คมอองคความรเกยวกบนามนหลอลน

เรอง โครงการจดการความรเกยวกบนามนหลอลน

ตามแผนจดการความรประจาปงบประมาณ ๒๕๕๔

กรมธรกจพลงงาน

กระทรวงพลงงาน

ก

คานา  

กรมธรกจพลงงาน เปนสวนราชการในสงกดกระทรวงพลงงาน มภารกจในการกากบธรกจพลงงาน

ในดานการคา คณภาพ ความปลอดภย สงแวดลอม และความมนคง เพอคมครองประชาชนใหมพลงงานใช

อยางปลอดภย มคณภาพ มความมนคง รวมทงสงเสรมและกากบดแลธรกจพลงงาน ดงนน เพอพฒนาบคลากร

ในองคกรใหมความเชยวชาญดานพลงงาน จงจดทาองคความรเกยวกบนามนหลอลนสาหรบเครองยนต (นามนเครอง)

และธรกจการผลตนามนหลอลน ทสอดคลองกบยทธศาสตรท ๓ : การเสรมสรางความเขมแขงของภาคธรกจ

และสนบสนนตวชวดท ๑.๑.๕ : ระดบความสาเรจของการศกษาการจดตงศนยใหคาปรกษาดานธรกจพลงงาน

โดยเปนการใหความรเกยวกบนามนหลอลน กระบวนการผลตนามนหลอลน การใชนามนหลอลนใหเหมาะสม

กบเครองยนต และบทบาทของภาครฐในการกากบดแลคณภาพนามนหลอลนสาหรบเครองยนต

นามนหลอลนสาหรบเครองยนต (นามนเครอง) มหนาทหลอลนชนสวนของเครองยนต ลดการ

เสยดสและสกหรอ ระบายความรอน ทาความสะอาดชนสวนของเครองยนตและอดชองวางระหวางชนสวนตางๆ

ปองกนการรวซมของกาซไมใหความดนรวไหล ทาใหเครองยนตมกาลงเตมท ทางานไดอยางมประสทธภาพ และ

ยงมผลตอเนองชวยใหประหยดเชอเพลง ยดอายการใชงานของเครองยนต กอใหเกดประโยชนตอผขบขรถยนต

และตอประเทศชาต

วตถประสงคการจดทาหนงสอองคความรเกยวกบนามนหลอลนเลมน เพอเปนเอกสารประกอบการ

สมมนา เรอง “โครงการจดการความรเกยวกบนามนหลอลน” ใหกบบคลากรในสงกดกระทรวงพลงงาน ตาม

แผนการจดการความรกระทรวงพลงงานประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๔ โดยไดรวบรวมความรจากหนงสอ

เอกสารวชาการตางๆ แลวนามาเรยบเรยงใหม

ทงน หวงเปนอยางยงวา เอกสารทไดจดทาขนเพอเผยแพรนจะเปนประโยชนตอผอาน ไดพฒนา

เสรมสรางเพมพนความรความเขาใจในเรองเกยวกบนามนหลอลนสาหรบเครองยนต และการผลตนามนหลอลน

สามารถนาความรทไดมาประยกตใชในการปฏบตงาน ในการสงเสรมและกากบดแลธรกจพลงงานไดอยางม

ประสทธภาพตอไป  

 

 

กลมพฒนามาตรฐานนามนหลอลน 

สานกคณภาพนามนเชอเพลง 

กรมธรกจพลงงาน 

กระทรวงพลงงาน

มถนายน ๒๕๕๔ 

ข

สารบญ

หนา

คานา.......................................................................................................................................................ก

สารบญ....................................................................................................................................................ข บทท

1. บทนา

ความรเบองตนเกยวกบนามนหลอลนสาหรบเครองยนต (นามนเครอง) ....................................1

1.1 ความหมายของนามนเครอง..............................................................................................2 1.2 องคประกอบของนามนเครอง...........................................................................................2 1.3 ประเภทของนามนเครอง..................................................................................................3 1.4 หนาทของนามนเครอง......................................................................................................4 1.5 คณสมบตของนามนเครอง................................................................................................5 1.6 มาตรฐานนามนเครอง......................................................................................................6

2. การผลตนามนหลอลน 2.1 กระบวนการผลตนามนหลอลน........................................................................................8 2.2 แนวโนมการผลตนามนหลอลน......................................................................................11

3. นามนหลอลนสาหรบเครองยนต 3.1 หลกการเลอกนามนเครองตามมาตรฐาน API.................................................................12 3.2 สาเหตททาใหนามนเครองเสอมสภาพ............................................................................17

3.3 ระยะเวลาในการเปลยนถายนามนเครอง........................................................................18

3.4 ขอแนะนาในการเลอกซอนามนเครอง.............................................................................19

4. บทบาทของภาครฐในการกากบดแลนามนเครอง 4.1 การกาหนดคณภาพนามนเครอง.....................................................................................20 4.2 การตดตามตรวจสอบคณภาพนามนเครอง......................................................................21

4.3 นามนเครองปลอม...........................................................................................................22

เอกสารอางอง

บทท 1

บทนา ยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทยวาดวยการบรหารราชการแนวใหม และการบรหาร

กจการบานเมองทด กาหนดใหสวนราชการมการดาเนนการพฒนาบคลากรดานองคความรใหเพยงพอตอการ

ปฏบตงานในหนาท ใหมลกษณะเปนองคการแหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสาร และ

สามารถประมวลผลความรในดานตางๆ เพอนามาประยกตใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตอง และ

เหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศนและปรบเปลยน

ทศนคตของขาราชการในสงกด ใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกน ทงน เพอประโยชนใน

การปฏบตราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธ

เพอใหสอดคลองกบนโยบายดงกลาวขางตน จงมความจาเปนตองพฒนาบคลากรของกระทรวง

พลงงานใหมความสามารถสง โดยเพมทกษะความรอบรดานปโตรเลยมอยางครอบคลมทกดาน และความร

เกยวกบธรกจพลงงาน เพอใหเปนผเชยวชาญดานพลงงาน อกทงกรมธรกจพลงงาน กระทรวงพลงงาน มหนาท

กากบดแลธรกจพลงงานในดานคณภาพนามนหลอลนทจาหนายภายในประเทศ เพอคมครองผบรโภคและสราง

ความมนใจใหประชาชนในการใชนามนหลอลน ตลอดจนใหคาปรกษาผคานามนหลอลนในการขอความเหนชอบลกษณะ

และคณภาพดานการใชงานของนามนหลอลน ความรเกยวกบนามนหลอลนและธรกจการผลตนามนหลอลน

เปนความรดานหนงทจะชวยเพมพนทกษะดงกลาว ดงนน จงจดสมมนา “โครงการจดการความรเกยวกบ

นามนหลอลน” เพอใหเจาหนาทผเขารบการอบรมมความรความเขาใจเกยวกบนามนหลอลนและธรกจการผลต

นามนหลอลน สามารถนาความรทไดรบไปปรบใชเพมคณคาในการทางานตามหนาทความรบผดชอบไดอยางม

ประสทธภาพ และกอใหเกดประโยชนสงสดในการปฏบตงาน

การจดการความรเกยวกบนามนหลอลนในครงน เปนการจดสมมนาเพอใหความรเกยวกบ

นามนหลอลน ความสาคญของนามนหลอลน หนาทของนามนเครองตอเครองยนต กระบวนการผลต

นามนหลอลน แนวโนมการผลตนามนหลอลน และบทบาทของภาครฐในการกากบดแลคณภาพนามนเครอง

พรอมเปดโอกาสใหผเขารวมการอบรมซกถาม แลกเปลยนความรประสบการณและขอคดเหน อกทงเรยนรจาก

ประสบการณจรงโดยการศกษาดกระบวนการผลต เทคโนโลยการผลตนามนหลอลน และการบรหารจดการ

ของโรงงานผลตนามนหลอลน

1. ความรเบองตนเกยวกบนามนหลอลนสาหรบเครองยนต (นามนเครอง)

เครองยนตทกประเภทจะเคลอนทไดกตองอาศยพลงงาน แตพลงงานอยางเดยวยงไมเพยง

พอทจะทาใหเครองยนตทางานไดอยางมประสทธภาพสงสด เนองจากขณะทเครองยนตทางานยอมจะมชนสวน

ตางๆทเปนโลหะเสยดสกนอยตลอดเวลา ถาปลอยใหเสยดสกนโดยตรงกจะเกดการสกหรอและเกดความรอน

สะสมขนเปนจานวนมาก เพอจะลดการเสยดสและการสกหรอทเกดขนนน จงตองอาศยนามนหลอลนเขาไป

แทรกระหวางผวโลหะทงสองไมใหกระทบกนโดยตรง นอกจากนนามนหลอลนยงชวยระบายความรอน ทา

ความสะอาดชนสวนตางๆ และอดชองวางระหวางชนสวนตางๆ ปองกนการรวซมของกาซไมใหความดนรวไหล

ทาใหเครองยนตมกาลงเตมทและทางานไดอยางมประสทธภาพ จงชวยประหยดเชอเพลง ประหยดคาใชจายใน

การซอมบารง และยดอายการใชงานของเครองยนต

-2-

1.1 ความหมายของนามนเครอง

นามนเครอง หมายถง นามนหลอลนเครองยนตทมการสนดาปภายใน ซงมทงเครองยนตเบนซนและเครองยนตดเซล โดยจะทาหนาทหลอลนชนสวนตางๆ ทเคลอนไหวภายในเครองยนต เชน ลกสบ เพลาขอเหวยง เพลาลกเบยว และแบรงตางๆ เปนตน

1.2 องคประกอบของนามนเครอง

นามนเครอง ผลตจากการผสมนามนหลอลนพนฐาน (Base Oil) กบสารเพมคณภาพ (Additives) ในสดสวนตางๆ กน

 

                                            =                                           + 

 

                                                                                 

                                                                                    

นามนเครอง

(Engine Oils)

นามนหลอลนพนฐาน

(Base Oils)

สารเพมคณภาพ

(Additives)

สารเพมคณภาพ นามนหลอลนพนฐาน

กวนผสม

นามนหลอลนพนฐาน จะทาใหนามนเครองมความหนดหรอความขนใสตามทตองการ ม 2 ประเภท ไดแก นามนแร (Mineral Oil) เปนนามนหลอลนพนฐานซงไดจากการกลนนามนปโตรเลยมโดยตรง และนามน หลอลนพนฐานสงเคราะห (Synthetic Base Oil) เปนการนาผลตภณฑปโตรเลยมหรอนามนแรไปผานกระบวนการทางเคมใหมคณภาพดขน มอายการใชงานทยาวนานกวา แตมราคาแพงกวานามนแร

