ผลของการใช้โปรแกรมกิจกรรมนันทนาการที่มีต่อความฉลาดทาง...

ผลของการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม

ปรญญานพนธ

ของ

เกรยงไกร ยามวง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการนนทนาการ

พฤษภาคม 2554




ของ





ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ


ชนมธยมศกษาปท4 จงหวดชยภม

บทคดยอ

ของ





เกรยงไกร ยามวง. (2554). ผลของการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทาง

อารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม. ปรญญานพนธ วท.ม. (การจดการ

นนทนาการ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการ

ควบคม : อาจารย ดร.วนดา เจยระนย, อาจารย ดร.อศวน มณอนทร.

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง มวตถประสงคเพอศกษาผลของการใช โปรแกรม

กจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม

ปการศกษา 2552 จานวน 30 คน จากการใชแบบวดความฉลาดทางอารมณ ทาการคดเลอก

แบบ Matching โดยใชแผนการทดลองแบบ control group design pretest posttest design

เครองมอทใชในการเกบขอมลเปนแบบวดความฉลาดทางอารมณของกรมสขภาพจต กระทรวง

สาธารณสข ทาการวเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานเพอเปรยบเทยบ

ความแตกตางของคะแนนภายในกล มเดยวกนโดยใชสถตt-test dependentและเปรยบเทยบ

ความแตกตางระหวางกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชสถต t-test independent

ผลการวจยพบวา

1. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมควบคมภายหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

มความฉลาดทางอารมณโดยรวมไมสงกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

เมอพจารณารายดาน พบดงน ดานการควบคมตนเองและดานความภมใจตนเองสงกวากอนเขารวม

กจกรรมนนทนาการโดยอสระ สวนดานความเหนใจผอน ดานความรบผดชอบ ดานการมแรงจงใจ

ดานการตดสนใจแกปญหา ดานความมสมพนธภาพ ดานพอใจในชวตและดานความสงบสขทางใจ

ไมสงขน

2. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมทดลองภายหลงเขารวมโปรกจกรรมนนทนาการ

มความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากอนเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ เมอพจารณา

เปนรายดานพบวา ดานการควบคมตนเอง ดานความรบผดชอบ ดานความสมพนธภาพและ

ดานความภมใจตนเองสงขน สวนดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจ ดานการตดสนใจ

แกปญหา ดานความพอใจในชวตและดานความสงบสขทางใจ ไมสงขน

3. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมทดลองภายหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการ

ตามโปรแกรมมความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากลมควบคมทเขารวมกจกรรมนนทนาการ

โดยอสระและเมอพจารณารายดานพบวา ดานความรบผดชอบ ดานการตดสนใจแกปญหาและ

ดานความพอใจในชวตกลมทดลองสงกวากลมควบคม

THE EFFECT OF RECREATIONNAL ACTIVITIES PROGRAM TOWARDS

THE DEVELOPMENT ON EMOTIONAL INTELLIGENCE OF STUDENTS

IN MATAYOM SUKSA 4 AT, CHAIYAPHUM PROVINCE

AN ABSTRACT

BY

KIANGKAI YAMUANG

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Science degree in Recreation Management

at Srinakharinwirot University

May 2011

Kiangkai Yamuang. (2011). The Effect of Recreational Activities Program Towards The

Development on Emotional Intelligence of students in Matayomsuksa 4 Chaiyaphum

Province. Master thesis, M.Sc. (Recreation Management). Bangkok: Graduate

school, Srinakharinwirot University. Advisor committee: Dr. Winida Jiaranai ,

Dr. Asawin Maneein

The purpose of this experimental research was to study the effects of recreation

activities program toward the development on emotional intelligence of students in

Matayomsuksa 4 at Chaiyaphum Province. The samples were 30 students. The pretest

emotional intelligence questionnaires for rank emotional intelligence score 1-30 to alternate

score to pick and choose experimental group and experimental group control. The pretest –

posttest control group design was used. The data at emotional intelligence questionnaire

was analyzed by the mean, standard deviation. t-test dependent and t-test independent.

The results were as follows:

1. The control group of students in Matayomsuksa 4 had improved the arithmetic

means on emotional intelligence that there was no higher than before pretest. In the control

group were found significantly difference at .05 levels in 2 areas respectively: self-control,

proudness but sympathy, responsibility, motivation, decision and problem solving, relation,

pleasure and peacefulness had no difference.

2. The experimental group of students in Matayomsuksa 4 had improved the

arithmetic means on emotional intelligence that there was higher than before pretest. In the

experimental group were found significantly difference at .05 levels in 4 areas respectively:

self-control, responsibility, relation, proudness but sympathy, motivation, decision and

problem solving, pleasure and peacefulness had no difference.

3. the experimental group of student in Matayomsuksa 4 had improved the

arithmetic means on emotional intelligence that there was higher than the control group In

experimental group found significantly difference at .05 levels in 2 areas respectively:

responsibility decision and problem solving, and pleasure


เรอง



ของ


ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการนนทนาการ

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

................................................................... คณบดบณฑตวทยาลย

(รองศาสตราจารย ดร.สมชาย สนตวฒนกล)

วนท……..เดอน …………………. พ.ศ. 2553

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา

……………………………………….. ประธาน ………………………………... ประธาน

(อาจารย ดร.วนดา เจยระนย) (รองศาสตราจารยเทเวศร พรยะพฤนท)

……………………………………….. กรรมการ ………………………………..กรรมการ

(อาจารย ดร.อศวน มณอนทร) (อาจารย ดร.วนดา เจยระนย)

………………………………..กรรมการ

(อาจารย ดร.อศวน มณอนทร)

………………………………..กรรมการ

(รองศาสตราจารยสภารตน วรทอง)

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด ดวยความชวยเหลอจากบคคลหลายฝาย

แตบคคลทมความสาคญอยางยงตอความสาเรจในปรญญานพนธนกคอ อาจารย ดร.วนดา เจยระนย

ประธานควบคมปรญญานพนธ และอาจารย ดร.อศวน มณอนทร กรรมการควบคมปรญญานพนธ

ทเสยสละเวลาอนมคาคอยใหคาแนะนาทมประโยชน รวมทงยงอดทนตอความไมมวนยทางดาน

เวลาของผวจย แตกยงคงเชอมนและคอยใหกาลงใจผวจยเสมอมาวาจะสามารถทางานนไดสาเรจ

ผวจยจงขอกราบขอบพระคณอยางสงมา ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารยเทเวศร พรยะพฤนท และรองศาสตราจารยสภารตน

วรทอง ซงเปนกรรมการแตงตงเพมเตมในการสอบปรญญานพนธ และใหขอเสนอแนะในการ

ปรบปรงปรญญานพนธสาเรจลลวงไดดวยด อนเปนประโยชนตอผวจยอยางยง

ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย สมควร โพธทอง ผชวยศาสตราจารยกนกวด

พงโพธทอง ผชวยศาสตราจารยชยโรจน สายพนธ ทกรณาเปนผเชยวชาญตรวจเครองมอวดของ

ปรญญานพนธน และใหคาแนะนาทมคณคาอยางยง

ขอกราบขอบพระคณ คณาจารยภาควชาสนทนาการ ทไดประสทธประสาทวชาความร

ตลอดจนใหคาแนะนาตางๆ อนเปนประโยชนอยางยงในการนาไปประยกต และบคลากรของบณฑต

วทยาลยทกๆ ทาน ทใหความชวยเหลอในการดาเนนงานวจยสาเรจลลวง ขอกราบขอบพระคณ อาจารยอทธนนท สนทด ทมสวนในการสงเสรมและคอยแนะนาไมวา

จะเปนแนวทางในการใชชวต และทสาคญทสดแนวคดและกจกรรมทบางสวนไดนาจากทาน

มาประยกตใช จนทาใหงานวจยชนนเสรจสมบรณ

ขอกราบขอบพระคณคณาจารยและนองๆมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนทามะไฟหวานทกทาน

ทระหวางการวจ ยไดสละเวลาอนมคาย งของทานมารวมในงานวจย ตลอดทงชวยเหลอและ

ใหกาลงใจดวยดเสมอมา

สดทายนตองขอขอบพระคณ คณพอสมใจ ยามวง คณแมหนพร ยามวง ทคอยใหกาลงใจ

และทมหยาดเหงอแรงงานของทานเพอความกาวหนาของผวจย


สารบญ

บทท หนา

1 บทนา 1

ภมหลง 1

ความมงหมายของการวจย 3

ความสาคญของการวจย 4

ขอบเขตของการวจย 4

นยามศพทเฉพาะ 4

กรอบแนวคดในการวจย 6

สมมตฐานการวจย 6

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 7

แนวคดและทฤษฎเกยวกบนนทนาการ 8

ความหมายของนนทนาการ 8

ความมงหมายของนนทนาการ 9

ประโยชนและคณคาของนนทนาการ 10

ความสาคญของนนทนาการ 12

ประเภทของกจกรรมนนทนาการ 14

นนทนาการในโรงเรยน 26

การจดนนทนาการในโรงเรยน 26

วตถประสงคของการจดนนทนาการในโรงเรยน 29

คณคาและประโยชนของการจดนนทนาการในโรงเรยน 29

ความตองการดานจตวทยาของนกเรยน 30

การจดนนทนาการสาหรบนกเรยน 32

แนวคดและทฤษฎเกยวกบความฉลาดทางอารมณ 33

ความหมายของความฉลาดทางอารมณ 34

ความสาคญของความฉลาดทางอารมณ 35

องคประกอบของความฉลาดทางอารมณ 36

คณลกษณะของคนทมความฉลาดทางอารมณ 38

การประเมนความฉลาดทางอารมณ 39

การพฒนาความฉลาดทางอารมณ 41

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

2 (ตอ)

การสรางโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ 46

วตถประสงคของโปรแกรม 46

องคประกอบของการสรางโปรแกรม 47

ลาดบข นตอนการเขยนโปรแกรม 48

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณ 49

งานวจยทเกยวของ 54

งานวจยในตางประเทศ 54

งานวจยภายในประเทศ 56

3 วธดาเนนการวจย 59 การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 59 การสรางเครองมอทใชในการวจย 59

การเกบรวบรวมขอมล 63

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล 63

4 ผลวเคราะหขอมล 67

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล 67

ผลการวเคราะหขอมล 67

5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 75

ความมงหมาย 76

วธดาเนนการวจย 76

ผลการวจย 77

อภปรายผลการวจย 77

ขอเสนอแนะทวไป 81

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงท วไป 81

บรรณานกรม 82

ภาคผนวก 88

ภาคผนวก ก แบบสอบถามทใชในการวจย 89

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

ภาคผนวก ข โปรแกรมกจกรรมนนทนาการ 96

ภาคผนวก ค รายนามผเชยวชาญตรวจสอบแบบสอบถาม 163

ประวตยอผวจย 166

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 คะแนนเฉลยระดบความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท4

กลมควบคมกอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ……………. 68


กลมควบคมหลงการเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ……… 69


กลมทดลองกอนการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ............. 70


กลมทดลองหลง การเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ............. 71

5 เปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยน

กลมควบคมกอนและหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ........ 72

6 เปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนกลมทดลอง

กอนและหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการ.......................................... 73

7 เปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนกลมทดลอง

และกลมควบคมกอนหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรม

และเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระโดยอสระ............................ 74

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1. กรอบแนวความคดในการวจย............................................................. 6

2. แสดงความสอดคลองระหวางเปาหมายของความฉลาดทางอารมณกบ

เปาหมายของกจกรรมนนทนาการ......................................................... 52

บทท1 บทนา

ภมหลง

ปจจบนการพฒนาทรพยากรมนษยมความสาคญมากตอประเทศชาต เพราะไมวาการเปลยนแปลงใดๆ ยอมตองเกยวของกบตวบคคลทงสน จงอาจกลาวไดวา ตวชวดความสาเรจอยางยงยนของประเทศขนอยกบ "คณภาพของคน" ในประเทศการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาประชากรของประเทศตองเปนบคคลทมคณภาพ มความร ความสามารถ ดงนน จงมความจาเปนตองพฒนาการศกษาอนเปนพนฐานสาคญของการพฒนาทรพยากรมนษย เพอการกาวไปสการพฒนาสงคม สงแวดลอม เศรษฐกจ การเมอง ฯลฯ การพฒนาประเทศในปจจบนเนนการพฒนาคนโดยเฉพาะในเรองการใหการศกษา ซงมความสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 มาตรา 6 ทจดการศกษาเพอพฒนาใหคนไทยเปนมนษยทมความสมบรณ ทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม สตปญญา มความรคคณธรรมและสามารถอยรวมกบผอนไดอยางดและมความสข (สานกงานปฏรปการศกษา. 2542: 4)

การทบคคลจะประสบความสาเรจไดนน ไมไดขนอยกบสตปญญาเพยงอยางเดยว บคคลทจะประสบความสาเรจในชวต มความกาวหนาและมความสขทงในชวตการงาน การศกษาและการอยรวมกบผอน ลวนมองคประกอบของความฉลาดทางอารมณเปนองคประกอบทสาคญอยางเดนชด ถงแมวาความฉลาดทางอารมณจะพฒนาไดตลอดชวต แตถาหากบคคลไดรบการพฒนาตงแตระยะแรกเรมของชวต ผเรยนจะมพนฐานทมนคงและมความพรอมทจะพฒนาอารมณทสมวยในเวลาตอมา อยางมประสทธภาพ (กรมสขภาพจต. 2545: ก) ดงนน การศกษาจงเปนกลไกและกระบวนการสาคญในการอบรมกลอมเกลาใหบคลากรของชาต มความร ความสามารถ ความฉลาด เปนคนด คนเกง มรางกายแขงแรงพรอมทจะเปนรากฐานของชวตใหกาวไปอยในสงคมของโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวไดอยางมประสทธภาพ (กรมวชาการ. 2543: 3)

กจกรรมนนทนาการเปนกระบวนการทกอใหเกดความสข ความสนกสนานเพลดเพลนและผอนคลายความเครยด ผลของนนทนาการจะกอใหเกดการพฒนาอารมณสข สรางประสบการณใหม สงเสรมการมสวนรวมและการแสดงออก อกทงเปนการสงเสรมคณภาพชวตเมอพจารณาจดมงหมายของการพฒนาความฉลาดทางอารมณกคอ การพฒนาองคประกอบความฉลาด ทางอารมณทางดานการตระหนกรตนเอง การบรหารจดการกบอารมณตนเองการสรางแรงจงใจใหตนเอง การเขาใจอารมณผอนและการมสมพนธภาพทดกบบคคลอน กระบวนการพฒนาดงกลาวนาไปสแนวทางในการดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสขซงเมอพจารณาแลวจะเหนถงความสอดคลองกนระหวางกจกรรมนนทนาการกบการพฒนาความฉลาดทางอารมณ ดงท สมบต กาญจนกจ (2544: 30) ไดกลาวไววา กจกรรมนนทนาการสงเสรมคณภาพชวต กระบวนการนนทนาการ ชวยสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของบคคลและสงคม กจกรรมนนทนาการชวยพฒนาอารมณ

2

ความสข ความสามารถของบคคล สขภาพและสมรรถภาพ สงเสรมสขภาพจต ความสมดลของกายและจตและความสมดลในการแบงเวลาทางาน นนทนาการชวยใหลดความเครยดและความวตกกงวล สงเสรมการมสวนรวมกบกลมสงคม สงเสรมการแสดงออก เพมพนประสบการณ สงเหลานชวยพฒนาคณภาพชวตของสงคม ทกระดบวย ทกเพศ นอกจากน นนทนาการยงพฒนาคณภาพชวตในกลมประชากรทกกลม ไมวาจะเปนชมชนยากจนแออด ชมชนมงม ประชากรพเศษ คนพการ หรอกลมดอยโอกาสกตาม

สภาพปญหาทเดกไมสามารถควบคมอารมณของตนได ขาดความตระหนกในการรและเขาใจผอน ขาดทกษะในการเอาใจเขามาใสใจเรา ขาดทกษะในการสอสารกบผอน ซงลกษณะตางๆ เหลาน คอ ความฉลาดทางอารมณและทกษะทางสงคมและจากการศกษาของกบส (ผองพรรณ เกดพทกษ. 2545: 14 - 15; อางองจาก Gibbs. 1995) พบวา สตปญญา (Intelligence quotient: IQ) และความฉลาดทางอารมณ (Emotional quotient: EQ) มความสมพนธกน อาจกลาวไดวารากฐานของความคด สตปญญาของบคคลเปนผลมาจากสภาพอารมณ จตใจ ตลอดทงสภาพความสมบรณทางสขภาพ นอกจากน ฉนทนา ภาคบงกช (2545: 159); อาร พนมณ. (2545: 431) และอจฉรา สขารมณ. (2547: 13) กลาววา การพฒนาความฉลาดทางอารมณเปนการพฒนามตดานคณภาพชวตทแทจรง ซงเปนทยอมรบกนวา บคคลทมความฉลาดทางอารมณสามารถอยในยคปจจบนไดอยางด มความสขและมนคง รเทาทนโลกโดยอยบนพนฐานของจตใจและปญญา สวนผทมสตปญญาจะแกปญหาไดโดยไมขาดสต ควบคมอารมณไดด มแรงจงใจ มความอดทนไมยอทอ ตอความยากลาบาก มมนษยสมพนธทดกบผอน มทกษะทางสงคมดดงงานวจยของเทอดศกด เดชคง (2542: 59 - 61) ไดศกษาเกยวกบความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โดยแยกเปนเดกหองเกง และหองธรรมดา จานวน 200 คน ผลการศกษาพบวา นกเรยนหองเกง มความฉลาดทางอารมณโดยเฉลยตากวานกเรยนหองธรรมดา เชนเดยวกบศกษาวจยของวลลภ ปยมโนธรรม (2541: 1) ทพบวาคนทเรยนสงมงเรยนเพยงอยางเดยว ไมคบเพอนและไมชอบเขาสงคมจงกลายเปนคนทมนสยเหนแกตว ชอบดถกผอน มนสยเยอหยง ชอบคดมาก วตกกงวลงาย กลว ยาคดยาทา ขาดความเชอมนในตนเอง โดยเฉพาะเวลาทางานรวมกบผอนหรอเขาสงคม จนกระทงเกดปญหาทางจต หรอมพฤตกรรมเบยงเบน

โรงเรยนจดไดวาเปนแหลงบรการทางวชาการแกเดกและเยาวชนทสาคญแหงหนง นอกจากจะใหความรทางวชาการแกนกเรยนแลว ทางโรงเรยนควรดาเนนการจดกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาจตใจนกเรยนใหมคณธรรมและจรยธรรม สามารถปรบตวใหเขากบสงคมไดเปนอยางด กจกรรมนนทนาการทควรจดในโรงเรยนควรเปนกจกรรมทางกฬาประเภทตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการของนกเรยน (ชชพ เยาวพฒน 2543: 48 – 49) สาหรบนกเรยนในระดบมธยมศกษา เปนกลมทมวยในชวงอายระหวาง13-18 ป เปนกลมนกเรยนทควรใหความใสใจในเรองการพฒนาความฉลาดทางอารมณเปนอยางมาก ซงในมตทางจตวทยา วยรนนบเปนวยทอยในสภาวะหวเลยวหวตอแหงชวตทจะตองมการปรบตวในทกๆ ดาน อนเปนผลจากการเปลยนแปลงสรระและพฤตกรรมแบบเดกไปเปนผใหญ ซงสงคมแตละแหงจะเปนตวกาหนดแบบฉบบ

3

แหงพฤตกรรมเหลานน นอกจากน ในลาดบของพฒนาการทางอารมณของวยรนยงกอปรดวยลกษณะทางอารมณทเปลยนแปลงงาย สบสน ออนไหว ไมสามารถควบคมอารมณไดมากนกและพฒนาการทางสงคมทมลกษณะ การยดตดกบสงคมกลมเพอนเปนสาคญ (ศรเรอน แกวกงวาล.2540 : 336) วยหวเลยวหวตอเปนระยะทตองปรบตวใหเขากบสงใหมๆ ทเกดขน ทงรางกาย จตใจและสงคม จากการศกษาความตองการของวยรนพอสรปไดวา วยรนตองการความรกความเพลดเพลนและความเปนอสระ การยกยอง การมชอเสยง การมมอดมคตสง มความสนใจเรองเพศ ตองการรวมกลม ตองการการยอมรบจากผใหญ ตองการมอนาคตและความสาเรจ (สพตรา สภาพ. 2541: 18)

จากประสบการณการทากจกรรมนนทนาการของผวจยและการทตวผวจยเคยศกษาอยทโรงเรยนทามะไฟหวานวทยาคม จงหวดชยภมและไดมโอกาสไดเผยแพรความรดวยการสอนและชวยโรงเรยนทากจกรรมอยเปนประจา เมอไดการสอบถามคณาจารยโรงเรยนทามะไฟหวานวทยาคมจานวน 20 คน พบวานกเรยนประสบปญหา ดานความภมใจในชวต ความรบผดชอบ การเหนคณคาในตนเอง การควบคมอารมณ อกทง ความมมานะในการไปสความสาเรจและการรจกสรางแรงจงใจใหกบตวเอง ซงปญหาเหลานลวนแตเปนองคประกอบทางดานความฉลาดทางอารมณและเมอผวจยไดพจารณาถงประโยชนและความสาคญของกจกรรมนนทนาการดงกลาวขางตนพบวา กจกรรมนนทนาการสามารถพฒนาอารมณ สงคมและสตปญญา ดงนน ผว จยจงมแนวความคดทจะใชกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม ผลของงานวจยผเกยวของและผสนใจสามารถนาไปใชเปนแนวทางเปนแนวทางในการจดกจกรรมนนทนาการและการพฒนาความฉลาดทางอารมณตอไป ความมงหมายของการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดกาหนดความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาและเปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมทเปนกลมควบคมกอนและหลงการทากจกรรมนนทนาการ โดยอสระ

2. เพอศกษาและเปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมทเปนกลมทดลองกอนและหลงการเขารวมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรมทสรางขน

3. เพอเปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม ระหวางกลมทดลองทเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการกบกลมควบคมททากจกรรมนนทนาการโดยอสระ

4

ความสาคญของการวจย ในการศกษาวจยครงน ทาใหทราบผลของการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอ

ความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม เพอผทเกยวของ หนวยงาน หรอองคกรทรบผดชอบในการบรหารการจดกจกรรมนนทนาการของภาครฐและเอกชนทเกยวของกบการพฒนาเดกและเยาวชนสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมนนทนาการของนกเรยน นอกจากน ยงเปนแนวทางในการคนควาดานกจกรรมนนทนาการและความฉลาดทางอารมณตอไป ขอบเขตของการวจย

ประชากร และกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนทามะไฟหวาน

วทยาคม จงหวดชยภม ปการศกษา 2552 จานวน 45 คน การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 4 โรงเรยนทามะไฟหวาน

วทยาคม จงหวดชยภม ปการศกษา 2552 จานวน 30 คน จากการใชแบบวดความฉลาดทางอารมณ ทาการคดเลอกแบบ Matching โดยมขนตอนการคดเลอกดงน

1.ผวจยนาแบบวดความฉลาดทางอารมณไปทดสอบกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 เพอจดแบงเปนสองกลมไดแก กลมทดลองและกลมควบคม

2.นาคะแนนมาจดเรยงลาดบและคดเลอกนกเรยนทมคะแนนนอยไปหามากทสดแลวจดกลมแบบสลบคะแนน เพอแบงเปนกลมควบคมและกลมทดลองจานวนกลมละ15 คน

ตวแปรทศกษา ตวแปรอสระ ไดแก โปรแกรมการจดกจกรรมนนทนาการ ตวแปรตาม ไดแก ความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 4 จงหวด

ชยภม นยามศพทเฉพาะ 1. กจกรรมนนทนาการ หมายถง กจกรรมทปฏบตดวยความสมครใจโดยมวตถประสงค

เพอใหผเขารวมกจกรรมเกดความพงพอใจ ไดรบความสนกสนานและชวยพฒนาดานจตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา

2. โปรแกรมกจกรรมนนทนาการ หมายถง แผนการดาเนนงานจดกจกรรมนนทนาการโดยมการระบ จดมงหมาย ขนตอน วธดาเนนการ วสดอปกรณทใชในการจดกจกรรมนนทนาการ งานวจยน หมายถงโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ 4 ประเภท ไดแก ประเภทวรรณกรรม ประเภท

5

เกมกฬา ประเภทศลปหตถกรรมและประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ โดยใชกจกรรมเพอพฒนาเชาวอารมณเปนเวลาสปดาหละ 2 วน วนละ 1 ชวโมงครง เปนเวลา 8 สปดาห

2.1 ประเภทวรรณกรรม หมายถง การสงเสรมใหบคคลพฒนาทกษะความรทางดานการใชภาษาการอาน การเขยนและการพด กอใหเกดการสรางความคด ความสนกสนานจากการอาน เชน นวนยาย การตน เกดการสรางจนตนาการ มทกษะในการใชภาษา เกดความคดสรางสรรค สรางบคลกภาพทดตอตนเองในดานการใชภาษา

2.2 ประเภทเกมกฬา หมายถง กจกรรมทใชความสมพนธระหวางสตปญญาการเคลอนไหว ความทนทานของรางกายในการประกอบกจกรรม บางกจกรรมมการใชอปกรณตางๆ เชน ลกบอล ไมตหรออปกรณอนทใชประกอบในการเลน กจกรรมประเภทนมกใชสถานทในการเลน เชน สนามหญา ลานกวาง โรงยมเนเซยม ในการเลนมกตกาการแขงขนเฉพาะชนดกฬา

2.3 ประเภทศลปหตถกรรม หมายถง การประดษฐตางๆดวยมอหรองานศลปะตางๆ ททาขนดวยมอ เปนกจกรรมทสงเสรมทกษะความสามารถในการใชมอสราง งานฝมอ เชน การเยบปกถกรอย การวาดภาพ การปน การแกะสลก งานประดฐอปกรณตางๆ เปนตน

2.4 ประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ หมายถง กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธททาใหเกดความมมนษยสมพนธ เปนกจกรรมทใหคณคาการเรยนร การทางานรวมกนในสงคม มมนษยสมพนธ ทาใหบคคลมความรสกวาตนเองมคณคาและเปนสวนหนงของสงคม เปนการพฒนาสงคมและทรพยากรของสงคม เชน การอภปราย เกมเพอการรจกกน เกมสรางความสมพนธ เกมการทางานเปนทม เปนตน

3. ความฉลาดทางอารมณ หมายถง ความสามารถของนกเรยน ในการรบร เขาใจอารมณ ความรสกของผอน สามารถควบคม และจดการอารมณของตนเองและผอน สามารถปรบตวหรอควบคมอารมณของตนเองไดอยางมประสทธภาพ สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ มมนษยสมพนธด รจกมองโลกในแงด สามารถปรบตวกบปญหาตลอดจนความเครยดตางๆไดด การวจยครงนผวจยไดนาแนวคดของโกลเเมน (Goleman. D.1999: 98-102) มาปรบใช 9 ดานไดแก

3.1 ดานการควบคมตนเอง 3.2 ดานความเหนใจผอน 3.3 ดานความรบผดชอบ 3.4 ดานการมแรงจงใจ 3.5 ดานการตดสนใจและแกปญหา 3.6 ดานความมสมพนธภาพ 3.7 ดานความภมใจตนเอง 3.8 ดานความพอใจชวต 3.9 ดานความสงบสขทางใจ

6

4.นกเรยนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม หมายถง เดกนกเรยนทกาลงศกษาอยใน ชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม ปการศกษา 2552 การวจยในครงน ผวจยกาหนดกลมตวอยางจากโรงเรยนทามะไฟหวานวทยาคม อาเภอแกงครอ จงหวดชยภม กรอบแนวความคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย สมมตฐานในงานวจย

1. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมควบคมภายหลงจากการเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระมความฉลาดทางอารมณสงขนกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

2. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมทดลองภายหลงจากการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการมความฉลาดทางอารมณสงขนกวากอนเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

3. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมทดลองภายหลงจากเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการมความฉลาดทางอารมณสงกวากลมควบคมภายหลงจากเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

การพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 4 จงหวดชยภม

- ดานการควบคมตนเอง - ดานความเหนใจผอน - ดานความรบผดชอบ - ดานการมแรงจงใจ - ดานการตดสนใจและแกปญหา - ดานความมสมพนธภาพ - ดานความภมใจตนเอง - ดานความพอใจชวต - ดานความสงบสขทางใจ

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

- ประเภทวรรณกรรม

- ประเภทเกมกฬา

- ประเภทศลปหตถกรรม

- ประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยเรอง ผลการจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอการพฒนาความฉลาดทาง

อารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนทามะไฟหวานวทยาคมจงหวดชยภม ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอสนบสนนการวจยครงน โดยเสนอตามหวขอตอไปน

1.แนวคดและทฤษฎเกยวกบนนทนาการ 1.1 ความหมายของนนทนาการ

1.2 ความมงหมายของนนทนาการ 1.3 ประโยชนและคณคาของนนทนาการ 1.4 ความสาคญของนนทนาการ 1.5 ประเภทของกจกรรมนนทนาการ 2. นนทนาการในโรงเรยน 2.1 การจดนนทนาการในโรงเรยน 2.2 วตถประสงคของการจดนนทนาการในโรงเรยน 2.3 คณคาและประโยชนของการจดนนทนาการในโรงเรยน 2.4 ความตองการดานจตวทยาของนกเรยน 2.5 การจดนนทนาการสาหรบนกเรยน

3. แนวคดและทฤษฎเกยวกบความฉลาดทางอารมณ 3.1 ความหมายของความฉลาดทางอารมณ 3.2 ความสาคญของความฉลาดทางอารมณ 3.3 องคประกอบของความฉลาดทางอารมณ 3.4 คณลกษณะของคนทมความฉลาดทางอารมณ

3.5 การประเมนความฉลาดทางอารมณ 3.6 การพฒนาความฉลาดทางอารมณ

4. การสรางโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ 4.1 วตถประสงคของโปรแกรม 4.2 องคประกอบของการสรางโปรแกรม

4.3 ลาดบขนตอนการเขยนโปรแกรม 4.4 โปรแกรมกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณ

5. งานวจยทเกยวของ 4.1 งานวจยภายในตางประเทศ 4.2 งานวจยในประเทศ

8

แนวคดและทฤษฎนนทนาการเกยวกบนนทนาการ ความหมายของนนทนาการ ความหมายของนนทนาการ (Recreation) คาวานนทนาการ มผเชยวชาญทางนนทนาการ

หลายทานไดใหขอคดเหนความหมายของนนทนาการไว ตางๆ กนดงน สรเชษฐ เชษฐมาส (2526: 4) ไดใหความหมายของนนทนาการวา ตองเปนกจกรรมทกอ

ผลดใหกบรางกาย จตใจ หรออารมณตอผเขารวมโครงการ กจกรรมททาในเวลาวางและดวยความสมครใจของผกระทาเอง กจกรรมนนตองเปนกจกรรมทพงประสงค ไมไปในทางอบายมข จรนทร ธานรตน (2528: 14) ไดใหความหมายของนนทนาการไววา หมายถง กจกรรมทกระทาในเวลาวาง โดยใชความสมครใจเปนหลก ไมมการบงคบ และไดรบความพงพอใจและ ความเพลดเพลนจากกจกรรมนนเปนหลกสาคญ

กมลา ชนพงศ (2532: 1) กลาววา นนทนาการ หมายถง กจกรรมทกระทาในเวลาวาง โดยความสมครใจเปนหลก ไมมการบงคบ และไดรบความพงพอใจ เพลดเพลนใจจากกจกรรมนนๆ และกจกรรมทจะกระทาตองเปนทพงประสงคของสงคม ไมเปนไปในทางอบายมข

พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน(2538: 435) ใหความหมายของคาวานนทนาการวา หมายถงกจกรรมททาตามความสมครใจในยามวาง เพอความสนกสนานเพลดเพลน และผอนคลายความตงเครยด การสาราญใจ

สมบต กาญจนกจ (2544: 14-17) ใหความหมายของนนทนาการไว 4 ความหมายดงน 1. นนทนาการ หมายถง การทาใหสดชน หรอการสรางพลงขนมาใหม 2. นนทนาการ หมายถง กจกรรมซงมรปแบบหลากหลาย 3. นนทนาการ หมายถง กระบวนการพฒนาประสบการณหรอพฒนาคณภาพชวต

ของบคคลหรอสงคม 4. นนทนาการ หมายถง สวสดการสงคม ซงรฐมหนาทจดบรการใหกบชมชนเพอ

สรางบรรยากาศของเมองใหนาอย เมอพจารณาตามความหมายของนนทนาการ 4 ประการดงกลาว นนทนาการประกอบดวย

กจกรรมทกระทาในเวลาวาง ทาดวยความสมครใจ เพอใหเกดความพงพอใจ ความสข อนม สวนชวยพฒนาคณภาพชวต รฐตองมหนาทจดนนทนาการใหกบประชาชน เชน สวนสาธารณะ สนามกฬา สนามเดกเลน สวนสขภาพ ศนยฝกงานฝมอ ศนยศลปหตถกรรม ฯลฯ เพอใหประชาชนไดทากจกรรมอนมสวนชวยในการพฒนาคณภาพชวต

คาวา นนทนาการ มาจากศพทคาวา Recreation ซงมาจากคากรยา คอ ครเอท (to create) ซงหมายถง การสราง หรอทาใหเกดขน คาวา ร (re) เปนอปสรรคเตมหนาคากรยาแสดงถงคาใหม หรอเพมเตมอก ดงนน เมอเปนคาวา “ Re-create”หมายถง การสรางใหมหรอทาใหขนใหม สรางใหมขนใหม นนทนาการ หมายถงประสบการณแหงความสข ความเพลดเพลน ซงเปนสงจาเปนสาหรบคนเรา ทเลอกประกอบในเวลาวางจากกจกรรม เชน การวางจากงานประจา เวลานอนหรอ

9

เวลาทประกอบกจวตรประจาวนตามความสนใจ ตามความพอใจ ไมหวงผลตอบแทนจากกจกรรม และควรเปนกจกรรมทกอใหเกดการพฒนาทางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา เชนการเลนกฬา การเลนดนตร การไปงานเลยงสงสรรค การทองเทยว ฯลฯ (ประพนธศร สเสารจ. 2541: 2-3)

จากความหมายของนนทนาการดงทบคคลตางๆกลาวมาแลว พอสรปไดวา นนทนาการ เปนกจกรรมทกระทาในเวลาวาง บคคลกระทาดวยความสมครใจและไมผดวฒนธรรมประเพณและกฎหมาย เมอกระทาแลวกอใหเกดความสขทางใจ พฒนารางกาย จตใจ อารมณทาใหเปนคนทสมบรณ

ความมงหมายของนนทนาการ เอนก หงษทองคา (2542: 3) ไดสรปจดมงหมายของนนทนาการไวดงน

1. เพอพฒนาอารมณ 2. เพอเสรมสรางประสบการณใหม 3. เพอเพมพนประสบการณ 4. เพอสงเสรมการมสวนรวม 5. เพอสงเสรมการแสดงออก 6. เพอสงเสรมคณภาพชวต 7. เพอสงเสรมความเปนมนษยชาต 8. เพอสงเสรมความเปนพลเมองด สมเกยรต เนตรประเสรฐ (2543: 33-35) เสนอวาความมงหมายของนนทนาการประกอบดวย 1. เพอความพงพอใจในความตองการขนพนฐานของมนษย มนษยมความตองการตามธรรมชาตจากปจจยสไดแก อาหาร เครองนงหม ทอยอาศยและยารกษาโรค ซงถอวาเปนปจจยพนฐานและเพอการดารงชวตใหมความสข มนษยจงไดขวนขวายหากจกรรมตาง ๆ เพมเตม กจกรรมนนทนาการเปนกจกรรมหนงทสรางความพงพอใจใหกบมนษย 2. เพอสงเสรมสขภาพทงรางกายและจตใจ นนทนาการเปนกจกรรมทมการกระทาไมอยนงเฉย เปนกจกรรมทมความเคลอนไหว ใชอวยวะสวนตาง ๆ ของรางกายทางานหรอประกอบกจกรรม ยอมทาใหรางกายมความสมบรณแขงแรง ปราศจากโรคภยไขเจบ นอกจากน นนทนาการยงเปนเรองของการสงเสรมความสขสนกสนาน ความพงพอใจในการเขารวมดวยความเตมใจ ยอมทาใหมสขภาพจตทดตามไปดวย 3. เพอผอนคลายความเครยดในชวตประจาวน

สงคมปจจบนเปนสงคมทมการแขงขนสง มการแขงขนตลอดเวลาทงดานการงาน ดานเศรษฐกจ ดานความเปนอย ตองตอสดวยวถทางตาง ๆ ใหไดมาเพอความสข จงทาใหคนเรามสขภาพจตไมดเทาทควร มความวตกกงวล เกดความเครยดทางอารมณ บางครงถงกบระบายออกในทางทผด ๆ ความมงหมายของนนทนาการทตองการใหผอนคลายความเครยดดงกลาวสามารถ

10

ชวยผเขารวมนนทนาการไดเปนอยางด เชน กจกรรมดานกฬา การดนตร รองเพลง ทางานอดเรก ทศนศกษา กจกรรมพเศษและการสนทนาธรรม เปนทางออกทดทจะชวยระบายความเครยดใหหมดไป 4. สงเสรมความสขใหกบชวตในครอบครว ครอบครวเปนสถาบนหนงทใหความสขตอสมาชกและเปนสถาบนแรกทสมาชกทกคน จะตองใชเวลาอยกบครอบครว การททกคนอยพรอมหนาพรอมตาและมกจกรรมรวมกนจะทาใหมความสข ความอบอน ความรกใครและความเปนกนเอง นนทนาการจงนบวามความสาคญเปนอยางยง ทจะชวยสงเสรมความสขใหกบสมาชกในครอบครว ดวยการจดกจกรรมรวมกน เชน การชมโทรทศนรวมกน การปลกตนไมและตกแตงบาน การรบประทานอาหารนอกบานดวยกน 5. พฒนาและสงเสรมการเปนพลเมองดในสงคมประชาธปไตย นนทนาการ เปนเรองของกจกรรมทมการกระทาโดยมงหวงเพอใหผความรวมไดแสดงออกในทางทดและสงคมยอมรบ โดยเฉพาะนนทนาการดานกฬา การกฬาจะสอนใหผเขารวมรจกการแพชนะ การใหอภย การเสยสละ การชวยเหลอ การมนาใจทดตอกนและสงทสาคญคอการปฏบตตาม กฎกตกาอยางรดกม เมอผเขารวมปฏบตตนไดอยางถกตองในขณะทเขารวมกจกรรมแลวโอกาส ทจะประพฤตปฏบตตนในสงคมยอมเปนไปดวยด เพราะกฎ กตการะเบยบขอบงคบตาง ๆ ในเกมกฬาเปนขอบงชหรอเปรยบเทยบเสมอนกฎหมายของสงคม เมอกระทาผดยอมไดรบ การลงโทษ แตเมอทาดถกตองกจะไดรบการสรรเสรญ ชมเชยและสนบสนนในทางทดตอไป จงเหนไดวา นนทนาการมความมงหมายเพอสงเสรมใหเปนคนดในระบอบสงคมประชาธปไตยไดเปนอยางด ประโยชนและคณคาของนนทนาการ บรรจง คณะวรรณ (2531: 33-34) ไดกลาวถงคณประโยชนของกจกรรมนนทนาการ ไวดงน 1. ทาใหเกดความสขและความเพลดเพลนสบายใจ 2. สรางความพอใจ 3. ทาใหชวตพฒนาไปอยางมสมดล 4. ทาใหเกดความคดสรางสรรคอยางมากในสงคม 5. ชวยสงเสรมลกษณะนสยทด เชน ไมเหนแกตว เออเฟอเผอแผ มานะพยายาม สมบต กาญจนกจ (2535: 41 – 42) เสนอวา กจกรรมนนทนาการชวยใหบคคลและชมชนไดรบความสนกสนาน มความสขในชวตและใชเวลาวางใหเกดประโยชน

1. ชวยใหบคคลและชมชนพฒนาสขภาพจต และสมรรถภาพทางกายทดเกดความสมดลของชวต

2. ชวยปองกนปญหาอาชญากรรมและพฤตกรรมเบยงเบนในทางทไมพงประสงคของเยาวชนและเดก การพฒนาพฤตกรรมของเดกและเยาวชนนบวาเปนสงสาคญในการเสรมสรางลกษณะนสยทพงประสงคและเปนกาลงคนทมประสทธภาพในอนาคต กจกรรมนนทนาการประเภท

11

ตาง ๆ ชวยใหเดกและเยาวชนเลอกไดตามความสนใจและไดใชเวลาวางในการพฒนาลกษณะนสยทพงประสงคได 3. สงเสรมความเปนพลเมองด การทชมชนไดมโอกาสใชเวลาวางใหเกดประโยชนโดยเขารวมในกจกรรมนนทนาการ จะไดเรยนรในเรองของหนาทความรบผดชอบ คณคาทางสงคมเสรประชาธปไตย ลดความเหนแกตว สรางคณธรรม ความมนาใจ การใหบรการรจกอาสาสมครชวยเหลอสงคม ซงถอวาเปนกจกรรมของความเปนพลเมองดของประชาชาต 4. สงเสรมการพฒนาอารมณสข กจกรรมนนทนาการชวยพฒนาอารมณสขรวมทงความสขสนกสนาน และความสขสงบ ลดความเครยด ความวตกกงวล ทาใหอารมณแจมใสและชวยสงเสรมใหรจกการพฒนาการ ควบคมอารมณและบคลกภาพทดอกดวย 5. สงเสรมศลปวฒนธรรมของชาต กจกรรมนนทนาการ เชน การเลนพนเมองวถชวตประเพณพนบาน ตลอดจนแหลงนนทนาการประเภทอทยานประวตศาสตรโบราณสถานและโบราณวตถ ชวยสงเสรมศลปะและวฒนธรรมของธรรมชาต สงเสรมการเรยนรทศนคต และความซาบซงอนจกกอใหเกดการอนรกษศลปวฒนธรรมและเอกลกษณของชาตตอไป 6. สงเสรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาต กจกรรมนนทนาการกลางแจงและนอกเมอง ไดแก กจกรรมการอยคายพกแรม เดนปา ศกษาธรรมชาต ไตเขา เปนตน กจกรรมเหลานชวยสอนผทเขารวมไดรจกคณคาของธรรมชาต ซาบซง และสามารถดแลอนรกษธรรมชาต อนจกเปนประโยชนตอชมชนและประชาชาตของโลก 7. สงเสรมการบาบดรกษา กจกรรมนนทนาการเพอการบาบดเปนกรรมวธและกจกรรมทจะชวยรกษาคนปวย ทงทางรางกายและสขภาพจต เชน งานอดเรกประเภทประดษฐสรางสรรคและชวยสงเสรมความหวง ความคดและการใชเวลาวางแกคนปวย ซงกาลงตอสกบความทกขทางกาย หรอจตกจกรรมนนทนาการประเภทกจกรรมนนทนาการชวยสงเสรมการพฒนารางกาย กจกรรมนนทนาการทางสงคมชวยสรางขวญกาลงใจของคนปวย

8. สงเสรมมนษยสมพนธและการทางานเปนทม กจกรรมกลมสมพนธชวยใหบคคลไดแสดงออกและละลายพฤตกรรมของกลม สรางเสรมคณคาทางสงคมฝกการอยรวมกนอยางมความสข กจกรรมเกมกฬาและกฬาเพอการแขงขน และการอยคายพกแรมชวยฝกการทางานเปนหมคณะ ลดความเหนแกตว เสรมสรางความสามคคและความเขาใจอนดในหมคณะ

9. สงเสรมและบารงขวญทหารและตารวจปฏบตหนาทตามชายแดน กจกรรนนทนาการทจดขนเพอสงเสรมขวญกาลงใจของทหาร ตารวจชายแดน เปนสงจาเปนและสาคญยงในการตอบแทน ใหกาลงใจในกจกรรมเวลาวางสาหรบกองทหารและตารวจชายแดน

บทเลอร (Butler. 1959: 14-15) เสนอถงคณคาทางกจกรรมนนทนาการทมตอมนษย พอสรปไดดงน 1. นนทนาการเปนความตองการพนฐานของมนษย 2. นนทนาการ คอ ทางออกทดการแสดงออกและการพฒนาตวบคคล

12

3. การเลนหรอนนทนาการชวยทาใหเดกมความเจรญเตบโตและมประสบการณทจะนาไปใชประโยชนไดในชวตเมอเจรญวยขน 4. ชวยใหเดกมความกระตอรอรนในชวตและกจกรรมตาง ๆ และชวยใหไดมาซงทกษะทจาเปนสาหรบชวตในภายหลง 5. สาหรบผใหญ นนทนาการเปนการแสดงออกในกจกรรมตาง ๆ และการคบหาสมาคมซงกนและกน 6. นนทนาการเปนวธหาความสข ซงจะชวยใหเกดความสมดลในชวตกบการงาน การพกผอน ความรก ความเคารพนบถอซงกนและกนในหมมนษย ความสาคญของนนทนาการ

ปจจบนนมความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยสงคมวถชวตเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ตามยคสมยของขอมลขาวสารและโลกาภวฒน ไมวาจะเปนความเจรญของเมองประชากรมจานวนเพมมากขน การเปลยนของสภาพครอบครว การครองชพ ความเจรญทางดานเทคโนโลย ปญหาคนวางงาน ปญหาโสเภณเดก เวลาวางทเพมมากขนตลอดจนวทยาการและบรการสมยใหม จงทาใหนนทนาการมความสาคญดงน

จรนทร ธานรตน (2528: 59-64) ไดกลาวถงความสาคญของนนทนาการไวดงน 1. ความสาคญสาหรบบคคล โดย 1.1 บคคลแตละบคคลมสทธทจะใชเวลาวางของตนในการเขารวมกจกรรมนนทนาการเพอประโยชนแกตนเอง 1.2 บคคลแตละบคคลมความรบผดชอบตามกฎหมายในอนทจะสนบสนนนนทนาการ โดยการเสยภาษใหกบรฐบาล 1.3 บคคลแตละบคคลมความรบผดชอบในทางจตใจหรอทางศลธรรมในอนทจะชวยเหลอสนบสนนโดยผานองคการอาสาสมครทงหลาย 1.4 บคคลแตละบคคลยอมมความรบผดชอบทจะอทศเวลาวางของตนเพอบรการชมชน 2. ความสาคญสาหรบครอบครว กจกรรมนนทนาการทดยอมเกดตงแตเดก ดงนน บานซงมบดามารดาเปนผนานนทนาการคนแรกของเดก กจกรรมตาง ๆ ทบดามารดาทาเปนการฝกใหเดกมนสย หรอทศนคตทดในการใชเวลาวางไปในทางทเกดประโยชน ไมกอใหเกดปญหาเยาวชน ถาบคคลของครอบครวมสขภาพดมความมนคง ประเทศชาตกอเปนปกแผนมนคงตามไปดวย

3. ความสาคญสาหรบกลมหรอคณะ โดยกจกรรมนนทนาการเปนเครองมอ เปนสอใหบคคลไดพบปะแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน อนจะทาประโยชนใหแกสงคม

4. ความสาคญของชมชน ชมชนทดควรจดใหมสถานทบรการทางนนทนาการเพอประชาชนนน ๆ ไดพกผอนหยอนใจ ผอนคลายความเครยด ทาใหเขาเพลดเพลน มความสขความพอใจ ในชวต พรอมทจะดนรนเผชญกบปญหาชวตประจาวนตอไปอก

13

5. ความสาคญสาหรบประเทศชาตจะมนคงและพฒนาไปไดไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ ดานการเมอง ยอมเปนผลสบเนองมาจากประชาชนพลเมองมความสขภาพด มสมรรถภาพทางกายและทางใจทด นนคอ ทกคนตองรจกการใชเวลาวางใหเปนประโยชนใชเวลาพกผอนในทางกจกรรมนนทนาการ

6. ความสาคญสาหรบนานาประเทศ นนทนาการมบทบาทสาคญในอนทจะสงเสรม ความเขาใจอนดระหวางประชาชาต โดยการเขารวมกจกรรมนนทนาการ วฒนธรรม วรรณกรรมพนเมอง แลกเปลยนความคด สงผลใหลดความขดแยงในระหวางประเทศ ดงเชน ปจจบนไดมนนทนาการและการใชเวลาวางแหงโลก (World Recreation and Leisure Association: WRLA) ดาเนนการเพอวตถประสงคดงกลาว

สมบต กาญจนกจ (2535: 50-52) กลาวถงความสาคญของนนทนาการไวดงน 1. ประชากรในสงคม นนทนาการเปนสอทสาคญในการพฒนามนษยใหมความสมบรณทง

รางกาย จตใจ อารมณและสงคม ดงนน นนทนาการจงมความสาคญตอประชากรในสงคม 2. ครอบครว จดไดวาเปนสงคมหนวยยอยทเลกทสด ในปจจบนสมพนธภาพ

ของสมาชกภายในครอบครวไมคอยแนนแฟนเหมอนสมยกอน เพราะทกคนตางมความจาเปนในการทามาหากนและสภาพแวดลอมทตองแขงขนกบเวลาและแขงกบคนอน ๆ ทาใหสมาชกในครอบครวไมคอยมโอกาสทจะไดพบปะกนมากนก ดงนน กจกรรมนนทนาการจะเปนสอทสาคญทจะชวยสรางบรรยากาศอบอนใหเกดภายในครอบครว นอกจากน กจกรรมนนทนาการยงชวยลดปญหาการใชเวลาวางใหกบสมาชกในครอบครวดวย เปนผลทาใหผนาของครอบครวไดทาบทบาทของตนเองไดดขน

3. ชมชน นนทนาการจะชวยพฒนาชมชนใหมความสมบรณในหลาย ๆ ดานดงน 3.1 ชวยสรางคนใหเปนสมาชกทดมเหตผล เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน ม

ความขยนขนแขง ทาใหนนทนาการจะอาศยกจกรรมนนทนาการชวยในการเสรมสรางสมาชกทดใหกบชมชน ทงนเพราะพวกเขาเหลานนไดใชเวลาวางใหเกดประโยชนในการรวมกจกรรมนนทนาการบางประเภท เชน กจกรรมบาเพญประโยชนจะชวยใหสมาชกในสงคมรจกเสยสละและชวยเหลอผอน

3.2 ลดปญหาอาชญากรรม ในชมชนทสงบสขยอมไมมปญหาอาชญากรรมถาหากเราพจารณาถงปญหาอาชญากรรมแลว จะพบวาสาเหตทสาคญอนหนงกคอ การปลอยใหคนบางประเภทโดยเฉพาะวยรนอยวางๆ มากเกนไป จนทาใหเขาหมกมนกบอบายมขและประพฤตตวจนกออาชญากรรม ดงนน ถาหากในชมชนมโปรแกรมนนทนาการใหกบบคคลเหลานนกจะชวยลดปญหาอาชญากรรมได

