คำ�สอน

ของ

พระธดงคนร-น�ม

๑

เมอตนป พ.ศ.๒๕๒๘ มพระภกษหนมรปหนง เดนธดงคมาอาศยอยท ถำ%าข%เหลกไหล “ ”หนวยพทกษปาชะแนน เขตรกษาพนธสตวปาภวว ใกลกบหมบานชยพรของเรา แตไมมใครทราบวา ทานชออะไร มาจากไหน เพราะทานไมเคยบอกใคร ทานเปนพระธดงคทปฏบตเครงครดมาก หมจวรสกลก ฉนอ�ห�รมอเดยว และฉนในบ�ตร ออกบณฑบ�ตเปนประจำ�ทกวน ไมเคยขาดเลย แมฝนจะตกแดดจะออก หรอไมสบายกตาม...

เพราะเหตน% ก�รถอธดงควตร จงเปนทเคารพนบถอของชาว บานอยางสง ทกคนเรยกทานวา"หลวงพอ" อยางสนทสนม นอก จากปฏบตเครงครดแลว หลวงพอยงมลกษณะพเศษอกอยางหนง คอ พดนอย อาจกลาวไดวา ไมมใครไดยนทานพดถง ๓ ประโยค ในคราวเดยวกน บางททานกนงนงๆอยท%งวน

ท%งๆทญาตโยมนงอยเตมขางหนา ดงน%น บรรดาญาตโยมทต%งใจจะไปคยกบหลวงพอ จงลงเอยดวยการคยกนเอง แตหลวงพอของเรา กไมใชพระใบเสยทเดยว นานๆทานจะพดออกมา ประโยคหนงหรอสองประโยค และทกๆประโยค ทหลดออกมาจากปากของทาน มกเปนปรศน�ธรรมลกซ%ง หรอเปนสภ�ษตมคตนาจบใจเสมอ

เพราะเหตน%เอง..คำาพดทกคำาของทานจงมคาอยางยง ญาตโยมบางคนอตสาหไปนงเฝาทานอยท%งวน เพอจะฟงคำาพดของทาน แมเพยงประโยคเดยว เมอไดฟงแลวกนำาไปขบคดเองบาง ถกเถยงวพากษ วจารณกนบาง จนเกดความรแตกฉานในพทธธรรม ไดดกวาฟงเทศนกณฑยาวๆเสยอก กตตศพทของหลวงพอ ทำาใหขาพเจาเกดความสนใจข%นมาทนท

๒

วนหนง เมอมเวลาวางจงไดไปกราบนมสการ และพบทานนงพกผอน อยใตชะงอนหนตรงปากถำ%า

“หลวงพอครบ ขาพเจาเอยข%นหลงจาก”กราบทานแลว ตวผมน% ถงจะเปน“พทธศ�สนกชน กยงมความสงสยลงเลอยมาก ไมทราบวา จะยดอะไรเปนหลกปฏบต ผมเคยไปถามพระหลายองคหลายวด บางองคสอนใหทำ�บญทำ�ท�น บางองคสอนใหรกษ�ศล บางองคกสอนใหเจรญภ�วน� มท%งยบหนอพองหนอ สมมาอะระหง พทโธ และโบกไมโบกมอ บางกใหวปสสน�พจารณากนเลย บางองคกชวนใหออกบวช บางองคกแนะนำาใหทำาจตใหว�ง ผมงงไปหมด ไมรวาจะยดอะไรเปนหลกแน หลวงพอกรณาบอกผมดวยวา จะทำาอยางไร จงจะเดนถกท�ง เข�ถงแกนพระศ�สน�ได ”

“ร” หลวงพอตอบส%นๆตามแบบฉบบของทาน แลวหลวงพอกไมพดอะไรอก ขาพเจางงเหมอนไกตาแตก เพราะไมเขาใจความหมายของทาน ไมทราบวาทาน ร “ ” เรองทข�พเจ�เล�ถว�ย หรอ แนะนำา ให ข�พเจ� ร“ ” เมอเชอแนวา ทานจะไมอธบายเพมเตม ขาพเจาจงถามวา ร อะไรครบ“ ”