สารเพมคณภาพ จะชวยทาใหนามนเครองมคณสมบตดานการใชงานทเหมาะสมกบเครองยนต เชน - สารปองกนการกดกรอน - สารปองกนสนม - สารตานทานการรวมตวกบออกซเจนในอากาศ - สารชะลางและกระจายสงสกปรก - สารปองกนการเกดฟอง - สารลดจดไหลเท - สารรบแรงกดสง - สารเพมดชนความหนด ฯลฯ

นามนเครองจะมคณสมบตทดไดขนอยกบการเลอกใชนามนหลอลนพนฐานและสารเตมแตงทเหมาะสม และจะตองผานการทดสอบกบเครองยนตหลายๆ ประเภทเปนเวลานานตามมาตรฐาน เพอใหเกดความมนใจในคณภาพและใหเหมาะสมกบการใชงานของเครองยนตแตละประเภท

-3-

1.3 ประเภทของนามนเครอง

นามนเครองมมากมายหลายชนดหลายเกรด สาหรบใชกบเครองยนตทแตกตางกน ดงนน

จงตองแยกประเภทเพอใหเลอกใชไดถกตอง โดยทวไปมการแบงออกเปน 3 แบบ ไดแก

(1) แบงตามชนดของนามนหลอลนพนฐาน ซงจะบอกถงอายการใชงานเปนหลก ไลเรยง

กนลงมาจากนอยไปหามาก แบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก

- นามนเครองธรรมดาทผลตจากนามนแร (Mineral Oil) - นามนเครองกงสงเคราะห (Semi - Synthetic) ผลตจากนามนแรและนามนพนฐาน สงเคราะหในสดสวนตางๆ กน - นามนเครองสงเคราะห (Fully Synthetic) ผลตจากนามนหลอลนพนฐานสงเคราะห

นามนเครองสงเคราะหมคณสมบตทนทานตอสภาพการใชงานทความรอนสงไดด และ

ไหลไดดทอณหภมตา อกทงมอายการใชงานนานกวานามนเครองธรรมดามาก แตราคานามนเครองสงเคราะห

สงกวานามน เครองธรรมดามากเชนกน ดงนน จงควรพจารณาวาใชแลวจะคมคาหรอไม เมอเปรยบเทยบ

ระยะเวลาการเปลยนถายกบราคานามนทตองจายแพงขน

(2) แบงตามชนดความหนด เนองจากความหนดจะมสวนสาคญในการปองกนการสกหรอ

ของชนสวนของเครองยนต กลาวคอหากนามนเครองทมความหนดนอยเกนไป จะไมสามารถคงสภาพเปนฟลม

บางๆ แทรกระหวางผวของโลหะ หรอถามความหนดมากไป กไมสามารถถกปมไปหลอลนชนสวนตางๆ ได

อยางทวถง โดยแบงเปน 2 ประเภท ไดแก

- นามนเครองเกรดเดยว (Monograde) โดย SAE (Society of Automotive

Engineers) หรอสมาคมวศวกรรมยานยนตแหงสหรฐอเมรกา ไดวางมาตรฐานโดยแบงตามคาความขนใส ไดแก

SAE 0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W อกษร W (Winter) สาหรบใชในเขตหนาว และ SAE 20, 30, 40, 50

และ 60 สาหรบใชในเขตรอน ตวเลขมากยงขนมาก

- นามนเครองเกรดรวม (Multigrade) เปนการพฒนานามนเครองใหสามารถใชงานได

ทงสภาพอากาศรอนและเยน นามนเครองเกรดรวมจะมคาดชนความหนดสง สามารถทนตอการเปลยนแปลง

สภาพอากาศไดดกวานามนเครองเกรดเดยว เชน SAE 5W-40, 10W-30, 15W-40, 20W-50 เปนตน

(3) แบงตามชนคณภาพดานการใชงาน ซงมหลายสถาบนเปนผแบงเกรด แตมาตรฐานทแพรหลาย ไดแก มาตรฐาน API โดยสถาบนปโตรเลยมแหงสหรฐอเมรกา (American Petroleum Institute) ทกาหนดมาตรฐานนามนเครองโดยแบงออกตามประเภทของเครองยนต ดงน

- นามนเครองสาหรบเครองยนตเบนซน จะใชอกษร S (Station Service) นาหนา เรยงตามลาดบไดแก API SA , SB , SC , SD, SE , SF , SG , SH , SJ , SL , SM และสงสดในปจจบนคอ SN โดย A, B, C,.., N เปนการแบงระดบชนคณภาพของนามนเครองทไดพฒนาใหมคณภาพสงขน

- นามนเครองสาหรบเครองยนตดเซล จะใชอกษร C (Commercial Service) นาหนา

เรยงตามลาดบ ไดแก API CA ,CB , CC , CD, CD-II, CE , CF-4 ,CF , CF-2 , CG-4 , CH-4 , CI-4 , CI-4

PLUS และสงสดในปจจบนคอ CJ-4

-4–

ประเทศไทยมการจาหนายนามนเครองเกอบทกชนคณภาพ ยกเวน SA, SB, CA, CB เนองจากเปนชนคณภาพทไมมสารเตมแตงหรอมนอยมากจงไมเหมาะสมทจะนามาใชงาน ซงตามประกาศกรมธรกจพลงงาน เรอง กาหนดลกษณะและคณภาพของนามนหลอลน พ.ศ. 2547 ไดกาหนดหามไมใหมการจาหนายนามนเครองชนคณภาพดงกลาวแลว

นอกจากน API บงบอกถงคณภาพและประสทธภาพของนามนเครอง โดยนามนเครองทจาหนายในปจจบนสวนใหญมการระบ API ทมอกษร S และ C อยดวยกน ซงสามารถนาไปใชไดกบ

เครองยนตเบนซนและดเซล เชน API SF/CF, CG-4/SG เปนตน แตการนาไปใชจะเหมาะสมกบเครองยนตประเภทใดมากกวากนใหสงเกตจากชนคณภาพ API นน ขนตนดวยอกษร S หรอ C

1.4 หนาทของนามนเครอง

(1) หลอลนชนสวนตางๆ ทเคลอนไหวภายในเครอง ลดแรงเสยดทานและปองกนการสกหรอ

เครองยนตประกอบดวยชนสวนโลหะทเคลอนไหวอยหลายสวนดวยกน เมอเครองยนตทางานชนสวนตางๆ ทมการเคลอนทจะเสยดสกน ทาใหเกดความฝด แรงเสยดทาน และการสกหรอ นามนเครองจะสรางฟลมบางๆ เขาไปแทรกอยระหวางผวหนาของชนสวนตางๆ เหลานน เพอปองกนการสมผสกนโดยตรงของโลหะ ลดการเสยดส ลดแรงเสยดทาน และลดการสกหรอ ทาใหเครองยนตมอายการใชงานยาวนานขน

(2) ชวยระบายความรอนใหแกเครองยนต ขณะเครองยนตทางานจะเกดความรอนขนกบชนสวนภายในเครองนามนเครองจะ

เขาไปชวยดดซบความรอนทเกดขนกบชนสวนตางๆ ออกมา และควบคมอณหภมของเครองยนตใหเหมาะสม เพอจะไดทางานอยางมประสทธภาพ

(3) ชะลางสงสกปรกตางๆ ทเกดจากการเผาไหม

เมอเครองยนตทางานจะกอใหเกดสงสกปรกหรอเขมาตกคางจากการเผาไหมเกาะตดอยเปนจานวนมาก นามนเครองจะมสารชะลางสงสกปรกตางๆ เมอไหลเวยนไปตามจดตางๆ ของเครองยนตกจะชาระลางสงสกปรก หรอเขมา และตะกอนทสะสมอยไหลปะปนมากบนามนเครองแลวเขาสไสกรองนามนเครอง

(4) ชวยในการรกษากาลงอดของเครองยนต

นามนเครองจะแทรกเขาไประหวางลกสบ แหวนลกสบและกระบอกสบ ซงเปน

กระบวนการสรางแรงอดใหกบเครองยนต ปองกนกาซทเปนสวนผสมของเชอเพลงกบอากาศไมใหเลดลอดผาน

ชองหางระหวางแหวน เพอไมใหกาลงอดของเครองยนตทอยบรเวณบนหวลกสบรวไหลออกจากหองเผาไหม

จนทาใหเครองยนตไมมกาลง

(5) ปองกนสนมและการกดกรอนของชนสวนเครองยนต

กรดทเกดขนจากการเผาไหมเชอเพลงทาใหชนสวนของเครองยนตถกกดกรอน นามนเครอง

จะเคลอบผวชนสวนของเครองยนต ปองกนการเกดสนมและทาใหความเปนกรดลดลง

- 5 -

1.5 คณสมบตของนามนเครองทด

(1) มความหนดหรอความขนใสทเหมาะสมกบการใชงาน (Optimum Viscosity) ซงฟลมบางๆ ของนามนเครอง จะเคลอบผวโลหะไมใหเกดการเสยดสโดยตรงอนจะทาใหเกดการสกหรอได ความหนาของฟลมนามนขนอยกบความหนด ถาความหนดของนามนสง ฟลมนามนจะหนา และความหนดของนามนตา ฟลมนามนจะบาง

(2) มคาดชนความหนดสง (High Viscosity Index) เพอชวยรกษาคาความหนดไวไดด ฟลมนามนจะไมบางเกนไป (ใสมาก) เมออณหภมสง และไมหนาเกนไป (ขนมาก) เมออณหภมตา ทาใหการหลอลนมประสทธภาพสง เครองยนตสตารทตดงาย ลดการสกหรอ

(3) มคณสมบตในการชะลาง (Detergency) เนองจากขณะทเครองยนตทางานมการเผาไหม จงทาใหเกดมคราบเขมา ยางเหนยว เถา และสงสกปรกตางๆ ตดเปนคราบอยตามชนสวนของรถยนต ดงนน นามนเครองทดจะชวยลางสงสกปรกออกไปได

(4) มคณสมบตในการกระจายสงสกปรก (Dispersancy) เมอสงสกปรกตางๆ ถกชะลางดวยนามนเครองแลวไหลลงมาในอางนามนเครอง นามนเครองนนจะตองสามารถกระจายสงสกปรกตางๆ ไมใหเกาะรวมตวกนเปนกอน เพราะอาจทาใหทอทางเดนนามนอดตนได

(5) มสารปองกนการทาปฏกรยากบออกซเจน (Anti-Oxidant) ชวยใหปฏกรยาระหวางนามนเครองกบออกซเจนในอากาศเกดไดชาลง ถาไมมสารนนามนเครองจะทาปฏกรยากบออกซเจนในอากาศไดงาย เกดเปนยางเหนยว (Varnish) เปนผลใหนามนเครองมความหนดเพมขนได ซงไมเปนผลดตอเครองยนต

