“herkes için değil , meraklısına..."

12014Haziran

Feyruz–AdigeBatur Babil–MehmetTurkmen Ka�idirEskimesin Kalbim – Nurdal Durmuş Apansız Bir Çocuk –NergihanYeşilyurt DurupDururkenNotlar–HasanBozdaşO� lumAllah'ınEmriCinayetOlmasaydı–AdigeBatur SamihaAyverdi–GulnazEliaçık AyınFakiri:M.YuryeviçLermontovYedi Guzel Program – Cihat Albayrak Kanlıdivane – FatihKutlubayKeleşI�lm-iKıyafet–FatmaGençParaşutluAdamlar-LenriePetersFakirŞarkılarNostalgia–TarkovskiKafasıKarışıkŞiir–AbdulkadirU� stundagBuayınteması:TacMahal

w w w . f a k i r a n e . o r g

MI�HMANDARAdigeBatur

AbdulkadirU� stundag

FAKI�RANEAHALI�SI�NurdalDurmuşGulnazEliaçık

NergihanYeşilyurtCihatAlbayrakAyşeAlbayrak

MehmetTurkmenHasanBozdaşFatmaGenç

FatihKutlubayKeleşAdigeBatur

AbdulkadirU� stundag

FakiraneE-dergiHaziran2014

I�LETI�ŞI�Mwww.fakirane.org

facebook.com/fakirane.orgtwitter.com/fakiraneyefakiraneye@gmail.com

nsanneyebaşlarsa,ozundekendinebaşlıyoraslında,"Yoksulluk

I� I�çimizde"diyorMustafaKutlu,bunuaklımızdatutuyoruz."Allah'tanbaşkahiçbirşeyiolmayanafakir,denir."diyorsu�i,sonrabunuduşunuyoruzbiraz.Zenginligidışındadegil,içindeolan

insanıduşunuyoruz.Artıkbaşlayabiliriz.Egosuolmayaninsanlarvardır,kendinibilen,bilmeyibilen,başlamayıbilen…I�şteoinsanlardanbirhanedolusuvarbizde,belkidışardabirulke dolusu… Fakirane, mutevazı bir çatı altında hep beraberbaşlamayı vaat ediyor,hepsibu.Kapısıherkeseaçık amadaha çokmeraklısına…I�çeriyegirecekolursakFeyruzkarşılıyorbizi.Abdulkadir'inısrarıileilkyazıolmaşere�inenailoluyor.Feyruz,Ortadogu'nunbugulusesi.ArdındanMehmetTurkmen'leortaktakıntımızHarut ileMarutşiirserisininyenişiiri"Babil"yeralıyor.VeNurdalDurmuş agabey'in zarif ve fakirane soyleyişiyle "Ka�idir,EskimesinKalbim".Sonra Nergihan'ın çocuklugumuza inen naif ve apansız sevinmeyionerendenemesi,"Apansızbirçocuk".Hasan'ın şiiri bahane etmek için elini kırdıgı "Durup DururkenNotlar"ı okuyunca insan az çok fakirane ahalisinin ruhsal yapısınıanlayabiliyor,BramStoker'inkimoldugusorusudacabası.Sonrasında, Adige Batur'un kendisinin bile şiir mi duzyazı mıoldugunakararveremedigibiryazıvar,okuyuncahakvereceksiniz.Gulnaz Hanım, Samiha Ayverdi hakkındaki geniş kapsamlı portreyazısıylafakiraneyederinlikkatıyor,yogunbiremeginurunu.CihatveAyşeAlbayrakçiftiokurlariçin"YediGuzelProgram"seçmiş,ilksıradaYediGuzelAdam'ınolmasımanidar.Fatih Kutlubay Keleş , "Kanlıdivane"nin tarihinden ve dogalguzelliklerindenhaberdarediyor.Fatma Genç, I�lm-i Kıyafet'i anlattıgı yazısıyla ilginç bir konuyadeginmiş.Abdulkadir'insertve"KafasıKarışıkŞiir"ibirazsonlarda,yenikuşakbirazo�keli.AyınFakiri:Lermantov.FilmonerimizTarkovsky'den:NostalghiaBuayınyabancısıLenriePeters,Gambia'dan.Seçtigimizşarkılardavarelbette.

I�yiOkumalar….Muhabbetle.

Adige Batur

BAŞLARKEN 1

AdigeBaturadigebatur@hotmail.com

ıllar once tesadufen dinledigimYve bana çok tanıdık gelen birmelodinin izini surerek Lubnan

muzigini dinlemeye başladıgımdaFeyruz'un sadece ulkesinde degil tumOrtadogu'da buyuk bir isim oldugunufark ettim. Arap muzigi denilincesadece"oynakhavalar"aaşinaolanlarınanlayacagıturdendegildionunmuzigi;Ortadogu halklarının ortak acılarını,duygularını, isyanını, huznun anlatanbirseseveyorumasahip,Feyruz.

Yaşamı da Luban kadar karışık veLubnankadarkozmopolit.Mardin'dengoçenSuryanibirbabaileHristiyanbirannenin dort çocugundan biri olarak1935'te dunyaya geliyor. Daha onyaşındaykensesininrengiyledikkatleriçekincemuzikogretmenininteşvikiylekonservatuara gidiyor, baba tekgondermekistemiyorkızınıvekardeşii le gitmesi şartıyla izin veriyor.Konservatuardaki ogretmeni muzikderslerininyanısıraonaKur'anokumave tecvid dersleri vererek sesinigeliştirmesineyardımcıoluyor.

Kayıt için gittigi Lubnan radyosunda,muzik bol umu başkanı Halim elRumi'nin sesinden çok etkilenmesi ilekoroya seçilen Feyruz'un muzikkariyeridebaşlamışoluyor.Amaonunhayatındaki esas donum noktası, iki

genç muzisyen kardeş olan Assi veMansour Rahbani ile tanışmasıdır, BukardeşlerdenAssiile1955'teevlenir.I�kikardeş yaptıkları bestelerle adetaFeyruz'u zirveye taşırlar. Şarkılarınyanında bir çok da opera seslendirir,sinema�ilmindeoynar.

1969'da Cezayir devlet başkanını,huzurunda ozel bir konser vermesiniisterfakatFeyruzbunukabuletmez.Buolayyuzundenaltıayboyuncaradyodaşarkılarıyasaklanır.Amaobudurumaboyunegmez,heryerdeveherulkeninhalkıiçinşarkısoyleyeceginifakataslatek bir kişi için şarkı soylemeyeceginiaçıklar.Bututumuhalkıtarafındanonudahadaonemlihalegetirir.

1975'teLubnan'daiçsavaşçıkar,Beyrutyerle bir olur. Bir çok insan ulkedenkaçarken Feyruz, şavaş boyuncaLubnan'da yaşamaya devam eder,konserler verir ve halkını bir aradatutmayaçalışır.Rodrigo'nununlueseri" Con c i e r t o d e A ran j u e z " e s o zyazılmasıyla ortaya çıkan Li Beyrutparças ı ade te savaş y ı l l a r ındaLubnan'ın sembolu olur ve savaşınacılarınaveulkesininyokoluşunaşahitolan Feyruz, bu şarkının yorumu ileeşsizbiresereimzaatar.

Feyruz / Fairuz

فيروز

2

selamsanayüreğiminderinliklerindeneybeyrut!kabuledinbuselamımı,eydenizler,evlerveeskidenizlerinyeniyüzüçöller...okibenimhalkımınhamurundanyoğrulmuştur,ekmeğim,içkim,yaseminim...ateşinvedumanıntadınasıloldu?beyrut!seniterkedendelidir,eybeyrut!

Sonraki yıllarda, soyledigi şarkılarla neredeysetum dunyada tanındı. Amerika ve Avrupa'dakonserlerveridiveodulleraldı.EleştireltavırlarıvemuhalifçıkışlarınaragmenhalkınıngozundeneredeysedokunulmazolanFeyruz,herzamansaygıduyulanbirisimoldu. Konservermemesiiçin siyasi baskılara bile aldırmadan gittigiSuriye'debuyukbircoşkuilekarşılanırkenkendihalkının destegini de alarak iki ulkeninkardeşliginevurguyaptı.

Feyruz, ulkemizde ismen pek bilinmese demuzigimizde onemli bir yere sahip. Onunseslendirdigibirçokeser,Turkçesozlerle AjdaPekkan, Ferdi O� zbegen, Muslum Gurses, ErkinKoray, U� mit Besen, Nilufer gibi sanatçılartarafından seslendirildi… Hangi parçalardiyorsanız,bazılarıtanıdıkgelebilir:SanaNelerEdecegim,TanrıMisa�iri,NeredesinNerde,BoyleGelmişBoyleGeçer...

