ปรญญานพนธ

เรอง

การแปลรปไวยากรณ 自発 ในภาษาญปนใหเปนส านวนแปลภาษาไทยทเหมาะสม

（日本語における自発表現に対応するタイ語の訳語とその適切性）

โดย

นายศภภทร พฒนเดชากล

รหสนกศกษา 500110460

เสนอ

อาจารยสรญญา คงจตต

อาจารยเอะร มคะม

ปรญญานพนธฉบบนเปนสวนหนงของกระบวนวชา 018499

ประจ าภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2554

สาขาวชาภาษาญปน ภาควชาภาษาตะวนออก

คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ก

ค าน า

ปรญญานพนธฉบบนเปนสวนหนงของกระบวนวชา 018499 Seminar in Japanese Language and Literature โดยมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะส านวนแปลภาษาไทยของประโยคภาษาญปนทมการใชรปไวยากรณ 自発 ใหสอดคลองและเหมาะสมกบความหมายรวมถงรปแบบภาษาของตนฉบบ ทงน ผวจยไดเลอกค ากรยา 4 ตวทมลกษณะเดน คอ มความเกยวของกบการแสดงความรสกมาเปนตวอยางในการศกษา ไดแก 泣ける、笑える、感じられる และ 考えられる

ในการจดท าปรญญานพนธฉบบนคงไมอาจส าเรจลลวงลงได หากไมไดรบความกรณาเปนอยางยงจากคณาจารยในสาขาวชาภาษาญปน คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมทกทาน โดยเฉพาะอยางยง อาจารยสรญญา คงจตต และอาจารยเอะร มคะม ทไดสละเวลาใหค าปรกษา และตรวจทานความถกตองของปรญญานพนธฉบบน ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน

อนง ผวจยหวงเปนอยางยงวาปรญญานพนธฉบบนจะเปนประโยชนแกผทสนใจในเรองการแปลรปไวยากรณ 自発 เปนภาษาไทยไมมากกนอย ทงนหากมขอผดพลาดประการใด ผวจยกขออภยมา ณ ทนดวย

นายศภภทร พฒนเดชากล 23 กมภาพนธ 2555

ข

สารบญ

หนา

ค าน า ก

สารบญ ข

สารบญตาราง ง

บทท 1 บทน า 1

1.1 ทมาและความส าคญของปญหาวจย 1

1.2 วตถประสงคของการวจย 1

1.3 วธด าเนนการวจย 2

1.4 ขอบเขตของการวจย 2

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2

บทท 2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 3

2.1 ทฤษฎทเกยวของกบการแปล 3

2.2 ความหมายและลกษณะทางไวยากรณของ 自発 10

2.3 กลวธการแปลรป 自発 เปนภาษาไทยทเหมาะสม 11

2.3.1 การไมแปลความหมายของ 自発 11

2.3.2 การปรบบทแปลโดยพยายามคงความหมายของส านวนไว 12

บทท 3 การพจารณาความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 เปนภาษาไทย 13

3.1 วธการเกบรวบรวมและวเคราะหขอมล 13

3.2 ผลการเกบขอมล 14

3.3 วเคราะหขอมล 15

3.3.1 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 泣ける 15

3.3.2 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 笑える 17

3.3.3 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 感じられる 19

3.3.4 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 考えられる 22

ค

หนา

บทท 4 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ 25

4.1 สรปผลการวเคราะหการแปลรป 自発 ค าวา 泣ける、笑える、感じられる และ 考え 25

られる 4.2 ความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 เปนภาษาไทย 27

4.3 ขอเสนอแนะ 27

ภาคผนวก 28

สรปผลงานวจยภาษาญปน 29

ตวอยางประโยคภาษาญปนทน ามาใชพจารณาความเหมาะสมของส านวนแปลภาษาไทย 41

บรรณานกรม 52

ง

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 ความสมพนธระหวางรปแบบการแปลและความมงหมายของตนฉบบ 4 ตารางท 2 กลมค าทก าหนดในการทดลองแปลรปไวยากรณ 自発 เปนส านวนแปลภาษาไทยตามรป 13

แบบวธการแปลตางๆ

ตารางท 3 ความหมายของสญลกษณทใชในการวเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 14 自発

ตารางท 4 จ านวนประโยคตวอยางประโยคภาษาญปนจ าแนกตามค าทปรากฏในประโยค 14 ตารางท 5 สรปผลการวเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 泣ける、笑 25

える、感じられる และ 考えられる

1

บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหาวจย การถายทอดหรอการแปลจากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนงมกเกดอปสรรค เนองจากจ าเปนจะตอง

ถายทอดสารทไดรบใหถกตองครบถวน ในขณะทรปแบบหรอโครงสรางของภาษาตนทางอาจไมตรงกบภาษาปลายทาง การถายทอดจากภาษาญปนไปเปนภาษาไทยกเชนเดยวกน ปญหาหนงทมกพบในการแปลจากภาษาญปนไปเปนภาษาไทย ไดแก การแปลรปส านวนทมในภาษาญปน แตไมมในภาษาไทย

สมเกยรต เชวงกจวณช (2549) ไดกลาวถงกลวธการแปลรปประโยคและส านวนตางๆทมกเปนปญหาในการแปลญปน-ไทย โดยเฉพาะอยางยงในเรองการแปลรปส านวนทมเพยงในภาษาญปน แตไมมในภาษาไทย ซงในสวนการแปลส านวนทเลยงการระบผกระท านน สมเกยรตไดหยบยกประเดนทนาสนใจมาทงหมด 3 เรอง ไดแก การแปลส านวน ~ことになる, การแปลรป 自発 และการแปลอกรรมกรยา (自動詞) ในหวขอการแปลส านวน ~ことになる และการแปลอกรรมกรยา (自動詞) สมเกยรตไดวเคราะหและสรปกลวธการแปลพรอมทงยกตวอยางประกอบไดอยางครอบคลม สวนในหวขอการแปลรป 自発 นน สมเกยรตไดเสนอวธการแปลโดยแบงออกเปน 2 วธ ดงน

1. การไมแปลความหมายของ 自発 ยกตวอยางเชน (1)「私には二つのものが全く性質を異にしているように思われます」

“แตผมวาทงสองอยางนนตางกนอยางสนเชงนะครบ” (แปลญปน-ไทย(เบองตน) หนา 110)

2. การปรบบทแปลโดยพยายามคงความหมายของส านวนนไว ยกตวอยางเชน

(2) そうするのが自分の使命のように思われる。 รสกเหมอนเปนหนาททตองท าเชนนน

(แปลญปน-ไทย(เบองตน) หนา 111) จากการวเคราะหกลวธการแปลของสมเกยรต เชวงกจวณช (2549) ขางตน ผวจยเหนวา มการหยบ

ยกตวอยางประโยคแปลทมค ากรยา 思われる มาประกอบค าอธบายเพยงตวเดยวเทานน ยงไมมการวเคราะหตวอยางประโยคแปลทมค ากรยารป 自発 อนๆทมกเปนปญหาในการแปลญปน-ไทย นอกจากน สมเกยรตยงไดชใหเหนถงประเดนปญหาทวา รปประโยค自発 นนไมมรปไวยากรณในภาษาไทยทมความหมายสามารถเทยบเคยงกนไดโดยตรง ดวยเหตน ผวจยจงเหนวามความจ าเปนทจะตองศกษาและวเคราะหการแปลรปไวยากรณ 自発 เพมเตม 1.2 วตถประสงคของการวจย

ศกษาส านวนแปลภาษาไทยของประโยคภาษาญปนทมการใชรปไวยากรณ 自発 ใหสอดคลองกบความหมายและรปแบบภาษาของตนฉบบ

2

1.3 วธด าเนนการวจย 1. ศกษาทฤษฎทเกยวของกบการแปล 2. รวบรวมตวอยางประโยคภาษาญปนทใชรปไวยากรณ 自発 จากฐานขอมลคนหาบทความจาก

หนงสอพมพ 2 แหง คอ หนงสอพมพโยมอร （読売新聞）และหนงสอพมพอาซาฮ （朝日新聞）

3. ทดลองแปลตวอยางประโยคเปนภาษาไทยตามหลกทฤษฎการแปล 4. น าประโยคททดลองแปลทงหมดมาพจารณาความเหมาะสมของส านวนแปลภาษาไทย 5. วเคราะหขอมลทไดและสรปผล

1.4 ขอบเขตของการวจย

ศกษาเฉพาะการแปลเอกสารเทานน โดยเลอกค ากรยา 4 ตวทมลกษณะเดน คอ มความเกยวของกบการแสดงความรสกมาเปนตวอยางในการศกษา ไดแก 泣ける、笑える、感じられる และ 考えられる

อยางไรกตาม แมค ากรยา 泣ける และ 笑える อาจตความเปนรปสามารถ (可能形) และในขณะทค ากรยา 感じられる และ 考えられる อาจตความเปนไดทงรปสามารถ (可能形) และรปถกกระท า (受身形) ผวจยจะศกษาเฉพาะกรณทค ากรยาดงกลาวแสดงความหมายเปน 自発 เทานน 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เขาใจหลกการแปลประโยคทมการใชรปไวยากรณ 自発 จากภาษาญปนเปนภาษาไทยทเหมาะสม 2. สามารถถายทอดประโยคภาษาญปนทมการใชรปไวยากรณ 自発 ใหเปนประโยคภาษาไทยได

อยางเหมาะสมและเปนธรรมชาต

3

บทท 2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

2.1 ทฤษฎทเกยวของกบการแปล การแปลไมไดเปนเพยงการแทนทค าในภาษาหนงดวยค าในอกภาษาหนงเทานน แตการแปลเปนกระบวนการถายทอดความหมายจากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนงซงประกอบดวยหลายขนตอน เชวง จนทรเขตต (2528, หนา 125) ไดอธบายกระบวนการแปลโดยแบงออกเปน 5 ขนตอน ดงน

1. ศกษาและวเคราะหตนฉบบ 2. ตความและถอดรหสสาร 3. ถายทอดเปนภาษาฉบบแปล 4. การปรบแตงฉบบแปล 5. การทดสอบฉบบแปล ในความเหนของผวจย กระบวนการทง 5 ขนตอนสามารถสรปโดยแบงเปน 2 สวนใหญๆ คอ

ขนตอนแรกและขนตอนทสองเปนการรบสารจากผเขยนตนฉบบ สวนขนตอนทสามเปนตนไปจะเปนการสงสารไปยงผอานงานแปล อยางไรกตาม ผวจยจะเนนศกษากระบวนการแปลในสวนการสงสารเทานน เนองจากมความเกยวของกบการเกบขอมลในงานวจยครงน

ขนท 1 การศกษาและวเคราะหตนฉบบ สงส าคญประการแรกของการแปล คอ ผแปลควรอานท าความเขาใจตนฉบบใหเขาใจอยางถองแท

กอนลงมอแปล ซงการทจะเขาใจตนฉบบไดอยางถกตองครบถวนนน ผแปลจ าเปนตองมความรความเขาใจทางดานความหมายของค าและส านวน ตลอดจนลกษณะโครงสรางประโยคของภาษาตนฉบบ

ขนท 2 การตความและถอดรหสสาร ขนตอนตอไปของกระบวนการแปล คอ การตความความหมายของตนฉบบแลวจงน ามาถายทอด

เปนภาษาปลายทางในล าดบถดไป ซงการตความดงกลาวผแปลจ าเปนตองมความรและทกษะในการใชภาษารวมทงควรมความรรอบตวเปนอยางด นอกจากน ผแปลควรค านงถงความแตกตางทางดานสภาพสงคมและวฒนธรรมระหวางสงคมของภาษาตนฉบบกบสงคมทใชภาษาทตองการจะแปลประกอบดวย ทงนเพอใหการตความความหมายของตนฉบบเปนไปอยางเหมาะสมและถกตองครบถวนมากทสดเทาทจะเปนได

ขนท 3 การถายทอดเปนภาษาฉบบแปล ในขนตอนการถายทอดความหมายของตนฉบบทผานการตความแลว ผแปลจ าเปนตองพจารณาใน

ประเดนตางๆ ดงตอไปน ลกษณะหรอรปแบบของการแปล รปแบบการแปลทนยมและยอมรบกนสวนใหญ ม 2 แบบ (เชวง

จนทรเขตต, 2528, หนา 141) ไดแก การแปลแบบตรงตว (Literal Translation) คอ การแปลตามรปค าหรอการแปลโดยถอตามตวอกษร

วธดงกลาวเปนการแปลโดยทพยายามรกษาส านวน วธเขยน และรปแบบของตนฉบบเอาไวใหไดมากทสด

4

การแปลแบบเอาความ (Free Translation) คอ การแปลทเนนความเขาใจในดานความหมายและปฏกรยาตอบสนองของผรบสารเปนหลก วธการแปลลกษณะนจะเนนการสอความหมายของตนฉบบไปสผอาน โดยทการล าดบวล ประโยคและกลมประโยค หรอแมกระทงการล าดบความคดอาจแตกตางไปจากตนฉบบบางกได

ความมงหมายของงานแปล ตนฉบบหรอสารทจะแปลมกมจดประสงคหรอความมงหมายทมตอผรบสารหรอผอานแตกตางกนไป เชวง จนทรเขตต (2528, หนา 142) ไดแบงประเภทความมงหมายของตนฉบบออกเปน 3 ประเภท โดยพจารณาในแงของประโยชนในทางปฏบตทผเขยนตนฉบบตองการสอใหแกผอาน ดงน

สารประโยชน คอ มจดมงหมายเพอใหความรความเขาใจแกผอาน ตวอยางตนฉบบในลกษณะดงกลาว เชน ต ารา รายงาน บทความทางวชาการ ฯลฯ

นนทนประโยชน คอ มจดมงหมายเพอใหความสนกสนาน เพลดเพลน และสนทรยประโยชนตวอยางสารทมจดมงหมายดงกลาว ไดแก นทาน วรรณคด บทกว ฯลฯ

อาณาประโยชน คอ มจดมงหมายเพอเชญชวน เกลยกลอม ชกจงหรอโนมนาวใจ ตวอยางทพบเหนบอย เชน ประกาศ โฆษณา กฎระเบยบตางๆ ฯลฯ

อยางไรกตาม ในตนฉบบหนงอาจมความมงหมายมากกวาหนงอยาง เชน ใหความรและความสนกสนานเพลดเพลนในคราวเดยวกน ผแปลจงควรท าความเขาใจความมงหมายของตนฉบบใหถองแท เพอทจะไดเลอกรปแบบหรอวธการแปลใหเหมาะสมและสอดคลองกบความมงหมายนนๆ

เพอเปนแนวทางในการเลอกวธแปล เชวงไดสรปความสมพนธระหวางรปแบบการแปลและความมงหมายของตนฉบบโดยดดแปลงมาจาก Newmark (1981) ดงน ตารางท 1 ความสมพนธระหวางรปแบบการแปลและความมงหมายของตนฉบบ (อางองมาเพยงสวนหนงจากหนงสอการแปลเพอการสอสาร หนา 144)

ตนฉบบ สารประโยชน นนทนประโยชน อาณาประโยชน การเนนความส าคญ เนนความส าคญของ

ฉบบแปล เนนความส าคญของตนฉบบเดม

เนนความส าคญของ ฉบบแปล

วธแปล แปลเอาความ มงผลตอบสนองในการสอสาร รกษาความหมาย

แปลตรงตว รกษารปแบบ

แปลเอาความ มงผลตอบสนองในการสอสาร รกษาความหมาย

จากตารางจะเหนวา ตนฉบบทมความมงหมายเปนสารประโยชนและอาณาประโยชนจะมรปแบบ

การแปลทเหมอนกน คอ ใหความส าคญกบฉบบแปล จงเนนแปลแบบเอาความเพอรกษาความหมายของ

5

ตนฉบบ สวนตนฉบบทมความมงหมายเปนนนทนประโยชนจะใหความส าคญกบตนฉบบ จงแปลแบบตรงตวเพอรกษารปแบบของตนฉบบไว อยางไรกตาม เนองจากในการวจยครงนไดเกบรวบรวมตวอยางประโยคจากตนฉบบทมงเนนใหความรความเขาใจแกผอาน ผวจยจงขอก าหนดใหการแปลตนฉบบประเภททใหสารประโยชนเปนกรอบของรปแบบการแปลในงานวจยน

ขนท 4 การปรบแตงฉบบแปล การปรบแตงฉบบแปลหรอการปรบบทแปล (ตอไปนจะขอใชค าวา การปรบบทแปล) เปนสงท

หลกเลยงไมไดในการถายทอดจากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนง เนองจากผเขยนตนฉบบและผอานงานแปลยอมมความแตกตางกนทงทางดานทศนคต ความร สภาพสงคมและวฒนธรรม ผแปลจงจ าเปนจะตองปรบแตงงานแปลใหสอดคลองกบขอบเขตประสบการณของผอาน เพอใหงานแปลของตนนนสามารถสอความหมายไดอยางมประสทธภาพมากทสด

การปรบบทแปลแบงออกเปนหลายลกษณะ ดงตอไปน 1. วธการปรบบทแปลของสญฉว สายบว (2525) 1

สญฉว สายบว (2525, หนา 75) ไดแบงการปรบบทแปลออกเปน 2 ระดบ ไดแก การปรบระดบค า และการปรบระดบโครงสรางของภาษา

การปรบระดบค า ประกอบดวยวธตางๆดงตอไปน 1. การเตมค าอธบาย โดยอาจเตมลงในเนอหาโดยตรง หรอแทรกลงในเชงอรรถกได การเตมลงในเนอหาโดยตรง อาจท าไดโดยการเตมลกษณะนามขางหนา เชน (1) Chipmunk ตวชบมงค

(หลกการแปล หนา 76) หรอเตมขอความสนๆเพอใหผอานเขาใจความหมาย ยกตวอยางเชน (2) Nature creates, man destroys.

