมาะสมของการด าเนนการในกระบวนการ ขนตอนและกจกรรมการด าเนนการในดานการพฒนาหลกสตร การจดระบบบรหารจดการ การใหผปกครองและชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษาของสถานศกษาและการประเมนคณลกษณะของผเรยนอนพงประสงค และ จดใหระบบการรายงานผลการด าเนนงานเปนระยะ ๆ ทงการรายงานภายในสถานศกษา การรายงานตอสาธารณชนและการรายงานหนวยงานตนสงกดตามล าดบ 4.6.7 คณลกษณะท พงประสงคของผ เรยน สถานศกษาควรมงสงเสรมการเรยนร และปลกฝง เสรมสรางใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคในการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดงน คอ มความรความเขาใจปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและตระหนกในความส าคญของการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เชน มความรความเขาใจปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและความเชอมโยงกบระบบเศรษฐกจทวไป มความรความเขาใจในการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเหนประโยชนและตระหนกในความส าคญ ของการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอการพฒนาตนเอง พฒนากลมและพฒนาสงคม มความรและทกษะพนฐานในการด าเนนชวต ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เชนมความรและทกษะพนฐานในการด ารงชวตและการพฒนาอาชพ เชน การเกษตร การผลตและจ าหนายสนคา การด าเนนธรกจ การใชจายและการออม ฯลฯ การใชและพฒนาทรพยากรและสงแวดลอมใหไดประโยชนสงสดและยงยน สบสานและพฒนาศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถน และรกและภาคภมใจในความเปนไทย ปฏบตตนและด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเชนปฏบตตนใหมความพอประมาณ รจกการประมาณตน รจกศกยภาพของตนทมอย ปฏบตตนอยางมเหตผลบนพนฐานของความมสตปญญายดทางสายกลางในการปฏบต และมภมคมกนทดในตว พรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ มความรอบรในเรองทเกยวของ สามารถคดวเคราะหและปฏบตดวยความรอบคอบ ระมดระวงและปฏบตตนและด าเนนวถชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยความซอสตยสจรต ขยน อดทน เพยรพยายาม มสตปญญา มวนย พงตนเองแบงปน เอออาทรรบผดชอบและอยรวมกบผอนไดอยางมความสข 4.6.8 การจดการเรยนการสอนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การปลกฝงจตส านกเยาวชนใหเหนถงประโยชนจากการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด ารงชวตประจ าวน โดยสอดแทรกเนอหาหรอเพมบทเรยนในสวนทเกยวของกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเขาไว ในวชาตาง ๆ ในหลกสตรการเรยนภาคบงคบของนกเรยนในทกระดบชน จะชวยสงเสรมใหนกเรยน ท ากจกรรมรวมกนบนพนฐานของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอใหนกเรยนสามารถจดจ าหลกการเหลานน ไปประยกตใชในชวตประจ าวนไดอยางแมนย าขน

42

52

ส าหรบการจดการเรยนรตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนการน าเอาสาระการเรยนรรายป/รายภาคทก าหนดไวในหลกสตรสถานศกษามาบรณาการจดท าเปนหนวยการเรยนรเพอ ความสะดวกในการจดการเรยนรและผเรยนไดเรยนรในลกษณะองครวมประกอบดวย ผลการเรยนร สาระการเรยนรและจ านวนเวลา ส าหรบการจดการเรยนร ซงเมอเรยนครบทกหนวยแลวผเรยนสามารถบรรลผลการเรยนรทคาดหวงรายป/รายภาคดงนน ในการจดการเรยนการสอนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใหมประสทธภาพไดนน จ าเปนตองเรมจากการปรบปรงวสยทศน พนธกจ เปาหมาย และคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนใหสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอน าไปสการจดท าหนวยการเรยนร และแผนการจดการเรยนรบรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงโดยมแนวทางการด าเนนงาน ดงน 1) ก าหนดวสยทศน สถานศกษาจ าเปนตองปรบปรงวสยทศนใหสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3 หวง 2 เงอนไข คอ ความพอประมาณ ความมเหตมผล และมภมคมกน ในตวทด ภายใตเงอนไขความร (รอบร รอบคอบ ระมดระวง) เงอนไขคณธรรม (ซอสตย สจรต อดทน เพยร มสต ปญญา) ซงจะน าไปสเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรม ทสมดล มนคง ยงยน พรอมรบการเปลยนแปลง โดยการก าหนดวสยทศนตองเกดขนจากความรวมมอรวมใจของผมสวนรวมของทกภาคสวนทมสวนเกยวของกบการจดการศกษาของสถานศกษา 2) ก าหนดพนธกจ การก าหนดพนธกจเปนการแสดงวธด าเนนการของสถานศกษาเพอบรรลวสยทศนและน าไปสการวางแผนปฏบตตอไป เปนการวเคราะหวสยทศน เพอก าหนดขอความทแสดงถงสงส าคญ คอ 1) วธการด าเนนการ 2) ผรบประโยชนและบรการโดยตรง 3) ลกษณะผลผลตและบรการ 4) ประโยชนทจะไดรบจากสาระการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5) ความเชอคานยมพนฐานในการด าเนนงานของบคลากร และ 6) หลกการพนฐานขององคกร 3) ก าหนดเปาหมายของหลกสตรสถานศกษา เปนความคาดหวงดานคณภาพทเกดกบผเรยนซงสอดคลองกบวสยทศนทสถานศกษาก าหนดและสอดคลองกบจดหมายของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ซงการก าหนดเปาหมายมขนตอนการด าเนนงานดงน คอ 1) ศกษาจดหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐานและหลกสตรสถานศกษาวามความคาดหวงใหผเรยนเปนอยางไร 2) ศกษา วเคราะหวสยทศนของสาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทก าหนดไววาก าหนดภาพอนาคตหรอความคาดหวงตอผเรยนอยางไรบางคาดหวงต อผเรยนอยางไรบาง มสวนใดบางทเพมเตมหรอแตกตางจากจดหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน โดยเฉพาะสวนทเปนจดเนนจดเดนของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สวนทเปนความตองการของผเรยน ชมชนและทองถน เขยนแยกประเดนใหชดเจน (3) ศกษา วเคราะหภารกจของสาระการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และสาระการเรยนรทองถนทก าหนดไว วาภารกจทก าหนดไวแตละดานสามารถสงเสรม สนบสนนใหการพฒนาผเรยนใหบรรลความส าเรจในดานใดบางเขยนระบประเดนใหชดเจน 4) น าประเดนตาง ๆ ทเขยนไวในขอ 1-3 มาเรยบเรยงเปนเปาหมายของสาระการเรยนร ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยเขยนเปนความคาดหวงทตองการใหผเรยนเปนเมอจบสาระการเรยนรทองถนตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5) ตรวจสอบเปาหมายของสาระการเรยนรตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยเขยนเปนคณภาพของผเรยนทตองการใหเกดขนเมอจบการศกษา ครอบคลมจดหมายของหลกสตรสถานศกษา สอดคลองกบวสยทศนของสาระการเรยนร และมาตรฐานการเรยนรตามหลก

43

53

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4) สอดคลองกบความตองการของผเรยนชมชนและทองถน และสอดคลองกบภารกจของสาระการเรยนร ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4) ก าหนดคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงคเปนเปาหมายในการพฒนาผเรยน ซงสถานศกษาสามารถก าหนดขนได โดยยดคณลกษณะทพงประสงค ตามมาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน หลกสตรสถานศกษา ตามความตองการโดยสอดคลองกบสภาพปญหา และความจ าเปนทจะตองมการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และคานยมดงกลาวใหแกผเรยนเพมจากทก าหนดไวในกลมสาระการเรยนรตาง ๆ โดยเนนใหสอดคลองกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในแตละภาคเรยนหรอปการศกษา ครผสอนตองจดใหมการวดและประเมนผลดานคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนโดยเปนการวนจฉย เพอการปรบปรงพฒนาและการสงตอทงน ควรประสานสมพนธกบผเรยน ผปกครองและผเกยวของรวมกนประเมนคณลกษณะอนพงประสงครายปหรอรายภาค ควรไดด าเนนการตามขนตอนดงนคอ 1) ส ารวจ รวบรวมขอมลเกยวกบสถานภาพของโรงเรยนดานผเรยน เอกลกษณ คานยม การยอมรบ ความคาดหวงทมตอผเรยนและสภาวะวกฤตดานคณธรรม จรยธรรมและคานยมของผเรยนจากกรรมการสถานศกษา ครอาจารย นกเรยน ผปกครองและชมชนและผมสวนเกยวของทงหมดทสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2) วเคราะหสภาพความจ าเปนของการพฒนาผเรยนดานคณธรรม จรยธรรม และคานยมทสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3) ก าหนดเปนคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนทสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ซงอาจเปนคณธรรมจรยธรรมและคานยม เพมเตมจากสวนทเปนคณธรรมจรยธรรมและคานยมทก าหนดไวแลวในจดหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐานหรออาจซ ากบทก าหนดไวแลวกไดหากสถานศกษาพจารณาแลววาเปนคณธรรม จรยธรรม และคานยมทจ าเปนตองพฒนาใหเกดผลอยางจรงจง 4) เนองจากคณลกษณะทพงประสงคทตองก าหนดขนน ก าหนดใหเปนสวนหนงของเกณฑการจบหลกสตร ทจะตองมการประเมนเพอปรบปรงและพฒนาสถานศกษาจะตองวางแผนทจะพฒนาผเรยนใหเกดคณธรรม จรยธรรมและคานยมทก าหนด ซงอาจก าหนดใหกลมสาระการเรยนรตาง ๆ และกจกรรมพฒนาผเรยนไดชวยพฒนาในกจกรรมการเรยนรทจดขนหรอสถานศกษาอาจมโครงการหรอกจกรรมเฉพาะขนเพอพฒนาโดยตรงกได โดยวางแผนการประเมนเปนระยะเพอใหเหนพฒนาการ มการปรบปรงและพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงคอยางแทจรง และ 5) การก าหนดคณลกษณะทพงประสงคควรก าหนดเฉพาะคณธรรมจรยธรรมและคานยมทเหนวาส าคญจ าเปนทสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนเอกลกษณคานยมและความคาดหวงทมตอผเรยนอยางแทจรง ไมควรก าหนดมากเกนไป เพราะจะเปนภาระตอการจดเกณฑตวชวดการวางแผนพฒนาและการประเมน 5) จดท าหนวยการเรยนร และแผนการจดการเรยนร การจดท าหนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนรมแนวทางในการพจารณาดงน คอ 1) สาระหลกของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน อยในสาระท 3 เศรษฐศาสตร ในกลมสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ภายใตมาตรฐาน ส. 3.1 ซงก าหนดให “เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภคการใชทรพยากรทมอยจ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยงเพอการด ารงชวตอยางมดลยภาพ” 2) การจดท าหนวยการเรยนรเรมจากการจดท ารางหลกสตรเศรษฐกจพอเพยง โดยก าหนดมาตรฐานเรยนรในแตละชนปทเหมาะสมและสอดคลองกบสาระเรยนรวชาตาง ๆ ในแตละชน แลวจงจดท าหนวยการเรยนรหลกในกลมสาระสงคม

44

54

ศกษา ศาสนา และวฒนธรรมหนวยการเรยนรทบรณาการ หลกคดและหลกปฏบตตนตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สามารถบรณาการแบบสหวทยาการหรอบรณาการขามกลมสาระการเรยนรอก 7 กลมสาระ ไดแก ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สขศกษาและพลศกษา การงานอาชพและเทคโนโลย ศลปะ และ ภาษาตางประเทศ หรออาจใชหนวยการเรยนรในสาระการเรยนรอน ๆ เปนหลกแลวบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเขาไป นอกจากนยงสามารถจดท าเปนหลกสตรสาระการเรยนรทองถนในกลมสาระการเรยนรตาง ๆ โดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเขาไปดวย 3) การจดท าหนวยการเรยนร แผนการเรยนรบรณาการปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไมเครงครดรปแบบของการเขยนหนวย แผนการเรยนร ปรบไดตามธรรมชาตของวชา ระดบชน ตามบรบทของโรงเรยน แตขอใหคงหวขอส าคญ ไดแก ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร สอ แหลงการเรยนร การวดและประเมนผล และ 4) การจดท าหนวยการเรยนร แผนการจดการเรยนร เนนกจกรรมการเรยนรตามหลกการของเศรษฐกจพอเพยง โดยตองสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง ในแตละระดบชน 4.7 การนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในสถานศกษา การน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปใชในสถานศกษา ปรยานช พบลสราวธ (2550) ไดสรปแนวทางการจดการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไว ดงน

4.7.1 การจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในการเรยนร ดงน 1) การจดสภาพแวดลอมทวไปทางกายภาพ ไดแก อาคารสถานท หองเรยนสถานทอ านวยประโยชนอนบรเวณรอบ ๆ โรงเรยนและสภาพแวดลอมทวไป ใหนกเรยนคนเคยกบบรรยากาศและสภาวะแวดลอม จนกระทงกลายไปเปนกจนสย มระเบยบวนย ความยงยนของธรรมชาต น าไปสคานยมการใฝหาความร การระวงรกษาและพฒนาใหสงแวดลอมอยในสภาพทดไปยาวนาน 2) การสรางบรรยากาศในการเรยน การจดสภาพแวดลอมทางกายภาพ สงเสรมบรรยากาศในการเรยนร บรรยากาศในชนเรยนทด มความสข น าไปสความรก ศรทธาความเชอมนระหวางครและนกเรยน ความรบผดชอบตอตนเอง รบผดชอบตอกล ม เอออาทร ซ อสตย ความพากเพยร ความอดทน สงเสรมกระบวนการคด เลอกแนวทางการตดสน การใชเหตผล สงเสรมความสมพนธอนด ซงจะน าไปสการสรางนสยใหคนเคยกบคานยม ตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4.7.2 การจดการเรยนการสอน การน าหลกปรชญ าของเศรษฐกจพอเพยงไป สกระบวนการเรยนร ในโรงเรยน ดงน 1) การจดหลกสตรสถานศกษา ควรก าหนดคณลกษณะอนพงประสงคโดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนฐานการคดจดท าสาระทสอดคลองกบสภาพผเรยนและทองถน 2) การจดหน วยการเรยนร โดยบ รณ าการปรชญ าของเศรษฐก จพอเพยง เขาไปในหนวยการเรยนรทกชน และทกกลมสาระการเรยนร หรอจดเปนหนวยการเรยนรเฉพาะเรอง เชน หนวยการเรยนรการพฒนาคณภาพชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพมไวในการพฒนาผเรยนในทกระดบชน จดกจกรรมการเรยนรทสอดคลองกบวย วฒภาวะ ประสบการณ สภาพความเปนอยของนกเรยนแตละคน แตละครอบครว โดยค านงถงภมสงคมแตละทองถ น น าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนกรอบแนวคดในการจดกจกรรม เชน โครงงานท าสบจากสมนไพรไทย โครงงานประเภทสงประดษฐเครองมอเครองใชหรออปกรณตาง ๆ ครกระตนใหนกเรยนน าหลกของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนฐานการคด สถานศกษาควรประสานความรวมมอกบชมชนทองถนและสงคม

45

55

ทกระดบ จดการเรยนรจากสภาพจรงทเปนอยโดยเรยนรจากแบบอยางทมอยแลว การระดมความคดรวมกนระหวางคร นกเรยน ผปกครอง ผน าชมชน ภมปญญาทองถนรวมกนพฒนาโครงการตาง ๆ ทสอดคลองเหมาะสม กบภมสงคมของโรงเรยน ชมชน 3) การจดกจกรรมสรางเสรมคณธรรมปลกฝงสรางเสรมลกษณะนสยทสอดคลองกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตรกจกรรมประจ าวน ประจ าสปดาห หรอกจกรรมประจ าป ควรเปนกจกรรมทปลกเราใหซมซบกบลกษณะนสยของความพอเพยง ความพอประมาณ ความมเหตผล การคดใครครวญถงผลทเกดจากการกระท าตาง ๆ ความซอสตย พากเพยรพยายาม ความอดทน ความรอบรรอบคอบ ความระมดระวง รกในสงแวดลอมและทองถน เปนการสรางพนฐานจตใจคนเคยกบหลกของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 4) การจดกจกรรมการเรยนรขอมลสารสนเทศ คอ การจดการเรยนรทสอดคลองกบกระแสโลกาภวตนการเปลยนแปลงรวดเรวของระบบขอมลสารสนเทศอนเปนพนฐานการเตรยมพรอมใหประเทศไทยรวมถงคนไทยทกคนไดรบการพฒนา เรยนรรวมกน ในการรจกเลอกขอมลทเปนประโยชน และสามารถพฒนาตามสภาพบรรยากาศแวดลอม ความพรอมของสงคมไทยดวยความพอด มใชลอกเลยนแบบรบเอามาใชกบสงคมไทยอยางไมรเปาหมาย 4.7.3 การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (2558) ไดสรปแนวทางการจดการศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สถานศกษาควรสงเสรมการเรยนรและปลกฝงเสรมสรางใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงค ดงน 1) มความรความเขาใจปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและตระหนกในความส าคญ ของการด าเนนชวตตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง คอ มความรความเขาใจปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงเชอมโยงกบระบบเศรษฐกจ การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง เหนประโยชนและตระหนกในความส าคญของการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการใชเปนแนวทางพฒนาตนเอง พฒนากลมและพฒนาสงคม 2) มความรและทกษะพนฐานในการด ารงชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยงคอ มความร และทกษะพนฐานในการด ารงชวตและการพฒนาอาชพ เชน การเกษตร การผลต และจ าหนายสนคา การด าเนนธรกจ การใชจาย และการออม เปนตน การใชและพฒนาทรพยากรและสงแวดลอม ใหไดประโยชนสงสดและยงยนสบสานศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถนรกและภมใจในความเปนไทย 3) ปฏบตตนและด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง คอ ปฏบตตนใหมความพอประมาณ รจกประมาณตน รจกศกยภาพของตนอยางมเหตผล ปฏบตสงตางๆ บนพนฐานความมสตปญญา ยดทางสายกลางในการปฏบต มภมคมกนในตวทด พรอมรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงตาง ๆ รอบรในเรองทเกยวของ สามารถคดวเคราะหและปฏบตดวยความรอบคอบ ระมดระวง ปฏบตตนและด าเนนวถชวตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดวยความซอสตย สจรต ขยน อดทน เพยรพยายาม แบงปน มสตปญญา มวนย พงตนเอง เอออาทร รบผดชอบ อยรวมกบผอนอยางมความสข การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มแนวทางการพฒนา ดงน

46

56

1) การพฒนาหลกสตรสถานศกษาควรมการพฒนาหรอบรณาการเนอหาสาระปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเขาไปในหลกสตรสถานศกษา ดงน (1) น าคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาพจารณาปรบปรงเพมเตม วสยทศน เปาหมายและคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนในหลกสตร (2) กลมสาระการเรยนร และกจกรรมพฒนาผเรยน ปรบปรงหรอเพมเตมมาตรฐานการเรยนรชวงชน ใหสอดคลองกบวสยทศน เปาหมายและคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (3 )กลมสาระการเรยนร และกจกรรมพฒนาผเรยน ปรบปรงหรอเพมเตมหรอจดท าสาระการเรยนร หนวยการจดการเรยนร และแผนการจดการเรยนรตามล าดบเพอพฒนาผเรยนใหเปนไปตามมาตรฐานการเรยนร 2) การจดการเรยนการสอน สถานศกษาควรจดสาระการเรยนรใหสอดคลองกบวถชวตของผเรยน เนนกระบวนการคดวเคราะห เพอน าไปสการปฏบตจรงอยางเหมาะสมในชวตประจ าวนโดยมแนวทางการด าเนนงาน ดงน (1 ) จ ดก จ กรรมการเร ยน ร ท เน น การฝ กท กษ ะกระบวนการค ด ว เค ราะห การจ ดการ การ เผชญ สถานการณ การแก ปญ หาท เร ม จากช ว ตป ระจ าวน และเช อม โยง สครอบครว สงคม ประเทศชาต (2) จดกระบวนการเรยนร โดยเนนการทดลองการปฏบตจรงทงในสถานศกษา และแหลงเรยนรนอกสถานศกษาในรปแบบโครงงาน การศกษารายบคคล การท างานกลม (3) วดและประเมนผลการเรยนร ใหครอบคลมท ง 3 ดาน ไดแก ดานความร (Knowledge) ดานทกษะ (Process) และดานคณลกษณะอนพงประสงค (Attribute) 3) การจดบรรยากาศและสภาพแวดลอมในสถานศกษา สถานศกษาจดบรรยากาศ ใหเออตอการเรยนร ดงน (1) จดอาคารสถานทและสงแวดลอมทเนนความรมรน ประโยชนใชสอยเปนแหลงเรยนร อนรกษสบสานทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม ศลปวฒนธรรม สถาปตยกรรมของทองถนและภมปญญาไทย (2) ก าหนดระเบยบ ธรรมเนยมปฏบตในสถานศกษา ทสงเสรมระเบยบวนย เคารพธรรมเนยมปฏบต กฎ กตกาสงคมรวมกน เชน การรบประทานอาหาร การแตงกาย การใชทรพยากร เปนตน (3) สงเสรม พฒนาบรรยากาศดานคณธรรม จรยธรรม เชน การท าบญตกบาตรเขารวมกจกรรมทางศาสนา (4) สงเสรมการแสวงหาความร และการเผยแพรความรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เชน การจดนทรรศการ การแขงขน การใชเทคโนโลย (5) สงเสรมการปฏบตตนเปนแบบอยาง (6) จดโครงการ กจกรรมสงเสรมการปฏบตตน และการด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4) การจดระบบบรหารจดการของสถานศกษา 5) การใหผปกครอง ชมชนมสวนรวมในการจดการศกษา

47

57

6) การตดตามและประเมนผลการจดการศกษา มลนธชยพฒนา (2555 สบคนเมอวนท 17 สงหาคม 2555) ไดกลาวถง แนวพระราชด าร ในการด าเนนชวตแบบพอเพยงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงค านงถงวถชวต สภาพสงคม ของประชาชน เพอไมใหเกดความขดแยงทางความคดทอาจน าไปสความขดแยงในทางปฏบต ใหยดความประหยด การตดทอนคาใชจายในทกดานการประกอบอาชพดวยความถกตอง ซอสตยสจรต ละเลกการแกงแยงผลประโยชนและแขงขนกนในทางการคาแบบตอสกนอยางรนแรง การขวนขวายใฝหาความรใหมรายไดเพมพนขน จนถงขนพอเพยงเปนเปาหมายส าคญ และการปฏบตตนในแนวทางทด ลดละสงชว ประพฤตตนตามหลกศาสนา 4.8 รปแบบและวธการประเมนสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (สถานศกษาพอเพยง) กระทรวงศกษาธการ มนโยบายสงเสรมการขบเคลอนการพฒนาตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในภาคการศกษา โดยมเปาประสงคการจดการศกษาตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอปลกฝงใหเดก เยาวชนและประชาชน มลกษณะ “อยอยางพอเพยง” โดยก าหนดใหมการพฒนาการศกษาทกระดบผานการประเมนและเกณฑคณภาพสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (สถานศกษาพอเพยง) ไมนอยกวารอยละ 90 ของสถานศกษาทวประเทศ และเพอใหการด าเนนงานพฒนาการจดการศกษาดงกลาวของแตละองคกรเปนไปอยางมคณภาพมระบบทชดเจนเปนไปในทศทางเดยวกน รวมทงเปนหลกประกนคณภาพของสถานศกษาพอเพยง ใหหนวยงานทจะด าเนนการพฒนาและขยายผลการประเมนสถานศกษาใหเปนสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (สถานศกษาพอเพยง) ภาคการศกษา จงไดก าหนดหลกเกณฑในการประเมนสถานศกษาเพอใหเปนสถานศกษาพอเพยง ดงน 4.8.1 หลกเกณฑการประเมน 1) ใชเครองมอและรายการเกณฑการประเมนสถานศกษาพอเพยง ของกระทรวงศกษาโดยมสาระการประเมนการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการ 5 ดาน ดงน (1) ดานการบรหารจดการสถานศกษา (2) ดานหลกสตรและการจดการเรยนการสอน (3) ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน (4) ดานการพฒนาบคลากรของสถานศกษา (5) ดานผลลพธ/ภาพความส าเรจ 2) ใหมคณะกรรมการประเมนสถานศกษาพอเพยง ทกระทรวงศกษาประกาศใหเปน ผประเมนสถานศกษาแบบอยางการจดการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง (สถานศกษาพอเพยง) ของกระทรวงศกษาธการ ซงทกคนสามารถประเมนได ทกสงกด องคประกอบคณะกรรมการประเมน ประกอบดวย (1) มคณะกรรมการประเมน จ านวน 3 คน ตอ 1 ชด (2) คณะกรรมการประเมนในแตละชดตองไมใชคนในสงกดเดยวกนทงหมด โดยมตวอยาง ดงน

48

58

ตวอยาง องคประกอบคณะกรรมการ 1 ชด (จ านวน 3 คน) เชน รปแบบท 1– คนท 1 และ 2 ผประเมน ศธ. สงกด สพฐ. คนท 3 ผประเมน ศธ. สงกด กศน. รปแบบท 2– คนท 1 ผประเมน ศธ. สงกด สพฐ. คนท 2 ผประเมน ศธ. สงกด กศน. คนท 3 ผประเมน ศธ. สงกด สอศ. รปแบบท 3– คนท 1 และ 2 ผประเมน ศธ. สงกด กศน. คนท 3 ผประเมน ศธ. สงกด สพฐ. รปแบบท 4– คนท 1 ผประเมน ศธ. สงกด ศธจ. คนท 2 ผประเมน ศธ. สงกด กศน. คนท 3 ผประเมน ศธ. สงกด สอศ. 4.8.2 วธการประเมน 1) ส านกงานศกษาธการจงหวด แตงตงคณะกรรมการประเมนสถานศกษาทขอรบการประเมนเปนสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (สถานศกษาพอเพยง) ตามหลกเกณฑขอ 1) 2) คณะกรรมการประเมน (จ านวน 3 คน ตอ 1 ชด) ทกคนตองประเมนทกดาน (5 ดาน ตามขอ 1)) ตามแบบประเมนสถานศกษาพอเพยงส าหรบคณะกรรมการ-รายบคคล (สถพ.02) 3) คณะกรรมการประเมนตองมการประชมสรปผลการใหคะแนนหลงการใหคะแนน แลวสรปลงในแบบสรปการประเมนสถานศกษาพอเพยง (สถพ.03) 4) การใหคะแนนในแตละดานตองเปนไปตามวธค านวณ (อยในเลมคมอการประเมนและเกณฑคณภาพสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง) 4.8.3 ผลการประเมน 1) คณะกรรมการประเมน สงรายชอสถานศกษาพรอมแบบสรปผลการประเมนสถานศกษาพอเพยง (สถพ.03) ใหคณะกรรมการส านกงานศกษาธการจงหวด ตรวจสอบความถกตอง 2) คณะกรรมการส านกงานศกษาธการจงหวดตรวจสอบความถกตอง และจดท ารายชอสถานศกษาทผานการประเมนพรอมสรปผลการประเมนลงใน ใบปะหนา-ตารางสรปคะแนนสถานศกษาพอเพยง (สถพ.04) สงใหส านกงานศกษาธการภาคแตงตงคณะกรรมการคดกรอง ตรวจสอบเอกสารสรปผลการประเมนทสงเขามาของแตละภาค 3) ส านกงานศกษาธการภาคด าเนนการคดกรองเอกสารการประเมนสถานศกษาพอเพยงเสรจสนเรยบรอย จงรวบรวมสรปรายชอทผานการประเมน สงไปยงศนยขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง กระทรวงศกษาธการ 4) ศนยขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง กระทรวงศกษาธการ ท าเอกสารเสนอรฐมนตร เพอประกาศใหเปนสถานศกษาทผานการประเมนสถานศกษาแบบอยางการจดกจกรรมกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (สถานศกษาพอเพยง) ตอไป 4.8.4 การตดตามผล 1) หนวยงานตนสงกดตดตามผลการด าเนนงาน ปละ 2 ครง 2) ศนยขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง กระทรวงศกษาธการ ตดตามผลการด าเนนโครงการ ปละ 1 ครง

49

59

4.9 การจดการเรยนรตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการสอนโดยเนนผเรยนเปนส าคญ 4.9.1 ภาวะผน าของผบรหารในการเนนผเรยนเปนส าคญ การจดการเรยนรตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการสอนโดยเนนผเรยนเปนส าคญซงจะน าไปสการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร โดยเฉพาะผบรหารสถานศกษาจ าเปนตองมลกษณะภาวะผน าททจะน าการจดการเรยนรไปขบเคลอนโรงเรยนใหกาวหนาตอไป ธระ รญเจรญ (2550) จงไดเสนอวาผบรหารตองมภาวะผน าไดดงน

1) มความรความสามารถในการด าเนนการในเรองผน าดงน (1) การจดใหมการวจยและพฒนาโรงเรยน (2) การจดการประเมนและน าผลการประเมนมาปรบปรงโรงเรยนอยางตอเนอง (3) การแสวงหาความคดและความสามารถของคร นกเรยน และผมสวนได

สวนเสยอนๆ (4) การจดใหมการแลกเปลยนเรยนร (5) การจดฝกอบรมและพฒนาบคลากรอยางตอเนอง 2) มการน าโรงเรยนใหเจรญกาวหนาและใหมความยงยน 3) ปกครอง ดแลบคลากรดวยคณธรรมจรยธรรม 4) จงใจบคลากรใหพฒนาผลงานของตนเองใหด 5) สรางวสยทศนคานยมของโรงเรยนและพนธะผกพนตอการปฏบตงานในโรงเรยน 6) สรางบรรยากาศและสงแวดลอมทเออตอการเรยนรของบคลากรทกคน 7) ท างานโดยอาศยกลมหรอคณะบคคลเปนทตง 8) มความจรงใจ เขาใจ และรบฟงความคดเหนทงภายในและภายนอกโรงเรยน 9) ใหรางวล ยกยอง ชมเชยบคลากร นกเรยนและผเกยวของ 10) เอออ านวยความสะดวกทรพยากรทกอยางเพอการเรยนร

จากประเดนทเกยวของกบภาวะผน าของผบรหารโดยเฉพาะผบรหารสถานศกษาทตองมการจดการเรยนรดงกลาว หากไดมการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนรากฐานของการวจยเพอพฒนาโรงเรยน โดยพฒนาคร พฒนานกเรยน แสวงหาความรความคดพฒนาโรงเรยนใหกาวหนา มการปกครองดแลดวยระบบคณธรรมจรยธรรมโดยอาศยความรเปนเงอนไขอนจะเปนการเอออ านวยใหทกคนในโรงเรยนไดมการเรยนรรวมกนหรอเปนการรวมกนผลกดนใหมการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง ซงกมพนฐานมาจากการมภาวะผน าของผบรหารนนเอง

4.9.2 ตวบงชการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ดวงกมล สนเพง (2553) ไดกลาวถงความหมายของการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยน

เปนศนยกลางโดยเนนใหผเรยนสรางความรใหม สรางสงประดษฐใหมโดยการใชกระบวนการทางปญญาอนเปนกระบวนการคด ใชกระบวนการทางสงคมหรอกระบวนการกลมซงผเรยนสามารถน าความรไปประยกตใชได โดยมครเปนผแสดงบทบาทเปนผอ านวยความสะดวกในการจดประสบการณ และเสนอตวบงชของการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง

