การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

AN APPLICATION OF EXISTENCE IN SOCIAL ADAPTATION OF

THE ELDERS IN NAKHON HAD YAI MUNICIPALITY,

HAD YAI DISTRICT, SONGKHLA PROVINCE.

นางภณฑลา สงคหะ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการพฒนาสงคม

บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๖๑

การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

นางภณฑลา สงคหะ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการพฒนาสงคม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

พทธศกราช ๒๕๖๑

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย)

An Application of Existence in Social Adaptation of the

Elders in Nakhon Had Yai Municipality,

Had Yai District, Songkhla Province

Mrs.Phuntila Sangkhaha

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of

The Requirement for the Degree of

Master of Arts

(Social Development)

Graduate School

Mahachulalongkornrajavidyalaya University

C.E.2018

(Copyright by Mahachulalongkornrajavidyalaya University)

ก

ชอวทยานพนธ : การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขต เทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

ผวจย : นางภณฑลา สงคหะ

ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (สาขาการพฒนาสงคม) คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ

: พระครวรตธรรมโชต, ดร. พธ.บ (สงคมวทยา), M.A. (Sociology), Ph.D. (Sociology)

: รศ.ดร.กนตภณ หนทองแกว พธ.บ. (สงคมวทยา), M.A. (Sociology), Ph.D. (Sociology)

วนทส าเรจการศกษา : ๒๘ กนยายน ๒๕๖๑

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงค คอ ๑) เพอศกษาการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๒) เพอศกษาเปรยบเทยบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายทม เพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน และ ๓) เพอศกษาขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) โดยใชวธการเชงส ารวจ (Survey

Research) ท าการเกบรวบรวมขอมล ดวยแบบสอบถาม (Questionnaire) ประชากร คอ ผสงอายทงเพศชายและเพศหญง ทมอาย ๖๐ ปขนไป ทอาศยอยในเขตพนทเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ านวน ๑๕ ,๗๕๓ คน ก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรของ เครซซและมอรแกน (Krejcie and Morgan) ทระดบความคลาดเคลอน .๐๕ ไดกลมตวอยาง จ านวน ๓๗๕ คน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย

(Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) การทดสอบคาท (t-test) และการทดสอบคาเอฟ (F-test) ซงถาพบความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต จงท าการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายคดวยวธการ LSD (Least Signficant Difference)

ผลการวจยพบวา ๑) ผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใช

หลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน อยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานโดยเรยงล าดบตามคาเฉลย พบวา การปรบตวทางสงคมดานอนตตามคาเฉลยสงสด ( x =๓.๔๖) รองลงมาไดแกดานอนจจง ( x =๓.๒๗) สวนดานทกขงมคาเฉลยต าสด ( x =๓.๒๑) เมอจ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพ การศกษา และรายได พบวา มระดบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน อยในระดบปานกลาง

๒) ผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา พบวา ผสงอายทมเพศตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ไมแตกตางกน สวน ผสงอาย ทม อาย สถานภาพ

ข

การศกษา และรายได ตางกน มระดบ ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทาง สถตทระดบ .๐๕

๓) ผลการศกษา ขอเสนอแนะเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา พบวา (๑) ผสงอาย ควรปรบตวใหรเทาทน การเปลยนแปลงดานขอมล เทคโนโลย วฒนธรรมและคานยมของคนในสงคมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว โดยการเรยนรและปรบใชอยางเหมาะสมกบเพศภาวะและอายของผสงอาย (๒) ผสงอาย ไมควรยดตดกบวตถ นยมและบรโภคนยม เพราะสงเหลาน กอใหเกดความอยาก อนเปนตวการทท าใหเกดทกข เปลยนแปลงพฤตกรรมใหอยกบปจจบนตามวยสงอาย (๓) ผสงอายควรเขาใจหรอปรบเปลยนชวต เมอเกดการเปลยนแปลงขนในสงคม ไมยดมนถอมน ไมคดครอบครอง ปลอยใหทกอยางด าเนนไป ตามธรรมชาต ใหยอมรบวาถงเวลาของผสงอายพกผอน หรอท าหนาทอกบทบาทตามวยสงอาย

ค

Thesis Title : An Application of Existence in Social Adaptation of the

Elders in Nakhon Had Yai Municipality, Had Yai District,

Songkhla Province.

Researcher : Mrs.Phuntila Sagkhaha

Degree : Master of Arts (Social Development)

Thesis Supervisory Committee

: Phakru Wiratthammachot, Dr. B.A. (Sociology),

M.A. (Sociology), Ph.D. (Sociology Science)

: Assoc.Prof.Dr. Kantaphon Nuthongkeaw B.A. (Sociology)

M.A. (Sociology), Ph.D. (Sociology)

Date of Graduation : October 28, 2018

Abstract

The objectives of this research were as follows; 1) to study on application to

existence in social adaptation of the elders in Nakhon Had Yai municipality, Had Yai

district, Songkhla Province, 2) to compare on application of existence in social

adaptation of the elders in Nakhon Had Yai municipality, Had Yai district, Songkhla

Province in terms of sexes, ages, degrees of education, statuses and incomes as

differently and 3) to study the suggestion and guideline in promote on application of

existence in social adaptation of the elders in Nakhon Had Yai municipality, Had Yai

district, Songkhla Province. This is the quantitative research by survey, data collection

by questionnaire. The population were composed of male and female who are ages 60

years and live in Nakhon Had Yai municipality, Had Yai district, Songkhla Province

for 15,753 persons, sample size by Krejcie and Morgan’s table measurement at the

error .05, the samples were about 375 persons. The statistics were analysed as

followed, frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, t-test, F-test

and to test arithmetic mean in each pair by LSD method (Least Significant difference)

The findings were as follows:

1) An application of existence in social adaptation of the elders in Nakhon

Had Yai municipality, Had Yai district, Songkhla Province by overview was at

moderate level all aspects (x = 3.31) when considered in each domain found that all

ง

domains are at moderate level from more to less as follows ; Anatta domain (x = 3.46)

Anicca (x = 3.27) and Dukkhan (x = 3.21) respectively. When considered in terms of

sexes, ages, degrees of education, statuses and incomes found that there were applied

at moderate level by overviewed.

2) The comparative results on application of existence in social adaptation of

the elders in Nakhon Had Yai municipality, Had Yai district, Songkhla Province in

terms of sexes found that there were not different but in terms of ages, statuses,

degrees of education and income found that there were different as statistically

significance at .05.

3) The suggestion and resolution on promotion for application of existence in

social adaptation of the elders in Nakhon Had Yai municipality, Had Yai district,

Songkhla Province found that:

(1) The elders should be adapted foe changing of technology

information, culture and value of people in rapid change society by learning and

adapting as suitability with gender and age of elders.

(2) The elders should not be on materialism and consumerism these are

based on desire and caused of suffering they should adapt themselves for ready in

recent and aging.

(3) The elders should be understood or adapting life style while society

changing without attachment and let them going by nature and try to accept that now

we are going to rest or work on the role of elders.

จ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลงไดดวยด ดวยความกรณาจากทานอาจารยพระครวรตธรรมโชต, ดร. อาจารย รศ.ดร.กนตภณ หนทองแกว ซงเปนอาจารยผควบคมวทยานพนธ พระครโฆสตวฒนานกล,ดร. ผอ านวยการบณฑตศกษามหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตนครศรธรรมราช พระครอรณสตาลงการ, ผศ.ดร. และผศ.ดร.ดเรก นนกล า ทไดใหความกรณาตอผวจยในการใหค าแนะน า ชวยตรวจสอบและแกไขขอบกพรองตาง ๆ จนวทยานพนธฉบบนส าเรจสมบรณดวยด ขอกราบขอบพระคณอยางสงมา ณ โอกาสน ขอกราบขอบพระคณพระครภทรปญญาคณ พระเศวตฉตร กตตปญโญ และพระประเสรฐ นารโท ทสละเวลาอนมคาในการใหค าปรกษาแนะน าทเปนประโยชนอยางยงในการท าวทยานพนธฉบบน ขอขอบคณคณสภาวด คงอนทร เจาหนาทบณฑตศกษาทคอยเปนก าลงใจและชวยอ านวยความสะดวก ประสานงานและออกเอกสารส าคญส าหรบใชในการท าการศกษาวจยในครงน ขอบคณเพอน ๆ ชาวพฒนาสงคมทกคนทคอยหวงใยเปนก าลงใจ ใหความชวยเหลอมาโดยตลอด และขอขอบคณครอบครวผอยเบองหลงทคอยผลกดน สนบสนน สงเสรม เปนก าลงใจดวยดตลอดมา คณคาและประโยชนทเกดจากวทยานพนธฉบบน ผวจยขอบชาพระคณบดามารดา คณาจารย ตลอดจนผทมพระคณทกทานทท าใหผวจยไดประสบความส าเรจในการศกษา

นางภณฑลา สงคหะ ๘ สงหาคม ๒๕๖๑

ฉ

สารบญ

เรอง หนา

บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ค กตตกรรมประกาศ จ สารบญ ฉ สารบญตาราง ญ สารบญแผนภม ฐ ค าอธบายสญลกษณค ายอ ฑ

บทท ๑ บทน า ๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา ๑ ๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๓ ๑.๓ ปญหาทตองการทราบ ๓ ๑.๔ ขอบเขตการวจย ๔ ๑.๕ สมมตฐานในการวจย ๔ ๑.๖ นยามศพทเฉพาะทใชในการวจย ๕ ๑.๗ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๕

บทท ๒ แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ๒.๑ แนวคดเกยวกบหลกไตรลกษณ ๗ ๒.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบผสงอาย ๑๖ ๒. ๓ แนวคดทฤษฎเกยวกบการปรบตวทางสงคม ๒๑ ๒.๔ บรบทของเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๓๐ ๒.๕ งานวจยทเกยวของ ๓๒ ๒.๖ กรอบแนวคดในการวจย ๓๖

บทท ๓ วธด าเนนการวจย ๓.๑ รปแบบการวจย ๓๗ ๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง ๓๗ ๓.๓ เครองมอและการสรางเครองมอทใชในการวจย ๓๘ ๓.๔ วธการเกบรวบรวมขอมล ๓๙ ๓.๕ การวเคราะหขอมล ๔๐ ๓.๖ สถตทใชในการวจย ๔๑

ช

บทท ๔ ผลการวเคราะหขอมล ๔.๑ สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ๔๔ ๔.๒ ขนตอนการวเคราะหขอมล ๔๕ ๔.๓ ผลการวเคราะหขอมล ๔๖

ตอนท ๑ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบสถานภาพทวไปของผตอบ แบบสอบถาม ๔๖

ตอนท ๒ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณ ในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๔๘

ตอนท ๓ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณ ในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพ การศกษา และรายได ๕๕

ตอนท ๔ ผลการวเคราะหขอมลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตร ในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญ อ าเภอหาดใหญจงหวดสงขลา ทมเพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน ๖๐

ตอนท ๕ ผลการวเคราะหขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๘๑

บทท ๕ สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ ๕.๑ สรปผลการวจย ๘๓ ๕.๒ อภปรายผลการวจย ๘๙ ๕.๓ ขอเสนอแนะ ๙๓

บรรณานกรม ๙๔

ภาคผนวก ๙๘

ผนวก ก รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย ๙๙ ผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบ

คณภาพเครองมอวจย ๑๐๑ ผนวก ค ผลการหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ๑๐๕ ผนวก ง ผลการหาคาความเชอมนของเครองมอวจย (Reliability) ๑๐๙ ผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหเกบขอมลเพอตรวจสอบ

ความเชอมนของเครองมอวจย (Try out) ๑๑๒

ซ

ผนวก ฉ หนงสอขอความอนเคราะหแจกแบบสอบถามเกบรวบรวม ขอมลเพอการวจย ๑๑๔ ผนวก ช แบบสอบถามเพอการวจย ๑๑๖

ประวตผวจย ๑๒๓

ฌ

สารบญตาราง ตารางท หนา ๔.๑ แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสถานภาพทวไป ๔๖ ๔.๒ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาโดยรวม ๔๘ ๔.๓ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาดานอนจจง ๔๙ ๔.๔ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาดานทกขง ๕๑ ๔.๕ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาดานอนตตา ๕๓ ๔.๖ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามเพศ ๕๕ ๔.๗ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามอาย ๕๖ ๔.๘ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามสถานภาพ ๕๗ ๔.๙ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามการศกษา ๕๘ ๔.๑๐ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามรายได ๕๙ ๔.๑๑ แสดงผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาทม เพศตางกน ๖๐ ๔.๑๒ แสดงผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทม อายตางกน ๖๑

ญ

๔.๑๓ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตร ลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวม ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน ๖๒ ๔.๑๔ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตร ลกษณการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน ๖๓ ๔.๑๕ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตร ลกษณในการปรบตวทางสงคมดานทกขง ของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน ๖๔ ๔.๑๖ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตร ลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา ของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน ๖๕ ๔.๑๗ แสดงผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน ๖๖ ๔.๑๘ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญสงขลา ทมสถานภาพตางกน ๖๗ ๔.๑๙ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน ๖๘ ๔.๒๐ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณการปรบตวทางสงคมดานทกขง ของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน ๖๙ ๔.๒๑ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา ของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน ๗๐ ๔.๒๒ แสดงผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทม การศกษาตางกน ๗๑ ๔.๒๓ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวม ของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน ๗๒ ๔.๒๔ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน ๗๓

ฎ

๔.๒๕ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานทกขง ของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน ๗๔ ๔.๒๖ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา ของผสงอายในเขตเทศบาลนคร หาดใหญอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน ๗๕ ๔.๒๗ แสดงผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายได ตางกน ๗๖ ๔.๒๘ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใช หลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวมของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน ๗๗ ๔.๒๙ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน ๗๘ ๔.๓๐ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานดานทกขง ของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน ๗๙ ๔.๓๑ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลก ไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา ของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน ๘๐ ๕.๑ สรปผลการทดสอบสมมตฐาน ๘๗

ฏ

สารบญแผนภม แผนภมท หนา ๒.๑ กรอบแนวคดในการวจย ๓๖

ฐ

ค าอธบายสญลกษณและค ายอ ในงานวจยครงน ผวจยใชพระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๓๙ การอางองในวทยานพนธฉบบน ผวจยไดระบ เลม/ขอ/หนา หลงค ายอชอคมภร เชน ม.ม (ไทย) ๑๒/๙๒/๘๗ หมายถง มชฌมนกาย มลปณณาสก พระไตรปฎกภาษาไทย เลม ๑๒ ขอ ๙๒ หนา ๘๗

๑. ค ายอชอคมภรพระไตรปฎก ก.ค ายอชอคมภรพระสตตนตปฎก ค ายอ ชอคมภร ภาษา ม.ม. (ไทย) = สตตนตปฎก มชฌมนกาย มลปณณาสก (ไทย) ส .ส. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย สคาถวรรค (ไทย) ส .ข. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย ขนธวารวรรค (ไทย)

บทท ๑ บทน า

๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา การทองคการสหประชาชาตไดนยามไววาประเทศใดมประชากรอาย ๖๐ ปขนไปเปนสดสวนรอยละ ๑๐ หรออาย ๖๕ ปขนไปเกนรอยละ ๗ ของประชากรทงประเทศถอวาประเทศนนไดกาวเขาสสงคมผสงอาย (aging society) และจะเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณ (aged society)

เมอสดสวนประชากรอาย ๖๐ ปขนไปเพมเปนรอยละ ๒๐ และอาย ๖๕ ปขนไปเพมรอยละ ๑๔ ซงปจจบนสดสวนผสงอายของไทยอยท ๑๕.๓๐ เปอรเซนต มจ านวนประมาณ ๙ ,๙๒๘,๐๐๐ คน และคาดการณกนวา ภายในป ๒๕๖๔ ประชากรสงวยจะเพมขนเปน ๒๐ เปอรเซนต เขาเกณฑ ‘สงคมสงวยโดยสมบรณ ’ (aged society) จากแนวโนมการเพมจ านวนผสงอายดงกลาวสะทอนใหเหนความส าคญและความรนแรงของปญหาผสงอายทจะมเพมมากขนในอนาคตทงนเพราะวยสงอายเปนวยทมความเปลยนแปลงในหลายๆ ดาน ทงรางกาย จตใจ อารมณและสงคม ซงการเปลยนแปลงเหลานมผลกระทบตออารมณและจตใจของผสงอายเปนอยางมาก ซงถอวาหลกเลยงไมได โดยเฉพาะการเปลยนแปลงในสภาพแวดลอมตางๆในสงคม สมพนธภาพกบบคคลใกลชด เปนตน การเขาสวยสงอายเปนเรอง ของ ธรรมชาตทไมอาจหลกเลยงได ฉะนนเมอเกดการเปลยนแปลง ผสงอายอยในสถานการณทตองปรบตว ซงการปรบตว หมายถง กระบวนการทบคคลตองเผชญกบปญหาตางๆ ในชวตประจ าวนโดยการจดการ แกไข ตอส และปรบปรงตนเองเพอใหอยในสถานการณนนๆ ไดอยางมคณภาพชวตทด ทงนผสงอายจะตองเผชญกบการเปลยนแปลงของสงคม และตองเผชญกบการเปลยนแปลงดานรางกาย อนเนองจากความสงอายของตนเองอกดวย ดงนนปจจบนหนวยงานทเกยวของจงมความตระหนกวาความเปนผสงอายตองมการเรยนร เพอจะไดปรบตวตอสภาวะความเปนผสงอายในสงคมสมยใหมอยางมประสทธภาพ สามารถปรบตวตอภาวะความเปนวยสงอายของผสงอายและเพอผสงอายอยางเปนผลดตอสงคมโดยสวนรวม ส าหรบการปรบตวปรบใจคงอยทการพยายามยอมรบตวเอง สงขารยอมเปลยนแปลงไปเปนธรรมดา จากวนทมคนนบหนาถอตาในทท างานกอาจจะตองอยบานท างานเลกๆ นอยๆ ซงจะตองมการปรบเปลยนตวเองเพอใหเปนผสงอายทมความสขแมจะสงวยแตจ าเปนตองเคารพตวเองและผอนอยเสมอ กบสภาพสงคมทเปลยนแปลงไปในปจจบน เชน การเปลยนแปลง ทางเทคโนโลย กฎกตกาของสงคม คานยมและวฒนธรรมของคนรนใหม ปรบใจยอมรบสงใหมๆ กาวใหทนความคดของคนรนใหม โดย

สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล , ๒๕๕๗, สารประชากร มหาวทยาลยมหดล , [ออนไลน], แหลงทมา: http://www.ipsr.mahidol.ac.th [๑๘ สงหาคม ๒๕๖๐].

กงแกว ทรพยพระวงศ, ๒๕๔๘, บคลกภาพและการปรบ , (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยกรงเทพแผนกต าราและค าสอน), หนา ๑๒๒.

ศรเรอน แกวกงวาน , ๒๕๔๕ , จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย เลม ๒, (กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร), หนา ๕๓๙.

๒

พยายามปรบจนความคดเพอไมใหเกดชองวางระหวางวยกบลกหลานและยอมรบความเปนจรงของชวต ปรากฏการณตางๆทเปลยนแปลงไป เหลานลวนเปนวธการทส าคญ เพอด ารงรกษาสขภาพจตใหมความสขตามควรแกฐานะ ในทางพระพทธศาสนาถอวาวยสงอายเปนชวงวยสดทายของชวตหรอปจฌมวย พงด ารงตนอยในหลกธรรมทเหมาะสมแกตน เพอใหสามารถทจะด าเนนชวตอยไดอยางปกตสข และรจกการปลอยวางตออารมณตางๆ หลกไตรลกษณเปนหลกธรรมค าสอนของพระพทธศาสนา วาดวยการเปลยนแปลง ไมคงทของทกสงทกอยาง โดยในแตละวนทกคนกจะไดพบกบความสขความทกขอยตลอดเวลาซงหมายถงการไดพบเหนความเปลยนแปลงทางชวต สงของตางๆ ไดมาแลวกตองหมดไป เสอมไป สนไป ทงหมดลวนเปนไปตามสจธรรมคอไตรลกษณซงเกดขนอยกบทกคน หากพจารณาถงค าสอนไตรลกษณทพระพทธองคสงสอนแลวกจะเขาใจไดวา ความสข ความทกข ดใจ เสยใจตางๆ เปนของไมยงยนถาวรตลอดไป เปลยนแปลงไป ตลอดเวลา ไมคงท ควรมองใหเหนสภาวะทเปนจรง แลวน ามาพจารณาปรบปรงแกไขกบตวเองในการด าเนนชวต เพอใหไดรบประโยชนสข ตงแตขนตน คอ การรเทาทนความไมเทยง การรเทาทนในไตรลกษณจะ ท าใหผสงอายไมอยในความประมาท ความเขาใจเรองไตรลกษณสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได เชน ใชเตอนสตตนเองอยเสมอเมอรวา “สงทแนนอนกคอความไมแนนอน” เทศบาลนครหาดใหญถอไดวาเปนเมองทใหญทสดในภาคใตเนองจากเปนศนยกลางทางเศรษฐกจ การคา และการคมนาคมขนสงทส าคญของภาคใต หาดใหญไดยกฐานะเปนเทศบาลนครหาดใหญ ตามประกาศราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฎกา เลมท ๑๑๒ ตอนท ๔๐ ก ลงวนท ๒๔ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๘ โดยมผลบงคบใชมาตงแตวนท ๒๕ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๘ เทศบาลนครหาดใหญมชมชนหนาแนน มพนท ๒๑ ตารางกโลเมตร ซงประกอบดวย ๔ เขตการปกครอง จ านวน ๑๐๓ ชมชน มผสงอายทอาศยอยในเขตเทศบาลนครหาดใหญรวมทงสน ๑๕ ,๗๕๓ คน เปนผสงอายชาย ๕ ,๙๖๘ คน และผสงอายหญง ๙ ,๗๘๕ คน ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพพาณชกรรม (รองรบกจกรรมการทองเทยว) และอตสาหกรรม ไดแก อาชพคาขาย ธรกจบรการ และเปนลกจางในสถานประกอบการ คนรนหนมสาวตองท างานหนกเพออนาคตของครอบครว พบวามผสงอายจ านวนมากมการเปลยนแปลงของรางกายตามวยและเกดความหางเหนกบคนในครอบครว ตองเผชญกบปญหาและความเครยดซงน าไปสปญหาทางสขภาพและไมสามารถปรบตวไดสภาพสงคมทเปลยนแปลงไป ดวยเหตดงกลาวนผวจยในฐานะทอาศยอยในเขตเทศบาลนครหาดใหญจงมความสนใจทจะท าการศกษาการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย การทจะเขาใจในหลกค าสอนไดและผทเขาถงหรอเขาใจอยางแทจรงแลวจะเกดผลอยางไร ทงนเพอจะน ามาเปนแนวทางของการปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรมอยางชดเจน โดยการน าหลกค าสอนเรองไตรลกษณ มาปรบใชใน การปรบตวของผสงอาย ใหเขากบความเปนจรงในการด าเนนชวตในสงคมปจจบน ทเปลยนไป ใหมองเหนวาทกสงทกอยางทเกดขนและเปนไปอยในโลกนกตองมเหตมปจจยเปนเบองตน

ขอมลพนฐานเทศบาลนครหาดใหญ , [ออนไลน ], แหลงทมา : htt://www.hatyaicity.go.th/ [๑๖ ตลาคม ๒๕๖๐]

ฐานขอมลทะเบยนราษฎร , เทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา , ณ เดอนกรกฎาคม ๒๕๖๐, อดส าเนา

๓

เมอมองใหเหนสาเหตกจะเกดปญญาแกไขปญหาได กจะท าใจไดวาทกอยางก ตองเปนอยางนนเอง เปนความจรงของสจธรรม ทตกอยภายใตภาวะทง ๓ อยางคอ ความเปลยนแปลง ความเปนทกข ความเปนสภาพไมอยในการควบคมของเราได ปญหาอยทวาเราจะน ามาใชใหเกดประโยชนอยางไรเพอใหอยกบสงคมปจจบนไดอยางมความสข ๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๑.๒.๑ เพอศกษาการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๑.๒.๒ เพอศกษาเปรยบเทยบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายทม เพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน ๑.๒.๓ เพอศกษาขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๑.๓ ปญหาทตองการทราบ ๑.๓.๑ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๑.๓.๒ ผลของการเปรยบเทยบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายทม เพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน ๑.๓.๓ ขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๑.๔ ขอบเขตการวจย การวจยครงนจะท าการศกษาการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยไดก าหนดขอบเขตการวจยดงน ๑.๔.๑ ขอบเขตดานเนอหา การวจยครงนมงศกษาการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยไดก าหนดขอบเขตดานเนอหา อนประกอบดวย แนวคดเกยวกบหลกไตรลกษณ แนวคดและทฤษฎทเกยวกบการปรบตวทางสงคมของผสงอาย และศกษาถงขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ๑.๔.๒ ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการศกษาวจยครงน ไดแก ผสงอายทงเพศชายและเพศหญงทมอายตงแต ๖๐ ปขนไป ทอาศยอยในเขตพนทเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ านวน ๑๕,๗๕๓ คน โดยผวจยไดก าหนดกลมตวอยางตามตารางส าเรจรปของ เครชซและมอรแกน (Krejcie and Morgan) ไดกลมตวอยางจ านวน ๓๗๕ คน โดยใชวธการสมกลมตวอยางแบบเจาะจง ๑.๔.๓ ขอบเขตดานพนท ขอบเขตดานพนท ทใชในการศกษาวจย ไดแก เทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ซงประกอบดวย ๔ เขตการปกครอง ๑๐๓ ชมชน

๔

๑.๔.๔ ขอบเขตดานระยะเวลา ในการศกษาวจยครงนผวจยไดก าหนดระยะเวลาไวตงแตเดอนสงหาคม ถงเดอนมกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ๑.๕ สมมตฐานในการวจย สมมตฐานท ๑ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกน สมมตฐานท ๒ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกน สมมตฐานท ๓ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกน สมมตฐานท ๔ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกน สมมตฐานท ๕ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกน ๑.๖ นยามศพทเฉพาะทใชในการวจย ไตรลกษณ ในความหมายของการวจย หมายถง ความไมเทยง ภาวะทไมคงตว คงอยในสภาพเดมไมได ความไมมตวตนทแทจรงของมนเอง เปนกฎทเดดขาดของธรรมชาตชวตของมนษย สตว และทกสงทกอยาง ชาวพทธทเขาถงหลกดงกลาวยอมด ารงชวตอยอยางรเทาทนเปนอสระ การใชหลกไตรลกษณ ในความหมายของการวจย หมายถง การน าหลกไตรลกษณซงเปนหลกธรรมค าสอนทางพระพทธศาสนาไปใชอยางเหมาะสมทงดานสขภาพกายและสขภาพจตใจ ใหเกดประโยชนตอตนเองในปรบตวทางสงคมทเปลยนแปลงอยตลอดเวลาของผสงอาย อนจจง ในความหมายของการวจย คอ ความไมเทยง ความไมคงทยงยน มแลวไมม เปนแลวกลบไมเปน ภาวะทเกดขนแลวเสอมและสลายไป ของสรรพสงทงหลายทแวดลอมอยในสงคม แปรปรวนเปนทสด มอยเปนไปในรปของกระแสทประกอบดวยปจจยตางๆ อนสมพนธเนองอาศยกน องคประกอบทกอยางไมคงท จงเปนสภาวะทไมเทยง ทกขง ในความหมายของการวจย คอ ภาวะทไมคงตว คงอยในสภาพเดมไมได ทนไมได เพราะมความบบคน กดดน ขดแยง ทเกดจากความเปลยนแปลงแปรปรวน ของสงคม เมอแตละสงแตละสวนทสมพนธกน เกดดบไมคงทและเปนไปตามเหตปจจยทอาศย กยอมแสดงถงความบกพรองไมสมบรณอยในตว เปนทตงแหงทกข อนตตตา ในความหมายของการวจย คอ ความไมมตวตนทแทจรงของมนเอง ความไมยดตวเองเปนศนยกลาง ลกษณะทไมเปนไปตามอ านาจบงคบบญชาควบคมสงการตามความตองการของเราได กลาวคอ ทกสรรพสงทแวดลอมอยในสงคมรอบๆตว เปนสภาวะทมอยเปนอยหรอเปนไปของมน ไมมตวตนทจะครอบครองสงบงคบอะไรใหเปนหรอไมเปนตามทใจปรารถนาได การปรบตวทางสงคม ในความหมายของการวจย หมายถง ความสามารถทจะ น าหลกไตรลกษณ ไปปรบเปลยนพฤตกรรมและแนวคดของผสงอายใหสอดคลองกบความตองการของตน

๕

เอง ผอน และสภาพการณทางสงคมเศรษฐกจทเปลยนแปลงไปตอ การด าเนนชวต และความเปนอย สามารถท าความเขาใจและสรางสมพนธภาพกบบคคลอนไดอยางมความสข ผสงอาย ในความหมายของการวจย หมายถง บคคลทงเพศชายและเพศหญงทมอาย ๖๐ ปขนไป ทอาศยอยในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๑.๗ ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ๑. ๗.๑ ท าใหทราบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ๑. ๗.๒ ท าใหทราบผลการเปรยบเทยบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายทม เพศ อาย การศกษา สถานภาพ อาชพและรายไดตางกน ๑ .๗.๓ ท าใหทราบขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๑.๗.๔ สามารถน าผลจากการวจยไปใชประโยชนเพอเปนแนวทางในการปรบปรงพฒนาการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

บทท ๒

แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ การวจยครงนเปนการศกษาเรองการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยผวจยได ท าการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ครอบคลมหวขอในดานตางๆ ดงตอไปน ๒.๑ แนวคดเกยวกบหลกไตรลกษณ ๒.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบผสงอาย ๒.๓ แนวคดทฤษฎเกยวกบการปรบตวทางสงคม ๒.๔ บรบทของเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๒. ๕ งานวจยทเกยวของ ๒.๖ กรอบแนวคดในการวจย ๒.๑ แนวคดเกยวกบหลกไตรลกษณ หลกไตรลกษณเปนอกหนงค าสอนในทางพระพทธศาสนาทถอวาเปนหลกการทมความเปนสากล ดวยเหตวาหลกไตรลกษณเปนการกลาวถงกฎเกณฑธรรมดาสามญหรอทวไปอนเปนความจรงทไมมใครสามารถปฏเสธได

๒.๑.๑ ความหมายของไตรลกษณ ค าวา “ไตรลกษณ” ประกอบขนดวยค า ๒ ค าคอ ไตร และลกษณ ค าวา ไตร แปลวา สาม ค าวา ลกษณ แปลวา เครองหมาย , ลกษณะ รวมกนเขาเปน “ไตรลกษณ” แปลวา เครองหมายหรอลกษณะสามประการ หรอเรยกอกอยางหนงวา “สามญลกษณะ” แปลวา ลกษณะทเหมอนกนหรอทเสมอกนของสงทงปวง ไตรลกษณ ลกษณะทเปนสามญทวไป ๓ ประการ คอ ความไมเทยง ความเปนทกข ความไมใชตวตน สงขารทงปวงไมเทยง เรยกตามค าบาลวา เปน อนจจะ แตในภาษาไทยนยมใชค าวา อนจจง หมายถง สงทไมเทยง ภาวะทเปนอนจจงนน เรยกเปนค าศพทตามบาลวา อนจจตา หมายถง ลกษณะทแสดงถงความไมเทยง เรยกเปนศพทวา อนจจลกษณะ สงขารทงหลายเปนทกข ในภาษาไทย บางทใชอยางภาษาพดวา ทกขง เปนทกข เปนของคงทนอยไมได มสภาวะแหงความบบคนขดแยง หรอภาวะทเปนทกขนน เรยกเปนศพทตามบาลวา ทกขตา หมายถง ลกษณะทแสดงถงความเปนทกขเรยกเปนศพทวา ทกขลกษณะ “ธรรมทงปวงเปนอนตตา” ความเปนของมใชตวตน ภาวะท

ฐตวณโณ ภกข (พจตร) , วปสสนาภาวนา , พมพครงท ๓, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหามกฎราชวทยาลย, ๒๕๔๔), หนา ๑๑.

