สารนิพนธ์ ของ ธนัตถ์วนันท์...

การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก

สารนพนธ ของ

ธนตถวนนท เอยดพวง

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ

กนยายน 2554


สารนพนธ ของ



กนยายน 2554 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ


บทคดยอ ของ



กนยายน 2554

ธนตถวนนท เอยดพวง. (2554). การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ศกษาองคการบรหาร สวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก. สารนพนธ รป.ม. (นโยบายสาธารณะ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษา สารนพนธ : รองศาสตรจารย ดร. วรพทย มมาก. การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาเกยวกบการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก โดยใชรปแบบการประเมนของไทเลอร (RALPH W. TYLER) การวจยครงนผวจยไดก าหนดรปแบบในการวจยไวโดยใชรปแบบการวจยเชงคณภาพ จะท าการศกษาขอมลทไดจากการสมภาษณ โดยมการน าเสนอในรปแบบของงานวจยเชงคณภาพตามลกษณะเชงพรรณา โดยมกลมทใชในการวจยครงน คอ บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ านวน 9 คน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 20 คน ผลการวจยสรปไดดงน 1. ตองมการปรบเพมเบยยงชพผสงอายเพอใหเพยงพอกบความตองการของผสงอายในปจจบนทมคาใชจายสงกวารายไดทรบจรง จากสภาพทางเศรษฐกจทมคาครองชพเพมสงขนท าใหสภาพความเปนอยของผสงอายทใชชวตอยในปจจบนมความยากล าบากเพมขนดวยและยงสงผลไปถงทางดานสภาพรางกายททรดโทรม ดงนนจะตองมการสรางรายไดใหแกผสงอายไดมอาชพมรายไดเพมขน จากเบยยงชพผสงอาย โดยใหผสงอายไดท าอาชพตามความถนดของตนเอง หนวยงานตองมการสนบสนนใหผสงอายไดมสวนรวมในการท ากจกรรมภายในชมชน ในสวนของทางดานเจาหนาทจะตองใหความสะดวกแกผสงอาย เชน การน าเบยยงชพไปมอบใหผสงอายถงบาน การดแลเอาใจใส การพดคยสนทนา การสรางความไววางใจ อกทงหนวยงานยงถอเปนแกนน าส าคญในการเสรมสรางความรกและความเขาใจใหแกคนในครอบครวไดดแลผสงอายไปตราบจนวาระสดทายของชวต 2. เบยยงชพผสงอายเปนสงส าคญกบผสงอายทมความล าบากเปนอยางมาก ในการด ารงชวตประจ าวน จากการไมมรายไดจากแหลงใด เบยยงชพทไดรบหากมความเหมาะสมกบคาใชจายจรงกจะท าใหผสงอายมสภาพความเปนอยทดข น นอกจากนการสนบสนนจากรฐยงคงตองด าเนนตอไปเพอใหผสงอายสามารถดแลชวยเหลอตนเองได โดยเฉพาะการสนบสนนดานสาธารณสขเพราะผสงอายสวนใหญมกจะมปญหาเรองสขภาพรางกายทไมแขงแรงสมบรณ การไดรบการดแลถอเปนสงส าคญส าหรบผสงอาย รวมถงท าใหผสงอายไดรวาตนเองยงมคณคาในดานจตใจทรสกวาตนเองยงเปนรมโพธรมไทรใหกบคนในครอบครวและสามารถอยรวมกบคนในชมชนไดอยางมความสข

AN EVALUATION OF CASH ALLOWANCE PROJECT FOR THE ELDERLY, A CASE STUDY OF PHO-TAN TAMBON ADMINISTRATIVE ORGANIZATION, NAKHONNAYOK PROVINCE.

AN ABSTRACT BY

TANATWANUN AIADPOUNG

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Public Administration Degree in Public Policy

at Srinakharinwirot University September 2011

Tanatwanun Aiadpoung .(2554). An Evaluation the Cash Allowance Project for the Elderly, a case study of Pho-Tan Tambon Administration Organization, Nakhonnayok Province. Master’s Project. M.P.A. (Public Policy).Bangkok : Graduate School, Srinakarinwirot University. Project Advisor: Assoc. Prof. Dr. Worapit Meemak. This research was aimed at Evaluating the Cash Allowance Project for the Elderly, a case study of Pho-Tan Tambon Administration Organization, Nakhonnayok Province. The model of Ralph W. Tyler was applied for this evaluation. This research project utilized the qualitative, research method. Research material was drawn from interviews, where a qualitative approach was used. The informants used in this research project consisted of nine officials working with cash allowances for the elderly, and twenty recipients of the cash allowance for the elderly. The research results can be summarized as follows : 1. The cash allowance for the elderly has to be adjusted and increased to meet the current needs of the elderly, as their expenses presently outweigh their earnings. Due to the rising cost of living, the hardships suffered by the elderly in their daily lives have increased as well, leading to deterioration in their physical condition. Therefore, there must be a means to generate income from the cash allowance for the elderly by enabling the elderly to work in an familiar occupation. Public agencies have to support the elderly in taking part in community activities. Officials must accommodate the elderly by, for example, delivering the elderly cash allowance to their homes, taking care of, conversing, and building trust with them. The public agencies are still the main care in promoting affection and understanding towards the elderly till the remainder of their life.

2. Cash allowance for the elderly is tremendously important for the poor elderly during their daily lives. The cash allowance for the elderly, if adequate to their real expenses, can improve upon their living conditions. Support from the state, including health-related support, must continue so that the elderly will be able to support themselves. Looking after is very important for the elderly, including letting the elderly know that they still have value, as the family guardian, and so do a part of the community, enabling them to continue to live on in happiness.

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบ ไดพจารณาสารนพนธเรอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธ แทน จงหวดนครนายก ของ ธนตถวนนท เอยดพวง ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได อาจารยทปรกษาสารนพนธ .......................................................................... (รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก) ประธานกรรมการบรหารหลกสตร .......................................................................... (อาจารย จกราทตย ธนาคม) คณะกรรมการสอบ .......................................................................... ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก) .......................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ (อาจารย ดร.สรพล จรรยากล) .......................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ (อาจารย ดร.ประพร อภชาตสกล) อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .......................................................................... คณบดคณะสงคมศาสตร (ผชวยศาสตราจารย ดร.กตตมา สงขเกษม) วนท.........เดอน กนยายน พ.ศ. 2554

ประกาศคณปการ สารนพนธฉบบนส าเรจลลวงไดอยางสมบรณเพราะผวจยไดรบความกรณาอยางยงจาก รองศาสตรจารย ดร.วรพทย มมาก อาจารยทปรกษาสารนพนธ ซงทานไดเสยสละเวลาอนมคา เพอใหค าปรกษา ค าแนะน าในการจดท างานวจยทกขนตอน ตลอดจนแกไขขอบกพรอง ดวยความเอาใจใสอยางดยง ท าใหผวจยไดรบประสบการณและไดรบความรวธ การท างานวจยทถกตอง ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง

นอกจากนผวจยขอกราบขอบพระคณคณาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรแกผวจย และผทเปนกลมตวอยางในการวจยในครงนทไดเสยสละเวลาอนมคาในการใหขอมลทเปนประโยชนในการวจยครงน

ขอขอบคณเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก และผทมสวนเกยวของทกทานทไดใหขอมลเกยวกบโครงการเบยยงชพผสงอาย ในการด าเนนการศกษาวจยในครงน ทายทสดผวจยขอกราบขอบพระคณ คณพอสมพงศ เอยดพวง คณแมสณย เอยดพวง คณยาพวน เอยดพวง พชาย รวมถงพ ๆ เพอน ๆ ปรญญาโท ภาคพเศษ รน 5 ทกคนทเปนก าลงใจและเปนแรงผลกดนอนดเยยม ตลอดจนการสงเสรมสนบสนน และใหความชวยเหลอจนกระทงประสบผลส าเรจตามความมงหมายทต งใจไว


สารบญ บทท หนา

1 บทน า …………………………………………………………………..…… 1 ภมหลง………………….………………………………………………….. 1 ความมงหมายของการวจย..………………….…………………………… 9 ความส าคญของการวจย..………………….……………………………… 9 ขอบเขตของการวจย..………………….…………………………………. 9 นยามศพทเฉพาะ..………………….……………………………………... 10 กรอบแนวคดในการวจย..………………….……………………………… 10 สมมตฐานในการวจย..………………….…………………………………. 12 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ....………………..……………………… 13 ขอมลเกยวกบเบยยงชพผสงอาย………………………………………….. 14 ทมาของโครงการเบยยงชพผสงอาย…………………………………….. 14 วตถประสงคของโครงการ………………………………………………... 15 คณสมบตของผสงอายทมสทธไดรบเบยยงชพผสงอาย......................... 15 วธการและขนตอนการด าเนนงานโครงการเบยยงชพผสงอาย............... 15 การจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพ…………………………………….. 16 กระบวนการหลงเบกจายเงนใหผสงอายแลว......................................... 17 แนวคดทฤษฎสวสดการสงคม....………………..…………………………. 17 ความหมายของสวสดการสงคม…………………..……………………. 20

แนวคดการจดสวสดการผสงอาย………………………………………. 24 การจดสวสดการสงคมผสงอายของตางประเทศและไทย……………... 31

นโยบายการสรางหลกประกนดานรายไดผสงอายของประเทศไทย...... 35 หนวยบรการของรฐ……………………………………………………… 36

สารบญ (ตอ) บทท หนา 2 (ตอ) แนวคดการประเมนโครงการ ………………………………………………… 37 ความหมายของการประเมนโครงการ……………………………………… 37 แนวคดการประเมนโครงการของไทเลอร ………………….……………….. 40 รปแบบการประเมนทยดจดมงหมาย..................................……………… 40 ผลงานวจยทเกยวของ ………………………………………………………. 42 3 สภาพทวไปขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน.............................. 46 ประวตความเปนมา................................................................................. 47 สภาพพนทท วไป………………….…………………...……………………. 47 ประชากร………………….………………………………………………….. 48 ประชากรผสงอาย................................................................................. 49 สภาพเศรษฐกจรายไดประชากร………………….…………………...……. 53 รายไดโดยเฉลยของประชากร............................................................... 54 สภาพปญหา และสาเหตของปญหา......................................................... 59 การพฒนางบประมาณ............................................................................. 61 แนวโนมการพฒนาชมชน......................................................................... 65 4 วธด าเนนการวจย..…………………………..……….……………….…….. 66 วธการด าเนนการวจย...............................……………….……………….. 66 ผใหขอมลส าคญในการวจย.............………………….……..…………...... 67 เครองมอทใชในการวจย………………….………………………………… 67 การเกบรวบรวมขอมล.............………………….…………………...…….. 71 การน าเสนอผลการวจย.................…………………………………………. 71

5 น าเสนอผลการวจย................................................................................. 72

การวเคราะหขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของบคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย และผสงอายทไดรบ เบยยงชพผสงอาย………………........................................................... 73

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 5 (ตอ) การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ตามแนวทางการประเมนของ ไทเลอร…………………....................................................................... 91 ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะเพอปรบปรงการใหบรการ และการจาย สวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไข

โครงการใหมประสทธภาพมากขน....................................................... 115

6 บทสรป และอภปรายผล....................................................................... 131 สรปและอภปรายผลการวจย..............................................……………. 132

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย...................................................................... 152 ขอเสนอแนะเชงปฏบต......................................................................... 153

ขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการวจย................................................... 157 บรรณานกรม……………………………………………………………………………. 158 ภาคผนวก…………………………………………………………………………………. 164 ภาคผนวก ก…………………………………………………………………….. 165 ภาคผนวก ข................................................................................................ 167 ภาคผนวก ค................................................................................................ 169 ภาคผนวก ง................................................................................................. 175 ประวตยอผท าวจย.................................................................................................... 196

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงจ านวนผสงอายทควรไดรบความชวยเหลอเบยยงชพ ค านวนจากรายไดตอป และเกณฑเสนความยากจนของผสงอาย............... 5

2 แสดงขอมลการจดสรรเบยยงชพผสงอายของกระทรวงมหาดไทย............... 6 3 แสดงรายละเอยดการจายเบยยงชพผสงอาย 3 ปตาม งบประมาณ พ.ศ.2550 – 2552.................................................................. 8

4 แสดงประชากรขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน.......................................... 48 5 แสดงการจ าแนกประชากรผสงอาย............................................................. 49 6 แสดงการจ าแนกประชากรทอาศญอยจรง โดยจดเปนรายหมบาน................ 51 7 แสดงจ านวนประชากรทอาศยอยจรง.......................................................... 52 8 แสดงสภาพทางเศรษฐกจขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน………….. 53 9 แสดงรายไดโดยเฉลยของประชาการ.......................................................... 54 10 แสดงสภาพปญหาและสาเหตทพบในองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน...... 59 11 งบประมาณหมบานทไดรบในการสนบสนนการ

ลงทนประกอบอาชพของประชาชนในชมชน………………………………. 61 12 โครงการสรางงานสรางรายไดใหกบคนในชมชนต าบลโพธแทน…………….. 62 13 โครงการออมทรพยเพอการผลต................................................................. 63 14 โครงการกองทนหมบาน และในชมชนเมอง................................................. 64 15 จ าแนกเพศของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย...................................... 73 16 จ าแนกตามอายของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย................................ 73 17 จ าแนกตามสถานภาพสมรสของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย.............. 74 18 จ าแนกระดบการศกษาของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย...................... 75 19 จ าแนกอาชพของผสงอาย........................................................................... 75 20 จ าแนกรายไดของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย.................................... 76 21 รายไดเฉลยตอเดอนของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย.......................... 76 22 ระยะเวลาของการไดรบเบยยงชพผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย............. 77 23 คาอาหารและคากบขาว............................................................................... 78 24 คารกษาพยาบาล........................................................................................ 79 25 คาท าบญ..................................................................................................... 79 26 คาพาหนะเดนทาง....................................................................................... 80

บญชตาราง (ตอ)

ตาราง หนา

27 ใหหลาน.................................................................................................. 81 28 ประกอบอาชพ ซอป ย และเมลดพนธพช................................................... 81 29 เปรยบเทยบคาเฉลยจ าแนกตามเพศของเจาหนาทผปฎบตงาน

เบยยงชพผสงอาย.................................................................................. 84 30 เปรยบเทยบชวงอายบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย....... 85 31 สถานภาพสมรสจ าแนกตามเพศของ เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย.................................................. 85 32 ระดบการศกษาของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย...................... 86 33 จ าแนกประเภทต าแหนงของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย.......... 86 34 ลกษณะการมสวนรวมในโครงการของเจาหนาทผปฎบตงาน เบยยงชพผสงอาย.................................................................................... 87

35 ประสบการณท างานในชมชนของ เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย……………………………………. 87

36 อายราชการของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย.............................. 88 37 ประสบการณท างานดานเบยยงชพผสงอายของ เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย.................................................... 88 38 อตราเงนเดอนของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย.......................... 89 39 การวเคราะหเปรยบเทยบปญหา และขอเสนอแนะเพอน าไป ปรบปรงการใหบรการการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย......................... 118 40 การวเคราะหเปรยบเทยบปญหา และขอเสนอแนะ เพอน าไปปรบปรงการใหบรการการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย.......... 125

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1 แผนภมแสดงประชากรของประเทศไทย ในชวงระหวาง พ.ศ. 2548 – พ.ศ. 2578....................................................................... 2 2 กรอบแนวคดการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย…………………….. 11 3 รปแบบการประเมนโครงการทยดจดมงหมาย ของไทเลอร.............................…………………………………………... 41

4 ปจจยทมความสมพนธกบความตองการบรการสวสดการ ผสงอายในชนบท………………………………………………………….. 45

5 กลมทอเสอกก OTOP 3 ดาว หมท 1 ต าบลโพธแทน…………………….. 55 6 กลมทอพรมเชดเทา หมท 1 หมท 2 และหมท 4………………………….. 55 7 กลมเพาะเหด หมท1 หมท 2 หมท 3 และหมท 8…………………………. 56 8 กลมตดเสอผา หมท 1………………………………………………………. 56 9 กลมเลยงปลา หมท 1 และหมท 9………………………………………….. 57 10 กลมเพาะช าตนไม หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4

หมท 5 หมท 8 และหมท 9.................................................................... 57 11 กลมผลตบานเรอนไทย หมท 1 ต าบลโพธแทน....................................... 58

บทท 1 บทน ำ

ภมหลง

องคการสหประชาชาต ไดกลาววา การเปลยนแปลงของประชากรโลกโดยสดสวนของผสงอาย หรอผสงอายทมอายตงแต 65 ปขนไป จะมอตราเพมมากขนถงรอยละ 5.9 ในปพ.ศ. 2523 และเพมขนมาเปนรอยละ 9.7 ในปพ.ศ. 2568 โดยเฉพาะภมภาคของเอเชย จะมอตราของประชากรผสงอายเพมขนถงรอยละ 4.4 ในปพ.ศ. 2523 และเพมขนเปนอตรารอยละ 10 ในปพ.ศ. 2568 ดงนนประชากรผสงอายจงเปนประเดนหลกทมความส าคญของดานประชากรผสงอายประเดนหนงของโลก จากการเพมขนอยางรวดเรวของประชากรผสงอายน นไมเคยปรากฎมากอนในประวตศาสตร นบเปนปรากฏการณทนาเปนหวง ส าหรบประเทศตางๆ ทวโลก การเปลยนแปลงครงใหญนสบเนองมาจาก โครงสรางของอายของประชากรสงผลใหสดสวนของประชากรผสงอายเพมขนในขณะทสดสวนของประชากรวยเดกลดลง การเปลยนแปลงของประชากรดงกลาว จะมผลกระทบตอโครงสรางทางสงคม และโครงสรางทางเศรษฐกจอยางหลกเลยงไมไดทงนอาจจะสงผลไปถงการพฒนา และความมนคงของหลายประเทศทวโลก (ศศพฒน ยอดเพชร.2540.หนา 1) ส าหรบประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงของประชากรไปอยางรวดเรว โดยประชากรผสงอายมเพมขนอยางตอเนอง นบวาเปนปญหาเชงนโยบายหลายประการทจะเกดขนตามมาคอ ประชากรผสงอายทมจ านวนและสดสวนมากขน จะใชชวตอยอยางไรมคณภาพชวตทดอยางไร ผสงอายเหลานจะมรายไดเพยงพอส าหรบการใชจายหรอไม และแหลงรายไดมาจากทไหน รวมไปถงประเดนปญหาดานสขภาพ ไมวาจะเปนการรกษาพยาบาลหรอการดแลผสงอายระยะยาว การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทคาดวาจะเกดขนในอนาคตนน จะกอใหเกดปรากฏการณส าคญทมผลตอสงคมไทยอยางมากนนคอ การมผสงอายมากกวาเดก ปรากฏการณนเกดขนจากจ านวนเดกทลดลงในขณะทผสงอายเพมขนอยางตอเนอง อกประมาณ 15 ป ขางหนาจ านวนเดกจะพอๆ กบผสงอาย และหลงจากนนจะเกดปรากฏการณมผสงอายมากกวาเดก (สถาบนวจยประชากรและสงคม. 2549.มหาวทยาลยมหดล.ไมระบเลขหนา) จากการเปลยนแปลงทเหนไดชด หากดทจ านวนประชากรเดกอายต ากวา 15 ป ในชวงป พ.ศ. 2548 – พ.ศ. 2578 จะมจ านวนลดลงจาก 14 ลาน (รอยละ 23 ของประชากรทงหมด) เหลอ 9 ลานคนเศษ (รอยละ 14) สวนประชากรวยแรงงาน (อาย 15 – 59 ป) นนมการเปลยนแปลงเลกนอย กลาวคอในชวง พ.ศ. 2548 – พ.ศ. 2558 จ านวนจะเพมขนจาก 41 ลาน เปน 43 ลานคน หลงจากนนจะลดจ านวนลงเหลอ 38 ลานคนในป พ.ศ. 2578 อาจกลาวไดวาจ านวนประชากรวยแรงงานในอนาคตอก 30 ปขางหนาเกอบไมเปลยนแปลงเลยกวาได อยางไรกตาม การทจ านวนประชากรวยเดกจะลดลงอยางมากจะมผลท าใหจ านวนประชากรในวยเรยน (อาย 6 – 21 ป) ลดลงอยางตอเนองจาก 16 ลานคนในป พ.ศ. 2548 เปน 11 ลานคนในป พ.ศ. 2578 เมอเปรยบเทยบกบประชากร

2

ผสงอาย (อาย 60 ปขนไป) คนกลมนมจ านวนเพมขนอยางเหนไดชดเมอเปรยบเทยบกบกลมอน ๆ ในป พ.ศ. 2548 มประชากรสงอายอย 6 ลานคนเศษ (รอยละ 10) เมอถงป พ.ศ. 2578 จ านวนผสงอายจะเพมขนเปน 16 ลานคน (รอยละ 25) เทากบเพมขนเกอบ 3 เทาตวในเวลาราว ๆ 30 ปเทานน จะเหนไดจากแผนภม แสดงจ านวนประชากรวยตางๆ ระหวาง พ.ศ. 2548 – พ.ศ. 2578 ดงน

ภำพประกอบ 1 แผนภมแสดงประชากรของประเทศไทย ในชวงระหวาง

พ.ศ. 2548 – พ.ศ. 2578

ทมา : สถาบนวจยประชากรและสงคม. การฉายภาพประชากรของประเทศไทย ในชวงระหวาง พ.ศ. 2548 – 2578, มหาวทยาลยมหดล. (2549).

