تغذیه و بهداشت دندانپزشكي دهان دانشجويان ویژه

: خورند می مردم آنچه ش غذا ا دتشكيل ز ه

• ) شرعا که را آنچه مگر کنیم منع خوردن از را افراد نداریم حق مادارند ابا اجتماعی سنتهای یا است حرام

:WHOشعار •تحرک • و است تغذیه سوم هزاره طب

غذایی : • منابعگیاهی – سوخت ←حیوانی کاتابولیسم، و آنابولیسم ، انرژی تولید

ساز و

تاریخچه

زمان در ، بوده جنگها از بسیاری دلیل که خوراکپیدایش و آتش کشف تا اولیه بشر و باستان

در ل نئاندرتا انسانهای بوسیله - ١۲کشاورزیاتفاق ١٠ زمین مشرق و النهرین بین در قبل هزار

و بار دانه پختن با زیرا برد بین از را او حرص و افتادباعث و کند مین ) تا بسیاری غذای توانست بقوالتبه کشاورزی در زیرا بود جمعیتی های کلنی تشکیلباعث که بود نیاز برداشت ، داشت ، کاشت ∙ گرچه آتش کشف گردید شکارگر بشر یکجانشینیشومش ارمغان اما داشت بشر برای زیادی رفاه

شد آغاز غذاها پختن با که بود دندان پوسیدگی

بماند • زنده تا خورد می بشر نوزدهم قرن اوایل تاشد اما داده اهمیت غذاها کیفیت به تاریخ آن از پس

در • جدیدی فصل بیستم قرن آغاز از ویتامینها کشفو معدنی امالح ثیر ) تا با (خره باال و گشود تغذیهصورت اخیر سال پنجاه در که تغذیه در آنها اهمیتدر تواند می تغذیه علم که گفت توان می گرفت

مثل : شود واقع ثر م بیماریها از بسیاری ٶدرمانچین- ١ در احمقها دهکدهانگلستان- ۲ در کمیاب پرنده یک پوسته بدون تخمژاپن- ۳ در ماتا مینی بیماریتهران- ۴ کوهستانی نقاط در گواتر

(خره • باال من و رنگی اهميت در فلوئور ، بروکسیزم در یزیمویتامین کمبود بعلت کوری شب و دندانها Aشدن

• ، ایمنی ، عفونتها با رابطه در تغذیه اهمیت امروزهخانواده، بهداشت و کودک سالمت ، باروری ، بارداریقلبی، ناراحتیهای کولون، سرطان غیرواگیر، بیماریهای

است شده ثابت ) کامال دیابت

را • بهداشت بخش فقط جامعه بزرگان دلیل همین بهبخشی بین همکاری بلکه دانند نمی مردم سالمت مسئول

است ) ( • ضروری توسعه جهت بهداشت و کشاورزی

هرم • باید روزانهقرار نظر مد را تغذیه

دادحبوبات، • و گوشتلبنیات، • و شیرغالت، • و نانسبزیجات، • و میوه

(هردمبیل • گشنمه)

ما : درس کلی هدف و

اختصاصی • هدف و باشیم سالم تا بخوریم غذاهایی چهغذاهایی • م چه ما دشون یموجب دندانهای شوند محکه کمغذاهایی • م چه نشوند دشون یموجب خراب ما دندانهای کهبعبارتی :• دارد نقشی چه دندانها تحکیم در تغذیه که بیاموزیم یعنیبشناسیم - • را غذابدانیم - • آنرا تعریفکنیم - • تعریف را بهداشتراههای • دارند تخریبی اثر چنانچه و بگیریم یاد را ایندو رابطه بعد

بدانیم را پیشگیری• ، است اول دنیا در شکالت سرانه مصرف نظر از سوئیس کشورتخریب • موجب که دارد زیادی قندی مواد شکالت که دانیم می

یعنی . دارند شکالت زنگ سوئیس کشور در اما شوند می دندانهاشویند می را خود دندانهای شکالت خوردن از بعد بالفاصله ها بچه

رابطه تغذیه و

تندرستی

آنست • ادامه ضروریات از و زندگی های پدیده از یکی تغذیهشود می محسوب نیز تندرستی الزمه جهت همین به

نیروی • کننده مین ) تا عنوان به غذا نقش و تعریف به توجه باو تغذیه رابطه بافتها ترمیم و تولید و حیاتی اعمال برای الزم

توان تندرستی مي کرد :را خالصه زیر صورت بهمغزی • و جسمی تکامل و رشد مین ) تافعالیت • و کار انجام برای الزم انرژی (مین تابیماریها • برابر در بدن مقاومت حفظتکثیر • و مثل تولید برای ارگانیسم نیازمندیهای مین ) تا

•: از عبارتست خوب تغذیه اهمیتمغذی • مواد از یک هر از کافی و الزم مقادیر دریافت

کامل تندرستی به رسیدن برایشوند • می خوانده ای تغذیه نیازمندیهای بنام مقادیر اینآداب ) • رفتاراست سوء تغذیه منفی موارد از

) بد ،عادات غلطزائو - ١ به آب ندادنغذا- ۲ سر آب خوردنسالمندان- ۳ برای چرب غذاهای تهیه

مواد مغذی

در موجود معدنی و آلی ترکیبات مغذی موادبه نزدیک هستند غ دما ۵٠خوراکیها ذایی ه

درخوراکیها .وجوگوناگون دارند دغذایی ماده یک از بیش طبیعی خوراکیهای بیشتر

دارندمی انجام ای ویژه کار بدن در غذایی ماده هر

دهد.

شوند :• می تقسیم دسته دو به غذایی مواد

ها : - ١ مغذی درشتبه مصرفی انرژی مجموع در آنها سهم شوند می خورده زیاد مقدار به

است زیر شرح

٪١٧ ١١ kgپروتئینها 14٪ ٩ kgچربیها

٪١. ۵ ١ kg کربوهیدراتها

ها - :٢ مغذی ریزبدن وارد ناچیز و کم مقدار به كه هستند معدنی مواد و ویتامینها

. باشند مي بدن نیاز مورد و اند مهم اما شوند می

انسان یک : ٦۵ kgدر

کل وزن از ٪ گرم کیلو حیاتی ماده ١٧ ١١ پروتئین

14 ٩چربی

1.5 ١كربوهيدرات

61.5 ٤٠آب

معدنی 6 ٤امالح

— -—-

٦۵ ١٠٠

ربوهیدراتهاك

هنوز را انسان غذائی جیره اصلی قسمت کشاورزی جوامع در . کربوهیدرات گرچه دهند می تشکیل غالت های دانه نشاستهشود می دندان پوسیدگیهای و خون سرم چربی افزایش موجبمیکند . تأمین را افراد روزانه انرژی از نیمی از بیش هم هنوز ولی

دهند . می تشکیل را ما موادغذائی اعظم قسمت کربوهیدراتهاروزانه آسیایی ٣٠٠درغرب وممالک شرق در و گرم ۵٠٠گرم

شود) ( . می مصرف آن بودن ارزان و مصرف الگوی علت بهشناسند . می قند و نشاسته به را کربوهیدراتها

کربوهیدراتها : متشکله موادC - H – O

کربوهیدراتها : مصرف دالیلمیباشند انسان تغذیه در انرژی منبع مهمترین

اند صرفه به اقتصادی نظر ازو آب آن دفعی مواد و آسان آن است CO2هضم

است ضروری چربیها اکسیداسیون برایشود مصرف ضروری موارد در تا شود می سازی ذخیره

بکار بدن ترکیبات وبیشتر دیگر نسوج و غشاءسلولی ساختمان دررود می

بدن هر ۵نیاز برای روزانه ١٠٠گرم ضروری نیاز حداقل و کالریاست ١٢٠- ١۵٠ گرم

کربوهیدراتها بندی کربوهیدراتها تقسیم بندی تقسیم

گلوکز

كربوه دقن وتنها است در خون که است یدراتیدارد . وجود قرمز وگلوبولهای ،پالسما خون

ناشتا آن در ١٠٠مقدار گرم ليتر یميل ١٠٠میلیاز عصبانیت ← ٨٠کمتر باعث که گلیسمی هیپومیشود(← ١٢٠بیشتراز دیابت ) بیماری گلیسمی هیپر

آید می بوجود سوربیتول گلوکز احیاء ازاست استفاده قابل آدامسها در

فروکتوزدارد وجود نیز عسل در و است جات میوه قند

است گلوکز از کمتر دندانها روی آن تخریبی اثر

ساختمان در ندارد DNAپنتوز غذائی ارزش و داشته وجود هگزوزها مشتقات ( ) ←از قند ) مانیتول ، طبی قند سوربیتول

اینوزیتول( ، طبی آلدئیدی ستونی ←عامل عامل ستوز ←آلدوز ندارد سوء اثر دندانها بر زیلوز دارد سوء اثر دندانها بر دکسترین شود می کلسیم جذب باعث الکتوز شود می یافت ساکارید پلی دریایی علفهای در

پروتید ها

: تعریف شد ulder Mبوسیله نامگذاری هلندی شیمیدان

یونانی لغت شده ) ( roteios Pاز گرفته اساسی ، اولیهممکن آن بدون و است زندگی اولیه و اصلی عامل یعنی

نیستبدن ١٧-٢٠ جای همه در ، دهد می تشکیل را بدن وزن ٪

شود می یافت صفرا ادرارو جزتمام بدن شود مین ) تا روزانه غذای از روزانه انرژی گاه هر: مصرف به آنرا بلکه سوزاند نمی را درغذا موجود پروتئین

سلولها نگهداری و ترمیمهورمونها و غدد ترشحات ساختن و نمو و رشد

مصرف :زمي انمرفه گرم ٢٠٠جوامع

فقير گرم ۵۰جوامع

: از شده تشکیل C - H - O - N - S

تشکیل آمینه اسید زیادی تعداد از و دارند پیچیده ساختمان پروتئینهاهستند آلی اسیدهای دسته از که اند شده

شیمیایی ترکیب به بسته که است بخصوصی نام دارای آمینه اسید هرباشد می اش

بخصوص دوران و جنس ، سن مثل گوناگون عوامل به نیاز میزاندارد بستگی

آمینه : اسید بندی تقسیمضروری ( ( غیر ب ضروری الف

متیونین: ، لیزین ، ترئونین ، تریپتوفان ) قادر : ) بدن که هستند متیونین ، لیزین ، ترئونین ، تریپتوفان ضروری

) تأمین ) حیوانی منبع غذا طریق از باید ) حتما و نبوده آنها ساخت بهشوند.

آال ) • فنیل ، لیزین ، متیونین ، ترئونین پروتئين چهار اين ( نيننرسیدنشود . می گواتر موجب

وزن • کم نوزاد موجب بارداری هنگام در مادر در پروتئین کمبودمیشود.

است، ٣روزانه • جایگزینی حال در پروتئین میزان ٪ ١١پروتئین اگریعنی باشد گرم ، ١٧کیلو آن ٣٪ ٪٣٣٠. میشود گرم

آمینه شوند ضروراسیدهای می تقسیم ناقص و کامل بخش دو به ی

حیوانی : غذاهای در موجود پروتئینهای شير، کامل وشت گمثل، ناقص : سویا ، ذرت مثل گیاهی غذاهای در موجود پروتئینهای

گندم ، برنجباشد کافی انسان در آمینه اسیدهای مصرفی میزان که صورتی در

باشد ) ( می برقرار صفر تعادل نیتروژنی تعادلروز به نیاز انسان ، انه بارداری ، رشد دوران طی در پروتئین

شود می بیشتر رفته دست از وزن یافتن باز و شیردهیاف موجب تروما و عفونت ، تج زتب منفی يه زايش تعادل و پروتئین

نیاز بیشتری پروتئین به صفر تعادل به رسیدن برای بدن که شود میدارد.

رو و اختالالت پروتئین جذب و ،هضم کوچک دهبدن نیاز ساخته مختل را آمینه اسیدهایبرآورده نیاز این چنانچه کند می پیدا افزایش : در اختالالت شامل که کمبود سندرم نشودپوستی اختالالت اسکلتی، عضالني تحلیل ، رشدپروتئینهای غلظت نهایت در و آید می بوجود

پالسما کاهش كه متعدد شوند می سنتز کبد در. یابد می

غیرضروری ( : بگیاهی های پروتئن بوسیله یا ساخته بدن در

. میشوند تامین

پروتئین منابع

ا گیا و موا زهان انسان اما سازند می پروتئین ساده دکنند تهیه حیوانی محصوالت و گیاهان از باید حیوانات

دسته دو منابع نظر از نتیجه داریم : در پروتئین⅓حیوانی- ٢ ⅔گیاهی- ١

تکمیل شوند ترکیب هم با نوع چند اگر گیاهی پروتئینهایلوبیا یا باقال با برنج مثل شوند می

به نسبت کمتری زیستی ارزش گیاهی پروتئینهایحیوانی : پروتئینهای بعبارتی دارند حیوانی پروتئینهای

دارد بهتری غذایی ارزشلیسیتین ) ( بهترین است مرغ تخم در حیوانی پروتئین

دارد • را حیوانی پروتئین باالترین مرغ تخمخوک • دارد ٣٨گوشت پروتئین ٪دو • نوزادش وزن هفته یک ظرف که دارد باالئی پروتئین سگ شیر

شود می برابر

کیلوگرم • هر ازاء به انسان روزانه گرم ١ ←نیازده • شیر و دار بار زنان و کودکان گرم ٢ ←درخواران • شیر گرم ٣ - ٤ ←دربصورت • میزان این و ⅓که تأمین ⅔حیوانی بدن برای باید گیاهیانسان • یک نیاز پس معمول ٦٠شود حالت در پروتئین ٢٠کیلویی گرمو • است ٤٠حیوانی گیاهی پروتئین گرم

پروتئین : کمبود عوارضمیکروبها • مقابل در بدن مقاومت کاهشبدن • عمومی کار در نظمی بیخونی • کمهاضمه • سوءپا • و دست ورمبدن : سنجش • پروتئینآلبومین • از ←سرم . 3.5اگر باشد کمتر لیتر دسی در گرم

. باشد باالتر مقدار این از باید و است خفیف تغذیه سوءکمبود • عالمت گونه . نداشتن است پروتئین

از الزمه • سلولها که است دلیل این به غذایی رژیم در پروتئیناند یافته تشکیل ترکیبات این

میشوند • ساخته کربوهیدراتها از چربیهاشوند • تولید توانندازپروتئین نیزمی کربوهیدراتهابرسد . ولی• غذائی پروتئین از باید منحصراً پروتئینضروری :• آمینه اسیدهایکه ٨• هستند تریپتوفان ) ٤تا ، لیزین ، متیونین ، ترئونین آنها ( تای

طریق از باید با حتماً بقیه ولی برسد بدن به حیوانی پروتئین. میشوند ساخته بدن در یا و تأمین گیاهی پروتئین

مصرف • میزان اگر روز سه دو از پس شود کم پروتئین پروتئینمفیداست . الغری در این که میشود کم نیز ادرار

بدن : در پروتئین نقش

بافتها - ١ ونگهداری رشد برای الزمبدن - ٢ ضروری اجزاء تشکیلآب - ٣ موازنه تنظیمخنثی ) (PHنگهداری - ٤ حالت بدنپادتن - ۵ سنتز محرکمغذی - ٦ مواد انتقال

بدن : در پروتئین وظایفاسیدآمینه- ١ توازنمصرفی - ٢ کالریتحرک - ٣ عدمآسیب - ٤ و جراحاتفشار - ۵ و هیجان

دندان : با آن رابطه و پروتئین

کلسیم • جذب افزایش به منجر پروتئین پر رژیممی دندان روی یی ها لکه بروز موجب نتیجه در

شود .