Merak eden varsa soyleyeyim: Feyruz, ismibizdeki "�iruze" ile aynı. Firuze de turkuazanlamında, yani Feyruz'un Turkçe karşılıgı,turkuaz.KendisihalahayattaveBeyrut'tayaşıyor.Yaşınıhesaplayaçalışıyorsanız,yetmişdokuzvehalaiyibirsesivar.Dinlemekiçinburayabuyrun:www.wafamusic.com/Liban/fairouz/fairouz-44.htm

3

LE ENTE HABİBİ

ال انت حبیبي و ال ربینا سوا

Sen benim sevgilim değilsin, beraber de büyümedik

قصتنا الغریبي شلعها الهوا

Bizim garip hikâyemizi rüzgâr alıp götürdü

و صرت عنك غریبي

Ve ben sana bir yabancı oldum

انساني یا حبیبي

Unut beni sevgilim

امبارح تالقینا قعدنا ع حجر

Dün buluşup bir taşa oturduk

برد و حوالینا عریاني السجر

Etrafımız soğuk, ağaçlar çıplaktı

خزقنا الصور

Resimleri yır�ık

و محینا القمر

Ayı sildik

ردتلو مكاتیبو و درلي مكاتیبي

Mektuplarını geri verdim, o da bana mektuplarımı

كل من طوي شراعھ

Onun yelkenine asılan herkes

و راح بهالمدى

Bu yolda gi�i

ولدین و ضاعوا ع جسر الصدى

İki çocuk yankı köprüsünde kayboldu

تفارقنا بهدا و الدنیي مدى

Biz sessizce ayrılırken dünya uzadı

بخاطرك صلیلو

Lütfen ona selam söyleyin…

بتسعد یا حبیبي

Mutlu olacaksın sevgilim

ال انت حبیبي

Sen benim sevgilim değilsin…

MehmetTurkmenmehmetturkmen.desenblog.com

I.Taştaşustundebaşbaşustunde

Papatyalar,faloklarıvegoktaşlarıefsunladıgogsumu

BirbuyukşehriydimulkeminSagımdansolumdanırmaklarakardıO� numdeveardımdaşeytanlargizlendi

KaynayanmeşimelerdeurerkenademogluBesmeleninilkhar�igibiinşaoldumKimseninbilmedigikulelerbuyuttum

Eşimyoktuyarışacakgogukendimerakipbildim

ÇoldeniziolmadıgındaortadoguMezopotamya'nınincisiydim

GuneşveaygibibaktımsuslusokaklarımaI�nceorumceklerekapadımodalarımı

MeleklerşahittirhemiyiydimhemkotuBirterazinindoguvebatıkefesi

TanrıinsanailhamettiElyaktımgonulyaktımomurleryaktım

Banabakanlarguzelligimigordu,bildi,sevdi

IIKirliadamlartemizelbiseleriyle

DaglardaninipbenibirfanusasoktularDenizlerinabiskaranlıgıgibikaradelikaçıldısankigogsumde

Asmabahçeleriminguzelliginemibuyulendim

BenişiirlesusleyipkalbimekibrisokanlarAsmabahçelerimeyosunlukulelerdikip

TanrıyayabancıyabancıbuyutenulularkahrolsunBirdeodalarımausulsuzcegirenElleriekmekkokulukadınlar

HeminsanlargibibuyudumHeminsanlargibiçogaldı�ikirlerimAtalarınauyarakikiırmagınarasında

Hayatımabirsonverdim…

B A� B I� L

4

NurdalDurmuşwww.nurdaldurmus.com

KÂFİDİRESKİMESİNKALBİM“EgersizAllah'ageregigibiguvenseydiniz,(Allah),kuşlarıdoyurdugugibisiziderızıklandırırdı.Kuşlarsabahlarıkursaklarıboşolarakçıktıklarıhaldeakşam

dolukursaklarladonerler.”

(Tirmizı Zuhd33)

Gunlerumitsizlikkalabalıgındanefessizbırakıyorinsanı.

Gunlersıkıştıkışgeçtigimiz,altındanateşakanbirkopru.

Gunlernedentekraredenhuzun,o�ke,kavga.

GunleringolgesiniustumuzdenkaldırsaAllah,kanataçsaMikailvegogunkararsızgriliginisupurse…

Gerçektençokyorulduk.

Bazenbirsaatbileguneşgormedenyaşıyoruz.

Kendimizdenbuyukbirelicatetmişiz,sonrasokaklargibiuzayanfabrikasyonşeritlereçıkarıpkoymuşuzkalbimizi.

Aynadakiyuzumebakıyorum.Çukurlarınasaklanmışbirçiftgoz,kızarmışbakışlardaeskimişgunler.Birsurukalabalıklargozumde.Kalbimdebiryıgınyılgınlık,yenilgi,urkunçyalnızlıklar.Benimolmayan,aitolmadıgımkalabalıklar.

Rabbim,şusokaktandonersemhiçbiryerdebulamadıgımkendimlekarşılaşırmıyım?

Yenilmeninsozluktekiilkanlamınıdegiştirebilirmiyim?

Seninrahmetleuzanankollarınvarkenbennedenkendimesarılıyorum?

NedirbeniSendeneminkılamayan?

Bulanıkbirkuyugibi,kendimiacılardandogurmayaçalışmamneden?

…

Artıkbanakuşlarınhersabahboşolankursaklarınıdolduranumuduver!

Benimkalbimidedoldur!

Ka�iolsunbuartık!

Nebuyukkelime:“Ka�i”

Odenlibuyukki,hangidurumunyanındaysaoşekildeteselliediyorinsanı.

Doydumka�i…

Dayanamıyorum,bukadarka�i…

Sengelsenka�i...

Sonra“Allahbanakâ�i.”(TevbeSuresi,129)

Evet,Allahka�i.

Allahvarvebahsinevvelinindeahirinindebironemiyok.

Allahvarveikicihanıdonatanyıldızlarkaranlıgımızaumit.

O� yleyseyokolupgittigimizbukaranlıkneyinnesi?

Butunbuyukselenkaramsarlıkburçları...

Heryerdentaşankıyımlarnedir?

I�manettiginisoyleyenlerinelindekibuzarlardane?

Dizleriuzerineegilmişbukotulukler,kimlerinonundekirızkadogruhamleyapıyor.

BununneresindeAllah?Gogsumuztaş,çakıldanmıbizim.

Kaskatıbiryaşamakladevrilipduruyoruz.

Gokorada,denizorada.Nedenbogulmaktankurtulamıyoruz?

…

KuşlararızkınıverenAllah!

Bizedebirumitver.Kaçırbizivebukorluktenkurtar,uzaklıgımızdanbiryakınlıkçıkar…

Düşmeyelim.Toparlayalımkendimizi…

Ayetokuyalım,şarkılaraeşlikedelim,ıslıkçalalımvekaranlığameydanokuyalım!

Resimyapalım;güneşe,denize,aynayakoşalımvekendimizisevelim!

Geçmeyentekşey,geçmezsandığımızyanılgılarolsun!

Şimdiesirgeyenvebagışlayanisimlerinekaçalım.

Senvarsın,kederyokolsun.

HemSanakavuşananasılgamkedervakiolsun!

5

NergihanYeşilyurtnergihanyesilyurt.wordpres.com

zun bir sokakta geçiyor butun zaman.UKoşuşuyoruz.I�pialıpgeliyorlar.Naylonipinbir y uz u asfa l t ın y uz unden guneşi

ayıklarken hınçla kızların ellerinden havalanı-yorum. Yuz yuze durmak ne demek bilmiyoruz.Uçmakvaryalnızbiraz,defterinortasındakisayfayıkoparınca. Yahut elişi dersinden kalma yaglıturuncukagıtlar…

Dahayeredegmeden çocukayaklarım, geriyorlaripiinsanlar.Tufenklerpatlatılıyortenekeleriçinde.Buguniçinfazlaolano"n"benim,savaşlariçinde,ne işi var yine de orada denilen. Asker abilerguluyor ayaklarımıza. Ayaklarımızın nesi var ki.Gelinciklerden ayakkabı yapıyoruz, gullerden oje.Baloya gitmeye hazırız şimdi Allah'ım. Yalnız buHızır'ın arabası nerede kaldı, duştu duşecekgelincigin kalesi. I�pi alıp geliyorlar. Ayaklarımakaranlık iniyor. Sultan'ın kaldırımlarına akşam...Gazoz içmeyi bilmiyoruz henuz, leblebi tozu gibiuçuşan torbacıları. Durmadan ip atlıyoruz.Durmadan...

Allıgullukızlarınçoptenekesinefırlattıgısonmodakasetlere hevesleniyoruz. Bizim de biletlerimizcebimizde. Ama nerede kaldı bu teslimiyetpanayırı.Kırkbinrekattabirselam,yinedeçokmuAllah'ım.O� yleysebanayenidenyazılankasetlergibiyenibaştanaynışarkıyıyazdırma!Kendimiçıkarıpgiyindigimkederleri,ipialıpgelenkızlarlabirguzelpaketliyoruz.Ayaklarımınereyebırakayım,kalbiminereye.Çunkuyurunmuyorikisiylede.

Çuruk çıkıyor egilip baktıgımız tezgahlar. Bilmi-yoruz tezgahların da buyuyebildigini; ipi geriyorkızlar, hınçlarını geriyorlar. Ayaklarımı guneşekarşı,asfaltakarşı;yanikarşıolmakiçinbelkidahao zamandan… Çunku insanlar ya tezgahlarınınaltına iteliyorlarseniyahutda uzerinebir“karşı”durmak levhası çakıyorlar. Şimdi ben neredeoldugumu soylesem oraya bir yagmur yaraşır.U� stelik çocuklukta ne lirizmin ne romantizminesamisi yokken bana bir guzel delirmek yaraşır.Birbirinin ardı sıra çakarken şimşekler, çıglık

çıglıga amabitmezbir sevinçle,dahadogrusuadkonulmamış bakir bir sevinçle tum zamanlarayoklukdoldururum.Butuntezgahlarıyıkacakiştebu yagmur. Bir butun olmak kaygısı ki Allah'ım,burayı –boş bırakılan yeri yani, en çok anlayanisimlerime en çok bilen isimlerinle- lutfettigindualarladoldur.

*

Komşuların karşılıklı balkonlarda gerdigi ip bileanlatabilirdi,neyaptıgınızı.Aklınbirsurukorunagıvar, bir suru kanunu, ilkesi. Oysa benim sadecebeklemektenyontulmuş,yuzumeçarpankapılarımvar.Biripigererekaldıklarımesafelerikoşarakneçabukyakınedeceklerinibilseinsanlar,yineboylebirzamankaralamayadevamederlermiydi.Herbirşeyden kolaydı bir gonlu almak… Yine de koşupsarılmanınonundeydibutunkıyılar.

I�nsan bir çocugun oyun oynarken yırtılanterliginden nasıl içindeki çocuga nefes aldırmaz.Orada nasıl tek kale maçlar, 'kutu kutu pense'bulamaz. Taksitler, krediler, faturalar nasılbeşkardeşe donuşur. Halbuki bizim yalnızca birçocuklugumuz var ve o gittikçe buyuyen gelecekkaygısınınsırtındahala.Gulumsemezsekhiçbirşeygulmeyecekbesbelli.

