รายงานสรุปฉบับผู้บริหาร (executive summary)...1....

รายงานสรปฉบบผบรหาร (Executive Summary)โครงการประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศ ตามโครงการไทยนยม ยงยน

รายงานสรปฉบบผบรหาร (Executive Summary)

โครงการประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน

จดท�าโดยกระทรวงมหาดไทย

รวมกบ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ค�าน�า

รายงานสรปฉบบผบรหาร (Executive Summary) โครงการประเมนผล

การขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ฉบบน

น�าเสนอผลการศกษาทคณะผประเมน สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

น�าโดย ศาสตราจารย ดร.ชาตชาย ณ เชยงใหม ไดออกแบบกระบวนการเกบขอมล

ตามกรอบแนวทางการประเมน CIPPS เพอรวบรวมความคดเหนของ

ผมสวนเกยวของกบการขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน ด�าเนนการศกษา

ระหวางวนท 28 กนยายน 2561 - 25 มกราคม 2562 ผานการทอด

แบบสอบถามซงม 2 ชด ไดแก ชดส�าหรบประชาชนทเขารวมเวทประชาคม

ไทยนยม ยงยน มผตอบแบบสอบถาม จ�านวน 22,938 ชด และชดส�าหรบ

หวหนาทมต�าบล/ชมชน มผตอบแบบสอบถาม จ�านวน 7,399 ชด ครบทง

76 จงหวด และกรงเทพมหานคร พรอมทงมการส�ารวจความคดเหน

จากผใหขอมลทส�าคญ คอ คณะกรรมการขบเคลอนการพฒนาประเทศ

ตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบจงหวด ระดบอ�าเภอ ระดบต�าบล และ

ผแทนของประชาชนในหมบาน/ชมชน ผานการจดกจกรรมระดมสมอง

และการสมภาษณเชงลกครอบคลมจงหวดขนาดเลก กลาง ใหญ ทง 6 ภาค

รวม 18 จงหวด โดยไดรบความรวมมอจากทมขบเคลอนการพฒนาประเทศฯ

ในทกระดบเปนอยางด

ผลการประเมนการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม

ยงยน เลมน น�าเสนอ หลกการและเหตผล ค�าถามในการศกษา วตถประสงค

ของการประเมน ระเบยบวธและเครองมอวจย ระดบความรความเขาใจ

ของประชาชนในหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง

และน�าความรทไดไปใชในการแกปญหาหรอพฒนาคณภาพชวตทดขน และ

สรางความยงยนใหกบหมบาน/ชมชนของตนเอง ความส�าเรจของการด�าเนน

โครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนท

ตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) สามารถสราง

อาชพ สรางรายได พฒนาคณภาพชวตและลดความเหลอมล�าใหกบ

ประชาชน ความส�าเรจของโครงการอน ๆ ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน

ระดบการมสวนรวมของประชาชน ภาพรวมโครงการไทยนยม ยงยน

ควรมการด�าเนนโครงการอยางตอเนองหรอไม ผลการถอดบทเรยนและ

แบบอยางในการปฏบตทด (Good/Best Practices) ของทมต�าบล/ชมชน

เพอใหสามารถน�าไปใชประโยชนในการปรบปรงการด�าเนนงานและขยายผล

ตลอดจนประเมนความส�าเรจของนโยบาย พรอมทงจดท�าขอเสนอแนะ

แนวทางการพฒนาการขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน ตอไป

คณะผประเมนขอขอบคณคณะท�างานจากส�านกนโยบายและแผน

ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย สถาบนด�ารงราชานภาพ ส�านกงานปลด

กระทรวงมหาดไทย ทใหความไววางใจในการด�าเนนโครงการศกษาดวยโจทย

เชงวชาการทมความทาทาย และหวงเปนอยางยงวาผลการศกษาครงนจะน�า

ไปสการตอยอดการพฒนาประเทศจากชมชนฐานรากอยางยงยน

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

25 มกราคม 2562

1.หลกการและเหตผล 1

2.วตถประสงคของการประเมน 6

3.ระเบยบวธวจยทใชในการประเมน 7

3.1 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 7

3.2 ผใหขอมลในการประเมนผล 9

3.3 การวเคราะหขอมล 11

3.4 เกณฑการแปลผล 11

4.ระยะเวลาการด�าเนนโครงการ 13

5.ขอจ�ากดในการประเมน 14

6.กรอบความคดทเกยวของกบการประเมนผล 15

6.1 แนวคดการประเมนผลและกรอบแนวคดการประเมน 15

6.2 แนวคดการประเมนความส�าเรจของนโยบาย 21

7.นยามศพททใชในการประเมน 29

8. ผลการประเมนผลการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตางๆ 36

ทมเปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชนรวมกนตาม

แนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน

8.1 การบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมาย 36

ในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทาง

ประชารฐของทมต�าบล/ชมชน

8.2 การมสวนรวมในการด�าเนนงานตามโครงการไทยนยม ยงยน 42

ของประชาชน

สารบญ

9.ผลการประเมนระดบความรความเขาใจของประชาชนในหลกการ/ 48

แนวคดของโครงการไทยนยมยงยนใน10เรองและน�าความรทได

ไปใชในการแกปญหาหรอพฒนาคณภาพชวตทดขนและสราง

ความยงยนใหกบหมบาน/ชมชนของตนเอง

9.1 ประชาชนมความรความเขาใจ และสามารถใชประโยชนจาก 48

หลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน

9.2 การแกไขปญหายาเสพตด 51

10.ผลการประเมนความส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวต 53

เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยมยงยน

(หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)สามารถสรางอาชพสรางรายได

พฒนาคณภาพชวตและลดความเหลอมล�าใหกบประชาชน

10.1 ความส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวต 53

เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน

(หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)

10.2 ความส�าเรจของโครงการอน ๆ ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน 56

11.ผลการประเมนความส�าเรจของนโยบาย 62

11.1 การประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานกระบวนการ 62

(Processes)

11.2 การประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานแผนงาน/โครงการ 64

(Programs)

11.3 การประเมนความคดเหนเกยวกบการมอยของโครงการไทยนยม 66

ยงยน

12.ผลการถอดบทเรยนและแบบอยางในการปฏบตทด(Good/Best 70

Practices)ของทมต�าบล/ชมชนเพอใหสามารถน�าไปใชประโยชน

ในการปรบปรงการด�าเนนงานและขยายผลตอไป

13.ขอเสนอแนะแนวทางการพฒนาการขบเคลอนโครงการไทยนยม 80

ยงยน

13.1 ฐานคดของการพฒนาภายใตโครงการไทยนยม ยงยน 80

13.2 ตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชนฐานราก 83

พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

13.3 แนวทางการยกระดบการมสวนรวมของประชาชนตอโครงการ 90

ไทยนยม ยงยน

13.4 การประยกตใชตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชน 93

ฐานราก พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

14.ขอเสนอแนะ 99

14.1 ขอเสนอแนะดานนโยบาย และขอเสนอแนะเพอการน�าไปปฏบต 99

14.2 ขอเสนอแนะดานวชาการ 110

บรรณานกรม 115

ตารางท 1 จงหวดเปาหมายในการเกบขอมลเชงคณภาพ 8

ตารางท 2 สรปจ�านวนผตอบแบบสอบถาม 9

ตารางท 3 สรปจ�านวนผใหขอมลทส�าคญ (Key Informants) 10

ตารางท 4 เกณฑการแปลผล 12

ตารางท 5 เกณฑการแปลผลความส�าเรจของนโยบายมตดาน 13

กระบวนการ และมตดานแผนงาน/โครงการ

ตารางท 6 การประยกตใช CIPP Model ในโครงการประเมนผล 18

การขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน

ตารางท 7 มตดานกระบวนการ: ชวงระดบความส�าเรจสระดบ 23

ความลมเหลว

ตารางท 8 มตดานแผนงาน/โครงการ: ชวงระดบความส�าเรจสระดบ 24

ความลมเหลว

ตารางท 9 การบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมาย 37


ประชารฐของทมต�าบล/ชมชน

ตารางท10 การประเมนผลการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ 39

ทมเปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกน

ตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน จ�าแนกรายภาค

ตารางท11 รอยละของการมสวนรวมในการด�าเนนงานตามโครงการ 43

ไทยนยม ยงยน ของประชาชน จ�าแนกตามเขตพนท

ขนาดจงหวด และรายภาค

สารบญตาราง

ตารางท12 คาเฉลยระดบความรความเขาใจ และการไดใชประโยชน 49

ในหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ของประชาชน

จ�าแนกรายภาค

ตารางท13 คาเฉลยความคดเหนการแกไขปญหายาเสพตดของหวหนาทม 51

ต�าบล/ชมชนและประชาชน จ�าแนกตามเขตพนท

และขนาดจงหวด

ตารางท14 คาเฉลยของหวหนาทมต�าบล/ชมชนเกยวกบการด�าเนนโครงการ 54

พฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนท

ตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)

จ�าแนกตามเขตพนท ขนาดจงหวด และรายภาค

ตารางท15 คาเฉลยความคดเหนของประชาชนตอโครงการตาง ๆ ภายใต 56

โครงการไทยนยม ยงยน จ�าแนกตามเขตพนท ขนาดจงหวด

และรายภาค

ตารางท16 ผลการประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานกระบวนการ 63

(Processes)

ตารางท17 ผลการประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานแผนงาน/ 65

โครงการ (Programs)

ตารางท18 ความคดเหนของหวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชน 66

ตอการมอยของโครงการไทยนยม ยงยน

ตารางท19 เหตผลของหวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชนตอการมอย 68

ของโครงการไทยนยม ยงยน

ตารางท20 ตวอยางแบบฟอรมการประเมนเพอจ�าแนกความเปนชมชน 97

เมองและชมชนชนบท

ตารางท21 ขอเสนอแนะดานนโยบาย และขอเสนอแนะเพอการน�าไป 99

ปฏบต

ภาพท1 กรอบแนวคดในการประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศ 28

ตามโครงการไทยนยม ยงยน

ภาพท2 ผลการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมาย 40


ประชารฐของทมต�าบล/ชมชน จ�าแนกรายภาค

ภาพท3 สรประดบการมสวนรวมของประชาชนตอโครงการไทยนยม ยงยน 46

ภาพท4 ตวแบบกงหนลมเพอพฒนาทมขบเคลอนฯ ระดบต�าบล/ชมชน 76

ภาพท5 ตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชนฐานราก 82

พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

ภาพท6 พนธมตรเพอการด�าเนนงานการสงเสรมอาชพใหแกประชาชน 86

ภาพท7 แนวทางการยกระดบการมสวนรวมของประชาชนตอโครงการ 90


ภาพท8 กรอบการขยายตวจากชนบทสการเปนเมองทยงยน 94

สารบญภาพ

รายงานสรปฉบบผบรหาร (Executive Summary)โครงการประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศ ตามโครงการไทยนยม ยงยน

1 หลกการและเหตผล

มตคณะรฐมนตรเมอวนท 16 มกราคม 2561 เหนชอบกรอบหลกการ

10 เรอง ในการด�าเนนการเพอการมสวนรวมในการพฒนาประเทศไปสความ

ยงยน โดยใหมคณะกรรมการด�าเนนการขบเคลอนทกระดบเพอใหการ

ขบเคลอนยทธศาสตรชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และ

ยทธศาสตรการพฒนาพนท เพอสรางความมนคงของชาตไปสการปฏบต

และเกดประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนอยางเปน

รปธรรม มตคณะรฐมนตรเมอวนท 30 มกราคม 2561 รบทราบการด�าเนนงาน

การขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน โดยให

ทกกระทรวง หนวยงานของรฐ บรณาการการท�างานรวมกนและสนบสนน

กลไกการปฏบตงานในพนททกระดบ มตคณะรฐมนตรเมอวนท 24 เมษายน

2561 รบทราบการปรบกรอบระยะเวลาในการลงพนทของทมขบเคลอน

การพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบต�าบล ครงท 3

รายงานสรปฉบบผบรหาร (Executive Summary)โครงการประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน

2

จากเดมระหวางวนท 11 - 30 เมษายน 2561 เปนระหวางวนท 11 เมษายน -

15 พฤษภาคม 2561 และครงท 4 จากเดมระหวางวนท 1 - 20 พฤษภาคม

2561 เปนระหวางวนท 16 พฤษภาคม - 30 มถนายน 2561 และ

มตคณะรฐมนตรเมอวนท 22 พฤษภาคม 2561 รบทราบการปรบเปลยน

รปแบบการด�าเนนงานของทมขบเคลอนฯ ระดบต�าบล โดยเนนสรางการรบร

ปรบความคดเพอมสวนรวมในการพฒนา สรางความเขาใจ และเนนการ

แลกเปลยนเรยนรรวมกนกบประชาชนแทนการบรรยายเพยงอยางเดยว

กระทรวงมหาดไทยในฐานะฝายเลขานการคณะกรรมการอ�านวยการ

ขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ไดด�าเนนการ

ขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ร วมกบ

ทกสวนราชการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการทมเปาหมายลงพนท

ในระดบหมบาน/ชมชน พฒนาและแกไขปญหาในมตดานเศรษฐกจ สงคม

และความมนคง และสรางความตระหนกร ถงบทบาทหนาทของประชาชน

ในการมสวนรวมในการพฒนาประเทศและการปกครองในระบอบประชาธปไตย

โดยยดกรอบการด�าเนนการ ใน 10 เรอง ประกอบดวย (กระทรวงมหาดไทย,

2561)

1.1สญญาประชาคมผกใจไทยเปนหนง ดวยการสรางความสามคค

ปรองดอง ใหเปนทยอมรบของทกฝายเพอรบร และปฏบตตามรวมกน

ซงรบผดชอบโดยกระทรวงกลาโหม และทกหนวยงานทเกยวของ

1.2คนไทยไมทงกน ดวยการดแลผมรายไดนอยทลงทะเบยนโครงการ

ลงทะเบยนเพอรบสวสดการแหงรฐ ซงรบผดชอบโดยกระทรวงการคลง

กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงาน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตร

และสหกรณ และทกหนวยงานทเกยวของ


3

1.3ชมชนอยดมสข ดวยการพฒนาความเปนอย อาชพ และรายได

ใหแกประชาชน ซงรบผดชอบโดยกระทรวงมหาดไทย กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ กระทรวงแรงงาน กองทนหมบานและชมชนเมอง กระทรวงพาณชย

กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงอตสาหกรรม

และทกหนวยงานทเกยวของ

1.4วถไทยวถพอเพยง ดวยการสงเสรมใหน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงมาใชในการด�าเนนชวต รวมทงเสรมสรางวนยการออมในทกชวงอาย

ซงรบผดชอบโดยกระทรวงมหาดไทย และทกหนวยงานทเกยวของ

1.5รสทธ รหนาท รกฎหมาย ดวยการใหความรแกประชาชนในเรอง

สทธ หนาท การเคารพกฎหมาย และการเปนพลเมองทด ซงรบผดชอบ

โดยกระทรวงมหาดไทย และทกหนวยงานทเกยวของ

1.6รกลไกการบรหารราชการ ดวยการใหความรแกประชาชนทงเรอง

กลไกการบรหารราชการแผนดนแตละระดบ และการบรหารงบประมาณ

ทม งประโยชนแกประชาชน ซงรบผดชอบโดยกระทรวงมหาดไทย และ

ทกหนวยงานทเกยวของ

1.7รรกประชาธปไตยไทยนยมดวยการใหความรแกประชาชนเกยวกบ

ประชาธปไตยและหลกธรรมาภบาล ซงรบผดชอบโดยกระทรวงมหาดไทย และ


1.8รเทาทนเทคโนโลยดวยการใหความรแกประชาชนเกยวกบเทคโนโลย

ใหความส�าคญตอการเขาถงขอมลทถกตองผานโครงการส�าคญ เชน อนเทอรเนต

หม บาน ซงรบผดชอบโดยกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม และ



4

1.9 บรณาการด�าเนนงานของทกภาคสวนในการปองกนและแกไขปญหา

ยาเสพตดอยางครบวงจร ซงรบผดชอบโดยกระทรวงมหาดไทย กระทรวง

กลาโหม กระทรวงสาธารณสข ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปราม

ยาเสพตด ส�านกงานต�ารวจแหงชาต และทกหนวยงานทเกยวของ

1.10 งานตามภารกจของทกหนวยงาน (Function) เปนโครงการ/

กจกรรมทสวนราชการตาง ๆ เปนผด�าเนนการในพนท

การลงพนทเพอด�าเนนการไดใชกลไกการขบเคลอนแบงเปน 4 ระดบ

คอ ระดบชาต ระดบจงหวด ระดบอ�าเภอ และทมขบเคลอนฯ ระดบต�าบล

7,668 ทม ซงท�าหนาทสรางการรบรกรอบการด�าเนนการใน 10 เรอง และรบฟง

ปญหาความตองการของประชาชนในพนท เปนการบรณาการการท�างาน

รวมกนในรปแบบประชารฐ โดยมขาราชการ เจาหนาทรฐ หนวยงาน

ความมนคง ปราชญชาวบาน และจตอาสาในพนท รวมทงไดเชญหนวยงาน

ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และภาคการศกษาเขารวมดวย โดยมพนท

ด�าเนนการ 82,271 แหง ซงจะลงพนทรวม 4 ครง ครงท 1 ระหวางวนท

21 กมภาพนธ - 20 มนาคม 2561 (ปรบทกข ผกมตร) ครงท 2 ระหวางวนท

21 มนาคม - 10 เมษายน 2561 (ตดตาม ถามไถ) ครงท 3 ระหวางวนท

11 เมษายน - 15 พฤษภาคม 2561 (รบร เขาใจ) และครงท 4 ระหวางวนท

16 พฤษภาคม - 30 มถนายน 2561 (กาวไกล ยงยน)

นอกจากทมขบเคลอนฯ ระดบต�าบล ทสรางการรบรและรบฟงปญหา

ความตองการของหมบานและชมชนแลว สวนราชการตาง ๆ ยงไดบรณาการ

การท�างานรวมกนผานกลไกระดบตาง ๆ เชน ทมดแลผมบตรสวสดการแหงรฐ

(Account Officer: AO) คณะกรรมการหมบาน/ชมชน คณะกรรมการกองทน

หมบานและชมชนเมอง และทมหมอประชารฐสขใจ (ทม ปรจ.) เปนตน


5

โดยการวเคราะหปญหาความเดอดรอน เยยมเยยนรายครวเรอน/รายบคคล

สอบถามชวตความเปนอย/การประกอบอาชพตลอดจนคนหาความตองการ

ของประชาชน/หมบาน/ชมชน เพอจดท�าโครงการเสนอตามกรอบการพฒนา

คณภาพชวตและความเปนอย ส�าหรบงบประมาณในการด�าเนนงาน

ตามแผนงาน/โครงการในระดบพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน ทไดรบ

การจดสรรงบประมาณตามพระราชบญญตงบประมาณรายจายเพมเตม

ประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2561 จ�านวน 2 ยทธศาสตร 3 แผนงาน คอ 1) แผนงาน

ยทธศาสตรปฏรปโครงสรางการผลตภาคการเกษตร 2) แผนงานยทธศาสตร

เสรมสรางศกยภาพและพฒนาคณภาพชวต และ 3) แผนงานยทธศาสตร

สงเสรมเศรษฐกจและพฒนาศกยภาพชมชน

กระทรวงมหาดไทยไดตระหนกถงความส�าคญในการขบเคลอนการพฒนา

ประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ในระดบพนท ซงจะเปนสวนส�าคญยง

ในการแกไขปญหาและพฒนาคณภาพชวตของประชาชน ดงนนเพอประเมน

ความส�าเรจในการขบเคลอนการด�าเนนการพฒนาประเทศตามโครงการขางตน

โดยน�าขอเสนอแนะและแนวทางไปใชในการปรบปรงการด�าเนนงานตอไป

จงเหนสมควรจดท�าโครงการประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศ

ตามโครงการไทยนยม ยงยน ขน


6

2 วตถประสงคของการประเมน

2.1 เพอประเมนผลการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทม

เปาหมายลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทางประชารฐ

ของทมขบเคลอนฯ ระดบต�าบล

2.2 เพอประเมนระดบความรความเขาใจของประชาชนในหลกการ/

แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง และน�าความรทไดไปใชในการ

แกปญหาหรอพฒนาคณภาพชวตทดขน และสรางความยงยนใหกบหมบาน/

ชมชนของตนเอง

2.3 เพอประเมนความส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวต

เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/

ชมชนละสองแสนบาท) สามารถสรางอาชพ สรางรายได พฒนาคณภาพชวต

และลดความเหลอมล�าใหกบประชาชน

2.4 เพอเสนอแนะแนวทางในการปรบปรงและพฒนาการขบเคลอน

การด�าเนนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน

2.5 เพอน�าเสนอขอคนพบโดยการถอดบทเรยนและแบบอยางในการ

ปฏบตทด (Good/Best Practices) ของทมขบเคลอนฯ ระดบต�าบล เพอให

สามารถน�าไปใชประโยชนในการปรบปรงการด�าเนนงานและขยายผลตอไป


7

3 ระเบยบวธวจยทใชในการประเมน

การประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม

ยงยน ใชระเบยบวธวจยแบบผสม (Mixed Method) ดวยการใชแบบสอบถาม

รวมถงการสนทนากลม และการสมภาษณเชงลก

3.1 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เครองมอหลกทใชในการประเมนครงน ประกอบไปดวย แบบสอบถาม

และแบบสมภาษณ ซงมรายละเอยดดงน

1) แบบสอบถามทใชในการเกบรวบรวมขอมลในเชงปรมาณ

แบงออกเปน 2 ชด คอ

(1) แบบสอบถามส�าหรบหวหนาทมต�าบล/ชมชน

(2) แบบสอบถามส�าหรบประชาชน

2) แบบสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ทใชในการเกบ

รวบรวมขอมลเชงคณภาพ คณะผ ประเมนไดเลอกใชวธการสมภาษณ

แบบกงโครงสราง (Semi-structured Interview) และสนทนากลม ซงม

แบบสมภาษณดวยกนทงหมด 3 ชด ดงน

(1) แบบสมภาษณระดบผ บรหาร ผ ใหขอมลทส�าคญ (Key

Informants) ไดแก

- ทมจงหวด ไดแก ผแทนจากคณะกรรมการขบเคลอน

การพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบจงหวด ซงเปนหวหนา

หนวยงานในระดบจงหวด เชน ผวาราชการจงหวด (หรอรองผวาราชการจงหวด

ทไดรบแตงตงใหขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน) ปลดจงหวด หวหนา

ส�านกงานจงหวด พฒนาการจงหวด เกษตรจงหวด หนวยงานความมนคง

ในพนท ผแทนจากมหาวทยาลยในพนท


8

- ทมอ�าเภอ ไดแก ผแทนจากคณะกรรมการขบเคลอน

การพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบอ�าเภอ ซงเปนหวหนา

หนวยงานในระดบอ�าเภอ เชน ปลดอาวโส หรอปลดอ�าเภอทไดรบมอบหมาย

ใหขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน พฒนาการอ�าเภอ เกษตรอ�าเภอ

หนวยงานความมนคงในพนท

(2) แบบสมภาษณระดบทมต�าบล ผใหขอมลทส�าคญ ไดแก

ทมต�าบล ซงประกอบดวย วทยากรทเปนขาราชการ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม

และผแทนองคกรปกครองสวนทองถน

(3) แบบสมภาษณระดบทมหมบาน ผใหขอมลทส�าคญ ไดแก

ทมหมบาน ซงเปนชาวบานทเขารวมเวทประชาคมไทยนยม ยงยน

ตารางท 1 จงหวดเปาหมายในการเกบขอมลเชงคณภาพ

ภาค จงหวดอ�าเภอเปาหมาย

อ�าเภอท 1 อ�าเภอท 2 อ�าเภอท 3

ภาคเหนอ

เชยงราย อ�าเภอเมองเชยงราย อ�าเภอแมสาย อ�าเภอแมจน

พษณโลก อ�าเภอเมองพษณโลก อ�าเภอพรหมพราม อ�าเภอบางระก�า

ล�าพน อ�าเภอเมองล�าพน อ�าเภอบานธ อ�าเภอปาซาง

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

อดรธาน อ�าเภอเมองอดรธาน อ�าเภอศรธาต อ�าเภอหนองววซอ

กาฬสนธ อ�าเภอเมองกาฬสนธ อ�าเภอสมเดจ อ�าเภอสหสขนธ

บงกาฬ อ�าเภอเมองบงกาฬ อ�าเภอบงโขงหลง อ�าเภอปากคาด

ภาคกลาง

สมทรปราการ อ�าเภอเมองสมทรปราการ อ�าเภอพระประแดง อ�าเภอ พระสมทรเจดย

สระบร อ�าเภอวหารแดง อ�าเภอหนองแซง อ�าเภอเฉลมพระเกยรต

สมทรสงคราม อ�าเภอเมองสมทรสงคราม อ�าเภอบางคนท อ�าเภออมพวา

ภาคตะวนออก

ชลบร อ�าเภอบานบง อ�าเภอหนองใหญ อ�าเภอบอทอง

ระยอง อ�าเภอแกลง อ�าเภอปลวกแดง อ�าเภอบานฉาง

ตราด อ�าเภอเมองตราด อ�าเภอบอไร อ�าเภอแหลมงอบ


9

ภาค จงหวดอ�าเภอเปาหมาย

อ�าเภอท 1 อ�าเภอท 2 อ�าเภอท 3

ภาคใต

นครศรธรรมราช อ�าเภอเมองนครศรธรรมราช อ�าเภอเชยรใหญ อ�าเภอทงสง

กระบ อ�าเภอเมองกระบ อ�าเภออาวลก อ�าเภอปลายพระยา

พงงา อ�าเภอเมองพงงา อ�าเภอทบปด อ�าเภอตะกวทง

ภาคใตชายแดน

นราธวาส อ�าเภอเมองนราธวาส อ�าเภอตากใบ อ�าเภอระแงะ

ปตตาน อ�าเภอสายบร อ�าเภอปะนาเระ อ�าเภอแมลาน

ยะลา อ�าเภอเมองยะลา อ�าเภอรามน อ�าเภอบนนงสตา

3.2 ผใหขอมลในการประเมนผล

การประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการ

ไทยนยม ยงยน ใชระเบยบวธวจยแบบผสม คอ ใชทงวธวจยเชงปรมาณและ

เชงคณภาพ โดยในแตละสวนมจ�านวนผตอบแบบสอบถาม ดงน

ตารางท 2 สรปจ�านวนผตอบแบบสอบถาม

ผตอบแบบสอบถามแบบสอบถาม

ส�าหรบหวหนาทมต�าบล/ชมชนแบบสอบถามส�าหรบประชาชน

ภาคเหนอ 1,562 4,561

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2,591 7,723

ภาคกลาง 1,629 5,923

ภาคตะวนออก 517 1,544

ภาคใต 846 2,431

ภาคใตชายแดน 254 756

รวม 7,399 22,938

(ชด)


10

1) การวจยเชงปรมาณ ซงเปนการเกบขอมลดวยแบบสอบถาม 2 ชด

โดยแบบสอบถามส�าหรบหวหนาทมต�าบล/ชมชน มผ ตอบแบบสอบถาม

7,399 ชด จากแบบสอบถามทแจกไป 7,668 ชด (ทมต�าบล/ชมชน มทงหมด

7,668 ทม) คดเปนรอยละ 96.49

สวนแบบสอบถามส�าหรบประชาชน มผตอบแบบสอบถาม 22,938 ชด

จากแบบสอบถามทแจกไป 26,000 ชด คดเปนรอยละ 88.22 (ประชากร

กลมตวอยางของการตอบแบบสอบถาม คอ ประชาชนทเขารวมเวทประชาคม

โครงการไทยนยม ยงยน จ�านวน 8,693,386 คน การค�านวณขนาด

ของกลมตวอยาง (Sample Size) ใชตารางก�าหนดขนาดตวอยางของ Taro

Yamane ทระดบความเชอมน 99% สดสวนความคลาดเคลอนเทากบ ±1%

ไดขนาดตวอยางขนต�า จ�านวน 22,500 ชด)