๘

เปนอนตตานน เรยกเปนค าศพทตามบาลวา อนตตตา หมายถงลกษณะทแสดงถงความเปนอนตตา มใชตว มใชตน เรยกเปนค าศพทวา อนตตลกษณะ ตามพจนานกรม palienglish dictionary ของสมาคมบาลปกรณ (PTS) ค าวา ทกขะ มาจากค าอปสรรควา ท + ก หรอ ข ซงมาจากค าวา ขม แปลวา ทน ซงแปลวา สภาพททนไดยาก หมายถง สงทงหลาย ทเกดขนมาแลว ไมสามารถจะด ารงคงทอยตามสภาพเดมไดตลอดกาลเพราะสงทงหลายตองเปลยนแปลง สงทงหลายจงทนอยตามสภาพเดมไดยาก ซงเรยกวาทกข อนเปนผลมาอนจจง พระธรรมปฎก สภาพความเปนจรงของชวตของทกคน ซงเปนลกษณะเหมอนกน เสมอกนคอความไมเทยงความเปนทกข และความไมมตวตน เปนกฎของธรรมชาตทเดดขาด ไมมชวตใครไดเปรยบเสยเปรยบทกชวตตองตกอยใน ๓ กฎนทงนน กฎไตรลกษณนนนบวาเปนอดมธรรมในพระพทธศาสนาโดยแท เพราะมความสมพนธกบหลกธรรมส าคญ คอ หลกกรรม ดงทพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ไดลขตไววา “กลาวโดยทวไป หลกอนตตาพรอมทงหลกอนจจตา และหลกทกขตาเปนเครองยนยนความถกตองแทจรง ของหลกจรยธรรมอนๆ โดยเฉพาะหลกกรรมและหลกการปฏบตเพอความหลดพน เชน เพราะสงทงหลายไมมตวตน ความเปนไปในรปกระแสแหงเหตปจจย ทสมพนธสบตอเนองอาศยกนจงเปน ไปไดกรรมจงมได เพราะสงทงหลาย ไมมตวตนความหลดพนจงมได” “กฎธรรมชาตน เปนธรรมธาต คอ ภาวะททรงตวอยโดยธรรมดา เปนธรรมฐตคอ ภาวะทตงอย หรอยนตวเปนหลกแนนอนอยโดยธรรมดา เปนธรรมนยาม คอ กฎธรรมชาต หรอก าหนดแหงธรรมดาไมเกยวกบผสรางผบนดาล หรอการเกดขนของศาสนาหรอศาสดาใดๆ กฎธรรมชาตนแสดงฐานะเอง ศาสดานความหมายของพทธธรรมวาดวยเปนผคนพบกฎเหลาน แลวน ามาเปดเผยชแจงแกชาวโลก จรส พยคฆราชศกด ไดแสดงความคดเหนในเรองไตรล กษณ ไวในหนงสอ อสาน ๑ ศาสนา และวรรณกรรมนยมทองถนวา “การสอนเรองอนตตาของพระพทธเ จาเปนการปฏเสธค าสอนเรอง อาตมนของศาสนาพราหมณ ซงถอตามค าสอนของคม ภรพระเวท พทธศาสนาไมเพยง แตถอวามนษย ทกคนเปน อนตตา เทานน แตทก ๆ สงท มอย ในสากลของจกรวาลน ไม วาจะเปน อปาทนกสงขาร หรอ อนปาทนกสงขาร ลวนแตเปน อนตตาหรอปราศจากตวตนทเทยง แท ทงสน ทกสงทกอยางอย ภายใตกฎ แหงความจรงอยางเดยวกน นนกคอ ทกสง เปนอนจจง ไมเทยง ทกขง เปนทกข และอนตตา ไมม ตวตนหรอปราศจากตวตน”

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ๒๕๔๒ , (กรงเทพมหานคร : นานมบคพบลเคชนส, ๒๕๔๖), หนา ๔๘๔.

Rhys Davids, William T.W. PaliEnglishDictionary, (MunshiramManoharlal Publishers

Pvt. Ltd, ๑๙๘๙), p ๓๒๔, อางในพระมหาสนนท จนทโสภโณ (ดษฐสนนท), “การศกษาค าสอนเรองไตรลกษณในพระพทธศาสนาเถรวาท”, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, ( บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๙), หนา ๑๒. พระธรรมปฎก, (ป.อ. ปยตโต), พทธธรรม, พมพครงท ๒๓, หนา ๓๒.

จรส พยคฆราชศกด, อสาน ๑ ศาสนาและวรรณกรรมนยมในทองถน, (กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร, ๒๕๓๔), หนา ๙๙.

๙

๒.๑.๒ ทกขในไตรลกษณ ไตรลกษณ หมายถง อนจจง ทกขง อนตตา ซงเปนกฎครอบจกวาลอย สงทงหลายทงปวงไมวาจะเปนรปธรรมหรอนามธรรมจะอยในลกษณะสามญ ๓ ประการคอ ไมเทยง เปนทกข ไมมตวตนหรอไมใชตวตนทจะยดถอ ความทกขอนนหมายถงความทกขทงปวง ทงทปรากฏแกบคคล แกสตว แกสรรพสงทงหลาย ทงทมวญญาณและไมมวญญาณ ทกอยางปรากฏแกเรา เปนทกขในฐานะทมนจะตองถกบบคนดวยปจจยภายในบาง ภายนอกบาง แลวมนกตองเปลยนแปลงไป ทนอยไมได ทกในฐานะททนอยไมได ไมสามารถทนอยในสภาพเดมได ตองเปลยนแปลงไป ทกในไตรลกษณหมายถงอยางน วาคลมเอาความทกขในขนธ ๕ ในอรยสจเอาไวดวย คลอบคลมเอาไวทงหมด อนตตา บรรดาสงทงหลายทงปวงทมอย ในทางปรมตถใหเราไดสมผสและรบรนน มนมอยในสภาพของการเปน “สงขาร” คอ มอยอยางปรงแตงประกอบกนของหลายสงหลายอยาง มไดมอยอยางโดดเดยว สงขารนนๆ จงตองมสมพทธกน (Inter-relation) เกยวพนกน ( Inter-

connection) และพงพงกน (Inter-dependence) ทงตองถกจ ากดดวยการเวลา คอ มอายขยแหงการดบ ไมมสงใดทมอยเปนอนนตกาล กมแตความวางเปลาหรอความไมมนนเอง จะเหนไดวาในทสดของสงทสดนนสงทมอยจรง กคอความไมม บรรดาสรรพสงทงหลายทงปวงทมอยในภาววสยนน ไมวา รปธรรมกด ,นามธรรมกด (นอกจากนพพาน) ลวนมอยอยางเปนสงขาร คอ เปน สงขตธรรมทงสน กเมอสรรพสงทงหลายทงปวงทมอยนนลวนมอยอยางเปนสงขารทปรงแตงประกอบกนเขา สงนนๆ ทงหลายกยอมตกอยภายใตกฎแหง “ไตรลกษณ” คอ อนจจง ทกขง และอนตตา ทงสน ตรงตามพทธวจนะทวา “สพเพ สงขารา อนจจา สงขารทงหลายยอมเปลยนแปลงไป, สพเพ สงขารา ทกขา สงขารทงหลายยอมเปนทกข, สพเพ ธมมา อนตตา ธรรมชาตทงหลายยอมไมมตวตนทแทจรง

๒.๑.๓ สงปดบงไตรลกษณ ๒.๑.๓.๑ สนตต (ปดบงอนจจลกษณะ) ค าวา สนตต แปลวา ตอเนอง คอ ตดตอกนไปไมขาดสาย เหมอนน าทไหลในล าธาร น าเกาไหลไปน าใหมไหลเขามาแทนท แตดแลวเปนสายน าเดยวกนหากมองเจาะเขาไปลก ๆ น าแตละอะตอมตางกเปนอสระแกกน ชวตของเรากเชนเดยวกน เพราะมไดมนสการ จงดประหนงวาไมมการเปลยนแปลงใด ๆ ทง ๆ ทชวตนนเกดดบเกดดบอยทกขณะหรอตายเกด ๆ อยทกเมอ แตเพราะความไวของการเกดดบจงดเปนการตอเนองและไมเหนการเปลยนแปลงทเปนอนจจง หากชวตมการขาดตอนเมอไรความตายยอมมาถงเขา และทกชวตกจะหลกเลยงสงนไมไดไมวนใดกวนหนงดงทไดกลาวมาแลว ลกษณะเชนนเรยกวา สนตต ชวตถกสนตตปดบงจงไมเหนการเปลยนแปลง ตอเมอเวลาผานไประยะหนงจงเหนความแตกตางปรากฏชดเจนขน ๒.๑.๓.๒ อรยาบถ (ปดบงทกขลกษณะ) ค าวา อรยาบถ แปลวา การเคลอนไหวทางกาย ไดแก ยน เดน นง นอน กน ดม ท า พด เปนตน การเคลอนไหวในอรยาบถตาง ๆ ท าใหรางกายผอน

วศน อนทสระ, ความทกขและการดบทกข, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเรอนธรรม, ๒๕๔๖), หนา ๒๐-๒๒. สภทร สคนธาภรมณ ณ พทลง, พทธปรขญากบปรชญามารกซสต, อางในพระมหาสนนท จนทโสภโณ, การศกษาค าสอนเรองไตรลกษณในพระพทธศาสนาเถรวาท, วทยานพนธ, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๗), หนา ๓๒.

๑๐

คลายไมเครยด หากอยในอรยาบถใดอรยาบถหนงนาน ๆ จะเกดความเครยดและรสกหงดหงดไมสบาย เซง เบอหนาย และเกดความปวดเมอยตามมา นนกคอถกความทกขหรอทกขตานนเองครอบง า ท าใหเกดการบบคนหรอกดดนชวต ผทเคลอนไหวประกอบกจกรรมตาง ๆ อยตลอดเวลา จะรสกวาเวลาผานไปอยางรวดเรว บางครงเผลอไปเวลาผานไป ๒–๓ ชวโมงรสกวาเวลาผานไปอยางรวดเรว ตรงกนขามหากคนเราตกอยในอรยาบถใดอรยาบถหนงแตเพยงอรยาบถเดม จะรสกวาเวลาผานไปชาเหลอเกน ลกษณะของอาการเชนนกคอถกทกขลกษณะครอบง านนเอง ดงนน การเปลยนอรยาบถหรอการเคลอนไหวท าใหคลายทกข ในความหมายทแทจรงกคออรยาบถปดบงทกขไวหากไมมมนสการไตรตรองดอาจมองไมเหนตวทกขไดงาย ทง ๆ ทตวทกขดงกลาวไดมอยในชวตนนอยางมากมาย ๒.๑.๓.๓ ฆนะ (ปดบงอนตตา)ค าวา ฆนะ แปลวา กอน คอการรวมกลมกนของอวยวะหรอองคารทกสวนกลายเปนตวตนขนมาเรยกกนวาคนบาง สตวบาง และมชอเรยกเฉพาะไปอกตาง ๆ กนตามสมมตบญญต เพราะความเปนกลมกอนหรอเปนแทงนเองท าใหผไมมมนสการมองไมเหนความเปนอนตตา และหลงไปตามสมมตบญญตจนไมสามารถมองเหนความวาง ความเปลา และความตรงกนขามกบสงทเรยกวา อตตา ค าวา อนตตา แปลวา สภาพทหาความเปนตวตนแทจรงไมไดโดยความหมายกคอ ไมมตวตนนนเอง กลาวคอชวตนหาความเปนตวตนแทจรงไมม เปนเพยงผลรวมของรป เวทนา สญญา สงขารและวญญาณมาประกอบรวมกนเขา จงกลายเปนชวตขนมา เมอแยกแยะออกความเปนตวตนหรอเปนฆนะกจะหายไป แตผไมมมนสการกมองไมเหนความเปนอนตตาและยดวาเปนตวตนของคนและสตว คอเหนวาเปนตวกและของก แลวยดตดแนนจนเปนเหตใหเกดความหลงงมงาย มองไมเหนความเปนจรงตามสภาพของมน

๒.๑.๔ ความส าคญของไตรลกษณในแงของจรยธรรมส าหรบมนษย ๒.๑.๔.๑ อนจจตา แสดงความไมเทยง ความเกดขน ตงอย และดบไปของสงทงหลายจนถงสวนยอยทละเอยดทสด ทงฝายรปธรรม และนามธรรม ความไมเทยงของสวนยอยตางๆ เมอปรากฏเปนผลรวมออกมาแกสวนใหญทมนษยพอสงเกตเหนได กเรยกกนวาความเปลยนแปลง ซงท าใหเกดความเขาใจหรอความรสกเหมอนกบวาสงตาง ๆ เหลานนมตวมตนของมน ซงเดมมสภาพเปนอยางหนง และบดนตวตนอนนนเองไดเปลยนแปลงแปรรปไปเปนอกอยางหนง ในทางจรยธรรม หลกอนจจตา อาจใชใหเปนประโยชนไดเปนอนมาก โดยเฉพาะทเปนหลกใหญ ๒ ประการ ไดแก ๑) มชวตทเปนอยดวยปญญา ทดานนอกไมประมาท เรงขวนขวายท า การปรบปรงแกไขดวยความรทตรงเหตปจจย อนง ในทางจรยธรรม จงน าเอาหลกอนจจตามาสอนอนโลมตามความเขาใจในเรองความเสอมและความเจรญไดวา สงทเจรญแลวยอมเสอมได สงทเสอมแลวยอมเจรญได และสงทเจรญแลวยอมเจรญยงขนไปได ทงนแลวแตเหตปจจยตาง ๆ และในบรรดาเหตปจจยทงหลายนน มนษยยอมเปนเหตปจจยทส าคญ ซงสามารถสงผลตอเหตปจจยอนๆ ไดอยางมาก ในทางจรยธรรม ความเปนอนจจตา หรอแมจะเรยกวาความเปลยนแปลง จงเปนกฎธรรมชาตทท าใหมนษยมความหวง เพราะกฎธรรมชาตยอมเปนกลาง ๆ จะใหเปนอยางไรและแตจะท าเหตปจจยทจะใหเปนอยางนนขน การเปลยนแปลงเพอใหดขน จงเปนสงทท าได ไมวาจะเปนการสรางความเจรญทางวตถ หรอทางนามธรรมตงแตการท าคนโงใหเปนคนฉลาด จนถงท าปถชนใหเปนพระอรหนต รวมทงการ

๑๑

แกไข กลบตวปรบปรงตนเองทกอยาง สดแตจะรเขาใจเหตปจจยทจะเปนอยางนนแลวสรางเหตปจจยนนๆ ขน พระผมพระภาคเจาตรสวา “ภกษทงหลาย รปไมเทยง เวทนาไมเทยง สญญาไมเทยง สงขารไมเทยงวญญาณไมเทยง ๒) มชวตเปนอยดวยปญญา ทดานในใจอสระ เปนสขผองใส ปลอยวางไดดวยความรเทาทนเหตปจจย ในดานชวตภายใน หรอคณคาทางจตใจโดยตรง หลกอนจจตาชวยใหด ารงชวตอยอยางผรเทาทนความจรง ขณะททางดานชวตภายนอก เมอรตระหนกถงความผนผวนปรวนแปรไมแนนอน จงไมนงนอนใจ ขวนขวาย ไมประมาท คอยใชปญญาศกษาใหรเทาทนเหตปจจย ท าการปรบปรงแกไข หลกเวนความเสอม และสรางสรรคความเจรญอยตลอดเวลา โดยไมปลอยปละละเลย แตภายในจตใจ ดวยปญญาทรเทาทนเหตปจจยนน กปลอยวางได ด ารงอยดวยจตใจทเปนอสระ ไมตกเปนทาสของความเปลยนแปลงทงดานเสอมและเจรญ รจกทจะถอเอาประโยชนจากกฎธรรมชาตแหงความเปลยนแปลงนนและเกยวของกบมนโดยไมตองถกกระแทกกระทนซดเหวยงฉดกระชากลากไปอยางไรหลกเลอนลอยและมดมว เพราะเอาตวเขาไปยดมนเกาะตดอยกบเกลยวคลนสวนโนนสวนน ในกระแสของมนอยางไมรหวรหน จนชวยตนเองไมได ทจะชวยคนอนเปนอนไมตองพดถงผมจตใจเปนอสระ รเขาใจสงทงหลายตามความเปนจรง ไมยดมนถอมนดวยตณหาอปาทานเทานน จงจะรวาอะไรเปนความเสอม อะไรเปนความเจรญทแทจรง มใชเพยงความเจรญทอางส าหรบมาผกรดตวเองและผอนใหเปนทาสมากยงขน หรอถวงใหจมต าลงไปอก และจงจะสามารถใชประโยชนจากความเจรญทสรางขนนนไดมากทสด พรอมกบทสามารถท าตนเปนทพงแกคนอนไดอยางด ทกขเกนสมควรในเมอเกดความเสอม หรอความสญเสย และชวยไมใหเกดความประมาทหลงระเรงในเวลาเจรญ แมในขนสง ท าใหเขาถงความจรงโดยล าดบจนมองเหนความเปนอนตตา ท าใหด ารงชวตอยดวยจตทเปนอสระ ไมมความยดตดถอมนปราศจากทกข อยางทเรยกวามสขภาพจตสมบรณแทจรง ๒.๑.๔.๒ ทกขตา ในหลกทกขตา มเกณฑส าคญส าหรบก าหนดคณคาทางจรยธรรม อย ๒ อยาง ไดแก ๑) ทกขทเปนธรรมดาของสงขาร ตองรทนไมยดฉวยเอามาใสตวใหเปนทกขของเรา แตเปนภาระทตองจดการดวยปญญาทรเหตปจจย ในเมอสงทงหลายเกดจากการประชมกนขาวขององคประกอบตาง ๆ ทเปนสวนยอย ๆ ลงไป และองคประกอบเหลานนแตละอยางลวนไมเทยงก าลงตกอยในอาการเกดขน แปรไป และสลายตว ตามหลกอนจจตาอยดวยกนทงสน สงทเปนหนวยรวมนน จงเทากบเปนทรวมของความแปรปรวนและความขดแยงตาง ๆ และแฝงเอาภาวะทพรอมจะแตกแยกและเสอมสลายเขาไวในตวดวยอยางเตมท เมอเปนเชนน การทจะควบคมองคประกอบตาง ๆ ทก าลงเปลยนแปลงอยนนใหคมรปเปนหนวยรวมตามรปแบบทประสงคกด การทจะควบคมการเปลยนแปลงนนใหด าเนนไปในทศทางทตองการกด จะตองใชพลงงานและวธการจดระเบยบเขามารวมเปนองคประกอบชวยเปนเหตปจจยเพมขนอกดวย ยงองคประกอบสวนยอย ๆ ตาง ๆ นน มมากและสลบซบซอนยงขนเทาใด กตองใชพลงงานมากขนและมการจดระเบยบทละเอยดรดกมยงขนเทานน การปฏบตตอสงทงหลาย เพอใหเปนอยางนนอยางน จะตองท าทตวเหตปจจยของมน และร

ม.ม.(ไทย) ๑๗/๑๒/๒๗.

๑๒

ชดถงความส าเรจผล หรอความผดพลาดพรอมทงทางแกไขตอไปตามความพรอมของเหตปจจยเหลานน นคอวธปฏบตตอสงทงหลายอยางอสระไมผกมดตว และไมเปนเหตใหเกดความทกข ๒) หลกอรยสจบอกหนาทก ากบไววา ทกขส าหรบปญญารทนและท าใหไมเกดไมมเหต แตสขทคนมงหมายตองท าใหกลายเปนชวตของเรา ตามหลก “กจในอรยสจ”ท าหนาทจะตองปฏบตตอทกข ไดแกปรญญา คอการก าหนดร หรอท าความเขาใจหมายความวา เรองทกขนบคคลมหนาทเกยวของเพยงแคก าหนดรหรอท าความเขาใจเทานน กลาวอกนยหนงกคอ หลกกจในอรยสจสอนวา สงใดกตามทเปนปญหาหรออาจจะเปนปญหาขนแกตน มนษยจะตองศกษาสงนนใหรใหเขาใจอยางชดเจนทสด เพอจะไดจดการแกไขปองกนปญหานนใหถกจด การศกษาปญหามไดหมายความวาเปนการสรางปญหาหรอหาปญหามาใสตนแตเปนวธทจะท าใหปญหาหมดไปหรอไมม เหมอนแพทยจะบ าบดโรครกษาคนไข กตองรจกชวตรางกายและวนจฉยโรคใหถก ตลอดจนรเขาใจใหถงขนทจะปองกนไมใหเกดเปนโรคขนมา พระผมพระภาคเจาตรสวา “ภกษทงหลาย รปเปนทกข เวทนาเปนทกข สญญาเปนทกข สงขารเปนทกข วญญาณเปนทกข”ภกษทงหลาย อรยสาวกผไดสดบเหนอยอยางน…รชดวา...ไม มกจอนเพอความเปนอยางนอกตอไป” เมอทราบหลกเกณฑใหญ ๆ ๒ ขอนแลว จงควรก าหนดคณคาตาง ๆ ในทางจรยธรรมของหลกทกขตา ดงตอไปน ๑ . การทสงทงหลายถกบบคนดวยการเกดขน การเจรญ และการสลายตว ท าใหเกดความกดดน ขดแยง และการทจะทนอยในสภาพเดมตลอดไปไมได ภาวะเชนนแสดงวา สงทงหลายมความบกพรอง มความไมสมบรณอยในตว ความบกพรองหรอความไมสมบรณน ยงมมากขนโดยสมพนธกบกาลเวลาทผานไป และความเปลยนแปลงทเกดขนทงภายในและภายนอก เมอเปนเชนน สงทงหลายทจะรกษาสภาพของตนไวหรอขยายตวเขาสความสมบรณ จงตองตอสดนรนอยตลอดเวลา การด ารงสภาพชวตทดไว การน าชวตเขาสความเจรญ และความสมบรณ จงตองมการแกไขปรบปรงตวอยตลอดเวลา ๒. เมอความขดแยง ดนรนตอส เกดขนจากเหตปจจยทใหเกดความเปลยนแปลง จะเปนเหตปจจยภายในหรอภายนอกกตาม การฝนแบบทอ ๆ ยอมใหผลรายมากกวาผลด ไมวาจะในกรณของสงตาง ๆ บคคลหรอสถาบน เชน ในเรองของวฒนธรรม เปนตน ดงนน การรจกปรบตวและปรบปรงจงเปนเรองส าคญ และขอน ยอมเปนการย าความจ าเปนของปญญา ในฐานะหลกจรยธรรมส าหรบรเทาทนและการจดการทกสงทกอยางใหตรงตวเหตปจจย ๓. ความสข และสงทใหความสขอยางทเขาใจกนในโลก กตกอยในหลกความจรงขอนดวย ความสขเหลาน ยอมมความไมสมบรณอยในตวในแงทวา จะตองแปรปรวนไปจากสภาพทเปนความสข หรอจากสภาพจะหาความสขนนได อยางหนง และดงนน จงเปนสงทไมอาจใหความพงพอใจไดโดยสมบรณ อยางหนง ผทฝากความหวงในความสขไวกบสงเหลานอยางขาดสต ยอมเทากบท าตวใหเปนอนหนงอนเดยวกบความไมสมบรณของสงเหลานน หรอทงตวลงไปอยในกระแสความปรวนแปรของมน แลว

ส .ข.(ไทย) ๑๗/๑๓/๒๘.

๑๓

ถกฉดลาก กดดนและบบคนเอาอยางควบคมตวเองไมได สดแตสงเหลานนจะแปรปรวนไปอยางไร ความหวงในความมากเทาใด เมอความปรวนแปรหรอผดหวงเกดขนความทกขกรนแรงมากขนตามอตรา เปนการหาความสขชนดขายตวลงเปนทาส หรอเอาคาของชวตเปนเดมพน ผหาความสขทฉลาด เมอยงยนดทจะหาความสขสงเหลานอยจงตองมชวตอยอยางรเทาทนความจรง แสวงหาและเสวยความสขอยางมสตสมปชญญะ โดยประการทวาความแปรปรวนของมนจะกอโทษใหเกดพษภย หรอเกดความกระทบกระเทอนนอยทสดพดอกอยางหนงวา ถงจะเปนอยางไรกใหรกษาอสรภาพของจตใจไวใหดทสด ๔. ความสขแยกโดยคณคา ม ๒ ประเภท คอ ความสขในการไดสนองความตองการทางประสาททงหา และสนองความคดอยากตาง ๆ อยางหนง ความสขในภาวะจตทปลอดโปรงผองใส เอบอม สดชน เบกบานเปนอสระ ปราศจากสงของขด กดกน จ ากดความนกคด เชนความวตก กงวล ความรสกคบแคบ และกเลสตาง ๆ ทพวพนจตใจ อยางหนง อารมณส าหรบสนองความตองการตางๆ ลกษณะอาการของจตใจสภาพทเกยวของกบความสขประเภทน คอการแสวงหาดนรนกระวนกระวายเปนอาการน าหนาอยางหนง และความรสกทยดตดคบแคบ หวงแหน ผกพนเฉพาะตวอยางหนงอาการเหลานมความส าคญมากในทางจรยธรรม เพราะเปนอาการของความยดอยาก หรอความเหนแกตว และในเมอไมจดการควบคมใหด ยอมเปนทมาแหงปญหาตางๆ ๕. ในการแสวงหาความสขประเภททหนง ซงตองอาศยปจจยภายนอกนนจะตองยอมรบความจรงวา เปนการเขาไปสมพนธกนของคสมพนธอยางนอย ๒ ฝาย เชน บคคล ๒ คน หรอ บคคล ๑ กบ วตถ ๑ เปนตน และแตละฝายมความทกข มความขดแยงบกพรอง ไมสมบรณแฝงตดตวมาดวยกนอยแลว เมอสงทมความขดแยงกบสงทมความขดแยงมาสมพนธกน กยอมมทางทจะใหเกดความขดแยงทเพมขนทงในดานปรมาณและระดบความรนแรง ตามอตราการปฏบตทผด ๒.๑.๔.๓ อนตตา ความรทหยงถงอนตตตา มคณคาทส าคญในทางจรยธรรม คอ ๑) ในขนตน ทางดานตณหา ชวยลดทอนความเหนแกตว มใหท าการตางๆ โดยยดถอแตประโยชนตนเปนประมาณ ท าใหมองเหนประโยชนในวงกวาง ทไมมตวตนมาเปนเครองกดกนจ า กด อนงภาวะทสงทงหลายไมมตวตนของมนเอง เกดจากสวนประกอบและเปนไปตามเหตปจจยนน สอนวา สงทงหลายจะปรากฏรปเปนอยางไรยอมแลวแตการปรงแตง ดวยการกระท าทเหตปจจย และชกโยงเชอมความสมพนธใหเปนไปตามความมงหมายและขอบเขตวสยความสามารถโดยนยน จงเปนการย าขอทวาบคคลควรปฏบตตอสงทงหลายตรงตวเหตปจจย ดวยทาททเปนอสระ ซงเปนวธทดทสดทจะใหไดทงผลส าเรจตามความมงหมาย และไมเกดทกขเพราะตณหาอปาทาน ๒) ในขนกลาง ทางดานทฏฐ ท าใหจตใจกวางขวางขน สามารถเขาไปเกยวของ พจารณา ปละจดการกบปญหาและเรองราวตาง ๆ โดยไมเอาตวตน ความอยากของตนตลอดจนความเหน ความยดมนถอมนของตนเขาไปขด แตพจารราจดการไปตามธรรมตามตวเหตตวผล ตามทมนเปนของมนหรอควรจะเปนแท ๆ คอ สามารถตงอเบกขา วางจตเปนกลาง เขาไปเพงตามทเปนจรง งดเวนอตตาธปไตย ปฏบตตามหลกธรรมาธปไตย

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), พทธธรรม, หนา ๗๖-๗๗.

๑๔

๓) ในขนสง การรหลกอนตตตา กคอ การรสงทงหลายตามทมนเปนอยางแทจรง คอ รหลกความจรงของธรรมชาตถงทสด ความรสมบรณถงขนน ท าใหสลดความยดมนถอมนเสยได ถงความหลดพนบรรลอสรภาพโดยสมบรณ อนเปนจดหมายของพทธธรรมอยางไรกด ความรแจมแจงในหลกอนตตตา ตองอาศยความเขาใจตามแนวปฏจจสมปบาทและการปฏบตตามแนวมรรค ๔) กลาวโดยทวไป หลกอนตตตา พรอมทงหลกอนจจตา และหลกทกขตาเปนเครองยนยนความถกตองแทจรง ของหลกจรยธรรมอน ๆ โดยเฉพาะหลกกรรม และหลกการปฏบตเพอความหลดพน เชน เพราะสงทงหลายไมมตวตน ความเปนไปในรปกระแสแหงเหตปจจย ทสมพนธสบตอเนองอาศยกน จงเปนไปได กรรมจงมได และเพราะสงทงหลายไมมตวตนตน ความหลดพนจงมได เปนตน พระผมพระภาคตรสวา “ภกษทงหลาย รปเปนอนตตา เวทนาเปนอนตตา สญญาเปนอนตตา สงขารเปนอนตตา วญญาณเปนอนตตา” สรปไดวา ผทประพฤตปฏบตน าเอาหลกไตรลกษณมาใชจะเกดความสขในการด ารงชวต เพราะหลกไตรลกษณสอนไมใหยดมนถอมนในสงทงปวงทเกดขน ท าใหมองเหนความจรงของชวต มองเหนธรรมชาตของความเสอมสลายเพอใหมนษยเตรยมตวเตรยมใจมใหเกดความประมาทในชวต

๒.๑.๕ ไตรลกษณกบผสงอาย ผสงอายมกมรางกายเสอมถอย มจตใจทแปรปรวนอยเสมอๆ จะเกดความกลวความหวาดระแวง กลวภยตางๆ นานาทจะเกดขน หลกไตรลกษณจะชวยใหผสงอายเกดความรความเขาใจในตนเอง เขาใจในสงทงหลายวาสงทงหลายเปนไปตามธรรมชาต ไมสามารถบงคบดงใจ สงขารในไตรลกษณเปนสภาวะทปรงแตง เกดจากเหตปจจยปรงแตงขน ไมวาจะเปนรปธรรมหรอนามธรรมกตาม ดานรางกายหรอจตใจเปนไปตามเกดดบ มแลวกไมม เปลยนแปลงแปรสภาพเรอยไป เปนของชวคราว อยไดชวขณะ ความทกขทเกดขนกบผสงอายเปนธรรมดาของธรรมชาต เปนภาวะกดดนขดแยงบบคนคงสภาพอยไมได ยกเลกมนไมได ความไมมตวตนซงเรยกวาอนตตา สวนความมตวตนเรยกวาอตตา จะมตวตนทแทจรง เปนเจาของ เปนผครองครอง ผท าความบงคบบญชาใหเปนไปตามความตองการหรอตามปรารถนา อนตตาเปนการปฏเสธความม ความเปนของอตตา เพราะอตตาเปนเพยงภาพทเกดจากการยดถอของคนทวๆ ไป แตละคนไดสรางภาพ (อตตา) หรอตวตนขนมาซอนไวบนสภาวธรรม และอตตาหรอตวตนกบดบงบคคลเหลานนไมใหมองเหนสภาวธรรม ถาผสงอายมความรความเขาใจในอนตตาจะถายถอนความยดถอนน ทมองไมเหนสงทงหลายทมนเปน สงทงหลายทงปวงซงเปนไปตามธรรมดาของมนไมมตวตน ไมมอะไรเปนแกนเปนแกนหรอสงซอนแฝงทจะเปนเจาของครอบง าของการบญชา ไมขนตออ านาจของใครไมวาขางในหรอขางนอก ถามตวตนเปนแกนเปนแกนแฝงซอน สงทเกดขนตามภาวะทเปนอยางนนๆตามธรรมดาของมนไมได แตในความเปนจรงสงทมอย เปนอยของมนอยางนนๆ จงชดเจนแนแทวาตวตนไมมจรง ผสงอายจะตองพจารณาสงทเกดขนเปนไปตามธรรมดาของธรรมชาต เขาใจการเปลยนแปลงของสงทเกดขน ยอมรบความเปนจรงทเกดขนทงดานบวกและดานลบ ทกอยางในโลกนไมใชความสข เปนความทกขทเกดขนเพยงเราเขาไปยดวาเปนความสข ซงเกดจากการปรงแตงของจต ท าใหคนเราลมหลงยดถอเกดทกขตามมาท าใหเกดปญหาตอตนเอง ลกหลานและสงคม ผสงอายควร

ส .ข.(ไทย) ๑๗/๑๔/๒๘.