*

I�kiuzunsokaklageçiyorzaman.Zamanbellikibirsokagıngobekadı.Çunkuonubirşeyebitiştirmek-dokunabildigim bir şeye- bir teselli benim için,sokak yok olsa zaman da yok olacak sanki. I�çinedoktugum tum keder sarhoşlukları da onunlabirlikte yok olacak geri donmemek uzere. I�şteaslındatamolarakçocuklukdaburadabaşlıyor:

Kiraz agacından goge bakan kuskun çocuklaradonuyor dunya. I�nşirah koydum buraya, Allah'ımçogalacaksa yine buyuk bir agacın golgesi olsagerektir. I�nsanı 'çokbekleyen' anlamında yarat-mışsınbelliki.

Apansızın sevinsek bence hiçbir şeycik olmaz.Şimdibile…

6

APANSIZBI�RÇOCUK"Uzaklıgıolçmeyegeliyorlarinsanlarikikalbinarasınagerdikleriiple”

HasanBozdaşhasanbozdas.wordpress.com

7

1.KitapNotlarıBir şekilde bana ulaştırılan ve yazar/şairlerinitanımadıgımhalde gıyabımda 'degerli dostum','kıymetli dostum', 'gonul dostum'la adımaimzalanan tum kitapların (ki büyük çoğunluğusoyadımı dahi doğru yazmadan göndermekzahmetinde bulunmuştur) i lk sayfalarınıkopardım, henuz ne yapacagıma karar vermişdegilim,belkibirsergiaçarım,bilmiyorum.Kanaatim; insan tanışmadıgı, daha kotusutanımadıgıinsanlarhakkındaboylesamimila�laretmemeli.Butas�iyeyi,kitaplıgımıçeyregikadarboşaltmam izledi, okumayacagım kitaplarıbiriktirmeye de bu vesileyle ara vermişoluyorum.I�kikelimeyibirarayagetirebiliraslındainsanlar,kitap satın alarak degil, satın aldıklarınıokuyarak,çogununkitaplıgıenbuyugu,neguzel,en son hangi kitabı okudunuz, kem kum,biliyorumbenonu…Kitap konuşurken etiketlerinden soz açmamakolmaz.Sanatkitaplarınınbelkiyuksekmeblaglasatılmasınabiranlamverilebilir.Sanat,şahsınaaittir,mustakildir,paylaşılmakzorundadegildir.Akademik kitapların fahiş �iyatları ise hiçbirevrensel degerle olçulemez, bilgi paylaşımımuteber ve zaruridir, bilgi kimsenin kapı eşigidegildir.Bupasaj,alınacakkitaplarlistemdeki37edebikitabın590lira,35politikkitabın800liratutmasınımuteakipyazılmıştır.Kapitalizmilerikiparagra�lardayerindibinegirecegindenşimdiliksusmakgerekmiştir.

2.ToplantıNotlarıFarkındaolmadan'I�kiŞiirBirO� yku'toplantımızıgelenekselleştirmişolduk.AlptugTopaktaş(şiir)veSenemGezeroglu(öykü)ileaylardırsuregelen

bu toplantı, Senem hanımın yoklugunda DenizDengizŞimşek(öykü)ilegerçekleşti.Toplantının Mayıs ayagında, genç yazarlarınroman macerası gundemi oluşturdu, yaklaşıkbeşinci dakikada ise şiirdeki tematik algılardadolandıgımızıfarkettik.Turkiye'de ciddi oranda bir roman okuruvar(korkarım,romancısayısıokursayısınıgeçmeküzeredir), çogunlugu populist kitap seçen birokurkitlesi.Korsankitapçılarıntezgahlarındakikitaplarıkastediyorum,Turkiye'dekibestsellergundemini korsan piyasası belirliyor, tersi dedogrudur, art ık insanlar kal ın kitaplarokumaktankorkmuyor,oyuzdengençyazarlarıntekniktenuzakkitaplarıdaokurbulabilir.Nasılanlattıgınız degil, ne anlattıgınız ilgi çekiyor.Fantastizm genç kuşagın aklını çeliyor, boylekanlı bir ortamda bile Bram Stoker halaokunmuyor, nedenini anlamakta guçl ukçekiyorum.Romanı editorden geri donen biri olarak,kendimi şanslı addediyorum. Edebiyatıngunumuz şartlarında mektepli olması gerek,niteliksizbirkitapilerideherdaimyolunuzataşkoyacaktır. O� numde, kitaplıgıma alacagım ilkoyku kitabı var mesela, vaktiyle içindeki 16oykuden 14'u editorden geçmemiş, şairin enguvendigi şiirin yayın kurulundan geçmemesigibi, diger baştan savma şiir ertesi sayıda yertutuyor.Kahrolsunkapitalizm.Toplantımızınnaçizanebildirgesidir:I�yi bir roman yazarı, onemli klasikleri okumuşolmalı.(Doğru yayınevlerindendoğru çeviri-lerle…)Romantekniklerinehakimolundugunda,tahlilgucuoluşurkibaşkalarındakieksiklerbuşekilde sizin kitabınızda tekrarlanmayabilir.Edebiyattaherşeyiyetenegebaglamakhaksızlık

DURUPDURURKENNOTLAR

olur,bilgiçagındasanatcahilbırakılmamalıdır.Hayatın kendisi şiirden daha buyuktur, yazmakiçinyaşanmamalıdır 'Şair, oncehayatınpeşindeolmalı .' diyor Turgut Uyar, şi iri çok muabartıyoruz?O� ykunun şiirden en buyuk farkı, burada ortayaçıkıyor; oyku, hayattan bir şeyleri koparmayaçalışıyor,şiirisehayatıbaltalıyor.Para kazanmak için kitap çıkarmayı, yazmanınkutsalına hakaret olarak okuyorum, yazmanınitibaridegeriolmalı.Yazmakbelkigeçindirmeli,zenginleştirmemeli.Herkaleminkendinehasbirimzasıvardırşiirde,kokusunu hemen alırsınız. Gerçek şiir ortayaçıktıgında, bu kokunun kaybolmasına izinvermelimiyiz? Evet, şiir teknikler ustudur. Herşiire gore diliniz renk degiştirmeli. Bu yuzdenI� lhan Berk, 'dilin sıfıra indigi yer' olaraktanımlıyorşiiri.Şiir, pencerenin diger ucundadır, manzaradadegil, camdadır. O� nce camı gorenler, MelihCevdet'intabiriyleşiiriyakalamışlardır.Deneme,oyku,romangibinesirdallarındaortakbirakılınabiligi varken, şiirde şiir/şair kadar poetikavardır, bu yuzden şiir yazılıp şişeye konmalı vesuya bırakılmalıdır. Şiir, kendini tamamlamışduygulardan ve �ikirlerden arınmalı, yenisoyleyişleryakalamalıdır.

3.HastaneNotları(Bukısımazbirazşahsidir!)60 gun kimileri için iki aylık ekmek parasıdır,benimiçinadliyeden60gundahauzakdurmak.Durup dururken elimi kırdım, 45 gun alçıylabekledim, 60 gun 'avukat bey' adına bir şeyduymadım.60 gun tefekkur edesi geliyor insanın, çilegahbulası… Muasır dunyanın boyle mabetlerikalmadı, mesela 60 gun boyunca tek bir

ziyaretçimdahiolmadı,dostluklarboylegunleriçindir, zaten sorsalar dostlugumuzun tadıkaçardı.Acının15.gunu,kapı ustumekitlendi,dordu iriyarı beş beyaz onluklu adam, ki dordunun işikemik kırmaktır, ustume çullandılar, elimdekişiirikırdılar,sonrayerinetaktılarmıbilmiyorum,oara olmekacayiprealistgeliyor insana, sonrainsanın aramaya cesaret edebilecegi kimseo lmamas ı n e k o t u , o y u z den h a s t anekoridorlarının şiiri bitmiştir. Zaten hepimizkanseriz, ustumuze kusuyoruz, o yuzden artıkhastaneleriedebiyatakatmıyoruz.Atomçagınınşi irleri klavyeden yazıl ır. I� nsan, kalemitutamayıncabırakıpgitmekistiyorburayı.Sag elimi gogsume, şiirimi cebime aldım, evegittim. 60 gun, elimi elime surmedim, kitapokumadım, televizyon izledim, uyudum, yemekyedim,çokyedim,I�ransinemasınıbitirdim,bazenbalkonaçıktım,uçaklaryaklaştıbenizledim,yineyemek yedim, arıları gordugum yerde terlikleezdim, daha çok yemek yedim, daha uzunuyudum, insanlar nasıl boyle yaşayabiliyor, neguzel yaşanıyormuş oysa, butun kaygılarınıaldırabilsekeşkeinsan,meseletekdunyabarışıistesek,şurdaguneşenekaldıdesek,oyleolsek…Sırfacımvardıdiye60gunşiirdenuzakdurdum.Acı….Acı….diyeyalvarmayısevmiyorumyazmakiçin, şiirin gelmesini olgunlukla karşılıyorum,yeni bir şiire başlamak için acıyı beklemekzorunda kalanların bu işle bir alakalarıkalmamalıdır, kişisel goruşumdur: Mazoşizm,şairleriçinbirmoderndunyamezhebidirveşiirinmeşrebindeboylebirmarazayeryoktur.Soyleyeceklerim tas tamamdır, farkında mıyızbilmiyorumamabelkibizenazardegmiştir,belkipilibitmiştirinsanlıgımızın,gidipyenisinialalım.Sagelimolurmusunşiir?

8

AdigeBaturadigebatur.wordpress.com

9

GokyuzumaviydiaslındaIsıkgoldebirkırgızçocuk,yanaklarıal,başındagok.

