การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการ...

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

และการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

ปรญญานพนธ

ของ

จราวรรณ สอนสวสด

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

มกราคม 2554





ของ





ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ




บทคดยอ

ของ





จราวรรณ สอนสวสด.(2554). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถ

ในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบ

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ:

รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร, อาจารย ดร.ราชนย บญธมา

การศกษาวจยครงนมความมงหมายเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการ

จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

ประชากรเปาหมายทใชในการศกษาคนควาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ทเรยน

วชาวทยาศาสตร จานวน 2 หองเรยน จานวนนกเรยน 74 คน ซงไดมาโดยวธการสมแบบหลาย

ขนตอน (Multistage) โดยขนตอนแรกเปนการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling) แลวสม

อยางงาย (Sample Random Sampling) อกครงหนง โดยวธจบฉลาก เพอแบงเปนกลมทดลองท 1

และกลมทดลองท 2 ดงน กลมทดลองท 1 ไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน กลมทดลอง

ท 2 ไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร โดยใชแบบแผนการทดลองแบบ

Randomized control group pretest-posttest design เครองมอทใชในการวจยเปนแบบทดสอบวด

ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรแบบปรนยมคาความเชอมน .91 และแบบทดสอบวดความสามารถใน

การแกปญหาทางวทยาศาสตรแบบปรนยมความเชอมน .75 การวเคราะหขอมลใชวธการทางสถตแบบ

t-test Dependent Samples และ t-test for Independent Sample ในรป Difference Score.

ผลการวจยสรปได ดงน

1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการ

เรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรแตกตางกนอยาง

ไมมนยสาคญ

2.นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมผลสมฤทธ

ทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01


เรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน มความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยาง

ไมมนยสาคญ

5. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความสามารถในการแกปญหา

ทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

6. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมความสามารถ

ในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

A STUDY ON SCIENCE LEARNING ACHIEVEMENT AND ABILITY IN SOLVING SCIENCE

PROBLEMS THROUGH PROBLEM-BASED LEARNING AND THE LEARNING

ACTVITY PACKAGES OF MATTHAYOMSUKSA 1 STUDENTS

AT WATRABAOPAI SCHOOL

AN ABSTRACT

BY

JIRAWAN SONSAWAT

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Education Degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University

January 2011

Jirawan Sonsawat. (2010). A Study On Science Learning Achievement And Ability In

Solving Science Problems Through Problem-Based Learning And The

Learning Activity Packages Of Matthayomsuksa 1 Student At Watrabaopai

School. Master’s thesis, M.Ed.(Secondary Education). Bangkok : Graduate

School. Srinakharinwirot University. Advisor Committee:

Assoc. Prof. Dr. Chutima Wattanakeeree, Dr.Rachan Boonthima.

The purpose of research was to compare on Science Learning Achievement and

ability in solving science problems through Problem-Based Learning and The Learning

Activity Packages of Matthayomsuksa 1 Student At Watrabaopai School. The population

used in this research were 74 students of Mathayomsuksa I of Watrabaopai School,

Srimahaphot district, Prachinburi, in the second semester of the 2010. Students were

chosen through multistage sampling. They were divided into 2 group ; the experiment 1 and

the experiment 2 with 37 students each. The experiment 1 was taught using problem-based

learning; the experiment 2 was taught The learning activity packages, a total of 16 hours. The

research equipment the achievement test on science study with reliability of .91 and the

ability in solving science problems test with reliability of .75 The study were Randomized

Control Group pretest-posttest design. The data analysis were by t-test dependent Samples

and t-test for Independent Sample Difference Score.

The results of this indicated that:

1.The science learning achievement between the students taught Problem-Based

Learning and taught The Learning Activity Packages was non - significantly difference at

the .01 level.

2. The students learned by using Problem-Based Learning were significantly

difference at the .01 level in learning achievement.

3. The students learned by The Learning Activity Packages were significantly

difference at the .01 level in learning achievement.

4. Ability in solving science problems between the students taught through

Problem-Based Learning and The Learning Activity Packages was non - significantly

difference at the .01 level.

5. The students learned by using Problem-Based Learning were significantly

difference at the .01 on ability in solving science problems.

6. The students by The Learning Activity Packages were significantly difference at

the .01 level on ability in solving science problems.


เรอง

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาวทยาศาสตร



ของ


ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…………………………………………………คณบดบณฑตวทยาลย

(รองศาสตราจารย ดร. สมชาย สนตวฒนกล)

วนท เดอน มกราคม พ.ศ. 2554

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา

.................................................... ประธาน ..................................................ประธาน

(รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร) (รองศาสตราจารยตรเนตร อชชสวสด)

................................................... กรรมการ ...................................................กรรมการ

(อาจารย ดร. ราชนย บญธมา) (อาจารย ดร.สนอง ทองปาน)

................................................. กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร)

................................................ กรรมการ

(อาจารย ดร. ราชนย บญธมา)

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบนสาเรจไดดวยดเปนเพราะผวจยไดรบความกรณาอยางยงจากรองศาสตราจารย

ดร.ชตมา วฒนะคร ประธานกรรมการควบคมปรญญานพนธ อาจารย ดร.ราชนย บญธมา และ

รองศาสตราจารย ตรเนตร อชชสวสด ประธานกรรมสอบปากเปลาปรญญานพนธ และผชวย

ศาสตราจารย สนธยา ศรบางพล ทไดกรณาเสยสละเวลาอนมคา เพอใหคาแนะนา ใหคาปรกษาในการ

จดทางานวจยครงน ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณคณาจารยทกทานทใหความรแกผวจยในการศกษาตามหลกสตรปรญญา

การศกษามหาบณฑตสาขาการมธยมศกษา และขอขอบพระคณ อาจารย ดร. บญยานช เฉวยงหงส

นางสมหมาย ดชน และนางสคนธา โพธนช ผเชยวชาญทกทานทกรณาใหความอนเคราะหตรวจแกไข

เครองมอตลอดจนใหคาปรกษาและขอแนะนา อนเปนประโยชนตอการวจยครงนเปนอยางยง

ขอกราบขอบพระคณผอานวยการ คณะครอาจารยโรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ

จงหวดปราจนบร ทกทานทคอยใหความชวยเหลอ และสนบสนนใหผทาวจย ทาการศกษาคนควาจนสาเรจ

ขอขอบพระคณเพอนนสตปรญญาโท เอกการมธยมศกษาทกทานทมสวนในการแนะนา

ชวยเหลอและใหกาลงใจในการทาสารนพนธในครงนและขอขอบใจนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1/1 และ

1/2 ทใหความรวมมอในการทดลองและเกบรวบรวมขอมลเปนอยางด

ทายสดผวจยขอขอบพระคณ บดามารดาอนเปนทรกและเคารพ นองสาวและเพอนสนทของ

ผวจยทใหความชวยเหลอและใหกาลงใจเสมอมาทงในการเรยนและการทาวจยจนสาเรจ คณคาและ

ประโยชนใด ๆ จากปรญญานพนธฉบบน ผวจยขอบมอบเปนเครองบชา บดา มารดา ครอาจารย และ

ผมพระคณทกทานทไดอบรม สงสอน ชแนะแนวทางการศกษาแกผวจยมาโดยตลอด


สารบญ

บทท หนา 1 บทนา............................................................................................................... 1

ภมหลง........................................................................................................... 1

ความมงหมายของการวจย............................................................................... 3

ความสาคญของการวจย.................................................................................. 3

ขอบเขตของการวจย......................................................................................... 4

ประชากรทใชในการวจย................................................................................ 4

ระยะเวลาทใชในการวจย............................................................................... 4

เนอหาทใชในการวจย.................................................................................... 4

ตวแปรทศกษา.............................................................................................. 4

นยามศพทเฉพาะ............................................................................................ 5

กรอบแนวคดการวจย...................................................................................... 7

สมมตฐานการวจย........................................................................................... 7

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ....................................................................... 9

เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน............................... 10

ความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน................................... 10

ความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.................................... 11

แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.................. 13

หลกการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน..................................................... 15

ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน................................................. 16

การประเมนผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน...................................... 20

บทบาทของครและนกเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน................. 21

เอกสารทเกยวของกบชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร........................................ 22

ความหมายของชดกจกรรม............................................................................. 22

ประเภทของชดกจกรรม.................................................................................. 24

องคประกอบของชดกจกรรม........................................................................... 26

ขนตอนการสรางชดกจกรรม............................................................................ 30

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 2 (ตอ)

การหาประสทธภาพของชดกจกรรม............................................................... 33

เอกสารทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร................................. 35

ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร...................................... 36

การวด (Measuremanet).............................................................................. 36

แบบทดสอบ (Test)....................................................................................... 37

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน.......................................................... 37

ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน.................................. 39

องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน......................................... 40

เอกสารทเกยวของกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร.................. 41

ความหมายของการแกปญหาทางวทยาศาสตร................................................ 41

ความสามารถในการแกปญหาของบคคล........................................................ 43

กระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร.......................................................... 44

การเรยนการสอนกบการแกปญหา ................................................................ 46

งานวจยทเกยวของ.......................................................................................... 49

งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.......................... 49

งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร................................... 54

งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร............................. 57

งานวจยทเกยวของกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร............. 59

3 วธการดาเนนการวจย..................................................................................... 60

การกาหนดประชากร....................................................................................... 60

ประชากรทใชในการวจย................................................................................ 60

ระยะเวลาทใชในการวจย............................................................................... 60

เนอหาทใชในการวจย.................................................................................... 60

แบบแผนการวจย.......................................................................................... 61

การสรางเครองมอทใชในการวจย................................................................... 62


บทท หนา 3 (ตอ)

การเกบรวบรวมขอมล................................................................................... 70

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล............................................................. 71

สถตทใชในการวจย....................................................................................... 72

4 ผลการวเคราะหขอมล...................................................................................... 77

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล.................................................................. 77

ผลการวเคราะหขอมล....................................................................................... 77

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ............................................................. 83

ความมงหมายของการวจย................................................................................. 83

สมมตฐานในการวจย…..................................................................................... 83

วธดาเนนการวจย.............................................................................................. 84

การจดกระทาและวเคราะหขอมล........................................................................ 86

สรปผลการวจย.................................................................................................. 86

อภปรายผลการวจย............................................................................................ 87

ขอเสนอแนะ...................................................................................................... 93

บรรณานกรม……………………………………………………………………………….. 94

ภาคผนวก …………………………………………………………………………………... 102

ภาคผนวก ก…………………………………………………………………………….. 103

ภาคผนวก ข……………………………………………………………………………. 105

ภาคผนวก ค……………………………………………………………………………. 109

ภาคผนวก ง…………………………………………………………………………….. 119

ภาคผนวก จ…………………………………………………………………………….. 126

ภาคผนวก ฉ.......................................................................................................... 135

ภาคผนวก ช........................................................................................................ 179


บทท หนา ประวตยอผวจย……………………………………………………………………………. 194

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 แบบแผนการทดลอง........................................................................................... 61

2 เปรยบเทยบขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบการจดการเรยนร

ดวยชดกจกรรมโครงงาน..................................................................................

64

3 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลองท 1 และ

กลมทดลองท 2...............................................................................................

78

4 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกอนและหลงเรยนของ

กลมทดลองท 1...............................................................................................

79

5 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกอนและหลงเรยนของ

กลมทดลองท 2...............................................................................................

79

6 เปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวาง

กลมทดลองท 1และกลมทดลองท 2..................................................................

80


กอนและหลงเรยนของกลมทดลองท 1...............................................................

81


กอนและหลงเรยนของกลมทดลองท 2...............................................................

82

9 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร...................

110


แผนการจดการเรยนรท 2 เรอง ระยะทางและการกระจด.....................................

111


แผนการจดการเรยนรท 3 เรอง อตราเรวและความเรว........................................

112


แผนการจดการเรยนรท 4 เรอง กฎการเคลอนทของนวตน...................................

113


แผนการจดการเรยนรท 5 เรอง การเคลอนทในหนงมต........................................

114

14 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

ชดท 1 เรอง เรมตนกบโครงงานวทยาศาสตร......................................................

115

บญชตาราง (ตอ)

ตาราง หนา 15 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

ชดท 2 เรอง โครงงานประเภทสารวจ...............................................................

115


ชดท 3 เรอง โครงงานประเภททดลอง..............................................................

116


ชดท 4 เรอง โครงงานประเภทสงประดษฐและทฤษฎ........................................

116

18 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตร................................................................................................

117

19 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหา

ทางวทยาศาสตร.........................................................................................

118

20 คาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน........................ 120

21 คาประสทธภาพของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร....................................... 122

22 คาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมนของ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร......................................

124

23 คาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมนของ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร......................

125

24 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท

กอนเรยนและหลงเรยน ของกลมทดลองท 1 ทไดรบการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน..................................................................................

127

25 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท กอน

เรยนและหลงเรยน ของกลมทดลองท 2 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชด

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตร......................................................................

128

26 คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน

ของกลมทดลองท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน.....

129

27 คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน

ของกลมทดลองท 2 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตร....................................................................................

130

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 กรอบแนวคดการวจย…………………................................................................ 7

บทท 1 บทนา

ภมหลง วทยาศาสตรเกยวของกบชวตทกคน ทงในการดารงชวตประจาวนและในงานอาชพ

ตาง ๆ ความรทางวทยาศาสตรชวยใหเกดการพฒนาเทคโนโลยอยางมาก และเทคโนโลยกมสวน

สาคญใหมการศกษาคนควาความรทางวทยาศาสตรเพมขนอยางไมหยดยง (กรมวชาการ.

2545: 2) ดงนนการพฒนาและปรบปรงกระบวนการเรยนการสอนวทยาศาสตรในปจจบนจงได

เปลยนแปลงหลกสตรทเนนเนอหามาเปนหลกสตรทเนนทกษะกระบวนการ โดยมงใหผเรยนได

คดเปน ทาเปนและแกปญหาเปนอยางสรางสรรค ผเรยนสามารถนาทกษะกระบวนการทาง

วทยาศาสตรไปใชแสวงหาความรไดอยางมคณภาพ (รชนก คะยอม. 2543: 3) ดงนนการเรยน

การสอนวทยาศาสตร ครตองปรบเปลยนพฤตกรรมใหสามารถนานวตกรรมใหม ๆ มาพฒนา

ผเรยน รจกสงเสรมใหผเรยนมความคดรเรมสรางสรรค ฝกใหผเรยนมทกษะในการสงเกต การตง

คาถาม การคดหาคาตอบ ตลอดจนการทางานรวมกนเปนกลม (เพญจนทร สนทราจารย.

2535: 28) รวมทงในดานการจดการเรยนการสอน ครควรวางแผนจดกจกรรมใหนกเรยนมสวนรวม

ในการวางแผน วดผล ประเมนผล และกจกรรมทจดนนตองเนนทการพฒนากระบวนการคด

วางแผน ตรวจสอบ วเคราะหขอมล การแกปญหา การมปฏสมพนธซงกนและกน การสราง

คาอธบายเกยวกบขอมลทสบคนไดเพอนาไปสคาตอบของปญหาตาง ๆ ในทสดสามารถสรางองค

ความรได (กรมวชาการ. 2545: 142-143) สอดคลองกบแนวความคดเกยวกบระบบการเรยน

การสอนทวา ครควรยดผเรยนเปนสาคญทเขาตองการอะไร สนใจอะไร พยายามจดการเรยน

การสอนใหตรงกบความตองการของผเรยน ทาใหการเรยนรหลากหลาย ไมจากดอยในหนงสอ

เรยนทใหมา ตองเอาคนและสภาพการณจรงเปนตวตง (คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร.

2543: 54)

การเรยนรทใชปญหาเปนหลก เปนการจดเรยนการสอนวธหนงทสามารถสงเสรมการ

เรยนรทมผเรยนเปนศนยกลาง โดยประยกตใชทงหลกการของการสรางองคความรดวยตนเองบน

ฐานของประสบการณเดมและใช “ปญหา” ทจะพบไดในสถานการณจรงเปนสงกระตนใหผเรยน

เกดความตองการเรยนรเพอเกดการเรยนรในการแกปญหา การคนควาหาความรดวยตนเอง โดยท

ครเปนผชแนะเสนอแนะแนวทางและเตรยมทรพยากรทเหมาะสมไวให รวมทงไดฝกทกษะการคด

และแกปญหาอยางเปนระบบ ตลอดจนรจกการทางานเปนกลมเพอพฒนาความสามารถในการ

2

ทางานรวมกนเปนทม (วฒนา รตนพรหม. 2548: 33) โดยเฉพาะในการทางานในระบบกลมนน

ตองผานการอภปรายถาม-ตอบกบตวเองและเพอน ๆ ในกลมอยางจรงจง รวาตองถาม-ตอบ

อยางไร ตองใชการคด การวเคราะห ใชเหตใชผลในการพจารณาขอมล การตความ การสงเกต

ซงรวมเรยกการคดเหลานวา การคดวเคราะห (การเรยนรโดยใชปญหา. 2544: 131)

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตรเปนกจกรรมทเนนเกยวกบการสรางความรดวยตนเองของ

ผเรยน โดยบรณาการสาระความรตางๆ ทอยากใหเออตอกนหรอรวมกน สรางเสรมความคด

ความเขาใจ ความตระหนก ทงดานสาระและคณคาตาง ๆ ใหกบผเรยนโดยอาศยทกษะทาง

ปญญา หลาย ๆ ดาน ทงทเปนทกษะขนพนฐาน ในการแสวงหาความรและทกษะขนสงทจาเปน

อยางยงในการคดอยางสรางสรรคและมวจารณญาณเปนตน จงมความจาเปนอยางยงทผเปนคร

ตองมความร ความเขาใจเกยวกบการทาโครงงานประสบการณตรงโดยการทาโครงงานดวย

ตนเอง ทาใหเกดการเรยนรอยางแทจรง (ลดดา ภเกยรต. 2544: 19) และการนาชดกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตรมาชวยในการเปลยนพฤตกรรมการเรยนรใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

สงผลใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองไดมากขน ชดกจกรรมยงมประโยชนตอการเรยนการสอน

ซงสอดคลองกบสมจต สวธนไพบลย (2535: 24) ทกลาววา ไมมวธการสอนใดทดทสดและ

เหมาะสมทสดสาหรบทกวชา ดงนนครผสอนจงควรดดแปลงรปแบบและวธสอนเพอใหเหมาะสม

กบบทเรยน และสอดคลองกบธรรมชาตของผเรยนซงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนทมความ

อยากรอยากเหน และชอบความสนกสนานอยในตวอยแลว ดงนนการจดกจกรรมการเรยน

การสอนโดยนาเอาวธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และการจดการเรยนรโดยใชกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตรมาประยกตใชกบการจดการเรยนรจะชวยพฒนาใหผเรยนมความร

ความเขาใจ และไดรบการพฒนาความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรใหอยในระดบ

มาก อนจะนาไปสความสาเรจในการเรยนร

จากสภาพปญหาและแนวคดดงกลาว ทาใหผวจยสนใจทาการศกษาผลสมฤทธทางการ

เรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตร เพอชวยสงเสรมการเรยนรวชาวทยาศาสตรภายในโรงเรยน ใหมระดบผล

การเรยนอยในระดบทสงขน เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาความสามารถในการแกปญหาทาง

วทยาศาสตรและเพอนาผลการวจยมาใชในการพฒนาการจดการเรยนรวชาวทยาศาสตรใหม

ประสทธภาพยงขนตอไป

3

ความมงหมายของการวจย 1. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา


โครงงานวทยาศาสตร

2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 1 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

3. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 1 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

4. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวย

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร


ชนมธยมศกษาปท 1 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน


ชนมธยมศกษาปท 1 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

ความสาคญของการวจย 1. ผลการวจยครงนทาใหทราบถงผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

2. ผลการวจยครงนสามารถใชเปนแนวทางใหครผสอนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

และกลมสาระอน ๆ ไดพฒนาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชด

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ในเนอหาอน ๆ หรอระดบชนอน ๆ ทเออตอการพฒนาผลสมฤทธ

ทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

3. ผเรยนสามารถใชผลการวจยครงน เปนแนวทางในการพฒนาผลสมฤทธทาง

การเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของตนเองใหม

ประสทธภาพมากยงขนและสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได

4

ขอบเขตของการวจย ประชากรเปาหมายทใชในการวจย ประชากรเปาหมายทใชในการศกษาคนควาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553

ทเรยนวชาวทยาศาสตร จานวน 2 หองเรยน จานวนนกเรยน 74 คน ซงไดมาโดยวธการสมแบบ

หลายขนตอน (Multistage) โดยขนตอนแรกเปนการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling)

แลวสมอยางงาย (Sample Random Sampling) อกครงหนง โดยวธจบฉลาก เพอแบงเปนกลม

ทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 ดงน

กลมทดลองท 1 ไดรบ การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จานวน 37 คน

กลมทดลองท 2 ไดรบ การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

จานวน 37 คน

ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการทดลอง ทาการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โดยใช

เวลาในการทดลอง 4 สปดาห รวม 16 ชวโมง

เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจย เปนเนอหากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1

สาระท 4 แรงและการเคลอนท หนวยการเรยนรท 3 เรอง แรงและการเคลอนท โดยมเนอหายอย

จานวน 5 เรอง ดงน ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร ระยะทางและการกระจด อตราเรวและ

ความเรว กฎการเคลอนทของนวตน การเคลอนทในหนงมต

ตวแปรทศกษา ตวแปรอสระ ไดแก

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

ตวแปรตาม ไดแก

ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

5

นยามศพทเฉพาะ 1. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หมายถง ลกษณะของการสอนโดยใช

ปญหาในชวตประจาวนของนกเรยนทนกเรยนอาจพบ มาเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร และ

เปนตวกระตนในการพฒนาทกษะการแกปญหาดวยเหตผล โดยเนนใหผเรยนเปนผตดสนใจในสง

ทตองการแสวงหาความรดวยตนเอง และรจกการทางานรวมกนเปนกลม ภายในกลมผเรยน

ดวยกนโดยผสอนมสวนรวมนอยทสด ซงการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานตามขนตอนของ

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2550: 8) ม 6 ขนตอน

ดงน

1.1 กาหนดปญหา หมายถง ขนทผสอนจดสถานการณตาง ๆ กระตนใหผเรยนเกด

ความสนใจและมองเหนปญหา สามารถกาหนดสงทเปนปญหาทผเรยนอยากรอยากเรยนได และ

เกดความสนใจทจะคนหาคาตอบ

1.2 ทาความเขาใจกบปญหา หมายถง ขนทผเรยนตองทาความเขาใจปญหาท

ตองการเรยนร ซงผเรยนจะสามารถอธบายสงตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาได

1.3 การดาเนนการศกษาคนควา หมายถง ขนทผเรยนกาหนดสงทตองการเรยน

ดาเนนการศกษาคนควาดวยตนเองดวยวธการทหลากหลาย

1.4 สงเคราะหความร หมายถง ขนทผเรยนนาความรทไดคนความาแลกเปลยน

เรยนรรวมกน อภปรายผลและสงเคราะหความรทไดมาวามความเหมาะสมหรอไมเพยงใด

1.5 สรปและประเมนคาของคาตอบ หมายถง ขนทผเรยนแตละกลมสรปผลงานของ

กลมตนเองและประเมนผลงานวาขอมลทศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด โดย

พยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระ ทกกลมชวยกนสรปองคความรใน

ภาพรวมของปญหาอกครง

1.6 นาเสนอและประเมนผลงาน หมายถง ขนทผเรยนนาขอมลทไดมาจดระบบองค

ความรและนาเสนอเปนผลงานในรปแบบทหลากหลายผเรยนทกกลมรวมทงผทเกยวของกบ

ปญหารวมกนประเมนผลงาน

2. ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร หมายถง การจดการเรยนรในวชวทยาศาสตร

เรอง แรงและการเคลอนท ทเปดโอกาสใหนกเรยนไดศกษาคนควาและลงมอปฏบตดวยตนเอง

โดยใชวธการทางวทยาศาสตร ตงแตการเลอกหวขอทจะศกษาคนควา ดาเนนการวางแผน

ออกแบบประดษฐ สารวจ ทดลอง เกบรวบรวมขอมล รวมทงแปลผล สรปผลและการนาเสนอ

ผลงาน ภายใตการดแลและใหคาปรกษาของคร อาจารย หรอผทรงคณวฒ ทาใหเกดทกษะใน

6

การแสวงหาความรและเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยนร และชวยใหผเรยนมการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรใหเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน ซงประกอบดวยชดกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตร จานวน 4 ชด ดงน

2.1 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 1เรอง เรมตนกบโครงงานวทยาศาสตร

เปนชดกจกรรมเกยวกบปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร ความรในการทาโครงงาน

วทยาศาสตร ตงแตความหมายของโครงงานวทยาศาสตร จดมงหมายของโครงงาน ประเภทของ

โครงงานวทยาศาสตรและการเขยนรายงานโครงงานวทยาศาสตร

2.2 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 2 เรอง โครงงานประเภทสารวจ เปนชด

กจกรรมเกยวกบระยะทางและการกระจด ความรเกยวกบโครงงานประเภทสารวจ และการฝกทา

โครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจ

2.3 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 3 เรอง โครงงานประเภททดลอง เปน

ชดกจกรรมเกยวกบกฎการเคลอนทของนวตน ความรเกยวกบโครงงานประเภททดลองและการ

ฝกทาโครงงานวทยาศาสตรประเภททดลอง

2.4 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 4 เรอง โครงงานประเภทสงประดษฐและ

ทฤษฎเปนชดกจกรรมเกยวกบการเคลอนทในหนงมต ความรเกยวกบโครงงานประเภทสงประดษฐ

และทฤษฎ และการฝกทาโครงงานวทยาศาสตรประเภทสงประดษฐและทฤษฎ

3. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการเรยนของ

นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตร กลมสาระวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท โดยการวดและประเมนผล

ทงหมด 4 ดาน คอ ดานความร-ความจา ดานความเขาใจ ดานการนาไปใชและดานทกษะ

กระบวนการ โดยประเมนจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

เรอง แรงและการเคลอนท ซงเปนขอสอบปรนยชนดเลอกตอบ 5 ตวเลอก จานวน 30 ขอ ทผวจยสราง

ขน

4. ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการ

คดทตองอาศยกระบวนการทางสมองและประสบการณของบคคลมาประกอบกน เพอแกปญหา

ทนกเรยนประสบในสถานการณทกาหนดมาให โดยการระบประเดนทสอดคลองกบปญหาตาม

ขนตอนการแกปญหาของเวยร ซงเปนวธการทางวทยาศาสตรโดยเสนอไว 4 ขนตอน ดงน

7

4.1 ขนระบปญหา หมายถง ความสามารถในการระบปญหาทสาคญทสดท

เกยวของกบสถานการณทกาหนดให

4.2 ขนการวเคราะหปญหา หมายถง ความสามารถในการระบสาเหตทเปนไปได

ททาใหเกดปญหา โดยพจารณาจากขอเทจจรงของสถานการณทกาหนดให

4.3 ขนการเสนอวธการแกปญหา หมายถง ความสามารถในการหาวธการ

แกปญหาใหตรงกบสาเหตของปญหาหรอเสนอขอมลเพมเตม เพอนาไปสการแกปญหาทระบไว

อยางสมเหตสมผล

4.4 ขนการตรวจสอบผลลพธ หมายถง ความสามารถในการอธบายผลทเกดขน

หลงจากการใชวธการแกปญหานนวาสอดคลองกบปญหาทระบไวหรอไม และผลทเกดขนควรเปน

อยางไร

ทงนประเมนจากการทาแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

ซงเปนขอสอบปรนยชนดเลอกตอบ จานวน 7 สถานการณ จานวน 28 ขอ 5 ตวเลอก ทผวจยสรางขน

กรอบแนวคดการวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดการวจย

สมมตฐานการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

ดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทแตกตางกน

2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

1. การจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน

2. การจดการเรยนรดวยชดกจกรรม


1. ผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตร

2. ความสามารถในการแกปญหา

ทางวทยาศาสตร

8


ทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

4. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

ดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกน

5. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความสามารถในการ

แกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

6. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรม

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดนาเสนอตามหวขอ

ตอไปน

1. เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.1 ความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.2 ความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.3 แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.4 หลกการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.5 ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.6 การประเมนผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

1.7 บทบาทของครและนกเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

2. เอกสารทเกยวของกบชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร 2.1 ความหมายของชดกจกรรม

2.2 ประเภทของชดกจกรรม

2.3 องคประกอบของชดกจกรรม

2.4 ขนตอนการสรางชดกจกรรม

2.5 การหาประสทธภาพของชดกจกรรม

3. เอกสารทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3.2 การวด

3.3 แบบทดสอบ

3.4 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

3.5 ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

3.6 องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน

10

4. เอกสารทเกยวของกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร 4.1 ความหมายของความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร 4.2 ความสามารถในการแกปญหาของบคคล

4.3 กระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร 4.4 การเรยนการสอนกบการแกปญหา

5. งานวจยทเกยวของ

5.1 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

5.2 งานวจยทเกยวของกบชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

5.3 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

5.4 งานวจยทเกยวของกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

1. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 1.1 ความเปนมาของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน มแนวคดมาจาก จอหน ดวอ นกการศกษาชาวอเมรกน ซง

เปนผตนคดวธสอนแบบแกปญหา และเปนผเสนอแนวคดวา การเรยนรเกดจากการลงมอทาดวย

ตนเอง (Learning by doing) โดยการเรยนร การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มการพฒนาขนครง

แรกโดยคณะวทยาศาสตรสขภาพของมหาวทยาลย McMaster ประเทศแคนาดา ซงนามาใชใน

กระบวนการตวใหกบนกศกษาแพทยฝกหดและมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกาไดนาไปพฒนาใช

โดยเรมจากสาขาแพทยกอนแลวจงแพรไปยงสาขาอนๆ และไดกลายเปนพนฐานในการพฒนา

หลกสตรของโรงเรยนหลายแหงทงในระดบมธยมศกษาและอดมศกษา และแนวคดของดวอ ได

นาไปสแนวคดในการสอนรปแบบตาง ๆ ทใชกนอยในปจจบน (มณฑรา ธรรมบศย. 2545: 14-15)

ในประเทศไทย การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเรมใชครงแรกในหลกสตรแพทยศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในป พ.ศ. 2531 และประยกตในหลกสตรสาธารณสขศาสตร พยาบาล

ศาสตร ทงนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนวธการเรยนการสอนรปแบบหนงทนามาปรบใช

ในหลาย ๆ กลมสาระการเรยนรได เชน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรสงคม

ศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ซงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

นไดรบการยอมรบวา เปนการเรยนการสอนทใหประสบการณ ทาทายความคด ลกษณะนสย และการ

ปฏบตรวมกบการแกปญหา เปนการจงใจผเรยนใหเรยนรการแกปญหา โดยผานการสบเสาะหาความร

และการเรยนดวยการคนพบดวยตนเองและจากการทางานกลม (รชนกร หงสพนส. 2547: 45)

11

1.2 ความหมายของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มาจากภาษาองกฤษวา Problem-Based Learning (PBL) ม

นกการศกษาหลายคนไดเรยกชอแตกตางกน เชน การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก

(ทองจนทร หงศลดารมภ. 2544: 5) การจดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนหลก (ทศนา แขมมณ.

2548: 137; สปรยา วงศตระหงาน. 2545: 1) การเรยนรจากปญหา (นรมล ศตวฒ. 2547: 70)

และการเรยนแบบใชปญหาเปนหลก (รชนกร หงสพนส. 2547: 44) ในการวจยครงนผวจยใชคาวา

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และมนกการศกษาใหความหมายไวดงน

Borrows; & Tamblyn (1980 อางองจาก อดม รตนอมพรโสภณ. 2545) กลาววา

การเรยนแบบ (การ) ใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนทผลการเรยนเกดจากการทางานทผเรยน

มความเขาใจในกระบวนการแกปญหาเปนอยางด

Barrows (1985 อางองจาก อดม รตนอมพรโสภณ. 2545) กลาววา บารโรวไดชใหเหน

สงทสาคญในการกาหนดเปาหมายการเรยนรแบบใชปญหาเปนหลกไววาเปนการสรางความรจาก

บรบทในสถานทแกปญหา พฒนาผลทไดจากกระบวนการของเหตผลจากการแกปญหา และ

พฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง

Boud, D. & FellettiG (1998 อางองจาก หสชย สทธรกษ. 2550) ใหนยาม การเรยนร

แบบใชปญหาเปนฐานวา เปนวธการพฒนาหลกสตรและวธการสอนทใชปญหาเปนตวกระตนและ

เนนทกจกรรมของนกศกษา PBL ไมใชวธการเรยนแกปญหาทเพมเขาไปในหลกสตรเดมอยางงาย ๆ

แตเปนวธทจดหลกสตรใหมกจกรรมการเรยนรเกดขน โดยอาศยทเปนจรงเปนการปฏบตของ

วชาชพเปนตวแกน

Gallagher (1997: 332-362) ไดใหความหมายวา การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

เปนการเรยนรทนกเรยนตองเรยนรจากการเรยน (learn to learn) โดยนกเรยนจะทางานรวมกน

เปนกลมเพอคนหาวธการแกปญหา โดยจะบรณาการความรทตองการใหนกเรยนไดรบกบการ

แกปญหาเขาดวยกน ปญหาทใชมลกษณะเกยวกบชวตประจาวนและมความสมพนธกบนกเรยน

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะมงเนนพฒนานกเรยนในดานทกษะการเรยนร มากกวาการ

เรยนรทนกเรยนจะไดมาและพฒนานกเรยนสการเปนผทสามารถเรยนรโดยการชนาตนเองได

Spencer(1999 อางองจาก อดม รตน อมพร โสภณ. 2545) กลาววา การเรยนรแบบใช

ปญหาเปนหลก เปนการเรยนทใหผเรยนเรยนเปนศนยการเรยน ฝกแกปญหาโดยใชกระบวนการ

กลมและการเรยนเปนรายบคคล

12

Savin-Baden,M. and Major,C.H. (2004 อางองจาก อญชล ชยานวชร. 2551) กลาววา

การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนรทยดหยนหลากหลายสามารถประยกตใน

หลกสตรทงบางสวนและทงหลกสตรเพราะการจดการเรยนรแบบในน ใชในการเรยนรขนสงเปน

กระบวนการทชวยใหผเรยนสามารถอยในสงคมโลกทซบซอนไดอยางกลมกลน

เฉลม วราวทย (2531 อางถงใน อดม รตนอมพรโสภณ. 2545)กลาววาการเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐานเปนวธการสอนทใชปญหาเปนเครองกระตนใหผเรยนเกดความตองการทจะใฝหา

ความรเพอแกปญหา โดยเนนใหผเรยนเปนผตดสนใจในสงทตองการแสวงหา และรจกภาระทางาน

รวมกนเปนทมภายในกลมผเรยนโดยผสอนมสวนรวมเกยวของนอยทสด

สปรยา วงศตระหงาน (2544) กลาววา การเรยนแบบใชปญหาเปนหลก คอขบวนการท

แสวงหาความร ความเขาใจ ทกษะ เจตคตจากสถานการณปญหาทไมคนเคยมากอนเปนการ

รวบรวมขอมลการเรยนรมาประยกตใชกบสถานการณนน ๆ เปนกระบวนการทางการศกษา

ออกแบบอยางเหมาะสมและกระตนเราใหเกดการเรยนรแตควรใหโอกาสผเรยนในการฝกวเคราะห

เหตผลอยางตอเนองสรางโครงความคดของผเรยนอยางมแบบแผน

มณฑรา ธรรมบศย (2545) ใหความหมายไววาการสอนแบบใชปญหาเปนฐานไมใช

การสอนแบบแกปญหา(Problem Solving Method) การสอนแบบใชปญหาเปนฐานนน เปน

ปญหาทเกยวกบศาสตรของผเรยนโดยตรง โดยปญหาจะเปนตวกระตนหรอนาทางใหผเรยนตอง

แสวงหาความรความเขาใจดวยตนเองเพอจะไดคนพบคาตอบของปญหานน ๆ กระบวนการ

หาความรดวยตนเองนจะทาใหผเรยนเกดทกษะในการแกปญหา (Problem Solving Skill)

สมาล ชยเจรญ (2548) สรปแนวคดการสรางความรจกการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน

ไววา ตามแนวคดทฤษฏของเพยเจต ถาผเรยนถกกระตนดวยปญหาทกอใหเกดความขดแยงทาง

ปญหาหรอเรยกวาเกดการเสยสมดลทางปญหา ผเรยนตองพยายามปรบโครงสรางทางปญหา

ใหเขาสภาวะสมดลโดยใชวธการดดซบ ไดแก การรบขอมลใหม ๆ จากสงแวดลอมเขาไปไวใน

โครงสรางทางปญหาและการปรบเปลยนโครงสรางทางปญญา คอ การเชอมโยงโครงสรางทาง

ปญญาเดมหรอความรเดมทมมากอนกบขอมลขาวสารใหมจนกระทงผเรยนสามารถปรบ

โครงสรางทางปญญาเขาสภาวะสมดลหรอสามารถสรางความรใหมหรอเกดการเรยนรนนเอง

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2548) กลาววา การจดการเรยนรแบบใชปญหา

เปนฐานเปนกระบวนการจดการเรยนรเรมตนจากปญหาทเกดขนโดยสรางความรจากกระบวนการ

ทางานกลมเพอแกปญหาหรอสถานการณทเกยวของกบชวตประจาวนและมความสาคญตอผเรยน

ตวปญหาจะเปนจดตงตนของกระบวนการเรยนร

13

หสชย สทธ รกษ (2550) ใหความหมาย การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปน

กระบวนการเรยนการสอนททาใหผเรยนวเคราะหอยางมเหตผล รจกแสวงหาความรดวยตนเอง

เพมทกษะในการแกปญหาสามารถเพมทกษะการทางานรวมกบผอน และพฒนาทกษะใน

การสอสารไดอยางมประสทธภาพ

จากขางตนสามารถสรปไววา การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนการเรยนทผเรยน

เปนศนยกลางการเรยน เปนการเรยนทผลเกดจากการทางานทผเรยนมความเขาใจในกระบวนการ

แกปญหาเปนอยางดใชปญหาเปนตวกระตน เพอใหผเรยนใฝหาความร เพอแกปญหาตดสนใจใน

สงทตองการแสวงหาและรจกทางานรวมกนเปนทมและมการเรยนเปนรายบคคลโดยผสอน

มสวนรวมนอย

1.3 แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning หรอ PBL)

มแนวคดทฤษฏทสอดคลอง ดงน

เดไลเซล (Delisle. 1997: 1-2) ไดกลาวถงการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานวาม

รากฐานมาจากทฤษฎทางการศกษาของ จอหน บ ดวอ (John B.Dewey) ซงมชอวา การศกษา

แบบพพฒนาการ (Progressive Education) ทเนนการเตรยมประสบการณ เพอพฒนาผเรยน

ในทก ๆ ดาน โดยคานงถงความสนใจ ความถนด ความตองการทางดานอารมณ และสงคมของ

ผเรยน เนนใหผเรยนเหนความสาคญของกจกรรมและประสบการณ ผเรยนตองลงมอกระทาดวย

ตนเอง ผสอนเปนเพยงผชแนะแนวทางเทานน

มโลและเอฟเวนเซน (Hmelo; & Evenson. 2000: 4) ไดสนบสนนวาการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน เกยวของกบการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivism) ซงมรากฐานมาจาก

ทฤษฎการเรยนรของเพยเจทและวกอทสก เชอวา การเรยนรเปนกระบวนการพฒนาทางสตปญญา

ทผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง กระบวนการสรางความรเกดจากการทผเรยนมปฏสมพนธ

กบสงแวดลอม และเกดการซมซบหรอดดซมประสบการณใหม และปรบโครงสรางสตปญญาให

เขากบประสบการณใหม นอกจากนนยงมทฤษฎการเรยนรดวยการคนพบของบรเนอร ซงเชอวาการ

เรยนรทแทจรงมาจากการคนพบของแตละบคคล โดยผานกระบวนการสบเสาะหาความรใน

กระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เมอผเรยนเผชญกบปญหาทไมรทาใหผเรยนเกดความ

ขดแยงทางปญหา และผลกดนใหผเรยนไปแสวงหาความร และนาความรใหมมาเชอมโยงกบ

ความรเดมเพอแกปญหา

14

มณฑรา ธรรมบศย (2545) กลาววา การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนรปแบบท

มรากฐานมากจาก ทฤษฏสรางสรรคนยม (Constructivist Learning Theory) เกดจากการทางาน

และการคนพบของเพยเจตทเชอวาคนตงแตเกดมาพรอมจะมปฏสมพนธกบสงแวดลอมและพรอม

ทจะเชอมโยงประสบการณใหมจนเกดการเรยนรและเกดการพฒนาทางสตปญญาเมอประสบกบ

ปญหาบคคลจะพยายามปรบตวใหอยในสภาวะสมดลดวยกระบวนการ 2 ประการ คอ การจดและ

รวบรวมและการปรบตว ซงพฒนาการทางสตปญญาของตนมลกษณะแตกตางกนตามชวงอายท

แตกตางกน เปนการพฒนาอยางตอเนองตามลาดบขนผเรยนในวยชวงชนท 3 (อาย 12 ปขนไป)

มพฒนาการเรมเขาสวยผใหญและมความสามารถคดหาเหตผลในเชงนามธรรมได และทฤษฏ

พฒนาการเรยนร (Cognitive Development Theory) วกอทสก(Vygotsky.1997 อางองจาก

ชนะพฒน ชนแดชม. 2551) อธบายวาพฒนาการทางสตปญญาเปนคณลกษณะทมนษย

สรางสรรคขนจากปฏสมพนธระหวางสงแวดลอมภายใน โดยมสงแวดลอมทางสงคมและ

วฒนธรรมเปนสวนสาคญกบองคประกอบภายในทงทางชวภาพและจต

กาเย (รชนกร หงสพนส. 2547: 47; อางองจาก Gagne.1974: 121-136) ได

ระบไววา การเรยนรการแกปญหาเปนการนาเกณฑตาง ๆ มาใช เปนกระบวนการทเกดในตวผเรยน

เปนการใชเกณฑในขนสงเพอแกปญหาทคอนขางซบซอน และสามารถนาเกณฑในการแกปญหา

ไปใชในสถานการณทคลายคลงกน

มโลและลน (รชนกร หงสพนส. 2547: 47; อางองจาก Hmelo; & Lin. 2000: 231-232)

กลาววา การเรยนแบบใชปญหาเปนหลกเกยวของกบทฤษฎการประมวลสารสนเทศ หรอขอมล

ขาวสารตรงทวาไดนาขอมลขาวสารหรอสารสนเทศไปใชในการแกปญหา

จากแนวคดและทฤษฎทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดดงน การเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน มแนวคดพนฐานมาจากทฤษฏสรางสรรคนยมและทฤษฏพฒนาการเรยนร ซงเปน

กระบวนการสรางความรใหมโดยอาศยพนฐานความรเดมทมอยดวยตนเอง จากการทผเรยนไดม

ปฏสมพนธกบสงแวดลอม ตองลงมอกระทาดวยตนเอง จนการคนพบความรหรอขอมลใหม และ

สามารถนาขอมลออกมาใชในการกระทาและการแกปญหาตาง ๆ ได โดยผสอนเปนเพยง

ผชแนะแนวทางเทานน

15

1.4 หลกการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานเปนรปแบบการเรยนร โดยใหผเรยนสรางความร

ใหมจากการใชปญหาทเกดขนในโลกแหงความเปนจรงเปนบรบทของการเรยนรเพอใหผเรยนม

ความทยดหยน มความเชอมนในตนเอง มทกษะการรวมมอกนมแรงจงใจ การอภปราย ทกษะใน

การคดวเคราะหและคดแกปญหารวมทงไดความรตามศาสตรในสาขาทศกษาดวย การเรยนรโดย

ใชปญหาเปนฐานจงเปนผลมาจากกระบวนการทางานทตองอาศยความเขาใจและแกปญหาเปน

หลก (Cindy E. Hmelo-Silver. 2004)

สนต วจกขณาลญฉ (2548) กลาววา การเรยนโดยใชปญหาหรอสถานการณเปนฐาน

และใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอ จะชวยพฒนาทกษะการคดของผเรยนรวมถงทกษะการ

สบคนขอมลการสรปขอมลผสอนควรกาหนดปญหาหรอสถานการณทเหมาะสมกบวยและความร

พนฐานของผเรยน และเมอผเรยนผานกระบวนการแกปญหาในขนตนไดแลว สถานการณหรอ

ปญหาตาง ๆ จะเพมระดบความยากแลวซบซอนขนอาจใชกระบวนการกลมชวยเพราะจะเพม

ศกยภาพของการเรยนรไดมากขน

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มลกษณะสาคญดงน

1) ผเรยนเปนศนยกลางของการเรยน

2) การเรยนรเกดขนในกลมผเรยนขนาดเลก

3) ครเปนผอานวยความสะดวกหรอผใหคาแนะนา

4) ใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร 5) ปญหาทนามาใชมลกษณะคลมเครอไมชดเจน ปญหาหนงปญหาอาจ

มคาตอบไดหลายคาตอบหรอแกปญหาไดหลายทาง

6) ผเรยนเปนผแกปญหาโดยแสวงหาขอมลใหมๆดวยตนเอง 7) ประเมนผลจากสถานการณจรงโดยการสงเกตจากความสามารถในการปฏบต

ลกษณะสาคญของการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา.