(6) มคาความเปนดางทเหมาะสม (Total Base Number : TBN) เนองจากการเผาไหมในเครองยนต กามะถนทมอยในนามนเชอเพลง จะทาใหเกดเปนกรดกามะถนขน ซงจะเปนสาเหตทาใหเกดการกดกรอนภายในเครองยนต นามนเครองทดจะตองมคามคาความเปนดางทเหมาะสม สามารถตวปรบสภาพนามนเครองใหมคาความเปนกลาง ซงจะชวยปองกนการกดกรอนในเครองยนตได

(7) มสารปองกนการสกหรอ (Anti-Wear) ซงจะชวยทาใหฟลมของนามนเครองคงทนตอแรงเฉอนไดด ชวยลดการสกหรอทจะเกดขนมากกวาปกตตรงบรเวณวาลวและลกเบยวของเพลาลกเบยวได

(8) มสารปองกนสนม (Anti-Rust) ชวยใหนามนเครองเปนตวเคลอบไมใหชนสวนของเครองยนตททาดวยเหลกเปนสนม ขณะทเครองยนตหยดทางานเปนเวลานานๆ

(9) มสารปองกนการเกดฟอง (Anti-Foam) เนองจากความเรวสงของเครองยนต ทาใหเกดฟองของนามนเครองภายในหองเพลาขอเหวยงมาก ซงทาใหประสทธภาพของระบบการหลอลนลดลง สารปองกนการเกดฟองจะชวยทาใหฟองอากาศละลายตวไดงาย

(10) มสารลดความฝด (Friction Modifier) ซงจะชวยลดความฝดทเกดขนกบสวนทมการเคลอนทลดลง เปนผลทาใหความรอนในนามนเครองลดลง ชวยประหยดการใชเชอเพลงไดดขน

(11) มการระเหยตา (Volatility) นามนเครองทดจะตองมจดวาบไปสง ทาใหเกดการระเหยตวตาและทนตอความรอนสงๆ ได ไมเกดเผาไหมไดงาย ซงไมทาใหเกดความสนเปลองนามนเครองขณะเครองยนตทางาน

(12) มจดไหลเทตา (Low Pour Point) เพอทจะนานามนหลอลนเครองยนตไปใชงานในทมอณหภมตาได

-6-

1.6 มาตรฐานนามนเครอง

มาตรฐานสากล ทนยมใชอางองทวไป มอย 5 มาตรฐาน ไดแก

(1) มาตรฐานของประเทศสหรฐอเมรกา กาหนดโดยสถาบนปโตรลยมแหงสหรฐอเมรกา

(API : American Petroleum Institute) เชน API SM (สาหรบเครองยนตเบนซน) , API CI-4 (สาหรบ

เครองยนตดเซล) เปนตน

(2) มาตรฐานของกลมประเทศในทวปยโรป กาหนดโดยสมาคมผผลตยานยนตในทวป

ยโรป (ACEA : Association of European Automotive Manufacturers) เชน ACEA A5/B5 (สาหรบ

เครองยนตเบนซนและดเซลขนาดเลก) , ACEA E4 (สาหรบเครองยนตดเซลขนาดใหญ) เปนตน

(3) มาตรฐานของประเทศญปน กาหนดโดยองคกรมาตรฐานรถยนตของประเทศญปน

(JASO : Japan Automotive Standard Organization) เชน JASO DH-1 (สาหรบดเซล) , JASO MA หรอ

MB (สาหรบรถจกรยานยนต 4 จงหวะ) เปนตน

(4) มาตรฐานกลาง (Global) ซงสมาคมผผลตเครองยนตในประเทศสหรฐอเมรกา (EMA :

Engine Manufacturers Association) ใน ท ว ป ย โร ป (ACEA) แ ล ะป ระ เท ศญ ป น (JAMA : Japan

Automobile Manufacturers Association) ไดรวมกาหนดขน เชน Global DHD-1 และ DLD-1 (สาหรบ

ดเซลขนาดใหญและขนาดเลก) เปนตน

(5) มาตรฐานเฉพาะของผผลตเครองยนตแตละชนด เชน BMW, Volvo, Mercedes

Benz, Volkswagen เปนตน

ผบรโภคจะสงเกตการแสดงมาตรฐานของนามนเครองไดจากฉลากภาชนะบรรจ

มาตรฐานทแพรหลาย คอ มาตรฐาน API ซงขอกาหนดของมาตรฐานตางๆ จะกาหนดรายละเอยดแตกตางกน

บางเลกนอย ตามสภาพการใชงานจรงในภมภาคนน โดยแตละสถาบนพยายามผลกดนใหมาตรฐานของตนเปน

ทรจกมากยงขน ผผลตสารเตมแตง หรอผผลตนามนเครอง มกจะทดสอบนามนเครองใหผานหลายๆ มาตรฐาน

เพอทจะสามารถจาหนายไดอยางกวางขวางในทกภมภาค

บทท 2

การผลตนามนหลอลน

นามนหลอลน ผลตจากการผสมนามนหลอลนพนฐาน (Base Oil) กบสารเพมคณภาพ (Additives) ในสดสวนตางๆ กน เพอใหคณสมบตตามตองการ เหมาะสมกบสภาพการใชงานตางๆ

นามนหลอลนพนฐาน ทนยมนามาผลตนามนหลอลน โดยทวไปแบงออกเปน 2 ประเภท

หลกๆ คอ

1. นามนหลอลนพนฐานจากปโตรเลยม (Petroleum Base Oils) หรอนามนแร (Mineral Oil) ใชกนมาก เพราะหางายและราคาถก เปนสวนทแยกออกมาจากหอกลนนามนดบ หลงจากกลนแยกเอานามนเชอเพลงตางๆออกไปแลว สวนทเหลอจะนาไปกลนตอในหอกลนสญญากาศ (Vacuum Tower) เพอใหสวนทเปนนามนหลอลนพนฐานกลนแยกออก หลงจากนนจะนามาผานกระบวนการปรบปรงคณภาพ กาจดสงทไมตองการออก เพอทาใหนามนหลอลนบรสทธและมคณภาพดขน

2. นามนหลอลนพนฐานสงเคราะห (Synthetic Base Oils) เปนนามนทสงเคราะหขนโดยกระบวนการทางเคมกายภาพ เพอใหคณสมบตทเหมาะสมกบเครองยนต นามนสงเคราะหใชกนอยมหลายชนด แตราคาคอนขางสง มกจะใชกบงานทตองการคณสมบตพเศษ เชน งานในอณหภมสงมากๆ หรออณหภมตามากๆ เพราะนามนสงเคราะหจะมดชนความหนดสงมาก จะมความคงตวในอณหภมสงๆ ไดด ไมเสอมสลายงาย และมการระเหยตามาก เปนตน

สารเพมคณภาพ (Additives) เปนสารทเตมลงไปในนามนหลอลนพนฐาน เพอเพมคณสมบตในดานกายภาพและเคมใหเหมาะสมกบชนด และประเภทการใชงานของเครองยนต

หนาทหลกของสารเพมสารคณภาพ สรปได 3 ประการ ดงน

1. ปกปองผวโลหะจากการสกหรอ

2. เพมประสทธภาพในการใชงานของนามนหลอลน นอกเหนอจากการปองกนการสกหรอ เชน สารชะลาง

ทาความสะอาด, สารตานการกดกรอนและปองกนสนม, สารปองกนการเกดฟอง, สารลดจดไหลเท

เปนตน

3. ยดอายการใชงานของนามนหลอลน

คณสมบตองสารเพมคณภาพทใชในนามนหลอลน

ประเภทของสารเพมคณภาพ คณสมบต 1. สารชะลางทาความสะอาด (Detergent)

ชะลางสงสกปรกออกจากผวของชนสวนเครองยนต

2. สารกระจายเขมา (Dispersants)

กระจายเขมาและตะกอนสงสกปรกไมใหจบตวเปนกอน

3. สารปองกนการสกหรอ (Anti-wear Agents )

ปองกนการสกหรอทเกดจาการขดสของชนสวนเครองยนตทมการเคลอนไหว และลดแรงกระแทก

-8-

ประเภทของสารเพมคณภาพ คณสมบต 4.สารชวยลดการเกดฟอง (Anti Foam Agents)

ชวยยบยงการเกดฟอง และชวยไดฟองทเกดขนแลวแตกตวเรวไมเหลอสะสมในระบบหลอลน

5. สารลดการเกดออกซเดชน (Anti Oxidation Agents)

ชวยปองกนไมใหออกซเจนทาปฏกรยากบเนอนามน ลดการเกดยางเหนยวและตะกอน ยบยงการเสอมคณภาพของนามนหลอลน

6. สารปองกนสนม (Rust Inhibitors)

ปองกนการเกดสนมในงานทอาจมความชน หรอนาเขามาสมผสกบผวโลหะ

7. สารปองกนการกดกรอน (Corrosion Inhibitors)

ปองกนการกดกรอนของสารเคม เชน กรดทเกดจากการเผาไหมของเชอเพลงซงมฤทธกดกรอนผวชนสวนเครองยนต

8. สารชวยลดจดไหลเท (Pour Point Depressants)

ชวยใหหลอลนไมแขงตวทอณหภมตามากๆ ชวยปองกนไมใหไขในนามนเกาะตวเปนผลก

9. สารลดแรงเสยดทาน (Friction Modifiers)

ชวยลดคาความเสยดทานของผวชนสวนเครองยนตทสมผสกบนามน

10. สารชวยเพมดชนความหนด(Viscosity Index Improver)

ชวยลดอตราเปลยนแปลงความหนดของหลอลน เมออณหภมเปลยนแปลง

2.1 กระบวนการผลตนามนหลอลน (Lubricants Manufacturing)

กระบวนการผลตนามนหลอลน แบงออกเปน 3 ขนตอน 1. Raw Material Receiving Process 2. Blending Process 3. Filling Process

 

-9-

1. Receiving Process

Raw Material Receiving Process คอ ขนตอนในการรบวตถดบในการผลตนามนหลอลน คอ นามนหลอลนพนฐาน ( Base oil) และสารเพมคณภาพ (Additive) โดยทางเรอและรถบรรทก เมอวตถดบมาถงกจะเกบตวอยางมาทดสอบคณภาพ ถาคณภาพผาน จะสงเขาสถงเกบ (Storage Tank) แตถาคณภาพไมผานกจะ Reject สนคา หลงจากนนเมอจะนาวตถดบมาดาเนนการผลตนามนหลอลน กจะเกบตวอยางมาทดสอบอกครงหนง ถาคณภาพผานจะสงเขาสกระบวนการผสม (Blending Process) แตถาคณภาพไมผานกจะ Reject

