ผลการประเมนการใชเครองชวดคณภาพ การทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอ

ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

โดย

นายวเศษ เตมใจ นายแพทยสมศกด วสวทตกล นางนงนช แยมวงษ นางสาวสายใจ ชอบงาม

งานวจยนไดรบการสนบสนนงบประมาณจากเงนรายไดประจาป 2553 ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 25 ธนวาคม 2553

บทท 1

บทนา

1 ความสาคญ และปญหาททาการวจย

คณภาพในการใหบรการดานสขภาพเปนเรองสาคญทสถานบรการสขภาพตองมความระมดระวงในการควบคมกากบดแลใหเกดมาตรฐาน เนองจากสงทตามมาจากการใหบรการสามารถกอใหเกดอนตรายถงแกชวตได และเปนสาเหตนามาซงการฟองรองเรยกคาเสยหายทสงผลตอความรบผดชอบของผบรหารในยคน ดงนนสถานใหบรการดานสขภาพจาเปนตองมการพฒนาคณภาพ มการปรบปรงเปลยนแปลงใหระบบงานมความถกตอง เกดความปลอดภย จงจาเปนตองมการสรางมาตรฐานใหครอบคลมทงกระบวนการใหบรการนนๆ ทงทางดานโครงสรางทเปนทางกายภาพสงแวดลอม การบงคบบญชา การพฒนาบคลากร ดานกระบวนการซงเปนกระบวนการทางานของบคลากรทกคนทจาเปนตองไปในทศทางเดยวกน ดานผลลพธของการดาเนนการทตองคานงถงผรบบรการเปนสาคญ การทาใหปราศจากเชอเปนการกาจดหรอทาลายเชอจลชพทกชนดรวมท งสปอรของแบคทเรย โดยใชกระบวนการทางกายภาพหรอกระบวนการทางเคม การทาใหปราศจากเชอ ทโรงพยาบาลสวนใหญนยมใชคอ การนงดวยไอน า ซงเปนการทาใหปราศจากเชอโดยใชความรอนภายใตความดน โดยเครองมอทเรยกวา เครองนงไอน า กระบวนการในการทาใหปราศจากเชอเรมตงแตการทาความสะอาดอปกรณ การเตรยมอปกรณเพอสงนง การหออปกรณเพอสงนง การบรรจอปกรณในเครองนง การควบคมการทางานและการดแลรกษาเครองนง การเกบรกษาและนาสงอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอแลว และการประเมนอปกรณเครองใชหลงผานการทาใหปราศจากเชอ ซงในแตละขนตอนอาจเกดความผดพลาดขนได จงตองมการประเมนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอนา โดยใชตวบงชทางกลไก ตวบงชทางเคม และตวบงชทางชวภาพ ตวบงชทางชวภาพเปนเพยงสงเดยวทจะสามารถยนยนไดวาอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอ โดยวธนงดวยไอน านนปราศจากเชอจรง ในประเทศสหรฐอเมรกามหลายการศกษาทประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน า โดยใชตวบงชทางชวภาพ ซงพบวาบางครงการทาใหปราศจากเชอไมมประสทธภาพ สวนประเทศไทยพบวาโรงพยาบาลสวนใหญยงไมมการประเมนประสทธภาพ การทาใหปราศจากเชอโดยใชตวบงชทางชวภาพ

หนวยเครองมอปลอดเชอ เปนหนวยงานสนบสนนการบรการในโรงพยาบาลมหนาทในการจดการกบอปกรณทางการแพทยทผานการสมผสเชอโรคหรอใชงานกบผปวยแลวเพอทาใหปราศจากเชอเรมตงแตการทาความสะอาดอปกรณ การสารวจสภาพความพรอมในการใชงาน การเตรยมและหอ

 

 

 

2 

อปกรณ การทาใหปราศจากเชอ การเกบอปกรณปราศจากเชอและการแจกจายอปกรณปราศจากเชอไปยงหนวยงานตางๆอปกรณทนามาทาการปราศจากเชอแตกตางกนไปแตละในโรงพยาบาลตามสภาวะเศรษฐกจ ในประเทศทพฒนาแลวนยมใชอปกรณทใชแลวครงเดยวแลวไมนากลบมาใชอกแตอปกรณบางชนดมราคาแพงและถกออกแบบใหสามารถนากลบมาใชไดอก เชน กลองสองตรวจตางๆ เครองมอทางทนตกรรม สายสวนหลอดเลอด ผาสาหรบหออปกรณ ชดผาตด เปนตน(Huys.1996;Reilly,2003) สาหรบในประเทศกาลงพฒนา เชนประเทศไทย มขอจากดดานเศรษฐกจ จงมการนาอปกรณหลายชนดมาทาการปราศจากเชอเพอนากลบมาใชอก จากการศกษาของไซด ,แองกโลและโอซอรนโอ(Zaidi,Augulo,&Osomio,1995) ในโรงพยาบาล 22 แหงของรฐยคาทาน ประเทศแมกซโก พบวารอยละ 94 ของโรงพยาบาลทศกษาไมมการจากดจานวน ครงการนาอปกรณทางการแพทยมาใชซ า ซงการนาอปกรณมาทาใหปราศจากเชอหลายๆครง นอกจากจะทาใหวสดทใชผลตมคณภาพลดลงแลวยงเกดความบกพรองของอปกรณทางการแพทยกลายเปนแหลงสะสมเชอโรค ทาใหผปวยเกดการตดเชอในโรงพยาบาลได หากการทาปราศจากเชอไมมประสทธภาพ(Greene,1996) .ในประเทศสหรฐอเมรกาพบวาอตราการตดเชอในขอเขาจากการผาตดสองกลองในขอ(Arthroscopy ).ในระยะเวลา 10 เดอนเปน 1.5 ครง ตอการผาตด 100 ครง เกดจากการลางเครองมอไมสะอาดกอนนาไปทาใหปราศจากเชอ(Hanzen ,Bren,&Hargreves,2002) ศนยควบคมและปองกนโรค(Center of Disease Control and Prevention(CDC),1998) สหรฐอเมรกาไดรายงานการตดเชอของผปวยทผาตดตาและเกดการตดเชอทกระจกตาสาเหตเกดจากเครองมอทใชในการผาตดนนตวบงชทางชวภาพเปนบวก ซงมรายงานผลภายหลงใชเครองมอแลว 48 ชวโมง สาหรบประเทศไทยในโรงพยาบาลทวไปแหงหนงผปวยผาตดตอกระจก 2 ใน 6 รายเกดอาการตาพรามวมองภาพไมชดสาเหตเนองมาจากระหวางการผาตดเกดการตดเชอ pseudomonas aeruginosa จากการใชน าเกลอลางตาทผลตในโรงพยาบาลโดยการผานการทาใหปราศจากเชอดวยวธนงดวยไอน าทต ากวามาตรฐานกาหนด (Swaddiwudhipong ,Tankitchot,& Silary,1992) และรายงานการตดเชอทแผลฝเยบ แผลจากการผาตดและการบาดเจบทตรวจสอบพบวาการตดเชอใชไหมเยบแผลทไมปราศจากเชอ เนองจากบคลากรใชวสดในการหอไหมทไอน าไมสามารถผานได (วสทธ ชนะสทธ,2541)ตวชวดคณภาพ หมายถงรายการหรอเครองมอทใชในการวด คดกรอง หรอเฝาตดตามคณภาพในการใหบรการอยางเปนรปแบบทถกตอง เหมาะสม มหลกเกณฑตามมาตรฐานหรอแนวทางทเปนทยอมรบและเมอนามาใชในการประเมนงานหรอชวยคนหาความบกพรองของกระบวนการบรหารหรอการดาเนนงานนาไปสการพฒนางานใหมคณภาพและเกดผลลพธทด(จรฒน ศรรตนบลล 2543) การพฒนาตวชวดคณภาพกอใหเกดประโยชนหลายประการ สามารถแบงไดเปนในระดบบรหารและระดบปฏบตการ(สงวนสน รตนเลศ, 2543) กลาวคอ ระดบบรหาร ใชเปนแนวทางในการประเมนคณภาพทแสดงใหเหนถงผลการพฒนาคณภาพอยางเปนรปธรรม เปนแนวทางในการจดสรรทรพยากรบนพนฐานของการปฏบตงานและเปนเครองมอในการตดตามและควบคมคณภาพบรการในระดบปฏบตการ ใชเปน

 

 

 

3 

แนวทางการปฏบตงานและคนหาโอกาสในการพฒนาเปนเครองมอในการเฝาระวงการเปลยนแปลงทเกดขนและดาเนนการแกไขอยางเหมาะสมและใชในการประเมนตนเองและเปรยบเทยบผลการปฏบตงานซงเปนประโยชนอยางยงในการบรหารจดการทรพยากรอยางมประสทธภาพโดยคานงถงความปลอดภยของผรบบรการเปนเปาหมายสงสด

การศกษาคณภาพการปฏบตการทาใหปราศจากเชอเปนการตรวจสอบกระบวนการทาใหปราศจากเชอเปนการประกนคณภาพของการปฏบตงานทมเครองมอและแนวทางทชดเจน จะทาใหทราบถงอปสรรคและปญหาหรอผลสาเรจของงานทเกดขนในหนวยเครองมอปลอดเชอไดอยางรวดเรวและเปนการปรบปรงคณภาพงานทไดมาตรฐาน สามารถรบรองกระบวนการตางๆทสงผลใหผรบบรการพงพอใจและมนใจในบรการทไดรบ ผวจยและคณะไดตระหนกถงความสาคญของตวชวดคณภาพของการดาเนนงานดงกลาว จงสนใจพฒนาตวชวดคณภาพการปฏบตการทาใหปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอทงในดานโครงสราง ดานกระบวนการและดานผลลพธ เพอใหหนวยเครองมอปลอดเชอสามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพตอไป 

 

2. วตถประสงคของโครงการวจย

2.1 ศกษาประสทธผลของตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอดานโครงสราง ดานกระบวนการ ดานผลลพธในหนวยเครองมอปลอดเชอ  2.2 ศกษาอปสรรคและปญหาในการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอดานโครงสราง ดานกระบวนการ ดานผลลพธไปใชในหนวยเครองมอปลอดเชอ

3.ขอบเขตของโครงการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพฒนา (Research & Development) มงพฒนาระบบการทาให

ปราศจากเชอและผลของการใชตวชวดคณภาพการทาใหปราศจากเชอ ดานโครงสราง ดานกระบวนการ

และดานผลลพธ ในหนวยเครองมอปลอดเชอ ฝายการพยาบาล ศนยการแพทยสมเดจพระเทพ

รตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ชวงระยะเวลาในการศกษาตงแตพฤษภาคม 2553 ถง 31 ตลาคม 2553

 

 

 

4 

4.สมมตฐานการวจย

4.1 ผลของการใชตวชวดคณภาพการทาใหปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอเปนอยางไร 4.2 อปสรรคและปญหาในการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอไปใชในหนวยเครองมอปลอดเชอมอะไรบาง

5. นยามศพท

การทาปราศจากเชอ หมายถงการกาจดหรอทาลายเชอจลชพทกชนดรวมทงสปอรของแบคทเรย โดยใชกระบวนการทางกายภาพหรอทางเคม

ตวชวดคณภาพ หมายถงรายการหรอเครองมอทใชในการวด คดกรอง หรอเฝาตดตามคณภาพในการใหบรการอยางเปนรปแบบทถกตอง เหมาะสม มหลกเกณฑตามมาตรฐานหรอแนวทางทเปนทยอมรบและเมอนามาใชในการประเมนงานหรอชวยคนหาความบกพรองของกระบวนการบรหารหรอการดาเนนงานนาไปสการพฒนางานใหมคณภาพและเกดผลลพธทด

หนวยเครองมอปลอดเชอ หมายถงหนวยงานททาหนาทในการดแลเรองการทาใหปราศจากเชออปกรณทางการแพทยและเวชภณฑตางๆดวยกระบวนการทไดมาตรฐานเพอใหมอปกรณและเครองมอทางการแพทยทสะอาดปราศจากเชอโรคอยางเพยงพอและเหมาะสม

6.กรอบแนวความคด (Conceptual Framework) การนาตวชวดคณภาพการปฏบตการทาใหปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอครงนใช

กรอบแนวคดในการพฒนาคณภาพการดแลท มพ นฐานมาจากทฤษฏระบบของโดนาบเดยน

(Donabedian,1980) โดยครอบคลมทง 3 ดาน คอตวชวดดานโครงสราง ไดแก ทรพยากรบคคล

เครองมอทางกายภาพ การบรหารจดการและงบประมาณ ตวชวดดานกระบวนการ ไดแก การ

ปฏบตการทาปราศจากเชอ 7 ขนตอน ประกอบดวย การทาความสะอาด การเตรยมและหออปกรณ

การนาอปกรณเขาเครองทาปราศจากเชอ การทาใหอปกรณปราศจากเชอ การตรวจสอบการทา

ปราศจากเชอ การเกบหออปกรณปราศจากเชอและการแจกจายหออปกรณปราศจากเชอ และตวชวด

ดานผลลพธไดแกการวดผลดาเนนงานตามแนวปฏบตทกาหนดไว

 

 

 

5 

7. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

7.1 เพอใหเกดความปลอดภยแกผมารบบรการไมเกดภาวะแทรกซอน เชน การตดเชอจากการผาตด การตดเชอจากบาดแผลตางๆ อนเนองมาจากเครองมอไมสะอาด

7.2 เพอใหบคลากรในหนวยเครองมอปลอดเชอมความรและปฏบตงานไดมาตรฐาน ผานการรบรองคณภาพโรงพยาบาล

7.3 เพอพฒนาระบบงานในหนวยเครองมอปลอดเชอใหมคณภาพ มผลลพธการปฏบตการทพงประสงคครอบคลมทงดานโครงสราง ดานกระบวนการและดานผลลพธ

 

 

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การประเมนผลการใชเครองชวดคณภาพการทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอ

ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารเปนการวจยและพฒนา มงศกษา

และพฒนาตวชวดดานโครงสราง ดานกระบวนการ และดานผลลพธ คณะผวจยไดคนควาแนวคด

จาก ตารา เอกสาร หนงสอ วารสาร บทความและงานวจยตางๆ ทเกยวของ สรปสาระสาคญทเปน

ประโยชนตอการวจย ดงน

1. แนวคดเกยวกบทฤษฎทเกยวของกบการทาปราศจากเชอ 1.1 ความหมายของการทาปราศจากเชอ 1.2 วธการทาใหปราศจากเชอ

1.3 ประเภทอปกรณทางการแพทยทตองปราศจากเชอ

2. กระบวนการทาใหปราศจากเชอดวยการนงไอนา

3.การประเมนผลการทาปราศจากเชอ 4. แนวคดเกยวกบตวชวดคณภาพ 4.1 ความหมายของตวชวด 4.2 ประโยชนของตวชวด 4.3 ประเภทของตวชวด 4.4 คณลกษณะตวชวดทด 5.งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ 5.2 งานวจยในตางประเทศ

 

9

1.ทฤษฎและแนวคดการทาใหปราศจากเชอ

1.1 ความหมายของ การทาใหปราศจากเชอเปนการกาจดหรอทาลายเชอจลชพทกชนด

รวมทงสปอรของแบคทเรย โดยใชกระบวนการทางกายภาพหรอกระบวนการทางเคม นกวชาการ

หลายทานไดใหความหมายของคาวา “การทาใหปราศจากเชอ” (sterilization) ไวคลายคลงกนสรป

ไดวา การทาใหปราศจากเชอหรอการทาใหปลอดเชอ หมายถงการกาจดหรอทาลายเชอจลชพทก

ชนดรวมทงสปอรของแบคทเรย โดยใชกระบวนการทางกายภาพหรอทางเคม (พนทรพย โสภา

รตน, 2537ก; สมหวง ดานชยวจตร, 2534; อรอนงค พมอาภรณ, 2531; Block, 1991; Perkins,

1993)

1.2 วธการทาใหปราศจากเชอ

วธการทาใหปราศจากเชอแบงออกเปน 2 วธ คอวธการทางกายภาพและวธทางเคม(สมหวง ดานชยวจตร, 2534 ; Lowbury et al ., 1981; Russell et al., 1982; Atkinson, 1992)

1.2.1 วธการทางกายภาพ (physical sterilization) มหลายวธไดแก 1) การใชความรอน ม 2 ชนดคอ

(1) การใชความรอนชน คอการนงดวยไอนา (steam sterilizationหรอ autoclaving) (2) การใชความรอนแหง (dry heat) หรอไอรอน (hot air oven) ทาลายเชอจลชพ

โดยทาใหเกดขบวนการออกซเดชน (oxidation) ของสวนประกอบของเซลล มกใชกบวตถททน

ความรอนได แตไมสามารถนงดวยไอนาได เชน นามน แปง

2) การใชรงส (radiation) รงสทใชในการทาใหปราศจากเชอม 2 ชนดคอ (1) รงสอลตราไวโอเลต (Ultraviolet rays) เปนรงสคลนสนอานาจทะลทะลวงตา

ถาผานเขาเซลลจะทาปฏกรยากบสารภายในเซลลทาใหเซลลตาย รงสอลตราไวโอเลตมกใชในการ

ทาลายเชอบนพนผวเรยบ โดยเฉพาะโตะทใชสาหรบปฏบตงานเกยวกบเชอโรคบางชนด เชน วณ

โรค

(2) รงสแกมมา (gamma rays) เปนรงสทมพลงงานสงมากทาใหเกด (ionization)

ของสารภายในเซลล รบกวนการทางานของน ายอยตาง ๆ และทาลายดเอนเอ จนทาใหเชอโรคตาย

ในทสด มกใชรงสแกมมาในอตสาหกรรมของผลตภณฑทางการแพทย เชน การทาลายเชอในสาย

ยาง กระบอกฉดยา

 

10

3) การกรอง (filtration) เปนการทาใหปราศจากเชอโดยการแยกเชอจลชพออกจาก ของเหลวหรออากาศทตองการทาใหปราศจากเชอ โดยอาศยแผนกรองทมรขนาด 0.20-0.22

ไมครอน มกใชในการเตรยมนายาในหองปฏบตการและในอตสาหกรรมยาบางอยางททนความรอน

สงไมได

1.2.2 วธการทางเคม (chemical sterilization) ทใชในการทาใหปราศจากเชอไดแก 1) การอบดวยสารเคมในรปแกส (gaseous sterilization) แกสทนยมใชม 2 ชนดคอ

(1) แกสเอธลนออกไซด (ethylene oxide) เปนแกสทมอานาจทะลทะลวงสงเหมาะสาหรบวสดททนความรอนสง ๆ ไมได เชน ยาง พลาสตก เปนตน

(2) แกสฟอรมาลดไฮด (formaldehyde) เปนแกสทมอานาจทะลทะลวงตามกใชในการอบอปกรณเครองใชโดยการใสภาชนะทมฝาปดมดชด หรอแบบเปด คออบในตอบโดยทาใหความดนในตลดลงแลวปลอยแกสนเขาตอบ (low temperature formaldehyde) จะทาใหแกสแทรกซมผานวสดไดดขน

2) การใชสารเคมในรปสารละลาย (chemical sterilization) สารเคมทนยมใชในการทาใหปราศจากเชอ ไดแก กลตารลดไฮดความเขมขน 2% โดยแชนาน 6-10 ชวโมง เหมาะสาหรบวสดททนความรอนสงไมได เชน เลนสของกลองสงตรวจตาง ๆ 1.3 ประเภทอปกรณทางการแพทยทตองปราศจากเชอ

อปกรณเครองใชทางการแพทยมหลายชนด และมวตถประสงคการใชงานทแตกตางกน อปกรณเครองใชทางการแพทยบางชนดผานการทาลายเชอเพยงอยางเดยว กสามารถนามาใชกบผปวยได แตอปกรณเครองใชบางชนดจะตองผานการทาใหปราศจากเชอจงจะสามารถนามาใชกบผปวยได ซงสงสาคญประการหนงทควรคานงในการเลอกใชวธการทาลายเชอ หรอการทาใหปราศจากเชอคอ การทาใหเกดความเสยงตอการตดเชอของผปวย ดงนนเพอใหเกดประสทธภาพในการทาลายเชอและทาใหปราศจากเชอ ไมทาใหอปกรณเครองใชชารดเสยหาย และไมทาใหผปวยไดรบเชอจากอปกรณเครองใชทางการแพทย จงแบงอปกรณเครองใชทางการแพทยออกเปน 3 ประเภท ตามระดบความเสยงตอการทาใหเกดการตดเชอในผปวย (Spaulding, 1968) 1.3.1 อปกรณเครองใชทาใหเกดความเสยงตอการตดเชอตา (non-critical items) เปนอปกรณเครองใชทสมผสกบผวหนงทปกต (ไมมบาดแผล ไมมรอยถลอก) และไมสมผสเยอบตางๆ ของรางกาย (mucous membrane) อปกรณเครองใชในกลมน เชน หมอนอน เครองวดความดนโลหต ไมยนรกแร ไมกนเตยง เครองผา ภาชนะใสอาหาร โตะขางเตยง เปนตน การทาลายเชอในการทาลายเชอระดบตา (low level disinfection) กเพยงพอการทาลายเชอระดบนจะทาลายเชอแบคทเรยระยะเจรญพนธ (vegetative form) เชอไวรสและเชอราบางชนดได สวนเชอทมความทนทานสง เชน เชอวณโรค และสปอรของเชอบางชนดอาจหลงเหลออย

 

11

2.อปกรณเครองใชททาใหเกดความเสยงตอการตดเชอปานกลาง(semi-critical items)ไดแก อปกรณเครองใชทตองสมผสกบเยอบของรางกายหรอผวหนงทมบาดแผล มรอยถลอก อปกรณเครองใชประเภทนจะตองไมมเชอจลชพอย อปกรณเครองใชประเภทน เชน เครองชวยหายใจ อปกรณดมยาสลบ กลองสองตรวจอวยวะภายใน (endoscope) เทอรโมมเตอรวดไข เปนตน อปกรณเหลานบางชนดใชการทาลายเชอระดบกลาง (intermediate level disinfection) กเพยงพอ เชน เทอรโมมเตอรวดไข แตบางชนดตองการการทาลายเชอระดบสง (high level disinfection) เชน กลองสาหรบสองตรวจขอ (arthroscope) การทาลายเชอระดบกลางสามารถทาลายเชอไดทกชนด ยกเวนสปอรของเชอแบคทเรย การทาลายเชอระดบสงสามารถทาลายเชอไดทกชนด รวมทงสปอรของเชอแบคทเรย 3. อปกรณเครองใชททาใหเกดความเสยงตอการตดเชอสง (critical items) ไดแก อปกรณเครองใชทตองผานการเชาไปในสวนทปราศจากเชอของรางกาย เชน เนอเยอ หลอดเลอด อปกรณเครองใชในกลมน เชนเครองมอผาตด สายสวนปสสาวะ สายสวนเขาไปในหวใจ อวยวะเทยม กระบอกฉดยาและเขม เปนตน อปกรณเหลานมความสาคญอยางยงเพราะจะตองทาลายเชอใหถงขนปราศจากเชอ