Birnefesozgur,şukur.Birnefesdaha,hayattayız.Havagibiaziz.TeslimolanRasko'nunvicdanıgibibulutlar.Pamukşekeri.I�çiçeduygular.Sarsak.Masalanlatandede,başınıkaldırır.Zumruduanka.Tahammulyedibaşlıejderha.

Tanrıgokteoturur.Hansoyundanuludur.Yedincikat.Altıntaht.TanrıdaAllah'ınkuludur.Babil'inkulelerigogeyakın,içtendar.Kumdanbirnefeskadar,şukursuzkalanomru.Ruzgarkadartemelsiz,

insankadarolumlu.Obaltayıgomseydi,şeytandasusacaktı.KaçrubleederdiPetersburg'dabircadı.Raskouykuyadalsavicdanı

uyumazdı.Birormanasıgınanuçadamıkurtkaptı.Karanlıklarulkesi.Sonperininruyası.Dedeanlattıkçaanlattı.

Gokyuzusiyahtıaslında

Tumrenkleryalandı,yalandıkaygısızoldugumyalan.CahitSıtkıolumluyduherzaman.Kaldırımlarherdaimıslaktıevlerinde,evlerikırkodalıydı,kırkodadakırkyatak,dedebumasalıuzattıkça

uzattı.Baykonur'datopraksert,kurak.Yagızat.ElvedaGulsarı.Aytmatov'unruyasındadişikurt.

Sonya'nınkirlivebahtsızyorgunlugu,aşıkolamayacakkadarsiyah;Rasko,geridonemeyecekkadarkurekmahkumu.

Ziggurat'tauçdillibirrahip,bintanrıyladolaşıyoraklında,hiçbirinindigerindenhaberiyok.Karanlıkulkegerçekşimdi,buzdagındanKafdagı.Yaşadıgımızmasal.Vetummasallargerçek

CahitSıtkıolecek.AffanDedegomecekonu.Uyudun,uyanmadınolacak.Tanrı'nınadıKayraHan.BilgeKagan"Tengritegtengridebolmuş,".

Ah,Kutalmış'ınogluSuleyman.Çektigi,babasındanyadigar.Ekşikoruguntadıogulamiras.Rasko,acepormancımıolsaydı.

Gokyuzukızıldıaslında

Gunbatıyordu.Agıragırçıkıyordukbumerdivenlerden.U� skudar'ıncamlarıyanıyordu.AhmetHaşim,Bagdatgibiguzelasında.Biriftirakalmıştıuzerinde.Babil,Bagdat'ınyanıbaşında.

Rasko'yubirbaşınabırakmalıydık,kırmızıkiremitleriolanbirevde.O� lumAllah'ınemri,cinayetolmasaydı.Babil'intanrıçası,erkekpeşindekoşmuş,yalandegildogrudur,bendegordumtozunu.

Asel'inhikayesibirkamyonarkasında.TiyanşanDagları.Selviboylu.Alyazmalı.Dedeninmasalıbittiensonunda.SultanAhmet'teikindinamazınamuteakip.AzizAllah.

Yaşotuzbeş,yolunyarısıetmiyormuş.CahitAbiherkestengizlemişhakikati.HaydiAbbas.

GokyuzununrengiyokturaslındaKesinbilgi.Yayalım.Biragaçgibihur,birormangibikardeşçesine.

AhNazım.Senbircevizagacısınşimdi,geziparkında.Masalbittiamagoktenuçkapsulduştubudefa,insanbaşına.

YahutKa�kabirbocekolunca.Yumuşakkarnınasaplananelma.Kapsul.Devrimmasal,olumhakikat.BirŞaman,duasındayeryuzuylekonuştu.Suiçtigitasonamerhabadedi.

Hızıriyisaklanmış,olumonubulamaz.Tayyizaman.I�za�iyet.Anştaynonbirsaatuyurdu.Bozkırdabirgulaçtı,çekikgozluyaşamak.

Yerkızıl,gokmavi.GuzelTurkistansananeoldu.Çobanyıldızı.SuleymanÇolpan.Birekimsabahıasıldı.

Haberinvarmı?

O� LU� MALLAH’INEMRI�CI�NAYETOLMASAYDIFikret,nazmınesreyaklaştırmış;haberinvarmı?

GulnazEliaçıkfecirvakti.desenblog.com

CennettenBirElmaDüşerDünyaya:1905

Yirmibeşkasımbindokuzyuz beş.Muhtemelbircumartesisabahı,gecesiyadaoglenikimbilir,kimbilebilir varlıgınaoldiyendenbaşka, annesi, belkibir de annesi bilir. Bilsin. Fatma Meliha Hanımbilmeli onu, kalbinin ciger paresi çunku MiralayI�smailHakkıBeydebilsin,goznurubirkandildahayandımuhtemelcumartesisabahı! Bildiklerimizinuzagına duştugumuz şu anlarda bilmediklerimizcennet olup kalbimizde zuhur eder belki .Bilmediklerimizibildiklerimizebolsekkalansızbiryaşamasevincieldeedebilirmiyizacaba?Bunudakimsebilemez!Bilmesin.Kalbinehasretgomuludoganbirçocuko,gonlunuhanyapıphancılıgatalipolanbirhasretzede.Tummumkunlerin idrakinde el e le tutuştugu ,konuşurkenvesusarkenmutemadiyenyorulanbirçocuko!KulagınaezanıkimokuduacabakuçukSamiha'nın,ismini kim devşirdi dudagından kalbine, bu dadursun bilinmezler arasında. Adın ay gibi, adınguneş, adın bir iklimin, dort mevsimde bir gelenbaharın muştusu gibi, gelecek hayatındakimutefekkir rolunun giydirildigi gun senin adın!AnlamıneydisahiSamiha'nın?Eliaçık,comertdiyorlugatler desinler, dogru soylediklerini onlarnereden bilirler? Bilmezler, olsun, bunu dabilmesinler!Doganher çocukgibi kuçuk Samiha'dabuyumeyehevesli, elleri kalem tutacakmesela, bir dergahıntozunu yutacak, aklına sinmiş dunya çamurunukalbininmusluklarındayıkayıppaklayacak,zamanonundasaçlarınıtutamtutamaklayacak!

Duvarların sesi çok, uyku yok gözlerimde:ŞehzadebaşıKonağıSesler… Sesler biliyorum kalbimde birikip dilimedolan, sesler biliyorum kulaklarımdan gonlumeakan. Birbuçukyaşındabirçocuknedenuyumakistemez diye soruyorum kendime, uyuyarak

buyuyenlerdendim ben de. Uyusun da buyusunmasallarının ortasında yaralarımızı emziriyordukuykuylauyanıklıkarasıbelki,sizsahi,sizbirbuçukyaşında hangi yaranın geliniydiniz de, uykututmuyordu gozlerinizi? Derdiniz neydi? Birçocugunoyundangayrınederdiolabilirdi?Fazlacasorukovalıyoraklımkuçukolumsozkonusuolunca,hemgunduzuykusunubendehiçsevmedim!Uyumadınız. Şehzadebaşı Konagı ahalisi ne yapsauyutamadı sizi, mutemadiyen çevrenize anlargozlerle baktınız, dinlediniz. Sahi, kalbinizledinlemeyioyaştamıogrendiniz?FatmaMelihaHanım'ınninnileri,biliyorumkiahretkulagınızdahala.Oninnilerinmanasını kavramakidrakinizin ilk duşunce mayalanmasıydı. Nasılanlatıyordunuz bunu: “Adeta ilahi bir zevkledinlediğimninni–kovbostancıdanayıyemesinlahanayı- derkenbostancınındanayı çittenmiyoksakapıdanmıkovaladığınıdüşünüyordum.Yahutaynıseslerelmayanaklıbebekninnisinis öy l e rken bebeğ in yanağ ın ın e lmayabenzediğinideğilde,elmadanbiryanağınnasıl

1olabileceğinikendimesoruyordum.”Kalenderhane mahallesindeki ŞehzadebaşıKonagı'nınyuksektavanlarıanlatsakeşkesizibize,sahi duruyormudur konak yerinde, yoksa çoktanbaşımızatavanıduşecekevlerinhimayesinemiterkettiyerini? Oysaomahalledenkimlergelipgeçti:ViyanaSe�iriGalipBey,EvrenoszadeŞehineHanım,Selehaddin Molla, Şam Valisi Naşit Paşa, dedenizHilmiBey'inkardeşiMeclis-iMaliyeReisiI�brahim

Efendi…Evdolu,mahalledolu,insanlarbuncadoluiken, s iz in kalbinizin ve dimag ınızın boşkalabilmesini duşlemek ne mumkun! Ancakbiliyorumkiçocuklugunuzunbirliktegeçtigibuncanitelikli insandan ziyade, dogumunuzda solkoşenizeiliştirilenvedunyadakienkıymetliinsansusuolankalp,Rahman'ınsofrasındamuhakkakakbir bulut huzmesiyle yunmuştu. Boyle inanmakistiyorumvedahiinanıyorumda!

