| watkhmer in Switzerland |

របជកងធម របជេរឿងេរពង ចបបេផ ងៗ ប ដ រកមងយ គ ដ ទ

ទពរេដើម ក ១ ២ ៣ ៤ ៥ កនតេហតជវ កវ ន

២ - របៃពណអនករសកេចន

៦. អពអនករសក

មទ បរបសពកមនស ែដលមនទនសវលយ េរចើនែតមន របេឆមេខម គរងគ ង មននយមេនេលើេកះែដលស

បណេ យទកេទ ចលចតដែតេនកនងភម ចរសយលពេគ។ ទ បែបបេនះជករពត ស។ចែនករសដកនង ង រ

រសកកនងរតកលថកេថកើងវញមន ចសដចចន េរពះែតេគមនងយបះនងកេ ៃថងេឡើយ។ មធមម ទងរស ទ

ងរបស គម នេសល កដនដបអវេរកពសពតមយផទ ងរពទធភជ បនងចេងកះេនះេទ។ េគែលងខលនទកេដើមរទងេនកនដ ល ល

ែអសកបង េជើងទេទ គម នែសបកេជើងេឡើយ េទះជរសកមេហសេសដចកេ យ

រពះម ក រតមនមេហសរបអងគ គអគគមេហសមយ នងមេហស មញញបនរបចទសធទងបនែដរ។ ចះពេនះម

ក ខញលេគថមនរសសន បនពន រ របពននក េហើយមនែចកជជនថន ក នងមនេ យេដើរេចញេទ េផដសផដ ស

េឡើយ។ ខញចលេទកនង ងេពល កេឃើញេសដចែខមរេចញមកជមយអគគមេហស េហើយគងរបថបេនកនងសមមស

(១) នែលវងកនដ លធទ យ។ ចែនកមរនដកនង ងវញ នគន េនអងគយកនងែថវពទធជវញ មល បថន កយសសកដេរៀង

ខលន េហើយនគន លបេមើលពេរកមសមមសេនះមក។ ខញបនចលេទេឃើញមដងគេ យែតនរ មនកនរកមលអចប

សជរតវេគេ េ យនចលេទកនង ង។ ពករសេនខងេរកយេនះែដលេដើររច តេចញចលបេរ ើ េគេ ថ ង

េក ង (រសងគ រ) ។ ពកេនះមនចននមនតចជងមយពន រពរពននកេទ ែត ចយកបដរសេនជមយអនកធមម ប

ន។ រសកទងេនះសទធែតេករសកពេលើថង សបនដច កដចជពកអនកេបើកផលវទកេនរសកចនខងេជើង េហើយេគ

បជតហងគលេនរតងេជើងសកែកបរគមពរតេចៀកទងសងខង។ េនះេហើយជសញញ សគលពក ងេក ង រ េជនគ

ន គមនែតពកេនះេហើយែដល ចចលកនង ងបន ែអអនកថយេថកពេនះេទៀតចលេទកនផលវខវ តែខវងខងេរកម

រប ទេនះមនបនេទ។

១ = លមមសេនះេហើយ ែដលេយើង គ លមដងមកេហើយ េហើយេយើងសនមតថជបសបកែដកជទរបថបកនងរក រពះ

កនល។

រសដអនកភមធមម កបងសកែដរ បែនដគម នេសៀតេសន តសក នង តបែតងលអមខេឡើយ។ េនកៃដមនពកកងមស

េននងរមមៃដ មនពកចេញច នមស។ មយងេទៀតពកេជនគ ង នងអនកេនកនង ងទងរបសទងរស សទធែត

បេរបងរកអបែដលផ េឡើងពជជតេឈើរកអប នងរកេលៀនេរបើស។

រគ រទងអសសទធែតេគរពរបតបតដរពះពទធ សន។

កនងរបេទសេនះ មនមនស រសេភទខលះ អ តៗ លៃថងែតងេដើរជរកមដបនក រ េលើសពេនះ េទពសេពញទផ រជ

ញកញយ ស មនបនងទកទងពកចនៗ ដរយករបសមនតៃល ែដលជទ បមយមនលអ មនៃថលថនរេ ះ។