“รตว” หลวงพอตอบแลวลกข%น เดนหายเขาไปในถำ%ากอนทขาพเจาจะไดซกถามอะไรเพมเตม ขณะทเดนทางกลบบาน ขาพเจาพยายามคดตความหมายของคำาวา รตว“ ”มาตลอดทาง พลางนกเถยงหลวงพออยในใจวา ขาพเจารตวเองดอยแลววา ชอน%น นามสกลน%น อายเทาน%น เรยนจบช%นน%น ประกอบอาชพชนดน%น มนสยชอบศกษาคนควาหาความรแปลกๆใหมๆ มโรคปวดทองเปนโรคประจำาตว ขาพเจาสามารถตอบปญหา

๓

เกยวกบตวเองไดทกปญหา ขาพเจาไมเคยไปใหหมอดดดวง เพราะไมเชอวา หมอดจะรจกขาพเจาดไปกวาตวเอง หลวงพอจะให รตว อยางไรอก“ ”

ขาพเจานอนคดปญหาน%อยหลายวน แตคดไมออก วนหนง เมอมโอกาส จงเขาไปในตลาดเมองหนองคาย จดประสงคเพอไปเยยมชมรานขายหนงสอ เชอวาบางทหนงสออาจจะชวยแกปญหาไดบาง

ขาพเจาไดเขาไปในรานจำาหนายหนงสอใหญรานหนง แลวกเดนดไปเรอยๆ ไดพบหนงสอทกประเภท ท%งภาษาไทยและภาษา องกฤษ หนงสอประเภทนวนยาย สารคด นทาน ตำารบตำารา และรปภาพตางๆ ขาพเจาใชเวลาอยในรานประมาณ ๑ ชวโมง เดนดจนทวกไมพบหนงสอทตองการ

ขณะกำาลงจะเดนออกจากรานนนเอง ตากเหลอบเหนหนงสอเลมหนงวางโชวไวในต สงทสะดดตาทสดบนหนงสอน%นกคอ ภ�พร�งมนษยผ�ซก ระบ�ยส เผยใหเหนอวยวะภ�ยในต�งๆอย�งชดเจน

ขาพเจาเดนเขาไปใกล และไดพบชอหนงสอน%น วา กลไกของร�งก�ยมนษย ”เขยนโดยนายแพทยผมชอเสยงคนหนง ขาพเจาจายเงน ๑๕๐ บาท แลวนำาหนงสอน%นกลบบาน

พอถงบานกลงมอเปดอานทนท เนองจากผเขยนใชภาษางายๆ และมภาพประกอบแพรวพราว จงทำาใหเขาใจไดงายมาก ภายใน ๓ วน ขาพเจากอานหนงสอเลมน%นจบ และจำาสาระ สำาคญๆไดหมด บดน%ขาพเจาไดทราบวา รางกายมนษยประกอบดวย กระดกกช%น กลามเน%อกมด เสนเอนเสนอดกเสน อยทไหนบาง อวยวะตางๆ เชน หวใจ ตบ ปอด ไต กระเพาะ ลำาไส และตอมตางๆ

๔

ทำาหนาทอยางไร ขาพเจารละเอยดลงไปถงเรองโครงสราง สวน ประกอบการเตบโต และการขยายพนธของเซลล...

หนงสอเลมน% ทำ�ใหข�พเจ�เหนร�งก�ย เปนโรงง�นมหม�ประกอบดวยเครองจกร เปนจำ�นวนหมนจำ�นวนแสน ทำ�ง�นเกยวของกนอย�งใกลชด ตลอดวนตลอด คน ตงแตเกดจนต�ย

เมอเชอวาตน รตว ดแลว ขาพเจากไปพบ“ ”หลวงพอทถำ%า และไดบรรยายกลไกแหงร�งก�ยมนษย ใหหลวงพอฟงอยางละเอยดตามทจำาไดจากหนงสอ เมอเลาจบกนงต%งใจคอยฟงวา หลวงพอทานจะมความคดเหนอยางไร

“เจ�ยงไมรตว” หลวงพอทานพดข%น หลงจากนงเงยบตลอด เวลา สงทเจารเปนแต

เพยง“สมมตสจจะ” กอนทขาพเจาจะทนไดโตตอบ ทานกลกข%นเดนเขาถำ%าไปเสย

ขาพเจาเดนคอตกกลบบาน แลวกเรมตนคดหาความหมาย ของคำาวา รตว ในแนว“ ”อน แตยงคดกยงมดแปดดาน