1) มประสบการณตรงสมพนธกบธรรมชาตและสงแวดลอม 2) ฝกปฏบตจนคนพบความถนดและวธการของตนเอง

50

60

3) ท ากจกรรมแลกเปลยนการเรยนรจกกลม

4) ฝกคดอยางหลากหลายและสรางสรรค จนตนาการ ตลอดจนไดแสดงอยางชดเจน และมเหตผล

5) ไดรบการเสรมแรงใหคนหาค าตอบแกไขปญหาทงดวยตนเองและรวมดวยชวยกน ไดฝกคน รวบรวมขอมลและสรางสรรคความรดวยตนเอง

6) เลอกกจกรรมตามความสามารถ ความถนดและความสนใจของตนเองอยางมความสข 7) ฝกตนเองใหมวนยและรบผดชอบในการท างาน 8) ฝกประเมน ปรบปรงตนเองและยอมรบผอน ตลอดจนสนใจใฝหาความรอยางตอเนอง

4.9.3 ตวบงชการจดการเรยนการสอนของครทเนนผเรยนเปนส าคญ ดงน 1) เตรยมการสอนทงเนอหาและวธการ

2) จดสงแวดลอมและบรรยากาศทปลกเรา จงใจและเสรมแรงใหผเรยนเกดการเรยนร 3) เอาใจใสผเรยนเปนรายบคคล และแสดงความเมตตาตอผเรยนอยางทวถง 4) จดกจกรรมและสถานการณใหผเรยนไดแสดงออกและคดอยางสรางสรรค 5) สงเสรมใหผเรยนฝกคด ฝกท าและฝกปรบปรงตนเอง 6) สงเสรมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรจากกลม พรอมสงเกตสวนดและปรบปรงสวนเสย

ดวยของผเรยน 7) ใชสอการสอนเพอฝกการคด การแกปญหาหาและการคนพบความร 8) ใชแหลงเรยนรทหลากหลายและเชองโยงประสบการณกบชวตจรง 9) ฝกฝนกรยามารยาทและวนยตามวถวฒนธรรมไทย 10) สงเกตและประเมนพฒนาการเรยนของผเรยนอยางตอเนอง

4.9.4 บทบาทของผสอนในฐานะเปนผอ านวยความสะดวก 1) เปนผน าเสนอ (Presenter) 2) เปนผสงเกต (Observer) 3) เปนผถาม (Asker) 4) เปนผใหการเสรมแรง (Reinforce) 5) เปนผแนะน า (Director) 6) เปนผสะทอนความคด (Reflector) 7) เปนผจดบรรยากาศ (Atmosphere Organizer) 8) เปนผจดระเบยบ (Organizer) 9) เปนผแนะแนะแนว (Guide) 10) เปนผประเมน (Evaluator) 11) เปนผใหค าชนชม (Appraiser) 12) เปนผก ากบ (Coacher)

51

61

4.9.5 การประเมนตนเองทเนนผเรยนเปนส าคญ ชวลต ชก าแพง (2551) ไดกลาวถงลกษณะส าคญของการประเมนตนเองทเนนผเรยนเปนส าคญ ดงน

1) เปนการประเมนสภาพจรงทมงรวบรวมสารสนเทศของพฒนาการและการเรยน

2) เปนการประเมนสภาพจรงทมงเนนพฒนาการทเกดขนอยางเดนชด 3) เปนการประเมนสภาพจรงทใหความส าคญกบจดเดนของผเรยน 4) เปนการประเมนสภาพจรงทเปนผลพวงมาจากการจดหลกสตรการเรยนการสอน

ทเนนผเรยนเปนส าคญ 5) เปนการประเมนสภาพจรงทเปนสถานการณทสอดคลองกบชวตจรง 6) เปนการประเมนสภาพจรงทอาศยการปฏบต 7) เปนการประเมนสภาพจรงทสอดคลองกลมกลนกบการเรยนการสอน 8) เปนการประเมนสภาพจรงทเนนการเรยนรอยางมจดมงหมาย 9) เปนการประเมนสภาพจรงทตองด าเนนควบคไปกบทกสภาพแวดลอม 10) เปนการประเมนสภาพจรงทตองอาศยความรวมมอกนระหวางผปกครอง ครและ

นกเรยนรวมทงบคคลในวชาชพอน ๆ ตามความจ าเปน การประเมนตนเองทเนนผเรยนเปนส าคญ โดยเฉพาะหลงจากทมการน าหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐานไปเปนแนวทางในการจดท าหลกสตรสถานศกษาแลว จงมการประเมนผเรยนตามกลมสาระการเรยนร ตามสาระของรายวชา รวมทงใหผ เรยนประเมนความกาวหนาของตนเอง ถอวาเปนการประเมนเชงสรางสรรคหรอเปนการประเมนเชงหลกสตรเชงสรางสรรค โดยเฉพาะเปนการประเมนการใชหลกสตรทมการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน การน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชพทธศกราช 2551 ทกลาวถงสมรรถนะของผเรยน และกลาวถงคณลกษณะอนพงประสงค (กระทรวงศกษาธการ, 2551)และน าหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานนนมาพฒนาเปนหลกสตรสถานศกษาและน ามาจดการเรยนการสอนในสถานศกษา หลงจากนนจงมการประเมนหลกสตรเชงสรางสรรค

4.9.6 การประเมนหลกสตรเชงสรางสรรค แนวคดการประเมนหลกสตรเช งสรางสรรค มารต พฒ นผล (2561) ได เสนอ

องคประกอบการประเมนหลกสตรเชงสรางสรรคไว 4 ประเดน ดงน 1) การแบงปนวสยทศน (Shared Vision) 2) วฒนธรรมความรวมมอรวมใจ (Collaborative Culture) 3) การมงเนนตรวจสอบและปรบปรงผลการเรยนรของผเรยน (Focus on

Examine Outcomes to Improve Student Learning) 4) การแลกเปลยนประสบการณสวนบคคล (Shared Personal Practice) จากประเดนท มารต พฒนผล น าเสนอน สามารถน ามาประยกตใชกบการประเมนหลกสตร

ทมการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอมาประยกตใชโดยเฉพาะ การแบงปนวสยทศนเปนการประมวลประสบการณ แนวคด สมรรถนะและคณลกษณะทพงประสงคของผเรยน การจดการเรยนการสอน การวดประมวลผล เปนตน มาแลกเปลยนเรยนรวสยทศนหรอภาพในอนาคตทเปนไปได โดยเฉพาะ เปนการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบทกสวนทกหนวยงานของการเร ยนร

52

62

อนจะน ามาซงแนวคดเชงสรางสรรค เปนวฒนธรรมความรวมมอรวมใจในอนทจะขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษาอยางเปนรปธรรม การแบงปนวส ยทศนหรอการสรางแนวคดอน เปนภาพในอนาคตรวมกนน เปนการชวยกน รวมมอกนในการปรบปรงการเรยนรของนกเรยนโดยมงใหผเรยนเปนผด าเนนชวตอยางพอเพยง เปนคนมเหตผล สรางภมคมกนใหตว เองทด รวมทงเปนการรวมมอกนปลกฝงอปนสยใฝรใฝเรยนอนเปนเงอนไขความร และเปนการสรางความรวมมอในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหแกผเรยนดวย โดยมวตถประสงคทส าคญคอใหผ เรยนมการจดการความร (Knowledge Management) อนชาญฉลาดโดยการสรางกลยทธในการทจะท าใหผเรยนน าความร อนฝงลก (Tacit Knowledge) อนเปนอรยทรพยในตนของผเรยน ใหเปนความรชดเจนหรอความรแจง (Explicit Knowledge) ทจะเผยแพรไปสสาธารณชน ในทนมงหมายถงผเรยนจะตองมความรหรอไดรบการปลกฝงใหมความรฝงลกเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทมพนฐานมาจากสจการแหงตนซงหมายถงการเรยนรดวยตนเอง เนนตนเองเปนส าคญหรอเปนการใฝรใฝเรยนอนเปนความตองการ อยางแรงกลา และน าความรดงกลาวทฝงลกอยในอปนสยนนไปถายทอด สบสาน ขบเคลอนตอไป เปนการจดการเรยนรตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนการจดการสอนโดยเนนผเรยนเปนส าคญ

จากการศกษา สรปไดวา การน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในสถานศกษา ผบรหารสถานศกษา จะตองจดระบบบรหารจดการทมประสทธภาพ โดยจดบรรยากาศและสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร บรณาการการเรยนการสอนในหลกสตรและหนวยการเรยนร จดกจกรรมสงเสรมใหผเรยน ไดรบการพฒนาทงดานความร คณธรรมจรยธรรมมความสามารถปรบตว การแกปญหาในสถานการณตางๆ มทกษะการด ารงชวตแบบพอเพยง พงตนเองและชวยเหลอคนอนได โดยค านงถงศกยภาพและความสามารถทแตกตางกนของบคคล บรบทของสถานศกษา และความตองการของทองถนเปนส าคญ

จากแนวคดของนกวชาการ นกการศกษา และงานวจยทเกยวของ สรปเปนองคประกอบของรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ดงตารางท 1

53

63

ตารางท 1 การสงเคราะหองคประกอบการพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

ประเดน

1.พมผ

กา ธ

รรมส

ทธ. 2

552

2. ปร

ยานช

พบล

สราว

ธ 25

50

3. กร

ะทรว

งศกษ

าธกา

ร, 2

551

4. จร

าย อ

ศราง

กร ณ

อยธ

ยา, 2

554

5. กร

กมล

เพมผ

ล. 25

54

6. นว

ตร น

าคเวช

. 255

4

7. สภ

ทร พ

นธพฒ

นกล.

2554

8. มศ

ลป ช

นภกด

. 255

5

9. สม

ปอง ม

าตยแ

ทน. 2

555

10. ส

าคร ม

หาหง

ส. 25

56

11. พ

ณสดา

สรธ

รงศร

.2551

12. ว

ชรศก

ด สง

คปาน

. 255

8

13. อ

รชร ก

ตตชน

มธวช

.2558

ความ

ถ

1. มความรความเขาใจหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

- - - - - - 7

2. มความรและทกษะพนฐานในการด ารงชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

- - - - - - 7

3. ปฏบตตนและด าเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

- - - - - - - - - 4

4. การจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศในการเรยนร

- - - - - - - - 5

5. การจดการเรยนการสอน - - - - - - - - 5

6. การจดกจกรรมสรางเสรมคณธรรม

- - - - - - - - 5

7. การจดกจกรรมการเรยนรขอมลสารสนเทศ

- - - - - - - - 5

8. ก าหนดวสยทศน 13

54

64

ตารางท 1 (ตอ)

ประเดน

1.พมผ

กา ธ

รรมส

ทธ. 2

552

2. ปร

ยานช

พบล

สราว

ธ 25

50

3. กร

ะทรว

งศกษ

าธกา

ร, 2

551

4. จร

าย อ

ศราง

กร ณ

อยธ

ยา, 2

554

5. กร

กมล

เพมผ

ล. 25

54

6. นว

ตร น

าคเวช

. 255

4

7. สภ

ทร พ

นธพฒ

นกล.

2554

8. มศ

ลป ช

นภกด

. 255

5

9. สม

ปอง ม

าตยแ

ทน. 2

555

10. ส

าคร ม

หาหง

ส. 25

56

11. พ

ณสดา

สรธ

รงศร

.2551

12. ว

ชรศก

ด สง

คปาน

. 255

8

13. อ

รชร ก

ตตชน

มธวช

.2558

ความ

ถ

9. ก าหนดพนธกจ - - - - - - - - - - 3

10. ก าหนดเปาหมาย - - - 8

11. คณลกษณะอนพงประสงค

- - - - - - - - - - 3

12. แผนการจดการเรยนร - - - - - - - 6

13. การจดระบบการบรหารจดการภายในสถานศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

- - - - - - - - - - - 2

14. การพฒนาหลกสตร - - - - - - - - - 4

15. การจดการเรยนการสอน

- - - - - - - - - 4

16. การจดบรรยากาศสภาพแวดลอม

- - - - - - - - - 4

17. การใหผปกครองและชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา

- - - - - - 6

18. การตดตามและประเมนผลการจดการศกษา

- - - - - - 6

19. คณลกษณะทพงประสงคของผเรยน

- - - - - - - - 4

20. การจดการเรยนการสอนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

- - - - - - 7

21. ภาวะผน าทางวชาการ 13 22. การสรางเครอขาย 13 23. การพฒนาบคลากร 13 24. การมเปาหมายรวมกน 13

จากตารางท 1 การสงเคราะหองคประกอบการพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 จากแนวคดของ

55

65

นกวชาการ นกการศกษา และงานวจยทเกยวของ สรปไดวาองคประกอบของรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ม 5 องคประกอบ ไดแก 1) การก าหนดวสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากร (Personal Development) และ 5) การมเปาหมายรวมกน (Goal) 5. แนวคดเกยวกบสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 Thailand 4.0เปนวสยทศนเชงนโยบายการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยหรอโมเดลพฒนาเศรษฐกจของรฐบาล ภายใตการน าของพลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรและหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ท เขามาบรหารประเทศบนวสยทศนท วา “มนคง มงคง และยงยน” ทมภารกจส าคญในการขบเคลอนปฏรปประเทศดานตาง ๆ เพอปรบแก จดระบบ ปรบทศทาง และสรางหนทางพฒนาประเทศใหเจรญ สามารถรบมอกบโอกาสและภยคกคามแบบ ใหม ๆ ทเปลยนแปลงอยางเรว รนแรงในศตวรรษท 21 ได ประเทศไทยในอดตทผานมามการพฒนาดานเศรษฐกจเปนไปอยางตอเนอง ดงน “ประเทศไทย 1.0” เนนการเกษตรเปนหลก เชน ผลตและขาย พชไร พชสวน หม หมา กา ไก เปนตน ยคสอง “ประเทศไทย 2.0” เนนอตสาหกรรมแตเปนอตสาหกรรมเบา เชน การผลตและ ขายรองเทา เครองหนง เครองดม เครองประดบ เครองเขยน กระเปา เครองนงหม เปนตน “ประเทศไทย 3.0” เปนอตสาหกรรมหนกและการสงออก เชน การผลตและขายสงออกเหลกกลา รถยนต กลนน ามน แยกกาซธรรมชาต ปนซเมนต เปนตน (ปจจบน) จดอยในยคท 3.0) แต ไทยในยค 1.0, 2.0 และ 3.0 รายไดประเทศยงอยในระดบปานกลาง อยอยางนไมไดตองรบพฒนาเศรษฐกจสรางประเทศจงเปนเหตใหน าไปสยคท 4 “ประเทศไทย 4.0” ใหเปนเศรษฐกจใหม (New Engines of Growth) มรายไดสง โดยวางเปาหมายใหเกดภายใน 5-6 ปน คลาย ๆ กบการวางภาพอนาคตทางเศรษฐกจทชดเจนของประเทศทพฒนาเชนสหรฐอเมรกา“A Nation of Makers”องกฤษ“Design of Innovation” อนเดย “Made in India” หรอ ประเทศเกาหลใตทวางโมเดลเศรษฐกจในชอ “Creative Economy” 5.1 ลกษณะไทยแลนด 4.0 “ประเทศไทย 4.0”เปนความมงมนของนายกรฐมนตร ทตองการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value–Based Economy” หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” โดยมฐานคดหลก คอ เปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” เปลยนจาก การขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรม ไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม และเปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคา ไปสการเนนภาคบรการมากขน ดงนน“ประเทศไทย 4.0” จงควรมการเปลยนวธการท าทมลกษณะส าคญ คอ เปลยนจากการเกษตรแบบดงเดมในปจจบน ไปสการเกษตรสมยใหม ท เนนการบรหารจดการและเทคโนโลย (Smart Farming) โดยเกษตรกรตองร ารวยขน และเปนเกษตรกรแบบเปนผประกอบการ (Entrepreneur) เปลยนจาก Traditional SMEs หรอ SMEs ทมอยและรฐตองใหความชวยเหลออยตลอดเวลา ไปสการเปน Smart Enterprises และ Startups บรษทเกดใหมทมศกยภาพสง เปลยนจาก Traditional Services ซงมการ

56

66

สรางมลคาคอนขางต า ไปส High Value Services และเปลยนจากแรงงานทกษะต าไปสแรงงานทมความร ความเชยวชาญ และทกษะสง 5.2 การพฒนาไทยแลนด 4.0 การพฒนาประเทศภายใตโมเดล“ประเทศไทย 4.0”จะส าเรจ ใชแนวทาง“สานพลงประชารฐ”เปนตวการขบเคลอน โดยมงเนนการมสวนรวมของภาคเอกชน ภาคการเงนการธนาคาร ภาคประชาชน ภาคสถาบนการศกษา มหาวทยาลยและสถาบนวจยตางๆ รวมกนระดมความคด ผนกก าลงกนขบเคลอน ผานโครงการ บนทกความรวมมอ กจกรรม หรอ งานวจยตาง ๆ โดยการด าเนนงานของ “ประชารฐ” กลมตางๆ อนไดแก กลมท 1 การยกระดบนวตกรรมและผลตภณฑการปรบแกกฎหมายและกลไกภาครฐ พฒนา คลสเตอรภาคอตสาหกรรมแหงอนาคต และการดงดดการลงทน และการพฒนาโครงสรางพนฐาน กลมท 2 การพฒนาการเกษตรสมยใหมและการพฒนาเศรษฐกจฐานรากและประชารฐ กลมท 3 การสงเสรมการทองเทยวและไมล การสรางรายได และการกระตนการใชจายภาครฐ กลมท 4 การศกษาพนฐานและพฒนาผน า (โรงเรยนประชารฐ) รวมทงการยกระดบคณภาพวชาชพ กลมท 5 การสงเสรมการสงออกและการลงทนในตางประเทศ รวมทงการสงเสรมกลม SMEs และผประกอบการใหม (Start Up)

ทมา http://www.drborworn.com/articledetail.asp?id=16223 ภาพท 6 โมเดล“ประเทศไทย 4.0” โดยสรป กระบวนทศนในการพฒนาประเทศภายใต “ประเทศไทย 4.0” เปนอกนโยบายหนงทเปนการวางรากฐานการพฒนาประเทศในระยะยาว เปนจดเรมตนในการขบเคลอนไปสการเปนประเทศทมนคง มงคง และยงยนตามวสยทศนรฐบาล เปนรปแบบทมการผลกดนการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจ การปฏรปการวจยและการพฒนา และการปฏรปการศกษาไปพรอมๆ กน เปนการผนกก าลง

57

67

ของทกภาคสวนภายใตแนวคด “ประชารฐ” ทผนกก าลงกบเครอขายพนธมตรทางธรกจ การวจยพฒนา และบคลากรทงในและระดบโลก อนเปนแนวคดทศทางการพฒนาประเทศเพอกาวเขาสโมเดล “ประเทศไทย 4.0” ของรฐบาลในปจจบน 5.3 สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ธระ รญเจรญ (2561) ไดกลาวถง ความกาวหนาของสอเทคโนโลยดจทล ซงเปนไปอยางรวดเรวท าใหเกดศาสตรและนวตกรรมใหม ๆ มอทธพลตอทงเศรษฐกจสงคมและการศกษาอยางหลกเลยงไมได สถานศกษาจะตองปรบเปลยนโครงสรางระบบบรหารและการจดการศกษาเรยนรใหม ๆ จนน าไปสการเกดนวตกรรมตามเปาหมายไทยแลนด 4.0 หรอการจดการศกษา 4.0 การศกษาจงเปนเครองมอส าคญในการยกระดบคณภาพทรพยากรมน ษยในประเทศ เพอเตรยมก าลงคนใหพรอมในการเปนกลไกส าคญในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทยสเวทเศรษฐกจในระดบภมภาคและระดบนานาชาต กระทรวงศกษาธการไดก าหนดกรอบแนวคดเพอเปนแนวทางในการปฏบตการปฏรปการศกษาไทยสผลลพธThailand 4.0 ครอบคลมภารกจการจดการศกษาใน 4 องคกรหลกทมกรอบบทบาทหนาทเกยวของกบการจดการเรยนรสคณภาพผเรยนใหเปนพลเมองไทย 4.0 ไดแก ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) และส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) โดยใหทกองคกรจดการศกษาใหไดผลผลตทดตามระดบหลกสตร และเกดผลลพธในเปาหมายการขบเคลอนประเทศโมเดล Thailand 4.0 จากการศกษาแนวคดทเกยวของกบสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 สรปไดวา ไทยแลนด 4.0 หมายถง วสยทศนเชงนโยบายทเปลยนเศรษฐกจแบบเดมไปสเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม เพอยกระดบประเทศไทยใหกาวขามกบดกของประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทมรายไดสง นอกจากน สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หมายถง การพฒนาสถานศกษาสการศกษาภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 เรมดวยการฝกใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง ครเปลยนจากครสอนเปนพเลยง ครฝก (Coach) การเรยนแบบบรณาการสหวชาการ เชอมโยงความรกบจนตนาการ เปลยนแปลงไปสรปธรรมใหผเรยนมทกษะทตองการ เชน การท างานรวมกน ความคดสรางสรรค และการสอสารทด ซงการจดการศกษาตองสรางความพอใจใหผเรยนและทาทายสการสรางกระบวนการเรยนรใหผเรยนอยากเรยน 6. งานวจยทเกยวของ 6.1 งานวจยในประเทศ ธนาวธ บทธจกร (2552) ไดศกษาการพฒนาคณธรรมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงโดยใชรปแบบกจกรรมกลมเยาวชนสรางสรรคพฒนาคณธรรม จรยธรรมนกเรยน โรงเรยนบานโพนสวาง อ าเภอเมองมกดาหาร จงหวดมกดาหาร โดยมความมงหมายเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมนกเรยน โรงเรยนบานโพนสวาง อ าเภอเมองมกดาหาร จงหวดมกดาหาร ใหมคณธรรมน าความรตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงไดก าหนดกรอบการพฒนาเงอนไขคณธรรม 4 ดาน คอความอดทน ความประหยด ความซอสตย และความเออเฟอ กลยทธหรอวธการทใช ในการพฒนาไดแก การประชมเชงปฏบตการอยางมสวนรวมและสรางสรรค AIC การฝกอบรม การศกษาดงานการฝกฝนตนเองโดยกระบวนการกจกรรมกลมเยาวชนสรางสรรค กลมเปาหมาย คอนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนตน (ม.1-3)

58

68

จ านวน 61 คน โดยน าหลกการและขนตอนของการวจยปฏบตการ ตามแนวคดของ Kemmis และ McTaggart โดยด าเนนการเปน 2 วงจร ประกอบดวย 4 ขนตอน (PAOR) คอ การวางแผน (Planning) การปฏบตการ การสงเกตการณ การสะทอนผลการปฏบต เครองมอทใช คอ แบบสงเกตแบบสมภาษณ แบบบนทก และแบบประเมน พบวา การด าเนนการในวงจรท 1วธการทใชในการพฒนา คอ การประชมเชงปฏบตการ อยางมสวนรวมและสรางสรรค AIC กจกรรมเขาคายคณธรรม การฝกฝน ตนเอง โดยกระบวนการกจกรรมกลมเยาวชนสรางสรรค การสรางองคความร ความเขาใจในกระบวนการประชม AIC ท าใหทกคนยอมรบและชนชม ความสมพนธภาพกบคนอน สรางความเขาใจและก าหนดสงท คาดหวงรวมกน คดคนหาวธการส าคญท าใหไดสภาพทมงหวง นกเรยนแกนน าไดรบความรในการสรางความรวมมอระหวางกนในการเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโดยกระบวนการพฒนาศกยภาพ กจกรรมเขาคายคณธรรม ท าใหนกเรยนไดรบความรตามหลกค าสอนทางศาสนา และฝกปฏบตตนใหเปนผมคณธรรม จรยธรรม ดวยการปฏบตจรงเปนการฝกฝนตนเองในขณะด าเนนกจกรรมการด าเนนการในวงจรท 2 มการฝกทกษะปฏบตดวยการเทยบเคยงและแลกเปลยนเรยนรโดยการศกษาดงานในโรงเรยนตนแบบคณธรรมชนน า และการฝกฝนตนเองอยางตอเนองท าใหเกดผลลพธเชงองคความร คอการเปลยนแปลงในวธคดและวธการท างานของผรวมศกษาคนควาและนกเรยนแกนน า ความคดเชงบวกและทกษะการบรณาการการท างานรวมกบครนกเรยน การก าหนดภารกจ ซงกลมเยาวชนสรางสรรค มสวนรวมในการวางแผน ด าเนนงาน ตดตามและประเมนผลอยางเปนระบบและครบวงจร สามารถน าความรความเขาใจจากแตละกจกรรมทไดเรยนรมาปรบใชกบตนเอง การท างานเกดความผกพนและภาคภมใจ ผลลพธเชงพฒนาคอ ครทปรกษาเขามามบทบาทในการรวมเสรมแรงและน าสการปฏบต นกเรยนรจกประหยดอดออม ซอสตยสจรต ขยนหมนเพยรใชจายพอประมาณคอ รายจายสมดลกบรายรบมเหตมผล คอ ใชจายเทาทจ าเปนไมใชสงของเกนฐานะ ใชของอยางคมคา มภมคมกน คอมเงนออม แบงปนผอน ชวยเหลอผอน ท าบญมากขนผลลพธการปฏบตทเปนเลศ โรงเรยนไดรบรางวลโรงเรยนคณธรรมชนน าระดบยอดเยยม นกเรยนไดรบคดเลอกเปนเยาวชนสรางสรรคดเดน ครผรวมศกษาคนควา ไดรบยกยองเชดช เปนขาราชการครดเดน ดานการเสรมสรางวนย คณธรรมและจรยธรรม สมณฑา ศรสวสด (2553) ไดพฒนารปแบบการประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษาในประเทศไทย โดยผานกระบวนการเรยนรจากสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว กลมเปาหมายในประเทศไทยและสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ประกอบดวย นกเรยนจ านวน 50 คน ผบรหาร ครอาจารย และผปกครองนกเรยนจ านวน 31 คน เกบรวบรวมขอมลจากการสมภาษณแบบเจาะลก การสนทนากลม การประชมเชงปฏบตการ การลงมอปฏบตจรง และวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา พบวา (1) วถการด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยงของเยาวชนในสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ใน 5 ดาน คอ ดานเศรษฐกจ นกเรยนมการใชจายอยางมเหตผล พอประมาณ และประหยดเทาทจ าเปน ใชชวตอยางพอควร ดานสงคม นกเรยนไดชวยเหลอสงคมหรอชมชน มการปลกฝงจตส านกสาธารณะ ค านงถงผลประโยชนเพอสวนรวม ดานจตใจ ไดเขารวมกจกรรมทางศาสนาทตนนบถอ ท าใหตนเองมจตใจทมนคง เขมแขง พงตนเองได ดานสงแวดลอม มการปลกจตส านกรกษสงแวดลอม ดวยการเรยนร มการรกษาสงแวดลอมในสถานศกษาและชมชน และดานวฒนธรรม มการสบสานวฒนธรรมประเพณเดม การอนรกษอาหารประจ าทองถน อนรกษประเพณพนบาน และอนรกษการใชภาษาประจ าถน (2) แนวทางการประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงของสถานศกษาใน

59

69

ประเทศไทย ดานเศรษฐกจ ควรมแนวทาง คอ การสงเสรมใหนกเรยนเปนผทรจกการประหยดและอดออม รจกการใชจายของตนเอง คอ ใชอยางมเหตผล ใชอยางพอประมาณ ใชจายอยางประหยด ใชจายเทาทจ าเปน การสงเสรมใหนกเรยนคดและวางแผนอยางรอบคอบดวยการท าบญชรายรบรายจาย การสงเสรมใหนกเรยนมการวเคราะหบญชรายรบรายจาย การสงเสรมใหนกเรยนรจกการออมเงนดวยตนเอง และน าเงนทออมไวไปฝากธนาคาร ดานสงคม ควรมแนวทางคอ การสงเสรมใหนกเรยนเปนผทมจตอาสา รจกชวยเหลอสงคมหรอชมชน การปลกฝงใหนกเรยนมจตส านกสาธารณะ นกถงผลประโยชนเพอสวนรวม รจกเสยสละ มความสามคค รจกเผยแพรองคความรเศรษฐกจพอเพยง การสงเสรมใหนกเรยนไดบนทกการท าความดทไดชวยเหลอบดามารดา ผปกครอง และคนในครอบครว ญาตพนอง ครอาจารย เพอน ๆ ตลอดจนบคคลทวไป ดานจตใจ ควรมแนวทางคอ การสงเสรมใหนกเรยนไดปฏบตกจทางศาสนาทตนนบถอ การจดกจกรรมใหนกเรยนไดมโอกาสเขาคายคณธรรม ดานสงแวดลอม ควรมแนวทางคอการสงเสรมใหนกเรยนเปนผทรจกอนรกษสงแวดลอม มการปลกจตส านกรกษสงแวดลอม การรณรงคใหนกเรยนมจตส านกทด รจกน าแนวคดเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการจดท าขบวนกฬาส ตามโครงการกฬาสเพอสขภาพ การสงเสรมใหนกเรยนมการเรยนรรกษาสงแวดลอมในสถานศกษาและชมชน ดานวฒนธรรม ควรมแนวทางคอการสงเสรมใหนกเรยนเปนผทรจกสบสานวฒนธรรมไทย ปลกฝงมารยาทไทย โดยมการสอนมารยาทไทย การใหนกเรยนท าอาหารทองถนทตนเองชอบ และสนใจ การอนรกษการใชภาษาประจ าถน มการรณรงคพดภาษาทองถนไทเลย การสบสานวฒนธรรมประเพณเดม ฟนฟอนรกษประเพณพนบานโดยการใหนกเรยนไดเขารวมกจกรรม และ (3) การสรางรปแบบ โดยใชกระบวนการเรยนรรวมกน ผสมผสานแนวคดจากสถานศกษาในประเทศไทยและสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มรปแบบ คอ รปแบบดานเศรษฐกจ มกจกรรม คอ การท าบญชรายรบ-รายจาย การออมเงน ดานสงคม มกจกรรม คอ กจกรรมจตอาสา ธนาคารความด ดานจตใจมกจกรรม คอการสวดมนตไหวพระ ท าสมาธ คายอบรมคณธรรม ดานสงแวดลอมมกจกรรม คอ กจกรรมอนรกษสงแวดลอม กจกรรมกฬาสเพอสขภาพ กจกรรมการเกบขยะในโรงเรยน และดานวฒนธรรม มกจกรรม คอการอบรมมารยาทไทย การสงเสรมการบรโภคอาหารทองถน รณรงคการพดภาษาทองถน การเขารวมกจกรรมประเพณและวฒนธรรมในทองถนและมการทดลองใชรปแบบดงกลาว ในสถานการณจรงเปนเวลา 4 เดอน และไดประเมนรปแบบตามความคดเหนและความพงพอใจของผบรหาร ครอาจารยและผปกครอง พบวา ผบรหาร ครอาจารย ผปกครองและนกเรยนมความพงพอใจตอการปฏบตตนของนกเรยนทเขารวมโครงการ รวมทงการประเมนผลผลตและผลลพธจากโครงการ เกสณ ชวปรชา (2554) ไดพฒนารปแบบการบรหารแบบมสวนรวมส าหรบโรงเรยนดประจ าต าบล กลมตวอยาง 123 โรงเรยน โดยใชแบบสอบถามมาตรประมาณคา 5 ระดบ หาคาเฉลย หาความตองการจ าเปนในการใชรปแบบการบรหารแบบมสวนรวม (2)รางรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมสาหรบโรงเรยนดประจ าต าบล (3) ประเมนความเหมาะสมและความเปนไปไดของรปแบบ โดยผทรงคณวฒเปนรายบคคล 30 คน และประชมกลมผทรงคณวฒ 15 คน และ (4) ปรบปรงและนาเสนอรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมส าหรบ โรงเรยนดประจ าต าบล การวเคราะหขอมลใชสถตเชงบรรยาย และการวเคราะหเนอหา พบวา (1) สภาพปจจบนของการบรหารแบบมสวนรวมในโรงเรยนดประจ าต าบล ในภาพรวม ใชรปแบบโดยผบรหารโรงเรยนเปนหลก อยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน การวางแผนอยในระดบมาก การน าแผนไปสการปฏบตอยในระดบมาก สวนการประเมนผลอยในระดบปานกลาง และสภาพทพงประสงคของการบรหารแบบมสวนรวมในโรงเรยนดประจ าต าบลในภาพรวม ใชรปแบบโดยผบรหารโรงเรยนเปนหลก อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานการ

60

70

วางแผน อยในระดบมากทสด การน าแผนไปสการปฏบต อยในระดบมาก สวนการประเมนผลโดยครเปนหลกอยในระดบมาก ความตองการจ าเปนในการบรหารแบบมสวนรวมโดยครและชมชนเปนหลกเรยงล าดบ ดงน การประเมนผล (PNI = .80) การน าแผนไปสการปฏบต (PNI = .53) และการวางแผน (PNI = .49) (2) รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมส าหรบโรงเรยนดประจ าต าบล ควรใชรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมส าหรบโรงเรยนดประจ าต าบลโดยครและชมชนเปนหลก โดยมหลกการ แนวคดและวตถประสงคของรปแบบ และองคประกอบของการบรหาร ประกอบดวย การวางแผน การน าแผนไปสการปฏบต และการประเมนผลโดยครและชมชนเปนหลก ปารณทตต แสนวเศษ (2554) ไดศกษาการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา ขนพนฐานของโรงเรยนประถมศกษา : การสรางทฤษฎจากฐานราก กลมตวอยางผบรหารสถานศกษา ครผสอน กลมผปกครองนกเรยน กลมผน าชมชน กลมนกเรยน กลมผบรหารและครในศนยอ านวยการเครอขาย กลมผใหการนเทศ ผน าองคกรปกครองสวนทองถน กลมผมาศกษาดงาน กลมประชาชนผมสวนรวมอยางสม าเสมอในการจดการศกษาขนพนฐาน กลมประชาชนผไมมสวนรวมในการจดการศกษา และกลมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน จ านวน 72 คนเครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลไดแก แบบสงเกต แบบสอบถาม พบวา รปแบบการมสวนรวมของชมชนกบสถานศกษา ประกอบดวย 1) รปแบบการมสวนรวมกบองคการบรหารสวนต าบล 2) รปแบบการมสวนรวมของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน 3) รปแบบการมสวนรวมในการจดการศกษาขนพนฐานของผปกครอง (4) รปแบบการมสวนรวมของศษยเกา 5) รปแบบการมสวนรวมของคณะกรรมการภาค 4 ฝาย (ผแทนคร ผแทนผปกครอง ผแทนชมชน ผแทนกรรมการนกเรยน) 6) รปแบบการมสวนรวมขององคกรตาง ๆ ในชมชน 7) รปแบบการมสวนรวมของกลมอาชพและผประกอบการวสาหกจชมชน 8) รปแบบการมสวนรวมขงประชาชนทวไปในชมชน 9) รปแบบการมสวนรวมของหนวยงานราชการและเจาหนาทของรฐ 10) รปแบบการมสวนรวมของภาคเอกชนและสถานประกอบการ 11) รปแบบการมสวนรวมของศนยอ านวยการเครอขายและ 12) รปแบบการมสวนรวมในการระดมทน กระบวนการมสวนรวม ประกอบดวย 5 ขนตอนคอ ขนท 1 ส ารวจความตองการ การส ารวจขอมลพนฐาน ขนท 2 การก าหนดมาตรฐานของสถานศกษา ขนท 3 การวางแผนพฒนาสถานศกษาตามวสยทศน พนธกจ ขนท 4 ขนการด าเนนการ ขนท 5 ขนการรวมรบผลประโยชน ระดบการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 4 ระดบคอ 1) ระดบรวมวางแผนตดสนใจ 2) ระดบปฏบตการ 3) ระดบการรบผลประโยชน 4) ระดบการประเมนผล ปจจยและเงอนไขทสงผลตอการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย ปจจยและเงอนไขภายในโรงเรยน ไดแก ปจจยดานผบรหารม 7 ดาน ปจจยดานครและบคลากรทางการศกษาม 17 ดาน ปจจยดานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานม 5 ดาน ปจจยดานโรงเรยนม 9 ดาน ปจจยและเงอนไขภายนอกโรงเรยน ประกอบดวย 1) ปจจยดานชมชนมทงหมด 19 ดาน 2) ปจจยดานการเมองม 4 ดาน 3) ปจจยดานงบประมาณ 4) ปจจยดานวฒนธรรม 5) ปจจยดานทรพยากรและสภาพแวดลอมในชมชน 6) ปจจยดานสอและเทคโนโลย 7) ปจจยทเกดจากขอเสนอแนะของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) และยทธศาสตรทสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาขนพนฐานประกอบดวย 1) ยทธศาสตรการศกษาสภาพแวดลอมชมชน 2) ยทธศาสตรการศกษาประวตความเปนมาและสภาพชมชน 3) ยทธศาสตรการศกษาประวตความเปนมาและสภาพปจจบนของสถานศกษา 4) ยทธศาสตรการปรบบคลกภาพการท างานของผบรหารสถานศกษา 5) ยทธศาสตรการ

61

71

ปรบบคลกภาพการท างานของครและบคลากรทางการศกษา และ 6) ยทธศาสตรการปรบปรงวธการด าเนนงานและผลการด าเนนงานของสถานศกษา ผลกระทบของการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย ผลกระทบตอนกเรยน ผลกระทบตอครและบคลากรทางการศกษา ผลกระทบตอคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผลกระทบตอชมชนและผลกระทบตอโรงเรยนบทบาทของผมสวนรวมการจดการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย บทบาทของผบรหาร บทบาทของครและบคลากรทางการศกษา บทบาทของผ เรยน บทบาทของผปกครอง บทบาทของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน บทบาทขององคการบรหารสวนต าบลและบทบาทการมสวนรวมของชมชน การเขามามสวนรวมของชมชน ประกอบดวย การมสวนรวม 4 ลกษณะคอ 1) การมสวนรวมในการรวมคดและตดสนใจ 2) การมสวนรวมในการสนบสนนและรวมด าเนนงาน 3) การมสวนรวมควบคม ตรวจสอบการด าเนนงานของโรงเรยน และ 4) การมสวนรวมในการรบบรการและรบความชวยเหลอจากโรงเรยน วธการในการเขามามสวนรวม ประกอบดวย 2 วธ คอ 1) การเขามามสวนรวมโดยสมครใจหรออาสาสมคร และ 2) การมสวนรวมโดยการถกชกจงหรอชกชวน และอปสรรคตอการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 3 บรบทคอ บรบทจากโรงเรยนและผบรหาร บรบทดานผปกครองและบรบทดานชมชน อทธพทธ สวทนพรกล (2554) ไดน าเสนอกลยทธทางเลอกการบรหารจดการสถานศกษาเพอพฒนาทกษะชวตของนกเรยนตามแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและแนวคดการจดการศกษาเพออาชพโดยใชกระบวนการจดการความร กลมเปาหมายเปนผเชยวชาญ 2 กลม คอ 1) กลมผบรหารและคร จ านวน 7 คน และ2) กลมนกวชาการดานการจดการศกษา จ านวน 7 คน เครองมอทใชในการวจยคอคมอการจดเกบขอมลภาคสนามและการสนทนากลมดวยกระบวนการจดการความร วเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหาและการสรางขอสรปแบบอปนยผลการวจยมดงน คอ (1) ผบรหารมการบรหารจดการสถานศกษาโดย 1) มการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสแนวคดและแนวปฏบตของสถานศกษา 2) พฒนาหลกสตรสถานศกษาโดยเนนการศกษาเพออาชพ 3) ใชบรบทวถชมชนทองถนในการจดการเรยนร 4) สรางและใชแหลงเรยนรภายในโรงเรยน 5) สรางวฒนธรรมองคกรในการท างานรวมกน 6) ประสานความรวมมอกบองคกรภายนอก ครมการจดการเรยนรโดย 1) ใชโครงการ/กจกรรมพฒนาผเรยน 2) เนนการฝกปฏบตจรง 3) บรณาการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในแผนการจดการเรยนร 4) ใชประสบการณ /ทกษะในการถายทอดความรความส าเรจทปรากฏขนกบนกเรยน คอ 1) มพนฐานทกษะชวตและทกษะอาชพในทองถน/ชมชน 2) ตระหนกในคณคาวถชวตทองถนของตนเอง 3) ชวยเหลอครอบครวเพราะมรายไดระหวางเรยน นอกจากนผบรหาร คร และนกเรยนมความเขาใจ รคณคา ปฏบตตนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ลกษณะการบรหารจดการสถานศกษาฯ ใหความส าคญกบ 1) การก าหนดวสยทศนและนโยบาย 2) การพฒนาหลกสตรและการจดการเรยนร 3) การพฒนาและการใชแผนการจดการเรยนร 4) ก าร ใช /ก จ ก รรม /โค รงก าร พ ฒ น าผ เร ย น 5) การ เช อ ม โย งบ ร บ ท ว ถ ช ม ช น ท อ งถ น 6) การใชแหลงเรยนรและสภาพแวดลอมในโรงเรยน 7) การสรางความรวมมอกบหนวยงานภายนอก 8) การสงเสรมและพฒนาบคลากร 9) การสรางความรวมมอในการท างาน 10) การปลกฝง/เนนการใชชวตในสงคมของนกเรยน (2) กลยทธ ฯทก าหนดขน ม 4 รปแบบ คอ 1) กลยทธการพฒนาความสามารถทางวชาการ 2) กลยทธการประยกตใชการเกษตรและ/หรอภมปญญาทองถน 3) กลยทธการประยกตใชแหลงเรยนรภายในและภายนอกโรงเรยนและ 4) กลยทธเนนการฝก

62

72

ปฏบตงาน/การฝกงาน และ (3) ผลการประเมนกลยทธทางเลอกฯ พบวา แตละกลยทธทางเลอกฯ มความเปนไปไดในทางปฏบต โดยอยบนเงอนไขบางประการ ไดแก กระบวนการจดการเรยนการสอน และการเลอกใชวธสอนทเหมาะสมกบสภาพของนกเรยนทจะน า นกเรยนไปสการมทกษะการเรยนรจากการปฏบต การมทกษะอาชพ สการมทกษะชวตตามแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จระพงษ หอมสวรรณ และคณะ (2555) ไดพฒนารปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษา กลมตวอยางคณะกรรมการบรหารสถานศกษา จ านวน 82 คน รวบรวมขอมลจากประเมนความเปนไปได พบวา รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษาทสรางขนประกอบดวย 4 องคประกอบ ไดแก 1) หลกการบรการแบบมสวนรวม 2) คณะกรรมการบรหารแบบมสวนรวม 3) ขอบขายงานบรหารแบบมสวนรวม และ 4) กระบวนการบรหารแบบมสวนรวม ทงนผทรงคณวฒมความเหนวารปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษามความเหมาะสมและความเปนไปไดอยในระดบมากทสด พณสดา สรธรงศร (2555) ไดศกษาการจดการศกษาแบบมสวนรวม : กรณศกษา โครงการจดการศกษาแบบมสวนรวมขององคกรในชมชนเพอสขภาวะคนไทย พบวา วธการมสวนรวม 8 ประการ คอ การรวมคด รวมวางแผน รวมตดสนใจ รวมด าเนนการ รวมรบผดชอบ รวมตดตามประเมนผล รวมแกปญหา และรวมชนชมดงน 1) การรวมคด กอนการด าเนนโครงการทกองคกรทรวมโครงการ ไดแก โรงเรยน วด ชมชน แหลงเรยนร และสถาบนศกษาปอเนาะ มการจดท าประชาคม และระดมความเหน จากองคการ หนวยงาน ผมสวนไดสวนเสยและประชาชนในชมชน เพอรบฟงความคดเหนและความ ตองการทางการศกษาในชมชนของโรงเรยน จากนนมการวางแผนรวมกน 2) การรวมวางแผน หลงจากการรบฟงความคดเหนจากองคการ หนวยงาน ผมสวนไดสวนเสยและประชาชนในชมชนแลว คณะท างานโครงการฯของโรงเรยน วด ชมชน แหลงเรยนร และสถาบนศกษาปอเนาะ ไดมการวางแผนการด าเนนโครงการ โดยเรยงล าดบความส าคญของโครงการตามความตองการของประชาชนฯ และน าเสนอคณะท างานโครงการระดบจงหวด ทปรกษาวชาการโครงการและฝายบรหารจดการโครงการพจารณาตามล าดบทงน การวางแผน ดงกลาวจะมการมอบหมายงานระหวางผบรหาร ผรบผดชอบโครงการและบคลากรหรอคณะท างานใน โครงการแลวแตกรณ โดยผท าหนาทเลขานการโครงการจะเปนผมบทบาทในการประสานการวางแผน และการก าหนดกจกรรมในแผนดงกลาว 3) การรวมตดสนใจ เมอตองตดสนใจด าเนนงานในเรองส าคญหรอทเปน เรองสวนไดสวนเสยขององคกร โรงเรยน วด ชมชน แหลงเรยนรและสถาบนศกษาปอเนาะจะมการตดสนใจรวมกนของคณะท างานโครงการฯ โดยเฉพาะการตดสนใจจดล าดบความส าคญของโครงการกจกรรมทมความส าคญใกลเคยงกน แตจ าเปนตองเลอกกจกรรมใดกจกรรมหนง เพอประโยชนขององคกรหรอของผเรยน อยางไรกตามการตดสนใจจะขนอยกบผน าขององคกรดวย 4) การรวมด าเนนการ เมอไดรบอนมตและมการท าสญญาระหวางผบรหาร โรงเรยน วด ชมชน แหลงเรยนร และสถาบนศกษาปอเนาะและฝายบรหารจดการโครงการ มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ตามแผนงาน/โครงการทไดรบอนมตแลว ไดมการด าเนนโครงการตาม แผนงาน โครงการแบบมสวนรวม โดยไดมการก าหนดผรบผดชอบการแบงงานกนท าตามโครงการยอย ทก าหนดไว 5) การรวมรบผดชอบ เมอมการแบงงานกนท าตามโครงการยอยทก าหนด ไวในแผนงานแลว ไดด าเนนการตามทก าหนดตามความรบผดชอบของแตละคน/คณะ 6) การรวมตดตามประเมนผล ในการด าเนนโครงการไดก าหนดใหมการ ตดตามประเมนผล โดยคณะท างานของโครงการฯ

63

73

ระดบโรงเรยน จงหวด ภาคและบรหารจดการโครงการระดบโรงเรยน นอกจากจะมการตดตามโดยคณะท างานของโรงเรยนแลวยงมการตดตามจากภาคประชาชนหรอชมชน แบบไมเปนทางการ เชน การรายงานผลการด าเนนงานของนกเรยนในโครงการ จากผปกครอง ชมชน การรวมประชมตดตามผล 7) การรวมแกปญหา เมอมปญหาการด าเนนงานในแตละกจกรรมหรอ ภาพรวมของโรงเรยน คณะท างานโครงการฯและชมชน ไดรวมกนแกไข เชน ปญหาน าทวมสงผลการด าเนนกจกรรมชะงก ไดมการรวมแกปญหาสถานทหลงน าลด การจดหายานพาหนะรบสงนกเรยนใน โครงการพสอนนองของโรงเรยนในจงหวดนราธวาส เพอไปชวยสอนนองตาดกาวนเสาร–อาทตย การจดหาวสดการเรยนการสอน หรอวทยากร เปนตน ท าใหปญหาและอปสรรคคลคลายลง และ 8) การรวมชนชม การรวมชนชมเปนรปแบบการมสวนรวมทโครงการน ารองการจดการศกษาฯ ครงน ประสบผลส าเรจน าไปสการท างานรวมกนอยางมความสข สงผลตอการผนกก าลงและเกดความยงยน เชน การทคณะท างานฯและชมชนในโครงการไดมโอกาสน าผลงานใน โครงการของโรงเรยน/ชมชนไปรวมจดแสดง/สมมนาแลกเปลยนเรยนรทงในระดบจงหวด ระดบภาคและระดบสวนกลาง รวมทงการชนชมรวมกนจากการไดรบรางวลทงระดบองคกร ระดบจงหวด ระดบภาค และระดบสวนกลางของโรงเรยน/องคกร นอกจากนนแตละโรงเรยน/องคกรไดมการเขยน บทความเผยแพรผลงานลงในหนงสอทฝายบรหารจดการโครงการไดจดพมพเผยแพร กอใหเกดความภาคภมใจในความส าเรจรวมกน ณฐวฒน รกทอง (2555) ไดศกษาสภาพการบรหารแบบมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมอยางยงยนของโรงเรยนเครอขายเชฟรอนในประเทศไทย ประกอบดวย การมสวนรวม 4 ดาน คอ การตดสนใจ การด าเนนการ การรบผลประโยชน และการประเมนผล กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก ผบรหาร 51 คน และคร 206 คน รวม 257 คน พบวา 1) ดานการตดสนใจพบการปฏบตมากทสด คอทกโรงเรยนมการก าหนดวตถประสงคเปาหมายและแผนงานไวเปนลายลกษณอกษร โดยมจดมงเนนทสอดคลองกบนโยบายมากทสด คอ การจดกจกรรมเพอสรางความตระหนกใหเกดกบผรวมกจกรรม และการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยน โดยมเปาหมายในการลดปรมาณขยะและการใชพลงงาน 2) ดานการด าเนนงานทพบการปฏบตมากทสด คอ การเตรยมความพรอมดานบคลากรโดยมการจดประชมคณะครเพอความเขาใจในแผนงานและการมอบหมายงานจะพจารณาจากความถนดของบคลากร 3) ดานการรบผลประโยชน พบวามการปฏบตอยในระดบมากทสด คอ การไดมสวนสรางสรรคสงคมและไดรบความภาคภมใจในตนเอง และพบวามการปฏบตมากคอ การไดรบคาปรกษาและชวยแกปญหาท าใหมขวญและก าลงใจ 4) ดานการประเมนผล พบการปฏบตมากทสดคอ ทกโรงเรยนมการวเคราะหผลหลงการประเมนเพอเปนขอมลในการวางแผนตอไป ดานปญหาพบวา ปญหาดานการก าหนดเปาหมายในการด าเนนงานพบการปฏบตมากทสดคอ ไมสามารถจดกจกรรมไดตามเปาหมายทวางไว รองลงมาคอ เรองงบประมาณทใชไมเพยงพอ และขาดบคลากรทเชยวชาญในการด าเนนงาน ตามล าดบ สมกต บญยะโพธ (2555) ไดศกษารปแบบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสความเปนเลศ ศกษาจากกลมตวอยางโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาและโรงเรยนขยายโอกาส จ านวน 137 โรงเรยน พบวา 1) องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสความเปนเลศ ประกอบดวย 6 องคประกอบยอย คอ ภาวะผน าของผบรหารสถานศกษา กระบวนการจดการเรยนร การวางแผนกลยทธ การบรหารทรพยากรบคคล กระบวนการบรหารจดการและความคาดหวงตอ

64

74

ความส าเรจของผเรยน 2) รปแบบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสความเปนเลศ เปนพหองคประกอบทมความสมพนธกน โดยองคประกอบดานภาวะผน าของผบรหารสถานศกษามอทธพลทางตรงตอองคประกอบดานความคาดหวงตอความส าเรจของผเรยน และอทธพลทางออมตอองคประกอบดานการวางแผนกลยทธและองคประกอบดานกระบวนการบรหารจดการ และ 3) ผลการยนยนรปแบบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสความเปนเลศ ผทรงคณวฒเหนสอดคลองกนวา รปแบบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสความเปนเลศมความถกตอง ครอบคลม เหมาะสมเปนไปไดและเปนประโยชน ณฐวด ทรพยธนาศร และคณะ (2556) ไดศกษาการมสวนรวมของครในการบรหารโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต 4 กลมตวอยางประกอบดวยคร จ านวน 320 คน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลไดแก แบบสอบถาม พบวา 1) การมสวนรวมในการบรหารงานโรงเรยนตามความคดเหนของคร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต 4 โดยรวมอยในระดบดมาก เมอพจารณารายดาน พบวา ทกดานอยในระดบมากเชนเดยวกน 2) เปรยบเทยบความคดเหนของครทมวฒการศกษาตางกน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต 4 ตอการมสวนรวมในการบรหารงานโรงเรยน โดยรวมมความคดเหนไมแตกตางกน และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการบรหารงานบคคล มความคดเหนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.5 โดยครทมวฒการศกษาสงกวาปรญญาตรมคาเฉลยของระดบความคดเหนสงกวาครทมวฒการศกษาระดบปรญญาตร 3) เปรยบเทยบความคดเหนของครทมประสบการณตางกน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต 4 ตอการมสวนรวมในการบรหารงานโรงเรยน โดยรวมและรายขอมความคดเหนไมแตกตางกน และ 4) ขอเสนอแนะเกยวกบการมสวนรวมในการบรหารโรงเรยน ตามความคดเหนของคร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบรรมย เขต 4 คอ ควรเปดโอกาสใหครไดมสวนรวมในการบรหารงาน พจารณาตดสนใจวางแผนการจดสรรงบประมาณใหครไดมสวนรวมในการตดตาม ตรวจสอบวางแผนการใชเงนใหถกตองตามระเบยบ ใหครมสวนรวมในการก าหนดนโยบาย แผนงาน/งาน/โครงการของฝายงบประมาณ ใหครมสวนรวมในการนเทศ ตดตามและประเมนผลงานฝายบรหารงบประมาณและควรใหครมสวนรวมในการใหความเหนชอบเกยวกบงบประมาณของโครงการตางๆ ดรณภพ เพยรจด (2556) ไดพฒนาระบบการจดการความรส าหรบโรงเรยนเครอขายระดบการศกษาขนพนฐานเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พบวา 1) กลมตวอยางมความคดเหนวาการจดการความร การขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใน การจดการเรยนรและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและระบบเครอขาย สงผลใหเกดระบบการจดการความร ส าหรบโรงเรยนเครอขายระดบการศกษาขนพนฐานเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทมคณภาพ 2) ผลการใชระบบทพฒนาขนพบวาครผสอนมคะแนนความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดานการศกษาหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นวตกรรมทไดจากระบบการจดการความรมคณภาพดตามเกณฑ การประเมนการเปนสถานศกษาพอเพยงของโรงเรยนและครเหนดวยกบ คณภาพของระบบอยในระดบมากทสด พฤตกรรมการใชกระบวนการจดการความรของครอยในระดบมาก 3) ระบบการจดการความรส าหรบโรงเรยนเครอขายระดบการศกษาขนพนฐานเพอขบเคลอน ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มองคประกอบ 4 ดาน 9 ขนตอน องคประกอบไดแก 1) ดาน

65

75

คน ประกอบดวยคร ผปฏบตจดการความรหรอชมชนนกปฏบต ครผเชยวชาญความรจากโรงเรยน แมขายและวทยากรผใหความร 2) ดานโรงเรยน ประกอบดวยโรงเรยนแมขายและโรงเรยนลกขาย และแผนการจดการเรยนรของโรงเรยน 3) ดานเทคโนโลย ประกอบดวยเทคโนโลยส าหรบการจดการความร การตดตอสอสาร และแสวงหาความร และ 4) ดานการเรยนร ประกอบดวยการเรยนรระดบรายบคคล ระดบกลม และระดบโรงเรยนเครอขาย และเรองทเรยนร ขนตอนของระบบ ไดแก 1) ขนเตรยมการ เปนการเตรยมองคประกอบของระบบ 2) ขนก าหนดความร เนนการน าหลกคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชสรางนวตกรรม 3) ขนแสวงหาความรเพอ การจดการเรยนการสอน 4) ขนแบงปนแลกเปลยนความรระหวางชมชนนกปฏบตของโรงเรยนเครอขาย 5) ขนสรางความรเพอใหไดนวตกรรมการจดการเรยนการสอน 6) ขนประมวลและกลนกรองความรเพอใหไดนวตกรรม 7) ขนจดเกบความรทเปนนวตกรรม 8) ขนน าความรมาใชในการเรยนการสอน และ 9) ขนประเมนผลความร ครอบคลมการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนและผลสมฤทธตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ตอศกด บญเสอ (2556) ไดศกษารปแบบการบรหารแบบมสวนรวม ส าหรบสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลพบร เขต 2 กลมตวอยางเปนผบรหารสถานศกษา ครหวหนาวชาการ ประธานนกเรยน ประธานกรรมการสถานศกษาและประธานเครอขายผปกครองในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลพบร เขต 2 จ านวน 52 โรงเรยน รวม 260 คน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลไดแก แบบสอบถามสภาพปญหาและความตองการเกยวกบการบรหารสถานศกษาแบบมสวนรวม พบวา (1) การบรหารแบบมสวนรวม ส าหรบสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลพบร เขต 2 มปญหาโดยรวมอยในระดบนอย สวนใหญมความตองการมสวนรวมอยในระดบนอย (2) รปแบบการบรหารแบบมสวนรวม ส าหรบสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลพบร เขต 2 มองคประกอบ 3 สวน ไดแก สวนท 1 สวนน า สวนท 2 หลกการของรปแบบและสวนท 3 กลยทธการบรหารแบบมสวนรวม และ (3) ผบรหารสถานศกษา ครหวหนาวชาการ ประธานกรรมการสถานศกษา ประธานเครอขาย ผปกครองและประธานนกเรยน เหนวาหลงใชรปแบบการบรหารแบบมสวน มสภาพการปฏบตดานการมสวนรวมอยในระดบมากทสดและมความพงพอใจตอรปแบบการบรหารสถานศกษาแบบมสวนรวมอยในระดบมากทสด ภธรภร ปยสวรรณ และคณะ (2556) ไดศกษาแนวทางการมสวนรวมในการบรหารจดการสถานศกษาของสมาคมผปกครองและครทเหมาะสมกบสงคมไทย กลมตวอยางเปนสมาชกสมาคมผปกครองและคร จ านวน 280 สมาคม เกบรวบรวมขอมลจากแบบสมภาษณ ก งโครงสราง แบบสอบถามความคดเหน แบบสอบถามเพอตรวจสอบและยนยนแนวทางท เหมาะสม พบวา (1) องคประกอบของการมสวนรวมในการบรหารจดการสถานศกษาของสมาคมผปกครองและครทเหมาะสมกบสงคมไทย ประกอบดวย 6 องคประกอบยอย คอ การสรางภาคเครอขาย บรรยากาศองคกร ความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน การมสวนรวมของสมาชก การประเมนผลและการสนบสนนทรพยากร (2) รปแบบการมสวนรวมในการบรหารจดการสถานศกษาของสมาคมผปกครองและครทเหมาะสมกบสงคมไทยทไดวเคราะหองคประกอบมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยมความสมพนธทางตรงระหวางความสมพนธระหวางโรงเรยน การประเมนผล การสนบสนนทรพยากรกบการสรางภาคเครอขาย บรรยากาศองคกร การมสวนรวมของสมาชกและความสมพนธทางออมระหวางบรรยากาศองคกร และกบการสรางภาคเครอขาย (3) พบแนวทางทเหมาะสมในทางการมสวนรวมใน

66

76

การบรหารจดการสถานศกษาของสมาคมผปกครองและครทเหมาะสมกบสงคมไทย จ านวน 28 แนวทาง และผลการตรวจสอบแนวทางทเหมาะสมในทางการมสวนรวมในการบรหารการจดการสถานศกษาของสมาคมผปกครองและครท เหมาะสมกบสงคมไทยโดยผเชยวชาญ พบวา มความเหมาะสมกบบรบท เปนไปไดในการน าไปใช มความถกตองเชงทฤษฎและเปนประโยชนตอการน าไปพฒนาสถานศกษา กญวญญ ธารบญ และนภดล เจนอกษร (2557) ไดศกษาการบรหารแบบมสวนรวมทสงผลตอประสทธภาพการท างานเปนทมของผบรหารสถานศกษาเอกชนระดบปฐมวยกลมตวอยางผบรหารสถานศกษา จ านวน 175 โรงเรยน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสอบถามและแบบสมภาษณ พบวา (1) การบรหารแบบมสวนรวม ประกอบดวย 9 องคประกอบ โดยเรยงจากมากไปนอย คอ ความผกพนตอองคกร การพฒนาทมงาน การกระจายอ านาจ ความไววางใจกน การใหขอมลขาวสารทเปนประโยชน การตดสนใจรวมกน การรวมก าหนดวตถประสงคและเปาหมาย ความเปนอสระในการบรหารองคกร และเขาใจธรรมชาตขององคกร (2) ประสทธภาพการท างานเปนทมของผบรหาร ประกอบดวย 12 องคประกอบ คอ ความชดเจนของวตถประสงค บรรยากาศการท างานทปราศจากพธรตอง การมสวนรวม การรบฟงซงกนและกน ความไมเหนดวยในดานบวก ความเหนพองกน การสอสารทเปดเผย บทบาทและการมอบหมายงานทชดเจน ภาวะผน ารวมความสมพนธกบภายนอก รปแบบการท างานทหลากหลายและการประเมนผลงานของตนเอง และ (3) การบรหารแบบมสวนรวมดานความเปนอสระในการบรหารองคการ (r=0.58) ดานความผกพนตอองคกร (r=0,53) และดานการรวมก าหนดวตถประสงคและเปาหมาย (r=0.43) สงผลตอประสทธภาพการท างานเปนทมของผบรหารสถานศกษาเอกชนระดบปฐมวย ผทรงคณวฒมความสอดคลองกนวามความเหมาะสมเปนประโยชนและสามารถน าไปใชไดจรง สอดคลองกบกรอบแนวคดทฤษฎของการวจย ขวญกมล ดอนขวา (2557) แบบจ าลองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเศรษฐกจ สรางสรรคมผลตอการพฒนาเศรษฐกจ ของประเทศไทย ผลการศกษาพบวา แบบจ าลองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเศรษฐกจสรางสรรคกบ การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย ทสรางขนนนมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษอยในเกณฑทด โดยมคาไค-สแควร (2 ) มคาเทากบ 162.014 ทองศาอสระ (df) เทากบ 66 มคาไคสแควรสมพทธ (2 /df) เทากบ 2.45 คาดชนความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร (RMSEA) มคาเทากบ 0.059 และคาดชนรากทสองเฉลยของสวนทเหลอ (RMR) มคาเทากบ 0.032 ผลการวจยยงพบวาน าหนกองคประกอบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทมคามากทสด คอ องคประกอบดานการมภมคมกนในตวทด (0.946) รองลงมาคอ ดานความมเหตผล (0.851) และดาน ความพอประมาณ (0.761) ตามล าดบ โดยมเงอนไขดานความร (0.868) มากกวาเงอนไขดาน คณธรรม (0.855) น าหนกองคประกอบเศรษฐกจสรางสรรคทมคามากทสด คอ ดานการศกษา (0.90) รองลงมาคอ ดานการสรางสรรคงาน (0.89) ดานการใชทรพยสนทางปญญา (0.88) และดานการใช องคความร(0.88) ตามล าดบ ส าหรบองคประกอบการพฒนาเศรษฐกจทมคามากทสด คอ ดานการ มงานท า (095) รองลงมา คอ ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาต(0.94) ดานการกระจายรายไดทด (0.94) ดานมาตรฐานการครองชพทดขน (0.89) และดานการควบคมการเกดมลภาวะเปนพษตอ สงแวดลอม (0.89) ตามล าดบ นอกจากนยงพบวา ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเศรษฐกจ สรางสรรคมผลตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย เทากบ -0.23 และ 0.863 ตามล าดบ

