ความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนตอองคการ

เปนตวแปรก ากบ ในบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาล มหาวทยาลยของรฐแหงหนง

โดย

นางสาวทวาพร รกงาม

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ศลปศาสตรมหาบณทต

สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ ภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2559 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนตอองคการ

เปนตวแปรก ากบ ในบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาล มหาวทยาลยของรฐแหงหนง

โดย

นางสาวทวาพร รกงาม

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ศลปศาสตรมหาบณทต สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ ภาควชาจตวทยา

คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปการศกษา 2559

ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

THE RELATIONSHIP OF LEADERSHIP STYLE AND PERCEIVED ORGANIZATIONAL CLIMATE TO ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP

BEHAVIOR WITH ORGANIZATIONAL COMMITMENT AS A MODERATOR : A CASE STUDY OF NURSING PERSONNELS

IN GOVERNMENT UNIVERSITY HOSPITAL

BY

MISS TIWAPORN RUKNGAM

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS

FOR THE DEGREE OF MASTER DEGREE OF ARTS IN INDUSTRIAL AND ORGANIZATION PSYCHOLOGY DEPARTMENT OF PSYCOLOGY FACULTY OF LIBERAL ARTS THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2016 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอวทยานพนธ ความสม พนธของรปแบบภาวะผ น าและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการ โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ ในบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

ชอผเขยน นางสาวทวาพร รกงาม ชอปรญญา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ

คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. สทธโชค วรานสนตกล ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ในบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ กลมตวอยางเปนบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนงจ านวน 500 คน เครองมอในการศกษาคอ (1) แบบวดรปแบบภาวะผน า (2) แบบวดการรบรบรรยากาศองคการ (3) แบบวดความผกพนตอองคการ และ (4) แบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ สถตในการวเคราะหขอมล คอ การแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมตฐานโดยใชสถตการวเคราะหการถดถอยพหเชงชน (Hierarchical Multiple Regression) เพอทดสอบตวแปรก ากบตามแนวคดของ บารอน และเคนน ( Baron & Kenney, 1986) ซงผลการวจยสรปได ดงน

1. รปแบบภาวะผน าแบบทมงานสมพนธอยางมนยส าคญกบพฤตกรรมการเปนสมาชกท

ดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ ( = .332, R2 = .026, p < .01) แตรปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน รปแบบภาวะผน าแบบเนนคน และรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยความผกพนตอองคการไมไดเปนตวแปรก ากบของความสมพนธ สวนรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย ไมสามารถท าการ

(2)

ทดสอบสมมตฐานนได เนองจากไมมขอมลลกษณะรปแบบภาะผน าดงกลาวจากกลมตวอยางใหท าการศกษา

2. การรบรบรรยากาศในองคการสมพนธอยางมนยส าคญกบพฤตกรรมการเปนสมาชก

ทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ ( = .125, R2 = .009, p < .01) ผลการศกษาครงนสามารถน าไปประยกตใชเปนแนวทางส าหรบกระบวนการพฒนา

องคการ และกระบวนการบรหารและพฒนาทรพยากรมนษยในการเสรมสรางความผกพนตอองคการรปแบบภาวะผน า และการรบรบรรยากาศองคการ เพอใหบคากรในองคการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมมากขน ท าใหองคการมประสทธภาพตอไป ค าส าคญ : รปแบบภาวะผน า, การรบรบรรยากาศในองคการ, พฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการ, ความผกพนตอองคการ

(3)

Thesis Title THE RELATIONSHIP OF LEADERSHIP STYLE AND PERCEIVED ORGANIZATIONAL CLIMATE TO ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR WITH ORGANIZATIONAL COMMITMENT AS A MODERATOR : A CASE STUDY OF NURSING PERSONNELS IN GOVERNMENT UNIVERSITY HOSPITAL

Author Miss Tiwaporn Rukngam Degree Master Degree of Arts Major Field/Faculty/University Industrial and Organizational Psychology

Faculty of Liberal Arts Thammasat University

Thesis Advisor Assoc. Prof. Sittichok Waranusantikul, Ph.D. Academic Years 2016

ABSTRACT

This research is to study leadership style, perceived organizational climate and organizational citizenship behavior of a nursing personnels in government university hospital with organizational commitment as a moderator variable. Sample consists of 500 employees. Research instruments are: (1) Leadership style test (2) Organizational climate test (3) Organizational commitment test and (4) Organizational citizenship behavior test. Statistical analysis is Hierarchical multiple regression analysis. The results of the study are shown that: 1. Organizational commitment was a moderator and affected the relationship between team management leadership style and organizational citizenship behavior

( = .332, R2 = .026, p < .01). But organizational commitment wasn’t a moderator that affected the relationship significantly between authority-compliance management, country club management and middle of the road management leadership style with organizational citizenship behavior. On the Impoverished

(4)

management leadership style cannot be tested this hypothesis because no data from samples to studied.

2. Organizational commitment was a moderator and affected the relationship significantly between perceived organizational climate and organizational

citizenship behavior ( = .125, R2 = .009, p < .01) The results of this research can be applied for organization development process and human resources management and development through the enhancement of organizational commitment, leadership style and organizational climate for increasing organizational citizenship behavior in order to organization effectiveness. Keywords : Leadership style, Perceived organizational climate, Organizational citizenship behavior, Organizational commitment

(5)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยความกรณาเปนอยางสง จากบคคลหลายทาน ผวจยขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. สทธโชค วรานสนตกล อาจารยทปรกษาวทยานพนธทไดชแนะและใหขอคดทเปนประโยชนในการศกษาวจยครงน พรอมทงคอยเมตตาใหก าลงใจและสละเวลาอนมคามาตรวจสอบและแกไขวทยานพนธตงแตเรมตนจนกระทงวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยด ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. ดเรก ศรสโข และ รองศาสตราจารย นพมาศ องพระ ประธานและกรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาสละเวลาอนมคาใหค าแนะน าทเปนประโยชนตลอดชวงเวลาของการสอบวทยานพนธ และขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.ประภา ยทธไตร ประธานหลกสตรปรญญาโท สาขาการพยาบาลสขภาพจตและจตเวช คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล ทกรณาสละเวลาอนมคาใหค าแนะน าทเปนประโยชนพรอมทงชวยตรวจสอบและพจารณาเนอหาของแบบวดในการพฒนาเครองมอการวจยครงนดวยความเมตตาเสมอ

ผวจยขอขอบพระคณทานผบรหารและ พๆ นองๆ ชาวศรราชทกทานทใหการสนบสนนและใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามและใหขอมลในการท างานอนเปนประโยชนในการท าวจยเปนอยางด ขอบคณเพอนๆ พๆ นองๆ MIOP รน 23 ทกคนทรวมทกข รวมสข ชวยเหลอและเปนก าลงใจทดในการศกษาตลอดมา ขอบคณ ปอม แจ โบท ตว ลกตาล เอ ฝน ทคอยชวยเหลอในการท าวทยานพนธและใหค าแนะน าดานสถตตงแตตนจนจบ

ทายทสดน ขอกราบขอบพระคณแรงบนดาลใจและก าลงใจทส าคญจากพอและแมทใหการดแลเอาใจใสและเปนพลงส าคญทสดทท าใหการศกษาและงานวจยชนนส าเรจลลวงไปไดดวยด ขอขอบพระคณทกทานมา ณ โอกาสน

นางสาวทวาพร รกงาม

(6)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1)

บทคดยอภาษาองกฤษ (3)

กตตกรรมประกาศ (5)

สารบญตาราง (9)

สารบญภาพ (11) บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงค 4 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 1.4 ขอบเขตงานวจย 5 1.5 นยามค าศพททใชในการวจย 7

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 11

2.1 แนวคด และทฤษฎภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหาร 11 2.1.1 ความหมายของภาวะผน า 11 2.1.2 แนวคดทฤษฎภาวะผน า 12

2.2 แนวคด และทฤษฎเกยวกบการรบรบรรยากาศองคการ 22 2.2.1 ความหมายของการรบรบรรยากาศในองคการ 22 2.2.2 ความส าคญของบรรยากาศในองคการ 25 2.2.3 ปจจยก าหนดบรรยากาศองคการ 26

(7)

2.2.4 รปแบบของบรรยากาศองคการ 28 2.2.5 ประเภทของบรรยากาศองคการ 31 2.2.6 ผลของบรรยากาศองคการ 33 2.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 37 2.3.1 ความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 37 2.3.2 ปจจยทกอใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 38 2.3.3 องคประกอบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 40 2.3.4 ผลลพธของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 43 2.4 แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคการ 49 2.4.1 ความหมายของความผกพนตอองคการ 49 2.4.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวกบความผกพนตอองคการ 51 2.4.3 ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคการ 54 2.4.4 ความส าคญของความผกพนตอองคการ 55 2.5 งานวจยทเกยวของ 59 2.6 สมมตฐานในการวจย 68 2.7 กรอบแนวคดในการวจย 69 บทท 3 วธการวจย 70 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 70 3.2 ตวแปรทใชในการวจย 73 3.3 เครองมอทใชในการวจย 74 3.4 แนวทางในการพฒนาเครองมอ 78 3.5 การเกบรวบรวมขอมล 82 3.6 สถตทใชในการวเคราะห 83 บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 87

4.1 การวเคราะหขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง 87 4.2 การวเคราะหขอมลสถตเชงพรรณนาของตวแปร 91

(8)

4.3 การวเคราะหคาสหสมพนธระหวางตวแปร 94 4.4 การทดสอบสมมตฐานการวจย 98 4.5 อภปรายผลการวจย 110

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 120

5.1 สรปผลการวจย 121 5.2 ขอเสนอแนะ 124 รายการอางอง 126 ภาคผนวก

ภาคผนวก ก 137 ภาคผนวก ข 151 ภาคผนวก ค 153 ภาคผนวก ง 155 ภาคผนวก จ 181 ภาคผนวก ฉ 182

ประวตผเขยน 189

(9)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 3.1 จ านวนกลมตวอยางโดยจ าแนกตามหอผปวย/หนวยงานและต าแหนงของ 7 บคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง 3.2 เกณฑการใหคะแนนขอค าถามในแบบวดภาวะผน า 76 3.3 เกณฑการใหคะแนนขอค าถามในแบบวดการรบรบรรยากาศองคการ 76

และความผกพนตอองคการ 3.4 เกณฑการใหคะแนนขอค าถามในแบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทด 77

ขององคการ 3.5 จ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวด 80

รปแบบภาวะผน า 3.6 จ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวด 80

ความผกพนตอองคการ 3.7 จ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวด 81

การรบรบรรยากาศองคการ 3.8 จ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวด 82

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 3.9 สถตและการทดสอบสมมตฐาน 86 4.1 จ านวนและรอยละของขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง 87 4.2 จ านวนและรอยละของขอมลการรบรรปแบบภาวะผน าของกลมตวอยาง 91 4.3 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรทงหมดทใชในการวจย 92 4.4 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน 95

ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 4.5 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนคน ความผกพน 95

ตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 4.6 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนประนประนอม 96

ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 4.7 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงาน ความผกพน 97

ตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

(10)

4.8 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการ ความผกพน 97 ตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

4.9 การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวาง 99 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

4.10 การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวาง 101 รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

4.11 การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวาง 103 รปแบบภาวะผน าแบบเนนประนประนอมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการโดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

4.12 การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวาง 105 รปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

4.13 การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวาง 108 การรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยม ความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

5.1 สรปผลการทดสอบสมมตฐานการวจย 123

(11)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

2.1 ทฤษฎตาขายการบรหาร 13 2.2 วฎจกรของการพฒนาองคกรอยางยงยนดวยพฤตกรรมการเปนสมาชกทด 47 ตอองคการ 2.3 ความตองการทสมพนธกนระหวางองคกรและสมาชก จาก Basic Model 48 3.1 โมเดลทดสอบความเปนตวแปรก ากบของบารอนและเคนน 83 3.2 โมเดลทดสอบความความผกพนกบองคการในฐานะตวแปรก ากบของความ 84 สมพนธระหวางรปแบบภาวะผน า กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 3.3 โมเดลทดสอบความความผกพนกบองคการในฐานะตวแปรก ากบของความสมพนธ 85 ระหวางการรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 4.1 ภาพความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบกลมความผกพนตอ 107 องคการต า และกลมความผกพนตอองคการสง 4.2 ภาพความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการกบกลมความผกพนตอ 109 องคการต า และกลมความผกพนตอองคการสง

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ปจจบนองคการทงภาครฐและเอกชนตางกใหความส าคญในการพฒนาองคการของตนใหมศกยภาพสงสดเพอมงสความเปนเลศและสามารถแขงขนกบองคการตางๆทงในระดบประเทศและระดบโลกได โรงพยาบาลในสงกดมหาวทยาลยกเชนกนตางกมงสรางสรรคผลงานจ านวนมากมายเพอกาวสการเปนโรงพยาบาลชนน าในระดบสากล ดงจะเหนไดจากวสยทศนของแตละองคการ เชน “คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลเปนสถาบนทางการแพทยของแผนดน มงสความเปนเลศระดบสากล”, “โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย เปนเสาหลกดานสขภาพของประเทศและสถาบนชนน าในระดบนานาชาต” และ “โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม เปนโรงพยาบาลมหาวทยาลยชนน าระดบมาตรฐานสากล” เปนตน

ซงการทจะกาวไปสจดของความเปนเลศตามทตงเปาหมายไวไดนน แรงขบเคลอนทส าคญทผน าองคการหรอผบรหารตองค านงถงเปนอยางมากนนกคอ บคลากรในองคการ เพราะถอวาเปนทรพยากรอนมคาและมหวใจ ดงท ศภณฐ ชชนปราการ (2548, น. 25) กลาวไววา การทองคการจะประสบความส าเรจและอยรอดไดนน เปนผลจากการกระท าของคนทงนน “คน” คอ กญแจแหงความส าเรจ การจะประสบความส าเรจขนอยกบคนและการบรหารคน หากองคการไดคนมความรความสามารถ รจกใหความส าคญกบคน ใหโอกาสคนพฒนาและจงใจใหอยกบองคการ องคการนนกจะประสบความส าเรจในการด าเนนงานและดงทศนะของ ประสทธ วฒนาภา (ธนวาคม 2557) คณบดคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล กลาวไววา ปจจยพนฐานทส าคญทท าใหองคการประสบผลส าเรจกคอการทบคลากรมความจงรกภกดตอองคการและบคลากรมความมนใจและไวใจในผน าทมสภาวะผน าสง ผลของการทองคการม 2 ปจจยพนฐานขางตนนจะท าใหเกดการปฏบตงานทมประสทธผลสงสดของบคลากรรายบคคลและกลมบคคลเปนการปฏบตงานทไปในทศทางเดยวกนดวยพลงทประสานกน และการทมเทรวมกนเพอใหไปสเปาหมายขององคการ ซงเปาหมายส าคญในการพฒนาบคลากรในองคการกคอ การพฒนาทกษะและพฤตกรรมการท างานของบคลากรเพอใหสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสด และในการพฒนาทกษะและพฤตกรรมการท างานของบคลากรนน จรประภา อครบวร (2549, น. 2) ทไดกลาวไววา ปจจบนนแนวทางในการพฒนาทรพยากรมนษยหรอทนทางปญญา (Intellectual Capital) ไมไดเปนเพยงการพฒนาคนใหมความรความสามารถและทกษะเทานน บางครงคนทมความรความสามารถและ

2

ทกษะอาจไมไดท างานหรออาจไมไดทมเทใหกบการท างานอยางเตมทเสมอไป ดงนนในการพฒนาทรพยากรมนษยจงมองในอกมมหนงดวยคอ การท าใหคนมความผกพนตอองคการ (Commitment) โดยทบางทคนอาจจะไมมความรความสามารถ แตถาเขามความผกพนตอองคการ เขากจะไปแสวงหาความรและพฒนาความสามารถของเขา เพอทจะใชในการท างานนนใหได ดงท Ulrich (1998 อางถงใน จรประภา อครบวร, 2549, น.2) กลาวไวถงสตรของทนทางปญญาวา Intellectual Capital = Competence × Commitment โดยการสรางใหคนมความสามารถ (Competence) เปนเพยงปจจยพนฐานแตปจจยทจะท าใหคนท างานอยางเตมทและเตมความสามารถนนคอ การท าใหคนมความผกพนตอองคการนนเอง และในทางตรงกนขาม Katz & Kahn (1969 as cited in Organ, 1991) กลาวไววา องคการใดทบคลากรปฏบตงานแตเฉพาะตามทไดรบมอบหมาย องคการนนกจะเขาสสภาวะตกต าไดงาย นนคอหากองคการละเลยท าใหบคลากรขาดความผกพนตอองคการกจะสงผลในแงลบตอองคการ กอใหเกดพฤตกรรมองคการทไมพงประสงค เชน การละเลย เพกเฉยตอการปฏบตหนาท การไมตรงตอเวลา การขาดงาน การโยกยายหรอสายเปลยนงาน ตลอดจนอาจลาออกจากองคการตามท Whitney & Cooper (1989, p. 521-539) ไดเสนอไว และผลทตามมา คอ ความสญเสยขององคการในรปแบบตางๆ ทงในดานทรพยากรมนษย ขวญก าลงใจของบคลากร คาตอบแทน การลดลงของผลการปฏบตงานตลอดจนการสนเปลองทรพยากรบคคลทองคการไดลงทนไปกบการสรรหา คดเลอก การฝกอบรมและพฒนาบคลากรใหม (Angle & Perry, 1981, p. 1)

ดงนนเมอบคลากรในองคการเกดความจงรกภกด ความศรทธา และความผกพนตอองคการแลวจะสามารถเชอมโยงไปสพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการได และน าไปสความส าเรจขององคกรตามมา ตามท ชชย สมทธไกร (2554, น. 70) กลาววา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ ชวยเพมผลส าเรจขององคการเพราะเปนเสมอน“สงหลอลน”กลไกทางสงคม (social machinery) และชวยเพมประสทธภาพในการท างานองคการ และจากผลการวจยของ Podsakoff, MacKenzie, Paine, & Bachrach (2000 อางถงใน ชชย, 2554, น. 70 ) พบวาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมสวนในการท านายประสทธผลขององคการถงรอยละ 19 การทเปนเชนนอาจเปนเพราะวาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมสวนชวยเพมพนผลตภาพของเพอนรวมงานและผบงคบบญชา ชวยท าใหการตดตอประสานงานภายในองคการเปนไปอยางราบรน ชวยเพมเสถยรภาพการด าเนนงานขององคการ นอกจากนนยงมสวนชวยดงดดและรกษาพนกงานทดใหแกองคการ (Borman, 2004 อางถงใน ชชย สมทธไกร, 2554, น. 70) ซงปจจยทส าคญนนผวจยมงเนนไปทภาวะผน าและ การรบรบรรยากาศองคการ เพราะภาวะผน าเปนปจจยส าคญในการท าใหองคการเปลยนแปลงและพฒนาไดอยางมประสทธภาพ เนองจากผน าทมภาวะผน าจะสามารถโนมนาวจงใจผใตบงคบบญชาใหปฏบตงานไดบรรลวตถประสงค เพมระดบแรงจงใจและเตมใจทมเทในการปฏบตงาน ท าใหเกดความจงรกภกดความผกพนตอองคการ (Kouzes & Posner,

3

1995) ภาวะผน าเปนปจจยทก าหนดความส าเรจหรอความลมเหลวขององคการ เพราะพฤตกรรมการน าจะเปนปจจยสาเหตทสงผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมการท างาน และตอความพอใจของผใตบงคบบญชา (วนชย ธรรมสจการ และคณะ, 2542)

การศกษารปแบบภาวะผน าของผบรหารจงเปนประเดนส าคญ เนองจากผน าแตละบคคลนนมรปแบบในการบรหารงานและบรหารคนทแตกตางกน ซงนนยอมสงผลตอผใตบงคบบญชาทงในดานความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ สงผลตอความส าเรจขององคการตามมา และจากการทบทวนทฤษฎผน าหลายทฤษฎ ผวจยพบวา ทฤษฎตาขายการบรหาร (Managerial Grid Theory) ของ Blake & Mouton (1964) ซงถอเปนทฤษฎผน าทมชอเสยงของโลกและไดรบการยกยองจากนตยสาร Harvard Business Review ป 1999 ใหเปนหนงในทฤษฎชนยอดดานบรหาร เปนทฤษฎทสามารถน ามาใชเปนหลกฐานเพอพฒนาองคการไดอยางเปนระบบ และจากผลการวจยในตางประเทศพบวารปแบบการบงคบบญชาแบบมงงานและมงสมพนธสงผลตอความผกพนตอองคการของผใตบงคบบญชา (Mathieu & Zajac, 1990; Tinni, 1996; Valentino, 1996; Zeffane, 1996) ดงนนผวจยจงสนใจศกษาในทฤษฎน เพอเปนแนวทางหนงใหองคการตางๆไดใชเปนขอมลในการพฒนาผน าใหสามารถน าเอารปแบบพฤตกรรมในการบรหารทเหมาะสมมาใชในการบรหารงานของตนเพอใหสามารถครองใจสมาชกในองคการได ซงนนจะสงผลใหเกดความพงพอใจและความผกพนตอองคการของสมาชกในองคการตามมาและน าไปสการบรรลเปาหมายขององคกรรวมกนไดส าเรจ

นอกจากนปจจยทส าคญอกหนงปจจยคอ บรรยากาศองคการ ดงท Steer (1977) กลาวไววา บรรยากาศองคการมอทธพลตอการรบรของบคคลากร และสงผลถงพฤตกรรมของบคลากรในดานตางๆ เชน ความพงพอใจในการท างาน ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เนองจากบรรยากาศองคการมความส าคญและเกยวของกบผบรหารและบคลากรในองคกรโดยตรง และจะสงผลตอพฤตกรรมการท างานของบคลากร หากบคลากรมความพงพอใจในบรรยากาศองคการหรอมทศนคตทดตอองคการจะท าใหเกดความเชอมน มความเตมใจในการท างาน และแสดงความรความสามารถอยางเตมท สงผลตอการปฏบตงานโดยตรง แตถาหากบคลากรไมพงพอใจในบรรยากาศองคการหรอมทศนคตทไมดตอองคการจะท าใหเกดความไมเตมใจและไมทมเทในการท างาน ขาดแรงจงใจ ขาดความกระตอรอรนในการท างาน (พส เดชะรนทร, 2548, น. 12) การสรางบรรยากาศองคการทดนนจะท าใหพนกงานในองคการ มความรก ความสามคค เขาใจซงกนและกน มขวญและก าลงใจด ยนดทจะท างานดวยความเตมใจ มความคดรเรมสรางสรรคในการท างาน และสามารถลดความขดแยงได (ชาญชย อาจนสมาจาร, 2544, น. 7)

เมอบคลากรขององคกรคอกญแจส าคญทจะท าใหองคการบรรลเปาหมายทตงไวแลวองคการจงจ าเปนตองใสใจอยางจรงจงและจรงใจทจะแสวงหาแนวทางในการเสรมสรางและสงเสรม

4

ภาวะผน าและบรรยากาศองคการ เพอใหบคลากรในองคการนนเกดความจงรกภกดและผกพนตอองคการจนกระทงเกดเปนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทพรอมจะมงมนทมเทก าลงกาย ก าลงใจ ก าลงสตปญญาและความสามารถของตนเพอประโยชนและความส าเรจขององคการตามมา สดทายประสทธภาพและประสทธผลทดยอมเกดขนและน าไปสความส าเรจและความเปนเลศขององคการไดอยางยงยนและทมากกวานนคอความสขของทกคนในองคการ

จากการทบทวนงานวจยทผานมา ผวจยพบวาการศกษาถงความสมพนธระหวาง รปแบบภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความผกพนตอองคการนนมอยพอสมควร แตยงไมมงานวจยชนใดทท าการศกษาถงความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายการบรหารและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และยงไมมงานวจยชนใดทท าการศกษาบทบาททชดเจนในความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเลย ผวจยจงสนใจทจะศกษาเพอขยายบทบาททชดเจนขนของตวแปรดงกลาว

ส าหรบในการวจยครงน ผวจยมงศกษาความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการผานบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการ เพอน ำผลกำรวจยครงนไปใชเปนแนวทางในการปรบปรงและสงเสรมภาวะผน า บรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการใหดยงขนเพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในอนทจะน าไปสความส าเรจอยางยงยนขององคการทเกดขนพรอมความสขของทกคนในองคการ

1.2 วตถประสงคในการวจย

1.2.1 เพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธ

ระหวางรปแบบภาวะผน าและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

1.2.2 เพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

5

1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.3.1 ท าใหทราบถงบทบาทการเปนตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอ

ความ สมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 1.3.2 ท าใหทราบถงบทบาทการเปนตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอ

ความ สมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 1.3.3 เพอน าผลการศกษาวจยไปเปนแนวทางในการปรบปรงและเสรมสรางภาวะผน า

บรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงมผลตอประสทธภาพและประสทธผลในการท างานของบคลากรอนจะน าไปสความส าเรจอยางยงยนขององคการตอไป

1.3.4 เพอน าผลการศกษาวจยไปเปนแนวทางส าหรบการศกษาวจยเกยวกบรปแบบภาวะผน า บรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และสรางองคความรใหมในบรบทของแตละองคการตอไป 1.4 ขอบเขตในการวจย

1.4.1 ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ บคลากรทางการพยาบาลทก าลงปฏบตงานในโรงพยาบาล ณ. ขณะทท าการเกบขอมลและปฏบตงานมาแลวไมนอยกวา 6 เดอน ซงประกอบดวย พยาบาลวชาชพและผชวยพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง 1.4.2 ตวแปรทใชในการวจย

1.4.2.1 ตวแปรพยากรณ (Predictor Variable) ไดแก (1) รปแบบภาวะผน า (Leadership Styles) ตามทฤษฎตาขายบรหาร

(Managerial Grid Theory) ของ Blake & Mouton (1964) ประกอบดวยรปแบบพฤตกรรมการ บรหารของผน า 5 รปแบบ คอ

1. ผน าแบบเนนงาน (Authority-compliance management) 2. ผน าแบบเนนคน (Country club management) 3. ผน าแบบปลอยปละละเลย (Impoverished management) 4. ผน าแบบประนประนอม (Middle of the road management) 5. ผน าแบบทมงาน (Team management)

6

(2) การรบรบรรยากาศองคการ (Perceived Organizational Climate) 8 ดาน ตามแนวคดของ Litwin & Stringer (2002) ประกอบดวย

1. ดานโครงสรางองคการ (structure) 2. ดานความทาทายและความรบผดชอบ (Challenge and

Responsibility) 3. ดานความอบอนและการสนบสนน (Warmth and Support) 4. ดานการใหรางวลและการลงโทษ (Reward and Punishment) 5. ดานความขดแยง (Conflict) 6. ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความคาดหวง (Performance standards and Expectation) 7. ดานความเปนหนงเดยวในองคการและการจงรกภกดตอกลม (Organizational identity and Group loyalty) 8. ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย (Risk and Risk taking) 1.4.2.2 ตวแปรเกณฑ (Criterion Variable) คอ (1) พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational

Citizenship Behavior) 5 ดาน ตามแนวคดของ Organ (1991) ประกอบดวย 1. พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism) 2. พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy) 3. พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship) 4. พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ (Civic Virtue) 5. พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) 1.4.2.3 ตวแปรก ากบ (Moderator Variable) คอ

(1) ความผกพนตอองคการ (Organizational commitment) 3 ดาน ตามแนวคดของ Mowday, Porter & Steers (1979) ประกอบดวย 1. ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมของ องคการ (A strong belief in and acceptance of the organization’s goals and values) 2. ความตงใจและพรอมทจะใชความสามารถทมอยท างานเพอองคการ (A willingness to exert considerable effort on behalf of the organization)

7

3. ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการ นนตอไป (A strong desire to maintain membership in the organization)

1.5 นยามศพท

1.5.1 บคลากรทางการพยาบาล หมายถง ผปฏบตหนาทในการชวยเหลอดแลผปวยเพอบรรเทาอาการของโรคและ/หรอยบยงการลกลามของโรค รวมถงการประเมนภาวะสขภาพ การสงเสรมและฟนฟสขภาพอนามยและการปองกนโรค ทงนโดยอาศยหลกวทยาศาสตรและศลปะการพยาบาล ซงในการศกษาครงนประกอบดวย พยาบาลวชาชพ และผชวยพยาบาล

1.5.2 รปแบบภาวะผน า (Leadership Styles) หมายถง บคลกลกษณะและความสามารถของผน า ทจะโนมนาว กระตน จงใจ ผรวมงาน ผใตบงคบบญชาและกลมคนในองคการใหด าเนนกจกรรมขององคการใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายขององคการทไดก าหนดไวโดยสมครใจ โดยวดตามการรบรของบคลากรทางการพยาบาลตามทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) ของ Robert R. Blake & Jane S. Mouton (1964) ซงประกอบดวย 5 รปแบบ คอ

1.5.2.1 ผน าแบบเนนงาน (Authority-compliance management) หมายถงผน าทสนใจความตองการขององคการในระดบสง ไมสนใจความตองการของลกนอง เขมงวดตอวธการท างานตามระเบยบแบบแผนอยางเครงครด จะใชอ านาจบงคบบญชาใหลกนองเชอฟงและยอมปฏบตตาม วางตวในลกษณะนายกบลกนอง เปนผออกค าสงและตดสนใจในการปฏบตงานทกเรอง ควบคมแผนงาน วางแผนและท าการเปลยนแปลงระบบงานทงหมดดวยตนเอง

1.5.2.2 ผน าแบบเนนคน (Country club management) หมายถง ผน าทสนใจความตองการของลกนองมากกวาความตองการขององคการ เนนสรางความสมพนธทดท าใหลกนองสบายใจและมความสขเพอใหไดรบการยอมรบจากลกนอง ชอบพดคยกบลกนองมากกวาใชการออกค าสง ใสใจการสรางขวญและก าลงใจใหลกนองมากกวาผลงาน ไมสนใจระเบยบวนย ไมกลาตดสนใจ หรอท าการเปลยนแปลงทสงผลกระทบตอลกนอง เนนใหลกนองสามารถปรบตวเขากบผรวมงานได ชมเชยสงทดงามหลกเลยงการวจารณขอบกพรองในการท างานของลกนอง

1.5.2.3 ผน าแบบปลอยปละละเลย (Impoverished management) หมายถง ผน าทสนใจแตความอยรอดของตนเองสนใจความตองการขององคการและลกนองนอยมาก หลกเลยงการตดสนใจไมวาเรองใด พยายามเลยงงานและหาผอนมารบผดชอบแทน ไมสนใจทจะเสนอหรอรเรมความคดใหมๆ สอสารกบคนในองคการนอยมาก ถอนตวออกจากสถานการณทมความขดแยง

8

1.5.2.4 ผน าแบบประนประนอม (Middle of the road management) หมายถง ผน าทยดหลกทางสายกลางเพอใหไดงานขณะเดยวกนใหลกนองพงพอใจดวย จะตงเปาหมายในระดบปานกลางเพอใหลกนองสามารถปฏบตได วางแผนสงการและควบคมการท างานควบคกบการใหความส าคญในเรองการสอสารและการสรางความเขาใจ ไมคอยรเรมสงใหม นยมปฏบตตามกฎระเบยบทมมาในอดตมากกวาจะเปลยนแปลง พยายามสรางขวญและก าลงใจในการท างานใหกบลกนองแตไมสามารถตอบสนองไดทงหมด จะชขอดขอเสยใหแกลกนองและจบลงดวยการชมเชยใหก าลงใจ

1.5.2.5 ผน าแบบทมงาน (Team management) หมายถงผน าทใหความส าคญกบความตองการขององคการและของลกนองในระดบสง จะพยายามท าใหสมาชกเขาใจและยอมรบจดมงหมายขององคการ สนบสนนการท างานเปนทม โดยใหทกคนมสวนรวมในการตดสนใจเพอความส าเรจในงาน ผน ามความคดรเรมสงพรอมรบฟงความคดใหมๆ ใชการสอสาร 2 ทศทาง เคารพตนเองและผอน เนนการสรางขวญและก าลงใจในการท างาน โดยการใหความไวใจและการใหเกยรตลกนองมการตดตามและประเมนผลการท างานรวมกบลกนองเปนระยะๆเพอทบทวนเปาหมายและปรบปรงการท างานใหดขน เมอเกดความขดแยงจะหาทางแกไขดวยวธทเหมาะสม สนใจพฒนาคนและพฒนาการท างานโดยการใหความรการฝกอบรมเพอใหบรรลเปาหมายขององคการ

1.5.3 การรบรบรรยากาศองคการ (Perceived Organizational Climate) หมายถง การตอบสนองตอคณลกษณะสภาพแวดลอมในองคการทงทางตรงและทางออมทสมาชกแตละคนไดเลอกสรร จดระบบ และตความโดยอาศยประสบการณและความเขาใจในอดตของแตละบคคล โดยคณลกษณะสภาพแวดลอมในองคการนนมบทบาทส าคญทมอทธพลตอทศนคตพฤตกรรมในการท างานของสมาชกในองคการ ซงการรบรบรรยากาศองคการมองคประกอบดงน

1.5.3.1 ดานโครงสรางองคการ (Structure) หมายถง การมโครงสรางองคการ นโยบายการบรหาร และการแบงสายบงคบบญชาทชดเจน การมล าดบขนตอนและแบบแผนในการท างานทรวดเรว รวมไปถงการมกฎระเบยบขอบงคบขององคการทอ านวยความสะดวกใหกบการท างานของบคลากร

1.5.3.2 ดานความทาทายและความรบผดชอบ (Challenge and Responsibility) หมายถง การรบรทางดานความทาทายของงานและความรสกเกยวกบความส าเรจของงาน รวมทงการรบรเกยวกบหนาทและความรบผดชอบของตน มความสามารถในการแกปญหาและการตดสนใจด าเนนงานทตนเองไดรบมอบหมายอยางเหมาะสม

1.5.3.3 ดานความอบอนและการสนบสนน (Warmth and Support) หมายถง การรบรถงมตรภาพในองคการ ซงมการชวยเหลอเกอกลกน ไววางใจซงกนและกน มความคนเคยเปนกนเองและใหการสนบสนนการท างานซงกนและกนจากทงหวหนาและเพอนรวมงาน

9

1.5.3.4 ดานการใหรางวลและการลงโทษ (Reward and Punishment) หมายถง การรบรดานการใหรางวล การใหคาตอบแทน การจดสวสดการ การเลอนขนและการลงโทษทยตธรรมและเทาเทยมเสมอกนในองคการ

1.5.3.5 ดานความขดแยง (Conflict) หมายถง การทผปฏบตงานรสกมนใจวาองคการยอมรบการแสดงความแตกตางในความคดเหนได โดยหวหนาและเพอนรวมงานยนดรบฟงความคดเหนทแตกตางออกไปเพอน ามาปรบปรง แกไข และท าการสรปในขอตกลงรวมกน

1.5.3.6 ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความคาดหวง (Performance standards and Expectation) หมายถง การรบรถงความส าคญของผลการปฏบตงานและความคาดหมายเกยวกบผลการปฏบตงานทมการก าหนดไวในลกษณะทชดเจน เปนมาตรฐานของการปฏบตงานทผปฏบตงานยอมรบ

1.5.3.7 ดานความเปนหนงเดยวในองคการและการจงรกภกดตอกลม (Organizational identity and Group loyalty) หมายถง การรบรวาตนเองเปนสวนหนงขององคการ มความรสกเปนเจาของ มความรวมมอเปนอนหนงอนเดยวกน และมความจงรกภกดตอองคการทตนท างานอย

1.5.3.8 ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย (Risk and Risk taking) หมายถง การรบรไดวาองคการยอมรบความเสยง หรอปญหาทอาจเกดขนจากการท างานของผปฏบตงาน รวมทงการทาทายในงานและองคการโดยเนนทจะพจารณาทางเลอกทเสยง เปนการเสยงทจะชวยใหไดทางเลอกทดในการด าเนนงาน

1.5.4 พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior) หมายถง พฤตกรรมทเกดขนเองโดยสมครใจของบคลากรในองคการ ซงอยนอกเหนอจากหนาททองคการก าหนดไว เปนพฤตกรรมทบคลากรในองคการเตมใจปฏบตเพอองคการ โดยพฤตกรรมเหลานนเปนสงทเปนประโยชนชวยสนบสนนสงเสรมเปาหมายขององคการท าใหการด าเนนงานขององคการเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงแบงองคประกอบออกเปน 5 ดาน ดงน

1.5.4.1 พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism) หมายถง พฤตกรรมทบคลากรในองคการใหความชวยเหลอเพอนรวมงานและหวหนา ในการปฏบตงาน เชน การชวยเหลอเพอนรวมงานเมอเขามปญหา ชวยแบงเบางานของผอน แมจะไมใชหนาทของตน หรอการใหค าแนะน าในการใชเครองมอหรออปกรณในการปฏบตงาน ซงท าไปดวยความปรารถนาดและเตมใจ

1.5.4.2 พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy) หมายถง การทบคลากรในองคการ แสดงออกถงการค านงถงผอน ปฏบตตอเพอนรวมงานดวยความเกรงใจ การเคารพสทธของผอน เพอปองกนไมใหเกดปญหาการกระทบกระทงกบผอนอนจะสงผลกระทบตอการท างาน

10

1.5.4.3 พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship) หมายถง การทบคลากรในองคการมความเตมใจทจะอดทนอดกลนตอปญหา อปสรรค ความเครยดและความกดดนตางๆ

1.5.4.4 พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ (Civic Virtue) หมายถง การทบคลากรในองคการแสดงถงความรบผดชอบและมสวนรวมในการด าเนนการตางๆ ขององคการโดยเขารวมกจกรรมตางๆขององคการ มสวนรวมในการพฒนาองคการ แสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะทเหมาะสมตอองคการ เกบความลบขององคการ

1.5.4.5 พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) หมายถง การทบคลากรปฏบตตามกฎระเบยบขององคการ ตอบสนองนโยบายขององคการ เปนคนตรงตอเวลา ชวยดแลทรพยสนขององคการไมใชเวลางานไปในเรองสวนตว

1.5.5 ความผกพนตอองคการ (Organizational commitment) หมายถง ความรสกทบคคลแสดงถงการเปนหนงเดยวกบองคการ ยอมรบคานยมและเปาหมายขององคการ มความเตมใจทจะใชความสามารถและศกยภาพของตนเองทมอยอยางเตมก าลง เพอปฏบตภารกจขององคการใหส าเรจบรรลตามเปาหมายและปรารถนาทจะคงความเปนสมาชกภาพขององคการไวตอไป ประกอบดวยลกษณะ 3 ประการ คอ

1.5.5.1 ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ (A strong belief in and acceptance of the organization’s goals and values) หมายถง ความรสกยอมรบและพรอมทจะปฏบตตามเปาหมายและคานยมขององคการ อกทงรสกวาเปาหมายและคานยมของตนคลายคลงกบองคการทก าหนดไว

1.5.5.2 ความตงใจและพรอมทจะใชความสามารถทมอยท างานเพอองคการ (A willingness to exert considerable effort on behalf of the organization) หมายถง การยอมเสยสละเวลา ก าลงกาย ก าลงความคด และความพรอมทจะใชสตปญญาท างานอยางเตมท โดยมงหวงใหงานทปฏบตนนประสบความส าเรจอยางมคณภาพในระยะเวลาทก าหนดซงจะสงผลถงความส าเรจและเปนผลดตอองคการในภาพรวม

1.5.5.3 ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการนนตอไป (A strong desire to maintain member ship in the organization) หมายถง การแสดงออกถงความจงรกภกด ซอสตยตอองคกรอยางแนวแนไมคดหรอมความตองการทจะลาออกจากการเปนสมาชกขององคการ

11

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การศกษาครงนเปนการศกษารปแบบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial

Grid Theory) การรบรบรรยากาศองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และ ความผกพนตอองคการของบคลากรทางการพยาบาล ในโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง ซงผวจยไดท าการศกษาคนควา ตรวจสอบเอกสารแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของเพอน ามาเปนแนวทางและก าหนดขอบเขตการวจย ดงน

2.1 แนวคด และทฤษฎเกยวกบรปแบบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหาร 2.2 แนวคด และทฤษฎเกยวกบการรบรบรรยากาศองคการ 2.3 แนวคด และทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 2.4 แนวคด และทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคการ 2.5 งานวจยทเกยวของ 2.6 กรอบแนวคดในการวจย

2.1 แนวคดและทฤษฎทเกยวกบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหาร

2.1.1 ความหมายของภาวะผน า

จากการศกษา รวบรวมเอกสารทเกยวของกบภาวะผน าพบวามนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของภาวะผน าไวดงน

Bass (1990, p. 19-20 อางถงใน สทธโชค วรานสนตกล, 2546, น. 262) กลาววา ภาวะผน า คอปฏสมพนธระหวางสมาชกกบสมาชกหรอสมาชกกบกลม มกเกยวของกบการจดโครงสรางหรอเปลยนแปลงโครงสรางของสถานการณ การรบรและความคาดหวงของสมาชก ผน าเปนตวกระตนใหเกดการเปลยนแปลง เปนผซงการกระท าของเขามผลกระทบตอคนอน

DuBrin (2007, p. 2) ไดใหความหมายไววา ภาวะผน า คอ ความสามารถทจะสรางความเชอมนและใหการสนบสนนบคคลเพอใหบรรลเปาหมายองคการ

Yukl (2006, p. 5) ไดใหความหมายไววา ภาวะผน า หมายถง ความสามารถของบคคลในการกระตนจงใจ การมวสยทศนทชดเจนและสามารถสรางบรรยากาศในการท างาน เพอใหเกดความเขาใจและสรางความรสกในการปฏบตงานรวมกนของกลมคน สามารถชน าและควบคมบคคลในการท ากจกรรมเพอบรรจเปาหมาย กอใหเกดประสทธผลและเพอความส าเรจขององคการ

12

ชชย สมทธไกร (2554, น. 410) ไดสรปความหมายของภาวะผน าไววา เปนกระบวนการโนมนาวหรอมอทธพลเหนอกลมเพอใหการท างานบรรลผลตามเปาหมาย

ธวช บณยมณ (2550, น. 2-3) ภาวะผน า หมายถง การกระท าระหวางบคคล โดยบคคลทเปนผน าจะใชอทธพล (Influence) หรอการดลบนดาลใจ (Inspiration) ใหบคคลอนหรอกลม กระท าหรอไมกระท าบางสงบางอยาง ตามเปาหมายทผน ากลมหรอองคการก าหนดไว

รงสรรค ประเสรฐศร (2544, น. 34) ไดสรปความหมายของภาวะผน าวา หมายถง พฤตกรรมสวนตวของบคคลคนหนงทจะชกน ากจกรรมของกลมใหบรรลเปาหมายรวมกน (Shared goal) หรอ เปนความสมพนธทมอทธพลระหวางผน า (Leader) และผตาม (Followers) ซงท าใหเกดการเปลยนแปลงเพอใหบรรลจดมงหมายรวมกน (Shared purposes) หรอเปนความสามารถทจะสรางความเชอมนและใหการสนบสนนบคคลเพอใหบรรลเปาหมายขององคการ

สทธโชค วรานสนตกล (2546, น. 263) ไดสรปความหมายของภาวะผน าวาเปนเรองเกยวกบการทบคคลคนหนงสามารถกระตนใหเกดความเปลยนแปลงในดานตางๆของกลม ดวยการกระตนใหสมาชกในกลมเกดแรงจงใจและใชความสามารถของคนในกลมตนกระท าการเปลยนแปลงนนตามการโนมนาวใจของคนผนน

ระหวางป 2000-2001 ผเชยวชาญดานภาวะผน า 54 ทาน จาก 38 ประเทศ มความเหนพรองตองกนวา ภาวะผน ามความหมายเกยวกบการมอทธพล ( Influencing) การจงใจ (Motivating) และการท าใหผอนสามารถ (Enabling) กอใหเกดคณปการตอความมประสทธผลและความส าเรจขององคการซงเขาเหลานนเปนสมาชก (House et al., 2000 อางใน สาโรจน โอพทกษชวน, 2555, น. 436)

จากค าจ ากดความของความหมายของภาวะผน าดงกลาวสามารถสรปความหมายของภาวะผน าไดวา ภาวะผน า หมายถง บคลกลกษณะและความสามารถของผน า ทจะโนมนาว กระตน จงใจ ผรวมงาน ผใตบงคบบญชา และกลมคนในองคการใหด าเนนกจกรรมขององคการใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายขององคการทไดก าหนดไวโดยสมครใจ

2.1.2 แนวคดทฤษฎภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory)

ทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) เปนทฤษฎนมงเนนศกษาพฤตกรรมของผน า (Leadership Behavior) ซงพฒนาขนโดย Robert R. Blake and Jane S. Mouton อาจารยจากมหาวทยาลยเทคซส (University of Texas) ทฤษฎนมความเกยวของโดยตรงกบโครงการพฒนาผบรหารเพอศกษาถงความเปนผน าแบบตางๆ Blake and Mouton ไดแบงรปแบบพฤตกรรมภาวะผน าโดยจดท าเปนตาขายเชอมโยง 2 มต คอ มตทผบรหารมพฤตกรรมค านงถงคน (Concern for people) กบมตทผบรหารมพฤตกรรมค าถงถงผลผลต (Concern of

13

ใหความส าคญกบงาน (Concern of Production)

ผน าแบบ 9-1 Authority-Compliance Management

ผน ำแบบ 1-9 Country club Management

ผน ำแบบ 1-1 Impoverished Management

ผน าแบบ 5-5 Middle of the road management

ผน าแบบ 9-9 Term Management

production) และตาขายเชอมโยง 2 มตนยงเปนเครองแสดงหรอชใหเหนถงรปแบบพฤตกรรมทางการบรหารของผบรหารทแตกตางกนออกไปอก 5 แบบ ซงแตละแบบมต าแหนงทแตกตางกน ดงภาพท 2.1

สง ต า

ต า สง ภาพท 2.1 แสดงตาขายการบรหารตามแนวคดของ Blake and Mouton. จาก ภาวะผน า (น.92), โดย รงสรรค ประเสรฐศร, 2544, กรงเทพมหานคร: บรษท ธนธชการพมพ จ ากด

Blake & Mouton (1964, p.18-80 อางถงใน วไลพร คมภรารกษ, 2542, น. 15-

30) ไดเสนอรปแบบการบรหารตามภาพท 2.1 โดยแกนนอนแสดงความสนใจเรองงาน แกนตงแสดงความสนใจเรองตวบคคล แตละแกนแบงออกเปน 9 ชวง (A Nine-Nine Scale of Concern) ตอเนองกน ตวเลข 1 แสดงความสนใจในดานนนในระดบนอยสด ตวเลข 9 แสดงความสนใจในดานนนในระดบมากสดและไดเสนอรปแบบพฤตกรรมทางการบรหารของผน าตามทฤษฎตาขายภาวะผน าไว 5 รปแบบ ดงน

2.1.2.1 ผน าแบบ 9,1 หรอ แบบเนนงาน (Authority-compliance management)

(1) ลกษณะพนฐานของรปแบบการบรหาร ผบรหารจะสนใจความตองการขององคการในระดบสงแตสนใจความ

ตองการของคนในระดบต าเนนความส าเรจของงานเปนหลก มองวาผใตบงคบบญชาเปนเพยงเครองมอทจะน าไปสความส าเรจขององคการและของตนเองจงใชอ านาจบงคบบญชาในทกเรอง มก

หใหความส าคญ

กบคน(Concern for

people)

14

สรางความกดดนในการท างานแกผใตบงคบบญชา ตองการใหผใตบงคบบญชาเชอฟงและปฏบตตามแผนทไดรบมอบหมายโดยไมตองสงสยจงเขมงวดตอวธการท างานใหเปนระเบยบแบบแผนและก าหนดระยะเวลาในการท างานทมอบหมายอยางชดเจน

(2) การบรหารงาน ผบรหาร เชอวา คนไมชอบท างาน ไมชอบรบผดชอบ ดงนนคนจะท างาน

ดไดเมอมการวางแผนงานทด ตามทฤษฎเอกซ (Theory X) ผบรหารจงเปนผก าหนดเปาหมายในการท างาน โดยทผใตบงคบบญชาไมมสวนรวม จะเปนเพยงผปฏบตตามค าสงเทานน การตดสนใจเปนของผบรหารแตพยงผเดยวไมเปดโอกาสใหผใตบงคบบญชามสวนรวมหรอแสดงความคดเหน มการก าหนดขนตอนการท างานทชดเจน และวางกฎระเบยบในการท างานใหผใตบงคบบญชาปฏบตตามอยางเครงครด มการตรวจสอบงานทกขนตอนและตดตามการปฏบตงานอยางใกลชด คอยวพากษวจารณการท างาน หากเกดความผดพลาดในงาน จะหาตวผรบผดชอบมาลงโทษ

(3) ความคดรเรม ผบรหารจะเปนผรเรมและตดสนใจเกยวกบการด าเนนงานขององคการ

และหนวยงาน ไมชอบใหผใตบงคบบญชาแสดงความคดเหน เพราะเชอวาการเปลยนแปลงหรอความคดใหมๆตองมาจากระดบบรหารเทานน

(4) ความสมพนธในองคการ ผบรหารจะแสดงใหผบรหารระดบเหนอกวาเหนวาตนท างานไดตามท

ตองการ จะรายงานปญหาในกรณพเศษเทานน สวนความสมพนธกบผใตบงคบบญชาเปนไปในลกษณะเจานายกบลกนอง มการสงการตามล าดบการบงคบบญชาและใชการสอสารอยางเปนทางการและผใตบงคบบญชาดวยกนเองจะมความสมพนธกนนอย เนองจากผบรหารจะท าใหลกนองตดตอกนเองนอยทสด

(5) การจดการกบความขดแยง เมอผบรหารขดแยงกบผบรหารระดบเหนอขนไปเพอนรวมงานหรอผใต

บงคบบญชาจะพยายามเอาชนะใหอกฝายเปนผแพ (Win-Lose Situation) เมอไมสามารถจดการกบความขดแยงไดจะมองหาผรบผดชอบ เมอผใตบงคบบญชาขดแยงกนจะลงโทษเพอไมใหแสดงความขดแยงนนออกมา