3

รฐบาลจงเปนผหนงทมบทบาทส าคญในการสรางหลกประกนดานรายไดส าหรบผสงอาย ซงร ฐบาลในสมยจอมพล ป. พบลสงคราม เปนนายกรฐมนตรไดก าหนดนโยบายใหกรมประชาสงเคราะห จดตงสถานสงเคราะหคนชราขนในป พ.ศ. 2496 เพอดแลผสงอาย ตอมาสมยรฐบาลพลเอกเปรม ตณสลานนท โดยมตคณะรฐมนตรเมอวนท 14 ธนวาคม พ.ศ. 2525 อนมตและประกาศใหวนท 13 เมษายน ของทกปเปน “วนผสงอายแหงชาต” เพอใหลกหลานเลงเหนถงความส าคญของผสงอายมากขน มกจกรรมและสวนรวมกบผสงอาย ท าใหผสงอายไมถกทอดทง และยงไดรบการเลยงดจากลกหลาน แตยงมผสงอายทยงไมไดรบความดแล ถกทอดทงอกเปนจ านวนมาก และไมมรายไดเลยงตนเองได นอกจากนนส าหรบในประเทศไทยเรายงไดมกฎหมายทไดบญญตถงพระราชบญญต พ.ศ. 2546 ซงไดระบสทธผอายไวตามมาตรา 11 ก าหนดใหผสงอายมสทธไดรบการคมครอง การสงเสรม และการสนบสนนในดานตางๆ ดงน (1) การบรการทางการแพทยและการสาธารณสขทจดไวโดยใหความสะดวกและรวดเรวแกผสงอายเปนกรณพเศษ (2) การศกษา การศาสนา และขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการด าเนนชวต (3) การประกอบอาชพหรอฝกอาชพทเหมาะสม (4) การพฒนาตนเองและการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม การรวมกลมในลกษณะเครอขายหรอชมชน (5) การอ านวยความสะดวกและความปลอดภยโดยตรงแกผสงอายในอาคาร สถานท ยานพาหนะหรอการบรการสาธารณะอน (6) การชวยเหลอดานคาโดยสารยานพาหนะตามความเหมาะสม (7) การยกเวนคาเขาชมสถานทของรฐ (8) การชวยเหลอผสงอายซงไดรบอนตรายจากการถกทารณกรรมหรอถกแสวงหาประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย หรอถกทอดทง (9) การใหค าแนะน า ปรกษา ด าเนนการอนทเกยวของในทางคด หรอในทางการแกไขปญหาครอบครว (10) การจดทพกอาศย อาหารและเครองนงหมใหตามความจ าเปนอยางทวถง (11) การสงเคราะหเบยยงชพตามความจ าเปนอยางทวถงและเปนธรรม (12) การสงเคราะหในการจดการศพตามประเพณ (พระราชบญญตผสงอาย.2546) ตามหลกการของพระราชบญญตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ไดบญญตถงเรองสทธของผสงอาย ในหมวดของสทธและเสรภาพของชนชาวไทยและหนาทชนชาวไทยเพอใหผสงอายไดรบความชวยเหลอ มคณภาพชวตทดและพงตนเองได ดงน บคคลซงมอายเกนหกสบปบรบรณและไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ มสทธไดรบความชวยเหลอจากรฐ ทงนตามทกฎหมายบญญต รฐตองคมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย สงเสรมและพฒนาความเปนปกแผนของครอบครว และความเขมแขงของชมชน รฐตองสงเคราะหคนชรา ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพและผดอยโอกาสใหมคณภาพชวตทดและพงตนเองได ปจจบน รฐบาลไดก าหนดใหการเตรยมความพรอมสงคมไทยสสงคมผสงอาย เปนยทธศาสตรหนงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และมการจดท าแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2564) การทรฐตองก าหนดแผนงานเกยวกบผสงอายไวนน เปนเพราะการเปลยนแปลงโครงสรางทางประชากรของประเทศ แสดงใหเหนอยางชดเจนวา ประเทศไทยก าลงเผชญหนากบภาวการณเพมขนอยางรวดเรว ของประชากรสงอาย ภาครฐจงตองมมาตรการ

4

ดานหลกประกนรายไดใหแกผสงอายทมเพมขนในอนาคต (ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย : 2551) หลงจากนนทางรฐบาลไดมนโยบายใหกรมประชาสงเคราะหไดเรมด าเนนการถายโอนภารกจของบรการเบยยงชพมาใหกรมสงเสรมการปกครองทองถนและกรงเทพมหานครด าเนนการแทนรฐบาลจงมแนวคดในการใหบรการโดยสถาบนบรการสถานสงเคราะหคนชรา และศนยบรการทางสงคมส าหรบผสงอาย เปนบรการภายนอกสถาบนแตอยภายใตหลกการชมชนเปนฐาน ซงการมสวนรวมของราษฎรในชมชนนนกคอ บรการเบยยงชพผสงอาย เพอใหผสงอายไดมหลกประกนดานรายไดมากขน จงไดจดตงโครงการสวสดการเบยยงชพและไดเรมด าเนนการมาตงแต พ.ศ. 2536 ในชวงแรกอยในความรบผดชอบของกรมประชาสงเคราะหจดสรรใหผสงอายทกจงหวด ตอมาเมอกรมประชาสงเคราะหไดเขาไปรวมอยในสงกดใหมของกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมในป พ.ศ. 2536 สงผลใหบรการดงกลาวถกโอนงานไปใหแรงงานและสวสดการสงคมเปนผดแลรวมกบกรมประชาสงเคราะห (ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย.2551) ภายใตกระบวนการ การถายโอนภารกจ ใหกบองคกรปกครองสวนทองถน ไดมการถายโอนภารกจดานการสงเคราะหเบยยงชพผสงอายใหกบหนวยงานองคการปกครองสวนทองถน เปนหนวยงานทมหนาทพจารณาผมสทธไดรบเงนสงเคราะหเพอการยงชพในแตละทองถนท องคกรปกครองสวนทองถนนนตงอย โดยยดถอ ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพขององคการปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2552 อนจะท าใหผสงอายมสทธไดรบเงนสงเคราะหเพอการยงชพ และผสงอายทอยในทองททรกนดาร ยากแกการเขารบการบรการจากหนวยงานภาครฐ ไดรบการพจารณาดแลใหความชวยเหลออยางทวถง โดยใหจายในอตรารายละ 300 บาทตอเดอน โดยใชหลกเกณฑตามระเบยบกรมประชาสงเคราะหวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพส าหรบผสงอาย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ทงน การจายเงนในสวนทเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนมากกวาอตราทรฐก าหนดใหกบผสงอายตามบญชรายชอทไดรบอนมตจากผบรหารทองถนนน สามารถจายไดไมเกนกวา 2 เทาของอตราทก าหนดไวและตองไมเกนกวา 1,000 บาท โดยใหเสนอสภาทองถนพจารณาอนมตดวย ซงตองค านงถงสถานภาพทางการคลงขององคกรปกครองสวนทองถน ในปจจบนจาก มตคณะรฐมนตรการปรบเพมเงนสงเคราะหเพอการยงชพผสงอาย ไดมการอนมตเมอวนท 12 ธนวาคม พ.ศ. 2549 โดยใหมมตปรบเพมเงนสงเคราะหเพอการยงชพผสงอายจากเดมคนละ 300 บาทตอเดอน เปนคนละ 500 บาทตอเดอน ตามทกระทรวงมหาดไทยเสนอ เพอใหเพยงพอตอสภาวการณด ารงชพในปจจบน อกทงยงเปนการสรางความเขมแขงในชมชนและทองถนอยางเปนรปธรรมมากขนกวาเดม (ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพขององคกรปกครองสวนทองถน. 2552)

5

เมอพจารณาถงรายไดของประชากรผสงอายจะมรายไดอยระหวาง 0 – 19,999 บาทตอคนตอป มจ านวนประมาณ รอยละ 34 ในป พ.ศ. 2550 คดเปนจ านวนประมาณ 2,386,800 คน ในขณะทเสนความยากจนในปเดยวกนอยท 1,443 บาทตอคนตอเดอน (17,316 บาท /คน/ป) ทงนผสงอายทมรายไดนอยจะไดรบการชวยเหลอจากรฐเปนเงนสงเคราะหเบยยงชพ 1,763,178 คนทวประเทศ แสดงขอมลคาดการณไดตามตาราง 1

ตำรำง 1 จ านวนผสงอายทควรไดรบความชวยเหลอเบยยงชพ ค านวณจากรายไดตอป และเกณฑ เสนความยากจนของผสงอาย

ป จ านวนผสงอาย1

(ลานคน)

จ านวนผสงอายมรายได 0 – 19,999

บาท/คน/ป2

จ านวนผสงอายทไดรบการสงเคราะหเบยยง

ชพผสงอาย

จ านวนผสงอายทยงไมไดรบความชวยเหลอ (เบยยงชพ)

จากการค านวณ จากการแจงใน

พนท

2550 7.02 2,386,800 1,763,1783 623,622 -

2551 7.23 2,458,404 1,774,9924 683,412 -

2552 7.44 2,528,750 2,362,1015 166,649 1,109,3926

2553 7.65 2,601,000 ไมนอยกวา 2,362,101 238,899 -

2554 7.87 2,675,800 ไมนอยกวา 2,362,101 313,699 -

ทมา : เมธ ถกแบบ. (2552); อางองจาก ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต : 2550. หมายเหต 1ค านวณโดยใชสตรอตราการเพมทรอยละ 2.87 2จ านวนผสงอาย มรายได ต ากวา 10,000 บาท/คน/ป คดเปนรอยละ 17 จ านวนผสงอาย มรายได 10,000 – 19,999 บาท/คน/ป คดเปนรอยละ 17 3จ าแนกเปนผสงอายใน กทม. 7,912 คน, ในภมภาค 1,755,266 คน 4จ าแนกเปน * เงนอดหนนจากรฐบาลใน กทม. 8,700 คน, ในภมภาค 1,755,266 คน * เงนรายไดจาก อปท. ใน กทม. 11,026 คน, ในภมภาค - คน (ไมมขอมล) 5จ าแนกเปน * เงนอดหนนจากรฐบาลใน กทม.19,726 คน,ในภมภาค1,828,456 คน * เงนรายไดจาก อปท. ใน กทม. - คน, ในภมภาค 513,919 คน

6จ าแนกเปน * ผสงอายใน กทม. ประมาณ 8,000 คน, ในภมภาคประมาณ 1,101,392 คน

6

จากตาราง 1 จ านวนผสงอายทควรไดรบความชวยเหลอเบยยงชพผสงอายมอตราเพมขนอยางตอเนองทกป มรายไดต ากวา 10,000 บาท/คน/ป คดเปนรอยละ 17 ของจ านวนผสงอายมรายได 10,000 – 19,999 บาท/คน/ป คดเปนรอยละ 17 มการจ าแนกผสงอายในกรงเทพฯ จ านวน 7,912 คน ในสวนภมภาคจ านวน 1,755,266 คน มการจ าแนกเงนอดหนนจากรฐบาลในกรงเทพฯ และในภมภาค เงนไดจากองคการบรหารการปกครองสวนทองถน จากตารางดงกลาวท าใหทราบถงขอมลประชากรผสงอายทควรไดรบความชวยเหลอเบยยงชพผส งอาย และเปนประโยชนในการจดสรรงบประมาณในแตละปไดอยางพอเพยงกบความตองการของผสงอาย

การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจทมผลตอปจจยการครองชพของผสงอายในปจจบนและระดบคาครองชพมแนวโนมเปลยนแปลงเพมสงขนอยางตอเนอง อกทงผสงอายยงประสบปญหาไมมรายไดเลยงดตนเอง ขาดคนอปการะเลยงด ไมสามารถประกอบอาชพ และถกทอดทง อตราคาเบยยงชพทผสงอายทไดรบอยไมเพยงพอกบการยงชพ กระทรวงมหาดไทยจงไดมการอนมตหลกการจากคณะรฐมนตรเพอปรบเพมเงนสงเคราะหเบยยงชพผสงอายจากอตราเดมคนละ 300 บาทตอเดอนเปนอตราคนละ 500 บาทตอเดอน และใหปรบตามหลกการทกระทรวงมหาดไทยทเสนอ ดงตาราง 2 ตำรำง 2 ขอมลการจดสรรเบยยงชพผสงอาย

ปงบประมำณ หนวยงำน ผสงอำยทไดรบเบย

ยงชพ (คน) รวมเงน (บำท)

พ.ศ. 2549

กรมสงเสรมการปกครองทองถน (300 บาท/คน/เดอน)

1,073,190 คน

3,863,484,800

กรงเทพมหานคร (500 บาท/คน/เดอน)

6,647 คน

39,882,000

รวม

3,903,366,800

พ.ศ. 2550


1,755,266 คน

10,531,596,000


7,912 คน

47,472,000

รวม

10,579,068,000

7

ตาราง 2 (ตอ)

ปงบประมำณ หนวยงำน ผสงอำยทไดรบเบย

ยงชพ (คน) รวมเงน (บำท)

พ.ศ. 2551


1,755,266 คน

10,531,596,000


8,700 คน

52,200,000

รวม

10,583,796,000

ทมา : เมธ ถกแบบ. (2552); อางองจาก กระทรวงมหาดไทย: 2552.

จากตาราง 2 ขอมลการจดสรรเบยยงชพผสงอายไดมอตราการเพมจ านวนขนในแตละปซงในแตละปจะมจ านวนเงนของการจดสรรเพมขนทกปเชนกน เพอใหเพยงพอตอความตองการของผสงอายทางกระทรวงจงปรบเพมอตราคาเบยจากคนละ 300 บาท/เดอน เพมเปนคนละ 500 บาท/เดอน และเพอใหเพยงพอกบการยงชพและคณภาพชวตทดข นของผสงอาย

ดงนน จ านวนผสงอายทตองการความชวยเหลอดานสวสดการเบยยงชพผสงอาย มอตราเพมมากขนอยางตอเนองทกป ท าใหมผลตอการเพมงบประมาณการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย สงผลใหทางกระทรวงมหาดไทยไดแจงใหจงหวดด าเนนการส ารวจขอมลเพอด าเนนงานตามนโยบายเรงดวนของรฐบาลโครงการสรางหลกประกนรายไดแกผสงอาย ประจ าป พ.ศ. 2553 โดยใหแจงองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการตรวจสอบบญชรายชอผสงอายทมสทธตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยกวาดวยหลกเกณฑการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพขององคกรปกครองสวนทองถน พรอมทงใหรบขนทะเบยนผสงอายใหม และรายงานขอมลจ านวนผสงอายทม สทธใหกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน เพอเปนขอมลในการจดสรรงบประมาณตามโครงการสรางหลกประกนรายไดแกผสงอาย ประจ าป พ.ศ. 2553 กระทรวงมหาดไทยไดท าหนงสอแจงใหองคกรปกครองสวนทองถนทราบวา หากจ านวนเงนเบยยงชพทองคการปกครองสวนทองถนไดรบการจดสรรจากรฐบาลไมเพยงพอกบจ านวนผสงอายทมคณสมบตไดรบเบยยงชพตามระเบยบฯ ทก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนกสามารถตงงบประมาณสมทบใหเพยงพอกบจ านวนผสงอายทมคณสมบตขางตนได ส าหรบองคกรปกครองสวนทองถนตามเดม ในการจายเงนสงเคราะหเบยเพอการยงชพเปนนโยบายทเออประโยชนส าหรบผมอายเกน 60 ปขนไป ทประสบปญหาในดานตางๆ ไดแก ไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพหรอถกทอดทง ขาดผอปการะเลยงด ไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได เพอใหเพยงพอกบการยงชพในปจจบนไดจายเงนสงเคราะหใหกบผสงอายคนละ 500 บาทตอคน ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอ

8

การยงชพ ขององคการปกครองสวนทองถน ซงการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพผสงอาย เปนภารกจทสอดคลองกบอ านาจหนาทเดมขององคการปกครองสวนทองในดานการสงเสรมการพฒนาสตร เดก เยาวชน ผสงอาย ผดอยโอกาส ผพการ และทพพลภาพ (ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพขององคกรปกครองสวนทองถน : 2553) เพอตอบสนองตอนโยบายขางตนเกยวกบการด าเนนการเบยยงชพผสงอายขององคการบรการสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก ไดกระท าตามนโยบายของรฐบาลในสรางหลกประกนรายไดใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงตวเองได ดงตาราง 3 ตำรำง 3 รายละเอยดการจายเบยยงชพผสงอาย 3 ปตามงบประมาณ พ.ศ. 2550 – พ.ศ. 2552

ปงบประมำณ

เจำของ

งบประมำณ

จ ำนวนรำย

จ ำนวนเงน / ป

หมำยเหต

2550

นโยบายเรงดวนของรฐบาล

245

1,470,000

องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

-

-

รวม

245

1,470,000

2551


-

-

กรมสงเสรมการปกครองทองถน

230

1,380,000

องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

18

108,000

รวม 248 1,488,000

2552


313

1,878,000

กรมสงเสรมการปกครองทองถน

228

1,368,000

รวม

559

3,354,000

ทมา : รายงานการจายเบยยงชพผสงอายในชวง 3 ป ตามงบประมาณ พ.ศ. 2550 – พ.ศ. 2552 ขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน. (2552), จงหวดนครนายก.

9

จากตาราง 3 บทบาทของการจดสรรเบยยงชพ จะเปนในเรองของสวนกลาง ในขณะทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน อาจจะมบทบาทคอนขางนอยกวา เมอเปรยบจากตารางองคกรบรหารสวนต าบลโพธแทนเรมมบทบาทในการจายเบยยงชพตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2551 และมบทบาทมากขนในเรองการจายเบยยงชพผสงอาย

การจดสรรเบยยงชพผสงอายถอเปนเรองใหมส าหรบองคกรปกครองสวนทองถน จงท าใหผวจยมความสนใจทจะศกษาเรอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก ซงผลทไดจากการศกษาครงน จะน าไปเปนแนวทางในการพฒนาปรบปรงถงผลกระทบตอการจายสวสดการเบยยงชพแกผสงอายในองคการบรการสวนต าบล และชวยเปนแนวทางแกบคคลทจะศกษาหรอสนใจน าไปศกษาตอไป ควำมมงหมำยของกำรวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน เพอประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ควำมส ำคญของกำรวจย

ในการศกษาการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ครงนจะท าใหสามารถน าผลทไดไปเปนแนวทางในการ พฒนา ปรบปรง แกไข การจายเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทนใหเหมาะสมยงขน ขอบเขตของกำรวจย พนทศกษา ไดแก องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก ผใหขอมลส ำคญในกำรวจย ผใหขอมลส าคญในการวจย ไดแก เปนการสมตวอยางแบบเจาะจง ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 20 คน และบคลากรเจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอายในองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จ านวน 9 คน รวมประชากรทใชในการศกษาวจยทงหมด 29 คน เนอหำประกอบดวย

การประเมนโครงการจายเบยยงชพผ สงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน โดยใชรปแบบการประเมนของ ไทเลอร ประกอบดวยกระบวนการ 5 ขนตอน ดงน

1. ประเมนเปาหมาย 2. ประเมนจดประสงค 3. ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม

4. ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ 5. การประเมนผลสมฤทธของโครงการ

10

นยำมศพทเฉพำะ ผสงอำย หมายถง บคคลซงมอายหกสบปบรบรณขนไป และมสญชาตไทย ตาม ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2552

เบยยงชพ หมายถง การจดสรรเบยยงชพผสงอายถอเปนเรองใหมส าหรบองคกรปกครองสวนทองถน ซงเปนเงนสงเคราะหทรฐจดสรรใหแกผสงอายไดมหลกประกนรายไดทดข น กำรประเมนโครงกำร หมำยถง กระบวนการวดทมการรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลอยางมระบบ เพอน าไปใชในการตรวจสอบผลการด าเนนงานขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ม 5 ขนตอน ดงน 1. ประเมนเปาหมาย หมายถง เปนการสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได

2. ประเมนจดประสงค หมายถง การด ารงชวตของผสงอายในชมชนมความเปนอยทดรวมถงการพฒนาคณภาพชวตของผสงอายทดข น

3. ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผมสทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย

4. ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบยยงชพผสงอายไปรบดวยตวเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย

5. การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดทเกดขนหลง การปฏบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดข น กรอบแนวคดในกำรวจย การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย: ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก เพอน าไปเปนขอมลแกผบรหารองคการบรหารสวนต าบลในทองถน และผทเกยวของ เพอน าไปพฒนาปรบปรงถง การปฏบต เพอใหเปนไปตามวตถประสงค และมประสทธภาพมากขนใน การปฏบตงาน รวมทงศกษาขอเทจจรง ปญหา และอปสรรค ในการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย จากแนวคดดงกลาวขางตน ผวจยจงไดก าหนดกรอบแนวคดในการวจยไว ดงน

11

กรอบแนวคดกำรประเมนโครงกำรเบยยงชพผสงอำย : ศกษำองคกำรบรหำรสวนต ำบลโพธแทน จงหวดนครนำยก

ภำพประกอบ 2 กรอบแนวคดการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย

เปำหมำย สรางหลกประกนรายไดใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงตวเองได

จดประสงค - จดประสงคเชงพฤตกรรมสง

ทสามารถน ามาปฏบตไดจรง

เลอกวธทเออตอควำมส ำเรจของกำรประเมนโครงกำร

- หนวยงานทดแลรบผดชอบเบยยงชพผสงอาย เจาหนาท บคลากร ในหนวยงาน ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