ธรรมชาตเปนผสราง มนษยเปนผท าลาย (การแปลเพอการสอสาร หนา 167)

นอกจากนการเตมค าอธบายอาจท าไดโดยการใสเนอหาทตองการอางองในวงเลบ แลวจงแทรกไวหลงค าอธบาย เชน

(3) “Aunt Ruby’s dress was of Bergundy color. ” “เสอของอารบสเหลาองน (สเปลอกมงคด)”

(หลกการแปล หนา 78) การเตมค าอธบายลงในเชงอรรถ ควรเตมเทาทจ าเปน โดยเฉพาะในกรณทค าอธบายยาวเกนกวาจะ

แทรกในตวบท การเตมค าอธบายดงกลาวจะชวยใหผอานบทแปลไมรสกสะดด ยกตวอยางเชน

1 ในทนจะขอสรปวธการปรบบทแปลโดยยดเกณฑของสญฉว สายบว (2525) เปนหลก อยางไรกตาม ในสวนการยกตวอยางในแตละหวขอนน

ผวจยจะขอยกตวอยางประโยคจากทงของสญฉว สายบวและเชวง จนทรเขตต (2528) ประกอบกน

6

(4) With her gala engagement behind her and the wedding just ahead, Thailand’s Princess Chulabhorn deserved a break. But where in the world the royal bride-to-be unwind? Switzerland? Côte d'Azur?* Well, no, as a matter of fact; it was, uh, Utah.

ดวยพธหมนทเพงผานไป และพธอภเษกสมรสทก าลงจะมาถง เจาฟาหญงจฬาลงกรณวลยลกษณ จงสมควรทจะตองทรงหยดพกผอนบาง แตเจาสาวในอนาคตพระองคนจะทรงหาเวลาผอนคลายจากภารกจไดทไหน สวตเซอรแลนดหรอ? หรอท โกต เตอ ชร?* ไมใชทงนน อนทจรงคอทยดาหนนเอง

โดยท าเปนเชงอรรถวา *อยในแควนรเวยวา (Riviera) ทางภาคใตของประเทศฝรงเศส อากาศอบอน เปนทตากอากาศ

ของคนมงม (การแปลเพอการสอสาร หนา 170)

2. การใชวลหรอประโยคแทนค า ยกตวอยางเชน (5) He disappeared into his igloo.

เขาหายไปในกระทอมทสรางดวยน าแขงหลงนน

(หลกการแปล หนา 79) 3. การใชค าทอางองถงความหมายทกวางขนแทนค าทอางองถงสงทเฉพาะเจาะจงกวา เชน (6) crimson สแดง

(หลกการแปล หนา 80) (7) a collie หมาตวหนง

(หลกการแปล หนา 80) ค าในขอ (6) crimson หมายถง สแดงเขม สวนค าในขอ (7) collie หมายถง สนขพนธหนงมกใชใน

การตอนฝงแกะ จะเหนวาทงสองค าระบสงทเฉพาะเจาะจง จงเลอกใชค าทความหมายกวางและครอบคลมกวา (สแดง และหมาหรอสนขตวหนง ตามล าดบ) ในการปรบบทแปล

4. การเตมค าเชอมระหวางกลมความคดตางๆ จะใชในกรณทการแสดงความสมพนธระหวางกลมความคดระหวางภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลมความแตกตางกนมาก ทงนเพอใหผอานเขาใจความหมายอยางชดเจนยงขน เชน

(8) A beauty of all time, Liz Taylor, denied having flown to Bermuda to meet her ex-husband. ลซ เทยเลอร ผไดชอวาแมงามตลอดกาล ปฏเสธขาวทกลาววาหลอนบนไปพบอดตสามทเบอร

มวดา (หลกการแปล หนา 81)

5. การตดค าหรอส านวนทงไป หากค าหรอส านวนในตนฉบบไมปรากฏในภาษาฉบบแปล ผแปลอาจละค าหรอขอความนนๆได ซงแมจะท าใหความหมายของค าหรอส านวนดงกลาวขาดไป แตวธนจะท าใหบทแปลกระชบ และไมท าใหบรรยากาศ รวมทงสาระส าคญของตนฉบบเสยไป ยกตวอยางเชน

7

(9) Please come at 10.00 a.m. Monday morning. โปรดมาเวลา 10.00 น. วนจนทร

(การแปลเพอการสอสาร หนา 171) การปรบระดบโครงสรางของภาษา สามารถท าได 4 ระดบ ไดแก 1. ระดบเสยง ชอเฉพาะของบคคล สถานท ฯลฯ ทไมมค าแปลจ าเปนตองแทนเสยงทใกลเคยงกบ

เสยงของค าในตนฉบบและตรงตามหลกการถายทอดตวอกษร (Transliteration) หรออาจใชวธทบศพทกได 2. ระดบโครงสรางของค า กลาวคอ โครงสรางของค าในภาษาตนฉบบอาจจะไมตรงกบภาษาฉบบ

แปล ทงในดานชนดของค า ดานการแสดงเพศ พจน กาล ฯลฯ ผแปลจงอาจปรบเปลยนโครงสรางของค าใหเหมาะสมและถกตองกบไวยากรณของภาษาฉบบแปล ยกตวอยางเชน

(10) They are happy. พวกเขามความสข

(การแปลเพอการสอสาร หนา 173) 3. ระดบประโยค การปรบบทแปลในระดบน ไดแก การปรบวธการเรยงล าดบค าในวลหรอประโยค การปรบรปไวยากรณในประโยค เชน การปรบรปประโยคปฏเสธ (ดงประโยคท 11) หรอการเปลยนจากกรรมวาจกเปนกรรตวาจก (ดงประโยคท 12) เปนตน

(11) We saw nobody in the room. เราไมพบใครเลยทงนน

(หลกการแปล หนา 87) (12) It is clear that we are well matched.

ใครๆกเหนวาเราเหมาะสมกนอยางทสด (หลกการแปล หนา 88)

4. ระดบทสงกวาประโยค โดยทวไปแลวการปรบบทแปลในระดบดงกลาวจะเปนการเปลยนการเรยงล าดบของประโยค หรอการปรบทวงท านองการเขยนโดยการเรยงล าดบกลมความคดใหม เชน ตนฉบบกลาวถงสาเหตกอนแลวจงบรรยายตอวาผลทเกดขนคออะไร ผแปลอาจปรบเปลยนบทแปลโดยเรยงล าดบความคดใหมดวยการกลาวถงผลเสยกอนแลวตามดวยสาเหต เปนตน

2. วธการปรบบทแปลของรชนโรจน กลธ ารง (2552) รชนโรจน กลธ ารง (2552, หนา 141) ไดอธบายการปรบบทแปลวธตางๆ โดยอางองจาก Larson

(1998) ดงตอไปน การใชถอยค าบรรยายความหมาย เชน (13) glutton ผรบประทานอาหารมากเกนไป

(ความรความเขาใจเรองภาษาเพอการแปล: จากทฤษฎสการปฏบต หนา 141)

8

การใชค าบอกหมวดเพมค าบรรยาย ยกตวอยางเชน (14) sofa เกาอนวมยาว

(ความรความเขาใจเรองภาษาเพอการแปล: จากทฤษฎสการปฏบต หนา 146) การใชค าทมความสมพนธกนเปนค าเทยบเคยง ค าทมความเกยวโยงกนซงสามารถน ามาใชเปนค า

แปลแทนไดนนมอย 3 ประเภท ไดแก 1. ค าทมความหมายใกลเคยง เชน (15) police officer เจาหนาทต ารวจ

(ความรความเขาใจเรองภาษาเพอการแปล: จากทฤษฎสการปฏบต หนา 150) (16) cop โปลศ

(ความรความเขาใจเรองภาษาเพอการแปล: จากทฤษฎสการปฏบต หนา 150) 2. ค าทมความหมายตรงขาม กลาวคอ การใชค าตรงขามแลวท าใหมความหมายปฏเสธ เชน (17) Stand behind the yellow line. (ยนหลงเสนเหลอง) หามล าเสนเหลองปลายชานชาลา

(ความรความเขาใจเรองภาษาเพอการแปล: จากทฤษฎสการปฏบต หนา 152) 3. ค าทมความหมายซงกนและกน เชน (18) The notice on the board reads “Refugee Camp”. ประกาศบนบอรดเขยนไววา “คายผอพยพ”

(ความรความเขาใจเรองภาษาเพอการแปล: จากทฤษฎสการปฏบต หนา 153) 3. วธการปรบบทแปลของสมเกยรต เชวงกจวณช (2549)

สมเกยรต เชวงกจวณช (2549, หนา 46) ไดแบงวธการปรบบทแปลออกเปน 3 ระดบ ไดแก ระดบค า ระดบประโยค และระดบขอความ การปรบบทแปลระดบค า ท าไดหลายวธ อาทเชน การแปลแบบทบศพท จะใชในกรณทค าๆนนเปนทรจกดในกลมผอานแลวเทานน เชน ซากระ กโมโน คาราเต โตเกยว เปนตน การอธบายเสรม อาจท าไดโดยการเตมค าบอกชนด เชน (19) 新幹線 รถดวนชนคนเซน

(แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 46) หรอการอธบายเสรมหลงค า ยกตวอยางเชน

(20) 床の間

“โทโคโนมะ” ซงเปนสวนหนงในหองแบบญปน ทยกพนขนสงส าหรบวางแจกนหรอแขวนรป

(แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 47) นอกจากนหากไมตองการใหผอานรสกเยนเยอหรอเสยจงหวะในการอานบทแปล ผแปลอาจใชเชงอรรถในการอธบายค าทตองการแปล เชน

9

(21) 押入れ

เชงอรรถ: ตเกบเสอผา เครองนอนแบบญปน สรางตดกบผนง ประตเปนบานเลอน (แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 47)

การแปลอธบาย ผแปลอาจเลอกใชค าทคาดวาผอานเขาใจในการอธบาย เชน (22) 絵馬 แผนไมเขยนค าอธษฐาน

(แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 48) อยางไรกตาม ผแปลควรเลอกใชค าอยางระมดระวง มฉะนนผอานอาจตความค าๆนนผดเพยนไป

จากความเปนจรง ยกตวอยางเชน การแปล お好み焼き วา “พซซาญปน” เปนตน การแปลโดยใชค ากวางแทนท อาทเชน แทนทจะแปลวา “พจนานกรมญปน-ญปน” กแปลวา “พจนานกรม” ดงค าในขอ (23) (23) 国語辞典 พจนานกรม

(แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 48) การไมแปล ยกตวอยางเชน (24) 家にいて、国技館の、お相撲が見られるんだって。 เราจะไดดซโมอยในบาน

(แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 49) การปรบบทแปลระดบประโยค การปรบบทแปลในระดบนผแปลอาจปรบเปลยนหนาทของค าใน

ประโยค เชน ตนฉบบใชค ากรยา ในบทแปลอาจใชค านามทมความหมายใกลเคยงกนแทน เปนตน หรออาจใชวธการเปลยนรปประโยค เชน ในกรณทตนฉบบใชประโยคกรรมวาจก ผแปลอาจใชรปประโยคกรรตวาจกทสอความหมายในลกษณะเดยวกนแทน ยกตวอยางเชน

(25) わたしは兄につれられて、父の実家に向かった。

พพาฉนออกเดนทางไปบานเกดของพอ (แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 51)

การปรบบทแปลระดบขอความ อาทเชน การปรบระดบภาษา การปรบใชค าลงทายและค าเรยกขาน ใหสอดคลองกบสถานการณและสภาพสงคมของภาษาฉบบแปล ฯลฯ

จากทกลาวมาขางตน สามารถสรปการปรบบทแปลไดเปน 2 ระดบ ดงน การปรบระดบค า ยกตวอยางเชน - การแปลทบศพท - การเพมค าอธบายความ เชน การอธบายดวยวลหรอวงเลบหลงค า การใชเชงอรรถอธบาย - การเลอกใชค าอนแทนการอธบาย เชน ค าทมความหมายกวางกวา ค าทมความหมายคลายคลง

กน แตกตางกน หรอมความหมายซงกนและกน ฯลฯ - การใชวลหรอประโยคแทนค า - การละค า ฯลฯ

10

การปรบระดบประโยคขนไป ไดแก - การเปลยนหนาทค าในประโยค - การเปลยนรปประโยค เชน การเปลยนรปประโยคจากกรรมวาจกเปนกรรตวาจก - การเรยงล าดบวลหรอประโยคใหม - การปรบระดบภาษา ฯลฯ ขนท 5 การทดสอบฉบบแปล ขนตอนทส าคญขนตอนหนงทผแปลควรกระท า คอ การทดสอบฉบบแปล ซงถอเปนการ

ตรวจสอบขนสดทายกอนทงานแปลจะไดรบการตพมพ เกณฑทจะน ามาพจารณาในการทดสอบฉบบแปล ไดแก ดานความหมาย ระดบภาษา จดมงหมาย และลลาของส านวนภาษา (เชวง จนทรเขตต, 2528, หนา 176)

นอกจากน การทดสอบฉบบแปลท าไดหลายวธ อาทเชน (เชวง จนทรเขตต, 2528, หนา 177-178) 1. การใหผทมความรความเขาใจทงภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลเปนอยางดเปนผชวยอานงาน

แปลแลววจารณวามขอบกพรองประการใดบาง 2. การทดสอบงานแปลโดยวธส ารวจความคดเหนของกลมเปาหมาย 3. การน างานแปลไปใหคณะกรรมการหรอผเชยวชาญทางดานการแปลตรวจสอบ จากทกลาวมาทงหมดจะเหนวา งานแปลชนหนงตองผานการขดเกลาหลายขนตอน หากผแปลม

ความรความเขาใจเกยวกบความหมายของค าและรปส านวนทงในภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลกจะชวยใหวเคราะหตนฉบบไดถกตองและสามารถแปลสอความหมายไดอยางมประสทธภาพ

2.2 ความหมายและลกษณะทางไวยากรณของ 自発 井口 (2004, หนา 79) ไดอธบายเกยวกบความหมายและรปการผนของ 自発 ไววา 自発 หมายถง

สภาพหรอปรากฏการณทเกดขนเองโดยธรรมชาต โดยทรปไวยากรณภาษาญปนทแสดงความหมาย 自発

นนไมไดมรปแบบทตายตว แตอาจอยในรปทคลายคลงกบรปสามารถ（可能形）หรอรปถกกระท า（受身

形）ทงนขนอยกบค ากรยาแตละค า ฉะนนโดยทวไปแลว 自発 จงไมมชอเรยกรปการผนโดยเฉพาะ อนง การแสดงความหมาย 自発 จะใชรปการผน 3 รปแบบ ดงน (井口, 2004)

ใชรปสามารถ（可能形） สวนใหญจะใชรปสามารถแทบทกตว ยกเวนในกรณของค ากรยาตอไปน 魚が釣れる、糸が切れる、家が焼ける、あの映画は泣ける ใชรปถกกระท า（受身形）แสดงความหมาย อาทเชน 考えられる、思われる，待たれる ฯลฯ ใชรปเฉพาะ ยกตวอยางเชน 見える、聞こえる、煮える ฯลฯ

สวน 寺村 (2005, หนา 273) กลาวถงลกษณะเดนของ 自発 ไววา 自発 จดอยในหนวยไวยากรณวาจก (態) ซงมความแตกตางจากรปอนๆทอยในหนวยไวยากรณดงกลาว ทงรปถกกระท า (受身) และรปสามารถ (可能) กลาวคอ รปถกกระท าเนนบรรยายผลทเกดจากการกระท าของใครคนใดคนหนง เชน

11

(26) (歯医者に) 歯を抜かれた。

ฟนถกถอน(โดยหมอฟน) (日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 หนา 274, ผวจยแปล)

สวนรป 自発 จะไมแสดงความหมายดงกลาว ยกตวอยางเชน (27) 歯が抜けた。 ฟนหลด

(日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 หนา 274, ผวจยแปล) ในขณะทรปสามารถจะเนนบรรยายความสามารถของสงใดสงหนง ตวอยางเชน (28) このナイフはよく切れる。 มดนหนไดด

(日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 หนา 275, ผวจยแปล) แตรป 自発 จะแสดงความหมายวา สงใดสงหนงเปนไปเชนนนตามธรรมชาต เชน (29) 糸が切れた。

ดายขาด (日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 หนา 275, ผวจยแปล)

จากทกลาวมาทงหมด สามารถสรปความหมายและลกษณะเดนของ 自発 ไดวา 自発 หมายถง สภาพหรอปรากฏการณทเกดขนเองโดยธรรมชาต จดอยในหนวยไวยากรณวาจก

ซงแสดงความหมายตางจากรปอนๆทอยในหนวยไวยากรณดงกลาว คอ แสดงสภาพของสงใดสงหนงทเปนไปโดยธรรมชาตโดยไมเกยวของกบการกระท าของบคคลหรอความสามารถ อกทง 自発 ยงไมมรปการผนโดยเฉพาะ แตอาจอยในรปทคลายคลงกบรปสามารถหรอรปถกกระท า ทงนขนอยกบกรยาแตละตว 2.3 กลวธการแปลรป 自発 เปนภาษาไทยทเหมาะสม

ดงทกลาวในหวขอความเปนมาและความส าคญของปญหาวจย สมเกยรต เชวงกจวณช (2549, หนา 110) ไดเสนอกลวธการแปลรป 自発 เปนภาษาไทย 2 วธ คอ การไมแปลความหมายของ 自発 และการปรบบทแปลโดยพยายามคงความหมายของส านวนไว

2.3.1 การไมแปลความหมายของ 自発 จากการส ารวจงานแปลญปน-ไทย โดยเฉพาะการแปลวรรณกรรม สมเกยรต เชวงกจวณช (2549, หนา 111) พบวาการแปลความหมายของรป 自発 จะท าใหบทแปลเยนเยอและไมเปนธรรมชาต ผแปลสวนหนงจงมกจะไมแปลความหมายของรปไวยากรณดงกลาว ยกตวอยางเชน (30) また真っ白なろうのような露が太陽の面をかすめて行くように思われた。

น าคางทดเหมอนขผงสขาวก าลงแผบงผวหนาของดวงอาทตย (แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 111)

12

2.3.2 การปรบบทแปลโดยพยายามคงความหมายของส านวนไว หากพจารณาวา ผพดใชส านวน 自発 เพอบอกวาตนเองไมมเจตนาจะคดหรอรสกเชนนน แตม

สาเหตทท าใหอดคดไปเปนเชนนนไมได ทงนเพอเปนการเลยงการแสดงความรสกตรงๆ การแปลส านวนนวา “รสกเหมอน” หรอแปลโดยใชส านวนคาดคะเน อาทเชน “ดเหมอน” “คง” “นาจะ” ฯลฯ2 เพอแสดงความหมายวาผพดไมไดมความมนใจนก กนบวาเปนกลวธการแปลทนาสนใจไมนอย (สมเกยรต เชวงกจวณช, 2549, หนา 111) ยกตวอยางเชน (31) またたくさんのりんとうの花が、草をかくれたり出たりするのは、やさしい狐火の