(6) ขวญและก าลงใจในการท างาน ผบรหารมงเนนใหงานส าเรจ เพอตอบสนองความตองการขององคการ

เทานน จงเพกเฉยตอความรสก ขวญก าลงใจในการท างานของผใตบงคบบญชา ผบรหารแบบนจะผกพนตอองคการมากจนไมรสกวาถกกดดนใหท าตามความตองการขององคการ เตมใจทจะบงคบตนเองผอนใหท าตามความตองการขององคการ ขณะทผใตบงคบบญชามปฏกรยา 3 แบบคอ

15

1. ท าตามความตองการขององคการในระดบต าสดเพอไมใหเกดความรสกวาถกหลอกในขณะเดยวกนยงสามารถรกษาความเปนสมาชกในองคการไวได

2. ท าใหเกดแนวทางตอตานองคการทรนแรงยงขน คนทรสกวาไมไดรบความยตธรรมอาจใชวธทแขงขอในการแกปญหา เชน เขารวมกบสหภาพแรงงานเพอตอตานองคการ

3. ท าใหเกดการตอตานองคการโดยการท างานใหชาลงตลอดจนกดขวางการท างานรปแบบตางๆพนกงานอาจเกดปฏกรยาแบบใดแบบหนงหรอใชปฏกรยาตอตานรปแบบใดรวมกน ซงเกดจากความตงเครยดทมาจากความเกลยดชงและความไมพอใจผบรหาร

(7) การสรรหา คดเลอก ฝกอบรม และประเมนผลการปฏบตงาน ในการคดเลอกคน จะคดคนใหเหมาะสมกบงาน หาคนดเปนอนดบแรก

เชน เลอกคนทมประวตด เคยท างานระหวางศกษา มความทะเยอทะยาน ไมมครอบครว จะฝกอบรมพนกงานใหทราบวตถประสงค กฎเกณฑและนโยบายขององคการ และในการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานจะหาขอบกพรองเพอต าหนและลงโทษรวมถงก าหนดมาตรการแกไข

2.1.2.2 ผน าแบบ 1,9 เรยกวา ผน าแบบเนนคน (Country club management)

(1) ลกษณะพนฐานของรปแบบการบรหาร ผบรหารจะสนใจความตองการขององคการในระดบต า แตสนใจความ

ตองการของคนในระดบสง เชอวาความตองการขององคการและคนขดแยงกน ผบรหารแบบนตองการความรกและการยอมรบจากผอน กลวการถกปฏเสธจงหลกเลยงทจะควบคมการท างานและหลกเลยงทจะสรางความกดดนใหลกนองท างานมากเกนกวาทจะท าได หยอนยานเรองระเบยบวน ยและท าตวเปนผใหการสนบสนนชวยเหลอและตอบสนองความตองการของผใตบงคบบญชา

(2) การบรหารงาน หวใจของการบรหารแบบเนนคนคอ การสรางความสมพนธ การสราง

ความจงรกภกดและการยอมรบ ผบรหารแบบนจงใหผใตบงคบบญชารวมก าหนดเปาหมายในการท างาน โดยเชอวาการใหผปฏบตงานก าหนดเปาหมายในการท างานเอง จะชวยใหผปฏบตงานมความพยายามมากขน ไมเนนการวางแผนแตจะใหกลมเปนผก าหนดวตถประสงค วางแผนงานและตดสนปญหาทเกดขนในการท างานเอง ชอบพดคยกบลกนองมากกวาออกค าสงและหลกเลยงการเขาไปควบคมงานของลกนอง เพยงแตคอยใหก าลงใจและสนบสนนความตองการดานเทคนควธการของผใตบงคบบญชา การตดตามและตรวจสอบงานจะมองวาไมจ าเปน เนองจากแนวปฏบตงานไมใชสงตายตว กรณทผใตบงคบบญชาผดพลาด จะหลกเลยงการต าหนหรอหาตวผรบผดชอบตอความผดนน ในการตดสนใจจะใหผใตบงคบบญชาเปนผตดสนใจเรองตางๆ ผบรหารเปนเพยงผใหการสนบสนน

16

แตหากไมสามารถหลกเลยงการตดสนใจได จะตดสนใจในแนวทางทสามารถธ ารงรกษาความสมพนธทดระหวางตนกบผอนได

(3) ความคดรเรม ผบรหารมความคดรเรมต า เชอวาการเปลยนแปลงท าใหเกดความขดแยง

จงไมกลาท าการเปลยนแปลงใดๆ ตลอดจนตอตานการเปลยนแปลง โดยเฉพาะการเปลยนแปลงทมผลตอผใตบงคบบญชา หากผใตบงคบบญชาเสนอความคดเหน จะน าไปเสนอผบรหารระดบสง เพอขอความเหนชอบ ตนเองจะไดไมตองรบผดชอบตอการเปลยนแปลงทอาจเกดขน

(4) ความสมพนธในองคการ ผบรหารใหความส าคญกบการสรางความสมพนธกบพนกงานทกระดบ

เนนการอยรวมกนและการสรางขวญและก าลงใจ การตดตอสอสารกบผใตบงคบบญชาจะมลกษณะไมเปนทางการ นยมจดการประชมเพอสงสรรคมากกวาประชมในเรองงาน

(5) การจดการกบความขดแยง ผบรหารพยายามหลกเลยงความขดแยงและความไมลงรอยระหวาง

บคคล เมอเกดปญหาจะรายงานผบรหารระดบสงกวาเฉพาะเรองทจ าเปน เมอเกดความขดแยงกบผบรหารระดบสงจะท าในสงททกคนเหนตรงกนเพอไมตองโตเถยงในเรองทไมสามารถแกไขไดและเมอมปญหากบผใตบงคบบญชาจะเสนอการตดสนใจของตนอกครง ถาผใตบงคบบญชาไมยอมรบจะรกษาความลงรอยกนโดยการท าตามวธของผใตบงคบบญชาหรออาจตงคณะกรรมการพจารณาปญหาทเกดขน เพอจะไดไมตองรบผดชอบถาค าแนะน าไมไดผลถามปญหากบเพอนรวมงานจะไมไดแสดงควาขดแยงออกมาตรง ๆ แตจะใชการนนทา

(6) ขวญและก าลงใจในการท างาน ผใตบงคบบญชามขวญและก าลงใจสง มความจงรกภกดตอผบงคบบญชา

และภมใจในองคการ พรอมตอบแทนองคการซงดแลและใหความมนคงตอเขา ผใตบงคบบญชามความผกพนกนเองสงแตมความผกพนในงานต า

(7) การสรรหา คดเลอก ฝกอบรม และประเมนผลการปฏบตงาน ในการสรรหาและคดเลอกบคลากรนน จะหาบคคลทมลกษณะและภม

หลงเหมาะกบวฒนธรรมองคการ เพอใหบคคลนนสามารถปรบตวยอมรบและปฏบตตามคานยมและบรรทดฐานของคนในองคการและหนวยงานได ในการฝกอบรมจะเนนหนกเรองการพฒนาบคคลใหสามารถปรบตวเขากบผอนได สวนการประเมนผลการปฏบตงานมงสรางขวญและก าลงใจหลกเลยงการวพากษวจารณในสงทไมท าใหอะไรดขน

17

2.1.2.3 ผน าแบบ 1,1 เรยกวา ผน าแบบปลอยปละละเลย (Impoverished management)

(1) ลกษณะพนฐานของรปแบบการบรหาร ผบรหารสนใจความตองการขององคการและคนในระดบต า ท างานเพยง

เพอใหสามารถอยรอดไดในองคการ จะท าเฉพาะงานในหนาทและพยายามรบผดชอบงานใหนอยทสด (2) การบรหารงาน ผบรหารมการวางแผนงานนอยมาก และสงงานโดยไมค านงถงเปาหมาย

หรอก าหนดการ โดยจะปลอยใหผใตบงคบบญชาท างานและรบผดชอบงานโดยล าพง หลกเลยงการเขาไปควบคมดแล ไมสนใจตดตามงาน หลกเลยงการตดสนใจไมวาในเรองใด

(3) ความคดรเรม ผบรหารเปนผทไมมความคดสรางสรรค เนองจากไมชอบแสดงความ

คดเหน ซงในความเปนจรงอาจเปนผทมความคดสรางสรรคสงแตมกแสดงตนวาไมมเนองจากตองการหลกเลยงการมสวนรวมในองคการ ไมสนใจการเสนอความคดเหนของผใตบงคบบญชาหรออาจเกบขอเสนอนนไวโดยไมเสนอตอผบรหารระดบเหนอขนไป รวมทงไมสนใจความเปลยนแปลงทเกดขนในองคการ

(4) ความสมพนธในองคการ ผบรหารมความสมพนธกบพนกงานทกระดบนอยมาก เนองจากมความ

เชอวามความสมพนธกบผบรหารและผใตบงคบบญชายงนอยยงด จะไดไมตองเขาไปยงเกยวกบปญหาทตองตดสนใจ จะเปนเพยงผสงขาวสารจากผบรหารระดบสงไปยงผใตบงคบบญชาโดยไมตอเตมหรอตความใดๆ ไมแสดงความคดเหนใดๆตอขอมลขาวสารทตนแจงกบผใตบงคบบญชา การสอสารในองคการมนอยมาก การประชมกบพนกงานเปนไปเพอสอสารขอมลหรอนโยบายขององคการ ไมใชประชมเพอตดสนใจ

(5) การจดการกบความขดแยง เมอเกดความขดแยงขนในหนวยงานจะพยายามหลกเลยงไมเขาไปยง

เกยวกบความขดแยงนนและเมอความขดแยงนนไมสามารถยตลงไดใหเกดปญหาขนจะกลาวโทษหรอโยนความผดใหกบผอน ใหระบบ ใหองคการ เพอตนเองจะไดไมตองรบผดชอบตอความผดพลาดทเกดขน เมอผใตบงคบบญชาขดแยงกนไมลงรอยกนจะพยายามหลกเลยงความขดแยงหรอถอนตวออกจากสถานการณทมความขดแยงนนแตถาหลกเลยงไมไดจะวางตวเปนกลาง

18

(6) ขวญและก าลงใจในการท างาน ทงผบรหารและผใตบงคบบญชามความผกพนตอองคการนอยมาก

เนองจากผบรหารสนใจเพยงความอยรอดของตนเอง และเพกเฉยตอความรสกและขวญก าลง ใจในการท างานของผใตบงคบบญชา

(7) การสรรหา คดเลอก ฝกอบรม และประเมนผลการปฏบตงาน ในการคดเลอกคนจะใหผอนตดสนใจเลอกพนกงาน ไมสนใจการฝกอบรม

และพฒนาบคลากร ในการประเมนผลงานจะไมสนใจการใหคะแนน สวนใหญใหคะแนนอยในระดบปานกลาง เพอหลกเลยงทจะเขาไปเกยวของกบความขดแยงตางๆ

2.1.2.4 ผน าแบบ 5,5 เรยกวา ผน าแบบประนประนอม (Middle of the road management)

(1) ลกษณะพนฐานของรปแบบการบรหาร ผบรหารสนใจความตองการขององคการและคนในระดบปานกลาง ใชการ

ประนประนอม เพอใหไดความพงพอใจทงในเรองงานและคน พยายามรกษาสมดลระหวางการด าเนนงานขององคการและความรสกของผปฏบตงาน จงนยมใชเพอนรวมงานสรางความกดดนกนเองมากกวาใชอ านาจบงคบโดยตรง เชอวาระเบยบปฏบตขององคการเปนสงทถกตอง จงมกตดสนใจเรองตางๆตามกฎเกณฑและสงทเคยปฏบตมา แรงจงใจหลกของผบรหารแบบนคอการไดรบการยอมรบ ตองการใหกลมมองวาตนเปนสวนหนงของกลมและมศกดศร จะหลกเลยงความอบอายทตองสญเสยศกดศรหรอตกอยในภาวะต าตอย

(2) การบรหารงาน ผบรหารมองวาคนมความส าคญเชนเดยวกบงาน แมวาเปาหมายของ

องคการและความตองการของคนจะขดแยงกน การบรหาราจะยดถอกฎระเบยบและสงทเคยปฏบตมาโดยใชการใหรางวลและการลงโทษ การก าหนดเปาหมายในการท างานจะก าหนดทผใตบงคบบญชาใชความสามารถในระดบปานกลางและมความยดหยนเพอใหผใตบงคบบญชาสามารถปฏบตได และสามารถเปลยนแปลงได ถาไมยอมรบ การวางแผนงานเปนไปตามความคดของผบงคบบญชาระดบสงและผใตบงคบบญชา โดยจะใหผใตบงคบบญชาท างานอยางอสระ ตามขอบเขตงานทก าหนดไวอยางกวางๆ จะไมใชอ านาจสงการ แตชกจงดวยเหตผลใหผใตบงคบบญชาเหนพองกบสงทองคการตองการ จะตดตามงานและสอบถามความกาวหนาเปนระยะๆโดยมการจดประชมเพอรบฟงขอเสนอแนะ และจะใหค าแนะน าแกผใตบงคบบญชา ใหผใตบงคบบญชามสวนรวมในการตดสนใจหรอใชคณะกรรมการเปนผตดสนนโยบายตางๆ

19

(3) ความคดรเรม ผบรหารไมมความคดรเรมสรางสรรค ชอบปฏบตตามทเคยท ามา หาก

รเรมใหมจะทดลองท าอยางไมเปนทางการกอนจะน ามาปฏบตจรง (4) ความสมพนธในองคการ

ผบรหารมงสรางความสมพนธกบพนกงานทกระดบในองคการ จะคาดคะเนวาผบรหารการระดบเหนอกวาตองการอะไร และพยายามพสจนใหผบรหารเหนวาตนเองมคณสมบตของการเปนผน า โดยสรางผลงานทกอใหเกดความขดแยงนอยทสดเพอใหมความสมพนธอนดกบผใตบงคบบญชา จะใหผใตบงคบบญชารวมแสดงความคดเหนในการท างานและรวมแกปญหา โดยผบงคบบญชาจะตรวจสอบเพอใหแนใจวาเปนขอเสนอแนะทดและไมขดแยงกบกฎระเบยบทปฏบตอย กอนทจะน าเสนอผบงคบบญชาระดบสงกวาพจารณา

(5) การจดการกบความขดแยง เม อ เกดความขดแย งจะแยกฝ ายทมปญหาออกจากกน ใชการ

ประนประนอมเปนหลกในการแกปญหาใหทงสองฝายรสกวาชนะทงคและสญเสยนอยทสด แกปญหาความขดแยงดวยวถทเคยใชแลวไดผลดทสด เมอเกดความขดแยงกบผบรหารระดบเหนอขนไปจะไมยอมท าตามความคดเหนของผบรหารจนกวาจะไดทดลองดกอน เมอเกดปญหากบเพอนรวมงานจะใชการประนประนอมหรอท าตามทเคยท ามา

(6) ขวญและก าลงใจในการท างาน ผบรหารแบบนมองขวญก าลงใจเปนปจจยเออประโยชนตอการท างาน

ดงนนผบรหารจะท าใหผใตบงคบบญชามความสขและความพงพอใจในการท างานทงผบรหารและผใตบงคบบญชามความผกพนตอองคการในระดบสง

(7) การสรรหา คดเลอก ฝกอบรม และประเมนผลการปฏบตงาน ในการคดเลอกคนพจารณาผทมการศกษาดและท ากจกรรมพเศษ ในการ

ฝกอบรมมการปฐมนเทศทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ เพอใหผปฏบตงานสามารถปรบตวใหเขากบองคการ ตลอดจนทราบกฎระเบยบนโยบายการบรหารงานและเรองตางๆ เกยวกบองคการ และในการประเมนผลงานคะแนนในการประเมนผลจะอยในระดบปานกลางจะชใหเหนขอด ขอเสย และจบดวยการชมเชย ใหก าลงใจ เพอใหคนรสกดขนหลงจากถกต าหน

2.1.2.5 ผน าแบบ 9,9 เรยกวา ผน าทมงาน (Team management) (1) ลกษณะพนฐานของรปแบบการบรหาร

ผบรหารจะสนใจความตองการขององคการและคนในระดบสงมองวาผใตบงคบบญชาเปนผท าใหองคการบรรลเปาหมายตางๆ เชอวาความตองการขององคการและคนไมขดแยงกนอกทงประสานเขาดวยกนได เนนสรางการท างานเปนทมเพอสงเสรมสถานการณท

20

กอใหเกดผลงาน ความคดสรางสรรคตลอดจนขวญก าลงใจในการท างานของผใตบงคบบญชา แรงจงใจหลกของการบรหารแบบนคอ การอทศตนใหกบการท างานและมความสมพนธกบผอนบนพนฐานของความเคารพและไววางใจ โดยผบรหารพรอมชวยเหลอในเรองงานใหแกทกคน หลกเลยงทจะเปนคนเหนแกตว

(2) การบรหารงาน เนนความเขาใจและความเหนพองตองกนในเปาหมายขององคการ

เปาหมายจะตองชดเจน เพอใหคนเกดความเขาใจตรงกน และสามารถท าใหเปนจรงไดเพอจงใจใหคนพยายามท างานใหบรรลเปาหมาย มการก าหนดความรบผดชอบและใหผใตบงคบบญชารสกวามหนาทตองท าใหเปาหมายสมฤทธผล การวางแผนงานจะใหผใตบงคบบญชามสวนรวมแสดงความคดเหนและก าหนดขนตอนการท างาน ผบรหารจะเปนผชใหผใตบงคบบญชาเหนศกยภาพของตนเองและดงความสามารถออกมาใชอยางเตมทและมอสระในการท างานรวมทงก าหนดวธการท างานเอง เพอใหเกดการเรยนรทจะควบคมตนเอง ในการตดตามงานจะแจงใหทราบปญหาและทบทวนเปาหมายการท างาน ก าหนดการท างานรวมกบผใตบงคบบญชา ตดตามงานในความรบผดชอบ ประเมนความกาวหนาเพอปรบปรง และใหค าชมเชยแกบคคลททมเทใหองคการอยางจรงจง รบฟงความคดเหนทแตกตาง ใหผใตบงคบบญชามสวนรวนในการตดสนใจ ไมตดสนใจตามความเชอของตนเองแตจะตดสนใจบนพนฐานของเหตผลของขอมลและขอเทจจรง

(3) ความคดรเรม มความคดรเรมสง ชอบทดลองและพรอมรบฟงความคดเหนใหมๆเปน

ทงผรเรมและผปฏบตตาม โดยยงคงความคดทชดเจนของตนเอง (4) ความสมพนธในองคการ

ใหความส าคญกบการสรางความสมพนธทดกบลกนองบนพนฐานของความเชอใจและเคารพซงกนและกน รบฟงความคดเหนของผใตบงคบบญชาตลอดจนใหความชวยเหลอเมอผใตบงคบบญชาตองการ ใชการสอสารแบบสองทาง (Two Way Communication)

(5) การจดการกบความขดแยง ผบรหารมองวาความขดแยงเปนเรองธรรมดา ยงมความขดแยงยงมแนว

ทางการท างานทสรางสรรค เมอเกดขอขดแยงจะมองหาขอเทจจรง วเคราะหปญหาเพอหาวธแกไ ขดวยวธทเปดเผยและเปดกวางรบฟงความคดเหนของผอน เชอวาการเผชญปญหาเปนวธแกปญหาทมประสทธภาพทสดการหลกเลยงไมใชการแกปญหา การพดถงปญหาใหอกฝายฟงจะชวยใหทกคนท างานรวมกนได ท าใหคนเผชญหนากบปญหาและแกไขปญหาทสาเหต เมอเกดขอผดพลาดเชอวาเกดขนจากความเขาใจผดไมใชเกดจากความจงใจแตเปนเพราะไดขอมลผดหรอเกดจากการคาดหวงทแตกตางกนระหวางนายกนลกนอง เมอมการฝาฝนกฎขอบงคบ ผบรหารจะพยายามหาวาปญหาคอ

21

อะไร ถาเปนเพราะกฎขอบงคบไมสมเหตสมผลผบรหารจะเปลยนกฎนนพยามยามหาสาเหตของปญหาไมใชหาตวคนผดเพอลงโทษ การระบปญหา การวจารณ และตดตามปญหาท าใหการท างานเปนสถานการณทกอใหเกดการเรยนร

(6) ขวญและก าลงใจในการท างาน ผบรหารแบบนมความสมพนธทด ตลอดจนใหความชวยเหลอ และให

เกยรตผใตบงคบบญชา จงสงเสรมใหผใตบงคบบญชาเกดขวญ และก าลงใจในการท างานและความผกพนตอองคการในระดบสง (7) การสรรหา คดเลอก ฝกอบรม และประเมนผลการปฏบตงาน

ในการคดเลอกบคลากรจะคดคนททมเทใหกบงานและเปาหมายขององคการขณะเดยวกนใหคนมโอกาสตดสนใจเลอกทางอาชพและมขอมลในการประเมนโอกาสกาวหนา จะคดคนทมลกษณะเหมาะกนความตองการขององคการตงแตกอนการจางงานในการอบรมดานการบรหารงานเนนการพฒนาองคการเกยวกบปญหาในองคการการเรยนร ขนตอนในการท างาน เทคนคและกลยทธในการแกปญหาเรองเปาหมายและการด าเนนงาน เนนการพฒนาคนและวธการท างานใหบรรลเปาหมายขององคการ ในการประเมนผลงานหวใจส าคญคอ แนวความคดเรองการตงเปาหมาย การประเมนผลงานเปนการใหโอกาสผบรหารและพนกงานไดพดคยกนถงระดบความสามารถของพนกงาน วนจฉย วางแผน เพอขจดอปสรรคตางๆ ในการท างาน ตลอดจนตดตามผลเพอใหบรรลเปาหมายในอนาคต

Blake & Mouton (1964; 1969; 1986) และ Blake & McCanse (1991) สรปวา การบรหารแบบทมเปนรปแบบทมประสทธผลทสด แมวาผบรหารแตละคนจะมรปแบบหลกในการบรหาร (Dominant Grid Style) และมรปแบบรองในการบรหาร (Backup Style) ถง 3 หรอ 4 รปแบบ ซงผบรหารจะเลอกน ามาใช เมอรปแบบหลกไมไดผล

Plunkett (1992, p. 332) สรปทฤษฎตาขายการบรหารวา การทเวลาใดผบรหารจะใชรปแบบใดนนไมใชสงทผบรหารตดสนใจเองทงหมด แตขนอยกบบคลกภาพของผบรหาร การจดการสภาพแวดลอมขององคการ และความสามารถของผใตบงคบบญชา ผบรหารทประสบความส าเรจตองทราบแรงกดดน ซงมอทธพลตอพฤตกรรมของตนขณะนน ตองเขาใจตนเอง เขาใจบคคล หรอกลมทเกยวของ สภาพแวดลอมทางสงคมทตนรบผดชอบอยางเทยงตรง เ พอตดสนใจวาจะเนนดานใดจงจะเหมาะสมทสดและปฏบตตนตามนน คณคาทแทจรงของทฤษฎคอ การชวยใหคนตดสนใจวาควรใชรปแบบการบรหารใดในขณะนนและค านงถงผใตบงคบบญชา ผบรหารตองถามตนเองวาควรใชรปแบบการบรหารดงกลาวหรอไม

ในการศกษาครงนผวจยจงไดใชแนวคดรปแบบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) ของ Blake and Mouton (1964) ซงประกอบดวยรปแบบภาวะผน า 5

22

รปแบบ คอ ผน าแบบเนนงาน ผน าแบบเนนคน ผน าแบบปลอยปละละเลย ผน าแบบประนประนอม และ ผน าแบบทมงาน มาใชเปนกรอบแนวคดในการศกษาถงความสมพนธของภาวะผน าในแตละรปแบบกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ เนองจากเปนทฤษฎทใหความส าคญในการพจารณาปจจยทงทางดานงานและดานคน เพราะเปนปจจยเกอกลสนบสนนกน ซงครบคลมและสามารถจ าแนกผบรหารไดอยางชดเจน ซงนาจะเปนประโยชนตอการพฒนาองคการและพฒนาองคความรดานจตวทยาอตสาหกรรมและองคการตอไป

2.2 แนวคด และทฤษฎเกยวกบการรบรบรรยากาศองคการ

ในองคการและหนวยงานตางๆ บรรยากาศองคการถอเปนอกปจจยหนงทมความส าคญ

ตอความส าเรจและความลมเหลวขององคการ เนองจากเปนตวแปรส าคญทสงผลตอพฤตกรรมดานตางๆ ของบคลากรในองคการ และมสวนส าคญตอผลผลตและประสทธภาพขององคการ รวมถงความพงพอใจในการท างานของบคลากรดวย ถาหากองคการใดมการจดบรรยากาศภายในองคการใหเออตอการรบรทดของบคลากร อ านวยใหบคลากรท างานไดอยางเตมท กจะกอให เกดผลดตอประสทธภาพและผลผลตขององคการ แตในทางตรงกนขาม หากองคการใดมบรรยากาศองคการทไมดไมเอออ านวยตอการท างานของบคลากร ยอมบนทอนความสามารถของบคลากร ไมจงใจใหบคลากรขององคการตงใจท างานเทาทควร เปนเหตใหงานลาชาหรอเสยหายตอองคการได ดวยเหตแหงความส าคญขางตนจงมผศกษาวจยเกยวกบบรรยากาศในองคการมากมาย ซงผวจยไดรวบรวมแนวความคดและทฤษฎทเกยวของเพอน ามาใชในการศกษาในครงน ดงตอไปน

2.2.1 ความหมายของการรบรบรรยากาศในองคการ แนวคดเกยวกบการรบรบรรยากาศองคการ ไดเรมน ามาใชครงแรกในป ค.ศ.

1930 และไดน ามาใชอยางแพรหลายใน ค.ศ. 1960 โดยในระยะเรมแรกของการน าแนวคดบรรยากาศองคการมาใชนน จะมการใชค าทแตกตางกนไป โดยใชค าตามหนวยงาน และคณลกษณะทนกวชาการไดท าการ ศกษาบรรยากาศองคการ ซงในชวงแรก Kurt Lewin (1935, p. 75 อางถงใน อาภาพร ทศนแสงสรย, 2552, น. 14) ไดเสนอแนวคดทเรยกวา บรรยากาศชวต (Lift Space) ซงอธบายถงอทธพลของสภาพแวดลอมทมตอพฤตกรรมของบคคลโดยมรปสมการ คอ

B = f ( P, E )

23

โดย B = พฤตกรรมของบคคล P = ลกษณะนสยของแตละบคคล E = สภาพแวดลอม

สมการนอธบายวา พฤตกรรมของบคคล (B) ขนอยกบการมอทธพลตอกนของสภาพแวดลอม (E) และลกษณะนสยของแตละบคคล (P) ยกตวอยางเชน ในสภาพแวดลอมเดยวกน (E) บคคลอาจแสดงพฤตกรรมออกมาแตกตางกน (B) ขนอยกบลกษณะนสยของแตละบคคล (P) ในทางเดยวกน เมอสภาพแวดลอมตางกน (E) บคคลอาจแสดงพฤตกรรมทคลายคลงกน ถงแมวาจะมลกษณะนสยทแตกตางกน (P) ดงนนการทจะศกษาปจจยทท าใหเกดพฤตกรรมในองคการ ยอมตองศกษาจากลกษณะนสยของพนกงานและสภาพแวดลอมภายในขององคการ เนองจากพนกงานไมไดท างานเพยงล าพงคนเดยวในองคการแตพนกงานยงตองมปฏสมพนธตอสงตางๆท อยรอบตวตลอด เวลา เชน สภาพแวดลอมทางสงคม ซงประกอบไปดวย เพอนรวมงาน ผบงคบบญชา ผใตบงคบบญชา และสภาพแวดลอมทางกายภาพ ซงประกอบดวย เครองมอเครองใช อปกรณตางๆในองคการ เปนตน โดยองคประกอบทกอใหเกดสภาพแวดลอมภายในองคการเหลานรวมเรยกวา “บรรยากาศองคการ”

การศกษา “บรรยากาศองคการ” หรอ “บคลกภาพขององคการ” (Gilmer, 1966 อางถงใน อาภาพร ทศนแสงสรย, 2552, น. 15) มลกษณะและวธการศกษาคลายการศกษาบคลกภาพของบคคล เนองจากมนษยเรามลกษณะนสยและบคลกภาพทแตกตางกนออกไปเชนเดยวกบลกษณะองคการแตละแหงทมรปแบบแตกตางกน การทจะทราบวาบคคลแตละคนหรอองคการแตละแหงมบคลกลกษณะเปนเชนไร จ าเปนตองอาศยการสงเกตจากองคประกอบทางกายภาพ และองคประกอบดานจตใจ โดยองคประกอบทางกายภาพนนสามารถสงเกตเหนไดอยางชดเจน และเปนรปธรรม เชน สภาพอาคาร ตกส านกงาน เครองมอเครองใชภายในส านกงาน เปนตน สวนองคประกอบทางจตใจ จดวาเปนสงนามธรรม ซงไมสามารถทราบไดจากการสงเกตและการตความพฤตกรรมแตละอยางทบคคลแสดงออก วามความหมายทสะทอนความรสกเขาไวอยางไร ดงนนการทจะศกษาบรรยากาศองคการในแตละแหงวามลกษณะเปนเชนไรไดอยางถกตองและชดเจนนน จงตองศกษาจากการรบรของบคคลเกยวกบองคประกอบทางกายภาพและทางดานจตใจทกอใหเกดสภาพแวดลอมภายในองคการเปนส าคญนนเอง

จากการศกษารวบรวมเอกสารทเกยวของกบบรรยากาศในองคการพบวามนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของบรรยากาศในองคการ (Organizational Climate) ไวดงน

Gibson, et al. (2000, p. 8) ไดใหความหมายของบรรยากาศองคการไววา หมายถง คณลกษณะของสภาพแวดลอมของงานในองคการทสมาชกรบรทงทางตรงหรอโดยออมและมบทบาทส าคญทมอทธพลตอพฤตกรรมในการท างานของสมาชกในองคการ

24

Litwin and Stringer (1968, p. 198) ไดใหความหมายของบรรยากาศองคการไววา หมายถง กลมของคณลกษณะของสภาพแวดลอมภายในองคการ ซงมลกษณะเฉพาะของแตละองคการ สมาชกในองคการมการรบรทงทางตรงและทางออมโดยมอทธพลตอพฤตกรรมของคนในองคการ และมผลกระทบ ตอระดบการท างานรวมทงมอทธพลตอการจงใจและการปฏบตงาน

Schneider and Hall (1972, อางใน อาภาพร ทศนแสงสรย, 2552, น. 16) ไดใหค าจ ากดความของค าวา บรรยากาศองคการวา คอ การสรปการรบรของพนกงานแตละคนเกยวกบสภาพแวดลอมภายในองคการซงวดไดจากการรบรของพนกงานแตละบคคลตอองคประกอบทกอให เกดสภาพแวดลอมภายในองคการทงดานกายภาพ และทางดานจตใจ

Streers (1977, p. 103) กลาววา บรรยากาศองคการ เปนการรบรและความเขาใจของบคคลทมตอองคการซงความรสกตางๆจะอยในรปลกษณะของสภาพแวดลอม ความเปนอสระในตนเอง การเปดโอกาส โครงสรางผลตอบแทน ความเอาใจใส ความอบอนและการใหการสนบสนน ซงมผลตอพฤตกรรมของบคลากร และยงหมายถง ทศนคต (Attitudes) คานยม (Values) บรรทดฐาน (Norm) และความรสก (Feeling)

เทพนม เมองแมน และสวง สวรรณ (2540, น. 278) กลาววา บรรยากาศองคการหมายถง ตวแปรชนดตาง ๆ เมอน ามารวมกนแลวมผลกระทบตอระดบของการท างาน หรอการปฏบตงานของผด าเนนงานภายในองคการ ซงองคประกอบตางๆ ทมความส าคญตอบรรยากาศขององคการ ไดแก ลกษณะโครงสรางองคการ กระบวนการทใชในองคการ และการปฏบตงานในองคการ

นภา แกวศรงาม (2532, น. 192) ไดกลาวถงบรรยากาศองคการวา บรรยากาศองคการ หรอในบางแหงเรยกวา บคลกภาพขององคการ (Organizational Personality) หมายถง ทกสงทกอยางทประกอบขนมาเปนคณลกษณะของสภาพแวดลอมภายในองคการและสภาพแวดลอมการท างานทบคคลในองคการเกดการรบรอนเกดจากสภาพแวดลอมเหลานจะเปนแรงกดดนทท าใหบคคลแสดงพฤตกรรมในการท างานออกมา

สมยศ นาวการ (2545 น. 58) ไดกลาวถงบรรยากาศองคการวา คอ กลมคณลกษณะของสภาพแวดลอมของงานของพนกงานทรบรทงโดยทางตรงและทางออมและบรรยากาศ องคการเปนแรงกดดนทส าคญอยางหนงทมอทธพลตอพฤตกรรมของพวกเขาในการท างาน

จากความหมายของบรรยากาศองคการขางตน สามารถสรปไดวา บรรยากาศองคการ (Organization Climate) หมายถง คณลกษณะสภาพแวดลอมในองคการทสมาชกแตละคนรบรทงทางตรงหรอโดยออมและมบทบาทส าคญทมอทธพลตอทศนคตและพฤตกรรมในการท างานของสมาชกในองคการ

25

2.2.2 ความส าคญของบรรยากาศในองคการ บรรยากาศองคการเปนปจจยทมความส าคญตอบคลากรในองคการ และมสวน

ส าคญตอผลผลตและประสทธภาพขององคการ รวมถงความพงพอใจในการท างานของบคลากรดวย จงมนกวชาการใหความสนใจและไดแสดงความคดเหนถงความส าคญของบรรยากาศองคการไวหลายทาน ซงผวจยจะขอยกตวอยาง ดงน

Downey, Hellriegel และ Slocum (อางใน สมยศ นาวการ, 2549) ไดกลาวถงความส าคญของบรรยากาศองคการตอผบรหารและบคคลอนในองคการดวยเหตผล 3 ประการคอ

1.บรรยากาศองคการทดท าใหเพมประสทธผลการปฏบตงานของบคลากรในองคการ

2. บรรยากาศองคการทผบรหารมภาวะผน าจะท าใหเพมประสทธผลการปฏบต งานของบคลากรในองคการ

3. บรรยากาศองคทมการกระจายอ านาจ จะท าใหเพมประสทธผลการปฏบตงาน และความพงพอใจของบคลากรในองคการ

Litwin และ Stringer (1979, p. 371 อางใน เทพนม เมองแมน และ สวง สวรรณ, 2545, น. 279 – 280) ไดศกษาและพบวา องคการทมบรรยากาศการบรหารงานแบบใชอ านาจ กลาวคอ อ านาจการตดสนใจอยกบสวนกลาง บคลากรในองคการตองปฏบตตามกฎระเบยบ อยางเครงครด บรรยากาศแบบนจะท าใหผลผลตต า บคลากรในองคการมความรสกไมพงพอใจ ในงาน ไมเกดความคดรเรม และมทศนคตทไมพงประสงคตอกลม ผปฏบตงานในองคการทมบคลากรรกใครสามคคกน และบคลากรในองคการมความสมพนธทดตอกน สภาพบรรยากาศในองคการดงกลาว จะมผลท าใหบคลากรในองคการมความพงพอใจในงาน มทศนคตทดตอบคลากรในองคการ เกดความคดรเรมสรางสรรค แตผลงานยงอยในระดบต า และในองคการทมบรรยากาศมงเนนผลส าเรจของงาน จงมผลท าใหบคลากรมความคดรเรมสรางสรรคมผลผลตสงบรรยากาศแบบมงผลส าเรจของงาน จงมผลท าใหบคลากรในองคการเกดความพงพอใจในงาน งานบรรลผลส าเรจ

Streers (1977, อางถงใน ปยะพร สรอยทอง, 2544, น. 21) ไดกลาววา บรรยากาศองคการมอทธพลตอประสทธภาพขององคการคอ

1. บรรยากาศองคการเปนการรบรของบคคลทงในระดบบคคลและกลมซงกอให เกดเปนพฤตกรรมขององคการในทสด ดงนนในการจดรปแบบการบรหารองคการจงจ าเปนตองค านง ถงความตองการของบคคลทงในระดบบคคลและกลม

2. บรรยากาศองคการหนงอาจเหมาะสมตอองคการหนงแตอาจไมเหมาะสมกบอกองคการหนงฉะนนผบรหารจงตองพจารณาถงเปาหมายและความพยายามทจะน าไปสการสรางสรรคบรรยากาศทเอออ านวยตอองคการและสอดคลองกบเปาหมายของบคลากรโดยบรรยากาศแบบเนน

26

ผลส าเรจตามเปาหมายขององคการจะเหมาะสมกบองคการทเนนผลการปฏบตงานขององคการในขณะทบรรยากาศแบบอบอนและความเปนอนหนงอนเดยวกนขององคการนนจะเหมาะสมตอองคการทเนนความพงพอใจในการท างานของบคลากรเปนหลก

3. แมวาบรรยากาศองคการจะมผลตอทศนคตและพฤตกรรมการขาดงานของบคลากรแตกไมสามารถคาดหวงวาบรรยากาศองคการ จะมอทธพลตอผลการปฏบตงานของบคลากร นอกจากนยงไดกลาวถงบรรยากาศองคการทกอใหเกดผลดตอบคลากรในองคการ 2 ขอ คอ ความ พงพอใจในการปฏบตงาน (Job Satisfaction) และ ผลการปฏบตงาน (Job Performance)

บรรยากาศขององคการทดจะสงผลใหบคคลมการท างานทดยงขน สงทจะสรางใหเกดบรรยากาศทดเหมาะแกการท างาน ไดแก การมผบงคบบญชาทด การทสมาชกในองคการมขวญและก าลงใจในการท างานด รวมทงการทองคการมสภาพแวดลอมทางกายภาพ ทางสงคม และทางจตใจด เพยงพอทจะเสรมสรางใหเกดบรรยากาศทดได (พชต เทพวรรณ, 2548, น. 35)

2.2.3 ปจจยก าหนดบรรยากาศองคการ มนกวชาการไดใหความคดเหนถงปจจยก าหนดบรรยากาศองคการไวหลายทาน

ซงผวจยจะขอยกตวอยาง ดงน Dubrin (1973, อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2548, น. 36) ไดจ าแนกปจจยทม

อทธพลตอบรรยากาศองคการไว 6 ปจจย คอ 1. ภาวะทางเศรษฐกจ เมอภาวะทางเศรษฐกจด โครงการทมความเสยงภยมาก

ขนอาจจะยอมรบได และความรสกทมนคง โดยทวไปจะเกดขนกบสมาชกขององคการ เมอภาวะเศรษฐกจลดลง งบประมาณจะถกประหยด และความระมดระวงจะเขามาแทนทความเชอมนดงกล

2. แบบของความเปนผน า ทศนคต และ วธการของผบรหารทใชกบผใต บงคบบญชา มผลกระทบตอบรรยากาศองคการโดยเฉพาะอยางยง แบบของความเปนผน าของผบรหารระดบสงขององคการมความส าคญมาก เพราะวาแบบของความเปนผน าของผบรหารระดบสง จะถกปฏบตตามโดยผบรหารระดบรองลงมาทมความเขาใจวาเปนแนวทางทถกตองของการปฏบต

3. นโยบายขององคการ มผลตอการสรางความรสกประทบใจและการรบรเกยวกบองคการ เชน องคการทมนโยบายเลอนต าแหนงบคคลภายในจะมบรรยากาศของการแขงขนมากกวาองคการทมกใชบคคลภายนอกในต าแหนงระดบสง

4. คานยม คานยมของผบรหารองคการ มผลกระทบตอบรรยากาศองคการเปนอยางมากองคการทมคานยมสงทางดานสวสดการ จะท าใหเกดบรรยากาศอบอนและความเปนมตรมากกวาองคการทมคานยมทางดานมงผลงานเพราะท าใหเกดความพอใจแกบคลากรในองคการ

27

5. โครงสรางขององคการ องคการทมการจดแผนงานตามหนาทพรอมกบล าดบของผบรหารโดยใชชอต าแหนงหนาทอยางชดเจนอาจจะกอใหเกดบรรยากาศทคอนขางจะไมคลองตว และใหความส าคญกบระเบยบวธปฏบตงานตามทก าหนดไวคมอ ในทางตรงขามองคการทยดถอโครงสรางนอยลง จะมบรรยากาศของคลองตว การคดคนสงใหมๆ และความไมเปนทางการมากกวา

6. คณลกษณะของสมาชก บรรยากาศองคการไดรบอทธพลจากคณลกษณะของบคคลภายในองคการ คณลกษณะ เชน อายโดยเฉลยของสมาชก การแตงกาย จ านวนของผบรหารหญง และแมกระทงการไวผมยาว หรอผมสนของผบรหารชาย มอทธพลตอบคลกภาพขององคการโดยสวนรวม และมผลกระทบตอทศนคต และพฤตกรรมของสมาชก

Litwin และ Stringer (1968, อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2548, น. 37-38) ไดจ าแนกปจจยของบรรยากาศองคการออกเปน 8 ปจจย คอ

1. โครงสรางองคการ (Structure) โครงสรางทก าหนดมาส าหรบใชในองคการยอมมผลตอบคลากรในองคการไมวาองคการนนจะเปนองคการรปนยหรออรปนยกตาม

2. ความทาทายและความรบผดชอบ (Challenge and Responsibility) ปจจยนจะวดเกยวกบความเขาใจ หรอการรบรเกยวกบความทาทายของแรงงาน ปรมาณงานทตองท า และลทางทจะท างานใหส าเรจ ความทาทายของงานเกยวของโดยตรงตอการพฒนาแรงจงใจในทางดานความส าเรจของบคลากรในองคการและแรงจงใจทางดานความความส าเรจจะท าใหบคคลมความรบผดชอบสงดวย สวนในการตอบสนองความพอใจจากงานทท าและระดบของผลการปฏบต งานนนจะมความสมพนธโดยตรงกบโอกาสทจะไดแสดงออกโดยตนเอง การควบคมตนเอง การเขามามสวนรวม ความรบผดชอบ และความมอสระในการปฏบตงานของแตละคน นอกจากนการเพมหนาทความรบผดชอบมผลท าใหเกดความจงรกภกดตอหนวยงาน เกดความคลองตวในการปฏบตงานและท าใหผลงานดยงขน

3. ความอบอนและการสนบสนน (Warmth and Support) ปจจยนจะวดการสนบสนนแทนทจะเปนการลงโทษส าหรบการปฏบตงาน ความอบอนและการสนบสนนทมอยภายในองคการจะชวยลดความกงวลและความตงเครยดในการปฏบตงานลงได องคการทใหความส าคญในการชวยเหลอสมาชกใหมขององคการยอมจะกระตนแรงจงใจทางดานความผกพนตอองคการของสมาชกใหมได เพราะความตองการของพวกเขาคอ บรรยากาศขององคการทมความอบอนและการสนบสนน

4. การใหรางวลและการลงโทษ (Reward and Punishment) การเหนดวยและการไมเหนดวย ปจจยนจะวดความรบรทางดานการใหความส าคญ การใหรางวลและการลงโทษภายในสถานการณของการท างาน Letwin และ Stringer ไดอธบายมตของบรรยากาศองคการดานนวาภายในสภาพแวดลอมทใหความส าคญกบการจดหารางวลแทนทจะเปนการลงโทษนนยอมจะเปน

28

สงกระตนแรงจงใจในดานความส าเรจของผปฏบตงานและความผกพนตอองคการได และลดความหวาดกลวตอความลมเหลวในการท างานของเขาได การใหรางวลเทากบแสดงใหเหนวายอมรบหรอเหนดวยกบพฤตกรรมหรอการกระท าทเกดขน ในขณะทการลงโทษจะเปนสญญาณทแสดงใหเหนถงการไมยอมรบในพฤตกรรมหรอการกระท าทเกดขน

5. ความขดแยง (Conflict) ปจจยนจะวดการรบรเกยวกบความขดแยงระหวางบคคลในหนวยงานและระหวางหนวยงานในองคการซงในหนวยงานตางๆจะตองเผชญกบความขดแยงอยเสมอ

6. มาตรฐานการปฏบตงานและความคาดหวง (Performance standards and Expectation) ปจจยนจะวดการรบรเกยวกบความส าคญของผลการปฏบตงาน และความชดเจนของความคาดหมายเกยวกบผลการปฏบตงานภายในองคการ ทฤษฎทวาแรงจงใจทางดานความส าเรจจะเปนทฤษฎทถกสรางขนมาจากความคดเหนทเกยวกบความส าเรจ ซงสมพนธกบมาตรฐานและอาจจะคาดหมายไดวาระดบมาตรฐานทก าหนดขนมา โดยผปฏบตงานนนจะเปนตวก าหนดแรงจงใจทางดานความส าเรจ ในการปฏบตงานของพวกเขาดวย

7. ความเปนอนหนงอนเดยวกนและการจงรกภกดตอกลม (Organizational identity and Group loyalty)ปจจยนเนนใหเหนถงความส าคญของการรบรเกยวกบความจงรกภกดตอกลมผปฏบตงาน จากการศกษาคนควาพบวาความจงรกภกดตอกลมและมความเปนอนหนงอนเดยวกนชวยใหการปฏบตงานมประสทธภาพมากยงขน

8. ความเสยงภยและการรบความเสยงภย (Risk and Risk taking) ปจจยนจะเปนการรบรของผปฏบตงานเกยวกบปรชญาของฝายบรหารทางดานการยอมรบความเสยงภย ซงชใหเหนวาบคคลทมความตองการทางดานความส าเรจสงนนชอบทจะยอมรบความเสยงภยปานกลางในการตดสนใจ ดงนนบรรยากาศขององคการทมการยอมรบความเสยงภยไดปานกลางนนจะกระตนความตองการทางดานความส าเรจของบคลากรได ในขณะทบรรยากาศทใหความส าคญกบแนวทางการปองกนตวเองในการตดสนใจแลวยอมจะกอใหเกดความไมสมหวงและความออนแอของความตองการทางดานความส าเรจ

2.2.4 รปแบบของบรรยากาศองคการ จากการศกษาองคประกอบขององคการทง 8 มต ของ Halpin & Croff (1966,

อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2548, น. 39-40) มการจดรปแบบของบรรยากาศองคการไว 6 แบบ ดงน 1. บรรยากาศแบบเปด (The Open Climate) เปนบรรยากาศทสมาชกมขวญ

และก าลงใจด มความสามคคชวยเหลอกน มงานท าเหมาะกบความสามารถ มความพงพอใจในการแกปญหา นอกจากนยงมความภมใจทไดปฏบตงานในหนวยงานน สวนพฤตกรรมของผบรหาร พบวาผบรหารมบคลกด เปนทเคารพรกใครและเปนแบบอยางในการปฏบตงาน ชวยเหลอใหความสะดวก

29

ในการปฏบตงาน ผบรหารไมตองออกค าสงหรอไมตองควบคมบอยๆ เพราะผรวมงานมระเบยบวนยด ระเบยบขอบงคบมความส าคญแตสามารถยดหยนไดตามสถานการณ ผบรหารไมเนนผลงานแตจะใชวธการสรางลกษณะของผน าใหผปฏบตงานจนสงผลตอการปฏบตงานทดได บรรยากาศองคการแบบนเปนทตองการของผปฏบตงานและเปนบรรยากาศทดทสด

2. บรรยากาศแบบอสระ (The Autonomous Climate) เปนลกษณะเดนทผบรหารสงเสรมใหผปฏบตงานมอสระและผปฏบตงานจะพอใจในการสรางความสมพนธมากกวาความพอใจทไดจากผลส าเรจของการท างาน ผปฏบตงานรวมกนท างานด มขวญในการท างานด แตไมเทาบรรยากาศแบบเปด พฤตกรรมผบรหารพรอมทจะอ านวยความสะดวกคอยชวยเหลอเปนครงคราว แสดงความกรณาปราณ เปนแบบอยางทดในการปฏบตงานและสงเสรมสวสดภาพของผรวมงานบรรยากาศแบบนคอนขางเขมงวดกวาบรรยากาศแบบเปด

3. บรรยากาศแบบควบคม (The Controlled Climate) ผบรหารจะเนนผลงาน คอยควบคมตรวจตราจนผปฏบตงานไมมเวลาสรางความสมพนธฉนมตรแตเนองจากมผลงานทดจงท าใหผปฏบตงานมความภมใจและพลอยมขวญก าลงใจดกวาระดบปกตเลกนอย ผบรหารใหความสะดวกในการปฏบตงานแตจะก าหนดระเบยบกฎเกณฑ ใหท างานตลอดเวลา ผบรหารมความสมพนธกบผปฏบตงานนอยเพราะมงค านงถงผลงานไมสนใจความคดเหนหลกการและเหตผลของผอน

4. บรรยากาศแบบสนทสนม (The Familiar Climate) เปนบรรยากาศทผบรหารและผปฏบตมความสมพนธฉนมตร ผบรหารสนใจงานนอย จงละเลยค าสง กฎระเบยบหรอการนเทศงานท าใหผปฏบตงานขาดความสามคคในการท างาน ผปฏบตงานไมคอยท างาน แตมความสมพนธดานสวนตวด ขวญก าลงใจอยในระดบปานกลาง เพราะไดจากความสมพนธฉนมตรดานเดยว ขาดความพงพอใจในงาน หรอความภมใจในผลส าเรจของงาน ผบรหารงานหละหลวม ละเลยการบรหารงานบคคล แตแสดงใหเหนวาผปฏบตงานทกคนเปนคนในครอบครวเดยวกน ผบรหารใหความเมตตากรณาไมพยามยามท าลายจตใจของสมาชก การประเมนผลงานและการสงงานทงทางตรงและทางออมมนอยมาก ผปฏบตงานจะคอยกระตนผบรหารใหท าหนาทเขมแขงตลอดเวลา

