îüìÜ îÖøóçîÖøïüîÖøñú êòø Ü îìø÷d ð Öøèý Öþ...

Ref. code: 25595509034517OEN

แนวทางในการพฒนากระบวนการผลตฝรงอนทรย : กรณศกษาเกษตรกร

ผปลกฝรง ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม

โดย

นายรงเกยรต แกวเพชร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย)

สาขาการจดการเกษตรอนทรย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2559 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Ref. code: 25595509034517OEN

แนวทางในการพฒนากระบวนการผลตฝรงอนทรย : กรณศกษาเกษตรกร

ผปลกฝรง ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม

โดย


วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย)

สาขาการจดการเกษตรอนทรย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2559 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Ref. code: 25595509034517OEN

GUIDE LINE FOR DEVELOPMENT OF ORGANIC GUAVA PRODUCTION: CASE STUDY OF FARMERS IN KHLONG CHINDA

SUBDISTRICT, SAM PHRAN DISTRICT, NAKHON PATHOM PROVINCE

BY

Mr. RUNGKIAT KAWPET

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF

THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF

MASTER OF SCIENCE (ORGANIC FARMING MANAGEMENT)

DEPARTMENT OF ORGANIC FARMING MANAGEMENT FACULTY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY

THAMMASAT UNIVERSITY ACADEMIC YEAR 2016

COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

Ref. code: 25595509034517OEN

(1)

หวขอวทยานพนธ แนวทางในการพฒนากระบวนการผลตฝรงอนทรย : กรณศกษาเกษตรกรผปลกฝรง ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม

ชอผเขยน นายรงเกยรต แกวเพชร ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย) สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาการจดการเกษตรอนทรย

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

อาจารย ดร. อรประภา เทพศลปวสทธ ผชวยศาสตราจารย ดร.ชนญ ผลประไพ

ปการศกษา 2559

บทคดยอ

แนวทางในการพฒนากระบวนการผลตฝรงอนทรย กรณศกษาเกษตรกรผปลกฝรง ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม จากการสมภาษณเกษตรกรผปลกฝรง จ านวน 32 ราย ไดแก ผปลกฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) จ านวน 30 ราย และผปลกฝรงในระบบเกษตรอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐาน จ านวน 2 ราย จากผลวเคราะห SWOT เกยวกบขอจ ากดในการผลตฝรงอนทรยของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) พบวา การผลตฝรงนนมขอไดเปรยบอยมาก ทงในดานการใชสายพนธฝรงทไดรบความนยมในทองตลาด ความไดเปรยบของสภาพพนทปลกทมความเหมาะสม รวมทงเกษตรกรผปลกฝรงมความรและประสบการณในการผลต ซงเกษตรกรบางรายมการหาความรและเทคโนโลยทเหมาะสมมาใชปรบปรงระบบการผลตใหดขน โดยยงมโอกาสสงเสรมเพอกระตนใหเกดการขยายตลาดทงภายในและตางประเทศใหมากขน หากเกษตรกรผผลตฝรงสามารถแกไขจดออนและอปสรรคส าคญ เชน ปญหาทางดานการผลตทขาดความปลอดภยทางสขลกษณะของผผลตและการปฏบตหลงการเกบเกยว เปนตน จะสามารถท าให ระบบการผลตฝรง มประสทธภาพและมความยงยน นอกจากนยงพบวา สาเหตส าคญทสงผลตอการปรบเปลยนกระบวนการผลตฝรงแบบดงเดมเปนการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรยของเกษตรกร คอ เกษตรกรสวนใหญยงขาดความรเกยวกบการหามใชปยเคมและสารเคมสงเคราะห รวมทงประเดนเกยวกบการใชปยคอกทตองผานกระบวนการหมกกอนน าไปใช ซงถงแมวาเกษตรกรจะมทศนคตทดตอเกษตรอนทรย แตยงเหนวาเกษตรอนทรยมกระบวนการทซบซอน อกทงเกษตรกรยงมความ

Ref. code: 25595509034517OEN

(2)

ตองการทจะใชสารเคมในการควบคมศตรพชแบบเดม และจากการสมภาษณเกษตรกรผผลตฝรงอนทรยทไดรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยประเทศไทย พบวา เกษตรกรใชหลกการจดการระบบนเวศ อกทงยงมการใชสาร ชวภณฑและจลนทรยทมประโยชนในการควบคมศตรพชภายใตระบบการผลตพชตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดงนน การแกปญหาดงกลาว ควรมการถายทอดองคความรเกยวกบการใชปยอนทรย หลกการจดการระบบนเวศ การใชสารชวภณฑและจลนทรยทมประโยชนทดแทนการใชสารเคมสงเคราะห ตลอดจนควรใหเกษตรกรไปศกษาดงานจากเกษตรกรทประสบความส าเรจในการท าการผลตฝรงอนทรยเพอใหเกษตรกรเหนตวอยางทสามารถท าไดจรงและประสบความส าเรจเพอเปนแรงจงใจและเกดความเชอมนตอการผลตฝรงอนทรย และน ามาปรบใชภายใตกระบวนการผลตของเกษตรกรแตละรายอยางเหมาะสม

ค าส าคญ: การผลตฝรง, เกษตรเคม, เกษตรอนทรย, ขอจ ากด, นครปฐม

Ref. code: 25595509034517OEN

(3)

Thesis Title GUIDE LINE FOR DEVELOPMENT OF ORGANIC GUAVA PRODUCTION: CASE STUDY OF FARMERS IN KHLONG CHINDA SUBDISTRICT, SAM PHRAN DISTRICT, NAKHON PATHOM PROVINCE

Author Mr. RUNGKIAT KAWPET Degree MASTER OF SCIENCE (ORGANIC FARMING

MANAGEMENT) Department/Faculty/University DEPARTMENT OF ORGANIC FARMING

MANAGEMENT FACULTY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY THAMMASAT UNIVERSITY

Thesis Advisor Thesis Co-Advisor

Dr.Ornprapa Thepsilvisut Assistant Professor Dr.Chanan Phonprapai

Academic Years 2016

ABSTRACT

The study of guide line for development of organic guava production in Klong Chinda Subdistrict, Sam Phran district, Nakhon Pathom province by interviewing 32 guava growers consist of 30 and 2 organic guava growers. From the SWOT analysis of restrictions in the organic guava production of chemical guava growers, it was found that there are many advantages, for example, using of famous guava varieties, suitable area for guava production and the famer had many experiences and knowledge in the production. Moreover, some of them have the right knowledge and technology to improve the production system. It also has the opportunity to promote for more expanding international and domestic market. If the farmers can correct the weaknesses and major obstacle, for example, the production problems in unsafety for manufacturers' hygiene and postharvest practices, it can make the production system to be efficient and sustainable. In addition, the main factors affected to the alteration from the chemical guava production to the organic production were the farmers still have a lack of knowledge about the prohibition of chemical fertilizer and all the synthetic chemical, and a lack of knowledge in the

Ref. code: 25595509034517OEN

(4)

manure fertilizer that should be passed the fermentation before using. However, although the famers had a good attitude with organic farming system, some farmers still thought that organic farming are complicated. In addition, some farmers would like to use the chemical for pest control. For the interview of the organic guava growers, it was found that all the farmers use the principle for ecology management system and use the bio product and useful microorganisms for pest control in the plant production under the sufficiency economic theory. Therefore, in order to solve the problems, it should have the transferring knowledge about the organic fertilization, the principle for ecology management, the using of bio product and useful microorganism for pest control. Moreover, all the chemical farmers should attend to observe a successful organic farm for providing them a realistic example to generate interest and confidence in organic farming, which represent a guideline for agriculturists to take into consideration in facts or knowledge for individual applied.

Keywords: Chemical agriculture, guava production, limitation, Nakhon Pathom, organic agriculture

Ref. code: 25595509034517OEN

(5)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเลมนส าเรจลลวงไปดวยด ดวยความกรณา และการดแลเอาใจใสอยางดยงของอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก อาจารย ดร. อรประภา เทพศลปวสทธ และอาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ผชวยศาสตราจารย ดร.ชนญ ผลประไพ ผศกษาขอกราบขอบพระคณ ทใหโอกาสแกผศกษาตลอดจนสละเวลาอนมคาเพอใหค าแนะน า ค าปรกษา และเออเฟอขอมลทเปนประโยชนอยางยงทางวชาการ ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร. ศรเมฆ ชาวโพงพาง ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ขอกราบขอบพระคณ อาจารย ดร.วลาวรรณ เชอบญ และอาจารยมหาวทยาลยธรรมศาสตรทกทานทคอยใหความรแกผศกษามาโดยตลอด และขอบคณ คณครรชต วรยาพนธ เจาหนาทสาขาวชาการจดการเกษตรอนทรย ทใหความอนเคราะหประสานงานตางๆ

ขอกราบขอบพระคณ เกษตรกรในพนทศกษาอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ท ใหการสนบสนนในการเกบขอมล ตลอดจนหนวยงาน เจาของสถานท บคคล ทใหความสะดวกในการศกษาวจย แตมไดเอยนาม ณ ทน


Ref. code: 25595509034517OEN

(6)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1) บทคดยอภาษาองกฤษ (3) กตตกรรมประกาศ (5) สารบญตาราง (9)

บทท 1 บทน า 1

วตถประสงค 3 ขอบเขตการศกษา 3

เนอหา 3 ประชากร 3

ประโยชนทไดรบ 4

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 5 2.1 ฝรง 5

2.1.1 ลกษณะทางพฤกษศาสตร 5 2.1.2 การใชประโยชน 5 2.1.3 สายพนธฝรง 6 2.1.4 การขยายพนธ 6 2.1.5 การปลก 7 2.1.6 การดแลรกษา 7

2.2 เกษตรอนทรย 9 2.2.1 ความหมายของเกษตรอนทรย 9 2.2.2 เหตผลและความส าคญของการเกษตรอนทรย 10 2.2.3 หลกการและแนวทางระบบเกษตรอนทรย 12 2.2.4 วตถประสงคเกษตรอนทรย 15 2.2.5 หลกการและเงอนไขของเกษตรอนทรย 15

Ref. code: 25595509034517OEN

(7)

2.2.6 รปแบบเกษตรอนทรย 16 2.2.7 ประโยชนและขอดเกษตรอนทรย 16 2.2.8 การพฒนารปแบบเกษตรอนทรยในประเทศไทย 18

2.3 งานวจยทเกยวของ 20 บทท 3 วธการวจย 24

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 24 3.2 วธการศกษาวจย 24

3.2.1 การศกษาขอมลภาคสนาม 24 3.2.2 การศกษาขอมลจากเอกสาร 25 3.2.3 ขนตอนในการเกบรวบรวมขอมล 25

3.3 เครองมอทใชในการวจย 26 3.4 การทดสอบแบบสอบถาม 26 3.5 การวเคราะหขอมลและสถตเพอการวเคราะห 26

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 29 4.1 ขอมลของเกษตรกรผผลตฝรงแบบดงเดม (เคม) 29

4.1.1 ขอมลพนฐาน 29 4.1.2 สภาพพนท 33 4.1.3 ระบบการผลตฝรง 35 4.1.4 ความรทวไปของเกษตรกรเกยวกบเกษตรอนทรย 50 4.1.5 การวเคราะหระบบและวธการผลตฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 57

ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม โดยใชเทคนค SWOT 4.2 ขอมลของเกษตรกรผผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย 60

4.2.1 ขอมลพนฐาน 60 4.2.2 สภาพพนท 62 4.2.3 ระบบการผลตฝรง 63 4.2.4 การวเคราะหระบบและวธการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย 74

ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม โดยใชเทคนค SWOT

Ref. code: 25595509034517OEN

(8)

4.3 การผลตพชอนทรย ตามมาตรฐานเกษตรอนทรย มกษ. 9000 เลม 1 (G)-2552 75 แนวปฏบตในการใชมาตรฐานสนคาเกษตร เกษตรอนทรย เลม 1 : การผลต แปรรป แสดงฉลาก และจ าหนาย ผลตผลและผลตภณฑเกษตรอนทรย

4.4 อภปรายผล 83

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 86 5.1 สรปผลการวจย 86 5.2 ขอเสนอแนะในการวจยตอไป 88

รายการอางอง 88 ภาคผนวก 92

ภาคผนวก ก 93 ภาคผนวก ข 105

ประวตผเขยน 147

Ref. code: 25595509034517OEN

(9)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 4.1 ขอมลพนฐานของเกษตรกรในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) ทเปนกลมตวอยาง 30 4.2 สภาพพนทของสวนฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 34 4.3 ระบบการผลตฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 39 4.4 การใหน าตนฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 41 4.5 ขอมลการจดการดนของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 42 4.6 การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพชในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 43 4.7 การก าจดวชพชในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 44 4.8 การตดแตงและการโนมกงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 45 4.9 การปลดผลและการหอผลฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 46 4.10 การใหผลผลตของฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 47 4.11 การเกบเกยวผลฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 48 4.12 ปฏบตหลงการเกบเกยวในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) 49 4.13 ความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย 52 4.14 ขอมลพนฐานของเกษตรกรในระบบเกษตรอนทรยทเปนกลมตวอยาง 61 4.15 สภาพพนทของสวนฝรงในระบบเกษตรอนทรย 63 4.16 ระบบการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย 66 4.17 การใหน าตนฝรงในระบบเกษตรอนทรย 67 4.18 ขอมลการจดการดนของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรอนทรย 68 4.19 การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพชในระบบเกษตรอนทรย 68 4.20 การก าจดวชพชในระบบเกษตรอนทรย 69 4.21 การตดแตงและการโนมกงในระบบเกษตรอนทรย 69 4.22 การปลดผลและการหอผลฝรงในระบบเกษตรอนทรย 70 4.23 การใหผลผลตของฝรงในระบบเกษตรอนทรย 71 4.24 การเกบเกยวผลฝรงในระบบเกษตรอนทรย 72 4.25 ปฏบตหลงการเกบเกยวในระบบเกษตรอนทรย 73

Ref. code: 25595509034517OEN

1

บทท 1 บทน า

ภาคเกษตรมบทบาทส าคญตอการเตบโตทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย และเปนฐานการผลตทควรไดรบการสนบสนนเพอสรางมลคาเพมส าหรบการคาและการสงออก รวมถงในมตการพฒนาสแหลงการผลตอาหารทส าคญของโลก เนองจากความเหมาะสมทางภมประเทศและภมอากาศ การมภมปญญาดานการผลตและการประยกตดดแปลง ผลผลตทางการเกษตร อกทงยงมวฒนธรรมอาหารทเขมแขงและหลากหลาย ซงสงผลใหประเทศไทยสามารถเปนผผลตอาหารสงออก ทส าคญรายใหญของโลก (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต , 2554) จากความส าคญดงกลาว ท าใหเกษตรกรไทยไดเปลยนวถการผลตแบบพอมพอกนมาเปนการผลตเพอขาย และมงเนนการเพมผลผลตดานปรมาณในลกษณะของเกษตรเชงเดยว ซงเกษตรกรตองอาศยสารเคมแทบทกขนตอนของการผลตรวมถงการก าจดแมลงและศตรพชทตองมการใชสารเคมเปนจ านวนมาก จากการส ารวจพบวา ประเทศไทยมการน าเขาสารเคมทางการเกษตรเพมขนทกป (กรมควบคมมลพษ, 2556) ซงการใชสารเคมเปนจ านวนมากทางการเกษตรสงผลกระทบตอสงแวดลอมและสภาพโดยรวมของชมชม ไดแก ภาวะดานสขภาพแยลงซงมาจากการใชสารเคมและบรโภคผลผลตทมสารเคมตกคาง นอกจากนยงกอใหเกดการเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตทงดานสงแวดลอม ไมวาจะเปนอากาศ น าและดน โดยเฉพาะทรพยากรทส าคญตอการเกษตร คอ “ทรพยากรดน” ซงท าใหเกดปญหาในหลายๆ ดาน เชน ปญหาโครงสรางของดนและสงมชวตในดนถกท าลาย ดนเสอมคณภาพ ซงปญหาเหลาน เปนปญหาส าคญทสงผลกระทบตอการผลตของเกษตรกรโดยตรง ในปจจบนพบวา เกษตรกรจ านวนมากไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงทเนนการพฒนา ดวยวธการผลตแบบใหมทพงพาเคมภณฑเพอใหไดผลผลตจ านวนมาก

เกษตรอนทรย เปนแนวทางท าการเกษตรเพอใหไดผลผลตพชทมคณภาพด ไมมการปนเปอนจากสงตองหามทกชนด ท าใหไดผลผลตทปลอดภยและเปนทตองการของตลาดในปจจบน นอกจากนยงถอเปนระบบการผลตทสรางจตส านกของเกษตรกรและผคา รวมถงผบรโภค โดยมงเนนการ ไมกอใหเกดผลเสยตอสภาพแวดลอม เพอใหเกดความยงยนทางเกษตร ซงปจจบนเกษตรกรหลายรายเรมหนมาใหความสนใจในการปรบเปลยนการผลตจากเกษตรเคมมาเปนเกษตรอนทรยโดยเรม มการศกษาหาความรจากมาตรฐาน เกษตรอนทรยทถกก าหนดขน เพอการปฏบตทถกตอง ซงเมอปฏบตอยางเครงครดและตอเนองตามมาตรฐานเกษตรอนทรยประกอบกบการขอรบรองมาตรฐานจากทงภาครฐหรอเอกชนไดอยางถกตอง ไมนานกจะเปนเกษตรอนทรยไดอยางเตมรปแบบ ทงน

Ref. code: 25595509034517OEN

2

ชาหรอเรวขนอยกบประเภทเกษตรอนทรยทจะผลต ซงไดถกก าหนดไวในมาตรฐานเกษตรอนทรยแลว โดยขอส าคญนนอยทการท าความเขาใจเกษตรอนทรยใหทองแท คอ มความตงใจจรง มความขยนหมนเพยรไมทอถอยตอปญหา หรออปสรรคใด ๆ มความสขในการปฏบตกจะบรรลวตถประสงค และประสบความส าเรจดงทตงใจไว เพราะเกษตรอนทรยเปนเรองททกคนสามารถปฏบตไดจรง จงจะนบวาเปนเกษตรอนทรยทสมบรณ

จากสถตการปลกฝรงในประเทศไทย พบวา ป พ.ศ. 2555 มเนอทปลกรวมทงประเทศ 40,532 ไร โดยแบงออกเปน ภาคเหนอ 2,848 ไร ภาคกลาง 34,211 ไร ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2,435 ไร และภาคใต 1,038 ไร และมปรมาณผลผลตรวมทงประเทศประมาณ 99,923 ตน ซงจากขอมลดงกลาว จงหวดนครปฐมถอเปนจงหวดทมพนทปลกและมปรมาณผลผลตมากทสด คดเปน 39.3% และ 45.8% ของทงประเทศ ตามล าดบ (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร , 2557) โดยเฉพาะอ าเภอสามพราน เปนอ าเภอทมพนทปลกฝรงมากทสดในจงหวดนครปฐม กลาวคอ มพนทการปลกฝรงทงหมด 15,293 ไร และพบวา สวนใหญเปนพนทดงเดมทเกษตรกรยดอาชพการปลกฝรงสบทอดมาอยางยาวนาน (ส านกงานเกษตรจงหวดนครปฐม, 2556) อยางไรกตาม ระบบการผลตฝรงในพนทดงกลาว สวนใหญยงคงเปนการผลตทพงพาการใชสารเคมก าจดศตรพชและปยเคม ซงกรมวชาการเกษตรไดใหค าแนะน าส าหรบการใสปย โดยควรมการใสทงหมด 3 ระยะ ไดแก ระยะบ ารงตน ควรใสปยสตร 16-16-16 สวนระยะบ ารงผล ควรใสปยสตร 15-15-15 และระยะปรบปรงคณภาพ ควรใสปยเคมสตร 13-13-21 หรอ 12-12-17 ในชวงกอนเกบเกยว 1 และ 3 เดอน (กระทรวงเกษตรและสหกรณ, 2557) อยางไรกตาม จากสภาพปญหาของการใชปยเคมทกลาวมาขางตน จงไดมเกษตรกรบางกลมเรมหนมาปลกฝรงโดยลดการใชสารเคม หรอตามลกษณะการผลตทเรยกวา GAP (Good Agricultural Practices) ซงถอไดวา เปนระบบการผลตทชวยใหผลผลตมความปลอดภยตอผบรโภคมากขน อยางไรกตาม การผลตฝรงในระบบ GAP ยงคงมการอนญาตใหใชปยเคมและสารก าจดศตรพช ซงกยงคงไมท าใหผลผลตนมความปลอดภยตอผบรโภคอยางแทจรง ดงนนการผลตแบบเกษตรอนทรยจงถอเปนทางเลอกหนงในการผลตฝรงทปลอดภยและมคณภาพ สามารถขายผลผลตไดในราคาทสงขน แตพบวา ยงคงมปญหาในการผลต เชน การจางแรงงานทมราคาสง การใชสารก าจดศตรพชทางธรรมชาตทยงไมคอยไดผลพอสมควร เปนตน (อรกช เกจพรฬห, 2555) ซงแนวทาง การผลตฝรงของเกษตรกร ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม หากไดรบ การวเคราะหจดแขง จดออน และวเคราะหโอกาส-อปสรรค สาเหตและหาแนวทางแกไขอยางตรงจด กจะสามารถเขาใจถงขอจ ากดทแทจรง เพอการปรบเปลยนและกาวเขาสการผลตแบบเกษตรอนทรย ซงจะชวยใหไดผลผลตทมคณภาพปลอดภยตอผบรโภคและเกดความยงยนตอไป

Ref. code: 25595509034517OEN

3

วตถประสงค 1. ศกษาความแตกตางระหวาง วธการและระบบการผลตฝรงแบบเดม (เคม) กบ การผลต

แบบเกษตรอนทรย 2. ศกษาถงจดออน จดแขง โอกาสและอปสรรค รวมทงขอด ขอเสย ของระบบและวธการ

ผลตฝรงของเกษตรกรในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม และหาแนวทางในการปรบปรงการผลตแบบเดมมาเปนการผลตตามมาตรฐานเกษตรอนทรย

3. เพอวเคราะหหารปแบบของวธและระบบการผลตฝรงตามมาตรฐานเกษตรอนทรย ทสามารถใชเปนตนแบบของการน าเสนอการผลตฝรงแบบเกษตรอนทรยตอไป

ขอบเขตการศกษา

ในการศกษา ขอจ ากดทมผลตอการผลตฝรงอนทรย: กรณศกษาเกษตรกรอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ไดก าหนดขอบเขตการศกษาดงน

เนอหา

ศกษาขอจ ากดทมผลตอการผลตฝรงอนทรย อนประกอบดวย ขอมลพนฐานของเกษตรกร สภาพพนทปลก และระบบการผลตดงเดมซงหมายความรวมถงระบบการผลตทเกษตรกรปฏบตอยในชวง 5 ป (พ.ศ. 2555-พ.ศ. 2559) ต งแตการจดการกอนการปลก การใหน า การใหปย การปองกนก าจดโรคและแมลง การตดแตง การเกบเกยวผลผลต และการปฎบตหลงการเกบเกยว ตลอดจนทศนคตและความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรยจากเกษตรกร อกทงศกษาขอมลเชงลกจากเกษตรกรผปลกฝรงในพนทดงกลาว เพอหารปแบบของระบบและวธการผลตฝรงทเหมาะสม โดยวเคราะหจดออน จดแขง โอกาส อปสรรค ขอดและขอเสยของการผลตเดมเพอน าไปเปรยบเทยบกบรปแบบการผลตแบบเกษตรอนทรย ซงปฏบตตามขอก าหนดในมาตรฐานการผลตพชอนทรย

ประชากร

เกษตรกรผปลกฝรงในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม

Ref. code: 25595509034517OEN

4

ประโยชนทไดรบ

1. ทราบถงระบบและวธการผลตฝรงแบบดงเดมในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม

2. ทราบถงจดออน จดแขง โอกาสและอปสรรค ของระบบและวธการผลตฝรงของเกษตรกรในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม และแนวทางในการปรบปรงการผลตแบบเดมมาเปนการผลตตามมาตรฐานเกษตรอนทรย

3. ไดรปแบบของระบบและวธการผลตฝรงทเหมาะสม เพอใชเปนตนแบบในการผลตฝรงแบบเกษตรอนทรยในพนทอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม

Ref. code: 25595509034517OEN

5

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

2.1 ฝรง (Guava)

ฝรง (ชอวทยาศาสตร: Psidium guajava Linn.) เปนไมตนขนาดเลกถงขนาดกลาง ในวงศ Myrtaceae ฝรงเปนพชทมจดก าเนดอยในอเมรกากลางและหมเกาะอนดสตตะวนตก หลกฐาน ทางโบราณคดในเปรชใหเหนวา มฝรงมาตงแต 800 ปกอนครสตกาล พอคาชาวสเปนและโปรตเกสเปนผน าผลไมชนดนไปยงถนตางๆ ทวโลก เขามาถงเอเชยตะวนออกเฉยงใตเมอราวครสตศตวรรษ ท 17 สวนในประเทศไทย คาดวาเขามาในสมยสมเดจพระนารายณมหาราช

ค าวาฝรงในภาษาองกฤษ คอ Guava ซงมาจากภาษาสเปน ค าวา Guayaba และ ภาษาโปรตเกส ค าวา Goiaba ฝรงมชอพนเมองอนๆ อก คอ ยาหม (สราษฎรธาน) ชมพ (ตรง , ปตตาน) มะกวย (เชยงใหม, เหนอ) มะกวยกา (เหนอ) มะกา (กลาง, แมฮองสอน) มะจน (ตาก) มะมน (เหนอ) ยะมบเตบนยา (มลาย นราธวาส) ยะรง (ละวา เชยงใหม) ยาม หรอ ยาหม หรอ ยาหวน (ใต) และ สดา (นครพนม, นราธวาส) (วกพเดย, 2556)

2.1.1 ลกษณะทางพฤกษศาสตร

ฝรงเปนไมยนตน สง 3-10 เมตร ตนเกลยงมน เปลอกตนเรยบ ใบเดยว กงออนเปนสเหลยม ยอดออนมขนสนๆ ใบเดยว เรยงตรงขาม รปวงรแกมขอบขนาน กวาง 3 -8 ซม. ยาว 6-14 ซม. ดอก มลกษณะเดยวหรอชอ 2-3 ดอก ออกทซอกใบ กลบดอกสขาว รวงงาย มเกสรตวผจ านวนมาก ผล เปนผลสด ผลดบสเขยว กนได เมอสกเปนสเหลอง (วกพเดย, 2556)

2.1.2 การใชประโยชน

ชาวยโรปนยมบรโภคฝรงสก โดยน าไปท าพายและขนมไดหลายชนด สาวนชาวเอเชยนยมบรโภคฝรงแกจดแตยงไมสก และน าไปแปรรป เชน ท าเปนฝรงดอง ฝรงแชบวย นอกจากนน ฝรงยงมฤทธเปนยาสมนไพร ใบฝรงใชดบกลนปาก น าตมใบฝรงสด มฤทธทางดานปองกนล าไสอกเสบ ทองเสย ใชทาแกผนคน พพองได น าตมผลฝรงตากแหง มฤทธแกคออกเสบ เสยงแหง ชาวอนเดย ใชใบรกษาแผลและแกปวดฟน ในฟลปปนสใชใบแกเหงอกบวมและทองเดน เปลอกตนฝร ง ใชท าสยอมผา สารสกดใบฝรงดวยเอธานอลความเขมขน 62.5 ไมโครกรมตอมลลลตร ยบยง การเจรญของ Aeromonas hydrophila ในอาหารเลยงเชอได และเมอน าสารสกดจากใบฝรงไป

Ref. code: 25595509034517OEN

6

ผสม ในอาหารปลาในอตราสวน 1:24 (w/w) ท าใหปลานลตายเนองจากการตดเชอ A. hydrophila นอยลง (วกพเดย, 2556)

2.1.3 สายพนธฝรง พนธทไดรบความนยมปลกในปจจบน ไดแก

1. พนธแปนสทอง มลกษณะผลคอนขางกลม ผลดบมสเขยวสดออกออนเลกนอย ผลหามหรอระยะเกบผลจะมลกษณะสเขยวออนออกเหลองทอง ขนาดกวางประมาณ 10-15 เซนตเมตร เนอหนา 1-2 เซนตเมตร มรสหวาน กรอบ เมลดนอย

2. ฝรงไรเมลด หรอฝรงสาลทอง เปนฝรงทมผวสวยสเหลองทอง ผลใหญ รสชาตหวานกรอบ อมเปรยวเลกนอย และใหผลดก แตทเปนจดสนใจมาก คอ ไมมเมลด ดงนน จงรบประทานไดทงผล ในขณะทฝรงทวไป จะมเมลด

3. ฝรงกลมสาล มการเจรญเตบโตด ทรงพมเตยแผกวาง ใบคอนขางยาวร อายใหผลหลงปลกเรว ตดผลดก ผลกลมแปน ผวเขยวอมเหลอง ขนาดผลปานกลาง รสหวานอมเปรยวเลกนอย เนอหนาละเอยดแนนกรอบ สขาว ผลทแกสามารถปลอยผลไวบนตนไดนาน

4. ฝรงพนธเจนจ หรอ กมจ เปนฝรงทมเมลดนอย ตดผลดก ปจจบนเปนทตองการของตลาดเปนอยางมาก ผลผลตมราคาดไมแตกตางจากฝรงไรเมลด แตมขอไดเปรยบคอ ฝรงพนธเจนจ ตดผลงาย ออกผลดก เมลดมนอย รสชาตหวานกรอบ ผลมขนาดพอเหมาะ ไมเลกและใหญจนเกนไป ประมาณ 400 - 800 กรมตอผล ปลกไดทกพนท (พชเกษตร, 2556)

2.1.4 การขยายพนธ

การขยายพนธสามารถท าไดหลายวธ เชน การปลกดวยเมลด การทาบกง การตดตา การปกช า แตวธทนยมมากทสด คอ การตอนกง ซงมขอดหลายดาน คอ

1. ท างาย และสะดวก เพราะสามารถหาซอกงพนธไดงายตามสวนฝรงหรอตลาดเกษตรไดโดยตรง

2. กงพนธทไดมกถกตอนจากตนแมพนธทมลกษณะเดนตามตองการได 3. ผลทไดจากการขยายพนธดวยวธนสามารถใหผลทมลกษณะตามความตองการของตลาด 4. ทรงพมเตย ไมสงมาก 5. ออกดอก และตดผลไดรวดเรว 6. ตนตงตวไดเรว มความแขงแรง และทนทานตอโรค 7. สามารถท าไดดวยตวเอง (พชเกษตร, 2556)

Ref. code: 25595509034517OEN

7

2.1.5 การปลก ฝรง เปนผลไมทไดรบความนยมรบประทานชนดหนงทงในประเทศ และตางประเทศ

ลกษณะล าตนเปนไมทรงพม สง 3-5 เมตร สามารถเจรญเตบโตไดดในทกสภาพดน และทนตอ ความแลง และน าขงไดเลกนอย แตโดยทวไปมกชอบเจรญเตบโตไดดในดนรวนปนทราย สภาพพนทมการระบายน าด สามารถใหผลผลตไดประมาณ 1 ปหลงปลก ผลสามารถเกบไดในชวง 4 -5 เดอน หลงตดดอก ซงผลทไดจะตดผล และถงระยะเกบไมพรอมกนทงตน โดยทวไปจะใหผลไดในชวง ปลายฤดแลงถงตนฤดฝน คอ ชวงเดอนมนาคม-มถนายน ขนอยกบความสมบรณ และสายพนธทปลก

1. การเตรยมดน และการเตรยมแปลง สามารถท าได 2 รปแบบตามสภาพพนท คอ 1.1 พนทดนเหนยว น าทวมขงงาย และมระบบน ามากเกนพอ ใหท าการขดรองลกประมาณ 1

เมตร กวาง 1-2 เมตร เพอเปนแนวรองส าหรบการใหน า การเตรยมแปลง และการปลกในลกษณะนมกพบในพนทลมภาคกลางเปนสวนใหญ

1.2 พนททวไปทมระบบน าไมเพยงพอ สามารถปลกในแปลงโดยไมยกรองหรอการยกรองสงประมาณ 30 ซม. ระยะหางระหวางรองประมาณ 3-4 เมตร ทงน ใหท าการไถดะ 1 ครง เพอตากดน และก าจดวชพช และไถแปร 1 ครง โดยเวนชวงหางประมาณ 1-2 อาทตย หลงจากนนท าการไถ ยกรอง

2. วธปลก มขนตอนดงน 2.1 ขดหลมปลก กวาง ลก ขนาด 50×50 เซนตเมตร แตละหลมหางกนประมาณ 3 เมตร