เชาวนอาทตย ขาพเจาตดสนใจเขาไปในตวจงหวดอก จด ประสงค กเพอไปพบและขอคำาปรกษาหารอ จากอาจารยผสอนวทยาศาสตร ซงเคยสอนขาพเจามา

“อ�จ�รยครบ”ขาพเจาเอยข%น หลงจากทกทายกนตามธรรมเนยมแลว ทบานผมม“พระธดงครปหนง ทานสอนผมวา ถาตองการเดนใหถกทาง เขาถงแกนพทธศาสนา ตอง รตว ผมไดอธบายตวตนของเรา ตาม“ ”หลกสรรวทย�ใหทานฟงแลว.. ทานบอกวา ส“งทผมรเปนเพยงสมม ต สจจะ ผมยงไม รตว“ ”.. อาจารยชวยแนะนำาผมดวยวา จะใหผมรตวในแงไหนอก

๕

อาจารยผไดปรญญาโททางวทยาศาสตร นงคดอยครหนง แลวพดข%นวา “สรรวทย�หรอก�ยวภ�ควทย� ยงไมใชความรสดทายเกยวกบตวมนษย ถาจะใหถงทสด กตองศกษ�ในแงเคม วาแลวอาจารยกเรมอธบาย” รางกายมนษยในแงเคมใหขาพเจาฟง เรมตนดวยการ จำ�แนกส�รประกอบท�งเคมของร�งก�ย ออกเปนอยางๆแลวกแยกสารประกอบแตละอยาง ออกเปนธาตแทๆคอ ปรมาณ อธบายโครงสราง“ ”ปรมาณของธาตตางๆ อยางละเอยด ตลอดถง ไอโซโธปตางๆ ของธาตชนดเดยวกน

“ปรม�ณนแหละ คอสวนประกอบทเลกทสดของร�งก�ย” อาจารยกลาวสรป จะเปนไดวาปรมาณแตละตว มลกษณะคลายสรยะจกรวาล โดยมนวเคลยสเปนดวงอาทตย มอเลกตรอนเปนดวงดาวนพเคราะหโคจรอยโดย

รอบ.. ฉะน%น รางกายของเราจงไมใชอะไร นอกจากกลมปรมาณนบจำานวนไมถวน เชนเดยวกบกาแลกซ เปนกลมของสรยจกรวาลมากมาย

ขาพเจากลบไปพบหลวงพออกคร %งหนง และไดอธบาย“ตว”ในแงวช�เคม ใหหลวงพอทานฟงอยางละเอยด เปนเวลากวา ๓๐ นาท ฝายหลวงพอทาน กดทาทางต%งใจฟงดวยความสนใจ ทำาใหขาพเจาเกดความหวงข%นมารางๆวา คราวน%หลวงพอคงรบรองวา ขาพเจา รตว แน “ ” เมอขาพเจาอธบายจบ หลวงพอยง

คงนงนง คลายกบกำาลงพจารณา ทบทวนเรองราวทขาพเจาเพงเลาจบลง

สกครใหญผานไป หลวงพอทานจงพดข%นวา “เจ�ยงไมรตว สงทเจ�ร เปนเพยง สภ�วสจจะ“ ” วาแลวกลกเขาถำ%าไปตามเคย

๖

ขาพเจาตองแบกความผดหวงกลบบานอกคร%งหนง แตความลมเหลวสองคราวทผานมา หาไดทำาใหขาพเจาหมดความมานะพยายาม ทจะคนหาความจรงตอไปไม

ขาพเจายงพยายามขบคดความหมายของ รตว ตอไป แตกไมไดรบความกระจาง“ ”แจงใดๆ พยายามไตถามใครตอใครกแลว

จนกระทงเยนวนหนง ขณะรบประทานอาหารคำา วทยทองถน

ประกาศขาววา จะมอาจารยผเชยวชาญทางพระอภธรรมคนหนง มาแสดงปาฐกถาพเศษ เรอง คว�มลบของชวต“ ” ทหอประชมกลาง อาคารเฉลมพระเกยรตทในเมอง ในสองวนขางหนาน%