5. บรรยากาศรวบอ านาจ (The Paternal Climate) เปนบรรยากาศทผบรหารงานโดยใชวธออกค าสง ควบคมตรวจตรา และนเทศงานอยางใกลชด ผบรหารพยายามสรางความสมพนธฉนทมตรกบผปฏบตงานแตมกประสบความลมเหลวเพราะผปฏบตงานไมยอมรบความรความสามารถของผบรหาร ผปฏบตงานแบงเปนกลมและไมสามารถสรางความสมพนธฉนมตรเนองจากผบรหารไมสามารถท าหนาทบรหารบรหารงานบคคลใหอยในระเบยบวนยไดผบรหารรบกวนเวลาของผปฏบตงานมากกวาทอ านวยความสะดวกใหผลงานมนอยขวญก าลงใจของผปฏบต งานเสย เพราะขาดความสมพนธฉนมตรและความภมใจในผลส าเรจของงาน ผบรหารท าตวเปนผรดทกอยางทงๆทบางเรองรเพยงเลกนอยเทานนท าใหผปฏบตงานร าคาญพฤตกรรมของผบรหาร

30

6. บรรยากาศแบบปด (The Closed Climate) เปนบรรยากาศทผบรหารบรหารงานโดยขาดความร บคลกภาพของผน า และสมรรถภาพในการบรหารงานบคคล ผปฏบตงานเสยขวญและก าลงใจเพราะขาดทงความสมพนธฉนมตรและความภมใจในการท างาน ผปฏบตงานขาดความสามคคในการท างาน ผบรหารไมอ านวยความสะดวกในการปฏบตงาน ผบรหารกบผปฏบตงานมความสมพนธกนนอย แตพยายามตงกฎเกณฑระเบยบบงคบใหผปฏบตงานปฏบตตามโดยปราศจากหลกการและเหตผล เพราะสนองความพอใจของตนเทานน ผบรหารไมสามารถเปนแบบอยาง ขาดความเมตตากรณา ขาดความคดสรางสรรค ไมเคยแสดงพฤตกรรมผน าทดตอผปฏบตงาน บรรยากาศแบบนเปนบรรยากาศทไมด ตองรบแกไข

บรรยากาศทง 6 แบบดงกลาว Haphin และ Croft เหนวาบรรยากาศแบบเปด (The Open Climate) เปนบรรยากาศทพงประสงคทสดเรยงล าดบไปจนถงบรรยากาศแบบปด (The Closed Climate) ซงเปนบรรยากาศทไมพงประสงคทสดทควรแกไข

Litwin and Stinger(1968) ไดเสนอรปแบบของบรรยากาศองคการไว 4 แบบคอ 1. บรรยากาศการใชอ านาจ (Authoritarian Climate) ซงลกษณะนอ านาจการ

ตดสนใจอยทผบรหาร ผปฏบตงานตองท าตามกฎระเบยบอยางเครงครด บรรยากาศแบบนท าใหผลผลตลดลง ขวญและความพงพอใจในงานต า ขาดความคดสรางสรรค และท าใหผปฏบตงานมทศนะคตไมดตอกลมคนในองคการ

2. บรรยากาศแบบสนทสนม (Afflictive Climate) ผปฏบตงานจะมความสมพนธอนดตอกนมความใกลชดสนทสนมกน บรรยากาศแบบนจะท าใหเกดความพงพอใจในงานสงมทศนคตทดตอเพอนรวมงาน แตความคดรเรมในการท างานอยในระดบปานกลาง ผลการท างานอยในระดบต า

3. บรรยากาศแบบมงสมฤทธผล (Achievement Oriented Climate) เนนเปาหมายขององคการเปนสงส าคญ บรรยากาศแบบนท าใหผปฏบตงานมความคดสรางสรรค ผลผลต ความพอใจในงาน และระดบความตองการท าใหงานส าเรจจะมสง ผปฏบตงานมทศนคตทดตอผรวมงาน

4. บรรยากาศทค านงผปฏบตงาน (Employee – Centered Climate) ลกษณะส าคญคอ มการชวยเหลอซงกนและกน มการกระจายอ านาจ การตดสนใจ และมการตดตอสอสารอยางเปดเผย บรรยากาศแบบนจะชวยเพมประสทธภาพ การปฏบตงานในองคการ

31

จากรปแบบบรรยากาศองคการขางตน และผลการศกษาเกยวกบบรรยากาศองคการของนกวชาการตางๆ พบวา บรรยากาศองคการทดทสดคอบรรยากาศทมลกษณะผสมผสานระหวางการเนนการบรรลวตถความส าเรจตามเปาหมายองคการ ในขณะเดยวกนกกระจายอ านาจในการตดสนใจ มการตดตอสอสารแบบเปดใหผบงคบบญชามสวนรวมสนบสนนชวยเหลอกนอยในขณะเดยวกนกจะกระจายอ านาจในการตดสนใจตดตอสอสารแบบเปดใหผปฏบตงานมสวนรวมสนบสนนชวยเหลอในการท ากจกรรมเพอบรรลเปาหมายทตงไว

Steers และ Porter (1979 อางถงใน พชต เทพวรรณ, 2548, น.41) เสนอวา บรรยากาศทดทสด คอ บรรยากาศทสอดคลองกนระหวางวตถประสงคขององคการและความตองการของผปฏบตงานในองคการหรอเปนบรรยากาศทเนนเปาหมายแตขณะเดยวกนกจะสนบสนนใหชวยเหลอซงกนและกน รวมมอกนและมสวนรวมในกจกรรมซงจะท าใหบรรลเปาหมายขององคการรวมกน

2.2.5 ประเภทของบรรยากาศองคการ พรรณราย ทรพยะประภา (2532, หนา 37-40) กลาววา บรรยากาศในองคการ

แบบใดๆ กตามอาจแบงออกไดเปน 2 ประเภท ดงนคอ 2.2.5.1 บรรยากาศทไมมความสข (Defensive Climate) ซงเปนบรรยากาศท

บคลากรในองคการไมพงปรารถนา ไดแก (1) การวพากษวจารณ (Evaluation) ผบรหารจะจจ ต าหน ตเตยน สง

สอนและตดสนผใตบงคบบญชา รวมทงไมยอมรบค าอธบายจากผใตบงคบบญชา (2) การบงคบควบคม (Control) ผบรหารจะสงงานลกษณะเผดจการ และ

พยายามจะเปลยนแปลงผใตบงคบบญชาไปตามอ าเภอใจของตน (3) การบดเบอนหรอไมจรงใจ (Strategy) ผบรหารใชงานผใตบงคบบญชา

เพอประโยชนของตนเอง ไมปฏบตตามค าพด (4) ความเฉยเมย (Neutrality) ผบรหารไมใหความสนใจผใตบงคบบญชา

เฉยเมยตอสารทกขสขดบของผใตบงคบบญชา เมอผใตบงคบบญชามปญหากไมใสใจทจะชวยเหลอ (5) การแสดงตนวามอ านาจเหนอกวา (Superiority) ผบรหารคอยดแล

ควบคมผใตบงคบบญชาอยางใกลชด ตดตามการท างานทกอยาง ท าใหผใตบงคบบญชารสกบกพรองอยเสมอ

(6) ความดอดง (Certainty) ผบรหารเปนคนหวเกายดมนในกฎระเบยบ และไมยอมรบความผดใดๆ ทงสนในองคการใดๆ กตาม ทมบรรยากาศเชนน บรรยากาศยอมไมเปนสขผใตบงคบบญชายอมมขวญก าลงใจต า พนกงานจะมลกษณะตวใครตวมน ชอบแกตว เกดความแปลกแยก (Alienation) ในองคการ

32

2.2.5.2 บรรยากาศทมการสนบสนนเออเฟอเผอแผซงกนและกน (Support Climate) เปนบรรยากาศทเปนความตองการของผใตบงคบบญชาสงผลใหผใตบงคบบญชามขวญและก าลงใจ ซงมลกษณะดงนคอ

(1) ความยดหยน (Provisionalism) ผบรหารเปดโอกาสใหผใตบงคบบญชา มการยดหยนในการทดลองท าอะไรใหมๆ และสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค

(2) ความเขาใจ (Empathy) ผบรหารพยายามท าความเขาใจและฟงปญหาของผใตบงคบบญชา รวมทงยอมรบนบถอความรสกและคานยมของผใตบงคบบญชา

(3) ความเสมอภาค (Equality) ผบรหารไมท าใหผใตบงคบบญชารสกวาม ปมดอยไมเอาต าแหนงหรอสถานภาพของตนมาควบคมสถานการณและยอมรบนบถอต าแหนงของผอน

(4) ความเปดเผยจรงใจ (Spontaneity) การสอความหมายของผบรหารนนมลกษณะจรงใจ ปราศจากแรงจงใจและคนอนๆ ทซอนเรน ผใตบงคบบญชาสามารถแสดงความคดเหนออกมาไดอยางอสระ

(5) เนนทการแกปญหา (Problem Orientation) ผบรหารท าหนาทอธบายปญหามากกวาจะใหขอสรปของปญหา เปดโอกาสใหมการอภปรายเกยวกบปญหานนและไมบงคบให ผใตบงคบบญชาเหนดวย

(6) การสอความหมายชดเจน (Descriptive) ผบรหารมการสอความหมายชดเจนแจมแจง อธบายสถานการณอยางเปนธรรมและแสดงการรบรของเขาเอง ในองคการทมบรรยากาศสนบสนนอยางน ผใตบงคบบญชาจะมขวญก าลงใจ สามารถท างานอยางมความสขและตงใจทจะปฏบตงานอยางเตมก าลงความสามารถในองคกรทมบรรยากาศสนบสนนเชนน พนกงานจะมขวญและก าลงใจดเขาใจกน และชวยกนแกปญหาอยางสรางสรรค

จากแนวคดรปแบบตางๆของบรรยากาศองคการ สรปไดวาบรรยากาศองคกรทกอใหเกดผลด ทงตอองคการและตอพนกงานในองคการทสด คอ บรรยากาศทมลกษณะเปนการ บรณาการระหวางการมงเนนทความส าเรจของงานเพอใหองคการบรรลความส าเรจตามเปาหมายทตงไวอยางมประสทธภาพและใหความส าคญตอผปฏบตงานโดยการเอาใจใสตอพนกงานในดานตางๆ ซงจะชวยเพมประสทธภาพการท างานของผปฏบตงาน อกทงยงเปนการลดอตราการลาออกจากงานไดเชนกน ฉะนนการสรางบรรยากาศองคการทกอใหเกดพฤตกรรมการท างานของผปฏบตงานทเออตอความส าเรจขององคการ จงเปนเรองทฝายบรหารไมควรมองขามถงความส าคญในการจดรปแบบของบรรยากาศองคการตามความเหมาะสม

33

2.2.6 ผลของบรรยากาศองคการ สมหมาย ศรทรพย (2546, น. 34-35) กลาววา สภาพแวดลอมและบรรยากาศ

ของสถานทท างานมผลตอความรสกของผท างานเปนอยางยง คอ 1. มผลตอความพงพอใจในงาน (Job Satisfaction) ในบรรยากาศทมการ

ปรกษาหารอ มความเปดเผยและมงเอาใจใสตอพนกงาน มความสมพนธกบทศนคตทดเกยวกบงานและความพงพอใจในงาน ซงเปนผลบางสวนจากการทผบรหารแสดงออกถงความสนใจ หวงใยตอผใตบงคบบญชา เมอพนกงานมความรวาตนเปนสวนส าคญขององคการและผบงคบบญชาเอาใจใสเปนสวนตวตอความเปนอยของตนกเปนผลใหพนกงานเกดความพงพอใจในงานสงขน

2. การปฏบตงาน (Job Performance) ในองคการทมบรรยากาศตางกนจะสงผลใหผลของการปฏบตงานมความแตกตางกนไปดวย มผลการศกษาสรปวา บรรยากาศแบบเนนงาน (Authoritarian Climate) ไมเพยงแตน าไปสผลงานต า (Low Productivity) แตยงมผลท าใหไมเกดความพงพอใจและความคดรเรมต า และทศนคตตอกลมท างานเปนไปในทางลบ ในทางตรงกนขาม ในบรรยากาศแหงความเปนมตรกนฉนทพนอง (Afflictive Climate) มความสมพนธอนดตอกนระหวางพนกงาน มกน าไปสความพงพอใจในงานสง ทศนคตตอ กลมท างานเปนไปในทางบวก มพฤตกรรมในการสรางสรรคพอสมควร แตการปฏบตงานกยงต าอย เฉพาะในบรรยากาศซงมงทการบรรลเปาหมาย (Achievement Oriented Climate) เทานน ซงเปนการบรรลถงวตถประสงคจะสงผลใหผลงานและพฤตกรรมในการสรางสรรคสง

3. ระดบการจงใจ (Motivation Level) การจงใจเปนกระบวนการกระตนพฤตกรรมใหเปนไปในทศทางทตองการนน มวธหลายวธการและหลากแนวความคดดวยกน ซงแตละแนวความคดกมการมองแตกตางกนไป เชน Maslow มงทความตองการของบคคลในฐานะเปนสงจงใจ ในขณะท Herzberg มงทการจดรปงานเปนสงจงใจ และรปแบบของการจงใจจงเปนทงเงอนไขและปจจยส าคญทเออตอการพฒนาองคการ ดงนนความเขาใจในเรองของการชวยใหองคการประสบความส าเรจดวยหลกการพฒนาองคการ กมความส าคญอยางยงอกสวนหนง และเชอมโยงไปถงการพฒนาสบรรยากาศองคการในทสด

จากปจจยและองคประกอบตางๆของบรรยากาศองคการทนกวชาการทงหลายไดกลาวมา แมวามการแบงจ านวนขององคประกอบบรรยากาศองคการไวแตกตางกน แตเมอพจารณาในรายละเอยดแลวจะพบวา มความเกยวของกนในดานเนอหา ในการศกษาครงนผวจยมงเนนการวเคราะหบรรยากาศองคการทงทางดานกายภาพและทางดานจตใจขององคการ ซงจะชวยใหทราบถงผลกระทบของบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมของบคลากรไดใกลเคยงความเปนจรงมากทสด จ งเลอกใชปจจยของบรรยากาศองคการตามแนวคดของ Litwin & Stringer (1968) โดยแบงองคประกอบของบรรยากาศองคการเปน 8 ดาน คอ โครงสรางองคการ (Structure), ความทาทาย

34

และความรบผดชอบ (Challenge and Responsibility), ความอบอนและการสนบสนน (Warmth and Support), การใหรางวลและการลงโทษ (Reward and Punishment), ความขดแยง (Conflict), ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความคาดหวง (Performance standards and Expectation), ดานความเปนหนงเดยวในองคการและการจงรกภกดตอกลม (Organizational identity and Group loyalty), และ ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย (Risk and Risk taking) ซงสอดคลองกบทฤษฎทผวจยน ามาท าการศกษาในครงน

2.2.6.1 ผลของบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Steers and Porter (1979 อางถงใน เสาวรส บนนาค, 2543 อางถงใน พรตบตร จฑะกนก, 2552, น. 61) ไดกลาวถงบรรยากาศองคการวาเปนตวแปรส าคญในการศกษาองคการ วเคราะหการท างานของบคคล ประสทธภาพและประสทธผลขององคการ โดยบรรยากาศองคการมสวนก าหนดทศนคตและพฤตกรรมการท างานของคน

Grigsby (1991 อางถงใน ดารณ พนธศร, 2545 อางถงใน พรตบตร จฑะกนก, 2552, น. 60) ไดเสนอวา บรรยากาศองคการเปนปจจยทมความส าคญและมอทธพลตอบคคลทท างานในองคการ บรรยากาศองคการทดจะชวยสนบสนนใหเกดแรงจงใจและชวยใหการท างานของบคคลเปนไปดวยด นอกจากนยงท าใหองคการประสบความส าเรจตามเปาหมายหรอในทางตรงขามจะเปนสงยบยงความส าเรจขององคการไดเชนกน

Halpin และ Croft (อางถงใน บญมน ธนาศภวฒน, 2537 อางถงใน ชมพเนกข ศพทศรครนทร, 2553, น. 68 ) กลาวไววา บรรยากาศองคการ หมายถง สภาพแวดลอมขององคการซงรบรโดยบคลากรในองคการทงทางตรงและทางออมและมอทธพลตอการจงใจตลอดจนการปฏบตงานในองคการ ดงนน หากองคการใดทมบรรยากาศองคการทด และพนกงานในองคการสามารถรบรบรรยากาศองคการไดในระดบด พฤตกรรมการเปนสมาชกทดในองคการกจะมมากดวยเชนเดยวกน

Steers (1977, p. 104-109 อางใน สฎาย ธระวณชตระกล, 2549, น. 171) กลาววา บรรยากาศองคการมอทธพลตอพฤตกรรมของบคลากรในองคการ กลาวคอบรรยากาศองคการเปนการรบรของบคคล ทงในระดบบคคลและระดบกลมซงเปนพฤตกรรมองคการ ดงนนผบรหารจงตองพจารณาถงเปาหมายและความพยายามทจะน าไปสการสรางสรรคบรรยากาศทเอออ านวยตอองคการ และสอดคลองกบเปาหมายของบคลากร บรรยากาศแบบเนนความอบอนและความเปนอนหนงอนเดยวกนขององคการจะชวยใหบคลากรเกดความพงพอใจในการท างาน เนองจากบรรยากาศองคการจะมผลตอทศคตและพฤตกรรมการท างานของบคลากรและนอกจากน บรรยากาศ

35

องคการยงท าใหเกดผลดตอบคลากรในองคการคอ ชวยสรางความพงพอใจในงานและยกระดบผลการปฏบตงานใหดยงขน

จ ารส นองมาก (2540, น. 1 อางถงใน สฎาย ระวณชตระกล, 2549, น. 171) กลาววาบรรยากาศองคการทดจะเปนยงกวาการท าใหทกคนมขวญก าลงใจ ยงกวาการท าใหทกคนมความสข เพราะบรรยากาศองคการทดท าใหสมาชกปฏบตงานอยางเตมท มงสเปาหมายขององคการ

พรตบตร จฑะกนก (2552, น. 61) ศกษาถงความภาคภมใจแหงตนในบรบทองคการ การรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของขาราชการ พบวา การการรบรบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยผทมการรบรบรรยากาศองคการในระดบสงจะมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในระดบสง และผทมการรบรบรรยากาศองคการในระดบต าจะมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในระดบต า โดยหากบคคลมการรบรบรรยากาศองคการในระดบสงการรบรเหลานจะเปนแรงจงใจทกอใหเกดความพอใจในงานและพฒนาไปสความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการไดในทสดซงความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสามารถอธบายไดจากทฤษฎการแลกเปลยนทางสงคม (Cohen and Keren, 2009) โดยการแลกเปลยนทางสงคมเปนการกระท าโดยความสมครใจของบคคลในฐานะสมาชกขององคการในการตอบแทนองคการทท าใหบคคลไดรบผลตอบแทนทคาดหวงวาจะไดรบ ซงกคอบรรยากาศองคการ ซง Vardi (2001) ไดกลาววา เมอสมาชกในองคการรบรวาผลตอบแทนทคาดหวงนนเปนการตอบแทนขององคการในการทบคคลแสดงพฤตกรรมทองคการตองการ เมอบคคลรบรถงบรรยากาศองคการทด บคคลจะกระท าพฤตกรรมทเปนประโยชนตอองคการเพอบรรลเปาหมายขององคการ ซงพจารณาวาอาจเกดจากการทบรรยากาศในองคการเปนบรรยากาศทเอออ านวยตอการปฏบตงาน โดยองคประกอบของบรรยากาศองคการทสามารถเอออ านวยตอการปฏบตงาน ไดแก

(1) โครงสรางของหนวยงาน หรอองคการขาราชการรบรวามการจดการโครงสรางของหนวยงานทด มค าอธบายบทบาทและความรบผดชอบของผปฏบตงานอยางชดเจนมกฎระเบยบและขนตอนการปฏบตงานทเหมาะสมสอดคลองกบการปฏบตงานจรงจะท าใหขาราชการมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมากขน

(2) มาตรฐาน ขาราชการรบรวามแรงผลกดนใหมการปรบปรงการปฏบตงานและปรบปรงเพอเพมระดบความภาคภมใจของผปฏบตงานตอการท างาน ซงองคการไดก าหนดขนตอนและแนวทางในการปฏบตงานส าหรบขาราชการไวอยางชดเจน มเกณฑการ

36

ประเมนผลการปฏบตงานโดยยดตามมาตรฐาน และน าผล จากการประเมนมาปรบปรงพฒนาเพอใหไดมาตรฐานทเพมสงขน

(3) ความรบผดชอบ เปนการรบรของขาราชการตอการไดรบความไววางใจ และสนบสนนจากผบงคบบญชา โดยขาราชการมการรบรเกยวกบหนาทความรบผดชอบของตนเอง โดยหนวยงานมการก าหนดแนวทางการปฏบตงานใหแกขาราชการไดอยางเหมาะสมกบต าแหนงหนาท และใหอสระในการปฏบตงาน ผบงคบบญชาไมจ าเปนตองมการตรวจสอบดานการตดสนใจของขาราชการในทกเรอง ท าใหขาราชการทมความรบผดชอบในงานรบรวาบรรยากาศในงานเปนไปดวยด สอดคลองกบ Horowitz (1961 อางใน ศศนนท หลานามวงศ, 2545) ทพบวาบคคลทมความตองการความส าเรจสงจะชอบท างานทใหมความรบผดชอบเอง สามารถท างานไดดวยความสามารถของตนเอง และจะมความรบผดชอบตอผลลพธทเกดขนในงาน

(4) การไดรบยอมรบ เปนการรบรของขาราชการวาจะไดรบรางวลเมอปฏบตงานไดด การไดรบการยอมรบนเปนการมงเนนทรางวลหรอค าตชมและการลงโทษ การประเมนทยตธรรมค านงถงการปฏบตงานเปนหลกจะกระตนใหขาราชการตองการความส าเรจมากขนและจะกระท าพฤตกรรมทเปนประโยชนตอองคการ

(5) การสนบสนน เปนการรบรของขาราชการทไดรบความไววางใจ ความชวยเหลอและก าลงใจทสมาชกในทมมใหกน ซงในงานพฒนาชมชนนนการปฏบตงานสวนใหญตองอาศยการท างานเปนทม ทงระหวางผบงคบบญชาและในระดบเดยวกน เมอขาราชการรบรถงความชวยเหลอระหวางกนจะกอใหเกดสมพนธภาพทดระหวางกนท าใหขาราชการมความคดสรางสรรค อดทนกบงานหนก มทศนคตทด มความไววางใจซงกนและกน สงผลใหเกดพฤตกรรมการปฏบตงานทเพมสงขนได

(6) ความยดมนผกพน เปนการรบรของขาราชการวามความภาคภมใจทเปนสวนหนงขององคการและระดบความยดมนผกพนทมตอจดมงหมายขององคการ ซงขาราชการทมความยดมนผกพนสงจะมความมงมนทจะปฏบตงานใหบรรลจดมงหมายของหนวยงานดวยความภาคภมใจทเปนสวนหนงของหนวยงาน ซงถอเปนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

สฎาย ธระวณชตระกล (2549, น. 174) ไดสรปวา บรรยากาศองคการมความส าคญตอการเกดความพงพอใจในงานและสงผลทางออมตอการเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เนองจากบรรยากาศองคการมสวนก าหนดทศนคตและพฤตกรรมการท างาน รวมทงมสวนเสรมสรางความคด จตใจและคณธรรมตางๆ ทพงประสงคจะท าใหบคลากรในองคการเกดความรสกพอใจ ภมใจ และอบอนใจ รสกในความเปนเจาของ และอยากมาท างาน ซงน าไปสการเกดความพงพอใจในงานและเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการในล าดบตอมา

37

สมยศ นาวการ (2535 อางถงใน ปยะพร สรอยทอง, 2544, น. 21) กลาววา บรรยากาศองคการมความส าคญเพราะท าใหเขาใจพฤตกรรมของบคคลในองคการและเปนสอกลางระหวางตวแปรดานระบบองคการกบตวแปรดานประสทธภาพขององคการ ไดแก ความพงพอใจในงานซงเกดขนจากการรบรบรรยากาศองคการทเออตอความตองการและเออตอการท างานของบคคลในองคการนน

2.3 แนวคด และทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

บคลากรในองคการนนถอวาเปนปจจยส าคญทจะน าพาองคการไปสจดมงหมายแหงความส าเรจได และสงส าคญในตวบคลากรทจะสามารถท าใหเกดเชนนนไดกคอ พฤตกรรมการเปน สมาชกทดขององคการ (Organizational citizenship behavior) ซงจะชวยในการสงเสรมบรรยากาศทดในการปฏบตงาน บคลากรจะค านงถงประโยชนสวนรวม ชวยเหลอซงกนและกน มความมงมนและรบผดชอบในการท างาน ท าใหระบบสงคมในองคการด าเนนไปดวยความราบรน ลดความขดแยง อนจะน าไปสการเพมประสทธภาพและประสทธผลขององคการไดเปนอยางดและยงสามารถพฒนาศกยภาพของบคลากรในองคการไดอกดวยซงลวนแตท าใหองคการประสบความส าเรจและเจรญกาวหนาตอไปได

มผศกษาวจยเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมผสนใจศกษาจ านวนมาก ผวจยไดรวบรวมแนวความคดและทฤษฎพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทเกยวของเพอน ามาใชในการศกษาในครงนดงตอไปน

2.3.1 ความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จากการศกษารวบรวมเอกสารทเกยวของกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการมนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไวดงน Dennis W. Organ (1988, p. 4) ศาสตราจารยจากมหาวทยาลยอนเดยนา

( Indiana University) ผ เปนตนก า เน ดทฤษฎ พฤตกรรมการ เปนสมาชกท ด ขององคการ (Organizational Citizenship Behavior: OCB) ไดใหนยามของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการวา คอ การกระท าทเกดจากการตดสนใจของพนกงานเองและสงผลดตอประสทธภาพการด าเนนงานขององคการ แตองคการไมไดก าหนดวาพฤตกรรมเหลานนจะตองไดรบรางวลตอบแทนอยางเปนทางการ ดงนนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจงเปนพฤตกรรมของพนกงานทกระท าเพอสนบสนนผลประโยชนขององคการแมวาพฤตกรรมนจะมไดท าใหผกระท าไดรบผล ประโยชนโดยตรง และมไดนบวาเปนสวนหนงของงานกตาม

38

Organ and Bateman (1991, p. 275) ไดใหความหมายของ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ วาเปนพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกดวยตนเอง ซงไมไดเกดขนโดยตรงจากระบบการใหรางวลตามปกต และมผลในการสงเสรมการท างานขององคการ เปนพฤตกรรมทไมมใครบงคบหรอมก าหนดไวในเอกสารพรรณนางาน (Job Description) และการไมท าพฤตกรรมนนๆกไมถกลงโทษจากองคการเปนพฤตกรรมสวนบคคลซงเมอรวมกนแลวจะสามารถเพมประสทธภาพในการท างานใหกบองคการได

ชชย สมทธไกร (2554, น. 85)ไดสรปความหมายของ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการวาเปนพฤตกรรมของพนกงานทกระท าเพอสนบสนนผลประโยชนขององคการแมวาพฤตกรรมนจะมไดท าใหผกระท าไดรบผลประโยชนโดยตรงและมไดนบวาเปนสวนหนงของงานกตาม

สฎาย ธระวณชตระกล (2547, 17) ไดสรปความหมายของ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการวา หมายถง พฤตกรรมของพนกงานทปฏบตดวยความเตมใจ ซงนอกเหนอจากทองคการไดก าหนดไว โดยเปนพฤตกรรมสนบสนนและมความจ าเปนตอการด าเนนงานขององคการเพอใหเกดประสทธผลตอองคการ

สมยศ นาวการ (2549, น. 1314) ไดกลาวถงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการวาเปนพฤตกรรมทอยบนและเลยพนจากหนาท นนคอพฤตกรรมทไมไดก าหนดแกบคคลในองคการ แตจ าเปนตอความอยรอดและประสทธภาพขององคการ

จากความหมายของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการขางตนสามารถสรปไดวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนพฤตกรรมทเกดขนเองโดยสมครใจของบคลากรในองคการ ซงอยนอกเหนอจากหนาททองคการก าหนดไว เปนพฤตกรรมทบคลากรในองคการเตมใจปฏบตเพอองคการ โดยพฤตกรรมเหลานนเปนสงทเปนประโยชนชวยสนบสนนสงเสรมเปาหมายขององคการท าใหการด าเนนงานขององคการเปนไปอยางมประสทธภาพ

2.3.2 ปจจยทกอใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ Van Dyne et al. (1994 อางถงใน อมพร พรพงษสรยา, 2544, น 49-51) ได

ศกษาถงปจจยทสงผลใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการใน 5 มต ซงไดแก (1) การเชอฟง (Obedience) (2) ความจงรกภกด (Loyalty) (3) การมสวนรวมของสงคม (Social Participation) (4) การมสวนรวมในการเปนตวแทน (Advocacy Participation) (5) การมสวนรวมในบทบาทหนาท (Function Participation) จากนนไดท าการวเคราะหองคประกอบและพบวาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการ

เปนสมาชกทดขององคการประกอบดวย 3 องคประกอบ คอ

39

1. คณลกษณะสวนบคคล (Personal Characteristics) ประกอบดวย (1) การมทศนคตในงานเชงบวกตอองคการ (Positive Job Attitudes) คอการท

บคคลมความพงพอใจในงานและสงผลท าใหเกดความเตมใจในการทจะรวมมอ และใหความชวยเหลอองคการ และเปนการน าไปสการแสดงออกของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

(2) การมทศนคตในดานลบตอองคการ (Cynicism) คอการทบคคลมทศนคตทไมดตอองคการ เกดความไมไววางใจ ขาดแรงจงใจ ขาดความยดมนผกพนตอองคการ และน าไปสการเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการลดนอยลง

2. ปจจยการรบรสถานการณ (Perceived Situational Factor) ไดแก (1) การเหนคณคาของสถานทท างาน (Workplace Values) คอ การทบคคลม

การแลกเปลยนความสมพนธกน เหนคณคาในขอตกลงรวมกนโดยปราศจากขอโตแยง มขอตกลงเกยวกบการสรางคณภาพ การสรางสงใหมๆ ใหความรวมมอและการมสวนรวม ถาพนกงานเหนคณคาขององคการแลวจะท าใหเกดผลงานหรอบรการทมคณภาพ แสดงใหเหนวา ถาสมาชกรบรวาสงคมหรอทท างานมคณคา ซงเปนลกษณะวฒนธรรมองคการทส าคญทจะน าไปสการแสดงออกของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

(2) คณลกษณะของงาน (Job Characteristics) หมายถง ขอบเขตของโครงสรางของงานทก าหนดไวและมการใหขอมลยอนกลบ (Feed Back) และให อสระในการท างาน (Autonomy)

3. ปจจยเกยวกบต าแหนง (Positional Factors) ประกอบดวย (1) อายงานในการท างานในองคการ (Organizational Tenure) หมายถง การท

พนกงานปฏบตงานในองคการนนๆเปนระยะเวลานานและมความสมพนธกบองคการ พนกงานจะเพมความไววางใจในองคการและมความสามารถในการปฏบตงาน พนกงานจะมความรสกนกคดและการแสดงออกในทางบวกตอองคการ

(2) ระดบต าแหนง (Hierarchical Job Level) ในการศกษาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดานการใหความรวมมอ พบวา มความสมพนธกบสถานะต าแหนงทางเศรษฐกจสงคม เพราะวา ต าแหนงหนาทการท างานทสงจะท าใหเกดแรงจงใจและมความยดมน ในงาน สงกวาพนกงานทมระดบต าแหนงทต าและพบวาระดบต าแหนงมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Organ and Ryan (1995 as cited in Steve and Thomas, 2008, p. 119) ไดสรปผลจากการท า Meta-Analysis จาก 55 ผลงานวจยวาปจจยทสนบสนนใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ คอ ความพงพอใจในงาน (Job Satisfaction) และการรบรความยตธรรมในองคการ (Perceived Fairness)

40

Podsakoff et al. (2000, 526) ไดสรปผลการวจยวา ปจจยทสนบสนนใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนนสามารถจ าแนกได 4 ประเภท คอ

(1) คณลกษณะสวนบคคลของพนกงาน (Individual or Employee Characteristics) เชน ลกษณะบคลกภาพ ความพงพอใจในงาน ความผกพนตอองคการ

(2) คณลกษณะของงาน (Task Characteristics) (3) คณลกษณะขององคการ (Organizational Characteristics) (4) พฤตกรรมของผน า (leadership behaviors)

นอกจากนยงสรปไดวา จากปจจยเหลานตวแปรทมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมากกวาตวแปรอน ไดแก ทศนคตตองาน คณลกษณะงาน และ พฤตกรรมของผน าสวนตวแปรทยงมความเกยวของตอเนองอย คอ ความพงพอใจในงาน การรบรความยตธรรมในองคการ และความผกพนตอองคการ

2.3.3 องคประกอบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กวาทศวรรษทผานมาการศกษาวจยเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการมการเตบโตขนอยางรวดเรว นกศกษาวจยจ านวนมากไดพยายามแบงองคประกอบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกมาตามแนวคดของตนเอง ซงกมทงเหมอนและแตกตางกนออกไป ดงจะขอยกตวอยางตอไปน

Katz (1964, p. 131-133) กลาววา โดยทวไปแลวองคการจะประเมนผลการปฏบตงานจากพฤตกรรมการท างานตามหนาทและความรบผดชอบทพนกงานไดรบมอบหมาย แตบทบาทหนงในการท างานนนยงครอบคลมไปถงพฤตกรรมทนอกเหนอไปจากหนาทและความรบผดชอบแตมผลกระทบกบงานอกดวย ดงนน Katz จงแบงพฤตกรรมในการท างานออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก

1. พฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role Behavior) เปนพฤตกรรมทองคการก าหนดใหเปนความรบผดชอบของพนกงานอยางชดเจน และเปนพฤตกรรมทถกพจารณาผลการปฏบตงานของพนกงานดวย

2. พฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role Behavior) เปนพฤตกรรมทองคการไมไดก าหนดใหพนกงานตองปฏบต และเปนพฤตกรรมทไมไดระบไวในค าบรรยายลกษณะงาน แตเปนพฤตกรรมทสงผลดตอองคการ และเปนทยอมรบของสงคมทวไป เชน การดแลปกปองทรพยสนขององคการ การใหค าแนะน าในทประชมเพอการปรบปรงประสทธภาพขององคการและใหความรวมมอในการท ากจกรรมตางๆกบองคการเปนตน

Smith et al. (1983 อางถงใน ชชย สมทธไกร, 2554, น. 68) ไดแบงประเภท พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกเปน 2 รปแบบ คอ

41

1.การใหความชวยเหลอ (Altruism) หมายถง พฤตกรรมกำรใหควำมชวยเหลอผ อนในกำรแกปญหำ ชวยท างานในยามทเพอนรวมงานไมมาท างาน หรอใหค าแนะน าเพอ

ปรบปรงการท างาน 2.การยนยอมปฏบตตาม (Compliance) หมายถง พฤตกรรมกำรปฏบต

ตามกฎระเบยบ ซงเปนพฤตกรรมทวไปทพนกงานทดควรปฏบต เชน การมาท างานตรงเวลา การรกษาระเบยบวนย ฯลฯ

Organ and Bateman (1991, p. 275-276) ไดเสนอองคประกอบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกเปน 5 พฤตกรรม ดงน

1.พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism) หมายถง พฤตกรรมทใหความชวยเหลอแกผรวมงาน ผบงคบบญชา ทงทเกยวของกบงาน และการชวยเหลอสวนบคคลในการปฏบตงาน เชน การชวยเหลอเพอนรวมงานทมปญหาในการท างาน ชวยแนะน าพนกงานใหมเกยวกบวธใชเครองมอเครองใชตางๆ

2.พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy) หมายถง พฤตกรรมทแสดงถงการค านงถงผอน เคารพสทธของผอน พยายามไมมปญหากระทบกระทงกบผอน

3.พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship) หมายถง พฤตกรรมทแสดงความอดทนอดกลนตอปญหาอปสรรคความเครยดความกดดนตางๆดวยความเตมใจ

4. พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ (Civic Virtue) หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกโดยการรบผดชอบ และการมสวนรวมในกระบวนการตางๆภายในองคการ เปนผทใหความรวมมอกบการประชมเปนอยางด เกบความลบ แสดงความคดเหนในเวลาทเหมาะสมและในรปแบบทสอดคลองกบองคการ

5. พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกถงการยอมรบกฎระเบยบภายในองคการ โดยเอาใจใสและเคารพตอกฎระเบยบ ตรงตอเวลา ปฏบตตนอยในระเบยบ ค านงถงทรพยสนขององคการ ไมใชเวลางานไปในการสวนตว

Podsakoff et al. (2000, 516-525) ไดท าการรวบรวมลกษณะการแบงองคประกอบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจากการศกษาของนกวจยหลายทาน โดยไดสรปและจดหมดหมการแบงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกเปน 7 พฤตกรรม ดงน

1. พฤตกรรมการชวยเหลอผอน (Helping Behavior) คอ พฤตกรรมทเกยวของกบความสมครใจใหการชวยเหลอผอนเพอปองกนการเกดปญหาจากการท างานรวมกน

2. พฤตกรรมความความอดทนอดกลน (Sportsmanship) คอ พฤตกรรมของพนกงานทอดทนตอความไมสะดวกสบายในการท างาน โดยไมเพยงแตไมแสดงความไมพอใจ แต

42

ยงรกษาทศนคตเชงบวกแมเมอสงตางๆในการท างานไมสอดคลองกบความคดของตน ไมโกรธเคองเมอคนอนไมปฏบตตามขอเสนอแนะของตน ไมตอตานความคดเหนสวนบคคลของผอน ยนดทจะเสยสละประโยชนสวนตวเพอประโยชนของกลมงาน

3. พฤตกรรมความจงรกภกดตอองคกร (Organizational Loyalty) คอ พฤตกรรมความซอสตย และมความจงรกภกดตอองคการ รวมไปถงการสรางภาพลกษณขององคการในทางทดและปกปองชอเสยงขององคการ

4 . พฤต ก ร รมกา รยอมร บและ เ ช อฟ ง องค ก า ร (Organizational Compliance) คอพฤตกรรมจากภายในของบคคลทจะยอมปฏบตตามกฎระเบยบขององคการอยางยดมนเครงครด แมในขณะทไมมใครสงเกตเหน อกทงยงมความทมเทในการท างานใหกบองคการอยางเตมท เปนการปฏบตตามดวยเหตผลทวาพฤตกรรมนเปนรปแบบของความเปนสมาชกทด

5. พฤตกรรมความคดรเรมในงานของแตละคน (Individual Initiative) คอ พฤตกรรมการท างานทเหนอความคาดหวงขององคการ และเหนอมาตรฐานททางองคการตงไว รวมไปถงพฤตกรรมโดยสมครใจในการคดรเรมสรางสรรค และออกแบบนวตกรรมหรอปรบปรงงานหรอประสทธภาพขององคกร ดวยความกระตอรอรนเปนพเศษและความพยายามทจะใหบรรลผลงาน

6. พฤตกรรมการมสวนรวมกบองคการ (Civic Virtue) คอ พฤตกรรมทแสดงใหเหนถงความสนใจในระดบมหภาค หรอมงมนทจะมสวนรวมในกจกรรมตางๆขององคการดวยความสมครใจ ตงใจทจะมสวนรวมอยางแขงขนในการของการก ากบดแล เชน เขารวมประชมและมสวนรวมในการอภปรายนโยบาย แสดงความเหนเกยวกบกลยทธทองคกรควรจะปฏบตตามตามฯลฯ

7. พฤตกรรมการพฒนาตนเอง (Self Development ) คอ พฤตกรรมทพนกงานมความสมครใจทจะพฒนาความรความสามารถ และทกษะในการท างานของตนใหดขนเพอประโยชนในการท างานใหกบองคการ

จากการศกษาแนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทกลาวไวขางตน ผวจยพบวาองคประกอบทมกถกน ามาใชในการศกษามอย 5 องคประกอบหลก คอ พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism), พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy), พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship), พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ (Civic Virtue) และ พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness) ซงตรงกบแนวคดของ Organ and Bateman (1991) ซงเปนแนวคดมการแยกองคประกอบของแตละดานไดอยางชดเจนและครอบคลมตามทองคการตองการใหมกบพนกงานทกคนในองคการ ดงนนในการวจยครงนผวจยจงเลอกแนวคดของ Organ (1991) มาใชในการศกษาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

43

2.3.4 ผลลพธของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ Podsakoff et al. (2000, 543-546) ไดสรปถงผลของพฤตกรรมการเปนสมาชก

ทดขององคการ (Consequences of organizational citizenship behavior) วาจะท าใหระบบสงคมในองคการด าเนนไปดวยความราบรน ลดความขดแยง เพมประสทธภาพในการปฏบตงานขององคการ และมอทธพลตอประสทธผลขององคการโดย

(1) ชวยเพมผลผลตในการปฏบตงานของบคลากร (2) ชวยเพมผลผลตในดานการจดการของบคลากร (3) มก าลงแรงงานเพมขนโดยไมตองเพมจ านวนบคลากร (4) ลดความสญเปลาดานทรพยากรในการปฏบตงาน (5) สงเสรมความรวมมอระหวางบคคลทงภายในและภายนอกหนวยงาน (6) สงเสรมความสามารถขององคการในการดงดดและรกษาบคลากรทดให

ปฏบตงานกบองคการตอไป (7) เพมเสถยรภาพในการปฏบตงานขององคการ (8) ท าใหองคการสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงได

Podsakoff et al. ยงไดแสดงอตราการเพมขนของประสทธภาพขององคการจากผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไวอกดวยวา ชวยใหคณภาพประสทธภาพการท างาน (Performance Quality) เพมขน 18 % ชวยใหปรมาณประสทธภาพการท างาน (Performance Quantity) เพมขน 19 % ตวชวดประสทธภาพทางการเงน (Financial efficiency indicators) เพมขน 25 % และตวชวดการบรการลกคาเพมขน (Customer service indicators) เพมขน 38 %

ชญารศม ทรพยรตน และ ประพนธ ชยกจอราใจ (2556, น. 15-18) ไดศกษาผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแลวเหนวา ในการศกษาวจยเรองพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสวนใหญมงเฉพาะผลลพธทเปนเชงบวก เชน การศกษาผลลพธทมตอผลการด าเนน งานขององคการ (Organizational Performance) หรอผลการปฏบตงานของพนกงาน (Job Performance) แตยงขาดการศกษาผลกระทบดานลบทสงผลตอระดบองคการและระดบปจเจกบคคล จงไดน าเสนอผลลพธในเชงบวกและลบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทสงผลตอองคการและปจเจกบคคลไว 4 ประเภทดงน

1. ผลลพธของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภททหนง : การเหนแกประโยชนผอนเปนทตง (Altruistic OCB Based on Personality)

พฤตกรรมประเภทน เปนการกระท าท เกดขนจากแรงจงใจภายในเพอการตอบสนองความพอใจของตน โดยไมไดสนใจรางวลหรอผลตอบแทนจากการกระท า แตเปนความสขใจทไดกระท า พฤตกรรมประเภทนมผลกระทบเชงบวกตอองคการ หนวยงาน และเพอนรวมงาน ดงน

44

(1) เกดการสนบสนนและเสรมสรางผลผลตของงาน (Productivity) (2) เกดความรวมมอรวมใจระหวางพนกงานภายในหนวยงาน/องคการ (3) องคการมความสามารถในการดงด และรกษาคนดคนเกงไวได (4) ผลการด าเนนงานขององคการมความเปนเสถยรภาพมากขน (5) องคการมความสามารถในการจดการกบความเปลยนแปลงทาง สงแวดลอมไดอยางมประสทธผล (Podsakoff, MacKenzie, Paine & Bachrach, 2000) (6) ลดตนทนทางการบรหาร (7) การใชประโยชนสงสดจากทรพยากรทมอย

ในสวนระดบปจเจกบคคลพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภทนชวยปรบปรงประสทธภาพของตนและไดแสดงถงคานยมของตนเองตอองคการดงนนผลลพธของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ประเภททหนงเปนเชงบวกทงตอระดบปจเจกบคคลและองคการ

2. ผลลพธของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภททสอง : ความรบผดชอบบนพนฐานการตอบแทนและการแลกเปลยนผลประโยชนระหวางกน (Responsible OCB Based on Reciprocity)

ผลลพธทเกดขนจากการแสดงพฤตกรรมประเภทนมทงผลเชงบวกและผลเชงลบตอระดบปจเจกบคคล ผลเชงบวกเมอพนกงานรบรในความสมพนธเชงแลกเปลยนทดระหวางหวหนากบพนกงาน การรบรการสนบสนนขององคการในดานตางๆ ทงดานการปฏบตงาน สวสดภาพ คาจาง การพฒนาพนกงาน เปนตน พนกงานจะตอบแทนความสมพนธดวยการเพมความไววางใจและการสรางความสมพนธระหวางพนกงานและหวหนา และพนกงานกบองคการ กลายเปนเครอขายทางสงคมในองคการเพมความผกพนตอองคการและความจงรกภกด มความพยายามทมเทการท างานดวยกายและใจมากขน เพอใหตนและองคการประสบความส าเรจดวยเปาหมายรวมกน และมการปรบปรงประสทธภาพตนเองเพอการปฏบตงานในหนาท (Becton, Giles & Schraeder, 2008)

สวนผลเชงลบทสงผลตอปจเจกบคคล คอพนกงานเกดขอพนธนาการทางคณธรรม (Moral Bandage) จากพนธะหรอขอผกมดทตองตอบแทนตอองคการJoireman, Kamdar, Daniels &Duell (2006) กลาววาการกระท าทแสดงถงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปรยบเสมอนการไดอยางเสยอยาง (Dilemma) เชน เมอพนกงานเสยสละความสขสวนตวเพอทมเทการท างานใหองคการไดประโยชนในระยะยาวแตพนกงานมการเสยสละดวยการลงทนเวลาสวนตวและเวลาครอบครวเพอทมเทใหงานขององคการส าเรจ โดยการปฏบตงานหลงเลกงานจนดกสงทไดตอบแทนจากองคการอาจเปนรางวลตอบแทหรอไมใชรางวลตอบแทนแตสงทสญเสยไปของพนกงานคอ เวลา

45

และสขภาพ Bolino & Turnley (2005) กลาววาการทพนกงานแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมผลท าใหคนอนรสกวาตางมพนธะทจะตองแสดงพฤตกรรมเพอองคการเชนเดยวกน การกระท าอยางตอเนองจะเกดการขยายวงและกลายเปนบรรทดฐานตอไปนอกจากนเพอเปนการรกษาภาพลกษณการเปนสมาชกทดขององคการอกดวย ดวยเหตนพนกงานอาจจะรสกถกกดดน ภาระงานหนกเกนไป ปญหาความขดแยงเรองบทบาทหนาท ความขดแยงจากครอบครว และการแทบไมมเวลากบชวตสวนตวทายสดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอาจมผลลพธเชงลบตอผลการท างานซงน าไปสการประเมนผลการปฏบตงานในระดบต าดงนนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภททสองมผลลพธในเชงบวกตอองคการและตอปจเจกบคลมากกวาเชงลบ

3. ผลลพธของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภททสาม : เชงเครองมอเพอผลประโยชนสวนตน (The Potential Consequences of the Instrumental OCB Based on Self-Interest)

การจดการประทบใจ (Impression Management) เปนกลยทธทใชส าหรบเปนเครองมอในการแสดงออกถงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เรามกพบวาพนกงานใชประโยชนจากการสรางความประทบใจในการบรรลวตถประสงคของตน น าไปใชเพอท าใหตนเองมอทธพลตอความประทบใจ ทศนคตหรอความคดของบคคลทเปนเปาหมาย และเปลยนพฤตกรรมผอน ดงนนจงมผลลพธเชงลบตอองคการในระยะยาว พนกงานอาจละเลยพฤตกรรมของการอาสาชวยเหลอซงมาจากแรงจงใจภายในแตใชกลยทธการสรางความประทบใจแสดงพฤตกรรม (Becton, Giles & Schraeder, 2008 ; Zhang & Liao, 2009) “ทหารทด”(Good Soldier) กลายเปน “นกแสดงทด” (Good Actor) “พฤตกรรมแท” (Genuine OCB) กลายเปน “พฤตกรรมเทยม” (Pseudo OCB) หรอ “แคเปลอก” (Leung, Koch & Lu, 2002) สงเหลานจะท าใหองคการเรมมตนทนทางการบรหารผบรหารอาจมอปสรรคทจะแยกแยะและหาสาเหตทแทจรงของปญหา การไมไดรบความยตธรรมจากองคการ การทพนกงานลดทอนความไววางใจทมตอผน า ความขดแยงระหวางพนกงานในองคการทมมากขน การเกดพฤตกรรมในการท างานซ งไมสรางสรรค (Counterproductive Work Behavior) (Fox, Spector & Miles, 2001) โดยสรป พฤตกรรมประเภทนกยงมการเกอกลประโยชนตอองคการในการปรบปรงผลการปฏบตงาน แตในระยะยาวจะมผลลพธเชงลบตอองคการมากกวาเชงบวกในสวนของปจเจกบคคล มผลลพธทงเชงบวกและเชงลบ ผลลพธเชงบวกทมตอปจเจกบคคลคอ เมอพนกงานอยตอหนาผน าและเพอนรวมงาน การแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยใชกลยทธการสรางความประทบใจจะสามารถท าใหผอนเกดการรบรหรอเกดความประทบใจในทางทด (Organ, 1988) มความสมพนธเชงแลกเปลยนระหวางหวหนากบพนกงาน (Leader-Member Exchange: LMX) ทดขน มผลประเมนการปฏบตงานทสงขน (Bolino,1999) ไดรางวลจากองคการมากขน ไดรบการเลอนต าแหนงและผลประโยชนอนๆ ใน

46

ผลกระทบเชงลบ การใชกลยทธการจดการความประทบ ใจจะท าใหผอนเกดความประทบใจไดแคระยะสนๆเปรยบเสมอนฟองสบ (Saponaceousness) เพราะเปนพฤตกรรมทขาดความจรงใจในความรสกของตนเอง เปนพฤตกรรมแบบเลนละครดงนน พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภททสาม มผลลพธเชงลบตอองคการมากกวาเชงบวกและมผลลพธเชงบวกตอระดบปจเจกบคคลมากกวาเชงลบ

4. ผลลพธของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภททส : เชงบงคบจากความกดดน (The Potential Consequences of the Compulsory OCB Based on Stress)

ถามองในเชงบวกผบรหารมกจะปรบวธในการกระตนและจงใจหรอรองขอผใตบงคบบญชาใหมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ในวธการบรหารผจดการอาจจะบงคบใหพนกงานยอมทจะปฏบตงานนอกเหนอบทบาททรบผดชอบ (Extra Role Behavior) ซงเปนบทบาทหรอการกระท าทมประโยชนและท าใหองคการประสบความส าเรจตามเปาหมายและมประสทธภาพมากขนกจรง แตหากมองในระยาวจะเกดมผลลบกบองคการ (Vigoda Gadot, 2007) ท าใหมผลกระทบตอการความคดรเรมและการสรางนวตกรรม ความพงพอใจในงานผลการท างานของพนกงาน พฤตกรรมทแสดงออกโดยมาจากการถกกดดนเรองงานจะมผลใหพนกงานมความโกรธความหวาดระแวงและจตใจทเปนเชงลบ ความเหนอยลาอดโรย ซงจะท าใหเกดความรวมมอเรองงานลดลง ความตงใจลาออกสงขน และผลกระทบอนๆ ทเปนผลเสยตอองคการ (Chiu & Tsai, 2006) Fox, Spector & Miles (2001) กลาวสนบสนนวา ความโกรธ ความหวาดระแวงในจตใจทเปนเชงลบจะมผลท า ใหเกดการขาดงาน การลกขโมย อตราการลาออกสง และขาดการสรางสรรคในงาน

ในสวนของปจเจกบคคลการแสดงออกถงพฤตกรรมประเภทนมประโยชนท าใหเกดภาพลกษณของการเปน“ทหารทด” (Good Soldier) คอปฏบตและเชอฟงตามผบงคบบญชาสงการ ไมมปรปากบนหรอโตแยง แตพนกงานไมมความเตมใจหรอยนดทจะกระท าเนองจากเปนเรองของการบงคบใหตองปฏบต หรอเปนเรองทตองกระท าพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทเปนลกษณะเชงบงคบ มความสมพนธเชงบวกกบความเครยดเรองงานซงเปนปจจยส าคญทสดทมผลโดยตรงตอสขภาพทางกายและใจ และการใชเวลาจ านวนมากกบการท างาน น ามาซงความขดแยงในครอบครวหรอเรองงานกบเรองสวนตว (Shi, Liu, Liu, X & Shi, 2009) ดงนนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการประเภททส มผลลพธเชงลบตอทงองคการและปจเจกบคคล

สฎาย ธระวณชตระกล (2547, น. 21-25) ไดศกษาถงการสงเสรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการสการพฒนาทรพยากรมนษยในองคการอยางยงยน พบวาหลกพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการของออแกนทจ าแนกเปนพฤตกรรม 5 ดาน อนไดแกพฤตกรรมการใหความชวยเหลอ พฤตกรรมความส านกในหนาท พฤตกรรมความอดทนอดกลนพฤตกรรมการค านงถง

47

ผอน และพฤตกรรมการใหความรวมมอ จะชวยใหผปฏบตสามารถพฒนาการตนเองจากระดบทเคยพงพาผอนไปสระดบพงพาตนเองและสระดบพงพาอาศยซงกนและกน อนเปนระดบทกอใหเกดการพฒนาองคการในระยะยาวไดในทสด และยงเปนกระบวนการสรางการเปลยนแปลงในองคกรทมาจากการเปลยนแปลงพฤตกรรมของสมาชกในองคการ อนจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมและระบบการปฏบตตางๆ ทมาจากพฤตกรรมเชงบวกทง 5 ประการทจะชวยเพมประสทธภาพของบคลากร ใหเปนผทพฒนาตนใหเกดศกยภาพในการท างานอยางเตมท และทส าคญจะชวยสรางความสามคคและสมพนธภาพทดของบคลากรในองคการไดเปนอยางด

ภาพท 2.2 วฏจกรของการพฒนาองคกรอยางยงยนดวยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ จาก วารสารศกษาศาสตร. (น. 22), โดย สฎาย ธระวณชตระกล, 2547.

