กลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษในนวนยายเรองสแผนดน

โดย

นางสาวสตรรตน ไกรออน

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาภาษาและการสอสารระหวางวฒนธรรม

ภาควชาภาษาตะวนตก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

กลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษในนวนยายเรองสแผนดน

โดย

นางสาวสตรรตน ไกรออน

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาภาษาและการสอสารระหวางวฒนธรรม

ภาควชาภาษาตะวนตก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

STRATEGIES FOR TRANSLATING THAI CULTURAL WORDS INTO ENGLISH

IN THE NOVEL FOUR REIGNS

By

Miss Satreerat Krai-on

An Independent Study Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for

the Degree Master of Arts Program in Language and Intercultural Communication

Department of Western Languages

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ

สมดกลาง

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหการคนควาอสระเรอง “กลวธการแปล

คาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษในนวนยายเรองสแผนดน” เสนอโดย นางสาว

สตรรตน ไกรออน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาภาษาและการสอสารระหวางวฒนธรรม

……...........................................................

(รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท..........เดอน.................... พ.ศ. ..........

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ

ผชวยศาสตราจารย ดร.ปาจรย นพาสพงษ

คณะกรรมการตรวจสอบการคนควาอสระ

.................................................... ประธานกรรมการ

(อาจารยพรสวรรค ตรพาสย)

............/.............../..............

....................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ปาจรย นพาสพงษ)

............/.............../..............

สำนกหอ

สมดกลาง

ง

52113325: สาขาวชาภาษาและการสอสารระหวางวฒนธรรม คาสาคญ: กลวธการแปล/เทคนควธการแปล/คาทางวฒนธรรม สตรรตน ไกรออน: กลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ

ในนวนยายเรองสแผนดน. อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ: ผศ.ดร.ปาจรย นพาสพงษ. 74 หนา. การศกษากลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษในครงน ม

วตถประสงค 3 ประการคอ เพอศกษากลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปน

ภาษาองกฤษ เพอศกษาเทคนควธการแปลทผแปลนามาใชแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปน

ภาษาองกฤษ และเพอศกษาและวเคราะหความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการ

แปล โดยศกษาผานนวนยายเรองสแผนดนตนฉบบภาษาไทย และฉบบแปลภาษาองกฤษโดยตล

จนทร ผลการวจยในสวนของกลวธการแปล พบวา มการใชกลวธการแปลแบบตรงตวมากทสด รองลงมาคอการแปลแบบเอาความ และการทบศพท ตามลาดบ นอกจากน ยงพบกลวธการแปลแบบอนๆ แบงเปน 2 กลวธไดแก การไมแปลหรอการละคา และการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว สวนการศกษาเทคนควธการแปล พบวามการใชเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสด รองลงมาไดแก การแปลแบบพอเพยง การแปลแบบครบ การแปลแบบดดแปลง และการแปลแบบอางองขอมลดงเดม ตามลาดบ นอกจากนยงพบเทคนควธการแปลแบบอนๆ ไดแก การใชคาทบศพทในประโยคเสมอนคาภาษาองกฤษโดยไมมการขยายความเพมเตม และเมอศกษาและวเคราะหความสมพนธระหวางกลวธการแปลกบเทคนควธการแปลแลว พบวากลวธการแปลแบบตรงตวม

ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบครบมากทสด กลวธการแปลแบบเอาความ การทบศพท และการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตวมความสมพนธกบเทคนควธการแปลเดยวกน คอ มความสมพนธเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสด สวนกลวธการไมแปลหรอการละคาม

ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบพอเพยงมากทสด ภาควชาภาษาตะวนตก บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2556 ลายมอชออาจารยทปรกษาการคนควาอสระ........................................

สำนกหอ

สมดกลาง

จ

52113325: MAJOR: (LANGUAGE AND INTERCULTURAL COMMUNICATION)

KEY WORD: TRANSLATION STRATEGIES/CULTURAL WORDS

SATREERAT KRAI-ON: STRATEGIES FOR TRANSLATING THAI CULTURAL

WORDS INTO ENGLISH IN THE NOVEL FOUR REIGNS. INDEPENDENT STUDY ADVISOR:

ASST. PROF. PAJAREE NIPASPONG, Ph.D. 74 pp.

This research is a study on strategies for translating Thai cultural words into English

through a Thai novel named “Si Pan Din” or “Four Reigns” translated by Tulachandra. The

objectives are; 1) to study strategies in translating Thai cultural words into English, 2) to study

techniques in translating Thai cultural words into English and 3) to analyze the relationship

between those strategies and techniques.

The finding shows that the most frequently used strategies for translating Thai

cultural words into English include literal translation, free translation and

transcription/transliteration strategy, respectively. It is also found two additional strategies, which

are omission and the combination of transcription/transliteration and literal translation strategy.

Regarding translation techniques, the finding reveals that the most frequently used techniques are

elaboration technique, summarizing technique, complete translation technique, adjustment

technique and giving reference technique, respectively. Moreover, it is found an additional

technique, which is the use of transcription/transliteration word in English sentence without

explanation. For the relationship between translation strategies and techniques, the result shows

that literal strategy is mostly related to complete translation technique. Free translation strategy,

transcription/transliteration strategy and the combination of transcription/transliteration strategy

and literal translation strategy are mostly related to elaboration technique. Omission strategy is

totally related to summarizing technique.

Department of Western Languages Graduate School, Silpakorn University

Student's signature........................................ Academic Year 2013

Independent Study Advisor's signature........................................

สำนกหอ

สมดกลาง

ฉ

กตตกรรมประกาศ งานวจยฉบบนสาเรจลลวงไปไดดวยด เพราะไดรบความกรณาจากผชวยศาสตราจารย ปาจรย นพาสพงษ ซงเปนอาจารยทปรกษาการคนควาอสระของขาพเจาทไดใหความชวยเหลอและสละเวลาอนมคาในการใหคาแนะนาทเปนประโยชนอยางยง ขอขอบพระคณอาจารย ดร. พนดา บญทวเวช ทไดชวยแนะนาทฤษฎทเกยวของและมความจาเปนอยางยงในการศกษาของขาพเจา และขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร. จารวรรณ จรนทรานนท ทแนะนาแนวคดในการทาวจยใหแกขาพเจาและคอยตดตามใหคาปรกษาในการทางานวจยตลอดมา ขอขอบพระคณเจาของหนงสอ เอกสารทางวชาการ และวทยานพนธทกเลมทชวยใหงานวจยฉบบนมความสมบรณมากขน รวมไปถงบดา มารดาของขาพเจาและเพอนๆ รวมสาขาวชาทกทานทใหคาปรกษาและเปนกาลงใจในการทางานใหสาเรจลลวงไปดวยด บคคลดงกลาวขางตนเปนผมความสาคญและมสวนชวยใหงานวจยนสาเรจลงได ขาพเจาจงขอกราบขอบพระคณเปน

อยางสงในความกรณาของทกทานมา ณ ทนดวย

สำนกหอ

สมดกลาง

ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ จ กตตกรรมประกาศ ฉ บทท 1 บทนา 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 คาถามการวจย 4 วตถประสงคการวจย 4 สมมตฐานการวจย 5 ขอบเขตการวจย 5 นยามศพทเฉพาะ 5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 6 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 7 ทฤษฎการแปลทวไป 7 คาจากดความของการแปล 7 กระบวนการแปล 8 ชนดของการแปล 9 ความหมายเทยบเคยงในการแปล 11 ทฤษฎการแปลวรรณกรรม 13 ความหมายของการแปลวรรณกรรม 13 ทฤษฎวรรณกรรมทไดจากการปฏบต 13 เทคนควธการแปล 17 งานวจยทเกยวของกบการแปล 19 บทท 3 ระเบยบวธวจย 24 แหลงขอมล 24 ขนตอนการรวบรวมขอมล 24 ขนตอนการศกษา 25 สรปกรอบแนวคด 25 บทท 4 ผลการวจย 27 ผลการวจยดานกลวธการแปล 27 กลวธการแปลแบบตรงตว 28 กลวธการแปลแบบเอาความ 29 กลวธการทบศพท 31 กลวธการแปลแบบแบบอนๆ 32

สำนกหอ

สมดกลาง

ซ

หนา ผลการวจยดานเทคนควธการแปล 34 เทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม 35 เทคนควธการแปลแบบพอเพยง 36 เทคนควธการแปลแบบครบ 37 เทคนควธการแปลแบบขยาย 38 เทคนควธการแปลแบบดดแปลง 39 เทคนควธการแปลแบบอนๆ 41 ผลการวจยดานความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล 41 ความสมพนธระหวางกลวธการแปลตรงตวและเทคนควธการแปล 42 ความสมพนธระหวางกลวธการแปลเอาความและเทคนควธการแปล 44 ความสมพนธระหวางกลวธการทบศพทและเทคนควธการแปล 45 ความสมพนธระหวางกลวธการแปลแบบอนๆ และเทคนควธการแปล 46 บทท 5 อภปรายผลและขอเสนอแนะ 49 อภปรายผลการวจยดานกลวธการแปล 49 อภปรายผลการวจยดานเทคนควธการแปล 50 อภปรายผลการวจยดานความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการ 51 ขอจากดในการวจย 52 ขอเสนอแนะ 52 บรรณานกรม 54 ภาคผนวก 56

สำนกหอ

สมดกลาง

1

บทท 1 บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา ภาษาเปนสงทมนษยสรางขนเพอใชเปนเครองมอในการสอสาร ภาษาจงมระบบ

ระเบยบทแนนอน และในขณะเดยวกนกมการเปลยนแปลงววฒนาการไปตามสภาพสงคม ภาษา

ตางๆ ยงคงมอยเพราะแตละภาษามผสบตอไวโดยการพดตอกนมา และมตวอกษรสาหรบบนทก

คาพดหรอเรองราวตางๆ เปนภาษาเขยนไว (เปรมจต ชนะวงศ, 2538: 1) ภาษาเขยนจงถอเปนตวแทนของภาษาพดและเปนเครองมอสาคญทางวฒนธรรม และดวยกระแสโลกาภวตนทาใหการ

ตดตอสอสารเปนไปไดอยางรวดเรวโดยผานชองทางอนหลากหลาย ไมวาจะเปนสอสงพมพ วทย โทรทศน อนเตอรเนต รวมไปถงอปกรณสอสารอนๆ การสอสารจงไมไดเกดขนเพยงแคภายใน

กลมวฒนธรรมเดยวกนเทานน แตเรายงสามารถรบทราบขอมลขาวสารของกลมวฒนธรรมอนๆ ทวโลกไดดวย นวนยายเปนเครองมอสอสารในรปแบบตวหนงสอทแสดงภาพชวตของคน ซงทาให

คลายชวตจรงดวยการสอดแทรกอารมณและทาใหนาอานโดยแทรกเหตการณสะเทอนอารมณ นว

นยายควรแสดงภาพชวตจรง ซงมใชภาพของบคคลซงเปนทรจกหรอเปนบคคลซงผแตงรจก แต

เปนตวละครทผแตงสรางขนโดยกาหนดใหมลกษณะตาง ๆ ของมนษยอนเปนทรจกกนด (Shaw, 1972: 257 อางถงใน จตตมา วโรดมบณฑต, 2556) ใน Cassell's Encyclopedia of World Literature อางถงใน ธวช บณโณทก (2526: 87) ไดใหความหมายวา นวนยายเปนโครงเรองจาลองจากชวตจรง สามารถแสดงใหเหนเหตผลทปรงแตงชวตนนขนจากหลกความจรงทงปวงและมการวเคราะหเหน

พฤตกรรมตามหลกจตวทยา จากนยามดงกลาวจงสามารถสรปไดวา นวนยายเปนสอสงพมพบนเทงคดรอยแกวท

สามารถสอสารใหผอานเหนถงวถชวตและสภาพสงคมของกลมสงคมหนงๆ ผานทางพฤตกรรม

ของตวละครทผเขยนแตงขน นวนยายจงถอเปนเครองมอสอสารทางวฒนธรรมของคนกลมหนงไปยงคนอกกลมหนง และดวยความแตกตางทางดานภาษาของแตละสงคม การแปลจงมสวนสาคญในการชวยถายทอดเรองราววฒนธรรมของคนในสงคมหนงใหคนอกสงคมหนงไดเรยนรและเขาใจ

ได ดงท ดวงตา สพล (2541: 6) ไดกลาววา “การแปลถอไดวาเปนการถายทอดภาษา วฒนธรรม และสอสารความคดจากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนง”

สำนกหอ

สมดกลาง

2

สญฉว สายบว (2542: 2) ไดใหความหมายการแปลวา การแปลเปนเรองของการถายทอดความหมายและรปแบบของการเสนอความหมาย การแปลจงสมพนธกบภาษาอยางใกลชดในแงของการเอาภาษามาใชเปนเครองมอ เพอใหการถายทอดความหมายและรปแบบของ

ความหมายประสบผลสาเรจ ซงสอดคลองกบ J.C. Catford (1978 อางถงใน สญฉว สายบว, 2542: 3) ทกลาววา “การแปลคอการใชภาษาอกภาษาหนง เพอสอความหมายทแสดงโดยภาษาเดม ภาษาจงเปนเครองมอทนกแปลนามาใชเพอใหบรรลจดมงหมายทตงไว” นวนยายเรอง สแผนดน เปนนวนยายองประวตศาสตรไทยในชวงสมยรชกาลท 5 ถง รชกาลท 8 แตงโดยหมอมราชวงศคกฤทธ ปราโมช และไดรบการแปลเปนภาษาจนและ

ภาษาองกฤษ โดยในฉบบแปลภาษาองกฤษไดใชชอวา Four Reigns นวนยายเรองสแผนดนนมเนอเรองในเชงประวตศาสตรสงคม สามารถสะทอนวถการดารงชวตและวฒนธรรมไทยซงเปนสงคม

แบบมชนชนวรรณะไดเปนอยางด ตวละครไดใหความสาคญกบสถาบนกษตรยและระบบเจาขนมลนาย จงพบบทสนทนาทประกอบไปดวยคาแสดงระดบความอาวโส และคาทางวฒนธรรมหรอม

บรบททางสงคมมาเกยวของอยเปนจานวนมาก ทเหนไดชดอยางหนงคอ การใชคาราชาศพทของตวละครทเปนคนธรรมดาเมอกลาวถงพระเจาแผนดน อนแสดงใหเหนถงความจงรกภกดตอองค

พระมหากษตรย และแสดงใหเหนถงระดบชนชนวรรณะทางสงคม เนองจาก ภาษาองกฤษเปนภาษาของชาวตะวนตกซงมวฒนธรรมทแตกตางจาก

วฒนธรรมไทย ทาใหเกดปญหาหนงสาหรบผแปล คอ การแปลสงทไมปรากฏหรอไมเปนทรจกในวฒนธรรมของภาษาแปล เมอวตถสงของหรอกจกรรมใดๆ ซงไมเปนทรจกหรอไมเคยมปรากฏในวฒนธรรมของภาษารบสารใด กยอมจะไมมคาทใชเรยกหรอวลทใชแสดงความหมายในภาษานนๆ (สพรรณ ปนมณ, 2546: 297) Susan Bassnett (2554: 95) ไดศกษาเกยวกบการแปลขามวฒนธรรมและพบวาม

นกวชาการหลายทานพบปญหาในการแปลคาทางวฒนธรรมซงไมสามารถแปลได (Untranslatability) เนองจาก คาบางคาในภาษาหนงอาจไมมคาแปลในอกภาษาหนงทมความหมายตรงกนทงหมด ซงมรายละเอยดดงน “J.C. Catford, Anton Popovic, Jiri Levy, and many others, began wrestling with the problem of how adequately to define what constituted equivalence in translation; they also explored the complex question of untranslatability, since not all linguistic items have their counterparts in other languages by any means.”

สำนกหอ

สมดกลาง

3

โดยเฉพาะอยางยงการศกษาของ J.C. Catford ซงไดกลาวถงความแตกตางระหวาง อปสรรคในการแปลระดบภาษา (Linguistic untranslatability) และ อปสรรคในการแปลระดบ

วฒนธรรม (Cultural untranslatability) วาอปสรรคในการแปลหรอการทไมสามารถแปลภาษาในระดบวฒนธรรมไดนน มความซบซอนและไมมหลกคดแบบตายตว โดยอปสรรคในการแปลท

เกดขนระดบวฒนธรรมนน เกดจากการทวฒนธรรมในภาษาแปล (TL: Target language) ไมมเหตการณหรอสงของลกษณะเดยวกนกบวฒนธรรมในภาษาตนฉบบ (SL: Source language) ซงมรายละเอยดดงน “Catford (1965) makes a distinction between linguistic and cultural untranslatability. Focusing on the question of what is untranslatable, he argues that linguistic untranslatability occurs when there is no lexical or syntactical equivalent in the TL. Cultural untranslatability he saw as more complex and loosely formulated: something is culturally untranslatable when there is no equivalent situational feature in the source language.” นอกจากน Eugene Nida (อางถงใน Susan Bassnett, 2554: 96) ไดกลาวเอาไวเกยวกบความสาคญของการแปลคาทมความหมายสมพนธกบบรบท (Context) วา “As Nida point out, a language cannot be understood outside the total framework of culture” ซงหมายความวา การทาเขาใจภาษาใดภาษาหนง จาเปนตองทาความเขาใจในวฒนธรรมของกลมคนหรอสงคมทใชภาษา

นนๆ ดวย ดงนน เมอทางานแปลผแปลไมเพยงแตจะตองพจารณาเทยบเคยงระหวาง

ภาษาตนฉบบหรอภาษาสงสาร และภาษาแปลหรอภาษารบสารเทานน แตยงตองพจารณา

วฒนธรรมของทงสองภาษาอกดวย (Larson, 1984) ซงสอดคลองกบทพา เทพอครพงษ (2542: 16) ซงกลาวถงการแปลวาผแปลจะตองมความรทางวฒนธรรมดวย ไดแก วฒนธรรมทาง

สภาพแวดลอม วฒนธรรมทางวตถ และวฒนธรรมทางศาสนาและประเพณ ดวยเหตนผวจยจงตองการศกษาวา การแปลสงทไมปรากฏหรอไมเปนทรจกใน

วฒนธรรมของตะวนตกทพบในนวนยายเรองสแผนดนนน ผแปลจะใชกลวธการแปลใดบางในการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษเพอรกษาความหมายใหคงเดมตามตนฉบบ

และทาใหผอานฉบบภาษาแปลซงสวนมากยอมตองเปนคนตางวฒนธรรมมความเขาใจในภาษา

แปลอยางถกตอง ความแตกตางทางวฒนธรรมนนถอเปนปญหาสาคญทผแปลตองพบในการแปล ซงอาจเกดจากผแปลเองไมรวฒนธรรมของภาษาตนฉบบหรอผแปลรแตไมสามารถถายทอดให

สำนกหอ

สมดกลาง

4

ผอานฉบบแปลรเรองหรอเขาใจตามได (ดวงตา สพล, 2541: 65) ดงนน นอกเหนอจากกลวธการแปลโดยทวไปแลว ผแปลจงมการนาเทคนควธการแปลอนๆ มาใชในการแกปญหาการแปลไมไดหรอแปลไดแตความหมายเทยบเคยงระหวางภาษาตนฉบบและภาษาแปลไมถกตองสมบรณ เพอใหเจตนาของผเขยนถกถายทอดไปยงผอานฉบบแปลไดอยางถกตองครบถวนตามตนฉบบ ดวยเหตน

ผวจยจงตองการศกษาเพมเตมวา ผแปลใชเทคนควธการแปลใดบางในการแปลคาทางวฒนธรรม รวมทงศกษาและวเคราะหความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธกรแปลทพบ ทงนเพอเปนแนวทางในการแปลคาทางวฒนธรรมแกผแปลทานอนๆ หรอผศกษางานวจย โดยศกษาผานนวนยายเรองสแผนดนตนฉบบภาษาไทย และฉบบแปลภาษาองกฤษ Four Reigns ซงแปลโดยคณจนทรแจม บนนาค ใชนามปากกาวา ตลจนทร (Tulachandra) ซงเปนฉบบแปลภาษาองกฤษฉบบลาสดทยงมจาหนายในปจจบนและมผอานจานวนมาก และคณจนทรแจม บนนาค เปนนกเขยนทมความเชยวชาญวรรณกรรมทานหนงในประเทศไทยและเปนผไดรบรางวลนราธป ประจาป 2545 จากสมาคมนกเขยนแหงประเทศไทยอกดวย โดยรางวลนราธปเปนรางวลทมอบใหแกนกเขยน นกหนงสอพมพ กว นกแปล และบรรณาธการอาวโสทสรางผลงานมาตอเนองยาวนาน และผลงานเปนทยกยองอยางกวางขวาง (www.thaiwritterassociation.org) 2. คาถามการวจย 2.1 ผแปลใชกลวธการแปลใดบางในการแปลคาทางวฒนธรรม 2.2 ผแปลเลอกใชเทคนควธการแปลใดบางในการแปลคาทางวฒนธรรม 2.3 กลวธการแปลทพบมความสมพนธกบเทคนควธการแปลอยางไร 3. วตถประสงคการวจย 3.1 เพอศกษากลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ 3.2 เพอศกษาเทคนควธการแปลทผแปลนามาใชแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ 3.3 เพอศกษาและวเคราะหความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล

สำนกหอ

สมดกลาง

5

4. สมมตฐานการวจย ผวจยไดตงสมมตฐานการวจยไวดงน ในการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ จะพบกลวธการแปล

แบบทบศพทและกลวธการแปลแบบเอาความอยจานวนมาก เนองจากวฒนธรรมของภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลมความแตกตางกน ทาใหไมสามารถหาคาในภาษาแปลทมความหมายเทยบเคยงทถกตองตรงกบภาษาตนฉบบไดอยางสมบรณ ผแปลจงตองใชการทบศพทหรอการแปลแบบเอา

ความ โดยจะใชประกอบกบเทคนควธการแปลแบบขยาย เพอพยายามถายทอดคาทางวฒนธรรมนนใหผอานเขาใจความหมายไดอยางถกตอง 5. ขอบเขตการวจย เพอใหการวจยเปนไปตามวตถประสงคผวจยจงกาหนดขอบเขตการวจยไวดงน 5.1 การวจยนเปนการศกษาและวเคราะหกลวธการแปลคาทางวฒนธรรมทปรากฏ