3.3 ชวยใหเกดสภาพแวดลอมทด ทงนเพราะนนทนาการจะครอบคลมไปถงเรอง การจดสภาพแวดลอมใหสวยงาม เปนการปองกนปญหาลดมลภาวะไดอกทางหนงดวยการจดสวนหยอมหรอการจดสวนไมดอกไมประดบจะชวยรกษาความสมดลทางธรรมชาตไดเปนอยางดดงนน ถาหาก

14

ในชมชนใดขาดนนทนาการ หรอไมไดมการวางโปรแกรมนนทนาการไวกอาจจะมปญหาทางดานมลภาวะได

4. ประเทศชาต นนทนาการมความสาคญตอประเทศชาตเปนอยางมาก ทงนเพราะกจกรรมนนทนาการจะชวยลดปญหาเรองความประพฤตของประชากรลงไดอยางมากจนอาจจะกลาวไดวา กจกรรมนนทนการจะชวยสรางความสงบสขภายในไดเปนอยางดเพราะเมอคนภายในชาต ไดเลนกฬา ไดออกกาลงกายทาใหมสขภาพด ทาใหรฐบาลไมตองเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาลและเมอคนมสขภาพด ไดมโอกาสผอนคลายความตงเครยดกจะสงผลใหมสขภาพจตด ไมโกรธหรออาฆาตแคน กยอมทาใหการทะเลาะววาทไมเกดขนในสงคม

ประเภทของกจกรรมนนทนาการ การจดดาเนนงานทางดานนนทนาการนน มความหลากหลาย ตลอดจนมปจจยตาง ๆ มากมาย ไดมนกวชาการหลายทานไดจาแนกเปนประเภทตาง ๆ ไวดงน จรนทร ธานรตน (2528: 155-173) ไดกลาวถงประเภทของกจกรรมนนทนาการ 11 ประเภท ดงน 1. กจกรรมนนทนาการประเภทฝมอและศลปวฒนธรรม 2. กจกรรมนนทนาการประเภทเกม กฬา กรฑา 3. กจกรรมนนทนาการประเภทดนตรและรองเพลง 4. กจกรรมนนทนาการประเภทละครภาพยนตร 5. กจกรรมนนทนาการในงานอดเรก 6. กจกรรมนนทนาการกจกรรมทางสงคม 7. กจกรรมนนทนาการประเภทเตนรา 8. กจกรรมนนทนาการประเภทนอกสถานท (นอกเมอง) 9. กจกรรมนนทนาการทประเภทการอาน พด เขยน และทางวรรณกรรม 10. กจกรรมนนทนาการประเภทกจกรรมพเศษ 11. กจกรรมนนทนาการประเภทอาสาสมคร พระพงศ บญศร (2542: 42 – 56) ไดแบงประเภทนนทนาการเปน 10 ประเภทดงน 1. นนทนาการสาหรบครอบครว 2. นนทนาการในโรงเรยน 3. นนทนาการชนบท 4. นนทนาการเยาวชน 5. นนทนาการชมชน 6. นนทนาการเพอธรกจ 7. นนทนาการสาหรบคนพการ 8. นนทนาการในโรงงานอตสาหกรรม

15

9. นนทนาการในสถานพยาบาล 10. นนทนาการอาสาสมคร

ชชพ เยาวพฒน (2543: 48-51) ไดจดประเภทของนนทนาการไว 9 ประเภท ดงน 1. กจกรรมนนทนาการในครอบครว (Family recreation) 2. กจกรรมนนทนาการในโรงเรยน (School recreation) 3. กจกรรมนนทนาการในชมชน (Community recreation) 4. กจกรรมนนทนาการในชนบท (Rural recreation) 5. กจกรรมนนทนาการธรกจการคา (Commercial recreation) 6. กจกรรมนนทนาการในโรงงานอตสาหกรรม (Industrial recreation) 7. กจกรรมนนทนาการในโรงพยาบาล (Hospital recreation) 8. กจกรรมนนทนาการอาสาสมคร (Voluntary recreation) 9. กจกรรมนนทนาการทเปนอาชพ (Professional recreation) สมบต กาญจนกจ (2544: 37-56) ไดเสนอถงกจกรรมนนทนาการและรปแบบการจด กจกรรมไวดงน

1. กจกรรมนนทนาการศลปหตถกรรม (Art and crafts) กจกรรมศลปหตถกรรม หมายถง การประดษฐสงตาง ๆ ดวยมอ หรองานดานศลปะตางๆ

ทาขนดวยมอ กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรม จงหมายถง งานดานศลปะตาง ๆ ททาขนดวยมอในเวลาวางและไมไดทาเปนอาชพหรอหวงผลกาไรใด ๆ เปนกจกรรมทสงเสรมทกษะความสามารถในการใชมอสรางงานฝมอใหแกชมชน เพอพฒนาอารมณสขและความเจรญเตบโตทางรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา กจกรรมเหลาน เชน งานไม เยบปกถกรอย การวาดภาพ แกะสลก งานประดษฐอปกรณเครองใชตางๆ ฯลฯ กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรมนเปนกจกรรมทไมมขอบเขตจากด ไมมรปแบบทตายตว ผเขารวมสามารถใชจนตนาการของตนสรางสรรคสงตางๆ ไดอยางอสระ ดงนน กจกรรมนนทนาการประเภทนจะชวยสงเสรมความคดสรางสรรคการเปนตวของตวเองและการแสดงออกในรปแบบตางๆ สามารถดดแปลงใหเหมาะสมกบทกเพศ ทกวยและยงเปนกจกรรมทไมจาเปนตองใชคาใชจายสงเพราะสามารถนาของทไมมประโยชนมาประดษฐหรอสรางสรรคใหเกดประโยชนอยางอนไดอกดวย

รปแบบการจดกจกรรม การจดกจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรมน ผนาทดควรจะจดเตรยมกจกรรมไว

หลาย ๆ รปแบบ และเปดโอกาสใหผเขารวมกจกรรมไดเลอกรปแบบตามความคดของผเขารวมเอง เพอใหไดใชความคดสรางสรรค และผลงานทไดจะมความหมายตอผเขารวมกจกรรมมากทสด กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรมนนมมากมาย แตเปนทรจกเรยงตามความนยม ไดแก เครองจกสาน เยบปกถกรอย เครองปนดนเผา การแกะสลกผลไม การทารม การปน เครองเงน เครองเขน การวาดภาพ การทอเสอ ประดษฐดอกไม ทารองเทา ทากระเปาซลกสกรน (Silk

16

Screen) รอยพวงมาลย จดดอกไม ทาวาว พบกระดาษ การเปาแกว ฯลฯ นอกจากน ยงมศลปะสมยใหม (New arts) ซงกาลงเปนทนยมมากขน นนกคอ การประดษฐงานศลปะ โดยอาศยเทคโนโลยสมยใหมมาชวยในการสรางสรรคซงจะทาใหเกดผลงานทละเอยด ประณตและเหมอนจรงมากขน เชน การประดษฐบตรอวยพรดวยคอมพวเตอร การผลตภาพเคลอนไหวตาง ๆ ดวยเทคโนโลยชนสงทมความละเอยดสง ฯลฯ ทาใหเกดศลปะใหม ทมคณภาพสงขนเปนกจกรรมทใหความสนกสนานและนาสนใจ

2. กจกรรมนนทนาการเกมกฬา (Games and sports) เกมและกฬานนเปนกจกรรมทตองการความสมพนธกนระหวางทกษะการเคลอนไหว

สตปญญา ความทนทาน และพละกาลงของรางกายในการประกอบกจกรรม ซงบางกจกรรมจะมการใชอปกรณตาง ๆ เชน ลกบอล ใชไมตและแรกเกต ถงมอ ฯลฯ โดยมากมกจะจดกจกรรมประเภทน ในสถานททเปนบรเวณกวาง เชน สนามหญา โรงยมเนเซยม ลานกวาง เปนตน ในการเลนหรอการแขงขนกจะมกฎ กตกาในการเลนตายตวเฉพาะแตละชนดเกมกฬา เพอใหเกดการแขงขนทเสมอภาคสนกและทาทาย ดงนน กจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬาจงเปนกจกรรมทสนกสนาน ตนตาและทาทายความสามารถของผเขารวมกจกรรม ทงยงมหลากหลายกจกรรมสามารถเลอกเขารวมไดเหมาะสม ทงวยเดก วยผใหญ วยสงอาย หญง ชาย รวมทงคนพการ ดงนน กจกรรมประเภทนจงไดรบความนยมสงและมากขนเรอย ๆ ในปจจบนทงในประเทศไทยและตางประเทศ

รปแบบการจดกจกรรมเกม เกม(Games) หมายถง การเลนทมกฎ กตกา ในการเลนอยางชดเจน โดยมากจะใชทกษะ

พนฐานไมไดใชทกษะขนสงอยางกฬา โดยเกมมจดมงหมายและมคณคาในตวเอง ชวยใหผเขารวมไดพฒนาตนเองในดานตาง ๆ เชน ความกลาแสดงออก การเปนผนาและผตามทด เกดความสามคคในหมคณะ พบเพอนใหม ฝกการแกปญหาเฉพาะหนา นอกจากน เกมยงสามารถแสดงใหเหนถงขนบธรรมเนยมประเพณของแตละประเทศดวย ดงนน การจดเกมทดจะตองมจดมงหมายทชดเจนในการจดเสมอ การจดกจกรรมนนทนาการประเภทเกมนสามารถเลอกจดใหตรงกบจดมงหมายไดโดยเลอกจากเกมประเภทตาง ๆ ดงน

1. เกมสรางสรรคเปนเกมประเภททจดขนโดยมจดมงหมายในการพฒนาบคลากรประสทธภาพในการทางาน ความสมพนธในองคกรตาง ๆ เพอใหการทางานขององคกรนน ๆ มคณภาพยงขน

2. เกมนาไปสกฬาใหญ เปนเกมทใชทกษะพนฐานการเคลอนไหว เพอเปนการเตรยมความพรอมของผเขารวมใหพฒนาทกษะการเคลอนไหวตาง ๆ กอนเลนกฬาประเภทตาง ๆ

3. เกมเบดเตลด 4. เกมการละเลนพนเมอง 5. เกมคอมพวเตอรและไฟฟา

17

กฬา (Sports) กจกรรมกฬานมหลายประเภทกฬาใหผเขารวมสามารถเลอกไดตามความถนดและความสนใจ ผจดกจกรรมสามารถจดไดหลายรปแบบ ดงน

1. กฬาประเภทเดยว (Individual sports) คอ กฬาใชทกษะในการเลนเพยงคนเดยวไมจาเปนตองมคแขงขน ทม หรอผเขารวมอน ๆ เชน จกรยาน โบวลง สเกตนาแขง ยมนาสตก พายเรอ ยงปน ยงธน วายนา ตกปลา กรฑา ลาน กอลฟ ขมา ยกนาหนก

2. กฬาประเภทคแขงขน (Dual sports) คอ กฬาทผเลนสองคนขนไปแสดงทกษะของแตละคนเพอแขงขนกน เชน แบดมนตน มวย เทนนส ยโด มวยปลา

3. กฬาประเภททม (Team sports) เปนกจกรรมกฬาทใชทกษะของกฬานนของแตละคน แสดงทกษะรวมกนประกอบกบการทางานประสานกนเปนทม เพอแขงขนกฬาทมอน ๆ กฬาประเภทนมหลายกฬาทเปนทนยมเพราะตนเตน สนกสนาน เชน บาสเกตบอล ฮอกก วอลเลยบอล รกบ ฟตบอล เบสบอล

4. กฬาทางนา (Aquatic sports) เชน การวายนา กระโดดนา แขงเรอ สกนา 5. กฬาเสรมสมรรถภาพ (Physical conditioning activities) เชน การวงเพอสขภาพการเตน

แอโรบก จกรยาน 6. กฬาปะทะตอส (Combative sport) 7. กฬากงนนทนาการ (Co-recreation sports) การจดกจกรรมกฬาจะไมสมบรณหากไมม

การกฬากงนนทนาการทสามารถจดใหคนทกเพศทกวยเขารวมดวยกนได โดยมจดมงหมาย ในการเขารวมเปนสวนหนงของกลม เปนทยอมรบของสงคม กจกรรมดงกลาว เชน ดานา สเกตนาแขงสก เทนนส วอลเลยบอล เปนตน จะเหนวา กฬาบางประเภทสามารถจดในหลายรปแบบได ขนอยกบสถานการณและจดมงหมายของผจด แตในการจดกจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬาทดไมควรเนนในเรองการแขงขนและผลแพชนะ ควรจดโดยใหโอกาสผทมทกษะนอยไดชนะในการแขงขนบาง

3. กจกรรมนนทนาการการเตนรา (Dances) การเตนรานนเปนกจกรรมการแสดงออกผานการเคลอนไหว เปนการแสดงของมนษยใน

ความสามารถทจะเคลอนไหว ซงทาทางตาง ๆ ถกใชเปนสญลกษณของกจกรรมในชวตโดยมนษยและวฒนธรรม การเตนราเปนการแสดงออกถงอารมณและเหตการณตาง ๆ เชน ความสข เสยใจ ความรก สงคราม การบชา ฯลฯ

รปแบบการจดกจกรรม กจกรรมนนทนาการประเภทเตนรา (Dances) หรอทมกนยมเรยกกนวา กจกรรม

เขาจงหวะนน ในปจจบนมรปแบบใหเลอกมากมาย โดยแตละกจกรรมใหคณคาและความสนกสนาน แตกตางกนดงน

1. การลลาศ (Ballroom dancing) กจกรรมลลาศ หรอทในปจจบนไดเปลยนมาเรยกวา กฬาลลาศ (Dance sport) นน เปนกจกรรมนนทนาการประเภทเตนรากจกรรมหนงทเปนทนยมมากขน

18

เรอย ๆ เนองจากใชในการเขางานสงคมตาง ๆ ใหเกดความสนกสนาน ไดพบปะรจกผคนมากมาย ผเตนไดออกกาลงกายประกอบกบเสยงดนตร ทาใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน มอารมณสนทรย หรอ จนถงการฝกเพอการแขงขนกได การเตนจะเตนเปนค ชาย – หญง ฝายชายจะเปนผนาใหผหญงแสดงทาทาง หรอลลาตาง ๆ ตามจงหวะดนตร แบงออกเปนสองประเภทดงน

1.1 ประเภทบอลรม (Ballroom) หรอสแตนดารด (Standard) การลลาศในประเภท บอลรมนนจะมลกษณะการเตนทสงางาม ชายและหญงจะเคลอนไหวไปพรอมกน การเคลอนทจะเคลอนทเปนบรเวณกวาง จงหวะในประเภทบอลรมน ไดแก วอลซ แทงโก ควกสเตป สโลวฟอกซทรอตและควกวอลซ

1.2 ประเภทลาตนอเมรกน (Latin American) การลลาศในประเภทลาตนอเมรกนนจะมลกษณะการเตนทสนกสนาน จงหวะดนตรคอนขางเราใจแตกยงคงแสดงความสวยงามออนชอยดวยเชนกน การเตนจะใชบรเวณนอยกวาประเภทบอลรม การกาวเทาจะกาวเพยงสน ๆ จงหวะในการลลาศประเภทน ไดแก ควบน รมบา ชะชะชา ไจฟว แซมบา พาโซโดเบล ฯลฯ

2. นาฏศลปสากล การเตนราแบบนาฏศลปสากลนมกจกรรมใหเลอกหลายประเภทเปนกจกรรมการเตนทชวยพฒนาทกษะการเคลอนไหว การใชกลามเนอในลกษณะตาง ๆ ไดอยางถกตองสวยงาม รวมทงสรางใหเกดความมสนทรยทางดนตร ใหฟงและเคลอนไหวตามเสยงดนตรไดอยางกลมกลน ผเตนอาจเตนคนเดยว เปนคหรอเปนหมกได แตละกจกรรมของนาฏศลปสากลนตางมลกษณะเฉพาะแตกตางกนไป ตวอยางกจกรรมประเภทน ไดแก แจส บลเลต เดอรนดานซ ครเอทฟมฟเมนต แทบ ฯลฯ

3. ระบาพนเมอง (Folk dance) ระบาพนเมองเปนกจกรรมประเภทเตนราประเภทหนงทสามารถแสดงถงศลปวฒนธรรมของชาตนน ๆ เชน การราของไทย ลาว พมา ตางกมลกษณะการรายราทแตกตางกนออกไป การเตนราของตางชาต เชน ชาวสกอตแลนด อสราเอล รสเซย ฯลฯ ตางกมลกษณะการเตนและการแตงกายแตกตางกน ทงทาในการรายรา หรอการเตน และเครองแตงกาย สามารถแสดงถงวฒนธรรมประเพณของแตละชาตไดเปนอยางด ดงนน กจกรรมนนทนาการประเภทระบาพนเมองน นอกจากจะใหความสนกสนาน เพลดเพลน เปนการเขาสงคมอยางหนงแลว ยงชวยใหผเขารวมไดรถงลกษณะนสยของคนในแตละชาต รวมถงศลปวฒนธรรมของชาตนน ๆ ดวย

4. กจกรรมการชมการแสดงประเภทเตนรา การเขารวมกจกรรมนนทนาการประเภทการเตนราน นอกจากผเขารวมจะเปนผเตนราในประเภทตาง ๆ ดวยตนเองแลว ผเขารวมยงสามารถเขารวมกจกรรมนไดโดยการเปนผชมการแสดงประเภทเตนราน เชน ชมการแสดงบลเลต แจสราประเภทตาง ๆ ชมการโชวลลาศ ฯลฯ อนทาใหเกดการผอนคลายความเครยด ไดรบความสนกสนานเพลดเพลน และไดรบความรดวยเชนกน

4. กจกรรมนนทนาการการทองเทยวทศนศกษา (Tourism and traveling) การทองเทยวทศนศกษาเปนกจกรรมนนทนาการทบคคลและชมชนใหความสนใจ

19

และนยมเลอกในชวงเวลาวางหรอเวลาอสระมากทสดประเภทหนง เพราะเปนกจกรรมสรางเสรมประสบการณชวตทมรปแบบทนาสนใจหรอเรยกวา สงดงดดความสนใจ (Attractions) ทมรปแบบทหลากหลาย ไดแก สงแวดลอมทสรางขน กจกรรมทางวฒนธรรม วถชวตและวฒนธรรมทองถน ศาสนาการเมอง วทยาศาสตร อนรกษธรรมชาต ภมอากาศ ทศนยภาพ ชวตสตวปา นนทนาการกลางแจง/นอกเมอง กฬา การบนเทงและการอาบนาแรเพอสขภาพ

5. กจกรรมนนทนาการพฒนาจตใจและความสงบสข อารมณของมนษยเกดจากสงกระตนจากสภาพแวดลอมหรอเหตการณตาง ๆ ทมากระทบ

ซงเหตการณหนง ๆ อาจสงผลตออารมณของคนแตละคนแตกตางกนออกไป เหตการณใดทมากระทบแลวทาใหเกดความพงพอใจ ความยนด อารมณทเกดขนกคอ อารมณสข กจกรรมนนทนาการตาง ๆ ตางกจดขนโดยมจดมงหมายเพอพฒนาอารมณสขของมนษยเปนวตถประสงคสาคญขอหนงซงอารมณสขของมนษยม 2 ลกษณะ ดงน

1. อารมณสขสนกสนาน (Fun) อารมณสขลกษณะนเกดจากเหตการณ หรอกจกรรมทเนนในเรองของการเคลอนไหว กจกรรมกระตนความรสกตนเตนเราใจ ตลกขาขน กจกรรมนนทนาการทกอใหเกดอารมณสข สนกสนานน ไดแก การเตนรา ปนเขา พายเรอ การนงพดคยสนทนา เลนกฬา ฯลฯ

2. อารมณสขสงบ (Peace) อารมณสขสงบนเกดจากเหตการณหรอกจกรรมทเนนในเรองของการพฒนาจตใจ สมาธและสตปญญา ซงจะไมเนนในเรองของการเคลอนไหว หรอการกระตนอารมณมากนก จะเปนกจกรรมททาใหเราสงบ ไดมโอกาสเรยนรตนเอง เรยนรผอน และพฒนาตนเองในดานของจตใจและสตปญญา เกดความสงบยงขน เกดความสบายใจ สรางความสมดลระหวางการทางานกบการพกผอน พฒนาระบบตาง ๆ ของรางกายควบคไปกบจตใจ สงตาง ๆ ทเกดขนนทาใหเกดความสขในลกษณะสขสงบ กจกรรมนนทนาการททาใหเกดอารมณสขสงบน ไดแก การนงสมาธการสรางมโนภาพ การผอนคลายกลามเนอ การปฏบตโยคะ การฟงเพลง แลวผอนคลายตามเสยงเพลงการศกษาธรรมะ ปรชญา มวยจน เปนตน

6. กจกรรมนนทนาการการละคร (Drama) กจกรรมนนทนาการประเภทการละคร เปนกจกรรมการแสดงออกเปนการระบายอารมณ

หรอกจกรรมของชวตประจาวน การสรางความรสกการแสดงออกแหงตน กจกรรมนนทนาการการละครเกดไดหลายวธ เชน เกดจากการแสดงพธการศาสนา การฝน หรอจนตนาการทสงเสรมพฒนาการทางดานอารมณสข สนกสนาน เปนตน

รปแบบการจดกจกรรม 1. การละครในลกษณะการเลยนแบบสงเสรมจนตนาการการเลยนแบบพฤตกรรมของคน

สตว หรอธรรมชาต 2. การละครแบบสรางสรรค สงเสรมการแสดงออก เพอใหเกดจนตภาพ ภาพพจน แนวคด

เพอปลกอารมณในแบบตาง ๆ

20

3. การละครเปนพธ เปนการแสดงละครทถกกากบบทบาท ลลาทาทาง เพอใหผชมเกดความพงพอใจในการใชความสามารถของผแสดง การทองบท เลยนแบบและวนยของผแสดง

4. ละครรอง 5. ละครรา 6. ละครชาตร 7. มโนราห 8. โขน 9. หนงตะลง 10. หนกระบอก 11. นาฏศลป 12. อปรากร 13. ละครพด 7. กจกรรมนนทนาการงานอดเรก (Hobby) งานอดเรกจดเปนกจกรรมนนทนาการทสงเสรมการพฒนาคณคาชวตของมนษย ตงแตวย

เดก เยาวชนและผสงอาย เปนการสงเสรมการสรางประสบการณชวต เปนการบาบดทางกายและจตใจ สงเสรมโอกาสใหบคคลเลอกกจกรรมตามความสนใจ สมครใจและกระทาดวยความเตมใจในชวงเวลาอสระ เวลาวางและเพอพฒนาคณคาชวตของบคคลและสงคม

รปแบบการจดกจกรรม 1. งานอดเรกประเภทแสดงหรอกระทา เชน ประดษฐ ตอเตม วาดภาพ 2. งานอดเรกประเภทสะสม เชน สะสมแสตมป เหรยญทระลก ของเกา 3. งานอดเรกประเภทสรางสรรค เชน แกะสลก วาดภาพ ออกแบบ พฒนาเกม 4. งานอดเรกประเภทศกษาเรยนร เชน เรยนรเทคนคสงตาง ๆ ศกษาในศาสตรวชาใหม 8. กจกรรมนนทนาการการดนตรและรองเพลง (Music and singing) ดนตรเปนภาษากลางทใชสอสาร หรอถายทอดความรสกของมวลมนษยชาตเปนสวนหนง

ของชวตประจาวน บคคล ชมชน คนเคยกบดนตร ทงในดานการเรยนร การสอสาร การแสดงออกแหงตน การทาทาย การแสดงความสามารถขนสงสดทบคคลจะพงกระทาได ดนตร เปนการระบายอารมณ เปนการผอนคลายความเครยดขณะทางานหรอเวลาวาง กลาวโดยสรปดนตรเปนนนทนาการทตองมควบคกบสงคม เปนสวนหนงในชวตประจาวน มบทบาทตอบคคล ชมชนสงคม และประเทศชาต ประเภทของดนตร จาแนกตามลกษณะการเขารวม ดงน

1. การรองเพลง เชน เพลงไทย เพลงสากล เพลงโอเปรา เพลงคลาสสก 2. การเลนดนตร เชน เครองสาย กตาร เปยโน ไวโอลน 3. การฟงดนตร เชน คอนเสรต ซมโฟน เครองสาย 4. เพลงประกอบกจกรรมเขาจงหวะ เชน เพลงพนเมอง ราวง

21

5. การสรางสรรคทางดนตร เชน การแตงเพลง เนอรอง ทานอง การประดษฐอปกรณดนตร 6. กจกรรมดนตรแบบผสม เชน การเตนราพนเมอง ระบาบลเลต ละครเพลง โอเปรา

เทศกาล ดนตร รปแบบการจดกจกรรม 1. ดนตรสาหรบเดกและเยาวชน เชน โรงเรยนสอนดนตร ดนตรสาหรบเยาวชนการศกษา

การเลนและฟงดนตร 2. ดนตรสาหรบประชาชน การจดสวสดการดนตรสาหรบประชาชนทวไป เชนศนยสงคต

สงคตศาลา ศนยวฒนธรรมหรอคอนเสรตเพอธรกจการบนเทง ผบ ดสโก คลบ สโมสรหองอาหาร ภตตาคาร

3. ดนตรสาหรบวยสงอาย เพอบรการแกประชากรสงอาย ซงมความตองการและ สนใจในกจกรรมดนตรแตกตางออกไป

4. ดนตรสาหรบประชากรกลมพเศษ เชน คนพการ บคคลดอยโอกาส กลมเยาวชนและกลมพฤตกรรมเบยงเบน

9. กจกรรมนนทนาการกลางแจง/นอกเมอง (Outdoor recreation) กจกรรมนนทนาการกลางแจง/นอกเมอง เปนกจกรรมหลากหลายทสงเสรมใหบคคลไดม

โอกาสใกลชดธรรมชาต สภาพแวดลอม สงเสรมใหเกดการพฒนาการเจรญเตบโตทางดานรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญาของบคคลและสงคม แหลงนนทนาการประเภทน ไดแก สวนสาธารณะ สนามเดกเลน ฟารม คายพกแรมสวนหยอม สวนผกผลไม พพธภณฑ สวนสตว หรอศนยชมชนทนอกเหนอจากสภาพแวดลอมในบานหรอในหองเรยนกจกรรมการอยคายพกแรมเปนกจกรรมนนทนาการกลางแจง/นอกเมองทสาคญยงอยางหนง เพราะเปนการผสมผสานกจกรรมตาง ๆ เขาดวยกน เชน กจกรรมศลปหตถกรรม การตอสเพอการอยรอด การสรางวสดอปกรณโดยอาศยธรรมชาต การไดสมผสใกลชดธรรมชาต กจกรรมตกปลา ลาสตว ไตเขา ศกษาธรรมชาต การอนรกษธรรมชาตและคณคาทางสงคมกฬาประเภทเสยงอนตรายและกจกรรมทาทายความสามารถเปนอกกจกรรมทบคคลและสงคมใหความสนใจ รวมทงกฬาประเภทการแขงขน เชน แขงรถ แขงเรอ กฬาไตยอดเขาผจญภยในปาเปนการทาทายการอยรอด ซงตองมการศกษาเตรยมการและฝกฝนทกษะเพอจะตองผจญภยและอปสรรคตาง ๆ

รปแบบการจดกจกรรม 1. กจกรรมชวตชาวคาย เชน การกอไฟ เทคนคและวธการ การปรงอาหารกลางแจง การ

พกผอนปกนค การเดนปา การจดทพกอาศย 2. กจกรรมการสงวนรกษาทรพยากรธรรมชาต เชน การตกแตงทดน การสงวน

ทรพยากรธรรมชาต สรางแหลงสงวนพนธสตวและพชปา ปลกพชเพอชวตปา ศกษาประชากรนก 3. กจกรรมเสยงอนตราย เชน พายเรอ ลองแกง ไตเขา ไตหนาผา เครองรอน เรอเรว ผจญ

ภย

22

4. กจกรรมกฬากลางแจง เชน จกรยาน ลาสตว ตกปลา แขงเรอ สกบนหมะ สกนา แกะรอย ขมา ดานา ไตเขา

5. กจกรรมศกษาธรรมชาต เชน แกะรอยธรรมชาต ศลปหตถกรรมธรรมชาต เกมเกยวกบธรรมชาต เดนปา คนหารอยทาง ถายรปกลางแจง การพยากรณอากาศ

10. กจกรรมนนทนาการทางสงคม (Social recreation) มนษยเปนสตวสงคม ตองการความรก ความเขาใจ ความสมพนธ การเปนเจาของ

ดงนน กจกรรมนนทนาการทางสงคมเปนกจกรรมทชวยสงเสรมโอกาส มนษยสมพนธ ความเขาใจความสามคคอนดตอเพอนมนษย

รปแบบการจดกจกรรม 1. เกม ซงมความหลากหลาย เชน เกมกลมสมพนธ เกมสรางสรรค เกมนนทนาการเกม

เบดเตลด เกมการแขงขน เกมจนตนาการ 2. ละครเพอเปนการสงเสรมกจกรรมสงคม ละครชวยในการเสรมสรางการแสดงออกทาง

จนตนาการ และความสนกสนานเพลดเพลนของชมชน 3. ดนตร เพอเปนมหรสพ เพอการสรางสรรคในกลมคนและเปนการระบายอารมณสราง

ความรก ความเขาใจ สรางมตร วฒนธรรมประเพณในชาตและนานาชาต 4. การเตนราและกจกรรมเขาจงหวะ การลลาศ การละเลนพนเมอง เตนราประกอบจงหวะ

ดนตร เปนการเปดโอกาสทางสงคมใหชมชน ความสมพนธระหวางเพศทางสงคม 5. กฬาเพอนนทนาการ สงเสรมคณคาความสามคค การใชเวลาวางของสมาชก

เพอการสงคมและมนษยสมพนธ สมรรถภาพทางกายและจต 6. ศลปหตถกรรม ซงมประโยชนตอชมชน ตวอยางชมชนหนงอาจจะรวมใจกนจด

เทศกาลศลปหตถกรรมของหมบาน หรอชมชน โดยใชศลปหตถกรรมเปนสอ และกจกรรมของชมชนตลอดจนเปนมหกรรมเทศกาลศลปหตถกรรมนานาชาต

7. งานเลยงสงสรรค การไปรบประทานอาหารนอกบาน ปกนก งานปารต เปนกจกรรมทางสงคมทสรางเสรมบรรยากาศครอบครวและชมชนใหอบอนและสรางความเขาใจอนดตอกน

11. กจกรรมนนทนาการพเศษ (Special events) กจกรรมนนทนาการพเศษ เปนกจกรรมทจดขนในโอกาสเทศกาลพเศษ ตองมการจดเตรยมอาคารสถานทเพอเปดโอกาสใหชมชนไดมารวมกน เชน เทศกาลสงกรานต ลอยกระทง ครสตมาส ตรษจน รวมทงกจกรรมวนพเศษของบคคลในครอบครว เชน วนเกด วนครบรอบแตงงาน เปนตน

รปแบบการจดกจกรรม 1. วนนนทนาการพเศษ เทศกาลมหกรรมตาง ๆ เชน วนสงกรานต ลอยกระทง หรอ

เทศกาลศลปหตถกรรม วนเกดชมชน เปนตน 2. นทรรศการ เปนการสงเสรมความรความเขาใจแกชมชน เชน งานอดเรก การประกวด

สงประดษฐ สตวเลยง แสตมป เปนตน

23

3. การแสดงบนเวท เชน ละครสตว คอนเสรต ดนตร เปนตน 4. การประกวดทกษะความสามารถ เชน การจดสวนดอกไม แขงขนตกปลา ทาขนมเคก

ประกวดนางงาม แขงขนกนผลไม แขงขนจกรยาน เปนตน 5. เทศกาลเตนรา เทศกาลดนตร เทศกาลศลปหตถกรรม เทศกาลกฬาพนเมอง เปนตน 12. กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม (อาน พด เขยน) (Reading, speaking

and writing) นนทนาการประเภทวรรณกรรมสงเสรมใหบคคลพฒนาทกษะความรและสามารถจดไดทก

ระดบวยและเพศ กจกรรมนนทนาการวรรณกรรมกอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน การแสดงออกแหงตนอยางสรางสรรค กอใหเกดการพฒนาจนตนาการ สามารถเขารวมกจกรรมแบบประหยดไดและเปนกจกรรมทเกาแกของมนษยชาต

รปแบบการจดกจกรรม 1. การอาน (Reading) เปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชน มหลายรปแบบ เชน การอาน

หนงสอประวตศาสตรคนสาคญ การจดวธอานอยางมประสทธผลและประสทธภาพ การอานเพอพฒนาตนเอง การอานหนงสอพมพ การอานนวนยาย การอานเพอชมชน การอานหนงสอปรทศนการอานหนงสอวรรณกรรมชนเยยม

2. การเขยน (Writing) มหลายรปแบบ เชน การเขยนจดหมายสงคมธรกจ การเขยนบทรอยกรอง การเขยนแบบสมครเลน การเขยนบทรอยแกวเพอสอมวลชน การเขยนคอลมน การเขยนเพอพฒนาทกษะภาษา การเขยนหนงสอรายปกษ

3. การพด (Speaking) มหลายรปแบบ เชน การพดโตวาท การพดทางวทย โทรทศน การเลานทาน การอภปราย ซกถาม การจดพบปะสภากาแฟ การพดในทชมชน การพดในเชงธรกจการฑต

13. กจกรรมนนทนาการบรการอาสาสมคร (Voluntary service) กจกรรมอาสาสมครเปนกจกรรมทสงเสรมในเรองคณธรรม จรยธรรม การใหและการรบ การรวมมอของชมชนอนจะกอใหเกดความพงพอใจและการพฒนาจตใจของบคคลและสงคมอาสาสมครเปนการใหบรการโดยปราศจากสนจางรางวล เปนการเสรมสรางทกษะและการสรางคณภาพชวต การใหบรการอาสาสมครเปนการพฒนาชมชนและประเทศชาต โดยอาศยแรงงาน ความรวมมอของกลม หนวยงานเอกชน ชมชนและองคการธรกจการคาทจะตองจดบรการชมชน

รปแบบการจดกจกรรม 1. การพฒนาชมชน ไดแก วด โรงเรยน สถานทราชการ โบราณสถาน โบราณวตถ 2. ลกเสอชาวบานพฒนาชมชนหรอหมบาน 3. กฬา ทจดโดยสโมสร สมาคมกฬา หรอสถาบนการศกษา 4. งานศลปะ จดกจกรรมศลปะชมชน การสงเสรมศลปหตถกรรมพนบาน

24

5. นนทนาการนอกเมอง กลางแจง ชวยสงเสรมคณคาอาสาสมคร การให การรบ ผนา ผตามทด

6. กจกรรมพฒนาอาสาสาหรบเยาวชนทาใหเกดการพฒนาลกษณะนสยทพงประสงค 7. ศนยเยาวชนสงเสรมการพฒนาเยาวชน การบรการอาสาสมครแกชมชน 8. โรงเรยนและสถาบนอดมศกษาจดชมนมฝกอบรม นกเรยน นสต นกศกษาใหรจก

กจกรรมอาสาสมครบรการสงคม 9. สมาคมและมลนธทเปนองคการเอกชนอาสาสมคร จดกจกรรมอาสาสมครบรการชมชน

สงคม สมาคมสตร สภาสตรแหงชาตและเดก มลนธสายใจไทย สโมสรโรตาร สโมสรไลออน เปนตน 14. กจกรรมนนทนาการพฒนาสขภาพและสมรรถภาพ สขภาพเปนสงสาคญสาหรบคนทกคน จดมงหมายของนนทนาการประการหนงกเพอพฒนา

สขภาพรางกายและสขภาพจตของคนใหสมบรณ ดงนน กจกรรมนนทนาการอกกจกรรมหนงทมความสาคญเพมขนพรอมกบความสนใจในสขภาพของคนในปจจบน คอ กจกรรมนนทนาการประเภทพฒนาสขภาพและสมรรถภาพ ซงกจกรรมนนทนาการประเภทนเปนกจกรรมแบบผสมผสานเปนเรองเกยวกบการจดการลลาชวต (Life style management) ซงนกวชาการไดใหคาจากดความของคาวา นนทนาการสขภาพ (Wellness) วาหมายถงกจกรรมประเภทลลาชวต (Lifestyle) ชนดหนง ซงมความประสงคทจะฝกฝนดานสขภาพและการทาใหมสขภาพด หรออกความหมายหนง คอ สงทเกดขนพรอม ๆ กบมนษย ซงสงดงกลาวนเปนพนฐานของสขภาพทดและเปนการพฒนาของชมชนและจะมสวนชวยในการพฒนาคณภาพชวต ซงมความสาคญตอสภาวะและสภาพความเปนอย กจกรรมนนทนาการสขภาพ (Wellness) นนกคอ กจกรรมนนทนาการเพอพฒนาสขภาพนนเอง ซงกจกรรมนเปนการจดการของบคคลซงมความเกยวของกบขอมลการศกษา โอกาสสาหรบการเปลยนแปลงทางพฤตกรรม และยงเปนการจงใจในการใหความชวยเหลอและสนบสนนใหผเขารวมกระทาในสงทเปนไปไดมากทสดเกยวกบลกษณะการดาเนนชวตเพอใหมความเปนอยทด

รปแบบการจดกจกรรม 1. การออกกาลงกายเพอสขภาพและสมรรถภาพ 2. การจดการเกยวกบโภชนาการ 3. การจดการเกยวกบการบรโภคเครองดม สงเสพตด 4. การจดโปรแกรมนนทนาการเพอพฒนาคณภาพชวต 5. การสรางสมดลสขภาพกายสขภาพจต 6. การควบคมความเครยดและการผอนคลาย 7. การจดการเกยวกบความปลอดภยตอพฤตกรรมเสยง

25

15. กจกรรมนนทนาการกลมสมพนธและมนษยสมพนธ (Group process) กจกรรมนนทนาการกลมสมพนธเปนกจกรรมทจะชวยสงเสรมมนษยสมพนธ การทางาน

เปนทม การประสานงานรวมมอของกลมและยงสงเสรมกระบวนการเรยนร พฤตกรรมของกลมของสงคมในวถประชาธปไตยอกดวย กจกรรมกลมสมพนธมประโยชนอยางยงในการเปนผนาและผตาม ใหรจกหนาทความรบผดชอบและบทบาทของตนเองและของสงคมทด ความหมายของกจกรรมกลมสมพนธมอยหลายคาทใกลเคยงกน เชน “กระบวนการกลม” “การแนะแนวหม” “การใหคาปรกษากลม” “พลงกลม” และ “การฝกมนษยสมพนธ” พอสรปได ดงน

กระบวนการกลม (Group process) หมายถง กระบวนการทใชกลมในการแกไข ปญหา หรอกระทาสงใดสงหนงรวมกน ซงผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง และใชวธการวเคราะหพฤตกรรมทเกดขน เปนกระบวนการเรยนรในรปตาง ๆ เชน การแสดงบทบาทสมมต การแสดงละคร การตความหมาย การแกปญหา เปนตน

การแนะแนวหม (Group guidance’s) หมายถง การใหการแนะแนวแกบคคลหลายคนหรอกลมทมปญหาและความตองการคลายคลงกน โดยการเปดโอกาสใหแตละคนไดแลกเปลยนความคดเหนหรอประสบการณซงกนและกน เพอเปนแนวทางในการแกปญหา ตดสนใจของกลมได และชวยใหบคคลไดรบทราบขอมล สงควรรไปพรอมกบกลม เปนการประหยดเวลา แรงงานและคาใชจาย

การใหคาปรกษากลม (Group counseling) เปนการใหคาปรกษาแบบกลมชวยใหคนปกตไดยอมรบปญหาตาง ๆ ของตนเอง และหาทางแกไขปญหาซงสามารถแบงการใหคาปรกษาออกเปนสามประการ ไดแก การใชกลมเพอแกปญหา การใหคาปรกษามงชวยเหลอปญหาปกตทวไปและชวยสมาชกกลมทมสภาพปกต พลงกลม (Group dynamics) เปนการจดกจกรรมใหบคคลตงแตสองคนขนไป มกจกรรมสมพนธกน มการสอสารและปรบตวเขาหากนกอใหเกดพลงขนภายในกลมโดยใชวธการตาง ๆทจะชวยในการตดสนใจรวมกน อาจจะใชทกษะ มนษยสมพนธ หรอการประชมเชงปฏบตการเพอพฒนากลมไปสเปาหมายทวางไว

การฝกมนษยสมพนธและความเปนผนา (Training group หรอ T-Group) เปนการฝกอบรมเพอใหเกดการตระหนก (Awareness) และการสรางทกษะ (Skills) โดยการชวยใหบคคลเขามามสวนรวมกนเพอสรางประสบการณมนษยสมพนธ บทบาทและคณคาในการเปนผนา

รปแบบการจดกจกรรม กจกรรมกลมสมพนธสามารถจดในรปแบบตางๆ เพอใหเกดการเรยนรและประสบการณดงน

1. เกม (Game) ผสอนสรางสถานการณสมมตขนใหผเรยนลงเลนดวยตวเองภายใตขอตกลงหรอกตกาบางอยางทกาหนดไว ซงผเรยนจะตองตดสนใจทาอยางใดอยางหนงอนจะมผลออกมาในรปของการแพการชนะ วธการนจะชวยใหผเรยนไดวเคราะหความรสกนกคดและ

26

พฤตกรรมตาง ๆ ทมอทธพลตอการตดสนใจ นอกจากนนยงชวยใหผเรยนเกดความสนกสนานในการเรยน

2. บทบาทสมมต (Role-play) วธการนมลกษณะเปนสถานการณสมมตเชนเดยวกบเกมแตมการกาหนดบทบาทของผเลนในสถานการณทสมมตขนมานนแลวใหผเรยนสวมบทบาทนนและแสดงออกตามธรรมชาต โดยอาศยบคลกภาพประสบการณและความรสกนกคดของตนเปนหลก ดงนน วธการนจงมสวนชวยใหผเรยนไดมโอกาสวเคราะหถงความรสกและพฤตกรรมของตนอยางลกซงและยงชวยเสรมสรางบรรยากาศการเรยนรใหนาสนใจและนาตดตามอกดวย

3. กรณตวอยาง (Case) หมายถง วธการสอนซงใชกรณหรอเรองราวตาง ๆ ทเกดขนจรง ๆนามาดดแปลงและใชเปนตวอยางในการใหผเรยนไดศกษาวเคราะหและอภปรายกน เพอสรางความเขาใจและฝกฝนหาทางแกไขปญหานน

4. สถานการณจาลอง (Simulation) หมายถง วธจาลองสถานการณจรงหรอสรางสถานการณใหใกลเคยงกบความจรง แลวใหผเรยนลงไปอยในสถานการณนนและมปฏกรยาโตตอบกน วธการนจะชวยใหผเรยนไดมโอกาสทดลองแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ซงในสถานการณจรงผเรยนอาจไมกลาแสดงเพราะเปนการเสยงตอผลทจะไดรบจนเกนไป

5. ละคร (Acting or dramatization) หมายถง วธการใหผเรยนทดลองแสดงบทบาทตามบททเขยนไว ผแสดงจะตองพยายามแสดงใหสมตามบทโดยไมนาบคลกภาพและความรสกนกคดของตนเขาไปมสวนเกยวของอนจะมสวนทาใหเกดผลเสยตอการแสดงบทบาทนน ๆ วธการนเปนวธชวยใหผเรยนไดมประสบการณในการทจะเขาใจความรสก เหตผลและพฤตกรรมของผอน ซงความเขาใจนมสวนชวยเสรมสรางความเหนอกเหนใจกน ฝกความรบผดชอบในการเรยนรรวมกน และฝกการทางานรวมกนดวย

6. กลมยอย (Small Group) วธนเปดโอกาสใหผเรยนทกคนไดมสวนในการแสดงออกและชวยใหผเรยนไดขอมลเพมเตมมากขน กลาวโดยสรป กจกรรมนนทนาการประเภทตางๆ มบทบาทสาคญอยางแทจรงทจะชวยใหเยาวชนไดใชเวลาวางใหเกดประโยชนใหความสนกสนาน ความพงพอใจ ชวยพฒนาคณภาพชวตมเปาหมายและมการปรบตวเขากบสงคมไดด ดงนน การจดกจกรรมนนทนาการสาหรบเยาวชนจงม ความสาคญ มประโยชนและคณคาตอเยาวชนอยางยง นนทนาการในโรงเรยน

โรงเรยนเปนสถาบนหนงของสงคม ทมหนาทจดการศกษาเพอใหเดกและเยาวชนอยางเปนระบบ เพอใหเดกและเยาวชนไดมโอกาสศกษาเลาเรยนตามอตภาพของบคคลทพงกระทาไดดงนน รฐจงไดออกกฎหมายบญญตในการศกษาภาคบงคบ เพอใหเยาวชนของชาตไดเขาศกษาเลาเรยนในวชาบงคบ อยางนอยสาเรจการศกษาขนพนฐาน 6 ปและมนโยบายขยายการศกษาภาคบงคบขนเปน 9 ป เพอใหเยาวชนไดพฒนาและเขาใจการเจรญเตบโตทงทางรางกาย อารมณและสงคม

27

เพอใหเขามโอกาส สามารถประกอบอาชพและเปนพลเมองดของประเทศชาตตอไป (สมบต กาญจนกจ.2535: 127-137)

ชชพ เยาวพฒน (2543: 48 – 49) เสนอวาโรงเรยนเปนแหลงบรการทางวชาการแกเดกและเยาวชนทสาคญแหงหนง นอกจากจะใหความรทางวชาการแกนกเรยนแลว ทางโรงเรยนควรจะมการจดดาเนนกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาจตใจนกเรยนใหมคณธรรมและจรยธรรม สามารถปรบตวใหเขากบสงคมไดเปนอยางด กจกรรมนนทนาการทควรจดในโรงเรยนควรจะเปนกจกรรมทางกฬาประเภทตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการของนกเรยนในเรองของการออกกาลงกายกจกรรมทางดนตร ลกเสอ เนตรนาร หองสมดชมรมตางๆ เพอเปดโอกาสใหนกเรยนสมครเปนสมาชกในชมรมใดชมรมหนง โดยเสยคาสมาชกบางเลกนอย ชมรมแตละชมรมจะจดกจกรรมขนมาเพอใหสมาชกจดกจกรรมในชวงทสมาชกวางจากการเรยน อาจจะเปนชวงเวลาพกเรยนหรอหลงเลกเรยนแลว นอกจากนนกเรยนควรจะจดกจกรรมเนองในโอกาสพเศษ เชน วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนขนปใหม วนกฬา (Sports day) วนสถาปนาโรงเรยน เปนตน เพอสงเสรมใหนกเรยนเขารวมกจกรรมอนทาใหเกดประโยชนทงในดานการเรยนและเปนการอนรกษวฒนธรรมไทยไปอกทางหนงดวย นอกจากนนควร จะสงเสรมกจกรรมทกระทารวมกนระหวางโรงเรยนดวยกน เพอเสรมสรางมตรภาพและความเขาใจอนดตอกนระหวางเพอนตางโรงเรยน อนจะเปนการลดปญหาความขดแยงของนกเรยนตางโรงเรยนลงได นนทนาการในโรงเรยนเปนกจกรรม หรอกระบวนการทสราง และพฒนาลกษณะนสยของเดกและเยาวชนในระบบการศกษา ใหเกดความเตบโตทางกาย อารมณ สงคม สตปญญาและจตใจ ผจดกจกรรมนนทนาการ ไดแก คณะกรรมการบรหารโรงเรยน นกเรยน กลมชมนม ทมความสนใจรวมกน ครผสอนประจาวชา หรอการมอบอานาจแกกลมอาชพเปนผจดนนทนาการสงเสรมจดหมาย คณคา และประโยชนแกนกเรยนนานาประการ สถานทและเครองอานวยความสะดวกในโรงเรยน ไดแก สถานทกลางแจง ในรมและอปกรณทเกยวของ นกเรยนทมความสนใจในรปแบบชมชน แบงออกได 3 ชนด ไดแก ชมนมกจกรรม สงเสรมพฒนาทกษะเนอหาวชาการ และชมชนเพอบรการ ซงการทางานและการดาเนนการกจกรรมชมชน สามารถกระทาไดเปนคณะกรรมการ ซงมหนาทบรหารและดาเนนการใหบรรลเปาหมายทวางไว นนทนาการชวยสงเสรมคณคาในเรองความสมดลและการใชเวลาวางใหคณภาพและสมดลกบงาน นนทนาการชวยใหเยาวชนรจกจากจดการเวลาพฒนาคณคาทางสงคมระบอบประชาธปไตยและเปนประชากรของประเทศทมคณภาพในอนาคต

คณลกษณะของกจกรรมนกเรยน 1. นกเรยนเขารวมกจกรรมตามความสมครใจ มเสรภาพในการเลอกกจกรรมทตนจะรวม 2. ไดรบความเหนชอบตามอานาจหนาทของโรงเรยน 3. ไมมหนวยกต หรอคะแนนทางวชาการ