ตารางท 3 สรปจ�านวนผใหขอมลทส�าคญ (Key Informants)

ผตอบแบบสอบถาม ทมจงหวด ทมอ�าเภอทมต�าบล/

ชมชนทมหมบาน รวม

ภาคเหนอ 29 31 99 124 283

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 29 31 99 125 284

ภาคกลาง 19 22 112 177 330

ภาคตะวนออก 20 35 109 131 295

ภาคใต 26 38 93 155 312

ภาคใตชายแดน 19 40 90 444 593

รวม 142 197 602 1,156 2,097

2) การวจยเชงคณภาพ โดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview)

และการสนทนากลม (Focus Group) ซงมผใหขอมลทส�าคญรวม 2,097 คน

โดยแบงเปนทมจงหวด 142 คน ทมอ�าเภอ 197 คน ทมต�าบล/ชมชน 602 คน

และทมหมบาน 1,156 คน

(คน)


11

3.3 การวเคราะหขอมล

1) การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ เมอขอมลถกบรรณาธกรแลว

จงน�ามาประมวลผลและวเคราะหขอมล ใชสถตเชงพรรณนา และน�าเสนอ

คาสถตพนฐาน คอ การแจกแจงความถ (Frequency Distribution)

คารอยละ (Percentage) คาเฉลยเลขคณต (Mean) และคาสวนเบยงเบน

มาตรฐาน (Standard Deviation)

2) การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ คณะผประเมนน�าขอมลมาท�า

การวเคราะหเบองตนดวยการจดหมวดหมตามวตถประสงค และกรอบ

ของการประเมน จากนนจงท�าการวเคราะหดวยหลกตรรกะเทยบเคยง

แนวคดทฤษฎ ควบคบรบท ตามหลกการวจยเชงคณภาพ โดยอาศยขอมล

สถตเชงพรรณนา น�ามาประกอบเพอความชดเจนและความสมบรณในการ

วเคราะหและสรปขอมล

3.4 เกณฑการแปลผล

คณะผประเมนไดก�าหนดเกณฑการแปลผล โดยพสยของคะแนน

ทกระดบเทากน มขอค�าถามใหเลอกเปนมาตรประมาณคา (rating scale)

5 ระดบ ซงก�าหนดน�าหนกคะแนน

มากทสด เทากบ 5 คะแนน

มาก เทากบ 4 คะแนน

ปานกลาง เทากบ 3 คะแนน

นอย เทากบ 2 คะแนน

นอยทสด เทากบ 1 คะแนน


12

จงแปลผลโดยแบงผลคะแนนทงหมดเปน 5 ชวงดวยหลกการทางสถต

ไดแก

พสย = (คะแนนสงสด - คะแนนต�าสด) / จ�านวนชน

= (5 - 1) / 4

= 0.8

เกณฑการแปลผลคาเฉลย ดงตารางท 4

ตารางท 4 เกณฑการแปลผล

คาเฉลย คาเฉลยรอยละ ความหมาย

4.21 - 5.00 84.01 – 100.00 มากทสด

3.41 - 4.20 68.01 – 84.00 มาก

2.61 - 3.40 52.01 – 68.00 ปานกลาง

1.81 - 2.60 36.01 – 52.00 นอย

1.00 - 1.80 20.01 – 36.00 นอยทสด

นอกจากนก�าหนดเกณฑการแปลผลการประเมนความส�าเรจของ

นโยบายในมตดานกระบวนการ (Processes) และมตดานแผนงาน/โครงการ

(Programs) ดงน


13

4

ตารางท 5 เกณฑการแปลผลความส�าเรจของนโยบายมตดานกระบวนการ และมตดานแผนงาน/โครงการ

ระดบคะแนนชวงระดบความส�าเรจสระดบความลมเหลว

มตดานกระบวนการ มตดานแผนงาน/โครงการ

84.01 - 100.00 มความส�าเรจดานกระบวนการ มความส�าเรจดานแผนงาน/โครงการ

68.01 - 84.00 มความส�าเรจในระดบยดหยนได แผนงาน/โครงการส�าเรจ แตปรบปรงเลกนอย

52.01 - 68.00 มความส�าเรจแตมความขดแยงอยบาง แผนงาน/โครงการส�าเรจ แตมความขดแยงอยบาง

36.01 - 52.00 มความส�าเรจแบบหมนเหม ไมแนนอน แผนงาน/โครงการส�าเรจ แตหมนเหม ไมแนนอน

20.01 - 36.00 มความลมเหลวดานกระบวนการ มความลมเหลวดานแผนงาน/ โครงการ

ระยะเวลาการด�าเนนโครงการ


ยงยน ใชระยะเวลาด�าเนนงาน 120 วน หรอระหวางวนท 28 กนยายน 2561 -

25 มกราคม 2562


14

ขอจ�ากดในการประเมน

5.1 ระยะเวลาการประเมน ระหวางวนท 28 กนยายน 2561 - 25

มกราคม 2562 รวม 120 วน สงผลใหการรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามจาก

ทวประเทศ รวมถงการลงพนทเพอสมภาษณและระดมความคดเหนของ

ผใหขอมลทส�าคญตองด�าเนนการภายใตเวลาอนจ�ากด อาจท�าใหไมไดรบ

ขอมลทสมบรณเทาทควร

5.2 การประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการ

ไทยนยม ยงยน ด�าเนนการหลงจากการจดเวทประชาคมทง 4 ครงเสรจสนแลว

(เวทประชาคมครงท 4 จดระหวางวนท 16 พฤษภาคม - 30 มถนายน 2561)

ท�าใหไมสามารถจดเกบขอมลทเปนสถานการณจรงโดยการสงเกตการณ และ

สมภาษณผปฏบตงานในระหวางทก�าลงด�าเนนโครงการ รวมถงบางพนท

มการโอนยายของขาราชการและผปฏบตงานไปพนทอนแลวอาจสงผลตอ

ความตอเนองของขอมลบางประเดนได

5.3 การประเมนความคดเหนของประชาชนตอโครงการตาง ๆ ภายใตโครงการ

ไทยนยม ยงยน ประกอบดวยการประเมน 6 โครงการ ไดแก 1) โครงการ

มาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ (บตรสวสดการแหงรฐ)

2) โครงการสรางทกษะและสงเสรมอาชพดานการเกษตร 3) โครงการพฒนา

คณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม

ยงยน (โครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) 4) โครงการชมชนทองเทยว

OTOP นวตวถ 5) โครงการพฒนาหมบานและชมชนอยางยงยนโดยศาสตร

พระราชาตามแนวทางประชารฐ (กองทนหมบาน) 6) โครงการอน ๆ ทงน

การประเมนผลดวยการจดล�าดบโครงการทประชาชนไดรบประโยชน จะไมรวม

โครงการอน ๆ ดวย เนองจากเปนภาพรวมของโครงการยอยหลายโครงการรวมกน

5


15

6 กรอบความคดทเกยวของกบการประเมนผล


ยงยน ไดทบทวนกรอบความคดทเกยวของ ไดแก แนวคดการประเมนผลและ

กรอบแนวคดการประเมน และแนวคดการประเมนความส�าเรจของนโยบาย

ดงน

6.1 แนวคดการประเมนผลและกรอบแนวคดการประเมน

แนวคดการประเมนผลโครงการ CIPP Model ของสตฟเฟลบม

(Stufflebeam’s CIPP Model) ในป ค.ศ. 1971 สตฟเฟลบม และคณะ

น�าเสนอ CIPP Model ซงเปนการประเมนทเปนกระบวนการตอเนอง มจดเนน

ทส�าคญคอใชควบคกบการบรหารโครงการ เพอหาขอมลประกอบการตดสนใจ

อยางตอเนองตลอดเวลา วตถประสงคการประเมน คอ การใชสารสนเทศ

เพอการตดสนใจ เนนการแบงแยกบทบาทของการท�างานระหวางฝายประเมน

กบฝายบรหารออกจากกนอยางเดนชด กลาวคอ ฝายประเมนมหนาทระบ

จดหา และน�าเสนอสารสนเทศใหกบฝายบรหาร สวนฝายบรหารมหนาท

เรยกหาขอมล และน�าผลการประเมนทไดไปใชประกอบการตดสนใจ

เพอด�าเนนกจกรรมใด ๆ ทเกยวของแลวแตกรณ ทงนเพอปองกนการมอคต

ในการประเมน จงไดท�าการแบงประเดนการประเมนผลออกเปน 4 ดาน

1)การประเมนดานบรบทหรอสภาวะแวดลอม(ContextEvaluation:C)

เปนการประเมนใหไดขอมลส�าคญ เพอชวยในการก�าหนดวตถประสงคของ

โครงการ ความเปนไปไดของโครงการ เปนการตรวจสอบวาโครงการทจะท�า

สนองปญหาหรอความตองการจ�าเปนทแทจรงหรอไม วตถประสงคของ


16

โครงการชดเจน เหมาะสม สอดคลองกบนโยบายขององคการ หรอนโยบาย

หนวยเหนอหรอไม เปนโครงการทมความเปนไปไดในแงของโอกาสทจะไดรบ

การสนบสนนจากองคกรตาง ๆ หรอไม เปนตน

การประเมนสภาวะแวดลอมจะชวยในการตดสนใจเกยวกบ

เรองโครงการควรจะท�าในสภาพแวดลอมใด ตองการจะบรรลเปาหมายอะไร

หรอตองการบรรลวตถประสงคเฉพาะอะไร เปนตน

2)การประเมนดานปจจยน�าเขาหรอปจจยเบองตนหรอปจจยปอน

(Input Evaluation: I) เปนการประเมนเพอพจารณาถงความเปนไปได

ของโครงการ ความเหมาะสม และความพอเพยงของทรพยากรทจะใชในการ

ด�าเนนโครงการ เชน งบประมาณ บคลากร วสดอปกรณ เวลา รวมทงเทคโนโลย

และแผนการด�าเนนงาน เปนตน

การประเมนผลแบบนจะท�าโดยใชเอกสารหรองานวจยทมผ ท�า

ไวแลว หรอใชวธการวจยน�ารองเชงทดลอง (Pilot Experimental Project)

ตลอดจนอาจใหผเชยวชาญมาท�างานให อยางไรกตาม การประเมนผลน

จะตองส�ารวจสงทมอยเดมกอนวามอะไรบาง และตดสนใจวาจะใชวธการใด

ใชแผนการด�าเนนงานแบบไหน และตองใชทรพยากรจากภายนอกหรอไม

3)การประเมนดานกระบวนการ (Process Evaluation: P)

เปนการประเมนระหวางการด�าเนนงานโครงการ เพอหาขอบกพรองของการ

ด�าเนนโครงการ ทจะใชเปนขอมลในการพฒนา แกไข ปรบปรง ใหการด�าเนนการ

ชวงตอไปมประสทธภาพมากขน และเปนการตรวจสอบกจกรรม เวลา

ทรพยากรทใชในโครงการ ภาวะผน�า การมสวนรวมของประชาชนในโครงการ

โดยมการบนทกไวเปนหลกฐานทกขนตอน การประเมนดานกระบวนการน

จะเปนประโยชนอยางมากตอการคนหาจดเดน หรอจดแขง (Strength)


17

และจดดอย (Weakness) ของนโยบาย/แผนงาน/โครงการ การประเมน

ดานกระบวนการจะมบทบาทส�าคญในเรองการใหขอมลยอนกลบเปนระยะ ๆ

เพอตรวจสอบการด�าเนนงานของโครงการโดยทวไป การประเมนดานกระบวนการ

มจดมงหมาย คอ

(1) เพอหาขอบกพรองของโครงการ ในระหวางทมการปฏบตการ

หรอการด�าเนนงานตามแผน

(2) เพอหาขอมลตาง ๆ ทจะน�ามาใชในการตดสนใจเกยวกบ

การด�าเนนงานของโครงการ

(3) เพอเกบขอมลตาง ๆ ทไดจากการด�าเนนงานของโครงการ

4)การประเมนด านผลผลต (Product Evaluation: P)

เปนการประเมนเพอเปรยบเทยบผลผลตทเกดขนกบวตถประสงคของโครงการ

หรอความตองการ/เปาหมายทก�าหนดไว รวมทงการพจารณาประเดนการยบ

เลก ขยาย หรอปรบเปลยนโครงการและการประเมนผลเรองผลกระทบ

(Impact) และผลลพธ (Outcomes) ของนโยบาย/แผนงาน/โครงการ

โดยอาศยขอมลจากการประเมนสภาวะแวดลอม ปจจยเบองตนและ

กระบวนการรวมดวย

การประเมนแบบ CIPP เปนการประเมนทครอบคลมองคประกอบ

ของระบบทงหมด ซงผประเมนจะตองก�าหนดวตถประสงคของการประเมน

ทครอบคลมทง 4 ดาน ก�าหนดประเดนของตวแปรหรอตวชวด ก�าหนด

แหลงขอมล ผใหขอมล ก�าหนดเครองมอการประเมน วธการทใชในการเกบ

รวบรวมขอมล ก�าหนดแนวทางการวเคราะหขอมล และเกณฑการประเมน

ทชดเจน


18

ตารางท 6 การประยกตใช CIPP Model ในโครงการประเมนผลการขบเคลอนการพฒนาประเทศ


มตของการประเมนประเดน

การประเมนประเดนยอย

บรบท (Context)

ความเหมาะสม (Appropriateness)

- โครงการไทยนยม ยงยน มความสอดคลองและเหมาะสมกบความทาทายและบรบท ทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม กฎหมาย และเทคโนโลยทเกยวของกบการพฒนาประเทศ

- แสดงเปาหมายทตอบสนองความจ�าเปนของประชาชนกลมเปาหมาย

ปจจยน�าเขา(Input)

ความพรอมของปจจยน�าเขา (Readiness/ Availability/ Adequacy)

- แผนการด�าเนนงานและเปาหมายของแผนฯ ขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน สอดคลองกบวตถประสงคของโครงการไทยนยม ย งยน (พจารณา การขบเคลอนในภาพรวม)

- งบประมาณ บคลากร (จ�านวนคน/ความร/ทกษะ/สมรรถนะ และขดความสามารถของ ผปฏบตงาน) เครองมอ วสดอปกรณ คมอ การปฏบตงาน เวลา ผมสวนไดสวนเสย เปนตน ทเ กยวของกบทมขบเคลอนฯ ระดบต�าบล (7,668 ทม) ในการท�าหนาทสรางการรบร ตามกรอบการด�าเนนการใน 10 เรอง และรบฟง ปญหาความตองการของประชาชนในพนท (พจารณาเชงปรมาณและเชงคณภาพ)

กระบวนการ(Process)

คณภาพ (Quality) และประสทธภาพ (Efficiency)

- คณภาพของการบรณาการในการขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน

- ขนตอน/กจกรรมการขบเคลอนโครงการ ในพนทสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการไทยนยม ยงยน

- ข นตอนการด�าเนนงานครอบคลมภารกจ มความชดเจน (เชน การสงการจากสวนกลาง/


19



การสงการในพนท/การปฏบตงานในพนท/ การรายงานผลการด�าเนนงาน/การประสานงาน กบสวนราชการทเกยวของในสวนกลางและพนท/การด�าเนนงานโครงการในพนท เปนตน)

- เจาหนาทสามารถปฏบตตามขนตอนไดตามวตถประสงคของโครงการ

- การใชงบประมาณในการขบเคลอนฯ เปนไป ตามกฎหมายและระเบยบทเกยวของ

- การพจารณาคดเลอกและจดท�าโครงการ เปนไปอยางเหมาะสม โปรงใส ตรงกบปญหา/ความตองการของประชาชนในพนท/ศกยภาพของพนท และตรงตามวตถประสงคของโครงการไทยนยม ยงยน

- ระดบการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย ใ น ก า ร ข บ เ ค ล อ น ก า ร พ ฒ น า ป ร ะ เ ท ศ ตามโครงการไทยนยม ย งยน ทกระดบ ทงระดบชาต ระดบจงหวด ระดบอ�าเภอ และระดบพนท (เวทประชาคมไทยนยม ยงยน)

ผลผลตผลลพธและผลกระทบ(Product)

ประสทธผลของการขบเคลอนโครงการ

- ประชาชนกลมเปาหมายมความพงพอใจตอโครงการไทยนยม ยงยน ในภาพรวม/การจดเวทประชาคมไทยนยม ยงยน

- ความพงพอใจของประชาชนตอการแกไขปญหาจากเวทประชาคมไทยนยม ยงยน

- ความพงพอใจของประชาชนตอแผนงาน/โครงการทไดรบจดสรรตามพระราชบญญต งบประมาณรายจายเพมเตมประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2561 โดยเปนแผนงาน/โครงการทไดด�าเนนการในระดบพนท จ�านวน 2 ยทธศาสตร 3 แผนงาน


20



- ระดบการรบร และระดบการปรบเปลยนพฤตกรรมของประชาชนท เก ยวข องกบ หลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง ประกอบดวย (1) สญญาประชาคม ผกใจไทยเป นหนง (2) คนไทยไม ท งกน (3) ชมชนอยดมสข (4) วถไทยวถพอเพยง (5) ร สทธ ร หนาท ร กฎหมาย (6) ร กลไก การบรหารราชการ (7) ร รกประชาธปไตย ไทยนยม (8) รเทาทนเทคโนโลย (9) รวมแกไขปญหายาเสพตด และ (10) งานตามภารกจ ของทกหนวยงาน (Function) มมากขน

- ระดบความส�าเรจในการด�าเนนงานเรองท (9) รวมแกไขปญหายาเสพตด (รบร ปญหา และรวมแกไขปญหายาเสพตด)

- จ�านวนแผนงาน/โครงการทด�าเนนการในระดบพนท ทสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการไทยนยม ยงยน จ�านวน 2 ยทธศาสตร 3 แผนงาน คอ 1) แผนงานยทธศาสตรปฏรปโครงสรางการผลตภาคการเกษตร 2) แผนงานยทธศาสตรเสรมสรางศกยภาพและพฒนาคณภาพชวต และ 3) แผนงานยทธศาสตร สงเสรมเศรษฐกจและพฒนาศกยภาพชมชน โดยจ�าแนกเป นโครงการด านเศรษฐกจ/ ดานสงคม/ดานความมนคง

- ประเมนความกาวหนาและความส�าเรจของ การด�า เนนโครงการพฒนาคณภาพชวต เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนท ตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละ สองแสนบาท) สามารถสรางอาชพ สรางรายได พฒนาคณภาพชวต และลดความเหลอมล�า


21



ใหกบประชาชน (โครงการสรางอาชพ สรางรายได พฒนาคณภาพชวต และมงลดความเหลอมล�า บรรลผลหรอไม อยางไร)

ความยงยน (Sustainability)

ความยงยน (พจารณา จากกจกรรมในโครงการทจะชวย ใหเกดความยงยนและประโยชนทจะเกดจากโครงการ)

- การก�าหนดวธการและผรบผดชอบในการบ�ารงรกษา เครองมอ วสดอปกรณ และผลผลตของโครงการอยางชดเจน

- มระบบการบรหารจดการทตอเนองและยงยน (เชน มการจดท�า MOU กบองคกรปกครอง สวนทองถน หรอหนวยงานอน ๆ เพอรบมอบทรพย สน/วสด/ครภณฑ ท เกยวข องของ โครงการฯ ไปบ�ารงรกษาตอไป)

- มการเชอมโยงตอยอดโครงการฯ ของพนท เพอขยายผลในวงกวาง หรอเชอมโยงตาม Value Chain แผนงานของระดบพนท แผนงานของกระทรวง/กรม หรอแผนฯ จงหวด/ กลมจงหวด/ภาค หรอแผนอน ๆ

- แนวทางหรอวธการอน ๆ ทชวยใหโครงการฯ เกดประโยชนตอประชาชนและพนทในระยะยาว

6.2 แนวคดการประเมนความส�าเรจของนโยบาย

การประเมนผลส�าเรจของนโยบายถอเปนขนตอนทายสดของ

กระบวนการดานนโยบาย (Policy Process) ซงนกวเคราะหนโยบายจะท�าการ

รวบรวมขอมลทเกยวของกบนโยบาย เพอตดสนใจหรอน�าเสนอขอมลดงกลาว

ใหแกบคคลผเกยวของฝายตาง ๆ ไมวาจะเปนนกการเมอง ผบรหารระดบสง

ผ ปฏบต หรอประชาชนโดยทวไปเพอตดสนใจเกยวกบนโยบายหนง ๆ

โดยเฉพาะการประเมนผลนโยบายจะเปนเครองมอหรอขอมลพนฐานทส�าคญ

ในการตดสนใจถงความชอบธรรม หรอประสทธผลของนโยบายทในปจจบน


22

กลายเปนเงอนไขส�าคญทมผลตอการด�ารงอย หรอการยตของนโยบาย

ทขาดความชอบธรรมเหลานน

การประเมน (Evaluation) โดยทวไปหมายถง การประมาณคา หรอ

การกะประมาณราคาทควรจะเปน แตในกรณทเกยวของกบวชานโยบาย

สาธารณะ การประเมน คอ ขนตอนหนงในกระบวนนโยบาย ซงจะใหขอมล

ขาวสารเกยวกบการด�าเนนการตามนโยบาย หรอผลการด�าเนนการตาม

นโยบายวาตอบสนองความตองการหรอมคณคาหรอไมเพยงใด บทความเรอง

“Policy Success, Policy Failure and Grey Areas In-between” ของ

McConnell (2010 : 345) ระบขอสงเกตทนาสนใจวาหากมองในเชงการเมอง

จะพบวา การประเมนโดยฝายผ สนบสนนนโยบายและฝายตรงขามมกม

ความขดแยงกน และในขอเทจจรงกพบวา ผลลพธของนโยบายจะอยระหวางขว

ของความส�าเรจและลมเหลวทงสอง และทยากไปกวานนคอ นโยบายหนง ๆ

มกประกอบดวยหลายมตทบางมตกประสบความส�าเรจ ในขณะทบางมต

ลมเหลว ขนอยกบขอเทจจรงและการตความของฝายตาง ๆ โดย McConnell

แบงมตของนโยบายออกเปน 3 สวน คอ มตดานกระบวนการ (Processes)

มตดานแผนงาน/โครงการ (Programs) และมตดานการเมอง (Politics)

1) มตดานกระบวนการ (Processes) เปนมตทนกวเคราะหนโยบาย

สาธารณะในอดตให ความส�าคญ และยงคงเป นมตหลกในป จจบน

ซงกระบวนการเหลานจะเกยวของกบการปรกษาหารอเพอใหเกดความผกพน

ยอมรบ การออกแบบนโยบาย การลดความขดแยง หรอการแกไขปญหาตาง ๆ

ทเกดขนตามกระบวนนโยบายแตละขนตอน ดงนนการประเมนความส�าเรจ

ของนโยบายจงขนอยกบการด�าเนนงานของรฐบาลตามขนตอนกระบวนการ

ดงกลาว โดยระดบความส�าเรจหรอลมเหลวตามแนวคดของ McConnell

แบงเปน 5 ระดบ ตามตารางตอไปน


23ตา

รางท

7 ม

ตดาน

กระบ

วนกา

ร: ช

วงระ

ดบคว

ามส�า

เรจส

ระดบ

ความ

ลมเห

ลว

มคว

ามส�า

เรจ

ดานกร

ะบวน

การ

มคว

ามส�า

เรจ

ในระ

ดบยด

หยน

ได

มคว

ามส�า

เรจ

แตมคว

ามขด

แยงอ

ยบาง

มคว

ามส�า

เรจ

แบบห

มนเห

ม ไมแน

นอน

มคว

ามลม

เหลว

ดานกร

ะบวน

การ

สามา

รถคง

เปาห

มายข

องนโ

ยบาย

และด

�าเนน

การโ

ดยอา

ศยเค

รองม

อทก�า

หนดไ

ว

เปาห

มายข

องนโ

ยบาย

และ

เครอ

งมอท

ใชยง

คงเด

ม

แตมก

ารปร

บปรง

เลกน

อย

เปาห

มายข

องนโ

ยบาย

และ

เครอ

งมอท

ใชคอ

นขาง

มปญ

หาแล

ะยาก

ทจะอ

นรกษ

ไว

การป

รบปร

งเปน

สงจ�า

เปน

เปาห

มายข

องนโ

ยบาย

และ

เครอ

งมอท

ใชแข

วนยน

อย

บนคว

ามไม

แนนอ

น

เปาห

มายข

องนโ

ยบาย

และ

เครอ

งมอท

ใชถก

ยกเล

ก

สามา

รถยน

ยน

ความ

ชอบธ

รรม

ของน

โยบา

ย

มการ

ทาทา

ย คว

ามชอ

บธรร

ม

แตนอ

ยมาก

หรอ

เปนเ

พยงช

วงเว

ลาสน

ๆ

มควา

มยาก

ล�าบา

กและ

ประเ

ดน

ททาท

ายคว

ามชอ

บธรร

มของ

นโยบ

ายอย

ทวไป

และ

พบวา

สง

ทเกด

ขนอา

จกระ

ทบกบ

นโยบ

ายใน

ระยะ

ยาว

มจดบ

กพรอ

งทรา

ยแรง

แล

ะมแน

วโนม

ทจะท

�าลาย

ความ

ชอบธ

รรมข

อง

นโยบ

าย

ความ

ชอบธ

รรมข

องนโ

ยบาย

ถก

ท�าลา

ยโดย

ไมมท

างแก

ไข

สามา

รถสร

าง

ความ

รวมม

อทยง

ยนคว

ามรว

มมอค

อนขา

งสม

บรณ

ถงแม

วาจะ

มควา

มไม

เหนด

วยจา

กบาง

ฝาย

ความ

รวมม

อคอน

ขางส

มบรณ

ถง

แมวา

จะมค

วามข

ดแยง

ทรนแ

รงแล

ะแนว

โนมท

จะแต

กแยก

ความ

รวมม

อมแน

วโนม

ทจะแ

ตกแย

กไม

สามา

รถทจ

ะสรา

ง คว

ามรว

มมอท

ยงยน

ได

สามา

รถเป

นนวต

กรรม

แล

ะมอท

ธพล

อยาง

แทจร

ง

ไมถอ

เปนน

วตกร

รมทส

งผล

อยาง

แทจร

งหรอ

มอทธ

พลอย

างแท

จรง

แตกย

งถอว

า มค

วามก

าวหน

าพอส

มควร

ไมใช

ทงนว

ตกรร

ม แต

ไมถง

กบ

ลาสม

ย คอ

นขาง

ถกวพ

ากษ

วจาร

ณจา

กทงพ

วกหว

กาวห

นา

และพ

วกอน

รกษ

คอนข

างลา

หลง

ไมนา

จะ

อยรอ

ดหรอ

เปนท

างเล

อก

ในกา

รแกป

ญหา

ได

มลกษ

ณะล

าสมย

คอน

ขางจ

�ากด

เปนแ

นวคด

ทแปล

กและ

แตกต

างจา

กทอน

ๆ ใน

การด

�าเนน

งาน

ในเร

องทค

ลายค

ลงกน

ฝายท

ไมเห

นดวย

กบกร

ะบวน

การไม

ปราก

ฏ ให

เหน

และ/

หรอ

ฝา

ยสนบ

สนนม

ปราก

ฏ อย

างมา

กและ

ชดเจน

ฝายท

ไมเห

นดวย

ม พอ

สมคว

ร แต

นอยก

วา

เมอเ

ทยบก

บฝาย

ทเหน

ดวย

ฝายท

ไมเห

นดวย

กบกร

ะบวน

การ

และเ

หนดว

ยมจ�า

นวนพ

อ ๆ

กนฝา

ยทไม

เหนด

วยกบ

กระบ

วนกา

รมจ�า

นวน

มากก

วาฝา

ยสนบ

สนน

ฝายท

ไมเห

นดวย

กบกร

ะบวน

การ

มโดย

ทวไป

และ

/หรอ

ฝายท

สน

บสนน

ไมปร

ากฏช

ด


24

2) มตดานแผนงาน/โครงการ (Programs) แผนงาน/โครงการ หรอ

สงทรฐบาลด�าเนนการ เปนการขยายเปาหมายของนโยบายใหมความชดเจน

เปนรปธรรมขน ตวอยางเชน นโยบายดานสาธารณสขทจะแตกยอยเปน

โครงการนบสบโครงการตงแตการคลอดบตร การปองกนโรคตาง ๆ จนถง

การตาย แผนงาน/โครงการจะมการก�าหนดขนในลกษณะทแตกตางกนไป

เกยวของกบทรพยากรพนฐานและถอเปนเครองมอทส�าคญของรฐบาล

ซงแผนงาน/โครงการในทนหมายรวมถงกฎหมาย บคลากรภาครฐ

งบประมาณ การจงใจดวยระบบภาษ และการใหค�าแนะน�า โดยระดบ

ความส�าเรจหรอลมเหลวตามแนวคดของ McConnell จะแบงเปน 5 ระดบ

ตามตารางตอไปน

ตารางท 8 มตดานแผนงาน/โครงการ: ชวงระดบความส�าเรจ สระดบความลมเหลว

มความส�าเรจ

ดานแผนงาน/

โครงการ

แผนงาน/

โครงการส�าเรจ

แตปรบปรง

เลกนอย

แผนงาน/


แตมความขดแยง

อยบาง

แผนงาน/


แตหมนเหม

ไมแนนอน

มความลมเหลว



สามารถ ด�าเนนการตามวตถประสงค ทก�าหนดไว

วตถประสงค ในการด�าเนนการในภาพรวม ประสบความส�าเรจ แตมการปรบปรง หรอด�าเนนการแตกตางไป เลกนอย