ように思われた。

และยงมดอกเจนเทยนเปนจ านวนมากแทรกแซมซอนสลบอยในกอหญา ดเหมอนกบแสง สวางลวงตา

(แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 111) (32) 夜景をお客に披露するためと思われる。

คงเพอใหลกคาไดชมทศนยภาพยามราตรอนงดงามเตมท (แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 111)

(33) 淑美よ し み

は、友達の名前と思われるミーちゃんという言葉を耳にとめた。

โยชมไดยนค าวา ม...จง นาจะเปนชอเพอน (แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 111)

(34) 従業員と思われるその若い男の子たちは、愛想も悪く、サービスするわけでもない。

พวกหนมๆทดนาจะเปนพนกงานในรานดไมมมนษยสมพนธ ทงไมบรการอะไรเลย (แปลญปน-ไทย (เบองตน) หนา 111)

อยางไรกตาม การวเคราะหกลวธการแปลดงกลาวมการหยบยกตวอยางประโยคแปลทมค ากรยา 思われる มาประกอบค าอธบายเพยงตวเดยวเทานน ยงไมมการวเคราะหตวอยางประโยคแปลทมค ากรยารป 自発 อนๆทมกเปนปญหาในการแปลญปน-ไทย ดวยเหตน ผวจยจงเหนวามความจ าเปนทจะตองศกษาและวเคราะหการแปลรปไวยากรณดงกลาวเพมเตมในการวจยครงน 2 ค าแปลของรป 自発 ทกลาวมาทงหมดขางตนมาจากการน าค ากรยา 思われる มาเปนตวอยางในการศกษาเพยงตวเดยวเทานน

13

บทท 3 การพจารณาความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 เปนภาษาไทย

3.1 วธการเกบรวบรวมและวเคราะหขอมล ในการวจยครงน ผวจยไดเกบรวบรวมตวอยางประโยคภาษาญปนทมการใชรปไวยากรณ 自発 มาจากฐานขอมลคนหาบทความในหนงสอพมพทางอนเตอรเนต 2 แหง ไดแก หนงสอพมพโยมอร（読売新聞）

และหนงสอพมพอาซาฮ（朝日新聞）โดยผวจยไดคดเลอกตวอยางประโยคทมการใชค ากรยา 4 ตวซงมลกษณะเดน คอ มความเกยวของกบการแสดงความรสกมาเปนตวอยางในการศกษา ไดแก 泣ける、笑える、

感じられる และ 考えられる ดงทกลาวไวในหวขอขอบเขตของการวจย จากนนผวจยไดน าตวอยางประโยคทรวบรวมไดทงหมดมาทดลองแปลเปนประโยคภาษาไทยในหลายรปแบบ โดยยดรปแบบวธการแปล 3 หวขอมาเปนเกณฑในการทดลองแปล ดงตอไปน 1. การละค าแปล (สมเกยรต เชวงกจวณช, 2549, หนา 49) หรอการไมแปลความหมายของ 自発

(สมเกยรต เชวงกจวณช, 2549, หนา 111) 2. การแปลแบบตรงตว (เชวง จนทรเขตต, 2528, หนา 141) 3. การแปลแบบเอาความ (เชวง จนทรเขตต, 2528, หนา 141) หรอการปรบบทแปลโดยพยายามคงความหมายของส านวนไว (สมเกยรต เชวงกจวณช, 2549, หนา 111) อนง เพอใหลกษณะของส านวนแปลภาษาไทยเปนไปในทศทางเดยวกน อนจะชวยใหเออตอการพจารณาความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 เปนภาษาไทย ผวจยจงขอก าหนดกลมค าทน ามาใชในการทดลองแปลรปไวยากรณ 自発 ดงตารางตอไปน ตารางท 2 กลมค าทก าหนดในการทดลองแปลรปไวยากรณ 自発 เปนส านวนแปลภาษาไทยตามรปแบบวธการแปลตางๆ

รปแบบวธการแปล 泣ける 笑える 感じられる 考えられる

การละค าแปล - - - - การแปลแบบตรงตว รองไหออกมาเอง หวเราะออกมาเอง รสกขนมาเองถง คดขนมาเองไดวา

(ท าใหคดไปวา3) การแปลแบบเอาความ น าตาไหลออกมาเอง อดหวเราะไมได รสกไดถง คาดการณไดวา

3 เนองจากค าวา 考える เปนค ากรยาทแสดงการคด พจารณา เชนเดยวกบค าวา 思う ผวจยจงขอน าการแปลแบบตรงตวของค าวา 思われる

ทวา “ท าใหคดไปวา...” (สมเกยรต เชวงกจวณช, 2549, หนา 110) มาเปนกลมค าทใชในการทดลองแปล 考えられる แบบตรงตว

14

อยางไรกด หลงจากทดลองแปลเรยบรอยแลว ผวจยจะน าประโยคแปลทงหมดมาพจารณาความเหมาะสมของส านวนแปล โดยจะมการน าสญลกษณตางๆมาก ากบไวหนาประโยคแปลเพอประกอบการอธบายการวเคราะหความเหมาะสมในแตละประโยคแปล ซงผวจยไดก าหนดใหสญลกษณแตละประเภทแสดงความหมายดงตารางท 3 อยางไรกตาม ในกรณทประโยคแปลไมมสญลกษณใดๆก ากบหนาประโยคเลย หมายความวา ส านวนแปลดงกลาวมความเหมาะสมและเปนธรรมชาตในภาษาไทย

ตารางท 3 ความหมายของสญลกษณทใชในการวเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発

สญลกษณ ความหมาย × ส านวนแปลดงกลาวขดแยงกบความเปนจรง เนองจากความหมายในประโยค

ผดเพยนไปจากตนฉบบ ? ส านวนแปลดงกลาวถายทอดความหมายจากตนฉบบไดไมครบถวน เนองจากยง

ขาดใจความบางสวนของประโยค ไดแก สวนขยายหรอภาคแสดง ฯลฯ ไป △ ส านวนแปลดงกลาวไมเปนธรรมชาตในภาษาไทย

3.2 ผลการเกบขอมล ตวอยางประโยคภาษาญปนทงหมดทรวบรวมไดจากฐานขอมลคนหาบทความในหนงสอพมพทางอนเตอรเนตทง 2 แหง4 มจ านวนทงสน 78 ประโยค โดยแบงไดตามตารางท 4

ตารางท 4 จ านวนประโยคตวอยางประโยคภาษาญปนจ าแนกตามค าทปรากฏในประโยค

ค าทปรากฏในประโยค จ านวนประโยค

รวม 読売新聞 朝日新聞

泣ける 9 11 20 笑える 10 8 18 感じられる 13 7 20 考えられる 10 10 20

รวม 42 36 78 4 ผวจยไดเกบรวบรวมตวอยางประโยคโดยการสมตวอยางจากบทความในหนงสอพมพโยมอร（読売新聞） ในชวงเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2550 ถงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2554 และจากบทความในหนงสอพมพอาซาฮ（朝日新聞）ในชวงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2553 ถงเดอนธนวาคม พ.ศ.2554

15

3.3 วเคราะหขอมล เมอผวจยไดทดลองแปลตวอยางประโยคภาษาญปนทรวบรวมมาทงหมด แลวน าประโยคแปลทไดไปพจารณาเทยบเคยงกบตวอยางประโยคนนๆ กพบวา การแปลรปไวยากรณ 自発 เปนภาษาไทยมประเดนตางๆทนาสนใจ ซงผวจยจะขออธบายเปนล าดบๆไป

3.3.1 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 泣ける จากการสงเกตตวอยางประโยคทงหมด พบวา เมอพจารณาประธาน (主語) ของประโยคแลวอาจแบงตวอยางประโยคไดเปน 2 กลมใหญๆ คอ กรณทประธานเปนสงไมมชวต (無生物主語) และกรณทประธานเปนสงมชวต (生物主語)

ในกรณทประธานของค าวา 泣ける เปนสงไมมชวตนน จากตวอยางประโยคทงหมด พบวา ค านามทค าวา 泣ける ไปขยายลวนเกยวของกบสงบนเทงตางๆ ไดแก เพลง (曲) เรองราว (物語) การแสดง (芝居) ฯลฯ ยกตวอยางเชน ในประโยค (1) ค าวา 泣ける ท าหนาทขยายค านาม 映画 ทหมายถง ภาพยนตร

(1)「泣ける映画」という宣伝文句がある。

(2011 年 10 月 2 日 朝日新聞) จากประโยคขางตน ผวจยไดทดลองแปลเปนประโยคภาษาไทยตามรปแบบวธการแปลตางๆ ไดแก

การละค าแปล (ประโยคแปล (1ก)) การแปลแบบตรงตว (ประโยคแปล (1ข)) และการแปลแบบเอาความ (ประโยคแปล (1ค)) ดงน

(1ก) ? มถอยค าโฆษณาทวา “ภาพยนตร ∅5 ” (1ข)× มถอยค าโฆษณาทวา “ภาพยนตรทรองไหออกมาเอง” (1ค)× มถอยค าโฆษณาทวา “ภาพยนตรทน าตาไหลออกมาเอง”

(ผวจยแปล) เนองจาก 泣ける เปนค าทใชแสดงความรสกของสงมชวต โดยเฉพาะมนษย การแปลโดยใชกลมค า

ทสอความหมายในท านองวา ค านามซงเปนสงไมมชวตนนสามารถแสดงความรสกไดเองตามธรรมชาตเชนเดยวกบมนษย ดงเชนในประโยคแปล (1ข) และ (1ค) ทวา “ภาพยนตรทรองไหออกมาเอง” และ “ภาพยนตรทน าตาไหลออกมาเอง” ตามล าดบ จงเปนการแปลทไมเหมาะสมเนองจากความหมายผดเพยนไปจากตนฉบบโดยสนเชง

ดวยเหตน ผวจยจงเหนวา หากแปลดวยการใชกลมค า “เรยกน าตา” ดงประโยคแปล (1ง) หรอเพมค าวา “ผชม” หลงกลมค า “เรยกน าตา” ดงประโยคแปล (1จ) เพอแสดงความหมายทวา สงไมมชวตกระตนใหมนษยแสดงความรสกออกมาโดยธรรมชาต ทงๆทตวมนษยไมไดมเจตนาทจะกระท าเชนนน (ซงในกรณของตวอยางประโยคน หมายถง ภาพยนตรเปนสงทกระตนใหผชมรองไหออกมาเอง) กนาจะเปนรปแบบวธการแปลทเหมาะสมทสด และอาจกลาวไดวาเปนการพยายามรกษาความหมายของรปไวยากรณ 自発 ไวในอกทางหนงดวย 5 สญลกษณ ∅ แสดงการละค าแปลภายในประโยค

16

(1ง) มถอยค าโฆษณาทวา “ภาพยนตรทเรยกน าตา” (1จ) มถอยค าโฆษณาทวา “ภาพยนตรทเรยกน าตาผชม”

(ผวจยแปล) การแปลตวอยางประโยคตอไปนกเชนกน การแปลเอาความโดยการเลอกใชกลมค า “เรยกน าตา”

โดยเพมค าวา “ผฟง” (เนองจากในกรณนประธานของประโยคเปนเพลง (曲) จงเลอกใชค า “ผฟง” ใหสอดคลองกบประธานของประโยค) ดงประโยคแปล (2จ) เพออธบายความใหครบถวนกจะท าใหไดส านวนแปลในลกษณะทเปนธรรมชาตมากทสดในภาษาไทย

(2) 琴線に触れる旋律も手伝い、いつもより泣ける曲が多い。

(2011 年 8 月 11 日 読売新聞) (2ก)? ทวงท านองทจบใจกคงเปนสวนหนงทท าใหเพลง ∅ มมากกวาทกครง (2ข)×ทวงท านองทจบใจกคงเปนสวนหนงทท าใหเพลงทรองไหออกมาเองมมากกวาทกครง (2ค)×ทวงท านองทจบใจกคงเปนสวนหนงทท าใหเพลงทน าตาไหลออกมาเองมมากกวาทกครง (2ง)? ทวงท านองทจบใจกคงเปนสวนหนงทท าใหเพลงทเรยกน าตามมากกวาทกครง (2จ) ทวงท านองทจบใจกคงเปนสวนหนงทท าใหเพลงทเรยกน าตาผฟงมมากกวาทกครง

(ผวจยแปล) สวนในกรณทประธานของค าวา 泣ける เปนสงมชวตนน ผวจยพบวา ไมสามารถใชวธการละค า

แปลหรอการไมแปลความหมายของ 自発 ได เนองจากภาคแสดงเปนสวนส าคญของประโยค หากละค าแปลในสวนภาคแสดงไปจะท าใหกลายเปนประโยคแปลทไมสมบรณ ดงประโยคแปล (3ก) สวนการแปลแบบตรงตววา “รองไหออกมาเอง” ดงประโยคแปล (3ข) กแลดเปนประโยคทไมเปนธรรมชาต

(3) 花菜さんとおばあちゃんとの思い出が頭に浮かんできて本当に泣ける。

(2010 年 12 月 24 日 朝日新聞) (3ก) ? พอภาพความทรงจ าระหวางคณคานะกบคณยาของเธอผดขนมาในหว ∅ (3ข)△พอภาพความทรงจ าระหวางคณคานะกบคณยาของเธอผดขนมาในหว กรองไหออกมาเอง

(ผวจยแปล) ดวยเหตน การแปลเอาความดวยกลมค าทวา “น าตาไหลออกมาเอง” ดงประโยคแปล (3ค) จงเปน

ส านวนแปลทเหมาะสมและเปนธรรมชาตทสด อยางไรกตาม ผวจยเหนวา หากแปลเอาความดวยกลมค า “กลนน าตาไวไมอย” ดงประโยคแปล (3ง) กนาจะชวยใหส านวนแปลดเปนธรรมชาตมากยงขน

(3ค) พอภาพความทรงจ าระหวางคณคานะกบคณยาของเธอผดขนมาในหว น าตากไหลออกมาเอง (3ง) พอภาพความทรงจ าระหวางคณคานะกบคณยาของเธอผดขนมาในหว กกลนน าตาไวไมอย

(ผวจยแปล) ในตวอยางประโยค (4) จะเหนวา ประโยคแปล (4ก) ยงขาดใจความส าคญของประโยคไป จงอาจท า

ใหผอานไดรบสารไมครบถวน สวนการแปลตรงตวดงประโยคแปล (4ข) กท าใหลกษณะส านวนแปลไมเปนธรรมชาต การแปลเอาความดงประโยคแปล (4ค) และ (4ง) จงเหมาะแกการแปลประโยคดงกลาวมากทสด

17

(4) この映画のストーリーを聞き「なんか泣けそう」と感激。 (2011 年 12 月 5 日 朝日新聞)

(4ก)? พอไดฟงเนอเรองของภาพยนตรเรองนกรสกประทบใจ ∅ (4ข)△พอไดฟงเนอเรองของภาพยนตรเรองนกรสกประทบใจเหมอนจะรองไหออกมาเอง (4ค)พอไดฟงเนอเรองของภาพยนตรเรองนกรสกประทบใจเหมอนน าตาจะไหลออกมาเอง (4ง)พอไดฟงเนอเรองของภาพยนตรเรองนกรสกประทบใจเหมอนจะกลนน าตาไวไมอย

(ผวจยแปล) ในตวอยางประโยค (5) กเชนเดยวกน เนองจากประธานของประโยคดงกลาว ไดแก ผพดซงเปน

สงมชวต การแปลเอาความดวยการเลอกใชกลมค า “น าตาไหลออกมาเอง” หรอ “กลนน าตาไวไมอย” ดงประโยคแปล (5ค) และ (5ง) จงเปนส านวนแปลทเปนธรรมชาตทสดในบรรดาประโยคแปลทงหมด

(5) 沿道の拍手や歓声を聞いて泣けてきた。

(2011 年 5 月 5 日 朝日新聞) (5ก) ? ไดยนเสยงปรบมอและเสยงตะโกนแสดงความยนดอยสองขางทาง ∅ (5ข)△ไดยนเสยงปรบมอและเสยงตะโกนแสดงความยนดอยสองขางทาง กเลยรองไหออกมาเอง (5ค)ไดยนเสยงปรบมอและเสยงตะโกนแสดงความยนดอยสองขางทาง น าตากเลยไหลออกมาเอง (5ง)ไดยนเสยงปรบมอและเสยงตะโกนแสดงความยนดอยสองขางทาง กเลยกลนน าตาไวไมอย

(ผวจยแปล)

3.3.2 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 笑える เชนเดยวกบกรณของค าวา 泣ける จากการพจารณาตวอยางประโยคทงหมดทมการใชค าวา 笑える

พบวา หากพจารณาจากประธาน (主語) ของประโยคแลวกอาจแบงตวอยางประโยคไดเปน 2 กลมใหญๆ คอ กรณทประธานเปนสงทไมมชวต (無生物主語) และกรณทประธานเปนสงมชวต (生物主語)

กรณทประธานของค าวา 笑える เปนสงไมมชวตนน ผวจยพบวา ค านามในประโยคจะมลกษณะเชนเดยวกบกรณทประธานของค าวา 泣ける เปนสงไมมชวต กลาวคอ เปนค าทเกยวของกบการบนเทง เชน ผลงาน (作品) ละครตลก (喜劇) ฯลฯ ยกตวอยางเชน ในตวอยางประโยค (6)

(6)「楽しく笑える舞台にしたい」と意気込んでいる。 (2009 年 11 月 18 日 読売新聞)

จากประโยค (6) ค าวา 笑える ท าหนาทขยายค านาม 舞台 ทหมายถง ละครเวท ซงเปนสงไมมชวตจากการทดลองแปลทงสามรปแบบ พบวา ไมมส านวนแปลใดทเหมาะสมและเปนธรรมชาต

(6ก) ? ตงใจวาจะท าละครเวท ∅ อยางสนกสนาน (6ข)×ตงใจวาจะท าละครเวททหวเราะออกมาเองอยางสนกสนาน (6ค)×ตงใจวาจะท าละครเวททอดหวเราะไมไดอยางสนกสนาน