4. ใหความเสมอภาคและยตธรรมอยางเหมาะสม ตามความสามารถ ความถนด ความสนใจ

28

การจดนนทนาการในโรงเรยน การจดนนทนาการในโรงเรยน เปนสงทจาเปนและสาคญยงทจะชวยสงเสรมพฒนาลกษณะนสยพงประสงคของเดกและเยาวชน ชวยใหเขาเหลานนไดมโอกาสเขาใจ มความรกและซาบซงกบกจกรรมเวลาวาง รจกใชเวลาใหเกดประโยชนโดยการเขารวมกจกรรมนนทนาการอยางมจดหมาย สงเสรมการสรางลกษณะนสยและความเปนพลเมองทดในอนาคต ในปจจบนวชานนทนาการ ไมไดบรรจในหลกสตรการเรยนการสอน ในระดบประถมและมธยมศกษา แตไดมวชาตางๆ ทเรยกวา กจกรรมลกษณะสรางนสย ซงเปนกจกรรมนนทนาการทงสน โดยอยในรปแบบวชาดนตรศกษา ศลปศกษา หตถศกษาและพลศกษา กจกรรมนนทนาการสามารถจดไดโดยคณะกรรมการบรหารโรงเรยน ในรปแบบลกษณะตางๆ ทโรงเรยนสามารถสรางเสรมประสบการณตรง กอใหเกดการพฒนาอารมณสขทงสนกสนานและความสงบสขแกผเขารวม ตวอยางกจกรรมทโรงเรยนจดโครงการนนทนาการสาหรบนกเรยน 1. กฬาส หรอวนโอลมปคเกมส สงเสรมความรกและเขาใจกฬา 2. มหกรรมสงเสรมกฬาเพอสขภาพและสมรรถภาพ 3. เทศกาลครสตมาส ปใหม ตรษจน สงกรานต สงเสรมความเขาใจอนดในดานวถชวตวฒนธรรม ประเพณของชมชน และสงคม 4. เทศกาลแหงความรก วนคร วนเดก วนแม สงเสรมคณธรรม 5. วนอาสาพฒนาชมชน เชน วด โรงเรยน ศาลา สงเสรมคณคาการใหและการรบการบรการ เพอตอบสนองเพอนมนษย 6. นทรรศการ เทศกาลดนตรประเภทตาง ๆ ทาใหเกดการเรยนร และความซาบซง 7. การประกวดศลปะ การฝมอและงานหตถกรรมของนกเรยน สงเสรมความคดสรางสรรคทด 8. นนทนาการทางสงคม เชน งานแสดงของโรงเรยน งานปกนค (Picnic) การแสดงละคร การเตนรา สงเสรมมนษยสมพนธ และการเรยนร 9. กจกรรมนนทนาการกลางแจง/นอกเมอง เชน การอยคายพกแรม กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด ซงผสมผสานกจกรรมอน เชน เดนทางไกล แคมปไฟ ไตเขา ศกษาธรรมชาต อนรกษธรรมชาต การศลปหตถกรรม ดนตร ละคร เตนรา การสงคมในกลมตาง ๆ 10. กจกรรมทศนศกษาและการทองเทยว ชวยสงเสรมประสบการณใหม การเรยนรในชวตความเปนอยของชมชน ชนบท ธรรมชาต หรอหนวยงาน สถานททศกษาได การจดกจกรรมนนทนาการในโรงเรยน เปนการจดกจกรรมเสรมสรางประสบการณและลกษณะนสยทพงประสงคในรปแบบตาง ๆ เพอสนองความตองการของเดกหรอเพอชดเชยใหแกเดกนกเรยนทงในดานการออกกาลงกาย และเพอความสนกสนานรนเรงนอกเวลาเรยนหรอเปนกจกรรมพเศษ

29

นกเรยนแตละคนประสบความสาเรจ หรอมความเจรญเตบโต พฒนาทางการและจตใจไดมากนอย ความรวดเรวตางกนขนอยกบนกเรยนไดมโอกาสรวมกจกรรมในเวลาวางใหเปนประโยชน เพราะนกเรยนทเขารวมกจกรรมเวลาวาง สามารถทจะคนพบสงทเขาตองการและความถนดตามธรรมชาตของตวเขาเองไดเปนอยางด ทาใหเขาสามารถพฒนาตนเองไปในทางทเหมาะสม เปนการสงเสรมใหสขภาพดทงรางกาย และสขภาพจต วตถประสงคของการจดนนทนาการในโรงเรยน 1. ความร นกเรยนมความรทางดานนนทนาการสามารถนาความรนไปใชในเวลาวางใหเปนประโยชนและพฒนาลกษณะนสยทพงประสงค 2. ทกษะ นกเรยนมทกษะในกจกรรมเสรมสรางลกษณะนสย สามารถจะไดนาไปใชใหเกดประโยชนในยามวาง 3. ทศนคต นกเรยนมทศนคตทดในการใชเวลาวางและกจกรรมนนทนาการ

4. พฤตกรรม นกเรยนไดเปลยนพฤตกรรมทไมดไมงามใหเปนพฤตกรรมตาง ๆ ไปในทางทดงาม

คณคาและประโยชนของการจดนนทนาการในโรงเรยน นนทนาการในโรงเรยนมบทบาทสาคญในการพฒนาเดกและเยาวชน กอใหเกดการพฒนาการทางดานความเจรญเตบโต ซงเมอนกเรยนเขารวมกจกรรมแลว จกกอใหเกดคณคาและประโยชนดงน 1. เพอสงเสรมความเปนประชาธปไตยและความเปนพลเมองดของชาต 2. เพอใหเดกรจกระเบยบวนย หนาทความรบผดชอบ 3. เพอความรวมมอ ประสานงานในกลมทมความสนใจรวมกน 4. เพอใหนกเรยนไดคนพบความสามารถพเศษ ความถนดและความสนใจของตนเอง ไดฝกฝน และพฒนาความสามารถนน ๆ ใหดยงขนไปดวย 5. เพอกอใหเกดวนยทด สงเสรมใหนกเรยนเคารพกฎ ขอบงคบตาง ๆ ในสงคมทตนอย และวางตนไดดในสงคม 6. เพอใหนกเรยนมความสามคคในหมคณะ รกโรงเรยน หยงในเกยรตของโรงเรยนและมขวญด 7. เพอเปนการสงเสรมทกษะตาง ๆ เชน ทกษะในการเปนผนา การทางานรวมกน มความคดรเรมสรางสรรค และเกดความสนกสนานทจะทางานทตนเองสนใจ 8. เพอสรางความสมพนธอนดระหวางครกบนกเรยน และนกเรยนกบนกเรยนเอง 9. สงเสรมพฒนาการทางดานบคลกภาพม ความรบผดชอบและเคารพบคคลอน 10. เพอชวยใหหลกสตรมความสมบรณยงขน ชวยใหบรรลวตถประสงคทางการศกษาอยางแทจรง 11. เพอสงเสรมการเรยนวชาตาง ๆ ในหลกสตรของนกเรยนใหดขน

30

12. ชวยใหนกเรยนไดใชเวลาวางอยางมประโยชน และมประสทธภาพ ความตองการทางดานจตวทยาของนกเรยน

1. ความตองการทางดานจตวทยา 1.1 ความตองการการยอมรบของเพอนรวมรน 1.2 ความตองการเปนสมาชกของกลม 1.3 ความปลดเปลองความเหงาและเดยวดาย 1.4 ความตองการเพอนทมจดสนใจอนเดยวกน 1.5 ความตองการใหตนเองเกดความสาคญในหมเพอน 1.6 ความตองการการทดแทนในสงทตนขาด เชน บางครงเรยนเกงไมไดกหนมาเอาดทางกฬา 1.7 การรจกการทางานเปนกลมชวยสอนความเปนประชาธปไตยและสรางความรวมมอรวมใจ 1.8 ความตองการความรก โดยเฉพาะเดกทพอแมไมมเวลาทจะใหความสนใจ ความรก 1.9 ความตองการความสาเรจ ซงอาจเกดขนในบางประเภทของกจกรรม 1.10 ความความตองการยกยองชมเชย 1.11 ความตองการความปลอดภย 1.12 ความตองการฝกทางทกษะและไดรบความรในสภาพแวดลอมทเปนมตรและเปนกนเอง การชวยเหลอกนทางวชาการบรรยากาศไมเหมอนการสอบ หรอรบคาดดาในหอง ความคดจะออกมาอยางอสระ 2. แรงจงใจความสนใจ ความกระตอรอรนของเดกใหแสดงออก นกเรยนทวางแผนและดาเนนการด จะนานกเรยนไปสเปาหมายหลายอยาง ถงแมบางอยางจะเหนผลสาเรจงาย หรอบางอยางจะเหนผลไดชา แตจะตองมเปาหมายทแทจรงทเดกสามารถบรรลได เชน การมสภานกเรยนจะทาใหเดกเรยนธรรมนญปกครองกนเอง มการหาเสยงเลอกตง มการแตงตงผดารงตาแหนงตาง ๆ ในสานกงาน และการเขาพบกบผบรหารเพอปรกษา อภปรายปญหาของโรงเรยน กจกรรมของนกเรยนหลายประเภทท ดงความสนใจความสามารถพเศษและความกระตอรอรนออกมาใหเหนชด เชน กจกรรมทางหนงสอพมพ วารสาร จดนทรรศการศลปะ กจกรรมทมการประกวดตาง ๆ ถงแมบางครงความเฉยบแหลมจะไมปรากฏออกมา แตความตงใจและความกระตอรอรนจะมองเหนชด อยางไรกตาม กจกรรมพเศษตางๆ มคณสมบตพอทจะทาใหเดกแสดงความกระตอรอรนออกมาดงน

31

1. ความตองใหมอสรภาพในการเลอกทา ไมควรมการบงคบใหทากจกรรมเหลานไมใชการศกษาในชนเรยน เดกจะทาโดยความสมครใจ เดกขอายและมความรสกทางอารมณสงควรไดรบการสนบสนนซงเดกอาจจะทาในสงทสรางสรรคออกมาใหเราแปลกใจ 2. การทากจกรรมทเดกรสกวาจะไมรบผดชอบควรไดรบความชวยเหลอใหเขาตระหนกวา สงนนเปนของๆ เขาและเขาดาเนนการเอง จะทาใหเดกไดรบประโยชนเอง สนกสนานเอง 3. การใชเวลาวางใหมคณคาและเกดประโยชน กจกรรมของนกเรยนทาใหเดกไดรจกการใชเวลาวางใหมคณคาและเกดประโยชนตอตนเองและสวนรวม ดงน 1. การไมตงตนเปนผตอตานสงคม หรอประพฤตตนผดตอสงคม เมอเดกมกจกรรมทเขาสนใจอยในหมเพอนและมผแนะนาอยางด เดกกจะหนมาทาสงทเปนประโยชน เชน เดกทสนใจในดานแกะสลก การกฬา ฯลฯ กมกจะทาและหนมาคยกบเพอนเกยวกบงานของเขา 2. การไดพบกบบคคลซงมความสนใจเหมอน ๆ กนและจากเพอนทาใหเกดความสนใจใหม ๆ ขน เดกจะคยกนและสรางสมพนธภาพแลกเปลยนความคดเหน เกดจดสนใจตาง ๆ มากขน เชน เดกวยรนทสนใจเรองการเจรญเตบโตของรางกายกคดถงกายบรหารกจะทาใหรวมกลมกนหนมาศกษาสรางบคลกลกษณะของตน โดยการศกษาจากตาราและผร เปนตน 3. กจกรรมนกเรยนบางประเภท อาจทาใหเดกไดพบสงทมคาตอชวตในภายหลงเชน ความรกในดนตร ทาใหเลนดนตร การสะสมแสตมป เหรยญสมยตาง ๆ การทาสวนครว เลยงกลวยไม เหลานจะทาใหชวตในภายหลงสมบรณยงขน 4. กอใหเกดมตรภาพระหวางเดกดวยกนและระหวางเดกกบครใหแนนแฟนยงขน เดกทสนใจในสงเดยวกนมกจะหาเวลาคยแลกเปลยนความคดเหนกน ซงเปนจดเรมตนของการพฒนามตรภาพ การทเดกไดรวมกนรบผดชอบชวยเหลอในกจกรรมททาดวยกน จะทาใหเดกรกกนมากขนถงแมจะออกจากโรงเรยนไปแลวกตาม กบครกเชนเดยวกน ความสมพนธในหองเรยนจะเกดขนยาก เพราะมความเครยด แตถาครเขารวมกจกรรมบางอยางกบเดกทาใหเดกมโอกาสคยสงสรรคกนแบบไมเปนทางการ จะชวยทาใหเกดมตรภาพและความเขาใจซงกนและกนดขน ทงนตองพงระวงบางประการทเกยวกบจรรยาบรรณและวฒนธรรมบางอยางของไทยทเปนอปสรรคอยบาง 5. พฒนาความเปนผนา กจกรรมของนกเรยนซงอยนอกหลกสตรจะชวยพฒนาความเปนผนาของนกเรยนไดดกวาในชนเรยน ขอพงระวงมอยวาอาจารยหรอครทปรกษาทกคนจะตองระลกวาขณะทเขาไปเกยวของกบกจกรรมนน ตนเองไมไดทาหนาทสอน ตองใหโอกาสเดกแสดงไมใชครแสดงเองเสยหมด เดกตองไดมโอกาสนากนเอง เดกมโอกาสเลอกและประกอบกจกรรมเพอฝกฝนตนเอง ถาครเขาไปเกยวของมากเกนไปสภาพของกจกรรมกคงไมแตกตางจากการเรยนในชน ถาเดกไดทากนเอง เดกจะรสกวาตนไดทางานใหกบเพอนมากกวาการทางานใหกบคร ซงครไมจาเปนตองพฒนาอกแลวในดานน นอกจากเดกตองการความชวยเหลอบางประการ ซงครกควรใหแตระวงอยาใหกระทบกระเทอนถงความเปนผนาของเดก

32

การจดนนทนาการสาหรบนกเรยน การจดนนทนาการสาหรบนกเรยนชนศกษานกเรยนชนมธยมศกษาเปนวยรนทมอาย

ระหวาง13-18 ป “วยรน” มาจากคาภาษาองกฤษวา “Adolescence” มรากศพทมาจากภาษาลาตนวา“Adolescere” หมายถงการเจรญเตบโตหรอเจรญเตบโตไปสความเปนผใหญ วยรนเปนชวงเวลาการเจรญเตบโตจากความไมมวฒภาวะของเดกไปสความมวฒภาวะของผใหญ เปนชวงเวลาเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจและสงคม (Steinberg. 1993: 4)

ดเรทกย (Dworetzky. 1999: 114; อางองจาก Hall. 1904) กลาวถงวยรนวาเปนวยพายบแคมและความกดดน มการเปลยนแปลงมากมายในตวเอง สภาวะของอารมณไมแนนอน มความสบสนและยงยากเกยวกบตนเองซงวยรนตองเผชญกบการเปลยนแปลงตาง ๆ และประสบการณทไดรบมาเพอหาอตมโนทศนและเจตคตตอตนเอง

คน (Coon. 1997: 123; อางองจาก Siegel. 1982) กลาวถงวยรนวาเปนชวงเวลาเปลยนจากความเปนเดกไปสความเปนผใหญ ซงความเปลยนแปลงเหลานวยรนจะเกดการเรยนรในวฒนธรรมตาง ๆ อยางไรกตามชวงระยะเวลาของวยรนนนเปนชวงเวลาทยาวนาน

ไรส (Rice.1996: 3) ไดใหความหมายของวยรนไววา วยรนเปนชวงระยะเวลาเจรญเตบโตระหวางความเปนเดกและความเปนผใหญ

เฮอรลอค (Hurlock.1974: 391) ไดใหความหมายของวยรนไววา เปนวยทมการเจรญเตบโตไปสวฒภาวะจากความเปนเดกคอย ๆ สความเปนผใหญ การทเดกบรรลถงขนวฒภาวะน ไมใชจะเจรญเตบโตแตรางกายดานเดยวเทานน ทางดานจตใจกจะเจรญเตบโตเปนเงาตามตวไปดวย นนหมายถงวาวยรนจะตองมพฒนาการทงรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญาไปพรอม ๆ กน

กลาวโดยสรปอาจใหความหมายของวยรนไววา วยรนเปนวยทมการเปลยนแปลงตาง ๆ ไมวาจะเปนรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา เปนชวงเวลาทเปลยนจากความเปนเดกสความเปนผใหญ

สาหรบการแบงชวงอายของวยรน ไดมผทกาหนดชวงอายไวตาง ๆ กน ซงชวงอายของวยรนไมอาจกาหนดลงไปใหแนนอนไดวาควรจะเรมเมอใดและสนสดเมอใด ดงทมไดกาหนดไว ดงน

สไตนเบอรก (Steinberg. 1993: 5) ไดกาหนดชวงอายของวยรนไวเปน 3 ชวงดงน 1. ชวงวยรนตอนตน เปนชวงอายระหวาง 11 – 14 ป 2. ชวงวยรนตอนกลาง เปนชวงอายระหวาง 15 – 18 ป 3. ชวงวยรนตอนปลาย เปนชวงอายระหวาง 18 – 21 ป ดเรทสกย (Dworetzky. 1999: 114) ไดกาหนดชวงอายของวยรนไววาวยรนจะอยในชวง

อายประมาณ 12 – 18 ป ศรเรอน แกวกงวาน (2540: 47) ไดแบงชวงอายของวยรนออกเปน 3 ระยะ โดยใชเกณฑ

ความเปนเดกและผใหญในการตดสน ดงน 1. ระยะวยแรกรน ชวงอายประมาณ 12 – 15 ป

33

2. ระยะวยรนตอนกลาง ชวงอายประมาณ 16 – 17 ป 3. ระยะวยรนตอนปลาย ชวงอายประมาณ 18 – 25 ป นอกจากน สพตรา สภาพ (2536: 9) กลาวถงการแบงชวงอายของวยรนออกเปน 3 ระยะ

ดงน 1. วยรนตอนตน อายระหวาง 10 – 12 ป จะเรมตงแตระยะใกลแตกเนอหนมเนอสาวซงม

การเจรญเตบโตของรางกายอยางรวดเรว อนเปนจดเรมตนของการพฒนา เปนวยเรมตนของการแตกเนอหนมเนอสาว แตวยนจะไมรบรตอการเปลยนแปลงเทาใดนก ยงมลกษณะหลายอยางของวยเดก เชน ยงอยในกลมเพอนเพศเดยวกน

2. วยรนตอนกลาง อายระหวาง 13 – 16 ป เปนระยะทเรมสนใจเพศตรงขาม ทาใหความสนใจเพอนเพศเดยวกนเรมหางเหนไป เปนชวงคลอยตามกลมเพอน เรมมการสารวจเรองเพศมากขน อยากร อยากลอง ชอบความตนเตนทาทาย ทดสอบสงแปลก ๆ ใหม ๆ

3. วยรนตอนปลาย อายระหวาง 17 – 21 ป เปนชวงเวลาทใกลสความเปนผใหญ จะเรมมการสนใจในอนาคตของตนเองและเรมมองหาคครอง มความสนทสนมกบเพศตรงขามมากขน

กลาวโดยสรปชวงอายของวยรนจากเอกสารตาง ๆ ขางตน สามารถแบงชวงอายของ วยรนได 3 ระยะ วยรนตอนตน วยรนตอนกลางและวยรนตอนปลาย แนวคดและทฤษฎเกยวกบความฉลาดทางอารมณ

แนวคดและทฤษฎเกยวกบความฉลาดทางอารมณ(Emotional quotient: EQ) ผทคดทฤษฎนคอ แดเนยล โกลแมน (Danial Goleman) การทบคคลจะประสบความสาเรจไดนน ไมไดขนอยกบสตปญญาเพยงอยางเดยว บคคลทจะประสบความสาเรจในชวต มความกาวหนาและมความสขทงในชวตการงาน การศกษาและการอยรวมกบผอน ลวนมองคประกอบของความฉลาดทางอารมณเปนองคประกอบทสาคญอยางเดนชด ถงแมวาความฉลาดทางอารมณจะพฒนาไดตลอดชวต แตถาหากบคคลไดรบการพฒนาตงแตระยะแรกเรมของชวต ผเรยนจะมพนฐานทมนคงและมความพรอมทจะพฒนาอารมณทสมวยในเวลาตอมา อยางมประสทธภาพ (กรมสขภาพจต. 2545: ก) สามารถคนพบและพฒนาศกยภาพของตนเอง เสรมสรางทกษะชวต รเทาทนอารมณและปรบตวไดอยางเหมาะสมตามความมงหมายของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทมงพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญาเหนอเกณฑเฉลย ความร และคณธรรม มจรยธรรม และวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอน ไดอยางมความสข (ประสงค สงขะไชย. 2546: ก - ข) ในปจจบนการศกษาวจย ทางจตวทยา พบวา คนฉลาดคนทมสตปญญาสง/IQ(intelligence quotient: IQ) สง เปนจานวนมาก ประสบความลมเหลวทงการงาน การดาเนนชวต และรวมทงความฉลาดทางสตปญญาเพยงอยางเดยวไมเปนหลกประกนความสาเรจ ความสขในชวตและการทางานของบคคล แตจาเปนตองประกอบดวย ความฉลาดทางอารมณเปนปจจยสนบสนนทสาคญยงในการนาบคคลไปสความสาเรจ ความสขและชวตทมคณคา มความหมาย

34

กอใหเกดประโยชนสขในการเรยน การทางานและครอบครว (ศรยา นยมธรรม. 2547: 42 – 43; วระวฒน ปนนตามย. 2542: 34 – 35;และ ศนสนย ฉตรคปต. 2545: บทนา)

ความหมายของความฉลาดทางอารมณ ความหมายของความฉลาดทางอารมณ นนมผใหนยามทสาคญๆ หลายคนทนาสนใจ มดงน โกลแมน (Goleman. 1995: 4; citing Salovey: &Mayer. 1990) ใหความหมายของความ

ฉลาดทางอารมณไววา เปนความสามารถของบคคลทจะตระหนกรในความคด ความรสก และภาวะทางอารมณตางๆ ทเกดขนกบตนเองและผอนได และสามารถควบคมอารมณของตน ทาใหสามารถชนาความคดและการกระทาของตนไดอยางสมเหตสมผล สอดคลองกบการทางาน และการดาเนนชวต โดยมสมพนธทดกบผอน

บารออน (Bar - on. 1997: 25) ใหความหมายของ ความฉลาดทางอารมณ วาเปนองคประกอบดานความสามารถสวนตว อารมณและสงคมของบคคลทจะปรบตวเขากบสงแวดลอมไดอยางประสบความสาเรจ

คเปอร; และซาวาฟ (Cooper; & Sawaf. 1997: 21) ใหความหมายไววาความฉลาดทางอารมณเปนความสามารถของบคคลในการรบร เขาใจ และรจกใชพลงทางดานอารมณของตน เปนรากฐานในการสรางความสมพนธภาพและโนมนาวจตใจผอน

โกลแมน (Goleman. 1998: 95) ใหความหมายของความฉลาดทางอารมณไววา หมายถง ความสามารถในการตระหนกรถงความรสกของตนเอง และความรสกของผอน สามารถบรหาร หรอจดการกบอารมณของตนเพอเปนแรงจงใจ ในการสรางสมพนธภาพกบผอนไดอยางประสบความสาเรจ

โดนาลดซน (Donaldson. 2004: Online) เสนอวาความฉลาดทางอารมณ (Emotional Quotient) คอ ความสามารถทจะรบรความเปลยนแปลงดานอารมณ ทงในการทางาน การสรางครอบครว และการสรางสมพนธภาพกบผอน ซงสงผลใหมสขภาพทด

เทอดศกด เดชคง (2542: 8) ใหความหมายของความฉลาดทางอารมณวาหมายถง การใชปญญาควบคมการแสดงออกทางอารมณอยางมเหตผล

ทศพร ประเสรฐสข (2542: 21) ใหความหมายของความฉลาดทางอารมณวา เปนความสามารถของบคคลทตระหนกรถงความคดของตนเองและผอน สามารถควบคมอารมณ และรอคอยการตอบสนองความตองการของตนเองได สามารถสรางกาลงใจในการเผชญกบอปสรรค ขอขดแยงตางๆ รจกขจดความเครยด นาความคดและการกระทาของตนไปใชในการทางานรวมกบผอน ทงในฐานะผนาและผตามไดจนประสบความสาเรจในชวต

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข (2543: 1) ใหความหมายของความฉลาดทางอารมณวาเปนความสามารถทางอารมณ ทจะชวยใหการดาเนนชวตเปนไปอยางสรางสรรคและมความสข

กลาวโดยสรป ความฉลาดทางอารมณ (Emotional quotient) คอความสามารถของบคคลทจะตระหนกรถงความรสก ความคดและอารมณของตนเองและผอน สามารถควบคมอารมณและแรง

35

กระตนภายใน ตลอดจนสามารถรอคอยการตอบสนองความตองการของตนเองไดอยางเหมาะสม ถกกาลเทศะและสามารถใหกาลงใจตนเองในการทจะเผชญขอขดแยงตางๆ ไดอยางไมคบของใจ รจกขจดความเครยดทจะขดขวางความคดรเรมสรางสรรคอนมคาของเราได สามารถทางานรวมกนผอนทงในฐานะผนาหรอผตามไดอยางมความสข จนประสบความสาเรจในการเรยน (Study success) ความสาเรจในอาชพ (Career success) ตลอดจนประสบความสาเรจในชวต (Life success)

ความสาคญของความฉลาดทางอารมณ มความสาคญสาหรบชวตการทางานในปจจบนความฉลาดทางอารมณไมเพยงแตมสวนใน

การทานายความสาเรจในชวตการทางานเทานน แตเปนสงทจาเปนททกคนควรม หรอพฒนาใหมากขนเพอชวตการทางานในปจจบนและอนาคตดวยการทางานในโลกปจจบนมการเปลยนแปลง องคการตางๆ จะมขนาดเลกลง คนททางานอยในองคกรจะถกคาดหวงวาจะตองมคณภาพมาก ไมเพยงเรองความสามารถหรอการทางานเทานน แตตองสามารถทางานเปนหมคณะไดอยางมความรบผดชอบ มความเขาใจและเอออาทรตอผรวมงานสามารถผลดกนเปนผนาได มความสามารถตนตว ทจะเรยนรและพฒนาตนเองอยสมาเสมอ เพราะปจจบนมการตรวจสอบทงภายในและภายนอกในระดบสากล บคคลจงตองมการปรบตวอยางมากเพอใหการทางานมประสทธผลดงนนบคคลมความฉลาดทางอารมณสงเทานน จงสามารถดารงชวตในปจจบนไดดกวาคนทมไอควสงแตอควตา ความฉลาดทางอารมณจงมความสาคญมากในปจจบน

ปจจยททาใหคนประสบความสาเรจ มใชความฉลาดอยางเดยว เพราะจะเขาตาราความรทวมหวเอาตวไมรอด สงทสาคญกวา IQ กคอ EQ หรอความฉลาดทางอารมณ ซงเกดจากแนวคดของ จอหน เมเยอรและปเตอร สโลเวย (John Mayer & Peter Slowvey) แหงมหาวทยาลยเยลเปนผบญญตศพทน กลาววา ผทม EQ ดตองประกอบดวย 1) ตองตระหนกรตนเอง 2) จดการกบอารมณตนเองไปสพฤตกรรมทเหมาะสม 3) มความสามารถในการจงใจตนเอง หรอสรางแรงบนดาลใจ 4) รบรอารมณของผอน 5) มมนษยสมพนธทด

การประยกตใชหลกการของ EQ การประยกตใช EQ เขาสชวตประจาวนและงานในหนาท จะมประโยชนดงน

1. การพฒนาบคลกภาพของเดก EQ มบทบาทในการกาหนดบคลกภาพทพงปรารถนาสรางวฒภาวะทางอารมณทเจรญสมวยไดด

2. แสดงความรสกอารมณของตนไดอยางถกตองตามกาลเทศะ เขาอกเขาใจความรสกของผอน

3. การปฏบตงาน EQ เกอกลการยอมรบ ความคดรเรม กอใหเกดการสรางผลตผลทสนองเปาหมาย ลดการลา ขาดงาน หรอยายงาน เนองจากขดแยงระหวางบคล

4.การใหบรการ EQ กอใหเกดการทาความรจกกบลกคา รบฟงความตองการของลกคา และตอบสนองไดด สรางความจงรกภกดในการใชสนคา และบรการของหนวยงาน

36

5. การบรหารจดการ EQ ชวยสงเสรมอจฉรยภาพความเปนผนา ทมศลปะในการรจกใชคน และครองใจคนไดเปดโอกาสใหผบรหารไดเรยนรและพฒนาคน

6. การเขาใจชวตของตนและของผอน EQ เปนเรองของการศกษาทาความเขาใจตนการมองเขาไปในตนกอน (Insight) ทาความเขาใจผอน เมอเขาใจตน เขาใจคนอน การมปฏสมพนธ ระหวางกน จงเปนการมงใชศกยภาพของตนอยางเตมท อยางสงสด ชวตครอบครวกเปนสขดวย ความเขาใจกน วระวฒน ปนนตามย (2542: 9-10)

องคประกอบของความฉลาดทางอารมณ องคประกอบของความฉลาดทางอารมณตามแนวคดของโกลแมน (Goldman. 1995: 43)

ซงแบงออกเปน 5 ดาน ดงน 1. การรจกอารมณของตนเอง (Knowing One’s emotion) โดยสามารถรบรความรสกท

เกดขนในขณะนนวารสกอยางไร และสามารถรบรสงทเปลยนแปลงไปในแตละชวงเวลา 2. การบรหารจดการอารมณ (Managing emotions) โดยสามารถจดการกบภาวะอารมณ

ตางๆ ไดอยางเหมาะสม สามารถระงบอารมณของตนเองและขจดความวตกกงวล ความวนวายใจความสนหวง หรอความฉนเฉยวใหลดลงและจนกระทงสนไปในทสด

3. การสรางแรงจงใจใหตนเอง (Motivating oneself) โดยใหอารมณเปนตวนาความคดใหไปสเปาหมาย รจกรอคอยไดและระงบความหนหนพลนแลนของตนเอง แมวาจะมปญหาและอปสรรคกไมยอทอทจะไปสเปาหมาย

4. การรบร - รจกอารมณของบคคลอน (Recognitions in others) โดยสามารถตระหนกรถงความรสกของบคคลอน รจกเอาใจเขามาใสใจเรา และมความเหนอกเหนใจผอน สามารถปรบอารมณของตนเองใหสอดคลองกบสถานการณ และความตองการของบคคลตามความจาเปน เพอสรางและรกษาสมพนธภาพ

5. การบรหาร - จดการดานสมพนธภาพ (Handling relationships) โดยมทกษะ ทางสงคมในการบรหารจดการอารมณทเกยวกบบคคลอน สามารถสรางสายสมพนธ สรางความรวมมอ รวมกนทาเพอใหบรรลถงเปาหมาย ตลอดจนสามารถบรหารจดการกบความขดแยงใหยตลงได

บารออน (Bar - On. 1997: 112 - 113) ไดเสนอแนวคดเกยวกบองคประกอบของความฉลาดทางอารมณไว 5 หมวด ดงน

1. ความสามารถภายในตน (Intrapersonal Self - Awareness) 1.1 การตระหนกรอารมณตนเอง (Emotional Self - Awareness) 1.2 การกลาแสดงออก (Assertiveness) 1.3 การเคารพในศกดศรของตนเอง (Self - Regard) 1.4 การรจกและเขาใจตนเองอยางแทจรง (Self - Actualization) 1.5 ความเปนอสระเอกเทศ (Independence) 2. ทกษะดานมนษยสมพนธ (Interpersonal skill)

37

2.1 ความเหนอกเหนใจ (Empathy) 2.2 สมพนธภาพระหวางบคคล (Interpersonal relationship)

2.3 ความรบผดชอบตอสงคม (Social responsibility) 3. สเกลการปรบตว (Adaptability scales) 3.1 การแกปญหา (Problem solving) 3.2 ความยดหยน (Flexibility) 3.3 การทดสอบความจรง (Reality testing) 4. ระดบขนการบรหารความเครยด (Stress management scales) 4.1 รบมอเมอเหตการณตงเครยด (Stress tolerance) 4.2 ความหนหนพลนแลน (Impulse) 4.3 การควบคมอารมณของตนเอง (Control) 5. ภาวะอารมณทวไป (General mood) 5.1 การมองโลกแงด (Optimism) 5.2 ความสข (Happiness) อมาพร ตรงคสมบต (2544: 20 - 23) ไดกลาวถงองคประกอบของความฉลาดทางอารมณ

ประกอบดวยความสามารถดานใหญๆ สองดาน ดงน 1. ประสทธภาพสวนตน คนทมประสทธภาพสวนตน (Personal competence) จะม

คณสมบต 3 ประการ ดงน 1.1 มความเขาใจตนเอง (Self - Awareness) คอ มความตระหนกและเขาใจใน

อารมณของตน คอรในความรสกและเหตผลทมความรสกแบบน รความเกยวของของความคด ความรสกและการกระทานน รวาความรสกนนมผลกระทบตอการปฏบตหนาทของตน ประเมนจดแขงและจดออนตนเองไดอยางถกตอง พยายามพฒนาจดแขงใหแขงยงขนและเปลยนจดออนทมอยใหกลายเปนจดแขง

1.2 มการควบคมตนเอง (Self - Regulation) คอ มระเบยบวนยในชวต ควบคมอารมณและความตองการของตนได เชน ควบคมอารมณโกรธ ไมใหรนแรงเกนไป หรอควบคมความตองการทางเพศใหอยในเกณฑทเหมาะสม มความสงบมนคง แมสถานการณรอบตวจะแยกตาม คดและตดสนใจไดอยางกระจางแมจะอยในสภาวะทกดดน มความรบผดชอบสง รกษาสญญาทตนใหไวกบผอน บงคบตนเองใหอดทนทางานจนสาเรจ ทาสงตางๆ อยางมสต มความยดหยน ปรบตวไดดกบการเปลยนแปลงตางๆ ดารงตนในคณธรรม มความซอสตยและไววางใจได

1.3 มการผลกดนตนเอง (Self - Motivation) คอ มแรงจงใจทจะประสบความสาเรจ ตงใจอยางแรงกลาทจะทางานใหสาเรจ โดยมมาตรฐานทด มความกลาในการตงเปาหมายททาทาย แมจะเปนไดยากกตาม พยายามพฒนาตนเอง แสวงหาโอกาส แทนทจะรอใหโอกาสมาถงเอง ไมกลวความลมเหลว มองโลกในแงดและมความหวงอยเสมอ มความมงมนและพยายามฟนฝาตอสกบ

38

อปสรรค เชอมนในตนเอง รวาตนเปนคนทมคณคาและมความสามารถ ยนหยดในสงทตนคดวาถกตอง แมจะแตกตางไปจากคนอนกตาม มใจกวาง ยอมรบฟงและเรยนรจากผอน

2. ประสทธภาพทางสงคม คนทมประสทธภาพทางสงคม (Social competence) จะมคณสมบต 2 ประการ ดงน

2.1 มความเขาใจผอน (Empathy) คอ เขาใจอารมณ ความรสกนกคด และความตองการของผอน ไวตอความรสกของผอนตามสมควร มความเหนอกเหนใจผอน มนาใจ พยายามชวยเหลอดวยความเตมใจ รจกใหผอนบาง ไมใชคอยแตรบอยางเดยว มความปรารถนาดตอผอน ตองการเหนผอนไดรบสงทด ยอมรบนบถอในตวผอน ยอมรบวามนษยมความหลากหลาย และมความแตกตางกน

2.2 มทกษะทางสงคม (Social skills) คอ สามารถสรางความสมพนธทดกบผอนสอสารไดอยางชดเจน ตรงไปตรงมา รจกฟงและรจกโตตอบ รจกประเมนสถานการณ รวธการปฏบต จดการกบความขดแยงไดอยางมประสทธภาพ สามารถประนประนอมและรวมมอกบผอนได มความเปนผนา รจกโนมนาวจตใจคน สรางความรวมมอรวมใจ แรงบนดาลใจ และความกระตอรอรนใหเกดขนในกลม

คณลกษณะของคนทมความฉลาดทางอารมณ แดเนยล โกลแมน (Danial Goleman)เสนอวา การทบคคลจะประสบความสาเรจไดนน

ไมไดขนอยกบสตปญญาเพยงอยางเดยว บคคลทจะประสบความสาเรจในชวต มความกาวหนาและมความสขทงในชวตการงาน การศกษาและการอยรวมกบผอน ลวนมองคประกอบของความฉลาดทางอารมณเปนองคประกอบทสาคญอยางเดนชด ถงแมวาความฉลาดทางอารมณจะพฒนาไดตลอดชวต แตถาหากบคคลไดรบการพฒนาตงแตระยะแรกเรมของชวต ผเรยนจะมพนฐานทมนคงและมความพรอมทจะพฒนาอารมณทสมวยในเวลาตอมา อยางมประสทธภาพ

อษณย โพธสข (2542: 20 - 21) ไดกลาวถงลกษณะของคนทมความฉลาดทางอารมณ ไวดงน

1. รจกแยกแยะเขาใจอารมณตนเองและของผอน การแสดงออกทางอารมณของบคคล 2. ควบคมอารมณตนเองไดเปนอยางด ไมแสดงอารมณอยางยบยงไมได ในสมยกอน

กลมบคคลทเปนผนา นกการทตจะตองถกอบรมอยางหนกในเรองนอยางมาก ทาใหรจกพด แสดงออก ควบคมสหนา แววตา ฯลฯ

3. สามารถควบคมแรงผลกดนภายในไดอยางมทศทาง เชน แรงจงใจภายใน ความมานะพยายามซงอาจเกดจากความสามารถในการควบคมอารมณ ใหไมลมเลก

4. มความละเอยดออนและไวตอความรสกนกคด เขาใจจตใจของผอน มความเหนอกเหนใจ หวงใยอาทรผอน สามารถทจะตอบสนองตอความตองการทางอารมณของคนอนและของตนเองได

39

5. สามารถปรบตวกบปญหาตางๆ ไดอยางสรางสรรค คนทมความฉลาดทางอารมณ เมอเผชญปญหาใดๆ กจะมความมนคงในจตใจ ไมออนไหวงายๆ หรอไมฟมฟาย เกนเหต

6. มมนษยสมพนธทด มลกษณะเปนทยอมรบของสงคม เพราะความเขาใจคนอน รความตองการทางจตใจของคนอน

การประเมนความฉลาดทางอารมณ ความฉลาดทางอารมณเปนองคประกอบทสาคญททาใหบคคลประสบความสาเรจในชวต

มากกวาความฉลาดทางปญญา ซงเหนเปนจานวนมากทมสตปญญาสงมปญหาในการศกษา เพราะใชความสามารถไดไมเตมท มปญหาการเขาใจและยอมรบอารมณของตนเองทาใหนาไปสปญหาการปรบตว ไมสามารถสรางสมพนธภาพกบผรวมงานได มการศกษาวจยจานวนมากทแสดงวาความฉลาดทางอารมณเปนแหลงพลงเบองตนของมนษย เปนความทะเยอทะยาน เปนแรงแรงผลกดนความรสกใหไปสเปาหมายในชวต ความสามารถ เพยง7% และอก 93% เปนผลมาจากคณสมบตอนๆ ซงเรยกวาความฉลาดทางอารมณ (กรมสขภาพจต 2545: 29)

แบบวดความฉลาดทางอารมณมกใชวธ Self-Report Rating scale ดงตวอยาง เชน 1.แบบวดความฉลาดทางอารมณของสโลเวยและคณะ (กรมสขภาพจต.2545 : 29;อางอง

จาก Salovey; et al.1995) คอ Trait – meta – mood scale เปนการวดความแตกตางระหวางบคคลในความสารมารถทจะสะทอนอารมณและการจดการอารมณใหผตอบประเมนตนเองโดยมมาตรการประเมนคาจากระดบ 1 ไมเหนดวยอยางยงจนถง 5 เหนดวยอยางยง

2. แบบวดความฉลาดทางอารมณของโกลแมน (อรพนทร ชชม 2545: มปป อางองจากGoleman.n.d.) เปนแบบวดดวยคาถาม 10 ขอคาถาม ถามเกยวกบอารมณ ความรสกแทจรงของผตอบ ผตอบตองระบคาตอบทมตอสถานการณทสมบรณขนและมขอความเปนประโยคตางๆ ใหผตอบเลอกความคดเหนของตน

3.แบบวดความฉลาดทางอารมณของบาร-ออน (กรมสขภาพจต.2545: 30; อางองจากBar-on. 1997) เครองมอวดมชอวา Emotional quotient inventory มองคประกอบทตองการวด13 ดาน และแสดงผลการวดเปนรปฐานทางอารมณ (Emotional Profile) ซงใชประโยชนในการจดสรรคนใหเหมาะกบอาชพ หรอชวดอารมณดานทมควรมการพฒนาใหดขน

4.การวดความฉลาดทางอารมณของเมยเยอรและคณะ (กรมสขภาพจต.2545: 30; อางองจาก Mayer Emotion intelligence Scale – MEIS.1990) เปนแบบวดความฉลาดทางอารมณ 4 คอ ความสามารถในการรจกตนเองและผอน ความสามารถในการการเปลยนแปลงของอารมณและความสามารถในการจดการกบอารมณของตนและผอน แบบวดนมประโยชนสาหรบการวางแผนเพอพฒนาอารมณ การการเปนผนาหรอการบรหารและการทางานเปนหมคณะรจกและอธบายเหตผลทเกยวกบอารมณความสามารถในการเขาใจอารมณทซบซอน

40

การสรางแบบวดอารมณโดยทวไปเรมมมากอนการสรางแบบวดความฉลาดทางอารมณ ซงแบบวดแตละแบบนนกจะมนยามความหมายของอารมณ แตกตางกนออกไป ตามความสนใจของผสรางแบบวด และวตถประสงคทตองการวด แบบวดในระยะแรกจะใชวดลกษณะอารมณในผใหญ ซงมหลายประเภท (กรมสขภาพจต. 2545 : 26 – 27) ดงน

1. แบบวดอารมณประเภท Checklist ไดแก 1.1 Mood Checklist วธนใชคาคณศพทเกยวกบการแสดงออกทางอารมณ เชน กลว เบอ

ตนเตน ฯลฯ ใหผตอบทาเครองหมายหนาคาทสะทอนสภาพอารมณของตนเอง คาแนะนาในการตอบอาจเปนการใหตอบความตามความรสกในขณะนน หรอในระยะเวลาทผานมาไมนานนก เชน ภายใน 2 สปดาห เปนตน

1.2 Adjective Checklist วธนประกอบดวยคาคณศพททเปนการแสดงออกทางอารมณ ใหผตอบจดระดบจากนอยไปหามาก 5 ระดบ คอ ไมมอารมณดงกลาวเลย จนถงมมากทสด การใชคาคณศพททมความหมายประเภทเดยวกน 3 – 4 คา เชน เสยใจ วตกกงวล เศรา ผดหวง หรอสข ตนเตน กระตอรอรน ผตอบใหคะแนนความรนแรงของอารมณขณะนน

1.3 Mood Profile Index ประกอบดวยคาทแสดงออกอารมณจดเปนคๆ เชน อาย - เศรา กลว - หงดหงด เปนตน ใหผตอบเลอกคาใดคาหนงในแตละคทแสดงสภาพอารมณของผตอบขณะนน

2. แบบวดอารมณประเภทแบบสอบถาม (Questionnaire) เชน The Emotional Experience Questionnaire เปนการวดการแสดงออกทางอารมณตอสงเรา และประสบการณของความรสกสวนตวทเกดขน เมอมอารมณนน ใหผตอบบอกความรนแรง ระยะเวลาทมอารมณ และมประโยคปลายเปดใหตอบคาถามตามขนตอน ดงน

2.1 ใหผตอบคดถงสถานการณทเกดอารมณและบรรยายลกษณะอารมณขณะนน 2.2 ระยะเวลาทเกดอารมณ นานแลวหรอเพงเกด 2.3 มใครเกยวของบาง 2.4 มเหตการณอะไรเกดขน 2.5 มอารมณอยนานเทาใด 2.6 เหตการณทเกดอารมณจบลงอยางไร 3. แบบวดประเภทรายงานตนเอง (Self - Report Technique) แบบวดนประกอบดวยสงเรา

ใหเกดอารมณและใหผตอบบอกความรสกของตน แบบวดประเภทนมปญหาในการสรางเหตการณ หรอสงเราใหครอบคลมเรองอารมณไดมาก หรอนอยและจะมความแตกตางระหวางบคคล ซงจะทาใหวเคราะหผลไดยาก และมคาใชจายคอนขางสง

4. แบบวดประเภทการสงเกตในชวตจรง (Real - Life Observation) วธนเปนการวดทดในการศกษาประสบการณทางอารมณ แตกระบวนการในวธนเปนการวดทดในการศกษาประสบการณทางอารมณ แตกระบวนการในการวดหรอเกบขอมลคอนขางยาก เพราะผวดจะตองตดตามผถก

41

สงเกต ในชวตประจาวนโดยตรง และคอยสงเกตอารมณทเกดขน แลวใหผถกสงเกตมโอกาสตอบขอซกถามทนททมเหตการณเกดขน

5. แบบวดประเภทราลกยอนหลงถงเหตการณททาใหเกดอารมณ (Recalling Emotional Incident) การวดวธนผวดตองแนใจวาผถกประเมนมความจาด และเชอถอไดเกยวกบเหตการณทเกดขนในอดตเพอจะรายงานเกยวกบอารมณทเกดขนไดโดยละเอยด ขอดของแบบวดประเภทน คอ อาจไดขอมลเกยวกบสถานการณตางๆ ทสมพนธกบการเกดอารมณ สวนใหญแลวอารมณทไดรบการรายงานจะคอนขางรนแรง มฉะนน ผถกประเมนมกจาเหตการณไมคอยได สวนปญหาในการวด คอ ความจาของผถกประเมน และเวลาทกาหนดใหราลกถงเหตการณทเกดขน

6. การวดประเภทการแสดงออกทางอารมณทตรงกนขาม (Dimension Rating) เปนลกษณะอารมณในเชงบวก และลบ เชน ตวอยางแบบวดโดย พลทชค และเคลเลอรแมน. (Plutchik ; Kellerman. 1989 ; citing Maslach. 1979a. 1979b) โดยใหผตอบประเมนสภาวะทางอารมณทมอย 8 ดาน จากคาคทตรงขามกน ไดแก เครยด – ผอนคลาย หวาดกลว เชอมนตนเอง ราคาญ - วางเฉย โกรธ - อารมณด สข - เศรา โดยผตอบจะตองบอกวาตนเองอยในอารมณลกษณะใด ผลการศกษาของพลทชค บงชวา อารมณทมลกษณะเชงลบมกมความสมพนธกบสงเราทรนแรงสวนอารมณเชงบวกจะมความสมพนธกบสงเราทไมคอยรนแรงมากนก

7. แบบวดประเภทดรรชนชวดทางชววทยาทางอารมณ (biological index of emotion) การใชแบบทดสอบของรอรสแชค (กรมสขภาพจต. 2545 : 28 ; อางองจาก Rorschach. 1942) เปนวธหนงทนยมใชมากในทางวดอารมณทมความสมพนธกบบคลกภาพ 2 แบบ คอ Extroversive ซงมลกษณะทแสดงถงอารมณตากบ Introversive ซงแสดงออกถงการควบอารมณมความเกบกด ไมยดหยน และระมดระวงตวมาก การใชวธทาง Rorschach สามารถนาไปเกยวโยงกบทฤษฎทางอารมณ ซงเปนพนฐานทในการวนจฉยความผดปกตทางจตเวช

การพฒนาความฉลาดทางอารมณ การพฒนาความฉลาดทางอารมณควรคานงถงปจจยตางๆพอสรปไดดงน (Goleman.1995:

42-48; นนทนา วงษอนทร.2542: 80-86; และ ทศพร ประเสรฐสข.2544: 65-66) เดมเชอกนวาบคคลทมความฉลาดทางอารมณจะประสบความสาเรจในการทาสงตางๆ ไดดแตในความเปนจรงพบวา ผทประสบความสาเรจไมไดมความสขในชวตเสมอไป จงเกดความสนใจวาสงทนอกเหนอไปจากความฉลาดทางอารมณทจะทาใหบคคลทวไปประสบความสาเรจและมความสขนน คอ ความฉลาดทางอารมณนนเอง

1. การรจกอารมณตนเอง คอ การรจกและเขาใจอารมณของตนเองและผอนอยางถกตอง การแสดงอารมณและการรเทาทนอารมณของตนเอง แนวทางในการพฒนาการรจกอารมณของตนเอง คอ ใหเวลาทบทวนอารมณของตนเอง พจารณาวาลกษณะอารมณของตน คลอยตามตนเอง

42

ผอน สงแวดลอม ฝกใหเกดการรตวเสมอและมสตอยกบตว โดยใหรถงความรสกนนและการแสดงออกของตนเนองจากการกระทานนๆ

2. การจดการกบอารมณของตน เปนความสามารถในการควบคมอารมณและแสดงออกทางอารมณทงดและไมดอยางเหมาะสมกบบคคล สถานท เวลาและสถานการณ การจะจดการกบอารมณไดอยางเหมาะสมเพยงใดขนอยกบความสามารถควบคมอารมณ ไมแสดงออกทนททนใด แนวทางการฝกการจดการกบอารมณของตนเอง คอ ทบทวนการกระทาททาลงไปเพอตอบสนองอารมณทเกดขนและดผลทตามมา เตรยมการในการแสดงอารมณ ฝกการสงตวเองใหทาอะไรและจะไมทาอะไร ฝกการรบร สงตางๆ ทเกดขนแลว หรอทเราตองเกยวของในดานด ฝกการสรางความรสกทดตอตนเอง ผอนและสงอนทอยรอบตว ฝกมองหาประโยชน หรอโอกาสจากอปสรรค ฝกการผอนคลายความเครยดทเกดจากอารมณไมด โดยเลอกวธทเหมาะสม

3. การสรางแรงจงใจใหตนเอง เปนการมองแงดของสงตางๆ ทเกดขนกบตนเองและสรางความเชอมนวาเราสามารถอยกบสงนนได สามารถทาได เพอใหเกดกาลงใจทจะสรางสรรคในสงทด แนวทางในการสรางแรงจงใจใหกบตนเอง คอ ทบทวนวาสงสาคญในชวตของเรานาความตองการทเปนไปไดและเกดประโยชนมาตงเปาหมายทชดเจน ในการปฏบตเพอบรรลเปาหมาย ตองระวงอยาใหมเหตการณบางอยางมาทาใหไขวเขว ตองลดความสมบรณแบบ ไมใชทาทกอยางทดทสด

4. การหยงรอารมณผอน เปนความสามารถในการรบรอารมณ ความรสกของผอน มความเขาใจ เหนใจผอน สามารถปรบความสมดลของอารมณตนเอง แนวทางการฝกการหยงรอารมณผอน คอ ใหความสนใจการแสดงออกของผอน อานอารมณความรสกจากสงท สงเกตเหนวาเขากาลงมความรสกใด ทาความเขาใจอารมณและความรสกของบคคลตามสภาพทเขาเผชญอย

5. การรกษาสมพนธภาพทดตอกน เปนความสามารถในการอยรวมกน ทางานรวมกบผอน โดยมสมพนธภาพทดตอกน และสรางสรรคผลงานทเปนประโยชน แนวทางในการพฒนาการรกษาสมพนธภาพทดตอกน คอ สรางอารมณทดตอกน ฝกการสอสารทมประสทธภาพ ฝกการแสดงนาใจ เออเฟอ รจกการให การรบ ฝกการใหเกยรตผอนอยางจรงใจ

กรมสขภาพจต (2543 : 25) ไดกลาวถงแนวทางการพฒนาความฉลาดทางอารมณ ดงน 1. การพฒนาความฉลาดทางอารมณ ทาไดทงทเปนทางการและไมเปนทางการ อาจเกด

จากการไดสงเกต พฤตกรรมการแสดงออกของตนแบบ พอแมทมระดบความฉลาดทางอารมณสง มกจะทาใหลกเรยนร การแสดงออกทางอารมณทดไปดวย เดกทเตบโตจากภาวะแวดลอมทมแตคาชมและการใหกาลงใจ ยอมเรยนร การมองโลกในแงดไปดวย มความมนใจในตนเองพอแมอาจฝกพฒนาการ ดานความฉลาดทางอารมณตงแตอาย 5-6 ป ซงมพฒนาการทางสมองพรอมอยแลว