การทาใหปราศจากเชอ ทโรงพยาบาลสวนใหญนยมใชคอ การนงดวยไอน า ซงเปนการทา

ใหปราศจากเชอโดยใชความรอนภายใตความดน โดยเครองมอทเรยกวา เครองนงไอน า

กระบวนการในการทาใหปราศจากเชอเรมตงแตการทาความสะอาดอปกรณ การเตรยมอปกรณเพอ

สงนง การหออปกรณเพอสงนง การบรรจอปกรณในเครองนง การควบคมการทางานและการดแล

รกษาเครองนง การเกบรกษาและนาสงอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอแลว และการ

ประเมนอปกรณเครองใชหลงผานการทาใหปราศจากเชอ ซงในแตละขนตอนอาจเกดความ

ผดพลาดขนได จงตองมการประเมนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน า โดยใชตวบงชทาง

กลไก ตวบงชทางเคม และตวบงชทางชวภาพ ตวบงชทางชวภาพเปนเพยงสงเดยวทจะสามารถ

ยนยนไดวาอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอ โดยวธนงดวยไอน านนปราศจากเชอจรง

ในประเทศสหรฐอเมรกามหลายการศกษาทประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยวธนง

ดวยไอน า โดยใชตวบงชทางชวภาพ ซงพบวาบางครงการทาใหปราศจากเชอไมมประสทธภาพ

สวนประเทศไทยพบวาโรงพยาบาลสวนใหญยงไมมการประเมนประสทธภาพ การทาใหปราศจาก

เชอโดยใชตวบงชทางชวภาพ

 

12

2 กระบวนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอนา

กระบวนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน า มความสาคญทกขนตอนตงแตระยะกอนนง ขณะดาเนนการนงและหลงเสรจสนกระบวนการนง กระบวนการดงกลาวประกอบดวย

2.1. การทาความสะอาดอปกรณเครองใชกอนนง การลางทาความสะอาดอปกรณเครองใชเปนขนตอนทสาคญมาก เพราะการลางทถกตอง

สามารถขจดสงสกปรกและลดจลชพไดเกอบทงหมด อปกรณเครองใชทปนเปอนมาก ๆ น ายาทาลายเชอไมสามารถทาลายเชอไดการทาความสะอาดอปกรณเครองใช มผลตอประสทธภาพในการทาลายเชอและการทาใหปลอดเชอ อปกรณเครองใชทสกปรกจะทาใหการทาใหปราศจากเชอไมไดผลดเนองจาก (พนทรพย โสภารตน, 2536; CDC, 1981)

1.การทมเยอเมอก เลอด หนอง ไขมน ตดอยกบอปกรณเครองใชจะชวยหอหมเชอแบคทเรยและปองกนแบคทเรยจากการถกทาลายโดยกระบวนการทาใหปราศจากเชอได

2. สารจากสบทมฤทธเปนดางหากลางออกไมหมดจะชวยเคลอบเชอแบคทเรยเอาไว 3. การทาลายเชอวธใดกตามจะมมาตรฐานตาสดของการทาใหปราศจากเชอเฉพาะของท

สะอาดแลวเทานน หากอปกรณเครองใชสกปรกอาจจะทาใหการทาลายเชอโดยเครองเกดความผดพลาดหรออายการใชงานลดลงได

4. อปกรณเครองใชทสกปรกมเชอโรคหนาแนน จะสามารถปองกนการทาลายเชอได 5. การทาความสะอาดทมประสทธภาพ ถอวาขจดแบคทเรยออกไปแลวถงรอยละ 80 การท

มเชอโรคหลงเหลออยนอยทสดไดเทาใด จะชวยในการทาลายเชอใหเปนไปไดเรวขนเทานน ขอควรคานงในการทาความสะอาด มดงน 1. กาจดเลอด หนอง เมอก สารคดหลงและอน ๆ ออกกอนทาความสะอาดเสมอ 2. ไมทาใหอปกรณเครองใชชารดเสยหายจากวธการทาความสะอาด 3. ไมทาใหอปกรณเครองใชสกปรกมากกวาเดม เชน การใชน าสกปรกลาง 4. หลงทาความสะอาดแลว ไมควรจะมสารตกคางหลงเหลออย เชน สารเคมทใชทาความ

สะอาด เศษวสดทใชทาความสะอาด เปนตน อปกรณทาความสะอาด การทาความสะอาดอปกรณเครองใช ควรเลอกใชอปกรณทาความสะอาดทเหมาะสม ดงน 1. นา ควรเปนนาสะอาด 2. สารฟอกลาง (detergent) ควรเปนสารทมคณสมบตเปนดาง 3. แปรงขด ควรแขงแรง ไมหลดงาย

 

13

4. แปรงทใชทาความสะอาดทอกลวงขนาดเลก ๆ ควรมประสทธภาพ สภาพด อปกรณทไมควรใชทาความสะอาด

มอปกรณทาความสะอาดหลายชนดทไมเหมาะสม ทจะนามาใชทาความสะอาดอปกรณเครองใชในการรกษาพยาบาล ไดแก

1. ฝอยขดหมอ เพราะจะทาใหเกดรอยขดขวนบนอปกรณเครองใชและมเศษหลงเหลอ 2. ผงขด (abrasive powder) เพราะจะมเศษผงเนอหยาบหลงเหลอ 3. สารฟอกลางทไมใชสารพวกตาง (non-alkaline detergent) เนองจากจะมสารหลงเหลอ 4. แปรงลวด เพราะจะทาใหเกดรอยขดขวน 5. ผาขรว เนองจากจะมเศษวสดหลงเหลอ 6. electro-surgical tip cleaner เพราะจะทาใหเกดรอยขดขวน คณสมบตทดของสารฟอกลาง 1. ไมระคายเคองผวหนง 2. กลนไมระคายเคองจมก 3. มสภาพความคงตวดในนา 4. ราคาไมแพง มคณภาพด 5. ไมมผล หรอเปนอนตรายตออปกรณเครองใชทจะลาง 6. มคณสมบตสามารถละลายหรอขจดสารโปรตนหรอเนอเยอไดด การทาความสะอาด กอนทาความสะอาดทกครง ใหสารวจความสะอาดอปกรณเครองใช

หากมยางเหนยวของพลาสเตอรตดอย ใหเชดยางเหนยวของพลาสเตอรออกดวยเบนซน และเชดเบนซนออกดวยแอลกอฮอลหรอน ายา adhesive remover ถาพบวามคราบเลอดหรอสารคดหลงตดแนนอย ใหเชดลางดวยไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) สาหรบอปกรณเครองใชทมขอหามในการใชน าลาง เชน drillleads ใหใชผาหนา ๆ ชบน ายาทาความสะอาดพอหมาด เชดใหทว แลวใชไมพนสาลชบน ายาทาความสะอาดเชดในสวนทใชผาเชดไมถง วธการทาความสะอาด จะมการทาความสะอาดดวยมอ (manual cleaning) และการทาความสะอาดดวยเครองลาง (mechanical cleaning)

1. การทาความสะอาดอปกรณเครองใชดวยมอ เปนวธทงาย สะดวก สะอาด และประหยดใชทาความสะอาดอปกรณประเภทบอบบางละเอยดออน ซบซอน ทอาจจะถกทาลายหรอลางไดไมทวถงถาลางดวยเครองลาง การลางควรลางดวยน าเยนทนทภายหลงจากใชอปกรณนน ๆ เพอขจดสงสกปรกหรอคราบเลอดออกหลงจากนนนามาลางดวยน าอน(อณหภม 52 องศาเซลเซยส)โดยใชแปรงชวยขดลางผาเนอหนานมและน ายาฟอกลาง น าอนและน ายาฟอกลางจะชวยลดความตง ผวของน าทาใหทาความสะอาดไดดยงขน อปกรณบางชนดทเปนทอโพรงจะใช pipe cleaners ทะลวงอาสงสกปรกออก เมอลางเสรจแลวตองทาใหแหงกอนทจะนาไปผานขนตอนอน

 

14

2. การทาความสะอาดอปกรณเครองใชดวยเครองลางเครองลางอปกรณเครองใชในการรกษาพยาบาลในปจจบนมหลายชนด แตทนยมใชม 2 ชนด คอ tunnel washerและ ultra sonic cleaners

tunnel washer เปนเครองลางทใชลางอปกรณทมขนาดไมเลกเกนไป อปกรณทมลกษณะกลวง มชองโพรงใหญ จะตองลางเลอดและสารคดหลงออกจากอปกรณกอนนาเขาเครอง ลางเสมอ ไมควรใสอปกรณเขาไปในเครองมากเกนไป กรณทจาเปนตองลางอปกรณขนาดเลกโดยใชเครองลาง ใหนาอปกรณเลก ๆ เหลานใสลงในถาด แยกตางหาก

tunnel washer เปนเครองลางทมลกษณะเหมอนอโมงค กวาง 2 ฟต สง 2 ฟต ยาวประมาณ 2 เมตร ขนตอนการลางประกอบดวย 5 ขนตอน

ขนตอนท 1 การลางดวยนาอน อณหภม 30-40 องศาเซลเซยส ขนตอนท 2 การลางโดยใชสารเคมพวกดาง อณหภม 55-65 องศาเซลเซยส ขนตอนท 3 การลางดางออกดวยนาอนจด ทอณหภม 75-85 องศาเซลเซยส ขนตอนท 4 การลางดวยกรดและนารอน 80-90องศาเซลเซยส ขนตอนท 5 การทาใหแหง โดยใชไอรอน 90-100 องศาเซลเซยส ultra sonic cleaners เปนเครองลางทาความสะอาดทใชไดดกบอปกรณเครองใชจาพวก

สแตนเลส มรอยหยก มเขยว ทอโพรงขนาดเลก โดยนาอปกรณทจะลางใสในตะแกรงใตน าในเครองแลวปดฝา เครองลางจะปลอยคลนทมความถสง มลกษณะเปนฟองเลก ๆ ทาใหสงสกปรกหลดออกไป และหลนอยภายใตกนถง หรอทาใหสงสกปรกทตดอยกบอปกรณเครองใชนนคลายตวออก พอทจะลางออกไดงายกระบวนการทาความสะอาดอปกรณเครองใชโดยใช ultra sonic cleaners

1.ลางเลอดและสารอน ๆ ทตดอปกรณออกกอนบรรจอปกรณลงในตะแกรง 2.เตมน าเยนหรอน าอน เตมสารฟอกลางลงไปจานวนตามความเหมาะสมของถงปดฝาเปด

เครองเพอใสแกสในสารฟอกลางออก 3.ใสตะแกรงอปกรณเครองใชลงในถงของเครองโดยไมใสมากเกนไปและตองอยใตน า 4. ปดฝา เปดเครองใหเครองทางานปกตใชเวลา 3 นาท เอาอปกรณเครองใชออกลางดวย

น าธรรมดาในถงอกถงหนงหรออาจนาเขาไปลางใน tunnel washerกได อปกรณเครองใชทไมเหมาะสมทจะลางดวย ultra sonic cleaners ไดแก

1.พลาสตก เครองยาง เพราะทาใหออนและชารด 2.เครองโลหะ เครองทองเหลอง เครองตะกวเนองจากทาใหชารดผกรอนไดงาย 3.เครองแกว เพระจะกดกรอนทาใหเปนรและแตกไดงาย 4.อปกรณทมแสงหรอเลนส เพราะจะทาใหชารดแตกหกไดงาย

 

15

5.อปกรณททาดวยไม เนองจากจะดดคลนเอาไว 6.cemented articles เพราะจะผกรอนไดงาย 7.fiber-optics 8. cannulated instruments สงสาคญประการหนงทตองคานงถงคอ บคลากรผมหนาททาความสะอาดอปกรณเครองใช

ควรสวมอปกรณปองกนทเหมาะสม ไดแก แวนตา ผาปดปาก-จมก ผาพลาสตก กนเปอน ถงมอยางชนดยาวอยางหนา หมวกคลมผม และรองเทาบท เพอปองกนเลอดหรอสารคดหลงจากอปกรณเครองใชทสกปรก นอกจากนในการลางทาความสะอาดอปกรณเครองใชตองระมดระวง ไมเปดนาประปาแรงเกนไปจนนากระเดนมาถกตนเอง บคคลอน หรอปนเปอนสงแวดลอม

การทาใหอปกรณเครองใชแหง หลงจากทาความสะอาดอปกรณเครองใชเสรจแลว จะตองมการนาไปทาใหแหงทกครง

กอนทจะนาไปทาใหปราศจากเชอตอไป การทาใหแหงมดงตอไปน 1. การใชผาหนา นม สะอาด แหง เชด 2. การใช tunnel washer 3. การใชเครองทาใหแหง (drying cabinets) เครองทาใหแหงจะทาใหอปกรณแหงโดยพน

ไอรอนอณหภม 75-80 องศาเซลเซยส เขาไปในเครองทาใหแหง สาหรบอปกรณทไมสามารถทาใหแหงโดยวธท 1 และ 2 ได เชน อปกรณทใชเกยวกบระบบทางเดนหายใจ

4. การเปาดวยอากาศอด (brown with compressed air) อากาศอดจะพงออกมาจากแหลงคลายกบแกสออกซเจน มความแรงของลมทจะไลน า ความชน ออกจากอปกรณเครองใช ทาใหอปกรณเครองใชแหง 2.2. การเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนง

อปกรณเครองใชทกชนดทผานการทาความสะอาดแลว จะตองไดรบการสารวจประสทธภาพการทาความสะอาดกอนทจะนาไปเตรยมทาใหปราศจากเชอ โดยสารวจดความสะอาดหมดจด ความแหง ตลอดจนสภาพการใชงานของอปกรณเครองใชทอยในสภาพดไมมการชารด หากสารวจพบมการชารดตองทาการซอมแซมใหอยในสภาพด อปกรณเครองใชบางชนดอาจตองทาดวยสารหลอลนกอนนาไปทาใหปราศจากเชอ และอปกรณเครองใชประเภทโลหะตองสารวจสภาพผกรอน การผกรอนของเครองใชจะทาใหเกดซอกมมเลกมมนอย ซงจะเปนทซกซอนของเชอโรค ทาใหทาความสะอาดไดไมทวถง และอาจเปนเกราะกาบงเชอโรคในกระบวนการทาใหปราศจากเชอไดอปกรณเครองใชบางชนดมรอยหยก ขอตอทจบลอค ใหสารวจการสวมทบพอดของรอยหยก รอยหยกไดรบการทาความสะอาดทวถง ขอตอแขงแรง ไมหลวมหลด และการจบลอคแนนไมหลดงายถาอปกรณเครองใชมสปรง ลอเฟอง ใหตรวจสอบประสทธภาพการทางานใหอยในลกษณะทด

 

16

นอกจากนอปกรณประเภทมความแหลม ความคม ใหทดสอบความแหลมความคมดวยเชนกน หากทอหรอทควรลบใหคม แหลมกอนการนาไปทาใหปราศจากเชอ

สาหรบการทาสารหลอลนตองพจารณาใหเหมาะสมกบอปกรณเครองใชแตละชนด และสารหลอลนบางชนดไอรอนไมสามารถแทรกซมผานได นนหมายความวาอาจจะมเชอโรคหลงเหลออยภายใตสารหลอลน กรณนถาจาเปนตองทาสารหลอลนควรพจารณาใชสารหลอลน ทปราศจากเชอทาภายหลงการทาใหปราศจากเชอแลว

สวนเครองผาควรตรวจสอบความสะอาด รหรอรอยขาด ความยด ความบาง จากการ ซกบอยสงเหลานจะนามาพจารณาถงการนาเครองผาไปใชตอ นาไปซอมแซมหรอยกเลกการนาไปใช เชนผาขาดเปนรใหนาไปซอมแซมโดยการปะรดวยแอดฮซฟ แพทช (adhesive patch) ซงเปรยบเสมอนกาวตดผาปดทบรอยขาดไดแนบสนทไมมการเผยของผา ไมควรปะรหรอรอยขาดดวยการเยบชนหรอเยบปะ เพราะจะทาใหเกดรเพมขนซงเชอวาเชอโรคสามารถแทรกตวผานเขาไปได แตทงนการปะรดวยแอดฮซฟ แพทช จะตองไมเกนรอยละ 2 ของเนอผาทงหมด การสารวจหรอรอยขาดของเครองผาไมควรใชการดดวยสายตา เพราะถารหรอรอยขาดมขนาดเลกหรอบางจะไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา ควรตรวจสอบโดยนาผาวางบนกลองททาดวยวสดโปรงใส ซงภายในมหลอดฟลออเรสเซนทตดอย เปดไฟ และตรวจสอบดผาทละชน ถาผามรหรอรอยขาดจะสามารถมองเหนไดชดเจน

2.3. การหออปกรณเครองใชเพอสงนง อปกรณเครองใชทไดรบการทาความสะอาด ทาใหแหงและไดรบการตรวจสภาพอยางด

แลว ขนตอนตอไปคอการหออปกรณเครองใชเพอเตรยมการทาใหปราศจากเชอ การหออปกรณเครองใชมวตถประสงคเพอคงสภาพปราศจากเชอของอปกรณเครองใช ภายหลงการทาใหปราศจากเชอแลวจนกวาจะเปดใชเครองใชนน สาหรบวสดทนาไปใชหออปกรณเครองใชมทงกระดาษ ผาและวสดอน ๆ ไมวาจะเปนชนดใด ควรมคณสมบตทวไปดงตอไปน (พนทรพย โสภารตน, 2537ข)

1. เปนวสดทสามารถใหไอนาแทรกซมเขาไดอยางทวถง 2. เปนวสดทไมเกดปฏกรยากบไอนา 3. ไมมการแปรสภาพในขณะทาใหปราศจากเชอ 4. สามารถทนทานตอการแทรกตวของจลชพได 5. อายการใชงานนานไมเสยสภาพ ไมวาจะอยในสภาพเปยกหรอแหง ไมฉกขาดงาย 6. เมอมการชารดสามารถซอมแซมไดดงเดม 7. ราคาไมแพง เปนทรจกของผใชทวไป 8. เปนวสดทสะอาด แหง และไมชารดสกหรอ 9. ไมมสวนประกอบทเปนพษ และไมตกส

 

17

2.3.1 วสดทใชหอมหลายชนด ไดแก 1).ผา มหลายชนดไดแก

1.1) ผาฝาย ผามสลน(140 เสนใย) ใชไดในการนงดวยไอน าอบไอรอนหรอ อบดวยแกสเอธลนออกไซด แตปองกนแบคทเรยไดนอย มขอควรระวงในการใชคอถาจะใชผาชนดนหอของนงจะตองนามาเยบตดกนเปน 2 ชนและหอดวยผาทเยบแลวนนจานวน 2 ชน(two double-thickness)เสมอ เพราะผาชนดนปองกนแบคทเรยไดนอย ตองซกรดและตรวจสอบรอยชารดกอนใชและถาใชกบการอบดวยแกสเอธลนออกไซดอาจมสารพษหลงเหลออย ทาใหเกดอนตรายตอรางกายทสมผสกบสงของนนได

1.2) ผายนส(180 เสนใย) ใชไดกบการนงดวยไอน า อบดวยแกสเอธลนออกไซดแตใชไมไดกบการอบไอรอนมขอควรระวงในการใชคอการหอตองหอดวยผา 2 ชนจานวน 2 ชน เสมอตองซกรดและตรวจสอบรอยชารดกอนใช

1.3) ผาทมเนอแนนสามารถปองกนการซมผานของแบคทเรย (barrier cloth)(272-288 เสนใย)มคณสมบตตานทานการซมผานของน า (fluid resistant)แตไอน าและแกสเอธลนออกไซดสามารถทะลผานไดด มขอควรระวงในการใชคอ ตองซกรดและตรวจสอบรอยชารดกอนใชและอาจมความชนหลงเหลออยไดดงนนระยะเวลาของการทาใหแหงจะเพมขน

ผาทนยมใชสาหรบหออปกรณเครองใชในปจจบนคอผามสลนหรอผาฝายดงนนควรมการตรวจดรอยฉกขาดหรอรรวของผากอนการใชเสมอและควรผานการซกรดมากอนเพอทาใหผามความชมชนเหลออยนอยทสด ผาทไมมการซกรเมอนามาหอผาจะดดซมไอน าไวมาก ทาใหอณหภมของผาสงกวาไอน ารอบ ๆ เกดภาวะทรอนจดเกนไปของผาทาใหใยผาเสยความคงทนผาเปอยและฉกขาดงาย 2. กระดาษ เหมาะสาหรบหอเครองมอเลก ๆ กระดาษทใช เชน กระดาษดราฟ (kraft paper)หรอกระดาษสนาตาล มมาตรฐาน 20-28 ปอนดตอตารางน า ความพรน 175 ถง180 เหมาะกบการใชหอของเพอทาใหปราศจากเชอดวยไอน า หรอแกสเอธลนออกไซดปองกนการทะลผานของแบคทเรยไดดกวาผามสลน มขอควรระวงในการใชคอ ตองหอ 2 ชนเสมอ มกฉกขาดงาย เมอใชแลวไมควรนากลบมาใชอก 3. โลหะทาเปนรปทรงกลมมชองรใหไอน าผานได มทปดเปดชองรเหลานไดเรยกวาหมออปกรณ (drum) แบบนไมตองหอ เมอบรรจวสด เชน ผากอซ สาล ลงในหมออปกรณแลวปดฝาใหสนท แตตองเปดชองรไวใหไอนาผาน เมอผานกรรมวธทาใหปราศจากเชอแลวจะตองปดชองรทนทเพอทาใหสงของทอยภายในคงความปราศจากเชอย 4. แผนพลาสตก (plastic film) เปนพลาสตกททาดวยพวซ (polyvinyl chloride, [PVC])โพลเอธลน (polyethelene)โพลโพรไพลน (polypropylene) หรอโพลคารบอเนต (polycarbonate)ขนาด

 

18

2/1000-2/4000 นว เหนยว ไมฉกขาดงาย ปอนกนฝ นไดด ถงททาดวยแผนพลาสตกเหมาะสาหรบใสเครองมอทใชครงเดยวแลวทง เหมาะกบการใชหอของเพอทาใหปราศจากเชอดวยไอน าหรอแกสเอธลนออกไซด ปองกนการทะลผานของแบคทเรยไดดทสด มองเหนของทนงไดชดเจนมขอควรระวงในการใชคอไมคอยทนทานเกดการฉกขาดไดงายไมสามารถนากลบมาใชไดอกการบรรจและใสของตองทาดวยความระมดระวง