2548) สรปไดดงน

1) ตองมสถานการณทเปนปญหาและเรมตนดวยการจดกระบวนการเรยนรดวย

การใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดกระบวนการเรยนร

2) ปญหาทนามาใชในการจดกระบวนการเรยนรควรเปนปญหาทเกดขน พบเหน

ไดในชวตจรงของผเรยนหรอมโอกาสทจะเกดขนจรง

16

3) ผเรยนเรยนรดวยตนเอง (Self – Directed Learning) คนควาและแสวงหา

คาตอบดวยตนเอง ดงนนผเรยนจะตองวางแผนการเรยนดวยตนเองบรหารเวลา คดเลอกวธการ

เรยนรและประสบการณการเรยนร และประเมนผลดวยตนเอง

4) ผเรยนเรยนรเปนกลมยอย เพอประโยชนในการคนควาหาความรสบคนขอมล

รวมกนเปนการพฒนาทกษะกระบวนการแกปญหาดวยเหตผล ฝกใหผเรยนมทกษะในการสอสาร

ขอมล เรยนรทจะอยและทางานรวมกบผอน ยอมรบในความแตกตางระหวางบคคล พฒนา

ความสามารถในการทางานเปนทม โดยผานการวเคราะห สงเคราะหและตดสนใจรวมกน

5) การเรยนรมลกษณะบรณาการความรและบรณาการกระบวนการตาง ๆ

6) ความรทเกดขนจากการเรยนรจะไดมาภายหลงจากการผานกระบวนการ เรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเทานน

7) การประเมนผลเปนการประเมนผลจากสภาพจรงโดยพจารณาการปฏบตงาน

ความกาวหนาของผเรยน

ดงนนลกษณะสาคญของการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน จงเปนการนาปญหาท

ใกลตวผเรยนหรอความสาคญตอผเรยนมาเปนตวกระตนใหเกดการแสวงหาขอมล ความรดวย

ตนเอง โดยอาศยกระบวนการกลม การแลกเปลยนเรยนรและการชวยเหลอซงกนและกน ฝกการ

สอสารขอมลและประเมนตนเอง (ปราณ หบแกว. 2551: 22)

1.5 ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แนวคดการสอนดวยวธการใชปญหาเปนฐานจะเนนผเรยนเปนสาคญ การดาเนนการ

แกปญหาของผเรยนมขนตอนดงน

Davis Harden (1999 อางถงใน อดม รตนอมพรโสภณ. 2545) ชใหเหนสงทสาคญใน

การกาหนดเปาหมายการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มรายละเอยดดงตอไปน

1) สรางความรจากบรบทในสถานททแกปญหา

2) พฒนาผลทไดจากกระบวนการของเหตผล จากการแกปญหา

3) พฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง

เฉลม วราวทย (2531 อางองจาก อดม รตนอมพรโสภณ. 2545) กลาววา การจดการ

เรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มขนตอนดงน

17

ขนตอนท 1 ผเรยนจะตองทาความเขาใจกบปญหาทไดรบเสยกอน ถาความหมาย

ของคาหรอขอความใดทยงไมเขาใจ จะตองหาคาอธบายใหชดเจน โดยอาศยความรเปนพนฐาน

ของสมาชกภายในกลมหรอเอกสารตารา

ขนตอนท 2 ขนตอนนเปนการใหคาอธบายของปญหาทงหมดโดยกลมจะตองม

ความเขาใจตอปญหาทถกตองสอดคลองกน โดยอยางนอยทสดจะตองเขาใจวามเหตการณหรอ

ปรากฏการณใดถกกลาวถงหรออธบายอยในปญหานนบาง

ขนตอนท 3 และ 4 การวเคราะหปญหาจะไดมาซงความคดและขอสนบสนน

เกยวกบโครงสรางของปญหาโดยอาศยพนฐานความรเดมของผเรยน รวมทงความคดอยางมเหตผล

ในการสรปรวบรวมความคดเหน ความรและแนวความคดของสมาชกภายในกลมเกยวกบ

กระบวนการและกลไกทเปนไปไดในการแกปญหา นนคอพยายามสรางสมมตฐานอนสมเหตสมผล

สาหรบปญหานน ๆ ในขนนการแสดงความคดเหนเปนแบบ(การ)ระดมสมองเปนวธการททาให

สมาชกของกลมไดแสดงความคดเหนอยางเสรเพอใหไดสมมตฐานมากทสดเทาทจะมากได

ขนตอนท 5 จากสมมตฐานตาง ๆ ทไดมากลมจะตองนามาพจารณาจดลาดบ

ความสาคญอกครงโดยอาศยขอสนบสนนจากขอมลความจรงและความรจากสมาชกภายในกลม

เพอพจารณาหาขอยตสาหรบสมมตฐานทปฏเสธไดในขนตนและคดเลอกสมมตฐานทตองแสวงหา

ขอมลเพมเตมตอไป

ขนตอนท 6 ผเรยนกาหนดวตถประสงคการเรยนรในการแสวงหาขอมลเพมเตม

เพอพสจนสมมตฐานทคดเลอกไว

ขนตอนท 7 จากวตถประสงคทกาหนดไวสมาชกในกลมจะตองชวยกนแสวงหา

ขอมลเพมเตมจากภายนอกกลม โดยสามารถหาไดจากแหลงขอมลตาง ๆ ทงจากตาราเอกสาร

ทางวชาการและผชานาญดานตาง ๆ ทเกยวของ ซงการทางานจะทาเปนกลมหรอรายบคคลกได

หากมเวลานอยจาเปนตองแยกเปนรายบคคลเพอไปชวยกนหาขอมลจากแหลงตาง ๆ แลวมาพบ

กนในกลมอกครงหนง

ขนตอนท 8 ขบวนการของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานจะสมบรณได โดยการ

วเคราะหขอมลทแสวงหามาไดเสนอตอสมาชกอน ๆ ในกลมเพอพจารณาวาขอมลทไดมาเพยงพอ

ตอการพสจนสมมตฐานหรอไม กลมอาจจะพบวามขอมลบางสวนไมสมบรณ จาเปนจะตองหา

ขอมลเพมเตมอกกได

18

ขนตอนท 9 ขบวนการจะสนสดเมอกลมสามารถหาขอมลไดครบถวนตอการพสจน

ขอสมมตฐานทงหมดได และสามารถสรปไดถงหลกการตางๆ ทไดจากการศกษาปญหาน

อดม รตนอมพรโสภณ (2545) เสนอขนตอนการจดการเรยนรแบบใชปญหาไวดงน

นกเรยนจะไดรบโจทยปญหาซงมกจะเปนสถานการณจรง ทเปนปญหาทเกดขนในขณะนน และ

เกยวของกบเนอหาทกาลงจะสอน โดยครแบงกลมนกเรยนออกประมาณกลมละ 8-10 คน โดยม

ผชวยอย 1 คน แลวดาเนนขนตอนดงตอไปน

1) ทาความกระจางในคาศพทและแนวคด

2) ระบปญหา

3) วเคราะหปญหาและตงสมมตฐาน

4) กาหนดวตถประสงคการเรยนร

5) คนหาความรเพมเตมจากแหลงวทยากรภายนอก

6) สงเคราะหและทดสอบขอมลใหมพรอมลงสรปความรทวไป

สมาล ชยเจรญ (2548) ไดสรปขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ไวดงน

ขนท 1 จดเตรยมสถานการณจาลองหรอเรมตนการสอนดวยการกลาวถงปญหา

ในชวตจรง

ขนท 2 ครใชสอ คาแนะนาเพอใหผเรยนเขาใจถงปญหา

ขนท 3 ผเรยนใชแหลงความร เพอรวบรวมขอมล เนอหา เปนขอมลสารสนเทศ ใช

ในการคนควาหาคาตอบ เชน ธนาคารขอมล แหลงสรางความรชมชน ภมปญญาทองถน

เครองมอในการทดลอง

ขนท 4 การรวมมอกนแกปญหา การแลกเปลยนเรยนรทงผเรยน ผสอน ผเชยวชาญ

ไดสนทนาแลกเปลยนแสดงความคดเหนของตนเองกบผอน ปรบเปลยนและปองกนการเขาใจท

คลาดเคลอนทจะเกดขน

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 6-8) ไดสรปขนตอนของการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐานไว ดงน

1. ขนกาหนดปญหา เปนขนทผสอนจดสถานการณตาง ๆ กระตนใหผเรยนเกด

ความสนใจ และมองเหนปญหา สามารถกาหนดสงทเปนปญหาทผเรยนอยากรอยากเรยนไดและ

เกดความสนใจทจะคนหาคาตอบ

19

2. ขนทาความเขาใจกบปญหา ผเรยนจะตองทาความเขาใจปญหาทตองการเรยนร

ซงผเรยนจะตองสามารถอธบายสงตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาได

3. ขนดาเนนการศกษาคนควาผเรยนกาหนดสงทตองเรยน ดาเนนการศกษาคนควา

ดวยตนเองดวยวธการหลากหลาย

4. ขนสงเคราะหความร เปนขนทผเรยนนาความรทไดคนความาแลกเปลยนเรยนร

รวมกน อภปรายผล และสงเคราะหความรทไดมาวา มความเหมาะสมหรอไมเพยงใด

5. ขนสรปและประเมนคาของคาตอบ ผเรยนแตละกลมสรปผลงานของกลมตนเอง

และประเมนผลวาขอมลทศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด โดยพยายามตรวจสอบ

แนวคดภายในกลมของตนเองอยางอสระ ทกกลมชวยกนสรปองคความรในภาพรวมของปญหา

อกครง

6. ขนนาเสนอและประเมนผลงาน ผเรยนนาขอมลทไดมาจดระดบองคความรและ

นาเสนอเปนผลงานในรปแบบทหลากหลาย ผเรยนทกกลมรวมทงผทเกยวของกบปญหารวมกน

ประเมนผลงาน

จากขนตอนการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานทกลาวขางตนพอสรปเปนขนตอนได

คอ ขนกาหนดปญหา ทาความเขาใจปญหาโดยการวเคราะหขอมลทเกยวของกบปญหา ดาเนน

การศกษาคนควา สงเคราะหความรเพอนามาแกปญหา สรปและประเมนผลคาตอบหรอแนวทาง

แกปญหา และนาเสนอผลการแกปญหา

สาหรบงานวจยในครงนผวจยไดนาขนตอนการจดกระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปน

ฐานของสานกงานเลขาธการสภาการศกษาเนองจากผวจยเหนวาเหมาะสมกบการเรยนการสอน

วทยาศาสตร ซงมขนตอนในการจดกระบวนการเรยนร 6 ขนตอน สามารถสรปไดดงน (สานกงาน

เลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. 2550: 7)

1. กาหนดปญหา

2. ทาความเขาใจปญหา

3. ดาเนนการศกษาคนควา

4. สงเคราะหความร

5. สรปและประเมนคาของคาตอบ

6. นาเสนอและประเมนผลงาน

20

1.6 การประเมนผลการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน บาเรลล (Barell. 1998: 159-160) กลาววา การประเมนผลการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน มลกษณะ ดงน

1. ประเมนผลดวยวธการทหลากหลาย ไมประเมนผลดวยการสอบเพยงอยาง

เดยว และไมควรประเมนผลแคตอนจบบทเรยนเทานน

2. ประเมนผลตามสภาพจรง โดยใหมความสมพนธกบประสบการณของ

นกเรยนทสามารถพบในชวตประจาวน

3. ประเมนผลความสามารถทแสดงออกมา หรอจากการทางานทแสดงใหเหนถง

ความเขาใจในความคดรวบยอด

เอกเกนและคอเซก (Eggen; & Kauchak. 2001: 256-259) ไดกลาวถงวธการ

ประเมนผลของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานควรจะประเมนตามสภาพจรง และควรกาหนด

เปาหมายทมความสมพนธในการประเมนดงน ประการแรก ความเขาใจในดานกระบวนการท

เกยวกบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ประการทสอง การพฒนาการเรยนรดวยตนเองของ

ผเรยน และประการสดทายสงทไดรบจากเนอหาวชา วธการประเมนมดงน

1. การประเมนตามสภาพจรง เปนการวดผลการปฏบตงานของนกเรยนโดยตรง

ผานชวตจรง เชน การดาเนนการดานการสบสวน คนควา การรวมมอกนทางานกลมในการแกปญหา

การวดผลจากการปฏบตงานจรง เปนตน

2. การสงเกตอยางเปนระบบ เปนอกวธการหนงทเปนการประเมนผลในดาน

ทกษะกระบวนการของผเรยนในขณะเรยนร ผสอนตองกาหนดเกณฑการประเมนใหชดเจน เชน

การแกปญหาทางวทยาศาสตร ควรกาหนดเกณฑการประเมน ดงน การสรางปญหาหรอคาถาม

การสรางสมมตฐาน การระบตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคม การอธบายแนวทางใน

การรวบรวมขอมล และการประเมนผลสมมตฐานบนพนฐานของขอมลทด

วธการประเมนผลจากนกการศกษาทไดกลาวมาขางตนสรปไดวา การประเมนผลการ

จดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานนนจะตองประเมนทงในดานความรทนกเรยนไดรบ ซงทาได

โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการทางานโดยใชกระบวนการกลมอาจทาได

โดยการประเมนโดยครผสอน หรอนกเรยนเปนผประเมนตนเอง การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

นน ถอวาปญหาเปนสวนทมความสาคญมากจงตองมการประเมนปญหาทใชเปนหลกในการเรยน

การสอนในแตละครง นอกจากนผสอนยงตองมการประเมนตนเองในการสอนแตละครงดวย

21

1.7 บทบาทของครและนกเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ศนยการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ของมหาวทยาลยอลลนอยส สหรฐอเมรกา

(Trop; & Sage. 1998: 64-65; citing Illinois Problem-Base Learning Network. 1996.

Unpaged) ไดกลาวถงบทบาทของครและนกเรยนในขณะดาเนนกระบวนการเรยนรเพอแกปญหา

ดงน

บทบาทของครในขณะท ดาเนนกระบวนการเรยนรเพอแกปญหา มดงน

1. ครออกแบบและกระตนความสนใจนกเรยนในกระบวนการเรยนร ใหจด

โครงสรางของการแกปญหาหรอสรางยทธวธในการแกปญหา

2. ครมอบความเปนอสระใหกบนกเรยนในการเปนผสารวจ และควบคม

กระบวนการสารวจดวยตวเอง พรอมกบเปนผใหคาแนะนา สงเสรมใหคด และฝกฝนกระบวนการ

เรยนรโดยใชปญหาเปนฐานใหกบนกเรยน

3. ครฝกฝน แนะนานกเรยนโดยอยหางๆ ในขณะทนกเรยนดาเนนกระบวนการเรยนร

จนไดคาตอบของปญหาออกมา

บทบาทของผเรยนในขณะทดาเนนกระบวนการเรยนร มดงน

1. นกเรยนดาเนนการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรดงดดความสนใจและ

มปญหาเปนตวกระตนการเรยนร

2. นกเรยนจะสารวจ คนควาขอมลทตองการ ดาเนนการสารวจอยางมเหตผล และ

ปฏบตกจกรรมการเรยนรอยางอสระ

3. นกเรยนเปนผควบคมการเรยนโดยใชปญหาเปนศนยกลางของการเรยนร

4. นกเรยนประยกตใชความร ทกษะเพอแกปญหา

5. นกเรยนพฒนาตนเองใหเปนผเรยนรโดยชนาตนเองและเปนนกแกปญหา

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550: 9 -13) ไดกลาววา ผสอนมบทบาท

โดยตรงตอการจดการเรยนร ดงนน ลกษณะของผสอนทเออตอการจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน ควรมลกษณะ ดงน

1. ผสอนตองมงมนตงใจสง รจกแสวงหาความร เพอพฒนาตนเองอยเสมอ

2. ผสอนตองรจกผเรยนเปนรายบคคล เขาใจศกยภาพของผเรยน เพอสามารถให

คาแนะนาชวยเหลอผเรยนไดทกเวลา

3. ผสอนตองเขาใจขนตอนของแนวทางการจดการเรยนรแบบใชปญหาเปนฐานอยาง

ถองแททกขนตอน เพอจะไดแนะนาใหคาปรกษาแกผเรยนไดถกตอง

22

4. ผสอนตองมทกษะและศกยภาพสงในการจดการเรยนร และการตดตาม

ประเมนผลการพฒนาของผเรยน

5. ผสอนตองเปนผอานวยความสะดวกดวยการจดหา สนบสนนสออปกรณการ

เรยนรใหเหมาะสมเพยงพอ จดเตรยมแหลงเรยนร จดเตรยมหองสมด อนเทอรเนต ฯลฯ

6. ผสอนตองมจตวทยา สรางแรงจงใจแกผเรยน เพอกระตนใหผเรยนเกดการ

ตนตวในการเรยนรตลอดเวลา

7. ผสอนตองชแจงและปรบทศนคตของผเรยนใหเขาใจ และเหนคณคาของการ

เรยนรแบบน

8. ผสอนตองมความร ความสามารถ ดานการวด และประเมนผลผเรยนตาม

สภาพจรง ใหครบทกขนตอนของการจดการเรยนร

บทบาทของผเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มดงน

1. ผเรยนตองปรบทศนะคตในบทบาทหนาทและการเรยนรของตนเอง

2. ผเรยนตองมคณลกษณะดานการใฝร ใฝเรยน มความรบผดชอบสง รจก

การทางานรวมกนอยางมระบบ

3. ผเรยนตองไดรบการวางพนฐานและฝกทกษะทจาเปนในการเรยนรตามรปแบบการ

เรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ เชน กระบวนการคด การสบคนขอมล การทางานกลม การอภปราย

การสรป การแนะเสนอผลงานและการประเมนผล

4. ผเรยนตองมทกษะการสอสารทดพอ

จากขางตนสามารถสรปไดวา บทบาทของครในการจดการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐานนน ครมหนาทในการอานวยความสะดวกและเปนทปรกษาเกยวกบบทเรยนใหแกนกเรยน

เทานน และบทบาทของนกเรยนในการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ตองมคณสมบตของ

การใฝร ใฝเรยน รจกทจะสารวจ คนควาขอมลทตองการ ดาเนนการสารวจอยางมเหตผลและ

ปฏบตกจกรรมการเรยนรอยางอสระ ตลอดจนสามารถประยกตใชความร ทกษะเพอแกปญหาได

2. ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร 2.1 ความหมายของชดกจกรรม ชดกจกรรม (Learning package) เปนนวตกรรมทางการศกษาอยางหนง มชอเรยก

ตางกน เชน ชดการสอน ชดการสอนรายบคคล ชดการเรยนการสอน ชดการเรยนสาเรจรป

23

ชดกจกรรม ซงในการวจยครงน ผวจยไดใชคาวา ชดกจกรรม และมนกการศกษาหลายทานไดให

ความหมายไวดงน

แคปเฟอรและแคปเฟอร (Kapfer; & Kapfer. 1972: 3-10) ใหความหมายวา ชดการสอนเปน

รปแบบของการสอสารระหวางครกบนกเรยน ซงประกอบคาแนะนาทใหนกเรยนไดทากจกรรมการ

เรยนจนบรรลพฤตกรรมทเปนผลของการเรยนร การรวบรวมเนอหาทนามาสรางชดกจกรรมนน

ไดมาจากขอบขายของความรทหลกสตรตองการใหนกเรยนไดเรยนรและเนอหาจะตองตรงและ

ชดเจนทจะสอความหมายใหผเรยนไดเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยน

ดวน (Duane. 1973 : 169) กลาวถง ชดการสอน (Instructional Package) เปนชดของ

วสดประกอบการเรยนสาหรบการเรยนรเปนรายบคคล ซงจะชวยใหผเรยนไดสมฤทธผลทางการ

เรยนตามเปาหมาย ผเรยนจะเรยนไปตามอตราความสามารถและความตองการของตนเอง

กด (Good. 1973 : 306) ไดอธบายถงชดการสอนวา ชดการสอนคอโปรแกรมทางการ

สอนทกอยางทจดไวโดยเฉพาะ มวสดอปกรณทใชในการสอน อปกรณทใชในการเรยน คมอคร

เนอหา แบบทดสอบ ขอมลทเชอถอได มการกาหนดจดมงหมายของการเรยนไวอยางชดเจน

ชดการสอนนครเปนผจดใหนกเรยนแตละคนไดศกษาและฝกฝนตนเอง โดยครเปนผคอยแนะนา

เทานน

กมล เฟองฟง (2534: 27) ไดกลาววา ชดกจกรรมเปนการรวบรวมสอการเรยนสาเรจรป

ไวเปนชด เพอใหเหมาะสมกบเนอหา แลวใหนกเรยนศกษาตามขนตอนทกาหนดเปนการเรยนท

เนนความสามารถสวนบคคล ผเรยนมความอสระ และพงครผสอนนอยทสด

ประพฤต ศลพพฒน (2540: 30) ไดกลาววา ชดการเรยนหรอชดกจกรรม หมายถง

สอทชวยใหนกเรยนสามารถเรยนไดดวยตวเอง มการจดสอไวอยางเปนระบบชวยใหนกเรยนเกด

ความสนใจเรยนตลอดเวลา ทาใหเกดทกษะในการแสวงหาความร

บญเกอ ควรหาเวช (2542: 91) ใหความหมายวา ชดการสอนนนจดเปนสอการสอนชนด

หนงซงเปนชดของสอประสม (Multi Media) ทจดขนสาหรบหนวยการเรยนตามหวขอเนอหาและ

ประสบการณของแตละหนวย ทตองการจะใหผเรยนไดรบโดยจดเอาไวเปนชด ๆ บรรจอยในซอง

กลอง หรอกระเปา

จรพรรณ ทะเขยว (2543: 22) ไดกลาววา ชดกจกรรมเปนสอการเรยนการสอนทจดทา

ขนเพอใหผเรยนมอสระในการเรยน สามารถศกษาไดดวยตนเองพงครนอยทสดจนเกดความเขาใจ

เกดแนวคดทถกตอง

24

สดารตน ไผพงศาวงศ (2543: 52) กลาววา ชดกจกรรม คอ ชดการเรยนหรอชดการสอน

นนเอง ซงหมายถง สอการสอนทครเปนผสราง ประกอบขนดวยวสดอปกรณหลายชนดและ

องคประกอบอน เพอใหผเรยนศกษาและปฏบตกจกรรมดวยตนเอง เกดการเรยนรดวยตนเองโดย

ครเปนผใหคาแนะนาชวยเหลอและมการนาหลกการทางจตวทยามาใชประกอบในการเรยน เพอ

สงเสรมใหผเรยนไดรบความสาเรจ

อรณ สพรรณพงศ (2545: 29) กลาววา ชดกจกรรม หมายถง สอการเรยนการสอนท

ผลตขนอยางมระบบ สอดคลองกบเนอหาวชาตามจดประสงคของหลกสตร โดยยดหลกความ

แตกตางระหวางบคคล สงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรตามความสามารถของแตละคนอยางม

ประสทธภาพ สามารถศกษาดวยตนเอง เพอเปนการชวยลดบทบาทของครผสอน อกทง ยงเนน

นกเรยนเปนสาคญในการจดการเรยนการสอน

จากทกลาวมาขางตน สรปไดวา ชดกจกรรม หมายถง สอการเรยนการสอนทครสรางขน

เพอนามาใชใหสอดคลองกบเนอหาวชาตามจดประสงคของหลกสตร ซงเปนนวตกรรมทาง

การศกษาชวยใหผเรยนเรยนไดดวยตนเอง ทาใหเกดทกษะในการแสวงหาความรและเกด

พฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยนร และชวยใหผเรยนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนร

ใหเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน

2.2 ประเภทของชดกจกรรม มนกการศกษาไดกลาวถงประเภทของชดการสอน ชดการเรยน ชดการเรยนการสอน

หรอชดกจกรรม ทชวยใหผสรางไดตดสนใจวาจะสรางชดกจกรรมในรปแบบใด ไวหลายทานดงน

คณะอนกรรมการพฒนาการสอนและผลตอปกรณการสอนคณตศาสตร (2524:

250-251) ไดแบงประเภทของชดการเรยนออกเปน 3 ประเภท คอ

1. ชดการเรยนสาหรบคร เปนชดสาหรบจดใหครโดยเฉพาะมคมอและเครองมอ

สาหรบคร ซงพรอมทจะนาไปใชสอนใหเดกเกดพฤตกรรมทคาดหวง ครเปนผดาเนนการและ

ควบคมกจกรรมทงหมด นกเรยนมสวนรวมกจกรรมภายใตการดแลของคร

2. ชดการเรยนสาหรบนกเรยน เปนชดการเรยนสาหรบจดใหนกเรยนเรยนดวย

ตนเองครมหนาทเพยงจดอปกรณและมอบชดการเรยนใหแลวคอยรบรายงานผลเปนระยะ ๆ ให

คาแนะนาเมอมปญหาและประเมนผล ชดการเรยนนจะฝกการเรยนดวยตนเอง เมอนกเรยนจบ

การศกษาจากโรงเรยนไปแลวกสามารถเรยนรหรอศกษาสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง

25

3. ชดการเรยนทครและนกเรยนใชรวมกน ชดนมลกษณะผสมระหวางชดแบบท 1

และชดแบบท 2 ครเปนผคอยดแล และกจกรรมบางอยางครตองเปนผแสดงนาใหนกเรยนด และ

กจกรรมบางอยางนกเรยนตองทาดวยตนเอง ชดการเรยนแบบนเหมาะอยางยงทจะใชกบนกเรยน

ระดบมธยมศกษา ซงจะเรมฝกใหรจกการเรยนดวยตนเองภายใตการดแลของคร

วชย วงษใหญ (2525: 174-175) ไดแบงชดการเรยนการสอนตามลกษณะของการใช

ออกเปน 3 ประเภท คอ

1. ชดการเรยนการสอนสาหรบการบรรยาย หรอเรยกอกอยางหนงวา ชดการเรยนการ

สอนสาหรบครใช คอเปนชดการเรยนการสอนสาหรบกาหนดกจกรรมและสอการเรยนใหครใช

ประกอบคาบรรยาย เพอเปลยนบทบาทการพดของครใหลดนอยลงและเปดโอกาสใหนกเรยนรวม

กจกรรมการเรยนมากยงขน ชดการเรยนการสอนนจะมเนอหาเพยงหนวยเดยวและใชกบนกเรยน

ทงชน

2. ชดการเรยนการสอนสาหรบกจกรรมแบบกลม ชดการเรยนการสอนนมงเนนทตว

ผเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกน และอาจจดการเรยนการสอนในรปศนยการเรยน ชดการเรยน

การสอนแบบกลมประกอบดวย ชดการเรยนการสอนยอยทมจานวนเทากบจานวนศนยการเรยนท

แบงไวในแตละหนวย ในแตละศนยมสอการเรยนหรอบทเรยนครบชดตามจานวนผเรยนในศนย

กจกรรมนน สอการเรยนอาจจดอยในรปของการเรยนการสอนรายบคคลหรอผเรยนทงศนยใช

รวมกนกได ผเรยนทเรยนจากชดการเรยนการสอนแบบกจกรรมกลมอาจจะตองขอความชวยเหลอ

จากครเพยงเลกนอยในระยะเรมตนเทานน หลงจากเคยชนตอวธการใชแลวผเรยนสามารถ

ชวยเหลอซงกนและกนไดเองในขณะทากจกรรมการเรยนหากมปญหาผเรยนสามารถซกถามครได

เสมอ เมอจบการเรยนแตละศนยแลว ผเรยนอาจจะสนใจการเรยนเสรม เพอเจาะลกสงทเรยนรได

อกจากศนยสารองทครจดเตรยมไว เพอเปนการไมเสยเวลาทจะตองรอคอยผอน

3. ชดการเรยนการสอนรายบคคล เปนชดการเรยนการสอนทจดระบบขนตอนเพอให

ผเรยนใชเรยนดวยตนเองตามลาดบขน ตามความสามารถของแตละบคคลเมอศกษาครบแลวจะ

ทาการทดสอบประเมนผลความกาวหนา และศกษาชดการเรยนการสอนชดอนตอไปตามลาดบ

เมอมปญหาผเรยนจะปรกษากนไดในระหวางเรยนและผสอนพรอมทจะใหความชวยเหลอทนทใน

ฐานะผประสานงานหรอผชแนะแนวทาง การเรยนดวยชดการเรยนการสอนนจดเพอสงเสรม

ศกยภาพการเรยนรของแตละบคคลใหพฒนาการเรยนรของตนเองไปจนเตมสดขดความสามารถ

โดยไมตองเสยเวลารอคอยผอน ชดการเรยนการสอนแบบนบางครงเรยกวาบทเรยนโมดล

(Instructional Module)

26

จะเหนไดนกการศกษาทกลาวมานนไดแบงประเภทของชดกจกรรมออกเปน 3 ประเภท

ตามลกษณะของการใชชดกจกรรม ซงการแบงประเภทของชดกจกรรมออกเปนกประเภทกตาม

ทกชดกจกรรมมงใหผเรยนเรยนดวยตนเองตามความสามารถของแตละคนเพอเปลยนแปลง

พฤตกรรมในดานของการเรยนรใหมประสทธภาพทงสน 2.3 องคประกอบของชดกจกรรม องคประกอบของชดกจกรรม เปนสวนทบอกถงสวนตาง ๆ ของชดกจกรรม ซงมผวจย

หลายคนไดกลาวถงองคประกอบของชดกจกรรม ดงน

อไรรตน ชางทรพย (2532: 59-62) สรางชดกจกรรมการประดษฐอปกรณจากวสด

เหลอใชประเภทพลาสตกขน เพอพฒนาทกษะกระบวนการ เจตคต และความคดสรางสรรคทาง

วทยาศาสตรสาหรบกจกรรมชมนมวทยาศาสตร โดยชดกจกรรมทสรางขน มสวนประกอบ 2 สวน

คอ คมอชดกจกรรมสาหรบคร และชดกจกรรมสาหรบนกเรยน มรายละเอยดดงน

1. คมอกจกรรมสาหรบคร จดทาเพอใหครใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน

และดาเนนกจกรรม ซงประกอบดวย

1.1 ชอกจกรรม เปนสวนทบอกหวขอเรองของกจกรรม

1.2 คาชแจง เปนสวนทอธบายความมงหมายทสาคญในการสรางชดกจกรรม

และลกษณะการจดกจกรรม เพอใหบรรลจดมงหมายทตงไว โดยกลาวใหผอานไดมองเหน

ภาพรวมของกจกรรม

1.3 จดมงหมาย เปนสวนระบจดมงหมายทสาคญในการสรางชดกจกรรม ซง

แบงเปน

1.3.1 จดมงหมายทวไป ซงเปนสวนทบงบอกจดหมายปลายทางของการจด

กจกรรม

1.3.2 จดมงหมายเชงพฤตกรรมเปนสวนทระบถงพฤตกรรมทนกเรยนตอง

ทาเพอใหบรรลความมงหมายหลกของกจกรรม

1.4 แนวคด เปนสวนทระบเนอหาของกจกรรม เพออธบายใหครทราบวาอะไร

เปนสาระสาคญทนกเรยนควรเรยนร และเกดความเขาใจเมอเรยนตามกจกรรมทกาหนดไว

1.5 เวลาทใช ระบเวลาโดยประมาณวา กจกรรมการเรยนการสอน ควรใช

เวลานานเทาไร

1.6 สอ ระบถงวสดและอปกรณ ทใชในการดาเนนกจกรรม เพอชวยใหครทราบ

วาตองเตรยมอะไรบางในการจดกจกรรมแตละครง

27

1.7 ขนตอนการดาเนนกจกรรม เปนสวนทใชในการดาเนนการสอนเพอใหบรรล

จดมงหมายเชงพฤตกรรม ดงน

1.7.1 ขนนา เปนการเตรยมความพรอมของนกเรยน

1.7.2 ขนสอน เปนสวนทใหความร และสาธตประกอบการบรรยายสามารถ

ใหนกเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรม

1.7.3 ขนอภปราย เปนสวนทใหนกเรยนไดนาเอาประสบการณทไดรบในขน

สอนมาอภปรายแลกเปลยนความคดเหนใหเกดความเขาใจ และแนวทางแกปญหาทอาจจะพบใน

การทากจกรรมครงตอไป

1.7.4 ขนสรป เปนสวนทครและนกเรยนชวยกนรวบรวมขอมลความรจาก

ขนสอนและขนอภปราย มาสรปเพอใหไดสาระสาคญในการทากจกรรม

1.7.5 ขนวดและประเมนผล เปนสวนทครตองการตรวจสอบวา เมอจบ

กจกรรมแตละกจกรรมแลว นกเรยนสามารถเรยนรจากทากจกรรมและบรรลวตถประสงคท

กาหนดไวหรอไม โดยใชวธสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในขณะดาเนนกจกรรมและประเมนจาก