BI�RKALPSEYYAHI:SAMI�HAAYVERDI�

10

Kalabalıkbirsenfoni,evesurekligelipgidensıfatlarıve rutbeleri dolgun insanlar… Kuçuk Samiha'nınkulakları hep kabarık buyuklerin sozlerine, kalbihep açık Rahmetin divanına… Boyle işte zatençocukluk dedigimiz mesele; “ Çocukluğunu enküçükyaşındanitibarenhatırlarolmakiddiası

2hakikatsanılanmasumbirvehimdenibarettir”

KuçukSamiha'nınzekaışıgınaannesivebabasıbirerkandil yakıp bırakmıştı muhakkak ama en çokanneannesi Halet Hanım'dan yuk devşirmiştidimagına,kalbine,sozune…I�yikivardıHaletHanım.Di'ligeçmişbirzamanıncumleleriniyazıyorolmakkalbimi yoruyor aslında, o yuzden duzeltiyorumcumlemi;iyikivarHaletHanım!Neçokseviyordusizi,birkugununsuyaolanmuhabbeti,birserçeninbahardalınaolansevgisigibi…Yababanız,oglunaolansınırlıyakınlıgınısizdenmiçıkarıyorduacaba?Sizi şımartmak; I�smail Hakkı Bey'in sınırları ihlaledişi, kalbini kafesinden oteye bırakışı… Babanızakıp giden bir nehirdi sanki yatagını siz debuluyordu,sizdenakıpgidiyordumerhametindigeradına.Neguzelbabaydı I�smailHakkıBey,dedenizHilmi Bey sonra… Agabeyiniz Ekrem Hakkı,babanızın kendisine olan uzaklı g ını sizdeçigneyişine alındı mı acaba? Alınmamıştırbiliyorum,odaçoksevdizirasizi… Şımardınızmıbunca sevgiyle, annenizin bugulu bakışlarıylakarşılaşıpgozlerinizihiçkaçırdınızmımesela?Bazıçocuklar ileriki yaşlarının alametini gozlerineyukluyordu,biroyuncagınyokoluşunaaglamıyorduaslında çocuk, gelmemiş bir vaktin hezeyanınatesl im oluyordu o kadar! Sonra s ozlerineyukluyorlardı, buyumuşte kuçulmuş diyorlardıadımıza, oyle degildi halbuki sozler bir yara gibibatıyordu çocukken de içimize, kabugumuzunsertligibundandıbelki.Sertmiydisizindedışaaçılançocukluk pencerenizin pervazı, sessiz miydiyazdıklarınız kadar? Çocuklugunuzda bir şeybulamıyorumSamihaAnne,kendiçocuklugumumuarıyorumbilmiyorum,olmayacakduayıaminlemekduşuyoraklıma,utanıyorum!

Nizâmın Kalbi Halet Hanım'da Atar RitminiSamihaAyverdiAlırEski I�stanbul gravurlerine bakıyorum, GalataKulesi'nin golgesinde aheste yuruyen çarşa�lıhanımların zarafeti, peçeleri, şemsiyeleri… Birkaçyuz yıl geç dogmuş olmanın hayı�lanması kalbimiyoruyoryine,hiçbirimizdeyokozarafetingolgesi

sanki hepimiz bir ornek geziyor ve birbirimizinnizamını kopya ediyoruz o kadar! Ya siz?Anneanneniz Halet Hanım'ın Sultan Aziz'in kızıSalihaSultan'ınsarayınadavetedildigigunudungibitutuyorsunuzhatırınızdadegilmi?HaletHanım'ınçengelliignelerleelbisesininkuyrugunutoplayışını,

3uzerineçarşafınıgiyip, arabayabinişini… Aklınızanneannenizin golgesinde biliyorum, dolabınızonun ki gibi lavanta ve gulun muhabbetine miteslim? Çocukluk yıllarınızda anneannenizdenaldıgınız nizam hayatınızın her alanında ritminikoruyarak bir şukur vesilesi oldu dilinize. Herinsanın bir şukur vesilesi olmalı nihayetinde.Gorunenin duzeni gorunmeyenin iç tuzugunuhissettirmeli kalbe…Masam fazla dagınık SamihaAnne! Benim nizamıma kim vesile olacak acaba?Kalbim?Kalbimeke�ildegilim,hemdehiçdegilim!Hangieşyanızneredeiyibilirdiniz,çunkukalbinizinkeş�iyle rızıklandırılmış bir ruh taşıyordunuzsuretinizde.Tarifileellekonulmuşgibibulunanhereşya nasıl ozendiriyor beni bir bilseniz. Keşkediyorum kalbimin yerini tarif etseniz? Bitse buaramak hali, bulmak vuslatıyla karşılaşsam artıkkurdugum cumlelerin birinde. Kaybedip kaybedipbulmasam kendimi bunca, buldugumu tekrarkaybetmesem sonra, bir parça istikrar, bir parçamerhamet devşirsem içinizden içime… Çok şeyistiyorumdegilmi,olmayacakşeylerdegilama!Buda benim kuçukluk hastalıgımmesela, olmayacakhiçbir şeyi istememeyi ogrendim ben. Belki deolmasıiçinkatisuretleistemekgerekti!Sizingibi…

MeşrutiyetteÖlümTutulması:1909Aynalar gelip geçiyor, aynalar tarihin izbesinde,kulak misa�irliginizi, goz aşinalıgınızı temrinliyor.SizOsmanlının sondonem çocuklarındansınız, buyuzden tarih saçlarınızda konaklıyor. 1909 yılınınkışında çok uşudunuzmu sahi, henuz dort buçukyaşında bir çocuk olarak meşrutiyet dedikleriiktidar gozcusu hareket, evinizde nasıl ruzgarlarestirdi? O zaman da kardeşler birbirine siyasetenkırdırılıyordudegilmi?HalaboyleburalarSamihaAnne,31Martvakasındanbuyana ulkedepekbirşeydegişmediaslında!Aklınızda kalan o konuşma, babanızın “asmayagoturuyorlar” deyişi ve ilk kez oldurmek ve olumuzerine mulahazalara girişmeniz kalbinizle, ozaman çocuklar ne çabuk buyuyordu, sizin gibi.O� lum vardı ve haktı amenna! Ama oldurmek…O� ldurmekniyevardıbunuanlamakguçtu,halaguç!

11

Yok etmek daha dogrusu yok ettigini sanmak birçozumunucundankıyısındantoplanmışhalimiydi,inanmıyorum buna! O� ldurmek insanın kalbiniiçindenkapıdışarıetmesigibi,oldurmekhesabıguçbirişlemiameldefterinekaydetmekgibi…Hayatınızdanbirolumdahageçmiştidegilmi,Hakeliylededenizinolumugirmiştievinize.Dedenizinuyudugu karyola yoktu yerinde hani, yokluk gozbebeklerinize bagdaş kurmuştu, sormamıştınızkimseye,anlamıştınız.O� lum,mealinigeridebırakanbir cumle gibiydi, gozleriniz tefsirini yapmaktagecikmemişti.HilmiBeyyoktuvehayat çokdahazordu.Asılacakolanlarsayokolmaktanziyadeyokediliyorlardı. 14Mayıs'tı, tarihinbireksigikadarkişi Divan-ı Harb'ten olum mazbatasını almıştı.I�dam sehpaları kaynıyordu I�stanbul'un dort biryanı; Ayasofya Meydanı, Sultanahmet Adliyesi,Beyazıt Meydanı, Beşiktaş… Her yer olumkokuyorduosabah.Abdulhamitduşmuştu,yonetimeldegiştirmişti.Hareketordusu31Martvakasınıntozunu alıyor, Mustafa Kemal tarih aynasınaçıkıyordu. Peki ya siz, çocukluk duşlerinizi hangiyastıgınaltınaemanetedip,dilinizeoturanbuagrılıtarih sahnelerini , aklınıza kaçıncı huznunuzlekaydediyordunuz? O� lumu sevmiyordunuz bukesindi, ne yani tum sevdikleriniz olecek miydişimdi?Buagrılıyaşamakduşlerininuzerindenbiryirmiyılgeçince aklınız bu anlara kalbinizi devşirince şucumleler dokulecekti içinizden: “ Nefsani veşeytani ağırlıklarından boşalmış olanlar içinyok olmak diye bir azaplı ga�lete düşmeklik

4olmadığınıöğrenmiştim”Biliyordunuz artık olmek yok olmaktan ziyadeyeniden doguşun resmi, kabir bir ana rahmiydiaslında.Ama oldurmekeminimkiyirmiyıl sonrabileiçinizesinmedi,hiçsinmedihemde!

KağıtveKalemSeferindeİlkYolculuk:MahalleMektebiGokyuzu ve yeryuzu; geceyle gunduzu birbirineyamayan iki igne, iki iplik, iki can… Arasında sizvarsınız ve herkes ikisinin arasında ulanmış biryıldız grubu olarak bekliyor kaymayı. Kaymakdiyorum,yolalmakbiraz,oyledegilmisahi,hepimizbir şeylerin sonuna dogru yol almıyor muyuz?Sonlarbaşlangıçlarınulagıdegilmidir?Meselasiz,kalemvekagıdaguzelZarife'ninbilgeligindenyolalmıştınız.Henuz beş yaşındaydınız, oyle ele avuca sıgmaz

afacan bir çocukta degildiniz ustelik anne vebabanız sizi niye bu kadar erken mektebegondermegeregiduydubilmiyorum.Belkideatiyiguzelgorengozleresahiptiikiside!Onlarınniyetikulaklarınız doysundu lakin siz yetinmediniz.Kulaklarınızınagırladıklarını,idrakinizigdişetmelive kalbiniz hazmetmeliydi, bunun tek yolu kuçukellerinizinkalemtutması,elifbe'ninkagıtuzerindeharfnobetitutmasıydı.Zarife'nindefterivekalemiilham oldu bugununuze, kulaklarım yetmiyordediniz,yetmiyorkulaklarım,yazmalıyım!Mahalle Mektebinin Hocası Yusuf kıssasınıanlatmıştı hani de, içlenmiştiniz Yusuf'u kuyuyaatan kardeşlerine. Agabeyiniz Ekrem Hakkı Beygelmişti belki de aklınıza o kendini kuyuya atarimkanıyokvermezdisiziokorkuyuya,oyleseverdikızkardeşiniçunkuoylemuhabbetlevesahiplikle…Mektep Hocasının sozleri kulaklarınızdan geçiptemiz aklınızda kayda alınmıştı da eve neşeylegeldiginiz o gun dilinizden I�smail Hakkı Bey'inkulaklarınayolalmıştı.Beşyaşındabirçocukolarakne demiştiniz sahi? Kuçuk bir çaglayan sesi: “El

5kufru milletin vahide” diye dalgalanmıştı evin

içinde. Babanızbusozunardındandudaklarındakimuhabbet ateşini yanaklarınızda akan ırmaktasondurmuştu. Siz onun istikbalinin yeganediregiydinizvehayallerihiçboşadegildi!