๑๕

พฒนาตวเอง ท าจตใหตงมนอยในอารมณเดยวเมอเกดสภาวะทเปลยนแปลง ยอมรบกบทกขทเกดขนโดยยดถอตามหลกค าสอนไตรลกษณทวาอนจจง ทกขง อนตตา เพอทจะท าใหผสงอายมความสขในการอยรวมในสงคมอยางมความสข ๒.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบผสงอาย

๒.๒.๑ ความหมายของผสงอาย ค าวา “ผสงอาย” มาจากภาษาองกฤษวา Elderly หรอ Aging เปนค าทบญญตขนเมอป พ.ศ. ๒๕๐๖ เนองจากทประชมสมชชาผสงอายเหนวา แก หนม ชรา ไมมอะไรเปนเครองวดและเปนเครองขดคนไมสมควรใชค าวา “ผชรา” เพราะจะท าใหรสกหดหจงใชค าวาผสงอายแตนนมา “ผสงอาย” ตามพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. ๒๕๔๖ ไดใหความหมายไววา คอ บคคลทมอาย ๖๐ ปบรบรณขนไป ในทศนะของพระพทธศาสนา “ผสงอาย” มความหมายเชนเดยวกบ “ชรา” ซงตามหลกค าสอนของพทธศาสนา “ชรา” เปนปรากฏการณหนงของชวตทกชวตทเกดขนสบเนองมาโดยตลอดตงแตเปนทารกจนกระทงตาย ในสมมาทฏฐสตร กลาวถงความแกชราวา “ชรา เปนอยางไรคอ ความแก ความคร าครา ความมฟนหลด ความมผมหงอก คามมหนงเหยวยน ความเสอมอาย ความแกหงอมแหงอนทรยในหมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวาชรา” สรกล เจนอบรม ไดใหความหมายของผสงอายวา เปนบคคลในวยสดทายของวงจรชวต ซงวงจรชวตนนเรมตงแตวยทารก วยเดก วยหนมสาว วยผใหญและวยชรา การก าหนดเกณฑวาเปนเมอใดจงจะเรยกวาผสงอายนนในสงคมดงเดมไดก าหนดการเปนผสงอายโดยใชบทบาททบคคลนนๆท าอยในสงคมเปนเกณฑซงบทบาทเหลานมกเปนบทบาททแสดงถงความเปนผน า ความรบผดชอบสงในสงคม สวนในปจจบนมกจะใชอายเปนเกณฑในการก าหนดความหมายของการเปนผสงอาย ซงการใชอายเปนเกณฑนกแตกตางกนไปในสงคมของแตละประเทศ เชน บางประเทศก าหนด ๕๕ ป บางประเทศก าหนด ๖๕ ป หรอ ๗๐ ป และตวเลขเหลานคอ เกณฑอายทจะปลดเกษยณตวเองออกจากการปฏบตงานตามทแตละประเทศก าหนดขนไวนนเอง สรปไดวา ผสงอาย หมายถง ผมอายมาก ผานประสบการณมาเปนระยะเวลาหลายป เปนบคคลทมอาย ๖๐ ปบรบรณขนไปและยงถอวาเปนวยทปลดเกษยณจากการท างาน เปนบคคลในวยสดทายของวงจรชวต ซงเปนวยทมความเสอมทางดานรางกาย จตใจและทางสงคม

สพตรา สภาพ, สงคมและวฒนธรรมไทย คานยม ครอบครว ศาสนา ประเพณ, พมพครงท ๘, (กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช, ๒๕๓๖), หนา ๔๘. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, พระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. ๒๕๔๖ , (กรงเทพมหานคร: เจ.เอส.การพมพ, ๒๕๔๗), หนา ๑ ม.ม. (ไทย) ๑๒/๙๒/๘๗. สรกล เจนอบรม, จตวทยาผสงอาย,คณะครศาสตร, ภาควชาการศกษานอกโรงเรยน (กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรมหาวทยาลย, ๒๕๓๔), หนา ๔.

๑๖

๒.๒.๒ แนวคดทฤษฎเกยวกบผสงอาย ๒.๒ .๒.๑ ทฤษฎทางดานชววทยา (Biological Theory) ทฤษฎภาวะผสงอายดานชววทยาเปนทฤษฎทอธบายสาเหตของความชราเชงชววทยา ไดแก ๑) ทฤษฎพนธศาสตร (Genetic Theory) ทฤษฎนเชอวา ความชราเกดขนตามพนธกรรม มการเปลยนแปลงโครงสรางอวยวะบางสวนของรางกายคลายคลงกนหลายชวอายคน ๒) ทฤษฎเนอเยอ (Collagen Theory) ทฤษฎนเชอวา สารทเปนสวนประกอบของเนอเยอกระดกเพมมากขน และมการจบตวกนมากขน ท าใหเกดการ Collagen Fiber หดสนเขาเมอถงวยสงอาย ๓) ทฤษฎท าลายตวเอง (Auto Theory) ทฤษฎนเชอวา ความชราเกดจากรางกายสรางภมคมกนปกตนอยลง พรอมๆ กบมการสรางภมคมกนท าลายตวเองมากขนดงนนจงท าใหรางกายตอสกบเชอโรคและสงแปลกปลอมไดไมด ท าใหเกดความเจบปวยไดงาย ๔) ทฤษฎความผดพลาด (Error catastrophe Theory) ทฤษฎนเชอวา เมอบคคลมอายมากขนจะคอยๆ เกดความผดพลาดและความผดพลาดนจะเพมมากขนจนท าใหเซลตางๆ ของรางกายเสอมและหมดอายลง ๕) ทฤษฎเรดคลอยางอสระ (Free radical Theory) ทฤษฎนเชอวา ภายในรางกายของมนษยและสงมชวตทงหลาย โดยเฉพาะผสงอายประกอบดวยสงแวดลอมทมเรดคลอยางอสระอยมากมายตลอดเวลา เรดคลเหลานจะท าใหยนเกดความผดพลาดและท าใหคอลลาเจนและอลาสตนซงเปนโปรตนองคประกอบของเนอเยอยดเหนยวเกดขนมากจนท าใหเสยความยดหยนไป ๒.๒ .๒.๒ ทฤษฎทางดานจตวทยา (Psychological Theory) ทฤษฎนกลาวถง ความส าคญของชวงชวตในครงหลงจะมผลมาจากครงแรกของชวต อนเปนสาเหตท าใหผสงอายมบคลกภาพเปลยนไป แยกเปน ๒ ทฤษฎยอย ดงน ๑) ทฤษฎบคลกภาพ (Personality Theory) ทฤษฎนเชอวา ผสงอายจะเปนสขหรอทกขขนอยกบภมหลงและการพฒนาจตใจของผนน ถาผสงอายเตบโตขนมาดวยความมนคงอบอน มความรกแบบถอยทถอยอาศย เหนความส าคญของผอน รกผอน และท างานรวมกบผอนไดเปนอยางดกมกจะเปนผสงอายทคอนขางมความสขในชวตบนปลาย ๒) ทฤษฎความปราดเปรอง (Intelligence Theory) ทฤษฎนเชอวา ผสงอายทยงปราดเปรองและคงความเปนปราชญอยไดดวยเปนผทสนใจเรองตางๆ อย มการคนควาและพยายามทจะเรยนรอยตลอดเวลา ผทจะมลกษณะเชนนได จะตองเปนผทมสขภาพดและมเงนใชสอยโดยไมเดอดรอน ๒.๒.๒.๓ ทฤษฎทางดานสงคมวทยา (Sociological Theory) ทฤษฎนเชอวา ถาสงคมเปลยนแปลงอยางรวดเรวกจะท าใหสถานะของผสงอายเปลยนแปลงอยางรวดเรวดวย และสถานะของผสงอายในสงคมจะเปนอยางไรขนอยกบจ านวนของผสงอายในสงคมนนดวย นอกจากนยงไดแนะน าใหผสงอายยอมรบวา เมอถงวยสงอายลกหลานและชมชนมกจะใหความส าคญและความสนใจนอยลง เพอจะไดใชชวตในชวงบนปลายอยางมความสข แนวทฤษฎนไดเสนอแนะการด ารงตนของผสงอายทางสงคม ดงน

๑๗

๑) ทฤษฎบทบาท (Role Theory) ทฤษฎใหแนวคดวาการรบตวตอการเปนผสงอายนาจะเกยวของกบทฤษฎบทบาท คอ บคคลผนนจะรบบทบาททางสงคมทตางกนไปตลอดชวชวตของเขา เชน บทบาทการเปนพอแม สามภรรยา ฯลฯ ความเปนอยของบคคลจะถกก าหนดโดยบทบาทหนาททตนก าลงรบผดชอบ บคคลจะอยในสงคมไดอยางมความสขและดเพยงใดขนอยกบการปฏบตตนตอบทบาทหนาททตนเปนอยไดเหมาะสมเพยงใด โดยทอายจะเปนองคประกอบทส าคญประการหนง ในการทจะก าหนดบทบาทของแตละบคคลในชวงชวตทผานมาของตน อนจะสงผลไปถงการยอมรบบทบาททางสงคมทก าลงจะมาถงหรอก าลงจะเปลยนไปในอนาคต ๒) ทฤษฎการแยกตนเอง (Disengagement Theory) ทฤษฎนระบวา เปนเรองธรรมดาและหลกเลยงไมไดทผสงอายจะตองลดกจกรรมและบทบาททางสงคมของตนเองลงเมอเขาสวยสงอาย ผสงอายพยายามจะหลกเลยงหนจากความกดดน ความตงเครยดโดยการถอนตวออกจากสงคม ซงเปนผลมาจากการทรสกวาตนเองมความสามารถลดลง นอกจากนทฤษฎการแยกตนเองเชอวา การทผสงอายไมเกยวของกบกจกรรมและบทบาททางสงคมนนเปนการถอนสถานภาพ และบทบาทของตนเองใหแกคนหนมสาวทจะมบทบาทหนาทไดดกวา ๓) ทฤษฎไรภาระผกพน (Disengagement Theory) ทฤษฎนเชอวา ผสงอายและสงคมจะลดบทบาทซงกนและกน ทงนเนองจากผสงอายรสกวาตนเองมความสามารถลดลง สขภาพเสอมถอย รวมทงความตายทคอยๆ มาถง ท าใหผสงอายหลกหนและถอนตวออกจากสงคม เพอลดความเครยด และพอใจกบการไมเกยวของซงกนและกนระหวางตนเองและสงคมอกตอไป ๔) ทฤษฎการท ากจกรรม (Activity Theory) ทฤษฎนเชอวา ผสงอายจะมความสขทงทางรางกายและจตใจ ซงไดจากการมกจกรรมและการเคลอนไหวอยตลอดเวลา ท าใหสามารถด าเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสข และรสกวาตนเองเปนประโยชนตอสงคม กจกรรมจงเปนสงส าคญทท าใหผสงอายมสขภาพทดทงทางกายและใจ ๕) ทฤษฎความตอเนอง (Continuity Theory) ทฤษฎนเชอวา ผสงอายจะมความสขไดกเมอไดท ากจกรรมหรอปฏบตตวเชนทไดท ามากอนบคคลใดคนเคยกบการอยรวมกบคนหมมากกกระท าตอไปบคคลใดพอใจกบชวตทเหลออยอยางสงบสนโดษอาจแยกตนเองออกมาอยตามล าพง ทฤษฎกลาวถงพฤตกรรมของผสงอายอยางกวางๆ วาจะตองปรบตวให เขากบการเปลยนแปลงทเกดขนในสงคม เชน การตายของสามหรอภรรยา การเกษยณอาย และรายไดทลดลง เปนตน ๖) ทฤษฎของอรคสน (Erikson’s Theory) ทฤษฎนเชอวา การพฒนาดานจตวทยาสงคมของผสงอายนนเปนชวงชวตทผสงอายรสกวาชวตมคณคามนคง หรอทอแทหมดหวงส าหรบบคคลทมความรสกวาชวตนนมคณคาถาชวตมความมนคง จะมความรสกพงพอใจในผลของความส าเรจจากชวงชวตทผานมา ในทางตรงกนขามผสงอาทไมยอมรบกมความรสกวาตนเองเลอกไดนอยและไมตองการมชวตยนยาวตอไปอก เกดความทอถอย สนหวง คบของใจ รสกวาตนนนไมมคณคา และความสามารถทจะเผชญกบภาวะสงอายลดนอยลงดวย จากทฤษฎตางๆ สรปไดวา ทฤษฎแตละกลมมความส าคญทแตกตางกน เชน ทฤษฎทางชววทยาจะเกยวของกบการเปลยนแปลงทางรางกายของผสงอาย ทฤษฎทางจตวทยาจะเกยวของกบทางดานจตใจของผสงอาย เปนลกษณะของการพฒนาและการปรบตว ความนกคด การยอมรบและความพงพอใจ เปนตน สวนทฤษฎทางสงคมวทยา จะเปนเรองทเกยวของกบบทบาททางสงคมของ

๑๘

ผสงอาย เชน การเกษยณอาย การรวมกจกรรมตางๆ ในครอบครว สงคม และชมชนทตนอาศยอย เปนตน

๒.๒.๓ กระบวนการเปลยนแปลงในผสงอาย ๒.๒. ๓ .๑ การเปลยนแปลงดานรางกาย รางกายของผสงอายแตละคนจะมการเปลยนแปลงเกดขนไมเทากน เซลลตางๆ ภายในรางกายสวนใหญท างานลดลงและมจ านวนนอยลง ๓๐ เปอรเซนต เมอเทยบกบคนวยหนมสาวขนาดของเซลลทเหลอจะใหญขนเพราะมไขมนสะสมมากขน มปรมาณไขมนภายในรางกายเพมขนและปรมาณน าภายในเซลลลดลงแตปรมาณน าภายนอกเซลลยงคงเดมหรอลดลงเพยงเลกนอยจงท าใหปรมาณน าทงหมดภายในรางกายลดลง การเปลยนแปลงตางๆ เหลานจะมผลท าใหน าหนกของอวยวะตางๆ ในรางกายลดลงท าใหเกดการเปลยนแปลงในแตละระบบของรางกาย เชน ระบบผวหนง ระบบประสาท ระบบประสาทสมผส ระบบกลามเนอและกระดก ระบบการไหลเวยนโลหต ระบบทางเดนหายใจ ระบบทางเดนอาหาร ระบบขบถายของเสย ระบบตอมไรทอ ๒.๒.๓.๒ การเปลยนแปลงทางดานจตใจและอารมณ ผสงอายมกมอารมณไมคงท ชอบบน โกรธงาย ใจนอยแตบางรายใจด ทงนขนอยกบปจจย สงแวดลอม สงคม สภาพเศรษฐกจ และประสบการณทผานมา ซงลกษณะการเปลยนแปลงทางจตใจในผสงอายทเดนชด เชนความสามารถดานการรบร และเรยนรมระดบชาลง เขาใจสงตางๆ คอนขางยากเพราะผสงอายมกยดตดกบความคดและเหตผลของตวเอง การแสดงอารมณ มกมอารมณหงดหงด วาเหว นอยใจงาย บางครงอาจมอารมณกาวราว ฉนเฉยว ผสงอายมกจะท าแตในสงเดมๆ ทคนเคย เชน ตดผมรานเดม กนอาหารรานเดม ไมคอยสนใจการเปลยนแปลง สนใจสงแวดลอมนอย แตจะสนใจเฉพาะเรองทตนสนใจอยขณะนน การด าเนนชวตมงหาความสงบ ความตาย และความเสอมถอยของรางกาย ๒.๒.๓.๓ การเปลยนแปลงดานสงคมและวฒนธรรม ปจจยทางสงคมและวฒนธรรมมสวนเกยวของกบสาเหตของปญหาทางกายและทางจตของผสงอาย การเปลยนแปลงทางสงคมของไทยมแนวโนมไปทางตะวนตกมากขน ยอมเกดผลระทบตอผสงอาย การเปลยนแปลงดงกลาว ไดแก การเปลยนแปลงสถานภาพทางสงคม เนองจากสงคมปจจบนมลกษณะกดกนผสงอายในดานตางๆ เชน บทบาททเกยวของกบการท างานตลอดจนบทบาทในครอบครว ผสงอายซงเคยเปนผหาเลยงครอบครวเปนหวหนาครอบครว ตองกลบกลายเปนผพงอาศย เปนผรบมากกวาผให ท าใหผสงอายเสยอ านาจและบทบาททางสงคมทเคยม การเปลยนแปลงบทบาทมาเปนผอาศยในครอบครว ท าใหผสงอายมความรสกวาตนเองหมดความส าคญ บทบาทใหมทผสงอายไดรบคอคนเลยงเดกแทนทบทบาทผน าและผแนะแนวทาง ฉะนนถาคนเรารสกวาไมมบทบาทส าคญเชนเดม และยงตองพงพาอาศยผอนอกดวย ปจจยเหลานอาจกอใหเกดความอบอาย คดวาตนเองเปนตวปญหาหรอเปนภาระเรอรงของสงคม การถกทอดทง ผลของการเปลยนแปลงทางสงคมจากสงคมดงเดมไปสสงคมสมยใหม ท าใหเกดการขยายตวหรอการเตบโตของชมชนเมอง ระบบการผลตเปลยนจากเกษตรกรรมเปน

สรกล เจนอบรม, จตวทยาผสงอาย, อางแลว,หนา ๑๙-๒๒. วราภรณ ตระกลสฤษด, จตวทยาการปรบตว , พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : ส านกพมพศนยสงเสรมวชาการ, ๒๕๔๕), หนา ๑๖๒-๑๖๓.

๑๙

อตสาหกรรม ท าใหวถการด าเนนชวตเปลยนไป ผสงอายทเปนภาระหรอไมสามารถประกอบอาชพอนใด หรอไมมคณคาทางเศรษฐกจ มกถกทงไวขางหลงท าใหผสงอายวารสกถกทอดทงท าใหเกดความวาเหว การเสอมความเคารพ ในสมยกอนผสงอายไดรบการเคารพนบถอจากผออนอาวโสในฐานะทเปนผมประสบการณ ผแนะน าสงสอน แตในปจจบนคานยมเหลานก าลงเปลยนไปตามอยางตะวนตกทยดถออสรภาพสวนบคคลและคดวาผสงอายเปนคนทไมทนตอเหตการณผสงอายควรอยสวนผสงอาย สวนคนหนมสาวกอยตามทางของหนมสาว ซงความคดเชนนกอใหเกดชองวางระหวางวยขน สรปไดวา การเปลยนแปลงดานจตใจ อารมณ และสงคมของผสงอายนท าใหผสงอายบางคนมบคลกภาพเปลยนแปลงไป เพอปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงทเกดขน ผสงอายบางคนมชวตทเรยบงาย สนโดษ บางครงมกจกรรมมากขนจากการมเวลาวางมากขน และยงตองการท างานเพอใหตนเองมคาซงสอดคลองกบทฤษฎกจกรรมซงมแนวคดวา ผสงอายทปกตสวนใหญจะยงคงไวซงกจกรรมตางๆ ทเคยกระท าในอดตตามสภาวะสงคมและเศรษฐกจจะอ านวย เพอคงไวซงกจกรรมทางดานรางกาย จตใจและสงคม นอกจากนการทผสงอายท ากจกรรมตามความสามารถ มความพอใจชวต ท าใหชวตในวยสดทายมความผาสก สวนผสงอายทมความสนโดษ เรยบงาย ลดการมกจกรรมลง จะสอดคลองกบทฤษฎการถอยหาง ซงเนนการปรบตวในวยสงอายใหเหมาะสมกบบทบาทและหนาททนอยลง ซงถอวาเปนปกตของผสงอาย โดยมความพอใจในชวตในสภาพทเปนอย ลดความหวงใยลกหลานและลดกจกรรมในสงคมลง ๒.๓ แนวคด ทฤษฎเกยวกบการปรบตวทางสงคม

๒ .๓.๑ โครงสรางทางสงคม ๒.๓.๑.๑ ความหมายโครงสรางทางสงคม โครงสรางทางสงคม คอ ความสมพนธของกลมคนหนงทมาอยรวมกนเปนสงคม โดยม

บรรทดฐานทางสงคมเปนสงยดเหนยว พจนานกรมศพทสงคมวทยาภาษาองกฤษ – ไทยฉบบราชบณฑตยสถาน กลาววา

โครงสรางสงคม หมายถง องคประกอบทมสวนตางๆ สมพนธกนอยางมระเบยบ และด ารงอยไดถาวรตามสมควร โครงสรางของสงคม คอ ระบบความสมพนธของสถาบนตางๆ ของสงคมในขณะใดขณะหนง

๒.๓.๑.๒ ลกษณะโครงสรางทางสงคม ๑) มคนจ านวนหนงทมการตดตอระหวางกนหรอการกระท าระหวางสงคม คอ บคคล

ตงแต ๒ คนขนไป ทมการตดตอระหวางกน เชน การคบคาสมคม การขดแยงกน ฯ ๒) มบรรทดฐาน กฎเกณฑหรอระเบยบแบบแผน คอ เปนแนวทางใหบคคลในสงคม

ยดถอรวมกน เพอใหการตดตอระหวางกนด าเนนไปดวยด

เกษม ตนตผลาชวะและคณะ, การรกษาสขภาพในวยสงอาย, อางแลว, หนา ๒๑-๒๒. พนดา ทองค าแท, บทความงานเขยน, โครงสรางทางสงคม , [ออนไลน], แหลงทมา: http://life-

cuiture.blogspot.com, [๒๕ ตลาคม ๒๕๖๐].

๒๐

๓) มเปาหมายหรอวตถประสงค คอ ความตองการใหโครงสรางของตนเองมชอเสยง เปนทยอมรบ มความปลอดภย เจรญกาวหนาในดานตาง ๆ ทใหประโยชนแกสมาชก

๔) มลกษณะเคลอนไหวเปลยนแปลงได คอ โครงสรางทางสงคมนนสามารถเปลยนแปลงและการพฒนาทดขนของสงคมพรอมกน

๒.๓.๑.๓ องคประกอบของโครงสรางทางสงคม ๑) การจดระเบยบทางสงคม หมายถง กลมคนทมความเปนระเบยบแบบแผน และม

กระบวนการจดระเบยบภายในกลม (๑) กลมคนทเปนระเบยบ เปนกลมคนทมาตดตอกนตามหนาทและระเบยบกฎเกณฑ (๒) กระบวนการจดระเบยบทางสงคม เปนเรองคนตงแต 2 คนขนไป ทมความสมพนธ

กนแตละคนจ าเปนตองมบรรทดฐาน คอ แบบแผน กฎเกณฑมาตรฐานในการปฏบต สถานภาพ คอ เปนต าแหนงทเราตองรบผดชอบไดจากการเปนสมาชกของกลม และบทบาทคอ หนาททตองท าตามสถานภาพทเราไดรบ

๒) สถาบนทางสงคม หมายถง กฎเกณฑหรอระเบยบแบบแผนของสงคมทเปนแนวทางการประพฤตในสงคม เชน

๒.๑ สถาบนครอบครว สนองความตองการของมนษยในดานการก าเนดบตรและใหการอบรมสงสอนเลยงดสมาชกใหม

๒.๒ สถาบนการเมองการปกครอง ควบคมสงคมไมใหเกดความไมสงบ รกษาความเปนระเบยบ ความเรยบรอยในสงคม

๒.๓ สถาบนเศรษฐกจ สนองความตองการในดานการผลต การจ าหนายจายแจกและการบรการตาง ๆ เพอใหมนษยด ารงชวตอยได

๒.๔ สถาบนการศกษา เปนสถาบนทถายทอดวฒนธรรมของสงคมในทกเรอง ๒.๕ สถาบนศาสนา ความเชอความศรทธาของมนษยตอสภาพแวดลอมรอบตว สถาบน

นจะควบคมพฤตกรรมของมนษยใหอยในระเบยบ ๒.๖ สถาบนนนทนาการ การท าใหคนในสงคมผอนคลายความตงเครยดเพมพนอนามยทด ใชเวลาวางใหเปนประโยชนในทางสรางสรรคตางๆ รวมทงสนองความตองการทางสงคม ๒.๗ สถาบนสอสารมวลชน การสงขาวสาร น าเสนอ ใหความรแกประชาชนทกเพศทกวยในแขนงตางๆ สรปวาโครงสรางทางสงคมเปนสงทชวยพยงใหสงคมเกดหรอมความมนคงถาวร ซงองคประกอบทส าคญในโรงสราง คอ กลมสงคม และสถานบนทางสงคม โดยองคประกอบเหลาน ถามคณสมบตด กจะชวยใหสงคมเจรญรงเรอง เพราะกลมสงค มนนมอทธพลตอพฤตกรรม คานยม ของบคคลและสงคม ดงนน โครงสรางทางสงคมจงมความส าคญตอ บคลและกลมคนอยางมาก

๒.๓.๒ การเปลยนแปลงทางสงคม (Social change)

๒.๓.๒.๑ ความหมายของการเปลยนแปลงทางสงคม

มหาวทยาลยบรพา, ๒๕๔๕, ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม, [ออนไลน ],, แหลงทมา : Available: URL http://www.huso.buu.ac.th [๒๕ ธนวาคม ๒๕๖๐]

๒๑

ราชบณฑตยสถาน อธบายวา การเปลยนแปลงทางสงคม หมายถง การทระบบสงคม กระบวนการ แบบอยางหรอรปแบบทางสงคม เชน ขนบธรรมเนยมประเพณ ระบบครอบครว ระบบการปกครอง ไดเปลยนแปลงไป ไม วาจะเปนดานใดกตามการเปลยนแปลงทางสงคมนอาจจะเปนไปในทางกาวหนาหรอถดถอย เปนไปไดอยางถาวรหรอชวคราว โดยวางแผนใหเปนไปหรอเปนไปเอง และทเปนประโยชนหรอใหโทษกไดทงสน

พทยา สายห ไดอธบายวา การเปลยนแปลงทางสงคม เปนการเปลยนแปลงของระบบความสมพนธของคนทอยดวยกน อนเปนผลมาจากระเบยบทก าหนดการกระท า และความสมพนธของคน เชน สทธและหนาท ขนบธรรมเนยมประเพณ บทบาทและสถานภาพ มการเปลยนแปลง

โดยสรป การเปลยนแปลงทางสงคม หมายถง ความแตกตางทเกดขนในสงคมระหวางชวงเวลาใดเวลาหนง ทงระดบจลภาคและระดบมหาภาค ซงอาจเปนผลดหรอผลเสยกได

๒.๓.๒.๒ สาเหตของการเปลยนแปลงทางสงคม ๑ ) สงแวดลอมทางกายภาพและประชากร ปรากฏการณทางธรรมชาต เชน แผนดนไหว น าทวม ความแหงแลง เปนสาเหตหนงทท าใหสงคมเกดการเสยระเบยบของสงคม และความสมพนธของคนในสงคมทมตอกนถกเปลยนไป เชน สมาชกในครอบครวตองแยกจากกน เพราะการเสยชวต และการพลดพรากจากกน เปนตน

๒) เทคโนโลย เมอมสงใหมททนสมยเกดขนในสงคม สงคมยอมไดรบผลกระทบและมการเปลยนแปลง เพราะเทคโนโลยท าให มนษยตองเปลยนพฤตกรรมในการกระท าตอกจกรรมทน าเอาเทคโนโลยมาใช ๓) การพฒนาทางเศรษฐกจ ท าใหเกดความทนสมยเพราะมการเปลยนแปลงการผลตตามแบบดงเดมในยคสงคมเกษตรกรรมไปส การผลตแบบอตสาหกรรมและแบบเมอง ท าให สงคมเกดการเปลยนแปลงไปส ความเปนอตสาหกรรมทเปลยนระบบการผลตจากการใช แรงงานมนษยไปส การใชแรงงานจากเครองจกรกล ใชระบบการท างานแบบอตสาหกรรม

๒.๓.๓ ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม ๒.๓.๓.๑ ทฤษฎววฒนาการ (Evolutionary theory) เปนแนวความคดทไดรบอทธพลจากทฤษฎววฒนาการทางชวภาพของชารลสดารวน (Charles Darwin) โดยนกสงคมวทยาในกลมทฤษฎววฒนาการเสนอวา การเปลยนแปลงของสงคมเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงอยางเปนขนตอนตามล าดบ โดยมการเปลยนแปลงจากขนหนงไปสอกขนหนงในลกษณะทมการพฒนาและ

ราชบณฑตยสถาน , ๒๕๒๔, อางใน, มหาวทยาลยบรพา , ๒๕๔๕, ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม, [ออนไลน],, แหลงทมา: Available: URL http://www.huso.buu.ac.th พทยา สายห , ๒๕๒๙, อางใน, มหาวทยาลยบรพา , ๒๕๔๕, ทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคม , [ออนไลน],, แหลงทมา: Available: URL http://www.huso.buu.ac.th สนท สมครการ, วธการศกษาสงคมมนษยกบตวแบบส าหรบการศกษาสงคมไทย , พมพครงท ๓, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๘), หนา ๓๖- ๔๒.