ผลการด�าเนนงานมลกษณะผสม โดยพบความส�าเรจในบางสวน แตยงมผลทไมไดคาดไว และปญหาความขดแยง พอสมควร

วตถประสงค ในการด�าเนนการกาวหนาเพยง เลกนอย แตพบวา มปญหาเรอรง อยตลอดเวลา มความขดแยง คอนขางสง ซงยากทจะ เยยวยาได

การด�าเนนนโยบายลมเหลว ไมสามารถปฏบตไดตามวตถประสงค ทก�าหนด


25




แผนงาน/



เลกนอย

แผนงาน/



อยบาง

แผนงาน/







ประสบความส�าเรจตามผลลพธทตองการ

ผลลพธในภาพรวมส�าเรจ แตไม รอยเปอรเซนต

ประสบ ความส�าเรจบาง แตความส�าเรจ ตามผลลพธ ทตองการ ตองแลก มาดวยผลกระทบทางลบ และ กอใหเกดขอขดแยง อยางชดเจน

ประสบ ความส�าเรจตามผลลพธทก�าหนดไวเพยงเลกนอย แตปรากฏ ขอขดแยงและ ผลกระทบขางเคยง อยางมาก หรอ บางครงถงกบ ไมสามารถทจะสรางผลงานได

ลมเหลว โดยสนเชงในการสรางผลลพธทตองการ

กอใหเกดผลประโยชนแก กลมเปาหมาย

พบขอบกพรอง และไมเปนไป ตามความ คาดหมายบาง แตกลมเปาหมายไดรบผลประโยชนเปนสวนใหญ

กอใหเกด ผลประโยชนบาง แตไมครอบคลมหรอเฉพาะเจาะจงตามเปาหมาย ทก�าหนด

ผลประโยชน ทไดรบมเพยง เลกนอยและพบ ผลทางลบทสรางความเสยหายแกกลมเปาหมาย รวมทงกอใหเกด ผลขางเคยง ในแงของความ ไมเทาเทยม และความทกขยาก

ท�าใหเกดผลเสย แกกลมเปาหมาย ทก�าหนด


26




แผนงาน/



เลกนอย

แผนงาน/



อยบาง

แผนงาน/







สามารถบรรลเปาตามตวชวด ทก�าหนด

ผลลพธอาจไมตรงกบทตองการบาง แตใกลเคยงจนสามารถอาง ความส�าเรจ ตามตวชวดได

ประสบความส�าเรจ ตามเปาหมายเพยงบางสวน แตพบขอบกพรองทท�าใหโครงการไมประสบความส�าเรจและม แนวโนมทจะรนแรง เชน เกดความสญเสยจากการด�าเนนงานในขณะทเนนตวชวดดานประสทธภาพ

ประสบความส�าเรจ เพยงเลกนอย แตกลบถกการ เปดเผยตรวจสอบจากสอมวลชน เชน เกดความ สญเสยจาก การด�าเนนงานและพบวาม การทจรตใน ขณะทเนนตวชวดดานประสทธภาพ

ไมสามารถ ท�าตามเกณฑ ทก�าหนดได อยางชดเจน

ฝายท ไมเหนดวยกบเปาหมายคณคาและ วธด�าเนนโครงการใหประสบผลส�าเรจ ไมปรากฏใหเหนและใน ทางกลบกนฝายสนบสนน มปรากฏอยางมากและชดเจน

ฝายทไมเหนดวย กบเปาหมาย คณคา และวธด�าเนนโครงการ ใหประสบ ผลส�าเรจม ความเขมแขง กวาทคาดไว แตนอยกวา เมอเทยบกบฝายท เหนดวย

ฝายทไมเหนดวย กบเปาหมาย คณคา และวธด�าเนนโครงการใหประสบผลส�าเรจและเหนดวยมจ�านวนพอ ๆ กน

ฝายทไมเหนดวย กบเปาหมาย คณคา และวธด�าเนนโครงการ ใหประสบ ผลส�าเรจมจ�านวนมากกวาฝายสนบสนน

ฝายทไมเหนดวย กบเปาหมาย คณคา และวธด�าเนนโครงการใหประสบ ผลส�าเรจม โดยทวไป และ/หรอฝาย ทสนบสนน ไมปรากฏชด


27

3) มตดานการเมอง (Politics) เปนมตทนกวเคราะหนโยบายมกจะ

ใหความส�าคญอยางมาก เนองจากพบวาบอยครงทสถานการณทางการเมอง

สงผลใหเกดการก�าหนดนโยบายทไมสมเหตสมผล ซงหากตองการท�าความ

เขาใจความสลบซบซอนของนโยบายและสงทรฐบาลด�าเนนการ ควรท�าความ

เขาใจถงผลสะทอนของการเมองตอการก�าหนดนโยบายใหละเอยดถถวน

การตดสนใจของรฐบาลท งในแง ของเงอนเวลาในการตดสนใจและ

การด�าเนนงานหรอละเวนการด�าเนนงานจะมผลตอภาพลกษณและคะแนนเสยง

ของนกการเมอง และศกยภาพในการก�าหนดวาระทางการเมอง แตเนองจาก

วตถประสงคในการประเมนครงนม งเนนผลลพธตอประชาชนเปนส�าคญ

มไดมขอบเขตถงผลกระทบในมตดานการเมอง ดงนนคณะผประเมนจงไมขอ

กลาวถงการวดความส�าเรจหรอลมเหลวในมตดานการเมองในรายละเอยด

และจะไมน�ามาใชเปนกรอบในการประเมนครงน


28ภาพ

ท 1

กรอ

บแนวค

ดในกา

รประ

เมนผล

การข

บเคล

อนกา

รพฒ

นาป

ระเท

ศ ตา

มโค

รงกา

รไทยน

ยม ย

งยน


29

นยามศพททใชในการประเมน

โครงการไทยนยม ยงยน หมายถง การขบเคลอนการพฒนาประเทศ

รวมกบทกสวนราชการโดยมกรอบด�าเนนการ 10 เรอง ดงน 1) สญญาประชาคม

ผกใจไทยเปนหนง 2) คนไทยไมทงกน 3) ชมชนอยดมสข 4) วถไทยวถพอเพยง

5) รสทธ รหนาท รกฎหมาย 6) รกลไกการบรหารราชการ 7) รรกประชาธปไตย

ไทยนยม 8) รเทาทนเทคโนโลย 9) รวมแกไขปญหายาเสพตด และ 10) งานตามภารกจ

ของทกหนวยงาน (Function)

กลมผมสวนไดสวนเสย หมายถง ผมสวนไดสวนเสยในการขบเคลอน

การพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ซงไดแก ทมขบเคลอนฯ

ระดบต�าบล (วทยากร) ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ผบรหารองคกรปกครอง

สวนทองถน นายอ�าเภอ พฒนาการจงหวด ปลดจงหวด รองผวาราชการจงหวด

ผวาราชการจงหวด สถาบนการศกษาระดบอดมศกษาในพนท และประชาชน

ทเขารวมเวทประชาคมโครงการไทยนยม ยงยน

ทมจงหวด หมายถง ผแทนจากคณะกรรมการขบเคลอนการพฒนา

ประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบจงหวด ซงเปนหวหนาหนวยงาน

ในระดบจงหวด เชน ผวาราชการจงหวด (หรอรองผวาราชการจงหวดทไดรบ

แตงตงใหขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน) ปลดจงหวด หวหนาส�านกงาน

จงหวด พฒนาการจงหวด เกษตรจงหวด หนวยงานความมนคงในพนท

ผแทนจากมหาวทยาลยในพนท

7


30

ทมอ�าเภอ หมายถง ผ แทนจากคณะกรรมการขบเคลอนการพฒนา

ประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบอ�าเภอ ซงเปนหวหนาหนวยงาน

ในระดบอ�าเภอ เชน ปลดอาวโส หรอปลดอ�าเภอทไดรบมอบหมายใหขบเคลอน

โครงการไทยนยม ยงยน พฒนาการอ�าเภอ เกษตรอ�าเภอ หนวยงานความมนคง

ในพนท

ทมต�าบล/ชมชน หมายถง ผแทนจากคณะกรรมการขบเคลอนการพฒนา

ประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ระดบต�าบล/ชมชน หรอคณะกรรมการ

ขบเคลอนฯ ระดบต�าบล/ชมชน วทยากร ผแทนจากภาคราชการ ปราชญ

ชาวบาน จตอาสา หนวยงานความมนคงในพนท

ทมหมบาน หมายถง คณะกรรมการหมบาน/ชมชน และสมาชกของ

หมบาน/ชมชน ทรวมขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน

คณะกรรมการหมบาน (กม.) หมายถง คณะกรรมการกลางหมบาน

อาสาพฒนาและป องกนตนเอง (อพป.) และคณะกรรมการชมชน

ในเขตเทศบาล/กรงเทพมหานคร/เมองพทยา

การประเมนดานบรบท(ContextEvaluation) หมายถง การประเมน

สภาพแวดลอมหรอเงอนไขตาง ๆ ทมผลตอการขบเคลอนการพฒนาประเทศ


การประเมนดานปจจยน�าเขา (Input Evaluation) หมายถง

การประเมนทมต�าบล/ชมชน ค มอการขบเคลอนการพฒนาประเทศ

ตามโครงการไทยนยม ยงยน งบประมาณ และการจดเวทประชาคมไทยนยม

ยงยน เพอใหความร ใน 10 เรองของการขบเคลอนการพฒนาประเทศ

ตามโครงการไทยนยม ยงยน ดงน


31

- ทมต�าบล/ชมชน มความรความเขาใจ และความสามารถทจะถายทอด/

ตอบขอซกถามใหแกประชาชน และความสามารถกระตนใหคนในหมบาน/

ชมชนมสวนรวมในการขบเคลอนโครงการ

- คมอการขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน

ในดานความชดเจนและเขาใจงาย

- งบประมาณของโครงการไทยนยม ยงยน ในเรองหลกเกณฑ และเงอนไข

ทเออตอการน�าไปใช เพอพฒนาหมบาน/ชมชน

- การจดเวทประชาคมไทยนยม ยงยน เพอใหความรใน 10 เรองของการ

ขบเคลอนการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ในเรองความเหมาะสม

ของจ�านวนเวท เวลาในการจด ความสอดคลองของเนอหากบปญหาของ

หมบาน/ชมชน รวมถงประโยชนทไดรบจากเวทประชาคมไทยนยม ยงยน

การประเมนดานกระบวนการ (Process Evaluation) หมายถง

การประเมนคณภาพ (Quality) และประสทธภาพ (Efficiency)

- ทมต�าบล ในเรองการแบงหนาทและการบรหารจดการภายในทม

การเตรยมตวกอนลงพนท การจดการความคดเหนทแตกตางของหมบาน/

ชมชน การแกไขปญหาเฉพาะหนา การประสานความรวมมอ การปฏบต

ตามคมอการปฏบตงาน การไดรบการสนบสนนจากทมอ�าเภอ และการไดรบ

การสนบสนนขอมล/เอกสาร/สอประกอบ

- ทมหม บาน ในเรองการมสวนรวม การไดรบการสนบสนนใหม

ความเขาใจในปญหาของหมบาน/ชมชน การพจารณาคดเลอกและจดท�า

โครงการ การใชงบประมาณอยางค มคา และการไดรบการสนบสนน

จากเจาหนาทหนวยงานรฐตาง ๆ ทท�างานโครงการไทยนยม ยงยน


32

การประเมนดานผลผลตผลลพธและผลกระทบ(ProductEvaluation)

หมายถง การประเมนประสทธผลของการขบเคลอนโครงการ

- หมบาน/ชมชนมแผนงาน/โครงการทสอดคลองตามความตองการ

ของประชาชน และใชงบประมาณอยางคมคา

- ประชาชนมความรความเขาใจและสามารถใชประโยชนจากความร

10 เรอง และรบร/รวมแกไขปญหายาเสพตด รวมถงเชอมนวาสามารถแกไข

ปญหาของชมชนไดดวยตนเอง

- โครงการไทยนยม ยงยน ชวยสรางความปรองดอง และความรกความสามคค

ในหมบาน/ชมชน ชวยสรางอาชพ สรางรายไดและพฒนาคณภาพชวต

ของคนในหมบาน/ชมชน รวมถงชวยลดความเหลอมล�าของประชาชน

- ความพงพอใจของประชาชนตอโครงการในภาพรวม

- ประเมนความกาวหนาและความส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนา

คณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม

ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)

การประเมนดานความยงยน(SustainabilityEvaluation) หมายถง

การประเมนโดยพจารณาจากกจกรรมในโครงการทจะชวยใหเกดความยงยน

และประโยชนทเกดจากโครงการ

- วธการและผรบผดชอบในการบ�ารงรกษาเครองมอ วสดอปกรณ และ

ผลผลตของโครงการ

- มการท�า MOU กบองคกรปกครองสวนทองถนหรอหนวยงานอน

เพอรบมอบทรพยสน วสดอปกรณ ครภณฑทเกยวของกบโครงการเพอบ�ารง

รกษาตอ

- มการเชอมโยง ตอยอดโครงการพฒนาของหมบาน

- ความเขมแขงของทมหมบาน/ชมชน


33

เกณฑการก�าหนดขนาดจงหวดของแตละภาค หมายถง การแบงขนาด

จงหวดภายในภาคเปนจงหวดขนาดเลก กลาง ใหญ โดยใชจ�านวนประชากร

ป 2560 เปนฐาน การแบงใชวธการวดการกระจายดวยการหาคาพสย (Range)

หรอคาการกระจายของขอมล โดยค�านวณจากจ�านวนประชากรสงสด

ของภาค ลบดวยจ�านวนประชากรต�าสดของภาคแลวหารดวย 3 ยกเวน

1) ภาคกลาง ซงกรงเทพมหานครมประชากรมากกวาจงหวดอน ๆ

หลายเทาตว การแบงขนาดจงหวดจงไมน�ากรงเทพมหานครมาคดค�านวณดวย

เพราะสงผลตอการวดการกระจายตวของขอมล ทงนจดใหกรงเทพมหานคร

เปนจงหวดขนาดใหญ

2) ภาคใตชายแดน ซงม 3 จงหวด จงไมสามารถใชสตรการวดการกระจาย

ดวยการหาคาพสยได การก�าหนดขนาดจงหวดของภาคใตชายแดนจงใชเกณฑ

จ�านวนประชากร คอ จงหวดนราธวาสมประชากรมากทสดเปนจงหวดขนาดใหญ

จงหวดปตตานมประชากรรองลงมาเปนจงหวดขนาดกลาง และจงหวดยะลา

มประชากรนอยทสดเปนจงหวดขนาดเลก

จงหวดขนาดเลก หมายถง จงหวดทมจ�านวนประชากรอยในคาพสย

(Range) แรก ซงประกอบดวย

1) ภาคกลาง ประกอบดวย จงหวดชยนาท จงหวดอางทอง จงหวดสงหบร

และจงหวดสมทรสงคราม

2) ภาคตะวนออก ประกอบดวย จงหวดนครนายก และจงหวดตราด

3) ภาคเหนอ ประกอบดวย จงหวดนาน จงหวดพะเยา จงหวดอตรดตถ

จงหวดแพร จงหวดล�าพน จงหวดอทยธาน และจงหวดแมฮองสอน

4) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวย จงหวดนครพนม จงหวดเลย

จงหวดยโสธร จงหวดหนองคาย จงหวดหนองบวล�าภ จงหวดบงกาฬ จงหวด

อ�านาจเจรญ และจงหวดมกดาหาร


34

5) ภาคใต ประกอบดวย จงหวดภเกต จงหวดสตล จงหวดพงงา และ

จงหวดระนอง

จงหวดขนาดกลาง หมายถง จงหวดทมจ�านวนประชากรอยในคาพสย

(Range) ท 2 ซงประกอบดวย

1) ภาคกลาง ประกอบดวย จงหวดสระบร จงหวดสมทรสาคร จงหวด

ประจวบครขนธ และจงหวดเพชรบร

2) ภาคตะวนออก ประกอบดวย จงหวดระยอง จงหวดฉะเชงเทรา จงหวด

สระแกว จงหวดจนทบร และจงหวดปราจนบร

3) ภาคเหนอ ประกอบดวย จงหวดพษณโลก จงหวดล�าปาง จงหวด

ก�าแพงเพชร จงหวดตาก จงหวดสโขทย และจงหวดพจตร

4) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวย จงหวดศรสะเกษ จงหวด

สรนทร จงหวดรอยเอด จงหวดสกลนคร จงหวดชยภม จงหวดกาฬสนธ และ

จงหวดมหาสารคาม

5) ภาคใต ประกอบดวย จงหวดตรง จงหวดพทลง จงหวดชมพร และ

จงหวดกระบ

จงหวดขนาดใหญ หมายถง จงหวดทมจ�านวนประชากรอยในคาพสย

(Range) ท 3 ซงประกอบดวย

1) ภาคกลาง ประกอบดวย กรงเทพมหานคร จงหวดสมทรปราการ

จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน จงหวดนครปฐม จงหวดกาญจนบร จงหวด

ราชบร จงหวดสพรรณบร จงหวดพระนครศรอยธยา และจงหวดลพบร

2) ภาคตะวนออก ประกอบดวย จงหวดชลบร

3) ภาคเหนอ ประกอบดวย จงหวดเชยงใหม จงหวดเชยงราย จงหวด

นครสวรรค และจงหวดเพชรบรณ


35

4) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวย จงหวดนครราชสมา จงหวด

อบลราชธาน จงหวดขอนแกน จงหวดบรรมย และจงหวดอดรธาน

5) ภาคใต ประกอบดวย จงหวดนครศรธรรมราช จงหวดสงขลา และ

จงหวดสราษฎรธาน

เมองหมายถง พนททอยในเขตกรงเทพมหานคร เมองพทยา และเทศบาล

ชนบท หมายถง พนททอยในเขตองคการบรหารสวนต�าบล

ระดบการมสวนรวม หมายถง ระดบการมสวนรวมของประชาชน

ในการพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ซงแบงเปน 6 ระดบ ไดแก

1) การรบรการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน 2) ความเขาใจการด�าเนนงาน

โครงการไทยนยม ยงยน 3) การมสวนรวมในการตดสนใจเลอกท�าโครงการตาง ๆ

ภายใต โครงการไทยนยม ยงยน 4) การมสวนรวมในการด�าเนนงานโครงการตาง ๆ

ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน 5) การไดรบผลประโยชนจากโครงการตาง ๆ

ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน และ 6) ความรสกผกพนและเปนเจาของ

โครงการทรวมกนด�าเนนงาน ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน

การเขาใจการเปลยนแปลงของสงคมโลก (Global Literacy)

หมายถง ใชทกษะแหงศตวรรษท 21 ตอการสรางความรความเขาใจและ

ก�าหนดประเดนส�าคญตอการสรางความเปนสงคมโลก (เรยนรจากการม

สวนรวมของการท�างานเพอน�าไปสการขบเคลอนในเชงวฒนธรรม ศาสนา

และวถชวตทอย ร วมกนไดอยางเหมาะสมในบรบททางสงคมทต างกน

รอบดาน) และมความเขาใจในความเปนมนษยดวยกนทงในดานเชอชาตและ

วฒนธรรม รวมทงการใชวฒนธรรมทางภาษาทแตกตางกนไดอยางลงตว


36

8 ผลการประเมนผลการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน

การประเมนผลการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทม

เปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทางประชารฐ

ของทมต�าบล/ชมชน เปนการวเคราะหรายภาค ในดานบรบท ดานปจจยน�าเขา

และดานกระบวนการ น�าเสนอผลการประเมนใน 2 เรอง ไดแก

1) การบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมายในการ

ลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/

ชมชน

2) การมสวนรวมในการด�าเนนงานตามโครงการไทยนยม ยงยน ของประชาชน

8.1 การบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทม เปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกน ตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน


37

ตารา

งท 9

การ

บรณ

าการ

การข

บเคล

อนงา

น/โ

ครงก

ารตา

ง ๆ

ทมเป

าหมาย

ในกา

รลงพ

นทใน

ระดบ

หมบา

น/ช

มชน

รว

มกน

ตามแน

วทาง

ประ

ชารฐ

ของท

มต�า

บล/ช

มชน

การบ

รณาก

าร

การข

บเคล

อน

งาน/โ

ครงก

าร

ตาง

ๆ

หวห

นาท

มต�า

บล/ช

มชน

ประ

ชาชน

ภาพ

รวม

เขตพ

นท

ขนาด

จงหวด

ภาพ

รวม

เขตพ

นท

ขนาด

จงหวด

เมอง

ชนบท

เลก

กลาง

ใหญ

เมอง

ชนบท

เลก

กลาง

ใหญ

บรบท

(C

onte

xt)

80.0

0(ม

าก)

74.0

0(ม

าก)

80.2

0(ม

าก)

80.8

0(ม

าก)

81.0

0(ม

าก)

80.8

0(ม

าก)

78.2

0(ม

าก)

76.4

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

78.2

0(ม

าก)

78.6

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

ปจจย

น�าเข

า(In

put)

78.8

0(ม

าก)

74.8

0(ม

าก)

79.0

0(ม

าก)

78.8

0(ม

าก)

79.4

0(ม

าก)

78.8

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

76.0

0(ม

าก)

78.0

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

78.0

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

กระบ

วนกา

ร(P

roce

ss)

80.0

0(ม

าก)

76.6

0(ม

าก)

80.2

0(ม

าก)

80.0

0(ม

าก)

80.8

0(ม

าก)

80.0

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

76.6

0(ม

าก)

78.0

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

78.0

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

รวม

79.80

(มาก

)76

.00

(มาก

)80

.00

(มาก

)80

.00

(มาก

)80

.60

(มาก

)79

.20

(มาก

)77

.80

(มาก

)76

.40

(มาก

)78

.00

(มาก

)77

.80

(มาก

)78

.20

(มาก

)77

.60

(มาก

)

(รอย

ละ)


38

จากตารางท 9 หวหนาทมต�าบล/ชมชนเหนวามการบรณาการ

การขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/

ชมชน รวมกนตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชนในระดบมาก

คาเฉลยรอยละ 79.80 สงกวาความเหนของประชาชน คาเฉลยรอยละ 77.80

หวหนาทมต�าบล/ชมชน เหนวาการบรณาการการขบเคลอนงาน/

โครงการตาง ๆ ทมเปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกน

ตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน มความเหมาะสมดานบรบท

และดานกระบวนการมากทสด ในสดสวนทเทากน คาเฉลยรอยละ 80.00

รองลงมาไดแก ดานปจจยน�าเขา คาเฉลยรอยละ 78.80

ในขณะทประชาชนเหนวาการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการ

ตาง ๆ ทมเปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทาง

ประชารฐของทมต�าบล/ชมชน มความเหมาะสมดานบรบทมากทสด คาเฉลย

รอยละ 78.20 รองลงมาไดแก ดานกระบวนการ คาเฉลยรอยละ 77.80 และ

ดานปจจยน�าเขา คาเฉลยรอยละ 77.60

การพจารณาความคดเหนตามเขตพนท พบวาหวหนาทมต�าบล/

ชมชนและประชาชนในพนทชนบท มความคดเหนเกยวกบการบรณาการ

การขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ สงกวาหวหนาทมต�าบล/ชมชนและ

ประชาชนในพนทเขตเมอง การพจารณาความคดเหนตามขนาดจงหวด

พบวาหวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชนในจงหวดขนาดกลางมความคดเหน

เกยวกบการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ สงทสด รองลงมาคอ

จงหวดขนาดเลก และจงหวดขนาดใหญ ตามล�าดบ


39

ตารา

งท 1

0 กา

รประ

เมนผล

การบ

รณาก

ารกา

รขบเ

คลอน

งาน/โ

ครงก

ารตา

ง ๆ

ทมเป

าหมาย

ในกา

รลงพ

นทใน

ระดบ

หมบา

น/ช

มชน

รว

มกน

ตามแน

วทาง

ประ

ชารฐ

ของท

มต�า

บล/ช

มชน

จ�าแ

นกร

ายภาค

ภาค

หวห

นาท

มต�า

บล/ช

มชน

ประ

ชาชน

บรบท

ปจจ

ยน�าเ

ขากร

ะบวน

การ

รวม

ล�าดบ

ท

บรบท

ปจจ

ยน�าเ

ขากร

ะบวน

การ

รวม

ล�าดบ

ท

ภาคเ

หนอ

79.8

0(ม

าก)

78.2

0(ม

าก)

79.6

0(ม

าก)

79.40

(มาก

)3

78.2

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

77.80

(มาก

)2

ภาคก

ลาง

78.2

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

78.20

(มาก

)5

77.4

0(ม

าก)

77.0

0(ม

าก)

77.0

0(ม

าก)

77.00

(มาก

)4

ภาคต

ะวนอ

อกเฉ

ยงเห

นอ81

.80

(มาก

)80

.00

(มาก

)81

.40

(มาก

)81

.20

(มาก

)2

80.0

0(ม

าก)

79.0

0(ม

าก)

79.2

0(ม

าก)

79.20

(มาก

)1

ภาคต

ะวนอ

อก77

.60

(มาก

)77

.80

(มาก

)79

.60

(มาก

)79

.00

(มาก

)4

76.6

0(ม

าก)

76.8

0(ม

าก)

76.8

0(ม

าก)

76.80

(มาก

)5

ภาคใ

ต79

.60

(มาก

)78

.40

(มาก

)79

.60

(มาก

)79

.40

(มาก

)3

76.6

0(ม

าก)

76.6

0(ม

าก)

76.8

0(ม

าก)

76.60

(มาก

)6

ภาคใ

ตชาย

แดน

82.4

0(ม

าก)

81.0

0(ม

าก)

82.0

0(ม

าก)

81.80

(มาก

)1

78.2

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

77.2

0(ม

าก)

77.60

(มาก

)3

รวม

80.00

(มาก

)78

.80

(มาก

)80

.00

(มาก

)79

.80

(มาก

)78

.20

(มาก

)77

.60

(มาก

)77

.80

(มาก

)77

.80

(มาก

)

(รอย

ละ)