พอไดยนประกาศน%น ขาพเจากเกดความหวงข%นมาทนทวา คราวน%คง รตว แนๆ เพราะ“ ”สองคร%งทแลวมา ขาพเจาศกษา ตว ในดาน“ ”

วตถดานเดยว ลมดานจตใจเสยสนท คราวน%ขาพเจาจะมโอกาสรจกตนเองในดานจตใจ ซงทางพระพทธศาสนา ถอเปนสงสำาคญอยแลว ขาพเจาจดวน-เวลาปาฐกถา ลงในสมดพก แลวต%งตาคอยดวยความกระวนกระวายใจ ในทสด วนทต%งตาคอยกมาถง ขาพเจาเขาไปในเมองต%งแตเชา และไปนงคอยอยทหองประชม อาคารเฉลมพระเกยรตกอนเวลาเกอบชวโมง ในวนน%น ปรากฏวามคนฟงมากเปนพเศษ แมหอประชมกวางใหญ กเตมแนนไปดวยประชาชนผสนใจ

เมอไดเวลาองคปาฐกกกาวข%นสเวท ทานกลาววาคนสมยนมคว�มรม�ก คว�มรกว�ง ไกล ไกลจ�กตวเอง สโลก จากโลกสทองฟาอวกาศ คนสามารถรวา ดวงดาวเลกๆทสงแสงรบหรอยในหวงอวกาศอนไกลแสนไกลน%น มเสนผาศนยกลางเทาไหร เสนรอบวงเทาไร มนำ%าหนกเทาไร ประกอบดวยธาตอะไรบาง หางจากโลกกปแสง แตใน

๗

เวลาเดยวกน กลมตวเองอยางสนท ไมศกษาตนเอง จงมความรเกยวกบตนเองนอยมาก มนษยไมรตนคออะไร ประกอบดวยอะไร เกดมาไดอยางไร ตายแลวจะไปไหน ตอจากน%น องคปาฐกกเขาประเดนสำาคญของปาฐกถา

ทานไดอธบายธรรมชาตของจต ดวงตางๆของจต จำานวนการทำางานของจต อารมณของจต เจตสกธรรมตางๆทแทรกอยในจต การกระทำากรรม อำานาจของกรรม การเกดใหม นอกจากน%ทานยงได

อธบายเรอง ผ เทวดา เปรต ตลอดจนถงอำานาจลกลบตางๆทางไสยศาสตรดวย หลงจากปาฐกจบ องคปาฐกไดเปดโอกาสใหผฟงถามปญหาขอของใจตางๆ

ขาพเจากไดถาม ๒-๓ ขอ และไดฟงการตอบจากองคปาฐกอยางแจมแจงเปนทพอใจ ขาพเจาเดนทางกลบบานดวยความมนใจยง

กวาคราวใด การฟงปาฐกถาคร %งน%ทำาใหขาพเจา รตว“ ” ในดานจตใจอยางละเอยดถถวน

“หลวงพอจะตองยอมจำานนในคราวน%แน” ขาพเจาพดกบตวเองดวยความกระหยมใจ เมอสองคร%งทแลว เราไปแสดง ตว ในดานวตถให“ ”ทานฟง ตามทศนะทางวทยาศาสตร ทานปฏเสธไปกชอบแลว ถกของทานแลว แตคราวน% เปนเรองของจตใจอนลกซ%งในพระอภธรรมปฎก ซงพระสมมาสมพทธเจาทรงแสดงไวเอง ถาหลวงพอปฏเสธอกกใหมนรไป เยนวนเดยวกนน%นเอง อาบนำ%ารบประทานอาหารเสรจแลว ขาพเจากรบไปพบหลวงพอทถำ%า เมอนงกราบทานเรยบรอยแลว กเรมสาธยายเรอง จต-เจตสก-รป-นพพาน ตามหลกพระอภธรรม ใหทานหลวงพอฟง ดวยความมนอกมนใจเปนพเศษ