៧. អពរសដស លកន

រសដរសកេនះ េរកយែដលស លកនរចេទ េគយកបយេកដ រប ក យអបល េហើយញតចលេទកនងទវ រមស លះ

ដលបនមយយបមយៃថង េទើបេគយកេចញមកវញ។ ករេធវើដេចនះ ជេហតនេ យមនសវមនជង នងេ យបនរម

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2002.htm

1 of 5 1/27/2009 7:08 PM

ទវ រមសតចដចជរសដរកមេទៀត។ កលខញេទើបដងេរឿងេនះដបង ឆងលថ ែរកងមនពតដេចន ះេទដង? េរពះថ េបើបន

ជមនបដ នងមនកនេទេហើយចះេមដចខល ចេគដងេរឿងេនះេទៀត? បែនដេននងផទះែដលខញសនកេនមនរសដមន កស

លកន ែដលជេហតនេ យខញដងេរឿងេនះចបស ស េនេរកយេពលស លកនេហើយ មយែផនកេទៀត រសេនះ

ពកនខចេទមជទកទេនល ែដលជករចែលកមនែដលជបរបទះេទ។

េនេពលែដលខញេទជបេគមដង េគែតងេពលថ រសរសកេនះរកសេ យកមត ហ ស។ េរកយេពលែដលស

លកនេហើយមយៃថង រ ពរៃថងបេ ណ ះ េគករមដេនកជមយបដេទៀតេហើយ។ េបើបដេនះបេពញចនងខលនមនបទេទ

នងរតវេគេបះបងេចលដចពកបយេឆង(១) មនខន។ របសនបដេនះមនធរៈេទរសកឆង យអសេរចើនយប ចបពដប

យបេឡើងេទ ចបសជរតវរបពនធសដេ យថ ខញមនែមនរសដេខម ចេទ េតើេ យខញេដកមន កែអងេមដចនងបន?។ ខញលថ

មនរសដេរចើន សរក ទកេសចកដបរសទធរបសខលន។ រសដៗេរចើនែតឆបចស ស ពេរពះែតេគឆបមនបដ ឆប

មនកនេពក។ មនស ែដលមន យ ២០ រ ៣០ គរបែហលគន នងជនជតចនែដលមន យ ៤០ រ ៥០ឆន ដេចន ះែដរ។

១ = បយេឆង ែរបថ មរនដទញ គពកែដលេគទញ ច មនេ យេទេនមនរបពនធកនេឡើយ។

៨. អពរសដរកម

ពកអវពក មដ យែដលមនកនរស ែតងេ យពរកនថ «សមេ យែអងេទអនគតបនជរសែដលមនបដ បពន(២

)។ កនរសកនងរគ រអនកមនចបព យ ៧ េទ ៩ឆន រគ រអនករកខ តរហតដល យ ១១ឆន េគនមនដេ ក រ បស

មកេបើកមខកនរសេ ថ ឆនថន(៣)។

២ = ពរេនះ បននយថ េ យមនេគរស ញេរចើន ដចទ បពក កយ-ពង េបើមនកនរកម េគេ យេដក

េនផទះបយ ទកេ កសេពលយបេ យកេ ះចលេទ គ លលលងចះ។ ៣ = ឆនថន េនះមនដងជពកយ

េដើមថអវ រកែរបេ យជនយចបសពទនេឃើញ។

ពធេនះ ជករ កករតេ យេធវើមយឆន មដង េនកនងែខែដលរតវនងែខទ៤ របសចន េ យេរ ើសយកៃថង មយេធវើែត

មដង។ អនកមនកនរសែដលរតវេធវើពធេនះ េ ងជ ប ជករជមន េហើយអនក ជករ េគកេ យេទៀនធមយេដើមមក

ទកមន នងមនគសគនសមយជកនតសញញ ផង ថដលេពលយបេធវើពធេនះ េបើដតេទៀនអសរតមគនល កេនះេហើយ

រតវចបពធ ឆនថន េឡើង។