40

ภาพ

ท 2

ผลก

ารบร

ณาก

ารกา

รขบเ

คลอน

งาน/โ

ครงก

ารตา

ง ๆ

ทมเป

าหมาย

ใน

การล

งพนทใน

ระดบ

หมบา

น/ช

มชน

รวม

กนตา

มแน

วทาง

ประ

ชารฐ

ของท

มต�า

บล/ช

มชน

จ�าแ

นกร

ายภาค


41

จากตารางท 10 และภาพท 2 หวหนาทมต�าบล/ชมชนเหนวา

การบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมายในการลงพนท

ในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน

อยในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 79.80 โดยภาคใตชายแดนมการบรณาการ

มากกวาภาคอน ๆ คาเฉลยรอยละ 81.80 รองลงมาไดแก ภาคตะวนออก

เฉยงเหนอ คาเฉลยรอยละ 81.20 ภาคเหนอและภาคใต คาเฉลยรอยละ 79.40

เทากน ภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ 79.00 และภาคกลาง คาเฉลยรอยละ

78.20 ตามล�าดบ

ประชาชนเหนวา มการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ

ทมเปาหมายในการลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทาง

ประชารฐของทมต�าบล/ชมชน อยในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 77.80 โดย

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมการบรณาการมากทสด คาเฉลยรอยละ 79.20

รองลงมาไดแก ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 77.80 ภาคใตชายแดน คาเฉลย

รอยละ 77.60 ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 77.00 ภาคตะวนออก คาเฉลย

รอยละ 76.80 และภาคใต คาเฉลยรอยละ 76.60 ตามล�าดบ

แตผลการสมภาษณพบวา การด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน

ยงไมมการบรณาการเทาทควร เชน โครงการเพมทกษะอาชพแกเกษตรกร

ผลงทะเบยนบตรสวสดการแหงรฐ บางครงหนวยงานทเกยวของประสานงาน

ไปทประชาชนโดยตรงโดยไมประสานงานผานนายอ�าเภอ เมอประชาชน

ไมเขาใจและสอบถามมายงทวาการอ�าเภอ เจาหนาทไมสามารถใหค�าตอบ

แกประชาชนได หรออาจกลาวไดวา การบรณาการการท�างานเปนลกษณะ

ของการบรณาการท�างานภายในทมงานทรบผดชอบโครงการยอย ๆ

การบรณาการจะเกดประโยชนสงสด ถาสวนราชการทลงพนทยดถอเปาหมาย

ของประชาชนเปนส�าคญ แตการด�าเนนงานจรงพบวา สวนราชการทลงพนท

ม งผลงานหรอตวชวดของตวเองมากกวายดประโยชนของชมชนเปนทตง


42

ในสวนของการท�าเวทประชาคมบางหมบานทท�ามากกวา 4 ครง โดยเพมการท�า

เวทประชาคมตามโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ดวย ประชาชน

เหนวา การท�าเวทประชาคมเพอสอบถามความตองการของหมบาน/ชมชน

ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน หนวยงานทเกยวของควรบรณาการรวมกน

และควรท�าครงเดยว

ประเดนทควรปรบปรง ไดแก ควรเพมระยะเวลาในการด�าเนนงาน


ตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) เพอใหประชาชน

มระยะเวลาในการด�าเนนการมากขน ซงจะเปนอกปจจยหนงทท�าใหประชาชน

เลอกท�าโครงการเพอสงเสรมอาชพมากขน และการสอสารโครงการไทยนยม ยงยน

ควรเพมการสอสารเรองความตองการใหประชาชนปรบเปลยนพฤตกรรม

ตามหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน เพอใหประชาชนตระหนกถง

การพฒนาตนเองมากขน รวมถงลดจ�านวนสมาชกของทมต�าบล/ชมชนใหม

ขนาดเลกลง แตเพมจ�านวนทมใหมากขน โดยแตละทมรบผดชอบหมบาน/

ชมชนอยางเหมาะสมกบระยะเวลาในการด�าเนนงาน และลดเวลาการท�า

เอกสารรายงานตาง ๆ ของทมต�าบล/ชมชน

8.2 การมสวนรวมในการด�าเนนงานตามโครงการไทยนยม ยงยน ของประชาชน


43ตา

รางท

11

รอยล

ะของ

การม

สวนรว

มใน

การด

�าเนนงา

นตา

มโค

รงกา

รไทยน

ยม ย

งยน ข

องประ

ชาชน

จ�า

แนกต

ามเข

ตพนท ข

นาด

จงหวด

และ

รายภ

าค

ประ

เดน

การม

สว

นรว

มภาพ รวม

เขตพ

นท

ขนาด

จงหวด

ภาค

เมอง

ชนบท

เลก

กลาง

ใหญ

เหนอ

ตะวนออก เฉยงเหนอ

กลาง

ตะวนออก

ใต

ใตชายแดน

1.ก

ารรบ

รการ

ด�าเน

นงาน

โครง

การไ

ทยนย

มยง

ยนรบ

ร96

.79

96.4

896

.84

97.1

597

.42

96.3

097

.17

97.1

495

.26

97.3

497

.08

97.6

2ไม

รบร

1.41

1.91

1.33

1.26

1.57

1.46

1.27

1.15

1.27

1.75

1.77

1.98

ไมระ

บ1.

801.

601.

831.

591.

022.

251.

561.

713.

470.

911.

150.

402.ค

วามเ

ขาใจ

การด

�าเนน

งาน

โครง

การไ

ทยนย

มยง

ยนเข

าใจ

94.2

793

.99

94.3

294

.45

94.8

893

.92

94.9

495

.01

92.2

094

.88

95.2

390

.74

ไมเข

าใจ

3.87

4.32

3.79

3.94

4.04

3.75

3.46

3.20

4.23

4.21

3.62

8.86

ไมระ

บ1.

861.

701.

891.

601.

082.

341.

601.

793.

570.

911.

150.

403.การ

มสวน

รวมใ

นการ

ตดสน

ใจ

เลอก

ท�าโค

รงกา

รตาง

ๆ

ภายใตโคร

งการ

ไทยน

ยมยง

ยน

ม92

.09

89.8

292

.47

93.1

792

.68

91.1

492

.57

94.0

489

.98

90.4

893

.01

88.4

9ไม

ม5.

978.

365.

585.

096.

256.

455.

814.

106.

428.

355.

7611

.11

ไมระ

บ1.

941.

821.

951.

741.

062.

411.

621.

853.

591.

171.

230.

404.การ

มสวน

รวมใ

นการ

ด�าเน

นงาน

โค

รงกา

รตาง

ๆภ

ายใต

โค

รงกา

รไทย

นยม

ยงยน

ม90

.22

88.0

790

.58

90.8

791

.48

89.3

091

.62

92.1

088

.10

86.8

591

.03

87.5

7ไม

ม7.

8310

.27

7.43

7.37

7.36

8.33

6.75

6.01

8.18

12.0

57.

7312

.04

ไมระ

บ1.

941.

671.

991.

761.

152.

371.

621.

893.

721.

101.

230.

405.ก

ารได

รบผล

ประโ

ยชนจ

ากโค

รงกา

รตาง

ๆภ

ายใต

โค

รงกา

รไทย

นยม

ยงยน

ไดรบ

92.2

489

.61

92.6

793

.27

92.6

191

.39

93.3

694

.16

90.0

690

.48

93.5

887

.57

ไมได

รบ5.

788.

485.

344.

976.

126.

194.

873.

966.

198.

555.

1812

.04

ไมระ

บ1.

981.

912.

001.

751.

272.

421.

781.

883.

750.

971.

230.

406.ค

วามร

สกผก

พนแ

ละเป

นเจาข

องโค

รงกา

รทรว

มกน

ด�าเน

นงาน

ม88

.76

86.3

789

.15

90.1

388

.95

87.7

788

.91

91.0

186

.92

86.8

589

.55

84.5

2ไม

ม9.

2111

.84

8.77

8.02

9.74

9.80

9.30

6.99

9.33

12.0

59.

0915

.08

ไมระ

บ2.

031.

792.

071.

851.

322.

441.

801.

993.

751.

101.

360.

40


44

จากตารางท 11 ประชาชนมสวนรวมในการด�าเนนงานตามโครงการ

ไทยนยม ยงยน ดงน

1) การรบรการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชน

รอยละ 96.79 รบรการด�าเนนงาน โดยประชาชนในชนบท รอยละ 96.84

รบรการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน ซงมากกวาประชาชนในเขตเมอง

รอยละ 96.48 หากพจารณาตามขนาดจงหวด พบวา ประชาชนในจงหวด

ขนาดกลาง รอยละ 97.42 รบรการด�าเนนงาน ซงมากกวาประชาชนในจงหวด

ขนาดเลก รอยละ 97.15 และประชาชนในจงหวดขนาดใหญ รอยละ 96.30

ตามล�าดบ การพจารณารายภาค พบวา ประชาชนภาคใตชายแดน รอยละ

97.62 รบรการด�าเนนงานมากกวาภาคอน ๆ สวนประชาชนภาคกลาง รอยละ

95.26 รบรการด�าเนนงานนอยกวาภาคอน ๆ

2) ความเขาใจการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชน

รอยละ 94.27 เขาใจการด�าเนนงาน โดยประชาชนในเขตชนบท รอยละ 94.32

มความเขาใจมากกวาประชาชนในเขตเมอง รอยละ 93.99 หากพจารณา

ตามขนาดจงหวด พบวา ประชาชนในจงหวดขนาดกลาง รอยละ 94.88 เขาใจ

การด�าเนนงานมากกวาประชาชนในจงหวดขนาดเลก รอยละ 94.45 และประชาชน

ในจงหวดขนาดใหญ รอยละ 93.92 ตามล�าดบ การพจารณารายภาค พบวา ประชาชน

ภาคใต รอยละ 95.23 เขาใจการด�าเนนงานมากกวาภาคอน ๆ สวนประชาชน

ภาคใตชายแดน รอยละ 90.74 เขาใจการด�าเนนงานนอยกวาภาคอน ๆ

3) การมสวนรวมในการตดสนใจเลอกท�าโครงการตาง ๆ ภายใต

โครงการไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชนรอยละ 92.09 มสวนรวมในการ

ตดสนใจเลอกท�าโครงการตาง ๆ โดยประชาชนในเขตชนบท รอยละ 92.47

มสวนรวมมากกวาประชาชนในเขตเมอง รอยละ 89.82 หากพจารณา

ตามขนาดจงหวด พบวา ประชาชนในจงหวดขนาดเลก รอยละ 93.17 มสวนรวม


45

มากกวาประชาชนในจงหวดขนาดกลาง รอยละ 92.68 และประชาชน

ในจงหวดขนาดใหญ รอยละ 91.14 ตามล�าดบ การพจารณารายภาค พบวา

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมสวนรวมมากทสด รอยละ 94.04 สวนภาคใตชายแดน

มสวนรวมนอยกวาภาคอน ๆ รอยละ 88.49

4) การมสวนรวมในการด�าเนนงานโครงการตาง ๆ ภายใตโครงการ

ไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชนรอยละ 90.22 มสวนรวมในการด�าเนนงาน

โครงการตาง ๆ โดยประชาชนในเขตชนบท รอยละ 90.58 มสวนรวมมากกวา

ประชาชนในเขตเมอง รอยละ 88.07 หากพจารณาตามขนาดจงหวด พบวา

ประชาชนในจงหวดขนาดกลาง รอยละ 91.48 มสวนรวมมากกวาประชาชน

ในจงหวดขนาดเลก รอยละ 90.87 และประชาชนในจงหวดขนาดใหญ

รอยละ 89.30 ตามล�าดบ การพจารณารายภาค พบวา ประชาชนภาคตะวนออก-

เฉยงเหนอ รอยละ 92.10 มสวนรวมมากกวาภาคอน ๆ สวนประชาชน

ภาคตะวนออก รอยละ 86.85 มสวนรวมนอยกวาภาคอน ๆ

5) การไดรบผลประโยชนจากโครงการตาง ๆ ภายใตโครงการไทยนยม

ยงยน พบวา ประชาชนรอยละ 92.24 ไดรบผลประโยชนจากโครงการตาง ๆ

โดยประชาชนในเขตชนบท รอยละ 92.67 ไดรบผลประโยชนมากกวาประชาชน

ในเขตเมอง รอยละ 89.61 หากพจารณาตามขนาดจงหวด พบวา ประชาชน

ในจงหวดขนาดเลก รอยละ 93.27 ไดรบผลประโยชนมากกวาประชาชน

ในจงหวดขนาดกลาง รอยละ 92.61 และประชาชนในจงหวดขนาดใหญ

รอยละ 91.39 ตามล�าดบ การพจารณารายภาค พบวา ประชาชนภาคตะวนออก-

เฉยงเหนอ รอยละ 94.16 ไดรบผลประโยชนจากโครงการตาง ๆ ภายใต

โครงการไทยนยม ยงยน มากกวาภาคอน ๆ สวนประชาชนภาคใตชายแดน

รอยละ 87.57 ไดรบผลประโยชนนอยกวาภาคอน ๆ


46

6) ความรสกผกพนและเปนเจาของโครงการทรวมกนด�าเนนงาน

พบวา ประชาชนรอยละ 88.76 ร สกผกพนและเปนเจาของโครงการ

โดยประชาชนในเขตชนบท รอยละ 89.15 มความรสกผกพนและเปนเจาของ

โครงการมากกวาประชาชนในเขตเมอง รอยละ 86.37 หากพจารณาตาม

ขนาดจงหวด พบวา ประชาชนในจงหวดขนาดเลก รอยละ 90.13 มความรสก

ผกพนและเปนเจาของโครงการมากกวาประชาชนในจงหวดขนาดกลาง

รอยละ 88.95 และประชาชนในจงหวดขนาดใหญ รอยละ 87.77 ตามล�าดบ

การพจารณารายภาค พบวา ประชาชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 91.01

มความรสกผกพนและเปนเจาของโครงการมากกวาภาคอน ๆ สวนประชาชน

ภาคใตชายแดน รอยละ 84.52 รสกผกพนและเปนเจาของโครงการนอยกวา

ภาคอน ๆ

ภาพท 3 สรประดบการมสวนรวมของประชาชนตอโครงการไทยนยม ยงยน


47

กลาวโดยสรป จากการศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนในการ

ด�าเนนงานตามโครงการไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชนมสวนรวมกบโครงการ

ไทยนยม ยงยน ในดานตาง ๆ โดยเรยงจากมากไปนอยได ดงน

1) การรบรการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชน

รอยละ 96.79 รบรการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน

2) ความเขาใจการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชน

รอยละ 94.27 เขาใจการด�าเนนงานโครงการไทยนยม ยงยน

3) การไดรบผลประโยชนจากโครงการตาง ๆ ภายใตโครงการไทยนยม

ยงยน พบวา ประชาชนรอยละ 92.24 ไดรบผลประโยชนจากโครงการตาง ๆ

4) การมสวนรวมในการตดสนใจเลอกท�าโครงการตาง ๆ ภายใต

โครงการไทยนยม ยงยน พบวา ประชาชนรอยละ 92.09 มสวนรวมในการ

ตดสนใจเลอกท�าโครงการตาง ๆ

5) การมสวนรวมในการด�าเนนงานโครงการตาง ๆ ภายใตโครงการไทยนยม

ยงยน พบวา ประชาชนรอยละ 90.22 มสวนรวมในการด�าเนนงานโครงการตาง ๆ

6) ความรสกผกพนและเปนเจาของโครงการทรวมกนด�าเนนงาน

พบวา ประชาชนรอยละ 88.76 รสกผกพนและเปนเจาของโครงการ

โดยการมสวนรวมของประชาชนทง 6 ดานเกดขนในพนทชนบท

มากกวาพนทเมอง


48

ผลการประเมนระดบความรความเขาใจของประชาชนในหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง และน�าความรทไดไปใชในการแกปญหาหรอพฒนาคณภาพชวตทดขน และสรางความยงยนใหกบหมบาน/ชมชนของตนเอง

การประเมนระดบความรความเขาใจของประชาชนในหลกการ/แนวคด

ของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง และน�าความรทไดไปใชในการ

แกปญหาหรอพฒนาคณภาพชวตทดขน และสรางความยงยนใหกบหมบาน/

ชมชนของตนเอง ประกอบดวยขอค�าถามยอยในการประเมน 2 เรอง ไดแก

1) ประชาชนมความรความเขาใจ และสามารถใชประโยชนจากหลกการ/

แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน

2) การแกไขปญหายาเสพตด

9.1 ประชาชนมความรความเขาใจ และสามารถใชประโยชน จากหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน

9


49ตา

รางท

12

คาเฉ

ลยระ

ดบคว

ามรค

วามเข

าใจแ

ละกา

รไดใช

ประโยช

นใน

หลก

การ/

แนวค

ด ขอ

งโคร

งการ

ไทยน

ยม ย

งยน ข

องประ

ชาชน

จ�าแ

นกร

ายภาค

หลก

การ/

แนวค

ดโคร

งการ

ไทยน

ยม ย

งยน

ความ

รควา

มเข

าใจ

การไ

ดใช

ประ

โยชน

ทวประเทศ



เฉยงเหนอ



ภาคใต

ภาคใต

ชายแดน

ทวประเทศ



เฉยงเหนอ



ภาคใต

ภาคใต

ชายแดน

1.ช

มชนอ

ยดมส

ข80

.20

(มาก

)80

.00

(มาก

)81

.20

(มาก

)79

.40

(มาก

)77

.80

(มาก

)81

.40

(มาก

)79

.80

(มาก

)80

.40

(มาก

)80

.60

(มาก

)81

.20

(มาก

)80

.00

(มาก

)78

.20

(มาก

)80

.60

(มาก

)80

.60

(มาก

)

2.ว

ถไทย

วถพอเ

พยง

79.8

0(ม

าก)

78.2

0(ม

าก)

81.2

0(ม

าก)

80.8

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

82.2

0(ม

าก)

79.4

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

81.0

0(ม

าก)

80.8

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

81.8

0(ม

าก)

3.ค

นไทย

ไมทง

กน80

.00

(มาก

)78

.60

(มาก

)81

.80

(มาก

)81

.80

(มาก

)79

.80

(มาก

)75

.80

(มาก

)76

.80

(มาก

)79

.80

(มาก

)78

.40

(มาก

)82

.00

(มาก

)81

.00

(มาก

)80

.20

(มาก

)74

.80

(มาก

)77

.80

(มาก

)4.รวม

แกไข

ปญหา

ยา

เสพตด

81.6

0(ม

าก)

81.0

0(ม

าก)

83.4

0(ม

าก)

81.6

0(ม

าก)

78.6

0(ม

าก)

81.4

0(ม

าก)

79.8

0(ม

าก)

80.8

0(ม

าก)

80.6

0(ม

าก)

82.6

0(ม

าก)

80.4

0(ม

าก)

78.2

0(ม

าก)

81.4

0(ม

าก)

81.8

0(ม

าก)

5.ส

ญญาป

ระชา

คม

ผกใจ

ไทยเปน

หนง

76.6

0(ม

าก)

77.2

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

79.2

0(ม

าก)

71.2

0(ม

าก)

81.2

0(ม

าก)

80.0

0(ม

าก)

76.8

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

79.4

0(ม

าก)

73.0

0(ม

าก)

79.2

0(ม

าก)

79.4

0(ม

าก)

6.รเท

าทนเ

ทคโน

โลย

79.0

0(ม

าก)

79.0

0(ม

าก)

79.8

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

81.2

0(ม

าก)

75.8

0(ม

าก)

79.4

0(ม

าก)

79.6

0(ม

าก)

81.2

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

81.2

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

7.รสท

ธรห

นาท

รกฎห

มาย

82.8

0(ม

าก)

81.8

0(ม

าก)

84.6

0(ม

ากทส

ด)82

.80

(มาก

)83

.00

(มาก

)80

.60

(มาก

)80

.00

(มาก

)82

.60

(มาก

)82

.00

(มาก

)84

.20

(มาก

ทสด)

82.8

0(ม

าก)

82.4

0(ม

าก)

81.0

0(ม

าก)

78.6

0(ม

าก)

8.รรก

ประช

าธปไ

ตยไท

ยนยม

79.0

0(ม

าก)

76.8

0(ม

าก)

80.4

0(ม

าก)

79.6

0(ม

าก)

81.0

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

74.0

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

77.8

0(ม

าก)

79.6

0(ม

าก)

78.8

0(ม

าก)

80.4

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

70.4

0(ม

าก)

9.รกล

ไกกา

รบรห

ารรา

ชการ

74.4

0(ม

าก)

70.8

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

75.0

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

73.2

0(ม

าก)

62.2

0(ป

านกล

าง)

75.6

0(ม

าก)

78.0

0(ม

าก)

75.6

0(ม

าก)

76.2

0(ม

าก)

80.0

0(ม

าก)

72.4

0(ม

าก)

68.8

0(ม

าก)

10.ง

านตา

มภาร

กจขอ

ง ทก

หนวย

งาน

(Fun

ction)

79.8

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

84.4

0(ม

ากทส

ด)73

.80

(มาก

)76

.40

(มาก

)80

.80

(มาก

)78

.20

(มาก

)78

.80

(มาก

)76

.80

(มาก

)84

.00

(มาก

)72

.60

(มาก

)78

.20

(มาก

)76

.80

(มาก

)74

.60

(มาก

)

(รอย

ละ)


50

ประชาชนทเคยเขารวมเวทประชาคมมความรความเขาใจหลกการ/แนวคด

รสทธ รหนาท รกฎหมาย มากทสด คาเฉลยรอยละ 82.80 และมความร

ความเขาใจหลกการรกลไกการบรหารราชการ นอยทสด คาเฉลยรอยละ 74.40

เมอพจารณารายภาค เรองความรความเขาใจหลกการ/แนวคดรสทธ

รหนาท รกฎหมาย พบวา ประชาชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอมความรความเขาใจ

มากทสด คาเฉลยรอยละ 84.60 รองลงมาไดแก ภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ

83.00 ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 82.80 ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 81.80 ภาคใต

คาเฉลยรอยละ 80.60 และภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 80.00 ตามล�าดบ

สวนหลกการ/แนวคดร กลไกการบรหารราชการ พบวา ประชาชน

ในภาคตะวนออกมความรความเขาใจมากทสด คาเฉลยรอยละ 77.60 รองลงมา

ไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ คาเฉลยรอยละ 77.40 ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ

75.00 ภาคใต คาเฉลยรอยละ 73.20 ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 70.80

และภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 62.20 ตามล�าดบ

ดานการใชประโยชนจากหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน พบวา

ประชาชนทเคยเขารวมเวทประชาคมไดใชประโยชนจากหลกการ/แนวคดรสทธ

รหนาท รกฎหมาย มากทสด คาเฉลยรอยละ 82.60 และไดใชประโยชนจาก

หลกการ/แนวคดรกลไกการบรหารราชการ นอยทสด คาเฉลยรอยละ 75.60

เมอพจารณารายภาค เรองการใชประโยชนจากหลกการ/แนวคดรสทธ

รหนาท รกฎหมาย พบวา ประชาชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดใชประโยชน

มากทสด คาเฉลยรอยละ 84.20 รองลงมาไดแก ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 82.80

ภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ 82.40 ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 82.00 ภาคใต

คาเฉลยรอยละ 81.00 และภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 78.60 ตามล�าดบ

สวนหลกการ/แนวคดร กลไกการบรหารราชการ พบวา ประชาชน

ภาคตะวนออกไดใชประโยชนมากทสด คาเฉลยรอยละ 80.00 รองลงมาไดแก

ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 78.00 ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 76.20


51

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ คาเฉลยรอยละ 75.60 ภาคใต คาเฉลยรอยละ 72.40

และภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 68.80 ตามล�าดบ

ขณะทผลจากการสมภาษณพบวา หลงจากการใหความรหลกการ/แนวคด

ของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง สวนใหญหวหนาทมต�าบล/ชมชน

เหนวาเรองตาง ๆ มประโยชนตอประชาชน แตทเหนความเปลยนแปลง

มากทสดคอ วถไทยวถพอเพยง มการปลกผกรบประทานกนเองมากขน รวมถง

มการผลตและจ�าหนายน�ายาอเนกประสงคตาง ๆ เชน น�ายาลางจาน น�ายา

ซกผา น�ายาปรบผานม นอกจากนยงมศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงเพมขน

9.2 การแกไขปญหายาเสพตด

ตารางท 13 คาเฉลยความคดเหนการแกไขปญหายาเสพตด ของหวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชน จ�าแนกตามเขตพนท

และขนาดจงหวด

การแกไขปญหายาเสพตด ภาพรวมเขตพนท ขนาดจงหวด

เมอง ชนบท เลก กลาง ใหญ

หวหนาทมต�าบล/ชมชน

1.ประชาชนในหมบาน/ชมชนรบรเกยวกบปญหายาเสพตด และรวมแกไขปญหายาเสพตด อยางจรงจงมากขนเพยงใด

72.80(มาก)

72.80(มาก)

64.40(ปานกลาง)

73.00(มาก)

76.60(มาก)

74.40(มาก)

ประชาชน

2.หลงจากมการจดเวทประชาคมครงสดทายแลวเยาวชน ในหมบาน/ชมชนของทาน ไดรบรและเขาใจถงพษภย ยาเสพตดมากขนเพยงใด

75.20(มาก)

75.20(มาก)

75.40(มาก)

75.20(มาก)

77.80(มาก)

76.20(มาก)

(รอยละ)


52

จากตารางท 13 พบวา หวหนาทมต�าบล/ชมชน เหนวาประชาชน

ในหมบาน/ชมชนรบรเกยวกบปญหายาเสพตด และรวมแกไขปญหายาเสพตด

อยางจรงจงในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 72.80 ขณะทประชาชนเหนวา

หลงจากมการจดเวทประชาคมครงสดทายแลว เยาวชนในหมบาน/ชมชน

ไดรบรและเขาใจถงพษภยยาเสพตดมากขน คาเฉลยรอยละ 75.20

หากพจารณาตามเขตพนท หวหนาทมต�าบล/ชมชนเหนวาประชาชน

ในเมอง คาเฉลยรอยละ 72.80 รบรเกยวกบปญหายาเสพตด และรวมแกไข

ปญหายาเสพตดอยางจรงจงมากกวาประชาชนในชนบท คาเฉลยรอยละ 64.40

และหากพจารณาตามขนาดจงหวด หวหนาทมต�าบล/ชมชนเหนวาประชาชน

ในจงหวดขนาดกลาง คาเฉลยรอยละ 76.60 รบรเกยวกบปญหายาเสพตด

และรวมแกไขปญหายาเสพตดอยางจรงจงมากกวาจงหวดขนาดใหญ คาเฉลย

รอยละ 74.40 และจงหวดขนาดเลก คาเฉลยรอยละ 73.00 ตามล�าดบ

หากพจารณาตามเขตพนท ประชาชนเหนวาหลงจากมการจดเวท

ประชาคมครงสดทายแลว เยาวชนในชนบท คาเฉลยรอยละ 75.40 ไดรบรและ

เขาใจถงพษภยยาเสพตดมากกวาเยาวชนในเมอง คาเฉลยรอยละ 75.20 และ

หากพจารณาตามขนาดจงหวด ประชาชนเหนวาเยาวชนในจงหวดขนาดกลาง

คาเฉลยรอยละ 77.80 รบรและเขาใจปญหายาเสพตดไดมากกวาเยาวชน

ในจงหวดขนาดใหญ คาเฉลยรอยละ 76.20 และจงหวดขนาดเลก คาเฉลย

รอยละ 75.20 ตามล�าดบ


53

10 ผลการประเมนความส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) สามารถสรางอาชพ สรางรายได พฒนาคณภาพชวตและลดความเหลอมล�าใหกบประชาชน

วตถประสงคของการประเมน เพอประเมนความส�าเรจของการ

ด�าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนท

ตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) สามารถสราง

อาชพ สรางรายได พฒนาคณภาพชวตและลดความเหลอมล�าใหกบประชาชน

ประกอบดวย ขอค�าถามยอยในการประเมน 2 หวขอ ไดแก

1) ความส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอน

เศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละ

สองแสนบาท)