วธการหออปกรณเครองใช วธการหออปกรณเครองใชทนยมใชในโรงพยาบาลม 3 แบบ คอ wrapped packs, formed bags and pouches และ moulded blister packs 1. wrapped packs เปนการหอของแบบเกบชายเครองหอ และเกบมมเครองหอทกมม ใชหอเครองผาและอปกรณเครองใชในโรงพยาบาล โดยใชผาหรอกระดาษผนใหญ วางของทหอกลางผาหรอกระดาษ พบมมเขาหาสวนกลางซอนพบเปนทจบเพอเปดหอโดยไมเกดการสมผสเชอ 2. formed bags and pouches เปนการนาเอาวสดเครองหอมาพบเปนถงหรอเปนซอง อาจจะเปนถงกระดาษ ถงพลาสตก หรอนากระดาษมาประกบกบพลาสตกแลวทาเปนถง อาจทาเปนถงแบบแบนราบหรอทาถงพบขาง ซงจะขยายดานขางออกได มกใชบรรจของเหลวเพอทาใหปราศจากเชอ 3. moulded blister packs เหมาะสาหรบอปกรณเครองใชทเปนของแขงขนาดเลกโดยจะใชพลาสตกทาเปนรปทรงของสงของนน และพลาสตกจะแขงคงรปทรงอยอยางนน เชน การทาปลอกเขมฉดยา ขอดคอลดการกดทบบนสงของทอาจทาใหฉกขาดไดงาย หลงจากหออปกรณเครองใชเสรจ จะตองทาการปดหออปกรณเครองใชกอนนาไปทาใหปราศจากเชอเพอใหหอของทรงรปรางไมเปดเผยหลดออก ซงการปดหอทาไดโดยใชความรอนเทปกาว หรอกรณทพอมขนาดใหญอาจใชเชอกผกมด ไมควรใชวสดทเปนของแหลมคม เชน เขมกลดลวดเยบเพราะจะทาใหเกดรอยฉกขาดและอาจเปนทางเขาของเชอจลชพได กอนนาอปกรณเครองใชทหอเสรจแลวไปนงจะตองตดเทปกาวสารเคม ซงเปนตวบงชทางเคมทบรเวณดานนอกของหอ เพอเปนตวชวดวาอปกรณเครองใชนนไดผานการทาใหปราศจากเชอมาแลว และกรณทเปนเครองมอชดใหญหรอเครองผา ควรใสแถบวดซงเปนตวบงชทางเคมไวในหอเครองมอนนดวย นอกจากนใหเขยนปายบอกชนดของอปกรณเครองใชทหอ วน เดอน ป และชอผจดเตรยมไวดวย เพอไวดวนหมดอายการคงความปราศจากเชอ และสอบถามในกรณทเกดปญหาเกยวกบเครองมอนน ขนาดของหออปกรณเครองใช หออปกรณเครองใชทจะนาไปนงทาใหปราศจากเชอตองมขนาดไมใหญเกนไป เพอใหไอน าสามารถผานและแทรกซมไปไดด หอตองมขนาดไมเกน 12 x 12 x 20 นว (30 x 30 x 50 เซนตเมตร) และนาหนกไมเกน 12 ปอนด (5.5 กโลกรม) (AORN, 1995)

 

19

2.4. การบรรจอปกรณเครองใชในเครองนง การบรรจอปกรณเครองใชในเครองนง จะตองใหไอน าสามารถซมผานไดสะดวก และปองกนการรวมตวของน าหรออากาศ ในเครองนงไอน าชนดแทนทอากาศจะตองจดเรยงของในลกษณะทใหไอน าสามารถไลอากาศภายในเครอง ออกทางดานลางของเครองได ซงการบรรจอปกรณเครองใชในเครองนงควรมลกษณะดงน 1. หอทมขนาดใหญหรอหอผา ควรวางทดานรมของชนวาง การจดเรยงควรจดเรยง ในลกษณะตะแคงขางแทนการวางในแนวราบ ถาอปกรณเครองใชบรรจในถาดและมขนาดใหญอาจวางในลกษณะแนวราบได 2. หอขนาดใหญควรวางไวหางกนประมาณ 2-4 นว ขนาดเลกควรหางกนประมาณ1-2 นว กรณทมของมากอาจใชการสอดมอเขาไประหวางของแตละชนแลวรสกหลวม ๆ กเพยงพอ หอทเลกๆ สามารถวางซอนกนในลกษณะสบหวางได 3. ไมควรวางหอใหตดกบฝาผนง พน หรอเพดานต 4. เครองยาง ควรวางไวดานรม จดเรยงไวอยางหลวม ๆ วางไวทชนใดชนหนงของรถเขนเขาเครองนง เพอใหไอนาสามารถซมผานไดด และไมควรปนกบสงของประเภทอน ๆ 5. ถงมอ ควรแยกนง การวางควรวางถงมอในลกษณะตะแคง จดเรยงในตะแกรงโปรง ควรวางเรยงเปนชนเดยว ตะแกรงทบรรจควรอยสวนบนสดของตหรอประมาณ 2/3 ของตและตองไมอยชนลางสด เพราะจะทาใหคณสมบตของถงมอเสยไดงาย 6. การบรรจของเพอนง ควรจดใหของมลกษณะคลายกนในการนงแตละครง กรณทมอปกรณเครองใชหลาย ๆ อยางปะปนกน ควรจดเรยงเครองผาไวดานบนของต เครองมอทเปนชด ๆ ไวดานลางของต 2.5. การควบคมดแลการทางานของเครองนงขณะนง การทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอนาจะมประสทธภาพหรอไม ขนกบองคประกอบทสาคญ 4 ประการคอ ความดน อณหภม เวลาและความชน ดงนนเพอใหการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน ามประสทธภาพจะตองควบคมดแลการทางานของเครองนงใหมความดน อณหภม เวลา และความชนใหไดมาตรฐานทกาหนด ความดนทใชในการนงเปนตวททาใหอณหภมของไอน าสงขน และอณหภมของไอน าทสงขนจะทาใหเวลาทใชในการทาใหปราศจากเชอนอยลง นอกจากนเวลาทใชในการทาใหปราศจากเชอยงขนกบชนดของเครองนงและอณหภมทใช เชน เครองนงชนดแทนทอากาศ ถาใชอณหภม 132-135 องศาเซลเซยส จะใชเวลาในการทาใหปราศจากเชอ 10-25 นาท แตถาใชอณหภม 121 องศาเซลเซยส จะใชเวลาทาใหปราศจากเชอ 15-30 นาท สวนเครองนงชนดดดอากาศออก จะใชอณหภม 132-135 องศาเซลเซยส เวลาทาใหปราศจากเชอ 3-

 

20

4 นาท (AORN, 1994) และเวลาทใชในการทาใหปราศจากเชอยงขนกบชนดของอปกรณเครองใชทนามานงและลกษณะการหอ อปกรณเครองใชทหอและไมหอจะใชเวลาในการทาใหปราศจากเชอแตกตางกน เชน ถานงอปกรณเครองใชโดยเครองนงชนดแทนทอากาศ อณหภม 121 องศาเซลเซยส ชดเครองมอทมอปกรณหลายอยางหอดวยผา 2 ชน ใชเวลาทาใหปราศจากเชอ 30 นาท แตถาไมหอจะใชเวลาเพยง 15 นาท ขณะททอระบายถาหอใชเวลา 30 นาท แตถาไมหอใชเวลา 20 นาท (Perkins, 1983) นอกจากนหออปกรณทมขนาดไมเทากนจะใชเวลาในการทาใหปราศจกเชอแตกตางกนดวยคอ หออปกรณทมขนาดใหญจะใชเวลาในการทาใหปราศจากเชอ มากกวาหออปกรณทมขนาดเลก (Perkins, 1983) ดงนนในการทาใหปราศจากเชอควรแยกชนดของอปกรณเครองใช แยกเครองมอทหอและไมหอมใหปะปนกน และแยกขนาดของหออปกรณเพราะเวลาทใชในการทาใหปราศจากเชอแตกตางกน เครองนงในปจจบนมกเปนระบบอตโนมตมการใชงานทคอนขางงาย อาจมโปรแกรมใหเลอก เชน โปรแกรมสาหรบนงเครองผา โปรแกรมสาหรบนงเครองมอททาจากโลหะ เปนตน ทาใหสะดวกในการใชงาน แตอยางไรกตามบคลากรทรบผดชอบควรมความร และทกษะในการควบคมดแลการทางานของเครองนง ควรมนสงเกตมาตรวดตาง ๆ วาทางานไดดหรอไม ตลอดจนตรวจดแผนกราฟบนทกการทางานของเครองวาเครองทางานผดปกตหรอไม 2.6. การเกบรกษาอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอแลว กอนทจะเกบรกษาอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอแลว ตองสารวจความเรยบรอยของอปกรณเครองใชหลงการทาใหปราศจากเชอทกหอ หากพบวาหอของชนใดยงคงชมชนหรอเปยกอย หรอสภาพหอหลดลย แตก ฉกขาด ใหแยกออกจากกลมเพอนามาหอใหมและนาไปทาใหปราศจากเชอใหม สวนหอของนงทอยในสภาพดแตยงคงรอนอย ใหรอจนความรอนระบายออกหมดเสยกอน จะไมนาเขาทเยนทนทเพราะอาจเกดการกลนตวของน าทาใหของเปยกชนและสมผสเชอได นอกจากนกอนเกบของปราศจากเชอใหสารวจผลการทดสอบโดยตวบงชทางกลไก และทางเคมอกครงหนง พรอมกบสารวจหอของวาไมมการผกมดดวยยางรด หรอเยบตดกนดวยเครองเยบกระดาษ เพราะจะทาใหหอของปราศจากเชอหลดลย ฉกขาด ชารด งายตอการสมผสเชอ สงทพบไดบอยจากการสารวจอปกรณเครองใชหลงการนงคอ ความเปยกชนของหออปกรณ ความชนเกดขนตงแตการเรมตนของการทางานของเครอง โดยไอน าจะเขาไปในเครองนง และไอน าภายใตความดนจะเพมความรอนขนเรอย ๆ และมการเปลยนสภาพจากไอน าอมตวเปนหยดน า เพอปลอยความรอนออกมาใหกบอปกรณเครองใชทนามานง กระบวนการจะดาเนนเรอยไปจนอณหภมภายใตตเทากบความรอนของไอน า เมออณหภมถง ณ จดทกาหนด การเพม

 

21

ความรอนและการกลนตวเปนหยดน าจะไมปรากฏขน อยางไรกตามความชนซงยงคงอยภายในต อาจจะถกดดซมเขาไปในหอของนน และกลายเปนหยดนาอยบนผวของอปกรณเครองใชทนง 2.6.1 ลกษณะความเปยกชนของหออปกรณทผานการทาใหปราศจากเชอ แบงตามลกษณะทพบได 2 อยางคอ (Perkins, 1983) 1) การเปยกชนบรเวณภายนอกหออปกรณทผานการทาใหปราศจากเชอ (1) มการเปยกชนบางจด ก. เฉพาะหอทวางไวบรเวณชนบนดานหลงของเครองนง เกดจากหมอตมนาผลตไอนามากเกนไปหรอหอไมมฉนวนหม ทาใหไอนาในทอเยนและเกดความชนมากเกนไป ข. เฉพาะหอทวางไวบรเวณชนลางดานหนาของเครองนง เกดจากฝาปดเปดของทอระบายน าออกทางานบกพรอง บรเวณชนในของเครองนงไมสามารถระบายน าออกได ทาใหมการสะสมของนาในสวนลางของหมอชนใน หรอมตะกรนอดททอระบาย (2) มการเปยกชนของเทปทตดบนหอหรอบนวสดทเปนเสนใย โดยลกษณะของการเปยกชนจะเปนทางยาว เกดจากหยดนาทเกาะอยตามผนงหรอตะแกรงของเครองนง (3) มความชนของหอผาทผานการนงเกดขนเปนบางหอ เกดจากวสดทใชในการหอไมเหมาะสมหรอเครองมอทนามานง เชน พลาสตก ซงอาจมหยดน าเหลออยภายในไดหรอขนาดของหอทนามานงใหญเกนไป หรอบรรจของในเครองนงมากเกนไป (4). มความชนของหอทผานการนงเกอบทกหอ เกดจากระยะเวลาในการทาใหแหงนอยเกนไป หรอระบบสญญากาศทางานผดปกตทาใหระบบดดกลบทางานไดไมด หรอขนาดความหนาแนน และนาหนกของหอทนามานงมากเกนไป หรอจานวนหอของในเครองนงมากเกนไป 2) การเปยกชนบรเวณภายในหออปกรณทผานการทาใหปราศจากเชอ (1) พบความชนภายในวสดทหอ เกดจากระบบสญญากาศทางานผดปกตทาใหระบบการดดกลบทางานไดไมด ระบบทอระบายอดตนหรอความดนของน าไมเพยงพอ ระยะเวลาททาใหแหงนอยเกนไป เครองมอทนามานงมลกษณะเปยกชน เครองมอทนามานงมขนาดใหญเกนไปผาทใชหอผนใหญเกนไป และเปนผาทไมดดซมนาหรอเปนผาทปองกนการซมผานของนา (2) การจบตวเปนหยดนาในเครองมอทเปนโลหะ เกดจากขณะทอณหภมในเครองเพมขนบรเวณใตเครองมอททาดวยโลหะจะมความชนมาก ซงไมสามารถทาใหแหงตามเวลาทกาหนด นอกจานในภาชนะทเปนโลหะจะมหยดน าเกาะบรเวณฝาปด ซงความรอนของภาชนะนนไมเพยงพอทจะใหหยดน าทเกาะอยกลายเปนไอ เมอเครองมอถกนาออกจากเครองนงหยดน าทคางอยอาจหยดไปทผารอง ทาใหเครองมอมลกษณะเปยกชนได หรอเกดจากขนาดของผาทใชรองถาดมขนาดไมพอด ทาใหความชนของไอน ามายงบรเวณใตเครองมอซงยากตอการทาใหแหงหรอผาทใชรองถาดมลกษณะไมดดซม

 

22

3)หลกในการพจารณาเมอพบหอของทผานการทาใหปราศจากเชอเปยกชน (1) ลกษณะทมหยดนาอยดานนอกหอ หรอสามารถสมผสไดวามความชนบรเวณดานบนของหอทผานการนง หรอบนเทปกาวซงเปนตววดประสทธภาพทางเคม ใหถอวาไมปราศจากเชอ ยกเวนวสดทใชหอเปนวสดทกนน า เชน พลาสตก ซงอาจถอวาของนนคงสภาพปราศจากเชอ (2) ลกษณะทมหยดนาอยดานในของหอ จะถอวาของนนอาจมการปนเปอน แมวาของนนจะหอหมดวยวสดกนนากตาม (3) ลกษณะของหอทมความเปยกชนหรอเปยกเมอเปดใช จะตองถอวาของนนไมปราศจากเชอ

2.6.2 สถานทเกบของปราศจากเชอ สถานทเกบของปราศจากเชอ มความสาคญยงในแงของการคงความปราศจากเชอของอปกรณเครองใชกอนทจะนาไปใช ฉะนนบรเวณทเกบของปราศจากเชอทด ควรมลกษณะดงน (พนทรพย โสภารตน, 2537ค) 1) ควรอยใกลกบเครองนงไอน า หางจากบรเวณรบของสกปรก หรอบรเวณเกบของอนๆ ของแผนก เชน แหลงเกบอาหาร แหลงเกบอปกรณทาความสะอาด 2) ควรอยหางจากทอประปา เพราะถาเกดการชารดหรอแตก จะมน าหยดถกของปราศจากเชอได 3) ปราศจากแมลงกดแทะ มด ยง ฝ นละอองหรอรบฝ นละอองจากแหลงฝ นอนๆ 4) ใหมระบบการหมนเวยนอากาศ 6 รอบตอชวโมง ความชนสมพนธรอยละ 35-70 การกรองอากาศรอยละ 80 5) มการควบคมแสงและอณหภมตลอดเวลา อณหภมทพอเหมาะคอ 18-22 องศาเซลเซยส 6) เปนสถานทททาความสะอาดงาย และขณะทาความสะอาดตองไมมการสมผสของปราศจากเชอ 7) ชนเกบของปราศจากเชอจะตองมชองวางหางจากพน 8-10 นวหางจากเพดาน 18-20นวและหางจากฝาผนง 6-8 นว ไดรบการทาความสะอาดสมาเสมอ และรกษาสภาพแวดลอมใหแหงตลอดเวลา 8) ควรจะคลมชนเกบของปราศจากเชอดวยพลาสตกหนา หรอเกบในตทมฝาปดมดชดเพอปองกนฝ นละอองและความชน 9) จากดบคคลภายนอกเขาบรเวณทเกบของปราศจากเชอ

 

23

2.6.3 วธการเกบของปราศจากเชอ 1) เมอทาใหปราศจากเชอเสรจสารวจความปราศจากเชอถกตองดแลว ใหเกบของทนทโดยจบตองนอยทสด 2) ผทเกบของปราศจากเชอควรเปนบคลากรทมความร ความเขาใจเรองการทาใหปราศจากเชอเทานน 3) การเกบของในชนควรจดเรยงลาดบตามลาดบตวอกษรทนาหนาชออปกรณ 4) แตละชนดของอปกรณใหเรยงลาดบวนททาใหปราศจากเชอหลงสดไวดานในสด 5) มการหมนเวยนการใชของปราศจากเชอตามกาหนดวนคงความปราศจากเชอ 6) ถาพบวามของปราศจากเชอหมดอายปราศจากเชอ ใหนาออกมาชนเพอนาไปทาใหปราศจากเชอใหม 7) ใหมการบนทกจานวนของปราศจากเชอทไดรบทกครงกอนการเกบของ 8) ใหตรวจสอบของปราศจากเชออยเสมอเพอปองกนการสญหาย 9) ควรเกบของปราศจากเชอประเภทใชกรณฉกเฉนไวตางหาก เพอความสะดวกในการหยบยนแกผใช

2.6.4 อายการคงความปราศจากเชอ อายการคงความปราศจากเชอหมายถง ชวงเวลาทอปกรณเครองใชททาใหปราศจากเชอแลวคงสภาพความปราศจากเชอ ปลอดภยในการนาไปใชอปกรณเครองใชปราศจากเชอทกชนด จะคงสภาพความปราศจากเชอไดนานเทาใดนนขนกบองคประกอบหลายประการ ไดแกวธการทาใหปราศจากเชอ การจบตอง การเคลอนยาย การเกบ สภาพแวดลอมทเกบของปราศจากเชอ และวสดทใชหออปกรณเครองใช เปนตน อปกรณแตละชนดจะมอายการคงความปราศจากเชอแตกตางกนตามวสดทใชหอไดแก (พนทรพย โสภารตน, 2537ค; Perkins, 1988) วสดไมใชเสนใยถกทอ (non woven material) สเขยวหรอสฟาจะมอายคงความปราศจากเชอนาน 2 ป กระดาษดราฟ มอายคงความปราศจากเชอนาน 1 ป ผาชนด 50-50คอตตอน/โพลเอสเตอร(cotton/polyester) มอายคงความปราศจากเชอนานถง 1เดอน ฟลเลอร (Fuller, 1994) ไดกาหนดอายคงความปราศจากเชอของอปกรณทผานการทาใหปราศจากเชอตามวธการหอของ เมอเกบในสภาวะทมอณหภมและความชนทพอเหมาะไมมลมพดผานไวดงน

 

24

หอดวยผาลนน 2 ชน อายคงความปราศจากเชอ 7 สปดาห หอดวยผาลนนบรรจในถงทปดดวยความรอนปองกนฝ นหลงจากผานการทาใหปราศจากเชออายคงความปราศจากเชอนาน 9 เดอน หอดวยผาลนนบรรจในถงปองกนฝ นปดถงดวยเทป หลงจากผานการทาใหปราศจากเชออายคงความปราศจากเชอนาน 3 เดอน หอดวยกระดาษ อายคงความปราศจากเชอนาน 3 สปดาห หอดวยพลาสตกปดดวยความรอน อายคงความปราศจากเชอนาน 1 ป สงสาคญคอ พงระวงไวเสมอวาอายคงความปราศจากเชอมไดอยทเวลา ซงกาหนดตามชนดของวสดทใชหอเทานน องคประกอบอนทกลาวมาขางตนเปนองคประกอบรวมทสาคญ 2.7. การนาสงอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอแลว การนาสงอปกรณเครองใชปราศจากเชอจากหนวยเครองมอปลอดเชอไปหอผปวย และหนวยงานตาง ๆ ควรจดเรยงในรถเขนทสะอาดและมทปดมดชด เพอปองกนฝ นละอองตกลงบนสงของขณะนาสง ควรแยกรถนาสงอปกรณเครองใชทปราศจากเชอจากรถรบของสกปรก หรอถาใชรถคนเดยวกนตองทาความสะอาดดวยน ายาทาลายเชอกอน ไมวางของปราศจากเชอปะปนกบของสกปรก ไมแวะพดคยหรอแวะซอของ และไมนาของอนมาวางรวมกบของปราศจากเชอระหวางการนาสงของปราศจากเชอ กรณทมการนาสงทางลฟตควรใชลฟตสาหรบของสะอาดไมควรปะปนกบลฟตทว ๆ ไป เพราะอาจมการปนเปอนของเชอระหวางการนาสงได กรณทอปกรณนนตกลงบนพนตองถอวาอปกรณนนมความปนเปอนของเชอ สาหรบโรงพยาบาลทไมมรถเขนทมฝาปดมดชดสาหรบขนของ อาจใชผาสะอาดคลมขณะนาสง (Cardo & Drake, 1996; Perkins, 1983) นอกจากกระบวนการทาใหปราศจากเชอแลว สงสาคญอกประการหนงทตองคานงถงคอ การจดแบงสถานทในการปฏบตงาน เพอความสะดวกในการปฏบตงานและประสทธภาพของการทาใหปราศจากเชอ หนวยบรการทาใหปราศจากเชอ (central sterilization service department) หรอหนวยจายกลาง (central supply) ควรแบงเขตการทางานออกเปนสวนตาง ๆ ดงน (Cardo & Drake, 1996; Perkins, 1983) เขตสกปรก เปนบรเวณทรบอปกรณเครองใชทสกปรกจากหอผปวยตาง ๆ และเปนบรเวณททาความสะอาดอปกรณเครองใช และกรณทมเครองลางอตโนมต เชน ultra sonic cleaner ควรตงอยบรเวณน บรเวณนควรมอางลางเครองมออยางนอย 2 อาง แยกเปนอางสาหรบลางสกปรกและอางสาหรบลางสะอาด และควรมอางลางมออยางนอย 1 อาง

 

25

เขตสะอาด แบงเปนบรเวณทจดเตรยมและหออปกรณเครองใชตาง ๆ เพอรอสงนงบรเวณทจดเตรยมถงมอ และบรเวณทตงเครองนงไอน าหรออปกรณอน ซงใชในการทาใหอปกรณเครองใชทางการแพทยปราศจากเชอ เชน เครองอบแกสเอธลนออกไซด เขตปราศจากเชอ เปนบรเวณทเกบของปราศจากเชอทผานการทาใหปราศจากเชอแลวซงควรอยหางไกลจากเขตสกปรก เพอปองกนการปนเปอนของอปกรณทปราศจากเชอแลวและควรมต เกบอปกรณซงมฝาปดมดชดเพอปองกนฝ นละออง ควรจดระบบการสญจรภายในหนวยงานเปนระบบทางเดยว (one-way traffic) โดยทางเขาของอปกรณเครองใชทสกปรก และทางออกของอปกรณเครองใชทสะอาด ปราศจากเชอควรแยกเปนคนละทาง นอกจากนหนวยจายกลางควรมทางลาดเชอมกบหอผปวย และหนวยงานตาง ๆ เพอความสะดวกในการขนสงอปกรณ และทางลาดควรมหลงคากนฝน เพอปองกนการปนเปอนของอปกรณเครองใชทปราศจากเชอแลวกรณฝนตก สถานทควรมอณหภมระหวาง 18-22 องศาเซลเซยส ความชน 35-70% การหมนเวยนอากาศอยางนอย 6 รอบตอชวโมง และการไหลเวยนอากาศตองมการไหลเวยนจากบรเวณทสะอาดไปสบรเวณทสกปรก แลวดดอากาศออกขางนอกหรอนาอากาศสกปรกมาผานเครองกรองแลวนากลบมาใชอก (Cardo & Drake, 1996)