ระยะหางระหวางแถวประมาณ 3-4 เมตร หรอตามขนาดระยะหางของรอง 2.2 รองพนดวยปยคอกหรอมลสตวประมาณ 0.5 กโลกรม/หลม หรอขนาด 1 พลวตก

พรอมคลกดนผสมกนหลมใหสงประมาณ 1 ฝามอ ทงนอาจผสมปยเคมสตร 16-16-8 ในอตรา 1 ก ามอ/หลมกได

2.3 น ากงพนธลงหลมปลก โดยกลบดนสงเหนอปากหลมเลกนอย ทงนควรใหดนกลบเหนอเขตรากสงประมาณ 10-15 เซนตเมตร

2.4 ใชหลกไมปกหลม และผกเชอกยดล าตน และรดน าใหชม (พชเกษตร, 2556)

2.1.6 การดแลรกษา (พชเกษตร, 2556) 1. การใหน า เรมใหน าครงแรกหลงการปลกเสรจใหเปยกชม หลงจากนน ใหน าทก 2 ครง/วน เชา-เยน

จนตนฝรงตงตวได หลงจากนนอาจท าการใหน านอยลง ขนอยกบสภาพดนฟาอากาศ และความชมชน

Ref. code: 25595509034517OEN

8

ของดน ซงไมควรปลอยใหดนแหง ขาดน า โดยเฉพาะในชวงตดผล แตในชวงตดดอกไมควรใหน ามากซงในชวงนเพยงแคระวงไมหนาดนแหงกเพยงพอ

2. การใสปย การใสปยแบงเปน 2 ชวง คอ 2.1 ชวงปลกจนถงออกผลรนแรก ในชวงนเปนชวงทตองดแลใหฝรงเจรญเตบโตจนถง

ใหผลในรนแรก ซงการใสปย อาจใชปยคอกหรอปยหมกผสมกบปยเคมในสตร 12-12-0 ในอตราสวนปยคอกตอปยเคม 10:1 ในอตรา 0.5 กโลกรม/ตน ประมาณ 1-2 ครง กอนการตดดอก

2.2 ชวงใหผลผลต ในระยะออกดอกควรใสปยหมกรวมกบปยเคมสตร 15-15-15 ในอตรา 0.5 กโลกรม/ตน และกอนทผลฝรงจะหามหรอกอนเกบเกยวผลผลตประมาณ 1 เดอน ใหใสปยสตร 12-12-24 ในอตรา 0.5 กโลกรม/ตน

3. การก าจดวชพช ในระยะเรมปลกจนถงตนอาย 6 เดอน หลงปลก ใหก าจดวชพชรอบโคนตนทกๆ 1 ครง/เดอน

รวมดวยกบการไถกลบ หลงจากเมอตนแตกกงแลวอาจท าการก าจดวชพชนอยลงกได 4. การตดแตงกง การตดแตงกงจะตดกงทมอายมากแลวออกเพอใหกงใหมขนแทน เพราะหากใชกงทใหผล

มาแลวตงแต 3 ป จะท าใหผลทไดมขนาดเลกลง ส าหรบกงทยาวมากทงดานขางหรอในแนวสงใหตดปลายกงออก เพอใหมลกษณะทรงพมทพอเหมาะส าหรบการเกบผล ไมกวางหรอไมสงเกนไป นอกจากนน การตดแตงกงยงชวยในเรองการถายเทของลมไดด แสงแดดสามารถสองไดทวถงในทรงพม

5. การหอผล เปนวธการทใชในการปองกนการกดกนผลของแมลง และสตวตางๆ รวมถงเชอราหรอ

สภาพแวดลอมตางๆทอาจท าใหผลเสยรปไมสวยงามได มขนตอนการหอ ดงน 5.1 กอนการหอใหฉดพนผลดวยยาก าจดเชอรากอน หรอหากตองการใชวธธรรมชาต

ใหฉดพนดวยน าตมสมนไพร อาท บอระเพด และสะเดา เปนตน 5.2 วสดทใชควรเปนกระดาษชนดเคลอบมน หากใชถงพลาสตกใหหอทบดวยกระดาษ

อกชน 5.3 การหอเรมดวยการมวนกระดาษเปนวงกลมตามขนาดของผล และสวมครอบผล

พรอมรดกระดาษ หรอพลาสตกดวยสายรด ณ จดทเปนกงของผลจะดทสด 6. การปลดผล เปนวธการปลดผลดบใหเหลอผลเพยง 2-3 ผล/กง เพอใหลกทเดน และสมบรณทสด

เจรญเตบโต ซงการปลดผลดบจะเรมปลดผลเมอผลทงหมดตด และโต ขนาดประมาณเทาลกมะนาว โดยใหท าการเลอกปลดผลทมขนาดเลกสดออก ใหเหลอผลทมขนาดใหญไวเพยงจ านวนขางตน

Ref. code: 25595509034517OEN

9

7. การเกบผลผลต การเกบผลควรเกบผลทแกหรอก าลงหาม ซงโดยทวไปจะมอายประมาณ 4-5 เดอน (ไมควร

เกบผลทยงไมหามหรอผลทใกลสก) ลกษณะผลทเหมาะสมตอการเกบจะสงเกตไดจากส และผวของผล ซงจะมลกษณะสตามสายพนธ เชน แปนสทองผลทไดระยะเกบจะมส เขยวออนออกเหล อง ผวมลกษณะเตงตง ขวผลเรยวเลกสเขยวออน การเกบจะใชกรรไกรตดชดขวผล รวบรวมใสกระบะพลาสตก พรอมน าเขารมท าความสะอาด รอสงจ าหนาย

8. โรค และแมลง โรคทพบ ไดแก โรคราสนม ท าใหใบมสเหลองแดงคลายสนมขนเปนจดๆ ท าใหใบแตก

ปองกน และก าจดไดโดยฉดพนสารก าจดเชอรา เชน มาแนบ และซแนบ เปนตน สวนแมลงศตรทพบ ไดแก แมลงวนทอง และคางคาว ทมกเจาะกนเนอฝรงทก าลงหาม ดงนนควรปองกนโดยการหอผลฝรงดวยกระดาษ 2.2 เกษตรอนทรย

2.2.1 ความหมายของเกษตรอนทรย (organic farming)

กรมวชาการเกษตร (2543) ใหค าจ ากดความวา เกษตรอนทรย คอ ระบบการผลตทค านงถงสภาพแวดลอม รกษาสมดลของธรรมชาต และความหลากหลายของทางชวภาพ โดยมระบบการจดการนเวศวทยาทคลายคลงกบธรรมชาตและหลกเลยงการใชสารสงเคราะห ไมวาจะเปนปยเคม สารเคมก าจดศตรพช และฮอรโมนตางๆ ตลอดจนไมใชพชหรอสตวเกดจากการตดตอทางพนธกรรม ทอาจเกดมลพษในสภาพแวดลอม เนนการใชอนทรยวตถ เชน ปยคอก ปยหมก ปยพชสด และ ปยชวภาพในการปรบปรงบ ารงใหมความอดมสมบรณ เพอใหตนพชมความแขงแรงสามารถตานทานโรคและแมลงดวยตนเอง รวมถงการน าเอาภมปญญาชาวบานมาใชประโยชนดวย ผลผลตทไดจะปลอดภยจากสารพษตกคาง ท าใหปลอดภยทงผผลตและผบรโภค และไมท าใหสภาพแวดลอม เสอมโทรมอกดวย สวนสหพนธเกษตรอนทรย นานาชาต (International Federation of Organic Agriculture Movements: IFOAM) ไดใหความหมาย ของเกษตรอนทรย คv ระบบการเกษตรทผลตอาหารและเสนใยดวยความยงยนทางสงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจ โดยเนนหลกทการปรบปรงบ ารงดน การเคารพตอศกยภาพทางธรรมชาตของพช สตว และนเวศการเกษตร ระบบเกษตรอนทรย จงลดการใชปจจยการผลตจากภายนอก และหลกเลยงการใชสารเคมสงเคราะห เชน ปย สารก าจดศตรพช และเวชภณฑส าหรบสตว แตในขณะเดยวกนกพยายามประยกตใชธรรมชาตในการเพมผลผลต และการพฒนาความตานทานตอโรคของพช และสตวเลยง หลกการระบบเกษตรอนทรย เปน

Ref. code: 25595509034517OEN

10

หลกการสากลทสอดคลองกบเงอนไขทางเศรษฐกจ สงคม ภมอากาศ และวฒนธรรมของทองถนดวย นอกจากน สดใจ (2545) ไดใหความหมายของเกษตรอนทรยไววา หมายถง ระบบเกษตรทางเลอกระบบหนง ทใชพนฐานของหลกการทางนเวศวทยามาประยกตกบการท าเกษตร โดยมจดประสงคหลกในการท าเกษตรแบบยงยนใหผลผลตทปลอดภยตอผบรโภค ชวยอนรกษและฟนฟสภาพแวดลอม โดยใชหลกการสรางความหลากหลายทางชวภาพกอใหเกดการผลตทเนนการผสมผสานเกอกลซงกนและกน โดยหมนเวยนการใชทรพยากรในไรนาใหเกด ประโยชนสงสด เชน การใชเศษพชเปนอาหารสตว และใชมลสตว วตถอนทรยอนเปนสารบ ารงดน ไมใชสารเคมสงเคราะหไมวาจะเปนในรปของปย สารก าจดศตรพช และเวชภณฑส าหรบสตว เพอการผลตในฟารม รวมถงการไมปลกพชหรอเลยงสตวทมการตดตอพนธกรรม (GMOs) ทยงไมมขอพสจนวาจะไมมผลกระทบตอสงแวดลอม และผบรโภค อกทงไดใหความหมายของเกษตรอนทรยวา กรมสงเสรมการเกษตร (2547) หมายถง ระบบการเกษตรทผลตอาหารและเสนใยดวยความยงยนของสงแวดลอ สงคม และเศรษฐกจโดยเนนหลกการปรบปรงบ ารงดน การเคารพตอศกยภาพทางธรรมชาตของพช สตว และระบบนเวศทางการเกษตร

ดงนนจากความหมายของเกษตรอนทรย จงอาจกลาวไดวาเกษตรอนทรย เปนระบบ การผลตทค านงถงสภาพแวดลอม รกษาสมดลของธรรมชาต และความหลากหลายของทางชวภาพ และหลกเลยงการใชสารสงเคราะห ไมวาจะเปนปยเคม สารเคมก าจดศตรพช และฮอรโมนตาง ๆ เนนการใชอนทรยวตถ เชน ปยคอก ปยหมก ปยพชสด และปยชวภาพ ในการปรบปรงบ ารงดนใหมความสมบรณเพอใหพชสามารถ ตานทานโรคและแมลงดวยตนเองรวมถงการน าเอาภมปญญาชาวบานมาใชประโยชน

2.2.2 เหตผลและความส าคญของการเกษตรอนทรย ในอดตทผานมา เกษตรกรไทยท าการเกษตรแบบหลากหลาย และพงพงความสมดลตาม

ธรรมชาต หรออาจจะกลาวไดวาคนไทยรจกการท าเกษตรอนทรยมาตงแตโบราณกาลแลว และสามารถพงตนเองในการเกษตรไดอยางสมบรณโดยใชทรพยากรในพนทและภมปญญาทองถนทสะสมตอเนองกนมาจนไดรบการยกยองจากนานาชาตวาเปนอขาวอน าของภมภาค แตตงแตการท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตของประเทศ เปนตนมา กรเรมมการสงเสรมการใชปจจย การผลตจากภายนอก เชน ปยเคมสงเคราะห เครองจกรกลทางการเกษตร จดหาแหลงน าเพอการเกษตร สงเสรมการรวมกลมของเกษตรกร ฯลฯ และการผลตไดปรบเปลยนจากการผลตแบบหลากหลายเปนการผลตเพอการพาณชยและสงออก ไดมการขยายพนทการเกษตรโดยการบกเบกเขาไปในทเดม ซงเปนปาไมท อดมสมบรณไดดวยความหลากหลายทางชวภาพ การเกษตรไดถก

Ref. code: 25595509034517OEN

11

ปรบเปลยนโดยเนนการผลตพชเชงเดยว (monoculture) โดยเฉพาะพชไร เชน ขาวโพด ขาวฟาง มนส าปะหลง เลยงสตว เปาหมายหลกเพอการสงออกปอนสนคาเกษตรสประเทศอตสาหกรรม น าไปเลยงสตว เชน ญปน ยโรป ฯลฯ

แนวทางการพฒนาดงกลาวขางตนไดท าใหประเทศไทยมความเจรญทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะการพฒนาการเกษตรตามแนวทางของการปฏวตเขยวทตองใชเทคโนโลยทนสมย เพอ การเพมผลผลต แตการพฒนาดงกลาวนนไดสงผลใหประเทศไทยจากทเคยสามารถพงพาตนเองไดกลายมาเปนการผลตทเนนการน าเขาสารเคม เพอน ามาใชในการผลต ท าใหเปนการเกษตรท ไมสามารถพงพาตนเองได นอกจากนยงสงผลกระทบในทางลบทางดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของประเทศไทยอยางมากมายโดยเฉพาะอยางยง คอ ความยากจน สขภาพ อนามยทไมด และสงแวดลอมเปนพษ ดงน

1 ดานการลงทนและผลตอบแทน การเกษตรปฏวตเขยวทใชเทคโนโลยทนสมย ตองใชสารเคม ทงปยและสารก าจดศตรพช ซงตองน าเขาจากตางประเทศ มราคาสงขนมากตามอตราคาเงนบาททออนตวลงตามล าดบเมอเทยบกบเงนตราตางประเทศ ท าใหเกษตรกรตองจายเงนเพมมากขน ราคาผลผลตการเกษตรทเกษตรกรขายไดไมสงขนตามสดสวนของราคาสารเคมทเพมขน ท าใหเกษตรกรขาดทนและมหนเพมมากขน

2. ดานสงแวดลอม 2.1 ดนมสภาพความเปนกรดทสงมากขนท าใหธาตอาหารในดนไมเกดประโยชนตอพช 2.2 มการเผาท าลายเศษซากพชหลงการเกบเกยวท าใหดนขาดอนทรยวตถอยางวกฤต 2.3 ศตรพชเพมชนด และทวความรนแรงของการระบาดมากขน เนองจากสารเคมก าจด

ศตรพชไมฆาแตเพยงศตรพชแตฆาสงมชวตทเปนประโยชนอน ๆ จ านวนมากซงเปนการท าลายความสมดลตามธรรมชาต

2.4 ศตรพชสามรถสรางความตานทานตอสารเคมก าจดศตรพชท าใหตองใชสารเคม ในปรมาณและความเขมขนมากขน สนเปลอง และเปนอนตรายตอเกษตรกรและผบรโภค

2.5 สารเคมก าจดศตรพชท าลายสตวสงมชวตในธรรมชาตท เปนอาหาร เชน กง หอย ป ปลา ฯลฯ ท าใหคนในชนบทไมมแหลงอาหาร

3. ดานสขภาพของเกษตรกรและผบรโภค 3.1 เกษตรกรตองไดรบพษจากการสมผสโดยตรงจากการใชสารเคมทเปนพษในไรนา 3.2 ผบรโภคไดรบพษจากการบรโภคผลผลตทมสารเคมตกคางในอาหาร ท าใหปวยไข

และพการ

Ref. code: 25595509034517OEN

12

4. ดานเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ 4.1 สนคาการเกษตรทสงออกของประเทศไดรบการกดกนจากประเทศผน าเขา เนองจาก

มสารเคมตกคางเกนกวาปรมาณทรบได ท าใหมปญหาสนคาถกกกแลวสงกลบหรอถกท าลายท จดน าเขา

4.2 ประเทศไทยตองน าเขาสนคาทเปนสารเคมการเกษตรทงทมปจจยการผลตทมในประเทศทดแทนไดและปลอดภย

4.3 รฐตองเสยงบประมาณในการตรวจวเคราะห และควบคมสารเคมการเกษตรตามกฎหมาย 4.4 รฐตองเสยงบประมาณในการรกษาผปวยไขเนองจากสาเหตของสารพษตกคาง ในอาหาร และสมผสโดยตรงทไมสามารถจะประเมนมลคาได (หทย, 2551)

2.2.3 หลกการและแนวทางระบบเกษตรอนทรย มลนธสายใยแผนดน (2544) ไดกลาวถงหลกการและแนวทางของระบบเกษตรอนทรย

แตกตางจากเกษตรปลอดภยสารเคม คอ ระบบเกษตรอนทรยเนนการอนรกษ และฟนฟสงแวดลอม โดยไมใชสารเคมทกชนดในการผลตรวมถงไมใชปยเคมสงเคราะห และใหปรบปรงบ ารงดนดวยอนทรยวตถ ควบคมปองกนมลพษโดยอาศยพงพาตนเองในดานปจจยการผลต ในขณะทเกษตรปลอดสารเคมจะควบคมปรมาณการใชสารเคมก าจดศตรพช โดยไมไดมงเนนกบการอนรกษสงแวดลอม ซงจากหลกการ และแนวทางของระบบเกษตรอนทรย สามารถสรปไดดงน

1. การหมนเวยนของธาตอาหาร ระบบเกษตรอนทรยจะมงใหความส าคญกบทรพยากรทมอยในทองถนมาใชอยางมคาและเพมประโยชนอยางสงสด โดยทรพยากรตางๆ จะน ามาแปรสภาพในหลายๆ รปแบบ เชน การท าปยหมกดวยเศษใบไมเพอทดแทนการใชสารเคม รวมถงการใชปยคอก ซงไดจากมลสตว เชน วว ควาย เปนตน ซงถอเปนระบบการหมนเวยนของธาตอาหารใหเกดประโยชน รวมถงการปลกพชหมนเวยน เชน พชตระกลถว เพอบ ารงดนใหมความอดมสมบรณมากยงขน ซงตวอยางดงกลาวจะเหนไดวา มการท าระบบหมนเวยนของธาตอาหารตางๆ โดยการใช ภมปญญาชาวบานรวมกบการน าความคดผสมกบทรพยากรทมอยใหมคาเกดประสทธภาพสงสด

2. ความอดมสมบรณของธาตอาหารในดน ดนทมความอดมสมบรณถอเปนหวใจหลกของระบบเกษตรอนทรย ดงนนเกษตรกรจะตองเลงเหนถงการบ ารงรกษาดนใหมากทสด โดยเกษตรกรอาจหาวธหรอกระบวนการตางๆ เพอจะชวยบ ารงรกษาดนมาใช เชน น าฟาง ใบไมตางๆ มาคลมหนาดนเสมอ ซงเมอเศษใบไมตางๆ เกดการยอยสลายกจะกลายเปนอาหารของสงมชวต และจลนทรยในดน ไมควรท าการเผาหญาเพอก าจดวชพชเพราะจะท าใหหนาดนเกดการขาดธาตอาหาร รวมถงการไมใช

Ref. code: 25595509034517OEN

13

สารเคมก าจดวชพชกจะชวยท าใหดนมความอดมสมบรณอยางรวดเรว ซงจะท าใหพชทปลกมความแขงแรงตานทานตอโรค แมลง รวมทงผลผลตทไดจะมคณภาพ ไมมสารเคมตกคาง

3. ความหลากหลายทสมพนธกนอยางสมดลในระบบนเวศ โดยการปลกพชรวมหลายชนดในเวลาเดยวกน การปลกพชหมนเวยนตางชนดกน รวมทงการเลยงสตวซงวธตางๆ เหลานสามารถสรางระบบความสมดลในระบบนเวศไดอยางลงตว และถอเปนการน าทรพยากรทมอยมาใชอยางมประสทธภาพ รวมถงลดปญหาทางดานโรค และแมลงศตรพชระบาด รวมทงการไมใชสารเคมก าจดศตรพชจะชวยท าใหศตรธรรมชาตสามารถควบคมศตรพช ซงเปนการสรางความสมดลของระบบนเวศไดอยางมประสทธภาพ

4. การอนรกษระบบนเวศการเกษตร หลกการส าคญของระบบเกษตรอนทรยกคอ การอนรกษระบบนเวศการเกษตรและสงแวดลอมดวยการไมใชสารเคมทกชนด ทงนเพราะปจจยการผลตทเปนสารเคมท าลายสมดลนเวศการเกษตร และสงผลกระทบดานสงแวดลอม การใชสารเคมก าจดศตรพชไมวาจะเปนสารเคมก าจดเชอรา และสารเคมก าจดวชพชมผลตอสงมชวตตางๆ ทอยในฟารมทงสตวแมลง และจลนทรยทอยบนผวดน และใตดน ในระบบกลไกธรรมชาตสงมชวตตางๆ เหลานมบทบาทส าคญในการสรางสมดลของระบบนเวศการเกษตร ไมวาจะเปนการชวยในการควบคมประชากรของสงมชวตอน โดยเฉพาะอยางยงศตรพชหรอการพงพาอาศยกนในการด ารงชวต เชน การผสมเกสร การยอยสลายอนทรยวตถ ซงสงมชวตเหลานสวนใหญมประโยชนตอพช แตการ ใชสารเคมก าจดศตรพชนนมผลท าลายสงมชวตทงหมด โดยเฉพาะอยางยงสงมชวตทเปนประโยชนในขณะทโรคและแมลงศตรพชมกมความสามารถพเศษในการพฒนาภมตานทานตอสารเคม ดงนนเมอมการใชสารเคมก าจดศตรพช แมลงทเปนประโยชนจงอาจถกท าลายไดงาย ในขณะทแมลงศตรพชสามารถอยรอดไดโดยไมเปนอนตราย รวมทงปยเคมเองกมผลเสยตอจลนทรยและสงมชวตในดนท าใหสมดลของนเวศดนเสย ดงนนระบบเกษตรอนทรยจงหามไมใหใชปจจยการผลตทเปนสารเคมทกชนดในการเพาะปลก

5 . การฟนฟระบบนเวศการเกษตร แนวทางหลกในการฟนฟน เวศการเกษตรกคอ การปรบปรงบ ารงดนดวยอนทรยวตถ และการเพมความหลากหลายทางชวภาพ ในระบบเกษตร อนทรยดนถอวาเปนหลกส าคญในการท าการเกษตร การปรบปรงบ ารงดนท าใหตนไมไดรบธาตอาหารอยางครบถวน และสมดลซงจะชวยใหตนไมแขงแรงมความตานทานตอการระบาดของโรคและแมลงอนจะท าใหเกษตรกรไมจ าเปนตองพงพาการใชสารเคมก าจดศตรพช นอกจากนผลผลตของระบบเกษตรอนทรยยงมรสชาตทด มคณคาทางโภชนาการทครบถวนและยงสามารถเพมผลผลตไดอยางยงยนกวาการเพาะปลกดวยระบบเกษตรเคมอกดวย นอกจากการปรบปรงดนแลว การเพมความหลากหลายทางชวภาพในไรนากเปนสงจ าเปน ทงนเพราะความหลากหลายทางชวภาพเปนสงส าคญของความยงยนในระบบนเวศการเกษตร เพราะวาการมสงมชวตหลากหลายชนดอยรวมกนยอม

Ref. code: 25595509034517OEN

14

กอใหเกดความเกอกล และสมดลของระบบนเวศซงจะชวยเสรมสรางกระบวนการทางธรรมชาตทเกอหนนตอการท าเกษตรอนทรยอกตอหนง วธเพมความหลากหลายทางชวภาพอาจท าไดในหลายรปแบบ เชน การปลกพชรวม พชแซม พชหมนเวยน ไมยนตน หรอการฟนฟแหลงธรรมชาตในไรนาหรอบรเวณใกลเคยง

6. การพงพากลไกธรรมชาตในการท าเกษตร หลกการระบบเกษตรอนทรยมแนวค ดทางการเกษตรทยงยนตองเปนการเกษตรทเปนไปตามธรรมชาต ระบบทมความส าคญตอการท าการเกษตรอนทรย ไดแก วงจรการหมนเวยนธาตอาหาร วงจรการหมนเวยนของน า ระบบภมอากาศ และแสงอาทตย รวมทงการพงพากนของสงมชวตอยางสมดลในระบบนเวศทงในเชงของการเกอกล การพงพา และหวงโซอาหาร พนทตางๆ อาจมระบบนเวศ และกลไกตามธรรมชาตทแตกตางกนออกไป เกษตรกรทท าเกษตรอนทรยจงจ าเปนทจะตองเรยนรถงสภาพเงอนไขของสภาพทองถนทตนเองท าการเกษตรอย การหมนสงเกต เรยนร วเคราะห -สงเคราะห และท าการทดลองเปนกระบวนการการเรยนรทตองด าเนนการไปอยางตอเนอง

7. การควบคมและปองกนมลพษ ผลกระทบตอการท าระบบเกษตรอนทรยไมวาจะเปนมลพษทางน า อากาศ หรอแมแตในดนเอง ดงนนเกษตรทท าระบบเกษตรอนทรยจงตองพยายามอยางเตมทในการปองกนมลพษตางๆ จากภายนอกมใหปนเปอนผลผลต การปองกนน อาจท าไดโดยการจดท าแนวกนชน และแนวปองกนบรเวณรมฟารม อยางไรกตามการปองกนมลพษ แมวาจะกระท าดวยวธใดกตามกยงไมสามารถปองกนการปนเปอนจากมลพษไดอยางสมบรณ เนองจากมลพษสารเคมมปะปนทวไปในสภาพแวดลอม ยกตวอยางเชน ฟารมระบบเกษตรอนทรย ยงอาจจ าเปนตองใชแหลงน ารวมกบเกษตรกรทท าเกษตรเคมอย ซงท าใหผลผลตระบบเกษตร อนทรยอาจปนเปอนสารเคมไดเชนกน ดงนน แนวทางปฏบตของเกษตรอนทรยจงเนนความพยายามของเกษตรกรในการปองกนมลพษในกระบวนการผลตของฟารมจะตองมระบบจดการขยะและน าเสยกอนทจะปลอยออกจากฟารมหรอการไมใชวสดบรรจผลผลตทมสารพษปนเปอน

8. การพงพาตนเองดานปจจยการผลต ในการท าฟารมระบบเกษตรอนทรย เกษตรกรจ าเปนตองใชปจจยการผลตตางๆ เชน ปยอนทรย เมลดพนธ และอนๆ เกษตรอนทรย มหลกการทมงใหเกษตรพยายามผลตปจจยการผลตตางๆ ดวยตนเองในฟารมใหไดมากทสด แตในกรณทเกษตรกรไมสามารถผลตไดเอง เชน มพนทการผลตไมเพยงพอ หรอมการลงทนสง ส าหรบการผลตปจจย การผลตทจ าเปนตองใชเกษตรกรกสามารถซอหาปจจยการผลตจากภายนอกฟารมไดแตปจจยการผลตนนควรเปนปจจยการผลตทมอยแลวในทองถน

Ref. code: 25595509034517OEN

15

2.2.4 วตถประสงคของเกษตรอนทรย หทย (2551) กลาวถง วตถประสงคของเกษตรอนทรยดงตอไปน 1. การฟนฟความอดมสมบรณของดน เนองจากความเสอมโทรมของดนทไดถกท าลายจาก

การเกษตรในแนวทางของการปฏวตเขยว ซงไดเขามายดครองการเกษตรทวโลกอยขณะน กอใหเกดการสะสมปญหาหลายประการ โดยเฉพาะการสะสมตกคางของสารเคมในดน ซงนกการเกษตรและนกวทยาศาสตรทงหลายถอวาดนเปนปจจยส าคญทสดของสงมชว ต เพราะสงมชวตทกชนดเกดขนด ารงอย และตายไปตองอาศยดนในขณะทพชเปนสงมชวตทเปนอาหารของมนษยและสตว ฉะนนพชจงเปนแหลงอาหารเรมตนของสงมชวต พชจะเจรญงอกงามเปนอาหารทดของมนษยและสตวไดตองอาศยดนทมความอดมสมบรณ และดนทมความอดมสมบรณนนตองมคณสมบตทประกอบดวยสวนส าคญ 3 ประการ คอ แรธาต อนทรยวตถ และสงมชวต ดงนนการเกษตรอนทรยจงมวตถประสงคเพอสรางความอดมสมบรณใหแกดน โดยใหความส าคญของโครงสรางทางกายภาพของดน และองคประกอบทเปนธาตอาหาร พช อนทรยวตถ และสงมชวตในดน

2. การสรางความปลอดภยของอาหาร เนองจากการใชสารเคมในปรมาณทมากและสะสมเปนระยะเวลายาวนานของรปแบบการเกษตรกระแสหลกกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ผลกระทบทางดานเศรษฐกจ โดยเฉพาะการพงปจจยการผลตจากตางประเทศ ผลกระทบตอพฒนาการของภมปญญาทองถน และทส าคญทสด คอ ผลกระทบตอสขภาพของเกษตรกร และผบรโภคจากสารพษทตกคางในผลผลตทางการเกษตร

2.2.5 หลกการและเงอนไขของเกษตรอนทรย

ร าไพประภา (2548) กลาวถง หลกการ และเงอนไขของเกษตรอนทรยไวดงน 1. การหลกเลยงการใชสารเคมในการผลต การท าเกษตรอนทรย คอ การหลกเลยง

การใชสารเคมในการผลต อาท ปยเคมสารก าจดศตรพช ยาฆาแมลง หรอสารเรงความเจรญเตบโต ของพชสตว ซงจะสามารถสงผลผานวงจรโซอาหารมายงผบรโภคได

2. การเพมพนความสมบรณของดนโดยการใชปยหมก ปยคอก จลนทรย การเพมพนความสมบรณของดนโดยใชปยหมก ปยพชสด ปยคอก แกลบ ฟางขาว จลนทรย รวมถงการใชวสดคลมดน การปลกพชและเลยงสตวผสมผสานกน การใชซากพช มลสตวผานขบวนการยอยสลายของจลนทรยในดนชวยใหดนมความรวนซยไมจบตว ปรบสภาพความเปนกรดหรอดาง ดนทมอนทรยวตถมากจะตานทานการชะลางพงทลายของดนไดเปนอยางดอนทรยวตถประกอบดวยธาตอาหารหลายชนดทเปนประโยชนตอการเจรญเตบโตของพช

Ref. code: 25595509034517OEN

16

3. การควบคมและก าจดศตรพชโดยชวภาพ กายภาพ และอนทรยเคม การควบคม และก าจดศตรพชโดยชวภาพ กายภาพ และอนทรยเคมหรอโดยวธธรรมชาตจากการเลยงสตว รวมกบ การปลกพช เชน ววควาย ไก เปด เปนตน สตวดงกลาวจะกนวชพชเปนอาหาร นอกจากน การควบคมศตรพชทเปนแมลงโดยชววธ คอ ใชแมลงทกนหรอท าลายแมลงศตรพชในการควบคม แมลงศตรธรรมชาตม 2 ประเภท คอ ตวห า และตวเบยน การควบคมศตรพชโดยหลกเลยงสารเคม ดงกลาว ท าใหประหยดคาใชจาย มนษย และสงแวดลอมปลอดภยจากสารเคม

2.2.6 รปแบบเกษตรอนทรย เกษตรอนทรยเปนเทคนคการผลต เพอใหเกดความยงยนทางการเกษตร หากแบงรปแบบ

ยอยของเกษตรอนทรยตามลกษณะประเภทของพชทปลกในประเทศไทย สามารถแบงได 3 ประเภท คอ

1. การปลกพชผกในแบบเกษตรอนทรย เปนการปลกผกชนดเดยวหรอปลกผสมผสานกนหลายชนด ในพนทเดยวกนโดยหลกเลยงการใชสารเคม รปแบบการเพาะปลก กรรมวธ ในการบ ารงดน และการควบคมโรคแมลงของแตละทองทจะแตกตางกนไปตามลกษณะภมนเวศ

2. การปลกพชไรในแบบเกษตรอนทรย โดยสวนมากพชไรทเพาะปลกในระบบเกษตรอนทรย คอ ขาว ซงมการพฒนาเชอมโยงการผลตและการตลาดเปนระบบธรกจเกษตรอนทรย สามารถตดตอกบตลาดทงภายในและภายนอกประเทศ อาจมการประยกตโดยเพมพชตระกลถว หรอเลยงปลาในนาขาวไปดวยกได ซงจะท าใหเกดผลตภาพทสงกวาการปลกขาวเพยงอยางเดยว

3. การปลกไมผลในแบบเกษตรอนทรย ไมผลเปนพชทใชระยะเวลานานในการปลกมากกวาพชไร และพชผก จงมความส าคญในการสรางความสมดลของระบบนเวศ การปลกไมผลในแบบเกษตรอนทรยเปนการหลกเลยงการใชสารเคม ใชปยของพชเศษเหลอ ของพช มลและซากของสตวเปนอาหารของจลนทรยเพอชวยในการปรบปรงดนไมใชสารเคมก าจดศตรพชเพอความปลอดภยตอเกษตรกรและผบรโภค (ร าไพประภา, 2548)