๘

เชนเดยวกน เมอเลาจบขาพเจากคอยต%งใจฟงคำาตอบจากหลวงพอ.. “เจ�ยงไมรตว”... หลวงพอพดข%นหนาตาเฉย.. “สงทเจารเปนเพยง ปรมตถสจจะ วาแลวกเดนเขาถำ%า”ไป.... ข�พเจ�รสกผดหวง ดจเดยวกบคนทสร�งบ�นจวนเสรจแลว แตถกลมพ�ยพดพงทล�ยลงตอหน�ตอต� การประสบความผดหวง ถง ๓ คร%ง ๓ คราวน% ทำาใหขาพเจาเกด ความทอแทใจ เพราะเชอมนวาตน รตว เจนจบ“ ”แลว ท%งในแงวตถและจตใจ ท%งในแงวทยาศาสตร และแงพทธศาสนา นอกเหนอไปจากน% ไมมอะไรเหลออยอก

เมอคดดงน% ข�พเจ�กเลกลมคว�มคด ทคนห�คว�มจรงของ รตว ตอไป “ ” เพราะในตวคนเรา ไมมอะไรจะใหรตอไปอกแลว

“พอกนท”ขาพเจาพดกบตวเอง สำ�หรบ“รตว อนยงย�ก” ของหลวงพอ มนร ยากนกกไมรมนละ ทำาบญรกษาศลไปตามเดมดกวา

หลงจากน%น ขาพเจากดำาเนนชวตฆราวาสไปอยางปกตธรรมดา ไมไดคดหาความหมายของ รตว และไมไดไปพบหลวงพออกเลย“ ” ... ประมาณ ๑ เดอน หลงจากน%น ขาพเจามธระเดนท�งไปต�งอำ�เภอ จงไปขนรถโดยส�รทสถ�นจอดรถ วนน%นอากาศคอนขางรอนอบอาว ผโดยสารกคอนขางแนน ชวนใหงวงนอน ในขณะทรถโดยสารวงไปตามถนนอนราบเรยบ ขาพเจาจงนงหลบนกไปในรถตลอดเวลา

เมอรสกตวลมต�ขนอกคร%งหนง ข�พเจ�เกดคว�มประหล�ดใจ อย�งใหญหลวงทสดในชวต เพราะแทนทจะพบตวเองอยในรถโดยสาร กลบพบตวเองนอนอยในหองอนกวางใหญแหงหนง เสยงทไดยน

แทนทจะเปนเสยงครางกระหมของเครองยนต กลบเปน

๙

เสยงครวญคร�ง ดวยคว�มเจบปวดของมนษย

ขาพเจาลองหนหนาไปมองทางดานขวามอ กไดพบชายคนหนง กำาลงนอนอยบนเตยง หน�ต�แขนข�ของเข� ถกพนไวดวยผ�ปล�สเตอรสข�ว จนดคลายศพทเขาตราสงแลว ถดจากน%นไป มองเหนหวเข� อนผอมเหลอแตหนงหมกระดกของชายคนหนงโผลข%นมา ขาพเจาลองหนหนาไปดทางซายบาง กพบชายคนหนง รปร�งผอมเหลองดจซ�กศพ กำาลงนงกอดเขาอยบนเตยงอยางเปนทกข

ถดไปเปนชายอกคนหนง นอนครวญคร�งอยดวยคว�มเจบ ปวด ข�ข�งหนงของเข� ถกผกโยงไวกบร�วข�งบน

ขาพเจาหนหนากลบ หลบตาคดทบทวนความจำาอกคร%งหนง เพอ ใหแนใจวาตนเองมไดฝนไป แตพอลมตาข%นกไดพบสภาพเดมอก แสดงวามไดฝนแนๆ.... “โรงพย�บ�ล”…

ขาพเจาอทานกบตวเองเบาๆ..“โรงพยาบาล ขาพเจาอทานกบตวเอง แลว”…พยายามคแขน เตรยมจะใชยนลกขนนง แตแลวกตองลมเลกความพยายาม เพราะรสกเจบปวดรวดราวไปทวสรรพางคกาย พยายามคข�เพอจะยนเข�ขน แตกไมสำาเรจอก ขาพเจาจงนอนอยนงๆและยมนดๆ เพร�ะรสกขบขนตอคว�มไมแนนอนของชะต�มนษย

ตอมาภายหลง พยาบาลนำายามาใหขาพเจารบประทาน จงไดทราบจากเธอวา รถยนตทขาพเจาโดยสารไป เกดคนเรงหลด เสยหลก พงลงขางถนนและพลกควำ� ทำาใหคนโดยสารต�ยทนท ๗ ศพ นอกน%นบ�ดเจบส�หสและไมส�หสทกคน สำาหรบขาพเจาข�ขว�หก ตอง