3.การประเมนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอนา การประเมนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน า ทาไดโดยใชตวบงช 3 อยางไดแก (พนทรพย โสภารตน,2537;อะเคอ อณหเลขกะ,2538;Joslyn,1991;Lowbury et al.,1981;Perkins, 1983) 3.1. ตวบงชทางกลไก (mechanical indicator) หรอตวบงชทางกายภาพ (physical indicator) ไดแก มาตรวดอณหภม ความดน เวลา แผนกราฟทบนทกการทางานของเครอง หลอดไฟ สญญาณไฟตาง ๆ ของเครองนง สงเหลานเปนสงแรกทบอกถงการทางานของเครองวาทางานไดปกตและถกตองหรอไม ทาใหทราบขอมลเกยวกบ อณหภม ความดน ความชนของเครองขณะเครองทางาน และเวลาเมอเรมตนทางานจนครบเวลาทาใหปราศจากเชอ การควบคมอณหภมของเครองในระบบอตโนมต ตวบอกอณหภมจะตดตงบรเวณทางออกของไอน าของตวเครอง ซงจะตอตรงไปทหนาปดทอยดานหนาของเครอง เมอตวบงชนบอกวาอณหภมลดลงเปนขอเตอนใจวาเครองนนมความผดพลาดในการทางาน ซงอาจมสาเหต จากมอากาศ แผนกราฟหนาเครองนงจะแสดงการทางานของเครองวาทางานไดตามทตงไวหรอไมโดยจะบนทกอณหภม ความดน และระยะเวลาทอปกรณเครองใชทนามานงนนสมผสกบไอนา

 

26

ระบบควบคมอตโนมต เปนตวควบคมทแสดงการทางานท งหมดของขนตอนการนง ประกอบดวยการปลอยใหไอนาเขาเครอง ระยะเวลาของการนง ขนตอนการทาใหไอน าออกการทาใหอปกรณเครองใชทผานการนงแหง ประตเครองนงบางชนดจะไมสามารถเปดไดถาเครองยงทางานไมครบขนตอน วธการประเมนประสทธภาพการทางานของเครองโดยใชตวบงชทางกลไก จะทดสอบโดยวธทเรยกวา ดราย รน (dry run) ซงจะทากอนการใชเครองนงไอน าในแตละวน ทาโดยเปดเครองนงใหทางานโดยทไมตองนงอะไรเลย วธการนจะประเมนการทางานของเครองนงในเรองของอณหภม ความดน เวลาและกระบวนการทางานของเครองวาตรงตามทปรบตงหรอไม ตอจากนนทาการประเมนการรวซมของเครองนง (leak rate test) เพอดวามอากาศรวซมเขาเครองนงหรอไม การทมอากาศในเครองนงจะทาใหไอน าไมสามารถสมผสหออปกรณไดทวถง ทาใหการทาลายเชอไมสมบรณและอาจเกดการปนเปอนเชอซ า (recontamination) จากเชอในอากาศนนได นอกจากนถาเปนเครองนงชนดดดอากาศออก จะมการทดสอบการดดอากาศออกจากเครองประจาวน (daily air removal test, [DART]) ซงตองใชตวบงชทางเคมรวมดวยคอใชแผนกระดาษBowie-Dick การประเมนโดยใชตวบงชทางกลไกควรประเมนทกวน และมการบนทกไวเปนหลกฐานสงทควรบนทกคอ หมายเลขตวเครอง หมายเลขของรอบในการทางาน วน เดอน ป และเวลาททดสอบ หลกฐานนจะเปนตวยนยนหากมเหตการณผดพลาดเกดขน การประเมนโดยใชตวบงชกลไกทาใหทราบวาจะตองซอมแซมเครองหรอไม แตถงแมจะพบวาการทางานของเครองปกตมไดหมายความวา อปกรณเครองใชทอยในเครองจะปราศจากเชอหลงผานกระบวนทาใหปราศจากเชอ ยงมความจาเปนตองใชตวบงชทางเคมและทางชวภาพประกอบการพจารณาดวย 3.2. ตวบงชทางเคม (chemical indicator) เปนตวบงชซงใชสารเคมเคลอบ ทาหรอคาดลงไปบนแผนกระดาษททาออกมาในรปเทปกาวสารเคม (adhesive backed tape หรอ autoclave indicator tape) แผนกระดาษสารเคมรปสเหลยมผนผายาวเปนแถบ (strip) หรอแผนกระดาษสารเคมรปสเหลยมจตรสหรอกระดาษแขง (card) แลวดการเปลยนแปลงของสทคาดลงบนกระดาษ หลงจากผานกระบวนการทาใหปราศจากเชอตามทตองการทาสอบ แตถาไมมการเปลยนสหรอการเปลยนสไมสมบรณ แสดงถงการทาใหปราศจากเชอยงบกพรองตองคนหาสาเหต และเรมตนกระบวนการทาใหปราศจากเชอใหม ตวบงชทางเคมสามารถแบงออกเปน 2 ชนด คอ ตวบงชทางเคมเพอประเมนภายนอก (external chemical indicator) และตวบงชทางเคมเพอประเมนภายใน (internal chemical indicator) ตวบงชทางเคมเพอประเมนภายนอกเปนทรจกดและนยมใช มลกษณะเปนเทปกาวใชปดหอของระหวางการทาใหปราศจากเชอ ทาใหหอของนนแนนหนาในระหวางการเกบ และทสาคญการเปลยนสบนเทปกาวชใหเหนวา อปกรณไดผานกระบวนการทาใหปราศจากเชอมาแลวแตถา

 

27

เทปกาวไมมการเปลยนสหรอการเปลยนสไมสมบรณ แสดงวาการบรรจของในเครองนงไมเหมาะสมหรอเครองนงชารด จะตองดาเนนการทาใหปราศจากเชอใหม ตวบงชทางเคมเพอประเมนภายใน ทนยมใชมลกษณะเปนแถบกาวยางจะใสไวในหออปกรณเครองใชกอนนาไปทาใหปราศจากเชอ โดยใสไวตรงกลางหอ ซงจะเปลยนสเมอเวลาทใชในการสมผสและอณหภมทใชในการทาใหปราศจากเชอเหมาะสม แตถาไมมการเปลยนสหรอการเปลยนสไมสมบรณ แสดงวาวสดทใชหออาจเปนวสดทไอน าไมสามารถซมผานได หอของมขนาดใหญเกนไป มการหอผดเทคนคหรอเครองชารด จะตองดาเนนการหอของและบรรจเขาเครองและนงใหมอกครง ตวบงชทางเคมอกชนดหนงคอ Bowie-Dick ใชในการประเมนเครองนงชนดดดอากาศออก เพอทดสอบการดดอากาศออกจากเครองนงการประเมนทาไดโดยนาแผนกระดาษ Bowie-Dick วางไวกลางเครองนง (chamber) แลวดการเปลยนแปลงสของกระดาษถาสเปลยนแปลงไมหมดแสดงวายงมอากาศหลงเหลออย เครองดดสญญากาศมความบกพรอง มการรวไหลของอากาศในเครองนงตองแกไขกอนนาอปกรณเครองใชไปนง เพอทาใหปราศจากเชอ แตถา Bowie-Dick เปลยนสหมดแสดงวามการดดอากาศออกจากเครองนงจนหมด การทางานของเครองดดสญญากาศมประสทธภาพ การประเมนประสทธภาพโดยใช Bowie-Dick จะทดสอบทกวนกอนใชเครองนงในการทาใหอปกรณเครองใชปราศจากเชอ อยางไรกตามตวบงชทางเคมจะชใหเหนเพยงวาอปกรณเครองใชนน ไดผานการนงดวย ไอน าแลว แตมไดหมายความวาอปกรณเครองใชนนปราศจากเชอ เพราะสารเคมทใชทดสอบจะเปลยนสเมอไอน ามอณหภม 115 องศาเซลเซยส หรอ 240 องศาฟาเรนไฮต ระยะเวลาทสมผสไอน านาน 30 นาท ดงนนจงตองมการประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยใชตวบงชทางชวภาพเพอใหแนใจวาอปกรณเครองใชทผานการนงแลว ปราศจากเชออยางแทจรง 3.3 ตวบงชทางชวภาพ (biological indicator หรอ spore test) เปนตวบงชทใชประเมนการทาใหปราศจากเชอทเชอถอไดมากทสดและเปนทยอมรบอยางกวางขวาง การประเมนทาโดยใชสปอรของเชอ Bacillus stearothermophilus ซงเปนเชอทไมกอใหเกดพษ (toxin)ไมกอใหเกดพยาธสภาพ และทสาคญคอเปนเชอททนตอความรอนชนไดดกวาเชอตวอน ๆ ดงนนหากสปอรถกทาลายยอมชใหเหนวาเชอกอโรคอน ๆ จะถกทาลายระหวางอยในกระบวนการทาใหปราศจากเชอ การประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยใชตวบงชทางชวภาพ ควรดาเนนการอยางนอยสปดาหละ 1 ครงในเครองนงแตละเครองแตถาเปนอปกรณอวยวะเทยม (implantable device) จะตองทดสอบทกครงททาใหปราศจากเชอ (AORN, 1994; Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations, [JCAHO], 1992; Association for the Advancement of Medical

 

28

Instrumentation, [AAMI], 1990) สปอรของเชอ Bacillus stearothermophilus ชนดแหง ทใชในปจจบนม 2 ชนดคอ 3.3.1 สปอรแบบดงเดม มการเกบสปอรไวในซองทปดมดชด เมอนาสปอรทจะใชทดสอบไปผานกระบวนการทาใหปราศจากเชอแลว นาไปทาการเพาะเชอโดยตองยายสปอรไปใสในอาหารสาหรบเพาะเชอ และตองใชเวลาประมาณ 1 สปดาหจงจะทราบผลการทดสอบ 3.3.2 สปอรแหงแบบสาเรจรป (self contained dry strip) เปนสปอรทบรรจในหลอดมอาหารสาหรบเพาะเชอแบบพเศษอยในแถบนนภายหลงผานกระบวนการทาใหปราศจากเชอบบหลอดบรรจนายาเลยงเชอใหแตก เพอใหน ายาเลยงเชอสมผสกบสวนทมสปอรแหงอย หลงจากนนนามาอนเชอทอณหภม 56 องศาเซลเซยส สามารถอานผลไดภายในเวลา 24 และ 48 ชวโมงวธนสะดวกสามารถทาไดในหนวยงานทมหนาทในการทาใหปราศจากเชอ การทดสอบ ทาโดยนาหลอดบรรจสปอรของเชอ Bacillus stearothermophilus ไวตรงกลางหอของทตองการทดสอบ การจดวางหอทดสอบในเครองนงใหวางไวชนลางดานหนาของเครองนงแลวดาเนนการนงในเครองนงไอนาตามอณหภมและเวลาทกาหนด การแปลผล หลงจากอนเชอนาน 24 และ 48 ชวโมง แลวพบวาสของน ายาเลยงเชอเปลยนไปแสดงวาประสทธภาพของเครองไมด อาจเกดปญหาในการขจดอากาศออกจากเครอง ระยะเวลาทใชไมเหมาะสม อณหภมไมสงพอ การหออปกรณไมเหมาะสม การบรรจอปกรณเขาเครองไมถกตองจะตองหาสาเหตและแกไขตอไป สรปไดวา การประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน าโดยใชตวบงชทางชวภาพพบวารอยละ 15.1 ถง 64.7 ใหผลบวก (Goodman et al., 1994) และพบวาสาเหตเกดจากบคลากรผปฏบตงานถงรอยละ 87 ปญหาทพบคอ การทาความสะอาดอปกรณเครองใชกอนนามานงไมดพอ การเลอกใชวสดสาหรบหอไมเหมาะสม ไมมการแยกชนดของอปกรณเครองใชกอนนง การบรรจอปกรณเครองใชในเครองนงมากเกนไป การควบคมเวลาและอณหภมไมดพอ มการรบกวนการทางานของเครองขณะเครองทางาน (Block, 1991; Hastreiter et al., 1991; Goodman et al., 1994) นอกจากนพบวามการนา flash sterilizerมาใชในการทาใหอปกรณอวยวะเทยมปราศจากเชอ และสวนใหญไมมการประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอ โดยใชตวบงชทางชวภาพ (Gurevich et al ., 1989) ในประเทศไทยมการประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอนอย โดยเฉพาะการประเมนโดยใชตวบงชทางชวภาพซงมความสาคญอยางยง เพราะเปนสงทสามารถยนยนไดวาอปกรณเครองใชทผานการทาใหปราศจากเชอแลวนน ปราศจากเชออยางแทจรง แตโรงพยาบาลสวนใหญไมมการใชตวบงชทางชวภาพ ในการประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยวธการนงดวยไอนา (สมศกด วฒนศร, 2538)

 

29

4.ตวชวดคณภาพหนวยเครองมอปลอดเชอ 4.1 ความหมายของตวชวดคณภาพ หมายถง รายการหรอเครองมอทใชในการวด คดกรอง หรอเฝาตดตามคณภาพการใหบรการอยางเปนรปแบบทถกตอง เหมาะสม มหลกเกณฑตามมาตรฐานหรอแนวทางเปนทยอมรบและเมอนามาใชประเมนงานหรอชวยคนหาความบกพรองของกระบวนการบรหารและการดาเนนงานนาไปสการพฒนางานทมคณภาพทาใหเกดผลลพธทด(จรฒม ศรรตนบลล,สมเกยรต โพธสตย,ยพน องสโรจน,จารวรรณ ธาดาเดชและศรานช โตมรศกด,2543)

4.2 ประโยชนของตวชวดคณภาพ การนาตวชการนาตวชวดคณภาพไปใชกอใหเกดประโยชนหลายประการ สามารถแบงได

เปนในระดบบรหารและระดบปฏบตการ(สงวนสน รตนเลศ, 2543) ไดดงน ระดบบรหาร ใชเปนแนวทางในการประเมนคณภาพทแสดงใหเหนถงผลการพฒนาคณภาพ

อยางเปนรปธรรม เปนแนวทางในการจดสรรทรพยากรบนพนฐานของการปฏบตงานและเปนเครองมอในการตดตามและควบคมคณภาพบรการ

ระดบปฏบตการ ใชเปนแนวทางการปฏบตงานและคนหาโอกาสในการพฒนาเปนเครองมอในการเฝาระวงการเปลยนแปลงทเกดขนและดาเนนการแกไขอยางเหมาะสมและใชในการประเมนตนเองและเปรยบเทยบผลการปฏบตงาน

สาหรบประโยชนของตวชวดคณภาพการปฏบตการทาใหปราศจากเชอในหนวยจายกลางในระดบบรหาร สามารถนาไปเปนแนวทางในการจดสรรทรพยากรไดอยางเหมาะสม และเปนเครองมอการประเมนคณภาพการปฏบตการทาใหปราศจากเชอ เพอการปรบปรงและพฒนางาน ในระดบปฏบตงานสามารถนาไปเปนแนวทางในการปฏบตงานใหเปนไปในทางเดยวกนและคนหาโอกาสในการพฒนางานตอไป

4.3 ประเภทของตวชวดคณภาพ การแบงประเภทตวชวดคณภาพสามารถแบงไดหลายแบบ ดงน 4.3.1แบงตามแนวคดรปแบบคณภาพการดแลเปนประเภทของตวชวดคณภาพทมพนฐาน

จากทฤษฎเชงระบบ ม 3 ประเภท (Donabedian,1980) ประกอบดวย 1) ตวชวดดานโครงสราง (Structure indicators) ซงอธบายถงลกษณะของผใหบรการ

หรอปจจยนาเขา เปนเครองชวดในเชงปรมาณ มไดบงบอกถงคณภาพการบรการโดยตรงใชวดและประเมนวาหนวยงานมศกยภาพเพยงพอหรอไมทจะจดบรการ ประกอบดวย ดานบรหารจดการ ดานการจดการทรพยากรบคคล ดานการจดการทรพยากรดานกายภาพและดานงบประมาณ

 

30

2) ตวชวดเชงกระบวนการ (process indicators) เปนเครองวดกระบวนการหรอขนตอนการทางานใชวดและประเมนวามการปฏบตอยางถกตองเหมาะสมตามมาตรฐานหรอแนวทางปฏบตทกาหนดไวหรอไม

3) ตวชวดเชงผลลพธ (outcome indicators) เปนเครองวดผลทเกดขนหรอไมเกดขนจากการกระทาหรอไมกระทากจกรรม มประโยชนมากในการประเมนคณภาพบรการโดยประเมนผลลพธทเกดขนใชวดและประเมนวาการปฏบตงานตามมาตรฐานหรอแนวทางปฏบตทกาหนดนนกอใหเกดผลลพธสดทายกบผรบบรการอยางไร ทงนเพอนาผลการวดและการประเมนทไดไปเปนขอมลยอนกลบในการพฒนาคณภาพอยางตอเนองทงดานบรหารจดการ การกาหนดมาตรฐาน แนวทางปฏบตและการปฏบตตามมาตรฐาน

4.3.2 แบงตามกลมกจกรรมหรอแงมมของการใหบรการ จะแบงตวชวดออกเปน 4 กลม คอ ตวชวดดานงานคลนก ตวชวดดานงานบรการทวไป ตวชวดงานบรการเฉพาะและตวชวดดานบรการการแพทย (สงวนสน รตนเลศ,2543)

4.3 .3 แบงตามลกษณะของกระบวนการ แบงได 4 ประเภท ประกอบดวย (จรฒม ศรรตนบลลและคณะ,2543;อนวฒน ศภชตกลและคณะ,2544) 1)ตวชวดเชงปจจยนาเขา (Input indicator) หรอเชงโครงสราง (Structure Indicator) เปนการวดความเพยงพอหรอคณภาพของปจจยทใชในการทางาน ประเมนโครงสรางของการจดการของระบบ เชน คน เครองมอ ขอมลขาวสาร 2) ตวชวดเชงกระบวนการ(Process Indicator) เปนการประเมนกจกรรมการปฏบตในขนตอนตางๆหรอสงทเกดขนในกระบวนการ เชน อตราการคนประวตเกาไมพบ จานวนครงการปฏบตไมถกตองตามหลกเทคนคตามมาตรฐานทกาหนดไว การรกษาทผปวยไดรบ 3) ตวชวดเชงผลลพธ(Outcome Indicator) เปนการประเมนสงทเกดซงเปนผลจากกระบวนการ เชน อตราการหายปวย อตราการเกดภาวะแทรกซอน 4) ตวชวดผลกระทบ เปนการประเมนความพงพอใจโดยรวม เชน คณภาพชวต ความพงพอใจ เปนตน ในการศกษาวจยครงนไดใชตวชวดคณภาพการดแลทมพนฐานมาจากทฤษฏระบบของโดนาบเดยน (Donabedian,1980) มาเปนแนวทางในการศกษาวจยเนองจากมความครอบคลมทงดานโครงสราง ดานกระบวนการและดานผลลพธ เมอนาไปใชเปนตวชวดคณภาพจะทาใหทราบประเดนในการปรบปรงและพฒนางานไดชดเจน

 

31

5.งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในตางประเทศ

ฮาสไทรเตอร และคณะ (Hastreiter et al., 1991) ศกษาในสถานบรการทนตกรรม 381 แหงพบวามเพยงรอยละ 42 ทมการประเมนประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอ โดยวธนงดวยไอนาโดยใชตวบงชทางชวภาพ โดยทรอยละ 6 ประเมนทกวน รอยละ 15 ประเมนทกสปดาห รอยละ 1 ประเมนสปดาหละ 2 ครง รอยละ 53 ประเมนเดอนละครง รอยละ 16 ประเมนเดอนละ 2 ครง และรอยละ 19 อน ๆ นอกจากนไดทดสอบโดยใชตวบงชทางชวภาพพบวาใหผลบวกรอยละ 16 รอยละ 24 และรอยละ 14 ในการทดสอบครงท 1, 2และ 3 ตามลาดบโดยผลทไดจากการทดสอบ 3 ครงไมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

ไซมอนเซน, สแคชเทเล และจส (Simonsen, Schachtele & Jooes, 1979) ศกษาประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอ โดยวธนงดวยไอน าโดยใชตวบงชทางชวภาพในสถานบรการทนตกรรม 406 แหง พบวารอยละ 33 ใหผลบวกอยางนอย 1 ครง จากการทดสอบ 3 ครง

ครสเตนเซน, ครสเตนเซนและโฮลมเบรก(Christensen, Christensen & Holmberg,1980) ซงศกษาประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน า โดยใชตวบงชทางชวภาพในสถานบรการทนตกรรม 202 แหงพบวารอยละ 17 ทใหผลบวกอยางนอย 1 ครง จากการทดสอบ 3 ครง

พาลนค, คง, นวตน, มลเลอร และคอรเบอร (Palenil, King, Newton, Miller & Koerber, 1986) ทศกษาประสทธภาพการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน า การอบดวยไอรอน การใชสารเคมไอระเหยไมอมตว และการใชแกสเอธลนออกไซดในสถานบรการทนตกรรม 106 แหง พบวารอยละ 15.1 ใหผลบวกอยางนอย 1 ครง และรอยละ 7.19 ใหผลบวก 7.19 ใหผลบวก 2 ครง จากการทดสอบ 3 ครง และพบวาเฉพาะการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน าเพยงอยางเดยว ใหผลบวกอยางนอย 1 ครงสงถงรอยละ 6.06

5.2 งานวจยภายในประเทศ จราภรณ พมใจใสและยพนองสโรจน (2545ป ศกษาเกยวกบการพฒนาตวชวดคณภาพ

บรการพยาบาลผาตดโดยใชขนตอนในการพฒนาของโฮเฟอรและคณะ(Hofer et al,1997) โดยไดพฒนาแบบประเมนคณแบบตามตวชวดทกาหนดและนาไปทดลองใชในสถานการณจรงผลการศกษาพบวามตวชวดทเปนองคประกอบในการประเมนคณภาพการพยาบาลผาตดทงหมด 14 ตวชวด จนทร ธปบชา (2546) ไดพฒนาตวชวดคณภาพการปฏบตเพอปองกนการแพรกระจายเชอแบบมาตรฐาน ผลการศกษาพบวาไดตวชวดคณภาพทสามารถนาไปใชไดอยางเปนรปธรรมและมความนาเชอถอ

 

32

นงเยาว เกษตรภบาล (2539) ไดศกษาการประเมนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงดวยไอน าในโรงพยาบาลของรฐ จงหวดเชยงใหม ผลการศกษาพบวาการปฏบตตามกระบวนการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงไอนาของบคลากรในภาพรวมถกตองเพยงรอยละ 57.6

พฒนาการ ชานาญยา (2543) ศกษาผลของการใหความรและการใหขอมลยอนกลบตอความรและการปฏบตในเรองการทาลายเชอและการทาใหปราศจากเชอในอปกรณทางการแพทยของบคลากรในโรงพยาบาลนานอยจงหวดนานพบวาคะแนนหลงการใหความรและการใหขอมลยอนกลบสงกวากอนใหความรและการใหขอมลยอนกลบ