2.2.7 ประโยชนและขอดของเกษตรอนทรย

โสมภทร (2552) กลาวถงขอดของเกษตรอนทรยไวดงน 1. ดนเปนกลางเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพช 2. มจลนทรยทยบยงหรอฆาเชอโรคในดนได 3. พชน าไปใชประโยชนไดเตมท 4. รากเดนไดด ดนรวนซย

Ref. code: 25595509034517OEN

17

5. ราคาถก หางายในฟารม พงตนเอง 6. ถาปรบสภาพไดดแลวจะเหนผลไดเรว อยไดนาน ไมมผลกระทบตอนเวศเกษตร 7. ผลผลตมคณคาทางอาหารสง 8. ลดปญหาการระบาดของแมลงศตรพช มความตานทาน 9. เปนแนวทางสการพฒนาการเกษตรแบบยงยน หทย (2551) ยงไดกลาวถงประโยชนของเกษตรอนทรยไวดงน 1. อนรกษและปรบปรงสภาพแวดลอมทเสอมโทรมใหอดมสมบรณ ท าใหหวงโซอาหารทถก

ท าลายไปโดยสารเคมกลบฟนคนมา ท าใหประชาชนมอาหารทเกดจากธรรมชาต เชน กง หอย ป ปลา กบ เขยด แย นก ฯลฯ

2. ลดตนทนการผลตท าใหเกษตรกรไดก าไรมากขน เกษตรกรทยากจนสามารถปลดเปลองหนสนใหลดลงและหมดไปได

3. ผลผลตขายไดราคาสงกวาผลผลตจากการผลตโดยใชสารเคมทงในตลาดตางประเทศและในประเทศประมาณ 10 - 30%

4. ประสทธภาพการผลตตอพนทเพมมากยงขนระยะยาว เพราะดนไดรบการปรบปรงใหดขนอยางตอเนอง

5. ผลผลตปลอดภยตอผบรโภคท าใหอตราการปวยไขและเสยชวตของประชาชนทงประเทศลดจ านวนลงและประชาชนมสขภาพพลานามยดขน อกทงยงชวยใหรฐสามารถประหยดเงนงบประมาณในการรกษาพยาบาลลงไดมาก

6. ประเทศไทยสามารถลดการน าเขา ปยเคม และสารเคมก าจดศตรพชลงไดคดเปนมลคาไมต ากวาปละ 50,000 ลานบาท ประหยดเงนตราตางประเทศและสามารถสรางงานและรายไดในสวนนใหกบคนไทยทผลตปยชวภาพ และสารธรรมชาตก าจดศตรพชขนทดแทนไดอกดวย

7. แกไขปญหาการสงออกสนคาการเกษตรทมสารเคมทเปนพษเจอปนและถกประเทศผน าเขาตงขอรงเกยจทจะน าเขาสนคาการเกษตรจากประเทศไทย หากปรบเปลยนมาใชการผลตโดยวธเกษตรอนทรยจะท าใหประเทศไทยสงออกสนคาการเกษตรไดมากขนทงปรมาณ และมลคา

8. ลดภาระงบประมาณของรฐในการด าเนนการควบคมตามกฎหมายและการตรวจวเคราะหสารพษตกคางในผลผลตการเกษตรลงไดคดเปนมลคาปละหลายพนลานบาท

9. เปนแนวทางสการพฒนาการเกษตรแบบยงยน สรปวาเกษตรอนทรยมประโยชนตอสภาพแวดลอม และตอมนษย ท าใหดนมความอดม

สมบรณ เหมาะแกการปลกพช มจลนทรยทยบยงหรอฆาเชอโรคในดนไดมผลผลตทปลอดภยตอ

Ref. code: 25595509034517OEN

18

ผบรโภค ผลผลตเพมมากขน สามารถประหยดตนทนในการผลต และเปนการพฒนาการเกษตร แบบยงยน

2.2.8 การพฒนารปแบบเกษตรอนทรยในประเทศไทย

จากกระแสการพฒนาการเกษตรใหเกดความยงยนในหลายรปแบบอาท เกษตรผสมผสาน วนเกษตร เกษตรธรรมชาต และเกษตรอนทรยเพอมงหาทางออกใหกบปญหาทเกดจากการท าการเกษตร แนวคดเกษตรอนทรยไดเกดขนตงแตเรมแรกของการทมนษยท าการเพาะปลกหรอเลยงสตวในสมยนนยงไมมการใชสารเคมอาศยความสมดลทางธรรมชาต ตอมาไดมการพฒนาทางดานการเกษตร โดยใชเครองจกรกล คดคนสารเคมทท าใหไดผลผลตมากขน และปองกนศตรพชจงเกดเปนปยเคม สารเคมก าจดศตรพชแตมนษยมการใชอยางไมระมดระว ง และละเลยผลกระทบทธรรมชาตไดรบอนเกดจากการใชสารเคมดงกลาว จนกระทงมกลมคนไดตระหนกเหนถงปญหาสขภาพทเกดจากการใชสารเคมตลอดจนผลกระทบตอสงแวดลอม จงเกดการน าความรทางการเกษตรอนทรยแบบดงเดม ผสมผสานกบความรทางการเกษตรทมมาเปนเกษตรอนทรยในปจจบน

ส าหรบประเทศไทยเกษตรอนทรยเรมเขามามบทบาทประมาณป 2528 – 2529 เนองจากปญหาหนสนทเกษตรกรไดรบ และทส าคญ คอ ปญหาสขภาพจากการไดรบสารเคมในการเกษตรประกอบกบมกลมคนทเรมหนมาท าการเกษตรแบบยงยนรปแบบตางๆ แลวประสบความส าเรจเปนทรจกกนด อาท ผใหญวบลย เขมเฉลม ในระบบวนเกษตร มหาอย สนทรชย ในระบบเกษตรผสมผสาน และค าเดอง ภาษ ในระบบเกษตรธรรมชาต เปนตน

ส าหรบแนวคดเกษตรอนทรยในประเทศไทย ไดรบการพฒนามาจากประสบการณในทางปฏบตของผทเปนทงนกวชาการเกษตรและเกษตรกร คอ พนธเลศ บรณศลปน ไดเรมท าสวนไมผลและผกทวงน าคาง โดยการใชปยอนทรยทไดจากใบไมตางๆ และหลกเลยงการใชสารก าจดศตรพชอกหนงทาน คอ อรรณพ ตนสกล เกษตรกรเจาของสวนสม ต าบลคลองหลวง อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทเคยประสบปญหาสขภาพจากการใชสารเคมก าจดศตรพชในสวนสมมาใชพชสมนไพรแทน นอกจากจะลดตนทนการผลตแลวทส าคญ คอ สขภาพดขนจากการหลกเลยงใชสารเคม (ร าไพประภา, 2548)

ปจจบนเกษตรกรทหนมาท าการเกษตรในระบบเกษตรอนทรยในประเทศไทย มกรรมวธหลากหลายตามลกษณะพนฐานของเกษตรกรแตละคน และความเอออ านวยในการจดการเกษตรกร บางรายท าการปลกพชหลายชนดผสมผสานกนเพอใหเกดความหลากหลาย ใชชววธในการควบคมและก าจดศตรพช หรอท าการปลกพชชนดเดยวแตไมใชปยเคม และไมใชสารเคมในการก าจดศตรพช ผลผลตทไดปลอดภยกบสขภาพทงตวเกษตรกรเองและผบรโภค ผลผลตเกษตรปลอดสารพษไดรบ

Ref. code: 25595509034517OEN

19

ความสนใจจากผบรโภคทงในประเทศและตางประเทศมากขนโดยเฉพาะประเทศทพฒนาแลว เชน ญปน ยโรป และสหรฐอเมรกา ผบรโภคใหความส าคญกบคณภาพชวตในเลอกการบรโภค หนมานยมบรโภคผลผลตปลอดสารเคมมากขน ถงแมราคาจะสงกวากตาม ในประเทศไทยผลผลตปลอดสารพษจะเปนทนยมในกลมคนทมฐานะคอนขางด คนกลมนยอมจายเงนเพอซอผลตผลในราคาเพมขน ทงนเพอใหแนใจในการซออาหารทปลอดภย (ร าไพประภา, 2548)

เนองจากเกษตรอนทรย มแนวโนมการผลตเพมขนเพอตอบสนองความตองการของผบรโภคทงในประเทศและตางประเทศ อยางไรกตามยอมขนอยกบขนาด ความสด รสชาตมาตรฐานและคณภาพ ดงนนจงมการก าหนดมาตรฐานเกษตรอนทรย ในประเทศไทยในป พ.ศ. 2541 ซงจดท าขนเพอใหสอดคลองกบมาตรฐานเกษตรอนทรยสากลของสมาพนธขบวนการเกษตรอนทรยนานาชาต (International Federal of Organic Agriculture Movement : IFOAM) ซงตอมาในประเทศไทยไดเปลยนชอเปน ส านกงานมาตรฐานเกษตรอนทรย หรอ มกท. (Organization Agriculture Certification Thailand : ACT)

หลกการทส าคญของการผลตพชอนทรยตามมาตรฐานเกษตรอนทรยในประเทศไทย โดยสรปมดงน

1. หลกเลยงการปลกพชเชงเดยว รวมทงตองมแผนการทชดเจนในการจดการไรนา เพอเพมศกยภาพการผลต

2. สงเสรมการแพรขยายชนดของแมลงทมประโยชน (ตวห า ตวเบยน) เพอลดปญหาการระบาดของโรคและแมลงศตรพช

3. มระบบการปองกน และหลกเลยงการปนเปอนของสารเคมและมลพษสารอนตรายจากภายนอก

4. หลกเลยงการปลกพชนอกฤด 5. เลอกใชพนธพชทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในทองถน และมความตานทานตอโรคและแมลง 6. คดเลอกและพฒนาพนธพชทมคณภาพ รสชาตด และใหผลผลตสง 7. ปรบปรงความอดมสมบรณของดนดวยอนทรยวตถ เชน ปยคอก ปยหมก และปยพชสด

อยางตอเนองใหสม าเสมอ และมการหมนเวยนใชใหเกดประโยชนสงสด 8. มการพฒนาระบบการผลตทพงพาตนเอง ในเรองของอนทรยวตถ และธาตอาหารภายใน

ฟารม

Ref. code: 25595509034517OEN

20

2.3 งานวจยทเกยวของ จากงานวจยทศกษาถงปจจยและขอจ ากดของการผลตพชในระบบเกษตรอนทรย สามารถ

สรปไดดงรายละเอยดตอไปน พรทพย (2537) ไดวจยเรองปจจยทมผลตอการเปลยนแปลง การผลตของเกษตรกรสเกษตร

ผสมผสาน โดยศกษาถงปจจยทสงผลกระทบตอการยอมรบหรอความส าเรจในการท าการเกษตรทางเลอก ท าการศกษาโดยใชวธวเคราะหเชงคณภาพ พบวา เกษตรกรในจงหวดพจตรทเขารวมโครงการปรบปรงโครงสรางการผลตโดยการท าเกษตรผสมผสาน แลวประสบความส าเรจจะมลกษณะดงตอไปน คอ มทดนเปนของตนเองขนาด 5 - 10 ไร มความ ตองการและตงใจทจะปรบปรงการผลตของตนเอง มบานพกอาศยในแปลงเกษตรกรรม ใชแรงงาน ของตนเองและครอบครวแปลงการเกษตรตงอยในทการสญจรไปมาสะดวก เกษตรกรมลกษณะทด คอ เปนคนขยน กลาตดสนใจ และมมนษยสมพนธด และทส าคญ คอ มความเชอมนในเกษตรทางเลอกวาเปนเกษตรทท ากนโดยไมท าใหอดอยาก

วรบรณ (2538:) ศกษากระบวนการยอมรบการท าเกษตรกรรมทางเลอกในหมบานภาคตะวนออกเฉยงเหนอ กรณศกษาหมบานหนองใหญ จากผลการศกษาพบวา เงอนไขทเกยวของกบการยอมรบเกษตรทางเลอกในชมชนภาคอสานเกดขนจากเงอนไขดงน

1. เงอนไขรวม คอ เงอนไขทเกดขนกบทกๆ คนในพนท ไดแก เงอนไขทางนเวศวทยา คอ น าฝนและทรพยากรดน เงอนไขทางดานวฒนธรรม คอ ทศนะตอธรรมชาตและคณลกษณะของเกษตรผสมผสาน เงอนไขทางสงคม เศรษฐกจ และประชากร คอ กรรมสทธในทดน ขนาดทดนและลกษณะของพนท เงนทน และแรงงาน ขาวสาร และสอ บรรทดฐานของสงคม ตลาด และผลผลตเงอนไขดานนโยบายของรฐ

2. เงอนไขเฉพาะ คอ เงอนไขทเกดขนเฉพาะกบคนบางคนหรอบางทองถน ไดแก เงอนไขทางดานวฒนธรรม คอ ความเชอมนตอแนวคดของตนเอง เงอนไขทางสงคม เศรษฐกจ และประชากร คอ องคกรทองถน ผน าและองคกรภายนอก

วรรณา (2540) ศกษาถงปจจยทมผลตอการคงอยในระบบ เกษตรกรรมทางเลอกของเกษตรกรในจงหวดขอนแกน ซงพบวา ตวแปรอสระทมความสมพนธเชงบวกกบความเปนไดของรายไดสทธทมากกวาพอยงชพ และเปนความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมน 90% ไดแก จ านวนสมาชก อตราสวนรอยละของจ านวนกจกรรมทน าผลพลอยไดมา การสนบสนนแหลงเงนทนของภาครฐมความสมพนธเชงลบกบความเปนไปไดสทธทมากกวาพอยงชพและเปนความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมน 95% ซงสาเหตทเปนลบแทนทจะเปนคา

Ref. code: 25595509034517OEN

21

บวกอาจจะเนองจากโครงการของภาครฐเขามาสนบสนน หลงจากเกษตรกรท าเกษตรกรรมทางเลอกเปนเวลานานหลายป

สพรพรรณ (2541) ไดศกษาการยอมรบของเกษตรกรตอการสงเสรมการปลกผก และไมดอกของโครงการหลวงอนทนนท อ.จอมทอง จ.เชยงใหม โดยจากผลการทดสอบ พบวา ตวแปรทมความสมพนธกบการยอมรบการสงเสรมการปลกผก และไมดอก คอ ระดบการศกษา และการไดรบขาวสารของหวหนาครวเรอนเกษตรกร สวนตวแปรท มความสมพนธ คอ อายของหวหนาครวเรอน เกษตรกร ขนาดพนทถอครอง แรงงานดานการเกษตรในครวเรอน และการตดตอกบจงหวดและอ าเภอ ส าหรบการเปรยบเทยบการยอมรบของเกษตรกรตอการสงเสรมการปลกผก และไมดอก ระหวางเกษตรกรชาวเขาเผากะเหรยง และเผามง พบวา เกษตรกรชาวเขาเผามง และเกษตรกรชาวเขาเผากะเหรยงมการยอมรบทแตกตางกน ส าหรบเกษตรกรผนบถอศาสนาพทธ และครสตมการยอมรบทไมแตกตางกน และการมหรอไมมต าแหนงทางสงคมกมการยอมรบทไมแตกตางกนดวย

ไพโรจน (2543) ศกษาการวเคราะหตนทน-ผลตอบแทน และปจจยทมผลตอการยอมรบการท าเกษตรธรรมชาต ในต าบลวงสมบรณ อ าเภอวงน าเยน จงหวดสระแกว โดยท าการวเคราะหตนทน-ผลตอบแทนการท าเกษตรธรรมชาต และศกษาปจจยทมผลตอการยอมรบการท าเกษตรธรรมชาตของเกษตรกรระหวางเกษตรกรใชและไมไดใช วธเกษตรธรรมชาต จากผลการทดลอง พบวา ตนทนการผลตผกคะนาทไมไดใชวธเกษตรธรรมชาตสงกวาทใชวธเกษตรธรรมชาต เนองจากมตนทนการใชปจจยการผลตดานสารเคมและปยเคมมาก เมอพจารณาถงรายไดสทธตอไรพบวา การผลตผกคะนาโดยใชวธเกษตรธรรมชาตมรายไดสทธ สงกวากรณไมไดใชวธเกษตรธรรมชาตไรละ 11,021 บาท สวนการวเคราะหปจจยทมผลตอการยอมรบเกษตรธรรมชาตโดยใชแบบจ าลอง โลจท (logit model) พบวา ปจจยทมผลตอการยอมรบการท าเกษตรธรรมชาตทมนยส าคญทางสถต คอ ระดบความรในเรอง การท าเกษตรธรรมชาตและการใหความส าคญตอสขภาพของเกษตรกร

โสภณ (2544) ศกษาการเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนจากการผลตขาวขาวดอกมะล 105 โดยวธการผลตแบบขาวอนทรยและแบบขาวปลอดสารพษในอ าเภอกดชม จงหวดยโสธร ทพบวา จากการวเคราะหสมการการผลต ซงใชสมการการผลตแบบคอบดกลาส พบวา สมการการผลตขาวอนทรยมการใชปจจยการผลต ซงไดแก แรงงานและมลคาปยธรรมชาต สามารถอธบายการเปลยนแปลงของผลผลตไดอยางมนยส าคญทางสถต สวนปจจยทใชในสมการการผลตขาวปลอดสารพษ ไดแก แรงงาน มลคาปยธรรมชาต และมลคาปยเคม สามารถอธบายการเปลยนแปลงของผลผลตไดอยางมนยส าคญทางสถตเชนกน เมอพจารณา ประสทธภาพของการใชปจจยการผลต พบวา เกษตรกรทท าการผลตขาวอนทรยควรเพมการใชปจจยการผลตทงสองชนด สวนเกษตรกรทท าการผลตขาวปลอดสารพษ ควรลดการใชปจจยแรงงานลง และควรเพมการใชปจจยมลคาปย

Ref. code: 25595509034517OEN

22

ธรรมชาต และมลคาปยเคมเพมมากขนทงนเพอใหไดก าไรสงสด และเมอพจารณาผลตอบแทนตอขนาดการผลตพบวา การผลตขาวอนทรยอยในระยะผลตอบแทนตอขนาดลดลง สวนการผลตขาวปลอดสารพษอยในระยะผลตอบแทนตอขนาดลดลงเชนกน ส าหรบการวเคราะหตนทนการผลต และผลตอบแทน พบวา การผลตขาวอนทรยมตนทนการผลตทงหมดเฉลยตอไรเทากบ 2 ,432.93 บาท ส าหรบการผลตขาวปลอดสารพษมตนทนการผลตทงหมดเฉลยตอไรเทากบ 2 ,145.97 บาท และผลตอบแทนจากการผลตขาวอนทรยทงหมด เฉลยตอไรเทากบ 2,269.92 บาท ส าหรบผลตอบแทนจากการผลตขาวปลอดสารพษทงหมดเฉลยตอไรเทากบ 1,165.01 บาท ซงการผลตขาวอนทรย และการผลตขาวปลอดสารพษกยงขาดทนไรละ 163.01 บาท และ 980.96 บาท ตามล าดบ อยางไรกตามถาค านงถงผลตอบแทนจากการลงทนเหนอเงนสด การปลกขาวทง 2 ชนด จะมรายไดสทธเหนอตนทนผนแปรทเปนเงนสดเทากบ 1,632.36 และ 462.99 บาทตอไร ตามล าดบ

ทนรตน (2546) ไดศกษาการยอมรบการท าการเกษตรแบบ ผสมผสานของเกษตรกร อ.สนทราย จ.เชยงใหม โดยมวตถประสงคเพอศกษารปแบบการเกษตรแบบผสมผสาน และความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยดานเศรษฐกจ ปจจยดานสงคมและปจจยอนๆ กบการยอมรบการเกษตรแบบผสมผสาน ตลอดจนการศกษาปญหา และอปสรรค ในการท าการเกษตรแบบผสมผสานของเกษตร พบวา การยอมรบเกษตรผสมผสานเกยวกบรปแบบในการท าเกษตรแบบผสมผสานของเกษตรกรสวนใหญ รอยละ 38.90 เกษตรกรยอมรบปฏบตการเลยงพชผสมผสานกบการเลยงสตว ไดแก การเลยงปลา เลยงสตว และปลกพช ดานเทคนค วธการผสมผสานทเกษตรกรสวนใหญยอมรบปฏบต รอยละ 83.20 น าเอาวสดในแปลงเกษตรมาท าเปนปยและคลมดน และรอยละ 68.40 น ามลสตวไปสรางแพลงตอน และน ามาเลยงปลา และระดบการยอมรบเกษตรผสมผสานของเกษตรกร รอยละ 47.30 มการยอมรบปานกลาง และรอยละ 31.50 มระดบยอมรบมาก ซงจาก การทดสอบสมมตฐานพบวา ระดบการยอมรบการเกษตรแบบผสมผสานของเกษตรกรใน อ.สนทราย จ.เชยงใหม มความสมพนธทางบวกกบประสบการณศกษาดงานทางการเกษตรผสมผสานอยางมนยส าคญทางสถต แสดงใหเหนวา ถาเกษตรกรมการศกษาดงานมากกอาจจะยอมรบการเกษตรแบบผสมผสานเพมมากขน หรออยางนอยถามการศกษาดงาน 1 ครง กอาจท าใหเกษตรกรยอมรบการเกษตรแบบผสมผสาน ณ ระดบหนง

ศรพร (2550) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธกบการยอมรบ เทคโนโลยการผลตระบบเกษตรอนทรยของเกษตรกรต าบลสนปาตอง อ าเภอแมแตง จงหวด เชยงใหม พบวา ผใหขอมลสวนใหญเปนเพศชาย และเพศหญงในสดสวนทใกลเคยงกนมอาย ประมาณ 48 ป มการศกษาระดบประถมศกษาปท 4-6 มจ านวนสมาชกในครวเรอนเฉลย 4 คน สวนใหญมแรงงานท าการเกษตรอนทรยเฉลยประมาณ 3 คน มพนทถอครองเฉลย 8.89 ไร โดยสวนใหญจะเปนพนทถอครองเปนของ

Ref. code: 25595509034517OEN

23

ตนเอง มพนทท าเกษตรอนทรยเฉลย 5.82 ไร โดยสวนใหญจะเปนพนทถอครองเปนของตนเอง และใชเงนทนตนเอง และมรายไดจากการท าเกษตรอนทรยเฉลย 15,572.92 บาทตอป มประสบการณในการท าเกษตรอนทรยเฉลย 5.23 ป เขารบการฝกอบรมดานเกษตรอนทรยเฉลย 3.15 ครงตอป มการตดตอเจาหนาทเฉลย 3.06 ครงตอป และสวนใหญเปดรบขาวสารเกยวกบเกษตรอนทรย จากวารสาร/นตยสารเกยวกบการเกษตร ผลการศกษาความร ทศนคตการรบร และความตองการ และการยอมรบเทคโนโลยเกษตรอนทรยของเกษตรกร พบวา ผใหขอมลมความรเกยวกบการท าเกษตรอนทรยระดบมาก มทศนคตตอการท าเกษตรอนทรยโดยภาพรวมอยในระดบเหนดวย โดยมทศนคตในระดบเหนดวยในดานการเตรยมดนและพนทปลกพช ดานการจ าหนายผลผลต ดานการแปรรปผลผลต มทศนคต ในระดบไมแนใจเกยวกบดานการเกบเกยวผลผลต และดานการปองกนโรค และแมลง ในสวนของการรบรความตองการของตลาดเกษตรอนทรย พบวา ผใหขอมลมการรบรความตองการของตลาดเกษตรอนทรยโดยรวมอยในระดบมาก และผลการวจยการยอมรบเทคโนโลยการผลตระบบเกษตรอนทรย พบวา ผใหขอมลมการยอมรบโดยรวมอยในระดบมาก โดยมการยอมรบในระดบมาก ในดานการเกบเกยวผลผลต ดานการแปรรปผลผลต ดานการจ าหนายผลผลต ดานการเตรยมดน และพนทปลกพช ดานการปลก และดานการปองกนโรค และแมลง และจากผลการศกษาปจจยทมความสมพนธกบการยอมรบเทคโนโลยเกษตรอนทรยของเกษตรกร พบวา การรบรและความตองการของตลาดเกษตรอนทรยผใหขอมลมความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตกบระดบการยอมรบเทคโนโลยเกษตรอนทรยของเกษตรกร สวนเพศ อาย ระดบการศกษา จ านวนแรงงานทใชในการท าเกษตรอนทรย ขนาดพนทถอครอง แหลงเงนทน ในการท าเกษตรอนทรย รายไดจากการท าเกษตรอนทรย ประสบการณในการท าเกษตรอนทรย ประสบการณในการฝกอบรมเกยวกบเกษตรอนทรย การตดตอเจาหนาท ความรเกยวกบการท าเกษตรอนทรย และทศนคตตอการท าเกษตรอนทรยของผใหขอมลไมมความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตกบระดบการยอมรบเทคโนโลยเกษตรอนทรยของเกษตรกร ผลการศกษาปญหา และขอเสนอแนะในการท าเกษตรอนทรยของเกษตรกร พบวา สวนใหญมปญหาเกยวกบดานการวางแผนปลก ดานการปองกน และก าจดแมลง ดานการดแลรกษา และดานการคดเลอกพนธทใชปลก

Ref. code: 25595509034517OEN

24

บทท 3 วธการวจย

การศกษาในครงน เปนการวจยเชงส ารวจ (survey research) รวมกบการสมภาษณเชงลก (indepth interview) เพอน ามาวเคราะหขอมลเชงสถตและน าเสนอขอมลเชงพรรณนา (descriptive method) ซงมรายละเอยด ดงน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาครงน ไดแก เกษตรกรผผลตฝรงในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม และใชการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (purposive sampling) แบงเปน 2 กลม คอ

1) เกษตรกรผปลกฝรง ในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม จ านวน 30 ราย

2) เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกร ในจงหวดนครปฐมหรอจงหวดใกลเคยง จ านวน 1-2 ราย

โดยการค านวณผปลกฝรงในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เปนการเลอกกลมตวอยาง จ านวน 30 ราย จาก 314 ราย ทผลตในป พ.ศ. 2559 (ส านกงานเกษตรจงหวดนครปฐม, 2559)

3.2 วธการศกษาวจย

ท าการศกษาขอมลเชงส ารวจ (survey research) รวมกบการสมภาษณเชงลก (indepth interview) โดยใชวธเกบรวบรวมขอมล 2 วธ คอ

3.2.1 การศกษาขอมลภาคสนาม (field study)

แบบสอบถาม (questionnaire) ทใชในการศกษาวจยครงนเปนแบบปลายเปด (open-ended question) แบงออกเปน 4 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐานของเกษตรกร

สวนท 2 ขอมลเกยวกบสภาพพนทของสวนฝรง

สวนท 3 ขอมลเกยวกบระบบการผลตฝรง

สวนท 4 ทศนคตและความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย

Ref. code: 25595509034517OEN

25

3.2.2 การศกษาขอมลจากเอกสาร (documentary study)

เปนการศกษารวบรวมขอมลจากเอกสารทางวชาการ ต ารา บทความ หนงสอ รายงาน การวจย วทยานพนธ และสออเลกทรอนกส ทเกยวของกบระบบการผลตพชตามมาตรฐานเกษตรอนทรย อกทงศกษาปจจยตาง ๆ ทเกยวของกบการปรบเปลยนสมาตรฐาน เกษตรอนทรยของเกษตรกร รวมถงปญหาและอปสรรคในการปรบเปลยนเขาสมาตรฐานเกษตรอนทรย

3.2.3 ขนตอนในการเกบรวบรวมขอมล

ท าการเกบและรวบรวมขอมลโดยการศกษาขอมลภาคสนาม ( field study) โดยใชแบบสอบถามเพอถามกลมเกษตรกรผปลกฝรง ในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐมและการศกษาขอมลจากเอกสาร (documentary study) ซงเปนการรวบรวมเอกสารตาง ๆ โดยมขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ท าการสมภาษณเกษตรกรทเกยวของโดยใชแบบสอบถามแบบปลายเปด (open-ended questionnaires) ส าหรบเกษตรกรผปลกฝรง ในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม จ านวน 30 ราย และเกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐมหรอจงหวดใกลเคยง จ านวน 1-2 ราย แบงออกเปน 4 สวน ดงน สวนท 1 ขอมลพนฐานของเกษตรกร สวนท 2 ขอมลเกยวกบสภาพพนทของสวนฝร ง สวนท 3 ขอมลเกยวกบระบบการผลตฝรง สวนท 4 ทศนคตและความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย

ขนตอนท 2 ท าการศกษาขอมลเอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบขอมลพนฐานของอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ไดแก สภาพแวดลอมของพนท จ านวนประชากร พชเศรษฐกจทปลกในพนท ระบบการผลตและเทคโนโลยการผลตฝรง ไดแก การใสปย การใหน า การตดแตงกง สารก าจดแมลงศตรพช โรคส าคญทพบ การปองกนก าจดโรคและแมลง การเกบเกยวผลผลต การปฏบตหลงการเกบเกยวและการตลาด รวมถงวธการปฏบตตามมาตรฐานการผลตพชอนทรย (มกษ. 9000 เลม 1: 2552) ของส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช.) เพอน ามาประกอบการประเมนความรของเกษตรกรเกยวกบการท าเกษตรอนทรย

ขนตอนท 3 ท าการรวบรวมขอมลท ไดจากการสมภาษณและศกษาเอกสารเพอตรวจสอบความถกตองของขอมลทได และหากพบประเดนทยงไมสมบรณ จะไดด าเนนการศกษาขอมลในประเดนดงกลาวเพมเตม

Ref. code: 25595509034517OEN

26

3.3 เครองมอทใชในการวจย

ไดแก แบบสอบถามแบบปลายเปด (open-ended questionnaires) ซงแบงออกเปน 4 สวน ดงน

สวนท 1 ค าถามเกยวกบขอมลพนฐานดานประชากร สภาพเศรษฐกจ และสงคมของเกษตรกร เปนขอมลเกยวกบเพศ อาย ระดบการศกษา ระยะเวลาท าการเกษตร พนทส าหรบการเพาะปลก รายไดเฉลย จ านวนแรงงานภายในครอบครว แหลงเงนทน จ านวน 8 ขอ (ภาคผนวก ก)

สวนท 2 ค าถามเกยวกบสภาพพนทของสวนฝรง ประกอบดวยขอค าถาม จ านวน 5 ขอ (ภาคผนวก ก)

สวนท 3 ค าถามเกยวกบระบบการผลตฝรง ประกอบดวยขอค าถาม จ านวน 52 ขอ (ภาคผนวก ก)

สวนท 4 ค าถามเกยวกบทศนคตและความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย ประกอบดวย ขอค าถาม จ านวน 5 ขอ (ภาคผนวก ก)

3.4 การทดสอบแบบสอบถาม

1) การทดสอบความเทยงตรง (validity) โดยการน าแบบสอบถามทผวจยสรางขนไปทดสอบความเทยงตรงของเนอหาของแบบสอบถาม (content validity) โดยศกษาจากงานวจย และเอกสารทเกยวของ จากนนน าแบบสอบถามไปใหอาจารยทปรกษาพจารณา พรอมทงปรบปรงแกไขใหแบบสอบถามชดเจนและครอบคลมวตถประสงคของการวจยครงน

2) การทดสอบความเชอมน (reliability) โดยการน าแบบสอบถามไปทดลองใช (pre-test) กบกลมเกษตรกรตวอยางจ านวน 30 คน และค านวณหาความเชอมนของแบบสอบถาม ตามวธการของครอนบาค (Cronbach’s Alpha) ใชเกณฑการยอมรบทคามากกวา 0.7000 เพอแสดงวา แบบสอบถามนมความเชอมนเพยงพอ

3.5 การวเคราะหขอมลและสถตเพอการวเคราะห

ขอมลทรวบรวมไดจากแบบสอบถามกลมตวอยาง จะถกน ามาประมวลผลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป SPSS for Windows โดยตวแปรตาง ๆ จะถกน ามาลงรหสเพอเปลยนสภาพขอมลใหอยในรปตวเลขแลวน ามาวเคราะห โดยใชสถตดงน

Ref. code: 25595509034517OEN

27

แบบสอบถามตอนท 1-3

1) คาเฉลย (mean) ในการพรรณนาเพอเปรยบเทยบขอมลทรวบรวมไดจากกลมเกษตรกร

2) คารอยละ (percentage) ในการพรรณนาเพอเปรยบเทยบขอมลทรวบรวมไดจากกลมเกษตรกร

3) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) ในการพรรณนาเพอเปรยบเทยบขอมล ทรวบรวมไดจากกลมเกษตรกร

และเพอใหการวเคราะหขอมลเปนทเขาใจตรงกนในการแปรความหมาย ผศกษาไดก าหนดสญลกษณ ดงตอไปน

X แทน คาเฉลย (mean)

S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation)