กำรประเมนผลสมฤทธของโครงกำร กระบวนการวดทเกดขนหลงการปฎบตโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค - เปรยบเทยบขอมลผสงอายกบการ

ด ารงชวต - เปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพ

ชวต

ขนตอนกำรจำยเบยยงชพ - คดเลอกผสงอาย - น ารายชอเขาทประชม

พจารณผมสทธรบเบยฯ - น ารายชอผมสทธไดรบเบยฯ

มาท าบญชรายชอ - น ารายชอผมสทธปด

ประกาศไวทเปดเผย -

บรรลจดประสงค

ไมบรรลจดประสงค

12

สมมตฐำนในกำรวจย

การวจยครงนเปนการประเมนโครงการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอใหทราบการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย ในองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงตงสมมตฐาน ดงน 1. เบยยงชพผสงอายเปนสงส าคญกบผสงอายทมความล ายากเปนอยางมาก ในการด ารงชวตประจ าวน จากการไมมรายไดจากแหลงใดเบยยงชพทไดรบหากมความเหมาะสมกบคาใชจายจรงกจะท าใหผสงอายมสภาพความเปนอยทดข น การสนบสนนจากรฐยงคงตองด าเนนตอไปเพอใหผสงอายสามารถดแลชวยเหลอตนเองได อกทงการสนบสนนดานสาธารณสขผสงอายสวนใหญมกจะมปญหาเรองสขภาพรางกายทไมแขงแรงสมบรณ การไดรบการดแลถอเปนสงส าคญส าหรบผสงอาย รวมถงท าใหผสงอายไดรวาตนเองยงมคณคาทางดานจตใจความรสกวาตนเองยงเปนรมโพธรมไทรใหกบคนในครอบครวและสามารถอยรวมกบคนในชมชนไดอยางมความสขตอไป 2. ตองมการปรบเพมเบยยงชพผสงอายเพอใหเพยงพอกบความตองการของผสงอายในปจจบนทมคาใชจายสงกวารายไดทรบจรง จากสภาพทางเศรษฐกจทมคาครองชพเพมสงขนท าใหสภาพความเปนอยของผสงอายทใชชวตอยในปจจบนมความยากล าบากเพมขนดวยและยงสงผลไปถงทางดานสภาพรางกายททรดโทรม ดงนนจะตองมการสรางรายไดใหแกผสงอายไดมอาชพมรายไดเพมขน จากเบยยงชพผสงอาย โดยใหผสงอายไดท าอาชพตามความถนดของตนเอง หนวยงานตองมการสนบสนนใหผสงอายไดมสวนรวมในการท ากจกรรมภายในชมชน ในสวนของทางดานเจาหนาทจะตองใหความสะดวกแกผสงอาย เชน การน าเบยยงชพไปมอบใหผสงอายถงบาน การดแลเอาใจใส การพดคยสนทนา การสรางความไววางใจ อกทงหนวยงานยงถอเปนแกนน าส าคญในการเสรมสรางความรกและความเขาใจใหแกคนในครอบครวไดดแลผสงอายไปตราบจนวาระสดทายของชวต

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวจยเรอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหาร

สวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก ผศกษาคนควาไดกลาวถงแนวความคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ จะแบงแนวความคดและวรรณกรรมทเกยวของ ออกเปน 5 หวขอ ดงน

1. ขอมลเกยวกบเบยยงชพผสงอาย 1.1 ทมาของโครงการเบยยงชพผสงอาย 1.2 วตถประสงคของโครงการ 1.3 คณสมบตของผสงอายทมสทธไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.4 วธการและขนตอนการด าเนนงานโครงการเบยยงชพผสงอาย 1.5 การจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพ 1.6 กระบวนการหลงเบกจายเงนใหผสงอายแลว 2. แนวคดทฤษฎสวสดการสงคม 2.1 ความหมายของสวสดการสงคม 2.2 แนวคดการจดสวสดการผสงอาย 2.3 การจดสวสดการสงคมผสงอายของตางประเทศและไทย 2.4 นโยบายการสรางหลกประกนดานรายไดผสงอายของประเทศไทย 2.5 หนวยบรการของรฐ 3. แนวคดการประเมนโครงการ 3.1 ความหมายของการประเมนโครงการ 4. แนวคดการประเมนโครงการของ ไทเลอร 4.1 รปแบบการประเมนทยดจดมงหมาย 5. ผลงานวจยทเกยวของ

14

1. ขอมลเกยวกบเบยยงชพผสงอาย 1.1 ทมาของโครงการเบยยงชพผสงอาย โครงการสงเคราะหเบยยงชพผสงอายเรมด าเนนมาตงแตป พ.ศ. 2536 โดยความรบผดชอบของกรมประชาสงเคราะหใหแกผสงอายในทกจงหวด หมบานละ 3-5 คน คนละ 200 บาทตอเดอน ตอมาไดมการขยายกลมและงบประมาณเพมขน โดยในชวงวกฤตดานเศรษฐกจ รฐบาลไดมการจดสรรเบยยงชพผสงอายเพมใหอกเปนคนละ 300 บาทตอเดอน ในระยะแรกของการเรมโครงการอยในความดแลของกรมประชาสงเคราะห ซงไดมอบหมายใหส านกงานประชาสงเคราะหในจงหวดเปนผด าเนนการผานศนยสงเคราะหราษฎรประจ าหมบาน เมอกรมประชาสงเคราะหไดเขามารวมอยกบสงกดของกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมในป พ.ศ. 2536 สงผลใหการบรการดงกลาวถกโอนงานไปใหแรงงานและสวสดการสงคมจงหวดเปนผดแลกบกรมประชาสงเคราะหจะถอเปนแนวปฎบตรวมกน การกระจายอ านาจสภาคทองถนของรฐบาล สงผลใหเปนปพทธศกราชใหในป พ.ศ. 2544 กรมประชาสงเคราะหไดเรมด าเนนการถายโอนภารกจของบรการเบยยงชพผสงอายมาใหกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนรวมกบกรงเทพมหานครด าเนนการแทน โดยใหถอแนวปฏบตตามระเบยบกรมประชาสงเคราะหวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพผสงอาย ป พ.ศ. 2543 และมมตคณะรฐมนตรเมอวนท 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2544 และวนท 19 กมภาพนธ พ.ศ. 2545 ไดมการอนมตเปลยนแปลงการจายเบยยงชพผสงอายเปนราย 6 เดอนๆละ 2 งวดๆละ 1,800 บาท รวมเปนเงนทงหมด 3,600 บาท(เดอนละ 300 บาท) ตอมาในป พ.ศ. 2546 งบประมาณเบยยงชพผสงอายไปอยกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย เปนผด าเนนการแทนส านกงานพฒนาสงคมและสวสดการจงหวด พระราชบญญตผสงอาย.(2546). ในปพ.ศ. 2546 งบประมาณเบยยงชพไดถกถายโอนไปอยทกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทยใชระเบยบเดมของกรมประชาสงเคราะห โดยใหมการประสานงานกบส านกงานพฒนาสงคมและสวสดการจงหวดไปกอน แตคงใชระเบยบเดมของกรมประชาสงเคราะห ปพ.ศ. 2543 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) ปพ.ศ. 2545 เชนเดม ตอมาเพอใหการโอนงานดงกลาวมความชดเจนในทางปฎบต รฐจงไดก าหนดแนวทางการด าเนนงานเกยวกบการใหสงเคราะหเบยยงชพผสงอายปงบประมาณ พ.ศ. 2546 ส าหรบองคการปกครองสวนทองถนเพอใชควบคกบระเบยบประชาสงเคราะห และตามมาตรา 11 ไดก าหนดใหผสงอายมสทธรบการคมครอง การสงเสรม และการสนบสนนในดานตางๆ ดงน

(1) การบรการทางการแพทยและการสาธารณสขทจดไวโดยใหความสะดวกและรวดเรวแกผสงอายเปนกรณพเศษ

(2) การศกษา การศาสนา และขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการด าเนนชวต (3) การประกอบอาชพหรอฝกอาชพทเหมาะสม

15

(4) การพฒนาตนเองและการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม การรวมกลมในลกษณะเครอขายหรอชมชน

(5) การอ านวยความสะดวกและความปลอดภยโดยตรงแกผสงอายในอาคาร สถานท ยานพาหนะหรอการบรการสาธารณะอน

(6) การชวยเหลอดานคาโดยสารยานพาหนะตามความเหมาะสม (7) การยกเวนคาเขาชมสถานทของรฐ (8) การชวยเหลอผสงอายซงไดรบอนตรายจากการถกทารณกรรมหรอถก

แสวงหาประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย หรอถกทอดทง (9) การใหค าแนะน า ปรกษา ด าเนนการอนทเกยวของในทางคด หรอในทาง

การแกไขปญหาครอบครว (10) การจดทพกอาศย อาหารและเครองนงหมใหตามความจ าเปนอยางทวถง (11) การสงเคราะหเบยยงชพตามความจ าเปนอยางทวถงและเปนธรรม (12) การสงเคราะหในการจดการศพตามประเพณ

1.2 วตถประสงคของโครงการ เพอสงเสรมผสงอายทไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ หรอถกทอดทง หรอขาดผอปการะเลยงด หรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงตนเองได ใหสามารถมคณภาพชวตทดข น และสามารถใชชวตอยไดอยางมคณคาภายในชมชนไดอยางมความสข 1.3 คณสมบตของผสงอายทมสทธไดร บเบยยงชพผสงอาย ตามระเบยบกรมประชาสงเคราะหวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพผสงอายแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) ป พ.ศ. 2545 ไดระบคณสมบตของผสงอายทสมควรไดรบเบยยงชพผสงอายทสมควรไดรบเบยยงชพผสงอาย ดงน 1) การใชเกณฑอายของผสงอายเกน 60 ปขนไป 2) ผสงอายทไมมรายไดเพยงพอแกการยงชพ หรอ 3) ผสงอายทถกทอดทง หรอ 4) ผสงอายทขาดผอปการะเลยงด หรอ 5) ผสงอายทไมสามารถประกอบอาชพเลยงตนเองได 1.4 วธการและขนตอนการด าเนนงานโครงการเบยยงชพผสงอาย มดงน 1) คณะกรรมการศนยสงเคราะหราษฎรประจ าหมบานจดท าทะเบยนผสงอายทมสทธไดรบเบยยงชพผสงอาย และสงรายชอผสงอายใหองคการปกครองสวนทองถนด าเนนการ 2) องคการปกครองสวนทองถนแตงตงคณะกรรมการพจารณาคดเลอกผสงอายทมสทธรบเบยยงชพ ทเรยกวา คณะกรรมการระดบทองถน ประกอบดวย ผแทนศนยสงเคราะหราษฎรประจ าหมบาน หรอชมชน หรอคณะกรรมการชมชน ผแทนองคการปกครองสวนทองถน ผแทนองคการผสงอายในชมชน ผแทนองคการประชาสงคม และบคคลทนาเชอถอในชมชน

16

โดยในเขตกรงเทพมหานครใหมผแทนส านกงานประชาสงเคราะหเขตพนทเปนคณะกรรมการดวย หนาทของคณะกรรมการคดเลอกผสงอายระดบทองถน คอ การพจารณาคดเลอกผสงอายรายใหมทมคณสมบตเหมาะสมตามหลกการทกรมประชาสงเคราะหก าหนด ตรวจสอบคณสมบตของผสงอาย สงรายชอผสงอายรายใหม เมอไดรบการอนมตจากผวาราชการจงหวด แลวจงจะสามารถเบกจายเงนใหแกผสงอายโดยใหคณะกรรมการระดบทองถนเปนพยานในการเบกจายเงนใหแกผสงอาย (กรณจายเปนเงนสด) 3) การจายหรอโอนเงนผสงอายใหแกผมสทธไดรบเบยยงชพรายละ 300 บาท ตอเดอนโดยจ าแนกเปนเงนเบยยงชพผสงอาย 200 บาทตอเดอนเงนเพมพเศษในภาวะถดถอย อก 100 บาทตอเดอน ใหเบกจายแกผสงอายปละ 2 ครงๆ ละ 300 บาทเปนเงน 1,800 บาท ตอครง (ซงเปนการด าเนนการตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2544) สวน เบยยงชพผสงอายจากงบประมาณขององคการบรหารสวนใหจายเปนเงน จ านวน 500 บาท 4) ในกรณทผสงอายเสยชวตในระหวางงวดกอนท องคการบรหารสวนต าบล จะวางฎกาการจายเงนแลว แตยงไมไดจายเงนหรอโอนเงนใหผสงอาย ใหเปนสทธของทายาท ตามพนยกรรมทผสงอายระบไว หรอหากไมมพนยกรรมกใหเปลยนแปลงรายชอผสงอายราย ใหม 5) ในกรณทไมมผสงอายรายใหมมคณสมบตตามระเบยบฯ ใหองคการบรหาร สวนต าบลสงเงน สวนทเหลอคนกลมสงเสรมปกครองสวนทองถนจงหวด สวนงบประมาณ สมทบใหคนองคการปกครองสวนทองถนนนๆ เพอด าเนนการสงเคราะหผสงอายตามทข น ทะเบยนส ารองในพนทอนตอไป

1.5 การจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพ ส านกงานองคการบรหารสวนต าบล สามารถด าเนนการดวยวธใดวธหนงดงตอไปน

1) โอนเขาบญชเงนฝากธนาคารในนามผสงอายทมสทธรบเงนน หรอจดสง โดยทางธนาณต

2) โอนเขาบญชเงนฝากธนาคารของบคคลทไดรบมอบอ านาจจากผสงอายทม สทธหรอจดสงใหแกผรบมอบอ านาจนนโดยทางธนาณต

3) จายใหแกผสงอายทมสทธดวยเงนสด 4) จายเปนเงนสดใหแกผรบมอบอ านาจจากผสงอายทมสทธส านกงานตอง

เลอกวธการจายเงนตาม ขอ (1) ,ขอ (2), ขอ (3), ขอ (4) ตามล าดบ 5) เมอด าเนนการจายเงนใหผสงอายตามรายชอแลว ใหทองถนเกบหลกฐาน

การจายไวเพอการตรวจสอบ โดยกรณโอนเงนเขาบญชผสงอายใหใชหลกฐานใบส าคญการโอนเงนของธนาคารเปนหลกฐานการจาย กรณจายเปนเงนสดใหใชใบส าคญ (แบบ 5) โดยมคณะกรรมการการระดบทองถนลงนามเปนพยานดวย

17

1.6 กระบวนการหลงเบกจายเงนใหผสงอายแลว ใหองคการปกครองสวนทองถน รายงานผลการด าเนนงานรายเดอนใหกลมสงเสรมการปกครองสวนทองถนอ าเภอ / จงหวดทราบตามแบบรายงาน สง ป.ก.2 ภายในวนท 1 ของทกเดอน (เมธ ถกแบบ. 2552; อางองจาก กรมประชาสงเคาระห: 2543. ไมปรากฎเลขหนา) 2. แนวคดทฤษฎสวสดการสงคม (Social Welfare Theory)

แนวคดสวสดการสงคม เกดครงแรกทประเทศเยอรมน เกดขนเนองจาก 2 ปจจย คอเงอนไขของการเตบโตของภาคอตสาหกรรม จากสภาพทางเศรษฐกจและความแปลกแยกของระบบอตสาหกรรมและการจางงาน ทเหนวารฐตองดแลปญหาการถกคกคามของแรงงาน และเงอนไขความจ าเปนในการด ารงชวต คอ การตายกอนวยสมควรของหวหนาครอบครวท าใหครอบครวมปญหาการชราภาพท าใหหมดรายได ทงทตองด ารงชพอย การวางงานท าใหขาดรายได ท าใหเกดความสญเสยทางสงคม เปนปจจยเออใหเกดอาชญากรรม ความเจบปวย อบตเหต มผลกระทบตอรายไดบคคลและผลผลตมวลรวมของประเทศ อตราคาจางต า ไมพอแกการด ารงชพ เปนเหตใหแรงงานขาดคณภาพ การประสบภยธรรมชาตท าใหชวยเหลอตนเองไมได เปนตน ตามเงอนไขของการเกดสวสดการทางสงคม จงไดมการตรากฎหมายวาดวยนโยบายสวสดการสงคมแหงสหพนธรฐเยอรมนขน ซงมทงดานการสงเสรมการมงานท า การดแลแรงงาน การประกนสงคม ทงในมตของสขภาพ อบตเหต ผสงอาย หญงตงครรภ และคลอดบตร การตาย ทพลภาพ รวมถง การวางงาน เปนตน และในปครสตศกราช 1883 ไดออกพระราชบญญตประกนสขภาพ (Health Insurance Act) ขน ถอเปนประเทศแรกทมระบบประกนสงคม โดยสรปแลวสวสดการสงคมของเยอรมนแบงเปน 3 กลมคอ สงคมสงเคราะห ประกนสงคม และบรการสงคม แตอยางไรกตาม แนวคดการสวสดการสงคมในระยะแรกนนเปนการเกดขนเพราะสถานภาพปญหาทางสงคม มใชเพอการชวยเหลอคนงานโดยตรง แตเปนการปองกนแรงงานไปรวมกบขบวนการตอตานรฐบาล ตอมาแนวคดเรองสวสดการสงคมกแพรหลายยงประเทศแถบยโรปและอเมรกา แนวคดเรองสวสดการทางสงคมในกลมประเทศสงคมนยมเหนวา รฐมหนาททตองจดสวสดการสงคมใหแกประชาชนทกคน เพราะระบอบการปกครองแบบสงคมนยมนนปจจยการผลตเปนของสวนรวมกลาวคอเปนของชนชนแรงงานโดยรวม จงถอวาประชาชนมสทธสมบรณทจะไดรบผลจากผลผลตทพวกเขาสรางขน แตระบบการแจกจายกมอบหมายใหรฐเปนผแจกจายจากสวนกลาง หลกคดของกลมนจงอยบนฐานของเพอความมนคงทางสงคม

18

(Social Security) เปนหลก (เมธ ถกแบบ.2552: หนา 21; อางองจาก ระพพรรณ ค าหอม : 2549) ในกลมประเทศสวเดน นอรเวย เดนมารก ฟนแลนด หรอทรจกกนในนามกลมประเทศสแกนดเนเวย มแนวคดวา รฐตองสงเสรมบรการประชาชนในทกกลมคนทกชมชน ในทกๆดาน ทงดานรายได การศกษา สาธารณสข ความมนคงปลอดภย เสรภาพ การกนดอยด ซงระบบดงกลาวไดรบการยอมรบวาเปนรฐสวสดการ (Welfare State) ทดทสดกลมหนง ซงท าใหประชาชนมความมนคง มงคง และมเสรภาพสงสด ซงมแนวทางการด าเนนงานโดยผานกระบวนการเคลอนไหวของกลม แรงงาน ศาสนา สหกรณ กลมเกษตรกร ท าใหการกระจายทรพยากรเปนธรรม ท าใหการสลายความแตกตางระหวางชนชนอยางสนตวธ แนวคดเรองสวสดการทางสงคมในอเมรกา ในความตองการปองกนการแพรขยายลทธสงคมนยม และเพอการแกปญหาจากระบบการขยายภาคอตสาหกรรมทเสยสมดล กอใหเกดเศรษฐกจตกต า และเพอตองการเพมก าลงซอ (Effective demand) จงไดมบทบญญตความมนคงทางสงคม (Social Security Act) เพอเปนการบรรเทาปญหาทางสงคม ในชวงแรกๆ เนนไปทสวสดการสงคมเพอความมนคงของประเทศ ตอมามการขยายแนวคด ซงสวนใหญไดปรบรปแบบตามลกษณะการเมองการปกครองหรอระบอบการปกครองเปนหลก เชนแนวมารกซสต และแนวเฟเบยนทเกดจากการบรณาการของกลมลทธมารกซ และลทธเสรนยม ซงแนวคดของกลมสงคมนยมกเนนแบบรนแรง โดยเหนวารฐตองแทรกแซงและควบคมกลไกตลาดเพอปองกนการเอาเปรยบของชนชนสง เปาหมายสงสดคอการด ารงไวซงระบบรฐสวสดการ กลาวคอ การตอสของชนชนแรงงานท าใหนายทนตองยอมลดการขดรดโดยจดสวสดการใหชวยลดตนทนการพฒนาและการฝกอบรมในกระบวนการผลตของเอกชน เปนกลไกรกษากองทพส ารองของแรงงานเพอการแกไขภาวะคนลนงานและงานลนคน เปนการลดความขดแยงระหวางนายทนกบแรงงาน เปนระบบสรางปทสถานของระบบทนนยมเดยวกนไว ด าเนนแบบคอยเปนคอยไปตามแนวทางของมารกซแตผานกระบวนการยกระดบสทธเสรภาพของบคคลเพอความเทาเทยมระหวางชนชนตามแนวของพวกเสรนยม ซงแนวคดดงกลาวมความนยมอยางมากในองกฤษ (เมธ ถกแบบ. 2552: หนา 22; อางองจาก ระพพรรณ ค าหอม : 2549) ความเปนรฐสวสดการในยคนจงมล กษณะสวสดการสงคมเพอประชาชน เปนสทธพนฐานทางสงคม (Social Basic Rights) แนวเสรนยมและอนรกษนยม เหนวาสวสดการทางสงคมควรเปนไปตามกลไกตลาดเพอไมเปนการขดขวางพลงการผลต และประสทธภาพการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และรฐไมตองใชเงนเพอสวสดการมากโดยกลมนเหนวา ความยากจนและความทกขยากเปนปญหาของบคคลทเกดขนเพราะความลมเหลว หรอความดอยศกยภาพของคนๆ นน ไมใชปญหาของระบบหรอโครงสราง ระบบตลาดเสรปจเจกตองแขงขนเสรตามความสามารถของตน จงเปนไปไมไดททกคนจะเทาเทยมกน และทกคนมสทธในชวตตนเอง สทธจงไมใชของสงคม ดงนนสวสดการทางสงคมของพวกเสรนยมจงเหนวาเปนเรองของความมใจบญสนทรทานของคนในสงคมทมใหแกกน มากกวาเปนเรองของรฐ หลกแนวคด