กชพรรณ ใจคา (2551) ศกษาเกยวกบการพฒนาแนวปฏบตในการทาใหปราศจากเชอโดยวธ

นงไอน าพบวาแนวปฏบตในการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงไอน าประกอบดวย การทาความ

สะอาดเครองมออปกรณทางการแพทย การเตรยมและการหออปกรณทางการแพทย การนาหอ

อปกรณเขาเครองนงไอน า การทาปราศจากเชอโดยวธนงไอน า การตรวจสอบประสทธภาพการทา

ปราศจากเชอ การจดเกบหออปกรณทปราศจากเชอและหลงจากมแนวปฏบตแลวบคลากรมการ

ปฏบตการทาใหปราศจากเชอโดยวธนงไอน าถกตองมากขนกวากอนมแนวทางปฏบตอยางม

นยสาคญทางสถต (p<0.05)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

บทท 3

วธการดาเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพฒนา (Research & Development) เพอศกษาผลของการใช

ตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชออปกรณการแพทยในหนวยเครองมอปลอดเชอ ศนยการแพทย

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารโดยมการดาเนนการวจย ดงน

1.ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทศกษา ไดแกบคลากรหนวยเครองมอปลอดเชอ ศนยการแพทยสมเดจพระเทพ

รตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร จานวน 11 คน

2.เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ประกอบดวย 2 ชด คอ เครองมอชดท 1 แบบสมภาษณแบบมโครงสรางใชสมภาษณบคลากรผปฏบตงานในแตละขนตอน ประกอบดวยขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ตาแหนง ประสบการณการปฏบตงาน การไดรบการอบรมเรองการทาใหปราศจากเชอ และขอมลเกยวกบการบรหารจดการไดแก นโยบายการทาใหปราศจากเชอ จานวนบคลากร การกาหนดหนาทของบคลากร ตารางการปฏบตงานของบคลากร การพฒนาบคลากรและปญหาอปสรรคทพบในการปฏบตงานพรอมแนวทางแกไข

เครองมอชดท 2 เปนแบบบนทกการสงเกตการปฏบตของบคลากรผมหนาททาความสะอาดอปกรณเครองมอ บคลากรผทาหนาทเตรยมและหออปกรณเครองใช ผควบคมดแลการทางานของเครองนงไอน า และบคลากรททาหนาทเกบ รกษา นาสงอปกรณเครองใชทปราศจากเชอ มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) ซงคณะผวจยปรบปรงพฒนามาจากการการประเมนการทาปราศจากเชอของนงเยาว เกษตร (2539) โดยใชวธทาเครองหมาย / ลงในชองปฏบต และทาเครองหมาย X ลงในชองไมปฏบต

ไมปฏบต หมายความวา ไมปฏบตหรอปฏบตไมถกตองในกจกรรมทาปราศจากเชอทกาหนดไว

ปฏบต หมายความวา ปฏบตถกตองในกจกรรมการทาปราศจากเชอทกาหนดไว เกณฑในการแปลผลคะแนนโดยนาคะแนนทงหมดมารวมกนแลวหารดวยขอคาถามทงหมด

34 

 

คาคะแนนทไดควรอยในระหวาง 0-1 คะแนนและแบงคะแนนออกเปน 3 ชวง โดยใชหลกสถต คอพสย/จานวนอนตรภาคชน = (คะแนนสงสด-คะแนนตาสด)/3 (ประคอง กรรณสต,2542) การแปลผลคะแนนการปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอเปนระดบตางๆ ดงน

0.00-0.33 หมายถง บคลากรมการปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอในระดบตา 0.34-0.66 หมายถง บคลากรมการปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอในระดบปานกลาง 0.67-1.00 หมายถง บคลากรมการปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอในระดบด เครองมอชดท 3.แบบประเมนความพงพอใจของหนวยงานตางๆตอบรการของหนวย

เครองมอปลอดเชอเปนคาถามจานวน 10 ขอ ใหเลอกตอบได 5 ระดบของ Likert Scale โดยมเกณฑการใหคะแนนดงน

คะแนน 1 หมายถง บคลากรไมมความพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอ คะแนน 2 หมายถง บคลากรพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอพอใช

คะแนน 3 หมายถง บคลากรพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอปานกลาง คะแนน 4 หมายถง บคลากรพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอมาก คะแนน 5 หมายถง บคลากรพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอมากทสด เกณฑการแปลผลระดบความพงพอใจโดยรวมและ รายขอแบงระดบการหาอนตรภาคชน

โดยใชคาพสย (ประคอง กรรณสตร,2542) การแปลผลคะแนน 5 ระดบดงน 4.50-5.00 หมายถงบคลากรพงพอใจบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอในระดบมากทสด 3.50-4.49 หมายถงบคลากรพงพอใจบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอในระดบมาก 2.50-3.49 หมายถงบคลากรพงพอใจบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอในระดบปานกลาง 1.50-2.49 หมายถงบคลากรพงพอใจบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอในระดบพอใช 1.00-1.49 หมายถงบคลากรพงพอใจบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอในระดบตา

3.ขนตอนการดาเนนการวจย

1.ประชม ชแจงนโยบายในการพฒนาระบบงาน และปรบปรงตวชวดคณภาพการทาใหปราศจากเชอใหบคลากรทกคนเขาใจและการมสวนรวมในการทาวจย

2. กาหนดตวชวดดานโครงสราง 11รายการ ตามองคประกอบ 4 ประการ คอ การบรหารจดการ 7 รายการ ดงน 1) มนโยบายหรอมาตรการในการปฏบตการทาใหปราศจากเชอเปนลายลกษณอกษร 2)มการกาหนดโครงสรางการปฏบตงานและแผนการดาเนนงานเปนลายลกษณอกษร 3)หวหนาหนวยงานเปนกรรมการปองกนและควบคมการตดเชอในโรงพยาบาล 4) มคมอการปฏบตการทาใหปราศจากเชอเปนลายลกษณอกษร 5)มการกาหนดบทบาทหนาทรบผดชอบของบคลากรผ

35 

 

ปฏบตการทาปราศจากเชอเปนลายลกษณอกษร 6) มระบบเรยกคนอปกรณทไมไดมาตรฐานการทาใหปราศจากเปนลายลกษณอกษร7)มชองทางการสอสารการแกปญหาและวธการรายงานขอมลเกยวกบการปฏบตการทาปราศจากเชอ องคประกอบดานการจดการทรพยากรบคคล ม 2 รายการ คอ การพฒนาความรบคลากรผปฏบตงานและระบบการดแลสขภาพของบคลากร องคประกอบดานกายภาพ ม 1 รายการ คอ การจดการดานโครงสรางทางกายภาพของหนวยงาน องคประกอบดานงบประมาณ ม 1 รายการ คอ การจดการดานงบประมาณและจดสรรอปกรณใหเพยงพอในการบรการใหแกหนวยงานตางๆ

3.กาหนดตวชวดดานกระบวนการ 10 รายการ คอ1).การรบอปกรณเครองใชปนเปอน2)การปฏบตตามแนวทางการทาความสะอาดอปกรณ 3)การปองกนตนเองขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใช 4) การเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนง5)การปฏบตตามแนวทางการหออปกรณ 6) การปฏบตตามแนวทางการนาหบหออปกรณเขาเครองทาใหปราศจากเชอ 7)การปฏบตเกยวกบการทาปราศจากเชอ 8) การตรวจสอบการทาปราศจากเชอดวยตวบงชกล ดวยตวบงชเคม ตวบงชชวภาพ 9)การปฏบตตามแนวทางการเกบหออปกรณปราศจากเชอ 10) การปฏบตตามแนวทางการการขนสงอปกรณปราศจากเชอ

4. กาหนดตวชวดดานผลลพธ 7 รายการ คอ 1) รอยละการตรวจพบตวบงชกลไมผานเกณฑทกาหนด 2) รอยละการตรวจพบตวบงชเคม 3) รอยละการตรวจพบตวบงชชวภาพไดผลบวก 4)รอยละการเรยกคนอปกรณทผลการตรวจสอบดวยตวบงชชวภาพเปนบวก 5)รอยละของหออปกรณเปยกชน6)รอยละหออปกรณปราศจากเชอแตละชนดทมสภาพไมพรอมใชงาน และ7) อตราความพงพอใจของบคลากรหนวยงานตางๆเกยวกบอปกรณปราศจากเชอทผานการปฏบตการทาปราศจากเชอจากหนวยเครองมอปลอดเชอ

5.ทบทวนคมอการปฏบตงานทมอยเดมและปรบปรงใหเกดความทนสมย และดาเนนการตามขนตอนการปฏบตโดยความรวมมอของบคลากรทกคน

6.ดาเนนการปรบปรงกระบวนการทาปราศจากเชอใหไดมาตรฐาน ท งในดานสถานท ขนตอนการปฏบต เกบขอมลอยางสมาเสมอทกวนและจดทาเปนรายงานในแตละเดอน

7.ประเมนความพงพอใจของบคลากรจากหนวยงานตางๆโดยใชแบบสอบถาม

36 

 

4.การตรวจสอบคณภาพเครองมอ

4.1 การหาความตรงของเนอหา (Content validity) ผวจยนาแบบสงเกตการปฏบตตาม

แนวทางและแบบสอบถามความพงพอใจทพฒนาขน ไปตรวจสอบความตรงดานเนอหาโดย

ผทรงคณวฒ 3 ทาน คอ อาจารยพยาบาลผเชยวชาญดานการตดเชอ 1 ทาน และพยาบาลวชาชพดาน

การพยาบาลการตดเชอ 1 ทาน พยาบาลหวหนาหนวยเครองมอปลอดเชอ 1 ทาน จากนนนาขอคดเหน

ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒมาปรบปรงแกไขแบบประเมนนามาหาคาดชนความตรงของเนอหา

(Content validity index) ไดคาความตรงดานเนอหาเทากบ 0.90 

4.2 การหาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) ผวจยนาแบบประเมนทผานการตรวจความตรงของเนอหาสาหรบแบบสอบถามความพงพอใจนาไปสอบถามบคลากรทางการพยาบาล จานวน 30 คน จากนนนาคะแนนทไดมาคานวณหาคาความเชอมนของเครองมอโดยใชสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ 0.93 สาหรบแบบสงเกต การปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอนาไปหาคาความสอดคลองในการสงเกต ( inter-rater reliability) (Polit & Hunger,1983:392) ระหวางพยาบาลวชาชพ 5 คน กบหวหนางานการพยาบาลจานวน 5 ทานไดคาความสอดคลองรอยละ .94

5. การรวบรวมขอมล

ผวจยดาเนนการรวบรวมขอมลโดยมขนตอน ดงน 5.1.ผวจยไดทาหนงสอขออนญาตเกบขอมลเสนอตอผอานวยการโรงพยาบาล ศนยการแพทย

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร 5.2.ผวจยประชมชแจงในทประชมหนวยเครองมอปลอดเชอเกยวกบรายละเอยดแนวทางการพฒนาระบบการใหบรการ โดยกาหนดตวชวดครอบคลมทง ดานโครงสราง ดานกระบวนการ และดานผลลพธ แนวทางการประเมนกระบวนการทาปราศจากเชอของบคลากรทกคนโดยใชแบบสงเกตการปฏบตตามแนวการทาปราศจากเชอ แบบประเมนความพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอ 5.3. ผวจยไดเปนผสงเกตการตามแนวทางการทาปราศจากเชอในหนวยงาน และตดตามขอมลอยางสมาเสมอทกสปดาห

5.5 ผวจยเกบรวบรวมขอมลมาตรวจสอบความสมบรณและความถกตองและนาแบบสงเกตทไดมาเคราะหขอมลทงสน 60 ฉบบ

37 

 

6. การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลการสงเกตและการปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอ ดวยสถตเชงพรรณนาหาคาความถ รอยละ วเคราะหขอมลความพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอ ดวยสถตคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

38

 

 

 

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

 

การวเคราะหขอมล ประสทธผลของการใชตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอ หนวยเครองมอปลอดเชอ ฝายการพยาบาล ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร จากกลมตวอยางบคลากร จานวน 11 คน ชวงระยะเวลาวนท 1 พฤษภาคม -31 กรกฎาคม 2553 ผลการวเคราะหขอมล ผวจยขอนาเสนอขอมลดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปของบคลากร ตอนท 2 ขอมลตวชวดคณภาพดานโครงสราง ตอนท 3 ขอมลตวชวดคณภาพดานกระบวนการ ตอนท 4 ขอมลตวชวดคณภาพดานผลลพธ ตอนท 5 อปสรรคและปญหาในการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอมาใชในหนวย

เครองมอปลอดเชอ  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

39

 

 

 

ตอนท 1. ขอมลทวไปของบคลากร

ตารางท 4.1 แสดงรอยละและจานวนบคลากร จาแนกตามอาย ตาแหนง ระดบการศกษา ประสบการณ

ปฏบตงานและการไดรบการอบรมเกยวกบการทาปราศจากเชอ

ขอมลทวไป จานวน รอยละ อาย

>20 ป 20-25 ป < 25 ปขนไป

3 5 3

27 46 27

ตาแหนง พนกงานจายกลาง หวหนางาน (พยาบาลวชาชพ) นกวชาการ ผชวยพยาบาล พนกงานวชาชพ

3 1 1 4 2

27 9 9

36 18

ระดบการศกษา ปวช. ปวส. ปรญญาตร

5 4 2

46 36 18

ประสบการณทางานเกยวกบการทาปราศจากเชอ > 1ป 1-3 ป >3 ป ขนไป

2 3 6

18 27 54

การไดรบการอบรมเกยวกบการทาปราศจากเชอ เคยไดรบการอบรม ไมเคยไดรบการอบรม

5 6

46 54

40

 

 

 

ตอนท 2. ขอมลตวชวดคณภาพดานโครงสราง 2.1 หนวยเครองมอปลอดเชอ มนโยบายหรอมาตรการในการปฏบตการทาใหปราศจากเชอ

เปนลายลกษณอกษร 2.2 มการกาหนดโครงสรางการปฏบตงานและแผนการดาเนนงานประจาปเปนลายลกษณ

อกษร 2.3 หวหนาหนวยงานเปนกรรมการปองกนและควบคมการตดเชอในโรงพยาบาล 2.4 มคมอการปฏบตการทาใหปราศจากเชอเปนลายลกษณอกษร 2.5 มการกาหนดบทบาทหนาทรบผดชอบของบคลากรผปฏบตการทาปราศจากเชอเปนลาย

ลกษณอกษร 2.6 มระบบเรยกคนอปกรณทไมไดมาตรฐานการทาใหปราศจากเปนลายลกษณอกษร 2.7 มชองทางการสอสารการแกปญหาและวธการรายงานขอมลเกยวกบการปฏบตการทา

ปราศจากเชอ 2.8 การพฒนาความรบคลากรผปฏบตงาน พบวามการจดใหใหความรเกยวกบการทา

ปราศจากเชอปละ 1 ครง ซงจะสอดแทรกอยในเนอหาของการปองกนและควบคมการแพรกระจายเชอในโรงพยาบาล

2.9 ระบบการดแลสขภาพของบคลากร มการตรวจสขภาพประจาป ใหแกบคลากร โดยมการตรวจภาพรงสทรวงอกและตรวจเลอดและอนตามโปรแกรมการตรวจสขภาพของโรงพยาบาลทงขนอยกบชวงอายและความตองการของบคลากรกรณทตองการตรวจเพมจากโปรแกรมทจดไวบคลากรตองเสยคาใชจายเพม

2.10 การจดการดานโครงสรางทางกายภาพของหนวยงาน หนวยเครองมอปลอดเชอไดแบงเขตการปฏบตงานเปน 3 เขต ดงน คอ เขตสะอาด เขตกงสะอาด และเขตสกปรก แตยงประสบปญหาเรองอณหภมในหองนงอปกรณทการระบายอากาศไมคอยด ทาใหคอนขางรอนและผปฏบตรสกอดอด รวมทงมพนทคอนขางคบแคบทาใหตองจดวางโตะปฏบตงานอยใกลกบเครองนงไอนา

2.11 การจดการดานงบประมาณและจดสรรอปกรณใหเพยงพอในการบรการใหแกหนวยงานตางๆ หนวยเครองมอปลอดเชอไดมการวางแผนเรองบประมาณในดานการจดซออปกรณใหเพยงพอในการใหบรการในแตละป แตยงมอปสรรคปญหาวามการขยายบรการอยตลอดเวลาสงผลใหยงมการขาดแคลนอปกรณเครองการผาตดใหญ ทาใหเกดปญหาเครองมอไมเพยงพอตอการใชงาน

41

 

 

 

ตอนท 3 การปฏบตกจกรรมการทาปราศจากเชอของบคลากรโดยแบงเปน 10 ขนตอน คอ

1.การรบอปกรณเครองใชปนเปอน 2.การทาความสะอาดอปกรณ 3.การปองกนตนเองขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใช 4.การเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนง 5.การหออปกรณเครองใชเพอสงนง 6.การบรรจอปกรณเครองใชในเครองนง 7.การทาใหปราศจากเชอ 8.การตรวจหออปกรณททาใหปราศจากเชอ 9.การจดเกบหออปกรณปราศจากเชอ 10.การขนสงอปกรณปราศจากเชอ

42

 

 

 

ตารางท 4.2 จานวนครงและรอยละการปฏบตกจกรรมของบคลากรในการรบอปกรณและการทาความสะอาดอปกรณเครองใชการทา (n = 60)  

กจกรรม ระดบการปฏบต

ปฏบต ไมปฏบต

1. การรบอปกรณเครองใชปนเปอน 1.1 มการขนยายอปกรณทใชแลวดวยความระมดระวง 100 (60) 0 1.2 มการแยกประเภทอปกรณของอปกรณ และของแหลม 100 (60) 0 1.3 มพนทสาหรบอปกรณทปนเปอน 100 (60) 0 1.4 มเสนทางการสญจรเปนทางเดยว  100 (60) 0 2.การทาความสะอาดอปกรณ 2.1แยกอปกรณเครองใชทจะทาความสะอาด 100 (60) 0 2.2ไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอกอนทาความสะอาดอปกรณ 86.6 (52) 13.4 (8) 2.3ไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอหลงทาความสะอาดอปกรณ 63.3 (38) 36.7 (22) 2.4 ทาความสะอาดอปกรณเครองใชทนทหรอแชในนายาฟอกลางกอน 93.3 (56) 6.7 (4) 2.5 แชอปกรณเครองใชในนายาฟอกลางโดยถอดขอตอแยกชนสวนออก 100 (60) 0 2.6 เลอกใชวธหรอวสดขดลางไดเหมาะสม 100 (60) 0 2.7ใชแปรงขดลางตามซอกตามมมของอปกรณเครองใชโดยขดใตน า 100 (60) 0 2.8 หลงทาความสะอาดอปกรณเครองใชดวยนายาฟอกลาง 91.6 (55) 8.4 (5) 2.9 ขณะลางอปกรณเครองใช ไมเปดนาประปาแรง  100 (60) 0

2.10 ทาความสะอาดอางอปกรณเมอปฏบตงานเสรจสน 100 (60) 0 2.11ไมเดนขามจากเขตสกปรกไปเขตสะอาด  98.3 (59) 1.7(1)

เฉลย 93.90 6.10 จากตารางท 4.2 พบวาบคลากรมการปฏบตกจกรรมการรบอปกรณเครองใชปนเปอน 100เปอรเซนต และมการปฏบตถกตองในกจกรรมการทาความสะอาดอปกรณโดยเฉลย 93.90 เปอรเซนตและพบวาบคลากรไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอหลงทาความสะอาดอปกรณถกตองเพยงรอยละ63.3 รองลงมาคอบคลากรไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอกอนทาความสะอาดอปกรณถกตองรอยละ86.6 และหลงทาความสะอาดอปกรณเครองใชดวยนายาฟอกลางถกตอง รอยละ 91.6

43

 

 

 

ตารางท 4.3จานวนครงและรอยละการปฏบตกจกรรมของบคลากรในการทาใหปราศจากเชอ (n=60)

กจกรรม ระดบการปฏบต

ปฏบต ไมปฏบต

3.การปองกนตนเองขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใช 3.1 สวมอปกรณปองกนขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใช 100 (60) 0 3.2 สวมผายางพลาสตกกนเปอน 100 (60) 0 3.3 สวมผาปดปาก-จมก 98.3 (59) 1.7(1) 3.4 สวมรองเทาบท 91.6 (55) 8.4 (5) 3.5 สวมถงมอยางชนดยาวอยางหนา 98.3 (59) 1.7 (1) 3.6 สวมแวนตา 88.3 (53) 11.7 (7) 3.7 สวมหมวกคลมผม 100 (60) 0

3.8 ลางมออยางถกตองเมอปฏบตงานเสรจสน 98.3 (59) 1.7(1) 4.การเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนง

4.1สารวจความสะอาดอปกรณทกชนทผานการทาความสะอาดแลว 100 (60) 0 4.2กรณทพบอปกรณเครองใชไมสะอาด นากลบไปทาความสะอาดใหม 100 (60) 0 4.3 อบอปกรณเครองใชหรอผงใหแหงกอนหอ 100 (60) 0 4.4 ใสสารหลอลนในอปกรณเครองใชบางชนด เชน ขอตอของกรรไกร 90 (54) 10 (6)

4.5ตรวจเชคความคมของอปกรณเครองใชมคม เชน กรรไกร 98.3 (59) 1.7 (1) 4.6สารวจสภาพผกรอนของอปกรณเครองใชประเภทโลหะ 100 (60) 0 4.7สารวจการสวมทบพอดของรอยหยก และจบลอคของอปกรณเครองใชทมรอยหยกหรอขอตอทจบลอค

100 (60) 0

4.9 เปลยนเสอผาเปนชดสะอาดขณะปฏบตงาน 100 (60) 0 4.10 สวมหมวกคลมผมขณะปฏบตงาน  100 (60) 0

จากตารางท 4.3 พบวาบคลากรมการปฏบตกจกรรมปองกนตนเองขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใชโดยรวมรอยละ 96.85 โดยบคลากรไมสวมแวนตารอยละ 11.7 และไมสวมรองเทาบท รอยละ8.4 และในขนตอนเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนงโดยรวมรอยละ 98.83 โดยบคลากรไมใสสารหลอลนในอปกรณเครองใชบางชนดรอยละ 10  

44

 

 

 

 

ตารางท 4.4 จานวนครงและรอยละการปฏบตกจกรรมของบคลากรในการทาใหปราศจากเชอ (n=60)

กจกรรม ระดบการปฏบต

ไมปฏบต ปฏบต

5.การหออปกรณเครองใชเพอสงนง

5.1 หออปกรณเครองใชเปนชดตามรายการคมอทกาหนดไวชดเจน 100 (60) 0 5.2 กรณทพบอปกรณเครองใชไมสะอาด นาไปทาความสะอาดใหม 100 (60) 0 5.3 ใชผาเยบทบสองชนหออปกรณ 100 (60) 0 5.4 ใชผาทใชไมใชชารดหออปกรณเครองใช 100 (60) 0 5.5ในการหอดวยผาหรอกระดาษ หอแบบเกบชายและเกบมมทกมม พบมมเขาหาสวนกลางซอนพบเปนทจบ