แบบฝกหดทายบทหรอประเมนจากผลงานของนกเรยนททาแตละกจกรรม โดยใชเกณฑการ

ประเมนเปน ด พอใช ควรปรบปรง และใหระดบคะแนนเปน 3, 2 และ 1 ตามลาดบ

1.7.6 ขนสงงาน เปนสวนหนงทครแจงใหนกเรยนไดเตรยมตวและจดหา

วสดอปกรณบางอยาง เพอนามาใชในการทากจกรรมครงตอไป

1.8 ภาคผนวก เปนสวนเฉลยแบบฝกหด การทาเอกสาร ความรหรอหลกการของ

กจกรรมแตละกจกรรม สาหรบครเพมเตมขอมลทจาเปนสาหรบครเพอใชเปนแนวทางในการ

ดาเนนกจกรรม ถาครนาชดกจกรรมไปใช

2. ชดกจกรรมสาหรบนกเรยน เพอใหนกเรยนใชเปนแนวทางในการเรยน

ซงประกอบดวยรายละเอยด ดงน

2.1 วตถประสงค เปนสวนทระบวตถประสงคของกจกรรม

2.2 เวลาทใช เปนสวนทระบใหนกเรยนไดทราบชวงเวลาทใชในการทากจกรรม

แตละครง

2.3 สงทนกเรยนตองเตรยมมา ระบถงสงทนกเรยนจะตองเตรยมไวเพอนามาใช

ในกจกรรมทกาหนดให

2.4 กจกรรมทนกเรยนตองทา ระบวานกเรยนตองทาอะไรบางในกจกรรม

28

2.5 การประเมนผล ระบเกณฑทใชในการประเมนผลรายกจกรรมเพอใหนกเรยน

ไดทราบเกณฑทใชในการประเมนการเรยนจากกจกรรมทกาหนดให

ประภาพร สวรรณรตน (2533: 45-46) สรางชดกจกรรมการทาโครงงานวทยาศาสตรในชด

กจกรรมประกอบดวยหวขอสาคญดงน

1. คมอชดกจกรรมสาหรบคร เปนคมอสาหรบใหเปนแนวทางในการดาเนนกจกรรม

ประกอบดวยหวขอสาคญ ดงน

1.1 ชอกจกรรม เปนสวนทบอกหวขอเรองของกจกรรม

1.2 คาชแจง อธบายลกษณะของกจกรรม

1.3 จดมงหมาย ระบจดมงหมายทสาคญของกจกรรม เปนจดมงหมาย

เชงพฤตกรรมระบเปนพฤตกรรมทนกเรยนจะทาได

1.4 สาระสาคญ เปนสวนทระบเนอหาของกจกรรม เพออธบายใหครทราบวา

อะไรเปนสวนสาคญของกจกรรมทจดใหนกเรยน

1.5 เวลาทใช เปนสวนทระบเวลาทใชในกจกรรม

1.6 สอ ระบถงวสดอปกรณในการทากจกรรม เพอใหครทราบวาจะตองเตรยม

อะไรบางในการทากจกรรมแตละครง

1.7 การดาเนนกจกรรม เปนสวนทระบการเรยนการสอนเพอใหบรรลจดมงหมาย

เชงพฤตกรรม ครทาหนาทอานวยความสะดวก และใหคาปรกษา ถามปญหาเกยวกบการปฏบต

กจกรรม เมอการปฏบตกจกรรมสนสดลงนกเรยนตองเอาประสบการณทไดรบจากการทากจกรรม

มาอภปรายแลกเปลยนความคดเหนเพอใหเกดความเขาใจ และแนวทางในการแกปญหาทอาจพบ

ในการดาเนนกจกรรมครงตอไป สดทายนกเรยนรวมกนสรปเพอใหไดสาระสาคญในกจกรรม

1.8 การวดและประเมนผล เปนสวนทครตองการตรวจสอบวา เมอจบกจกรรม

แลวนกเรยนสามารถทากจกรรมบรรลวตถประสงค ทกาหนดไวหรอไม อยางไร

2. ชดกจกรรมสาหรบนกเรยน เปนชดทใหนกเรยนใชเปนแนวทางในการทากจกรรม

แตละครงประกอบดวย

2.1 ชอกจกรรม

2.2 วตถประสงค

2.3 เวลาทใช

29

2.4 การเตรยมลวงหนา เปนสวนทระบวสดอปกรณทจาเปนในการดาเนน

กจกรรมลวงหนา รวมถงการใหนกเรยนเตรยมความรในการทากจกรรมและการทครแนะนา

เอกสารทใชในการดาเนนกจกรรม

2.5 กจกรรมทนกเรยนปฏบต ตามวธการทางวทยาศาสตร โดยมขนตอน ดงน

2.5.1 ขนระบปญหา

2.5.2 ขนตงสมมตฐาน

2.5.3 ขนทดลองหรอตรวจสอบสมมตฐาน

2.5.4 ขนสรปผล

2.6 สาระสาคญ เปนสวนทระบเนอหาของกจกรรมเพออธบายใหนกเรยนทราบวา

อะไรเปนสวนทสาคญทนกเรยนจะไดรบและเขาใจจากการเรยนตามกจกรรม ในกจกรรม

ประกอบดวยการทดลอง การประดษฐ การแกปญหา โดยใหนกเรยนปฏบตกจกรรมตามขอความ

ทระบไว

2.7 การประเมนผล เปนสวนทระบเกณฑทใชในการประเมนผลรายกจกรรม

เพอเปนการประเมนผลการปฏบตกจกรรม

จรพรรณ ทะเขยว (2543: 5-6) ไดกลาววา ชดกจกรรมอปกรณวทยาศาสตร

มองคประกอบทสาคญ ดงน

1. ชอชดกจกรรม เปนสวนทระบชอกจกรรม

2. คาชแจง เปนสวนทอธบายวธการใชชดกจกรรม

3. จดประสงคของกจกรรม เปนสวนทระบจดประสงคของกจกรรม

4. เวลาทใช เปนสวนทระบเวลาทงหมดในการใชชดกจกรรมแตละกจกรรมหรอ

แตละครง

5. เนอหา เปนสวนทระบเนอหาของกจกรรม

6. วสดอปกรณและสารเคมทตองใชในการทากจกรรม เปนสวนทระบวสดอปกรณ

และสารเคมทตองใชในการปฏบตกจกรรม

7. กจกรรม เปนสวนทระบขนตอนของกจกรรมทนกเรยนปฏบต ทดลอง บนทกผล

การปฏบตกจกรรม

8. คาถามหลงเรยน เปนสวนทระบขอคาถามทเกยวของกบเนอหาและกจกรรม

ทผเรยนปฏบต

9. แนวคาตอบ เปนสวนทระบคาตอบของขอคาถามทายกจกรรม

30

10. ความรเพมเตม เปนสวนทระบความรเพมเตมเกยวกบเนอหาของกจกรรม

จากการศกษาเอกสารเกยวกบองคประกอบของชดกจกรรม ผวจยไดใชเปนแนวทางใน

การกาหนดองคประกอบของชดกจกรรมในการวจยครงน ซงประกอบดวย

1. ชอชดกจกรรม

2. คาแนะนาในการใชชดกจกรรม

3. คาชแจงในการทากจกรรม

4. จดประสงคของกจกรรม

5. สาระการเรยนร

6. กจกรรมการเรยนร

6.1 ใบความร

6.2 ใบงาน

6.3 กจกรรมเสรมความร 2.4 ขนตอนการสรางชดกจกรรม

วชย วงษใหญ (2525: 189-192) ไดเสนอขนตอนในการสรางชดการสอนไว

10 ขนตอน คอ

1. ศกษาเนอหาสาระของวชาทงหมดอยางละเอยดวา สงทเราจะนามาทาเปนชด

การสอนนนจะมงเนนใหเกดหลกการของการเรยนรอะไรบางใหกบผเรยน นาวชาทไดทาการศกษา

วเคราะหแลวมาแบงเปนหนวยของการเรยนการสอน ในแตละหนวยนนจะมหวเรองยอยๆรวมอย

อกทเราจะตองศกษาพจารณาใหละเอยดชดเจนเพอไมใหเกดการซาซอนในหนวยอนๆอนจะสราง

ความสบสนใหกบผเรยนได และควรคานงถงการแบงหนวยการเรยนการสอนของแตละวชานน

ควรจะเรยงลาดบขนตอนของเนอหาสาระใหถกตองวาอะไรเปนสงจาเปนทผเรยนจะตองเรยนร

กอน อนเปนพนฐานตามขนตอนของความรและลกษณะธรรมชาตของวชานน

2. เมอศกษาเนอหาสาระและแบงหนวยการเรยนการสอนไดแลว จะตองพจารณา

ตดสนใจอกครงวาจะทาชดการสอนแบบใดโดยคานงถงขอกาหนดวา ผเรยนคอใคร (Who is

Learner) จะใหอะไรกบผเรยน (Give what Condition) จะทากจกรรมอยางไร (Does what

Activities) และจะทาไดดอยางไร (How well Criterion) สงเหลานเปนเกณฑในการกาหนดการ

เรยน

3. กาหนดการเรยนการสอนโดยประมาณเนอหาสาระทเราจะสามารถถายทอด

ความรแกนกเรยนหาสอการเรยนไดงาย พยายามศกษาวเคราะหใหละเอยดอกครงหนงวาหนวย

31

การเรยนการสอนนนมหลกการหรอความคดรวบยอดอะไร และมหวขอเรองยอยๆอะไรอะไรอก

บางรวมกนอยในหนวยน แตละหวขอยอยมความคดรวบยอดหรอหลกการยอย ๆ อะไรอกบางท

จะตองศกษาพยายามดงเอาแกนของหลกการเรยนรออกมาใหได

4. กาหนดความคดรวบยอด ความคดรวบยอดทเรากาหนดขนจะตองสอดคลองกบหนวย

และเรอง โดยสรปแนวความคดสาระและหลกเกณฑทสาคญ เพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการ

เรยนใหสอดคลองกน เพราะความคดรวบยอดเปนเรองของความเขาใจอนเกดจากประสาทสมผส

กบสงแวดลอม เพอตความหมายออกมาเปนพฤตกรรมทางสมองแลวนาสงใหมไปเชอมโยงกนกบ

ประสบการณเดม เกดเปนความคดรวบยอดฝงอยในความทรงจา มนษยตองมประสบการณตาง ๆ

พอสมควรจงจะสรปแกนแทของการเรยนรเกดเปนความคดรวบยอดได

5. จดประสงคการเรยน การกาหนดจดประสงคการเรยนจะตองใหสอดคลองกบ

ความคดรวบยอดโดยกาหนดเปนจดประสงคเชงพฤตกรรม ซงหมายถงความสามารถของผเรยน

ทแสดงออกมาใหเหนไดภายหลงการเรยนการสอนบทเรยนแตละเรองจบไปแลวโดยผสอนสามารถ

วดได จดมงหมายเชงพฤตกรรมนถาผสอนกาหนดหรอระบใหชดเจนมากเทาใดกยงมทาง

ประสบความสาเรจในการสอนมากเทานน ดงนนจงควรใชเวลาตรวจสอบจดประสงคการเรยน

แตละขอใหถกตอง และครอบคลมเนอหาสาระของการเรยนร

6. การวเคราะหงาน คอการนาจดประสงคการเรยนแตละขอมาทาการวเคราะหงาน

เพอหากจกรรมการเรยนการสอน แลวจดลาดบกจกรรมการเรยนใหเหมาะสมถกตองสอดคลองกบ

จดประสงคทกาหนดไวแตละขอ

7. เรยงลาดบกจกรรมการเรยนภายหลงจากทเรานาจดประสงคการเรยนแตละขอมา

วเคราะหงานและเรยงลาดบกจกรรมของแตละขอ เพอใหเกดการประสานกลมกลนของการเรยน

การสอนจะตองนากจกรรมการเรยนของแตละขอททาการวเคราะหงาน และเรยงลาดบกจกรรมไว

ทงหมด นามาหลอมรวมเปนกจกรรมการเรยนขนทสมบรณทสด เพอไมใหเกดการซาซอนในการ

เรยนโดยคานงถงพฤตกรรมพนฐานของผเรยน วธดาเนนการสอน ตลอดจนการตดตามผลและ

ประเมนผลพฤตกรรมทผเรยนแสดงออกมาเมอมการเรยนการสอนแลว

8. สอการเรยน คอวสดอปกรณและกจกรรมการเรยนทครและนกเรยนจะตองกระทา

เพอเปนแนวทางในการเรยนร ซงครจะตองจดทาขนและจดหาไวเรยบรอย ถาสอการเรยนเปนของ

ทใหญโตหรอมคณคาทจะตองจดเตรยมมากอนจะตองเขยนบอกไวใหชดเจนในคมอครเกยวกบ

การใชชดการสอนวาจะใหจดหาได ณ ทใด เชน เครองฉายสไลด เครองบนทกเสยงและพวกสงท

เกบไวไมไดทนทาน เพราะเกดการเนาเสย เชน ใบไม พช สตว เปนตน

32

9. การประเมนผล คอการตรวจสอบดวาหลงจากการเรยนการสอนแลวไดมการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมตามทจดประสงคการเรยนกาหนดไวหรอไม การประเมนผลนจะวธใดก

ตามแตจะตองสอดคลองกบจดประสงคการเรยนทเราตงไว ถาการประเมนผลไมตรงตาม

จดมงหมายทตงไวเมอใด ความยตธรรมกจะไมเกดขนกบผเรยนและไมตรงเปาหมายทกาหนดไว

ดวย การเรยนรในสงนนจะไมเกดขน ชดการสอนทสรางขนมาเปนการเสยเวลาและไมมคณคา

10. การทดลองใชชดการสอนเพอหาประสทธภาพ เมอพจารณาถงรปแบบของ

ชดการสอนวาจะผลตออกมาในขนาดเทาใดและรปแบบของชดการสอนจะออกมาเปนแฟมหรอ

เปนกลองสดแลวแตความสะดวกในการใช การเกบรกษาและความสวยงาม การหาประสทธภาพ

ของชดการสอนเพอปรบปรงใหเหมาะสม ควรนาไปทดลองใชกบกลมเลก ๆ ดกอน เพอตรวจสอบ

หาขอบกพรองพรอมกบแกไขปรบปรงอยางดแลวจงนาไปทดลองกบเดกทงชนหรอกลมใหญ โดย

กาหนดขนตอนไวดงน

10.1 ชดการสอนนตองการความรเดมของผเรยนหรอไม

10.2 การนาเขาสบทเรยนของชดการสอนนเหมาะสมหรอไม

10.3 การประกอบกจกรรมการเรยนการสอน มความสบสนวนวายกบผเรยน

และดาเนนไปตามขนตอนทกาหนดไวหรอไม

10.4 การสรปผลการเรยนการสอนเพอเปนแนวทางไปสความคดรวบยอดหรอ

หลกสาคญของการเรยนรในหนวยนนๆดหรอไม หรอจะตองตรวจปรบเพมเตมอยางไร

10.5 การประเมนผลหลงการเรยนเพอตรวจสอบดวาพฤตกรรมการเรยนร

ทเปลยนแปลงเกดขนนน ใหความเชอมนมากนอยแคไหนกบผเรยน

นอกจากน วชย วงษใหญ (2525: 192) ไดเสนอแนะวา การใชชดการเรยนจะประสบ

ผลสาเรจ กตอเมอไดมการจดสภาพแวดลอมของหองเรยนทเอออานวยตอการเรยนรดงกลาว

ตอไปน

1. ใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนอยางแทจรง

2. ใหนกเรยนมโอกาสทราบผลการกระทาทนทจากกจกรรมการเรยนการสอน

3. มการเสรมแรงนกเรยนจากประสบการณทเปนความสาเรจอยางถกจด

4. คอยชแนะแนวทางตามขนตอนในการเรยนรตามทศทางทครไดวเคราะหและ

กาหนดความสามารถพนฐานของนกเรยน

33

เสาวณย สกขาบณฑต (2528: 293-294) ไดกลาวถงขนตอนในการสรางชดกจกรรม

ควรดาเนนการดงน

1. วเคราะหและกาหนดความตองการ

2. กาหนดเปาหมายและวตถประสงค

3. ออกแบบองคประกอบของระบบ

4. วเคราะหแหลงทรพยากรทตองการ ทงทรพยากรทมอยและขอจากด (Resources

and constraints)

5. เลอกหรอผลตวสดเพอสอน

6. ออกแบบประเมนผลการเรยนของผเรยน

7. ทดลองและปรบปรงแกไข

8. นาไปใช

สรปขนตอนในการสรางชดกจกรรมจะตองมการวางแผนกาหนดหมวดหม เนอหา

ความคดรวบยอดใหสอดคลองกบหวเรอง จดประสงคการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอนและ

การวดผลประเมนผล พรอมทงหาประสทธภาพของชดกจกรรมและนาไปปรบปรงแกไขกอนนาชด

กจกรรมไปใชจรง 2.5 การหาประสทธภาพของชดกจกรรม 2.5.1 วธหาประสทธภาพของชดกจกรรม ชยยงศ พรหมวงศ (2523: 494) กลาววาการทดลองหาประสทธภาพของสอ จะตอง

นาสอไปทดลองใช เพอปรบปรงแกไขแลวนาไปทดลองสอนจรง เพอนาผลทไดมาปรบปรงแกไข

เสรจแลวจงดาเนนการผลตเปนจานวนมากหรอใชสอนในชนเรยนตามปกตได การทดลองม

ขนตอนดงน

1. สาหรบทดลองแบบเดยว (1:1) เปนการทดลองคร 1 คน ตอเดก 1 คน

ใหทดลองกบเดกออนเสยกอน ทาการปรบปรงแลวนาไปทดลองกบเดกปานกลาง และนาไป

ทดลองกบเดกเกง อยางไรกตามหากเวลาไมอานวยและสภาพการณไมเหมาะสมกใหทดลองกบ

เดกออนหรอปานกลาง

2. สาหรบการทดลองแบบกลม (1:10) เปนการทดลองทคร 1 คนตอเดก 6-12

คน โดยใหเดกคละกนทงเกง ปานกลางและออน หามทดลองกบเดกออนลวนหรอเดกเกงลวน

เวลาทดลองจะตองจบเวลาดวยวากจกรรมแตละกลมใชเวลาเทาใด

34

3. สาหรบการทดลองภาคสนามหรอกลมใหญ (1:100) เปนการทดลองทคร

1คน กบเดกทงชน 30-40 คน (หรอ 100 คน สาหรบชดการสอนรายบคคล) ชนทเลอกมาทดลอง

จะตองมนกเรยนคละกนทงเกงและออน ไมควรเลอกหองเรยนทมเดกเกงหรอเดกออนลวนหลงการ

ทดลอง คานวณหาประสทธภาพแลวปรบปรงแกไข ผลลพธทไดควรจะใกลเคยงกบเกณฑทตงไว

ตากวาเกณฑไดไมเกน 2.5%

สกจ ศรพรหม (2541: 70-71) กลาวถงการหาประสทธภาพของชดการสอนทสราง

ขนมขนตอนดงน

ขนท 1 ขนทดลองกบนกเรยน 1 คน (one-to-one testing) โดยเลอกนกเรยน

ทยงไมเคยเรยนเรองทจะสอนมากอนเลยจานวน 1 คน แลวใหเรยนจากชดการสอนจนจบ โดย

ปฏบตดงน

1. ตอบแบบทดสอบกอนเรยน

2. เรยนจากชดการสอนจนจบบทเรยน

3. ทาแบบฝกหดในบทเรยนไปพรอมกนในขณะทเรยน

4. ตอบแบบทดสอบหลงเรยนแลวนาผลทไดมาพจารณาปรบปรงสวนทเหนวา

ยงบกพรอง เชน เนอหา สอตาง ๆ แบบทดสอบตาง ๆ ใหดยงขน

ขนท 2 ขนทดลองกบกลมเลก (Small group testing) ใชกบนกเรยน 10 คน

ทยงไมเคยเรยนบทเรยนดงกลาวมากอน ดาเนนการเชนเดยวกบขนตอนท 1 ทกประการ เมอเสรจ

กระบวนการแลวนาชดการสอนมาแกไขขอบกพรองอกครงหนง และนาผลคะแนนจากการทา

แบบฝกหด และทาแบบทดสอบหลงเรยนไปหาประสทธภาพของชดการสอนโดยใชเกณฑ 80/80

ขนท 3 ขนทดลองภาคสนาม (Field testing) โดยทดลองใชกบนกเรยนทงชน

เรยนโดยใชวธการเชนเดยวกบขนท 1 และขนท 2 แลวนาผลไปหาประสทธภาพของชดการสอน 2.5.2 การคานวณคาประสทธภาพของชดกจกรรม 80 ตวแรก คอ คะแนนเฉลยคดเปนรอยละของกลมในการทาแบบฝกหด

ในบทเรยน

80 ตวหลง คอ คะแนนเฉลยคดเปนรอยละของกลมในการทาแบบทดสอบ

หลงเรยนถาปรากฏวา ทงคะแนนเฉลยคดเปนรอยละของกลมในการทาแบบฝกหด และการทา

แบบทดสอบหลงเรยนไดไมตากวา 80 ทงค กถอวาชดกจกรรมทพฒนาขนมประสทธภาพอยใน

เกณฑใชได

35

2.5.3 เกณฑการวดประสทธภาพของชดกจกรรม เกณฑการวดประสทธภาพของชดกจกรรม เปนเกณฑทผสอนคาดหมายวาผเรยน

จะเปลยนแปลงพฤตกรรมเปนทพงพอใจ โดยกาหนดใหเปนเปอรเซนต ผลเฉลยของคะแนนการ

ทางานและการประกอบกจกรรมของผเรยนทงหมดตอเปอรเซนตของการสอบหลงเรยนของผเรยน

ทงหมดนนคอ E1/E2 หรอประสทธภาพของกระบวนการ / ประสทธภาพของผลลพธประสทธภาพ

ของกระบวนการ คอ การประเมนพฤตกรรมตอเนองของผเรยนไดแกการประกอบกจกรรมกลม

งานทมอบหมาย และกจกรรมอนๆทผสอนกาหนดไว กระทาไดโดยการเอาคะแนนงานทกชนของ

นกเรยนแตละคนมารวมกนแลวหาคาเฉลยและเทยบสวนเปนรอยละ ประสทธภาพของผลลพธคอ

การประเมนพฤตกรรมขนสดทาย (Terminal behavior)โดยพจารณาจากการสอบหลงเรยนและ

การสอบไล ทาโดยเอาคะแนนของนกเรยนทงหมดรวมกนหาคาเฉลยแลวเทยบสวนเปนรอยละ

จากการศกษาเอกสารเกยวกบการหาประสทธภาพสอ สรปไดวาในการพฒนาสอ

การเรยนการสอนตองนาสอทผลตไปทดลองหาประสทธภาพของสอกอน แลวนามาปรบปรงแกไข

ตามเกณฑทตงไว จงจะถอไดวาสอการเรยนการสอนทผลตขนมประสทธภาพสามารถนาไปใชใน

การเกบรวบรวมขอมลในการวจยตอไปได

3. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ผลสมฤทธทางการเรยนเปนสงสาคญในการจดการเรยนการสอน และทาใหผสอนทราบ

ความเปลยนแปลงของผเรยนวาไดมการเปลยนแปลงไปมาก หรอนอยเพยงไร นกวชาการศกษาได

ใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน ไวหลายทานไดแก

ไพศาล หวงพานช ( 2526: 9 ) ไดใหความหมายของคาวา ผลสมฤทธทางการเรยนวา

หมายถง คณลกษณะและความสามารถของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอนเปนการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมและประสบการณการเรยนรทเกดจากการฝกฝน อบรม หรอการสอน

นภา เมธาวชย (2536: 65 ) ไดใหความหมายของคาวา ผลสมฤทธทางการเรยนวา

หมายถง ความรและทกษะทไดรบและพฒนามาจากการเรยนการสอนวชาตาง ๆ ครอาศย

เครองมอวดผลชวยในการศกษาวานกเรยนมความรและทกษะมากนอยเพยงใด

รงสรรค นกสกล (2543: 58) ไดใหความหมายของคาวา ผลสมฤทธทางการเรยนวา

หมายถง ความสามารถ ความร ทกษะ หรอคณลกษณะของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอน

การฝกอบรม วดไดโดยเครองมอวดผลหรอทเรยกกนทวไปวา การวดผลสมฤทธทางการเรยน

36

จากทไดมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของคาวา ผลสมฤทธทางการเรยนจง

สรปไดวา ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความร และทกษะ ของผเรยนทเกดจากการเรยน

การสอน 3.2 การวด เปนกระบวนการสาคญของศาสตรทกแขนง การวดทางการศกษาและจตวทยา

จงเปนกระบวนการทจะตองอาศยทง แนวคดเชงทฤษฎ เกยวกบสงทมงวด และขอมลเชงประจกษ

ตามตวบงชทเกบรวบรวมมาได เพอสรปอางองถงคณลกษณะเชงนามธรรมทมงวด การวด

คณลกษณะภายในของบคคลจาเปนตองอาศย ทฤษฎการทดสอบ เพอทาความเขาใจคณลกษณะ

ของสงทมงวด โครงสรางการวดและการสรางเครองมอสาหรบการทดสอบ(ศรชย กาญจนวาส.

2548: 23 )

ไดมผนยามเกยวกบการวด ไวหลายทานไดแก

สตเวนส (Steven, 1946) นยามไววา การกาหนดตวเลขใหแกสงของหรอเหตการณ

ตาง ๆ ตามกฎเกณฑ

ลอรดและโนวค (Lord; & Novick, 1986) และทอรเกอรสน (Torgerson, 1958)

นยามไววา การวดเปนกระบวนการทกาหนดคาใหแก “คณสมบต” หรอ “คณลกษณะนามธรรม”

ของสงของหรอเหตการณมากกวาทจะสนใจเพยงเฉพาะรปธรรมของสงของหรอเหตการณเทานน

การวดทางจตวทยาและการศกษา มธรรมชาตทสาคญดงน

1. การวดทางจตวทยาและการศกษาเปนการวด หรอสงเกตทางออม ในการวดตอง

อาศยสงเราหรอตวกระตน ซงอาจใชขอคาถามหรอขอสอบ เพอใหบคคลสนองตอบออกมาเปน

ขอเขยนหรอคาพด หรอพฤตกรรมทสงเกตได สาหรบนาไปแปลความหมายถงสงทมงวดนน

2. การวดหรอสงเกตแตละครงเปนการรวบรวมขอมลเพยงบางสวนของพฤตกรรม

หรอกลมตวอยางของพฤตกรรม ไมสามารถวดพฤตกรรมไดทงหมดเครองมอทใชจงเปนการ

รวบรวมขอมลพฤตกรรมตวอยางทใชเปนตวแทนของสงทตองการวด

3. ผลทไดจากการวดเปนคณลกษณะในเชงสมพทธหรอเปรยบเทยบคาตวเลขทได

ยงไมใชเปนคาสมบรณในตวเอง จงตองนาไปเปรยบเทยบตความหมายกบผลการวดของบคคลอน

หรอเกณฑมาตรฐานทกาหนดไว

4. การวดมความคลาดเคลอนเกดขนเสมอ การวดจงตองใชทฤษฎการวดทดพฒนา

เครองมอทมคณภาพ เพอลดความคลาดเคลอนใหเกดขนนอยทสด

37

การวดเปนการกาหนดคาในเชงคณลกษณะเชงนามธรรมของสงของ เหตการณ

ธรรมชาตของการวดทางจตวทยาและการศกษา เปนการวดทางออมตองอาศยสงเราเปนการวดท

ยงไมสมบรณเปนการวดในเชงสมพนธ การวดมความคลาดเคลอน

3.3 แบบทดสอบ (Test) เปนเครองมอทใชในการทดสอบ เพอการวดผลการเรยนของผเรยน

Marso (1970 อางองจาก เตอนใจ เกตษา. 2540: 5) ไดทาวจยทเกยวกบอทธพลของ

แบบทดสอบทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน ผลวจยมดงน

1. การทดสอบยอยมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

2. การรายงานผลการสอบ แรงจงใจ และความกระวนกระวายใจมอทธพลตอการ

เรยนรของนกเรยน

3. การทดสอบบอยๆ และใหนกเรยนรผลในระยะเวลารวดเรว และตดตามมาดวยการ

อภปรายในหองเรยน เปนการชวยใหนกเรยนสามารถปรบปรงผลสมฤทธทางการเรยนใหดขน

4. นกเรยนทมความกระวนกระวายเกยวกบการทดสอบมาก ๆ จะไมสามารถปรบปรง

ความสมฤทธผลทางการเรยนดวยผลจากขอ 3

3.4 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนเครองมออยางหนงสาหรบการวดและประเมนผลสมฤทธของการเรยนรของผเรยน

ตามเปาหมายทกาหนดไว เพอทาใหผสอนทราบวาผเรยนไดพฒนาความร ความสามารถถงระดบ

มาตรฐานทผสอนกาหนดไวหรอยง หรอมความร ความสามารถถงระดบใด หรอมความร

ความสามารถเพยงไร

คาวา แบบทดสอบผลสมฤทธ ไดมผใหความหมายไวหลายทาน ไดแก

วเชยร เกตสงห (2517: 23) ไดใหความหมายวา แบบทดสอบผลสมฤทธ หมายถง

แบบทดสอบทวดความร ทกษะ และสมรรถภาพดานตางๆ ทเดกไดรบการเรยนรมาในอดตยกเวน

การวดทางดานรางกาย ขอสอบประเภทนสวนใหญจะใชวดความสมฤทธผลทางดานวชาการ

ชวาล แพรตกล (2518: 112) ไดใหความหมายไววา แบบทดสอบผลสมฤทธ หมายถง

แบบทดสอบทวดความร ทกษะ และสมรรถภาพดานตางๆ ทเดกไดรบจากประสบการณทงปวง ทง

จากโรงเรยนและทางบาน ยกเวนการวดทางรางกาย ความถนด และทางบคคลกบสงคม สาหรบ

ในโรงเรยนแลวแบบทดสอบประเภทผลสมฤทธมงทจะวดความสาเรจในวชาการเปนสวนใหญ

38

อเนก เพยรอนกลบตร (2524: 151) ไดใหความหมายไววา แบบทดสอบผลสมฤทธ

หมายถง แบบทดสอบทวดความร ทกษะ และสมรรถภาพดานตางๆ ทไดรบจากประสบการณทง

ปวง และมงวดทางดานวชาการเปนสาคญ

เยาวด วบลยศร (2540: 28) ไดใหแนวคดไววา แบบทดสอบผลสมฤทธ เปน

แบบทดสอบทวดความร เชงวชาการ มกใชวดผลสมฤทธทางการเรยน เนนการวดความร

ความสามารถจากการเรยนรในอดต หรอในสภาพปจจบนของแตละบคคล

เสาวนย สกขาบณฑต (2540: 317) ไดใหความหมายไววาแบบทดสอบผลสมฤทธ

หมายถง แบบทดสอบชนดนมงทจะวดความรความสามารถในการเรยนของผเรยนวาผเรยนม

ความร และ/หรอทกษะในเรองนนๆ มากนอยเพยงใด

พชต ฤทธจรญ (2545: 96) ไดใหความหมายไววา แบบทดสอบผลสมฤทธเปนแบบทดสอบ

ทวดความร ทกษะและความสามารถทางวชาการทผเรยนรมาแลววาบรรลสาเรจตามจดประสงค

ทกาหนดไวเพยงใดแบบทดสอบผลสมฤทธเปนแบบทดสอบทวดความรทางวชาการ จากการวด

ความรความสามารถจากการเรยนรจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 3.4.1 ประเภทของแบบทดสอบผลสมฤทธ แบบสอบผลสมฤทธสามารถจาแนกออกเปนประเภทตางๆ ไดหลายลกษณะขนอย

กบเกณฑทใชในการจาแนก ในทนจะขอจาแนกตามเกณฑทสาคญ ( ศรชย กาญจนวาส.

2548: 163 ) ดงน

ก. จาแนกตามผสราง 1) แบบสอบมาตรฐาน เปนแบบสอบทสรางขนดวยกระบวนการ

มาตรฐานโดยสานกทดสอบ หรอบรษทสรางแบบทดสอบซงมกออกแบบใหครอบคลมเนอหาอยาง

กวางๆ ทสอนในหลกสตรตางๆ เพอใหสามารถใชไดกบสถาบนการศกษาทวๆ ไป โดยทวไปม

รปแบบทเปนมาตรฐานสาหรบการใหบรการ การดาเนนการสอบ การตรวจใหคะแนน การแปล

ผลเปรยบเทยบกบบรรทดฐานระดบชาต

2) แบบสอบทผสอน เปนแบบสอบทผสอนเปนคนสรางขนมาใชเอง

จงมกเปนแบบสอบทครอบคลมเนอหาเฉพาะตามหลกสตรของสถาบนใดสถาบนหนงการตรวจให

คะแนนและการแปลผลจงมกทาการเปรยบเทยบผลเฉพาะกลมทสอบดวยกน หรอเปรยบเทยบ

กบเกณฑทผสอนกาหนดไวเฉพาะ

39

ข. จาแนกตามเนอหาวชา

แบบสอบผลสมฤทธสามารถใชกบวชาตางๆ ได จงจาแนกแบบสอบ

ตามชอเนอหาวชา เชน แบบสอบผลสมฤทธทางคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย

ภาษาองกฤษ ประวตศาสตร คอมพวเตอร เปนตน

3.5 ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน มขนตอนในการดาเนนการ (พชต ฤทธจรญ. 2545: 97) ดงน

3.5.1 วเคราะหหลกสตรและสรางตารางวเคราะหหลกสตร

การสรางแบบทดสอบ ควรเรมตนดวยการวเคราะหหลกสตรและสรางตาราง

วเคราะหหลกสตรเพอวเคราะหเนอหาสาระและพฤตกรรมทตองการจะวด

3.5.2 กาหนดจดประสงคการเรยนร

จดประสงคการเรยนร เปนพฤตกรรมทเปนผลการเรยนรทผสอนมงหวงจะให

เกดขนกบผเรยนซงผสอนจะตองกาหนดไวลวงหนา สาหรบเปนแนวทางในการจดการเรยนการ

สอนและการสรางขอสอบวดผลสมฤทธ

3.5.3 กาหนดชนดของขอสอบและศกษาวธสราง

โดยการศกษาตารางวเคราะหหลกสตรและจดประสงคการเรยนร ผออกของสอบ

ตองพจารณาและตดสนใจเลอกใชชนดของขอสอบทจะใชวดวาเปนแบบใด โดยตองเลอกให

สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร และเหมาะสมกบวยของผเรยน แลวศกษาวธเขยนขอสอบ

ชนดนนใหมความรความเขาใจในหลกและวธการเขยนขอสอบ

3.5.4 เขยนขอสอบ

ผออกขอสอบลงมอเขยนขอสอบตามรายละเอยดทกาหนดไวในตารางวเคราะห

หลกสตร และใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร โดยอาศยหลกการเขยนขอสอบ

3.5.5 ตรวจทานขอสอบ

เพอใหขอสอบทเขยนไว มความถกตองตามหลกวชา มความสมบรณครบถวนตาม

รายละเอยดทกาหนดไวในตารางวเคราะหหลกสตร ผออกขอสอบตองพจารณาทบทวนตรวจทาน

ขอสอบอกครงกอนทจะจดพมพและนาไปใชตอไป

3.5.6 จดพมพแบบทดสอบฉบบทดลอง

เพอใหขอสอบทงหมด จดทาเปนแบบทดสอบฉบบทดลองโดยมคาชแจงหรอ

คาอธบายวธตอบแบบทดลอง และจดวางรปแบบการพมพใหเหมาะสม

40

3.5.7 ทดลองสอบและวเคราะหขอสอบ

เปนวธการตรวจสอบคณภาพของแบบทดสอบกอนนาไปใชจรง โดยนาผลการสอบ

มาวเคราะหและปรบปรงขอสอบใหมคณภาพโดยสภาพการปฏบตจรงของการทดสอบวด

ผลสมฤทธ

3.5.8 จดทาแบบทดสอบฉบบจรง

จากผลการวเคราะหขอสอบ หากพบวาขอสอบขอใดไมมคณภาพหรอคณภาพไมด

พอ อาจจะตองตดทงหรอปรงปรงแกไขขอสอบใหมคณภาพดขน แลวจงจดทาเปนแบบทดสอบ

ฉบบจรงทจะนาไปทดสอบกบกลมเปาหมายตอไป

3.6 องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน ในการจดการเรยนการสอน สงทครตองการ คอ การทาใหนกเรยนเกดการเรยนร

ในสงทเรยนรทงภาคทฤษฏและปฏบตใหมากทสด ซงองคประทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการ

เรยนของนกเรยนนนมหลายประการ ดงท นกการศกษาหลายทาน เชน ทราเวอร (Travers, 1958)

ประเสรฐ ทองประเจยด และคณะ (อางถงใน สรย ประกายจนทร 2532: 17) ไดกลาวโดยสรปวา

ตวแปรทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนไมไดขนอยกบสตปญญาเพยงดานเดยว แตจะอยกบ

ตวแปรอน ๆ ดงน

1. พฤตกรรมดานความร ความคด หมายถง ความสามารถทงหลายของผเรยนซง

ประกอบดวยความถนด และพนฐานเดมของผเรยน

2. คณลกษณะดานจตพสย หมายถง สภาพการณหรอแรงจงใจทจะทาใหผเรยน

เกดการเรยนรใหม ไดแก ความสนใจ ทศนคต ตอเนอหาวชาทเรยนในโรงเรยน และระบบการเรยน

ความคดเหนเกยวกบตนเอง ลกษณะบคลกภาพ

3. คณภาพการสอน ซงไดแก การไดรบคาแนะนา การมสวนรวมในการเรยนการ

สอน การเสรมแรงจากคร การแกไขขอผดพลาด และรผลวาตนเองกระทาไดถกตองหรอไม

สรปไดวา องคประกอบทม อทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน ประกอบดวย

คณลกษณะของตวผเรยน คณภาพการสอนของคร และสภาแวดลอมตาง ๆ ซงคณลกษณะของตว

ผเรยนมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนมากทสด คณภาพการสอนของคร และปจจยอน ๆ

มอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนรองลงมาตามลาดบ (สมาล บวเลก. 2541: 32-33)

41

4. เอกสารทเกยวของกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร 4.1 ความหมายของความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ความสามารถในการแกปญหา เปนกระบวนการทางความคดทมความสาคญเนองจาก