Shipment

‐ Small package

‐ Pail

‐ Tote

‐ Drum

‐ Bulk Truck

‐ Additive

‐ Base OilRaw Material

Receiving Process

Blending Process

 

Filling Process

dip tank

Tank Truck

2. Blending Process

Blending Process คอ ขนตอนการผสมสารเพมคณภาพ (Additive) ตางๆ ลงใน

นามนหลอลนพนฐาน (Base oil) เพอชวยใหนามนหลอลนมคณสมบตทเหมาะตอการใชงานของเครองยนต

และอายการใชงานทยาวนานขน ในขนตอนนจะดาเนนการทดสอบนา ถาผานกจะผสมกบสารเตมแตงแลวเขา

สกระบวนการผสม โดยกวนใหเปนเนอเดยวกนดวยใบพด หรอใชกระแสลมเปากวนใหทว นาตวอยางออกมา

ทดสอบความเปนเนอเดยวกน ถาไมผานกวนตอไป แตถาผานวเคราะหคณภาพกอนเตมลงในภาขนะบรรจ

-10-

Blending Process

No

pass

Not pass

Not pass

Take sample to QC

(check property)

Reject

Storage

Tank

Take sample to QC

Blending

pass

Base Oil Storage

Tank

Blending Tank

Water Checking

Not pass 

Water

Removal

passAdditive Circulating

Homogeneous Check

Full Item Testpass

3. Filling Process คอ ขนตอนการบรรจนามนหลอลนลงในภาชนะตางๆ กอนจาหนาย

-11-

2.2 แนวโนมในการผลตนามนหลอลน

ปจจบนความตองการใชพลงงานของโลกยงคงสงขนอยางตอเนอง ปจจยทสาคญ ไดแก การขยายตวทางดานเศรษฐกจของประเทศทกาลงพฒนา ซงมการใชนามนเชอเพลงเปนปจจยหลก จงพยายามทจะ

Not pass 

Filling

Blending Tank

“Flushing”Filling

Machine

Take Sample(Flushing)

QCTake Sample

(First Fill)

Warehouse pass 

Filling Check quality

for next filling no.

จดหาพลงงานใหพอเพยง โดยการใชพลงงานทมประสทธภาพมากขนหรอการประหยดพลงงาน ประกอบกบการเกดภาวะโลกรอน ประเทศตางๆ จงมความตนตวในการรกษาสงแวดลอม โดยการบงคบใชกฎระเบยบดานสงแวดลอมทเขมงวดขนเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก และพฒนาพลงงานทางเลอกตางๆ เปนเชอเพลงทดแทนเชอเพลงฟอสซล เปนตน ทศทางการพฒนาเทคโนโลยเครองยนตจงตองตอบสนองตอปจจยดงกลาว

นามนเครอง หรอ นามนหลอลนเครองยนต ทาหนาทในการหลอลนเครองยนต ดงนน หากเครองยนตถกพฒนาไปทางใด นามนเครองกจะถกพฒนาไปในทางเดยวกน เพอรองรบเทคโนโลยของเครองยนตทเปลยนไป และเมอพจารณาจากภาพรวมของแรงขบดนในปจจบน เครองยนตรนใหมในอนาคตจะถกพฒนาเพอรองรบความตองการตาง ๆ ไดแก

- ลดผลกระทบตอสงแวดลอม เชน การลดการปลดปลอยมลพษทางอากาศ การลดปรมาณการใชเชอเพลง และการลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด เปนตน

- รองรบความตองการของผใชรถยนต เชน ตองการรถยนตทมสมรรถนะสงขน ตอบสนองการขบขทดขน ประหยดเชอเพลงมากขน และลดการบารงรกษาเครองยนต เปนตน

จากความตองการขางตน สงผลใหนามนเครองตองไดรบการพฒนาควบคไปดวย โดยแนวโนมของนามนหลอลนในอนาคต จะใหความสาคญในดานตาง ๆ ดงน

1. ลดการใชเชอเพลง และยงชวยลดการปลดปลอยมลพษ และกาซคารบอนไดออกไซด ทงจากการลดความหนดนามนหลอลนลง และพฒนาสารเตมแตงเพอลดความเสยดทาน

2. ตอบสนองกบเทคโนโลยการลดมลพษของเครองยนต เชน ลดการระเหย และใชสารเตมแตงทเหมาะสม เพอไมเปนอนตรายกบอปกรณบาบดไอเสย (เชน Diesel Particulate Filter : DPF , Selective Catalytic Reduction : SCR และ Catalyst อน ๆ )

3. มมาตรฐาน และคณภาพสงขน นอกจากใหรองรบกบขอ 1 และ 2 แลว ยงหวงผลใหเครองยนตนนสะอาด และทนทานมากขน (Engine Robustness) ทนตอการเสอมสภาพมากขน เพอยดอายการใชงานยาวนาน (Extended Drain Interval) และเพอรกษาสงแวดลอมจากการลดปรมาณหลอลนใชแลว

โดยการพฒนานามนหลอลนนน จะตองพฒนาทงนามนหลอลนพนฐาน และสารเตมแตงไปพรอมกน ดงนน แนวโนมการใชนามนหลอลนพนฐานคณภาพสง หรอการใชนามนสงเคราะหจะสงขนตามไปดวย

ในสวนของประเทศไทยนน พลงงานทดแทน นบเปนอกหนงปจจยทสงผลตอการใชพลงงานสาหรบยานยนต ทเปนผลมาจากปจจยเศรษฐกจพนฐานของการเปนประเทศเกษตรกรรม และปจจยภายนอก จากความไมมเสถยรภาพของสถานการณพลงงาน จงเปนอกแรงขบดนหนงของการพฒนาเครองยนต และนามนหลอลน

บทท 3

นามนหลอลนเครองยนต

3.1 หลกการเลอกนามนเครอง

หลกการเลอกนามนหลอลนเครองยนต คอ การเลอกใหถกชนดความหนดและระดบคณภาพ โดยตองสอดคลองกบความตองการของเครองยนต และพจารณาควบคกบสภาพเครองยนต สภาวะแวดลอมและสภาวะการใชงาน รวมถงชนดเชอเพลงทใช โดยผผลตรถยนตจะกาหนดไวในคมอรถ

นามนเครองมความสาคญในการบารงรกษาเครองยนต หลายคนเลอกซอจากยหอดง ราคาแพง การโฆษณาทจงใจ หรอมการลดแลกแจกแถม สวนจะใชความหนดเบอรอะไร ชนคณภาพอยางไร ขนอยกบศนยบรการหรอผขายจะเสนอให ทผานมาคณภาพของนามนเครองจะมการพฒนาอยางตอเนอง ผบรโภคจงควรตดตามขาวสารความร เพอเลอกใชนามนเครองไดอยางเหมาะสม

การพจารณาสภาพของเครองยนตตองคานงถงรนปทผลตเครองยนต เนองจากการพฒนา นามนเครองจาเปนทจะตองสอดคลองและรองรบการพฒนาเครองยนตในแตละรนดวย ความคบหลวมของกลไกและชนสวนตางๆ จะแตกตางกนไปตามอายการใชงานของเครองยนต ซงจาเปนทจะตองใชนามนเครองทมความหนดมากขน อกทงสภาพการใชงานของรถยนตทตองวงในทจราจรแออด วงๆ หยดๆ เรงเครองขนลงตลอดเวลา หรอบรรทกของหนก กยอมตองการนามนเครองทสามารถรบแรงกดและอณหภมทสงขน นอกจากนยงตองสามารถทาปฏกรยากบสงทหลงเหลอจากการเผาไหมนามนเชอเพลง เชน นา หรอ กรด เพอปองกนไมใหกรดกดกรอนชนสวนตางๆ และเกดสนม เปนตน

มาตรฐานของนามนหลอลนมหลากหลายคาย อาท มาตรฐานของประเทศสหรฐอเมรกา (API)

มาตรฐานของผผลตยานยนตในทวปยโรป (ACEA) มาตรฐานของประเทศญปน (JASO) และมาตรฐานเฉพาะ

ของผผลตเครองยนตแตละชนด (OEM) แตทใชอางองกนอยางแพรหลาย ไดแก มาตรฐาน API ทงน ตาม

มาตรฐาน API ผผลตนามนเครองสามารถยนขอเครองหมายรบรองคณภาพ (API Donut ) จาก API ได ซง

เมอ API ประกาศชนคณภาพใหม (API Licensed) กจะยตการรบรองสาหรบบางชนคณภาพเดม (API

Non-Licensed) อยางไรกตาม แมวา API จะยตการออกเครองหมายรบรองคณภาพแลว ผคานามนยงคง

จาหนายนามนเครองตามชนคณภาพดงกลาวได จนกวาความตองการใชในตลาดจะหมดไป เนองจาก API

DONUT ไมไดเปนมาตรฐานบงคบ แตสาหรบประเทศไทย เพอเปนการกากบดแลคณภาพนามนเครองทงหมด

ใหสอดคลองเหมาะสมกบการใชงานในประเทศ นามนเครองทจาหนายในประเทศยงคงตองไดรบความ

เหนชอบ และแสดงเลขทะเบยน ธพ. บนฉลาก ตงแต API SC และ CC ขนไป

นามนหลอลนตามมาตรฐาน API

นามนเครองแตละชนคณภาพจะถกพฒนามาใหเหมาะสมกบเครองยนตแตละรน ดงตอไปน

เครองยนตเบนซน 4 จงหวะ ตงแตอดตถงปจจบน API ไดจาแนกชนคณภาพนามนเครอง

สาหรบเครองยนตเบนซน 4 จงหวะ ไวทงหมด 12 ชนคณภาพ ไดแก SA , SB , SC , SD , SE , SF , SG , SH

, SJ , SL , SM และลาสด SN

-13-

ชนคณภาพเบนซน ปทเรมใช และ คณสมบตการใชงาน SA สาหรบเครองยนตรนเกาและสภาพงานเบา นามนเครองชนดนไมมการเตมสารเตมแตง

และไมไดกาหนดการทดสอบทางเครองยนตไว ชนคณภาพนไมแนะนาแลวสาหรบเครองยนตเบนซนปจจบน

SB สาหรบเครองยนตสภาพงานเบา ประกาศใชตงแตป 1930 มสารเพมคณภาพเลกนอยในการปองกนการสกหรอ และการกดกรอน ชนคณภาพนไมแนะนาแลวสาหรบเครองยนตเบนซนในปจจบน

SC สาหรบเครองยนตรนป ค.ศ. 1964 - 1967 เรมพฒนาคณสมบตดานการรกษาความสะอาด ปองกนการสะสมของคราบเขมา กระจายสงสกปรก ปองกนการสกหรอ การเกดสนม และการกดกรอน