จากภาพท 2.2 จะพบวา การทองคการสามารถพฒนาหรอสงเสรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการใหเกดแกสมาชกของตนเองไดจะสงผลใหเกดก ารรบรและการเปลยนแปลงทศนคตของสมาชก จากการไดรบขอมลสารสนเทศเกยวกบหลกพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ หลงจากนนกจะเกดการยอมรบและยอมเปลยนแปลงพฤตกรรมระดบบคคล และเมอเวลาผานไปเมอมการประพฤตปฏบตอยางตอเนองแลวกจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมระดบองคการ หลงจากนนเมอเกดการยอมรบของสมาชกทวไปแลวกจะเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมระดบองคการ (ซงถอเปนขนการเปลยนแปลงสงสด) โดยเมอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการไดรบการยอมรบและกลายเปนคานยมในทางบวกท จะชวยใหเกดการเปลยนแปลงในระดบองคการแลวเมอนนกจะเกดคณลกษณะทพงประสงคแกบคลากรทมาจากแรงจงใจภายใน (Internal Motivation ) สดทายกจะสงผลใหเกดประสทธภาพและประสทธผลของ

พฤตกรรมการเปนสมาชก ทดตอองคการ

เกดการพฒนาองคการอยางยงยน

การรบรและเปลยน

แปลงทศนคต

ประสทธผลขององคการ

บรรลเปาหมายไดงายขน

ประสทธภาพใน

การปฏบตงานของ

สมาชกสงขน

การยอมรบและเปลยนแปลงพฤตกรรมระดบองคการ

กลายเปนวฒนธรรมใหมขององคการ

การยอมรบและเปลยนแปลงพฤตกรรมสวนบคคล

48

การท างานทดยงขน ในทายทสดกจะสงผลใหเกดการพฒนาองคการอยางยงยนได (Sustainable Organization Development) เพราะเปนการพฒนาทเกดจากปจจยภายในตวของสมาชกเอง (Fombrun, 1984) โดยไมมการบงคบหรอถกสงการแตอยางใด เมอนนกจะสงผลยอนกลบมาทตนของแผนภาพกคอท าใหสมาชกและองคการเกดการยอมรบในพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการมากยงๆขนเพราะสมาชกจะเหนคณคาและยนดทจะประพฤตปฏบต อนจะเปนวฎจกรของการพฒนาองคการตอเนองขนไปเรอยๆและกลายเปนวฒนธรรมองคการทหลอหลอมใหสมาชกทงใหมและเกาเปนผทมศยกภาพในการท างานเปนอยางด

นอกจากนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ ยงมความสอดคลองกบเรองการพฒนาอาชพ (Career Development) อกดวยเพราะพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการจะมสวนชวยใหองคการกบพนกงานปรบตวเขาหากนและปรบตวเขาสองคการไดมากขน ซงเมอวเคราะหตาม Basic Model จะพบวาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการตามองคประกอบทง 5 ประการของออแกนนนจะชวยใหเกดไดทงผลลพธทดตอองคการและสวนบคคล (Organizational Outcomes and Individual Outcomes) เพราะพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการจะชวยใหบคลากรมประสทธภาพและประสทธผลในการท างานสงขนเพราะพนกงานจะท างานเตมความสามารถเพราะมแรงจงใจภายใน (Internal Motivation) ทด เมอนนองคการกยอมมผลตภาพ (productivity) ทดขนกจะท าใหพนกงานมความมนคงในอาชพมากยงขนดวย เพราะฉะนนจงอาจสรปไดวาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการจะชวยใหความตองการขององคการและพนกงานมความใกลเคยงและกไปดวยกนไดด ทายสดกจะเกดผลด (win-win) แกทง 2 ฝายกคอทงองคกรและสมาชกนนเอง

ภาพท 2.3 ความตองการทสมพนธกนระหวางองคกรและสมาชก จาก Basic Model จาก Human Resource Planning and Development (HRPD): A basic model. อางใน วารสารศกษาศาสตร. (น. 25), โดย สฎาย ธระวณชตระกล, 2547.

ผลลพธทดขององคการ

Organizational Outcomes

- productivity - Creativity - Long-range effectiveness

ผลลพธทดของแตละบคคล Individual Outcomes - Job satisfaction - Security - Optimal personal development - Optimal integration of work

49

จากผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทกลาวมาขางตนแสดงใหเหนวาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนสวนทชวยเพมประสทธภาพในการปฏบตงานขององคการ และมอทธพลตอประสทธผลขององคการเปนส าคญ ซงผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนนมทงทางดานบวกและทางดานลบตอองคการ ดงนนผวจยจงไดสนใจศกษาถงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพอเปนเครองชวยชน าแนวทางในการวางแผนพฒนาองคการและการพฒนาบคลากรในองคการใหมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทแทจรงเพมมากขนเพอชวยยงประโยชนใหเกดขนกบองคการสงเสรมและสนบสนนใหองคการสามารถด าเนนงานไปไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลจนบรรลผลส าเรจขององคการและชวยสรางความเจรญ กาวหนาใหกบองคการไดอยางยงยน

2.4 แนวคด และทฤษฎเกยวกบความผกพนตอองคการ

ในการพฒนาองคการนนควรสรางใหบคลากรมความผกพนตอองคการ เพราะผลทจะ

ไดรบกลบคนมานนคอบคลากรจะเตมใจมงมนทมเทสตปญญาและก าลงความสามารถของตนเพอปฏบตภารกจขององคการใหบรรลผลผลส าเรจ ทงนบคลากรจะท างานไดดกตอเมอมความพงพอใจ ศรทธาตองานและองคการ จงจะท าใหมความสขในท างาน และเมอบคลากรมความผกพนตอองคการสงทองคการจะไดมากกวางานกคอความทมเทการอทศตนเพอองคการ ความเปนสวนหนงของกนและกนระหวางชวตสวนตวกบชวตการท างาน ทส าคญกคอ การน าไปสความเปลยนแปลงทดและตอเนองขององคการ สงผลใหองคการเตบโตและประสบความส าเรจอยางยงยน (บญญต ค านณวฒน 2555, น.1) การศกษาวจยเกยวกบผกพนตอองคการ (Organizational Commitment) จงเปนเรองหนงทมผสนใจศกษาจ านวนมาก ผวจยจงไดรวบรวมแนวความคดและทฤษฎความผกพนตอองคการทเกยวของเพอน ามาใชในการศกษาในครงนดงตอไปน

2.4.1 ความหมายของความผกพนตอองคการ Kanter, (1968, p. 499) ใหความหมายของความผกพนตอองคการวาเปนความ

เตมใจของบคคลทจะมอบก าลงกายและความซอสตยใหกบระบบสงคมทเขาเปนสมาชกและความสมพนธของระบบบคลกภาพของบคคลกบสงคมกเปนการแสดงออกมาอยางเปดเผย

Buchanan (1974, p. 533) ใหความหมายของความผกพนตอองคการวาเปนความรสกของความเปนพวกเดยวกน มความรสกทยดมนตอเปาหมายและคานยมขององคกร ซงท าใหผทมความผกพนปฏบตงานตามบทบาทของตนเอง เพอใหบรรลถงเปาหมายและคานยมขององคกร ความผกพนตอองคการประกอบดวยองคประกอบ 3 ประการคอ

50

1. ความเปนอนหนงอนเดยวกนกบองคการ (Identification) โดยการเตมใจจะปฏบตงาน ยอมรบในคานยมและวตถประสงคขององคการ ถอเสมอนหนงวาองคการเปนของตน

2. ความเกยวกนกบองคการ (Involvement) คอ ความเตมใจทจะท างานตามบทบาทของตนอยางเตมทเพอความกาวหนา และเพอประโยชนขององคการ

3. ความจงรกภกด (Loyalty) คอ ความรสกยดมนในองคการและปรารถนาจะเปนสมาชกขององคการตอไป

Porter et al (1974, p 604), Steers (1977, p. 46), Steer and Porter (1991, p. 290) และ Mowday, Porter, and Steers (1979, p. 226; 1982, p. 27) ใหความหมายของ ความผกพนตอองคการคลายกนวา หมายถง พลงความรสกทหนกแนนทบคคลแสดงตนวาเปนหนงเดยวกบเปาหมายขององคการโดยเฉพาะ ซงสามารถแสดงใหเหนถงลกษณะส าคญ 3 ประการ ไดแก

1. ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ (A strong belief in and acceptance of the organization’s goals and values)

2. ความตงใจและพรอมทจะใชความสามารถท มอยท างานเพอองคการ (A willingness to exert considerable effort on behalf of the organization)

3. ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการนนตอไป (A strong desire to maintain membership in the organization)

Allen and Meyer (1993, p. 49-61) ไดใหความหมายของความผกพนตอองคการวา เปนความจงรกภกดและเตมใจทจะอทศตนใหกบองคการ ซงเปนผลมาจากบรรทดฐานขององคการและสงคม โดยทบคคลรสกวาเมอเขามาเปนสมาชกขององคการบคคลนนตองมความจงรกภกดตอองคการเพราะนนคอความถกตองและความเหมาะสมทควรจะท า

Hellriegel and Slocum (2004, p. 54) ใหความหมายของความผกพนตอองคการวา หมายถง ความแขงแรงหรอความหนกแนนทพนกงานมตอองคการในการมสวนรวมกบองคการ ซงพนกงานทมความผกพนตอองคการมลกษณะ

1. การสนบสนนและการยอมรบเปาหมายและคณคาขององคการ 2. ความตงใจความทมเทและความพยายามมงถงประโยชนขององคการ 3. ความตองการทจะคงไวซงองคการ ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2542) กลาววา ความผกพนตอองคการ หมายถง

ความเปนสวนหนงขององคการและมความตองการทจะใหองคการบรรลเปาหมายรวมถงความสมพนธระหวางสมาชกในองคการ ความเขาใจกน ความมมนษยสมพนธทดตอกนท าใหการ

51

ปฏบตงานเปนไปตามเปาหมาย งานลลวงไปดวยดเพราะสมาชกรวมมอกนท างานมความสนทสนมกลมเกลยวกน

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2541) ใหความหมายของความผกพนตอองคการวา หมายถงระดบของความตองการทจะมสวนรวมในการท างานใหกบหนวยงานหรอองคการทตนเองเปนสมาชกอยอยางเตมก าลงความสามารถและศกยภาพทมอย หรอหมายถง ระดบทพนกงานเขามาเกยวของกบเปาหมายขององคการ และตองการรกษาสภาพความปรารถนาทจะเปนสมาชกขององคการบคคลใดมความรสกผกพนกบองคการสงบคคลนนจะมความรสกวาตนเปนสวนหนงขององคการ

จากความหมายของความผกพนตอองคการขางตนสามารถสรปไดวาความผกพนตอองคการหมายถงความรสกทบคคลแสดงถงการเปนหนงเดยวกบองคการยอมรบคานยมและเปาหมายขององคการมความเตมใจทจะใชความสามารถและศกยภาพของตนเองอยางเตมก าลงเพอปฏบตภารกจขององคการใหส าเรจบรรลตามเปาหมาย และปรารถนาทจะคงความเปนสมาชกภาพขององคการไวตอไป

2.4.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวกบความผกพนตอองคการ มนกวชาการหลายทานไดสรปแนวความคดเกยวกบความผกพนตอองคการไวดงน Porter et al (1974, p. 603-609) กลาววา ความผกพนตอองคการเปนลกษณะ

ความสมพนธของสมาชกทมตอองคการ ซงบงชออกมาในรปพฤตกรรมตาง ๆ ดงน 1. ความเชอมนและยอมรบเปาหมายรวมทงคานยมขององคการ เปนทศนะและ

ความเชอของพนกงานทมความเชอ ยอมรบ และพรอมทจะปฏบตตามเปาหมายและคานยมขององคการอยางสม าเสมอ อกทงยงมความเลอมใสศรทธาตอเปาหมายทองคการก าหนดรวมถงความรสกวาเปาหมายและคานยมของตนเองคลายคลงกบองคการ บคคลซงมความรสกผกพนตอองคการอยางมากจะเหนวางานคอทางทจะสามารถท าประโยชนแกองคการได ดงนนบคคลกลมนจงมแนวโนมทจะมสวนรวมในกจกรรมขององคการอยในระดบสง

2. ความพยายามอยางเตมทในการท างานเพอองคการ โดยทพนกงานพรอมทจะใชสตปญญาและพลงความสามารถทงหมด เพอแกไขปญหาและพฒนางานเพอใหบรรลเปาหมายขององคการแมวาจะไมไดรบผลตอบแทนกตาม รวมถงการเสยสละความสขสวนตวเพอประโยชนขององคการ

3. ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงความเปนสมาชกขององคการ โดยทพนกงานมความจงรกภกดตอองคการไมปรารถนาจะไปจากองคการถงแม วาองคการอนจะใหผลตอบแทนทมากกวา มความภมใจในการเปนสมาชกขององคการและพรอมทจะบอกผอนวาตนเองเปนสมาชกขององคการรวมทงมความคดเหนวาตนเองเปนสวนหนงขององคการ

52

Mowday, Porter & Steers (1982, p 20-27) ไดกลาวถงความผกพนตอองคการวาเปนพลงของความสมพนธทหนกแนนของการมเอกลกษณรวมกนและการมสวนรวมของแตละบคคลตอองคการนนๆ ซงประกอบดวยลกษณะส าคญ 3 ประการ คอ

1. ความเชอมนอยางแรงกลาในและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ 2. ความเตมใจทจะทมเทความพยายามอยางมากเพอองคการ 3. ความปรารถนาดทจะรกษาความเปนสมาชกในองคการไว และไดแบงประเภทของความผกพนตอองคกรเปน 2 แนวคด ซงนยมน าไปใช อยางกวางขวาง ไดแก 1. แนวคดประเภททศนคต (Attitudinal Type) ซงถอวาความผกพนตอองคการ

เปนทศนคตทสงผลตอความสมพนธระหวางพนกงานกบองคการเปนการแสดงตนเปนอนหนงอนเดยวกนและรสกเกยวพนกบองคการอยางแนบแนน เนองจากมความเชอในเปาหมายและคานยมขององคการ มความตงใจทจะทมเทความพยายามเพอองคการและมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะอยกบองคการ

2. แนวคดประเภทพฤตกรรม (Behavioral Type) ซงมองวาความผกพนตอองคการเปนกระบวนการทบคคลเขามาสองคการโดยสรางความผกพนขนเพอผลประโยชนของตนเอง มใชเพอองคการ มสาระส าคญวาการลงทนเปนเหตใหบคคลเกดความรสกผกพน โดยสงทลงทนไป เชน ความร ความสามารถ ทกษะ ระยะเวลา เปนตน ท าใหเขาไดรบผลประโยชนตอบแทนจากองคการ เชน คาตอบแทนและสทธประโยชนตาง ๆ การเลอนต าแหนง การลาออกจากงานจะท าใหเขาสญเสยผลประโยชนนนเอง

Allen และ Meyor (1993, p. 17) ไดสรปแนวความคดในเรองความผกพนตอองคการเปน 3 แนว คอ

1. แนวความคดดานทศนคต แนวคดนมองวาความผกพนตอองคการเปนความรสกของบคคลทรสกวาตนเปนสวนหนงขององคการและใหความหมายของความผกพนตอองคการวาหมายถง

(1) ความเชอมนและยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ (2) ความเตมอกเตมใจทใชความพยายามอยางเตมททจะท างานเพอองคการ (3) ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะรกษาสมาชกภาพขององคการไว 2. แนวคดดานพฤตกรรม แนวความคดนมองความผกพนตอองคการในรปแบบ

ความสม าเสมอของพฤตกรรม เมอคนมความผกพนตอองคการกจะมการแสดงรปแบบพฤตกรรมอยางตอเนองหรอความคงเสนคงวาในการท างานโดยไมโยกยายไปไหนอนเนองมาจากไดเปรยบเทยบผลไดผลเสยทจะเกดขนหากละทงสภาพของสมาชกหรอลาออกไปอยางถวนถแลว ซงผลเสยนจะ

53

พจารณาในลกษณะตนทนทจะเกดหรอผลประโยชนทเสยไป ทฤษฏทเปนแนวคดนคอ ทฤษฏการลงทน (Side Bet) ของ Howard S. Becker ซงสรปไดวา การพจารณาความผกพนตอองคการเปนผลมาจากการทคนเปรยบเทยบชงน าหนกวา ถาหากเขาลาออกจากองคการไปเขาจะสญเสยอะไรบาง

3. แนวความคดทางดานทเกยวกบความถกตองหรอบรรทดฐานของสงคม แนวความคดนมองความผกพนตอองคการวา เปนความจงรกภกดและเตมใจทจะอทศตนใหกบองคการซงเปนผลมาจากบรรทดฐานขององคการและสงคม บคคลรสกวาเมอเขาเขาเปนสมาชกขององคการกตองมความผกพนตอองคการเพราะนนคอ ความถกตองและความเหมาะสมทจะท าความผกพนตอองคการนนเปนหนาทหรอพนธะผกพนทสมาชกจะตองมตอการปฏบตหนาทในองคการ

Allen & Meyer (1996, p. 253) ไดเสนอองคประกอบของความผกพนขององคการวาม 3 ดานคอ

1. ความผกพนดานจตใจ (Affective Commitment) หมายถง อารมณความรสกผกพนของพนกงานทมตอองคการ ในแงทพนกงานรสกเปนอนหนงอนเดยวกนกบองคการและการไดมสวนรวมในองคการของพนกงาน

2. ความผกพนดานการคงอยกบองคการ (Continuance Commitment) หมายถง ความผกพนทเกดขนจากการทไดรบสงตอบแทนเพอแลกเปลยน กบการคงอยในองคการของพนกงานโดยแสดงออกในรปของพฤตกรรมตอการท างานของบคคลวาจะท างานอยกบองคการนนตอไปหรอโยกยายเปลยนแปลงทท างาน

3. ความผกพนดานบรรทดฐาน (Normative Commitment) หมายถง ความรสกของพนกงานทวาเมอเขาเปนสมาชกขององคการจะมความผกพนตอองคการ เพราะนนคอความถกตองและความเหมาะสมทจะท าความผกพนตอองคการนนเปนหนาทหรอเปนพนธะผกพนทสมาชกจะตองมตอการปฏบตหนาทในองคการ

จากความหมายและแนวคดของความผกพนตอองคการดงกลาวมาขางตนจะเหนไดวานกวชาการผศกษาวจยสวนใหญมององคประกอบทส าคญของความผกพนตอองคการคลายคลงกน อนประกอบดวยองคประกอบ 3 ประการ ไดแก 1) ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ 2) ความเตมใจทจะทมเทความพยายามเพอองคการ 3) ความปรารถนาทจะรกษาไวซงความเปนสมาชกภาพในองคการ (Buchanan,1974; Porter et al ,1974; Steers, 1977; Mowday, Porter, and Steers,1979,1982; Steer and Porter, 1991; Hellriegel and Slocum, 2004) ผศกษาจงใชองคประกอบของความผกพนตอองคการดงกลาว มาเปนแนวทางในการศกษาวจยครงน

54

2.4.3 ปจจยทมผลตอความผกพนตอองคการ Porter et al. (1974, p. 604) กลาววา ความผกพนตอองคการเปนตวบงชถง

ประสทธภาพของความผกพนและมนคงของสมาชกในองคการนน การทบคคลจะเกดความผกพนตอองคการและมความตองการทจะอยกบองคการนน ตองอาศยปจจยดานตางๆดงน

1. ธรรมชาตของบคคล เปนคณลกษณะประจ าตวของบคคลนน ในดานจตวทยา บคคลจะมความตองการ มเจตคตและคานยม มอารมณ มความแตกตางระหวางบคคล ทงสตปญญา ความสนใจ รวมถงบคลกภาพและความสามารถในการปรบตวของบคคลนน

2. ธรรมชาตของกลม บคคลตองอยรวมกนกบผอนในดานการท างาน ความ สมพนธและความสนบสนนจากกลม จงเปนสงทดงดดใหเขาอยในกลมได ความสมพนธทงกบผบงคบบญชา เพอนรวมงาน และผใตบงคบบญชา

3. ธรรมชาตขององคการ องคการไดสรางสงอ านวยความสะดวกในการท างาน ตลอดจนสภาพแวดลอมขององคการ

4. ธรรมชาตของการท างาน ลกษณะของงานทท า ความพงพอใจในการท างาน ความสนใจในงาน

Steer and Porter (1979, p. 443-444) ไดสรปวาปจจยมอทธพลตอความผกพนตอองคการนนม 4 องคประกอบ คอ

1. คณลกษณะสวนบคคล ไดแก อาย เพศ สถานภาพสมรส ระดบการศกษา ระยะเวลาการปฏบตงานในองคการ แรงจงใจใฝสมฤทธ ความตองการประสบความส าเรจ

2. คณลกษณะของงานและบทบาทในการท างาน ลกษณะงานทแตกตางกนจะมอทธพลตอระดบความผกพนตอองคการแตกตางกน ลกษณะงานทดจะจงใจใหบคลากรรสกอยากท างานเพอสรางผลงานใหมคณคาและเปนรางวลใหกบตนเอง ลกษณะงานทมอทธพลตอองคการ ไดแก ความชดเจนของงาน ความเปนอสระในการปฏบตงาน ความหลากหลาย ความทาทายในงาน

3. โครงสรางขององคการ ลกษณะโครงสรางทมอทธพลตอความผกพนในองคการ ไดแก ลกษณะการกระจายอ านาจในองคการ ลกษณะการมสวนรวมเปนเจาขององคการ และ ขนาดขององคการ

4. ประสบการณท างาน เปนเหตการณในระหวางการท างาน ความสามารถในการพงพาไดและการปฏบตตวของผบงคบบญชา ความรสกวาตนเองเปนบคคลส าคญรวมถงทศนคตทมตอผรวมงาน สงเหลานนบวามอทธพลในทางบวกกบความผกพนตอองคการ

Baron and Greenberg (1990: 174 – 175) ไดเสนอวา ความผกพนตอองคการเกดจากปจจยหลายประการไดแก

55

1. ตวงาน คอ ระดบความรบผดชอบในงานทสง การมอสระในการท างาน ความนาสนใจและความหลากหลายของงานมสวนท าใหความผกพนตอองคการสงขน ในทรงตรงขามหากมความตงเครยดหรอมความคลมเครอในบทบาทจะท าใหความผกพนตอองคการลดลง

2. โอกาสในการจางงาน คอ ถาบคคลรบรวาโอกาสในการหางานอนหรอมทางเลอกทมากขนจะมความผกพนตอองคการลดลง

3. ลกษณะสวนบคคล คอ บคคลทมอายมาก มระยะเวลาการท างานทนาน หรอมความอาวโสกวาในต าแหนงงานและบคคลทพงพอใจกบระดบผลการปฏบตงานของตนเอง มแนวโนมวามความผกพนในระดบสง

4. ปจจยทเกยวของกบการจดการรปแบบของงานโดยทวไป เชนความพงพอใจในหวหนางาน ความพงพอใจในความยตธรรมของการประเมนผลการปฏบตงาน ความพงพอใจในสวสดการทใหกบพนกงานขององคการจะท าใหพนกงานมความผกพนในระดบสง

2.4.4 ความส าคญของความผกพนตอองคการ Buchanan (1974 อางใน อารรตน สขาว, 2555, น. 33-34) ไดสรปความส าคญ

ของความผกพนตอองคการไว ดงน 1. ความผกพนตอองคการสามารถใชท านายอตราการ เขา–ออกจากงาน ของ

สมาชกในองคการไดดกวาตวแปรความพงพอใจในงาน เนองจากความผกพนตอองคการเปนทศนคตของสมาชกในองคการโดยสวนรวม ขณะทความพงพอใจในงานสะทอนถงทศนคตของบคคลตองานหรอเฉพาะแงใดแงหนงของงานทเกยวของกบหนาทของพนกงานเทานน และความผกพนตอองคการคอนขางมความมนคงมากกวาความพงพอใจในงาน แมวาเหตการณนนอาจไมกระทบตอความผกพนของบคคลทมตอองคการ

2. ความผกพนตอองคการเปนแรงผลกดนใหผปฏบตงานในองคการท างานไดดยงขน เนองจากสมาชกรสกวามสวนรวมเปนเจาของในองคการและมสวนรวมเสรมสรางประสทธภาพขององคการนนเอง

3. ความผกพนตอองคการเปนตวเชอมประสานระหวางความตองการของบคคลใหสอดคลองกบเปาหมายขององคการซงบคคลทมความรสกผกพนดงกลาวมกมความผกพนอยางมากตองานเพราะเหนวางานคอหนทางทตนเองสามารถท าประโยชนใหแกองคการและงานบรรลเปาหมายไดส าเรจ

4. บคคลทมความผกพนตอองคการสงจะเตมใจทจะใชความพยายามอยางมากในการท างานใหองคการซงในหลายกรณความพยายามดงกลาวจะมผลใหการปฏบตงานอยในระดบทดเหนอคนอน

56

5. ความผกพนตอองคการชวยลดการควบคมจากภายนอก ซงเปนผลมาจากการทสมาชกมความรกและความผกพนตอองคการของตนมากนนเอง

6. ความผกพนตอองคการเปนตวบงชทดถงความมประสทธภาพและประสทธผลขององคการ

Steers (1977, p. 48) ไดใหความเหนวาคลายคลงกบ Buchanan (1974) วาความผกพนตอองคการสามารถใชท านายอตราการเขา–ออกจากงานของสมาชกองคการไดดกวาการศกษาเรองความพงพอใจในงานกลาวคอ

1. ความผกพนตอองคการเปนแนวคดซงมลกษณะครอบคลมมากกวาความพงพอใจในงาน สามารถสะทอนถงผลโดยทวไปทบคคลสนองตอบตอความตองการโดยสวนรวม ในขณะทความพงพอใจในงานสะทอนถงการตอบสนองของบคคลตองานหรอแงใดแงหนงของงานเทานน

2. ความผกพนตอองคการคอนขางจะมเสถยรภาพมากกวาความพงพอใจ ถงแมจะมการพฒนาไปอยางชาๆ แตกจะอยอยางมนคง

3. ความผกพนตอองคการเปนตวชทดถงความมประสทธภาพขององคการ Steers & Porter (1979, p. 444-446) สรปวาความผกพนตอองคการ แบงได

เปน 4 ดาน คอ 1. ความผกพนตอองคการและระยะเวลาการปฏบตงาน สงทสามารถเหนได

จากพนกงานทมความผกพนตอองคการสงและตองการอยกบองคการนนเปนเวลานาน คอ ความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการและระยะเวลาการปฏบตงานขณะนน หากมระยะเวลาการปฏบตงานยาวนานขน ความผกพนกจะมากขนไปดวย

2. ความผกพนตอองคการและการขาดงาน พนกงานทมความผกพนสงจะมสวนชวยใหองคการบรรลเปาหมาย และหากพนกงานมความผกพนตอสถานทหรอกจกรรมอนๆ ในทท างานรวมดวย สงเหลานจะท าใหพนกงานลดความกดดนภายในของตนเองและไมสามารถทจะคาดหวงไดวา ความผกพนกบการเขางานมความสมพนธกนเพยงแคบอกไดวาความผกพนมอทธพลทส าคญตอแรงจงใจในการเขาท างานของบคคล

3. ความผกพนตอองคการและการหมนเวยนของพนกงาน ความผกพนของพนกงานจะชวยลดจ านวนการหมนเวยนของพนกงานในองคการ เพราะเมอพนกงานมความผกพนตอองคการสงกปรารถนาทจะอยในองคการนนเปนเวลานาน ท างานเพอใหบรรลเปาหมายขององคการและกไมอยากจะออกจากองคการไป

4. ความผกพนและผลการปฏบตงาน ผลลพธจากความผกพนตอองคการดไดจากผลการปฏบตงาน บคคลสามารถคาดหวงวาความผกพนตอองคการมอทธพลในการทพนกงานมความพยายามในการปฏบตงานนนๆ

57

Mowday, Porter & Steers (1982, p 35-38) ไดกลาวถงผลลพธของความผกพนตอองคการ โดยแบงระดบผลลพธออกเปน 3 ระดบ ไดแก

1. ระดบบคคล คอ เพมประสทธภาพการท างาน ลดการขาดงาน ลาออก และความไมพอใจของบคคล

2. ระดบกลม คอ กลมทประกอบไปดวยสมาชกทมความผกพนตอองคการจะมความรสกถงการเปนสมาชกภาพในองคการ มความสามคคและมประสทธภาพในการท างานภายในกลมสงกวากลมทสมาชกมระดบความผกพนตอองคการต า

3. ระดบองคการ คอ องคการทประกอบไปดวยพนกงานทมความผกพนตอองคการจะชวยใหองคการเกดประสทธภาพ สามารถด าเนนการปรบปรงเปาหมายทก าหนด อตราการขาดงาน การลาออกของพนกงานต า ส งผลใหองคการประหยดคาใชจายอกทงยงเสรมสรางภาพลกษณทดขององคการแกสายตาบคคลภายนอก ท าใหมบคคลจ านวนมากทอยากจะเขามาท างานกบองคการ ซงชวยใหองคการสามารถคนหาบคคลทมคณภาพตรงตามความตองการไดงายขน

ซงผลของความผกพนตอองคการ Mowday, Porter & Steers (1982) ไดกลาวไวคลายคลงกบ Steers and Porter (1979) ประกอบดวย 5 ประการ ดงน

1. ความผกพนตอองคการกบการปฏบตงาน การปฏบตงานนนไดรบอทธพลจากระดบการจงใจความชดเจนในบทบาท ความสามารถ ทสงผลตอการปฏบตงานจรงโดยคาดหมายวาความผกพนนนจะสงผลตอความพยายามท างานและมผลตอการปฏบตงานจรง

2. ความผกพนตอองคการกบระยะเวลาการปฏบตงานในองคการ ความผกพนตอองคการมความสมพนธกบระยะเวลาการปฏบตงานของบคคลทอยในองคการ ซงม 2 ตวแปรทเขามาเกยวของ คอ ความผกพนตอองคการสงผลใหระยะเวลาในการปฏบตงานในองคการยาวนานมากขน และระยะเวลาในการปฏบตงานในองคการยาวนานมากขนสงผลตอการเปลยนแปลงระดบของความผกพนทมตอองคการ

3. ความผกพนตอองคการกบการขาดงาน กลาวคอ พนกงานทมแรงจงใจสงจะชวยลดความยงยากในการบรรลเปาหมายขององคการ แตความจงใจของพนกงานจะหมดไปถางานขาดความสนกขององคการท าใหการลาออกนอย

4. ความผกพนตอองคการกบการมาท างาน กลาวคอ ความผกพนทแนนแฟนนนไมมความสมพนธกบการมาสาย แตความผกพนตอองคการทสงนนจะแสดงพฤตกรรมทมาท างานตรงเวลา ซงเปนพฤตกรรมทสอดคลองกบทศนคตทมงสเปาหมายขององคการ

5. การลาออก เมอพนกงานมความผกพนกบองคการสงพนกงานตองการอยกบองคการและท างานใหบรรลปาหมาย

58

Greenberg และ Baron (1993, p. 176) ไดมการท านายวาบคคลทมระดบความผกพนตอองคการแตกตางกนจะมความแตกตางกนในเรองของการท างาน ซงจากค ากลาวนสงผลใหเหนวาความผกพนตอองคการมผลตอพฤตกรรมการท างานของบคคลคอ

1. บคคลทมความผกพนตอองคการในระดบสงมแนวโนมทจะขาดงานและลาออกจากงานในระดบต า

2. ความผกพนตอองคการมความสมพนธกบความสมครใจในการมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ในระดบสง ดงนนจงเปนทคาดหวงวาบคคลทมความผกพนตอองคการสง บคคลนนจะเตมใจรวมท างานเปนอยางด

3. บคคลทมความผกพนในทางบวกกบองคการ บคคลนนจะพยายามท างาน และไมคดเปลยนงานใหม

Luthans (2004, p. 125) ไดมการศกษาวจยพบวาการทพนกงานมความผกพนตอองคการจะมผลในทางทดตอองคการ ดงน

1. อตราการลาออกของพนกงานต า 2. การมาท างานสายลดลง 3. อตราการขาดงานลดลง 4. ผลการปฏบตงานดขน จากผลลพธของความผกพนตอองคการทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวาความ

ผกพนตอองคการนนสงผลใหเกดพฤตกรรมทดในการท างานของบคคลในองคการ ซงพฤตกรรมเหลานนเปนสงทเปนประโยชนชวยสนบสนนสงเสรมเปาหมายขององคการท าใหการด าเนนงานขององคการเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงไดแก

1. ชวยใหบคลากรในองคการปฏบตงานดขนและประสทธภาพมากขน 2. ชวยลดการขาดงาน การมาสาย ของบคลากรในองคการ 3. ชวยลดอตราการลาออกของบคลากรในองคการ 4. ชวยลดความไมพงพอใจของบคลากรในองคการ 5. ชวยสงเสรมความสามคคและเพมประสทธภาพการท างานรวมกนของกลม 6. ชวยเสรมสรางภาพลกษณทดขององคการแกสายตาบคคลภายนอก 7. ชวยใหองคการมโอกาสในการคนหาบคคลทมคณภาพตรงตามความตองการ ขององคการไดงายขนเนองจากความผกพนตอองคการสงเสรมภาพลกษณทด ขององคการ 8. ชวยใหองคการประหยดคาใชจายในการจดหาและฝกอบรมบคลากรใหม

59

ในการศกษาทบทวนแนวคดและทฤษฏของความผกพนตอองคการ แสดงใหเหนวาระดบของความผกพนตอองคการนนมความส าคญอยางยงตอพฤตกรรมการท างานทดของบคลากรในองคการซงถอวาเปนทรพยากรทส าคญ และเปนผขบเคลอนกลไกตางๆในองคการใหด าเนนตอไปขางหนาสความส าเรจได ดงนนความผกพนตอองคการจงเปนสงทองคการตางๆใหความสนใจและมองวาเรองนมความส าคญอยางยง ผวจยจงไดสนใจศกษาถงความผกพนตอองคการในแงของการเปนตวแปรก ากบทสงผลตอความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เพอเปนเครองชวยชน าแนวทางในการวางแผนพฒนาองคการใหบคลากรในองคการเกดความผกพนตอองคการมากยงขนจนสามารถทมเทก าลงกายใจ ความพยายามและความสามารถทงหมดทมของตนเพอการพฒนาและสนบสนนองคการใหสามารถด าเนนงานตอไปไดอยางมประสทธภาพและมประสทธผลจนบรรลผลส าเรจขององคการและชวยสรางความเจรญ กาวหนาใหกบองคการไดอยางยงยน 2.5 งานวจยทเกยวของ

จากการศกษาคนควาผวจยพบวางานวจยทมการศกษาถงความสมพนธของรปแบบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหารตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบโดยตรงนนยงไมพบ ดงนนผวจยจงน าเสนอการศกษาทมความเทยบเคยงกบตวแปรทศกษาครงนมากทสด ดงน

2.5.1 งานวจยท เกยวของกบรปแบบภาวะผน า ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Ehrhart (2001 อางถงใน เกษรา ชยรงสเลศ, 2547, น. 45) ศกษาภาวะผน าและบรรยากาศของความยตธรรมเพอท านายระดบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กลมตวอยางเปนพนกงานรานขายของช าจ านวน 249 ราน โดยใหหวหนางานหรอลกนองเปนผประเมนแลวแตสถานการณ ผลทไดสนบสนนสมมตฐาน กลาวคอ พบวามความสมพนธกนระหวางภาวะผน าและบรรยากาศของความยตธรรมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Mathieu and Zajac (1990, p. 171-194) ไดรวบรวมผลการศกษาวจยเรองความผกพนตอองคการระหวางป ค.ศ. 1980-1988 จ านวนกวา 200 งานวจย เพอท าการวเคราะหเรองความผกพนตอองคการพบวา ปจจยดานรปแบบภาวะผน าทมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการ ไดแก ผน าแบบมงงาน ผน ามงสมพนธ และผน าแบบใหพนกงานมสวนรวมในการ

60

บรหาร ความสมพนธระหวางผน าสมพนธกบความผกพนตอองคการสงกวาผน าแบบมงงานกบความผกพนตอองคการ

Pearce and Gregersen (1991, p. 833) ศกษาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจากเจาหนาทของโรงพยาบาล 2 แหง พบวา การสนบสนนเกอกลจากผบงคบบญชาจะสงผลใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการขนและยงพบวาสภาวการณของงานในบางลกษณะ เชน งานทตองพงพงกนจะกอใหเกดความรสกรบผดชอบตอองคการและสงผลถงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Tinni (1996, อางถงใน วไลพร คมภรารกษ, 2542, น. 41) ศกษาผลกระทบของพฤตกรรมผน าตอทศนคตตองานของผใตบงคบบญชา 4 ดาน ไดแก ความผกพนตอองคการ การรบรถงการไดรบการสนบสนนจากองคการ การรบรถงการไดรบการสนบสนนจากผบงคบบญชาและความพงพอใจในงาน โดยจ าแนกพฤตกรรมผน าเปน 2 มต คอ มงงานและมงสมพนธพบวา พฤตกรรมผน าแบบมงงานและแบบมงสมพนธมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการการรบรถงการไดรบการสนบสนนและความพงพอใจในงานในระดบสงและพบวาพฤตกรรมผน าแบบมงสมพนธสงผลใหระดบทศนคตตองานทง 4 ดานของผใตบงคบบญชาสงกวาพฤตกรรมผน าแบบมงงาน

Valentino (1996, p. 1297) ศกษาอทธพลของรปแบบการบงคบบญชาทมผลตอการรบรการไดรบการสนบสนนจากองคการและจากผบงคบบญชา และความผกพนตอองคการของพนกงานพบวา ผน าแบบมงสมพนธมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการและการรบรการไดรบการสนบสนนจากองคการและจากผบงคบบญชา ระดบความผกพนตอองคการของพนกงานจะสงขนเมอพนกงานรบรวาผบงคบบญชาเปนผน าแบบเนนงานและเนนสมพนธสง (แบบทมงาน)

Zeffane (1996, p. 977-1010) ศกษาเปรยบเทยบรปแบบความผกพนตอองคการกบรปแบบการบรหารตามการรบรของผใตบงคบบญชาทปฏบตงานในภาครฐและภาคเอกชน ในประเทศออสเตรเลยจ านวน 1418 คน โดยวดรปแบบการบรหารใน 4 ดาน คอ 1.ระดบของ การมงเนนความยดหยนในการท างานและการปรบเปลยนในการท างาน 2.ระดบของการยดมนในกฎระเบยบและขอบงคบขององคการ 3.ระดบของการใหความส าคญดบชนการบงคบบญชาและบทบาทความเปนผเชยวชาญ 4.ระดบของการเปลยนแปลงภายในกลมงาน โดย รปแบบการบรหารแบบท 1 และ 3 เปนรปแบบการบรหารแบบยดหยน (Organic Management Style) และรปแบบการบรหารแบบท 2 และ 4 เปนรปแบบการบรหารแบบตายตว (Mechanistic Management Style) พบวา ระดบของการมงเนนความยดหยนในการท างานและการปรบเปลยนในการท างาน ระดบของการใหความส าคญดบชนการบงคบบญชาและบทบาทความเปนผเชยวชาญ และระดบของการเปลยนแปลงภายในกลมงานสงผลทางบวกกบความผกพนตอองคการทงภาครฐและภาคเอกชน สวนระดบของการยดมนในกฎระเบยบและขอบงคบขององคการ ซงตรงกบลกษณะของรปแบบการ

61

บงคบบญชาแบบเนนงานตามทฤษฎตาขายบรหาร สงผลทางลบกบความผกพนตอองคการทงภาครฐและภาคเอกชน อายการท างานในองคการและสถานะดานการบงคบบญชามผลตอความผกพนตอองคการและขนาดขององคการมผลทางลบในระดบปานกลางตอความผกพนตอองคการในกลมพนกงานเอกชนมากกวาภาครฐ

กรวรรณ ดออน (2546) ไดศกษาถงภาวะผน าของหวหนางานกบความผกพนตอองคการของพนกงานโรงงานอตสาหกรรมผลตชนงานพลาสตกจากกลมตวอยางจ านวน 187 คน พบวา ภาวะผน าของหวหนางานโดยรวมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

วไลพร คมภรารกษ (2542) ศกษาความสมพนธระหวางรปแบบการบงคบบญชาและความผกพนตอองคการ จากกลมพนกงานบรษทน าตาลแหงหนงจ านวน 303 คน พบวา รปแบบการบงคบบญชาแบบทมงานมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการของผใตบงคบบญชา แตรปการบงคบบญชาแบบเนนคน แบบปลอยปละละเลย และแบบประนประนอมมความสมพนธทางลบกบความผกพนตอองคการของผใตบงคบบญชา

สาวตร พรหมม (2554) ศกษาถงภาวะผน า พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและความผกพนตอองคการของพนกงานระดบปฏบตการบรษททปรกษาดานทรพยากรบคคลแหงหนง จากกลมตวอยางจ านวน 140 คน พบวา ภาวะผน ามความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการของพนกงานระดบปฏบตการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการของพนกงานระดบปฏบตการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

อาภาภรณ พทกษก าพล (2546) ศกษาความสมพนธระหวางสมพนธภาพกบผบงคบบญชาและบคลกภาพของพนกงานกบความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จากกลมตวอยางพนกงานระดบปฏบตการของบรษทเอกชนทประกอบกจการดานการใหค าปรกษาทางธรกจและตรวจสอบบญชแหงหนงในกรงเทพมหานคร จ านวน 383 คน พบวา 1) ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญท .01 2) สมพนธภาพกบผบงคบบญชามความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญท .01 3) บคลกภาพดานการเปดรบประสบการณมความสมพนธกบความผกพนตอองคการองคการอยางมนยส าคญท .01, .01, .05 ตามล าดบ 4) บคลกภาพ 5 องคประกอบของพนกงานมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญท .01 6) สมพนธภาพกบผบงคบบญชากบบคลกภาพดานความรบผดชอบสามารถรวมกนท านายความผกพนตอองคการ 7) สมพนธภาพกบผบงคบบญชากบ

62

บคลกภาพดานความไมมนคงทางอารมณและดานความรบผดชอบสามารถรวมกนท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

อบลรตน ณ.บางชาง (2536, อางถงใน วไลพร คมภรารกษ, 2542, น. 43) ไดศกษาความสมพนธระหวางขวญก าลงใจในการปฏบตงานกบรปแบบของการบงคบบญชาตามการรบรของผใตบงคบบญชา ตามแนวทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) กบพนกงานธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ส านกงานใหญ จ านวน 286 คน พบวา 1) รปแบบการบรหารของบงคบบญชาแบบทมงานมความสมพนธทางบวกกบขวญก าลงใจในการปฏบตงาน 2) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบเนนคน มความสมพนธทางบวก แตไมสงนกกบขวญก าลงใจในการปฏบตงาน 3) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบเนนงานมความสมพนธทางลบ แตไมสงนกกบขวญก าลงใจในการปฏบตงาน 4) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบประนประนอมและพอปกครองลกไมมความสมพนธกบขวญก าลงใจในการ 5) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบปลอยปละละเลยและแบบฉวยโอกาส มความสมพนธทางลบกบขวญก าลงใจในการปฏบตงาน

อภสทธ อนนตนาถรตน (2539 อางถงใน วไลพร คมภรารกษ, 2542, น. 43-44) ศกษาความพงพอใจในงานกบรปแบบพฤตกรรมการบรหารของผใตบงคบบญชาตามการรบรของผใตบงคบบญชา ตามแนวทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) กบพนกงานของบรษทประกนวนาศภยแหงหนงพบวา 1) รปแบบการบรหารของบงคบบญชาแบบทมงานมความสมพนธทางบวกในระดบสงกบความพงพอใจในงาน 2) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบเนนคนมความสมพนธทางบวกในระดบปานกลางกบความพงพอใจในงาน 3) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบเนนงานมความสมพนธทางลบในระดบปานกลางกบความพงพอใจในงาน 4) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบประนประนอม และพอปกครองลก ไมมความสมพนธกบความพงพอใจในงาน 5) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบปลอยปละละเลยมความสมพนธทางลบในระดบสงกบความพงพอใจในงาน 6) รปแบบการบรหารของผบงคบบญชาแบบฉวยโอกาสมความสมพนธทางลบกบความพงพอใจในงาน

2.5.2 งานวจยทเกยวของกบ การรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Chiang (2002) ไดศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กลมตวอยางเปนพนกงานโรงงานทไตหวนผลการวจยพบวา บรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมความสมพนธกนทางบวกอยางมนยส าคญทางสถต และพบวา ความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบทชวยเพมความสมพนธทางบวกระหวางบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต

63

Cohen and Keren (2009 อางถงใน พรตบตร จฑะกนก, 2552, น. 30) ไดศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กลมตวอยางเปนครชาวอสราเอลจ านวน 287 คน พบวา บรรยากาศองคการมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต และบรรยากาศองคการสามารถพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได

Ghasemia, B. & Keshavarzib, R. (2014, p. 759) ศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคกรและพฤตกรรมการเปนสมาชกขององคการในสภาพแวดลอมของโรงพยาบาล โดยการเกบแบบสอบถามจากกลมตวอยางบคลากรและผจดการในโรงพยาบาล จ านวน 634 คน การวจยแสดงใหเหนวาบรรยากาศองคการ และความผกพนตอองคกรมผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ นอกจากนบรรยากาศองคการมผลกระทบในเชงบวกอยางมนยส าคญกบความผกพนตอองคการ