េនមនេពលែដលេធវើពធេនះមយែខ រ កនលះែខ រ ដបៃថង អវពកមដ យរតវេរជើសេរ ើស េ ក រ បស មយរបកន

ទកជមន េទះបេនវតដ កេ យ កែតងែតមនេគេទនមនដែដរ។

េ ករគអងគ ែដលសខនៗជងេគ ែតងែតរតវពកមរនដ រអនកមនេគនមនដទកអសេហើយ ែអអនករក ព ចេរជើសេរ ើ

សរកេ កបន មចនងេឡើយ។ មរនដ រ អនកមន េគបជេ កនវស អងករ កនតសពត ល មល នងេរគ ងរបកយង

េរចើនរហតដលេទ ១០០អែរកផង េហើយមនតៃលរបមណមនតចជង ចរបកចន ២០០រ ៣០០ តលងេឡើយ។ អនក

មនរបសរបរតច កគង ៣០ - ៤០ រ ១០ -២០ អែរកែដរ។ ដេចនះ រគ រអនករករតវរងចដលកនរស យ ១១ឆន េទើបច

បេធវើពធេនះ មកពពបករករបសរបរទងេនះែអង។

មនអនកខលះ េគជយលយដលកនអនករកេ យេធវើពធេនះែដលេគទកជករ ងកសលមយែដរ។ កនងមយឆន េ ក រ

បសមយអងគ ចទទលនមនត េធវើពធេនះេ យេកមងរសបនែតមយនកេទ េបើេ កយលរពម នងអនក មយេហើ

យមន ចទទលអនកដៃទេទៀតបនេទ។

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2002.htm

2 of 5 1/27/2009 7:08 PM

េនេពលយបែដលេធវើពធេនះ េគមនេរៀបចេរគ ងសផក នង េភលងភល តរទហងអងកង។ េរកពករជបជញតមតដជត

ឆង យ េគមនសងេធវើជេ ងមយ តកលរបមនស របសតវែដលសនេធវើអពដ។ អនកមនយសសកដ េធវើរបេនះដលេទជ

ងដប ែអអនកធមម យងេ ចមកកមនប រ បនែដរ។

ចេពះអនកែដលទលរកខល ងវញ គម នេធវើរបេនះេទ គតែតេរៀបពធែតមដងេទ លះដលេពលរគប ៧ៃថង េទើបេគរះេ ង

េនះេចញ។ េនយបែដលេធវើពធេនះេទៀតេគយកែរគែសនងេទនមនដេ កេហើយបងកលស នង េលងេភលងដែងហនយក

មក។ េគមនកនតបពរដចែរគែសនងែដរ ែដលបទបងលអេ យែរពពណភលរពល។ តបមយស បេ យកនរសេនះ

អងគយែអតបមយេទៀត ស បេ ក រ បសគងសរតធម ែតខញមនដងេ កសរតអវេឡើយ។ េពលេនះេភលងករបគ ល

គកកងរពងែដរ។ ខញលថយបេនះគម នរតនមអវេទ រគនែតដងថ ដលេពលេវ ភល មេ ក រ បសេនះកចលេទ

កនងបនទបជមយកនរស េហើយលកៃដរបសេ កផទ លេទយករបសកនរស កេទកនងរ (១)។ ខលះេទៀតថ យកមក

ភលកយរគបគន េហើយខលះថ េ កករមរកជមយកនរសកនងេពលេនះ ែតខលះថ អតមនេទ។ េរឿងេនះ េគមនេ យពក

ចនបនេឃើញផទ លេទ េហតេនះ េទើបខញមន ចបនដងនវករពតេឡើយ។

១ = រតងេនះ អតថបទេដើមកនយយមនចបសេសចកដែដរ េយើងែរបេ យេននយរតម មឃល េដើមជ (អក រចន)។ រត

ងេនះេ ក េបលេយត ែរបថ : Il lade flore avec la main et recueille ses premices dans du vin។ អនកបកែរប