19

ของกลมนจงเนนไปทความเปนปกแผนของสงคม (Solidarity) และค านงถงสทธของประชาชน (Civil rights) ทเนนความเสมอภาค ความยตธรรม บนฐานของระบบทนนยมทอาศยกลไกระบบตลาดเสรเปนตวก าหนดสวสดการสงคมไดพฒนามาเปนล าดบโดยมหลกส าคญ (Titmuss : 1974) คอ

1. การจดสวสดการการตองค านงถงความตองการจ าเปน (Needs) 2. การก าหนดกลมเปาหมายเฉพาะใหครอบคลมและตามหลกสากล

(Universal coverage) 3. ประชาชนทกคนมสทธทจะไดรบบรการสงคมเพอความมนคงของสงคมใน

ฐานะ ความเปนพลเมอง (Citizenship)

4. จดระบบบรการทง 3 ดาน กลาวคอ สงคมสงเคราะห (Social assistance) ประกนสงคม (Social service)

5. ค านงถงความรบผดชอบ สทธ ความเสมอภาค และความยตธรรม (Responsibility, rights, equity and fairness) (Bradshaw : 1972)

ในระบบเศรษฐกจการตลาด นโยบายสวสดการการสงคมเกดขนเน องจากกระบวนการผลตแบบอตสาหกรรมไดเปลยนแบบแผนการใชชวตของประชาชน จากสงคมครอบครวและเครอญาตมาเปนสงคมของการท างาน (Civil rights) ทกอใหเกดปญหาการขยายตวของเมอง ความแออดของประชากรในเมอง ความเหนหางแปลกแยกของสมาชกครอบครว อบตเหตและโรคภยไขเจบตางๆ ซงปญหาเหลานเปนปญหาคกคามชวตและการด ารงชพของประชาชน และเนองจากรฐสมยใหมมแนวคดวา ประชาชนมศกยภาพในทางการผลตและมโครงการทจะสรางผลผลตใหแกสงคมได รฐกจ าเปนทจะตองดแลใหสามารถด ารงชวตอยไดโดยไมใหเปนปญหาตอสงคม รฐจงตองจดระบบการใหบรการและการดแลปญหาดงกลาวของประชาชนในประเทศ

ค าวา “สวสดการ” ในประเทศคนสวนใหญมกคดวาคอ การใหฟรหรอหยบยนผลประโยชนให แตในความจรงแลว “สวสดการ” มความหมายและลกษณะในมตทงทางดานเศรษฐกจสงคม และการเมองการปกครอง เปนงานหรอกจกรรมทมขอบขายกวางขวาง ทเกยวของกบประชาชนทกคนในประเทศ อาจด าเนนกากรไดทงฝายรฐซงเรยกวา “กรมประชาสงเคราะห” และฝายเอกชนซงเรยกวา “การสงเคราะหเอกชน” โดยมจดมงหมายเพอใหประชาชนมความเปนอยทดข น ในแงคณภาพชวต (Quality of Life) เพราะสวสดการเปนเรองทเกยวของกบทกคนในสงคม จงเปนหนาททงของรฐและคนในสงคมใหสามารถเรยนร สรางจตส านกตอสวนรวมรวมกนตอการใชสทธสวสดการใหถกตอง (เมธ ถกแบบ.2552: หนา 23; อางองจาก ระพพรรณ ค าหอม : 2549)

20

2.1 ความหมายของสวสดการสงคม (Social Welfare) พระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 ไดใหความสวสดการสงคม

หมายถง ระบบการจดบรการสงคมซงเกยวกบการปองกน การแกไขปญหา การพฒนา และการสงเสรมความมนคงทางสงคม เพอตอบสนองความจ าเปนขนพนฐานของประชาชนใหมคณภาพชวตทดสามารถพงพาตนเองได เหมาะสม เปนธรรม และใหเปนไปตามมาตรฐานทงทางดานการศกษาสขภาพอนามย ทอยอาศย การท างานและการมรายได นนทนาการ กระบวนการยตธรรม และบรการสงคมทวไป โดยค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธทประชาชนจะตองไดรบและมสวนรวมจดสวสดการสงคมทกระดบ

การใชเกณฑตางๆ ในการจดสวสดการ ไดดงน (1) การใชเกณฑคณภาพชวตทด หรอการอยด กนด (Quality of Life or Well-being) มารสสา ภเพชร (2535),หนา 6; อางใน ระพพรรณ ค าหอม: 2549. ไดกลาววา “นกวชาการตางประเทศและนกวชาการไทยไดนยามไวตงแต พ.ศ. 2501- พ.ศ. 2535 ซงสะทอนองคประกอบของสวสดการสงคมวา เปนงานทมงชวยเหลอประชาชนใหมคณภาพชวตทดท งในยามปกต และในยามทประสบปญหาการใหความชวยเหลอมหลายรปแบบ ทงทเปนเงน สงของ การดแลและการใหบรการ (cash, kinds, care and services) โดยมองคประกอบของกจกรรมดานการศกษา สาธารณสข ทอยอาศย การประกนรายได การจางงาน และบรการสงคม คณะกรรมการสงเสรมและพฒนางานสงคมสงเคราะหแหงชาต. (2545 : น.4). ไดใหค านยามความหมายของสวสดการสงคม (Social Welfare) หมายถง ในแผนพฒนางานสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะหแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2549) ระบบการจดสวสดการสงคมเพอปองกนและแกไขปญหาสงคมและพฒนาสงคม รวมทงการสงเสรมความมนคงทางสงคม เพอใหประชาชนสามารถด ารงชวตในสงคมไดในระดบมาตรฐาน โดยบรการดงกลาวจะตองตอบสนองความตองการพนฐานของประชาชนใหไดรบการพฒนาคณภาพชวตอยางทวถงและเปนธรรม ทงในดานการศกษาทด การมสขภาพอนามย การมทอยอาศย การมงานท า การมรายได การมสวสดการแรงงาน การมความมนคงทางสงคม การมนนทนาการ และบรการทางสงคมทวไปโดยระบบบรการสงคมตองค านงถงศกดศรความเปนมนษย และสทธทประชาชนตองไดรบและเขามามสวนรวมในระบบการจดบรการทางสงคมในทกระดบ (2) (Aims) การใชเกณฑสวสดการสงคมเปนวตถประสงค ความหมายน เชอวาสวสดการสงคมเปนเปาหมายการท างานเพอใชสวสดการสงคม เปนเครองมอทจะน าไปสการพฒนาสงคมโดยรวมนกวชาการทใหความหมายน ไดแก วจตร ระววงศ. (2532: หนา 3-4); อางใน วนทนย วาสกะสน และคณะ, (2541: หนา 2.) ใหความเหนวา สวสดการสงคมมความเกยวของกบการพฒนาสงคมในฐานะทเปนเปาหมายหนงของการพฒนาสงคม ดงนนสวสดการสงคมยงอาจหมายถงการก าหนดนโยบายสงคมโดยรฐทจะมผลตอความเปนอยทดของประชาชน ซงมองคประกอบทส าคญ 3 บรการ ไดแก

21

1) บรการประกนสงคม (Social insurance) 2) บรการสงเคราะหประชาชน / การประชาสงเคราะห สาธารณปการ (Public

assistance) 3) บรการสงคม (Social services)

(3) การใชเกณฑความหมายเฉพาะเจาะจงในรปของโครงการหรอกจกรรมหรอบรการ นกวชาการทใหความหมายของสวสดการสงคมโดยใชเกณฑความหมายเฉพาะเจาะจงในรปของโครงการหรอกจกรรม (Project or activities or services) ไดแก Encyclopedia of Social Work : (1977) ใหนยามวา “สวสดการสงคม” หมายถง กจกรรมตางๆ ทจดตงขนโดยหนวยงานทงของรฐบาลและอาสาสมครเพอมงเนนและขจดปญหาสงคม หรอปรบปรงความเปนอยทดของบคคลกลม และชมชน กจกรรมดงกลาวนใชบคลากรนกวชาชพทเกยวของอยางมากมาย อาท แพทย พยาบาล นกกฎหมาย นกการศกษา วศวกร นกบรหารนกสงคมสงเคราะห ตลอดจนนกวชาชพในสถาบนตางๆ (4) การใชเกณฑสวสดการสงคมเปนสถาบนทางสงคม นกวชาการทนยามความหมายสวสดการสงคมเปนสถาบนทางสงคม (Social institution) ไดแก เฟอเดอรโก (Federico, 1980, pp.5-6; อางใน วนทนย วาสกะสน 2541; หนา 1.) อธบายวา สวสดการสงคม เปนสถาบนทส าคญสถาบนหนงในสงคมในขณะททกสงคมมกจะประกอบดวยอยางนอย 5 สถาบนหลก ไดแก

1) สถาบนครอบครว 2) สถาบนการศกษา 3) สถาบนศาสนา 4) สถาบนการเมอง 5) สถาบนเศรษฐกจ

สวสดการสงคมถอเปนสถาบนทหก ทมการท าหนาทอยางส าคญและเดนชดในสงคม และมความสมพนธตอกนอยางแยกไมออกกบสถาบนทางสงคมทง 5 สถาบนขางตน Cary S.Kart. (1981: P. 22.) กลาววา การศกษาเรองผสงอาย เปนการศกษาทเกยวของกบศาสาตรตางๆ หลายดาน ไดแก ศาสตรทางกายภาพ ศาสตรทางสงคมวทยา มนษยวทยา ศลปะ ธรกจ การศกษา ประชากร สวสดการสงคม และสงคมสงเคราะหเปนการเรยนรในลกษณะของสหศาสตร แตโดยขอบเขตเนอหาของงานแลว การศกษาเรองผสงอายมขอบเขตทเกยวของกนอย 3 ประการ ไดแก

1) ขอบเขตดานทฤษฏ (The Theoretical Task) เปนการศกษาดานทฤษฏ ครอบคลมถงการศกษาเกยวกบกรอบแนวคดทางทฤษฏทอธบายถงการเปนผสงอาย

2) ขอบเขตดานระเบยบวธ (The Methodological Task) เปนการศกษาท ครอบคลมกระบวนการทางสงคมของผสงอาย

22

3) ขอบเขตดานการประยกษ (The Applied Task) เปนการศกษาทมขอบเขต เนอหาครอบคลมการปองกน การท าใหปญหาตางๆ ทกระทบตอผสงอายลดนอยลง รวมทงการฟนฟและพฒนาใหผสงอายสามารถอยในสงคมไดอยางมคณภาพ การแบงขอบเขตการศกษาเกยวกบผสงอายออกเปน 3 กลมน ท าใหนกวชาการและนกวชาชพตางๆ ทเกยวของกบผสงอายสามารถก าหนดขอบเขตดานวชาการและก าหนดบทบาทของตนเองไดชดเจน สามารถพฒนาความร และงานไปในขอบเขตเนอหาทเกยวของไดอยางลมลกมากยงขน

(5) การใชเกณฑความเทาเทยม (ศ.ดร.ปวย องภากรณ : 2530) ไดเขยนบทความเรอง “จากครรภมารดาสเชงตะกอน” ซงกลาวถงชวตคนแตละคนจะตองไดรบบรการสวสดการสงคมตงแตเมออยในครรถมารดา การไดรบสารอาหารทมประโยชน การคลอดครรภมารดาอยางปลอดภย จากบทความดงกลาวสะทอนสวสดการสงคมทคนไทยพงไดรบจากรฐ (วนทนย วาสกะสน .2541; หนา 2.) เหนวา สวสดการสงคมเปนเรองของทกคนในสงคม เพราะค าวา สวสดการหรอสวสดภาพมความหมายในแงการอยดกนด (social well-being) ของทกคนไมเฉพาะผยากไรเทานน คนทกคนทเกดมาในโลกน ตามปฏญญาสากลขององคการสหประชาชาตในเรองสทธมนษยชนก าหนดวา คนทกคนจะตองไดรบการตอบสนองความตองการขนพนฐานอนเปนสทธททกคนจะตองไดรบ และเปนหนาทของรฐทจะตองจดบรการตางๆ ไวให และความตองการขนพนฐานเปนสงทกคนรวา หมายถง อาหาร เสอผา ทอยอาศย และยารกษาโรค เปนปจจยพนฐานทรฐจะตองจดหาทอยอาศยใหประชาชน โดยจดใหประชาชนไดมงานท าเพอมเงนส าหรบซอเสอผา ทอยอาศย ยารกษาโรค จดใหมสถานพยาบาลส าหบประชาชนเมอเจบปวย ไมวาประชาชนคนนนจะอยในเมองใหญหรอในชนบททหางไกล นอกจากนยงมนกวชาการอนๆ ทไดใหความหมายส าคญเกยวกบสวสดการผสงอายไวหลากหลาย ดงน Martin O.Brien, (1998 : PP. 7 – 8.) กลาววา ในขอบเขตการประยกตนน ถอไดวเปนขอบเขตทมเนอหาครอบคลมถงวธการทจะสงเสรมใหประชาชนมคณภาพชวตทดข น ซงงานสวสดการสงคม ถอไดวาเปนลกษณะงานหนงทมงใหเกดการกนดอยดของประชาชนในสงคม ทงนหากพจารณาถงความหมายวาของค าวา สวสดการสงคมแลว อาจพจารณาไดหลากหลายความหมาย พนฐานของความแตกตางทางทฤษฏทน ามาอธบายค าศพทน ซงในความหมาย “เนนทการมสภาพความเปนอยทด (Well-being) ในดานของสขภาพความมนคงปลอดภย ความสมบรณดานวตถ การมสวนรวมและปจจยอนๆ การวดระดบความอยดกนด สามารถกระท าไดโดยใชขอมลรวมกบขอมลทางสถต เชน การกระจายรายได จ านวนการเกดและการตาย รวมกบขอมลทเกยวกบทศนะสวนตว เชน ความพงพอใจ ความปลอดภยฯ ซงจะรวบรวมมตของอารมณและความรสกเขามาไวดวยกน สวนอกความหมาย ไดรบการอธบายในเชงระบบความสมพนธของสงคมกบองคการ วธการและเงอนไขทจะท าใหสขภาพความมนคงทางรายไดและความปลอดภยในชวตและทรพยสน มความปลอดภยไมขาดแคลนและถกสราง

23

ขนมาทดแทนอยตลอดเวลา ในทางปฏบตความเปนระบบสามารถอธบายไดจากการท าหนาทสนบสนน ปรบความสมดลของทรพยากร และบรการจากองคการภาครฐและเอกชน ทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการ การเชอมโยงของโครงสรางทางสงคม ระหวางการเมอง เศรษฐกจ และวฒนธรรม”

บเวอร (Beaver : 1983) กลาววา การสนบสนนคานยมพนฐานในเรองสถานทพกอาศย โดยกลาววา ในการจดกจกรรมส าหรบผสงอาย ควรจะตองยดหลกความเชอในเรองทเกยวกบปจเจกบคคล โดยเชอวาบคคลแตละคนนนมความภาคภมใจในศกยภาพของตนและตระหนกไดวา ในการด ารงชวตของตนนนยงคงอยบนพนฐานของความคาดหวงของสงคม การท าความเขาใจถงศกยภาพของผสงอาย ควรท าความเขาใจในเรองทเกยวกบการมปฏกรยาโตตอบตอสงแวดลอมภายนอกของผสงอายแตละคนซงจะมความแตกตางกนออกไป อฟรง (Erving Goffman : 1961) กลาววา เปนการจดบรการสงคมขนพนฐานใหบคคลเปนการชวคราว เพอใหบคคลเหลานมทพกอาศย มกจกรรมทหลากหลายขนภายในสถาบนรวมทงการใหการดแล และปกปองใหความคมครองปลอดภย แตเขามารบบรการในสถาบนมกท าใหสญเสยบทบาทและสถานภาพของตนมาสบทบาทของผรบบรการในสถาบนเทานน นาโอม (Naomi Gottlieb : 1980) กลาววา เปนวธการจดบรการทมประสทธภาพมากทสดวธหนง โดยการจดทพกอาศย หรอศนยเพอใหการดแลสขภาพอนามย การใหค าแนะน าปรกษาการจดกลมเพอใหการสนบสนนและแกไขปญหา การจดการฝกอาชพ และเสรมสรางทกษะทจ าเปนเพอพฒนาประสทธภาพเพอใหผรบบรการสามารถใชเครอขายสงคมทมอยไดอยางเหมาะสม แคทเธอรน และเอ เจ (Kathleen Jones and A. J : 1984) ไดกลาววา บรการในสถาบนเปนสถานทพกอาศยทอยรวมกนมบรการและกจกรรมทจดขน มนกวชาชพเปนผคอยดแล และมระเบยบกฏเกณฑการอยรวมกน Chong let. Sieu, (1999 :P. 67.) กลาววา การเปลยนแปลงทางดานสขภาพนน จากสถตการมอายเฉลยเมอ 60 ปเพมขนเปนล าดบ เชนปจจบนน ท าใหสามารถคาดการณไดวา ผสงอายในอนาคตจะมอายยนยาวถง 85 ป และไมใชเพยงแตมอายยนยาวมากขนเทานน แตผสงอายอาจกลบเปนหนมสาวไดอกดวยวทยาการทางการแพทยสามารถตด ปรบ เปลยน อวยวะทเสอมสลายของผสงอายใหกลบสมบรณเชนเดมได นอกจากนน การศกษาท าใหผสงอายปจจบนมการเตรยมการเขาสวยสงอายไดอยางเหมาะสม ทงทางดานรางกายและจตใจ มการปรบเปลยนพฤตกรรมในการด าเนนชวต ทงการรบประทานอาหาร การออกก าลงกาย การมจตใจทสงบเพยงพอ และมการสรางหลกประกนในชวตอยางเหมาะสม ดงนน คาดวาในอนาคตโรคเรอรงตางๆ ทกระทบตอผสงอายจะลดลง ผสงอายในอนาคตจะเปนผทมสขภาพกายและจตทสมบรณกวาทเปนอยในปจจบน

24

พฒนาพร กตตวบลย.(2543; หนา 18). กลาววา การดแลในครอบครว (Home Care) ถอเปนลกษณะการจดบรการตามแนวคดการใหบรการโดยใชครอบครวเปนพนฐานรปแบบหนง การดแลในครอบครวส าหรบผสงอาย หมายถง การจดบรการเขาถงทอยอาศยส าหรบผสงอาย เพอสงเสรมใหสามารถด ารงชวตไดอยางปกต การดแลครอบครว ยงเปนบรการสวสดการครอบครวทพยายามใชความแขงแกรงของครอบครว การใหอ านาจครอบครวเขาไปมสวนตอการจดการปญหาทเกดขน โดยผปฎบตงานท าหนาทเพยงผสนบสนนบรการ จงเปนการปฏบตงานโดยค านงถงพนฐานหนาทของสมาชกครอบครวทพงมตอครอบครวดวยกนเอง

2.2 แนวคดการจดสวสดการผสงอาย 1) แนวคดสทธมนษยชน / ปฏญญาผสงอาย / หลกการสหประชาชาต ประชากรผสงอายในประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและมทศทางการเพมขนของประชากรผสงอายดงนนการดแลผสงอายซงเปนหนาทหลกของบตรหลานไดเปลยนแปลงไปจากในอดต อนเนองจากบตรหลานตองออกไปท างานนอกบาน และนยมแยกครอบครวออกไปอยตามล าพง จงท าใหสงผลกระทบตอชวตความเปนอยของผสงอายทมจ านวนเพมมากขน สงคมไทยจงไดตระหนกถงปญหาและความตองการของผสงอาย และไดมการจดบรการสวสดการสงคมส าหรบผสงอายขน โดยมแนวคดพนฐานในการจดสวสดการ ผสงอายดงน (1.1) แนวคดสทธมนษยชนและแนวนโยบายขององคการสหประชาชาต สมชชาใหญแหงองคการสหประชาชาตไดมมตรบรอง ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal of Human Rights) เมอวนท 10 ธนวาคม ค.ศ. 1948 (พ.ศ. 2491) โดยเรยกรองใหประเทศสมาชก ปฏบตตามขอบญญตอนเปนสทธข นพนฐานของความเปนมนษยทเคารพในเกยรตยศและศกดศร ความมเสรภาพ ความยตธรรม โดยตงอยบนพนฐานของสถานการณทางการเมองของแตละประเทศ ซงในบทบญญต ของปฏญญาดงกลาว ไดมบทบญญตทกลาวถงสทธของผสงอายไวในมาตรา 25 (1) คอ “มนษยทกคนมสทธทจะไดรบมาตรฐานในการครองชพทเหมาะสมเพอสขภาพและความเปนอยทดของตนเองและครอบครว อนไดแก อาหาร ทอยอาศย การรกษาพยาบาลและบรการทางสงคมทจ าเปนและมสทธทจะไดรบหลกประกนความมนคงในกรณการวางงาน การเจบปวย การเสอมสมรรถภาพ การเปนหมายหรอการขาดความไมสะดวกในการด ารงชวตอนทนอกเหนอจากการควบคม”