67

77

ธรรมวชญ สรภาณพงศ (2557) ไดศกษาตวแบบการคดเลอกโครงการพฒนาผลตภณฑใหมตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การศกษาวจยน มเปาหมายเพอสรางตวแบบการคดเลอกโครงการพฒนาผลตภณฑใหมและการ สรางเครองมอสนบสนนการตดสนใจในการคดเลอกโครงการพฒนาผลตภณฑใหมโดยใชแนวคดเศรษฐกจ พอเพยง การศกษานเปนการวจยผสมระหวางการวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณ ดวยการศกษา องคกรภาคธรกจทไดรบรางวลชนะเลศหรอรองชนะเลศจากการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จากการทบทวนวรรณกรรมและขอแนะนาจากผทรงคณวฒ สามารถก าหนดปจจยดานเศรษฐกจพอเพยง 14 ปจจย เกณฑการเลอกโครงการพฒนาผลตภณฑใหม 8 เกณฑ และผลส าเรจของผลตภณฑใหม ดานทเปนตวเงน 6 ขอ และดานทไมเปนตวเงน 13 ขอ ผลการวจยแสดงใหเหนวามการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในระดบสงในทกเกณฑของการ คดเลอกโครงการพฒนาผลตภณฑใหม และแสดงใหเหนวาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสงผลเชงบวกตอระดบความส าเรจในการพฒนาผลตภณฑใหม เชน ยอดขาย ความพงพอใจของผมสวนไดเสย คณภาพของผลตภณฑ เปนตน หลงจากนนไดท าการวเคราะหองคประกอบและการวเคราะหถดถอยโลจสตกไดน ามาพฒนาโปรแกรมเครองมอสนบสนนการตดสนใจในการคดเลอกโครงการพฒนาผลตภณฑใหม การส ารวจการยอมรบโปรแกรมทพฒนาขน พบวา ผทเกยวของสวนใหญใหการยอมรบในระดบมากในเกอบทกหวขอและมความเปนไปไดทจะพฒนาตอไปในเชงพาณชย โดยไดประเมนทางเลอกทเหมาะสมทสด คอ แนวทางการอนญาตใหใชลขสทธโดยไมเดดขาดแบบมเงอนไขทผใชสงขอมลการใชงานกลบมา ซงสงผลดทส าคญคอ การน าขอมลมาใชในการพฒนาและปรบปรงซอฟตแวรรนถดไปท าใหซอฟตแวรมความทนสมย และมโอกาสทจะสรางผลตอบแทนทส งขน ส าหรบกลมเปาหมายจะเนนทวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทจะไดรบ ประโยชนจากการใชงาน สงผลดในเชงเศรษฐกจควบคกนไปกบสงคมและสงแวดลอม ตามแนวทางของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปสการพฒนาทยงยนตอไป ธระ รญเจรญ, จ าเรญรตน จตตจรจรรย, วรสทธ รตนวราหะ (2557) การสงเคราะหผลการประเมนตนเองของโรงเรยนศนยสถานศกษาพอเพยง ผลการวจยพบวา 1) โรงเรยนศนยสถานศกษาพอเพยงใหความส าคญตอการเตรยมความพรอม ระบบการเรยนรกจกรรมของโรงเรยนและกจกรรมของนกเรยน การเปลยนแปลง และการสรางเครอขาย และการขยายผลอยในระดบมากทสด และประสบความส าเรจในกจกรรมดงกลาวในระดบมาก 2) นกเรยนมลกษณะตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทพงประสงค ในระดบมาก ทงรายรวมและรายดาน ทงดานจตใจ ดานสงคม ดานเศรษฐกจ ดานเทคโนโลย และดานเทคโนโลยและสงแวดลอม 3) ความสมพนธระหวางความส าคญกบความส าเรจ อยในระดบต า ความสมพนธระหวางความส าคญกบคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน อยในระดบต ามาก และความสมพนธระหวางความส าเรจกบคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน อยในระดบต า จากผลการวจยการประเมนตนเองของโรงเรยนศนยสถานศกษาพอเพยงในโรงเรยนทเหลอควรปรบปรงและด าเนนการ ดงน 1) ควรตงชอทง 5 ดานใหเปนระบบเดยวกนและสอดคลองกน 2) ในการสรางเครองมอประเมนตนเอง คอ มงกรอบสาระทเกยวกบการประเมนตนเองทง 5 ดานเปนหลกและกลมประเมนควรคละกนระหวางคร นกเรยน และผปกครอง 3) ควรมแบบประเมนเพมเตม คอ แบบประเมนคณลกษณะการเปลยนแปลงของนกเรยน ทง 4 มต โดยสรางและตรวจสอบคณสมบตกอนน าไปใช 4) แบบประเมน ควรเปนประมาณคา 5 ระดบ ทกกรณ 5) ควรจดใหมการทบทวนองคประกอบการประเมนทง 5 ดานใหม และควรศกษาองคประกอบการจดการเรยนรทสงผลตอการ

68

78

เปลยนแปลงคณลกษณะทง 4 มต (วตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรม) และคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใหเปนทประจกษ ปรยาดา สขสวาง, ส าเรจ ยรชย (2557) การบรหารจดการการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 ผลการวจยพบวา 1. การบรหารจดการการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก ดานทมระดบคณภาพการปฏบตสงสด คอ ดานการพฒนาบคลากร รองลงมา คอ ดานผลลพธและ ภาพความส าเรจ สวนดานทมระดบคณภาพการปฏบตต าสด คอ ดานการจดกจกรรมการเรยนร 2. ผลการเปรยบเทยบความคดเหนของผบรหารสถานศกษาและครทมตอการบรหาร จดการการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษาโดยภาพรวมและรายดานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 วโรจน ผลแยม และศกดา สถาพรวจนา (2557) ไดศกษาการพฒนารปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา กลมตวอยางผบรหารสถานศกษา บคลากรทางการศกษา คณะกรรมการเขตพนทการศกษา คณะกรรมการตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลและนเทศการศกษา และอนกรรมขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา จ านวน 183 เขต เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสมภาษณ พบวา รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ประกอบดวย 4 สวนคอ สวนท 1 สวนน า หลกการ วตถประสงคและบรบท สวนท 2 ระบบการบรหารแบบมสวนรวมและวธการบรหาร วธการบรหารแบบมสวนรวม 1) การก าหนดนโยบายและการวางแผน 2) การตดสนใจ 3) การด าเนนการ 4) การตดตามและประเมนผล 5) รวมรบผดชอบและรบประโยชน สวนท 3 การน ารปแบบไปใช สวนท 4 ขอจ ากดในการน ารปแบบไปใช สมรภม ออนอน, ธาน เกสทอง (2557) แนวทางการบรหารสถานศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของโรงเรยนมธยมศกษา ในจงหวดตาก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 38 ผลการวจยพบวา 1. ปญหาการบรหารสถานศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของโรงเรยน มธยมศกษาในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวาดานการบรหารงานวชาการ การบรหารงานงบประมาณ การบรหารงานบคคล มปญหาอย ในระดบมากและการบรหารงานทวไปอยในระดบปานกลาง 2. แนวทางการบรหารสถานศกษาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของโรงเรยนมธยมศกษา 1) แนวทางการบรหารงานวชาการไดแกผบรหารสถานศกษาจดใหมการอบรมใหความรแกครดานสอการเรยนการสอน และการพฒนาหลกสตรสถานศกษา นเทศ ตดตามและประเมนผลการจดการเรยนการสอน 2) แนวทางการ บรหารงานงบประมาณ ไดแกผบรหารสถานศกษาจดประชมคณะกรรมการสถานศกษาเพอด าเนนการจดสรรงบประมาณของสถานศกษา ใหคณะกรรมการสถานศกษาและครในโรงเรยนมสวนรวมแสดงความคดเหนในการระดมทรพยากรทางการศกษา 3) แนวทางการบรหารงานบคคลไดแกผบรหารสถานศกษาวางแผนอตราก าลงบคลากรทมอยใหตรงตามความตองการทแทจรงรวมถงสงบคลากรไปอบรมกบหนวยงานภายนอกอยเปนประจ า 4) แนวทางการบรหารงานทวไป ไดแก ดานงานกจการนกเรยน ผบรหารสถานศกษาจดใหมการประชมผปกครองประจ าปการศกษา เพอชแจงกฎระเบยบของโรงเรยนแกผปกครอง

69

79

ปนดดา มกสมพนธ (2558) ไดศกษารปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในการสงเสรมสขภาพนกเรยน โรงเรยนไผด าพทยาคม รชมงคลาภเษก กลมตวอยางเปนคร คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน นกเรยน ผปกครองนกเรยนและชมชน จ านวน 287 คน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลไดแก แบบสมภาษณทไมมโครงสราง แบบรายงานผลและแบบสอบถามความคดเหน พบวา 1) รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในการสงเสรมสขภาพนกเรยน โรงเรยนไผด าพทยาคม รชมงคลาภเษก มความตรงและความเหมาะสมมาก ประกอบดวย การบรหารแบบมสวนรวม 4 ขนตอน คอ ขนท 1 การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision Making) ขนท 2 การมสวนรวมในการด าเนนงาน (Implementation) ขนท 3 การมสวนรวมในการรบผลประโยชน (Benefits) และ ขนท 4 การมสวนรวมในการประเมนผล (Evaluation) และกลยทธในการสงเสรมสขภาพนกเรยนรวม 4 กลยทธ คอ กลยทธท 1 สงเสรมพฒนาใหนกเรยนมความร เจตคต คณธรรม คานยมและทกษะปฏบตดานสขภาพ กลยทธท 2 สงเสรมสขภาพนกเรยนและบคลากร กลยทธท 3 ดแลและปองกนภาวะสขภาพนกเรยน กลยทธท 4 อนามยสงแวดลอมในโรงเรยน 2) ผลการทดลองใชรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในการสงเสรมสขภาพนกเรยน โรงเรยนไผด าพทยาคม รชมงคลาภเษก พบวา นกเรยนมภาวะสขภาพด พฤตกรรมเสยงทสงผลกระทบตอสขภาพและการด าเนนชวตลดลง ผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) วชาสขศกษาและพลศกษาสงขน ตลอดจนคร ผปกครองและสมาชกในชมชนมการพฒนาสขภาพอยางตอเนองสม าเสมอและผลการมสวนรวมในการด าเนนงานตามกลยทธโดยภาพรวมอยในระดบมาก และ 3) ผลการประเมนความพงพอใจของคร คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน นกเรยน ผปกครอง นกเรยนและผน าชมชนทมตอรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมในการสงเสรมสขภาพนกเรยน โรงเรยนไผด าพทยาคม รชมงคลาภเษก พบวา มความพงพอใจอยในระดบมากทสด ปรศนา โลมากล (2558) การประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวนของประชาชนในอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร ผลการวจยพบวา กลมตวอยางประชาชนทอาศยอยในอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร มการน าแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใช 3 หวง 2 เงอนไข โดยรวมอยระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาดานเงอนไขอยในระดบมากทสด รองลงมาเปนดานเงอนไขความร ดานเงอนไขคณธรรม ดานการมภมกนในตวทดตามล าดบ สวนการประยกต ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร โดยรวมอยระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดานพบวา การประยกตปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในอ าเภอศรราชา จงหวด ชลบร พบวา ดานความสขของประชนชนอยในระดบมากทสด รองลงมา คอ ดานเงนออม ดานรายไดทเพมขน และดานความเขมแขงของประชาชนตามล าดบ สวนผลการทดสอบ สมมตฐานพบวา เพศ, อาย, ในระดบการศกษาทแตกตางกน มการประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวนของประชาชนในอ าเภอศรราชาจงหวดชลบร ไมแตกตาง กน สวนรายได, อาชพ ทแตกตางกน มการประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวนของประชาชนในอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร ทแตกตางกนและการน าแนวคด ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชดานการมภมกนในตวทด ดานเงอนไขความร ดานเงอนไขคณธรรม มความสมพนธตอการประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวน ของประชาชนในอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร สมคด หาแกว (2558) ไดศกษาการพฒนารปแบบการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกลมตวอยางผบรหารสถานศกษา ขาราชการคร คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน จ านวน 383 คน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล

70

80

ไดแก แบบสอบถามความคดเหน แบบมาตราสวนประมาณคา คณภาพเครองมอวจย มความส าคญทางสถตทระดบ .05 สถตทใชคาเฉลยเลขคณต คารอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐานและวเคราะหขอมลเชงเนอหาพบวา สภาพปจจบนปญหาและปจจยสนบสนนการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาของสถานศกษาตนแบบ ในภาพรวมมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาอยในระดบมาก ปญหาการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาอยในระดบนอยทสดและปจจยสนบสนนการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษามความส าคญอยในระดบมากทสด รปแบบการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา ประกอบดวย 4 องคประกอบ ไดแก 1) แนวคดการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา 2) หลกการของรปแบบการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา 3) วตถประสงคของรปแบบการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา 4) วธด าเนนการ (PDCA) การบรการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาใน 4 ดาน คอ การบรหารงานวชาการ งานงบประมาณ งานบคคลและงานทวไป รปแบบการบรหารการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษา ในดานความเปนไปไดและความเปนประโยชนภาพรวมอยในระดบมากทสด ออนจนทร นชบรณ (2560) รปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนรสองคกรแหงการเรยนรในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา สพรรณบร เขต 2 ผลการศกษาวจยพบวา 1) องคประกอบของการบรหารจดการเครอขายการเรยนรสองคการแหงการเรยนรในสถานศกษาม 5 องคประกอบ คอ โรงเรยน ผปกครองคณะกรรมการสถานศกษา ชมชน และองคกรศาสนา 2) รปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนร สองคการแหงการเรยนรในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 2 ใชหลกการบรหารจดการเครอขาย 5 ดาน ไดแก ดานโรงเรยนดานผปกครอง ดานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ดานชมชน และองคกรศาสนา พบวา ดานทมคาเฉลยมากทสดคอ ดานชมชน รองลงมาคอ ดานองคกรศาสนา ดานโรงเรยนดานผปกครอง และดานคณะกรรมการสถานศกษา สวนการประเมนความคดเหนจากผบรหารสถานศกษาทง 136 คน ถงความเปนไปไดของรปแบบ พบวา สถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 2 มสภาพการเปนองคการแหงการเรยนรอยในระดบมาก และเหนวารปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนรทผวจยพฒนาขนมความเหมาะสมและเปนไปไดอยในระดบมาก สรปไดวา จากการวจยจะไดรปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนรสองคการแหงการเรยนร ซงมองคประกอบ 5 องคประกอบ ดงน ดานโรงเรยน ดานผปกครอง ดานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ดานชมชน และองคกรศาสนา พาสนา จลรตน (2561) การจดการเรยนรส าหรบผ เรยนในยคThailand 4.0 พบวา ปจจบนประเทศไทยก าลงกาวเขาสยค Thailand 4.0 ซงขบเคลอนประเทศดวยเทคโนโลย ความคด สรางสรรค และนวตกรรมไปสความ “มงคง มนคง และยงยน” เนนภาคการผลตไปสภาคบรการมากขนและประชากรมรายไดสง โดยเฉพาะอยางยงประเทศไทยจะตองมการสรางนวตกรรมเปนของตนเอง ดงนน การศกษาจงตองเรงด าเนนการปฏรปการเรยนรใหกบผเรยน เพอกาวเขาส “การศกษา 4.0” อยางเปนรปธรรมดวยเชนกนการศกษาในยค Thailand 4.0 ไมใชเปนเพยงการใหความรกบคนหรอผเรยนเทานน แตเปนการเตรยมมนษยใหเปนมนษย กลาวคอ ในการเรยนรใด ๆ กตาม นอกจากความรทผเรยนจะไดรบแลว ผเรยนจะตองไดรบการพฒนาทกษะทส าคญในการด าเนนชวตไปดวย และการจะกาวเขาสยค Thailand 4.0 ในบรบททเกยวของกบการศกษา นอกจากการปรบปรงเรองของหลกสตร ต ารา และบทบาทของครผสอนแลว เรากควรจะตองสงเสรมทกษะแหงอนาคตใหกบผเรยนดวย เพราะ

71

81

เปนทกษะทจ าเปนส าหรบการรบมอตอการเปลยนแปลงของโลกและสงคมในอนาคต ซงทกษะทส าคญเหลานไดแก ทกษะการคดเชงบรหาร ทกษะการใช Internet ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทกษะการแกปญหา ทกษะความคดสรางสรรค ทกษะการสรางสมพนธภาพระหวางบคคล ทกษะดานภาษาองกฤษ ทกษะดานคณตศาสตร และทกษะดานจตสาธารณะ เปนตน ในการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะดงกลาว นอกจากกลวธและกระบวนการเรยนรตาง ๆ แลว ครผสอนควรน าแนวทางของ STEM Education, Active Learning และ Problem Based Learning มาใชในการจดการเรยนรดวยเชนกน เพอหลอหลอมใหผเรยนเกด “ทกษะ” ดานตาง ๆ ทคงอยและมพฒนาการเกดขนอยางตอเนองทสามารถน าไปเปนฐานในการสรางผลผลตหรอนวตกรรม ( Innovation) ไดในอนาคต วซตตา ชศรวาส (2561) การด าเนนงานหมบานเศรษฐกจพอเพยง บานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ผลการวจย พบวา สภาพการด าเนนงานหมบานเศรษฐกจพอเพยง บานหวอาว ต าบลบางชาง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม จ านวน 5 ดาน ดงน 1) การลดรายจาย มผลการด าเนนงาน อยในระดบดมาก โดยพบวา สมาชกในชมชนไดผลตสมนไพรไลแมลง และน ายาลางจาน สบ แชมพใชเองในครวเรอน 2) การเพมรายได สมาชกในชมชนมการจดตงกลมอาชพ กลมแปรรปผลตภณฑทางการเกษตร รานคาชมชน เปนตน เพอกระจายผลผลตไปยงสถานทจ าหนายทจดตงขน เพอขยายตลาดท าใหสมาชกในชมชนมรายไดเพมขน 3) การออม ในภาพรวมมผลการด าเนนงานอยในระดบดมาก เนองจากสมาชกในชมชนมการวางแผนการใชจายและปลกฝงการเกบออมเพออนาคต 4) การอนรกษสงแวดลอม พบวา มผลการด าเนนงานอยในระดบมาก เนองมาจากชมชนมการรณรงคใหสมาชกในชมชนใชวสดธรรมชาต ซงไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม 5) การเออเฟอเผอแผ พบวา มผลการด าเนนงานอยในระดบมาก สมาชกในชมชนมความเออเฟอเผอแผซงเปนคานยมพนฐานของคนไทยในชนบทมาชานาน สภาพปญหาอปสรรคในการด าเนนงานหมบานเศรษฐกจพอเพยง 1) ปญหาดานการขาดแคลนบคลากรภาครฐทจะใหค าปรกษาและประสานงานกบชมชน 2) ปญหางบประมาณสนบสนนการด าเนนงานไมเพยงพอ และการจดสรรงบประมาณไมทนเวลาและไมเปนธรรม 3) การบรหารจดการ พบวา การด าเนนโครงการขาดการบรหารจดการทเปนระบบไมตอเนอง และประชาชนขาดความรเรองการบรหารงานระบบบญชกลไกตลาดและขาดการนเทศตดตามผลจากหนวยงานทรบผดชอบ อเทน เจรญภม (2561) การประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารงานวชาการของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 31 ผลการวจยพบวา 1. การประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารวชาการของโรงเรยนในสงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 31 โดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน โดยเรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย พบวา อยในระดบมาก 4 ดาน คอ ดานการพฒนาหลกสตร สถานศกษา และดานการพฒนากระบวนการเรยนรรองลงมาคอ ดานการวดผลประเมนผล และดานการนเทศการศกษา และอยในระดบปานกลาง 1 ดาน คอ ดานการพฒนาและการใชสอเทคโนโลยเพอการศกษา 2. ผบรหารและครมความคดเหนเกยวกบการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารวชาการของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 31 โดยภาพรวมไมแตกตางกน เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ผบรหารและครทมระดบการศกษาและต าแหนงปจจบนแตกตางกน มความคดเหนเกยวกบการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหาร

72

82

วชาการของโรงเรยนสงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 31 แตกตางกน ส าหรบผบรหารและครทมประสบการณ การปฏบตงานและขนาดโรงเรยนทแตกตางกน มความคดเหนเกยวกบการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารวชาการของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 31 ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 6.2 งานวจยตางประเทศ Chapel (1995) ไดศกษาการมสวนรวมของผปกครองในการตดสนใจในโรงเรยนโดยศกษาทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา พบวา 1) ผปกครองสวนใหญแสดงความเหนวาไมคอยมสวนรวม หรอมสวนรวมในการตดสนใจในสวนทส าคญเกยวกบโรงเรยนนอยมาก เชน การจดท าแผนแมบทของโรงเรยน และการคดเลอกคร 2) ผปกครองสวนใหญแสดงความเหนวามสวนรวมในการหาทนและขยายอาคารในระดบมาก และ 3) ผปกครองตองการมสวนรวมในเรองการประเมนผลครและผบรหารโรงเรยนมากทสด House (1971) ไดศกษาพบวา องคประกอบทส าคญยงในการทจะท าใหเกดการบรหารแบบมสวนรวมขนในองคการหรอไม คอ ผน าทสามารถท าใหเกดการบรหารแบบมสวนรวมไดอยาง มประสทธภาพ คอ ผน าทมพฤตกรรมในการแบงปนขอมลขาวสารกบผมสวนรวมในการปฏบตงานกนบคคลมบคลกภาพครอบง าไวเพอไมใหมอทธพลตอผ อน เอาใจใสกบความคดเหนตาง ๆ รวมทงขอเทจจรงและความรสกของผปฏบตงานทไมคอยแสดงออก ชวยเหลอผปฏบตงานในการสอสารกบคนอน กระตนใหมการเสนอทางเลอกตาง ๆ ชะลอการประเมนทางเลอกไวจนกวาจะเสนอทางออกมาหมดแลว ชแนะกระบวนการกลนกรองทางเลอก เลอกแนวทางแกไขการตดสนใจไมเปนระบบประจ า (Routine) มขอมลในการตดสนใจแตละครง ใหเวลากบสมาชกในการเขารวมในกระบวนการตดสนใจ สวนผใตบงคบบญชาจะปฏบตไดอยางมประสทธภาพกตอเมอรถงความจ าเปนในเรองของเสรภาพทไดรบ รสกความชอบธรรมของตนตอการเขาไปมสวนรวมในการตดสนใจ รสกถงความสามารถของตนในการเขารวมตดสนใจ และเชอมนในความสามารถของตน สรปผลการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ พบวา ผทมสวนเกยวของ เชน ผบรหาร คร ผปกครอง และชมชน จ าเปนททกคนตองมสวนรวมในการจดการศกษามากขน โดยใหยดหลกการใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษาและในกระบวนการจดการศกษา ใหยดหลกการระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ มาใชและการมสวนรวมของบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนทางสงคมอน เพอเพมประสทธภาพและศกยภาพในการแขงขน การเพมขดความสามารถและคณภาพของประชากรในชาต Hoy and Miskel (1991) ไดศกษาเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจของครอาจารยในการศกษาผลการวจย พบวา 1) โอกาสในการมสวนรวมก าหนดนโยบายเปนปจจยส าคญทสงผลตอขวญและก าลงใจของครอาจารย 2) การมสวนรวมในการตดสนใจ มความสมพนธในทางบวกกบความพงพอใจในการปฏบตงานดานการสอนของคร อาจารย 3) คร อาจารยนยมชมชอบผบรหารทเปดโอกาสใหพวกเขามสวนรวมในการตดสนใจมากกวาผบรหารทไมคอยเปดโอกาสใหพวกเขามสวนรวมในการตดสนใจ 4) คร อาจารย ไมตองการมสวนรวมในการตดสนใจทกเรอง ทกปญหา ในความเปนจรงแลวการใหคร อาจารยมสวนรวมในการตดสนใจมากกวาเกนไปอาจใหผลเสยในทางลบ 5) บทบาทหนาทของผบรหาร และครอาจารย ในสวนทเกยวของกบการตดสนใจควรแตกตางกน ทงนขนอยกบลกษณะของปญหา 6) ปจจยทงภายใน ภายนอกตวคร อาจารยมผลตอระดบความตองการมสวนรวมในการ

73

83

ตดสนใจ 7) เพอใหการมสวนรวมในการตดสนใจบงเกดผลเตมทผบรหารควรหาค าตอบจากค าถาม เชน ภายใตเงอนไขหรอสถานการณอยางไรทควรให ครอาจารยเขามามสวนรวมในการตดสนใจ คร อาจารย ควรเขามามสวนรวมในการตดสนใจมากนอยเพยงใด การตดสนใจโดยกลมควรใชเมอใดและผบรหารควรมบทบาทอยางไรจงมประสทธภาพ Margaret (2004) ไดศกษาภาวะผน าทางการศกษา : ภาวะผน าการเปลยนแปลงกบภาวะผน าแบบแลกเปลยน เปนตน ท านายประสทธผลความพงพอใจ และบรรยากาศขององศการ พบวา โรงเรยนทประสบผลส าเรจในการปฏบตหนาทจนเปนทยอมรบของกลมบคคลทเกยวของขนอยกบผบรหารโรงเรยนทมความร ความเขาใจโครงสราง การด าเนนงานภายในโรงเรยนอยางชดเจนวางแผนจ าแนกงาน พรอมกบจดวางตวบคคล เพอรบผดชอบงานตามศกยภาพของแตละบคคลรบฟงความคดเหนของผรวมงาน และพรอมทจะเปลยนแปลงตวบคคลใหสอดคลองกบความตองการและสถานการณทเกยวของ McCollor (1996) ไดศกษารายกรณของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน โรงเรยนมธยมศกษา 3 แหง ในเขตเมอง โดยการสมภาษณคณะกรรมการโรงเรยน พบวา คณะกรรมการโรงเรยนมความเหนวา คณะกรรมการโรงเรยนท าหนาทใหค าปรกษามากกวาเปนองคการทตดสนใจ รปแบบคณะกรรมการโรงเรยนไมเหมอนกบแบบจ าลองตรงทไมมอ านาจตดสนใจอยางแทจรงและไมสามารถควบคมงบประมาณได และมขอเสนอแนะจากการวจย คอ ใหแตละโรงเรยนศกษาวธการน า SBM ไปใชไดอยางมประสทธผลและวดระดบความพงพอใจของผมสวนไดเสยในแตละโรงเรยนดวย Mahakunajirakul (2011) ไดศกษาตวแบบการศกษาปจจยเชงเหตและผลของการน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชกบองคกรวสาหกจขนาดยอมและขนาดกลาง ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทรงมพระราชด ารสตงแตป พ.ศ. 2517 ปรชญาน เปนปรชญาทยดหลกทางสายกลางทชแนวทางการปฏบตเพอการพฒนาอยางยงยนของประชาชนในทกระดบ ปรชญานประกอบดวยปจจย 3 ประการ คอ ความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกน กบเงอนไข 2 ประการ คอ ความร และคณธรรม งานวจยนเปนงานวจยเชงประจกษทมการน าเสนอตวแบบ (Model) ในการศกษาอยางเปนระบบ เกยวกบการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกต ในการด าเนนธรกจของวสาหกจขนาดเลกและขนาดกลาง (SMEs) โดยมวตถประสงคเพอคนหาวาปจจยภายนอกและปจจยภายในใดชวยเพมระดบการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตกบ SMEs และตองการทราบผลของการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในดานการด าเนนงานดานการตลาด การเงน สงคมและสงแวดลอมของบรษท ประชากรในการศกษาคอ SMEs โดยแบงธรกจ SMEs เปน 3 ประเภท คอ การผลต การบรการ และการคาสงขนาดของกลมตวอยางม 703 บรษท ขอมลท ไดทงหมดถกน ามาวเคราะหดวยวธ Structural Equation Modeling (SEM) ผลการวเคราะหพบวาปจจยภายใน ไดแก การมวสยทศนรวม และภาวะผน าทยดคณคาเปนหลก สวนปจจยภายนอก ไดแก เครอขายทางสงคม และการรบรความไมแนนอนของสภาพแวดลอม มอทธพลเชงบวกอยางมนยส าคญทางสถตตอระดบการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชกบธรกจ SMEs อยางไรกตาม ผลการวจยพบวา การสนบสนนจากรฐบาลมอทธพลเชงลบอยางมนยส าคญตอระดบการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชกบ SMEs นอกจากนยงพบวา การน า ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตชวยท าใหผลการด าเนนงานของ SMEs ทงในดานการตลาดการเงน สงคมและสงแวดลอมดขนการศกษานมคณประโยชนทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ผลการวจยสามารถน ามาใชเพอชวยเสนอแนะแนวทางใน

74

84

การพฒนากลยทธการตลาดและการวางแผนธรกจของ SMEs ซงการน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตจะชวยน าพาใหบรษทไปสเปาหมายของความยงยนในระยะยาว Patermo (1999) ไดศกษาการรบรของสมาชกคณะกรรมการ โรงเรยนและศกษานเทศกเกยวกบระดบการมสวนรวมในการตดสนใจของครทเปนจรงและคาดหวงโดยศกษาการมสวนรวมในดานวชาการตาง ๆ คอ การวางแผน การก าหนดนโยบาย การพฒนาการสอน ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน บคลากรทท างานเกยวของกบนกเรยนบคลากรของโรงเรยน ความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน การมสวนรวมของผปกครอง การพฒนาบคลากรและงานงบประมาณ การเกบขอมลใชแบบส ารวจสอบถามคณะกรรมการโรงเรยน จ านวน 101 คน ศกษานเทศก จ านวน 75 คน ประเทศสหรฐอเมรกา พบวา สมาชกคณะกรรมการโรงเรยนรบรการมสวนรวมของครทเปนจรงและความหวงในเรองการตดสนใจเชงเทคนคทสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน การพฒนาหลกสตรการสอนและบคลากรทท างานเกยวกบนกเรยน สวนศกษานเทศกรบรในลกษณะคลายกบคณะกรรมการดงกลาว แตทเพมเตมกคอ มความคาดหวงในการมสวนรวมของครในการวางแผนและพฒนาบคลากรทง 2 กลม มความรเกยวกบการมบทบาทจรงและบทบาททคาดหวงของครนอยมาก ในดานทเกยวกบการตดสนใจเชงปรมาณและการพฒนาบคลากร สมาชกคณะกรรมการทเกยวของและระยะเวลาในการมสวนรวม ในการตดสนใจ บรหารจดการของโรงเรยน ไมมผลท าใหการรบรบทบาททเปนจรงและบทบาททคาดหวงเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจของครตางกน Riaz (1992) ไดพฒนารปแบบการกระจายอ านาจทางการศกษาในประเทศปากสถาน พบวา รปแบบการกระจายอ านาจมคณลกษณะของรปแบบ คอ 1) การเขามารวมคดรวมท า 2) โปรแกรมของชาต 3) การวางแผนแบบ Bottom – up approach และ 4)การมอบอ านาจ สองคกรปกครองสวนทองถนเพอด าเนนการ Schulcr (1990) ไดศกษาการเขารวมของประชาชนในการตดสนใจดานการจดการศกษาในมหาลยมนเนโชตา โดยมวตถประสงคเพอศกษารปแบบการมสวนรวมของประชาชนอยางมประสทธภาพพบวา ประชาชนมความกระตอรอรนทจะเขารวม การเขารวมโดยไมมประสทธภาพเกดจากขาดการสอสาร ผลประโยชนจากการเขารวมของประชาชน ไดแก การพฒนาความเขาใจในมหาวทยาลย Shone (2014) ไดศกษานโยบายการพฒนาอยางยงยนระดบประเทศภายใตปรชญาเศรษฐกจพอเพยง : กรณศกษาสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว แนวทางทสงเสรมกนทวไปในประเทศก าลงพฒนาคอการใชรปแบบการพฒนาจากประเทศตะวนตกทเนนการสงเสรมอตสาหกรรม เปนหลก องคกรเพอการพฒนาและสถาบนการเงนเพอการพฒนาใหความส าคญกบเรองเศรษฐกจและการเงนยงไปกวาเรองทางสงคมวฒนธรรม และสงแวดลอม แนวทางนใชวธคดแบบเสรนยมใหมซงมงมองผลทางเศรษฐกจการเงนในระยะสน และมกจะเออประโยชนในกบคนกลมเลก ๆ แตสงผลกระทบอยางสงตอสงคมและสงแวดลอม ในทางตรงกนขามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (Sufficiency Economy Philosophy หรอ SEP) และโครงการพฒนาในแนวทาง ใกลเคยงกนนท าใหเกดทางเลอกทเนนทางสายกลางและเนนการพฒนาแบบคอยเปนคอยไปทยงยน โดยพจารณาเรองสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ และสงแวดลอมทเหมาะสมและสมดล ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไดรบการยอมรบจากองคการสหประชาชาต รวมทงไดรบการยอมรบอยางกวางขวางวาท าใหเกดแนวทางการพฒนาทเนนความใสใจดแลและเนนมนษยเปนศนยกลาง ในปจจบนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนสวนส าคญในวาระการพฒนาระดบโลก