เปนสงทจาเปนสาหรบมนษยในการดาเนนชวต และเปนทกษะทตองมการฝกฝนอยเสมอ ผทม

ความสามารถในการแกปญหาไดจะประสบความสาเรจในการดาเนนชวต ดงนน บคคลจงตองม

ความรในการแกปญหาไดรบการฝกหดในการแกปญหา นอกจากนความสามารถในการแกปญหา

ยงขนอยกบปจจยอน ๆ อก เชน ความสามารถของเชาวปญญา การเรยนรและประสบการณเดม

เปนตน

สาหรบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ไดมนกการศกษาหลายทานได

ใหความหมายไว ดงน

กาเย (Gagne. 1970: 63) ไดกลาววา ความสามารถในการคดแกปญหา เปนแบบ

ของการเรยนรอยางหนงทตองอาศยการเรยนรประเภทหลกการทมความเกยวของกนตงแตสอง

ประเภทขนไป และใชหลกการนนผสมผสานกนจนเปนความสามารถชนดใหมทเรยกวา

ความสามารถดานการแกปญหา โดยการเรยนรประเภทหลกการนตองอาศยหลกการเรยนรเปน

พนฐานของการเรยนรประเภทน กาเยไดอธบายวา เปนการเรยนรอกประเภทหนงทตองอาศย

ความสามารถในการมองเหนลกษณะรวมกนของสงเราทงหมด

กด (Good. 1973: 518) กลาววา วธทางวทยาศาสตร คอ การแกปญหานนเอง ซง

การแกปญหาเปนแบบแผน หรอวธดาเนนการซงอยในสภาวะทยากลาบาก ยงยาก หรออยใน

สภาวะทพยายามตรวจขอมลทหามาได ซงความเกยวของกบปญหามการตงสมมตฐาน และมการ

ตรวจสมมตฐานภายใตการควบคม มการเกบรวบรวมขอมลจากการทดลองเพอหาความสมพนธ

และทดสอบสมมตฐานนนวาเปนจรงหรอไม

ชารปเทล (Shaftel, 1982: 31 อางถงใน นนทเดช โชคถาวร 2532 :26) ไดกลาววา การ

แกปญหาเปนกระบวนการคนพบตวปญหา คอ สถานการณอยางหนงทเกดขนกบบคคลโดยท

สถานการณนนเปนอปสรรค ดงนนผทแกปญหาไดจะตองมความคดและพฤตกรรมใหม ๆ ในการ

เรยนการสอน เพอใหสามารถแกปญหาได จะตองใชสถานการณสอนใหนกเรยนคด ตงสมมตฐาน

เกบขอมลดวยตวเอง และลงขอสรปตงหลกการเองทกอยาง การกระทาดงกลาวน จะเปนการสราง

เจตคตทดตอการแสวงหาความร และไดใชความคดหลาย ๆ ทางซงจะทาใหเปนคนฉลาดและม

เหตผล

42

กมลรตน หลาสวงศ (2528: 259) ไดอธบายการแกปญหาวา หมายถงประสบการณ

เดมทงทางตรงและทางออมนามาแกไขปญหาใหมทประสบ ซงในการแกปญหาแตละครงจะสาเรจ

หรอไดผลดขนอยกบระดบความสามารถของเชาวปญญา การเรยนร การรจกคดแบบเปนเหต

เปนผล ซงวธแกไขปญหามกแตกตางกน แลวแตประสบการณของผเรยนและสภาพการณของ

ปญหาทเกดขน

รงชวา สขด (2531: 35) กลาววา ความสามารถในการคดแกปญหาเปนทกษะอยาง

หนงทจะตองฝกฝนอยเสมอ และความสามารถในการคดแกปญหาของแตละบคคลยงขนอยกบ

องคประกอบหลายๆ ดานดวยกน คอ

1. ประสบการณของแตละบคคลหรอความรเดม

2. วฒภาวะของสมองและความสามารถทางสตปญญา

3. สภาพการณทแตกตางกน

4. กจกรรมและความสนใจของแตละคนทมตอปญหานน

5. ความสามารถในการมองเหนลกษณะรวมกนของสงเราทงหมด

กาญจนา ลาภรวย (2532: 32) ไดใหความหมายของการแกปญหาไววา

การแกปญหา คอการดาเนนเพอใหบรรลจดมงหมายทตองการ โดยอาศยความร ประสบการณ

และความคดมาใชแกปญหาในสถานการณตาง ๆ

รศนา อชชะกจ (2537: 11) ไดกลาววาการแกปญหาเปนกระบวนการเชอมโยง

ระหวางปญหากบขอเฉลย หรอทางออกของปญหา

นารรตน ฟกสมบรณ (2541: 48) ไดสรปไววา ความสามารถในการคดแกปญหาเปน

พฤตกรรมหรอคณลกษณะทบคคลเลอกกระทาหรอปฏบต ในการหาทางออกกบปญหาหรอ

สถานการณตาง ๆ ทตองเผชญ มลกษณะเฉพาะเอกกตบคคล เปนกจกรรมทเปนทงการแสดง

ความร ความคด และเปนทกษะอยางหนงทตองฝกฝน และควรฝกใหกบนกเรยน ความสามารถ

ในการคดแกปญหายงขนอยกบองคประกอบหลายดาน เชน ความรหรอประสบการณเดม

ความสามารถทางสตปญญา เปนตน

อดมลกษณ นกพงพม (2545: 62) สรปไววา ความสามารถในการแกปญหาทาง

วทยาศาสตร หมายถง การนาความรทางวทยาศาสตรมาใชในการคดแกปญหาทพบเพอใหบรรล

จดหมายตามทตองการ

43

สวทย มลคา (2547: 15) ไดใหความหมายของความสามารถของการคดแกปญหา

หมายถง ความสามารถทางสมองในการขจดสภาวะความไมสมดลทเกดขน โดยพยายามปรบตว

เองและสงแวดลอมใหผสมกลมกลนกลบมาสสภาวะทเราคาดหวง

จากความหมายของความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรท นกการศกษาได

กลาวมาแลวขางตนสามารถสรปไดวา ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร หมายถง

ความสามารถในการนาความร และวธการทางวทยาศาสตรมาใชในการแกปญหาทพบเพอให

บรรลจดมงหมายหรอวตถประสงคตามทตองการ 4.2 ความสามารถในการแกปญหาของบคคล สาหรบความสามารถในการแกปญหาของบคคล ไดมนกการศกษาหลายทานไดให

ความหมายไว ดงน

มอรแกน (Morgan. 1978: 154-155) สรปไววา วธแกปญหาของแตละคนนนแตกตาง

กน ทาใหความสามารถในการแกปญหาแตกตางกนขนอยกบ

1. สตปญญา (Intelligence) ผมสตปญญาดจะแกปญหาไดด

2. แรงจงใจ (Motivation) ในการทจะทาใหเกดแนวทางในการแกปญหา

3. ความพรอมในการทจะแกปญหาใหม ๆ โดยทนใดจากประสบการณทมมากอน

4. การเลอกวธแกปญหาไดอยางเหมาะสม (Functional fixedness)

ชม ภมภาค (2516: 59) ไดใหความเหนวา ความสามารถในการแกปญหานนขนอย

กบปจจยหลายอยาง เชน ความร อารมณ ประสบการณ การจงใจ จากการสงเกตโดยทวไปจะเหน

วา ความสามารถในการแกปญหานนขนอยกบประสบการณเปนอนมาก และการทนาเอา

ประสบการณมาใชประโยชนในการแกไขปญหาไดเนองจากเหต 3 ประการ คอ

1. บคคลมกจะมการพฒนาความคดรวบยอด และระบบของการเขารหสสงตาง ๆ

เอาไว เพอนาไปใชในโอกาสขางหนา โดยเฉพาะอยางยงการเขารหสปญหาตาง ๆ ทไดแกมานนจะ

ชวยในการแกปญหาใหม

2. การพฒนาของแนวโนมของการตอบสนอง แนวการตอบสนองทไดรบการ

เสรมแรงจะกอตวเปนนสย และมกจะเกดขนกอนเมอพบปญหาใหม โดยบคคลจะแกปญหาตามท

ไดปฏบตมาจะพยายามแลวพยายามอก เมอแนวนสยนนไมสามารถแกไดจรง ๆ บคคลจงเรมคด

และเปลยนแนวใหม

44

3. การพฒนาเทคนคของการแกปญหา เมอบคคลไดแกปญหามาก ๆ ยอมจะม

ความชานาญในการแกปญหาตาง ๆ มากขนนอกจากนเทคนคของการแกปญหานนยงสอนกนไดดวย

จากทกลาวมาแลวจะเหนวา ความสามารถในการแกปญหาของบคคลนนจะแตกตาง

กน ขนอยกบวฒภาวะของสมอง ประสบการณ ความสนใจ สตปญญา ความพรอม แรงจงใจ

อารมณ และสภาพแวดลอม

4.3 กระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร ไดมนกการศกษาและนกจตวทยาหลายทานไดเสนอแนวคดเกยวกบวธการ และขน

ตอนในการแกปญหาไวหลายแนวคด เชน

บลม (Bloom. 1956: 62) ไดชใหเหนวา ขนตอนของขบวนการคดแกปญหานน

ม 6 ขนตอน คอ

ขนท 1 เมอผเรยนไดตอบปญหา ผเรยนจะคดคนสงทเคยพบ เคยเหน และเกยวของ

กบปญหา

ขนท 2 ผเรยนจะไดประโยชนจากขนท 1 มาสรางรปแบบของปญหาขนใหม

ขนท 3 การแยกแยะของปญหา

ขนท 4 การเลอกใชทฤษฎ หลกการ ความคดและวธการทเหมาะสมกบปญหา

ขนท 5 การใชขอสรปของวธการมาแกปญหา

ขนท 6 ผลทไดจากการแกปญหา

ดวอ (กงฟา สนธวงษ. 2525: 5-6; อางองจาก Dewey. 1971. p. 139.) ไดเสนอ

วธการแกปญหาทเรยกวา Dewey’s Problem Solution ซงมขนตอน ดงน

1. การรบรและเขาใจปญหา เมอมปญหาเกดขน คนสวนใหญจะพบกบความตงเครยด

ความสงสยและความยากลาบากทจะตองแกปญหานนใหหมดไปในขนตนผพบปญหาจะตองรบร

และเขาใจในตวปญหานนกอน

2. การระบและแจกแจงลกษณะของปญหา ปญหาทเกดขน มลกษณะทแตกตาง

กนมระดบความยากงายทจะแกไขไดตางกน จงตองพจารณาสงตอไปน

2.1 มตวแปรตน หรอองคประกอบอะไรบาง

2.2 มอะไรบางท ตองทาในการแกปญหา โดยทอาจจะเปนการระบปญหาได

ไมแจมชดเปนตน

45

2.3 ตองขจดการมองปญหาในวงกวางออกไป โดยใหมองเฉพาะสงทเรามอง

ไมเหนชดทเปนตวปญหา ถาขจดสงนนไดกจะแกปญหาได

3. การรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบปญหาเพอการตงสมมตฐาน

3.1 จะมวธการหาขอเทจจรงเกยวกบปญหานนอยางไร ใครจะเปนผใหขอมล

เหลานน

3.2 สรางสมมตฐานหรอคาถามท อาจเปนไปไดเพอชวยแกปญหา

4. การเลอกวธแกปญหา หลงจากไดความคดวาจะแกปญหาอยางไรแลวลอง

พจารณาดวาควรจะใชวธการใดไดบาง

5. การทดลองนาเอาวธการแกปญหามาใช

เวยร (Weir. 1974: 17) ไดสรปขนตอนในการแกปญหาดวยวธการทางวทยาศาสตร

มอย 4 ขนตอน คอ

1. ขนระบปญหา

2. ขนวเคราะหปญหา

3. ขนเสนอวธการแกปญหา

4. ขนตรวจสอบวธการ

ทบวงมหาวทยาลย (2525: 232-234) ไดกลาววา ขนตอนในการแกปญหานน อาจ

แจกแจงไดมากหรอนอยกวา 4 ขนกได แลวแตความละเอยดในการแบงและไดแบงออกเปน

4 ขนตอน คอ

1. การระบปญหา สงทสาคญในขนตอนน คอ ความสนใจทมตอผพบเหน ซงเกด

เนองมาจากความอยากรอยากเหน และทกษะในการสงเกต

2. การตงสมมตฐาน เปนการคาดคะเนคาตอบทอาจเปนไปได ซงในทาง

วทยาศาสตร เรยกวา สมมตฐาน

3. การทดลอง เปนการกาหนดวธการแกปญหา โดยอาศยทกษะในการควบคม

ตวแปร การสงเกต และเจตคตทางวทยาศาสตร

4. การสรปผลการทดลอง เปนการแปลความหมาย อธบายขอมล เพอหา

ความสมพนธระหวางขอมลทไดกบสมมตฐานทตงไว

จากวธการแกปญหาทนกการศกษาไดกลาวมาแลวขางตนสามารถสรปไดวา

ขนตอนหรอวธการในการแกปญหาทางวทยาศาสตรนน มไดหลากหลายวธการ แตการแกปญหา

ทางวทยาศาสตรจะตองเปนวธการทมระบบในการคด และตองอาศยความร ประสบการณเขามา

46

ใชในการแกปญหาดวย ในการวจยครงนผวจยไดนาขนตอนการแกปญหาทางวทยาศาสตรมาใช

ในการแกปญหาทางวทยาศาสตร เพราะมขนตอนทชดเจนและเหมาะสมกบผเรยน

4.4 การเรยนการสอนกบการแกปญหา ความสามารถในการแกปญหาของแตละบคคลนนจะแตกตางกนออกไป เพราะคนเรา

จะมความสามารถในการคดแกปญหาไดดหรอไมดนนขนอยกบวาบคคลนนมระดบสตปญญา

ความรอารมณ และประสบการณ ในการจดการเรยนการสอนมผลตอความสามารถในการคด

แกปญหาของนกเรยน มนกการศกษาหลายทานไดกลาวถงการเรยนการสอนกบการแกปญหา

ดงน

มงกร ทองสขด (2522: 5-10) กลาวไวดงน

1. ฝกใหเดกทางานอยเสมอ วธการแบบนเปนวธการทใชกนมานาน เปนวธการทม

ประโยชนอยเสมอ การทางานชวยใหเรามประสบการณเพมขนยอมจะชวยใหเรามหนทางในการ

คดแกปญหามากขน

2. ฝกใหเดกมการทดสอบอยเสมอ บางครงครอาจกาหนดปญหาใหนกเรยนชวยกน

หาคาตอบ โดยแนะใหนกเรยนกระทากจกรรมบางอยาง หรอการแสดงการสาธตเพอใหนกเรยนหา

คาตอบใหได นกเรยนทมโอกาสฝกการคดแกปญหาอยเสมอนน อาจหาแนวทางตาง ๆ ชวยไดเปน

อยางด การสอนเนอหาวชา บางครงครไมอาจทาการทดลองได เชน การวดระยะทางจากโลกกบ

ดวงดาวในทองฟา ใหนกเรยนคดแกปญหา โดยการทดลองคนควาจากแหลงวชาการตาง ๆ

3. ฝกใหนกเรยนเปนผมเหตผลแกตวเอง การฝกแบบนเปนการฝกใหนกเรยนมความ

เชอมนในตนเอง บางครงอาจเปนการเชอแบบลางสงหรณ ซงเปนสญชาตญาณของตนเอง ม

ผลงานของนกวทยาศาสตรหลายอยางท เกดจากลางสงหรณ เชน กรณท ชวาป (Schwab)

ไดคนพบจดดบในดวงอาทตย

4. ใหรจกการวจารณ จอหน ดวอ นกการศกษาผมชอเสยงไดกาหนดวธการคด

แกปญหาโดยการวเคราะหปญหาออกเปนขน ๆ ดงน

4.1 การกาหนดปญหา

4.2 รวบรวมขอเทจจรง

4.3 ตงสมมตฐาน

4.4 ประเมนผล

47

วธการคดแกปญหาโดยวธน ครควรฝกใหนกเรยนใชอยเสมอ เพราะสามารถนาไปใช

ในอนาคตไดอกดวย นอกจากนนครควรแนะหาทางชวยใหนกเรยนรจกคดหรอทาในเรองเหลาน

โดย

1. ฝกใหรจกวเคราะห-สงเคราะห

2. ฝกใหรจกออกความเหน

การฝกหรอกระตนใหนกเรยนรจกแสดงความคดเหนอยเสมอนน เปนการชวยให

นกเรยนไดฝกการใชความคดของตนเอง เพราะการคดชวยใหการเรยนของนกเรยนดขน ดกวาการ

ฝกใหนกเรยนใชแตความจาเพยงอยางเดยว ครตองคอยชวยเหลอนกเรยนอยเสมอ เพราะนกเรยน

อาจแสดงออกทางความคดเหนในสงทไมถกตองมากนกกได

สายหยด สมประสงค (2523: 67-90) ไดกลาววา การทเดกสามารถแกปญหาไดนน

ผสอนตองจดสภาพการณภายนอกเพอยวยใหผเรยนไดใชกระบวนการเหลานนแกปญหา เชน

1. จดสถานการณใหม ๆ มวธการแกปญหาไดหลากหลายวธ เพอใหผเรยนฝกฝนใน

การคดหาวธการแกปญหา

2. ปญหาทผสอนนามาใหฝกนน นอกจากจะเปนปญหาแปลกใหมทผเรยนยงไม

เคยประสบมากอนแลว ควรเปนปญหาทไมพนวสยของผเรยนทจะแสดงความสามารถในการคด

แกปญหาได หรอกลาวอกนยหนงปญหานน ตองอยในกรอบทกษะของเชาวปญญาของผเรยน

3. การฝกแกปญหา ผสอนควรจะแนะนาใหนกเรยนไดเรยนรและเขาใจปญหาให

ถองแทเสยกอนวาเปนปญหาเกยวกบอะไร ถาปญหาเปนปญหาใหญใหแตกออกเปนปญหายอยๆ

แลวคดแกปญหายอยแตละปญหา

4. จดบรรยากาศการเรยนการสอนหรอสงแวดลอมทเปนสภาพภายนอกของ

ผเรยนใหเปนไปในทางทเปลยนแปลงไดไมตายตว ผเรยนจะเกดความรสกวาเขาสามารถคดคน

เปลยนแปลงอะไรไดบางในบทบาทตางๆ

5. ใหโอกาสผเรยนไดคดอยเสมอ โดยผสอนไมควรบอกวธแกปญหาตรง ๆ แก

ผเรยน ดงนน ผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดฝกฝนการคดแกปญหาจากสถานการณตาง ๆ ท

หลากหลายดวยกจกรรมหรอกลยทธทเหมาะสม

สวฒน มทธเมธา (2523: 205-206) ไดกลาวถงบทบาทของครในการสอนเพอ

แกปญหา มดงน

1. ปลอยใหนกเรยนคดดวยตนเองมากทสด

2. ควรสงเสรมใหกาลงใจเมอนกเรยนทาผดพลาดหรอคดไมถกตอง

48

3. ครควรใหขอเสนอแนะอภปราย ซกถามใหนกเรยนคดถานกเรยนคดไมออก

4. ครควรสงเสรม สนบสนนใหนกเรยนคด หรอใชวธใหมแกปญหา หากนกเรยน

ยงใชวธเดม ซงเปนวธทไมสามารถแกปญหาได

5. ครควรเสนอแนะวธการใหมๆ ใหนกเรยนพจารณาทดลอง ถานกเรยนทอถอย

จะเลกแกปญหา เนองจากมองไมเหนแนวทาง

6. ถานกเรยนสบสน เบอหนาย หงดหงด ครแนะนาใหนกเรยนพกสกคร

7. ครควรแนะนาสงเสรมใหนกเรยนเหนวา การมใจกวาง มองหลายมม ยอมรบ

ความคดเหน ไมยดมนวธใดวธหนง จะชวยแกปญหาไดดขน

8. ครสงเสรมใหนกเรยนหาเหตผล คดเดา ลองผดลองถกในการแกปญหาบาง

9. ครควรสงเสรมใหนกเรยนมทศนคตในการคดพจารณาอยางรอบคอบกอน

ตดสนใจ

10. ครไมควรหวเราะเยาะใหนกเรยนเสยหนา หรอเกดความละอาย เมอนกเรยน

เสนอวธหรอขอมลทไมถกตองเหมาะสม เพราะจะทาใหนกเรยนไมกลาคดไมกลาแสดงออก

ทศนา แขมมณ (2548: 9-14) ไดกลาวถงกระบวนการสาคญของครทจะชวยสงเสรม

ใหผเรยนเกดความคดม ดงน

1. การสงเกต / การสงสย

2. การอยากรคาตอบในสงทสงสย

3. การแสวงหาคาตอบในเรองทสงสย

4. การคาดคะเนคาตอบในเรองทสงสย โดยเชอมโยงความรและประสบการณเดม

การใชเหตผล การคดรเรม การใชจนตนาการ

5. การรวบรวมขอมลในเรองทสงสย โดยวางแผนเกบรวบรวมขอมล การแจกแจง

ขอมล การกาหนดแหลงขอมล การลงมอเกบขอมล

6. การพจารณาขอมลและสรปขอมลในเรองทสงสยโดยการวเคราะหขอมล

เปรยบเทยบ การแยกแยะขอมล การหาความสมพนธของขอมล การเชอมโยงขอมล การใชเหตผล

การประเมนขอมล และการลงสรปขอมล

7. การทดสอบคาตอบในเรองทสงสย และสรปผลการทดลอง

8. การสรปคาตอบในเรองทสงสย

49

จากแนวคดเกยวกบการเรยนการสอนกบการแกปญหาท กลาวมาขางตน สรปไดวา

การฝกการคดแกปญหาของผเรยนนน จะดหรอไมด ไดผลหรอไมนน ผสอนมสวนสาคญมากใน

การจดบรรยากาศการเรยนการสอนทเปนการกระตนยวยใหผเรยนฝกคด การใหคาปรกษาแนะนา

ตลอดจนการสงเสรมการคดแกปญหาของนกเรยน เพราะหากครจดบรรยากาศการเรยนการสอน

เสนอปญหาทผเรยนไมสนใจกมกสงผลใหผเรยนเกดความเบอหนายในการเรยน ไมอยากหา

คาตอบ หรอปญหาทครใหนน มความยากจนเกนไปไมเหมาะกบระดบสตปญญาของผเรยนจะทา

ใหผเรยนเกดความทอแทไมอยากแกปญหานนอก ซงทาใหการฝกการแกปญหาของผเรยนนน

ลมเหลว ครควรแนะนาหรอชวยเสนอแนะเกยวกบการแกปญหาใหกบนกเรยน หรอใหกาลงใจกบ

นกเรยน เพอใหนกเรยนพยายามหาแนวทางในการแกปญหาใหลลวงไปได

5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน งานวจยในประเทศ ชศกด พกกะพนธ (2541: 65-66) ไดวจยการเปรยบเทยบความสมฤทธผลในการเรยน

และความสามารถในการแกปญหา จากการจดกจกรรมการเรยนรเชงทดลองแบบการแกปญหา

และการจดกจกรรมการเรยนรเชงทดลองแบบปกต พบวา กลมทไดรบการจดกจกรรมการเรยนร

ดวยใบงานแบบแกปญหามผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาสงกวากลม

ทใชใบงานแบบปกต ทระดบนยสาคญทางสถตท .01 ผลสมฤทธทางการเรยนในระดบพฤตกรรม

ความเขาใจและการนาไปใชแตกตางกนทระดบนยสาคญทางสถตท .01แตไมพบความแตกตางท

เกดขนในระดบพฤตกรรม ความร-ความจา

มานช ถาอาย (2541: 78-79) ไดศกษาความสามารถในการแกปญหาและความคดเหน

ของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนทมผลตอการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1 จานวน 20 คน ซงเครองมอพบวา คะแนนความสามารถในการแกปญหาของ

นกเรยนหลงเรยนสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ความคดเหนของ

นกเรยนทมตอการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในแตละดานสรปไดดงน ดานบทบาทของครผสอน

สงทนกเรยน สวนใหญเหนวาเหมาะสมคอการใหคาปรกษาแนะนา การเอาใจใสกบนกเรยนทกคน

ดานกจกรรมการเรยนการสอน กจกรรมทเหนวาใหประโยชนในการประยกตใชไดทกบทเรยนคอ

การฝกปฏบตกจกรรมดวยระบบกลม กจกรรมทพอใจและชอบรวมกจกรรมมากทสดคอ

การอภปรายในกลมยอยดานเนอหาวชามประโยชนตอผ เ รยน คอ สามารถนาไปใชใน

ชวตประจาวนไดทกบทเรยนดานเวลาทใชในการเรยนรนกเรยนสวนใหญมความคดเหนวาการเขา

50

กลมอภปรายควรใชเวลา 1-2 ชวโมงการเตรยมแสดงผลงานควรใชเวลาไมนอยกวา 1 สปดาหนอก

เวลาเรยนและการคนควาจากแหลงวทยากรควรใชเวลา 1-2 วนนอกเวลาเรยน

สมศกด แกวพนธ (2544 : 74-75) ไดศกษาการพฒนารปแบบการจดกจกรรมการ

เรยนรการแกปญหา เรองการถายทอดกาลงไฟฟาในมอเตอรเหนยวนา 3 เฟส โดยใชปญหาเปน

ศนยกลาง ผลการวจยพบวา กลมทดลองใหความสนใจ และมความกระตอรอรนในการเรยนร

เนอหามากกวากลมควบคม และจากพนฐานความรเดมของนกศกษาทเทากนทงสองกลม

นกศกษาทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรแกปญหาม

ผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ .05

ตามลาดบและพบวาผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองในระดบความจา และความเขาใจ

สงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนผลสมฤทธทางการเรยนในระดบ

การนาไปใชและการวเคราะหสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

ทวาวรรณ จตตะภาค (2548: บทคดยอ) ไดทาการศกษาผลสมฤทธทางการเรยน

และทกษะการสอสารดวยการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน โดยทาการศกษา

กบนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 2 (ปวช.2) โรงเรยนไทยบรหารธรกจและพณชยการ

เขตบางเขน กรงเทพฯ สงกดสานกงานการศกษาเอกชน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 จานวน

30 คน ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนดวยการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน

มผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .05 และนกเรยนทเรยนดวยการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน มทกษะ

การสอสารทางวทยาศาสตรหลงการเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จนทร ตยะวงศ; และคนอนๆ (2549: บทคดยอ) ไดทาการศกษารปแบบการสอนโดย

ใชปญหาเปนหลกเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนดานเนอหาและกระบวนการทางคณตศาสตร

โดยการวจยแบงเปน 2 ระยะ ระยะแรกเปนการวจยเชงสารวจ เพอศกษาบรบทเกยวกบการเรยน

การสอนคณตศาสตร เพอนามาเปนกรอบแนวคดของรปแบบการสอนคณตศาสตรโดยใชปญหา

เปนหลกและรางตนแบบรปแบบการสอนดงกลาว กลมเปาหมายเปนนกเรยนระดบมธยมศกษา

ตอนตนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2547 จานวน 60 คน อาจารยกลมสาระการเรยนร

คณตศาสตร จานวน 90 คนและรองผอานวยการฝายวชาการ 6 คน จากโรงเรยนสรนารวทยา

โรงเรยนราชสมาวทยาลย โรงเรยนราชสมาวทยาลย 2 โรงเรยนบญวฒนา โรงเรยนโคราชพทยาคม

และโรงเรยนสรธรรมพทกษ และไดทดลองใชรปแบบการสอนทไดสงเคราะหขนกบนกเรยน

โรงเรยนสรนารวทยา ชนมธยมศกษาปท 2 จานวน 56 คน ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2547

51

เพอประเมนความเปนไปไดของรปแบบการสอนคณตศาสตรโดยใชปญหาเปนหลก ในบรบท

หองเรยนจรง ในระยะท 2 ใชการวจยเชงปฏบตการตามแนวคดของ Kemmist and Mctaggard

จานวน 3 วงจร วงจรท 1 แผนการจดการเรยนรท 1 จานวน 6 คาบ เนอหา เรองเสนขนานและ

การนาไปใช วงจรท 2 แผนการจดการเรยนรท 2 จานวน 6 คาบ เนอหา เรอง ทฤษฎพทาโกรสและ

การนาไปใช วงจรท 3 แผนการจดการเรยนรท 3 จานวน 6 คาบ เนอหา เรอง สมการตวแปรเดยว

และการนาไปใช กลมเปาหมายเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2/7 ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา

2547 จานวน 58 คน ผลการวจยพบวา รปแบบการสอนคณตศาสตรโดยใชปญหาเปนหลกท

ผวจยพฒนาขนประกอบดวย หลกการ เปาหมายหลก การตอบสนอง ระบบทางสงคม ระบบ

สนบสนน และขนตอนการสอน รปแบบการสอนนสงเคราะหจากทฤษฎสรางสรรคความร การเรยน

โดยใชปญหาเปนหลกโดยมขนตอนทงหมด 7 ขนตอน คอ ขนท 1 ขนนาเสนอปญหาทเปนปญหาท

มหลายแนวทางในการหาคาตอบ ขนท 2 ขนไตรตรองรายบคคล ขนท 3 ขนไตรตรองรายกลม

ขนท 4 ขนนาเสนอผลงาน ขนท 5 ขนสรป ขนท 6 ขนขยายปญหา ขนท 7 ขนประเมนผลและ

สะทอนผล โดยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของกลมเปาหมายสงกวาเกณฑ 75% ทตงไวและ

นกเรยนเกดกระบวนการทางคณตศาสตร 5 ดาน ไดแก การแกปญหา การใชเหตผล การสอสาร

การนาเสนอ และการเชอมโยง กระบวนการดงกลาวมคาสงกวาเกณฑ 75% ทตงไว

เมธาว พมวน (2549: บทคดยอ) ไดศกษา ชดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน

เรอง พนทผว ระดบมธยมศกษาปท 3 โดยทาการศกษากบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

ปการศกษา 2548 โรงเรยนศรสขวทยา จานวน 16 คน ทไดจากการอาสาสมคร ใชเวลาในการสอน

21 ชวโมง ผลการวจยพบวา นกเรยนชน มธยมศกษาปท 3 ทเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

เรอง พนทผว ดวยชดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน ซงผวจยสรางขน มผลการเรยนรผาน

เกณฑตงแตรอยละ 60 ขนไปของคะแนนเตม เปนจานวนตงมากกวารอยละ 60 ขนไปของจานวน

นกเรยนทงหมดทระดบนยสาคญ .01 ดงนน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มความสามารถในการ

เรยนร เรอง พนทผว โดยการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทผวจยสรางขน และ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง พนทผว ดวยชดการเรยนการ

สอนโดยใชปญหาเปนฐาน ซงผวจยสรางขน มความพงพอใจตอการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ในระดบความพงพอใจมาก

พจตร อตตะโปน (2550: บทคดยอ) ไดทาการศกษา ชดการเรยนการสอนโดยใช

ปญหาเปนฐาน เรอง การวเคราะหขอมลเบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยมจดมงหมาย

เพอสรางชดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน ศกษาผลการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

52

และความพงพอใจของนกเรยนตอการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน โดยทาการทดลองกบนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสรนธร ปการศกษา 2548 ทไดจากการอาสาสมคร จานวน 16 คน

ผลการวจยพบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง การวเคราะห

ขอมลเบองตน ดวยชดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน ซงผวจยสรางขน มผลการเรยนร

ผานเกณฑตงแตรอยละ 60 ขนไปของคะแนนเตมเปนจานวนมากกวารอยละ 60 ของจานวน

นกเรยนทงหมดทระดบนยสาคญทระดบ .01 และนกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐานในระดบมาก

งานวจยตางประเทศ ล และคม (Lee; & Kim. 2001: 273-293) ไดศกษาผลของการใชเครองมอสนบสนน

แบบอาศยความรวมมอ (Collaborative Representation) ในกระบวนการแกปญหาและสงทไดรบ

จากการจดการเรยนรแบบ PBL ผานเวบไซต สรปไดวา การจดการเรยนรในรปแบบ PBL

ผานเวบไซตสามารถทาใหผเรยนเกดพฒนาการ และทกษะในการแกปญหาในสถานการณทวๆไป

ไดเปนอยางดยง อยางไรกตาม การเรยนรแบบ PBL ผานเวบไซตนนมไดเปดโอกาสใหผเรยนไดฝก

แกปญหาแบบตวตอตว หรอเผชญหนากบผคนมากนก หากเปรยบเทยบกบการเรยนการสอนใน

หองเรยนทวไป ดงนน การจดการเรยนการสอนแบบดงกลาวอาจทาใหผเรยนเกดความยากลาบาก

ไมสามารถเขาใจเรองราวตางๆ ไดอยางครบถวนชดเจน เมอเปรยบเทยบกบการไดเรยนรรวมกบ

ผอนแบบหลายคนหลากความคด จงเปนเหตผลใหควรมการจดการเรยนรเสรม หรอทากจกรรม

เสรมเพอลบจดออนของการจดการเรยนรผานเวบไซตขน หนงในกลยทธทจะนาเสนอ คอการนา

เครองมอสนบสนนแบบอาศยความรวมมอ (CRST) ซงพงถกพฒนาขนมาโดยเฉพาะเพอชวยเหลอ

ผเรยนใหสามารถสราง และจดระเบยบโครงสรางทางความรทมอย หรอไดรบมาจากการเรยนรให

เปนระบบและเกดประโยชนตอการเรยนรสงสด ซงการประยกตใชเครองมอดงกลาวอาจชวยเหลอ

หรอชนาใหผเรยนเขาใจเนอหาไดตรงตามเปาหมาย วตถประสงค และเรยนรไดอยางม

ประสทธภาพมากยงขนโดยการคอยๆ ชวยบอกทาง หรอสงทควรรแกผเรยน เมอพบวาผเรยน

เขาใจไมตรง หรอเรยนยดความรพนฐานของตนเองเปนเกณฑมากจนเกนไป ผลปรากฏวา

การประยกตใชเครองมอดงกลาว (CRST) ในการจดการเรยนการสอนผานเวบไซต เปนประโยชน

อยางมาก โดยอยางยงเมอประยกตใชรวมกบ PBL ซงโดยทางสถต CRST ใหคณประโยชน

มากกวาการใชเวบบอรดแบบดงเดม ผลจากการศกษานไดบงชวา CRST สามารถนามาใชเปน

53

เครองมอทางการศกษาเพอชวยเหลอ และลบจดออนของการจดการศกษาแบบ PBL ผานเวบไซต

ไดเปนอยางด

เฮอรเบอร (ศภสรา โททอง. 2547: 87-88; อางองจาก Hester. 1970: Abstrac) ไดศกษา

การใชหลกสตรทใชปญหาเปนฐาน ในการจดกจกรรมการเรยนรเพอประเมนทกษะของผเรยนใน

ดานการเรยนรดวยตนเอง การคด เชงวจารณ และทกษะในดานอน ๆ ทเกดขนจากการใชปญหา

เปนฐานในการจดกจกรรมการเรยนร โดยใชกลมในการทดลองสองกลมคอกลมควบคมใน

มหาวทยาลยเคนยกก (Kentucky) ในประเทศองกฤษทใชหลกสตร PBL ในการจดกจกรรมการ

เรยนร และอยนอกเขตชานเมอง ทาการเปรยบเทยบทงสองกลมวา มทกษะแตกตางกนอยางไร

จากการใช PBL และไมไดใช PBL ผลการศกษาพบวา กลมทใช PBL ในการจดกจกรรมการเรยนร

มความสามารถในการเรยนรตนเองไมแตกตางจากกลมทไมไดใชเทาใดนก แตกลมทใช PBL ม

ทกษะการคดเชงวจารณมากกวากลมทไมไดใชPBLในการจดกจกรรมการเรยนร มพฒนาการ

ทางดานทกษะในดานอน ๆ ไดดกวา

เอลเชฟเฟ (เมธาว พมวน. 2549: 34-35; อางองจาก Elshafei. 1998: Online) ได

ทาการศกษาเพอเปรยบเทยบผลการเรยนรของนกเรยนทเรยนดวยการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

กบการเรยนแบบปกตในวชาพชคณต 2 โดยไดทาการวจยกงทดลองกบนกเรยนโรงเรยน

มธยมศกษาตอนปลาย ในรฐแอตแลนตา จานวน 15 หอง นกเรยน 342 คน แบงเปนหองเรยน

แบบปกต 8 หอง และเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 7 หอง ผลการวจยพบวา นกเรยนเรยนดวย

วธการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน จะมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธการ

เรยนแบบปกตอยางมนยสาคญ ซงเปนผลมาจากการทนกเรยนเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

สามารถสรางองคความรไดดวยตนเอง มการรวมกลมกนแกปญหา และสามารถคดคนวธการ

แกปญหาไดดกวานกเรยนทเรยนแบบปกต

แมคคาธน (เมธาว พมวน. 2549: 34-35; อางองจาก McCarthy. 2001: Online) ได

ทาการทดลองสอน ดวยวธการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานในวชาคณตศาสตรระดบประถมศกษา

เพอพฒนาความคดรวบยอด เรอง ทศนยม โดยทาการทดลองกบนกเรยนเกรด 2 กลมเลกๆ ใน

เวลา 8 คาบเรยน คาบเรยนละ 45 นาท โดยมจดมงหมายเพอสารวจความรทมอยกอนแลวในตว

ของนกเรยน และมการวเคราะหวาการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน สามารถพฒนาความคดรวบ

ยอดทางคณตศาสตรไดอยางไร จากหลกฐานการบนทกวดโอไดชใหเหนวา นกเรยนมการพฒนา

ความเขาใจในคณตศาสตรตลอดเวลาทไดพยายามหาวธแกปญหา โดยนกเรยนใชภาษาพดเปน

54

ตวบงชถงความรเกยวกบทศนยมทตวนกเรยนมอยกอนแลว และความเขาใจความคดรวบยอด

ใหมทเกดขนเกยวกบทศนยมอยางถกตอง 5.2 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร งานวจยในประเทศ ประพฤต ศลพพฒน (2540: บทคดยอ) ไดศกษาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรมสรางสงประดษฐทางวทยาศาสตรกบครเปนผสอน

สรางสงประดษฐทางวทยาศาสตร ผลการวจยพบวา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรดาน

ความคดคลองทางวทยาศาสตร และความคดยดหยนทางวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนโดยใช

ชดกจกรรมสรางสงประดษฐทางวทยาศาสตรกบครเปนผสอนสรางสงประดษฐทางวทยาศาสตร

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนดานความคดรเรมทางวทยาศาสตรแตกตาง

กนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

นพาภรณ คงบางพระ (2542: 71) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถ

ในการคดพฒนาสงแวดลอมแบบยงยนโดยการสอนดวยชดการเรยนวทยาศาสตรสงแวดลอม

ประกอบการวเคราะหคณคาภมปญญาไทย ผลการศกษาพบวา ความสามารถในการคดพฒนา

สงแวดลอมแบบยงยนของนกเรยนกลมควบคมทสอนตามคมอครกบกลมทดลองทสอนดวยชด

กจกรรมการเรยนวทยาศาสตรสงแวดลอมประกอบการวเคราะหคณคาภมปญญาไทยแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

นศรา เออมนวรตน (2542: บทคดยอ) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน

และเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบ

ยงยนกบการสอนโดยครเปนผสอน ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนสงแวดลอมและ

เจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการ

สอนโดยครเปนผสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

สมาล โชตลม (2544: บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

เชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรม

เชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยน

วทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอครมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

55

ปยะพงษ สรยะพรหม (2546: บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบการพฒนาชดกจกรรมการ

เรยนรแบบ 4 MAT เรอง ปาชมชน เพอสงเสรมเจตคตตอการอนรกษปาชมชน และผลสมฤทธ

ทางการเรยน สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการศกษาพบวา ชดกจกรรมการเรยนร

แบบ 4 MAT เรองปาชมชน มประสทธภาพ 84.02/81.14 ซงสงกวาเกณฑประสทธภาพทตงไว

80/80 เจตคตตอการอนรกษปาชมชนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการ

เรยนรแบบ 4 MAT เรอง ปาชมชน หลงการเรยน หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .01 และผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ปาชมชน ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

โดยใชชดกจกรรมการเรยนรแบบ 4 MAT เรอง ปาชมชน หลงการเรยนสงกวากอนเรยนอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .01

พลทรพย โพธส (2546: บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบการพฒนาชดกจกรรม

วทยาศาสตร เรอง พชและสตว ในสาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต สาหรบนกเรยนชวง

ชนปท 2 ผลการวจยพบวา ชดกจกรรมวทยาศาสตรทพฒนาขน มคณภาพอยในระดบดมาก

นกเรยนทเรยนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน และมผลการเรยนรดาน

ความรอยในระดบด ผลการเรยนรดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอน

เรยนและเจตคตของนกเรยนตอชดกจกรรมวทยาศาสตรอยในระดบด

งานวจยตางประเทศ บรอวเลย (Brawley. 1975: 4260) ไดทาการศกษาประสทธภาพการใชชดการเรยนแบบ

สอประสม สอนเรองการบอกเวลากบเดกทเรยนชา กลมตวอยางทไดจากการสมเดกทเรยนชา โดย

การทดสอบเรอง Time Appreciation Test, Stanford Achievement Test Primary Level มาใช

Pre-test และ Post-test ผลปรากฏวา กลมทดลองทใชชดการเรยนบอกเวลาตอเนองของบรอวเลย

(Brawley’s Experimental Sequence on Time Telling) ซงประกอบดวยชดอปกรณและสอการ

สอน 12 ชด ใชเวลาสอน 15 วน มผลการเรยนดกวากลมควบคมทไมไดใชชดการเรยน

เอดเวดส (Edward.1975: 43) ไดกลาวถงการวจยของมหาวทยาลยอลลนอยสทาการ

เปรยบเทยบผลการเรยนในเรอง “ประสบการณในการสอนแบบจลภาค” โดยใชชดการเรยนดวย

ตนเองและไดรบคาแนะนาจากคร กบการใชชดการเรยนดวยตนเองโดยไมตองมผแนะนา กลม

ตวอยางเปนนกศกษาของมหาวทยาลยจานวน 50 คน แบงเปนกลมละ 25 คนผลการทดลอง

ปรากฏวาทง 2 กลม มผลการเรยนแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตจากการวจยนแสดงให

56

เหนวาการเรยนดวยตนเองไมจาเปนตองอาศยผแนะนาถาชดการเรยนนนไดสรางขนอยางถกตอง

ตามกระบวนการแลว ผเรยนจะสามารถเรยนดวยตนเองไดผลดเชนกน

แอนเดอรสน (Anderson. 1982: 4795 – A) ไดสรางชดการสอนดวยตนเองเพอหา

ประสทธภาพตามเกณฑทตงไวและเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาในระดบ

เตรยมประถมศกษา โดยใชชดการสอนดวยตนเองกบการสอนแบบบรรยาย ผลการวจยพบวาม

ความแตกตางกนอยางมนยสาคญ จากกลมทสอนโดยใชชดการสอนดวยตนเองและการสอนแบบ

บรรยายทงในดานผลสมฤทธทางการเรยน การวางแผนการสอนและวธสอน แตไมแตกตางกนดาน

ทศนคตทมตอวชาสงคมศกษาและครฝกสอนชอบชดการสอนดวยตนเอง

ฮรามทส (Hiramatsu. 1982: 386-A) ไดทาการวจยเรองการทาชดการเรยนรายบคคล

แบบใชสอประสมกบนกศกษาวทยาลยชมชนฟตฮลด (Foothill) ในประเทศญปน นกศกษาเรยน

โดยใชตาราเรยน เทปโทรทศน เทปวทย และเทปแมเหลก ผลการวจยปรากฏวา ผลการเรยนรของ

นกการศกษาเปนทนาพอใจและการใชชดการเรยนรายบคคลแบบใชสอประสมทาใหนกศกษาม

เจตคตทดตอโปรแกรมการเรยน

ววาส (Vivas. 1985: 603) ไดทาการวจยเกยวกบการออกแบบพฒนาและประเมนคา

ของการรบรทางความคดของนกเรยนเกรด 1 ในประเทศเวเนซเอลา โดยใชชดการสอนจาก

การศกษาเกยวกบความเขาใจในการพฒนาทกษะทง 5 ดาน คอดานความคด ดานความพรอมใน

การเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวปญญาและดานการปรบตวทางสงคมกลมตวอยาง

เปนนกเรยนเกรด 1 จากโรงเรยนเรนสกวเนยร เขตรฐมลนดา ประเทศเวเนซเอลา จานวน 214 คน

แบงเปนกลมทดลอง 3 หองเรยน จานวน 114 คน ไดรบการสอนโดยใชชดการสอน กลมควบคม

3 หองเรยน จานวน 100 คน ไดรบการสอนปกตผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการสอนโดยใช

ชดการสอนมความสามารถเพมขนในดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคด

สรางสรรค ดานเชาวปญญา และดานการปรบตวทางสงคม หลงจากไดรบการสอนดวยชดการ

สอนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนแบบปกต

วลสน (Wilson. 1989: 416) ไดทาการวจยเกยวกบการวเคราะหผลการใชชดการสอน

ของคร เพอแกปญหาในการเรยนของเดกเรยนชาดานคณตศาสตรเกยวกบการบวกการลบ

ผลการวจยพบวาครผสอนยอมรบวาการใชชดการสอนมผลดมากกวาการสอนตามปกตอนเปน

วธการหนงทชวยใหครสามารถแกปญหาการสอนทอยในหลกสตรคณตศาสตรสาหรบเดกเรยนชา

57

5.3 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร งานวจยในประเทศ มณรตน เกตไสว (2540: บทคดยอ) ไดวจยผลการจดกจกรรมการทดลองทมตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาฟสกสดานมโนมตทางวทยาศาสตร และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขน

บรณาการของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ปรากฏวา

1. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสดานมโนมตทางวทยาศาสตรของนกเรยนกลม

ควบคมกบกลมทดลองแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

2. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสดานมโนมตทางวทยาศาสตรเกยวกบทฤษฎ

ของนกเรยนกลมควบคมกบกลมทดลองแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสดานมโนมตทางวทยาศาสตรเกยวกบ

ความสมพนธของนกเรยนกลมควบคมและกลมทดลองแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .01

4. ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการของนกเรยนกลมควบคมกบกลม

ทดลองแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

สมพร ศลาทอง (2541: 62) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสรางเสรม

ประสบการณชวต หนวยสงแวดลอมทางธรรมชาตและเจตคตในการอนรกษสงแวดลอม ของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทเรยนแบบรวมมอ แบบ STAD ผลการวจยพบวา นกเรยนในกลม

ทดลองมผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตในการอนรกษสงแวดลอมแตกตางกบนกเรยนในกลม

ควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

สมาล บวเลก (2541: บทคดยอ) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชา

วทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

ทไดรบการสอนแบบรวมมอและการสอนตามคมอครพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชา

วทยาศาสตรของนกเรยนทใชกระบวนการเรยนแบบรวมมอกบการสอนตามคมอครแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยกลมทไดรบการสอนโดยใชกระบวนการเรยนแบบ

รวมมอมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมทสอนตามคมอคร

ลออ อางนานนท (2542: 105) ไดศกษาเรองผลสมฤทธทางการเรยน ความคด

สรางสรรคกลมสรางเสรมประสบการณชวต เรอง สงแวดลอมทางสงคมของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนโดยใชแผนผงมโนทศน ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทดลอง

มผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกบนกเรยนกลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

58

และนกเรยนกลมทดลองมความคดสรางสรรคภายหลงการทดลองสงขนอยางมนยสาคญทางสถต

ทระดบ .01

สมาล โชตชม (2544: บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร

และเชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตร

ทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชด

การเรยนวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร มผลสมฤทธทางการเรยนวชา

วทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

งานวจยตางประเทศ บารด (Bard. 1975: 5947-A) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร

กายภาพของนกศกษาท Southerm Colorado State College โดยใชบทเรยนสาเรจรปกบการ

สอนตามปกต กลมทดลองสอนโดยใชบทเรยนสาเรจรป กลมควบคมสอนแบบปกต ผลการวจย

พบวาผลสมฤทธทางการเรยนของกลมควบคมและกลมทดลองไมแตกตางกน

เทอรเนอร (Turner. 1983: 1750-A) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและ

เจตคตของครฝกสอน โดยใชหนงสอกบบทเรยนโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนในการสอนวธการ

อาน ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต แตในดาน

เจตคตพบวากลมตวอยางทเรยนจากคอมพวเตอรชวยสอน มเจตคตตอวธการอานมากกวากลมท

เรยนโดยใชหนงสอบทเรยนโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถต

สมธ (Smith. 1994 : Abstract) ไดศกษาผลของวธการสอนทมเจตคตตอวทยาศาสตร

และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในระดบเกรด 7 ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการ

สอนแบบบรรยายและใหลงมอปฏบต มเจตคตตอวทยาศาสตรสงกวาวธสอนแบบบรรยายหรอให

ลงมอปฏบตดวยตนเองแบบใดแบบหนงจากผลการศกษางานวจย พบวา ผลสมฤทธทางการเรยน

มความสมพนธทงในดานความร ความเขาใจ ประสบการณ ซงเปนพนฐานทาใหเกดความ

แตกตางกนและการพฒนาได โดยกระบวนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทใหนกเรยนลงมอ

ปฏบตดวยตนเอง ผวจยจงไดทาการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน โดยการทดสอบ

กอนและหลงเรยนดวยชดกจกรรมเรอง การจดการขยะมลฝอย ซงผวจยสรางและพฒนาขน

59

5.4 งานวจยทเกยวของกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร งานวจยในประเทศ มนวภา ออนศร (2540: 79-80) ไดศกษาความสมพนธระหวางทกษะกระบวนการ

ทางวทยาศาสตรกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 3 พบวาทกษะกระบวนการมความสมพนธกบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดานการจาแนก

ประเภทสงผลตอความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรอยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .01 สวนดานการสงเกต การจดกระทาและสอความหมายขอมล และดานการตความหมาย

ขอมลและลงขอสรป สงผลตอความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรอยางมนยสาคญ

ทางสถตท ระดบ .05 สวนทกษะอน ๆ สงผลตอความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

อยางไมมนยสาคญทางสถต

รตนะ บวรา (2540: 104) ไดศกษาความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

ของนกเรยนทไดรบการสอนโดยการใชชดการเรยนดวยตนเอง ซงเปนกลมทดลอง และการสอน

ตามคมอคร ซงเปนกลมควบคม ผลการศกษาพบวา ความสามารถในการแกปญหาแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

งานวจยตางประเทศ ฮเวอร (Hoover. 1999: CD-ROM) ศกษาผลของรปแบบการเรยน 3 แบบ ทมตอ

ความสามารถในการแกปญหา และความสามารถในการระลกได โดยทาการทดลองกบนกเรยน

3 กลม กลมแรกเรยนดวยการอธบายทใชตวอกษรอยางเดยว กลมทสองเรยนดวยการอธบายทใช

ตวอกษรและตาราง กลมทสามเรยนดวยการอธบายอกษรและแผนผงทเปนระบบ ใชเนอหา

เรองกลโคส พบวา ความสามารถในการแกปญหาไมแตกตางกน

จอลล (Jolly. 1999: CD-ROM) ทาการศกษาผลการใชแผนผงมโนมตทมตอ

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร กลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 6 แบงเปนกลม

ทดลองและกลมควบคม กลมทดลองไดใชวธสอนโดยแผนผงมโนมต กลมควบคมไดรบการสอน

ตามปกต ทาการทดสอบกอนเรยน และใชเวลาทดลอง 4 สปดาห จากนน ทดสอบหลงการเรยน

พบวา ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนกลมทดลองสงกวากลมควบคม และไมพบความ

แตกตางเพศหญงและเพศชายในเรองความสามารถในการแกปญหา

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน

1. การกาหนดประชากร

2. ระยะเวลาทใชในการวจย

3. เนอหาทใชในการวจย

4. การสรางเครองมอทใชในการวจย

5. การเกบรวบรวมขอมล

6. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากร ประชากรเปาหมายทใชในการศกษาคนควาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553

ทเรยนวชาวทยาศาสตร จานวน 2 หองเรยน จานวนนกเรยน 74 คน ซงไดมาโดยวธการสม

แบบหลายขนตอน (Multistage) โดยขนตอนแรกเปนการสมแบบกลม (Cluster Random

Sampling) แลวสมอยางงาย (Sample Random Sampling) อกครงหนง โดยวธจบฉลากเพอ

แบงเปนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 ดงน




ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการทดลอง ทาการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โดยใช

เวลาในการทดลอง 4 สปดาห รวม 16 ชวโมง

เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจย เปนเนอหากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1

สาระท 4 แรงและการเคลอนท หนวยการเรยนรท 3 เรอง แรงและการเคลอนท โดยมเนอหายอย

61

จานวน 5 เรอง ดงน ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร ระยะทางและการกระจด อตราเรว

และความเรว กฎการเคลอนทของนวตน การเคลอนทในหนงมต

แบบแผนการทดลอง การศกษาคนควาครงน เปนการวจยเชงทดลอง ซงดาเนนการทดลองโดยใชแบบ

แผนการทดลองแบบ Randomized control group pretest-posttest design (ชศร วงศรตนะ

และองอาจ นยพฒน. 2551: 55) ซงมรปแบบวจย ดงน

ตาราง 1 แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน ตวแปรอสระ สอบหลง

E1

E2

11ET

21ET

X1

X2

12 ET

22ET

สญลกษณทใชในแบบแผนการวจย

E1 แทน กลมทดลองท 1 ซงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

E2 แทน กลมทดลองท 2 ซงไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม


11ET แทน การสอบกอนการทดลองของกลมทดลองท 1

21ET แทน การสอบกอนการทดลองของกลมทดลองท 2

12 ET แทน การสอบหลงการทดลองของกลมทดลองท 1

22ET แทน การสอบหลงการทดลองของกลมทดลองท 2

X1 แทน การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

X2 แทน การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

62

การสรางเครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย

1. แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง แรงและการเคลอนท

2. ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

3. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท

4. แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

ขนตอนในการสรางแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 1. ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 คมอการจดการเรยนร

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรมธยมศกษาตอนตนของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร

และเทคโนโลย

2. ศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนรรายป ระดบมธยมศกษาตอนตน สาระการ

เรยนร ตวชวดและตวบงช สาหรบสาระท 4: แรงและการเคลอนท หนวยการเรยนรท 3 เรอง

แรงและการเคลอนท

3. ศกษารายละเอยดเกยวกบหลกการและวธการเขยนแผนการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน เพอเปนแนวทางในการสรางแผนการจดการเรยนรและเอกสารประกอบการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน

4. วเคราะหสาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 4: แรงและการ

เคลอนท หนวยการเรยนรท 3 เรอง แรงและการเคลอนท ตามหลกสตรสถานศกษาโรงเรยน

วดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร เพอกาหนดจดประสงคการเรยนรและสาระ

การเรยนร

5. จดทาแผนการจดการเรยนร และเอกสารประกอบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร ซงแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานประกอบดวย

5.1 สาระสาคญ

5.2 จดประสงคการเรยนร

5.3 สาระการเรยนร

5.4 กระบวนการจดการเรยนร ตามขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหา

5.5 สอการเรยนรและแหลงการเรยนร

5.6 การวดและประเมนผลการเรยนร

63

วธการหาคณภาพแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน 1. นาแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และเอกสารประกอบการเรยนรโดย

ใชปญหาเปนฐาน เสนอตอผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน เพอตรวจความเทยงตรงดานเนอหา

ภาษาและกจกรรมตาง ๆ ในเอกสารประกอบการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเพอวเคราะหคาดชน

ความสอดคลองของแผนการจดการเรยนรกบจดประสงคการเรยนร เนอหา และขนตอนการทา

กจกรรม โดยมคาดชนความสอดคลอง (IOC) เทากบ 0.67-1.00

2. นาแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทผเชยวชาญตรวจและปรบปรงแกไข

แลวไปทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง และมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง เพอ

ทดสอบประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร ตามเกณฑทคาดหวง E1/E2 = 80/80 พบวา

ประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน มคา E1/E2 = 83.81/80.25

3. นาแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานทไดปรบปรงแกไขแลวไปใชกบกลม

ตวอยางจรงเพอเกบรวบรวมขอมลตอไป

ขนตอนการสรางชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร 1. ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 คมอการจดการเรยนร

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรมธยมศกษาตอนตนของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร

และเทคโนโลย

2. ศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนรรายป ระดบมธยมศกษาตอนตน สาระการเรยนร

ตวชวดและตวบงช สาหรบสาระท 4: แรงและการเคลอนท เรอง แรงและการเคลอนท

3. ศกษาเอกสาร งานวจย แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการสรางชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตร เพอเปนแนวทางในการจดทาชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร เรอง แรงและการ

เคลอนท

4. กาหนดรปแบบของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท ซง

ประกอบดวย

4.1 ชอชดกจกรรม

4.2 คาแนะนาในการใชชดกจกรรม

4.3 คาชแจงในการทากจกรรม

4.4 จดประสงคของกจกรรม

4.5 สาระการเรยนร

4.6 กจกรรมการเรยนร

64

วธการหาคณภาพของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร 1. นาชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร เสนอตอผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน เพอตรวจ

ความเทยงตรงดานเนอหา ภาษาและกจกรรมตาง ๆ ในเอกสารประกอบการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐานเพอวเคราะหคาดชนความสอดคลองของแผนการจดการเรยนรกบจดประสงคการเรยนร

เนอหา และขนตอนการทากจกรรม โดยพจารณาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ทมคาตงแต

.50 ขนไป พบวา คาดชนความสอดคลอง (IOC) มคา ระหวาง 0.67-1.00

2. นาชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ทผเชยวชาญตรวจและปรบปรงแกไขแลวไป

ทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง และมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง เพอทดสอบ

ประสทธภาพของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ตามเกณฑทคาดหวง E1/E2 = 80/80 พบวา

ประสทธภาพของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มคา E1/E2 = 86.18/80.08

3. นาชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ทไดปรบปรงแกไขแลวไปใชกบกลมตวอยาง

จรงเพอเกบรวบรวมขอมลตอไป วธการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตร สามารถเปรยบเทยบขนตอนการจดการเรยนรไดดงน

ตาราง 2 เปรยบเทยบขนตอนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบการจดการเรยนร

ดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน


ขนท 1 กาหนดปญหา หมายถง ขนท

ผสอนจดสถานการณตางๆกระตนใหผเรยนเกด

ความสนใจและมองเหนปญหา สามารถ

กาหนดสงทเปนปญหาทผเรยนอยากรอยาก

เรยนได และเกดความสนใจทจะคนหาคาตอบ ขนท 2 ทาความเขาใจกบปญหา หมายถง ขนทผเรยนจะตองทาความเขาใจ

ปญหาทตองการเรยนรซงผเรยนจะตองสามารถ

อธบายสงตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาได

ขนท 1 การคดและเลอกชอเรองหรอปญหาทจะศกษา เปนขนตอนทนกเรยนจะ

เปนผคดและเลอกหวขอเรองทจะศกษาดวย

ตนเอง ขนท 2 การวางแผนในการทาโครงงาน

เปนการวางแผนวธการดาเนนงานในการศกษา

ทงหมด เชน วสดอปกรณ การออกแบบการ

ทดลองและการควบคมตวแปร

65

ตาราง 2 (ตอ)

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตร ขนท 3 การดาเนนการศกษาคนควา

หมายถง ขนทผเรยนกาหนดสงทตองการเรยน

ดาเนนการศกษาคนควาดวยตนเองดวยวธการ

ทหลากหลาย

ขนท 4 สงเคราะหความร หมายถง ขนท

ผเรยนนาความรทไดคนความาแลกเปลยน

เรยนรรวมกน อภปรายผลและสงเคราะห

ความรทไดมาวามความเหมาะสมหรอไม

เพยงใด ขนท 5 สรปและประเมนคาของคาตอบ

หมายถง ขนทผเรยนแตละกลมสรปผลงานของ

กลมตนเองและประเมนผลงานวาขอมลท

ศกษาคนความความเหมาะสมหรอไมเพยงใด

โดยพยายามตรวจสอบแนวคดภายในกลมของ

ตนเองอยางอสระ ทกกลมชวยกนสรปองค

ความรในภาพรวมของปญหาอกครง ขนท 6 นาเสนอและประเมนผลงาน

หมายถง ขนทผเรยนนาขอมลทไดมาจดระบบ

องคความรและนาเสนอเปนผลงานในรปแบบท

หลากหลายผเรยนทกกลมรวมทงผทเกยวของ

กบปญหารวมกนประเมนผลงาน

ขนท 3 การลงมอทาโครงงาน เปนการลง

มอปฏบตงานตามแผนงานทไดวางไวลวงหนา

ในขนตอนท 2

ขนท 4 การเขยนรายงาน เปนการเสนอผล

ของการศกษาคนควาเปนลายลกษณอกษรหรอ

เปนเอกสาร เพออธบายใหทราบถงรายละเอยด

ทงหมดของการทาโครงงาน ซงประกอบดวย

ปญหาททาการศกษา วตถประสงคของ

การศกษา วธการดาเนนการศกษาคนควา

อปกรณและเครองมอ ผลการศกษาคนควา

ตลอดจนประโยชนและขอเสนอแนะตาง ๆ

ขนท 5 การแสดงผลงาน เปนการเสนอ

ผลงานทไดศกษาคนควาสาเรจลงแลวใหผอนได

ทราบและเขาใจ ซงอาจกระทาไดหลายรปแบบ

เชน การจดนทรรศการ การสาธตประกอบการ

บรรยาย การรายงานปากเปลา ฯลฯ

66

ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 1. ศกษาเอกสารเกยวกบการวดผลประเมนผล วธการสรางแบบทดสอบชนดเลอกตอบ

และการเขยนขอสอบวทยาศาสตร

2. ศกษามาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

สาระท 4: แรงและการเคลอนท จดประสงคการเรยนรและเนอหา หนวยการเรยนรท 3 เรอง แรง

และการเคลอนท

3. สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร สาระท 4: แรงและการ

เคลอนท เรอง แรงและการเคลอนท ซงเปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 50 ขอ

โดยสรางแบบทดสอบใหครอบคลมจดประสงคการเรยนร วธการหาคณภาพของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 1. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เสนอตอผเชยวชาญ

จานวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความถกตอง ความเหมาะสมชดเจนของคาถาม และตรวจสอบ

ความเทยงตรงเชงเนอหา โดยพจารณาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ตงแต .50 ขนไป พบวา

คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทกขอ

มคาเทากบ 1.00

2. ปรบปรงในดานภาษา ความชดเจนของขอคาถามของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนแลวนาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทไดปรบปรงแลวเสนอ

ตอประธานและกรรมการควบคมปรญญานพนธตรวจพจารณาอกครง แลวนามาปรบปรงแกไข

ตามขอเสนอแนะของประธานและกรรมการควบคมปรญญานพนธ

3. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร จานวน 50 ขอ

ทปรบปรงแลวไปทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง และมลกษณะคลายคลงกบกลม

ตวอยาง จานวน 29 คน เพอหาคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบ

รายขอ โดยใชเทคนค 27% ของจง เตห ฟาน โดยพจารณาคาความยากงาย (p) ทมคาระหวาง

.20 - .80 ขนไป และคาอานาจจาแนก (r) ทมคา .20 ขนไป พบวา คาความยากงาย (p) มคา

ระหวาง .19-.86 และคาอานาจจาแนก (r) มคาระหวาง .18-.93 โดยคดเลอกขอสอบทมคาความ

ยากงาย (p) ระหวาง .25-.65 และคาอานาจจาแนก (r) มคาระหวาง .25-.93 จานวน 30 ขอ

4. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทคดเลอกไว จานวน 30 ขอ

ไปทดสอบกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง และมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง จานวน 29 คน

เพอหาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบโดยคานวณจากสตร KR-20 ของคเดอรรชารดสน

พบวา ความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ มคา 0.91

67

5. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทปรบปรงแกไขแลวไปใช

เกบรวบรวมขอมลกบนกเรยนกลมตวอยางสาหรบการวจยตอไป ตวอยางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ดานความรความจา

(0) จรวดเคลอนทพงขนไปดานบนดวยแรง ก เนองจากอากาศรอนพงออกมาอยางเรวทาง

ดานลางดวยแรง ข แรง ก และแรง ข คอแรงในขอใด

ก. แรงกรยา แรงปฏกรยา

ข. แรงปฏกรยา แรงกรยา

ค. แรงกรยา แรงกรยา

ง. แรงปฏกรยา แรงปฏกรยา

จ. แรงคควบ

ดานความเขาใจ

(00) วตถชนหนงกาลงเคลอนทดวยความเรวคงตว ถามแรงสองแรงขนาดเทากนมากระทาตอวตถน

ในทศทางตรงกนขาม วตถจะมสภาพการเคลอนทตามขอใด

ก. เคลอนทดวยความเรวคงตว

ข. เคลอนทดวยความเรวเพมขน

ค. เคลอนทดวยความเรวลดลง

ง. เคลอนทไปตามแนวแรง

จ. หยดนง

ดานการนาไปใช

(000) ในการตกของวตถจากทสงลงมายงพนดน ปรากฏวาขนนกใชเวลามากกวากอนหน

อตราเรวในการเคลอนทเปนไปตามขอใด

ก. ทงขนนกและกอนหนมอตราเรวเทากน

ข. ขนนกมอตราเรวมากกวากอนหน

ค. ขนนกมอตราเรวนอยกวากอนหน

ง. ขนนกมอตราเรวเปนศนย

จ. กอนหนมอตราเรวนอยกวาขนนก

68

ดานทกษะกระบวนการ

(0000) จากกราฟความเรวและเวลาของการเคลอนทของรถคนหนง จงหาความเรงใน

ชวงเวลา 40 – 60 s

ก. 0.5 m/s2 มทศทางตรงขามกบความเรว

ข. 0.5 m/s2 มทศทางเดยวกบความเรว

ค. 2.0 m/s2 มทศทางตรงขามกบความเรว

ง. 2.0 m/s2 มทศทางเดยวกบความเรว

จ. 2.5 m/s2 มทศทางตรงขามกบความเรว ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร 1. ศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบความสามารถในการ

แกปญหาทางวทยาศาสตร

2. สรางแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ประกอบดวย

สถานการณทเกยวของกบปญหาทางวทยาศาสตร จานวน 10 สถานการณ โดยแตละสถานการณ

จะมขอคาถามแบบปรนยชนดเลอกตอบ จานวน 4 ขอ ตามขนตอนการแกปญหาทาง

วทยาศาสตร 4 ขนตอน ดงน

2.1 ขนระบปญหา

2.2 ขนตงสมมตฐาน

2.3 ขนพสจนหรอทดลอง

2.4 ขนสรปผลและนาไปใช วธการหาคณภาพแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร 1. นาแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรทสรางขน เสนอ

ตอผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน ตรวจสอบความเหมาะสมดานการใชคาถาม ตวเลอก ภาษาท

ใช และตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา โดยพจารณาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ตงแต

.50 ขนไป พบวา คาดชนความสอดคลอง (IOC) มคา ระหวาง 0.67-1.00

69

2. นาแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ทไดปรบปรง

แลวเสนอตอประธานและกรรมการควบคมปรญญานพนธตรวจพจารณาอกครง แลวนามา

ปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของประธานและกรรมการควบคมปรญญานพนธ

3. นาแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ทปรบปรงแลว

ไปทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง และมลกษณะคลายคลงกบกลมตวอยาง จานวน

29 คน เพอหาคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบรายขอ โดยใช

เทคนค 27% ของจง เตห ฟาน โดยพจารณาคาความยากงาย (p) ทมคาระหวาง .20 - .80 ขนไป

และคาอานาจจาแนก (r) ทมคา .20 ขนไป จานวน 7 สถานการณ 28 ขอ พบวา คาความ

ยากงาย (p) มคาระหวาง .25-.90 และคาอานาจจาแนก (r) มคาระหวาง .20-.78

4. นาแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ทคดเลอกไวไป

ทดสอบกบนกเรยนทไมกลมตวอยาง จานวน 29 คน เพอหาความเชอมนของแบบทดสอบทง

ฉบบ โดยคานวณจากสตร KR-20 ของคเดอรรชารดสน พบวา ความเชอมนของแบบทดสอบ

มคา 0.75

5. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ทปรบปรงแกไขแลวไปใช

เกบรวบรวมขอมลกบนกเรยนกลมตวอยางสาหรบการวจยตอไป ตวอยางแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร สถานการณ 1

ในชวงฤดรอนทผานมา เกดการระบาดของศตรพชในไรของสรศกด เขาจงใชสารเคม

กาจดศตรพช ซงในชวงแรกของการใชสารเคมกสามารถกาจดศตรพชไดผลด แตตอมาเมอใช

สารเคมชนดนหลายครงตดตอกน ถงแมจะเพมปรมาณในการใชสารเคมเพมขน กไมสามารถ

กาจดศตรพชเหลานนได

(0) ขอใดเปนปญหาในสถานการณน ก. สารเคมเกดการเสอมคณภาพ

ข. การใชสารเคมกาจดศตรพชไมถกวธ

ค. ศตรพชมการยายถนเขามาอยในไรมากขน

ง. สารเคมกาจดศตรพชไมไดผล

จ. ศตรพชมปรมาณมากขน

70

(00) ขอใดคอสาเหตของปญหาในสถานการณน ก. ศตรพชมปรมาณเพมมากขน

ข. การใชสารเคมโดยไมจาเปน

ค. ศตรพชเกดการดอยา

ง. การใชสารเคมทไมมคณภาพ

จ. การเพมปรมาณการใชสารเคม

(000) นกเรยนคดวาจะแกปญหาในสถานการณนอยางไรจงจะเหมาะสม

ก. ปลกพชชนดใหม

ข. เปลยนชนดของสารเคม

ค. ใชสารเคมใหบอยครงขนมากกวาเดม

ง. ใชสารเคมหลาย ๆ ชนดสลบกน

จ. ใชสารเคมในปรมาณทมากขน

(0000) จากการทนกเรยนเสนอวธการแกปญหาในสถานการณน นาจะเกดผลเชนไร ก. สารเคมทใชมประสทธภาพดขน

ข. ผลผลตในไรของสรศกดลดลง

ค. สารเคมสามารถกาจดศตรพชไดเหมอนเดม

ง. มศตรพชมารบกวนนอยลง

จ. ผลผลตในไรของสรศกดเพมมากขน

การเกบรวบรวมขอมล ในการศกษาครงนผวจยดาเนนการทดลองตามขนตอน ดงน

1. สมนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวด

ปราจนบร จานวน 2 หองเรยน ซงไดมาโดยวธการสมแบบหลายขนตอน (Multistage) โดย

ขนตอนแรกเปนการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling) แลวสมอยางงาย (Sample

Random Sampling) อกครงหนง โดยวธจบฉลาก เพอแบงเปนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2

ดงน




71

2. ทดสอบกอนเรยน โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

3. ดาเนนการสอน โดยผวจยเปนผสอนเองทงสองกลมในเนอหาเดยวกน ใชเวลาสอน

กลมละ 16 ชวโมง ดงน

3.1 กลมทดลองท 1 ไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

3.2 กลมทดลองท 2 ไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

4. เมอสนสดการสอนตามกาหนดแลว จงทาการทดสอบหลงเรยนกบนกเรยนทงสอง

กลม โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบทดสอบวดความ

สามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรชดเดม

5. นาคะแนนจากการตรวจแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรทไดมาวเคราะห โดยใชวธการ

ทางสถตเพอสมมตฐานตอไป

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล 1. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตรของนกเรยนกลมทดลองท 1และกลมทดลองท 2 โดยใช t-test Independent

Sample ในรป Difference Score

2. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตรระหวางกอนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลองท 1 โดยใช t-test dependent

Sample

3. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตรระหวางกอนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลองท 2 โดยใช t-test dependent

Sample

4. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของความสามารถในการแกปญหาทาง




วทยาศาสตร ระหวางกอนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลองท 1 โดยใช t-test dependent

Sample

72

6. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของความสามารถในการแกปญหา

ทางวทยาศาสตร ระหวางกอนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลองท 2 โดยใช t-test

dependent Sample

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตพนฐาน 1.1 คาคะแนนเฉลย (Mean) คานวณจากสตร (ลวน สายยศ และองคณา สาย

ยศ. 2538: 73)

nX

X ∑=

เมอ X แทน คาคะแนนเฉลย

∑ X แทน ผลรวมคะแนนทงหมด

n แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

1.2 คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) ของคะแนน คานวณจาก

สตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538: 79)

( )( )1

2

−

−= ∑ ∑

nnXXn

s

เมอ s แทน คาความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน

∑ X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

∑ 2X แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง


73

2. สถตทใชตรวจสอบคณภาพเครองมอ 2.1 คาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนร (สธรรม สอนเถอน. 2548: 13)

1001 ×=

∑

AnX

E

เมอ 1E แทน คาประสทธภาพของกระบวนการ

∑ X แทน คะแนนของแบบฝกหดหรองาน

A แทน คะแนนของแบบฝกหดหรองานทกชนรวมกน

n แทน จานวนนกเรยน

1002 ×=

∑

BnX

E

เมอ 2E แทน คาประสทธภาพของผลลพธ

∑ X แทน คะแนนของผลลพธหลงเรยน

B แทน คะแนนเตมของการสอบหลงเรยน


2.2 คาความเทยงตรงตามเนอหาของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร โดยพจารณาคาดชนความ

สอดคลอง (IOC) โดยใชสตร (พวงรตน ทวรตน. 2540: 117)

74

nR

IOC ∑=

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลอง

∑R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

ทงหมด

n แทน จานวนผเชยวชาญ

2.3 คาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

โดยวเคราะหขอสอบเปนรายขอ ใชเทคนค 27% ของจง เตห ฟาน (Fan. 1952: 6-32)

2.4 คาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร โดยใชสตร KR-20

(ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538: 197-198)

⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡−

−= ∑

211 t

tt Spq

nnr

เมอ ttr แทน คาความเชอมนของแบบทดสอบ

n แทน จานวนขอของเครองมอ

p แทน สดสวนของผทาไดในขอหนง ๆ นนคอ

สดสวนของคนทาถกกบคนทงหมด

q แทน สดสวนของผทาผดในขอหนง ๆ หรอคอ p−1

3. สถตทใชทดสอบสมมตฐาน 3.1 สถตทใชทดสอบท (t-test for Independent Sample)

สถตทใชทดสอบสมมตฐานขอ 1 และขอ 4 เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ

เรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนระหวางกลม

ทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 โดยใช t-test for Independent Sample ในรป Difference

score (Scott. 1967: 264)

75

2; 2121

21

−+=−

=−

nndfS

MDMDtMDMD

ซง 2

2

1

2

21 nS

nSS DD

MDMD +=−

และ ( ) ( )

221

222

2112

−+

−+−= ∑ ∑

nnMDDMDD

SD

เมอ t แทน คาสถตทใชในการพจารณาการแจกแจงแบบท

(t-distribution)

1MD แทน คาเฉลยของผลตางระหวางการทดสอบหลงเรยนกบ

กอนเรยนของกลมทดลองท 1

2MD แทน คาเฉลยของผลตางระหวางการทดสอบหลงเรยนกบ

กอนเรยนของกลมทดลองท 2

1D แทน ผลตางระหวางการทดสอบหลงเรยนกบกอนเรยนของ

กลมทดลองท 1

2D แทน ผลตางระหวางการทดสอบหลงเรยนกบกอนเรยนของ


2DS แทน คาความแปรปรวนของผลตางระหวางคะแนนการ

ทดสอบหลงเรยนและกอนการเรยนของกลมทดลอง

ท 1 และกลมทดลองท 2

1n แทน จานวนนกเรยนในกลมทดลองท 1

2n แทน จานวนนกเรยนในกลมทดลองท 2

21 MDMDS − แทน คาความคาดเคลอนมาตรฐานของผลตางระหวางการ

ทดสอบกอนการเรยนกบการทดสอบหลงการเรยน

ของกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2

76

3.2 สถตทใชทดสอบท (t-test for Dependent Sample)

ทดสอบสมมตฐานขอ 2, 3, 5 และ 6 เพอหาความแตกตางของคะแนนจาก

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและแบบทดสอบวดความสามารถในการ

แกปญหาทางวทยาศาสตร ของกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 วเคราะหกอนและหลงการ

ทดลองโดยใช t-test for Dependent Sample

( )1

22

−

−=

∑∑∑

nDDn

Dt df = n - 1

เมอ t แทน คาทใชพจารณาการแจกแจงแบบท

D แทน ความแตกตางของคะแนนแตละค


∑D แทน ผลรวมของความแตกตางจากการเปรยบเทยบกนเปน

รายบคคลระหวางคะแนนทไดจากการทดสอบกอนการ

เรยนกบหลงการเรยน

∑ 2D แทน ผลรวมยกกาลงของความแตกตางจากการเปรยบเทยบ

ระหวางคะแนนทไดจากการทดสอบกอนการเรยนกบ

หลงการเรยน

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมล ผวจยไดใชสญลกษณในการวเคราะหขอมลดงน


k แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบ

1X แทน คาคะแนนเฉลยกอนเรยน

2X แทน คาคะแนนเฉลยหลงเรยน

S1 แทน คาความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนกอนเรยน

S2 แทน คาความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนหลงเรยน

MD แทน คาเฉลยของผลตางของคะแนนระหวางการทดสอบหลงเรยนกบ

การทดสอบกอนเรยน

SMD1- MD2 แทน คาความคลาดเคลอนมาตรฐานของผลตางระหวางคะแนน

การทดสอบหลงเรยนและการทดสอบกอนเรยนของกลมทดลองท 1

และกลมทดลองท 2

t แทน คาสถตทใชในการพจารณาการแจกแจงแบบท (t-distribution)

** แทน มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

ผลการวเคราะหขอมล การเสนอผลการวเคราะหขอมล ผวจยไดเสนอตามลาดบ ดงน

1. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลองท 1


2. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกอนและ

หลงเรยนของกลมทดลองท 1



4. ผลการเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวาง

กลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2

78

5. ผลการเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกอน

และหลงเรยนของกลมทดลองท 1



1. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลองท 1


ตาราง 3 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลองท 1 และ


กอนเรยน หลงเรยน กลมตวอยาง n k

1X 1S 2X 2S MD

21 MDMDS − t

กลมทดลองท 1 37 30 14.81 4.20 21.75 3.20 6.94

กลมทดลองท 2 37 30 13.29 3.52 21.02 3.26 7.72 0.68 1.14

(t.01 df=72 = 1.9935)

จากตาราง 3 พบวา กลมทดลองท 1 คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน กอนเรยน มคะแนนเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตรเปน 14.81 และ 4.20 ตามลาดบ และหลงเรยน มคะแนนเฉลยและคาเบยงเบน

มาตรฐานของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรเปน 21.75 และ 3.20 ตามลาดบ สวนกลม

ทดลองท 2 คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร กอนเรยน

มคะแนนเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรเปน 13.29

และ 3.52 ตามลาดบ และหลงเรยน มคะแนนเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของผลสมฤทธ

ทางการเรยนวทยาศาสตรเปน 21.02 และ 3.26 ตามลาดบ และคาเฉลยของผลตางของ

คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนและกอนเรยนของกลมทดลองท 1 กบกลม

ทดลองท 2 มคาเปน 6.94 และ 7.72 ตามลาดบ

79

เมอเปรยบเทยบคาเฉลยของผลตางของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

หลงเรยนกบกอนเรยนของนกเรยนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 พบวา กลมทดลองท 1

คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และกลมทดลองท 2 คอ นกเรยนท

ได รบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยสาคญ



ตาราง 4 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกอนและหลงเรยนของ


กอนเรยน หลงเรยน กลมตวอยาง n

1X 1S 2X 2S t

กลมทดลองท 1 37 14.81 4.20 21.75 3.20 15.31**

**(t.01 df=36 = 1.3055)

จากตาราง 4 แสดงวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ของนกเรยนท

ไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ระหวางกอนเรยนและหลงเรยน พบวา คะแนน

ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01



ตาราง 5 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ระหวางกอนและหลงเรยนของ



1X 1S 2X 2S t

กลมทดลองท 2 37 13.29 3.52 21.02 3.26 15.13**

**(t.01 df=36 = 1.3055)

80

จากตาราง 5 แสดงวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบ

การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ระหวางกอนเรยนและหลงเรยน พบวา

คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

4. ผลการเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวาง

กลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2

ตาราง 6 เปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกลมทดลองท 1


กอนเรยน หลงเรยน กลมตวอยาง n k

1X 1S 2X 2S MD

21 MDMDS − t

กลมทดลองท 1 37 30 13.97 4.02 21.94 2.73 7.97

กลมทดลองท 2 37 30 13.00 3.39 22.24 2.43 9.24 0.71 1.78

(t.01 df=72 = 1.9935)

จากตาราง 6 พบวา กลมทดลองท 1 คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน กอนเรยน มคะแนนเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความสามารถในการ

แกปญหาทางวทยาศาสตรเปน 13.97 และ 4.02 ตามลาดบ และหลงเรยน มคะแนนเฉลยและ

คาเบยงเบนมาตรฐานของความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรเปน 21.94 และ 2.73

ตามลาดบ สวนกลมทดลองท 2 คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตร กอนเรยน มคะแนนเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความสามารถในการ

แกปญหาทางวทยาศาสตรเปน 13.00 และ 3.39 ตามลาดบ และหลงเรยน มคะแนนเฉลยและ

คาเบยงเบนมาตรฐานของความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรเปน 22.24 และ 2.43

ตามลาดบ และคาเฉลยของผลตางของคะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

หลงเรยนและกอนเรยนของกลมทดลองท 1 กบกลมทดลองท 2 มคาเปน 7.97 และ 9.24

ตามลาดบ

81

เมอเปรยบเทยบคาเฉลยของผลตางของคะแนนความสามารถในการแกปญหาทาง

วทยาศาสตรหลงเรยนกบกอนเรยนของนกเรยนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 พบวา

กลมทดลองท 1 คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน และกลมทดลองท 2

คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มความสามารถใน

การแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยสาคญ



ตาราง 7 เปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกอนและ



1X 1S 2X 2S t

กลมทดลองท 1 37 13.97 4.02 21.94 2.73 14.46**

**(t.01 df=36 = 1.3055)

จากตาราง 7 แสดงวา คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ระหวางกอนเรยนและหลงเรยน

พบวา คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01



82

ตาราง 8 เปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ระหวางกอนและ



1X 1S 2X 2S t

กลมทดลองท 2 37 13.00 3.39 22.24 2.43 20.50**

**(t.01 df=36 = 1.3055)

จากตาราง 8 แสดงวา คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ระหวางกอนเรยนและ

หลงเรยน พบวา คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนทไดรบ

การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .01

บทท 5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การศกษาวจยครงน เปนการศกษาวจยเชงทดลอง เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการ

เรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษา


โครงงานวทยาศาสตร สรปสาระสาคญและผลการศกษา ดงน

ความมงหมายของการวจย 1.เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน


2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

3. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

4.เพอเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวย

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

5.เพอเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

6. เพอเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1 กอนและหลงไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

สมมตฐานการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

ดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทแตกตางกน


วทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

84



4. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

ดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกน


แกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

6. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรม

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

วธดาเนนการวจย 1. ประชากรเปาหมายทใชในการวจย ประชากรเปาหมายทใชในการศกษาคนควาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ท

เรยนวชาวทยาศาสตร จานวน 2 หองเรยน จานวนนกเรยน 74 คน ซงไดมาโดยวธการสม

แบบหลายขนตอน (Multistage) โดยขนตอนแรกเปนการสมแบบกลม (Cluster Random

Sampling) แลวสมอยางงาย (Sample Random Sampling) อกครงหนง โดยวธจบฉลากเพอ

แบงเปนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2 ดงน




2. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย

1. แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรอง แรงและการเคลอนท ทผวจย

สรางขน แบงเปน 5 แผน ใชเวลา 16 ชวโมง

2. ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ทผวจยสรางขน จานวน 4 ชด ประกอบดวย

2.1 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 1 เ รอง เ รมตนกบโครงงาน


2.2 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 2 เรอง โครงงานประเภทสารวจ

2.3 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 3 เรอง โครงงานประเภททดลอง

85

2.4 ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 4 เรอง โครงงานประเภทสงประดษฐ

และทฤษฎ

3. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท

ทผวจยสรางขนเปนแบบเลอกตอบ 5 ตวเลอก จานวน 30 ขอ มคาความยากงาย (p) ระหวาง

.25-.65 คาอานาจจาแนก (r) ระหวาง .25-.93 และความเชอมนของแบบทดสอบ มคา 0.91

4. แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ทผวจยสรางขน

เปนแบบเลอกตอบ 5 ตวเลอก จานวน 28 ขอ มคาความยากงาย (p) ระหวาง .25-.90 คา

อานาจจาแนก (r) ระหวาง .20-.78 และความเชอมนของแบบทดสอบ มคา 0.75

3. วธดาเนนการทดลองและการเกบรวบรวมขอมล ในการศกษาครงนผวจยดาเนนการทดลองตามขนตอน ดงน

1. สมนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวด

ปราจนบร จานวน 2 หองเรยน ซงไดมาโดยวธการสมแบบหลายขนตอน (Multistage)

โดยขนตอนแรกเปนการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling) แลวสมอยางงาย (Sample

Random Sampling) อกครงหนง โดยวธจบฉลาก เพอแบงเปนกลมทดลองท 1 และกลมทดลองท 2

ดงน




2. ทดสอบกอนเรยน โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

3. ดาเนนการสอน โดยผวจยเปนผสอนเองทงสองกลมในเนอหาเดยวกน ใชเวลาสอน

กลมละ 16 ชวโมง ดงน

3.1 กลมทดลองท 1 ไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

3.2 กลมทดลองท 2 ไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

4. เมอสนสดการสอนตามกาหนดแลว จงทาการทดสอบหลงเรยนกบนกเรยนทงสอง

กลม โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบทดสอบวดความ

สามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรชดเดม

86

5. นาคะแนนจากการตรวจแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรทไดมาวเคราะห โดยใชวธการ

ทางสถตเพอสมมตฐานตอไป

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล 1. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ของนกเรยนกลมทดลองท 1และกลมทดลองท 2 โดยใช t-test Independent Sample ในรป

Difference Score

2. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ระหวางกอนและหลงเรยนของนกเรยนกลมทดลองท 1 โดยใช t-test dependent Sample








Sample



Sample

สรปผลการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจด

การเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรแตกตาง

กนอยางไมมนยสาคญ


วทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

87


ทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01


เรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน มความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกน

อยางไมมนยสาคญ


แกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

6. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมความสามารถ

ในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

อภปรายผล จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหา

ทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

และการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ผลการศกษาสามารถอภปรายไดดงน

1. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตร พบวา นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรแตกตางกนอยางไมม

นยสาคญ ทงนเนองจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทเนนการ

สรางความรดวยตนเอง สรางโอกาสใหผเรยนไดคนพบรเรม และสรางความร จากการคนพบ

พฒนาความคด และจดการกบขอมลของปญหาทนามาเปนจดเรมตนของการเรยนรและเปน

ตวกระตนในการเรยนร และนาไปสการแกปญหาดวยตนเองโดยผานกระบวนการศกษาคนควา

การระดมความคดและการหาคาตอบจากสภาพทเปนจรง ดวยวธการของตนเองอยางอสระ

โดยครผสอนมสวนชวยในการจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและ

สถานการณในชวตประจาวนของนกเรยนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ซงสอดคลอง

กบ เฉลม วราวทย (2531 อางองจาก อดม รตนอมพรโสภณ. 2545) กลาววา การเรยนรแบบใช

ปญหาเปนฐานเปนวธการสอนทใชปญหาเปนเครองกระตนใหผเรยนเกดความตองการทจะใฝหา

ความรเพอแกปญหา โดยเนนใหใหผเรยนเปนผตดสนใจในสงทตองการแสวงหา และรจกภาระ

ทางานรวมกนเปนทมภายในกลมผเรยนโดยผสอนมสวนรวมเกยวของนอยทสด และสอดคลองกบ

แนวคดของ มโลและเอฟเวนเซน (Hmelo; & Evenson. 2000: 4) ทกลาววา การเรยนรโดยใช

88

ปญหาเปนฐาน เกยวของกบการเรยนรแบบสรางสรรคนยม (Constructivism) ซงมรากฐานมาจาก

ทฤษฎการเรยนรของเพยเจทและวกอทสก และบรเนอร ซงเชอวา การเรยนรทแทจรงมาจากการ

คนพบของแตละบคคล โดยผานกระบวนการสบเสาะหาความรในกระบวนการเรยนรโดยใชปญหา

เปนฐาน เมอผเรยนเผชญกบปญหาทไมรทาใหผเรยนเกดความขดแยงทางปญหา และผลกดนให

ผเรยนไปแสวงหาความร และนาความรใหมมาเชอมโยงกบความรเดมเพอแกปญหา ซงสอดคลอง

กบงานวจยของชศกด พกกะพนธ (2541: 65-66) ทาการเปรยบเทยบความสมฤทธผลในการเรยน

และความสามารถในการแกปญหา จากการจดกจกรรมการเรยนรเชงทดลองแบบการแกปญหา

และการจดกจกรรมการเรยนรเชงทดลองแบบปกต พบวา กลมทไดรบการจดกจกรรมการเรยนร

ดวยใบงานแบบแกปญหามผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาสงกวากลม

ทใชใบงานแบบปกต ทระดบนยสาคญทางสถตท .01 และการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

โครงงานวทยาศาสตร เปนการจดกจกรรมการเรยนรทเนนใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง

เปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาสถานการณทจดไว ซงประกอบดวยขอความและรปภาพเปนการ

ดงดดความสนใจ กระตนใหเกดการเรยนร และสามารถสรางองคความรไดดวยตนเองโดยผาน

กระบวนการและสถานการณตาง ๆ ทกาหนดให จงสงผลใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนท

สงขน ซงสอดคลองกบนพาภรณ คงบางพระ (2542: 71) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและ

ความสามารถในการคดพฒนาสงแวดลอมแบบยงยนโดยการสอนดวยชดการเรยนวทยาศาสตร

สงแวดลอมประกอบการวเคราะหคณคาภมปญญาไทย ผลการศกษาพบวา ความสามารถในการ

คดพฒนาสงแวดลอมแบบยงยนของนกเรยนกลมควบคมทสอนตามคมอครกบกลมทดลองทสอน

ดวยชดกจกรรมการเรยนวทยาศาสตรสงแวดลอมประกอบการวเคราะหคณคาภมปญญาไทย

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และพลทรพย โพธส (2546: บทคดยอ) ไดศกษา

เกยวกบการพฒนาชดกจกรรมวทยาศาสตร เรอง พชและสตว ในสาระท1สงมชวตกบกระบวนการ

ดารงชวต สาหรบนกเรยนชวงชนปท 2 ผลการวจยพบวา ชดกจกรรมวทยาศาสตรทพฒนาขน ม

คณภาพอยในระดบดมากนกเรยนทเรยนโดยใชชดกจกรรมวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

และมผลการเรยนรดานความรอยในระดบด ผลการเรยนรดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

หลงเรยนสงกวากอนเรยนและเจตคตของนกเรยนตอชดกจกรรมวทยาศาสตรอยในระดบด ซงจาก

เหตผลดงกลาวสนบสนนวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนท

ไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรทาใหนกเรยนทงสองกลมตางม

ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรสงขนเชนกน และเมอนามาเปรยบเทยบกน พบวา นกเรยนท

ไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรม

89

โครงงานวทยาศาสตรมสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยสาคญ

โดยนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการ

เรยนสงกวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

2. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใช

ปญหาเปนฐาน พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการ

เรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวา

การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานเปนการจดการเรยนรทมงเนนใหผเรยนสรางองคความรเอง

โดยอาศยปญหาหรอสถานการณทพบในชวตประจาวนมาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร และ

คนพบองคความรดวยตนเองจากขอมลทกาหนดให เสนอวธการแกปญหาจนนาไปสการ

แกปญหานนจนสาเรจ สอดคลองกบนภา หลมรตน (2540: 13) ทกลาววา การใหปญหาตงแต

ตนเปนการกระตนใหนกเรยนอยากเรยนรและถานกเรยนแกปญหาไดกจะมสวนทาใหนกเรยนจา

เนอหาความรนนไดงายและนานขน เพราะมประสบการณตรงในการแกปญหา ซงสอดคลองกบ

สมศกด แกวพนธ (2544 : 74-75) ไดศกษาการพฒนารปแบบการจดกจกรรมการเรยนรการ

แกปญหา เรองการถายทอดกาลงไฟฟาในมอเตอรเหนยวนา 3 เฟส โดยใชปญหาเปนศนยกลาง

ผลการวจยพบวา นกศกษาทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการจดกจกรรมการเรยนร

แกปญหามผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ

.05 ตามลาดบ แสดงใหเหนวาการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ซงเปนการจดการเรยนร

อกวธหนงทเนนใหผเรยนสามารถสรางองคความรดวยตนเอง จากการลงมอปฏบตจรงโดยม

ปญหาหรอสถานการณทกาหนดหรอพบในชวตประจาวนมาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร

ซงการเรยนรทเกดจากการคนพบดวยตนเองนนจะจาเนอหาความรนนไดงายและนานขน ทาให

นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลง

เรยนสงกวากอนเรยน

3. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชด

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตร พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตรมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ .01 นนคอ การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มการจดการ

เรยนรโดยเนนผเรยนเปนสาคญ โดยมครเปนผแนะนาและนกเรยนเปนผลงมอปฏบตกจกรรมเอง

ทงนทาใหนกเรยนไดมโอกาสเขารวมกจกรรมดวยตนเองอยางทวถง มการแลกเปลยนความคดกน

ฝกการทางานรวมกน จงสงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรไดด ขน ซงสอดคลองกบสมจต

90

สวธนไพบลย (2535: 34) ทกลาววา การจดกจกรรมใหนกเรยนไดมสวนรวมในการคดและนาไป

ปฏบตทละขนตอน เปนการจดโอกาสใหนกเรยนประสบความสาเรจในการเรยน การทนกเรยนม

เสรภาพในการปฏบต ไดคดไดออกแบบการทดลองดวยตนเอง ทาใหนกเรยนเกดการเรยนรไดด

และเกดทกษะในการปฏบตการทดลองดวย สอดคลองกบนศรา เออมนวรตน (2542: บทคดยอ)

ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1 โดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการสอนโดยครเปนผสอน ผล

การศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนสงแวดลอมและเจตคตตอสงแวดลอมของนกเรยนทไดรบ

การสอนโดยใชชดกจกรรมสงแวดลอมแบบยงยนกบการสอนโดยครเปนผสอนแตกตางกนอยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .01 และสมาล โชตลม (2544 : บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการ

เรยนวทยาศาสตรและเชาวอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสอนโดยใชชดการเรยน

วทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการ

สอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรมเชาวอารมณกบการสอนตามคมอครมผลสมฤทธ

ทางการเรยนวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงจากการจดการ

เรยนรดวยชดกจกรรมโดยผเรยนมสวนรวมในการเรยนร ไดลงมอปฏบต คดและทดลองหาคาตอบ

ดวยตนเอง ทาใหผเรยนรสกสนกสนานกบการเรยน ไมรสกเบอหนายทาใหเกดความร ดวยเหตน

จงทาใหนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรมผลสมฤทธ


4. ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตร พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการ

จดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มความสามารถในการแกปญหาทาง

วทยาศาสตรแตกตางกนอยางไมมนยสาคญ ทงนเนองจาก การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปน

ฐานเปนการจดการเรยนรทนาปญหาหรอสถานการณมาเปนตวกระตนการเรยนรของนกเรยน

ทาใหนกเรยนเกดความอยากรอยากทจะเรยน รวมทงยงเปนการจดการเรยนรทเนนกระบวนการ

แกปญหาของนกเรยน โดยเนนใหนกเรยนรจกและตระหนกกบปญหาทพบ สบคนขอมล วเคราะห

สาเหตของปญหา ตลอดจนหาแนวทางในการแกไขปญหาทเหมาะสม ซงสอดคลองกบแนวคด

ของกลยา ตนตผลาชวะ (2548: 79) กลาววา การเรยนรแบบเนนปญหาเปนฐานจะชวยให

ผเรยนเลอกสรรขอความรทตองการเรยนดวยตนเอง เกดการเรยนรดวยวธแกปญหา ไดรบความร

ใหมจากการศกษาคนควาดวยการวเคราะหและแกปญหาทเรยน และการจดการเรยนรดวยชด

91

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตร คอ การจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนศนยกลางโดยมครเปนผ

แนะนา ซงจะชวยใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนและสนใจในการเรยน มสวนรวมในการเรยน

การสอน สามารถพฒนาการคดและออกแบบการทาโครงงานวทยาศาสตรได โดยผาน

กระบวนการวเคราะห สงเคราะหทางความคดและการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ตลอดจนการทาโครงงานวทยาศาสตรทาใหนกเรยนเกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

รวมถงทกษะในการแกปญหาซงสอดคลองกบทศนา แขมมณและคณะ (2544: 18 อางองจาก

Bruner. 1960) ทกลาววา ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรทมการจดโครงสรางสาระการเรยนร

ใหเหมาะสมกบระดบของผเรยน ทาใหเกดแรงจงใจในการเรยน มการออกแบบกจกรรมใหผเรยน

ไดคนพบการเรยนรดวยตนเอง ใหผเรยนไดคดอยางอสระและสงเสรมใหผเรยนเกดความคดรวบยอด

สงผลใหผเรยนเกดการเรยนรและเกดทกษะการแกปญหาจากการลงมอทากจกรรม จากขางตนจะ

เหนวาการจดการเรยนโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตรตางสงผลใหผเรยนเกดการเรยนรโดยการสรางองคความรไดดวยตนเอง ตลอดจนเกด

ทกษะในการแกปญหาหรอมความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรไดเชนกน ทงนจงทา

ใหความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรนกเรยนทงสองกลมน ไมแตกตางกน

คอ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานกบนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

ดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตาง

กนอยางไมมนยสาคญ โดยนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

มความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน

5. ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนร

โดยใชปญหาเปนฐาน พบวา นกเรยนท ได รบการจดการเรยนร โดยใชปญหาเปนฐานม

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .01 ทงนเนองจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการจดการเรยนรทเนน

ใหนกเรยนสามารถคดวเคราะห สงเคราะห สบคนขอมลเกยวกบปญหาหรอสถานการณทถก

กาหนดขนมาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร ตลอดจนนาไปสการนาเสนอแนวทางแกไขปญหา

นน ๆ ซงสอดคลองกบแนวคดของ สปรยา วงษตระหงาน (2545: 4) ทกลาววา การศกษาปญหาท

ไมร ผเรยนจะพฒนาความสามารถในการแกปญหา การวนจฉย และการคดอยางมเหตผล และ

จากการศกษางานวจยของมานช ถาอาย (2541: 78-79) ไดศกษาความสามารถในการแกปญหา

และความคดเหนของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนทมผลตอการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานของ

92

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จานวน 20 คน พบวา คะแนนความสามารถในการแกปญหาของ

นกเรยนหลงเรยนสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงสามารถ

สนบสนนวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมความสามารถในการ

แกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 6. ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการ

เรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร พบวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชด

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวา

กอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชด

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตร มความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวา

กอนเรยน เนองจากการเรยนโดยใชชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรน เปนการเรยนรทฝกให

นกเรยนเรยนรโดยอาศยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร รจกการสงเกตและแกปญหา

สามารถทางานรวมกบผอนได และเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนสามารถแสดงออกในสงทคดได

อยางอสระ รวมถงเปนการกระตนความสนใจของผเรยนอยเสมอ ทาใหนกเรยนสามารถใช

กระบวนการดงกลาวในการแกปญหาได ซงสอดคลองกบแนวคดของ สปรยา วงษตระหงาน

(2545: 4) ทกลาววา การศกษาปญหาทไมร ผเรยนจะพฒนาความสามารถในการแกปญหา การ

วนจฉย และการคดอยางมเหตผล และจากการศกษางานวจยของรตนะ บวรา (2540: 104) ได

ศกษาความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยการใชชด

การเรยนดวยตนเอง ซงเปนกลมทดลอง และการสอนตามคมอคร ซงเปนกลมควบคม ผล

การศกษาพบวา ความสามารถในการแกปญหาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01

ซงสามารถสนบสนนวา นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

มความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .01

93

ขอเสนอแนะ จากการศกษาคนควาครงนผวจยมขอเสนอแนะซงอาจเปนประโยชนตอการจดการเรยนรและการศกษาวจย ดงน

ขอเสนอแนะทวไป

1. การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ควรจดบรรยากาศการเรยนรท

เออตอการคนหาความรและความตองการของผเรยน เชน การเตรยมสอประกอบทเหมาะสม

การจดกลม การจดทนง การนาเสนอผลงานและระยะเวลาทจดกจกรรม เปนตน

2. การจดการเรยนรในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ควรมการจดการเรยนรโดย

ใชปญหาเปนฐาน เนองจากการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน สามารถพฒนาผลสมฤทธ

ทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรได

3. การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เปนการพฒนาทกษะการเรยน การคนหา

คาตอบดวยตนเองและพฒนาทกษะทางสงคมใหกบผเรยน ครผสอนควรกระตน เสรมแรงและ

สงเสรมในดานความรบผดชอบ มความสามคคในหมคณะ รจกเปนผนาและผตามทด

4. ในการจดการเรยนการสอน ผสอนควรมการเตรยมพรอมทงในดานบทบาทของ

ตนเองและสอการเรยนร

5. การจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ควรมการเตรยมตวอยาง

โครงงานวทยาศาสตรประเภทตาง ๆ ไว ใหนกเรยนศกษาเพอทจะทาใหนกเรยนสามารถมองเหน

แนวทางทจะทาโครงงานของตนอง พรอมทงควรแนะนาใหนกเรยนทาโครงงานเกยวกบเรองท

สนใจ มประโยชน และมแหลงขอมลอยในทองถน

ขอเสนอแนะเพอการวจย 1. ควรนารปแบบการวจยนไปวจยกบกลมผเรยนระดบอน ๆ เชน ระดบประถมศกษา

ระดบมธยมศกษา และควรมการนาไปวจยกบกลมสาระการเรยนรอน ๆ เพอพฒนาผเรยนในดาน

อน ๆ เชน ความคดสรางสรรค การคดวเคราะห เปนตน

2. ควรมการศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนรของผเรยนทงกลมเกง กลมปานกลาง

และกลมออน ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนโดยใชปญหาเปนฐานและการจดการเรยนรดวยชด

กจกรรมโครงงานวทยาศาสตร เพอศกษาความกาวหนาของผลการเรยนร

3. ควรมการศกษาเปรยบเทยบผลการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน

วทยาศาสตรในเนอหาอน ๆ ระดบชนอน ๆ และในกลมสาระการเรยนรอน ๆ

บรรณานกรม

95

บรรณานกรม

กมล เฟองฟง. (2534). การเปรยบเทยบความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรและ

ความสามารถในการทาโครงงานวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยน

โครงงานวทยาศาสตรโดยชดกจกรรมฝกทาโครงงานวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

กงฟา สนธวงษ. (2525). ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนระดบมธยมศกษา :

รายงานผลวจย. ขอนแกน: ภาควชาการมธยมศกษา มหาวทยาลยขอนแกน.

จรพรรณ ทะเขยว. (2543) การเปรยบเทยบทกษะภาคปฏบตทางวทยาศาสตรและผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทสอนโดยใชชดกจกรรม

อปกรณวทยาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา) กรงเทพ ฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จนทร ตยะวงศ; และอนๆ. (2549, กรกฎาคม-ธนวาคม). รปแบบการสอนโดยใชปญหาเปนหลก

เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนดานเนอหา และกระบวนการทางคณตศาสตร.

วารสารวจย มข (ฉบบบณฑตศกษา). 6(2): 135-146.

ชม ภมภาค. (2518). เทคโนโลยทางการสอนและการศกษา. กรงเทพฯ: สานกพมพประสานมตร.

-----------. (2524). เทคโนโลยทางการสอนและการศกษา. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ชยยงค พรหมวงศ. (2523). นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษากบการสอนระดบอนบาล.

กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ชศร วงศรตนะ. (2550). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. พมพครงท 10. นนทบร: บรษท

ไทยเนรมตกจ อนเตอร โปรเกรสซฟ.

ทบวงมหาวทยาลย. (2525). ชดสงเสรมประสบการณสาหรบครวทยาศาสตร. กรงเทพฯ:

คณะอนกรรมการพฒนาการสอนและผลตวสดอปกรณการสอนวทยาศาสตร.

ทองจนทร หงศลดารมภ. (2538, พฤศจกายน-ธนวาคม). การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก

(Problem Based Learning). ขาวสารกองบรการการศกษา. 6(58): 5-25.

96

ทวาวรรณ จตตะภาค. (2548). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการสอสารดวยการ

จดการเรยนรวทยาศาสตรแบบใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning / PBL).

ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ทศนา แขมมณ. (2548, มกราคม-กมภาพนธ). ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจด

กระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

----------. (2544, มกราคม-กมภาพนธ). การเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก (Problem-Based

Learning). ขาวสารกองบรการการศกษา. 12(89): 5-11.

นารรตน ฟกสมบรณ. (2541). การใชชดสงเสรมศกยภาพทางวทยาศาสตรในการพฒนา

ความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรและบคลกภาพนกวทยาศาสตรของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ:


นพาภรณ คงบางพระ. (2542). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการคด

พฒนาสงแวดลอมแบบยงยน โดยการสอนดวยชดการเรยนวทยาศาสตรสงแวดลอม

ประกอบการวเคราะหคณคาภมปญญาไทย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา)

กรงเทพ ฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

บญเกอ ควรหาเวช. (2542). นวตกรรมการศกษา. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยการศกษา

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ประพฤต ศลพพฒน. (2540). การศกษาผลของการใชชดกจกรรมสรางสงประดษฐในคายวทยา

ศาสตรทมตอความสามารถในการสรางสงประดษฐและความคดสรางสรรคทาง

วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา)

กรงเทพ ฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ปรมาภรณ อนพนธ. (2544). การพฒนาชดการสอนคณตศาสตรทเกยวของกบชวตประจาวน

แบบสบสวนสอบสวน ชนมธยมศกษาปท4 เรอง ตรรกศาสตรเบองตน. ปรญญานพนธ

กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


97

ปยะพงษ สรยพรหม. (2546). การพฒนาชดกจกรรมการเรยนรแบบ 4 MAT เรอง ปาชมชน

เพอสงเสรมเจตคตตอการอนรกษปาชมชน และผลสมฤทธทางการเรยน สาหรบนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 6. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การประถมศกษา) กรงเทพ ฯ:


พวงรตน ทวรตน. (2540). การวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ:

สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พวงรตน บญญานรกษ; และ Basanti Majumder. (2544). การเรยนรโดยใชปญหา Problem-

Based Learning. กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

พจตร อตตะโปน. (2550). ชดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐานเรอง การวเคราะหขอมล

เบองตน ระดบชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธ กศ.ม. (คณตศาสตร). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทร วโรฒ. ถายเอกสาร.

พลทรพย โพธส. (2546). การพฒนาชดกจกรรมวทยาศาสตร เรอง พชและสตว ในสาระท 1

สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต สาหรบนกเรยนชวงชนปท 2. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(วทยาศาสตรการศกษา) กรงเทพ ฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ไทยวฒนพานช.

มงกร ทองสขด. (2522). การวางแผนการเรยนการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ:

บวหลวงการพมพ.

มณฑรา ธรรมบศย. (2545, กมภาพนธ). การพฒนาคณภาพการเรยนรโดยใช PBL (Problem-

Based Learning). วารสารวชาการ. 5(2): 11-17.

มณรตน เกตไสว. (2540). ผลการจดกจกรรมการทดลองทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกส

ดานมโนมตทางวทยาศาสตร และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนบรณาการของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 . ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพ ฯ: มหาวทยาลย


เมธาว พมวน. (2549). ชดการเรยนการสอนโดยใชปญหาเปนฐานเรองพนทผว ระดบ มธยมศกษา

ปท 3. ปรญญานพนธ กศ.ม. (คณตศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย


98

รชนกร หงสพนส. (2547). การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน : ความหมายสการเรยนการสอนกลม

สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. วารสารมนษยศาสตรปรทรรศน.

26: 44-53.

รตนะ บวรา. (2540). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทาง

วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยวทยาศาสตรเพอปวง

ชนกบการสอนตามแผนการสอนของกรมวชาการ. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


รงชวา สขด. (2531). การศกษาผลการออกแบบการทดลองในการสอนวทยาสาสตรทมตอ

ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และความสามารถในการแกปญหาทาง

วทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. ปรญญานพนธ กศ.ม.

(วทยาศาสตรการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


วชย วงษใหญ. (2542). พฒนาหลกสตรและการสอนมตใหม. กรงเทพฯ: รงเรองการพมพ.

ลออ อางนานนท. (2542). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ความคดสรางสรรค กลมสรางเสรม

ประสบการณชวต เรอง สงแวดลอมทางสงคมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทไดรบ

การสอนโดยใชแผนผงมโนทศน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา) . กรงเทพ ฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ . ถายเอกสาร.

ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยเพอการศกษา. พมพครงท 5.

กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

ลดดา สขปรด. (2523). เทคโนโลยทางการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: โรงพมพพฆเนศ.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2546). คมอการวดผลประเมนผล

วทยาศาสตร. กรงเทพฯ: สถาบนฯ.

สมจต สวธนไพบลย. (2526). วทยาศาสตรสาหรบครประถม. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและ

การสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

------------. (2535). ประมวลการพฒนาการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและ

การสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

99

สกจ ศรพรหม. (2541, กนยายน). “ชดการสอนกบผลสมฤทธทางการเรยน,” วารสารวชาการ

1(9) : 68-72. สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. (2533). เอกสารการสอนชดกจกรรมการ

สอนคณตศาสตร หนวยท 8-15. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สดารตน ไผพงศาวงศ. (2543). การพฒนาชดกจกรรมคณตศาสตรทใชในการจดการเรยนการ

สอนแบบ CIPPA MODEL เรอง เสนขนานและความคลาย ชนมธยมศกษาปท 2.

ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สธรรม สอนเถอน. (2548). ผลสมฤทธทางการเรยนทกษะวอลเลยบอลดวยโปรแกรมการเรยนแบบ

รวมมอและโปรแกรมการเรยนแบบกลม. ปรญญานพนธ กศ.ม.(พลศกษา). กรงเทพฯ:


สปรยา วงษตระหงาน. (2545). การจดการเรยนการสอนทใชปญหาเปนหลก (Problem-based

Learning). ขาวสารกองบการการศกษา. 14(10): 1-4.

สมาล โชตชม. (2544). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและเชาวอารมณของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนวทยาศาสตรทสงเสรม

เชาวอารมณกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา). กรงเทพฯ:


สมาล บวเลก. (2541). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและ

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ท

ไดรบการสอนโดยใชกระบวนการเรยนแบบรวมมอและการสอนตามคมอคร. วทยานพนธ

ศษ.ม.(ศกษาศาสตร) นนทบร: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.


สวฒก นยมคา. (2531). ทฤษฎและทางปฏบตในการสอนวทยาสาสตรแบบสบเสาะหาความร.

กรงเทพฯ: เจเนอรลบคเซนเตอร.

สวทย มลคา. (2547). ยทธศาสตรการคดแกปญหา. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

สานกงานคณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร. (2543). ปฏรปการเรยนรผเรยนสาคญทสด.

พมพครงท 5. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2550). แนวทางการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ 3

การเรยนรแบบใชปญหาเปนฐาน. กรงเทพฯ: ชมนมการเกษตรแหงประเทศไทย.

100

เสาวณย สกขาบณฑต. (2528). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: ภาควชาครศาสตร

เทคโนโลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

อดมลกษณ นกพงพม. (2545). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคด

แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนโดยใชชดฝก

กระบวนการคดกบการสอนโดยใชผงมโนมต. ปรญญานพนธ กศ.ม.(การมธยมศกษา).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

Barell, John. (1998). PBL an Inquiry Approach. Illinois: Skylight Training and

Publishing Inc.

Barrows, H.S.; & Tamblyn, R.M. (1980). Problem-based Learning: An Approach to

MedicalEducation. New York: Springer.

Bloom, Benjamin S. (1956). Taxonomy of Education Objective Handbook l : Cognitive

Domain. New York: David Mackey Company, lnc.

Delisle, Robert. (1997). How to use Problem-Based Learning in the Classroom.

Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.

Eggen, P.D.; & Kuachak, D.P. (2001). Strategies for teacher: Teaching Content and

Thinking Skill. 4ht ed. Needham, Heights: A Peason Education.

Fan, Chung-The. (1952). Item Analysis Table. New Jersey: Educational Testing Service.

Good, Carter V. (1973). Dictionary of Education. 3rd ed. New York: McGraw – Hill

Book.Company, Inc.

Good, Thomas L. (1989, February ). Using Work Group in Mathematics Instruction, 47(4)

: 56-62.

Hmelo, C.E.; & Evensen, D.H. (2000). Introduction Bringing Problem-Based Learning:

Gaining Insight on Learning Interactions Through Multiple Methods of Inquiry. In

Bringing Problem-Based Learning A Research Perspective on Learning

Interaction. Evensen, D.H. & Hmelo, C.E. (eds). pp. 1-16. Mahwah, New Jersey:

Lawrence Erlbaum Association.

Jolly, anju B. (1999, March). The Effectiveness of Learning with Concept Mapping on

TheScience Problem-Solving of Sixth-Grade Children. W Dissertation Abstracts

International. (CD-ROM). 49(9).

101

Kapfer, Phillip G. and Kapfer, Mirian B. (1972). Learning Package in American

Education. Englewood Cliffs,N.J. : Education Technology Publication.

Scott, Willam A.; & Wertheimer. (1967). Introduction to Psychological Research. 4 th ed.

New York: John Wilcy

Weir, John Joseph. (1974, April). Problem Solving is Everybody’s Problem, Science

Teacher. (4): 16-18.

ภาคผนวก

103

ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญทตรวจเครองมอทใชในการวจย

104

รายนามผเชยวชาญ

รายนามผเชยวชาญในการแนะนา ตรวจสอบแกไขเครองมอ เพอทาปรญญานพนธดาน

ตาง ๆ ดงน

- แผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

- ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท

- แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

1. อาจารย ดร. บญยานช เฉวยงหงส อาจารยภาควชาการวดและ

ประเมนผลการศกษา คณะครศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร

2. นางสคนธา โพธนช ครชานาญการพเศษ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

โรงเรยนแกงคอย อาเภอแกงคอย

จงหวดสระบร

3. นางสมหมาย ดชน ครชานาญการพเศษ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

โรงเรยนแกงคอย อาเภอแกงคอย

จงหวดสระบร

105

ภาคผนวก ข หนงสอเชญเปนผเชยวชาญและขอความอนเคราะหเพอการวจย

109

ภาคผนวก ค - คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน - คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร - คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางวทยาศาสตร - คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดความสามารถในการ แกปญหาทางวทยาศาสตร

110

ตาราง 9 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แผนการจด

การเรยนรท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร

คะแนนจากผเชยวชาญ ขอ รายการประเมน

คนท 1 คนท 2 คนท 3 ∑R IOC

1. มการวเคราะหเนอหาความร +1 +1 +1 3 1

2. มการวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและตวชวด 0 +1 +1 2 0.67

3. แผนการจดการเรยนรเหมาะสมกบเวลาทกาหนด +1 +1 +1 3 1

4. มการจดกจกรรมในขนนาเขาสบทเรยน 0 +1 +1 2 0.67

5. มการจดกจกรรมในขนสอน +1 +1 +1 3 1

6. มการจดกจกรรมในขนสรป +1 +1 +1 3 1

7. สอการเรยนรเหมาะสมกบเนอหา 0 +1 +1 2 0.67

8. การกาหนดกจกรรมตาง ๆ เหมาะสมกบสอการ

เรยนรทใช

+1 +1 +1 3 1

9. สอการเรยนรชวยใหนกเรยนทาความเขาใจใน

บทเรยนงายขน

0 +1 +1 2 0.67

10. การประเมนผลตรงกบมาตรฐานและตวชวด 0 +1 +1 2 0.67 11. วธการวดและประเมนผลเหมาะสมกบเนอหาวชา 0 +1 +1 2 0.67 12. เครองมอวดและประเมนผลเหมาะสมกบเนอหาวชา 0 +1 +1 2 0.67 13. ความเหมาะสมของการพจารณาตดสนผล 0 +1 +1 2 0.67

111

ตาราง 10 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แผนการจด

การเรยนรท 2 เรอง ระยะทางและการกระจด






4. มการจดกจกรรมในขนนาเขาสบทเรยน 0 +1 +1 2 0.67



7. สอการเรยนรเหมาะสมกบเนอหา +1 +1 +1 3 1



+1 +1 +1 3 1



+1 +1 +1 3 1


112

ตาราง 11 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานแผน

การจดการเรยนรท 3 เรอง อตราเรวและความเรว






4. มการจดกจกรรมในขนนาเขาสบทเรยน +1 +1 +1 3 1






+1 +1 +1 3 1



+1 +1 +1 3 1


113

ตาราง 12 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แผน

การจดการเรยนรท 4 เรอง กฎการเคลอนทของนวตน












+1 +1 +1 3 1



+1 +1 +1 3 1


114

ตาราง 13 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน แผน

การจดการเรยนรท 5 เรอง การเคลอนทในหนงมต












+1 +1 +1 3 1



+1 +1 +1 3 1


115

ตาราง 14 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 1 เรอง

เรมตนกบโครงงานวทยาศาสตร

ตาราง 15 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 2 เรอง โครงงาน

ประเภทสารวจ



1. สอความหมายเขาใจงาย +1 +1 +1 3 1

2. สาระการเรยนรสอดคลองกบจดประสงค +1 +1 +1 3 1

3. เนอหาสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร +1 +1 +1 3 1

4. เนอหามความละเอยดชดเจน +1 +1 +1 3 1

5. เนอหาเหมาะสมกบวยและความสนใจของนกเรยน 0 +1 +1 2 0.67

6. เนอหาเปนไปตามลาดบขนตอนของการเรยนร +1 +1 +1 3 1

7. เนอหามความเหมาะสมกบเวลาเรยน +1 +1 +1 3 1

8. สอการเรยนรประกอบการเรยนรมความเหมาะสม +1 +1 +1 3 1




2. สาระการเรยนรสอดคลองกบจดประสงค 0 +1 +1 2 0.67

3. เนอหาสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 0 +1 +1 2 0.67


5. เนอหาเหมาะสมกบวยและความสนใจของนกเรยน +1 +1 +1 3 1



8. สอการเรยนรประกอบการเรยนรมความเหมาะสม 0 +1 +1 2 0.67

116


โครงงานประเภททดลอง


โครงงานประเภทสงประดษฐและทฤษฎ






4. เนอหามความละเอยดชดเจน 0 +1 +1 2 0.67















117

ตาราง 18 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

คะแนนจากผเชยวชาญ คะแนนจากผเชยวชาญ ขอ

คนท 1 คนท 2 คนท 3 ∑R IOC ขอ


1. +1 +1 +1 3 1 16. +1 +1 +1 3 1

2. +1 +1 +1 3 1 17. +1 +1 +1 3 1

3. +1 +1 +1 3 1 18. +1 +1 +1 3 1

4. +1 +1 +1 3 1 19. +1 +1 +1 3 1

5. +1 +1 +1 3 1 20. +1 +1 +1 3 1

6. +1 +1 +1 3 1 21. +1 +1 +1 3 1

7. +1 +1 +1 3 1 22. +1 +1 +1 3 1

8. +1 +1 +1 3 1 23. +1 +1 +1 3 1

9. +1 +1 +1 3 1 24. +1 +1 +1 3 1

10. +1 +1 +1 3 1 25. +1 +1 +1 3 1

11. +1 +1 +1 3 1 26. +1 +1 +1 3 1

12. +1 +1 +1 3 1 27. +1 +1 +1 3 1

13. +1 +1 +1 3 1 28. +1 +1 +1 3 1

14. +1 +1 +1 3 1 29. +1 +1 +1 3 1

15. +1 +1 +1 3 1 30. +1 +1 +1 3 1

118

ตาราง 19 คาดชนสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบความสามารถในการแกปญหาทาง


คะแนนจากผเชยวชาญ คะแนนจากผเชยวชาญ ขอ

คนท 1 คนท 2 คนท 3 ∑R IOC ขอ


1. +1 +1 +1 3 1 15. +1 +1 +1 3 1

2. +1 +1 +1 3 1 16. +1 +1 +1 3 1

3. +1 +1 +1 3 1 17. +1 +1 +1 3 1

4. +1 +1 +1 3 1 18. +1 +1 +1 3 1

5. +1 +1 +1 3 1 19. +1 +1 +1 3 1

6. +1 +1 +1 3 1 20. +1 +1 +1 3 1

7. +1 +1 +1 3 1 21. +1 +1 +1 3 1

8. +1 +1 +1 3 1 22. +1 +1 +1 3 1

9. +1 +1 +1 3 1 23. +1 +1 +1 3 1

10. +1 +1 +1 3 1 24. +1 +1 +1 3 1

11. +1 +1 +1 3 1 25. +1 +1 +1 3 1

12. +1 +1 +1 3 1 26. +1 +1 +1 3 1

13. +1 +1 +1 3 1 27. +1 +1 +1 3 1

14. +1 +1 +1 3 1 28. +1 +1 +1 3 1

119

ภาคผนวก ง - คาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน - คาประสทธภาพของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร - ผลการวเคราะหความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมน (rtt) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร - ผลการวเคราะหความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมน (rtt) ของแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

120

ตาราง 20 คาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

คะแนนระหวางเรยน

คนท แผนฯ 1

(15 คะแนน)

แผนฯ 2


แผนฯ 3


แผนฯ 4


แผนฯ 5


คะแนนรวม

ระหวางเรยน


คะแนนหลงเรยน


1 13 16 17 14 12 34 25

2 12 16 18 13 12 33 28

3 11 15 16 14 13 32 23

4 14 17 18 13 14 36 23

5 12 16 17 13 13 33 28

6 13 17 18 14 12 35 25

7 14 15 16 13 14 34 24

8 13 16 17 14 14 35 26

9 12 18 17 13 12 34 28

10 13 17 16 12 13 33 25

11 13 16 17 13 14 34 28

12 14 18 15 14 12 34 25

13 13 19 17 13 13 35 26

14 12 16 15 14 12 32 25

15 13 17 17 13 14 35 23

16 13 16 15 14 12 33 27

17 14 17 16 13 13 34 24

18 12 18 19 12 14 35 20

19 14 16 18 13 13 35 21

20 13 15 17 14 12 33 22

21 12 16 18 13 14 34 23

22 13 16 17 14 13 34 24

23 14 15 16 12 13 33 25

24 12 18 19 14 12 35 24

25 14 16 18 13 14 35 21

26 14 17 15 12 13 33 23

121



คนท แผนฯ 1


แผนฯ 2


แผนฯ 3


แผนฯ 4


แผนฯ 5


คะแนนรวม

ระหวางเรยน




27 13 15 17 14 14 34 24

28 14 13 18 13 13 33 25

29 13 14 15 13 12 32 27

30 12 12 16 12 14 31 27

31 11 12 18 14 12 32 24

32 14 15 16 13 13 33 25

33 12 14 15 12 11 30 27

34 13 16 13 11 12 31 24

35 11 18 15 14 13 33 29

36 10 16 16 12 13 32 27

37 13 17 17 13 14 35 25

รวม 1204 895

E 81.35 (E1) 80.63 (E2)

122

ตาราง 21 คาประสทธภาพของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร


คนท ชดฯ 1


ชดฯ 2


ชดฯ 3


ชดฯ 4


คะแนนรวมระหวางเรยน




1 11 37 40 41 31 24

2 13 36 42 43 32 23

3 16 39 41 45 34 25

4 16 40 45 43 35 24

5 14 40 42 44 34 22

6 17 44 43 46 36 23

7 17 42 44 45 37 23

8 11 40 41 43 33 24

9 13 39 42 43 33 23

10 12 38 40 41 32 25

11 15 38 41 40 32 25

12 15 42 42 41 34 23

13 11 40 42 45 33 27

14 18 44 45 44 36 24

15 16 42 41 44 34 25

16 13 40 46 43 34 22

17 12 41 42 41 33 27

18 14 40 46 41 34 24

19 16 42 43 43 35 27

20 15 43 46 48 37 24

21 11 42 45 47 35 28

22 13 43 46 42 35 25

23 11 43 45 43 34 26

24 11 45 47 46 36 27

25 13 43 45 48 36 25

26 11 37 40 41 31 24

123



คนท ชดฯ 1


ชดฯ 2


ชดฯ 3


ชดฯ 4


คะแนนรวมระหวางเรยน




27 16 41 44 42 34 27

28 17 45 41 41 35 22

29 14 40 43 40 33 23

30 15 41 45 43 35 27

31 19 39 44 44 35 28

32 15 42 46 45 36 26

33 17 46 47 46 38 27

34 13 44 43 48 36 22

35 16 42 42 41 34 23

36 18 43 40 40 34 25

37 13 44 47 42 35 26

รวม 1241 889

E 83.85 (E1) 80.09 (E2)

124

ตาราง 22 คาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมนของแบบทดสอบ

วดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ขอ p r การพจารณา ขอ p r การพจารณา

1 0.25 0.32 คดเลอกไว 16 0.63 0.87 คดเลอกไว 2 0.44 0.39 คดเลอกไว 17 0.42 0.62 คดเลอกไว 3 0.37 0.27 คดเลอกไว 18 0.50 0.50 คดเลอกไว 4 0.37 0.27 คดเลอกไว 19 0.37 0.87 คดเลอกไว 5 0.44 0.39 คดเลอกไว 20 0.65 0.54 คดเลอกไว 6 0.36 0.62 คดเลอกไว 21 0.50 0.50 คดเลอกไว 7 0.51 0.25 คดเลอกไว 22 0.37 0.87 คดเลอกไว 8 0.36 0.53 คดเลอกไว 23 0.65 0.54 คดเลอกไว 9 0.44 0.39 คดเลอกไว 24 0.65 0.54 คดเลอกไว

10 0.36 0.58 คดเลอกไว 25 0.30 0.82 คดเลอกไว 11 0.30 0.82 คดเลอกไว 26 0.42 0.62 คดเลอกไว 12 0.58 0.63 คดเลอกไว 27 0.37 0.87 คดเลอกไว 13 0.50 0.93 คดเลอกไว 28 0.63 0.87 คดเลอกไว 14 0.57 0.38 คดเลอกไว 29 0.63 0.87 คดเลอกไว 15 0.42 0.62 คดเลอกไว 30 0.58 0.63 คดเลอกไว

คาคาความเชอมน (rtt) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร มคาเทากบ 0.91

125

ตาราง 23 คาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r) และคาความเชอมนของแบบทดสอบวด

ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

ขอ p r การพจารณา ขอ p r การพจารณา

1 0.76 0.33 คดเลอกไว 15 0.75 0.42 คดเลอกไว 2 0.69 0.44 คดเลอกไว 16 0.81 0.72 คดเลอกไว 3 0.44 0.39 คดเลอกไว 17 0.76 0.33 คดเลอกไว 4 0.25 0.67 คดเลอกไว 18 0.75 0.54 คดเลอกไว 5 0.36 0.53 คดเลอกไว 19 0.63 0.67 คดเลอกไว 6 0.57 0.38 คดเลอกไว 20 0.30 0.43 คดเลอกไว 7 0.58 0.63 คดเลอกไว 21 0.44 0.32 คดเลอกไว 8 0.31 0.25 คดเลอกไว 22 0.81 0.72 คดเลอกไว 9 0.90 0.57 คดเลอกไว 23 0.65 0.54 คดเลอกไว

10 0.29 0.28 คดเลอกไว 24 0.25 0.32 คดเลอกไว 11 0.81 0.72 คดเลอกไว 25 0.90 0.57 คดเลอกไว 12 0.76 0.20 คดเลอกไว 26 0.51 0.25 คดเลอกไว 13 0.81 0.78 คดเลอกไว 27 0.86 0.66 คดเลอกไว 14 0.76 0.43 คดเลอกไว 28 0.90 0.57 คดเลอกไว

คาความเชอมน (rtt) ของแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร

มคาเทากบ 0.75

126

ภาคผนวก จ - คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร - คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร - แสดงผลการวเคราะหคาสถตทดสอบท (t-test)

127

ตาราง 24 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท กอนเรยน และ

หลงเรยน ของกลมทดลองท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

คนท กอนเรยน


หลงเรยน

(30 คะแนน) คนท

กอนเรยน




1 13 21 20 17 22

2 21 28 21 15 18

3 17 23 22 18 20

4 14 19 23 20 21

5 6 21 24 12 18

6 9 14 25 16 21

7 15 24 26 15 23

8 18 26 27 10 21

9 23 28 28 19 25

10 19 25 29 8 19

11 20 24 30 12 23

12 15 21 31 15 24

13 18 26 32 11 19

14 16 25 33 22 27

15 10 19 34 15 20

16 7 18 35 19 24

17 13 19 36 13 20

18 12 20 37 11 18

19 14 21

128

ตาราง 25 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและการเคลอนท กอนเรยน

และหลงเรยน ของกลมทดลองท 2 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงาน










1 11 21 20 19 24

2 16 22 21 10 22

3 12 23 22 11 19

4 10 18 23 17 21

5 8 12 24 13 20

6 19 23 25 12 25

7 11 21 26 15 24

8 13 22 27 11 27

9 17 23 28 13 22

10 15 19 29 10 23

11 13 18 30 9 17

12 11 15 31 15 23

13 10 17 32 12 21

14 19 24 33 9 17

15 15 20 34 11 22

16 17 22 35 17 21

17 13 21 36 10 23

18 19 24 37 8 15

19 21 27

129

ตาราง 26 คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน

ของกลมทดลองท 1 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน









1 20 27 20 10 23

2 13 25 21 10 21

3 16 22 22 7 18

4 8 23 23 11 20

5 10 24 24 12 21

6 13 19 25 10 22

7 11 20 26 14 25

8 15 18 27 15 18

9 16 25 28 8 18

10 17 24 29 10 20

11 18 22 30 11 22

12 20 25 31 7 19

13 21 27 32 16 23

14 13 19 33 17 21

15 14 20 34 11 22

16 15 21 35 20 25

17 21 26 36 15 18

18 17 23 37 17 20

19 18 26

130

ตาราง 27 คะแนนความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน

ของกลมทดลองท 2 ทไดรบการจดการเรยนรดวยชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร









1 13 21 20 10 22

2 12 24 21 11 23

3 15 23 22 17 21

4 9 19 23 9 20

5 11 20 24 10 24

6 10 23 25 15 23

7 18 25 26 16 25

8 21 27 27 13 21

9 17 21 28 9 22

10 12 18 29 13 27

11 13 20 30 16 25

12 17 25 31 15 23

13 8 21 32 11 21

14 15 24 33 7 17

15 9 21 34 14 22

16 10 23 35 13 21

17 12 18 36 16 26

18 17 23 37 18 24

19 9 20

131

ผลการวเคราะหสถตทดสอบท (t-test) ผลการวเคราะหคาสถตทดสอบท (t-test) สามารถนาสนอโดยแบงออกเปน 4 ตอน

ดงนคอ


ของนกเรยนกลมทดลองท 1และกลมทดลองท 2 โดยใช t-test Independent Sample ในรป

Difference Score

จากสตร

2; 2121

21

−+=−

=−

nndfS

MDMDtMDMD

ซง 2

2

1

2

21 nS

nSS DD

MDMD +=−

และ ( ) ( )

221

222

2112

−+

−+−= ∑ ∑

nnMDDMDD

SD

แทนคา

68.072.794.6 −

=t ซง

68.021=−MDMDS

ดงนน t = 1.14



จากสตร

( )1

22

−

−=

∑∑∑

nDDn

Dt df = n - 1

132

แทนคา ( )( ) ( )

137257205937

2572

−−

=t df = n – 1

( ) ( )36

6604976183257−

=t

77.16257

3610134257

==t

ดงนน t = 15.31



จากสตร

( )1

22

−

−=

∑∑∑

nDDn

Dt df = n - 1

แทนคา

( )( ) ( )

137286255837

2862

−−

=t df = n – 1

( ) ( )36

8179694646286−

=t

89.18286

3612850286

==t

ดงนน t = 15.13

133




จากสตร

2; 2121

21

−+=−

=−

nndfS

MDMDtMDMD

ซง 2

2

1

2

21 nS

nSS DD

MDMD +=−

และ ( ) ( )

221

222

2112

−+

−+−= ∑ ∑

nnMDDMDD

SD

แทนคา

71.024.997.7 −

=t ซง

71.021=−MDMDS

ดงนน t = 1.78



Sample

จากสตร

( )1

22

−

−=

∑∑∑

nDDn

Dt df = n - 1

แทนคา

( )( ) ( )

137295275737

2952

−−

=t df = n – 1

( ) ( )36

87025102009295−

=t

134

40.20295

3614984295

==t

ดงนน t = 14.46



Sample

จากสตร

( )1

22

−

−=

∑∑∑

nDDn

Dt df = n - 1

แทนคา

( )( ) ( )

137342343237

3422

−−

=t df = n – 1

( ) ( )36

116964126984342−

=t

68.16342

3610020342

==t

ดงนน t = 20.50

135

ภาคผนวก ฉ ตวอยางเครองมอทใชในการวจย

136

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท 3 เรอง แรงและการเคลอนท ชนมธยมศกษาปท 1

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จานวน 30 ขอ ***************************************************************************

คาชแจง 1. ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว แลวทาเครองหมาย × ลงใน

กระดาษคาตอบ

2. แบบทดสอบฉบบนเปนแบบทดสอบชนด 5 ตวเลอก จานวน 30 ขอ ใชเวลาในการ

ทาแบบทดสอบ 60 นาท

3. หามนกเรยนทาเครองหมายหรอเขยนสงใด ๆ ลงในแบบทดสอบ

1. ถาแรงลพธทกระทาตอวตถเปนศนย วตถจะมสภาพการเคลอนทตามขอใด

ก. หยดนง ข. เคลอนทดวยความเรวลดลง

ค. เคลอนทดวยความเรวคงตว ง. เคลอนทดวยความเรงเพมขน

จ. ขอ ก. หรอ ค.

2. วตถชนหนงกาลงเคลอนทดวยความเรวคงตว ถามแรงสองแรงขนาดเทากนมากระทาตอวตถนใน

ทศทางตรงกนขาม วตถจะมสภาพการเคลอนทตามขอใด

ก. เคลอนทดวยความเรวคงตว

ข. เคลอนทดวยความเรวเพมขน

ค. เคลอนทดวยความเรวลดลง

ง. เคลอนทไปตามแนวแรง

จ. หยดนง

3. ขณะทเราหกลมกระแทกพนจะรสกเจบ เปนเพราะกฎขอใดของนวตน

ก. กฎขอท 1 ข. กฎขอท 2

ค. กฎขอท 3 ง. กฎทง 3 ขอรวมกน

จ. ไมเปนไปตามกฎของนวตน

137

4. จรวดเคลอนทพงขนไปดานบนดวยแรง ก เนองจากอากาศรอนพงออกมาอยางเรวทางดานลาง

ดวยแรง ข แรง ก และแรง ข คอแรงในขอใด

ก. แรงกรยา แรงปฏกรยา ข. แรงปฏกรยา แรงกรยา

ค. แรงกรยา แรงกรยา ง. แรงปฏกรยา แรงปฏกรยา

จ. แรงคควบ

5. ความเรง มทศตามทศของปรมาณใด

ก. การกระจด ข. ความเรว

ค. ความเรวสดทาย ง. ความเรวทเปลยนไป

จ. ความเรวทเพมขน

6. จงพจารณาขอความตอไปน ขอใดผด

ก. ถาความเรงมทศเดยวกบทศการเคลอนทจะทาใหความเรวของวตถเพมขน

ข. ถาความเรงมทศตรงขามกบทศการเคลอนทจะทาใหความเรวของวตถลดลง

ค. ถาความเรงมทศตงฉากกบความเรวขณะนนจะทาใหวตถเปลยนทศทางในการ

เคลอนท

ง. ความเรงจะตองมทศเดยวกบทศการเคลอนทและมทศเดยวกบทศของความเรว

ขณะนน

จ. ถาความเรงเพมขนจะทาใหความเรวของวตถเพมขนดวย

7. ความเรงเนองจากแรงโนมถวงของโลกเปน 10 เมตรตอวนาท 2 ถายงลกปนขนไปในแนวดง

ดวยความเรวตน 100 เมตรตอวนาท เมอไมคดแรงตานจากอากาศลกปนจะขนถงจดสงสดใน

เวลากวนาท

ก. 5 เมตรตอวนาท

ข. 6 เมตรตอวนาท

ค. 8 เมตรตอวนาท

ง. 10 เมตรตอวนาท

จ. 12 เมตรตอวนาท

138

8. ลกปงปองกระทบพนดวยความเรว 10 m/s แลวสะทอนกลบทางเดมดวยอตราเรว 10 m/s

ขอใดถกตองทสด

ก. ความเรวเปลยน อตราเรวไมเปลยน ข. ความเรวไมเปลยน อตราเรวไมเปลยน

ค. ความเรวเปลยน อตราเรวเปลยน ง. ความเรวไมเปลยน อตราเรวเปลยน

จ. ไมมขอใดถกตอง

9. ในการแขงขนวงมาราธอนระยะทาง 42.195 กโลเมตร ผชนะตองใชเวลาทงหมด 2 ชวโมง 6

นาท 12 วนาท อตราเรวเฉลยของผชนะเปนกเมตรตอวนาท

ก. 4.25 เมตรตอวนาท

ข. 4.86 เมตรตอวนาท

ค. 5.57 เมตรตอวนาท

ง. 6.42 เมตรตอวนาท

จ. 6.47 เมตรตอวนาท

10. ขบรถยนตจากเมองหนงไปยงอกเมองหนง ตอนไปและตอนกลบขบรถยนตดวยอตราเรวเฉลย

60 กโลเมตรตอชวโมง และ 90 กโลเมตรตอชวโมง ตามลาดบ อตราเรวเฉลยตลอดการ

เดนทางมคาเปนกกโลเมตรตอชวโมง

ก. 70 กโลเมตรตอชวโมง

ข. 72 กโลเมตรตอชวโมง

ค. 75 กโลเมตรตอชวโมง

ง. 80 กโลเมตรตอชวโมง

จ. 85 กโลเมตรตอชวโมง

11. เดนทางไปทางทศตะวนออกไดทาง 90 เมตร ในเวลา 20 วนาท หลงจากนนจะเดนทางไป

ทางทศเหนอไดทาง 120 เมตร ในเวลา 30 วนาท ขนาดของความเรวเฉลยในชวงเวลา 50

วนาท มคาเปนกเมตรตอวนาท






139

12. จงพจารณาขอความตอไปน ขอใดถกตอง

ก. ความเรง คอ ความเรวหารดวยเวลา

ข. ความเรงเกดเมอวตถตองมความเรวเพมขน

ค. ความเรงเกดเมอวตถตองมความเรวลดลง

ง. ความเรงเกดเมอวตถมการเปลยนความเรว

จ. ความเรงเกดเมออตราเรวของวตถเปลยนแปลง

13. ขอใดเกยวของกบการขบเคลอนยานพาหนะทางบก

ก. รปราง ข. นาหนก

ค. ชนดของผวสมผส ง. ขนาด

จ. ขอ 1, 2 และ 3 ถกตอง

14. วตถทแขวนไวดวยเชอกดงรป พจารณาขอความตอไปน

กาหนดให mg = นาหนกของมวล m

T1 = แรงเชอกดงเพดาน

T2 = แรงเชอกดงมวล m

ก. แรง T1 แรง T2 และแรง mg มขนาดเทากน

ข. แรง T1 เปนแรงคกรยา – ปฏกรยากบแรง T2

ค. แรงคกรยา – ปฏกรยากบแรง T1 คอ แรงเพดานดง

เชอก

ขอใดตอไปนถกตอง

ก. ถกทกขอ ข. ไมมขอถก

ค. ขอ ก. และขอ ข. ถก แตขอ ค. ผด ง. ขอ ก. ถก แตขอ ข. และขอ ค. ผด

จ. ขอ ก. และขอ ค. ถก แตขอ ข. ผด

15. การเคลอนทของวตถในขอใด เปนผลมาจากแรงลพธทกระทาตอวตถเปนศนย

ก. วตถหยดนง ข. วตถเคลอนทดวยความเรวคงตว

ค. วตถเคลอนทดวยความเรงคงตว ง. วตถเคลอนทดวยอตราเรงคงตว

จ. วตถเคลอนทดวยอตราเรวคงตว

140

16. ตอไปนขอใดกลาวถกตอง

ก. มวลมคาคงตว สวนนาหนกมคาเปลยนไปตามคา g

ข. แรงเปนปรมาณททาใหวตถเปลยนสภาพการเคลอนท

ค. ถามแรงกระทาตอวตถแลววตถเคลอนท วตถจะเคลอนทไปตามทศของแรงลพธเสมอ

ง. ทศการเคลอนทของวตถเปลยนไปเมอมแรงมากระทาในทศตรงขามการเคลอนท

จ. ขอ ก, ข และ ค ถกตอง

17. โจขบรถจากกรเทพฯ ไปจงหวดอยธยาโดยใชเวลา 1 ชวโมง 30 นาท ถาระยะทางระหวาง

กรงเทพฯ ถงอยธยาเทากบ 90 กโลเมตร อตราเรวเฉลยของรถมคาเทาใด

ก. 90 กโลเมตร / ชวโมง ข. 70 กโลเมตร / ชวโมง

ค. 60 กโลเมตร / ชวโมง ง. 30 กโลเมตร / ชวโมง

จ. 10 กโลเมตร / ชวโมง

18. ในการตกของวตถจากทสงลงมายงพนดน ปรากฏวาขนนกใชเวลามากกวากอนหน อตราเรว

ในการเคลอนทเปนไปตามขอใด

ก. ทงขนนกและกอนหนมอตราเรวเทากน

ข. ขนนกมอตราเรวมากกวากอนหน

ค. ขนนกมอตราเรวนอยกวากอนหน

ง. ขนนกมอตราเรวเปนศนย

จ. กอนหนมอตราเรวนอยกวาขนนก

19. วตถใดตอไปนเคลอนทเรวทสด

ก. รถยนต ข. เครองบน ค. เรอรบ ง. จกรยานยนต จ. ยานอวกาศ

20. ถาโยนวตถขนในแนวดง การเคลอนทของวตถจะเปนอยางไร

ก. วตถมความเรวคงท ข. วตถคอย ๆ ลดความเพมขน

ค. วตถมความเรวมากขน ง. วตถเคลอนทเรวและชาสลบกน

จ. วตถมความเรวลดลงและคอย ๆ เพมขน

141

21. ชายคนหนงขบเรอไดระยะทาง 88.00 กโลเมตร ในเวลา 3.50 ชวโมง เขาขบเรอดวย

อตราเรวเทาใด

ก. 25.1 กโลเมตร / ชวโมง ข. 25.14 กโลเมตร / ชวโมง

ค. 25.143 กโลเมตร / ชวโมง ง. 25.140 กโลเมตร / ชวโมง

จ. 25.1429 กโลเมตร / ชวโมง

22. จากรป เปนแถบกระดาษทไดจากการทดลองเรองการตกของวตถอยางอสระ ระยะระหวาง

จดบนแถบกระดาษคอคาอะไรของวตถ

ก. การกระจด ข. เวลา ค. ความเรว ง. ความเรง จ. อตราเรว

23. จงพจารณาขอความตอไปน ขอใดผด

ก. ปรมาณสเกลารเปนปรมาณทบอกขนาดเพยงอยางเดยวจะไดความหมายสมบรณ

ข. ปรมาณเวกเตอรเปนปรมาณทตองบอกทงขนาดและทศทางจงจะสมบรณ

ค. ปรมาณสเกลารบางปรมาณเทากบปรมาณเวกเตอรได

ง. ปรมาณสเกลารเทากบปรมาณเวกเตอรไมได

จ. การเทากนของเวกเตอรตองเทากนทงขนาดและทศทาง

24. ขอใดคอเปนปรมาณสเกลาร

ก. แรงในการเบรกรถเพอทาใหรถหยด

ข. แรงพยายามทคอนตตะปลงไป

ค. พลงงานความรอนทใชตมนาจนเดอด

ง. นาหนกของผลไม

จ. โมเมนตทใชหมนลอและเพลา

142

25. ขอใดไมใชลกษณะของแรงตามกฎขอ 3 ของนวตน

ก. เปนแรงสองแรงทมขนาดเทากน

ข. เปนแรงทกระทาบนวตถคนละกอน

ค. เปนแรงททาใหแรงลพธบนวตถเปนศนย

ง. เปนแรงทเกดขนไดในขณะทวตถสมผสกน

จ. เปนแรงทเกดขนไดในขณะทวตถไมสมผสกน

26. พจารณารปตอไปน

แรงดงจากตาชงสปรงใหถงทรายเคลอนทขนาดของแรงดงในรปท 1 และรปท 2 เปนอยางไร

ก. ขนาดของแรงดงในรปท 1 นอยกวารปท 2

ข. ขนาดของแรงดงในรปท 1 มากกวารปท 2

ค. ขนาดของแรงดงในรปท 1 และรปท 2 เทากน

ง. ขนาดของแรงดงในรปท 1 และรปท 2 เทากน เพราะถงพลาสตกไมมผล

จ. ไมมขอใดถก

27. จงพจารณาขอความตอไปน ขอใดถกตองทกกรณ

ก. การกระจดเทากบระยะทางไดในบางกรณ

ข. เมอวตถเคลอนทในแนวตรง ขนาดของการกระจดตองเทากบระยะทาง

ค. ในชวงเวลาหนงทมการเคลอนท ระยะทางทเคลอนทไดไมเปนศนยแตการกระจดมคา

เปนศนยได

ง. การเคลอนทจะเกดขนไดโดยวตถไมจาเปนตองเปลยนตาแหนง

จ. ความเรงของวตถขนอยกบความมวลของวตถ

143

28. เขมนาทของนาฬกาเรอนหนงยาว 10 เซนตเมตร อตราเรวเฉลยของปลายเขมนาทเปนก

เซนตเมตรตอวนาท

ก. 1.74 x 10-1 เซนตเมตรตอวนาท

ข. 1.74 x 10-2 เซนตเมตรตอวนาท

ค. 1.74 x 10-3 เซนตเมตรตอวนาท

ง. 1.74 x 10-4 เซนตเมตรตอวนาท

จ. 1.74 x 10-5 เซนตเมตรตอวนาท

29. จากขอ 28 ถาเขมนาทหมนไปได 30 นาท ขนาดของความเรวเฉลยของปลายเขมนาทเปนก

เซนตเมตรตอวนาท

ก. 1.11 x 10-1 เซนตเมตรตอวนาท

ข. 1.11 x 10-2 เซนตเมตรตอวนาท

ค. 1.11 x 10-3 เซนตเมตรตอวนาท

ง. 1.11 x 10-4 เซนตเมตรตอวนาท

จ. 1.11 x 10-5 เซนตเมตรตอวนาท

30. รถยนตกาลงเคลอนทในแนวตรงดวยความเรงคงท จากความเรวตน 10 เมตรตอวนาท อก 10

วนาท ตอมารถยนตจะมความเรวเปน 30 เมตรตอวนาท ในทศทางเดม ความเรงในการเคลอนท

ของรถยนตมขนาดเปนกเมตรตอวนาท






144

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553

คาชแจง 1. แบบทดสอบชดนเปนแบบปรนยซงประกอบดวยสถานการณและตวคาถามใหผเรยน

ตอบคาถามในขอบเขตขอมลหรอขอเทจจรงทกาหนดใหตามสถานการณเทานนในหนง

สถานการณ

จะประกอบไปดวยขอคาถาม 4 ขอ ผเรยนตองตอบใหครบทกขอคาถามในขอหนง ๆ จะตรวจให

คะแนน ขอละ 1 คะแนนเทานน

2. แบบทดสอบมทงหมด 7 สถานการณ ขอคาถามทงหมด 28 ขอ รวมคะแนนเตม 28

คะแนน ใหเวลา 30 นาท

3. ใหผเรยนกาเครองหมาย × ลงในกระดาษคาตอบโดยเลอกขอทถกตองทสดเพยง

คาตอบเดยว

4. คดใหรอบคอบกอนตอบ ถามปญหาใหถามครหรออาจารยผคมสอบ

5. เมอหมดเวลาใหนกเรยนคนแบบทดสอบและกระดาษคาตอบ

***********************************************************************

145

สถานการณ 1 ใชตอบคาถามขอท 1-4

ในชวงฤดรอนทผานมา เกดการระบาดของศตรพชในไรของสรศกด เขาจงใชสารเคม

กาจดศตรพช ซงในชวงแรกของการใชสารเคมกสามารถกาจดศตรพชไดผลด แตตอมาเมอใช

สารเคมชนดนหลายครงตดตอกน ถงแมจะเพมปรมาณในการใชสารเคมเพมขน กไมสามารถ

กาจดศตรพชเหลานนได

1. ขอใดเปนปญหาในสถานการณน

ก. สารเคมเกดการเสอมคณภาพ

ข. การใชสารเคมกาจดศตรพชไมถกวธ

ค. ศตรพชมการยายถนเขามาอยในไรมากขน

ง. สารเคมกาจดศตรพชไมไดผล

จ. ศตรพชมปรมาณมากขน

2. ขอใดคอสาเหตของปญหาในสถานการณน

ก. ศตรพชมปรมาณเพมมากขน

ข. การใชสารเคมโดยไมจาเปน

ค. ศตรพชเกดการดอยา

ง. การใชสารเคมทไมมคณภาพ

จ. การเพมปรมาณการใชสารเคม

3. นกเรยนคดวาจะแกปญหาในสถานการณนอยางไรจงจะเหมาะสม

ก. ปลกพชชนดใหม

ข. เปลยนชนดของสารเคม

ค. ใชสารเคมใหบอยครงขนมากกวาเดม

ง. ใชสารเคมหลาย ๆ ชนดสลบกน

จ. ใชสารเคมในปรมาณทมากขน

146

4. จากการทนกเรยนเสนอวธการแกปญหาในสถานการณน นาจะเกดผลเชนไร

ก. สารเคมทใชมประสทธภาพดขน

ข. ผลผลตในไรของสรศกดลดลง

ค. สารเคมสามารถกาจดศตรพชไดเหมอนเดม

ง. มศตรพชมารบกวนนอยลง

จ. ผลผลตในไรของสรศกดเพมมากขน สถานการณ 2 ใชตอบคาถามขอท 5-8

วตถ A และ B เปนวตถชนดเดยวดน มนาหนกเทากน แตรปทรงตางกนดงรป วนย

ทดลองดนวตถ A และ B ใหเคลอนทไปบนสนามหญา ดวยแรงเทา ๆ กน ผลปรากฏวาสามารถ

ดนวตถ A ใหเคลอนทไปไดเทานน แตวตถ B ยงคงหยดนงอย


ก. วตถ A เคลอนทได

ข. วตถ B ไมสามารถเคลอนทได

ค. วตถ B มนาหนกมากกวาวตถ A

ง. วตถ B มนาหนกนอยกวาวตถ A

จ. วตถ A และ B มรปรางแตกตางกน


ก. นาหนกของวตถ

ข. รปทรงของวตถ

ค. ปรมาตรของวตถ

ง. ลกษณะพนผวสนาม

จ. ความหนาแนนของวตถ

147


ก. ใชวตถ A รองใตวตถ B

ข. ใชแทงไมสเหลยมรองใตวตถ B เปนระยะ ๆ ค. ใชไมกลมรองใตวตถ B เปนระยะ ๆ

ง. ใชอฐบลอกรองใตวตถ B เปนระยะ ๆ

จ. ใชกอนหนรองใตวตถ B เปนระยะ ๆ


ก. วตถ B เคลอนทไดแตตองใชพลงงานมากขนเปน 2 เทา

ข. วตถ B เคลอนทไดระยะทางใกล ๆ เทานน

ค. วตถ B เคลอนทได

ง. วตถ B เคลอนทไมได

จ. วตถ B เคลอนทได โดยออกแรงเพยงเลกนอย สถานการณ 3 ใชตอบคาถามขอท 9-12

ทศพล เปนเดกขยนชวยพอแมทางานทกวน วนหนงขณะททศพลรดผา ในหองนงเลนซง

เปดเครองปรบอากาศไวและเปดโทรทศนดดวย ทศพลนกขนไดวายงไมไดอนอาหารทคณแมสงไว

จงเปดไมโครเวฟเพออนอาหาร เมอเสยบปลกไมโครเวฟไฟดบทนท ทศพลจงตรวจดทแผง

ควบคมไฟฟากพบวาฟวสในสะพานไฟขาด


ก. ไสหลอดไฟขาด

ข. ทศพลใชเครองใชไฟฟาหลายชนด

ค. ฟวสขาด

ง. เครองใชไฟฟาไมทางาน

จ. ทศพลอนอาหารไมได

148


ก. ฟวสไมสามารถใหกระแสไฟฟาไหลผานได

ข. ฟวสมจดหลอมเหลวตาเกนไป

ค. ทศพลใชกระแสไฟฟามากเกนไป

ง. ใชฟวสในสะพานไฟผดประเภท

จ. กระแสไฟฟาไหลผานฟวสมากเกนไป


ก. งดใชเครองใชไฟฟาทกชนด

ข. ถอดเครองใชไฟฟาทกชนดแลวใชลวดทองแดงแทนฟวส ค. เปลยนฟวสใหมขนาดใหญขน

ง. ใชลวดทองแดงแทนฟวส แลวใชเครองใชไฟฟาเหมอนเดม

จ. เปลยนฟวสใหมแลวใชเครองใชไฟฟาใหนอยลง


ก. ทศพลสามารถทางานไดโดยฟวสไมขาดและมความปลอดภย

ข. ทศพลสามารถเปดใชเครองใชไฟฟาไดทกชนดพรอมกน

ค. เมอใชฟวสขนาดใหญ ทาใหเครองใชไฟฟาทางานไดดขน

ง. เมอใชทองแดงแทนฟวส ทาใหทศพลทางานไดโดยปลอดภย

จ. เครองใชไฟฟาทกชนดใชการไมได


ลงนอยปลกสมไว จานวน 80 ตน ในเนอท 1 ไร ลงนอยจะกวาดกงสม ใบสม เปลอก

สม ผลสมทเนา มากองรวมกนไวเพอสมไฟไลยงใหกบคนงานในตอนกลางคน บางวนไดขยะกอง

โต เมอสมไฟกยงมยงและแมลงอยมาก แตบางวนไดขยะกองเลก แตกมใบสม กงสมและผลสม

ปนอย แตเมอสมไฟกลบไมมยงหรอแมลง หากมกมนอย

149


ก. กองขยะทใชสมไฟไลยงมขนาดเลก

ข. ตอนกลางคนมยงและแมลงจานวนมาก

ค. ลงนอยตองสมไฟไลยงใหกบคนงานในเวลากลางคน

ง. สวนใดของสมทสามารถไลยงได

จ. ยงและแมลงมอยมากจงสมไฟไลไดไมหมด


ก. กองขยะมขนาดใหญ

ข. บางวนมยงและแมลงมาก

ค. ใบสม กงสมและผลสมสามารถไลยงได

ง. ควนไฟสามารถไลยงได

จ. แสงไฟสามารถไลยงและแมลงได


ก. เลอกใชยากนยงทมขายตามทองตลาดแทนการสมไฟไลยง

ข. เลอกเฉพาะกงสม ใบสมและผลสมมาใชสมไฟไลยง

ค. ใชสารเคมไลยงและแมลงแทนการสมไฟ

ง. นาเอากงไมชนดอน ๆ มากองรวมกนแลวสมไฟไลยง

จ. เอาผลสมทเนาไปหมกนานาหมกมาไลยง


ก. อากาศเปนพษ

ข. ยงและแมลงมจานวนลดนอยลง

ค. ยงและแมลงมจานวนเทาเดม

ง. ยงมจานวนลดลง แตแมลงมจานวนเทาเดม

จ. ยงมจานวนเทาเดม แตแมลงมจานวนนอยลง

150


แนนเปนเดกทชอบอานหนงสอ คนหนงขณะทแนนกาลงอานหนงสอหลอดไฟขนาด 20

วตตทใชอานหนงสอกดบลง แนนจงไปซอหลอดไฟขนาด 10 วตตจากรานใกลๆ บานมาเปลยน

เมออานหนงสอตอไปไดครงชวโมง แนนกเรมมอาการปวดศรษะ ทง ๆ ทไมมเคยมอาการมากอนเลย


ก. แนนชอบอานหนงสอตอนกลางคน

ข. หลอดไฟมขนาดเลกเกนไป

ค. ไฟทแนนใชอานหนงสอดบ

ง. แนนมอาการปวดหวศรษะ

จ. แนนเปลยนหลอดไฟ


ก. แนนชอบอานหนงสอเวลากลางคน

ข. แนนเรมมปญหาทางสายตา

ค. แนนเครยดจากการอานหนงสอ

ง. แนนไมชนกบแสงสวางของหลอดไฟดวงใหม

จ. แสงสวางจากหลอดไฟไมเพยงพอกบการอานหนงสอ


ก. เปลยนหลอดไฟใหสวางขน

ข. ใสแวนตาเวลาอานหนงสอ

ค. ไมควรอานหนงสอดกเกนไป

ง. พกสายตาบางขณะอานหนงสอ

จ. อานหนงสอตอนกลางวนเทานน

151


ก. แนนมสายตาทดขน

ข. แนนหายปวดศรษะ

ค. แนนสอบไดท 1 ของหอง

ง. แนนอานหนงสอตอไดในวนรงขน

จ. ในหองมแสงสวางเหมาะแกการอานหนงสอ


บานของนลน เปนบานไมปลกอยเชงเขารมธาร ในฤดฝนของทกปจะมฝนตกหนกนาใน

ลาธารจะไหลเชยว เมอมการวดพนทบรเวณบานปรากฏวาพนทบรเวณบานลดนอยลงไปทกป

โดยเฉพาะพนทบรเวณใกลกบลาธารทเปนทโลงไมมตนไมปกคลม


ก. นาในลาธราไหลเชยว

ข. เกดนาทวมบานทกป

ค. พนทบรเวณบานของนลนลดลง

ง. นาในลาธารมปรมาณมากขน

จ. ลาธารสายนเปลยนทางเดน


ก. นากดเซาะดน

ข. นาในลาธารเปลยนทางเดน

ค. ปาไมถกทาลายทาใหเกดนาทวม

ง. การสรางเขอนกนนาทาใหนามากขน

จ. ฝนตกหนกในชวงฤดฝน

152


ก. นากงไมใบไมมาวางขวางลาธารเพอไมใหนาไหนผาน

ข. ปลกตนไมทดแทนปาทถกทาลาย

ค. ขนดนจากทอนมาถมรมตลง

ง. นาหนมาทงบรเวณรมลาธารและปลกตนไมใหญไวรมลาธาร

จ. สรางเขอนเกบกกนาบรเวณเชงเขาเพอไมใหนาไหลลงลาธาร


ก. นาไมทวมบานของนลน

ข. นาในลาธารไหลชาลง

ค. ปรมาณนาในลาธารลดลง ง. บานของนลนมพนทมากขน

จ. บานของนลนจะมพนทไมเปลยนแปลง


นายทองดเปนชาวสวนลาไย ตอมามแมลงมารบกวนลาไยของเขา ทาใหผลผลตและ

รายไดจากการปลกลาไยตกตา นายทองดจงใชยาฆาแมลงในสวนลาไยทกๆ 1 สปดาห ทาใหผล

ผลตของเขาดขน แตพบวาระยะหลงนายทองดมอาการเจบปวย แนนหนาอก เปนโรคผวหนง และ

ทองรวงอยเสมอ

25. ขอใดเปนปญหาทสาคญของสถานการณน

ก. นายทองดปวย

ข. ผลผลตลาไยตกตา

ค. นายทองดใชยาฆาแมลง

ง. ในสวนลาไยมแมลงรบกวน

จ. ผลผลตลาไยในสวนของนายทองดนอยลง

153


ก. สวนของนายทองดถกแมลงรบกวน

ข. ผลผลตลาไยไมไดคณภาพ

ค. ไมไดมการฉดยาฆาแมลงตงแตตน

ง. นายทองดใชยาฆาแมลงไมถกวธ

จ. นายทองดใชยาฆาแมลงบอยเกน

27. นกเรยนคดวาจะแกปญหาในสถานการณนอยางไร

ก. ใชยาฆาแมลงทสกดจากธรรมชาต

ข. เวนระยะการฉดยาฆาแมลง

ค. ปลกพชหมนเวยน

ง. ไปพบแพทยเพอตรวจสขภาพ

จ. อานวธการใชยาฆาแมลงใหเขาใจกอนใช

28. จากการทนกเรยนเสนอวธการแกปญหาในสถานการณนผลทเกดขนจะเปนอยางไร

ก. นายทองดสขภาพดขน

ข. ผลผลตลาไยไดคณภาพ

ค. สวนลาไยของนายทองดยงคงมแมลงมารบกวนเชนเดม

ง. แพทยตรวจพบสารพษในรางกายของนายทองดนอยลง

จ. นายทองดมความรเรองการใชยาฆาแมลงทถกตอง

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

154

แผนการจดการเรยนรท 1 การจดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 4: แรงและการเคลอนท หนวยการเรยนรท 3 แรงและการเคลอนท ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร เวลา 2 ชวโมง