แบบสอบถามตอนท 4 สวนของตอบค าถามเกยวกบทศนคตและความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย จ านวน 5 ขอ

โดยผวจยไดใหเกณฑระดบความรของผตอบค าถามถกตอง ไวดงน ก าหนดใหผทคะแนน 5 คะแนน แปลวา มความรอยในเกณฑมากทสด ก าหนดใหผทคะแนน 4 คะแนน แปลวา มความรอยในเกณฑมาก ก าหนดใหผทคะแนน 3 คะแนน แปลวา มความรอยในเกณฑปานกลาง ก าหนดใหผทคะแนน 2 คะแนน แปลวา มความรอยในเกณฑนอย ก าหนดใหผทคะแนน 1 คะแนน แปลวา มความรอยในเกณฑนอยทสด และก าหนดใหผทไดคะแนน 4-5 คะแนน แปลวา มความร และก าหนดใหผทไดคะแนน 1-3 คะแนน แปลวา ไมมความร การวเคราะหจดออน จดแขง โอกาสและอปสรรค (SWOT) SWOT Analysis เปนการส ารวจสภาพการณภายใน (ทรพยากร) และสภาพการณภายนอก

(สงแวดลอม) ของระบบการผลตฝรงแบบดงเดม (เคม) และการผลตฝรงแบบเกษตรอนทรย มรายละเอยดดงน

1. สภาพการณภายใน (ทรพยากร) เปนการวเคราะหเพอทจะระบจดแขงและจดออนดานทรพยากรและปจจยการผลต ท

เกยวของกบระบบการผลตฝรง ซงประกอบดวย

Ref. code: 25595509034517OEN

28

- จดแขงของระบบการผลตฝรง (S – Strengths) เปนการวเคราะหดานทรพยากรและปจจยการผลตในมมมองของเกษตรกรและผเกยวของกบการสงเสรมการผลตฝรง ควรด ารงไวเพอการเสรมสรางความเขมแขงของระบบการผลตฝรง

- จดออนของระบบการผลตฝรง (W – Weakness) เปนการวเคราะหดานทรพยากรและปจจยการผลตในมมมองของเกษตรกรและผเกยวของกบการสงเสรมการผลตฝรงวาปจจยทเปนจดดอย ขนตอนทตองปรบปรงใหดขนหรอขจดใหหมดไป ระบบการผลตฝรงจงจะสามารถผลตฝรงทมคณภาพตามทตองการ

2. สภาพการณภายนอก (สงแวดลอม) เปนความสามารถในการคนหาโอกาสและอปสรรคทไดรบผลกระทบจากทางดาน

สงแวดลอมและปจจยการผลต ทเกยวของกบระบบการผลตฝรง ซงประกอบดวย - โอกาสของระบบการผลตฝรง (O – Opportunity) เปนการวเคราะหวาปจจย

ทางดานสงแวดลอมภายนอกระบบการผลตฝรงทเอออ านวยใหการผลตฝรง สามารถกอใหเกดประโยชนทงทางตรงและทางออมตอการด าเนนการของระบบการผลตฝรง และสามารถพฒนาขอดเหลานมาเสรมสรางใหระบบการผลตฝรงมคณภาพขนได

- อปสรรคของระบบการผลตฝรง (T – Threats) เปนการวเคราะหวาปจจยทางดานสงแวดลอมภายนอกระบบการผลตฝรงทจะกอใหเกดความเสยหายทงทางตรง และทางออม โดยเกษตรกรเตรยมความพรอมทจะหลกเลยงหรอปรบสภาพระบบการผลตฝรงใหสามารถรบมอกบผลกระทบทจะเกดขนไดสอดรบกบสถานการณ ไมสงผลกระทบใหระบบการผลตฝรงเสยหาย

เมอไดขอมลเกยวกบ จดแขง – จดออน โอกาส – อปสรรค จากการวเคราะหทรพยากรและสงแวดลอมแลว น าขอมลมาเปนแนวทางการก าหนดรปแบบและแนวการพฒนาระบบการผลตฝรง ทจะถกสรางขนมาบนจดแขงของระบบ และเพมประโยชนแกเกษตรกรจากโอกาสทางสภาพแวดลอม สามารถเอาชนะอปสรรคทางสภาพแวดลอมหรอลดจดออนของระบบการผลตฝรงแบบเกษตรอนทรยใหมนอยทสดได

Ref. code: 25595509034517OEN

29

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

4.1 ขอมลของเกษตรกรผผลตฝรงแบบดงเดม (เคม)

4.1.1 ขอมลพนฐาน

จากขอมลพนฐานของเกษตรกรทไดรวบรวมจากการส ารวจโดยใชแบบสอบถามจาก กลมตวอยางเกษตรกรผปลกฝรง ในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐมหรอจงหวดใกลเคยง รวมจ านวน 30 คน พบวา สวนใหญเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 65.63 และเพศหญง คดเปนรอยละ 34.37 ซงเกษตรกรสวนใหญมอายอยระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 31.25 ของประชากรตวอยางทงหมด โดยในชดขอมลพบวาเกษตรกรมอายสงสด 69 ป และอายต าสดท 27 ป สวนใหญมระดบการศกษาสงสด 3 อนดบแรก ไดแก ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. ตามล าดบ ซงคดเปนรอยละ 28.13, 21.87 และ 28.75 ตามล าดบ โดยเกษตรกรสวนใหญมระยะเวลาท าการเกษตรต าสด 4 ป และสงสด 48 ป (ตารางท 4.1)

ส าหรบพนทในการเพาะปลกฝรงของเกษตรกร พบวา เกษตรกรสวนใหญใชพนทส าหรบ การเพาะปลกทงหมดอยในชวง 10-19 ไร ซงคดเปนรอยละ 28.13 โดยพบวา มพนทส าหรบ การเพาะปลกทงหมดสงสด 50 ไร และต าสด 3 ไร โดยแบงเปนพนททเกษตรกรเปนเจาของเอง รอยละ 40.63 และเปนพนทเชาส าหรบการเพาะปลก รอยละ 59.37 ส าหรบรายไดเฉลยตอฤดปลก 1 รอบ พบวา เกษตรกรสวนใหญคดเปนรอยละ 31.25 มรายไดเฉลยตอ 1 ฤดปลก ระหวาง 10,000 -50,000 บาท ซงในชดขอมล พบวา เกษตรกรมรายไดเฉลยตอ 1 ฤดปลกสงสดและต าสดเทากบ 500,000 และ 8,000 บาท ตามล าดบ และหากค านวณรายไดเฉลยตอ 1 ไร พบวา เกษตรกรสวนใหญรอยละ 43.75 มรายไดเฉลยตอ 1 ไร อย ระหวาง 10,001 -20,000 บาท และพบวา เกษตรกร มรายไดต าสด 4,900 บาทตอไร และสงสด 100,000 บาทตอไร โดยในการท าการเพาะปลกของเกษตรกรสวนใหญรอยละ 28.13 จะมตนทนแรงงานทจะตองจางแรงงานภายนอกครอบครวเพม คดเปนเงนอยระหวาง 1,001-2,000 บาทตอไร ในขณะทเกษตรกรบางรายใชเพยงแรงงานภายในครอบครว อยางไรกตามเกษตรกรบางรายมตนทนแรงงานเพมขนถง 5,000 บาทตอไร โดยพบวา เกษตรกรสวนใหญมแรงงานภายในครอบครว 3-4 คน ซงคดเปนรอยละ 46.87 บางครอบครว มแรงงานภายในครอบครว 1-2 คน และบางครอบครวมแรงงานภายในครอบครว 5 คนขนไป คดเปนรอยละ 31.25 และ 21.88 ตามล าดบ

Ref. code: 25595509034517OEN

30

ส าหรบตนทนวตถดบ พบวา เกษตรกรสวนใหญรอยละ 31.25 มตนทนวตถดบเปนเงนอยระหวาง 2,001-3,000 บาทตอไร โดยเกษตรกรมตนทนวตถดบตอไรสงสดและต าสดเทากบ 30,000 และ 400 บาทตอไร ซงแหลงเงนทนทใชในการท าการเพาะปลกในแตละครงของเกษตรกร พบวา สวนใหญรอยละ 56.25 เปนทนสวนตวบางสวนและกยมบางสวน และพบวาเกษตรใชทนในครอบครวเพยงอยางเดยวและทนกยมเพยงอยางเดยว คดเปนรอยละ 25.00 และ 18.75 ตามล าดบ (ตารางท 4.1)

ตารางท 4.1 ขอมลพนฐานของเกษตรกรในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) ทเปนกลมตวอยาง1 N=30

ขอมลพนฐานของเกษตรกร รอยละ 1. เพศ

ชาย หญง

2. อาย (ป) (Min = 27, Max = 69, Mean = 49.27, S.D. = 6.99)

ต ากวา 30 ป 31-40 ป 41-50 ป 51-60 ป 60 ปขนไป

3. ระดบการศกษา ไมไดศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. ปวส./อนปรญญาหรอเทยบเทา ปรญญาตรหรอเทยบเทา สงกวาปรญญาตร

65.63 34.37

6.25 25.00 31.25 21.87 15.63

12.50 28.13 21.86 18.75 9.38 9.38 0.00

1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรในจงหวด

นครปฐมหรอจงหวดใกลเคยง รวมจ านวน 30 คน

Ref. code: 25595509034517OEN

31

ตารางท 4.1 ขอมลพนฐานของเกษตรกรในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) ทเปนกลมตวอยาง1 (ตอ) N=30

ขอมลพนฐานของเกษตรกร รอยละ 4. ระยะเวลาท าการเกษตร (ป) (Min = 4, Max = 48, Mean = 22.18, S.D. = 12.31)

ต ากวา 10 ป 10-19 ป 20-29 ป 30-39 ป 40 ปขนไป

5. พนทส าหรบการเพาะปลกทงหมด (ไร) (Min = 3, Max = 50, Mean = 13.09, S.D. = 21.57)

ต ากวา 10 ไร 10-19 ไร 20-29 ไร 30-39 ไร 40 ไรขนไป

6. พนทส าหรบการเพาะปลก เปนเจาของ เชา

7. รายไดเฉลยตอ 1 ฤดปลก (บาท) (Min = 8,000, Max = 500,000, Mean = 94,126.10, S.D. = 1206.64)

ต ากวา 10,000 บาท 10,000-50,000 บาท 50,001-100,000 บาท 100,001-500,000 บาท 500,001 บาทขนไป

9.37 28.87 25.00 28.13 15.63

21.88 28.13 15.63 18.75 15.63

40.63 59.37

12.50 31.25 21.87 18.75 15.63



Ref. code: 25595509034517OEN

32


ขอมลพนฐานของเกษตรกร รอยละ 8. รายไดเฉลยตอ 1 ไร (บาท) (Min = 4,900, Max = 100,000, Mean = 15613.24, S.D. = 913.71)

ต ากวา 5,000 บาท 5,000-10,000 บาท 10,001-20,000 บาท 20,001-30,000 บาท 30,001 บาทขนไป

9. ตนทนแรงงานตอ 1 ไร (บาท) (Min = 0, Max = 5,000, Mean = 1507.50, S.D. = 386.19)

ต ากวา 100 บาท 100-1,000 บาท 1,001-2,000 บาท 2,001-3,000 บาท 3,001-4,000 บาท 4,001 บาทขนไป

10. ตนทนวตถดบตอ 1 ไร (บาท) (Min = 400, Max = 30,000, Mean = 2858.50, S.D. = 132.98)

ต ากวา 500 บาท 500-1,000 บาท 1,001-2,000 บาท 2,001-3,000 บาท 3,001-4,000 บาท 4,001 บาทขนไป

11. จ านวนแรงงานภายในครอบครว 1-2 คน 3-4 คน 5 คนขนไป

15.63 28.13 25.00 21.87 9.37

18.75 21.87 28.13 15.62 6.25 9.38

25.00 18.75 31.25 12.50 6.25 6.25

31.25 46.87 21.88



Ref. code: 25595509034517OEN

33


ขอมลพนฐานของเกษตรกร รอยละ 12. แหลงเงนทน

ทนในครอบครว กยม ทนสวนตวบางสวนและกยมบางสวน

25.00 18.75 56.25



4.1.2 สภาพพนท

จากการส ารวจโดยใชแบบสอบถามจากกลมเกษตรกรผปลกฝรง จ านวน 30 ราย พบวา สวนใหญมขนาดพนทปลกฝรงตงแต 2 ไรขนไป โดยขนาดพนทปลก สวนใหญอยระหวาง 6-10 ไร คดเปนรอยละ 34.38 เกษตรกรรอยละ 71.88 ปลกฝรงเปนแปลงเดยวเตมพนท และไมมการปลกรวมกบพชอนเลย ซงคดเปนรอยละ 65.63

ในการตรวจวเคราะหดนและน า เพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลกของเกษตรกร พบวา สวนใหญไมเคยตรวจวเคราะหดนเพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลก (รอยละ 93.33) แตพบวา ยงคงมเกษตรกรเคยตรวจวเคราะหดนและน าเพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลก (รอยละ 6.67) ซงจากผลการตรวจวเคราะหดน พบวา คา pH ของดนอยระหวาง 6.0-6.5 เปนชดดนด าเนนสะดวก ปรมาณไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยมในดน เทากบ 36.00 5.72 23.30 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ และจากผลการตรวจวเคราะหน า พบวา น ามความเปนดาง ซงแหลงน าสวนใหญทใชในการท าสวนจะมาจากน าในบอน าบาดาล (รอยละ 37.50) โดยจากความถของการตรวจวเคราะหดนและน า พบวา มการสงตรวจวเคราะห ปละ 1 ครง และเกษตรกรเขาใจผลการวเคราะหเปนอยางด (ตารางท 4.2)

Ref. code: 25595509034517OEN

34

ตารางท 4.2 สภาพพนทของสวนฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบสภาพพนทของสวนฝรง รอยละ 1. ขนาดพนทปลกฝรงทงหมด

1-5 ไร 6-10 ไร 11-15 ไร 16-20 ไร 21-25 ไร 25 ไรขนไป

2. จ านวนแปลงปลก 1 แปลง 2 แปลง

3. รปแบบการท าสวน ปลกฝรงอยางเดยว ปลกฝรงรวมกบพชชนดอน ๆ

4. การตรวจวเคราะหดนเพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลกของเกษตรกร

ไมเคย เคย

5. แหลงน าทใชในการท าสวนฝรง แหลงน าธรรมชาต (คลอง แมน า) ขดบอกกเกบน าเอง บอน าบาดาล

6. การตรวจวเคราะหน าเพอหาสารปนเปอนในน าของเกษตรกร ไมเคย เคย

28.13 34.38 6.25 15.63 9.38 6.25

71.88 28.13

65.63 34.38

93.33 6.67

28.13 34.38 37.50

87.50 12.50



Ref. code: 25595509034517OEN

35

4.1.3 ระบบการผลตฝรง

การเตรยมพนทและการปลกฝรง

จากการส ารวจโดยใชแบบสอบถามจากกลมเกษตรกรผปลกฝรง จ านวน 30 ราย พบวาเกษตรกรทกรายกอนการเตรยมพนทปลกฝรงไมมการปลกพชอนในพนท ซงคดเปนรอยละ 56.25 โดยมการไถปรบทดนกอนปลก 1 ครง สวนใหญไมมการทวมน าในแปลงปลก (รอยละ 62.50) ซง มเพยงรอยละ 37.50 ทมการทวมน าในแปลงปลกเพอก าจดโรคและแมลง เกษตรกรทกรายตากดนกอนปลก โดยกอนปลกฝรงเกษตรกรรอยละ 59.38 ไมมการปรบสภาพดนกอนปลก และมเพยง รอยละ 40.63 ปรบสภาพดนโดยใชปนขาวหวาน

ส าหรบรปแบบการปลก พบวา เกษตรกรสวนใหญท าการปลกแบบแถวเดยว ใชระยะปลกประมาณ 2×6 เมตร (ไมรวมรองน า) (รอยละ 71.88) และในการปลก พบวา เกษตรกรทงหมดไมมการใชสารอนทรยรองกนหลม และสวนใหญไมใชปยรองพน (รอยละ 84.38) และมเพยงรอยละ 15.63 ใชปยคอกรองกนหลม ในอตราประมาณ 5 กโลกรมตอหลม

ส าหรบชนดและพนธทปลก พบวา เกษตรกรสวนใหญปลกฝรงพนธแปนสทอง (รอยละ 43.75) รองลงมาคอ พนธกมจ (รอยละ 21.88) พนธกลมสาล (รอยละ 15.63) พนธแปนยอดแดง (รอยละ 12.50) และไรเมลดผลยาว (รอยละ 6.25) ตามล าดบ ซงวธการขยายพนธของตนพนธ สวนใหญเกษตรกรใชตนพนธจากการตอนกง (รอยละ 93.75) ทซอจากผประกอบการสถานเพาะช า (รอยละ 78.13) ในราคา 12-40 บาทตอตน และมเพยงรอยละ 21.88 เพาะตนตอแลวขยายพนธ ปลกเอง นอกจากนในเรองของคาใชจายในปจจยการผลต พบวา เกษตรกรสวนใหญมคาปยประมาณ 2,500-3,000 บาทตอไร คายาปราบศตรพชประมาณ 2,000-3,500 บาทตอไร คาเครองมอประมาณ 2,000-2,500 บาทตอไร และคาการก าจดวชพชประมาณ 1,000-1,500 บาทตอไร (ตารางท 4.3)

การใหน าตนฝรง

ส าหรบการใหน า พบวา เกษตรกรจะท าการใหน าในชวงเชา (รอยละ 100) โดยการใหน าจะท าการแบงตามชวงของการเจรญเตบโต โดยชวงทตนฝรงยงเลก (อายประมาณ 1-2 ป) สวนใหญใหน าวนละครง (รอยละ 68.75) และอกรอยละ 31.25 ท าการใหน า 2 วนตอครง ส าหรบชวงทตนฝรงเรมใหผลผลต เกษตรกรสวนใหญจะท าการใหน า 2 วนตอครง (รอยละ 62.50) รองลงมาคอ ใหน า 3 วนตอครง ซงคดเปนรอยละ 28.13 โดยวธการใหน าสวนใหญมกใชเรอเปนอปกรณในการรดน า (รอยละ 53.13) และสวนใหญไมมการงดใหน าแมในชวงทไมมผลบนตนกตาม (รอยละ 87.50) (ตารางท 4.4)

Ref. code: 25595509034517OEN

36

ขอมลการจดการดนของเกษตรกรผปลกฝรงแบบเคม

ส าหรบการใหปย พบวา ในชวงทตนฝรงยงไมใหผลผลต เกษตรกรสวนใหญใหปยคอกอยางเดยว คดเปนรอยละ 53.13 รองลงมา คอ ใหปยเคม คดเปนรอยละ 25.00 ซงสวนใหญท าการใหปยหลง ตดแตงกง คดเปนรอยละ 81.25 และอกรอยละ 18.75 ใสปยเมอกงใหมเรมแตก ซงจากขอมลเกยวกบการปรบปรงดน พบวา เกษตรกรทกรายไมใชวสดเพอปรบปรงโครงสรางดนหรอเพมอนทรยวตถในดน (รอยละ 100) แตพบวา เกษตรกรยงคงมการใชปนขาวเพอปรบสภาพความเปนกรด-ดางของดนอย (รอยละ 25.00) (ตารางท 4.5)

การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพช

การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพช พบวา สวนใหญ ในชวงทตนฝรงใหผลผลตแลว มการใชสารเคมเพอปองกนและก าจดโรคและแมลงศตรฝรง ตามก าหนดเวลา (spray program) (รอยละ 68.75) ส าหรบโรคทพบในฝรง สวนใหญพบปญหาของโรคตนเหยวตาย (รอยละ 53.13) รองลงมา คอ โรคผลจดเนา (รอยละ 25.00) โรคกนผลเนา (รอยละ 21.88) และโรคแอนแทรคโนส (รอยละ 9.38) ตามล าดบ และแมลงทพบในฝรง สวนใหญไดแก แมลงวนผลไม (รอยละ 71.88) รองลงมา คอ เพลยแปง (รอยละ 56.25) และเพลยออน (รอยละ 6.25) ตามล าดบ ซงเกษตรกร สวนใหญใชเรอพนสารเคม เปนอปกรณทใชในการฉดพนสารก าจดโรคและแมลง (รอยละ 53.13) (ตารางท 5.6)

การก าจดวชพช

การก าจดวชพช จากขอมลการก าจดวชพช พบวา เกษตรกรทงหมดก าจดวชพชเมอพบวา วชพชท าความเสยหายแกตนฝรง เชน ท าใหผวผลฝรงเปนรอบขดขวน หรอ เปนแหลงอาศยของโรค และแมลงศตรฝรง ซงสวนใหญเกษตรกรรอยละ 90.63 ใชวธฉดพนสารเคม โดยสารเคมทใช คอ กรมมอกโซน รองลงมา คอ ไกลโฟเซต และสปารค ตามล าดบ และมเพยงรอยละ 9.38 ทใชวธการตดและถอน (ตารางท 4.7)

การตดแตงและการโนมกง

การตดแตงและการโนมกง พบวา สวนใหญเกษตรกรตดแตงกงพรอมกบการหอผล (รอยละ 87.50) และท าการตดแตงกงใหออกดอกและตดผล ภายหลงเกบเกยวผลผลต 1-2 วน คดเปนรอยละ 78.12 และตดแตงกงในขณะทมผลผลตบนตน คดเปนรอยละ 90.63 โดยเกษตรกรทกรายไมใช สารปองกนก าจดเชอราทาบรเวณรอยแผลทตดแตง และพบวาสวนใหญจะโนมกงฝรงใหกระจาย ทกทศทาง คดเปนรอยละ 93.75 และใชไมรวกในการโนมกงมาผก คดเปนรอยละ 87.50 ซงเกษตรกร

Ref. code: 25595509034517OEN

37

ทกรายจะบงคบใหฝรงออกดอก โดยใชวธการตดแตงเปนวธการหลก (รอยละ 100) รองลงมา คอ ใชการโนมกง (รอยละ 71.88) การปลดยอด (รอยละ 21.88) การใชฮอรโมนกระตนใหสรางดอก (รอยละ 15.63) และการใชปยน าตาลพนเพอใหใบรวง (รอยละ 18.75) ตามล าดบ (ตาราง 4.8)

การปลดผลและการหอผลฝรง

การปลดผลและการหอผลฝรง พบวา เกษตรกรสวนใหญไวผล 1-2 ผลตอกงหลงปลดผลทง (รอยละ 68.75) และไมมเกษตรกรปลดผลทงทงหมด (รอยละ 100) ซงเกษตรกรทกรายจะมการหอผล (รอยละ 100) โดยสวนใหญใชถงพลาสตกหหวใสเปนวสดในการหอชนใน (รอยละ 87.50) และใชกระดาษหนงสอพมพเปนวสดในการหอชนนอก (รอยละ 100) และกอนหอมการฉดพนสารเคม (รอยละ 71.88) ซงโดยสวนใหญจะท าการหอผลเมออายประมาณ 51 -60 วนหลงดอกบาน (รอยละ 62.50) (ตารางท 4.9)

การใหผลผลตของฝรง

การใหผลผลตของฝรง พบวา สวนใหญฝรงใหผลผลตครงแรกตงแตอาย 1 ป (รอยละ 56.25) ซงผรงทปรมาณผลผลตสงสดอยทอายประมาณ 2-3 ป (รอยละ 71.88) และปรมาณผลผลตเรมลดลงประมาณอาย 4 ป (รอยละ 46.88) โดยอายเฉลยของฝรงไมแนนอนขนอยกบการบ ารงรกษา (รอยละ 62.50) ทงนการไวผลของฝรง เกษตรกรทกราย (รอยละ 100) มการไวผลฝรงปท 1 ตนละไมเกน 1 ผลตอกง ปท 2 ตนละ ไมเกน 2 ผลตอกง ปท 3 ตนละไมเกน 2 ผลตอกง ปท 4 ตนละไมเกน 1 ผลตอกง และปท 5 ตนละไมเกน 1 ผลตอกง (ตารางท 4.10)

การเกบเกยวผลฝรง

การเกบเกยวผลฝรง พบวา สวนใหญเกษตรกรสงเกตผลฝรงทสามารถเกบเกยวไดจากลกษณะสผว (รอยละ 93.75) รองลงมา คอ สงเกตจากผลเตงตงมนวาว (รอยละ 50.00) การนบอายผลหลงดอกบาน (รอยละ 15.63) และการสงเกตรปรางและลกษณะผลไดสดสวนตรงตามพนธ (รอยละ 12.50) ตามล าดบ โดยเกษตรกรทกราย (รอยละ 100) ใชกรรไกรตดผลฝรงใสลงในตระกราเปนวธการเกบเกยว และใชเรอบรรทกขนสงฝรงภายในสวนเพอไปยงโรงคดแยก (รอยละ 53.13) ซงใชตระกราพลาสตกเปนวสดรองรบผลผลตภายในแปลงเพอไปยงโรงคดแยก (รอยละ 84.38) (ตารางท 4.11)

การปฏบตหลงการเกบเกยว

การปฏบตหลงการเกบเกยว พบวา เกษตรกรสวนใหญไมท าความสะอาดผลฝรงภายหลง การเกบเกยว (รอยละ 71.88) เกษตรกรทกรายมโรงคดแยกหรอจดคดแยกผลผลต และบรเวณ

Ref. code: 25595509034517OEN

38

โรงคดแยกมภาชนะรองรบระหวางคดแยก (รอยละ 100) ซงเกษตรกรทกรายมการคดเลอกฝรงกอนขายใหพอคาทซอ (รอยละ 100) โดยสวนใหญผลฝรงทคดออก คอ ผลทเปนจดดาง (รอยละ 87.50) รองลงมา ผลทถกแดดเผา (รอยละ 75.00) ผลทผวไมสวย (รอยละ 25.00) และผลทแกจด (รอยละ 12.50) ตามล าดบ โดยมการคดเกรดผลฝรง (รอยละ 100) และวธการจดการผลฝรงทเสย (ตกเกรด)ซงเกษตรกรสวนใหญก าจดโดยการทงในจดทงขยะทวไป (รอยละ 87.50) (ตารางท 4.12)

Ref. code: 25595509034517OEN

39

ตารางท 4.3 ระบบการผลตฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบระบบการผลตฝรง รอยละ 1. กอนการเตรยมพนทปลกฝรงมการปลกพชอนในพนทหรอไม

ไมม 2. การเตรยมพนทกอนปลก

มการไถปรบดนกอนปลก 1 ครง มการไถปรบดนกอนปลก 2 ครง ไมมการไถปรบดนกอนปลก

3. เกษตรกรมการทวมน าในพนทปลกกอนปลกเพอก าจดโรคและแมลงหรอไม

ไมมการทวมน า มการทวมน า

4. การเตรยมดนกอนปลก มการตากดน

5. การปรบสภาพดนกอนปลก ไมมการปรบสภาพดน ปรบสภาพดน

6. การก าจดวชพชหรอศตรพชกอนปลก ไมมการปฏบต ปฏบต

7. รปแบบการปลก แบบแถวเดยว แบบแถวค แบบสามแถวสลบฟนปลา

8. ระยะปลก 2×6 เมตร (ไมรวมรองน า) 2×3 เมตร (ไมรวมรองน า) (รองละ 2 แถว) 2×2 เมตร (ไมรวมรองน า) (รองละ 2 แถว)

100.00

56.25 34.38 9.38

62.50 37.50

100.00

59.38 40.63

71.88 28.13

68.75 18.75 9.38

71.88 18.75 9.38



Ref. code: 25595509034517OEN

40

ตารางท 4.3 ระบบการผลตฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 (ตอ) N=30

ขอมลเกยวกบระบบการผลตฝรง รอยละ 9. การใชอนทรยสารรองกนหลม

ไมใช 10. การใชปยรองพน

ไมใช ใช

11. ชนดและพนธทปลก กมจ แปนสทอง แปนยอดแดง กลมสาล ไรเมลดผลยาว

12. วธการขยายพนธของตนพนธ ตอนกง ปกช ากง

13. แหลงทมาของตนพนธทปลก ซอจากผประกอบการสถานเพาะช า เพาะตนตอแลวขยายพนธปลกเอง

100.00

84.38 15.62

21.88 43.75 12.50 15.63 6.25

93.75 6.25

78.12 21.88



Ref. code: 25595509034517OEN

41

ตารางท 4.4 การใหน าตนฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบการใหน าตนฝรง รอยละ 1. ชวงเวลาในการใหน า

เชา 2. การใหน าในแตละชวงการเจรญเตบโต

ชวงทตนฝรงยงเลก (อายประมาณ 1-2 ป) วนละครง 2 วน/ครง ชวงทตนฝรงเรมใหผลผลต วนละครง 2 วน/ครง 3 วน/ครง

3. เครองมอหรออปกรณในการใหน า เรอรดน า สปรงเกอร มนสปรงเกอร ระบบน าหยด

4. ชวงเวลาทงดใหน า ไมมผลผลตบนตน ไมมการงดใหน า

100.00

68.75 31.25

9.38 62.50 28.13

53.13 21.88 9.38 15.63

12.50 87.50



Ref. code: 25595509034517OEN

42

ตารางท 4.5 ขอมลการจดการดนของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรแบบเคม1 N=30

ขอมลเกยวกบการใหปย รอยละ 1. การใหปยในชวงทฝรงยงเลก (อายประมาณ 1 ป)

ใหปยเคมอยางเดยว สตร 25-7-7 สตร 16-16-16 สตร 15-15-15 สตร 20-0-0

ใหปยคอกอยางเดยว มลสกร+มลโค มลโค

ใหปยชวภาพ ไมใหปยชนดใดเลย

2. หลงการเกบเกยวใหใสปยชวงใด หลงตดแตง กงใหมเรมแตก

3. การใชปนเพอปรบปรงสภาพความเปนกรด-ดางของดน ไมใช ใช

4. การใชวสดเพอปรบปรงโครงสรางดนหรอเพมอนทรยวตถในดน เชน เปลอกถว ซงขาวโพด ฯลฯ

ไมใช

25.00 (15.62) (3.13) (3.13) (3.13) 53.13 (15.63) (37.50) 15.63 6.25

81.25 18.75

75.00 25.00

100.00 1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรในจงหวด


Ref. code: 25595509034517OEN

43

ตารางท 4.6 การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพชในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบการปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพช รอยละ 1. ชวงทตนฝรงใหผลผลตแลวมการใชสารเคมเพอปองกนและก าจดโรค

และแมลงศตรฝรง ตามก าหนดเวลา (spray program) ใชตามการระบาดของโรคและแมลง กอนการหอผลเพอปองกน

2. โรคทพบในฝรง* โรคตนเหยวตาย (Grava with diseases) การปองกน ไมสามารถจดการไดปลอยใหยนตนตาย โรคกนผลเนา (Stylar end rot) การปองกน ฉดพนสารแมนโคเซบ หรอคารเบนดาซม โรคแอนแทรคโนส (Anthracnose) การปองกน ฉดพนสารแมนโคเซบ หรอคารเบนดาซม โรคผลจดเนา (Black fruit spot) การปองกน ฉดพนสารแมนโคเซบ หรอคารเบนดาซม

3. แมลงทพบในฝรง* เพลยแปง การปองกน ฉดพนดวยสารแลนแนทรวมกบสารคลอรไพรฟอส แมลงวนผลไม การปองกน ฉดพนดวยสารมาลาไทออนรวมกบสารคลอรไพรฟอส เพลยออน การปองกน ฉดพนดวยไวทออย และก าจดมดทอยบนตน

4. อปกรณทใชในการฉดพนสารก าจดโรคและแมลง เรอพนสารเคม ถงพนยาแบบสะพายหลง ถงพนยาแบบสาย

68.75 12.50 18.75

53.13

21.88

9.38

25.00

56.25

71.88

6.25

53.13 15.63 31.25

* เกษตรกรพบโรคและแมลงมากกวา 1 ชนด 1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรในจงหวด


Ref. code: 25595509034517OEN

44

ตารางท 4.7 การก าจดวชพชในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบการก าจดวชพช รอยละ 1. การพจารณากอนการก าจดวชพช

ก าจดวชพชเมอท าความเสยหายแกตนฝรง 2. วธการก าจดวชพช

ใชสารเคมฉดพน กรมมอกโซน (พาราควอต ไดคลอไรด) ไกลโฟเซต 48% (ไกลโฟเซต) สปารค (ไกลโฟเซต)

ใชวธกล (เชน ตด ถอน)

100.00

90.63 (78.12) (12.50) (9.38) 9.38



Ref. code: 25595509034517OEN

45

ตารางท 4.8 การตดแตงและการโนมกงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบการตดแตงและการโนมกง รอยละ 1. จ านวนครงในการตดแตงกงตอป