แตเนองจากสถานการณทางการเมองและการปกครองของแตละประเทศมสภาพแตกตางกน ประกอบกบความไมมนคงทางการเมอง จงสงผลใหการคมครองสทธของผสงอายทวโลก มขนอยางไมเทาเทยมกนในแตละประเทศ ดงนนในป ค.ศ. 1982 (พ.ศ. 2525) สมชชาใหญแหงองคการสหประชาชาตไดมมตรบรองแผนปฏบตการระหวางประเทศเกยวกบผสงอาย ซงเปนมาตรการระหวางประเทศฉบบแรกทไดมการวางแนวคด หลกนโยบาย และโครงการท

25

เกยวของกบผสงอายไวอยางเปนรปธรรม และในปเดยวกนทประชมสมชชาโลกเกยวกบผสงอายไดมมตรบรองแผนดงกลาว ณ กรงเวยนนา ประเทศออสเตรย จงมกเรยกแผนดงกลาววา Vienna Plan โดยมจดมงหมายเพอกอใหเกดความมนคงในศกยภาพของรฐและสงคมในดานความรวมในระดบภมภาคและระหวางประเทศในการจดการอยางมประสทธภาพเกยวกบผสงอายในประเดนตางๆ คอ สขภาพและโภชนาการ การคมครองผบรโภคทสงอาย ทอยอาศยและสงแวดลอม ครอบครว สวสดการสงคม การประกนรายไดและการจางงาน การศกษา ซงมาตรฐาน และยทธวธเหลานไดรบการยอมรบวาเปนสวนหนงของสทธมนษยชน ซงเปนสทธอธปไตยและความรบผดชอบของแตละรฐ

(1.2) หลกการจดบรการสวสดการสงคมแกผสงอายของสหประชาต สหประชาชาตไดรบรองหลกการส าหรบผสงอายเมอวนท 16 ธนวาคม ค.ศ. 1991

(พ.ศ. 2534) ซงกรมประชาสงเคราะหไดใชหลกส าคญในการก าหนดแนวทางในการจดบรการใหแกผสงอาย ดงน

หลกการท 1 การมเสรภาพ ความเปนอสระ หมายถง ผสงอายทกคนควรจะไดรบอาหารและเครองดม ทพกอาศย เครองนงหม และการดแลดานสขภาพอนามยอยางเพยงพอ มโอกาสไดท างาน และควรไดรบการมสวนรวม นอกจากนผสงอายจะตองไดอาศยอยในสภาวะแวดลอมทมความปลอดภยและสามารถอยในบานใหนานทสด รวมถงการไดรบประโยชนจากแผนงานดานการฝกอบรมและการศกษาทมความเหมาะสม ดงน

1) ผสงอายควรไดรบ อาหาร น า ทอยอาศย เครองนงหม และการดแลสขภาพอนามยอยางเพยงพอ โดยการมรายได การสนบสนนของครอบครวและชมชน 2) ผสงอายควรไดรบโอกาสในการท างานหรอสามารถไดรบรายไดอนๆ 3) ผสงอายควรมสวนรวมในการตดสนใจวาเมอใดจะตองพนจากการท างาน 4) ผสงอายควรไดรบการฝกอบรมและการศกษาตามความเหมาะสม 5) ผสงอายควรทจะไดอยในสภาพแวดลอมทสงบ ปลอดภยดวยความพงพอใจ

ตามก าลงความสามารถ 6) ผสงอายควรทจะไดอยในบานของตนเอง ตลอดระยะเวลานานเทาทเปนไปได

หลกการท 2 การมสวนรวม

1) ผสงอายควรไดมสวนรวมในการก าหนดและด าเนนงานตามนโยบายตางๆ ท จะสงผลโดยตรงตอความเปนอยทดของตนและสามารถถายทอดความรและทกษะใหกบชนรนหลงได

2) ผสงอายควรทจะไดรบการพฒนาโอกาสตางๆ เพอใหบรการแกชมชนและเปน

26

อาสาสมครในต าแหนงทเหมาะสมตามความสนใจและก าลงความสามารถของตน 3) ผสงอายควรมบทบาททจะจดตงกลมหรอสมาคมของผสงอายเองได

หลกการท 3 การไดรบการดแล 1) ผสงอายควรไดรบการดแลจากครอบครว ชมชนและไดรบการคมครอง 2) ผสงอายควรไดรบการดแลดานสขภาพอนามยเพอใหไดรบการฟนฟทาง

รางกาย จตใจ และอารมณใหดขน เพอเปนการปองกนหรอชะลอการเจบปวยในระยะเรมตน 3) ผสงอายควรไดรบโอกาสในการเขาถงบรการทางสงคมและกฎหมาย เพอเปน

การสงเสรมสนบสนน การเปนอสระ การคมครองและการไดรบการดแล 4) ผสงอายควรไดรบการดแล คมครอง ฟนฟและสงเสรมทางดานสงคมและจตใจ

อยางเหมาะสมจากสถานสงเคราะหผสงอายทมสภาพแวดลอมทม นคง 5) ผสงอายควรไดรบสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานในการด ารงชวต

หลกการท 4 การบรรลความพงพอใจของตนเอง 1) ผสงอายควรไดรบโอกาสพฒนาศกยภาพของตนเองอยางเตมความสามารถ 2) ผสงอายควรไดรบโอกาสในการศกษา วฒนธรรม จตใจ และกจกรรม

นนทนาการของสงคม

หลกการท 5 ความมศกดศร 1) ผสงอายควรทจะด ารงชวตอยดวยศกดศรและความปลอดภย โดยปราศจาก

การถกแสวงหาผลประโยชน ถกท ารายรางกายและจตใจ 2) ผสงอายควรไดรบ การปฏบตอยางเหมาะสมตามสถานภาพและภมหลงและ

มอสระ ในการชวยเหลอตนเองทางดานเศรษฐกจ นอกจากหลกการตางๆ ทกลาวมา ในป พ.ศ. 2542 องคการสหประชาตไดประกาศใหปนนเปนปสากลวาดวยผสงอาย (International Year of Older Persons) และไดเชญชวนใหประเทศสมาชกไดรวมจดกจกรรมและเฉลมฉลองปดงกลาว โดยมหลกการของสหประชาตในการจดกจกรรม “มงสสงคมเพอคนทกวย” (Towards a Society For all Ages) เพอลดชองวางสงคมระหวางผสงอายกบบคคลวนอนๆ โดยมหลกการวา ผสงอายไดรบการเอาใจใสในสงคมดานตางๆ ดงน

- ความเปนอสระ (Independence) - การมสวนรวม (Participation) - การดแลเอาใจใส (Care) - ความพงพอใจในตนเอง (Self-Fulfillment) - ความมศกดศร (Dignity)

27

(1.3) นโยบายและมาตรการผสงอายระยะยาว (พ.ศ. 2535 – พ.ศ. 2554) มาตรการดงกลาวถกจดท าขนโดยมวตถประสงคหลก ดงน ระพพรรณ ค าหอม.(2547; หนา 27).

1) สงเสรมและใหบรการเรยนรทจะท าใหผสงอายรจกการปรบตวการปองกนโรค และการรกษาสขภาพ

2) จดใหมบรการพนฐานและสวสดการทางสงคมและการสงเคราะหใหแก ผสงอาย โดยเฉพาะอยางยงผสงอายทมรายไดต าและไมมผอปการะ

3) สนบสนนใหผสงอายไดท างานตามความสามารถและความถนด 4) สงเสรมความสมพนธอนดระหวางสมาชกในครอบครวและผสงอาย 5) สนบสนนใหสถาบนศาสนามบทบาทในการเปนทพงพาทางใจแกผสงอาย 6) สงเสรม สนบสนนใหชมชนและภาคเอกชนเขารวมจดบรการและสวสดการ สงคมใหแกผสงอาย 7) สนบสนนใหมการผลตและพฒนาบคลากรส าหรบดแลรกษาและใหบรการแก

ผสงอาย (1.4) ปฏญญาผสงอายไทย (พ.ศ. 2542) เพอเปนการแสดงเจตนารมณในเรองสทธของผสงอาย ดงปรากฏในรฐธรรมนญแหงอาณาจกรไทย เพอใหแผนงาน นโยบาย และมาตรการตางๆ ทไดก าหนดไวไดน าไปสการปฏบต ในป พ.ศ. 2542 ผแทนจากองคการทเกยวของกบผสงอายทงภาครฐและเอกชน องคกรผสงอาย และผทรงคณวฒไดรวมกนจด ท าปฏญญาผสงอายไทยขน เพอถอปฏบตใหเปนไปในทศทางเดยวกนใหเกดประโยชนสงสดแกผสงอายไทย โดยมรายละเอยด ดงน รฐบาล องคกรเอกชน ประชาชน และสถาบนสงคมตางๆ ไดตระหนกถงศกดศรและคณคาของผสงอาย ซงไดท าประโยชนในฐานะ “ผให” แกสงคมมาโดยตลอด ดงนน จงควรไดรบผลในฐานะเปน “ผรบ” จากสงคมดวย ปฏญญาผสงอายไทยเปนพนธกรณ เพอใหผสงอายไดมคณภาพชวตทด ไดรบการคมครองและพทกษสทธ จงไดก าหนดสาระส าคญไวดงน 1) ผสงอายตองไดรบปจจยพนฐานในการด ารงชวตอยางมคณคาและศกดศร ไดรบการพทกษและคมครองใหพนจากการถกทอดทงและละเมดสทธ โดยปราศจากการเลอกปฏบต โดยเฉพาะผสงอายทไมสามารถพงตนเองหรอครอบครวไดและผพการทสงอาย 2) ผสงอายควรอยกบครอบครวโดยไดรบความเคารพรก ความเขาใจ ความเอออาทร การดแลเอาใจใส การยอมรบบทบาทของกนและกนระหวางสมาชกในครอบครวเพอใหเกดความสมพนธอนดในการอยกนอยางเปนสข 3) ผสงอายควรไดรบโอกาสในการศกษา เรยนร และพฒนาศกยภาพของตนอยางตอเนอง เขาถงขอมลขาวสารและบรการทางสงคมอนเปนประโยชนในการด ารงชวต เขาใจถงความเปลยนแปลงของสงคมรอบดานเพอสามารถปรบบทบาทของตนใหสมวย

28

4) ผสงอายควรไดรบการถายทอดความร และประสบการณใหสงคมมโอกาสไดท างานทเหมาะสมกบวยตามความสมครใจ โดยไดรบคาตอบแทนทเปนธรรม เพอใหเกดความภาคภมใจและเหนชวตมคณคา 5) ผสงอายควรไดเรยนรในการดแลสขภาพอนามยของของตนเอง ตองมหลกประกนและสามารถเขาถงบรการดานสขภาพอนามยอยางครบวงจรโดยเทาเทยมกน รวมทงไดรบการดแลจนถงวาระสดทายของชวตอยางสงบตามคตนยม 6) ผสงอายควรไดมบทบาท และสวนรวมในกจกรรมของครอบครว ชมชน และสงคม โดยเฉพาะการรวมกลมเพอแลกเปลยน เรยนร และความเขาใจอนดระหวางผสงอายดวยกนและกบบคคลทกวย 7) รฐโดยการมสวนรวมขององคกรเอกชน ประชาชน สถาบนสงคมตองก าหนดนโยบายและแผนหลกดานผสงอาย สงเสรมและประสานใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการอยางตอเนองใหบรรลตามเปาหมาย 8) รฐโดยการมสวนรวมขององคกรภาคเอกชน ประชาชน สถาบนสงคมตองตรากฎหมายวาดวยผสงอาย เพอเปนหลกประกนและบงคบใชในการพทกษสทธ คมครอง สวสดภาพ และจดสวสดการแกผสงอาย 9) รฐโดยการมสวนรวมขององคกรภาคเอกชน ประชาชน สถาบนสงคมตองรณรงคปลกฝงคานยมใหสงคมตระหนกถงคณคาของผสงอายตามวฒนธรรมไทยทเนนความกตญญกตเวทและความเอออาทรตอกน (ระพพรรณ ค าหอม, 2547; โครงการประเมนผลการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพส าหรบผสงอาย: หนา 27 – 28.)

(1.5) แผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2564) คณะกรรมการสงเสรมและประสานงานผสงอายแหงชาต. (2544; หนา 7-8.) ไดจดท าแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2544 – พ.ศ. 2564) ไดก าหนดใหแผนฉบบน เปนแผนยทธศาสตร 5 หมวด ไดแก

1) ยทธศาสตรดานการเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทมคณภาพ 2) ยทธศาสตรดานการสงเสรมผสงอาย 3) ยทธศาสตรการบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายระดบชาตและการ

พฒนาบคลากรดานผสงอาย 4) ยทธศาสตรการบรหารจดการเพอพฒนางานดายผสงอายระดบชาตและการ พฒนาบคลากรดานผสงอาย 5) ยทธศาสตรการประมวลและพฒนาองคความรดานผสงอายและการตดตาม

ประเมนผลการด าเนนการตามแผนผสงอายแหงชาต

29

ยทธศาสตรทง 5 หมวดทเกยวของกบการพฒนาสวสดการผสงอายปรากฏอยใน 3 ยทธศาสตร คอ ยทธศาสตร ดานการเตรยมความพรอมของประชากรเมอวยสงอายทมคณภาพ ยทธศาสตรดานการสงเสรมผสงอายและยทธศาสตรดานระบบคมครองทางสงคมส าหรบผสงอาย

1) ยทธศาสตรดานการเตรยมความพรอมของประชากรเพอวยสงอายทมคณภาพไดประกอบดวย 3 มาตรการเดยวทเปนการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในระยะยาว คอ มาตรการหลกประกนดานรายไดเพอผสงอาย ไดแก

- ขยายหลกประกนยามชราภาพใหครอบคลมบคคลทวไป - สงเสรมการออมตงแตวยตน - ลดหยอนภาษเพอสงเสรมการออมเมอชราภาพ

2) ยทธศาสตรดานการสงเสรมผสงอายประกอบดวย 6 มาตรการ มมาตรการทส าคญ 3 มาตรการไดแก

2.1) มาตรการสงเสรมการอยรวมกนและสรางความเขมแขงขององคกรผสงอาย - สงเสรมการจดตงชมรมผสงอายและเครอขาย - สนบสนนกจกรรมขององคกรเครอขายผสงอาย

2.2) มาตรการสงเสรมดานการท างานและการหารายไดของผสงอาย - สงเสรมการท างานทงเตมเวลาและไมเตมเวลา ทงในระบบและนอก ระบบ - สงเสรมการฝกอาชพและจดหางานใหเหมาะกบวยและ ความสามารถ - สงเสรมการรวมกลมของชมชนเพอจดท ากจกรรมเสรมรายได

โดยใหผสงอายมสวนรวมดวย 2.3) มาตรการสนบสนนผสงอายทมศกยภาพ

- สงเสรมและเปดโอกาสใหมการเผยแพรภมปญญาของผสงอาย และใหมสวนรวมในกจกรรมสงคมตางๆ

3) ยทธศาสตรดานระบบคมครองทางสงคมส าหรบผสงอายประกอบดวย 4 มาตรการม 3 มาตรการทแสดงถงการพฒนาเพอคมครอง สรางหลกประกนใหกบผสงอายในระยะยาว ไดแก 3.1) มาตรการคมครองดานรายไดทส าคญ เชน - จดสวสดการดานรายไดแกผสงอายทยากจนและไมมแหลงพงพงท เพยงพอ - ขยายหลกประกนยามชราภาพใหครอบคลมผสงอาย - สงเสรมการจดตงกองทนในชมชนทมวตถประสงคครอบคลม ผสงอาย

30

3.2) มาตรการหลกประกนดานสขภาพให ไดแก การพฒนาและสงเสรมระบบประกนสขภาพทมคณภาพเพอผสงอายทกคน 3.3) มาตรการดานครอบครว ผดแล และการคมครองทนาสนใจ ไดแก - ลดหยอนภาษส าหรบผดแลผทชวยตวเองไมได - เรงรดใหมกฎหมายและ แนวปฏบตในการคมครองและ พทกษสทธของผสงอายทไดรบการทารณกรรม หรอ การ ปฏบตทไมเปนธรรมหรอถกทอดทงจนเกดผลเสยรายแรง ทางสขภาพกายและ/หรอสขภาพจต 3.4) สงเสรมใหผสงอายไดอยกบครอบครวอยางมคณภาพและตอเนองจนวาระสดทายของชวต - รณรงคใหเหนคณคาของผสงอาย - สงเสรมสมาชกในครอบครวใหมศกยภาพในการดแล ผสงอายโดยการใหความรและเรยนรวธการขอความชวยเหลอ แผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2564) ใหก าหนดยทธศาสตรการพฒนาผสงอายอยภายใตปรชญาการสรางหลกประกนในวยสงอายทเนนกระบวนการพฒนาเพอสรางความมนคงทางสงคมโดยใหผสงอายชวยตนเอง ครอบครวเกอหนน ชมชนชวยเหลอสงคมรฐเกอหนน การตระหนกในคณคาและศกยภาพของผสงอาย การสรางคณภาพชวตผสงอายใหสามารถด ารงชวตอยในครอบครวและชมชน ดงนนรางแผนผ สงอายแหงชาตฉบบท 2 ไดก าหนดหนวยงานทรบผดชอบในแตละยทธศาสตรไวชดเจน เพอใหบรรลวสยทศน ผสงอายมถานะด ทงสขภาพภายและจต อยกบครอบครวอยางอบอน มหลกประกนมนคง อยอยางมคณคา มศกดศร พงตนเองได มสวนรวม และเปนทยดเหนยวทางจตใจของครอบครวและชมชน (ระพพรรณ ค าหอม, 2547. โครงการประเมนผลการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพส าหรบผสงอาย. หนา 30).

31

2.3 การจดสวสดการสงคมผสงอายของตางประเทศและไทย บรการสวสดการสงคมส าหรบผสงอายของตางประเทศ

มทนา พนานรามย (2546) สงเคราะหรายงานเกยวกบผสงอาย 5 ประเทศในอาเซยนคอ มาเลเซย เกาหล ฮองกง สงคโปร และไทย ในเรองนโยบายและทศทางนโยบายดานผสงอายในอนาคต (National Policy and Future Direction) และการดแลผสงอายระยะยาว (Long-Term Care for The Elderly) โดยมรายละเอยด ดงน (1) ประเทศมาเลเซย ประเทศมาเลเซยมสดสวนของประชากรผสงอายตอประชากรทงหมดราว 6.4 จะไมมนโยบายดานผสงอายทแนชด บรการทรฐเปนผจดหาให เชน การดแลภายในสถาบน มจ านวนนอยมากเพราะถอวาการดแลผสงอายควรเปนหนาทของครอบครวโดยมสงคมเปนผใหความชวยเหลอ ตอมาในป ค.ศ. 1995 รฐบาลไดประกาศนโยบายแหงชาตวาดวยเรองผสงอาย เพอสรางความพงพอใจและความรสกมศกดศรและมโอกาสไดรบหลกประกนและบรการอยางทวถง หลกประกนรายไดของผสงอาย รฐไดจดใหมขนเฉพาะในกลมขาราชการพลเรอนและทหาร ในรปของเงนบ านาญรายเดอน โดยทขาราชการเหลานไมตองจายเบยประกนและกองทนส ารองเลยงชพในกลมลกจางเอกชนซงลกจางตองจายเงนสมทบรอยละ 12 เงนสมทบจะถกน าไปออมไวในนามของลกจางในระบบบญช 3 ประเภท โดยมวตถประสงคของการออมเพอการลงทน การซอบานและการรกษาพยาบาล สวนเงนทเหลอจากกจกรรมทงสามประเภทผประกนตนสามารถถอนออกไปไดเมอเกษยณอาย แตโครงการดงกลาวยงครอบคลมลกจางเอกชนไดไมมากนก ระบบประกนสขภาพยงไมแพรหลาย ในประเทศมาเลยเซย มากนก ผสงอายจะเปนผรบภาระคาใชจายของตนเองถงรอยละ 75 ดงนน นโยบายของประเทศในอนาคตจงมงเนนการเพมหลกประกนดานรายไดและการแกปญหาดานการเขาถงบรการขนพนฐานทจ าเปนตอผสงอายเปนส าคญ (2) ประเทศเกาหล นโยบายการพฒนาประเทศเกาหลในอดตมงเนนการพฒนาดานเศรษฐกจมากกวาดานสงคม ประกอบกบวฒนธรรมประเพณในประเทศเกาหลเองทเคารพนบถอบรรพบรษ ดงนนสงคมและบตรหลานจงมหนาทในการดแลผสงอาย มาตรการและนโยบายของรฐบาลจงมงเนนการจดบรการเพอผสงอายทยากจน และเปนโครงการเพอแกไขปญหาเฉพาะหนามากกวาการมงเนนการปองกนหรอแผนระยะยาว จงสงผลใหปญหาผสงอายทวความรนแรงขนในปจจบน รฐบาลจงไดก าหนดนโยบายสวสดการการสงคมเพอผสงอายใน 4 ลกษณะคอ การประกนรายได การบรการดานสขภาพ หลกประกนดานทอยอาศย และบรการอนๆ หลกการประกนรายไดของเกาหลมอย 5 ประเภท คอ (1) บ านาญของรฐ ซงประกอบดวยบ านาญทจายใหใหแกขาราชการทวไปและครโรงเรยนเอกชน และเปดโอกาสใหผ