๒๒

กาวหนากวาขนทผานมา มการเปลยนแปลงจากสงคมทมรปแบบเรยบงายไปสรปแบบทสลบซบซอนมากขน และมความเจรญกาวหนาไปเรอย ๆ จนเกดเปนสงคมทมความสมบรณ ตวอยางของนกสงคมวทยาทสรางทฤษฎการเปลยนแปลงทางสงคมโดยใชแนวความคดววฒนาการ มดงน ออกสตกองต (Auguste Comte) เสนอวา สงคมมนษยมพฒนาการและการเปลยนแปลงดานความรผาน ๓ ขนตอน ตามล าดบ คอ จากขนเทววทยาไปสขนอภปรชญา และไปสขนวทยาศาสตร โรเบรตเรดฟวด (Robert Redfield) เสนอวา การเปลยนแปลงของสงคมจะเรมจากสภาพของสงคมชาวบานเปลยนแปลงไปสสงคมแบบเมอง (Urban) ๒.๓.๓.๒ ทฤษฎความขดแยง (Conflict theory) เปนแนวความคดทมขอสมมตฐานทวา พฤตกรรมของสงคมสามารถเขาใจไดจากความขดแยงระหวางกลมตาง ๆ และบคคลตาง ๆ เพราะการแขงขนกนในการเปนเจาของทรพยากรทมคาและหายาก มนกสงคมวทยาหลายทานทใชทฤษฎความขดแยงอธบายการเปลยนแปลงทางสงคม แตในทนจะเสนอแนวความคดของนกทฤษฎความขดแยงทส าคญ ๓ ทาน ดงน คารล มารกซ (Karl Marx) เชอวา การเปลยนแปลงของทก ๆ สงคม จะมขนตอนของการพฒนาทางประวตศาสตร ๕ ขน โดยแตละขนจะมวธการผลตทเกดจากความสมพนธของ อ านาจของการผลต ซงไดแก การจดการดานแรงงาน ทดน ทน และเทคโนโลย กบ ความสมพนธทางสงคมของการผลตซง ไดแก เจาของปจจยการผลต และคนงานทท าหนาทผลต แตในระบบการผลตแตละระบบจะมความขดแยงระหวางชนชนผเปนเจาของปจจยการผลตกบผใชแรงงานในการผลต ท าใหเกดการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ทเปนโครงสรางสวนลางของสงคมและเมอโครงสรางสวนลางมการเปลยนแปลงจะมผลท าใหเกดการผนแปรและเปลยนแปลงตอโครงสรางสวนบนของสงคม ซงเปนสถาบนทางสงคม เชน รฐบาล ครอบครว การศกษา ศาสนา และรวมถงคานยม ทศนคต และบรรทดฐานของสงคม ลวอส เอ. โคเซอร (Lewis A. Coser) เปนนกทฤษฎความขดแยง ทมองวา ความขดแยงกอใหเกดผลทงดานบวกและดานลบ และอธบายวา ความขดแยงเปนสวนหนงของกระบวนการขดเกลาทางสงคม ไมมกลมทางสงคมกลมใดกลมหนงทมความสมานสามคคอยางสมบรณ เพราะความขดแยงเปนสวนหนงของสภาวะหนงของมนษย ความขดแยงสามารถแกปญหาความแตกแยกและท าใหเกดความสามคคภายในกลมไดเพราะในกลมมทงความเปนมตรและความเปนศตรอยดวยกน โคเซอรมความเหนวาความขดแยงเปนตวสนบสนนใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม สามารถท าใหสงคมเปลยนชวตความเปนอยจากดานหนงไปสอกดานหนงได ราลฟดาหเรนดอรฟ (Ralf Dahrendorf) เปนนกสงคมวทยาชาวเยอรมน ทปฏเสธแนวความคดของมารกซ ทวา ชนชนในสงคมเกดจากปจจยการผลต และเสนอวา ความไมเทาเทยมกนในสงคมนนเกดจากความไมเทาเทยมกนในเรองของสทธอ านาจ กลมทเกดขนภายในสงคมสามารถแบงออกไดเปนสองประเภทคอ กลมทมสทธอ านาจกบกลมทไมมสทธอ านาจ สงคมจงเกดกลมแบบไมสมบรณ ของทงสองฝายทตางกมผลประโยชนแอบแฝงอยเบองหลง ระดบของความขดแยงทเกดขนจะรนแรงมากหรอรนแรงนอยนนขนอยกบการจดการและการประสานผลประโยชนของกลมทครอบง า ตามแนวความคดของดาหเรนดอรฟ ความขดแยงสามารถท าใหโครงสรางมการเปลยนแปลง

๒๓

ได ประเภทของการเปลยนแปลง ความรวดเรวของการเปลยนแปลง และขนาดของการเปลยนแปลงขนอยกบเงอนไขของการเปลยนแปลง เชน อ านาจของกลม ความกดดนของกลม ๒.๓.๓.๓ ทฤษฎโครงสราง-หนาท (Structural-Functional theory) อมลเดอรไคม (Emile Durkheim) มแนวความคดวา หนาทของสงคมคอ สวนทสนบสนนใหสงคมสามารถด ารงอยได ซงสอดคลองกบ เอ.อารแรดคลฟฟบราวน (A.R. Radcliffe-

Brown) กบ โบรนสลอว มาลโนวสก (Bronislaw Malinowski) ทมองวา หนาททางสงคม เปนสวนสนบสนนใหโครงสรางสงคมคงอยอยางตอเนอง เพราะสงคมมกระบวนการทางสงคมทท าใหสงคมเกดความเปนอนหนงอนเดยวกน เชน บรรทดฐาน คานยม ความเชอ วฒนธรรม และประเพณ เปนตน ทาลคอททพารสน (Talcott Parsons) มแนวความคดวา สงคมเปนระบบหนงทมสวนตาง ๆ มความสมพนธและสนบสนนซงกนและกน ความสมพนธทคงทของแตละสวนจะเปนปจจยท าใหระบบสงคมเกดความสมดลย สวนในดานการเปลยนแปลงทางสงคม พารสนเสนอวา เกดจากความสมดลยถกท าลายลง เพราะองคประกอบของสงคมคอ บคลกภาพ อนทรย และวฒนธรรม เกดความแตกราว โดยมสาเหตมาจากทงสาเหตภายนอกระบบสงคม เชน การเกดสงคราม การแพรกระจายของวฒนธรรม เปนตน และสาเหตจากภายในระบบสงคม ทเกดจากความตงเครยด เพราะความสมพนธของโครงสรางบางหนวย หรอหลาย ๆ หนวย ท างานไมประสานกน เชน การเปลยนแปลงทางประชากร การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย เมอสวนใดสวนหนงมการเปลยนแปลงจะเปนสาเหตท าใหสวนอน ๆ มการเปลยนแปลงตามไปดวย การเปลยนแปลงทเกดขนอาจเกดขนเฉพาะสวนใดหนงหนงหรออาจเกดขนทงระบบกได พารสนเนนความส าคญของวฒนธรรม ซงรวมถง ความเชอ บรรทดฐาน และคานยมของสงคม คอ ตวยดเหนยวใหสงคมมการรวมตวเขาดวยกนและเปนตวตานทานตอการเปลยนแปลงในสงคม ๒.๓.๓.๔ ทฤษฎจตวทยา-สงคม (Social-Psychological theory) จาก อวเรทท อ เฮเกน (Everett E. Hagen) มแนวความคดสอดคลองกบเวเบอรทวา การเปลยนแปลงทางสงคมมการเรมตนมาจากการพฒนาทางดานเศรษฐกจ และเสนอวา การเปลยนจากสงคมดงเดม ไปสสงคมสมยใหม จะมผลท าใหเกดการเปลยนแปลงในบคลกภาพของบคคล โดยเสนอวา บคลกภาพของคนในสงคมดงเดมมลกษณะตายตวทถกก าหนดโดยกลมสงคม เปนบคลกของคนทตองมการสงการดวยบงคบบญชา ไมมความคดรเรมสรางสรรค และไมมการประดษฐคดคน เพราะคนเหลานนมองโลกยถากรรมมากกวาทจะมองโลกแบบวเคราะห บคลกภาพของคนในสงคมสมยใหมจงเปนปจจยทสนบสนนใหสงคมเกดการเปลยนแปลง เดวด ซ แมกคลลแลนด (David C. McClelland) มแนวความคดเหมอนกบเฮเกนทเหนวาการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจเปนผลมาจากการพฒนาดานเศรษฐกจ แตแนวความคดของ แมก-คลลแลนดเนนศกษาทตวแปรดานแรงจงใจในความส าเรจ (Achievement motivation) ซงหมายถง ความส าเรจทางเศรษฐกจของปจเจกบคคล และเสนอแนวความคดวา ในการพฒนาทางเศรษฐกจของสงคมในอดตและปจจบนเปนผลมาจากแรงจงใจในความส าเรจของบคคล หากคนในสงคมมแรงจงใจในความส าเรจมาก การพฒนาทางเศรษฐกจกจะมความเจรญกาวหนาตามไปดวย

๒๔

๒.๓.๔ การปรบตวทางสงคม (Social Adjustment) ๒.๓.๔.๑ ความหมายของการปรบตวทางสงคม Hurlock ไดใหความหมายของการปรบตวทางสงคมไววา เปนความส าเรจของบคคลในการปรบตวใหเขากบกลมบคคลตางๆ ได คนทปรบตวไดดจะเรยนรทกษะทางสงคมได เชน ความสามารถในการเกยวของกบคนอนทงกลม เพอนและคนแปลกหนาซงจะชวยพฒนาทศนคตทดตอสงคมดวย เชน ความตงใจทจะชวยเหลอผอน การปรบตวทางสงคม จงเปนความสามารถใน การสรางสมพนธกบบคคลอน และการอยรวมกบบคคลอนไดอยางมความสข ท าใหรสกเปนสวนหนงของสงคม และสามารถรวมกจกรรมตางๆ กบผอนไดอยางมประสทธภาพตามความสามารถทตนมอย Hurlock ไดใหหลกเกณฑส าหรบการพจารณาถง ลกษณะการปรบตวทดทางสงคม ซงม ๔ ประการ คอ ๑. การแสดงออก (Overt Performace) หากพฤตกรรมทแสดงออกมานนเหมาะสมกบความคาดหวงของกลมอาย และระดบของการพฒนาการแลว กจะเปนทยอมรบของกลม ๒. สามารถปรบตวเขากบกลมไดทกกลม ๓. มทศนคตทดตอคนอน ๔. มความพอใจในสงทตนเปนอย (Personal Stisfction) จากลกษณะการปรบตวโดยทวไปของมนษยดงกลาวไดมผกลาวถงลกษณะของผสงอายทปรบตวไดดซงมลกษณะดงตอไปน ๑. มความรเกยวกบตนเอง บคคลทปรบตวไดดจะตองเปนบคคลทรถงพลงจต แรงจงใจ ความปรารถนา ความทะเยอทะยาน ความรสก คามสามารถ และอารมณตางๆ ของตนเอง ๒. ความรสกวาตนเองเปนคนมคา ประกอบดวยความรสกทดตอตวเองและความสามารถทจะท าหนาทใหแกสงคมไดอยางมประสทธภาพ ๓. ความรสกมนคงอบอน บคคลทปรบตวไดดจะตองมความรสกวาตนไดรบการยอมรบวาเปนสวนหนงของสงคม และทส าคญมความสบายใจตอคนทวไป แสดงปฏกรยาออกมาไดดวยตวเอง หรอมอสระในการแสดงออก ตอสถานการณทางสงคมทแตกตางกน ๔. ความสามารถในการรบและใหความรก การปรบตวทดตองมความสามารถทจะสรางความสมพนธและรกษาความสมพนธทมทงการใหและการรบไวได คนทเจบปวยทางจตมกอยากจะไดรบความรกจากคนอนฝายเดยวแตตวเองไมสามารถจะใหความรกเปนการตอบสนองได ๕. การปราศจากความตงเครยดและความรสกทเกนขด บคคลทปรบตวไมไดจะมความทกขทเกดจากความวตกกงวลและความกลวอยเวลานานๆ จะมความรสกตอชวตทงสดชนและเหยวแหงมากเกนไป

Hurlock, Elizabeth B.,Chid development 6th

ed, (New York: Mcgraw-Hill

Book Company, Inc., 1978:260), อางใน ขวญรก สขสมหทย , “การศกษาความตองการและการปรบตวทางสงคมของผสงอายในกรงเทพมหานครและปรมณฑล” , วทยานพนธสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต, ๒๕๔๐), หนา ๑๘.

๒๕

๒.๓.๔.๒ ความหมายของการปรบตว ดารวน (Darwin) เปนผเรมใชค าวา “การปรบตว” ในทฤษฎวาดวยการววฒนาการใน ค.ศ. ๑๘๕๙ โดยไดสรปความคดวาสงมชวตทสามารถปรบตวใหเขากบสภาวะแวดลอมของโลกทเตมไปดวยภยนตรายไดเทานนทจะด ารงชวตอยได ตอมานกจตวทยาไดน าค าวาการปรบตวมาใชในความหมายทางจตวทยาโดยเปลยนมาใชค าวา Adjustment ในการศกษาและเขาใจพฤตกรรมของมนษย จ าเปนตองศกษาทงในแงของชววทยา ไดแก การปรบตวใหเปนไปตามความตองการของรางกาย สวนในแงของจตวทยา หมายถง การปรบตวใหเปนไปตามความตองการของจตใจ แอนดร และรอย (Andrew and Roy) อธบายการปรบตวไววา เปนพฤตกรรมการตอบสนองของบคคลเมอเผชญกบการเปลยนแปลงทเกดขนกนตนเองหรอสงแวดลอมของตนเอง เพอปรบใหคงสภาพสมดลทงรางกายและจตใจ ซงรอย (Roy) เชอวาคนประกอบดวยกาย จต สงคม (Man is an biopsychosocial being) และเปนหนวยเดยวทไมอาจแบงแยกได ทมการตอบสนองออกมาในดานรางกายและสรระ ดานอตมโนทศน ดานบทบาทหนาทและดานการพงพาระหวางกน โคแมน และแฮมแมน (Colman and Hamman) กลาวไววา การปรบตว หมายถง ผลของความพยายามของบคคลทพยายามปรบสภาพปญหาทเกดขนแกตนไมวาปญหานนจะเปนปญหาดานสขภาพ ดานความตองการ หรอดานอารมณใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม จนกระทงบคคลนนสามารถอยในสภาพแวดลอมนนๆ และถาบคคลนนปรบตวไดกจะอยในสภาพแวดลอมนนไดอยางมความสข กมลรตน หลาสวงษ กลาววา การปรบตวเปนกระบวนการทบคคลพยายามปรบสภาพปญหาทเกดขนแกตนเอง ไมวาจะเปนปญหาดานอารมณ ปญหาดานบคลกภาพ ปญหาดานความตองการใหเหมาะสมกบสภาพสงแวดลอมจนเปนสภาพอารมณทตนสามารถทนอยไดในสงคมหรอสงแวดลอมนนๆ Eastwood Alwater กลาววา การปรบตวทประสบผลส าเรจมาจากบทบาททเขมแขงของบคคลอนสบเนองมาจากอดต นกจตวทยาผกลาวถงการปรบตวของมนษย ๒ ทางคอ การปรบตวเราเองและการปรบตวกบสงแวดลอมของเรา โดยมรายละเอยดดงน

ดารวน (Darwin), อางใน นภา นธยายน, การปรบตวและบคลกภาพ: จตวทยาเพอการศกษาและชวต, (กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร, ๒๕๓๐), หนา ๗-๙. Andrew, H. A., C. Roy. Essentials of Roy Adaptation Model. Norwalk:

Appleton-century-crafts, 1986. อางใน สทธนนท น าเพชร, “ความสมพนธระหวางปจจยคดสรรกบการปรบตวผสงอายภายหลงเกษยณอายราชการในจงหวดเพชรบร”, วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาธารณสขศาสตร, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๒), หนา ๓๓.

โคแมน และแฮมแมน (Colman and Hamman) อางในผองพรรณ เกดพทกษ , สขภาพจตเบองตน, (กรงเทพมหานคร: โครงการสงเสรมต าราทบวงมหาวทยาลย, ๒๕๓๐), หนา ๕๕๕.

กมลรตน หลาสวงษ , จตวทยาการศกษาฉบบปรบปรงใหม, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, ๒๕๓๘), หนา ๑๘๐. Eastwood Alwater (1994; 5), อางใน ขวญรก สขสมหทย , “การศกษาความตองการและการปรบตวทางสงคมของผสงอายในกรงเทพมหานครและปรมณฑล” , วทยานพนธสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต, ๒๕๔๐), หนา ๑๗.

๒๖

๑. การปรบตวในสวนบคคล หมายถง ความคด ความรสก ความตองการภายในของแตละคน แรงขบสวนหนงจะเกดจากสภาพทางสรระของบคคล เชน ความตองการอาหาร น า เพอใหด ารงชพอยได อกสวนหนง เกดจากสภาวะทางจต ซงเปนผลจากการเรยนรประสบการณ เชน ความตองการความอบอน ๒. การปรบตวกบสงเขาแวดลอม หมายถง ขอเรยกรองอนเกดจากสภาพแวดลอมและสงคมมนษย จะตองมปฏกรยาโตตอบและปรบพฤตกรรมใหสอดคลอง

นภา นธยายน ไดเขยนไวในหนงสอ “การปรบตว บคลกภาพ จตวทยาเพอการศกษาและชวต” สรปไดวา บคคลไมวาจะอยในชวงอายใดกตามจะตองพยายามปรบตวตอการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสงคม สงแวดลอม ทงดานวฒนธรรม เศรษฐกจ และเทคโนโลยอนม เพอใหเกดความผาสกในชวต โดยเฉพาะอยางยงในผสงอาย

จราภรณ เกศพชญวฒนาและคณะ ไดศกษาวจย เรอง ความผาสกทางใจของ ผสงอายไทย พบวา ความผาสกทางใจของ ผสงอาย ม ดงน คอ ๑) ความสามคคปรองดองของลกหลาน ๒) ความกาวหนา ของของสมาชกในครอบครวบตรหลาน ๓) ความ สมพนธ ทดกบเพอน บานไดพงพา อาศยซงกนและกน ๔) การไดท าตนใหเปนประโยชนชวยเหลอบตรหลานในครอบครว และไดรบการ เลยงดชวยดแลในยามเจบปวย ๕) ดานความสงบสขและการยอมรบ คอ การปลอยวาง ความคดทท าให ไมสบายใจ การท าใจใหยอมรบหรอบางครงปลงตกกบสงทตนเองไมสามารถขดขวาง หรอควบคมได การไดรบความเคารพนบถอใหเกยรต จากการใหค าแนะน าและมผน าปฏบตตาม ความเบกบานใจท ได รวมท ากจกรรมกบเพอน ผสงอายในวยเดยวกน การได ท าสงทตนเองชอบใน ยามวาง รวมทงมอารมณขน ท าใหผสงอายไมเหงา ไมรสกเบอหรอโดดเดยว อยในสงคมไดอยางมความสข

สมพร เทพสทธา ไดเขยนไวในหนงสอ แกอยางมคา ชราอยางมสข สรปไดวา ผสงอายอาจไมไดรบการยกยองเหมอนเดมโดยเฉพาะผทเคยเปนขาราชการต าแหนงสง ๆ ซงเคยมอ านาจและบรวารแวดลอมเมอเกษยณอายออกจากราชการอาจจะยงเสยดายอ านาจและต าแหนงทสญเสย ปญหาผสงอายทนาเปนหวงคอ การเปลยนแปลงของสงคมและวฒนธรรม สมยกอนคนไทยจะอยกนเปนเปนครอบครวใหญทเรยกวาครอบครวขาย ท าใหมความสมพนธอนแนนแฟนและเกดความอบอน พอแม ปยา ตายาย และลกหลาน ในปจจบนครอบครวของคนไทยโดยเฉพาะครอบครวในเมอง กลายเปนครอบครวเดยว ท าใหผสงอายตองอยอยางโดดเดยวไมไดรบการดแลและความอบอนจากลกหลานดงทเคยเปนในอดต ในอนาคตสงคมไทยอาจจะกลายเปนแบบตะวนตก คอ ตางคนตางอย ไมมการเอออาทรและชวยเหลอซงกนและกนไมมการทดแทนบญคณ ถาหากระบบครอบครว และสงคมไทยเปนเชนนกจะเกดความไมมนคงและความไมสงบสข

นภา นธยายน , ๒๕๓๐ , การปรบตว บคลกภาพ จตวทยาเพอการศกษาและชวต , (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพโอเดยนโสตร ), หนา ๑๒.

จราภรณ เกศพชญวฒนะ และคณะ , ความผาสกทางใจของผสงอาย , จากวารสารพฤฒาวทยาและเวช ศาสตรผสงอาย, ( ฉบบประจ าเดอน มนาคม – พฤษภาคม ๒๕๕๓), หนา ๒๗.

สมพร เทพสทธา, แกอยางมคา ชราอยางมสข , (กรงเทพมหานคร : สมชายการพมพ, ๒๕๔๘) , หนา ๖.

๒๗

บรรล ศรพานช ไดกลาวไวในหนงสอคมอดแลตนเองของ ผสงอาย เรองการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ไดแกสถานภาพและบทบาททางสงคมทเปลยนไป เชน การท างานตลอดมาพออาย ๖๐ ตองเกษยณออกมาอยบานเฉยๆ จากบทบาททเคยเปนผหาเลยงครอบครวตองมาเปนสมาชกคนหนงในครอบครวเปนผรบมากกวาผให ท าใหผสงอายหลายๆ คนท าใจยอรบไมคอยได เพราะรสกวาสญเสยอ านาจและบทบาททางสงคมทเคยม สรปไดวา การวจยครงน การปรบตว หมายถง การกระท า ความรสก และความคดเหนของผสงอายทตอบสนองตอการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกรางกาย โดยผสงอายสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมใหเขากบสงแวดลอมไดอยางเหมาะสม สามารถเขาใจการเปลยนแปลงดานรางกาย จตใจ และสงคมทเกดขน เพอใหการด ารงชวตเปนไปอยางมความสขทงกายและใจ ๒.๔ บรบทของเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

๒.๔.๑ ประวตความเปนมา เทศบาลนครหาดใหญ ตงอยในเขตอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา พ.ศ. ๒๔๗๑ มฐานะเปนสขาภบาล ตามพระราชบญญตสขาภบาล ยกฐานะเปน "เทศบาลต าบลหาดใหญ" เมอวนท ๑๐ ธนวาคม ๒๔๗๘ มเนอท ๕ ตารางกโลเมตร ยกฐานะเทศบาลต าบลหาดใหญเปน "เทศบาลเมองหาดใหญ" เมอวนท ๑๖ มนาคม ๒๔๙๒ ตามพระราชกจจานเบกษา ปจจบนหาดใหญไดยกฐานะเปนเทศบาลนครหาดใหญ ตามประกาศราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฎกา เลมท ๑๑๒ ตอนท ๔๐ ก ลงวนท ๒๔ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๘ โดยมผลบงคบใชมา ตงแตวนท ๒๕ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๘ ซงปจจบนเทศบาลนครหาดใหญ มพนททงหมด ๒๑ ตารางกโลเมตร ๒.๔.๒ ลกษณะทางเศรษฐกจและสงคม หาดใหญเปนศนยกลางทางธ รกจการคาและการบรการของภาคใต ประชาชนส วนใหญประกอบอาชพพาณชยก รรม (รองรบกจกรรมการทองเทยว) และอ ตสาหกรรม ไดแก อาชพคาขาย ธรกจบรการ และเปนลกจางในสถานประกอบการล กษณะของเมองมขนาดกระช บตว มาก มศนยกลางเมองกวางประมาณ ๑ กโลเมตร ยาวประมาณ ๔ กโลเมตร ต งอยประชดทางรถไฟ สภาพเมองขยายต วออกไปทางทศตะว นออก ล กษณะของอาคารส งปลกสรางส วนใหญ มล กษณะเปนตกแถวพาณชยชนลางและอยอาศยชนบน อาคารลกษณะเดยวมนอยและกระจายตวอยประปราย ๒.๔.๓ ลกษณะภมอากาศ อยในเขตอทธพลของลมมรส มเมองรอน ม ๒ ฤด คอ ฤดรอน เรมต งแตกลางเดอนกมภาพนธถงกลางเดอนพฤษภาคม แต อากาศจะไมรอนมากนก เนองจากต งอยใกลทะเล และฤ ดฝน จากกลางเดอนพฤษภาคมถงกลางเดอนต ลาคม ไดรบ อทธพลจากลมมรส มตะวนตกเฉยงใต และชวงกลางเดอนตลาคมถงกลางเดอนกมภาพนธ จะไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

บรรล ศรพานช, คมอดแลตนเองของ ผสงอาย เรองการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ, (กรงเทพมหานคร: พมพด, ๒๕๕๓), หนา ๒๓-๒๔. ขอมลพนฐานของเทศบาลนครหาดใหญ , [ออนไลน], แหลงทมา : http://www.hatyaicity.go.th,

[๒๕ มถนายน ๒๕๖๐]

๒๘

๒.๔.๔ ลกษณะประชากร มประชากร ๑๕๙,๒๑๗ คน และ ๖๖,๙๘๕ ครวเรอน (ขอมล ณ เดอนกมภาพนธ ๒๕๖๑) แบงเปน ๑๐๔ ชมชน ความหนาแนนของประชากร ๗,๕๒๙ คน/ตาราง กโลเมตร ประชากรส วนใหญเปนคนทองถนและอพยพมาจากจ งหวดใกลเคยง ส วนใหญน บถอศาสนาพ ทธ รองลงมาคอศาสนาอสลาม ๒.๔.๕ การบรการพนฐานและกจกรรมเกยวกบผสงอาย เทศบาลนครหาดใหญ ภายใตการน าของ ดร.ไพร พฒโน นายกเทศมนตร เทศบาลนครหาดใหญ ไดตระหนกถงความส าคญของ ผสงอาย จงจดใหมโครงการ และกจกรรมตาง ๆ เกยวกบผสงอาย อยางเชนทกปงบประมาณจะจดใหมการจดพาผสงอายพกผอนเชงเรยนรนอกสถานท จดอบรมเจาหนาทสาธารณสข อสม.ลงพนทดแล ผสงอาย ทนอนตดเตยง ส าหรบโครงการตาง ๆ ทเกยวกบผสงอาย เชน

๑) โครงการสงเสรมคณภาพชวตผสงอาย สรางขวญก าลงใจการอยรวมในสงคมอยางมคณคา โครงการดงกลาวจดขนเพอใหผสงอายหรอผดแล มความร ความเขาใจ ปรบเปลยนพฤตกรรมในการดแลสขภาพอนามยของตนเอง ดานโภชนาการ ฟนฟสมรรถภาพทางรางกายและจตใจ และเปนการสรางขวญและก าลงใจ ใหผสงอายมทศนคตทดสามารถด ารงอยในสงคมไดอยางมคณคา ๒) โครงการสงเสรมการออกก าลงกายผสงอาย เดนหนาพฒนาคณภาพชวตของผสงอายอยางตอเนอง ส าหรบการสงเสรมการจดกจกรรมชมรมผสงอาย เทศบาลนครหาดใหญ เปนการสงเสรมความรเพอพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย ใหผสงอายไดรบรหลกการออกก าลงกายทถกตอง และเพอกระตนใหผสงอายหนมาสนใจดแลสขภาพตนเองโดยการออกก าลงกายอยางสม าเสมอ โดยมวทยากร รวมบรรยายใหความรเรองหลกการออกก าลงกายส าหรบผสงอาย ๓) โรงเรยนผสงอายเทศบาลนครหาดใหญ เทศบาลนครหาดใหญ ไดจดการเรยนการสอนตามโครงสรางหลกสตร แบงเปน ๒ หมวด คอ ความรส าหรบพฒนาศกยภาพของผสงอาย และหมวดการเรยนรตามอธยาศย โดยใชหลกสตรการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย ส าหรบโรงเรยนผสงอายของสาขาสมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ประจ าจงหวดสงขลา เปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน โดยปรบตามสภาพปญหาและความตองการของผเรยนเปนส าคญ ใชกจกรรมน าเนอหา เนนความสขของผเรยนครอบคลม ๕ มต คอ สขสบาย สขสนก สขสวาง สขสงา และสขสงบ และเปดการเรยนการสอนสปดาหละ ๒ วน

๒.๕ งานวจยทเกยวของ ๒.๕.๑ งานวจยทเกยวของกบการใชหลกไตรลกษณ ฐตวรรณ แสงสงห ศกษาเรอง การศกษาวถชวตของผสงอาย ตามหลกพทธธรรม กรณศกษาชมชนบานค าลอหาญ อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน พบวา ผสงอายเมอเกดปญหาทางดานรางกายจะใชหลกไตรลกษณเขามาแกปญหาทเกดขน มาประพฤตปฏบต เมอเจบปวยมอาการไขตามรางกายเปนนนเปนนอยตลอดเวลา ไมมวนใดทจะไมเจบปวด ความไมเทยงของสงขาร

๒๙

ความไมคงท ความไมยงยน ภาวะทเสอมไปของสงขารท าใหเปนทกข คดวาเจบปวดมากกจะเจบปวดมาก ไมคดกจะเจบปวดนอยลง จตปรงแตงอยตลอดเวลา ผสงอายจงมองวารางกายทอาศยอยไมใชของเรา ไมมตวตน ไมมใครสามารถไปบงคบไมใหเจบปวดได เมอถงเวลากตองทงไป การอานหนงสอธรรมะท าใหทราบวาภาวะทเกดขนและเสอมสลายไปของสงขาร เรยกวา อนจจตา ความเปนทกขภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว ฝนและขดแยงอยในตวทเกดขนจากการปรงแตงท าใหมสภาพทเปลยนไป ท าใหอยในสภาวะนนไมไดกอใหเกดทกข เรยกวา ทกขตา ความไมใชตวตนไมมตวตนทแทจรง สงทงหลายประกอบดวยปจจยตางๆ อนสมผสกบเกดดบ ยอมไมเปนตวของตว มตวตนทแทจรงไมได เรยกวา อนตตา จงไมยดถออะไร คดวาความเจบปวดเปนเรองธรรมดา พระมหาสนนท จนทโสภโณ (ดษฐสนนท) ศกษาเรองการศกษาค าสอนเรองไตรลกษณในพระพทธศาสนาเถรวาทการการวจยครงนได พบวา สงทงปวงทเปนรปธรรมและนามธรรมนน ลวนตกอยภายใตกฎของไตรลกษณ คอ อนจจง ทกขง อนตตา เพราะมการเกดขน (อปาทะ) ฐต (ตงอย) และสงทมาปดบง ไตรลกษณไว จนท าใหยงไมเหนหลกค าสอนของพระพทธเจา ในเรองไตรลกษณทง ๓ อยางตอไปน คอ ๑. สนตต ปดบง อนจจลกษณะ ๒. อรอยาบท ปดบงทกขลกษณะ ๓. ฆนสญญา ปดบง อนตตลกษณะ ทเปนความจรงของสงขารคอ ขนธ ๕ ซงไดแก รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ เมอบคคลไดปฏบตวปสสนากมมฎฐาน วปสสนา หรอปญญากจะเจรญขน และเมอปญญาเกดขน อวชชากจะดบไป จากนน เรากสามารถมองเหนธรรมชาตทแทจรงของสงทงหลายดวยเหตน การรแจงในไตรลกษณ จงน าไปสความหลดพน (วมตต) ความบรสทธ (สทธ) ปญญา (ปญญา) สนต (สนต) และความดบทกข (นพพาน) ซงเปนจดหมายสงสดของพระพทธศาสนา นเปนเหตผลส าคญทองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา ตรสเรยกค าสอนเรองไตรลกษณวา "พหลานสาน" คอค าสงสอนทพระพทธองคทรงสงสอนมากทสด

๒.๕.๒ งานวจยทเกยวของกบการปรบตวทางสงคมและขอมลทวไป เบญจมา เลาหพนรงส ศกษาการปรบตวภายหลงเกษยณอายราชการของขาราชการพลเรอนจงหวดนครราชสมา พบวา ผเกษยณอายราชการทมสถานภาพสมรสคมการปรบตวทางสงคมดกวาผเกษยณอายราชการทมสถานภาพสมรสโสด หมาย หยา แยก ซงสอดคลองกบการศกษาของ นภาพร ชโยวรรณ มาลน วงษสทธ และจนทรเพญ แสงเทยนฉาย ทศกษาปญหาของผสงอายไทย พบวา ผสงอายทเปนหมายและหยารางมภาวะสขภาพไมตางกนมากนกแตมภาวะสขภาพแยกวาผสงอายทเปนโสดหรอสมรสค ดงนนจงอาจกลาวไดวาผสงอายทอยกบคสมรสนาจะมปญหานอยกวาผสงอายทอยคนเดยว เชนเดยวกบ สพรรณ นนทชย ไดศกษาผสงอายทอยกบคสมรสมโอกาสไดรบ

ฐตวรรณ แสงสงห ศกษาเรอง การศกษาวถชวตของผสงอาย ตามหลกพทธธรรม กรณศกษาชมชนบานค าลอหาญ อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน ,วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต , (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๗), หนา ๑๒๑. พระมหาสนนท จนทโสภโณ (ดษฐสนนท) , การศกษาค าสอนเรองไตรลกษณในพระพทธศาสนาเถรวาท, วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๐), ,บทคดยอ.

๓๐

ความรก ความอบอน และการเอาใจใสท าใหรสกตนเองมทพง มเพอนคคด ไมรสกวาเหว ซงตางจากผสงอายทไมไดอยกบคสมรส และกลมทเปนโสด สทธพนธ ฟกสวรรณ ไดศกษา การปรบตวของผสงอาย ๑๕๐ คน ในสถานสงเคราะหและผสงอายนอกสถานสงเคราะหในเขตกรงเทพมหานคร พบวา ผสงอายทมระดบการศกษาแตกตางกนมการปรบตวทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .๐๑ โดยท ผสงอาย ทระดบการศกษาสงมการปรบตวดกวา และ ผสงอาย มรายไดแตกตางกน มการปรบตวแตกตางกน มการปรบตวทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .๐๑ โดยท ผสงอายทระดบรายไดสงมการปรบตวดกวา ธราธร ดวงแกวและหรญญา เดชอดม ไดศกษาพฤตกรรมสขภาพ ของผสงอาย ต าบลโพรงมะเดอ อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม ไดกลาวถงการเปลยนแปลงทางดานสงคมวา สงคมมนษย มการอยรวมกน มปฏกรยาโตตอบ มการเปลยนแปลงความคดเหนซงกนและกน และมความรสกวาตนเปนสมาชกของกลม ซงสงเหลานเปนความตองการทางสงคมในผสงอายกเชนเดยวกน ผสงอายตองการการยอมรบจากสมาชกอนๆในกลม ในครอบครวและในสงคม แตเมอมการเปลยนแปลงทางดานรากายเกดขน ความสามารถในการท ากจกรรมชาลง ความสามารถในการแสวงหามตรใหมมอยางจ ากด เพราะทมอายนอยกวาขาดความพงพอใจทจะสรางสมพนธภาพกบผสงอาย และผสงวยกวากขาดความมนใจในหลายดาน เชน ในเรองการสนทนา ท าใหตางหลกเลยงทจะสนทนากนหรอรวมกจกรรมตางๆ ดวยกน สภาพเหลานท าใหผสงอายถอยหางและเลกเกยวของสมพนธภาพกบสงคม นอกจากนการทมคานยม วฒนธรรมใหม ๆ ขาดความเขาใจระหวางกนมาก ระบบการเคารพผอาวโสกมนอยลง นงลกษณ บญไทย ไดศกษาความรสกมคณคาในตนเองของผสงอายและความสมพนธกบปจจยอนๆ โดยท าการศกษาผสงอายทมอาย ๖๐ ปขนไปทรวมกจกรรของชมรมผสงอาย และผสงอายทรบบรการของคลนกผสงอายในโรงพยาบาลในกรงเทพมหานครรวม ๔ แหง จ านวน ๒๔๙ คน ผลการวจยพบวา ผสงอายในกลมทศกษารอยละ ๖๗.๙ มความรสกมคณคาในตนเองระดบปานกลาง รอยละ ๑๕.๓ มความรสกมคณคาในตนเองระดบ สง ปจจยทมความสมพนธกบความรสกมคณคาในตนเองของผสงอายอยางมนยส าคญทางสถตคอ การศกษา รายได ความพอเพยงของรายได สถนภาพในครอบครว ปญหาสขภาพ ความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวน ความชวยเหลอทผสงอายใหแกบตรหลานหรอญาต ความชวยเหลอทผสงอายใหแกเพอน การมสวนรวมในกจกรรมของ

เบญจมา เลาหพนรงส, ความสมพนธของการเตรยมตวกอนการเกษยณอายราชการกบ การปรบตวภายหลงเกษยณอายราชการของขาราชการพลเรอนจงหวดนครราชสมา , วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๔), หนา ๖๓. สทธพนธ ฟกสวรรณ, การปรบตวของผสงอายในสถานสงเคราะหและผสงอายนอกสถานสงเคราะหในเขตกรงเทพมหานคร , วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต วชาเอกการศกษาผใหญ , (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, ๒๕๓๗), หนา ๗๐-๗๔.