1BirDünyadanBirDünyaya-Syf.3,19742BirDünyadanBirDünyayaSyf.119743-RatibeSyf.551.Baskı20024AhTunaVahTuna-Syf.130-3.baskı-20145Kâ�irlerbirmilletir.6MaveradanGelenSes-HicranGöze

12

BUAYINFAKI�RI�Hazırlayan:AbdulkadirU� stundag

MihailYuryeviçLermontov

15Ekim1814yılındaI�skoçkokenlisoylubiraileninçocuguolarakMoskova'dadunyayagelir.Lermantov, annesini kuçuk yaşta kaybetmesiuzerine bakımını ve egitimini uzerine alananneannesiyle birlikte Penza eyaletinin Tarhanıkasabasınayerleşir.Dahasonratekraregitimiiçinanneannesiyle birlikte Moskova'ya yerleşir.Burada soylu çocuklarının okudugu yatılı birokula kaydını yaptırır. Byron ve Puşkinromantizminetkilerigorulenilkşiirleriniburadayazar.1830 yılındaMoskova universitesine kaydını

yapan Lermantov, burada geçirdigi iki yılıns o nund a u n i v e r s i t e d e k i p ro f e s o r i l etartışmasındandolayı universiteyi terk eder. St.Petersburg'a yerleşen Lermantov 1832 yılındaharp okuluna kaydını yapar. Lermantov harpokulundanusttegmenolarakmezunolur.AykırıbirkişilikolanLermantovçevresi ilesureklibirsorun yaşar. Donemin ozgurlukçu Fransızakımlarından etkilenen Lermantov, mutlakmonarşinin sınırsız yetkilerinin anayasa ilesınırlandırılmasıgerektigineinanıyordu.Edebiveyaşam felsefesi olarak birebir ornek aldıgı veustadıolarakgorduguPuşkin'in1837yılındabirduello ile olmesi, Lermantov'uderinden etkiler.Puşkin'in olumu uzerine kaleme aldıgı “ŞairinO� lumu”şiiribuyukbiryankıuyandırır.Puşkin'inolumunu Çar'ın baskıcı rejiminin bir sonucuolarak goren Lermantov, bunun bir cinayetoldugunu ve tek sorumlusunun Çar yonetimiolduguna inanır. Bu duşuncelerinden dolayıtutuklanarakKa�kasya'yasurgunegonderilir.Lermantoviçinhayatınındonumnoktasıolur

bu surgun. Burada etkileşime girdigi kahramanKa�kas halklarının cesaretini, kahramanlıklarınıve dogasını konu alan şiirler yazar.Kısa suredecesareti ile Ka�kas halklarının sevgisini kazanır.U� nlu çeçen liderDudayevonun için: “Atı ile tekbaşına Ka�kas direniş ordusunun uzerinesurdugunde, Ka�kas direnişçiler onun bucesaretinden dolayı kenara çekilerek onuvurmazlardı. Ka�kas direnişçilerin bu onurluduruşunu g o ren Lermantov i se on larahayranlıgınıyazdıgışiirlerleifadeediyordu.”

“vevahşidirbuvadininkavimleri…onlarıntanrılarıozgurluk,yasalarısavaştır…oradaduşmanyoketmeksuçdegildir.amadahagerçegiintikamdır.oradaiyiligeiyilikle,kanakanlakarşılıkverilir…venefretteaşkgibiebedidir…”

Lermantov bir yıllık surgunden sonra St.Petersburg'a tekrar doner. St. Petersburg'dayazdıgı“ÇagımızınBirKahramanı”adlıromanıylabuyuk bir begeni toplar. St. Petersburg'da kısasurede donemin parlak edebiyatçıları arasınagirer.ŞiirleriedebiyatçevrelerindeçokbegenilenLermantov'a Puşkin'in ardılı gozuyle bakılmayabaşlanır.Aykırı ve ozgurluk arayan kimliginden oturu

buradadasorunlaryaşanayanLermantov,Fransızdiplomatın oglu ile girdigi duello sonucundatutuklanır. Bunu bir bahane olarak goren Çaryonetimi Lermantov'u tekrardan surgunegonderir.SurgunyolundahastalananLermantovdinlenmek için mola verdikleri handa bulunanemeklibirbinbaşıilegirdigiduellosonuncundayaşamanı yitirir. Lermantov'un olumu Rusya'daozgurlukçukesimtarafındanbuyukbiruzuntuyenedenolur.LermantovkendisindensonragelenbirçokRusşairveyazarıetkilemiştir.Velhasılbuay, ayın fakiri olarak Lermantov'u seçtik.Fak ir imizdir, şa i r imizdir ve okuyunuz ,okutturunuz!

13

Y E D I� G U� Z E L P R O G R A M

Cihat-AyşeAlbayrakwww.hayalbilgisi.com

14

1-YediGüzelAdamŞiirin itibarsızlaştırıldıgı birdonemde, enyaygınveetkili iletişimaracıolantelevizyonda,buyukorandaşiirikonualanbirtelevizyondizisiizleyebilmekmutlulukverici . Edebiyatımızda onemli bir yeri olan Yedi Guzel Adam'ıyaşadıklarıyla, şiirleriyle, butun heyecanlarıyla gormek ozellikleedebiyatlauzaktanyakındanilgilenenleriçinçoketkileyici.HayalBilgisiEdebiyat Dergisi'ni Anadolu'nun en dogusunda birkaç yıldır çıkarırkenyaşadıklarımızı, çektigimiz sıkıntıları ve en onemlisi de acemiligimizi,telaşımızıveheyecanımızınbuyuklugunudizideKahramanmaraşveYediGuzelAdamornegindegormekpahabiçilemez.

Şiirinve'edep'derdiolanedebiyatınbuyukkitlelereulaşmasıulkemiziçinoldukça onemli.Budiziyuzbinlerce insanınşiirebakışınıdegiştirebilirelbette.Bunedenleonemsiyorveilgiyletakipediyoruz.

2-BöyleBitmesin'Aile' kavramını konualanveboşanmak uzereolan çiftlerin sorunlarınıçozmeyiamaçlayanbirekibinbaşroldeoldugubudizi,toplumunpekçokalanındaki insanlarla empati kurmamızı saglıyor. Farkındaolmadıgımızamahayatımızı olumsuzolarak etkileyenpek çok sorunu tanımlıyor vefarkındalıgımızıartırıyor.

I�zleyici,heryenibolumdekendisinepayçıkarabiliyor.Boylelikle, ekranbaşındakiler diger pek çok dizide oldugu gibi kapitalist ozentilerekapılmakveyalnızlaşmakyerineaileolmanınoneminihissediyor.

3-DoğadakiİnsanDogayakarşıyaşayanbirduzende;dogaylabir,huzuriçindeyaşayanbiradamın, SerdarKılıç'ın,belgesel tadında, imrenerek izledigimizmaceradolu keşi�leri. O� zenle seçilmiş muziklerinden, metinlerine, kurgusunakadardoludolu olanprogram, bugunun teknoloji esiri insanlarını iknaedici bir şekilde dogaya çagırıyor. Onunla barışmaya, içindeki butuncanlılarlaonusevmeye,onasaygıduymayaçagırıyorinsanı.Birgundogadatek başımıza kalırsak, esas mucadelemizi kendimizle verecegimiziişaretliyor; "insan dogadayken esasmucadelesini dogayla degil aslındakendisiyle yapıyor." diyerek samimiyetle sakinligin insanı huzurunkoşesineçektigiyerde,dogadatekbaşımızanasılhayattakalabileceginiziekran karşısında açıklamalı şekilde yaşatıyor. O� grettikçe susatıyoryenisine. Neler ogrenmedik ki; çigdem kokleriyle karnını doyurabilirinsan, çam ignelerinden çay bir harika olur, bal arılarının kondugu herçiçek yenir, bogurtlen yaprakları çigneyince antiseptik ozellik taşır,sazlıkların kokleri dogal �iltreleme yapar, bu yuzden durgun su sazdanpipetyaparakiçilebilir,karıncalarvasındafazlacaproteinmevcut,zindekalmakiçinkullanılmasımumkun,suyunolduguyereyakınmutlakabiryerleşimyerivardır;etraftakiotlar,çalılarnekadaryeşilsesuyaokadaryakınsındemektir...Sizdebizimgibihuzuruişaretedenadamınçagrısınakulakveripbirgunkendinizi ateşin ustunde kaynayan demlikten çam kokulu çay içerkenbulabilirsiniz.

4-İnsan'I�nsan yaşar, insan biriktirir ve her insanın dinlenecek bir hikayesi vardır.'cumlesiylebaşlayanprogramsiziherbolumunde10dakikalıkbirtanışmayadavetediyor.Orijinalformatındailkvetekolmaozelligitaşıyanbelgesel,herbolumdefarklıbirinsanınkendiagzındanhikayesinianlatıyorseyirciye.Anatemasıadıylabirolanprogramı,herbireyozeldirunsurunuekranbaşındakiinsanlarahissettirerekizlettigiiçinkendinearıbiryeredinmişdurumda.

5-2DakikadaBilim"Gokyuzu nedenmavidir?Deterjanlardane var?Tansiyon aleti nasıl çalışır?Boceklernedenışıgadogruuçarlar?"gibisorulara145-150saniyekadarkısabir zaman diliminde deneylerle cevaplar bulan program 2 dakikada Bilim.Eglendirecekbilgilendirmektamanlamıylabuolsagerek.

I�zleyiciye dayatılan içi boş ve kaliteden yoksun pek çok gunduz kuşagıprogramlarıvesaatlerceinsanınzamanındandolayısıylaomrundençalankotuornekdizilerinarasınaserpiştirilmiş2dakikalıkkazançdadiyebiliriz.Butarzkısa, bilgilendirirken eglendiren programların sayıca artmasını temenniediyoruz.