Litwin and Stringer (1968, p. 45-65) ศกษาวจยถงปจจยทท าใหบรรยากาศ องคการนาท างานหรอไมนน พบวา ความชดเจนเกยวกบผลการปฏบตงาน การรบร ความทาทายของงานจะเกยวของโดยตรงตอการสนองตอบความตองการขนพนฐาน ในท านองเดยงกนการรบรผลของการปฏบตงานเทากบเปนการบอกใหพนกงานรถงความแตกตางระหวางงานทท าไดกบมาตรฐานทองคการคาดหมาย การรบรนเองเปนสงกระตนและจงใจความตองการประสบความส าเรจในงานอนจะท าใหเกดความพงพอใจในงานและพฒนาไปสการเกดความรสกผกพนตอองคการในทสด

Noor, M. et al. (2011, p. 81) ศกษาผลกระทบของการรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานใน 7 องคการภาครฐของประเทศปากสถาน ซงวดบรรยากาศองคการจาก 2 ปจจยพนฐาน คอความเปนธรรมขององคการและการรวมมอกนของผรวมงาน โดยมความผกพนของพนกงานตอองคการเปนตวแปรสอและมความสมพนธทางเครอขายทางสงคมเปนตวแปรก ากบในความสมพนธ ผลการศกษาพบวา บรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถต ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมความสมพนธกนเชงบวกและพบวาพนกงานทรบรความเปนธรรมในองคกรมความผกพนตอองคการมากขนมผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในดานแรงงานส าหรบองคกรอยางยง อยางไรกตามการรวมมอกนของผรวมงานแสดงใหเหนถงผลกระทบตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความสมพนธของเครอขายทางสงคมเปนตวแปรก ากบ

ธวช ยงประเสรฐ (2549) ไดศกษาถงบรรยากาศองคการและความผกพนตอองคการของพยาบาล โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชเทว ณ ศรราชา กลมตวอยางเปนพยาบาลจ านวน 192 คน ผลการศกษาพยวา บรรยากาศองคการมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ

64

ปยะดา ศรประทม (2548) ไดศกษาบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานบรษทผลตสอโทรทศน จ านวน 120 คน ผลการวจยพบวา บรรยากาศองคการโดยรวมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการดานการใหความรวมมอเพยงดานเดยว

พรตบตร จฑะกนก (2552, น. 61) ศกษาถงความภาคภมใจแหงตนในบรบทองคการ การรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของขาราชการ จากประชากรทงหมดของขาราชการศนยชวยเหลอทางวชาการพฒนาชมชนเขต 7 จ านวน 362 คน พบวาการการรบรบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาช กทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต (p<.01) โดยผทมการรบรบรรยากาศองคการในระดบสงจะมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในระดบสง และผทมการรบรบรรยากาศองคการในระดบต าจะมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในระดบต า

วรนช ทองไพบลย (2543, น. 141-147) ไดศกษาบรรยากาศองคการและความผกพนองคการ ของพนกงานบรษทนปปอนเพนต (ประเทศไทย) จ ากด จ านวน 166 คน พบวา การรบรบรรยากาศขององคการมความสมพนธกบความผกพนตอองคการทงในภาพรวมและแยกดาน

ศภกร วชราภรณ (2546) ไดศกษาความผกพนตอองคการของผประกอบอาชพวศวกร บรษทแอดวานซ อนโฟร เซอรวส จ ากด (มหาชน) จากกลมตวอยาง 167 คน พบวา บรรยากาศองคการในทกๆดานและความพงพอใจในการท างานทกๆดานมความสมพนธในทางบวกกบความผกพนตอองคการ และจากการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนโดยพจารณาตวแปรโดยรวมคอตวแปรบรรยากาศองคการและตวแปรความพงพอใจในการท างานพบวาทมประสทธภาพเขาสมการพยากรณหรออธบายผลทมความผกพนตอองคการ ไดแก ความคาดหวงในโอกาสกาวหนาในการปฏบตงาน ความอบอนและการสนบสนน ความรสกวาองคการเปนทพงไดการตดตอสอสารทเปดเผย ทศนคตของเพอนรวมงานและองคการ การใหรางวลตอบแทนความสามคคเปนอนหนงอนเดยวกนและความรสกวาตนมความส าคญตอองคการ

อาภาพร ทศนแสงสรย (2552) ไดท าการศกษาความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการในเชงบวก ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จากกลมตวอยางพนกงานในวสาหกจขนาดยอม ประเภทอตสาหกรรมการผลตถงพลาสตก ในเขตกรงเทพมหานคร จ านวน 321 คน พบวาการรบรบรรยากาศองคการในเชงบวกมความสมพนธทาง บวกกบความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ รวมทงความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและการรบรบรรยากาศองคการในเชงบวกสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 18.8

65

2.5.3 งานวจยทเกยวของกบ ความผกพนตอองคการ และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Asiedu, M., Sarfo, J.O. & Adjei, D. (2014, p. 288). ไดศกษาความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการวามผลกระทบตอประสทธภาพการท างานของพนกงานในอตสาหกรรมการธนาคาร จากกลมตวอยางพนกงาน 200 คน จากธนาคารพาณชย 10 แหงในประเทศกานา ผลการศกษาพบวา ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมความสมพนธกนเชงบวกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ.01 นอกจากนยงพบวา ความผกพนตอองคการเมอรวมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงผลใหประสทธผลเพมมากขนเมอเทยบเปนรายบคคล แสดงใหเหนวาความผกพนตอองคการเมอรวมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกขององคการเปนเครองมอทมอทธพลทสามารถชวยปรบปรงประสทธภาพการท างานของพนกงานธนาคารในประเทศกานาไดดซงเปนเหมอนเครองมอควบคมทางการตลาดภายใน

Bolon (1993, p. 148) ศกษาความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ภายใตสถานการณทมความพงพอใจในการท างานพบวา ความพงพอใจในการท างาน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทประเมนโดยผรวมงาน และทประเมนโดยผบงคบบญชาอยางมนยส าคญ ความพงพอใจในลกษณะงาน การบงคบบญชาและผรวมงานมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทประเมนโดยผรวมงานและทประเมนโดยผบงคบบญชา ความพงพอใจในคาตอบแทนมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทประเมนโดยผบงคบบญชาและพบวาความพงพอใจของผรวมงาน และองคประกอบของความผกพนตอองคการ ทางดานอารมณเปนตวแปรทสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดดทสดขณะทไมพบความสมพนธอยางมนยส าคญระหวางความพงพอใจในโอกาสกาวหนาในต าแหนงงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Jasovsky (2001 อางถงใน เพลนพศ ศรสมบรณ, 2547 น.16) ศกษาอทธพลของลกษณะอาชพ มความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ความพงพอใจในงาน และความผกพนตอองคการของพนกงานในโรงพยาบาล มกลมตวอยางจ านวน 247 คน จาก 6 โรงพยาบาล พบวาพนกงานในโรงพยาบาลมความพงพอใจในงาน ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยในระดบสง ความพงพอใจในงานมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและพบวา ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

66

Malinak (1993, p. 593 อางใน กนยา พรพฒนานนทม น. 32) ศกษาปฏกรยาของแรงจงใจภายใน และความผกพนตอองคการในสวนทเกยวของกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความสมพนธตางๆ ตอปจจยทมผลตอพฤตกรรมเหลาน โดยใชการสมขอมลจากพนกงานฝายบรหาร จ านวน 117 คนและฝายเสมยนจ านวน 97 คน ของบรษทประกนแหงหนง พบวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนนเกดจากปจจยหลก 2 ประการคอพฤตกรรมทเกยวของกบองคกรโดยทวไปและพฤตกรรมเฉพาะของบคคล มการใชการวเคราะหแบบถดถอยในลกษณะของ Longitudinal (Change) Regression Models ในการวดแรงจงใจภายใน ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวาความผกพนตอองคกรมความสมพนธตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและปจจยแหงการเกดพฤตกรรมเหลานอยางมากจากขอมลทง 2 แหลง แตความสมพนธระหวางแรงจงใจภายใน และลกษณะพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไมมความส าคญแตประการใด ความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทเกยวของกบองคการมมากกวา ความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทเกยวของกบตวบคคล

Williams and Anderson (1998 อางถงใน อาภาภรณ พทกษก าพล, 2546. น. 32) ไดท าการศกษาถงความพงพอใจในงานกบความผกพนตอองคการวาเปนตวการพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและพฤตกรรมตามบทบาทหนาท ซงเกบขอมลในกลมตวอยางพนกงานบรษทเคเบลทวแหงชาต จ านวน 127 คน พบวาความผกพนตอองคการและความพงพอใจในงานไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

Wildermuth and Pauken (2008 อางถงใน สาวตร พรหมม, 2554, น. 45) ศกษาปจจยทสมพนธกบความผกพนของพนกงานตอองคการ โดยท าการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบความยดมนผกพนของพนกงานตอองคการและสมภาษณนกวชาการจ านวน 10 ทาน โดยพบวาปจจยดานสภาพแวดลอมขององคการ ไดแก ความสมพนธในการท างาน ความสมดลระหวางชวตและการท างาน และคานยมมความสมพนธกบความผกพนของพนกงานตอองคการ ปจจยดานคณลกษณะของภาวะผน า ไดแก ผน าการเปลยนแปลง และผน าแบบแทจรง มความสมพนธกบความผกพนของพนกงานตอองคการ นอกจากนคณลกษณะของงานเปนอกปจจยหนงทมความสมพนธกบความผกพนของพนกงานตอองคการ

ปยะวรรณ กลนสคนธ (2552) ท าการศกษาความยดมนผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ทมผลตอการเปนองคการทมผลสมฤทธสงของกรมอนามย กลมตวอยางเปนขาราชการของกรมอนามยจ านวน 284 คน ซงผลการวจยพบวามความยดมนผกพน

67

ตอองคการอยในระดบปานกลางและมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยในระดบสงและพบวามความสมพนธกนทางบวกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

เพลนพศ ศรสมบรณ (2547) ไดท าการศกษาความสมพนธระหวางความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานธนาคารแหงประเทศไทย ส านกงานใหญ จากกลมตวอยาง 278 คน พบวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ และพฤตกรรมความส านกในหนาทมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนพฤตกรรมการค านงถงผอน และพฤตกรรมความอดทนอดกลนไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคการ

สฎาย ธระวณชตระกล (2549) ไดท าการศกษาเพอพฒนาและตรวจสอบแบบ จ าลองความสมพนธเชงสาเหตของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ ตามแนวคดเรองพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการของออรแกน (Organ, 1987) กลมตวอยางเปนอาจารยคณะศกษาศาสตรในมหาวทยาลยของรฐ 13 แหง จ านวน 438 คน ผลการวจยปรากฏวาแบบจ าลองทปรบเปนแบบจ าลองทางเลอกมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในเกณฑด สามารถอธบายความแปรปรวนของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการไดรอยละ 79 ตวแปรทมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ ไดแก ความพงพอใจในงานและความผกพนตอองคการ สวนตวแปรทมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ ไดแก 1) ความพงพอใจในงานซงมอทธพลทางออมผานความผกพนตอองคการ 2) บรรยากาศองคการ และ 3) ภาวะผน าเปลยนสภาพซงมอทธพลทางออมผานความพงพอใจในงาน

จากการศกษาดงกลาวขางตน จะเหนวายงไมมการศกษาโดยตรงเกยวกบความ สมพนธระหวางรปแบบภาวะผน า และ การรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ ดงนนจงมงานวจยทมารองรบการวจยครงนนอยมากและผลการศกษากพบวามทงสมพนธกนและไมสมพนธกนระหวางตวแปรดงกลาว แตเมอพจารณาจากค านยามของ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการแลว อนมานไดวา พนกงานทมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการนาจะมาจากอทธพลของผน าและ บรรยากาศขององคการโดยมความรสกผกพนตอองคการเปนตวสงเสรมและสนบสนนใหเปนไปในแนวทางทดขน ผวจยจงไดเสนอสมมตฐานดงน

68

2.6 สมมตฐานในการวจย

สมมตฐานท 1 รปแบบภาวะผน าสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.1 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.2 รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.3 รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลยสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.4 รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.5 รปแบบภาวะผน าแบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 2 รบรบรรยากาศในองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

69

2.7 กรอบแนวคดในการวจย

ความผกพนตอองคการ (Organizational Commitment)

1. ความเชอมนอยางสงในการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ

2. ความเตมใจทจะทมเทความพยายามอยางมากทจะปฏบตงานเพอองคการ3. ความตองการด ารงความเปนสมาชกในองคการของตน (Mowday, Porter & Steers ,1979)

บรรยากาศองคการ (Organizational Climate)

1. โครงสรางองคการ 2. ความทาทายและความรบผดชอบ 3. ความอบอนและการสนบสนน 4. การใหรางวลและการลงโทษ 5. ความขดแยง 6. ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความ คาดหวง 7. ดานความเปนหนงเดยวในองคการและกา จงรกภกดตอกลม 8. ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย (Litwin และ Stringer, 1968)

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational

Citizen Behavior) 1. พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ 2. พฤตกรรมการค านงถงผอน

3. พฤตกรรมความอดทนอดกลน 4. พฤตกรรมการมสวนรวมใน องคการ 5. พฤตกรรมความส านกในหนาท (Organ & Bateman, 1991)

1. รปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน (9,1) (Authority-compliance management)

2. รปแบบภาวะผน าแบบเนนคน (1,9) (Country club management)

3. รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย (1,1) (Impoverished management)

4. รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม (5,5) (Middle of the road

management)

5. รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน (9,9)

(Team management)

70

บทท 3 วธการวจย

การวจยในครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) ในบคลากรทางการ

พยาบาลในโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนงมวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธของรปแบบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) และการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ ซงผวจยมขนตอนการด าเนนการดงตอไปน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.2 ตวแปรทใชในการวจย 3.3 เครองมอทใชในการวจย 3.4 แนวทางในการพฒนาเครองมอ 3.5 การเกบรวบรวมขอมล 3.6 สถตทใชในการวเคราะห ซงมรายละเอยดตางๆดงตอไปน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.1.1.ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ บคลากรทางการพยาบาล ซงประกอบดวย พยาบาลวชาชพและผชวยพยาบาลของโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

ขอมลจากฝายทรพยากรบคคล โรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง ณ. วนท 1 ธนวาคม 2557 ไดรวบรวมจ านวนบคลากรทางการพยาบาลจาก 11 งานการพยาบาล 171 หอผปวย/หนวยงาน ทมบคลากรทางการพยาบาลทปฏบตงานมาแลวไมนอยกวา 6 เดอน มจ านวนทงสน 4,983 คน แบงเปน พยาบาลวชาชพจ านวน 2,885 คน และ ผชวยพยาบาลจ านวน 2,098 คน 3.1.2. กลมตวอยาง

การค านวณขนาดของกลมตวอยางทเหมาะสมจากกลมประชากรเปาหมายในการวจยครงนอาศยหลกการค านวณของ ยามาเน (Yamane, 1973) ซงมสตรค านวณดงน

71

สตร n = N 1+Ne2 โดย n คอ จ านวนกลมตวอยาง N คอ จ านวนประชากรในการวจย e คอ สดสวนความคลาดเคลอนทผวจยก าหนดขน

โดยการค านวณขนาดของกลมตวอยางทเหมาะสมกบจ านวนประชากรทใชในการ

วจยทระดบความเชอมน 95 % กลาวคอ ในงานวจยครงนยอมรบคาความคลาดเลอนได 5 % ซงสามารถค านวณไดดงน

n = 4983 1+ 4983 (.05) 2 = 370.27 เมอปดเศษทศนยมขนจะไดกลมตวอยางเทากบ 371 คน เมอแทนคาในสตรจะไดจ านวนกลมตวอยางทเปนบคลากรทางการพยาบาลทงหมด

จ านวน 371 คน แตเพอใหครอบคลมตวแปรในการวจยครงน ผวจยจงเพมขนาดของกลมตวอยางขนอกเปนจ านวน 500 คน จากนนผวจยจงท าการสมตวอยางดวยวธแบบชนภมอยางมสดสวน (Proportional Stratified Random Sampling) โดยมขนตอนดงน

1. การเลอกตวอยางแบบชนภม (Stratified Random Sampling) เนองจากบคลากรทางการพยาบาลทปฏบตงานในฝายการพยาบาลมทงหมด 4,983 คน แบงเปนชนภมหนวยงานได 11 ชนภม และชนภมต าแหนงได 2 ชนภม

2. การหาขนาดตวอยางของบคลากรทางการพยาบาลในแตละชนภมใชแบบสดสวน (Proportion) โดยใหจ านวนบคลากรทางการพยาบาลตวอยางในแตละชนภมหนวยงานและชนภมต าแหนงเปนสดสวนกบจ านวนบคลากรทางการพยาบาลทงหมดในชนภมหนวยงานและชนภมต าแหนงนนๆ

3. การเลอกตวอยางบคลากรทางการพยาบาลใชการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) ดวยวธการจบฉลากโดยใหบคลากรทางการพยาบาลตวอยางทไดกระจายไปตามอายระดบการศกษา สถานภาพสมรส อายการท างาน ต าแหนงงาน ระดบรายได และงานการพยาบาลทสงกด ดงแสดงในตารางท 3.1

72

ตารางท 3.1 จ านวนกลมตวอยางโดยจ าแนกตามงานการพยาบาลและต าแหนงของบคลากรทางการพยาบาลใน โรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

งานการพยาบาลในโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

จ านวนประชากร …ทงหมด (คน)

จ านวนประชากรจ าแนก ตามต าแหนง (คน)

จ านวนกลม ตวอยาง (คน)

1. กมารเวชศาสตร 559 พยาบาลวชาชพ 330 33 ผชวยพยาบาล 229 23

2. จกษ โสต นาสก ลารงซวทยา 172 พยาบาลวชาชพ 88 9 ผชวยพยาบาล 84 8

3. ตรวจรกษาผปวยนอก 523 พยาบาลวชาชพ 250 25 ผชวยพยาบาล 273 27

4. ปฐมภม 42 พยาบาลวชาชพ 20 2 ผชวยพยาบาล 22 2

5. ผปวยพเศษ 474 พยาบาลวชาชพ 273 28

ผชวยพยาบาล 201 20

6. ผาตด 568 พยาบาลวชาชพ 321 32

ผชวยพยาบาล 247 25

7. รงสวทยา 182 พยาบาลวชาชพ 98 10

ผชวยพยาบาล 84 8

8. ระบบงานหวใจและหลอดเลอด 189 พยาบาลวชาชพ 121 12

ผชวยพยาบาล 68 7

9. ศลยศาสตรและศลยศาสตร ออรโธปดกส

874 พยาบาลวชาชพ 546 55

ผชวยพยาบาล 328 33

10. สตศาสตร-นรเวชวทยา 606 พยาบาลวชาชพ 329 33

ผชวยพยาบาล 277 28

11. อายรศาสตรและจตเวชศาสตร 794 พยาบาลวชาชพ 509 51 ผชวยพยาบาล 285 29

รวม 4983 พยาบาลวชาชพ 2885 290

ผชวยพยาบาล 2098 210

73

ตารางท 3.1 แสดงจ านวนกลมตวอยางของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนงจ าแนกตามงานการพยาบาลและต าแหนงของบคลากรโดยไดกลมตวอยางทงหมด 500 คน แบงเปน พยาบาลวชาชพ 290 คน และ ผชวยพยาบาล 210 คน 3.2 ตวแปรทใชในการวจย ตวแปรทใชในการวจยครงนประกอบดวย ตวแปรพยากรณ (Predictor Variable) ตวตวแปรเกณฑ (Criterion Variable) และ ตวแปรก ากบ (Moderator Variable) ดงตอไปน 3.2.1 ตวแปรพยากรณ (Predictor Variable) ไดแก

3.2.1.1 รปแบบภาวะผน า (Leadership Styles) ตามทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) ของ Robert & Mouton(1964) ประกอบดวยภาวะผน า 5 รปแบบ คอ

(1) ผน าแบบเนนงาน (Authority-compliance management) (2) ผน าแบบเนนคน (Country club management) (3) ผน าแบบปลอยปละละเลย (Impoverished management) (4) ผน าแบบประนประนอม (Middle of the road management) (5) ผน าแบบทมงาน (Team management)

3.2.1.2 การรบรบรรยากาศองคการ (Perceived Organizational Climate) ตามแนวคดของ Litwin & Stringer (2002) ประกอบดวย 8 ดาน คอ

(1) ดานโครงสรางองคการ (structure) (2) ดานความทาทายและความรบผดชอบ(Challenge and Responsibility) (3) ดานความอบอนและการสนบสนน (Warmth and Support) (4) ดานการใหรางวลและการลงโทษ (Reward and Punishment) (5) ดานความขดแยง (Conflict) (6) ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความคาดหวง (Performance standards and Expectation) (7) ดานความเปนหนงเดยวในองคการและการจงรกภกดตอกลม (Organizational identity and Group loyalty) (8) ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย (Risk and Risk taking)

74

3.2.2 ตวแปรเกณฑ (Criterion Variable) คอ

3.2.2.1 พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior) ตามแนวคดของ ออรแกน (1991) ประกอบดวย 5 ดาน คอ

(1) พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ (Altruism) (2) พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy) (3) พฤตกรรมความอดทนอดกลน (Sportsmanship) (4) พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ (Civic Virtue) (5) พฤตกรรมความส านกในหนาท (Conscientiousness)

3.2.3 ตวแปรก ากบ (Moderator Variable) คอ 3.2.3.1 ความผกพนตอองคการ (Organizational commitment) ตาม

แนวคดของ Mowday, Porter, & Steers (1979) ประกอบดวย 3 ดาน คอ (1) ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมของ

องคการ (A strong belief in and acceptance of the organization’s goals and values) (2) ความตงใจและพรอมทจะใชความสามารถทมอยท างานเพอองคการ

( A willingness to exert considerable effort on behalf of the organization) (3) ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการนน

ตอไป ( A strong desire to maintain membership in the organization) 3.3 เครองมอทใชในการวจย ผวจยไดท าการศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และ ความผกพนตอองคการ เพอสรางแบบสอบถามหรอแบบวด (Questionnaires) ส าหรบใชเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลครงน มทงหมด 5 สวน ดงน สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบสอบถามขอมลสวนบคคล เปนแบบสอบถามขอมลสวนบคคลของบคลากรทางการพยาบาล ประกอบดวยขอค าถามเกยวกบ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษาสงสด ต าแหนงงานปจจบน งานการพยาบาลทสงกด อายงาน และ รายไดเฉลยตอเดอน เปนแบบตรวจรายการ (Check List)

75

สวนท 2 แบบวดรปแบบภาวะผน า เปนแบบวดภาวะผน าของหวหนาตามการรบรของบคลากรทางการพยาบาลตาม

ทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) ของ Blake & Mouton (1964) โดยผวจยไดพฒนามาจากแบบวดรปแบบภาวะผน าของ วไลพร คมภรารกษ (2542, น. 183-192) และ ธนวฒน ไครวานช (2550, น. 86-88) ซงมขอค าถามทเกยวของกบรปแบบภาวะผน าทง 5 รปแบบ โดยประเมนจากรปแบบการบงคบบญชา 7 ดาน ไดแก 1.ลกษณะพนฐานของรปแบบการบรหาร 2.การบรหารงาน 3.ความคดรเรม 4.ความสมพนธในองคการ 5.การจดการกบความขดแยง 6.ขวญและก าลงใจในการท างาน 7.การสรรหา คดเลอก ฝกอบรมและประเมนผลการปฏบตงาน จ านวน 50 ขอ กอนการตรวจสอบคณภาพของแบบวด

สวนท 3 แบบวดการรบรบรรยากาศองคการ เปนแบบวดการรบรบรรยากาศองคการของบคลากรทางการพยาบาลตามแนวคด

ของ Litwin & Stringer (2002) โดยผวจยพฒนามาจากแบบวดการรบรบรรยากาศองคการของ ชญานช ลกษณวจารณ (2541, น. 105-109) และ อาภาพร ทศนแสงสรย (2552, น. 130-135) ซงมขอค ำถำมทเกยวของกบการรบรบรรยากาศองคการทงหมด 8 ดาน จ านวน 38 ขอ กอนการ

ตรวจสอบคณภาพของแบบวด สวนท 4 แบบวดความผกพนตอองคการ เปนแบบวดความผกพนตอองคการของบคลากรทางการพยาบาล ตามแนวคดของ Mowday, Porter, & Steers (1979) โดยผวจยพฒนามาจากแบบวดความผกพนตอองคการของ วภาดา หลวงนา (2546, น. 120-121) และ กรวรรณ ดออน (2548, น. 100-101) ซงมขอค ำถำมทเกยวของกบความผกพนตอองคการทงหมด 3 ดาน จ านวน 16 ขอ กอนการตรวจสอบคณภาพของแบบวด สวนท 5 แบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

เปนแบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาล ตามแนวคดตามแนวคดของ Organ (1991) โดยผวจยพฒนามาจากแบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ อาภาพร ทศนแสงสรย (2552, น. 139-144) ซงมขอค ำถำมทเกยวของกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทงหมด 5 ดาน จ านวน 24 ขอ กอนการ

ตรวจสอบคณภาพของแบบวด

76

เกณฑการใหคะแนน แบบวดภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการและ

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มลกษณะเปนมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) โดยจ าแนกออกเปน 5 ระดบ การประเมนค าตอบในแตละขอผวจยไดก าหนดเปนระดบความคดเหน 5 ระดบ โดยมเกณฑดงตารางท 3.2, 3.3 และ 3.4 ตารางท 3.2 เกณฑการใหคะแนนขอค าถามในแบบวดภาวะผน า

ระดบความคดเหน ขอความเชงบวก (Positive) ขอความเชงลบ (Negative)

บอยครงมาก 5 1

บอยครง 4 2

เปนบางครง 3 3

นานๆครง 2 4

ไมเคยเลย 1 5

ในแบบวดภาวะผน านนเมอกลมตวอยางตอบค าถามครบทงชดจะมคะแนนเทากบ

225 คะแนน กอนการตรวจสอบคณภาพของแบบวด หาผลรวมของคะแนนภาวะผน าแตละรปแบบ โดยถามคะแนนภาวะผน าในรปแบบใดมากทสด จะจดกลมใหผน าอยในรปแบบภาวะผน าแบบนน ตารางท 3.3 เกณฑการใหคะแนนขอค าถามในแบบวดการรบรบรรยากาศองคการและความผกพนตองคการ

ระดบความคดเหน ขอความเชงบวก (Positive) ขอความเชงลบ (Negative)

เหนดวยอยางยง 5 1

เหนดวย 4 2

ไมแนใจ 3 3

ไมเหนดวย 2 4

ไมเหนดวยอยางยง 1 5

77

ตารางท 3.4 เกณฑการใหคะแนนขอค าถามในแบบวดถามพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ระดบความคดเหน ขอความเชงบวก (Positive) ขอความเชงลบ(Negative)

บอยครงมาก 5 1 บอยครง 4 2

เปนบางครง 3 3 นานๆครง 2 4

ไมเคยเลย 1 5

เกณฑในการแบงระดบของคะแนน

การแปลผลคะแนนของขอค าถามภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององค และการความผกพนตอองคการ ไดแบงเกณฑออกเปน 3 ระดบ คอ ระดบสง ปานกลาง และต า โดยพจารณาจากคาพสย (บญธรรม กจปรดาบรสทธ, 2543, น. 58) ดงน

ความกวางของอนตรภาคชน = คะแนนสงสด – คะแนนต าสด = 5 – 1 = 1.3 จ านวนระดบ 3

แลวน ามาก าหนดเปนชวงคะแนน และความหมายของคะแนนไวดงน ชวงคะแนน ความหมาย 3.68 – 5.00 ภาวะผน า พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและความผกพน

ตอองคการอยในระดบสง หรอการรบรบรรยากาศองคการอยในระดบด

2.34 – 3.67 ภาวะผน า พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการความผกพน ตอองคการ และการรบรบรรยากาศองคการอยในระดบปานกลาง

1.00 – 2.33 ภาวะผน า พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและความผกพนตอ องคการอยในระดบต าหรอการรบรบรรยากาศองคการอยในระดบไมด

78

3.4 แนวทางในการพฒนาเครองมอ

1. ผวจยไดท าการศกษาแนวคดทฤษฎ นยาม เอกสารงานวจยตางๆ ทเกยวของ และแบบสอบถามทมผสรางและพฒนาไวแลวเพอน ามาเปนแนวทางในการพฒนาและปรบปรงแบวดรปแบบภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

2. ผวจยน าแบบวดทพฒนาและปรบปรงขนตามแนวคดและทฤษฎทไดศกษามาทง 4 ชด ไปปรกษาคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญในองคการเพอตรวจพจารณาและแกไขขอค าถามนนใหสามารถวดในสงทจะวดไดจรง มความเหมาะสมและถกตอง

3. ผวจยท าการตรวจสอบคณภาพของแบบวดโดยน าแบบวดมาหาคาความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) เพอใหแบบวดสามารถวดไดครอบคลมตามนยามของแตละตวแปรทไดก าหนดไวในการศกษาครงน โดยน าแบบวดไปใหนกศกษาปรญญาโท สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ มหาวทยาลยธรรมศาสตรจ านวน 20 คน เปนผพจารณาขอค าถาม จากนนน าผลการพจารณาทไดมาหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio; CVR) ตามสตรของลอวช (Lawshe, 1975) โดยน าคาทไดจากการค านวณไปเทยบกบตารางคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหาในระดบต าสดทยอมรบได ซงตองมคามากกวาหรอเทากบ .42 จงจะมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สวนขอค าถามทมอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหาต ากวา .42 กจะถกตดทงไป โดยผลทไดจากการน าแบบสอบถามรปแบบภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไปตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) พบวาทกขอค าถามมคา Content Validity มากกวา .42 จงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ดงนนจงสามารถใชไดทกขอค าถาม (ดรายละเอยดเพมเตมทภาคผนวก)

4. ผวจยน าแบบวดทไดไปทดลองใช (Try out) กบกลมตวอยางทเปนบคลากรทางการพยาบาลทมลกษณะคลายคลงกบประชากรทตองการศกษาจ านวน 30 คน แลวน ามาหาคาอ านาจจ าแนกของแบบวด (Discrimination Power) โดยการวเคราะหแบบวดเปนรายขอ (Item Analysis) ดวยคาท (t-test) เรมจากการน าคะแนนทไดมาเรยงล าดบจากมากทสดไปหานอยทสด โดยแบงเปนกลมสง 25% กลมต า 25% แลวน ามาหาคาเฉลย คาความแปรปรวนของแบบวดแตละขอ จากนนน าคาเฉลยและคาความแปรปรวนของแตละขอค าถามไปหาคาอ านาจจ าแนก โดยใชสถตการทดสอบคาท (t-test) แลวคดเลอกเฉพาะขอค าถามทมคาท (t) ตงแต 1.75 ขนไป ซงถอวามคาอ านาจจ าแนกสง จากการน าแบบวดมาวเคราะหหาคาอ านาจจ าแนก ผวจยไดตดขอค าถามทมคาท (t) ต ากวา 1.75 ออก โดยมรายละเอยดดงน

79

แบบวดสวนท 2 รปแบบภาวะผน า ไดตดขอค าถามทมคาท (t) ต ากวา 1.75 ออก จ านวน 3 ขอ คอ ขอค าถามท 3 ในรปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน , ขอค าถามท 24 ในรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย และขอค าถามท 35 ในรปแบบภาวะผน าแบบทางสายกลาง รวมเหลอขอค าถามทงสน 47 ขอ

แบบวดสวนท 3 การรบรบรรยากาศองคการ ไดตดขอค าถามทมคาท (t) ต ากวา 1.75 ออกจ านวน 5 ขอ คอ ขอค าถามท 6, 19, 25, 28 และ 31 รวมเหลอขอค าถามทงสน 42 ขอ

5. ผวจยน าผลทไดจากทดลองใช (Try out) มาหาคาความเชอมน (Reliability) ดวยการวดความคงทภายใน ( Internal Consistency) โดยใชการวเคราะหสมประสทธแอลฟาของ ครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) เรมจาก น าขอค าถามทมคาอ านาจจ าแนกสงมาหาคาความเชอมนแบบคงทภายใน (Internal Consistency) และหาคาความเชอมนของแบบวดทงฉบบ วเคราะหแบบวดจากสวนยอยจ าแนกเปนรายขอโดยใชวธการหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) เลอกเฉพาะขอค าถามทมความเชอมนสง มาเปนแบบวดฉบบจรง หากขอใดมค าสมประสทธ แอลฟาของครอนบาคต ากว า 70 ตองตดขอค าถามนนออก (รตนา ศรพาณช, 2533, น. 182-185)จากการน าแบบวดมาวเคราะหหาคาความเชอมน (Reliability) ผวจยไดตดขอค าถามออก เพอท าใหแบบวดมคาความเชอมนสงขน โดยมรายละเอยดดงน

แบบวดสวนท 2 รปแบบภาวะผน า ไดตดขอค าถามออกจ านวน 2 ขอ คอขอค าถามท 15 ในรปแบบภาวะผน าแบบเนนคน และขอค าถามท 50 ในรปแบบภาวะผน าแบบทมงานเพอท าใหแบบวดมคาความเชอมนสงขนและชวยใหรปแบบภาวะผน าเหลอขอค าถามเทากนในแตละรปแบบ เพอสามารถน าไปค านวณคะแนนในการแบงกลมภาวะผน าสะดวก

แบบวดสวนท 3 การรบรบรรยากาศองคการ เพอท าใหแบบวดมคาความเชอมนรายดานมากกวา .70 ผวจยขงไดตดขอค าถามออก จ านวน 1 ขอ คอ ขอค าถามท 7 รวมเหลอขอค าถามทงสน 32 ขอ

แบบวดสวนท 5 พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เพอท าใหแบบวดมคาความเชอมนรายดานมากกวา .70 ผวจยจงไดตดขอค าถามออก จ านวน 2 ขอ คอ ขอค าถามท 23 และ 24 รวมเหลอขอค าถามทงสน 22 ขอ (ดรายละเอยดเพมเตมทภาคผนวก)

จากขนตอนการด าเนนการพจารณาคณภาพของแบบวดดงกลาวขางตน จงคงเหลอขอค าถามทมคณภาพทสามารถน าไปใชประมวลผลในการวจยครงน โดยสามารถแสดงจ านวนขอค าถามและคาความเชอมน (Reliability) ของแบบวดทงฉบบและรายดาน ไดดงตารางท 3.5, 3.6, 3.7 และ 3.8 ดงน

80

ตารางท 3.5 ตารางแสดงจ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวดภาวะผน า

แบบวด รปแบบภาวะผน า

จ านวนขอค าถาม คาความเชอมน

ขอค าถาม ในขนสรางแบบวด

ขอค าถามทผานการพฒนาคณภาพ

ความเทยงตรง

การวเคราะหรายขอ

ความเชอมน

1 ผน าแบบเนนงาน 10 10 9 9 .894

2 ผน าแบบเนนคน 10 10 10 9 .864 3 ผน าแบบปลอยปละละเลย 10 10 9 9 .944

4 ผน าแบบประนประนอม 10 10 9 9 .874 5 ผน าแบบทมงาน 10 10 10 9 .950

ตารางท 3.6 จ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวดความผกพนตอองคการ

แบบวด ความผกพนตอองคการ

จ านวนขอค าถาม ค

คาความเชอมน

ขอค าถาม ในขนสรางแบบวด

ขอค าถามทผานการพฒนาคณภาพ

ความเทยงตรง

การวเคราะหรายขอ

ความเชอมน

1. ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ

6 6 6 6 .870

2. ความตงใจและพรอมทจะใช ความสามารถทมอยท างานเพอองคการ

6 6 6 6 .740

3. ความปรารถนาอยางแรงกลา ทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการนนตอไป

4 4 4 4 .899

ทงฉบบ 16 16 16 16 .924

81

ตารางท 3.7 จ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวดการรบรบรรยากาศองคการ

แบบวด การรบรบรรยากาศองคการ

จ านวนขอค าถาม

คาความเชอมน

ในขนสรางแบบวด

จ านวนขอค าถาม

ความเทยงตรง

การวเคราะหรายขอ

ความเชอมน

1. ดานโครงสราง 5 5 5 5 .889

2. ดานความทาทายและความรบผดชอบ

4 4 3 2 .808

3. ดานความอบอนและการสนบสนน 8 8 8 8 .921

4. ดานการใหรางวลและการ ลงโทษ 4 4 3 3 .829

5. ดานความขดแยง 4 4 3 3 .902

6. ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความคาดหวง

44

44

33

33

.873

7. ดานความเปนหนงเดยวในองคการและการจงรกภกดตอกลม

5 5 4 4 .868

8. ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย

4 4 4 4 .885

ทงฉบบ 38 33 33 32 .973

82

ตารางท 3.8

จ านวนขอค าถามในการพฒนาแบบวดและคาความเชอมนของแบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

แบบวดพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ

จ านวนขอค าถาม คา

ความเชอมน

ขอค าถาม ขนสรางแบบวด

ขอค าถามทผานการพฒนาคณภาพ

ความเทยงตรง

การวเคราะห รายขอ

ความเชอมน

1. พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ 5 5 5 5 .885

2. พฤตกรรมการค านงถงผอน 4 4 4 4 .952 3. พฤตกรรมความอดทนอดกลน 4 4 4 4 .851

4. พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ 6 6 6 6 .731

5. พฤตกรรมความส านกในหนาท 5 5 5 3 .813

ทงฉบบ 24 24 24 22 .948

3.5. การเกบรวบรวมขอมล

1. ผวจยท าหนงสอในนามของโครงการปรญญาโทจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เพอขออนมตท าการศกษาวจยไปยงผอ านวยการโรงพยาบาลซงเปนผบรหารระดบสงขององคการทผวจยตองการศกษา

2. ผวจยด าเนนการขอรบการรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในคนไปยงคณะกรรมการจรยธรรมในคน ของมหาวทยาลยธรรมศาสตร และของโรงพยาบาลมหาวทยาลยทผวจยตองการศกษา

3. ผ วจยประสานงานกบแผนกงานวจยทส งกดฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาวทยาลยทผวจยตองการศกษา ในการจดสงแบบวดไปยงหวหนางานการพยาบาลเพอแจกแบบวด และเกบขอมลจากกลมตวอยางทก าหนดไวพรอมเอกสารชแจงในการตอบแบบวด โดยแจงวตถประสงคในการศกษาวจยอยางชดเจน เพอใหผตอบแบบวดมความเตมใจและตอบแบบสอบถามใหใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด

4. น าแบบวดทไดรบกลบคนมากรอกขอมลตรวจคะแนนตามเกณฑทก าหนดไวและน าไปวเคราะหขอมลทางสถต

83

3.6. สถตทใชในการวเคราะห ผวจยท าการประมวลผลและวเคราะหขอมลทางสถตในการวจยครงนโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตเพอการวจยทางสงคมศาสตร (Statistical Package for the Social Sciences : SPSS for Windows) โดยมรายละเอยดในการวเคราะหขอมลดงน

1. การวเคราะหลกษณะของขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง ไดแก ต าแหนงงาน อาย และ อายงานในองคการ ใชสถตในการวเคราะหคอ คาความถ และ คารอยละ

2. การวเคราะหระดบภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององค และการความผกพนตอองคการ ใชสถตในการวเคราะหคอ คาเฉลย (Mean; X)และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation; S.D.)

3. การวเคราะหเพอทดสอบสมมตฐาน โดยใชสถต การวเคราะหการถดถอยพหเชงชน (Hierarchical Multiple Regression) เพอทดสอบตวแปรก ากบตามแนวคดของ บารอน และเคนน ( Baron & Kenney, 1986, pp1176-1180 ) การทดสอบตวแปรก ากบ การทดสอบตวแปรก ากบโดยวเคราะหการถดถอยพหเชงชน (Hierarchical Multiple Regression) ตามแนวคดของ Baron & Kenny (1986) ทไดกลาววา ตวแปรก ากบ คอ ตวแปรเชงปรมาณหรอเชงคณภาพซงมอทธพลตอทศทางและระดบความสมพนธของตวแปรตนหรอตวแปรพยากรณกบตวแปรตามหรอตวแปรเกณฑ โดยแสดงเปนโมเดลดงน

β1 β2

β3

ภาพท 3.1 โมเดลทดสอบความเปนตวแปรก ากบของบารอนและเคนน (Baron & Kenny, 1986)

โดยการทดสอบตวแปรก ากบจะเปนจรงกตอเมอมปฏสมพนธระหวางตวแปรตนหรอตว

แปรพยากรณกบตวแปรตามหรอตวแปรเกณฑ (คาสมประสทธถดถอยหรอ β3 มอทธพลตอตวแปรเกณฑอยางมนยส าคญทางสถต เพอควบคมตวแปรพยากรณและตวแปรเกณฑใหคงทและใชการวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขน (Hierarchical Multiple Regression Analysis) ดงนน

ตวแปรพยากรณ

ตวแปรก ากบ

ตวแปรพยากรณ X ตวแปรก ากบ

ตวแปรเกณฑ

β 0

84

ในสมมตฐานท 1 ผวจยไดทดสอบความเปนตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการ โดยมรปแบบภาวะผน าแตละรปแบบเปนตวแปรพยากรณและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนตวแปรเกณฑ ดงตอไปน

ขนท1 ใสตวแปรรปแบบภาวะผน าแตละรปแบบ เพอท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดสมการถดถอย ดงน

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = β0 (พฤตกรรมการเปนสมาชกท

ดขององคการ) + β1 (รปแบบภาวะผน า) ขนท2 ใสตวแปรรปแบบภาวะผน าแตละรปแบบ และความผกพนตอองคการ

เพอท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดสมการถดถอย ดงน

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = β0 (พฤตกรรมการเปนสมาชกท

ดขององคการ) + β1 (รปแบบภาวะผน า) + β2 (ความผกพนตอองคการ) ขนท3 เพมปฏสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแตละรปแบบ กบความผกพนตอ

องคการ เพอท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดสมการถดถอย ดงน

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = β0 (พฤตกรรมการเปนสมาชกท

ดขององคการ)+ β1 (รปแบบภาวะผน า) + β2 (ความผกพนตอองคการ) + β3 (รปแบบภาวะผน า x ความผกพนตอองคการ)

จากแนวคดของบารอนและเคนน (Baron & Kenny, 1986) ความผกพนกบองคการจะเปนตวแปรก ากบความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน า กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการ กตอเมอ คาสมประสทธถดถอย β2 และคา R2 มวามสมพนธตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต

ภาพท 3.2 โมเดลทดสอบความความผกพนกบองคการในฐานะตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน า กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามแนวคดของ บารอนและเคนน (Baron & Kenny, 1986)

รปแบบภาวะผน า (β1)

รปแบบภาวะผน า x ความผกพนตอองคการ (β3)

พฤตกรรมการเปนสมาชก ทด

ขององคการ (β0) ความผกพนตอองคการ (β2)

85

ในสมมตฐานท 2 ผวจยไดทดสอบความเปนตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการ โดยมการรบรบรรยากาศองคการเปนตวแปรพยากรณ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนตวแปรเกณฑ ดงตอไปน

ขนท1 ใสตวแปรการรบรบรรยากาศองคการ เพอท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดสมการถดถอย ดงน

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = β0 (พฤตกรรมการเปนสมาชก

ทดขององคการ) + β 1 (การรบรบรรยากาศองคการ) ขนท2 ใสตวแปรการรบรบรรยากาศองคการ และความผกพนตอองคการ เพอท านาย

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดสมการถดถอย ดงน

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = β0 (พฤตกรรมการเปนสมาชกท

ดขององคการ) + β1 (การรบรบรรยากาศองคการ) + β2 (ความผกพนตอองคการ) ขนท3 เพมปฏสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการ กบความผกพนตอองคการ

เพอท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดสมการถดถอย ดงน

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ = β0 (พฤตกรรมการเปนสมาชกท

ดขององคการ) + β1 (การรบรบรรยากาศองคการ) + β2 (ความผกพนตอองคการ) + β3 (รปแบบภาวะผน า x ความผกพนตอองคการ)

จากแนวคดของบารอนและเคนน (Baron & Kenny, 1986) ความผกพนกบองคการจะเปนตวแปรก ากบความสมพนธระหวาง การรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทด

ขององคการ กตอเมอ คาสมประสทธถดถอย β2 และคา R2 มวามสมพนธตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต

ภาพท 3.3 โมเดลทดสอบความความผกพนกบองคการในฐานะตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการ กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามแนวคดของ บารอนและเคนน (Baron & Kenny, 1986)

ความผกพนตอองคการ (β2)

การรบรบรรยากาศองคการ x ความผกพนตอองคกร (β3)

การรบรบรรยากาศองคการ (β1)

พฤตกรรมการเปนสมาชกท

ดขององคการ (β0)

86

ตารางท 3.9

สถตและการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐาน สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานท 1 รปแบบภาวะผน าสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.1 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.2 รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.3 รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลยสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.4 รปแบบภาวะผน าแบบทางสายกลางสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.5 รปแบบภาวะผน าแบบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 2 การรบรบรรยากาศองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

Hierarchical Multiple Regression

Hierarchical Multiple Regression

Hierarchical Multiple Regression

Hierarchical Multiple Regression

Hierarchical Multiple Regression

Hierarchical Multiple Regression

87

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

การวจยเรอง “ความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบในบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง” การวจยครงน ศกษากบประชากรทงหมด 4,983 คน โดยสมแจกแบบวดใหกบกลมตวอยางทงหมด 500 คน โดยมผลการวจยแบงออกเปน 3 สวน ดงน

4.1 ขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง 4.2 สถตเชงพรรณนาของตวแปร 4.3 การทดสอบสมมตฐานการวจย

4.1 การวเคราะหขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง ขอมลลกษณะสวนบคคลทไดศกษาในการวจยครงน ไดแก อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา งานการพยาบาลทสงกด ต าแหนงงาน อายการท างาน และรายไดเฉลยตอเดอน โดยขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยางไดแสดงตามตารางท 4.1 ดงน ตารางท 4.1

คาจ านวนและรอยละของขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง (N=500)

กลมตวอยาง จ านวน (คน) รอยละ

1. อาย - 20 – 30 ป - 31 – 40 ป - 41 – 50 ป - 51 – 60 ป

218 152 62 68

46.6 30.4 12.4 13.6

รวม 500 100

88

ตารางท 4.1 (ตอ)

คาจ านวนและรอยละของขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง

กลมตวอยาง จ านวน (คน) รอยละ

2. สถานภาพสมรส - โสด - สมรส/มคครอง - อนๆ (หมาย, หยา)

329 164 7

65.8 32.8 1.4

รวม 500 100

3. ระดบการศกษา - ต ากวาปรญญาตร - ปรญญาตร - ปรญญาโท - ปรญญาเอก

137 313 50 0

27.4 62.4 10.0

0

รวม 500 100

4. งานการพยาบาลทสงกด - กมารเวชศาสตร - จกษ โสต นาสก ลารงซวทยา - ตรวจรกษาผปวยนอก - ปฐมภม - ผปวยพเศษ - ผาตด - รงสวทยา - ระบบงานหวใจและหลอดเลอด - ศลยศาสตรและศลยศาสตรออรโธปดกส - สตศาสตร-นรเวชวทยา - อายรศาสตรและจตเวชศาสตร

56 17 52 4 48 57 18 19 88 61 80

11.2 3.4 10.4 0.8 9.6 11.4 3.6 3.8 17.6 12.2 16.0

รวม 500 100

89

ตารางท 4.1 (ตอ) จ านวนและรอยละของขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง

กลมตวอยาง จ านวน (คน) รอยละ

5. ต าแหนงงานปจจบน

- พยาบาล

- ผชวยพยาบาล

290

210

58.0

42.0

รวม 500 100

6. อายงาน

- ต ากวา 5 ป

- 5 - 10 ป

- 11 - 15 ป

- 16 - 20 ป

- มากกวา 20 ป

141

95

80

71

113

28.2

19.0

16.0

14.2

22.6

รวม 500 100

7. รายไดเฉลยตอเดอน

- ต ากวา 15,000 บาท

- 15,000 - 25,000 บาท

- 25,001- 35,000 บาท

- มากกวา 35,000 บาท

31

202

153

114

6.2

40.0

30.6

22.8

รวม 500 100

จากตารางท 4.1 แสดงขอมลลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง จ านวน 500 คนสามารถอธบายไดดงน

90

1. อาย พบวา กลมตวอยางสวนใหญ อาย 20-30 ป คดเปนรอยละ 46.6 รองลงมาคอ อาย 31-40 ป คดเปนรอยละ 30.4 อาย 51-60 ป คดเปนรอยละ 13.6 อาย 41-50 คดเปนรอยละ 12.4 ตามล าดบ

2. สถานภาพสมรส พบวา กลมตวอยางสวนใหญมสถานภาพโสด คดเปนรอยละ 65.8 รองลงมาคอ สถานภาพสมรหรอมคครอง คดเปนรอยละ 32.8 และ สถานภาพอนๆ (หยา/หมาย) คดเปนรอยละ 1.4 ตามล าดบ

3. ระดบการศกษา พบวา กลมตวอยางมระดบการศกษาอยทระดบปรญญาตรมากทสดคดเปนรอยละ 62.4 รองลงมาคอ ระดบต ากวาปรญญาตร คดเปนรอยละ 27.4 และระดบปรญญาโท คดเปนรอยละ 10.0 ตามล าดบ สวนการศกษาระดบปรญญาเอกไมมกลมตวอยางคนใดมระดบการศกษาทระดบปรญญาเอก

4. งานการพยาบาลทสงกด พบวา กลมตวอยางสงกดงานการพยาบาลศลยศาสตรฯคดเปนรอยละ 17.6 รองลงมาคอ งานการพยาบาลอายรศาสตรและจตเวชศาสตร คดเปนรอยละ 16.0 งานการพยาบาลสตศาสตร-นรเวชวทยา คดเปนรอยละ 12.2 งานการพยาบาลผาตด คดเปนรอยละ 11.4 งานการพยาบาลกมารเวชศาสตร คดเปนรอยละ 11.2 งานการพยาบาลตรวจรกษาผปวยนอก คดเปนรอยละ 10.4 งานการพยาบาลผปวยพเศษ คดเปนรอยละ 9.6 งานการพยาบาลระบบงานหวใจฯคดเปนรอยละ 3.8 งานการพยาบาลรงสวทยา คดเปนรอยละ 3.6 งานการพยาบาลจกษ โสตฯ คดเปนรอยละ 3.4 และงานการพยาบาลปฐมภม คดเปนรอยละ 0.8 ตามล าดบ