2) ความส�าเรจของโครงการอน ๆ ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน

10.1 ความส�าเรจของการด�าเนนโครงการพฒนาคณภาพชวต เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการ ไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)


54ตา

รางท

14

คาเฉ

ลยขอ

งหวห

นาท

มต�า

บล/ช

มชน

เกย

วกบก

ารด�า

เนนโค

รงกา

รพฒ

นาค

ณภาพ

ชวต

เพ

อขบเ

คลอน

เศรษ

ฐกจฐ

านรา

กในพนทตา

มโคร

งการ

ไทยน

ยม ย

งยน (หมบา

น/ช

มชน

ละสอ

งแสน

บาท)

จ�าแน

กตาม

เขตพ

นท ข

นาด

จงหว

ด แล

ะราย

ภาค

ประ

เดนรา

ยขอ

ภาพ

รวม

เขตพ

นท

ขนาด

จงหวด

ภาค

เมอง

ชนบท

เลก

กลาง

ใหญ

เห

นอ

ตะวน

ออก

เฉยง

เหนอ

กลาง

ตะวน

ออก

ใต

ใต

ชายแ

ดน

1.ก

ารด�า

เนนง

านขอ

งหมบ

าน/ช

มชน

ตา

มโคร

งการ

พฒนา

คณภา

พชว

ต เพ

อขบเ

คลอน

เศรษ

ฐกจฐ

านรา

กในพ

นท

ตามโ

ครงก

ารไท

ยนยม

ยงย

น(ห

มบาน

/ ชม

ชนละ

สองแ

สนบา

ท)ส

ามาร

ถสรา

ง อา

ชพส

รางร

ายได

พฒนา

คณภา

พชว

ต แล

ะลดค

วามเ

หลอม

ล�าให

กบปร

ะชาช

น เพ

ยงใด

75.8

0(ม

าก)

70.4

0(ม

าก)

76.0

0(ม

าก)

75.8

0(ม

าก)

76.4

0(ม

าก)

75.0

0(ม

าก)

75.6

0(ม

าก)

77.2

0(ม

าก)

74.2

0(ม

าก)

76.4

0(ม

าก)

74.6

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

2.ผ

น�าหม

บาน

และป

ระชา

ชนทไ

ดรบ

ประโยช

นจาก

โครง

การพ

ฒนา

คณภา

พชวต

เพ

อขบเ

คลอน

เศรษ

ฐกจฐ

านรา

ก ใน

พนท

ตามโ

ครงก

ารไท

ยนยม

ยงย

น

(หมบ

าน/ช

มชนล

ะสอง

แสนบ

าท)

ไดก�า

หนดว

ธการ

และผ

รบผด

ชอบใ

นกา

รบ�าร

งรกษ

าเคร

องมอ

วสด

อปกร

ณ

และผ

ลผลต

ของโคร

งการ

อยาง

เห

มาะส

มเพยง

ใด

77.2

0(ม

าก)

74.2

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

77.6

0(ม

าก)

78.0

0(ม

าก)

76.6

0(ม

าก)

77.0

0(ม

าก)

78.4

0(ม

าก)

76.2

0(ม

าก)

77.4

0(ม

าก)

76.8

0(ม

าก)

78.2

0(ม

าก)

รวม

76.40

(มาก

)72

.20

(มาก

)76

.80

(มาก

)76

.60

(มาก

)77

.20

(มาก

)75

.80

(มาก

)76

.40

(มาก

)77

.80

(มาก

)75

.20

(มาก

)77

.00

(มาก

)75

.60

(มาก

)77

.80

(มาก

)

(รอย

ละ)


55

จากตารางท 14 ในภาพรวม หวหนาทมต�าบล/ชมชน มความ

คดเหนตอการประเมนโครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาทในระดบมาก

คาเฉลยรอยละ 76.40 โดยโครงการประสบผลส�าเรจในชนบท คาเฉลยรอยละ

76.80 มากกวาในเมอง คาเฉลยรอยละ 72.20 และประสบผลส�าเรจในจงหวด

ขนาดกลางมากทสด คาเฉลยรอยละ 77.20 รองลงมาคอ จงหวดขนาดเลก

คาเฉลยรอยละ 76.60 และจงหวดขนาดใหญ คาเฉลยรอยละ 75.80 ตามล�าดบ

เมอพจารณารายภาคพบวา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอและ

ภาคใตชายแดนประสบผลส�าเรจมากทสด คาเฉลยรอยละ 77.80 รองลงมาไดแก

ภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ 77.00 ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 76.40

ภาคใต คาเฉลยรอยละ 75.60 และภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 75.20 ตามล�าดบ

การด�าเนนงานโครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท สวนใหญ

เปนโครงการเกยวกบการพฒนาโครงสรางพนฐาน รองลงมาคอ การพฒนา

อาชพในชมชน โดยในหมบานทท�าโครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท

เพอพฒนาผลตภณฑและอาชพในชมชนตองการใหภาครฐหรอผรมาตดตาม

และใหค�าแนะน�าอยางตอเนอง อยางไรกตามพบวา โดยสวนใหญแลวการสราง

อาชพจากโครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท ตองมพนฐานจากชมชน

ทมการรวมกลมและมความเขมแขงในกลมอยแลว

ผลของโครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท ทงทางตรงและ

ทางออมท�าใหประชาชนมคณภาพชวตดขน เชน การสรางลานกฬา ท�าให

ประชาชนตนตวในการออกก�าลงกาย มสขภาพแขงแรงขน โครงการเกยวกบ

น�าประปา ท�าใหชาวบานมน�าทสะอาดในการอปโภคบรโภคและมน�าใช

ในฤดแลง นอกจากน ยงเปนการเรยนรของหมบาน/ชมชนทคดคนการแกไข

ปญหารวมกน รวมถงเปนการเรยนรทจะมสวนรวมกบกระบวนการบรหารงาน

ภาครฐ ท�าใหภาครฐกบประชาชนมความสมพนธทดตอกน


56

10.2 ความส�าเรจของโครงการอน ๆ ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน

ประเดนรายขอ ภาพรวม

เขตพนท

เมอง ชนบท

1.โครงการมาตรการพฒนาคณภาพชวตผม บตรสวสดการแหงรฐ(บตรสวสดการแหงรฐ)

80.40(มาก)

78.40(มาก)

80.80(มาก)

2.โครงการสรางทกษะและสงเสรมอาชพ ดานการเกษตร

76.60(มาก)

72.00(มาก)

77.20(มาก)

3.โครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยมยงยน(หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)

80.20(มาก)

78.20(มาก)

80.60(มาก)

4.โครงการชมชนทองเทยวOTOPนวตวถ 73.60(มาก)

71.00(มาก)

74.00(มาก)

5.โครงการพฒนาหมบานและชมชนอยางยงยน โดยศาสตรพระราชาตามแนวทางประชารฐ(กองทนหมบาน)

77.60(มาก)

74.60(มาก)

78.00(มาก)

6.โครงการอนๆเชนการปรบปรงพฒนา ดานสาธารณประโยชนชมชนไดแกการสรางถนน การสรางฝายการมน�าประปาและโครงการ ทเกยวกบสรางอาชพสรางรายไดใหคนในชมชน

83.20(มาก)

81.60(มาก)

83.60(มาก)

ตารางท 15 คาเฉลยความคดเหนของประชาชนตอโครงการตาง ๆ ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน จ�าแนกตามเขตพนท ขนาดจงหวด และรายภาค


57

(รอยละ)

ขนาดจงหวด ภาค

เลก กลาง ใหญ เหนอตะวนออก

เฉยงเหนอกลาง ตะวนออก ใต ใตชายแดน

80.80(มาก)

81.20(มาก)

80.00(มาก)

80.80(มาก)

83.20(มาก)

78.80(มาก)

77.60(มาก)

77.60(มาก)

83.80(มาก)

77.00(มาก)

77.60(มาก)

75.80(มาก)

76.60(มาก)

79.00(มาก)

75.80(มาก)

75.40(มาก)

76.00(มาก)

78.60(มาก)

80.20(มาก)

81.20(มาก)

79.60(มาก)

80.40(มาก)

82.40(มาก)

79.20(มาก)

78.40(มาก)

79.20(มาก)

79.80(มาก)

74.00(มาก)

74.00(มาก)

73.20(มาก)

73.00(มาก)

75.60(มาก)

72.80(มาก)

72.80(มาก)

72.40(มาก)

74.60(มาก)

77.80(มาก)

78.40(มาก)

77.00(มาก)

78.00(มาก)

79.60(มาก)

76.80(มาก)

76.60(มาก)

76.20(มาก)

77.00(มาก)

85.00(มากทสด)

82.80(มาก)

82.80(มาก)

80.00(มาก)



75.80(มาก)

82.80(มาก)

76.60(มาก)


58

จากตารางท 15 ประชาชนไดใชประโยชนจากโครงการยอย

ทง 6 โครงการ พบวา

โครงการมาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ

(บตรสวสดการแหงรฐ) ประชาชนไดรบประโยชนในระดบมาก คาเฉลย

รอยละ 80.40 โดยประชาชนชนบทไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 80.80

ซงมากกวาเขตเมอง คาเฉลยรอยละ 78.40 เมอพจารณาตามขนาดจงหวด

ประชาชนจงหวดขนาดกลางไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 81.20 ซงมากกวา

จงหวดขนาดเลก คาเฉลยรอยละ 80.80 และจงหวดขนาดใหญ คาเฉลย

รอยละ 80.00 ตามล�าดบ

การพจารณารายภาค พบวา ประชาชนภาคใตชายแดนไดรบ

ประโยชน คาเฉลยรอยละ 83.80 ซงมากกวาภาคอน ๆ รองลงมาไดแก

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ คาเฉลยรอยละ 83.20 ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ

80.80 ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 78.80 ภาคตะวนออกและภาคใต

คาเฉลยรอยละ 77.60 เทากน ตามล�าดบ

โครงการสรางทกษะและสงเสรมอาชพดานการเกษตรประชาชน

ไดรบประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 76.60 โดยประชาชนในชนบท

ไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 77.20 ซงมากกวาเขตเมอง คาเฉลยรอยละ

72.00 เมอพจารณาตามขนาดจงหวด ประชาชนจงหวดขนาดกลางไดรบ

ประโยชน คาเฉลยรอยละ 77.60 ซงมากกวาจงหวดขนาดเลก คาเฉลยรอยละ

77.00 และจงหวดขนาดใหญ คาเฉลยรอยละ 75.80 ตามล�าดบ

การพจารณารายภาค พบวา ประชาชนของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 79.00 ซงมากกวาภาคอน ๆ รองลงมา

ไดแก ภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 78.60 ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 76.60

ภาคใต คาเฉลยรอยละ 76.00 ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 75.80 และ

ภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ 75.40 ตามล�าดบ


59

โครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานราก

ในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)

ประชาชนไดรบประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 80.20 โดยประชาชน

ในชนบทไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 80.60 ซงมากกวาเขตเมอง คาเฉลย

รอยละ 78.20 เมอพจารณาตามขนาดจงหวด ประชาชนจงหวดขนาดกลาง

ไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 81.20 ซงมากกวาจงหวดขนาดเลก คาเฉลย

รอยละ 80.20 และจงหวดขนาดใหญ คาเฉลยรอยละ 79.60 ตามล�าดบ



ไดแก ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 80.40 ภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 79.80

ภาคกลางและภาคใต คาเฉลยรอยละ 79.20 เทากน และภาคตะวนออก

คาเฉลยรอยละ 78.40 ตามล�าดบ

โครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ประชาชนไดรบ

ประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 73.60 โดยประชาชนในชนบทไดรบ

ประโยชน คาเฉลยรอยละ 74.00 ซงมากกวาเขตเมอง คาเฉลยรอยละ 71.00

เมอพจารณาตามขนาดจงหวด ประชาชนจงหวดขนาดกลางและจงหวด

ขนาดเลกไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 74.00 เทากน ซงมากกวาจงหวด

ขนาดใหญ คาเฉลยรอยละ 73.20


ไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ 75.60 ซงมากกวาภาคอน ๆ รองลงมาไดแก

ภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 74.60 ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 73.00

ภาคกลางและภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ 72.80 เทากน และภาคใต

คาเฉลยรอยละ 72.40 ตามล�าดบ


60

โครงการพฒนาหมบานและชมชนอยางยงยนโดยศาสตรพระราชา

ตามแนวทางประชารฐ (กองทนหม บาน) ประชาชนไดรบประโยชน

ในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 77.60 โดยประชาชนในชนบทไดรบประโยชน

คาเฉลยรอยละ 78.00 ซงมากกวาเขตเมอง คาเฉลยรอยละ 74.60 เมอพจารณา

ตามขนาดจงหวด ประชาชนจงหวดขนาดกลางไดรบประโยชน คาเฉลยรอยละ

78.40 ซงมากกวาจงหวดขนาดเลก คาเฉลยรอยละ 77.80 และจงหวด

ขนาดใหญ คาเฉลยรอยละ 77.00 ตามล�าดบ



ไดแก ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 78.00 ภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ

77.00 ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 76.80 ภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ

76.60 และภาคใต คาเฉลยรอยละ 76.20 ตามล�าดบ

โครงการอน ๆ เชน การปรบปรงพฒนาดานสาธารณประโยชน

ในชมชน ไดแก การสรางถนน การสรางฝาย การมน�าประปา และโครงการ

ทเกยวกบการสงเสรมอาชพ สรางรายไดใหคนในชมชน ประชาชนไดรบ

ประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 83.20 โดยประชาชนในชนบทไดรบ

ประโยชน คาเฉลยรอยละ 83.60 ซงมากกวาพนทเมอง คาเฉลยรอยละ 81.60

เมอพจารณาตามขนาดจงหวด ประชาชนจงหวดขนาดเลกไดรบประโยชน

คาเฉลยรอยละ 85.00 ซงมากกวาจงหวดขนาดกลางและจงหวดขนาดใหญ

คาเฉลยรอยละ 82.80 เทากน



ไดแก ภาคกลาง คาเฉลยรอยละ 84.60 ภาคใต คาเฉลยรอยละ 82.80

ภาคเหนอ คาเฉลยรอยละ 80.00 ภาคใตชายแดน คาเฉลยรอยละ 76.60 และ

ภาคตะวนออก คาเฉลยรอยละ 75.80 ตามล�าดบ


61

กลาวโดยสรป ประชาชนไดใชประโยชนจากโครงการตาง ๆ

โดยเรยงล�าดบจากมากไปนอย ไดดงน

1) โครงการมาตรการพฒนาคณภาพชวตผมบตรสวสดการแหงรฐ

(บตรสวสดการแหงรฐ) ประชาชนไดรบประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ

80.40

2) โครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานราก

ในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หม บาน/ชมชนละสองแสนบาท)

ประชาชนไดรบประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 80.20

3) โครงการพฒนาหม บานและชมชนอยางยงยนโดยศาสตร

พระราชาตามแนวทางประชารฐ (กองทนหมบาน) ประชาชนไดรบประโยชน

ในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 77.60

4) โครงการสรางทกษะและสงเสรมอาชพดานการเกษตร

ประชาชนไดรบประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 76.60

5) โครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ประชาชนไดรบ

ประโยชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 73.60

ในการส�ารวจความคดเหนของประชาชนตอโครงการตาง ๆ

ในภาพรวมของประเทศ โครงการทมขอบขาย (Scope) ในการด�าเนนงาน

ครอบคลมพนททงประเทศ เชน โครงการมาตรการพฒนาคณภาพชวต

ผมบตรสวสดการแหงรฐ (บตรสวสดการแหงรฐ) โครงการพฒนาคณภาพชวต

เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/

ชมชนละสองแสนบาท) และโครงการพฒนาหมบานและชมชนอยางยงยน

โดยศาสตรพระราชาตามแนวทางประชารฐ (กองทนหมบาน) นน หากประชาชน

มความคดเหนในเชงบวก โครงการดงกลาวจะมโอกาสไดรบคะแนน

ความพงพอใจตอโครงการสงกวาโครงการอน ๆ ทมขอบขายในการด�าเนนงาน

เฉพาะบางพนท (ซงไมครอบคลมทงประเทศ)


62

ผลการประเมนความส�าเรจของนโยบาย

การประเมนความส�าเรจของนโยบาย ใชกรอบแนวคดของ McConnell

(2010: 345) ซงน�าเสนอบทความเรอง “Policy Success, Policy Failure

and Grey Areas In-between” ในทนท�าการประเมน ใน 2 มต ไดแก

มตดานกระบวนการ (Processes) และมตดานแผนงาน/โครงการ (Programs)

ดงน

11.1 การประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานกระบวนการ (Processes)

การประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานกระบวนการ พบวา

โครงการไทยนยม ยงยน “มความส�าเรจในระดบยดหยนได” โดยมคะแนน

รอยละ 68.01 - 84.00 ซงหมายถง เปาหมายของนโยบายและเครองมอทใช

ยงคงเดม แตมการปรบปรงเลกนอย

11


63

ตารางท 16 ผลการประเมนความส�าเรจของนโยบาย มตดานกระบวนการ (Processes)

ผประเมน

ระดบความส�าเรจ

มความ

ลมเหลว

ดานกระบวนการ

(20.01 - 36.00)


แบบหมนเหม


(36.01 - 52.00)



อยบาง

(52.01- 68.00)


ในระดบ

ยดหยนได

(68.01 - 84.00)


ดานกระบวนการ

(84.01 - 100.00)

หวหนา ทมต�าบล/ชมชน

80.00

ประชาชน 77.80

หวหนาทมต�าบล/ชมชนเหนวา การด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน

มความส�าเรจดานกระบวนการ คาเฉลยรอยละ 80.00 ประชาชนเหนวา

มความส�าเรจดานกระบวนการ คาเฉลยรอยละ 77.80

สวนประเดนทควรปรบปรง ไดแก การทสวนราชการรวมกน

ท�าโครงการยอย ๆ ภายใตโครงการไทยนยม ยงยน เปนการบรณาการ

การท�างานในภาพของโครงการยอย และสวนราชการทลงพนทม งผลงาน

หรอตวชวดของตวเองมากกวายดประโยชนของชมชนเปนทตง นอกจากน

ควรปรบปรงเรองการสงการจากฝายนโยบายไปสฝายปฏบตอยางเรงดวน

โดยไมไดวางแผนการปฏบตในระยะยาว และการสอสารระหวางสวนกลางและ

ผปฏบตยงมปญหา กลาวคอ หนงสอสงการจากสวนกลางลาชากวาการให

ขอมลทางสอตาง ๆ ท�าใหประชาชนสงสยและซกถามกบทมต�าบล/ชมชน

ซงทมต�าบล/ชมชนไมสามารถใหค�าตอบไดอยางชดเจน สวนกลางควรท�า

ความเขาใจกบคณะท�างานกอนทจะประชาสมพนธขาวสารแกประชาชน

นอกจากนไมควรจดเวทประชาคมบอยเกนไป เพราะทผานมา

มการจดเวทประชาคมทงหมด 4 ครง ภายในระยะเวลา 5 เดอน (ระหวาง


64

กมภาพนธ - มถนายน 2561) ซงประชาชนใหความสนใจเขารวมเวทประชาคม

ลดลงเรอย ๆ รวมถงควรสงเสรมทกษะการเปนวทยากรและใหความร (เนอหา)

ททมต�าบล/ชมชนตองไปถายทอดใหแกประชาชน และการจดเวทประชาคม

ควรยดหยนตามความพรอมของประชาชน เชน หลกเลยงการจดในชวงเวลา

การท�าการเกษตรโดยเฉพาะชวงการเพาะปลกและเกยวขาว ในภาคใต

และภาคใตชายแดนควรหลกเลยงการจดกจกรรมในชวงชาวมสลมถอศลอด

และควรจดในตอนบายเพราะประชาชนสวนใหญประกอบอาชพท�าสวนยาง

จะออกไปกรดยางตงแตเชามด แลวจะพกผอนในตอนเชา ชวงบายจงสะดวก

ทจะเขารวมเวทประชาคม

รวมถงควรปรบปรงระเบยบและเงอนไขของการเบกจายงบประมาณ

เชน ในเวทประชาคมตองการกอสรางถนน แตไมสามารถด�าเนนการได

เนองจากตดเงอนไขของโครงการทมระเบยบไมใหด�าเนนการกอสราง แตให

ปรบปรงและซอมแซมแทน หรอโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

ทมเงอนไขการใชวสดไม ขดลวด และหามใชปนในการด�าเนนงาน รวมทง

การเบกจายงบประมาณ ประชาชนตองเขยนรายงานและเตรยมเอกสารในการ

เบกจายตาง ๆ ซงเปนเรองยากส�าหรบประชาชน

11.2 การประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานแผนงาน/โครงการ (Programs)

การประเมนความส�าเรจของนโยบายมตดานแผนงาน/โครงการ

(Programs) พบวา โครงการไทยนยม ยงยน มความส�าเรจในระดบ “แผนงาน/

โครงการส�าเรจแตปรบปรงเลกนอย” โดยมคะแนนรอยละ 68.01 - 84.00

ซงหมายถงวตถประสงคในการด�าเนนการในภาพรวมประสบความส�าเรจ

แตมการปรบปรงหรอด�าเนนการแตกตางไปเลกนอย


65

ตารางท 17 ผลการประเมนความส�าเรจของนโยบาย มตดานแผนงาน/โครงการ (Programs)

ผประเมน

ระดบความส�าเรจ

มความลมเหลวดานแผนงาน/


(20.01 - 36.00)

แผนงาน/โครงการส�าเรจแตหมนเหม ไมแนนอน

(36.01 - 52.00)

แผนงาน/โครงการ ส�าเรจแตม

ความขดแยง อยบาง

(52.01 - 68.00)

แผนงาน/โครงการ ส�าเรจแตปรบปรง เลกนอย

(68.01 - 84.00)

มความส�าเรจดานแผนงาน/


(84.01 - 100.00)

หวหนาทมต�าบล/ชมชน

77.60

ประชาชน 76.60

การประสบผลส�าเรจตามวตถประสงคของโครงการ หวหนา

ทมต�าบล/ชมชนเหนวา การด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน มความส�าเรจ

ดานแผนงาน/โครงการ คาเฉลยรอยละ 77.60 สวนประชาชนเหนวา มความส�าเรจ

ดานแผนงาน/โครงการ คาเฉลยรอยละ 76.60 หวหนาทมต�าบล/ชมชนเหนวา

ประชาชนสามารถใชประโยชนจากความร 10 เรอง ในการด�าเนนชวตและ

มการปรบเปลยนพฤตกรรม คาเฉลยรอยละ 74.60 ประชาชนเหนวา ความร

และขอมลขาวสาร 10 เรอง ตามโครงการไทยนยม ยงยน มสวนชวยใหเขาใจ

และเหนแนวทางการแกไขปญหาของชมชนในระดบมาก คาเฉลยรอยละ 76.80

โครงการไทยนยม ยงยน เปนโครงการทท�าใหหมบาน/ชมชน

ไดรบรขอมล ความรทเปนประโยชน และท�าใหไดรวมกนท�างานเพอพฒนา

หมบาน/ชมชนของตนเอง นอกจากนยงท�าใหชาวบาน ผน�าหมบาน/ชมชน

และทมต�าบล/ชมชนไดเรยนรกระบวนการแกไขปญหาของชมชนรวมกน

ชาวบาน ขาราชการ และหนวยงานภาครฐมความสมพนธทดตอกนมากขน

ในขณะทขาราชการไดร ปญหาของชมชน แลวสอสารและแกไขปญหา


66

ในเบองตน การด�าเนนงานโครงการฯ ยงท�าใหไดเหนศกยภาพของปราชญ

ชาวบาน โดยเฉพาะในเรองความรและประสบการณ การแกไขปญหาและ

การถายทอดความรใหกนและกน ผลของโครงการไทยนยม ยงยน ทงจาก

ทางตรงและทางออมท�าใหประชาชนมคณภาพชวตทดขน เชน การมน�าประปา

สะอาดใช การมถนนทสะดวกและปลอดภย การสรางลานกฬาท�าใหประชาชน

ตนตวในการออกก�าลงกาย เปนตน

นอกจากน ผลการประเมนตามตารางท 14 (น.54) พบวา

การด�าเนนงานของหมบาน/ชมชนตามโครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท

สามารถสรางอาชพ สรางรายได พฒนาคณภาพชวต และลดความเหลอมล�า

ใหกบประชาชน คาเฉลยรอยละ 75.80

11.3 การประเมนความคดเหนเกยวกบการมอยของโครงการไทยนยม ยงยน

ตารางท 18 ความคดเหนของหวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชน ตอการมอยของโครงการไทยนยม ยงยน

ผตอบแบบสอบถามควรม ไมควรม

จ�านวน รอยละ จ�านวน รอยละ

หวหนาทมต�าบล/ชมชน(เฉพาะคนทตอบn=6,133)

5,456 88.96 677 11.04

ประชาชน (เฉพาะคนทตอบn=19,419)

18,318 94.33 1,101 5.67

ในภาพรวมของหวหนาทมต�าบล/ชมชน รอยละ 88.96 และ

ประชาชนทเคยเขารวมเวทประชาคม รอยละ 94.33 เหนวาควรด�าเนนการ

โครงการไทยนยม ยงยน อยางตอเนอง ซงสอดคลองกบการวจยเชงคณภาพ


67

พบวา หวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชน เหนวาโครงการไทยนยม ยงยน

เปนโครงการทเปนประโยชนตอประชาชน เพราะเปนการสรางการมสวนรวม

ของประชาชน สามารถสะทอนปญหาตาง ๆ ในพนท ท�าใหประชาชน

ไดเรยนรในการแกปญหาในชมชนดวยตนเอง ผานการระดมปญหาภายใน

หม บาน/ชมชน และลงมตเพอคดเลอกปญหาทจะแกไขตามกรอบของ

งบประมาณและเวลา ซงรปแบบการท�างานของโครงการไทยนยม ยงยน

เปดโอกาสใหประชาชนในชมชนระบปญหาของชมชน และสามารถเรยนร

รวมกนภายในชมชนเพอแกไขปญหาไดเอง ทงผานการใชงบประมาณและ

ไมใชงบประมาณ จงอยากใหมโครงการตอเนองตอไป แตควรมการพฒนา

หรอแกไขการด�าเนนการใหดขน

โดยความคดเหนขางตนสอดคลองกบคณะอนกรรมการจดโครงการ

สมาชกสภานตบญญตแหงชาตพบประชาชนตามวถไทยนยม ยงยน วา

ในภาพรวมโครงการไทยนยม ยงยน เปนโครงการทดควรไดรบการสานตอ

อยางตอเนอง เพราะเปนโครงการทมาจากประชาชนและตรงกบความตองการ

ของประชาชน รวมทงไดรบการตอบรบจากประชาชนอยางกวางขวาง

โดยประชาชนสามารถเขามามสวนรวมในการขบเคลอนโครงการไดทกขนตอน

อกทงสวนราชการในพนททงราชการสวนภมภาคและสวนทองถนมการบรณาการ

การท�างานรวมกน โครงการไทยนยม ยงยน ยงเปนโครงการทสรางการเรยนร

ใหกบประชาชนอยางตอเนอง เปนกระบวนการฝกฝนใหประชาชนคด

รจกวางแผน และมความรสกเปนเจาของโครงการ (ส�านกนโยบายและแผน

ส�านกงานปลดกระทรวงมหาดไทย, 2561)

ทงนหวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชน ระบถงเหตผลทควรม

และไมควรมการด�าเนนการโครงการไทยนยม ยงยน ดงตารางท 19


68

ตารางท 19 เหตผลของหวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชน ตอการมอยของโครงการไทยนยม ยงยน