6-ÖmürDediğin"Bir insan omrununeyevermeli?Tukenipgidiyor omurdedigin..."dizelerinimırıldanarak sorar başlarken program. Geçip giden yıllardan arta kalanhuzunlerini, mutluluklarını, anılarını kendi agızlarından anlattıkları, çoguyarımasrıgeçmişhayatların, izleyicileridebuzamanyolculugunadavetidir."Her şeyin kolayı bulunur yaşlılıgın kolayı bulunmaz..." diyen dedelerinninelerinsesidolarkulagınıza.Birbirlerininyuzuneguneşgibidogansıcacıkbakışlarındaki muziplikle, sevgiyle, vefayla titretirler yureklerinizi. TRT'ninbugunedekyaptıgıenbaşarılıprogramlardanolanO� murDedigin,on–onbeşdakikalıkbirsuredesıcacık,samimi,kimizamanhuzunlukimizamanneşelibirşekildehikayelerinianlatantontondedelerin,sevimlininelerinekranbaşındakiizleyiciyeogudugibiençokda.Buprogramdagerçekhayatlar,buprogramdaiçimizden sesler var, bu programda 'insanın ozeti' var; çocukken ihtiyar,ihtiyarken çocuk olmak... Şukr'un bakışından duayla goz goze geldiginizinsanlariçinO� murDediginiyikivar...

7-KafaDengi

GokdemirI�hsan,SelahaddinYusuf,TarıkTufan'ıbirarayagetirenprogramda

herhafta,duşuncedunyasındanedebiyata,sinemadanmuzigebirçokkonuele

alınıyor.Daha ziyade sohbet havasında geçen geçenprogram, zaman zaman

farklı konuklara da yer veriyor. Program daha ziyade izleyenleri duşunce

atlasında bir yolculuga çıkarıyor, olaylara ve meselelere farklı bakış açıları

sunuyor.Alışılmışprogramformatınındışındadahaziyademeraklısınahitap

edenbiryapıda.

15

FatihKutlubayKeleşwww.fakirane.org

KANLIDI�VANEAkdeniz,“DenizlerinAnası”…Dunyanınkalbinekurulmuşmedeniyet.DogusundakiArabkıyılarındanBatısındaTarık'ıngozbebegiEndulus'ekadarfersahfersahDunya'yahukmetmişbirsudunyası.Bumuhteşemdenizkaraylakucaklaştıgı her noktaya baki izler bırakmış kendisinden. O kadar ki Akdeniz kendisine has bu yaşam tarzınıTunus'tan I�talya'ya Suriye'den I�spanya'ya, şarkı veya garbı her cografyada ruh iklimleriyle çatışmadan birmedeniyetinşaetmiş.Herulaştıgı yere kendisini taşıyan vakurdeniz, ulkemizdeuzandıgı kıyılar boyuncadabu tavrını korumuşveAnadolu'yusuyakavuşturduguhernoktasındakendisinihissettirmiştir.BuramburamtuzkokanbumedeniyetinAnadolu'daki izlerinden birisi de Kanlıdivane. Adının verdigi urpertiye inat tarihin ihtiyar sırtında Akdeniz'iseyreden yeşil mureffeh bir tepe. Aslında tepeden de ote tarihin nasıl doga etrafında şekillenip ona ayakuydurdugunamustesnabirornek.Toros'ların yuzunu guneşe çevirdigi Dogu Akdeniz havzasının adı pek duyulmamış tarihi yerleşimi olanKanlıdivane,Mersin ilininErdemli ilçesindekıyıdan3km içeridecografyayahakimbir tepedekurulmuş.Ayaşkasabasının dogu taraf girişinde bulunan antik kentin, Ayaş merkezde bulunup sit alanı ilan edilen ElaiussaSebaste'ninsurdışındakiuzantısıolduguduşunuluyor.Nerdeysekıyıdakiantikkentkadargenişbiralanayayılmışvebuyukçebirobruketrafındaolanbukentinismikonusundaiseçeşitlirivayetlermevcut.Bunlardanilkiobrugunduvarlarını kaplayan Akdeniz'in dogal topragı Terra Rosa'nın kan kırmızı rengi ve burada kurulan Turkmendivanlarındankalmışolmasırivayeti.BirdigeriiseRomadonemindesuçlularınobrugaatılıpvahşihayvanlarayemedildigirivayeti.

16

Rivayetleri bir kenara bırakıp kentin Grekçe adının Kanitellis oldugunuduşundugumuzdeismindegişerekgunumuzeKanlıdivaneolarakgeldigi�ikriiseetimolojikolarakdadesteklenmektedir.I�nsanlık tarihinin seyri açısından ele aldıgımızda ilk yerleşimin HelenistikDonemdeoldugukent,ozelliklebolgeselOlbaKrallıgıaçısındankutsalbironemifade etmekte. Bunyesinde bulunan çok sayıda tapınak, tapınak-mezar ve dahasonrakidonemdeyapılankilisedekentinruhaniyapısınınoneminiortayakoyuyor.Tumbunlarınyanındakentiheranyutacakmışgibiagzıaçıkbekleyenobrugundailahibiryanıoldugunuduşunulmekteymiş.Bolgeninnamıbuyukcogra�ioluşumlarındanolanCennet-Cehennemobruklarınanazarandahaazbilinenobrukluantikkent,sahipoldugubuyuleyiciakustigi ileonlarakafatutmayaçalışıyor.BilinmelikiikiyeridegorenbirgozolanyazarıngonluiseKanlıdivane'denyanadır.Makinin Toroslara elbise oldugu diyardaki bu yerleşim yeri de Akdeniz'inmuşahhas yeşilini giymiş durumda. Her yanı saran defne ve zeytin yapragınınkokusuiserenk,havavekokununahenginigozleronuneseriyor.Cografyadersindeanlatılankitabıbilgilerburadaetekemigeburunuyor.Veinsangerçektenherbilgiyiyerindeogreniyor.Zeytinin anavatanı olanAkdeniz'in kadim şehrindedonemine gore gelişmiş birzeytinureticiligioldugunusoyluyorkazıbilimciler.Bunundaotesindegozlegorulurşekildedahibufarkediliyor.Zirabinyıkıkevlerinbahçelerindekizeytinpresiiçinkullanilanyassıtaşlargunumuzekadarulaşmiışdurumda.Tarihi yalnız savaşların,antlaşmalarin ve taht kavgalarından ibaret gormeyengunlukhayatıntarihinisevenleriçinKanitellisbiçilmişkaftan.DagılmayanAntikhavası,taşdoşelisokakları,yıkıkevlereinatayaktakalanşomineler,şerhamşerhamyukselen sutunlar... Sanki bir koşe başiında durup gozlerinizi kapatsanız tahtakılıçlarıyla savaş oyunu oynayan çocukları, altın tokaları ile magrur soylu-ları,ellerinde sepetleri ile bag bozumundan donen kadınların şehirden geçişinigorur gibi olursunuz. Bir goz açma mesafesinde bin yıllık zaman yolculugu.Muazzamşey.Gunumuzekadarayaktakalamayanşehirdebiryapıvarki...Taşdoşelisokaklardangeçip tepeye ulaştıgınızda sizi dort başı mamur bekliyor tapınak-mezar.KentinsoylularındanAra isimlibirhanım,eşive ikioglununmezarınınbulunduguyapışehrinenyukseknoktalarındanbirisindebulunuyor.OlbaprensesimeşhurAraileisimbenzerligi yuzundenonunla karıştırılan buhanımkıyamete kadar o ismingolgesindekalacakgibi.Obrugun etrafında erken donem Hristiyanliga ait bir çok tapınak bulunuyor.BunlarınarasındaengorkemlisiisekuzeytarafındakiBuyukBazilika.DoguveBatıuslubunubunyesindebarındırdıgımimarisiyledikkat çekenbazilikagokyuzuneaçılan kapısıyla zamanın tum yorgunlugunu uzerine çekmiş kapısıyla bunadayanamamışgibigorunuyor.Kantelis ya da bizce daha samimi adıylaKanlıdivane,DoguAkdeniz'in besleyipbuyuttugubenimdekeşfettigimharikarındanbirtanesi.Burasızihnimdehepbirdfeneyapragıtadındakalacak.Makiyeşili,TerraRossakırmızısıveAkdenizmavisitadındatuzlubirdefne.Gonulcografyamaekledigimyenibirdurak.

17

FatmaGençwww.fakirane.org

I�LM-I�KIYAFETlm-ikıyafet,birdigeradıyla�izyonomiveyaArapların

I�kullandıgı ifadeyle feraset, insanların iç dunyası vedışgorunuşuyleilişkisinianlatanbirbilimdalıolarakbilinir. Gorunen ve bilenen her şeyi kapatan şeylere“kıyafet” denir ve Allah'ın da ruhun kıyafeti olarakbedenlerimizi verdigini duşunebiliriz. Ruhun içindegizlenmiş insanı yansıtan ozellikler bulunur. I�şte buozelliklerI�lm-iKıyafet'inalanınıoluşturur.

Kokleri kadim Babil'deki sokak yorumcularına kadarg ider. Sonra esk i Yunan'da Ar is to ve onuno grencilerinin, insanların ve hayvanların yuzozelliklerinianalizedençalışmalarınarastlıyoruz.Bunagorealınkısmı,zihnipotansiyelegore;gozileagızarasıkısımmizacına;çeneninşeklivebuyuklugucanlılıgave�iziki gucune işaret eder denmiştir. O donemde bumevzuda egitim gormuş kişiler, insanların saglıkdurumlarını tespit edebilirdi. Bunu bir yontemolarakkullanırlardı. I�lm-i Kyafet, 18. yuzyıl sonlarına dogruAvrupa'daelitkesimarasındabirhobihalinegeldi.HattaZurihli din adamı Johann Caspar Lavater, gozukapalıyken 100.000 burun arasında kralın burnunutanıyabilme iddiasında bulunabilecek kadar ilerigitmiştir.Onun20.000'in uzerindemeşhurkişininyuzyorumuna ait bilgiler ihtiva eden, kitabı en çok satankitaplararasınagirmişti.