ในนวนยายเรองสแผนดน แตงโดย ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช และฉบบแปลภาษาองกฤษเรอง Four Reigns แปลโดย ตลจนทร 5.2 การวจยนเปนการศกษาและวเคราะหกลวธการแปลคาทางวฒนธรรมในแผนดนท 1 จานวน 5 บท ไดแก บทท 1 บทท 2 บทท 11 บทท 12 และบทท 14 ซงเมอรวบรวมคาจากเนอหาทง 4 แผนดนแลว พบวา 5 บทดงกลาวเปนบททมคาทางวฒนธรรมมากทสด 5 บทแรก รวมทงสน 205 คา 5.3 วจยนเปนการศกษากลวธการแปลและเทคนควธการแปลโดยเนนศกษาคาทาง

วฒนธรรมเทานน 6. นยามศพทเฉพาะ เพอสรางความเขาใจใหตรงตามจดมงหมายของการวจย จงไดนยามศพทไว ดงน 6.1 คาทางวฒนธรรม (Cultural-specific word) หมายถง คาหรอกลมคาทเกยวของกบวถชวตความเปนอยของคนในสงคมไทยทปรากฏออกมาในรปแบบของความเชอทางศาสนา กจวตรหรอธรรมเนยมปฏบต ขนบธรรมเนยมประเพณ รวมไปถงประเภทของอาหารในวฒนธรรมนนๆ (Mona Baker, 2011: 21) 6.2 กลวธการแปล หมายถง ชนดหรอประเภทของการแปลตามหลกทฤษฎการแปลโดยทวไป ซงในงานวจยนประกอบดวย 3 กลวธ ไดแก การแปลแบบตรงตว (Literal translation)

สำนกหอ

สมดกลาง

6

และการแปลแบบเสรหรอเอาความ (Free translation) (พชนย สรรคบรานรกษ, 2529: 22) และการทบศพท (Transcription or Transliteration) (พมพนธ เวสสะโกศล, 2555: 46) 6.3 เทคนควธการแปล หมายถง วธหรอลกษณะการแปลทนามาใชในการแปลเพอ

แกปญหาการแปลไมไดหรอแปลไดแตใหความหมายเทยบเคยงไมถกตองสมบรณ ซงในงานวจยนไดรวบรวมเทคนควธมาจากประสบการณการแปลของวลยา ววฒนศร (2545: 157) แบงออกเปน 5 วธ ไดแก การแปลแบบอางองขอมลดงเดม (giving reference technique) การแปลแบบพอเพยง (summarizing technique) การแปลแบบครบ (complete translation technique) การแปลแบบขยาย (elaboration technique) และการแปลแบบดดแปลง (adjustment technique) 7. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 7.1 ทาใหทราบกลวธการแปลภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ โดยเฉพาะอยางยงการแปลคาทางวฒนธรรมหรอมบรบททางสงคมมาเกยวของ ซงผศกษางานวจยสามารถใชเปนแนวทางใน

การแปลคาทความหมายทางวฒนธรรมหรอมบรบททางสงคมมาเกยวของได 7.2 เพอเปนตวอยางในการศกษางานดานการแปลอนๆ ตอไป

สำนกหอ

สมดกลาง

7

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาและวเคราะหกลวธการแปลคาทมความหมายทางวฒนธรรมในครงน ผวจยไดทบทวนเอกสารและงานวจยตางๆ และไดสรปเปนกรอบแนวคดเพอเปนแนวทางในการ

ดาเนนการวจยตอไปซงอธบายไวในบทท 3 โดยทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ผวจยไดแบงเปน 3 สวนดงน 1. ทฤษฎการแปลทวไป 2. ทฤษฎการแปลวรรณกรรม 3. งานวจยทเกยวของกบการแปล 1. ทฤษฎการแปลทวไป 1.1 คาจากดความของการแปล นกแปลไดใหคาจากดความของการแปลไวตางๆ กน เชน นวมารก (Newmark, 1988: 7 อางถงใน ดวงตา สพล, 2541: 3) กลาวไววา การแปลเปนความชานาญทประกอบดวยความพยายามทจะแทนทสารและหรอขอความในภาษาหนงดวย

สารหรอขอความในอกภาษาหนง ปราณ บานชน (2523: 2) ไดถอดความคาจากดความของ J.C. Catford ไวดงน “การแปลเปนกระบวนการททาตอภาษา กลาวคอ เปนกระบวนการทเอาถอยความทเขยนดวยภาษาหนงไปแทนทถอยความทเขยนดวยอกภาษาหนง” สญฉว สายบว (2542: 1) กลาวไววา การแปลเปนเรองของการถายทอดความหมายของบทตนฉบบลงสบททเปนฉบบแปล และไดกลาวถงคาจากดความของ ยจน ไนดา (1964) ไวดงน “การแปลเปนเรองของการถายทอดความหมาย (meaning) และการถายทอดรปแบบของการเสนอความหมาย (form) ของขอความในภาษาหนงเปนอกภาษาหนง” ประเทอง ทนรตน (2543: 5) กลาวไววา การแปลคอการหาความหมายทเกดขนแมในการสอสารทใชภาษาเดยวกน และถาผลออกมาเปนทพอใจของทงฝายผสงสารและผรบสาร แสดง

สำนกหอ

สมดกลาง

8

วาผรบการแปลความหมายไดตรงตามเจตนาของผสงสาร ดงนน การแปลขามภาษากมความ

เหมอนกน ตางกนเพยงจานวนของปญหาในการแปลขามภาษาทมมากกวาเทานน วรรณา แสงอรามเรอง (2542: 4) ไดสรปไววา การแปลไมใชเพยงการถอดรหสจากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนงเทานน แตเปนการทางานทซบซอนผานเงอนไขของภาษา วฒนธรรม และหนาท ดวงตา สพล (2541: 5) ไดสรปคากลาวของ ยจน ไนดา ทเขยนไวในหนงสอ Toward a Science of Translating (Leiden: E.J. Brill, 1964) ไววาการแปลเปนทงศาสตรและศลปะ คอ การแปลนนเปนเรองทศกษาวเคราะหได นามาประกอบเรยบเรยงขนเปนทฤษฎได และอาจใชความร

และทฤษฎตางๆ จากศาสตรอนมาประยกต หรอใชชวยในการอธบายหรอวเคราะหได เชน ความรทางดานภาษาศาสตร (Linguistics) หรอภาษาศาสตรเปรยบเทยบ (Comparative Linguistics) และในเวลาเดยวกนการแปลกเปนศลปะดวย เฉลมศร จนทสงห (2528: 2) ไดกลาวถงคานยามการแปลของแคทฟอรด (Catford 1965: 1) ไววาการแปลเปนการบวนการทกระทาตอภาษา อาจจะหมายถงการแทนทความในภาษาหนง โดยใชขอความทมความหมายเทาเทยมกนในอกภาษาหนง ปญหาสาคญของการแปลจงอยทการจะหาถอยความทเทาเทยมกนในภาษาเปาหมาย และประเดนสาคญของทฤษฎการแปลจงอยท

การกาหนดความหมายของธรรมชาตและเงอนไขของสงทเรยกวา ความเทาเทยมกนในการแปล จากคาจากดความการแปลขางตน สามารถสรปไดวา การแปลเปนกระบวนการ

ถายทอดความหมายจากภาษาหนง (Source Language: SL) ไปอกภาษาหนง (Target Language: TL) ซงผแปลตองมความเชยวชาญทงภาษาตนฉบบและภาษาทจะแปลเปนอยางด นอกจากน ยงตอง

คานงถงความแตกตางทางวฒนธรรมอกดวย ทงนเพอใหการแปลนนสามารถถายทอดความหมาย

ของบทตนฉบบไปสบททเปนฉบบแปลไดอยางถกตองและครบถวน 1.2 กระบวนการแปล การแปลแบงออกเปน 3 ลกษณะ คอ 1.2.1 Intralingual Translation หรอ Rewording เปนการแปลในภาษาเดยวกน คอเปนการทาใหเนอความในภาษานนเองกระจางชดและเขาใจไดงายขน หรอแปลจากโครงสราง

ลก (Deep Structure) เปนโครงสรางผว (Surface Structure) 1.2.2 Interlingual Translation หรอ Translation Proper คอ การแปลจากภาษาหนงไปอกภาษาหนง 1.2.3 Intersemiotic Translation หรอ Transmutation คอการแปลโดยใช

สญญาณสอความหมาย

สำนกหอ

สมดกลาง

9

ไนดาและเทเบอร (อางถงใน ดวงตา สพล, 2541: 11) ใหแบบจาลอง (Model) ของกระบวนการแปลไวดงน 1.3 ชนดของการแปล 1.3.1 การแบงชนดการแปลโดยทวไป ผรทางดานการแปลตางแบงการแปลออกเปนหลายชนดตางๆ กน เมอพดอยางกวางๆ แลวสามารถแบงไดเปน 2 ชนด ดงน 1.3.1.1 การแปลโดยพยญชนะ (Literal Translation) แยกออกเปน 1.3.1.1.1 การแปลคาตอคา (Word for word Translation) วธนเปนวธการแปลทนยมใชในการแปลพระคมภรไบเบลในระยะแรก ผแปลจะรกษาโครงสรางและ

ความหมายของภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลอยางเครงครด ทาใหเนอความของภาษาฉบบแปลเขาใจไดยากมาก วธนไมเปนทนยมแลวในปจจบนน 1.3.1.1.2 การแปลตรงตว (Literal Translation) เปนการแปลโดยพยายามคงความหมายทวงทานอง รปแบบ และโครงสรางของตนฉบบไวมากทสด มงความถกตองครบถวน และความแมนยาแนนอน (Accuracy) ของตนฉบบเปนสาคญ ไมนยมการตดทอนหรอแตงเตมคาหรอขอความใดๆ ทงสน ปจจบนนการแปลแบบนยงคงใชอย มกเปนการแปลเพอ

จดประสงคเฉพาะอยาง เชน การแปลคมภรไบเบลในปจจบน การแปลกฎหมายสนธสญญาระหวางประเทศ ประกาศของทางราชการ เปนตน 1.3.1.2 การแปลโดยอรรถ (Non-literal Translation) คอ การแปลทไมไดมงรกษาโครงสราง ความหมาย ทวงทานอง หรอรปแบบของตนฉบบอยางเครงครด มการโยกยายขยายความ ตดทอน หรอเปลยนแปลงรปคาหรอขอความทางไวยากรณได การแปลโดย

อรรถนรวมไปถงการถอดใจความในภาษาเดยวกน (Paraphrase) ดวย การแปลแบบนใชกบเรองทไมจาเปนตองรกษาความถกตองแนนอนของตนฉบบ เชน การแปลนวนยาย เรองสน นทาน เปนตน (ดวงตา สพล, 2541: 12)

Source Language Text

Analysis Restructuring

Receptor Language Text

แผนภาพท 1 แสดงแบบจาลองกระบวนการแปล

10

1.3.2 การแบงชนดการแปลแบบ J.C. Catford (อางถงใน ดวงตา สพล, 2541: 16) แบงการแปลออกเปน 3 ประเภท ดงน 1.3.2.1 แบงตามขอบเขต (Extent) แยกออกไดเปน 1.3.2.1.1 Full Translation คอการแปลทงหมด 1.3.2.1.2 Partial Translation คอการแปลเพยงบางสวน (คอ ละตนฉบบบางสวนไวได ไมตองแปล) 1.3.2.2 แบงตามระดบ (Levels) ของภาษาทใชในการแปล ไดแก 1.3.2.2.1 Total Translation 1.3.2.2.2 Restricted Translation 1.3.2.3 แบงตามชน (Ranks) ของความหมายเทยบเคยงในการแปล (Translation Equivalence) เชน เทยบเคยงกนในระดบคา ระดบกลมคาหรอระดบประโยค ในระดบนการแปลยงแยกออกไดเปน 2 แบบ ไดแก แบบ Rank-bound Translation คอการแปลทระดบความหมายเทยบเคยงในการแปล เกดขนไดระดบเดยว คอ ระดบคากบคาเทานน และแบบ Unbounded Translation คอการแปลทระดบความหมายเทยบเคยงในการแปลซงมอยหลายระดบ 1.3.3 การแบงชนดการแปลแบบ วรนาถ วมลเฉลา (อางถงใน พชนย สรรคบรานรกษ, 2529: 22) ไดแบงการแปลเปน 2 รปแบบ ไดแก 1.3.3.1 การแปลแบบตรงตว (Literal Translation) เปนการแปลทเอาทงความ เอาทงคา เปนการแปลทมงถงความถกตองของเนอความในตนฉบบ และรปแบบทวงทานองการเขยนของภาษาตนฉบบดวย เปนวธการแปลทตองอาศยความละเอยด และเนนความถกตอง

ครบถวนเปนสาคญ เชน เอกสารทางวชาการและกฎหมาย เปนตน 1.3.3.2 การแปลแบบเสรหรอแบบเอาความ (Free Translation) คอแปลเอาความ เปนการแปลพอเขาใจหรอแปลทเกบรายละเอยดพอสมควร อาจจะมลกษณะเสรมความ

ดวย จะมงรกษาใจความหลกของตนฉบบเอาไวเทานน แตอาจจะตดหรอตอเตมขอความทไมสาคญเพอชวยความเขาใจของผอานทอานฉบบแปล เปนวธการแปลทใชกบการแปลทไมเนนความ

ถกตอง เชน นวนยาย การแปลขาวในหนงสอพมพ หรอจดหมายตดตอ โดยการแปลทง 2 แบบขางตน สามารถอธบายเพมเตมไดวา “การแปลแบบเสร นยมใชในสอมวลชนทกประเภท โดยเฉพาะอยางยงเมอผรบสารตองการความบนเทง หรอขาวสารขอเทจจรงในแงทเกยวของกบใจความและสาระสาคญ ไมตองการความถกตองของการใชถอยคา คอเพยงแตใหรวาใคร ทาอะไร ทไหน เมอไหร ทาไม อยางไร กเพยงพอ สวนการแปลแบบคาตอคา หรอแบบแปลตามตวอกษรนน นยมใชในกลมนกศกษา นกวชาการ หรอกลมเฉพาะอาชพ กลม

11

บคคลดงกลาวตองการความถกตองของทงสาระ ขอเทจจรง และการใชถอยคา เพอจดประสงคในดานการศกษา คนควาหรอการนาไปปฏบต” (เชวง จนทรเขตต อางถงใน ดวงตา สพล, 2541: 17) 1.3.4 การทบศพท (Transcription or Transliteration) ดร. พมพนธ เวสสะโกศล (2555: 46) ไดกลาวถงกลวธการแปลไวแบบหนงคอ การทบศพท ซงหมายถง การใชภาษาองกฤษเขยนคาไทย แบงออกไดเปน 2 ประเภทไดแก 1.3.4.1 การถายเสยง (Transcription) คอ การถอดอกษรไทยเปนอกษรโรมนโดยใหออกเสยงตรงกบภาษาไทย (อางถงใน นตยา กาญจนวรรณ, 2529: 78) เชน บานหมอ Ban Mor, อยไฟ Yu fai, Pa-nung ผานง เปนตน 1.3.4.2 การถอดอกษร (Transliteration) คอ การแทนตวอกษรอยางตรงตว สามารถถอดกลบไปกลบมาไดอยางสะดวก แตอานไมได เชน มหดล Mahidol ออกเสยง don แตใชอกษร l แทน ล หรอ จกรพงศ Chakrabongse ออกเสยง bong แตใชอกษร se แทน ศ เปนตน การทบศพทนนเปนวธทใชสาหรบชอเฉพาะ อนเปนชอของบคคล สงของ อาคาร สถานท ตลอดจนตาแหนงหนอยศในระบบของไทย เชน Queenn Saowapa = สมเดจพระนางเจาเสาวภาผองศร Mom Luang = ตาแหนงหมอมหลวง Wat Mahatat = วดมหาธาต เปนตน นอกจากนนยงใชคาทบศพทสาหรบสงของหรอการกระทาทมเฉพาะในวฒนธรรมไทย เชน pa-nung ผานง yu fai อยไฟ nang pap-piep นงพบเพยบ เปนตน จากการแบงชนดของการแปลทหลากหลายตามทไดกลาวมาแลวขางตน ผวจยไดสรปกลวธการแปลทจะนามาศกษาในงานวจยน โดยแบงเปน 3 กลวธ ดงน 1. กลวธการแปลแบบตรงตว (Literal Translation) 2. กลวธการแปลแบบเสรหรอเอาความ (Free Translation) 3. การทบศพท (Transcription or Transliteration) 1.4 ความหมายเทยบเคยงในการแปล 1.4.1 ความหมายเทยบเคยงในการแปลตามการแบงของ แอนตน โปโปวช (Anton Popovic) (อางถงใน ดวงตา สพล, 2541: 34) กลาวถงความหมายเทยบเคยงในการแปลไวใน Dictionary for the Analysis of Literary Translation (Department of Comparative Literature, University of Alberta, 1976) วาความหมายเทยบเคยงในการแปลแยกออกไดเปน 4 แบบคอ

12

1.4.1.1 Linguistic equivalence เมอมสวนประกอบทเทยบเคยงกนไดทางภาษาศาสตร ทงในภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปล หมายความถงการแปลแบบคาตอคา

นนเอง 1.4.1.2 Paradigmatic equivalence เมอมการเทยบเคยงกนใน

องคประกอบทางไวยากรณ ในระดบสงกวาการเทยบเคยงกนในระดบคา 1.4.1.3 Stylistic (translational) equivalence เมอมการเทยบเคยงกนในหนาท (functional equivalence) ทงของภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปล เพอแสดงถงสงทม

ความหมายเหมอนกน 1.4.1.4 Textual (syntagmatic) equivalence เมอมการเทยบเคยงกนทงทางโครงสรางและรปแบบของภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปล 1.4.2 ความหมายเทยบเคยงในการแปลตามการแบงของไนดา (อางถงใน ดวงตา สพล, 2541: 34) แบงการเทยบเคยงในการแปลออกเปน 2 แบบ คอ 1.4.2.1 Formal equivalence มงไปทตวบท (Text) ทงในดานรปแบบและเนอหา โดยรกษารปแบบใหเหมอนตนฉบบ เชน ความคดเทยบกบความคด ประโยคเทยบกบ

ประโยค รปแบบเชนรอยกรองกเทยบกบรอยกรอง ไนดาเรยกการแปลแบบนวา gloss translation ซงมจดประสงคใหผอานเขาใจเนอความของภาษาตนฉบบมากทสดเทาทจะทาได 1.4.2.2 Dynamic equivalence มงย าถงความสมพนธระหวางคนอาน

ฉบบแปลกบฉบบแปลวาตองอยในระดบเดยวกนกบความสมพนธระหวางคนอานตนฉบบกบ

ตนฉบบ หมายถงการถายทอดภาษาตนฉบบออกมาเปนภาษาฉบบแปลใหคนอานฉบบแปลเขาใจ

ฉบบแปลเทาๆ กบทคนอานตนฉบบเขาใจตนฉบบนนเอง ในการแปลโดยใชการเทยบเคยงกนแบบน รปแบบของตวบทในภาษาตนฉบบจะเปลยนแปลงไปในภาษาฉบบแปล ทงนเพอใหผอานภาษาฉบบแปลเขาใจเรองทอานอยางถถวนนนเอง การเปลยนรปแบบในทนไมใชเปลยนเนอหาของ

ตนฉบบ แตเปนการใชขอความในภาษาฉบบแปลใหสอความหมายของภาษาตนฉบบอยางสมบรณตอผอานฉบบแปล

13

2. ทฤษฎการแปลวรรณกรรม 2.1 ความหมายของการแปลวรรณกรรม วลยา ววฒนศร (2545: 154) ไดใหคานยามการแปลวรรณกรรมไวดงน การแปลวรรณกรรม คอ การถายทอดความหมายและวรรณศลปจากตวบทภาษาหนง ไปเปนตวบทอกภาษาหนง ถงระดบการสรางสรรคของนกประพนธ โดยยงรกษาบรบททาง

วฒนธรรมในตนฉบบภาษาเดมและคานงถงผอานฉบบแปลเสมอกน 2.2 ทฤษฎการแปลวรรณกรรมทไดจากการปฏบต วลยา ววฒนศร ไดสรปทฤษฎการแปลวรรณกรรมทไดจากประสบการณการแปล ไววามขนตอนการทางานแปล ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน 2.2.1 การทาความเขาใจฉบบแปล การทาความเขาใจฉบบแปลนน จะตองอาศยความรทงในตวบทและนอกตวบทวรรณกรรม โดยกลาวไววา ผแปลจะตองรจกวรรณกรรมทจะแปลโดยละเอยด ประกอบดวยเรองทควรรดงตอไปน 2.2.1.1 รบรบททางวรรณกรรม วฒนธรรม และสงคมทนกประพนธใชเปนฉากและสมยของเรองทเขาแตง 2.2.1.2 วเคราะหโครงเรอง แกนเรอง การสรางบคลกลกษณะตวละคร การใชมมมอง มตเวลาและมตสถานทในเรอง 2.2.1.3 วเคราะหความหมายของเรอง ทงความหมายรวม ความหมาย

แฝง ความหมายเชงสญลกษณ ความหมายเชงเปรยบเทยบ ตลอดจนโลกทศนของผประพนธใน

เรองนน 2.2.1.4 ศกษาลลาการเขยนของนกประพนธเฉพาะเรอง เปรยบเทยบกบลลาการเขยนโดยรวมของนกประพนธผนน 2.2.1.5 ศกษาความรเพมเตมเรองอาชพของตวละครและกรณเฉพาะท

กลาวถงในนวนยาย (เชน กรณการเลนหน และ การลมละลายในเรอง เออเฉน กรองเดต) 2.2.2. การถายทอดความหมาย/การแปล 2.2.2.1 การพจารณาภาษาเดมและภาษาทใชแปล ผแปลจะตองพจารณาภาษาทจะใชถายทอดความหมายใหสอดคลองกบภาษาตนฉบบในแงของ ความเกา-ใหม ภาษา