SD สาหรบเครองยนตป ค.ศ. 1968 - 1970 และสาหรบป 1971 บางรน มการเตมสารเตมแตงมากกวา SC เพอเพมประสทธภาพในดานการรกษาความสะอาด ปองกนการสะสมของคราบเขมา กระจายสงสกปรก ปองกนการสกหรอ การเกดสนม และการกดกรอน

SE สาหรบเครองยนตตงแตป ค.ศ. 1972 และ 1971 บางรน มการเตมสารเตมแตงมากกวา SC และ SD พฒนาในดานความตานทานการรวมตวกบออกซ เจน (Antioxidation) เพมประสทธภาพปองกนสนม และการกดกรอน

SF สาหรบเครองยนตตงแตป ค.ศ 1980 มสารตานทางการรวมตวกบออกซเจนในอากาศ คณสมบตการรกษาความสะอาด การปองกนคราบสกปรก ตานทานการสกหรอไดดกวา SE

SG สาหรบเครองยนตตงแตป ค.ศ 1988 เปนชวงปทมการพฒนาอยางชดเจน เนองจากขณะนนเครองยนตถกพฒนาใหประหยดเชอเพลงมากขน การเผาไหมจงตองสมบรณ สงผลใหอณหภมเครองยนตสงขน นามนเครองจงเสอมสภาพเรว ปญหาทพบคอการเกดคราบเหนยว และตม ดงนนการพฒนาคณภาพนามนเครองชนคณภาพน จงตองปองกนการเกดตม (Sludge) ไดด สารเตมแตงตองสามารถกระจายสงสกปรก (Dispersancy) ตานทานการรวมตวกบออกซเจน และตานทานการสกหรอ

SH สาหรบเครองยนตตงแตป ค.ศ. 1994 เรมเขมงวดในเรองปรมาณธาตฟอสฟอรส (P) ซงเปนองคประกอบของสาร Antiwear และ Antioxidant แมวาการพฒนาสารเตมแตง จาเปนตองเพมประสทธภาพในดานน แตกตองควบคมปรมาณธาต P ไมเกนรอยละ

0.12 โดยนาหนก เนองจากธาต P จะไปขดขวางประสทธภาพการทางานของอปกรณลดมลพษในไอเสย (Catalytic Convertor) ทตดตงมากบรถยนตตามมาตรฐานมลพษ โดยกาหนดเฉพาะนามนเครองชนดความหนดใส ในขณะนน ไดแก SAE 5W-30 และ 10W-30 เนองจากนามนใสจะมโอกาสทจะไหลลงไปเผาไหมรวมกบนามนเชอเพลงไดงายกวา และธาต P กจะปะปนออกมาทางทอไอเสย เขาสอปกรณกาจดไอเสย อยางไรกตามเพอปองกนไมใหมการลดปรมาณ ธาต P มากเกนไปจนเกดผลกระทบตอประสทธภาพในดานปองกน การสกหรอ จงไดกาหนดอตราขนตาไว ไมใหตากวา รอยละ 0.06 โดยนาหนก

-14-

ชนคณภาพเบนซน ปทเรมใช และ คณสมบตการใชงาน SJ สาหรบเครองยนตตงแตป ค.ศ. 1997 เปนชนคณภาพทผานการทดสอบทางเครองยนต

เชนเดยวกบ SG และ SH แตควบคมการสะสมของคราบสกปรกในอณหภมสงมากกวา และควบคมปรมาณธาต P เขมงวดขน ไมเกนรอยละ 0.10 โดยนาหนก สาหรบชนดความหนดทใสขน ไดแก SAE 0W-20 , 5W-20 , 5W-30 , 10W-30 จะสงเกตไดวาการพฒนา ชนดความหนดของนามนเครอง มแนวโนมทใสมากขน ทงนเพอการนาไปใชกบเครองยนตรนใหมทประหยดเชอเพลง

SL ประกาศใชวนท 1 กรกฏาคม ค.ศ. 2001 (พ .ศ. 2544) มการพฒนาดานการทาความสะอาดของเครองยนต เกณฑการทดสอบเขมงวดขน ดานการสะสมคราบสกปรกในอณหภมสง เนนการประหยด และยดอายของนามนเครอง ( Extended Drain Interval ) สาหรบการกาหนดปรมาณธาต P ยงคงเดม เพราะหากลดไปมากกวานจะมปญหาเรอง wear

SM ประกาศใชวนท 30 พฤศจกายน ค.ศ. 2004 (พ.ศ. 2547) เปนชนคณภาพทพฒนาตอมาจาก SL เพมเตมการกาหนดคากามะถน ในดานการปองกนผลกระทบทอาจเกดขนกบอปกรณกาจดไอเสยเชนกน รวมทงพฒนาคณสมบตดานการระเหย การตานทานการรวมตวกบออกซเจน และการปองกนการสกหรอ

SN

ประกาศใชวนท 1 ตลาคม ค .ศ . 2010 (พ .ศ .2553) พฒนาตอจาก SM โดยเพมความสามารถดานการชะลาง ทาความสะอาดเครองยนต (Detergency) มการประเมนผลการเกดคราบเขมาคารบอนสะสมทลกสบ (Weighted Piston Deposits) ทเขมงวดขน ตานทานการกระจายสงสกปรก (Dispersancy) และเขมงวดในการวดคาตมทเกดขนในเครองยนต

สาหรบเครองยนตดเซล ทผานมา API ไดจาแนกชนคณภาพสาหรบเครองยนตดเซลไวทงหมด 14 ชนคณภาพ

ไดแก CA , CB , CC , CD , CD-II , CE , CF , CF-2 , CF-4 , CG-4 , CH-4 , CI-4 , CI-4 PLUS และ CJ-4

ดงตารางตอไปน

ชนคณภาพดเซล ปทเรมใช และ คณสมบตการใชงาน CA ใชกบเครองยนตดเซลธรรมดา ป ค.ศ. 1940 - 1950 สภาวะการทางานเบาถงปาน

กลาง มการเตมสารเตมแตงบางเลกนอย ชนคณภาพน ไมแนะนาแลวสาหรบเครองยนตดเซลในปจจบน

CB ใชกบเครองยนตดเซลธรรมดา ป ค.ศ.1949 - 1960 ภาวะการทางานเบาถงปานกลาง มการเตมสารเตมแตงบางเลกนอย เพอปองกนการกดกรอน มสารชะลาง และกระจายตะกอน ชนคณภาพนไมแนะนาแลวสาหรบเครองยนตดเซลในปจจบน

CC ใชกบเครองยนตดเซลธรรมดา หรอท ตดระบบเพมแรงอดอากาศ ซเปอรชารจ เทอรโบชารจ ป ค .ศ . 1961 ใชกบทกสภาวะการทางาน ปานกลาง ถงหนกได มคณสมบตปองกนสนม และคณสมบตดานอนๆ ดขนเลกนอย

-15-

ชนคณภาพดเซล ปทเรมใช และ คณสมบตการใชงาน CD

ใชกบเครองยนตดเซลตงแตป ค.ศ. 1955 ในสภาวะการทางานหนก ความเรวรอบสงขน และสามารถใชกบนามนดเซลทมคากามะถนสงได นามนเครองจงตองมการพฒนาคณสมบตดานการปองกนคราบสกปรก ชะลาง และกระจายเขมาไดด รวมทงปองกนการสกหรอ และการกดกรอน

CD II สมรรถนะเทยบเทา CD แตใชกบเครองยนตดเซลสองจงหวะ ประกาศป ค.ศ. 1987 CE ใชกบเครองยนตดเซลป ค.ศ. 1983 นามนเครองชนคณภาพนพฒนาขนเพอรองรบ

เครองยนตดเซลรนใหมทมกาลงมากขน อาจตดซเปอรชารจ หรอเทอรโบชารจ สภาพการทางานหนก ภายใตความเรวรอบตา ภาระสง (high load) โดยเพมคณสมบตการรวมตวกบออกซเจน ปองกนการเกดคราบเขมา ลดการสกหรอ และเพมการทดสอบกบเครองยนตหนก อาท Catterpilla , Mack และ Cummins

CF-4 ประกาศใชป ค.ศ.1990 พฒนาขนแทนชนคณภาพ CE เนนสาหรบเครองยนตดเซลทมความเรวรอบสง บรรทกหนก และวงระยะไกล มคณสมบตพเศษในการควบคมความสนเปลองของนามนเครอง และควบคมคราบสกปรกทลกสบเขมงวดกวา CE แต API กไดยตการออกเครองหมายรบรองสาหรบชนคณภาพนแลว ตงแตวนท 30 มถนายน ค.ศ. 2008 (พ.ศ. 2551) เนองจากสามารถใชนามนเครองชนคณภาพทสงกวาแทนได

CF-2 ประกาศใชป ค . ศ . 1994 (พ .ศ . 2537) ใชแทน CD II สาหรบเครองยนตดเซล

2 จงหวะ ทใชงานทวไป สามารถปองกนการเกดรอยขดขวนในกระบอกสบ แหวนลกสบ ปองกนการเกดคราบสกปรกไดด ปจจบน API ไดยตการออกเครองหมายรบรองสาหรบชนคณภาพนแลว ในวนท 1 กมภาพนธ 2553 เนองจากเครองยนต Detroit Diesel 6V - 92T และอะไหลชนสวนทใชทดสอบ จดหาไดยากขน

CF ประกาศใชในป ค .ศ . 1994 (พ .ศ . 2537) เพอทดแทน CD โดยสามารถใชกบเครองยนตดเซลทมหองเผาไหมแบบ Indirect Injection เครองยนตดเซลธรรมดา ตดเทอรโบชารจ หรอซเปอรชารจ และสามารถใชไดกบนามนดเซล ทงทมคากามะถนตา และสงกวารอยละ 0.5 โดยนาหนก มคณสมบตควบคมการเกดคราบสกปรกทลกสบ ปองกนการสกหรอ และการกดกรอนของแบรงไดด โดยเฉพาะแบรงทมทองแดงผสมอย ทงนในวนท 30 ธนวาคม 2553 API จะยตการออกเครองหมายรบรองสาหรบชนคณภาพน เนองจากเครองยนต Catterpilla 1 M–PC และอะไหลชนสวนทใชทดสอบ จดหาไดยากขน

CG-4 ประกาศใชป ค.ศ. 1994 (พ.ศ. 2537) สาหรบเครองยนตดเซลทใชงานหนก ความเรวรอบสง สามารถใชกบนามนดเซลทมคากามะถนสง มคณสมบตลดคราบสกปรกทลกสบเมอใชงานทอณหภมสง ปองกนการสกหรอ และกดกรอน ปองกนการรวมตวกบออกซเจน และควบคมการสะสมของเขมา นามนเครองชนคณภาพนถกพฒนาขนสาหรบเครองยนตทผานมาตรฐานมลพษไอเสยป ค.ศ. 1994 สามารถใชแทน CD, CE, และ CF-4 ได แตปจจบน API ไดยตการออกเครองหมายรบรองสาหรบชนคณภาพนแลวตงแตวนท 31 สงหาคม ค.ศ. 2009 (พ.ศ. 2552)