عدم • و کلسیم کم جذب موجب پروتئین کم رژیمشود . می دندان استحکام

پروتئین میزانصد ١٨ در گاو گرم گوشت

صد ١٢ در مرغ گرم تخم

صد 28.4 در خشک گرم باقالی

صد ٩ در نانگرم

صد ٩ در برنجگرم

صد 3.4 در گاو گرم شیر

صد ٢ در سبز گرم سبزیهای

صد ٢ در زمینی گرم سیب

صد 1.4 در انسان گرم شیر

لیپیدها

برای • که زیادی زائی انرژی بعلت چربی یا لیپیدی موادزیرا ، خوردارند بر تغذیه در خاصی اهمیت از دارند بدن

سوخت از شده ایجاد چربی ١انرژی است ٩گرم کالریقندها حال ، از پروتیدها ٤آنکه از ایجاد 4.1و کالری

میگردد .می • که پیدا ، دارند وجود پنهان و پیدا بصورت چربیها

هستند . گیاهی مواد یا گوشت در که پنهان و بینیم

چربیها :• غذائی منابع⅓گیاهی -٢ ⅔ حیوانی- ١•

چربیها : متشکله مواد•C - H - O - P •P ساختمان در چربیها نقش پس دارند نقش دندانها ساختمان تحکیم در

شود . می مشخص دنداناز • اند تشكيل C - H - Oقندها شدهاز • ها اند تشكيل C - H - O - N – S پروتید شده

چربیها : بندی تقسیممثل- : ١• کند می تولید الکل و چرب اسید هیدرولیز اثر در ساده

گلیسیریدهاپروتئین- : ٢• و قند الکل، و چرب اسید بر عالوه هیدرولیز اثر در مرکب

فسفولیپیدها مثل میکنند تولید

چرب اسیدهای

ضروری :الف ( چرب اسیدهایبرسند بدن به باید کند سنتز را آنها تواند نمی بدن

میکند . تولید حیاتی عوارض آنها کمبوداز : عبارتند آنها اسامی

ماهی ) روغن لینولئیک نباتی ( 6و3اسید های دانه روغن ،OMEGA 6,3

سویا ) ( گردو، روغن لینولئیک OMEGA 3اسیدحیوانی ) ( روغنهای ، زمینی بادام روغن آراشیدونیک OMEGAاسید

6 روزانه گرم 7.5نیاز پوستی عوارض آنها در ندادند را چربی سه این موشها به آزمایشی در

شد . ایجاد ( هفته حداقل نشود فراموش ماهی روغن خوردن که شود می توصیه

یکبار ( ای کاهد می زیادی مقدار به قلبی عوارض از ماهی مصرف

ماهی سرانه مصرف

ایران رمگكيلو ۵

١۵ رمگكيلو

جهان

٧٠ رمگكيلو

ژاپن

. گوشت : باردار زنان بخورند زیاد باید چاق افراد بنابراین میکند آب را بدن گوشت ماهی . میشود عینک به نیاز عدم و کودک بینایی ازدیاد باعث آن فسفر چون کنند مصرف ماهی

. امگا میدهد کاهش را رفتن 6و 3کلسترول باال .IQباعث ) میشود ) جنین هوشی بهره

ضروری :ب( غیر چرب اسیدهای

از فسفول ماده مهمترین ، هستند كه یپیدفسفولیپیدها است كلسترول در ،حیوانی منشأ که غذاهایی تمام و حیوانی شود نسوج می دیده دارند

ویتامین ساز پیش و جنسی هورمونهای ترشح است Dدر الزمدارد وجود فراوانی به پرندگان تخم و مرغ تخم در کلسترول

دارند کمتری کلسترول مایع چربیهای

سرطان موجب آن کمبود که است الزم روده در معینی مقدار کلسترولشود . می کولون

. شود می جذب کمتر گیاهی کلسترول. کلسترول شود می قلبی های سکته و رگها در رسوب موجب زیادی

چربیها : جذب

اثر روده آنزیمهای و صفراوی امالح چربیها رویکه کنند می جذب راقابل آنها و گذارند می

آنها دفع و شود می انجام کوچک روده در اینکار١-٣. شود می انجام بعد ساعت

قند پروتیدها ١-٢دفع و طول ٣-٦ساعت ساعتمیکشد .

چربی ذخیرهچاقی موجب آن زیاد مصرف ، است انرژی از متراکمی منبع چربی چون

باشد ورانها شکم کمر، اطراف در است ممکن ذخیره ،این شود میاند . شده تشبیه گالبی و سیب به که

دفع از جلوگیری و عروق از محافظت نقش پوست زیر در چربی ذخیرهدارد حرارت

فیزیولوژی : چربی ذخیرهمادر وزن که ، افتد می اتفاق حاملگی زمان اضافه ٨- ١٢در کیلوگرم

حدود آن چربی مقدار که مدت ٤میشود طول در که است کیلوگرمچربی دلیل این به شود می خارج بدن از کم کم دادن شیر سال دو

باشد . متغیر روز هر برای است ممکن دوسال طول در شیر

وزن کاهش از مانع که عواملیمیشوند:

.1 : را دار ادویه کرده، سرخ غذاهای وقتی غلط غذایی رژیماید؟ کرده انتخاب آنها برای جایگزین آیا نمیخورید

.2 : را خود قلب ضربان باید قلبی ضربان بودن 65-85پایینبیشتر تحرک یعنی ببرید باال درصد

.3 : های میوه آب قهوه چای الکل، بجای پس آورید پایین را کالریبنوشید فراوان آب چربی بدون شیر باید شیرین

نماید : 4. تکرار مرتب یعنی بخواهید و بخواهید باید اراده نداشتنشوم الغر باید من که

.5 : در دارد آرامش به نیاز وزن کردن کم حد از بیش استرستجمع نتیجه در شود ترشح کم کورتیزل هورمون باید نتیجه

. میشود کم چربیها

غذائی رژیم در چربی نقشانرژی- ١ اكس :منبع با آن ١یداسیون كه ایجاد ٩گرم انرژی کالری

میشود

در- : ٢ و میسازد ذائقه باب را غذا مزه چون کنندگی سیر حالتنخورد چربی نباید اصال � وزن کاهش در نتیجه

چربی- :٣ در محلول ویتامینهای در A- D- E- K حامل Aبخصوص

وهورمونها- :٤ آنزیمها از بعضی ساز ، پیش حاملگی روی بر تأثیرفشار ،تنظیم معدی ترشح از ممانعت ، سقط و زایمان ایجاد

خون

شود- :۵ می غذا ومزه طعم کرمانشاهی باعث روغن

بدن در چربی نقشانرژی- :١ ذخیره

سوخته باید آن زیادی شد خورده وقتی و است انرژی منبع چربیکه . چربی ضروری مقدار شد خواهد چاقی موجب وگرنه شود

زنان در بماند باقی مردان ١٨-٢٠باید در و بدن ١۵٪ وزن ٪است .

سلولها : تن- ٢ کننده ظیمدارند . نقش سلول بداخل مغذی مواد خروج و ورود در چربیها

عايق- :٣معين اليه ( يك طریق) از گرما افت شود می موجب زیاد نه ی

یابد کاهش پوست

بدن- :٤ حیاتی ارگانهای از حفاظتمی فیزیکی شوکهای از آنها نجات موجب وکلیه قلب اطراف در

شود .

وسرطان چربیها رابطهسرطان • از پیشگیری و سالم تغذیه

گیاهی 1. منابع از غذاها اغلب نمودن انتخاب

حیوانی 2. منابع از ویژه به پرچرب غذاهای مصرف نمودن محدود

مناسب 3. وزن یک حفظ و دستیابی باال، جسمانی فعالیت

الکل 4. حاوی ویژه به گازدار نوشیدنیهای مصرف محدودیت

سخت رژیم در خون کلسترول بودن پائین و پرچرب رژیم در پستان سرطان وقوعشود می کولون سرطان موجب

غذائی :مق برنامه در چربی الزم دارکه است ٪ ٢۵-٣۵غذائی خوب دهد تشکیل چربی آنرا کالری

تا هستند ٤٠غربیها چاق دلیل بدین کنند می مصرف ٪

کنند می رعایت که فرانسویهااست به مربوط تغذیه بهترین

خون : چربی آزمایشکلسترول • کل، کلسترول گیری اندازه شامل خون، چربی ( HDLآزمایش کلسترول ) ، DDLخوب

. ) باال) قندی مواد مصرف نتیجه در که چربی از نوعی گلیسیرید تری میشود گلیسیرید تری و یدباید. خون های چربی دقیق گیری اندازه برای به 12تا 9میرود چیزی گرفتن خون از پیش ساعت

. در کلسترول گرم میلی به ) معموال خون گلیسیرید تری و کلسترول میزان ننوشید و نخورید آب جز . در مول میلی به میزان این ها کشور از برخی در میزانها این میشود گیری اندازه خون لیتر دسی

. را خون های چربی انواع طبیعی غیر و طبیعی میزانهای ها جدول این میشود گیری اندازه لیتر ( ) ( . در مول میلی کلسترول کل میزان لیتر دسی در گرم میلی کلسترول کل میزان میدهد نشان

) ( ) لیتر ( ) در مول میلی کلسترول کل میزان لیتر دسی در گرم میلی کلسترول کل میزان لیترباشد؟ • باید چقدر خون کلسترولیا • بد کلسترول میزان آنجائیکه اصلی LDLاز هدف دارد قلبی بیماری بروز با را رابطه بیشترین

. آمده باال جدولهای در سادگی به موضوع اما است جز این خون، کلسترول آورنده پایین درمانهایاز میزانی و است، نیست، خطر LDLاست، عوامل به بسته کرد، شروع را درمان باید آن در که

. میزان کاهش درمان هدف افراد اغلب در میکند فرق شما در قلبی بیماری برای زیر LDLساز به130 . باشید داشته قلبی بیماری برای ساز خطر عوامل شما اگر اما است لیتر دسی در میلیگرم

رساندن درمان از هدف است زیر LDLممکن در 100به افراد در و است لیتر دسی در میلیگرمزیر به باید را میزان این قلبی بیماری زیاد بسیار خطر . 70معرض رساند لیتر دسی در گرم میلی

میگیرند؟ • قرار خطر پر گروه در کسانی چهدارید، • محیطی شریانهای یا کاروتید شریان بیماری یا دیابت یا اید داشته قلبی حمله سابقه اگر

میزان که میگیرید قرار خطر پر بسیار رده در زیر LDLشما به لیتر 70شما دسی در میلیگرمگروه. در باشید، داشته نیز را زیر ساز خطر عوامل از بیشتری تعداد یا دو اگر همچنین برسد

. » یا» خوب کلسترول پایین میزان باال، خون فشار ، کشیدن سیگار میگیرید قرار خطر پر بسیارHDL از باالتر سن از 45، باالتر سن و مردان لیپوپروتئین )55در میزان بودن باال زنان، ( .aدر

باید • دارید، را باال ساز خطر عامل دو از کمتر زیر LDLاگر به .100را برسانید

معدني امالحقرن • اواسط و 19در مغذي مواد که شدند متوجه دانشمندان

. باقيمانده خاکستر به نتيجه در نيستند رشد تامين به قادر آبسال از و کردند توجه از 1880غذا خاکستر اين که بردند پي

شده تشکيل دارند حياتي نقش تغذيه در که بسياري عناصر . گذاشتند آنها بر معدني امالح نام و است

که • معدني و% 5امالح ساختمان در میدهند تشکیل را بدن وزنمواد برخالف ولي دارند مهمي نقش بدن مختلف هاي فعاليت

. کنند نمي حرارت و انرژي توليد مغذيحدود • که 30تابحال اند داده تشخيص را ضروری معدنی ماده

ماکرو ميکرو% 99.3بصورت تشکيل% 0.7و را سلول يک وزنکه. دارند وجود گياهي و حيواني هاي فرآورده در ميدهند

. است ارجح حيواني

بدن : نياز مورد مقدار

چند • تا فلوئور و کبالت مثل ميکروگرم چند از. سديم مثل ميباشد گرم

.←جذب ميشود انجام روده راه از معدني امالح

، ↓دفع پوست ، اي روده ترشحات صفرا، کليه،ريه.