เขยน-ภาษาปาก ภาษาวรรณคดและเสยงในตนฉบบ 2.2.2.1.1 ความเกา-ใหม ความเกาใหมของภาษานนอาจแบงได

เปน 2 ชวง คอ กอนและหลงสงครามโลกครงทสอง โดยจดวรรณกรรมทนกประพนธแตงกอน

14

สงครามโลกครงทสองเปนตนฉบบทใชภาษาเกา และหลงสงครามโลกครงท 2 เปนภาษาใหม สาหรบภาษาเกา ผแปลไมอาจเทยบเคยงรปภาษาตรงตามยคสมย เพราะเปนการแปลในปจจบนเพอผอานปจจบน หากใชภาษาสมยอยธยาตอนปลายแปลวรรณกรรมตะวนตกทแตงในศตวรรษท 18 ตวภาษากจะกลาย เปนอปสรรคตอผอาน 2.2.2.1.2 ภาษาเขยน-ภาษาปาก โดยปกต ในชวงการบรรยาย นกประพนธใชภาษาเขยน ชวงบทสนทนาใชภาษาปากหรอภาษาพด สาหรบภาษาเขยน ผแปลจะตองจบนาเสยงของนกประพนธในฐานะผเลาเรอง นาเสยงนจะแสดงบรรยากาศทองเรอง ความสนยาวของประโยคทนกประพนธใชกมผลตอบรรยากาศทองเรอง การบรรยายสน หวน กระชบ อาจใชบรรยายนาเหตการณทเกดขนอยางฉบไว หรอบรรยายบคลกตวละครประเภทหนงหรอในอารมณ

หนง การบรรยายยดยาวอาจใชเพอซอนความหมาย (แตใหรองรอยเพยงพอ) ชนาผอานในเรอง

ความสมพนธสอดคลองระหวางฉากกบตวละคร หรอเพอแสดงอารมณอกแบบหนงของตวละคร การบรรยายในฉบบแปลกควรจะไดน าเสยงเดยวกนดวย เมอนกประพนธใชคาธรรมดาหรอคายาก คาทใชในการแปลกควรอยในระดบเดยวกน สาหรบภาษาพด สงทผแปลตองพจารณาคอภมหลง (ฐานะ ชนชน การศกษา และอาย) ของตวละครผพด อารมณของตวละควรขณะพด ตวละครพดใน

สถานการณใดและเพอวตถประสงคใด ตวละครพดตรงไปตรงมา พดยอกยอน ปกปด เสยดสหรอประชดประชน ผแปลจะตองถายทอดออกมาใหตรงตามภมหลง อารมณ และวตถประสงคในการพดของตวละครนนๆ 2.2.2.1.3 ภาษาวรรณคด เมอนกประพนธเขยนขอความทแฝง

ความหมายหลายนย ผแปลกตองแปลใหขอความทถายทอดนนมความหมายแฝงและตความได

หลายนยเทากบขอความตนฉบบ เปนการแปลคงความและครบความ รกษาความเปนตนฉบบเปด ใหผอานสามารถชวยสรางความหมาย หากขอความตนฉบบกากวม ขอความฉบบแปลกตองกากวม

เชนกน เพราะการเขยนกากวมเปนกลวธสรางความหมายแบบหนง แตเปนในทางออมและเปนการจงใจสรางความฉงนใหแกผอานในขณะนน ผอานจะเขาใจชดในตอนตอๆ ไปเมอผประพนธเหนวาถงเวลาทสมควรเฉลย เพราะไดทาใหผอานอยากรอยากเหนจนถงทสดแลว หรอผอานจะเขาใจชดเมอไดปะตดปะตอปรศนาอนเกดจากความกากวมนดวยตนเองหลงจากการอานจบ โดยม

ผประพนธชกจงอยเบองหลง หากผแปลแปลชดเจนเพราะเขาใจเรองราวเนองจากอานจบกอนหนา

นแลว กเทากบวาผแปลตดกลวธการแตงของนกประพนธทงไปสน ตวบทวรรณกรรมกจะ

กลายเปนตวบทธรรมดา ผอานฉบบแปลจะรสกวานกประพนธลากเรองโดยไรเหตผล เพราะผอาน

15

เขาใจแจมชดแลว และลงความเหนวานกประพนธแตงเรองใชไมได ทงๆ ทความจรงแลวเปนความผดพลาดของผแปล 2.2.2.1.4 เสยงในตนฉบบ กอนลงมอแปลแตละยอหนา ผแปลควรอานออกเสยงภาษาในตนฉบบ ตามวรรคตอนหรอการแบงชวงประโยค ฟงจงหวะภาษา ฟง

เสยงในตนฉบบวากาลงสออารมณใด เสยงในแตละภาษาสอความรสกทงตางกนและคลายกน แตผ แปลยอมรระบบเสยงในภาษาตนฉบบและภาษาทใชแปล รวาเสยงใดสออารมณใด เมอจบอารมณไดแลว กเลอกเสยงในภาษาทใชแปลมาสออารมณนน 2.2.2.2 การคานงถงบรบททางวฒนธรรม การแปลวรรณกรรม

ตางประเทศเกดขนเพราะผแปลประสงคทจะใหผอานชาตเดยวกบตนไดรจกวฒนธรรมของชาตอน ไดเรยนรวรรณคด ศลปะ และเรองราวของมนษยชาตในวถชวตแบบอน เราอานวรรณกรรมเพอ

ขยายขอบเขตความรความเขาใจของเราไปยงวฒนธรรมอน ดงนน บรบททางวฒนธรรมใน

วรรณกรรมตางประเทศเปนสงทผแปลจะตองรกษาไวและหาวธถายทอดใหผอานของตนเขาใจ ในนวนยาย เมอนกประพนธใหตวละครเอยชอกว นกประพนธ นกปราชญ นกวทยาศาสตรตะวนตกและกลาวถงความคดในของบคคลเหลานน ผแปลจาเปนตองคงชอบคคลจรงทถกกลาวถงไวตามเดม การทจะเปลยนเปนชอกว นกประพนธ นกปราชญ หรอนกวทยาศาสตรชาวไทย จะเปนการผดบรบททางวฒนธรรมในนวนยายตนฉบบ เพราะตวละคร

เหลานนเปนชาวตะวนตก และผดตอนกประพนธเพราะเขากลาวถงบคคลในวฒนธรรมของเขา ชอบคคลเหลาน ผอานฉบบแปลอาจไมรจก การทาเชงอรรถใหขอมลทจาเปนและเกยวของกบ

เหตการณหรอสถานการณในนวนยายจะทาใหความหมายแฝงกระจางชดสาหรบผอาน ขอมลในบรบททางวฒนธรรมทควรคงไวในฉบบแปล นอกจากชอ

บคคลจรงแลว ยงมคาเรยกหาหรอคานาหนาชอ มาตราชงตวงวด สกลเงนตรา ป ค.ศ. ภาพพจนตางๆ เชน อปลกษณ อปมา เปนอาท เทพเจา คนและสตวในเทพนยายกรก สานวน คาพงเพยและภาษต เปนตน 2.2.2.3 การคานงถงผอาน ในขณะทผแปลคาถงบรบททางวฒนธรรมในตนฉบบเดม กตองคานงถงบรบททางวฒนธรรมของผอานไปพรอมกน ประเดนนเปนเรองของการใชพจารณญาณและสามญสานกโดยแทจรงในการแกปญหาแตละกรณ หลกทตองยดคอ ทาอยางไรใหผอานเขาใจโดยไมสะดด ประเดนสาคญอยางยงในการคานงถงผอาน คอรปประโยคภาษาทใชถายทอดควรมโครงสรางตามหลกไวยากรณไทย กลาวอกอยางหนงคอ เขยนภาษาไทยตามหลก

ภาษาไทย ผอานจะไดเขาใจโดยไมสะดด อรรถรสของแตละภาษาเกดในภาษานน ขนอยกบการ

เลอกใชคาทสอความหมายและใหอารมณตามบรบท การวางตาแหนงคา การคานงถงเสยงของคา

16

ความสนยาวของประโยคตามลกษณะภาษานนๆ ในการสออารมณตางๆ หากเขยนประโยค

ภาษาไทยโดยใชโครงสรางภาษาตางประเทศ อรรถรสจะเกดขนไมไดเลย ภาษาวรรณคดใน

ตนฉบบจะสญหายหากฉบบแปลใชภาษาประดกประเดด การรบคาภาษาตางประเทศมาใชใน

ภาษาไทย นบวาอนโลมไดเพราะเรารบวทยาการของเขามา เมอเราไมไดคดขนเอง เรากไมมคาใชในภาษาของเรา การใชคาแสลงกเปนเรองทรบได แตการใชโครงสรางประโยคผดเปนเรองใหญ เพราะโครงสรางประโยคเปนพนฐานของภาษา หากยงใชโครงสรางประโยคภาษาตางประเทศกน

อย ในอนาคตคาวา เอกลกษณ อจฉรยลกษณคงจะมาใชแสดงคณสมบตของภาษาไทยไมไดอก

ตอไป 2.2.3. การตรวจสอบและแกไขโดยผแปล ผแปลตองแนใจวาสงทตนแปลออกมานน เมอมผมาอาน จะเขาใจตามทผแปลประสงคหรอไม โดยมวธการตรวจสอบและแกไขดงน 2.2.3.1 การเทยบเคยงกบตนฉบบภาษาเดม ในการแกไข หากผแปลจาความหมายได กเพยงแคแกไขภาษาไทยใหสอความหมายตามนน หากเกดไมแนใจ ผแปลกตอง

กลบไปดตนฉบบภาษาเดม การเทยบเคยงกบตนฉบบภาษาเดม มไดหมายความวาจะไปใช

โครงสรางประโยคภาษาเดม แตเทยบเคยงเพอตความอกครง จบและสกดความหมายออกมาใหได แลวเขยนใหมเปนรปประโยคภาษาไทยใหสอความหมายนนใหไดโดยใชภาษาระดบเดยวกน 2.2.3.2 การตรวจสอบการใชคา ผเขยนยนยนเสมอวาในการแปล

วรรณกรรม ผแปลจะตองเกบคาของนกประพนธไว คาซงนกประพนธคดหากลนกรองมาดวยความยากลาบาก การเกบคาของนกประพนธคอการหาคาในภาษาไทยทอยในระดบเดยวกนและเปนคา

สาหรบใชในสถานการณเดยวกน เมอไดคาทตรงความหมายตรงระดบภาษาแลว กนามาเขารป

ประโยคตามหลกภาษาไทย 2.2.3.3 การตรวจสอบรปประโยค เมอแนใจวาตรวจสอบเรอง

ความหมายและการใชคาถกตองแลว ผแปลควรอานทานฉบบแปลอก เพอตรวจสอบรปประโยค

ภาษาไทยของตนเอง ใหแนใจวาเขยนภาษาไทยตามหลกภาษาไทยจรงๆ เพราะแมจะตระหนกใน

เรองนผแปลกยงอาจเผลอไดเพราะผแปลอานภาษาตางประเทศและอาจตองใชอยประจา 2.2.3.4 การเกลาสานวนภาษา ขนตอนการตรวจสอบและแกไขขนตอนสดทายคอ การเกลาสานวนภาษา ดวยการอานออกเสยงฉบบแปล อาจจะอานดงๆ หรออานเสยงดงอยในใจกได ฟงการทอดจงหวะของคา วล และประโยควาสออารมณตรงตามสถานการณหรอยง มคาใดเกนมาทาใหประโยคยาวยดเยอไปหรอไม

17

2.2.4. การตรวจแกโดยบรรณาธการตนฉบบแปล ตวบทวรรณกรรมนนเปนตวบททสอสารเพยงฝายเดยว ดงนนเพอตรวจสอบวาการถายทอดความหมายของผแปลจะเปนไปโดยเทยงตรง บทบาทของบรรณาธการจงมความสาคญ บรรณาธการคอผทจะสอสารกบผแปล กอนทตวบทแปลจะสาเรจเรยบรอย เขาจะตองตงคาถาม

แสดงความสงสยใหมากทสด ขณะทตรวจสอบฉบบแปล เขาจะพดคยซกถาม โตแยงกบผแปล ผ แปลจะไดตระหนกวาตวบทแปลของตน สอความหมายทผประพนธตองการหรอไม 2.3 เทคนควธการแปล วลยา ววฒนศร (2545: 157) ไดกลาวถงวธการแปลไว 2 ประการ ไดแก การแปลโดยรกษาบรบททางวฒนธรรมในตนฉบบภาษาเดมโดยคานงถงผอานฉบบแปล และการแปลโดยรกษาลลาของนกประพนธ โดยในหวขอการแปลโดยรกษาบรบททางวฒนธรรมในตนฉบบภาษาเดมโดยคานงถงผอานฉบบแปลนน ไดกลาวถงกลวธการแปลสงทมความแตกตางกนทางวฒนธรรม

ระหวางภาษาตนฉบบและภาษาแปลไวหลายหวขอ ไดแก การแปลคาราชาศพท การอางเหตการณในประวตศาสตร และการอางชอเฉพาะ ในสวนของการอางชอเฉพาะนน ผเขยนไดนาประสบการณในการแปลวรรณกรรม

ฝรงเศสเรอง ชดประดานาและผเสอ ซงมผนามาแปลเปนภาษาองกฤษและภาษาไทย มาเปนตวอยางประกอบในการอธบายถงวธการแปลหรอเทคนคการแปลตางๆ ทผเขยนนามาใชเพอแกปญหาการ

แปลไมไดหรอแปลไดแตมความหมายเทยบเคยงทไมสมบรณ เนองจากวรรณกรรมดงกลาวมการ

อางชอเฉพาะจานวนมาก ไดแก ชอสถานทจรง ชอสถานทในตานาน ชอบคคลในคมภรไบเบล ศลปน นกการเมอง นกหนงสอพมพ ชอตวการตน ชอภาพยนตร ชออาหาร เครองดมและพชผก ซงพบวามลกษณะคลายกบคาทมความหมายทางวฒนธรรมทพบในนวนยายเรองสแผนดน ผวจยจง

สามารถสรปเปนเทคนคการแปลแบบตางๆ เพอนามาศกษาในงานวจย ดงน 2.3.1 การแปลแบบอางองขอมลดงเดม (giving reference technique) คอ การแปลโดยกลบไปอางองขอมลเดม หรอ เปนขอมลความจรงทเปนทรจกของคนทวไป มกจะพบเมอผประพนธใชคาเรยกชอเฉพาะตางๆ ตามทผอานในวฒนธรรมของตนรจกแตไมไดเปนทรจกใน

วฒนธรรมอน ผแปลจงตองกลบไปอางองขอมลเดมเพอใหผอานในวฒนธรรมของตนเขาใจได

อยางถกตองและตรงกบความเปนจรง ซงจะปรากฏในการแปลชอเฉพาะตางๆ เชน ชอบคคล ชอสถานท เปนตน ยกตวอยาง ตนฉบบของฝรงเศสเรองชดประดานาและผเสอ ไดกลาวถงชอ

ภาพยนตรเปนภาษาฝรงเศส แตภาพยนตรทกลาวถงนนเปนภาพยนตรอเมรกาทงสน ฉบบ

แปลภาษาไทยจงเลอกทจะแปลโดยอางองขอมลดงเดม คอ กลบไปใชชอภาษาองกฤษ แม

18

ภาพยนตรเหลานนไดเคยถกนามาฉายในประเทศไทย และมการตงชอภาษาไทยใหกตาม แตกไม

เปนทจดจาของผชมภาพยนตร ดงนน การใชชอภาษาองกฤษจะทาใหผอานจาภาพยนตรไดมากกวา เปนตน 2.3.2 การแปลแบบพอเพยง (summarizing technique) คอ การละการแปลคาบางคา หรอ ประโยคบางประโยค ทปรากฏในวฒนธรรมของภาษาตนฉบบแตไมมในวฒนธรรมของภาษาแปล ซงจะทาใหผอานสงสยเพราะไมรจก เชน การละชอเฉพาะ ชอบคคลทมชอเสยงเฉพาะในวฒนธรรมของภาษาตนฉบบ เปนตน โดยมกไมแปลคาดงกลาวเพราะผประพนธได

อธบายลกษณะของสงเหลานนไวเหนภาพพอสมควรแลว ผแปลจงไมตองแปลชอเฉพาะนนแตแปลเฉพาะคาอธบายลกษณะดงกลาวใหเขาใจและเหนภาพตามทผประพนธแตงเอาไว ยกตวอยาง ผประพนธไดกลาวถงชอภาพยนตรชดทางโทรทศนเรองหนงของ

ฝรงเศส ทมตวละครหนงเปนแพทยทมรปรางเตย หวโต มนสยเยอหยง ไมสนใจคนไข ไมตรงเวลา คดวาเวลาของตนเองมคา คนไขจะตองเปนผรอเปนชวโมง แตไดรบการตรวจเพยงคนละ 45 วนาท ในตนฉบบภาษาฝรงเศสไดเปรยบเทยบตวละครนนวามลกษณะเหมอนตวละครทเปนนกสบใน

เรอง Max la Menace เพอใหผอานชาวฝรงเศสสามารถนกภาพของตวละครไดดยงขน โดยในฉบบแปลภาษาองกฤษใชการแปลแบบพอเพยง คอ ละชอ Max la Menace ไป เนองจากผแปลไดอธบายลกษณะของหมอไวครบถวนแลว ดงน “With a big round head, a short body, and a fidgety manner, he was the very model of the couldn’t-care-less doctor: arrogant, brusque, sarcastic – the kind who summons is patients for 8:00 a.m., arrives at 9:00, and departs at 9:05, after giving each of them forty-five seconds of his precious time.” เปนตน 2.3.3 การแปลแบบครบความ (complete translation technique) คอ การแปลทกคา ทกประโยค รวมถงชอเฉพาะตางๆ ดวย ยกตวอยาง จากตวอยางในขอ 2.3.2 ฉบบแปลภาษาไทยไดแปลแบบครบความ คอแปลชอภาพยนตรนนดวย โดยแปลเปนภาษาไทยวา มกซนกสบใหญ มเนอความดงน “เขาเปนตวอยางของแพทยประเภท “ขาไมสน” ทแสนสงสง พรอมจะแตกหกกบผอน หยงยโส เวลาพบคนไขเขากจะนดเปนคาขาดใหมาถงแปดโมงเชา ตวเขาเองมาเกาโมง และกลบออกไปเมอเกาโมงหานาท หลงจากทไดอทศเวลาอนมคายงของเขาใหแกคนไขคนละสสบหาวนาท รปรางหนาตาของเขาคลายมกซนกสบใหญ หวกลมโต รางเตยไมไดสวนสด” เปนตน 2.3.4 การแปลแบบขยาย (elaboration technique) คอ การแปลแบบใหขอมลเพมเตมจากตนฉบบ เพอใหผอานเขาใจในสงทผประพนธกลาวถงไดดยงขน

19

ยกตวอยาง ตนฉบบฝรงเศสไดกลาวถงบคคลสาคญทานหนง คอ Radovan Karadzic, le leader serbe จะเหนวาผประพนธไดอธบายเพมเตมวาบคคลทานนนเปนผนาชาวเซรบ ฉบบแปลภาษาองกฤษไดแปลแบบขยายความ คอไดอธบายเพมเตมไปอกวาบคคลทานนนเปนผนาชาวเซรบในสาธารณรฐบอสเนย ไมใชชาวเซรบในสาธารณรฐเซอรเบยแหงสหพนธสาธารณรฐ

ยโกสลาเวย โดยแปลวา Radovan Karadzic, leader of the Bosnian Serbs หรออกตวอยางหนง บทประพนธกลาวถงบคคลจรงในสงคมวฒนธรรมของภาษาตนฉบบ คอ โอบามา แตฉบบแปลมการเอยชอจรงและอธบายเพมเตมดวยวา “…โอบามา ผเปนประธานาธบดของสหรฐอเมรกาใน

ขณะนน” เปนตน 2.3.5 การแปลแบบดดแปลง (adjustment technique) เปนการแปลขาม

วฒนธรรม คอ การแปลไปเปนคาอนทมในวฒนธรรมของภาษาแปล แตใหประสทธผลตรงกนกบคาทมในวฒนธรรมของภาษาตนฉบบ ทงนเพอใหผอานไดอรรถรสในการอาน แตตองไมกอใหเกดความเขาใจผด หรอคลาดเคลอนไปจากสงทผประพนธตองการสอ ยกตวอยาง ภาษาฝรงเศสเปรยบเทยบลกษณะของหนตวหนงวาเหมอนตว

การตนชอดดซ ซงเปนตวการตนทมรปรางสงโปรงอารมณขน ในฉบบภาษาองกฤษใชการแปล

แบบดดแปลง จงแปลคานวา Big Bird ซงเปนตวการตนของรายการโทรทศนอเมรกาชอดงทม

ลกษณะเชนเดยวกน หรออกตวอยางหนง ตนฉบบภาษาฝรงเศสกลาวถงชอพชใตดนชนดหนง เรยกวา Salsifis มลกษณะผอมยาว กวางเพยงหนงเซนตเมตร มทงประเภทเปลอกดาและขาว รสชาตอรอยกวาหวมนฝรง ฉบบแปลภาษาไทยไดดดแปลงใหเขากบบรบทของไทย จงแปลวา หวเผอกหวมน เปนตน 3. งานวจยทเกยวของกบการแปล ผวจยไดศกษางานวจยและเอกสารทางวชาการอนๆ ทเกยวของกบกลวธการแปลใน

หลายลกษณะ อาท การแปลนวนยาย การแปลเอกสารทางธรกจ การแปลชอภาพยนตร เปนตน ทงนเพอใหมความเขาใจในแนวคดและทฤษฎการแปลมากยงขน มรายละเอยดดงน 3.1 กนกรตน คณะสารพนธ (2549) ไดศกษาเรอง การแปลสานวนในบทภาพยนตรจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย โดยมวตถประสงคในการศกษา 2 ประการ คอ เพอศกษากลวธการแปลสานวนจากบทภาพยนตรภาษาองกฤษเปนภาษาไทย และเพอศกษาเปรยบเทยบความหมายของสานวนภาษาองกฤษกบบทแปลภาษาไทยจากบทภาพยนตรภาษาองกฤษทไดรบรางวล Academy Awards สาขาบทภาพยนตรดงเดมยอดเยยม ค.ศ. 1994-2004 จานวน 9 เรอง โดยใชแนวคดและ