-16-

ชนคณภาพดเซล ปทเรมใช และ คณสมบตการใชงาน CH-4 ประกาศใชเดอนธนวาคม ค.ศ. 1998 (พ.ศ. 2541) สามารถใชกบนามนดเซลทมคา

กามะถนสง เพมประสทธภาพจาก CG-4 ในดานการควบคมการกระจายเขมา ลดคราบสกปรกทลกสบเมอใชงานทอณหภมสง นามนชนคณภาพนถกพฒนาขนสาหรบเครองยนตทผานมาตรฐานมลพษไอเสยป ค.ศ. 1998 สามารถใชแทนนามนมาตรฐาน CD, CE, CF-4 และ CG-4 ท API Non-Licensed ได

CI-4 ประกาศใชวนท 5 กนยายน ค.ศ.2002 (พ.ศ. 2545) นามนเครอง ชนคณภาพนไดพฒนาขนเพอเตรยมรบมาตรฐานมลพษ ป ค.ศ. 2004 เนองจากสถาบนสงแวดลอมของประเทศสหรฐอเมรกา (EPA) ไดกาหนดมาตรฐานไอเสยทเขมงวดขน โดยลดปรมาณกาซไนโตรเจนออกไซด ลงครงหนงจากป ค.ศ. 1998 สงผลใหผผลตรถยนตตอง

ตดตงระบบกาจดไอเสย EGR (Exhaust Gas Recirculation) ซงเปนระบบทนาไอเสยไปหมนเวยนใหม เพอลดสวนผสมระหวางอากาศ และไอด เพอลดปรมาณออกซเจน และอณหภมการเผาไหมลง สงผลใหการรวมตวระหวางไนโตรเจน และออกซเจนลดลงดวย แตการนาไอเสยมาหมนเวยนใหม เปนการนาความรอนเขาสระบบ ทาใหนามนเครองมอณหภมสงขน เขมาสะสมมากขน และเสอมสภาพเรว ดงนนจงมการปรบปรงคณสมบตดานการชะลาง ทาความสะอาด รกษาความสะอาดบรเวณลกสบ และรองแหวน ใหดขน ควบคมการกระจายเขมา นอกจากนยงตองสามารถตานกรดทเกดจากกามะถนในนามนเชอเพลง อยางเพยงพอ จงจะปองกนการกดกรอนได รวมทงปองกนการสกหรอทเกดจากการขดสบรเวณชดขบเคลอนวาลว (Valve train) มเสถยรภาพตออณหภมการใชงาน ทงสงมากและตามาก ทงคงความหนดไดดตลอดอายการใชงาน

CI-4 PLUS ประกาศใชเดอนกนยายน ค.ศ. 2004 (พ.ศ.2547) เหมาะกบเครองยนตทตดตง EGRเชนเดยวกน CI-4 ตปรบปรงในเรองการกระจายเขมา และตานทานการเพมขนของความหนด

CJ-4 ประกาศใชเดอนกนยายน ค.ศ. 2006 (พ.ศ. 2549) มการกาหนดอตราสงตาของปรมาณธาตกามะถน S ธาตฟอสฟอรส P และปรมาณเถา เพมเตม เพอปกปองอปกรณกาจดมลพษทตดตงมากบยานยนต เพอรองรบมาตรฐานมลพษทเขมงวดขน

จะเหนไดวา นามนเครองแตละชนคณภาพมคณสมบตการใชงานตางกน นามนหลอลนทมชน

คณภาพสงไมใชวาจะเหมาะสมกบรถเสมอไป รถเกาทใชงานมานาน รถทเครองยนตไมแรง ความเรวรอบไมสง

มาก หากไปเลอกนามนหลอลนทมคณภาพสงๆ ราคากจะแพงขน เปนการเสยเงนเพมโดยไมจาเปนเชนกน

ดงนน ผใชรถจะตองพจารณาเลอกใชใหรอบคอบ เพอไมใหตองเสยคาใชจายโดยเปลาประโยชน

ขนคณภาพของนามนเครองมการพฒนาอยางตอเนอง ปจจยสาคญทมสวนผลกดน ไดแก

มาตรฐานดานสงแวดลอมทเขมงวดขน สงผลตอการพฒนาเทคโนโลยยานยนต นอกจากนการตอบสนองตอ

ความตองการของผบรโภค อาท การประหยดนามนเชอเพลง กมสวนสาคญตอการพฒนาคณสมบตของ

นามนเครอง

-17-

3.2 สาเหตททาใหนามนเครองเสอมสภาพ

รถยนตตองอาศยเชอเพลงเปนพลงงาน แตนามนเชอเพลงอยางเดยวยงไมเพยงพอ ตองมการหลอลนสวนตางๆ ในเครองยนต โดยทวไปนามนหลอลนมหนาทหลอลนชนสวนของเครองยนต และมลกษณะเปนแผนฟลมชวยไมใหเกดการเสยดสโดยตรง โดยเฉพาะถาเครองยนตยงเรงยงเกดการเสยดส และสกหรอมาก

ขน นามนหลอลนจะเปนตวชวยลดการเสยดสและสกหรอนน ทาใหเครองยนตทางานไดอยางมประสทธภาพและยงมผลตอเนองชวยใหประหยดเชอเพลงอกดวย นอกจากนจากการทนามนหลอลนสามารถไหลผานหมนเวยนไปตามจดตาง ๆ ของเครองยนต ยงเปนการชวยระบายความรอน ชวยทาความสะอาดชนสวนของเครองยนต และยงสามารถอดชองวางระหวางชนสวนตางๆ ปองกนการรวซมของกาซไมใหความดนรวไหลทาใหเครองยนตมกาลงเตมท

ถงแมจะใชนามนหลอลนทมคณภาพสงเทาใดกตาม กยงตองเปลยนถายเมอถงกาหนดเวลา เพราะนามนเครองแตละชนดถกออกแบบและผลตมา เพอใหมคณสมบตเหมาะสมกบการใชงานของเครองยนต แตเมอใชไประยะหนงคณภาพของนามนเครองกจะเสอมสภาพลงไปเรอยๆ จนไมเหมาะกบการใชงาน โดยมจากหลายสาเหต ดงน

(1) การเกดปฏกรยาออกซเดชนของนามนเครอง แมวาในนามนจะมการเตมสารเพมคณภาพปองกนการเกดปฏกรยาออกซเดชนอยแลว แตหากสารนถกใชหมดไปหรอเสอมสภาพ นามนกจะทาปฏกรยากบออกซเจนในอากาศแลวเกดเปนสารประเภทกรดและคราบยางเหนยว ปฏกรยานจะเกดไดเรวถาอณหภมสง นามนเครองจะเสอมสภาพ เกดความเปนกรด ความหนดเพม เกดยางเหนยว และในทสดเกดการกดกรอนเนอโลหะในเครองยนต

(2) สารเพมคณภาพถกใชหมดไปหรอเสอมสภาพ เมอมการใชนามนเครองเปนเวลานาน สารเพมคณภาพจะถกใชหมดไป หรอเสอมสภาพ หรออาจจะมการเปลยนเปนสารอนทไมชวยเพมคณภาพนนอกตอไป ทาใหนามนเครองไมมคณสมบตดพอทจะทางานไดดอกตอไป

(3) มสงสกปรกจากภายนอกเขาไปปนเปอนอยในระบบ ทาใหนามนเครองเสอมสภาพ เชน เมอมนาปนเปอน อนภาคของนาจะเขาไปแทรกตวในเนอนามน จะทาใหนามนหลอลนมลกษณะขาวขน ความหนดจะเปลยนไปจนไมเหมาะสมทจะใชงาน หรอมเศษโลหะปนอยในนามนเปนจานวนมาก เศษโลหะจะไปขดกบผวโลหะของเครองจกร ทาใหเกดการสกหรอได หรอนามนเชอเพลงเขาไปปนเปอนในนามนเครอง จะทาใหความหนดของนามนเครองลดลง ทาใหไมเหมาะกบการใชงานอกตอไป

ดงนน จงจาเปนตองเปลยนถายนามนหลอลนเพอเอาสงสกปรกออกและเปนการกาจดสงสกปรกออกจากเครองยนตไปในตว เพอชวยปกปองรกษาเครองยนต และยดอายการทางานของเครองยนตใหยาวนานขน ระยะเวลาในการเปลยนถายนามนหลอลน ขนอยกบลกษณะและสภาพของเครองยนต รวมทงลกษณะของงานทใชหรอการใชรถของผขบข โดยทวไปควรพยายามปฏบตตามหนงสอคมอรถ และทสาคญอกประการหนงควรตรวจสอบดระดบนามนหลอลนและเตมอยางสมาเสมอดวย เพราะถามปรมาณนามนหลอลนไมเพยงพอการทางานกจะไมเตมทและทาใหเครองยนตเสยหายไดเชนกน

-18 –

3.3 ระยะเวลาในการเปลยนถายนามนเครอง

เนองจากผขบขรถยนตตองการใหเครองยนตสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพตลอดการใชงาน จงตองเปลยนถายนามนเครองตามระยะเวลาทผผลตรถยนตระบไวในคมอประจารถ ซงจะระบชนดความหนด มาตรฐานคณภาพขนตา รวมถงระยะในการเปลยนถายนามนเครองไว ปจจบนนามนเครอง ไดมการพฒนาคณภาพดานการใชงานใหสงขนตามมาตรฐานสากล โดยผสมสารเพมคณภาพซงไดจากสารสงเคราะหหลายชนด ใหเหมาะสมกบการใชงานของเครองยนต และมอายการใชงานเพมมากขน นามนเครองจงมหลายชนด หลายระดบคณภาพ ซงมปรมาณสารเพมคณภาพทใชแตกตางกนและรกษาคณสมบตทดของนามนเครองไวไดในระยะเวลาทแตกตางกน อยางไรกตาม องคประกอบทวไปทสามารถใชในการตดสนใจในการเปลยนถายนามนเครอง คอ ระยะทางและเวลา (ขนอยวาสงใดครบกาหนดกอน) รวมทงสภาพการใชงาน ดงน

(1) ระยะทาง เกยวของกบชนดของน ามน เครองเปนหลก แตกตองขนอย กบ

องคประกอบอนดวย เชน นามนเครองธรรมดากาหนดการเปลยนถาย 7,000-7,500 กโลเมตร นามนเครองกง