2. ตองอาศยความรวมมอรวมใจของทกฝาย พอแม คร-อาจารยจะตองรวมเรยนรและฝกฝนดวย เพราะความฉลาดทางอารมณเปนผลจากการมปฏสมพนธในสถานการณทางสงคมและวฒนธรรมรวมกน

43

3. ตองเอาจรงเอาจงอยางตอเนองและใชเวลา การพฒนาความฉลาดทางอารมณสวนหนจะเกดจากการชแนะจากบคคลตางๆนบตงแตการอบรมเลยงด การสงสอนของครอาจารย อกสวนหนงเกดจากการสงเกต การเรยนรซมซบพฤตกรรมและความคดความอานเขาสตนเอง

4. ควรมการประเมนความพรอมและความตองการกอน ควรมการประเมนลกษณะความฉลาดทางอารมณของบคคลในขณะนน รวมทงสภาพปญหาและความตองการพฒนาตนกอน ทาการฝกสอน เดกคนเดยวอาจมสมรรถนะความฉลาดทางอารมณแตละดานแตกตางกนไป จงตองใชเทคนคการพฒนาทเหมาะสมสาหรบแตละดาน

5. การพฒนาความฉลาดทางอารมณไดผลสบเนองและคงทนนน ตองพฒนาจากทกระดบ นบตงแตการรจก ภาวะอารมณของตน สามารถระบอารมณของผอน การควบคมตน การรจกเอาใจเขามาใสใจเรา และทกษะทางสงคม ซงมความยากและซบซอนมากขนเปนลาดบ การพฒนาความฉลาดทางอารมณ จะตองมการสลายพฤตกรรมทไมพงประสงคและเรยนรพฤตกรรมทเหมาะสม

6. ตองฝกในเชงสถานการณใหทดลองเรยนร ปฏบตและทราบผลการแสดงออก การพฒนาความฉลาดทางอารมณทดเปนผลมาจากการสามารถปฏบตได ไมใชเพยงแตร เขาใจ แตไมไดทาหรอทาไมได อาจทาโดยใหพบกบสถานการณจรง และทาการบนทกพฤตกรรมเพอชในสงทควรปรบปรง

7. ควรพจารณาความแตกตางของการเรยนรดานสมอง กบการเรยนรทางอารมณ ซงควบคมความรสกและแรงขบของรางกาย ไดแก การสรางแรงจงใจทด การฝกตอเนองเปนระยะ ๆ ในสถานการณทางสงคม และใหทราบผลการปฏบตซงตางจากการฝกสมองดานความคด ความเขาใจ ซงควบคมความสามารถในการวเคราะหหาเหตผล หลกการและตรรกตาง ๆ

8. ควรทาการฝกเปนรายบคคล รวมกบกจกรรมสมพนธในกลมเลก ๆ เรมจาก การสรางแรงจงใจทด ชชวนใหปฏบตการแสดงออก การใหดตนแบบ เปดโอกาสใหฝกในสถานการณตางๆ และมการแจง รายงานผล ซงอาจเรมตนจากการฝกมนษยสมพนธขนพนฐาน เชน การยมแยม โอภาปราศรย การเรยกชอ การแสดงความเอออาทร การมอารมณขน การกลาวชมเชย ขอโทษ ขอบคณ การเผยความรสก และการควบคมอารมณโกรธ เปนตน กจกรรมทจดอาจเปนเกมกจกรรมค กลมสมพนธ การเลนละคร การแสดงสถานการณจาลอง

วธการพฒนาอารมณม 5 ประการ ดงน 1 การรจกอารมณตนเอง เปนองคประกอบสาคญเบองตนทจะนาไปสการควบคมอารมณ

และการแสดงออกทเหมาะสมตอไป ขนตอนของการรจกอารมณของตนเอง เรมจากการรตวหรอการมสต แนวทางการพฒนาการรจกอารมณของตนเอง ทาไดดงน คอ

1.1 ใหเวลาทบทวนอารมณของตนเอง พจารณาวาลกษณะอารมณของตนเอง คลอยตามตนเอง ผอน หรอสงแวดลอม ทบทวน ลกษณะการแสดงทางอารมณ และผลยอนกลบจากการแสดงของเราวา รสกพอใจ ไมพอใจ คดวาเหมาะสมหรอไมเหมาะสม ถารสกวาพอใจและเหมาะสมแลว ตองแนใจวา ไมไดเขาขางตนเอง แลวใชใหเกดประโยชนตอไป

44

1.2 ฝกใหเกดการรตวอยเสมอและมสตอยกบการรตว โดยใหรความรสกเกยวกบตวเองหรอสงทเกดขนรอบ ๆ ตว รสกสบายใจ ไมสบายใจ คดอยางไรกบความรสกนน และความคด เกยวกบและผลของความรสกนนกบการแสดงออกของตนเอง

2 การจดการกบอารมณของตนเอง เปนความสามารถในการควบคมอารมณทงดและไมคอยด ไดอยางเหมาะสมกบบคคล สถานท เวลาและสถานการณ การจะจดการกบอารมณได อยางเหมาะสมเพยงใด ขนอยกบความสามารถ ควบคมอารมณไมแสดงออกทนททนใด แนวการฝกการจดการกบอารมณของตนเอง ทาไดดงนคอ

2.1 ทบทวนวามอะไรบางททาลงไปเพอตอบสนองอารมณทเกดขน 2.2 เตรยมการในการแสดงอารมณ ฝกการสงตวเองวาจะทาอะไรและจะไมทาอะไร 2.3 ฝกการรบรสงตาง ๆ ทเกดขนแลว หรอทเราตองเกยวของ ในดานด ฟงสงด สราง

อารมณใหแจมใส เกดความสบายใจ 2.4 ฝกการสรางความรสกทดตอตนเอง 2.5 ฝกการมองหาประโยชนหรอโอกาสจากอปสรรค โดยการเปลยนแปลงมมมองในแงด

โดยคดวาเปนสงทาทายและมทางเลอกมากกวาหนงทาง 3. การสรางแรงจงใจใหกบตนเอง เปนการมองแงดของสงตาง ๆ ทเกดขนกบตวเอง และ

สรางความเชอมนวา เราสามารถอยกบสงนนได สามารถทาไดเพอเกดกาลงใจทจะสรางสรรคในสงทด มงไปสเปาหมายทตงไวในแนวทางในการสรางแรงจงใจใหกบตนเอง ทาไดดงนคอ

3.1 ทบทวนวาสงสาคญในชวตของเรามอะไรบาง ใหจดอนดบความสาคญของความตองการอยากได อยากม อยากเปน แลวพจารณาวาการจะบรรลสงทตองการแตละสงนน สงใดมทางเปนไปไดและเปนไปไมได

3.2 นาความตองการทเปนไปไดและเกดประโยชนนน มาตงเปาหมายทชดเจนใหแกตนเอง แลววางขนตอนทจะมงไปสเปาหมายนน

3.3 ในการปฏบตเพอใหบรรลเปาหมาย ตองระวงอยางใหมเหตการณบางอยางมาทาใหไขวเขว วกวน ออกนอกทางทจะบรรลเปาหมาย

3.4 ฝกสรางทศนคตทด หามมมองทดในเรองทเราไมพอใจ มองปญหาเปนการเรยนร เปนการเพมพลง และแรงจงใจใหตนเอง

4. การหยงรอารมณผอน เปนความสามารถในการรบรอารมณ ความรสกของผอน มความเขาใจ เหนใจผอน สามารถปรบอารมณใหตอบสนองตอผอนได แนวทางในการฝก การหยงอารมณผอน ทาไดดงน คอ

4.1 ใหความสนใจการแสดงออกของผอน โดยการสงเกตสหนา แววตา ทาทาง การพด นาเสยง ตลอดจนการแสดงออกอน ๆ

4.2 อารมณความรสกของผอนจากการสงเกตเหนวาเขากาลงมความรสกใด อาจตรวจสอบวาเขารสกอยางไรโดยการถาม แตตองทาในสภาพทเหมาะสม มฉะนนจะเปนการทาลายความรสก

45

4.3 ทาความเขาใจอารมณและความรสกของบคคลตามสภาพทเขาเผชญอย หรอทเรยกวา เอาใจเขามาใสใจเรา

4.4 แสดงการตอบสนองอารมณ ความรสกของผอนเปนการแสดงวาเขาใจ เหนใจกน ทาใหเกดอารมณความรสกทดตอกน

46

5. รกษาสมพนธภาพทดตอกน เปนความสามารถในการอยรวมกน ทางานรวมกบ ผอนโดยมสมพนธภาพทดตอกน และสรางสรรคผลงานทเปนประโยชน ผทมความสามารถและทกษะดานน จะสามารถใชทงความคด อารมณและพฤตกรรมในการอยรวมกบบคคลตาง ๆ ไดอยางราบรน แนวทางในการพฒนา การรกษาสมพนธภาพทดตอกน ทาไดดงน คอ

5.1 สรางอารมณทดตอกน ฝกการสรางความรสกทดตอผอน เขาใจ เหนใจผอน ซงทาใหการเรมตนของการมสมพนธภาพทดเกดขน

5.2 ฝกการสอสารทมประสทธภาพ สรางความเขาใจทตรงกนชดเจน ฝกการเปนผฟงและผพดทด รวมทงคานงถงความรสกของผรบการสอสารดวย

5.3 ฝกการแสดงนาใจ เออเฟอ รจกการให การรบ การแลกเปลยนใหเกด คณคาและประโยชนสาหรบตนเองและบคคลทเกยวของ

5.4 ฝกการใหเกยรตผอนอยางจรงใจ ใหการยอมรบ มความชนชอบ ชนชมและใหกาลงใจซงกนและกนตามความเหมาะสม การจะเกดผลอยางแทจรง ตองอาศยความมงมน อดทนและอาศยเวลา

สาหรบแนวทางการพฒนาความฉลาดทางอารมณในสถานศกษา ผบรหาร คร อาจารย

เจาหนาทโรงเรยน ควรฝกใหผเรยน มความมนใจในตนเอง รจกมองโลกในแงด การปรบตวใหเขากบสถานการณตางๆ การบรหารจดการอารมณของตนเอง โดยทกฝายควรรวมกนพฒนาความฉลาดทางอารมณในระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคกรไปพรอมๆ กบคร อาจารยตองเสรมสรางบรรยากาศการเรยนรทเปนประชาธปไตย ใหความเคารพและการรบฟง สงเสรมใหนกเรยนนกศกษา เหนวาความคดความรสกของตน ไดรบการยอมรบ มความสาคญและมความหมาย (อจฉรา สขารมณ; และอรพนทร ชชม.2548:42) การสรางโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

ในการสรางโปรแกรมนนทนาการ จะตองศกษาขอมลทวไป สภาพสงแวดลอมแนวโนมของชมชน รายละเอยดของสมาชกทจะเขารวมโครงการในดานการเจรญเตบโตพฒนาการ ความสนใจของแตละระดบอาย ขอมลดานสงคมจตวทยา สารวจสถานท ผนา สงอานวยความสะดวกทใชในกจกรรม การกาหนดวตถประสงค ระยะเวลาและกจกรรม ซงในการสรางโปรแกรมนน มองคประกอบดงตอไปน

วตถประสงคของโปรแกรม วตถประสงคของโปรแกรมมดงตอไปน (เอนก หงษทองคา. 2542: 89-93) 1. สงเสรมใหมสขภาพด (Emotional and physical Health) 2. สงเสรมพฒนาการทางบคลกภาพ (Character development) 3. สงเสรมใหความสนใจกวางขวาง (Widening interest)

47

4. สงเสรมความเปนพลเมองด (Citizenship) 5. สงเสรมทกษะ (Skill) 6. สงเสรมความเปนอยทดในสงคม (Social living) 7. สงเสรมใหรคณคาทางเศรษฐกจ (Economic value) 8. สงเสรมใชเพอความบนเทงไดยาวนาน (Long – range enjoyment) องคประกอบการสรางโปรแกรม องคประกอบทควรพจารณากอนการสรางโปรแกรมไดแก (เอนก หงษทองคา. 2542:89 -

93) 1. อายของผเขารวมกจกรรม (Age) อนประกอบดวยการเจรญเตบโตทางกาย (Growth)

พฒนาความสามารถ (Development) และความสนใจ (Interest) 2. ความแตกตางเรองเพศ ซงประกอบดวยการเจรญเตบโตทางกาย พฒนาการ

ความสามารถ ความสนใจและความแตกตางระหวางบคคล 3. ชนดของชมชน (Type of community) ซงแบงไดเปน

3.1 ชมชนเมอง แบงเปน ชมชนเมองหนาแนนและชมชนเมองแออด 3.2 ชมชนชนบท แบงเปน ชมชนชนบทเปนกลมและชมชนชนบทกระจดกระจาย

4. สภาพของสงคม (Sociology) ประกอบดวย 4.1 บรรทดฐาน (Norms) มองคประกอบ เรองวถประชา ศลธรรมและกฎหมาย 4.2 สถานภาพและบทบาท (Status and role) 4.3 วฒนธรรม (Culture)

5. ประเภทของหนวยงานทจดนนทนาการ 5.1 หนวยงานของรฐ (Public agency) 5.2 หนวยงานเอกชน (Private agency) 5.3 หนวยงานธรกจ (Commercial agency) 5.4 หนวยงานอาสาสมคร (Voluntary agency)

6. ขนาดของกลมผเขารวมกจกรรม (Size of group) ซงแบงไดเปน 2 ขนาด คอ กลมเลกและกลมใหญ

7. ประเภทของผใหบรการ ผบรหาร ผจดการ ผนา 8. สถานทและสงอานวยความสะดวก (Place and facilities) ใหพจารณาเรองขนาดพนท

จานวนเพยงพอใชและความทนสมย 9. ทกษะพนฐานของผเขารวม (Basic skill) 10. ระยะเวลา (Time) ความเหมาะสมของเวลาทเหมาะสมกบกจกรรมรวมถงความยากงาย

ของกจกรรมกบเวลา

48

11. กจกรรมอนทมอยแลวในพนท (Other local recreation program) อนไดแกกจกรรมและโปรแกรมนนทนาการทเปนประโยชนตอกจกรรมทจดขน

ลาดบขนตอนการเขยนโปรแกรม การเขยนโปรแกรมมลาดบขนตอน ดงน (เอนก หงษทองคา. 2542: 89-93) 1. กาหนดวตถประสงคโปรแกรมใหชดเจน 2. ศกษารายละเอยดของสมาชกทจะเขารวมโครงการในดานการเจรญเตบโตพฒนาการ

ความสนใจของแตละระดบอาย 3. ศกษารายละเอยดของสมาชกทจะเขารวมโครงการในดานสงคมและจตวทยา 4. ศกษารายละเอยดสภาพสงแวดลอมและแนวโนมของชมชน 5. สารวจสถานทและสงอานวยความสะดวกทใชในกจกรรม 6. กาหนดกจกรรมใหสอดคลองกบหลกการดงกลาวขางตน นอกจากนโปรแกรมนนทนาการ สามารถแสดงใหเหนได ดงน (อารมณ นาวากาญจน.

2541: 15-16) 1. เปนกระบวนการทางนนทนาการ หมายถง การเคลอนไหวอวยวะในยามวางกระทาดวย

ใจสมครกอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน เปนประโยชนตอตนเอง และสงคม 2. ดาเนนการเกยวกบกจกรรม หมายถง กจกรรมทกระทานนเปนลกษณะของกจกรรม

พนฐานและดาเนนการในรปแบบของการกระทา 3. ดาเนนกจกรรมทางนนทนาการหลายรปแบบ หมายความวา จดกจกรรมนนทนาการทง

14 ประเภท ใน 3 รปแบบ ไดแก รปแบบจดบรการ รปแบบเปนสวสดการสงคมและรปแบบใหบรการกลมประชากรทกระดบ กลมพเศษ และกลมผดอยโอกาส

4. กาหนดจดมงหมายชดเจน หมายความวา โปรแกรมนนทนาการทจดเมอวเคราะหพนจพจารณาปญหาและอปสรรค หาแนวทางปฏบตทเปนไปไดเลอกทางทดทสดแลวจงกาหนดจดมงหมายทชดเจนมงประโยชนสงสด

5. ใชทรพยากรทจาเปน หมายถง ทรพยากรทใชตองพจารณาสงตอไปน ไดแก การใชทกษะตาง ๆ สตปญญา ความรวมมอของกลมงาน เครองมอ อปกรณ เงน ระบบขอมล เทคโนโลย การเลอกใชทรพยากรเทาทจาเปน เพอประโยชนของแตละกจกรรม

6. กาหนดเวลาและสถานทดาเนนการทแนนอน หมายความวา เมอดาเนนการโปรแกรมนนทนาการ จะตองกาหนดเวลาเรมตน เวลาสนสดของแตละโปรแกรมและมสถานทดาเนนการทแนนอน เพอใหบรการและสนองความตองการของบคคล กลมบคคล โดยกอใหเกดประโยชนสงสด และเปนไปตามความมงหมายของโปรแกรม

7. ตองมบคคลหรอหนวยงานรบผดชอบ กลาวคอ โปรแกรมนนทนาการทดาเนนการตองมผรบผดชอบ ซงผรบผดชอบจะเปนตวบคคล เจาของโปรแกรม หรอหนวยงานทจะจดดาเนนการกได เชน โรงเรยน หรอวด เปนตน

49

8. กอใหเกดประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวต กลาวคอ โปรแกรมนนทนาการชวยพฒนาคณภาพชวตของบคคลและสงคม ชวยพฒนาอารมณ ความสามารถของบคคลสขภาพและสมรรถภาพ ความสมดลของกายและจต ลดความเครยด คลายความวตกกงวล สงเสรมการมสวนรวมกบกลมสงคม สงเสรมการแสดงออกและเพมพนประสบการณ แกบคคลทกเพศ ประชากรทกกลม ทงคนยากจน คนมงม คนพการ และคนดอยโอกาส การจดนนทนาการเปนทงศาสตรและศลป ทการจดเปนกระบวนการ ตองใชหลกการจดการบรหารงานทมขนตอน และตองมเทคนคในการจดใหผเขารวมพงพอใจ มความสข ซงมความสาคญมากสาหรบผดาเนนการดานนนทนาการจะจดกจกรรมใหบรรลตามเปาหมายและผวจยไดนามาประกอบการพจารณาสรางโปรแกรมกจกรรมนนทนาการสาหรบผสงอายในครงน ไดแก ชอโปรแกรม วตถประสงค วน เวลา สถานท กลมเปาหมายและประเภทกจกรรมนนทนาการ

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณ กจกรรมนนทนาการเปนกระบวนการทกอใหเกดความสข ความสนกสนานเพลดเพลนและ

ผอนคลายความเครยด ผลของนนทนาการจะกอใหเกดการพฒนา พฒนาอารมณสขสรางประสบการณใหม สงเสรมการมสวนรวมและการแสดงออกอกทงเปนการสงเสรมคณภาพชวตเมอพจารณาดจดมงหมายของการพฒนาความฉลาดทางอารมณก คอการพฒนาองคประกอบความลาดทางอารมณทางดานการตระหนกรตนเอง การบรหารจดการกบอารมณตนเองการสรางแรงจงใจใหตนเอง เขาใจอารมณผอน และการมสมพนธภาพทดกบบคคลอนกระบวนการพฒนาดงกลาวจะนาไปสแนวทางในการดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสขซงเมอพจารณาแลวจะเหนถงความสอดคลองกนระหวางกจกรรมนนทนาการกบการพฒนาความลาดทางอารมณดงท สมบต กาญจนกจ (2544: 30) ไดกลาวถงพนฐานของนนทนาการวา เปนกจกรรมทชวยพฒนาคณภาพชวตหรอสงคมในดานตางๆ ดงน

1. นนทนาการเกยวของกบกจกรรม มรปแบบกจกรรมทหลากหลาย 2. นนทนาการจะตองเปนไปดวยความสมครใจและมแรงจงใจสง 3. นนทนาการเกดขนไดในเวลาทไมจากด 4. นนทนาการจะตองเปนสงทจรงจงและมจดมงหมาย 5. นนทนาการเปนการบาบด 6. นนทนาการเปนกจกรรมทสามารถยดหยนและเปนไปได 7. นนทนาการจะตองเปนกจกรรมทพงประสงคของสงคม นอกจากลกษณะพนฐานของนนทนาการดงกลาวแลวนนทนาการยงมเปาหมายทสาคญและ

สอดคลองกบการพฒนาความลาดทางอารมณดงน 1. พฒนาอารมณสข นนทนาการเปนกระบวนการทเสรมสรางและพฒนาอารมณสขของ

บคคลและชมชน โดยอาศย กจกรรมตางๆ เปนสอกลางในชวงเวลาวางหรอเวลาอสระ การเขารวม

50

กจกรรมตองเปนไปดวยความสมครใจและกจกรรมนนจะตองเปนกจกรรมทสงคมยอมรบ สามารถกอความสข สนกสนาน เพลดเพลน และหรอความสขสงบ

2. เสรมสรางประสบการณใหม กจกรรมนนทนาการหลายอยาง ชวยสรางประสบการณใหมใหแกผเขารวม ทงน เพราะความหลากหลายของกจกรรม เชน กจกรรมทองเทยว ทศนศกษา เสรมสรางประสบการณใหมในสถานทและทรพยากรทองเทยว ไมวาจะเปนทางดานโบราณวตถ ทศนยภาพ โบราณสถาน ศลปประเพณ วฒนธรรม หรอสงของหายากกตาม การเลนเกมหรอกฬาพนเมอง กฬาสากล ศลปหตถกรรม ดนตร หรอวรรณกรรม การอาน พด เขยน ตลอดจนนนทนาการนอกเมองกลางแจง นนทนาการทางสงคม ซงมความแตกตางของกจกรรมมากมาย ขนอยกบประสบการณ และพนฐานเดมของบคคลหรอชมชน

3. เพมพนประสบการณ กระบวนการทางนนทนาการ กอใหเกดการพฒนาทางอารมณสข ดงนน ทศนยภาพ ความซาบซง ความประทบใจ ความสะใจ ความภาคภมใจ มมหนง หรอ เสยวหนงแหงความประทบใจ มมสงบ สขใจ อารมณสข สนกสนานเพลดเพลนและอารมณสขสงบจงเปนประสบการณ หรอคณภาพชวตของบคคล หรอชมชนทจะพงหาได กจกรรมหลายอยางตองมการเตรยมตว เตรยมความพรอม เชน การเขารวมกจกรรม เสยง ทาทาย ความสามารถของผเขารวม จะตองมการฝกซอมเสรมสรางความมนใจ ทกษะทสรางเสรมประสบการณ หรอกจกรรมบางอยางเคยเขารวมมาแลว แตผเขารวมอยากสรางความประทบใจหรอความทรงจาเดม เปนการเพมพนประสบการณ

4. สงเสรมการมสวนรวม นนทนาการใหคณคา และสงเสรมการมสวนรวมของบคคลและชมชน ฝกใหเขารวมในกจกรรมของชมชนดวยความสนใจและสมครใจ กจกรรมอาสาสมครใหคณคาการมสวนรวมอาสาพฒนาเกยวของกบชมชนอนให กจกรรมมนษยสมพนธและกลมสมพนธ สอนใหผเขารวมทางานเปนทม เปนสวนหนงของกลม รจกหนาท สทธ ตลอดจนความรบผดชอบตอตนเองและผอน ในฐานะองคกรของสงคม เชนเดยวกบกจกรรมกฬา การอยคายพกแรม เปนตน

5. สงเสรมการแสดงออกแหงตนกจกรรมนนทนาการหลายประเภท เชน ศลปหตถกรรม กฬาประเภทตาง ๆ ดนตร ละคร การเลน เกม ประเพณ เปนการสงเสรมใหบคคลไดแสดงออกในดานความนกคด สรางสรรค การระบายอารมณ การเลยนแบบสถานการณ หรอพฤตกรรมตาง ๆ ทาใหสามารถเรยนรและรจกตนเองมากขน สรางความมนใจ ความเขาใจและการควบคมตนเอง การรจกเลอกกจกรรม หรอพฤตกรรมในการแสดงออก เปนการสงเสรมสขภาพและบคลกภาพใหแกตนเอง

6. สงเสรมคณภาพชวต กระบวนการนนทนาการชวยสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของบคคลและสงคม กจกรรมนนทนาการชวยพฒนาอารมณ ความสข ความสามารถของบคคล สขภาพและสมรรถภาพ สงเสรมสขภาพจต ความสมดลของกายและจต และความสมดลในการแบงเวลาทางาน นนทนาการเปนการลดความเครยด ความวตกกงวล สงเสรมการมสวนรวมกบกลมสงคม สงเสรมการแสดงออก เพมพนประสบการณ สงเหลานชวยพฒนาคณภาพชวตของสงคม ทก

51

ระดบวย ทกเพศ นอกจากน นนทนาการยงพฒนาคณภาพชวตในกลมประชากรทกกลม ไมวาจะเปนชมชนยากจนแออด ชมชนมงม ประชากรพเศษ คนพการ หรอกลมดอยโอกาสกตาม

7. สงเสรมความเปนมนษยชาต กจกรรมนนทนาการสงเสรมพฤตกรรมและพฒนาความเจรญงอกงามของบคคล ทงทางกาย อารมณ สงคม สตปญญาและจตใจของทกคน ทกเพศ ทกวย ตามความสนใจและความตองการของบคคล กจกรรมนนทนาการชวยสรางความเขาใจอนดในหมเพอนมนษย เขาใจสภาพสงแวดลอม เขาใจความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาต ชวยสบทอดศลปวฒนธรรมของชนชาตตอไป ใหคณคาทางสงคม การอยรวมกน การรวมมอกนอยในสงคมอยางม ความสข นนทนาการนานาชาต เชน มหกรรมกฬา ศลปวฒนธรรมนานาชาตชวยสงเสรมความเขาใจอนดและมตรภาพของมนษย ในสงคมทมการปกครองในระบบทตางกน

8. สงเสรมความเปนพลเมองด กจกรรมนนทนาการ เปนการใหการศกษาแกเยาวชนในดานการชวยเหลอตนเอง สทธหนาท ความรบผดชอบ ระเบยบวนยและการปรบตวใหเปนพลเมองด ตวอยางเชน กจกรรมกฬา การอยคายพกแรม กจกรรมอาสาพฒนา กจกรรมกลมสมพนธ กจกรรมศลปะ ดนตร หตถกรรม และการละเลนตางๆ ชวยสงเสรมคณคาลกษณะนสยความเปนพลเมองด ความไมเหนแกตวและรจกชวยเหลอสวนรวมเปนสาคญ จงชวยใหสงคมอบอนและเพมพนคณภาพชวต

นอกจากเปาหมายของนนทนาการทสอดคลองกบการพฒนาความฉลาดทางอารมณ ยงมวตถประสงคสอดคลองความฉลาดทางอารมณดงท สมบต กาญจนกจ(2544: 33) กลาวไว 4 ประการ ดงน

1. วตถประสงคในการพฒนาสขภาพ เปนความมงหมายสาคญประการหนง ของกจกรรมนนทนาการ เพราะบคคลทสขภาพดหรอไมเพยงใดนน ขนอยกบกจกรรมทบคคลปฏบตในชวงเวลาของการทางาน อากปกรยาทบคคลกระทาในยามวาง จงเปนสงทวดคณคาทางดานรางกาย จตใจอารมณและสขภาพจตของบคคลได ในทานองเดยวกน กจกรรมสามารถสามารถจดใหเหมาะสมเพอกอใหเกดผลสรางสรรคทางดานรางกาย จตใจอารมณและสขภาพจตของบคคลไดดวย ทงน กจกรรมพลศกษาและกฬามมากมาย สามารถใหบคคลทกคนมโอกาสทจะไดรบผลประโยชนจากกจกรรมเหลานชวยผอนคลายความตงเครยดจากภาระกจการงาน เปนโอกาสททาใหบคคลลมปญหาตางๆทเกดขน ซงกจกรรมเหลานจะสงเสรมสขภาพดานความสมพนธทางสงคมดขน อนเปนการสงเสรมสขภาพดานจตใจไดเปนอยางด 2. วตถประสงคในดานมนษยสมพนธ กจกรรมนนทนาการมสวนชวยสงเสรมมนษยสมพนธอนจะนาไปสการดารงชวตอยางสมบรณไดเปนอยางดยง ทงนเพราะกจกรรมนนทนาการชวยพฒนาคณลกษณะของบคคลไดหลายประการ เชน ความกลาหาญ ความอดทน ความยตธรรม ความรบผดชอบ เปนตน นอกจากนยงพฒนาเจตคตเกยวกบสงคมดวย เชน ความรวมมอรวมใจ ความจงรกภกดตอหมคณะ การยอมรบสทธของผอนเปนตน การจดกจกรรมนนทนาการภายในบานกสามารถสรางสมพนธอนดภายในครอบครวไดอกดวย

52

3. วตถประสงคในการพฒนาความเปนพลเมองด การพฒนาดานความเปนพลเมองดเปนเปาหมายสาคญอกประการหนงของกจกรรมนนทนาการ ทงนเพราะกจกรรมนนทนาการสามารถสงเสรมคณลกษณะความเปนพลเมองดไดหลายทาง ไมวาสงคมนนจะมรปแบบการปกครองตางกน กจกรรมนนทนการชวยชกจงบคคลเปนหนวยเดยวกนโดยปราศจากการขดแยงทางเชอชาต ผวพรรณ ฐานะทางเศรษฐกจ เพศและวย กจกรรมนนทนาการจงเปนกจกรรมทสงผลดานสรางสรรคทางสงคมมากกวาการทาลาย ทาใหบคคลม ความเขาใจ เหนอกเหนใจซงกนและกน สามารถทางานดวยกนเปนอยางด ลดปญหาอาชญากรรม ทาใหบคคลมสขภาพดขน คนสสภาพปกตจากการทางานไดเรวขน อนเปนผลทาใหบคคลสามารถสรางผลผลตไดมาก เปนพลเมองดของสงคมและประเทศชาตตอไป 4. วตถประสงคในการพฒนาตนเองการพฒนาตนเองหมายถงการสงเสรมใหบคคลไดบรรลถงศกยภาพสงสด สามารถ พฒนาตนเองใหกาวหนาในทกทางซงกจกรรมนนทนาการมบทบาทในเรองนไดหลายทาง เปนตนวา ชวยใหบคคลเจรญเตบโตไดอยาสมดลตามวถธรรมชาตมากกวาการใชสงอนๆ มาทดแทน กจกรรมนนทนาการชวยเสรมสรางความคด ไมใชเฉพาะในแงของคณคาทางวตถ(Material value) เทานน แตเพอความสนกสนานความพงพอใจและความสขทเกดขนจากการกระทานน เปนสาคญ ทงยงเปนการพฒนาทกษะและความสามารถดานตางๆ อกดวย ซงเหลานจะชวยใหบคคลสามารถเขารวมกบบคคลอนไดดขน อมาพร ตรงคสมบต (2544:155) ไดกลาวถงกจกรรมทเสรมสรางความฉลาดทางอารมณซงสอดคลองกบคณคานนทนาการและวตถประสงคของกจกรรมนนทนาการไวดงน 1. กจกรรมกฬา ชวยใหกลามเนอเดกแขงแรง มการเคลอนไหวทคลองแคลวลดการซมเศรา ทาใหอาการของโรคบางอยางดขน เชน โรคภมแพ โรคสมาธสน เดกเลนกฬาอยางสมาเสมอมสมองททางานวองไว คดไดเรว มกลามเนอแขงแรง รปรางดไมอวน เดกจะมการเคลอนไหวและมทาทางทมนใจ ทงมรางกายทแขงแรง ไมเจบปวยงาย จะมสมาธและยงมความฉลาดทางอารมณ เพราะการเลนกฬาอยางจรงจง นบเปนสงเหนดเหนอย ตองอาศยความอดทน มวนยและความสมาเสมอ ดงนน กฬาชวยเสรมสรางความมนคงทางอารมณ มการประสานการทางานของสายตาและกลามเนอแขนขา เดกจะเปนคนอดทน มสมาธหนกเอาเบาสมวนย ทาอะไรอยางตอเนอง ไมลมเลกงาย ๆสรางนาใจนกกฬา รแพ รชนะมแรงจงใจสง มความมงมน ทาใหเดกมความนบถอตนเองสง ในเดกทเรยนไมเกง แตเลนกฬาเกง เขาจะมความภาคภมใจในตนเอง เพราะกฬาสามารถเปนจดแขงจดแทนจดออนในการเรยนไดผปกครองควรจดใหเดกไดเลนกฬาอยางจรงจงและสมาเสมอ

2. งานอดเรกทสรางสรรค งานอดเรกจะชวยสรางสรรคความรและความเพลดเพลนใหกบเดก เชน การอานหนงสอทนาสนใจ วรรณกรรมตางๆ หนงสอวทยาศาสตรนาร การเลยงสตว ปลกตนไมสะสมสงของตางๆหรองานประดษฐตางๆ

3. กจกรรมทอยกบธรรมชาต การอยทามกลางธรรมชาต จะทาใหระบบประสาทผอนคลาย มสมาธมากขน ความตงเครยดลดลง สมองโปรงใส ทาใหเดกมจตใจละเอยดออนสามารถสมผสกบ

53

สงสวยงามรอบตว เชน ดอกไม ใบไม สวนดอกไม สวนสาธารณะ ชายทะเล นาตก ภเขาสวนสตว สงตางๆ เหลานเปนความงดงามทเรยนงายตามธรรมชาตไมตองอาศยการปรงแตงของมนษย

4. กจกรรมผจญภย การผจญภยชวยใหเดกมความฉลาดทางอารมณสงขน เชน การใหเดกไปคายพกแรม เดกจะไดรจกใชชวตหางไกลครอบครว รจกพงตวเองและการอยรวมกบผอน คายพกแรมควรเปนคายทอยตามธรรมชาต ตามวนอทยาน รจกใชชวตงายๆจะชวยใหเขารจกการยงชพและการตอส หากตองเผชญสถานการณทยากลาบากทาใหคนกลาหาญ รจกอดทน มความกระตอรอรนรจกการแกปญหา

จากความสอดคลองกนระหวางจดมงหมายของการพฒนาความฉลาดทางอารมณกบกจกรรมนนทนาการสามารถสรปใหเหนถงความสมพนธ ของเปาหมายการพฒนาความฉลาดทางอารมณกบเปาหมายของกจกรรมนนทนาการ ดงภาพประกอบท 2 แสดงความสอดคลองระหวางเปาหมายของการพฒนากบเปาหมายกจกรรมนนทนาการ

ภาพประกอบ 2 แนวทางการจดกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณของเดกนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทมา: นพรตน ศทธถกล. (2546: 40).

การจดโปรแกรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณในโรงเรยน ในการจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยน ชน

มธยมศกษาปท 4 ผดาเนนการ หรอผทมสวนเกยวของในการบรหารจดกจกรรมนนทนาการควรคานงถงองคประกอบทสาคญดงน 1. กาหนดจดมงหมายของกจกรรมแตละประเภทใหสอดคลองกบองคประกอบของความฉลาดทางอารมณตาง ๆ ดงน 1.1 การตระหนกร อารมณตนเอง ร ว าตนเองมความสามรถอะไร คนหาความสามารถของตนเอง มเอกลกษณทมนคง มความนบถอตนเอง

เปาหมายของการพฒนาEQ เปาหมายกจกรรมนนทนาการ

- การตระหนกรตนเอง - การบรหารจดการกบอารมณตนเอง - การสรางแรงจงใจใหตนเอง - การเขาใจอารมณผอน - การมสมพนธภาพกบผอน

- การสงเสรมการเปนพลเมองด - พฒนาอารมณสข - สงเสรมการแสดงออกแหงตน - สงเสรมการมสวนรวม - สงเสรมความเปนมนษยชาต - เสรมสรางประสบการใหม - เพมพนประสบการณ

54

1.2 การบรหารจดการกบอารมณตนเอง ควบคมอารมณได รจกหาวธระบายอารมณ จดการกบความเครยดได มการปรบตวไดด 1.3 การสรางแรงจงใจใหตนเอง มเปาหมายในชวต มการตดสนใจและแกปญหาอยางมประสทธภาพ มองโลกในแงด 1.4 การเขาใจอารมณผอน มความเหนอกเหนใจผอน สอสารกบผอนไดอยางมประสทธภาพ มความเขาใจผอนและจดการกบอารมณผอนได 1.5 มความสมพนธภาพกบผอน สามารถทางานรวมกบผอนได มศลธรรมจรรยา มมนษยสมพนธด แกไขความขดแยงกบผอนไดอยางมประสทธภาพ 2. กาหนดกจกรรมและรปแบบกจกรรมนนทนาการใหสอดคลองกบ เพศ อาย ระดบการศกษา คานยม ขนบธรรมเนยมประเภรและวฒนธรรม โดยการจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการดงน

2.1 ประเภทเกมกฬา 2.2 ประเภท วรรณกรรม 2.3 ประเภทศลปหตถกรรม 2.4 ประเภทกลมสมพนธและมนษยสมพนธ

งานวจยทเกยวของ งานวจยในตางประเทศ เบเคนแดม (Bakendam.1997: 254) ไดทาการวจยเรองมตของเชาวอารมณ โดยไดทาการ

วจยภายใตสถานการณทมกฎเกณฑและไรกฎเกณฑ พบวาภายใตทมกฎเกณฑความสามารถทางเชาวอารมณอนประกอบไปดวยการเขาใจตนเองและการรบรอารมณตนเองนนอยในเกณฑด ในทางตรงกนขามในสถานการณเดยวกน ขนของการจดความสมพนธระหวางผอนอยในเกณฑตา

บอลลน (Bollin. 1998: 54) ไดทาการวจยเรอง การจดโปรแกรมนนทนาการเฉพาะบานอสระโดยไดใชโปรแกรมนนทนาการ เปนเวลา 6 สปดาหกบชายวย 89 ป ซงเปนโรคเครยดกบอาการซมเศรา ลกษณะของโปรแกรมมความยดหยนตามความตองการของผใชโปรแกรม ผลวจยพบวาโรคเครยดกบอาการซมเศราไดลดลงหลงจากทาการวจยในสปดาหท 8

คลพ (Culp.1998: 356) ไดทาการวจยเรอง วยรนสาวกบนนทนาการกลางแจง กรณศกษาเรองความรสกและผลกระทบจากโปรแกรมนนทนาการ พบวาในกลมเดกวยรน กจกรรมนนทนาการใหผลตอครอบครวและความสมพนธซงกนและกนแตไมสงเสรมความรสกดานการเปนผนา มากเทากบกลมวยกลางคน

โกลแมน (Goleman. 1998: 25) ไดศกษายอนหลงเกยวกบความสาเรจในการทางาน โดยศกษาจากนกศกษาทเรยนในชวงทศวรรษ 1940 จานวน 95 คน เปนการศกษาระยะยาว ตดตามจนถงวยกลางคนพบวา นกศกษาทจบการศกษาและไดคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนในระดบสง

55

ๆ มกไมคอยประสบความสาเรจ เมอเทยบกบนกศกษาทไดคะแนนตากวา ทงในดานหนาทการงานและความสขในชวตครอบครวและจากการศกษาเดกในรฐแมสซาซเสท (Massachusetts) จานวน 450 คน ตดตามผลถงวยกลางคนพบวา IQ มความสมพนธเพยงเลกนอยกบความสาเรจในงานททา

นอรด (Nord.1998: 69) ไดทาการวจยถงผลการจดนนทนาการประเภทชมธรรมชาต จากกลมตวอยาง 600 คน ทรฐเพนซลวาเนย พบวา การพฒนาทางดานอารมณของผเขารวมกจกรรมมการตอบสนองปฏกรยาทางดานลบลดลง

เพลทเลล (Pellittele.1999:131) ไดทาการวจยเรองความสมพนธระหวาง เชาวอารมณ ทกษะพสยและกลไกดานเครองมอทใชวดเชาวอารมณ เปนของเมเยอรคาณรสโซ และซาโลเวย เปนแบบสอบถาม กลมประชากร เปนนกเรยนระดบวทยาลยจานวน 107 คน จากคอเคเชยนและกลมอเมรกน-แอฟรกา และกลมเดกกาวราว พบวา เชาวอารมณมความสมพนธโดยตรงกบทกษะพสย แตไมมความสมพนธกบกลไกตอตาน

สจวรท (Stewart.1999: 269) ไดทาการวจยเรอง ผลการใชโปรแกรมนนทนาการกลางแจง โดยใชแบบสอบถามกบผทเขารวมกจกรรมของอทยานแหงชาต พบวารอยละ 84 ของผเขารวมกจกรรมมการผอนคลายอารมณทตงเครยด

เคอรทส (Curtis. 2000: 2812) ไดสารวจเกยวกบโครงการพเศษของโปรแกรมการแนะแนวระดบมธยมศกษา โดยมเปาหมายเพอพฒนาทกษะความฉลาดทางอารมณ (Emotional intelligence skills) และพฒนาอตมโนทศนของนกเรยน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาทมความประสงคทจะเขารวมโครงการพฒนาดงกลาว แบงเปน 3 กลม แตละกลมเขารวมโครงการสปดาหละ 1 ครง รวมจานวน 6 ครง ผลการศกษาพบวา จากการประเมนตนเองกอนและหลงการเขารวมโครงการ นกเรยนมทกษะความฉลาดทางอารมณเพมมากขน ทาใหเกดอตมโนทศนดขน สาหรบทกษะความฉลาดทางอารมณทนกเรยนพฒนาขนนน ไดแก ทกษะทเกยวกบ การรจกเขาใจตนเองและผอน การแสดงความรสกและอารมณในการตดตอเกยวของกบบคคลอน การปรบตวใหเขากบบคคลอน การจดการความเครยด ตลอดทงความสามารถในการควบคมและบรหารอารมณ

ดอรดาห (Dawdah.2000: 85) ไดทาการสารวจเชาวอารมณของกลมเยาวชนทเขารวมกจกรรมนนทนการพบวา กลมเยาวชนดงกลาวมคะแนนเชาวอารมณดกวากลมทไมไดเขารวมกจกรรมนนทนาการ

ฟอก (Fox.2000: 23 ) ไดทาการวจยเรอง ความสมพนธของเชาวอารมณ เชาวทางทกษะเชาวนทวไปและลกษณะนสย พบวา ในการแยกวเคราะหออกเปน 3 ประเดนความเหนอกเหนใจ การแสดงออกทางอารมณและการนาเสนอตนเอง ซงทดสอบดวยแบบสอบถามและแบบสมภาษเชงลก เชาวอารมณมผลโดยตรงตอลกษณะนสยหรออกนยหนงกลาวไดวา การมองคประกอบของเชาวอารมณทครบถวนจะทาใหเกดทาใหเกดความเหนอกเหนใจ การแสดงออกทางอารมณ และการนาเสนอตนเอง

56

เยทส (Yates. 2000: 3284) ไดศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณและสขนสยของนกศกษาพลศกษาจานวน 278 คน ผลการศกษาพบวา ความฉลาดทางอารมณและสขนสย มความสมพนธกนนอยมาก แตความฉลาดทางอารมณบางดาน เชน ดานความเหนอกเหนใจและมความสมพนธคอนขางสงกบสขนสย อยางไรกตาม ผลการศกษาในครงนทาใหไดแนวคดทจะพฒนาสขนสยและพฒนาความฉลาดทางอารมณใหแกนกศกษา โดยคาดหวงวา ผลการพฒนาดงกลาวจะชวยใหนกศกษามคณภาพชวตทดขน

เมเยอร; และคณะ (Mayer; and others. 2001: 131 - 137) ไดศกษาความฉลาด ทางอารมณกบการแกปญหาทางสงคม ในวยรนทมความสามารถพเศษ อาย 13 - 17 ป จานวน 11 คน โดยใชวธ Peabody Picture Vocabulary Scale ของโครงการนารอง พบวา วยรนทมความสามารถพเศษทมความฉลาดทางอารมณอยในระดบสงจะสามารถอธบายถงวธการแกปญหาในสงคม และสามารถบรหารจดการอารมณของตนเองไดดกวาวยรนทมความฉลาดทางอารมณในระดบตา

งานวจยภายในประเทศ ธปทอง ศรทวม (2538: 90) ไดทาการวจยเกยวกบความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยท

ไดรบประสบการณกจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ โดยใชกจกรรมทกษะดนตรผลการวจยพบวาเดกทไดรบการจดกจกรรมเคลอนไหวทเนนทกษะดนตร มความคดสรางสรรคมากกวากลมทไดรบการจดกจกรรมการเคลอนไหว ตามแผนการจดประสบการณเคลอนไหวชนอนบาลของคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต

ประพนธ พสยพนธ (2541: 40) ไดทาการวจยถงผลการฝกการรบรเชงสนทรยทมตอความคดสรางสรรคของนกเรยน กลมตวอยางเปนนกเรยนมธยมศกษาปท โรงเรยนมาแตรเดอวทยาลย จานวน 30 คน เปนกลมทดลอง 15 คน ผลการวจยพบวา ภายหลงการรบรเชงสนทรย นกเรยนชนมธยมศกษาปท1 ในกลมทดลองมความคดสรางสรรคดานความคดรเรมและความคดสรางสรรค โดยรวมสงสงขน และมความคดสรางสรรคดานความคดคลองแคลวและความละเอยดลออมากขน แสดงวา การรบรเชงสนทรยทาใหนกเรยนมธยมศกษาปท1 มความคดสรางสรรคสงขน

เทอดศกด เดชคง (2542: 56 - 60) ไดศกษาระดบ EQ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ในกรงเทพมหานคร จานวนมากกวา 200 คน วด 3 สวน ดงน สวนท 1 และสวนท 2 เปนการประเมนโดยใหเดกทาเอง สวนท 3 เปนการประเมนโดยครประจาชน พบวาเดกเกงม EQ เฉลยตากวาเดกหองธรรมดา เดกหองเกงมกจะมระดบความสขตากวาเดกหองธรรมดา เดกหองเกงมแนวโนมทจะมองตนเองวามความสามารถทางอารมณ (ความพงพอใจ ความคดแงบวก ความรบผดชอบ นาใจ เปนตน) และครมแนวโนมทจะใหคะแนนความสขและการเปนคนด คนเกงแกเดกหองเกงสงกวาเดกหองธรรมดาอยางเหนไดชด

นรดา อดลยพเชฏฐ (2542: บทคดยอ) ไดทาการวจยเรอง ผลของการใชโปรแกรมพฒนาเชาวอารมณทมตอระดบเชาวอารมณของนกศกษาพยาบาลชนปท 1 วทยาลยกองทพเรอ พบวา

57

ภายหลงการทดลองเมอกลมทดลองไดเขาโปรแกรมการพฒนาเชาวอารมณแลว กลมทมคะแนนเชาวอารมณอยในระดบปานกลางและระดบตา มคะแนนระดบเชาวอารมณสงขนกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตท.01

ภฟา เสวกพนธ (2543: บทคดยอ) ไดทาการศกษาผลของโปรแกรมนนทนาการทมตอการพฒนาเชาวอารมณของนกศกษามหาวทยาลย กลมตวอยางเปนนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลยจานวน 45 คนผลการวจยพบดงน

1. กลมทดลองท 1 (โปรแกรมนนทนาการการละครและคายพกแรม) และกลมทดลอง ท 2 (โปรแกรมนนทนาการการกฬาและเกม) มพฒนาการคะแนนเฉลยของเชาวนอารมณดกวากอนการทดลอง ภายหลงสปดาหท 8 โดยกลมทดลองท 1 (โปรแกรมนนทนาการการละครและคายพกแรม)พบวามพฒนาการคะแนนเฉลยเชาวนอารมณดกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทง 8 ดาน ไดแก ดานการควบคมตนเองดานเหนใจผอน ดานรบผดชอบ ดานมแรงจงใจ ดานตดสนใจและแกปญหา ดานสมพนธภาพ ดานภมใจตนเองและดานพอใจชวต ยกเวน ดานสขสงบทางใจไมมความแตกตางกน กลมทดลองท 2 (โปรแกรมนนทนาการการกฬาและเกม)พบวามพฒนาการคะแนนเฉลยเชาวนอารมณดกวากอนการทดลองกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทง 5 ดาน ไดแก ดานการควบคมตนเองดานเหนใจผอน ดานมแรงจงใจ ดานตดสนใจและแกปญหา ดานสมพนธภาพสวนอก 4 ไดแก ดานรบผดชอบ ดานภมใจตนเองและดานพอใจชวตดานสขสงบทางใจ ไมมความแตกตางกน

2. กลมทดลองท 1 (โปรแกรมนนทนาการการละครและคายพกแรม) และกลมทดลองท 2 (โปรแกรมนนทนาการการกฬาและเกม) มพฒนาการคะแนนเฉลยของเชาวนอารมณไมแตกตางกน ภายหลงสปดาหท 8 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

3. กลมทดลองท 1 (โปรแกรมนนทนาการการละครและคายพกแรม) มพฒนาการคะแนนเฉลยของเชาวนอารมณไมแตกตางกน ภายหลงสปดาหท 8อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

4. กลมทดลองท 2 (โปรแกรมนนทนาการการกฬาและเกม) มพฒนาการคะแนนเฉลยของเชาวนอารมณไมแตกตางกนจากกลมควบคมภายหลงสปดาหท 8 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

เอก เอกสกล (2552: บทคดยอ) ไดศกษาผลของการใชโปรแกรมนนทนาการทมตอการพฒนาความสามารถทางดานอารมณของนกฟตบอลโรงเรยนอสสมชญธนบร กลมตวอยางเปนนกฟตบอลรนอาย 14 ปจานวน 20 คนเปนกลมทดลองตามแผนการจดกจกรรมของงานวจยโดยการสม ใชแบบแผนการทดลองแบบใชกลมควบคม ทาการทดสอบกอนหลงทดลอง (Control group Pretest posttest design) ผลการวจยพบวา

1. ความฉลาดทางอารมณของนกฟตบอลรนอาย 14-16 ป หลงเขารวมกจกรรมนนทนาการดกวาการเขารวมกจกรรม

2. ความฉลาดทางอารมณของนกฟตบอลรนอาย 14 ป ทเปนกลมทดลองหลงการเขารวมกจกรรมนนทนาการสงกวาการเขารวมกจกรรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05

58

จากการศกษางานวจยทเกยวของทาใหผวจยมแนวคดพฒนาแนวทางการจดกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณโดยในการวจยครงนผวจยไดนากจกรรมนนทนาการเขามาเปนสวนหนงในการพฒนาความฉลาดทางอารมณ เพราะคาดหวงวากจกรรมนนทนาการจะเปนกจกรรม ททาใหผเขารวมกจกรรมไดมการพฒนาความฉลาดทางดานเชาวนอารมณ ชวยพฒนาพฤตกรรม บคลกภาพและทศนคตในทางทพงประสงค สาหรบการวดความฉลาดทางอารมณผวจยไดศกษาการพฒนาความฉลาดทางอารมณ จากเอกสารกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการและกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ซงกาหนดแนวทางการทากจกรรมนนทนาการ วตถประสงค ใหมความสอดคลองกบหลกการพฒนาความฉลาดดานเชาวนอารมณ ดานด ดานเกงและความสข(กรมสขภาพจต 2543:55-56)