(ผวจยแปล)

18

ดวยเหตน ผวจยจงเหนวา การแปลค าวา 笑える ดวยการเลอกใชกลมค าทวา “เรยกเสยงหวเราะ” หรอ “สรางเสยงหวเราะ” ดงประโยคแปล (6ง) และ (6จ) เพอใหมความหมายในท านองเดยวกนกบการแปลค าวา 泣ける ดวยกลมค า “เรยกน าตา” จงนาจะไดส านวนแปลทเปนธรรมชาตทสด

(6ง) ตงใจวาจะท าละครเวททเรยกเสยงหวเราะอยางสนกสนาน (6จ) ตงใจวาจะท าละครเวททสรางเสยงหวเราะอยางสนกสนาน

(ผวจยแปล) อยางไรกตาม หากเสรมค าแปลลงในประโยคแปล (6ข) เพออธบายวา ละครเวทเปนสงทกระตนให

ผชมหวเราะออกมาโดยธรรมชาต ดงเชนประโยคแปล (6ฉ) หรอการเพมกลมค า “จากผชม” ลงไปในประโยคแปล (6ง) เพอถายทอดความหมายของประโยคใหชดเจน ดงประโยคแปล (6ช) กอาจท าใหส านวนแปลดเปนธรรมชาตมากยงขน

(6ฉ) ตงใจวาจะท าละครเวททท าใหผชมหวเราะออกมาไดอยางสนกสนาน (6ช) ตงใจวาจะท าละครเวททเรยกเสยงหวเราะอยางสนกสนานจากผชม

(ผวจยแปล) ในตวอยางประโยคท (7) กเชนเดยวกน การแปลดวยกลมค า “เรยกเสยงหวเราะ” หรอ “สรางเสยง

หวเราะ” แลวเพมค าแปล “แกผชม” ดงประโยคแปล (7ง) และ (7จ) ตามล าดบ นาจะท าใหส านวนแปลภาษาไทยของตวอยางประโยคดงกลาวเหมาะสมและมความตอเนองของประโยคมากขน

(7) この作品が笑えてラストで感動した。

(2011 年 8 月 9 日 朝日新聞) (7ก)? ผลงานชนน ∅ ในตอนทายยงสรางความประทบใจอกดวย (7ข)×ผลงานชนนหวเราะออกมาเอง และในตอนทายยงสรางความประทบใจอกดวย (7ค)×ผลงานชนนอดหวเราะไมได และในตอนทายยงสรางความประทบใจอกดวย (7ง) ผลงานชนนเรยกเสยงหวเราะ และในตอนทายยงสรางความประทบใจแกผชมอกดวย (7จ) ผลงานชนนสรางเสยงหวเราะ และในตอนทายยงสรางความประทบใจแกผชมอกดวย

(ผวจยแปล) ในขณะเดยวกน กรณทประธานของค าวา 笑える เปนสงมชวตนน ผวจยพบวา ประโยคทแปลเอา

ความโดยใชกลมค า “อดหวเราะไมได” (ดงเชนประโยคแปล (8ค)) สามารถสอความหมายไดอยางเหมาะสมทสด เมอเทยบเคยงกบประโยคแปลอนๆ

(8) 最先端を切り開く科学者たちが、「性能計算書の表紙に使う酒のラベル、どうするか

なぁ」と、大まじめに悩む姿は、想像すると笑える。

(2010 年 12 月 29 日 読売新聞) (8ก)? พอลองจนตนาการสภาพทบรรดานกวทยาศาสตรรนบกเบกก าลงครนคดกงวลอยาง

เครงเครยดวา จะเลอกฉลากแสดงคณสมบตทใชตดบนขวดสราอยางไรด ∅

19

(8ข)△พอลองจนตนาการสภาพทบรรดานกวทยาศาสตรรนบกเบกก าลงครนคดกงวลอยาง เครงเครยดวา จะเลอกฉลากแสดงคณสมบตทใชตดบนขวดสราอยางไรด กหวเราะออกมาเอง

(8ค) พอลองจนตนาการสภาพทบรรดานกวทยาศาสตรรนบกเบกก าลงครนคดกงวลอยาง เครงเครยดวา จะเลอกฉลากแสดงคณสมบตทใชตดบนขวดสราอยางไรด กอดหวเราะไมได

(ผวจยแปล) อยางไรกตาม หากพจารณาในประเดนเรองความสอดคลองกบประโยคตนฉบบภาษาญปน การแปล

แบบตรงตววา “หวเราะออกมาเอง” จะชวยรกษาความหมายเชง 自発 ทวา “สภาพหรอปรากฏการณทเกดขนเองตามธรรมชาต” ไวไดดกวา ในขณะทการแปลแบบเอาความวา “อดหวเราะไมได” นน ถงแมรปส านวนจะคลาดเคลอนไปจากตนฉบบอยบางกตาม แตเมอพจารณาในเรองความตอเนองของประโยคแลว กถอวาเปนส านวนแปลทเปนธรรมชาตมากกวาประโยคอนๆ

ในขณะทตวอยางประโยค (9) แมจะมค าวา 大声で ท าหนาทขยายค า 笑える ในประโยคกตาม เมอแปลเอาความดวยกลมค า “อดหวเราะไมได” ดงประโยคแปล (9ค) กจะท าใหไดส านวนแปลภาษาไทยทเปนธรรมชาตกวาการละค าแปลหรอการแปลแบบตรงตว ดงประโยค (9ก) และ (9ข)

(9) 時任さんはコミカルな演技がとても上手です。大声で笑える。 (2007 年 5 月 24 日 読売新聞)

(9ก) ? คณโทะคโทแสดงบทตลกเกงมาก ∅ เสยงดง (9ข)△คณโทะคโทแสดงบทตลกเกงมาก หวเราะออกมาเองเสยงดง (9ค) คณโทะคโทแสดงบทตลกเกงมาก อดหวเราะเสยงดงไมได

(ผวจยแปล)

3.3.3 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 感じられる เมอพจารณาตวอยางประโยคทมการใชค าวา 感じられる พบวา อาจแบงตวอยางประโยคไดเปน 2

กลมใหญๆ ไดแก กรณทประธานเปนสงทไมมชวต (無生物主語) และกรณทประธานเปนสงมชวต (生物

主語) เชนเดยวกบกรณของค าวา泣ける และ笑えるซงจากการทดลองแปลตวอยางประโยคทประธานของค าวา 感じられる เปนสงไมมชวตนน พบวา ประโยคทแปลดวยการแปลแบบตรงตวเปนส านวนแปลทไมเปนธรรมชาต ดงประโยคแปล (10ข) ในขณะทประโยคทแปลเอาความโดยการใชกลมค า “รสกไดถง” ดงประโยคแปล (10ค) ผวจยเหนวาเปนส านวนแปลทเหมาะสมและเปนธรรมชาตมากทสด

(10) 彼のミュージカルへの並々ならぬ熱意が感じられる。 (2011 年 11 月 2 日 朝日新聞)

(10ก) ? ∅ ความกระตอรอรนอยางเตมเปยมทมตอการแสดงละครเพลงของเขา (10ข) △ รสกขนมาเองถงความกระตอรอรนอยางเตมเปยมทมตอการแสดงละครเพลงของเขา (10ค) รสกไดถงความกระตอรอรนอยางเตมเปยมทมตอการแสดงละครเพลงของเขา

(ผวจยแปล)

20

เชนเดยวกบการแปลตวอยางประโยค (11) เมอพจารณาประโยคแปลทงหมด จะเหนวา ประโยคแปล (11ค) ทแปลเอาความดวยการใชกลมค า “รสกไดถง” เปนส านวนแปลทดเปนธรรมชาตในภาษาไทย

(11) カウンターには、柿をかたどり、秋が感じられる茶菓子や白みそ入りのカステラなど、

４種類の和菓子が並んでいた。

(2011 年 11 月 27 日 読売新聞) (11ก)? ทเคานเตอรมขนมญปน 4 ชนดวางเรยงอย อยางเชน ขนมคสเทรา (ขนมไข) สอดไสมโสะ

ขาว และขนมเลยนแบบลกพลบทเอาไวทานตอนดมชา ∅ ฤดใบไมรวง ฯลฯ (11ข)×ทเคานเตอรมขนมญปน 4 ชนดวางเรยงอย อยางเชน ขนมคสเทรา (ขนมไข) สอดไสมโสะ

ขาว และขนมเลยนแบบลกพลบทเอาไวทานตอนดมชาซงรสกขนมาเองถงฤดใบไมรวง เปน ตน

(11ค) ทเคานเตอรมขนมญปน 4 ชนดวางเรยงอย อยางเชน ขนมคสเทรา (ขนมไข) สอดไสมโสะ ขาว และขนมเลยนแบบลกพลบทเอาไวทานตอนดมชาซงรสกไดถงฤดใบไมรวง เปนตน

(ผวจยแปล) นอกจากน ผวจยเหนวา หากแปลเอาความดวยกลมค าอนๆทมความหมายใกลเคยง เชน “ท าใหรสก

ถง” ดงประโยคแปล (11ง) กนาจะชวยใหส านวนแปลดเปนธรรมชาตไดเชนกน (11ง) ทเคานเตอรมขนมญปน 4 ชนดวางเรยงอย อยางเชน ขนมคสเทรา (ขนมไข) สอดไสมโสะขาว

และขนมเลยนแบบลกพลบทเอาไวทานตอนดมชาซงท าใหรสกถงฤดใบไมรวง เปนตน (ผวจยแปล)

ในตวอยางประโยค (12) กเชนกน อาจแปลดวยกลมค าทวา “รสกไดถง” หรอ “ท าใหรสกถง” ดงประโยคแปล (12ค) และ (12ง) ตามล าดบ จงจะไดส านวนแปลภาษาไทยทเหมาะสม

(12) ずっとその背中を見てきた久保さんの言葉の端々には、祖父への尊敬と懐かしさがに

じんでいるように感じられた。

(2011 年 9 月 27 日 朝日新聞) (12ก) ? ในทกถอยค าของคณคโบะ ∅ ความเคารพและความระลกถงปผซงเขาเฝามองแผนหลงมา

โดยตลอด (12ข)△ในทกถอยค าของคณคโบะรสกขนมาเองถงความเคารพและความระลกถงปผซงเขาเฝามอง

แผนหลงมาโดยตลอด (12ค) ในทกถอยค าของคณคโบะรสกไดถงความเคารพและความระลกถงปผซงเขาเฝามองแผนหลง

มาโดยตลอด (12ง) ในทกถอยค าของคณคโบะท าใหรสกถงความเคารพและความระลกถงปผซงเขาเฝามองแผน

หลงมาโดยตลอด (ผวจยแปล)

21

สวนการแปลประโยครป 自発ทประธานของค า感じられる เปนสงมชวต ดงเชนประโยค (13) นน ผวจยพบวา ไมวาจะเปนส านวนแปลทไดจากการละค าแปล การแปลแบบตรงตว หรอการแปลแบบเอาความโดยการใชกลมค า “รสกไดถง” กตาม กไมมส านวนใดทเหมาะสมหรอเปนธรรมชาต

(13) 悲しいと感じられるのは、むしろ幸せなことではないか。 (2011 年 9 月 16 日 読売新聞)

(13ก) ? การท ∅ เศรานน ในทางกลบกนอาจหมายถงความสข (13ข)△การทรสกขนมาเองวาเศรานน ในทางกลบกนอาจหมายถงความสข (13ค)△การทรสกไดวาเศรานน ในทางกลบกนอาจหมายถงความสข

(ผวจยแปล) ในความเหนของผวจย หากแปลประโยคดงกลาวดวยกลมค าอนๆทมความหมายใกลเคยง ไดแก การ

แปลเอาความโดยการคงไวเพยงความหมายของค ากรยาหลก คอ ค าวา “รสก” ดงประโยคแปล (13ง) กนาจะท าใหประโยคแปลดเปนธรรมชาตขนกวาเดมได

(13ง) การทรสกเศรานน ในทางกลบกนอาจหมายถงความสข (ผวจยแปล)

ในตวอยางประโยค (14) กเชนเดยวกน เมอเทยบกบประโยคแปลอนๆแลว ส านวนทปรบบทแปลดวยกลมค า “รสก” ดงประโยคแปล (14ง) เปนประโยคทดเหมาะสมมากทสด

(14) 英語のメディアで近年、しばしば目にする言葉に mercantilism （マーカンティリ

ズム）があります。意味は「重商主義」です。高校の世界史の教科書にも載ってい

る言葉ですから、懐かしいと感じられる人もいるでしょう。

(2011 年 11 月 25 日 読売新聞) (14ก) ในบรรดาค าทมกจะพบเหนในสอทใชภาษาองกฤษในปจจบนจะมค าวา “Mercantilism” ซง

หมายถง “ลทธพาณชยนยม” คงมคน ∅ หวนนกถงค าๆนเนองจากเปนค าทปรากฏในหนงสอ เรยนประวตศาสตรโลกชนมธยมศกษาตอนปลาย

(14ข) △ในบรรดาค าทมกจะพบเหนในสอทใชภาษาองกฤษในปจจบนจะมค าวา “Mercantilism” ซงหมายถง “ลทธพาณชยนยม” คงมคนรสกขนมาเองวาหวนนกถงค าๆนเนองจากเปนค าท ปรากฏในหนงสอเรยนประวตศาสตรโลกชนมธยมศกษาตอนปลาย

(14ค) △ในบรรดาค าทมกจะพบเหนในสอทใชภาษาองกฤษในปจจบนจะมค าวา “Mercantilism” ซงหมายถง “ลทธพาณชยนยม” คงมคนรสกไดวาหวนนกถงค าๆนเนองจากเปนค าทปรากฏ ในหนงสอเรยนประวตศาสตรโลกชนมธยมศกษาตอนปลาย

(14ง) ในบรรดาค าทมกจะพบเหนในสอทใชภาษาองกฤษในปจจบนจะมค าวา “Mercantilism” ซง หมายถง “ลทธพาณชยนยม” คงมคนรสกหวนนกถงค าๆนเนองจากเปนค าทปรากฏใน หนงสอเรยนประวตศาสตรโลกชนมธยมศกษาตอนปลาย

(ผวจยแปล)

22

3.3.4 วเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 考えられる หลงจากพจารณาประโยคแปลทมค าวา 考えられる ผวจยพบวา ประธานของประโยคลวนเปนตวผ

พดทงสน ผวจยจงขอวเคราะหการแปลค ากรยาดงกลาวโดยยดเกณฑประธานเปนสงมชวต จากตวอยางประโยค (15) เมอพจารณาประโยคแปลทงสามประโยคแลว พบวา การละค าแปลดง

ประโยคแปล (15ก) นนอาจท าใหขาดความตอเนองของประโยค ในขณะทการแปลแบบตรงตวดงประโยค (15ข) ท าใหส านวนแปลดไมเปนธรรมชาต ดงนน การแปลแบบเอาความดวยกลมค า “คาดการณไดวา” ดงประโยคแปล (15ค) จงนาจะเปนวธการทเหมาะสมทสดในบรรดาประโยคทงหมด

(15) 米航空宇宙局（ＮＡＳＡ）は５日、これまでで最も生命の存在に適していると考え

られる惑星を見つけたと発表した。

(2011 年 12 月 6 日 読売新聞) (15ก)? องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาต (องคการนาซา) ไดประกาศเมอวนท 5 ทผานมา

วาไดคนพบตาวเคราะห ∅ เปนททเหมาะแกการด ารงชวตมากทสดเทาทคนพบมา (15ข)△ องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาต (องคการนาซา) ไดประกาศเมอวนท 5 ทผาน

มาวาไดคนพบตาวเคราะหทคดขนมาเองไดวา (ท าใหคดไปวา)เปนททเหมาะแกการด ารงชวต มากทสดเทาทคนพบมา

(15ค)องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาต (องคการนาซา) ไดประกาศเมอวนท 5 ทผานมาวา ไดคนพบตาวเคราะหทคาดการณไดวาเปนททเหมาะแกการด ารงชวตมากทสดเทาทคนพบมา

(ผวจยแปล) นอกจากน ผวจยพบวา หากแปลตวอยางประโยคดงกลาวดวยกลมค าทความหมายใกลเคยงกนกบ

กลมค า “คาดการณไดวา” ยกตวอยางเชน การแปลดวยกลมค า “สนนษฐานไดวา” ดงประโยคแปล (15ง) กจะท าใหไดประโยคแปลทเหมาะสมและเปนธรรมชาตเชนเดยวกน

(15ง) องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาต (องคการนาซา) ไดประกาศเมอวนท 5 ทผานมาวา ไดคนพบตาวเคราะหทสนนษฐานไดวาเปนททเหมาะแกการด ารงชวตมากทสดเทาทคนพบมา

(ผวจยแปล) อยางไรกตาม นววรรณ พนธเมธา (2544, หนา 41-42) ไดใหความหมายของค า “คาดการณ” ไววา

“คดถงเหตการณลวงหนา เชน คาดการณไวไมผด” สวนค าวา “สนนษฐาน” หมายถง “คาดคะเนโดยพจารณาจากหลกฐาน เชน สนนษฐานวาคนในบานรวมมอกบคนราย” ฉะนน เมอพจารณาจากนยามดงกลาว การแปลเอาความดวยกลมค า “สนนษฐานไดวา” จงเหมาะสมมากทสด เนองจากสอดคลองกบสถานการณในตวอยางประโยค กลาวคอ การพจารณาวาดาวเคราะหเหมาะแกการด ารงชวตหรอไมนนไมใชการคดถงเหตการณในอนาคตเพยงเทานน แตจ าเปนตองใชหลกฐานทางวทยาศาสตรหลายอยางมาประกอบกน

ในขณะทตวอยางประโยค (16) กเชนเดยวกน ผวจยพบวา การแปลดวยกลมค า “สนนษฐานไดวา” ดงประโยค (16ง) จะท าใหไดส านวนแปลทเหมาะสมมากกวาประโยคแปล (16ค) ทแปลดวยกลมค า “คาดการณไดวา”

23

(16)「やすさか」は坂登りやすい坂の意味の「安坂」などが考えられる。 (2011 年 10 月 13 日 朝日新聞)

(16ก)×ค าวา “ยาซซากะ” ∅ มความหมายมาจาก ทางลาด (ซากะ) ทปนขนไดงายดาย (ยาซ) (16ข)△ค าวา “ยาซซากะ” คดขนมาเองไดวา (ท าใหคดไปวา)มความหมายมาจาก ทางลาด (ซากะ)