สงเคราะห 10,000-15,000 กโลเมตร และนามนเครองสงเคราะห 15,000-20,000 กโลเมตร

(2) ระยะเวลา รถยนตบางคนจอดรถท งไวเปนระยะเวลานานๆ มากกวาใชงาน

นามนเครองสามารถเสอมสภาพลงได จงมความจาเปนทจะตองเปลยนถายตามระยะเวลา แมระยะทางยงไม

ครบกาหนด เพอใหรถสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพตลอดการใชงาน นามนเครองธรรมดากาหนด

เปลยนทก 6 เดอน นามนเครองกงสงเคราะห 6-9 เดอน และนามนเครองสงเคราะห ประมาณ 1 ป

(3) สภาพการใชงาน สงผลโดยตรงและเกยวของกบระยะทาง / ระยะเวลาทใชนามน

โดยเฉพาะอยางยงการใชรถในสภาพการจราจรทตดขด หรอเสนทางทเตมไปดวยฝน และรถทใชงานหนกกวา

ปกต เชน ขบรถระยะสนๆ เปนประจา บรรทกของหนกมาก การขบรถลยสายฝน หรอขบรถลยนาทวมอยเปน

ประจา หรอเครองยนตทตองการความเรวสงสด เชน รถแขง ซงตองมนใจวาคณสมบตของนามนเครองตองไม

ลดลง ควรจะตองเปลยนถายกอนระยะทาง หรอเรวกวาเวลาทกาหนด

และหากใชเครองยนตทการดดแปลงมาใชกาซธรรมชาตอดหรอกาซหงตม การเปลยนถาย

นามนเครองควรจะลดลงจากทผผลตรถยนตกาหนดไวเชนกน เนองจากอณหภมในหองเผาไหมของเครองยนต

เหลาน จะสงกวาเครองยนตทใชนามนเชอเพลงทวไป

สงทสาคญอกประการหนง คอ ควรตรวจสอบดระดบนามนเครองอยางสมาเสมอดวย แมวา

นามนเครองจะมประสทธภาพในการหลอลนเพยงใดกตาม แตถามปรมาณไมมากพอ การทางานกจะไมเตมท

ทาใหเครองยนตเสยหายไดเชนกน ดงนน ควรตรวจสอบระดบนามนเครองสมาเสมอแลวเตมใหเพยงพอ และ

ควรเลอกซอนามนเครองในขนาดบรรจพอเหมาะกบความจหองนามนเครอง เพราะถามนามนเครองเหลอมาก

เกบรกษาไวไมด เชน ปดฝาไมสนท ทาใหนามนเครองเสอมสภาพลงได

-19–

3.4 ขอแนะนาในการเลอกซอนามนเครอง

เครองยนตแตละชนดมเทคโนโลยของเครองยนตแตกตางกน จงควรเลอกชนดนามนเครองใหเหมาะสมกบการใชงานเครองยนต เชน รถยนตเครองยนตเบนซนควรเลอกใชนามนเครองทออกแบบสาหรบเครองยนตเบนซนโดยเฉพาะ หากเปนเครองยนตดเซลกควรเลอกใชนามนเครองสาหรบเครองยนตดเซลโดย เฉพาะเชนกน สามารถดไดจากมาตรฐานคณภาพ และทนยมใชกนทวโลก คอ มาตรฐาน API ( American Petroleum Institute) โดยสถาบนปโตรเลยมแหงสหรฐอเมรกาทกาหนดมาตรฐานนามนเครองตามลกษณะการใชงาน สาหรบมาตรฐานเครองยนตเบนซน จะระบเปนอกษร S ตามหลง API เชน API SH , API SM เปนตน สวนเครองยนตดเซล จะระบเปนอกษร C ตามหลง API เชน API CH-4 , API CJ-4 เปนตน แตการนาไปใชจะเหมาะสมกบเครองยนตประเภทใดมากกวากน ใหสงเกตจากชนคณภาพ API นนขนตนดวยอกษร S หรอ C

นามนเครองทจาหนายอยในทองตลาดมหลายยหอ ดงนน ผบรโภคจงตองพจารณากอน

เลอกซอนามนเครองไปใช เพอใหไดผลตภณฑทมคณภาพเหมาะสมกบการใชงานของรถยนต โดยมขอควร

สงเกต ดงน

(1) มเลขทะเบยน ซงไดรบความเหนชอบจากกรมธรกจพลงงาน

แลว บนฉลากภาชนะบรรจ

(2) มเกรดมาตรฐานดานการใชงาน API และเกรดความหนด SAE ตามทแนะนาไวใน

คมอประจารถ ซงจะระบเกรด หรอมาตรฐานดานการใชงาน และชนดความหนดทเหมาะสมกบเครองยนต

แตละรน

(3) รายละเอยดของฉลากบนภาชนะบรรจนามนเครอง จะตองระบชอของผผลต หรอ

ผนาเขา หรอผจาหนาย มชอทางการคา หรอเครองหมายการคาของผทไดรบความเหนชอบ สถานทผลต

มาตรฐานการใชงาน ชนคณภาพ ชนดความหนด ขอแนะนาการใชงาน ปรมาณทบรรจ และวนเดอนปทผลต

(4) ราคาของนามนเครองควรเหมาะสมกบคณภาพ เชน เกรดทสงกวาควรจะมราคาทสง

กวาเกรดตา และไมควรจะมราคาถกกวาราคาทระบบนภาชนะจาหนายมากๆ ซงอาจจะเปนนามนปลอมได

หรอราคาสงเกนกวาควรจะเปน ผบรโภคควรเทยบเคยงราคากบนามนเครองยหออนๆ ทอยในมาตรฐานและ

เกรดเดยวกน

รหสตวเลข/ป พ.ศ.

(5) สถานทจาหนาย ควรจะเปนสถานทเปดเผย หรอนาเชอถอ หรอเปนรานคาตวแทน

จาหนายของบรษทฯ โดยตรง

(6) สาหรบรถยนตทผานการใชงานมาเปนเวลานาน ควรจะเลอกนามนเครองทมความหนดเหมาะสมกบสภาพเครองยนตนนๆ โดยเครองยนตทหลวมมากควรจะใชความหนดทขนมากขน

บทท 4

บทบาทของภาครฐในการกากบดแลและควบคมคณภาพนามนเครอง

ในภาวะทเศรษฐกจมการขยายตว นอกจากจะสงผลใหการใชนามนเชอเพลงสงขนแลว

นามนเครองกเปนผลตภณฑหนง ทมอตราการขยายตวทางการตลาด และมมลคาทางเศรษฐกจสง ผผลตมการ

คดคน พฒนาและแขงขน เพอออกสนคาใหมๆ มาจาหนายอยเสมอ ซงในยคทคาครองชพปรบตวสงขนสวน

ทางรายไดผบรโภคทลดลง กกลายเปนชองวางใหธรกจผดกฎหมายเตบโต อาท นามนเครองปลอม แตการจะ

พสจนวานามนนนเปนของแท หรอของปลอม การดดวยสายตา ดส ดความใส สมผสทดสอบความเหนยว อาจ

ไมสามารถพสจนได การพสจนวาเปนนามนคณภาพตา หรอเปนนามนเครองปลอมหรอไม จาเปนตอง

ตรวจสอบโดยเครองมอในหองปฏบตการ ซงกอนจะพสจนผบรโภคกจายเงนซอนามนเหลานนไปแลว ดงนน จง

มความจาเปนทหนวยงานภาครฐตองเขามามบทบาท เพอกากบดแลตงแตตนทางใหมการผลตนามนเครองทได

มาตรฐานไปจนถงปลายทางการจาหนาย อนเปนการคมครองผบรโภคใหไดใชนามนเครองทมคณภาพถกตอง

และลดความเสยหายทเกดจากการใชนามนเครองปลอม

สานกคณภาพนามนเชอเพลง กรมธรกจพลงงาน กระทรวงพลงงาน มหนาทรบผดชอบกาหนดมาตรฐานและควบคมคณภาพนามนเชอเพลงใหถกตองและเหมาะสมกบการใชงานของเครองยนต ตามพระราชบญญตการคานามนเชอเพลง พ.ศ. 2543 โดยนยนามนเชอเพลง หมายรวมถงนามนหลอลนดวย ทงนอธบดมอานาจกาหนดลกษณะและคณภาพของนามนเชอเพลง หรอกาหนดใหผคานามนเชอเพลงชนดหนงชนดใดตองแจงลกษณะและคณภาพของนามนเชอเพลง เพอขอความเหนชอบตามหลกเกณฑวธการ และเงอนไขทอธบดประกาศกาหนด

อาศยอานาจตามความในมาตรา 25 กรมธรกจพลงงานจงไดออกประกาศ เรอง กาหนดลกษณะและคณภาพของนามนหลอลน พ.ศ. 2547 เพอสามารถควบคมคณภาพนามนหลอลนอยางเหมาะสม สอดคลองกบมาตรฐานสากล โดยมการกากบดแลตงแตตนทางการผลตจนถงปลายทางการจาหนาย ดงน

- การกาหนดคณภาพของนามนเครอง

- การตดตามตรวจสอบคณภาพของนามนเครอง

4.1 การกาหนดคณภาพของนามนเครอง แบงออกเปน 2 ดาน

1.1 คณสมบตทางดานเคมและฟสกส ตองมคณสมบตเปนไปตามขอกาหนด ซงเปนคณสมบตทวไป อาท คาความหนดทแสดงถงความขนใสของนามนเครอง คาจดวาบไฟเปนคณสมบตทแสดงถงอณหภมทนามนหลอลนจะสามารถตดไฟได เพอความปลอดภยในการใชงานและการเกบรกษา คาจดไหลเทเปนการกาหนดเพอปองกนไมใหนามนเครองจบตวเปนไขทอากาศเยนหรออณหภมตา ปรมาณนา ปรมาณตะกอน เพอปองกนไมใหมสงปนเปอน เปนตน

1.2 คณสมบตดานการใชงานของเครองยนต เพอใหนามนเครองมคณสมบตทเหมาะสมกบสมรรถนะของเครองยนต โดยกาหนดวธการใหผคานามนทเปนผผลต ผนาเขา ผจาหนายทใชเครองหมายการคาของตนเอง ตองแสดงสตรการผลต และผลการทดสอบทางเครองยนตตามมาตรฐาน และชนคณภาพของนามนเครองทผคานามนจะ จาหนาย ใหกรมธรกจพลงงานใหความเหนชอบ (ขนทะเบยน) และกาหนดเลขทะเบยนนามนเครอง ใหผคานามนนาไปแสดงบนฉลาก เพอใหผบรโภคไดสงเกต โดยผคานามนจะตองผลตนามนเครองใหไดมาตรฐานตามทกรมธรกจพลงงานกาหนด และใหความเหนชอบไว