20

ทฤษฎมาใชในการวเคราะห ไดแก ทฤษฎการแปลของนวมารก ใชในการวเคราะหกลวธการแปลสานวน และทฤษฎการวเคราะหอรรถลกษณใชในการวเคราะหเปรยบเทยบความหมายของสานวนภาษาองกฤษกบบทแปลภาษาไทย ผลการศกษาสรปไดวา กลวธการแปลสานวนภาษาองกฤษเปนภาษาไทยม 5 กลวธ ไดแก 1. กลวธการแปลแบบคาตอคา 2. กลวธการแปลแบบสานวน 3. กลวธการแปลแบบเอาความ 4. กลวธการแปลแบบทบศพท และ 5. กลวธการแปลแบบละความ โดยกลวธทใชมากทสดไดแก กลวธการแปลแบบเอาความ รองลงมาไดแก กลวธการแปลแบบสานวน กลวธการแปลแบบคาตอคา กลวธการแปลแบบละความ และกลวธการแปลแบบทบศพท ตามลาดบ จากการศกษาความหมายของสานวนภาษาองกฤษและบทแปลภาษาไทยดวยการ

วเคราะหอรรถลกษณพบวา ผแปลแปลโดยนาเอาใจความสาคญของความหมายของสานวน

ภาษาองกฤษมาแปลเปนภาษาไทยโดยพจารณาจากอรรถลกษณทตรงกนของสานวนภาษาองกฤษ

กบบทแปลภาษาไทย ซงอรรถลกษณทตรงกนนนเปนอรรถลกษณแสดงความหมายสาคญของ

สานวนภาษาองกฤษ แสดงใหเหนวา ผแปลไดแปลโดยทยงคงรกษาความหมายทตองการสอของ

สานวนภาษาองกฤษเอาไว ซงสอดคลองกบแนวทางทใชในการแปลทวๆ ไป 3.2 ศรลกษณ ทวกจรงทว (2547) ไดศกษาเรองการแปลสานวนจากนวนยายภาษาไทยของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชเปนภาษาองกฤษ โดยมวตถประสงคในการศกษา 2 ประการ คอ เพอศกษากลวธการแปลสานวนในนวนยายไทยเปนภาษาองกฤษ และเพอศกษาลกษณะทางความหมายของรปภาษาทใชในการแปลสานวนไทย จากสานวนไทยในนวนยายของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชทไดรบการแปลเปนภาษาองกฤษจานวน 3 เรอง ไดแก 1. สแผนดน 2. หลายชวต และ 3. ไผแดง แนวคดและทฤษฎทนามาใชในการวเคราะห ไดแก ทฤษฎการแปลของนวมารก ใชในการวเคราะหกลวธการแปลสานวน ทฤษฎการวเคราะหอรรถลกษณใชในการวเคราะหองคประกอบทาง

ความหมายของสานวนไทยและสานวนภาษาองกฤษ และใชทฤษฎการจดกลมทางความหมายใน

การจดกลมทางความหมายของสานวน ผลการศกษาสรปไดวา กลวธการแปลสานวนไทยเปน

ภาษาองกฤษ ม 4 กลวธ ไดแก 1. กลวธการแปลแบบคาตอคา 2. กลวธการแปลแบบสานวน 3. กลวธการแปลเชงสอสาร และ 4. การแปลโดยการละ สวนการจดกลมทางความหมายของสานวน สามารถแบงเปนแวดลงความหมายตนทางและแวดวงความหมายปลายทาง พบกลมทางความหมาย 3 กลม คอ 1. สรรพสง 2. เหตการณ 3. นามธรรม พบการถายโยงแวดวงความหมายของสานวนทงสน 18 ลกษณะ และสามารถจดเปน 4 รปแบบ คอ 1. แวดวงความหมายตนทางและปลายทางเปนแวดวงความหมายทเหมอนกน 2. แวดวงความหมายตนทางเปนแวดวงความหมายทเหมอนกน แวดวงความหมายปลายทางแตกตางกน 3. แวดวงความหมายตนทางและปลายทางเปนแวดวง

21

ความหมายทแตกตางกน แวดวงความหมายปลายทางเหมอนแวดวงความหมายแวดวงใดแวดวง

หนงของแวดวงความหมายตนทาง และ 4. แวดวงความหมายตนทางและปลายทางเปนแวดวง

ความหมายทแตกตางกน 3.3 เบญจรตน วทยาเทพ (2550) ไดศกษาเรองการวเคราะหกลวธการแปลชอ

ภาพยนตรตางประเทศเปนภาษาไทย โดยมวตถประสงค เพอวเคราะหกลวธการแปลชอภาพยนตรตางประเทศเปนภาษาไทย โดยวเคราะหชอภาพยนตรแนวสยองขวญจานวน 189 เรอง ทเขาฉายในโรงภาพยนตรไทยระหวางป พ.ศ. 2546 - 2549 ใชทฤษฎสโคโปส (Skopos Theory) ในการวเคราะห และทาการสมภาษณบคคลทแปลชอภาพยนตรจานวน 3 ราย เพอนามาใชประกอบในการศกษาครงน จากการวเคราะหพบวา ผแปลใชกลวธในการแปล 6 วธดวยกน ดงน 1. การแปลชอภาษาองกฤษโดยองกบแกนเรองและไมยดตดกบคาเดม 2. การแปลโดยทบศพทชอเรองในภาษา องกฤษและมการขยายความดวยภาษาไทย 3. การแปลโดยการทบศพทชอเรองในภาษาองกฤษและเพมคาขยายภาษาไทย 4. การแปลตรงตวโดยยดคาเดม 5. การแปลชอเรองโดยยดคาเดมสวนหนงและมการขยายความเพมเตมในภาคภาษาไทย 6. การแปลโดยยดคณลกษณะนกแสดงเปนหลก กลวธทใชมากทสดคอกลวธการแปลชอภาษาองกฤษโดยองกบแกนเรองและไมยดตดกบคาเดม (51.31%) รองลงมาเปนการแปลโดยทบศพท ชอเรองในภาษาองกฤษและมการขยายความดวย

ภาษาไทย (20.63%) การแปลโดยการทบศพทชอเรองภาษาองกฤษและเพมคาขยายภาษาไทย (20.10%) กลวธการแปลตรงตวโดยยดคาเดม กลวธการแปลชอเรองโดยยดคาเดมสวนหนงและม

การขยายความเพมเตมในภาคภาษาไทยมความถเทากน (7.7%) และการแปลโดยยดคณลกษณะ

นกแสดงเปนหลกเปนวธทใชนอยทสด (0.52%) 3.4 สลาวลย วชยระหด และ อญชนดา จาดสนทด (2551) ไดศกษาเรองกลวธการแปลวรรณกรรมเยาวชนเรอง ชารลอตต แมงมมเพอนรก บทแปลไทยโดยคณา คชา ซงมตนฉบบเปนภาษาองกฤษคอ Charlotte’s Web แตงโดย E.B. White การวจยนไดมงเนนศกษาและวเคราะหในดานการถายทอดความหมายในระดบคาและระดบประโยค เพอนาผลการศกษาไปใชในการจด

กจกรรมการเรยนการสอนเกยวกบการอานภาษาองกฤษเชงวเคราะหและการแปลเบองตนของ

นกเรยนระดบมธยมศกษา โดยนาเสนอทงในสวนของการวจยเอกสารและการวเคราะหเชงเนอหา จากการศกษาพบวา ผแปลไดใชกลวธการแปลทงแบบตรงตวและแบบเอาความ โดยสวนใหญใช

กลวธการแปลแบบเอาความ ทงยงมการปรบเปลยนรปแบบการแปลทตางไปจากตนฉบบ ประกอบ ดวย 1. การเพมความ 2. การลดความ 3. การสลบความ และ 4. การแปลไมตรงตามตนฉบบ ซง

22

กลวธการแปลเหลานชวยใหบทแปลสอความหมายไดด นอกจากนการศกษายงพบวา กลวธการ

แปลแบบตรงตวและแบบเอาความดงกลาวทาใหเกดการถายทอดความหมายในระดบคา คอ คาทบศพท คาเลยนเสยงธรรมชาต คาแสดงอารมณ คาซา และคาปรบตามบรบท สวนในดานของการถายทอดความหมายในระดบประโยค การศกษาวจยไดพบวาผแปลใชสานวนภาษาทสละสลวย เปนธรรมชาตและมความเหมาะสมกบวฒนธรรมสาหรบเดก นอกจากน สานวนภาษาของผแปลยงสะทอนใหเหนลกษณะบคลกภาพ อารมณ และอปนสยของตวละคร พรอมกบแฝงขอคดเกยวกบมตรภาพ ความรก และความเสยสละระหวางเพอนอกดวย 3.5 ศรนาถ บรณพงษ (2544) ไดศกษากลวธการแปลและการปรบบททใช ในการแปลวรรณกรรมพทธศาสนาจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษโดยใชวธการศกษาเชงคณภาพ ซงเนอหาในการศกษาวธการแปลแบงเปนสามสวนคอ การแปลเนอหาโดยรวม การแปล พทธพจน และการแปลศพททางพทธศาสนา จากผลการศกษาพบวามการใชทงวธการแปลแบบตรงตวและการแปล

แบบเอาความใน การแปลเนอหาโดยรวม การแปลพทธพจนจะใชวธการแปลแบบตรงตวเปนสวนใหญ โดยผแปลจะรกษารปแบบการเขยนพทธพจนตามตนฉบบภาษาไทย สวนวธการแปลคาศพท ทางพทธศาสนาแบงไดเปนสามวธ ไดแก การทบศพท การแปลตรงตว และการใชทงวธทบศพทและแปลตรงตว การวเคราะหวธการปรบบทแปลแบงออกเปนสามระดบ คอ ระดบคา ระดบ

ประโยค และระดบทเหนอกวาระดบประโยค สรปไดวา ในระดบคาผแปลใชวธปรบบทแปล 5 วธ อนไดแก การเตมความหมาย การเพมคาหรอวล การตดคาและวล การใชคาทมความหมาย ทวไปแทนทคาทมความหมายทางวฒนธรรม และการใชคาศพททางวฒนธรรมทมความหมาย เทยบเคยงกน ในระดบประโยคผแปลใชวธปรบบทแปล 3 วธไดแก การปรบลาดบความคด การปรบรปกรรมวาจก และการเพมประธาน และในระดบทเหนอกวาระดบประโยคใชการ ปรบบทแปล 3 วธคอ การปรบลาดบความคด การตด และการใชเชงอรรถ 3.6 พชร โภคาสมฤทธ (2553) ไดศกษาเรอง การวเคราะหการแปลเอกสารทางธรกจจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย โดยมขอมลเปนเอกสารทางภาษาองกฤษทมการแปลเปนภาษาไทย ทครอบคลมเนอหาดานธรกจ จานวน 715 ชน โดยมวตถประสงคเพอหาเทคนคการแปลและ

ตวอยางการแปล และเพอสอบถามนกแปลองกฤษธรกจถงเทคนคการแปลทใช โดยขอใหเรยบ

ลาดบความสาคญจากมากไปหานอย ผลการวจยพบเทคนคทใชจานวน 19 เทคนค เชน การแปลตรงตว การแปลเปนความหมายทสอง การใชวาจก การใชคายม ผลจากการสารวจความสาคญของ

เทคนคทใช 14 ลาดบ ไดพบวา นกแปล 12 คนทตอบแบบสอบถามใหเทคนคการแปลตรงตว การ

23

แปลเปนความหมายทสอง การใชความหมายแฝงและความหมายโจงแจง การใชความหมายกวาง

และความหมายแคบ และการใชคายม ในลาดบตนๆ อยางไรกตาม จากงานวจยทไดศกษาขางตน พบวามผศกษาการแปลในระดบคาอยไมมากนก โดยเฉพาะอยางยงการศกษาการแปลคาทมความหมายทางวฒนธรรม (Cultural-specific word) จากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษซงเปนภาษาทมาจากคนละตระกลภาษา ประกอบกบ

วฒนธรรมตะวนออกและตะวนตกทมความแตกตางกนมากนน ผแปลจะตองมความเขาใจใน

วฒนธรรมของทงสองภาษาเปนอยางด ผวจยจงเลอกทจะศกษากลวธการแปลและเทคนควธการ

แปลทผแปลนามาใชในการแปลคาทมความหมายทางวฒนธรรมในนวนยายเรองสแผนดน ทงน เพอใหกลวธและเทคนควธการแปลทพบในงานวจยนเปนประโยชนตอผศกษางานวจยและผแปล

ทานอนๆ ตอไป

24

บทท 3 ระเบยบวธการวจย

การวจยเรอง กลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษในนว

นยายเรองสแผนดนน เปนงานวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) และยกตวอยางประกอบการวเคราะห เพอศกษากลวธการแปลและเทคนควธการแปลทพบในการแปลคาทางวฒนธรรมท

ปรากฏในนวนยายเรองสแผนดนจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ โดยมขนตอนการศกษาวจย ดงน 1. แหลงขอมล 1.1 ขอมลปฐมภม (Primary Data) เปนขอมลทไดจากการรวบรวมคาทางวฒนธรรม จากนวนยายเรองสแผนดน ทงจากตนฉบบภาษาไทย และฉบบแปลภาษาองกฤษ โดย ตลจนทร 1.2 ขอมลทตยภม (Secondary Data) เปนขอมลทไดจากเอกสารทางวชาการ และงานวจยทเกยวของตางๆ ทไดจากการสบคนทางหองสมดและอนเตอรเนต เพอนามาเปนขอมล

อางองในการทาวจยครงน 2. ขนตอนการรวบรวมขอมล งานวจยนมขนตอนการรวบรวมขอมล ดงน 2.1 รวบรวมขอมลคาทางวฒนธรรมจากนวนยายตนฉบบภาษาไทย เรองสแผนดน แตงโดย ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช โดยรวบรวมจากทง 4 แผนดน จานวนบททงสน 47 บท 2.2 เลอกบททปรากฏคาทางวฒนธรรมใหศกษามากทสด 5 บทแรก จงทาใหไดบทท 1 บทท 2 บทท 11 บทท 12 และ บทท 14 โดยทง 5 บทอยในแผนดนท 1 ซงรวบรวมคาไดทงสน 205 คา 2.3 รวบรวมคาแปลภาษาองกฤษ จากฉบบแปลภาษาองกฤษเรอง Four Reigns แปลโดย ตลจนทร โดยรวบรวมเฉพาะคาแปลของคาภาษาไทยทรวบรวมไดในขอท 2.2 ขางตน

25

3. ขนตอนการศกษา งานวจยนมขนตอนของการศกษา ดงน 3.1 ศกษาคนควาเรองทฤษฎการแปล กลวธการแปล โดยเฉพาะการแปลขาม

วฒนธรรม การแปลสงทไมปรากฏหรอไมเปนทรจกในวฒนธรรมของภาษาแปล และงานวจยท

เกยวของกบการแปล 3.2 รวบรวมขอมลคาทางวฒนธรรมภาษาไทยและคาแปลภาษาองกฤษ จากนวนยายเรองสแผนดน รายละเอยดตามขนตอนการรวบรวมขอมลในขอท 2 ของบทน 3.3 ศกษากลวธการแปลทผแปลนามาใชในการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ 3.4 ศกษาเทคนควธการแปลทผแปลนามาใชในการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษา ไทยเปนภาษาองกฤษ 3.5 วเคราะหความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล 3.6 สรปผลการศกษา 4. สรปกรอบแนวคด จากการศกษาเอกสารทางวชาการและงานวจยทเกยวของตางๆ สามารถสรปทฤษฎท

จะนามาใชในการวจย ดงน 4.1 กลวธการแปล ม 3 กลวธ ดงน 4.1.1 การแปลแบบตรงตว 4.1.2 การแปลแบบเอาความ 4.1.3 การทบศพท 4.2 เทคนควธการแปล ม 5 วธ ดงน 4.2.1 การแปลแบบอางองขอมลดงเดม 4.2.2 การแปลแบบพอเพยง 4.2.3 การแปลแบบครบ 4.2.4 การแปลแบบขยาย 4.2.5 การแปลแบบดดแปลง จากทฤษฎดงกลาว นามาสรปเปนกรอบแนวคดเพอนามาใชเปนแนวทางในการ

ดาเนนการวจย โดยกาหนดกรอบแนวคดสาหรบแตละวตถประสงคการวจย ดงน

26

วตถประสงคขอท 1 เพอศกษากลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปน

ภาษาองกฤษ วตถประสงคขอท 2 เพอศกษาเทคนควธการแปลทผแปลนามาใชแปลคาทาง

วฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ และวตถประสงคขอท 3 เพอศกษาและวเคราะห

ความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล

คาทางวฒนธรรม

กลวธการแปล

1. การแปลแบบตรงตว

2. การแปลแบบเอาความ

3. การทบศพท

คาทางวฒนธรรม

กลวธการแปล

1. การแปลแบบตรงตว

2. การแปลแบบเอาความ

3. การทบศพท

เทคนควธการแปล

2. การแปลแบบพอเพยง

3. การแปลแบบครบ

5. การแปลแบบดดแปลง

1. การแปลแบบอางองขอมล

4. การแปลแบบขยาย

แผนภาพท 2 แสดงกรอบแนวความคดตามวตถประสงคขอท 1

แผนภาพท 3 แสดงกรอบแนวความคดตามวตถประสงคขอท 2 และ 3

27

บทท 4 ผลการวจย

ในการวจยน ไดนาเสนอขอมลผลการวจยเปนตารางแสดงขอมลเชงปรมาณเปนคาความถและคารอยละ พรอมทงยกตวอยางประกอบคาอธบาย โดยแบงเปน 3 สวน ดงน 1. ผลการวจยดานกลวธการแปล 2. ผลการวจยดานเทคนควธการแปล 3. ผลการวจยดานความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล สวนการนาเสนอขอมลคาทางวฒนธรรมทงคาตนฉบบภาษาไทยและคาแปลภาษา

องกฤษทงหมดจะถกแสดงไวในภาคผนวก 1. ผลการวจยดานกลวธการแปล จากการศกษาพบกลวธการแปลดงสรปในตารางตอไปน

กลวธการแปล จานวน (คา) คดเปน% 1.1 การแปลแบบตรงตว 50 24.39% 1.2 การแปลแบบเอาความ 48 23.41% 1.3 การทบศพท 36 17.56% 1.4 อนๆ 1.4.1 การไมแปลหรอการละคา 1.4.2 การทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว

43 28

20.98% 13.66%

รวม 205 100.00% ตารางท 1 แสดงผลการวจยดานกลวธการแปล

จากการศกษากลวธการแปลคาทางวฒนธรรมทงหมด 205 คา ซงศกษาใน 3 กลวธ ไดแก กลวธการแปลแบบตรงตว กลวธการแปลแบบเอาความ และการทบศพทนน พบวา ผแปลแปลคาทางวฒนธรรมโดยใชกลวธการแปลแบบตรงตวมากทสด จานวน 50 คา คดเปนรอยละ 24.39 รองลงมาคอการ การแปลแบบเอาความ จานวน 48 คา คดเปนรอยละ 23.41 และการทบศพทจานวน 36 คา คดเปนรอยละ 17.56 ตามลาดบ

28

นอกจากน ในการศกษากลวธการแปลยงพบการใชกลวธการแปลในลกษณะอนๆ ทนอกเหนอจาก 3 กลวธดงกลาวขางตน ไดแก การไมแปลหรอการละคา จานวน 43 คา คดเปนรอยละ 20.98 และกลวธการแปลโดยใชการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว จานวน 28 คา คดเปนรอยละ 13.66 โดยสามารถยกตวอยางคาในแตละกลวธไดดงตอไปน 1.1 กลวธการแปลแบบตรงตว ตวอยางท 1 คาในภาษาตนฉบบ: คนเครอง คาในภาษาฉบบแปล: Cook’s assistant จากตวอยาง คาวา “คนเครอง” ในภาษาตนฉบบนน มไดมความหมายเกยวกบ

เครองยนตหรอเครองจกรแตอยางใด แตสาหรบบรบทของสงคมไทยในสมยกอนทกลาวถงในเรองสแผนดนนน คนเครอง หมายถง ขาหลวงททาหนาทชวยเหลองานในครวของวงหลวง ชวย

จดเตรยมเครองครว เครองเสวยหรอสารบอาหารใหแกพระมหากษตรยและบรมวงศานวงศนนเอง ซงในเรองมการกลาวถงคานอยหลายจด เมอพจารณาคาแปลของภาษาฉบบแปลทแปลไววา Cook’s assistant นน จงถอวาเปนการแปลแบบตรงตว เพราะ Cook หมายถง การทาอาหาร สวน assistant หมายถง ผชวย ผใหความชวยเหลอ ซงทาใหผอานสามารถเขาใจความหมายไดอยางถกตอง ไมไดเขาใจเปนอยางอน ตวอยางท 2 คาในภาษาตนฉบบ: โกนจก คาในภาษาฉบบแปล: Topknot cut จากตวอยาง คาวา “โกนจก” ในภาษาตนฉบบนน หมายถง การโกนจกใหแกเดกสาวทยางเขาสวยรน คอ กาลงจะพนจากความเปนเดก จกทเคยไวเมอสมยเปนเดกนนกจาเปนตนโกนทงไป ในประเพณไทยสมยกอนผใหญจะตองจดใหมพธโกนจกใหแกบตรหลานของตน โดยผแปลใชคาวา Topknot cut นนถอวาเปนการแปลแบบตรงตว เพราะ Topknot หมายถง ผมจก สวน cut หมายถง การตด อยางไรกตาม พบวามคาทผแปลนามาใช ซงถอวาตรงตวและเฉพาะเจาะจงกวา คอคาวา Tonsure ทหมายถง การโกนผมหรอการทาพธโกนจกนนเอง พบมากในบทท 5 เพราะเปนตอนทกลาวถงพธโกนจกของแมพลอยกบชอยนนเอง ตวอยางท 3 คาในภาษาตนฉบบ: การถวายตว คาในภาษาฉบบแปล: Presentation