ทปนขนไดงายดาย (ยาซ) (16ค)△ค าวา “ยาซซากะ” คาดการณไดวามความหมายมาจาก ทางลาด (ซากะ) ทปนขนไดงายดาย

(ยาซ) (16ง) ค าวา “ยาซซากะ” สนนษฐานไดวามความหมายมาจาก ทางลาด (ซากะ) ทปนขนไดงายดาย

(ยาซ) (ผวจยแปล)

ในตวอยางประโยค (17) กเชนเดยวกน การแปลแบบเอาความดวยกลมค า “สนนษฐานไดวา” เปนส านวนแปลทเหมาะสมและเปนธรรมชาตทสดในบรรดาประโยคแปลทงหมด ดงประโยค (17ง) (17) 捜査資料は県警察に当時保有していた資料に基づき作成されたものと考えられる。

(2011 年 12 月 10 日 読売新聞) (17ก)×เอกสารการส ารวจนน ∅ จะเปนสงทเขยนขนโดยอางองจากเอกสารทเกบรกษาไวโดยกรม

ต ารวจในสมยนน (17ข)△เอกสารการส ารวจนนคดขนมาเองไดวา (ท าใหคดไปวา)จะเปนสงทเขยนขนโดยอางอง

จากเอกสารทเกบรกษาไวโดยกรมต ารวจในสมยนน (17ค)△เอกสารการส ารวจนนคาดการณไดวาจะเปนสงทเขยนขนโดยอางองจากเอกสารทเกบ

รกษาไวโดยกรมต ารวจในสมยนน (17ง) เอกสารการส ารวจนนสนนษฐานไดวาจะเปนสงทเขยนขนโดยอางองจากเอกสารทเกบรกษา

ไวโดยกรมต ารวจในสมยนน (ผวจยแปล)

อยางไรกตาม จากตวอยางประโยคทงสองประโยคขางตนมขอสงเกต คอ ถงแมการละค าแปลดงประโยคแปล (16ก) และ (17ก) จะท าใหไดส านวนแปลทเปนธรรมชาตกตาม แตเมอพจารณาจากเนอหาของประโยคโดยรวมแลว ถอวาเปนประโยคแปลทมความคลาดเคลอนไปจากสงทตนฉบบตองการสอ กลาวคอ ประโยคแปลมเนอหาไปในเชงขอเทจจรง ซงขดกบประโยคตนฉบบทเปนการแสดงความคดเหนหรอการคาดคะเนของผพดเทานน ดวยเหตน ผวจยจงเหนวาการละค าแปลเปนรปแบบวธการแปลทไมเหมาะสมในกรณการแปลประโยคดงกลาว

เชนเดยวกบกบตวอยางประโยค (18) การละค าแปลดงประโยคแปล (18ก) ท าใหกลายเปนประโยคเชงขอเทจจรง ไมใชขอคดเหนของผพดตามประโยคตนฉบบ จงถอวาเปนส านวนทไมเหมาะสมในการแปล ในขณะทการแปลเอาความโดยใชกลมค า “สนนษฐานไดวา” ดงประโยคแปล (18ง) ท าใหไดส านวนแปลทถายทอดความหมายไดอยางเหมาะสมและเปนธรรมชาตทสด

24

(18)生肉がえびす各店舗に納入される前の段階で既に汚染されていたと考えられるとした。

(2011 年 12 月 10 日 読売新聞) (18ก)×∅ เนอดบมการปนเปอนอยแลวในขนตอนกอนทจะซอเขามาในรานเอะบซแตละสาขา (18ข)△คดขนมาเองไดวา (ท าใหคดไปวา) เนอดบมการปนเปอนอยแลวในขนตอนกอนทจะซอเขา

มาในรานเอะบซแตละสาขา (18ค)△คาดการณไดวาเนอดบมการปนเปอนอยแลวในขนตอนกอนทจะซอเขามาในรานเอะบซแต

ละสาขา (18ง) สนนษฐานไดวาเนอดบมการปนเปอนอยแลวในขนตอนกอนทจะซอเขามาในรานเอะบซแต

ละสาขา (ผวจยแปล)

ในตวอยางประโยค (19) กเชนกน เมอพจารณาประโยคแปลทงหมดจะเหนไดวา ประโยคทแปลดวยกลมค า “สนนษฐานวา” ดงประโยคแปล (19ง) มความเหมาะสมกบบรบทภายในประโยคมากทสด

(19) 冬に (心臓) 突然死の危険性が高まるのは、寒さの刺激で血圧が大きく変動するのが原

因の一つと考えられている。

(2011 年 11 月 24 日 朝日新聞) (19ก)×∅ การทภาวะหวใจวายเฉยบพลนมความเสยงเพมขนในชวงฤดหนาวนน มสาเหตหนงมา

จากอากาศเยนทกระตนใหเกดความแปรปรวนของความดนโลหตอยางรนแรง (19ข)△คดขนมาเองไดวา (ท าใหคดไปวา)การทภาวะหวใจวายเฉยบพลนมความเสยงเพมขนในชวง

ฤดหนาวนน มสาเหตหนงมาจากความเยนทกระตนใหเกดความแปรปรวนของความดนโลหต อยางรนแรง

(19ค)△คาดการณไดวาการทภาวะหวใจวายเฉยบพลนมความเสยงเพมขนในชวงฤดหนาวนน ม สาเหตหนงมาจากความเยนทกระตนใหเกดความแปรปรวนของความดนโลหตอยางรนแรง

(19ง)สนนษฐานไดวาการทภาวะหวใจวายเฉยบพลนมความเสยงเพมขนในชวงฤดหนาวนน ม สาเหตหนงมาจากความเยนทกระตนใหเกดความแปรปรวนของความดนโลหตอยางรนแรง

(ผวจยแปล) อยางไรกตาม เนองจากค ากรยา 考えられる แสดงความหมายทเกยวกบการคด หรอการพจารณา

เชนเดยวกบค าวา 思われる หากแปลประโยคดงกลาวโดยใชวธเดยวกบการแปลค าวา 思われる ทไดกลาวในการวเคราะหกลวธการแปลรป 自発 (สมเกยรต เชวงกจวณช, 2549, หนา 110-111) ในหวขอทฤษฎและงานวจยทเกยวของ คอ การปรบบทแปลดวยส านวนคาดคะเน เชน การแปลดวยค าวา อาจ ดงประโยค (19จ) เพอแสดงความหมายวา ผพดคาดการณอยางไมมนใจนก กนาจะไดส านวนแปลทเปนธรรมชาตเชนกน

(19จ)การทภาวะหวใจวายเฉยบพลนมความเสยงเพมขนในชวงฤดหนาวนน อาจมสาเหตหนงมา จากความเยนทกระตนใหเกดความแปรปรวนของความดนโลหตอยางรนแรง

(ผวจยแปล)

25

บทท 4 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

4.1 สรปผลการวเคราะหการแปลรป 自発 ค าวา 泣ける、笑える、感じられる และ 考えられる

จากการวเคราะหประโยคแปลทมการใชค ากรยารป 自発 ทง 4 ตวทน ามาเปนตวอยางในการศกษา สามารถสรปผลการวเคราะหดงตารางท 5 ตารางท 5 สรปผลการวเคราะหความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 ค าวา 泣ける、笑える、感

じられる และ 考えられる

ค ากรยา ประธานของประโยค รปแบบวธการแปล

ตวอยางกลมค าอนๆทเหมาะสมในการแปล ละค าแปล แปลตรงตว แปลเอาความ

- รองไหออกมาเอง น าตาไหลออกมาเอง

泣ける สงไมมชวต ? ☓ ☓ “เรยกน าตา(ผชม/ผฟง)”

สงมชวต ? △ ○6 “กลนน าตาไวไมอย”

- หวเราะออกมาเอง อดหวเราะไมได

笑える สงไมมชวต ? ☓ ☓ “เรยก/สรางเสยงหวเราะ(ผชม)”

สงมชวต ? △ ○ -

- รสกขนมาเองถง รสกไดถง

感じられる สงไมมชวต ? ☓/△ ○ “ท าใหรสกถง”

สงมชวต ? △ △ “รสก”

- คดขนมาเองไดวา

(ท าใหคดไปวา)

คาดการณไดวา

考えられる สงมชวต (ผพด) ☓/? △ △ “สนนษฐานวา”

ส านวนคาดคะเน เชน “อาจ” ฯลฯ

จากตารางท 5 จะสงเกตไดวา การแปลค ากรยารปไวยากรณ 自発 ทง 4 ค าเปนภาษาไทยนน ม

ความสมพนธกบความเปนสงมชวตหรอสงไมมชวตของประธานในประโยค ดงตอไปน 1. การแปลประโยคทมค าวา 泣ける และ 笑える มความคลายคลงกนเปนอยางมาก กลาวคอ ในกรณทประธานของประโยคเปนสงไมมชวตนน ประธานทพบจะเปนค าทเกยวกบผลงานบนเทงตางๆ ไดแก

6 สญลกษณ ○ หมายถง ส านวนแปลมความเหมาะสมและเปนธรรมชาตในภาษาไทย

26

เพลง ละคร ภาพยนตร ฯลฯ ซงจากการวเคราะหตวอยางทงหมดพบวา การแปลแบบเอาความดวยกลมค า “เรยกน าตา” และ “เรยก/สรางเสยงหวเราะ” ตามล าดบ เปนวธทเหมาะสมทสด

2. ในกรณทประธานของประโยคทมการใชรป 自発 ค าวา 泣ける และ 笑える เปนสงมชวตนน การแปลดวยกลมค าทแสดงความหมายวา ผพดไมอาจระงบความรสกไวไดจงแสดงความรสกเชนนนออกมาโดยธรรมชาต ซงไดแก กลมค า “น าตาไหลออกมาเอง” หรอ “กลนน าตาไวไมอย” ในการแปลค า 泣ける

และ กลมค า “อดหวเราะไมได” ในการแปลค า 笑える จะท าใหส านวนแปลเหมาะสมและเปนธรรมชาต 3. การแปลประโยคทมการใชรปไวยากรณ 自発 ค าวา 感じられる อาจแปลแบบเอาความโดยใชกลมค า “รสกไดถง” หรอ “ท าใหรสกถง” เมอประธานของประโยคเปนสงไมมชวต และอาจแปลโดยคงความหมายหลกของกรยาไว คอ “รสก” กรณทประธานของประโยคเปนสงมชวต 4. หากแปลประโยคทมการใชรปไวยากรณ 自発 ค าวา 考えられる แบบเอาความโดยใชกลมค าทแสดงความหมายในเชงทวา เปนการแสดงความคดเหนหรอการคาดคะเนโดยมขอมลหรอหลกฐานบางอยางทท าใหผพดคดไปเปนเชนนน ยกตวอยางเชน การแปลดวยกลมค า “สนนษฐานไดวา” หรอส านวนคาดคะเนอนๆ เชน “อาจ” ฯลฯ จะท าใหส านวนแปลเปนธรรมชาตมากทสด

ทงนเมอพจารณาโดยรวมจะเหนวา ค าวา 泣ける、笑える และ 感じられる ทงสามค ามลกษณะการแปลทคลายคลงกน คอ เมอประธานเปนสงไมมชวตจะแปลดวยกลมค าทมความหมายเชงใหกระท า ทงกลมค า “เรยกน าตา” “เรยก/สรางเสยงหวเราะ” และ “ท าใหรสกถง” สวนกรณทประธานเปนสงมชวตจะแปลดวยค ากรยาทแสดงความตงใจของผพด ทงค าวา “กลนน าตา” “อดหวเราะ” หรอ “รสก” ดวยเหตนจงอาจจดค ากรยาทงสามใหอยในกลมการแปลเดยวกนได สวนค าวา 考えられる เนองจากมความหมายและรปแบบวธการแปลใกลเคยงกบค าวา 思われる จงอาจจดอยในกลมการแปลเดยวกนอกกลมหนง

อยางไรกตาม จากการทดลองแปลตวอยางประโยคทงหมด ผวจยไดพบขอสงเกตเพมเตม กลาวคอ ในบางประโยคอาจจ าเปนตองแปลดวยส านวนแปลอนๆทนอกเหนอจากทกลาวขางตน จงจะเหมาะสมและเปนธรรมชาตในภาษาไทย ดงตวอยางตอไปน

(1) 映画「おくりびと」では、静かに泣ける物語だと思いました。 (2009 年 9 月 4 日 読売新聞)

คดวาภาพยนตรเรอง “โอครบโตะ” เปนเรองราวทท าใหผชมน าตาซม (2) 木山さんは「一般参加者と一緒に心から笑える新喜劇を作っていきたい」と話した。

(2011 年 10 月 9 日 朝日新聞) คณคยามะกลาววา “อยากท าละครตลกเรองใหมทสามารถเรยกเสยงหวเราะของผชมออกมาจาก ใจไปพรอมๆกน”

จากส านวนแปลดงกลาว ผวจยจงเหนวา นอกจากการพจารณารปแบบวธการแปลเพอชวยในการเลอกใชรปส านวนแปลใหสอดคลองกบประโยคตนฉบบแลว สงส าคญอกประการหนงในการแปลรป 自発

เปนภาษาไทย คอ การศกษาและวเคราะหบรบทภายในประโยคนนๆควบคกนไปกบความสามารถทางภาษาในการถายทอดตนฉบบใหเปนประโยคแปลภาษาไทยทถกตอง เหมาะสมและสละสลวยมากทสด

27

4.2 ความเหมาะสมของการแปลรปไวยากรณ 自発 เปนภาษาไทย หากพจารณาในประเดนเรองรปแบบวธการแปล จะเหนไดวา วธการละค าแปลหรอการไมแปลความหมายของ 自発 ดงทกลาวในงานวจยของสมเกยรต เชวงกจวณช (2549) อาจจะน ามาปรบใชไดแตเฉพาะการแปลค ากรยา 思われる เทานน ทงนเนองจากเมอผวจยไดทดลองแปลตวอยางประโยคทใชรปไวยากรณ自発ทง 4 ค า พบวา การละค าแปลท าใหประโยคแปลสวนใหญขาดใจความส าคญของประโยคไป และท าใหไมสามารถสอความหมายไดครบถวนตามตนฉบบ ในขณะทการแปลแบบตรงตวนนอาจกลาวไดวา เปนวธการแปลทท าใหไดส านวนแปลทไมเปนธรรมชาต ดวยเหตน เมอพจารณาโดยรวมแลวจงอาจสรปไดวา อกกลวธหนงทสมเกยรต เชวงกจวณช (2549) ไดกลาวไว คอ การปรบบทแปลโดยพยายามรกษาความหมายของรป 自発 ไว นาจะเปนรปแบบการแปลทท าใหไดส านวนแปลทเหมาะสมและเปนธรรมชาตมากทสดในบรรดารปแบบการแปลทงหมด อยางไรกตาม ผวจยเหนวา ไมเพยงแตเฉพาะเรองรปแบบวธการแปลเทานน การพจารณาเชงโครงสรางในประเดนทวา ประธานภายในประโยคเปนสงมชวตหรอไมมชวตนนกถอเปนปจจยส าคญประการหนงในการแปลรป 自 発 หรออาจกลาวไดวา ประธานของประโยคในภาษาไทยลวนเปนตวก าหนดการเลอกใชถอยค าใหสอดคลองกบโครงสรางภายในประโยคนนๆ

กลาวโดยสรป คอ การแปลดวยวธปรบบทแปลโดยพยายามรกษาความหมายของรป 自発 ไว และการพจารณาในประเดนความเปนสงมชวตหรอไมมชวตของประธานในประโยคนน จะสงผลใหส านวนแปลภาษาไทยทไดมความเหมาะสมและเปนธรรมชาตมากทสด นอกจากน ผวจยยงเหนวา วธการดงกลาวกอาจน ามาประยกตใชรวมกบการแปลค ากรยารป 自発 อนๆนอกเหนอจากทไดศกษาในงานวจยนไดอกดวย 4.3 ขอเสนอแนะ

1. ในการวจยในครงน ผวจยไดคดเลอกตวอยางประโยคทงหมดทน ามาใชในการวเคราะหจากบทความในหนงสอพมพ ซงเปนตนฉบบทมความมงหมายประเภทสารประโยชนเพยงเทานน ผวจยจงเหนวา หากมการวจยในครงถดไป ควรมการน าตวอยางประโยคจากตนฉบบทมความมงหมายในประเภทอนๆ ทงนนทนประโยชน และอาณาประโยชน มาใชในการวเคราะหการแปลดวย

2. จากการวเคราะหตวอยางประโยคทใชค ากรยารป 自発 ในครงน ผวจยไดทดลองแปลและวเคราะหบรบทในตวอยางประโยคดวยตวเองทงหมด จงอาจท าใหการวเคราะหตนฉบบมความคลาดเคลอนอยบาง ดวยเหตน ผวจยจงเหนวา หากมการน าตวอยางประโยคทมผอนแปลไวหรอมการวเคราะหลวงหนามากอนแลว อาจจะท าใหการวเคราะหตนฉบบนนมความถกตองและเหมาะสมมากยงขน

3. เนองจากการวจยในครงน เปนการวเคราะหขอมลโดยการทดลองแปลตวอยางประโยคทมการใชรปไวยากรณ 自発 แลวน าประโยคแปลทไดมาตรวจสอบความเหมาะสมของประโยคภาษาไทยโดยตวผวจยเองเปนหลก ผวจยจงเหนวา ในการวจยครงตอไปจ าเปนอยางยงทจะตองมการน าประโยคแปลทไดทงหมดไปสอบถามชาวไทยทมความรความเขาใจทงภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลวาควรแปลอยางไรจงจะไดส านวนแปลภาษาไทยทเปนธรรมชาตและสอดคลองกบบรบทหรอสถานการณภายในประโยคตนฉบบใหไดมากทสด

28

ภาคผนวก

29

日本語における自発表現に対応するタイ語の訳語とその適切性

スパパット パッタナデーシャーグン 500110460

第一章 はじめに

1.1 研究動機

ある言語をもう一つの異なった言語に翻訳する際、必ず何らかの問題が発生する。なぜなら、

資料言語の形式または構造が目的言語のとは違っていながら、正確にすべての書かれたことを伝

えなければならないのである。日本語をタイ語に訳す際には言うまでもなく、そういうことも起

こる。日・タイ翻訳によく発生する問題の一つは、タイ語の表現には存在しない日本語の特徴的

な表現を訳すことである。

ソムキアット（2006）は、日・タイ語におけるよく翻訳上問題が発生する表現の翻訳方法を分

析した。そして、ぼかし表現、あるいは非断定的な表現に関しては、「∼ことになる」表現、自発

表現や自動詞表現のように三つの項目に分かれている。「∼ことになる」表現や自動詞表現の項目

には、ほとんど例文を挙げながら明確に考察されているが、自発表現の項目には二つの翻訳方法

が提示され、次のようである。

1. 自発表現に含まれる意味を翻訳しない方法

(1)「私には二つのものが全く性質を異にしているように思われます」

Tɛɛ phom waa tangsɔɔngyaang nan taangkan yaang sinchəəng nakrab.