เข�เฝอก และตองรกษาตวทโรงพยาบาล อยางนอย ๒ สปดาห

๑๐

ทโรงพย�บ�ลนเอง ข�พเจ�ไดรจกคว�มจรง อกด�นหนง ของชวต คว�มเจบปวดแสนสาหส และคว�มไมสะดวกสบ�ยตางๆ อนเกดจากความเจบปวด ภ�พของเพอนมนษยผผอมโซ เพราะโรคภยไขเจบนานาชนด ทเหนตำาตาทกวน เสยงครวญคร�ง ดวย คว�มเจบปวด เสยงอ�เจยน โอกอาก เสยงพรำ�เพอละเมอครวญคร�งดวยทกขเวทน� ทดงกองอยตลอดคน ภ�พคนเจบทต�ยลงตอหน�ตอต� และถกนำาใสรถเขนออกไป ท�มกล�งเสยงรองไหครวญคร�งของคนรก

ภ�พเหล�น ทำ�ใหข�พเจ�มองชวตในแนวใหม ข�พเจ�เรมเหนว� ชวตคอคว�มทกข แตละคนคอกอนแหงคว�มทกข

ทกคนทเกดม�ในโลก“เปนคนปวย ” ปวยดวยโรคหว โรคกระหาย โรคงวง โรคเหนอย โรครก โรคชง โรคอยาก โรคกลว โรคโง โรคเหงา โรคเศรา โรคทกข .....

ขาพเจาเหนตอไปอกวา โลกทงโลก คอโรงพย�บ�ลอนมหม� สมบตทกชนทมนษยมอยและ แสวงห�คอ ย�แกโรค อาหารแกโรคหว นำ%าแกโรคกระหาย ทพกอาศยแกโรคหนาวรอน เส%อผาแกโรคหนาวเยนรอน และโรคอาย เพอนฝงลกเมยแกโรคเหงา นอนแกโรคงวง เรยนแกโรคโง แตถงแมจะมย�เท�ไร ม�กแคไหน ในทสดกไมพนโรคแก โรคเจบ และโรค ต�ย ซงไมมย�ใดๆ รกษ�ได คว�มจรงของชวตทขาพเจาไดพบ ทำ�ใหเกดคว�มสงเวชสลดใจอย�งลกซง และความสงเวชน% ไดข%นถงขดสด

ในเช�วนหนง คอทขางๆเตยงของขาพเจา มเพอนรวมทกขคนหนงนอนเจบอย เขาเปนชายหนมอาย ๒๘ ป และเปนคนชาง

๑๑

พด ฉะน%น จงเปนทรจกสนทสนมกบคนปวยบนเตยงขางเคยงทกคน

เฉพาะอยางยงกบขาพเจา เราไดกลายเปนเพอนคยทถกคอกนมากทสด เขาเลาวา มรานขายของเลกๆนอยๆอยทางบาน กจการของเขากำาลงกาวหนา เขาเลาใหขาพเจาฟงถงแผนการตางๆ ทจะกลบไปทำาเมอออกจากโรงพยาบาลไปแลว

ภรรยาและลกนอยประมาณ ๓ ขวบครงของเขา ไดมานอนเฝาทโรงพยาบาลดวย โดยผกมงเขากบขาเตยงนอน อยระหวางเตยงของสามกบเตยงของขาพเจานนเอง

ในตอนเชาตรวนตอมา ขาพเจาสะดงตน เพราะไดยนเสยงรองไหครำ�ครวญดงม�จ�กข�งๆเตยง เมอลกข%นนงกพบภรรยาของ

ชายคนน%น กำาลงรองไหฟมฟาย ฝ�ยลกนอยกกอดคอแมรองไหดวย ดเปนทน�สงส�รจบใจยง ขาพเจาไดถามวา รองไหเพราะเหตใดภรรยาของเขาไมตอบ เพยงแตช%ไปทางสาม ซงกำาลงนอนแนนงอยบนเตยง ขาพเจาลงจากเตยง เดนกระยองกระแยงไปจบดเทาของเขา