معدني امالح بندي طبقهدفع و درجذب

.1. پتاسيم و سديم مثل دارند آسان دفع و آسان جذب که اي دسته

.2. فسفر منيزيم کلسيم دارند آسان دفع اما سخت جذب که اي دسته

ها 3. مسموميت اکثر که دارند سخت دفع و سخت جذب که اي دستهمس کبالت ميکنند را کار اين ميکروبها بيشتر استو دسته اين بخاطر

. آهن فلوئور روي

جذدفعب

1Na K++

2Ca mg P+-

3F Zn Fe Cu--

معدني ترکيبات بودن ضروري

.1. رشد موجب وجودش

.2. متابوليسم در اختالل آن حذف

ميزان 3. در کاهش باعث آنها مصرف کاهش. ميشود بافتها و خون

را 4. آنزيمها متابوليکي اختالل آنها وجود عدم. آورد مي بوجود

امالح دريافت براي غذا انتخابمعدني

.1. باشد کافي انتخابي غذاي در معدني امالح غلظت

.2. شود خورده الزم مقدار

محفوظ 3. آن مقدار توزيع و توليد تهيه پروسه درباشد.

باشد 4. پذير امکان آن جذبجذب : مادر شير %75کلسيمجذب گاو %30شير

نشود 5. جذب مانع غذائيميشود آهن جذب مانع چاي

است 6. مفيد معين غذاي معين زمان در زمانتا سالگي 13فلورايد

بارداري دوران در فسفر و کلسيم

از ناشي اختالالت: معدني بيشتري امالح اهميت کيفيت نظر از معدني ترکيبات

دارندکمبود 1.

چين iDDيد – در ها احمق دهکده هيپوتيروئيديميشود – خون هموگلوبين آمدن پائين موجب که زنان در آهنکردن – عرق موقع سديم و پتاسيم قلبي هاي بيماري در پتاسيم

افزايش 2.فلوئوروزيس – فلوئورآورد – مي خوني کم ها چيني حروف در سربويلسون – بيماري مس

انقراض امپراطوري

رمسرب

ايرانمس

در معدني ترکيبات کمبود موجب که عواملي: شود مي بدن

غذائي 1. ( فقر مثال معدني ترکيبات تغيير يا فقدانخون ←سديم ←سبک • فشار

آب •منيزيم ←سنگين • و ادراري ←کلسيم سنگهاي

کم 2. پروتئيندارد • امکان معدني ترکيبات جذب نباشد کافي بدن پروتئين اگر

الزم 3. هاي هورمون و ويتامينويتامين • .Dمثل است موثر کلسيم جذب در که

ميشود • جذب مانع که عناصر تداخلنسبت • ) را 0/5 – 1/5بايد Ca/Pمثال کلسيم جذب ازآن باشدبيشتر

. ميکند مختل

فيزيولوژيک • شرايطعناصر • از بعضي به نياز ماهيانه، عادت رشد، بارداري، زمان در

است بيشتر

پاتولوژيک • شرايطجذب « در و Caاختالل آنزيمها کار شدن مختل بيماري هنگام در

هورمونهابه « نياز کردن ميشود Caعرق بيشتر

عناصر فيزيولوژيکي اثراتمعدني

از • بعضي شدن فعال موجب معدني امالحمثل ميشود آنزيمها

آميالز • عمل در سديم کلرورفسفات • انتقال در منيزيم

در معدني امالح نقشدندانها تحکيم

P Ca

Zn F

: برای جزئی بسیار مقادیر در که موادیحیاتی .1 اعمال تنظیم

بدن . 2 سالمتالزمند.

اختالالتی نرسد بدن به جزئی مقدار همین چنانچه. اید می پیش بدن طبیعی درکار

انسان غذای که هنگامی بودند دیده پیش قرنها ازتازه غذایی مواد باشدو خاصی انواع به محدود

غذایی برنامه در ها میوه و سبزیها وکه میشود ظاهر بدن در هایی نباشندعالمت

. این که است ناهنجاری و بیماری از حاکیبه و متنوع غذایی مواد مصرف با عالئم

. میشدند رفع تدریج به تازه انواع از خصوص

ویتامینها

غذای • که هنگامی بودند دیده پیش قرنها ازمواد باشدو خاصی انواع به محدود انسان

برنامه در جات ومیوه سبزی و تازه غذاییمیشود ظاهر بدن در هایی نباشندعالمت غذایی

. این که است ناهنجاری و بیماری از حاکی کهخصوص به و متنوع غذایی مواد مصرف با عالئم

. میشدند رفع تدریج به تازه انواع از

سال ایکمان 1889در کریستین دکترکه یافت ازمایشگاه در موجود های جوجه در را خاصی بیماری

اشپزخانه برای پخته برنج از انها غذای کوتاه مدتو . اشپز تعویض با قضا از است میشده تامین بیمارستانطبخ غذای اینکه به نظامی بیمارستان جدید اشپز عقیده

نباید نظامی غیر ازمایشگاه به را نظامی بیمارستان در شدهبه . مجبور ازمایشگاه مامور کرد امتناع غذا دادن از بدهد

انها میر و مرگ که شد دیگری غذایی ماده از ها جوجه تغذیهجلب . را ایکمان دکتر توجه مطلب این و ساخت متوقف رابه رفته اسیاب و کرده پاک برنج دادن بیماری علت که کرد

برنج با دوباره را شده پاک سبوس اگر و است بوده حیوانات. میشود معالجه بیماریشان بدهند مرغها به و کنند مخلوط

کشف چگونگی

مطلب اینبیماری علت که کرد جلب را ایکمان دکتر توجه

حیوانات به رفته اسیاب و کرده پاک برنج دادنبا دوباره را شده پاک سبوس اگر و است بودهبیماریشان بدهند مرغها به و کنند مخلوط برنج

. میشود معالجه

سال سبوس 1912در در لهستانی شناس حیاتدنبال به

داشت اظهار و کرد تائید را او گفته و بود ایکمان فرضیهجدا را عامل این من که

انرا : نام که مینمایم وپیشنهاد ام کرده

زندگی برای ضروریاز. = شده کشف ماده زیرا بگذارید

عناصرالی

. است بوده محرز زندگی برای وضرورتش ها امین

vitamine

VIT B1 تیامین

Dr funk

زندگی برای ضروری امینی یعنی

انها همه که فهمیدند شد کشف دیگری ویتامینهای که بعدها . اسم در تغییری فونک دکتر احترام به ولی نیستند امین از

. . کردند حذف فقط ندادند انرا ان eاخر

ایکمان بوسیله شده کشف بیماری که شد مشخص امروزه

. است نیز ان کننده طرف بر عامل و بوده

بری بری

Vit B1

و امدند در حرکت به راه این در دانشمندان سپسو دادند انجام وسیع تجسسات و تجارب از ای سلسلهانها فقدان که را ویتامینهایی متوالیا که شدند موفقبوده راشیتیسم و اسکوربوت بری بری امراض علت

. کنند جدا است

سال در ضروری ویتامین . 1948اخرین ان از شد کشفتعیین در زیادی پیشرفتهای کنون تا زمان

نقش“ “ ” جذب “ مکانیسم

” متقابل “ تاثیر پیچیدگی. است شده حاصل ویتامینها بین در

: برای ضروری و الی مواد ویتامینها

تولید انسان بدن در معدود موارد استثنای به واز. را انها نمیتواند انسان بدن اینکه یعنی نمیشوند

. بسازد بدن در ساده اجسام

بدن کلی سالمتی

energy ونمو رشد

بدن طبیعی عملکرد

ث ویتامین ساختن به قادر حیوانات بیشتر مثالمیباشند.

فقط:

. ندارند را عمل این توانائی

انسان

هندی میمونخوکچه

دیگر حیوانات از معدودی

کم مقدار به طبیعی غذاهای تمامی در ویتامینهایا طبیعی منابع از را خود نیاز باید و دارند وجود

. کنیم تامین ها مکملمغذی مواد خالف بر ویتامینها

) / / تولید) در پروتئینها چربیها کربوهیدراتها

. ندارند نقش مستقیم طور به

Energyباافتها سازندگی

با • اما است ناچیز بسیار انها مصرف میزاندر را ما بدن تمام کمبود کمترین ان وجود

. میدهد قرار خطر معرض

دیده غذا در صورت چند به ویتامینهامیشوند؟

اولیه ماده اصلی

1: اصلی.وجود کم مقدار به گوناگون غذایی مواد در که

دارند.

2: اولیه. ماده. شود تبدیل ویتامین به باید بدن در که

بین از عواملی چه اثر در ویتامینهامیروند؟

PHنورحرارت

حفظ برای اقداماتی میتوان مطالب این دانستن با لذا. داد انجام غذایی انها محیط بودن قلیایی یا ph:اسیدی

-* نباشد غذا در است ممکن* ببریم بین از انرا ندانسته

ویتامینها فقدان

1

* است متفاوت مختلف سنین در که سنث * ویتامین که سل مثل خاص بیماری

خواهد می .بیشتر

بدن نیاز

2

است * کم صفرا ترشح که افرادی درجذب کمتر چربی در محلول ویتامینهای

شوند .می

* . کبد . نارسایی اسهال گوارشی بیماریهایانگلی * عفونی گوارشی غیر های بیماری

متابولیکی

درجذب اختالل

3

ویتامینها کمبود علل

کمبوددرغذا طبخ تهیهغذایی تقلبات

غذا فراوری علل

4

مثل بیوتیکها انتیتتراسایکلین. نئومایسین

سرطان ضد وداروهای

دارو 5استعمال

اعمال . . - زیست محیط شغلیجراحی

-) ( معده زخم معده بیماریهای

بخصوص 6شرایط

ویتامینها اسامی

ویتامینهای شیمیایی ماهیت گذشته در که آنجایی ازحروف حسب بر را انها نمیدانستند را شده کشف

. نمودند بندی تقسیم التین ی الفباماهیت براساس ویتامینها تمامی اکنون ولی

شان شیمیایی . همان مردم اکثر که چند هر باشند می علمی نام دارای

. ند بر کارمی به را الفبایی ساده اسامیانحاللشان قابلیت و شیمیایی ساختار اساس بر ویتامینها

به چربی یا اب : 2در شوند می بندی تقسیم دسته

قابلیت و شیمیایی ساختار اساس بر ویتامینهابه چربی یا اب در بندی 2انحاللشان تقسیم دسته

: شوند می

اب در محلول

چربی در محلول

B

C

A

K

E

D

... ! گردد می دفع شوند خورده چه هر...10وتا ندارد اشکال برابر

جذب در است ممکن ان از بیشتر ولی. بگذارد تاثیر دیگر های ویتامین

مسمومیت

مصرف احتیاط با باید که دارد سو اثرات است مشکل بدن در انها دفع چونشوند.

ها ویتامین گیری اندازه واحد

=

. است گرم میلی یا گرم میکرو اب در اما

مسمومیت

I:U محلول 0.025میکروگرم

previtamine سازها پیش گروه

در تغییراتی و بدن به ورود از پس که موادی. شوند می ویتامین به تبدیل انها ساختار

کاروتن روده دیواره در A ویتامین

فعالیتهای و ویتامین جذب مانع که هستند موادیدرمان در امروزه که گردند می بدن های سلول

از سلولها رویه بی ورشد سرطانی تومورهای: . مثل کنند می استفاده ان

در لکوسیتها سریع رشد از ممانعت دررشد از که کرد دقت باید ولی است مفید

. نکاهد طبیعی سلولهای

Anti vitamine

فوالسین lukemiaپاد

در محلول های در ویتامین محلول های ویتامینچربی چربی

ویتامینA نقش و است چربی در محلول ویتامینیچشم دید و مثل تولید ، رشد در آن مهم . مواد و چربی به نیاز بدن در جذب برای استبه . نیاز و شود ذخیره بدن در میتواند دارد معدنی : دارد وجود صورت بدو ندارد روزانه استفاده

ویتامین ساز پیش و ( Aرتینول ( کاروتن یاموثر سرطانها از برخی از جلوگیری در بتاکاروتنکند . می کمک بدن کلسترول آوردن پایین در استاست . قلبی خطرات کردن کم در مهم عامل یک و

تاریخچه : تاریخچه : سال دانشگاه 1913در به آمریکا ویسکانسین دانشگاه دانشمندان از تن دو میالدی

خالص پروتئین حاوی غذایی برنامه با شده تغذیه موشهای که کردند گزارش بوستونکوری شب و رشد در افتادگی عقب دچار خوک چربی و کربوهیدرات شده . ) و) مرغ تخم زرده ، کره کردن اضافه با وضعیت این که اند شده پیشرفته گزرفتالمی

است . شده برطرف غذایی برنامه به ماهی کبد روغن یا از را کننده پیشگیری عامل ویسکانسین دانشگاه دانشمندان دیویس و کولوم مک

چربی در محلول ماده آنرا و کردند جدا ماهی روغن و حیوانات استین Aچربی نامیدنددر ویتامین 1919بک ساز پیش کاروتن برد ویتامین Aپی به ساختمانی لحاظ از تنها نه

A ویتامین به زنده موجودات بدن در بلکه است سالهای . Aوابسته در شود می تبدیل.1932تا 1930 کردند کشف را آن شیمیایی ساختمان انگلیسی دانشمندان