しかし 僕 思う 両方とも その 異なる に 全く POLITE

しかし、僕はその両方とも全く異なっていると思います。

（日・タイ翻訳（基礎編）p.110）

2. 自発表現に含まれる意味を維持するために訳語を調整する方法

(2) そうするのが自分の使命のように思われる。

Ruusʉk mʉan pen nati ti tɔɔng tam chennan.

感じる まるで だ 義務 CLAUSE ざるを得ない する そのように

まるでそうせざるを得ない義務だと感じる。

（日・タイ翻訳（基礎編）p.111）

同上の例文により、「思われる」といった動詞のみ取り上げられ、他の自発表現をタイ語に訳す

例文の分析がまだ行われていないと考えられる。さらに、ソムキアットは「自発表現にはタイ語

の表現が対応していない」と指摘している。そこで、日・タイ翻訳における自発表現の翻訳方法

について検討したい。

30

1.2 研究目的

本研究の目的は次のようである。

1.「思われる」を除き、他の自発表現をどのようにタイ語で訳せば適切なのかということにつ

いて分析する。

2. それぞれの自発表現をタイ語で訳す際、タイ語の表現や訳し方などは共通点、あるいは相違

点があるのかということを検討する。

1.3 研究方法

1. 翻訳法について調べる。

2. 日本新聞の記事検索サイトから自発表現を用いる例文を収集する。

3. 様々な翻訳法に基づいて収集された例文をタイ語に試訳する。

4. 試訳された文がタイ語として相応しいか、または不自然な表現なのかということを分析する。

1.4 研究範囲

本研究では翻訳を中心に、感情や思考を表す動詞である「泣ける」、「笑える」、「感じられる」

や「考えられる」といった四つの動詞を対象として絞っている。ただし、動詞の形式から見ると

「泣ける」や「笑える」が可能形だと考えられる同時に、「感じられる」や「考えられる」も可能

形および受身形だと解釈することができるが、本研究ではそれらの動詞が自発的な意味を限定し

分析を行うこととする。

第二章 先行研究

2.1 翻訳についての理論

シャウェン（1985）は、『コミュニケーションのための翻訳』にて翻訳のプロセスについて述べ、

次のようにまとめられる。

翻訳という作業のプロセスは五つの段階に分けられている。最初は原文をよく理解し、次に、

文章に含まれる意味を解釈する。そして、原文に書かれている言語から目的言語に翻訳し、その

後、訳文を編集する。最後に、訳文を検証し、完成させる。

本研究のデータ収集することに関連しているため、以降では、目的言語に訳すことから検証す

ることまでの段階のみ説明していく。

目的言語に翻訳する段階には、翻訳法や原文の目的のことを考慮することが必要となる。(シャ

ウェン 1985, p.141）翻訳法については、直訳や意訳のように、二つの方法に大きく分けられる。

また、原文の目的には、読者に情報を与える、楽しませる、あるいは説き伏せるという三つの目

的に分類することができる。目的言語に翻訳する際には、次の表のように、原文の目的を合わせ

31

翻訳法を選択することが望ましい。

表 1 翻訳法と原文の目的との関係（『コミュニケーションのための翻訳』p.144 を一部参照）

原文の目的 読者に情報を与える 読者を楽しませる 読者に説き伏せる

重視点 訳文の言語 原文の言語 訳文の言語

翻訳法 意訳 直訳 意訳

表 1 のように、読者に情報を与える、および説き伏せる目的を持つ原文は、訳文の言語を重視

するため、翻訳法は意訳を中心となるのである。一方、読者を楽しませる目的を持つ原文には、

重視点が原文の言語になり、そのまま形式を維持する直訳の方法を選ぶことが適切であろう。

本研究では、新聞の記事検索サイトから例文を収集するため、｢読者に情報を与える｣という目

的を持つ原文の翻訳法を前提にするということになる。

次に、訳文の編集方法を述べていく。

サンシャウィ(1982)の『翻訳の基礎』、ラッチャニーロード(2009)の『翻訳のために言語に関す

る知識:理論から実践に』、そしてソムキアット(2006)の『日・タイ翻訳（基礎編）』では、訳文の

編集する、すなわち、訳語を調節する方法について説明され、二つのレベルにまとめられるとい

うことが書かれている。それは言葉のレベルや、文、または文より大きなレベルである。

言葉のレベルで訳語を調節する方法の例を挙げると、説明する言葉を加える方法、関連してい

る言葉で訳す方法、あるいは翻訳しない方法などである。そして、文、または文より大きなレベ

ルについては、例えば、品詞・文の構造の転置する方法、理解しやすくなるため文章の並びを改

善する方法などである。

最後に、訳文の検証する方法について説明する。

訳文を検証する際、下記の通り、いくつかの方法で行うことができる。(シャウェン 1985, p.177-178）

1. 資料言語と目的言語、両言語をよく理解する人に確認したい訳文を読んでもらった後、その

訳文が正しいか、そして適切かどうかなどのことを評価してもらう方法

2. 多くの人の意見に基づく調査を行う方法

3. 翻訳に関する専門家に訳文を検証してもらう方法

以上のことにより、翻訳する際に、原文の解釈、訳文の修正や検証など、様々な過程が必ず行

われるということが分かる。正しさはもちろん、内容も理解しやすく、読者に原文の言いたいこ

とを能率的に伝達する訳文を生み出すためには、資料言語と目的言語の良い知識を得ることが必

要になっていくと思われる。従って、本研究で取り上げられた自発表現を翻訳する際、その基礎

知識を理解することが必須のため、次は自発の意味やその特徴について論じていく。

32

2.2 自発の意味と特徴

井口(2004)は、自発の意味と形のことについて「自発とは『何かが自然に、ひとりでにある状

態になること』を表わします。自発を表す形は固有のものを使わず、動詞によって可能形を使っ

たり受け身形を使ったりすることが多いので、ふつう『自発形』という名前は特に使いません」

としている。（『日本語教師トレーニングマニュアル② 日本語文法整理読本』p.79）

自発を表わす形に関しては、詳しく言えば次のようである。(井口 2004, p.79）

1. 可能形を使う形 ほとんどの場合は可能形を使う形である。ただし、以下の動詞を除く。

魚が釣れる、糸が切れる、家が焼ける、あの映画は泣ける

2. 受け身形を使う形 例を挙げると、思考の動詞（「考えられる」、「思われる」）や「待たれる」

などです。

3. 独自の形 例えば、「見える」、「聞こえる」、「煮える」

さらに、寺村(2005)は自発について、「態」という文法的範疇に属するものであり、受動表現や

可能表現など、態に属する他のものとは異なると指摘している。（『日本語のシンタクスと意味 第

1 巻』p.274）詳しく言うと、受身との違いについては、受身には(3)のように、物事が誰かによっ

て起こされた結果だという意味が含まれているが、自発には(4)のように、それがない。

(3) (歯医者に) 歯を抜かれた。

（日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 p. 274）

(4) 歯が抜けた。

（日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 p. 274）

また、可能との違いでは、(5)のように「何々することができる」という意味を表わす場合は可

能表現となり、「自然にそうなる」ということを表わす際には、(6)のような自発表現である。

(5) このナイフはよく切れる。

（日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 p. 275）

(6) 糸が切れた。

（日本語のシンタクスと意味 第 1 巻 p. 275）

要するに、自発は自然に、ひとりでに起こる何かの状態や現象などを指している。自発を表わ

す際、形は一定しておらず、動詞により受身形になったり可能形になったりすることがある。そ

れに、自発と受身・可能の形は一見同じであっても、誰かの行動や何かの能力に関係なく、「自然

に起こる」という特徴的な意味は自発表現にのみ含まれるということが考えられる。

では、次に本研究に深く関連している日本語における自発表現をタイ語に翻訳する方法につい

ての先行研究を紹介したい。

33

2.3 日・タイ翻訳における自発表現の翻訳方法

研究動機の項目に上述した通り、ソムキアット（2006）は日・タイ語における自発表現の翻訳

に関しては二つの翻訳方法が示され、次のようである。

1. 自発表現に含まれる意味を翻訳しない方法

(7) また真っ白なろうのような露が太陽の面をかすめて行くように思われた。

Naamkaang tii duumʉan khiiphʉng siikhao khamlang phɛɛbang phiunaa

露 CLAUSE よう ろう 白 ASPECT かすめる 面

kɔɔng duang-aatit

の 太陽

ろうのような白い露が太陽の面をかすめている。

（日・タイ翻訳（基礎編）p.111）

2. 自発表現に含まれる意味を維持するために訳語を調整する方法

(8) 夜景をお客に披露するためと思われる。

Kong pʉa hai luukkaa daaichom tatsanii-yapaab yaamraatee an

たぶん ため に お客さん 見られる 景色 夜 CLAUSE

ngotngaam temtii

美しい 十分に

たぶんお客さんに美しい夜の景色を十分に見せられるためだと思う。

（日・タイ翻訳（基礎編）p.111）

以上の例文により、この考察は「思われる」といった動詞しか例文として使用されず、他の自

発表現をタイ語に訳す例文の分析がまだ行われていないと考えられる。従って、本研究では日・

タイ翻訳における自発表現の翻訳方法について検討していきたい。

第三章 日本語における自発表現から翻訳されたタイ語の訳語の適切性

3.1 データの収集方法と分析方法

読売新聞や朝日新聞の記事検索サイトから、｢泣ける｣、｢笑える｣、｢感じられる｣や｢考えられる｣

といった 4 つの自発表現を用いる例文を収集する。次に、以下のような翻訳法に基づいて収集し

た例文をタイ語に試訳する。

1.自発表現に含まれる意味を翻訳しない方法

2.直訳

3.意訳、または自発表現に含まれる意味を維持するために訳語を調整する方法

なお、それぞれの翻訳法によって異なっているタイ語の訳語は次の表のようである。

34

表 2 翻訳法による様々なタイ語の訳語

翻訳法 泣ける 笑える 感じられる 考えられる

翻訳しない － － － －

直訳 รองไหออกมาเอง (Rɔnghai

ɔɔkmaaeng)

หวเราะออกมาเอง

(Huarɔ

ɔɔkmaaeng)

รสกขนมาเองถง(Ruusʉk

kʉnmaaeng tʉng)

คดขนมาเองไดวา(Kit kʉnmaaeng

dai waa)

意訳 น าตาไหลออกมาเอง

(Naamtaa lai

ɔɔkmaaeng)

อดหวเราะไมได (Ot huarɔ mai

dai)

รสกไดถง (Ruusʉk dai tʉng)

คาดการณไดวา (Kaatkaan dai

waa)

そして、試訳されたタイ語の文が相応しいか、あるいは自然な表現なのかということを分析す

る。具体的には訳文に様々な記号を付け、検討していくということである。ちなみに、それぞれ

の記号の定義は次の表のようである。

表 3 タイ語の訳語の適切性を検討する際に使われる記号

記号 意味

× 訳語の意味が日本語の例文と大幅に異なるため、適切でない訳語とみなす。

? 修飾節や述部など、文の一部がなくなったため、適切でない訳語とみなす。

△ タイ語として不自然な表現のため、適切でない訳語とみなす。

○ タイ語として自然な表現のため、適切な訳語とみなす。

3.2 データの収集した結果

読売新聞や朝日新聞の記事検索サイトから 4 つの自発表現を用いる例文を収集した結果は、次

の表の通りである。

35

表 4 それぞれの自発的な動詞によって分類された例文の数

自発の動詞 例文の数

合計 読売新聞 朝日新聞

泣ける 9 11 20 笑える 10 8 18 感じられる 13 7 20 考えられる 10 10 20

合計 42 36 78 3.3 分析結果と考察

収集した全ての例文をタイ語に試訳した後、その訳語がタイ語として適切かどうか、または自

然な表現なのかということなどを検討し、次のようなことが明らかになった。

3.3.1「泣ける」といった自発表現から翻訳されたタイ語の訳語の適切性

「泣ける」が使われる例文を分析すると、主語が無生物、あるいは生物という基準で大きく 2つの種類に分けられている。

主語が無生物といった場合は例えば、例文(9) である。

(9)「泣ける映画」という宣伝文句がある。

(2011 年 10 月 2 日 朝日新聞)

(9a)? Mii tɔikam kotsana tiiwaa paappayon ∅ ある 言葉 宣伝 という 映画

「映画」という宣伝する言葉がある。

(9b)×Mii tɔikam kotsana tiiwaa paappayon rɔnghai ɔɔkmaaeng.

ある 言葉 宣伝 という 映画 泣いてくる

「泣いてくる映画」という宣伝する言葉がある。

(9c)×Mii tɔikam kotsana tiiwaa paappayon naamtaa lai ɔɔkmaaeng.

ある 言葉 宣伝 という 映画 涙 流れてくる

「涙が流れてくる映画」という宣伝する言葉がある。

(9a) - (9c) のように、表 2 の「泣ける」欄に示す語句で訳されたら、意味不明、あるいは適切

ではないタイ語になったため、他に何か自然な表現があるのではないかと確かめることにした。

すると、(9d) ように無生物は泣くということではなく、何らかの理由で「人間の涙を呼ぶ」とい

う意味を表わす「riak naamtaa」という語句が適切であり、自然な表現だと考えられる。

36

(9d) Mii tɔikam kotsana tiiwaa paappayon riak naamtaa.

ある 言葉 宣伝 という 映画 呼ぶ 涙

「涙を呼ぶ映画」という宣伝する言葉がある。

一方、主語が生物といった場合は、(10a) のように、意訳で「naamtaa lai ɔɔkmaaeng」（涙が流

れてくる）で訳すことは適切であろう。さらに、(10b) のように「klan naamtaa wai mai yuu」（泣

かずにはいられない）といった他の語句で翻訳しても差し支えない。

(10) 花菜さんとおばあちゃんとの思い出が頭に浮かんできて本当に泣ける。

(2010 年 12 月 24 日 朝日新聞)

(10a) Pɔɔ paapkwaamsongjam rawaang kunkana kab kunyaa kong təə

すると 思い出 間 花菜さん と おばあさん の 彼女

putkʉnmaa nai hua naamtaa ko lai ɔɔkmaaeng.

浮かんでくる 中 頭 涙 も 流れてくる

花菜さんとおばあちゃんとの思い出が頭の中に浮かんでくると、涙も流れてくる。

(10b) Pɔɔ paapkwaamsongjam rawaang kunkana kab kunyaa kong təə

すると 思い出 間 花菜さん と おばあさん の 彼女

putkʉnmaa nai hua ko klan naamtaa wai mai yuu.

浮かんでくる 中 頭 も 止める 涙 できない

花菜さんとおばあちゃんとの思い出が頭の中に浮かんでくると、涙も止められない。。 3.3.2「笑える」といった自発表現から翻訳されたタイ語の訳語の適切性

「泣ける」の例文のように、「笑える」が用いられる例文を見てみると、主語が無生物、または

生物という視点で 2 つのタイプに分けることができる。

主語が無生物であれば、その主語が自分自身で自然に笑うことではなく、人間に「笑い声を呼

ぶ」ということを表わす「riak siang huarɔ」あるいは「saang siang huarɔ」（笑い声を作る）で

翻訳すると(11a) - (11b) のように自然なタイ語になることがうかがえる。

(11)「楽しく笑える舞台にしたい」と意気込んでいる。

(2009 年 11 月 18 日 読売新聞)

(11a) Tangjai ja tam lakɔɔnweetii tii riak siang huarɔ yaang sanuksanaan.

つもり FUTURE やる 舞台 CLAUSE 呼ぶ 声 笑う ADVERB 楽しい

楽しく笑い声を呼ぶ舞台をやるつもりだ。

(11b) Tangjai ja tam lakɔɔnweetii tii saang siang huarɔ yaang sanuksanaan.

つもり FUTURE やる 舞台 CLAUSE 作る 声 笑う ADVERB 楽しい

楽しく笑い声を作る舞台をやるつもりだ。

37

しかし、「泣ける」の主語が生物であれば、(12a) のような「ot huarɔ mai dai」（笑わずにはいら

れない）の語句で訳したら適切のであろう。

(12) 時任さんはコミカルな演技がとても上手です。大声で笑える。

(2007 年 5 月 24 日 読売新聞)

(12a) Kuntokitoo sadɛng bot talok keng maak ot huarɔ siangdang maidai.

時任さん 演じる 役 コメディー 上手 とても 止める 笑う 大声 できない

時任さんはコメディーな役で演じることがとても上手で、大声で笑うことが止められない。

3.3.3「感じられる」といった自発表現から翻訳されたタイ語の訳語の適切性

「感じられる」が使用される例文を分類してみると、主語が無生物・生物ということで 2 つの

カテゴリーに分ける。

(13) カウンターには、柿をかたどり、秋が感じられる茶菓子や白みそ入りのカステラなど、

４種類の和菓子が並んでいた。

(2011 年 11 月 27 日 読売新聞)

(13a) Tii kaotəə mii kanom yiipun sii chanit waang riangyuu yaangchen kanom

で カウンター ある お菓子 日本 4 種類 置く 並んでいる 例えば お菓子

lianbɛɛp lukplab tii aowai taan tɔɔn dʉm chaa sʉng ruusʉk daitʉng

まねる 柿 CLAUSE ために 食べる 時 飲む 茶 CLAUSE 感じる できる

rʉduubaimaairuang lɛɛ kanom kasutera sɔɔtsai miso kao penton.