สวนการเลอกกจกรรมนนทนาการนนผวจยไดศกษาจากเอกสารงานทเกยวของกบการจดกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณโดยจดโปรแกรมนนจะมการจดสถานการณและเงอนไขตางๆ ทมความสอดคลองกบหลกพฒนาความฉลาดทางอารมณพรอมทงสอดแทรกความร และความเขาใจ เรองของความฉลาดทางอารมณ เพอใหนกเรยนไดเกดกระบวนการเรยนรอยางมประสทธภาพ

จากขอมลเอกสารและงานวจยทเกยวของผวจยพบวาควาฉลาดทางอารมณมความสาคญตอการพฒนาทรพยากรมนษยทาใหบคคลรบรและเขาใจอารมณของตนเองและผอนสามารทาใหอยรวมกบผอนอยางสงบสขและการเขารวมกจกรรมนนทนาการซงมผลตอความฉลาดทางอารมณดงนนผวจยจงศกษารปแบบการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 แยกเปนสองกลม คอ กลมทเขากจกรรมนนทนาการตามโปรแกรม กบกลมทเขารวมกจกรรมนนทนาการอยางอสระ

สมมตฐานงานวจย 1. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมควบคมภายหลงจากการเขารวม

กจกรรมนนทนาการโดยอสระมความลาดทางอารมณสงขนกวาเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ



บทท3 วธดาเนนการการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental research) เพอการศกษาเปรยบเทยบ

ผลการทดลองการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม ผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน

1. การกาหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย

3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระทาและวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากร และเลอกกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนทามะไฟหวาน

วทยาคม จงหวดชยภม ปการศกษา 2552 จานวน 45 คน การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางใชในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาชนปท 4 โรงเรยนทามะไฟ

หวานวทยาคม จงหวดชยภม ปการศกษา 2552 จานวน 30 คน จากการใชแบบวดความฉลาดทางอารมณทาการคดเลอกแบบ matching โดยมขนตอนการคดเลอกดงน

1.ผวจยนาแบบวดความฉลาดทางอารมณไปทดสอบกบเดกชนมธยมศกษาปท 4 เพอจดแบงเปนสองกลมไดแกกลมควบคมและกลมทดลอง

2.นาคะแนนมาจดเรยงลาดบและคดเลอกนกเรยนทมคะแนนนอยไปหามากทสดจดกลมแบบสลบคะแนนแบงเปนกลมควบคมและกลมทดลองจานวนกลมละ15 คน

การสรางเครองมอทใชในการวจย การศกษาวจยครงนเปนงานวจยเชงทดลอง(Experimental research) โดยใชแผนการทดลองแบบใชกลมควบคม ทาการทดสอบกอนหลง (Control group pretest posttest design) (Kerlinger.1986: 334) มแบบแผนการวจยดงน

Yb X Ya (E)

Yb ~X Ya (C)

M

60

ความหมายของสญลกษณ M แทน กลมตวอยางทไดจากการเรยงคะแนนอนดบท 1 ถง 30 แลวเรยงคะแนนสลบกนได

กลมควบคมและกลมทดลอง E แทน กลมทดลองทเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ C แทน กลมควบคมทเขารวมกจกรรมนนทนาการอยางอสระ X แทน การเขารวมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ ~X แทน การเลอกทากจกรรมนนทนาการอยางอสระ Yb แทน การวดความฉลาดทางอารมณกอนทดลอง Ya แทน การวดความฉลาดทางอารมณหลงทดลอง

เครองมอทชวยในการวจยในครงนประกอบดวยแบบวดความฉลาดทางอารมณและโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

เครองมอชนท 1 แบบวดความฉลาดทางอารมณตามองคประกอบของความฉลาดทางอารมณดงน (กรมสขภาพจต, 2543: 55-56)

1. ด หมายถง ความสามารถในการควบคมอารมณและความตองการของตนเอง รจกเหนอกเหนใจผอนและมความรบผดชอบตอสวนรวม ประกอบดวยความสามารถดงตอไปน

1.1 การควบคมอารมณและความตองการของตนเอง 1.1.1 รอารมณและรความตองการของตนเอง 1.1.2 ควบคมอารมณและความตองการได 1.1.3 แสดงออกอยางเหมาะสม 1.2 เหนใจผอน

1.2.1 ใสใจผอน 1.2.2 เขาใจและยอมรบผอน

1.2.3 แสดงความเหนใจอยางเหมาะสม 1.3 รบผดชอบ 1.3.1 รจกใหและรจกรบ

1.3.2 รบผด/ใหอภย 1.3.3 เหนแกประโยชนสวนรวม

2. เกง หมายถง ความสามารถในการรจกตนเอง มแรงจงใจ สามารถตดสนใจแกปญหาและแสดงออกอยางมประสทธภาพ รวมทงมสมพนธภาพทดตอผอน ประกอบดวยความสามารถตอไปน

2.1 รจกและมแรงจงใจในตนเอง 2.1.1 รศกยภาพตวเอง

2.1.2 สรางขวญและกาลงใจใหตวเองได

61

2.1.3 มความมมานะไปสเปาหมาย 2.2 ตดสนใจแกปญหาและแกปญหา

2.2.1 รบรและเขาใจปญหา 2.2.2 มขนตอนในการแกปญหา 2.2.3 มความยดหยน

2.3 มความสมพนธกบผอน 2.3.1 กลาแสดงออกอยางเหมาะสม

2.3.3 แสดงความเหนทขดแยงอยางสรางสรรค 3. สข หมายถง ความสามารถในการดาเนนชวตอยางเปนสข ประกอบดวย

3.1 ภมใจในตนเอง 3.1.1 เหนคาในตนเอง

3.1.2 เชอมนในตนเอง 3.2 ความพงพอใจในชวต

3.2.1 มองโลกในแงด 3.2.2 มอารมณขน 3.2.3 พอใจในสงทตนมอย

3.3 มความสขสงบทางจตใจ 3.3.1 มกจกรรมทสรางความสข 3.3.2 รจกผอนคลาย

3.3.3 มความสงบสขทางจตใจ ทงนผวจยไดนาแบบวดความฉลาดทางอารมณตามองคประกอบของกรมสขภาพจตมาปรบ

ใชโดยกาหนดการวดความฉลาดทางอารมณ 9 ดาน ไดแก 1. ดานการควบคมตนเอง 2. ดานความเหนใจผอน 3. ดานความรบผดชอบ 4. ดานการมแรงจงใจ 5. ดานการตดสนใจและแกปญหา 6. ดานความมสมพนธภาพ 7. ดานความภมใจตนเอง 8. ดานความพอใจชวต 9. ดานความสงบสขทางใจ

62

เครองมอชนท 2 โปรแกรมกจกรรมนนทนาการ 2.1 ศกษาเอกสารทางวชาการ หลกการทฤษฎทเกยวของกบการจดกจกรรมใหเหมาะสม

กบกลมตวอยางโดยศกษาเปนกจกรรมทเนนพฒนาอารมณสขและความสนกสนานของผเขารวมประกอบดวยกจกรรมนนทนาการ 4 ประเภทไดแก ประเภทวรรณกรรม ประเภทเกมกฬา ประเภทศลปหตถกรรมและประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ โดยกลมทดลองเขารวม สปดาหละ 2 วน วนละ 1 ชวโมงครง เปนเวลา 8 สปดาห 16 ครง สอดคลองกบการพฒนาทางดานอารมณ 9 ดาน ไดแก

1. ดานการควบคมตนเอง 2. ดานความเหนใจผอน 3. ดานความรบผดชอบ 4. ดานการมแรงจงใจ 5. ดานการตดสนใจและแกปญหา 6. ดานความมสมพนธภาพ 7. ดานความภมใจตนเอง 8. ดานความพอใจชวต 9. ดานความสงบสขทางใจ

การหาคณภาพเครองมอวจย การหาคณภาพเครองมอชนท1 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบวดความ

ฉลาดทางอารมณ ของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข การหาคาความเชอมนของเครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ผวจยทาการหาความเชอมน

ของแบบวดความฉลาดทางอารมณ โดยใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนทายหาด จงหวดสมทรสงคราม จานวน 30 คน ทาแบบวดความฉลาดทางอารมณ แลวนามาหาคาสมประสทธอลฟาของครอนบค (Conbach’s alpha coefficient) (ลวน สายยศและองคณา สายยศ 2540: 200) ไดคาความเชอมน (Reliability) เทากบ .864

การหาคณภาพเครองมอชนท 2 เครองมอทใชในการทดลอง ไดแกนาโปรแกรมนนทนาการทผวจยสรางไปหาคณภาพ โดยมขนตอนดงน 1. นาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ เสนอตอผเชยวชาญ 5 คน เพอตรวจสอบความสอดคลองของเนอหา (Content validity)

2. นาโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทไดทาการปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญแลวไปทดลอง (Try out) กบนกเรยนจานวน 30 คน ทไมใชกลมตวอยางเพอพจารณาความเหมาะสมของกจกรรมและนาขอบกพรองไปปรบปรงแกไข

3. นาโปรแกรมนนทนาการทไดปรบปรงแกไขไปใชกบกลมตวอยาง

63

การเกบรวบรวมขอมล วธดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน 1.ขนกอนทดลอง 1 สปดาห ผวจยทาการวดความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 เปนการประเมนกอนทดลอง (Pretest) โดยใชแบบวดความฉลาดทางอารมณของกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข

2.ขนตอนดาเนนการทดลอง ดาเนนการทดลองดวยตวเอง ตามโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ ใหกบนกเรยนทเปนกลมทดลองจานวน 8 สปดาห วนละ 1 ชวโมงครง 2 วน ระหวางเวลา 16.00 – 17.30 น.ในวนพฤหสบดและวนศกร โดยผวจยดาเนนการทดลองตามกาหนดการจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทไดปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผเชยวชาญแลว

3.ขนหลงจากการทดลองการจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการครบ 8 สปดาห แลวทาแบบวดความฉลาดทางอารมณของกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข เปนการประเมนหลงการทดลอง (Post-test) การจดกระทาขอมลและการวเคราะหขอมล

1.1 การจดกระทาขอมล หลงจากการทดลองแลว ผวจยรวบรวมแบบวดความฉลาดทางอารมณกอนทดลองและหลง

ทดลองและดาเนนการตามขนตอนดงน 1.1.1 ตรวจสอบความสมบรณของแบบวดความฉลาดทางอารมณ

1.1.2 ตรวจใหคะแนนการวดความฉลาดทางอารมณของนกเรยนแตละคน ตามเกณฑการใหคะแนนทกระทรวงสาธารณสขกาหนดไว แบบวดความฉลาดทางอารมณของกรมสขภาพจตและกระทรวงสาธารณสขการใหคะแนนเปนดงน การใหคะแนนแบงเปน 2 กลมดงน

กลมท 1 ไดแก ขอความทมความหมายเชงนมาน ไดแกการใหคะแนนดงน

1 4 6 7 10 12 14 15 17 20 22 23 25 28 31 32 34 36 38 39 41 42 43 44 46 48 49 50 การใหคะแนนมดงตอตอไปน

ตอบไมจรง ให 1 คะแนน ตอบจรงบางครง ให 2 คะแนน ตอบคอนขางจรง ให 3 คะแนน ตอบจรงมาก ให 4 คะแนน

64

กลมท 2 ไดแกขอความทมความหมายเชงนเสธ ไดแกการใหคะแนนดงน

2 3 5 8 9 11 13 16 18 19 21 24 26 27 29 30 33 35 37 40 45 47 51 52 การใหคะแนนมดงตอตอไปน

ตอบไมจรง ให 4 คะแนน ตอบจรงบางครง ให 3 คะแนน ตอบคอนขางจรงให 2 คะแนน ตอบจรงมาก ให 1 คะแนน

การรวมคะแนน

ดาน การรวมคะแนน ผลรวมคะแนน 1. ดานการควบคมตนอง รวมขอ 1-6 2. ดานความเหนใจผอน รวมขอ 7-12 3. ดานความรบผดชอบ รวมขอ 13-18 4. ดานการมแรงจงใจ รวมขอ 19-24 5. ดานการตดสนใจแกปญหา รวมขอ 25-30 6. ดานความมสมพนธภาพ รวมขอ 31-36 7. ดานความภมใจตนเอง รวมขอ 37-40 8. ดานความพอใจในชวต รวมขอ 41-46 9. ดานความสขสงบทางใจ รวมขอ 47-52

65

เกณฑความฉลาดทางอารมณ ชวงอาย 12-17 ป

องคประกอบของเชาวนอารมณ ชวงคะแนนปกต คะแนนเฉลย 1. ดานการ การควบคมตนอง 14-18 15.5 2. ดานการความเหนใจผอน 16-20 18.1 3. ดานการความรบผดชอบ 16-22 19.3 4. ดานการการมแรงจงใจ 14-20 17.3 5. ดานการการตดสนใจแกปญหา 13-19 16.1 6. ดานการความมสมพนธภาพ 14-20 17.3 7. ดานการ ความภมใจตนเอง 9-13 11.0 8. ดานการความพอใจในชวต 16-22 18.9 9. ความสขสงบทางใจ 15-21 17.8

เกณฑปกตคะแนน ความฉลาดทางอารมณ 9 ดาน องคประกอบของEQ ตากวาปกต เกณฑ

ปกต สงกวาปกต

คะแนนรวม <140 140-170 >170 1. ดานการควบคมตนอง <13 13-17 >17 2. ดานความเหนใจผอน <16 16-20 >20 3. ดานความรบผดชอบ <16 16-22 >22 4.ดานการมแรงจงใจ <14 14-20 >20 5. ดานการตดสนใจแกปญหา <13 13-19 >19 6. ดานความมสมพนธภาพ <14 14-20 >20 7. ดานความภมใจตนเอง <9 9-13 >13 8. ดานความพอใจในชวต <16 16-22 >22 9. ดานความสขสงบทางใจ <15 15-21 >21

66

1.2 วเคราะหขอมลของกลมตวอยางโดยใชคอมพวเตอรโปรแกรมสาเรจรปเพอการวเคราะหเครองมอชนท 2

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตทใชในการวเคราะหขอมล คะแนนความฉลาดทางอารมณของกลมตวอยาง

ไดแก สถตพนฐาน (ชศร วงศรตนะ.2541: 26) วเคราะหหาคาเฉลย (Mean) และความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

2. สถตทใชหาความคาเชอมนของแบบวดความฉลาดทางอารมณโดยการหาคา สมประสทธของอลฟาของครอนบค (Conbach’s alpha coefficient) (ลวน สายยศและองคณา สายยศ 2540: 200)

3. เปรยบเทยบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมทดลองกอนและหลงจากการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการและกลมควบคมกอนและหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระโดยใช t-test แบบไมเปนอสระตอกน (t - Dependent sample) (ยทธ ไกยวรรณ. 2546: 160)

4. เปรยบเทยบผลตางของความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมทดลองทใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ กบนกเรยนกลมควบคมทใชโปแกรมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ โดยใช t-test แบบเปนอสระตอกน (t - Independent sample) (ยทธ ไกยวรรณ. 2546: 153)

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental research) เพอศกษาผลของการใชกจกรรมนนทนาการทมตอการความฉลาดทางอารมณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม โดยเปรยบเทยบความฉลาดทางอารมณในกลมทดลองทใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรม กอนการทดลองและหลงการทดลอง และเปรยบเทยบความฉลาดทางอารมณระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม สรปผลการวเคราะหขอมลไวดงน สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

n แทน จานวนกลมตวอยาง แทน คาเฉลย (Mean)

SD. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน t แทน คาสถตทใชวเคราะหในการแจกแจงคาท (t-distribution) df แทน ชนแหงความเปนอสระ p แทน คาของระดบความมนยสาคญทางสถต F แทน การทดสอบสอบตวแปรรวมระหวางกลม * แทน มนยสาคญทางสถตท.05

ผลการวเคราะหขอมล การวจยครงนเปนการศกษาผลการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม โดยเปรยบเทยบคะแนนของความฉลาดทางอารมณในกลมทดลองทเขารวมโปรแกรมกจกรรมกจกรรมนนทนาการและกลมควบคมททากจกรรมนนทนาการโดยอสระหลงทากจกรรม 8 สปดาห นาเสนอผลการวเคราะหขอมลตามตารางตอไปน

68

ตาราง 1 คะแนนเฉลยระดบความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท4 กลมควบคมกอน เขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

จากตาราง 1 แสดงวานกเรยนชนมธยมศกษาปท4 จงหวดชยภมกลมควบคมกอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ มความฉลาดทางอารมณโดยรวมอยในเกณฑปกต ( =148.40 S.D.= 9.67) และเมอพจารณารายดานพบดงน 1.ดานการควบคมตนเอง มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 15.87 S.D) 2.ดานความเหนใจผอน มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 17.07 S.D. =1.44)

3.ดานความรบผดชอบ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 19.07 S.D. =2.09) 4.ดานการมแรงจงใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 16.33 S.D. =1.63) 5.ดานการตดสนใจแกปญหา มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 15.47 S.D.

=1.60) 6.ดานความมสมพนธภาพ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 17.00 S.D. =1.36) 7.ดานความภมใจตนเอง มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 10.40 S.D. =1.35) 8.ดานความพอใจในชวต มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 19.13 S.D. =1.79)

9.ดานความสขสงบทางใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 18.07 S.D. =9.67)

กอนการทดลอง องคประกอบของEQ

S.D. การแปลความหมาย

1. ดานการควบคมตนอง 15.87 1.85 เกณฑปกต

2. ดานความเหนใจผอน 17.07 1.44 เกณฑปกต

3. ดานความรบผดชอบ 19.07 2.09 เกณฑปกต

4.ดานการมแรงจงใจ 16.33 1.63 เกณฑปกต

5. ดานการตดสนใจแกปญหา 15.47 1.60 เกณฑปกต

6. ดานความมสมพนธภาพ 17.00 1.36 เกณฑปกต

7. ดานความภมใจตนเอง 10.40 1.35 เกณฑปกต

8. ดานความพอใจในชวต 19.13 2.53 เกณฑปกต

9. ดานความสขสงบทางใจ 18.07 1.79 เกณฑปกต

รวม 148.40 9.67 เกณฑปกต

69

ตาราง 2 คะแนนเฉลยระดบความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท4 กลมควบคมหลง การเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

จากตาราง 2 แสดงวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท4 จงหวดชยภมกลมควบคมกอนเขารวม

ก จกรรมนนทนาการโดยอ สระ มความฉลาดทางอารมณ ด งน โดยรวมอย ใน เกณฑปกต ( = 150.73 S.D = 10.63) และเมอพจารณารายดานพบดงน

1. ดานการควบคมตนเอง มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 16.67 S.D = 1.80) 2. ดานความเหนใจผอน มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( =17.47 S.D = 1.64) 3. ดานความรบผดชอบ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 18.60 S.D = 2.03) 4. ดานการมแรงจงใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 15.53 S.D = 2.00) 5. ดานการตดสนใจแกปญหาตนเอง มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 16.00 S.D = 1.96) 6. ดานความมสมพนธภาพตนเองมความฉลาดทางอารมณ อยในเกณฑปกต ( = 17.60 S.D = 1.99) 7. ดานความภมใจตนเองตนเอง มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 11.87 S.D = 1.41) 8.ดานความพอใจในชวต มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 19.33 S.D = 2.77) 9.ดานความสขสงบทางใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 17.67 S.D = 2.89)













70

ตาราง 3 คะแนนเฉลยระดบความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท4 กลมทดลองกอน การเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

จากตาราง 3 แสดงวานกเรยนชนมธยมศกษาปท4 จงหวดชยภมกลมทดลองกอนเขารวม

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการ มความฉลาดทางอารมณโดยรวมอยในเกณฑปกต ( = 148. S.D = 10.97) และเมอพจารณารายดานพบดงน

1.ดานการควบคมตนเอง มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 16.07 S.D = 1.53) 2.ดานความเหนใจผอน มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( =17.33 S.D = 2.89) 3.ดานความรบผดชอบมความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 19.93 S.D = 1.91) 4.ดานการมแรงจงใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 16.67 S.D = 2.74) 5.ดานการตดสนใจแกปญหาตนเอง มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 15.87 S.D

= 1.46) 6.ดานความมสมพนธภาพตนเอง มความฉลาดทางอารมณในเกณฑปกต = 15.80 S.D =

2.18) 7.ดานความภมใจตนเองตนเอง มความฉลาดทางอารมณมอยในเกณฑปกต ( = 9.73 S.D =

1.91) 8.ดานความพอใจในชวต มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 19.00 S.D = 2.70) 9.ดานความสขสงบทางใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 17.80 S.D = 3.03)












รวม 148 10.97 เกณฑปกต

71

ตาราง 4 คะแนนเฉลยระดบความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท4 กลมทดลองหลง การเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

จากตาราง 4 แสดงวานกเรยนชนมธยมศกษาปท4 จงหวดชยภมกลมทดลองหลงเขารวม

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการ มความฉลาดทางอารมณโดยรวมอยในเกณฑปกต ( = 157.27 S.D = 10.77) และเมอพจารณารายดานพบดงน

1. ดานการควบคมตนเองมความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑสงกวาปกต ( = 17.40 S.D = 1.99)

2. ดานความเหนใจผอน มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( =18.40 S.D = 2.61) 3. ดานความรบผดชอบ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 20.93 S.D = 2.09) 4. ดานการมแรงจงใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 17.67 S.D = 2.55) 5. ดานการตดสนใจแกปญหา มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 16.67 S.D =

3.02) 6. ดานความมสมพนธภาพตนเองมความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 16.87 S.D =

1.46) 7. ดานความภมใจตนเองตนเองมความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 11.20 S.D =

1.93) 8. ดานความพอใจในชวต มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 20.20 S.D = 2.62) 9. ดานความสขสงบทางใจ มความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต ( = 17.93 S.D = 3.65)



1. ดานการควบคมตนอง 17.40 1.99 เกณฑสงกวาปกต 2. ดานความเหนใจผอน 18.40 2.61 เกณฑปกต









72

ตาราง 5 เปรยบเทยบระดบพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท4 กลม ควบคมกอนและหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

* มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตาราง 5 แสดงวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมควบคมภายหลงเขา

รวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระมความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากอนทเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระอยางไมมนยสาคญทางสถตเมอพจารณาเปนรายดาน พบดงน

1. ดานการควบคมตนเองและดานความภมใจตนเองสงกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 2. ดานความเหนใจผอน ดานความรบผดชอบ ดานการมแรงจงใจ ดานการตดสนใจแกปญหา ดานความมสมพนธภาพ ดานความพอใจในชวตและดานความสงบสขทางใจสงกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระอยางไมมนยสาคญทางสถต

กอนการทดลอง n=15

หลงการทดลอง n=15 ความฉลาดทางอารมณ

S.D. S.D. t df p

1. ดานการควบคมตนเอง 15.87 1.85 16.67 1.80 -1.871 14 .041* 2. ดานความเหนใจผอน 17.07 1.44 17.47 1.64 -1.065 14 .153 3. ดานความรบผดชอบ 19.07 2.09 18.60 2.03 1.047 14 .844 4. ดานการมแรงจงใจ 16.33 1.63 15.53 2.00 1.602 14 .934 5. ดานการตดสนใจแกปญหา 15.47 1.60 16.00 1.96 -1.372 14 .096 6. ดานความมสมพนธภาพ 17.00 1.36 17.60 1.99 -.951 14 .179 7. ดานความภมใจตนเอง 10.40 1.35 11.87 1.41 -3.898 14 .001* 8. ดานความพอใจในชวต 19.13 2.53 19.33 2.77 -.393 14 .350 9. ดานความสงบสขทางใจ 18.07 1.79 17.67 2.89 .484 14 .682

รวม 148.40 9.67 150.73 10.63 -1.492 14 0.79

73

ตาราง 6 เปรยบเทยบระดบพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท4 ทดลองกอนและหลงเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตาราง 6 แสดงวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมทดลองภายหลงจาก

การเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการมความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 เมอพจารณารายดาน พบดงน

1. ดานการควบคมตนอง ดานความรบผดชอบ ดานความมสมพนธภาพ และดานความภมใจในตนเองภายหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2.ดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจ ดานการตดสนใจและแกปญหาดานความพอใจในชวตและดานความสงบสขทางใจสงกวากอนการทดลองเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการอยางไมมนยสาคญทางสถต

กอนการทดลอง n=15

หลงการทดลอง n=15 ความฉลาดทางอารมณ

S.D. S.D. T Df p

1. ดานการควบคมตนอง 16.07 1.53 17.40 1.99 -3.162 14 .004* 2. ดานความเหนใจผอน 17.33 2.89 18.40 2.61 -1.331 14 .103 3. ดานความรบผดชอบ 19.93 1.91 20.93 2.09 -2.415 14 .015* 4. ดานการมแรงจงใจ 16.67 2.74 17.67 3.02 -1.010 14 .165 5. ดานการตดสนใจแกปญหา 15.87 1.46 16.67 2.55 -1.402 14 .092 6. ดานความมสมพนธภาพ 15.80 2.18 16.87 1.46 -2.694 14 .009* 7. ดานความภมใจตนเอง 9.73 1.91 11.20 1.93 -2.442 14 .014* 8. ดานความพอใจในชวต 19.00 2.70 20.20 2.62 -1.409 14 .091 9. ดานความสงบสขทางใจ 17.80 3.03 17.93 3.65 -.124 14 .452

รวม 148 10.97 157.27 10.77 -4.558 14 .000*

74

ตาราง 7 เปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนกลมทดลองและกลมควบคม หลงทากจกรรมนนทนาการ

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05 จากตาราง 7 พบวากลมทดลองหลงเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการมความฉลาดทาง

อารมณโดยรวมสงกวากลมควบคมทเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 เมอพจารณารายดานพบดงน

กลมทดลองภายหลงจากการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการมความฉลาดทางอารมณ ดานความรบผดชอบ ดานการตดสนใจแกปญหาและดานความพอใจในชวต สงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05

สวนดานการควบคมตนเอง ดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจ ดานภมใจในตนเอง ดานความสงบสขทางใจ กลมทดลองสงกวากลมควบคมทเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระอยางไมมนยสาคญทางสถต ยกเวน ดานความมสมพนธภาพกลมทดลองสงกวากลมควบคมอยางไมมนยสาคญทางสถต

กลมควบคม n=15

กลมทดลอง n=15 องคประกอบ EQ

S.D. S.D. t df p

1. ดานการควบคมตนอง 16.67 1.80 17.40 1.99 -1.140 14 .137 2. ดานความเหนใจผอน 17.47 1.64 18.40 2.61 -1.200 14 .125 3. ดานความรบผดชอบ 18.60 2.03 20.93 2.09 -3.234 14 .003* 4. ดานการมแรงจงใจ 15.53 2.00 17.67 3.02 -.884 14 .195 5. ดานการตดสนใจแกปญหา 16.00 1.96 16.67 2.55 1.408 14 .009* 6. ดานความมสมพนธภาพ 17.60 1.99 16.87 1.46 1.034 14 .840 7.ดานความภมใจตนเอง 11.87 1.41 11.20 1.93 -.235 14 .409 8.ดานความพอใจในชวต 19.33 2.77 20.20 2.62 -2.263 14 .002* 9.ดานความสงบสขทางใจ 17.67 2.89 17.93 3.65 -1.320 14 .104

รวม 150.3 10.63 157.27 10.77 -2.645 14 .009*

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Experimental research) เพอศกษาผลของการใช

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม โดยเปรยบเทยบความฉลาดทางอารมณในกลมทดลองทใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรม กอนการทดลองและหลงการทดลอง และเปรยบเทยบความฉลาดทางอารมณระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม สรปสาระและผลการวจยไวดงน

ความมงหมายของการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาและเปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมทเปนกลมควบคมกอนและหลงการทากจกรรมนนทนาการโดยอสระ 2. เพอศกษาและเปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมทเปนกลมควบคมกอนและหลงการทากจกรรมนนทนาการโดยอสระ 3. เพอเปรยบเทยบระดบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

4 จงหวดชยภม ระหวางกลมทดลองทเขารวมกจกรรมนนทนาการกบกลมควบคมททากจกรรมนนทนาการโดยอสระ สมมตฐานในงานวจย

1. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมควบคมภายหลงจากการเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระมความฉลาดทางอารมณสงขนกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ



เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการทดลอง แบงเปน 2 สวน ดงน 1. เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก โปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

76

2. เครองมอทใชในการเกบขอมล ไดแก แบบประเมนความฉลาดทางอารมณ ของกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข

วธดาเนนการวจย 1. เลอกกลมตวอยางโดยการเลอกแบบ Matching จากการใชแบบวดความฉลาดทาง

อารมณ นาคะแนนมาจดเรยงลาดบและคดเลอกนกเรยนทมคะแนนนอยไปหามากทสดจดกลมแบบสลบคะแนนแบงเปนกลมควบคมและกลมทดลองจานวนกลมละ15 คน

2. ทาการประเมนความฉลาดทางอารมณของกลมทดลองและกลมควบคมกอน (Pre-test) และหลงการทดลอง (Post-test) โดยใชแบบวดความฉลาดทางอารมณของกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข

3. ดาเนนการจดกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ สปดาหละ 2 วนๆละ 1 ชวโมงครง เปนระยะ 8 สปดาห ในวนพธและวนศกร เวลา15.00-16.30 น.

4. เมอจดกจกรรมครบ 8 สปดาหแลว ทาการวดความฉลาดทางอารมณของกลมทดลองและกลมควบคมหลงการทดลอง (Post-test) โดยใชแบบวดความฉลาดทางอารมณของกรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข

5.นาคาคะแนนทไดไปวเคราะหหาคาทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรป

การวเคราะหขอมล 1.การวเคราะหขอมลในการศกษาครงนใชโปรแกรมสาเรจรป ตามขนตอนดงน 1.1 หาคาสถตพนฐานโดยการหาคาเฉลย (Mean) และหาคาเบยงเบนมาตรฐาน

(Standard deviation) ของคะแนนความฉลาดทางอารมณของกลมทดลองและกลมควบคม 1.2 เปรยบเทยบการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

กลมทดลองกอนและหลงจากการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการและกลมควบคมกอนและหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระโดยใช t-test แบบไมเปนอสระตอกน (t - Dependent sample) (ยทธ ไกยวรรณ. 2546: 160)

1.3 เปรยบเทยบผลตางของความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมทดลองทใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ กบนกเรยนกลมควบคมทใชโปแกรมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ โดยใช t-test แบบเปนอสระตอกน (t-Independent sample) (ยทธ ไกยวรรณ. 2546: 153)

77

ผลการวจย จาการศกษาผลของการจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม สรปไดดงน 1. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กลมควบคมภายหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

มความฉลาดทางอารมณโดยรวมไมส งกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ เมอพจารณารายดาน พบดงน ดานการควบคมตนเองและดานความภมใจตนเองสงกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ สวนดานการควบคมตนเอง ดานความรบผดชอบ ดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจ ดานการตดสนใจแกปญหา ดานความมสมพนธภาพและดานความสงบสขทางใจไมสงขน

2. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมกลมทดลองภายหลงเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ มความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากอนเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการเมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานการควบคมตนเอง ดานความรบผดชอบ ดานสมพนธภาพและดานภมใจตนเองสงขน สวนดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจและการตดสนใจแกปญหา ดานความพอใจในชวตและดานความสงบสขทางใจ ไมสงขน

3. นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมกลมทดลองภายหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรมมความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากลมควบคมทเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระและเมอพจารณารายดานพบวา ดานความรบผดชอบ ดานการตดสนใจแกปญหา ความพอใจในชวตกลมทดลองสงกวากลมควบคม อภปรายผลการวจย

จากการศกษาผลของการจดโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม อภปรายผลดงน

จากสมมตฐานขอท1 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมควบคมภายหลงจากการเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระมความฉลาดทางอารมณสงขนกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

ผลการทดลองพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมควบคมภายหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระมความฉลาดทางอารมณโดยรวมไมสงกวากอนเขารวม กจกรรมนนทนาการโดยอสระ เมอพจารณารายดาน พบดงน ดานการควบคมตนเองและ ดานความภมใจตนเองสงกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ สวนดานการควบคมตนเอง ดานความรบผดชอบ ดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจ ดานการตดสนใจแกปญหา ดานความมสมพนธภาพและดานความสงบสขทางใจไมสงขน จากผลการทดลองแสดงใหเหนวา การพฒนาความฉลาดทางอารมณโดยการใชกจกรรมนนทนาการนนจาเปนจะตองมการพฒนาประสบการณ ดงท สมบต กาญจนกจ (2544: 17) กลาวานนทนาการเปนกระบวนการพฒนา

78

ประสบการณ หรอพฒนาคณภาพชวตของบคคลหรอสงคมโดยอาศยกจกรรมนนทนาการเปนสอในชวงเวลาวาง เวลาอสระ โดยทบคคลเขารวมดวยความสมครใจ หรอมแรงจงใจ ลวนสงผลใหเกดการพฒนาดานอารมณและจตใจ อกท งย งสอดคลองแนวทางการพฒนาอารมณ ดงท ยทธนา ไชยจกล (2545: 180) กลาววา คนทจะพฒนาความฉลาดทางอารมณของตนเองไดจะตองมความพยายามฝกปฏบตและเกบสะสมประสบการณตองมการใชกระบวนการหรอกจกรรมนนทนาการประเภทตางๆ เชน ดนตร กฬาและศลปะ

จากสมมตฐานขอท 2 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม กลมทดลองภายหลงจากการเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการมความฉลาดทางอารมณสงขนกวากอนเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

ผลการทดลองพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมกลมทดลองภายหลงเขารวมโปรกจกรรมนนทนาการ มความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากอนเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานการควบคมตนเอง ดานความรบผดชอบ ดานสมพนธภาพและดานภมใจตนเองสงขน สวนดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจและการตดสนใจแกปญหา ดานความพอใจในชวตและดานความสงบสขทางใจ ไมสงขน

จากผลการทดลองแสดงวาการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการสามารถใชพฒนาความฉลาดทางอารมณใหกบนกเรยนได ทงนเพราะ กจกรรมนนทนาการเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหบคคลไดมปฏสมพนธตอกนมการแลกเปลยนประสบการณ เปดโอกาสใหแตละคนมสวนรวมไดลงมอปฏบตกจกรรมตางๆดวยตนเองทาใหเกดการเรยนรลกษณะตางๆ ของเพอนนาไปสการเขาใจบคคลอน และสามารถรบรอารมณของตนเอง เกดความเขาใจตนเองมากยงขน ทาใหเกดการปรบตวเขาหากน ตลอดทงมการแลกเปลยนความคดเหนทศนคตระหวางกน ทาใหนกเรยนสามารถรวบรวมกรอบความคดมาใชกบตนเอง นอกจากนกจกรรมนนทนาการยงทาใหเกดความรวมมอตางๆ เพอใหงานบรรลเปาหมาย เกดสมพนธภาพอนดตอกน ไดรบการยอมรบจากบคคลอนทาใหนกเรยนมความรสกอนดตอตนเอง สอดคลองกบคากลาวของ สมบต กาญจนกจ (2544: 30) ไดกลาวไววา กจกรรมนนทนาการสงเสรมคณภาพชวต กระบวนการนนทนาการชวยสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของบคคลและสงคม กจกรรมนนทนาการชวยพฒนาอารมณ ความสข ความสามารถของบคคล สขภาพและสมรรถภาพ สงเสรมสขภาพจต ความสมดลของกายและจต และความสมดลในการแบงเวลาทางาน นนทนาการชวยใหลดความเครยดและความวตกกงวล สงเสรมการมสวนรวมกบกลมสงคม สงเสรมการแสดงออก เพมพนประสบการณ สงเหลานชวยพฒนาคณภาพชวตของสงคม ทกระดบวย ทกเพศและสอดคลองกบผลการวจยของลอคแมน (Goleman.1995:239-239; citing Lockman. N.d.) ซงการสรางโปรแกรมกจกรรมทชวยลดความกาวราวและการตอตานสงคมในเดกประถม เชน มการโปรแกรมใชเวลา 40 นาท 28 ครง2/อาทตย เปนเวลา 6-12 สปดาห เดกชายจะถกสอนใหรจกสงคม การแปลความหมายสงทเลวรายใหเปนกลางหรอเปนมตรมากขน สงเสรมใหกาลงใจเมอพบอารมณโกรธ สอนใหรจกควบคมตนเอง ร

79

อารมณตนเอง รจกการตอบสนองรางกายเมอมอารมณโกรธ เชน การสนเกรงกลามเนอ และการรจกหยดแรงกระตนเหลานน และโปรแกรมทใหเดก วยรนไดรบการฝก จะทาใหเดกวยรนมความรสกดานบวกกบตนเองเพมขน ลดความกาวราวลง และงานวจยของควแนน และฟลดส (ฤทยรตน ธรเสนา2535:46-49; อางองจาก Quiana and Foulds. 1970: 145-149) ไดศกษาผลการฝกซงใหทกคนแดงกจกรรมเกยวกบการแสดงบทบาท การสอดวยคาพด และอภปราย ตนเอง ใชเวลาการฝก 30 ชวโมงตดตอกน ผลวจยพบวา ผทไดรบการฝกมการเปลยนแปลงความเขาใจตนเองในทางทดขน ในดานคณคาในตนเองตามความเปนจรง ดานความสามารถในการสรางสมพนธภาพ การควบคมอารมณและความรสกของตนเองและสอดคลองกบงานวจยของ ภฟา เสวกพนธ (2543: 74) เรองผลของโปรแกรมนนทนาการทมตอพฒนาเชาวอารมณของนกศกษาในระดบมหาวทยาลย พบวา พบวากลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมนนทนาการการละครและคายพกแรมและกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมนนทนาการการกฬาและเกม หลงการเขารวมกจกรรมนนทนาการมพฒนาการเฉลยทางอารมณดกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการ ในดานการควบคมตนเอง ดานเหนใจผอน ดานความรบผดชอบ ดานการมแรงจงใจ ดานตดสนใจและแกปญหา ดานสมพนธภาพ ดานภมใจตนเองและพอใจชวตและงานวจยของเอก เอกสกล (2551: 69) เรองกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาเดกความฉลาดทางอารมณของนกฟตบอลโครงการพเศษโรงเรยนอสสมชนธนบร พบวากลมตวอยางทเขารวมกจกรรมนนทนาการหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการมพฒนาการความฉลาดทางอารมณเฉลยดกวากอนเขารวมกจกรรมนนทนาการ ในดานเหนใจผอน ดานความรบผดชอบ ดานมแรงจงใจ ดานภมใจในชวต ทเปนเชนนเพราะ จากการสงเกตนกเรยนกลมทดลองหลงเขารวมกจกรรมสปดาหแรกนกเรยนเรมเอาใจใสกจกรรมเขารวมกจกรรมสมาเสมอ โดยทผวจยไมไดบงคบและอาจเปนเพราะ นกเรยนไดรบการดแลเอาใจใสจากผวจย เปนการสรางแรงจงใจในการรวมกจกรรมและระหวางกจกรรมนกเรยนเรมมการแลกเปลยนและกลาแสดงออกและกลาทจะพดทงนอาจเปนเหตใหนกเรยนมความฉลาดทางอารมณสงขน สวนดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจ ดานการตดสนใจแกปญหา ดานความพอใจในชวตและดานความสงบสขทางใจไมสงขนกวากอนเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ อาจเปนเพราะชวงระยะเวลา 8 สปดาหอาจนอยเกนไปการทจะใหครอบคลม ทกดานนนตองอาศยความรวมมอจากทกฝายซงสอดคลองกบ กรมสขภาพจต (2543: 25) การพฒนาความฉลาดทางอารมณใชระยะเวลา อาศยความรวมมอรวมใจของทกฝาย พอแม คร-อาจารยจะตองรวมเรยนรและฝกฝนดวย เพราะความฉลาดทางอารมณเปนผลจากการมปฏสมพนธในสถานการณทางสงคมและวฒนธรรมรวมกน และการพฒนาความฉลาดทางอารมณสวนหนงจะเกดจากการชแนะจากบคคลตาง ๆ นบตงแตการอบรมเลยงด การสงสอนของครอาจารย อกสวนหนงเกดจากการสงเกต การเรยนรซมซบพฤตกรรมและความคดความอานเขาสตนเอง

80

จากสมมตฐานขอท 3 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมกลมทดลองภายหลงจากเขารวมโปรแกรมกจกรรมนนทนาการมความฉลาดทางอารมณสงกวากลมควบคมภายหลงจากเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระ

ผลการทดลองพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภมกลมทดลองภายหลงเขารวมกจกรรมนนทนาการตามโปรแกรมมความฉลาดทางอารมณโดยรวมสงกวากลมควบคมทเขารวมกจกรรมนนทนาการโดยอสระและเมอพจารณารายดานพบวา ดานความรบผดชอบ ดานการตดสนใจแกปญหาและดานความพอใจในชวตกลมทดลองสงกวากลมควบคม

จากผลการวจยพบวา ดานความรบผดชอบ ดานการตดสนใจแกปญหาและดานความพอใจในชวตนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ชยภมทเปนกลมทดลองสงกวานกเรยนทเปนกลมควบคมอาจเปนเพราะ

1.ในระยะแรกนกเรยนไมคอยใหความสนใจกบกจกรรมแตเมอ นกเรยนไดรวมทากจกรรมและไดรบรเรองบทบาทและหนาทในการสอผานกจกรรมทสรางขนตามโปรแกรม จากการเลน และความสนกสนานสงเกตเหนวานกเรยนมความสขและพรอมทจะเรยนร สอดคลองกบเปาหมายนนทนาการของ สมบต กาญจนกจ (2542: 31) นนทนาการใหคณคาสงเสรมการมสวนรวมของบคลและชมชนสอนใหบคคลรจกสทธและหนาทของตนเองและในหนาทเปนสมาชกในองคกรของสงคม

2.ผวจยไดใหความสาคญและเอาใจใสกบนกเรยนทกคนทเขารวมและชแนะแนวทางใหคาปรกษาโดยสอบถามและสงเกตระหวางทากจกรรมและหลงเปนอยางด และสวนหนงอาจเปนผลจากการไดรบการเรยนรจากโปรแกรมกจกรรมนนทนาการในสวนของวรรณกรรมเรองสนทสวนใหญสอดคลองกบเนอหาในสวนน จงอาจทาใหเกดความแตกตางกนในทงสองกลม

สวนดานการควบคมตนเอง ดานความเหนใจผอน ดานการมแรงจงใจ ดานภมใจในตนเอง ดานความสงบสขทางใจไมแตกตางกน อาจเปนเพราะนกเรยนกลมควบคมและกลมทดลองสวนใหญ เปนนกเรยนทเรยนดไดรบการอบรมและการดแลเอาใจใสจากอาจารยและผปกครอง ทงในรายวชาและอาจารยทปรกษาดอยแลวจงเปนเหตใหไมเหนความแตกตาง และอาจเปนเพราะระยะเวลาในการทากจกรรม 8 สปดาห อาจนอยเกนไป เนองจากความฉลาดทางอารมณมหลายดานดงนน ถาจะใหเหนความแตกตางจงควรมระยะเวลาทมากกวาน ซงสอดคลองกบแนวความคดของวระวฒน ปนนตามย (2542: 135) ทกลาววา การพฒนาความฉลาดทางอารมณตองใชเวลายาวนานจงจะไดผล เนองจากองคประกอบของความฉลาดทางอารมณม 3 ดาน ดงน ดานความด หมายถง ความสามารถในการควบคมอารมณและความตองการของตนเอง รจกเหนใจผอน และความมความรบผดชอบตอสวนรวม ดานความเกงหมายถง ความสามารถในการรจกตนเอง มแรงจงใจ สามารถตดสนปญหาและแสดงออกอยางมประสทธภาพตลอดจนมสมพนธภาพอนดกบผอน ดานความสข หมายถง ความสามารถในการรจกตนเอง มแรงจงใจ สามารถตดสนใจและแกปญหาและแสดงออกอยางมประสทธภาพตลอดจนมสมพนธอนดกบผอน ดานความสขหมายถงความสามารถในการ

81

ดาเนนชวตอยางมความสข มความภมใจในตนเอง พอใจในชวตและมความสงบสขทางใจ ในการพฒนาความฉลาดทางอารมณตองเอาจรงเอาจงอยางตอเนองและใชเวลา

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะทวไป ผบรหารโรงเรยนควรสงเสรมใหมการจดกจกรรมนนทนาการไปใชในกระบวนการจด

กจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาใหเดกนกเรยนมคณลกษณะทพงประสงคในดานการเปนคนดการเปนคนเกงและการเปนคนมความสข

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1.ควรสรางโปรแกรมกจกรรมนนทนาการใหเหมาะสมกบความตองการและศกษาความ

ฉลาดทางอารมณอยางลกซงโดยกาหนดใหกจกรรมใหตรงกบเปาหมายของความฉลาดทางอารมณอยางแทจรง

2.ควรมการศกษาวจยในกลมตวอยางอนและระดบชนอนๆรวมทงควรนาไปศกษากบกลมเยาวชนทเปนเดกพเศษ หรอเดกดอยโอกาส ทมปญหาดานความฉลาดทางอารมณอยางแทจรง

บรรณานกรม

83

บรรณานกรม

กรมสขภาพจต. (2543). สขภาพจตดดวยอคว.กรงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสข. กรมสขภาพจต. (2543).คมอความฉลาดทางอารมณ กรงเทพฯ:กระทรวงสาธารณสข.

โรงพมพสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. กมล สวรรณศร. (ม.ป.ป.). นนทนาการ. (เอกสารประกอบการสอน). กรงเทพฯ :

วทยาลยครสวนดสต. กมลา ชนพงศ. (2532). การประเมนคณคาทางนนทนาการ . กรณศกษาสวนจตจกร .

วทยานพนธ คม. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อดสาเนา. กฤษณเศรณ (2551) ลมได แพได แตอยาทอ บคเวรม. จรนทร ธานรตน. (2528). นนทนาการชมชน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. ฉนทนา ภาคบงกช. (2544). การพฒนา EQ : ความธรรมดาทไมธรรมดา. ใน รวมบทความทาง

วชาการเลม 2 อคว : จากแนวคด...สการปฏบต. บทบรรณาธการ โดยอจฉรา สขารม ชชพ เยาวพฒน. (2543). นนทนาการ. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส. ชศร วงศรตนะ.(2541).การใชสถตเพอการวจย.พมพครงท7.กรงเทพมหานคร:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ทศพร ประเสรฐสข. (2542, กรกฎาคม – ธนวาคม 2542 และมกราคม – มถนายน. 2543).

ความเฉลยวฉลาดทางอารมณกบการศกษา. การแนะแนวการศกษา.2 (3-4): 9 – 12. เทอดศกด เดชคง. (2542). ความฉลาดทางอารมณ. กรงเทพฯ: สานกพมพมตชน. ธปทอง ศรทวม. (2538). ความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณ กจกรรมการเคลอนไหวและการเคลอนไหวโดยใชกจกรรมการดนตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. นนทนา วงษอนทร. (2542,21-23 กรกฎาคม). EQ (Emotional Intelligence): ความเฉลยว

ฉลาดทางอารมณกบความสาเรจในชวต. วารสารสมาคมแนะแนวแหงประเทศไทย.เสนอการประชมปฏบตการเรองการใหคาปรกษาในภาวะวกฤตและประชมใหญสามญประจาปเพอเลอกตงนายกสมาคม.

นพรตน ศทธถกล. (2546). ผลของกจกรรมนนทนาการทมตอการพฒนาความฉลาดทางอารมณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนบางพลราษฎรบารง จงหวดสมทรปราการ.ปรญญานพนธ วท.ม (การจดการนนทนาการ). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

นรดา อดลยพเชษฏฐ.(2552).ผลการใชโปรแกรมพฒนาเชาวนอารมณทมตอระดบเชาวนอารมณของนกศกษาพยาบาลชนปท1วทยาลยกองทพบก.วทยานพนธปรญญามหาบณฑตภาควชาจตวทยาการศกษา.กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย

84

บรรจง คณะวรรณ. (2531). กจกรรมสรางเสรมลกษณะนสย,” ใน การจดการเรยนการสอน กจกรรมนนทนาการในโรงเรยนประถมศกษา. ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน. บญเสรม อทยผล. (2530). นนทนาการเบองตน. เชยงใหม : ฝายเอกสารการพมพ วทยาลยคร

เชยงใหม. ประพนธ พสยพนธ.(2541).ผลของการฝกการรบรเชงสนทรยะทมตอความคดสรางสรรคของ

นกเรยนมธยมศกษาปท1 โรงเรยนมาแตรเดอวทยาลย กรงเทพฯ: ปรญญานพนธ กศ.ม.กรงเทพฯ: บณฑตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร

ประพนธศร สเสารจ. (2541). นนทนาการสาหรบคร. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ประสงค สงขะไชย. (2546). การเรยนรดวยตนเองเพอเสรมสรางความฉลาดทางอารมณ. กรงเทพฯ : ม.ป.พ. ผองพรรณ เกดพทกษ. (2545). รวมบทความทางวชาการ “คณลกษณะทเกยวของกบ EQ”.

กรงเทพฯ : เดสทอรค. พรหมมาตร ชายสม(2551)100 คนคด 10 คนทา1 คนสาเรจ สานกพมพคดด พระพงศ บญศร. (2542). นนทนาการและการจดการ. กรงเทพฯ : โอ.เอส.พรนตง เฮาส. ภฟา เสวกพนธ (2543) ผลของโปรแกรมนนทนาการทมตอการพฒนาเชาวนอารมณของ

นกศกษาในระดบมหาวทยาลยมหาวทยาลย.วทยานพนธ ค.ม.(พลศกษา)กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ถายเอกสาร.