ธราธร ดวงแกวและหรญญา เดชอดม , ศกษา พฤตกรรมสขภาพ ของผสงอาย ต าบลโพรงมะเดอ อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม, วทยานพนธ : วทยาศาสตรและเทคโนโลย, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, ๒๕๕๐), หนา ๓๐.

๓๑

ผสงอายกบบตรหลานหรอญาต การมสวนรวมในกจกรรมของผสงอาย กบเพอน และเมอวเคราะหถงปจจยทสามารถรวมกนท านายความรสกมคณคาในตนเองของผสงอาย พบวา ปจจยทมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๐๑ คอ การศกษา การมสวนรวมในกจกรรมของผสงอายกบบตรหลานหรอญาต ปญหาสขภาพ ความชวยเหลอทผสงอายรบจากเพอน ความสามรถในการปฏบตกจวตรประจ าวน และลกษณะครอบครวโดยปจจยเหลานสามารถรวมกนท านายความรสกมคณคาในตนเองของผสงอายไดรอยละ ๓๓.๑๑ สายยนต เจรญข า ศกษาปจจยความสมพนธตอความซมเศราของผสงอายในเขตชนบท : กรณศกษาผสงอายในเขตอ าเภอบรรพตพสย จงหวดนครสวรรค จ านวน ๓๕๐ คน พบวา อาย อาชพ รายได งานอดเรก และสขภาพ มความสมพนธกบการเกดความซมเศราในผสงอายอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ สวนเพศ สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา ลกษณะครอบครว สมพนธภาพในครอบครว และการมสวนรวมในสงคมไมมความสมพนธกบการเกดความรสกซมเศราใน ผสงอาย ดานความสามารถในการท านายความซมเศรา ของผสงอาย พบวา ตวแปร รายได ม ความสามารถในการท านายความซมเศราของผสงอาย ไดมากทสด รองลงมาคอ สถานภาพของผสงอาย งานอดเรก และสมพนธภาพในครอบครว ตามล าดบ จงกรม ทองจนทร ศกษาการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาลนครยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ผลการวจยพบวา ระดบการปรบตวของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครยะลา ดานสรรวทยาอยในระดบด ดานอตมโนทศนอยในระดบปานกลาง ดานบทบาทหนาทอยในระดบด ดานการพงพาอาศยอยในระดบปานกลาง และพบวา เพศ สถานภาพสมรส รายไดลกษณะครอบครว และการเขารวมกจกรรมสงคมมการปรบตวแตกตางกน ศศมา ทวสน ศกษาการปรบตวของผเกษยณอาย กลาววา การศกษาท าใหบคคลมความร และเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมได โดยเฉพาะบคคลทมการศกษาสงมกมแนวทางทจะเลอกด าเนนชวตไดดกวาบคคลทมการศกษาต ากวาทงทางเศรษฐกจและสงคม บคคลเหลานยอมมผลตอการปรบตวในทางทดขน และจากผลการวจยพบวา ผสงอายทมการศกษาสงกวา จะท าใหผสงอายมการปรบตวดกวา เนองจากสามารถเลอกแนวทางในการด าเนนชวตได

นงลกษณ บญไทย , ความรสกมคณคาในตนเองของผสงอายและความสมพนธกบปจจยอนๆ , วทยานพนธ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาธารณสขศาสตร, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๓๙), บทคดยอ. สายยนต เจรญข า , ปจจยความสมพนธตอความซมเศราของผสงอายในเขตชนบท: กรณศกษาผสงอายในเขตอ าเภอบรรพตพสย จงหวดนครสวรรค, วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต ( สาธารณสขศาสตร), (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๓๕), บทคดยอ. จงกรม ทองจนทร ,ศกษาการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาลนครยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา , สถาบนพระบรมราชชนก ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข, (ยะลา : วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนยะลา, ๒๕๔๒), หนา ๖๑-๖๔. ศศมา ทวสน , ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบการเตรยมตวในการด ารงชวตเมอเกษยณอายขาราชการกระทรวงสาธารณสข, วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประชากรศกษา, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๓๘), หนา ๓๔.

๓๒

ขวญรก สขสมหทย ศกษาความตองการและการปรบตวทางสงคมของผสงอายในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ผลการศกษาพบวา ปจจยทมอทธพลกบการปรบตวทางสงคมของผสงอายมหลายประการ คอ ภาวะสขภาพ เขตทอยอาศย แบบแผนการด าเนนชวต การศกษา และฐานะทางเศรษฐกจ ซงตวแปร ทมอทธพลกบการปรบตวทางสงคมของผสงอาย คอ การรจกตนเองและคณคาตนเอง ความมนคงทางจตใจ การรบฟงและท าความเขาใจผอน การใหความรกและรบความรกจากผอน และการไมวตกกงวลและหวาดกลว โดยปจจยดานสขภาพ คอ การมสขภาพดมผลตอการปรบตวของผสงอายเกอบทกดาน คอ การรจกตนเอง มความมนคงทางจตใจ รบฟงและท าความเขาใจผอน ใหและรบความรกจากผอน สวนการมการศกษาดและอยในกรงเทพมหานครสามารถปรบตวไดด ดานความมนคงทางจตใจ รบฟงและท าความเขาใจผอนใหและรบค วามรกจากผอน ส าหรบผสงอายทท ากจกรรมสามารถ ใหและรบค วามรกจากผอน ไดด ละไมวตกกงวลในการมชวตอยเชนเดยวกน การมรายไดดท าใหไมวตกกงวล ๒.๖ กรอบแนวคดในการวจย จากแนวคดทฤษฎทไดศกษามา ผวจยไดน ามาใชเปนแนวทางในการก าหนดกรอบแนวคดในการศกษาวจย ดงน

ตวแปรตน (Independent Variables)

ขอมลทวไป ๑. เพศ ๒. อาย ๓. การศกษา ๔. สถานภาพ ๕. รายได

ตวแปรตาม (Dependent Variables)

ขวญรก สขสมหทย ,การศกษาความตองการและการปรบตวทางสงคมของผสงอายในกรงเทพมหานครและปรมณฑล, วทยานพนธสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต, ๒๕๔๐), บทคดยอ.

๓๓

การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาล นครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ประกอบดวย ๓ ดาน

๑. ดานอนจจง คอ ภาวะทเกดขนและสลายไปของสงทงหลายทแวดลอมในสงคม ๒. ดานทกขง คอ ความเปนทกขทเกดจากการแปรปรวนเปลยนแปลงในสงคม ๓. ดานอนตตา คอ ความไมใชตวตน ลกษณะทควบคมสงการ บงคบบญชาไมได

แผนภมท ๒.๑ แสดงกรอบแนวคดในการวจย

บทท ๓

วธด าเนนการวจย

การศกษาวจยเรองการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เพอใหการวจยบรรลตามวตถประสงคตามทไดก าหนดไว ผวจยไดก าหนดและด าเนนการวธด าเนนการวจยตามขนตอน ดงตอไปน ๓.๑ รปแบบการวจย ๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง ๓.๓ เครองมอและการสรางเครองมอทใชในการวจย ๓.๔ วธการเกบรวบรวมขอมล ๓.๕ การวเคราะหขอมล ๓.๖ สถตทใชในการวจย ๓.๑ รปแบบการวจย การวจยครงน ผวจยไดใชรปแบบการวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) โดยใชวธการเชงส ารวจ (Survey Research) ๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง การวจยครงน ผวจยไดก าหนดประชากรและกลมตวอยาง ดงน ๓.๒.๑ ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก ผสงอายทงเพศชายและเพศหญง ทมอาย ๖๐ ปขนไป ทอาศยอยในเขตพนทเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ านวน ๑๕,๗๕๓ คน ๓.๒.๒ กลมตวอยาง กลมตวอยางก าหนดจากประชากร ไดแก ผสงอายทงเพศชายและเพศหญง ทมอาย ๖๐ ปขนไป ทอาศยอยในเขตพนทเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญจงหวดสงขลา โดยการใชตารางก าหนดขนาดกลมตวอยางของ เครซซและมอรแกน (Krejcie and Morgan) ไดกลมตวอยางจ านวน ๓๗๕ คน โดยใชวธการสมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) ๓.๓ เครองมอและการสรางเครองมอทใชในการวจย ๓.๓.๑ เครองมอทใชในการวจย เพอเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผวจยสรางขน จากการศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของ น ามาปรบปรงใหเหมาะสมและสอดคลองกบลกษณะงานวจย เปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม โดยแบงโครงสรางของแบบสอบถามออกเปน ๓ ตอน ดงน

สงศร ชมภวงศ, ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร, พมพครงท ๓, (นครศรธรรมราช : มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย วทยาเขตศรธรรมโศกราช, ๒๕๕๔), หนา ๑๑๓.

๓๘

ตอนท ๑ เปนแบบสอบถามปลายปด (Close-ended questionnaires) เกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามอนประกอบดวย เพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ตอนท ๒ เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมล การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา แบงออกเปน ๓ ดาน คอดานอนจจง (ความไมเทยง) ดานทกขง (ความเปนทกข) อนตตา (ความไมมตวตน) ใชมาตราสวนประมาณคา (Rating-Scale) มมาตราสวนประมาณตามแบบของลเคอรท (Likert) โดยแบงระดบการวดออกเปน ๕ ระดบ โดยเกณฑการใหคะแนน ดงน คะแนน ๕ หมายถง มากทสด คะแนน ๔ หมายถง มาก คะแนน ๓ หมายถง ปานกลาง คะแนน ๒ หมายถง นอย คะแนน ๑ หมายถง นอยทสด ตอนท ๓ เปนแบบสอบถามปลายเปด (Open-ended questionnaires) เกยวกบขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

๓.๓.๒ การสรางเครองมอทใชในการวจย การสรางและตรวจสอบคณภาพของเครองมอเพอการวจยในครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอน ดงน ๓.๓.๒.๑ ศกษาวธการสรางแบบสอบถามจากต ารา เอกสาร และงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการสรางเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล เพอใหสอดคลองและเหมาะสมตรงตามวตถประสงคของการวจย ๓.๓.๒ .๒ ศกษาแนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการใชหลกไตรลกษณและแนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ๓.๓.๒ .๓ น าขอมลทไดจากการศกษาคนความาวางโครงสรางแบบสอบถาม โดยก าหนดขอบเขตเนอหาใหครอบคลมตามวตถประสงค และกรอบแนวคดของการวจย ๓.๓.๒.๔ สรางแบบสอบถามใหครอบคลมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ านวน ๓ ดาน ไดแก ๑) ดานอนจจง ๒) ดานทกขง และ ๓) ดานอนตตา ๓.๓.๒.๕ น าแบบสอบถามเสนอตอคณะกรรมการควบคมวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองของเนอหา ใหขอเสนอแนะ แลวน ามาปรบปรงแกไขใหถกตอง ๓.๓.๒.๖ น าแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไปใหผเชยวชาญ จ านวน ๓ ทาน คอ ๑) พระครอรณสต าลงการ ,ดร. ๒) พระ ครโฆสตวฒนานกล, ดร. และ๓) ผศ.ดร.ดเรก นนกล า เพอ

ธานนทร ศลปจาร, การวจยและการวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS, พมพครงท ๑๐, (กรงเทพมหานคร: บสซเนสอารแอนดด, ๒๕๕๒), หนา ๖๕-๖๖.

๓๙

พจารณาความเทยงตรงเชงเนอหา (Content validity) แลวน าผลมาหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ไดคา IOC อยในชวง ๐.๖๗ – ๑ ๓.๓.๒.๗ ปรบปรงแกไขขอค าถามตามค าแนะน าและขอเสนอแนะของผเชยวชาญ ๓.๓.๒.๘ น าแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try out) กบผทไมใชกลมตวอยาง แตมคณลกษณะคลายกนกบกลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ เทศบาลเมองคอหงส จ านวน ๓๐ คน เพอหาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) โดยใชวธหาคาสมประสทธ แอลฟา (Alpha Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) ไดคาความเชอมนเทากบ ๐.๙๕๔ ๓.๓.๒.๙ น าเครองมอทสมบรณ ซงไดรบการตรวจสอบและทดลองใชแลว ไปใชในการเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางเพอการวจยตอไป ๓.๔ การเกบรวบรวมขอมล ในการด าเนนการเกบขอมล ผวจยเกบขอมลดวยตนเองทงหมด ตามขนตอนดงน ๓.๔.๑ ท าหนงสอขอความรวมมอในการเกบขอมลจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตนครศรธรรมราช ถงองคการบรหารเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ๓.๔.๒ ผวจยด าเนนการเกบและรวบรวมขอมลดวยตนเองโดยน าแบบสอบถามจ านวน ๓๗๕ ชด ไปแจกพรอมกบชแจงแกกลมตวอยางเพอตอบแบบสอบถาม ในวนประชมประจ าเดอนของเทศบาล คอวนท ๓ ของเดอน และโรงเรยนผสงอายในวนพฤหสบด,วนศกร ของสปดาห ๓.๔.๓ เมอเกบรวบรวมแบบสอบถามกลบคนมาแลว น าแบบสอบถามมาตรวจสอบความสมบรณ และจดล าดบขอมล ๓.๔.๔ น าขอมลทไดไปวเคราะห

๓.๕ การวเคราะหขอมล ผวจยท าการ แยกวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถต ตามล าดบ ดงน ๓.๕.๑ วเคราะหขอมลเกยวกบสถานภาพ ทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดยการแจกแจงคาความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percentage) และน าเสนอในรปแบบตารางประกอบค าบรรยาย ๓.๕.๒ วเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยการหาคาเฉลย (x ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) แลวแปลผลโดยเปรยบเทยบกบเกณฑแปลความหมายคาเฉลยของแบบสอบถาม และน าเสนอในรปแบบตารางประกอบค าบรรยาย ๓.๕.๓ วเคราะหขอมลเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพ การศกษา และรายได โดยการหาคาเฉลย (x ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD ) แลวแปลผลโดยเปรยบเทยบกบเกณฑแปลความหมายคาเฉลยของแบบสอบถาม และน าเสนอในรปแบบตารางประกอบค าบรรยาย

๔๐

เกณฑแปลความหมายคาเฉลยของแบบสอบถาม มดงน คาเฉลย ๔.๕๑ – ๕.๐๐ แปลผลเปน มากทสด คาเฉลย ๓.๕๑ – ๔.๕๐ แปลผลเปน มาก คาเฉลย ๒.๕๑ – ๓.๕๐ แปลผลเปน ปานกลาง คาเฉลย ๑.๕๑ – ๒.๕๐ แปลผลเปน นอย คาเฉลย ๑.๐๐ – ๑.๕๐ แปลผลเปน นอยทสด ๓.๕.๔ วเคราะหขอมลเปรยบเทยบเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา กบขอมลดานเพศ โดยใชการทดสอบคาท (t-test) สวนขอมลดานอาย การศกษา สถานภาพ และรายได ใชการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA or F-test) เมอพบความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต จงท าการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายคดวยวธการ LSD (Least Sign ficant

Difference) และน าเสนอในรปแบบตารางประกอบค าบรรยาย

๓.๕.๕ วเคราะหผลการรวบรวมขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางสงเสรมการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยแจกแจงความถการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) และน าเสนอในรปการบรรยายความ

๓.๖ สถตทใชในการวจย

๓.๖.๑ สถตทใชในการตรวจสอบคณภาพเครองมอ ๑) หาคาความเทยงตรงตามเนอหา โดยหาความสอดคลองของความคดเหนผเชยวชาญระหวางขอค าถามแตละขอกบวตถประสงค จากสตร

IOC = ∑𝑅

𝑁

เมอ IOC แทน สมประสทธความเชอมน ∑R แทน ผลรวมของคามคดเหนของผเชยวชาญ N แทน จ านวนผเชยวชาญ

๒) หาคาความเชอมนของแบบสอบถาม โดยการวเคราะหหาคาสมประสทธเอลฟา (a-

Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) จากสตร

𝑎 =𝑛−1𝑛 1−

∑𝑠𝑖2

𝑠𝑖2

สงศร ชมภวงศ, ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร, หนา ๓๓๑. สงศร ชมภวงศ, การวจย, (นครศรธรรมราช:สถาบนราชภฎนครศรธรรมราช, ๒๕๓๗), หนา ๓๑. เรองเดยวกน, หนา ๒๔

๔๑

𝑎 แทน สมประสทธความเชอมน 𝑛 แทน จ านวนขอค าถาม ∑𝑠𝑖

2 แทน ความแปรปรวนของคะแนนแตละขอ 𝑠𝑖

2 แทน ความแปรปรวนของคะแนนทงฉบบ

๓.๖.๒ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ในการวจยครงน มสถตทใชในการวเคราะหขอมล ๒ ประเภท ไดแก ๑) สถต เชงบรรยาย (Descriptive statistics) ไดแก คาความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) คาเฉลย (x ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ๒) สถตเชงอางอง (Inferential statistics) ไดแกการทดสอบคาท (t-test) และการทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVAor F-test) ถาพบความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต จะทดสอบความแตดตางของคาเฉลยเปนรายคดวยวธการ LSD (Least Signficant Difference)

๓.๖.๓ สตรทใชค านวณคาทางสถตทใชในการวจย มดงน

๑. การหาคารอยละ (Percentage)

รอยละ = จ านวนทตองการเปรยบเทยบจ านวนทงหมด

100

๒. การหาคาตวกลางเลขคณต (Arithmetic mean) หรอคาเฉลย ( x )

x =∑𝑓𝑋

n

เมอ x แทน คาเฉลยของกลมตวอยาง n แทน จ านวนขอมลของกลมตวอยาง ∑𝑓𝑋 แทน ผลรวมของผลคณระหวางความถกบขอมล

๓. การหาคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

S 𝑛 ∑𝑓𝑥2−(∑𝑓𝑥 )2

𝑛(𝑛−1)

สงศร ชมภวงศ,ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร, อางแลว, หนา ๒๑๗. เรองเดยวกน, หนา ๒๑๙.

๔๒

เมอ S แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) 𝑛 แทน จ านวนขอมลของกลมตวอยาง ∑𝑓𝑥2 แทน ผลรวมของผลคณระหวางความถกบคะแนนยกก าลงสอง (∑𝑓𝑥)2 แทน ก าลงสองของผลรวมของผลคณระหวางความถกบคะแนน

๔. การทดสอบหาคาท (t-test)

𝑡 = x 1− x 2

𝑠1

2

𝑛1 +𝑠2

2

𝑛2

เมอ t แทน คาท-เทสท (t-test Imdependent) df = n1 + n2 – 2 x 1 , x 2 แทน คาเฉลยของคะแนนกลมท ๑ และกลมท ๒ ตามล าดบ

𝑠1 , 𝑠2 แทน ความแปรปรวนของคะแนน กลมท ๑ และกลมท ๒ ตามล าดบ 𝑛1 ,𝑛2 แทน จ านวนของกลมท ๑ และกลมท ๒ ตามล าดบ

๕. การทดสอบความแปรปรวนแบบทางเดยว (One-Way ANOVA or F-test)

𝐹 = 𝑀𝑆𝑏

𝑀𝑆𝑤 โดยม 𝑑𝑓𝑏= k-1, 𝑑𝑓𝑤 = N-k

เมอ MSb แทน ความแปรปรวนระหวางกลม MSw แทน ความแปรปรวนภายในกลม SSb แทน ผลรวมของก าลงสองของคาเบยงเบนระหวางกลม SSw แทน ผลรวมของก าลงสองของคาเบยงเบนภายในกลม

k แทน จ านวนกลม N แทน จ านวนขอมลทงหมด

MSb = SS b

k−1

MSw = SS w

N−k

พวงรตน ทวรตน, วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร (ฉบบปรบปรงใหมลาสด), (กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, ๒๕๔๓), หนา ๑๘๓. สงศร ชมพวงศ,ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร, อางแลว, หนา ๒๔๗.

บทท ๔

ผลการวเคราะหขอมล การศกษาการวจยเรอง การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ม วตถประสงคของการวจยเพอศกษา ๑) การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ๒) เปรยบเทยบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม และ ๓) ขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยน าเสนอผลการวเคราะหขอมล เพอใหสอดคลองตามวตถประสงค ตามล าดบ ดงน ๔.๑ สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ๔.๒ ขนตอนการวเคราะหขอมล ๔.๓ ผลการวเคราะหขอมล ๔.๑ สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ผวจย ก าหนดสญลกษณทางสถตทใชในการวเคราะหขอมล ดงน N แทน จ านวนกลมตวอยาง

x แทน คาเฉลย (Mean) SD แทน คาเบยงเบนมารฐาน (Standard Deviation) t แทน คาสถตท (t-test) ทดสอบกลมตวอยางสองกลม F แทน คาสถตเอฟ (F-test) ทดสอบกลมตวอยางมากกวาสองกลม SS แทน ผลรวมก าลงสองของคะแนน MS แทน คาเฉลยของผลรวมก าลงสองของคะแนน Df แทน ระดบชนแหงความเปนอสระ (Degree of freedom) Sig. แทน ระดบนยส าคญทางสถต (Significant) * แทน คานยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕

๔.๒ ขนตอนการวเคราะหขอมล ในการวจยครงน ผวจยน าเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน ตอนท ๑ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

๔๕

ตอนท ๒ ผลการวเคราะห ขอมลเกยวกบระดบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ตอนท ๓ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพ การศกษา และรายได ตอนท ๔ ผลการวเคราะห ขอมลการ เปรยบเทยบ ระดบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน ตอนท ๕ ผลการวเคราะหขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

๔๖

๔.๓ ผลการวเคราะหขอมล

ตอนท ๑ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตารางท ๔.๑ แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามขอมลทวไป ขอมลทวไป จ านวน (คน) รอยละ

๑. เพศ ชาย หญง

๑๖๒

๒๑๓

๔๓.๒๐ ๕๖.๘๐

รวม ๓๗๕ ๑๐๐.๐๐

๒. อาย ๖๐ – ๗๐ ป ๗๑ – ๘๐ ป ๘๑ ปขนไป

๒๖๗

๘๗ ๒๑

๗๑.๒๐ ๒๓.๒๐ ๕.๖๐

รวม ๓๗๕ ๑๐๐.๐๐

๓. สถานภาพ โสด สมรส หมาย / แยกกนอย

๒๙

๒๒๗ ๑๑๙

๗.๗๔

๖๐.๕๓ ๓๑.๗๓

รวม ๓๗๕ ๑๐๐.๐๐ ๔. การศกษา ต ากวามธยมปท ๖ อนปรญญา / ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

๒๕๑

๑๑๑ ๑๓

๖๖.๙๓

๒๙.๖๐ ๓.๔๗

รวม ๓๗๕ ๑๐๐.๐๐ ๕. รายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ – ๑๕,๐๐๐ บาท ๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท ๒๐,๐๐๑ บาทขนไป

๒๔๗

๗๙ ๔๙

๖๕.๘๖ ๒๑.๐๗ ๑๓.๐๗

รวม ๓๗๕ ๑๐๐.๐๐

จากตารางท ๔.๑ พบวา กลมตวอยางจ าแนกตามเพศสวนใหญ เปนเพศหญง จ านวน ๒๑๓ คน คดเปนรอยละ ๕๖.๘๐ และเพศชาย จ านวน ๑๖๒ คน คดเปนรอยละ ๔๓.๒๐

๔๗

จ าแนกตามอาย พบวา สวนใหญอาย ๖๐ – ๗๐ ป จ านวน ๒๖๗ คน คดเปนรอยละ ๗๑.๒๐ รองลงมา คอ ๗๑ – ๘๐ ป จ านวน ๘๗ คน คดเปนรอยละ ๒๓.๒๐ และอาย ๘๑ ปขนไป จ านวน ๒๑ รอยละ ๕.๖๐ จ าแนกตามสถานภาพ พบวา สวนใหญมสถานภาพสมรส จ านวน ๒๒๗ คน คดเปนรอยละ ๖๐.๕๓ รองลงมา คอ หมาย / แยกกนอยจ านวน ๑๑๙ คนคดเปนรอยละ ๓๑.๗๓ และสถานภาพโสดนอยทสด จ านวน ๒๙ คน คดเปนรอยละ ๗.๗๔ จ าแนกตามการศกษา พบวา สวนใหญ ต ากวามธยมปท ๖ จ านวน ๒๕๑ คน คดเปนรอยละ ๖๖.๙๓ รองลงมา คอ อนปรญญา / ปรญญาตรจ านวน ๑๑๑ คน คดเปนรอยละ ๒๙.๖๐ และ สงกวาปรญญาตรจ านวน ๑๓ คน คดเปนรอยละ ๓.๔๗ จ าแนกตามรายได พบวา สวนใหญมรายได ต ากวา ๑๐ ,๐๐๐ – ๑๕ ,๐๐๐ บาทจ านวน ๒๔๗ คน คดเปนรอยละ ๖๕.๘๖ รองลงมา คอ ๑๕,๐๐๐ – ๒๐,๐๐๐ บาทจ านวน ๗๙ คน คดเปนรอยละ ๒๑.๐๗ และ ๒๐,๐๐๑ บาทขนไปจ านวน ๔๙ คน คดเปนรอยละ ๑๓.๐๗

๔๘

ตอนท ๒ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวด สงขลา

ตารางท ๔.๒ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตว ทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยรวม

การปรบตวทางสงคม ระดบการปรบตว x SD แปลผล

ดานอนจจง ๓.๒๗ ๐.๘๖ ปานกลาง

ดานทกขง ๓.๒๑ ๐.๙๒ ปานกลาง

ดานอนตตา ๓.๔๖ ๐.๙๔ ปานกลาง

รวม ๓.๓๑ ๐.๙๒ ปานกลาง

จากตารางท ๔. ๒ พบวาผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวม ทง ๓ ดาน อยในระดบปานกลาง (x =๓.๓๑) เมอพจารณาเปนรายดาน โดยเรยงล าดบตามคาเฉลยจากสงไปหาต า พบวา ระดบการปรบตวทางสงคมดานอนตตา มคาเฉลยสงสด (x =๓.๔๖) รองลงมา คอ ระดบการปรบตวทางสงคมดานอนจจง (x =๓.๒๗) สวนระดบการปรบตวทางสงคมดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x =๓.๒๑)

๔๙

ตารางท ๔.๓ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ดาน อนจจง

ขอ การปรบตวทางสงคมดานอนจจง ระดบการปรบตว x SD แปลผล

๑. การเปลยนแปลงทางสงคมในปจจบน ทมเทคโนโลยททนสมยเขามามอทธพลกบคนทกกลมทกวย

๓.๕๒

๐.๗๘

มาก

๒.

ปจจบนคนในสงคมขาดการชวยเหลอเกอกลกน มแตการ แกงแยงแขงขนกลายเปนสงคมเหนแกตว แตกตางจากอดต ๓.๒๗

๐.๘๑

ปานกลาง

๓.

การทเยาวชน หรอคนในสงคมน าวฒนธรรมตางชาตมาใช จนเกดเปนคานยม เชน การแตงกาย การใชชวตคกอนวยอนควร การปฏบตตนตอผสงวยฯลฯ

๒.๙๙

๐.๘๓

นอย

๔.

ปจจบนคนในสงคมยดตดกบวตถนยมความสะดวกสบายจนแยกไมออกวาอะไรคอสงทตองการและอะไรคอสงทจ าเปนตอการด าเนนชวต

๓.๓๒

๐.๘๐

ปานกลาง

๕.

ปจจบนคนหางวดหางศาสนาท าใหคนในสงคมสวนใหญไร คณธรรมจรยธรรม และขาดความรบผดชอบ เชน การทอดทงผสงอาย ไมดแลลกหลาน การคามนษยประเวณ ๓.๐๓

๐.๙๑

ปานกลาง

๖.

อดตทานเคยเปนผน าทางสงคมและครอบครวมหนาทการ งาน มรายได ปจจบนพนจากวาระต าแหนงเหลานนทานกลายมาเปนผพงพงอาศย ท าใหกจกรรมทางสงคมและเพอนฝงของทานลดลง

๓.๕๐

๐.๙๐

ปานกลาง

รวม ๓.๒๗ ๐.๘๖ ปานกลาง

จากตารางท ๔. ๓ พบวาผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคม ดานอนจจงอยในระดบปานกลาง (x =๓.๒๗)

๕๐

เมอพจารณาเปนรายขอ โดยเรยงล าดบตามคาเฉลยจากสงไปหาต า พบวา ขอ ๑ ทวา การเปลยนแปลงทางสงคมในปจจบนทมเทคโนโลยททนสมยเขามามอทธพลกบคนทกกลมทกวย มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคมมคาเฉลยสงสด ( x =๓.๕๒) รองลงมา คอ ขอ ๖ ทวา อดตทานเคยเปนผน าทางสงคมและครอบครวมหนาทการงาน มรายได ปจจบนพนจากวาระต าแหนงเหลานน ทานกลายมาเปนผพงพงอาศย ท าใหกจกรรมทางสงคมและเพอนฝงของทานลดลง มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคม มคาเฉลย ( x =๓.๕๐ ) สวนขอ ๓ ทวา การทเยาวชน หรอคนในสงคมน าวฒนธรรมตางชาตมาใชจนเกดเปนคานยม เชน การแตงกาย การใชชวตคกอนวยอนควร การปฏบตตนตอผสงวยฯลฯ มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคม มคาเฉลยต าสด (x =๓.๖๕) ตามล าดบ

๕๑

ตารางท ๔.๔ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตว ทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ดาน ทกขง

ขอ การปรบตวทางสงคมดานทกขง ระดบการปรบตว x SD แปลผล

๗.

ระบบเศรษฐกจในปจจบนถอไดวาเปนยคขาวยาก หมากแพง รายรบและรายจายไมสมดลกน จงตองวางแผนทางการเงนในการด าเนนชวต เพอความไมเดอดรอน

๓.๔๔

๐.๙๘

ปานกลาง

๘.

เมอสงคม ชมชน ขาดการสงเสรมสนบสนนดานสวสดการทางสงคมจากหนวยงานทรบผดชอบ ใหคนในสงคมกนดอยดอยางทวถง จะมกแตกลมของตน

๓.๑๐

๐.๘๐

ปานกลาง

๙.

ปจจบนอาจกลาวไดวาสงคมออนแอ คนในสงคมถอสทธสวนบคคล กระท าการใดไมค านงถงกฎหมาย ระเบยบบานเมอง เชน การปลนจ การฆาฟน ยาเสพตด

๓.๐๓

๐.๙๑

ปานกลาง

๑๐.