ข�พเจ�ถงกบสะดง และชกมอกลบดวยคว�มตกใจ เพราะปรากฏวา เทาของเขาเยนเฉยบและแขงทอพกล เมอคลำาดชพจรทขอเทาอกคร%งหนง กพบวา เข�สนใจต�ยเสยแลว ! “ไปทชอบๆ เถดเพอนรก ” ขาพเจาพดออกมาคลายคนละเมอ พลางยนมอไปปดเปลอกตาของเขาซงเปดอยนดๆ แววเสยงกองในจตใจวา

โลกมนษยเร�เกดแลว ต�ยแน.. บ�งไมทนถงแก ดบแลว.. บ�งคนปวยจนแย ต�ย

ย�ก น�เจ�

ออนแกกไมแคลวแนแท...คอ ต�ย “ ”

๑๒

ในไมชา เจาหนาทโรงพยาบาล กนำารถเขามาเทยบยกรางอนปราศจากวญญาณของเขาข%นสรถเขน แลวกเขนออกไปพรอม ดวยภรรยาของเขา ซงอมลกหอบผารองไหเดนตามไปอยางระทดระทวย

คนปวยอนๆต�งมองหน�กนทำ�ต�ปรบๆ ... “เข�ไปเสยแลว” คนปวยชราบนเตยงขางหนาขาพเจา อทานออกมาดวยเสยงสนเครอ แตในไม“ช�..เร�ทกคนกจะต�มเข�ไป” วาแลวกลมตวลงนอน เอามอกายหนาผากมองเพดาน ขาพเจาลมตวลงนอนบาง

แตแลว กผดลกขนนงทนท เพร�ะเกดคว�มคดขน อย�งฉบพลน คล�ยมแสงสว�งว�บข%นในดวงใจวา “รตว กคอ รทกข” ..รทกข เท�กบ รตว“ ”

“รตวกคอรทกข รทกขเท�กบรตว” พรอมๆกบความคดน% ขาพเจาเกดความเบอหนาย แกมสงเวชสลดใจ ตอการเวยนวายตายเกดในวฏฏะ ขาพเจาไดต%งปณธานวา ต%งแตบดน%เปนตนไป ถาจะทำาความดใดๆ กจะไมทำาเพอใหตนไดไปเกดในสวรรค อนจะเปนเหตใหเวยนวายตายเกดอก แตจะทำ�เพอ ขดเกล�สนด�น ใหบรสทธสะอ�ดเพอคว�มพนทกข ถ�จะเวนก�รทำ�ชว กจะไมเวนเพร�ะกลวตกนรก แตเวนเพร�ะกลว ก�รเวยนว�ย ต�ยเกดในวฏฏะ

ขณะกำาลงนงตรกตรองอยน%นเอง จตใจกหวนคดถงหลวงพอ ทถำ%าข%นมา ขาพเจาเกดความมนใจอยางประหลาดวา บดน%ได รตว “ ” แลว ความมนใจทำาใหอยากหายเรวๆ จะไดรบกลบไปรายงานผลใหหลวงพอทราบ ขาพเจาลมตวลงนอนดวยจตใจอมเอบ และดวยใบหนาย%มกรมผดจากวนกอนๆ ปตอนเกดจากความรใหม ทำาใหขาพเจาลมความเจบปวยเกอบส%นเชง

๑๓

ขณะทขาพเจากำาลงนอนคดอยนนเอง เหตการณทขาพเจาไมนกไมฝนกไดเกดข%น หลวงพอทกำ�ลงระลกถงเหตอยน %น ไดเดนผ�นทะลประตเข�ม�ในหองจรงๆ! หลวงพอทานมาหยดยนอยข�งเตยงของขาพเจา แตมไดพดอะไรออกมา ขาพเจารบลกข%นนง ยกมอ ไหว แตกพดอะไรไมออก เพราะความตกตะลงตอเหตการณ ทไมนกไมฝนมากอน คร%นไดสตสมปชญญะกลบคนมา ขาพเจากเตรยมจะเอยปากรายงานผล ก�ร รตว“ ”แกทาน

แตกอนทขาพเจาจะทนไดอาปากพด หลวงพอทานกยกมอขวาข%นเปนเชงหาม แลวหลวงพอกพดออกมาเอง อยางชดถอยชดคำาวา

“เจ�เข�ใจถกตองแลว ... ผใดรจกทกข ผนนรจกตว ... ผใดเหน ตว ผนนเหนทกข ...