5. ต าแหนงงานปจจบน พบวา กลมตวอยางเปนพยาบาลวชาชพ คดเปนรอยละ 58.0 และเปนผชวยพยาบาลคดเปนรอยละ 42.0

6. อายงาน พบวา กลมตวอยางสวนใหญมอายงานต ากวา 5 ป คดเปนรอยละ 28.2 รองลงมามอายงานมากกวา 20 ป คดเปนรอยละ 22.6 อายงาน 5-10 ป คดเปนรอยละ 19.0 อายงาน 11-15 ป คดเปนรอยละ 16.0 และอายงาน 16-20 ป คดเปนรอยละ 14.2 ตามล าดบ

7. รายไดเฉลยตอเดอน พบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบรายได 15,000 - 25,000 บาท คดเปนรอยละ 40.0 รองลงมา คอ มระดบรายได 25,001- 35,000 บาท คดเปนรอยละ 30.6 มระดบรายไดมากกวา 35,000 บาท คดเปนรอยละ 22.8 และมระดบเงนรายไดต ากวา 15,000 บาท คดเปนรอยละ 6.2 ตามล าดบ

91

4.2 การวเคราะหขอมลสถตเชงพรรณนาของตวแปร

จากขอมลทไดศกษาในการวจยครงน สามารถจดกลมรปแบบภาวะผน า จากผลรวมของคะแนนการรบรรปแบบภาวะผน าแตละรปแบบ ในการตอบแบบสอบถามของกลมตวอยาง จ านวน 500 คน ดงแสดงตามตารางท 4.2 ดงน

ตารางท 4.2 จ านวนและรอยละของขอมลการรบรรปแบบภาวะผน าของกลมตวอยาง

กลมตวอยาง จ านวน (คน) รอยละ

รปแบบภาวะผน า

- ผน าแบบเนนงาน

- ผน าแบบเนนคน

- ผน าแบบปลอยปละละเลย

- ผน าแบบทางประนประนอม

- ผน าแบบทมงาน

84

40

0

112

264

16.8

8.0

0.0

22.4

52.8

รวม 500 100

จากตารางท 4.2 แสดงขอมลการรบรรปแบบภาวะผน าของกลมตวอยาง จ านวน 500 คน พบวา กลมตวอยางสวนใหญมความเหนวา ผน าของตนมรปแบบภาวะผน าแบบทมงานมากทสด คดเปนรอยละ 52.8 รองลงมาคอ รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม คดเปนรอยละ 22.4 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานคดเปนรอยละ 16.8 และ รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนคดเปนรอยละ 8.0 ตามล าดบ สวนรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย ไมมกลมตวอยางคนใดมความเหนวาผน าของตนมรปแบบภาวะผน าเชนนเลย

จากขอมลการตอบแบบสอบถามของกลมตวอยาง จ านวน 500 คน สามารถสรปคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานของตวแปร ไดแก รปแบบภาวะผน า การรบรบรรยากาศองคการ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความผกพนตอองคการ ดงแสดงในตารางท 4.3 ดงน

92

ตารางท 4.3 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรทงหมดทใชในการวจย

ตวแปร คาเฉลย (Mean)

คาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

ระดบ

รปแบบภาวะผน า

- ผน าแบบเนนงาน (n=84)

- ผน าแบบเนนคน (n=40)

- ผน าแบบปลอยปละละเลย (n=0)

- ผน าแบบประนประนอม (n=112)

- ผน าแบบทมงาน (n=264)

3.84

3.92

-

3.93

3.43

0.80

0.82

-

0.70

0.61

สง

สง

-

สง

สง

การรบรบรรยากาศองคการ (n=500)

- ดานโครงสรางองคการ

- ดานความทาทายและความรบผดชอบ

- ดานความอบอนและการสนบสนน

- ดานการใหรางวลและการลงโทษ

- ดานความขดแยง

- ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและ

ความคาดหวง

- ดานความเปนหนงเดยวในองคการและ

การจงรกภกดตอกลม

- ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย

3.84

3.92

3.73

3.93

3.43

3.80

3.91

3.89

3.83

.68

.67

.69

.70

.80

.67

.60

.64

.66

สง

สง

สง

สง

ปานกลาง

สง

สง

สง

สง

93

ตารางท 4.3 (ตอ) คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรทงหมดทใชในการวจย (n = 500)

ตวแปร คาเฉลย (Mean)

คาเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

ระดบ

ความผกพนตอองคการ - ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบ เปาหมายและคานยมขององคการ - ความตงใจและพรอมทจะใชความสามารถท มอยท างานเพอองคการ - ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะด ารงความ เปนสมาชกขององคการนนตอไป

3.85 3.94

3.96

3.56

0.69 0.62

0.65

0.87

สง สง

สง

ปานกลาง

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ - การใหความชวยเหลอ - การค านงถงผอน - ความอดทนอดกลน - การมสวนรวมในองคการ - ความส านกในหนาท

3.86 3.86 4.09 3.55 3.78 4.15

0.69 0.67 0.59 0.74 0.77 0.60

สง สง สง

ปานกลาง สง สง

จากตารางท 4.3 แสดงสวนเบยงเบนมาตรฐานและคาเฉลยของตวแปร สามารถอธบายไดดงน

1. รปแบบภาวะผน า พบวารปแบบภาวะผน าแบบทมงาน มคาเฉลยสงสดและอยในระดบสง คอ 4.13 คาเบยงเบนมาตรฐาน .61 รองลงมาไดแก รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม มคาเฉลยในระดบสง คอ 3.95 คาเบยงเบนมาตรฐาน .70 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานมคาเฉลยในระดบสงคอ 3.70 คาเบยงเบนมาตรฐาน .80 และรปแบบภาวะผน าแบบเนนคน มคาเฉลยในระดบสง คอ 3.66 คาเบยงเบนมาตรฐาน .82 ตามล าดบ สวนรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย ไมมกลมตวอยางคนใดมความเหนวาผน าของตนมรปแบบภาวะผน าเชนนเลย

2. การรบรบรรยากาศองคการ พบวา มคาเฉลยอยในระดบสง คอ 3.84 คาเบยงเบนมาตรฐาน .68 เมอพจารณารายดานพบวา ดานความอบอนและการสนบสนน มคาเฉลยสงสดและ

94

อยในระดบสง คอ 3.93 คาเบยงเบนมาตรฐาน .70 รองลงมาไดแก ดานโครงสรางองคการ มคาเฉลยในระดบสง คอ 3.92 คาเบยงเบนมาตรฐาน .67 ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความคาดหวง มคาเฉลยในระดบสง คอ 3.91 คาเบยงเบนมาตรฐาน .60 ดานความเปนหนงเดยวในองคการและการจงรกภกดตอกลม มคาเฉลยในระดบสง คอ 3.89 คาเบยงเบนมาตรฐาน .64 ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย มคาเฉลยในระดบสง คอ 3.83 คาเบยงเบนมาตรฐาน .66 ดานความขดแยง มคาเฉลยอยในระดบสง คอ 3.80 คาเบยงเบนมาตรฐาน .67 ดานความทาทายและความรบผดชอบ มคาเฉลยอยในระดบสง คอ 3.73 คาเบยงเบนมาตรฐาน .69 และดานการใหรางวลและการลงโทษ มคาเฉลยอยในระดบปานกลาง คอ 3.43 คาเบยงเบนมาตรฐาน .80 ตามล าดบ

3. ความผกพนตอองคการ มคาเฉลยอยในระดบสง คอ 3.85 คาเบยงเบนมาตรฐาน .69 เมอพจารณารายดาน พบวา ความผกพนดานความตงใจและพรอมทจะใชความสามารถทมอยท างานเพอองคการ มคาเฉลยสงสด และอยในระดบสง คอ 3.96 คาเบยงเบนมาตรฐาน .65 รองลงมาไดแก ความผกพนดานความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ มคาเฉลยในระดบสง คอ 3.94 คาเบยงเบนมาตรฐาน .62 และความผกพนดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการนนตอไป มคาเฉลยในระดบปานกลาง คอ 3.56 คาเบยงเบนมาตรฐาน .87 ตามล าดบ

4. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มคาเฉลยอยในระดบสง คอ 3.86 คาเบยงเบนมาตรฐาน .69 เมอวเคราะหรายดานพบวา ดานความส านกในหนาท มคาเฉลยสงสดและอยในระดบสง คอ 4.15 คาเบยงเบนมาตรฐาน .60 รองลงมาคอ ดานการค านงถงผอน มคาเฉลยอยในระดบสง คอ 4.09 คาเบยงเบนมาตรฐาน .59 ดานการใหความชวยเหลอ มคาเฉลยในระดบสง คอ3.86 คาเบยงเบนมาตรฐาน .67 ดานการมสวนรวมในองคการ มคาเฉลยอยในระดบสง คอ 3.78 คาเบยงเบนมาตรฐาน .77 และดานความอดทนอดกลน มคาเฉลยอยในระดบปานกลาง คอ 3.55 คาเบยงเบนมาตรฐาน .74 ตามล าดบ 4.3 การวเคราะหคาสหสมพนธระหวางตวแปร

จากขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามของกลมตวอยาง ผวจยไดท าการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรตางๆทใชในการวจยไดดงแสดงในตารางท 4.4 – 4.8 ดงน

95

ตารางท 4.4 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน ความผกพนตอองคการ และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปร 1 2 3

1. รปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน

2. ความผกพนตอองคการ

3. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

-

.306**

.346**

-

.533**

-

หมายเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01 จากตารางท 4.4 เปนการวเคราะหเพอทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา รปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน มความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .306) รปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01(r = .346) ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .533) ตารางท 4.5 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนคน ความผกพนตอองคการ และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปร 1 2 3

1. รปแบบภาวะผน าแบบเนนคน

2. ความผกพนตอองคการ

3. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

-

.380*

.244

-

.661**

-

หมายเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01

96

จากตารางท 4.5 เปนการวเคราะหเพอทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน ระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนคน ความผกพนตอองคการ และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนมความสมพนธทางบวกกบ ความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (r = .380) รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนไมมความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ( r = .244) ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .661) ตารางท 4.6 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบแบบประนประนอม ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปร 1 2 3

1. รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม

2. ความผกพนตอองคการ

3. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

-

.237*

.256**

-

.621**

-

หมายเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01

จากตารางท 4.6 เปนการวเคราะหเพอทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน ระหวางรปแบบภาวะผน าแบบแบบประนประนอม ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 (r= .237) รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .256) ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .621)

97

ตารางท 4.7 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงาน ความผกพนตอองคการ และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปร 1 2 3

1. รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน

2. ความผกพนตอองคการ

3. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

-

.449**

.446**

-

.578**

-

หมายเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01 จากตารางท 4.7 เปนการวเคราะหเพอทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน ระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงาน ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา รปแบบภาวะผน าแบบทมงานมความสมพนธทางบวกกบ ความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .449) รปแบบภาวะผน าแบบทมงานมความสมพนธทางบวกกบ กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .446) ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .578)

ตารางท 4.8 คาสมประสทธสหสมพนธระหวาง การรบรบรรยากาศองคการความผกพนตอองคการและพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ

ตวแปร 1 2 3

1. การรบรบรรยากาศองคการ

2. ความผกพนตอองคการ

3. พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

-

.621**

.530**

-

.605**

-

หมายเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01

98

จากตารางท 4.8 เปนการวเคราะหเพอทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนระหวาง การรบรบรรยากาศองคการความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา การรบรบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .621) การรบรบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01(r = .530) ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .605)

4.4 การทดสอบสมมตฐานการวจย 4.4.1 สมมตฐานการวจยท 1 รปแบบภาวะผน าสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

4.4.1.1 สมมตฐานการวจยท 1.1 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สามารถแสดงการทดสอบทางสถตของตวแปรความผกพนกบองคการในบทบาทการเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดดงตารางท 4.9

99

ตารางท 4.9

การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

Model p-value R R2 R2 F

ขนท 1

ภาวะผน าแบบเนนงาน

ขนท 2

ภาวะผน าแบบเนนงาน

ความผกพนตอองคการ

ขนท 3

ภาวะผน าแบบเนนงาน

ความผกพนตอองคการ

ภาวะผน าแบบเนนงาน x ความ

ผกพนตอองคการ

.276**

.161*

.364**

.710

.914

-.149

.001

.039

.000

.271

.157

.390

.346

.567

.572

.120

.321

.327

.201

.006

11.148**

19.152**

12.977**

หมำยเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01

จากตารางท 4.9 เปนการวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

ในขนท 1 การวเคราะหอทธพลหลก (Main Effect) ของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน พบวา รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถตโดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 12.0 (R2 = .120, p < .01) มคาสมประสทธการ

ถดถอย () ของตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานเทากบ .276 (p < .01)

100

ในขนท 2 การวเคราะหอทธพลของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานและความผกพนตอองคการ พบวารปแบบภาวะผน าแบบเนนงานและความผกพนตอองคการสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 32.1 (R2= .321,

p < .01)และมคาสมประสทธการถดถอย () ของตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานเทากบ .161 (p < .05) และของตวแปรความผกพนตอองคการเทากบ .364 (p < .01)

ในขนท 3 เปนการวเคราะหอทธพลของผลปฏสมพนธ (Interaction Effect) ระหวางตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน และความผกพนตอองคการ พบวาผลการมปฏสมพนธระหวางตวแปรทงสองนนไมสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ไดเนองจากมคาสมประสทธถดถอยของปฏสมพนธเทากบ -.149 ( = -.149) คาสถต p-value เทากบ .390 ซงมากกวาระดบนยส าคญ .05 จงไมมนยส าคญทางสถต แสดงวาการมปฏสมพนธระหวางการรบรรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานและความผกพนตอองคการไมมอทธพลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จงไมสามารถยอมรบสมมตฐานทางการวจยได ซงหมายความวา ความผกพนตอองคการไมเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

4.4.1.2 สมมตฐานการวจยท 1.2 รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สามารถแสดงการทดสอบทางสถตของตวแปรความผกพนกบองคการในบทบาทการเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดดงตารางท 4.10

101

ตารางท 4.10

การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

Model p-value R R2 R2 F

ขนท 1

ภาวะผน าแบบเนนคน

ขนท 2

ภาวะผน าแบบเนนคน

ความผกพนตอองคการ

ขนท 3

ภาวะผน าแบบเนนคน

ความผกพนตอองคการ

ภาวะผน าแบบเนนคน x ความ

ผกพนตอองคการ

.260

-.008

.540**

1.628

2.080

-.428

.128

.953

.000

.168

.063

.162

.244

.661

.684

.060

.437

.467

.377

.030

2.415

14.365**

10.522**

หมำยเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01

จากตารางท 4.10 เปนการวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

ในขนท 1 การวเคราะหอทธพลหลก (Main Effect) ของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบเนนคน พบวา รปแบบภาวะผน าแบบเนนคน ไมสามารถท านาย

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได เนองจากคาสมประสทธถดถอย () ของรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนเทากบ .260 คาสถต p-value เทากบ .128 ซงมากกวาระดบนยส าคญ .05

102

ในขนท 2 การวเคราะหอทธพลของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนและความผกพนตอองคการ พบวารปแบบภาวะผน าแบบเนนคนไมสามารถท านาย

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได เนองจากคาสมประสทธถดถอย () ของรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนเทากบ -.008 คาสถต p-value เทากบ .953 ซงมากกวาระดบนยส าคญ .05 สวนความผกพนตอองคการสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 43.7

(R2 = .437, p < .01) และมคาสมประสทธการถดถอย () ของตวแปรความผกพนตอองคการเทากบ .540 (p< .01)

ในขนท 3 เปนการวเคราะหอทธพลของผลปฏสมพนธ (Interaction Effect) ระหวางตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบเนนคน และความผกพนตอองคการ พบวา ผลการมปฏสมพนธระหวางตวแปรทงสองนน ไมสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ได เนองจากมคาสมประสทธถดถอยของปฏสมพนธ เทากบ -.428 ( = -.428) คาสถต p-value เทากบ .162 ซงมากกวาระดบนยส าคญ .05 จงไมมนยส าคญทางสถต แสดงวาการมปฏสมพนธระหวางการรบรรปแบบภาวะผน าแบบเนนคน และความผกพนตอองคการ ไมมอทธพลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จงไมสามารถยอมรบสมมตฐานทางการวจยได ซงหมายความวาความผกพนตอองคการไมเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

4.4.1.3 สมมตฐานการวจยท 1.3 รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลยสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

ไมสามารถท าการทดสอบสมมตฐานนได เนองจากไมมขอมลจากกลมตวอยางคนใดมความเหนวาผน าของตนมรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย

4.4.1.4 สมมตฐานการวจยท 1.4 รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สามารถแสดงการทดสอบทางสถตของตวแปรความผกพนกบองคการในบทบาทการเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดดงตารางท 4.11

103

ตารางท 4.11 การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

Model p-value R R2 R2 F

ขนท 1

ภาวะผน าแบบประนประนอม

ขนท 2

ภาวะผน าแบบประนประนอม

ความผกพนตอองคการ

ขนท 3

ภาวะผน าแบบประนประนอม

ความผกพนตอองคการ

ภาวะผน าแบบประนประนอม x

ความผกพนตอองคการ

.230**

.103

.561**

1.002

1.462*

-.235

.006

.135

.000

.172

.048

.219

.256

.631

.638

.066

.398

.406

.332

.008

7.714**

36.040**

24.654**

หมำยเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01,

จากตารางท 4.11 เปนการวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

ในขนท 1 การวเคราะหอทธพลหลก (Main Effect) ของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม พบวา รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 6.6 (R2= .066, p < .01) มคา

สมประสทธการถดถอย () ของตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมเทากบ .230 (p < .01)

104

ในขนท 2 การวเคราะหอทธพลของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม และความผกพนตอองคการพบวา รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมไม

สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได เนองจากมคาสมประสทธถดถอย () เทากบ .103 และคาสถต p-value เทากบ .135 ซงมากกวาระดบนยส าคญ .05 สวนความผกพนตอองคการสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 39.8 (R2 = .398,

p < .01) และมคาสมประสทธการถดถอย () เทากบ .561 (p < .01)

ในขนท 3 เปนการวเคราะหอทธพลของผลปฏสมพนธ (Interaction Effect) ระหวางตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมและความผกพนตอองคการ พบวา ผลการมปฏสมพนธระหวางตวแปรทงสองนน ไมสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทด

ขององคการได เนองจากมคาสมประสทธถดถอยของปฏสมพนธเทากบ -.235 ( = -.235) และ คาสถต p-value เทากบ .219 ซงมากกวาระดบนยส าคญ .05 จงไมมนยส าคญทางสถต แสดงวาการมปฏสมพนธระหวางการรบรรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม และความผกพนตอองคการ ไมมอทธพลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จงไมสามารถยอมรบสมมตฐานทางการวจยได ซงหมายความวา ความผกพนตอองคการไมเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

4.4.1.5 สมมตฐานการวจยท 1.5 รปแบบภาวะผน าแบบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สามารถแสดงการทดสอบทางสถตของตวแปรความผกพนกบองคการในบทบาทการเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดดงตารางท 4.12

105

ตารางท 4.12

การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

Model p-value R R2 R2 F

ขนท 1

ภาวะผน าแบบทมงาน

ขนท 2

ภาวะผน าแบบทมงาน

ความผกพนตอองคการ

ขนท 3

ภาวะผน าแบบทมงาน

ความผกพนตอองคการ

ภาวะผน าแบบทมงาน x ความ

ผกพนตอองคการ

.389**

.196**

.463**

-1.132**

.961*

.332**

.000

.000

.000

.004

.024

.001

.446

.627

.647

.199

.393

.419

.194

.026

65.018**

84.504**

62.439**

หมายเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01

จากตารางท 4.12 เปนการวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

ในขนท 1 การวเคราะหอทธพลหลก (Main Effect) ของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน พบวา รปแบบภาวะผน าแบบทมงานสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 19.9 (R2 = .199, p < .01) มคาสมประสทธการ

ถดถอย () ของตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมเทากบ .389 (p < .01)

106

ในขนท 2 การวเคราะหอทธพลของตวแปรท านาย ไดแก รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน และความผกพนตอองคการพบวา รปแบบภาวะผน าแบบทมงานและความผกพนตอองคการ สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 39.3 (R2 = .393,

p < .01) และมคาสมประสทธการถดถอย () ของตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบทมงานเทากบ .196 (p < .01) และตวแปรความผกพนตอองคการเทากบ .463 (p < .01)

ในขนท 3 เปนการวเคราะหอทธพลของผลปฏสมพนธ (Interaction Effect) ระหวางตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบทมงาน และความผกพนตอองคการ พบวา ผลการมปฏสมพนธระหวางตวแปรทงสองนน สามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการไดรอยละ 41.9 (R2=.419, p <.01) และมคาสมประสทธถดถอยของปฏสมพนธ () เทากบ

.332 (p < .01) และ R2 มคาเทากบ .026 ซงหมายความวาการมปฏสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานและความผกพนตอองคการ สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดเพมขนรอยละ 2.6 ดงนนจงยอมรบสมมตฐานการวจยทวารปแบบภาวะผน าแบบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

ทงนผวจยไดท าการค านวณขอมลเสนกราฟเพอวเคราะหผลการปฏสมพนธระหวางตวแปรรปแบบภาวะผน าแบบทมงานและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยแยกกลมตวอยางออกเปนสองกลมคอกลมตวอยางทมความผกพนตอองคการต ากบกลมทมความผกพนตอองคการสงโดยใชแบบวดความผกพนตอองคการของบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงนมาเปนเกณฑในการแบงหลงจากนนจงน าคะแนนของรปแบบภาวะผน าแบบทมงานและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทงสองกลมมาท าการค านวณเพอเขยนเปนกราฟเสน พบวาปฏสมพนธมลกษณะดงภาพท 4.1

107

ภาพท 4.1 ภาพความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบกลมความผกพนตอองคการต า และกลมความผกพนตอองคการสง

จากกราฟ แสดงใหเหนวากลมตวอยางทมความผกพนตอองคการสงและกลมตวอยางทมความผกพนตอองคการต า มความชนของกราฟเสนตรงทแตกตางกนและมลกษณะเขาหากน แสดงใหเหนวารปแบบภาวะผน าแบบทมงานและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงน มความสมพนธซงกนและกน (Interaction) โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ ซงสามารถอธบายไดวา การรบรรปแบบภาวะผน าแบบทมงานจะสงผลใหบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงน มพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกตอเมอบคลากรมผกพนตอองคการสง ในทางตรงกนขามรปแบบภาวะผน าแบบทมงานจะสงผลใหบคลากรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการต ากตอเมอบคลากรมผกพนตอองคการต า

4.4.2 สมมตฐานการวจยท 2 การรบรบรรยากาศองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ สามารถแสดงการทดสอบทางสถตของตวแปรความผกพนกบองคการในบทบาทการเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดดงตารางท 4.13

พฤตกรรมการเปน ความผกพนตอองคการสง สมาชกทดขององคการ ความผกพนตอองคการต า

5.0

4.5

4.0

3.5

3.0 กลมต า กลมสง

รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน (9,9)

108

ตารางท 4.13

การวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

Model p-value R R2 R2 F

ขนท 1 การรบรบรรยากาศองคการ ขนท 2 การรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ ขนท 3 การรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ การรบรบรรยากาศองคการ x ความผกพนตอองคการ

.470**

.222** .394**

-.268 -.071 .125**

.000

.000 .000

.142 .681 .006

.530

.636

.643

.280

.404

.413

.124

.009

194.034**

103.449**

7.546**

หมายเหต : p-value คอ Sig (two-tailed), * p,< .05, **p<.01

จากตารางท 4.13 เปนการวเคราะหถดถอยพหคณแบบเปนขนเพอท านายความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนกบองคการเปนตวแปรก ากบ

ในขนท 1 การวเคราะหอทธพลหลก (Main Effect) ของตวแปรท านาย ไดแก การรบรบรรยากาศองคการ พบวา การรบรบรรยากาศองคการสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 28.0 (R2 = .280, p < .01) มคาสมประสทธการถดถอยของตวแปรการรบรบรรยากาศองคการเทากบ .470 (p < .01)

ในขนท 2 การว เคราะห อทธพลของตวแปรท านาย ไดแก การรบรบรรยากาศองคการและความผกพนตอองคการพบวา การรบรบรรยากาศองคการสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 41.3 (R2= .413, p < .01) โดยมคา

109

สมประสทธการถดถอย () ของตวแปรการรบรบรรยากาศองคการเทากบ .222 (p < .01) และตวแปรความผกพนตอองคการเทากบ .394 (p < .01)

ในขนท 3 เปนการวเคราะหอทธพลของผลปฏสมพนธ (Interaction Effect) ระหวางตวแปรการรบรบรรยากาศองคการและความผกพนตอองคการ พบวา ผลการมปฏสมพนธระหวางตวแปรทงสองนน สามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดอยางมนยส าคญทางสถต โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการไดรอยละ 41.3 (R2 = .413, p < .01) คาสมประสทธถดถอยของปฏสมพนธ () เทากบ

.125 (p < .01) และ R2 มคาเทากบ .009 ซงหมายความวาการมปฏสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการและความผกพนตอองคการ สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกท ดขององคการไดเพมขนรอยละ 0.9 ดงนนจงยอมรบสมมตฐานการวจยทวา การรบรบรรยากาศองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

ทงน ผวจยไดท าการค านวณขอมลเสนกราฟเพอวเคราะหผลปฏสมพนธระหวางตวแปรการรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงผวจยแปลผลปฏสมพนธโดยแยกกลมตวอยางออกเปนสองกลม คอ กลมตวอยางทมความผกพนตอองคการต ากบกลมทมความผกพนตอองคการสง โดยใชแบบวดความผกพนตอองคการของบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงนมาเปนเกณฑในการแบง หลงจากนนจงน ารบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทงสองกลมมาท าการค านวณเพอเขยนกราฟ โดยเมอน ามาเขยนเปนกราฟเสน พบวาปฏสมพนธมลกษณะดงภาพท 4.2

ภาพท 4.2 ภาพความสมพนธระหวางรบรบรรยากาศองคการกบกลมความผกพนตอองคการต าและกลมความผกพนตอองคการสง

พฤตกรรมการเปน ความผกพนตอองคการสง สมาชกทดขององคการ ความผกพนตอองคการต า

5.0

4.5

4.0

3.5

3.0

กลมต า กลมสง

การรบรบรรยากาศองคการ

110

จากกราฟ แสดงใหเหนวากลมตวอยางทมความผกพนตอองคการสงและกลมตวอยางทมความผกพนตอองคการต า มความชนของกราฟเสนตรงทแตกตางกนและมลกษณะเขาหากน แสดงใหเหนวารบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงน มความสมพนธซงกนและกน (Interaction) โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบซงสามารถอธบายไดวา การรบรบรรยากาศองคการจะสงผลใหบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงน มพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการสงกตอเมอบคลากรมผกพนตอองคการสง ในทางตรงกนขามรบรบรรยากาศองคการจะสงผลใหบคลากรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการต ากตอเมอบคลากรมผกพนตอองคการต า

4.5 อภปรายผลการวจย จากวตถประสงคการวจยเพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และเพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง โดยใชผลจากการวเคราะหถดถอยพหคณเชงชน (Hierarchical Multiple Regression) ซงจากการศกษาสามารถอภปรายผลตามสมมตฐานการวจยไดดงน

สมมตฐานท 1 รปแบบภาวะผน าสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.1 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.2 รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.3 รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลยสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.4 รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.5 รปแบบภาวะผน าแบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

111

จากการทดสอบสมมตฐานท 1.1 พบวา ความผกพนตอองคการไมเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ

องคการ ( =-.149, p-value =.390) กลาวคอ บคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงน ไมวาจะมความผกพนตอองคการสงหรอต า กไมสงผลตอความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบเนนงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการใหเปลยนแปลงไป

จากการทดสอบสมมตฐานท 1.2 พบวา พบวา รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงนนความผกพนตอองคการจงไมสามารถ

เปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางตวแปรทงสองนได ( = -.428, p-value = .162) กลาวคอ การรบรรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนของบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงนไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงนนไมวาความผกพนตอองคการสงหรอต ากไมไดสงผลตอความสมพนธระหวางรบรรปแบบภาวะผน าแบบเนนคนกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการใหเปลยนแปลงไป

จากการทดสอบสมมตฐานท 1.3 พบวา ไมสามารถท าการทดสอบสมมตฐานนไดเนองจากวากลมตวอยางบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงนไมมคนใดมความเหนวาผน าของตนมรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย จงไมมขอมลในการศกษา

จากการทดสอบสมมตฐานท 1.4 พบวา ความผกพนตอองคการไมเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทด

ขององคการ ( =-.235, p-value = .219) กลาวคอ บคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงนไมวาจะมความผกพนตอองคการสงหรอต ากไมไดสงผลตอความสมพนธระหวางการรบรรปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ใหเปลยนแปลงไป

จากการทดสอบสมมตฐานท 1.5 พบวา รปแบบภาวะผน าแบบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ กลาวคอ การรบรรปแบบผน าแบบทมงานของบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงน สงผลกระทบตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการใหเปนไปในทางดขนเมอบคลากรมความผกพนตอองคการเขามารวมดวย การเขามามสวนรวมของความผกพนตอองคการจะท าใหความสมพนธระหวางการรบรรปแบบผน าแบบทมงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรเปลยนไป ท าใหความแขงแรงของความสมพนธ (strength) มากขนและทศทางของความสมพนธ (direction) เปลยนแปลงไปในทางทดขน โดยหากบคลากรรบรวาผน าของตนมภาวะผน าแบบทมงานรวมกบตวบคลากรเองมความผกพนตอองคการจะสามารถอธบายการผนแปรของ

112

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 41.9 (R2 = .419 , p < .01) และเมอการรบรถงรปแบบภาวะผน าแบบทมงานรวมกบการมความผกพนตอองคการของบคลากรเพมขน 1 หนวย

คะแนน พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการกจะเพมขน .332 คะแนน (= .332, p-value = .001) และ สามารถท านายไดวาจะสงผลใหบคคลากรนนมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

เพมขนรอยละ 2.6 (R2 = .026) ผลการทดสอบสมมตฐานจงเปนไปตามทผวจยคาดไว ซงจากการวเคราะหความสมพนธจะเหนไดวา รปแบบภาวะผน าแบบทมงานนนมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01(r = .446) และมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01(r = .449) และความผกพนตอองคการกมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .578) ดวยเชนกน

จากผลการศกษาแสดงใหเหนวาบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงนรบรวาผน าของตนมรปแบบภาวะผน าแบบทมงานมากทสด คดเปนรอยละ

52.8 และอยในระดบสง (x = 4.13) ซงสวนหนงทผน าในองคการนมลกษณะเชนนมากทสดอาจเนองมาจากนโยบายการพจารณาคดเลอกผบรหารทางการพยาบาลนนมการก าหนดคณสมบต สมรรถนะ และเกณฑการสรรหาคดเลอกทสอดคลองกบขอก าหนดขององคการ โดยมงคดเลอกผน าในลกษณะทสามารถสะทอนความเปนมออาชพในการน าองคกรพยาบาล (Professionalism) สามารถเปนแบบอยางทสะทอนคานยมหลกและการมงผลสมฤทธขององคการ และสามารถจงใจใหบคลากรสามารถท างานรวมกนเปนทมทมประสทธภาพไดและสนองตอบตอนโยบายการพฒนาองคการทมงเนนสความเปนเลศอยางยงยนได นอกจากนในกระบวนการสรรหาและคดเลอกผบรหารทางการพยาบาลนน องคการยงก าหนดใหบคลากรทางการพยาบาลมสวนรวมในการสรรหาและคดเลอกอกดวย ซงนนเปนสวนหนงในมาตรฐานบรการการพยาบาลและการผดงครรภ ของโรงพยาบาลระดบมหาวทยาลยตามประกาศของสภาการพยาบาล (สภาการพยาบาลแหงประเทศไทย, 2549)

ดงนนผทจะไดรบเลอกขนสต าแหนงผบรหารทางการพยาบาลนอกจากจะตองมคณสมบตและสมรรถนะดานวชาชพแลว ยงจ าเปนทจะตองเปนผทมความสามารถและสนองตอบตอความตองการของทงองคการและลกนองได ซงตรงกบลกษณะของรปแบบภาวะผน าแบบทมงานทเนนใหความส าคญกบความตองการขององคการและของลกนองในระดบสง จะพยายามท าใหลกนองเขาใจและยอมรบจดมงหมายขององคการ สงเสรมใหบคลากรทกคนมสวนรวมในการก าหนดแนวทางและตดสนใจในการพฒนาตนเองและทมงานเพอความส าเรจขององคการและนอกจากนผน าเองยงมความสมพนธทดกบลกนอง พรอมรบฟงความคดเหนของลกนอง มการสรางขวญและก าลงใจในการท างานโดยคอยใหความชวยเหลอ สงเสรมและสนบสนนใหลกนองเกดความคดสรางสรรคและมความ

113

มงมนในการพฒนางาน ใหความไววางใจและใหเกยรตลกนอง ซงการมผน าในลกษณะนจะชวยสรางบรรยากาศการท างานเปนทม ซงถอวาเปนรปแบบภาวะผน าทดทสดและมประสทธผลสงสดตามแนวคดของ Blake and Mouton (1964) และ Blake and Mccanse (1991) ทไดสรปไว

ดวยเหตนเอง รปแบบภาวะผน าแบบทมงานจงสงผลใหบคลากรในองคการเกดความรสกเปนสข มความรกความสามคคเอออาทรตอกนใหความไวใจเชอใจซงกนและกนพรอมทงมความรบผดชอบมงมนทมเท สามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ มความคดสรางสรรคใฝรใฝศกษาเพอพฒนาตนเองและงานทท าใหดขนอยางตอเนอง และรจกใหเกยรตมองเหนคณคาของบคคลอน เอาใจเขามาใสใจเราและค านงถงประโยชนของสวนรวมเปนทตง ซงนนท าใหเกดความพงพอใจในการท างาน ในบรรยากาศการท างาน และพงพอใจในตวผน าพรอมทงบคลากรยงมองเหนคณคาในตนเองวาตนเองนนเปนสวนหนงของทมทมความส าคญในการทจะชวยใหองคการประสบความส าเรจตามจดมงหมายไดอกดวย จงเกดแรงบนดาลใจในการท างานใหประสบความส าเรจ มองเหนคณคาของงานทท าและไมยอทอตอความยากล าบากและความทาทายของงานเตมใจทจะใชความสามารถของตนเพอพฒนาองคการและอยากเหนความเจรญกาวหนาขององคการตอๆไป สงเหลานท าใหบคลากรเกดความผกพนตอองคการและมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามมา และจากวฒนธรรมขององคการแหงนทไดปลกฝง หลอหลอม และถายทอดกนมายาวนานกวา 127 ป กมคณลกษณะเชนเดยวกนท าใหความผกพนตอองคการทมอยในตวบคลากรสวนหนงแลวนนยงชวยสงเสรมและสนบสนนใหบคลากรในองคการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกมาในระดบทสงเพมขนดวย

ถงแมจะยงไมมงานวจยใดทรองรบมากอนวาความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบทชวยสงเสรมใหความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมสงขน แตจากความสมพนธของตวแปรทง 3 อนไดแก รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนนกสอดคลองกบผลการวจยหลายๆ งาน อาทเชน

งานวจยของ Podsakoff et al. (2000, p.526) ทไดสรปวา ปจจยทสนบสนนใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนนไดแก 1.คณลกษณะสวนบคคลของพนกงาน (Individual or Employee Characteristics) เชน ลกษณะบคลกภาพ ความพงพอใจในงาน ความผกพนตอองคการ 2. คณลกษณะของงาน (Task Characteristics) 3.คณลกษณะขององคการ (Organizational Characteristics) และ 4. พฤตกรรมของผน า (leadership behaviors) โดยปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมากกวาตวแปรอน ไดแก ทศนคตตอ

114

งาน คณลกษณะงาน และพฤตกรรมของผน า สวนตวแปรทยงมความเกยวของตอเนองอย คอ ความพงพอใจในงาน การรบรความยตธรรมในองคการและความผกพนตอองคการ

งานวจยของ Mathieu and Zajac (1990) ทไดรวบรวมผลการศกษาวจยเรองความผกพนตอองคการระหวางป ค.ศ. 1980-1988 จ านวนกวา 200 งานวจย เพอท าการวเคราะหเรองความผกพนตอองคการ พบวา ปจจยดานรปแบบผน าทมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการ ไดแก ผน าแบบมงงาน ผน ามงสมพนธ และผน าแบบใหพนกงานมสวนรวมในการบรหาร

งานวจยของ Valentino (1996) ทไดศกษาอทธพลของรปแบบการบงคบบญชาทมผลตอการรบรการไดรบการสนบสนนจากองคการและจากผบงคบบญชา และความผกพนตอองคการของพนกงานพบวา ผน าแบบมงสมพนธมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการและการรบรการไดรบการสนบสนนจากองคการและจากผบงคบบญชา ระดบความผกพนตอองคการของพนกงานจะสงขนเมอพนกงานรบรวาผบงคบบญชาเปนผน าแบบเนนงานและเนนสมพนธสง (แบบทมงาน)

งานวจยของ วไลพร คมภรารกษ (2542) ทศกษาความสมพนธระหวางรปแบบการบงคบบญชาและความผกพนตอองคการ พบวารปแบบการบงคบบญชาแบบทมงานมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการของผใตบงคบบญชา

งานวจยของ อาภาภรณ พทกษก าพล (2546) ทศกษาความสมพนธระหวางสมพนธภาพกบผบงคบบญชาและบคลกภาพของพนกงานกบความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการพบวา ความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ, สมพนธภาพกบผบงคบบญชามความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เปนตน ซงนนกพอจะชวยสนบสนนไดวาความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบทชวยสงเสรมความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามผลการศกษาของผวจยทไดน าเสนอมาในครงน ดงนนองคการจงควรสงเสรมใหบคลากรมความผกพนตอองคการ และมภาวะผน าแบบทมงานเพมมากขนเพอชวยใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรเพมมากขนดวย ซงผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนน จะท าใหระบบสงคมในองคการด าเนนไปดวยความราบรน ลดความขดแยง เพมประสทธภาพในการปฏบตงานขององคการ และมอทธพลตอประสทธผลขององคการโดย

(1) ชวยเพมผลผลตในการปฏบตงานของบคลากร (2) ชวยเพมผลผลตในดานการจดการของบคลากร (3) มก าลงแรงงานเพมขนโดยไมตองเพมจ านวนบคลากร

115

(4) ลดความสญเปลาดานทรพยากรในการปฏบตงาน (5) สงเสรมความรวมมอระหวางบคคลทงภายในและภายนอกหนวยงาน (6) สงเสรมความสามารถขององคการในการดงดดและรกษาบคลากรทดให

ปฏบตงานกบองคการตอไป (7) เพมเสถยรภาพในการปฏบตงานขององคการ (8) ท าใหองคการสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงได

ตามท Podsakoff et al. (2000) ไดสรปไววา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการไดรบการยอมรบและกลายเปนคานยมในทางบวกจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงในระดบองคการแลวเมอนนกจะเกดคณลกษณะทพงประสงคแกบคลากรทมาจากแรงจงใจภายใน (Internal Motivation) สดทายกจะสงผลใหเกดประสทธภาพและประสทธผลของการท างานทดยงขนในทายท ส ดกจะส งผลให เกดการ พฒนาองคการอย างย งยน ได (Sustainable Organization Development) เพราะเปนการพฒนาทเกดจากปจจยภายในตวของสมาชกเอง (Fombrun, 1984) โดยไมมการบงคบหรอถกสงการแตอยางใดตามท สฎาย ธระวณชตระกล (2547) ไดกลาวไว

สมมตฐานท 2 การรบรบรรยากาศองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

จากการทดสอบสมมตฐานท 2 พบวา การรบรบรรยากาศองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ กลาวคอ การรบรบรรยากาศขององคการของบคลากรทางพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงน สงผลกระทบตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการใหเปนไปในทางดขนเมอบคลากรมความผกพนตอองคการเขามารวมดวย การเขามามสวนรวมของความผกพนตอองคการท าใหความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศขององคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรเปลยนแปลงไป ท าใหความแขงแรง และทศทางของความสมพนธเปลยนแปลงไปในทางทดขน โดยหากบคลากรมการรบรบรรยากาศในองคการรวมกบตวบคลากรเองมความผกพนตอองคการจะสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 41.3 (R2 = .413, p < .01) และเมอการรบรบรรยากาศในองคการรวมกบความผกพนตอองคการของบคลากรเพมขน 1 หนวยคะแนน พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการกจะเพมขน .125 คะแนน

( = .125, p-value = .01) และสามารถท านายไดวาจะสงผลใหบคคลากรนนมพฤตกรรมการเปน

สมาชกทดขององคการเพมขนรอยละ 0.9 (R2 = .009) ผลการทดสอบสมมตฐานจงเปนไปตามทผวจยคาดไว

116

ซงจากการวเคราะหคาเฉลย พบวา การรบรบรรยากาศองคการโดยรวม ม

คาเฉลยในระดบสง (x = 3.84) ความผกพนตอองคการโดยรวม มคาเฉลยในระดบสง (x = 3.85)

และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยรวม มคาเฉลยในระดบสง (x = 3.86) และเมอวเคราะหจากความสมพนธจะเหนไดวา การรบรบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบ ความผกพนตอองคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .621) และมความสมพนธทางบวกกบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .530) สวนความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 (r = .605) แสดงใหเหนวาบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงนรบรวาสภาพแวดลอมภายในองคการเปนไปในทางทด มองวาองคการมนโยบายการบรหารงาน มการจดแบงหนาท มโครงสรางการท างานและมล าดบขนตอนในการท างานทชดเจนมกฎระเบยบทเหมาะสมท าใหสามารถท างานไดอยางคลองตว มการมอบหมายหนาทความรบผดชอบใหกบบคลากรอยางเหมาะสมกบความรความสามารถและมการกระจายอ านาจการใหแกบคลากร ท าใหบคลากรรสกมอสระในการตดสนใจและสามารถแกปญหาในงานทท าไดดวยตนเอง ในดานความอบอนและการสนบสนนกมองวาองคการมบรรยากาศการท างานทเปนมตรอบอนและเปนกนเอง มความสมพนธทดตอกน มความหวงใยใสใจและเขาใจกนในทกระดบทงหวหนา ลกนองและเพอนรวมงาน นอกจากนสมาชกในองคการยงใหความไววางใจ ใหโอกาสและใหการสนบสนนซงกนและกนในการแสดงความสามารถเพอพฒนางานอยางเตมท พรอมทงยนดรบฟงความคดเหนทแตกตางกนเพอน ามาวเคราะหปรบปรงและพฒนาการท างานใหดยงขน ดานการใหรางวลและการลงโทษ บคลากรมองวาองคการมความยตธรรมในดานการเลอนขนเลอนต าแหนง การใหคาตอบแทน และการจดสวสดการอยพอสมควร ดานมาตรฐานการท างานกมการก าหนดมาตรฐานในการปฏบตงานอยางชดเจนและมการประเมนผลการปฏบตงานอยางเปนระบบ เมอมปญหาเกดขนในหนวยงานจะชวยกนคดแกปญหาและสรปขอตกลงรวมกน และพรอมรบความเสยงทเกดขนจากการปฏบตงาน นอกจากนยงรบรไดถงบรรยากาศของความภาคภมใจในหนวยงานของตนและอยากใหหนวยงานนเจรญกาวหนาตอไปใหนานทสดอกดวย ซงถอวาเปนบรรยากาศทดทสดตามแนวคดของ Steers และ Porter (1979) ทเสนอวา บรรยากาศทดทสด คอ บรรยากาศทสอดคลองกนระหวางวตถประสงคขององคการและความตองการของผปฏบตงานในองคการหรอเปนบรรยากาศทเนนเปาหมาย แตขณะเดยวกนกจะสนบสนนใหชวยเหลอซงกนและกน รวมมอกน และมสวนรวมในกจกรรม ซงจะท าใหบรรลเปาหมายขององคการรวมกน

ดวยเหตนเอง บรรยากาศในองคการจงสงผลใหบคลากรในองคการเกดความสข ความสบายใจในการท างาน และเกดแรงจงใจกระตนใหบคลากรมความมงมนทมเทและ

117

ตงใจท างานอยางเตมท พรอมทงยงท าใหบคลากรรสกวาตนเองเปนสวนหนงทมคาขององคการ มความรสกเปนเจาของและจงรกภกดตอองคการและตามท จ ารส นองมาก (2540, น. 1 อางถงใน สฎาย ธระวณชตระกล, 2549, น. 171) กลาววา บรรยากาศองคการทดจะเปนยงกวาการท าใหทกคนมขวญก าลงใจ ยงกวาการท าใหทกคนมความสข เพราะบรรยากาศองคการทด ท าใหสมาชกปฏบตงานอยางเตมทมงสเปาหมายขององคการ สงเหลานท าใหบคลากรเกดความผกพนตอองคการ และมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการตามมา นอกจากน สฎาย ธระวณชตระกล (2549, น. 174) ยงไดสรปไววา บรรยากาศองคการมความส าคญตอการเกดความพงพอใจในงานและสงผลทางออมตอการเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เนองจากบรรยากาศองคการมสวนก าหนดทศนคตและพฤตกรรมการท างาน รวมทงมสวนเสรมสรางความคด จตใจและคณธรรมตางๆ ทพงประสงคจะท าใหบคลากรในองคการเกดความรสกพอใจ ภมใจและอบอนใจ รสกในความเปนเจาของ และอยากมาท างาน ซงน าไปสการเกดความพงพอใจในงานและเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการในล าดบตอมา

และจากวฒนธรรมขององคการแหงนทไดปลกฝง หลอหลอม และถายทอดกนมายาวนานใหบคลากรเปนผท มความรก ความสามคค ความเอออาทรในหมคณะ รกกนดจพนอง (Seniority) มคณธรรมจรยธรรมประจ าตน อนจะน ามาซงความไวใจเชอใจซงกนและกน มความซอสตย ถกตอง เชอถอได (Integrity) มความรบผดชอบ มงมนทมเท มประสทธภาพ และตรงตอเวลา (Responsibility) รจกคดสรางสรรค มความใฝร-ใฝศกษาเพอพฒนาตนเองและงานทท าใหดขนอยางตอเนอง (Innovation) มการใหเกยรตและเหนคณคาของบคคลอน รจกเอาใจเขามาใสใจเรา(Respect) ค านงถงประโยชนของผอนและสวนรวมเปนทตง (Altruism) มการพฒนาสความเปนเลศอยางเปนระบบทวทงองคกรอยางยงยน (Journey to excellence and sustainability) ซงคณลกษณะเหลานทตางกมงเนนเพอใหเกดบรรยากาศทดในอยรวมกนและสามารถท างานเปนทมไดอยางมประสทธภาพเพอการสรางประโยชนใหกบสวนรวมตอไป ท าใหความผกพนตอองคการทมอยในตวบคลากรสวนหนงแลวนน ยงชวยสงเสรมและสนบสนนใหบคลากรในองคการแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการออกมาในระดบทสงเพมขนดวย ซงสอดคลองกบงานวจยของ Chiang (2002) ทไดศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จากกลมตวอยางพนกงานโรงงานทไตหวน ผลการวจยพบวา บรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการมความสมพนธกนทางบวกอยางมนยส าคญทางสถตและพบวา ความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบทชวยเพมความสมพนธทางบวกระหวางบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต

118

ถงแมจะมงานวจยทรองรบวา ความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบทชวยสงเสรมใหความสมพนธระหวางบรรยากาศในองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมสงขน เพยงฉบบน แตจากความสมพนธของตวแปรทง 3 อนไดแก การรบรบรรยากาศในองคการ ความผกพนตอองคการ และ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ นนกสอดคลองกบผลการวจยหลายๆงาน อาทเชน งานวจยของ Cohen & Keren (2009 อางถงใน พรตบตร จฑะกนก, 2552) ไดศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กลมตวอยางเปนครชาวอสราเอลจ านวน 287 คน พบวา บรรยากาศองคการมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต และบรรยากาศองคการสามารถพยากรณพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการได งานวจยของ Ghasemia, B. & Keshavarzib, R. (2014) ศกษาความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคกรและพฤตกรรมการเปนสมาชกขององคการในสภาพแวดลอมของโรงพยาบาล โดยการเกบแบบสอบถามจากกลมตวอยางบคลากรและผจดการในโรงพยาบาล พบวา บรรยากาศองคการและความผกพนตอองคกรมผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ นอกจากนบรรยากาศองคการมผลกระทบในเชงบวกอยางมนยส าคญกบความผกพนตอองคการ

งานวจยของ วรนช ทองไพบลย (2543) ทไดศกษาบรรยากาศองคการและความผกพนองคการของพนกงานบรษทนปปอนเพนต (ประเทศไทย) จ ากด พบวาการรบรบรรยากาศขององคการมความสมพนธกบความผกพนตอองคการทงในภาพรวมและแยกดาน งานวจยของ ศภกร วชราภรณ (2546) ทไดศกษาความผกพนตอองคการของผประกอบอาชพวศวกร บรษท แอดวานซ อนโฟร เซอรวส จ ากด (มหาชน) พบวา บรรยากาศองคการในทกๆ ดานและความพงพอใจในการท างานทกๆ ดานมความสมพนธในทางบวกกบความผกพนตอองคการ งานวจยของ พรตบตร จฑะกนก (2552) ทศกษาถงความภาคภมใจแหงตนในบรบทองคการ การรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของขาราชการศนยชวยเหลอทางวชาการพฒนาชมชนเขต 7 พบวาการการรบรบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยผทมการรบรบรรยากาศองคการในระดบสงจะมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในระดบสง และผทมการรบรบรรยากาศองคการในระดบต าจะมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในระดบต า และงานวจยของ อาภาพร ทศนแสงสรย (2552) ทไดท าการศกษาความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการในเชงบวก ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการจากกลมตวอยางพนกงานในวสาหกจขนาดยอม ประเภทอตสาหกรรมการผลตถงพลาสตกในเขตกรงเทพมหานคร พบวาการรบรบรรยากาศองคการในเชงบวกมความสมพนธทาง บวกกบความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