សមបញជ កថ : េរឿង វកនងវគគេនះ ពែដលលកនងទេនៀមែខមរេទ បែនដេយើងែរប មែតអតថបទេដើមបេ ណ ះ មន ន

បបតេចលេឡើយ។

លះេពលេទៀបភលេទើបេគដែងហេ កេ យែរគែសនងមនេភលងនងបងកលស នយកេទវញ េហើយេគយករបសលៗអ មន

ែរពពណជេដើម េទេធវើជថនរលសយកកនរសេនះមកវញ។ េបើពេធវើដេចនះេទ កនរសេនះមន ចយកេទេ យមន

បដដៃទេទៀតបនេឡើយ េរពះេនជកមមសទធរបសេ កេនេឡើយ។

េពលែដលខញបនេឃើញេរឿង វេនះ គេនៃថង៦ ែខទ ៤ ៃនឆន េតងអវ កនងរដឋករេសដច យេតក (គ.ស ១២៩៧)េនេពល

ែដលមនេធវើពធេនះ កនរសរតវេនែដកកនងបនទបជមយអវពកមដ យ លះដលេធវើពធេនះរចេហើយ កនរសរតវែបកេទ

ែដកបនទ បដៃទ េហើយនងចងេទេដកកែនលង កបន មចតដចង អតមននរ មេមើលគយឃល េឡើយ។

ចេពះេរឿង ពហពពហវញ ពតែមនែតមនតរវេ យជនលយកកជេរចើន បែនដេគមនអនេរគះេរចើនែដរ។ ម

នខលះេគ ចេដកេនរមរកនងគន ជមនេទេហើយេទើបេរៀបករជេរកយកបន។ មរបៃពណេគមនចតទកករណ

េនះជករគរខម សេអៀន រ ចែលកេឡើយ។

េនយបែដលេធវើពធ ឆនថន េនះ ជនកលេនែត មផលវមយមនដលេទដបផទះែអេនះ េរៀបេធវើពធេនះ។េន ម

ទរកងអនក នេដើរកតហវងពធ ពមខេ ក រ បសទងេនះ ចបសជវេងវងវងវនផលវេហើយ មយលគកកង

សពទសរេភលងគម នចេនល ះរតង េទ។

៩. អពទ ទស

េគសទធែតទញមនស ៃរព(១) យកមកបងខេ យេធវើជទ ទស។ អនកែដលមនេរចើន គមនទ ទសដលេទជង

មយរយនក ែអអនកែដលមនតច ករតម១០ - ២០នកែដរ េលើកែលងែតអនករកបផតេទើបគម នេ ះ។ចែនកមនស ៃរព

ទងេនះ គអនករសេនកនងៃរពភន មនជវង រតកលមយេ ថ េចរ «ថង»(២) (ជង?)។ពកេនះេបើមកេនកែនលង

េហើយ មន នេចញេដើរេទ េរកផទះេឡើយ។ ពកអនករសករកង េគេឈល ះគន េគេជរគន ថ ថងៗ ដេចនះ េគ

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2002.htm

3 of 5 1/27/2009 7:08 PM

ខងខល ង ស េរពះទកជករេមើលងយយងធងន។ េកមងៗមនក ងេពញលកបនតៃលមយរយ «បវ»(៣) េបើច

សៗេខ យក ងបនែត៣០ រ ៤០េទ។

១ = មនស ៃរពេនះ គពកអនករសកេដើមែដលរសេនេ យៃរពមនទនមនទទលសវលយ េគេកៀរចបមកលក

២ = េ កេបលេយត កសនន ឋ នថ ពកយេនះមកព «ជង» ែដរ េហើយអះ ងថជពកយែដល ន មសេលងចនកនង

សតវត ទ១៣។ ៣ = េ កេបលេយត បែនថមនយថ D'étoffe ពដងជមនកនតបនម នេទ ែតេនះេយើងែរប មព

កយេដើមថ បវ ែដលែរបថ កនតសពត។

ពកេនះ េគេ យេនែតេរកមផទះ លះរ មនករេរបើចបចេទើបេគអនញញ តេ យេឡើងេលើផទះ េហើយរតវេ យល

តជងគងេលើកៃដសពះេគសន េទើប ចេ យេដើរចលកនងផទះបន។ េគេ មច សេគថ បថ(១) េ មច សរសថ ម(២)