ویتامینA ) السر ) توسط در ELserرتینول همکارانش والد : 1947و شد ساخته میالدینوبل دریافت به موفق ویتامین این بیوشیمیایی عملکرد توضیح خاطر شد . 1967به

درجه و خواند درس کولمبیا و نیویورک دانشگاههای در بیوشیمی دانشمند والددر کولومبیا دانشگاه از را با 1932دکترایش مخالفت بخاطر بیشتر او شهرت گرفت

بود . ویتنام جنگ کوری شب ارثی بیماری معالجه زمینه در او اصلی بیماری Night blindnessکار این بود

اول جهانی جنگ جریان در و شناختند می باستان مصریان که 1914-1917را شد معلومویتامین کمبود با Aمعلول دکترایش درجه دریافت از پس که والد است بدن در

خود بزرگ کشف به موفق بود رفته برلن دانشگاه به تحقیقاتی بورس یک از استفاده . آلمان در خود اقامت به نتوانست والد ، هیتلر آمدن کار روی با حال همین در شد

سال از و بازگشت آمریکا به دهد تا 1934ادامه و پیوست هاروارد ماند . 1977به آنجا در

می AAویتامین ویتامین زیر فواید می دارای زیر فواید دارایباشد : باشد :

. کند می تنظیم را بینایی کار و ساز ، کوری شب ضد . کند می تقویت ریوی های عفونت برابر در را بدن استقامت. کند می تقویت ریوی های عفونت برابر در را بدن ایمنی دستگاه . دهد می کاهش را بیماری دوران . کند می کمک بدن های بافت خارجی الیه نگهداری در . کند می کمک پیری های لکه کردن برطرف در ( در تخم تولید و جفت نگهداری مثل تولید و بدن طبیعی رشد در

نگهداری ، نر جنس در اسپرم تولید و ها بیضه حفظ و ماده جنسکند ( می کمک ها لثه و دندانها ، استخوانها

بیماری ، پوست سطحی چروکهای ، صورت جوشهای معالجه در . ) کند ) می کمک خارجی استفاده بصورت کورک و زخم زرد

. کند می کمک نفخ و تیروئید غده فعالیت ازدیاد معالجه در

دندان مینای در دندان اختالالت مینای در اختالالت ویتامین بودن کافی به بستگی است ممکن دندان مینای زندگی 5در Aیکپارچگی اول سال

ویتامین از محروم حیوانات در رود . Aباشد می بین از دندان مینای الیه ، ویتامینA المللی بین واحد وسیله می IUبه گیری اندازه رتینول میزان وسیله به اخیرا و

جدول اساس بر و روزانه ) RDAشود شده توصیه میزان که شده توصیه غذایی های جیرهباشد . می صورت بدین رتینول

بزرگسال 4000میزان زنان برای المللی بین واحد بزرگسال 5000میزان مردان برای المللی بین واحد . کند می تغییر دهی شیر و بارداری ، کالری دریافت ، رشد سن به توجه با ویتامین این به نیاز شرایط در شود می برابر دو بتاکاروتن به نیاز نشود تبدیل رتینول به بخوبی بتاکاروتن وقتی

ویتامین بیشتر مختلف و . Aطبیعی مطلوب تغذیه از که اشخاصی در شود می ذخیره کبد درویتامین کبدی ذخیره برخوردارند تا Aسالمی تواند در 5000می المللی بین گرم 100واحد

یابد . افزایش ویتامین ذخایر حاوی خون، پالسمای و چربی مخازن ، کلیوی غدد ، شش و کلیه ؛ ازکبد Aبعد

باشند . می ویتامین فیزیولوژیک وظیفه مهمترین انجام مرکز چشم اینکه با ، طبیعی شرایط در Aبعالوه

ویتامین کمی خیلی مقدار باشد دارد . Aمی وجود آن در

غذایی : غذایی : منابع منابع تا ها ماهی کبد روغن و ، مرغ تخم زرده ، کره ، پنیر ، واحد . 5000000شیر : از عبارتند نیز ها کاروتن غذایی منابع مهمترین ( انبه میوه زردآلو و زمینی سیب ، کدو ، ذرت ، فرنگی گوجه ، هویچ ، طالبی ، آلو ، کاهو ، سبزی

ویتامین از ( Aسرشار است ویتامین معادل میزان زیر غذاهای یابد . Aدر می افزایش شده ذکر ترتیب به ، خشک آلو ، تنبل کدو هلو ، پنیر ، مرغ تخم زرده ، گیالس ، فرنگی گوجه ، خامه ، هنداونه ، شیر

گاو ) ( جگر ، هویچ آلوخشک، زرد ، سبزی پخته کدو ، طالبی ، کره ، زردآلو ، کاهو حاوی شیر گرم درصد مثال المللی 140بعنوان بین واحد چای سبزی گرم المللی 7870صد بین واحد حاوی گاو جگر گرم ویتامین 43900صد المللی بین باشد . Aواحد می ویتامین به نیاز بعدا Aاگر قرینه خشکی و زوال است کوری شب عالمت اولین نگردد برطرف

برای روزانه واحد هزار ده از بیش مصرف شود می هیپرکراتوز به مبتال پوست شود می ایجادباشد . داشته کننده مسموم اثرات میتواند ماه چندین

از بیش بعلت 18500مصرف بیشتر مسمومیت کودکان در دارد سمی اثر کودکان در روزانه واحدحاوی ) پخته و شده رنده هویچ فنجان یک باشد می دارویی حد از زیاد بین 1500مصارف واحد

ویتامین باشد . Aالمللی می

از : عبارتند مسمومیت از : عالیم عبارتند مسمومیت عالیم درد ، پوست سرخی ، دید ،تاریکی اسهال ، استفراغ ، خوردگی بهم دل ، مو ریختن

کبد شدن بزرگ و سردرد خستگی ، قاعدگی نظمی بی ، استخوان

بهداشت : جهانی سازمان گزارش طبق ویتامین 254حدود کبمود از دبستان از قبل کودک . Aمیلیون مصرف برند می رنج

به ابتال و سبزیجات ، جات میوه ، بتاکاروتن مرغ تخم لبنی محصوالت کم مقادیرویتامین کمبود کننده ایجاد عوامل جمله از انگلی باشد . Aعفونت می

آن : عوارض . است چشم قرینه خشکی و کوری شب ، کودکان میر و مرگ خطر افزایش

DDویتامین ویتامین ویتامینD ویتامین یعنی چربی در محلول ویتامین اولین تشخیص از بعد کشف Aکمی

گردید: ) ( در تیسم راشی استخوان نرمی اصلی علت محیطی عوامل طوالنی سالیان برای

سال از چه اگر شد می گرفته آمیز 1824نظر موفقیت بطور ماهی کبد روغن میالدینور و تازه هوای بودن موثر و آن عمل کندی ولی گرفت می قرار استفاده مورد

. سال در داد قرار شک مورد را غذایی ترکیب یک وجود هلدشیسکی 1919خورشیدکه داد سال UVنشان در است موثر استخوان نرمی روی برای 1922بر میالدی

بنام ) انگلیسی دانشمند بار توله( Melinbayنخستین در استخوان نرمی که داد نشانشود . پیشگیری یا و ایجاد غذایی برنامه توسط تواند می رشد حال در های سگ

ویتامین شد متوجه گرفت Aوی نتیجه پس دارد تیسم راشی ضد خواص شده اکسیدبر عالوه ماهی کبد روغن در مک Vit Aکه بعد سال چند که هست هم دیگری ویتامین

بنام را نامبرده ویتامین مربوطه مطالعات به اتکا با لوم خواند Vit Dکو سال برنامه 1942در بخود تاباندن با یا حیوانات به پرتوافکنی که شد مشخص میالدی

آنرا یا و جلوگیری بیماری این از کرده می ایجاد استخوان نرمی حیوان در که غذاییکند . می درمان

ویتامین ساز پیش شکل که شد کشف این به منجر عمل و Dاین حیوانی چربیهای درویتامین به است قادر پرتو تاباندن با ساز پیش شکل این و دارد وجود تبدیل D گیاهی

اند . . داده لقب آفتاب ویتامین آن به که شود ویتامین ساز پیش مختلف شکل ده حاضر حال است . Dدر شده شناخته

می DDویتامین ویتامین بدن به می چگونه بدن به چگونه؟ ؟ رسد رسد

که شود می تبدیل ماورابنفش اشعه اثر در آن ساز پیش و پوست راه از منبع، اولین . هنگام درمانی پرتو که شده ثابت شود می خون جذب پوست راه از حاصله ویتامیننتیجه در کنند می جذب را اشعه کمترین پوستان سیاه و دارد را اثر بیشترین ظهر

ویتامین است . Dتولید کمتر آنها در . در که افرادی بنابراین کاهد می ماورابنفش اشعه اثر از غبار و گرد ، دود ، مه ، ابر

ابتال معرض در بیشتر هستند بسته در و محبوس اطاق در یا کنند می زندگی نقاط اینویتامین کمبود باشند . Dبه می استخوان نرمی یا

غذا منبع از ، دومین عبارتند دارد وجود سردسیر و آفتاب کم مناطق در - 1که ، بره و گوساله گاو جگر ، ساردین کنسرو ، ماهی کبد روغن ، مرغ تخم زرده حیوانی

پنیر و خامه2-روغن : گیاهی نباتی های روغن ، روغنی های دانه مغز پنیر ، ذرت روغن ، چغندر

و جات میوه سویا نشده اشباع روغن و شده اشباع ذرت روغن ، گندم جوانهباعث غذا آوردن عمل روش کردن منجمد اکسیژن حرارت فقیرند نسبتا سبزیجات

نوع دیابت از پیشیگیری و کلسترول و خون قند کنترل در شود می توکوفورل 2اتالفاست موثر

ویتامین ویتامین فواید : : DDفواید باریک روده در کلسیم جذب در تسهیل( فسفر به کلسیم نسبت . 5/0-5/1تنظیم است( ضروری دندانها و استخوان سالمت برای که . دهد می افزایش را روده مخاطی غشاء آنزیمهای از برخی فعالیت ویتامین با همراه است الزم سیتریک اسید ساز و سوخت ویتامین Aدر خوردگی Cو سرما از

کند . می جلوگیری. کند می کمک پوستی سل درمان و چشم ملتحمه ورم معالجه به کافی مقدار نیاز المللی 400مورد بین واحد تا کودکان واحد 100سالگی 7برای : ویتامین به نیاز اگر و Dکمبود تیسم راشی کودکان در که استخوان نرمی بیماری نشود برآورد

شود ) ( می پرانتزی پاها گویند استئوماالسی بزرگساالن در پوست داشتن یا و زیاد های لباس پوشیدن ، خورشید بنفش ماوراء اشعه میزان نبودن کافی

ویتامین کمبود به تواند می استئوماالسی Dتیره به ویتامین این بودن کافی نا شدید موارد در و . شود منجر

ویتامین دردهای Dگرفتن کاهش ، زودرس پیری ، سینه سرطان از جلوگیری باعث آفتاب ازشود . می قلبی بیماریهای و استخوانی

ویتامین کمبود ثانویه ویتامین عالئم کمبود ثانویه عالئمDD

خم جمجمه شدن بزرگ بدن رشد توقفدر اشکال ، مفاصل شدن بزرگ پا ساق شدن

رفتن راه :از عبارتند مسمومیت عالئم هیپرویتامینوز

پوست خارش ، چشم درد ، عادی غیر تشنگیادرار در کردن عجله ، اسهال ، استفراغ ،کبد ، رگها دیواره در عادی غیر کلسیم رسوب

معده و کلیه ، ها ریه ،

KKویتامین ویتامین سال یک 1929در با که هایی جوجه شد متوجه دام دکتر بنام دانمارکی دانشمند

اختالل این شدند خودبخودی های خونریزی دچار بودند شده تغذیه ناکافی برنامهدر محلول ماده یک با اما داد نمی پاسخ شده شناخته های ویتامین از هیچیک به

ویتامین را عامل این دام دکتر که شد درمان ناشناخته زیرا Kچربی نامیدCoagulation با دانمارکی زبان شود . Kدر می نوشته

ویتامین نوع سه . Kامروزه داریم K1 گیاهی ، یونجه از شده جداK2 حیوانی ماهی، آرد از شده جداK3 ) ( شود می ساخته مصنوعی بطور است آن شده ساخته نوع که انعقاد عوامل بوسیله انعقاد پروسه چه شده 13گر شناخته کامال و فاکتور

ویتامین اما . Kاست شود می پروترمبین تقویت موجب سال شیرین 1939در شبدر خوردن بعلت که را خونریزی عامل لینک و کمبل

عمل . سم این نهادند نام کومارول دی آنرا و کردند کشف بودند آمده بوجود فاسدویتامین . Kساخت شود می خونریزی موجب و کند می کند را

، عروقی های لخته بردن بین از در ارزشی با داروهای امروزه ها کومارول دی . هستد ترومبوز اختالالت

ویتامینK از پیش خونریزی کاهش بدن از خارج و داخل خونریزی از پیشگیری دراست . موثر خون انعقاد تنظیم و ماهیانه عادات حد

ویتامین ویتامین منبع : :KKمنبع روده و معده ناراحتی دچار آنهاییکه اما شود می ساخته روده در

بیوتیک . آنتی که زمانی کنند مصرف ویتامین این از باید هستندشود . داده ویتامین این از حتما شود می خورده طوالنی

: غذایی ، منبع سبز نخود ، خوراکی قارچ ، انسان شیر درگوجه ، زمینی سیب ، فرنگی توت ، ذرت ، هویچ ، گندم سبوس

دارد . وجود اسفناج و کلم گل ، کلم ، سویا ، گندم جوانه ، فرنگی آن ،: کمبود دماغ خون بدن مختلف نقاط در مردگی خون

مسمومیت موجب ، مدفوع شدن سیاه ، ادرار در خون پیدایشمی . خطر به را پوست سالمت اینکه ضمن بود خواهد زخم از

و تهوع آن عالیم و مسمومیت موجب حد از بیش مصرف اندازدبود . خواهد ادرار از آلبومین دفع

EEویتامین ویتامین سال طبیعی 1922در بارداری برای که را چربی در محلول عامل یک دانشمندان

کردند . کشف بود ضروری پرچربی غذایی برنامه با شده تغذیه موشهای ویتامین ، عامل تابستان Eاین در که شد و 1936نامیده ایوانس بوسیله میالدی

شد . جدا گندم جوانه روغن از همکارانش ویتامینE « به که گویند ها توکوفرول آن به که است شده ساخته موادی از

» آلفا توکوفرول آنها موثرترین که اتا ، دتا ، دلتا ، الندا ، گاما ، بتا ، الفا اسامیاست.