32

ประกอบอาชพอสระสามารถเขาสการประกนดงกลาวไดโดยการจายเงนสมทบเปน 2 เทาของลกจางทวไป และลกจางในภาคเกษตรและประมงจะจายเงนสมทบรวมกบรฐในอตราคงทอตราหนง (2) โครงการความชวยเหลอของรฐ เพอชวยเหลอชาวเกาหลใหสามารถด ารงชวตอยไดตามมาตรฐานขนต าโดยผสงอายทจะไดรบความชวยเหลอจากรฐจะตองเปนผขาดการอปการะหรอผอปการะมรายไดต ากวาเสนความยากจน โดยจะไดรบความชวยเหลอจากรฐบาลกลางรอยละ 80 รฐบาลทองถนรอยละ 20 (3) บ านาญแสดงความเคารพตอผสงอาย โดยจะใหความชวยเหลอเฉพาะกลมทมรายไดต าเทานน (4) โครงการใหเกยรตผสงอาย โดยใหนายจางตองจายเงนเขากองทนเกษยณอายปละหนงเดอนของคาจางทกปส าหรบลกจางทท างานเตมเวลาไมต ากวา 1 ป และจะจายเงนกอนนใหแกลกจางเมอเกษยณอาย (5) โครงการเพอสรางรายได เปนการสงเสรมใหผสงอายมโอกาสท างานตอไปได เชน การสรางศนยอ านวยความสะดวกใหแกผสงอายทตองการท างาน บรการสวสดการสงคมทจดขนในประเทศเกาหลมกมงเนนการบรการไปทผสงอายทมฐานนะยากจน เชน โครงการประกนสขภาพแหงชาต โครงการสงเคราะหซงมตงแตการใหบรการฟรจนถงการใหกยมเงนโดยไมคดอตราดอกเบย เปนตน โครงการตรวจสขภาพ เปนตน โดยยงไมมหลกประกนส าหรบผสงอายทมฐานะระดบปานกลาง ซงมกจะประสบปญหาดานทอยอาศย เนองจากขนาดของครอบครวทเลกลงและความเสอมลงของคณคาของความกตญญตอครอบครวและผสงอาย (3) ประเทศสงคโปร ปรชญาพนฐานของสงคโปร คอ การเนนการพงพาตนเองมากกวารฐ ดงนนนโยบายดานผสงอายจงมงเนนความมศกดศรและการดแลผสงอายจากครอบครว โดยการออกกฎหมายและสงเสรมใหบตรตองดแลพอแม ผสงอายตองอาศยอยในครวเรอนเดยวกบบตรหรอคสมรสของบตรใหมากทสด และสนบสนนใหบตรไดมบานพกอาศยทอยในละแวกเดยวกบพอแม โดยรฐจะเปนผจายเงนอดหนนใหแกบตรทดแลพอแม ลดภาษใหกบผทดแลผสงอาย และลดคาเชาบานใหแกบตรทพกอยละแวกเดยวกบพอแมเปนตน หลกประกนดานรายไดของผสงอาย คอ กองทนส ารองเลยงชพ โดยแรงงานชาวสงคโปรจะตองสะสมเงนในกองทนส ารองเลยงชพ ใน 3 บญช คอ บญชทวไป บญชเฉพาะและบญชเพอการรกษาพยาบาล ซงเงนสะสมใน 2 บญชแรกจะสามารถแบงถอนออกมาเพอใชในการลงทน ซอทอยอาศยและเพอการศกษาของบตรไดบางสวน และสามารถถอนออกไดหมดเมอมอาย 55 ป สวนในบญชรกษาพยาบาลนนมกไมเพยงพอกบคารกษาพยาบาลทตองจายจรง นอกจากนรฐบาลยงใหความชวยเหลอโดยการจดตงโครงการชวยเหลอทางสงคมแกผทมรายไดต าและคนยากจนทไมสามารถจายคารกษาพยาบาลไดอกดวย การเขาถงบรการพนฐานทจ าเปนของสงคโปรจะเนนใหมการน าเงนออมของตนเองออกมาใชกอน หากไมเพยงพอกสามารถใชประกนสขภาพและการสงเคราะหไดตามล าดบและสนบสนนใหผประกอบการอสระสามารถเขากองทนคารกษาพยาบาลไดโดยสมครใจ เนองจากโครงการสรางประชากรผสงอาย

33

ในอนาคตของสงคโปรมแนวโนมจะเปนผทมการศกษาสงขน ฐานะดและความคาดหวงในคณภาพชวตทสงขน นโยบายดานผสงอายในอนาคตจงหนมามงเนนการสรางระบบ ตลอดจนบรการและสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสมกบผสงอาย และการจดสวสดการทตรงกบผสงอายทเปนกลมเปาหมายใหเพมมากขน และจ านวนบตรทจะดแลผสงอายจะมจ านวนลดลงจงตองพจารณาการใหนองดและพหรอญาตดแลญาตแทนการดแลผสงอายจากบตรใหเพมมากขน (4) ประเทศฮองกง นโยบายดานสวสดการสงคมส าหรบผสงอายเมอครงฮองกงอยภายใตการปกครองขององกฤษ มกมงเนนการจดบรการในเรองทผสงอายขาดแคลน แตขาดการประสานงานในการจดบรการดงกลาวในเชงการบรณาการ และเมอฮองกงกลบไปอยใตการปกครองของจนในป ค.ศ. 1997 จงไดมการจดตงคณะกรรมการผสงอายขน โดยมงเนนการจดบรการเรองทอยอาศยและดานการรกษาพยาบาลเปนส าคญ โดยรฐท าหนาทเปนผผลตบรการดานสาธารณสขรายใหญของประเทศ และใหบรการในราคาถก ประกอบกบผสงอายสวนใหญมกมการศกษาต า มเงนออมนอย ไมไดท างานและไมเงนบ านาญ แมจะไดรบเบยยงชพจากรฐบาลอยบางกยงมจ านวนผไดรบบรการเพยงเลกนอยและเงนทไดกมจ านวนไมเพยงพอ จงสงผลใหประชาชนสวนใหญหนมาใชบรการสขภาพจากโรงพยาบาลของรฐจนกอใหเกดการขาดแคลนบรการดานสาธารณสขอยางมากในฮองกง ทงนเพอใหผสงอายชาวฮองกงมความมนคงในชวต มสขภาพทดและมคณคา นโยบายดานผสงอายในอนาคตจงมงเนนใหตนเองและครอบครวมบทบาทส าคญในการสรางความมนคงดงกลาว โดยมรฐเปนผสนบสนนโดยการบงคบใหมการจดตงกองทนส ารองเลยงชพเพอเปนหลกประกนดานรายได และการใหเงนอดหนนแกครอบครวทดแลผสงอาย (5) ประเทศไทย บรการสวสดการสงคมส าหรบผสงอายไทย สวนใหญมบรการหลกๆ ส าคญอย 3 รปแบบ ดงน

(5.1) การดแลผสงอายในสถาบนเปนหลก (Institution Care Model) ไดกลาวถง บรการส าคญสวนใหญจะเปนภารกจหลกของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย หนวยงานทดแล คอ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ บรการและสวสดการผสงอายทด าเนนการโดยหนวยงานของรฐทเปนรปธรรม ไดแก บรการสถานสงเคราะห เปนบรการดานทอยอาศยทจดใหกบผสงอายทประสบปญหาความทกขยากเดอดรอน เชน ถกทอดทง ไมมทอยอาศย ไมมผอปการะดแล บรการทจดใหไดแก บรการดานปจจยส บรการตรวจสขภาพทวไป การรกษาพยาบาล บรการดานกายภาพบ าบดบรการใหค าปรกษา แนะน า และการปรบตว ปจจบนสถานสงเคราะหของรฐจ านวน 20 แหงกระจายอยทวทกภาคของประเทศ สามารถรบผสงอายไดประมาณ 3,000 คน ในปงบประมาณ พ.ศ. 2546 สถานสงเคราะหจะถกโอนภาระกจ

34

ไปใหองคกรปกครองสวนทองถนดแลด าเนนการจ านวน 13 แหง ศนยบรการสงคมผสงอาย (Day Center) เปนบรการใหแกผสงอายทอยกบครอบครวไดมาใชบรการและกจกรรมภายในศนยในลกษณะเขาไปเยนกลบ บรการทจดใหภายในศนยไดแก บรการตรวจรกษาโรค บรการรานภายภาพบ าบดและฟนฟสมรรถภาพ บรการใหค าปรกษาแนะน าบรการนนทนาการ กจกรรมเสรมรายได บรการหนวยงานเคลอนทและบรการบานพกฉกเฉน ปจจบนประเทศไทยมศนยบรการทางสงคมผสงอายจ านวน 18 แหงทวประเทศและหนวยบรการ 1 แหงสามารถใหบรการแกผสงอายไดประมาณ 330,000 คนในปงบประมาณพ.ศ. 2546 จะโอนภาระกจไปใหองคกรปกครองสวนทองถนดแลด าเนนการจ านวน 9 แหง ศนยบรการผสงอายในวดโดยชมชน เปนการสนบสนนใหชมชนมสวนรวมในการดแลผสงอายในชมชนของตนเอง โดยวดหรอสถาบนทางศาสนา เชน โบสถ มสยด เปนศนยกลางในการจดกจกรรมตามความตองการของชมชน ปจจบนมการตงศนยประมาณ 200 แหงทวประเทศ นอกจากบรการหลกดงกลาวแลวยงมการใหบรการสงเคราะหเครองอปโภคบรโภคเครองชวยความพการอนๆ บรการหนวยเคลอนทและการจดอบรมดแลผสงอาย

(5.2) การดแลผสงอายโดยลดการพงพาสถาบน (Deinstitutionalization) บรการดแลผสงอายโดยลดการพงพาสถาบนทส าคญ คอ บรการการสงเคราะหเบยยงชพผสงอาย เปนการสนบสนนใหผสงอายอยในครอบครว ในชมชนโดยไมตองเขามาอยในสถานสงเคราะห บรการนไดก าหนดคณสมบตของผสงอายยากจน ไมมรายได ไมมผดแล เรมด าเนนการในป พ.ศ. 2536 โดยรฐจดสรรใหเปนเงนชวยเหลอรายเดอนๆละ 200 บาท/คน แบบตลอดชพ ระยะแรกจดสรรให 20,000 คนใชงบประมาณจ านวน 12 ลานบาท (3 เดอน) และขยายเพมขนเรอยและในป พ.ศ. 2542 เมอประเทศไทยประสบภาวะวกฤตเศรษฐกจ รฐไดเพมเงนเบยยงชพเปนเดอนละ 300 บาท/คน มจ านวนผสงอายทไดรบเบยยงชพ 400,000 คนใชงบประมาณทงสน 1,101.6 ลานบาท เมอรฐมการปฎรประบบราชการสงผลใหในปงบประมาณ พ.ศ. 2545 ไดมการโอนภารกจของบรการเบยยงชพจากกรมพฒนาสงคมและสวสดการ (กรมประชาสงเคราะหเดม) ไปใหกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนเปนผด าเนนการเบกจายใหกบผสงอายแทน (5.3) บรการประกนสงคมส าหรบผสงอาย เนองจากสภาพปญหาดานรายไดถอเปนปญหาหลกของผสงอายไทย และบรการทรฐจดใหผสงอายมกเปนบรการทมงชวยเหลอผสงอายทยากจน ขาดการอปการะและชวยเหลอตนเองไมได ในรปของการใหสงของและบรการ และในระยะหลงเปลยนมาในรปของเงนในโครงการเบยยงชพ เมอคดค านวณออกมาเปนตวเงนแลวจะมจ านวนนอยมากและไมสามารถกระจายไปยงผสงอายไดอยางทวถงและเหมาะสมกบความตองการของผสงอายในแตละสถานภาพได รฐบาลจงไดน าความคดการสรางหลกประกนโดยสรางระบบใหผทก าลงอยในตลาดแรงงานชวยกนออมเพอสรางหลกประกนชราภาพส าหรบตนเองและบคคลภายในกลมเพอใหสามารถด ารงชวตอยไดในระดบมาตรฐานทไมแตกตางจาก

35

เดมกอนทจะกลายเปนผไมไดท างานเนองจากความสงอาย (มรกต สงหคะเชนทร, 2546; หนา.4-5)

2.4 นโยบายการสรางหลกประกนดานรายไดผสงอายของประเทศไทย ประเทศไทยมนโยบายเพอผสงอายในป พ.ศ. 2529 โดยไดมการจดท าแผนผสงอาย

แหงชาตฉบบแรก (พ.ศ. 2529 – พ.ศ. 2544) ปรชญาส าคญของการจดท าแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 1 คอ ผสงอายเปนทเคยท าประโยชนใหสงคม สงคมจงตองท าหนาทตอบแทนบญคณของผสงอาย วตถประสงคของแผนเนนทผสงอายโดยตรง เนนการใหความรและการใหความคมครองผสงอายดานรางกาย จตใจ และศกดศรของความเปนมนษย โดยใหผสงอายเขามามสวนรวมทงในฐานะ “ผรบ” และ “ผให” แกสงคม (คณะอนกรรมการการศกษาวจยและวางแผนระยะยาวเกยวกบผสงอาย, 2525; หนา 1 – 2.)

ใน ทางปฏบตยงไมสามารถเปนไปตามเปาหมายทไดก าหนดไว ขณะทแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2554) เปนแผนยทธศาสตรเนนการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ ของสงคม ตงแตครอบครว ชมชน ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคทองถนเขามามสวนรวมรบผดชอบดแลสวสดการผสงอาย หากพจารณาโดยรวมแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 เนนบรการดานสขภาพมากกวาบรการสวสดการผสงอายดานอนๆ ประกอบกบนโยบาย การปฏรประบบราชการทเนนการกระจายอ านาจสทองถน และก าหนดใหองคการบรหารสวนต าบล เขามามสวนรวมจดสวสดการผสงอายในทองถนมากขน ทศทางของนโยบายดงกลาวยอมสงผลใหสวสดการผสงอายเปนภารกจของครอบครวและชมชนมากกวาภาครฐ รฐพยายามลดบทบาทของหนวยงานลงมาท าหนาทเพยงการสนบสนน สงเสรมบรการดานวชาการดานก ากบดแลมากขน นโยบายสวสดการสงคมผสงอายไทยไดด าเนนการตามหลกการขององคการสหประชาชาต ปฏญญาผสงอายไทย และแผนผสงอายแหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2554) บทสรปการจดสวสดการผสงอายทง 5 ประเทศมปรชญาทางตะวนออกทเหมอนๆ กนคอ การเคารพใหคณคาในความเปนผสงอาย การใหเกยรต ยกยอง นบถอ โดยเฉพาะการดแลสวสดการผสงอายเปนเรองของลกหลาน ญาต ครอบครวและชมชน ครอบครวยงสามารถท าหนาทการดแล คมครองสวสดภาพใหผสงอาย สามารถรองรบปญหาของผสงอายไดเปนอยางด และสงผลใหปญหาผสงอายจงมไดถกจดเปนปญหาส าคญล าดบตนๆ ทรฐตองรบด าเนนการเทากบปญหาความยากจน ปญหายาเสพตดและปญหาคอรรปชน บรการทรฐจดใหจงเปนบรการแกไขปญหาเฉพาะหนา โดยนโยบายรฐจะเขาแทรกแซงดแลเฉพาะกลมผสงอายยากจนขาดผดแลบรการในสถาบนของรฐสวนใหญจะเปนบรการในเมองใหญ ไมสามารถกระจายเขาถงผสงอายทยากจนไดอยางแทจรง ส าหรบประเทศฮองกงและสงคโปรเปนประเทศทมโครงการบรการทตอบสนองตอผสงอายไดหลากหลายรปแบบกวาประเทศอนและเปนการเลยนแบบมาจากประเทศองกฤษ ขณะทเกาหลและไทยจะมทศทางนโยบายใกลเคยงกนคอ เนนการพฒนาเศรษฐกจเปนหลกมากกวาการพฒนาสงคม ส าหรบบรการเบยยงชพพบวา ประเทศเกาหล สงคโปร ฮองกง และไทย มการจดบรการเบยยงชพผสงอายยากจนทงสน มเพยงประเทศ

36

มาเลเซยเพยงประเทศเดยวทไมมบรการเบยยงชพ ขอสงเกตพบวาใน 3 ประเทศไมมรายงานประสทธภาพของบรการเบยยงชพผสงอายแตอยางใด ยกเวนประเทศไทยทมการศกษาประเมนผลโครงการเบยยงชพผสงอาย (อภญญา เวชยชย,2542) ทพบวา วธการคดเลอกยงไมถงกลมเปาหมายทแทจรง กลไกการบรหารจดการ การตดตามประเมนผล การตรวจสอบยงท าไดนอยมาก ขอสงเกตประการหน งคอ บรการเบยยงชพเปนเครองมอทางอ านาจของนกการเมองทใชในการหาเสยงในการเลอกตงอกรปแบบหนงโดยใชกลไกของรฐ ขอสรปของบรการเบยยงชพทสอดคลองกนทง 4 ประเทศคอ ทกประเทศตองด าเนนการโครงการเบยยงชพอยางระมดระวง เพราะเงนทใหกบผสงอายอาจจะถกผสงอายหรอสมาชกในครอบครวผสงอายน าไปใชผดวตถประสงคไดงาย การสงเคราะห เบยยงชพจงมกก าหนดไวใหต ามากและยงก าหนดเงอนไขการสงเคราะหทคอนขางเขมงวด ดงนนหลายประเทศจงมกจะใชวธการใหเงนสนบสนนกบผใหบรการมากกวาการใหเปนเงนแกผสงอายขอเสนอแนะของบรการเบยยงชพคอ ควรพจารณาใหการอดหนนผานเครอขายชมชนทเขมแขงและมศกยภาพใหท าหนาทดแลจดสวสดการผสงอายในชมชน และปรบปรงกลไกการด าเนนงานเบยยงชพใหเหมาะสม เปนธรรมกบผสงอายยากจน ขาดผดแลมากขน

2.5 หนวยบรการของรฐ สวสดการบรการผสงอายทด าเนนการอยางเปนรปธรรม โดยสวนใหญจะเปนภารกจ

หลกของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยมหนวยงานดแลคอ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ ดงน

1) การบรการสถานสงเคราะหคนชรา เปนบรการดานทอยอาศยทจดใหผสงอายทประสบปญหาความทกขยาก เชนไมมทอยอาศย ไมมผเลยงด โดยรบชายชราทอาย 65 ปขนไป และหญงชราทอาย 60 ปขนไปบรการทจดใหจะเปนบรการดานปจจยสประเภทตางๆ ไดแก บรการรกษาพยาบาล กายภาพบ าบด ใหค าปรกษาแนะน า ฯลฯ ปจจบนสถานสงเคราะหของรฐจ านวน 20 แหง กระจายอยทวทกภมภาคของประเทศ สามารถรองรบผสงอายไดประมาณ 3,000 คน ซงในปงบประมาณ พ.ศ. 2546 ไดโอนภารกจไปใหองคการปกครองสวนทองถนดแล จ านวน 13 แหง

2) ศนยบรการสงคมผสงอาย เปนบรการใหแกผสงอาย เปนบรการใหแกผสงอายทอยกบครอบครว มาใชบรการและกจกรรมภายในศนยในลกษณะเชาไป-เยนกลบ บรการทจดใหภายในศนย เชน บรการตรวจรกษาโรคกายภาพบ าบด ใหค าปรกษา กจกรรมเสรมรายได บานพกฉกเฉน ฯลฯ ปจจบนประเทศไทยมศนยบรการทางสงคมผสงอายจ านวน 18 แหงทวประเทศ สามารถใหบรการผสงอายไดประมาณ 330,000 คน ในปงบประมาณพ.ศ. 2546 ไดโอนภารกจใหองคการปกครองสวนทองถนดแล จ านวน 11 แหง 3) ศนยบรการผสงอายในวดโดยชมชน เปนการสนบสนนใหชมชนมสวนรวมในการดแลผสงอายในชมชนของตนเอง โดยวดหรอสถาบนทางศาสนา เชน มสยด โบสถ เปนตน

37

เหลานถอเปนศนยกลางในการจดกจกรรมตามความตองการของชมชน เชน กจกรรมสงเสรมรายได กจกรรมดานการเกษตร กจกรรมดานการศกษา เปนตน ปจจบนมการตงศนยเพอใหบรการแกผสงอายประมาณ 200 แหงทวประเทศ ในปงบประมาณพ.ศ. 2546 จงไดโอนภารกจไปใหองคการปกครองสวนทองถนเปนผดแลทงหมด 3. แนวคดการประเมนโครงการ

3.1 ความหมายของการประเมนโครงการ Stufflebeam & Shinkfield (1990, p.3 อางใน สวมล ตรกานนท, 2543; หนา 2.) ให

ความหมายของการประเมนโครงการวา เปนกระบวนการบรรยายเกบรวบรวมขอมลเกยวกบ เปาหมาย การวางแผน การด าเนนการ และผลกระทบ เพอน าไปเปนแนวทางในการตดสนใจเพอสรางความนาเชอถอ และเพอสงเสรมใหเกดความเขาใจในสถานการณของโครงการ

สมบต สวรรณพทกษ. 2531; (หนา 66-67.) รปแบบของการประเมนโครงการหมายถง กรอบแนวคดทส าคญเกยวกบปจจยน าเขา กระบวนการ และวธการประเมนผล รปแบบการประเมนผลโครงการแบงออกเปน 4 ประเภท คอ

1) รปแบบทยดจดมงหมายเปนหลก กลาวคอ ในการประเมนโครงการจะยดถอเปาหมายหรอจดมงหมายเปนหลกส าคญ ไดแก รปแบบการประเมนของไทเลอร (Ralph W. Tyler) และรปแบบการประเมนของแฮมมอนด (Hammond) 2) รปแบบทยดหลกเกณฑภายนอกเปนหลก เปนรปแบบทใชตดสนคณคา ไดแกรปแบบการประเมนของสครพเวน (Scriven) และรปแบบการประเมนของสเตค (Stake) 3) รปแบบทยดเกณฑภายในเปนหลก ไดแก รปแบบการประเมนโครงการของสมาคมชาวภาคกลางเหนอของอเมรกา 4) รปแบบทชวยในการตดสนใจ เปนรปแบบการประเมนโครงการ ทชวยในการหาขอมลเพอชวยในการตดสนใจของผบรการในการด าเนนโครงการตาง ๆ ไดแก รปแบบการประเมนของสตฟเฟลบม (Stufflebeam) รปแบบการประเมนของมารวน ซ. อลคน (Marvin C. Alkin) และรปแบบของการประเมนของโพรวส (Provus)

รปแบบในการประเมนจากนกประเมนหลาย ๆ คน สรปได 7 แนวทาง ดงน รตนะ บวสนธ. 2541; (หนา 110).