ตดแตงพรอมการหอ 2 ครง/ป 3 ครง/ป

2. ชวงเวลาการตดแตงกงใหออกดอกและตดผล หลงเกบเกยวผลผลต 1-2 วน ชวงใดกได

3. ในขณะตดแตงมผลผลตบนตนหรอไม ม ไมม

4. ภายหลงการตดแตงกงมการทาสารปองกนก าจดเชอราบรเวณ รอยแผลทตดแตงหรอไม

ไมทา 5. ลกษณะการโนมกง

โนมกงผกตดกบไมกระจายทกทศทาง โนมกงผกตดกบไมแบบก าหนดทศทางไปทางซายและขวา

6. อปกรณทใชในการโนมกงมาผก ไมรวก เสนลวด

7. มการบงคบใหฝรงออกดอกหรอไม* มการบงคบ

ใชการโนมกง ใชฮอรโมนกระตนการสรางดอก ใชการปลดยอด ใชการตดแตงเปนหลก ใชปยน าตาลพนเพอใหใบรวง

87.50 6.25 6.25

78.12 21.88

90.63 9.37

100.00

93.75 6.25

87.50 12.50

100.00 (71.88) (15.63) (21.88) (100.00) (18.75)

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ 1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรใน

จงหวดนครปฐมหรอจงหวดใกลเคยง รวมจ านวน 30 คน

Ref. code: 25595509034517OEN

46

ตารางท 4.9 การปลดผลและการหอผลฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบการปลดผลและการหอผลฝรง รอยละ 1. จ านวนผลตอกงหลงปลดผลทง

1-2 ผล/กง 3-4 ผล/กง

2. การปลดผลทงทงหมด ไมม

3. การหอผล มการหอผล

4. วสดทใชในการหอ (ชนใน) ถงพลาสตกหหวขาวขน ถงพลาสตกหหวใส

วสดทใชในการหอ (ชนนอก) กระดาษหนงสอพมพ

5. กอนหอมการฉดพนสารเคมหรอไม มการฉดพนสารเคม ไมมการฉดพนสารเคม

6. อายของผลทหอโดยนบจากวนดอกบาน 31-40 วน 41-50 วน 51-60 วน

68.75 31.25

100.00

100.00

12.50 87.50

100.00

71.88 28.13

9.38 28.13 62.50



Ref. code: 25595509034517OEN

47

ตารางท 4.10 การใหผลผลตของฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบการใหผลผลตของฝรง รอยละ 1. ฝรงใหผลผลตครงแรกตงแตอาย

อาย 8-10 เดอน อาย 1 ป

2. อายของฝรงทปรมาณผลผลตสงสดอยทอายประมาณ อาย 2-3 ป อาย 3-4 ป

3. อายของฝรงทปรมาณผลผลตเรมลดลงประมาณ อาย 3 ป อาย 4 ป อาย 5 ป

4. อายเฉลยของฝรงตงแตปลกจนกระทงตดตนทงประมาณ ไมแนนอนขนอยกบการบ ารงรกษา อาย 5-10 ป

5. การไวผล ปท 1 ตนละไมเกน 1 ผล/กง ปท 2 ตนละไมเกน 2 ผล/กง ปท 3 ตนละไมเกน 2 ผล/กง ปท 4 ตนละไมเกน 1 ผล/กง ปท 5 ตนละไมเกน 1 ผล/กง

43.75 56.25

71.88 28.12

12.50 46.88 40.62

62.50 37.50

100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จ งหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรในจงหวด


Ref. code: 25595509034517OEN

48

ตารางท 4.11 การเกบเกยวผลฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบการเกบเกยวผลฝรง รอยละ 1. วธสงเกตผลฝรงทสามารถเกบเกยวได*

ผลเตงตงมนวาว ลกษณะสผว นบอายผลหลงดอกบาน รปรางและลกษณะผลไดสดสวนตรงตามพนธ

2. วธการเกบเกยว ใชกรรไกรตดผลฝรงใสลงในตะกรา

3. วธการขนสงฝรงภายในสวนเพอไปยงโรงคดแยก เรอบรรทก รถเขน

วสดรองรบผลผลตภายในแปลงเพอไปยงโรงคดแยก ตะกราพลาสตก เขงไมไผ

50.00 93.75 15.63 12.50

100.00

53.13 46.87

84.38 15.62

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ 1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐมหรอจงหวด

ใกลเคยง รวมจ านวน 30 คน

Ref. code: 25595509034517OEN

49

ตารางท 4.12 ปฏบตหลงการเกบเกยวในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม)1 N=30

ขอมลเกยวกบปฏบตหลงการเกบเกยว รอยละ 1. การท าความสะอาดผลฝรงภายหลงการเกบเกยว

ไมปฏบต ปฏบต

2. มโรงคดแยกหรอจดคดแยกผลผลตหรอไม ม

3. บรเวณโรงคดแยกมภาชนะรองบระหวางคดแยกหรอไม ม

4. เกษตรกรมการคดเลอกฝรงกอนขายใหพอคาทซอหรอไม คดเลอก*

ผลทถกแดดเผา ผลทผวไมสวย ผลทแกจด ผลทเปนจดดาง

5. มการคดเกรดผลฝรงหรอไม ม

6. วธการจดการผลฝรงทเสย (ตกเกรด) ทงในจดทงขยะทวไป ทงไวบรเวญจดคดแยก ทงจดเฉพาะและฝงกลบ

71.88 28.12

100.00

100.00

100.00 75.00 25.00 12.50 87.50

100.00

87.50 6.25 6.25

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ 1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐมหรอจงหวด

ใกลเคยง รวมจ านวน 30 คน

Ref. code: 25595509034517OEN

50

4.1.4 ความรทวไปของเกษตรกรเกยวกบเกษตรอนทรย ความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรยของเกษตรกร พบวา สวนใหญเกษตรกรไมรจกเกษตร

อนทรย (รอยละ 73.33) และไมมความรเกยวกบการท าเกษตรอนทรยเลย (รอยละ 73.33) ซง สวนใหญเกษตรกรไดรบความรเกษตรอนทรยจากเพอนเกษตรกร (รอยละ 73.33) และในปจจบนสวนของเกษตรกรไมผานการรบรองเกษตรอนทรยจากหนวยงานราชการ (รอยละ 93.33) อกทงเกษตรกรสวนใหญคดวาเกษตรอนทรยไมมความส าคญตอระบบการผลตพช (รอยละ 76.67)

การประเมนแปลงปลกของเกษตรกรตามหลกเกณฑเกษตรอนทรย ดงน พนทปลก พบวา สวนใหญเกษตรกรมแปลงปลกทเคยมการใชสารเคมในกลมคารบาเมท

ออรกาโนคลอรน และออรกาโนฟอสเฟต (รอยละ 76.67) รองลงมา คอ แปลงปลกทเคยเปนพนททมการใชสารเคมมาก (รอยละ 43.33) มแหลงปลกใกลกบทตงของโรงพยาบาล หรอใกลโรงงานอตสาหกรรม (รอยละ 23.33) และดนในแปลงปลกเคยมการตรวจสอบคณภาพดน และการปนเปอนจากสงทเปนอนตรายจากสารก าจดศตรพชทมพษสงหรอโลหะหนกตกคางในดนมากอน (รอยละ 16.67)

แหลงน าและคณภาพน า พบวา สวนใหญแหลงน าทใชไหลผานเขตเกษตรกรรมทมการใชสารเคม หรอคอกปศสตว สตวปก (รอยละ 86.67) รองลงมา คอ น าในแปลงปลกมโอกาสปนเปอนสารเคมทฉดพนภายในแปลง หรอปนเปอนสารเคมทใชจากพนทใกลเคยง (รอยละ 83.33) และ แหลงน าทใชไหลผานชมชน (รอยละ 56.67) ทงนยงมเกษตรกรบางสวนมการเกบตวอยางน าเพอ การวเคราะหหาสารพษตกคาง โลหะหนกและจลนทรยกอโรค (รอยละ 16.67) ตามล าดบ

การจดการดนและปย พบวา สวนใหญเกษตรกรใชสารเคมควบคมวชพชในชวงการเตรยมดน (รอยละ 76.67) รองลงมาคอ เกษตรกรมการใชสารเคมทไมไดระบใหใช (รอยละ 70.00) และภาชนะทใสปยอนทรยใชรวมกบปยเคมและวตถอนตราย (รอยละ 66.67) นอกจากนสถานทจดเกบผลผลตเคยเกบสารเคมมากอน (รอยละ 23.33) ตามล าดบ

การจดการคณภาพในกระบวนการผลตกอนการเกบเกยว พบวา สวนใหญเกษตรกรใชสารเคมในการปองกนก าจดศตรพช (รอยละ 76.67) รองลงมา คอ เกษตรกรใชตนพนธไมมการดดแปลงพนธกรรม หรอผานการฉายรงส (รอยละ 73.33) และเกษตรกรน าตนพนธไดมาจากแหลงทเชอถอได (รอยละ 53.33) ซงเกษตรกรบางสวนมการอนรกษหรอปลอยศตรธรรมชาต (รอยละ 13.33) ตามล าดบ

การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว พบวา สวนใหญเกษตรกรมการบวนการคดแยกใหไดผลตผลทมคณภาพและไดมาตรฐานเปนทพงพอใจของผคาและผบรโภค (รอยละ 86.67) รองลงมา คอ เกษตรกรมแผนการใชประโยชนจากผลตผลทดอยคณภาพอยางชดเจน (รอยละ 83.33)

Ref. code: 25595509034517OEN

51

และภาชนะทใชในการบรรจขนตนเพอการขนถายภายในแปลงไปยงจดคดแยกตองเหมาะสมมวสด กรภายในภาชนะเพอปองกนการกระแทกเสยดส (รอยละ 80.00) นอกจากนเกษตรกรบางสวนมการใชเครองมอหรอวธการเหมาะสมกบชนดของแตละพชเพอปองกนการปนเปอนของผลผลตเนองจากการเกบเกยวดวย (รอยละ 30.00) ตามล าดบ

การขนยาย การเกบรกษา และการรวบรวมผลผลต พบวา สวนใหญเกษตรกรมการเคลอนยายผลตผลตองปฏบตดวยความระมดระวง (รอยละ 93.33) รองลงมา คอ เกษตรกรมวธการเกบรกษา และรวบรวมผลตผล ตองไมท าใหผลตผลเสยหาย และเกดการปนเปอนจากสารเคม (รอยละ 86.67) และมสถานทเกบรวบรวม และสถานทเกบรกษาตองถกสขลกษณะ สะอาด และมการถายเทอากาศด สามารถปองกนการปนเปอนผลตผล (รอยละ 86.67) ซงยงมเกษตรกรทใชเครองมอวสดอปกรณหลงการเกบเกยวผลตผลอนทรยรวมกบผลตผลทวไป และมการลางท าความสะอาดกอนน าไปใชกบผลตผลอนทรย (รอยละ 70.00) ตามล าดบ

การบรรจ พบวา เกษตรกรทกรายมภาชนะบรรจทใชตองมความแขงแรงทนทาน ไมแตกงาย (รอยละ 100)

การบนทกและจดเกบขอมล พบวา สวนใหญเกษตรกรมบนทกขอมล การใชปจจยการผลตในแปลงปลก จดบนทกขอมลโรคและแมลงศตรพชทพบในแปลงปลก ขอมลโรคและแมลงทมการบนทกตรงกบทเหนจากการตรวจพนจ บนทกการเกบเกยวผลผลตและปรมาณผลผลตทเกบเกยวได และเมอมการตรวจสอบหรอพบขอบกพรองสามารถแกไขและปรบปรงไดทนทวงท (รอยละ 16.67) นอกจากนเกษตรกรยงมเอกสารหรอหลกฐานยนยนแหลงทมาของผลผลต และสามารถตรวจสอบแหลงทมาของผลตภณฑและแหลงจ าหนายได (รอยละ 13.33)

Ref. code: 25595509034517OEN

52

ตารางท 4.13 ความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย1 N=30

ขอมลเกยวกบความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย รอยละ 1. เกษตรกรรจกหรอไม

ไมรจก รจกเกษตรอนทรย

2. เกษตรกรมความรเกยวกบการท าเกษตรอนทรยหรอไม ไมมความรเลย มความร

3. เกษตรกรไดรบความรเกษตรอนทรย จากแหลงใด เพอนเกษตรกร เจาหนาทสงเสรมการเกษตร นกวชาการจากกรมวชาการเกษตร อาจารยจากมหาวทยาลย สอสงพมพ

4. ปจจบนสวนของเกษตรกรไดผานการรบรองเกษตรอนทรยจากหนวยงานราชการหรอไม

ผานการรบรอง ไมผานการรบรอง

5. คดวาเกษตรอนทรยมความส าคญตอระบบการผลตพชหรอไม ไมมความส าคญ มความส าคญ

6. การประเมนแปลงปลกของเกษตรกรตามหลกเกณฑเกษตรอนทรย มขอก าหนดใดทเกษตรกรสามารถปฏบตตามหรอสอดคลองกบหลกเกณฑเกษตรอนทรย 6.1 พนทปลก*

แหลงปลกใกลกบทตงของโรงพยาบาล หรอใกลโรงงานอตสาหกรรม แปลงปลกเคยเปนพนททมการใชสารเคมมาก

73.33 26.67

73.33 26.67

36.67 16.67 23.33 10.00 13.33

6.67 93.33

76.67 23.33

23.33 43.33

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ 1กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรง ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ซงเปนเกษตรกรในจงหวด


Ref. code: 25595509034517OEN

53

ตารางท 4.13 ความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย1 (ตอ) N=30

ขอมลเกยวกบความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย รอยละ 6.1 พนทปลก*

แปลงปลกเคยมการใชสารเคมในกลม คารบาเมท ออรกาโนคลอรน และออรกาโนฟอสเฟต

ดนในแปลงปลกเคยมการตรวจสอบคณภาพดน และการปนเปอนจากสงทเปนอนตรายจากสารก าจดศตรพชทมพษสงหรอโลหะหนกตกคางในดนมากอน 6.2 แหลงน าและคณภาพน า*

แหลงน าทใชไหลผานชมชน น าทใชมโอกาสปนเปอนสารพษจากโรงงานอตสาหกรรม แหลงน าทใชไหลผานเขตเกษตรกรรมทมการใชสารเคม หรอคอก

ปศสตว สตวปก น าในแปลงปลกมโอกาสปนเปอนสารเคมทฉดพนภายในแปลง หรอ

ปนเปอนสารเคมทใชจาก พนทใกลเคยง น าจากโรงงานอตสาหกรรมมโอกาสไหลลงในแหลงน าทใชใน

การเกษตร มการเกบตวอยางน าเพอการวเคราะหหาสารพษตกคาง โลหะหนก

และจลนทรยกอโรค 6.3 การจดการดนและปย*

มการเผาเศษวสดในแปลงปลก ใชสารเคมควบคมวชพชในชวงการเตรยมดน ปยอนทรยทใชในฟารมไมไดมาจากแหลงทนาเชอถอ ภาชนะทใสปยอนทรยใชรวมกบปยเคมและวตถอนตราย มการใชสารเคมทไมไดระบใหใช สถานทจดเกบผลผลตอยใกลกบสารเคม/วตถอนตราย สถานทจดเกบสารเคม/วตถอนตรายอยใกลกบแปลงปลก สถานทจดเกบผลผลตเคยเกบสารเคมมากอน

76.67

16.67

56.67 36.67 86.67

83.33

46.67

16.67

43.33 76.67 36.67 66.67 70.00 33.33 56.67 23.33

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ



Ref. code: 25595509034517OEN

54


ขอมลเกยวกบความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย รอยละ 6.4 การจดการคณภาพในกระบวนการผลตกอนการเกบเกยว*

ตนพนธไดมาจากแหลงทเชอถอได ตนพนธไมมการดดแปลงพนธกรรม หรอผานการฉายรงส ใชสารเคมในการปองกนก าจดศตรพช มการควบคมและปองกนก าจดโรคพชตลอดการผลตสอดคลองตามท

มาตรฐานก าหนด มการควบคมและปองกนก าจดโรคแมลง และสตวศตรพชตลอดการ

ผลตสอดคลองตามทมาตรฐานก าหนด มการควบคมการใชวสดอปกรณในการจดการศตรพชจากภายนอก

อยางชดเจน มการอนรกษหรอปลอยศตรธรรมชาต พนทปลกตองหางจากแหลงก าเนดของวตถอนตราย หากมตองมแนว

ปองกนการปนเปอนทงทางน าและอากาศ มการปฏบตในขนตอนการเพาะปลกและการปฏบตกอนการเกบเกยว

ทดแลผลผลตใหมคณภาพตามขอก าหนดมาตรฐานของประเทศหรอของประเทศผคา 6.5 การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว*

มการใชเครองมอหรอวธการเหมาะสมกบชนดของแตละพช เพอปองกนการปนเปอนของผลผลตเนองจากการเกบเกยว

ภาชนะทใชในการบรรจและการขนสงผลตผล ตองแยกจากภาชนะทใชในการขนยายหรอขนสงสารเคม ปย เพอปองกนการปนเปอนสารเคมทางการเกษตร และจลนทรยทเปนอนตรายตอการบรโภค และความเสยหายตอผลผลต

53.33 73.33 76.67 16.67

36.67

46.67

13.33 16.67

26.67

30.00

70.00



Ref. code: 25595509034517OEN

55


ขอมลเกยวกบความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย รอยละ 6.5 การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว*

ในกรณทไมสามารถแยกภาชนะบรรจผลตผล ภาชนะขนยายสารเคมหรอปย มการท าความสะอาดจนแนใจวาไมมการปนเปอนดงกลาว

ภาชนะทใชในการบรรจขนตนเพอการขนถายภายในแปลงไปยงจดคดแยกตองเหมาะสมมวสดกรภายในภาชนะเพอปองกนการกระแทกเสยดส

มการบวนการคดแยกใหไดผลตผลทมคณภาพและไดมาตรฐานเปนทพงพอใจของผคาและผบรโภค

ตองมพนทการจดวางแยกผลตผลทดอยคณภาพเปนสดสวน มแผนการใชประโยชนจากผลตผลทดอยคณภาพอยางชดเจน ใชเครองมอวสดอปกรณหลงการเกบเกยวผลตผลอนทรยรวมกบ

ผลตผลทวไป และมการลางท าความสะอาดกอนน าไปใชกบผลตผลอนทรย สถานทเกบรกษาผลตผลสะอาดหรอเปนสดสวน

สถานทเกบรกษาผลตผลมการถายเทอากาศทเหมาะสม 6.6 การขนยาย การเกบรกษา และการรวบรวมผลผลต*

วธการเกบรกษา และรวบรวมผลตผล ตองไมท าใหผลตผลเสยหาย และเกดการปนเปอนจากสารเคม

ตองมวสดปรองพนในบรเวณทพกผลตผลทเกบเกยว เพอปองกน การปนเปอนของจลนทรย สงปฏกล เศษดน และสงสกปรกทเปนอนตรายอนๆ จากพนดน

มการจดวางผลตผลในบรเวณพกตองเหมาะสมกบชนดของพชเพอปองกน รอยแผลทเกดจากการขดขด หรอกระแทกกนระหวางผล รวมทงปญหาการเสอมสภาพของผลตผลเนองจากความรอน และแสงแดด

การเคลอนยายผลตผลตองปฏบตดวยความระมดระวง สถานทเกบรวบรวม และสถานทเกบรกษาตองถกสขลกษณะ สะอาด

และมการถายเทอากาศด สามารถปองกนการปนเปอนผลตผล

73.33

80.00

86.67

76.67 83.33 70.00

76.67 73.33

86.67

76.67

83.33

93.33 86.67



Ref. code: 25595509034517OEN

56


ขอมลเกยวกบความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย รอยละ 6.7 การบรรจ*

ภาชนะบรรจทใชตองมความแขงแรงทนทาน ไมแตกงาย 6.8 การบนทกและจดเกบขอมล*

บนทกขอมล การใชปจจยการผลตในแปลงปลก จดบนทกขอมลโรคและแมลงศตรพชทพบในแปลงปลก ขอมลโรคและแมลงทมการบนทกตรงกบทเหนจากการตรวจพนจ บนทกการเกบเกยวผลผลตและปรมาณผลผลตทเกบเกยวได มเอกสารหรอหลกฐานยนยนแหลงทมาของผลผลต สามารถตรวจสอบแหลงทมาของผลตภณฑและแหลงจ าหนายได เมอมการตรวจสอบหรอพบขอบกพรองสามารถแกไขและปรบปรงได

ทนทวงท

100.00

16.67 16.67 16.67 16.67 13.33 13.33 16.67



Ref. code: 25595509034517OEN

57

4.1.5 การวเคราะหระบบและการผลตและวธการผลตฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม โดยใชเทคนค SWOT

การศกษาระบบและวธการผลตฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) ของเกษตรกรในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เพอเปนขอมลพนฐานในการวเคราะห SWOT ซงเปนการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค โดยวเคราะหทงสภาวะแวดลอมภายนอก และสภาวะแวดลอมภายใน โดยพจารณาสวนตาง ๆ ดงน

จดแขง (strength) 1. เปนแหลงผลตฝรงดงเดมทส าคญของประเทศซงเปนทรจกกนอยางแพรหลาย 2. เกษตรกรผปลกฝรงในเขตต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เปนผปลก

ทมประสบการณในการปลกฝรงท าใหผลผลตทผลตออกมามคณภาพตามทตลาดตองการ 3. พนทปลกฝรงมขนาดเลกถงขนาดกลาง การดแลรกษาและการจดการดานการผลตฝรงท าได

อยางทวถงจากแรงงานภายในครวเรอน 4. สภาพพนทในอ าเภอสามพราน มความอดมสมบรณทงดน น า สภาพอากาศ คอ มอณหภม

รอนเกอบตลอดทงป และมปรมาณน าฝนเฉลย 1,500-2,000 มลลลตรตอป 5. ฝรงพนธแปนสทองทเกษตรกรปลกเปนทตองการของผบรโภค 6. ฝรงทปลกใหผลผลตไดเรว หลงจากปลกซงใชเวลาเพยง 6 -8 เดอน สามารถผลตฝรงได

ตลอดทงป บงคบใหออกผลไดงาย และสามารถควบคมปรมาณผลผลตในแตละฤดกาลไดดวย การปลดผลฝรง

7. การผลตสวนใหญเปนการผลตภายในครวเรอน ท าใหตนทนดานการผลตนอยลง 8. เกษตรกรผปลกฝรงยงอยในกลมคนท างาน (31-50 ป) ซงถอวามศกยภาพทางดานการผลต 9. มการใชเทคโนโลยทเหมาะสมในการผลตฝรง 10. เกษตรกรทกรายมพนทส าหรบการจดการหลงการเกบเกยว 11. ในการบงคบออกดอกสวนใหญใชการโนมกงและตดแตงกงเปนหลก แตมการใชฮอรโมน

นอย 12. จากประสบการณการผลตฝรงของเกษตรกร สามารถพฒนาและเพมศกยภาพดาน

การผลตฝรงใหมคณภาพทดกวาเดมได 13. เกษตรกรทงหมดมการตากดน ซงเปนวธการทสามารถลดปญหาการระบาดของโรคและ

แมลง 14. การหอผลชวยลดการตกคางของสารเคม

Ref. code: 25595509034517OEN

58

จดออน (weakness) 1. การผลตฝรงของเกษตรกรยงไมใหความส าคญกบความปลอดภยทางดานสขลกษณะของ

ผผลตและการปฏบตหลงการเกบเกยวมากนก 2. แหลงปลกเกดการระบาดของโรคและแมลงตลอดเวลา เนองจากไมมการหมนเวยนปลกพช

ชนดอน 3. ขนตอนการเตรยมแปลงปลกแบบยกรอง มคาใชจายสง และเหลอพนทใชประโยชนนอยลง 4. การฉดพนสารเคมจะปฏบตตามก าหนดเวลา โดยไมพจารณาตามการระบาดของโรค และ

แมลง ซงเปนการสนเปลองคาใชจาย 5. เกษตรกรยงใชสารเคมในการผลตฝรงซงเปนสารเคมหามใชตามขอก าหนด และไมตรงตาม

มาตรฐานการผลตสนคาปลอดภย 6. เกษตรเคมไมมการปรบปรงดน โดยการเพมอนทรยวตถ 7. กอนหอผลผลตสวนใหญมการฉดพนสารเคม 8. เกษตรกรไมงดเวนขนตอนการผลตฝรง เพอหลกเลยงชวงผลไมตามฤดกาล ท าใหราคาขาย

ผลผลตตกต าบางชวงเวลา 9. ไมมการจดการดานผลฝรงทคดทง สวนใหญทงเลย ไมมการจดการจดคดทง 10. เกษตรกรไมมการจดตงในรปแบบของกลมหรอสหกรณ จงไมสามารถก าหนดราคาขายได 11. พบปญหาเรองโรคและแมลงทส าคญบางชนดเขาท าลายในระหว างการผลตฝรง เชน

การระบาดของโรคตนเหยวตาย ท าใหผลผลตและคณภาพฝรงลดลงอาจไมคมคาตอการลงทนปลกฝรง และอายการปลกทสนลงเนองจากพนธปลกไมสามารถตานทานโรคได

12. เกษตรกรไมมความพรอมในการผลตฝรงตามขอก าหนดเกษตรอนทรย เนอ งจาก ไมสามารถปฏบตตามค าแนะน าหรอขอก าหนดตาง ๆ ของมาตรฐานได

โอกาส (opportunity) 1. หากมแหลงทนเปนของตนเอง กจะมโอกาสท าเกษตรอนทรยไดมากขน 2. พนทการปลกฝรงในเขตอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม อยใกลบรเวณตลาดขายสงสนคา

ทางการเกษตรขนาดใหญหลายแหง 3. ฝรงเปนผลไมทมความหลากหลายทางสายพนธจงสามารถพฒนาและผสมเปนพนธใหม

ขนมาใหตรงกบความตองการของผบรโภคและตลาดผลไมได 4. ความตองการของผบรโภคตอฝรงรบประทานสดยงมตอเนอง ซงสงเกตไดจากราคาผลฝรง

ในรอบปทมคาสงขน

Ref. code: 25595509034517OEN

59

5. ผลฝรงสามารถน าไปแปรรปไดหลากหลายชนด เชน ฝรงดอง ฝรงแชบวย และพายฝรง เปนตน

6. ฝรงสามารถน ามาท าเปนยารกษาโรค ใบชวยรกษาอาการทองเดน ทองรวง ผลสกใชรบประทานเปนยาระบาย แกอาการทองผก เปนตน

7. ฝรงเปนผลไมเพอสขภาพทเหมาะมากส าหรบผทตองการลดความอวนหรอผทก าลงควบคมน าหนก เนองจากฝรงอดมไปดวยกากใยอาหาร เมอรบประทานแลวจะท าใหอมนาน

8. ฝรงมปรมาณวตามนซสงกวาผลไมชนดอน ซงวตามนซจะชวยตานอนมลอสระท าใหผวพรรณเปลงปลงสดใส ชวยกระตนการท างานของเมดเลอดขาว และยงชวยปองกนโรคหวด

9. หากเกษตรกรไดรบการสงเสรมใหมการน าเอาวทยาการสมยใหมมาใชในการผลต หรอไดรบความรเกยวกบการปฏบตตามระบบมาตรฐานเกษตรอนทรยส าหรบการผลตฝรง จะสามารถเพมขดความสามารถดานในแขงขนดานการตลาดใหแกเกษตรกรมากขน

10. หากมการพฒนาวทยาการหลงการเกบเกยว เพอยดอายการเกบรกษากมความเปนไปไดในการสงฝรงในรปแบบสดออกไปยงตลาดตางประเทศ

11. หากเกษตรกรมการปรบปรงการผลตใหมความเหมาะสม เชน เปลยนมาท าเกษตรอนทรยนาจะเปนการสรางมลคาเพมใหแกผลผลตฝรงทขายออกสทองตลาด

12. ในพนทอ าเภอสามพรานและพนทใกลเคยงมโรงงานอตสาหกรรมแปรรปผลไมขนาดใหญ เชน มาลสามพราน

13. หากมการใหความรดานการผลตทไมใชปยเคมหรอสารเคมในการปลกพช จะท าใหมการผลตเปนในระบบเกษตรอนทรยกนมากขน

อปสรรค (threat) 1. การขายผลผลตฝรงผานพอคาคนกลางสงผลใหขนาดของผลฝรงไมเปนมาตรฐานเดยวกน 2. ราคาปจจยการผลต เชน กระดาษทใชหอผล ถงพลาสตกใสทใชหอผล และอตราคาจาง

แรงงานทสงขน ท าใหเกษตรกรเกดการขาดทนอยางตอเนอง โดยเฉพาะในกรณทใชแรงงานจางในการผลตทงหมด

3. ขนตอนการผลตตามขอก าหนดเกษตรอนทรยมขอจ ากดมากเกนไป ซงเกษตรกรตองใชเวลาเพอการปรบตว

4. มประเทศคแขงทส าคญ ไดแก ประเทศไตหวน และเวยดนาม ทผลตฝรงรบประทานสดเพอการสงออกท าใหเกดขอเปรยบเทยบดานคณภาพหากมการสงออก

5. ราคาผลฝรงในฤดกาลทมไมผลชนดอนออกมาสตลาดมาก ท าใหฝรงมราคาต า และเกษตรกรประสบภาวะขาดทน

Ref. code: 25595509034517OEN

60

6. ผลผลตในปจจบนมการขายอยเพยงในประเทศเทานน การสงออกผลฝรงรบประทานสด สตลาดตางประเทศยงมนอยมาก

7. ปจจยการผลตมราคาแพง และมปญหาดานแรงงาน ซงตองใชมากในชวงการหอผลและ เกบเกยว

8. ขาดการสนบสนนจากภาครฐและเอกชน ดานปจจยการผลต ดานการตลาด และ การแนะน าวทยาการใหมมาปรบปรงการผลต

9. แมการผลตฝรงจะท าใหผลผลตออกสตลาดไดตลอดทงป แตปจจบนการผลตผลไมอน ๆ หลายชนดสามารถบงคบใหออกนอนฤดไดมากขน จงมการแขงขนกนมากขน

4.2 ขอมลของเกษตรกรผผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย

4.2.1 ขอมลพนฐาน

จากขอมลพนฐานของเกษตรกรทไดรวบรวมจากการส ารวจโดยใชแบบสอบถามจาก กลมตวอยางเกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว เปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐมหรอจงหวดใกลเคยง รวมจ านวน 2 คน พบวา ทงหมดเปนเพศชาย มอายอยระหวาง 41-50 ป มระดบการศกษา ระดบประถมศกษาและมธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. โดยเกษตรกร สวนใหญมระยะเวลาท าการเกษตรต าสด 8 ป และสงสด 12 ป (ตารางท 4.14)

ส าหรบพนทในการเพาะปลกฝรงของเกษตรกร พบวา เกษตรกรสวนใหญใชพนทส าหรบ การเพาะปลกทงหมดอยในชวงต ากวา 10 ไร และ 10-19 ไร โดยเปนพนททเกษตรกรเปนเจาของเอง ส าหรบรายไดเฉลยตอฤดปลก 1 รอบ พบวา เกษตรกรมรายไดเฉลยตอ 1 ฤดปลก ระหวาง 50,001-100,000 บาท และ 100,001-500,000 บาท โดยในการท าการเพาะปลกของเกษตรกรจะมตนทนแรงงานทจะตองจางแรงงานภายนอกครอบครวเพมอยระหวาง 3,001-4,000 บาท และ 4,001 บาทขนไป โดยพบวา เกษตรกรสวนใหญมแรงงานภายในครอบครว 3-4 คน และ 5 คนขนไป

นอกจากนยงมตนทนวตถดบ ซงเกษตรกรมตนทนวตถดบเปนเงนอยระหวาง 1,001-2,000 บาท และ 2,001-3,000 บาทตอไร ซงแหลงเงนทนทใชในการท าการเพาะปลกในแตละครงของเกษตรกร ใชทนในครอบครวเพยงอยางเดยว (ตารางท 4.14)

Ref. code: 25595509034517OEN

61

ตารางท 4.14 ขอมลพนฐานของเกษตรกรในระบบเกษตรอนทรยทเปนกลมตวอยาง2 N=2

ขอมลพนฐานของเกษตรกร รอยละ 1. เพศ

ชาย 2. อาย (ป)

41-50 ป 3. ระดบการศกษา

ประถมศกษา มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช.