75

85

ของสหประชาชาตหลงป พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) วธวจยคอ การทบทวนเอกสาร การสงเกต และการสมภาษณแบบกงโครงสราง (semi-structured interviews) พบวา แนวทางแบบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไดรบการยอมรบอยางกวางขวางในสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และมการด าเนนการภายใตรปแบบของ “หมบานตวอยาง” หรอรปแบบอน ๆ ทหลากหลายภายใตปรชญาทใกลเคยงกน โดยนโยบายการวางแผนพฒนาในสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวนอมน าหลกการของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในระดบนโยบาย อยางไรกดนโยบายและแนวทางการปฏบตยงไมเชอมโยงกนในระดบการบรหารสวนกลาง ในขณะททศนคตตอปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและหลกการภายใตปรชญานเปนไปในเชงบวกและเปนทรบรกนในทกระดบของรฐบาลในสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว ในท านองเดยวกนสาธารณชนและภาคสวนอน ๆ นอกเหนอจากรฐกรบร และเหนดวยกบหลกของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเชนเดยวกน แมจะใชชอเรยกทแตกตางกนเพราะในหลายกรณกมปรชญาทองถนทมลกษณะคลายคลงกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยแตเดมแลว งานวจยนไดสงเกตถงแผนการพฒนาชนบททควรจะสะทอนใหเหนถงปญหาทแทจรงและความยากจนของสงคมในชนบท งานวจยนยงชใหเหนวาการด าเนนงานพฒนาประเทศตามหลกการเศรษฐกจพอเพยงยงมความซบซอนและมความจ าเปนเรงดวนทจะท าใหนโยบายและการปฏบตสอดคลองเชอมโยงกนมากขนจะเปนพนฐานส าหรบการตดสนใจของผวางนโยบายการพฒนาทจะคนหารปแบบการพฒนาทดยงขน โดยพจารณาจากแนวทางตาง ๆ ในแผนการพฒนา และเลอกสรรแนวทางเหลานเพอน ามาสการปฏบตซงจะท าใหปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไดรบการน ามาประยกตใชอยางจรงจงในโครงการพฒนาระดบชาตในอนาคต จากการศกษางานวจยทเกยวของทในประเทศและตางประเทศสามารถสรปไดวา การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 1) การก าหนดวสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากร (Personal Development) 5) การมเปาหมายรวมกน (Goal)

76

86

7. กรอบแนวคดในการวจย จากการศกษาหลกการแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ผวจย ไดสงเคราะหเปนกรอบแนวคดการวจยเกยวกบรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 รายละเอยดดงปรากฏในภาพท 7

ภาพท 7 กรอบแนวคดในการวจย

การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0

รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2 เงอนไข - ความร - คณธรรม

3 หลกการ - พอประมาณ - มเหตผล - มภมคมกน

4 มต - เศรษฐกจ/วตถ - สงคม - วฒนธรรม - สงแวดลอม

รปแบบการบรหารจดการเครอขาย มองคประกอบดงน 1) การก าหนดวสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากร (Personal Development) 5) การมเปาหมายรวมกน (Goal)

77

87

ระยะท 2

พฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง

สสถานศกษา

ยคไทยแลนด 4.0

ระยะท 3

ประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สสถานศกษา


ระยะท 1

ศกษาสภาพปญหา การบรหารจดการ ตามหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล ทงเชงปรมาณ ดวยคาสถตพนฐาน ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และเชงคณภาพ โดยการบรรยายเชงวเคราะหและสรปตความ ประกอบดวย 3 ระยะ คอ

ภาพท 8 ระยะของการวจย 1. ระยะท 1 ศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงสสถานศกษา

1.1 วตถประสงค เพอศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา 1.2 กลมเปาหมาย 1.2.1 กลมเปาหมายในการวจยเชงคณภาพ ไดแก บคลากรในพนทกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ ไดแก จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ จ านวนท งสน 40 คน ประกอบดวย 1) ผบรหารการศกษาสงกดศนยการศกษาพเศษ 2) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานศกษาธการจงหวด 3) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา 4) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา 5) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงาน

รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

88

คณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 6) ผบรหารการศกษาสงกดองคกรปกครองสวนทองถน 7) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 8) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา 1.2.2 ผเชยวชาญ เปนกลมเปาหมายส าหรบตรวจสอบคณภาพรปแบบ คอ ผเชยวชาญ พจารณาคดเลอกโดยอาศยพนฐานของกรอบแนวคดของสมพนธ พนธพฤกษ (2542) ประกอบดวย คณสมบตผเชยวชาญม 2 ลกษณะ คอ (1) ผเชยวชาญทมความรและประสบการณในดานเนอหาหรอตวแปรทศกษา (2) ผเชยวชาญมความรและประสบการณในการสรางและพฒนาเครองมอการวจย สวนจ านวนผเชยวชาญไมมกฎเกณฑก าหนดไวอยางแนนอน ขนอยกบความซบซอนหรอความหลากหลายของเนอหาและตวแปร ดงนน ในการวจยครงน กลมเปาหมายผเชยวชาญ จ านวน 9 ทาน ประกอบดวยผเชยวชาญดานตางๆ ดงน 1) ผเชยวชาญดานเนอหาเพอตรวจสอบความตรงของเนอหา จ านวน 3 ทาน 2) ผเชยวชาญหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จ านวน 3 ทาน 3) ผเชยวชาญดานวดและประเมนผลเพอตรวจสอบคณภาพของเครองมอ จ านวน 3 ทาน 1.2.3 กลมเปาหมาย กลมเปาหมายในการวจยเชงปรมาณ ไดแก บคลากรในพนทรบผดชอบ ส านกงานศกษาธการภาค 12 ในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ (จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ) ประกอบดวย ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก บคลากรทางการศกษา และครทขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ในหนวยงาน สถานศกษาพอเพยง และศนยเรยนรพอเพยงกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ คอจงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ รวมทงสน จงหวดละ 120 คน รวมจ านวนทงสน 480 คน 1.3 ขนตอนการวจย การวจยในขนตอนนแบงออกเปน 2 สวน คอการวจยเชงคณภาพ และการวจย เชงปรมาณ 1.3.1 การวจยเชงคณภาพ การด าเนนการวจยดวยการวจยเชงคณภาพ เปนการวจยในประเดนสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษาซงตองการเจาะลก มรายละเอยดยงขน วธด าเนนการ มองคประกอบดงน 1) ศกษาเอกสารตามแนวคดทฤษฎ งานวจยทเกยวของกบรปแบบการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา โดยวเคราะหเอกสาร (Document Analysis) ทฤษฎ หลกการ งานวจย สงเคราะหเปนกรอบแนวคดเชงทฤษฎ (Theory Framework) รปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ โดยการวเคราะหและสงเคราะหเอกสารงานวจยตามแนวคดของน กว ชาการน ามาศ กษา ได แก พ มผกา ธรรมสทธ (2552 ) ปรยาน ช พ บ ลสราวธ (2550) กระทรวงศกษาธการ (2551) จราย อศรางกร ณ อยธยา (2554) กรกมล เพมผล (2554) นวตร นาคเวช (2554) สภทร พนธพฒนกล (2554) มศลป ชนภกด (2555) สมปอง มาตยแทน (2555) สาคร มหาหงส (2556) พณสดา สรธรงศร (2551) วชรศกด สงคปาน (2558) อรชร กตตชนมธวช (2558) น าแนวคดมาสงเคราะหเพอก าหนดกรอบแนวคดในการวจยสภาพปญหาการบรหารจดการตาม หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ประกอบดวย 1) การก าหนดวสยทศนรวมกน

79

89

(Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากรรวมกน (Personnel Development) 5) การมเปาหมายเดยวกน 2) กลมเปาหมาย

กลมเปาหมาย ไดแก ผทรงคณวฒ และคณะท างานในกลมจ งหวด รอยแกนสารสนธ (จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ) ประกอบดวย 1) ผบรหารการศกษาสงกดศนยการศกษาพเศษ 2) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานศกษาธการจงหวด 3) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา 4) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา 5) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 6) ผบรหารการศกษาสงกดองคกรปกครองสวนทองถน 7) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 8) ผบรหารการศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา จ านวนทงสน 40 คน 3) เนอหาในการวจย

เนอหาในการวจยเชงคณภาพ ไดแก สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ประกอบดวย 1) การก าหนดวสยทศนรวมกน (Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากรรวมกน (Personnel Development) 5) การมเปาหมายเดยวกน 4) การสรางเครองมอ เครองมอทใชเปนแบบสมภาษณแบบมโครงสรางเกยวกบสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา มรายละเอยดในการสรางดงน (1) ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ (2) น าขอมลจากการศกษาคนความาสรางเปนแบบสมภาษณแบบ มโครงสราง (3) น าแบบสมภาษณ เสนอทปรกษาตรวจสอบเพอใหไดค าถามทครอบคลมและมความเทยงตรงเชงเนอหา (4) น าแบบสมภาษณมาปรบปรงแกไขและเสนอทปรกษาอกครงและน าไปเกบขอมล (5) ขนตอนการสมภาษณ แบงเปน 2 ขนตอน ดงน (5.1) ขนเตรยมการ เปนขนเตรยมการและวางแผนด าเนนการสมภาษณดงน (1) ก าหนดวตถประสงคของการสมภาษณ (2) เลอกผใหการสมภาษณ (3) ก าหนด นดวนเวลาและสถานท (4) ก าหนดขอค าถามและสมภาษณ (5.2) ขนการสมภาษณ (Interview Schedule) เปนการสมภาษณกลมเปาหมายครงละคน 5) การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการวจยครงน ด าเนนไปพรอมกบการเกบรวบรวมขอมล โดยเตรยมขอมลเพอท าการวเคราะหหลงจากเกบขอมลเรยบรอยน าขอมลทรวบรวมมาแยกประเภทจดหมวดหมเพองายตอการวเคราะหในแตละวนและแตละครงทเกบขอมลเสรจแลว ไดมการ

80

90

บนทกขอมลอยางละเอยด พรอมจดหมวดหม แยกประเภทขอมล วเคราะหขอมลไปดวย ท าเชนนจนเสรจสนกระบวนการ และเสนอบทวเคราะหดวยพรรณนาวธ (Descriptive Method) 6) ผลลพธ (1) ประมวลผลการศ กษาสภาพปญ หาการบรห ารจดก ารตาม หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา (2) ผลการวจยเชงคณภาพไดสภาพปญหาการบรหารจดการตาม หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา จ านวน 5 องคประกอบ ไดแก 1) การก าหนดวสยทศนร วมก น (Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากรรวมกน (Personal Development) 5) การมเปาหมายเดยวกน (Goal) 1.3.2 การวจยเชงปรมาณ 1) เนอหา การวจยเชงปรมาณมงศกษาสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 2) กลมเปาหมาย กลมเปาหมาย ไดแก บคลากรในพนทรบผดชอบ ส านกงานศกษาธการ ภาค 12 ในกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ (จงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม และกาฬสนธ ) ประกอบดวย ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก บคลากรทางการศกษา และครทขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ในสถานศกษาพอเพยง และศนยเรยนรพอเพยงกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ คอจงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ รวมทงสน จงหวดละ 120 คน รวมจ านวนทงสน 480 คน 3) การสรางเครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (1) ลกษณะเครองมอ เปนแบบสอบถามสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (2) การสรางแบบสอบถามมสาระส าคญเกยวกบสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 แบงออก เปน 2 สวน คอ สวนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย วฒทางการศกษาสงสด ต าแหนง และประสบการณ สถานทตงของหนวยงาน หนวยงานตนสงกด ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) สวนท 2 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ตามแบบของลเคอรท (Likert) ชนด 5 ระดบ คอ สภาพการบรหารจดการเครอขายฯ ดงกลาวในระดบมากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด

81

91

(3) วธการสรางเครองมอและหาประสทธภาพ ผวจยไดด าเนนการสรางเครองมอ และหาประสทธภาพตามล าดบ ดงน (3.1) ศกษาคนควาเอกสาร ต ารา วารสาร งานวจยเกยวของกบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 และการศกษาบรบทของส านกงานศกษาธการภาค 12 (3.2) ก าหนดขอบเขตแบบสอบถามใหสอดคลองกบวตถประสงคและกรอบแนวคดของการวจย (3.3) สรางแบบสอบถามใหครอบคลมสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในประเดนทระบไวในขอ 1) เนอหา (3.4) น าแบบสอบถามทสรางขนเสนอตอทปรกษาเพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และความเทยง (Reliability) ดงน (3.4.1) การตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ใชเทคนคการหาคา IOC (Item Objective Congruence Index) หรอดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามและวตถประสงคของการวจยโดยใหผเชยวชาญจ านวน 9 ทาน ลงความเหนและใหคาคะแนนดงน +1 หมายถง แนใจวาขอค าถามสอดคลองกบนยามศพทและหรอคณลกษณะของขอบงชสภาพการบรหารจดการเครอขายฯ 0 หมายถง ไมแนใจวาขอค าถามสอดคลองกบนยามศพทและหรอคณลกษณะของขอบงชสภาพการบรหารจดการเครอขายฯ -1 หมายถง แนใจวาขอค าถามไมสอดคลองกบนยามศพทและหรอคณลกษณะของบงชสภาพการบรหารจดการเครอขายฯ น าคะแนนทไดมาแทนคาในสตรดงน

N

RIOC

เมอ IOC คอความสอดคลองกนระหวางขอค าถามกบนยามศพทและหรอคณลกษณะ ของขอบงชสภาพการบรหารจดการเครอขายฯ R คอ ผลรวมคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N คอ จ านวนผเชยวชาญ ผลการหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงคของการวจย ( IOC) หากพบวา ขอค าถามมคาความสอดคลองระหวาง 0.80 ถง 1.00 ซงอยในเกณฑทใชไดทกขอ จงน าไปสรางแบบสอบถามเพอน าไปทดลองใชตอไป (3.4.2) การตรวจสอบคาความเทยง (Reliability) วาแบบสอบถามนนจะใชสอบถามกลมตวอยางกครง หรอไมวาจะน าไปสอบถามบคคลทเปนกลมตวอยางใดกจะไดรบค าตอบทคอนขางแนนอน โดยผวจยจะน าแบบสอบถามทสรางขนและผานการตรวจสอบเชงเนอหาไป

82

92

ทดลองใชกบผใหขอมลส าคญ (Informant) ทมพนทใกลเคยงกบพนททใชในการวจย จ านวน 30 คน จากนนน าขอมลมาว เคราะหหาคาความเท ยงโดยใชค าสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach Alpha Coefficient) ซงมสตรการค านวณดงน (บญชม ศรสะอาด, 2549)

α = 2

2

11 t

i

k

k

โดยท α คอ ความเทยงของแบบสอบถาม K คอ จ านวนขอของแบบสอบถาม 2

i คอ ความแปรปรวนของคะแนนแบบสอบถามแตละขอ 2

t คอ ความแปรปรวนของคะแนนรวมของผตอบแบบ สอบถามทงหมด จากการน าเครองมอไปทดลองใช (Try out) กบประชากรทไมใชกลมเปาหมาย จ านวน 30 คน เพอหาคาอ านาจจ าแนกของขอค าถาม โดยวธหาความสมพนธระหวางขอค าถามกบคะแนนรวม (Item-total Correlation) และหาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .98 (3.4.3) น าผลการทดสอบแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวน าเสนอตอทปรกษาเพอขอความเหนชอบการน าไปใชเปนเครองมอในการเกบขอมลตอไป (3.4.4) น าเครองมอท ผานการตรวจสอบคณภาพไปใชจรงกบกลมเปาหมายตอไป 4) การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมล ด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน 4.1) ท าหนงสอขอความอนเคราะหการเกบรวบรวมขอมลเสนอขออนญาตจากผบรหารหนวยงานท เกยวของจ านวน 8 แหง ไดแก 1) ศนยการศกษาพเศษ 2) ส านกงานศกษาธการจงหวด 3) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา 4) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา 5) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 6) ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดหนวยงานปกครองสวนทองถน 7) ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย 8) ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา 4.2) ด าเนนการเกบรวบรวมขอมล โดยคณะผวจยน าสงแบบสอบถามถงส านกงานศกษาธการจงหวดรอย ขอนแกน มหาสารคามและกาฬสนธ เพอใหคณะวจยด าเนนการน าแบบสอบถามไปเกบขอมลกบกลมเปาหมาย ไดรบแบบสอบถามกลบคนมาจ านวน 480 ฉบบ คดเปน รอยละ 100 5) การวเคราะหขอมลเชงประมาณ ท าการวเคราะหขอมลโดยการตรวจสอบความถกตองและความสมบรณของแบบสอบถามทไดรบคนมา น ามาหารอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ดงน

83

93

สวนท 1 วเคราะหขอมลเกยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย วฒทางการศกษาสงสด ต าแหนง และประสบการณ สถานทตงของหนวยงาน หนวยงานตนสงกด วเคราะหดวยการแจกแจงความถ และรอยละ สวนท 2 วเคราะหขอมลเกยวกบสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 วเคราะหโดยหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลความหมายคาเฉลยใชเกณฑดงน (รววรรณ ชนะตระกล, 2542) 4.50 – 5.00 หมายความวา มสภาพการบรหารจดการเครอขาย มากทสด 3.50 – 4.49 หมายความวา มสภาพการบรหารจดการเครอขาย มาก 2.50 – 3.49 หมายความวา มสภาพการบรหารจดการเครอขาย ปานกลาง 1.50 – 2.49 หมายความวา มสภาพการบรหารจดการเครอขาย นอย 1.00 – 1.49 หมายความวา มสภาพการบรหารจดการเครอขาย นอยทสด 6) สถตทใชในการวจย 6.1) สถตทใชในการหาคณภาพเครองมอคอ (1) การหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงคของ การวจย (IOC) (บญชม ศรสะอาด, 2554) (2) การหาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามทงฉบบใชคาสมประสทธแอลฟา (Alpha-coefficient) ตามวธของคอนบาค (บญชม ศรนะอาด, 2554) 6.2) สถตทใชในการวเคราะหขอมล มรายละเอยดดงน (1) ข อม ลท ว ไปของผ ต อบแบบสอบถาม ว เค ราะห ห าค าความถ (Frequency) และรอยละ (Percentage) (2) ขอมลสภาพการบรหารจดการเครอขาย วเคราะหโดยคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 7) ผลลพธ ผลการวเคราะหขอมลท าใหทราบสภาพการบรหารจดการตามหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา 1.4 ผลทไดรบจากการวจยระยะท 1 จากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของรวมทงการศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยการสมภาษณผวจยไดน ามาสรปตความและก าหนดเปนกรอบแนวคดรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

84

94

1.5 ภาพกจกรรมการด าเนนการวจยในระยะท 1

ประชมสรปผลการวจยในระยะท 1 สรางเครอขายนกวจย

ทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของ และจดท าเครองมอวจย น าเครองมอวจยเสนอทปรกษาและผเชยวชาญเพอตรวจสอบความถกตอง และปรบปรงแกไข

85

95

คณะวจยเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณกลมเปาหมาย ผบรหารการศกษาในพนทรอยแกนสารสนธ

คณะวจยเกบรวบรวมขอมลกลมเปาหมาย ผบรหารการศกษาในพนทรอยแกนสารสนธ

คณะผวจยน าเครองมอไปวเคราะหผล

86

96

2. ระยะท 2 พฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

2.1 วตถประสงค เพอพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

2.2 กลมเปาหมาย 2.2.1 ผทรงคณวฒและคณะท างานจากหนวยงานทเกยวของ ไดแก ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก บคลากรทางการศกษา และครทขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ในสถานศกษาพอเพยง และศนยเรยนรพอเพยงกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ คอจงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ รวมทงสน 40 คน 1) ศนยการศกษาพเศษ จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน 2) ส านกงานศกษาธการจงหวด จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน 3) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน 4) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน 5) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน 6) ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน 7) ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน 8) ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา จ านวน 5 คน จ าแนกเปน ผบรหารการศกษา จ านวน 1 คน ผบรหารสถานศกษา จ านวน 1 คน บคลากรทางการศกษา จ านวน 1 คน ศกษานเทศก จ านวน 1 คน คร จ านวน 1 คน

87

97

2.2.2 ผ เชยวชาญ จ านวน 9 ทาน เปนกลมเปาหมายส าหรบตรวจสอบคณภาพของรปแบบ คอ ผเชยวชาญพจารณาคดเลอกโดยอาศยพนฐานของกรอบแนวคดของสมพนธ พนธพฤกษ (2552) ประกอบดวย คณสมบตผเชยวชาญม 2 ลกษณะ คอ 1) ผเชยวชาญทมความรและประสบการณในดานเนอหาหรอตวแปรทศกษา 2) ผเชยวชาญมความรและประสบการณในการสรางและพฒนาเครองมอการวจย สวนจ านวนผ เชยวชาญไมมกฎเกณฑก าหนดไวอยางแนนอน ขนอยกบความซบซอนหรอความหลากหลายของเนอหาหรอตวแปรทศกษา 2.3 ขนตอนการวจย 2.1.1 การจดการสนทนากลม 1) เนอหาในการสนทนากลมเปนสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ตามทระบไวในขอบเขตการวจยและกรอบแนวคดการวจย 2) การด าเนนการ 2.1) จดเตรยมเอกสารและแบบประเมนเพอการสนทนากลมใหเพยงพอส าหรบผทรงคณวฒทเชญ 2.2) เชญและนดหมายผทรงคณวฒเพอเขารวมการสนทนากลมตามวน เวลาและสถานททก าหนดไว 2.3) การด าเนนการสนทนากลมโดยผน าการสนทนากลม (Moderator) 3) เครองทใชในการสนทนากลม 3.1) เครองทใชในการสนทนากลม ไดแก แบบประเมนสภาพการบรหารจดการเครอขายในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 3.2) น ารางประเดนแบบประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เสนอผทรงคณวฒ จ านวน 40 ทาน ในรปแบบของการสนทนากลม (Focus Group Discussion ) ทส านกงานศกษาธการภาค 12 4) ผลลพธ ขอเสนอแนะจากการสนทนากลมซงจะเปนขอก าหนดเปนองคประกอบและตวบงชในการวจยตอไป 2.3.1 เครองมอทใชในการวจย เครองมอท ใชในการวจยครงน ไดแก แบบประเมนสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 2.3.2 การสรางเครองมอ 1) สรางแบบประเมนสภาพการบรหารจดการเครอขาย เพอการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ซงประเดนการประเมน 4 ดาน คอ 1) การประเมนดานบรบทหรอสภาวะแวดลอม (Context Evaluation : C) 2) การประเมนปจจยเบองตนหรอปจจยปอน (Input Evaluation : I) 3) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation : P) 4) การประเมนผลผลต (Product Evaluation : P) 2) น าแบบประเมนสภาพการบรหารจดการเครอขายฯ เสนอทปรกษาเพอตรวจสอบความถกตอง

88

98

2.3.3 ด าเนนการประเมนดวยแบบประเมนตามขอ 2.3.2 2.4 ผลทไดรบ 2.4.1 ผลการประเมนสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ทมความเทยงตรงและมความนาเชอถอสงยงขน 2.4.2 คมอรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ม 7 องคประกอบ ไดแก 1) วสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 3) การสรางทมงาน (Team Building) 4) การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 5) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 6) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 7) การตดตามประเมนผล (Evaluation) 2.5 ภาพกจกรรมการด าเนนการวจยในระยะท 2 การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ ผทรงคณวฒและคณะท างานจากหนวยงานทเกยวของผเชยวชาญตรวจสอบรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ

น ารปแบบมาปรบปรงแกไข

89

99

การสนทนากลมรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ ผทรงคณวฒและคณะท างานจากหนวยงาน

ทเกยวของทส านกงานศกษาธการภาค 12

90

100

3. ระยะท 3 ประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

การวจยระยะนเปนการประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 มรายละเอยดดงตอไปน 3.1 วตถประสงค เพอประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 3.2 กลมเปาหมาย 3.2.1 ผทรงคณวฒจากหนวยงานท เกยวของ ไดแก ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก บคลากรทางการศกษา และครทขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา จากหนวยงานทางการศกษา สถานศกษาพอเพยง ศนยการเรยนรพอเพยง ในพนท กลมจงหวดรอยแกนสารสนธ คอจงหวดรอยเอด ขอนแกน มหาสารคาม กาฬสนธ 1) กลมเปาหมายในการประชาพจารณ ครงท 1 จงหวดละ 30 คน รวมเปน 120 คน 2) กลมเปาหมายในการประชาพจารณ ครงท 2 จงหวดละ 40 คน รวมเปน 160 คน 3.2.2 ผเชยวชาญ จ านวน 9 ทาน เปนผเชยวชาญทมความรและประสบการณในดานเนอหาหรอตวแปรทศกษา และมความรและประสบการณในการสรางและพฒนาเครองมอการวจย สวนจ านวนผ เชยวชาญไมมกฎเกณฑก าหนดไวอยางแนนอน ขนอยกบความซบซอนหรอความหลากหลายของเนอหาหรอตวแปรทศกษา (สมพนธ พนธพฤกษ, 2542) 3.3 ขนตอนการวจย 3.3.1 การจดท าประชาพจารณโดยน ารปแบบการบรหารจดการเครอขายขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา เสนอกลมเปาหมายเพอการประชาพจารณรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ 7 องคประกอบพรอมดวยตวบงชในการบรหารจดการเครอขายฯ ไดแก องคประกอบท 1) วสยทศน (Vision) 8 ตวบงช 1.1) หนวยงาน/สถานศกษามการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป 1.2) หนวยงาน/สถานศกษารวมกบบคลากรทกฝายของเครอขายการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงรวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานเพอน าไปสความส าเรจขององคกร 1.3) หนวยงาน/สถานศกษาจดสรรงบประมาณโดยค านงถงการใชประโยชนของทรพยากรทมอยอยางคมคาโดยค านงถงผลทจะเกดขน 1.4) หนวยงาน/สถานศกษา สงเสรมใหบคลากรมทศนคตในการหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการท างาน 1.5) หนวยงาน/สถานศกษาวางแผนบรหารจดการงบประมาณของเครอขายสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 1.6) หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอกาวสความส าเรจขององคกรโดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกยดในการปฏบตงาน

91

101

1.7) หนวยงาน/สถานศกษาเขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายเขามามสวนรวม 1.8) หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดแนวทางของการด าเนนงานสอดคลองกบ หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง องคประกอบท 2) ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 7 ตวบงช

2.1) หนวยงาน/สถานศกษาน ารปแบบความคด ความเชอทศนคตหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม

2.2) หนวยงาน/สถานศกษาขบเคลอนการท างานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและมการสรปผลการท างานรวมกนเสมอ

2.3) หนวยงาน/สถานศกษามกระบวนการคดเพอสรางความเขาใจใหเกดผอนและมเหตผล

2.4) หนวยงาน/สถานศกษาพฒนารปแบบความคด ความเชอใหสอดคลองกบ หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการเปลยนแปลงของโลก

2.5) หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนการศกษาดงานและเปนเครอขายขยายผลการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง แกสถานศกษาทวไปไดอยางทวถง

2.6) หนวยงาน/สถานศกษามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทดตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง

2.7) หนวยงาน/สถานศกษาเปลยนวธการคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการท างานในรปแบบใหมๆไดอยางมประสทธภาพ

องคประกอบท 3) การสรางทมงาน (Team Building) 5 ตวบงช 3.1) หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการ เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 3.2) หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรน าหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากยงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอสถานศกษา

3.3) หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากรประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

3.4) หนวยงาน/สถานศกษามการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยการพฒนาและการใชสอเทคโนโลยเพอการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ

3.5) หนวยงาน/สถานศกษามความตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย เพอใหเกดผลทกระดบไดอยาง มประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน

องคประกอบท 4) การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 10 ตวบงช 4.1) หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนรตาม

มาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

92

102

4.2) หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาบคลากรรวมกบสถานศกษาน าความรเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการปฏบตการสอนและงานในหนาทอยางเหมาะสมและใชในชวตประจ าวนอยเสมอ

4.4) หนวยงาน/สถานศกษาจดอบรมบคลากรและเครอขายรวมกบสถานศกษาให มความรความสามารถในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการปฏบตงาน

4.5) หนวยงาน/สถานศกษามการวางแผน การจดกจกรรม/จดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

4.6) หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมบคลากรในศนยเครอขายไดศกษาดงานแหลงเรยนร ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

4.7) หนวยงาน/สถานศกษารวมกบบคลากรในเครอขายประชมเพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

4.8) หนวยงาน/สถานศกษากระตนและสรางความตระหนกในภาระหนาทแกบคลากรของเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

4.9) หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมสนบสนนสถานศกษาในเครอขายพฒนาบคลากรรวมกนเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

4.10) หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนบคลากรในสถานศกษาเครอขายเขารบการฝกอบรมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 5) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 8 ตวบงช 5.1) หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดการรวมกนใชแผนยทธศาสตรนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนงาน 5.2) หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดยทธศาสตรหลกในการกระจายอ านาจการท างานดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5.3) หนวยงาน/สถานศกษานอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนยทธศาสตรในการประกนคณภาพทกระดบ 5.4) หนวยงาน/สถานศกษามเปาหมายสอดคลองกบวสยทศนเครอขายเปนไปตามคานยมขององคกรดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทก าหนดรวมกน 5.5) หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดวตถประสงคในการการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสรางความเขาใจรวมกบกบบคลากรในเครอขายตรงกน 5.6) หนวยงาน/สถานศกษาทบทวนและพฒนากระบวนการท างานแบบบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลความส าเรจและเปาหมายขององคกร 5.7) หนวยงาน/สถานศกษาและสถานศกษาเครอขายจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ 5.8) หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอพฒนาเครอขายการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร/สถานศกษา