ถาเจารสมมตสจจะเจาจะเพยงแตฉล�ดในคดโลก

ถาเจารสภ�วะสจจะเจาจะเปนเพยงนกวทย�ศ�สตร

ถาเจารปรมตถสจจะ เจากจะเปนไดกเพยงนกปรชญ�

แตถ�เจ�เหนทกข เจ�กเหนอรยสจจะ และกำ�ลงจะก�วไปสคว�มเปนอรยบคคล เจ� เรมก�วขนสท�งเดนอนถกตอง และจะไมมวนถอยหลงกลบ

เจาชายสทธตถะทรงเหนทกข อนมาในรปคนแก คนเจบและคนต�ย ทรงเบอหนายเสดจออกบรรพชา แลวพระองคกไมกลบคนมาสโลกอนเตมไปดวยทกขอก

ทานยสกลบตร ตนข%นกลางดก เหนสภาพอนนาสงเวชของหญงบรว�ร ทกำาลงหลบใหลอย เปนดจซากศพในปาชาผดบ จงเดนบนออกจากบานตนเอง ไปจนพบพระพทธองค ทปา

อสปตนมฤคทายวน แลวทานกไมหวนกลบมาอก พระสารบตร และพระมหาโมคลลานะ

๑๔

เหนทกขขณะดมหรสพบนยอดเขา เกดความเบอหนาย ออกบรรพชาแลว ทานกไมหวนกลบอก ใครๆกต�มถ�ยงไมเหนทกข แมออกบรรพช� กยงจะตองหวนกลบคน

บดนเจ�“รตว แลว” เปน พทธศ�สนกชนทสมบรณ ทงก�ย ว�จ� ใจ จงก�วเดนตอไป ต�มท�งแหงอรยมรรค เพอดบสมทย และบรรลถงนโรธในทสดเถด

พดจบหลวงพอทานกเดนหนกลบ เดนทะลประต ออกไปทนท กอนทขาพเจาจะไดกลาวตอบโตใดๆ

เปนครงแรก ทข�พเจ�ไดยนหลวงพอพดอย�งยดย�วเชนน ขาพเจาปล%มปตอยางบอกไมถก ทหลวงพออตสาหมาเยยม และทสำ�คญทสด กม�รบรองคว�มเหนของข�พเจ�ว� ถกตองแลว

พอหายเจบ และไดรบอนญาตใหออกจ�กโรงพย�บ�ลได ขาพเจาเดนทางกลบบ�นทนท จดประสงคกเพอจะไปเยยมนมสก�รหลวงพอใหเรวทสดเท�ทจะเรวได พอถงบาน อาบนำ%ารบประทานอาหารอยางรบเรง แลวกออกเดนทางมงหนาสเขตรกษาพนธสตวปาภวว... ไปทถำ%า...

เมอถงปากถำ%า ขาพเจามไดพบหลวงพอ นงพกผอนอยทปากถำ%าดงแตกอน บรรยากาศทวไปกดเงยบเชยบวงเวงผดปกต ขาพเจารสกประหลาดใจอยางมาก แตกยงหวงอยวา หลวงพอคงจะพกผอนอยในถำ%า ขาพเจาโผลศรษะเขาไปในถำ%า แลวกสงเสยงรองเรยก“หลวงพอๆ หลายคร%ง แต” ไมมเสยงตอบ นอกจากเสยงของขาพเจาเองสะทอนกลบ ขาพเจาสำารวจภายในถำ%าจนทว กไมพบรองรอยของหลวงพอ

๑๕

ในทสด ขาพเจากเดนทางกลบบาน หลวงพอจ�กถำ�ไปเสยแลว“ ” ชายแกคน

หนงซงเดนสวนทางกบขาพเจา..บอก และ“ไมมใครทร�บว�ท�นไปไหน มคนเหนทานสะพายบาตร แบกกลดเดนข%นเขาไปต%งแตเยนวานน% ”

แมหลวงพอไดจ�รกธดงคจ�กไปแลว... แตข�พเจ�รสกคล�ยกบว� หลวงพอท�นยงอยกบข�พเจ� ตลอดเวล�....

หลวงพอธรรมง�ม-พระธดงคเถอน ทควรบชา...

ท�นอย ณ ทใด ?....?????