29

จากตวอยาง คาวา “การถวายตว” ในภาษาตนฉบบ หมายถง การมอบตวหรอขอเขาใหการรบใชแกเจานายในวง ในทนผแปลใชคาวา Presentation ซงแปลวา การแสดง การนาเสนอ และอกนยหนงแปลวา การถวายตวไดเชนเดยวกน จงถอวาผแปลใชกลวธการแปลแบบตรงตว ในเนอเรองเมอแมพลอยตองออกจากบานคลองบางหลวงซงเปนบานเกดเพอเขาวงไปกบแมผเคยเปน

ขาหลวงเกา เมอเขาวงแลวจงตองเขาถวายตวกบเจานายในวงซงในเรองคอ เสดจฯ นน ผแปลใชคาวา Present สาหรบคากรยา และ Presentation สาหรบคานาม (Ploi’s presentation) ตวอยางท 4 คาในภาษาตนฉบบ: ปมะเสง และ ปขาล คาในภาษาฉบบแปล: Year of the little snake และ Year of the tiger จากตวอยาง คาวา “ปมะเสง” และ “ปขาล” ในภาษาตนฉบบนน เปนการนบปตามปฏทนสรยคต โดยมการกาหนดเรยกปแตละปเปนชอสตว เรยกวา ปนกษตร ในหนงรอบ ม 12 ป ซงการนบปนกษตรนมการใชในประเทศแถบเอเชย เชน ไทย ลาว จน เวยดนาม เปนตน ผแปลแปลวา Year of the little snake ซงแปลวา ปของงเลก หรอเรยกอกอยางหนงวา ปมะเสง และ Year of the tiger ปของเสอ หรอเรยกอกอยางหนงวา ปขาล จงถอเปนการแปลแบบตรงตว สามารถถายทอดความหมายไดตรงตามตนฉบบ นอกจากน ยงมคาทางวฒนธรรมอนๆ ทพบวามการใชกลวธการแปลแบบตรงตว เชน ธรณประต ใชคาแปลวา Threshold of the gate ตมมงกร ใชคาแปลวา Dragon jar นตถยา ใชคาแปลวา Snuff-taking เปนตน 1.2 กลวธการแปลแบบเอาความ ตวอยางท 5 คาในภาษาตนฉบบ: ลกเสอลกตะเข คาในภาษาฉบบแปล: Tigers and crocodiles can never be nurtured in a house จากตวอยาง คาวา “ลกเสอลกตะเข” ในภาษาตนฉบบนน ถอเปนสานวนหนงใน

วฒนธรรมไทยซงเปนวฒนธรรมของภาษาตนฉบบนน หมายถง การนาลกคนอนมาเลยงแลว

นอกจากจะไมตอบแทนบญคณยงจะกลบมาทาราย เปรยบเสมอนการเลยงสตวอยางเสอและจระเข

ซงเปนสตวดราย เลยงอยางไรกไมเชองนนเอง โดยในเรองเปนตอนทแมพลอยจะตองไปกราบลา

คณอนซงเปนลกสาวของพระยาพพธฯ บดาของพลอยแตเกดจากอกแมหนงซงเปนคณหญงหรอ

เปนภรรยาแตงทถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณ คณอนทไมชอบพลอยอยเดมจงออกปากไล มรายละเอยดในภาษาตนฉบบและภาษาแปล ดงน

30

ภาษาตนฉบบ: “ไป! ไปใหพน” คณอนไลสง “นงคนนลกแม ลกเสอลกตะเขเลยงไมได” ภาษาฉบบแปล: Go then! Get out! Tigers and crocodiles can never be nurtured in a house จากขอความขางตน ผอานทเปนคนไทยยอมสามารถตความไปไดกวางขวางและ

ถกตองมากกวาผอานทอยในวฒนธรรมอน ดวยเหตน ผแปลจงใชวธการแปลแบบเอาความ คอ Tigers แปลวา เสอ ไมใชลกเสอ และ Crocodiles แปลวา จระเข ไมใช ลกตะเขหรอลกจระเข จงถอวาเปนการแปลแบบเอาความ ไมไดแปลทกคาอยางตรงตว แตผแปลมการขยายความเพมเตมเพอใหผอานเขาใจมากขน โดยเพมเตมคาวา can never be nurtured in a house หมายความวา เสอและจระเขไมสามารถนามาเลยงในบานได ถงตรงนผอานกพอจะสามารถทาความเขาใจไดวา คณอน

เปรยบแมพลอยเสมอนสตวดราย ไมควรนามาเลยงไวในบาน ถอวาทาใหผอานในวฒนธรรมอน

สามารถเขาใจเจตนาของตวละครไดอยางถกตอง ตวอยางท 6 คาในภาษาตนฉบบ: ขาวพระถวายพระพทธ คาในภาษาฉบบแปล: A ritual offering to the spirit of the Lord Buddha จากตวอยาง คาวา “ขาวพระถวายพระพทธ” ในภาษาตนฉบบนน หมายถง อาหารทจดเปนสารบขนาดเลกพอเปนพธ ไวสาหรบถวายพระพทธรปซงถอเปนรปทสรางขนแทนองค

สมเดจพระสมมาสมพทธเจาในศาสนาพทธ ในเนอเรองเปนตอนทขาหลวงจดเตรยมสารบเครอง

อาหารคาวหวานเพอถวายเสดจฯ แมพลอยซงเคยเขาวงครงแรก ไมเคยเหนการจดสารบซงแตละ

อยางมขนาดเลกแคพออมมากอน จงเปรยบเทยบสารบอาหารทตนเหนวาเหมอนขาวพระถวายพระพทธ หรอ ขาวถวายพระพทธ เนองจาก ไมมคาใชเรยกแบบตรงตวในภาษาฉบบแปล ผแปลจงใชกลวธการแปลแบบเอาความ เพออธบายความหมายคาวา ขาวพระถวายพระพทธทแมพลอย

เปรยบเทยบนนใหผอานเขาใจ มเนอความดงน “Looking at the tray and what it contained, she could not help but marvel at the small portion of each side dish and the mere handful of rice in the dainty bowl. The whole thing was not much bigger than a ritual offering to the spirit of the Lord Buddha!”

31

ตวอยางท 7 คาในภาษาตนฉบบ: ขผงพงแพว และ ขผงสปาก คาในภาษาฉบบแปล: Wax จากตวอยาง คาวา “ขผงพงแพว และ ขผงสปาก” ในภาษาตนฉบบนน หมายถง ขผงทเอาไวทาปากสาหรบผทเคยวหมากเพอไมใหปากแหงแตกและปองกนนาหมากจบรมฝปาก เนองจาก ในเรองสแผนดนยงเปนบรบทของสงคมในสมยกอนทการเคยวหมากยงเปนทนยม จงทาใหมการกลาวถงสงของและอปกรณทเกยวของกบการเคยวหมากอยมาก ในสวนของขผงสปากนน คาวา “สปาก” หมายถง ทาปาก สวนขผงพงแพวนน คาวา “พงแพว” คอ ขผงสาหรบทาปากทยอมสแดงดวยผกแพว เมอทาปากจะใหสชมพระเรอ สาหรบสองคานผแปลใชการแปลแบบเอาความ คอ ไมไดใชคาแปลทตรงตววาเปนขผงสปาก หรอ ขผงพงแพว แตใชคาแปลวา Wax เทานน อยางไรกตาม ผแปลไดใชการบรรยายแสดงทาทางของตวละครประกอบเพอใหผอานเขาใจวาขผงนนคอสง

ทเอาไวเพอทาปาก ตวอยางท 8 คาในภาษาตนฉบบ: เซยมซ คาในภาษาฉบบแปล: Fortune-telling system จากตวอยาง คาวา “เซยมซ” ในภาษาตนฉบบนน หมายถง การทานายดวงชะตาแบบหนงทไดรบอทธพลมาจากประเทศจน เนองจาก ไมสามารถหาคาทแปลตรงตวในภาษาฉบบแปลได ผแปลจงใชกลวธการแปลแบบเอาความวา Fortune-telling system คาวา Fortune-telling นนมความหมายวาการทานายดวงชะตา หรอการพยากรณ แตไมไดใชคาทตรงตววาเปนการเสยงเซยมซแตอยางใด แตผแปลใชการอธบายลกษณะของเซยมซ และวธการเสยงเซยมซอยางเปนขนเปนตอน มเนอความดงน “…fortune-telling system, whereby you rattled the stick-box until one stick fell out whose number matched that of one of the prophecies, written in verse, printed on flimsy paper, and couched in terms so verbose and ambiguous as to mean anything at all you wanted it to mean” 1.3 กลวธการทบศพท สาหรบการแปลแบบใชคาทบศพทนน คาทพบทงหมดเปนการทบศพทโดยใชการถายเสยง (Transcription) คอ การถอดอกษรไทยเปนอกษรโรมนโดยใหออกเสยงตรงกบภาษาไทย ยกตวอยางเชน

32

ตวอยางท 9 คาในภาษาตนฉบบ: จนอบ หมายถง ชอขนมชนดหนง คาในภาษาฉบบแปล: Chan-ab ตวอยางท 10 คาในภาษาตนฉบบ: คณหญง หมายถง สตรผเปนภรรยาของเจาพระยา คาในภาษาฉบบแปล: Khunying ตวอยางท 11 คาในภาษาตนฉบบ: บางปะอน หมายถง อาเภอบางปะอน คาในภาษาฉบบแปล: Bang pa in ตวอยางท 12 คาในภาษาตนฉบบ: ตาลง หมายถง หนวยของเงนสมยกอน คาในภาษาฉบบแปล: Tamlung ตวอยางท 13 คาในภาษาตนฉบบ: เปรต หมายถง ผชนดหนงของไทย มลกษณะตวสง มแขนขายาว ปากเทารเขม คาในภาษาฉบบแปล: Prate ตวอยางท 14 คาในภาษาตนฉบบ: เขยวกระแต หมายถง ชอพนธไมพมชนดหนง มดอกสขาว มกลนหอม คาในภาษาฉบบแปล: Keo Kra Tae ตวอยางท 15 คาในภาษาตนฉบบ: เจาจอม หมายถง สตรทไดเปนอนภรรยาของพระมหากษตรย คาในภาษาฉบบแปล: Chao chom 1.4 กลวธการแปลแบบอนๆ กลวธการแปลแบบอนๆ ทพบในการศกษาคาทางวฒนธรรมในครงน แบงออกเปน 2 กลวธ ไดแก 1. การไมแปลหรอการละคา คอเทคนควธการแปลทผแปลจงใจทจะไมแปลคาดงกลาว และ 2. การทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว คอเทคนควธการแปลทมคาทบศพทและคาแปลแบบตรงตวประกอบกนเปนหนงคา ดงตวอยางคาตอไปน

33

1.4.1 การไมแปลหรอการละคา จากการศกษาพบวา มหลายคาทผแปลละไวไมแปล เนองจาก คาเหลานนเปนคาทไมเกยวของกบใจความของเรอง แตเปนการพรรณนาถงองคประกอบฉากหรอรายละเอยด

ปลกยอยทสามารถละไวไมพดถงได โดยทไมทาใหผอานขาดขอมลจนเขาใจผดจากเจตนาท

ผประพนธตองการจะสอ หรอเกดความสงสยเพราะความไมปะตดปะตอของเนอเรอง โดยคาทถกละไมแปลนนมกเปนชอสถานท ชออาหาร ขาวของเครองใช ชอพชผก ยกตวอยางเชน เสอ เตาปน (ภาชนะสาหรบใสปน ใชสาหรบการเคยวหมาก) ขนมอะลว ขาวตงกะท ปลาผดแหง มะขามฉาบ กล (หนวยวดผา หนงกล มผา 20 ชน) ขาวเมาทอด ขาวเมาหม เปนตน 1.4.2 การทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว ตวอยางท 16 คาในภาษาตนฉบบ: กระทง คาในภาษาฉบบแปล: Banana leaf kratong จากตวอยาง ผแปลใชการทบศพทวา Kratong และมการเพมเตมคาภาษาองกฤษวา Banana leaf เขาไป เพอขยายความใหผอานเขาใจวากระทงคอสงททาจากใบตอง ตวอยางท 17 คาในภาษาตนฉบบ: พระกฐน คาในภาษาฉบบแปล: Kathin ceremony, the kathin จากตวอยาง ผแปลใชการทบศพทวา kathin และมการเพมเตมคาภาษาองกฤษวา ceremony เขาไป เพอใหผอานเขาใจวากฐนกคองานพธอยางหนงนนเอง ตวอยางท 18 คาในภาษาตนฉบบ: กราบ (พระ) คาในภาษาฉบบแปล: Triple kraab จากตวอยาง ผแปลใชการทบศพทวา kraab และมการเพมเตมคาภาษาองกฤษวา triple ซงแปลวา สาม เขาไปดวยเพราะการกราบพระจะตองกราบสามครง สวนการกราบบคคลนน ผแปลใชการทบศพทวา kraab และไดอธบายถงลกษณะทาทางการกราบเอาไวในเนอเรองชวงกอนหนานแลว การกลาวถงการกราบพระโดยใชการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตวน จงทาใหผอานสามารถนกภาพตามไดอยางถกตองมากขน ตวอยางท 19 คาในภาษาตนฉบบ: มงคลแฝด คาในภาษาฉบบแปล: Twin Mongkol crowns

34

จากตวอยาง คาวา “มงคลแฝด” น คอ มงคลสวมศรษะของคบาวสาว ปรากฏในตอนทมพธแตงงานของแมพลอยกบคณเปรม ผแปลใชการทบศพทวา Mongkol และมการเพมเตมคาภาษาองกฤษวา Twin ซงแปลวาแฝด และ Crowns ซงแปลวามลกฎเขาไปดวย ถอวาผแปลใชการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว ตวอยางท 20 คาในภาษาตนฉบบ: ทานเจาคณ คาในภาษาฉบบแปล: His Excellency the Chao Khun จากตวอยาง คาวา “ทานเจาคณ” นนหมายความถง พระยาพพธฯ บดาของแมพลอยทมศกดเปนพระยา โดยพบคาอนทบคคลทวไปใชเรยกแทนชอของตวละครนอยหลายคา ไดแก เจาคณพอ ทานเจาคณ และคณหลวง ผแปลใชการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว โดยใชคาวา His Excellency แปลวา ทานเจาคณ ประกอบกบคาภาษาไทยแบบทบศพทวา the Chao Khun เพอใหผอานเกดการจดจาคาวา Chao Khun วาหมายถง ผทมตาแหนงเปน His Excellency โดยพบวาในเนอหาสวนตอไป ผแปลใชเพยงการทบศพทวา Chao khun เทานน แตทาใหผอานสามารถเขาใจไดทนทวาหมายถงผอยในชนชนสงของสงคมโดยมตาแหนงเปนพระยา หรอ ทานเจาคณ 2. ผลการวจยดานเทคนควธการแปล จากการศกษาพบเทคนควธการแปล ดงสรปในตารางตอไปน

เทคนควธการแปล จานวน (คา) คดเปน% 2.1 การแปลแบบอางองขอมลดงเดม 2 0.98% 2.2 การแปลแบบพอเพยง 58 28.29% 2.3 การแปลแบบครบ 53 25.85% 2.4 การแปลแบบขยาย 65 31.71% 2.5 การแปลแบบดดแปลง 14 6.83% 2.6 อนๆ 13 6.34% รวม 205 100.00%

ตารางท 2 แสดงผลการวจยดานเทคนควธการแปล

จากผลการวจยดานเทคนควธการแปล โดยศกษาใน 5 วธ ไดแก การแปลแบบอางองขอมลดงเดม การแปลแบบพอเพยง การแปลแบบครบ การแปลแบบขยาย และการแปลแบบ

35

ดดแปลง พบวา ผแปลใชเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสด จานวน 65 คา คดเปนรอยละ 31.71 รองลงมาคอ การแปลแบบพอเพยง จานวน 58 คา คดเปนรอยละ 28.29 การแปลแบบครบ จานวน 53 คา คดเปนรอยละ 25.85 การแปลแบบดดแปลง จานวน 14 คา คดเปนรอยละ 6.83 และการแปลแบบอางองขอมลดงเดม จานวน 2 คา คดเปนรอยละ 0.98 ตามลาดบ นอกจากน ยงพบเทคนควธการแปลอนๆ คอ การทบศพท แตไมมการแปลอยางอนเพมเตม ซงเมอพจารณาแลวมลกษณะไมตรงกบเทคนควธการแปลทง 5 วธ มจานวน 13 คา คดเปนรอยละ 6.34 2.1 เทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม การใชเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดมน พบเพยง 2 คาเทานน ม

รายละเอยดดงน ตวอยางท 21 คาในภาษาตนฉบบ: สมเดจพระพทธเจาหลวงมหาราช คาในภาษาฉบบแปล: Rama V, His Majesty King Chulalongkorn Pra Buddha Chao Luang the Great จากตวอยาง ตนฉบบปรากฏเพยง คาวา “สมเดจพระพทธเจาหลวงมหาราช” เทานน แตผแปลใชการอางองขอมลเดม โดยแปลวา Rama V, His Majesty King Chulalongkorn Pra Buddha Chao Luang the Great แมวาแทจรงแลวคาวา พระพทธเจาหลวง หมายถง พระมหากษตรยทสวรรคตแลว หรอ ทรงมพระชนมชพอยแตไดสละราชสมบตแลว มไดเฉพาะเจาะจงวาเปน

พระมหากษตรยพระองคใด แตผอานทเปนคนไทยยอมสามารถเขาใจไดวาหมายถงในหลวง รชกาลท 5 พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาจฬาลงกรณฯ พระจลจอมเกลาเจาอยหว เพราะในบรบททางสงคมทกลาวถงในนวนยายเรองสแผนดนนนอยในยคสมยของพระองค กรณนผแปลไมไดแปล

เพยงสงทมในตนฉบบ แตใชเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม เพอทาใหผอานทมาจาก

วฒนธรรมอนไดรบขอมลทถกตองวาเนอเรองกลาวถงพระมหากษตรยพระองคใด ตวอยางท 22 คาในภาษาตนฉบบ: ทลกระหมอมฟา คาในภาษาฉบบแปล: Queen Sunanda จากตวอยาง ตนฉบบปรากฏเพยง คาวา “ทลกระหมอมฟา” เทานน ซงในเนอเรองเปนตอนทตวละครเลาเรองราวเมออดตทมอบตเหตเรอลมขณะลองเรอพระประเทยบไปยงพระราชวง

บางปะอน จนทาใหมเจานายหลายพระองคสนพระชนม เนองจากไมมผใดกลาเขาไปชวยเพราะ

36

กลวอาญา หนงในนนคอทลกระหมอมฟาทผประพนธกลาวถงแตไมไดระบพระนาม ผแปลกลวธการแปลแบบเอาความ และใชเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม เพราะเหตการณดงกลาวเปนเหตการณในประวตศาสตรทเกดขนจรง จงแปลวา Queen Sunanda หรอ สมเดจพระนางเจาสนนทากมารรตนพระบรมราชเทว หรอทรจกกนในพระนามวา สมเดจพระนางเรอลมนนเอง 2.2 เทคนควธการแปลแบบพอเพยง ตวอยางท 23 คาในภาษาตนฉบบ: ขรวตา คาในภาษาฉบบแปล: That's why he sent her to live in the Inner Court in the first place. 'My father looks forward to having Royal Highnesses as grand children'. จากตวอยาง ตนฉบบไดกลาวถงคาวา “ขรวตา” ซงหมายถง บดาของสตรทเปน

อนภรรยาของพระมหากษตรย กรณนผแปลไมไดแปลคาวา ขรวตา เลย ซงแทจรงแลวอาจจะแปลไดวา Chao chom’s father กทาใหผอานเขาใจได เพราะในตอนหนงผแปลอธบายไวแลววาเจาจอม คอ Minor wife of the King แตผแปลไมไดแปลคาดงกลาวแบบตรงตว แตใชการละคา และใชเทคนควธการแปลแบบพอเพยง เพราะผอานไมจาเปนตองรจกคาวาขรวตากได เพราะไมใชตว

ละครหลกและไมมผลตอการเดนเรองแตอยางใด เปนเพยงบคคลทสามทถกเอยถงเทานน อก

ประการหนง การเพมเตมวา 'My father looks forward to having Royal Highnesses as grand children' ซงแปลวา “พอของฉนตงหนาตงตารอจะมหลานเปนเชอพระวงศ” กทาใหผอานเขาใจ

เรองราวทผประพนธตองการจะสอสารไดเชนเดยวกน ตวอยางท 24 คาในภาษาตนฉบบ: สมวงเมดมะปราง คาในภาษาฉบบแปล: Maprang's pit purple จากตวอยาง คาวา “สมวงเมดมะปราง” น ถกกลาวถงในตอนทแมแชมมารดาของแมพลอยสอนใหสวมใสเสอผาตามแบบสาวชาววง คอมการกาหนดสผาประจาวน สมวงเมดมะปรางนเปนสของผานงประจาวนวนเสาร ผแปลใชการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว และใช

เทคนควธการแปลแบบพอเพยง โดยใชการทบศพทวา Maprang สวนคาวา pit แปลวา เมลดในของผลไม และ purple แปลวา สมวง แทจรงแลวคาวา มะปราง มคาแปลแบบตรงตวในภาษาองกฤษวา Marian plum แตผแปลจงใจไมแปลคาน เพราะคาวา pit ทแปลวาเมลดในของผลไมและเขยน

ตามหลง Maprang’s นน กสามารถทาใหผอานเขาใจไดวา Maprang นาจะเปนผลไมชนดหนงของไทย และการทผอานเขาใจเพยงวาผานงนนเปนสมวงกเพยงพอแลว

37

ตวอยางท 25 คาในภาษาตนฉบบ: (พระ) ตงนโมใหศล คาในภาษาฉบบแปล: when the chanting began จากตวอยาง คาวา “ตงนโมใหศล” ปรากฏในตอนทมพธแตงงานของแมพลอยและคณเปรม โดยพธในตอนเชานนจะมการทาบญตกบาตร และนมนตพระเพอทาพธสงฆ ผประพนธ

บรรยายการจดงานเปนขนตอน และไดกลาวถงการตงนโมใหศล และสวดมนตบทตางๆ อาท มงคลสตร รตนสตร เปนตน ผแปลไดละการแปลคาดงกลาวไป เนองจาก ไมมคาทมความหมาย