4. ระยะเวลาท าการเกษตร (ป) 10-19 ป 20-29 ป

5. พนทส าหรบการเพาะปลกทงหมด (ไร) ต ากวา 10 ไร 10-19 ไร

6. พนทส าหรบการเพาะปลก เปนเจาของ

7. รายไดเฉลยตอ 1 ฤดปลก (บาท) 50,001-100,000 บาท 100,001-500,000 บาท

8. รายไดเฉลยตอ 1 ไร (บาท) 20,001-30,000 บาท 30,001 บาทขนไป

9. ตนทนแรงงานตอ 1 ไร (บาท) 3,001-4,000 บาท 4,001 บาทขนไป

100.00

100.00

50.00 50.00

50.00 50.00

50.00 50.00

100.00

50.00 50.00

50.00 50.00

50.00 50.00

2กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐม

หรอจงหวดใกลเคยง รวมจ านวน 2 คน

Ref. code: 25595509034517OEN

62

ตารางท 4.14 ขอมลพนฐานของเกษตรกรในระบบเกษตรอนทรยทเปนกลมตวอยาง2 (ตอ) N=2

ขอมลพนฐานของเกษตรกร รอยละ 10. ตนทนวตถดบตอ 1 ไร (บาท)

1,001-2,000 บาท 2,001-3,000 บาท

11. จ านวนแรงงานภายในครอบครว 3-4 คน 5 คนขนไป

12. แหลงเงนทน ทนในครอบครว

50.00 50.00

50.00 50.00

100.00



4.2.2 สภาพพนท

จากการส ารวจโดยใชแบบสอบถามจากกลมเกษตรกรผปลกฝรง จ านวน 2 ราย พบวา มขนาดพนทปลกฝรง 1-5 ไร และ 11-15 ไร ปลกฝรงเปนแปลงเดยวเตมพนท และไมมการปลกรวมกบพชอนเลย

ในการตรวจวเคราะหดนและน า เพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลกของเกษตรกร พบวา ทงหมดเคยตรวจวเคราะหดนเพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลก ซงจากผลการตรวจวเคราะหดน พบวา คา pH ของดนอยระหวาง 6.0-6.5 เปนชดดนด าเนนสะดวก ปรมาณไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยมในดน เทากบ 36.00 5.72 23.30 มลลกรมตอกโลกรม ตามล าดบ และจากผลการตรวจวเคราะหน า พบวา น ามความเปนดาง ซงแหลงน าสวนใหญทใชในการท าสวนจะมาจากขดบอกกเกบน าเอง โดยจากความถของการตรวจวเคราะหดนและน า พบวา มการสงตรวจวเคราะห ปละ 2 ครง และเกษตรกรเขาใจผลการวเคราะหเปนอยางด (ตารางท 4.15)

Ref. code: 25595509034517OEN

63

ตารางท 4.15 สภาพพนทของสวนฝรงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบสภาพพนทของสวนฝรง รอยละ 1. ขนาดพนทปลกฝรงทงหมด

1-5 ไร 11-15 ไร

2. จ านวนแปลงปลก 1 แปลง

3. รปแบบการท าสวน ปลกฝรงอยางเดยว

4. การตรวจวเคราะหดนเพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลกของเกษตรกร

เคย 5. แหลงน าทใชในการท าสวนฝรง

ขดบอกกเกบน าเอง 6. การตรวจวเคราะหน าเพอหาสารปนเปอนในน าของเกษตรกร

เคย

50.00 50.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00 2กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐม


4.2.3 ระบบการผลตฝรง

การเตรยมพนทและการปลกฝรง

จากการส ารวจโดยใชแบบสอบถามจากกลมเกษตรกรผปลกฝรง จ านวน 2 ราย พบวาเกษตรกรทกรายกอนการเตรยมพนทปลกฝรงไมมการปลกพชอนในพนท มการไถปรบทดนกอนปลก 2 ครง มการทวมน าในแปลงปลกเพอก าจดโรคและแมลง เกษตรกรทกรายตากดนกอนปลก และ มการปรบสภาพดน

ส าหรบรปแบบการปลก พบวา เกษตรกรท าการปลกแบบแถวเดยว ใชระยะปลกประมาณ 2×6 เมตร (ไมรวมรองน า) (รอยละ 71.88) และในการปลก พบวา เกษตรกรทงหมดไมมการใชสารอนทรยรองกนหลม และใชปยคอกรองกนหลม ในอตราประมาณ 5 กโลกรมตอหลม

Ref. code: 25595509034517OEN

64

ส าหรบชนดและพนธทปลก พบวา เกษตรกรปลกฝรงพนธแปนสทอง ซงวธการขยายพนธของตนพนธ สวนใหญเกษตรกรใชตนพนธจากการตอนกง เพาะตนตอแลวขยายพนธปลกเอง นอกจากนในเรองของคาใชจายในปจจยการผลต พบวา เกษตรกรสวนใหญมคาการก าจดวชพชประมาณ 2,000-3,500 บาทตอไร (ตารางท 4.16)

การใหน าตนฝรง

ส าหรบการใหน า พบวา เกษตรกรจะท าการใหน าในชวงเชา โดยการใหน าจะท าการแบงตามชวงของการเจรญเตบโต โดยชวงทตนฝรงยงเลก (อายประมาณ 1-2 ป) ท าการใหน า 2 วนตอครง ส าหรบชวงทตนฝรงเรมใหผลผลต เกษตรกรสวนใหญจะท าการใหน า 2 วนตอครง โดยวธการใหน า ใชระบบน าหยดและเรอเปนอปกรณในการรดน า และไมมการงดใหน าแมในชวงทไมมผลบนตนกตาม (ตารางท 4.17)

ขอมลการจดการดนของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรอนทรย

ส าหรบการใหปย พบวา เกษตรกรใหปยคอกอยางเดยว (มลโค) ในชวงทตนฝรงยงไมใหผลผลต ท าการใหปยหลงตดแตงกง ใสปยเมอกงใหมเรมแตก ซงจากขอมลเกยวกบการปรบปรงดน พบวา เกษตรกรทกรายไมใชวสดเพอปรบปรงโครงสรางดนหรอเพมอนทรยวตถในดน (ตารางท 4.18)

การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพช

การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพช พบวา ในชวงทตนฝรงใหผลผลตแลว ไมมการใชสารเคมเพอปองกนและก าจดโรคและแมลงศตรฝรง ส าหรบโรคทพบในฝรง สวนใหญพบปญหาของโรคตนเหยวตาย และแมลงทพบในฝรง สวนใหญไดแก แมลงวนผลไม และใชถงพนยาแบบสายเปนอปกรณทใชในการฉดพนสารก าจดโรคและแมลง (ตารางท 4.19)

การก าจดวชพช

การก าจดวชพช จากขอมลการก าจดวชพช พบวา เกษตรกรทงหมดก าจดวชพช เมอพบวา วชพชท าความเสยหายแกตนฝรง เชน ท าใหผวผลฝรงเปนรอบขดขวน หรอ เปนแหลงอาศยของโรค และแมลงศตรฝรง ซงเกษตรกรใชวธการตดและถอน (ตารางท 4.20)

Ref. code: 25595509034517OEN

65


การตดแตงและการโนมกง พบวา เกษตรกรตดแตงกงพรอมกบการหอผล และท าการตดแตงกงใหออกดอกและตดผล ภายหลงเกบเกยวผลผลต 1-2 วน และตดแตงกงในขณะทมผลผลตบนตน โดยเกษตรกรไมใชสารปองกนก าจดเชอราทาบรเวณรอยแผลทตดแตง และพบวาจะโนมกงฝรงใหกระจายทกทศทาง และใชไมรวกในการโนมกงมาผก ซงเกษตรกรจะบงคบใหฝรงออกดอก โดยใชวธการตดแตงเปนวธการหลกและใชการโนมกง (ตาราง 4.21)

การปลดผลและการหอผลฝรง

การปลดผลและการหอผลฝรง พบวา เกษตรกรไว ผล 1-2 ผลตอกงหลงปลดผลทง ซงเกษตรกรจะมการหอผล โดยสวนใหญใชถงพลาสตกหหวใสเปนวสดในการหอชนในและใชกระดาษหนงสอพมพเปนวสดในการหอชนนอก และกอนหอไมมการฉดพนสารเคม ซงจะท าการหอผลเมออายประมาณ 51-60 วนหลงดอกบาน (ตารางท 4.22)

การใหผลผลตของฝรง

การใหผลผลตของฝรง พบวา ฝรงใหผลผลตครงแรกตงแตอาย 1 ป ซงผรงทปรมาณผลผลตสงสดอยทอายประมาณ 2-3 ป และปรมาณผลผลตเรมลดลงประมาณอาย 5 ป โดยอายเฉลยของฝรงไมแนนอนขนอยกบการบ ารงรกษา ทงนการไวผลของฝรง มการไวผลฝรงปท 1 ตนละไมเกน 1 ผลตอกง ปท 2 ตนละ ไมเกน 2 ผลตอกง ปท 3 ตนละไมเกน 2 ผลตอกง ปท 4 ตนละไมเกน 1 ผลตอกง และปท 5 ตนละไมเกน 1 ผลตอกง (ตารางท 4.23)

การเกบเกยวผลฝรง

การเกบเกยวผลฝรง พบวา เกษตรกรสงเกตผลฝรงทสามารถเกบเกยวไดจากลกษณะสผวและสงเกตจากผลเตงตงมนวาว โดยเกษตรกรใชกรรไกรตดผลฝรงใสลงในตระกราเปนวธการเกบเกยว และใชเรอบรรทกขนสงฝรงภายในสวนเพอไปยงโรงคดแยก ซงใชเขงไมไผเปนวสดรองรบผลผลตภายในแปลงเพอไปยงโรงคดแยก (ตารางท 4.24)


การปฏบตหลงการเกบเกยว พบวา เกษตรกรท าความสะอาดผลฝรงภายหลงการเกบเกยว มโรงคดแยกหรอจดคดแยกผลผลต และบรเวณโรงคดแยกมภาชนะรองรบระหวางคดแยก มการคดเลอกฝรงกอนขายใหพอคาทซอ โดยสวนใหญผลฝรงทคดออก คอ ผลทเปนจดดาง ผลทถกแดดเผา ผลทผวไมสวย และผลทแกจด โดยมการคดเกรดผลฝรงและวธการจดการผลฝรงทเสย (ตกเกรด) ซงเกษตรกรก าจดโดยการทงจดเฉพาะและฝงกลบ (ตารางท 4.25)

Ref. code: 25595509034517OEN

66

ตารางท 4.16 ระบบการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบระบบการผลตฝรง รอยละ 1. กอนการเตรยมพนทปลกฝรงมการปลกพชอนในพนทหรอไม

ไมม 2. การเตรยมพนทกอนปลก

มการไถปรบดนกอนปลก 2 ครง 3. เกษตรกรมการทวมน าในพนทปลกกอนปลกเพอก าจดโรคและ

แมลงหรอไม มการทวมน า

4. การเตรยมดนกอนปลก มการตากดน

5. การปรบสภาพดนกอนปลก ปรบสภาพดน

6. การก าจดวชพชหรอศตรพชกอนปลก ปฏบต

7. รปแบบการปลก แบบแถวเดยว

8. ระยะปลก 2×6 เมตร (ไมรวมรองน า)

9. การใชอนทรยสารรองกนหลม ไมใช

10. การใชปยรองพน ใช

11. ชนดและพนธทปลก แปนสทอง

12. วธการขยายพนธของตนพนธ ตอนกง

13. แหลงทมาของตนพนธทปลก เพาะตนตอแลวขยายพนธปลกเอง

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00 2กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐม


Ref. code: 25595509034517OEN

67

ตารางท 4.17 การใหน าตนฝรงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการใหน าตนฝรง รอยละ 1. ชวงเวลาในการใหน า

เชา 2. การใหน าในแตละชวงการเจรญเตบโต

ชวงทตนฝรงยงเลก (อายประมาณ 1-2 ป) 2 วน/ครง ชวงทตนฝรงเรมใหผลผลต 2 วน/ครง

3. เครองมอหรออปกรณในการใหน า เรอรดน า ระบบน าหยด

4. ชวงเวลาทงดใหน า ไมมการงดใหน า

100.00

100.00

100.00

50.00 50.00

100.00



Ref. code: 25595509034517OEN

68

ตารางท 4.18 ขอมลการจดการดนของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการใหปย รอยละ 1. การใหปยในชวงทฝรงยงเลก (อายประมาณ 1 ป)

ใหปยคอกอยางเดยว มลโค

2. หลงการเกบเกยวใหใสปยชวงใด หลงตดแตง

3. การใชปนเพอปรบปรงสภาพความเปนกรด-ดางของดน ไมใช


ไมใช

100.00

100.00

100.00

100.00



ตารางท 4.19 การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพชในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพช รอยละ 1. ชวงทตนฝรงใหผลผลตแลวมการใชสารเคมเพอปองกนและก าจดโรค

และแมลงศตรฝรง ไมใช

2. โรคทพบในฝรง* โรคตนเหยวตาย (Grava with diseases)

3. แมลงทพบในฝรง* แมลงวนผลไม

4. อปกรณทใชในการฉดพนสารก าจดโรคและแมลง ถงพนยาแบบสาย

100.00

100.00

100.00

100.00

* เกษตรกรพบโรคและแมลงมากกวา 1 ชนด 2กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐม


Ref. code: 25595509034517OEN

69

ตารางท 4.20 การก าจดวชพชในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการก าจดวชพช รอยละ 1. การพจารณากอนการก าจดวชพช

ก าจดวชพชเมอท าความเสยหายแกตนฝรง 2. วธการก าจดวชพช

ใชวธกล (เชน ตด ถอน)

100.00

100.00



ตารางท 4.21 การตดแตงและการโนมกงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการตดแตงและการโนมกง รอยละ

1. จ านวนครงในการตดแตงกงตอป ตดแตงพรอมการหอ

2. ชวงเวลาการตดแตงกงใหออกดอกและตดผล หลงเกบเกยวผลผลต 1-2 วน

3. ในขณะตดแตงมผลผลตบนตนหรอไม ม

4. ภายหลงการตดแตงกงมการทาสารปองกนก าจดเชอราบรเวณ รอยแผลทตดแตงหรอไม

ไมทา 5. ลกษณะการโนมกง

โนมกงผกตดกบไมกระจายทกทศทาง 6. อปกรณทใชในการโนมกงมาผก

ไมรวก 7. มการบงคบใหฝรงออกดอกหรอไม*

มการบงคบ ใชการโนมกง ใชการตดแตงเปนหลก

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00 (100.00) (100.00)

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ 2กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยท ไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวด


Ref. code: 25595509034517OEN

70

ตารางท 4.22 การปลดผลและการหอผลฝรงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการปลดผลและการหอผลฝรง รอยละ 1. จ านวนผลตอกงหลงปลดผลทง

1-2 ผล/กง 2. การปลดผลทงทงหมด

ไมม 3. การหอผล

มการหอผล 4. วสดทใชในการหอ (ชนใน)

ถงพลาสตกหหวใส วสดทใชในการหอ (ชนนอก)

กระดาษหนงสอพมพ 5. กอนหอมการฉดพนสารเคมหรอไม

ไมมการฉดพนสารเคม 6. อายของผลทหอโดยนบจากวนดอกบาน

51-60 วน

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00

100.00



Ref. code: 25595509034517OEN

71

ตารางท 4.23 การใหผลผลตของฝรงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการใหผลผลตของฝรง รอยละ 1. ฝรงใหผลผลตครงแรกตงแตอาย

อาย 1 ป 2. อายของฝรงทปรมาณผลผลตสงสดอยทอายประมาณ

อาย 2-3 ป 3. อายของฝรงทปรมาณผลผลตเรมลดลงประมาณ

อาย 5 ป 4. อายเฉลยของฝรงตงแตปลกจนกระทงตดตนทงประมาณ

ไมแนนอนขนอยกบการบ ารงรกษา 5. การไวผล

ปท 1 ตนละไมเกน 1 ผล/กง ปท 2 ตนละไมเกน 2 ผล/กง ปท 3 ตนละไมเกน 2 ผล/กง ปท 4 ตนละไมเกน 1 ผล/กง ปท 5 ตนละไมเกน 1 ผล/กง

56.25

71.88

40.62

62.50

100.00 100.00 100.00 100.00 100.00



Ref. code: 25595509034517OEN

72

ตารางท 4.24 การเกบเกยวผลฝรงในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบการเกบเกยวผลฝรง รอยละ 1. วธสงเกตผลฝรงทสามารถเกบเกยวได*

ผลเตงตงมนวาว ลกษณะสผว

2. วธการเกบเกยว ใชกรรไกรตดผลฝรงใสลงในตะกรา

3. วธการขนสงฝรงภายในสวนเพอไปยงโรงคดแยก เรอบรรทก

วสดรองรบผลผลตภายในแปลงเพอไปยงโรงคดแยก เขงไมไผ

100.00 100.00

100.00

100.00

100.00

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ 2กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐม


Ref. code: 25595509034517OEN

73

ตารางท 4.25 ปฏบตหลงการเกบเกยวในระบบเกษตรอนทรย2 N=2

ขอมลเกยวกบปฏบตหลงการเกบเกยว รอยละ 1. การท าความสะอาดผลฝรงภายหลงการเกบเกยว

ปฏบต 2. มโรงคดแยกหรอจดคดแยกผลผลตหรอไม

ม 3. บรเวณโรงคดแยกมภาชนะรองบระหวางคดแยกหรอไม

ม 4. เกษตรกรมการคดเลอกฝรงกอนขายใหพอคาทซอหรอไม

คดเลอก* ผลทถกแดดเผา ผลทผวไมสวย ผลทแกจด ผลทเปนจดดาง

5. มการคดเกรดผลฝรงหรอไม ม

6. วธการจดการผลฝรงทเสย (ตกเกรด) ทงจดเฉพาะและฝงกลบ

100.00

100.00

100.00

100.00 75.00 25.00 12.50 87.50

100.00

100.00

* เกษตรกรตอบไดมากกวา 1 ขอ 2กลมตวอยาง คอ เกษตรกรผปลกฝรงอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเรยบรอยแลว ซงเปนเกษตรกรในจงหวดนครปฐม


Ref. code: 25595509034517OEN

74

4.2.4 การวเคราะหระบบและการผลตและวธการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย ในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม โดยใชเทคนค SWOT

การศกษาระบบและวธการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย ของเกษตรกรในต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เพอเปนขอมลพนฐานในการวเคราะห SWOT ซงเปนการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค โดยวเคราะหทงสภาวะแวดลอมภายนอก และสภาวะแวดลอมภายใน โดยพจารณาสวนตาง ๆ ดงน

จดแขง (strength) 1. เปนแหลงผลตฝรงดงเดมทส าคญของประเทศซงเปนทรจกกนอยางแพรหลาย 2. เกษตรกรผปลกฝรงในเขตต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เปนผปลก

ทมประสบการณในการปลกฝรงท าใหผลผลตทผลตออกมามคณภาพตามทตลาดตองการ 3. จากประสบการณการผลตฝรงของเกษตรกร สามารถพฒนาและเพมศกยภาพดานการผลต

ฝรงใหมคณภาพทดกวาเดมได 4. ความนาเชอถอของตรารบรองทสามารถตรวจสอบตงแตปจจยการผลตจนถงผลตภณฑ

ทายสด 5. เปนการผลตฝรงทไมมการใชสารเคมสงเคราะห ท าใหไดฝรงทมคณภาพและปลอดภย จดออน (weakness) 1. ไมมตลาดกลางสนคาเกษตรอนทรย 2. กลมองคกรเครอขายและสถาบนเกษตรกร ยงไมมความเขมแขงในดานการผลต การตลาด

และการบรหารจดการตนเอง 3. เนองจากเกษตรอนทรยมตนทนคอนขางสงและผบรโภคมองวาผลผลตเกษตรอนทรยมราคา

คอนขางแพง โอกาส (opportunity) 1. ความตองการของผบรโภคขยายตวอยางตอเนอง 2. รฐบาลมนโยบายทจะใหประเทศไทยเปน “ครวของโลก” และไดท าการสงเสรมดานความ

ปลอดภยทางดานอาหาร 3. รฐบาลไดจดใหมตราสญลกษณรบรองความปลอดภยในการผลตพชผกปลอดภยจากสารพษ

สารเคม หรอผลตจากอนทรยวตถ 4. มการรวมมอระหวางผผลตตาง ๆ เพอสรางความแขงแกรงมนคงใหกบคลสเตอรกลมพชผก

ปลอดภยจากสารพษ อนสงผลใหสามารถแขงขนไดมากยงขน

Ref. code: 25595509034517OEN

75

อปสรรค (threat) 1. เนองจากรฐมกฎระเบยบตาง ๆ ทออกมาใช และไมไดมการก าหนดใหเทยบเทามาตรฐาน

ทตางชาตก าหนด เชน EUREPGAP พรอมกบไมไดมการชแจงใหเกษตรกรรายยอยทราบอยางทวถง ท าใหเกษตรกรรายยอยๆ เหลานน ไมไดมาลงทะเบยนเขารวมกลม สงผลใหผลตผลทางการเกษตรทไดอาจไมไดคณภาพหรอไมไดตามมาตรฐานทก าหนด

2. การผลตพชผกปลอดภยจากสารพษเพอการสงออกนน มตนทนคาใชจายดานการควบคมใหเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด ท าใหตนทนการผลตของเกษตรกรเพมขน

จากการวเคราะหระบบและวธการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรยใน ต าบลคลองจนดา อ าเภอ

สามพราน จงหวดนครปฐม โดยใชวธวเคราะห SWOT พบวา การผลตฝรงนนมขอไดเปรยบทงในดานพนทมความอดมสมบรณ สามารถผลตฝรงไดตลอดทงป สายพนธฝรงเปนทตองการของผบรโภค เปนผลไมทมคณคาทางโภชนาการ เนองจากมสารตานอนมลอสระสง ไมมการฉดพนสารเคมกอนการหอ เปนการเพมคณคาและมลคาของผลฝรง แตมขอเสยเปรยบคอ ขนตอนการเตรยมแปลงปลกแบบยกรอง มคาใชจายสง และเหลอพนทใชประโยชนนอยลง การใหผลผลตครงแรกของการผลตในระบบเกษตรอนทรย จะใหผลผลตเมออายได 1 ป ซงมอายเฉลยมากกวาการปลกแบบเคม โดยมขอดคอ ฝรงเปนผลไมทมความหลากหลายทางสายพนธจงสามารถพฒนาและผสมเปนพนธใหมขนมาใหตรงกบความตองการของผบรโภคและตลาดผลไมได ผลฝรงสามารถน าไปแปรรปไดหลากหลายชนด มปรมาณวตามนซสง การปลกฝรงในระบบเกษตรอนทรยจะเปนการสรางมลคาเพมใหแกผลผลตฝรง ไมมการใชสารเคมเพอปองกนและก าจดโรคและแมลงศตรฝรง แตปจจยการผลตในระบบเกษตรอนทรย เกษตรกรยงไมสามารถผลตหรอท าขนใชเองไดตองมการจดซอ จงท าใหตนทนการผลตคอนขางสง การรบรของเกษตรกรสวนใหญ ยงมองไมเหนประโยชนและความคมคา หรอลกษณะทโดดเดนของเกษตรอนทรย ซงภาครฐควรเขามาดแลและสงเสรม

4.3 การผลตพชอนทรย ตามมาตรฐานเกษตรอนทรย มกษ. 9000 เลม 1 (G)-2552 แนวปฏบตในการใชมาตรฐานสนคาเกษตร เกษตรอนทรย เลม 1 : การผลต แปรรป แสดงฉลาก และจ าหนาย ผลตผลและผลตภณฑเกษตรอนทรย

1. หลกการของเกษตรอนทรย เกษตรอนทรยตองเปนไปตามหลกการดงน

Ref. code: 25595509034517OEN

76

1.1 พฒนาระบบการผลตไปสแนวทางเกษตรผสมผสานทมความหลากหลายของพชและสตว

1.2 พฒนาระบบการผลตทพงพาตนเองในเรองของอนทรยวตถและธาตอาหารภายในฟารม 1.3 ฟนฟและรกษาความอดมสมบรณของดนและคณภาพน าดวยอนทรยวตถ เชน ปยคอก

ปยหมก และปยพชสดอยางตอเนองโดยใชทรพยากรในฟารมมาหมนเวยนใชใหเกดประโยชนสงสด 1.4 รกษาความสมดลของระบบนเวศในฟารม และความยงยนของระบบนเวศโดยรวม 1.5 ปองกนและหลกเลยงการปฏบตทท าใหเกดมลพษตอสงแวดลอม 1.6 ยดหลกการปฏบตหลงการเกบเกยวและการแปรรปทเปนวธการธรรมชาตประหยด

พลงงาน และสงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด 1.7 รกษาความหลากหลายทางชวภาพ ของระบบการเกษตรและระบบนเวศรอบข าง

รวมทงการอนรกษแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตของพชและสตวปา 1.8 รกษาความเปนอนทรยตลอดหวงโซการผลต แปรรป เกบรกษา และจ าหนาย 1.9 หลกเลยงการใชสารเคมสงเคราะหตลอดกระบวนการผลต แปรรป และเกบรกษา 1.10 ผลตผล ผลตภณฑหรอสวนประกอบของผลตภณฑตองไมมาจากการดดแปร

พนธกรรม 1.11 ผลตภณฑหรอสวนประกอบของผลตภณฑตองไมผานการฉายรงส 2. ขอก าหนดวธการผลตพชอนทรย 2.1 ขอก าหนดวธผลตพชอนทรยใหน ามาใชปฏบตตลอดระยะการปรบเปลยนเปนเวลา

อยางนอย 12 เดอน กอนปลกส าหรบพชลมลก และ 18 เดอนกอนเกบเกยวผลตผลอนทรยครงแรกส าหรบพชยนตน โดยระยะการปรบเปลยน นบตงแตผผลตไดน ามาตรฐานนไปปฏบตแลว และสมครขอรบการรบรองตอหนวยรบรอง

2.2 ในกรณทมหลกฐานแสดงไดวาไมมการใชสารเคมหามใชในพนททขอการรบรองมาเปนเวลานานเกนกวา 12 เดอน ส าหรบพชลมลก และ 18 เดอน ส าหรบพชยนตน ผผลตสามารถขอลดระยะการปรบเปลยนลงโดยการยอมรบจากหนวยรบรอง แตระยะเวลานบจากการยนขอรบการรบรองจนหนวยรบรองใหการรบรองผลตผลวาเปนอนทรยจะตองไมนอยกวา 6 เดอน

2.3 หนวยรบรองอาจพจารณาเพมระยะการปรบเปลยนทนานกวาทก าหนดในขอ 2.1 หากมขอมลจากประวตการใชพนทแสดงวาไดมการใชสารเคมในปรมาณมากมากอนหนานน

2.4 ถาฟารมทไมไดเปลยนเปนเกษตรอนทรยพรอมกนทงหมด ผผลตสามารถทยอยเปลยนพนทบางสวนไดแตตองเปนพชตางชนด หรอ ตางพนธทแยกแยะความแตกตางของผลตผลไดม

Ref. code: 25595509034517OEN

77

การแบงแยกพนทและกระบวนการจดการใหชดเจน และผลตผลเกษตรอนทรยจะตองไมปะปนกบผลตผลจากพนททไมใชเกษตรอนทรย

2.5 พนททท าเกษตรอนทรยแลวตองไมเปลยนกลบไปท าการเกษตรทใชสารเคม 2.6 ผผลตตองมมาตรการปองกนการปนเปอนทอาจมาทางดน น า อากาศ เชน สงกดขวาง

ท าคนกน หรอปลกพชเปนแนวกนชน เพอปองกนการปนเปอน จากแปลงขางเคยง หรอจากแหลงมลพษ โดยวธการตองเหมาะกบความเสยงทจะเกดการปนเปอน

2.7 ตองรกษาหรอเพมระดบความอดมสมบรณของดนและกจกรรมทางชวภาพทเปนประโยชนในดน ดงน

1) มการปลกพชตระกลถว การใชปยพชสด การใชพชรากลกในการปลกหมนเวยน 2) การใสวสดอนทรยทเปนผลพลอยไดจากแปลงปลกพชหรอฟารมปศสตวทปฏบต

ตามมาตรฐานน 3) การเรงปฏกรยาของปยอนทรยอาจใชเชอจลนทรยหรอวสดจากพชทเหมาะสมได 4) การใชสงทไดจากการเตรยมทางชวพลวต (biodynamic preparations) จากหนบด

ปยคอก หรอวสดจากพช หมายเหตในกรณวธทระบในขอ 2.7(1) และ ขอ 2.7(2) ใหธาตอาหารแกพชไมเพยงพอ

หรอไม สามารถหาวสดอนทรยทไดมาจากการปฏบตตามมาตรฐานนเพยงพอ อาจใชสารปรบปรงบ ารงดนอน ๆ ตามทก าหนดได

2.8 การควบคมหรอปองกนก าจดศตรพช โรคพช และวชพช ตองด าเนนการโดยใชมาตรการใดมาตรการหนง หรอหลายมาตรการรวมกนดงตอไปน

1) การเลอกใชพนธพชทเหมาะสม 2) การปลกพชหมนเวยน 3) การใชเครองมอกลในการเพาะปลก 4) การอนรกษศตรธรรมชาตของศตรพชโดยจดหาทอยอาศยใหเหมาะสม เชน แนวปา

ละเมาะ แนวรว ตนไมพมเตย และแหลงอาศยของนก การมแนวกนชน เพอรกษาความหลากหลายทางชวภาพทเปนแหลงอาศยของศตรธรรมชาตของศตรพช

5) การรกษาระบบนเวศ เชน ท าพนทปองกนการชะลางของดนการปลกพชหมนเวยน 6) การใชศตรธรรมชาตรวมถงการปลอยสงมชวตทท าลายศตรพชไดเชน ใชตวห า (predator) และตวเบยน (parasite)

7) การใชสงทไดจาการเตรยมทางชวพลวตจากหนบด ปยคอก หรอวสดจากพช 8) การคลมหนาดนและการรกษาหญาดวยการตดแตง (ไมใชการไถออก)

Ref. code: 25595509034517OEN

78

9) การก าจดวชพชโดยใชสตว เลยง โดยในกรณพชอาหาร ตองระวงปองกนการปนเปอนของจลนทรยกอโรคจากมลสตวสสวนทบรโภคไดของพชดวย

10) การควบคมโดยวธกล เชน การใชกบดกหรอใชไฟลอ และใชเสยงขบไล 2.9 ในกรณทมาตรการขอ 2.8 ขางตนใชปองกนพชทไดรบความเสยหายอยางรนแรงไมได

ใหใชสารตามทอนญาต 2.10 เมลดพนธหรอสวนทใชขยายพนธตองมาจากระบบการผลตแบบเกษตรอนทรย

ยกเวนในกรณจ าเปนทแสดงใหเหนวาหาเมลดพนธหรอสวนทขยายพนธทเปนไปตามขอก าหนดไมไดอาจอนโลมใหใชเมลดพนธหรอสวนทใชขยายพนธจากแหลงทวไปไดโดยเมลดพนธหรอสวนทใชขยายพนธนนตองไมผานการใชสารเคมกรณทหาเมลดพนธหรอสวนทใชขยายพนธทไมใชสารเคมไมไดจะตองมวธการก าจดสารเคมออกอยางเหมาะสมกอนน ามาใชและตองไดรบการยอมรบจากหนวยรบรองหรอหนวยงานทมอ านาจหนาทเกยวของ

2.11 พชและสวนของพชทใชบรโภค ซงไดจากธรรมชาตจดวาเปนผลตผลอนทรยตอเมอ 1) ผลตผลมาจากบรเวณทมการก าหนดขอบเขตชดเจนวาเปนพนทธรรมชาตโดยเปน

พนททไมเคยใชท าการเกษตรหรอไมเคยใชสารเคมทหามใชอยางนอย 3 ปและการเกบเกยวผลผลตนนจะตองผานการตรวจรบรองจากหนวยรบรอง

2) การเกบเกยวผลตผลจากธรรมชาตตองไมกอใหเกดผลกระทบตอสภาพแวดลอมและระบบนเวศในพนทดงกลาวรวมทงไมมผลกระทบตอการคงรกษาพนธพชนนในบรเวณนนไว

3. รายการสารทอนญาตใหใช 3.1 ปยอนทรยทผลตจากวสดในไรนา เชน ปยหมกจากเศษซากพช ฟางขาว ขเลอย เปลอกไม

เศษไม และวสดเหลอใชทางการเกษตรอนๆ 3.2 ปยคอกจากสตวทเลยงตามธรรมชาต ไมใชอาหารจากสงทมชวตทไดมาจาก การตดตอ

ดดแปลงสารพนธกรรม (GMOs) ไมใชสารเรงการเจรญเตบโต และไมม การทรมานสตว 3.3 ปยพชสด เศษซากพช และวสดเหลอใชในไรนาในรปสารอนทรย 3.4 ดนพรทไมเตมสารสงเคราะห 3.5 ปยชวภาพ หรอจลนทรยทพบตามธรรมชาต 3.6 ขยอนทรย สงขบถายจากไสเดอนดน และแมลง 3.7 ดนอนทรย ทไดรบการรบรองอยางเปนทางการ 3.8 ดนชนบน (หนาดน) ทปลอดการใชสารเคมมาแลวอยางนอย 1 ป 3.9 ผลตภณฑจากสาหราย และสาหรายทะเลทไดรบการรบรองอยางเปนทางการ 3.10 ปยอนทรยน าทไดจากพช และสตว