100 (60) 0

5.6 อปกรณประเภทมฝาปด ใชผากอซวางรองฝาปดหรอเปดฝากอนนง 100 (60) 0 5.7การหออปกรณรวมกนเปนชดจดใหมชองวางใหไอนาแทรกซมเขาได 100 (60) 0 5.8 ใสแถบกระดาษสารเคมไวบรเวณกงกลางภายในหออปกรณขนาดกลางและขนาดใหญ

100 (60) 0

5.9 ปดหออปกรณดวยเทปกาวหรอผกดวยเชอก 100 (60) 0 5.10 ตดหออปกรณดวยเทปกาวทเปนตวบงชทางเคม 100 (60) 0 5.11 หออปกรณขนาดไมเกน 12x12x20 นว /นาหนกไมเกน 5.5 กก. 100 (60) 0 5.12 ระบชอชดเครองมอ วน เดอน ป ทสงนง, วน เดอน ป ทหมดอาย, ชอผจดทา หมายเลขเครอง หมายเลขรอบ

100 (60) 0

5.13 แยกอปกรณเครองใชทสงนงตามประเภท เชน เครองแกว โลหะ 100 (60) 0 5.14 เปลยนเสอผาเปนชดสะอาดขณะปฏบตงาน 100 (60) 0 5.15 สวมหมวกคลมผมขณะปฏบตงาน 100 (60) 0

จากตารางท 4.4 พบวาบคลากรปฏบตกจกรรมตามขนตอนการหออปกรณเครองใชเพอสงนงรอยละ

100

45

 

 

 

ตารางท 4.5จานวนครงและรอยละการปฏบตกจกรรมของบคลากรในการทาใหปราศจากเชอ (n=60)

กจกรรม ระดบการปฏบต

ปฏบต ไมปฏบต

6.การบรรจอปกรณเครองใชในเครองนง  6.1 การบรรจอปกรณเขาเครองนงไอนา มการแยกตามประเภท เชน 100 (60) 0 6.2 ตรวจเชคการเปดชองระบายไอนาของหมออปกรณ ไอนาทกวน 100 (60) 0 6.3 วางหออปกรณขนาดใหญเรยงตงตรงในชนลางสดของเครองนงไอนา 100 (60) 0 6.4 วางหออปกรณขนาดกลางชนกลางโดยตงตามขวางและเอยง 60 องศา 100 (60) 0 6.5 วางหออปกรณขนาดเลกไวชนบนสด 100 (60) 0 6.6 บรรจอปกรณในเครองนงไมแนนจนเกนไป โดยวางหอขนาดเลก กลาง หางกนอยางนอย 1-2 นวฟต หอขนาดใหญหางกน 2-4 นวฟต 

100 (60) 0

7.การทาใหปราศจากเชอ 7.1 เลอกวธการทาใหปราศจากเชอเหมาะสมกบอปกรณ 100 (60) 0 7.2 มการตรวจสอบเชงกล เพอดการทางานของเครองททาใหปราศจากเชอทกเครอง ไดแก มาตรวดอณหภม มาตรวดความดน แผนกราฟ/ กระดาษทบนทกการทางานของเครอง และสญญาณไฟตางๆ

100 (60) 0

7.3 มการตรวจสอบประสทธภาพของเครองนงไอนาชนด Pre-vacuum ดวย Bowie Dick Test ทกวนกอนใชงาน

100 (60) 0

7.4มการตรวจสอบทางเคมภายนอกทกหอ 100 (60) 0 7.5 มการตรวจสอบทางเคมภายในหอขนาดใหญ และเครองมอผาตด 100 (60) 0 7.6 มการตรวจสอบทางชวภาพหรอ Spore Test ทกวน และตรวจสอบทกครงททาใหปราศจากเชอในอปกรณประเภทอวยวะเทยม

100 (60) 0

7.7 มการบนทกขอมลการทาใหปราศจากเชอ เชน วนททาปราศจากเชอ  90 (54) 10 (6)

จากตารางท 4.5พบวาบคลากรมการปฏบตกจกรรมในขนตอนการบรรจอปกรณเครองใชในเครองนงไอนารอยละ 100 และบคลากรมการปฏบตตามขนตอนการทาปราศจากเชอโดยรวมรอยละ 98.57 โดยพบวาบคลากรมการบนทกขอมลการทาปราศจากเชอเพยงรอยละ 90   

46

 

 

 

ตารางท 4.6 จานวนครงและรอยละการปฏบตกจกรรมของบคลากรในการทาใหปราศจากเชอ (n=60)

กจกรรม ระดบการปฏบต

ปฏบต ไมปฏบต

8.การตรวจหออปกรณททาใหปราศจากเชอ

8.1 หออปกรณอยในสภาพเรยบรอย แหง 90 (54) 10 (6) 8.2 ตวบงชทางเคมภายนอกเปลยนสสมบรณชดเจน  90 (54) 10 (6) 9.การจดเกบหออปกรณปราศจากเชอ 9.1 มการจดอปกรณเปนหมวดหมใชระบบ First in First out 90 (54) 10 (6) 9.2 มการจดเกบในหองทไมมคนพลกพลาน ไมมลมพดผาน หางไกลจากอางลางเครองมอหรอทอประปา

90 (54) 10 (6)

9.3 มการควบคมอณหภมใหอยท 18-22 องศาเซลเซยส ความชนสมพทธ 35- 70 องศาเซลเซยส

90 (54) 10 (6)

9.4 บคลากรในหองเกบหออปกรณสวมหมวกคลมผม ผาปดปาก จมก เสอกาวน และรองเทาภายใน

90 (54) 10 (6)

9.5 บคลากรมการลางมออยางถกตองกอนจบหออปกรณทปราศจากเชอ 90 (54) 10 (6) 10.การนาสงหออปกรณปราศจากเชอ 10.1มการตรวจสอบหออปกรณกอนนาสง 100 (60) 0 10.2มรถ/ ภาชนะสงหออปกรณปราศจากเชอทสะอาด มฝา/ผาปดมดชด 100 (60) 0

10.3มแอลกอฮอลลางมอประจารถนาสงหออปกรณปราศจากเชอ  100 (60) 0  

จากตารางท 4.6 พบวาบคลากรปฏบตกจกรรมตรวจหออปกรณททาใหปราศจากเชอรอยละ

90 และบคลากรมการปฏบตตามกจกรรมจดเกบหออปกรณปราศจากเชอรอยละ 90 สวนกจกรรมการ

นาสงหออปกรณปราศจากเชอพบวาบคลากรมการปฏบตตามขนตอนรอยละ 100

 

 

   

47

 

 

 

ตอนท 4 ขอมลตวชวดคณภาพดานผลลพธการประเมนการทาปราศจากเชอโดยการนงดวยไอนาจานวน 60 ครง จาแนกตามตวบงชทางกลไก ตวบงชทางเคม ตวบงชทางชวภาพและลกษณะหออปกรณทผานการนง ตารางท 4.7 รอยละผลการประเมนการทาใหปราศจากเชอจาแนกตามตวบงชทางกลไก

ตวบงชทางกลไก จานวนครง (60)

รอยละ

อณหภมทใช (องศาเซลเซยส) <121 >121

13 47

22 78

ความดนทใช (ปอนด/ตารางนว) <15 15-20 >20

9 39 12

15 65 20

เวลาทใชทาใหปราศจากเชอ (นาท) 11-20 21-30 31-40 41-50

21 27 9 3

35 45 15 5

เวลาทใชในการทาใหแหง (นาท) 10 15 20 25

6 16 32 6

10 26 54 10

จากตารางท 4.7 พบวาการทาใหปราศจากเชอโดยวธการนงดวยไอนาใชอณหภมมากกวาหรอเทากบ 212 องศาเซลเซยสคดเปนรอยละ 78.0 ใชความดน 15-20 ปอนดตอตารางนว คดเปนรอยละ 65.0 ใชเวลาในการทาปราศจากเชอ21-30 นาท รอยละ 45 และเวลาททาใหแหง20 นาท คดเปนรอยละ 54

48

 

 

 

ตารางท 4.8 จานวนครงและรอยละของผลการประเมนการทาปราศจากเชอดวยวธนงดวยไอนาจาแนก

ตามตวบงชทางเคม

ตวบงชทางเคม จานวนครง (60)

รอยละ

การเปลยนแปลงสของเทปกาวสารเคมภายนอกหออปกรณ เปลยนแปลงโดยสมบรณ ไมเปลยนแปลงหรอเปลยนแปลงบางสวน การเปลยนแปลงแถบกระดาษสารเคมภายในหออปกรณ เปลยนแปลงโดยสมบรณ ไมเปลยนแปลงหรอเปลยนแปลงบางสวน

87 13

89 11

จากตารางท 4.8 พบวาการทาปราศจากเชอโดยวธการนงไอนาพบการเปลยนแปลงสของแถบกาวสารเคมและแถบกระดาษสารเคมโดยสมบรณคดเปนรอยละ 87 และ 89

49

 

 

 

ตารางท 4.9 จานวนครงและรอยละของการประเมนประสทธภาพการทาปราศจากเชอโดยวธนงดวย

ไอนาจาแนกตามผลการทดสอบตวบงชทางชวภาพ

ตวบงชทางชวภาพ จานวนครง (60)

รอยละ

ผลลบ ผลบวก การเรยกคนหออปกรณ

100

0 0

จากตารางท 4.9 พบวาการประเมนประสทธภาพทาใหปราศจากเชอพบวาตวบงชชวภาพใหผลลบรอย

ละ 100 และไมมการเรยกคนหออปกรณ

50

 

 

 

ตารางท 4.10 รอยละของการทาปราศจากเชอโดยวธนงไอนา จาแนกตามลกษณะของหออปกรณหลง

ผานกระบวนการปราศจากเชอ

ลกษณะของหออปกรณ จานวนครง (60) รอยละ

ความแหงของอปกรณ อปกรณทกหอแหงสนท ไมเปยกชน อปกรณเปยกชนเปนบางหอ อปกรณเปยกชนทกหอ

75 20 5

ความเรยบรอยของหออปกรณ อปกรณทกหออยในสภาพเรยบรอย ไมหลดลย อปกรณหลดลยเปนบางหอ

85

จากตารางท 4.10 พบวาการทาปราศจากเชอดวยวธนงไอนาหออปกรณทผานการนงแตละ

ครงจะแหงสนทไมเปยกชน รอยละ 75 และมเปยกชนบางหอ คดเปนรอยละ 20 หออปกรณสวนใหญ

จะเรยบรอยไมหลดลยคดเปนรอย 85 มเพยงรอยละ 15 ทหออปกรณหลดลยเปนบางหอ

51

 

 

 

ตารางท 4.11รอยละความพงพอใจของบคลากรตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอ (n=16)

ความพงพอใจของบคลากร Mean S.D. ระดบ

1.ใหบรการดวยความรวดเรว ตรงตอเวลา 3.21 .76 ปานกลาง

2.มอปกรณเพยงพอและมคณภาพ 2.89 .68 ปานกลาง

3.บคลากรในหนวยงานสภาพ มมนษยสมพนธด 2.49 .59 พอใช

4.อปกรณเครองมอพรอมใชงาน 3.27 .66 ปานกลาง

5.หนวยงานมความสะอาดเปนระเบยบเรยบรอย 2.75 .72 ปานกลาง

6.บคลากรเปนทปรกษาทานไดเปนอยางด 3.06 .49 ปานกลาง

7.ขนตอนการใหบรการ 3.26 .56 ปานกลาง 8.การตดตอประสานงาน 3.50 .57 มาก 9.การใหขอมลทเปนปจจบน 3.54 .69 มาก 10.การสอสารระหวางหนวยงาน 3.46 .73 ปานกลาง

รวม 3.14 .65 ปานกลาง จากตารางท 4.11 พบวาบคลากรทมาใชบรการหนวยเครองมอปลอดเชอมความพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอโยรวมอยในระดบปานกลาง ( X =3.14)

52

 

 

 

ตอนท 5 ปญหาและอปสรรคในการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอมาใชในการ

ปฏบตงาน

ปญหาและอปสรรคเกยวกบการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอมาใชในการวดกระบวนการปฏบตงานของหนวยเครองมอปลอดเชอ พบวามอปสรรคและปญหาโดยแบงเปน 3 ดาน ดงน

1.ดานโครงสราง 1.1 นโยบายการทาใหปราศจากเชอไมสามารถนาสการปฏบตไดอยางครอบคลมเนองจาก

บางเรองยงไมไดกาหนดเปนลายลกษณอกษรใหชดเจนและมการเปลยนแปลงตามความเขาใจของบคลากรทเรยนรจากการปฏบตงานและปฏบตจนเคยชน

1.2 จานวนบคลากร บคลากรมจานวนไมเพยงพอ เนองจากประสบปญหาเรองอตราของพนกงานจายกลางไมรบอนมตเพมในแตละป สงผลใหตองจางพนกงานรายวนซงระบบสวสดการไมดนก ทาใหมการลาออกและตองจางใหมซงตองใชเวลาในการสอนงานหลายเดอน การจดอตรากาลงทเหมาะสมกบภาระงานจงตองมการปรบเปลยนอยตลอดเวลา นอกจากนยงพบปญหาการไมสอนงานใหกบคนใหมเนองจากรสกวาตนเองลดความสาคญลงไป โดยเฉพาะในเรองทกษะทสาคญๆ เชน การจดเครองมอสาหรบหองผาตด หรออปกรณทซบซอน ฯลฯ

1.3 สถานทปฏบตงาน พบวาสถานทปฏบตงานมการแยกเขตสะอาดเขตสกปรกไวชดเจนแตมกมการละเมดการปฏบตตามกฎของบคลากร การสญจรยงไมสามารถเปนระบบทางเดยวไดระหวาหองลางเครองมอกบทางเดนเขาออกของผปฏบตงาน ไมมอางลางมอของบคลากร ขาดหองพกสาหรบรบประทานอาหารทาใหมกลนอาหารรบกวน ไมมหองน าและหองเปลยนเสอผาสาหรบบคลากรทเปนสดสวน หองทใชเปนทปฏบตงานคบแคบและอากาศถายเทไมสะดวก

1.4 การพฒนาบคลากรเนองจากมบคลากรหลายระดบทปฏบตงานในลกษณะคลายคลงกนแตมพนฐานความรทแตกตางกน ดงนนควรมการใหความรเกยวกบกระบวนการทาปราศจากเชออยางสมาเสมอ โดยเฉพาะอยางยงการสอนขณะปฏบตงาน ดงนนหวหนาหนวยงานจาเปนตองมทกษะการสอนงาน การนเทศงานและมการวางแผนพฒนาบคลากรรายบคคลใหครอบคลมทกเรองทจาเปนตองมความรและทกษะในการปฏบตอยางถกตอง

2. ดานกระบวนการ 2.1 อปกรณในการปองกน ไดแกหมวกคลมผม แวนตา ผาปดจมก รองเทาบท ซงการจด

อปกรณปองกนมจานวนครบถวนแตพบวาบคลากรไมปฏบตตามแนวปฏบตทกาหนดไวเนองจากไมสะดวก รสกอดอดและไมคนเคย รวมทงการขาดความตระหนกถงผลเสยทเกดขนกบตนเอง สาหรบ

53

 

 

 

อปกรณลางมอ พบวาไมมอางลางมอสาหรบลางมอและขาดผาเชดมอสาหรบบคลากร เมอเปลยนมาใชน ายาลางมอแหง บคลากรมกจะลมไมไดปฏบตเปนประจา

2.2 เครองนงไอน า พบวามปญหาคอ มการชารดบอย การแกไขคอการซอม ซงตองใชเวลานานแมวาจะมการดแลรกษาเชงปองกนโดยบคลากรอยอยางสมาเสมอแตเนองจากเปนเครองจกรกลทมกลไกทคอนขางซบซอนจาเปนตองใชผทมความรความชานาญในการซอมแซม และตองพงพาบรษทภายนอกทสงผลตอคาใชจายของโรงพยาบาล

2.3 วสดในการทาความสะอาดอปกรณเครองใชทนามาทาปราศจากเชอ ไดแก แปรงขดลางและสารฟอกลาง มปญหาคอ หนวยเครองมอปลอดชอใชเครองลางอตโนมตซงบคลากรตองเลอกอปกรณทมรองเลกๆแยกออกมาทาความสะอาดโดยใชแปรงตางหาก เนองจากพบปญหาวามคราบเลอด เศษเนอ ตดอยในเครองมอซงสงผลตอคณภาพการทาปราศจากเชอ วธการแกปญหาคอ ประชมชแจงใหบคลากรเขาใจกระบวนการทาความสะอาดและการแยกเครองมออยางละเอยด รวมทงการใหความรแกบคลากรทปฏบตหนาทอยางเพยงพอและการตรวจนเทศงานอยางสมาเสมอ

2.5 การรบ-สงอปกรณ การบอปกรณจากหอผปวยและการสงอปกรณปราศจากเชอไปยงหอผปวย ประสบปญหาคอรถทขนอปกรณไมเพยงพอ และไมไดมาตรฐาน คอไมมฝาปดมดชด ซงอาจทาใหเกดการปนเปอนเชอโรคในระหวางการนาสงได หนวยเครองมอปลอดเชอจงแกปญหาโดยใชรถคนทไมมฝาปดสาหรบสงหนวยงานทอยใกลๆ และใชผาสะอาดปราศจากเชอคลมใหมดชดเพอปองกนการปนเปอนระหวางการขนยาย

2.6 การ re – sterile การนาอปกรณเครองใชทปราศจากเชอโดยวธนงไอน าหรอวธการอนเชน อบแกส แลวนากลบมาทาปราศจากเชอใหม มปญหาวามการสงกลบมาเปนจานวนมาก คอหอผปวยสามญอายรกรรม แผนกอบตเหตฉกเฉน หอผปวยวกฤตทารกแรกเกดทาใหภาระงานเพมขนมาก เนองมาจากการขาดการสอสารกนวาอปกรณบางชนดไมจาเปนตองนากลบมาใชใหม และไมมการตรวจวนหมดอายในแตละวน ทาใหเกดการสะสมและสงมาพรอมกน วธการแกไขโดยมการประชมรวมกบหนวยงานตางๆ กาหนดจานวนอปกรณใหพอเหมาะกบปรมาณผปวย มการตรวจนบวนหมดอายทกวน และการใชระบบ first in-first out เพอสามารถหมนเวยนอปกรณไดทวถง

3.ดานผลลพธ 3.1 การประเมน ผลลพธการทาปราศจากเชอ โดยตวบงชทางกลไก ตวบงชทางเคม และตว

บงชทางชวภาพ พบวาตวบงชทางกลไกมปญหาคอ มการชารดตองซอมบอยและมการรวซมของไอนา วธการแกปญหาโดยการมการปรบปรงระบบกลไกภายในใหมเพอใหบคลากรภายในหนวยงานสามารถควบคมกากบและตงโปรแกรมตางๆไดเอง เมอเกดปญหาเครองขดของหรอมความผดพลาดสามารถแกไขเบองตนไดเอง

54

 

 

 

3.2 ผาหอ พบวาผาหอมการชารด เกา จานวนไมเพยงพอ มความเปยกชน ซงสงผลตอการทาใหอปกรณทผานการปราศจากเชอแลวไมสามารถคงสภาพปราศจากเชอไวได จนอปกรณนนถกนามาใชงานหรอจนกวาจะหมดอาย การคงความปราศจากเชอเพราะผาทไมสะอาด ชารดเชอโรคสามารถเขาสภายในหอหรออปกรณได ทาใหเกดการปนเปอนของเชอโรคได

บทท 5 สรปการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาประสทธผลการใชตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอใน

หนวยเครองมอปลอดเชอ ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร สรป

ผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ดงน

1. สรปผลการวจย

1.1 วตถประสงคของการวจย

1.1.1 ศกษาประสทธผลของตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอดานโครงสราง ดานกระบวนการ ดานผลลพธในหนวยเครองมอปลอดเชอ  1.1.2 ศกษาอปสรรคและปญหาในการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอดานโครงสราง ดานกระบวนการ ดานผลลพธไปใชในหนวยเครองมอปลอดเชอ 1.2 วธการดาเนนการวจย

1.2.1 ประชากร ในการศกษาวจยครงนเปนบคลากรในหนวยจายกลาง จานวน 11 คน ประกอบดวยหวหนางาน 1คน นกวชาการ 1 คน ผชวยพยาบาล 1 คน พนกงานจายกลาง 2 คนและพนกงานวชาชพ 3 คน 1.2.2 เครองมอชดท 1 แนวทางปฏบตการทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอ ประกอบดวย วธปฏบตเรองการหอ การลางทาความสะอาด การดแลเครองนง เครองมอชดท 2 เปนแบบสงเกตการปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอซงคณะผวจยปรบปรงพฒนามาจากการพฒนาตวชวดในหนวยจายกลางของ ขวญจตร สงขทอง (2547) เพอประเมนการปฏบตตามแนวทางทกาหนดซงเปนตวชวดดานกระบวนการ จานวน 71 ขอ ลกษณะเปนแบบสงเกต (Rating scale) 2 ระดบคอ ปฏบต และ ไมปฏบต เกณฑการใหคะแนนเปนดงน 1.2.3 การเกบรวมรวมขอมล ผวจยดาเนนการเกบขอมลโดยใหผชวยวจยสงเกตการ

ปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอในแตละขนตอน จานวน 60 ครง และนาแบบประเมนท

ไดมาวเคราะหขอมล

 

56

1.2.4 การวเคราะหขอมล ผวจยนาขอมลมาวเคราะหโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร

สาเรจรปโดยการแจกแจงความถ คารอยละใชวเคราะหปจจยสวนบคคล คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐานใชวเคราะหระดบการถอปฏบตตามแนวทางการทาปราศจากเชอ

1.3 ผลการวเคราะหขอมล จากการวเคราะหขอมลปรากฏผล ดงน

1.3.1 ขอมลปจจยสวนบคคล พบวาบคลากร มอายเฉลย 22 ปรอยละ 78

ประสบการณในการปฏบตงาน 3-5 ปรอยละ 75 ผานการอบรมเกยวกบการทาปราศจากเชอรอยละ

60

1.3.2 ผลการประเมนการใชตวชวดคณภาพดานโครงสรางพบวาตวชวดดานโครงสรางจานวน 8 รายการไดมาตรฐานและ ม 3 รายการทยงตองพฒนาปรบปรง ดงน

1.3.2.1 หนวยเครองมอปลอดเชอ มนโยบายหรอมาตรการในการปฏบตการทาใหปราศจากเชอเปนลายลกษณอกษร

1.3.2.2 มการกาหนดโครงสรางการปฏบตงานและแผนการดาเนนงานประจาปเปนลายลกษณอกษร

1.3.2.3 หวหนาหนวยงานเปนกรรมการปองกนและควบคมการตดเชอในโรงพยาบาล

1.3.2.4 มคมอการปฏบตการทาใหปราศจากเชอเปนลายลกษณอกษร 1.3.2.5 มการกาหนดบทบาทหนาทรบผดชอบของบคลากรผปฏบตการทา

ปราศจากเชอเปนลายลกษณอกษร 1.3.2.6 มระบบเรยกคนอปกรณทไมไดมาตรฐานการทาใหปราศจากเปนลาย