។ របសនេបើមនកហសរតវេគ យដវញ ពកេនះសខចតដរជបមខបេនដ យេ យេគ យ មចតដ មន នេរ ើបរះេឡើ

យ។ ពកេនះរស-របស េគយកែតគន េគជបដ-របពនធ គម នសទធយកអនកដៃទេឡើយ។ េបើមនពកចនេទេនរសកេនះយរ

លចរមរកជមយរសដពកេនះ េ យករេរសកឃល នកមត ហ េហើយមច សេគទន េនះអនកផងេគែលង េ យចន

េនះែអងអងគយជមយេគេហើយ េរពះខលនលច កជមយពកទសៈ។េបើពកទសៈទងេនះ ទកទងលច កជមយ

អនកេរក រហតដលមនៃផទេពះ េកើតបនជកនេទ កេច វ យនយអតសររកេហតផលេឡើយ។ បនជេគមនសរមក

ពេគយលថ េបើទសៈេនះ កល បនកនមក នងបនផលដលេគ េរពះៃថងេរកយេគនងចេរ ើនទសៈេឡើងេទៀត។

េបើទសៈ លចរត េហើយេគ មចបបនមកវញ េគរតវយកមក កមខ ចកនដ លថង សពណេខៀវ ជេរគ ងចន

េហើយេគ កឃន ងជបនងក ជន កឃន ងជបទងៃដេជើងេទៀតផង។

១ = ទនងជមកព ប វ ែដលេនសលកនងភ ជនជតេដើមច យ េ អវពក។ សេលងចន នថ ម សេ ពកយ

េ មដ យថ េម។

១០. អេពើភ

ភ ចន មនសេលងរប ករបែហល នងភ អនករសកេនះែដរ ែតនយយរបរសយ ដ បគន មនបនេទ រសកេនះ

មនភ មយពេសស េទះបជភអនកជតខងខលនដចជចម រ េសៀម កមន ចដចគន ដ បគន បនេឡើយ។ ១េគថម

យ ២ ថពក ៣ថ េបក ៤ថ ពន ៥ថ ព ៦ថ ព មយ ៧ព ពក ៨ព េបក ៩ព ពន ១០ថ ប។

េគេ

អវពកថ បថ អវពកធ អវពកម កេ បថែដរ។ មដ យ េគេ ម ែអមដ យមង នង រសដអនកជខងកេគេ មែដរ។

បងរស របស េ ថបង បអនរបសរស េ ថ ផវអង។ មខងមដ យេ ថ កៃឡ ែអបដរបសមដ យមងខងអវពក

េ ថ ពៃឡ។ េគេរបើពកយយកខងចងជេដើមបរញជ សគន ។ អបមដចពកយ េនះមនស ទ ជបអន េគថផងអង

ទ ពកយថ េនះមនស លសមខងអវពក េគថ ងន ៃឡលស អបមមយេទៀត ដចេគេ ចនថ ពស េ មរនដ

ថ បេតង េ អនករបជញថ បនឃប លះដលេគចងថមរនដចន រអនករបជញចន េគមនថ ពសបេតង រ ពសបនឃប

េទ េគេទជេរបើថ បេតងពស រ បនឃមពស(១) េទវញ។

១ = បេតងពស = មរនដចន។ បនឃបពស = អនករបជញចន។

ទងេនះ រគនែតេលើកយកជអទហរណេគលៗេទ។ មយងេទៀត គមរនដេគនយយ មែបបមរនដ អនករបជញនយយគន

មភ អនករបជញ េ កសងឃ រ បស កមនពកយសដេរបើរេបៀបខលនជសងឃ ជ បស ែអអនកែរសចករកនយយ

ែបលក មែបបរបសេគែដរ មនែបលកអវពរេបៀបេរបើភ អនករសកចន។

១១. អពមនស ៃរព

មនស ៃរពមនពរែបប។ មយពកជពកេចះនយយភ អនករសក ដ បគន បន គពកមនស ៃរពលកខលនជទសៈ បេរ ើ

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2002.htm