93

103

องคประกอบท 6) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 6.1 หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายระหวางหนวยงานตางสงกดในการ นอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการบรหารจดการ เพอน าไปสสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0 6.2 หนวยงาน/สถานศกษามความตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย เพอใหเกดผลทกระดบไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน 6.3 หนวยงาน/สถานศกษา สนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากรในหนวยงานตางสงกดประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 6.4 หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการเพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 6.5 หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรตางสงกดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากยงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอสถานศกษา

องคประกอบท 7) การตดตามประเมนผล (Evaluation) 7.1) หนวยงาน/สถานศกษาสรางกลไกและเครองมอทส าคญในการตดตามประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอการบรหารและพฒนาใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ 7.2) หนวยงาน/สถานศกษารวบรวมขอมลเกยวกบปจจยน าเขา กระบวนการและผลของโครงการ น ามาใชเปนขอมลสวนหนงของการประเมน เพอตดสนคณคาของโครงการในการบรหารเครอขาย 7.3) หนวยงาน/สถานศกษา เตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนหลงการตดตาม/ประเมนผลโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต 7.4) หนวยงาน/สถานศกษา ก าหนดวตถประสงคของการตดตามประเมนผลใหชดเจน 7.5) หนวยงาน/สถานศกษาตดตามประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหการบรหารเปนไปอยางมประสทธภาพ 3.3.2 ประชาพจารณ (Public Hearing) รปแบบการบรหารจดการเครอขาย เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา จ านวน 2 ครง คอ ครงท 1) ประชาพจารณ (Public Hearing) ณ โรงเรยนราชประชานเคราะห 50 จงหวดขอนแกน ครงท 2) ประชาพจารณ (Public Hearing) ณ ศนยประชมและแสดงสนคานานาชาตจงหวดขอนแกน

94

104

3.4 เครองมอทใชในการวจย 3.4.1 เครองมอทใชในการวจยในระยะท 3 เปนแบบประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 มลกษณะ เปนแบบประมาณคา 5 ระดบ เกณฑการใหคะแนน 5 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ มากทสด 4 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ มาก 3 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ ปานกลาง 2 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ นอย 1 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ นอยทสด 3.4.2 การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวน าคาเฉลยไปเทยบกบเกณฑการแปลความหมายคาเฉลยดงน (บญชม ศรสะอาด, 2554) 4.51-5.00 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ มากทสด 3.51-4.50 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ มาก 2.51-3.50 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบปานกลาง 1.51-2.50 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ นอย 1.00-1.50 หมายถง มความเหมาะสม/ความเปนไปได/ความเปนประโยชน อยในระดบ นอยทสด 3.5 ผลทไดรบ จากการวจยในระยะท 3 ไดรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ทมความเหมาะสม มความเปนไปไดและเปนประโยชน สามารถน าไปใชในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0 ไดอยางมประสทธภาพ

95

105

3.6 ภาพกจกรรมการด าเนนการวจยในระยะท 3 การประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ ครงท 1 ท าประชาพจารณ (Public Hearing) ณ โรงเรยนราชประชานเคราะห 50 จงหวดขอนแกน

96

106

ครงท 2 ท าประชาพจารณ (Public Hearing) ณ ศนยประชมและแสดงสนคานานาชาตจงหวดขอนแกน

97

107

98

108

ครงท 2 ท าประชาพจารณ (Public Hearing) ณ ศนยประชมและแสดงสนคานานาชาตจงหวดขอนแกน

ทปรกษา ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ คณะวจย น าผลการวพากษรปแบบการบรหารจดการเครอขายมาสรปเพอจดท า

99

109

รายงานฉบบสมบรณ

100

110

4. สรปขนตอนการด าเนนการวจย 1) ศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา

2) พฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา


3) ประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา


วตถประสงค ศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา

เครองมอวจย -แบบสมภาษณสภาพปญหาการบรหารจดการ -แบบสอบถามสภาพการบรหารจดการเครอขาย

กลมเปาหมาย 1. ผทรงคณวฒ จ านวน 40 คน 2. ผเชยวชาญ จ านวน 9 คน 3. บคลากรในพนทรบผดชอบ ส านกงานศกษาธการภาค 12 จ านวน 480 คน

ผลทไดรบ สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา 5 ดาน 1) การก าหนดวสยทศนรวมกน (Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากรรวมกน (Personal Development) 5) การมเปาหมายเดยวกน (Goal)

ระยะท 1

วตถประสงค พฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0

เครองมอวจย - แบบประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ

กลมเปาหมาย 1.ผเชยวชาญ จ านวน 9 คน 2. ผทรงคณวฒ จ านวน 60 คน

ผลทไดรบ รางรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ 7 องคประกอบ 1) วสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 3) การสรางทมงาน (Team Building) 4) การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 5) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 6) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 7) การตดตามประเมนผล (Evaluation)

ระยะท 2

วตถประสงค ประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

เครองมอวจย แบบประเมนความเหมาะสม ความเปนไปได และความเปนประโยชนของรปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ

กลมเปาหมาย

1. ผเชยวชาญจ านวน 9 คน 2. ผทรงคณวฒในการประชาพจารณ

- ครงท 1 จ านวน 120 คน

- ครงท 2 จ านวน 160 คน

ผลทไดรบ รปแบบการบรหารจดการเครอขายฯ มความเหมาะสม ความเปนไปไดและความเปนประโยชนทง 7 องคประกอบ 1) วสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 3) การสรางทมงาน (Team Building) 4) การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 5) สถานศกษายค ไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 6) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 7) การตดตามประเมนผล (Evaluation)

ระยะท 3

86

101

111

บทท 4 ผลการวจย

การวจย เรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เปนการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Method) มวตถประสงค คอ เพอพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ซงผวจยไดน าเสนอผลการวจยตามวตถประสงค 1. ระยะท 1 ศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงสสถานศกษา 1.1 สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ทเปนผลจากการสมภาษณกลมเปาหมายในพนทกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ ดงน

1) การก าหนดวสยทศนรวมกน (Vision) จากการสมภาษณกลมเปาหมาย พบวา ควรรวมก าหนดวสยทศนระหวางผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษา ชมชน และหนวยงานตางสงกดในพนทรอยแกนมารสนธไดเปาหมายรวมกนโดยจะตองมการเชอมโยงวสยทศนสถานศกษาและตองก าหนดเปาหมายอนดงามในองคกรเพอใหการขบเคลอนไปพรอมๆ กนอยางมประสทธภาพ ควรมการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยก าหนดเปาหมาย ภารกจ คานยม ความเชอเขาดวยกน ใหเปนแนวทางเดยวกน

2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) จากการสมภาษณกลมเปาหมาย พบวา ผน าควรปรบแนวคดของบคลากรใน

สถานศกษาเพอใหเกดการเรยนรรวมกนในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ผน าควรพฒนาสถานศกษาใหเกดการเปลยนแปลงและเปนตนแบบของการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สนบสนนสถานศกษาน านวตกรรมใหมๆ มาทดลองใชและน าเสนอตอชมชนและสงคม ผน ามภาวะผน าและมทกษะความรในการท างานมความคด ความเชอ ทศนคต และน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม

3) การสรางเครอขาย (Network) จากการสมภาษณกลมเปาหมาย พบวา การสรางแรงบนดาลใจเพอน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนและน ามาใชใหเกดประโยชน ตอตนเองและผอน บรณาการแตละกจกรรมในแตละกลมสาระฯ การใหบคลากรมความรอนประกอบไปดวยหลกความพอประมาณ หลกความมเหตผล หลกความมภมคมกนทด มเงอนไขความร และเงอนไขคณธรรมจรยธรรมเพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 แตยงขาดการสรางเครอขายระหวางหนวยงานตางสงกด ไดแก สถานศกษาในสงกดองคกรปกครองสวนทองถนมความตองการทจะพฒนารวมกบสถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานทจะตองพฒนาไปสระดบของการลงมอท ากจกรรมรวมกนเพอใหบรรลเปาหมายรวมกนดวย การมสวนรวมของสมาชกในเครอขาย เปนกระบวนการทส าคญในการพฒนาความเขมแขงของเครอขาย ตองมหลกการของการ

112

ท างานแบบเครอขายความรวมมอ มเปาหมายการจดกจกรรมทตองประสานขอตกลงการแลกเปลยนขอมลตามอธยาศย เปนแหลงขอมลใชเวลาและความไวใจกนในความรวมมอนอย

4) การพฒนาบคลากรรวมกน (Personnel Development) จากการสมภาษณกลมเปาหมาย พบวา หนวยงานควรก าหนดเปาหมายและบทบาท

ผบรหารองคการในการพฒนาบคลากรใหสอดคลองกบเปาหมายของสถาบน คอ การนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช โดยการสงเสรม สนบสนนใหบคลากรศกษาดงานแหลงเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จดอบรมใหความรบคลากรเพอการพฒนาศกยภาพของตนเองอยางสม าเสมอ การพฒนาบคลากรรวมกนโดยหนวยงานทรบผดชอบรวมกน และผลของการพฒนาบคลากรจะตองใหประโยชนตอการปฏบตงานในหนาทรบผดชอบ 5) การมเปาหมายเดยวกน (Goal) จากการสมภาษณกลมเปาหมาย พบวา สถานศกษาในพนทกลมจงหวดรอยแกน สารสนธตางสงกดยงขาดการสรางเปาหมายรวมกน เชน การก าหนดยทธศาสตรหลก 5 ประการ ไดแก 1) การกระจายอ านาจสถานศกษา 2) ใชแผนยทธศาสตรในการด าเนนการ 3) เปดโอกาสใหผมสวนไดสวนเสยมโอกาสจดการศกษา 4) มการประกนคณภาพทกระดบ 5) เนนผ เรยนเปนศนยกลาง เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พฒนาตามกรอบกระทรวงศกษาธการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและขาดการตดตามประเมนผลตามกลยทธหลกเพอพฒนาสจดประสงคหลกของไทยแลนด 4.0

จากการศกษาสภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา โดยการสมภาษณผทรงคณวฒและขอเสนอแนะของผเชยวชาญ พบวา องคประกอบทไดจากการศกษาสภาพปญหาและจากการสงเคราะหได 5 องคประกอบ คอ 1) การก าหนดวสยทศนร วมก น (Vision) 2) ภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) 3) การสรางเครอขาย (Network) 4) การพฒนาบคลากรรวมกน (Personal Development) 5) การมเปาหมายเดยวกน (Goal)

1.2 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 จากการศกษาสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ซงเปนผลจากการเกบรวบรวมขอมลจากกลมเปาหมายในพนทกลมจงหวดรอยแกนสารสนธ จ านวน 480 คน ผลปรากฏดงน

1.2.1 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 มการบรหารจดการในระดบมาก ซงองคประกอบท 1 วสยทศน (Vision) มการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 มากกวาทกองคประกอบ รองลงมา คอ ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) การสรางทมงาน (Team Building) การพฒนาบคลากร (Personnel Development) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) และการตดตามประเมนผล (Evaluation) ตามล าดบ ดงภาพท 11

103

113

ภาพท 11 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 จากการศกษาสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ผวจยไดท าการพจารณาสภาพการบรหารจดการแตละองคประกอบ ดงน 1) องคประกอบท 1 วสยทศน (Vision) มการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก เรยงล าดบตวบงชทมการบรหารจดการสงสดไปหาต าสด ดงน หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดแนวทางของการด าเนนงานสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หนวยงาน/สถานศกษาจดสรรงบประมาณโดยค านงถงการใชประโยชนของทรพยากรทมอยอยางคมคาโดยค านงถงผลทจะเกดขน หนวยงาน/สถานศกษารวมกบบคลากรทกฝายของเครอขายการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงรวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานเพอน าไปสความส าเรจขององคกร หนวยงาน/สถานศกษาวางแผนบรหารจดการงบประมาณ ของเครอขายสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หนวยงาน/สถานศกษามการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป หนวยงาน/สถานศกษาเขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายเขามามสวนรวม และล าดบสดทาย คอ หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอกาวสความส าเรจขององคกรโดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกยดในการปฏบตงาน

104

114

ภาพท 12 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 1 วสยทศน (Vision)

2) องคประกอบท 2 ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) มการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก เรยงล าดบตวบงชทมการบรหารจดการสงสดไปหาต าสด ดงน หนวยงาน/สถานศกษาขบเคลอนการท างานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและมการสรปผลการท างานรวมกนเสมอ หนวยงาน/สถานศกษาเปลยนวธการคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการท างานในรปแบบใหมๆไดอยางมประสทธภาพ หนวยงาน/สถานศกษามกระบวนการคดเพอสรางความเขาใจใหเกดผ อนและมเหตผล หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนการศกษาดงานและเปนเครอขายขยายผลการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง แกสถานศกษาทวไปไดอยางทวถง หนวยงาน/สถานศกษามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทดตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง หนวยงาน/สถานศกษาพฒนารปแบบความคด ความเชอใหสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการเปลยนแปลงของโลก และล าดบสดทาย คอ หนวยงาน/สถานศกษาน ารปแบบความคด ความเชอทศนคตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม

105

115

ภาพท 13 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 2 ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership)

3) องคประกอบท 3 กลยทธเครอขาย (Network Strategy) มการบรหารจดการเครอขาย

เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก เรยงล าดบตวบงชทมการบรหารจดการสงสดไปหาต าสด ดงน หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการ เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรตางสงกดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากยงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอสถานศกษา หนวยงาน/สถานศกษา สนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากรในหนวยงานตางสงกดประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายระหวางหนวยงานตางสงกด ไดแก สถานศกษาในสงกดองคกรปกครองสวนทองถนมความตองการทจะพฒนารวมกบสถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน และล าดบสดทาย คอ หนวยงาน/สถานศกษามความตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย เพอใหเกดผลทกระดบไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน

106

116

ภาพท 14 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 3 กลยทธเครอขาย (Network Strategy)

4) องคประกอบท 4 การพฒนาบคลากร (Personnel Development) มการบรหาร

จดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก เรยงล าดบตวบงชทมการบรหารจดการสงสดไปหาต าสด ดงน หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมสนบสนนสถานศกษาในเครอขายพฒนาบคลากรรวมกนเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนบคลากรในสถานศกษาเครอขายเขารบการฝกอบรมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หนวยงาน/สถานศกษารวมกบบคลากรในเครอขายประชมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนร ตามมาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หนวยงาน/สถานศกษากระตนและสรางความตระหนกในภาระหนาทแกบคลากรของเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมบคลากรในศนยเครอขายไดศกษาดงานแหลงเรยนร ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หนวยงาน/สถานศกษามการวางแผน การจดกจกรรม/จดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาบคลากรรวมกบสถานศกษาน าความรเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการปฏบตการสอนและงานในหนาทอยางเหมาะสมและใชในชวตประจ าวนอยเสมอ และล าดบสดทาย คอ หนวยงาน/สถานศกษาจดอบรมบคลากรและเครอขายรวมกบสถานศกษาใหมความรความสามารถในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการปฏบตงาน

107

117

ภาพท 15 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 4 การพฒนาบคลากร (Personnel

Development) 5) องคประกอบท 5 การสรางทมงาน (Team Building) มการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก เรยงล าดบตวบงชทมการบรหารจดการสงสดไปหาต าสด ดงน หนวยงาน/สถานศกษามการสอสาร/ประสานงาน/ใหความรวมมอกบองคกร/สถานศกษา อนในเครอขายทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ หนวยงาน/สถานศกษารบฟงความเหนทแตกตางและยอมรบความเหนสวนใหญขององคกร/สถานศกษาอนๆ ในเครอขายอยางมเหตผล หนวยงาน/สถานศกษาท างานรวมกบองคกร/สถานศกษาอนๆ ของเครอขายในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยความรวมแรง รวมใจและสามคคกนหนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนในการรวมกจกรรมการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ใหกบสถานศกษาในเครอขายดวยความเตมใจ หนวยงาน/สถานศกษาจดการสมมนาเครอขายเพอสรางความตระหนกใหเกดความรวมมอในเครอขายในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนและน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการแกปญหา หนวยงาน/สถานศกษาเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนการจดการศกษา หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมการสรางทมงานทหลากหลายดวยความสามารถเนนการใชเทคโนโลยการสอสารทรวดเรวรเทาทนขาวสารและรเทาทนสถานการณในปจจบน และล าดบสดทาย คอ หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนใหกบสถานศกษาในเครอขายมการแลกเปลยนเรยนรกนอยเสมอ

108

118

ภาพท 16 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 5 การสรางทมงาน (Team Building) 6) องคประกอบท 6 สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) มการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก เรยงล าดบตวบงชทมการบรหารจดการสงสดไปหาต าสด ดงน หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดรวมกนใชแผนยทธศาสตรเพอนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนงาน หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดยทธศาสตรหลกในการกระจายอ านาจการท างานดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง หนวยงาน/สถานศกษานอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนยทธศาสตรในการประกนคณภาพทกระดบ หนวยงาน/สถานศกษามเปาหมายสอดคลองกบวสยทศนเครอขายเปนไปตามคานยมขององคกรดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทก าหนดรวมกน หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดวตถประสงคในการการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสรางความเขาใจรวมกบกบบคลากรในเครอขายตรงกน หนวยงาน/สถานศกษาทบทวนและพฒนากระบวนการท างานแบบบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลความส าเรจและเปาหมายขององคกร หนวยงาน/สถานศกษาและสถานศกษาเครอขายจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอพฒนาเครอขายการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร/สถานศกษา

109

119

ภาพท 17 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 6 สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 7) องคประกอบท 7 การตดตามประเมนผล (Evaluation) มการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก เรยงล าดบ ตวบงชทมการบรหารจดการสงสดไปหาต าสด ดงน หนวยงาน/สถานศกษาสรางกลไกและเครองมอทส าคญในการตดตามประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอการบรหารและพฒนาใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ หนวยงาน/สถานศกษารวบรวมขอมลเกยวกบปจจยน าเขา กระบวนการและผลของโครงการ น ามาใชเปนขอมลสวนหนงของการประเมน เพอตดสนคณคาของโครงการในการบรหารเครอขาย หนวยงาน/สถานศกษา เตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนหลงการตดตาม/ประเมนผลโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต หนวยงาน/สถานศกษา ก าหนดวตถประสงคของการตดตามประเมนผลใหชดเจน หนวยงาน/สถานศกษาตดตามประเมนผลการนอมน าหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหการบรหารเปนไปอยางมประสทธภาพ

110

120

ภาพท 18 สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 7 การตดตามประเมนผล (Evaluation)

2. ระยะท 2 พฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ผลทไดรบจากการวจยในระยะท 2 โดยการสนทนากลม (Focus Group Discussion) คอ องคประกอบและตวบงชในการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ซงมประเดนการประเมน 4 ดาน คอ 1) การประเมนดานบรบทหรอสภาวะแวดลอม (Context Evaluation : C) 2) การประเมนปจจยเบองตนหรอปจจยปอน ( Input Evaluation : I) 3) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation : P) 4) การประเมนผลผลต (Product Evaluation : P) มระดบทประเมนในระดบมาก สามารถน าไปใชเปนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 อยางมประสทธภาพ ประกอบดวย 1. วสยทศน (Vision)

1.1 หนวยงาน/สถานศกษามการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป

1.2 หนวยงาน/สถานศกษารวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานการบรหารจดการเครอขายการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอน าไปสความส าเรจขององคกร

111

121

1.3 หนวยงาน/สถานศกษาจดสรรงบประมาณโดยค านงถงการใชประโยชนของทรพยากรทมอยอยางคมคาโดยค านงถงผลทจะเกดขน

1.4 หนวยงาน/สถานศกษาวางแผนบรหารจดการงบประมาณ ของเครอขายสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

1.5 หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอกาวสความส าเรจขององคกรโดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกยดในการปฏบตงาน

1.6 หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมใหบคลากรมทศนคตในการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการท างาน

1.7 หนวยงาน/สถานศกษาเขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายเขามามสวนรวม

1.8 หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดแนวทางของการด าเนนงานสอดคลองกบ หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2. สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 2.1 หนวยงาน/สถานศกษานอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนยทธศาสตรในการประกนคณภาพทกระดบ 2.2 หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดยทธศาสตรหลกในการกระจายอ านาจการท างานดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2.3 หนวยงาน/สถานศกษามเปาหมายสอดคลองกบวสยทศนเครอขายเปนไปตามคานยมขององคกรดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทก าหนดรวมกน

2.4 หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดรวมกนใชแผนยทธศาสตรนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนงาน

2.5 หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอพฒนาเครอขายการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลเปาหมายของหนวยงาน/สถานศกษา

2.6 บคลากรของหนวยงาน/สถานศกษามความเขาใจวตถประสงคของเครอขายตรงกน

2.7 บคลากรของหนวยงาน/สถานศกษาทกฝ ายรวมกน ทบทวนและพฒนากระบวนการท างานแบบบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลความส าเรจและเปาหมายขององคกร

2.8 หนวยงาน/สถานศกษาเครอขายจดการเรยนรท เนนผ เรยนเปนศนยกลางสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ 3. การสรางทมงาน (Team Building) 3.1 หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนในการรวมกจกรรมการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ใหกบสถานศกษาในเครอขายดวยความเตมใจ 3.2 หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนใหกบสถานศกษาในเครอขายมการแลกเปลยนเรยนรกนอยเสมอ

112

122

3.3 หนวยงาน/สถานศกษาเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนการจดการศกษา 3.4 หนวยงาน/สถานศกษาสมมนาเพอสรางความตระหนกใหเกดความรวมมอในเครอขายในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนและน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการแกปญหา 3.5 หนวยงาน/สถานศกษารบฟงความเหนท แตกตางและยอมรบความเหนสวนใหญของหนวยงาน/สถานศกษาอนๆ ในเครอขายอยางมเหตผล 3.6 หนวยงาน/สถานศกษาท างานรวมกบหนวยงาน/สถานศกษาอนๆ ของเครอขาย ในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยความรวมแรง รวมใจและสามคคกน 3.7 หนวยงาน/สถานศกษามการสอสาร/ประสานงาน/ใหความรวมมอกบหนวยงาน/สถานศกษาอนในเครอขายทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ 3.8 หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมการสรางทมงานทหลากหลายดวยความสามารถเนนการใชเทคโนโลยการสอสารทรวดเรวรเทาทนขาวสารและรเทาทนสถานการณในปจจบน 4. การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 4.1 หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนรตามมาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 4.2 หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาบคลากรรวมกบสถานศกษาน าความรเกยวกบหลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการปฏบตการสอนและงานในหนาทอยางเหมาะสมและใชในชวตประจ าวนอยเสมอ 4.3 หนวยงาน/สถานศกษาจดอบรมบคลากรและเครอขายรวมกบสถานศกษาให มความรความสามารถในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการปฏบตงาน 4.4 หนวยงาน/สถานศกษามการวางแผน การจดกจกรรม/จดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4.5 หนวยงาน/สถานศกษาบคลากรในศนยเครอขายมการสมมนาศกษาดงานแหลงเรยนรตางๆ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 4.6 หนวยงาน/สถานศกษาและบคลากรของเครอขายรวมการประชม เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 4.7 หนวยงาน/สถานศกษากระตนและสรางความตระหนกในภาระหนาทแกบคลากรของเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

4.8 หนวยงาน/สถานศกษาสถานศกษาในเครอขายสงเสรมสนบสนนและพฒนาบคลากรรวมกนเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

4.9 หนวยงาน/สถานศกษาและบคลากรสถานศกษาในเครอขายเขารบการฝกอบรมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

5. ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 5.1 หนวยงาน/สถานศกษาน ารปแบบความคด ความเชอทศนคต ของหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม

113

123

5.2 หนวยงาน/สถานศกษาขบเคลอนการท างานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและมการสรปผลการท างานรวมกนเสมอ 5.3 หนวยงาน/สถานศกษาฝกฝนตนเองในการคดเพอใหเกดความเขาใจผอนและ มเหตผล 5.4 หนวยงาน/สถานศกษาพยายามพฒนารปแบบความคด ความเชอใหสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการเปลยนแปลงของโลก 5.5 หนวยงาน/สถานศกษายอมรบความคดเหนของผอนทถกตองและเหมาะสมอยาง มเหตผล 5.6 หนวยงานองคกร/สถานศกษามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทด ตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง 5.7 หนวยงาน/สถานศกษาเปลยนวธการคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการท างานในรปแบบใหมๆไดอยาง มประสทธภาพ 6. กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 6.1 หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายระหวางหนวยงานตางสงกดในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการบรหารจดการ เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 6.2 หนวยงาน/สถานศกษามความตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย เพอใหเกดผลทกระดบไดอยาง มประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน 6.3 หนวยงาน/สถานศกษา สนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากรในหนวยงานตางสงกดประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 6.4 หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการเพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 6.5 หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรตางสงกดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากยงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอสถานศกษา

7. การตดตามประเมนผล (Evaluation) 7.1 หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนหลงการตดตามประเมนผลโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต

7.2 หนวยงาน/สถานศกษาประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหการบรหารเปนไปอยางมประสทธภาพ

7.3 หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดวตถประสงคของการประเมนผลใหชดเจน

7.4 หนวยงาน/สถานศกษารวบรวมขอมลเกยวกบปจจยน าเขา กระบวนการและผลของโครงการ น ามาใชเปนขอมลสวนหนงของการประเมน เพอตดสนคณคาของโครงการในการบรหารเครอขาย

114

124

7.5 หนวยงาน/สถานศกษาสรางกลไกและเครองมอทส าคญในการประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอ การบรหารและพฒนาใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ

3. ระยะท 3 การประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 การประเมนรปแบบโดยการประชาพจารณรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 จากการประชาพจารณครงท 1 ณ โรงเรยนราชประชานเคราะห 50 จงหวดขอนแกน ระหวางวนท 3-5 เมษายน 2562 และการประชาพจารณครงท 2 ระหวางวนท 6-7 สงหาคม 2562 ณ ศนยประชมและแสดงสนคานานาชาต (KICE) อ าเภอเมอง จงหวดขอนแกน ซงผทรงคณวฒไดแสดงความคดเหนอยางหลากหลายเกยวกบการประเมนรบรองความเหมาะสม ความเปนไปได และความเปนประโยชนของรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

ผลการประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

ผทรงคณวฒมความเหนสอดคลองกนวา รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ความเหมาะสม มคามธยฐานตงแต 4.39 ขนไป และคาพสยระหวางควอไทลไมเกน 0.36 ความเปนไปได มคามธยฐานตงแต 4.40 ขนไป และคาพสยระหวางควอไทลไมเกน 0.38 และเปนประโยชนมคามธยฐานตงแต 4.45 ขนไป และคาพสยระหวางควอไทลไมเกน 0.39 แสดงดงภาพท 16

115

125

ภาพท 19 ผลการประเมนรบรองความเหมาะสม ความเปนไปได และความเปนประโยชนของรปแบบ การบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0 จากการประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ดงน องคประกอบท 1 วสยทศน (Vision) 8 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษามการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป 2. หนวยงาน/สถานศกษารวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานการบรหารจดการเครอขายการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอน าไปสความส าเรจขององคกร 3. หนวยงาน/สถานศกษาจดสรรงบประมาณโดยค านงถงการใชประโยชนของทรพยากร ทมอยอยางคมคาโดยค านงถงผลทจะเกดขน 4. หนวยงาน/สถานศกษาวางแผนบรหารจดการงบประมาณ ของเครอขายสอดคลอง กบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5. หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอกาวสความส าเรจขององคกรโดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกยดในการปฏบตงาน 6. หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมใหบคลากรมทศนคตในการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการท างาน 7. หนวยงาน/สถานศกษาเขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายเขามามสวนรวม

116

126

8. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดแนวทางของการด าเนนงานสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง องคประกอบท 2 สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 8 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษานอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนยทธศาสตร ในการประกนคณภาพทกระดบ 2. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดยทธศาสตรหลกในการกระจายอ านาจการท างานดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3. หนวยงาน/สถานศกษามเปาหมายสอดคลองกบวสยทศนเครอขายเปนไปตามคานยมขององคกรดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทก าหนดรวมกน 4. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดรวมกนใชแผนยทธศาสตรนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนงาน 5. หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอพฒนาเครอขายการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร/สถานศกษา 6. บคลากรของหนวยงาน/สถานศกษามความเขาใจวตถประสงคของเครอขายตรงกน 7. บคลากรของหนวยงาน/สถานศกษาทกฝายรวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานแบบบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลความส าเรจและเปาหมาย ขององคกร 8. หนวยงาน/สถานศกษาเครอขายจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางสอดคลอง กบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ องคประกอบท 3 การสรางทมงาน (Team Building) 8 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนในการรวมกจกรรมการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ใหกบสถานศกษาในเครอขายดวยความเตมใจ 2. หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนใหกบสถานศกษาในเครอขายมการแลกเปลยนเรยนรกนอยเสมอ 3. หนวยงาน/สถานศกษาเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนการจดการศกษา 4. หนวยงาน/สถานศกษาสมมนาเพอสรางความตระหนกใหเกดความรวมมอในเครอขายในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนและน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการแกปญหา 5. หนวยงาน/สถานศกษารบฟงความเหนทแตกตางและยอมรบความเหนสวนใหญ ขององคกร/สถานศกษา อนๆในเครอขายอยางมเหตผล 6. หนวยงาน/สถานศกษาท างานรวมกบหนวยงาน/สถานศกษาอนๆ ของเครอขายในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยความรวมแรง รวมใจและสามคคกน 7. หนวยงาน/สถานศกษามการสอสาร/ประสานงาน/ใหความรวมมอกบหนวยงาน/สถานศกษา อนในเครอขายทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ 8. หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมการสรางทมงานทหลากหลายดวยความสามารถเนนการใชเทคโนโลยการสอสารทรวดเรวรเทาทนขาวสารและรเทาทนสถานการณในปจจบน

117

127

องคประกอบท 4 การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 9 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนร ตามมาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 2. หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาบคลากรรวมกบสถานศกษาน าความรเกยวกบ หลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการปฏบตการสอนและงานในหนาทอยางเหมาะสมและใชในชวตประจ าวนอยเสมอ 3. หนวยงาน/สถานศกษาจดอบรมบคลากรและเครอขายรวมกบสถานศกษาใหมความรความสามารถในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการปฏบตงาน 4. หนวยงาน/สถานศกษามการวางแผน การจดกจกรรม/จดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5. หนวยงาน/สถานศกษาบคลากรในศนยเครอขายมการสมมนาศกษาดงานแหลงเรยนรตางๆ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 6. หนวยงาน/สถานศกษาบคลากรของเครอขายรวมการประชม เพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 7. หนวยงาน/สถานศกษากระตนและสรางความตระหนกในภาระหนาทแกบคลากรของเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 8. หนวยงาน/สถานศกษาสถานศกษาในเครอขายสงเสรมสนบสนนและพฒนาบคลากรรวมกนเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 9. หนวยงาน/สถานศกษาและบคลากรสถานศกษาในเครอขายเขารบการฝกอบรมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 5 ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 7 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาน ารปแบบความคด ความเชอทศนคต ของหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม 2. หนวยงาน/สถานศกษาขบเคลอนการท างานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและมการสรปผลการท างานรวมกนเสมอ 3. หนวยงาน/สถานศกษาฝกฝนตนเองในการคดเพอใหเกดความเขาใจผอนและมเหตผล 4. หนวยงาน/สถานศกษาพยายามพฒนารปแบบความคด ความเชอใหสอดคลองกบ หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการเปลยนแปลงของโลก 5. หนวยงาน/สถานศกษายอมรบความคดเหนของผอนทถกตองและเหมาะสมอยาง มเหตผล 6. หนวยงาน/สถานศกษามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทดตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง 7. หนวยงาน/สถานศกษาเปลยนวธการคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการท างานในรปแบบใหมๆได อยางมประสทธภาพ