ยทธนา ไชยจกล (2545) อควในทางพทธศาสนา ในรวมบทความทางวชาการอคว ยงยทธ พรพงศพพฒน (2548) BEWITH ดหรอแยแลวแตจะคด –กรงเทพฯสถาบนดโฟ

คอซลแทนท. ราชบณฑตยสถาน (2538).พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ.2525 พมพครงท 5 กรงเทพฯ บรษทอกษรเจรญทรพย. --------- (2548) การบรหารเวลาอยางมประสทธภาพ-กรงเทพฯสถาบนดโฟ คอนซลแทนท วลาสลกษณ ชววลล และอรพนทร ชชม. หนา 159 -162. กรงเทพฯ : โรงพมพ Desktop วลลภ ปยมโนธรรม. (2541, ตลาคม). “โครงการฝกสตอารมณ (Thai emotional intelligence),”

โรงเรยนไผทอดมศกษา : 1 – 4. วรวฒน ปนนตามย. (2542). เชาวนอารมณ (EQ). กรงเทพฯ : เอกซเปอรเนต จากด. ศนสนย ฉตรคปต. (2545). เทคนคสราง IQ EQ AQ 3Q เพอความสาเรจ. กรงเทพฯ : สถาบน

สรางสรรคศกยภาพทางสมอง. ศรเรอน แกวกงวาล. (2540). จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงทกวย. พมพครงท 7.

กรงเทพฯ: คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

85

สงคมสงเคราะหแหงประเทศไทย, สภา. (2520). แนวทางสอนจรยศกษาเรองความกตญกตเวท. คมอจรยศกษาภาคปฏบตเรองแนวการสอนจรยศกษา. ม.ป.ท.

สพตรา สภาพ. (2541). สงคมและวฒนธรรมไทย คานยม ครอบครว ศาสนา ประเพณ. พมพ ครงท 8. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณช. สมเกยรต เนตรประเสรฐ. (2543). กจกรรมนนทนาการ. นครสวรรค : ศรรตนาการพมพ. สมบต กาญจนกจ. (2535). นนทนาการชมชนและโรงเรยน. กรงเทพฯ :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ----------. (2544). นนทนาการและอตสาหกรรมการทองเทยว. กรงเทพฯ : ทามาดจากด สรเชษฐ เชษฐมาส. (2526). คาบรรยายวชาการจดพนทนนทนาการ. กรงเทพฯ : ภาควชา

อนรกษวทยา คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เอก เอกสกล.(2552).กจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางดานอารมณของนก

ฟตบอลโครงการพเศษโรงเรยนอสสมชญธนบร.ปรญญานพนธ วท.ม (การจดการนนทนาการ). .กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

เอนก หงษทองคา. (2542). นนทนาการกบสงคม. (เอกสารประกอบคาสอน). กรงเทพฯ : ภาควชาสนทนาการ คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

อมาพร ตรงคสมบต. (2544). สราง EQ ใหลกคณ. กรงเทพฯ : ศนยวจยและพฒนาครอบครว. อารมณ นาวากาญจน. (2541). โปรแกรมสนทนาการ. (เอกสารประกอบคาสอน). กรงเทพฯ :

ภาควชาสนทนาการ คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนรวโรฒ. อษณย โพธสข. (2540). โรงเรยนจะพฒนาอจฉรยภาพของเดกไดอยางไร. กรงเทพฯ :

มลนธสดศร สฤษดวงศ. อจฉรา สขารมณ. (2547). ความฉลาดทางอารมณ. จาก

http://www.emotionalsmarts.com/EmotionalSmart.thml.สบคนเมอ วนท19 สงหาคม 2552.

Bar – On, R. (1997). Baron Emotional Quotient Inventory: A measure emotional Intelligence. (Technical manual). Toronto: Multi – Health System. Bekendam, C. (1997). “Dimensions of Emotion intelligence” Dissertation Abstracts international. The Fielding Institute: 254. Bollin, S. (1998). The Activity at Home independence Program: A Recreation Program Implemented by a Bolunteer. Psychology Literature. Unison Behavioral

Health Group. Toledo. Butler,George D. (1959). Introduction to Community Recreation. New York:

86

Mcgraw-Hill Book Company. Coon, Dennis. (1997). Essential of Psychology: Exploration and Application. 5th ed. London: West Publishing.

Cooper, R. K. ;& Sawaf, A. (1997). Executive EQ Intelligence in Leadership and Organization. New York: Grosset / Putnam.

Culp, R.H.(1998), Adolescent Girl and outdoor Recreation :A case study Examing Constrain and effective Programming Psychology literature University of Idaho.

Curtis, Lillian, Salter (2000) “Assessing the Attainment 0f Guidance outcomes Relate the Development of Emotion skillan improve self -concept.” Dissertation Abstracts International. 60 (8) : 2812-A.

DawDah.(2000).Assessing Emotion intelligence : Recreation. Dissertation Abstracts international. Donaldson. (2545). Emotional Intelligence. (Online). Available

http://www.emotionalsmarts.com/EmotionalSmart.thml. Retrieved August 15, 2005.

Dworetzky, John P. (1999). Psychology. 6th ed. Western Washington University. Washington: Books/Cole Publishing Company.

Fox, S. (2000). “Relation of Emotion Intelligence, General, Intelligence and Trait Affectivity with Interview outcome, “Psychology Literature. 23 – 220. University of Loyola.

Goleman, D. (1996) Emotional Intelligence London : Boloombasy Publishing. -----------(1999).What? your Emotion intelligence quotein? Uttne Reader. Goleman,Daniel. (1995) Emotional Intelligence ; Why it can Matter More than IQ. New York : Bantam Books. ----------- (1998) Working with Emotional Intelligence. New York : Bantam Books. Hurlock, Elizabeth B. (1974). Development Psychology. New Delhi: Tata Megraw-

Hill Publishing Co., Ltd. Kerlinger,F.N.,and Lee,H.B. (1986). Foundations of Behavioral Research.4th edition.U.S.A.: Thomson Learning,Inc. Mayer, John D.; & Cobb, Casey D. (2000, June). Education Policy on Emotional

Intelligence: Does It Make Sense? Educational Psychology Review. 12(2): 163 – 183.

Nord.M. (1998). The Association of forest Recreation with Environmentalism . Psychology. Literature. University of Wisconsin.

Pellittele, J. (1999). “The relationship Between Emotion intelligence” cognitive

87

Reasoning,and Defense Mechanism.” Dissertation Abstracts international.131. New York; University.

Rice, Phillip F. (1996). The Adolescence: Development Relationship and Culture. 8th ed. Boston: Allyn & Bacon.

Salovey, P ;& Mater, J. D. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition, and Personality, 9. 185 – 211. Steinberg, Laurence. (1993). Adolescence. 3rd ed. New York: McGraw-Hill, Inc. Stewart,W.P (1999). “In search of Situational effects in outdoor Recreation, “Psychology Literature. 269-286. University of IIinois. Yates, Joyce Meed. (2000, April). The Relationship between Emotional Intelligence and

Health Habits of Health Education Students. Dissertation Abstracts International. 60 (9): 3284-A.

ภาคผนวก

89

ภาคผนวก ก

แบบวดความฉาดทางอารมณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม

90

แบบวดความฉลาดทางอารมณ ของกรมสขภาพจต

คาแนะนา แบบวดนเปนประโยคทมความเกยวของกบอารมณและความรสกทแสดงออกในลกษณะตางๆแมบางประโยคจะอาจไมตรงกบทานเปนอยกตาม ขอใหเลอกขอทตรงกบตวทานมากทสด ไมมคาตอบถกหรอผด ดหรอไมด โปรดตอบตามความจรงทกขอเพอทานจะไดรจกตนเองและวางแผนพฒนาตอไป (กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข) มคาตอบ 4 คาตอบ สาหรบขอความแตละประโยค คอ ไมจรง จรงบางครง คอนขางจรง จรงมาก โปรดใสเครองหมาย / ในชองททานคดวาตรงกบตวทานมากทสด

ขอ

ขอความ

ไมจรง

จรง บาง ครง

คอน ขางจรง

จรงมาก

คะแนน

ดานการควบคมตนอง 1 เวลาโกรธ หรอไมสบายใจ ฉนรบรไดวาเกดอะไร

ขนกบฉน

2 ฉนบอกไมไดวาอะไรทาใหฉนรสกโกรธ 3 เมอถกขดใจ ฉนมกรสกหงดหงดจนควบคม

อารมณไมได

4 ฉนสามารถคอยเพอใหบรรลเปาหมายทพอใจ 5 ฉนมกมปฏกรยาโตตอบรนแรงตอปญหาเพยง

เลกนอย

6 เมอถกบงคบใหทาในสงทไมชอบ ฉนอธบายเหตผลจนผอนยอมรบได

รวม ดานความเหนใจผอน 7 ฉนสงเกตได เมอคนใกลชดมอารมณ

เปลยนแปลง

8 ฉนไมสนใจกบความทกขของผอนทฉนไมรจก 9 ฉนไมยอมรบในสงทผอนทาตางจากทฉนคด 10 ฉนยอมรบไดวาผอนกอาจมเหตผลทจะไมพอใจ

การกระทาของฉน

11 ฉนรสกวาผอนชอบเรยกรองความสนใจมากเกนไป

91

ขอ

ขอคาถาม

ไมจรง



จรงมาก

คะแนน

12 แมมภาระทตองทา ฉนยนดรบฟงความทกขของผอนทตองการความชวยเหลอ

รวม ดานความรบผดชอบ

13 เปนเรองธรรมดาทจะเอาเปรยบผอนเมอมโอกาส 14 ฉนเหนคณคาในนาใจทผอนมตอฉน 15 เมอทาผด ฉนสามารถกลาวคา "ขอโทษ" ผอนได 16 ฉนยอมรบขอผดพลาดของผอนไดยาก 17 ถงแมจะตองเสยประโยชนสวนตวไปบาง ฉนก

ยนดทาเพอสวนรวม

18 ฉนรสกลาบากใจในการทาสงใดสงหนงเพอผอน รวม

ดานการมแรงจงใจ 19 ฉนไมรวาฉนเกงเรองอะไร 20 แมจะเปนงานยาก ฉนกมนใจวาสามารถทาได 21 เมอทาสงใดไมสาเรจ ฉนรสกหมดกาลงใจ 22 ฉนรสกมคณคาเมอไดทาสงตางๆ อยางเตม

ความสามารถ

23 เมอตองเผชญกบอปสรรคและความผดหวง ฉนกจะไมยอมแพ

24 เมอเรมทาสงหนงสงใด ฉนมกทาตอไปไมสาเรจ รวม

ดานการตดสนใจแกปญหา 25 ฉนพยายามหาสาเหตทแทจรงของปญหาโดยไม

คดเอาเองตามใจชอบ

26 บอยครงทฉนไมรวาอะไรทาใหฉนไมมความสข 27 ฉนรสกวาการตดสนใจแกปญหาเปนเรองยาก

สาหรบฉน

28 เมอตองทาอะไรหลายอยางในเวลาเดยวกน ฉนตดสนใจไดวาจะทาอะไรกอนหลง

92

ขอ

ขอความ

ไมจรง



จรงมาก

คะแนน

ทไมคนเคย 30 ฉนทนไมไดเมอตองอยในสงคมทมกฎระเบยบขด

กบความเคยชนของฉน

31 ฉนทาความรจกผอนไดงาย 32 ฉนมเพอสนทหลายคนทคบกนมานาน 33 ฉนไมกลาบอกความตองการของฉนใหผอนร 34 ฉนทาในสงทตองการโดยไมทาใหผอนเดอดรอน 35 เปนการยากสาหรบฉนทจะโตแยงกบผอน แมจะม

เหตผลเพยงพอ

36 เมอไมเหนดวยกบผอน ฉนสามารถอธบายเหตผลทเขายอมรบได

รวม ดานความภมใจตนเอง 37 ฉนรสกดอยกวาผอน 38 ฉนทาหนาทไดด ไมวาจะอยในบทบาทใด 39 ฉนสามารถทางานทไดรบมอบหมายไดดทสด 40 ฉนไมมนใจในการทางานทยากลาบาก รวม ดานความพอใจในชวต 41 แมสถานการณจะเลวราย ฉนกมความหวงวาจะด

ขน

42 ทกปญหามกมทางออกเสมอ 43 เมอมเรองททาใหเครยด ฉนมกปรบเปลยนใหเปน

เรองผอนคลายหรอสนกสนานได

44 ฉนสนกสนานทกครงกบกจกรรมในวนสดสปดาหและวนหยดพกผอน

45 ฉนรสกไมพอใจทผอนไดรบสงดๆ มากกวาฉน 46 ฉนพอใจกบสงทฉนเปนอย รวม

93

ขอ

ขอคาถาม ไมจรง



จรงมาก

คะแนน

ดานความสงบสขทางใจ 47 ฉนไมรวาจะหาอะไรทา เมอรสกเบอหนาย 48 เมอวางเวนจากภาระหนาท ฉนจะทาในสงทฉน

ชอบ

49 เมอรสกไมสบายใจ ฉนมวธผอนคลายอารมณได 50 ฉนสามารถผอนคลายตนเองได แมจะเหนด

เหนอยจากภาระหนาท

51 ฉนไมสามารถทาใจใหเปนสขไดจนกวาจะไดทกสงทตองการ

52 ฉนมกทกขรอนกบเรองเลกๆ นอยๆ ทเกดขนเสมอ

รวม การใหคะแนน แบงเปน 2 กลมในการใหคะแนนดงตอไปน กลมท 1 ไดแกขอ 1 4 6 7 10 12 14 15 17 20 22 23 25 28 31 32 34 36 38 39 41 42 43 44 46 48 49 50 การใหคะแนน มดงตอไปน ตอบไมจรง ให 1 คะแนน ตอบจรงบางครง ให 2 คะแนน ตอบคอนขางจรง ให 3 คะแนน ตอบจรงมาก ให 4 คะแนน

กลมท 2 ไดแกขอ

2 3 5 8 9 11 13 16 18 19 21 24 26 27 29 30 33 35 37 40 45 47 51 52

94

การใหคะแนนมดงตอไปน ตอบไมจรง ให 4 คะแนน ตอบจรงบางครง ให 3 คะแนน ตอบคอนขางจรง ให 2 คะแนน ตอบจรงมาก ให 1 คะแนน การรวมคะแนน

ดาน การรวมคะแนน ผลรวมคะแนน 1. ดานการควบคมตนอง รวมขอ 1-6 2. ดานความเหนใจผอน รวมขอ 7-12 3. ดานความรบผดชอบ รวมขอ 13-18 4. ดานการมแรงจงใจ รวมขอ 19-24 5. ดานการตดสนใจแกปญหา รวมขอ 25-30 6. ดานความมสมพนธภาพ รวมขอ 31-36 7. ดานความภมใจตนเอง รวมขอ 37-40 8. ดานความพอใจในชวต รวมขอ 41-46 9. ดานความสขสงบทางใจ รวมขอ 47-52

เกณฑความฉลาดทางอารมณ

ชวงอาย 12-17 ป องคประกอบของเชาวนอารมณ ชวงคะแนนปกต คะแนนเฉลย

1. ดานการ การควบคมตนอง 14-18 15.5 2. ดานการความเหนใจผอน 16-20 18.1 3. ดานการความรบผดชอบ 16-22 19.3 4. ดานการการมแรงจงใจ 14-20 17.3 5. ดานการการตดสนใจแกปญหา 13-19 16.1 6. ดานการความมสมพนธภาพ 14-20 17.3 7. ดานการ ความภมใจตนเอง 9-13 11.0 8. ดานการความพอใจในชวต 16-22 18.9 9. ความสขสงบทางใจ 15-21 17.8

95

เกณฑปกตคะแนน ความฉลาดทางอารมณ 9 ดาน

องคประกอบของEQ ตากวาปกต เกณฑปกต สงกวาปกต คะแนนรวม <140 140-170 >170 1. ดานการควบคมตนอง <13 13-17 >17 2. ดานความเหนใจผอน <16 16-20 >20 3. ดานความรบผดชอบ <16 16-22 >22 4. ดานการมแรงจงใจ <14 14-20 >20 5. ดานการตดสนใจแกปญหา <13 13-19 >19 6. ดานความมสมพนธภาพ <14 14-20 >20 7. ดานความภมใจตนเอง <9 9-13 >13 8. ดานความพอใจในชวต <16 16-22 >22 9. ความสขสงบทางใจ <15 15-21 >21

ภาคผนวก ข

เครองมอทใชในการวจย โปรแกรมกจกรรมนนทนาการเพอพฒนาความฉลาดทางอารมณ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดชยภม

97

โปรแกรมกจกรรมนนทนาการพฒนาความฉลาดทางอารมณ ประเภทวรรณกรรม ประเภทเกมกฬา ประเภทศลปหตถกรรมและประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ สปดาห/ครง กจกรรม ความฉลาดทางอารมณ เวลา สปดาหท 1 ครงท 1

ปฐมนเทศ

กจกรรมจบเขาคยกน 1.ดานความเหนใจผอน 2.ดานความสมพนธภาพ 3. ดานความพอใจชวต

30 นาท

กจกรรมปลาทปลาทอง 1. ดานการควบคมตนเอง 10 นาท กจกรรมไพคณธรรม 1.ดานความพอใจชวต

2.ดานความรบผดชอบ 20 นาท

กจกรรมเลาเรองดหรอแยแลวแตจะคด

1.ดานการควบคมตนเอง 2.ดานความพอใจชวต

30 นาท

ครงท 2 กจกรรมกลองนของใคร 1.ดานความพอใจชวต

2.ดานความสมพนธภาพ 20 นาท

กจกรรมสงททาใหเรามความสข

1.ดานมความสงบสขทางใจ 40 นาท

กจกรรมเลาเรองลาแก 1. ดานการควบคมตนเอง 2.ดานการตดสนใจและแกปญหา

30 นาท

สปดาหท 2 ครงท 1

กจกรรมไหทองคา 1.ดานความพอใจชวต 2.ดานมความสงบสขทางใจ

15 นาท

กจกรรมมองตางมม 1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานความเหนใจผอน

30 นาท

กจกรรมเลาเรองลกกบ 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความภมใจในตนเอง

30 นาท

สปดาห/ครง กจกรรม ความฉลาดทางอารมณ เวลา

98


กจกรรมเตรยมรบปรบส 1.ดานการตดสนใจและแกปญหา 2.ดานความมสมพนธภาพ

20 นาท

กจกรรมยายเขาพระสเมร 1. ดานความมสมพนธกบผอน 2.ดานการตดสนใจและแกปญหา

30 นาท

กจกรรมเลาเรองนกอนทรย 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความภมใจในตนเอง

30 นาท


กจกรรมเพอนลบๆ(Monito) 1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานเหนใจผอน 3.ดานความรบผดชอบ

40 นาท

กจกรรมอานเรองซานตเอโกชายชราผเปนตานาน

1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความภมใจในตนเอง

30 นาท

ครงท 2 กจกรรมเสอปนคน 1.ดานการตดสนใจและแกปญหา 2.ดานความมสมพนธภาพ

15 นาท

กจกรรมโรงเรยนในฝน 1.ดานความรบผดชอบ 3.ดานการตดสนใจและแกปญหา 4.ดานการมแรงจงใจ 5.ดานความมสมพนธภาพ

45 นาท

กจกรรมเลาเรองเจอรร 1.ดานภมใจในตนเอง 2.ดานความสงบสขในชวต

30 นาท


กจกรรมนกสบ 1.ดานเหนใจผอน 2.ดานตดสนใจและแกปญหา

15 นาท

กจกรรมเรองไมเปนเรอง 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานการตดสนใจและการแกปญหา

30 นาท

กจกรรมเลาเรองการใหอภย

1.ดานการควบคมตนเอง 2.ดานความรบผดชอบ

30 นาท

99

สปดาห/ครง กจกรรม ความฉลาดทางอารมณ เวลา ครงท 2

กจกรรมผงแตกรง 1.ดานความมสมพนธภาพกบผอน

กจกรรมปญหาบนดวงจนทร 1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานความเหนใจผอน 3.ดานการมแรงจงใจ

50 นาท

กจกรรมเลาเรองโอโตทาเกะ ฮโรทาดะ

1.ดานความภมใจในตนเอง 2.ดานความพอใจในชวต

30 นาท


กจกรรมนบ1-100 1.ดานความเหนใจผอน 2.ดานความรบผดชอบ

15 นาท

กจกรรมจตรกรเอก 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความเหนใจผอน

30 นาท

กจกรรมเลาเรองหมอใบเกา 1.ดานความภมใจในตนเอง 2.ดานความพอใจในชวต

30 นาท

ครงท 2 กจกรรมรถไฟ 1.ดานความรบผดชอบ

2.ดานความมสมพนธภาพ 3.ดานเหนใจผอน

30 นาท

กจกรรมเลาเรองมาธาดอหsหนม

1.ดานเหนใจผอน 2.ดานความพอใจในชวต

30 นาท


กจกรรมตะเกยบแรลล 1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานความเหนใจผอน

20 นาท

กจกรรมอานเรองเธอเหนทองฟานนไหม


40 นาท

100

สปดาห/ครง กจกรรม ความฉลาดทางอารมณ เวลา สปดาหท 6 ครงท 2

กจกรรมชางนอยของนอง 1.การแสดงออกอยางเหมาะสม 2.ดานสมพนธภาพกบคนอน

30 นาท

กจกรรมเลาเรองเดกนอยกบตนแอปเปล

1.ความรบผดชอบ 2.มความสงบสขทางใจ

30 นาท


กจกรรมกระเชาศลป 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความเหนใจผอน 3.ดานความภมใจในตนเอง

45 นาท

กจกรรมแวนตามองใจ 1.ดานความพอใจในชวต 2.ดานเหนใจผอน

30 นาท


กจกรรมกนลาบาก 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความรบผดชอบ

30 นาท

กจกรรมแดง(RED)และนาเงน(BLUE)

1.ดานความรบผดชอบ 2.ดานความมสมพนธภาพ

30 นาท

กจกรรมดนสอกบยางลบ 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความรบผดชอบ 3.ดานความเหนใจผอน

30 นาท


กจกรรมคอนโด 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความภมใจในตนเอง

30 นาท

กจกรรมอานเรอง THE ROSE


30 นาท

สปดาหท 8 ครงท 2 กจกรรมตนไมแหงอนาคต 1.ดานการมแรงจงใจ

2.ดานความรบผดชอบ 30นาท


101

กจกรรมจบเขาคยกน กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ

วตถประสงค 1.ดานความเหนใจผอน 2.ดานความสมพนธภาพ 3. ดานความพอใจชวต

วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ใหนกเรยนจบค 2 คน โดยมเงอนไขวาจะตองเปนคทเราสนทกบเขานอยทสด ขนตอนท 2 ใหทกคสอบถามขอมลของเพอนและสงทนาประทบใจโดยใหเวลา 5 นาท ขนตอนท 3 ใหแตละคสลบกนแนะนาเพอนของแตละค ขนตอนท 4 ผวจยถามนกเรยนวาไดบทเรยนอะไรจากกจกรรม สรป ในการพฒนาดานสมพนธภาพอยางแรกเราตองเอาใจใสในรายละเอยดของบคคลอน เพราะเมอไหรกตามทเราจดจาขอมลทสาคญของบคคลทเรารจกนนหมายความวาเราใหความสาคญกบเขานบไดวาเปนบนไดขนสาคญในการเรมตนการมสมพนธภาพกบบคคล

102

กจกรรมปลาทปลาทอง กจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬา

วตถประสงค 1. ดานการควบคมตนเอง เวลาทใช 10 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ใหนกเรยนจบค 2 คนโดยทใครจะคกบใครกได ขนตอนท 2 ใหเอามอสอดประกบกนในลกษณะสลบกน ขนตอนท 3 ในแตละคกาหนดใหใครเปนหมายเลข 1 ใครเปนหมายเลข 2โดยทหมายเลข 1 เปนปลาทและหมายเลข 2 เปนปลาทอง ขนตอนท 4 เมอผเอยพดชอปลาชนดไหนใหพยายามตมอเพอนใหได อกฝายหนงกตองพยายามหลบใหได ขนตอนท 5 รอบท 2 ผวจยจะเลาเปนนทานและเหมอนกบรอบแรกทเมอวทยากรเอยถงปลาชนดใดใหพยายามตมอเพอนใหได ขนตอนท 6 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม ขนสรป ในชวตปจจบนมหลายครงทเราไมสามารถควบคมอารมณของตนเองไดเมอมคนทารายเราเรากทารายเขากลบตอบโตกนไปมาไมมทสนสด สดทายตางฝายตางกสญเสยดวยกนทงนน

103

กจกรรมไพคณธรรม กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ

วตถประสงค

1.ดานความพอใจชวต 2.ดานความรบผดชอบ

วสดอปกรณ ไพคณธรรม 1 ชด เวลาทใช 20 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยแจกไพคณธรรมใหผเขารบการฝกอบรมทานละ 1 ชด โดยการแจกนนตองแจกแบบควาไพ (ไมใหเหนคาบนบตร) และไมอนญาตใหมนกเรยนคนหนงเปดดไพของตนกอนทผวจยจะใหสญญาณเรมด โดยผวจยตองเนนยาใหชดเจน ดวยความสภาพออนหวานและเปนกนเอง ขนตอนท 2 ผวจยอนญาตใหผเลนเปดดไพของตนได แตอยาใหเพอนทนงใกลๆ เหนเนองจากจะถกกนทนท (บรรยากาศจะเรมดขน มรอยยมและเสยงหวเราะ) เนองจากในบตรคาจะมคาทมความหมายดานด 2 ใบ เชน เมตตา มทตา รารวย เงนทอง ขยน เปนตน และจะมบตรคาทความหมายไมดเชน ลามก อบาทว ฉบหาย เหยม ฯลฯ ขนตอนท 3 ผวจยอธบายเงอนไขในการแลกเปลยนไพเพมเตม เพอเปนการสรางความเขาใจรวมกนในเรองของกฎ กตกาในการแลกเปลยนไพ จากนนจงใหสญญาณในการเรมเลนกจกรรม (ผวจยเปดเพลงประกอบจงหวะเพอสรางบรรยากาศในระหวางดาเนนการแลกเปลยนไพ โดยสวนมากเปนเพลงเรวและมจงหวะทสนกสนาน) ขนตอนท 4 ผวจยใหสญญาณเพอยตการแลกเปลยนไพ และใหสมาชกผรวมเลน กจกรรมนงประจาท (ทนงควรจดในลกษณะ U Shape) จากนนผวจยทาการสารวจตรวจสอบโดยการสอบถามถงความครบถวนของไพคณธรรม (ทานละ 4 ใบ) และตรวจสอบถงผลการแลกเปลยนไพโดยเรมจากผทไดไพดหมด 4 ใบ จนถงเสยหมด 4 ใบ โดยในบางครงจะสอบถามโดยใหสมาชกผเลนกจกรรมอานบตรคา (ไพ) ทตนไดใหเพอนผเขารบการฝกอบรมฟง กจะชวยสรางบรรยากาศในการเรยนรไดดขน สมาชกแตละทานตองมไพครบในมอ 4 ใบเทาเดม หากสมาชกทานใดมไพขาดหรอเกนจาก 4 ใบ จะไดรบโอกาสในการออกมาแสดงความสามารถพเศษตอหนาเพอนๆ ขนตอนท 5 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม และคนทไดไพทเปนคาในแงบวกทงหมดรสกอยางไร และคนทเพอนนาไพทเปนคาในแงลบมาแลกกบเรารสกอยางไร คนทไมแลกทาไมไมแลกไพกบเพอน สรป ในชวตในปจจบนหลายคนเปนทกขเพราะไมยอมรบในสงทตนเองเปนอย เราชอบเปรยบเทยบชวตเรากบคนอนเหนคนอนมอะไรกอยากมเหมอนเขา พอไดสงนนมาจรงๆเรากคดวางนๆแลววงตามเรอยๆเหมอนหนตดจน ความสขทแทจรงอยทเรายอมรบมนตางหาก

104

กจกรรมเลาเรองด หรอแยแลวแตจะคด กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม


1.ดานการควบคมตนเอง 2.ดานความพอใจชวต

วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1. ผวจยเลาเรองด หรอแยแลวแตจะคด ใหนกเรยนฟง

นานมาแลว มพระราชาองคหนง พระราชาองคนมเพอนสนทคนหนง ทพระราชาองคนสนทมาก และมกจะไปไหนมาไหนดวยกนเสมอ

วนหนง พระราชากถกสตวปาตวหนงกดและทารายและกดทนว แผลฉกรรจมาก พระราชาจงถามคนสนทวา ชวยดนวนหนอยซ เปนลางไมดของพระองคหรอเปลา มนเปนโชคชะตาทไมดใชไหม มนแยมากใชไหม คนสนทคนนนดแลวกตอบวา “ดหรอแยแลวแตจะคด” พระราชากยงงง ๆ กบคาตอบแตไมไดวากระไร

ตอมา นวเจาชายเปนบาดทะยก หมอจงตดสนใจตดนวนนเสยเพอไมใหเชอลกลาม หลงจากนวกด พระราชากไปหาเพอนคนสนทคนเดมแลวกถามเพอนสนทอกวา นเปนลางไมดของพระองคหรอเปลา มนแยมากใชไหมคนสนทกลบตอบวา

“ดหรอแยแลวแตจะคด” พระราชาโกรธมาก เลยสงทหารจบคนสนทขงไวในคกโทษฐานทพดไมเขาห สปดาหตอมา พระราชาเรมรสกเหงา และตดสนใจเสดจออกปาลาสตวแตเนองจากคนสนทตด

คกอย พระองคจงเดนทางตามลาพง พระองคทรงตนเตนมาก แลวกมงไปในปาลกเขาไป เมอมารตวอกทกพบวา พระองคไดหลงทางเสยแลว แตกอนทจะเลวรายไปกวานน พระองคไดพบกบชนเผาพนเมองในปาแหงนน

คนปาพวกนน จบพระราชาไปบชายญ มดไวบรเวณพธกรรมขณะทสมไฟ ตกลอง เตนรา รองเพลง อยนน กมคนปาคนหนงเหลอบเหนนวทกดของพระองค คนปาคนนจงไปบอกใหหวหนาเผาทราบ พอหวหนาเผามาดกพบวาพระราชานวขาดจรงๆ จงสงปลอยใหพระราชาไป เพราะรางกายไมสมประกอบ ไมเหมาะทจะนาไปบชายญ

พระราชาถกปลอยตว พระองคจงรบควบมากลบวง แลวกไปพบกบเพอนสนททตอนนถกจาคกอย เมอไปเลาใหเพอนคนสนทฟงแลวบอกวา เรารอดไดมานดไหม เพอนคนสนทกตอบวา

105

“ดหรอแยแลวแตจะคด” พระราชาจงขอใหเพอนคนสนทไดอธบายความใหฟงหนอยเพราะพดประโยคนบอยเหลอเกน เขาจงอธบายใหฟงวา กตอนทพระราชาถกสตวปากดนว กคดวามนรายใชไหมละ แตกเพราะนว

กดใชไหมททาใหคนปาปลอยตวมา คอมนแยตอนนน แตมาดตอนน พระราชากเรมเขาใจความหมายของคาวา “ดหรอแยแลวแตจะคด” มากขน อยางไรกตาม พระราชากยงถามเพอนคนสนทตอวา “แลวททานตดคกน มนละดหรอแยละ” เพอนคนสนทตอบวา “ดหรอแยแลวแตจะคด” พระราชาขอใหอธบายความใหฟงหนอย เขาตอบวา “ก...ถาทานไมขงขาไว ขากตองไปกบทาน ถาไมเปนทานกเปนขาทถกบชายญ”

ทมา ยงยทธ พรพงศพพฒน (2548:99) BEWITH ดหรอแยแลวแตจะคด -กรงเทพฯสถาบนดโฟ คอนซลแทนท ขนตอนท2. ผวจยถามนกเรยนวานกเรยนไดขอคดอะไรบางจากเรองทเลาขางตน สรป หลายเรองอาจดในวนนน แตแยในวนน หรอแยในวนนแตดในวนขางหนา และขอใหเราคดเสมอวา สงทผานมาแลวมนดเสมอดงนนสงดๆอะไรกตาม ทเกดขนกบเราในวนน เราจงสนกสนานกบมนแตอยาไปยดตดกบมน จงคดเสยวาผานไปแลวขอใหผานไป จะดหรอไมดเดยวมนกผานไป อะไรตางๆทมนเลวราย ซงเกดขนกบเราไมจาเปนตองไปเศราเสยใจในตอนทาย มนอาจจะไมใชสงทเลวราย ถาเราเขาใจไดอยางน เราจะพบวาการใชชวตนนเราจะอยแตกบปจจบน ทกสงทผานมาในชวตเราเปนสงทดเสมอ

106

สปดาหท 1 ครงท 2 กจกรรมกลองนของใคร

กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ

วตถประสงค 1.ดานความพอใจชวต 2.ดานความสมพนธภาพ

เวลาทใช 20นาท วสดอปกรณ

กลองของขวญจานวน 5 ชน ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1ใหทกคนเขาแถวเปนวงกลมหนงวงแจกกลองของขวญไวแตละมม ขนตอนท 2 เมอเปดเพลงทกคนเรมสงของขวญตอ ๆ กน ขนตอนท 3 ผนากจกรรมปดเพลง หรอเปานกหวด ของขวญอยกบสมาชกทานใดใหออกมายนดานนอก ขนตอนท 4 เรมสงตอเหมอนเดม เพอหาคนออกมายนดานนอกประมาณ 5 คน ขนตอนท 5 ผนากจกรรมมอบของขวญใหกบผทออกมายนขางนอก ขนตอนท 6 ผวจยถามสอบถามวาใครเคยเลนกจกรรมนบาง ถามกลมทดลองวา ทาไมเมอกลองของขวญมาถงตวเองจงรบโยนใหเพอน สรป มนษยสวนมากเรยนรจากประสบการณทผานมาในอดตททกคนรบสงของขวญใหคนอนเพราะคดวากจกรรมนเปนเชนเดม จงรบสงใหคนอนแตบางครงการเรยนรไมใชรปแบบเดมและบางคนคดวาถากลองของขวญตกมาอยทตวเองคงโชครายแตจรงๆแลวอาจเปนโชคดกได

107

กจกรรมสงททาใหเรามความสข กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรม

วตถประสงค 1.ดานมความสงบสขทางใจ

วสดอปกรณ 1. ดนสอส 2. กระดาษ A4

1. เวลาทใช 40 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ใหสมาชกวาดรปทเราคดวาเมอเรามองแลวสามารถทาใหเรามความสขโดยใหเวลา 10 นาท ขนตอนท 2 เมอวาดเสรจแลวใหไปจบคคนทคดวาเราวาดรปเหมอนกนหรอคดวาคลายกน เมอไดคเสรจแลวใหไปจบกลม 3 คนทคดวาภาพเหมอนหรอคลายกนพรอมกบใหนาเสนอวาเหมอนหรอคลายกนอยางไร ขนตอนท 3 ผวจยใหนกเรยนเลาใหเพอนในกลมฟงวารปทวาดทาใหนกเรยนมความสขอยางไรบางโดยทใหนกเรยนสลบกนเลาทละคน ขนตอนท 4 ผวจยถามวาเราไดบทเรยนอะไรจากกจกรรม สรป ในชวตประจาวนเรามกไมกลาแสดงอารมณและความรสกออกมา เพราะบางครงมเหตผลอนๆ จงไมกลาแสดงออกจงทาใหผนนมความรสกอดอด เครยด วตกกงวลใจ คบของใจ ไมสามารถแกไขปญหาของตนได เนองจากขาดความตระหนกร และขาดความเขาใจ ถาหากนกเรยนรจกบรรยายความรสกทเกดขนผานการเขยนบรรยายภาพ เมออารมณไมดแลวนามาระบายผอนคลาย กจะเปนวธจดการกบอารมณ ณ ตอนนนไดอยางเหมาะสม ก จะทาใหนกเรยนจดการกบอารมณและความรสกของตนได

108

กจกรรมเลาเรองลาแก กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม

วตถประสงค 1. ดานการควบคมตนเอง 2.ดานการตดสนใจและแกปญหา

วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยเลาเรองลาแกใหนกเรยนฟง

กาลครงหนงนานมาแลว มชาวนาคนหนงเลยงลาไวตวหนง ซงแกมากแลว วนหนงชาวนาไดพาลาแกออกไปขางนอก ดวยความโงเขลาของมนเดนซมซามตกบอแหงหนง มนรองครวญครางเปนเวลานาน หลายเพลา ชาวนาเองกใครครวญหาวธทจะชวยมนขนมา ในทสดชาวนาหวนคดขนมาไดวาเจาลาแกเกนไป แลวอกอยางบอนตองการกลบไมคมทจะชวยเจาลา ชาวนาจงไปขอแรงชาวบานเพอมาชวยกนกลบบอ ทกคนใชพลวตกสาดลงไปในบอ ครงแรกเมอดนไปถกหลงลามนตกใจรชะตากรรมของตนทนท มนจงรองโหยหวน สกพกหนงทกคนกแปลกใจทเจาลาเงยบไป หลงจากชาวนาตกดนไดสกสองสามพลวกเหลอบมองลงไปในบอ กพบกบความประหลาดใจทวา ทกครงททกคนสาดดนไปถกหลงลา มนสะบดดนออกจากหลง แลวกาวขนไปเหยยบดนเหลานน ยงทกคนระดมสาดดนเขาไปมากเทาไร มนกกาวขนมาไดเรวมากขนเทานน ในไมชาทกคนตางประหลาดใจทเจาลาในทสดกหลดพนปากบอ ดงกลาวได ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากเรองดงกลาวขางตน ทมา พรหมมาตร ชายสม(2551:99)100 คนคด 10 คนทา1 คนสาเรจ สานกพมพคดด

สรป คนเราสวนใหญมกเรยกวาลาโงนน มนยงมวธเผชญปญหาตามแบบของมน ชวตนยงมอปสรรคตางๆทจะถาโถมเขามาหาเราอกมาก เหมอนดนสาดเขามาหาเราจงอยาทอถอยและยอมแพ เผชญหนาแกไขมนเพอทเราจะไดเหยยบมนเปนบนไดในการกาวสงขนเรอยๆเพอการเตบโตของชวต เปรยบเสมอนลาแกทหลดพนจากบอไดฉนนน

109

สปดาหท 2 ครงท 1 กจกรรมไหทองคา


วตถประสงค 1.ดานความพอใจชวต 2.ดานมความสงบสขทางใจ

เวลาทใช 15 นาท อปกรณ 1. ไหใสฉลาก 1 กลอง

2. ฉลากคาสง 10 ฉลาก

ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยใหนกเรยนนงลอมเปนวงกลม ขนตอนท 2 ผวจยจะสงไหทมสลากอยใหกบนกเรยนทนงอยในวงกลม ขนตอนท 3 เมอนกเรยนไดรบไหสงตอไปสงตอไปทางดานขวามอของผเลนเรอย ๆ ไป

ในขณะทมการสงไหใหเปดเพลงนกเรยนปรบมอตามจนเมอเพลงหยด กลองอยทใครใหนกเรยนคนนนจบสลากขนมาอานวาคาสงใหทาอะไรบาง

ขนตอนท 4 ผวจยถามวานกเรยนไดบทเรยนอะไรจากกจกรรม สรป จงพลกวกฤตใหเปนโอกาส คอสงทเราไดยนอยเสมอขนอยกบวาจะทาไดดเพยงไหนเมออปสรรคมาเยอนจรงๆ เราทกคนหามทอเมอเจอกบอปสรรค ทกปญหามทางออกเสมอ

110

กจกรรมมองตางมม กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ


1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานความเหนใจผอน

วสดอปกรณ 1.กระดาษA4 2.ดนสอ

เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ใหนกเรยนจบคสองคนนงหนหนาเขาหากน ขนตอนท 2 ใหจบคสองคนหนหนาเขาหากน และวาดรปเพอนคของแตละคน ใหวาดรปอวยวะตางๆบนใบหนา ขนตอนท 3 จบคแรกใหเปลยนกระดาษกนแลววาดภาพโครงหนาของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 4 เปลยนคจบคทสองใหเปลยนกระดาษกนแลววาดรปหของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 5 เปลยนคจบคทสามใหเปลยนกระดาษกนแลววาดรปควของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 6 เปลยนคจบคทสใหเปลยนกระดาษกนแลววาดรปตาของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 7 เปลยนคจบคทหาใหเปลยนกระดาษกนแลววาดรปจมกของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 8 เปลยนคจบคทหกใหเปลยนกระดาษกนแลววาดรปปากของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 9 เปลยนคจบคทเจดใหเปลยนกระดาษกนแลววาดรปทรงผมของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 10 เปลยนคจบคทแปดใหเปลยนกระดาษกนแลวตกแตงรปใหเพอนใหดดทสดของเพอนแลวนากระดาษคนเพอน ขนตอนท 11 ผวจยถามนกเรยนวาไดบทเรยนอะไรจากกจกรรม สรป ธรรมชาตของมนษยทกคนเกดมามความแตกตางกนเหมอนกบเพอนมองเราขนอยกบวาเราจะทาอยางไร ใหความแตกตางนนสามารถมาอยรวมกนไดอยางมความสข และทกคนตางอยากใหคนอนมองเราในดานทดดวยกนทงนน

111

ชอ......................................

ลาดบท

รายละเอยด

ผวาด

ลาดบท

รายละเอยด

ผวาด

1 5 2 6 3 7 4 8

112

กจกรรมเลาเรองลกกบ กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม



วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยเลาเรองลกกบใหนกเรยนฟง

นานมาแลว มการแขงขนประลองความกลาหาญของเหลาลกกบเพอทจะหาลกกบทปนเสาไฟฟาไดสงสด มลกกบมาประลองการแขงขนจานวนมาก ในวนแขงขนมพอกบ แมกบ ลกกบทมาดจานวนมาก กอนการแขงขนนน กบทมาดตางกพดถงอนตราย พดถงผลลพธทอาจถงแกชวต พดถงสงทเปนไปไมไดสาหรบลกกบทจะปนเสาไฟฟาทสงแบบน ฯลฯ

และเมอเวลาการแขงขนเรมขน ลกกบทเขาแขงขนตางกเรมปนขนเสา พอแมลกกบหลายตวกบอกใหลกออกจากการแขงขนเถอะ พอเถอะมนอนตราย ถาหมดแรงลงมาลกกจะพการตลอดชวต มนเปนไปไมไดทลกกบตวเลกๆจะปนได ตางมคาพดตางๆนานา จนทาใหลกกบหลายตวถอนตวออกจากการแขงขนเปนระยะๆ บางตวกหลนลงมา อยางไรกตาม มลกกบอยตวหนงทจาเอาๆๆ ดเหมอนมนไมวตกกงวลเหมอนกบตวอน จนมนปนไปไดสงทสด ตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรบางจากเรองทเลาใหฟงขางตน สรป การทคนเราสรางความตระหนกในตนเองรตว รตน รอดทน ฝกฝน และสรางกาลงใจใหตนเอง จะทาใหเราเกดแรงบนดาลใจไปสเปาหมาย โดยไมยอทอตอปญหา และอปสรรคทงปวง ในชวตของคนเราถาหากเราคดจะทาสงใดกตาม เราจะประสบความสาเรจไดโดยการทเราตองมความตงใจ มความมงมน เพยรพยายาม แมวาในครงแรกจะลมเหลวกตาม จงอยายอมแพตอสงใดงายๆ แตจงอดทนสตอไป คาวาความพยามอยทไหนความสาเรจอยทนนยงใชไดเสมอ หากวาทางทเราเดน 10 กาวแตวาเราหนหลงกบกเทากบวาเรายอมเจบฟร ความฝนสามารถเปนจรงเสมอถาเราตงใจจรง

113

สปดาหท 2 ครงท 2 กจกรรม เตรยมรบ ปรบส

กจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬา วตถประสงค

1.ดานการตดสนใจและแกปญหา 2.ดานความมสมพนธภาพ

วสดอปกรณ - เวลาทใช15 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1. ผวจยใหนกเรยนนงเปนวงกลมเมอผวจย พดวา 1 กามอขวาแลวชนวชขางลาตว เมอพดวา 2 ใหยกมอซายแลวแบมอไปดานขาง เมอพดวา 3 ใหนานวชขวา ไปวนบนฝามอซายของเพอนทอยดานขาง ขนตอนท2. ผนาวจยเลาเรองตางๆ ใหสมาชกฟง และเมอใดกตามทผนาเลาเรองและมคาวา “4” ใหสมาชกรบดงนวชออกจากมอซายเพอน พรอมๆ กนมอซายพยายามยดนวชเพอนไวใหได

1 2 3 ….. ขนตอนท 3 ผวจยใหนกเรยนออกมาเลาและนากจกรรมแทนผวจย ขนตอนท 4 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม สรป การกลาแสดงออกในสงทสรางสรรคปจจบนมความสาคญอยางมากเพราะบางครงเรากใชเวลากบสงทไมสรางสรรคทาใหสญเสยโอกาสในชวตมากมาย ดงนน เมอมโอกาสแสดงออกในสงทดเราควรทาเมอมโอกาสนน

114

กจกรรมเกมยายเขาพระสเมร กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ


1. ดานความมสมพนธกบผอน 2.ดานการตดสนใจและแกปญหา

วสดอปกรณ กลอง 4 ขนาด จานวน 4 กลอง เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1 ผวจยแบงนกเรยนออกเปนสองกลม ขนตอนท2 ผวจยอธบายกตกาใหนกเรยนชวยกนระดมความคดยายกลองจากฐาน A ไปยงฐานC ใหได15 ครง

ขนตอนท 2 ผวจยอธบายเพมเตมเงอนไขในการยาย

1. ยายไดทละกลอง 2. สามรถยายกลบไปกลบมาได 3. หามกลองใหญทบกลองเลก 4. ใหยายไดไมเกน 15 ครง 5. ถายกกลองแลวจะนบเปนหนงครง

115

ขนตอนท 3 ผวจยใหนกเรยนประชมวางแผนกน ขนตอนท 4 ผวจยใหนกเรยนแตละกลมออกมาสาธตวธทกลมคดออกมา ขนตอนท 5 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรในการทากจกรรม สรป ถาเราสามารถบรหารความขดแยงทเกดขนโดยการใชเหตผลยอมรบความคดเหนของคนอนกลาแสดงความคดเหนและกลาแสดงออกในเชงสรางสรรคเรากจะสามารถทางานรวมกบคนอนไดอยางมความสขไมใชใชอารมณและความรสกตดสนแกปญหาโดยไมใชเหตผลกจะทาใหการทางานมปญหาตลอดจนความสมพนธกบบคคลอนดวย

116

กจกรรมเลาเรองนกอนทรย กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม



เวลาทใช 30 นาท วสดอปกรณ - ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยเลาเรองนกอนทรยใหนกเรยนฟง

นกอนทรนเขายกยองวาเปนพญานก เปนชวตทเดยว อสระแขงแกรง กลาหาญเดดเดยว แลวเดดขาด คณลกษณะแหงความเปนนกอนทรนนมไดอยางไร หรอเปนไดอยางไร กแนนอนทเดยวทไมใชวาอยดๆ เกดขนไดเอง เปนเอง มเอง แตจะตองเนองเพราะการฝกสอน การอบรมของพอนกแมนกอนทรทประพฤตสบเนองและสบทอดกนมาโดยตลอดไมขาดสายนนเอง เทาทไดยนไดฟงมา กไดยนเลาวา พอแมนกอนทรจะวางไข กจะจดแจงไปหากอนหนทเหมาะจะเปนรง ทแมนกพอนกมองเหนวาเปนกอนหนทมขนาดและรปรางเหมาะเจาะพอสมควร แลวกจะตองอยในทปลอดภยพอสมควรสาหรบลกนกดวย พอไดแผนหนทเหมาะใจแลว กจะหากงไมใหญบางเลกบางขนาดพอกบแผนหนนนมาวางลงบนหนเพอใหเปนฐานของรงนกพอเอากงไมวางลงบนแผนหนแลวกไปหาหนาม หนามแหลมๆ หนามคมๆหนามใหญๆ มาวางสะเอาไวบนกงไมอกทหนง ลองนกภาพตามไปทละชนๆ พอไดหนามเอามาวางบนกงไมแลว กจะไปหาใบไมมาวางปดหนามอกทหนง ใบไมนกคงตองเปนใบไมทคอนขางนมสกหนอย นมกวาหนาม นมกวากงไม ออนนมกวา เอามาวางปดบนหนาม เสรจแลวสดทายแมนกกจะสลดขนของตวเองปลงไปบนใบไมอกครงหนง เพราะฉะนนเมอลกนกออกมากจะไดนอนอยบนขนของแมนกซงมความออนนม เพราะวาลกนกเมอออกมาทแรกนนยงปวกเปยกอย เนอตวยงออนนม เมอไดนอนบนขนของแมนกทออนนม กจะพอสบาย แลวแมนกกจะปลอยใหลกนกนอนอยบนขนอยางนน จนกระทงลกนกออนเรมแขงแรง พอเรมแขงแรง แมนกกจะจดแจงเอาขนทสลดปไวขางบนทงออกจากรง แลวกปลอยใหลกนกนอนอยบนใบไม ใบไมยอมจะตองแขงกวาขนของแมนกเปนแน เพราะวามนคงจะตองเปนใบไมแหงแลวในตอนน กกรอบแกรบๆ ไมออนนมเหมอนขนของแมนก แมนกกจะปลอยใหลกนกนอนอยบนใบไมนนอกสกระยะหนง จนกระทงเคยชนเกลอกกลงไปได พอจะแขงแรงตามสมควรแกกาลเวลา แมนกกจะเอาใบไมออก พอดงใบไมออกตอนนลกนกอนทรยกตองอยบนหนามแลวใชไหมหนามแขงๆ แหลมๆ ทแม

117

นกไปหามาสะสมเอาไว จงไมตองสงสยวาลกนกจะตองดนรนดวยความเจบปวด จะดนไปทางไหนกถกหนาม ไปซายไปขวากมหนามเตมหมดทงรง ลกนกกจะตองถกหนามนนทมแทงใหเจบปวด

เลอดไหลซบๆ หรอไหลมากๆ ทงแมนกพอนกกคงจะรแตตางกมองดอยเฉยๆ มองดลกนกทกระเสอกกระสนไปบนหนาม ตอนนฝกอะไร กคงจะตอบไดวา ฝกความอดทนนนเอง ใหมความอดทน ใหมความแขงแกรง ใหมความเขมแขงไมใชเปนลกนกทเตบโตขนมา แลวกเหมอนกบคนทเหยยบขไกไมฝอ อะไรๆกไมได หดไปหมดทกอยาง เพราะไดรบการทะนะถนอมกลอมเกลยงมากเกนไป แมนกกจะปลอยใหลกนกดนกระเสอกกระสนอยบนหนาม เพอใหรจกความเจบปวด รจกการทมแทง เพอใหรจกชวต นเปนการเรยนรเรองชวตแลววา ชวตนนมนไมไดออนนมสขสบายเหมอนขนนกเสมอไป บางครงชวตกมลกษณะเหมอนหนามทจะทมแทงใหเจบปวด แตในขณะเดยวกนโดยสญชาตญาณ ลกนกกจะเรยนรวธการหลบหลกหนามทหลกไมคอยจะพนนนแหละ แตอยางนอยกคงจะรจกวธการหลบหลกเพอใหเจบปวดนอยทสด จะเอนตวลงนอนทางไหนถงจะเจบปวดนอยทสด ถาทาอยางนจะถกหนามแทงมากลกนกกจะไดเรยนรวธชวยตวเองทจะหลบหลกเอาตวรอดใหไดรบภยนอยทสดทนพอลกนกคนเคย คอรจกลกษณะของหนามและอาการทถกหนามแทงวาเปนอยางไร แมนกกจะเอาหนามออก พอเอาหนามออกแลวตอนนลกนกกจะไดนอนอยบนกงไมซงมความแขงกระดาง เพราะเปนกงไม ใหญบางเลกบาง ทหกมาซอนๆ กน แตมนกยงไมเจบปวดเหมอนกบอยบนหนาม ปลอยใหลกนกอยบนกงไมอยางนอกสกระยะหนง จนเคยชนกนการทจะเดนไป ระหกระเหน เซซง บาง ยนไดบาง อยบนกงไมนน พอเหนวาแขงแรงดพอสมควรแลว แมนกกจะดงเอากงไมออกตอนนกจะปลอยลกนกใหอยบนแผนหนทแขงกระดาง รอนเหมอนไหมเมอถกแสงแดดจา แลวกจะเยนยะเยอกทเดยวเมอถงเวลาฝนตกหรอวาลมพดโชยมาอยางแรงในตอนกลางคน หรอเผอญเปนยามหนาว ฉะนนลกนกกจะไดเรยนรชวตทแขงกระดาง ชวตทรอนเหมอนไหม ชวตทเยนยะเยอกจนสะทานเขาไปอยางนากลว จะไดเรยนรชวตหลายรปหลายแบบอยบนหนทกระดางนนแมนกกจะดแลลกนกตามกาลงทสมควรแกการทจะฝกความอดทนใหเกดขนแกลกนก พอแมนกเหนลกมกาลงควรแกการฝกหดแลว ตอนนแมนกกจะคาบลกนกนนบนขนไปบนอากาศใหสงทสดเทาทจะทาได พอขนไปสทสงแลวแมนกกจะปลอยลกนกใหหลนลงมา หลนลงมาในกลางอากาศนน แมนกกจบตาดอยนะไมไดปลอยใหลกหลนลงมาตามบญตามกรรม ในขณะทลกลอยเควงควางลงมาใกลจะตกถงดน แมนกกจะโฉบลงมาโดยเรวแลวกคาบลกขนไปใหม ขนไปบนอากาศใหสงทสดอก แลวกปลอยลงมาอก พอลกจะตกถงดนกโฉบลงมาคาบกลบขนไปใหม แลวกปลอยลงมาอก พอลกจะตกถงดนกโฉบลงมาคาบกลบขนไปใหม ทาไมถงไมปลอยใหลกตกถงดน กคงทราบ ถาหลนลงมาอยางชนดถกทงอยางแรง ตกถงดนกคงตาย เพราะลกยงออนอยยงบนไมได แมนกกจะสอนลกดวยวธคาบลกขนสง ปลอยลงมาแลวกโฉบคาบขนไปอก จนกระทงลกคอยๆ บนได คอ ลกกจะคอยๆ เรยนรการฝกโดยสญชาตญาณ เพราะในขณะทลอยเควงควางอยกลางอากาศนน มนยอมจะเปนภาวะทนากลวนาตกใจสาหรบลกนก เคยอยกบแผนหนเหมอนกบเปนพนแผนดนทสามารถจะยนไดหรอวามสงใดสงหนงรองรบตวอย รองรบนาหนกอยไมใหลมไป แตบดนจะตองลอย

118

เควงควางอยกลางอากาศ ไมรวาจะไปหลนตกลงทไหน หรอวาจะตายไป ฉะนนลกนกกยอมจะตองตะเกยกตะกายเปนธรรมดา เหมอนกบเดกหดวายนาใหมๆ ผใหญพาออกไปกลางแมนาทาทาเหมอนจะจม ไมอยากจม ไมอยากสาลกนา กตองตะกยตะกายดวยมอดวยเทา ตะกยตะกายไปมาไมชาไมนานกวายนาได ลกนกกเชนเดยวกน เมอแมนกปลอยลงมาอยางน เควงควางอยกลางอากาศ กคอยๆ กระพอปกนอยๆของตวทละนอยๆๆ จนกระทงผลทสดกเลยบนไดแลวกคอยๆ บนไดแขงขนๆเมอแมนกเหนลกนกบนเลยงตวเองไดแลว แมนกกสอนใหรจกวธทจะหาอาหารกน หาเหยอทจะเปนอาหารของตน เมอแมนกเฝาฟมฟกลกนกอยสกระยะหนง จนมความแนใจวาลกนกสามารถจะเลยงตวเองไดแลว ตอนนกถงเวลาทแมนกกบลกนกจะจากกนแมนกกจะบนไปลบเลย ไมเหลยวมาหวงหาอาวรณลกนกอกตอไป เพราะหมดหนาทแลว ตอไปนกเปนหนาทของลกนกทจะตองเลยงตวเอง แลวกเตบโตเปนนกใหญตอไป แลวกคงจะไปสรางรงมครอบครวของตวตอไป แลวกเลยงดฝกอบรมฟกฟกลกใหเตบโตแขงแรงจนเลยงตวเองไดตอๆไปอก... ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากเรองทเลาขางตน สรป พอแมกหวงอยากใหเรามชวตดงเชนนกอนทรยทมความแขงแกรงอดทนสามารถเผชญอปสรรคตางๆโดยไมทอถอยตอความยากลาบากทเกดขน สามารถอยไดดวยตวเองไมอาศยพอแมเพยงอยางเดยว

119

สปดาหท 3 ครงท 1 กจกรรม เพอนลบๆ(Monito)


วตถประสงค 1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานเหนใจผอน 3.ดานความรบผดชอบ

วสดอปกรณ กลองจดหมาย เวลาทใช 5 สปดาห ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยสอนเพลง Monito ใหกบนกเรยน เมอนกเรยนรองไดแลวใหจบฉลาก Monito ถาจบไดชอใครคนนนจะเปน Monito ของเรา

MY MONITO I LOVE MY MONITO YES I DO I LOVE MY MONITO YES I DO I LOVE MY MONITO YES I DO

I LOVE MY MONITO BUT I WILL NOT TELL YOU I HAVE GOT A FEELING WARM AND GAY

WHEN SHE CAST HER EYES MY WAY I WELL REVIEW HER NAMES SOME DAY

BUT WHO SHE IS I WILL NOT SAY AY AY AY

เธอ...คอใคร อยากจะรเธอนนใคร อยในใจทกครา

แอบเมยงมองทกเวลา เฝาฝนหาถงตวเธอ แอบมองเธอทกวน อยไหนกนเพอนเกลอ แอบสงยมใหเธอ แตตวเธอนนแชเชอน

สงทเธอนนทา จะจดจามเลอน สงดงามยาเตอน เพอนของฉนนนคอ...เธอ

ลน ลน ลา ลา ลา.........