ویتامینE فوق غدد خون، ، رحم ، بیضه عضالت قلب، چربی های بافت ، کبد درشود . می ذخیره هیپوفیز و کلیوی

روزانه واحد 8-10میزان آهن سولفات دارند بیشتری نیاز کنند می استفاده نشده اشباع روغن از آنهائیکه

. Eویتامین برد می بین از را ویتامین باید کنید می استفاده آهن مکمل از که Eوقتی کنید مصرف بیشتری

کنید . 48حداقل استفاده بعد و قبل ساعت

ویتامین Eفوایدبه • آید می بوجود سلولها شدن اکسیده نتیجه در که را پیری اثرات و است اکسیدان ضد

. اندازد می تاخیر• . کند می تقویت آنرا تحمل بدن به اکسیژن رساندن باویتامین • با . Aهمراه کند می حمایت هوا آلودگی برابر در شما های ریه• – ویتامین روغن کند می جلوگیری خون شدن لخته از سازد می طرف بر را Eخستگی

کند . می جلوگیری سوختگی یا ها زخم از ناشی اثرات از موضعی بطورکند . • می تسریع را سوختگی التیام و شود می جذب پوست راه از ویتامین اینکند .• می کمک جنین سقط از جلوگیری در آورده پایین را خون فشارکند . • می کمک ماهیچه انقباض و عضالت گرفتگی کردن برطرف دردهد . • می کاهش را قلب ایسکمی بیماری خطراتشبکیه • ناراحتی و کودکان رشد در اختالل ، عضالنی عصبی اختالالت موجب آن کمبود

اختالالت و خونی کم انواع از برخی و عضالت تحلیل ، قرمز گلبولهای تخریب ، چشمشود . می باروری

• : ) ( : گیاهان در گردو ، بادام ، فندق خشکبار ، مرغ تخم ، جگر ، گندم در توکوفرولهادارند . وجود گردان آفتاب ، سویا روغن ، ذرت ، زیتون ، کلم ، اسفناج

های های ویتامین ویتامیندر در محلول محلول

آب: آب:

ب : گروه•B1 ، نیاسین B2تیامین ، بیوتین B3ریبوفالوین ،B4 ، آدنین ،B6 ویتامین ، فولیک اسید ، پانتوتنیک اسید ، ، پیریدوکسین

B12 •B1 . : واحد است روزانه نیاز مورد آن دریافت دلیل بهمین شود نمی ذخیره بدن در آن مازاد و است آب در محلول تیامین

عصبی . دستگاه بخشد می بهبود را روحیه ، ها کربوهیدرات بویژه غذایی مواد هضم ، رشد به کمک است گرم میلی آنپس . درد و زونا عوارض دریایی و هوایی سفرهای در تهوع کردن برطرف در میدارد نگه طبیعی حال در را قلب و عضالنی

کند . می کمک دندان جراحی ازگروه • های ویتامین سایر با همراه اگر بوده زا نیرو و کننده کمک ویتامین است . Bاین بهتر آن بخشی اثر شود مصرف• : . شود : می تقسیم نوع دو به که بری بری بیماری موجب آن کمبوددارد • عصبی عوارض که خشکاست . • قلب افتادن کار از و خیز نشانه که مرطوبتیامیناز • مصرف غالت و لبنی محصوالت کم مقادیر ، شده تصفیه صورت به صبحانه سریالهای و برنج زیاد مقادیر مصرف

ویتامین کمبود عوامل جمله از تیامین متابولیسم مشکالت و خام ماهی در ( B1موجود به ) منجر که بربری ایجاد عامل وشود . می اعضا هماهنگی عدم و فلج محیطی مزمن نوروپاتی

سال • در بار سال . 1880اول در برد پی ملوانان بین در ژاپنی جراح کاکی اثر 1897تا اتفاق یک بعلت هلندی پزشک ایکمانسال در تا شد می ها جوجه مرگ موجب که داشته وجود غذا در سمی کرد می فکر اما فهمید موثره 1912آنرا ماده فونک

گذاشت . آن بر را ویتامین کلمه و یافت سبوس در رادر • باالخره گذاشتند . B1ساختمان 1936و تیامین آنرا نام و کردند تعیین راروزانه : • بزرگساالن میزان معموال کند می فرق کربوهیدرات مخصوصا کالری منبع دریافت و جسمانی فعالیت به توجه با

شیردهی 5/1-1 و بارداری گرم گرم 5/1-6/1میلی میلیغذایی : • از منبع ها سبزی اکثر و شیر زمینی بادام ، کامل گندم ، نشده تصفیه های دانه گندم و برنج سبوس ، آبجو مخمر

برد . . می بین از آنرا پز و پخت و حرارت هستند طبیعی منابع

B2ریبوفالوین آن • گیری اندازه شود دریافت روزانه باید شود نمی ذخیره و است آب در محلول چون

نمی بین از اسیدی مواد یا اکسیداسیون، حرارت با تیامین عکس بر است گرم میلیاست . حساس قلیا و نور به نسبت ولی رود

استفاده : • مواردها • لب و دهان و زبان های زخم کردن برطرف ، موها و ناخن رشد ، بدن بازسازی در

چشم خستگی رفع همچنین کند می کمکبزرگساالن : • نیاز مورد شیرده 2/1-7/1میزان و باردار زنان گرم پیشنهاد 6/1-8/1میلی

است . شدهآن : • ترک کمبود ، لب گوشه ، چشمی ناراحتی و پوستی عوارض حیوان و انسان در

در . شن احساس ، اشک ریزش ، روشنایی از ترس شود می زخم ها لب و دارد می بر. است آن عوارض دیگر از چشم

سبزی : : • گیاهی مرغ تخم ، گوشت ، پنیر و شیر ، قلوه دل ، جگر حیوانی غذایی منبعهستند . ریبوفالوین از سرشار ، حبوبات ، غالت ، ها

تا • : 5/2مصرف . احساس و حسی بی ، خارش مازاد ندارد عوارض آن گرم میلیآورد . می بوجود بدن در سوزش

B3نیاسین شد .1913سال • یافت است بری بری ضد که شده تغلیظ سبوس در نیکوتنیک اسیدشد • پیدا شدند می تغذیه ذرت غذایی برنامه با که زندانیانی بین گلدبرگر توسط پالگر بیماری ضد

برابر . . در است سیاه زبان پالگر مهم عالمت رفت بین از غذایی برنامه شدن غنی از پس کهنیاز . : مورد میزان است مقاوم قلیا و هوا حرارت شیرده 13-19نور و باردار مادران ، گرم میلی

گرم 20: میلی• ) و ) اعصاب سالمت برای تستوسترون و پروژسترون ، استروژن جنسی هورمونهای ترکیب برای

دستگاه . و کنند می برطرف را روده و معده های ناراحتی است ضروری مغز خوب عملکردموثر عصبی سردردهای از جلوگیری در دارد می نگه سالم را پوست نماید می کمک را گوارش

شود . . می خوب کلسترول تعادل موجب استو : • ماهی ، گوشت ، قلوه ، جگر ، مخمرها انواع ، غالت بادام ، تن ماهی ، مرغ سینه غذایی منبع

چون ) ( اما هستند فقیر ، مرغ تخم و شیر شود می یافت خرما و ها سبزی از برخی و حبوباتگیرند . می قرار استفاده مورد است ویتامین این ساز پیش که بوده تریپتوفان دارای

شود . • می ساخته روده میکروبهای وسیله ویتامین این از مقداریکند : .• می ایجاد خون قند افت ، کبد التهاب گرم یک از باالتر اما ندارد ضرری حد از بیش مصرفرفتن • دست از و افسردگی استفراغ تهوع درماتیت عالئم با پالگر عارضه به تواند می آن کمبود

شود . منجر حافظه

آدنین یا B4بیوتینبیو • کلمه سال Biosاز در شد گرفته زنده بمعنی که 1916یونانی دریافتند دانشمندان

سندرم ) ( دچار پروتئین منبع تنها بعنوان مرغ تخم سفیده وسیله شده تغذیه موشهایو مو دادن دست از پوست التهاب آن عالئم که شوند می مرغ تخم سفیده جراحت

شد – . برطرف جگر عصاره و پخته مرغ تخم بوسیله که است عضالنی عصبی اختاللسال • سال 1936در در و ساختند جدا مرغ تخم زرده از عامل 1940آنرا آنرا گیورکی

است . میکروگرم آن گیری اندازه واحد نامید مرغ تخم سفیده جراحت ضدروزانه • میکروگرم 150نیاز• . : گردد می بیوتین جذب مانع که آویدین بنام ای ماده آن سفیده در خام مرغ تخم

. کرد مصرف پخته باید را مرغ تخم سفیده جهت بهمینتوت : • ، زمینی بادام کلم گل ، خوراکی قارچ ، قلوه ، جگر ، مرغ تخم زرده غذایی منبع

دارد . وجود ماهی و فرنگیپانتئوتنیک : • اسیداست . • شده گرفته فراوان بمعنی یونانی پنتئوس لغت از و است بفراوانی طبیعت درسال • التهاب 1938در آنها پوست در که شد می مشاهده ها جوجه در ابتدا آن کمبود

قندی . مواد ساز و سوخت در آورد بوجود خاکستری موهای موشها در سپس کرد ایجاداست . موثر

روزانه : • شیرده 5-10نیاز و باردار زنان و گرم گرم 10میلی میلیشیر : • پیاز، غالت، و کلم گل ، خوراکی قارچ ، زمینی بادام ، مرغ تخم زرده غذایی منبع

• : ، تهوع ، خستگی آن کمبود اما شود نمی حس ان کمبود است فراوان طبیعت در چوندارد . بهمراه استفراغ

B6پیریدوکسین سال • اوایل در 1930در پوستی های زخم که را غذایی عامل تا کوشیدند دانشمندان

کنند . شناسایی کند می ایجاد موشهاسال • ویتامین 1938در بنام و شد سنتز و کشف ویتامین و B6این گردیده گذاری نام

سال در آن کامل می . 1945شناسایی گیری اندازه گرم میلی با ویتامین این گردید انجامشود .

است • موثر چربی و پروتئین جذب در است بیشتر آن به نیاز ها پروتئین زیاد مصرف درویتامین . بهتر جذب برای است ضروری قرمز گلبول و ها پادتن تولید برای B12برای

کلرریدریک اسید های : ClHتولید ناراحتی و دهان خشکی کمبود است الزم منیزیوم وکند . می ایجاد عصبی اختالالت و ادراری

عصبی • عالئم شامل میتواند ولی بوده اختصاصی غیر ویتامین این کمبود عالئم چه گردرماتیت و تشنج روزانه همراه نیاز مورد میزان و 6/1- 2شود بارداری دوران گرم میلی

بیشتر قدری شیردهی،فریز : ) • غذا کردن ذخیره دارد وجود بره گوشت ، گندم سبوس ، زمینی بادام غذایی منبع

. ) شود می کاهش باعث استروژن و الکل ، غذا آوردن عمل نحوه و سبزیها و میوه کردناندازه ) از بیش در( 2-10مصرف ناراحتی باعث حد از بیش و عصبی ناراحتی گرم میلی

شود . می خواب

فولیک اسیدسال • در ویلز لوسی موجب ) 1931دکتر آن کمبود که نیاز مورد بعنوان غذایی ماده در آنرا

) ( ) شود می باردار زنان در خون قرمز گلبولهای شدن کم ماکروسیستیک خونی، کمدرمان . جگر عصاره با و آورد بوجود میمونها در آنرا مصنوعی بطور سپس نمود مشاهده

نمود . مجاز  : • کودکان : 30-40میزان و شیرخواران ، بزرگساالن 100-300میکروگرم 400و

میکروگرمشیردهی • ، است موثر بدخیم تومورهای ، جنینی رشد ، همولیتیک ؛ خونی کم ، دفع در

زخم از کننده جلوگیری عامل دارد می نگه سالم را بدن پوست ، بخشد می بهبود را زناناست . دهان

غذا : .) • پز و پخت ها سبزی انواع و آجیل ، عدس ، قلوه ، جگر ، مارچوبه غذایی 50منبع . ) سنتز آنرا تواند می که است روده میکروبی زمینه دیگر منبع برد می بین از آنرا درصد

دهد . قرار بدن اختیار در و کندهای • عفونت و مواد جذب سوء لبنیات و غالت سبزیجات و ها میوه مصرف در کوتاهی

نقائص و عصبی نقائص به منجر اسید فولیک متابولیسم در ژنتیکی نارسایی همراه انگلیپالسما هموسیستئین رفتن باال تولد هنگام در قلبی نارسایی یا و دهانی و صورتی

. شوند می حسی سیستم نقص و افسردگی قلبی حمالت و قلبی بیماریهای

سیانو B12ویتامین یاکوباالمین توجه 150حدود • مورد بود همراه عصبی و ای معده اختالالت با که خونی کم پیش سال