******************************************************************* สาระท 4: แรงและการเคลอนท มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวงและแรงนวเคลยร มกระบวนการ

สบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนร และนาความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม ตวชวดท ม. 1/1 สบคนขอมล และอธบายปรมาณสเกลาร ปรมาณเวกเตอร

สาระสาคญ ปรมาณทางกายภาพแบงเปนปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร ปรมาณสเกลารเปน

ปรมาณทมแตขนาด ปรมาณเวกเตอรเปนปรมาณททงขนาดและทศทาง จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายของปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอรได

2. หาเวกเตอรลพธดวยวธการตาง ๆ ได

3. สบคนขอมลเกยวกบความรเรองปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร ได การจดกระบวนการเรยนร 1. ขนกาหนดปญหา 1.1 นกเรยนทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง แรงและการเคลอนทและ

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร โดยคะแนนทไดจะบนทกเปน

คะแนนกอนเรยน

1.2 แบงกลมของนกเรยนออกเปน 6 กลม โดยคละเพศและความสามารถ คอ เกง

ปานกลาง ออน

155

1.3 นกเรยนออกมาสาธตโดยการออกแรงผลกโตะใหเคลอนทไปขางหนา พรอมทงให

นกเรยนในชนเรยนรวมกนอภปรายในประเดนตอไปน

− การกระทาเมอสกครนเพอนนกเรยนทาสงใดกบโตะ

− แนวตอบ ออกแรงผลกโตะ หรอดนโตะไปขางหนา

− เมอครออกแรงไปทโตะ โตะเปนอยางไร

− แนวตอบ เคลอนทได เคลอนทไปขางหนา

1.4 ครตงประเดนปญหาวา ทาไมการบอกปรมาณบางชนดบอกเพยงขนาดทเปน

ตวเลขอยางเดยวกมความหมายสมบรณ เชน มวลของกอนหน เทากบ 450 กรม แตปรมาณ

บางชนดกจาเปนตองบอกขนาดและทศทาง จงจะมความหมายสมบรณ เชน ครออกแรง 50 นว

ตน ผลกโตะไปทางซาย ทาไมจงเปนเชนนน แลวปรมาณทงสองชนดนแตกตางกนอยางไร

1.5 นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายเกยวกบประเดนปญหาทครตงขน พรอมทง

เสนอประเดนปญหาอน ๆ ทเกยวของกบปรมาณทงสองชนดน เชน ปรมาณทงสองชนดนคออะไร

เกยวของกนหรอไมอยางไร ปรมาณทงสองชนดนแตกตางกนอยางไร 2. ขนทาความเขาใจปญหา 2.1 นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายประเดนปญหาทตงขน วามประเดนใดบางท

นาสนใจและจะหาคาตอบไดจากทใด โดยวธการใด

2.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนการดาเนนการศกษาคนควาตามประเดน

ปญหาทครตงขนและประเดนปญหาอน ๆ ทตองการศกษา 3. ขนดาเนนการศกษาคนควา 3.1 ตวแทนกลมออกมารบใบความรท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร

3.2 ดาเนนการศกษาคนควาตามประเดนทตองการ เชน ความหมายของปรมาณส

เกลารและปรมาณเวกเตอร การหาเวกเตอรลพธดวยวธการตาง ๆ รวมถงประเดนอนๆ ทนกเรยน

ตองการศกษาจากใบความรท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร

3.3 นกเรยนบนทกขอมลและผลการดาเนนการศกษาคนควาลงแบบบนทกขอมล

การศกษาคนควา 4. ขนสงเคราะหความร 4.1 นกเรยนแตละคนนาขอมลทไดจากการศกษาคนความาแลกเปลยนเรยนรกนใน

กลม

156

4.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนคดพจารณาตอไปวา ความรทไดมามความถกตอง

สมบรณและครบถวนตามประเดนทตองการศกษาแลวหรอยง ถาขอมลยงไมเพยงพอ กรวมกน

อภปรายและศกษาคนควาเพมเตม

4.3 เมอไดขอมลทเพยงพอแลว นกเรยนทาใบงานท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและ

ปรมาณเวกเตอร 5. ขนสรปและประเมนคาของคาตอบ 5.1 นกเรยนทกกลมรวมกนนาเสนอขอมลทสงเคราะหได และรวมกนอภปรายวา

ขอมลของแตละกลมทไดการศกษาคนควาครบถวนถกตองสมบรณ ถกตองหรอไม โดยผสอนชวย

ตรวจสอบ และแนะนาเพมเตม

5.2 นกเรยนทกกลมชวยกนสรปองคความรในภาพรวมของปญหาอกครง 6. ขนนาเสนอและประเมนผล 6.1 นกเรยนในแตละกลมรวมกนออกแบบการสรปผลการดาเนนการศกษาคนควาของ

กลมเพอนาเสนอหนาชนตามรปแบบทนกเรยนสนใจ

6.2 ใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมออกมานาเสนอผลการดาเนนการศกษา

คนควาหนาชนเรยน สอ/แหลงการเรยนร 1. ใบความรท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร

2. ใบงานท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร

3. หนงสอเรยนวชาวทยาศาสตรพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1

4. หองสมดโรงเรยนวดระเบาะไผ

5. อนเทอรเนต

157

การวดและประเมนผล

วธการวด เครองมอทใชในการวด เกณฑการประเมน

1. ตรวจใบงาน

2. ทดสอบกอนเรยน

3. สงเกตการทางานกลม

4. สงเกตการนาเสนอ

หนาชนเรยน

- แบบตรวจใบงาน

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง

การเรยนวทยาศาสตร เรอง แรงและ

การเคลอนท

- แบบสงเกตการทางานกลม

- แบบสงเกตการนาเสนอ

หนาชนเรยน

นกเรยนทาถกตองคดเปน

รอยละ 70 ถอวาผานเกณฑ

นกเรยนทาถกตองคดเปน


นกเรยนปฏบตไดไมตากวา


นกเรยนปฏบตไดไมตากวา


158

ปรมาณกายภาพแบงออกได 2 ประเภท

1. ปรมาณสเกลาร คอ ปรมาณทกาหนดแตเพยงขนาดกมความหมาย ตวอยางของ

ปรมาณสเกลลาร ไดแก จานวนนบของสงของโดยทวไป ระยะทาง เวลา

พนท งาน พลงงาน กระแสไฟฟา เปนตน การคานวณปรมาณสเกลลารสามารถดาเนนการ

บวก ลบ คณ หาร เหมอนกบการคานวณในระบบจานวนทว ๆ ไป จานวน 0 ของปรมาณสเกลลาร

เปน 0 อางอง ไมไดหมายความวามคาเปนศนยจรง เชน อณหภม 0 เซลเซยส ไมไดหมายความวา

วดอณหภมไมได แตกาหนดใหอณหภมขณะนนเปนศนย และอณหภม -1 เซลเซยสเปนอณหภมท

ตากวาศนยเซลเซยสอย 1 เซลเซยส เปนตน ปรมาณสเกลลารทเปนลบจงเปนปรมาณทมคานอย

กวาศนย

2. ปรมาณเวกเตอร คอ ปรมาณทตองกาหนดทงขนาดและทศทางจงจะมความหมาย

ตวอยางของปรมาณเวกเตอร ไดแก แรง การกระจด ความเรว ความเรง เปนตน เนองจากปรมาณ

เวกเตอรมทงขนาดและทศทาง การคานวณจงตองมวธการทแตกตางออกไปจากการคานวณใน

ระบบจานวน ไมสามารถดาเนนการบวก ลบ คณ หารแบบธรรมดาได จงตองใชวธ การ

คานวณเวกเตอร โดยเฉพาะจานวน 0 ในปรมาณเวกเตอร เปนปรมาณทไมมคาจรงๆ ปรมาณ

เวกเตอรจงไมมคาเปนลบ เครองหมายในปรมาณเวกเตอรใชบอกทศทางของเวกเตอร เวกเตอร

ทมเครองหมายเหมอนกนทศทางเดยวกน เวกเตอรทมเครองตรงกนขามทศทางตรงกนขาม (ทมา

: http://www.snr.ac.th/elearning/kosit/sec011p01.html)

ใบความรท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร

159

การบวกเวกเตอร การบวกเวกเตอรโดยการสรางรปทาได 2 วธ คอ แบบหางตอหวแบบหางตอหาง

1. การบวกเวกเตอรแบบหางตอหว หลกการ - นาหางของเวกเตอรตวถดไป ไปตอกบหวของเวกเตอรตวแรก ทาเชนนตอไปจน

หมดเวกเตอร

- เวกเตอรลพธของการบวกเวกเตอร คอ ลกศรทลากจากหางของเวกเตอรตวแรก

ไปยงหวของเวกเตอรตวสดทาย

2. การบวกเวกเตอรแบบหางตอหาง หลกการ - นาหางของเวกเตอรทงสองมาตอกน แลวสรางสเหลยมดานขนานจากเวกเตอร

ทงสองนน

- เวกเตอรลพธของการบวกเวกเตอร คอ ลกศรทลากจากมมทหางของเวกเตอรทง

สองพบกนไปยงมมตรงขาม

160

การลบเวกเตอร หลกการ

1. เวกเตอรทเปนลบ จะมขนาดเทากบเวกเตอรทเปนบวกแตมทศตรงขาม เชน - A คอ

เวกเตอรทมขนาดเทากบ A แตทศทางตรงขาม

2. การลบเวกเตอร ใหทาตามนยามทวา A- B คอ A บวกกบ –B

3. การลบเวกเตอรแบบหางตอหาง เสนปดของรปสามเหลยม คอ เวกเตอรลพธ โดยม

ทศไปทางเวกเตอรทเปนบวก

161

คาสง จงหาเวกเตอรลพธ

1.

NA 12=ϖ

NB 25=ϖ

ตอบ เวกเตอรลพธมขนาดเทาใด...............................................................................

เวกเตอรลพธมทศไปทางใด...............................................................................

2.

NA 15=ϖ

NB 20=ϖ

ตอบ เวกเตอรลพธมขนาดเทาใด...............................................................................


3.

NA 18=ϖ

NB 10=ϖ

ตอบ เวกเตอรลพธมขนาดเทาใด................................................................................


ใบงานท 1 เรอง ปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร

162

แบบสงเกตการทางานกลม

วชา................................................................................................ ชน ..............................

หนวยการเรยนร ................................................... กจกรรม .............................................

เกณฑการใหคะแนน พฤตกรรมทปฏบตชดเจนสมาเสมอ 3 คะแนน

พฤตกรรมทปฏบตชดเจนเปนบางครง 2 คะแนน

พฤตกรรมทปฏบตนอยครง 1 คะแนน

สรปผลการ

ประเมน

เลขท ชอ-สกล

การรวมมอกนทางาน

การมสวนรวมในการปฏบ

ตกจกรรม

การรบฟ

งความคดเหนของผอน

การเค

ารพส

ทธของผอน

การเป

นผนาและผตามท

ด

รวมคะแนน

ผาน ไม

ผาน

ลงชอ..................................................... ผประเมน

เกณฑการประเมน นกเรยนไดคะแนน 12 คะแนนขนไปถอวา ผานเกณฑการประเมน

163

แบบประเมนการนาเสนอหนาชนเรยน

วชา................................................................................................ ชน ..............................

หนวยการเรยนร ................................................... กจกรรม .............................................

เกณฑการใหคะแนน พฤตกรรมทปฏบตชดเจนสมาเสมอ 3 คะแนน

พฤตกรรมทปฏบตชดเจนเปนบางครง 2 คะแนน

พฤตกรรมทปฏบตนอยครง 1 คะแนน

สรปผลการ

ประเมน

เลขท ชอ-สกล

มรปแบบ

การนาเสนอทหนาสนใจ

อภปรายไดอยางถกตอง ชดเจน

ใชภาษาทกระชบ

ชดเจน

เขาใจงาย

มความคดรเรม

สรางสรรค

มมารยาทในการพด

รวมคะแนน

ผาน ไม

ผาน

ลงชอ..................................................... ผประเมน

เกณฑการประเมน นกเรยนไดคะแนน 12 คะแนนขนไปถอวา ผานเกณฑการประเมน

164

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 2 เรอง โครงงานประเภทสารวจ

ชนมธยมศกษาปท 1

ชอ ...................................................... ชน ........... เลขท .......... ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553

โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร

165

คาแนะนาในการใชชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 2 เรอง โครงงานประเภทสารวจ

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรทจดทาขนนมจดประสงคเพอใหนกเรยนได

เรยนรและมงหวงใหนกเรยนเปนผมสมรรถนะ(ความสามารถ)ทางวทยาศาสตร 3 ดาน

ไดแก

1. มความสามารถดานความรอบร

2. มความสามารถดานปฏบตการ

3. มความสามารถดานการพฒนาคณลกษณะการคนควาหาความร วธการเรยนรวทยาศาสตรจากชดกจกรรมน 1. อานทาความเขาใจขอแนะนาการเรยนรจากชดกจกรรมนใหชดเจน

2. รกและสนใจตนเอง สรางความรสกทดใหกบตนเองวาเราเปนผม

ความสามารถมศกยภาพอยในตว และพรอมทจะเรยนรทกสงทสรางสรรค

3. รสกอสระทจะแสดงออกอยางเตมท ตามกจกรรมทเตรยมไวใหในชดกจกรรม

4. อาน คด เขยน ปฏบต อยางรอบคอบในทกกจกรรม ใชเนอทกระดาษทจดไว

สาหรบเขยนใหเตม โดยไมปลอยใหเหลอวางเปลา เพอใหเกดประโยชนสงสดกบตนเอง

5. ใชเวลาในการเรยนรอยางคมคา ใชทกๆ นาททาใหตนเองมความสามารถ

เพมมากขน

6. ตระหนกตนเองอยเสมอวาเราจะเรยนรวทยาศาสตรเพอนามาพฒนาตนเอง

และพฒนาสงคม

ขอใหนกเรยนทกคนไดเรยนรวทยาศาสตรอยางมความสขและไดพฒนาตนเอง

ใหมสมรรถนะทางวทยาศาสตร เพอนาไปใชในการศกษาตอและในการดาเนน

ชวตประจาวนตอไป

นางสาวจราวรรณ สอนสวสด

166

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรชดนจะชวยใหนกเรยนไดเขาใจความหมาย

หลกการ จดมงหมาย ประเภทของโครงงานวทยาศาสตร ตลอดจนตระหนกถงคณคา

และความสาคญของโครงงานวทยาศาสตร โดยใหนกเรยนศกษาและปฏบตตาม

ขนตอน ดงน 1. ศกษาคาแนะนาการใชชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร 2. ศกษาคาชแจงในการเรยนโดยใชชดกจกรรม

3. ศกษาเอกสารและทาแบบฝกในชดกจกรรม

@@@@@@@@@@@@@@@@@@

เมอนกเรยนไดปฏบตกจกรรมของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรชดนแลว

นกเรยนจะสามารถ

1. อธบายความหมายของกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจได 2. มความร ความเขาใจในการจดทาโครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจได 3. จดทาโครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจได

@@@@@@@@@@@@@@@@@@

คาชแจงในการเรยนโดยใชชดกจกรรม

จดประสงคของกจกรรม

167

สบคนขอมล ทดลอง สารวจตรวจสอบ อภปรายความหมาย ลกษณะ

หลกการและขนตอนการทา เหนคณคาและความสาคญของโครงงานวทยาศาสตร

ประเภทสารวจ

@@@@@@@@@@@@@@@@@@

สาระการเรยนร

168

ความหมายของโครงงานประเภทสารวจ

โครงงานประเภทสารวจ หมายถง การสารวจขอมลตาง ๆ ทเกดจากความ

อยากรอยากเหน เพอนามาประกอบการศกษาหรอการจาแนกเปนหมวดหม ทงนไม

ตองคานงถงตวแปรตาง ๆ การเกบขอมลโดยการออกไปสารวจนอกหองปฏบตการหรอ

ทเรยกวา สารวจภาคสนามหรอบางครงอาจจะนาสวนตาง ๆ นนมาศกษาใน

หองปฏบตการดวยกได

บนทกเพมเตม ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

169

ลกษณะของโครงงานประเภทสารวจ

โครงงานประเภทสารวจ เปนการศกษารวบรวมปญหาจากธรรมชาต

สงแวดลอม เพอศกษาหาความรทมอยหรออยในธรรมชาต โดยใชวธสารวจและ

รวบรวมขอมล แลวนาขอมลทไดจดทาใหเปนระบบระเบยบและสอความหมาย แลว

นาเสนอในรปแบบตาง ๆ เชน ตาราง กราฟ แผนภมและคาอธบายประกอบ การทา

โครงงานประเภทน ไมมการจดหรอกาหนดตวแปร หรอควบคมตวแปร อาจกระทาใน

ลกษณะใดลกษณะหนงดงตอไปน

1. การเกบรวบรวมขอมลในสนามหรอในธรรมชาต โดยไมตองนาวสดตวอยาง

มาวเคราะหในหองปฏบตการ เชน "การศกษาพฤตกรรมของสตวบางชนดในธรรมชาต"

"การศกษามลพษในสงแวดลอม" "การศกษาการเจรญเตบโตของตวออนของสตวบาง

ชนด" เปนตน

2. การเกบรวบรวมวสดตวอยางมาวเคราะหในหองปฏบตการ เชน โครงงานเรอง

"การศกษาปรมาณของอลฟลาทอกซลในถวลสงปนตามรานอาหารตาง ๆ ในจงหวดใด

จงหวดหนง" เปนตน

3.จาลองธรรมชาตขนในหองปฏบตการ แลวสงเกตและศกษารวบรวมขอมล

ตาง ๆ เชน โครงงานเรอง การเลยงผง ดวยการนาผงมาเลยงแลวทาการศกษารวบรวม

ขอมลตาง ๆ เกยวกบการดาเนนชวตของผง

(ทมา:http://nawapat.is.in.th/?md=content&ma=show&id=58)

ตงใจหนอยนะครบ

170

ตวอยางโครงงานประเภทสารวจ

โครงงานประเภทน ผทาโครงงานเพยงตองการสารวจและรวบรวมขอมล แลวนา

ขอมลเหลานนมาจาแนกหมวดหมและนาเสนอในรปแบบตางๆ เพอใหเหนลกษณะหรอ

ความสมพนธในเรองทตองการศกษาใหชดเจน

การสารวจและรวบรวมขอมลอาจทาไดหลายรปแบบแลวแตกลมสาระ

การเรยนรนน ๆ เชน

1. สารวจคาราชาศพทในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย

2. สารวจชอพชเศรษฐกจของจงหวดในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา

และวฒนธรรม

3. สารวจคาศพทในกลมสาระการเรยนรภาษาองกฤษ

4. สารวจชนดของกฬาทองถนในกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

5. สารวจวธบวกเลขทชาวบานนยมใชในกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

ในการทาโครงงานประเภทสารวจขอมลไมจาเปนตองมตวแปรเขามาเกยวของ

นกเรยนเพยงแตสารวจรวบรวมขอมลทได แลวนาขอมลทไดมาจดใหเปนหมวดหมและ

นาเสนอ กถอวาเปนการสารวจรวบรวมขอมลแลว

(ทมา: http://www.tet2.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=437156&Ntype=3)

171

ใบความร

เรอง ระยะทางและการกระจด

ระยะทาง (distance) คอ ความยาวตามเสนทางทวตถเคลอนทไปไดทงหมด เปนปรมาณ

สเกลาร คอ มแตขนาดอยางเดยว มหนวยเปนเมตร (m) โดยทวไปเราใชสญลกษณ S

ในขณะทเราเคลอนท เราจะเปลยนตาแหนงทอยตลอดแนว เชน ขณะเราขบรถยนตไป

ตามทองถนนจากโรงเรยนวงบอวทยา อ.หนองบว ไปยง อ.เมองนครสวรรค เราจะเคลอนทผาน

ถนน ถนนอาจเปนทางตรง ทางโคง หรอหกเปนมมฉาก ระยะทางทรถเคลอนทอาจเปนระยะทาง

ตามตวเลขทราบของการเคลอนท แตหากบางครงเราจะพบวา จดปลายทางทเราเดนทางหางจาก

จดตนทางในแนวเสนตรง ไมมากนก

การกระจด (displacement) คอ เสนตรงทเชอมโยงระหวางจดเรมตน และจดสดทายของ

การเคลอนทเปนปรมาณเวกเตอร คอ ตองคานงถงทศทางดวย มหนวยเปนเมตร(m) โดยทวไป

เขยนแบบเวกเตอรเปน S

ตวอยางท 1

ชายคนหนงเดนจาก ก ไป ข แลวจาก ข ไป ค และไป ง

ชายคนนจะไดระยะทาง = 6 + 3 + 2 เมตร = 11 เมตร

และชายคนนจะไดการกระจด = 5 เมตร

172


ถาเดนทางจาก บานไปโรงเรยน ตามเสนทาง A จะไดระยะทาง = A, ระยะกระจด = A

ถาเดนทางจาก บานไปโรงเรยน ตามเสนทาง B จะไดระยะทาง = B, ระยะกระจด = A

ถาเดนทางจาก บานไปโรงเรยน ตามเสนทาง C จะไดระยะทาง = C, ระยะกระจด = A

การกระจดจงมคาเทากบระยะทาง เมอวตถเคลอนทเปนเสนตรง

การบอกตาแหนงของวตถ การบอกตาแหนงของวตถใหไดความหมายชดเจนตองบอก

1. ตาแหนงอางอง หรอจดอางอง เปนตาแหนงทอยนงกบท

2. ทศทางทวตถอย วาอยทศใดของตาแหนงอางอง

3. การกระจด หรอ ระยะหาง วาหางจากตาแหนงอางองเทาไร

ขอสงเกตการเคลอนทแนวเสนตรงมทศอย 2 ทศ คอ ซายกบขวา หรอ หนากบหลง

มกจะใชเครองหมายบวก ( + ) หรอลบ ( – ) แทน

พจารณาจากรป เชน รถยนต A อยหางจากหอนาฬกาไปทางซายมอ 10 เมตร หรอ -10 เมตร

รถยนต B อยหางจากหอนาฬกาไปทางขวามอ 20 เมตร หรอ + 20 เมตร

173

การกระจดสามารถเขยนเปนกราฟการกระจด (S) กบเวลา (t)

วตถเคลอนทโดยไมยอนกลบเชน วตถเคลอนทจาก A ไป B ซงหางกน 10 m ในเวลา 2 s

เขยนเปนกราฟไดดงน

(ทมา: http://phchitchai.wordpress.com/2010/07/28/2-1-

%e0%b8%95%e0%b8%b3%e0%b9%81%e0%b8%ab%e0%b8%99%e0%b9%88%e0%

b8%87%e0%b9%81%e0%b8%a5%e0%b8%b0%e0%b8%81%e0%b8%b2%e0%b8%a

3%e0%b8%81%e0%b8%a3%e0%b8%b0%e0%b8%88%e0%b8%b1%e0%b8%94/)

174

คาถามชวนคด คาชแจง ใหนกเรยนสารวจ อปกรณ เครองใช เครองอานวยความสะดวกภายในหองเรยนหรอโรงเรยนทใชหลกการ/ความรเรองแรงและการเคลอนท โดยเขยนขนตอนการทาโครงงานอยางละเอยด เรมตงแตการกาหนดหวขอ แหลงท

ศกษา การออกแบบการสารวจ และประโยชนของการทาโครงงาน การออกแบบสารวจ ชอโครงงาน ............................................................................................. (ควรระบสถานททจะสารวจ)

จดมงหมายของการศกษา 1. ............................................................................................................................................. 2. ............................................................................................................................................. 3. .............................................................................................................................................

การออกแบบสารวจ นกเรยนจะเลอกสารวจขอมลจากแหลงใด ..................................................................................................................................................................

วธการสารวจ - นกเรยนใชวธการใดใหไดมาซงขอมลทนกเรยนตองการสารวจ

..................................................................................................................................................................

- ขอมลทนกเรยนตองการศกษามอะไรบาง นกเรยนไดขอมลเหลานนมาจากแหลงใดบาง ..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

175

- ขอมลทนกเรยนรวบรวมมาเปนขอมลเกยวกบสงใดบาง ..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

ความรทไดจากการทาโครงงานน นกเรยนจะนาไปใชประโยชนตอการดารง

ชวตประจาวนของนกเรยนไดอยางไร ..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะและแนวคดในการปรบปรงโครงงานน ..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

176

กจกรรม...ลองทาด หนทาได

คาชแจง ใหนกเรยนระยะทางจากบานของนกเรยนมาถงโรงเรยน โดยเขยน

ขนตอนการทาโครงงานอยางละเอยด เรมตงแตการกาหนดหวขอ แหลงทศกษา การ

ออกแบบการสารวจ และประโยชนของการทาโครงงาน

1. ชอโครงงาน ....................................................................................................................................................

2. จดมงหมายของการศกษา

2.1 .............................................................................................................................................

2.2..............................................................................................................................................

2.3..............................................................................................................................................

3. แหลงทศกษา....................................................................................................................................................

4. การออกแบบการสารวจ

4.1 วธการสารวจ ....................................................................................................................................................

4.2 ขอมลทตองการเกบรวบรวม ....................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

177

5. ประโยชนทไดรบ ....................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

6. ขอเสนอแนะ ....................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

...

บนทกยอ (สรปความรทไดรบ) ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

เพอน ๆ สามารถทาโครงงานวทยาศาสตร ประเภทสารวจไดแลวใชไหมครบ..ไมยากเลยนะครบ...

178

เอกสารอางอง

โครงงานประเภทสารวจ. [กนยายน 13, 2553]. ออนไลน. เขาถงไดจาก:

http://nawapat.is.in.th/?md=content&ma=show&id=58

ตวอยางโครงงานสารวจ. [กนยายน 13, 2553]. ออนไลน. เขาถงไดจาก:

www.tet2.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=437156&Ntype=3

_______. [กนยายน 13, 2553]. ออนไลน. เขาถงไดจาก:

http://www.bmasmartschool.com/chimplee/tree.pdf


http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul

_content_id=201

179

ภาคผนวก ช

ตวอยางผลงานนกเรยน

181

คาแนะนาในการใชชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร ชดท 2 เรอง โครงงานประเภทสารวจ

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรทจดทาขนนมจดประสงคเพอใหนกเรยนได

เรยนรและมงหวงใหนกเรยนเปนผมสมรรถนะ(ความสามารถ)ทางวทยาศาสตร 3 ดาน

ไดแก

1. มความสามารถดานความรอบร

2. มความสามารถดานปฏบตการ

3. มความสามารถดานการพฒนาคณลกษณะการคนควาหาความร วธการเรยนรวทยาศาสตรจากชดกจกรรมน 1. อานทาความเขาใจขอแนะนาการเรยนรจากชดกจกรรมนใหชดเจน

2. รกและสนใจตนเอง สรางความรสกทดใหกบตนเองวาเราเปนผมความสามารถ

มศกยภาพอยในตว และพรอมทจะเรยนรทกสงทสรางสรรค

3. รสกอสระทจะแสดงออกอยางเตมท ตามกจกรรมทเตรยมไวใหในชดกจกรรม

4. อาน คด เขยน ปฏบต อยางรอบคอบในทกกจกรรม ใชเนอทกระดาษทจดไว

สาหรบเขยนใหเตม โดยไมปลอยใหเหลอวางเปลา เพอใหเกดประโยชนสงสดกบตนเอง

5. ใชเวลาในการเรยนรอยางคมคา ใชทกๆ นาททาใหตนเองมความสามารถ

เพมมากขน

6. ตระหนกตนเองอยเสมอวาเราจะเรยนรวทยาศาสตรเพอนามาพฒนาตนเอง

และพฒนาสงคม

ขอใหนกเรยนทกคนไดเรยนรวทยาศาสตรอยางมความสขและไดพฒนาตนเองให

มสมรรถนะทางวทยาศาสตร เพอนาไปใชในการศกษาตอและในการดาเนนชวตประจาวน

ตอไป

นางสาวจราวรรณ สอนสวสด

182

ชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรชดนจะชวยใหนกเรยนไดเขาใจความหมาย

หลกการ จดมงหมาย ประเภทของโครงงานวทยาศาสตร ตลอดจนตระหนกถงคณคา

และความสาคญของโครงงานวทยาศาสตร โดยใหนกเรยนศกษาและปฏบตตามขนตอน

ดงน 1. ศกษาคาแนะนาการใชชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตร 2. ศกษาคาชแจงในการเรยนโดยใชชดกจกรรม

3. ศกษาเอกสารและทาแบบฝกในชดกจกรรม

@@@@@@@@@@@@@@@@@@

เมอนกเรยนไดปฏบตกจกรรมของชดกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรชดนแลว

นกเรยนจะสามารถ

1. อธบายความหมายของกจกรรมโครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจได 2. มความร ความเขาใจในการจดทาโครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจได 3. จดทาโครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจได

@@@@@@@@@@@@@@@@@@

คาชแจงในการเรยนโดยใชชดกจกรรม

จดประสงคของกจกรรม

183

สบคนขอมล ทดลอง สารวจตรวจสอบ อภปรายความหมาย ลกษณะ หลกการ

และขนตอนการทา เหนคณคาและความสาคญของโครงงานวทยาศาสตรประเภทสารวจ

@@@@@@@@@@@@@@@@@@

สาระการเรยนร

184

ความหมายของโครงงานประเภทสารวจ

โครงงานประเภทสารวจ หมายถง การสารวจขอมลตาง ๆ ทเกดจากความอยากร

อยากเหน เพอนามาประกอบการศกษาหรอการจาแนกเปนหมวดหม ทงนไมตองคานงถง

ตวแปรตาง ๆ การเกบขอมลโดยการออกไปสารวจนอกหองปฏบตการหรอทเรยกวา

สารวจภาคสนามหรอบางครงอาจจะนาสวนตาง ๆ นนมาศกษาในหองปฏบตการดวยกได

บนทกเพมเตม ....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

185

ลกษณะของโครงงานประเภทสารวจ

โครงงานประเภทสารวจ เปนการศกษารวบรวมปญหาจากธรรมชาต สงแวดลอม

เพอศกษาหาความรทมอยหรออยในธรรมชาต โดยใชวธสารวจและรวบรวมขอมล แลวนา

ขอมลทไดจดทาใหเปนระบบระเบยบและสอความหมาย แลวนาเสนอในรปแบบตาง ๆ

เชน ตาราง กราฟ แผนภมและคาอธบายประกอบ การทาโครงงานประเภทน ไมมการจด

หรอกาหนดตวแปร หรอควบคมตวแปร อาจกระทาในลกษณะใดลกษณะหนงดงตอไปน

1. การเกบรวบรวมขอมลในสนามหรอในธรรมชาต โดยไมตองนาวสดตวอยางมา

วเคราะหในหองปฏบตการ เชน "การศกษาพฤตกรรมของสตวบางชนดในธรรมชาต"

"การศกษามลพษในสงแวดลอม" "การศกษาการเจรญเตบโตของตวออนของสตวบาง

ชนด" เปนตน

2. การเกบรวบรวมวสดตวอยางมาวเคราะหในหองปฏบตการ เชน โครงงานเรอง

"การศกษาปรมาณของอลฟลาทอกซลในถวลสงปนตามรานอาหารตาง ๆ ในจงหวดใด

จงหวดหนง" เปนตน

3.จาลองธรรมชาตขนในหองปฏบตการ แลวสงเกตและศกษารวบรวมขอมล

ตาง ๆ เชน โครงงานเรอง การเลยงผง ดวยการนาผงมาเลยงแลวทาการศกษารวบรวม

ขอมลตาง ๆ เกยวกบการดาเนนชวตของผง

(ทมา:http://nawapat.is.in.th/?md=content&ma=show&id=58)

ตงใจหนอยนะครบ

186

ตวอยางโครงงานประเภทสารวจ

โครงงานประเภทน ผทาโครงงานเพยงตองการสารวจและรวบรวมขอมล แลวนา

ขอมลเหลานนมาจาแนกหมวดหมและนาเสนอในรปแบบตางๆ เพอใหเหนลกษณะหรอ

ความสมพนธในเรองทตองการศกษาใหชดเจน

การสารวจและรวบรวมขอมลอาจทาไดหลายรปแบบแลวแตกลมสาระ

การเรยนรนน ๆ เชน

1. สารวจคาราชาศพทในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย

2. สารวจชอพชเศรษฐกจของจงหวดในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา

และวฒนธรรม

3. สารวจคาศพทในกลมสาระการเรยนรภาษาองกฤษ

4. สารวจชนดของกฬาทองถนในกลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

5. สารวจวธบวกเลขทชาวบานนยมใชในกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

ในการทาโครงงานประเภทสารวจขอมลไมจาเปนตองมตวแปรเขามาเกยวของ

นกเรยนเพยงแตสารวจรวบรวมขอมลทได แลวนาขอมลทไดมาจดใหเปนหมวดหมและ

นาเสนอ กถอวาเปนการสารวจรวบรวมขอมลแลว

(ทมา: http://www.tet2.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=437156&Ntype=3)

187

ใบความร

เรอง ระยะทางและการกระจด

ระยะทาง (distance) คอ ความยาวตามเสนทางทวตถเคลอนทไปไดทงหมด เปนปรมาณ

สเกลาร คอ มแตขนาดอยางเดยว มหนวยเปนเมตร (m) โดยทวไปเราใชสญลกษณ S

ในขณะทเราเคลอนท เราจะเปลยนตาแหนงทอยตลอดแนว เชน ขณะเราขบรถยนตไปตาม

ทองถนนจากโรงเรยนวงบอวทยา อ.หนองบว ไปยง อ.เมองนครสวรรค เราจะเคลอนทผานถนน ถนน

อาจเปนทางตรง ทางโคง หรอหกเปนมมฉาก ระยะทางทรถเคลอนทอาจเปนระยะทางตามตวเลขท

ราบของการเคลอนท แตหากบางครงเราจะพบวา จดปลายทางทเราเดนทางหางจากจดตนทางใน

แนวเสนตรง ไมมากนก

การกระจด (displacement) คอ เสนตรงทเชอมโยงระหวางจดเรมตน และจดสดทายของ

การเคลอนทเปนปรมาณเวกเตอร คอ ตองคานงถงทศทางดวย มหนวยเปนเมตร(m) โดยทวไปเขยน

แบบเวกเตอรเปน S


ชายคนหนงเดนจาก ก ไป ข แลวจาก ข ไป ค และไป ง

ชายคนนจะไดระยะทาง = 6 + 3 + 2 เมตร = 11 เมตร

และชายคนนจะไดการกระจด = 5 เมตร

188


ถาเดนทางจาก บานไปโรงเรยน ตามเสนทาง A จะไดระยะทาง = A, ระยะกระจด = A

ถาเดนทางจาก บานไปโรงเรยน ตามเสนทาง B จะไดระยะทาง = B, ระยะกระจด = A

ถาเดนทางจาก บานไปโรงเรยน ตามเสนทาง C จะไดระยะทาง = C, ระยะกระจด = A

การกระจดจงมคาเทากบระยะทาง เมอวตถเคลอนทเปนเสนตรง

การบอกตาแหนงของวตถ การบอกตาแหนงของวตถใหไดความหมายชดเจนตองบอก

1. ตาแหนงอางอง หรอจดอางอง เปนตาแหนงทอยนงกบท

2. ทศทางทวตถอย วาอยทศใดของตาแหนงอางอง

3. การกระจด หรอ ระยะหาง วาหางจากตาแหนงอางองเทาไร

ขอสงเกตการเคลอนทแนวเสนตรงมทศอย 2 ทศ คอ ซายกบขวา หรอ หนากบหลง

มกจะใชเครองหมายบวก ( + ) หรอลบ ( – ) แทน

พจารณาจากรป เชน รถยนต A อยหางจากหอนาฬกาไปทางซายมอ 10 เมตร หรอ -10 เมตร

รถยนต B อยหางจากหอนาฬกาไปทางขวามอ 20 เมตร หรอ + 20 เมตร

189

การกระจดสามารถเขยนเปนกราฟการกระจด (S) กบเวลา (t)

วตถเคลอนทโดยไมยอนกลบเชน วตถเคลอนทจาก A ไป B ซงหางกน 10 m ในเวลา 2 s

เขยนเปนกราฟไดดงน

(ทมา: http://phchitchai.wordpress.com/2010/07/28/2-1-

%e0%b8%95%e0%b8%b3%e0%b9%81%e0%b8%ab%e0%b8%99%e0%b9%88%e0%b8

%87%e0%b9%81%e0%b8%a5%e0%b8%b0%e0%b8%81%e0%b8%b2%e0%b8%a3%e0

%b8%81%e0%b8%a3%e0%b8%b0%e0%b8%88%e0%b8%b1%e0%b8%94/)

193

เอกสารอางอง

โครงงานประเภทสารวจ. [กนยายน 13, 2553]. ออนไลน. เขาถงไดจาก:

http://nawapat.is.in.th/?md=content&ma=show&id=58

ตวอยางโครงงานสารวจ. [กนยายน 13, 2553]. ออนไลน. เขาถงไดจาก:

www.tet2.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=437156&Ntype=3


http://www.bmasmartschool.com/chimplee/tree.pdf


http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul

_content_id=201

ประวตยอผวจย

195

ประวตยอผวจย

ชอชอสกล นางสาวจราวรรณ สอนสวสด

วนเดอนปเกด 29 กรกฎาคม 2529

สถานทเกด อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร

สถานทอยปจจบน 903/7 หม 12 ตาบลดงพระราม อาเภอเมอง

จงหวดปราจนบร 25000

สถานททางานปจจบน โรงเรยนวดระเบาะไผ อาเภอศรมหาโพธ

จงหวดปราจนบร

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2539 ระดบชนประถมศกษาปท 6

จาก โรงเรยนกองทพบกอปถมภจกรพงษพทยาลย

อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร

พ.ศ. 2547 ระดบมธยมศกษาปท 6

จาก โรงเรยนปราจณราษฎรอารง

อาเภอเมอง จงหวดปราจนบร

พ.ศ. 2552 ครศาสตรบณฑต สาขาวทยาศาสตรทวไป

จาก มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร

อาเภอเมอง จงหวดลพบร

พ.ศ. 2554 การศกษามหาบณฑต สาขาการมธยมศกษา

(การสอนวทยาศาสตร)

จาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

กรงเทพมหานคร

การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการ...

Documents