Ref. code: 25595509034517OEN

79

3.11 อจจาระ และปสสาวะ ทไดรบการหมกแลว (ใชไดกบพชทไมใชอาหารมนษย) 3.12 ของเหลวจากระบบน าโสโครก จากโรงงานทผานกระบวนการหมกโดยไมเตมสาร

สงเคราะห และไมเปนพษตอสงแวดลอมทไดรบการรบรองอยางเปนทางการ 3.13 ของเหลอใชจากกระบวนการในโรงงานฆาสตว โรงงานอตสาหกรรม เชน โรงงาน

น าตาล โรงงานมนส าปะหลง โรงงานน าปลา โดยกระบวนการเหลานน จะตองไมเตมสารสงเคราะห และตองไดรบการรบรองอยางเปนทางการ

3.14 สารควบคมการเจรญเตบโตของพช หรอสตวซงไดจากธรรมชาต สารอนนทรยทอนญาตใหใช 1. หนและแรธรรมชาต - หนบด (Stone Meal) - หนฟอสเฟต (Phosphate Rock) - หนปนบด (ไมเผา) (Ground Limestone) - ยปซม (Gypsum) - แคลเซยมซลเคต (Calsium Silicate) - แมกนเซยมซลเฟต (Magnesium Sulphate) - แรดนเหนยว (Clay Mineral) เชน สเมคไตท (Smectite) คาโอลไนท (Kaolinite)

คลอไรท (Chlorite) ฯลฯ - แรเฟลดสปาร (Feldspar) - แรเพอรไลท (Perlite) ซโอไลท (Zeolite) เบนโทไนท (Bentonite) - หนโพแทส เกลอโพแทสเซยมทมคลอไรดนอยกวา 60 % 2. สารอนทรยอนๆ - แคลเซยมจากสาหราย สาหรายทะเล (Algae and Sea Weeds) - เปลอกหอย - เถาถาน (Wood Ash)

- เปลอกไขบด - กระดกปน และเลอดแหง - เกลอสนเธาว (Mineral Salt) - โบแรกซ (Borax) - ก ามะถน

Ref. code: 25595509034517OEN

80

- ธาตอาหารเสรม (โบรอน ทองแดง เหลก สงกะส แมงกานส และโมลบดนม) ตองไดรบการรบรองเปนทางการกอน

4. การจดการ การเกบรกษา การขนสง การแปรรป และการบรรจหบหอ 4.1 ตองรกษาความเปนผลตผลและผลตภณฑอนทรยตลอดทกชวงของกระบวนการ โดยใช

เทคนคทเหมาะสมกบสวนประกอบดวยความระมดระวงในวธการแปรรป จ ากดการใชวตถเจอปนอาหารและสาร ช วยกรรมวธผลต ผลตผลและผลตภณฑ อนทรยตองไมผานการฉายรงสเพอจดมงหมายในการควบคมศตรพชและสตวการถนอมอาหาร และการก าจดจลนทรยกอโรค หรอ การสขาภบาล

4.2 ผลตผลหรอผลตภณฑเกษตรอนทรยทอยระหวางการเกบรกษา ขนสง แปรรป หรอบรรจหบหอ จะตองไดรบการชบงทชดเจน มการจดการทแยกออกจากผลตผลหรอผลตภณฑทไมใชอนทรยและมการจดการทจะไมท าใหเกดการปนเปอนจากสารตางๆ ทไมอนญาตใหใชในการผลต แบบอนทรย

4.3 การบรหารจดการศตรพชและสตว การจดการศตรพชและสตวควรใชมาตรการดงน 1) ควรใชวธการปองกนเปนวธแรกในการจดการศตรพชและสตวเชน ท าลายและก าจด

แหลงทอาศยและทางเขาของศตรพชและสตว 2) ถาวธการปองกนไมเพยงพอ ทางเลอกแรกส าหรบการควบคมศตรพชและสตวควร

ใชวธทางกล กายภาพ และชวภาพ 3) ถาวธทางกล กายภาพ และชวภาพ ไมเพยงพอส าหรบการควบคมศตรพชและสตว

อาจใชสารปองกนก าจดตามทระบหรอสารอนทเขาขายตามหลกเกณฑของมาตรฐานนและจะตองปองกนไมใหสมผสกบผลตผลและผลตภณฑอนทรย

4) ควรหลกเลยงศตรพชและสตว โดยใชวธการปฏบตในการผลตทถกตอง (good manufacturing practice) ทงนมาตรการทใชในการควบคมศตรพชและสตวภายในบรเวณเกบรกษาหรออปกรณทใชในการขนสงอาจรวมการใชสงกดขวางทางกายภาพหรอวธการอน เชน เสยงอลตราซาวด ultra-sound) แสงอลตราไวโอเลต (ultra-violet light) ใชกบดก การควบคมอณหภม การควบคมบรรยากาศ (คารบอนไดออกไซด ออกซเจน ไนโตรเจน) และดนเบา (diatomaceous earth)

5) ไมควรอนญาตใหใชสารปองกนก าจดศตรพชและสตวทไมมในรายการตามทก าหนด หลงการเกบเกยวหรอใชเพอการอารกขาพชและโรคระบาดสตวซงอาจเปนสาเหตใหสญเสยสถานะของการเปนเกษตรอนทรย

Ref. code: 25595509034517OEN

81

4.4 กระบวนการผลตและการแปรรป 1) วธการแปรรปควรเปนวธทางกล ทางกายภาพ หรอชวภาพ (เชน การหมกและ

การรมควน) และลดการใชสวนประกอบทไมไดมาจากการเกษตร และสารชวยกรรมวธการผลตตามทระบ

2) กระบวนการสกด (extraction) ใหใชไดเฉพาะการสกดดวยน า เอธานอล น ามนจากพชหรอสตว น าสมสายชคารบอนไดออกไซดและไนโตรเจน เทานน

3) ควรมการจดการการแปรรป ตามหลกการและวธการปฏบตทดในการผลต โดยใหเปนไปตามขอก าหนดของสขลกษณะทดในการผลตอาหารตามมาตรฐานทเกยวของ

4.5 การบรรจหบหอ 1) ควรเลอกวสดทยอยสลายทางชวภาพไดไมท าลายสงแวดลอม เปนวสดในการท า

บรรจภณฑหรอเลอกใชบรรจภณฑทสามารถน ากลบมาใชใหมได 4.6 การเกบรกษาและการขนสง 1) ควรรกษาความเปนผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑอนทรยระหวางการเกบรกษาและ

การขนสง และจดการโดยใชขอควรระวงดงน - ตองมการปองกน ผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑอนทรยตลอดเวลา ไมใหปะปนกบ

ผลตผลผลตภณฑทไมใชอนทรย - ตองมการปองกน ผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑอนทรยตลอดเวลา ไมใหสมผสกบ

วสดและสารทไมอนญาตใหใชในการเกษตรอนทรย 2) กรณท ผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑไดรบการรบรองในบางสวนเทานน ตองม

การเกบรกษาและการจดการแยกกนระหวาง ผลตผล และ/หรอ ผลตภณฑอนทรยและผลตผล และ/หรอผลตภณฑทไมใชอนทรยโดยมการชบงไวชดเจน

4.8 การแสดงฉลากและการกลาวอาง (labelling and claims) 1) ผลตผลและผลตภณฑอนทรยตองมขอความแสดงรายละเอยดใหเหนไดงาย ชดเจน

ไมเปนเทจหรอหลอกลวง ดงตอไปน - ชอผลตผล หรอผลตภณฑ - สวนประกอบทส าคญ ยกเวนมสวนประกอบชนดเดยว - วตถเจอปนอาหารหรอวตถทเตมในอาหารสตว (ถาม) - ปรมาตรสทธหรอน าหนกสทธกรณทผลตภณฑมสวนผสมทเปนชนหรอเนอผลต

ภณฑผสมอยกบสวนผสมทเปนน าหรอของเหลวและแยกกนอยางชดเจน ใหแสดงปรมาณน าหนกเนอผลตภณฑ (drained weight)

Ref. code: 25595509034517OEN

82

- ชอและทตงของผ ผลต ผ แบงบรรจ หรอผ จดจ าหนาย พรอมสถานทตงหรอเครองหมายการคาทจดทะเบยน

- ประเทศผผลต ส าหรบผลตผลหรอผลตภณฑทผลตเพอสงออก - วน เดอน และ/หรอ ปทผลต และวน เดอน และ/หรอ ปทหมดอายการบรโภค

ยกเวนผก ผลไมสด มนฝรงทยงไมปอกเปลอก ไวนเครองดมทมแอลกอฮอล หรอมากกวา ขนมอบ น าสมสายช เกลอ และน าตาล กรณทผลตภณฑเกบไวไดเกน 90 วน อาจแสดงแตเดอน และปกได

- ค าแนะน าในการเกบรกษา (ถาม) 2) การแสดงฉลากหรอกลาวอางวาเปนผลตผลหรอผลตภณฑอนทรยหรอเกษตร

อนทรยหรอออรแกนก หรอ organic จะท าไดตอเมอ - ผลตผลตองมาจากระบบการผลตแบบเกษตรอนทรยตามขอก าหนดของมาตรฐานน - สวนประกอบทงหมดของผลตภณฑทมาจากการเกษตร (agricultural origin) ตอง

ไดมาจากระบบการผลตแบบเกษตรอนทรย - สวนประกอบของผลตภณฑทไมใชมาจากการเกษตร (non-agricultural origin)

ใหใชไดเฉพาะรายการทระบไว - ในผลตภณฑหนงตองไมมสวนประกอบชนดเดยวกนทมาจากทงการผลตแบบ

อนทรยและไมใชแบบอนทรยรวมกน - ผลตผลหรอผลตภณฑมการผลตหรอจดเตรยมหรอน าเขาโดยผประกอบการทตอง

ไดรบการตรวจระบบเปนประจ าตามขอก าหนดของมาตรฐานน - ไดรบการรบรองจากหนวยรบรอง โดยมการแสดงฉลากระบชอ และ/หรอรหสของ

หนวยรบรอง 3) ผลตภณฑทจะแสดงฉลากและเครองหมายรบรองวาเปน “อนทรย” ไดตองมสวน

ประกอบจากเกษตรอนทรยไมนอยกวา 95% โดยน าหนกของสวนประกอบทงหมดในผลตภณฑสดทายทไมรวมสวนประกอบของน าและเกลอ แตสวนประกอบทไมใชอนทรยนนตองไมมาจากการดดแปรพนธกรรมหรอผานการฉายรงสหรอใชสารชวยกรรมวธผลตทไมไดระบรายการไว

4) ผลตภณฑทมสวนประกอบจากเกษตรอนทรยนอยกวา 95% แตไมนอยกวา 70% โดยน าหนกของสวนประกอบทงหมดในผลตภณฑสดทายทไมรวมน าและเกลอ ไมใหแสดงฉลากเพอกลาวอางวาเปนผลตภณฑอนทรยแตอาจแสดงฉลากโดยใชขอความอน เชน ผลตภณฑทมสวนประกอบจากผลตผลอนทรยไดทงนตองเปนไปตามหลกเกณฑดงน

Ref. code: 25595509034517OEN

83

- ขอความทกลาวอางวาเปน “อนทรย” แสดงไวในบรเวณทเหนไดชดเจนและประกอบกบสวนประกอบทเปนอนทรยโดยแสดงรอยละโดยประมาณของสวนประกอบทงหมดรวมวตถเจอปนอาหารแตไมรวมเกลอและน า

- ใหระบชนดและสดสวนของสวนประกอบเปนรอยละตอน าหนก โดยเรยงล าดบจากมากไปหานอย

- การระบรายการสวนประกอบทกชนดบนฉลาก ใหใชสรปแบบและขนาดตวอกษรทเหมอนกน

5) ผลตผลหรอผลตภณฑทไดรบการตรวจสอบจากหนวยรบรองวาผานการผลตตามระบบการผลตแบบเกษตรอนทรยตามมาตรฐานนและสอดคลองกบขอก าหนด อนญาตใหแสดงขอความบนฉลากของผลตผลหรอผลตภณฑวา “ผลตผลหรอผลตภณฑชวงปรบเปลยนเปนอนทรย” ไดแตไมอนญาตใหแสดงเครองหมายรบรองทท าใหเขาใจผดไดวาไดรบการรบรองเปนผลตผลหรอ ผลตภณฑเกษตรอนทรยแลว

6) การแสดงฉลากของผลตผลหรอผลตภณฑในหบหอส าหรบขายสง หรอส าหรบน าไปแบงบรรจเพอขายปลก ผประกอบการตองยอมใหหนวยรบรองเขาถงบรเวณเกบรกษาและบรเวณผลต และพนทท าการเกษตร รวมถงระบบบญชปจจยการผลต ผลตผลและผลตภณฑและเอกสารสนบสนนตาง ๆ โดยมจดมงหมายเพอการตรวจสอบ ผประกอบการตองใหขอมลทจ าเปนแกหนวยตรวจสอบ เพอจดมงหมายในการตรวจสอบ

7) ผลตผลหรอผลตภณฑเกษตรอนทรยทจะไดรบการรบรองตามมาตรฐานนตองเปนไปตามขอก าหนด ตามกฎหมายทเกยวของ

8) การแสดงเครองหมายรบรองผลตผลหรอผลตภณฑเกษตรอนทรยใหเปนไปตามหลกเกณฑเงอนไขของหนวยรบรองทไดรบการยอมรบจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ 4.4 อภปรายผล

จากการสมภาษณเกษตรกรผปลกฝรง โดยใชแนวปฏบตเกษตรอนทรย ของกรมวชาการเกษตร เนองจากการปลกฝรงยงไมมขอปฏบตตามค าแนะน าของกรมวชาการเกษตร ส าหรบการผลตฝรงอนทรย จงใชขอก าหนดของการปฏบตมาตรฐานสนคาเกษตร เรองเกษตรอนทรย (มกษ. 9000 เลม 1: 2552) พบวา สวนใหญเกษตรกรไมมความรเกยวกบเกษตรอนทรย ตลอดจนขอจ ากดเกยวกบการเพาะปลกเพอใหมผลผลตทเพยงพอสนองความตองการของผสงออก และพนททเหมาะสมตอ การเพาะปลกฝรงอนทรย เกษตรกรทสนใจปลกบางสวนจงตองเชาพนทท ากน และเมอครบ 5 ปตอง

Ref. code: 25595509034517OEN

84

ยายแหลงท ากนเพอพลกฟนดนและตดวงจรเชอโรค จงท าใหการขยายพนทและปรมาณผลผลตไดไมมาก ดงนน หนวยงานทเกยวของควรมการสงเสรมและพฒนาเทคนคการผลตระบบอนทรยทใหผลผลตไดคณภาพตามความตองการของตลาด สรางแรงจงใจใหเกษตรกรผลตฝรงอนทรย ตลอดจนสรางความเขาใจดานมาตรฐานการรบรองเกษตรอนทรยของไทยทงตลาดภายในและตางประเทศ โดยการท าประชาสมพนธ ดานมาตรฐาน หนวยตรวจรบรองและการเจรจา เทยบเคยงมาตรฐานไทยกบประเทศคคาส าคญ เพมประสทธภาพดานการตลาดโดยการจดตงศนยส านกงานทองถน เพอเปนเครอขายประสานงานการเจรจาเสนอซอขายสนคาเกษตรอนทรยระหวางเกษตรกรกบผรวบรวมสงออก ซงสอดคลองกบงานวจยของอรรนพ (2555) ทวาแนวทางสความส าเรจในการท าเกษตรอนทรยดานการผลต ประกอบดวยปจจยทสงเสรมความส าเรจ ไดแก แผนการผลตของฟารม ปรมาณการผลตทเพยงพอ การปฏบตทดในฟารม การเกบเกยวเฉพาะสวนทใชประโยชนได คณภาพผลผลต การพฒนาการผลต และการจดการผลผลต จากการศกษาขอจ ากดทมผลตอการผลตฝรงอนทรยใน ต าบลคลองจนดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เปนระบบการผลตทใชการผลตแบบดงเดม ระบบการผลตบางสวนมความเหมาะสมส าหรบการผลตฝรงในพนทราบลมอยแลว เชน การใชเรอฉดพนสารเคม และใชในการเกบเกยวผลผลตจากแปลงไปจดคดแยก แตไมเหมาะสมใชในการใหน า เพราะเรอลดน าท าใหเกดการชะลางธาตอาหาร และพงทลายของดนไดงาย สวนการใชปจจยทางการเกษตรทควรลดปรมาณคอ ปยเคมควรใชในอตราทนอยกวาเดม ปยคอกควรเพมใหปละ 2-3 ครง และทตองลดปรมาณคอ การฉดพนสารเคมควรฉดพนเฉพาะแมลงหรอโรคทพบวาท าความเสยหายแกผลผลต และฉดสารปองกนก าจดแมลงแยกจากกน

การผลตแบบเคม พบวา มตนทนเพมขนทกป แตผลผลตลดลงทกป ตนทนเพมขนจากปรมาณปยทใชมากขนทกป เพราะผลผลตไมงามหรอไมไดตามทตองการ ยาฆาแมลงและยาก าจดโรคพชเพมขนทกป เพราะแมลงและโรคพชดอยา ท าใหไมปลอดภยเพราะสารเคมมพษสะสมทงตวเกษตรกรผใชและสงแวดลอม อกทงยงไมปลอดภยตอผบรโภคเพราะสารเคมตกคางในพช ผก ผลไม และกจะเขาท านองทวา พชทเราปลกเองไมกน แตยงไงเรากตองกนพช ผก ผลไม อน ๆ ทคนอนปลก ซงใชสารเคมเหมอนกน แตการผลตแบบเกษตรอนทรยนน มตนทนลดลงจากทใชเคม และผลผลตกเพมขน เนองจากเกษตรอนทรยเปนการฟนฟและพฒนาระบบแบบยงยน ฟนฟตงแต ระบบดน การปองกนก าจดแมลง การปองกนก าจดโรคพช เปนกลบคนสวธธรรมชาตซงดกวาการใชสารเคมแนนอนปลอดภย เพราะสารอนทรยยอยสลายไดในธรรมชาต ไมสะสมทงในตวเกษตรกรและสงแวดลอมและปลอดภยตอผบรโภค เพราะไมมสารตกคางในผลผลต และผลผลตยงสามารถสงออกไดอกดวย ซงสอดคลองกบงานวจยของชนญญา (2550) ทวาสาเหตทท าใหผลตอบแทนของการปลกขาวในระบบเกษตรอนทรยสงกวาเคม จงเปนอกประเดนหนงทนาสนใจ ผลการศกษาพบวา ราคาและ

Ref. code: 25595509034517OEN

85

ผลผลตทสงกวาท าใหรายรบเฉลยของการปลกขาวในระบบเกษตรอนทรยสงกวาเคม นอกจากนตนทนการปลกขาวแบบเคมยงสงกวาอนทรย เนองจากสวนประกอบของตนทนแบบเคมทกประเภทสงกวาอนทรย อยางมนยส าคญทางสถต (P < 0.01) (ยกเวนคาเสอมราคาและคาจางแรงงาน)

การศกษาระดบปญหาในการปฏบตตามมาตรฐานเกษตรอนทรยโดยใชแบบสอบถาม พบวาเกษตรกรมปญหาในการปฏบตตามมาตรฐานเกษตรอนทรยในระดบนอย โดยประเดนทยงเปนปญหาของเกษตรกร คอ การหามใชปยเคม หามใชสารเคมสงเคราะหใด ๆ ในการก าจดศตรพชและการหามไมใหใชฮอรโมนสงเคราะห ซงสวนใหญถอเปนปญหาภายในระบบการผลตพช ซงมอปสรรคมาจากการขาดองคความร ซงสอดคลองกบธ ารง (2550) ทกลาววาสภาพการด าเนนงานของกลมเกษตรกร ผปลกผกใชพนธผกทไมไดมาจากการปลกในระบบเกษตรอนทรย ปลกพชซ ากนในพนทเดมมการใชปยเคมฮอรโมนสงเคราะหและใชสารเคมปองกน ก าจดโรคและแมลงศตรพช แสดงใหเหนวา ปญหาทส าคญ คอเกษตรกรยงขาดความรและทกษะในการวางแผนการปลกและระบบการผลตพชแบบเกษตรอนทรย

ความสมพนธระหวางปจจยพนฐานของบคคล เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกรตอระดบ ความรพบวาตวแปรยอย ไดแก ความสนใจตอระบบเกษตรอนทรย ระบบเกษตรทท าอยในปจจบนและแหลงเงนทนมความสมพนธตอระดบความร และเปนทนาสงเกตวาเกษตรกรทไมสนใจตอเกษตรอนทรยกลบมความรมากกวาเมอเทยบกบเกษตรกรทมความสนใจเกษตรอนทรย เกษตรกรทท าการเกษตรตามมาตรฐานเกษตรอนทรย แตยงไมไดรบการรบรองเปนเกษตรอนทรยเปนกลมทมความรมากทสด ขณะทเกษตรกรทท าการเกษตรเคมมความรเกยวกบเกษตรอนทรยนอยทสด ซงสอดคลองกบดรณ (2547) ทศกษาปจจยทท าใหเกษตรกรไมเลอกวธการผลตแบบเกษตรอนทรยจากกรณศกษาบานอาวขาม ต าบลอาวใหญ อ าเภอเมอง จงหวดตราด พบวาเกษตรอนทรยเปนการท าเกษตรตามหลกธรรมชาตไมมหลกการตายตว ในระยะแรกของการเปลยนจากเกษตรเคมมาเปนเกษตรอนทรย จงมกประสบกบปญหาการจดการทผดพลาด ท าใหเกษตรกรขาดความเชอมนเปนอยางมาก

Ref. code: 25595509034517OEN

86

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

การวเคราะห SWOT เกยวกบแนวทางในการพฒนากระบวนการผลตฝรงอนทรยของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรแบบดงเดม (เคม) พบวา มจดแขงและโอกาสในการผลตอยมาก เพราะเปนแหลงผลตฝรงดงเดม เกษตรกรมประสบการณและศกยภาพทางดานการผลตในการปลกฝรง สภาพพนทมความเหมาะสมในการปลกฝรง มพนทส าหรบการจดการหลงการเกบเกยว มวธการในการจดการดนทสามารถลดปญหาการระบาดของโรคและแมลง และหากมแหลงทนเปนของตนเอง กจะมโอกาสท าเกษตรอนทรยไดมากขน เนองดวยพนทการปลกฝรงอยใกลบรเวณตลาดขายสงสนคาทางการเกษตรขนาดใหญหลายแหง หากเกษตรกรมการปรบปรงการผลตใหมความเหมาะสม เชน เปลยนมาท าเกษตรอนทรยนาจะเปนการสรางมลคาเพมใหแกผลผลตฝรงทขายออกสทองตลาด หากมการใหความรดานการผลตทไมใชปยเคมหรอสารเคมในการปลกพช จะท าใหมการผลตเปนในระบบเกษตรอนทรยกนมากขน ซงจากการวเคราะหพบวามจดออนและอปสรรคส าคญในการผลต ไดแก เกษตรกรไมมความพรอมในการผลตฝรงตามขอก าหนดเกษตรอนทรย เนองจากไมสามารถปฏบตตามค าแนะน าหรอขอก าหนดตาง ๆ ของมาตรฐานได เพราะขนตอนการผลตตามขอก าหนดเกษตรอนทรยมขอจ ากดมากเกนไป ซงเกษตรกรตองใชเวลาเพอการปรบตว และขาดการสนบสนนจากภาครฐและเอกชน ดานปจจยการผลต ดานการตลาด และการแนะน าวทยาการใหมมาปรบปรงการผลต

การวเคราะห SWOT เกยวกบแนวทางในการพฒนากระบวนการผลตฝรงอนทรยของเกษตรกรผปลกฝรงในระบบเกษตรอนทรย พบวา มจดแขงและโอกาสในการผลตอยมาก เพราะเปนแหลงผลตฝรงดงเดมทส าคญของประเทศซงเปนทรจกกนอยางแพรหลาย มความนาเชอถอของตรารบรองทสามารถตรวจสอบตงแตปจจยการผลตจนถงผลตภณฑทายสด และมผลการวจยซงเปนทรบรทวไปแสดงใหเหนถงประโยชนตอสขภาพและสงแวดลอมของผลผลตอนทรย และจากการวเคราะหพบวามจดออนและอปสรรคส าคญในการผลต ไดแก ไมมตลาดกลางสนคาอนทรย นอกจากนยงพบวา กลมองคกรเครอขายและสถาบนเกษตรกรยงไมมความเขมแขงในดานการผลต การตลาด และการบรหารจดการตนเอง การผลตพชผกปลอดภยจากสารพษเพอการสงออกนน มตนทนคาใชจายดานการควบคมใหเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด ท าใหตนทนการผลตของเกษตรกรเพมขน

จากการวเคราะห SWOT จะเหนไดวาสาเหตส าคญทสงผลตอการปรบเปลยนกระบวนการผลตฝรงแบบดงเดมเปนการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรยของเกษตรกร คอ เกษตรกรสวนใหญยง

Ref. code: 25595509034517OEN

87

ขาดความรเกยวกบการหามใชปยเคมและสารเคมสงเคราะห ซงถงแมวาเกษตรกรจะมทศนคตทดตอเกษตรอนทรย แตยงเหนวาเกษตรอนทรยมกระบวนการทซบซอน อกทงเกษตรกรยงมความตองการทจะใชสารเคมในการควบคมศตรพชแบบเดม ซงจากการสมภาษณเกษตรกรผผลตฝรงอนทรยทไดรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยประเทศไทย ชใหเหนวา หากเกษตรกรผผลตฝรงแบบดงเดมน าหลกการจดการระบบนเวศ อกทงการน าความรเกยวกบการใชสารชวภณฑและจลนทรยทมประโยชนในการควบคมศตรพชภายใตระบบการผลตพชตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กจะสามารถพฒนาจากการผลตฝรงแบบดงเดมหรอการผลตฝรงทมการใชสารเคม มาเปนการผลตฝรงในระบบเกษตรอนทรย เพอการพฒนาผลผลตใหมคณภาพและปลอดภยตอผผลตและผบรโภค อกทงยงเปนการเพมมลคาของผลผลตใหไดราคาทสงขนอกดวย

5.2 ขอเสนอแนะในการวจยตอไป

จากการศกษาวจยครงน พบวา เกษตรกรท าการผลตฝรงแบบใหมผลผลตออกสตลาดตลอดทงป จงมผลผลตฝรงออกไมเปนรน แตจากการศกษาเรองการใสปย เกษตรกรใชปยเคมสตร (25-7-7) ทก 1 เดอนตลอดทงป ซงอาจสงผลใหฝรงมคณภาพผลทไมดเทาทควร เพราะในชว งฝรงใกลแกจ าเปนตองเพมปยทมโพแทสเซยมสงเพอเพมความหวานกอนเกบเกยวผลผลต แตในปจจบนไดมการศกษาเกยวกบการใชปยส าหรบระบบการผลตฝรงทผลตเปนรน และสวนใหญเปนฝรงคนน าไมใชระบบการผลตฝรงส าหรบรบประทานสด ดงนน ควรศกษาวจยเกยวกบพฒนาการและความเหมาะสมของสตรปยเคม ส าหรบระบบการผลตฝรงทมรปแบบการผลตตลอดทงป เพอใหทราบถงสตรปยทเหมาะสมตามชวงพฒนาการของตนและผลฝรง และชวยใหการผลตผลฝรงแบบตลอดทงปมประสทธภาพมากขน และการฉดพนสารเคมปองกนก าจดโรคและแมลงของเกษตรกร ก าหนดฉดพนทก 7-10 วนทมความเสยงตอการตกคางของสารเคมในระยะทเกบเกยว ดงนนควรท าการศกษาเกยวกบความเหมาะสมของสารเคมทใชในการผลตฝรง รวมทงปรมาณการใชและระยะเวลาปลอดภยของสารเคมกอนเกบเกยวผลฝรง เพอสามารถลดความเสยงจากสารเคมตกคางในผลฝรงหลงเกบเกยวทเปนปญหาส าคญส าหรบการสงออกผลผลตไปขายยงตางประเทศ และส าหรบการบรโภคภายในประเทศทมอยเปนจ านวนมากในปจจบน และจากการศกษาวจยในครงนยงไมไดศกษาเกยวกบผลตอบแทนทางการลงทนการผลตฝรงอนทรย เนองจากเปนการศกษาเบองตนเกยวกบขอจ ากดทมผลตอการผลตฝรงอนทรย ดงนนควรท าการศกษาเกยวกบการวเคราะหทางเศรษฐศาสตรการผลตฝรงอนทรย ในอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เพอศกษาเปรยบเทยบผลตอบแทนทางการเงนในการผลตฝรงอนทรย และเพอใชเปนแนวทางในการตดสนใจลงทนท าสวนฝรงอนทรยไดอยางถกตอง

Ref. code: 25595509034517OEN

88

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ กรมควบคมมลพษ. (2556) . แผนจดการคมลพษ พ.ศ. 2555-2559. กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม. กรมวชาการเกษตร. (2543). มาตรฐานการผลตพชอนทรยของประเทศไทย. กรงเทพฯ:

กรมวชาการเกษตร. ชนญญา ดวงด. (2550). การศกษาเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของการผลตขาวแบบ

ปลอดภยสารพษและการผลตขาวแบบทวไปในอ าเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ทวทอง หงสววฒน และนดา หงสววฒน (2550). ผลไม 111 ชนด: คณคาอาหารและการกน. กรงเทพฯ: ส านกพมพแสงแดด.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2554). แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554). กรงเทพฯ: ส านกนายกรฐมนตร. ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. (2557). สถตการเกษตรของประเทศไทย ป 2556 นนทบร:

โรงพมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด สาขา 4. บทความวารสาร คณต มงนล. (2545). รจกสมาพนธเกษตรอนทรยสากลหรอยง, วารสารเกษตรคดเซ. 1(46), 47-49. พงศศกด รตนชยกลโสภณ และ ปารชาต พมขจร (2553). การใชสมนไพรในการปองกนและรกษา

โรคในปลา, วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยอบลราชธาน, 12(4), 63-71.

มลนธสายใยแผนดน. (2544). อะไรคอเกษตรอนทรย, วารสารเกษตรกรรมธรรมชาต. 12 (9), 44-46.

สดใจ จงวรกจวฒนา. (2545). การศกษาเศรษฐกจการผลตการตลาดพชผกอนทรย, ขาวเศรษฐกจการเกษตร, 45 (551), 6-14.

อรกช เกจพรฬห. (2555). การสรางแรงจงใจในการปลกขาวอนทรยดวยการวจย, Journal of Community Development Research, 5(1), 113–124.

Ref. code: 25595509034517OEN

89

อรรนพ เรองกลปวงศ (2555). ปจจยดานสภาพแวดลอมทสงผลตอความสามารถในการแขงขนของธรกจผลตภณฑอาหารแปรรปผกและผลไมในกลมภาคกลางตอนลาง, วารสารวจย มสด สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร, 8(1), 119-130.

วทยานพนธ ดรณ เจยรพนจนนท. (2547). ปจจยทท าใหเกษตรกรไมเลอกวธการผลตแบบเกษตรอนทรย จาก

กรณศกษาบานอาวขาน อ าเภออาวใหญ อ าเภอเมอง จงหวดตราด. สารนพนธ บณฑตอาสาสมครส านกบณฑตอาสาสมคร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ธ ารง พนธตะ. (2550). การพฒนาเกษตรอนทรยของกลมเกษตรกรผปลกผก หมท 5 ต าบล หวยทราย อ าเภอหนองแค จงหวดสระบร. วทยานพนธ ศศ.ม. (ยทธศาสตรการพฒนา). ลพบร: มหาวทยาลยเทพสตร.

ทนรตน พทกษพงศเจรญ. (2546). การยอมรบการท าการเกษตรแบบผสมผสานของเกษตรกร อ าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ วท.ม. (สงเสรมการเกษตร). เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม.

พรทพย ประทปวฒนานนท. (2537). ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงการผลตของเกษตรกรสเกษตรผสมผสาน. วทยานพนธ พบ.ม. (พฒนาสงคม). กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒน บรหารศาสตร.