120

ขนตอนท 2 ผวจยอธบายตอ Monito เปนภาษาสเปนแปลเปนไทยวาเพอนแบบลบๆ เมอได Monito แลวทกคนจะตองดแล Monito ของเราโดยไมใหเขารตว ขนตอนท 3 ผวจยอธบายตอวามกลองอยใหเราอาจจะฝากของหรอเปนจดหมายใหกบ Monito ของเราผวจยจะสงใหทกวนศกร ขนตอนท 4 เฉลย Monito และแลกเปลยนของทระลก ขนตอนท 5 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม สรป ในชวตเรา เรามกมองขามสงทอยใกลตวและคนทอยขางกายเราเสมอ จากกจกรรมถาเรารจกการเอาใจเขามาใสใจเราเรมตนจากการเปนผใหและถาการใหโดยบรสทธใจแลวฉนใดเรายอมทจะไดรบสงนนกลบมา อยามองขามสงทเรยกวามนษยสมพนธเพราะสงนคอการเขาใจตวเอง เขาใจคนอนและสามารถปรบตวใหทกคนอยรวมกนอยางมความสข

121

กจกรรมอานเรองซานตเอโกชายชราผเปนตานาน กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ



เวลาทใช 30 นาท วสดอปกรณ 1. เนอเรองซานตเอโกชายชราผเปนตานาน เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1ผวจยใหนกเรยนอานเรองซานตเอโกชายชราผเปนตานาน

“ชายชรากาลงฝน...ฝนวาตวเองคอกะลาสเรอหนมกายา ซงกาลงยนอยบนดาดฟาเรอ ซงกาลงแลนออกจากทวปแอฟรกา ในขณะทหมสงโตทอยบนชายฝง คอยๆ เลอนหายไปจากสายตาราวกบเปนฝนอนเรองรองในอดตทไมกลบมาของ “คนแพ” ทถกทองถนลมเลอน และมองดวยหวใจวา “ไรคา” ในวถชวตสมยใหมทความเจรญมาตรวด คดแยกพวกเขาใหออกจากชมชน”

บนปลายชวตของซานตเอโก ชายชราผเปนตานานของชาวประมงแหงอาวกลฟตรม ผานหวงเวลาอนยาวนานในแตละวนดวยความทอถอย คลายจะหมดความหวงถงวถทางของคนรนเกา

“84วนมาแลวทออกทะเลหาปลา แตกลบมาดวยความวางเปลาหมดเรยวแรง จนตองลมลงนอนเพอพกผอนเสยทกครง”

ในขณะทความเงยบกอตวในกระทอม ชายชรากาลงหลบฝนอยางออนลา”มาโนลน” เดกหนมเพอนผประสานมตรภาพตางวย มาทกระทอมแลวเรยกเพอทวงสญญาวา ชายชราผเปนตานานจะพาเขาออกไปหาประสบการณในทองทะเล

แตความฝนทถกรบกวนโดยเดกหนม กลบทาให “ความมงหวงครงสดทาย” คอการไดออกเรอจบปลาเพอพสจนอกครงไดกลบคนมา โดยปลอยวนท 84 ใหจมลงไป โดยมวนท85 เชาตรวนตอมา”

ทามกลางพนสเขมยามอรณรง เรอเกาลานอย ทใบเรอคอผาเกาๆ ปปะ ไดถกกลางออกเพอรบและแลนตามทะเล...จตวญาณและความหวงของซานตเอโก ลอยออกไปพรอมๆกบเรอทคอยๆออกจากคลองจนสเวงทะเล และหายลบไปจากสายตาของมาโนนน

ชายชราปลอยให”ความหวง” ทางานตงแตเชา ดวยการลอยเรออยกลางทะเล หมายจะไดปลาใหญสกตว หลงจากตกไดแตปลาตวเลกๆ ทสามารถสรางความภาคภมใจใหปรากฏ แตชายชรากมงมนภายใตดวงอาทตยทกาลงแผดแสงแรงกลาขนทกขณะ

122

ในทสดวนาทแหงความหวงเพอพสจนคณคาบนปลายของชวตกมาถง เมอสายเบดทปลอยออกไป กระตกขนอยางแรง จนทาใหชายชราตกใจรบควาคนเบดจนเกอบทาใหเรอลม มนคอ “ปลากระโทงแทง” หรอปลา”มารลน” ขนาดยาวถง18 ฟต...

แลวชวงเวลาของการตอสกาลงจะเรมตนขน กระโทงแทงดงเรอลานอยสทองทะเลลกทแสนนาสะพรงและหวนกลว จนเกนกวาแรงกาลงทงหมดของชายชราทจะตานทานซงทาอะไรไมได แมแตปลอย หรอขยบการจบยดคนเบด เพราะชวงเวลาเพยงเสยววนาท อาจทาใหคตอสไดเปรยบ จนชายชราอาจเปนฝายเพลยงพลา “เหตการณทเกดขน คอบททดสอบความหวง ความกลา และความอดทน เปนการพสจนคณคา เพอการเรยกรองเกยรตยศของคนขแพ ทหมดคณคาในสงคมทเปลยนแปลง ใหกลบคนมาอกครง” ขณะทชายชรากาลงตงสตและหาทางเอาชนะปลายกษแหงทองทะเลทมกาลงมหาศาล ทาใหความทรงจาในประสบการณแหงชยชนะในวยเยาวกลบมาอกครง เมอครงเปนเดกเขาเคยพสจนกาลงตอสกบปลายกษนาน 1 วน จนเปนจดเรมตนของตานานทผคนชนชม “ซงมนจะตองเหมอนกบครงน...ชายชรามนใจวา”ชยชนะจะตองปรากฏในกามอ” หากวาเขาสามารถเอาชนะจตใจตวเองไดอกครง” แตครงนไมเหมอนกบครงนน มนคออปสรรคครงใหญทนาไปสการทาบกนระหวางเสนบางๆ ของคาวา “แพ” และ “ชนะ” เมอยอเวลาผาน สองวนสองคน จนเขาสวนทสาม ชายชราเพงจะเหนตวของมนเปนครงแรก เมอมนกระโดขนจากนามาทาทาย และคลายจะมองหนาผชายทเปนศตร ...การตอสผานวนคนโดยไมไดพก รางกายเรมออนลาดวงตาเรมพรามวจนใกลมองอะไรไมเหน จนชายชราใกลจะถอดใจ แตแลวเจากระโทงเเทงผแกรงกลากลบหมดแรงยอ คลายจะมอบชวตใหผชนะทแทจรง ชายชราใชกาลงเฮอกสดทาย พงฉมวกไปทตวของมนจนเจายกษดนพลานจนนากระเซน เรอลาเลกโครงเครงจนเกอบจะเอาไมอย...กอนทมนจะแนนงขาดลมหายใจไปในทสด “การตอสกบใจตวเอง การตอสกบความอดทนของรางกายและสภาพแวดลอม...ไดยตลงแลว” กระโทงแทงตวยกษถกลากมดพวงไวดานขางของเรอ...และชายชรากาลงมงหนากลบบานดวยหวใจทระนง ทมความภาคภมใจแนนเตมอก “ทวาสงทไมคลาดคดไดเกดขนอกครง...เมอฉลามกระหายเลอดตวหนง วายเขามาหมายจะกนเหยออนโอชะ” มนขยาเนอปลาไดหนงคา กอนทชายชราจะควาฉมวกพงไปปกตรงกลางระหวางปากกบตาของมน จนตองวายหนดวยความเจบปวด ...ชายชรารสกโลงใจทอสรรายแหงทองทะเลจากไป ทามกลางความเหนอยลาจนเกอบถงทสด ปะปนกบความสงสารปลากระโทงแทงรวมถงตวเอง ซงตอสกนมายาวนานจนฝายหนงเสยชวต แตกลบตองถกสงหนงกลบชบมอเปบทจะมาแยงเอาดอๆ ขณะเดยวกนชายชรารบรวานเปนเพยงจดเรมตนของตนกบฉลาม เพราะคนทหากนมากบทะเลมาทงชวตยอมตองรพฤตกรรมของพวกมน “แลวฉลามอกชดหนงกเขามาตามทคด...แตคราวนมาถงสองตว”

123

ชายชราฟาดฟนกบพวกมน เพอทงการรกษาเกยรตยศของปลากระโทงแทง รวมถงชวตของตวเอง จนฉมวกหกลงในขณะทพวกมนวายมาสมทบ จงใชมดพกตดกบปลายพงงาตอสกบพวกมนจนพงงาแตกเปนชนเลกชนนอย จนเปลยนมาเปนไมแหลมพงแทงพวกมน อาทตยเรมลาลบ ดวงดาวแหงทองทะเลมากมายพรางพรายบนทองฟา ...ชายชรามองดดวงดาวทชาวเรอใชกากบทศทางในการออกทะเลเพอใชเดนทางกลบบาน ในขณะท”พวกมน”ยงคงไลตามคาวเลอดทไหลออกจากปลากระโทงเทงอยางไมลดละ “ความจรงแลว แคเพยงคลายมดปลากระโทงแทงออกจากเรอปลอยใหมนจมหายสทองทะเล กสามารถจบทกสงทกอยางลงได ซงหากหลายๆคนทอยในสถานการณความเปนความตายเชนน กคงปลอยปลาทงไป ...แตสาหรบชายชรา เขาไมสามารถปลอยมนไปได เพราะนนหมายถงเกยรตยศ และการกลบมาไดรบการยอมรบอกครงในชมชนกระโทงแทงจงมคาสาหรบชายชรามากกวาการแปรเปลยนเปนเงนตราในการซอขาย” ...แตละครงทฉลามเขามากระแทกเรอ หมายถงเนอปลาทจะถกขยาหายไปทกหนงคาฉลาม ชายชราพยายามกระหนาไมลงตอยางหนกแตไมไดผลใดๆ จนทสดกพลาดทาเสยททอนไมเขาไปในปากของมน ความหวงทมงมนมากกวาสามวนนนกตองสญเสยไป แตอยางนอยชายชรากรตวดวา”ไมไดงอมองอเทา” แตทาทกอยางจนถงทสด ดวงดาวของคาคนบนฟากฟา คอสงททาใหชายชรารสกเปลยวเปลาและเดยวดายในหวงหวใจ ซงความทอแทเขามาประดง ไมดนรนใดๆ ตอไป ในขณะท ”หวใจถกกดกรอน” ปลอยใหฉลามกดกนปลากระโทงแทง เหลอเพยงกางทถกมดตดอยกบเรอเลกๆ ทจะลอยคอจนถงบานในพรงนเชาในสงครามทเขาเปนทง”ผแพ” และ”ผชนะ” ในเวลาเดยวกน ทมา กฤษฎา กฤษณะเศรณ (2551:37) ลมได แพได แตอยาทอ บคเวรม. ขนตอนท 2 ผวจยถามวานกเรยนไดขอคดอะไรจากเรองทอานขางตน สรป อปสรรคนน ทาใหมนษยแขงแกรงขน เพยงแตจะยอมแพหรอฝาฟนไป...หากยอมแพกจะไมไดสมผสถงความแขงแกรงทไดรบ แตถาสแลวแพนนแหละคอสงททาใหมนษยแขงแกรงขน ดงทแฮมมงเวยเคยกลาวไววา มนษยนนถกทาลายได แตไมสามารถทจะทาใหพายแพได

124

สปดาหท 3 ครงท 2 กจกรรมเสอปนคน

กจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬา วตถประสงค.

1.ดานการตดสนใจและแกปญหา 2.ดานความมสมพนธภาพ

วสดอปกรณ - เวลาทใช15นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1ผวจยแบงนกเรยนออกเปนสองทม ขนตอนท 2 ผวจยอธบายรายละเอยดของกฎกตกาใหกบผรวมกจกรรมทราบ คอ เมอผวจย 1 ถง 3 ใหทงสองทมทาทา 1 ใน 3 แบบ ทกาหนดใหคอ ทาทาเปนเสอ ทาทาเปนปนและทาทาเปนคน หากเปนเสอใหยกมอขน 2 มอ และงอนวใหเปนลกษณะของกงเลบเสอ แลวรองคารามแบบเสอ หากเปนปนใหยนมอขวาออกไปขางหนาพรอมกบทานวชกบนวกลางเปนปากกระบอกปน แลวใหตะโกนคาวา โปง หากเปนคนใหยนเฉย ๆ (ในแตละครงทงทมตองทาทาเดยวกนทงทม หากมคนใดทาแตกตางจากทม ถอวาแพในครงนน) ขนตอนท 3 การทาทาทางในแตละครงนน หากทมใดทาทาปน จะชนะเสอ ทาทาเสอจะชนะคน และทาทาคนจะชนะปน หากทาเหมอนกนถอวาเสมอใหเลนใหม ขนตอนท 4 ในการเลนแตละครงใหในทมประชมกนเพอวางแผนและตดสนใจวาทม จะเปนอะไร จงจะชนะทมผตอสได ขนตอนท 5 ผวจยใหเรมการแขงขนใครสามารถชนะได 2 ใน ถอวาชนะ สรป การตดสนใจดวยตวเองวาบางครงกมขอผดพลาด เมอตดสนใจไมถกรสกเสยใจเศราใจแตเมอตดสนใจถกกจะรสกดใจ ในชวตประจาวนเราอาจตดสนใจผดพลาด คนทกคนเคยผดพลาดแตขอใหนกเรยนใหโอกาสตนเองไมโทษตนเองและมกาลงใจในการทาสงตางๆตอไป

125

กจกรรมโรงเรยนในฝน ประเภทกลมศลปหตถกรรม


1.ดานความรบผดชอบ 3.ดานการตดสนใจและแกปญหา 4.ดานการมแรงจงใจ 5.ดานความมสมพนธภาพ

วสดอปกรณ 1. ฟวเจอรบอรด 3 แผน 2. กระดาษส 3. กรรไกร 4. ดนนามน 5. เชอกส 6. ไมไอตม 7. เวลาทใช 45 นาท

ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยใหนกเรยนแบงกลมออกเปน 4 กลมและใหแตละกลมจบฉลากวากลมใดจะไดสรางสวนใดของโรงเรยนโดยจะประกอบดวย 4 สวน 1.ตวอาคาร 2.สนามกฬา 3.สนามเดกเลน 4. สวนหยอม ขนตอนท 2 ผวจยแจกอปกรณใหทกกลมโดยอปกรณทไดจะไมสอดคลองกบภาระงานทไดเพอใหนกเรยนไดรจกการแบงบนและการเออเฟอตอกน ขนตอนท 3 ใหนกเรยนนาเสนอชนงานของแตละกลม ขนตอนท 4 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรมทาไมตอนแรกทเราไดอปกรณไมสอดคลองกบกจกรรมทกคนรสกอยางไร สรป ปญหาทเกดขนจากการเรยนหรอการทาอะไรตางขอใหจาไวเสมอวามโอกาสสาเรจใกลเขามาแลว หลายคนพอเจอปญหากลมเรมทอทงเปาหมายทเคยวางไว การจะทาอะไรใหสาเรจเราอาจตองอาศยการรวมแรงรวมใจและพงพากนและกนไมใชทาคนเดยวงานกจะสาเรจ

126

กจกรรมเลาเรองเจอรร กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม

วตถประสงค 1.ดานภมใจในตนเอง 2.ดานความสงบสขในชวต

วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1. ผวจยเลาเรองของเจอรรใหนกเรยนฟง เรองมอยวา เจอรรเปนผจดการของรานอาหารแหงหนงในอเมรกาเขามกจะอารมณดเสมอและมกจะมมมมองตางๆในแงดพนกงานเสรฟในรานอาหารทเขาทางานอยหลายคนไปพรอมกบเจอรรเมอเขายายงาน เพอจะไดตดตามเขขาไปจากรานหนงไปยงอกรานหนงสาเหตทงหมดกมาจากการเปนคนมองโลกในแงดของเจอรร เขาเปนผผลกดน เปนคนใหกาลงใจคนอนไดอยางดเยยม ถามลกนองคนไหนมเรองแยๆมา เจอรรจะอยกบเขาเสมอพรอมทงแนะนาลกนองคนนน ใหไดมองในดานดๆ หรอสงทเราไดเรยนร จากเรองราวแยๆทเกดขน วนหนงมคนถามเจอรรวา “ฉนไมเขาใจ คนเราจะมองโลกในแงดอยางนนไดยงไงคณทาไดยงไงนะ” เจอรรกตอบวา “ทกๆเชา ผมตนขนมา พรอมกบบอกตวเองวา ผมมทางเลอกสองทางสาหรบวนนผมเลอกทจะมอารมณดตลอดทงวนกได หรอจะมอารมณเสยๆตลอดทงวนกไดเหมอนกน ซงผมมกจะเลอกอารมณด บางครงเหตการณแยๆเกดขน เรากสามารถเลอกไดนนาวา เราจะเปนเหยอของเหตการณนนหรอวาเราจะเรยนรมน ผมมกเลอกทจะเรยนร ทกครงทมทกคนมาตมาบนอะไร มทางเลอกใหเราเลอกไดวาจะยอมรบเสยงเหลานน หรอจะมองหาดานดของชวต ผมเลอกอยางหลง” “แตมนไมใชเรองงายเลยนะ” คนถามแยง “ใชไมงายเลย” เจอรรกลาว “ชวตลวนเตมไปดวยทางเลอก เมอคณตดสงทไมเกยวของทงหมดออกไปแลว ทกสถานการณตางกมทางเลอกของมน คณเลอกไดวาจะตอบสนองเหตการณนนอยางไร คณเลอกไดวาจะใหผคนรอบขางมผลกบความรสกของคณไดอยางไร คณเลอกทจะอารมณดหรอแยกได มนเปนทางเลอกวาคณจะใชชวตคณอยางไร” หลายปตอมา คนถามคนนนไดขาวมาวา มขาวไมคาดฝนเกดขนกบเจอรร ในเชาวนหนงขณะไดเขาไปในรานของเขาเขาลมลอคประตดานหลงของราน มโจร 3 คน ใชอาวธปนจและบงคบใหเขาเอาเงน

127

ให ระหวางทเจอรรกาลงพยายามเปดเซฟมอของเขาสนเนองจากตนกลว โจรคงรสกราคาญใจ พวกมนยงเขา โชคดทยงมคนมาพบและนาเขาสงโรงพยาบาลอยางทนทวงท หลงจากการผาตดนานถง18 ชวโมงและการดแลรกษาพยาบาลอยางใกลชด เจอรรไดออกจากโรงพยาบาลพรอมทงเศษกระสนในรางกาย คนทถามพบเจอรร 6 เดอนหลงจากเหตการณนน เมอถามวาเปนอยางไรบาง เขายงคงตอบวา “อยากเหนแผลเปนผมมย” คนถามตอบปฏเสธ แตกลบถามเขาถงเรองทผานเขามาในความรสกของเขาหลงจากทพวกโจรนนออกไป“อยางแรกทผมคด คอผมไมไดลอกประตหลงของราน และหลงจากทโดนยงผมลมลงบนพน ผมโชคดทเวลานนมเพอนบาน ในละแวกนนไดมาชวยผม พวกเขามาพบและแนะนาผมไปโรงพยาบาล ผมกยงจาไดวาผมมสองทางเลอกนนา มชวตตอไปหรอวาตายเสยในตอนนน ผมเลอกทจะอยตอไป” “คณไมกลวเหรอ” “เมอผมไปถงโรงพยาบาล ผมโชคดทแพทยและพยาบาลยงอยในโรงพยาบาล” เจอรรเลาตอ “เจาหนาทแพทยทาหนาทอยางดมากพวกเขาคอยบอกวาผมจะปลอดภย แตเมอพวกเขาเขนผมเขาไปในหองฉกเฉนและผมไดเหนความกดดนบนใบหนาของหมอและพยาบาล ตอนนนละทผมรสกกลวขนมาจรงๆ ในสายตาของพวกเขา มนเตมไปดวยคาพดทวา “เขาตายแลว” ผมรทนทวาผมตองทาอะไร ผมตองแสดงปกกรยาอะไรซกอยางใหเขารวาผมยงอย “คณทาอยางไร” “มนางพยาบาลคนหนงตะโกนถามผมวา ผมแพอะไรหรอเปลา”

ผมตอบวา ”ม...” นางพยาบาลและหมอตางกหยดทางานรอฟงคาตอบจากผมผมหายใจลกๆและตอบวา “ผมแพกระสน” หลงจากทพวกเขาหวเราะ ผมบอกพวกเขาวาผมเลอกทจะมชวตอย โปรดชวยรกษาผมอยางคนมชวต ไมใชคนตาย คณหมอรกษาผมใหเตมทเลยนะครบ ผมเชอวาคณหมอทาได ผมจะเปนกาลงใจใหครบ” ทมา ยงยทธ พระพงศพพฒน(2549:111) BEWITH ดหรอแยแลวแตจะคด กรงเทพฯ สถาบนดโฟคอนซลแทนท ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวานกเรยนไดขอคดอะไรบางจากเรองทเลาในขางตน สรป สงทเราไดเรยนรจากเขาวา ทกๆวนเรามทางเลอกของชวต เรามทางเลอกทจะรกหรอเกยจชวตของเราเองกได สงเดยวทไมมใครสามารถนาไปจากเราได กคอความคดและทศนคตของเราเอง เพราะฉะนนถาเราสามารถใสใจกบมนได อยางในชวตเรากจะงายดายมากขนอน นเปนตวอยางสาหรบมมมอง 2 ในชวตและในการทางานทเราเลอกไดคนทมความสขมกจะเลอกมมมองในเชงบวกเสมอและแนนอนคนทมความทกขมกจะมมมมองทเปนลบของเขานนเอง คงไมงายนกในตอนเรมตนแตถาเราฝกคดแบนไปเรอยๆ คงจะทาใหเราปรบทศนคตไดมากขนนานวนเขาเรากจะเปนคนทมทศนคตเชงบวกมากๆและมความสขมากขน

128

สปดาหท 4 ครงท 1 กจกรรมนกสบ

กจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬา

วตถประสงค 1.ดานเหนใจผอน 2.ดานตดสนใจและแกปญหา

วสดอปกรณ - เวลาทใช 15-20 นาท วสด ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยจดนกเรยนนงเปนรปเปนวงกลม หรอ ครงวงกลม ขนตอนท 2 คดเลอก ตวแทน ชายและหญง (รวม 2 คน) ใหออกไปนอกหองฝกอบรม ขนตอนท 3 ผนากจกรรม ทาการคดเลอกผนา (Leader) จากนกเรยนทเหลอ อาจคดเลอกจากการโหวตกได ขนตอนท 4 ผวจยนดแนะกบผเขาฝกอบรมทกคนตองเปนผตามทด โดยการทากรยาอาการตางตามอยาง ผนา (Leader) ในขณะท ตวแทน เขามาในหองฝกอบรม โดยไมให ตวแทน สงเกตรไดวาใครเปน ผนา (Leader) ขนตอนท 5 จากนน ให ตวแทน เขามาในหองฝกอบรม และนกเรยนทกคนทากรยาอาการตามทนดแนะสก ประมาณ 5 นาท หมดเวลา ให ตวแทน ทายวา ใคร คอ ผนา (Leader) ขนตอนท 6 ผวจยถามนกเรยนวาไดบทเรยนอะไรจากกจกรรมดงกลาว สรป การทจะทางานรวมกนกบคนอนตองยอมรบและเขาใจในการตดสนใจของคนอนและรจกทจะเปนผนาและผตามทด นอกจากนแลวยงตองอาศยความรวมมอรวมใจและความพรอมเรยงของทกคน

129

กจกรรมเรองไมเปนเรอง กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม


1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานการตดสนใจและการแกปญหา

เวลาทใช 20 นาท วสดอปกรณ

บตรคาทแจกใหแตละคน ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1. ใหนกเรยนกจกรรมนงเปนตวย และแจกบตรคาใหแตละคน ขนตอนท 2. ใหนกเรยนจบกลม เปน 3 กลม ขนตอนท 3. ใหนกเรยนแตละกลม ออกมาเลาเรองตามบตรคาทแตละคนไดรบ (โดยเวลาพดใหนาบตรคายนออกมาใหดดวย) โดยเรองทเลานนจะตองมเนอหาดาเนนตอเนองเปนเรองเดยวกนและจบเรองทสมาชกคนสดทาย โดยใหเวลากลมละ 5 นาท เกณฑการตดสน กลมใดทแตงเรองไดเขากนจะได 10 คะแนน

มขอความทกาหนดใหครบ 10 คะแนน ความคดสรางสรรค 10 คะแนน

ขนตอนท 4 ผวจยถามวานกเรยนไดขอคดอะไรจากกจกรรม สรป บางครงในชวตปญหากเขามาหาเราโดยทยงไมทนตงตวดงนนถาปญหานนๆเขามาหาเราถาเราตงสตและใชไหวพรบทมอยแกไขสถานการณกอาจทาใหปญหานนทเลาหรอหมดไป

130

กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม กจกรรมเลาเรองการใหอภย

วตถประสงค 1.ดานการควบคมตนเอง 2.ดานความรบผดชอบ

วสดอปกรณ เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยเลาเรองการใหอภยใหนกเรยนฟง หลายปกอนมคดหนงเกดขนในสหรฐอเมรกา วยรนอายสบสยงเดกหนมถงแกความตาย เพยงเพราะตองการพสจนตวเองใหเพอนๆในแกงเหน ทกนดทมการสบพยานในศาล แมของผตายฟงการพจารณาอยางนงเงยบ หลงจากศาลจาคกวยรนผนน แมของผตายเดนเขาไปหาเขา จองหนาและพดวาฉน “จะฆาเธอ” ผานไปครงปผหญงคนนนไปเยยมคนทฆาลกชายเธอ เธอเปนคนแรกและคนเดยวทไปเยยมเขา เพราะเขาเปนเดกขางถนน ไมมญาตพนอง กอนทจะจากกน เธอใหเงนเขาเปนคาบหร แลวเธอไปเยยมเขาบอยขน แตละครงกเอาอาหารและของฝากไปให เมอใกลครบกาหนดจาคกสามปหญงผนนกถามวาเขาจะทาอะไรเมอพนโทษ เขาตอบวาไมร เธอจงหางานใหเขาทาในบรษทของเพอน ครนถามวาเขามทพกไหม กไดคาตอบวาไมมเธอจงชวนเขามาพกในบานของเธอ บานของเดกทเขาฆากบมอ ตลอดแปดเดอนเขาไดพกบานเธอ กนอาหารทเธอทา แลวเยนวนหนง เธอกเรยกเขาไปคยในหอง เธอนงประจนหนาเขา นงเงยบพกใหญ แลวพดขนวา “เธอจาไดไหมไหมตอนทอยในศาล ฉนพดวาจะฆาเธอ?” “จาไดครบ” “ฉนไมตองการคนทฆาลกฉนยงมชวตอยในโลกน ฉนตองการใหเขาตาย เพราะเหตนแหละ ฉนจงไปเยยมเธอและเอาของไปให เพราะเหตนแหละ ฉนจงหางานใหเธอและใหเธออยบานฉน ถงตรงนชายหนมไมแนใจวาอะไรจะเกดขนตอไป แลวแมของผตายกพดไปวา “ทงหมดนกเพอเปลยนแปลงตวเธอ ตอนนเจาวยรนคนนนกจากไปแลว ฉนจะถามเธอละทนวา ลกของฉนจากไปแลว เจาฆาตกรกจากไปแลวเชนกน เธอยงจะอยทนอกหรอเปลา ฉนอยากรบเธอ เปนลกหากเธอไมวาอะไร” ในทสดเธอไดกลายเปนแมของคนทฆาลกเธอ สวนฆาตกรผหลงผดกไดแมซงเขาไมเคยมมากอนในชวต ทมา ยงยทธ พระพงศพพฒน(2549:182) BEWITH ดหรอแยแลวแตจะคด กรงเทพฯ สถาบนดโฟคอนซลแทนท ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากเรองทเลา

131

สรป ชยชนะทยงใหญมไดเกดจากการแกแคนแตเกดจากการใหอภย การใหอภยนนมอานภาพอนยงใหญ เพราะนอกจากการกาจดคนชวรายใหหมดไปโดยปราศจากการสญเสยเลอดเนอแลว ยงสามารถฉดรงชวตใหพนจากความตกตา เขาสหนทางทด

132

สปดาหท 4 ครงท 2 กจกรรมผงแตกรง


1.ดานความมสมพนธภาพกบผอน เวลาทใช 15 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผนาวจยใหสมาชกทกคนนบ 1 2 3 แลวใหผทนบ 1 และ 2 จบคและประสานมอกนเหมอนเปนรง ผทนบ 3 เปนผง และเขาไปอยในรง ขนตอนท 2 สาหรบผทนบแลวไมครบทม ใหคอยเปนผงหารงอย เวลาทผงจะมการเปลยนรงหรอ รงหาผง ขนตอนท 3 เมอผวจยมคาสง “ผงหารง” ใหผทเปนผงหารงใหมอย และคอยระวงผงทไมมรงอยมาหารงอย จงตองพยายามวงหารงอยางรวดเรว ขนตอนท 4 เมอผวจยมคาสง “รงหาผง” ใหผทเปนรงแยกออกจากกน แลวไปทารงใหมกบผงตวใหม ขนตอนท 5 เมอผวจยมคาสง “ผงแตกรง” ใหผทเปนรง และเปนผง แยกออกจากกนทงหมดแลวไปสรางรงใหมและผงตวใหม โดยทผทเปนรงหรอเปนผง จะเปลยนไปเปนอะไรกได แตขอใหสรางรงใหสมบรณพรอมดวยผงอยในรง ขนตอนท 6 เมอผวจยมคาสง “ผงแตกรง แลวตามดวยตวเลข เชน 2” หมายถงใหมผงอยในรงตามจานวนตวเลขทมคาสง สรป การตดสนใจดวยตวเองในการอยรวมกบคนอน เปนการแกไขปญหาเฉพาะหนาในเวลาทจากด เกดการเรยนร ในการกลาเผชญความจรง เมอตนไมมกลม หรอเมอมกลมแตคนทเปนสมาชกของกลมเปนคนทเราไมรจกเราไมชอบ เมอมากลมเดยวกนตองพดคยกนและปรบตวเขาหากน

133

กจกรรมปญหาบนดวงจนทร กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ


1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานความเหนใจผอน 3.ดานการมแรงจงใจ

วสดอปกรณ - เวลาทใช 45 นาท ขนตอนดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยอธบายกจกรรมวา สมมตวา กลมของทานเปนคณะนกบนอวกาศ ซงเดมมหมายกาหนดการไปพบกบยานแมทางดานแสงสวางของดวงจนทร แตเนองจากยานของทานเกดเครองกลไกขดของ จงจาเปนตองลงหางจากจดนดพบกบยานแมเปนระยะทางประมาณ 200 ไมล (เทากบประมาณ 320 กโลเมตร) ในระหวางการกลบลงสพนผวดวงจนทร อยางกะทนหนนน ปรากฏวา เครองอปกรณหลายอยางไดรบความกระเทอนจนชารด เสยหายและชวตของคณะของทานฝากไวกบการททานจะสามารถกลบสยานแมไดสาเรจหรอไม ดงนนคณะของทานจะตองเลอกอปกรณทจาเปนทสดสาหรบการเดนทางระยะ 200 ไมลน ขางลางนเปนรายการอปกรณ 15 ชนสวนตาง ๆ ในแงทจะชวยใหทานและคณะไปถงจดนดพบ ขนตอนท 2 โปรดเรยงลาดบความสาคญของสงตาง ๆ เหลาน โดยการใสหมายเลข 1, 2, 3, … ในชองวางชองแรกลาดบทมความสาคญมากทสดใชหมายเลข 1 ลาดบทมความสาคญนอยทสดใชเลข 15 ทานมเวลาทา 15 นาท โดยใชเลข 1 (หนง) สาหรบอปกรณททานเหนวาสาคญทสด เลข 2 (สอง) สาหรบอปกรณทสาคญเปนอนดบสอง และตอไปเรอย ๆ จนกระทง เลข 15 เปนสาคญนอยทสด ดงน

………. ไมขด ………. อาหารเมด ………. เชอกไนลอนยาว 50 ฟต ………. รมชชพ ………. เครองทาความรอนกระเปาหว ………. ปนพกขนาด .45 สองกระบอก ………. นมผงหนงกลอง ………. ออกซเจน ขนาดถงละ 100 ปอนด สองถง ………. แผนทดาว (สาหรบดวงจนทร) ………. แพยาง (Life Craft)

134

………. เขมทศ ………. นา 5 แกลลอน ………. เครองมอปฐมพยาบาลซงมเขมฉดยาดวย ………. เครองรบสงวทย เอฟ-เอม ใชพลงงานแสงแดด ..............พลสญญาณ

ขนตอนท 3 ผวจยจบกลมๆ 3 คนโดยจะตองโนมนาวใหเพอนเชอเราใหได ขนตอนท 4 ผวจยจบกลมๆ 5 คนโดยจะตองโนมนาวใหเพอนเชอเราใหได ขนตอนท 5 ผวจยใหแตละกลมนาเสนอผลงานของกลมตนเอง ขนตอนท 6 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม สรป สาเหตของความขดแยงเกดจากความไมเขาใจซงกนและกนไมไววางใจกน ซงโดยธรรมชาตของบคคลมกจะสบสนในตนเอง ไมเขาใจในตนเอง กมกจะมความรสกเชนนกบบคคลอน ซงวธในการบรหารความขดแยงโดยอาศยเหตผลและยอมรบในความคดเหนของคนอนกสามารถบรหารความขดแยงได

135

กจกรรมเลาเรองโอโตทาเกะ ฮโรทาดะ กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม


1.ดานความภมใจในตนเอง 2.ดานความพอใจในชวต

วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1 ผวจยใหนกเรยนอานเรองโอโตทาเกะ ฮโรทาดะ

หากจะถามวา “คนญปน ซงเปนผพการ คนไหนทรจกกนทวโลก?” กคงไมพนอาจารยหนมใจดทชอ โอโตทาเกะ ฮโรทาดะ ผเปนแรงบนดาลใจ และกาลงใจใหกบผพการรวมทงคนธรรมดา ไดเขาใจความหมายของคาวา “มนษยไมไดเกดมาเพอแพ” วนท 6 เมษายน ปโชวะท 51 (ค.ศ. 1976) “หนนอยโอโตทาเกะ ฮโรทาดะ” ไดถอกาเนดขนมาดวยความพการจากการบกพรองทางพนธกรรมทเรยกวา คอนเจนตล เทตรา อะมเลย (Congenital Tetra Amelia ) สงผลใหลกษณะทางกายภาพ มแขนยาวเพยงขอศอก ขายาวถงหวเขา จนคณพอและทางโรงพยาบาลไมกลาใหคณแมเหนลกรกซงเพงคลอดออกมา จงอางวา “แดกตวเหลองมาก” จงตองนาเขาตอบสกพกหนง...แตแลววนคนหมนผาน ความจรงจงถกเปดเผย เมอคณแมไดพบเจาตวนอยเปนครงแรก คณพอพยายามหวานลอมใหเตรยมใจวา เหตทไมใหเจอลกไมใชเพราะลกตวเหลอง แตเพราะหนนอยมความผดปกต แตเมอคนเปนแมเหนลกทไรแขนขา เธอกลบกอดชวตนอยๆ ใกลๆ หวใจ พรอมเอยดวยความปลมปตวา “ลกนารกจง” เมอหนนอยเตบโตยงอยในวยทารก ภาพของคณพอพยายามพาเจาตวเลกสะพายหลงออกไปสมผสกบผคนในชมชน จงเปนสงทพบเหนไดตามปกต...แมเพอนบานจะเขาใจ แตเมอถง วยเขาโรงเรยน คณพอและคณแมตองการใหหนนอยฝกใชชวตอยรวมกบคนปกตในสงคม จงโนมนาวทางโรงเรยนซงสอนคนปรกต ใหรบหนนอยเขาเรยนดวยความยากลาบาก หนนอยสาธตการใชชวตใหคณะกรรมการด ทงการเขยนหนงสอโดยใชแกมและปลายศอกหนบดนสอ ตกอาหารใสปากโดยวางชอนกบซอมทขอบจาน แลวใชแรรงงดอาหารเขาปาก ...คณะกรรมการใชระยะเวลาในการพจารณานานพอสมควร แตทสด กอนมตใหหนนอยสามารถใชชวตเหมอนเดกคนอนๆ ในโรงเรยนแตความเหนใจไมใชสงทจะทาใหผพการสามารถใชชวตอยในสงคมไดอยางยงยน คณครประจาชนจงใชมาตรการเขมงวดกบโอโตทาเกะ หามไมใหใครชวยเหลอ หามใชเกาอลอไฟฟาหากไมไดรบอนญาต ซงโอโตทาเกะยอมรบกฎการอยรวมกนน เหตผลเพราะคนญปน

136

ใสใจคนพการเปนพเศษ มการสรางสงอานวยความสะดวกในทกสถานท ไมวาจะเปนสถานรถไฟฟา รถใตดน ทางเดนเทา สวนในเรองของการใหความชวยเหลอ จะเกดขนเมอคนพการรองขอ เปนคานยมทสบทอดกนมายาวนานในสงคมญปน ถอวาคนพการเทาเทยมผคนปรกตทวไป แตหากผพการตองการใชชวตลาพงกสามารถทาได แตมขอกาหนดใหบคคลนน สามารถชวยเหลอตนเองไดกวา 80 เปอรเซนต รวมทงมขอบงคบวา บรษทใหญๆ จะตองรบผพการเขาทางานไมตากวาสองคน โดยพจารณาความสามารถสวนบคคล

“สงนสะทอนใหเหนวา ทาไมเมอโอโตทาเกะเตบโตขนจงสามารถใชชวต และทางานไดเหมอนกบผคนทวไป จนกลายเปนแรงบนดาลใจใหคนญปนและทวโลก เมอประมาณสบปทแลวดวยผลงานเขยนชวต ทชอวา “Nobody’s Perfect” หรอ “ไมครบหา” หนงสอเบสเซลเลอรระดบโลก

“การทาลายกาแพงทางใจของสงคมทมตอผพการ” ปรากฏชดเมอโอโตทาเกะไดรบการยอมรบใหทางานเปนนกขาวกฬา และเมอสองปทผานมา เขาไดเขาศกษามงหวงทจะเปนคณคร

ปจจบนเขาคอ “คณครวย 30 ตนๆ “ของโรงเรยนประถม ซกนาม ไดยอน ในโตเกยว เขาบรรจเมอตนเดอนเมษายน 2550 ทผานมา ดวยปณธานอบรมบมเพาะเยาวชนใหยอมรบความแตกตางในสงคม

“ผมหวงวาผมหวงวานกเรยนของผมจะยอมรบ และรสกวาธรรมชาตสรางใหแตละคนแตกตางกน ผมผานชวตมาไกลบนพนฐานความคดงายๆวาในฐานะมนษยคนหนง ผมทาทายตนเองใหทาในสงทอยากทา และอยากใหสงคมเลกมองแคความพกลพการของผม แตอยากใหยอมรบความพการนน”

นคอความฝนเพอ”สรางโลกใหแหงความเทาเทยม ระหวางคนไมครบหา และคนปรกต” ซง

หลายๆ คนอาจมองวา ยากทจะประสบความสาเรจ แตสาหรบนกนอยโอโตทาเกะ นกสทไมเคยยอมแพ และความฝนน สามารถทาใหเปนจรง และเขาจะผานมนไปได เหมอนทเขาเคยเขยนลงในหนงสอถงความเจบปวดทครอบครวเผชญอยบอยครง เพราะในวยเดก โอโตทาเกะตองเขาผาตดอยางตอเนอง จนปรากฏรอยแผลเปนขนาดพาดถงแผนกลางหลง”คลายตวV ซงคณพอใหกาลงใจวา ”หลงการผาตด รอยแผลเปนทปรากฏเปนรปตว V หมายถง Victory

ทแปลวาชยชนะไงละลก ทมา กฤษฎา กฤษณะเศรณ (2551:65) ลมได แพได แตอยาทอ บคเวรม. ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากเรองทอานบาง สรป ชวตมนษยทเกดมาถอวาเปนสงทมคณคาสงทสดแลว ไมวาจะเกดมาในสถานะอยางไรมนกมคณคาในตนเอง ขอเพยงเรายอมรบสรางความตระหนกในตนเองรตว รตน รอดทน ฝกฝน และสรางกาลงใจใหตนเอง จะทาใหเราเกดแรงบนดาลใจไปสเปาหมาย โดยไมยอทอตอปญหา และอปสรรคทงปวง สปดาหท 5 ครงท 1ประเภทเกมกฬา

137

กจกรรม นบ 1 – 100

วตถประสงค 1.ดานความเหนใจผอน 2.ดานความรบผดชอบ

วสดอปกรณ เวลาทใช 15 นาท ขนตอนดาเนนกจกรรม นกเรยนทงหมดนงลอมเปนวงกลมวงใหญวงเดยว โดยมผวจยอยกลางวงคอยใหสญญาณเรมกจกรรม ผทไดรบสญญาณจากผวจยเปนผเรมตนนบ 1 (เปลงเสยง) จากนนผทอยทางดานซายมอจะเปนผนบตอเนองไปจนถง 100 โดยมเงอนไขทวาหากเลขจานวนใดมเลข 3 และเลข 9 เปนองคประกอบอยจะตองใชการปรบมอแทนการเปลาเสยง เชน 1, 2, (ปรบมอ), 4, 5, 6, 7, 8, (ปรบมอ) ไปจนถง 100 เปนอนสนสดกจกรรม ขนตอนท 1. ผวจยชแจงใหผเขารบการฝกอบรมทงหมดลอมเปนวงกลมวงใหญวงเดยว โดยอาจใหเทคนคการรองเพลงวงกลมเขาชวย ขนตอนท 2. ผวจยชแจงกตกาและเงอนไขอยางละเอยด พรอมสาธตเปนตวอยางจากเลข 1 – 10 ในเบองตนกอน ขนตอนท 3. ผวจยใหสญญาณเรมกจกรรมทสมาชกทานใดทานหนง เมอเกดความผดพลาดทกครง ตองเรมตนทเลข 1 ใหมทกครง เรอยไปจนกระทงถง 100 ขนตอนท 4 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม สรป คนเรากมขอผดพลาดดวยกนทงนนกน ในการทเราอยรวมกนเราไมควรจองจบผดแตคนอน แตจะทาอยางไรทจะแกไขความผดพลาดนนอยางนน ไดอยางไรตางหากคอหนทางนาไปสความสาเรจถาทาไดอยางนชวตเราจะพฒนาเปนคนทมคณภาพ

138

กจกรรมจตรกรเอก กจกรรมนนทนาการประเภทศลปหตถกรรม


1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความเหนใจผอน

วสดอปกรณ 1.กระดาษ A4 2.ดนสอ 3.ปากกา

เวลาทใช 20 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1 ผวจย แจกกระดาษใหผเขารวมกจกรรมคนละ 1 แผน พรอมทงแจกปากกา หรอดนสอใหคนละ 1 ดาม ขนตอนท 2 ผวจยวาดรปภาพของตนเอง โดยนาจดเดน หรอคณลกษณะเดนของตนเองทคดวาผอนเหนแลวสามารถจาไดวาเปนภาพของผวาดในระยะเวลาทกาหนดให คอ (ไมเกน 3 นาท) ขนตอนท 3 ผวจยรวบรวมภาพวาดของสมาชกทกคน แลวนามาแจกคนใหกบสมาชกโดยสลบภาพของผอนแจกใหกบสมาชก ขนตอนท 4 ผวจยใหนกเรยนคนหาเจาของภาพ และหากใครคนหาเจาของภาพไดกอนใหนามามอบกบผนากจกรรม และถอวาผนนเปนผชนะ ขนตอนท 5 ใหผชนะบอกถงเทคนคการคนหาวาใชวธการหรอเทคนคอยางไรทสามารถคนหาเจาของภาพไดพบ และขณะเดยวกนใหเจาของภาพบอกถงเทคนค และวธการทใชในการวาดภาพของตนเองทจะสอใหผอนสามารถมองเหนคณลกษณะเดนของตนเองได ขนตอนท 6 ผวจยเลอกถามผทชนะ ลาดบ 1 ถงลาดบ 3 และใหคาชมเชยผชนะ และใหสมาชกแตละคนนาภาพสงคนใหกบเจาของภาพและใหเจาของภาพเขยนชอ นามสกล และชอเลนของตนเอง พรอมทงสงทชอบและไมชอบลงในภาพและนาภาพนนมาตดไวใหดภายหลง สรป การอยรวมกบคนอนเราควรรจกอาใจใสซงกนและกน ควรรจกมองจดเดนมากกวามองจดดอยของเพอนๆเหมอนกบการมองโลกในแงด เทานชวตเรากจะเปนชวตทมความสข