4 of 5 1/27/2009 7:08 PM

េគេនះែអង។ មយេទៀត គពកមនស ៃរពែដលនយយ ដ បភ គន មនបន គម នរវលនងករចេរ ើន។ ពកេនះ គម នេចះ

េធវើផទះរជកេនេទ ែតងនគន ទងរគៗេដើររសេន មភន។ កបលេគមនពកអវមយងេធវើពដ ងដចឆន ង។ េបើេដើរេទជប

នងសតវៃរព េគបញនងរពញ រ ពយនងលែពង បនសតវេនះមក កគសដថមយកេភលើង ចអនសតវ រចអងគយដកងែចកគន ស

។ រចេហើយេដើរេទេទៀត។ ពកេនះកច វ ស ែតងស បរកមជមយ េហើយេចះផ ថន ពស ពែកសកដសទធ

ស។ េនដ លជតខងកែនលងេន េគមន សែនដកគ េដើមរក ញ នង េដើមកបបស តបញសពតជវជជ ជវៈ។ សព

តរបសេគេនះ ចរកសេរគើម េហើយមនពណរកេវមរក ម សផង។

១២. អពអក រ រសដ(១)

លខតធមម នងអតថបទទងអស ដចជែអក រផលវករជេដើម សទធែតសរេសរេលើែសបកសតវេរបើស រមង រ ែសបកដ

ៃទេទៀត ែដលេគយកមក លសងត បពណេខម ។ េគកតែសបកេនះេ យមនទហធ រ តច េទ មេសចកដរតវករ

នងយកេម មយងមកេរបើ មនសនឋ នដចដសេនរសកចន េ យលញេ យែវង ចតចងរសចេគេ ថ េ (២) េហើ

យេគសរេសរេ យៃដ បនជបដតលអ ស មនងយនងរលបេឡើយ។ កល េគសរេសរេហើយ េគយកដសេនះ

មកេសៀតនងរតេចៀក នេ យេគចនបនថ អនកេនះេហើយជអនកសរេសរ។ េបើសរេសរេហើយរតវករលបវញ េ ង

េរបើរបសទទកយកមកជតេទើបរលបអក រេនះេទវញ។ អក រេនះ មនសនឋ នដចអក រជនជតហយតវ (តរក) ដេចនះ

ែដរ។ ករសរេសរជលខតអវកេ យ េគសទធែតសរេសរពេរកយេទមខ មនែមនសរេសរពេលើចះេរកម។ ខញល

យ យ នយយថរសះៃនអក ររបសេគ រសេដៀងគន នងអក រជតមងេ គ លែដរ មនែបលកគន ែតពរបបេ ណ ះ

។ កលេនះគម នអតថបទេបះពមពេទ បែនដមនអនកនពនធ នងអនកែតងកពយេពចនែដរ។

១ = េ កេបលេយត ែរបរតងេនះថ Ecriture ។ ែតនយេយើងថេនះទ យជង េរពះតរវ មអក រចន (?) ។

២ = រតងេនះេ កេបលេយតថ េ ថស េទវញ។ ែតេបើល មចសៗនយយតៗមកថ េគសរេសរនងដសពង

គដសទធ ែតដចេម ។

Website : www.khmercenter.ch មណឌ លវបបធមែខមរេនរបេទសសវស

ជេស កមម កនងករផ យពទធ សន វបបធម ជភ ែខមរ

Khmer Culture Center in Switzerland,

Phone (41)44 3635900 , Fax (41)44 3635900© 2004 The Switzerland Buddhist Society, (watkhmer) Inc. All rightsreserved.

Khmercenter http://www.khmercenter.ch/History/Chitakvan/Chenla%2002.htm

5 of 5 1/27/2009 7:08 PM