秋 と お菓子 カステラ 入り みそ 白い など

カウンターでは、お茶を飲む時に食べる、柿のまねをして、秋を感じることができるお

菓子や白いみそ入りのカステラなど、４種類の和菓子が置かれて並んでいる。

無生物の主語を持つ例文から訳されたタイ語の訳文を見ると、(13a) のように意訳で「ruusʉk dai

tʉng」（感じることができる）という表現で翻訳すれば相応しいタイ語になると思われる。さらに、

(13b) のように「tamhai ruusʉk tʉng」（自然に感じさせる）で訳しても不自然ではないと認められ

るのであろう。

(13b) Tii kaotəə mii kanom yiipun sii chanit waang riangyuu yaangchen kanom

で カウンター ある お菓子 日本 4 種類 置く 並んでいる 例えば お菓子

lianbɛɛp lukplab tii aowai taan tɔɔn dʉm chaa sʉng tamhai ruusʉk tʉng

まねる 柿 CLAUSE ために 食べる 時 飲む 茶 CLAUSE させる 感じる ∅

rʉduubaimaairuang lɛɛ kanom kasutera sɔɔtsai miso kao penton.

秋 と お菓子 カステラ 入り みそ 白い など

カウンターでは、お茶を飲む時に食べる、柿のまねをして、秋を感じさせるお菓子や白い

みそ入りのカステラなど、４種類の和菓子が置かれて並んでいる。

38

一方、主語が生物であれば、(14a) のような、自発を表わす言葉を除き「ruusʉk」（感じる）と

いった動詞のそのままで訳せば適当だと捉えられる。

(14) 悲しいと感じられるのは、むしろ幸せなことではないか。

(2011 年 9 月 16 日読売新聞)

(14a) Kaan tii ruusʉk sao nan naitaangklabkan aat maaitʉng kwaamsuk.

こと CLAUSE 感じる 悲しい ∅ 反対に かもしれない 意味する 幸せ

悲しいと感じることは反対に幸せだという意味なのかもしれない。

3.3.4「考えられる」といった自発表現から翻訳されたタイ語の訳語の適切性

「考えられる」が使われる例文を検討すると、全て主語が話者ということで、以下では主語が

生物の場合で分析を行う。

生物の主語を持つ例文から訳されたタイ語の訳文を分析すると、何かの根拠に基づいてそうい

う風に考えられるということを指している「sannittaan dai waa」（推測できる）といったタイ語

の語句は最も相応しい表現だと考えられる。

(15) 冬に (心臓) 突然死の危険性が高まるのは、寒さの刺激で血圧が大きく変動するのが原因の

一つと考えられている。

(2011 年 11 月 24 日朝日新聞)

(15a) Sannittaan dai waa kaan tii paawa huajaiwaai siapplan mii kwaamsiang

推測できる と こと CLAUSE 状況 心臓が止まる 突然 ある 危険性

pəmkʉn nai chuang rʉduunaao nan mii saahet nʉng maa jaak aakaat yen tii

増える 中 間 冬 ∅ ある 原因 一つ 来る から 空気 冷たい CLAUSE

kratun hai kət kwaamprɛɛpruan kɔng kwaamdanloohit yaang runrɛɛng.

刺激 させる 起こる 変動 の 血圧 ADVERB 大変

冬の間、突然心臓が止まる状況の危険性が増えることは、冷たい空気が刺激させ、大変

に血圧の変動が起こるのが原因の一つと推測できる。

また、「aat」（かもしれない）などの推量を表わす表現で訳すことも不可能ではないと言える。

(15b) kaan tii paawa huajaiwaai siapplan mii kwaamsiang pəmkʉn nai chuang

こと CLAUSE 状況 心臓が止まる 突然 ある 危険性 増える 中 間

rʉduunaao nan aat mii saahet nʉng maa jaak aakaat yen tii

冬 ∅ かもしれない ある 原因 一つ 来る から 空気 冷たい CLAUSE

kratun hai kət kwaamprɛɛpruan kɔng kwaamdanloohit yaang runrɛɛng.

刺激 させる 起こる 変動 の 血圧 ADVERB 大変

冬の間、突然心臓が止まる状況の危険性が増えることは、冷たい空気が刺激させ、大変

に血圧の変動が起こるのが原因の一つかもしれない。

39

第四章 おわりに

4.1 まとめ

試訳されたタイ語の訳語の適切性を分析した後、、以下のような結果が分かる。

表 5 自発表現から訳されたタイ語の訳語の適切性の分析結果

動詞 主語

翻訳法 他の表現

翻訳しない 直訳 意訳

－ Rɔnghai ɔɔkmaaeng Naamtaa lai ɔɔkmaaeng

泣ける

無生物 ? × × riak naamtaa

生物 ? △ ○ klan naamtaa mai yuu

－ Huarɔ ɔɔkmaaeng Ot huarɔ mai dai

笑える

無生物 ? × × riak siang huarɔ

生物 ? △ ○ －

－ Ruusʉk kʉnmaaeng tʉng Ruusʉk dai tʉng

感じられる

無生物 ? ×/△ ○ tamhai ruusʉk tʉng

生物 ? △ △ ruusʉk

－ Kit kʉnmaaeng dai waa Kaatkaan dai waa

考えられる

生物 ×/? △ △ sannittaan dai waa

推量表現(例: aat)

以上の分析結果により、次のようにまとめられる。

1.「泣ける」と「笑える」の翻訳法は、非常に似ている。無生物主語になると、「riak naamtaa」

（涙を呼ぶ）か「riak siang huarɔ」（笑い声を呼ぶ）促進的な意味をあらわす「riak」というタイ

語の語句を用いるのが相応だと思われる。

2.「泣ける」と「笑える」は生物主語の場合、「その気持ちを抑えきれない」のような意味があ

る語句を用いるのは、自然に行為をあらわすことが可能である。例を挙げると、「泣ける」の「klan

naamtaa wai mai yuu」（泣かずにはいられない）であり、「笑える」の「ot huarɔ mai dai」（笑わ

ずにはいられない）である。

3.「感じられる」という動詞を用いる文は、無生物主語になると「ruusʉk dai tʉng」（感じるこ

とができる）、あるいは「tamhai ruusʉk tʉng」（自然に感じさせる）という語句を用いるのが適切

であるが、生物主語の場合は、「自発」の意味を無視し、「感じる」という動詞のみ残される「ruusʉk」

40

で訳すと、タイ語の一番自然な文と思われる。

4.「考えられる」の翻訳については、「sannittaan dai waa」（推測できる）といったタイ語の語

句や、「aat」などのタイ語の推量表現を用いるのが最も相応しい翻訳方法だと考えられる。

全てを総括すると、日本語の自発態である「泣ける」、「笑える」や「感じられる」という動詞

は、訳し方が共通する点がある。詳しく言えば、無生物主語の場合、「誰かに何かをさせる」とい

うような使役的な意味がある語句を用いるが、生物主語の場合は、話し手の意図を表わす意志的

な語句で翻訳することが望ましいのである。従って、この三つの言葉は同じのグループに大別さ

れても過言ではないと筆者は思われる。一方、「考えられる」という自発の動詞は、先述した「泣

ける」、「笑える」や「感じられる」の動詞のグループとは翻訳法の点で違うため、別のグループ

に分けても良いと示唆される。

4.2 今後の課題

本研究では筆者の中でタイ語の訳語の適切性を検討し、主観的な分析が多かったと思うので、

より客観的なデータを得るために日本語、特に自発表現をよく理解している他のタイ人を対象に

し、収集した例文から試訳されたタイ語の訳語が適切なのか、あるいはタイ語として自然な表現

なのかということなどについてアンケートを作成することで、アンケートからのデータをもとに

して分析を行うことが今後に残された課題である。

41

ตวอยางประโยคภาษาญปนทน ามาใชพจารณาความเหมาะสมของส านวนแปลภาษาไทย

ตวอยางประโยคทมการใชค าวา 泣ける

ตวอยางประโยคทประธานเปนสงไมมชวต (無生物主語) 1. 「泣ける映画」という宣伝文句がある。

(2011 年 10 月 2 日 朝日新聞) มถอยค าโฆษณาทวา “ภาพยนตรทเรยกน าตาผชม”

2. 映画「おくりびと」では、静かに泣ける物語だと思いました。

(2009 年 9 月 4 日 読売新聞) คดวาภาพยนตรเรอง “โอครบโตะ” เปนเรองราวทท าใหผชมน าตาซม

3. 立ち回りなども入った娯楽作に仕上がっているが、泣ける芝居とは距離があった。

(2008 年 5 月 14 日 読売新聞) ไดผลงานทมความตนเตน มฉากตอสรวมอยดวย แตถอวายงอกไกลกวาทจะเรยกไดวาเปนการแสดงทเรยกน าตาผชม

4. 日本の映画や演劇が、泣ける、感動、といった要素を前面に出している。

(2007 年 6 月 6 日 読売新聞) ละครและภาพยนตรญปนจะโดดเดนอยางเหนไดชดในดานการสรางความประทบใจและการเรยกน าตาผชม

5. 琴線に触れる旋律も手伝い、いつもより泣ける曲が多い。

(2011 年 8 月 11 日 読売新聞) ทวงท านองทจบใจกคงเปนสวนหนงทท าใหเพลงทเรยกน าตาผฟงมมากกวาทกครง

6. 新作は、超絶技巧がさく裂する激烈な曲から美麗な泣けるバラードまで１１曲。

(2011 年 11 月 10 日 読売新聞) ผลงานชนใหมมตงแตเพลงททวงท านองดเดอดโชวฝมอเพลงอนยอดเยยมไปจนถงเพลงชาทมทวงท านองไพเราะเรยกน าตาผฟง รวมทงสน 11 เพลง

ตวอยางประโยคทประธานเปนสงมชวต (生物主語) 7. 最近、映画を見て「泣けた」という人がいるでしょう。

(2007 年 2 月 20 日 読売新聞) หมนคงมคนจ านวนไมนอยทกลาววา ดภาพยนตรแลว “น าตาไหลออกมาเอง/กลนน าตาไวไมอย”

42

8. （森田さんは）これまで鳥取県西部地震（２０００年）や美作市の豪雨災害（０９年）など、

県内外の約２０の災害で支援ボランティアをしてきたが、被災地に入った途端に泣けたのは

初めてだった。 (2011 年 5 月 16 日 朝日新聞)

คณโมรตะเคยไปเปนอาสาสมครชวยเหลอเมอคราวทเกดภยพบตทงในและนอกจงหวดกวา 20 ครง เชน แผนดนไหวทางตะวนตกของจงหวดทดโทรเมอป พ.ศ. 2543 และอทกภยอนเนองมาจากฝนตกหนกทเมองมมาซากะเมอป พ.ศ. 2552 แตครงนเปนครงแรกทจๆน าตาของเขากไหลออกมาเอง/เขากกลนน าตาไวไมอยทนททเขาไปในพนทประสบภย

9. 花菜さんとおばあちゃんとの思い出が頭に浮かんできて本当に泣ける。

(2010 年 12 月 24 日 朝日新聞) พอภาพความทรงจ าระหวางคณคานะกบคณยาของเธอผดขนในหว น าตากไหลออกมาเอง/กกลนน าตาไวไมอย

10. 披露宴の時はとにかく泣けました。

(2007 年 10 月 11 日 読売新聞) ตอนงานเลยงรวมแสดงความยนดน าตาไหลออกมาเอง/กลนน าตาไวไมอยโดยไมทราบสาเหต

11. この映画のストーリーを聞き「なんか泣けそう」と感激。

(2011 年 12 月 5 日 朝日新聞) พอไดยนเนอเรองของภาพยนตรเรองนกรสกประทบใจเหมอนน าตาจะไหลออกมาเอง/เหมอนจะกลนน าตาไวไมอย

12. あの瞬間を思い出すといつも泣けてくる。

(2011 年 12 月 7 日 朝日新聞) พอนกถงชวงเวลานนทไรน าตากไหลออกมาเอง/กกลนน าตาไวไมอยทกท

13. 作品内で鈴木が、電車内で号泣したあの場面は思い出しただけで今も泣けてきます。

(2006 年 9 月 28 日 読売新聞) แมในตอนน เพยงแคนกถงฉากทซซกรองไหในรถไฟฉากนน น าตากไหลออกมาเอง/กกลนน าตาไวไมอย

14. 沿道の拍手や歓声を聞いて泣けてきた。

(2011 年 5 月 5 日 朝日新聞) พอไดยนเสยงปรบมอและเสยงตะโกนดวยความยนดอยทงสองขางทาง น าตากเลยไหลออกมาเอง/กเลยกลนน าตาไวไมอย

43

15. （日本人の女友達が）毎週、楽しみにしていたドラマが最終回を迎えることが悲しくて泣け

てきたのだという。 (2011 年 8 月 19 日 朝日新聞)

เพอนสาวชาวญปนกลาววา พอละครโทรทศนทตดตามชมมาตลอดทกสปดาหด าเนนมาถงตอนอวสานกรสกเศราจนน าตาไหลออกมาเอง/กลนน าตาไวไมอย

16. はじまってすぐ、回想シーンが出てくるんですが、感動して泣けてきました。

(2011 年 8 月 5 日 読売新聞) พอเรมเรองกเปนฉากยอนอดตทนท รสกประทบใจจนน าตาไหลออกมาเอง/กลนน าตาไวไมอย

17. 写真を見ると、勝ったときの喜びや負けた時のことを思い出して泣けてきました。

(2010 年 8 月 1 日 朝日新聞) พอมองดรปถายแลวนกถงความปลาบปลมตอนทไดรบชยชนะและความรสกตอนทพายแพแลว น าตากไหลออกมาเอง/กกลนน าตาไวไมอย

18. 負けたときに悔しくて泣けてしまうのは、それだけ努力してきたから。

(2010 年 7 月 15 日 朝日新聞) การทน าตาไหลออกมาเอง/กลนน าตาไวไมอยจากความรสกเจบใจตอนทพายแพ เปนเพราะวาไดทมเทลงไปมากเหลอเกน

19. 波多野さんは「（手作りのカードが）つたなくても純真な子供たちの善意に泣けてしまいまし

た」と話している。 (2011 年 12 月 2 日 朝日新聞)

คณฮาตาโนะกลาววา “แมการดท ามอจะไมสวยกตามแตเนองดวยความปรารถนาดของพวกเดกๆทมจตใจบรสทธ น าตากไหลออกมาเอง/กกลนน าตาไวไมอย”

20. 棺の中（父の）の顔を見ていたら、泣けてきて仕方ありませんでした。

(2010 年 11 月 17 日 朝日新聞) พอมองดหนาพอทอยในโลงศพ น าตากไหลออกมาเอง/กกลนน าตาไวไมอย

ตวอยางประโยคทมการใชค าวา 笑える

ตวอยางประโยคทประธานเปนสงไมมชวต (無生物主語) 21. 「楽しく笑える舞台にしたい」と意気込んでいる。

(2009 年 11 月 18 日 読売新聞) ตงใจวาจะท าละครเวททเรยกเสยงหวเราะอยางสนกสนานจากผชม

22. ドキドキできて、笑える、勢いのある作品になると思います。

(2011 年 11 月 11 日 朝日新聞) คดวาเปนผลงานทท าใหรสกตนเตน เรยกเสยงหวเราะจากผชมและเปนผลงานทมพลง

44

23. 「重いテーマであっても笑える場面があった」と岡本。

(2008 年 1 月 30 日 読売新聞) โอคาโมโตะกลาววา “ถงแมเนอเรองหลกจะมเนอหาหนกกตาม แตกยงมฉากทเรยกเสยงหวเราะจากผชมอย”

24. 木山さんは「一般参加者と一緒に心から笑える新喜劇を作っていきたい」と話した。

(2011 年 10 月 9 日 朝日新聞) คณคยามะกลาววา “อยากท าละครตลกเรองใหมทสามารถเรยกเสยงหวเราะของผชมออกมาจากใจไปพรอมๆกน”

25. この作品が笑えてラストで感動した。

(2011 年 8 月 9 日 朝日新聞) ผลงานชนนเรยกเสยงหวเราะ และในตอนทายยงสรางความประทบใจแกผชมอกดวย

26. 最初は「内容は原作とは違ってつまらなそう」と思っていたけれど、ドラマを見てみると原

作とは違った「笑える」という良さがあって、すっごく面白かった。 (2008 年 11 月 14 日 読売新聞)

ในตอนแรกคดวา เนอเรองตางจากบทประพนธตนฉบบคงไมคอยสนกเทาไหร แตพอลองดละครโทรทศนกลบรสกสนกมากๆ เนองจากมขอดตรงทมการเรยกเสยงหวเราะทแตกตางไปจากบทประพนธตนฉบบ

27. 宮藤官九郎脚本の「１１人もいる！」は、幽霊役の広末涼子と子役の加藤清史郎の掛け合い

の場面が笑える。

(2011 年 11 月 9 日 朝日新聞) ในเรอง “มตง 11 คน!” ซงเปนบทประพนธของคโด คนคโรนน ฉากทมการรบสงมขระหวางฮโรซเอะ เรยวโกะ ผรบบทผ กบคาโต เซชโร ผรบบทเดกเรยกเสยงหวเราะจากผชมได

28. 沢尻はＣＭについて「面白くて面白くて、やりたいと思った。これはきたな、と。芝居の分

野でも、笑えるような役をやってみたいと思った」と上機嫌で語った。 (2011 年 10 月 18 日 朝日新聞)

ซาวะจรกลาวเกยวกบโฆษณาอยางอารมณดมากวา “เคยคดวานาสนใจมากๆ อยากท า และคดวาโอกาสมาถงแลว กคดไววาอยากลองเลนบททเรยกเสยงหวเราะจากผชมดในการแสดง”

29. ２０１１年のクリスマスシーズン、心から笑えて元気が出るコメディーをお届けします。

(2011 年 8 月 25 日 朝日新聞) ในชวงครสตมาสป พ.ศ. 2554 จะน าเสนอละครตลกทมความราเรง และเรยกเสยงหวเราะจากใจ

45

30. 最後に鈴木は「ペンギンが踊ったり歌ったりおもしろくて笑えるシーンもあるので、みなさ

んにみてほしいです」と笑顔で作品を PRした。 (2011 年 10 月 9 日 読売新聞)

ในตอนทาย ซซกไดกลาวฝากผลงานดวยรอยยมวา “(ในภาพยนตรเรองน) ยงมฉากสนกๆไวสรางเสยงหวเราะจากผชมทกทาน อยางเชนฉากทเพนกวนเตนร าหรอรองเพลง จงอยากใหทกทานรบชมผลงานของเราครบ”