139

กจกรรมเลาเรองหมอใบเกา กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม

วตถประสงค 1.ดานความภมใจในตนเอง 2.ดานความพอใจในชวต

เวลาทใช 30 นาท วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1 ผวจยเลาเรองหมอใบเกาใหกบนกเรยนฟง

มเรองของคนอนเดยเรองหนง ทพดถงคณคาของคน เขาเลาวา มชาวอนเดยคนหนง ชวงสองปทผานมา ผคนจะพบเหนจนชนตาวา บนบาของเขาจะมหมอดนใบใหญวางอยขางละใบ หมอดนใบหนงมรอยราวขณะอกใบหนงสมบรณสวยงาม ไรทต หมอใบทสวยสามารถจนาไวเตมเปยมนบจากลาธารถงบานเจานาย ขณะทอกใบหนงนน เมอมาถงปลายทางกลบเหลอนาครงเดยว เทากบวาผชายคนนนผนขนนาไดเทยวละหมอครงอยทกครง แนละ...หมอดนใบทสวยยอมภมใจในตนเองททาหนาทไดอยางสมบรณครบถวนสวนหมอดนใบราว นอกจากอดไมดทจะรสกนอยเนอตาใจในความไมสมประกอบ ของตนเองแลว มนยงรสกผดกบการทาหนาทไดไมเตมเมดเตมหนวยอกดวย หลงจากสองปเตมทแบกความทกขระทมขมขนนนเอาไว วนหนงมนจงตดสนใจเอยกบคนหาบนาตรงลาธารวา “ฉนรสกระอายใจเหลอเกน...ฉนนอยากขอโทษทาน...ตลอดสองปมาน ฉนทางานใหทานไดครงเดยวเทานน เนองจากรอยราวบนตวฉน มนทาใหนารวตลอดทาง” เมอฟงเชนนนแลว คนขนนากรสกเสยใจไปดวย และแลวเขากพดวา “ เอาละ...ระหวางทเราเดนทางกลบไปบานเจานาย ฉนอยากใหเธอสงเกตดอกไมสวยๆ ขางทางเดนสกหนอย เธอไมไดสงเกตหรอกหรอวาทาไมดอกไมปาถงไดงอกงามเฉพาะ ฝงทฉนแบกเธอเทานน ทาไมมนไมขนอกฟากหนงดวยละ...นนเปนเพราะฉนไดตระหนกในขอจากดของเธอจงอาศยเงอนไขนเพาะเมลดพนธดอกไมปาตรงทางเดนฝงทฉนแบกเธอมา และทกๆวนขณะทเราเดนกลบบาน เธอเองกไดชวยฉนรดนาใหมน...ตลอดสองปนฉนกได เดดดอกไมสวยๆนไปปกแจกนใหเจานายของเราดวย นถาหากไมมเธอแลวหละก เจานายของเรา คงไมมโอกาสไดดอกไมปาอนแสนสวยงามทผลสะพรงระหวางทางมาประดบบานเปนแน ทมา ยงยทธ พระพงศพพฒน(2549:116) BEWITH ดหรอแยแลวแตจะคด กรงเทพฯ สถาบนดโฟคอนซลแทนท ขนตอนท 2 ผวจยถามวานกเรยนไดขอคดอะไรจากเรองดงกลาวบางและนกเรยนจะนาขอคดทไดไปใชอยางไร

140

สรป เราเองมคณคาดพอ ถาไมเปรยบเทยบคนอนมากเกนไปถาคดวาสงไหนมนไมด กพยายาม แกไขมนใหดขน ผลของการกระทาไมใชคาตอบแหงชยชนะของชวต

141

สปดาหท 5 ครงท 2 กจกรรมรถไฟ


วตถประสงค 1.ดานความรบผดชอบ 2.ดานความมสมพนธภาพ 3.ดานเหนใจผอน

วสดอปกรณ - เกาอคนละตว

เวลาทใช 15-20 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยใหผนกเรยนแบงกลมละเทาๆกน ขนตอนท 2 ผวจยใหผเขารวมเรยงแถวตอนลกเปนรปดาว ขนตอนท 3 ผวจยใหแตละทมตงชอทมของตนเองโดยทตองมสองพยางคและมอกษร ฉ อยดวยทงสองตว ขนตอนท 4 ผวจยอธบายวาตอไปนสมมตวาแตละแถวเปนรถไฟแตละขบวนและเกาอแตละตวคอ เกาอตวแรกเปนหวรถจกร ตวทสองเปนโบกทสอง ตวทสามเปนโบกทสาม...เกาอตวสดทายเปนทายกระบวน ขนตอนท 5 หวรถจกรตองรองคาวา “ปน” แลวเรยกชอทมของตนเอง คนทสองรอง “ฉก” คนทสามรอง “ฉก” สลบไปเรอยๆจนถงคนสดทายใหรองคาวา “ปน” พรอมเรยกชอทมอน ขนตอนท 6 รอบท 2 เพมกตกาโดยทใหยกมอดวย หวรถจกรยกสองมอพรอมกบรอง “ปน”ชอขบวนตวเองดวย คนทสองยกมอขวาพรอมกบรองวา “ฉก” คนทสามรองวา “ฉก “พรอมกบยกมอซาย สลบกนไปจนถงคนสดทายใหรองวา “ปน” เรยกชอขบวนอนพรอมยกมอสองขาง ขนตอนท 7 รอบท3 เพมกตกาคอเมอทาหนาทของตวเองเสรจแลวใหสลบทนงจากหนาสดไปตอหลงสดและคนตอมากเลอนขนไปขางหนาเรอยๆ

กตกา - เมอพดพลาดตดหนงแตม - ยกมอผดตดหนงแตม - ตดหนงแตม - เมอครบ 5 แตมตกขบวน

ขนตอนท8 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม และการททมเราตกขบวนหรอถกตดแตมใครควรรบผดชอบ

142

สรป ในชวตเราควรรบผดชอบทกสงทกอยางทเกดขน เราเปนอยางน อยอยางนตงแตอดตจนถงปจจบนกเพราะตวเราเปนคนเลอก เราเปนคนตดสนใจ และการทเราจะสามารถใชชวตอยางมความสขเราตองรจกรบผดชอบในบทบาทและหนาทของตนเองใหสมบรณ

143

กจกรรมเลาเรองมาธอดอรหนม กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม

วตถประสงค 1.ดานเหนใจผอน 2.ดานความพอใจในชวต

วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1 ผวจยเลาเรองมาธอดอรหนมใหนกเรยนฟง

ครงหนงมมาธาดอรหนมกาลงแสดงลลาการสววกระทงทามกลางสายตาผชมนบพนในชวนาทนน ววกระทงไดวงเขาชนแลวขวดเอาผากามะหยสแดงอยางแรง มาธาดอรหนมเสยหลกลนลมลงไปกบผากามะหยสแดงไดหลดมอและตดไปกบเขาของววกระทง ววกระทงไดสะบดผาทงไปแลวหนกลบมามองทมาธอรดอหนม มนวงพงเขาใสมาธอดอรหนม ขณะทมาธอดอรหนม ลกขนแลวกลบหลงหน วงหนอยางสดฤทธ ววกระทงวงหนอยางสดฤทธ ววกระทงวงไล มาธอดอรหนมวงหน

ววกระทงวงใกลเขามา จวนจะถงตวอยแลว โชคดทขางหนามหลมอย มาธอดอรหนมตดสนใจโดดลงไปในหลม ขณะทววกระทงวงเขาชน เขารอดไดเพยงเสยววนาท...ววกระทงพงขามหลมไปอยางนาหวาดเสยว

เมอววกระทงวงไปสกพก มนกตงหลกไดแลวหนหลงกลบมามนเหนมาธอดอรหนมกาลงปนขนมาจากหลม มนเขาเกยรแลววงเขาหาชายหนมอกครง มาธอดอรหนมเหนววกระทงวงใกลเขามากตกใจ จงตดสนใจกระโดลงในหลมอกครง ววกระทงวงเขาชน เขารอดไดเพยงเสยวนาท...ววกระทงวงขามหลมไปอยางนาหวาดเสยว......เมอววกระทงวงไปสกพกมนกตงหลกได แลวหนหลงกลบ มนเหนมาธาดอรหนมนมกาลงปนขนมาจากหลม มนกตงหลกไดแลววงพงเขาหาชายหนมอกครง มาธาดอรหนมเหนววกระทงวงใกลเขามากตกใจจงตดสนใจกระโดดลงในหลมอกครง

เหตการณนเกดขนกลบไปมา 4-5 ครง จนคนดบนอฒจรรยรอนใจทเหนมาธาดอรหนมแกปญหาไมเดดขาด หนงในคนดจงรองตะโกนบอกมาธอดอรหนมวา”เฮย ปลอยใหวววงไปไกลๆแลวคอยวงขนมาส...ทาไมโงจง” คนดบนอฒจรรยตางปรบมอในความฉลาดของผทแนะนา เพราะหลายๆคนกคดคลายๆกน เพยงแตยงไมไดพดเทานนสกพก...มาธอดอรหนมซงไดยนเสยงคนตะโกนชดเจนกรสกเดอดในใจเขาคอยๆปนขนมายนชหนาคนทตะโกนตอบวา”เฮย เองไมรอะไร...ขางลางนงหางกระดงเตมเลย” ทมา ยงยทธ พระพงศพพฒน(2549:58) BEWITH ดหรอแยแลวแตจะคด กรงเทพฯ สถาบนดโฟคอนซลแทนท 2.ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรบางจากเรองทเลาใหฟงขางตน

144

สรป เราตดสนคนอน โดยตดสนจากมมมองของเรา จากความเชอของเรา การทเราดวนสรปและตดสนคนอนจากภายนอก จากคาพด จากการแตงกาย จาการกระทาของเขา การคบหาเพอนนน เราไมตองดวนสรป ไมตดสนคนอน ใหโอกาสตนเองเรยนรชวตทหลากหลาย เราจะพบวาทกคนมโอกาสแบงปนกนไดเสมอ

145

สปดาหท 6 ครงท 1 กจกรรมตะเกยบแรลล


1.ดานความมสมพนธภาพ 2.ดานความเหนใจผอน

เวลาทใชในการทากจกรรม 10 นาท วสดอปกรณ

1. ถวย จานวนเทากบจานวนกลม 2. ขวดนา จานวนเทากบจานวนกลม

3. ลกมะนาว จานวนเทากบกลม 4. ตะเกยบกลมละ 2 ค เวลาทใช 10 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 จดผแขงกจกรรมทมละ 7 คน ขนตอนท 2 ใหแตละทมยนเปนแถวตอนเรยงหนง ขนตอนท 3 ใหคนแรกถอตะเกยบยนหลงเสนเรมตน ขนตอนท 4 เมอไดยนสญญาณเรมตน ใหคนแรกของทมวงไปคบมะนาวในถวยวางลงบนปากขวดใหไดเสรจแลววงกลบมาสงตะเกยบใหคนตอไป เพอคบมะนาวจากปากขวดลงมาไวในถวย โดยขวดและถวยวางไวคนละฝง ทาเชนนสลบกนจนครบทกคน และหากคนใดทามะนาวตกใหคนนนนามะนาวไปไวจดเดมแลวเรมตนคบใหม ขนตอนท 6 ทมใดเสรจกอนเปนทมชนะ ขนตอนท 7 ผวจยถามนกเรยนวาไดแงคดอะไรจากกจกรรม สรป การทางานเปนกลมทจะประสบความสาเรจทกคนตองอาศยการรวมแรงรวมใจกน บางครงอาจมปญหาและอปสรรคเรากควรรจกใหกาลงใจซงกนและกน

146

กจกรรมอานเรองเธอเหนทองฟานนไหม กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม

วตถประสงค 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความภมใจในตนเอง

วสดอปกรณ ใบงานเรองเธอเหนทองฟานนไหม

เวลาทใช 40 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1 ผวจยใหนกเรยนอานเรองเธอเหนทองฟานนไหม

“พอครบ...ผมจะไมกลบลงไปในเหมองอกแลว เพราะสถานทของ ผมคออวกาศทยงใหญ” คอคาพดของ โฮเมอร ฮคคม ( Homer Hickam ) หนมนกเรยนมธยมปลาย บอกกบ จอหน โอเมอร ชายผเปนพอ หวหนาผคมคนงานในเหมองถานหน เมองซงสามารถกลบมาทางานไดอกครง หลงจากประสบอบตเหตในเหมอง จนทาใหโฮเมอรตองลาออกจากโรงเรยนลงทางานแทนจอหน …และตอนน โอเมอร กาลงจะกลบสฟากฟาตนเองรก ในชวตจรง ความใฝฝนของใครคนหนง มกจะถกขดขวางหรอหามปรามจาก “คนรก” ทจะหวงให” คนทรก” มวถชวตตามทเขาหรอเธอคด นนคอสงทดทสดทสามารถมอบใหและนาไปสชวตดๆ โดยลมนกไปวา “คนทรบความหวงดนนจะเตมใจหรอไม” เหมอนทเราจะพบวา การบงคบ หรอการคาดหวงใหลกทาในสงทพอแมวางแผนโยทลกไมตองการ ปรากฏอยในสงคมปจจบน นาไปสประโยคแหงการเสยดสทเจบแสบกวา ทพอกบแมทาเพอลกนน แทจรงแลวเปนการทาเพอความฝนของตนเอง โดยมลกเปนเครองมอเสยมากกวา จะมลกกคนทกลาแยกตวออกมาจากรมเงาของพอแม เหมอนมากกวาทโฮเมอรกลาตดสนใจออกมา เพอมงมนในชวตของตนเอง พรอมยอมรบความพายแพ รวมทงความลมเหลวของชวตครงแลวครงเลาทอาจเกดขน เธอเหนทองฟานนไหม?

เรองราวทจดประกายความฝนของโอเมอร จนทาทายกบอดมคตของพอ เรมตนในคนหนงของเดอนตลาคม ป 1958 ซงสงครามเยนคอภยซอนเรนตอสงคมอมรกนและพลเมองโลก ทสรางความพรนพรงไมเวนแมแต โคล วด ชมชนถานหนเลกๆ ใน เวสต เอรจเนยร ขาวจากวทยแจงวา รบบาลสหรฐแถลงขอมลการปลอยจานดาวเทยมดวงแรกของโลกทชอ “สปทนค” ของรสเซยขนสอวกาศ ซงไดสรางความกดดนไปทวอเมรกา เพราะขณะนนความกาวหนาทางเทคโนโลยอวกาศยงคงลาหลงรสเซย คนนนผคนในหมบานตางออกมายนดทองฟาทพรางพรายดวงดาวในคาคนแหงเดอนตลาคม เพอเฝามองดาวเทยมทอาจจะผานนานฟาของเมองถานหน “หากผคนไดมองทองฟาแลวมความหวง ความฝนทตางกน ความฝนของ โฮเมอรในวนนนกคอ ความตองการทจะเปนเหมอน ดอกเตอร วอน บรอน นกวศวกรทดแลสรางจรวดใหสหรฐ เพอทสกวนจะไดกาวเขาสหวงอวกาศ” ทวานคอ ความหวงทหางไกล

147

เหลอเกน โดยเฉพาะกบเดกบานนอกทชวตของคนรนป รนพอ ใชชวตในเหมองโดยตลอด ดงนน วถทผใหญสวนใหญในเหมองนคด กคอ ชวตทไมไดดไปกวาการทาในเหมองเหมอนคนรนพอ ดวยการปลกฝงความเชอทคลายจะเปนสงยงใหญ เหมอนทจอหน โนมนาวโฮเมอรอยเสมอวา “ถานหนของเราถกนาไปหลอมเหลก... ถาไมมเหลกอเมรกากอยไมได ดงนน งานของเราแมจะเปนงานทเหนอยหนก แตกเปนงานยงใหญและมเกยรต”

ความเชอนไมไดเกดขนกบพอของโฮเมอรเพยงเทานน แตเกดขนกบหวหนาครอบครวในเมองน แมแตครใหญของโรงเรยนซงสนบสนนลกศษยของตนเมอเรยนจบแลว ใหมงทางานในเหมองโดยไมตองไปหางานทาในเมองอน ดงนน การทลกหลานของครอบครวหนง จะออกไปสรางความฝนหรอตงมนในชวตของตนเอง คนๆนนตองมดพอสมควร ซงนอยคนจะทาได หนงในนนคอ “จม” พชายของโฮเมอร นกฟตบอลของเรยนทไดทนเรยนตอมหาวทยาลยในเมองใหญ “แตสาหรบโฮเมอร เพยงแคเขาบอกพอ แม ภายใตทองฟาในคาคนเดอนตลาคม วาเขามความใฝฝนทจะสรางจรวด พอแมตางหวเราะและบอกวา...ระวงอยาระเบดตวเองแลวกน” โฮเมอร คอเดกหนมทมงมนทจะกาวตามความฝนอยางไมเบยงเบน จงรวมมธยมอกอยางมงมนแตมนกเกดการระเบดทกๆครงจากการทดลองผดลองถก แมแตการศกษาจากตาราทเกยวของ จรวดเจากรรมกยงเกดปญหา จนโฮเมอรตองไปชวน เควนตน เดกเรยนซงเพอนๆ ในโรงเรยนจานวนมากไมคอยชอบมารวมเขากลม จนกลายมาเปนชอตดปากของผคนในชมชนทเรยกวา “ Rocket Boys “ ทผคนจานวนมากไปรวมกลมกนดการปลอยจรวดของพวกเขาครงแลวครงเลา เพอทจะสมเพช เยาะเยย และดถกความลมเหลวแตไมเคยยอทอจนเขาถกมองวา “เปนคนโง และทาในสงทไรสาระ” “ดงนนอปสรรคสาคญของ Rocket Boys จงไมใชความผดพลาดจากความลมเหลวในการทดลองทาจรวด แตเปนการขาดความศรทธาในตวพวกเขา จากผคนในชมชน โดยเฉพาะครใหญหวอนรกษนยมซงเหนวาการทาจรวดเปนเรองไรสาระ และกอใหเกดอนตรายครงแลวครงเลา จนในทสดกถกพลาดพงวาจรวดของพวกเขาเปนตวการทาใหเกดไฟปาอนนามาซงความสญเสย”แตถงแมจะมคนเกลยดจานวนนบลาน แตมเพยงคนทเขาใจและใหกาลงใจเพยงคนเดยว เทานนกคอสงททาใหชวตกาวตอไปอยางไมยอทอ ขอเพยงมใครสกคนทโอบกอดยามพายแพ

โชคด The Rocket Boys ทง 4 โดยเฉพาะโอเมอรไดรบการชวยเหลอจาก ไรลยครสาวทเขาใจความใฝฝนของลกศษยดวยการใหคาปรกษา สงเสรม แนะนาพวกเขาเสมอ จนขนาดครงหนงเธอถงกลบถกครใหญตาหนวา “อาชพครของคอใหการศกษา ไมใชใหความหวงลมๆแลงแกลกศษย” เมอครไรลย ไดยนดงนน จงยอนกลบไปเพอปกปองลกศษยโดยไมเกรงกลววาจะถกไลออก “ฉนไมสามารถทนดลกศษยสดฝนถานหนตออกตอไปได”อในอกดานหนงสาหรบ”จอหน” แมเขาจะมองการกระทาของโฮเมอรและเพอนๆ ของลกเปนสงไรสาระ เขาไมขดขวางลก แตกไมใหกาลงใจดวยเชนกน เมอใดทลกตองการใหชวย เขากชวยเหลอ เพยงแตทาเปนวาไมไดชวย หรอชวยแบบขอไปท เพราะกลวเสยหนา

148

“จอหนเปนพอทรกลก เพยงแตสอสารกบลกไมเปนซงการสอสารทบกพรองระหวางคนในครอบครว มกจะนาพาไปสความเขาใจผดๆ ทคนในครอบครวใหกนอยเสมอ เหมอนพอแมจานวนมากในปจจบนทมทศนคตวา การใหความสขกบลก คอการ “ใหเงน”เพอทดแทนเวลาทพอแมมงมนแตทางาน” แตชวตกคอชวต… โดยเฉพาะชวตของคนทแสนตอยตา รวมถงเดกๆขแพ ทไมเคยประสบความสาเรจในสงทมงมน ทาซาแลวซาเลา” กไดมาถงจดวกฤต เมอจอหนประสบอบตเหต ทาใหโฮเมอรตองลาออกจากโรงเรยน เพอเขาไปทางานในเหมองแทนพอ “ ความฝนของพวกเขาจบลงเพยงเทาน ความมงมนทามกลางความลมเหลวครงแลวครงเลา สดทายกเปนเพยงความสนกไรสาระในวยเรยนทผคนตางเยยหยนเพอพรอมทเผชญหนาความจรงของชวต เพราะเมอขาดเขา โฮเมอรไปคนหนง ความฝนของเพอนๆอกสามคนทรวมแรงรวมใจกนมา กจบลงอยางสนหวง” ในวนทโฮเมอรยนอยในลฟทขนคนงานลงไปทาเหมองใตดน เขามองขนไปบนฟายามคาคน ภายใตดงดาวทพรางพราย ราวกบวาความฝนคอยๆ หางไกลมากขนทกท...แตโชคด โฮเมอรยงมครไรลยอยเคยงขาง และพรอมทจะเหนลกศษยประสบความสาเรจ โอเมอรจงใชเวลาพกกลางวนในเหมอง แอบศกษาสตรฟสกสและคณตศาสตร ทคณครชวยสอนจนเกง ซงทาใหเขาสามารถใชกฎฟสกส คานวณเพอกลาวหาทวา จรวดของเขาเปนเหตใหเกดไฟปาไดสาเรจ รวมทงคณครคนด ไดแจงขาวการแขงขนจรวดในวนงานวทยาศาสตรซงจดขนในเมอง และชวยสนบสนนใหเขากบเพอนๆทงสามใหกบมารวมตว “เพอพสจนความมงมนอกครง” พวกเขาไดนาความลมเหลวครงแลวครงเลามาพฒนา แกไข และปรบปรง จนรถงจดออน และปรบเปลยนวธการเตรยมเชอเพลง จากดนปนธรรมดา เปนการผสมกบแอลกอฮอล รวมทงเปลยนวสดปลายทอของขวดสเตนเลสคณภาพสง นาไปทดสอบทผคนในเมองตางมารอดเพอตดสนวา หากเกดความลมเหลวอก กหมดสทธทจะไปประกวดเพอสรางความเสอมเสยชอเสยงใหเกดขนกบโรงเรยนและชมชน “แลวสงททกคนในทนไปรวมกนกคอ การทจรวดเลกๆลานนพงทะยานไปเกอบ1ไมล สงผลใหทศนคตของผคนเปลยนไป ทางโรงเรยนตดสนใจสนบสนน สง Rocket Boys จาลองระดบทองถน ในงานวนวทยาศาสตร จนไดรบชยชนะทสด” แตรางวลใดๆ กไมมคณคามากกวาการทโฮเมอรกลบบานพรอมชยชนะ เขาไดเดนเขาไปหาพอผไมเคยใสใจการกาวไปตามความฝนอยางอดทนของลกชายมากอน จอหนกอดโฮเมอรอยางเขนๆ และวางตวไมถกวา ในงานครงนนไดพบกบนกวทยาศาสตรซงเปนแรงบนดาลใจหรอไม แตแลวโฮเมอรกบอกกบพอเขาไปวา “นกวทยาศาสตรคนเกงทผมชนชมแทจรงไมใชคนสาคญทแทจรงในชวตของผม แตพอตางหาก คอคนทผมตองดาเนนรอยตามชวตทผานมา แมวาความฝนของทงพอและผมจะตางกนกตาม”

149

ปจจบนเพอนๆรวมกลมคนอนๆ กไดเปนนายธนาคาร เปนวศวกรเคม มชวตดกวาการทางานในเหมอง และสาหรบตวโฮเมอรเอง เขามตาแหนงเปนวศวกรขององคการ NAZA รวมทงเปนผฝกอบรมมนษยอวกาศทปฏบตการในกระสวยอวกาศทไดรบการยอมรบ และพรอมทจะใหความรจกกบคนรนใหมทใฝฝนถง “หนทางในอวกาศ” อยางเตมใจ ทมา กฤษฎา กฤษณเศรณ (2551:10) ลมได แพได แตอยาทอ บคเวรม. ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากเรองทอานขางตน สรป การทคนเราสรางความตระหนกในตนเองรตว รตน รอดทน ฝกฝน และสรางกาลงใจใหตนเอง จะทาใหเราเกดแรงบนดาลใจไปสเปาหมาย โดยไมยอทอตอปญหา และอปสรรคทงปวง

150


กจกรรมชางนอยของนอง กจกรรมนนทนาการศลปหตถกรรม

วตถประสงค 1.การแสดงออกอยางเหมาะสม 2.ดานสมพนธภาพกบคนอน

วสดอปกรณ กระดาษส 4 ส ปากกา เวลาทใช 15 นาท ขนตอนดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 แจกกระดาษใหส ทงหมด 4 ส ชมพ เหลอง เขยว ฟา ใหสมาชกคนละ1แผน ขนตอนท 2 ใหนกเรยนฉกใหเปนรปชางตามจนตนาการ ขนตอนท 3 เขยนชอจรง ชอเลน จดเดนของตนเองเบอรโทรศพทลงบนตวชาง ขนตอนท 4 เกบชางทฉกเรยบรอยแลว รวมกน ผวจยหยบชางขนมา 1 ตวแลวให ทายวา จดเดนทเขยนไวในชางนนเปนของใคร ขนตอนท 5 หลงจากนนใหสมาชกทเปนสเดยวกบคนทเปนจดเดนยนขนแลวทาทา ประกอบเพลง ชาง(ชางๆๆๆ นองเคยเหนชางหรอเปลาฯ) ขนตอนท 6 ผวจยกลาววา ชางทฉกนจะนาไปตดไวในแผนกระดาษรวมกนเพอ เปนการแนะนาใหรจกนกเรยนแตละคน สรป การทเราจะทาอะไรในชวตสงทสาคญถาเรารจกจดเดนและจดดอยแลวยอมรบและพรอมทจะเปลยนใหดขนเรากจะเปนคนทสมบรณได

151

เรองเดกนอยกบตนแอปเปล กจกรรมนนทานาการประเภทวรรณกรรม

วตถประสงค 1.ความรบผดชอบ 2.มความสงบสขทางใจ

เวลาทใช 30 นาท วสดอปกรณ ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยเลาเรองตนแอปเปลกบเดกนอยใหนกเรยนฟง กาลครงหนงนานมาแลว มตนแอปเปลใหญอยตนหนง และกมเดกชายตวเลกๆ คนหนงชอบเขามาอยใกลๆ และเลนรอบๆ ตนไมนทกๆ วน เขาปนขนไปบนยอดของตนไม และกกนผลแอปเปล แลวกนอนหลบไปภายใตรมเงาของตนแอปเปล เดกนอยรกตนไม และตนไมกรกเขา

เวลาผานไป..... เดกนอยโตขน และเขาไมมาวงเลนรอบๆ ตนไมทกวนอกแลว วนหนงเดกนอย กลบมาหาตนไม เดกนอยดเศราๆ “มาหาฉน จะมาเลนกบฉนเหรอ" ตนไมถาม ฉนไมใชเดกเลกๆแลวนะ ฉนไมอยากเลนรอบๆตนไมอกแลว ฉนตองการของเลน ฉนอยากไดเงนไปซอของเลน เดกนอยตอบ

ฉนไมมเงนหรอก...เกบลกแอปเปลของฉนไปขายส แลวเอาเงนไปซอของเลน" ตนไมตอบ เดกนอยเกบแอปเปลไปหมดตน แลวจากไปไมกลบมาเลนกบตนไม ตนไมดเศรา.....วนหนงเดกนอยกลบมา เขาดโตขน ตนไมรสกดใจตนเตนมากทไดเจอ "มาเลนกบฉนเหรอ" ตนไมถามฉนไมมเวลามาเลนฉนมครอบครวแลว และตองทางาน ตอนนเราตองการบาน ชวยฉนไดไหม "ฉนไมมบาน แต..ตดกงกานฉนไปส...แลวเอาไปสรางบาน" ดงนน เดกนอยคนนนจงตดกงกานทงหมดไป และจากไปอยางมความสข เปนอกครงทตนไมถกทงใหเดยวดาย และเศรา....และวนหนงในฤดรอน เดกนอยคนเดมกกลบมาอก ตนไมดใจมาก "มาหาฉนเหรอ มาเลนกบฉนเหรอ" ตนไมถาม ฉนรสกผดหวงในชวต และเรมแกขน ฉนอยากแลนเรอไปพกผอนไกลๆ ใหเรอฉนไดไหม "ใชลาตนของฉนซ เอาไปสรางเรอ เพอเธอจะไดเลนเรอมความสข" ตนไมตอบ ดงนน เดกนอยจงตดลาตนไมไป เขาลองเรอไป และไมกลบมาอกนาน จนกระทงหลายปผานไป ในทสดเดกนอยคนเดมกกลบมา คราวนเขาดแกมากๆ "ฉนเสยใจ ฉนไมเหลออะไรจะใหอกแลว สงเดยวทเหลอ มเพยงรากทกาลงจะตาย" ตนไมพด ฉนแกแลว ตอนนฉนไมตองการอะไรอกแลว แคอยากไดทพกพง ฉนเหนอยมาหลายปแลว เดกนอยตอบ ทมา ยงยทธ พรพงศพพฒน (2549:127) BEWITH ดหรอแยแลวแตจะคด –กรงเทพฯ สถาบนดโฟ คอนซลแทนท ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากเรองทเลา สรป การรบญคณเปนสงสาคญมากในชวตมนษย สตวบางชนดเมอเกดมากไมตองดแลตวเอง มนสามารถวานาได เดนเหน ออกหากนไดเอง แตมนษยเราไมสามารถดแลตวเองไดตงแตเกดมาเรากตองพงพาสงอน พงพาคนอน ความกตญจงเปนความเชอสงหนงทเรายดถอ

152

กจกรรมกระเชาศลป กจกรรนนทนาการประเภทศลปหตถกรรม


1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความเหนใจผอน 3.ดานความภมใจในตนเอง

เวลาทใช 30 นาท วสดอปกรณ

1.รบบนตดเปนทอนๆ ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยแบงนกเรยนอกเปนสองกลม ขนตอนท 2 ผวจยใหนกเรยนแตละคนวงไปเกบใบไม ใบหญา กงไม ดอกไม คนละ1คนละหนงชนเลกๆเทาทจะเลกได เกบเอาอยางหนงอยางใด ไมอนญาตใหคนหนง เอาทงกาน ทงดอก และไมควรซากน ขนตอนท 3 ใหแตละกลมชวยกนจดชอดอกไมใหสวยงาม โดยการจดใหเปนทพอใจของคนสวนใหญในกลม ขนตอนท 4 ใหตวแทนกลมนาดอกไมออกมาโชวพรอมกบการนาเสนอสนๆ ขนตอนท 5 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากกจกรรม สรป มนษยเปนสตวสงคม เราตองรวมดวยกน ความงาม ความสามารถ มประโยชนดวยกนทงนน เพราะฉะนนยงเอาความดความงามความสามารถมารวมเขาดวยกน กจะยงเพมความสวยงาม เพมความดและมประโยชนมากยงขน เชนเดยวกบการเอาแตละกง แตละชอ แตละดอก แตละใบมารวมกนนนเอง

153

กจกรรมเลาเรอง แวนตามองใจ กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม


1.ดานความพอใจในชวต 2.ดานเหนใจผอน

วสดอปกรณ เวลาทใช 50 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท1ผวจยเลาเรองแวนตามองใจใหนกเรยนฟง

เมยเปนผหญงทมหนาตาสวย รปรางสมสวน เมย เปนคนทชอบสนใจเรองของคนขางบาน ทกเชา เธอชอบไปยนชมววทตรงหนาตาง ขณะนนเธอมองออกไปนอกหนาตาง และดเพอนบานกาลงซกผา และตากผาอย หลงจากดเสรจแลว เธอกลงมาดมเครองดมกบสาม และเธอกเลาใหสามฟงวา “เพอนบานคงจะซกผาไมเปน เสอผาทซกยงสกปรกอยเลย ไมรวาเธอใชผงซกฟอกหรอเปลา”

สามตอบวา “คณอยาไปยงเรองของชาวบานเลย เราซกผาของเราใหสะอาดกพอแลว” แตภรรยากไมเชอ ทกเชาเธอกออกไปชมววทหนาตางและมองเพอนบาน แลวกลงมารายงานสามอกอยมาวนหนง เมยกลงมาบอกสามวา “นคณวนนเพอนบานเรา คงใชผงซกฟอกแลว วนนเสอผาขาวสะอาดจรงๆ” สามจงหวเราะแลวตอบวา “คอ ผมเบอคณมาก ทตองมารายงานผมทกวน ผมกเลยตนแตเชาเอาผาชบนาไปเชดกระจกหนาตาง เมอกอนนหนาตางบานเราสกปรก แตวนนกระจกใสแลว กเลยมองอะไรขางนอกสะอาดไปหมดเลย ปรบปรงมาจาก อาจอง ชมสาย ณ อยธยา.(มปป.). การพฒนาศกยภาพอยางสมบรณ. ลพบร : สถาบนการศกษาสตยาไส. ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรจากเรองทเลาขางตน สรป การมองโลกในแงดจะทาให จตใจของเราด มความสข แตถาจตใจเราสกปรกกจะทาใหเรามองเหนสงนนสกปรกหรอไมดตามไปดวย ดงนน สงทเราตองทา คอ การทาความสะอาดจตใจของเรากจะทาใหจตใจของเราบรสทธ เรมมองเหนสงตางๆ เปลยนไปในทางทดขนเรอยๆ จตใจของเรากจะคอยๆ สงขนเรอยๆ

154


กจกรรมกนลาบาก กจกรรมนนทนาการประเภทเกมกฬา

วตถประสงค 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความรบผดชอบ

วสดอปกรณ ดาย เขม ขน เหรยญ ลกโปง นาอดลม ขนมปง ทหนบผา เวลาทใช 30นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยแบงนกเรยนออกเปนสองกลม ขนตอนท 2 ผวจยอธบายกตกาการเลน โดยใหนกเรยนแตละกลมชวยกนทาภารกจทมอย 5 จด ใหเสรจดงน 1.กนขนมใหหมด 2.ดานาหาเหรยญ 3.สอยเขม 4.ประกอบทหนบผา 5.เปาลกโปง ขนตอนท 3 ผวจยอธบายเพมเตมวาจะตองทาภารกจใหเสรจทละจดกอนทจะไปยงจดตอไป โดยใหแตละคนประจาจดไดจดละคนเทานน จะมจดท3และ4ทมสองคน ขนตอนท 4 ผวจยถามนกเรยนวาไดบทเรยนอะไรจากกจกรรม สรป ในการทางานหรอการเรยนถาเราสามารถรวาตวเองชอบหรอถนดอะไร เมอเราทาโอกาสทจะประสบความสาเรจกยอมทจะมสงกวาสงทเราไมถนด และงานจะสาเรจไมไดถาไมไดอาศยความสามารถของทกคนมารวมกน

155

กจกรรม แดง(RED) และ นาเงน(BLUE) กจกรรมนนทนาการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ

วตถประสงค 1.ดานความรบผดชอบ 2.ดานความมสมพนธภาพ

วสดอปกรณ 1. กระดาษชารตเขยนตาราง 8x8 จานวนหนงแผน 2. ปากกาเมจกสแดงและสนาเงนอยางละ 1 แทง

เวลาทใช30นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยแบงกลมผเขารวมออกเปน 2 กลมโดยใหนกเรยนเขาแถวตอนลก ขนตอนท 2 ผวจยใหนกเรยนชวยกนเขยนวงกลมในชองสเหลยมตาราง 8x8 เมอไดครบหกวงตดตอกนในแนวตงแนวนอนและแนวทแยงใหขดเสนทบ

ขนตอนท 3 ผวจยใหนกเรยนแตละกลมสลบกนออกมาเขยนวงกลมโดยททงสองกลมจะใชปากกาเมจกสแดงสวนอกกลมจะใชปากกาเมจกสนาเงน ขนตอนท 4 ผวจยอธบายเพมเตมวาตองไดเสนทบมากทสด ขนตอนท 5 ผวจยใหนกเรยนเรมออกมาเขยนวงกลมสลบกนจนครบทกชอง ขนตอนท 6 ผวจยใหนกเรยนระดมความคดวาไดแงคดอะไรจากกจกรรม สรป ในการทากจกรรมสวนใหญเมอมการแบงทมทกคนตางมองวาตองมผแพมผชนะ แตถาทกคนมองผลประโยชนรวมกนในทกความสมพนธระหวางบคคล คอหนทางแกปญหาทงสองฝายไดรบผลประโยชนไดรบความพงพอใจรวมกน ตางฝายตางไดไมมใครเสยผลประโยชน ถาคดไดอยางนความขดแยงกจะไมเกด สงผลใหทกคนสามารถอยดวยกนอยางมความสขทกอยางสามารถแบงปนไดเสมอ

156

กจกรรมเลาเรองดนสอกบยางลบ กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม


1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความรบผดชอบ 3.ดานความเหนใจผอน

วสดอปกรณ - เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยเลาเรองดนสอกบยางลบใหนกเรยนฟง

มดนสอทเขยนอยางไรกไมมวนหมดอยแทงหนง มยางลบทลบอยางไรกไมมวนหมดอยกอนหนง ฟงดอาจตลกทกคนอาจคดวาดนสอกบยางลบเปนของคกนแต...ลองอานดกอนนะครบ

ดนสอแทงนนเปนเพอนกบยางลบกอนนนทงคไปไหนมาไหนดวยกนทาอะไรดวยกน หนาทของดนสอกคอเขยน มนจงเขยนทกททกอยางเสมอตลอดเวลาทอยกบยางลบหนาทของยางลบกคอลบ มนจงลบทกอยางทดนสอเขยนทกททกเวลา เวลาผานไปนานหลายสบป ทกอยางกยงดาเนนเหมอนเดมเรอยมาจนกระทง ดนสอเอยกบยางลบวาเรากบนายคงอยดวยกนไมไดแลว ยางลบจงถามวา ทาไมละ ดนสอจงตอบกลบไปวา กเราเขยนนายลบแลวมนกไมเหลออะไรเลย ยางลบจงเถยงวา เราทาตามหนาทของเราเราไมผด ทงคจงแยกทางกน

ดนสอพอแยกทางกบยางลบมนกดใจทสามารถเขยนอะไรไดตามใจมน แตพอเวลาผานไปมนเรมเขยนผด ขอความทสวยๆทมนเคยเขยนไดกสกปรก มแตรอยขดทงเตมไปหมด มนคดถงยางลบจบใจ ฝายยางลบพอแยกทางกบดนสอมนกดใจ ทตวมนไมตองเปอนอกตอไปพอเวลาผานไปมนกลบใชชวตอยางไรคาเพราะไมมอะไรใหลบ มนคดถงดนสอจบใจ ทงคจงกลบมาอยดวยกนใหมคราวนดนสอเขยนนอยลงเขยนแตสงทดๆสวนยางลบกลบเฉพาะทดนสอเขยนผดเทานนถา ขนตอนท 2 ผวจยใหนกเรยนชวยกนระดมความคดวาไดขออะไรจากเรองดงกลาว สรป เราควรกระทาดงนคอ จาแตสงดๆของกนและกน และลมในสงทอาจผดพลาดของแตละฝายและรจกใหอภย ผมขอใหทกคนเปนอยางดนสอกบอยางลบในชวงตอนหลงนะครบแลวคณจะมความสข

157

สปดาหท 8 ครงท 1 กจกรรมคอนโด

กจกรรมนนทการประเภทกลมสมพนธมนษยสมพนธ

วตถประสงค 1.ดานการมแรงจงใจ

2.ดานความภมใจในตนเอง วสดอปกรณ

1. ไมจงกาจานวน 4 ชด 2. ตลบเมตร 3. นาฬกาจบเวลา

เวลาทใช 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยแบงกลมออกเปนสองกลมจานวนเทาๆกน ขนตอนท 2 ใหนกเรยนสลบกนออกมาดงชนไมจงกาทอยดานลางนามาตอเปนตกดานบนแทนไมโดยใหสงทสดเทาทจะสงได ขนตอนท 3 ผวจยใหนกเรยนวางแผนปรกษาประชมกน 5 นาท ขนตอนท 4 ผวจยใหนกเรยนเรมทคนแรกและเรมจบเวลา20นาทและเนนยาวาเราจะใชแคความสงเทานน ขนตอนท 5 ผวจยทาการวดความสงและใหนกเรยนชวยกนสรปวาไดแงคดอะไรจากกจกรรม สรป การทางานหรอการเรยนเราตองรจกใหกาลงใจกนเอาใจเขามาใสใจเรา เพราะทกคนตางมสวนสาคญตอความสาเรจหรอแมกระทงความลมเหลวของกลม มคาหนงทวาเราอยากใหเขาทากบเราอยางไรกจงทาอยางนนกบเขาเชนกน

158

กจกรรมอานเรอง The Rose กจกรรมนนทนาการประเภทวรรณกรรม

วตถประสงค 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความภมใจในตนเอง วสดอปกรณ

ใบงานเรอง The Rose เวลาทใช 30 นาท ขนดาเนนกจกรรม ขนตอนท1 ผวจยใหนกเรยนอานเรอง The Rose

วนแรกทเราเรมการเรยนในมหาลยนน อาจารยของเราไดเขามาแนะนาตวและบอกใหเรารจกกบคนอนๆทเราไมรจกมากอน ผมยนขนแลวมองไปรอบๆ และมมอๆหนงมาเออมจบทบาของผม ผมหนไปพบกบหญงชรารางเลก ผวหนงเหยวยนทสงรอยยมอนเปนประกายมาใหผม รอยยมนนทาใหเธอสดใสอยางยง หญงชราคนนนกลาวขนวา “สวสด รปหลอ ฉนชอโรส อายแปดสบเจดปแลว มาใหฉนกอดสกทส” ผมหวเราะกบทาทางของเธอและตอบอยางราเรงวาไดสครบ” แลวเธอกกอดผมอยางแรงผมถามเธอวา ทาไมคณมาเรยนมหาวทยาลยเอาตอนทอายยงนอยและไรเดยงสาอยางนหละ...” เธอตอบปนเสยงหวเราะวา ฉนมาหาสามรวยๆ ทฉนจะไดแตงงานดวย แลวมลกสกสองสามคน...” ผมขดจงหวะเธอโยถามวา “ไมเอาครบถามจรงๆ ผมสงสยจรงๆวาอะไรทาใหเธอมาเรยนทน ตอนทอายขนาดน” และเธอตอบวา “ฉนฝนมานานแลววาฉนจะไดปรญญา และตอนนฉนกกาลงจะไดปรญญาทฉนฝน” หลงเลกเรยนวชานน เราเดนไปทอาคารสโมสรดวยกนและนงกนชอคโกแลตปนดวยกน เรากลายเปนเพอนกนในทนทตลอดสามเดอน หลงจากนนเราจะออกจากชนเรยนพรอมกนและจะไปนงคยกนไมหยด ผมนนประหลาดใจเสมอเมอไดฟง “ยานเวลา” ลานแบงปนความร และประสบการณของเธอใหกบผม ตลอดปนน โรสไดกลายเปนสญลกษณของมหาวทยาลยของเราและเธอนนจะเปนเพอนไดกบทกคน ในทกททเธอไป เอรกทจะแตงตวดๆและดมดากบความสนใจทนกศกษาคนอนๆ มใหเธออยางเตมท เมอถงตอนสนสดภาคศกษา เราไดเชญโรสมาพดทงานเลยงของทมฟตบอของเรา ผมไมเคยลมเลยวาเธอไดสอนอะไรใหกบเรา พธกรแนะนาเธอ และเธอกเดนขนมาบนแทนตอนทเอกาลงเตรยมตวทจะพดตามทเธอตงใจนน เธอทาการดทบนทกเรองทเธอจะพดตกพน เธอทงอายและประหมา แตเธอโนมตวเขาหาไมโครโฟนแลวบอกวา “ขอโทษดวยนะ

159

ทฉนซมซาม ฉนเลกกนเบยรมาตงนานแลว แตวสกนมนแรงจรงๆ...ฉนคงเอาบทของฉนมาเรยงใหมไมทนแลว งนฉนกคงบอกเรองทฉนรใหกบพวกคณกแลวกน” พวกเราทกคนหวเราะจนทองแขง เธอเรมตนวา “พวกเราทกคนไมไดหยดเลนเพราะแกหรอก แตเราแกเพราะเราหยดเลน ทจรงแลวมเคลดลบสการทยงหนมยงสาวอยเสมอ มความสขและประสบความสาเรจอย 4 ประการ

1) พวกคณจะตองหวเราะ และมเรองสนกๆ ขาๆทกวน 2) พวกคณจะตองมความฝน เมอไรกตามทคณสญเสยความฝนของคณไป คณจะตายมคน

มากมายทยงเดนไปเดนมาอยทงๆทตายไปแลว และไมรตวดวยวาตายไปแลว 3) การทคณแกขน กบเตบโตขน นนมนตางกนมากถาคณอายสบเกาแลวนอนเฉยๆปหนง และ

ไมทาอะไรเปนชนเปนอนเลยตลอดทงป คณกจะอายยสบ ถาฉนอายแปดสบเจดแลวนอนเฉยๆไมทาอะไรเลยตลอดทงป ฉนกอายแปดสบแปด ทกๆคนแกขนทงนน ไมจาเปนตองอาศยความสามารถอะไรเลยประเดนของการ “เตบโตขน” นนอยกบการแสวงหาโอกาสในการเปลยนแปลง

4) อยาทงอะไรไวใหเสยใจภายหลง คนสงอายสวนใหญนนไมเสยใจ กบสงทไดทาลงไปแลว แตมกจะเสยใจกบสงทยงไมไดทา คนทกลวความตายนนมแตคนทมสงทตองเสยใจคางอย เธอจบการพดของเธอดวยการรองเพลง “The rose” อยางกลาหาญ และเธอไดแนะใหพวกนกศกษาเนอรองของเพลงนนและเอาความหมายเหลานนมาใชกบชวตประจาวนของพวกเราเมอสนปการศกษานน โรสไดรบใบปรญญาทเธอไดเรมฝนไวเมอนานมาแลว หนงสปดาหหลงจบการศกษาโรสไดจากไปอยางสงบ เธอนอนหลบไปและไมตนขนอกเลย นกศกษากวาสองพนคนไปรวมพธศพของเธอเพอแสดงความเคารพตอหญงชราผวเศษ ผสอนใหพวกเขารดวยการทาใหเหนเปนตวอยางวาไมมคาวาสายเกนไปทจะทาทกสงทคณจะเปน ทมา ยงยทธ พรพงศพพฒน (2548:99) การบรหารเวลาอยางมประสทธภาพ-กรงเทพฯสถาบนดโฟ คอนซลแทนท ขนตอนท 2 ผวจยถามนกเรยนวาไดแงคดอะไรจากเรองดงกลาว สรป คนเราทกกคนตางมความฝนดวยกนทงนนแตจะตางกนทบางคนฝนแลวทาตามความฝนคนนนกจะประสบความสาเรจแตหากเราฝนอยางเดยวไมลงมอทาสงนนกคงจะไรประโยชนไดมาแคความวางเปลา

160

สปดาหท 8 ครงท 2 ประเภทศลปหตถกรรม กจกรรมตนไมแหงอนาคต

วตถประสงค 1.ดานการมแรงจงใจ 2.ดานความรบผดชอบ

วสดอปกรณ 1. กระดาษสตดเปนรปหวใจ 2. กรรไกร 3. ปากกา 4. กาว เวลาทใชใน 30 นาท ขนตอนการดาเนนกจกรรม ขนตอนท 1 ผวจยแจกกระดาษรปหวใจใหกบนกเรยน ขนตอนท 2 ผวจยใหนกเรยนเขยนคาสญญาหรอสงทจะทาในอนาคต เพอทเราจะไดเปนบคคลทมความฉลาดทางอารมณและการควบคมอารมณทสงขน ขนตอนท 3 เมอเขยนเสรจแลวใหนกเรยนตดรวมกนเปนรปตนไม สรป ชวตเราตองบอกวายากทจะเปลยนแปลงตวเอง เปลยนนสยหรอพฤตกรรมททามานาน แตถาเราเรมตนไดตอเนองในชวงแรกๆ แรงสงของมนกจะชวยเราฝาไปได เมอเราผานไดเรากจะรสกเหมอนคนพบทาใหเราไดเหนโลกแบบใหม มมมองแบบใหม และเขาใจชวตอยางทเปนมากขน

ภาคผนวก ค รายนามผเชยวชาญ

164

รายนามผเชยวชาญ รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบโปรแกรมกจกรรมนนทนาการ

1. ผชวยศาสตราจารยกนกวด พงโพธทอง ภาควชาสนทนาการ คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2. ผชวยศาสตราจารยสมควร โพธทอง ภาควชาสนทนาการ คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 3. ผชวยศาสตราจารยชยโรจน สายพนธ ภาควชาสนทนาการ คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 4. รองศาสตราจารยสภารตน วรทอง ผทรงคณวฒ ภาควชาสนทนาการ

คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 5. รองศาสตราจารยเทเวศร พรยะพฤนท ภาควชาพลศกษา คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

166

ประวตยอผวจย

167

ประวตผวจยโดยยอ

ชอ-สกล นายเกรยงไกร ยามวง วนเดอนปเกด วนท 22 ตลาคม 2527 สถานทเกด อาเภอแกงครอ จงหวดชยภม สถานทอยปจจบน บานเลขท 83 หมท11 ตาบลทามะไฟหวาน อาเภอแกงครอ

จงหวดชยภม ประวตการศกษา พ.ศ. 2540 ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนทามะไฟหวาน

พ.ศ. 2543 ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนทามะไฟหวานวทยาคม พ.ศ.2546 ชนมธยมศกษาปท 6

โรงเรยนทามะไฟหวานวทยาคม พ.ศ.2551 วทยาศาสตรบณฑต (วท.บ.) สาขาวชานนทนาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พ.ศ.2553 วทยาศาสตรมหาบณฑต (วท.ม.) สาขาวชาการจดการนนทนาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผลของการใช้โปรแกรมกิจกรรมนันทนาการที่มีต่อความฉลาดทาง...

Documents