-21-

การขอความเหนชอบลกษณะและคณภาพดานการใชงานของนามนหลอลน จะครอบคลมเฉพาะนามนหลอลนสาหรบเครองยนตเบนซน 4 จงหวะ และเครองยนตดเซล หรอทเรยกทวไปวา นามนเครอง โดยอางองเกณฑการพจารณาตามมาตรฐานสากล ไดแก มาตรฐาน API เนองจากเปนมาตรฐานทนยมใชกนอยางแพรหลาย โดยกาหนดตงแตชนคณภาพ API SC และ CC ขนไป แตหากไมมผลการทดสอบตามมาตรฐาน API จะพจารณาตามมาตรฐาน ACEA , JASO, GLOBAL และ OEM อยางใดอยางหนง ตามทผคานามนแสดงความประสงค รวมทงการพจารณาชนดความหนดตาม SAE

ผคานามนทมาขอรบความเหนชอบ คอ ผคานามนหลอลนท เปนผผลต ผนาเขา ผคานามนหลอลนทเปนเจาของชอในทางการคา หรอเครองหมายการคาทใช หรอจะใชกบนามนหลอลนนน โดยตองยนขอความเหนชอบลกษณะและคณภาพของนามนหลอลนตอกรมธรกจพลงงาน และไดรบความเหนชอบ กอนนาออกจาหนาย

ปจจบนมผคานามนหลอลนทไดรบความเหนชอบการจาหนายจากกรมธรกจพลงงาน จานวน 167 ราย 3,729 เลขทะเบยน

4.2 การตดตามตรวจสอบคณภาพของนามนเครอง

การกาหนดเลขทะเบยนนามนเครอง นอกจากจะมประโยชนเพอใหผบรโภคไดสงเกต และเกดความมนใจในคณภาพของนามนเครองในเบองตนกอนทจะซอนามนเครองไปใชแลว ยงใชในการตดตาม

รหสตวเลข/ป พ.ศ.

ตรวจสอบคณภาพของนามนเครองทผลตและจาหนาย ใหเปนไปตามทประกาศกาหนด และไดรบความเหนชอบไว เพอปองกนการปลอมปนปลอมแปลงนามนเครองไดอยางมประสทธภาพมากขน ท งน สานกคณภาพนามนเชอเพลง กรมธรกจพลงงาน มการสมเกบตวอยางนามนเครองจากผคานามนแตละรายทไดรบความเหนชอบเปนประจาทกป เพอนามาตรวจสอบคณภาพในหองปฏบตการ

นอกจากนเพอเปนการเสรมมาตรการในการกากบดแลทงระบบ ตงแตตนทางการผลต

จนถงปลายทางการจาหนาย กรมธรกจพลงงาน ไดมการสารวจผลตภณฑนามนหลอลนทจาหนายตามรานคา

ทงน เพอสารวจวาผคานามนไดปฏบตตามเงอนไขทกฎหมายกาหนด มการแสดงเลขทะเบยนบนฉลาก รวมทง

สารวจผลตภณฑนามนหลอลนทหลกเลยงไมปฏบตตามกฎหมาย พรอมทงทาความเขาใจ แนะนารานคาให

จาหนายผลตภณฑทมเลขทะเบยน และกระตนใหผคานามนหนมาผลตนามนหลอลนทมคณภาพไดมาตรฐาน

ตามพระราชบญญตการคานามนเชอเพลง พ.ศ. 2543 กาหนดโทษผคานามนและ

ผประกอบการทจาหนายนามนเครองทไมไดรบความเหนชอบ หรอมคณภาพแตกตางไปจากทไดรบความ

เหนชอบ ตองระวางโทษจาคกไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกน 100,000 บาท หรอทงจาทงปรบ และสาหรบผททา

การปลอมปนนามน หรอกระทาการอยางใดอยางหนงอนทาใหนามนเครองมลกษณะและคณภาพแตกตางไป

จากทกาหนด และใหความเหนชอบ หรอลดคณภาพ ตองระวางโทษจาคกไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 300,000 บาท

หรอทงจาทงปรบ

-22–

4.3 นามนเครองปลอม

การเพมขนของจานวนยานพาหนะบนทองถนน สงผลใหตลาดนามนเครองขยายตวขนอยางรวดเรวในแตละป นอกจากการแขงขนททวความรนแรงขนทกขณะแลว ตลาดนามนเครองยงตองเผชญปญหาของนามนเครองปลอมอกดวย

นามนเครองปลอม หมายถง นามนเครองทไมไดรบความเหนชอบ หรอมคณภาพไมเปนไปตามทไดรบความเหนชอบไวแลว นอกจากนยงมนามนเครองปลอมในลกษณะอนๆ อก อาท ปลอมคณภาพ อาจเปนการนานามนเครองใชแลว มากรอง และฟอกสโดยกรด หรอการนานามนหลอลนพนฐาน (Base Oil) มาบรรจขายโดยไมเตมสารเตมแตง ฉลากมกจะไมมการแสดงวตถประสงค มาตรฐานการใชงาน แตจะใชสอรปภาพ เชน รปรถยนต ยานพาหนะตางๆ หรอรปเครองยนต หรอใชชอ ยหอ ทใกลเคยงกบยหอดงซงเปนการสอใหผบรโภคเขาใจผด และอาจมการจงใจในดานราคา ทคอนขางถกกวาสนคาทวไป และทสงเกตไดยากคอ

การนาภาชนะเกามาบรรจ หรอผลตภาชนะใหมแตเลยนแบบยหอดง ในทางปฏบต ผประกอบการทเปนเจาของยหอกไดมความพยายามทจะนามาตรการตางๆ มาใช เชน การผลตฟอยลฝา หรอ ซลปดผนกทมลกษณะพเศษ การใสรหสตางๆ เพอใหการปลอมแปลงหรอเลยนแบบทาไดยากขน

การไมระมดระวงในการเลอกซอหรอเลอกใชนามนเครอง จะเกดผลเสยหายจากการใชนามน เครองปลอมหรอไมไดมาตรฐาน คอ

1. เครองยนตเกดการสกหรอ อายการใชงานสนลง หรอไดรบความเสยหายเรวกวาปกต เนองจากประสทธภาพในการทาหนาทหลอลนลดลง โดยเฉพาะนามนหลอลนทมกรดหลงเหลออยจากการนานามนหลอลนใชแลวไปฟอกดวยกรด ซงจะทาใหชนสวนของเครองยนตทมนามนหลอลนไหลผาน และอางของนามนเครองเกดการผกรอน หรออาจทะลได

2. สนเปลองนามนเชอเพลง เนองมาจากการสกหรอในเครองยนต ทาใหเครองยนตหลวม การใชนามนเชอเพลงจะมากขนกวาเดม

3. เครองยนตเผาไหมไมสมบรณ ปลดปลอยมลพษออกมาซงเปนอนตรายตอผบรโภค และสรางปญหาดานสงแวดลอมใหกบประเทศ

4. ผบรโภคมภาระคาใชจายเพมขนในการซอมแซมเครองยนต

ดงนน ในการเลอกซอนามนเครอง ผบรโภคอาจมปจจยในการเลอกซอทแตกตางกนไป แตสวนใหญจะพจารณาในเรองของยหอทเปนทรจก รองลงมากอาจเปนเรองราคา อยางไรกตาม ในเบองตนผบรโภคควรสงเกตฉลากเปนสงแรกกอนตดสนใจซอ ซงนอกจากจะสงเกตเลขทะเบยนนามนเครองแลว ควรพจารณารายละเอยดอนๆ ประกอบ อาท รายละเอยดของมาตรฐาน ชนคณภาพการใชงาน เชน API และชนดความหนด SAE ตองชดเจน ตองแสดงชอ และสถานทตงของผคานามนทไดรบความเหนชอบ ซงจะเปนประโยชนกบผบรโภคในการตรวจสอบ และควรเลอกซอจากแหลงทเปดเผยเชอถอได

แมวาภาครฐจะไดดาเนนมาตรการตางๆ ในการแกไข และลดปญหานามนเครองปลอมมาแลวในระดบหนง แตจากภาวะเศรษฐกจทคาครองชพสงแตรายไดตา ทาใหมแรงจงใจตอผทคดจะหลกเลยงกฎหมายอยเสมอ ซงการแกไขปญหาจาเปนตองไดรบความรวมมอจากหลายภาคสวน ทงหนวยงานราชการทตองเขมงวดในการกากบดแลและตดตามตรวจสอบ ภาคเอกชนทตองพยายามสรางความเชอถอ และผใชนามนทปจจบนมความรทจะรกษาและปกปองผลประโยชนของตนมากขน

-23 –

และหากทานพบปญหานามนเครองคณภาพตา นามนเครองปลอม หรอพบการกระทาทหลกเลยงกฎหมาย มขอแนะนาในการรองเรยน ดงน ผรองเรยนจาเปนตองสงเกต และจดจารายละเอยดตางๆ อาท ชอทตงของสถานบรการ ศนยเปลยนถาย อซอม รานคา หรออาจเกบใบเสรจไว รวมทงรายละเอยดของนามนเครองทใช ความผดปกตของเครองยนต เพอแสดงใหเหนวาการรองเรยนดงกลาวมหลกฐานแวดลอมปรากฏชดเจน และเจาหนาทสามารถเดนทางไปเกบตวอยางมาตรวจสอบในหองปฏบตการตอไปได ทงนสามารถแจงเบาะแส หรอรองเรยนไดทสวนตรวจสอบ สานกคณภาพนามนเชอเพลง กรมธรกจพลงงาน

หมายเลข โทรศพท 02 547 4324-5 โทรสาร 02 547 4323 หรอทางกระดานถามตอบในเวปไซตกรมธรกจพลงงาน www. doeb.go.th หรอแจงผานพลงงานจงหวดในภมลาเนาของทาน

-----------------------------------------------------

เอกสารอางอง

1. บทความเรอง “ นามนหลอลน(Lubricating Oils)” ของนายบรรจง บหรญ วนท 4 กมภาพนธ 2552 http://www.vcharkarn.com/vblog/39949/2

2. หนงสอเรอง “ Ready Reference for Lubricants ” สวนเทคนคหลอลน ฝายพฒนาตลาดหลอลน บรษท ปตท. จากด (มหาชน)

3. เอกสาร “แนวโนมในการผลตนามนหลอลน” ของบรษท ปตท. จากด (มหาชน)

4. เอกสาร PSP Presentation ของบรษท พ. เอส. พ สเปเชยลตส จากด

5. เอกสาร เรองนารเกยวกบนามนเครอง (นามนหลอลนสาหรบเครองยนต) ของกลมพฒนามาตรฐาน นามนหลอลน สานกคณภาพนามนเชอเพลง กรมธรกจพลงงาน