เทยบเคยงกนไดโดยสมบรณในภาษาฉบบแปล แตผแปลใชเทคนควธการแปลแบบพอเพยง โดย

กลาวเพยงวา when the chanting began ผอานกสามารถเขาใจไดวาพระไดเรมสวดมนตแลว โดยทไมจาเปนตองทาความเขาใจวา นโม และ ศล คออะไร เพราะไมไดเปนสาระสาคญของเนอเรอง 2.3 เทคนควธการแปลแบบครบ ตวอยางท 26 คาในภาษาตนฉบบ: สแดงเลอดนก คาในภาษาฉบบแปล: Bird’s blood red จากตวอยาง คาวา “สแดงเลอดนก” เปนกลาวถงสเสอผาประจาวนเชนเดยวกบ

ตวอยางท 24 แตกรณนผแปลใชเทคนคการแปลแบบครบ คอแปลทกคาครบตามทปรากฏใน

ตนฉบบ ไดแก Bird แปลวา นก blood แปลวาเลอด และ red แปลวา สแดง นอกจากน ยงพบคาเรยกสอนๆ ทมการแปลลกษณะเดยวกน เชน สเลอดหม แปลวา pig’s blood red สน าเงนนกพราบ แปลวา pigeon blue สเหลก แปลวา iron color สถว แปลวา bean color เปนตน ตวอยางท 27 คาในภาษาตนฉบบ: ศาลพระเจาปราสาททอง คาในภาษาฉบบแปล: the shrine dedicated to King Prasard Thong จากตวอยาง คาวา “ศาลพระเจาปราสาททอง” ผแปลใชกลวธการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว และใชเทคนคการแปลแบบครบ โดยคาวา shrine แปลวา ศาลเจา อาราม หรอ สถานทศกดสทธ คาวา King Prasard Thong เปนการทบศพท สวนคาวา dedicated to แปลวา การมอบใหหรออทศให รวมแลวแปลไดความวา สถานทศกดสทธทมผสรางอทศใหแกพระเจา

ปราสาททอง ตวอยางท 28 คาในภาษาตนฉบบ: เครองถมทอง

38

คาในภาษาฉบบแปล: the gold niello จากตวอยาง คาวา “เครองถมทอง” ผแปลใชเทคนควธการแปลแบบครบ เพราะทงคาวา เครองถม และคาวา ทอง มคาใชเรยกในภาษาฉบบแปล ไดแก niello แปลวา เครองถม และ gold แปลวา ทอง นอกจากน ยงพบคาอนๆ ทมการแปลในลกษณะเชนเดยวกน เชน เครองนาก แปลวา pink gold เครองลางหนาถม แปลวา gold-niello collection-a toiletry set เปนตน 2.4 เทคนควธการแปลแบบขยาย ตวอยางท 29 คาในภาษาตนฉบบ: เหา คาในภาษาฉบบแปล: lice of ill-luck (on their foolish heads), mysterious-lice จากตวอยาง คาวา “เหา” นน ถกกลาวถงในเรองอยหลายครง โดยตวละครในเรองมกจะพดวา “เหาจะกนหว” เมอพบวาใครทาตวเทยบเทาเจานายหรอลอเลยนเจานาย กรณน ผแปลใชกลวธการแปลแบบตรงตว ประกอบการใชเทคนควธการแปลแบบขยาย เนองจาก หากผแปล

แปลคาวา เหา เปนภาษาองกฤษวา lice เฉยๆ นน ผอานทเปนคนจากตางวฒนธรรมคงไมเขาใจวาถาเหาขนหวแลวจะเปนอยางไรและทาไมตวละครตองกลว ผแปลจงแปลขยายความเพมเตมจากท

ปรากฏในตนฉบบวา lice of ill-luck เหาแหงความอปมงคลหรอกาลกณ หรอบางจดแปลวา mysterious-lice เหาลกลบ ทาใหผอานเขาใจความรสกกลวของตวละครมากขน และเขาใจไดอกวาคนไทยสมยกอนมความจงรกภกดตอพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศเพยงใด ตวอยางท 30 คาในภาษาตนฉบบ: พอ(เพม) แม(พลอย) ไอ(เพม) อ(พลอย) คาในภาษาฉบบแปล: Po for boy, Mae for girl, Be thankful they call you Mae Ploy and Po Perm, and not the lowly Ee Ploi and Ai Perm จากตวอยาง คาวา “พอ” และ “แม” นน ไมไดหมายถง Father และ Mother ในภาษาองกฤษ แตเปนคาสรรพนามทใชนาหนาชอของบคคลในสมยนน โดยใชคาวา พอ สาหรบผชาย และคาวา แม สาหรบผหญง จากเรองเปนตอนทแมพลอยถามแมของตนวาทาไมคณอน คณจต และคณเชย จงมคานาหนาชอวา คณ แลวทาไมตนและพชาย จงมคานาหนาชอวา แมพลอยและพอเพม กรณนเนองจากในภาษาองกฤษไมมคาสรรพนามในลกษณะนใช ผแปลจงใชกลวธการทบศพท วา Po และ Mae ประกอบกบเทคนควธการแปลแบบขยาย โดยขยายความจากตนฉบบวา Po for boy, Mae for girl สวนคาวา ไอและอ นน เปนคาสรรพนามทใชนาหนาชอบคคลชนชนลาง ถอเปนคาไมสภาพและไมใหเกยรตผทสนทนาดวยหรอผทถกกลาวถง จากตนฉบบไดกลาวไวเพยงวา

39

“เพราะพวกเองมนลกเมยนอย นนทานลกคณหญงกตองเปนคณไปหมด เขาไมเรยกอพลอยกดถมไปแลว” แตผแปลไดแปลเพมเตมเพอขยายความใหผอานในตางวฒนธรรมไดเขาใจมากขน ม

เนอความดงน “Because they are Khunying’s children and the rest of you have lesser wives for mothers, that’s why. Be thankful they call you Mae Ploi and Po Perm, and not the lowly Ee Ploi and Ai Perm” จากประโยคดงกลาว ผแปลไดเพมเตมคาวา the lowly ทแปลวา ตาตอย เพอทาใหผอานเขาใจวา Ee และ Ai เปนคาใชเรยกบคคลทอยในฐานะตาตอยในสงคมนนเอง ตวอยางท 31 คาในภาษาตนฉบบ: เจาคะ เจาคะ คาในภาษาฉบบแปล: Chao Kha, the ending demanded of her inferior status จากตวอยาง คาวา “เจาคะ และ เจาคะ” เปนคาลงทายประโยคของภาษาไทย เปนคาทผนอยใชเปนคาลงทายประโยคเมอสนทนากบผทสงศกดกวา หรอใชเปนคาขานรบกไดเชนเดยวกน ซงเปนลกษณะเฉพาะของภาษาไทย ในภาษาองกฤษไมมคาลงทายประโยคเชนน ผแปลจงไม

สามารถหาคาในภาษาฉบบแปลทมความหมายเทยบเคยงกบคาในภาษาตนฉบบไดเลย กรณนผแปลใชกลวธการทบศพท ประกอบกบเทคนควธการแปลแบบขยาย คอ เพมประโยคทวา the ending demanded of her inferior status เขาไป แปลวา คาลงทายทถกใชแสดงสถานภาพทตาตอยของเธอ(ของผพด) 2.5 เทคนควธการแปลแบบดดแปลง ตวอยางท 32 คาในภาษาตนฉบบ: พธโธ! คาในภาษาฉบบแปล: Oh! จากตวอยาง คาวา “พธโธ” เปนคาอทานของคนไทยใชแสดงความรสกไดหลากหลาย อาท ตกใจประหลาดใจ รสกสงสาร เปนตน จากเรองปรากฏคานเมอแมแชมแมของพลอยพาเขาวงในวนแรก แมแชมเดนทางทงวนจนไมไดพาพลอยทานอะไรตงแตออกจากบานคลองบางหลวงมา นกขนไดเมอไดพามาพบคณสายขาหลวงของสมเดจฯ คณสายจงตกใจเมอไดรวาพลอยยงไมได

ทานอะไร จงอทานขนมาและตอวาแมแชม มเนอความดงน

40

“Oh, Mae Chaem, you ought to know better! No need to starve the child when fighting with the husband. Hear, Ploi, have some of this while I go and tell them to bring you a proper meal.” จากประโยคขางตน ผแปลใชเทคนควธการแปลแบบดดแปลง เนองจาก หากแปลตรงตวหรอทบศพทวา Bhudda! หรอ Bhuddo! ผแปลอาจตองอธบายขยายความอกยาว มเชนนนอาจทาใหผอานสงสยไดวาผพดตองการจะสออะไร เพราะกรณนคาดงกลาวไมไดมความหมายในตวเอง ผ พดไมไดจะกลาวถงพระพทธเจา หรอ ศาสนาพทธแตอยางใด ผแปลจงดดแปลงคาอทานภาษาไทยวา พธโธ ไปเปนคาอทานภาษาองกฤษวา Oh ซงสามารถถายทอดความรสกของตวละครได

เชนเดยวกน ตวอยางท 33 คาในภาษาตนฉบบ: ร.ศ. คาในภาษาฉบบแปล: the Royal pastime จากตวอยาง คาวา “ร.ศ.” ยอมาจาก รตนโกสนทรศก เปนรปแบบของศกราชบอกปชนดหนงทใชในยคสมยของตวละคร โดยเรมนบตงแตปทกอตงกรงรตนโกสนทรเปนปแรก ผแปลสามารถแปลแบบตรงตวไดวา Rattanakosin era แตจะตรงกบกรณของตวอยางท 32 ขางตน เพอปองกนมใหผอานเกดความสงสย ผแปลจงแปลโดยใชเทคนควธการแปลแบบดดแปลงวา the Royal pastime ซงแปลวา เวลาในอดตของราชวงศ กทาใหผอานเขาใจไดวาผประพนธกลาวถง

ชวงเวลาอดต โดยทผอานไมจาเปนตองรวาเปน ร.ศ. ทเทาไรเพราะเนอเรองไมไดเกยวของกบเงอนเวลาหรอการลาดบเหตการณทเกดกอนหรอเกดหลง ตวอยางท 34 คาในภาษาตนฉบบ: มโหร คาในภาษาฉบบแปล: Piphat music จากตวอยาง คาวา “มโหร” หมายถง วงดนตรไทยปพาทยผสมกบวงเครองสาย ปรากฏในเนอเรองตอนทมพธแตงงานของแมพลอยกบคณเปรม ผแปลใชเทคนควธการแปลแบบดดแปลงโดยแปลวา Piphat music ซงในความเปนจรงแลวถอวาเปนคนละประเภทกน เพราะวงปพาทยไมมเครองสายเปนองคประกอบ อยางไรกตาม การแปลประเภทของวงดนตรทใชบรรเลงในงาน

แตงงานนนไมไดเปนสาระสาคญ เพราะทงวงมโหรและวงปพาทยใชบรรเลงในงานมงคล

เชนเดยวกน อาทเชน งานขนบานใหม งานแตงงาน งานเลยงรบรอง เปนตน

41

2.6 เทคนควธการแปลอนๆ สาหรบลกษณะอนๆ ทพบน เปนการแปลโดยใชการทบศพททงหมด แตเทคนควธทใชนนเมอพจารณาแลวไมมความสมพนธกบเทคนควธการแปลทง 5 วธ แตพบวาเปนการนาคา

ภาษาไทยแบบทบศพทมาใชในประโยคเสมอนเปนคาภาษาองกฤษ โดยไมมการแปลใดๆ เพมเตม เพราะคาดงกลาวไดเคยกลาวถงความหมายหรอแปลโดยใชเทคนควธแบบขยายเอาไวแลวในบท

กอนหนา เมอผอานทาความเขาใจและสามารถจดจาคานนไดแลว หากพบคาดงกลาวอกครงในบทอนๆ กสามารถเขาใจไดทนท โดยทผแปลไมตองอธบายซาอก เชน ตาลง(หนวยเงน) แปลวา Tamlung ผานง แปลวา Panung กระทง แปลวา Kratong โขลน แปลวา Khlones คณหญง แปลวา Khunying เปนตน 3. ผลการวจยดานความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล จากการศกษาความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล สามารถ

สรปไดในตารางดงน กลวธการแปล เทคนควธการแปล

อางองฯ พอเพยง ครบ ขยาย ดดแปลง อนๆ รวม

3.1 แบบตรงตว - 1

(2.00%) 40

(80.00%) 9

(18.00%) - - 50

3.2 แบบเอาความ 1

(2.08%) 13

(27.08%) -

21 (43.75%)

13 (27.08%)

- 48

3.3 การทบศพท - - 1

(2.78%) 22

(61.11%) -

13 (36.11%)

36

3.4 อนๆ

3.4.1 การไมแปล - 43

(100%) - - - - 43

3.4.2 การทบศพทประกอบแปลตรงตว

1 (3.57%)

1 (3.57%)

12 (42.86%)

13 (46.43%)

1 (3.57%)

- 28

รวม 2 58 53 65 14 13 205

ตารางท 3 แสดงผลการวจยดานความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล จากผลการวจยความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปลตามตาราง

ขางตน พบวา กลวธการแปลแบบตรงตวซงมทงสน 50 คา มความสมพนธกบเทคนควธการแปล

42

แบบครบมากทสด โดยพบจานวน 40 คา คดเปนรอยละ 80 รองลงมาคอเทคนควธการแปลแบบขยาย จานวน 9 คา คดเปนรอยละ 18 และเทคนควธการแปลแบบพอเพยง จานวน 1 คา คดเปนรอยละ 2 ตามลาดบ โดยทไมพบวามความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม และเทคนควธการแปลแบบดดแปลง กลวธการแปลแบบเอาความซงมทงสน 48 คา มความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสด โดยพบจานวน 21 คา คดเปนรอยละ 43.75 รองลงมาคอเทคนควธการแปลแบบพอเพยงและแบบดดแปลง มจานวนเทากนคอ 13 คา คดเปนรอยละ 27.08 และเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม จานวน 1 คา คดเปนรอยละ 2.08 ตามลาดบ โดยทไมพบวามความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบครบ กลวธการทบศพทซงมทงสน 36 คา มความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสด โดยพบจานวน 22 คา คดเปนรอยละ 61.11 รองลงมาคอเทคนควธการแปลแบบครบจานวน 1 คา คดเปนรอยละ 2.78 และเทคนควธการแปลแบบอนๆ จานวน 13 คา คดเปนรอยละ 36.11 โดยทไมพบวามความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอางอง เทคนควธการแปลแบบ

พอเพยง และเทคนควธการแปลแบบดดแปลง กลวธการแปลอน ประกอบดวย กลวธการไมแปลหรอการละคา และ กลวธการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว พบวา กลวธการไมแปลซงมทงสน 43 คา มความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบพอเพยงทงหมด คดเปนรอยละ 100 กลวธการทบศพทประกอบการแปล

แบบตรงตวซงมทงสน 28 คา พบวา มความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสด

จานวน 13 คา คดเปนรอยละ 46.43 รองลงมาคอเทคนควธการแปลแบบครบ จานวน 12 คา คดเปนรอยละ 42.86 เทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม เทคนควธการแปลแบบพอเพยง และ

เทคนควธการแปลดดแปลง มจานวนเทากนคอ 1 คา คดเปนรอยละ 3.57 ตามลาดบ ผวจยขอยกตวอยางคาเพอใหเหนถงลกษณะความสมพนธของกลวธการแปลกบ

เทคนควธการแปลแบบตางๆ ดงตอไปน 3.1 ความสมพนธระหวางกลวธการแปลแบบตรงตวและเทคนควธการแปลแบบตางๆ 3.1.1 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบครบ เนองจากเปนคาทาง

วฒนธรรมทมคาแปลในภาษาฉบบแปลอยแลว จงทาใหผแปลสามารถแปลไดครบความ เชน ธรณประต แปลวา threshold of the gate ธปเทยนแพ แปลวา candle and incense sticks ตมมงกร Dragon jar แตรวง แปลวา the brass brand เจมหนาผาก แปลวา to anoint their brows บาตรพระ แปลวา

43

monk’s bowls เครองตนราชปโภค แปลวา Royal utensils เครองตนเครองทรง แปลวา Royal ornaments เปนตน 3.1.2 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยาย ตวอยางท 35 คาในภาษาตนฉบบ: นตถยา คาในภาษาฉบบแปล: Snuff-taking, putting the powder into the little U-shaped silver pipe and blowing it up her nose. จากตวอยาง คาวา “นตถยา” หมายถง การสดยาเขาทางจมก ผแปลใชกลวธการแปลแบบตรงตว โดยแปลวา snuff-taking และเทคนควธการแปลแบบขยาย เพออธบายทาทางการนตถยาใหผอานสามารถนกภาพตามได มเนอความวา putting the powder into the little U-shaped silver pipe and blowing it up her nose แปลวา ใสผงแปงลงไปในทอเงนทมลกษณะเปนรปตวยแลวเปาลมใหผงแปงนนเขาสจมก ตวอยางท 36 คาในภาษาตนฉบบ: ยถากรรม คาในภาษาฉบบแปล: Let the course of Karma take me where it will จากตวอยาง คาวา “ยถากรรม” หมายถง การเปนไปตามกรรมดหรอกรรมชวของตน ผแปลแปลโดยใชกลวธการแปลแบบตรงตววา Course of Karma ซง Course หมายถง เสนทางหรอทางเดน Karma แปลวา กรรมหมายถงการกระทา รวมแปลวา เสนทางแหงกรรม แตผอานจากตางวฒนธรรมบางสวนอาจไมมความรเกยวกบพระพทธศาสนาจงอาจไมรจกคาวา Karma ผแปลจงใชเทคนควธการแปลแบบขยายเพอใหผอานเขาใจมากขน โดยตนฉบบปรากฏ

เนอความวา “...แมกจะไปตามยถากรรม” ซงผอานทเปนคนไทยยอมเขาใจความหมายไดดวา

หมายถงการใชชวตไปโดยไรจดหมายแลวแตโชคชะตาจะพาไป ผแปลไดแปลขอความนวา “I must go. Let the course of Karma take me where it will.” แปลวา แมตองไป โดยใหเสนทางแหงกรรมนนนาพาแมไปตามแตทมนควรจะเปน 3.1.3 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบพอเพยง ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบพอเพยงน พบเพยง 1 คา ไดแก ตวอยางท 37 คาในภาษาตนฉบบ: เชยนหมากเงน คาในภาษาฉบบแปล: Betel nut set

44

จากตวอยาง คาวา “เชยนหมากเงน” หมายถง ภาชนะทาจากเงนใสชดอปกรณสาหรบเคยวหมาก ผแปลใชกลวธการแปลแบบตรงตววา Betel nut set โดย Betel nut แปลวา หมาก และ set แปลวา ชด แตผแปลใชกลวธการแปลแบบพอเพยง โดยละคาวา เงน เพราะการท

เชยนหมากทาจากวสดอะไรนน ไมไดมความสาคญอะไรกบเนอเรองในตอนนน ผประพนธเพยง

บรรยายลกษณะหองของคณอนตวละครหนงในเรอง จงสามารถละคา หรอ ไมแปลคาวา เงน ไดโดยไมทาใหผอานเขาใจผดหรอไดรบขอมลทไมถกตอง 3.2 ความสมพนธระหวางกลวธการแปลแบบเอาความและเทคนควธการแปลแบบตางๆ 3.2.1 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยาย ตวอยางท 37 คาในภาษาตนฉบบ: เรอนตน หรอ เรอนไทย คาในภาษาฉบบแปล: The Wiman Mek stood a traditional wooden house on stilts, decorated in simple style and complete with its own rustic-looking kitchen จากตวอยาง คาวา “เรอนตน หรอ เรอนไทย” นน ผประพนธกลาวถงพระตาหนกวมานเมฆวาเปนเรอนตนเอาไวตอนรบแขกทเปนเพอนของพระมหากษตรยหรอทเรยกวา เพอนตน และมลกษณะเปนเรอนไทย ผแปลไมไดแปลทงสองคาแบบตรงตว แตใชกลวธการแปลแบบเอาความ ประกอบเทคนควธการแปลแบบขยายเพออธบายลกษณะของเรอนไทยวา the Wiman Mek stood a traditional wooden house on stilts, decorated in simple style and complete with its own rustic-looking kitchen แปลวา ตาหนกวมานเมฆเปนบานแบบโบราณสรางดวยไมตงอยบนเสาคา ตกแตงอยางเรยบงาย และมครวแบบชนบท ตวอยางท 38 คาในภาษาตนฉบบ: ถวายบงคม คาในภาษาฉบบแปล: Raised their clasped hands reverently above their heads จากตวอยาง คาวา “ถวายบงคม” ถวายความเคารพพระมหากษตรยอยางเตม

รปแบบ คอ นงคกเขาพนมมอยกขนจดหนาผาก แลวลดมอลงมาระดบอก พรอมกบนอมตวลง เนองจาก ไมมคาแปลแบบตรงตวในภาษาฉบบแปล ผแปลจงใชกลวธการแปลแบบเอาความ ประกอบกบเทคนควธการแปลแบบขยายเพอทาใหผอานสามารถนกภาพกรยาถวายบงคมไดอยาง

ถกตอง โดยประโยค raised their clasped hands reverently above their heads แปลวา ยกมอทพนมไวขนบนหวเพอแสดงความเคารพ

45

3.2.2 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบพอเพยง ตวอยางท 39 คาในภาษาตนฉบบ: แพรเพลาะ คาในภาษาฉบบแปล: Silk cover จากตวอยาง คาวา “แพรเพลาะ” หรอผาแพร เปนผาไหมสงเคราะห มเนอบางเบากวาผาไหมททาจากใยไหมธรรมชาต ผแปลใชกลวธการแปลแบบเอาความพอเขาใจวาเปนผา