سال در است گرفته بیماران 1822 -1855قرار که کردند مشاهده آدیسون و کامبعالئم شروع از پس مسن و سال 2-5میانسال در کردند می فوت بعد برگن 1926سال

داد : نشان تازه جگر با آنرا درمان و داد بیماری این به خونی کم عنوانعامل : • دو که دریافت دیگری دانشمندغذا • در خارجی هستند- .2عامل بیماری این درمان در موثر عوامل معده در داخلی عاملدر 20• پارکر و اسمیت محقق گروه دو بوسیله خالص بصورت ویتامین این بعد سال

شد . جدا همزمان بطور آمریکا در همکارانش و ریکز و انگلیساشعه • از استفاده با آن ویتامین Xساختمان این از کمی مقدار که گردید معلوم و شد تعیین

آنرا است . B12که نیاز مورد بدن برای نهادند ناممجاز • است . 3میزان میکروگرماست . • الزم خون تشکیل و عصب طبیعی عمل ، رشد برای الزمکمبود : • دارد وجود کم میزان به شیر در و متوسط بطور ماهی ، قلوه ، جگر غذایی منبع

ناشی . روده و معده التهابی بیماریهای در که است جذب در نقص بعلت بیشتر بدن در آنشود می نخاعی های ناراحتی ، خونی کم موجب جذب در اختالل باکتریهاست زیاد رشد از

.• . است نشده گزارش آن زیاد مصرف بعلت مسمومیت هیچگونهحیوانی • های فرآورده ناکافی مصرف به توان می ویتامین این کمبود کننده ایجاد عوامل از

اختالل یا و هلیکوباکترپیلوری عفونت نتیجه در معده آتروفی بدلیل غذا جذب در اختالل وویتامین متابولیسم در کرد .B12شدید اشاره

ویتامین • کمبود عملکرد B12عوارض اختالل رشد اختالالت مگالوبالستیک انمی شاملاست . اعصاب شدن دمیلینه و عصبی

:Cویتامین اسکوربیک Cویتامین اسید یا

قرن • در کشتی خدمه در دریایی طوالنی سفرهای در خاصی بیماری از ناشی میر و که 18تا 16مرگمواد مقداری دریایی سفرهای در که شد توصیه و گزارش بودند محروم تازه سبزیهای و ها میوه از

اساسی نقش بسازند آنرا توانند نمی هندی خوکچه ، میمون ، انسان باشند داشته همراه خود با خامضروری دندان و استخوانها ، خونی عروق و لثه ، سلولها ترمیم و رشد برای که کالژن تشکیل در آن

است . ویتامین : • شدید کمبود خونی Cکمبود کم و دهنده خونریزی سندرم با همراه اسکوربوت ایجاد باعث

ویتامین . کمبود شود از Cمی سرشار که سبزیجات و ها میوه از کافی مقادیر مصرف عدم بدلیلشود . Cویتامین می حاصل سبزیجات مدت طوالنی پخت یا و هستند

کنند : • می ایجاد جلدی زیر خونریزيهای و زبان التهاب ، لثه خونریزی آن کمبودبزرگساالن : ) • در مجاز یک ( 60میزان در مواد خاص نسبت ترکیب پرتقال آب لیوان یک گرم میلی

کند . تقلید را آن نتوانسته بشر که است ای معجزه پرتقالسال • تا 1970در توان می روزانه که شد در 1000اعالم موثر ویتامین این کرد مصرف گرم میلی

علیه – – – – سالمندان دوست اکالمپسی پره ضد سرماخوردگی ضد سرطان تومورهای درمانباشد – . می ها دیابتی یار آرتریت

تا • میتوان بارداری و جراحی عفونت اضطراب ، استرس مواقع کرد . 3در تجویز برابرو : • کلم گل ، سبز فلفل کاهو ، اسفناج ، زمینی سیب ، طالبی ، فرنگی توت ، مرکبات غذایی منبع

شده . خرد سبزیهای در که دانست باید هستند سرشار منابع از فرنگی ویتامین 50گوجه از Cدرصدکند . می کم آنرا مسی ظروف در جاگذاری و نگهداری رود می بین

کلسيم مقدمه : سال بنام 1842در کرد Chossatدانشمندی مشاهده

راه میشوندمشکل تغذیه گندم بدون رژیم با که کبوترانیبا که اند شده استخوان نرمی دچار یعنی نمودند پیدا رفتن . ها بعد شدند درمان آنها غذای به کلسیم بیکربنات افزودن

. است بوده کلسیم کار این در موثره ماده که دریافتند. هستند دندانها و استخوانها عمده سازنده فسفر و کلسیم99% و .90کلسیم دارند% وجود سخت بافت ساختمان در فسفر

ماهی% 20سالیانه در% 2یا که میشود دفع بدن از کلسیمبه زندگی .8حتی 5طول برسد% است ممکن

مانند عوارضی وگرنه گردد جایگزین ) حتما باید دفعی کلسیم ) ( ) استخوان ) نرمی استئوماالسی ، استخوان پوکی استئوپروز

. میآورد بوجود2-1.5 % بین میدهدکه تشکیل را بالغین بدن 800-1400وزن

مقدار این از که است و% ) 99گرم استخوان سخت بافت درو( .1دندان دارد% وجود نرم بافت در

خون در 9-11کلسیم گرم اگر 100میلی که است لیتر میلیبنام هورمونی پاراتیروئید غده شود کمتر مقدار این از

کلسیم بیشتر جذب موجب که میکند ترشح پاراتورمونمیشود.

کلسيم نقش

استخوان 1. تشکیلبعد – و جنینکلسیم – میزان

دندان 2. تشکیلفرمول 1%• با است دندان در به Ca10 )po4(6 H20کلسیم که

. گویند آپاتیت هیدروکسی آن

رشد3.میگردند • ها استخوان رشد موجب کلسیم•( شیر سرانه مصرف باالترین با ها ( 480هلندی قد بلند لیتر

با دوم جهانی جنگ از بعد ها ژاپنی هستند جهان مردم ترینمتوسط بطور شیر فراوان افراد 10مصرف قد به سانت

افزودند.

تولد درصد 0.8زماندرصد 1.7بلوغ

درصد 1.5 – 2وباالخره

خون انعقاد مکانسيمخون های پالکت

Ca

ترومبوپالستین

پروترومبین ترومبین

فیبرينوژن فیبرین

Ca

Ca

خون- 4 انعقادفاکتور که هموفیلی ندارند 8در

بیولوژیکی 5. واکنشهای کاتالیزورویتامین • B12جذب

لیپاز • آنزيم کردن آزادانسولین • ترشحکولین • استیل تجزیه و تشکیل

سلول 6. غشاء عمل و نگهداری–) ( لسیتین فسفولیپید تبادل

.7) استرانسیوم ) استرونیم جذب تنظیم 1به 9نسبت •ویتامین • جذب در Dاختالل•. میکند عبور جفت از

متابوليسم

جذب 1.کمک : • به روده دیواره از

Dویتامين «فسفاتاز « آنزيمپاراتیروئید « غده

دفع 2.گوارش • راه گرم 130 از میلیکلیه • راه گرم 100-175از میلی

میلی گرم300

الزم 3. گرم 1200مقدار میلیمیخورند شیرخوارن مادر کیلو mgr 60 شیر هر ازاء به

میخورند خشک کیلو mgr 600-400 شیر هر ازاء بهmgr 75-150 ساله 10-2

mgr 400 ساله 14-13

mgr 320بالغین

شیردهی و بارداری mgr 400-300حاملگی800-1200 mgr شیردهی

از بیش فسفر، : 2کلسیم برروی اما میشود دفع ادرار راه از گرچه گرم. میگذارد منفی اثر آهن و منیزیم روی، ید، چربی،

) عوارض ) کلسيم عادی غير متابوليسم

کمبود استئوپروز 1. استخوان پوکی

. است زندگی طول در کلسیم ناکافی جذب نتیجهبرآورد استخوان 50افراد WHO 15%-10% طبق پوکی دچار بباال سال

میشوند.اش اوليه درد علت پشت

در مردان زنان% 25در در است% .80و جدی

زنان: ماهیانه 40دلیل مردان% 8بباال دست %3و از را خود استخوانی تودهمیدهند.

معرض در کنند مصرف نمیتوانند یا میکنند مصرف کم شیر که دختران و زنان ) یائسگی ) منوپوز دوره در بخصوص هستند خطر

کلسیم 15.500درمان : گرم کیلو هر ازاء به میلیگرم

سدیم 50 فلوئور گرم میلیVit D کافی

باال : های فرآورده از زندگی طول در استفاده پیشگیری

.2) استخوان ) نرمی استئوماالسی . است بیشتر زنان بین در

.1. میگیرند کم آفتاب که زنانی

.2. پوشند می تیره لباس

.3. میکنند استفاده کلسیم کم رژیم از کسانی

.4. میخورند تشنج ضد داروی

.5. دارند طوالنی شیردهی یا پیاپی حاملگی

زیادیهیپرکلسیمی :

ویتامین – مصرف که .Dکودکانی دارند زیاد.Ca/pتعادل – بخورد بهممیکنند – استفاده مکمل از که کودکانی

عوارض •تشنج : یا تتانی

زیاد : 1. عصب تحریک قابلیت شود کم خون کلسیم وقتی تشنجمیشود.

انقباض: 2. ای ماهیچه فیبرهای در شود زیاد خون کلسیم وقتی تتانی. میآید بوجود

برقرار را تعادل نمیتواند که است پاراتیروئید غده عمل در اشکال البتهکند.

غذايی منابعایران • در مصرف سرانه جهان 85شیر لیتر 480هلند 150لیترساردین – • ماهیخشکبار•پنیر•سویا•شلغم : • پیچ، کلم بروکلی، کلم مثل فرنگیجات

نوزاد : شدن برابر دو کلسیم معجزهاز پس شیر روز 80انسان %2کلسیم

از پس گاو روز 47گوساله شیر %12کلسیم

از پس سگ روز 7سگ شیر %32کلسیم

نیاز بدن : به ازاء هر کیلو

میلیگرم 9 بالغین •رشد • سن در 12کودکان

میلیگرممیلیگرم 17سالگی 2•میلیگرم 40شیرخوران •میلیگرم 60نوزادان•

جذب :جذب کاهش موجب عواملی

میشوند:اگزالیک – اسیدفنتیک – اسیدروده – بودن قلیاییروده – حرکت افزایشروانی – پریشانغذایی – رژیم در زیاد چربی وجود

بازنجیره چرب اسیدهای بخصوصطوالنی

که – میشود موجب تحرک عدم.5ماهانه میدهند% دست از را

•: میشوند جذب موجب عواملیالکتوز–هضمی – توده اسیدیته Ca/pنسبت – Dویتامین ––) لیزین ) الزم پروتئینپاراتیروئید – هورمونرشد – هورمونبدن – نیاز

دریافتی : کلسیم اگر مهم نکته

میشود% 25باشد> 400 جذب

میشود% 35باشد 400-300 جذب

میشود% 60باشد< 150 جذب

غذائي نيازهايبارداري • دوران

– : به : خيلي بارداري اول ماهه سه در ) معموال دريافتي کالري الفروزي ) حتما سوم و دوم ماهه سه در ولي ميشود افزوده باردار زن

300. شود اضافه آن به بايد کالريزنان : : – در اما گرم يک کيلو هر بازاء پروتئين نياز ميزان پروتئين ب

بايد . 2باردار زن يک يعني باشد روزانه 60گرم گرم 120کيلوئيروزي حداقل سوم، و دوم ماها سه در ) مخصوصا دارد الزم پروتئين

14. شود اضافه او روزانه بغذاي گرم

شيردهي • دوراندر : : – شيرده زن ارقام و اعداد ارتباط و برآورد طبق کالري الف

اول ماهه دوم 550شش ماهه شش در اضافي 400و نياز کالريآنست.

شيردهي: – دوران در پروتئين ميزان معمول 25ب بر اضافه گرماست.

کافي: : – و منظم مصرف با غذايي مواد بايد ديگر غذايي مواد جويتامين نظر از ) ويژه C 80مخصوصا توجه روز در گرم ميلي

بشود.