ไพโรจน ศรจนทรา. (2543). การวเคราะหตนทน-ผลตอบแทน และปจจยทมผลตอการยอมรบ การท าเกษตรธรรมชาต กรณศกษาต าบลวงสมบรณ อ าเภอวงน าเยน จงหวดสระแกว. วทยานพนธ วท.ม. (การจดการทรพยากร) กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ร าไพประภา มะหะหมด. (2548). นวตกรรมในการจดการทรพยากรการเกษตรเพอเกษตรอนทรย : กรณศกษากลมเกษตรกรผลตขาวอนทรย อ าเภอกดชม จงหวดยโสธร. วทยานพนธ วท.ม. (การจดการทรพยากร). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วรรณา ประยกตวงษ. (2540). ปจจยทมผลตอการคงอยในระบบเกษตรกรรมทางเลอกของเกษตรกร : ศกษาเฉพาะกรณ ในจงหวดขอนแกน. วทยานพนธ ศ.ม. (เศรษฐศาสตร). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วรบรณ วสารทสกล. (2538). กระบวนการยอมรบการท าเกษตรกรรมทางเลอกในหมบาน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ กรณศกษาหมบานหนองใหญ. วทยานพนธ วท.ม. (เทคโนโลย การบรหารสงแวดลอม). นครปฐม: มหาวทยาลยมหดล.

Ref. code: 25595509034517OEN

90

ศรพร เมองแกว. (2550). ปจจยทมความสมพนธกบการยอมรบเทคโนโลยการผลตระบบเกษตรอนทรยของเกษตรกรต าบลสนปายาง อ าเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม. ปญหาพเศษ วท.ม. (การสงเสรมการเกษตร). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยแมโจ.

สมศกด อาศรยจาว. (2547). เกษตรอนทรย. กรงเทพฯ: กรมสงเสรมการเกษตร. ส านกงานมาตรฐานเกษตรอนทรย. (2541). มาตรฐานเกษตรอนทรย (ฉบบราง). กรงเทพฯ :

ส านกงานฯ. สพรพรรณ ไชยเฉพาะ. (2541). การยอมรบของเกษตรตอการสงเสรมการปลกผกและไมดอกของ

โครงการหลวงอนทนนท อ าเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ วท.ม. (เกษตรศาสตร). เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

โสภณ ศรบาง. (2544). การเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนจากการผลตขาวขาวดอกมะล 105 โดยวธการผลตแบบขาวอนทรยและแบบขาวปลอดสารพษ ในอ าเภอกดชม จงหวดยโสธร. วทยานพนธ วท.ม. (เศรษฐศาสตรเกษตร). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

โสมภทร สนทรพนธ. (2552). การยอมรบเทคโนโลยการผลตระบบเกษตรอนทรยในสวนมะมวง ของเกษตรกรในอ าเภอพราว จงหวดเชยงใหม. ปญหาพเศษ วท.ม. (สงเสรมการเกษตร). เชยงใหม : มหาวทยาลยแมโจ.

หทย ศรสงห. (2551). ปจจยทมความสมพนธกบการยอมรบการปลกขาวอนทรยของชาวนา ตามโครงการเกษตรอนทรย อ าเภอบางปลามา จงหวดสพรรณบร. วทยานพนธ ศษ.ม. (พฒนาศกษา). นครปฐม: มหาวทยาลยศลปากร.

สออเลกทรอนกส กรมสงเสรมการเกษตร. (2547). เกษตรอนทรย. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.doae.go.th.

23 เมษายน 2555. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. (2557). คมอการบรหารจดการการผลตสนคาเกษตรตามแนวทาง

การบรหารจดการพนทเกษตรกรรม (Zoning). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.opsmoac.go.th/ewt_dl_link.php?nid=8611. 23 เมษายน 2555.

เครอขายเกษตรกรรมทางเลอก. (2546). ความเปนมาเกษตรกรรมทางเลอก. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.thaiaan.net/about_us.php. 23 เมษายน 2555.

นรนาม. (2548). ท าไมสรนทรตองเปนเมองเกษตรอนทรย. (ออนไลน). แหลงทมา: http://www.surin.go.th/kaset1.htm. 23 เมษายน 2555.

Ref. code: 25595509034517OEN

91

พชเกษตร. (2556). การปลกฝรง. (ออนไลน). แหลงทมา: http://puechkaset.com/%E0%B8%82%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%81%E0%B8%9D%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87/. 23 เมษายน 2555.

วกพเดย. (2556). ฝรง. (ออนไลน). แหลงทมา: https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9D%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87. 23 เมษายน 2555.

ส านกงานเกษตรจงหวดนครปฐม. (2556). สถตขอมลการเกษตร. (ออนไลน). แหลงทมา: http://www.nakhonpathom.doae.go.th/.23 เมษายน 2555.

Ref. code: 25595509034517OEN

ภาคผนวก

Ref. code: 25595509034517OEN

93

ภาคผนวก ก

ชดท.............

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง

ขอจ ากดทมผลตอการผลตฝรงอนทรย: กรณศกษาเกษตรกรอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม สวนท 1 ขอมลพนฐาน สวนท 2 ขอมลเกยวกบสภาพพนทของสวนฝรง สวนท 3 ขอมลเกยวกบระบบและวธการการผลตฝรง สวนท 4 ความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย สวนท 1 ขอมลพนฐาน วนทสมภาษณ.................................... ชอ-นามสกล......................................สถานทตงสวน.............................................................. 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย............ป 3. ระดบการศกษา ( )ไมไดศกษา ( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษาตอนตน ( ) มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. ( ) ปวส. / อนปรญญาหรอเทยบเทา ( ) ปรญญาตรหรอเทยบเทา ( ) สงกวาปรญญาตร 4. ระยะเวลาท าการเกษตร................ป 5. ทานมพนทส าหรบการเพาะปลกทงหมด..................ไร.....................งาน ( ) เปนเจาของ............ไร ( ) เชา............ไร 6. รายไดเฉลย/ 1 ฤดปลก...................บา รายได/ไร..........................................บาท รายจาย (ตนทน)/ไร คาแรงงาน...................................บาท วตถดบ..............................บาท 7. จ านวนแรงงานภายในครอบครว ( ) 1-2 คน ( ) 3-4 คน ( ) 5 คนขนไป 8. ในการท าการเกษตรใชเงนทนจากแหลงใด ( ) ทนในครอบครว ( ) กยม ( ) ทนสวนตวบางสวนและกยมบางสวน

Ref. code: 25595509034517OEN

94

สวนท 2 ขอมลเกยวกบสภาพพนทของสวนฝรง 1.ขนาดพนทปลกฝรงทงหมด ( ) 1-5 ไร ( ) 6-10 ไร ( ) 11-15 ไร ( ) 16-20 ไร ( ) 21-25 ไร ( ) 25ไรขนไป

จ านวนสวนฝรงของเกษตรกร มทงหมด แปลง 2. รปแบบการท าสวน ( ) ปลกฝรงอยางเดยว ( ) ปลกฝรงรวมกบพชชนดอนๆ 3.การตรวจวเคราะหดนเพอหาโลหะหนกและสารเคมตกคางในแปลงปลกของเกษตรกร ( ) ไมเคย (ไมตองตอบขอ 1-2) ( ) เคย (ถาเคย) ผลการวเคราะห (ตอบขอ1-2)

pH ของดน ชดดน ปรมาณ N P K ในดน (ตามล าดบ) 3.1. ความถของการน าดนไปตรวจวเคราะห ( ) นานๆครง ( ) 5 ป/ครง ( ) 4 ป/ครง

( ) 3 ป/ครง ( ) 2 ป/ครง ( ) 1 ป/ครง 3.2. เกษตรกรเขาใจผลการวเคราะหดนหรอไม ( ) ไมเขาใจ ( ) เขาใจ

4.แหลงน าทใชในการท าสวนฝรง ( ) แหลงน าธรรมชาต (คลอง แมน า) ( ) ขดบอกกเกบน าเอง ( ) บอน าบาดาล ( ) อนๆ(ระบ)

5.การตรวจวเคราะหน าเพอหาสารปนเปอนในน าของเกษตรกร ( ) ไมเคย (ไมตองตอบขอ 1-2.) ( ) เคย (ถาเคย) ผลการวเคราะห (ตอบขอ 1-2.) ( ) เปนกรด ( ) เปนกลาง ( ) เปนดาง

5.1ความถของการน าน าไปวเคราะห ( ) นานๆครง ( ) 1 ป/ครง ( ) 2 ป/ครง ( ) 3 ป/ครง ( ) อนๆ(ระบ)

5.2 เกษตรกรเขาใจผลการวเคราะหน าหรอไม ( ) ไมเขาใจ ( ) เขาใจ

สวนท 3 ขอมลเกยวกบระบบและวธการการผลตฝรง 1. กอนการเตรยมพนทปลกฝรงมการปลกพชอนในพนทหรอไม ( ) ไมม ( ) ม ไดแก จ านวน ป 2. การเตรยมพนทกอนปลก ( ) มการไถปรบทดนกอนปลก จ านวน ครง ( ) ไมมการไถปรบทดนกอนปลก

( ) อนๆ (ระบ) 3. เกษตรกรมการทวมน าในพนทปลกกอนปลกเพอก าจดโรคและแมลงหรอไม ( ) ไมมการทวมน า ( ) มการทวมน า โดยทวมน าเปนเวลา วน

Ref. code: 25595509034517OEN

95

4. การเตรยมดนกอนปลก ( ) ไมตากดน ( ) ตากดน นาน วน

4.1 การปรบสภาพดนกอนปลก ( ) ไมมการปรบสภาพดน เพราะ ( ) ปรบสภาพดนโดยใช (ระบ)

4.2 การก าจดวชพชหรอศตรพชกอนปลก ( ) ไมมการปฏบต ( ) มการปฏบต โดยวธการ

5. รปแบบของการปลก ( ) แถวเดยว ( ) สลบฟนปลา ( ) แถวค ( ) อนๆ (ระบ)

ระยะปลก ระหวางตน เมตร x ระหวางแถว เมตร จ านวนตน ตน/ไร 6. การใชสารอนทรยรองกนหลม ( ) ไมใช ( ) ใช ชนดสาร อตรา ตอหลม 7. การใชปยรองพน

( ) ใช - ปยอนทรย (ปรมาณ) ทมาของวตถดบ - ปยคอก (ปรมาณ) ทมาของวตถดบ - ปยหมก(ปรมาณ) ทมาของวตถดบ - อนๆ (ปรมาณ) ทมาของวตถดบ

( )ไมใช 8. ชนดและพนธทปลก

ระบ จ านวน ไร ระบ จ านวน ไร ระบ จ านวน ไร

9. วธการขยายพนธของตนพนธ ( ) ตดตา ( ) ตอกง ( ) ตอนกง ( ) ทาบก ง ( ) ปกช ากง ( ) เพาะเมลด ( ) อนๆ (ระบ)

9.1 แหลงทมาของตนพนธทปลก ( ) ซอจากหนวยงานของรฐ จ านวน ตน ราคา บาท/ตน ( ) ซอจากผประกอบการสถานเพาะช า จ านวน ตน ราคา บาท/ตน ( ) เพาะตนตอแลวจางขยายพนธ จ านวน ตน ราคา บาท/ตน ( )ซอตนตอแลวจางขยายพนธจ านวน ตน ราคา บาท/ตน ( ) เพาะตนตอแลวขยายพนธปลกเอง

Ref. code: 25595509034517OEN

96

10. คาปจจยการผลต คาปย.............................บาท คายาปราบศตรพช.................................บาท คาเครองมอ.............................บาท คาการก าจดวชพช.............................บาท การใหน าตนฝรง

1. ชวงเวลาและวธการใหน าในพนทปลก ชวงเวลาการใหน า วธการใหน า ปรมาณน าทใช (ลตร/ตน)

2. การใหน าในแตละชวงการเจรญเตบโต ชวงทตนฝรงยงเลก (อายประมาณ 1-2 ป)ระยะเวลาในการใหน า ( ครง/วน) ชวงทตนฝรงเรมใหผลผลต ระยะเวลาในการใหน า ( ครง/วน)

3. เครองมอหรออปกรณในการใหน า ( ) เรอรดน า ( ) สปรงเกอร ( ) มนสปรงเกอร ( ) ระบบน าหยด ( ) อนๆ(ระบ)

4. ชวงเวลาทงดใหน า ( ) ไมมผลผลตบนตน ( ) หลงเกบเกยวผลผลตหมด ( ) บงคบใหเกดการออกดอก ( ) ชวงทตนฝรงพกตว ( ) อนๆ (ระบ) การใหปย

1. การใหปยในชวงทฝรงยงเลก(อายประมาณ 1 ป) ( ) ใหปยเคมอยางเดยว สตร อตรา กโลกรม/ครง ระยะเวลาทใช(ระบ) ( ) ใชปยอนทรยอยางเดยว ชนด(ระบ) ระยะเวลาทใช(ระบ) ( ) อนๆ(ระบ)

2. หลงเกบเกยวแลวใสปยในชวงใด ( ) กอนตดแตง ( ) หลงตดแตง ( ) กงใหมเรมแตก ( ) ดอกออกและกอนดอกบาน ( ) อนๆ(ระบ)

3. การใชปนเพอปรบปรงสภาพความเปนกรด-ดางของดน ( ) ไมใช ( ) ใช (ระบ)

Ref. code: 25595509034517OEN

97

ชนด อตรา กโลกรม/ตน ระยะเวลาในการใช ( ) นานๆครง ( ) 3 ป/ครง ( ) 2 ป/ครง ( ) 1 ป/ครง ( ) อนๆ(ระบ)


( ) ไมใช ( ) ใช ชนด อตรา กโลกรม/ตน ระยะเวลาในการใช

( ) นานๆครง ( ) 3 ป/ครง ( ) 2 ป/ครง ( ) 1 ป/ครง ( ) อนๆ(ระบ) การปองกนก าจดโรคและแมลงศตรพช

1. ชวงทตนฝรงใหผลผลตแลวมการใชสารเคมเพอปองกนและก าจดโรคและแมลงศตรฝรงอยางไร

( ) ใชปองกนการระบาดกอนพบโรคและแมลง ( ) ตามก าหนดเวลา(spray program) ( ) ใชตามการระบาดของโรคและแมลง ( ) กอนท าการหอผลเพอปองกน

( ) หลงท าการหอผลแลว ( ) อนๆ(ระบ)

2. โรคและแมลงศตรทพบในฝรง

โรคและแมลงศตร ชวงเวลา

ฤดหรอเดอน การปองกนก าจด

ชอสารทใช วธอนๆ

-

3. ปญหาทพบจากโรคและแมลง ท าความเสยหายมากทสด โรค แมลง เกษตรกรยงไมสามารถปองกนก าจด โรค

แมลง 4. อปกรณทใชในการฉดพนสารก าจดโรคและแมลง

( ) เรอพนสารเคม ( ) ถงพนยาแบบสะพายหลง ( ) ถงพนยาแบบสาย ( ) อนๆ(ระบ)

Ref. code: 25595509034517OEN

98

การก าจดวชพช 1. การพจารณากอนการก าจดวชพช

( ) ก าจดวชพชเมอท าความเสยหายแกตนฝรง ( ) ก าหนดเวลาทแนนอน เดอน/ครง ( ) อนๆ(ระบ)

2. วธการก าจดวชพช ( )ใชสารเคมฉดพน ( ) ใชวธกล (เชน ตด ถอน)

( ) ใชแรงงานคน ( ) อนๆ(ระบ) 3. วชพชและการปองกนก าจดวชพช

ชอวชพช ชอสารเคมหรอเครองมอทใช รปแบบและวธก าจด


1. จ านวนครงในการตดแตงกงตอป ( ) 1 ครง/ป เดอน ( ) 2 ครง/ป เดอน ( ) 3 ครง/ป เดอน ( ) อนๆ(ระบ)

2. ชวงเวลาการตดแตงกงใหออกดอกและตดผล ( ) หลงเกบเกยวผลผลต (ประมาณกวน)

( ) ชวงใดกได (ระบ) 3. ในขณะตดแตงมผลผลตบนตนหรอไม

( ) ไมม ( ) ม อายประมาณ สปดาห 4. ภายหลงการตดแตงกงมการทาสารปองกนก าจดเชอราบรเวณรอยแผลทตดแตงหรอไม

( ) ไมทา ( ) ทา ชอสาร 5. ลกษณะการโนมกง

( ) โนมกงผกตดกบไมกระจายทกทศทาง ( ) โนมกงผกตดกบไมแบบก าหนดทศทางไปทางซาย

( ) โนมกงผกตดกบไมแบบก าหนดทศทางไปทางขวา ( ) โนมกงผกตดกบไมแบบก าหนดทศทางไปทางซายและขวา

( ) อนๆ (ระบ)

Ref. code: 25595509034517OEN

99

6. อปกรณทใชในการโนมกงมาผก ( ) ไมไผ ( ) ไมรวก ( ) ทอเหลก ( ) เสนลวด ( ) อนๆ (ระบ)

7. มการบงคบใหฝรงออกดอกหรอไม ( ) ไมม ( ) ม (ตอบมากกวา 1 ขอได) ( ) ใชฮอรโมนกระตนการสรางดอก ( ) การตดรากเพอเรงการออกดอก ( ) ใชปยน าตาลพนเพอใหใบรวง ( ) ใชการปลดยอด ( ) งดการใหน า เปนเวลา วน ( ) ใชการตดแตงเปนหลก ( ) ใชการโนมกง ( ) อนๆ (ระบ) การปลดผลและการหอผลฝรง

1. จ านวนผลตอกงหลงปลดผลทง ( ) 1-2 ผล/กง ( ) 3-4 ผล/กง ( ) อนๆ (ระบ)

2. มการปลดผลทงทงหมด ( ) ไมม เพราะ ( ) ม ( ตอบ 4.) เพราะ

ชวงเวลาทปลดผลทงทงตน เดอน ถงเดอน 3. การหอผล

( ) มการหอผล ( ) ไมมการหอผล เพราะ 4. วสดทใชในการหอผล (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

( ) ถงพลาสตกหหวใส ( ) ถงกระสอบปนซเมนต ( ) กระดาษหนงสอพมพ ( ) ถงพลาสตกหหวขาวขน ( ) อนๆ(ระบ)

5. กอนหอผลมการฉดพนสารเคมหรอไม ( ) ไมมการฉดพนสารเคม( ) มการฉดพนสารเคม (ระบ)

6. อายของผลทหอโดยนบจากวนดอกบาน ( ) 20-30 วน ( ) 31-40 วน ( ) 41-50 วน ( ) 51-60 วน ( ) อนๆ (ระบ) การใหผลผลตของฝรง

1. ฝรงใหผลผลตครงแรกตงแตอาย ป 2. อายของฝรงทใหปรมาณผลผลตสงสดอยทอายประมาณ ป 3. อายของฝรงทปรมาณผลผลตเรมลดลงประมาณ ป

Ref. code: 25595509034517OEN

100

4. อายเฉลยของฝรงตงแตปลกจนกระทงตดตนทงประมาณ ( ) 5-10 ป ( ) 11-15 ป ( ) 16-20 ป ( ) 20 ปขนไป ( ) ไมแนนอนขนอยกบการบ ารงรกษา

5. การไวผล ปท 1 ตนละไมเกน ผล/กง ปท 2 ตนละไมเกน ผล/กง ปท 3 ตนละไมเกน ผล/กง ปท 4 ตนละไมเกน ผล/กง ปท 5 ตนละไมเกน ผล/กง การเกบเกยวผลฝรง

1. วธสงเกตผลฝรงทสามารถเกบเกยวได (ตอบมากกวา 1 ขอได) ( ) นบอายผลหลงดอกบาน ( ) รปรางและลกษณะผลไดสดสวนตรงตามพนธ ( ) ลกษณะสผว ( ) ผลเตงตง มนวาว ( ) คาความรอนสะสมเฉลย ( ) อนๆ (ระบ)

2. วธการเกบเกยว ( ) ใชมอดงผลฝรงจากกงใสลงในตะกรา ( ) ใชมอดงผลฝรงจากกงวางกองไวกบพนดน ( ) ใชกรรไกรตดผลฝรงใสลงในตะกรา ( ) ใชกรรไกรตดผลฝรงวางกองไวกบพนดน ( ) อนๆ (ระบ) จ านวนครงทเกบเกยว ครง/ฤดกาล

3. วธการขนสงฝรงภายในสวนเพอไปยงโรงคดแยก ( ) เขงไมไผ ( ) ตะกราพลาสตก ( ) เรอบรรทก ( ) รถเขน ( ) อนๆ(ระบ)


1. การท าความสะอาดผลฝรงภายหลงการเกบเกยว ( ) ไมปฏบต ( ) ปฏบต วธการ

2. มโรงคดแยกหรอจดคดแยกผลผลตหรอไม ( ) ไมม ( ) ม

3. บรเวณโรงคดแยกหรอจดคดแยกมภาชนะรองรบผลผลตระหวางคดแยกหรอไม ( ) ไมม ( ) ม (ระบชนด)

Ref. code: 25595509034517OEN

101

4. เกษตรกรมการคดเลอกฝรงกอนขายใหพอคาทซอหรอไม ( ) ไมคดเลอก ( ) คดเลอก (ตอบมากกวา 1 ขอได) ( ) ผลทถกแสงแดดเผา ( ) ผลทยงออน ( ) ผลทผวไมสวย ( ) ผลทแกจด ( ) ผลทเปนจดดาง ( ) อนๆ(ระบ)

5. มการคดเกรดผลฝรงหรอไม ( ) ไมม เพราะ ( ) ม จ านวนเกรด

6. วธการจดการผลฝรงทเสย (ตกเกรด) ( ) ทงในจดทงขยะทวไป ( ) ทงไวบรเวณจดคดแยก ( ) ทงจดเฉพาะและฝงกลบ ( ) อนๆ (ระบ)

สวนท 4 ความรทวไปเกยวกบเกษตรอนทรย

1. เกษตรกรรจกหรอไม ( ) ไมรจก ( ) รจกเกษตรอนทรย 1.1 เกษตรกรมความรเกยวกบการท าเกษตรอนทรยหรอไม

( ) ไมมความรเลย ( ) มความร 1.2 เกษตรกรไดรบความรเกษตรอนทรย จากแหลงใด

( ) เพอนเกษตรกร ( ) เจาหนาทสงเสรมการเกษตร ( ) นกวชาการจากกรมวชาการเกษตร ( ) อาจารยจากมหาวทยาลย ( ) สอสงพมพ (ระบ) ( ) อนๆ (ระบ)

2. เกษตรอนทรย คออะไร..................................................................................................... 3. ปจจบนสวนของเกษตรกรไดผานการรบรองเกษตรอนทรยจากหนวยงานราชการหรอไม

( ) ผานการรบรอง ( ) ไมผานการรบรอง 4. คดวาเกษตรอนทรยมความส าคญตอระบบการผลตพชหรอไม

( ) ไมมความส าคญ เพราะ ( ) มความส าคญ เพราะ

Ref. code: 25595509034517OEN

102

5. การประเมนแปลงปลกของเกษตรกรตามหลกเกณฑเกษตรอนทรยมขอก าหนดใดทเกษตรกรสามารถปฏบตตามหรอสอดคลองกบหลกเกณฑเกษตรอนทรย (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

5.1 พนทปลก ( ) แหลงปลกใกลกบทตงของโรงพยาบาล หรอใกลโรงงานอตสาหกรรม ( ) แปลงปลกเคยเปนพนททมการใชสารเคมมาก ( ) แปลงปลกเคยเปนททงขยะ ( ) แปลงปลกเคยเปนสถานททงสารเคม ( ) แปลงปลกเคยมการใชสารเคมในกลม คารบาเมท ออรกาโนคลอรน และออรกาโนฟอสเฟต ( ) ดนในแปลงปลกเคยมการตรวจสอบคณภาพดน และการปนเปอนจากสงทเปนอนตรายจาก

สารก าจดศตรพชทมพษสง หรอโลหะหนกตกคางในดนมากอน 5.2 แหลงน าและคณภาพน า ( ) แหลงน าทใชไหลผานชมชน ( ) น าทใชมโอกาสปนเปอนสารพษจากโรงงานอตสาหกรรม ( ) แหลงน าทใชไหลผานเขตเกษตรกรรมทมการใชสารเคม หรอคอกปศสตว สตวปก ( ) น าในแปลงปลกมโอกาสปนเปอนสารเคมทฉดพนภายในแปลง หรอปนเปอนสารเคมทใชจาก

พนทใกลเคยง ( ) บรเวณบอ/รองน าเปนคอกปศสตวมากอน (2 ป) ( ) น าจากโรงงานอตสาหกรรมมโอกาสไหลงในแหลงน าทใชในการเกษตร ( ) มการเกบตวอยางน าเพอการวเคราะหหาสารพษตกคาง โลหะหนก และจลนทรยกอโรค 5.3 การจดการดนและปย ( ) มการเผาเศษวสดในแปลงปลก ( ) ใชสารเคมควบคมวชพชในชวงการเตรยมดน ( ) ปยอนทรยทใชในฟารมไมไดมาจากแหลงทนาเชอถอ ( ) ภาชนะทใสปยอนทรยใชรวมกบปยเคมและวตถอนตราย ( ) มการใชสารเคมทไมไดระบใหใช ( ) สถานทจดเกบผลผลตอยใกลกบสารเคม/วตถอนตราย ( ) สถานทจดเกบสารเคม/วตถอนตรายอยใกลกบแปลงปลก ( ) สถานทจดเกบผลผลตเคยเกบสารเคมมากอน 5.4 การจดการคณภาพในกระบวนการผลตกอนการเกบเกยว ( ) ตนพนธไดมาจากแหลงทเชอถอได

Ref. code: 25595509034517OEN

103

( ) ตนพนธไมมการดดแปลงพนธกรรม หรอผานการฉายรงส ( ) ใชสารเคมในการปองกนก าจดศตรพช ( ) มการควบคมและปองกนก าจดโรคพชตลอดการผลตสอดคลองตามทมาตรฐานก าหนด ( ) มการควบคมและปองกนก าจดโรคแมลง และสตวศตรพชตลอดการผลตสอดคลองตามท

มาตรฐานก าหนด ( ) มการควบคมการใชวสดอปกรณในการจดการศตรพชจากภายนอกอยางชดเจน ( ) มการอนรกษหรอปลอยศตรธรรมชาต ( ) พนทปลกตองหางจากแหลงก าเนดของวตถอนตราย หากมตองมแนวปองกนการปนเปอนทง

ทางน าและอากาศ ( ) มการปฏบตในขนตอนการเพาะปลกและการปฏบตกอนการเกบเกยวทดแลผลผลตใหม

คณภาพตามขอก าหนดมาตรฐานของประเทศหรอของประเทศผคา 5.5 การเกบเกยวและการปฏบตหลงการเกบเกยว ( ) มการใชเครองมอหรอวธการเหมาะสมกบชนดของแตละพช เพอปองกนการปนเปอนของ

ผลผลตเนองจากการเกบเกยว ( ) ภาชนะทใชในการบรรจและการขนสงผลตผล ตองแยกจากภาชนะทใชในการขนยายหรอ

ขนสงสารเคม ปย เพอปองกนการปนเปอนสารเคมทางการเกษตร และจลนทรยทเปนอนตรายตอการบรโภค และความเสยหายตอผลผลต

( ) ในกรณทไมสามารถแยกภาชนะบรรจผลตผล ภาชนะขนยายสารเคมหรอปย มการท าความสะอาดจนแนใจวาไมมการปนเปอนดงกลาว

( ) ภาชนะทใชในการบรรจขนตนเพอการขนถายภายในแปลงไปยงจดคดแยกตองเหมาะสมมวสดกรภายในภาชนะเพอปองกนการกระแทกเสยดส

( ) มการบวนการคดแยกใหไดผลตผลทมคณภาพและไดมาตรฐานเปนทพงพอใจของผคาและผบรโภค

( ) ตองมพนทการจดวางแยกผลตผลทดอยคณภาพเปนสดสวน ( ) มแผนการใชประโยชนจากผลตผลทดอยคณภาพอยางชดเจน 5.6 การขนยาย การเกบรกษา และการรวบรวมผลผลต ( ) ใชเครองมอวสดอปกรณหลงการเกบเกยวผลตผลอนทรยรวมกบผลตผลทวไป และมการลาง

ท าความสะอาดกอนน าไปใชกบผลตผลอนทรย ( ) สถานทเกบรกษาผลตผลสะอาดหรอเปนสดสวน ( ) สถานทเกบรกษาผลตผลมการถายเทอากาศทเหมาะสม

Ref. code: 25595509034517OEN

104

( ) วธการเกบรกษา และรวบรวมผลตผล ตองไมท าใหผลตผลเสยหาย และเกดการปนเปอนจากสารเคม

( ) ตองมวสดปรองพนในบรเวณทพกผลตผลทเกบเกยว เพอปองกนการปนเปอนของจลนทรย สงปฏกล เศษดน และสงสกปรกทเปนอนตรายอนๆจากพนดน

( ) มการจดวางผลตผลในบรเวณพกตองเหมาะสมกบชนดของพชเพอปองกน รอยแผลทเกดจากการขดขด หรอกระแทกกนระหวางผล รวมทงปญหาการเสอมสภาพของผลตผลเนองจากความรอน และแสงแดด

( ) การเคลอนยายผลตผลตองปฏบตดวยความระมดระวง ( ) สถานทเกบรวบรวม และสถานทเกบรกษาตองถกสขลกษณะ สะอาดและมการถายเทอากาศด

สามารถปองกนการปนเปอนผลตผล 5.7 การบรรจ ( ) ภาชนะบรรจทใชตองมความแขงแรงทนทาน ไมแตกงาย ( ) วสดทใชในการบรรจตองสามารถน ากลบมาใชใหมได หรอยอยสลายไดงาย 5.8 การบนทกและจดเกบขอมล ( ) บนทกขอมล การใชปจจยการผลตในแปลงปลก ( ) จดบนทกขอมลโรคและแมลงศตรพชทพบในแปลงปลก ( ) ขอมลโรคและแมลงทมการบนทกตรงกบทเหนจากการตรวจพนจ ( ) บนทกการเกบเกยวผลผลตและปรมาณผลผลตทเกบเกยวได ( ) มเอกสารหรอหลกฐานยนยนแหลงทมาของผลผลต ( ) สามารถตรวจสอบแหลงทมาของผลตภณฑและแหลงจ าหนายได ( ) เมอมการตรวจสอบหรอพบขอบกพรองสามารถแกไขและปรบปรงไดทนทวงท

Ref. code: 25595509034517OEN

105

ภาคผนวก ข

ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรอง ก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตร : เกษตรอนทรย เลม ๑

การผลต แปรรป แสดงฉลาก และจ าหนายผลตผลและผลตภณฑเกษตรอนทรย

ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. ๒๕๕๑

Ref. code: 25595509034517OEN

106

Ref. code: 25595509034517OEN

107

Ref. code: 25595509034517OEN

108

Ref. code: 25595509034517OEN

109

Ref. code: 25595509034517OEN

110

Ref. code: 25595509034517OEN

111

Ref. code: 25595509034517OEN

112

Ref. code: 25595509034517OEN

113

Ref. code: 25595509034517OEN

114

Ref. code: 25595509034517OEN

115

Ref. code: 25595509034517OEN

116

Ref. code: 25595509034517OEN

117

Ref. code: 25595509034517OEN

118

Ref. code: 25595509034517OEN

119

Ref. code: 25595509034517OEN

120

Ref. code: 25595509034517OEN

121

Ref. code: 25595509034517OEN

122

Ref. code: 25595509034517OEN

123

Ref. code: 25595509034517OEN

124

Ref. code: 25595509034517OEN

125

Ref. code: 25595509034517OEN

126

Ref. code: 25595509034517OEN

127

Ref. code: 25595509034517OEN

128

Ref. code: 25595509034517OEN

129

Ref. code: 25595509034517OEN

130

Ref. code: 25595509034517OEN

131

Ref. code: 25595509034517OEN

132

Ref. code: 25595509034517OEN

133

Ref. code: 25595509034517OEN

134

Ref. code: 25595509034517OEN

135

Ref. code: 25595509034517OEN

136

Ref. code: 25595509034517OEN

137

Ref. code: 25595509034517OEN

138

Ref. code: 25595509034517OEN

139

Ref. code: 25595509034517OEN

140

Ref. code: 25595509034517OEN

141

Ref. code: 25595509034517OEN

142

Ref. code: 25595509034517OEN

143

Ref. code: 25595509034517OEN

144

Ref. code: 25595509034517OEN

145

Ref. code: 25595509034517OEN

146

Ref. code: 25595509034517OEN

147

ประวตผเขยน

ชอ นายรงเกยรต แกวเพชร วนเดอนปเกด 23 พฤศจกายน 2518 ต าแหนง อาจารยประจ าคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยสวนดสต ทนการศกษา (ถาม) 2542 : ทนส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

แหงชาต (สวทช.) ประสบการณท างาน 2548 : อาจารยประจ า คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยสวนดสต เลขท 228-228/1-3 ถนนสรนธร บางพลด เขตบางพลด กรงเทพมหานคร 10700

îüìÜ îÖøóçîÖøïüîÖøñú êòø Ü îìø÷d ð Öøèý Öþ...

Documents