118

128

องคประกอบท 6 กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 5 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษามการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยการพฒนาและการใชสอเทคโนโลยเพอการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ 2. หนวยงาน/สถานศกษามความตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย เพอใหเกดผลทกระดบไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน 3. หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากรประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 4. หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการ เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 5. หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากยงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอสถานศกษา องคประกอบท 7 การตดตามประเมนผล (Evaluation) 5 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนหลงการตดตาม/ประเมนผลโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต 2. หนวยงาน/สถานศกษาประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหการบรหารเปนไปอยางมประสทธภาพ 3. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดวตถประสงคของการประเมนผลใหชดเจน 4. หนวยงาน/สถานศกษารวบรวมขอมลเกยวกบปจจยน าเขา กระบวนการและผลของโครงการ น ามาใชเปนขอมลสวนหนงของการประเมน เพอตดสนคณคาของโครงการในการบรหารเครอขาย 5. หนวยงาน/สถานศกษาสรางกลไกและเครองมอทส าคญในการประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใช เพอการบรหารและพฒนาใหบรรล เป าหมายอยาง มประสทธภาพ

จากผลการวเคราะหท งระยะท 1, 2, 3 สรปเปนรปแบบการบรหารจดการเครอขาย เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ดงภาพท 17

119

129

ภาพท 20 รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

120

130

บทท 5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ

การวจย เรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เปนการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Method) มวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ซงผวจยไดสรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะดงน

1. สรปผลการวจย ผวจยไดสรปผลการวจยตามวตถประสงคของการวจย ดงน รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 7 องคประกอบ 50 ตวบงช

ภาพท 21 รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 สมบรณ

131

องคประกอบท 1 วสยทศน (Vision) 8 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษามการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป 2. หนวยงาน/สถานศกษารวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานการบรหารจดการเครอขายการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอน าไปสความส าเรจขององคกร 3. หนวยงาน/สถานศกษาจดสรรงบประมาณโดยค านงถงการใชประโยชนของทรพยากร ทมอยอยางคมคาโดยค านงถงผลทจะเกดขน 4. หนวยงาน/สถานศกษาวางแผนบรหารจดการงบประมาณ ของเครอขายสอดคลอง กบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5. หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอกาวสความส าเรจขององคกรโดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกยดในการปฏบตงาน 6. หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมใหบคลากรมทศนคตในการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการท างาน 7. หนวยงาน/สถานศกษาเขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายเขามามสวนรวม 8. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดแนวทางของการด าเนนงานสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง องคประกอบท 2 สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 8 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษานอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนยทธศาสตร ในการประกนคณภาพทกระดบ 2. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดยทธศาสตรหลกในการกระจายอ านาจการท างาน ดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 3. หนวยงาน/สถานศกษามเปาหมายสอดคลองกบวสยทศนเครอขายเปนไปตามคานยมขององคกรดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทก าหนดรวมกน 4. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดรวมกนใชแผนยทธศาสตรนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนงาน 5. หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอพฒนาเครอขายการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร/สถานศกษา 6. บคลากรของหนวยงาน/สถานศกษามความเขาใจวตถประสงคของเครอขายตรงกน 7. บคลากรของหนวยงาน/สถานศกษาทกฝายรวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานแบบบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลความส าเรจและเปาหมาย ขององคกร 8. หนวยงาน/สถานศกษาเครอขายจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางสอดคลอง กบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ

122

132

องคประกอบท 3 การสรางทมงาน (Team Building) 8 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนในการรวมกจกรรมการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ใหกบสถานศกษาในเครอขายดวยความเตมใจ 2. หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนใหกบสถานศกษาในเครอขายมการแลกเปลยนเรยนรกนอยเสมอ 3. หนวยงาน/สถานศกษาเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนการจดการศกษา 4. หนวยงาน/สถานศกษาสมมนาเพอสรางความตระหนกใหเกดความรวมมอในเครอขายในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนและน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการแกปญหา 5. หนวยงาน/สถานศกษารบฟงความเหนทแตกตางและยอมรบความเหนสวนใหญ ขององคกร/สถานศกษา อนๆในเครอขายอยางมเหตผล 6. หนวยงาน/สถานศกษาท างานรวมกบหนวยงาน/สถานศกษาอนๆ ของเครอขายในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยความรวมแรง รวมใจและสามคคกน 7. หนวยงาน/สถานศกษามการสอสาร/ประสานงาน/ใหความรวมมอกบหนวยงาน/สถานศกษา อนในเครอขายทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ 8. หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมการสรางทมงานทหลากหลายดวยความสามารถเนนการใชเทคโนโลยการสอสารทรวดเรวรเทาทนขาวสารและรเทาทนสถานการณในปจจบน องคประกอบท 4 การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 9 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนร ตามมาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 2. หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาบคลากรรวมกบสถานศกษาน าความรเกยวกบ หลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการปฏบตการสอนและงานในหนาทอยางเหมาะสมและใชในชวตประจ าวนอยเสมอ 3. หนวยงาน/สถานศกษาจดอบรมบคลากรและเครอขายรวมกบสถานศกษาใหมความรความสามารถในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการปฏบตงาน 4. หนวยงาน/สถานศกษามการวางแผน การจดกจกรรม/จดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 5. หนวยงาน/สถานศกษาบคลากรในศนยเครอขายมการสมมนาศกษาดงานแหลงเรยนรตางๆ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 6. หนวยงาน/สถานศกษาบคลากรของเครอขายรวมการประชม เพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 7. หนวยงาน/สถานศกษากระตนและสรางความตระหนกในภาระหนาทแกบคลากรของเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 8. หนวยงาน/สถานศกษาสถานศกษาในเครอขายสงเสรมสนบสนนและพฒนาบคลากรรวมกนเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

123

133

9. หนวยงาน/สถานศกษาและบคลากรสถานศกษาในเครอขายเขารบการฝกอบรมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 องคประกอบท 5 ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 7 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาน ารปแบบความคด ความเชอทศนคต ของหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม 2. หนวยงาน/สถานศกษาขบเคลอนการท างานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและมการสรปผลการท างานรวมกนเสมอ 3. หนวยงาน/สถานศกษาฝกฝนตนเองในการคดเพอใหเกดความเขาใจผอนและมเหตผล 4. หนวยงาน/สถานศกษาพยายามพฒนารปแบบความคด ความเชอใหสอดคลอง กบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการเปลยนแปลงของโลก 5. หนวยงาน/สถานศกษายอมรบความคดเหนของผอนทถกตองและเหมาะสมอยาง มเหตผล 6. หนวยงาน/สถานศกษามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทดตอหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง 7. หนวยงาน/สถานศกษาเปลยนวธการคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการท างานในรปแบบใหมๆไดอยางมประสทธภาพ องคประกอบท 6 กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 5 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายระหวางหนวยงานตางสงกด 2. หนวยงาน/สถานศกษามความตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย เพอใหเกดผลทกระดบไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน 3. หนวยงาน/สถานศกษา สนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากรในหนวยงานตางสงกดประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 4. หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการเพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 5. หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรตางสงกดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากยงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอสถานศกษา

องคประกอบท 7 การตดตามประเมนผล (Evaluation) 5 ตวบงช 1. หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนหลงการตดตาม/ประเมนผลโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต 2. หนวยงาน/สถานศกษาประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหการบรหารเปนไปอยางมประสทธภาพ 3. หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดวตถประสงคของการประเมนผลใหชดเจน

124

134

4. หนวยงาน/สถานศกษารวบรวมขอมลเกยวกบปจจยน าเขา กระบวนการและผลของโครงการ น ามาใชเปนขอมลสวนหนงของการประเมน เพอตดสนคณคาของโครงการในการบรหารเครอขาย 5. หนวยงาน/สถานศกษาสรางกลไกและเครองมอทส าคญในการประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอการบรหารและพฒนาใหบรรล เปาหมายอยางมประสทธภาพ 2. อภปรายผล จากผลการวจยเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ครงน มประเดนส าคญทคนพบและนาสนใจควรแกการน ามาอภปรายผลดงน 1. สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 โดยรวม อยในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะวา การบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษาผบรหารตองมภาวะผน าทางการเรยนรสง คอยทจะอ านวยความสะดวกเพอใหเกดเปาหมาย (Goals) ขององคการ เปนผทรเรมในการพฒนาวสยทศนทควรจะเปนขององคการ โดยสรปงานดานการเปนผบรหาร (Management) ไดแก การควบคม การวางระบบ การจดระเบยบ และเนนความมประสทธภาพ สวนงานการเปนผน า (Leadership) คอการท าหนาทปลดปลอยพลงความสามารถของผปฏบตงานการ จดท าวสยทศนเพอใหผปฏบตงานทกคนมประสทธผล โดยน ารปแบบความคด ความเชอทศนคต ของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม ขบเคลอนการท างานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและมการสรปผลการท างานรวมกนเสมอ การฝกฝนตนเองในการคดเพอใหเกดความเขาใจผอนและมเหตผล สอดรบกบแนวคดของ สมชาย เทพแสง (2559) ภาวะผน าแหงการเรยนร : รปแบบของภาวะผน าสมยใหม ผน าเปนบคคลทท าใหองคการเจรญกาวหนาและบรรลผลส าเรจ โดยใชภาวะผน าจงใจใหบคคลในองคกรท างาน ตามวตถประสงค ภาวะผน าเปนกระบวนการก าหนดพฤตกรรมของคนในสภาพของการท างาน รวมถงการสรางอทธพล ดวยวธการทแตกตางในการจงใจใหบคคลหรอกลมท างานใหประสบผลส าเรจตามเปาหมาย ภาวะผน าจงมความส าคญตอตวผน าโดยทผน าใชภาวะผน าในการปฏบตการและอ านวยการ เพอใหการบรหารจดการบรรลเปาหมาย โดยเฉพาะภาวะผน าแหงการเรยนรมอทธพลตอการสรางองคการแหงการเรยนร โดยมคณลกษณะและพฤตกรรม ทงดานการสรางวสยทศนรวม บคคลแหงการเรยนร การท างานเปนทม การสอนงาน การมงผลสมฤทธ และการใชแรงจงใจ และมกลยทธการบรหารจดการเครอขายเพอการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยการพฒนาและการใชสอเทคโนโลยเพอการศกษาทเนนผ เรยนเปนส าคญ ตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย เพอใหเกดผลทกระดบไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน และสนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากรประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 สอดรบกบงานวจยของ ปรศนา โลมากล (2558) การประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ าวนของประชาชนในอ าเภอศรราชา จงหวดชลบร ผลการวจยพบวา มการน าแนวคดปรชญา

125

135

เศรษฐกจพอเพยงมาใช 3 หวง 2 เงอนไข โดยรวมอยระดบมาก มการพฒนาบคลากรรวมกนในสถานศกษา โดยการพฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนร ตามมาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 บคลากรรวมกบสถานศกษาน าความรเกยวกบหลกเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการปฏบตการสอนและงานในหนาทอยางเหมาะสมและใชในชวตประจ าวนอยเสมอ การจดอบรมบคลากรและเครอขายรวมกบสถานศกษาใหมความรความสามารถในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการปฏบตงาน การการวางแผน การจดกจกรรม/จดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงบคลากรในศนยเครอขายรวมการประชมสมมนาศกษาดงานแหลงเรยนรตาง ๆ กระตนและสรางความตระหนกความกระตอรอรนในการรวมกจกรรมในภาระหนาทแกบคลากรของเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 มการแลกเปลยนเรยนรกนอยเสมอ เปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐก จพอเพยงเป น เครองม อ ในการด า เน นการจดการศ กษ า สอดรบกบ งานวจยของ ดรณภพ เพยรจด (2556) ไดพฒนาระบบการจดการความรส าหรบโรงเรยนเครอขายระดบการศกษาขนพนฐานเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พบวา การขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการจดการเรยนรและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและระบบเครอขาย สงผลใหเกดระบบการจดการความร ส าหรบโรงเรยนเครอขายระดบการศกษาขนพนฐานเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทมคณภาพ 2. การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 7 องคประกอบ 50 ตวบงชดงน องคประกอบท 1 วสยทศน (Vision) 8 ตวบ งช องคประกอบท 2 ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 7 ตวบงช องคประกอบท 3 การสรางทมงาน (Team Building) 8 ตวบงช องคประกอบท 4 การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 9 ตวบงช องคประกอบท 5 กลยทธเครอขาย (Strategy Network) 5 ตวบงช องคประกอบท 6 สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 8 ตวบงช องคประกอบท 7 การตดตามประเมนผล (Evaluation) 5 ตวบงช ทงนอาจเนองมาจาก การพฒนาประเทศตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใน ยคไทยแลนด 4.0 จากการศกษาพบวา ประเทศไทยมองคความรเกยวกบปรชญาเศรษฐกจ พอเพยงท าใหประชาชนมความมงมนเพอการด ารงชวตทลดการกอบโกยและกระหายใน ทรพยากรในโลกไดซงภาครฐควรมนโยบายและกลไกเพอการขบเคลอนการพฒนาประเทศดวย การสงเสรมและสนบสนนประเดนดงน 1) การเสรมสรางองคความรและความเขาใจเรอง ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหกบขาราชการและประชาชน 2) การก าหนดระเบยบการใชจาย งบประมาณภาครฐอยางมประสทธภาพและเครงครดใหมากทสด 3) การสงเสรมระบบ เศรษฐกจชมชนและความเขมแขงในชมชนไดอยางอสระ 4) การพฒนาศกยภาพภาค เกษตรกรรมใหมคณภาพเทยบเทาภาคเอกชนขนาดใหญ 5) การสงเสรมหนวยงานก ากบดแล จรยธรรมทางการเงนในระดบจงหวด และ 6) รฐบาลจะตองเปนแบบอยางและสญลกษณการด าเนนงานภายใตปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สอดรบกบงานวจยของ ออนจนทร นชบรณ (2560) รปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนรสองคกรแหงการเรยนรในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา สพรรณบร เขต 2 ผลการศกษาวจยพบวา 1) องคประกอบของการบรหารจดการเครอขายการเรยนรสองคการแหงการเรยนรในสถานศกษาม 5 องคประกอบ คอ โรงเรยน ผปกครองคณะกรรมการสถานศกษา ชมชน และองคกร

126

136

ศาสนา 2) รปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนร สองคการแหงการเรยนรในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 2 ใชหลกการบรหารจดการเครอขาย 5 ดาน ไดแก ดานโรงเรยนดานผปกครอง ดานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ดานชมชน และองคกรศาสนา พบวา ดานทมคาเฉลยมากทสดคอ ดานชมชน รองลงมาคอ ดานองคกรศาสนา ดานโรงเรยน ดานผปกครอง และดานคณะกรรมการสถานศกษา สวนการประเมนความคดเหนจากผบรหารสถานศกษาทง 136 คน ถงความเปนไปไดของรปแบบ พบวา สถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 2 มสภาพการเปนองคการแหงการเรยนรอยในระดบมาก และเหนวารปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนรทผวจยพฒนาขนมความเหมาะสมและเปนไปไดอยในระดบมาก สรปไดวา จากการวจยจะไดรปแบบการบรหารจดการเครอขายการเรยนรสองคการแหงการเรยนร ซงมองคประกอบ 5 องคประกอบ ดงน ดานโรงเรยน ดานผปกครอง ดานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ดานชมชน และดานองคกรศาสนา 3. การประเมนรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ทกรปแบบมความเหมาะสม ความเปนไปได และเปนประโยชนอยในระดบมาก นนคอ ผลการตรวจสอบความเหมาะสมและเปนไปไดของรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ทผวจยไดพฒนาขนมความเหมาะสม ความเปนไปได และเปนประโยชนเหมาะสมทจะน าไปพฒนาสถานศกษา สอดคลองกบ เผยน วงศทองด (2553 : 126-133) การมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาโรงเรยนวดลาดศรทธาราม (ส านกงานสลากกนแบงสงเคราะห 128) พบวา สภาพการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาโรงเรยนวดลาดศรทธาราม (ส านกงานสลากกนแบงสงเคราะห 128) ในภาพรวมอยในระดบปานกลาง สอดคลองกบ Voulalas & Sharp (2005) ศกษาเกยวกบปจจยทเกยวของกบการเปลยนแปลงสถานศกษาสการเปนองคการเรยนรหรอชมชนแหงการเรยนร พบวา ปจจยทมอทธพลในการเสรมสราง และสงเสรมองคกร คอ เทคโนโลยททนสมย ผน าทมความสมพนธทดตอชมชน มการเปลยนแปลงตามยคสมย สนบสนนทรพยากรเพอพฒนาการเรยนรและสรางแรงจงใจในการท างาน เมอทกอยางประสานเขาดวยกนจะท าใหการเปลยนแปลงองคกรสการเรยนรอยางมประสทธภาพ เพราะวาการจดการเรยนรแบบบรณาการ ซงเปนกระบวนการจดประสบการณการเรยนรใหแกผเรยนตามความสนใจ ความสามารถและความตองการ โดยการเชอมโยงสาระการเรยนรในศาสตรสาขาตางๆ ทเกยวของสมพนธกน และอเทน เจรญภม (2561) การประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในการบรหารงานวชาการของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขต พนทการศกษามธยมศกษา เขต 31 ซงพบวา การประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารวชาการของโรงเรยนในสงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 31 โดยภาพรวมอยในระดบมาก หากน าไปปรบใชและปฏบตจรงจะสามารถสรางสรรคนวตกรรมทางการศกษาน าไปสผลสมฤทธสงสดใหแกประเทศได อนจะสงผลตอการปฏรปการศกษาใหมคณภาพตอไป

127

137

3. ขอเสนอแนะ การวจยการพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน ขอเสนอแนะเพอการน าผลการวจยไปใช 1) รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 เมอน าไปสอบถามผบรหารในสถานศกษา พบวา ผบรหารมความคดเหนวาเปนไปไดในระดบมาก เมอเปนเชนนการน ารปแบบไปใชในการบรหารจดการเครอขายในสถานศกษาจงมความเหมาะสมในการน าไปใช และผบรหารตองตดตามการด าเนนงานอยางตอเนอง

2) การสรางเครอขายระหวางหนวยงานตางสงกด ไดแก สถานศกษาในสงกดองคกรปกครองสวนทองถนมความตองการทจะพฒนารวมกบสถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1) ควรท าการวจยการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 สการปฏบตจรง 2) ผลจากการวจย พบวา รปแบบการใชภาวะผน าทางการเรยนร มระดบการปฏบตมาก

ดงนนจงควรท าการวจย รปแบบการใชภาวะผน าทางการเรยนรทสงผลตอการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษา

3) ควรท าการวจย รปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอมงสประสทธผลในสถานศกษา 4) ควรมการวจยเชงคณภาพ เกยวกบรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอน

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา

128

138

บรรณานกรม

กรกมล เพมผล. (2554). กำรบรกำรโดยใชโรงเรยนเปนฐำนทสงผลตอประสทธภำพกำรบรหำรงำน วชำกำรของครในโรงเรยนเทศบำลสงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดปทมธำน. วทยานพนธศกษาศาตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

กระทรวงศกษาธการ. (2561). ประกำศกระทรวงศกษำธกำร เรอง สถำนศกษำแบบอยำงกำรจด กจกรรมกำรเรยนรและกำรบรหำรจดกำรตำมปลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง “สถำนศกษำพอเพยง” ตงแตป พ.ศ. 2561. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ.

________. (2552). หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

________. (2545). พระรำชบญญตกำรศกษำแหงชำตพ.ศ. 2542 ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ : องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ

กระทรวงศกษาธการ. (2551). พระรำชบญญตสงเสรมกำรศกษำนอกระบบและกำรศกษำตำม อธยำศย พ.ศ.2551. พมพครงท 1 กรงเทพฯ : ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย.

เกษม วฒนชย. (2555). กำรเรยนรทแทและพอเพยง. พมพครงท 7, กรงเทพฯ : มตชน. ขวญกมล ดอนขวา. (2557). แบบจ ำลองปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง และเศรษฐกจ สรำงสรรคมผล

ตอกำรพฒนำเศรษฐกจ ของประเทศไทย. มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร. คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง. (2550). กำรประยกตใชปรชญำเศรษฐกจพอเพยง.

กรงเทพฯ: ผแตง. จราย อศรางกร ณ อยธยา และปรยานช พบลสราวธ. (2554). ตำมรอยพอ ชวตพอเพยง...สกำรพฒนำ

ทยงยน. พมพครงท 9. กรงเทพฯ: ศนยการพมพเพชรรง. ________. (2561). ตำมรอยพอ ชวตพอเพยง...สกำรพฒนำทยงยน. พมพครงท 15. กรงเทพฯ:

ศนยสถานศกษาพอเพยง มลนธยวสถรคณ. จารพงศ พลเดช. (2555). กำรบรหำรแบบมสวนรวมและกำรใหอ ำนำจปฏบต. กรงเทพฯ: ครสภา. ชวลต ชก าแพง. (2551). กำรพฒนำหลกสตร. มหาสารคาม: ทควพจ ากด. ณฏฐพนธ เขจรนนทน. (2551). พฤตกรรมองคกำร. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ดวงกมล สนเพง. (2553). กำรพฒนำผเรยนสสงคมแหงกำรเรยนร : กำรจดกำรเรยนกำรสอน

ทเนนผเรยนเปนศนยกลำง : กลมสำระกำรเรยนรสงคมศกษำ ศำสนำและวฒนธรรม. พมพครงท 2 (ฉบบปรบปรง). กรงเทพฯ : บรษท ว. พรนท (1991) จ ากด.

ไตรรตน จงจตร. (2546). “กำรบรหำร-นกบรหำร”. รฐสภาสาร. 51(5) : 127-135. พฤษภาคม. 2546.

ทกษณ ชนวตร. (2545). กำรบรหำรแบบ CEO. กรงเทพฯ : พฆเนศ. ทศนย ธรรมสทธ. (2545). กำรบรหำรภำครฐแนวใหม. เชยงใหม : เฮาเอไทม. ทองทพภา วรยะพนธ. (2553). กำรบรหำรทมงำนและกำรแกปญหำ. กรงเทพฯ : สหธรรมก.

139

ธระ รญเจรญ. (2550). ควำมเปนอำชพในกำรจดและบรหำรกำรศกษำยคปฏรปกำรศกษำ. กรงเทพฯ : แอล.ท เพรส.

________. (2562). ทศทำงกำรจดกำรศกษำเรยนรสกำรศกษำ 4.0 ในยคดจทล: รวมบทควำมกำร บรหำรกำรศกษำกบกำรพฒนำกำรจดกำรเรยนรสกำรศกษำในยคดจทล ชดท 1. อบลราชธาน: หจก.วทยาการพมพ.

ธระ รญเจรญ, จ าเรญรตน จตตจรจรรย, วรสทธ รตนวราหะ. (2557). กำรสงเครำะหผลกำรประเมน ตนเองของโรงเรยนศนยสถำนศกษำพอเพยง. ศนยสถานศกษาพอเพยง : มลนธยวสถรคณ.

ธงชย สนตวงษ. (2551). องคกำรและกำรบรหำรงำน (พมพครงท 11). กรงเทพฯ: วฒนาพานช. นวตร นาคะเวช. (2554). กำรพฒนำรปแบบกำรบรหำรจดกำรโรงเรยนในฝน. วทยานพนธศกษา

ศาสตรดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษาและผน าการเปลยนแปลง. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย, ปทมธาน.

นตยา ศรญาณลกษณ. (2552). กำรบรหำรกำรพยำบำล (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ธนาเพรสจ ากด. นงลกษณ เรอนทอง. (2550). รปแบบกำรบรหำรโรเรยนทมประสทธผล. ปรญญาปรชญาดษฎ บณฑต

สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร. เนตรพณณา ยาวราช. (2553). กำรจดกำรสมยใหม: Modern Management. กรงเทพฯ: บรษท

ทรปเพล กรป จ ากด. บญชม ศรสะอาด. (2554). กำรวจยเบองตน (พมพครงท 9). กรงเทพฯ : สรวทยาสาสน ปญญา อดชาชน. (2545). “การประชาพจารณในประเทศแคนาดา” อางใน สมพศ สขแสน

วำรสำรศำลรฐธรรมนญ, (4)12, (2545 กนยายน-ธนวาคม) หนา 124-141. ประเวศ วะส. (2550). เศรษฐกจพอเพยงและประชำสงคม แนวทำงพลกฟนเศรษฐกจสงคม. พมพ

ครงท 6. กรงเทพฯ: หมอชาวบาน. ปรศนา โลมากล. (2558). กำรประยกตใชแนวคดเศรษฐกจพอเพยงในชวตประจ ำวนของประชำชนใน

อ ำเภอศรรำชำ จงหวดชลบร. วทยาลยพาณชยศาสตร. ปรชา คมภรปกรณ. (2547). กำรบรหำรทรพยำกรกำรศกษำ. พมพครงท 3. นนทบร :

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ปรยาดา สขสวาง, ส าเรจ ยรชย. (2557). กำรบรหำรจดกำรกำรเรยนรตำมหลกปรชญำของเศรษฐกจ

พอเพยง ในสถำนศกษำสงกดส ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำมธยมศกษำ เขต 25. ปรญญาหลกสตรการบรหารการศกษา, มหาวทยาลยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ.

ปรยานช พบลสราวธ. (2550). กำรขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงดำนกำรศกษำ. กรงเทพฯ : ส านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย.

ปราชญา กลาผจญ และสมศกด คงเทยง. (2557). หลกและทฤษฎกำรบรหำรกำรศกษา. (ออนไลน). แหลงทมา : https://www.gotoknow.org/posts/276228. 1 เมษายน 2559.

พาสนา จลรตน. (2561). กำรจดกำรเรยนรส ำหรบผเรยนในยคThailand 4.0. Veridian E-Journal, Silpakorn University. ฉบบภาษาไทย สาขามนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปะ ปท 11 ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม - สงหาคม 2561.

พมพผกา ธรรมสทธ. (2552). กำรพฒนำตวบงชกำรจดกำรศกษำของสถำนศกษำขน พนฐำนตำม

130

140

ปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง : กำรทดสอบโมเดลควำมสมพนธ โครงสรำงเชงเสน. วทยานพนธศกษาศาสตรดษฎบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน

พณสดา สรธรงศร. (2551). ยทธศำสตรและมำตรกำรในกำรน ำประเทศไทยเขำสสงคม-เศรษฐกจ ฐำนควำมร. ส านกนโยบายและแผนการศกษา ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา.

ภาวดา ธาราศรสทธ. (2542). หลกและทฤษฎกำรบรหำรกำรศกษำ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย รามค าแหง.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2545). กำรพฒนำเครองมอส ำหรบกำรประเมนกำรศกษำ หนวยท 1-7. นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

มารต พฒผล. (2561). กำรประเมนหลกสตรเพอกำรเรยนรและพฒนำ. พมพครงท 4. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

มศลป ชนภกด. (2555). กำรพฒนำรปแบบกำรบรหำรกำรปฏรปกำรศกษำส ำหรบส ำนกงำนเขตพนท กำรศกษำ. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพฯ.

มลนธชยพฒนา. (2555). เศรษฐกจพอเพยง. วนทคนขอมล 17 สงหาคม 2555, เขาถงไดจาก http://www.chaipat.or.th/chaipat/content/porpeing/porpeing.html.

รววรรณ ชนะตระกล. (2542). กำรท ำวจยทำงกำรศกษำ. กรงเทพฯ : ท.พ. พรนท. ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนำนกรมฉบบรำชบณฑตยสถำน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: นานมบคส

พบลเคชนส. วโรจน สารรตนะ. (2555). แนวคด ทฤษฎ และประเดนเพอกำรบรหำรทำงกำรศกษำ. พมพครงท 8.

กรงเทพฯ : ทพยวสทธ. วชรศกด สงคปาน. (2558). กำรพฒนำรปแบบกำรบรหำรโรงเรยนเพอบรรลผลกำรประกน คณภำพ

ภำยในของโรงเรยนมธยมศกษำภำคใตฝงอนดำมน. วทยานพนธปรญญา ศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา. สงขลา : มหาวทยาลยหาดใหญ.

วซตตา ชศรวาส. (2559). กำรด ำเนนงำนหมบำนเศรษฐกจพอเพยง บำนหวอำว ต ำบลบำงชำง อ ำเภอ สำมพรำน จงหวดนครปฐม. มหาวทยาลยราชพฤกษ

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2552). กำรบรหำรกำรตลำดยคใหม. กรงเทพฯ: บรษท ธรรมสารจ ากด สมรภม ออนอน, ธาน เกสทอง. (2557). แนวทำงกำรบรหำรสถำนศกษำตำมหลกปรชญำของเศรษฐกจ

พอเพยงของโรงเรยนมธยมศกษำ ในจงหวดตำก สงกดส ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำมธยมศกษำเขต 38. วารสารวชาการเครอขายบณฑตศกษามหาวทยาลยราชภฏภาคเหนอ.

สร อกสรสกล. (2547). “ประชาพจารณ ท าแลว ท าอกกได ไมผดกตกา” หนงสอพมพมตชนรำยวน, (25 มนาคม 2547), 27(9512).

สบวงค กาฬวงค. (2546). “ ประชาพจารณในประเทศ : หลกการปญหาและแนวทางแกไข,” วำรสำร มนษยสงคมวทยำกำร. 27-33. http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=1d11c0a8a8a9f88e http://www.geocities.com/public_ad2000/pa5_docs/pa_1012.html

สมคด บางโม. (2558). องคกำรและกำรจดกำร. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: บรษท วทยพฒน จ ากด.

131

http://www.chaipat.or.th/chaipat/content/porpeing/porpeing.html

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=1d11c0a8a8a9f88e

http://www.geocities.com/public_ad2000/pa5_docs/pa_1012.html

141

สมชย จรรยาไพบลย. (2555). รปแบบกำรพฒนำกำรประกนคณภำพภำยในสถำนศกษำ สงกด ส ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำมธยมศกษำ เขต 29 (วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต) มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน, อบลราชธาน

สมยศ นาวการ. (2550). กำรบรหำร. กรงเทพมหานคร: คณะพาณชยศาสตรและการบญช. สมพร เทพสทธา. (2550). กำรเดนทำงตำมรอยพระยคลบำท เศรษฐกจพอเพยง ชวยแกปญหำควำม

ยำกจนและกำรทจรต. กรงเทพฯ: กองทนอรยมรรค. สมปอง มาตยแทน. (2555) กำรพฒนำแนวทำงกำรบรหำรจดกำรกำรพฒนำผเรยนตำมหลกปรชญำของ

เศรษฐกจพอเพยง โรงเรยนสงกดเทศบำลเมองมหำสำรคำมจงหวดมหำสำรคำม. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต.มหาวทยาลนราชภฎมหาสารคาม.

สาคร มหาหงค. (2556). เทคนคกำรมสวนรวม. เขาถงไดจาก https://th-th.facebook.com/ techniques/posts/765832483430524

สภทร พนธพฒนกล. (2554). กำรพฒนำรปแบบกำรบรหำรโรงเรยนมธยมศกษำทมประสทธผล สงกด ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำน. ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม.