ความคดเหนเหตผลตอโครงการไทยนยม ยงยน

เหตผลทควรม เหตผลทไมควรม

หวหนา ทมต�าบล/ชมชน

1. เปนโครงการทเปดรบฟงปญหาท�าใหทราบปญหาและความตองการทแทจรงของประชาชน

2. เปนโครงการทชวยแกไขปญหาชมชนไดตรงจด ตรงกบความตองการของประชาชนแตละพนท

3. เปนโครงการเพอประชาชน หรอประชาชนไดประโยชน

4. ชวยกระตนเศรษฐกจ พฒนาคณภาพชวตของประชาชน ในชมชนใหดขน

5. เปนโครงการทชวยพฒนาชมชน ชวยพฒนาหมบาน

1. สนเปลองงบประมาณ/ควรใช งบประมาณไปท�าโครงการอน ทเรงดวนกวา

2. เปนการท�างานทซ�าซอนกบ หนวยงานอนทท�าอยแลว/เปนการใชงบประมาณซ�าซอน

3. ไมตรงกบความตองการของประชาชน/ไมตอบโจทย ความตองการของประชาชน

4. การจดประชม การจดเวทประชาคมทบอยไป ท�าใหคน เบอหนาย ไมมเวลาไปประชม

5. มเวลาเตรยมความพรอมนอย เรงดวนเกนไป ไมมความชดเจน


1. เปนโครงการทชวยเหลอ ชวยแกปญหาความเดอดรอน ของประชาชน

2. เปนโครงการทด/มประโยชน 3. เปนโครงการเพอประชาชน

ไดประโยชน 4. เปนโครงการตอยอด ด�าเนนการ

อยางตอเนอง และควรท�าตอไป เพอความยงยน

5. เปนโครงการทหมบาน/ชมชน ไดประโยชน

1. สนเปลองงบประมาณ/ควรใช งบประมาณไปท�าโครงการอน ทเรงดวนกวา

2. สนเปลองเวลา/ทรพยากรบคคล 3. เกดประโยชนนอย/ชมชน

ไดประโยชนนอย ไมคมคา กบงบประมาณทเสยไป

4. ไมตรงกบความตองการของประชาชน/ไมตอบโจทย ความตองการของประชาชน

5. เปนการท�างานทซ�าซอนกบ หนวยงานอนทท�าอยแลว/ เปนการใชงบประมาณซ�าซอน


69

จากตารางท 19 เหตผลทควรด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน

อยางตอเนอง ประกอบดวย

1) เปนการเปดโอกาสใหประชาชนไดบอกปญหา และความตองการ

ของตนเอง

2) เปนโครงการทประชาชนไดแกไขปญหาในหม บาน/ชมชน

ดวยตนเอง ซงท�าใหเกดโครงการทตรงกบความตองการของหมบาน/ชมชน

หรอเปนโครงการ “โดยประชาชน เพอประชาชน”

3) เปนโครงการทกระตนเศรษฐกจฐานราก และท�าใหประชาชน

มคณภาพชวตทด

4) เปนโครงการทประชาชนไดรบประโยชน

สวนเหตผลทไมควรด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน อยางตอเนอง

ประกอบดวย

1) เปนการท�างานและใชงบประมาณซ�าซอนกบหนวยงานอนทท�า

อยแลว

2) ระยะเวลากระชนชด ท�าใหตองจดเวทประชาคมถ (เพอให

ทนเวลา แตประชาชนเหนวาจดเวทประชาคมบอยเกนไป) รวมถงคณะท�างาน

มเวลาเตรยมงานนอย ประชาชนมเวลาท�าโครงการนอย

3) เปนโครงการทไมตรงกบความตองการ/ไมตอบโจทยความตองการ

ของประชาชน และหมบาน/ชมชนไดรบประโยชนนอย


70

ผลการถอดบทเรยนและแบบอยางในการปฏบตทด (Good/Best Practices) ของทมต�าบล/ชมชน เพอใหสามารถน�าไปใชประโยชนในการปรบปรงการด�าเนนงานและขยายผลตอไป

คณะผประเมนไดคดเลอกแบบอยางในการปฏบตทด (Good/Best

Practices) ของทมต�าบล/ชมชน โดยพจารณาจาก 2 ประเดนหลก คอ

เรองความเขมแขงของทมและผลงานของทม ซงมทมต�าบล/ชมชนทไดรบ

การคดเลอกของแตละภาค ดงน

ภาคเหนอ:ทมต�าบลบานกราง (อ�าเภอเมองพษณโลก จงหวดพษณโลก)

มความโดดเดนเรอง ความทมเทและมอดมการณในการท�างาน โดยเฉพาะ

นายมาโนช ชวงพนจ ผใหญบานหมบานหวแท มความตงใจในการท�างานวา

“อยากเปลยนภาพชมชน เพอสรางหมบานเขมแขง และปลอดภยจาก

อบายมขใหได” ผลงานทส�าคญของทมต�าบล คอ การมบคคลตนแบบ

ของการเลกเหลาและบหร การเปนหมบานปลอดเหลาและบหร โดยในงานเลยง

หรองานของหมบานจะไมมการเลยงเหลาและบหร

ส�าหรบโครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานราก

ในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) ทเปน

ตวอยาง คอ โครงการปรบปรงศนยจ�าหนายผาทอกะเหรยง บานหวยหละ ต�าบล

ปาพล อ�าเภอบานโฮง จงหวดล�าพน เปนการปรบปรงศาลาขนาดกวาง

5.00 เมตร ยาว 19.00 เมตร เพอจดท�าใหเปนศนยจ�าหนายผาทอของหมบาน

และจดหาอปกรณประกอบ ไดแก จกรเยบผา 2 คน หนส�าหรบโชว 4 ตว ท�าให

ประชาชนมอาชพเสรมจากการรวมกลมเพอประกอบอาชพทอผา

12


71

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ :ทมเทศบาลนครอดรธาน(อ�าเภอเมองอดรธาน

จงหวดอดรธาน) มความโดดเดนเรอง การปรบเวลาการท�าเวทประชาคมมาเปน

เวลาเยนหลงเลกงาน (ชวงหวค�า) และการท�างานรวมกบเทศบาลนครอดรธาน

ดวยการสรางกระบวนการมสวนรวมกบภาคประชาชนทอาศยอยในพนท เชน

โครงการเรอปนเปด ทมชมชนรวมกบเจาหนาทเทศบาลนครอดรธานเปดเวท

ประชาคม (นอกเหนอจาก 4 เวทของโครงการไทยนยม ยงยน) เพอรบฟง

ความคดเหนของประชาชนทอยรอบบงหนองประจกษกอนทจะด�าเนนการ

โครงการฯ นอกจากนยงเปนพเลยงใหกบแกนน�าประชาชนในการด�าเนน

กจกรรม/โครงการ และเชอมตอประสานงานระหวางภาครฐและประชาชนดวย

ภาคกลาง : ทมต�าบลบางชาง (อ�าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม)

มความโดดเดนเรอง การสอสารกบประชาชนอยางใกลชดและการท�างาน

รวมกบองคการบรหารสวนต�าบล เชน บานบางมวง ต�าบลบางชาง อ�าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม ท�าโครงการตดตงไฟสองสวางสาธารณะ

โดยวศวกรจากองคการบรหารสวนต�าบลไดชวยเขยนแบบราง ปร.4 และ ปร.5

และหลงท�าโครงการไดประสานกบองคการบรหารสวนต�าบลใหรบชวงดแลตอ



ตวอยางคอ

1) โครงการสงเสรมอาชพเยบผา บานทาเดอ ต�าบลหนซอน อ�าเภอ

แกงคอย จงหวดสระบร โดยบานทาเดอประชาชนประกอบอาชพเกษตรกรรม

และมอาชพตดเยบเสอผาเปนอาชพเสรมในบางครวเรอนและไมมการ

รวมกลมกนอยางจรงจง แมจะมการประชาคมหมบานมาแลวในป 2552 เมอม

โครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท จงเปนโอกาสทประชาชนไดรวมกลม

ใหเหนยวแนนมากขน การด�าเนนการเรมจากการจดตงกลมสงเสรมอาชพ

เยบผาซงมสมาชก 25 ครวเรอน แลวจดอบรมใหแกสมาชก โดยไดรบ


72

การสนบสนนจากองคกรปกครองสวนทองถน ส�านกงานสงเสรมการศกษา

นอกระบบและการศกษาตามอธยาศย และกรมการพฒนาชมชน รวมถง

จดซอวสดอปกรณ เชน จกรอตสาหกรรม จ�านวน 8 หลง จกรโพงเกบรม

จ�านวน 1 หลง เตารด โตะตดผา กรรไกร ผา เปนตน นอกจากนมการหาตลาด

เพอจ�าหนายสนคาหรอผลตภณฑ เช น จ�าหนายใหแก ส วนราชการ

สถานประกอบการในพนทและใกลเคยง และวางจ�าหนายทศนยจ�าหนาย

ผลตภณฑสนคาของอ�าเภอแกงคอย และจงหวดสระบร ผลตภณฑทส�าคญ

ของกลม คอ ผาท�าความสะอาดอเนกประสงค (ผาวน) กระเปาผา เสอผา และ

ชดเครองนอน ท�าใหกลมมรายไดตอเดอนประมาณ 50,000 - 125,000 บาท

หรอครวเรอนละประมาณ 2,500 - 5,000 บาท

2) โครงการพฒนาแหลงทองเทยว บานหนองโขลง ต�าบลบานจา อ�าเภอ

บางระจน จงหวดสงหบร โดยบานหนองโขลงมหนองน�าขนาดใหญ ประชาชน

ประกอบอาชพเกษตรกรรม มศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยง มเสนทางคมนาคม

ทสะดวกและเชอมตอกบหลายจงหวด ในเวทประชาคมประชาชนเหนวา

มความพรอมและควรพฒนาเปนแหลงทองเทยวเชงเกษตรได โดยน�ามาตอยอด

จากการทไดรบเลอกเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงของธนาคารเพอการเกษตร

และสหกรณการเกษตร การด�าเนนการไดกอสรางสะพานไม แพไม จดหา

จกรยานปนน�าพรอมเสอชชพ ตดตงโคมไฟรอบสถานท (การตดตงโคมไฟไดรบ

การสนบสนนโดยส�านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย) ปลกขาวและปลอยพนธปลากนพชในนา ตดตงปายบอกทาง

และปายอน ๆ (การตดตงปายไดรบการสนบสนนโดยธนาคารเพอการเกษตร

และสหกรณการเกษตร สาขาสงหบร และสาขาบางระจน) ประชาสมพนธ

ผาน facebook “บานหนองโขลงตองเทยว” และจดแสดงศลปวฒนธรรม

โดยเยาวชนในพนท ท�าใหมนกทองเทยวมาเทยวชมวนละประมาณ 100 คน

วนหยดประมาณ 300 - 500 คน มรายไดเขาหมบานประมาณเดอนละ


73

80,000 บาท ประชาชนทเขารวมโครงการ จ�านวน 50 ครวเรอน มรายได

เพมขนจากการขายผลผลตทางการเกษตร ของทระลกจากเดมวนละประมาณ

100 บาท เปนวนละประมาณ 300 บาท เยาวชนจ�านวน 30 คน ไดใชเวลาวาง

ใหเกดประโยชนโดยแสดงศลปวฒนธรรมในวนเสารและวนอาทตย โดยม

รายได 250 บาท/วน

ภาคตะวนออก:ทมต�าบลหนองคนทรง (อ�าเภอเมองตราด จงหวดตราด)

มความโดดเดนเรอง การพฒนาแหลงทองเทยว “ทองเทยวมหศจรรย

ทาระแนะ” โดยทมต�าบลหนองคนทรงมความโดดเดนในเรอง แรงจงใจทจะ

พฒนาแหลงทองเทยวใหเปนสถานททองเทยวทดทสดในจงหวด รวมถง

การหาความร และพฒนาตนเองเสมอ เชน พฒนาจากแพทองเทยวเปน

ใบคนทรง ซงเปนชอเดยวกบต�าบล และพฒนาผลตภณฑเพมเตม เชน หมวก

สบ ครมทาใบหนา และล�าตว เปนตน



ทเปนตวอยางคอ

1) โครงการซอมแซมศาลาอเนกประสงคประจ�าหมบาน และพฒนา

ประปาหมบาน บานคลองพลลาง ต�าบลเขาซก อ�าเภอหนองใหญ จงหวดชลบร

เปนการปรบพนทและตอเตมอาคารอเนกประสงคประจ�าหมบาน ท�าพนปน

ภายในอาคาร และท�ากนสาด เพราะอาคารหลงเดมอยในสภาพทไมพรอม

ใชงาน อาคารนถกใชเปนสถานทท�ากจกรรมตาง ๆ ของหมบาน เชน การให

ความรของหนวยงานสาธารณสข การเลอกตง และใชเปนสถานทประชม

คณะกรรมการหมบานและราษฎรในหมบานเปนประจ�าทกเดอน ผลลพธของ

การซอมแซมศาลาอเนกประสงคทส�าคญประการหนง คอท�าใหมพนท

จดกจกรรมของภาครฐและเอกชนมากขน


74

2) โครงการสงเสรมอาชพ (เกษตรอนทรยครบวงจร) บานวงหวา ต�าบล

วงหวา อ�าเภอแกลง จงหวดระยอง โครงการนตอยอดจากการไดรบเลอก

เปนชมชนตนแบบดานการจดการสงแวดลอมของการเคหะแหงชาต โดยในเวท

ประชาคมประชาชนเสนอใหจดตงกลมเลยงสตว ไดแก ไก เปด หม กบ และ

ปลา รวมถงเพาะเหด ท�าน�าหมกอนทรย และท�าบอขยะ เพอเพมแหลงอาหาร

และเปนชองทางเพมรายไดใหแกสมาชก

ภาคใต:ทมต�าบลทองล�าเจยก (อ�าเภอเชยรใหญ จงหวดนครศรธรรมราช)

มความโดดเดนเรองการท�างานอยางใกลชดกบทมอ�าเภอ โดยตงแตรวม

โครงการไดรบเชญจากทมอ�าเภอใหเขารวมฟงวดโอคอนเฟอเรนซ (VDO

Conference) กบกระทรวงมหาดไทย สมาชกทมต�าบลรสกเปนเจาของงาน

รวมกน และแบงหนาทความรบผดชอบกนอยางชดเจน รวมถงมการหา

ความรทางอนเทอรเนตเพมเตม ตลอดจนการสงเสรมใหชาวบานมสวนรวม

ในการด�าเนนงาน และการประสานความรวมมอกบองคการบรหารสวนต�าบล

ทองล�าเจยก



ทเปนตวอยาง คอ โครงการสงเสรมการคดแยกขยะของหมบาน บานโคกกฐน

ต�าบลทวง อ�าเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช โครงการนเกดจากโรงงาน

ในเครอปนซเมนตไทยซงตงอย ในพนทรบซอขยะทผานการคดแยกแลว

ในเวทประชาคมเหนวา เปนชองทางหารายไดเสรมใหชาวบานและลดปญหา

การจดเกบขยะ ดงนนจงรวมกลมเพอจดท�าโครงการน ระยะแรกมสมาชก

31 ครวเรอน (ปจจบนมสมาชก 83 ครวเรอน หรอทกครวเรอนของบานโคกกฐน

เปนสมาชกของโครงการน) โครงการประกอบดวยการใหความรเกยวกบ

การคดแยกและบรหารจดการขยะในครวเรอน รวมถงจดหาภาชนะคดแยกขยะ


75

ตดตงหนาบานของครวเรอนทเขารวมโครงการซงโรงงานจะเขามารบซอขยะ

เดอนละครง ท�าใหครวเรอนมรายไดจากการขายขยะ 400 - 500 บาท/เดอน

หมบานมความสะอาดเปนระเบยบเรยบรอยมากขน รวมถงท�าใหประชาชน

มจตส�านกในการดแลสงแวดลอม

ภาคใตชายแดน:ทมต�าบลบางขนทอง (อ�าเภอตากใบ จงหวดนราธวาส)

มความโดดเดนเรอง การท�างานรวมกบชาวบาน เชน การท�าเวทประชาคม

ไดหยบยกประเดนเรองไกทชาวบานเลยงตายหมด จงท�าโครงการสรางโรงเรอน

เลยงไก ดวยการยกพนสงเพอปองกนสนข และแบงหนาทกนท�างาน คอ

ชาวบานลงแรงกอสรางโรงเรอน ทมต�าบลใหค�าแนะน�าและจดการเอกสาร

เบกจายงบประมาณ โดยมผใหญบานเปนผประสานงานระหวางชาวบาน

กบทมต�าบล การท�างานของทมต�าบลมลกษณะเปนแบบครอบครวหรอ

ความเปนพเปนนอง (Kinship) ท�าใหการประสานงานหรอการด�าเนนงาน

เปนไปไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ



ตวอยาง คอ โครงการทอยในต�าบลบางขนทอง อ�าเภอตากใบ จงหวดนราธวาส

เชนเดยวกนคอ การสงเสรมอาชพเลยงไกพนธไข โดยด�าเนนการกอสราง

โรงเรอน จดหาไกพนธไข พรอมอาหารไกไข สมาชกประมาณ 60 ครวเรอน

ผลดกนรบผดชอบท�าความสะอาดโรงเรอน ใหอาหาร และเกบไขเพอจ�าหนาย

ซงรายไดหลงหกคาใชจายแลวน�ามาเปนเงนทนหมนเวยน และเปนเงนกองกลาง

เพอปนผลใหแกสมาชก

จากการถอดบทเรยนและแบบอยางในการปฏบตทด (Good/Best

Practices) ของทมต�าบล/ชมชน สามารถสรปองคประกอบทส�าคญของ

ทมต�าบล/ชมชน เปนตวแบบกงหนลมเพอพฒนาทมขบเคลอนระดบต�าบล/

ชมชน ดงน


76

ภาพ

ท 4

ตวแ

บบกง

หนลม

เพอพ

ฒนาท

มขบ

เคลอ

นฯ

ระดบ

ต�าบล

/ชมชน


77

12.1 ผน�า(Leader)ของทมต�าบล/ชมชนประกอบดวย

1) มทศนคตทดและเหนประโยชนของโครงการไทยนยม ยงยน เชน

ทมต�าบลทองล�าเจยกเหนวา โครงการไทยนยม ยงยน เปนโครงการทด

มประโยชน รวมถงเปนมตใหมของภาครฐทประชาชนไดใหขอมลปญหา

และความตองการของตนเอง แลวออกแบบการพฒนาหมบาน/ชมชนได

ดวยตนเอง สมาชกของทมต�าบลทองล�าเจยกยงเหนวา ตองเขารวมเวท

ประชาคมใหไดมากทสด เพราะนอกจากหนาทแลว ยงเปนเรองความผกพน

ทางจตใจทตองการใหความตองการของชาวบานเปนจรง เพราะทกครง

ทท�าเวทประชาคมชาวบานจะมากอนเวลา ถาสมาชกทมต�าบลคนไหนไมมา

ชาวบานกจะถามถง

2) มทศนคตยดมนในประโยชนของประชาชน และชมชนเปนทตง

หรอการมองวา ประชาชนคอลกคาทตองมคณภาพชวตทด

3) มอธยาศยทด เปนทเคารพ นบถอ สามารถท�างานรวมกบ

ทมอ�าเภอ และประชาชนได

4) มความรเบองตนของหมบาน/ชมชนทรบผดชอบ หรอควรพฒนา

ฐานขอมลของหมบาน/ชมชน เพอใชประกอบการตดสนใจ

5) มความรบผดชอบตอการขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน

โดยมองวาเปนงานในหนาทไมใชงานเสรม เพราะไดรบการแตงตงอยางเปนทางการ

6) มความรในโครงการไทยนยม ยงยน โดยเฉพาะกรอบการด�าเนนงาน

และระเบยบตาง ๆ ทเกยวของ

7) การมทกษะกระบวนกร (Facilitator) เพอกระตนการแสดง

ความคดเหนของประชาชน และการกระตนใหประชาชนมสวนรวมในทกกระบวนการ

8) มความคดสรางสรรค และมทกษะการคดวเคราะห

9) มทกษะของการสอสาร ถายทอดความรใหกบสมาชกในทมและ



78

10) บรหารจดการภายใน โดยมการแบงหนาทความรบผดชอบกน

อยางชดเจน

11) เปนพเลยงใหแกผน�าหมบาน/ชมชน หรอผน�ากลมของชาวบาน

12) สรางบรรยากาศการท�างานทดระหวางสมาชกในทมทานอน

โดยการสอสารกนอยางสม�าเสมอ

12.2 สมาชกทมต�าบล/ชมชน(Member) เปนผทมความรความสามารถ

ทเหมาะสมกบโครงการ สมาชกภายในทมมความสมพนธทดตอกน และมการ

สอสารกนอยางสม�าเสมอ

1) ทมต�าบล/ชมชน มสมาชกทมาจากหลายภาคสวน เชน ปลดอ�าเภอ

ประจ�าต�าบล พฒนาการอ�าเภอ ก�านน ผใหญบาน จตอาสา ปราชญชาวบาน

คร กศน. เกษตรอ�าเภอ เจาหนาทต�ารวจ ฯลฯ สงผลใหเกดการบรณาการ

ในหลายมต

2) ทมต�าบล/ชมชน มหนาท ดงน

(1) ถายทอดหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง

(2) กระตนใหชาวบานเกดความรสกเปนเจาของ และด�าเนนการ

อยางตอเนองและยงยน

(3) ประสานงานและใหความรวมมอในการขบเคลอนโครงการ


12.3 การวางแผนการท�างาน(Planning)โดยเปนการท�างานรวมกบ

ทมอ�าเภอ และประชาชน ในอนาคตการท�างานโครงการไทยนยม ยงยน

ควรบรรจใหอยในแผนงานประจ�าของหนวยงานภาครฐตาง ๆ รวมถงวางแผน

ระยะสน และระยะยาวใหสอดคลองกบแผนงานพฒนาชมชนและปงบประมาณ

ดงนนการบรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการตาง ๆ ทมเปาหมายลงพนท


79

ในระดบหมบาน/ชมชน รวมกนตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน

ในระดบอ�าเภอ หวหนาทมอ�าเภอ เชญหนวยงานภาครฐทเกยวของ รวมถง

ทมต�าบล/ชมชน และผน�าชาวบานมาท�าแผนการท�างานรวมกน เพอใหแผน

การท�างานด�าเนนไปอยางมประสทธภาพ สามารถตอบสนองตอความตองการ

และแกไขปญหาหมบาน/ชมชนไดอยางแทจรง

12.4 กระบวนการท�างาน (Process) มงเนนการสรางการมสวนรวม

และสรางเครอขายในการท�างานใหเกดการบรณาการ โดยทมต�าบล/ชมชน

ตองมเครอขายทดกบสวนงานอน ๆ ไดแก

1) ทมขบเคลอนระดบจงหวดและอ�าเภอ เพอเปนสอกลางในการ

ถายทอดขอมลเกยวกบโครงการฯ ไปสประชาชน

2) องคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะองคการบรหารสวนต�าบล

(อบต.) เพอวางแผนการพฒนาหมบาน/ชมชนรวมกน รวมถงระดมทรพยากร

เพอขบเคลอนโครงการฯ

3) ผน�าหมบาน/ชมชน เพอประสานงานในการท�ากจกรรมตาง ๆ

ทงการเชญชาวบานรวมงาน การจดเตรยมอปกรณ สถานทในการจดกจกรรม ฯลฯ

12.5 ความรสกเปนเจาของ(Ownership)ซงถอเปนหวใจหลกทท�าให

โครงการประสบผลส�าเรจ โดยทมต�าบล/ชมชนมงเนนการกระตนใหชาวบาน

เกดความรกและความหวงแหนพรอมทจะปกปองดแล รวมมอรวมใจกนสงเสรม

คณภาพชวตชาวบานในหมบาน/ชมชนใหดขน อกทงชาวบานยงชวยกนดแล

บ�ารงรกษาสงทสรางขนไมใหเกดความเสยหาย จะน�ามาซงการใชประโยชน

อยางคมคาและเกดความยงยนขนภายในชมชน


80

13 ขอเสนอแนะแนวทางการพฒนาการขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน

จากการประเมนผลการด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน พบวา ทกภาคสวน

ตางเหนวาโครงการไทยนยม ยงยน เปนโครงการทดและมประโยชนตอ

ประชาชน ซงควรด�าเนนโครงการอยางตอเนอง อยางไรกตามการด�าเนน

โครงการควรไดรบการปรบปรงและพฒนาอกหลายดาน ดงนนจงจดท�า

ขอเสนอแนะแนวทางการปรบปรงและพฒนาการขบเคลอนการด�าเนนการ

พฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน ดงน

13.1 ฐานคดของการพฒนาภายใตโครงการไทยนยม ยงยน

โครงการไทยนยม ยงยน เปนการก�าหนดแนวคดการพฒนา

ความเขมแขงของชมชนฐานรากทมความแปลกใหม โดยเปนการผสมผสานระหวาง

การก�าหนดแนวทาง/มาตรการการพฒนาจากบนลงลาง (Top-down)

ใหเขากบการคดรเรมของประชาชน (Bottom-up) อกทงเปนแนวคดโครงการ

ทกระตนใหประชาชนส�ารวจตนเองถงปญหาและความตองการพฒนาทามกลาง

เศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ดงนนการด�าเนนการ

จงตองยดหย นเพอใหสอดคลองกบบรบทของสงคมและสอดคลองกบ

ความตองการของประชาชนทกหมบาน/ชมชน (No One Size Fits All)


81

โครงการไทยนยม ยงยน สนบสนนใหชมชนฐานรากพฒนาตนเอง

ดวยการระเบดจากภายใน โดยการใหความรตามกรอบหลกในการด�าเนนการ

เพอการมสวนรวมในการพฒนาประเทศไทยสความยงยน 10 เรอง ซงเปน

ประเดนการพฒนาชมชนฐานรากทสอดคลองกบบรบททางเศรษฐกจ

สงคม และเทคโนโลยในปจจบน อกทงชวยสรางภมค มกนใหแกชมชน

ในการรบมอกบสงทาทายในอนาคต นอกจากนโครงการไทยนยม ยงยน

ยงเชอมโยงหรอบรณาการภารกจและทรพยากรของหนวยงานภาครฐและ

ภาคสวนตาง ๆ เพอสนบสนนใหชมชนฐานรากพฒนาตนเอง ซงสอดคลองกบ

ยทธศาสตรชาตในการสรางความเขมแขงของชมชน ตลอดจนสอดคลองกบ

แนวคดการจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) คอ มงเนน

ใหภาครฐตอบสนองความตองการของประชาชน ดวยการมงใหประชาชน

ไดรบการอ�านวยความสะดวก และไดรบการตอบสนองความตองการ

ดวยการใหประชาชนเสนอความตองการและท�าโครงการเรงดวนเพอแกไข

ปญหาของชมชน โดยมภาครฐใหการสนบสนนและมคณะกรรมการขบเคลอน

การพฒนาประเทศตามโครงการไทยนยม ยงยน เปนทปรกษา

ดวยแนวความคด (Conceptual Design) ของโครงการไทยนยม

ยงยน ดงกลาว ท�าใหโครงการไทยนยม ยงยน มวตถประสงค ขอบเขต

การด�าเนนงาน กระบวนการ และวธการด�าเนนงาน สอดคลองกบการจดการ

ภาครฐแนวใหม และสอดคลองกบยทธศาสตรชาตในการสรางความเขมแขง

ของชมชน


82

ภาพท 5 ตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชนฐานราก พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”


83

13.2 ตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชนฐานราก พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

ตวแบบ “ดอกไมไทยนยมยงยนเตบโตบนชมชนฐานรากพงพา

ตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ประกอบดวย 3 สวน ไดแก

1)ดนส�าหรบปลกตนไม ดนในแตละทองถนมความแตกตางกน

การปลกตนไมในแตละพนทจงตองวเคราะหกอนวา ดนของตนเปนอยางไร

ควรใสปยหรอปรบปรงดนอยางไร รวมถงเลอกดอกไมทจะปลกใหเหมาะสม

กบดน ดนส�าหรบปลกตนไมในทนหมายถง “ความตองการของประชาชน”