1) การประเมนเพอตรวจสอบกบวตถประสงค (Goal Attainment Model) ของ ไทเลอรเปนการประเมนเพอ ตรวจสอบวา ผลการด าเนนงานบรรลวตถประสงคทต งไวหรอไมมงเนนทการวดผลสมฤทธทางการศกษาทมข นตอนเรมจากการรวมกนก าหนดจดมงหมาย เขยนจดมงหมายเชงพฤตกรรม ทดสอบกอน และทดสอบหลง เปรยบเทยบคะแนนจากการทดสอบทง 2 ครงและน ามาปรบปรง

2) การประเมนเพอตรวจสอบกบวตถประสงคและสภาพขางเคยง (Goal and Side Effect Attainment Model ของ Cronbach) เปนการประเมนเพอสรางสนเทศในการตดสนใจ

38

เกยวกบการปรบปรงรายวชา มการประเมนดานอน ๆ ทเกยวของมากกวาการประเมนของไทเลอร

3) การประเมนแบบเทยบผล (Countenance Model) ของ Stake เปนการประเมนในรปของ 3 ประเดนหลก คอ ปจจยเบองตนหรอสงน า (Antecedence) การปฏบต (Transactions) และผลลพธ (Outcome) โดยแบงวธการเปน 2 เมตรก ประกอบดวย การบรรยาย และเมตรกการตดสนคณคา และใชเมตรกทงสองพจารณาใน 2 ประเดนคอ 3.1) การพจารณาความสมพนธระหวางปจจยเบองตน การปฏบต และผลลพธ

3.2) การพจารณาความสอดคลองระหวางสงทคาดหวง และสวนทเกดขนจรง และเปรยบเทยบผลทไดจากโครงการเปน 2 แบบคอ

การเปรยบเทยบสมบรณ (Absolute Comparison) เปนการน าผลทไดจากโครงการเปรยบเทยบกบมาตรฐานทก าหนดไวลวงหนา

การเปรยบเทยบสมพนธ (Relative Comparison) เปนการน าผลทไดจากโครงการไปเปรยบเทยบกบโครงการในลกษณะเดยวกนทประสบความส าเรจ

4) การประเมนความกาวหนา และผลสรป (Formative and Summative Evaluation) ของสครปเวน (Scriven) เปนการประเมนโครงการทแยกเปน 2 สวนคอ 4.1) การประเมนความกาวหนาของโครงการ (Formative Evaluation) 4.2) การประเมนผลสรปของโครงการ (Summative Evaluation)

5) การประเมนความสมพนธระหวางขนตอนโครงการ (Evaluation of On-going Programs in the Public School System) ของโพรวส (Provus) เปนการประเมนทกลาวถงความสมพนธระหวางขนตอนตาง ๆ ของโครงการทเปนจรง (Actual Program) ซงประกอบดวย การวางแผน การเตรยมปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน ผลผลตทไดจากโครงการการวเคราะหการลงทนและน ามาเปรยบเทยบกบ โครงการมาตรฐาน (Standard Criterion Program) ถาพบวาไมสอดคลองจะพจารณาหาทางเลอก 3 ทาง คอยตโครงการ หรอเปลยนแปลง หรอกลบไปเรมตนใหม เมอสอดคลองแลวจงด าเนนการในกจกรรมตอไป

6) รปแบบการประเมนผลโดยใชรปแบบการประเมนซพพ (CIPP Model) (รตนะ บวสนธ. 2541; หนา 111-112.) แดเนยล สตฟเฟลบม (Daniel Stufflebeam) และคณะ ซงเปนสมาชกในสมาคม Phi Delta Kappa ทงนสตฟเฟลบมใหความหมายของการประเมนวา หมายถง “กระบวนการวเคราะหเพอใหไดมาซงขอมลทเปนประโยชนในการตดสนใจตอทางเลอกตาง ๆ ทมอย ค าวา CIPP มาจากค ายอของสวนประกอบตาง ๆ ของโครงการทจะท าการประเมน ไดแก C (context evaluation) คอ การประเมนสภาวะแวดลอมของโครงการ ซงหมายถง การประเมนเกยวกบสงทจะเปนสวนส าคญในการชวยก าหนดวตถประสงคของโครงการ เปนสงทอยภายนอกโครงการแตมผลตอความส าเรจหรอลมเหลวของโครงการ ไดแก ความตองการของชมชน

39

และ กลมเปาหมายทจะรบบรการจากโครงการ จ านวนประชาชน กระแสทศทางของสงคมและการเมอง สภาพเศรษฐกจและปญหาของชมชน ตลอดจนนโยบายของหนวยงานระดบบนและหนวยงานทเกยวของ I (Input Evaluation) คอ การประเมนปจจยน าเขาของโครงการ หมายถง การประเมนทรพยากรทจ าเปนส าหรบการน ามาใชในการด าเนนโครงการ ก าลงคนหรอจ านวนบคคลทตองใชงบประมาณและแหลงเงนทนสนบสนน วสดอปกรณตาง ๆ อาคารสถานท เครองมอ และครภณฑ การประเมนปจจยน าเขาจะชวยในการพจารณาตดสนใจวาโครงการนน ๆ มความเหมาะสมและเปนไปไดในทางปฏบตทจะท าใหวตถประสงคของโครงการบรรลหรอไมและชวยใหเกดการวางแผนการจดกจกรรมของโครงการไดอยางเหมาะสม P (Process Evaluation) คอ การประเมนกระบวนการด าเนนงานของโครงการ เปนการประเมนเกยวกบวธการจดกจกรรมของโครงการ การน าปจจยน าเขามาใชเหมาะสมมากนอยเพยงไร เปนไปตามล าดบขนตอนหรอไม กจกรรมจดขนจะกอใหเกดการบรรลวตถประสงคของโครงการหรอมอปวรรคใด ๆ เกดขน เพอทจะไดน าผลการประเมนมาปรบปรงกระบวนการด าเนนงานใหรดกมมประสทธภาพมากขน P (Product Evaluation) คอ การประเมนผลผลตของโครงการ เปนการประเมนเกยวกบผลทไดรบทงหมดจากการด าเนนโครงการวาไดผลมากนอยเพยงไร เปนไปตามวตถประสงคของโครงการทก าหนดไวหรอไม การประเมนผลผลตจะมการน าไปเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานทก าหนดไวทจะเปนตวบงชความส าเรจหรอลมเหลวของโครงการ การประเมนในสวนนมวตถประสงคเพอการตดสนใจปรบปรงขยายโครงการน าไปใชตอเนองตอไป และเพอลมเลกโครงการ

7) แนวคด ศนยกลางเพอการศกษา ในการประเมนผลโครงการ (Center for the Study of Evaluation Approach) ของ มารวน ซ. อลคน (Marvin C. Alkin.1969) ไดเสนอรปแบบการประเมน เรยกวา CSE (Center for the study of Evaluation Approach) จดเนนของการประเมนตามแนวคดของมารวน ซ. อลคน คอ การประเมนเพอการตดสนใจ มารวน ซ. อลคน ไดใหความหมายของการประเมนวา เปนกระบวนการก าหนดขอบเขตของสงทเกยวของกบการตดสนใจ การเลอกขอมลขาวสารทเหมาะสม การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล เพอน าไปสการจดท ารายงานสรปใหกบผมอ านาจในการตดสนใจในการเลอกแนวทางทเหมาะสมกบการด าเนนงานของโครงการ

40

4. แนวคดการประเมนโครงการของ ไทเลอร รปแบบหรอแบบจ าลองของการประเมนโครงการใหญ ๆ มกจะถกน ามาใชในการประเมนโครงการ โดยรปแบบทมน ามาใชในการประเมนโครงการจายสวสดการเบยยงชพผสงอายจะใชรปแบบการประเมนของ ไทเลอร 4.1 รปแบบการประเมนทยดจดมงหมาย (Goal-Based Model)

ไทเลอร พฒนารปแบบการประเมนแบบทยดจดมงหมาย จากแนวคดวาการกระท าใดยอมมวตถประสงคทชดเจน หรอถาไมชดเจนผเกยวของกตองอภปรายหาขอสรปจนชดเจนกอน รปแบบนคดขนจงใชเพอศกษาความสอดคลองของวตถประสงค โดยมขนตอนส าคญ 5 ขนตอน ดงน 1) เขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรมใหชดเจน สามารถวดไดจากวตถประสงคทอยในระดบกวางหรอเปนนามธรรมมากกวา 2) ก าหนดเนอหา สถานการณทแสดงถงการบรรลวตถประสงคอยางชดเจน 3) เลอกพฒนาหรอสรางเครองมอวดผล 4) ใชเครองมอเกบรวบรวมขอมล 5) ประเมนผลโดยการเปรยบเทยบขอมลวตถประสงค จากแนวคดขนตอนรปแบบการประเมนของไทเลอร จะเนนความชดเจนของวตถประสงค ซงมจดเดนคอมความสะดวกและชดเจนในการประเมน แนวคดนยงมอทธพลมาจนถงปจจบน เพราะประเมนเปรยบเทยบกนได และงายตอการน าไปใช ถาไดก าหนดวตถประสงคไวชดเจน อยางไรกตามถาวตถประสงคไมชดเจนกจะมปญหาในการประเมน หรอถาวตถประสงคไมชดเจนแลวกยงประสบปญหาเรองการก าหนดเกณฑทใชเปรยบเทยบวาเปนเกณฑมาตรฐานไดรบการยอมรบหรอไม เนองจากยงมความเปน อตนยหรอ อตวสย (ส าราญ มแจง. 2544, การประเมนโครงการทางการศกษา, หนา. 112 - 114)

41

ภาพประกอบ 3 รปแบบการประเมนโครงการทยดจดมงหมายของไทเลอร (Ralph W. Tyler) ทมา : ส าราญ มแจง. (2544), การประเมนโครงการทางการศกษา, น. 115

จากรปแบบเปรยบเทยบกอนประเมนโครงการและหลงประเมนโครงการวาแตกตางกนอยางไร และมผสงอายทไดรบสวสดการเบยยงชพตามทก าหนดน าผลของการเปรยบเทยบการจายสวสดการเบยยงชพผสงอายมาศกษาเพอท าการแกไขปรบปรงตอไป

เปาหมาย

จดประสงค

ก าหนดขนตอนกจกรรม

เลอกวธการทเออตอความส าเรจของโครงการ

ยกเลกหรอปรบปรง

เลอกส ำหรบใชตอไป

การประเมนผล

42

5. งานวจยทเกยวของ นภาพร ชโยวรรณ (2531 : บทคดยอ) ท าการศกษาสภาวะเศรษฐกจและรายไดของผสงอาย พบวา ผสงอายสวนใหญมกประสบปญหาเกยวกบการเงน (รอยละ 39) รองลงมาคอปญหาเกยวกบสขภาพ (รอยละ 34) และปญหาสขภาพจต (รอยละ 13) และมเพยงรอยละ 11 เทานนทไมมปญหา ซงทงเพศชายจะมปญหามากกวาเพศหญง และผสงอายในชนบทมปญหาทางการเงนมากกวาผสงอายในเมอง โดยผสงอายรอยละ 48 มรายไดสวนใหญจากบตร รอยละ 28 มาจากการท างานของตนเอง รอยละ 8 มาจากเงนออม และรอยละ 2 มาจากเงนบ านาญ

ผลการศกษาพบวาบรการเบยยงชพผสงอายเปนการกระจายบรการและรายไดไปสประชากรทสมควรไดรบการชวยเหลอ ซงเปนทางเลอกใหมและเปนบรการขนพนฐาน รวมทงเปนหลกประกนใหผสงอายทชราภาพและชวยตนเองไมได ผลการศกษาพบวา เกณฑคณสมบตผสงผอายทก าหนดไวเหมาะสมแตเกณฑจ านวนเงนทใหผสงอายไมเหมาะสม การบรหารจดการโครงสรางในส านกประชาสงเคราะหจงหวดพบวา งานบรการเบยยงชพท าใหเจาหนาทมภาระเพมขน ไมมโครงสรางบคลากรมารองรบกบปรมาณงานและสงผลใหเจาหนาทไมสามารถก ากบดแลหรอตดตามขอมลในพนทใหเปนปจจบนได นโยบายของจงหวดใหความส าคญกบบรการเบยยงชพผสงอาย แตใน ทางปฏบตไดรบความรวมมอสนบสนนนอยทงจากหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนในพนท

ขอเสนอแนะของการศกษาคอ ดานนโยบาย ควรเนนการพฒนาความรเพมเตมในงานสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะหแกผมสวนเกยวของในกระบวนการคดเลอกใหสามารถพจารณาตวชวดทอยในขายไดรบการชวยเหลอทกกลมทอยในชมชนไดเอง นโยบายการประสานงานระหวางหนวยงานควรถกก าหนดใหเปนมาตรการระหวางกระทรวง ทบวง กรม ตลอดจนการพจารณารวมกนกบภาคเอกชนอนๆ ทปฎบตหนาทสอดคลอง เกอกลและอยในพนทเดยวกนใหไดรบประโยชนรวมกนมากทสด รวมทงการผลกดนใหบรการเบยยงชพถอเปนมาตราหนงของกฎหมายวาดวยผสงอาย เพอใหเกดการด าเนนงานทงในดานสทธและการคมครองสวสดภาพตลอดจนการจดสวสดการทเหมาะสมแกผสงอาย ดานการด าเนนงาน ควรมการทบทวนตรวจสอบความเหมาะสมการจดสรรบรการเบยยงชพ โดยค านงถงเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศในภาพรวม ควรมการทบทวนบทบาทของคณะกรรมการศนย ในเรองการคดเลอก โดยก าหนดใหตองจดท ารายชอผสงอายทไดร บเงนปดประกาศไวใหทกคนในชมชนรบทราบ

Hugo Greame (2542 : บทคดยอ) ไดกลาวไวเกยวกบบทบาทของผสงอายในชมชนและในทองถนวาผสงอายสามารถมบทบาทในการพฒนาและอ านวยประโยชนใหแกครอบครว ชมชน และมคณคาในฐานะทเปนทรพยากรของประเทศได แมผสงอายจะมสภาวะตองพงพงเนองจากสขภาพรางกายกตามในประเทศทการพฒนาอยในระดบต าจะมองนโยบายเกยวกบ

43

ผสงอายวาเปนนโยบายทมความส าคญนอยและไมมการเรงพฒนาเพราะเปนการขดขวางการเปลยนแปลงทจะน าไปสความทนสมยและการเตบโตทางเศรษฐกจและยงมองว าผสงอายเปนทรพยากรในกระบวนการพฒนาในฐานะเปนแรงงานส ารอง และผสงอายยงเปนผทมสถานภาพทลาหลงตอการพฒนา ทงทจรงแลวผสงอายสามารถมสวนรวมในกจกรรมทคนหนมสาวยายถนออก และมชองวางใหผสงอายสามารถมบทบาทเปนผน าของทองถนได บทบาทของผสงอายในระดบชมชนและทองถนอกบทบาทหนงคอ การด ารงรกษาและสบทอดศลปวฒนธรรมทมคณคาใหตกทอดสคนรนหลงตอไป ทง ในดานภาษาศาสตรขนบธรรมเนยมประเพณ และศลปวฒนธรรมของประเทศ ชมชนจงไมควรมองผสงอายเปนทรพยากรและแรงงานทไมไดรบคาจางเทานน

อภญญา เวชยชย (2542 : บทคดยอ) ศกษาเรอง การศกษาโครงการกองทนสงเสรมสวสดการผสงอายและครอบครวในชมชนโครงการเบยยงชพผสงอาย วตถประสงคเพอประเมนการจดสวสดการสงคมในโครงการสงเคราะหเบยยงชพใหแกผสงอาย สภาพปญหาของการด าเนนโครงการ ผลการศกษาพบวา ผสงอายทไดรบเบยยงชพในแตละหมบานแบงเปน 3 กลมไดแก 1. กลมผสงอายทยากจน อายมาก มบตรหลานดแล และไมไดถกทอดทงใหอยล าพง ครอบครวเกอกลด มสมพนธภาพทดกบคณะกรรมการหมบาน เปนกลมทไดรบเบยยงชพมากทสด 2. กลมผสงอายทยงอยกบบตรหลาน ไมยากล าบาก ฐานะปานกลาง จะเปนกลมญาตสนท บดามารดาของคณะกรรมการหมบานหรอ ก านนผใหญบานจะไดรบเปนล าดบท 2 และ 3. กลมผสงอายทยากจน ทกขยาก ไรญาตขาดมตรจ านวนมาก อยล าพงคนเดยว เขาไมถงบรการของรฐ ไมมสวนรวมในกจกรรมชมชน มเพอนบานคอยชวยเหลอดแล เปนกลมทไดรบเบยยงชพนอยทสด

ผลการศกษาปญหาในกระบวนการเบกจายเบยยงชพ ยงมความไมเปนธรรมเกดขนในกระบวนการจดการ เชน จ านวนเงนและระยะเวลาในการโอนเงนไมแนนอน การถกหกเงนเบยยงชพใหเปนคาพาหนะหรอคาตอบแทนแกผน าหรอกรรมการทไปรบเงนมาให การถกหกเงนเบยยงชพใหเปนคาพาหนะหรอคาตอบแทนแกผน าหรอกรรมการทไปรบเงนมาให การขาดความรความเขาใจในการเปดบญช ธนาคารในชอตนเอง จนสงผลใหไมมโอกาสตรวจสอบถงความเปนธรรมและความโปรงใสในกระบวนการด าเนนงาน และการขาดระบบสนบสนนดานระบบขอมลขาวสาร

มรกต สงหะคเชนท (2542 : บทคดยอ) ไดมการศกษาวจยประเมนผลการสงเคราะหเบยยงชพส าหรบผสงอายจากกรมประชาสงเคราะห วตถประสงคเพอประเมนผลการด าเนนงาน 4 ดาน คอ สภาพแวดลอมตางๆ ทเกยวของกบโครงการ กรอบปจจยทเกยวกบทรพยากรรวมทงปจจยเบองตนของโครงการ กระบวนการด าเนนงาน และผลผลตของโครงการ

ส านกงานสถตแหงชาต (2545 : บทคดยอ; หนา 43-44.) ศกษาเรอง “รายงานการส ารวจประชากรสงอายในประเทศไทย พ.ศ. 2545” ผลการศกษาดงกลาว พบวา รฐบาลและเอกชนไดจดบรการสวสดการสงคมส าหรบผสงอาย เชน สถานสงเคราะหคนชรา บตรสขภาพ

44

บตรประจ าตวผสงอาย บรการเบยยงชพส าหรบผสงอายทยากจน การลดหยอนคาโดยสารรถไฟ เปนตน เมอพจารณาความตองการการชวยเหลอจากรฐบาล พบวาผสงอายสวนใหญหรอรอยละ 82.9 ตองการมบตรประจ าตวผสงอายเพอใชในการรกษาพยาบาลฟร รอยละ 74.1 ตองการเขารวมโครงการ 30 บาทรกษาทกโรค รอยละ 70.4 ตองการมบตรสขภาพเพอลดหยอนคารกษาพยาบาลยงมผสงอายอกรอยละ 24.4 ทตองการพกอาศยในสถานสงเคราะหคนชราของรฐ และรอยละ 18.4 ตองการพกอาศยอยในสถานสงเคราะหคนชราของเอกชน ผสงอายทอยนอกเขตเทศบาลตองการใหรฐบาลชวยเหลอในทกๆ ดานมากกวาผสงอายในเขตเทศบาลเมอพจารณาเปรยบเทยบสดสวนความตองการชวยเหลอจากรฐบาลของผสงอายในภาคตางๆ พบวาผสงอายในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตองการใหรฐบาลชวยเหลอแทบทกดานมากทสด โดยเฉพาะในเรองการขอมบตรประจ าตวผสงอาย การใชบรการสวสดการตางๆ ทรฐจดใหกบผสงอายนน พบวา สวนใหญรอยละ 74.1 ไดรบเบยยงชพจากทางราชการ โดยสดสวนผสงอายทอยในเขตชนบทไดรบเบยยงชพจากทางราชการมากกวาในเขตเทศบาล (รอยละ 79.0 และ 63.0 ตามล าดบ) ผสงอายรอยละ 52.8 มการใชบรการจากบตรประจ าตวผสงอาย โดยผสงอายทอยในเขตชนบทมสดสวนการใชบรการจากบตรประจ าตวผสงอายมากกวาในเขตเทศบาล (รอยละ 61.3 และ 33.9 ตามล าดบ) เมอพจารณาเปนรายภาค พบวาภาคตะวนออกเฉยงเหนอมผสงอายไดรบเบยยงชพจากทางราชการมากทสดรอยละ 81.0 ส าหรบกรงเทพมหานครมผสงอายทใชบรการสวสดการตางๆ ทรฐจดใหส าหรบผสงอายนอยกวาภาคอนๆ คอ รอยละ 14.1 มการใชบรการบตรประจ าตวผสงอายรอยละ 17.1 ใชบรการโครงการบตร 30 บาทรกษาทกโรค และรอยละ 54.4 ไดรบเบยยงชพจากทางราชการ ระพพรรณ ค าหอมและคณะ (2547 : บทคดยอ) ไดศกษารายงานการวจยเรอง “โครงการการประเมนการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพส าหรบผสงอาย” มวตถประสงคเพอการศกษาประเมนกระบวนการ วธการ ขนตอนการด าเนนงานของโครงการ ความตองการของผสงอาย ความพรอมและกลไกการบรหารงานขององคการบรหารสวนต าบลตอการด าเนนงานโครงการ วธการศกษา เปนการวจยเชงปรมาณควบคกบเชงคณภาพ การวจยเชงปรมาณใชวธการสมแบบบงเอญ ผลการศกษาพบวา เกณฑการคดเลอกเบยยงชพยงไมเหมาะสม คณสมบตของผรบเบยยงชพไมตรงกบเกณฑทตงไว ขาดกลไกการตรวจสอบการด าเนนงานเบยยงชพทชดเจน กลมตวอยางเหนวาจ านวนเงนทได (300 บาท) นอยเกนไป ไมครอบคลม ทวถง และเปนธรรมกบผสงอายทเดอดรอน ขนตอนการจายเงนเบยยงชพเปนไปอยางตรงเวลาผสงอายไดเงนครบถวน การถายโอนเบยยงชพใหองคการบรหารสวนต าบล ดแลพบวา ผสงอายสามารถเขาถงบรการนไดมากขน สะดวกไปรบไดดวยตนเองเสยคาใชจายนอยลง ความพรอมขององคการบรหารสวนต าบลขนอยกบความตระหนกและการใหความส าคญดานสวสดการผสงอายของผน าองคการบรหารสวนต าบล รายได จ านวนของบคลากรทแตกตางกนรายงานการวจยได ให

45

ขอเสนอแนะในการพฒนาโครงการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพส าหรบผสงอายและเปนสวนหนงในการน าไปสปจจยทมความสมพนธตอความตองการบรการสวสดการผสงอายในเขตชนบท

ภาพประกอบ 4 ปจจยทมความสมพนธกบความตองการบรการสวสดการผสงอายในชนบท ทมา : ระพพรรณ ค าหอม และคณะ (2547). ปจจยทมผลตอความตองการบรการสวสดการสงคมของผสงอายในเขตชนบท, น. 106.