ทานเลอกทจะนงไมโตตอบเมอลกหลานปฏเสธ ไมเชอฟงและปฏบตตามค าแนะน าตกเตอน สงสอน ดวยความปรารถนาดของทาน

๓.๐๔

๐.๘๘

ปานกลาง

๑๑.

เมอสงคมการเมองเกดความขดแยง การปกครองไรเสถยรภาพสรางความวนวายตอบานเมอง อกทงผน าหลงในอ านาจหนาทใชอทธพลเหนประโยชนสวนตนมากกวาสวนรวม

๓.๑๐

๐.๘๘

ปานกลาง

๑๒.

ทกสงคมมสมาชกตางชาต ตางศาสนา ยอมมความคดและความตองการไมเหมอนกน ฉะนนเพอความสงบสข ตองเขาใจและยอมรบความคดของบคคลอน

๓.๕๕

๐.๙๒

มาก

รวม ๓.๒๑ ๐.๙๒ ปานกลาง

๕๒

จากตารางท ๔. ๔ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานทกขง อยในระดบปานกลาง ( x =๓.๒๑) เมอพจารณาเปนรายขอ โดยเรยงล าดบตามคาเฉลยจากสงไปหาต า พบวา ขอ ๑๒. ทวา ทกสงคมมสมาชกตางชาต ตางศาสนา ยอมมความคดและความตองการไมเหมอนกน ฉะนนเพอความสงบสข ตองเขาใจและยอมรบความคดของบคคลอน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลยสงสด (x =๓.๕๕) รองลงมา คอ ขอ ๗. ทวา ระบบเศรษฐกจในปจจบนถอไดวาเปนยคขาวยาก หมากแพง รายรบและรายจายไมสมดลกน จงตองวางแผนทางการเงนในการด าเนนชวต เพอความไมเดอดรอน มระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลย (x =๓.๔๔) สวนขอ ๙. ทวา ปจจบนอาจกลาวไดวาสงคมออนแอ คนในสงคมถอสทธสวนบคคล กระท าการใดไมค านงถงกฎหมาย ระเบยบบานเมอง เชน การปลนจ การฆาฟน ยาเสพตด มระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลยต าสด (x =๓.๐๓) ตามล าดบ

๕๓

ตารางท ๔.๕ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ดาน อนตตา

ขอ การปรบตวทางสงคมดานอนตตา ระดบการปรบตว x SD แปลผล

๑๓.

สถานภาพบทบาทหนาททางสงคม เชน อ านาจ เกยรตยศ ต าแหนง ชอเสยง จะตองเปลยนถายตลอดเวลาไมสามารถอยกบทานหรอใครไดตลอดไป

๓.๖๖

๐.๘๗ มาก ๔.

ระบบการเมองการปกครอง เปลยนแปลงผทเขา มาบรหารหนวยงานอยบอยๆ เพอตองการผน าทดทสดทานยอมรบดวยความยนด แมอาจไมตรงกบบคคลททานตองการ เพราะไปก าหนดไมได

๓.๖๐

๐.๙๐

มาก

๑๕.

ปจจบนวถชวตของวยรนหรอคนในสงคมเปลยนไปตามเทคโนโลย หรอเดนตามกระแสสงคม ถอวาเปนสทธสวนบคคลไมอาจเขาไปยงเกยวได

๓.๒๒

๐.๘๗

ปานกลาง ๑๖.

เมอเกดการสญเสยทรพยสมบต หรอบคคลอนเปนทรก เชน สาม ภรรยา บตรหลาน หรอคนททานชนชอบ

๓.๑๐

๐.๘๙

ปานกลาง

๑๗.

ปจจบนสงคมเปลยนไปและสงแวดลอมทางธรรมชาตคอนขางจะรนแรง ถอเปนเรองปกตธรรมดาของธรรมชาต ไมสามารถหยดยงไมใหเกดการเปลยนแปลงได

๓.๔๙

๐.๙๖ ปานกลาง

๑๘.

เมอลกหลานหรอสมาชกในครอบครวของทานแยกตวไปสสงคมภายนอกหรอไปมครอบครวใหมทานยนดและสนบสนน เพราะถอเปนธรรมชาตของมนษยยอมแสวงหาความสขใหตนเอง

๓.๖๙

๑.๐๑ มาก

รวม ๓.๔๖ ๐.๙๔ ปานกลาง

๕๔

จากตารางท ๔. ๕ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตาอยในระดบปานกลาง (x =๓.๔๖) เมอพจารณาเปนรายขอ โดยเรยงล าดบตามคาเฉลย จากสงไปหาต า พบวา ขอ ๑๘. ทวา เมอลกหลานหรอสมาชกในครอบครวของทานแยกตวไปสสงคมภายนอกหรอไปมครอบครวใหมทานยนดและสนบสนน เพราะถอเปนธรรมชาตของมนษยยอมแสวงหาความสขใหตนเอง มระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลยสงสด ( x = ๓.๖๙) รองลงมา คอ ขอ ๑๓. ทวา สถานภาพบทบาทหนาททางสงคม เชน อ านาจ เกยรตยศ ต าแหนง ชอเสยง จะตองเปลยนถายตลอดเวลาไมสามารถอยกบทานหรอใครไดตลอดไป มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลย (x = ๓.๖๖) สวนขอ ๑๖. ทวา เมอเกดการสญเสยทรพยสมบต หรอบคคลอนเปนทรก เชน สาม ภรรยา บตรหลาน หรอคนททานชนชอบ มระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลยต าสด (x = ๓.๑๐) ตามล าดบ

๕๕

ตอนท ๓ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพ การศกษา และรายได

ตารางท ๔.๖ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามเพศ

การปรบตวทางสงคม ระดบการปรบตว

เพศชาย เพศหญง x SD แปลผล x SD แปลผล

ดานอนจจง ๓.๒๓ ๐.๖๗ ปานกลาง ๓.๓๐ ๐.๖๗ ปานกลาง

ดานทกขง ๓.๑๘ ๐.๗๓ ปานกลาง ๓.๒๓ ๐.๗๐ ปานกลาง

ดานอนตตา ๓.๔๙ ๐.๗๗ ปานกลาง ๓.๔๓ ๐.๗๒ ปานกลาง

รวม ๓.๓๐ ๐.๖๗ ปานกลาง ๓.๓๒ ๐.๖๔ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๖ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตามเพศ ทงเพศชายและเพศหญง อยในระดบปานกลาง (x = ๓.๓๐ และ ๓.๓๒ ตามล าดบ)

เมอพจารณาเปนรายดาน โดยเรยงล าดบตามคาเฉลยจากสงไปหาต า เพศชาย พบวา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x = ๓.๔๙) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x = ๓.๒๔) สวนดานทกขง มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลยต าทสด (x = ๓.๑๘) เพศหญง พบวา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา มคาเฉลยสงสด (x =๓.๔๓) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x = ๓.๓๐) สวนดานทกขง มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มคาเฉลยต าสด (x = ๓.๒๓)

๕๖

ตารางท ๔.๗ แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตาม อาย

การปรบตวทางสงคม

ระดบการปรบตว

๖๐ – ๗๐ ป ๗๑ – ๘๐ ป ๘๑ ปขนไป

x SD แปลผล x SD แปลผล x SD แปลผล

ดานอนจจง ๓.๔๐ ๐.๖๒ ปานกลาง ๓.๐๓ ๐.๖๗ ปานกลาง ๒.๖๒ ๐.๗๑ ปานกลาง

ดานทกขง ๓.๓๒ ๐.๖๖ ปานกลาง ๓.๐๐ ๐.๗๖ ปานกลาง ๒.๖๑ ๐.๗๒ ปานกลาง

ดานอนตตา ๓.๕๘ ๐.๖๘ มาก ๓.๒๔ ๐.๗๘ ปานกลาง ๒.๘๐ ๐.๘๒ ปานกลาง

รวม ๓.๔๓ ๐.๕๙ ปานกลาง ๓.๐๙ ๐.๖๙ ปานกลาง ๒.๖๘ ๐.๗๒

ปานกลาง

จากตารางท ๔. ๗ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตามอาย ๖๐ – ๗๐ ป , ๗๑ – ๘๐ ป และ ๘๑ ปขนไป อยในระดบปานกลาง ( x =๓.๔๓, ๓.๐๙ และ ๒.๖๘ ตามล าดบ) เมอพจารณาเปนรายดาน โดยเรยงล าดบตามคาเฉลย อาย ๖๐ – ๗๐ ป พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๓.๕๘) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x =๓.๔๐) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x =๓.๓๒) อาย ๗๑ – ๘๐ ป พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๓.๒๔) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๐๓) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x =๓.๐๐) อาย ๘๑ ปขนไป พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๒.๘๐) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๒.๖๒) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x =๒.๖๑)

๕๗

ตารางท ๔.๘ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนก ตาม สถานภาพ

การปรบตวทางสงคม

ระดบการปรบตว

โสด สมรส หมาย/แยกกนอย

x SD แปลผล x SD แปลผล x SD แปลผล

ดานอนจจง ๓.๓๖ ๐.๗๐ ปานกลาง ๓.๓๖ ๐.๖๘ ปานกลาง ๓.๐๗ ๐.๖๑

ปานกลาง

ดานทกขง ๓.๓๒ ๑.๐๐ ปานกลาง ๓.๒๘ ๐.๖๙ ปานกลาง ๓.๐๓ ๐.๖๓

ปานกลาง

ดานอนตตา ๓.๕๐ ๐.๘๙ ปานกลาง ๓.๕๕ ๐.๗๒ มาก ๓.๒๗ ๐.๗๒ ปานกลาง

รวม

๓.๔๐

๐.๘๐

ปานกลาง

๓.๔๐

๐.๖๔ ปาน

กลาง

๓.๑๒

๐.๖๐ ปาน

กลาง

จากตารางท ๔. ๘ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดานจ าแนกตามสถานภาพโสด , สมรส และหมาย/แยกกนอย อยในระดบปานกลาง ( x =๓.๔๐, ๓.๔๐ และ ๓.๑๒ ตามล าดบ) เมอพจารณาเปนรายดาน โดยเรยงล าดบตามคาเฉลย โสด พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด (x =๓.๕๐) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๓๖) สวนดานทกขงมคาเฉลยต าสด (x =๓.๓๒) สมรส พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๓.๕๕) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x = ๓.๓๖) สวนดานทกขงมคาเฉลยต าสด (x =๓.๒๘) หมาย/แยกกนอย พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( 𝑥 =๓.๒๗) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๐๗) สวนดานทกขงมคาเฉลยต าสด (x =๓.๐๓)

๕๘

ตารางท ๔.๙ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตาม การศกษา

การปรบตวทางสงคม

ระดบการปรบตว

ต ากวามธยม ๖ อนปรญญา/ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

x SD แปลผล x SD แปลผล x SD แปลผล

ดานอนจจง

๓.๑๐

๐.๖๖

ปานกลาง

๓.๕๘

๐.๕๓

มาก

๓.๙๒

๐.๕๔

มาก

ดานทกขง

๓.๐๒

๐.๖๙

ปานกลาง

๓.๕๕

๐.๖๐

มาก

๓.๙๒

๐.๔๔

มาก

ดานอนตตา

๓.๒๙

๐.๗๑

ปานกลาง

๓.๗๔

๐.๖๙

มาก

๔.๒๘

๐.๓๗

มาก

รวม

๓.๑๓

๐.๖๓

ปานกลาง

๓.๖๒

๐.๕๖

มาก

๔.๐๔

๐.๔๓

มาก

จากตารางท ๔. ๙ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดานจ าแนกตามการศกษา ต ากวามธยม ๖, อนปรญญา/ปรญญาตร และสงกวาปรญญาตร อยในระดบปานกลาง (x =๓.๑๓, ๓.๖๒ และ ๔.๐๔ ตามล าดบ) เมอพจารณาเปนรายดาน โดยเรยงล าดบตามคาเฉลยต ากวามธยม ๖ พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๓.๒๙) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x =๓.๑๐) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x =๓.๐๒) อนปรญญา/ปรญญาตร พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๓.๗๔) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๕๘) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x =๓.๕๕) สงกวาปรญญาตร พบวา ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๔.๒๘) รองลงมา คอ ดานอนจจง และ ดานทกขง มคาเฉลยอยในระดบทเทากน (x =๓.๙๒)

๕๙

ตารางท ๔.๑๐ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการใ ชหลกไตรลกษณในการปรบตวทาง สงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามรายได

การปรบตวทางสงคม

ระดบการปรบตว

ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท ๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท ๒๐,๐๐๑ ขนไป

x SD แปลผล x SD แปลผล x SD แปลผล

ดานอนจจง ๓.๐๘ ๐.๖๗ ปานกลาง

๓.๕๕ ๐.๕๒ มาก ๓.๗๔ ๐.๔๔ มาก

ดานทกขง ๓.๐๑ ๐.๗๐ ปานกลาง

๓.๔๘ ๐.๕๖ ปานกลาง

๓.๗๕ ๐.๕๖ มาก

ดานอนตตา ๓.๒๗ ๐.๗๓ ปานกลาง

๓.๖๘ ๐.๖๖ มาก ๔.๐๔ ๐.๕๐ มาก

รวม ๓.๑๒ ๐.๖๔ ปานกลาง

๓.๕๗ ๐.๕๒ มาก ๓.๘๕ ๐.๔๔ มาก

จากตารางท ๔.๑๐ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตาม รายไดต ากวา ๑๐ ,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท อยในระดบปานกลาง ( x =๓.๑๒) ๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท และ ๒๐,๐๐๑ ขนไป อยในระดบมาก (x =๓.๕๘ และ ๓.๘๕ ตามล าดบ) เมอพจารณาเปนรายดาน โดยเรยงล าดบตามคาเฉลย รายได ต ากวา ๑๐ ,๐๐๐ -๑๕,๐๐๐ บาท พบวา ดานอนตตามคาเฉลยสงสด (x =๓.๒๗) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x =๓.๐๘) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x =๓.๐๑) รายได ๑๕ ,๐๐๐ -๒๐ ,๐๐๐ บาท พบวา ดานอนตตามคาเฉลยสงสด (x =๓.๖๘) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x = ๓.๕๕) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด x =๓.๔๘) รายได ๒๐,๐๐๑ บาทขนไป พบวา ดานอนตตามคาเฉลยสงสด (x =๔.๐๔) รองลงมา คอ ดานทกขง (x =๓.๗๕) สวนดานอนจจง มคาเฉลยต าสด(x =๓.๗๔)

๖๐

ตอนท ๔ ผลการวเคราะหขอมลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญจงหวดสงขลา ทมเพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน

สมมตฐานท ๑. ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกน ทนยส าคญทางสถตท ระดบ .๐๕

ตารางท ๔.๑๑ ผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศตางกน

การปรบตวทางสงคม เพศ n x SD t Sig.

ดานอนจจง ชาย หญง

๑๖๒ ๒๑๓

๓.๒๓ ๓.๓๐

๐.๖๗ ๐.๖๗

-๐.๙๖

๐.๘๐

ดานทกขง ชาย หญง

๑๖๒ ๒๑๓

๓.๑๘ ๓.๒๓

๐.๗๓ ๐.๗๐

-๐.๗๑ ๐.๕๐

ดานอนตตา ชาย หญง

๑๖๒ ๒๑๓

๓.๔๙ ๓.๔๓

๐.๗๗ ๐.๗๒

๐.๘๘ ๐.๖๖

รวม ชาย หญง

๑๖๒ ๒๑๓

๓.๓๐ ๓.๓๒

๐.๖๗ ๐.๖๔

-๐.๒๕ ๐.๔๔

จากตารางท ๔.๑๑ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ จงปฏเสธสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ระดบการปรบตวทางสงคม ในแตละดาน ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕

๖๑

สมมตฐานท ๒ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกนทนยส าคญทางสถตท ระดบ .๐๕

ตารางท ๔.๑๒ แสดงผล การเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน

การปรบตวทางสงคม แหลงความ

แปรปรวน

SS

df

MS

F

Sig.

ดานอนจจง ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๑๘.๑๑ ๑๕๑.๙๖ ๑๗๐.๐๗

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๙.๐๕ ๐.๔๐

๒๒.๑๗* .๐๐

ดานทกขง ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๑๔.๙๙๐ ๑๗๘.๘๖ ๑๙๓.๘๕

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๗.๔๙ ๐.๔๘

๑๕.๕๘* .๐๐

ดานอนตตา ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๑๗.๐๔ ๑๙๒.๐๗ ๒๐๙.๑๒

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๘.๕๒ ๐.๕๑

๑๖.๕๐* .๐๐

รวม

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๑๖.๖๘ ๑๔๕.๘๐ ๑๖๒.๔๙

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๘.๓๔ ๐.๓๙

๒๑.๒๘* .๐๐

จากตารางท ๔. ๑๒ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกนมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวมทง ๓ ดานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ระดบการปรบตวทางสงคม ดานอนจจง, ดานทกขง และดานอนตตา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕

๖๒

ตารางท ๔.๑๓ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวม ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน

อาย

x

๗๑-๘๐ ป ๖๐-๗๐ ป ๘๑ ปขนไป

๓.๒๑ ๓.๒๗ ๓.๔๖

๗๑-๘๐ ป ๓.๒๑ - ๐.๓๔* ๐.๔๑*

๖๐-๗๐ ป ๓.๒๗ - - ๐.๗๕*

๘๑ ปขนไป ๓.๔๖ - - -

จากตารางท ๔.๑๓ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวม จ าแนกตามอายเปนรายค พบวา ผสงอายทมอาย ๘๑ ปขนไป มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมสงกวาผสงอาย ๗๑-๘๐ ปและ ๖๐-๗๐ ป และผสงอายทมอาย ๖๐-๗๐ ปมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวาผสงอาย ๗๑-๘๐ ป

๖๓

ตารางท ๔.๑๔ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน

อาย

x

๘๑ ปขนไป ๗๑-๘๐ ป ๖๐-๗๐ ป

๒.๖๒ ๓.๐๓ ๓.๔๐

๘๑ ปขนไป ๒.๖๒ - ๐.๔๐* ๐.๗๗*

๗๑-๘๐ ป ๓.๐๓ - - ๐.๓๖*

๖๐-๗๐ ป ๓.๔๐ - - -

จากตารางท ๔.๑๔ พบวา ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจงพบวา ผสงอายทมอาย ๖๐-๗๐ มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมสงกวาผสงอาย ๘๑ ปขนไป และ ๗๑-๘๐ ป และผสงอายทมอาย ๗๑-๘๐ ป มระดบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง สงกวาผสงอายทมอาย ๘๑ ปขนไป

๖๔

ตารางท ๔.๑๕ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานทกขง ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน

อาย

x

๘๑ ปขนไป ๗๑-๘๐ ป ๖๐-๗๐ ป

๒.๖๑ ๓.๐๐ ๓.๓๒

๘๑ ปขนไป ๒.๖๑ - ๐.๓๘* ๐.๗๑*

๗๑-๘๐ ป ๓.๐๐ - - ๐.๓๒*

๖๐-๗๐ ป ๓.๓๒ - - -

จากตารางท ๔.๑๕ พบวา ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานทกขงพบวา ผสงอายทมอาย ๖๐-๗๐ มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมสงกวาผสงอาย ๘๑ ปขนไป และ ๗๑-๘๐ ป และผสงอายทมอาย ๗๑-๘๐ ป มระดบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานทกขงสงกวาผสงอายทมอาย ๘๑ ปขนไป

๖๕

ตารางท ๔.๑๖ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน

อาย

x

๘๑ ปขนไป ๗๑-๘๐ ป ๖๐-๗๐ ป

๒.๘๐ ๓.๒๔ ๓.๒๗

๘๑ ปขนไป ๒.๘๐ - ๐.๔๓* ๐.๗๖*

๗๑ - ๘๐ ป ๓.๒๔ - - ๐.๓๔*

๖๐-๗๐ ป ๓.๒๗ - - -

จากตารางท ๔.๑๖ พบวา ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานทกขง พบวา ผสงอายทมอาย ๖๐-๗๐ มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมสงกวาผสงอาย ๘๑ ปขนไป และ ๗๑ - ๘๐ ปดานทกขง และผสงอายทมอาย ๗๑ - ๘๐ ป มระดบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง สงกวาผสงอายทมอาย ๘๑ ปขนไป

๖๖

สมมตฐานท ๓ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทม สถานภาพตางกน มการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนทนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕

ตารางท ๔.๑๗ แสดงผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทม สถานภาพ ตางกน

การปรบตวทางสงคม แหลงความ

แปรปรวน

SS

df

MS

F

Sig.

ดานอนจจง

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๖.๔๙ ๑๖๓.๕๗ ๑๗๐.๐๗

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๓.๒๔ ๐.๔๔

๗.๓๘* .๐๐

ดานทกขง

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๕.๔๑ ๑๘๘.๔๓ ๑๙๓.๘๕

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๒.๗๑ ๐.๕๐

๕.๓๔* .๐๐

ดานอนตตา

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๖.๒๓ ๒๐๒.๘๘ ๒๐๙.๑๒

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๓.๑๑ ๐.๕๔

๕.๗๑* .๐๐

รวม

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๖.๐๐ ๑๕๖.๔๘ ๑๖๒.๔๙

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๓.๐๐ ๐.๔๒

๗.๑๔* .๐๐

จากตารางท ๔.๑๗ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวด

สงขลา ทมสถานภาพตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทาง สถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจงดานทกขงดานอนตตาแตกตางกนทนยส าคญทาง สถตทระดบ .๐๕ ทง ๓ ดาน

๖๗

ตารางท ๔.๑๘ แสดงผลการเปรยบเทยบ ความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน

สถานภาพ

x สมรส โสด หมาย / แยกกนอย

๓.๒๑ ๓.๒๗ ๓.๔๖

สมรส ๓.๒๑ - ๐.๐๐ ๐.๒๗*

โสด ๓.๒๗ - - ๐.๒๗*

หมาย / แยกกนอย ๓.๔๖ - - -

จากตารางท ๔. ๑๘ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบ การใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมโดยรวม ทง ๓ ดาน ผสงอายทมสถานภาพหมาย / แยกกนอย ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวาผสงอายทมสถานภาพโสด และสมรส สวนคของผสงอายทมสถานภาพโสด และสถานภาพ สมรส ไมพบความแตกตาง

๖๘

ตารางท ๔.๑๙ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน

สถานภาพ

x หมาย / แยกกนอย โสด สมรส

๓.๐๗ ๓.๓๖ ๓.๓๖

หมาย / แยกกนอย ๓.๐๗ - ๐.๒๘* ๐.๒๘*

โสด ๓.๓๖ - - ๐.๐๐

สมรส ๓.๓๖ - - -

จากตารางท ๔. ๑๙ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมดานอนจจงจ าแนกตามสถานภาพเปนรายค พบวา ผสงอายทมสถานภาพสมรส และ โสด ม ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง มากกวา ผสงอายทมสถานภาพหมาย / แยกกนอย

สวนคของผสงอายทมสถานภาพโสด และสถานภาพ สมรส ไมพบความแตกตาง

๖๙

ตารางท ๔.๒๐ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานทกขง ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน

สถานภาพ

x หมาย / แยกกนอย สมรส โสด

๓.๐๓ ๓.๒๘ ๓.๓๒

หมาย / แยกกนอย ๓.๐๓ - ๐.๒๕* ๐.๒๙*

สมรส ๓.๒๘ - - ๐.๐๔

โสด ๓.๓๒ - - -

จากตารางท ๔.๒ ๐ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมดาน ทกขง จ าแนกตามสถานภาพเปนรายค พบวา ผสงอายทมสถานภาพโสด และ สถานภาพ สมรส มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานทกขง มากกวาผสงอายทมสถานภาพหมาย / แยกกนอย

สวนคของผสงอายทมสถานภาพโสด และสถานภาพ สมรส ไมพบความแตกตาง

๗๐

ตารางท ๔.๒๑ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน

สถานภาพ

x หมาย / แยกกนอย โสด สมรส

๓.๒๗ ๓.๕๐ ๓.๕๕

หมาย / แยกกนอย ๓.๒๗ - ๐.๒๓ ๐.๒๘*

โสด ๓.๕๐ - - ๐.๐๕

สมรส ๓.๕๕ - - -

จากตารางท ๔.๒ ๑ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมดานอนตตา จ าแนกตามสถานภาพเปนรายค พบวา ผสงอายทมสถานภาพสมรส และ สถานภาพโสด มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา มากกวาผสงอายทมสถานภาพหมาย / แยกกนอย สวน คอน ๆ ไมพบความแตกตาง

๗๑

สมมตฐานท ๔ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกนทนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕

ตารางท ๔.๒๒ ผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน

การปรบตวทางสงคม

แหลงความแปรปรวน

SS

df

MS

F

Sig.

ดานอนจจง

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๓.๗๗ ๑๔๖.๓๐ ๑๗๐.๐๗

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๑๑.๘๘ ๐.๓๙

๓๐.๒๒* .๐๐

ดานทกขง

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๘.๘๐ ๑๖๕.๐๕ ๑๙๓.๘๕

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๑๔.๔๐ ๐.๔๔

๓๒.๔๖* .๐๐

ดานอนตตา

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๔.๙๑ ๑๘๔.๒๑ ๒๐๙.๑๒

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๑๒.๔๕ ๐.๔๙

๒๕.๑๕* .๐๐

รวม

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๕.๖๗ ๑๓๖.๘๑ ๑๖๒.๔๙

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๑๒.๘๓ ๐.๓๖

๓๔.๙๐* .๐๐

จากตารางท ๔.๒ ๒ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ผสงอายทมการศกษาตางกนโดยรวมทง ๓ ดาน มความ แตกตางกนทนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมผสงอายทมการศกษาตางกนดานอนจจงดานทกขง และดานอนตตามความแตกตางกนทนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ทง ๓ ดาน

๗๒

ตารางท ๔.๒๓ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวม ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน

การศกษา x

อนปรญญา / ปรญญาตร ต ากวามธยมปท

๖ สงกวาปรญญาตร

๓.๒๑ ๓.๒๗ ๓.๔๖

อนปรญญา /ปรญญาตร ๓.๒๑ - ๐.๔๙* ๐.๔๑*

ต ากวามธยมปท ๖ ๓.๒๗ - - ๐.๙๐*

สงกวาปรญญาตร ๓.๔๖ - - -

จากตารางท ๔.๒ ๓ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมของผสงอาย โดยรวม จ าแนกตาม การศกษา เปนรายค พบวา ผสงอายทมการศกษาสงกวาปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมการศกษาอนปรญญา / ปรญญาตร และผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖

และผสงอายทมการศกษาอนปรญญา / ปรญญาตรมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖

๗๓

ตารางท ๔.๒๔ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน

การศกษา

x

ต ากวามธยมปท ๖ อนปรญญา / ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

๓.๑๐ ๓.๕๘ ๓.๙๒

ต ากวามธยมปท ๖ ๓.๑๐ - ๐.๔๘* ๐.๘๒*

อนปรญญา /ปรญญาตร ๓.๕๘ - - ๐.๓๔*

สงกวาปรญญาตร ๓.๙๒ - - -

จากตารางท ๔.๒ ๔ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมของผสงอาย ดานอนจจง จ าแนกตาม การศกษา เปนรายค พบวา ผสงอายทมการศกษาสงกวาปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมการศกษาอนปรญญา / ปรญญาตร และผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖

และผสงอายทมการศกษาอนปรญญา / ปรญญาตรมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมสงกวา ผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖

๗๔

ตารางท ๔.๒๕ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานทกขง ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน

การศกษา

x

ต ากวามธยมปท ๖ อนปรญญา / ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

๓.๐๒ ๓.๕๕ ๓.๙๒

ต ากวามธยมปท ๖ ๓๐๒. - ๐.๕๓* ๐.๙๐*

อนปรญญา /ปรญญาตร ๓.๕๕ - - ๐.๓๖*

สงกวาปรญญาตร ๓.๙๒ - - -

จากตารางท ๔.๒ ๕ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมของผสงอายดานทกขง จ าแนกตามการศกษาเปนรายค พบวา ผสงอายทมการศกษาสงกวาปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมการศกษาอนปรญญา /ปรญญาตร และผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖ และผสงอายทมการศกษาอนปรญญา / ปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖

๗๕

ตารางท ๔.๒๖ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญอ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน

การศกษา

x

ต ากวามธยมปท ๖ อนปรญญา / ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

๓.๒๙ ๓.๗๔ ๔.๒๘

ต ากวามธยมปท ๖ ๓.๒๙ - ๐.๔๕* ๐.๙๙*

อนปรญญา /ปรญญาตร ๓.๗๔ - - ๐.๕๓*

สงกวาปรญญาตร ๔.๒๘ - - -

จากตารางท ๔. ๒๖ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณใน

การปรบตวทางสงคมของผสงอายดาน อนตตา จ าแนกตามการศกษาเปนรายค พบวา ผสงอายทมการศกษาสงกวาปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมการศกษาอนปรญญา / ปรญญาตร และผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖

และผสงอายทมการศกษาอนปรญญา / ปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมการศกษาต ากวามธยมปท ๖

๗๖

สมมตฐานท ๕ ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายได ตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมแตกตางกนทนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕

ตารางท ๔.๒๗ ผลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน

การปรบตวทางสงคม

แหลงความแปรปรวน

SS

df

MS

F

Sig.