ไหมสาหรบใชหม จงแปลวา Silk cover ซงถอวาผแปลใชเทคนควธการแปลแบบพอเพยง นอกจากน ยงพบคานปรากฏหลายจดในเนอเรองฉบบภาษแปลซงใชคาวา Silk cover เชนเดยวกน แตในฉบบภาษาไทยนนมไดหลากหลาย อาทเชน แพรหม คอผาแพรทใชไวหม แพรเลยน คอผาแพรทเปนมน ไมมลวดลาย ใชไวหมเชนเดยวกน เปนตน 3.2.3 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบดดแปลง ตวอยางท 40 คาในภาษาตนฉบบ: เครองลายครามกมตง คาในภาษาฉบบแปล: The blue-and-white Chinese Porcelain จากตวอยาง คาวา “เครองลายครามกมตง” เปนเครองลายครามทมาจาก

ประเทศจน นาเขามาในประเทศไทยในสมยรชกาลท 5 มสองยหอ ไดแก กมตงฮกก และ กมตงฮวดก เปนยหอดงของเครองลายครามในสมยนน และเปนของทมคณภาพดและหรหรามาก โดยรวมแลวผแปลใชกลวธการแปลแบบเอาความ ประกอบการแปลแบบดดแปลง คอแปลพอเขาใจวา

เครองลายครามนนมาจากประเทศจน เพราะผอานทมาจากตางวฒนธรรมคงไมรจกยหอกมตง จง

ดดแปลงคาวา กมตง เปนคาวา Chinese แทน 3.2.4 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม สาหรบความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดมนน พบ

เพยง 1 คา คอคาวาทลกระหมอมฟา ซงไดอภปรายไปแลวในสวนท 2 ผลการวจยดานเทคนควธการแปล ขอยอยท 2.1 ตวอยางท 22 หนาท 35 3.3 ความสมพนธระหวางกลวธการทบศพทและเทคนควธการแปลแบบตางๆ 3.3.1 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยาย ตวอยางท 41 คาในภาษาตนฉบบ: สายสคนธรส สดสาราญจต สนทเสนหา คาในภาษาฉบบแปล: Saisukontaros, Bright and Fragrant

46

Sodsamranchit, Buoyant Happy Mind Sanitsaneha, Bind with Affection จากตวอยาง ทงสามคาขางตนเปนชอบคคล ไมสามารถหาคาแปลทตรงตวได ผ แปลจงใชกลวธการทบศพท ประกอบการแปลแบบขยาย เพอใหผอานเขาใจความหมายของแตละชอ โดย สายสคนธรส แปลวา Saisukontaros, Bright and Fragrant เปรงประกายและมกลนหอม สดสาราญจต แปลวา Sodsamranchit, Buoyant Happy Mind ราเรงและมจตใจทเปนสข สนทเสนหา แปลวา Sanitsaneha, Bind with Affection การผกมดดวยความรกความใคร 3.3.2 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบครบ ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบครบนน พบเพยง 1 คาไดแก ตวอยางท 42 คาในภาษาตนฉบบ: ไพล คาในภาษาฉบบแปล: Plai จากตวอยาง คาวา “ไพล” คอพชชนดหนงมลกษณะเปนเหงาคลายขงและขมน มชอทางวทยาศาสตรวา Zingiber cassumunar Roxb มชอสามญวา Plai หรอ Phlai หรอ Cassumunar ginger เนองจากในภาษาองกฤษกมการเรยกพชชนดนวา Plai เชนเดยวกน จงถอวาคานเปนกลวธการทบศพท และเปนเทคนควธการแปลแบบครบดวย 3.3.3 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอนๆ สาหรบเทคนควธการแปลแบบอนๆ ทพบในการวจย กคอเทคนคการนาคาทบศพทมาใชในประโยคเสมอนเปนคาภาษาองกฤษ โดยไมมการแปลใดๆ เพมเตม โดยไดอภปรายและยกตวอยางไวแลวในสวนท 2 ผลการวจยดานเทคนควธการแปล ขอยอยท 2.6 หนาท 41 3.4 ความสมพนธระหวางกลวธการแปลแบบอนและเทคนควธการแปลแบบตางๆ 3.4.1 ความสมพนธระหวางกลวธการไมแปลหรอการละคากบเทคนควธการแปลแบบพอเพยง สาหรบความสมพนธระหวางกลวธการไมแปลหรอการละคากบเทคนควธการ

แปลแบบพอเพยงน ไดอภปรายและยกตวอยางไวแลวในสวนท 1 ผลการวจยดานกลวธการแปล ขอยอยท 1.4.1 หนาท 33 3.4.2 ความสมพนธระหวางกลวธการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตวกบเทคนควธการแปลแบบตางๆ 3.4.2.1 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยาย

47

ตวอยางท 43 คาในภาษาตนฉบบ: ตาหนกวรนาฏ คาในภาษาฉบบแปล: Woranart House, one of the residences of the Summer Palace จากตวอยาง คาวา “ตาหนกวรนาฏ” นนเปนชอสถานท ไมมคาแปลแบบตรงตว ผแปลใชกลวธการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว คอ Woranart เปนการทบศพท และ House แปลวา บาน ซงกแปลวาตาหนกไดเชนกน เพราะตาหนกกคอบานแบบหนง แตเปนบานของเจานาย ดงนน ผแปลจงใชเทคนควธการแปลแบบขยาย โดยการอธบายเพมเตมเพอใหผ เขาใจวาตาหนกวรนาฏคออะไร โดยผแปลขยายความไววา Woranart House, one of the residences of the Summer Palace แปลวา หนงในสถานทของพระราชวงฤดรอน 3.4.2.2 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบครบ ตวอยางท 44 คาในภาษาตนฉบบ: ไสกรอกปลาแนม คาในภาษาฉบบแปล: Sausages and nam fish จากตวอยาง คาวา “ไสกรอกปลาแนม” เปนชออาหารชนดหนง ผแปลใชกลวธการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว คาวา ไสกรอก แปลวา sausages คาวา ปลา แปลวา fish ซงเปนการแปลแบบตรงตว สวนชนดของปลา คอ ปลาแนมนน ผแปลใชการทบศพทวา nam และผแปลแปลทกคาตามตนฉบบ จงถอวาเปนเทคนควธการแปบแบบครบ 3.4.2.3 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม สาหรบความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดมนน พบเพยง 1 คา คอคาวา สมเดจพระพทธเจาหลวงมหาราช ซงไดอภปรายและยกตวอยางไวแลวในสวนท 2 ผลการวจยดานเทคนควธการแปล ขอยอยท 2.1 ตวอยางท 21 หนาท 35 3.4.2.4 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบพอเพยง สาหรบความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบพอเพยงนน พบเพยง 1 คาซงไดอภปรายและยกตวอยางไวแลวในสวนท 2 ผลการวจยดานเทคนควธการแปล ขอยอยท 2.2ตวอยางท 24 หนาท 36 3.4.2.5 ความสมพนธกบเทคนควธการแปลดดแปลง สาหรบความสมพนธกบเทคนควธการแปลดดแปลงนน พบเพยง 1 คา ไดแก

48

ตวอยางท 45 คาในภาษาตนฉบบ: กรวยดอกไม คาในภาษาฉบบแปล: The flower kratong จากตวอยาง คาวา “กรวยดอกไม” ปรากฏในเรองตอนทแมพลอยถวายตวใหเสดจ จงมการเตรยมกรวยดอกไมและธปเทยนแพเพอแสดงถงเคารพและขออนญาตถวายการรบใชเสดจอยางเปนทางการ ผแปลใชกลวธการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว โดยคาวา ดอกไม แปลวา the flower สวนคาวา กรวย นน หากแปลแบบตรงตวแลวอาจจะแปลไดวา cone แตผแปลใชเทคนควธการแปลแบบดดแปลง โดยใชคาวา kratong ซงในเนอหาสวนกอนหนาได

อธบายคาวากระทงไววาเปนสงททาจากใบตอง เพอใหผอานสามารถนกภาพตามไดถกตองมากขน ผแปลจงใชคาวา kratong แทนคาวา cone ธรรมดา

49

บทท 5 อภปรายผลและขอเสนอแนะ

จากการศกษากลวธการแปลคาทางวฒนธรรมจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษผานนว

นยายเรองสแผนดนนน สามารถสรปผลการศกษาได 3 สวน ดงน 1. อภปรายผลการวจยดานกลวธการแปล 2. อภปรายผลการวจยดานเทคนควธการแปล 3. อภปรายผลการวจยดานความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล 1. อภปรายผลการวจยดานกลวธการแปล จากการวจยดานกลวธการแปลใน 3 กลวธ ไดแก กลวธการแปลแบบตรงตว กลวธการแปลแบบเอาความ และกลวธการทบศพท ผลการวจยพบวาผแปลมการใชกลวธการแปลแบบตรงตวมากพอๆ กบกลวธการแปลแบบเอาความ รองลงมาคอกลวธการทบศพท และกลวธอนๆ โดยกลวธการแปลแบบตรงตวมจานวน 50 คา และกลวธแบบเอาความมจานวน 48 คา การทบศพทจานวน 36 คา และกลวธการแปลอนๆ มจานวนรวม 71 คา ผลการวจยทพบวามกลวธการแปลแบบตรงตวมากทสดนน ทาใหเหนวาแม

วฒนธรรมตะวนตกจะมความแตกตางกบวฒนธรรมตะวนออกกตาม แตยงมคาทางวฒนธรรมของ

ไทยทถกแปลเปนภาษาองกฤษเอาไวสาหรบใชในการสอสารมากพอสมควร โดยปจจยหนงคอการทประเทศองกฤษซงเปนประเทศทใชภาษาองกฤษเปนภาษาราชการนนมการปกครองโดยม

พระมหากษตรยเปนประมขเชนเดยวกบประเทศไทย จงทาใหมคาศพทภาษาองกฤษเกยวกบระบบ

พระมหากษตรย พระราชวง และพธการตางๆ ทสามารถนามาใชกบวฒนธรรมของไทยไดอยบาง อยางไรกตาม พบวามหลายคาทไมสามารถแปลตรงตวได เพราะผแปลไมสามารถหาคาในภาษาฉบบแปลทมความหมายเทยบเคยงกบภาษาตนฉบบไดอยางสมบรณ ผแปลจงใชกลวธทหลายหลายในการแปล ทงการใชกลวธการแปลแบบเอาความและกลวธการทบศพท นอกจากน ยงมการพบกลวธการแปลในลกษณะอนๆ ทนอกเหนอจากกลวธทผวจยตงใจจะศกษา ไดแก การไมแปลหรอการละคา และกลวธการแปลโดยใชการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว โดยเมอ

พจารณาแลวจะเหนไดวากลวธตางๆ เหลาน เปนกลวธทเขามาชวยในการแปลคาทไมสามารถแปลแบบตรงตวไดทงสน ซงรวมกนแลวมจานวนมากถง 155 คา การใชกลวธการแปลทหลากหลายน

50

สะทอนใหเหนวาผแปลมความพยายามในการแปลเปนอยางมาก ทงน เพอรกษาเจตนาของ

ผประพนธ ความสมบรณของเนอเรอง และสะทอนบรบททางสงคมของไทยในยคสมยนนให

ไดมากทสด ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศรนาถ บรณพงษ (2544) ศกษากลวธการแปลและการปรบบททใชในการแปลวรรณกรรมพทธศาสนาจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ ทพบวาการแปล

คาศพททางศาสนานนมกลวธการแปลสามวธ ไดแก การทบศพท การแปลตรงตว และการใชทงวธทบศพทและแปลตรงตว 2. อภปรายผลการวจยดานเทคนควธการแปล จากการวจยดานเทคนควธการแปล โดยศกษาใน 5 วธ ไดแก การแปลแบบอางองขอมลดงเดม การแปลแบบพอเพยง การแปลแบบครบ การแปลแบบขยาย และการแปลแบบ

ดดแปลง ผลการวจยพบวา ผแปลใชเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสด จานวน 65 คา รองลงมาคอ การแปลแบบพอเพยง จานวน 58 คา การแปลแบบครบ จานวน 53 คา การแปลแบบดดแปลง จานวน 14 คา และการแปลแบบอางองขอมลดงเดม จานวน 2 คา ผลการวจย เทคนควธการแปลทพบมากทสด 3 อนดบแรก ซงมจานวนใกลเคยงกน ไดแก เทคนควธการแปลแบบขยายมากทพบมากทสด รองลงมาคอเทคนควธการแปลแบบพอเพยง และเทคนควธการแปลแบบครบ ตามลาดบ ทาใหเหนวานอกจากผแปลจะแปลแบบตรงไปตรงมาตามทปรากฏในตนฉบบแลว ยงใหการอธบายเพมเตม หรอเพมคาเพอใหผอานมความเขาใจในคาทางวฒนธรรมนนอยางถกตองมากขน เพราะการแปลแบบตรงตวในบางคายงไมสามารถสอสารกบผอานไดครบถวน จงจาเปนตองขยายความเพมเตม ในทางกลบกน คาบางคาไมจาเปนตองแปลหรออธบายเพมเตม เพราะถาแปลไปแลวอาจจะทาใหผอานเกดความสงสย หรออาจไปใหความสาคญกบการคนหาความหมายของคานน ทงๆ ทเปนคาทไมไดมความสาคญ ไมไดเปนใจความหลกของประโยค จงมการนาเทคนควธการแปลแบบพอเพยงมาใช จากผลการวจยขางตน ยงสะทอนใหเหนในภาพรวมวาการทพบเทคนควธการแปล

แบบขยายและแบบพอเพยงอยเปนจานวนมาก เปนเพราะบรบททางวฒนธรรมของภาษาตนฉบบในทนคอภาษาไทยและบรบททางวฒนธรรมในภาษาฉบบแปลในทนคอภาษาองกฤษมความแตกตาง

กน ไมวาจะเปนอาหาร เครองมอหรออปกรณในการดารงชวต การแตงกาย ทอยอาศย รวมถงพธกรรมทางศาสนา ทาใหไมสามารถใชการแปลแบบตรงไปตรงมาตามตนฉบบไดในทกครง สวนเทคนควธการแปลแบบดดแปลง และเทคนควธการแปลแบบอางองขอมลดงเดม พบในจานวนนอย เพราะผแปลพยายามรกษาบรบททางวฒนธรรมของไทยและถายทอดสผอานใหไดมากทสด หากดดแปลงจากเดมไปหมด กทาใหสญเสยบรรยากาศของสงคมไทยในสมยกอน

51

หรอหากอางองขอมลเดมทางประวตศาสตรและสงคมมากเกนไปกอาจทาใหผอานเสยอรรถรสใน

การอานไปไดเชนกน นอกจากน ยงพบเทคนควธการแปลอนๆ คอ การทบศพท แตไมมการแปลอยางอนเพมเตม ซงเมอพจารณาแลวมลกษณะไมตรงกบเทคนควธการแปลทง 5 วธทกลาวมาขางตน แต

พบวาเปนการนาคาภาษาไทยแบบทบศพทมาใชในประโยคเสมอนเปนคาภาษาองกฤษ โดยไมม

การแปลใดๆ เพมเตม เพราะคาดงกลาวไดเคยกลาวถงความหมายหรอแปลโดยใชเทคนควธแบบ

ขยายเอาไวแลวในเนอเรองสวนกอนหนา เชน ตาลง(หนวยเงน) แปลวา Tamlung ผานง แปลวา Panung กระทง แปลวา Kratong โขลน แปลวา Khlones คณหญง แปลวา Khunying เปนตน ซงแสดงใหเหนวาผแปลจงใจทจะไมแปลคาดงกลาวเปนภาษาองกฤษ แตตองการใชคาทบศพทนน

เปนตวแทนของการถายทอดวฒนธรรมของไทยใหแกผอานไดจดจา โดยใชกลวธการทบศพท ประกอบกบเทคนควธแบบขยาย เพออธบายใหผอานเขาใจในตอนแรก หลงจากนนกจะไมอธบายอก ผอานจะจดจาและเขาใจไดเอง 3. อภปรายผลการวจยดานความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปล จากผลการวจยความสมพนธระหวางกลวธการแปลและเทคนควธการแปลแบบตางๆ พบวา กลวธการแปลแบบตรงตว มความสมพนธกบการแปลแบบครบมากทสด เพราะคาทสามารถแปลแบบตรงตวได กยอมแสดงวามคาทมความหมายเทยบเคยงในภาษาองกฤษ ผแปลสามารถแปลแบบตรงไปตรงมาได จงทาใหพบวาคาทแปลโดยกลวธการแปลแบบตรงตวสวนมาก เปนการแปลโดยเทคนควธการแปลแบบครบ ซงยอมไมมความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบอางองขอมล

ดงเดม และเทคนควธการแปลแบบดดแปลง เพราะเมอพจารณาแลวเทคนควธการทง 2 วธน เปนการดดแปลงและปรบเปลยนคาแปลไปจากตนฉบบทงค คาทแปลดวย 2 เทคนควธนจงไมตรงกบลกษณะของการแปลแบบตรงตวเลย ในขณะทกลวธการแปลแบบเอาความ กลวธการทบศพท และกลวธการทบศพท

ประกอบการแปลแบบตรงตว มความสมพนธกบเทคนควธการแปลแบบขยายมากทสดทงสาม

กลวธ เพราะความตงใจหลกของผแปล คอการพยายามถายทอดความหมายของคาในภาษาตนฉบบเพอใหผอานภาษาฉบบแปลเขาใจไดอยางถกตองทสด การแปลแบบเอาความ การทบศพท และการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว จะไมสามารถสอความหมายอยางสมบรณไดเลย หากขาด

เทคนควธการแปลแบบขยาย ยกตวอยางเชน หากแปลคาวา กราบ โดยการทบศพทวา kraab โดยไมใชเทคนควธการแปลแบบขยายเพมเตม กจะทาใหผอานไมเขาใจ และผแปลกไมสามารถถายทอดอะไรใหแกผอานไดเลย แตถาเพมเทคนควธการแปลแบบขยายเขาไป โดยอธบายใหผอานเหนภาพ

52

วา she went down on her knees to place her joined hands and head on the threshold in a reverent gesture called "kraab" กจะทาใหผอานสามารถนกภาพกรยาการกราบไดอยางถกตอง เปนตน สวนคาทใชกลวธการไมแปลหรอการละคาทงหมดมความสมพนธกบเทคนควธการ

แปลแบบพอเพยง เพราะจากการศกษาพบวา การทผแปลละคาทางวฒนธรรมตางๆ ไปนน มไดทาใหผอานเขาใจผด หรอไดรบขอมลไมปะตดปะตอ และคาทละไมแปลนนไมไดมผลตอใจความของประโยคหรอเนอเรอง แตผแปลยงสามารถสอสารเรองราวใหผอานเขาใจไดด จงถอวาการไมแปลคาทพบในการศกษานทงหมด เปนเทคนควธการแปลแบบพอเพยง จากผลการวจยขางตน แมผแปลจะสามารถใชกลวธการแปลแบบตรงตวไดแลว กยงพบวามคาบางสวนทนาเทคนควธการแปลแบบขยายมาชวยเสรมใหไดความหมายทสมบรณมากขน หรอกลวธการแปลแบบเอาความทพบวาผแปลมการนาเทคนควธการแปลแบบขยายและการแปล

แบบดดแปลงมาใชอยเปนจานวนมาก ซงชวยใหผอานในวฒนธรรมฉบบแปลจนตนาการภาพพจนไดไมตางจากผอานในวฒนธรรมตนฉบบ แสดงใหเหนวานอกเหนอจากกลวธการแปลหลกๆ แลว ผแปลมการนาเทคนควธตางๆ มาใชประกอบเพมเตมในการแปลคาทางวฒนธรรม เพอแกไขปญหาการแปลไมไดหรอแปลไดแตใหความหมายเทยบเคยงทไมถกตองสมบรณ ทงนเพอใหผอานฉบบ

แปลไดรบสารทถกตองทงในเชงขอมล และอรรถรสในการอานนวนยายนนเอง ขอจากดในการวจย การศกษาวจยในครงน เปนการศกษาคาทางวฒนธรรมทพบในบททพบคาทาง

วฒนธรรมใหศกษามากทสด 5 บทแรก จงทาใหไดบททจะศกษาไมใชบททตอเนองกน เมอผวจยพบคาทใชกลวธการไมแปลหรอการละคา อาจเปนไปไดวาผแปลไดเคยแปลหรออธบายคานน

เอาไวแลวในบทกอนหนา ซงไมใชบททอยในขอบเขตการวจยครงน ทาใหพบกลวธการไมแปล

หรอการละคาอยมาก ขอเสนอแนะ 1. ผศกษางานวจยสามารถนาเอาผลการวจยไปใชเปนแนวทางในการแปลได โดยเฉพาะอยางยงการแปลคาทางวฒนธรรม 2. ผศกษางานวจยอาจศกษาเรองลกษณะความหมายเทยบเคยงและหาความสมพนธระหวางลกษณะความเทยบเคยงแบบตางๆ กบกลวธหรอเทคนควธทผแปลเลอกใช

53

3. เนองจากงานวจยฉบบนศกษาการแปลโดยกลวธการทบศพทโดยรวม ไมไดจาแนกตามชนดของการทบศพท ผศกษางานวจยอาจสามารถนาไปตอยอดในการศกษาเพมเตมเกยวกบกลวธการทบศพทนได 4. สามารถนาแนวคดของงานวจยนไปใชกบการศกษากลวธการแปลภาษาอนนอกเหนอจากภาษาองกฤษ หรอศกษาเอกสารงานแปลประเภทอนๆ ได เชน เอกสารทางวชาการ เอกสารทางธรกจ นตยสารหรอหนงสอพมพทมการตพมพเปนสองภาษา เปนตน

54

บรรณานกรม

กนกรตน คณะสารพนธ. (2549). “การแปลสานวนในบทภาพยนตรจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทย”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตรเพอการสอสาร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เฉลมศร จนทรสงห. (2528). การแปลเบองตน ทฤษฎและแบบฝกหด. นครปฐม: ภาควชาภาษาองกฤษ คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

ดวงตา สพล. (2541). ทฤษฎและกลวธการแปล. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทพา เทพอครพงศ. (2542). การแปลเบองตน. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธวช บณโณทก. (2527). แนวทางการศกษาวรรณกรรมปจจบน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานชย. เบญจรตน วทยาเทพ. (2550). “การวเคราะหกลวธการแปลชอภาพยนตรตางประเทศเปน

ภาษาไทย”. สารนพนธปรญญามหาบณฑต. ภาษาองกฤษเพอธรกจและอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

ประเทอง ทนรตน. (2543). การแปลเชงปฏบต. พมพครง 2. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ปญญา บรสทธ. (2533). ทฤษฎและวธปฏบตในการแปล. กรงเทพฯ: โรงพมพราชบณฑตยสถาน. ปราณ บานชน. (2523). การแปลขนสง. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. เปรมจต ชนะวงศ. (2538). หลกภาษาไทย. พมพครงท 8. นครศรธรรมราช: โครงการตาราและ

เอกสารทางวชาการ. พชร โภคาสมฤทธ. (2553). “การวเคราะหการแปลเอกสารทางธรกจจากภาษาองกฤษเปน

ภาษาไทย”. รายงานการวจย. สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. พชร สรรคบรานรกษ. (2529). การแปลองกฤษเปนไทย. นครปฐม: ภาควชาภาษาองกฤษ คณะ

อกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. พมพนธ เวสสะโกศล. (2555). การแปลภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ. พมพครงท 1. กรงเทพฯ:

สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. วลยา ววฒนศร. (2545). การแปลวรรณกรรม. กรงเทพฯ: โครงการตาราคณะอกษรศาสตร.