شيرخواري • دورانروزانه – ماهگي سه ليتر 850تا ميليليتر 1200ماهگي 3-6– ميلي

گرفتن :• شير ازعادت 6از – تا داد بچه به جانشين غذاي بايد ماهگي

از و .2کند گرفت شير از را او سالگياز – پس شيرخوار يک در 4-5وزن و دوبرابر ماهگي

. ميشود برابر سه نخست سال پايان

است کودک براي آرماني خوارک مادر شير

) ( . ص محمد حضرت ندارد جانشين مادر شير مادر، مهر

بيماريها از برخي در تغذيه عواملعروقي – • قلبي

– . کلسترول که جوامعي در است کلسترول آن اصلي عاملبطور 00000 هم شده اشباع هاي چربي مصرف است زياد

. است بيشتر کلي

ديابت • يا قندناقص – بدن در گلوکز ساز و سوخت ديابت دچار بيماران در

. انسولين انجامد مي ادرار و خون گلوکز افزايش به و است. کند مي کمک آن کنترل به خون گلوکز حفظ با

به – آن کمبود و دارد نقش هم ها پروتئين ساخت در انسولين . که ميشود گفته ميانجامد بدن هاي ماهيچه شدن الغرقند بيماريزائي به منجر کمياب عناصر از بعضي کمبود

. روي مس، کروم، ميشودالمعده – لوزه و کبد رساندن آسيب الکل زياد مقدار خوردن

. گردد قند بيماري خطر افزايش به منجر

چاقي•در – است تحرک عدم ديگر و مهم علت است پرخوري چاقي اصلي علت

به منجر شده مازاد مواد انباشت باعث ساز و سوخت تعادل عدم نتيجه. ميگردد چاقي

بگيريم – جدي را بهداشت جهاني سازمان توصيه تحرک پس و تغذيه

سرطان•اي – رابطه کولون سرطانهاي و پستان سرطان با پرچرب غذاهاي وجود

. است مستقيمسرطانهاي – بروز مانع و دارد وجود گياهي غذاهاي در که فيبر خوردن همچنين

. ميشود روده راست

ها • مغذي ريزويتامين – کردن مصرف . A کم کم ميدهد کاهش را سرطان بروز خطر

ويتامين کردن همچنين Cمصرف ميشوند معده سرطان دچار که افرادي در. است دخيل سرطان بروز علت در سلنيوم مصرف

ها • افزودنينيترات – و نيتريت مانند ميکنند اضافه غذائي مواد به که آنچهدارها – دانه مغز و حبوبات و غالت قارچ افالتوکينمثانه – سرطان در قهوه مصرف– . ميدهد افزايش را کبد سرطان الکل زياد مصرف

منتقله هاي بيماري بندي طبقه: ها خوراکي بوسيله

ميکروبي 1. هاي بيمارياستافيلوککي – مسموميت ها سالمونال ، حصبه شبه ، حصبه– ) اشرشياکلي) بعلت اسهال ليسم بوتي ها مسموميت و عفونت

...... مالت تب استرتيوککي عفونت وبائي غير و بيماريهايويروسي 2. بيمارهاي

ها – سترآنژيت سمي ويروسي هاي هپاتيتانگلي 3. هاي بيماري

کرمک • آسيبي آسکاريس تريشن کدو کرمشيميايي 4. هاي مسموميت

کادميوم • سرب، آرسنيک سنگين فلزات ها کش آفتغذائي 5. هاي سم

ها • آفاتوکين ههگير آسيت رسم التي

هریس معادله با پایه مصرف انرژی محاسبهبندیکت-

A ) ( سال متر ) ( Hسن (Wقد کیلوگرم ) وزن

= 55/1(+9/6×W(+)1/8×H(-)4/7×A ) پایه انرژی Fمصرف =66/5(+13/8×W(+)5/0×H(-)6/8×A) پایه انرژی M مصرف

باشد برابر آن مصرف مقدار با انرژی دریافت باید ثابت وزن حفظ برایشود می تأمین پایه ساز و سوخت میزان توسط انرژی مصرف

ساز و سوخت میزان غذایی وعده هر از اف ١٠ -٢٠بعد م ز٪ ، ايش یابد یخواب یابد ٪ ١٠هنگام می کاهش

را ساز و سوخت بترتیب شدید ، متوسط ، آهسته ١٠٠، ۵٠، ٣٠ورزشايشزاف٪ دهد م ی

بهداشت و تغذيه

دندان و دهان

سال پزشكي نوبل جايزه برنده هاپكينز بار :1929اولين گفت توجه جلب خيلي زمان آن شايد كردكه درمان غذا با ميتوان را ها بيماري از بسياري

كه داشت اعالم بهداشت جهاني سازمان باالخره قرن نيم قريب از پس اما نكردسوم؛ هزاره طب

. تحرك و است تغذيه . دارد بيماريها انواع از جلوگيري در مهمي نقش مناسب تغذيه كه زيرا

ميتواند • زيبا دندانهاي با همراه شاد روان و جسم داشتن زيبا لبخند يك براي . باشد داشته را تاثير بيشترين

مقاومت • ، لثه و دهان بافت انسجام ، دندان تشكيل در غذايي برنامه و تغذيه . دارد اساسي نقش دهان حفره بيماريهاي درمان و جلوگيري نيز و استخوان

بر مستقيم اثر نوشيدنيها، و ها غذا مصرف تناوب و شكل نوع، حاليكه در . اثر يك تغذيه ديگر سوي از ميگذارند برجاي دندان و دهان ميكروبي محيط

ترميم و حفظ برتشكيل، عمومي بطور مغذي مواد دريافت دارد نيز عمومي. ميگذارد اثر دندان بافتهاي

گروه • ويتامينهاي برخي كمبود آثار دهان، مخاط بافت سريع تعويض Bبعلتويتامين) و فوالت ويتامين ( B12ريبوفالوين، ،C قبيل از معدني ،مواد

. ميشود آشكار بسرعت مغذي مواد ساير و روي و ،آهن فلوئور

مقدمه :

دندان پيدايش و رشد در غذا نقش

نوزاد _ الف درساختماني • مواد كننده تامين مادر بدن در موجود مغذي مواد

. دندان، عاج در است كودك اوليه دندانهاي براي مناسبآن طبيعي ساخت براي كه است موجود كال ژن بصورت پروتئين

ويتامين .Cبه دارد نيازويتامين • بشكل Dوجود فسفر و كلسيم رسوب فرآيند در

. است ضروري نيز آپاتيت هيدروكسي بلورهايبه • مقاومت آپاتيت هيدروكسي به فلوئورايد شدن افزوده

آن از پس و تولد از پيش تكاملي هاي دوره در را پوسيدگي . هاي ويتامين كمبود ميسازد مثل Cو Dو Aفراهم معدني ،امالح

نوزادي ( دوران در آهن و يد ، فلوئورايد كمبود فسفر و كلسيمدر پوسيدگي و نوزاد در دندان رشد روي بدي تاثير ميتواند

. باشد داشته زندگي بعدي دورانهاي

زندگي - ب مراحل سايرحفظ • و زدن جوانه دندان، رشد مراحل تمامي در غذايي برنامه و تغذيه

شدن معدني و رشد بر نيز زدن جوانه از پس حتي و است موثر آن. دارد مهمي تاثير آن قدرت و مينا تكامل دندان،

در • خوردن، غذا در تناوب و پذير تخمير هاي كربوهيدرات بويژه تغذيه،نقش ، پوسيدگي سرعت و دهان باكتريهاي توسط آلي هاي اسيد توليد

. ميكند ايفا بسزاييدهان، • مخاط سالمت و دندان بافت سالمت بر غذايي، برنامه و تغذيه

. ميگذارد اثر ، دندان ماندگاري و عفونت به مقاومتاين • عكس ميگذارد، تاثير دهان حفره سالمت بر غذايي، برنامه و تغذيه

در فرد توانايي بر دهان حفره وضعيت يعني است، صادق هم موضوعمواد تعادل به رسيدن نتيجه، در و كافي غذايي برنامه يك مصرفافزايش را دندان پوسيدگي و دهان بيماريهاي و ميگذارد اثر مغذي،

ميدهد. باالي • افراد در دنداني بر 65بي زيادي تاثير ممكنست و شايع سال،

گروه اين سالمتي و اي تغذيه وضعيت نتيجه در و غذايي مواد دريافت. بگذارد برجاي سني

پريودنتال 1. بيماريهاي– � هايٍٍ ويتامين جمله از خاصي مغذي مواد E,C,Aمواد و بتاكاروتن ،فوالت،

يك كه دندان اطراف بافت بيماريهاي در روي فسفرو كلسيم، مانند معدني. دارند اي عمده نقش است موضعي حال عين در و عمومي بيماري

قابل : 2. تاثير ميتواند كه است الكل و تنباكو مصرف آمد پي ) غالبا دهان سرطان . مشكل اين باشد داشته فرد اي تغذيه وضعيت و خوردن غذا توانائي بر توجهي

. ميشود دهان سرطان دچار فرد در مغذي مواد و كالري نيازهاي افزايش با.3 : درمان در استفاده مورد روشهاي درماني، شيمي و درماني پرتو جراحي

تاثير دهان مخاط سالمت و اشتها غذا، دريافت بر كه هستند دهان سزطانميگذارند.

بر : 4. كه ميگذارند برجاي دهان در زخمهايي جاي حاد و مزمن متعدد بيماريهاي . به منجر ميتواند ديابت از مراقبت عدم ميگذارد اثر خوردن غذا در فرد توانائيغذا در فرد توانايي كه شود دهان خشكي و كانديديازيس دهان، سوزش سندرم

. ميدهد قرار تاثير تحت را وي اشتهاي و خوردندر 5. نيز ايدز مانند بدن ايمني دستگاه دهنده كاهش بيماريهاي دهاني تظاهرات

. دارند توجهي قابل تاثير ، اي تغذيه نيازهاي و مغذي مواد دريافت اشتها،

تغذيه و بيماريهاي دهان

دندان پوسيدگي و تغذيهمغذي مواد تجزيه از كه است عفوني شايع بيماريهاي از يكي دندان پوسيدگي

. آيد مي بوجود دهان در موجود ميكروارگانيسم توسطدندان قسمت پوسيدگي كه مينا از معدني مواد تدريجي شدن جدا يعني

. پوسيدگي در مختلفي عوامل ميشود تخريب بسرعت دندان پروتئينيعامل؛ چهار همزمان وجود اما دارند نقش دندان

را اثر بيشترين زمان و پذير تخمير كربوهيدراتهاي باكتريها، مستعد، سطحدارند.

مستعد 1. دندان :سطح وجود نیازمند دندان، پوسیدگی پيشرفت . عوامل از برخی باشد زا پوسیدگی مواد حمله مستعد که است دندانی : کمیت دندان، محل ، عاج و مینا ترکیب از عبارتند پوسییدگی ساز زمینه ( . شیر شیشه سندرم دندان تاج در سوراخ و شیار میزان و بزاق کیفیت و

)حفاظتی اثر ممکنست قلیایی بزاق است اهمیت دارای نیز بزاق ترکیب . میدهد افزایش را پوسیدگی زمینه اسیدی بزاق درحالیکه باشد داشته . کلی بطور بگذارد اثر دندان پوسیدگی خطر بر میتواند هم زندگی شیوهغذا، انتخاب در خانوادگی فرهنگ اثرات از احتمالی ژنتیک اثرات تفکیک

! میرسد بنظر مشکل آن، بهداشت و غذایی الگوهای

- باکتری ها2

ایفا دندان پوسیدگی فرایند در اساسی نقش باکتریهاقادرند. متعدد، های میکروارگانیسم میکنندکنند، تخمیر را غذایی کربوهیدراتاز پس و اول درجه در میوتانس، استرپتوکوکوساسترپتوکوکوس و کازئین الکتوباسیلوس آن . ويسکوزوس آکتینومیسس میباشند سانجوس

پوسیدگی در که عمده Marjinنیوزلندی نقش دنداناسید ها کربوهیدرات تجزیه ضمن زیرا دارند ایپوسیدگی ایجاد برای آن میزان که میکنند تولید

. است موثر

- کربوهیدرات های تخمیر پذیر:3ساز و سوخت برای مطلوبی اولیه مواد ها کربوهیدرات

کاهش باعث شده تولید اسیدهای هستند به PHباکتریهااز ایجاد 5.5کمتر برای الزم شرایط شدن فراهم و

. میشوند پوسیدگیراهنمای هرم در موجود غذایی گروه شش از گروه چهار درعبارتند که دارند وجود پذیر تخمیر های کربوهیدرات غذایی

ها- 2غالت- 1از شیری- 3میوه های قندهای- 4فرآوردهها شیرینی و ها چربی افزودنی،

های کربوهیدرات حاوی ممکنست سبزیها از برخی چه اگردر سبزیها قابلیت از کمی اطالعات اما باشند پذیر تخمیر

دارد . وجود دندان پوسیدگی احتمال افزایش یا ایجاد

- زمان :4تجزیه برای دهان در موجود های باکتری برای الزم زمان مدت یا زمان

و شده ها اسید تولید باعث که تخمیرپذیر های کربوهیدرات PHکردناز کمتر به را توجه 5.5بزاق مورد باید که است مهمی نکته نیز ، میرساند

. کاهش هنگام گیرد از PHقرار کمتر فرآیند 5/5به میتوانند آن باکترهای. کنند شروع را دندان از معدنی مواد زدودن

منحنی استپان

دندان پوسیدگی در موثر عوامل

به • کربوهيدرات حاوی نوشیدنیهای مصرف و کردن مزه مزهطوالنی مدت

خوشبوکننده • و سفت نبات آب و وعده میان مکرر خوردندر طوالنی بمدت که قند حاوی و نعنا طعم با دهان های

. بمانند دهانها • فروشگاه در که جویدنی و مایع ویتامین مکملهای و داروها

. باشند قند حاوی ممکنست و میشوند عرضهقند cویتامین • حاوی اسید محصول از ای نمونه جویدنی

به یا جلوگیری برای دارد نقش دندان پوسیدگی در که استچنین برچسب الزمست خطر، این رساندن حداقل

. نمود بررسی ) کامال را محصوالتی

دندان، پوسيدگي از جلوگيري براي: كنيد رعايت را زير موارد

تخمير – كربوهيدراتهاي نوشيدن و خوردن از غذائي، هاي وعده بين. كنيد خودداري پذير

مسواك – غذائي مواد خوردن از پس ) ترجيحا بار، دو روزي حداقلبزنيد.

دهان – غذا، خوردن از پس نيست، مقدور زدن مسواك كه زماني. بشوئيد آب با را

–. كنيد استفاده دندان نخ از روز در بار دو–. كنيد استفاده فلوئورايد حاوي دندانهاي خمير ازمانند – زدا پوسيدگي و پوسيدگي كاهنده غذاهاي از وعده، ميان در

. )... ( كنيد استفاده سبزيها و داده بو ذرت گردو،بادام مغزها پنير،– ، شيريني كراكر، ، نبات آب مانند پذير تخمير كربوهيدراتهاي

. شوند خورده غذائي هاي وعده همراه بايد چيپس شورو چوبنمونه – وعده ميان يا غذا صرف از پس پنير كوچكي قطعه خوردن

دندان پوسيدگي به ابتال كاهش جهت مفيد كارهاي راه از اياست.