ดานอนจจง

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๕.๗๖ ๑๔๔.๓๑ ๑๗๐.๐๗

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๑๔.๑๖ ๐.๓๖

๓๓.๒๐*

.๐๐

ดานทกขง

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๙.๙๕ ๑๖๓.๙๐ ๑๙๓.๘๕

๒ ๓๗๒

๓๗

๑๔.๙๗ ๐.๔๔

๓๓.๙๘*

.๐๐

ดานอนตตา

ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๙.๗๔ ๑๗๙.๓๘ ๒๐๙.๑๒

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๑๔.๘๗ ๐.๔๒

๓๐.๘๓*

.๐๐

รวม ระหวางกลม ภายในกลม รวม

๒๘.๓๒ ๑๓๔.๑๖ ๑๖๒.๔๙

๒ ๓๗๒ ๓๗๔

๑๔.๑๖ ๐.๓๖

๓๙.๒๖

.๐๐

จากตารางท ๒๗ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกนม ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทาง สถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจงดานทกขงและดานอนตตาแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕

๗๗

ตารางท ๔.๒๘ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวม ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน

รายได

x

ต ากวา ๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐

๑๕,๐๐๐-๒๐,๐๐๐ ๒๐,๐๐๑ บาท ขนไป

๓.๓๑ ๓.๕๗ ๓.๘๕

ต ากวา ๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐ ๓.๓๑ - ๐.๔๕* ๐.๗๒*

๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ ๓.๕๗ - - ๐.๒๗*

๒๐,๐๐๑ บาทขนไป ๓.๘๕ - - -

จากตารางท ๔. ๒๘ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายโดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตามรายไดเปนรายค พบวา ผสงอายทมรายได ๒๐,๐๐๑ บาทขนไป มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมรายได ๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท และ ผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท และผสงอายทมรายได ๑๕ ,๐๐๐ – ๒๐,๐๐๐ บาท มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวาผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐ บาท

๗๘

ตารางท ๔.๒๙ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน

รายได

x

ต ากวา๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐

๑๕,๐๐๐-๒๐,๐๐๐ ๒๐,๐๐๑ บาท ขนไป

๓.๐๘ ๓.๕๕ ๓.๗๔

ต ากวา ๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐ ๓.๐๘ - ๐.๔๖* ๐.๖๕*

๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ ๓.๕๕ - - ๐.๑๙*

๒๐,๐๐๑ บาทขนไป ๓.๗๔ - - -

จากตารางท ๔. ๒๙ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายดานอนจจง จ าแนกตามรายไดเปนรายค พบวา ผสงอายทมรายได ๒๐,๐๐๑ บาทขนไป มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมรายได ๑๕,๐๐๐ – ๒๐,๐๐๐ บาท และ ผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท และผสงอายทมรายได ๑๕ ,๐๐๐ – ๒๐,๐๐๐ บาท มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท

๗๙

ตารางท ๔.๓๐ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานดานทกขง ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน

รายได

x

ต ากวา๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐

๑๕,๐๐๐-๒๐,๐๐๐ ๒๐,๐๐๑ บาท ขนไป

๓.๐๑ ๓.๔๘ ๓.๗๕

ต ากวา๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐ ๓.๐๑ - ๐.๔๗* ๐.๗๔*

๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ ๓.๔๘ - - ๐.๒๖*

๒๐,๐๐๑ บาทขนไป ๓.๗๕ - - -

จากตารางท ๔.๓ ๐ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายดานทกขง จ าแนกตามรายไดเปนรายค พบวา ผสงอายทมรายได ๒๐,๐๐๑ บาทขนไป มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมรายได ๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท และ ผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท และผสงอายทมรายได ๑๕ ,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท

๘๐

ตารางท ๔.๓๑ แสดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรายค ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา ของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมรายไดตางกน

รายได

x

ต ากวา๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐

๑๕,๐๐๐-๒๐,๐๐๐ ๒๐,๐๐๑ บาท ขนไป

๓.๒๗ ๓.๖๘ ๔.๐๔

ต ากวา๑๐,๐๐๐-๑๕,๐๐๐ ๓.๒๗ - ๐.๔๕* ๐.๗๒*

๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ ๓.๖๘ - - ๐.๒๗*

๒๐,๐๐๑ บาทขนไป ๔.๐๔ - - -

จากตารางท ๔. ๓๑ พบวา เมอทดสอบความแตกตางของระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายดานอนตตา จ าแนกตามรายไดเปนรายค พบวา ผสงอายทมรายได ๒๐,๐๐๑ บาทขนไป มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม สงกวา ผสงอายทมรายได ๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท และ ผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท สวนผสงอายทมรายได ๑๕ ,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม มากกวา ผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท

๘๑

ตอนท ๕ ผลการวเคราะหขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

จากการประมวลขอเสนอแนะ และแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยสามารถสรปในแตละดานได ดงน ๑) ดานอนจจง (๑) เราตองยอมรบสภาพ และปรบตวใหสอดคลองกบปจจบน เมอสงคมเปลยนแปลงไปยอมมปจจยหลายๆ ประการซงมผลกระทบโดยตรงตอการด าเนนชวตของเรา (๒) ทกอยางยอมมการเปลยนแปลงอยเสมอ ไมวาจะดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม ประเพณ อยทตวเราจะตองเปลยนตาม ปรบตวใหรเทาทน (๓) สงคมจะตองเปลยนไป เมอสงคมพฒนาเราตองปรบตวตามกบเหตการณนน ผสงอายจะตองส านกและตระหนกในความจรงวาเมอเรา อยรวมในส งคมจะตองเจอกบสงทงหลายทงปวง ทกอยางเปนอนจจง มการเปลยนแปลง ผนผวน ปรวนแปรเมอชวตของเราเจอสงเหลาน เราจะตองรเทาทนวาเวลานเราก าลงประสบอยกบความจรงนน เมอมาประสบแลวตองปฏบตกบมนใหถกตอง คอ รทนความจรงวาโลกและชวตเปนอยางน และเกดกบตนเองแลว เราไดเจอความจรงนนแลว เมอเจอแลวกวางใจใหถกตอง คอยอมรบความจรงนนดวยความรเทาทน พอรเทาทนใจเรากสบายไปครงหนงจะตองใชสถานการณนนใหเปนประโยชน หรอมองหาประโยชนจากสถานการณนนใหได ไมวาจะดหรอรายถาเราใชปญญารจกคดจะมองหาประโยชนไดหมด

๒) ดานทกขง (๑) ทกขเกดจากใจทอคตกบสงตาง ๆ ตองปลงใหไดกบสงทเปลยนแปลงไป (๒) เราจะตองยอมรบและปรบตวใหไดกบการเปลยนแปลงของสงทงหลาย ไมวากบลกกบหลาน กบพฤตกรรมของคนในสงคม บทบาทหนาททเคยไดรบ เทคโนโลยทมนทนสมยท าใหโลกกวางขน กบความวนวายในสงคม กบธรรมชาตทไมรนแรง (๓) อยาไปคาดหวงกบสงใดมากไป เพราะเมอไมไดดงทใจหวงจะกอใหใจเกดทกข (๔) ใชเวลาวางเขาวด ฟงธรรมบาง เมอสงคมเกดการเปลยนแปลงผสงอายจะตองเปลยนแปลงตวเองดวย คอ ตองท าใจยอมรบกบการเปลยนแปลงของทกสรรพสงทอยรอบ ๆ ตว รบใหไดกบทก ๆ สถานการณใหอยบนพนฐานของความเปนจรง พยายามอยากลบไปดงอดตมาเปรยบเทยบกบปจจบนเพราะสงตาง ๆ ยอมเปลยนไปตามกาลเวลา ไมวาจะเปนการอยรวมในสงคม มทงตางชาต ตางศาสนา หรอการทเยาวชนคนในสงคมยดเอาวฒนธรรมประเพณตางชาตมาใชท าใหคานยมเปลยนไป การเหนแกตว ขาวยากหมากแพง กฎหมายบานเมองบกพรอง บทบาทหนาททเคยไดรบ เปนตน การเปลยนไปของสงทงเหลานยอมเปนตวการทท าใหผสงอายเกดทกข ฉะนนผสงอายจงอยกบปจจบน ท าปจจบนใหดทสด เพราะทกสงทกอยางทเกด ทมยอมเปนไปตามเหตและปจจย จงมองหาสาเหตทท าใหเกดทกขแลวใชปญญาเพอแกปญหา ยอมรบ และปรบตวปรบใจ ปรบเปลยนพฤตกรรมใหสอดคลองกบความเปนจรง ในการด าเนนชวต เมอปญหานอยทกขกนอย เขาวดท าบญ ศกษาธรรมเพอสรางปญญาเอามาปรบใช แกไขตวการทท าใหเกดทกข ใชเวลาวางท างานอดเรกทตนเองชอบและสนใจจะท าใหมความสขและเพลดเพลนในการใชชวต อยาคดวาตนเองไรประโยชน ไมมคณคา

๘๒

๓) ดานอนตตา (๑) ทกอยางทเกดขนในสงคมไมวาจากธรรมชาตหรอมนษยเราตองปลอยวาง (๒) เขาใจชวตไมยดตดกบสงใด ๆ (๓) ทกอยางในสงคมยอมเปลยนแปลงและสนไป (๔) ทกสรรพสงในสงคมรอบ ๆ ตวใหถอเปนสงสมมต การเกดขนของสรรพสงทงหลายบนโลก เมอตงอยทสดแลวจะตองดบสลายไป จงเขาใจในสงทมอยวาสกวนมนตองจากเราไป อยาไปยดมนวาสงเหลานนจะตองอยกบเราตลอดไป จงปลอยใหทกอยางด าเนนไปแบบธรรมดา โดยธรรมชาตของมน แมแตตวของเราเอง เราจะไปบงคบบญชาไมไดวาทกสงจะตองเปนของเรา เราก าหนดไมได เพราะฉะนนผสงอายตองปลอยวางอยาไปยดตด อยาคดครอบครอง ปลอยมนไปเมอถงเวลาของมน เตรยมความพรอมใหตนเองในการปลอยวางกบสงทงมวล ไมวาจะเปนต าแหนงหนาทการงานหรอความสามารถทเคยม สงเหลานจะลดนอยถอยลงเรอย ๆ จนหายไปจากชวต ตองคดใหไดวาถงเวลาของคนรนใหมทจะมาสานตอและถงเวลาของคนรนเกาพกผอน หรอท าหนาทอกบทบาทหนงตอไป

บทท ๕

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรอง การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มวตถประสงคของการวจย ๓ ประการ คอ ๑) เพอศกษาการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา๒ ) เพอศกษาเปรยบเทยบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายทม เพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน และ ๓) เพอศกษาขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ด าเนนการวจยในเชงปรมาณ (Quantitative

Research) ประชากร ทใชในการวจยครงน ไดแก ผสงอายทงเพศชายและเพศหญงทมอายตงแต ๖๐ ปขนไป ทอาศยอยในเขตพนทเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาจ านวน ๑๕ ,๗๕๓ คน ก าหนดกลมตวอยา งโดยตารางส าเรจรปของ เครชซและมอรแกน (Krejcie and Morgan) ไดกลมตวอยางจ านวน ๓๗๕ คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผวจยสรางขนตามกรอบแนวคดในการวจย วเคราะหขอมลโดยการหา คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย ( x ) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) การทดสอบคาท (t-test) และการทดสอบคาเอฟ (F-test) โดยทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-Way ANOVA or F-test) ซงถาพบความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตจงท าการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายค ดวยวธการ LSD (Least Signficant Difference) ๕.๑ สรปผลการวจย การวจยเรอง การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จากการวเคราะหขอมลสามารถ สรปผลการวจยได ดงน

๕.๑.๑ ผลการวเคราะหขอมลทวไป ๑) จ าแนกตามเพศสวนใหญ เปนเพศหญง จ านวน ๒๑๓ คน คดเปนรอยละ ๕๖.๘๐ และเพศชาย จ านวน ๑๖๒ คน คดเปนรอยละ ๔๓.๒๐ ๒) จ าแนกตามอาย สวนใหญ มอาย ๖๐ – ๗๐ ป จ านวน ๒๖๗ คน คดเปนรอยละ ๗๑.๒๐ รองลงมา คอ ๗๑ – ๘๐ ป จ านวน ๘๗ คน คดเปนรอยละ ๒๓.๒๐ และอาย ๘๑ ปขนไป มจ านวนนอยทสด จ านวน ๒๑ คดเปนรอยละ ๕.๖๐ ๓) จ าแนกตามสถานภาพ สวนใหญมสถานภาพสมรส จ านวน ๒๒๗ คน คดเปนรอยละ ๖๐.๕๓ รองลงมา คอ หมาย / แยกกนอยจ านวน ๑๑๙ คน คดเปนรอยละ ๓๑.๗๓ และสถานภาพโสดนอยทสด จ านวน ๒๙ คน คดเปนรอยละ ๗.๗๔

๘๔

๔) จ าแนกตามการศกษา สวนใหญต ากวามธยมปท ๖ จ านวน ๒๕๑ คน คดเปนรอยละ ๖๖.๙๓ รองลงมา คอ อนปรญญา / ปรญญาตร จ านวน ๑๑๑ คน คดเปนรอยละ ๒๙.๖๐ และนอยทสด คอ สงกวาปรญญาตร จ านวน ๑๓ คน คดเปนรอยละ ๓.๔๗ ๕) จ าแนกตามรายได สวนใหญมรายได ต ากวา ๑๐ ,๐๐๐ – ๑๕ ,๐๐๐ บาท จ านวน ๒๔๗ คน คดเปนรอยละ ๖๕.๘๖ รองลงมา คอ ๑๕,๐๐๑ – ๒๐,๐๐๐ บาท จ านวน ๗๙ คน คดเปนรอยละ ๒๑.๐๗ และ ๒๐,๐๐๑ บาทขนไปนอยทสด คอ จ านวน ๔๙ คน คดเปนรอยละ ๑๓.๐๗

๕.๑.๒ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผลจากการวเคราะหขอมลเกยวกบ ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา พบวา ๑ ) ผสงอายมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมโดยรวม อยในระดบปานกลาง (x =๓.๓๑) ๒) ผสงอายมการปรบตวทางสงคมดานอนจจง อยในระดบปานกลาง (x =๓.๒๗) ๓) ผสงอายมการปรบตวทางสงคมดานทกขง อยในระดบปานกลาง (x =๓.๒๑) ๔) ผสงอายมการปรบตวทางสงคมดานอนตตา อยในระดบปานกลาง (x =๓.๔๖)

๕.๑.๓ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพ การศกษา และรายได ๑) จ าแนกตามเพศ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตามเพศ ทงเพศชายและเพศหญง อยในระดบปานกลาง (x = ๓.๓๐ และ ๓.๓๒ ตามล าดบ) โดยผสงอายเพศชายมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x = ๓.๔๙) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x = ๓.๒๔) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x = ๓.๑๘) ผสงอายเพศหญงมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา มคาเฉลยสงสด ( x =๓.๔๓) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x = ๓.๓๐) สวนดานทกขง มคาเฉลยต าสด (x = ๓.๒๓) ๒) จ าแนกตามอาย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตามอาย ๖๐ – ๗๐ ป , ๗๑ – ๘๐ ป และ ๘๑ ปขนไป อยในระดบปานกลาง ( x =๓.๔๓, ๓.๐๙ และ ๒.๖๘ ตามล าดบ) โดยผสงอายทมอาย ๖๐ – ๗๐ ปมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา สงสด (x =๓.๕๘) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x =๓.๔๐) สวนดานทกขง ต าสด (x =๓.๓๒) อาย ๗๑ – ๘๐ ปมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา สงสด (x =๓.๒) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๐๓) สวนดานทกขง ต าสด (x =๓.๐๐) อาย ๘๑ ปขนไป ม

๘๕

ระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา สงสด (x =๒.๘๐) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๒.๖๒) สวนดานทกขง ต าสด (x =๒.๖๑) ๓) จ าแนกตามสถานภาพ พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตามสถานภาพ โสด , สมรส และหมาย/แยกกนอย อยในระดบปานกลาง ( x =๓.๔๐, ๓.๔๐ และ ๓.๑๒ ตามล าดบ) โดยผสงอายทมสถานภาพโสด มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา สงสด (x =๓.๕๐) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x =๓.๓๖) สวนดานทกขงม ต าสด (x =๓.๓๒)ผสงอายทมสถานภาพสมรส มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา สงสด (x =๓.๕๕) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x =๓.๓๖) สวนดานทกขง ต าสด (x =๓.๒๘) ผสงอายทมสถานภาพหมาย/แยกกนอย มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา มคาเฉลยสงสด (x =๓.๒๗) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๐๗) สวนดานทกขง ต าสด (x =๓.๐๓) ๔) จ าแนกตามการศกษา พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดานจ าแนกตามการศกษา ต ากวามธยม ๖, อนปรญญา/ปรญญาตร และสงกวาปรญญาตร อยในระดบปานกลาง (x =๓.๑๓, ๓.๖๒ และ ๔.๐๔ ตามล าดบ) โดยผสงอายทมการศกษา ต ากวามธยม ๖ มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา สงสด (x =๓.๒๙) รองลงมา คอ ดานอนจจง ( x =๓.๑๐) สวนดานทกขง ต าสด (x =๓.๐๒) ผสงอายทมการศกษาอนปรญญา/ปรญญาตรมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนตตา สงสด (x =๓.๗๔) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๕๘) สวนดานทกขง ต าสด (x =๓.๕๕) ผสงอายทมการศกษาสงกวาปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา สงสด (x =๔.๒๘) รองลงมา คอ ดานอนจจง และ ดานทกขงอยในระดบทเทากน (x =๓.๙๒) ๕) จ าแนกตามรายได พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวมทง ๓ ดาน จ าแนกตามรายได ต ากวา ๑๐,๐๐๐ -๑๕,๐๐๐ บาท อยในระดบปานกลาง (x =๓.๑๒) ๑๕ ,๐๐๐-๒๐,๐๐๐ บาท และ ๒๐ ,๐๐๑ ขนไป อยในระดบมาก ( x =๓.๕๘ และ ๓.๘๕ ตามล าดบ) โดยผสงอายทมรายได ต ากวา ๑๐ ,๐๐๐ - ๑๕ ,๐๐๐ บาท มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา สงสด (x =๓.๒๗) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๐๘) สวนดานทกขง ต าสด (x ๓.๐๑) ผสงอายทมรายได ๑๕,๐๐๐ - ๒๐,๐๐๐ บาท มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา สงสด (x =๓.๖๘) รองลงมา คอ ดานอนจจง (x =๓.๕๕) สวนดานทกขง ต าสด (x =๓.๔๘) ผสงอายทมรายได ๒๐,๐๐๑ บาทขนไปมระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนตตา สงสด (𝑥 =๔.๐๔) รองลงมา คอ ดานทกขง (x =๓.๗๕) สวนดานอนจจง ต าสด (x =๓.๗๔)

๕.๑.๔ ผลการวเคราะหขอมลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการ ปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายไดตางกน กลาวคอ

๘๖

๑) เพศ ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดทมเพศตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ จงปฏเสธสมมตฐานทตงไว ๒) อาย ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดทมอายตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมอายตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนจจง, ดานทกขง และดานอนตตา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ๓) สถานภาพ ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกนมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมดานอนจจง ,ดานทกขง , และดานอนตตา แตกตางกนอยางมนยส าคญทาง สถตทระดบ .๐๕ ๔) การศกษา ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน มระดบ การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนจจง ,ดานทกขง , และ ดานอนตตา แตกตางกนอยางมนยส าคญทาง สถตทระดบ .๐๕ ๕) รายได ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทม รายไดตางกน มการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทม รายไดตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ดานอนจจง ,ดานทกขง , และดานอนตตา แตกตางกนอยางมนยส าคญทาง สถตทระดบ .๐๕

ตารางท ๕.๑ สรปผลการทดสอบสมมตฐาน

ขอมลภาพทวไป สถตทใช คานยส าคญ ผลการทดสอบสมมตฐาน

ยอมรบสมมตตฐาน ปฏเสธสมมตฐาน

เพศ t-test -๐.๒๕๖ - /

อาย F - test ๒๑.๒๘๕* / -

๘๗

สถานภาพ F - test ๗.๑๔๒* / -

การศกษา F - test ๓๔.๙๐๖* / -

รายได F - test ๓๙.๒๖๙* / -

๕.๑.๔ ผลกา รวเคราะหขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตร ลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จากการประมวลขอเสนอแนะ และแนวทางสงเสรมเกยวกบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยสามารถสรปในแตละดานได ดงน ๑) ดานอนจจง ผสงอายจะตองส านกและตระหนกในความจรงวาเมอเราอยบนโลก อยรวมในสงคมจะตองเจอกบสงทงหลายทงปวงหรอโลกธรรม ทกอยางเปนอนจจง มการเปลยนแปลง ผนผวน ปรวนแปรเมอชวตของเราเจอสงเหลาน เราจะตองรเทาทนวาเวลานเราก าลงประสบอยกบความจรงนน เหมอนบางคนท างานราชการมา เมอมต าแหนงฐานะสง เวลาเกษยณรสกเหมอนกบวาเสอมไปจากยศ สงนเปนโลกธรรม เมอมาประสบแลวตองปฏบตกบมนใหถกตอง คอ รทนความจรงวาโลกและชวตเปนอยางน และเกดกบตนเองแลว เราไดเจอความจรงนนแลว เมอเจอแลวกวางใจใหถกตอง คอยอมรบความจรงนนดวยความรเทาทน พอรเทาทนใจเรากสบายไปครงหนงจะตองใชสถานการณนนใหเปนประโยชน หรอมองหาประโยชนจากสถานการณนนใหได ไมวาจะดหรอรายถาเราใชปญญารจกคดจะมองหาประโยชนไดหมด

๒) ดานทกขง

เมอสงคมเกดการเปลยนแปลงผสงอายจะตองเปลยนแปลงตวเองดวย คอ ตองท าใจยอมรบกบการเปลยนแปลงของทกสรรพสงทอยรอบ ๆ ตว รบใหไดกบทก ๆ สถานการณใหอยบนพนฐานของความเปนจรง พยายามอยากลบไปดงอดตมาเปรยบเทยบกบปจจบนเพราะสงตาง ๆ ยอมเปลยนไปตามโลกและกาลเวลา ไมวาจะเปนการอยรวมในสงคม มทงตางชาต ตางศาสนา หรอการทเยาวชนคนในสงคมยดเอาวฒนธรรมประเพณตางชาตมาใช ท าใหคานยมเปลยนไป การเหนแกตว ขาวยากหมากแพง กฎหมายบานเมองบกพรอง เปนตน การเปลยนไปของสงทงเหลานยอมเปนตวการทท าใหผสงอายเกดทกข ฉะนนผสงอายจงอยกบปจจบน ท าปจจบนใหดทสด เพราะทกสงทกอยางทเกด ทมยอมเปนไปตามเหตและปจจย จงมองหาสาเหตทท าใหเกดทกขแลวใชปญญาเพอแกปญหา ยอมรบ และปรบตวปรบใจ ปรบเปลยนพฤตกรรมใหสอดคลองกบความเปนจรง ในการด าเนนชวต เมอปญหานอยทกขกนอย เขาวดท าบญ ศกษาธรรมเพอสรางปญญาเอามาปรบใช แกไขตวการทท าใหเกดทกข ใชเวลาวางท างานอดเรกทตนเองชอบและสนใจจะท าใหมความสขและเพลดเพลนในการใชชวต อยาคดวาตนเองไรประโยชน ไมมคณคา รจกปลอยวาง อะไรจะเกดกปลอยมนไป ไมยดมนถอมนกบสงใด ๆ อยาไปยดตดกบวตถสงของและสงทท าใหเกดความอยาก เพราะจะ

๘๘

ท าใหเกดความไมชอบ เมอทกอยางไมไดดงใจกจะเกดทก เพราะทกเกดจากใจใจเรา ความทกขจะเกดขนหรอไมนนมนอยทตวตนของเรา ถาคดลบ มอคตกบทกอยางกจะเกดทกขหากเรารจกปลอยวางไดเรากจะมความสขกบทก ๆ เรอง ไมเกดทกข ๓) ดานอนตตา การเกดขนของสรรพสงทงหลายบนโลก เมอตงอยทสดแลวจะตองดบสลายไป จงเขาใจในสงทมอยวาสกวนมนตองจากเราไป อยาไปยดมนวาสงเหลานนจะตองอยกบเราตลอดไป จงปลอยใหทกอยางด าเนนไปแบบธรรมดา โดยธรรมชาตของมน แมแตตวของเราเอง เราจะไปบงคบบญชาไมไดวาทกสงจะตองเปนของเรา เราก าหนดไมไดเพราะฉะนนผสงอายตองปลอยวางอยาไปยดตด อยาคดครอบครอง ปลอยมนไปเมอถงเวลาของมน เตรยมความพรอมใหตนเองในการปลอยวางกบสงทงมวล ไมวาจะเปนต าแหนงหนาทการงานหรอความสามารถทเคยม สงเหลานจะลดนอยถอยลงเรอย ๆ จนหายไปจากชวต ตองคดใหไดวาถงเวลาของคนรนใหมทจะมาสานตอและถงเวลาของคนรนเกาพกผอน หรอท าหนาทอกบทบาทหนงตอไป

๕.๒ อภปรายผลการวจย การวจยเรอง การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยไดน าผลทพบจากการวจยมาอภปราย ดงน

๕.๒.๑ ผ ลการวเคราะหขอมลเกยวกบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม โดยรวม ทง ๓ ดาน อยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผสงอายมการปรบตวทางสงคม อยในระดบปานกลางทกดาน โดยมการปรบตวทางสงคมดานอนตตา มากทสด รองลงมา คอ การปรบตวทางสงคมดานอนจจง สวนการปรบตวทางสงคมดานทกขง มนอยทสด ซงสอดคลองกบงานวจยของ ฐตวรรณ แสงสงห ศกษาเรอง การศกษาวถชวตของผสงอาย ตามหลกพทธธรรม กรณศกษาชมชนบานค าลอหาญ อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน พบวา ผสงอายมองวารางกายทอาศยอยไมใชของเรา ไมมตวตน ไมมใครสามารถไปบงคบไมใหเจบปวดได เมอถงเวลากตองทงไป การอานหนงสอธรรมะท าใหทราบวาภาวะทเกดขนและเสอมสลายไปของสงขาร เรยกวา อนจจตา ความเปนทกขภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว ฝนและขดแยงอยในตวทเกดขนจากการปรงแตงท าใหมสภาพทเปลยนไป ท าใหอยในสภาวะนนไมไดกอใหเกดทกข เรยกวา ทกขตา ความไมใชตวตนไมมตวตนทแทจรง สงทงหลายประกอบดวยปจจยตางๆ อนสมผสกบเกดดบ ยอมไมเปนตวของตว มตวตนทแทจรงไมได เรยกวา อนตตา จงไมยดถออะไร คดวาเปนเรองธรรมดา

เมอพจารณารายละเอยดเปนรายดาน ๑) ดานอนจจง ผลการวจย พบวา ผสงอายมระดบการปรบตวทางสงคม อยในระดบปาน

กลาง โดยผสงอายมการปรบตวยอมรบการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยททนสมยทเขามามอทธพลกบคนทกกลมทกวย มากทสด รองลงมา คอ การปรบตวยอมรบการมกจกรรมทางสงคมลดลง สวนการ

๘๙

ปรบตวเกยวกบการทเยาวชนหรอคนในสงคมน าวฒนธรรมตางชาตมาใช จนเกดคานยม เชน การแตงกาย การใชชวตคกอนวยอนควร การปฏบตตนตอผสงวย มนอยทสด ซงสอดคลองกบงานวจยของ ชอลดดา โรจนด ารงฤทธ การศกษาเปรยบเทยบการปรบตวของลกจางในเขตอตสาหกรรมใหมจงหวดระยอง: ศกษากรณอตสาหกรรมปโตรเลยมเคมกบอตสาหกรรมแปรรปผลตผลทางการเกษตร พบวา การปรบพฤตกรรมไปในรปแบบตางๆ เพอใหสามารถแกไขปญหาตางๆ ทเกดขน โดยการปรบพฤตกรรมของแตละบคคลในรปแบบตางกนไป ทงในระดบจตส านกและจตใตส านกซงเรยกกนวา “การปรบตว”การปรบตวของมนษยเปนไปตามขอเรยกรองอนเกดจากสภาพแวดลอมและสงคมจากการทมนษยตองการทามกลางสงแวดลอมและสงคม ซงจะเรมตงแตวยเดกจนถงวยผใหญ การแตงงาน การประกอบอาชพ ตลอดจนการด าเนนชวตทกอยาง ขอเรยกรองจากสงคมเหลานจะเปนแรงผลกดนและมอทธพลตอวธการปรบตว เพอตอบสนองขอเรยกรองเหลานน หรอ แรงกระตนอนเกดจากสภาพทางสรระภายในรางกายและเกดจากประสบการณทางสงคมทไดเรยนรในอดต ๒) ดานทกขง ผลการวจย พบวา ผสงอายมระดบการปรบตวทางสงคม อยในระดบปานกลาง โดยผสงอายการปรบตวยอมรบความตางทางดานความคด เขาใจและยอมรบความคดของบคคลทตางกน เพอใหเกดความสงบสข รองลงมา คอ การปรบตวเกยวกบระบบเศรษฐกจ เพอไมใหเกดความเดอดรอน ในภาวะขาวยากหมากแพง สวนการปรบตวยอมรบการกระท าของคนในสงคมทไมค านงถงกฎหมาย ระเบยบบานเมอง มนอยทสด ซงสอดคลองกบงานวจยของ จราภรณ เกศพชญวฒนาและคณะ ไดศกษาวจย เรอง ความผาสกทางใจของ ผสงอาย ไทย พบ วา การปลอยวาง ความคดทท าให ไมสบายใจ การท าใจใหยอมรบหรอบางครงปลงตกกบสงทตนเองไมสามารถขดขวาง หรอควบคมได การไดรบความเคารพนบถอ ใหเกยรต จากการ ให ค าแนะน า และมผน าปฏบตตาม ความเบกบานใจท ไดรวมท ากจกรรมกบเพอนผสงอายในวยเดยวกน การได ท าสงทตนเองชอบในยามวางรวมทงมอารมณขน ท าใหผสงอายไมเหงา ไมรสกเบอหรอโดดเดยว อยในสงคมไดอยางมความสข ๓) ดานอนตตา ผลการวจย พบวา ผสงอายมระดบการปรบตวทางสงคม อยในระดบปานกลาง โดยผสงอายมการปรบตวยอมรบการทลกหลานหรอสมาชกในครอบครวแยกตวไปมครอบครวของตนเอง รองลงมา คอ การยอมรบในสถานภาพบทบาทหนาททางสงคม อ านาจ เกยรตยศ ต าแหนง ชอเสยงทลดลงไมสามารถอยกบตนเองไดตลอดไป สวนการปรบตวเกยวกบการสญเสยทรพยสมบต หรอบคคลอนเปนทรก มนอยทสด ซงสอดคลองกบแนวคดของ นภา นธยายน การปรบตวและบคลกภาพ: จตวทยาเพอการศกษาและชวต , การปรบตว ของมนษยมกจะแสวงหาความสขในการด ารงชวต รวมทงผสงอายทอยรวมในสงคมไทย ซงผสงอายเหลานนมโอกาสจะตองประสบกบปญหาภาวะตงเครยด ตองตอสกบเหตการณและสภาพปญหาตางๆ ทงทางดานรางกาย จตใจ สงคมสภาพแวดลอมไมวาจะเปนการทตนเองรสกเสยบทบาททางสงคม ต าแหนงหนาทการงาน รายได ท าใหผสงอายเกดความกงวลและขาดความสข บคคลบางคนอาจจะประสบความส าเรจในการงานมยศถาบรรดาศกด แตบางคนอาจลมเหลวท าใหเกดความทอแทขาดความมนใจในการด าเนนชวต ซงผลดงกลาวในความแตกตางของแตละบคคลยอมท าใหมการปรบพฤตกรรมไปในรปแบบตางๆ เพอใหสามารถแกไขปญหาตางๆ ทเกดขน โดยการปรบพฤตกรรมของแตละบคคลในรปแบบตางกนไป ทงในระดบจตส านกและจตใตส านกซงเรยกกนวา “การปรบตว”

๙๐

๕.๒.๒ ผลการวเคราะหขอมลการเปรยบเทยบระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศ อาย การศกษา สถานภาพ และรายได ตางกน ๑) เพศ ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมเพศตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม ไมแตกตางกน ทงนอาจเปนเพราะสงคมไทยในปจจบนใหความส าคญในบทบาทของหญงและชายเทาเทยมกน ผหญงเปนหวหนาครอบครวและเปนทพงทางเศรษฐกจของสมาชกในครอบครว รายไดเพอความมนคงไดเทาเทยมกบชายจงท าให การปรบตวทางสงคม ไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบงานวจยของ สทธพนธ ฟกสวรรณ ศกษาการปรบตวของผสงอาย จ านวน ๑๕๐ คน ในสถานสงเคราะหและ ผสงอาย นอกสถานสงเคราะหในเขตกรงเทพมหานคร พบวา ผสงอายมเพศตางกน มการปรบตวทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .๐๑ ๒) อาย ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดทมอายตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว ๓) สถานภาพ ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมสถานภาพตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ โดยผสงอายทมสถานภาพสมรส มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมสงสด ทงนอาจเปนเพราะวถการด าเนนชวตของผสงอายทมสถานภาพสมรส อาจจะไดรบความรกมเพอนคคดคอยชวยเหลอดแลเอาใจใสยามเจบปวย คอยเปนก าลงใจและคอยใหค าแนะน า ซงตางกบผสงอายทมสถานภาพโสดและหมาย/แยกกนอย ซงสอดคลองกบงานวจยของ จงกรม ทองจนทร ศกษาการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาลนครยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ผลการวจยพบวา ระดบการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาลนครยะลาดานสรรวทยาอยในระดบด ดานอตมโนทศนอยในระดบปานกลาง ดานบทบาทหนาทอยในระดบด ดานการพงพาอาศยอยในระดบปานกลาง และพบวา เพศ สถานภาพสมรส รายไดลกษณะครอบครว และการเขารวมกจกรรมสงคมมการปรบตวแตกตางกน สอดคลองกบงานวจยของ เบญจมา เลาหพนรงส ศกษาการปรบตวภายหลงเกษยณอายราชการของขาราชการพลเรอนจงหวดนครราชสมา พบวา ผเกษยณอายราชการทมสถานภาพสมรสคมการปรบตวทางสงคมดกวาผเกษยณอายราชการทมสถานภาพสมรสโสด หมาย หยา แยก ซงสอดคลองกบการศกษาของ นภาพร ชโยวรรณ มาลน วงษสทธ และจนทรเพญ แสงเทยนฉาย ทศกษาปญหาของผสงอายไทย พบวา ผสงอายทเปนหมายและหยารางมภาวะสขภาพไมตางกนมากนกแตมภาวะสขภาพแยกวาผสงอายทเปนโสดหรอสมรสค ดงนนจงอาจกลาวไดวาผสงอายทอยกบคสมรสนาจะมปญหานอยกวาผสงอายทอยคนเดยว ๔) การศกษา ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทมการศกษาตางกน มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ โดยผสงอายการศกษาสงกวาปรญญาตร มระดบการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมสงกวาผสงอายทมการศกษาต ากวามธยม ๖ และอนปรญญา/ปรญญา