ลกษณอกษร 1.3.2.7 มชองทางการสอสารการแกปญหาและวธการรายงานขอมลเกยวกบการ

ปฏบตการทาปราศจากเชอ 1.3.2.8 การพฒนาความรบคลากรผปฏบตงาน พบวามการจดใหใหความร

เกยวกบการทาปราศจากเชอปละ 1 ครง ซงจะสอดแทรกอยในเนอหาของการปองกนและควบคมการแพรกระจายเชอในโรงพยาบาล

1.3.2.9 ระบบการดแลสขภาพของบคลากร มการตรวจสขภาพประจาป ใหแกบคลากร โดยมการตรวจภาพรงสทรวงอกและตรวจเลอดและอนตามโปรแกรมการตรวจสขภาพของโรงพยาบาลทงขนอยกบชวงอายและความตองการของบคลากรกรณทตองการตรวจเพมจากโปรแกรมทจดไวบคลากรตองเสยคาใชจายเพม

 

57

1.3.2.10 การจดการดานโครงสรางทางกายภาพของหนวยงาน หนวยเครองมอปลอดเชอไดแบงเขตการปฏบตงานเปน 3 เขต ดงน คอ เขตสะอาด เขตกงสะอาด และเขตสกปรก แตยงประสบปญหาเรองอณหภมในหองนงอปกรณทการระบายอากาศไมคอยด ทาใหคอนขางรอนและผปฏบตรสกอดอด รวมทงมพนทคอนขางคบแคบทาใหตองจดวางโตะปฏบตงานอยใกลกบเครองนงไอนา

1.3.2.11 การจดการดานงบประมาณและจดสรรอปกรณใหเพยงพอในการบรการใหแกหนวยงานตางๆ หนวยเครองมอปลอดเชอไดมการวางแผนเรองบประมาณในดานการจดซออปกรณใหเพยงพอในการใหบรการในแตละป แตยงมอปสรรคปญหาวามการขยายบรการอยตลอดเวลาสงผลใหยงมการขาดแคลนอปกรณเครองการผาตดใหญ ทาใหเกดปญหาเครองมอไมเพยงพอตอการใชงาน

1.3.3 ผลการประเมนการใชตวชวดคณภาพดานกระบวนการการทาปราศจากเชอจานวน 10 ขนตอนจากการศกษาพบวาบคลากรมการปฏบตกจกรรมแตละขนตอน ดงน ขนตอนท 1.การรบอปกรณเครองใชปนเปอนพบวาบคลากรมการปฏบตกจกรรมการรบอปกรณเครองใชปนเปอน 100 เปอรเซนต และมการปฏบตถกตองในกจกรรมการทาความสะอาดอปกรณโดยเฉลย 93.90 เปอรเซนตและพบวาบคลากรไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอหลงทาความสะอาดอปกรณถกตองเพยงรอยละ63.3 รองลงมาคอบคลากรไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอกอนทาความสะอาดอปกรณถกตองรอยละ86.6 และหลงทาความสะอาดอปกรณเครองใชดวยนายาฟอกลางถกตอง รอยละ 91.6 ขนตอนท 2.การทาความสะอาดอปกรณพบวาบคลากรมการปฏบตกจกรรมปองกนตนเองขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใชโดยรวมรอยละ 96.85 โดยบคลากรไมสวมแวนตารอยละ 11.7 และไมสวมรองเทาบท รอยละ8.4 และในขนตอนเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนงโดยรวมรอยละ 98.83 โดยบคลากรไมใสสารหลอลนในอปกรณเครองใชบางชนดรอยละ 10   ขนตอนท 3.การปองกนตนเองขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใชพบวาบคลากรปฏบตกจกรรมตามขนตอนการหออปกรณเครองใชเพอสงนงรอยละ 100 ขนตอนท 4.การเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนงพบวาบคลากรปฏบตตามขนตอนโดยรวมรอยละ 98.83โดยบคลากรไมใสสารหลอลนในอปกรณเครองใชบางชนดรอยละ 10  

ขนตอนท 5.การหออปกรณเครองใชเพอสงนง และบคลากรมการปฏบตตามกจกรรมการหออปกรณปราศจากเชอรอยละ 90   ขนตอนท 6. การบรรจอปกรณเครองใชในเครองนงพบวาพบวาบคลากรมการปฏบตกจกรรมในขนตอนการบรรจอปกรณเครองใชในเครองนงไอนารอยละ 100

 

58

ขนตอนท 7 การทาใหปราศจากเชอพบวาบคลากรมการปฏบตตามขนตอนการทาปราศจากเชอโดยรวมรอยละ 98.57โดยบคลากรมการบนทกขอมลการทาปราศจากเชอรอยละ 90  ขนตอนท 8.การตรวจหออปกรณททาใหปราศจากเชอพบวาบคลากรปฏบต

กจกรรมตรวจหออปกรณททาใหปราศจากเชอรอยละ 90

ขนตอนท 9.การจดเกบหออปกรณปราศจากเชอพบวาบคลากรมการปฏบตตามกจกรรมจดเกบหออปกรณปราศจากเชอรอยละ 90

ขนตอนท 10.การขนสงอปกรณปราศจากเชอพบวาบคลากรมการปฏบตตามขนตอนรอยละ 100

1.3.4 ผลการประเมนการใชตวชวดคณภาพดานผลลพธ จานวน 7 รายการพบวา 1.3.4.1 รอยละตวบงชกลไมผานเกณฑ พบวาการทาปราศจากเชอโดยวธการนง

ดวยไอนาใชอณหภมมากกวาหรอเทากบ 212 องศาเซลเซยสคดเปนรอยละ 78.0 ใชความดน 15-20 ปอนดตอตารางนว คดเปนรอยละ 65.0ใชเวลาในการทาปราศจากเชอ21-30 นาท รอยละ 45 และเวลาททาใหแหง 20 นาท คดเปนรอยละ 54

1.3.4.2 รอยละการตรวจพบตวบงชเคมไดผลบวก พบวาการทาปราศจากเชอโดยวธการนงไอนาพบการเปลยนแปลงสของแถบกาวสารเคมและแถบกระดาษสารเคมโดยสมบรณคดเปนรอยละ 100

1.3.4.3 รอยละของการตรวจตวบงชชวภาพไดผลบวกพบวาการประเมน

ประสทธภาพทาใหปราศจากเชอพบวาตวบงชชวภาพรอยละ 100

1.3.4.5 การทาปราศจากเชอดวยวธนงไอนาหออปกรณทผานการนงแตละครงจะแหงสนทไมเปยกชน รอยละ 75 และมเปยกชนบางหอ คดเปนรอยละ 20 หออปกรณสวนใหญจะเรยบรอยไมหลดลยคดเปนรอย 85 มเพยงรอยละ 15 ทหออปกรณหลดลยเปนบางหอ

1.3.4.6 ความพงพอใจตอบรการของหนวยเครองมอปลอดเชอโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( X =3.14)

 

59

1.3.5 อปสรรคและปญหาในการนาตวชวดคณภาพไปใชประเมนผลในหนวยงานเครองมอปลอดเชอพบวาปญหาและอปสรรคเกยวกบการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอมาใชในการวดกระบวนการปฏบตงานของหนวยเครองมอปลอดเชอ พบวามอปสรรคและปญหาโดยแบงเปน 3 ดาน ดงน

1.3.5.1.ดานโครงสราง 1) นโยบายการทาใหปราศจากเชอไมสามารถนาสการปฏบตไดอยางครอบคลมเนองจาก

บางเรองยงไมไดกาหนดเปนลายลกษณอกษรใหชดเจนและมการเปลยนแปลงตามความเขาใจของบคลากรทเรยนรจากการปฏบตงานและปฏบตจนเคยชน

2) จานวนบคลากร บคลากรมจานวนไมเพยงพอ เนองจากประสบปญหาเรองอตราของพนกงานจายกลางไมรบอนมตเพมในแตละป สงผลใหตองจางพนกงานรายวนซงระบบสวสดการไมดนก ทาใหมการลาออกและตองจางใหมซงตองใชเวลาในการสอนงานหลายเดอน การจดอตรากาลงทเหมาะสมกบภาระงานจงตองมการปรบเปลยนอยตลอดเวลา นอกจากนยงพบปญหาการไมสอนงานใหกบคนใหมเนองจากรสกวาตนเองลดความสาคญลงไป โดยเฉพาะในเรองทกษะทสาคญๆ เชน การจดเครองมอสาหรบหองผาตด หรออปกรณทซบซอน ฯลฯ

3) สถานทปฏบตงาน พบวาสถานทปฏบตงานมการแยกเขตสะอาดเขตสกปรกไวชดเจนแตมกมการละเมดการปฏบตตามกฎของบคลากร การสญจรยงไมสามารถเปนระบบทางเดยวไดระหวาหองลางเครองมอกบทางเดนเขาออกของผปฏบตงาน ไมมอางลางมอของบคลากร ขาดหองพกสาหรบรบประทานอาหารทาใหมกลนอาหารรบกวน ไมมหองน าและหองเปลยนเสอผาสาหรบบคลากรทเปนสดสวน หองทใชเปนทปฏบตงานคบแคบและอากาศถายเทไมสะดวก

4) การพฒนาบคลากรเนองจากมบคลากรหลายระดบทปฏบตงานในลกษณะคลายคลงกนแตมพนฐานความรทแตกตางกน ดงนนควรมการใหความรเกยวกบกระบวนการทาปราศจากเชออยางสมาเสมอ โดยเฉพาะอยางยงการสอนขณะปฏบตงาน ดงนนหวหนาหนวยงานจาเปนตองมทกษะการสอนงาน การนเทศงานและมการวางแผนพฒนาบคลากรรายบคคลใหครอบคลมทกเรองทจาเปนตองมความรและทกษะในการปฏบตอยางถกตอง

1.3.5.2. ดานกระบวนการ 1) อปกรณในการปองกน ไดแกหมวกคลมผม แวนตา ผาปดจมก รองเทาบท ซง

การจดอปกรณปองกนมจานวนครบถวนแตพบวาบคลากรไมปฏบตตามแนวปฏบตทกาหนดไวเนองจากไมสะดวก รสกอดอดและไมคนเคย รวมทงการขาดความตระหนกถงผลเสยทเกดขนกบตนเอง สาหรบอปกรณลางมอ พบวาไมมอางลางมอสาหรบลางมอและขาดผาเชดมอสาหรบบคลากร เมอเปลยนมาใชน ายาลางมอแหง บคลากรมกจะลมไมไดปฏบตเปนประจา

 

60

2) เครองนงไอน า พบวามปญหาคอ มการชารดบอย การแกไขคอการซอม ซงตองใชเวลานานแมวาจะมการดแลรกษาเชงปองกนโดยบคลากรอยอยางสมาเสมอแตเนองจากเปนเครองจกรกลทมกลไกทคอนขางซบซอนจาเปนตองใชผทมความรความชานาญในการซอมแซม และตองพงพาบรษทภายนอกทสงผลตอคาใชจายของโรงพยาบาล

3 )วสดในการทาความสะอาดอปกรณเครองใชทนามาทาปราศจากเชอ ไดแก แปรงขดลางและสารฟอกลาง มปญหาคอ หนวยเครองมอปลอดชอใชเครองลางอตโนมตซงบคลากรตองเลอกอปกรณทมรองเลกๆแยกออกมาทาความสะอาดโดยใชแปรงตางหาก เนองจากพบปญหาวามคราบเลอด เศษเนอ ตดอยในเครองมอซงสงผลตอคณภาพการทาปราศจากเชอ วธการแกปญหาคอ ประชมชแจงใหบคลากรเขาใจกระบวนการทาความสะอาดและการแยกเครองมออยางละเอยด รวมทงการใหความรแกบคลากรทปฏบตหนาทอยางเพยงพอและการตรวจนเทศงานอยางสมาเสมอ

5) การรบ-สงอปกรณ การบอปกรณจากหอผปวยและการสงอปกรณปราศจากเชอไปยงหอผปวย ประสบปญหาคอรถทขนอปกรณไมเพยงพอ และไมไดมาตรฐาน คอไมมฝาปดมดชด ซงอาจทาใหเกดการปนเปอนเชอโรคในระหวางการนาสงได หนวยเครองมอปลอดเชอจงแกปญหาโดยใชรถคนทไมมฝาปดสาหรบสงหนวยงานทอยใกลๆ และใชผาสะอาดปราศจากเชอคลมใหมดชดเพอปองกนการปนเปอนระหวางการขนยาย

6) การ re – sterile การนาอปกรณเครองใชทปราศจากเชอโดยวธนงไอน าหรอวธการอนเชน อบแกส แลวนากลบมาทาปราศจากเชอใหม มปญหาวามการสงกลบมาเปนจานวนมาก คอหอผปวยสามญอายรกรรม แผนกอบตเหตฉกเฉน หอผปวยวกฤตทารกแรกเกดทาใหภาระงานเพมขนมาก เนองมาจากการขาดการสอสารกนวาอปกรณบางชนดไมจาเปนตองนากลบมาใชใหม และไมมการตรวจวนหมดอายในแตละวน ทาใหเกดการสะสมและสงมาพรอมกน วธการแกไขโดยมการประชมรวมกบหนวยงานตางๆ กาหนดจานวนอปกรณใหพอเหมาะกบปรมาณผปวย มการตรวจนบวนหมดอายทกวน และการใชระบบ first in-first out เพอสามารถหมนเวยนอปกรณไดทวถง

1.3.5.3. ดานผลลพธ 1) การประเมน ผลลพธการทาปราศจากเชอ โดยตวบงชทางกลไก ตวบงชทางเคม

และตวบงชทางชวภาพ พบวาตวบงชทางกลไกมปญหาคอ มการชารดตองซอมบอยและมการรวซมของไอนา วธการแกปญหาโดยการมการปรบปรงระบบกลไกภายในใหมเพอใหบคลากรภายในหนวยงานสามารถควบคมกากบและตงโปรแกรมตางๆไดเอง เมอเกดปญหาเครองขดของหรอมความผดพลาดสามารถแกไขเบองตนไดเอง

2) ผาหอ พบวาผาหอมการชารด เกา จานวนไมเพยงพอ มความเปยกชน ซงสงผลตอการทาใหอปกรณทผานการปราศจากเชอแลวไมสามารถคงสภาพปราศจากเชอไวได จนอปกรณ

 

61

นนถกนามาใชงานหรอจนกวาจะหมดอาย การคงความปราศจากเชอเพราะผาทไมสะอาด ชารดเชอโรคสามารถเขาสภายในหอหรออปกรณได

2.อภปรายผล

จากผลการใชตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอศนย

การแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ผวจยไดอภปรายผลตามวตถประสงค

ทตงไวโดยมประเดนสาคญในการอภปราย ดงน 2.1 ศกษาประสทธผลของตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอดานโครงสราง ดาน

กระบวนการ ดานผลลพธในหนวยเครองมอปลอดเชอ การประเมนกระบวนการทาใหปราศจากเชอ

ของหนวยเครองมอปลอดเชอแบงเปน 2 สวน คอ

2.1.1 การประเมนกระบวนการทาปราศจากเชอ ซงประกอบดวย 10 ขนตอน คอ 1)การรบอปกรณเครองใชปนเปอน 2)การทาความสะอาดอปกรณ 3)การปองกนตนเองขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใช 4) การเตรยมอปกรณเครองใชเพอสงนง5) การหออปกรณเครองใชเพอสงนง6)การบรรจอปกรณเครองใชในเครองนง7) การทาใหปราศจากเชอ 8)การตรวจหออปกรณททาใหปราศจากเชอ 9)การจดเกบหออปกรณปราศจากเชอ 10) การขนสงอปกรณปราศจากเชอ จากการศกษาครงนพบวาในการทาความสะอาดอปกรณยงพบวามการแชอปกรณในน ายาทาลายเชอกอนทาความสะอาดอปกรณเครองใชรอยละ 13.4 และแชอปกรณในน ายาทาลายเชอกอนทาความสะอาดอปกรณเครองใชรอยละ36.7 โดยใหเหตผลวาทาใหสกมนใจวาเครองมอเครองใชมความสะอาดจรงและเชอโรคทตดมากบอปกรณถกทาลายดวยนายาฆาเชอทาใหตนเองรสกปลอดภยและพบวาบคลากรไมทาความสะอาดอปกรณเครองใชทนทหรอแชนายาฟอกลางเนองจากเกดความไมเขาใจในเรองนายาฆาทาลายเชอและนายาสลายโปรตนทนามาใชเพอชวยทาใหสารคดหลง เลอด หนองหรอไขมนทตดอยกบอปกรณออนตวและเปอยยยเมอนาเขาเครองลางจะสามารถหลดออกไดงาย จงทาใหบคลากรเกดการสบสนในการปฏบต ซงการศกษาสอดคลองกบพนทรพย โสภารตน (2536) ทพบวาบคลากรรสกสบายใจเมอไดแชอปกรณเครองใชในน ายาฆาเชอกอนทาความสะอาดอปกรณ ทาใหบคลากรขาดความระมดระวงในการสวมใสอปกรณปองกนขณะทาความสะอาดอปกรณเครองใช ซงจากการศกษาครงนพบวาบคลากรไมสวมแวนตาขณะลางทาความสะอาดอปกรณรอยละ 11.7 และไมสวมรองเทาบทรอยละ 8.4 โดยใหเหตผลวาทไมสวมแวนตาเพราะไม

 

62

สะดวก รสกอดอด เวยนศรษะและรองเทาบทมขนาดเลกและรสกอดอดเมอตองสวมรองเทาบททางานสอดคลองกบการศกษาของนงเยาว เกษตร (2539)และพนทรพย โสภารตน (2536) การประเมนอปกรณเครองใชหลงผานการทาใหปราศจากเชอโดยใชตวบงชทางเคมคอการประเมนการเปลยนแปลงของสแถบกาวทตดภายนอกหออปกรณและการเปลยนแปลงสของแถบกระดาษสารเคมทใสในหออปกรณ จากการศกษาครงนพบวาแถบกาวทใสภายในหอและภายนอกหออปกรณเปลยนแปลงโดยสมบรณรอยละ100 ซงยนยนไดวาไอน าสารถซมเขาไปภายในหออปกรณไดอยางทวถง ซงแตกตางจากการศกษาของพนทรพย โสภารตน (2536) ทพบวากระดาษสารเคมทใสในหออปกรณมการเปลยนแปลงโดยสมบรณเพยงรอยละ 84.0 ซงไมสามารถยนยนไดวาไอน าสามารถซมเขาภายในหออปกรณไดอยางทวถง ดงนนการใสกระดาษสารเคมไวในหออปกรณขนาดกลางและขนาดใหญจงมความสาคญโดยเฉพาะเครองมอทใชในการผาตดแตเนองจากกระดาษสารเคมทาใหมคาใชจายคอนขางสง กอาจตองเพมเตมมาตรการในการคดเลอกหบหออปกรณทมความสาคญและมขนาดใหญทตองใสกระดาษสารเคมทกหบหอเพอความมนใจวาอปกรณทนาไปใชผานการทาใหปราศจากเชอทไดมาตรฐาน

2.1.2 การประเมนประสทธภาพการทาปราศจากเชอโดยใชตวบงชทางชวภาพ จากการศกษาครงนพบวาตวบงชทางชวภาพไมเกดผลบวก แสดงวาการทาปราศจากเชอมประสทธภาพรอยละ100 สอดคลองกบการศกษาของพาลนคและคณะ(Palenik et al.1986) ทพบวาการทาปราศจากเชอโดยวธนงไอน าไมมประสทธภาพเพยงรอยละ6.06 ซงแตกตางจากการศกษาของฮาสไทรเตอรและคณะ (Hastreiter et al.,1991) ทพบวาการทาปราศจากเชอไมมประสทธภาพรอยละ 16.0 และการศกษาของนงเยาว เกษตร (2539) ทพบวาการทาปราศจากเชอโดยวธนงไอน าไมมประสทธภาพรอยละ 16.0 และสาเหตททาใหการทาใหปราศจากเชอไมมประสทธภาพอาจเกดจากการบรรจอปกรณในเครองนงมากเกนไป อณหภม ความดน และเวลาทใชในการทาปราศจากเชอนอยกวากาหนด อยางไรกตามวธการตรวจสอบประสทธภาพการทาปราศจากเชอโดยใชตวบงชชวภาพทมใชในประเทศไทยในปจจบนนตองใชเวลาในการทดสอบนาน 24-48 ชวโมง จงจะทราบผลการทดสอบ บางครงอาจไมทนตอเหตการณเพราะอปกรณสวนมากจะถกนาไปใชกอนทราบผลการทดสอบตวบงชชวภาพ

2.2 ศกษาอปสรรคและปญหาในการนาตวชวดคณภาพการทาปราศจากเชอในหนวย

เครองมอปลอดเชอดานโครงสราง ดานกระบวนการ ดานผลลพธไปใชในหนวยเครองมอปลอดเชอ

2.2.1 นโยบายการทาใหปราศจากเชอปญหาทพบคอนโยบายไมสามารถนาสการปฏบตได

และความไมชดเจนของนโยบาย สอดคลองกบการศกษาของนงเยาว เกษตร(2539)และสมศกด

 

63

วฒนศร (2538)ทพบวาโรงพยาบาลบางแหงไมมนโยบายเกยวกบการทาปราศจากเชอเปนลายลกษณ

อกษรทาใหหนวยจายกลางไมสามารถดาเนนงานไดอยางมประสทธภาพและการมนโยบายแตไม

สามารถนาสการปฏบตไดอยางมประสทธภาพกเปรยบเสมอนไมมแนวทางในการปฏบตทชดเจน

ทาใหบคลากรตองใชประสบการณและการเรยนรจากการกระทาทเลยนแบบกนมา ซงการม

นโยบายทดตองเปนแนวทางทชเปาหมายในอนาคตของหนวยงานไดชดเจน เปนเหตและผลท

สามารถปฏบตไดและตองมการทบทวนเปนระยะๆ(Massic & Douglas,1981)

3. ขอเสนอแนะ

3.1 ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช จากผลการวจยครงนไดคนพบประเดนสาคญท

สามารถนาผลการวจยไปใชประโยชน คอ

3.1.1 นาผลการวจยเสนอตอผบรหารระดบสงของ ศนยการแพทยสมเดจพระเทพ

รตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เพอทราบปญหาอปสรรคในการทาปราศจากเชอในหนวย

เครองมอปลอดเชอเพอใหเหนความสาคญและใหการสนบสนนทงดานการพฒนาบคลากร การ

จดสรรงบประมาณเกยวกบอปกรณเครองมอทางการแพทยและการปรบปรงโครงสรางใหเหมาะสม

และไดมาตรฐาน

3.1.2 ฝายการพยาบาล ควรมการจดอบรมฟนฟทกษะหรออบรมสมมนาดานวชาการ

เพอเพมพนความรเกยวกบการทาปราศจากเชอใหแกบคลากรทกระดบเพอใหมการพฒนาตนเอง

และการปรบปรงระบบงานอยางสมาเสมอ

3.1.3 ควรมการปรบปรงประเมนผลตวชวดทนามาใชเพอเหมาะสมกบบรบทของศนย

การแพทยเพอใหมกระบวนการจดการทดและสามารถพฒนาระบบงานใหเขาสมาตรฐานและ

บรการทรวดเรว ปลอดภย มคณภาพ

3.2 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

3.2.1 ควรมการศกษาเชงประเมนเพอดประสทธภาพการทาปราศจากเชอในแตละ

ขนตอนเพอใหเกดการพฒนาปรบปรงระบบงานอยางชดเจน

 

64

3.2.2 ควรศกษาถงปจจยทเกยวของกบความร ทศนคตและการปฏบตเกยวกบการทา

ปราศจากเชอดวยวธการตางๆทมใหบรการเพอใหเกดความรทฝงลกและมการสอนงานกนอยาง

ตอเนอง

3.2.3 ควรมการศกษารปแบบการใหความร หรอการใหขอมลยอนกลบแกบคลากร

เกยวกบการทาปราศจากเชอ โดยเฉพาะการทาความสะอาดเครองมอ การจด Set ผาตดตางๆ เพอให

บคลากรสามารถปฏบตไดถกตองมากยงขน

บรรณานกรม

65

บรรณานกรม กลดา พฤตวรรธน. (กรกฎาคม 2538). การเฝาระวงการตดเชอในโรงพยาบาลนครนงค. รายงานการเฝาระวงการตดเชอในโรงพยาบาลนครพงค เชยงใหม. นวตชย สจรตจนทร, คณต ตนตศรวทย, นพพร ธนาม และพรรณ ศรบญซอ. (2536).