ซงการบรหารงานภาครฐตองม งตอบสนองความตองการของประชาชน

ทแตกตางกน น�าไปสการออกแบบกระบวนการท�างานและการท�าโครงการ

ทแตกตางกน ปจจยหนงทมผลตอความตองการของประชาชน คอ บรบททพก

อาศย เพราะประชาชนทอยในชมชนชนบท และชมชนเมองจะมความตองการ

ทแตกตางกน

2)ปย น�า และการปรบสภาพดน นอกจากดนในการปลกตนไม

ทแตละทองถนมดนไมเหมอนกนแลว การใหปย น�า และการปรบสภาพดน

ของแตละทองถนจงตองแตกตางกนดวย กลาวคอ พชตองการธาตอาหารหลก

(ซงไดแก ไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยม) เหมอนกน แตปรมาณ

ความตองการจะแตกตางกน นอกจากนดนในแตละทองถนยงตองการ

ธาตอาหาร และการปรบความเปนกรดและดางแตกตางกน

ทงนธาตอาหารหลกเหมอนกบนโยบายทสงการจากรฐบาลทให

ทกพนทด�าเนนการเหมอนกน สวนธาตอาหารเสรม การปรบสภาพดนและ

แนวทางการปฏบตตองใหแตละทองถนปรบการด�าเนนการใหเหมาะสม

กบบรบทของตนเอง


84

3)ใบไมและดอกไม การจะท�าใหดอกไมงอกงามตองมการดแล

ดอกไมทด แมวาดอกไมแตละชนดจะมวธการดแลทเปนเอกลกษณของตนเองแลว

ในแตละทองถนการดแลดอกไมยงแตกตางกนไปดวย

ส�าหรบตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชนฐานราก

พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ใบไมและดอกไม

คอวธการปฏบตเพอใหการด�าเนนโครงการประสบผลส�าเรจ

กลยทธการพฒนาโครงการในอนาคต

ในสวนของกลยทธการจดท�าโครงการนน หนวยงาน/ผจดท�าโครงการ

ในภาพรวมควรมการวางแผนการด�าเนนโครงการตงแตตนจนจบกระบวนการ

เพอใหนโยบายมความชดเจน รวมทงสามารถใชเปนแนวทางใหแกผปฏบตงาน

ในการท�าความเขาใจและออกแบบการปฏบตงานทมความสอดคลองกบบรบท

ของตนเองได ทงนเปาหมายการก�าหนดกลยทธของการจดท�าโครงการภายใต

โครงการไทยนยม ยงยนนน ควรมงเนน“การพฒนาประชาชนใหมความคด

ทจะเรยนร และปรบตวเพอใหอยในสงคมโลกไดอยางมความสข (Global

Literacy) ดวยการระเบดจากภายใน รวมถงการสงเสรมใหประชาชน

มคณภาพชวตทด” ทงนมขอเสนอแนะดานนโยบายทเกยวของ ดงน

1) ก�าหนดโครงการไทยนยม ยงยน ไวในยทธศาสตรชาต เพอใหเกด

การวางแผนการด�าเนนงานอยางเปนระบบและเปนภารกจหลกในการพฒนา

จงหวดตอไป

2) ผลกดนใหหนวยงานทรวมขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน บรรจ

ภาระงานทตองรบผดชอบในแผนการท�างานดวย

3) ขยายเวลาการด�าเนนงานเปน 1 ป โดยเรมการด�าเนนงานพรอมกบ

ปงบประมาณ และเปนของหนวยงานตาง ๆ ทรวมขบเคลอนโครงการฯ


85

4) ผลกดนใหมการด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน อยางตอเนอง

5) วตถประสงคของโครงการพฒนาคณภาพชวตเพอขบเคลอนเศรษฐกจ

ฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท)

ตองการใหหมบาน/ชมชนด�าเนนงานโครงการแกปญหาอยางเรงดวนและ

ปรบกรอบการด�าเนนโครงการใหเออตอการสรางอาชพ สรางรายได พฒนา

คณภาพชวต และลดความเหลอมล�าในสงคม

6) แนวทางและแผนการด�าเนนโครงการควรมความชดเจนตงแตกอนเรม

โครงการ เพอใหทมงานเหนภาพรวมของโครงการทงหมด รวมถงออกแบบ

การท�างานทสอดคลองกบแตละทองถนได

7) ลดขนตอนการท�างานและการรายงาน โดยมงเนนผลส�าเรจของงาน

มากกวาเนนกระบวนการด�าเนนงาน

สรางการรบรสการมสวนรวม

การสรางการรบร ส การมสวนรวม เปนการสอสารเพอใหประชาชน

ทวประเทศเขาใจเหตผล และความจ�าเปนของโครงการไทยนยม ยงยน รวมถง

แนวทางการด�าเนนงาน นอกจากนควรสอสารเพอสรางความเขาใจกบ

คณะท�างาน และการสอสารเนอหาหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม

ยงยน

สรางทมงาน

การขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน ตองท�าอยางบรณาการ ดวยการ

ใหภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของมารวมด�าเนนการมากทสด รวมถงการสราง

บรรยากาศการท�างานเปนทม และการสรางความเขมแขงของทมต�าบล/ชมชน


86ภาพ

ท 6

พนธม

ตรเพ

อการ

ด�าเน

นงา

นกา

รสงเ

สรมอา

ชพให

แกประ

ชาชน


87

การเพมพนธมตรในการปฏบตงาน ควรมการด�าเนนการใหครอบคลม

มากยงขน โดยเฉพาะการสงเสรมอาชพใหแกประชาชน ซงการด�าเนนงาน

ควรมกระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม

กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม กระทรวงมหาดไทย และกรมการ

พฒนาชมชน เปนผใหความชวยเหลอแกประชาชน ภายใตการสนบสนน

แหลงเงนกจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.)

ธนาคารออมสน และธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

แหงประเทศไทย

สรางแผนพฒนาระยะสนและระยะยาว

การวางแผนการท�างาน (Planning) ทมอ�าเภอควรเชญหนวยงานภาครฐ

ทเกยวของ รวมถงทมต�าบล/ชมชน และผน�าชาวบานมาท�าแผนการท�างาน

รวมกน เพอใหแผนการท�างานด�าเนนไปอยางมประสทธภาพ สามารถ

ตอบสนองตอความตองการและแกไขปญหาหมบาน/ชมชนไดอยางแทจรง

แผนงานการขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน ควรมทงระยะสนและ

ระยะยาว รวมถงหนวยงานทเกยวของควรบรรจแผนการท�างานของโครงการ

ไทยนยม ยงยน ไวในแผนการปฏบตงานของตนเอง

ปรบแผนงบประมาณ

การปรบแผนงบประมาณ โดยระบบงบประมาณควรมเงอนไขพเศษ

ในการพจารณา/อนมตโครงการ เพอใหเกดความยดหยนและรวดเรวในการ

เบกจายงบประมาณ และเหมาะสมกบการจดสรรงบประมาณไปสหมบาน/

ชมชน


88

ปรบระยะเวลาการด�าเนนงานโครงการตามบรบทของพนท

การจดเวทประชาคมควรยดเปาหมายเปนส�าคญ คอ การท�าเวทประชาคม

ยดการทบทวนแผนหมบาน/ชมชน และคดเลอกโครงการทจะท�าภายใต


ตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) สวนการให

ความรหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง ขนอยกบ

ความตองการของทองถน และใชสอสาธารณะในการถายทอดความร เชน

โทรทศน เสยงตามสาย Line Infographic ฯลฯ

ปรบการจดหวขอองคความร 10 เรอง โดยอางองจากขอมล Big Data บรบทพนท

การถายทอดเนอหาหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน

ใน 10 เรอง ควรม 2 ลกษณะ คอ ความรทเปนแกนกลางของประเทศ และ

ความรทพฒนาขนจากความตองการของหมบาน/ชมชน ตลอดจนจดท�า

แผนการด�าเนนการทงในระยะสนและระยะยาว โดยอาศยขอมลตาง ๆ

ทเกยวของ ซงการด�าเนนการทผานมายงไมมการจดท�าขอมลเพอประกอบการ

จดท�าแผนพฒนาของหมบาน/ชมชนตาง ๆ

สรางผน�าชมชน

ในหมบาน/ชมชนตาง ๆ มผน�าหรอผทท�างานเพอหมบาน/ชมชนนอยลง

นอกจากนคนรนใหมยงไมคอยใหความส�าคญทจะมสวนรวมในการพฒนา

หมบาน/ชมชน ดงนนตองพฒนาผน�าชมชนและสาธารณชนใหมสวนรวมกบ

โครงการไทยนยม ยงยน มากขน


89

ตดตามและประเมนผลโครงการ

การก�าหนดตวชวดความส�าเรจของโครงการ ทงนหนวยงาน/ผจดท�า

โครงการในภาพรวมควรมการก�าหนดตวชวดเพอตดตามและประเมนผล

การด�าเนนโครงการทกระยะหรอรายไตรมาส เพอตดตาม ตรวจสอบ

และกระตนการด�าเนนงานใหมประสทธภาพ อยางไรกตาม โครงการไทยนยม

ยงยน เปนโครงการทบรณาการการท�างานทมาจากภาคสวนตาง ๆ ดงนน

การก�าหนดตวชวดความส�าเรจของการด�าเนนงานและโครงการ จงควร

เนนทผลลพธมากกวากระบวนการท�างาน

สรางความ “เขาใจ เขาถง” บรบทพนทดวยการระเบดจากขางใน

กระบวนการพฒนาชมชน เนนใหความรและกระตนประชาชนใหคด

และหาแนวทางการแกไขปญหาดวยตนเอง ซงทมต�าบล/ชมชนตองมทกษะ

การเปนกระบวนกร (Facilitator)

สรางศนยเรยนรและจดการความร

การสรางศนยเรยนรและการจดการความร เกดจากแนวคดทวา โครงการ

ไทยนยม ยงยน เปนโครงการใหม คณะท�างานฯ และผน�าชมชน ตางม

ความเขาใจและมศกยภาพในการปฏบตงานทแตกตางกน การมกรณศกษาทด

และมศนยเรยนรจะท�าใหเกดการเรยนรและพฒนาอยางตอเนอง ซงจะชวยให

การด�าเนนโครงการประสบผลส�าเรจมากยงขน


90

13.3 แนวทางการยกระดบการมสวนรวมของประชาชนตอโครงการไทยนยม ยงยน

เพอเปนการยกระดบการมสวนรวมของประชาชนตอโครงการ

ไทยนยม ยงยน คณะผประเมนไดเสนอแนวทางการยกระดบขางตน โดยม

เปาหมายเพอสรางการมสวนรวมของประชาชนผานเครองมอตาง ๆ โดยม

ขนตอนดงตอไปน


91

ภาพ

ท 7

แนวท

างกา

รยกร

ะดบก

ารมสว

นรว

มขอ

งประ

ชาชน

ตอโค

รงกา

รไทยน

ยม ย

งยน

แนวท

างกา

รยกร

ะดบก

ารมสว

นรว

มขอ

งประ

ชาชน

ตอโค

รงกา

รไทยน

ยม ย

งยน

INFO

RM

เพอท

ราบ

INVOLV

E

เขาร

วม

PUBL

ICPA

RTIC

IPAT

ION

GOAL

เปาห

มาย

การม

สวนร

วม

สอสา

รและ

ประช

าสมพ

นธ

วตถป

ระสง

คและ

ความ

ส�าคญ

ของโ

ครงก

ารผา

นชอง

ทาง

ทหลา

กหลา

ย เพ

อใหก

าร

เขาถ

งประ

ชาชน

ทม

ประส

ทธภา

พมาก

ขน

• ระบ

ตวแท

นชาว

บาน

ใหเข

ามาม

สวนร

วม

ในทม

ขบเค

ลอน

• ก�าห

นดสด

สวนเ

ปน

ระบบ

รอยล

ะของ

จ�า

นวนผ

เขาร

วมใน

แต

ละหม

บาน

โดยก

ารก�า

หนดช

วงตา

มควา

มเห

มาะส

มในแ

ตละ

บรบท

ชมชน

EXAM

PLE

TOOLS

ตวอย

างเค

รองม

อ

• Soc

ial M

edia

(Ins

tagr

am,

Face

book

, Lin

e, Y

outu

be)

• Fac

t she

et• โ

ทรทศ

น• ว

ทย

• Inf

ogra

phic

• ปาย

โฆษณ

า• เ

พลง

• ประ

ชาพจ

ารณ

• ป

ระชา

คมหม

บาน

• Bas

elin

e da

ta

ในสว

นจงห

วด

อ�าเภ

อ แล

ะต�าบ

ล• S

ocio

gram

(soc

ial

netw

ork

anal

ysis)

CONSU

LT

ปรก

ษา

COLL

ABORATE

รวมมอ

EM

POW

ER

สราง

พลง

• จดเ

วทท

1 เพ

อรบ

ขอมล

จากช

าวบา

น ทส

ะทอน

ถงปญ

หาคว

ามตอ

งการ

ปร

ะกอบ

กบขอ

มล

พนฐา

นทมอ

ย • จ

ดท�าห

ลกเก

ณฑ

ใน

การค

ดเลอ

ก โค

รงกา

ร/กจ

กรรม

ด�าเน

นงาน

ตาม

ศกยภ

าพขอ

งผเข

ารวม

ท�า

โครง

การ/

กจกร

รม

และห

าผรบ

ผดชอ

บ หล

ก/รว

ม เพ

อท�าใ

ห บร

รลวต

ถประ

สงค

ตามห

ลกกา

ร 8-

Step

Pr

oces

s (K

otte

r)

• มแผ

นการ

ด�าเน

นงาน

ท โป

รงใส

สาม

ารถต

รวจส

อบได

•

สราง

ความ

รสกก

ารมส

วนรว

ม ใน

การเ

ปนเจ

าของ

ของช

าวบา

น ใน

ชมชน

เพอม

งสกา

รพงพ

า ตน

เองผ

านกา

รเดน

ตามแ

ผน

ชมชน

หลง

ผานก

ระบว

นการ

รว

มคด

ปรกษ

ารวม

มอจา

ก กล

ไกกา

รขบเ

คลอน

นโยบ

าย

ไทยน

ยม ย

งยน

มาแล

ว

ดแลแ

ละปร

กษา

• ประ

ชมกล

ม• ส

�ารวจ

• วเค

ราะห

ฐานข

อมล

• One

-pag

e re

port

• Lo

gical

Fra

mew

ork

• Pro

ject

Man

agem

ent

• คดเ

ลอกส

มาชก

ทมทม

ศกยภ

าพ

ทแตก

ตางก

น• เ

ขาถง

กลมค

นทหล

ากหล

าย• ย

กระด

บโคร

งสรา

งพนฐ

าน

ของช

มชน

• ลดค

วามข

ดแยง

ในชม

ชน• เ

ตรยม

แนวท

างสา

นตอ

แผนพ

ฒนา

ชมชน

ในปต

อไป


92

1) เพอทราบ (Inform) สอสารและประชาสมพนธ เพอแจงใหประชาชน

ทราบถงขอมลโครงการผานชองทางทหลากหลาย

2) เขารวม (Involve) ระบตวแทนชาวบานใหเขามามสวนรวมในทม

ต�าบล/ชมชน และก�าหนดสดสวนตวแทนชาวบานเปนระบบรอยละของจ�านวน

ผเขารวมในแตละหมบาน ตามความเหมาะสมในแตละบรบทชมชน

3) ปรกษา (Consult) จดเวทประชาคมครงท 1 เพอเปดรบฟงปญหา/

ความตองการของชาวบาน ประกอบกบขอมลพนฐานทมอย และจดท�าหลกเกณฑ

ในการคดเลอกโครงการ/กจกรรม

4) รวมมอ (Collaborate) ด�าเนนงานตามศกยภาพของผ เขารวม

โครงการ/กจกรรม และหาผรบผดชอบหลก/รวม เพอใหบรรลวตถประสงค

ตามหลกกระบวนการ 8 ขนตอนของ Kotter ดงน (1) สรางความตระหนกร

(Create a sense of urgency) (2) สรางแกนน�าพนธมตร (Build a guiding

coalition) (3) สรางวสยทศนเชงกลยทธ และความคดรเรมสรางสรรค

(Form a strategic vision and initiatives) (4) รบสมครพนกงานอาสา

ทรวมมอสรางความเปลยนแปลงองคกร (Enlist a volunteer army) (5) บรรล

เปาหมายดวยการท�าลายก�าแพง (Enable action by removing barriers)

(6) สรางชยชนะเลก ๆ ระหวางทาง (Generate short-term wins)

(7) รกษาอตราเรง (Sustain acceleration) และ (8) สรางการเปลยนแปลง

อยางยงยน (Institute change)

5) สรางพลง (Empower) มแผนด�าเนนงานทโปรงใส สามารถตรวจสอบได

และสรางความรสกการมสวนรวมในการเปนเจาของของชาวบาน เพอมงเนน

ใหเกดการพงพาตนเองผานการด�าเนนงานตามแผนชมชน หลงผ าน

กระบวนการรวมคด ปรกษา รวมมอจากกลไกการขบเคลอนนโยบายไทยนยม

ยงยน มาแลว


93

13.4 การประยกตใชตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโต บนชมชนฐานราก พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง”

การประยกตใชตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชน

ฐานราก พงพาตนเองบนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

จากตารางท 9 (น.37) หวหนาทมต�าบล/ชมชนและประชาชน

ตางมความคดเหนเหมอนกนวา ในพนทชนบทมการบรณาการการขบเคลอนงาน/


ตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน มากกวาในพนทเขตเมอง รวมถง

ตารางท 14 (น.54) หวหนาทมต�าบล/ชมชน เหนวาโครงการพฒนาคณภาพชวต

เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนทตามโครงการไทยนยม ยงยน

(หมบาน/ชมชนละสองแสนบาท) ประสบผลส�าเรจในพนทชนบท คาเฉลย

รอยละ 76.80 มากกวาพนทเขตเมอง คาเฉลยรอยละ 72.20 นอกจากน

จากตารางท 15 (น.56 - 57) ประชาชนในพนทชนบทไดใชประโยชน

จากโครงการยอย ทง 6 โครงการมากกวาประชาชนในพนทเขตเมอง

ดงนน การขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน ในระยะตอไป

ตองจ�าแนกชมชนเมองและชมชนชนบทใหได เพราะพนทเขตเมองและ

พนทเขตชนบทมผลตอการด�าเนนโครงการฯทงการบรณาการการขบเคลอนงาน/


ตามแนวทางประชารฐของทมต�าบล/ชมชน และความส�าเรจของโครงการ


บรบทการเปลยนแปลงของสงคมโลกก�าลงมงเขาสการขยายตว

จากชนบทสการเปนเมอง ธนาคารพฒนาเอเชย ASIAN Development Bank

(ADB) ศกษาและเสนอกรอบการขยายตวจากชนบทสการเปนเมองทยงยน

ซงเปนแนวคดทนาสนใจและควรคาแกการถายทอดสกลไกการขบเคลอน

นโยบายไทยนยม ยงยน ทกระดบ โดยมรายละเอยดดงน (Westfall, 2001)


94ภาพ

ท 8

กรอ

บการ

ขยาย

ตวจา

กชนบท

สการ

เปนเม

องทยง

ยน


95

ปจจยน�าเขาทจะเปนปจจยรากฐานของการขยายตวจากชนบท

สเมอง ประกอบดวย ทรพยากรมนษย พนทส�าหรบใชประโยชนในการด�ารงชพ

(โรงเรยน โรงพยาบาล สวนราชการ) โครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจและ

อตสาหกรรม (ยานการคา ตลาด หางสรรพสนคา นคมอตสาหกรรม) โครงสราง

พนฐานทางพลงงาน (โรงไฟฟา ศนยสงไฟฟา) ประปา และระบบขนสงสาธารณะ

(รถ เรอ ราง เครองบน) โดยตองมการออกแบบระบบการปกครองทสงเสรม

ให เกดการเลอนไหลของกจกรรมทางสงคม กจกรรมทางเศรษฐกจ

โดยเปาหมายส�าคญในการขยายจากเขตชมชนชนบทสเขตชมชนเมอง คอ

การยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในพนทใหดยงขนบนสภาพแวดลอม

ทมความพยายามในการจดการขยะและมลพษใหเปนอนตรายตอมนษย

ในระยะยาวนอยทสด

การจดท�ากรอบการขยายตวจากชนบทสการเปนเมองทยงยน

มความมงหวงใหหมบาน/ชมชนเกดความเขมแขง และสวนราชการเกดการ

บรณาการในแตละสวนงาน ใหตอบสนองตอความตองการตรงตามบรบท

พนท ดงนนการวเคราะหบรบทพนท จะสงผลใหการจดบทบาทหนาทและ

องคความรของทมต�าบล/ชมชนเกดความเหมาะสมตามบรบทหมบาน/ชมชน

อยางไรกตาม จากผลการประเมนในหวงเวลาปแรกของการด�าเนนนโยบาย

ทผานมาพบวา การขบเคลอนโครงการยงขาดการแบงประเภทของเขต

ชมชนเมองและเขตชมชนชนบท เนองจากขาดเกณฑในการแบงทชดเจน

ท�าใหการขบเคลอนนโยบายท�าไดไมเตมประสทธภาพ ดงนน คณะผประเมน

ไดประมวลเอกสารในเรองเกณฑการแบงเขตชมชนเมองและเขตชมชนชนบท

และขอเสนอเกณฑในการแบงเขตชมชนเมอง เขตชมชนชนบท ดงน


96

1) ความหนาแนนของประชากรในพนท (จ�านวนคน/ตอตารางเมตร)

(New Zealand, 2006) โดยอตราสวนขนต�า 400 คน ตอตารางกโลเมตร

นบเปนเขตชมชนเมอง 2) ลกษณะโครงสรางประชากร มครบทง 5 ชวงอายในเกณฑขนต�า

ดงตอไปน นบเปนเขตชมชนเมอง (Pateman, 2011)

(1) กลมปฐมวย (0 - 5 ป) รอยละ 10 ของจ�านวนคนในพนท

(2) กลมวยเรยน (5 - 14 ป) รอยละ 20 ของจ�านวนคนในพนท

(3) กลมวยรน/นกศกษา (15 - 21 ป) รอยละ 22 ของจ�านวนคน

ในพนท

(4) กลมวยท�างาน (22 - 59 ป) รอยละ 30 ของจ�านวนคนในพนท

(5) กลมผสงอาย (60 ปขนไป) รอยละ 18 ของจ�านวนคนในพนท 3) อตราการจางงานในเมอง รอยละ 20 ของประชากร นบเปน

เขตเมอง (New Zealand, 2006)

4) การใหบรการขนสงสาธารณะ (รถไฟฟา รถไฟใตดน รถประจ�าทาง

รถโดยสารขนสงมวลชน รถไฟ รถตโดยสารประจ�าทาง และรถแทกซ) (Pateman,

2011)

5) ระดบการเขาถงอนเทอรเนต รอยละ 80 ของประชากรในพนท

นบเปนเขตเมอง (Pateman, 2011)


97

ตารางท 20 ตวอยางแบบฟอรมการประเมนเพอจ�าแนก ความเปนชมชนเมองและชมชนชนบท

หลกการและความคด ผานเกณฑไมผาน

เกณฑ

ผานเกณฑ

รอยละ 50

1.ความหนาแนนของประชากรในพนท1,000คน ตอตารางไมลหรอ400คนตอตารางกโลเมตร

-

2.โครงสรางประชากรในพนท(อาย)ชวงอาย5ชวง-กลมปฐมวย(0-5ป)(รอยละ10ของคน ในพนท)

-กลมวยเรยน(5-14ป)(รอยละ20ของคน ในพนท)

-กลมวยรน/นกศกษา(15-21ป)(รอยละ22ของคนในพนท)

-กลมวยท�างาน(22-59ป)(รอยละ30ของคน ในพนท)

-กลมผสงอาย(60ปขนไป)(รอยละ18ของคน ในพนท)

ครบทกกลมโครงสรางประชากร

ไมมกลมโครงสรางประชากร

โครงสรางประชากร ผานเกณฑ รอยละ 50

3.อตราการจางงานในเขตเมองรอยละ20 ของประชากรในพนทท�างานอยในเขตเมอง

-

4.การใหบรการระบบขนสงสาธารณะการเขาถง และความหลากหลายไดแกรถไฟฟารถไฟใตดนรถประจ�าทางรถโดยสารขนสงมวลชนรถไฟรถตโดยสารประจ�าทางและรถแทกซ

ครบทกการใหบรการของระบบ

ขนสงสาธารณะ

ไมมการใหบรการของระบบขนสงสาธารณะ

มการใหบรการของระบบขนสงสาธารณะ รอยละ 50

5.การเขาถงการใชงานอนเทอรเนต(รอยละ80ของประชากรในพนท)

-

รวม


98

เกณฑทใชในการพจารณาก�าหนดเขตชมชนเมอง เขตชมชนชนบท

จ�าเปนตองอาศยกลไกของกระทรวงมหาดไทยในการคนหาขอมลทจ�าเปน

ของแตละพนท เพอก�าหนดเกณฑทเปนรปธรรม โดยคณะผประเมนขอเสนอ

แนวทางในการก�าหนดการแบงระดบความเปนเขตชมชนเมองและเขตชมชน

ชนบท โดยมแนวทางการพจารณา ดงน

1) เขตชมชนเมอง รอยละ 100 หมายถง เขตพนททผานเกณฑ

ขางตนครบทกขอ

2) เขตชมชนเมอง รอยละ 80 (เขตชมชนชนบท รอยละ 20)

หมายถง เขตพนททผานเกณฑขางตนเกอบทกขอ แตขาดระบบขนสงมวลชน

บางประเภท (ผานเกณฑ 3 - 4 ขอ)


หมายถง เขตพนทดงกลาวรอยละ 50 ผานเกณฑครบทกขอ


หมายถง เขตพนทดงกลาวเกนรอยละ 80 ไมผานเกณฑขางตนเกอบทกขอ

5) เขตชมชนชนบท รอยละ 100 หมายถง เขตพนททไมผานเกณฑ

ขางตนทกขอ


99

ขอเสนอแนะ

14.1 ขอเสนอแนะดานนโยบาย และขอเสนอแนะเพอการน�าไปปฏบต

จากตวแบบ “ดอกไมไทยนยม ยงยน เตบโตบนชมชนฐานราก พงพาตนเอง

บนพนฐานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” สรปขอเสนอแนะดานนโยบาย

และขอเสนอแนะเพอการน�าไปปฏบต ไดดงน

ตารางท 21 ขอเสนอแนะดานนโยบาย และขอเสนอแนะเพอการน�าไปปฏบต

ขอเสนอแนะดานนโยบาย ขอเสนอแนะเพอการน�าไปปฏบต

สรางการรบรสการมสวนรวม

การสอสารโครงการไทยนยมยงยนใหประชาชนทวประเทศรบทราบถงเหตผลและ ความจ�าเปนทตองท�าโครงการ

1. ภาครฐควรใหความส�าคญและใชเวลากบ การสอสารใหหนวยงานตาง ๆ และประชาชนรบร ในชวงกอนเรมโครงการ และประชาสมพนธ อยางตอเนองในระหวางทด�าเนนโครงการ อาจจะเปนสอวดทศน เนอหากระชบ ตรงประเดน เพอใหเหนถงความส�าคญของโครงการและ สรางแรงบนดาลใจใหทกหนวยงานและประชาชนเพอรวมมอกนด�าเนนโครงการใหบรรลเปาหมาย

2. การสอสารทกชองทาง ดวยภาษาทเขาใจงายและกระชบ เชน ท�า Infographic โฆษณาขางรถเมลและรถสาธารณะ เปนตน