Dogu'da ozellikle I�slam ulkelerinde bu bilim dalızamanla yaygınlaşmıştır. I� lk eser I�mam-ı Şa�iiHazretlerinindir. Ancak eser gunumuze kadarulaşabilmiş degildir. Daha sonra Kindi'nin “Risale �i'lFirase”si,YuhannaI�bnu'lBıtrık'ı(10.yy)Aristoteles'tençevirdigi ''Kitabul Mansuri'si bu mevzudaki ilkeserlerden sayılır. I�bni Sina'nın bu konuda bir eserioldugu bilinmektedir. Fahreddin Razı (o.1209)tarafından yazılan “Kitabu'l Firase” adlı kitap ise ozamanakadaryazılanenbuyukeserolarakkabuledilir.Turkçe olarak ilk ornegi ise Hamdullah Hamdi'nin“Kıyafetname''adlıeserikabuledilir.Eskilerinengozdeeş,ortak,arkadaşveişçiseçmearacıolankıyafet ilmi,Osmanlızamanındadabuturmetinlerinhazırlanmasınısaglamıştır.O� zellikle saraya adamalınırken ve çalışanseçerkenbubilimdalındanfaydalanılmıştır.

TumbunlarınyanındaOsmanlıdonemininbualandakien meşhur eseri Erzurumlu I�brahim Hakkı'nın

Marifetnameadlıeseridir.Eserinbirbolumubukonuyaayrılmış,insanındışgorunuşuneaitozellikleriileadetakişilikvekarakteranaliziyapılmıştır.EserinI�lm-iKıyafetadlıbolumundenI�brahimHakkışoylebahseder:

“Cenab-ı Hak, insanları beden ve ruh bakımındanyaratmıştır. Fakat insanlar zeka ve kabiliyette, huydadeğişiktir, birbirinden farklıdır. Sonra Allah, lütuf veinayetiyle, hikmetinin gereğini sanatının inceliğini buyaratıkta göstermiş, yüzünü ve şekil yapısında kendivası�larını bilip ona göre ahlak ve hareketlerindeki,huylarındaki eksik ve aksaklıkları düzeltsin. Sonraarkadaşvedostlarınınvücutyapısınıveşekillerinebakıpzeka vekarakterlerini, huy ve tabiatlarını, ince seziş vezekasıyla bilsin ve buna göre onlara muamele etsin,beğensin sevsin veya aklını kullanarak karakterlerinegörehareketederekonlarlageçinipgitsinveyaonlardanuzaklaşıp emniyet, rahat ve selameti bulsun ve nekimsedenincinsin,nedekimseyiincitsin.Gönülhoşluğuilerahatoturupkalksın.”

Eserin manzum olarak (şiir şeklinde) verilen kısım-larındaiseI�lm-iKıyafet'indetaylıanlatımıyapılmıştır.El,yuz,ayak,kaş,goz,burun,diş,dudak,v.sgibiuzuvlarıninsanın kişiligine ve karakterine olan etkisi uzerindeyorumlaryapılmıştır.Bukısımdanorneklerlebitirelim:

Boyuuzunolanlarınkalbisafvetemizolur.

Kısaboyluolanlarıhileleri,aldatmalarıçoktur.

Kulagıbuyukolanbilgisizvetembelolur.

Alnıdarolanıniçidedar,sıkıntılıolur.

Gokgozluolanzeki,elagozluolanedepli,terbiyeliolur.

I�ncekaşguzelolur,uzunisekibirliolmanındelilidir.

Siyahgozluleritaatli,kızılgozlulercesurolur.

Saçıçokolankadının,anlayışıazolur

Siyahsaçlıolansabırlıdır,onuara.

Saçıyumuşakolansafveutanmasıazolur.

Başı kuçuk olanın aklı azdır, gizli şeyin varsa onasoyleme.

Başınıntepesiyassıolan,keder(uzuntu)çekmez.

Başınınderisiinceolan,hayıryapar,zararvermez.

18

LenriePetersÇeviri:GurkanUçkan

PARAŞU� TLU� ADAMLAR

Paraşutluadamlaragoreilkatlayış

solugunukeserinsanınvegoruntusurahatsızeder

işeyaramadansallananayakların.

Serttoprakbıraktıgınyerdedegildirtepetaklakinerkenaşagı,konuşurcandamarınsendinlenirsin

ogrenerekumudukesmemeyi.

Birdenyalnızsınruzgarıbiryerdeaçıkşemsiyeile

sıcakyeryuzuguvenverirbutitrekgeçiciliginsonunu

getirmesiile.

Konmayaçalışırsınyeşilçimenlerinolduguyerde

vetaşımayayukunutarlanınbirkoşesindenotekine.

Şiddetliiniştirsonnoktayıkoyan

veyeryuzubiryeregitmezkensensinkendinibaşladıgıyerdebulan.

Zamanyogunlaşırkenhavadayitipgidersinbulutiçinde

vehersaçmaduşuşgibibudabiterbaşladıgıyerde.

19

FakirŞarkılarwww.fakirane.org

20

Mevlana'nınŞiiri:BazAmadem/Yorum:MamekKhademhttps://www.youtube.com/watch?v=ThzftbjXPBM

Yinebengeldim,yinedebengeldim,oguzelyarınyanındangeldimBanabak,bakbana,seningamınıçekmeyegam-harınolmayageldim

Mutlugeldim,neşedolugeldim,herşeydenozgur/azatoldumdageldimBinlerceyılsurdukonuşmamiçin

Orayagidecegim,orayagidecegim,benyukseklerininsanıyım,yuksekleregidecegim

Kurtarbenitekrar,kurtarbeni,çunkuburayasıgınmayageldimBenoburdunyayaaitbirkuştum,gordunmunasıldafanidunyayaatıldımOnuntuzagınıgoremedim,anidengiriftaroldum,anidengiriftaroldumOrayagidecegim,orayagidecegim,benyukseklerininsanıyım,yukseklere

gidecegimKurtarbenitekrar,tekrarkurtarbeni,çunkuburayamecburengeldim

Benoburdunyayaaitbirkuştum,gordunmunasıldafanidunyayaatıldımOnuntuzagınıgoremedim,anidengiriftaroldumBizeçişm-iserilebakma,gormebiziçişm-iser'le

Bizioradagelgor,çunkuorayadahaferahyurekli,azgunahlıgelmişimEyTebrizliŞems,nezamanevrenebirnazarbakacaksın?

Bakarsanademçolundecanvegonlumduşunceli,yaralıgoreceksinbeni

AbdurehimHeyit-Karşılaşınca(Uygırca)https://www.youtube.com/watch?v=MJucB1sf4mE

DinoMerlin-Mostar(Boşnak)http://www.youtube.com/watch?v=VUGLGCJKMcY

BoşnakMuziginindunyacaunluismiDinoMerlin’inMostar’ıanlatan

parçası.

UygurTurklerineaitbirparça.SozleriErzurumluEmrah’ınşiirini

anımsatıyor.

AlternatifFilmlerwww.fakirane.org

FilminYönetmeni:Andrei Tarkovsky

FilminTürü:Dram

YapımYılı:1983

Ülke:I�talya,SovyetlerBirligi

YayınlanmaTarihi:20Mart1982

SenaryoYazarı: ,ToninoGuerraAndrei Tarkovsky

SanatYönetmeni:Giuseppe Lanci

Dil:RusçaveI�talyanca

Oyuncular:OlegYankosvy,ErlandJosephson,DomizianaGiordano

Nostalji: Başrollerinde , ve 'unOleg Yankovsky Domiziana Giordano Erland Josephsonoynadıgıve 'nin1983yılında 'daçektigiilk�ilmdir.Film,ulkesiniterkAndrey Tarkovski İtalyaetmiş ve vatan ozlemi duyan bir entelektuelin hikayesini anlatır. Sinema dilinde pekrastlanmayan bu �ilmde fazlacakullanılmış,boyleliklevatanaduyulan ozlemmonologlarpekiştirilmiştir. Filmin çekimleri sırasında Tarkovski'nin surgunde olması �ilmin başroloyuncusunun aslında Tarkovski'yi oynadıgı �ikrini ortaya çıkarmıştır. Filmin anakarakterininhastaolmasıveTarkovski'ninde�ilmdenuçyılsonrabirhastalıknedeniyleolmesibuduşunceleridesteklemektedir.

Tarkovsky:Nostalghia

21

AbdulkadirU� stundagustundagkadir@gmail.com

22

Tukurdumtaraçalaravekuzgunlaraakşamyineakşamyineakşam

haklıydıAhmetHaşimvelinimetidirgecelerfahişelerinveşairlerin

imanetmiştirbugdaysaplarınaveoraklarabizimmahalleninsosyalistabileri

anlatMarcusonlaraMagdalalıMeryem'invarlıgıurkutmesinsizi

korkmayınNasıralıI�sasadeceMeryem'inçocugudurveRoma'nınyenipapasıdapekilgilendirmiyorbeni

yapışırekranlaraPavlov'unkopeklerihavlamalı,çokhavlamalıseanslarlakurtarırlarcennetinkrallıgını

yaşasınkurtuldukhayırhayırafedersinizhiçyaşamasın

kurtarmasınkrallıgımızıPavlov'unkopekleriçokhavlamalıseanslarla

iyisimikrallıgımızıgogekuralımkuşlarlasavaşalımgogunfethiiçinuçurtmalarlabombalayalımbulutlarısalyasızveçokgosterişsizolalım

maviolsun,isyanolsunbayragımızınrengi

Turgutabihaklıydı“hadihepbirliktegogebakalım”

KAFASIKARIŞIKŞI�I�R

Bazı kapılar sonsuzluga açılır