از پيشگيري براي اي تغذيه مراقبتدوران در دندان هنگام زود پوسيدگي

كودكي• “ عالمت” كه كودكي دوران هنگام زود پوسيدگي

پيشين دندانهاي در ميشود، ناميده شير شيشهباال دندانهاي رفتن دست از موجب و آمده بوجود

ميشود. آموزش • و غذايي برنامه آن از پيشگيري براي كه

كنندگان مراقبت و والدين براي دهان بهداشتشامل : كودك

و • تناوب اصالح و تختخواب در شير شيشه از استفاده عدم. است روز طول در شير شيشه از استفاده ميزان

شير • فقط يا خشك، شير و آب به بايد شير شيشه محتوي. شود محدود

قرار • رختخواب در شير شيشه با نبايد كودكان و شيرخواران ، شير شيشه با تغذيه بار هر از پس ها لثه و دندانها گيرند،

. شود تميز پانسمان گاز با يا و شسته اي پارچه با بايديكسالگي • سن تا كودك كه برد بكار را خود تالش حداكثر بايد

. شود گرفته شير شيشه از•. داد كودك به فنجان در رقيق شكل به ميتوان را ميوه آب

از پيشگيري براي اي تغذيه مراقبتدندان اطراف بافت بيماري

ويتامين را Cكمبود اي لثه سد پذيري نفوذ روي و ،فوالتبافت بيماري ايجاد زمينه و داده افزايش لثه شيار در . به مبتال افراد در ميكند فراهم را دندان اطراف

ويتامين كمبود يا ديده Cاسكوربوت لثه شديد تحليلويتامين. قبيل از ديگر مغذي مواد چه اگر ، Aميشود

ايمني سيستم و لثه سالمت حفظ در پروتئين و بتاكاروتنتوانند نمي پريودنتال بيماري درمان براي اما دارند، نقش

. باشند موثر

کاربرد فلوئورايد در

دندانپزشکی

به فلوئورايد افزودن هزينهعمر طول در آشاميدني آب

يك كردن پر از كمتر. است دندان

سخنراني انگيزه

بازار 1. به فلوئورايد هاي قرص آمدن

همكاران 2. از درصدي آگاهي عدم

در 3. فلوئوروزيس دنتال عارضه پراكندگي. كشور نقاط از اي پاره و جنوب

لطفا قبل از شروع سخنرانی به سئواالت زير پاسخ دهيد :

از فلوئورايد چه مي دانيد؟1.

اثر ضد پوسيدگی فلوئورايد در چيست؟2.

ميزان مجاز آن در آب چقدر بايد باشد؟3.

در کداميک از نقاط کشور ميزان آن از حد 4.مجاز بيشتر است؟

شاخص اپيدميولوژيکی آن چه نام دارد؟5.

(( چکيده مطالب ))

اگر از شما آقای دکتر يا خانم دکتر بپرسند که با توجه به بازار ))آمدن فرآورده های حاوی فلوئورايد، نسخه ای برای پيشگيری از

پوسيدگی دندان بنوسيد، فورا اقدام مي کنيد يا اينکه : از ميزان فلوئورايد آب آشاميدنی، حرارت محيط، ارتفاع از سطح

دريا، الگوی تغذيه و سن و سال بيمارتان آگاهی کامل حاصل نموده سپس قرص يا قطره خوراکی، فلوئورايد تراپی با ژل،

دهان شويه و يا خمير دندان فلوئورايددار تجويز مي نماييد؟تذکر :•

باشد، يادآور ppm 0.7چنانچه فلوئورايد آب آشاميدنی باالتر از ((ميشويد نيازی به فرآورده های کمکی نخواهد بود.

فلوئورايد كشف چگونگي

سال • به 1901در دندانپزشك كي مك جان فردريك دكتر ميالديكند، داير مطب تا رفت آمريكا كلرادو ايالت شهرهاي از يكيآنهايي بخصوص افراد از زيادي تعداد كه شد متوجه بزودي اماهايشان دندان روي ميكردند زندگي منطقه آن در تولد بدو از كه

. ميگفتند كلرادو رنگ آن به ها محلي كه دارند رنگي

كه 2945معاينه • بودند 87.5نفر مبتال عارضه به درصدسمينار در مسئله بيان كه 1909و شد موجب كلرادو

نمايد جلب بخود را همگان توجهاهالي • اركانزاس ايالت در دادند خبر مدتي از 3بعد

از چون اما دارند قرار هم از زيادي فاصله به كه روستاميكنند استفاده آشاميدن جهت مشترك آب چشمه يك . از پس كي مك دكتر هستند رنگي دندانهاي داراي

. نمود حاصل يقين محل رويت ) است) عارضه بروز مسئول (آب است) عارضه بروز مسئول آب

از • پس جالب نتيجه دهد تغيير را افراد آشاميدني آب محل دو در گرفت تصميم .)7بالفاصله آمد بدست (1925سال

• . كه شد مطرح سئوال اين اما بودند كرده پيدا نجات مزاحم رنگ آن از كودكان (دندانهاي آب) در چيزي (چه آب) در چيزي ؟ چه آورد مي بوجود را عارضه اين

جالب اتفاق يك

معمولي • شفافيت و رنگ با دندانهايي مردم كه بوكسيت شهر درمورد آب براي كرد داير اي كارخانه آلومينيوم كمپاني داشتند . آمدن بازار به با همزمان پرداخت چاه حفر به خود نيازرنگي دندانهاي دچار نيز كارگران هاي بچه كارخانه محصوالت . غذا خوردن يا طبخ كه آمد بوجود شبهه اين نتيجه در بودند شدهآزمايش اما است شده عارضه موجب آلومينيومي ظروف در

آنها فلوئورايد ميزان داد نشان عميق هاي چاه ppm 13.7آبرا دار عارضه نقاط آب شد درخواست كي مك دكتر از و استداراي آنها همه گرديد معلوم و دارد ارسال آزمايش جهت

(. هستند بااليي (1931فلوئورايددين • دكتر شد موجب آمريكا بهداشت مركز به خبر اين اعالم كه

يا دار لكه ميناي جغرافيايي پخش و وسعت تا يافت ماموريت . نمايد بررسي امريكا مختلف اياالت در را رنگي دندانهاي

داد : انجام جالب كار سه دين دكتر

.1. آن بندي طبقه و فلوئورزيس گذاري نام

يا 2. دين شاخص تعيين و اپيدميولوژيك .(CFI)بررسي

.3( فلوئورايد مناسب ميزان اين(. ppm 1تعيين ) بعدا كهبين 1ميزان محيط حرارت به تغيير 0.7 –1.2بسته

كرد.

فلوئوروزيس

به عوامل زير بستگی دارد :

مدت دريافت 1.

زمان دريافت2.

((حرارت ، ارتفاع )) عوامل جغرافيايی 3.

الگوی تغذيه4.

بندي طبقه و فلوئورزيس گذاري نامآن.

يا دين شاخص تعيين و اپيدميولوژيك بررسي(CFI).

( فلوئورايد مناسب ميزان (. ppm 1تعيينو محيط حرارت به نسبت ميزان اين ) بعدا كه

. كرد تغيير دريا سطح از تا 0.7 )ارتفاع1.2)

اين • به توجه دين دكتر مهم كه نكتهكار بودخاصيت پوسيدگي فلوئورايد دندان ضد

پوسيدگي دار لكه ميناي داراي افراد زيرا دارد، . به خبر اين اعالم داشتند كمتري دندان

را كشورها از بسياري بهداشت جهاني سازمانزمينه اين در اي تجربه به كه داشت آن بر

ميانگين رابطه كانادا كشور را DMFبپردازندثابت ) عمال آب در فلورئورايد مناسب ميزان با

كرد.

Sarniaميزان فلوئورايد کم بود. 1.

Brantford رسانده شده است . ppm 1به 2.

.31 ppm .داشته است Stratford

10.4

4.6 4.3

0

2

4

6

8

10

12

Sarnia Brantford Stratford

شيمياي1.ي

فيزيكي2.

فلوئورايد فلوئورايد دندان پوسيدگي ضد دندان حربه پوسيدگي ضد حربه

The most recent studies amongst people who drink fluoridated water

show that fluoridation reduces

• Tooth decay in permanent teeth by 25 to 40 percent.

بخشی اثر پژوهشی طرحآشامیدنی آب فلوئوراید

ساكنين 165دراينطرح • فلوئورايد 4نفر با روستاياز ( ppm 0.4كمتر ( و مورد نفر 164گروه

مناسب 4ساكنين فلوئورايد با ppmروستاي1.2 –0.6 ) ( دنداني معاينات مورد شاهد گروه

. گرفتند قرارميزان • كه داد نشان آمده بدست DMFTنتايج

( 4ساكنين ( فلوئورايد با شاهد گروه روستاي) ( 8.4 ± 6.6مناسب مورد گروه 11.7 ± 7.9و

اختالف كه . 39.3بود دهد مي نشان را درصدي

توزيع شاخصهاي 329نمودار حسب بر بررسي مورد نفرD.M.F آشاميدني آب فلوئورايد ميزان تفكيك به و

پوسيده- 1 دندانهاي مورد درصد 39/3اختالف درشده- 2 كشيده دندانهاي مورد درصد 44اختالف در

مختلف سنين در دنداني شاخصهايفلوئورايد ميزان با بررسي مورد افراد

آشاميدني آبسنميزانمناسبكماختالف

55%055%Caries free15-12

6.11.5DMFTبرابر 4

تمام 8996% 8% داشتنها دندان

1894.7DMFTبرابر 2

16.110.8DMFT44-35برابر 1.5

تعيين مقدار فلوئورايد در آب آشاميدن 1.بصورت همزمان بايک شيوه اجرائي درسطح

کشور

مشخص نمودن نقاط کاهش ويا افزايش 2.غلظت فلوئورايد

برنامه ريزي درجهت تعديل غلظت فلوئورايد 3.درآب آشاميدني

افزودن فلوئورايد به آب مناطقي که کمترازحد 4.مجاز فلوئورايد دارند .

حذف فلوئورايد مازادازآب با بهره گيري 5.ازشيوه مناسب

نتيجه وپيشنهادات

تجويزفرآورده هاي حاوي فلوئورايد

چرا ؟ و چگونه ؟

؟ ( چرا الفبخشي 1. اثرآشاميدني 2. هاي آب وضعيت

كشوراقتصادي 3. صرفه

1 -The most recent studies amongst people who drink fluoridated water

show that fluoridation reduces

• Tooth decay in permanent teeth by 25 to 40 percent.

• Tooth decay in baby teeth by 40 to 60 percent.

توزيع شاخصهاي 329نمودار حسب بر بررسي مورد نفرD.M.F آشاميدني آب فلوئورايد ميزان تفكيك به و

پوسيده- 1 دندانهاي مورد % 39.3اختالف درشده- 2 كشيده دندانهاي مورد %44اختالف در

بخشي 1. اثر

مختلف سنين در دنداني شاخصهايفلوئورايد ميزان با بررسي مورد افراد

آشاميدني آبسنميزانمناسبكماختالف

55%055%Caries free15-12

6.11.5DMFTبرابر 4

تمام 8996% 8% داشتنها دندان

1894.7DMFTبرابر 2

16.110.8DMFT44-35برابر 1.5

درصد آبهای آشاميدنیppmميزان فلوئورايد به

0.3>80

0.7 -0.310

1.2 – 0.77

1.2 < 3

- وضعيت آب های آشاميدنی 2کشور

به فلوئورايد افزودن هزينهعمر طول در آشاميدني آب

يك كردن پر از كمتر. است دندان

- صرفه اقتصادی3

وردههایحاویفلوئورايد نمودار- استفادهکنندگانازفرآ

1200

600

50

60

80

40

0 500 1000 1500 2000

خميردندان

آبآشاميدنی

نمک

قرص،قطره

دهانشويه

فلوئورايدتراپیباژل

ميليوننفر

؟ ( چگونه ب

آشاميدني -1 آب فلوئوريداسيون

گرفتن نظر در با مجاز ميزاناز عبارتند كه موثر هاي فاكتور

محيط • حرارت 1.2تا 0.7درجهاز • دريا سطح از 1500ارتفاع

باال به مترعمر • طول در استفادهروش 30• اين از جهان كشور

. ميكنند استفاده

مدارس -2 آب فلوئوريداسيون

محل 4.5- 5• آشاميدني آب مجاز ميزان برابرمدرسه • در را كمتري وقت آموزان دانش زيرا

. گذرانند مي

شويه -3 دهان

دوز • % 0.2بادبستان • دوره طول بار يك اي هفتهكه • شد انجام بهداشت وزارت بوسيله برنامه اين

تحسين درخور انتقادات و ها نارسايي همه بااست.

•. است مهم مصرف طرز در دقتبطرف • سر كه ميماند دهان در دقيقه دو تا يك

نيز بعد ساعت نيم نشودو خورده تا باشد پائين. نخورد چيزي

دندان -4 خمير

از % 0.24ميزان • بيش امروزه ميليارد 1كه. كنند مي استفاده آن از نفر

در : • نبايد دار فلوئوريد دندان خمير تذكرباشد اطفال دسترس

از • آشاميدني آب فلوئوريد ميزان كه نقاطي در0.7 ppm. نشود استفاده است، بيشتر

مطب -5 در تراپي فلوئورايد

معين دوز با فلوئورايد ژلسديم • %8فلوئورقلع% - 24فلوئور

دوباردرسالتحتشرايطخاص • يكيا

فلوئورايد وارنيش

دندان : روي مو قلم يا پنبه رول با استفاده طرز. شود مي زده

خوراكي -6 قطره يا قرص

گرمي • ميلي يك دوز

است : اميدفلوئورايد اثر كه شده انجام تحقيقات نتايجمي نشان دنداني پوسيدگي كاهش در رابهداشتي ريزان برنامه توجه مورد دهد

. گيرد قرار كشور