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

55

วรรณา แสงอรามเรอง. (2542). ทฤษฎและหลกการแปล. กรงเทพฯ: โครงการตาราอกษรศาสตร. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรนาถ บรณพงษ. (2554). “ศกษากลวธการแปลและการปรบบททใชในการแปลวรรณกรรมพทธศาสนาจากภาษาไทยเปนภาษาองกฤษ”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. สาขาภาษาและวฒนธรรมเพอการสอสารและการพฒนา คณะศลปะศาสตร มหาวทยาลยมหดล.

ศรลกษณ ทวกจรงทว. (2547). “การแปลสานวนจากนวนยายภาษาไทยของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมชเปนภาษาองกฤษ”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตร คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สญฉว สายบว. (2542). หลกการแปล. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สพรรณ ปนมณ. (2546). การแปลขนสง. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สลาวลย วชยระหด และ อญชนดา จาดสนทด. (2551). “กลวธการแปลวรรณกรรมเยาวชนเรอง

ชารลอตต แมงมมเพอนรก”. การคนควาดวยตนเอง ศศ.ม. สาขาภาษาองกฤษ มหาวทยาลยนเรศวร.

สมาคมนกเขยนแหงประเทศไทย. รางวลนราธป. เขาถงเมอ 10 พฤศจกายน 2556. เขาถงไดจาก http://www.thaiwriterassociation.org/column.php?category=column11&page=1

MalmkjAr, Kristen, and others. (2011). The Oxford Handbook of Translation Studies. Oxford: Oxford University Press.

Baker, Mona. (2011). In other words: a course book of translation. Abingdon, England: Routledge.

ภาคผนวก

ขอมลคาทางวฒนธรรม

57

1. คาทางวฒนธรรมทใชกลวธการแปลแบบตรงตว มทงหมด 50 คา ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล

1 1 เหา(จะขนหว) Lice of ill-luck (on their foolish heads), lice on your head, mysterious-lice,

แบบตรงตว การแปลแบบขยาย

2 1 ยถากรรม Course of Karma (Let the course of Karma take me where it will)

แบบตรงตว การแปลแบบขยาย

3 2 สแสด Champak orange แบบตรงตว การแปลแบบขยาย 4 2 ตกตาชาววง courtier dolls, collection

of dolls and their miniature accessories - houses, pots, stoves and what not

แบบตรงตว การแปลแบบขยาย

5 2 สลนจ lichee red แบบตรงตว การแปลแบบขยาย 6 2 สปน lime pink แบบตรงตว การแปลแบบขยาย 7 11 นตถยา Snuff-taking, putting the

powder into the little U-shaped silver pipe and blowing it up her nose.

แบบตรงตว การแปลแบบขยาย

8 11 สายบว lotus stem, picking the latter as they would a vegetable, to be eaten boiled with fish in coconut milk or dipped uncooked in chilli sauce with the next evening dipped

แบบตรงตว การแปลแบบขยาย

9 12 ตลบงา ivory boxes (container for lip-wax)

แบบตรงตว การแปลแบบขยาย

10 1 ตาหนกแพ Royal Houseboat แบบตรงตว การแปลแบบครบ 11 1 การถวายตว Presentation แบบตรงตว การแปลแบบครบ 12 1 มาร Devil, mara แบบตรงตว การแปลแบบครบ 13 1 กงแชอม/กงเชอม Sugared shrimp แบบตรงตว การแปลแบบครบ

58

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 14 1 ธรณประต Threshold of the gate แบบตรงตว การแปลแบบครบ 15 1 ธปเทยนแพ Candles and incense sticks แบบตรงตว การแปลแบบครบ 16 1 นงขดสมาธ Sitting cross-legged แบบตรงตว การแปลแบบครบ 17 1 ยาไขปลาดก Catfish roe salad แบบตรงตว การแปลแบบครบ 18 1 ขนมปงหมหยอง Shredded pork, crispy

bread แบบตรงตว การแปลแบบครบ

19 2 พระเจาอยหว the King แบบตรงตว การแปลแบบครบ 20 2 สมเดจฯ the Queen แบบตรงตว การแปลแบบครบ 21 2 พระราชฐาน Royal Residence แบบตรงตว การแปลแบบครบ 22 2 แดงเลอดนก (ส) bird's-blood red แบบตรงตว การแปลแบบครบ 23 2 จาปาแดง (ส) Champak red แบบตรงตว การแปลแบบครบ 24 2 ตมมงกร Dragon jar แบบตรงตว การแปลแบบครบ 25 2 นาเงนนกพราบ

(ส) Pigeon Blue แบบตรงตว การแปลแบบครบ

26 2 นาอบ Perfume แบบตรงตว การแปลแบบครบ 27 2 ปขาล Year of the tiger แบบตรงตว การแปลแบบครบ 28 2 ปมะเสง Year of the little snake แบบตรงตว การแปลแบบครบ 29 2 สเลอดหม (ส) pig's-blood red แบบตรงตว การแปลแบบครบ 30 2 สเหลก (ส) iron color แบบตรงตว การแปลแบบครบ 31 2 สถว (ส) bean color แบบตรงตว การแปลแบบครบ 32 2 หบหลวง Royal box แบบตรงตว การแปลแบบครบ 33 2 อฐฬส Money แบบตรงตว การแปลแบบครบ 34 11 แตรวง the brass band แบบตรงตว การแปลแบบครบ 35 11 นกกระจอกเขารง

(คยเสยงดง) Sparrows returning to their nest

แบบตรงตว การแปลแบบครบ

36 12 ผาเปลอก

กระเทยม Garlic skin weave แบบตรงตว การแปลแบบครบ

37 12 ขผงสปาก lip wax แบบตรงตว การแปลแบบครบ 38 12 คนเครอง Cook's assistant แบบตรงตว การแปลแบบครบ 39 12 เครองตนเครอง

ทรง Royal ornaments แบบตรงตว การแปลแบบครบ

40 12 เครองตน

ราชปโภค Royal Utensils แบบตรงตว การแปลแบบครบ

59

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 41 14 เครองถมทอง the gold niello แบบตรงตว การแปลแบบครบ 42 14 เครองนาก Pink gold แบบตรงตว การแปลแบบครบ 43 14 เครองลางหนาถม gold-niello collection-a

toiletry set แบบตรงตว การแปลแบบครบ

44 14 เจมหนาผาก to anoint their brows แบบตรงตว การแปลแบบครบ 45 14 โกนจก Topknot cut แบบตรงตว การแปลแบบครบ 46 14 โภชฌงค Bojjhanga Paritta แบบตรงตว การแปลแบบครบ 47 14 บาตรพระ monks' bowls แบบตรงตว การแปลแบบครบ 48 14 หนามขนน

(รปรางแกวเจยระไน)

Jack-fruit-spike แบบตรงตว การแปลแบบครบ

49 14 ชดทบชา the altar set แบบตรงตว การแปลแบบครบ 50 1 เชยนหมากเงน Betel nut set แบบตรงตว การแปลแบบ

พอเพยง

60

2. คาทางวฒนธรรมทใชกลวธการแปลแบบเอาความ มทงหมด 48 คา ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล

1 1 เกลาจก Topknot combed out and re-twined

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

2 1 ลกเสอลกตะเข Tigers and crocodiles can never be nurtured in a house

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

3 1 ขาวพระถวายพระ

พทธ ritual offering to the spirit of the Lord Buddha

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

4 1 ไหว greeted her with pleasure, some with a great show of respect, bowing low in a diffident manner while joining their hands

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

5 1 คลานเขา She entered Khun Oon's room on her hands and knees

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

6 1 ยาฉนสฟน vigorously chewing betel and rubbing her teeth with a brown ball of tobacco

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

7 2 ดอกเบยดอกหอย lending it and collecting interest

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

8 11 เซยมซ fortune-telling system, whereby you rattled the stick-box until one stick fell out whose number matched that of one of the prophecies, written in verse, printed on flimsy paper, and couched in terms so verbose and ambiguous as to mean anything at all you wanted it to mean.

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

61

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 9 11 ถวายบงคม raised their clasped hands

reverently above their heads

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

10 12 เรอนตน, เรอนไทย

the Wiman Mek stood a traditional wooden house on stilts, decorated in simple style and complete with its own rustic-looking kitchen

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

11 12 แผสวนกศล a prayed and poured water - and act of paying respects to the dead.

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

12 14 ใสบาตร to present food to the monk

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

13 14 ตกบาตรเลยงพระ

เพล to attend the chanting of the monks and make offerings to them

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

14 14 เพล the monks' last meal, and they are not allowed much time over it or do you want to commit a sin by making them starve

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

15 14 ฝากเนอฝากตว came and so did acquaintances desiring to become something more intimate

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

16 14 พนมมอ …,but had sat with his hands deferentially clasped apparently paying full attention to their words

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

62

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 17 14 พธรดนา (สงข) the ceremonial pouring of

the lustral water, the water ceremony

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

18 14 รดนาสงข he poured drops of water from the conch-shell on their heads while giving his blessing and wishing them happiness and prosperity in their conjugal life

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

19 14 ฤกษสงตว the propitious hour when the bridge would be presented to the groom

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

20 14 กระถางลายคราม blue-and-white porcelain pots

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

21 14 ฤกษปทนอน the auspicious time for the bed-making ceremony

แบบเอาความ การแปลแบบขยาย

22 1 สจาปาแก Deep orange แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 23 1 กงตะเขบ Sugared shrimp แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 24 1 ขาหลวง House keeper แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 25 1 พระเจดย spires (Look at those

spires, what's that place, mother?)

แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง

26 1 พทโธ Oh แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 27 11 ลกบวผด Savoury lotus seeds แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 28 12 ร.ศ. a Royal Pastime แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง

63

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 29 12 สมจน, ลนจดอง exotic fruits (exotic = ของ

ทมาจากตางประเทศ ของแปลก)

แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง

30 12 จยเซยน Flower bulbs from China แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 31 12 สมมาคาราวะ not one of these modern

girls who think their elders are fools

แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง

32 12 เครองลายคราม

กมตง the blue-and-white Chinese Porcelain

แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 33 14 มโหร the sound of Piphat music แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 34 14 หมากพล บหร tea and betel แบบเอาความ การแปลแบบ

ดดแปลง 35 1 เครองเงนเครอง

ถม She entered Khun Oon's room (also referred to by these in the know as 'the room where the silver and gold are kept') on her hands and knees.

แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง

36 1 กลนอบกลนร า sweet-smelling แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง 37 1 ขผงพงแพว wax แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง 38 1 ขผงสปาก wax แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง 39 2 เจาคณราชนกล well-born แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง

40 2 ตนจนทน that tree (do you see that tree over there?)

แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง 41 11 เรอเครอง (เรอ

อาหาร) boat แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง

64

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 42 11 เรอพระประเทยบ Royal boat แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง 43 11 แพรเพลาะ Silk cover แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง 44 11 แพรหม Silk cover แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง 45 12 ชอเรยกตลบงาชด

ตางๆ แตงเปนคาคลองจองกนใน

หนา 373-375 ในฉบบภาษาไทย

ผแปลอธบายโดยรวมให

ทราบลกษณะของตลบงา แตไมแปลคาทงหมดใน

ฉบบภาษาไทย โดยแปลบางสวนใหพอเขาใจ

ลกษณะการตงชอ

แบบเอาความ การแปลแบบ

พอเพยง

46 14 ตงนโมใหศล when the chanting began การแปลแบบเอา

ความ การแปลแบบ

พอเพยง 47 14 พระอนโมทนาย

ถาสพพ the monk has finished their meal and were blessing the congregation

การแปลแบบเอา

ความ การแปลแบบ

พอเพยง

48 11 ทลกระหมอมฟา Queen Sunanda การแปลแบบเอา

ความ การแปลแบบ

อางองขอมลเดม

65

3. คาทางวฒนธรรมทใชกลวธการทบศพท มทงหมด 36 คา ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล

1 1 สายสคนธรส Saisukontaros, Bright and Fragrant

การทบศพท การแปลแบบขยาย

2 1 สดสาราญจต Sodsamranchit, Buoyant Happy Mind

การทบศพท การแปลแบบขยาย

3 1 สนทเสนหา Sanitsaneha, Bind with Affection

การทบศพท การแปลแบบขยาย

4 1 เสดจ - Sadech, was the princess in the palace - it was not only a noun and pronoun for Royals but served as the royal verbs to come and to go - Her royal Highness

การทบศพท การแปลแบบขยาย

5 1 เจาคะ, เจาคะ Chao Kha, the ending demanded of her inferior status

การทบศพท การแปลแบบขยาย

6 1 เขยวกระแต Keo Kra Tae, its tiny white bloom often threaded by Mother into garlands for Ploy's topknot.

การทบศพท การแปลแบบขยาย

7 1 ผาลาย palai cloth การทบศพท การแปลแบบขยาย 8 1 แม (แทนผหญง) Mae for girl การทบศพท การแปลแบบขยาย 9 1 พอ (แทนผชาย) Po for boy การทบศพท การแปลแบบขยาย 10 1 อ Be thankful they call you

Mae Ploy and Po Perm, and not the lowly Ee Ploi and Ai Perm

การทบศพท การแปลแบบขยาย

11 1 ไอ Be thankful they call you Mae Ploy and Po Perm, and not the lowly Ee Ploi and Ai Perm

การทบศพท การแปลแบบขยาย

66

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 12 1 จนอบ Some sweet for you, some

Chan-ab การทบศพท การแปลแบบขยาย

13 1 คณหญง Khunying การทบศพท การแปลแบบขยาย 14 2 เจาจอม Chao chom การทบศพท การแปลแบบขยาย 15 2 ทบน, พระตาหนก Thi Bon, Phra Tamnak.

Phra Chao Yoo Hua, that is the King, and Somdech, the Queen, lived up there.

การทบศพท การแปลแบบขยาย

16 2 ชง (หนวยเงน) Chang, A Chang was 80 baht, and 40 chang a sum large enough to pay for a masion in those days.

การทบศพท การแปลแบบขยาย

17 11 เพลงยาว Pleng yao, sang of his anguish at having to part with the silk.

การทบศพท การแปลแบบขยาย

18 11 วเวกวายภค (ชอวด)

Wiwake Wayupat, meaning 'where the quiet wind blows'

การทบศพท การแปลแบบขยาย

19 12 พระทนงวมาน

เมฆ Wiman Mek (adobe in the clouds) Mansion

การทบศพท การแปลแบบขยาย

20 12 เปรต Prate (one of the several kinds of ghosts)

การทบศพท การแปลแบบขยาย

21 14 กรรม …but of course, she kept going forward, plodding on, walking the path her karma had build for her

การทบศพท การแปลแบบขยาย

22 14 กราบ - He lowered his head, making a kraab salutation to Chao Khun Father and Khun Sai on seeing them enter the room

การทบศพท การแปลแบบขยาย

67

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 22

(ตอ) 14 กราบ - prostrate, she joined her

palms togethter and bent forward, bringing head and hands down on the rug - went down on her knees to place her joined hands and head on the threshold in a reverent gesture called "kraab" (she had done the same this morning at her father's feet.

การทบศพท การแปลแบบขยาย

23 12 ไพล Plai การทบศพท การแปลแบบครบ 24 1 ผานง Panung การทบศพท อนๆ 25 1 สไบ sabai การทบศพท อนๆ 26 1 พระยาพพธฯ Phraya Bibidh การทบศพท อนๆ 27 2 โขลน Khlone การทบศพท อนๆ 28 2 กระทง kratong การทบศพท อนๆ 29 2 คณหญง Khunying การทบศพท อนๆ 30 11 บางปะอน Bang Pa in การทบศพท อนๆ 31 11 กรรม Karma การทบศพท อนๆ 32 11 เจาจอม Chao chom การทบศพท อนๆ 33 12 ตาลง (หนวยเงน) Tamlungs การทบศพท อนๆ 34 14 กราบ Kraab การทบศพท อนๆ 35 14 สวดมงคลสตร

(บทสวด) Mangala Sutta การทบศพท อนๆ

36 14 รตนสตร (บทสวด)

Ratana Sutta การทบศพท อนๆ

68

4. คาทางวฒนธรรมทใชกลวธการไมแปล มทงหมด 43 คา ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล

1 1 เตาปน (เตาไวใสปนเคยวหมาก)

- ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 2 1 เพลงแขกเจาเซน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 3 1 เสอ - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 4 1 แกงบอน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 5 1 โถลายคราม - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 6 1 ไขแมงดาทะเล - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 7 1 ไสกรอกปลาแนม - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 8 1 กระดงไมไพสาน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 9 1 ขนมอะลว - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 10 1 ขาวตงกะท - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 11 1 นาพรกเผา - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 12 1 ปลาแหงผด - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 13 1 ผาลายขดสเหลก - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 14 1 ฝอยทองกรอบ - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 15 1 พล - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 16 1 พมเสน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง

69

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 17 1 มะขามฉาบ - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 18 1 เจาจอมมารดา - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 19 2 กล (หนวยวดผา) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 20 2 ขรวตา - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 21 2 บานเยน (ส) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 22 11 แพรเลยน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 23 11 กระจบ - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 24 11 ขาวเมาทอด - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 25 11 ขาวเมาหม - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 26 11 ฟกแฟงแตงราน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 27 11 มะเกลอ - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 28 11 ผกตบเตา - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 29 11 หลน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 30 11 หลนปลารา - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 31 12 กลองยานตถ - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 32 12 เขยวเสอเลยมนาก - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง

70

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 33 12 หวหลกหวตอ - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 34 12 ทรงจรกา (รปทรง

ตลบงา) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 35 12 ทรงสะกา

(รปทรง) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 36 12 ทรงรามะนา

(รปทรง) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 37 12 ทรงกลอง

(รปทรง) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 38 12 ทรงหมากดบ

(รปทรง) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 39 12 มงจาก - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 40 14 เทยมมาค - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 41 14 ตะลมถม (สาหรบ

ใสผา) - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 42 14 ผามวงไหมเลยน - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง 43 14 ผามวงคชกรช - ไมแปล การแปลแบบ

พอเพยง

71

5. คาทางวฒนธรรมทใชกลวธการทบศพทประกอบการแปลแบบตรงตว มทงหมด 28 คา ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล

1 1 คณหลวง, ทานเจาคณ

His Exellency the Chao Khun

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

2 1 แถวเตง "That's Teng Row." A very long building and very crowded, both inside and out. In one room, a couple of girls were embroidering. In another, a woman was having a nap. In the third, Ploi had gilmpses of some vegetable-peelers and fruit-eaters. On the street, there were stalls and benches displaying many things for sale, useful things, delicious things, pretty things. Some sold and others bought. Some came out the building and others went in. Everyone, it seemed to Ploi, was making some sort of noise. Chatting, laughing, shouting, whispering.

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

3 1 โขลน (จาโขลน) Sergeant, Klones - guard of the inner court

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

4 1 กระทง banana leaf kratong การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

72

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 5 1 คลองบางหลวง the Klong Bang Luang การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

6 11 ตาหนกวรนาฎ Woranart House, one of the residences of the Summer Palace

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

7 1 คณชวด (ของพลอย)

Chao Khun Great-grandfather

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

8 1 ขาหลวงทบน Khun Upper-Residence Maids

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

9 2 จนอบ Crunchy chan-ab การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

10 11 พระกฐน Kathin ceremony - the offerring of robes and other essential articles to monks at the end of Buddhist Lent the kathin

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

11 11 โศก (ส) Soak leaf green การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

12 14 กราบ (พระ) triple kraab การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

13 14 มงคลแฝด twin Mongkol crowns round the heads of the bridge and groom, uniting them

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบขยาย

73

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 14 1 เครอง/คณหอง

เครอง Khun Officer of the kitchen

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

15 1 เจาคณพอ Chao Khun Father การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

16 1 ประตศรสดาวงศ Sri Sudawong Gate การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

17 2 กรรมด Karmic merit การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

18 2 พระราชวงดสต Dusit Palace การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

19 2 ไสกรอกปลาแนม sausages and nam fish การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

20 11 ศาลพระเจา

ปราสาททอง the shrine dedicated to King Prasard Thong

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

21 11 เวรกรรม bad karma การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

22 12 เสดจอธบด Her Royal Highness Somdech Director-General

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

23 12 อาหารฝรง Farang Dishes การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

24 12 เพอนตน His Personal friend, his Puen ton

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

74

ลาดบ บทท คาภาษาไทย คาภาษาองกฤษ กลวธการแปล เทคนควธการแปล 25 12 เปรตเจานาย Royal Prate การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบครบ

26 1 กรวยดอกไม the flower kratong การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบ

ดดแปลง

27 2 มวงเมดมะปราง (ส)

maprang's pit purple การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบ

พอเพยง

28 1 สมเดจ

พระพทธเจาหลวง

มหาราช

Rama V, His Majesty King Chulalongkorn Pra Buddha Chao Luan the Great

การทบศพท

ประกอบการแปล

แบบตรงตว

การแปลแบบ

อางองขอมลเดม