๙๑

ตร ทงนอาจเปนเพราะการศกษาเปนการจดประสบการณใหแกชวต ชวยเพมพนความรความเขาใจเกยวกบโลกและชวตในทกดานใหกบผสงอายสามารถด ารงชวตในสงคมไดอยางเหมาะสม สปราน แตงวงษ กลาววา การศกษาเปนสงส าคญตอการพฒนาความร ทกษะและการมทศนคตตอการดแลตนเอง การศกษายงชวยสงเสรมใหบคคล มความสามารถในการคนหาความร และความเขาใจใหกบตนเอง ดงนนผสงอายทมการศกษาสงจะมความร และสามารถปรบตวไดอยางเหมาะสม ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศศมา ทวสน ศกษาการปรบตวของผเกษยณอาย กลาววา การศกษาท าใหบคคลมความร และเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมได โดยเฉพาะบคคลทมการศกษาสงมกมแนวทางทจะเลอกด าเนนชวตไดดกวาบคคลทมการศกษาต ากวาทงทางเศรษฐกจและสงคม บคคลเหลานยอมมผลตอการปรบตวในทางทดขน และจากผลการวจยพบวา ผสงอายทมการศกษาสงกวา จะท าใหผสงอายมการปรบตวดกวา เนองจากสามารถเลอกแนวทางในการด าเนนชวตได และสอดคลองกบงานวจยของ สทธพนธ ฟกสวรรณ ไดศกษา การปรบตวของผสงอาย ๑๕๐ คน ในสถานสงเคราะหและผสงอายนอกสถานสงเคราะหในเขตกรงเทพมหานคร พบวา ผสงอายทมระดบการศกษาแตกตางกนมการปรบตวทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .๐๑ โดยท ผสงอายทระดบการศกษาสงมการปรบตวดกวา ๕) รายได ผลการวจย พบวา ผสงอายในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ทม รายไดตางกน มการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .๐๕ โดยผสงอายทมรายได ๒๐,๐๐๐ บาทขนไปซงถอวามรายไดเพยงพอ มการปรบตวทางสงคมไดดกวาผสงอายทมรายไดไมพอเพยง ทงนอาจเปนเพราะรายไดเปนปจจยหนงทมผลตอการปรบตวทางของผสงอายเปนตวบงชสถานภาพทางเศรษฐกจ และสงคมของบคคลผมรายไดสงยอมมความสขกายสบายใจ มการกนดอยดสมบรณกวาผมรายไดนอยหรอไมเพยงพอ แตในทางกลบกนผมรายไดนอย ไมมก าลงเพยงพอในการจดหาปจจยทตอบสนองความตองการพนฐานของบคคลยอมกอใหเกดความยากล าบากในการด ารงชพ การปรบตวทางสงคมจงอยในระดบต า ซงสอดคลองกบงานวจยของ สทธพนธ ฟกสวรรณ ไดศกษาการปรบตวของผสงอาย จ านวน ๑๕๐ คน ในสถานสงเคราะหและผสงอายนอกสถานสงเคราะหในเขตกรงเทพมหานคร พบวา ผสงอายมรายไดแตกตางกน มการปรบตวทางสงคมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .๐๑ โดยท ผสงอาย ทระดบรายไดสงมการปรบตวดกวา และสอดคลองกบงานวจยของ จงกรม ทองจนทร ศกษาการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาลนครยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา ผลการวจยพบวา ระดบการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาลนครยะลา ทมรายไดตางกน มการปรบตวแตกตางกน ๕.๓ ขอเสนอแนะ

๕.๓.๑ ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ๕.๓.๑.๑ การปรบตวทางสงคมดานอนจจงอยในระดบปานกลาง ดงนนเทศบาลควรทจะมการสงเสรมดานความรใหกบผสงอายถงการเปลยนแปลงอนมผลมาจากการพฒนาทางสงคม โดยการจดหานกวชาการ ผร ผมประสบการณ มาถายทอดความร เพอความเขาใจแกผสงอายเกยวกบการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม ในยคปจจบน

๙๒

๕.๓.๑.๒ การปรบตวทางสงคมดานทกขงอยในระดบปานกลาง ดงนนเทศบาลควรทจะมการจดกจกรรมพบปะเสวนาใหกบผสงอาย โดยใชสถานทภายในวดเพอใหผสงอายไดแลกเปลยน ทศนคต ทศนวสย และการปฏบตตามหลกพระพทธศาสนา ซงกนและกน ๕.๓.๑.๓ การปรบตวทางสงคมดานอนตตาอยในระดบปานกลาง ดงนนเทศบาลควรทจะจดกจกรรมโดยการใชสถานทของวด เพอสงเสรมสนบสนนใหผสงอายศกษาธรรมกบพระ ผรจรง

๕.๓.๒ ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ๕.๓.๒.๑ ควรท าการศกษาวเคราะห ปจจยทมผลตอ การปรบตวทางสงคมของผสงอาย กรณศกษาผสงอาย สงกดองคกรปกครองสวนทองถนในชนบท ๕.๓.๒.๒ ควรท าการ ศกษาวเ คราะห เกยวกบ การน า หลกไตรลกษณไปใช ในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเชงคณภาพ ๕.๓.๒.๓ ควรท าการศกษาวเคราะหเปรยบเทยบ การน าหลกไตรลกษณไปใช ในการปรบตวทางสงคมของประชาชนทกเพศ ทกวย

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย ก. ขอมลปฐมภม มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบมหาจฬา กรณราชวทยาลย , กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙.

ข. ขอมลทตยภม

(๑) หนงสอ กมลรตน หลาสวงษ . จตวทยาการศกษาฉบบปรบปรงใหม ,พมพครงท ๒ , กรงเทพมหานคร:

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, ๒๕๓๘. กงแกว ทรพยพระวงศ. บคลกภาพและการปรบ, กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยกรงเทพแผนกต ารา และค าสอน , ๒๕๔๘. เกษม ตนตผลาชวะและคณะ. การรกษาสขภาพในวยสงอาย, กรงเทพมหานคร: ส านกพมพอรณการ พมพ , ๒๕๒๘. กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย . พระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. ๒๕๔๖ , กรงเทพมหานคร : เจ.เอส.การพมพ , ๒๕๔๗. จรส พยคฆราชศกด . อสาน ๑ ศาสนาและวรรณกรรมนยมในทองถน , กรงเทพมหานคร: โอเดยนส

โตร, ๒๕๓๔ จราภรณ เกศพชญวฒนะ และคณะ, ความผาสกทางใจของผสงอาย , วารสารพฤฒาวทยาและเวช

ศาสตรผสงอาย, ฉบบประจ าเดอน มนาคม – พฤษภาคม ๒๕๕๓ ฐานขอมลทะเบยนราษฎร . เทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา , ณ เดอน กรกฎาคม ๒๕๖๐ , อดส าเนา. ฐตวณโณ ภกข (พจตร) . วปสสนาภาวนา , พมพครงท ๓ , กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหามกฎราช วทยาลย , ๒๕๔๔. นภา นธยายน . การปรบตว บคลกภาพ จตวทยาเพอการศกษาและชวต , กรงเทพมหานคร: ส านกพมพโอเดยนโสตร , ๒๕๓๐ บรรล ศรพานช . คมอดแลตนเองของผสงอายเรองการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ,

กรงเทพมหานคร: พมพด, ๒๕๕๓. ธานนทร ศลปจาร . การวจยและการวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS, พมพครงท ๑๐ , กรงเทพมหานคร: บสซเนสอารแอนดด, ๒๕๕๒. ผองพรรณ เกดพทกษ . สขภาพจตเบองตน , กรงเทพมหานคร: โครงการสงเสรมต ารา ทบวงมหาวทยาลย , ๒๕๓๐. พระธรรมปฎก, (ป.อ. ปยตโต). พทธธรรม, พมพครงท ๒๓, ราชบณฑตยสถาน . พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ , พมพครงท ๕ , กรงเทพมหานคร:ราชบณฑตยสถาน, ๒๕๕๔.

๙๕

พวงรตน ทวรตน . วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร (ฉบบปรบปรงใหมลาสด) , กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร , ๒๕๔๓. วราภรณ ตระกลสฤษด . จตวทยาการปรบตว , พมพครงท ๒ , กรงเทพมหานคร: ส านกพมพศนย

สงเสรมวชาการ, ๒๕๔๕. วศน อนทสระ, ความทกขและการดบทกข, พมพครงท ๒ , กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเรอนธรรม , ๒๕๔๖ . ศรเรอน แกวกงวาน . จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย เลม ๒ , กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร , ๒๕๔๕. สพตรา สภาพ . สงคมและวฒนธรรมไทย คานยม ครอบครว ศาสนา ประเพณ , พมพครงท ๘ , กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานช , ๒๕๓๖. สรกล เจนอบรม . จตวทยาผสงอาย , คณะครศาสตร ,ภาควชาการศกษานอกโรงเรยน , กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรมหาวทยาลย, ๒๕๓๔ สนท สมครการ . วธการศกษาสงคมมนษยกบตวแบบส าหรบการศกษาสงคมไทย , พมพครงท ๓ ,

กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๓๘ สงศร ชมภวงศ. ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร, พมพตงท ๓ , นครศรธรรมราช: มหาวทยาลยมหา มกฎราชวทยาลย วทยาเขตศรธรรมโศกราช , ๒๕๕๔. สงศร ชมภวงศ. การวจย, นครศรธรรมราช: สถาบนราชภฎนครศรธรรมราช, ๒๕๓๗.

สมพร เทพสทธา. แกอยางมคา ชราอยางมสข, กรงเทพมหานคร: สมชายการพมพ, ๒๕๔๘.

(๒) วทยานพนธ

ขวญรก สขสมหทย . การศกษาความตองการและการปรบตวทางสงคมของผสงอายในกรงเทพมหานครแล ะปรมณฑล , วทยานพนธสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต , บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต, ๒๕๔๐.

จงกรม ทองจนทร. ศกษาการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาลนครยะลา อ าเภอเมอง จงหวดยะลา , สถาบนพระบรมราชชนก ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข , ยะลา: วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนยะลา, ๒๕๔๒. ชมพ ยอดสาร . “ความเขาใจแกนค าสอนในพทธศาสนากบการปรบตวของผสงอาย” , วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต , บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยรามค าแหง, ๒๕๕๑. ฐตวรรณ แสงสงห . ศกษาเรอง การศกษาวถชวตของผสงอาย ตามหลกพทธธรรม กรณศกษาชมชน บานค าลอหาญ อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน , วทยานพนธพทธศาสตร มหาบณฑต , บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๗. ธราธร ดวงแกวและหรญญา เดชอดม . ศกษา พฤตกรรมสขภาพ ของผสงอาย ต าบลโพรงมะเดอ

อ าเภอเมอง จงหวดนครปฐม , วทยานพนธ: บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, ๒๕๕๐

๙๖

นงลกษณ บญไทย . ความรสกมคณคาในตนเองของผสงอายและความสมพนธกบปจจยอนๆ , วทยานพนธ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาธารณสขศาสตร ,บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหดล , ๒๕๓๙. พระมหาสนนท จนทโสภโณ (ดษฐสนนท) . การศกษาค าสอนเร องไตรลกษณในพระพทธศาสนาเถร วาท” , วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต , บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหาจฬาลง กรณราชวทยาลย , ๒๕๔๙. ศศมา ทวสน. ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบการเตรยมตวในการด ารงชวตเมอเกษยณอาย ขาราชการกระทรวงสาธารณสข , วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาประชากรศกษา , บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๓๘. สภทร สคนธาภรมณ ณ พทลง . พทธปรขญากบปรชญามารกซสต , วทยานพนธ , บณฑตวทยาลย:

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๗ สทธนนท น าเพชร . ความสมพนธระหวางปจจยคดสรรกบการปรบตวผสงอายภายหลงเกษยณอาย

ราชการในจงหวดเพชรบร , วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต , บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๒.

สายยนต เจรญข า . ปจจยความสมพนธตอความซมเศราของผสงอายในเขตชนบท: กรณศกษาผสงอายในเขตอ าเภอบรรพตพสย จงหวดนครสวรรค, วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑตบณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๓๕.

อทตยา นวลศร . การปรบตวของผยายถนในกรงเทพมหานคร กรณศกษาชมชนแออดเพลงวฒนา , วทยานพนธมหาบณฑต , คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา , บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยธรรมศาสตร , ๒๕๒๘.

(๓) สออเลกทรอนกส

ขอมลพนฐานเทศบาลนครหาดใหญ . [ออนไลน] , แหลงทมา: htt://www.hatyaicity.go.th/, (๑๖ ตลาคม ๒๕๖๐) เอกสารอดส าเนา

สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล . ๒๕๕๗, สารประชากร มหาวทยาลยมหดล , [ออนไลน], แหลงทมา: http://www.ipsr.mahidol.ac.th (๑๘ สงหาคม ๒๕๖๐).

โครงสรางทางสงคม . [ออนไลน], แหลงทมา: http://life-cuiture.blogspot.com, (๒๕ ตลาคม ๒๕๖๐).

องคประกอบโครงสรางทางสงคม . [ออนไลน] , แหลงทมา: https://my.dek-d.com, (๒๕ ตลาคม ๒๕๖๐).

สงคมวทยาและสถาบนทางสงคม . [ออนไลน] , แหลงทมา: http://life-cuiture.blogspot.com, (๒๕ ตลาคม ๒๕๖๐).

๙๗

๒. ภาษาองกฤษ

Andrew, H. A., C. Roy. Essentials of Roy Adaptation Model. Norwalk: Appleton-

century-crafts, 1986.

Birren, J.E., &Jeyne, V.R., Handbook of psychological of aging. New York: Van

Nostr and Reihold. 1997.

ChinchoreMangala R, Anatta /Anatmata: An Analysis of Buddhist Anti

Substantialist Crusade, Indian Books Center, Delhi–India, 1995.

Nayanaponika Mahathera,TheRoad To Inner Freedom,Buddhist Publication Society

Kandy Srilanka, 1982.

Rhys Davids, William T.W. PaliEnglishDictionary,MunshiramManoharlal

Publishers Pvt. Ltd, 1989.

Roy, S.C. “The Roy Adaptation Model.” In Conceptual Models for Nursing,

Practice 3rded, by Rieh-Sisca; J.P. Norwork :Appliton& Lange, 1989.

ภาคผนวก

๙๙

ภาคผนวก ก

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ

๑๐๐

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย

๑) พระครอรณสตาลงการ, ดร. การศกษา ป.ธ.๓ พธ.บ. (สงคมวทยา) M.A. (Sociology) Ph.D (Sociology)

ต าแหนงปจจบน ประธานหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาการพฒนาสงคม มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรราชวทยาลย

วทยาเขตนครศรธรรมราช

๒) พระครโฆสตวฒนานกล, ดร. การศกษา พธ.บ. (พระพทธศาสนา)

พธ.ม. (พระพทธศาสนา) ปร.ด. (ปรชญาและศาสนา)

ต าแหนงปจจบน ผอ านวยการบณฑตศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

วทยาเขตนครศรธรรมราช

๓) ผศ.ดร.ดเรก นนกล า การศกษา พธ.บ. (สงคมวทยา) M.A. (Sociology) Ph.D (Sociology) ต าแหนงปจจบน อาจารยประจ าหลกสตรพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการพฒนาสงคม มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรราชวทยาลย วทยาเขตนครศรธรรมราช

๑๐๑

ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะหเปนผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอ

๑๐๒

๑๐๓

๑๐๔

๑๐๕

ภาคผนวก ค ผลการหาคาดชนความสอดคลองของขอค าถาม (IOC)

๑๐๖

ดชนความสอดคลองของแบบสอบถาม (IOC) การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

ขอท

ขอค าถาม ผเชยวชาญคนท คา

IOC แปลผล ๑ ๒ ๓

ดานอนจจง (ความไมเทยง)

๑. การเปลยนแปลงทางสงคมในปจจบน ทมเทคโนโลยททนสมยเขามามอทธพลกบคนทกกลมทกวย ทานปรบตวยอมรบกบการเปลยนแปลงน ไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๒. ปจจบนคนในสงคมขาดการชวยเหลอเกอกลกน มแตการแกงแยงแขงขน กลายเปนสงคมเหนแกตว แตกตางจากอดต ทานปรบตวไดเพยงใด

๐

+๑

+๑

๐.๖๗

สอดคลอง

๓. การทเยาวชน หรอคนในสงคมน าวฒนธรรมตางชาตมาใช จนเกดเปนคานยม เชน การแตงกาย การใชชวตคกอนวยอนควร การปฏบตตนตอผสงวยฯลฯ ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๔. ปจจบนคนในสงคมยดตดกบวตถนยม ความสะดวกสบายจนแยกไมออกวาอะไรคอสงทตองการและอะไรคอสงทจ าเปนตอการด าเนนชวต ปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๕. ปจจบนคนหางวดหางศาสนาคนในสงคมจงไรคณธรรมจรยธรรม และขาดความรบผดชอบ เชน การทอดทงผสงอาย ไมดแลลกหลาน การคามนษยประเวณ ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๖. อดตทานเคยเปนผน าทางสงคมและครอบครวมหนาทการงาน มรายได ปจจบนพนจากวาระต าแหนงเหลานน ทานกลายมาเปนผพงพงอาศย ท าใหกจกรรมทางสงคมและเพอนฝงของทานลดลง ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๐๗

ดานทกขง (ความเปนทกข)

๗. ระบบเศรษฐกจในปจจบนถอไดวาเปนยคขาวยาก หมากแพง รายรบและรายจายไมสมดลกน จงตองวางแผนทางการเงนในการด าเนนชวต เพอความไมเดอดรอน ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๘. เมอสงคม ชมชน ขาดการสงเสรมสนบสนนดานสวสดการทางสงคมจากหนวยงานทรบผดชอบ ใหคนในสงคมกนดอยดอยางทวถง จะมกแตกลมของตน ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๙. ปจจบนอาจกลาวไดวาสงคมออนแอ คนในสงคมถอสทธสวนบคคล กระท าการใดไมค านงถงกฎหมาย ระเบยบบานเมอง เชน การปลนจ การฆาฟน ยาเสพตด ทานปรบตวไดเพยงใด

๐

+๑

+๑

๐.๖๗

สอดคลอง

๑๐. ทานเลอกทจะนงไมโตตอบเมอลกหลานปฏเสธ ไมเชอฟงและปฏบตตามค าแนะน าตกเตอน สงสอน ดวยความปรารถนาดของทาน ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๑. เมอสงคมการเมองเกดความขดแยง การปกครองไรเสถยรภาพสรางความวนวายตอบานเมอง อกทงผน าหลงในอ านาจหนาท ใชอทธพล เหนประโยชนสวนตนมากกวาสวนรวม ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๒. ทกสงคมมสมาชกตางชาต ตางศาสนา ยอมมความคดและความตองการไมเหมอนกน ฉะนนเพอความสงบสข ตองเขาใจและยอมรบความคดของบคคลอน ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๐๘

ดานอนตตา (ความไมใชตวตน)

๑๓. สถานภาพบทบาทหนาททางสงคม เชน อ านาจ เกยรตยศ ต าแหนง ชอเสยง จะตองเปลยนถายตลอดเวลาไมสามารถอยกบทานหรอใครไดตลอดไป ทานปรบตวกบเหตการณเชนน ไดเพยงใด

๐

+๑

+๑

๐.๖๗

สอดคลอง

๑๔. ระบบการเมองการปกครอง เปลยนแปลงผทเขามาบรหารหนวยงานอยบอยๆ เพอตองการผน าทดทสด ทานยอมรบดวยความยนด แมอาจไมตรงกบบคคลททานตองการ เพราะไปก าหนดไมได ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๕. ปจจบนวถชวตของวยรนหรอคนในสงคมเปลยนไปตามเทคโนโลย หรอเดนตามกระแสสงคม ถอวาเปนสทธสวนบคคลไมอาจเขาไปยงเกยวได ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๖. เมอเกดการสญเสยทรพยสมบต หรอบคคลอนเปนทรก เชน สาม ภรรยา บตรหลาน หรอคนททานชนชอบ ทานปรบตวกบการสญเสยน ไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๗. ปจจบนสงคมเปลยนไปและสงแวดลอมทางธรรมชาตคอนขางจะรนแรง ถอเปนเรองปกตธรรมดาของธรรมชาต ไมสามารถหยดยงไมใหเกดการเปลยนแปลงได ทานปรบตวกบปรากฏการณเชนน ไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๘. เมอลกหลานหรอสมาชกในครอบครวของทานแยกตวไปสสงคมภายนอกหรอไปมครอบครวใหมทานยนดและสนบสนน เพราะถอเปนธรรมชาตของมนษยยอมแสวงหาความสขใหตนเอง ทานปรบตวไดเพยงใด

+๑

+๑

+๑

๑

สอดคลอง

๑๐๙

ภาคผนวก ง ผลการหาคาความเชอมนของเครองมอวจย (Reliability)

๑๑๐

ผลการหาคาความเชอมนของเครองมอวจย (Reliability) ดวยวธหาคาสมประสทธแอลฟา (α – coefficient) ของครอนบาค (Cronbach)

Scale: ALL VARIABLES

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 30 100.0

Excludeda 0 .0

Total 30 100.0

a. List wise deletion based on all variables in the procedure.

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.954 18

Item Statistics

Mean Std. Deviation N

A1 3.47 .937 30

A2 3.07 .828 30

A3 2.83 .913 30

A4 3.17 .874 30

A5 2.63 .890 30

A6 3.43 .971 30

B7 3.00 1.114 30

B8 2.77 .898 30

B9 2.70 .952 30

B10 2.63 1.098 30

B11 2.87 1.137 30

B12 3.17 1.234 30

๑๑๑

Mean Std. Deviation N

C13 3.53 1.008 30

C14 3.37 .928 30

C15 2.87 .973 30

C16 3.00 .910 30

C17 3.17 1.020 30

C18 3.53 1.106 30

Item-Total Statistics

Scale Mean if

Item Deleted

Scale Variance

if Item Deleted

Corrected

Item-Total

Correlation

Cronbach's

Alpha if Item

Deleted

A1 51.73 161.513 .691 .951

A2 52.13 164.189 .659 .952

A3 52.37 163.757 .611 .953

A4 52.03 161.482 .747 .951

A5 52.57 163.289 .650 .952

A6 51.77 159.702 .742 .950

B7 52.20 154.786 .823 .949

B8 52.43 158.254 .877 .948

B9 52.50 160.466 .725 .951

B10 52.57 157.702 .723 .951

B11 52.33 159.471 .630 .953

B12 52.03 155.275 .717 .951

C13 51.67 160.851 .664 .952

C14 51.83 161.178 .714 .951

C15 52.33 160.437 .709 .951

C16 52.20 164.166 .595 .953

C17 52.03 158.999 .732 .951

C18 51.67 153.954 .863 .948

๑๑๒

ภาคผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหเกบขอมลเพอตรวจสอบความเชอมนของเครองมอวจย

(Try out)

๑๑๓

๑๑๔

ภาคผนวก ฉ หนงสอขอความอนเคราะหแจกแบบสอบถามเกบรวบรวมขอมลเพอการวจย

๑๑๕

๑๑๖

ภาคผนวก ช

แบบสอบถามเพอการวจย

๑๑๗

แบบสอบถามงานวจย

เรอง การใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

ค าชแจง ๑. แบบสอบถามนเปนสวนหนงของการท าวทยานพนธของการศกษาระดบปรญญาโท สาขาการพฒนาสงคม มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตนครศรธรรมราช ๒. แบบสอบถามนไมมค าตอบถกหรอผด เปนแคเพยงการแสดงความคด การปฏบตสวนตน และความรสกเทานน ๓. ค าตอบจะถกน าไปประมวลผลโดยรวม ไมมผลเสยหายแกผหนงผใด ๔. แบบสอบถามชดนแบงเปน ๓ ตอน ดงน ๔.๑ แบบบนทกขอมลทวไปของผสงอาย ๔.๒ แบบสอบถามการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ๔.๓ แบบสอบถาม เกยวกบขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ทานเปนผหนงทไดรบเลอกเปนผตอบแบบสอบถามชดน กรณาตอบทกตอนและทกขอตามความเปนจรงและความคดเหนของทาน มฉะนนแบบสอบถามจะไมสมบรณ ไมสามารถน าไปใชได ค าตอบของทานจะเปนประโยชนตอการศกษาวจยและการวางแผนพฒนาผสงอายตอไป

ขอขอบพระคณทกรณาเสยสละเวลาและใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามดวยด

นางภณฑลา สงคหะ นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาการพฒนาสงคม

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตนครศรธรรมราช

๑๑๘

ตอนท ๑ แบบสอบถามขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย √ ลงในชองค าตอบทตรงกบความเปนจรง

๑. เพศ

ชาย หญง

๒. อาย ๖๐–๗๐ ป ๗๑–๘๐ ป ๘๑ ขนไป

๓. สถานภาพ

โสด

สมรส

หมาย / แยกกนอย

๔. การศกษา

ต ากวามธยมปท ๖

อนปรญญา / ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

๕. รายได

ต ากวา ๑๐,๐๐๐ - ๑๕,๐๐๐ บาท

๑๕,๐๐๐ – ๒๐,๐๐๐ บาท

๒๐,๐๐๑ บาท ขนไป

๑๑๙

ตอนท ๒ แบบสอบถามการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย √ ลงในชองค าตอบทตรงกบความเหนของทานและขอความรวมมอ

ตอบค าถามทกขอ

ขอ

ดานอนจจง(ความไมเทยง) ระดบการปรบตว

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

๑. การเปลยนแปลงทางสงคมในปจจบน ทมเทคโนโลยททนสมยเขามามอทธพลกบคนทกกลมทกวย ทานปรบตวยอมรบกบการเปลยนแปลงน ไดเพยงใด

๒. ปจจบนคนในสงคมขาดการชวยเหลอเกอกลกน มแตการแกงแยงแขงขน กลายเปนสงคมเหนแกตว แตกตางจากอดต ทานปรบตวไดเพยงใด

๓. การทเยาวชน หรอคนในสงคมน าวฒนธรรมตางชาตมาใช จนเกดเปนคานยม เชน การแตงกาย การใชชวตคกอนวยอนควร การปฏบตตนตอผสงวยฯลฯ ทานปรบตวไดเพยงใด

๔. ปจจบนคนในสงคมยดตดกบวตถนยม ความสะดวกสบายจนแยกไมออกวาอะไรคอสงทตองการและอะไรคอสงทจ าเปนตอการด าเนนชวต ทานปรบตวไดเพยงใด

๕. ปจจบนคนหางวดหางศาสนา ท าให คนในสงคม สวนใหญ ไรคณธรรมจรยธรรม และขาดความรบผดชอบ เชน การทอดทงผสงอาย ไมดแลลกหลาน การคามนษยประเวณ ทานปรบตวไดเพยงใด

๖. อดตทานเคยเปนผน าทางสงคมและครอบครวมหนาทการงาน มรายได ปจจบนพนจากวาระต าแหนงเหลานน ทานกลายมาเปนผพงพงอาศย ท าใหกจกรรมทางสงคมและเพอนฝงของทานลดลง ทานปรบตวไดเพยงใด

๑๒๐

ดานทกขง (ความเปนทกข)

ระดบการใช มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

๗. ระบบเศรษฐกจในปจจบนถอไดวาเปนยคขาวยาก หมากแพง รายรบและรายจายไมสมดลกน จงตองวางแผนทางการเงนในการด าเนนชวต เพอความไมเดอดรอน ทานปรบตวไดเพยงใด

๘. เมอสงคม ชมชน ขาดการสงเสรมสนบสนนดานสวสดการทางสงคมจากหนวยงานทรบผดชอบ ใหคนในสงคมกนดอยดอยางทวถง จะมกแตกลมของตน ทานปรบตวไดเพยงใด

๙. ปจจบนอาจกลาวไดวาสงคมออนแอ คนในสงคมถอสทธสวนบคคล กระท าการใดไมค านงถงกฎหมาย ระเบยบบานเมอง เชน การปลนจ การฆาฟน ยาเสพตด ทานปรบตวไดเพยงใด

๑๐. ทานเลอกทจะนงไมโตตอบเมอลกหลานปฏเสธ ไมเชอฟงและปฏบตตามค าแนะน าตกเตอน สงสอน ดวยความปรารถนาดของทาน ทานปรบตวไดเพยงใด

๑๑. เมอสงคมการเมองเกดความขดแยง การปกครองไรเสถยรภาพสรางความวนวายตอบานเมอง อกทงผน าหลงในอ านาจหนาท ใชอทธพล เหนประโยชนสวนตนมากกวาสวนรวม ทานปรบตวไดเพยงใด

๑๒. ทกสงคมมสมาชกตางชาต ตางศาสนา ยอมมความคดและความตองการไมเหมอนกน ฉะนนเพอความสงบสข ตองเขาใจและยอมรบความคดของบคคลอน ทานปรบตวไดเพยงใด

ดานอนตตา (ความไมใชตวตน)

ระดบการใช มากทสด

มาก

ปานกลาง

นอย

นอยทสด

๑๓. สถานภาพบทบาทหนาททางสงคม เชน อ านาจ เกยรตยศ ต าแหนง ชอเสยง จะตองเปลยนถายตลอดเวลาไมสามารถอยกบทานหรอใครไดตลอดไป ทานปรบตวกบเหตการณเชนน ไดเพยงใด

๑๔. ระบบการเมองการปกครอง เปลยนแปลงผทเขามาบรหารหนวยงานอยบอยๆ เพอตองการผน าทดทสด ทานยอมรบดวยความยนด แมอาจไมตรงกบบคคลททานตองการ เพราะไป

๑๒๑

ก าหนดไมได ทานปรบตวไดเพยงใด ๑๕. ปจจบนวถชวตของวยรนหรอคนในสงคมเปลยนไปตาม

เทคโนโลย หรอเดนตามกระแสสงคม ถอวาเปนสทธสวนบคคลไมอาจเขาไปยงเกยวได ทานปรบตวไดเพยงใด

๑๖. เมอเกดการสญเสยทรพยสมบต หรอบคคลอนเปนทรก เชน สาม ภรรยา บตรหลาน หรอคนททานชนชอบ ทานปรบตวกบการสญเสยน ไดเพยงใด

๑๗. ปจจบนสงคมเปลยนไปและสงแวดลอมทางธรรมชาตคอนขางจะรนแรง ถอเปนเรองปกตธรรมดาของธรรมชาต ไมสามารถหยดยงไมใหเกดการเปลยนแปลงได ทานปรบตวกบปรากฏการณเชนน ไดเพยงใด

๑๘. เมอลกหลานหรอสมาชกในครอบครวของทานแยกตวไปสสงคมภายนอกหรอไปมครอบครวใหมทานยนดและสนบสนน เพราะถอเปนธรรมชาตของมนษยยอมแสวงหาความสขใหตนเอง ทานปรบตวไดเพยงใด

ตอนท ๓ ขอเสนอแนะและแนวทางสงเสรมการใชหลกไตรลกษณในการปรบตวทางสงคมของผสงอาย ดานอนจจง (ความไมเทยง)

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ดานทกขง (ความเปนทกข)

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

๑๒๒

ดานอนตตา (ความไมใชตวตน) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ขอกราบขอบพระคณททานใหความรวมมอดวยด นางภณฑลา สงคหะ

๑๒๓

ประวตผวจย

ชอ : นางภณฑลา สงคหะ

เกด : วนท ๑๔ เดอนมกราคม พ.ศ. ๒๕๑๓

สถานทเกด : อ าเภอทาศาลา จงหวดนครศรธรรมราช

การศกษา : พทธศาสตรบณฑต (สาขารฐศาสตร) หนวยวทยบรการมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยวดหงสประดษฐาราม อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลาสาขาวชารฐศาสตร

ปทเขาศกษา : พ.ศ. ๒๕๕๙

ทอยปจจบน : ๙๘ / ๑๐๓ ถนนเพชรเกษม ต าบลหาดใหญ อ าเภอ หาดใหญ จงหวดสงขลา รหสไปรษณย ๙๐๑๑๐