119

รวมทงความผกพนตอองคการมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการและการรบรบรรยากาศองคการในเชงบวกสามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 18.8 เปนตน

ซงนนกพอจะชวยสนบสนนไดวาความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบทชวยสงเสรมความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ตามผลการศกษาของผวจยทไดน าเสนอมาในครงน ดงนนองคการจงควรสงเสรมใหบคลากรมความผกพนตอองคการ และมการรบรบรรยากาศองคการเพมมากขนเพอชวยใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรเพมมากขนดวย ซงผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนน จะท าใหระบบสงคมในองคการด าเนนไปดวยความราบรน ลดความขดแยง เพมประสทธภาพในการปฏบตงานขององคการ และมอทธพลตอประสทธผลขององคการดงทไดกลาวมาแลวขางตน ตามท Podsakoff et al. (2000) และ สฎาย ธระวณชตระกล (2547) ไดสรปไว ซงจะชวยสงผลตอประสทธภาพและประสทธผลในการท างานของบคลากรอนจะน าไปสความส าเรจอยางยงยนขององคการตอไป

120

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “ความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอ

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบในบคลากรทางการพยาบาลในสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง” โดยมวตถประสงคดงน

1. เพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

2. เพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง

กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน เปนบคลากรทางการพยาบาลของโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง มจ านวนทงสน 500 คน

เครองมอทใชในการวจยม 5 สวน คอ

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ประกอบดวยขอค าถาม 7 ขอ เกยวกบ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษาสงสด ต าแหนงงานปจจบน งานการพยาบาลทสงกด อายงาน และ รายไดเฉลยตอเดอน เปนแบบตรวจรายการ (Check List)

สวนท 2 เปนแบบวดรปแบบภาวะผน าของหวหนาตามการรบรของบคลากรทางการพยาบาลตามทฤษฎตาขายบรหาร (Managerial Grid Theory) ของ Blake & Mouton (1964) โดยผวจยไดพฒนามาจากแบบวดรปแบบภาวะผน าของ วไลพร คมภรารกษ (2542) และธนวฒน ไครวานช (2550) ซงมขอค าถามทเกยวของกบรปแบบภาวะผน า 5 รปแบบ รวมทงสน จ านวน 45 ขอ แบงเปนรปแบบละ 9 ขอ มคาความเชอมน (Reliability) ของแตละรปแบบดงน 1.ภาวะผน าแบบเนนงานเทากบ .894 2. ภาวะผน าแบบเนนคนเทากบ .864 3.ภาวะผน าแบบปลอยปละละเลยเทากบ .944 4.ภาวะผน าแบบประนประนอมเทากบ .874 และ 5. ผน าแบบทมงานเทากบ .950

สวนท 3 เปนแบบวดการรบรบรรยากาศองคการของบคลากรทางการพยาบาลตามแนวคด ของ Litwin & Stringer (2002) โดยผวจยพฒนามาจากแบบวดการรบรบรรยากาศองคการของ ชญานช ลกษณวจารณ (2541) และ อาภาพร ทศนแสงสรย (2552) ซงมขอค าถามทเกยวของกบ

121

การรบรบรรยากาศองคการทงหมด 8 ดาน จ านวน 32 ขอ มคาความเชอมน (Reliability) ทงฉบบเทากบ .973

สวนท 4 เปนแบบวดความผกพนตอองคการของบคลากรทางการพยาบาล ตามแนวคดของ Mowday, Porter, & Steers (1979) โดยผวจยพฒนามาจากแบบวดความผกพนตอองคการของ วภาดา หลวงนา (2546) และ กรวรรณ ดออน (2548) ซงมขอค ำถำมทเกยวของกบความผกพนตอ

องคการทงหมด 3 ดาน จ านวน 16 ขอ มคาความเชอมน (Reliability) ทงฉบบเทากบ .924

สวนท 5 เปนแบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาล ตามแนวคดตามแนวคดของ Organ (1991) โดยผวจยพฒนามาจากแบบสอบถามพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ อาภาพร ทศนแสงสรย (2552) ซงมขอค ำถำมทเกยวของกบพฤตกรรม

การเปนสมาชกทดขององคการทงหมด 5 ดาน จ านวน 22 ขอ มคาความเชอมน (Reliability) ทง

ฉบบเทากบ .948

การวเคราะหขอมลและทดสอบสมมตฐานกระท าโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตเพอการวจยทางสงคมศาสตร (Statistical Package for the Social Science : SPSS for Windows) เพอค านวณหาคาการแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean; X) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation; S.D.) และทดสอบสมมตฐานโดยใชสถตการวเคราะหการถดถอยพหเชงชน (Hierarchical Multiple Regression) เพอทดสอบตวแปรก ากบตามแนวคดของ บารอน และเคนน ( Baron & Kenney, 1986) ซงผลการวจยสรปได ดงน

5.1 สรปผลการวจย ดวยวตถประสงคของการวจยทระบไววา เปนการศกษาบทบาทของตวแปรก ากบซงกคอ ความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และ ความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนงจาก การศกษาพบวา

1. การศกษาความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน ากบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ พบวา ความผกพนตอองคการไมเปนตวแปรก ากบของความสมพนธระหวางการรบรรปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน ภาวะผน าแบบเนนคน และภาวะผน าแบบประนประนอม กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เนองจากมคา

122

สมประสทธถดถอยของปฏสมพนธอยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ( = -.149, p-value =

.390, = -.428, p-value = .162, =-.235, p-value = .219 ตามล าดบ) แต รปแบบภาวะผน าแบบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ โดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 41.9 ซงมนยส าคญทางสถตระดบ .01 (R2 = .419, p < .01) และมคาสมประสทธถดถอยของ

ปฏสมพนธ เทากบ .332 อยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01 ( = .333, p < .01) และ R2 มคาเทากบ .026 ซงหมายความวาการมปฏสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานและความผกพนตอองคการ สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดเพมขนรอยละ 2.6 สวนบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลยและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการนน ไมสามารถท าการทดสอบสมมตฐานไดเนองจากวาไมมกลมตวอยางบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงนคนใดมความเหนวาผน าของตนมรปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย จงไมมขอมลในการศกษาครงน

2. การศกษาความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ พบวา การรบรบรรยากาศองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบโดยสามารถอธบายการผนแปรของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดรอยละ 41.3 อยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01(R2 = .413, p < .01) และมคาสมประสทธถดถอยของปฏสมพนธ

เทากบ .125 อยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01 ( = .125, p < .01) และ R2 มคาเทากบ .009 ซงหมายความวาการมปฏสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าแบบทมงานและความผกพนตอองคการ สามารถท านายพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไดเพมขนรอยละ 0.9

123

ตารางท 5.1

สรปผลการทดสอบสมมตฐานการวจย

สมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานท 1 รปแบบภาวะผน าสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.1 รปแบบภาวะผน าแบบเนนงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.2 รปแบบภาวะผน าแบบเนนคนสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.3 รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลยสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.4 รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอมสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 1.5 รปแบบภาวะผน าแบบทมงานสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

สมมตฐานท 2 การรบรบรรยากาศองคการสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

ยอมรบสมมตฐานบางสวน

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

ไมสามารถทดสอบสมตฐานได

ปฏเสธสมมตฐานการวจย

ยอมรบสมมตฐานการวจย

ยอมรบสมมตฐานการวจย

124

5.2 ขอเสนอแนะ 5.2.1 ขอเสนอแนะตอองคการ

5.2.1.1 จากการศกษาขอมลการรบรรปแบบภาวะผน าของกลมตวอยางบคลากรในองคการนพบวา บคลากรรบรรปแบบภาวะผน าแบบทมงานมากทสด แตยงเปนเพยงรอยละ 52.8 หรอเพยงประมาณกงหนงของกลมตวอยางเทานน หากสามารถสงเสรมใหบคลากรรบรรปแบบภาวะผน าแบบทมงานเพมขนไดยอมสงผลใหบคลากรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมมากขนดวย และเมอสงเสรมใหบคลากรมความผกพนตอองคการเพมขนรวมดวย โดยเฉพาะในดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการนนตอไป ซงจากผลการศกษาพบวายง

อยในระดบปานกลาง (x = 3.56) แมวาความผกพนตอองคการโดยรวมจะในระดบสง (x = 3.85) กตาม การสงเสรมใหบคลากรมความผกพนตอองคกรนนจะชวยลดอตราการขาดงาน การมาสาย การลาออกและความไมพงพอใจของบคลากร นอกจากนยงชวยสงเสรมความสามคคและเพมประสทธภาพของการท างานรวมกนของกลมบคลากรและชวยเสรมสรางภาพลกษณทดขององคการแกสายตาบคคลภายนอก ท าใหมบคคลจ านวนมากทอยากจะเขามาท างานกบองคการจงชวยใหองคการสามารถคนหาบคคลทมคณภาพตรงตามความตองการไดงายขน ซงนนจะยงท าใหองคการมบคลากรทมพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการเพมมากขนไปอกดวยเปนผลใหเกดประสทธภาพและประสทธผลของการท างานทดยงขนของบคลากร ในทายทสดกจะสงผลใหเกดการพฒนาองค การ ให ประสบความส า เ ร จต อ ไป ได อย า งย ง ย น (Sustainable Organization Development) ตามจดมงหมายขององคการ

5.2.1.2 จากการศกษาการรบรบรรยากาศองคการ ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา การรบรบรรยากาศองคการมความสมพนธทางบวกกบ ความผกพนตอองคการ (r = .621, p< .01) และยงมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (r = .530, p< .01) รวมทงความผกพนตอองคการกมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (r = .605, p< .01) ดวย ดงนนองคการควรใหความส าคญกบการสงเสรมใหบคลากรมการรบรบรรยากาศองคการเพมขน โดยเฉพาะในดานการให

รางวลและการลงโทษซงจากผลการศกษาพบวายงอยในระดบปานกลาง ( x = 3.43) แมวาความ

ผกพนตอองคการโดยรวมจะในระดบสง (x = 3.84) กตาม โดยองคการควรท าใหบคลากรรบรไดถงความยตธรรมในดานการเลอนขนเลอนต าแหนง การใหคาตอบแทน และการจดสวสดการตางๆใหกบบคลากรเพมมากขน เพอใหบคลากรเกดทศนคตในงานเชงบวก มความเชอมน ไววางใจในองคการ มความพงพอใจในงาน เพราะนนจะสงผลใหเกดความเตมใจในการทจะมงมนทมเทในการท างาน และ

125

ใหความรวมมอในการท ากจกรรมตางๆแกองคการ ซงเปนการน าไปสการแสดงออกของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมมากขน และ เมอสงเสรมใหบคลากรมความผกพนตอองคการเพมขนรวมดวย กจะยงท าใหองคการมบคลากรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมมากขนไปอกดวย ยอมสงผลใหเกดประสทธภาพและประสทธผลของการท างานทดยงขนของบคลากรและท าใหเกดการพฒนาองคการตอไปไดอยางยงยน (Sustainable Organization Development) ประสบความส าเรจตามจดมงหมายขององคการ

5.2.2 ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยในอนาคต

5.2.2.1 ขยายการศกษาไปยงประชากรหนวยงานอนๆในองคการเพมขน หรอศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการของภาครฐกบภาคเอกชน เพอชวยใหองคการเองและองคการตางๆมแนวทางในการพฒนาบคลากรใหมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมมากขนตอไปในอนาคตและท าใหเกดการพฒนาองคการตอไปไดอยางยงยน

5.2.2.2 จากผลการวจยเปนการศกษาความผกพนตอองคการในฐานะตวแปรก ากบระหวางตวแปรรปแบบภาวะผน า และรบรบรรยากาศองคการ กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ดงนนจงมความนาสนใจในการศกษาความสมพนธของตวแปรอนๆกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทความผกพนตอองคการสามารถเปนตวแปรก ากบทชวยสงเสรมใหเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเพมขนได เพอใหไดผลการศกษาทกวางขน

126

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ

ชชย สมทธไกร. (2554). จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. กรงเทพมหานคร: บรษทว.พรนท (1991) จ ากด.

เทพนม เมองแมน และ สวง สวรรณ. (2540). พฤตกรรมองคการ (พมพครงท 2, ฉบบปรบปรงใหม) กรงเทพมหานคร: บรษทโรงพมพไทยวฒนาพานช จ ากด.

ธวช บณยมณ. (2550). ภาวะผน าและการเปลยนแปลง. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพโอเดยนสโตร.นตย สมมาพนธ. (2546). ภาวะผน าพลงขบเคลอนสความเปนเลศ. กรงเทพมหานคร: บรษทอนโ

กราฟฟกส จ ากด. นภา แกวศรงาม. (2532).จตวทยาองคการ.นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2543). สถตวเคราะหเพอการวจย. กรงเทพมหานคร: เรอนแกวการพมพ. ปรยาพร วงศอนตรโรจน. (2542). จตวทยาอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : ศนยสอเสรมกรงเทพฯ. พรรณราย ทรพยะประภา. (2532). จตวทยาส าหรบนกบรหาร (พมพครงท 2). กรงเทพมหานคร: รชนอารมคอรปอเรชน. พส เดชะรนทร. (2548). ท าอยางไรใหพนกงาน กระตอรอรนในการท างาน. กรงเทพฯ :กรงเทพธรกจ. รงสรรค ประเสรฐศร. (2544). ภาวะผน า (Leadership). กรงเทพมหานคร: บรษท ธนธชการพมพ จ ากด. รตนา ศรพานช. (2535). หลกการสรางแบบสอบวดทางจตวทยาและทางการศกษา. กรงเทพมหานคร

: คณะศลปศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร. (อดส าเนา) วเชยร วทยอดม. (2548). ภาวะผน า. กรงเทพมหานคร: บรษท ธระฟลม และ ไซเทกซ จ ากด. วเชยร วทยอดม. (2547). พฤตกรรมองคการ: Organization Behavior. กรงเทพฯ: บรษทธระ

ฟลมและไซเทกซ จ ากด. ศรชย กาญจนวาส, ทววฒน ปตยานนท, และ ดเรก ศรสโข. (2555). การเลอกใชสถตทเหมาะสม ส าหรบการวจย (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2541). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : ธระฟลมและไซแทกซ. สมยศ นาวการ. (2549). การบรหาร= Management (พมพครงท 9). กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพบรรณกจ 1991 จ ากด.

127

สมยศ นาวการ. (2549). การบรหารและพฤตกรรมองคการ Management and Organizational Behavior (ฉบบแกไขเพมเตม). กรงเทพมหานคร:บรษทโรงพมพตะวนออก. สมหมาย ศรทรพย. (2546). รายงานการวจยเรอง การรบรบรรยากาศองคการกบการพฒนา บคลากรของส านกเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยรามค าแหง. ส านกเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยรามค าแหง. สถต วงศสวรรค. (2525). จตวทยาการศกษา (Educational psychology). กรงเทพมหานคร: บรษทรวมสาสน. สาโรจน โอพทกษชวน. (2555). การจดการและพฤตกรรมองคการ: เพอสรางและรกษาความได เปรยบเชงแขงขนไวใหยงยนในโกลบอลไลเซชน. กรงเทพมหานคร: บรษท ซวแอลการพมพ จ ากด. สทธโชค วรานสนตกล. (2546). จตวทยาสงคม: ทฤษฎและการประยกต Social Psychology :Theories and Applications. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน.

บทความวารสาร

จรประภา อครบวร. (2549). การพฒนาทรพยากรมนษยเพอการสรางความผกพนในองคการ. ทวาร สารขาราชการ. 51(พฤษภาคม-มถนายน), 6-7. ชญารศม ทรพยรตน และ ประพนธ ชยกจอราใจ. (2556). พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กบผลลพธทเกดขน Organizational Citizenship Behavior and Its Consequences. F E U Academic Review. 7(1): 2-22. ชาญชย อาจนสมาจาร. (2531). บรรยากาศและการเปลยนแปลงในองคการ. วารสารวทยากาจดการ. 2(14), 25-26. ศภณฐ ชชนปราการ. (2548). คน คอ กญแจแหงความส าเรจ : ผน าทดจะตองรจกเลอกใชคนและ บรหารคน.วารสารนกบรหาร 25(3), 25-28. สฎาย ธระวณชตระกล. (2547) การสงเสรมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการสการพฒนา ทรพยากรมนษยในองคการอยางยงยน The Promotion of Organizational Citizenship Behaviors for Human Resource Sustainable Development in Organization. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. 16(1), 15-28.

128

วทยานพนธ

กษมา ทองขลบ. (2550). ความสมพนธระหวางคณภาพชวตในการท างานความผกพนตอองคการกบ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของครโรงเรยนราชนบน. (วทยานพนธปรญญมหา บณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและ องคการ. กรวรรณ ดออน. (2546). ภาวะผน าของหวหนางานกบความผกพนตอองคการของพนกงานโรงงาน อตสาหกรรมผลตชนงานพลาสตก. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลาพระนครเหนอ, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. เกษรา ชยรงสเลศ. (2547). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การสนบสนนทางสงคม ทศนคต ตองานและภาวะผน า กบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ.(วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรม และองคการ. กนยา พรพฒนานนท. (2546). ความสมพนธระหวางการรบรรปแบบภาวะผน า ความผกพนตอ องคการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานบรษทเอกชนแหงหนง. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชา จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. ชญานช ลกษณวจารณ. (2541), ความสมพนธระหวางทศนคตกบผน ากบบรรยากาศองคการ (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชา จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. ชมพเนกข ศพทศรครนทร. (2553), ความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการและพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานในบรษทคาวาซาก มอเตอร เอนเตอรไพรส (ประเทศไทย) จ ากด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, คณะการจดการ และการทองเทยว, สาขาวชาการจดการทรพยากรมนษย. ชาญชย จตตพนธพรณ. (2554). ตวแปรก ากบของความเปนอสระในการท างานและการสนบสนนของ ผบงคบบญชาและตวแปรสอของความเชอมนในการขยายบทบาทของตนในความสมพนธ ระหวางบคลกภาพเชงรกและพฤตกรรมเชงรก.(งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ.

129

ธนวฒน ไครวานช. (2550). การศกษารปแบบภาวะผน าตามทฤษฎตาขายภาวะผน าของพนกงาน บรษท บวค – ไทย จ ากด. (การศกษาคนควาอสระปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลย เกษตรศาสตร,บณฑตวทยาลย, สาขาบรหารธรกจ. ธวช ยงประเสรฐ. (2549). บรรยากาศองคการและความผกพนตอองคการของพยาบาล โรงพยาบาล สมเดจพระบรมราชเทว ณ ศรราชา. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลย เกษตรศาสตร,บณฑตวทยาลย, สาขารฐศาสตร. นาฏยา ปรชญาชย. (2553). ความสมพนธระหวางการรบรภาวะผน ากบความสขในการปฏบตงาน ของขาราชการในสงกดส านกงานสรรพากรภาค 6. (การคนควาอสระปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยศลปากร, บณฑตวทยาลย, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาการจดการภาครฐและ เอกชน. พรตบตร จฑะกนก. (2552). ความภาคภมใจแหงตนในบรบทองคการ การรบรบรรยากาศองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของขาราชการ ศนยชวยเหลอทางวชาการ พฒนาชมชนเขต 7. (การคนควาแบบอสระปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเชยงใหม, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. เพลนพศ ศรสมบรณ. (2547). ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กบความผกพนตอองคการของพนกงานระดบปฏบตการ บรษทอตสาหกรรมสงทอ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, สาขาวชา จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. ปยะดา ศรประทม. (2548). บรรยากาศองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของ พนกงานบรษทผลตสอโทรทศน. (สารนพนธปรญญามหาบณฑต). สถาบนเทคโนโลยพระจอม เกลาพระนครเหนอ, บณฑตวทยาลย, ภาควชามนษยศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรม และองคการ. ปยะวรรณ กลนสคนธ. (2552). ความยดมนผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกของ องคการทมผลตอองคการทมผลสมฤทธสงของกรมอนามย กระทรวงสามารณสข. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาเอก บรหารสาธารณสขศาสตร. ปยะพร สรอยทอง. (2543). ความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการกบความพงพอใจในการท างาน ของขาราชการ ส านกงานคณะกรรมการขาราชการคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, คณะศกษาศาสตร, สาขาวชาการบรหารการศกษา

130

เมธ ศรวรยะเลศกล. (2542). ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการกบ ความพงพอใจในงานและผลการปฏบตงานของพนกงานองคการเอกชนขนาดใหญแหงหนง. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชา จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. วรนช ทองไพบลย. (2543). บรรยากาศองคการและความผกพนตอองคการ. (วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,บณฑตวทยาลย, สาขารฐศาสตร วนด ทบทม. (2546). ความสมพนธระหวางการรบรภาวะผน ากบความผกพนตอองคการของพนกงาน และประสทธผลของหนวยงานในโรงพยาบาลเชยงใหมราม 1. (การคนควาแบบอสระ ปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเชยงใหม, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาจตวทยา อตสาหกรรมและองคการ. วภาดา หลวงนา. (2546). อทธพลของบรรยากาศองคการ และความผกพนตอองคการทมตอ พฤตกรรมการท างานของพนกงานในโรงงานผลตชนสวนอเลกทรอนกสแหงหนง. (วทยานพน ปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาจตวทยา อตสาหกรรมและองคการ. วมลรตน ครองมงคล. (2555). ภาวะผน า บรรยากาศองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ องคการทสงผลตอการปฏบตงานของขาราชการ หนวยงานราชการแหงหนง. (วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาจตวทยา อตสาหกรรมและองคการ. วไลพร คมภรารกษ. (2542). ความสมพนธระหวางรปแบบการบงคบบญชาและความผกพนตอ องคการ และผลของปจจยสวนบคคลของผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชาทมตอความ ผกพนตอองคการของผใตบงคบบญชา. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลย ธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. วนชย ธรรมสจการ และคณะ. (2542). การสรางเครองมอวดภาวะผน า. วารสารสงขลานครนทร,

2(6), 150-165 ศภกร วชราภรณ. (2546). ความผกพนตอองคการของผประกอบอาชพวศวกร : ศกษากรณวศวกร บรษท แอดวานซ อนโฟร เซอรวส จ ากด(มหาชน). (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,บณฑตวทยาลย, สาขารฐศาสตร. ศศนนท หลานามวงศ. (2545). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล บรรยากาศองคการและ การมสวนรวม ในงานกบความยดมนผกพนในองคการของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลรฐ กรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

131

คณะพยาบาลศาสตร, สาขาวชาการบรหารการพยาบาล สฎาย ธระวณชตระกล. (2549). แบบจ าลองความสมพนธเชงสาเหตของพฤตกรรมการเปนสมาชกทด ตอองคการของอาจารยคณะศกษาศาสตร ในมหาวทยาลยของรฐ. (วทยานพนธปรญญาดษฎ บณฑต). มหาวทยาลยบรพา, คณะศกษาศาสตร, สาขาวชาการบรหารการศกษา. สาวตร พรหมม. (2554). ภาวะผน า พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และความยดมนผกพน ตอองคการของพนกงานระดบปฏบตการ บรษททปรกษาดานทรพยากรบคคลแหงหนง. (การ คนควาอสระปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชา จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. อปสรสดา แกวออน. (2544). การศกษาการรบรแบบภาวะผน ากบการรบรบรรยากาศองคการ : ศกษาเฉพาะกรณ บรษท เซอรคดอเทคโทรนคสอนดสตรส จ ากด (มหาชน). (วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาจตวทยา อตสาหกรรมและองคการ. อมพร พรพงษสรยา. (2544). ความสมพนธระหวางความพงพอใจในงาน ความยตธรรมในองคการกบ พฤตกรรมการเปนสมาชกขององคการ ตามการรบรของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลศนย (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะพยาบาลศาสตร, สาขาวชา การบรหารการพยาบาล. อาภาพร ทศนแสงสรย. (2552). ความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการในเชงบวก ความผกพนตอองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการในวสาหกจขนาดยอม ประเภทอตสาหกรรมการผลตถงพลาสตก. (งานวจยสวนบคคลปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะศลปศาสตร, สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. อาภาภรณ พทกษก าพล. (2546). ความสมพนธระหวางสมพนธภาพกบผบงคบบญชาและ บคลกภาพของพนกงานกบความผกพนตอองคการและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของ องคการ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยเชยงใหม, สาขาวชาจตวทยา อตสาหกรรมและองคการ. อารรตน สขาว. (2555). ความสมพนธระหวางการรบร ภาวะผน าการเปลยนแปลง คณภาพชวตการ ท างานกบความผกพนตอองคการ ของพนกงานบรษท ธนาคารกสกรไทย จ ากด (มหาชน) ศนยธรกจลกคาผประกอบการ1. (รายงานการคนควาอสระปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยศลปากร, บณฑตวทยาลย, สาขาการประกอบการ.

132

สออเลกทรอนกสและอนๆ บญญต ค านณวฒน. (2555). จะสรางความผกพนในองคกรไดอยางไร. สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2557, จาก http://www.komchadluek.net /detail/20120815/137602 ประสทธ วฒนาภา.(ธนวาคม 2557). บรหารงานใหไดผล บรหารคนใหไดใจ. ใน ประชมวชาการ ฝาย การพยาบาล โรงพยาบาลศรราช ประจ าป 2557, Modernize Management : บรหารงาน บรหารคน. หองประชมราชปนดดาสรนธร อาคารศรสวรนทรา โรงพยาบาลศรราช. พชต เทพวรรณ. (2548). มตบรรยากาศองคการทมตอการพฒนาองคการแหงการเรยนร: แนว ปฏบตทเปนเลศของมหาวทยาลยนอรท–เชยงใหม. สบคนเมอวนท 9 พฤศจกายน 2557, จาก http://www.research.northcm.ac.th/attachments/full_project/130320031614. pdf สภาการพยาบาล. (2549). ประกาศสภาการพยาบาล เรอง มาตรฐานบรการการพยาบาลและการ ผดงครรภ โรงพยาบาลระดบมหาวทยาลย.สบคนเมอวนท 9 เมษายน 2559,จาก http://www1.si.mahidol.ac.th/nursing/sins/index.php/about-sins/ethic Books and Book Articles Bernstein. D. A. (1999) Essentials of Psychology. Boston : Houghton Mifflin Company. Blake, R., & Mouton, J. (1964). The Managerial Grid : The Key to Leadership Excellence. Houston: Gulf Publishing Co. Bolon, D. S. (1993). Beyond Job Satisfaction : A Multidimensional Investigation of the Relationship between Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behaviors. Dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University. DuBrin, J. R. (2007). Leadership : research findings, practice, and skills (5th ed.). United States of America : Houghton Mifflin Company. Greenberg, J., & Baron, R. A. (1993). Behavior in Organization. (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.

133

Gibson, et al. (2000). Organizations : behavior, structure, processes (10th ed.). Boston: McGraw-Hill. Hellriegel, D., & Slocum, J. W. (2004). Organization Behavior. South Western: Thomson Learning. Likert, R. & Likert, J. (1976). New Way of Management Conflct. New York : McGraw- Hill. Litwin, G., & Stringer, R. A. (1968). Motivation and organization climate. Boston: Division of Research, Graduate School of Business Administration, Harvard University.

Luthans, F. (2008). Organizational Behavior. New York: McGraw–Hill.

Mowday, R.T., Porter, L.W., & Streers, R.M. (1982) . Employee-organization Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover. New York: Academic press Organ, D.W. (1988). Organizational Citizenship Behavior : The Good Soldier Syndrome. : Lexington Books. Organ, D.W., & Bateman, T.S. (1991). Organizational Behavior. (4th ed.). Homewood. Illinois: Irwin, Inc. Porter, L., & Smith, C.A. (1993). Organizational Commitment : The Acceptation of

Target.New York : McGraw Hill. Rathus, S.A. (2002). Psychology in the new millennium (8th ed.) Florida: Harcourt College. Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., & Osborn, R. N. (1982). Managing Organizational Behavior. New York : John Wiley and Sons Inc. Streers, R.M. (1977). Motivation and Work Behavior (2nd ed.). New York: McGraw-Hill. Steers, R. M., & Porter, L.W. (1979). Motivation and Work Behavior. New York: McGraw– Hill Book, Inc. Steve, M. J., & Thomas, W. B. (2008). Organizational Psychology A Scientist- Practitioner Approach (2nd ed.). Canada: John Wiley and Son. Valentino, Kathleen E. Mckee. (1996). The effect of Leadership Style and Behavior on

Perceived Organizational Support and Organizational Commitment.

134

Dissertation Abstract, 34 (June), 1297. Yamane, T. (1973). Statistic: An Introductory Analysis. (3rd ed.). New York:

Harper and Row. Yukl, G. (2006). Leadership in Organization. (6th ed.). New Jersey : Pearson Education.

Articles Angle, L. H., & Perry, L. J. (1981). An Empirical Assessment of Organizational Commitment and Organizational Effectiveness. Administrative Science Quarterly. 26 (March), 1-14. Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1993). Organizational Commitment : Evidence of Career Stage Effect. Journal of Business Research. 26(1), 49 - 61. Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1996). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: An examination of construct validity. Journal of Vocational Behavior, 49(3), 252-276. Allen, N.J., & Meyer, J.P. (1993). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology. 6, 1-18. Asiedu, M., Sarfo, J.O., & Adjei, D.(2014). Commitment and Organizational Citizenship Behavior: Tool to Improve Employee Performance; An Internal Marketing Approach, European Scientific Journal,10(4), 288-305. Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986) The moderatr-mediator variable distinction in Social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal or Personality and Social Psychology. 51(6), 1173-1182. Buchanan, B., II. (1974). Building organizational commitment: The socialization of managers in work organizations. Administrative Science Quarterly.19(4),535. Kanter, R.M. (1968). Commitment and social organization: A study of commitment mechanisms in utopian communities. American Sociological Review, 33(4), 499-517. Katz, D. (1964). The Motivational Basis of Organizational Behavior. Behavioral

135

Science, 9, 131–133 . Mowday, R.T., Streers, R.M., & Porter, L.W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247 Harris, J. K., & Desimon, J. A. (1994). Organizational commitment. Journal of Social Psychology, 62, 146-150. Pearce, J., & Gregersen, H.B. (1991). Task Independence and Extrarole Behavior, A Test of The Mediating Effect of Responsilibity. Journal of Applied Psychology, 76(6), 838-844. Podsakoff, P. M., S. B MacKenzie , Moorman R. H. & R. Fetter. (1990).Transformational leader behaviors and their effect on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1(2),107-142. Podsakoff et al. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26(3), 513–563. Porter, L., Steers, R., Mowday, R., & Boulian, P. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609. Smith, C.A., Organ, D.W., & Near, J.P. (1983). Organizational Citizenship Behavior : Its Nature and Antecedents. Journal of Applied Psychology , 68(4), 653-663.

Williams, L.J., & Anderson, S.E. (198). Job satisfaction and organizational

commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behavior. Journal of Management, 17(3), 601-617. Withey, M. J., & Cooper, W. H. (1989). Predicting Exit, Voice, Neglect, and Loyalty. Administrative Science Quarterly. 34 (March), 521–539. Zeffane, R. (1994) Patterns of organizational commitment and perceived management style: A comparison of public and private sector employees. Human Relations, 47 (8), 977-1010.

136

Electronic Media Chiang, C.C. (2002). A study on the relationships among organizational climate, organizational commitment and organizational citizenship behavior-taking the C factory as example. Retrieved from http://etd.lib.nsysu.edu.tw/ETD- db/ETD-search/view_etd?URN=etd-0703102-145822 Ghasemia, B., & Keshavarzib, R.(2014).The relationship between organizational climate, organizational commitment and organizational citizenship behaviour in a hospital environment. Reef Resources Assessment and Management Technical Paper, 40 (2), 759-773 . Retrieved From http://behaviorsciences.com/ wrramt/wp-content/uploads/ 2014/03/92-Ghasemi.pdf Noor, M. et al.(2011, P. 81) The Impact of Employees Perception of Organizational Climate on Organizational Citizenship Behavior. Mediating Role of Organizational Commitment and Moderating Impact of Social Network Ties in Pakistani Context. European Journal of Social Sciences, 22(1), 81-96. Retrieved From http://67654447/impact-employees-perception-organizational- climate-organizational-citizenship-behavior-mediating-role-organizational- commitment-moderating-impac employees-perception-organizational- climate-organizational-citizenship behavior-mediating-role-organizational- commitment-moderating-impact-socialnetwork-ties-pakistani-conte

ภาคผนวก

137

ภาคผนวก ก

เครองมอทใชในการวจย

แบบสอบถามเพอการวจย

การศกษาความสมพนธของการรบรรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการตอ พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

ในบคลากรทางการพยาบาลสงกดโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐแหงหนง ______________________________________________________________________________ ค าชแจง แบบสอบถามชดนมวตถประสงคเพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางรปแบบภาวะผน าและพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนงและเพอศกษาบทบาทตวแปรก ากบของความผกพนตอองคการทมตอความสมพนธระหวางการรบรบรรยากาศองคการ และพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง ซงแบบสอบถามแบงออกเปน 5 สวน ดงน สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล สวนท 2 แบบวดการรบรรปแบบภาวะผน า สวนท 3 แบบวดการรบรบรรยากาศองคการ สวนท 4 แบบวดความผกพนตอองคการ สวนท 5 แบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ขอความกรณาจากทานตอบแบบสอบถามตามความเปนจรงมากทสด ขอมลทไดจะถอเปนความลบ และการสรปผลการศกษาคนควาจะเปนไปในภาพรวม ซงไมมผลกระทบหรอเกดความเสยหายตอทานหรอผอนทงทางตรงและทางออมแตประการใด

ขอขอบพระคณในความอนเคราะหเปนอยางสง นางสาวทวาพร รกงาม

นกศกษาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

138

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

ค าชแจง โปรดเขยนขอความลงในชองวางหรอท าเครองหมาย () ลงในชอง � ตามความเปนจรงทเกยวกบตวทานมากทสด

1. อาย � ต ากวา 20 ป � 20 - 30 ป � 30 - 40 ป � 40 – 50 ป � 50 - 60 ป

2. สถานภาพสมรส � โสด � สมรส � อนๆ ระบ..........

3. ระดบการศกษาสงสด � ต ากวาปรญญาตร � ปรญญาตร � สงกวาปรญญาตร

4. ต าแหนงงานปจจบน � พยาบาลวชาชพ � ผชวยพยาบาล

5. งานการพยาบาลทสงกด � อายรศาสตรและจตเวชศาสตร � กมารเวชศาสตร

� สตศาสตร-นรเวชวทยา � ผปวยพเศษ

� ระบบงานหวใจและหลอดเลอด � ผาตด

� ตรวจรกษาผปวยนอก � รงสวทยา

� จกษ โสต นาสก ลารงซวทยา � ปฐมภม

� ศลยศาสตรและศลยศาสตรออรโธปดกส

6. อายงาน � ต ากวา 5 ป � 5 - 10 ป � 11 - 15 ป � 16 - 20 ป � 20 ปขนไป

7. รายไดเฉลยตอเดอน � ต ากวา 15,000 บาท � 15,000 – 25,000 บาท

� 25,001 – 35,000 บาท � 35,000 ขนไป

139

สวนท 2 รปแบบภาวะผน า ค าชแจง ขอใหทานพจารณาขอค าถามเกยวกบพฤตกรรมตอไปนของหวหนาของทานวาเกดขนบอยครงเพยงใด แลวท าเครองหมาย () ลงในชองขวามอทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ขอ ค าถาม บอย ครง มาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆครง

ไมเคยเลย

1 หวหนาของทานใหความส าคญกบเปาหมายขององคการมากกวาความตองการของลกนอง

2 หวหนาของทานยดมนตอกฎระเบยบขอบงคบและควบคมใหลกนองปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด

3 หวหนาของทานเชอมนในความคดของตนเองจงเปน ผตดสนใจในเรองตางๆ ทเกดขนแตเพยงผเดยว

4 หวหนาของทานมความคดรเรมใหมๆในการปฏบตงานเสมอและเปนผออกค าสงใหปฏบตตามความคดนนทกเรอง

5 หวหนาของทานวางตวในลกษณะเจานายกบลกนอง

6 เมอเกดความขดแยงกน หวหนาของทานจะพยายามเอาชนะและหาตวผกระท าผดพรอมทงต าหนหรอลงโทษทนท ท าใหลกนองไมอยากแสดงความคดเหน

7 หวหนาของทานสนใจแตความส าเรจของงาน ไมสนใจตอความรสกและขวญก าลงใจของลกนอง

8 หวหนาของทานมกจะใหลกนองเขารบการฝกอบรมเฉพาะเรองนโยบายและกฎระเบยบขององคการ เพอใหเขาใจความตองการขององคการอยางชดเจน

9

ในการประเมนผลการปฏบตงาน หวหนาของทานมกจะหาขอบกพรองในการปฏบตงานของลกนองเพอต าหนและลงโทษรวมทงก าหนดมาตรการเพอปองกนขอ ผดพลาดเพมขนเรอยๆ

140

ขอ ค าถาม บอยครงมาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆครง

ไมเคยเลย

10 หวหนาของทานใหความส าคญกบความตองการของลกนองมากกวาเปาหมายขององคการ

11 หวหนาของทานไมสนใจกฎระเบยบขอบงคบขององคการแตพยายามแกไขกฎระเบยบเพอใหลกนองพอใจ

12 หวหนาของทานใหลกนองปฏบตงานตามความสามารถ ไมเขาไปควบคมเพยงแตคอยใหก าลงใจและเอออ านวยดานทรพยากร

13 หวหนาของทานใหลกนองเปนผตดสนใจในสถานการณตางๆทเกดขนโดยหวหนาเองเปนเพยงผใหการสนบสนน

14 หวหนาของทานเปนกนเองกบลกนอง ชอบจดงานสงสรรคมากกวาจดประชมในเรองงาน

15 หวหนาของทานพยายามหลกเลยงความขดแยงระหวางบคคลและพยายามรกษาความสมพนธทดกบคขดแยง

16 หวหนาของทานใหความส าคญในการสรางขวญและก าลงใจ ใหลกนองมากกวาผลงาน

17 หวหนาของทานสนใจพฒนาลกนองใหเขาใจตนเองและปรบตวเขากบผอนได

18 หวหนาของทานประเมนผลการปฏบตงานโดยชมเชยในสงทลกนองปฏบตไดด ไมคอยวจารณขอบกพรองในการปฏบตงาน

19 หวหนาของทานไมสนใจเปาหมายขององคการและความตองการของลกนอง สนใจเพยงความอยรอดของตนเองเทานน

141

ขอ ค าถาม บอยครงมาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆครง

ไมเคยเลย

20 หวหนาของทานปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบเพยงเพอใหตนเองยงคงอยในองคการได

21 หวหนาของทานสงงานโดยไมค านงถงเปาหมายขององคการ ปลอยใหลกนองท างานและรบผดชอบงานโดยล าพง

22 หวหนาของทานมความคดรเรมต าและไมสนใจความคดเหนของลกนอง

23 หวหนาของทานมความสมพนธทหางเหน ไมคอยพดคยทงในเรองงานและเรองทวไปกบลกนอง

24 เมอมความขดแยงเกดขนในหนวยงานหวหนาของทานมกจะถอนตวออกจากสถานการณและโยนความผดใหผอน

25 หวหนาของทานสนใจเพยงความอยรอดของตนเองมกเพกเฉยตอความรสกและขวญก าลงใจของลกนอง

26 หวหนาของทานไมสนใจทจะสงลกนองเขารบการอบรมหรอพฒนาความรความสามารถในการท างาน

27 ในการประเมนผลการปฏบตงาน สวนใหญหวหนาของทานใหคะแนนทกคนอยในระดบปานกลางเพอหลกเลยงความขดแยงทอาจจะเกดขน

28 หวหนาของทานใชการประนประนอมเปนลกษณะพบกน ครงทางเพอรกษาสมดลระหวางเปาหมายขององคการกบความตองการของลกนอง

29 หวหนาของทานไมเครงครดหรอเขมงวดในเรองกฎระเบยบขอบงคบแตกหามมใหลกนองฝาฝน

142

ขอ ค าถาม บอยครงมาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆครง

ไมเคยเลย

30

หวหนาของทานมกก าหนดเปาหมายและแนวทางในการปฏบตงานไวกวางๆ เฉพาะทส าคญๆ เพอใหลกนองสามารถปฏบตงานไปสเปาหมายและเปลยนแปลงวธการปฏบตไดถาเหนสมควร

31 หวหนาของทานมกตดสนใจเรองตางๆโดยพจารณาจากกฎระเบยบและสงทเคยปฏบตกนมา

32 หวหนาของทานมงสรางความสมพนธอนดกบลกนองและบคลากรทกระดบในองคการ

33 เมอเกดความขดแยงขนในหนวยงาน หวหนาของทานจะใชการประนประนอมเปนหลก เพอลดหรอขจดความขดแยง

34 หวหนาของทานพยายามสนบสนนลกนองในทกๆดานเพอสรางขวญและก าลงใจ แมจะไมสามารถสนบสนนไดทกเรอง

35 หวหนาของทานเนนการฝกอบรมแกบคลากรใหม เพอใหทราบนโยบายและกฎระเบยบขององคการและรจกองคการมากขน

36 ในการประเมนผลการปฏบตงาน หวหนาของทานจะชขอดขอเสยของลกนองและใหก าลงใจหรอใหการชมเชยลกนองเสมอ

37

หวหนาของทานสามารถประสานความตองการขององคการและลกนองเขาดวยกน โดยทองคการไดผลงานตามความตองการและลกนองไดรบสงทตองการในเวลาเดยวกน

143

ขอ ค าถาม

บอยครงมาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆครง

ไมเคยเลย

38 หวหนาของทานเชอวากฎระเบยบขอบงคบเปนสงทควรกระท าตาม แตถากฎระเบยบใดไมเหมาะสมกเหนสมควรใหแกไขใหเหมาะสมยงขน

39 หวหนาของทานสนบสนนใหลกนองมสวนรวมในการก าหนดเปาหมายการท างาน เพอใหลกนองมความมงมนท างานใหบรรลเปาหมาย

40 หวหนาของทานใหลกนองมสวนรวมในการตดสนใจบนพนฐานของเหตผลของขอมลและขอเทจจรง

41 หวหนาของทานมความคดรเรมสง และกระตนใหลกนองเสนอความคดเหนเพอรเรมงานใหมๆใหกบหนวยงาน

42 หวหนาของทานเปนทงผบงคบบญชาและเพอนรวมงานทพรอมใหความชวยเหลอและสนบสนนการท างานเปนอยางด

43 เมอเกดความขดแยงขนในหนวยงาน หวหนาของทานจะคนหาสาเหตของปญหาวาเกดจากสงใดบาง เพอหาแนวทางการแกไขทเหมาะสม ไมใชหาผกระท าผด

44 หวหนาของทานใสใจอยางแทจรงในการสรางขวญและก าลงใจในการท างานใหแกลกนอง เพอท าใหองคการไดผลงานตามทตองการ

45 หวหนาของทานใหความส าคญทงการพฒนาคนและพฒนางาน โดยใหโอกาสลกนองไดรบการศกษาเพมเตมหรอไดรบการฝกอบรมอยเสมอ

144

สวนท 3 การรบรบรรยากาศองคการ ค าชแจง ขอใหทานพจารณาขอค าถามเกยวกบบรรยากาศองคการตามการรบรของทาน แลวท าเครองหมาย () ลงในชองขวามอทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ขอ ค าถาม

เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไม แนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1 หนวยงานของทานมการจดแบงหนาทและโครงสรางการท างานทชดเจน

2 หนวยงานของทาน มล าดบขนตอนในการท างานทชดเจน ท าใหสามารถท างานไดอยางคลองตว

3 หนวยงานของทานมกฎระเบยบในการท างานทเหมาะสม และชวยอ านวยความสะดวกในการท างานใหแกทาน

4 หนวยงานของทานมการกระจายอ านาจตดสนใจใหแกบคลากร

5 หนวยงานททานปฏบตงานอยมนโยบายในการบรหาร งานทชดเจน

6 บคลากรในหนวยงานของทานมอสระในการตดสนใจในงานทรบผดชอบ

7 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถแกปญหาในงานทท าไดดวยตนเอง

8 หนวยงานของทานมบรรยากาศการท างานทเปนมตรอบอนและเปนกนเอง

9 หวหนาของทานมความสมพนธอนดกบบคลากรทกคน

10 เพอนรวมงานของทานใหความเปนมตร มความหวงใยและเขาใจกน

145

ขอ ค าถาม

เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไม แนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

11 หวหนาของทานไววางใจและใหโอกาสบคลากรแสดงความสามารถอยางเตมท

12 บคลากรในหนวยงานของทานใหความไววางใจในความสามารถของผรวมงาน

13 บคลากรในหนวยงานของทานมกไดรบการสนบสนนจากเพอนรวมงานในการพฒนางานของหนวยงาน

14 หวหนาของทานมกใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอการท างานของบคลากรเสมอ

15 เมอบคลากรคนใดไดรบมอบหมายงานทยาก เพอนรวมงานมกใหค าแนะน าทดๆเสมอ

16 หนวยงานของทานมระบบการการเลอนขนเลอนเงนเดอนทยตธรรมกบบคลากร

17 สวสดการทบคลากรในหนวยงานของทานไดรบมความยตธรรม

18 หากบคลากรในหนวยงานของทานกระท าผดจะไดรบการพจารณาความผดตามเกณฑทก าหนดไวเหมอนกน

19 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถแสดงความคดเหนเกยวกบการท างานหรอวธปฏบตงาน ถงแมวาความคดนนจะขดแยงกบหวหนาของทาน

20 บคลากรในหนวยงานของทานยนดรบฟงความคดเหนทแตกตางกน เพอน ามาวเคราะหปรบปรงและพฒนาการท างานใหดยงขน

146

ขอ ค าถาม

เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไม แนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

21 เมอมปญหาเกดขน หวหนาและบคลากรในหนวยงานจะชวยกนคดแกปญหาและสรปขอตกลงรวมกน

22 หนวยงานของทานมการตงมาตรฐานการปฏบตงานไวอยางชดเจน

23 บคลากรในหนวยงานของทานทราบถงมาตรฐานการปฏบตงานทหนวยงานก าหนด

24 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถปฏบตงานไดตามมาตรฐานทหนวยงานก าหนด

25 ในหนวยงานของทาน บคลากรทกคนรวมมอกนท างานเปนอยางด

26 ในหนวยงานของทาน บคลากรรวาตนเปนคนหนงทมสวนรวมในการพฒนางานของหนวยงานน

27 บคลากรในหนวยงานของทานภาคภมใจในหนวยงานและอยากใหหนวยงานนเจรญกาวหนาตอไปใหนานทสด

29 บคลากรในหนวยงานของทานยนดทจะท างานทหนวยงานน ถงแมวาการท างานทอนจะมรายไดดกวา

30 หนวยงานของทานจดระบบการด าเนนงานโดยค านงถง ความปลอดภยในการท างาน

31 หนวยงานของทานมการจดสภาพแวดลอมในการท างาน เพอปองกนการเกดอนตราย

32 งานททานท าอยอาจเกดโรคภยไขเจบจากการท างาน

33 ในการพฒนาวธปฏบตงานใหดขน บางครงอาจเกดผลลบทไมคาดคดมากอน หนวยงานของทานพรอมทจะรบผดชอบตอผลทเกดขน

147

สวนท 4 ความผกพนตอองคการ ค าชแจง ขอใหทานพจารณาขอค าถามเกยวกบความผกพนตอองคการตอไปน แลวท าเครองหมาย () ลงในชองขวามอ ทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ขอ ค าถาม

เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไม แนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

1 ทานรสกวาเปาหมาย และ ความเชอในการท างานขององคการกบของทานเปนไปในทศทางเดยวกน

2 ทานพอใจในนโยบาย แนวคดและแนวปฏบตของหนวยงาน

3 ทานยอมรบในวถการบรหารงานของหนวยงานททานปฏบตงานอย

4 ทานเตมใจทจะปฏบตงานทกอยางทไดรบมอบหมายเพอสนองตอเปาหมายขององคการ

5 ทานภมใจทจะบอกกบใครๆวาทานเปนบคลากรขององคการน

6 ทานมกเขาไปชแจงขอเทจจรงหากไดยนบคคลอนกลาวถงองคการของทานในทางเสยหายหรอเสอมเสย

7 ทานเตมใจและทมเทความพยายามอยางเตมทในการปฏบตงานเพอใหองคการบรรลเปาหมายทวางไว

8 ทานพรอมทจะท างานตางๆแมจะนอกเหนอความรบผดชอบของทานถางานนนจะกอใหเกดผลดตอองคกร

9 ทานคดวาการหาแนวทางปรบปรงพฒนางานใหดขนเปนเรองยงยาก เสยเวลาจงมกปฏบตงานเพยงแคใหผานไปวนๆ

10 ทานพรอมอทศตนทจะท างานหนก หากการท างานของทานมสวนชวยใหหนวยงานประสบความส าเรจ

148

ขอ ค าถาม

เหนดวยอยางยง

เหนดวย

ไม แนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางยง

11 ทานใชความรความสามารถทมอยางเตมทในการท างานใหไดผลดทสด

12 ทานคดปรบปรงงานทท าอยใหมคณภาพดกวาเดมเสมอ

13 ทานตงใจทจะท างานกบองคการนจนกวาจะเกษยณอายงาน

14 ทานไมคดทจะไปจากองคการน แมวาจะมองคการอนชกชวนและยนขอเสนอทดใหกบทาน

15 ทานรสกภมใจและมความสขมากหากไดท างานกบองคการนจนเกษยณ

16 ถงแมปจจบนจะมการเปลยนแปลงอยางมากทมผลกระทบตอทาน ทานกเตมใจทจะท างานในองคการนตอไป

สวนท 5 พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ค าชแจง ขอใหทานพจารณาขอค าถามเกยวกบพฤตกรรมตอไปนของทานวาเกดขนบอยครงเพยงใด แลวท าเครองหมาย () ลงในชองขวามอทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ขอ ค าถาม บอยครงมาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆ ครง

ไมเคยเลย

1 ทานปฏบตงานแทนเพอนรวมงานทไมไดมาท างานดวยความเตมใจ

2 ทานอาสารบท างานโดยไมตองมใครรองขอ

3 ทานชวยเหลอเพอนรวมงาน ทท างานไมทนหรองานลนมอ

149

ขอ ค าถาม บอยครงมาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆ ครง

ไมเคยเลย

4 ทานเตมใจชวยเหลอและใหค าแนะน าแกบคลากรใหมของหนวยงานแมไมใชพเลยงโดยตรง

5 ทานชวยเหลอและใหค าปรกษาแกเพอนรวมงานทมปญหาดวยความปรารถนาดและเตมใจ

6 ทานค านงถงการกระท าของตนเองทอาจสงผลกระทบตอเพอนรวมงาน

7 ทานจะระมดระวงการใชค าพดเพอปองกนไมใหผรวมงานรสกไมพอใจ

8 ทานรบฟงความคดเหนของเพอนรวมงานเสมอ

9 ทานเคารพสทธผทท างานรวมกน

10 เมอทานถกต าหนเกยวกบผลการปฏบตงานทานมกจะน ามาแกไขโดยไมรสกโกรธหรออยากยอมแพ

11 ทานสามารถอดทนตอขอจ ากดและความไมสะดวกตางๆทเกดขนในหนวยงาน

12 ทานมความตงใจทจะพฒนาการท างานทมปญหามากกวาทจะลมเลก เมองาน ไมเปนไปตามเปาหมาย

13 แมภาระหนาททไดรบมอบหมายมมากจนไมสามารถท าทน ทานกไมเคยรองเรยนตอหวหนา

14 ทานใหค าแนะน าทสรางสรรคเกยวกบวธการปรบปรงประสทธภาพการท างาน

15 ทานมกจะเปนผฟงมากกวาจะแสดงความคดเหนเมอเขารวมประชม

150

ขอ ค าถาม บอยครงมาก

บอย ครง

เปนบาง ครง

นานๆ ครง

ไมเคยเลย

16 เมอทานเหนปญหาหรอขอผดพลาดของงานในหนวยงาน ทานจะเสนอแนวทางแกไข แมวาจะเสยงตอการไมเปนทยอมรบ

17 ทานสามารถรกษาความลบของหนวยงานไวไดอยางด

18 ทานใหความสนใจตดตามขาวสารและประกาศตางๆ จากหนวยงานและองคการ

19 ทานเขารวมกจกรรมตางๆ ทหนวยงานและองคการจดขนดวยความสมครใจ

20 ทานปฏบตตามกฎระเบยบของหนวยงานอยางเครงครด

21 ทานขนปฏบตงานกอนเวลาหรอตรงเวลาเสมอ

22 ทานสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดส าเรจลลวง

151

ภาคผนวก ข รายชอผทรงคณวฒ

รายชอผทรงคณวฒในการตรวจสอบมาตรวดรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศ

องคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของบคลากรทางการพยาบาลในโรงพยาบาลสงกดมหาวทยาลยของรฐแหงหนง โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ มดงน (1) ผศ.ดร. สทธโชค วรานสนตกล

ภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร (2) ผศ.ดร. ผศ.ดร.ประภำ ยทธไตร ประธำนหลกสตรปรญญำโท สำขำกำรพยำบำลสขภำพจตและจตเวช

คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล (3) อาจารยบรชย อศวทวบญ ภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร (4) อาจารยพฒนกจ ชอบทากจ ภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร (5) อาจารยวรวชร ตงจตรเจรญ ภาควชาจตวทยา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

152

ภาคผนวก ค

การหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา

1. สตรการหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา การหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio; CVR) โดยใช สตรของ ลอวช (Lawshe, 1975, p. 567) ดงน โดย CVR = อตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา

ne = จ านวนผประเมนทเหนวาขอคาถามมความสาคญ

N = จ านวนผประเมนทงหมด 2. ตารางแสดงคาตาสดของอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหาและจานวนผประเมน

C VR = n e - N /2

N/2

153

ภาคผนวก ค การหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา

1. สตรการหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา การหาคาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio; CVR) โดยใช สตรของ ลอวช (Lawshe, 1975, p. 567) ดงน โดย CVR = อตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา

ne = จ านวนผประเมนทเหนวาขอคาถามมความสาคญ

N = จ านวนผประเมนทงหมด 2. ตารางแสดงคาตาสดของอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหาและจานวนผประเมน ลอวช (Lawshe, 1975, p. 568) ไดกาหนดอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (CVR) และไดจดทาตารางแสดงคาตาสดของอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหาทมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ตามจานวนผประเมน (Number of Panelists) ดงน

จ านวนผประเมน (คน) คาต าสด

5 .99

6 .99

7 .99

8 .78

9 .75

C VR = n e - N /2

N/2

154

จ านวนผประเมน (คน) คาต าสด

10 .62

11 .59

12 .56

13 .54

14 .51

15 .49

20 .42

25 .37

30 .33

35 .31

40 .29

155

ภาคผนวก ง

คาอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Ratio; CVR) คาอานาจจาแนก (Discrimination Power) และคาความเชอมน(Reliability)

ของแบบวด 1. ตารางแสดงอตราสวนความเทยงตรงตามเนอหา ( Content Validity Ratio หรอ CVR ) และ คาอ านาจจ าแนก (Discrimination Power) ของแบบวดความสมพนธของรปแบบภาวะผน าและการรบรบรรยากาศองคการ ตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ 1.1รปแบบภาวะผน า

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

รปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน (Authority-compliance management) ทงหมด 10 ขอ

1 หวหนาของทานใหความส าคญกบเปาหมายขององคการมากกวาความตองการของลกนอง

1.0 3.831

2 หวหนาของทานยดมนตอกฎระเบยบขอบงคบและควบคมใหลกนองปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด

0.9 2.191

3 หวหนาของทานก าหนดระยะเวลาและขนตอนการท างานทชดเจน มการตรวจสอบงานทกขนตอนและตดตามการปฏบตงานอยางใกลชด

0.8 .918**

4 หวหนาของทานเปนผตดสนใจในเรองตางๆทเกดขนแตเพยงผเดยวตามความเชอและความคดเหนของตน

0.9 16.971

5 หวหนาของทานมความคดรเรมใหมๆในการปฏบตงานเสมอและเปนผออกค าสงใหปฏบตตามความคดนนทกเรอง

0.9 4.157

156

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

6 หวหนาของทานวางตวในลกษณะเจานายกบลกนอง 0.6 5.612

7 เมอเกดความขดแยงกน หวหนาของทานจะพยายามเอาชนะและหาตวผกระท าผดพรอมทงต าหนหรอลงโทษทนท ท าใหลกนองไมอยากแสดงความคดเหน

0.8 9.721

8 หวหนาของทานสนใจแตความส าเรจของงาน ไมสนใจตอความรสกและขวญก าลงใจของลกนอง

0.9 9.959

9 หวหนาของทานมกจะใหลกนองเขารบการฝกอบรมเฉพาะเรองนโยบายและกฎระเบยบขององคการ เพอใหเขาใจความตองการขององคการอยางชดเจน

0.8 6.532

10 ในการประเมนผลการปฏบตงาน หวหนาของทานมกจะหาขอบกพรองในการปฏบตงานของลกนองเพอต าหนและลงโทษ รวมทงก าหนดมาตรการเพอปองกนขอผดพลาดเพมขนเรอยๆ

0.9 8.050

รปแบบภาวะผน าแบบเนนคน (Country club management) ทงหมด 10 ขอ

11 หวหนาของทานใหความส าคญกบความตองการของลกนองมากกวาเปาหมายขององคการ

1.0 3.735

12 หวหนาของทานไมสนใจกฎระเบยบขอบงคบขององคการ แตพยายามแกไขกฎระเบยบเพอใหลกนองพอใจ

1.0 2.762

13 หวหนาของทานใหลกนองปฏบตงานตามความสามารถ ไมเขาไปควบคมเพยงแตคอยใหก าลงใจและเอออ านวยดานทรพยากร

0.9 3.511

14 หวหนาของทานใหลกนองเปนผตดสนใจในสถานการณตางๆ ทเกดขนโดยหวหนาเองเปนเพยงผใหการสนบสนน

0.9 4.259

15 หวหนาของทานไมคอยแสดงความคดรเรม แตกสนบสนนความคดรเรมของลกนองเปนอยางด

0.8 3.010

157

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

16 หวหนาของทานเปนกนเองกบลกนอง ชอบจดงานสงสรรคมากกวาจดประชมในเรองงาน

1.0 4.623

17 หวหนาของทานพยายามหลกเลยงความขดแยงระหวางบคคลและพยายามรกษาความสมพนธทดกบคขดแยง

1.0 4.352

18 หวหนาของทานใหความส าคญในการสรางขวญและก าลงใจใหลกนองมากกวาผลงาน

0.9 10.096

19 หวหนาของทานสนใจพฒนาลกนองใหเขาใจตนเองและสามารถปรบตวเขากบผอนได

1.0 7.276

20 หวหนาของทานประเมนผลการปฏบตงานโดยชมเชยในสงทลกนองปฏบตไดด ไมคอยวจารณขอบกพรองในการปฏบตงาน

1.0 4.192

รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย (Impoverished management) ทงหมด 10 ขอ

21 หวหนาของทานไมสนใจเปาหมายขององคการและความตองการของลกนอง สนใจเพยงความอยรอดของตนเองเทานน

1.0 .3550

22 หวหนาของทานปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบ เพยงเพอใหตนเองยงคงอยในองคการได

1.0 4.277

23 หวหนาของทานสงงานโดยไมค านงถงเปาหมายขององคการ ปลอยใหลกนองท างานและรบผดชอบงานโดยล าพง

1.0 4.000

24 หวหนาของทานใหลกนองเปนผตดสนใจในทกๆเรอง 0.8 1.042**

25 หวหนาของทานมความคดรเรมต าและไมสนใจการเสนอความคดเหนของลกนอง

1.0 5.527

26 หวหนาของทานมความสมพนธทหางเหน ไมคอยพดคยทงในเรองงานและเรองทวไปกบลกนอง

1.0 7.000

158

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

27 เมอมความขดแยงเกดขนในหนวยงานหวหนาของทานมกจะถอนตวออกจากสถานการณ หรอโยนความผดใหผอน

0.9 4.277

28 หวหนาของทานสนใจเพยงความอยรอดของตนเอง มกเพกเฉยตอความรสกและขวญก าลงใจของลกนอง

1.0 4.320

29 หวหนาของทานไมสนใจทจะสงลกนองเขารบการอบรมหรอพฒนาความรความสามารถในการท างาน

0.9 2.183

30 ในการประเมนผลการปฏบตงาน สวนใหญหวหนาของทานใหคะแนนทกคนอยในระดบใกลเคยงกน เพอหลกเลยงความขดแยงทอาจจะเกดขน

1.0 4.871

รปแบบภาวะผน าแบบทางสายกลาง (Middle of the road management) ทงหมด 10 ขอ

31 หวหนาของทานใชการประนประนอมเปนลกษณะพบกนครงทางเพอรกษาสมดลระหวางเปาหมายขององคการกบความตองการของลกนอง

0.9 5.392

32 หวหนาของทานไมเครงครดหรอเขมงวดในเรองกฎระเบยบขอบงคบแตกหามมใหลกนองฝาฝน

0.7 4.670

33

หวหนาของทานมกก าหนดเปาหมายและแนวทางในการปฏบตงานไวกวางๆ เฉพาะทส าคญๆ เพอใหลกนองสามารถปฏบตงานไปสเปาหมายและเปลยนแปลงวธการปฏบตไดถาเหนสมควร

1.0 3.054

34 หวหนาของทานมกตดสนใจเรองตางๆโดยพจารณาจากกฎระเบยบและสงทเคยปฏบตกนมา

0.8 3.850

35 หวหนาของทานไมคอยมความคดรเรม ชอบปฏบตตามสงทเคยปฏบตมาในอดตมากกวาทจะเปลยนแปลง

1.0 .424**

36 หวหนาของทานมงสรางความสมพนธอนดกบลกนองและบคลากรทกระดบในองคการ

1.0 5.594

159

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

37 เมอเกดความขดแยงขนในหนวยงาน หวหนาของทานจะใชการประนประนอมเปนหลก เพอลดหรอขจดความขดแยง

1.0 4.338

38 หวหนาของทานพยายามสนบสนนลกนองในทกๆดานเพอสรางขวญและก าลงใจ แมจะไมสามารถสนบสนนไดทกเรอง

1.0 8.083

39 หวหนาของทานเนนการฝกอบรมแกบคลากรใหม เพอใหทราบนโยบายและ กฎระเบยบ ขององคการและรจกองคการมากขน

1.0 2.301

40 ในการประเมนผลการปฏบตงาน หวหนาของทานจะชขอดขอเสยของลกนองและใหก าลงใจหรอใหการชมเชยลกนองเสมอ

1.0 4.696

รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน (Team management) ทงหมด 10 ขอ

41 หวหนาของทานสามารถประสานความตองการขององคการและลกนองเขาดวยกน โดยทองคการไดผลงานตามความตองการและลกนองไดรบสงทตองการในเวลาเดยวกน

1.0 4.336

42 หวหนาของทานเชอวากฎระเบยบขอบงคบเปนสงทควรกระท าตาม แตถากฎระเบยบใดไมเหมาะสมกเหนสมควรใหแกไขใหเหมาะสมยงขน

1.0 6.901

43 หวหนาของทานสนบสนนใหลกนองมสวนรวมในการก าหนดเปาหมายการท างาน เพอใหลกนองมความมงมนท างานใหบรรลเปาหมาย

1.0 5.682

44 หวหนาของทานใหลกนองมสวนรวมในการตดสนใจบนพนฐานของเหตผลของขอมลและขอเทจจรง

1.0 7.310

45 หวหนาของทานมความคดรเรมสง และกระตนใหลกนองเสนอความคดเหน เพอรเรมงานใหมๆใหกบหนวยงาน

1.0 4.089

46 หวหนาของทานเปนทงผบงคบบญชาและเพอนรวมงานทพรอมใหความชวยเหลอและสนบสนนการท างานเปนอยางด

1.0 9.026

160

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

47 เมอเกดความขดแยงขนในหนวยงาน หวหนาของทานจะคนหาสาเหตของปญหาวาเกดจากสงใดบาง เพอหาแนวทางการแกไขทเหมาะสม ไมใชหาผกระท าผด

1.0 4.279

48 หวหนาของทานใสใจอยางแทจรงในการสรางขวญและก าลงใจในการท างานใหแกลกนอง เพอท าใหองคการไดผลงานตามทตองการ

1.0 10.524

49 หวหนาของทานใหความส าคญทงการพฒนาคนและพฒนางาน โดยใหโอกาสลกนองไดรบการศกษาเพมเตมหรอไดรบการฝกอบรมอยเสมอ

1.0 5.250

50 หวหนาของทานประเมนผลปฏบตงานรวมกบลกนองเปนระยะๆเพอทบทวนเปาหมาย ปรบปรงการท างานใหดขน

1.0 2.028

1.2 แบบวดการรบรบรรยากาศองคการ

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

การรบรบรรยากาศองคการ ทงหมด 38 ขอ

1 หนวยงานของทานมการจดแบงหนาทและโครงสรางการท างานทชดเจน 1.0 4.478

2 หนวยงานของทาน มล าดบขนตอนในการท างานทชดเจนท าใหสามารถท างานไดอยางคลองตว

1.0 3.026

3 หนวยงานของทานมกฎระเบยบในการท างานทเหมาะสม และชวยอ านวยความสะดวกในการท างานใหแกทาน

1.0 7.514

4 หนวยงานของทานมการกระจายอ านาจตดสนใจใหแกบคลากร 1.0 4.410

5 หนวยงานททานปฏบตงานอยมนโยบายในการบรหารงานทชดเจน 0.8 5.612

161

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

6 บคลากรในหนวยงานของทานมกรสกวาตนเองท างานไมคอยประสบความส าเรจเนองจากไดรบงานทยากเกนกวาความรความสามารถ

1.0 .300**

7 บคลากรในหนวยงานของทานไมมความรบผดชอบตองานในหนาท 0.9 1.911

8 บคลากรในหนวยงานของทานมอสระในการตดสนใจในงานทรบผดชอบ 1.0 3.033

9 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถแกปญหาในงานทท าไดดวยตนเอง 1.0 1.769

10 หนวยงานของทานมบรรยากาศการท างานทเปนมตรอบอนและเปนกนเอง

1.0 3.245

11 หวหนาของทานมความสมพนธอนดกบบคลากรทกคน 1.0 4.031

12 เพอนรวมงานของทานใหความเปนมตร มความหวงใยและเขาใจกน 1.0 3.177

13 หวหนาของทานไววางใจและใหโอกาสบคลากรแสดงความสามารถอยางเตมท

1.0 5.292

14 บคลากรในหนวยงานของทานใหความไววางใจในความสามารถของผรวมงาน

1.0 4.193

15 บคลากรในหนวยงานของทานมกไดรบการสนบสนนจากเพอนรวมงานในการพฒนางานของหนวยงาน

1.0 3.494

16 หวหนาของทานมกใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอการท างานของบคลากรเสมอ

1.0 7.293

17 เมอบคลากรคนใดไดรบมอบหมายงานทยากเพอนรวมงานมกใหค าแนะน าทดๆเสมอ

1.0 3.414

18 หนวยงานของทานมระบบการการเลอนขนเลอนเงนเดอนทยตธรรมกบบคลากร

1.0 4.772

19 บคลากรในหนวยงานของทานมกคดวา ไมวาตนจะตงใจท างานเพยงใดกไมเคยไดรบการประเมนผลงานทดขนหรอแตกตางจากคนอนเลย

1.0 1.152**

20 สวสดการทบคลากรในหนวยงานของทานไดรบมความยตธรรม 1.0 3.074

162

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

21 หากบคลากรในหนวยงานของทานกระท าผดจะไดรบการพจารณาความผดตามเกณฑทก าหนดไวเหมอนกน

1.0 3.326

22 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถแสดงความคดเหนเกยวกบการท างานหรอวธปฏบตงานถงแมวาความคดนนจะขดแยงกบหวหนา

1.0 3.852

23 บคลากรในหนวยงานของทานยนดรบฟงความคดเหนทแตกตางกน เพอน ามาวเคราะหปรบปรงและพฒนาการท างานใหดยงขน

1.0 4.053

24 เมอมปญหาเกดขน หวหนาและบคลากรในหนวยงานจะชวยกนคดแกปญหาและสรปขอตกลงรวมกน

1.0 3.653

25 การแสดงความคดเหนทขดแยงกบหวหนาถอวาเปนพฤตกรรมทไมเหมาะสม

0.8 .212**

26 หนวยงานของทานมการตงมาตรฐานการปฏบตงานไวอยางชดเจน 1.0 5.729

27 บคลากรในหนวยงานของทานทราบถงมาตรฐานการปฏบตงานทหนวยงานก าหนด

1.0 8.881

28 บคลากรในหนวยงานของทานท างานโดยไมค านงถงมาตรฐาน 1.0 .288**

29 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถปฏบตงานไดตามมาตรฐานทหนวยงานก าหนด

0.9 2.808

30 ในหนวยงานของทาน บคลากรทกคนรวมมอกนท างานเปนอยางด 1.0 4.051

31 บคลากรในหนวยงานของทานมกเหนแกประโยชนสวนตนไมค านงถงผลกระทบทจะเกดกบองคกร

1.0 .259**

32 ในหนวยงานของทาน บคลากรรวาตนเปนคนหนงทมสวนรวมในการพฒนางานของหนวยงานน

1.0 2.755

33 บคลากรในหนวยงานของทานภาคภมใจในหนวยงานของตนและอยากใหหนวยงานนเจรญกาวหนาตอไปใหนานทสด

0.9 4.951

163

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

34 บคลากรในหนวยงานของทานยนดทจะท างานทหนวยงานน ถงแมวาการท างานทอนจะมรายไดดกวา

0.9 6.450

35 หนวยงานของทานจดระบบการด าเนนงานโดยค านงถงความปลอดภยในการท างาน

1.0 3.177

36 หนวยงานของทานมการจดสภาพแวดลอมในการท างานเพอปองกนการเกดอนตราย

1.0 3.341

37 หนวยงานของทาน ยอมรบความผดพลาดทอาจเกดขนไดจากการทบคลากรตองแบกรบภาระงานทหนกในสภาวะขาดอตราก าลง

1.0 1.973

38 ในการพฒนาวธปฏบตงานใหดขนบางครงอาจเกดผลลบหรออนตรายทไมคาดคดมากอนหนวยงานของทานพรอมทจะรบผดชอบตอผลทเกดขน

1.0 2.384

1.3 แบบวดความผกพนตอองคการ

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

ความผกพนตอองคการ ทงหมด 16 ขอ

1 ทานรสกวาเปาหมาย และ ความเชอในการท างานขององคการกบของทานเปนไปในทศทางเดยวกน

1.0 4.496

2 ทานพอใจในนโยบาย แนวคดและแนวปฏบตของหนวยงาน 1.0 1.827

3 ทานยอมรบในวถการบรหารงานของหนวยงานททานปฏบตงานอย 1.0 3.205

4 ทานเตมใจทจะปฏบตงานทกอยางทไดรบมอบหมายเพอสนองตอเปาหมายขององคการ

0.8 2.569

5 ทานภมใจทจะบอกกบใครๆวาทานเปนบคลากรขององคการน 0.5 2.480

164

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

6 ทานมกเขาไปชแจงขอเทจจรงหากไดยนบคคลอนกลาวถงองคการของทานในทางเสยหายหรอเสอมเสย

0.8 2.526

7 ทานเตมใจและทมเทความพยายามอยางเตมทในการปฏบตงานเพอใหองคการบรรลเปาหมายทวางไว

1.0 3.487

8 ทานพรอมทจะท างานตางๆแมจะนอกเหนอความรบผดชอบของทานถางานนนจะกอใหเกดผลดตอองคกร

1.0 2.593

9 ทานคดวาการหาแนวทางปรบปรงพฒนางานใหดขนเปนเรองยงยาก เสยเวลา จงมกปฏบตงานเพยงแคใหผานไปวนๆ

1.0 2.557

10 ทานพรอมอทศตนทจะท างานหนก หากการท างานของทานมสวนชวยใหหนวยงานประสบความส าเรจ

1.0 2.017

11 ทานใชความรความสามารถทมอยางเตมทในการท างานใหไดผลดทสด 1.0 3.076

12 ทานคดปรบปรงงานทท าอยใหมคณภาพดกวาเดมเสมอๆ 1.0 3.507

13 ทานตงใจทจะท างานกบองคการนจนกวาจะเกษยณอายงาน 1.0 3.836

14 ทานไมคดทจะไปจากองคการน แมวาจะมองคการอนชกชวนและยนขอเสนอทดใหกบทาน

1.0 3.044

15 ทานรสกภมใจและมความสขมากหากไดท างานกบองคการนจนเกษยณ 1.0 4.658

16 ถงแมปจจบนจะมการเปลยนแปลงอยางมากทมผลกระทบตอทาน ทานกเตมใจทจะท างานในองคการนตอไป

1.0 3.205

165

1.4 แบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ทงหมด 24 ขอ

1 ทานปฏบตงานแทนเพอนรวมงานทไมไดมาท างานดวยความเตมใจ 1.0 3.845

2 ทานอาสารบท างานโดยไมตองมใครรองขอ 0.9 3.683

3 ทานชวยเหลอเพอนรวมงานทท างานไมทนหรองานลนมอ 1.0 4.219

4 ทานเตมใจชวยเหลอและใหค าแนะน าแกบคลากรใหมของหนวยงานแมไมใชพเลยงโดยตรง

1.0 3.339

5 ทานชวยเหลอและใหค าปรกษาแกเพอนรวมงานทมปญหาดวยความปรารถนาดและเตมใจ

1.0 3.619

6 ทานค านงถงการกระท าของตนเองทอาจสงผลกระทบตอเพอนรวมงาน 1.0 2.654

7 ทานจะระมดระวงการใชค าพดเพอปองกนไมใหผรวมงานรสกไมพอใจ 1.0 2.686

8 ทานรบฟงความคดเหนของเพอนรวมงานเสมอ 0.9 2.686

9 ทานเคารพสทธผทท างานรวมกน 1.0 2.520

10 เมอทานถกต าหนเกยวกบผลการปฏบตงานทานมกจะน ามาแกไขโดยไมรสกโกรธหรออยากยอมแพ

1.0 4.644

11 ทานสามารถอดทนตอขอจ ากดและความไมสะดวกตางๆทเกดขนในหนวยงาน

1.0 3.502

12 ทานมความตงใจทจะพฒนาการท างานทมปญหามากกวาทจะลมเลก เมองาน ไมเปนไปตามเปาหมาย

1.0 2.348

13 แมภาระหนาททไดรบมอบหมายมมากจนไมสามารถท าทน ทานกไมเคยรองเรยนตอหวหนา

0.8 2.214

14 ทานใหค าแนะน าทสรางสรรคเกยวกบวธการปรบปรงประสทธภาพการท างาน

0.9 2.844

166

ขอท

ขอค าถาม คา

CVR

คาอ านาจจ าแนก (t-test)

15 เมอมการประชมทานมกไมเขารวมประชมหรอเขาประชมสาย 0.7 3.523

16 เมอทานเหนปญหาหรอขอผดพลาดของงานในหนวยงาน ทานจะเสนอแนวทางแกไข แมวาจะเสยงตอการไมเปนทยอมรบ

0.9 2.000

17 ทานสามารถรกษาความลบของหนวยงานและองคการไดด 0.9 3.481

18 ทานใหความสนใจตดตามขาวสารและประกาศตางๆ จากหนวยงานและองคการ

1.0 2.411

19 ทานยนดชวยจดกจกรรม หรอ เขารวมกจกรรมตางๆของหนวยงานและองคการ

1.0 8.854

20 ทานปฏบตตามกฎระเบยบของหนวยงานอยางเครงครด 1.0 8.000

21 ทานขนปฏบตงานกอนเวลาหรอตรงเวลาเสมอ 1.0 2.631

22 ทานสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดส าเรจลลวง 1.0 6.424

23 ทานมกใชเวลางานในการท าภารกจสวนตว 1.0 2.185

24 ทานใชอปกรณ หรอทรพยสนของหนวยงานและองคการอยางคมคา 1.0 2.185

หมายเหต : ** หมายถง ขอค าถามทถกตดออกเนองจากไมผานเกณฑคาอ านาจจ าแนก (Discrimination Power) มคานอยกวา 1.75

167

2. ตารางแสดงคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามความสมพนธของรปแบบภาวะผน า และการรบรบรรยากาศองคการตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการโดยมความผกพนตอองคการเปนตวแปรก ากบ

2.1 แบบวดรปแบบภาวะผน า

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

รปแบบภาวะผน าแบบเนนงาน (Authority-compliance management) ทงหมด 9 ขอ

.894

1 หวหนาของทานใหความส าคญกบเปาหมายขององคการมากกวาความตองการของลกนอง

.613 .886

2 หวหนาของทานยดมนตอกฎระเบยบขอบงคบและควบคมใหลกนองปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด

.319 .903

3 หวหนาของทานเปนผตดสนใจในเรองตางๆทเกดขนแตเพยงผเดยวตามความเชอและความคดเหนของตน

.864 .865

4 หวหนาของทานมความคดรเรมใหมๆในการปฏบตงานเสมอและเปนผออกค าสงใหปฏบตตามความคดนนทกเรอง

.489 .894

5 หวหนาของทานวางตวในลกษณะเจานายกบลกนอง .737 .876

6 เมอเกดความขดแยงกน หวหนาของทานจะพยายามเอาชนะและหาตวผกระท าผดพรอมทงต าหนหรอลงโทษทนท ท าใหลกนองไมอยากแสดงความคดเหน

.798 .871

7 หวหนาของทานสนใจแตความส าเรจของงาน ไมสนใจตอความรสกและขวญก าลงใจของลกนอง

.719 .878

168

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

8 หวหนาของทานมกจะใหลกนองเขารบการฝกอบรมเฉพาะเรองนโยบายและกฎระเบยบขององคการ เพอใหเขาใจความตองการขององคการอยางชดเจน

.536 .893

9 ในการประเมนผลการปฏบตงาน หวหนาของทานมกจะหาขอบกพรองในการปฏบตงานของลกนองเพอต าหนและลงโทษ รวมทงก าหนดมาตรการเพอปองกนขอผดพลาดเพมขนเรอยๆ

.813 .872

รปแบบภาวะผน าแบบเนนคน (Country club management) ทงหมด 10 ขอ

.861

10 หวหนาของทานใหความส าคญกบความตองการของลกนองมากกวาเปาหมายขององคการ

.551 .850

11 หวหนาของทานไมสนใจกฎระเบยบขอบงคบขององคการ แตพยายามแกไขกฎระเบยบเพอใหลกนองพอใจ

.380 .862

12 หวหนาของทานใหลกนองปฏบตงานตามความสามารถ ไมเขาไปควบคมเพยงแตคอยใหก าลงใจและเอออ านวยดานทรพยากร

.584 .847

13 หวหนาของทานใหลกนองเปนผตดสนใจในสถานการณตางๆ ทเกดขนโดยหวหนาเองเปนเพยงผใหการสนบสนน

.720 .837

14 หวหนาของทานไมคอยแสดงความคดรเรม แตกสนบสนนความคดรเรมของลกนองเปนอยางด

.375 .864***

15 หวหนาของทานเปนกนเองกบลกนอง ชอบจดงานสงสรรคมากกวาจดประชมในเรองงาน

.580 .847

16 หวหนาของทานพยายามหลกเลยงความขดแยงระหวางบคคลและพยายามรกษาความสมพนธทดกบคขดแยง

.590 .846

17 หวหนาของทานใหความส าคญในการสรางขวญและก าลงใจใหลกนองมากกวาผลงาน

.690 .837

169

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

18 หวหนาของทานสนใจพฒนาลกนองใหเขาใจตนเองและสามารถปรบตวเขากบผอนได

.663 .839

19 หวหนาของทานประเมนผลการปฏบตงานโดยชมเชยในสงทลกนองปฏบตไดด ไมคอยวจารณขอบกพรองในการปฏบตงาน

.587 .847

รปแบบภาวะผน าแบบปลอยปละละเลย (Impoverished management) ทงหมด 9 ขอ

.944

20 หวหนาของทานไมสนใจเปาหมายขององคการและความตองการของลกนอง สนใจเพยงความอยรอดของตนเองเทานน

.735 .940

21 หวหนาของทานปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบ เพยงเพอใหตนเองยงคงอยในองคการได

.814 .936

22 หวหนาของทานสงงานโดยไมค านงถงเปาหมายขององคการ ปลอยใหลกนองท างานและรบผดชอบงานโดยล าพง

.943 .929

23 หวหนาของทานมความคดรเรมต าและไมสนใจการเสนอความคดเหนของลกนอง

.801 .937

24 หวหนาของทานมความสมพนธทหางเหน ไมคอยพดคยทงในเรองงานและเรองทวไปกบลกนอง

.824 .935

25 เมอมความขดแยงเกดขนในหนวยงานหวหนาของทานมกจะถอนตวออกจากสถานการณ หรอโยนความผดใหผอน

.905 .930

26 หวหนาของทานสนใจเพยงความอยรอดของตนเอง มกเพกเฉยตอความรสกและขวญก าลงใจของลกนอง

.864 .933

27 หวหนาของทานไมสนใจทจะสงลกนองเขารบการอบรมหรอพฒนาความรความสามารถในการท างาน

.613 .946

170

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

28 ในการประเมนผลการปฏบตงาน สวนใหญหวหนาของทานใหคะแนนทกคนอยในระดบใกลเคยงกน เพอหลกเลยงความขดแยงทอาจจะเกดขน

.558 .949

รปแบบภาวะผน าแบบประนประนอม (Middle of the road management) ทงหมด 9 ขอ

.874

29 หวหนาของทานใชการประนประนอมเปนลกษณะพบกนครงทางเพอรกษาสมดลระหวางเปาหมายขององคการกบความตองการของลกนอง

.496 .871

30 หวหนาของทานไมเครงครดหรอเขมงวดในเรองกฎระเบยบขอบงคบแตกหามมใหลกนองฝาฝน

.385 .882

31

หวหนาของทานมกก าหนดเปาหมายและแนวทางในการปฏบตงานไวกวางๆ เฉพาะทส าคญๆ เพอใหลกนองสามารถปฏบตงานไปสเปาหมายและเปลยนแปลงวธการปฏบตไดถาเหนสมควร

.630 .860

32 หวหนาของทานมกตดสนใจเรองตางๆโดยพจารณาจากกฎระเบยบและสงทเคยปฏบตกนมา

.548 .867

33 หวหนาของทานมงสรางความสมพนธอนดกบลกนองและบคลากรทกระดบในองคการ

.805 .841

34 เมอเกดความขดแยงขนในหนวยงาน หวหนาของทานจะใชการประนประนอมเปนหลก เพอลดหรอขจดความขดแยง

.770 .845

35 หวหนาของทานพยายามสนบสนนลกนองในทกๆดานเพอสรางขวญและก าลงใจ แมจะไมสามารถสนบสนนไดทกเรอง

.830 .839

36 หวหนาของทานเนนการฝกอบรมแกบคลากรใหม เพอใหทราบนโยบายและ กฎระเบยบ ขององคการและรจกองคการมากขน

.462 .873

171

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

37 ในการประเมนผลการปฏบตงาน หวหนาของทานจะชขอดขอเสยของลกนองและใหก าลงใจหรอใหการชมเชยลกนองเสมอ

.622 .860

รปแบบภาวะผน าแบบทมงาน (Team management) ทงหมด 10 ขอ

.946

38 หวหนาของทานสามารถประสานความตองการขององคการและลกนองเขาดวยกน โดยทองคการไดผลงานตามความตองการและลกนองไดรบสงทตองการในเวลาเดยวกน

.770 .941

39 หวหนาของทานเชอวากฎระเบยบขอบงคบเปนสงทควรกระท าตาม แตถากฎระเบยบใดไมเหมาะสมกเหนสมควรใหแกไขใหเหมาะสมยงขน

.752 .942

40 หวหนาของทานสนบสนนใหลกนองมสวนรวมในการก าหนดเปาหมายการท างาน เพอใหลกนองมความมงมนท างานใหบรรลเปาหมาย

.902 .935

41 หวหนาของทานใหลกนองมสวนรวมในการตดสนใจบนพนฐานของเหตผลของขอมลและขอเทจจรง

.868 .937

42 หวหนาของทานมความคดรเรมสง และกระตนใหลกนองเสนอความคดเหน เพอรเรมงานใหมๆใหกบหนวยงาน

.787 .943

43 หวหนาของทานเปนทงผบงคบบญชาและเพอนรวมงานทพรอมใหความชวยเหลอและสนบสนนการท างานเปนอยางด

.829 .939

44 เมอเกดความขดแยงขนในหนวยงาน หวหนาของทานจะคนหาสาเหตของปญหาวาเกดจากสงใดบาง เพอหาแนวทางการแกไขทเหมาะสม ไมใชหาผกระท าผด

.804 .941

45 หวหนาของทานใสใจอยางแทจรงในการสรางขวญและก าลงใจในการท างานใหแกลกนอง เพอท าใหองคการไดผลงานตามทตองการ

.844 .938

172

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

46 หวหนาของทานใหความส าคญทงการพฒนาคนและพฒนางาน โดยใหโอกาสลกนองไดรบการศกษาเพมเตมหรอไดรบการฝกอบรมอยเสมอ

.712 .939

47 หวหนาของทานประเมนผลปฏบตงานรวมกบลกนองเปนระยะๆเพอทบทวนเปาหมาย ปรบปรงการท างานใหดขน

.547 .950***

2.2 แบบวดการรบรบรรยากาศองคการ

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

การรบรบรรยากาศองคการ ทงหมด 33 ขอ .971

1. ดานโครงสราง จ านวน 5 ขอ .889

1 หนวยงานของทานมการจดแบงหนาทและโครงสรางการท างานทชดเจน

.618 .890

2 หนวยงานของทาน มล าดบขนตอนในการท างานทชดเจนท าใหสามารถท างานไดอยางคลองตว

.708 .871

3 หนวยงานของทานมกฎระเบยบในการท างานทเหมาะสม และชวยอ านวยความสะดวกในการท างานใหแกทาน

.875 .836

4 หนวยงานของทานมการกระจายอ านาจตดสนใจใหแกบคลากร .694 .877

5 หนวยงานททานปฏบตงานอยมนโยบายในการบรหารงานทชดเจน

.801 .847

2. ดานความทาทายและความรบผดชอบ จ านวน 3 ขอ .591

6 บคลากรในหนวยงานของทานไมรบผดชอบตองานในหนาท .255 .808***

173

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

7 บคลากรในหนวยงานของทานมอสระในการตดสนใจในงานทรบผดชอบ

.453 .437

8 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถแกปญหาในงานไดดวยตนเอง

.587 .265

3. ดานความอบอนและการสนบสนน จ านวน 8 ขอ .921

9 หนวยงานของทานมบรรยากาศการท างานทเปนมตรอบอนเปนกนเอง

.855 .900

10 หวหนาของทานมความสมพนธอนดกบบคลากรทกคน .560 .931

11 เพอนรวมงานของทานใหความเปนมตร มความหวงใยและเขาใจกน

.770 .908

12 หวหนาของทานไววางใจและใหโอกาสบคลากรแสดงความสามารถอยางเตมท

.693 .915

13 บคลากรในหนวยงานของทานใหความไววางใจในความสามารถของผรวมงาน

.845 .906

14 บคลากรในหนวยงานของทานมกไดรบการสนบสนนจากเพอนรวมงานในการพฒนางานของหนวยงาน

.844 .902

15 หวหนาของทานมกใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอการท างานของบคลากรเสมอ

.724 .912

16 เมอบคลากรคนใดไดรบมอบหมายงานทยาก เพอนรวมงานมกใหค าแนะน าทดๆเสมอ

.751 .909

4. ดานการใหรางวล และการลงโทษ จ านวน 3 ขอ .829

17 หนวยงานของทานมระบบการการเลอนขนเลอนเงนเดอนทยตธรรมกบบคลากร

.628 .827

18 สวสดการทบคลากรในหนวยงานของทานไดรบมความยตธรรม .722 .728

174

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

19 หากบคลากรในหนวยงานของทานกระท าผดจะไดรบการพจารณาความผดตามเกณฑทก าหนดไวเหมอนกน

.724 .736

5. ดานความขดแยง จ านวน 3 ขอ .902

20 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถแสดงความคดเหนเกยวกบการท างานหรอวธปฏบตงาน ถงแมวาความคดนนจะขดแยงกบหวหนาของทาน

.788 .875

21 บคลากรในหนวยงานของทานยนดรบฟงความคดเหนทแตกตางกน เพอน ามาวเคราะหปรบปรงและพฒนาการท างานใหดยงขน

.868 .814

22 เมอมปญหาเกดขน หวหนาและบคลากรในหนวยงานจะชวยกนคดแกปญหาและสรปขอตกลงรวมกน

.775 .895

6. ดานมาตรฐานของการปฏบตงานและความคาดหวง จ านวน 3 ขอ

.873

23 หนวยงานของทานมการตงมาตรฐานการปฏบตงานไวอยางชดเจน

.809 .775

24 บคลากรในหนวยงานของทานทราบถงมาตรฐานการปฏบตงานทหนวยงานก าหนด

.842 .741

25 บคลากรในหนวยงานของทานสามารถปฏบตงานไดตามมาตรฐานทหนวยงานก าหนด

.632 .936

7. ดานความเปนหนงเดยวในองคการและการจงรกภกดตอกลม จ านวน 4 ขอ

.868

26 ในหนวยงานของทานทกคนรวมมอกนท างานเปนอยางด .552 .892

27 ในหนวยงานของทาน บคลากรรวาตนเปนคนหนงทมสวนรวมในการพฒนางานของหนวยงานน

.729 .828

175

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

28 บคลากรในหนวยงานของทานภาคภมใจในหนวยงานของตนและอยากใหหนวยงานนเจรญกาวหนาตอไปใหนานทสด

.801 .798

29 บคลากรในหนวยงานของทานยนดทจะท างานทหนวยงานน ถงแมวาการท างานทอนจะมรายไดดกวา

.810 .793

8. ดานความเสยงภยและการรบความเสยงภย จ านวน 4 ขอ .885

30 หนวยงานของทานจดระบบการด าเนนงานโดยค านงถงความปลอดภยในการท างาน

.799 .835

31 หนวยงานของทานมการจดสภาพแวดลอมในการท างานเพอปองกนการเกดอนตราย

.823 .823

32 หนวยงานของทาน ยอมรบความผดพลาดทอาจเกดขนไดจากการทบคลากรตองแบกรบภาระงานทหนกในสภาวะขาดอตราก าลง

.609 .905

33 ในการพฒนาวธปฏบตงานใหดขน บางครงอาจเกดผลลบหรออนตรายทไมคาดคดมากอน หนวยงานของทานพรอมทจะรบผดชอบตอผลทเกดขน

.778 .841

หมายเหต : *** หมายถง ขอค าถามทถกตดออกเพอใหแบบสอบถามมคาความเชอมน (Reliability) มากกวา .70 ท าใหเหลอขอค าถามทงหมด 32 ขอ มคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามทงฉบบ เทากบ .973

176

2.3 แบบวดความผกพนตอองคการ

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

ความผกพนตอองคการ ทงหมด 16 ขอ .924

1. ความเชอมนอยางแรงกลาและการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคการ จ านวน 6 ขอ

.870

1 ทานรสกวาเปาหมาย และ ความเชอในการท างานขององคการกบของทานเปนไปในทศทางเดยวกน

.620 .856

2 ทานพอใจในนโยบาย แนวคดและแนวปฏบตของหนวยงาน .756 .831

3 ทานยอมรบในวถการบรหารงานของหนวยงานททานปฏบตงานอย

.927 .802

4 ทานเตมใจทจะปฏบตงานทกอยางทไดรบมอบหมายเพอสนองตอเปาหมายขององคการ

.732 .837

5 ทานภมใจทจะบอกกบใครๆวาทานเปนบคลากรขององคการน .598 .861

6 ทานมกเขาไปชแจงขอเทจจรงหากไดยนบคคลอนกลาวถงองคการของทานในทางเสยหายหรอเสอมเสย

.486 .892

2. ความตงใจและพรอมทจะใชความสามารถทมอยท างานเพอองคการ จ านวน 6 ขอ

.740

7 ทานเตมใจและทมเทความพยายามอยางเตมทในการปฏบตงานเพอใหองคการบรรลเปาหมายทวางไว

.789 .618

8 ทานพรอมทจะท างานตางๆแมจะนอกเหนอความรบผดชอบของทานถางานนนจะกอใหเกดผลดตอองคกร

.549 .682

9 ทานคดวาการหาแนวทางปรบปรงพฒนางานใหดขนเปนเรองยงยาก เสยเวลา จงมกปฏบตงานเพยงแคใหผานไปวนๆ

.021 .896

177

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

10 ทานพรอมอทศตนทจะท างานหนก หากการท างานของทานมสวนชวยใหหนวยงานประสบความส าเรจ

.727 .626

11 ทานใชความรความสามารถทมอยางเตมทในการท างานใหไดผลดทสด

.612 .694

12 ทานคดปรบปรงงานทท าอยใหมคณภาพดกวาเดมเสมอๆ .781 .660

3. ความปรารถนาอยางแรงกลา ทจะด ารงความเปนสมาชกขององคการนนตอไป จ านวน 4 ขอ

.899

13 ทานตงใจทจะท างานกบองคการนจนกวาจะเกษยณอายงาน .749 .885

14 ทานไมคดทจะไปจากองคการน แมวาจะมองคการอนชกชวนและยนขอเสนอทดใหกบทาน

.819 .859

15 ทานรสกภมใจและมความสขมากหากไดท างานกบองคการนจนเกษยณ

.809 .859

16 ถงแมปจจบนจะมการเปลยนแปลงอยางมากทมผลกระทบตอทาน ทานกเตมใจทจะท างานในองคการนตอไป

.774 .876

178

2.4 แบบวดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ทงหมด 24 ขอ .944

1. พฤตกรรมการใหความชวยเหลอ จ านวน 5 ขอ .885

1 ทานปฏบตงานแทนเพอนรวมงานทไมไดมาท างานดวยความเตมใจ

.694 .872

2 ทานอาสารบท างานโดยไมตองมใครรองขอ .747 .855

3 ทานชวยเหลอเพอนรวมงานทท างานไมทนหรองานลนมอ .863 .829

4 ทานเตมใจชวยเหลอและใหค าแนะน าแกบคลากรใหมของหนวยงานแมไมใชพเลยงโดยตรง

.719 .861

5 ทานชวยเหลอและใหค าปรกษาแกเพอนรวมงานทมปญหาดวยความปรารถนาดและเตมใจ

.641 .881

2. พฤตกรรมการค านงถงผอน จ านวน 4 ขอ .952

6 ทานค านงถงการกระท าของตนเองทอาจสงผลกระทบตอเพอนรวมงาน

.931 .924

7 ทานจะระมดระวงการใชค าพดเพอปองกนไมใหผรวมงานรสกไมพอใจ

.845 .950

8 ทานรบฟงความคดเหนของเพอนรวมงานเสมอ .909 .930

9 ทานเคารพสทธผทท างานรวมกน .855 .946

3. พฤตกรรมความอดทนอดกลน จ านวน 4 ขอ .851

10 เมอทานถกต าหนเกยวกบผลการปฏบตงานทานมกจะน ามาแกไขโดยไมรสกโกรธหรออยากยอมแพ

.615 .848

11 ทานสามารถอดทนตอขอจ ากดและความไมสะดวกตางๆทเกดขนในหนวยงาน

.803 .770

179

ขอท

ขอค าถาม

Reliability

Corrected Item-Total Correlation

Alpha if Item

Deleted

12 ทานมความตงใจทจะพฒนาการท างานทมปญหามากกวาทจะลมเลก เมองาน ไมเปนไปตามเปาหมาย

.772 .784

13 แมภาระหนาททไดรบมอบหมายมมากจนไมสามารถท าทน ทานกไมเคยรองเรยนตอหวหนา

.626 .845

4. พฤตกรรมการมสวนรวมในองคการ จ านวน 6 ขอ .731

14 ทานใหค าแนะน าทสรางสรรคเกยวกบวธการปรบปรงประสทธภาพการท างาน

.577 .658

15 เมอมการประชมทานมกไมเขารวมประชมหรอเขาประชมสาย .366 .735

16 เมอทานเหนปญหาหรอขอผดพลาดของงานในหนวยงาน ทานจะเสนอแนวทางแกไข แมวาจะเสยงตอการไมเปนทยอมรบ

.321 .729

17 ทานสามารถรกษาความลบของหนวยงานและองคการไดด .429 .704

18 ทานใหความสนใจตดตามขาวสารและประกาศตางๆ จากหนวยงานและองคการ

.500 .683

19 ทานยนดชวยจดกจกรรม หรอ เขารวมกจกรรมตางๆของหนวยงานและองคการ

.708 .643

5. พฤตกรรมความส านกในหนาท จ านวน 5 ขอ .684

20 ทานปฏบตตามกฎระเบยบของหนวยงานอยางเครงครด .686 .486

21 ทานขนปฏบตงานกอนเวลาหรอตรงเวลาเสมอ .371 .612

22 ทานสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดส าเรจลลวง .653 .464

23 ทานมกใชเวลางานในการท าภารกจสวนตว .213 .692***

24 ทานใชอปกรณ หรอทรพยสนของหนวยงานและองคการอยางคมคา

.211 .680***

180

หมายเหต : *** หมายถง ขอค าถามทถกตดออกเพอใหแบบสอบถามมคาความเชอมน (Reliability) มากกวา .70 ขอค าถามทถกตดออกคอขอท 23 และ 24 ท าใหเหลอขอค าถามดานพฤตกรรมความส านกในหนาท 3 ขอ มคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามรายดานเพมขน เทากบ .813 และ ท าใหเหลอขอค าถามทงฉบบ 22 ขอ มคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามทงฉบบเพมขน เทากบ .948

181

ภาคผนวก จ เกณฑการแปลผลคาสมประสทธสหสมพนธ

ในการศกษาครงน มเกณฑการแปลผลคาสมประสทธสหสมพนธ (ศรชย กาญจวาส, ทววฒน ปตยานนท, และดเรก ศรสโข, 2555) ดงน

สมประสทธสหสมพนธ ระดบความสมพนธ

0 - .29 มความสมพนธกนในระดบตา

.30 - .70 มความสมพนธกนในระดบปานกลาง

.71 – 1.00 มความสมพนธกนในระดบสง

182

ภาคผนวก ฉ เอกสารอนมตการท าวจย

ภาคผนวก ฉ เอกสารขออนมตในการท าวจย

183

184

185

186

187

188

189

ประวตผเขยน

ชอ นางสาวทวาพร รกงาม วนเดอนปเกด วฒการศกษา

08 มกราคม 2520 พยาบาลศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหดล

ต าแหนง พยาบาลวชาชพ ผเชยวชาญไตเทยม ศนยไตเทยมกลยาณวฒนา โรงพยาบาลศรราช

ประสบการณท างาน ป พ.ศ. 2548 – ปจจบน : พยาบาลวชาชพ ผเชยวชาญไตเทยม ศนยไตเทยมกลยาณวฒนา โรงพยาบาลศรราช ป พ.ศ. 2542 – 2548 พยาบาลวชาชพ เฉพาะทางดานไตเทยม ศนยไตเทยมกลยาณวฒนา โรงพยาบาลศรราช