14


100


สรางทมงาน

1.การเพมพนธมตร ในการปฏบตงาน

1. การสงเสรมอาชพ ควรเพมพนธมตร จากกระทรวงตาง ๆ ในการด�าเนนโครงการทม ความสอดคลองกบเนอหาของโครงการ กลาวคอ1.1 กระทรวงเกษตรและสหกรณ เพอเปนทปรกษา

อาชพทเกยวของกบการเกษตรและปศสตว 1.2 กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม

เพอใหค�าแนะน�าดานการตลาด และ การพฒนาศกยภาพของกลมตาง ๆ

1.3 กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม เพอพฒนาโครงสรางพนฐานดานการพาณชย อเลกทรอนกส (E-Commerce) การพฒนาศกยภาพของกลมตาง ๆ และการจดหาสญญาณอนเทอรเนต (Wi-Fi) ราคาถก ใหแกประชาชน

1.4 ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ธนาคารออมสน และธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลาง และขนาดยอมแหงประเทศไทย เพอสนบสนนแหลงเงนกราคาถกใหแกกลมตาง ๆ

2. องคกรปกครองสวนทองถน สนบสนนทรพยากร รวมถงใหค�าแนะน�าดานการเขยนแบบและ ใหค�าแนะน�าการกอสรางตาง ๆ

3. การด�าเนนงานควรมสถาบนการศกษาในพนท เขารวมเปนคณะท�างานทงในระดบทมจงหวด ทมอ�าเภอและทมต�าบล/ชมชน


101


2.การสอสารเพอสราง ความเขาใจกบคณะท�างานดวยการใหคณะท�างานทกภาคสวนและทกคนทเกยวของรบทราบเปาหมายและแนวทางปฏบตเหมอนกน

1. การสอสารเพอสรางความเขาใจกบคณะท�างาน ดวยการใหคณะท�างานทกภาคสวน และทกคน ทเกยวของ รบทราบเปาหมายและแนวทางปฏบต เหมอนกน ผานหนงสอราชการ การประชม และการอบรม

2. การจดท�าคมอการปฏบตงาน 3. ระหวางการท�าโครงการ กอนทสวนกลางจะท�าขาว

หรอสอสารใหแกประชาชนรบทราบ ควรท�า ความเขาใจกบคณะท�างานตาง ๆ เพอใหคณะท�างานสามารถสอสารและรบชวงตอนโยบายไปสประชาชนได

3.การสรางทมงาน 1. โครงการไทยนยม ยงยน ควรถกก�าหนดใหอย ในงานประจ�า และเปนงานตามภารกจหลกของ หนวยงานตาง ๆ เพอใหการด�าเนนงานของ หนวยงานราชการทรบผดชอบมกรอบ การด�าเนนงานทชดเจน สามารถปฏบตงานได โดยไมเกดความกงวลใจ ซงจะท�าให การปฏบตงานมประสทธภาพมากขน

2. การวางแผนใหการท�างานโครงการไทยนยม ยงยน เปนงานประจ�าของจงหวดและอ�าเภอ เพอใหหนวยงานภาครฐทเกยวของไดวางแผนการลงพนท รวมกน ซงจะท�าใหการท�างานของภาครฐในพนทเปนแบบบรณาการและไมเรยกประชมชาวบานบอยจนเกนไป รวมถงท�าใหเจาหนาทภาครฐ ทเกยวของไมแบกภาระการท�างานมากจนเกนไป

3. การบรณาการ/เตรยมความพรอมของผรวม ขบเคลอนโครงการในระดบตาง ๆ ควรม การก�าหนดบทบาททชดเจนในแตละพนททตอง รบผดชอบการขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน ครงตอไป เนองจากทมต�าบล/ชมชนบางพนท ตองรบผดชอบหลายต�าบลและในแตละต�าบล มหลายหมบาน


102


4. ทมต�าบล/ชมชน ควรแบงหนาทภายในทม โดยในแตละเวทควรมวทยากรทรบผดชอบ เรองนน ๆ และวทยากรควรเตรยมการสอน เพอใหผฟงเขาใจเนอหา ไมควรใหรบผดชอบเนอหารวมกนและแบงกนสอนโดยไมมเจาภาพ และไมไดเตรยมการสอน

4.การพฒนาความร ความสามารถของทมงาน

1. การพฒนาทมต�าบล/ชมชน และทมตาง ๆ ใหมความเขาใจในโครงการ เนอหาทตองถายทอด ใหกบประชาชน ทกษะการเปนวทยากร และ ทกษะการเปนกระบวนกร (Facilitator)

2. ทมงานระดบจงหวด ควรท�าหนาทเปนพเลยง ทมอ�าเภอและทมต�าบลใหมากยงขน รวมทง ควรลดบทบาทการสงการและตดตามมาเปนการใหค�าแนะน�าและค�าปรกษามากขน นอกจากนทมจงหวดควรลงพนทใหมากยงขนเพอเปนการแสดงถงความสนใจและเอาใจใสของทมงานระดบจงหวด

3. การพฒนาผน�าหมบาน/ชมชน รวมถงนกศกษาทมาชวยงานโครงการไทยนยม ยงยน ใหเขยนโครงการ บรหารโครงการและมความรเรอง งบประมาณ

5.การสรางทมเสรม(SuperTeam)ในจงหวด เพอสนบสนนการท�างาน ของทมต�าบล/ชมชน

1. การมผชวยในการเขยนโครงการและแบบกอสรางใหชาวบาน

2. การจดจางนกศกษาชวยงานหรอลกจางชวคราวในกลมทใกลจบการศกษา หรอเพงจบการศกษา 1 คน/ต�าบล เพอด�าเนนการในสวนของเอกสารการเบกจาย การบนทกขอมล สนบสนนการท�ารายงาน และสนบสนนการจดเวทประชาคม


103


3. การสรางทมระดบจงหวด ทมความสามารถ ในดานการตลาดหรอเปนผแทนจากหอการคาจงหวด เพอใหเปนศนยกลางการใหค�าปรกษาดานการตลาดทมความเฉพาะเจาะจงส�าหรบโครงการในจงหวดนน ๆ

4. ในทมต�าบล/ชมชน ควรมผใหค�าปรกษาดาน การตลาดทสามารถลงเปนกลมด�าเนนการจดการใหค�าแนะน�าดานการตลาด รวมถงชองทาง การจดจ�าหนายสมยใหมทมความเฉพาะเจาะจงในแตละหมบาน/ชมชนได

5. การพจารณาจดตงทมปฏบตการทมความ เฉพาะเจาะจงส�าหรบการด�าเนนการโครงการ ในพนท เพอลดภาระงานประจ�าของเจาหนาท ทมต�าบล โดยทมทจดตงขน อาจถกจดตงในรปแบบ ทคลายคลงกบทมงานนวตกรรม (innovation team) ทมหนาทเฉพาะเจาะจงในการชวยเหลอประชาชนในหมบาน/ชมชน หาเหตของปญหา (root cause) คดวเคราะหวธการด�าเนนการ แกปญหาทเหมาะสม รวมทงชวยวางแผน การด�าเนนการใหมความยงยนในระยะยาว โดยทมนมอยในทกจงหวดและท�าหนาท เปนศนยกลางขอมลทเกยวของกบโครงการ และมหนาทรบผดชอบในการใหขอมล รวมทงรายละเอยดยอยภายใตกรอบความร ทง 10 เรอง และชวยแกไขขอสงสยหรอปญหา ทมความเฉพาะเจาะจง เพอใหการท�างาน ของทมต�าบล/ชมชนมประสทธภาพมากยงขน


104


สรางแผนพฒนาระยะสนและระยะยาว

การสรางแผนพฒนาระยะสนและระยะยาว

การวางแผนการท�างาน (Planning) ทมอ�าเภอ ควรเชญหนวยงานภาครฐทเกยวของ รวมถง ทมต�าบล/ชมชน และผน�าชาวบานมาท�าแผน การท�างานรวมกน เพอใหแผนการท�างานด�าเนน ไปอยางมประสทธภาพ สามารถตอบสนองตอ ความตองการและแกไขปญหาหมบาน/ชมชน ไดอยางแทจรง แผนงานการขบเคลอนโครงการ ไทยนยม ยงยน ควรมทงระยะสนและระยะยาว รวมถงหนวยงานทเกยวของควรบรรจแผน การท�างานของโครงการไทยนยม ยงยน ไวในแผนการปฏบตงานของตนเอง

ปรบแผนงบประมาณ

การปรบแผนงบประมาณ 1. การหารอกบส�านกงบประมาณ ผตรวจการแผนดน ฯลฯ เพอแกไขปญหาการเบกจายงบประมาณ (การยกเวนขอจ�ากดเรองระเบยบตาง ๆ)

2. การจดสรรงบประมาณโครงการพฒนาคณภาพชวต เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากในพนท ตามโครงการไทยนยม ยงยน (หมบาน/ชมชนละ สองแสนบาท) ตามความตองการ/จ�าเปน หรอจดสรรตามขนาดหมบาน/ชมชนจ�าแนกเปน ขนาดเลก กลาง ใหญ

3. การจดเตรยมงบประมาณส�าหรบการด�าเนนโครงการ พรอมกบระเบยบเบกจาย/เอกสารตาง ๆ อยางชดเจน ยดหยน และมกระบวนการเบกจายทรวดเรว โดยมหนวยงานทรบผดชอบ เรองงบประมาณเพยงหนวยงานเดยว

4. การจดสรรงบประมาณใหครอบคลมและเพยงพอตอการด�าเนนงาน เชน คาอปกรณ การจดเลยงอาหาร เปนตน


105


5. การออกแบบระบบการเบกจาย และเอกสารตาง ๆ ใหสะดวกตอการเบกจายของชาวบาน พรอมม คมอระเบยบงบประมาณและตวอยางการท�าเอกสารเบกจาย ใหชาวบานเขาใจไดงาย

6. การก�าหนดกลไก วธการตรวจสอบขนตนเกยวกบการใชงบประมาณโครงการ โดยสรางทมตรวจสอบ จากเจาหนาทระดบจงหวด ใหเปนผตรวจสอบความโปรงใสและปองกนการทจรต

ปรบระยะเวลาการด�าเนนงานโครงการตามบรบทของพนท

การใหทางเลอกในการจด ระยะเวลาการด�าเนนงานโครงการตามบรบทของพนท

1. ระยะเวลาในการด�าเนนการควรมการก�าหนดแบบกวาง โดยใหผรบผดชอบในพนทก�าหนดปฏทนการท�างานไดดวยตนเอง เพอใหสอดคลองกบบรบทของแตละภาค

2. การปรบเวลาการด�าเนนงาน (โดยเฉพาะการท�าเวทประชาคม) ใหสอดคลองกบวถชวตของคน ในหมบาน/ชมชน เชน ท�าเวทหลงเวลา ทประชาชนเลกงาน หรอระยะเวลาตองไมตรงกบการเกบเกยวผลผลตทางการเกษตร เปนตน อยางไรกตามระยะเวลาในการจดท�าเวทประชาคมควรจดใหเหมาะสมกบการด�าเนนงานของหนวยงานทรบผดชอบ เพอใหระยะเวลา ในการจดเวทประชาคมสอดคลองตามบรบทชมชนและระยะเวลาทหนวยงานราชการ มความพรอมในการด�าเนนงาน

3. การก�าหนดรอยละของผเขารวมเวทประชาคมควรแบงสดสวนตามขนาดของหมบาน

4. การท�าเวทประชาคมตองจดในวนทหมบาน/ชมชนมการจดเวทประชาคมประจ�าเดอน


106


ปรบการจดหวขอองคความร10เรองโดยอางองจากขอมลBigDataบรบทพนท

1.การจดท�าความรทเปน แกนกลางของประเทศ

1. การก�าหนดแผนการสอน/แผนการถายทอด หลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง เพอใหกระบวนการอบรมของ ทมวทยากรมมาตรฐานทเหมอนกนทกทม

2. การจดอบรมเพมเตมความรใหกบทมวทยากร ทงในดานเนอหาความร ทกษะการเปนวทยากร รวมถงทกษะการเปนกระบวนกร (Facilitator)

3. การใชวธการทหลากหลาย (นอกจากการจดเวทประชาคม) เพอพฒนาประชาชนตามหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ทง 10 เรอง เชน การรณรงคผานสอสาธารณะ สอตามสายและวทยชมชน รวมถงการจดนทรรศการ ในชมชน เปนตน

4. การจดท�าวดทศนเปนสอในการใหความร ทง 10 เรอง โดยเปนวดทศนทสน กระชบ เนอหา เหมาะกบประชาชน ทงนวดทศนควรมขนาดไฟล ไมใหญมาก เพอใหทมต�าบล/ชมชนสามารถเปดใหประชาชนดในเวทประชาคม และเผยแพร ผาน Line ของหมบาน/ชมชนได

5. การเพมความเขมขนของการปรบกระบวนทศนของประชาชนตามหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ทง 10 เรอง โดยเฉพาะ การด�าเนนชวตตามหลกปรชญาของ เศรษฐกจพอเพยง การหลกเลยงการใชยาเสพตด และการสรางสถาบนครอบครวใหเขมแขง

6. ประเดนเรองยาเสพตดควรใหสวนราชการทเกยวของท�าหนาทเปนวทยากรในเวทประชาคม


107


2.การใหทางเลอกในการจดหวขอองคความรตาม ความตองการของหมบาน/ชมชน

1. การใหความรหลกการ/แนวคดของโครงการไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง ขนอยกบความตองการของทองถน และใชสอสาธารณะในการถายทอดความร เชน โทรทศน เสยงตามสาย Line Infographic ฯลฯ

2. ทมจงหวดและทมอ�าเภอควรชวยทมต�าบล/ชมชน ในการจดท�าเนอหาหลกการ/แนวคดของโครงการ ไทยนยม ยงยน ใน 10 เรอง รวมถงจดท�าสอ การถายทอดความรใหเขากบบรบทของแตละจงหวด

3. การเปดโอกาสใหทมต�าบล/ชมชนสามารถเลอกเนอหาความร ในการน�าไปถายทอดไดเอง ในแตละครง ภายใตเงอนไขทวา ความรทง 10 เรอง จะตองถกถายทอด แตไมเนนการจดเรยงล�าดบ กอนหลง เพอใหเกดความสอดคลองกบสถานการณของหมบาน/ชมชน

4. การเปดโอกาสใหแตละชมชนเพมเนอหา ตามความสนใจของตนเองและความตองการ ของชมชน เชน เพมเรองครอบครวอบอน การกาวสสงคมผสงอาย และการอยรวมกน ในสงคมทมความหลากหลายทางเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม

3.การจดท�าขอมลและ การน�าขอมลมาใช เพอพฒนาการด�าเนนงาน

1. การพฒนาคณะท�างานในเรองเทคโนโลยดจทล รวมทงการน�าเทคโนโลยเหลานน มาปรบประยกตใช เพอชวยใหการด�าเนนการของโครงการมประสทธภาพ มากยงขน ทงน ไมไดหมายถงการใชแอปพลเคชน (application) ในการแกปญหาเพยงอยางเดยวหากแตจ�าเปนตองเนนการประยกตใชเครองมอ ดจทลพนฐาน รวมทงโปรแกรมพนฐานตาง ๆ เชน Microsoft Excel และ Microsoft PowerPoint เพอชวยในการวเคราะหขอมล หรอจดท�าสอประชาสมพนธแบบงาย ๆ ได


108


2. การพฒนาผแทนของทมต�าบล/ชมชน และผแทนคณะท�างานของหมบาน/ชมชนในการจดท�า ฐานขอมลของหมบาน/ชมชน และการใชฐานขอมลเพอออกแบบการพฒนาของหมบาน/ชมชน

3. การจดท�าแพลตฟอรม (Platform) หรอรปแบบการจดเกบขอมลทเปนมาตรฐาน พรอมคมอ การใชงาน

4. การเพมชองทางในการเสนอความตองการในการ แกไขปญหาอน ๆ เพมเตมดวย เพอใหทนตอกระแสการพฒนาและการเจรญเตบโตทกาวไปขางหนาอยางรวดเรว โดยอาจเพมชองทางในการเสนอปญหาและความตองการผานชองทาง การสอสารแอปพลเคชน Line Facebook หรอ อาจเปนแอปพลเคชนอน ๆ ทจดท�าขนมาโดยเฉพาะ ซงหากสามารถด�าเนนการไดกจะชวยใหการเสนอปญหาความตองการมความครอบคลม ในทกกลมวย กลมอาชพ ฯลฯ แมวาจะไมสามารถ เขารวมประชมในเวทประชาคมได แตกสามารถ มสวนรวมในการเสนอขอมลความตองการได

สรางผน�าชมชน

การสรางผน�าชมชน ภาครฐควรพฒนาองคความร เพมศกยภาพของคนในชมชนใหเขมแขง มความพรอมทจะเขาไปมสวนรวมในการก�าหนดทศทางของการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การบรหารจดการทรพยากร ธรรมชาตและการดแลรกษาสงแวดลอมใหยงยน

ตดตามและประเมนผลโครงการ

การก�าหนดตวชวดความส�าเรจของโครงการ

การก�าหนดใหมตวชวดจากสวนกลางเปนแกนหลกในการยดถอปฏบต สวนรายละเอยดยอยควรให ผทด�าเนนการในพนทเปนผก�าหนดเอง ทงนตวชวดจากสวนกลาง ไดแก


109


1. โครงการทจดท�า มผรบผดชอบหรอดแลใหเกดการใชประโยชน

2. ประชาชนไดใชประโยชนจากโครงการทถกคดเลอก มาด�าเนนการ

3. การตอยอดโครงการ เชน ประชาชนเหนวามศาลา จงไปสรางลานขายของเพอใชประโยชนจากการ มศาลา มวนมอเตอรไซคเพอใหบรการคนในชมชน เปนตน

สรางความ“เขาใจเขาถง”บรบทพนทดวยการระเบดจากขางใน

1.เปาหมายของการพฒนา:ควรพฒนาประชาชน ผน�าชมชนและคณะท�างานฯใหมความคดทจะเรยนรและปรบตวเพอใหอยในสงคมโลกไดอยางมความสข

1. การพฒนาทมต�าบล/ชมชน และผน�าหมบาน/ชมชนใหมความรในเรอง การพฒนาชมชน ของตนเอง รวมทงกระบวนการพฒนาทเนน การระเบดจากขางใน ดวยกระบวนการเขาใจ เขาถง และพฒนา

2. การพฒนาประชาชนใหมความคดทจะเรยนร และ ปรบตวเพอใหอยในสงคมโลกไดอยางมความสข

2.การสรางการระเบดจากขางใน 1. การสรางการมสวนรวมของประชาชนในการเลอก ตดสนใจและบรหารโครงการภายใตความตองการ ของหมบาน/ชมชน ดวยการสรางกระบวนการ มสวนรวม และรบฟงความตองการของประชาชน ในแตละพนทเปนหลก

2. การวางกลไกการท�างานเพอพฒนาหมบาน/ชมชน ดวยการสรางการมสวนรวมระหวางประชาชน สวนราชการ และองคกรปกครองสวนทองถน

3. การขบเคลอนโครงการไทยนยม ยงยน ควรวางแผน การท�างานทบรณาการรวมกบชาวบานมากขนและใหชาวบานสามารถขบเคลอนโครงการ/กจกรรมไดดวยตนเอง โดยหนวยราชการและ ทมต�าบล/ชมชนเปนผสนบสนน สงเกตการณ และตอบขอสงสยตาง ๆ


110


สรางศนยเรยนรและจดการความร

การถอดบทเรยนกรณศกษาทดและพฒนาสอการเรยนร

1. ทมจงหวดและทมอ�าเภอ ควรท�าเวทสรปบทเรยนการด�าเนนงานของทมต�าบล/ชมชน ทงระหวางและหลงการด�าเนนโครงการ เพอกระตน การท�างานของทมต�าบล/ชมชน รวมถง เพอแลกเปลยนเรยนรและพฒนาแนวทาง การด�าเนนงานของทมต�าบล/ชมชน

2. คดเลอก ถอดบทเรยน และจดท�าสอเผยแพร ของหมบาน/ชมชน ตวอยางของการด�าเนนโครงการหมบาน/ชมชนละสองแสนบาท พรอมสรางศนยเรยนรในแตละจงหวด เพอเปนแหลงเรยนรของคณะท�างานและชาวบาน

3. คดเลอกทมต�าบล/ชมชนตนแบบ พรอมถอด บทเรยนและท�าสอเผยแพร

14.2 ขอเสนอแนะดานวชาการ

1) การวจยครงนเปนการประเมนผลโครงการไทยนยม ยงยน

ในภาพรวมทวประเทศ ท�าใหอาจไมครอบคลมรายละเอยดทงหมด หากจะ

ศกษาวจยในครงตอไป ควรด�าเนนการ ดงน (1) เนนประเดนทมความเกยวของ

และมความส�าคญตอการน�าไปปรบใชเพอการพฒนาประเทศใหมากขน

(2) เนนศกษาหาพนทตนแบบในการด�าเนนกจกรรมตามโครงการทประสบ

ผลส�าเรจ เพอน�ามาใชเปนตนแบบในการด�าเนนงานใหแกพนทอน ๆ ตอไป

(3) เนองจากการวจยครงนใช CIPPS Model เปนแนวทางในการศกษา

ควรเพมตวแปรการศกษาใหมผลการศกษาไปจนถงผลลพธ (Outcome) ทเปน

รปธรรม เกดขนจรง และมการตอยอดการด�าเนนโครงการฯ ทเหนชดและ

เปนทประจกษ หลงจากการด�าเนนโครงการฯ แลวเสรจ เพอหาขอสรป

ผลการด�าเนนงานใหมความชดเจนมากยงขน


111

2) ภาครฐควรปรบมมมองเกยวกบประชาชนวาเปรยบเสมอนลกคา

ใหความส�าคญตอกระบวนการทม งเนนลกคาเปนศนยกลาง (Customer

Centric) และใชหลกทางการตลาดเขามารวม โดยเรมจากการดงจดแขงของ

แตละชมชนและประเมนศกยภาพของชมชนโดยเปรยบเทยบกบชมชนอน

ในบรบทเดยวกนใหทราบถงสงทชมชนยงตองมการพฒนา (Positioning

Strategy) เพอใหคนในชมชนสามารถตระหนกและแกปญหาไดดวยตนเอง

3) การพจารณาวางแผนนโยบายควรมความทนสมยและกระชบ

(lean) โดยอาจด�าเนนการโครงการตาง ๆ ในรปแบบ Agile เพอใหเกด

ความคลองตวในการด�าเนนการตาง ๆ มากยงขน ภายใตการสนบสนน

ดานขอมลและการวเคราะหขอมลจากสวนกลาง จะเปนสวนชวยใหการแกไข

ปญหาทคลายคลงกนแตตางพนทกน สามารถด�าเนนการไดอยางรวดเรว และ

ประหยดงบประมาณลงได

4) ความเปนสงคมเมองและสงคมชนบทมผลตอการมสวนรวม

ในโครงการไทยนยม ยงยน ดงนนควรท�าการศกษากระบวนการสรางการม

สวนรวมในโครงการไทยนยม ยงยน ของสงคมเมองและสงคมชนบท

5) การจดการภาครฐแนวใหม ม งพฒนาคณภาพการใหบรการ

ประชาชนทดขน รวมถงมงประสทธภาพและความคมคาในเชงภารกจของรฐ

และไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจ�าเปน การด�าเนนโครงการไทยนยม

ยงยน มวตถประสงคประการหนง คอ บรณาการการขบเคลอนงาน/โครงการ

ของหนวยงานตาง ๆ ทมเปาหมายลงพนทในระดบหมบาน/ชมชน รวมกน

ตามแนวทางประชารฐโดยมงใหเกดผลสมฤทธ พฒนาและแกไขปญหาในมต

ดานเศรษฐกจ สงคม และความมนคง แตการด�าเนนงานยงพบอปสรรคส�าคญ

คอ (1) วธการบรณาการขอมลและทรพยากร (2) การแกไขและวางระเบยบ

ทางการเงนทเหมาะสมกบการกระจายโครงการสประชาชน และ (3) การก�าหนด

ตวชวดผลของโครงการทเนนผลลพธมากกวาดานกระบวนการ


112

6) การศกษาแนวทางการพฒนาใหทมจงหวดและทมอ�าเภอ

เปนศนยกลางในการบรณาการการด�าเนนงานในพนทในระดบจงหวดและอ�าเภอ

รวมถงควรศกษาใหทมจงหวดและทมอ�าเภอมความคดเชงรกทจะขบเคลอน

โครงการไทยนยม ยงยน โดยการออกแบบการท�างานดวยตนเองมากกวา

การรอรบค�าสงจากสวนกลาง ทงนอาจก�าหนดสมรรถนะ (Competency)

พฒนาทมจงหวด ทมอ�าเภอ และทมต�าบล/ชมชน ใหเปนผประกอบการรฐกจ

(Public Entrepreneurship)

7) การด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน ควรเปนนโยบายดานอปสงค

(Demand-side Policy) มากกวานโยบายดานอปทาน (Supply-side Policy)

การด�าเนนการภาครฐควรกระตนใหหมบาน/ชมชนคดและระเบดจากภายใน

ซงเปนกระบวนการทตองใชระยะเวลานาน การด�าเนนโครงการไทยนยม ยงยน

จงไมควรก�าหนดระยะเวลาวาหมบาน/ชมชนตองด�าเนนการเมอไร แตควร

เปดรบขอเสนอโครงการเปนระยะ ๆ เพอใหหมบาน/ชมชนเสนอโครงการ

เมอมความพรอม

8) การศกษาโครงสรางทเหมาะสมของทมต�าบล/ชมชน ทงจ�านวน

สมาชก บทบาทหนาท และการท�าใหทมต�าบล/ชมชน มสถานะทถกตอง

ตามกฎหมาย รวมถงการดแลดานคาตอบแทน และการพฒนาศกยภาพของ

ทมต�าบล/ชมชน

9) ขอเสนอเกยวกบการจ�าแนกความเปนชมชนเมองและชมชน

ชนบทในการประเมนผลครงน เปนเกณฑทเสนอประกอบการพจารณา ดงนน

การน�าไปใช ควรศกษาตวชวดความเปนชมชนเมองและชมชนชนบท

อยางละเอยด พรอมกบวเคราะหขอมลทม ตลอดจนเลอกวธการและเกณฑ

การจ�าแนกชมชนเมองและชมชนชนบทใหสอดคลองกบบรบทของแตละพนท


113


114


115

วชร พฤกษกานนท. (2549). สถตเศรษฐศาสตรเชงประยกต. เชยงใหม : คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

John Kotter. 8-STEP PROCESS. Retrieved from https://www.kotterinc.com/8-steps-process-for-leading-change/

McConnell, A. (2010). Policy Success, Policy Failure and Grey Areas In-Between. International Public Policy. 30 (3), 345-362.

Michael Ratcliffe, C. B. (2016, December). Defining Rural at theU.S.CensusBureau. Retrieved from United States Census Bureau : https://www.census.gov/geo/reference/urbanrural.html

New Zealand, S. (2006). Urban/RuralProfile(experimental)Classification Categories. Retrieved from Stats NZ: http://archive.stats.govt.nz/methods/classifications- and-standards/urban-rural-profile-experimental-class-categories.aspx

Pateman, T. (2011, June 01). Ruralandurbanareas:comparinglivesusingrural/urbanclassifications. Retrieved from https://link.springer.com/article/10.1057/rt.2011.2# App1

Stufflebeam, D. L., Foley, W. J., Gephart, W. J., Guba, E. G., Hammond, R. L., Merriman, H. O., & Provus, M. (1971). EducationalEvaluationandDecision-making. Itasca, Ill.: Peacock.

Westfall, M. S. (2001, August). Urbanindicatorsformanagingcities. Retrieved from Asian Development Bank: https://www.adb.org/sites/default/files/publication/30020/ urbanindicators-managing-cities.pdf

บรรณานกรม


116

จดท�ำโดยกระทรวงมหำดไทยรวมกบ สถำบนบณฑตพฒนบรหำรศำสตร

รายงานสรุปฉบับผู้บริหาร (executive summary)...1....

Documents