สธรรม ธรรมทศนานนท. (2554). หลกกำร ทฤษฏ และนวตกรรมกำรบรหำรกำรศกษำ. พมพครงท 2. มหาสารคาม : มหาวทยาลย มหาสารคาม.

สเมธ ตนตเวชกล. (2557). ตำมรอยพระยคลบำทครแหงแผนดน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ส านกพมพ แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรสวด ราชกลชย. (2552) บทบำทของกำรรวมมอและควำมสมพนธทมตอควำมสำมำรถในกำรดดซบ ควำมรและนวตกรรม : กำรแพรกระจำยควำมรของธรกจขนสงดวนในไทย. กรงเทพฯ :มหาวทยาลยสยาม.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2554). แผนพฒนำเศรษฐกจและ สงคมแหงชำตฉบบท 11 (2555-2559). ส านกนายกรฐมนตร.

ส านกงานโครงการแหงสหประชาชาตประจ าประเทศไทย. (2550). รำยงำนกำรพฒนำคนของ ประเทศไทย ป 2550 เศรษฐกจพอเพยงกบกำรพฒนำคน. กรงเทพฯ : คน พบลชชง.

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. (2558). รำงแผนพฒนำกำรศกษำนอกระบบและกำรศกษำ ตำม อธยำศย พ.ศ. 2559-2563 : เอกสารอดส าเนา.

ส านกงานเลขาธการครสภา. (2549). เกณฑมำตรฐำนวชำชพครของครสภำ พ.ศ. 2537. กรงเทพฯ: ครสภา.

สมพนธ พนธพฤกษ. (2552). สถตประยกตเพอกำรวจย. ขอนแกน : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

เสกสฐ เลากจเจรญ. (2550). กำรพฒนำรปแบบกำรบรหำรจดกำรเทคโนโลยคอมพวเตอรเพอกำรเรยน กำรสอนใน โรงเรยนคำทอลก สงกดสงฆมณฑลรำชบร เขตเหนอ. ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

หวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต. (2560). ค ำสงหวหนำคณะรกษำควำมสงบแหงชำต ท 19/2560 เรอง กำรปฏรปกำรศกษำในภมภำคของกระทรวงศกษำธกำร หนา 16 เลม 134 ตอนพเศษ 96 ราชกจจานเบกษา 3 เมษายน 2560.

132

142

หวน พนธพนธ. (2549). นกบรหำรมออำชพ. นนทบร : พนธพนธการพมพ. อรชร กตตชนมธวช. (2558). กำรพฒนำรปแบบกำรบรหำรโรงเรยนเพอเสรมสรำงภำวะผน ำเชง

สรำงสรรคของนกเรยนประถมศกษำ. คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ. อเทน เจรญภม. (2561). การประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ในการบรหารงานวชาการ

ของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขต พนทการศกษามธยมศกษา เขต 31. วำรสำรชมชนวจย ปท 12 ฉบบท 1 (มกราคม - เมษายน 2561)

อภชย พนธเสน. (2550). สงเครำะหองคควำมรเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ : กองทนสนบสนน งานวจย.

อทมพร จามรมาน. (2541). “โมเดลคออะไร”. วำรสำรวชำกำร. มนาคม, 22-25. อ าพล เสนาณรงค. (2550). ทศนะเกยวกบเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ: เมดทรายพรนตง. Bardo, J.W., & Hartman, J.J. (1982). Urban sociology : A systematic introduction.

New York: F.E.Peacock. Barnard, Chester I. (1970). The functions of the executive. Cambridge, MA : Harvard

University. Bovee, C. L. et al. (1993). Management. New York: McGraw-Hill Dubrin, A. J., & Ireland, R. D. (1993). Management and organization (2nd ed.). Ohio:

South Westem Publishing Company. Ernest, Dale. (1973). Theory and Practice. New York : McGraw – Hill. Fesler, James W. and Kettl, Donald F. (1991). The Politics Of The Administrative

Process. New Jersey : Chatham House. Gregg, Russell T. (1957). “The Administrative Process” in Administrative Behavior in

Education, 274. R.F. Cambell and R.T.Gregg. New York : Harper and Row. Gulick, Luther, and L. Urwick. (1939). Paper on the Science of Administration. New

York: Institute of Public Administration, Columbia University Harold D, Koontz. (1972). Analysis of Managerial Functions. New York : McGraw - Hill

Book. Holt, R. C. (1993). Very Simple Classification Rules Perform Well on Mostly Commonly

Used Datasets. Machine Learning, 11(1), pp. 63 - 90. Husen, T., &Postlethwaite, N. T. (1994). The international encyclopedia of education.

(7thed.). Great Britain: BPC Wheatons. John M. Ivancevich and et al. (2008). Organizational behavior and management.

Boston : McGraw-Hill/Irwin, a business unit of The McGraw-Hill Companies, Inc., Keeves, J. B. (1988). Models and model building. In J. P. Keeves, (Ed.), Educational

Research Methodology, Approach. New York: McGraw-Hill. Good, Carter V. (1973). Dictionary of Education. New York: McGraw-Hill Book. Litchfield, E.H. (1956, June). Notes on a General Theory of Administration.

Administrative Science Quarterly, 1(1), 3-29.

133

143

Longman Dictionary of Contemporary English. (1981). England : Clays Ltd. Lunenburg. Fred and C. Ornstein Allan. (1996). Educational Administration : Concepts

and Practices. 2nd ed. New York : Wadsworth Publishing Company. Mackenzie, E. J., Edwin, D., Bosse, M. J., Castillo, R. C., & Starr, A. et al., (2003).

Psychological distress associated with severe lower-limb injury. The Journal of Bone and Joint Surgery, 85(9), 1689-1697.

Peter F. Drucker. (2006). Classic drucker. Harvard Business School Press. Ricky W. Griffin. (1999). Management. 6th ed. Boston: Houghton Griffin. Sears, Jesse. (1950). The Nature of The Administrative Process. New York: McGraw-Hill. Smith, H. L. (1965). Nurse’s quality of working life in an HMO: A comparative study.

Nursing Research, 30(1), 54-58. Steiner, E. (1988). Methodology of theory construction. Sydney : Ecology Research

Associates. Simon, Smithburg, Thompson. (1971). Motivation and Personality. New York : Harper

and Row. Simon, H.A. (1997). Administrative Behavior. New York : The Free Press. Shone, Justin John, author. (2014). National Sustainable Development Policy

Under the Approach of the Sufficiency Economy Philosophy. Tead, Ordway. (1951). Art of Administration. New York: McGraw-Hill. The Grolier International Dictionary. (1992). Danbury, CT: Grolier.

134

144

ภาคผนวก

145

ภาคผนวก ก รายชอคณะท างาน

146

หวหนาโครงการวจย ดร.ปรยาดา สขสวาง ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษา ส านกงานศกษาธการภาค 12

ทปรกษา นายปรด ภสน า ศกษาธการภาค 12 ดร.มนญ ศวารมย นกวชาการอสระ ทปรกษาสมาคมวจยสงคมศาสตรแหงประเทศไทย

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย นกวจยแหงชาต นางจตโศภณ เคนจนทก ผอ านวยการเชยวชาญ โรงเรยนเทศบาล 2

อนบาลสาธตเทศบาลเมองบานไผ ดร.วมลพร สวรรณแสนทว อาจารยประจ ามหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย

วทยาลยเขตรอยเอด ผเชยวชาญ ศาสตราจารย ดร.ธระ รญเจรญ ศาสตราจารยวทยาลยนครราชสมา นายรงสฤษฏ โยมศรเคน ผทรงคณวฒ ปศ.พพ. ดานการศกษาส านกงานปลดกระทรวง

ศกษาธการ นายสวสด มะลาหอม ขาราชการบ านาญ (ผอ.เชยวชาญ โรงเรยนชมชนบานหวยคอ

มตรภาพท 206) สพป.ขก.3 นายลขต เพชรผล ขาราชการบ านาญ (ผอ.เชยวชาญ โรงเรยนกลยาณวตร)

สพม.25 ดร.เรองยศ แวดลอม ผอ านวยการเชยวชาญ โรงเรยนหนองเรอวทยา สพม.25 นางธนตา กลสวรรณ ขาราชการบ านาญ (ผอ.เชยวชาญ โรงเรยนเทศบาลวดเวฬวน)

อปท.เทศบาลเมองรอยเอด ดร.ฤทธไกร ไชยงาม อาจารยประจ าภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยมหาสารคาม ดร.อภศญารศม ประราศ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ สพม.27 ดร.อารยนต แสงนกล ผอ านวยการเชยวชาญ โรงเรยนนาดหลมขาววทยา สพป.กส.2

137

147

คณะเลขานการ

นางยพน ศรมนตะ ครช านาญการพเศษ โรงเรยนกลยาณวตร สพม.25 นางเพชราภรณ ไสยโสภณ นกวชาการศกษาช านาญการ ส านกงานศกษาธการภาค 12 นางพศมย สนประสพ นกวชาการศกษาช านาญการ ส านกงานศกษาธการภาค 12 นายสรธญญ ประสนงค ครช านาญการพเศษ โรงเรยนบวใหญพทยาคม สพม.25 นางเกศกนก ซายขวา ครช านาญการ โรงเรยนโรงเรยนเทศบาล 2 อนบาล

สาธตเทศบาลเมองบานไผ นางจรชยา ฝอดสงเนน นกวชาการศกษาปฏบตการ ส านกงานศกษาธการภาค 12

138

148

ทปรกษาโครงการ

นายปรด ภสน า ศกษาธการภาค 12 ทปรกษาโครงการ

ดร.ครรชต วรรณชา ศกษาธการจงหวดรอยเอด


ดร.สภชย จนปม ศกษาธการจงหวดขอนแกน


ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ

139

149

ทปรกษางานวจย

ดร.รชพร วรรณค า ศกษาธการจงหวดมหาสารคาม


ดร.มนญ ศวารมย ทปรกษางานวจย

นางจตโสภน เคนจนทก ทปรกษางานวจย

ดร.วมลพร สวรรณแสนทว ทปรกษางานวจย

140

150

ผเชยวชาญ

รศ.ดร.ธระ รญเจรญ ผเชยวชาญ

นายรงสฤษฎ โยมศรเคน ผเชยวชาญ

นายสวสด มะลาหอม ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ

นายลขต เพชรผล ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ

นายเรองยศ แวดลอม ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ

นางธนตา กลสวรรณ ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ

ดร.ฤทธไกร ไชยงาม ผเชยวชาญ ผเชยวชาญ

ดร.อภศญารศม ประราศร ผเชยวชาญ

141

151

ดร.อารยนต แสงนกล ผเชยวชาญ

142

152

ภาคผนวก ข เครองมอเพอการวจย

153

โครงการวจย ส านกงานศกษาธการภาค 12 ไดรบงบประมาณ : ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ผวจย 1. ดร.ปรยาดา สขสวาง หวหนาโครงการ 2. ดร.มนญ ศวารมย ทปรกษาโครงการ 3. นางจตโศภน เคนจนทก ทปรกษาโครงการ 4. ดร.วมลพร สวรรณแสนทว ทปรกษาโครงการ

ชอเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 TITLE The Development of Management Network for driving The Sufficiency

Economy Philosophy to School inThailand 4.0

แบบสอบถามสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

ค าชแจง

แบบสอบถามนเปนแบบสอบถามเพอศกษาสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 สภาพการบรหารจดการเครอขาย

สภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 7 ดาน คอ 1) วสยทศน (Vision) 2) ภาวะผน าทางการเรยนร (Learning Leadership) 3) การสรางทมงาน (Team building) 4) การพฒนาบคลากร (Personnels Development) 5) สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 6) กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 7) การตดตามประเมนผล (Evaluation)

ตอนท 3 ขอเสนอแนะสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ทง 7 ดาน ผวจยหวงเปนอยางยงวาคงไดรบความรวมมอจากทานดวยด จงขอขอบคณเปนอยางสง ณ โอกาสน

144

154

แบบสอบถามสภาพการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง โปรดเขยนเครองหมาย √ ลงในชอง ( ) ทตรงกบสถานภาพตามความเปนจรง

1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง

2. อาย ( ) นอยกวา 30 ป ( ) 30 – 40 ป ( ) 41 – 50 ป ( ) มากกวา 50ป

3. วฒการศกษาสงสด ( ) ต ากวาปรญญาตร ( ) ปรญญาตร ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก

4. ต าแหนง ( ) ผบรหารการศกษา ( ) ผบรหารสถานศกษา ( ) ศกษานเทศก ( ) บคลากรทางการศกษา ( ) คร ( ) อนๆ............................

5. ประสบการณในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มาใชในการบรหารและการจด การเรยนการสอน ( ) นอยกวา 5 ป ( ) 5 – 10 ป

( ) 11 – 15 ป ( ) 16 – 20 ป ( ) มากกวา 20 ป

6. สถานทตงของหนวยงาน ( ) จงหวดรอยเอด ( ) จงหวดขอนแกน ( ) จงหวดมหาสารคาม ( ) จงหวดกาฬสนธ

7. หนวยงานตนสงกด ( ) ศนยการศกษาพเศษ ( ) ส านกงานศกษาธการจงหวด ( ) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา ( ) ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ( ) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ( ) ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดหนวยงานปกครองสวนทองถน ( ) ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ( ) ส านกงาน/สถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

145

155

ตอนท 2 สภาพการบรหารจดการเครอขาย ค าชแจง โปรดเขยนเครองหมาย √ ลงในชองสภาพการบรหารจดการเครอขายโดยพจารณาตามเกณฑ

ตอไปน สภาพการบรหารจดการเครอขายม 5 ระดบ คอ 5 หมายถง มสภาพการบรหารจดการเครอขาย มากทสด 4 หมายถง มสภาพการบรหารจดการเครอขาย มาก 3 หมายถง มสภาพการบรหารจดการเครอขาย ปานกลาง 2 หมายถง มสภาพการบรหารจดการเครอขาย นอย 1 หมายถง มสภาพการบรหารจดการเครอขาย นอยทสด

1. วสยทศน (Vision) หมายถง การวางแผนบรหารจดการงบประมาณของหนวยงาน/สถานศกษา สอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป เขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายมามสวนรวม

ขอท รายการ ระดบสภาพการบรหาร

จดการเครอขาย 5 4 3 2 1

1.วสยทศน (Vision) 1 หนวยงาน/สถานศกษา มการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

มาใชในการก าหนดวสยทศนรวมกน และบรณาการในแผนปฏบตการประจ าป

2 หนวยงาน/สถานศกษา มการวางแผนบรหารจดการงบประมาณของหนวยงาน/สถานศกษา สอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

3 หนวยงาน/สถานศกษา มการจดสรรงบประมาณโดยค านงถงการใชประโยชนของทรพยากรทมอยอยางคมคาโดยค านงถงผลทจะเกดขน

4 หนวยงาน/สถานศกษา สงเสรมใหบคลากรมทศนคตในการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการท างาน

5 หนวยงาน/สถานศกษา ก าหนดแนวทางของการด าเนนงานสอดคลอง กบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

6 หนวยงาน/สถานศกษา เขาใจวสยทศนตรงกนในการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสงเสรมสนบสนนใหเครอขายมามสวนรวม

7 หนวยงาน/สถานศกษา เตรยมความพรอมเพอกาวสความส าเรจของหนวยงานโดยนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกยดในการปฏบตงาน

8 บคลากรทกฝายของเครอขายการขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงรวมกนทบทวนและพฒนากระบวนการท างานเพอน าไป สความส าเรจของหนวยงาน

146

156

2. ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) หมายถง การทผน ามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทดตอหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง น ารปแบบความคด ความเชอทศนคตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจและมกระบวนการคดเพอสรางความเขาใจใหเกดผอนและมเหตผลรวมทงการเปลยนวธคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการการท างานในรปแบบใหมๆไดอยางมประสทธภาพ สนบสนนการศกษาดงานและเปนเครอขายขยายผลการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง แกสถานศกษาทวไปไดอยางทวถง



2. ภาวะผน าการเรยนร (Learning Leadership) 9 หนวยงาน/สถานศกษามแบบแผนความคดตามความเชอทศนคตทดตอ

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจากการสงสมประสบการณในการท างานของตนเอง

10 หนวยงาน/สถานศกษาน ารปแบบความคด ความเชอทศนคตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนกรอบในการตดสนใจไดอยางเหมาะสม

11 หนวยงาน/สถานศกษามกระบวนการคดเพอสรางความเขาใจใหเกดผอนและมเหตผล

12 หนวยงาน/สถานศกษาเปลยนวธการคดใหมโดยไมยดตดกบรปแบบหรอความคดเดมๆ ท าใหสามารถน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาบรณาการท างานในรปแบบใหมๆไดอยางมประสทธภาพ

13 หนวยงาน/สถานศกษาพฒนารปแบบความคด ความเชอใหสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและการเปลยนแปลงของโลก

14 หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนการศกษาดงานและเปนเครอขายขยายผลการขบเคลอน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง แกสถานศกษาทวไปไดอยางทวถง

15 หนวยงาน/สถานศกษาขบเคลอนการท างานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและมการสรปผลการท างานรวมกน

147

157

3. การสรางทมงาน (Team Building) หมายถง การสรางความรวมมอระหวางเครอขายทงภาครฐและเอกชนทนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวทางในการจดการศกษาโดยสรางทมงานทมความร ความสามารถทหลากหลาย มการประสานงาน มการเรยนรของเครอขายผานการแลกเปลยนเรยนรและแบงปนความร ประสบการณโดยเนนการท างานเปนทมและกอใหเกดความสามคค เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0



3.การสรางทมงาน (Team Building) 16 หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนใน

การรวมกจกรรมการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ใหกบสถานศกษาในเครอขายดวยความเตมใจ

17 หนวยงาน/สถานศกษาสรางความตระหนกและความกระตอรอรนใหกบสถานศกษาในเครอขายมการแลกเปลยนเรยนรกนอยเสมอ

18 หนวยงาน/สถานศกษาเปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนการจดการศกษา

19 หนวยงาน/สถานศกษาจดการสมมนาเครอขายเพอสรางความตระหนกใหเกดความรวมมอในเครอขายในการแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนและน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการแกปญหา

20 หนวยงาน/สถานศกษารบฟงความเหนทแตกตางและยอมรบความเหนสวนใหญขององคกร/สถานศกษาอนๆ ในเครอขายอยางมเหตผล

21 หนวยงาน/สถานศกษาท างานรวมกบองคกร/สถานศกษาอนๆ ของเครอขายในการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยความรวมแรง รวมใจและสามคคกน

22 หนวยงาน/สถานศกษามการสอสาร/ประสานงาน/ใหความรวมมอกบองคกร/สถานศกษา อนในเครอขายทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ

23 หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมการสรางทมงานทหลากหลายดวยความสามารถเนนการใชเทคโนโลยการสอสารทรวดเรวรเทาทนขาวสารและรเทาทนสถานการณในปจจบน

148

158

4. การพฒนาบคลากร (Personnel Development) หมายถง การสงเสรม สนบสนน การพฒนาบคลากรรวมกน โดยใหบคลากรทางการศกษาเขารวมการประชม รบการฝกอบรม สมมนาศกษาดงานแหลงเรยนรตางๆ ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนรตามมาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0



4. การพฒนาบคลากร (Personnel Development) 24 หนวยงาน/สถานศกษามการวางแผน การจดกจกรรม/จดกจกรรม

การเรยนรโดยบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

25 หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมบคลากรในศนยเครอขายไดศกษาดงานแหลงเรยนร ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

26 หนวยงาน/สถานศกษารวมกบบคลากรในเครอขายประชมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

27 หนวยงาน/สถานศกษากระตนและสรางความตระหนกในภาระหนาท แกบคลากรของเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

28 หนวยงาน/สถานศกษาสงเสรมสนบสนนสถานศกษาในเครอขายพฒนาบคลากรรวมกนเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

29 หนวยงาน/สถานศกษาสนบสนนบคลากรในสถานศกษาเครอขาย เขารบการฝกอบรมเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

30 หนวยงาน/สถานศกษาจดอบรมบคลากรและเครอขายรวมกบสถานศกษาใหมความรความสามารถในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการปฏบตงาน

31 หนวยงาน/สถานศกษา มการพฒนาศกยภาพในการจดกระบวนการเรยนร ตามมาตรฐานดานการศกษาเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

32 หนวยงาน/สถานศกษาพฒนาบคลากรรวมกบสถานศกษาน าความรเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการปฏบต การสอนและงานในหนาทอยางเหมาะสมและใชในชวตประจ าวนอยเสมอ

149

159

5. สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) หมายถง การก าหนดเปาหมายรวมกนเพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 โดยก าหนดยทธศาสตรหลก เกยวกบการกระจายอ านาจใหสถานศกษาใชแผนยทธศาสตรเปนเครองมอในการด าเนนงาน เปดโอกาสใหผมสวนไดเสยมสวนรวมในการจดการศกษาการประกนคณภาพทกระดบ เนนผเรยนเปนศนยกลางเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

ขอท รายการ ระดบสภาพ

การบรหารจดการเครอขาย 5 4 3 2 1

5.สถานศกษายคไทยแลนด 4.0 (Thailand 4.0 School) 33 หนวยงาน/สถานศกษามเปาหมายสอดคลองกบวสยทศนเครอขาย

เปนไปตามคานยมขององคกรดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทก าหนดรวมกน

34 หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดยทธศาสตรหลกในการกระจายอ านาจการท างานดานการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

35 หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดรวมกนใชแผนยทธศาสตร เพอนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนเครองมอในการด าเนนงาน

36 หนวยงาน/สถานศกษานอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนยทธศาสตรในการประกนคณภาพทกระดบ

37 หนวยงาน/สถานศกษาและสถานศกษาเครอขายจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางสอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหผเรยนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ

38 หนวยงาน/สถานศกษาก าหนดวตถประสงคในการการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและสรางความเขาใจรวมกบกบบคลากรในเครอขายตรงกน

39 หนวยงาน/สถานศกษาเตรยมความพรอมเพอพฒนาเครอขายการขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร/สถานศกษา

40 หนวยงาน/สถานศกษาทบทวนและพฒนากระบวนการท างานแบบบรณาการหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหบรรลความส าเรจและเปาหมายขององคกร

150

160

6. กลยทธเครอขาย (Network Strategy) หมายถง บทบาทของผบรหารในการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบการบรหารจดการเครอขาย ด วยการพฒนาและการประยกตใชสอเทคโนโลยเพอการศกษา เพอน าไปสเปาหมายความส าเรจของหนวยงาน/สถานศกษา การสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรมความร อนประกอบไปดวย หลกความพอประมาณ หลกความมเหตผล หลกการมภมคมกนทดมเงอนไขความรและเงอนไขคณธรรมจรยธรรม เพอน าไป สสถานศกษายคไทยแลนด 4.0



6. กลยทธเครอขาย (Network Strategy) 41 หนวยงาน/สถานศกษาสรางเครอขายในการนอมน าหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงมาประย กต ใชกบการบรหารจดการเพอน า ไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

42 หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรตางสงกดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบ การบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากย งขนเพอกอให เกดประโยชนตอสถานศกษา

43 หนวยงาน/สถานศกษาสรางหรอจดสถานการณใหบคลากรตางสงกดนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชกบบรหารงานฝายตางๆ ใหมประสทธภาพมากยงขนเพอกอใหเกดประโยชนตอสถานศกษา

44 หนวยงาน/สถานศกษา สนบสนนสงเสรม เปดโอกาสใหบคลากร ในหนวยงานตางสงกดประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอน าไปสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0

45 หนวยงาน/สถานศกษามความตระหนกและเลงเหนถงความส าคญในการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอข าย เพอให เกดผลทกระดบ ไดอย างมประสทธภาพและประสทธผลทเนนการสรางภมคมกนใหเกดกบนกเรยน

151

161

7. การตดตามประเมนผล (Evaluation) หมายถง กลไกและเครองมอส าคญในการบรหารและพฒนา ใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ สามารถใชรวมกนได หรออาจกลาวไดวาการตดตามเปนสวนหนงหรอสวนสนบสนนการประเมนผล ขอมลทไดจากการตดตามจะใชเปนสวนหนงของการประเมนการน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการบรหารเครอขาย



7. การตดตามประเมนผล (Evaluation) 46 หนวยงาน/สถานศกษา เตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการ

เปลยนแปลงดานตาง ๆ ทจะเกดขนหลงการตดตาม/ประเมนผลโดยค านงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ทคาดวาจะเกดขนในอนาคต

47 หนวยงาน/สถานศกษาตดตามประเมนผลการนอมน าหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหการบรหารเปนไปอยางมประสทธภาพ

48 หนวยงาน/สถานศกษา ก าหนดวตถประสงคของการตดตามประเมนผลใหชดเจน

49 หนวยงาน/สถานศกษารวบรวมขอมลเกยวกบปจจยน าเขากระบวนการและผลของโครงการ น ามาใชเปนขอมลสวนหนงของการประเมน เพอตดสนคณคาของโครงการในการบรหารเครอขาย

50 หนวยงาน/สถานศกษาสรางกลไกและเครองมอทส าคญในการตดตามประเมนผลการนอมน าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอการบรหารและพฒนาใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ

152

162

โครงการวจย ส านกงานศกษาธการภาค 12

ไดรบงบประมาณ : ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ผวจย

1. ดร.ปรยาดา สขสวาง หวหนาโครงการ

2. ดร.มนญ ศวารมย ทปรกษาโครงการ 3. นางจตโศภน เคนจนทก ทปรกษาโครงการ

4. ดร.วมลพร สวรรณแสนทว ทปรกษาโครงการ

แบบสมภาษณกงโครงสราง ชอเรอง การพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 TITLE The Development of Network Management Model for Driving The Sufficiency

Economy Philosophy to School in Thailand 4.0 ……………………………………..…………………………………………………………………………………………………..

ชอผใหสมภาษณ.............................................................................................................

หนวยงานตนสงกด.......................................................................................................... สถานทตงของหนวยงาน……………………………………………………………………………………… วนเดอนป ทสมภาษณ.................................................................................................... เรมการสมภาษณเวลา.......................น. จบการสมภาษณเวลา..........................น.

ตอนท 1 ขอมลเกยวกบผสมภาษณ กรณาเลาประวตโดยยอเกยวกบสถานภาพสวนตวในดานตอไปน ประวตการศกษา.................................................................................................................... ต าแหนง………………………………………………………………………………………………………………….. ประสบการณทางการท างาน....................................................................ป ระยะเวลาในการปฏบตงาน ณ สถานศกษา...........................................................................

153

163

ตอนท 2 สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา แนวประเดนค าถาม

1. ทานคดวา สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ดานการก าหนดวสยทศนรวมกน (Vision) มปญหาการบรหารจดการมากนอยเพยงใด ความคดเหน/ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ทานคดวา สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ดานผภาวะผน าทางวชาการ (Academic Leadership) มปญหาการบรหารจดการมากนอยเพยงใด ความคดเหน/ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ทานคดวา สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ดานการสรางเครอขาย (Network) มปญหาการบรหารจดการมากนอยเพยงใด ความคดเหน/ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. ทานคดวา สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ดานการพฒนาบคลากรรวมกน (Personnel Development) มปญหาการบรหารจดการ มากนอยเพยงใด ความคดเหน/ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

154

164

5. ทานคดเกยวกบ สภาพปญหาการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สสถานศกษา ดานการมเปาหมายเดยวกน (Goal) มปญหาการบรหารจดการมากนอยเพยงใด ความคดเหน/ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอขอบคณในความรวมมอ

155

165

ภาคผนวก ค การหาคาคณภาพเครองมอ

166

การตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ใชเทคนคการหาคา IOC (Item Objective Congruence Index)

ผลการตรวจสอบความตรงเชงเน อหา (Content Validity) ใช เทคนคการหาคา IOC (Item Objective Congruence Index) จากผเชยวชาญเกยวกบองคประกอบและตวบงชรปแบบการบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 ผวจยได เสนอไวในตารางตอไปน

ท ผเชยวชาญคนท

R IOC แปลผล 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 2 1 1 1 1 - 1 1 1 1 8 0.88 ใชได 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 5 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 6 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 7 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 8 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 9 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 10 1 1 1 1 - 1 1 1 1 8 0.88 ใชได 11 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 12 - 1 1 1 1 1 1 1 1 8 0.88 ใชได 13 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 14 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 15 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 16 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 17 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 18 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 19 1 1 1 - 1 1 1 1 1 8 0.88 ใชได 20 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 21 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 22 1 - 1 1 1 1 1 1 1 8 0.88 ใชได 23 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 24 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 25 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได

157

167

ท ผเชยวชาญคนท

R IOC แปลผล 1 2 3 4 5 6 7 8 9

26 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 27 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 28 1 1 1 1 1 - 1 1 1 8 0.88 ใชได 29 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 30 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 31 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 32 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 33 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 34 1 1 1 1 1 1 1 1 - 8 0.88 ใชได 35 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 36 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 37 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 38 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 39 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 40 - 1 1 1 1 1 1 1 1 8 0.88 ใชได 41 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 42 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 43 1 1 1 1 1 1 - 1 1 8 0.88 ใชได 44 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 45 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 46 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 47 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 48 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 49 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได 50 1 1 1 1 1 1 1 1 1 9 1 ใชได

สตร R = IOC

N IOC แทน คาดชนความสอดคลอง N แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ หมายเหต : ขอค าถามทมคา IOC ตงแต 0.50 – 1.00 คดเลอกไวใชได ขอค าถามทมคา IOC ต ากวา 0.50 ควรพจารณาปรบปรงหรอตดทง

158

168

ผลการหาคาดชนความสอดคลองและปรบปรงแกไของคประกอบและตวบงช รปแบบ การบรหารจดการเครอขายเพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 จากผ เช ยวชาญ พบวา องคประกอบและตวบ งช รปแบบการบรหารจดการเครอข าย เพอขบเคลอนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 มคา IOC ระหวาง 0.80 – 1.00 ซงทกตวบงชใชไดทกขอ

159

169

ประวตผวจย

ประวตผวจย ดร.ปรยาดา สขสวาง

การศกษา

- ปรชญาดษฎบณฑต เทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยขอนแกน - ศกษาศาสตรมหาบณฑต เทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยขอนแกน - ศกษาศาสตรมหาบณฑต บรหารการศกษา มหาวทยาลย ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ - ครศาสตรบณฑต (เกยรตนยม) วทยาลยครเลย การประถมศกษา (โครงการ ครทายาท รนท 1)

ต าแหนง - ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษา ส านกงานศกษาธการภาค 12 ผลงานวจย -การพฒนานวตกรรมขบเคลอนการหลกสตรตอเนองเชอมโยงการศกษาขน

พนฐานกบอาชวศกษาและอดมศกษา ส านกงานศกษาธการภาค 12 -การบรหารจดการการเรยนรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษาสงกดส านกงาน เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 -การพฒนาโมเดลสงแวดลอมการเรยนรบนเครอขายเพอสงเสรมพหปญญาส าหรบการศกษาโดยครอบครว

รางวลทภาคภมใจ

- MOE AWARDS 2558 - OBEC AWARDS ระดบชาต 2559 ระดบเหรยญทอง ผอ านวยการกลมยอดเยยม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา ดานวชาการ - OBEC AWARDS ระดบชาต 2558 ชนะเลศระดบเหรยญทอง ผอ านวยการกลมยอดเยยม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา ดานบรหารจดการ

ขอมลในการประสานงาน E-mail drpreeyada@gmail .com ID Line dryadaexpert โทร 08 3328 9797

160

กิตติกรรมประกาศ · 2020-04-22 · 2...

Documents