31. 腹を抱えて笑える本当の芸人がいなくなった。

(2007 年 8 月 2 日 読売新聞) ไมมนกแสดงตลกตวจรง ผทเรยกเสยงหวเราะจนผชมถงขนเอามอกมทองอกตอไป

32. 子どもが無邪気に笑える海にしたい。

(2011 年 7 月 6 日 朝日新聞) อยากท าใหเปนทะเลทเรยกเสยงหวเราะอยางไรเดยงสาจากเดกๆ

33. 西島の身のこなしが大いに笑える。

(2011 年 8 月 25 日 朝日新聞) ทาทางการเคลอนไหวรางกายของนชจมะเรยกเสยงหวเราะเปนอยางมาก

ตวอยางประโยคทประธานเปนสงมชวต (生物主語) 34. 大泉の白目をむいた表情があまりにも変な顔で笑えた。

(2007 年 11 月 1 日 読売新聞) หนาตาของโออซมตอนทเหลอกตาเหนแตตาขาวนนตลกมากเสยจนอดหวเราะไมได

35. 時任さんはコミカルな演技がとても上手です。大声で笑える。

(2007 年 5 月 24 日 読売新聞) คณโทะคโทแสดงบทตลกเกงมาก จนอดหวเราะเสยงดงไมได

36. 案内板がいちいち命令口調なのが笑えた。

(2011 年 11 月 1 日 朝日新聞) บอรดใหค าแนะน ามถอยค าทเปนค าสงจกจกจนอดหวเราะไมได

37. 声の張り方一つにしても、いちいち癖があるから笑える。

(2007 年 5 月 28 日 読売新聞) แมวธการเปลงเสยงจะเหมอนกนกตาม แตยงมลกษณะเฉพาะของเสยงแตละคนอย กเลยอดหวเราะไมได

38. 最先端を切り開く科学者たちが、「性能計算書の表紙に使う酒のラベル、どうするかなぁ」と、

大まじめに悩む姿は、想像すると笑える。 (2010 年 12 月 29 日 読売新聞)

พอลองจนตนาการสภาพทบรรดานกวทยาศาสตรรนบกเบกก าลงครนคดกงวลอยางเครงเครยดวา จะเลอกฉลากแสดงคณสมบตทใชตดบนขวดสราอยางไรด กอดหวเราะไมได

46

ตวอยางประโยคทมการใชค าวา 感じられる

ตวอยางประโยคทประธานเปนสงไมมชวต (無生物主語) 39. スパイスや枯れ葉などの香りが感じられる。

(2011 年 12 月 2 日 読売新聞) รสกไดถงกลนหอมของเครองเทศและใบไมแหง

40. 子どもには力強く明るく育ってほしい、という親の願いが感じられる。

(2011 年 12 月 2 日 読売新聞) รสกไดถงความปรารถนาของพอแมทวาตองการเลยงลกใหแขงแกรงและราเรงแจมใส

41. 彼のミュージカルへの並々ならぬ熱意が感じられる。

(2011 年 11 月 2 日 朝日新聞) รสกไดถงความกระตอรอรนอยางเตมเปยมทมตอการแสดงละครเพลงของเขา

42. 黒目がちな柔らかな眼差しの中に、未来を見据えたかのような静かな意志が感じられた。

(2011 年 9 月 28 日 朝日新聞) ในดวงตาด าขลบดออนโยน รสกไดถงความมงมนลกๆราวกบวาคาดการณถงอนาคตเอาไว

43. イタリアの中でも特にこの島には、近代文明に侵されない場所の力が感じられる。

(2011 年 12 月 5 日 読売新聞) ในประเทศอตาล โดยเฉพาะอยางยงบนเกาะแหงน รสกไดถงพลงของสถานททไมเคยถกอารยธรรมสมยใหมรกล าเขามาเลย

44. カウンターには、柿をかたどり、秋が感じられる茶菓子や白みそ入りのカステラなど、４種

類の和菓子が並んでいた。

(2011 年 11 月 27 日 読売新聞) ทเคานเตอรมขนมญปน 4 ชนดวางเรยงอย อยางเชน ขนมคสเทรา (ขนมไข) สอดไสมโสะขาว และขนมเลยนแบบลกพลบทเอาไวทานตอนดมชาซงรสกไดถง/ท าใหรสกถงฤดใบไมรวง เปนตน

45. 謎も多くて見るほどに奥深さが感じられる。

(2011 年 12 月 8 日 読売新聞) ปรศนามากมาย ยงดกยงรสกไดถง/ท าใหรสกถงความล าลกของเนอเรอง

46. 冒頭の表題曲は過剰なほどドラマチックで、新境地に踏み込む意欲が感じられる。

(2011 年 11 月 24 日 読売新聞) เพลงเปดในตอนตนสรางความสะเทอนใจมากเกนไป จนรสกไดถง/ท าใหรสกถงความตองการ(ของผแตง) ทจะกาวล าเขาไปในโลกของดนตรแนวใหม

47

47. フランスの音楽が流れる店にはカフェコーナーがある。小物一つにも、パリの雰囲気が感じ

られる。

(2011 年 12 月 5 日 読売新聞) มมมกาแฟอยภายในรานทเปดเพลงฝรงเศสคลอ แมวาจะเปนของชนเลกๆนอยๆชนหนงกตามกรสกไดถง/ท าใหรสกถงบรรยากาศเมองปารสขนมา

48. 真っすぐにどこまでも道が続いている。眺めていると、この地に移住し、開拓してきた人々

の苦労が大地にしみ込んでいるように感じられる。

(2011 年 8 月 22 日 読売新聞) ถนนทอดยาวเปนเสนตรงไกลสดลกหลกตา พอมองดกรสกไดถง/ท าใหรสกถงความยากล าบากทแทรกซมไปทวของผคนทยายเขามาตงถนฐานและเรมบกเบกผนแผนดนน

49. ずっとその背中を見てきた久保さんの言葉の端々には、祖父への尊敬と懐かしさがにじんで

いるように感じられた。

(2011 年 9 月 27 日 朝日新聞) ในทกถอยค าของคณคโบะ รสกไดถง/ท าใหรสกถงความเคารพและความระลกถงปผซงเขาเฝามองแผนหลงมาโดยตลอด

50. 相当しんどいはずのことが、身近なことのように感じられる。

(2011 年 10 月 7 日 読売新聞) เรองททาทางจะยงยากพอสมควรกลบรสกเหมอนกบวาเปนเรองทใกลตว

51. 多くの日本の方々が、愛する人、友人、家族を失った痛みが自分のことのように感じられる

んです。

(2011 年 7 月 14 日 読売新聞) ความเจบปวดทชาวญปนจ านวนมากสญเสยคนรก เพอน หรอครอบครวไปนนรสกราวกบวาเปนเรองราวของตนเองเลยทเดยว

52. あの子が肩をたたいてくれたのが『お母さんもご苦労さんやったね』っていう意味のように

感じられた。

(2011 年 8 月 17 日 朝日新聞) การทเดกคนนนทบไหลใหแม รสกราวกบหมายความวา “ขอบคณคณแมทเหนอยยากมาตลอด”

ตวอยางประโยคทประธานเปนสงมชวต (生物主語) 53. 悲しいと感じられるのは、むしろ幸せなことではないか。

(2011 年 9 月 16 日 読売新聞) การทรสกเศรานน ในทางกลบกนอาจหมายถงความสข

48

54. 英語のメディアで近年、しばしば目にする言葉に mercantilism （マーカンティリズム）が

あります。意味は「重商主義」です。高校の世界史の教科書にも載っている言葉ですから、

懐かしいと感じられる人もいるでしょう。

(2011 年 11 月 25 日 読売新聞) ในบรรดาค าทมกจะพบเหนในสอทใชภาษาองกฤษในปจจบนจะมค าวา “Mercantilism” ซงหมายถง “ลทธพาณชยนยม” คงมคนรสกหวนนกถงค าๆนเนองจากเปนค าทปรากฏในหนงสอเรยนประวตศาสตรโลกชนมธยมศกษาตอนปลาย

55. 塩で調理した食べ物が大変おいしく感じられる。

(2011 年 9 月 10 日 朝日新聞) อาหารทปรงดวยเกลอจะรสกอรอยเปนอยางมาก

56. 何だか一日がせわしなく感じられます。

(2011 年 10 月 26 日 読売新聞) รสกวาวนๆหนงชางยงวนวายเหลอเกน

57. 食パン一斤を買っても朝食一回でなくなってしまい、もったいなく感じられた。

(2011 年 10 月 24 日 朝日新聞) แมจะซอขนมปงมากอนหนงแตกหมดไปกบมอเชาเพยงมอเดยวเลยรสกสนเปลอง

58. 試合に出たい気持ちを抑え、チームの勝利のため、みんなの心が一つになっていると感じら

れる。

(2011 年 8 月 9 日 朝日新聞) รสกวาทกคนระงบความรสกทอยากเขาแขงขน แลวรวมใจเปนหนงเดยวเพอชยชนะของทม

ตวอยางประโยคทมการใชค าวา 考えられる

59. 来年は“しなやかさ、洗練さ”を思わせるヘアスタイルに流行の兆しがあると考えられます。

(2011 年 11 月 24 日 朝日新聞) คาดการณไดวาจะมสญญาณชวาทรงผมทท าใหรสกถง “ความออนหวานและความดดมระดบ” จะเปนทนยมในปหนา

60. このまま現在、東北部で起こっているような大規模な洪水や冠水の被害が出てこない限り、

南部の気候が落ち着いて推移した場合 には、生産障害も起こらず、増産の傾向が続くものと

考えられる。

(2011 年 10 月 28 日 朝日新聞) ตราบใดทในปจจบนยงไมพบความเสยหายจากน าทวมขงขนาดใหญ เมอเทยบเทากบทเกดขนทบรเวณโทโฮคแลว ในกรณทสภาพอากาศทางตอนใตสงบลง คาดการณไดวาจะไมเกดความเสยหายของผลผลตและมแนวโนมทเพมจ านวนการผลตอยางตอเนอง

49

61. 中小政党の発言力が増し、協調的な政権運営となると考えられる。

(2011 年 11 月 21 日 読売新聞) คาดการณไดวา การออกมาแสดงความคดเหนของบรรดาพรรคการเมองขนาดเลกและขนาดกลางจะเพมขน และจะกลายเปนการจดการอ านาจทางการเมองอยางประนประนอม

62. 活力の高い消費者が集まる都市において、より高い成長が期待できると考えられる。

(2011 年 11 月 9 日 読売新聞) คาดการณวาเราจะสามารถคาดหวงไดวาในเมองใหญทซงเปนทรวมของผบรโภคทมก าลงซอสงจะมการเจรญเตบโต(ทางเศรษฐกจ)ทสงยงขน

63. 統合失調症はうつ病などと関連性があるということが考えられる。

(2011 年 10 月 26 日 読売新聞) สนนษฐานไดวาโรคจตเภทมความเกยวเนองกบโรคซมเศรา

64. 米航空宇宙局（ＮＡＳＡ）は５日、これまでで最も生命の存在に適していると考えられる惑

星を見つけたと発表した。 (2011 年 12 月 6 日 読売新聞)

องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาต (องคการนาซา) ไดประกาศเมอวนท 5 ทผานมาวา ไดคนพบตาวเคราะหทสนนษฐานไดวาเปนททเหมาะแกการด ารงชวตมากทสดเทาทเคยคนพบมา

65. 数十年～数百年に１回に起こると考えられる「小噴火」でも、風向きにより湖畔で数センチ

の灰が降るとされる。 (2011 年 11 月 30 日 朝日新聞)

แมเปนการปะทเลกนอยของภเขาไฟทสนนษฐานไดวาจะเกดขนเพยง 1 ครงในรอบหลายสบปหรอหลายรอยปกตาม เถาถานกจะตกทบถมหนาหลายเซนตเมตรบรเวณรมทะเลสาบ เนองจากถกลมพดมา

66. 「やすさか」は坂登りやすい坂の意味の「安坂」などが考えられる。

(2011 年 10 月 13 日 朝日新聞) ค าวา “ยาซซากะ” สนนษฐานไดวามความหมายมาจาก ทางลาด (ซากะ) ทปนขนไดงายดาย (ยาซ)

67. 県水産課（東部駐在）の技術指導担当者によると、アサリの減尐は、食害のほか、潮干狩り

をしなくなって土が硬くなったためにアサリが潜れなくなったことなどが原因として考えら

れるという。 (2011 年 12 月 6 日 朝日新聞)

ผรบผดชอบดานการใหค าปรกษาเกยวกบเทคโนโลยของกรมประมงจงหวด กลาววา การลดจ านวนลงของหอยลายนน นอกจากจะเกดจากการถกสตวอนจบกนเปนอาหารแลว สนนษฐานไดวามสาเหตจากการทผคนไมคอยออกไปขดเกบหอย ป กงขณะน าลง พนดนบรเวณนนจงแขงตวท าใหหอยลายไมสามารถมดเขาไปในดนได

50

68. 捜査資料は県警察に当時保有していた資料に基づき作成されたものと考えられる。

(2011 年 12 月 10 日 読売新聞) เอกสารการส ารวจนนสนนษฐานไดวาจะเปนสงทเขยนขนโดยอางองจากเอกสารทเกบรกษาไวโดยกรมต ารวจในสมยนน

69. このほか、発掘現場からは石組みの井戸や、排水に使われた地中の水路跡、火事で焼けたと

見られる江戸時代前期の「滴水瓦（てきすいがわら）」などが見つかった。瓦は１６５５年に

城下町が火災に遭っており、その後埋めたと考えられるという。 (2011 年 12 月 5 日 朝日新聞)

นอกจากน ในบรเวณทขดคนพบยงไดพบบอน าทสรางจากการเรยงหนเปนชนๆ รองรอยทางระบายน าเสย และแผนกระเบองระบายน าฝนในชวงตอนตนยคเอโดะทมรอยไหม สนนษฐานไดวาแผนกระเบองนนถกฝงอยใตดนหลงจากปราสาทเกดไฟไหมในป พ.ศ. 2198

70. 生肉がえびす各店舗に納入される前の段階で既に汚染されていたと考えられるとした。

(2011 年 12 月 10 日 読売新聞) สนนษฐานไดวาเนอดบมการปนเปอนอยแลวในขนตอนกอนทจะซอเขามาในรานเอะบซแตละสาขา

71. 複雑化するサイバー犯罪は、分業化が進んでいるのではないかと考えられてきた。

(2011 年 11 月 11 日 読売新聞) อาชญากรรมบนโลกอนเตอรเนตทมความซบซอนกวาเดมนน สนนษฐานไดวาคงมการแบงงานกน(กอเหตอาชญากรรม)อยางตอเนองมากยงขน

72. 正倉院文書でも、宝剣の袋や浄衣の色を「紅」と記されており、紅花と考えられてきた。

(2011 年 10 月 3 日 読売新聞) ในบรรดาหนงสอทถกเกบรกษาไวในโชโซอน ไดมการบนทกสของถงใสดาบศกดสทธ และชดทใสในพธการทางศาสนาไววา “สแดง” ซงสนนษฐานไดวาหมายถงสแดงของดอกค าฝอย

73. 冬に突然死の危険性が高まるのは、寒さの刺激で血圧が大きく変動するのが原因の一つと考

えられている。

(2011 年 11 月 24 日 朝日新聞) สนนษฐานไดวาการทภาวะหวใจวายเฉยบพลนมความเสยงเพมขนในชวงฤดหนาวนน มสาเหตหนงมาจากความเยนทกระตนใหเกดความแปรปรวนของความดนโลหตอยางรนแรง

74. 今後 Facebook ページ数の増加に伴って「いいね！」が分散していくことが考えられる。

(2011 年 11 月 30 日 読売新聞) นบจากนไป ค าวา “ถกใจ” นาจะแพรหลายไปพรอมๆกบการเพมขนของจ านวนหนาเฟสบค

51

75. ＪＡ全農いわては「放射能問題による風評被害や消費者の買い控えの影響などが考えられ、

先行きが不透明」としている。

(2011 年 9 月 14 日 読売新聞) สมาพนธสหกรณการเกษตรของจงหวดอวาเตะแถลงวา “นาจะเปนผลกระทบมาจากชอเสยงทเสอมเสยอนเนองมาจากปญหาสารกมมนตภาพรงสและการทผบรโภคระงบซอ และอนาคตตอไปยงไมชดเจน”

76. iPadの販売増加が見られたのは、値下げ幅の拡大によるものと考えられる。

(2011 年 11 月 29 日 朝日新聞) การทยอดขายเครองเลนไอแพดเพมมากขนนนอาจจะมาจากการขยายตวของการปรบลดราคาเครอง

77. お土産は、人間関係を大事にしたいという気持ちを表すために欠かせないアイテムと考えら

れます。

(2011 年 10 月 3 日 朝日新聞) ของฝากคงเปนสงทขาดไมไดในการแสดงความรสกตองการทจะรกษาความสมพนธระหวางบคคลไว

78. 儲かっている人はランチを節約して、その分を投資に回しているのではないかと考えられま

す。

(2011 年 4 月 22 日 朝日新聞) ผทมรายไดมากคงจะประหยดคาอาหารกลางวน แลวน าเงนสวนนนไปหมนดวยการลงทน

52

บรรณานกรม

井口厚夫・井口裕子（2004）『日本語教師トレーニングマニュアル② 日本語文法整理読本』

バベル・プレス

寺村秀夫（2005）『日本語のシンタクスと意味 第 1 巻』くろしお出版

เชวง จนทรเขตต. (2528). การแปลเพอการสอสาร. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. นววรรณ พนธเมธา. (2544). คลงค า. กรงเทพฯ: อมรนทร. รชนโรจน กลธ ารง. (2552). ความรความเขาใจเรองภาษาเพอการแปล: จากทฤษฎสการปฏบต. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมเกยรต เชวงกจวณช. (2549). แปลญปน-ไทย(เบองตน). กรงเทพฯ: ส านกพมพภาษาและวฒนธรรม. สญฉว สายบว. (2525). หลกการแปล. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. แหลงทมาของตวอยางประโยค 朝日新聞〈http://www.asahi.com〉

読売新聞〈http://www.yomiuri.co.jp〉