การเฝาระวงการใชยาปฏชวนะในโรงพยาบาลนาน. จลสารชมรมควบคมโรคตดเชอในโรงพยาบาลแหงประเทศไทย, 3(3), 151-158.

ประชม รอดประเสรฐ. (2535). นโยบายและการวางแผน: หลกการและทฤษฎ. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : เนตกลการพมพ. พนทรพย โสภารตน. (2536). การทาลายเชอโรค. จลสารชมรมควบคมโรคตดเชอใน โรงพยาบาลแหงประเทศไทย, 3(3), 134-139. พนทรพย โสภารตน. (2537ก). การทาลายเชอ (ตอนท 3) : การทาลายเชอ, การทาใหปราศจาก เชอ. จลสารชมรมควบคมโรคตดเชอในโรงพยาบาลแหงประเทศไทย, 4(2), 24-36. พนทรพย โสภารตน. (2537ข). การทาลายเชอโรค (ตอนท 2) : การสารวจความสะอาดของ

อปกรณเครองใชและการเตรยมการทาใหปลอดเชอ. จลสารชมรมควบคมโรคตดเชอในโรงพยาบาลแหงประเทศไทย, 4(1), 19-24.

พนทรพย โสภารตน. (2537ค). การทาลายเชอ (ตอนท 4) : การตรวจสอบประสทธภาพการ ทาลายเชอ และการเกบรกษาของปลอดเชอ. จลสารชมรมควบคมโรคตดเชอใน โรงพยาบาลแหงประเทศไทย, 4(3), 19-24. ไพฑรย บญมา, ดารณ อศวมานะศกด และสพตรา วงศสมทร. (2538). การศกษาเปรยบเทยบ

คาใชจายในการทาความสะอาดเครองมอแพทยใหปราศจากเชอ โดยวธการแชน ายาฆาเชอ และวธการอบนงดวยไอน า (autoclave) ทหอผปวยโรงพยาบาลกรงเทพ. จลสารโรคตดเชอโรงพยาบาลกรงเทพ, 2(4) , 6-8.

รวมชางเวชภณฑ. (2539). คมอวธการใชเครองนงฆาเชอโรค. กรงเทพฯ : รวมชางเวชภณฑ. วลยลกษณ เมธาภทร และทพวลย จตตะวกล. (2538). การปนเปอนของเครองมอทางการแพทย. พทธชนราชเวชสาร, 12, 199-208. วารจย ชจตร, สมศกด ราหล และสารวย พงเนตร. (2538). ประสทธผลของวธการทาใหชด

ผาตดทางหนาทองและวาสลนกอซปราศจากเชอในโรงพยาบาลราชวถ. ผลงานวชาการดเดน กระทรวงสาธารณสข ป 2537.

66

วศษฎ พชยสนท. (2538). การบรหารงานแผนกจายของปราศจากเชอกลาง. เอกสารประกอบ การประชมเชงปฏบตการเรองการควบคมโรคตดเชอในโรงพยาบาล ครงท 9 ณ หองอดรดษฎ โรงแรมเจรญโฮเตล จงหวดอดรธาน. สมศกด วฒนศร. (มถนายน, 2538) ปญหาในการทาลายเชอและการทาใหปราศจากเชอ และ

แนวทางแกไขอยางเปนระบบ. เอกสารประกอบการสมมนาระบาดวทยาของโรคตดเชอในโรงพยาบาลกบการทาลายเชอ และการทาใหปราศจากเชอ ณ หองประชม คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สมศกด วฒนศร และอะเดอ อณหเลขกะ. (2535).ทศวรรษของการควบคมปองกนและควบคม โรคตดเชอในโรงพยาบาล.รายงานการเฝาระวงโรคประจาสปดาห, 23(7),370-372. สมหวง ดานชยวจตร.(2533).วธการปองกนรคตดเชอในโรงพยาบาล.กรงเทพฯ:เรอนแกวการพมพ. สมหวง ดานชยว จตร . (2534).การทาใหปราศจากเชอและการทาลายเชอ . กรงเทพฯ : เรอนแกวการพมพ. สรวรรณ ปยะกลดารง. (2538). การปฏบตตามหลกการปองกนการตดเชอจากการใหบรการ ทางการแพทยและสาธารณสข ของเจาหนาทพยาบาลหองคลอด โรงพยาบาลมหาราช นครเชยงใหม. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาชาวชาการพยาบาลดานการ ควบคมการตดเชอ, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. สกญญา พทกษศรพรรณ, สมาล บตรพงศาพนธ, ลดดาวลย ปราชญวทยาการ และดารณ ทพย

ดาราพาณชย. (2538). การระบาดของตาอกเสบหลงการผาตดในโรงพยาบาลลาปาง. จดหมายเหตทางแพทย แพทยสมาคมแหงประเทศไทย, 76, suppl.2, 98.

สานกงานสถตจงหวดเชยงใหม. (2538).สมดรายงานสถตจงหวดเชยงใหม ฉบบ พ.ศ. 2538. เชยงใหม : สานกงานสถตจงหวดเชยงใหม. อรอนงค พมอาภรณ. (บรรณาธการ). (2531). การพยาบาลทางหองผาตด (พมพค รงท 2) . กรงเทพฯ : หางหนสวนจากดภาพพมพ. อะเดอ อณหเลขกะ. (มถนายน, 2538). การทาลายเชอและการทาใหปราศจากเชอ. เอกสาร ประกอบการสมมนาระบาดวทยาของโรคตดเชอในโรงพยาบาล กบการทาลายเชอและ การทาใหปราศจากเชอ ณ หองประชมคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. Association for the Advancement of Medical Instrumentation. (1990). Good hospital practice, steam sterilization and sterility assurance. Association for the Advancement of Medical Instrumentation Journal, 2, 137.

67

Association of Operating Room Nurses. (1991). Recommended practices for sterilization and disinfection. Association of Operating Room Nurses Journal, 54, 3. Association of Operating Room Nurses. (1992). Recommended practices steam and ethylene oxide (EO) sterilization. Association of Operating Room Nurses Journal, 56, 721-723. Association of Operating Room Nurses. (1994). Proposed recommend practices for sterilization in the practice setting. Association of Operating Room Nurses Journal, 60, 109-119. Association of Operating Room Nurses. (1995). Proposed recommended practices for selection and use of packaging systems. Association of Operating Room Nurses Journal, 61, 605-613. Atkinson, L. J. (1992). Operating room technique (7th ed.). St. Louis: Mosby Year Book. Bennett, J.V., & Brachman, P.S. (1992). Hospital infection (3rd ed.). Boston: Little Brown & Company. Block, S. S. (1991). Disinfection, Sterilization, and preservation (4th ed.). Philadelphia: Lea & Febiger. Cardo, D. M., & Drake, A. (1996). Central sterile supply. In C. G. Mayhall (Ed.), Hospital epidemiology and infection control (pp.799-805). Baltimore: William & Wilkins. Centers for Disease Control. (1981). CDC guideline: Cleaning, disinfection and sterilization of hospital equipment. Infection Control, 2(2), 138-144. Centers for Disease Control. (1990). Possible transmission of human immunodeficiency virus to a

patient during an invasive dental procedure. Morbidity and Mortality Weekly Report, 39, 489-492.

Centers for Disease Control. (1991). Update: Transmission of HIV infection during an invasive dental procedure-Florida. Morbidity and Mortality Weekly Report, 40, 21-33. Centers for Disease Control. (1992). Public health focus : Surveillance prevention and control of nosocomial infections. Morbidity and Mortality Weekly Report, 41, 783-787. Christensen, R. R., Christensen, G.J., & Holmberg, J. (1980). Evaluation of an autoclave system. Journal of Dental Research, 59 (A), 391. Coello, R., Glenister, H., Fereres, J., Batlett, C., Leigh, D. & Sedgwick, J. (1993). The cost of infection in surgical patients: A case-control study. Journal of Hospital Infection, 25, 239-250.

68

DesCoteaux, J. G., Poulin, E. C., Julien, M. & Guidoin, R. (1995). Residual organic debris on processed surgical instruments. Association of Operating Room Nurses Journal, 62(1), 23-36.

Fuller, J. R. (1994). Surgical technology: Principles and practice (3rd ed.). Philadelphia: W.B. Saunders. Goodman, H. S., Carpenter, R. D., & Cox, M. R. (1994). Sterilization of dental instruments and devices: An update. American Journal of Infection Control, 22(2), 90-94. Gurevich, I., Yannelli, B., & Cunha, B.A. (1989). Survey of techniques used for sterilization of facial implants. American Journal of Infection Control, 17(1), 35-38. Haley, R. W., Culver, D. H., White, J. W., Morgan, W. M., Emori, T. G., & Munn, V. P. (1985). The efficacy of infection surveillance and control programs in preventing nosocomial infections in US hospitals. American Journal of Epidemiology, 121, 182-205. Hastreiter, R.J., Molinari, J.A., Falken, M.C., Roesch, M.H., Gleason, M.J., & Merchant, V.A. (1991). Effectiveness of dental office instrument sterilization procedures. Journal of American Dental Association, 122(11), 51-56. Ho, J. L., Highsmith, A. K., & Wong, E. S. (1981). Common-source Pseudomonas aeruginosa infection in neurosurgery. American Society for Microbiology, 80, 3-20. Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations. (1992). Accreditation manual

for hospital vol. 1: Standards. Oakbrook Terrace: Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations.

Joslym, L.J. (1991). Sterilization by heat. In S.S. Block (Ed). Disinfection, sterilization, and preservation (4th ed.) (pp.495-526), Philadelphia: Lea & Febiger. Larson, E. (1989). Handwashing : It’s essential even when you use glove. American Journal of Nursing, 89, 934-939. Lewis, D. L., & Boe, R. K. (1992). Cross-infection risks associated with current procedures for using high-speed dental headpieces. Journal of Clinical Microbiology, 30, 401-406. Lowbury, E. J. L., Ayliffe, G. A. J., Geddes, A. M., & Williams, J.D. (1981). Control of hospital infection a practice handbook. (2nd ed.). London: Chapman & Hall.

69

Martin, M. A., & Wenzel, R. P. (1995). Sterilization, disinfection, and disposal of infectious waste. In G.L. Mandell, J. E. Bennett & R. Dolin (Eds.), Principles and practice of infectious disease (4th ed.) (pp. 2579-2587). New York : Churchill Livingstone. Massie. J. L., & Douglas, J. (1981). Managing : A contemporary introduction. (3re ed.). New Jersey: Printice-Hall. Mayhall, C. G. (1987). Surgical infection including burns. In R. P. Wenzel (Ed.), Prevention and control of nosocomial infection (pp.344-384). Baltimore: William & Wilkins. Milligan, J. (1993). Sterilizing methods: Application and quality control in sterilizing services departments. Sydney: Royal North Shore Hospital. Palenik, C. J., King, T. N., Newton, C. W., Miller, C. H., & Koerber, L. G. (1986). A survey of

sterilization practices in selected endodontic offices.Journal of Endodontic,12,206-209.

Perkins, J. J. (1983). Principle and methods of sterilization in health science (2nd ed.). Illinois : Charles C Thomas. Picheasathian, W. (1993). Compliance with universal precautions by nurses at Mabaraj Nakorn Chiangmai Hospital emergency room, Thailand. Unpublished master’s thesis, University of Washington, Seattle. Russell, A. D., Hugo, W. B., & Ayliffe, G. A. J. (Eds.). (1982). Principle and practice of disinfection, preservation, and sterilization. Oxford: Blackwell Scientific. Rutala, W. A., Gergen, M. F., & Weber, D. J. (1993). Evaluation of a rapid readout biological indicator for flash sterilization with three chemical indicators. Infection Control and Hospital Epidemiology, 14, 390-394. Rutala, W. A., Gergen, M. F., & Weber, D. J. (1996). Comparision of rapid readout biological indicator for steam sterilization with four conventional biological indicators and five chemical indicators. Infection Control and Hospital Epidemiology, 17. 423-428. Schmele, J. A. (1996). Quality management in nursing and health care. New York: International Thomson Publishing. Sevitt, S. (1949). Source of two hospital-infected cases of tetanus. Lancet, 2, 1075-1078. Simonsen, K. F., Schachtele, G. J., & Joos, R. W. (1979). An evaluation of sterilization by autoclave in dental offices. Journal of Dental Research, 58(A), 400.

70

Spaulding, E. H. (1968). Chemical disinfection of medical and surgical materials. In C. A., Lawrence & S. S. Block (Eds.), Disinfection, Sterilization, and preservation. Philadelphia : Lea & Febiger. Vesley, D., Nellis, M. A., & Allwood, P. B. (1995). Evaluation of a rapid readout biological indication for 1210C gravity and 1320C vacuum – assisted steam sterilization cycles. Infection Control and Hospital Epidemiology, 16, 281-286. Wenzel, R. P. (Ed.). (1993). Prevention and control of nosocomial infection (2nd ed.). Baltimore: Williams & Wilkins. Wheeler, P. W., Lancaster, D., & Kaiser, A. B. (1989). Bronchopulmonary cross-colonization and infection related mycobacterial contamination of suction valves bronchoscopes. Journal of Infection Disease, 159, 954-958.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ตวอยางแบบประเมนการปฏบตตามขนตอนการทาปราศจากเชอ

แบบสงเกตการปฏบตของบคลากรงานวจย

เรอง การพฒนาตวชวดคณภาพในหนวยงานเครองมอปลอดเชอ

ตอนท 1

1.1 การปฏบตของบคลากรในการรบอปกรณเครองใชปนเปอน

กจกรรม ปฏบต ไมปฏบต

1. มการขนยายอปกรณทใชแลวมายงหนวยจายกลางดวยความระมดระวง โดยใชภาชนะทมฝาปดมดชด

2. มการแยกประเภทอปกรณของอปกรณ และของแหลม

3. มพนทสาหรบอปกรณทปนเปอน

4. มเสนทางการสญจรเปนทางเดยว

ตอนท 2

2.1 การปฏบตกจกรรมของบคลากรของบคลากรในการทาความสะอาดอปกรณ

กจกรรม ปฏบต ไมปฏบต

1. แยกอปกรณเครองใชทจะทาความสะอาด

2. ไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอกอนทาความสะอาดอปกรณเครองใช

3. ไมแชอปกรณเครองใชในนายาทาลายเชอหลงทาความสะอาดอปกรณเครองใช

4. ทาความสะอาดอปกรณเครองใชทนทหรอแชในนายาฟอกลางกอน

5. แชอปกรณเครองใชในนายาฟอกลางโดยถอดขอตอแยกชนสวนออก กรณทถอดได

6. เลอกใชวธหรอวสดขดลางไดเหมาะสม

7. ใชแปรงขดลางตามซอกตามมมของอปกรณเครองใชโดยขดใตน า

8. หลงทาความสะอาดอปกรณเครองใชดวยนายาฟอกลางแลวลางตามดวยนาสะอาดจนอปกรณใชสะอาด

9. ขณะลางอปกรณเครองใช ไมเปดนาประปาแรงจนนากระเดนถกตนเอง บคคลอน หรอเปอนบรเวณทลางอปกรณเครองใช

10. ทาความสะอาดอางอปกรณเมอปฏบตงานเสรจสน

11. ไมเดนขามจากเขตสกปรกไปเขตสะอาด

ภาคผนวก ข

แบบหนงสอใหความยนยอมเขารวมโครงการวจย

หนงสอใหความยนยอมเขารวมในโครงการวจย

วนท ……………….………

ขาพเจา…………….อาย………ป อยบานเลขท…..….ถนน……….หมท……….ตาบล………….เขต/อาเภอ…..……………......จงหวด…………..โทรศพท ขอทาหนงสอนใหไวตอหวหนาโครงการวจยเพอเปนหลกฐานแสดงวา ขอ 1 .ขาพเจา ไดรบทราบโครงการวจยของนายวเศษ เตมใจเรอง การประเมนผลการใชเครองชวดคณภาพการทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอ ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ขอ 2. ขาพเจา ยนยอมเขารวมโครงการวจยน ดวยความสมครใจ โดยมไดมการบงคบขเขญ หลอกลวงแตประการใด และจะใหความรวมมอในการวจยทกประการ ขอ 3. ขาพเจา ไดรบการอธบายจากผวจยเกยวกบวตถประสงคของการวจย วธการวจย ประสทธภาพ ความปลอดภย อาการหรออนตรายทอาจเกดขน รวมทงแนวทางปองกนและแกไข หากเกด อนตราย คาตอบแทนทจะไดรบ คาใชจายทขาพเจาจะตองรบผดชอบจายเอง โดยไดอานขอความ ทมรายละเอยดอยในเอกสารชแจงผเขารวมโครงการวจยโดยตลอด อกทงยงไดรบคาอธบายและ ตอบขอสงสยจากหวหนาโครงการวจยเปนทเรยบรอยแลว และตกลงรบผดชอบตามคารบรองใน ขอ 5 ทกประการ ขอ 4.ขาพเจา ไดรบการรบรองจากผวจยวาจะเกบขอมลสวนตวของขาพเจาเปนความลบ จะเปดเผยเฉพาะผลสรปการวจยเทานน ขอ 5.ขาพเจา ไดรบทราบจากผวจยแลววา หากมอนตรายใด ๆ อนเกดขนจากการวจยดงกลาว ขาพเจา จะไดรบการรกษาพยาบาลจากคณะผวจย โดยไมคดคาใชจายและจะไดรบคาชดเชยรายไดทสญเสยไปในระหวางการรกษาพยาบาลดงกลาว ตลอดจน มสทธไดรบคาทดแทนความพการทอาจเกดขนจากการวจยตามสมควร ขอ 6. ขาพเจา ไดรบทราบแลววาขาพเจามสทธจะบอกเลกการรวมโครงการวจยน และการบอกเลกการรวมโครงการวจย จะไมมผลกระทบตอการดแลรกษาโรคทขาพเจาจะพงไดรบตอไป ขอ 7. หากขาพเจามขอของใจเกยวกบขนตอนของการวจย หรอหากเกดผลขางเคยงทไมพงประสงค จากการวจย สามารถตดตอกบนายวเศษ เตมใจ หนวยเครองมอปลอดเชอ ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯเบอรโทรศพท 037 -395085 ตอ 10005 โทรสาร037-395085 ตอ 10713 ขอ 8. หากขาพเจา ไดรบการปฏบตไมตรงตามทระบไวในเอกสารชแจงผเขารวมการวจย ขาพเจาจะสามารถตดตอกบประธานคณะกรรมการจรยธรรมสาหรบการพจารณาโครงการวจยททา ในมนษยหรอผแทน

ไดท ฝายวจย คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โทรศพท 0-3739-5085-6 ตอ 10513

/ ขาพเจา..... ขาพเจาไดอานและเขาใจขอความตามหนงสอนโดยตลอดแลว เหนวาถกตองตามเจตนาของขาพเจา จงไดลงลายมอชอไวเปนสาคญพรอมกบหวหนาโครงการวจยและตอหนาพยาน ลงชอ …………………………………... ลงชอ …………………………………… (………………………………….....) (……………………………….......) ผยนยอม / ผแทนโดยชอบธรรม ผใหขอมลและขอความยนยอม/หวหนาโครงการวจย ลงชอ ……………………………………พยาน ลงชอ …………………………………พยาน (…………………………………… ) (…………………………………… ) ในกรณทผเขารวมการวจย อานหนงสอไมออก ผทอานขอความทงหมดแทนผเขารวมการวจยคอ............. ........................................................................................................................................................ จงไดลงลายมอชอไวเปนพยาน ลงชอ …………………………………พยาน (…………………………………….) หมายเหต 1. ในกรณผใหความยนยอมมอายไมครบ 18 ปบรบรณ จะตองมผปกครองตามกฎหมายเปนผใหความ ยนยอมดวย หรอ ผปวยทไมสามารถแสดงความยนยอมไดดวยตนเอง จะตองมผมอานาจทาการแทน เปนผใหความยนยอม 2. กรณผยนยอมตนใหทาวจย ไมสามารถอานหนงสอได ใหผวจยอานขอความในหนงสอใหความ ยนยอมนใหแกผยนยอมตนใหทาวจยฟงจนเขาใจแลว และใหผยนยอมตนใหทาวจยลงนาม หรอ พมพลายนวหวแมมอรบทราบ ในการใหความยนยอมดงกลาวดวย

ภาคผนวก ค หนงสอการพทกษสทธการเขารวมวจย

การพทกษสทธของผปวยทเขารวมวจย

ในการพทกษสทธของผปวย ทเขารวมวจยครงน ผวจยไดแนะนาตนเอง หวขอในการวจย วน เดอน

ป และรปแบบของการวจยใหผปวยทราบดงน ขาพเจานายวเศษ เตมใจ หวหนางานเครองมอปลอดเชอและซกฟอก มความสนใจทจะศกษาถงการประเมนผลการใชเครองชวดคณภาพการทาปราศจากเชอในหนวยเครองมอปลอดเชอ ศนยการแพทยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ซงคาดวามประโยชนตอการดแลรกษาพยาบาลและการพฒนาระบบการใหบรการทมคณภาพ การตดสนใจเขารวมวจยครงนเปนสทธของทาน และไมมผลตอการรกษาพยาบาลใดๆทงสน ขอมลทไดจะปกปดเปนความลบ หากทานตดสนใจเขารวมในการศกษาครงน ดฉนขอความรวมมอจากทานในการตอบแบบประเมนและแบบสอบถาม หากทานไมตองการเขารวมในการวจยครงนทานสามารถบอกเลกการเปนกลมตวอยางไดตลอดเวลาททานตองการ

ผดาเนนการวจย หวงวาจะไดรบความอนเคราะหจากทาน ซงจะทาใหงานวจยนสาเรจลลวงโดยด และขอขอบคณมา ณ โอกาสน ลงชอ............................................. ลงชอ........................................... ผเขารวมวจย (นายวเศษ เตมใจ) วนท.......เดอน................ป............ ผวจย