รายได (มาก)

รายได (นอย)

การออกก าลงกาย (มาก)

การตรวจสขภาพ (ประจ า)

ตองการบรการดานการศกษา เรยนร (มาก)

ตองการบรการเพอชวยเหลอคณภาพชวต (มาก) ไดแก บตรทอง 30 บาท การฝกอาชพ เบยยงชพ ศนยบรการผสงอายในวด ฌาปนกจสงเคราะห

บรการทเหมาะสมกบผยงชพมศกยภาพทางรางกาย (มาก) ไดแก การศกษาเรยนร การฝกอาชพ งานทสรางรายได ทออกก าลงกาย

ตองการบรการส าหรบผมสขภาพแขงแรง (มาก) ไดแก ทออกก าลงกาย และศนยบรการผสงอายในวด

ตองการทออกก าลงกาย (มาก)

อาย (นอย)

บทท 3 สภาพทวไปขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

ในการศกษาวจยเรอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก ผศกษาวจยไดกลาวถงประวตความเปนมา สภาพพนท ประชากร สภาพเศรษฐกจ สภาพปญหาสาเหตของปญหา การพฒนางบประมาณ และ แนวโนมการพฒนาชมชน โดยแบงออกเปน 7 หวขอ ดงน

1. ประวตความเปนมา ขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน 2. สภาพพนทต ง 2.1 ลกษณะทต งขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน 2.2 ภมประเทศขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน 3. ประชากร 3.1 จ านวนประชากรผสงอาย 3.2 ศกยภาพของชมชนและพนท 4. สภาพเศรษฐกจรายไดประชากร 4.1 รายไดโดยเฉลยของประชากร 5. สภาพปญหา และสาเหตของปญหา ปญหาทเกดผลกระทบตอคนในชมชน 6. การพฒนางบประมาณ 6.1 การแกไขปญหาความยากจน 6.2 การด าเนนชวตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 6.3 ผลตภนฑในชมชน และทองถน กลมอาชพ 6.4 กลมออมทรพยเพอการผลต 6.5 กองทนหมบานและชมชนเมอง 7. แนวโนมการพฒนาชมชน 7.1 การก าหนดกจกรรมในต าบลโพธแทน

47

1. ประวตความเปนมา ขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ต าบลโพธแทน แตเดมนนมตนโพธตนหนงซงชาวบานใหความเคารพนบถอสกการะ

เปนอยางมาก เพราะเชอวามสงศกดส ทธค มครองอย ตอมาตนโพธด งกลาวตายลง ท าใหชาวบานเสยดายเปนอยางมาก จงไดปลกตนโพธตนใหมขนแทนทตนเกาทตายไป ชาวบานจงเรยกวา “โพธแทน” และตอมาจงไดเรยกพนทนวา โพธแทน มาจนถงปจจบน นวภรณ ล าใย. (2553). รายงานการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน, หนา 1.

2. สภาพพนทตง

2.1 ลกษณะทตง องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน เปนองคกรปกครองสวนทองถน ตงอยเลขท 109 หมท 4 ต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก อยทางทศเหนอของอ าเภอองครกษ อยหางจากอ าเภอองครกษ ประมาณ 15 กโลเมตร มเนอทรวม 42 ตารางกโลเมตร หรอ 23,076 ไร องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ไดรบการยกฐานะเปนองคการบรหารสวนต าบลเมอวนท 23กมภาพนธ พ.ศ. 2540 และประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการจดตงองคการบรหารสวนต าบลลงวนท 16 ธนวาคม พ.ศ. 2539 มฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการบรหารสวนทองถน นวภรณ ล าใย. (2553). รายงานการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน, หนา 2.

2.2 ภมประเทศ สภาพโดยทวไปพนทเปนทราบลม สวนใหญอยรมชายคลองระดบน าขนสงในชวงฤดฝนท าใหเกดภาวะน าทวม และการทต าบลโพธแทนมพนทราบลมนนจงเหมาะแกการท าการเกษตร ลกษณะดนเปนดนปนทรายและดนเหนยวมคาความเปนกรดเปนดาง ประมาณ 4 -4.5 สภาพพนทสามารถปลกขาวนาหวาน ไมผล พชผก ไรนาสวนผสม และทอยอาศย นวภรณ ล าใย. (2553). รายงานการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน, หนา 2.

48

3. ประชากร มประชากรทงสน 4,405 คน แยกเปนชาย 2,172 คน เปนหญง 2,233 คน แยกเปนหมบาน ดงตาราง 4 ตาราง 4 ประชากรขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

ต าบล/หมบาน

ชาย

หญง

รวม

โพธแทน/ หมท 1

397

421

818


98

89

187


428

422

850


288

295

583


142

177

319


109

116

225


219

192

411


150

165

315


336

356

692

รวม

2,172

2,233

4,405

ทมา : กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย. (2553). ขอมล จปฐ ขอมล กชช.2ค. สบคนเมอ 15 กรกฎาคม 2554. http://www.cdd.go.th/intro/index.htm

http://www.cdd.go.th/intro/index.htm

49

3.1 ประชากรผสงอาย ตาราง 5 จ าแนกจ านวนประชากรผสงอายตามรายหมบาน

ต าบล/หมบาน

ชาย

หญง

รวม


40

79

119


7

16

23


38

56

94


25

31

56


22

20

42


12

17

29


19

30

49


20

28

48


30

40

70

รวมประชากรผสงอายทงหมด

213

317

530 ทมา : องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน. (2553). รายงานบญชรายชอผสงอาย. อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก.ไมระบเลขหนา. จากตาราง 5 จะเหนไดวาจ านวนประชากรผสงอายจ าแนกตามรายหมบานนน จะเหนวากลมประชากรผสงอายสวนใหญเปนเพศหญง มากกวาเพศชาย โดยผสงอายเพศหญงจะมจ านวนทงหมด 317 คน และเพศชายจะมจ านวน 213 คน รวมจ านวนประชากรผสงอายทงหมด 530 คน

50

3.1 ศกยภาพของชมชนและพนท

3.1.1 พนทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนลกษณะเปนทราบลมมแหลงน าตามธรรมชาตเหมาะแกการเกษตรแบบผสมผสาน

3.1.2 เนองจากประชาชนสวนใหญมอาชพเกษตรกรรมเปนหลก ผลผลตจากการเกษตร จงเออประโยชนตออตสาหกรรมแปรรป และผลผลตอนๆ 3.1.3 องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน มการรวมกลมของประชาชนมากขน การใหความรวมมอในการพฒนามความสามคค การมสวนรวมทางการเมอง มความเปนอยเรยบงายเออเฟอเผอแผใจบญ ปญหาอาชญากรรมมนอย กจกรรมสงเสรมการบรหารงานทด

1. การสรางความโปรงใส อบต.ด าเนนการดงน - โครงการพฒนาหอกระจายขาวและเสยงตามสาย - โครงการอนเตอรเนตต าบล

2. สงเสรมการมสวนรวมของประชาชน - โครงการเวทประชาคมชาวบานต าบลโพธแทน - โครงการรณรงคประชาสมพนธการเลอกตง - โครงการกฬาตานยาเสพตด

3. การสรางประสทธภาพในการบรหารงาน - โครงการพฒนาศกยภาพในการท างานของบคลากร - โครงการส ารวจขอมลดานสวสดการและการพฒนาในเขต อบต.เพอน าไปจดท าขอมลแผนพฒนาต าบลและแผนพฒนา 3 ป (ตงแต ป พ.ศ. 2553 – พ.ศ. 2555)

4. อน ๆ - โครงการสงเสรมกลมอาชพแกสตร - โครงการควบคมปองกนโรคตดตอ - โครงการสงเสรมกลมอาชพแกสตร - โครงการควบคมปองกนโรคตดตอ

51

จ าแนกประชากรทอาศยอยจรง จ านวน 950 ครวเรอน 3,659 คน จ าแนกเปนเพศชาย จ านวน 1,815 คน และเพศหญง จ านวน 1,844 คน จดแยกเปนรายหมบาน ดงตาราง 6 ตาราง 6 จ าแนกประชากรทอาศญอยจรง โดยจดเปนรายหมบาน

ชอบาน

หมท

จ านวนครวเรอนทงหมด

จ านวนรวมประชากรทงหมด ชาย หญง รวม

บานเขมรฝ งใต

1

178

329

328

657

บานคลอง 15

2

38

65

60

125

บานมหาวงษ

3

159

333

341

674

บานโพธแทน

4

132

280

291

571

บานลานสะเอด

5

89

152

169

321

บานปากแบน 6

46

91

97

188

บานเขมรฝ งเหนอ

7

90

168

153

321

บานองพาด 8

72

124

139

263

บานคลองตนตาล

9

146

273

266

539

รวม

950

1,815

1,844

3,659



52

จ านวนประชากรทอาศยอยจรง ณ วนส ารวจ จ าแนกตามชวงอายจากผลการจดเกบขอมลความจ าเปนพนฐานระดบต าบล (จปฐ.2) ปพ.ศ. 2553 ต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก ดงตาราง 7

ตาราง 7 แสดงจ านวนประชากรทอาศยอยจรง

ชวงอายประชากร

จ านวนเพศชาย (คน)

จ านวนเพศหญง (คน)

จ านวนรวมคน (คน)

นอยกวา 1 ปเตม

1

2

3

1 ปเตม – 2 ป

27

23

50

3 ปเตม – 5 ป

56

62

118

6 ปเตม – 11 ป

142

129

271

12 ปเตม – 14 ป

82

86

168

15 ปเตม – 17 ป

90

100

190

18 ปเตม – 25 ป

210

199

409

26 ปเตม – 49 ปเตม

719

736

1,455

50 ปเตม – 60 ปเตม

244

231

475

มากกวา 60 ปขนไป

244

276

520

รวมทงหมด

1,815

1,844

3,659



53

4. สภาพทางเศรษฐกจ และรายไดประชากร การใชประโยชนจากพนทของต าบลโพธแทน พนทใชประโยชนประมาณ 21,387 ไร หรอประมาณ รอยละ 94% สวนใหญใชพนทในการท านา ท าตนไม เลยงสตว และเพาะเหด ดงตาราง 8 ตาราง 8 แสดงสภาพทางเศรษฐกจขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

ประเภทของการรบประโยชน

จ านวนไร

คดเปนรอยละ

ท านา

19,866

92.88

เลยงสตว

45

0.21

ท าตนไม

101

0.47

เพาะเหด

39

0.18

ประมง

42

0.19

ดานการเกษตรอนๆ

1,294

6.07

รวม

21,387

100.0



54

4.1 รายไดโดยเฉลยของประชากร จ านวนรายไดเฉลยตอคน/ป 35,900 บาท แยกตามแตละหมบาน โดยเรยงล าดบจากมากไปหานอย (ขอมล จปฐ. ป พ.ศ. 2553) ดงนตาราง 9 ตาราง 9 แสดงรายไดโดยเฉลยของประชาการ

ล าดบต าบล

หมบาน

รายไดเฉลยตอคนตอป (บาท)

1

หมท 6 บานปากแบน

49,760.64

2

หมท 9 บานคลองตนตาล

45,276.44

3

หมท 7 บานเขมรฝ งเหนอ

43,802.81

4

หมท 1 บานเขมรฝ งใต

34,889.80

5

หมท 8 บานองคพาด

33,794.68

6

หมท 5 บานลาดสะเอด

33,791.90

7

หมท 3 บานมหาวงษ

32,625.37

8

หมท 2 บานคลอง 14

27,648.00

9

หมท 4 บานโพธแทน

27,037.65

รายไดเฉลยตอคนตอป ของคนในพนท

35,900.93



55

ผลตภณฑชมชนและทองถนและกลมอาชพ

1. กลมทอเสอกก OTOP 3 ดาว หมท 1 ต าบลโพธแทน

ภาพประกอบ 5 กลมทอเสอกก OTOP 3 ดาว หมท 1 ต าบลโพธแทน

2. กลมทอพรมเชดเทา หมท 1 หมท 2 และหมท 4

ภาพประกอบ 6 กลมทอพรมเชดเทา หมท 1 หมท 2 และหมท 4

56

3. กลมเพาะเหด หมท1 หมท 2 หมท 3 และหมท 8

ภาพประกอบ 7 กลมเพาะเหด หมท1 หมท 2 หมท 3 และหมท 8

4. กลมตดเสอผา หมท 1

ภาพประกอบ 8 กลมตดเสอผา หมท 1

57

5. กลมเลยงปลา หมท 1 และหมท 9

ภาพประกอบ 9 กลมเลยงปลา หมท 1 และหมท 9

6. กลมเพาะช าตนไม หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5 หมท 8 และหมท 9

ภาพประกอบ 10 กลมเพาะช าตนไมหมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5 หมท 8 และหมท9

58

7. กลมผลตบานเรอนไทย หมท 1 ต าบลโพธแทน

ภาพประกอบ 11 กลมผลตบานเรอนไทย หมท 1 ต าบลโพธแทน

59

5. สภาพปญหาและสาเหตทพบในองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จากขอมลสภาพทวไปในบทบาทขางตนยงพบปญหาทกอใหเกดผลกระทบตอคนในชมชนขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ดงตาราง 10 ตาราง 10 แสดงสภาพปญหาและสาเหตทพบในองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

ล าดบท สภาพปญหา สาเหตของปญหา แนวทางการแกไข

1

ขาดแคลนเมลดพนธขาวทด

พนธขาวทมไมดเทาทควร

สงเสรมใหเกษตรกรผลตเมลดพนธไวใชเองและเพอจ าหนาย

2

สภาพดนเปรยวและเปนกรด ท านาหรอท าสวนไดผลผลตต า

ใชป ยเคมเปนเวลานาน ใชเดนมารลปรบปรงดนและใชป ยอนทรยทผลต ไดเองแทนป ยเคม

3

ดานวชาการเกษตรกรขาดความรทางการเกษตรสมยใหม

ไมมแบบอยางแนวทางในการศกษาเกษตรสมยใหม

จดใหมการอบรมดงานนอกพนท

4

เกษตรกรขาดพนธไมดอกไมประดบใหมๆ และการหาแหลงเงนทน

เปนอาชพใหมทเกษตรกรตองเรยนรอกมากทงทางดานวชาการและการตลาด

ขอรบการสงเสรมจากทางราชการทงทางดานวชาการและการตลาด เงนทนสนบสนนดวย

5

ตองการพนธปลาเลยงในแหลง

ไมมพนธปลาและเงนทนซอลกปลามาเลยง

การอบรมเพราะพนธปลาจากกรมประมง หรอขอพนธปลาจากกรมประมงมาเสรมรายได

6

เกษตรกรในพนทบางรายมหนจ านวนมาก แตตองการปลกไมเศรษฐกจเพอใชหนแตประสบปญหาเนองจากไมมพนธไม

พนธไมหายากและมราคาแพง บางพนธกเจรญเตบโตชา เนองจากวาไมใชพนธแท

ขอพนธไมจากกรมปาไมมาชวยเกษตรกร เชน กฤหนา เปนตน

60


ล าดบท สภาพปญหา สาเหตของปญหา แนวทางการแกไข

7

การแพรระบาดของยาเสพตด

ความยากลองคกคะนองของวยรน ความเชอแบบผดๆ ของกลมวยรนทใชแรงงานเชอวาเสพแลวสามารถท างานไดมากขน

ใหผเสพยาเขารบการรกษาบ าบดฟนฟสมรรถภาพ และใหทางราชการปราบปรามผคายาอยาง

8

มลภาวะทางอากาศ สงผลตอระบบหายใจของคนในหมบาน และจบตามใบไมของเกษตรกรและเสอผาของชาวบาน

ควนไฟจากการอบเหดฟางของคนในหมบานกลมเหดฟางไดแกไขโดยการอบกลางคนจากการอบยางมาเปนอบฟนซงแกไขไดในระดบหนง

เพอเปนการแกไขไดอยางถาวร ทางกลมจงไดของบประมาณท าเตาไฟจ านวน 3 เตา สามารถเคลอนยายไดเพอใหชาวบานจดสรรกนใช

9

ประชาชนขาดความรและอนรกษทรพยากรธรรมชาตในหมบาน

ขาดความรเรองการจดสรรทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด

อบรมสรางจตส านกใหหวงแหนทรพยากรธรรมชาตและการใชงานอยางคมคา

10

การเพาะพนธยงในแหลงน าธรรมชาตและแหลงน าขงตางๆ

ขาดความรเกยวกบวงจรชวตของยง

ใหความรในเรองการก าจดแหลงเพาะพนธยงอยางถกวธแกคนในชมชน

11

แสงสวางทางไมเพยงพอ ไมมไฟฟาตามทองถนน ท าใหอาชญกรรมเกดขนบอยครง

ตดตงไฟฟา ตามรายทางตามสถานทเสยงตอการเกดอาชญากรรม

ทมา : นวภรณ ล าใย. (2553). รายงานการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน, หนา 12 - 15.

61

6. การพฒนางบประมาณ 6.1 การแกไขปญหาความยากจน ต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก ไดด าเนนการขบเคลอนการแกไขปญหาความยากจนมาตงแตป พ.ศ. 2538 จนถงป พ.ศ. 2544 มทงหมดจ านวน 5 โครงการ ในพนท 5 หมบาน ไดแก หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 5 และหมท 9 คดเปนเงนจ านวน 1,400,000 บาท ดานเปาหมายเรงดวนอนดบท 1 คอตามขอมลพนฐานระดบหมบาน (ขอมล กชช2.ค) หรอหมบานทครวเรอนมรายไดต ากวาเกณฑ (ขอมล จปฐ.)ใหมการสนบสนนเงนลงทนไปประกอบอาชพตามเงอนไขทก าหนด เพอยกระดบชวตของครวเรอนใหพนจากความยากจนท าใหประชาชนในชมชนของต าบลโพธแทนมคณภาพชวตทดข นตามล าดบดงตาราง 11 ตาราง 11 งบประมาณหมบานทไดรบในการสนบสนนการลงทนประกอบอาชพของประชาชนในชมชน

ชอหมบาน

หมท

ปทไดรบ

งบประมาณ

จ านวนสมาชก (ครวเรอน)

เงนทน


1

2544

154

280,000


2

2544

42

280,000

บานมหาวงค

3

2544

132

280,000

บานลาดสะเอด

5

2544

92

280,000


9

2543

95

280,000

รวม 5 หมบาน

515

1,400,000

ทมา : นวภรณ ล าใย. (2553). รายงานการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน, หนา 24.

62

6.2 การด าเนนชวตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปรชญาเศราฐกจพอเพยง เปนรากฐานในการด าเนนชวตของคนไทย ประชาชนใน

ต าบลโพธแทน สวนใหญมบานทอยอาศยเปนของตนเอง มบรเวณบานทจะปลกพชผกสวนครว เลยงสตวไวบรโภคในครวเรอน (นวภรณ ล าใย. 2553. รายงานการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน,หนา 25.) 6.3 ผลตภนฑในชมชน และทองถน กลมอาชพ

ประชาชนในต าบลโพธแทน มการรวมกลมการท าผลตภนฑโดยใชภมปญญาทองถนเปนหลกในการพฒนาผลตภณฑ เพอเปนการสรางงาน สรางรายไดใหกบคนในชมชน โดยการใชทรพยากรในทองถนและสนบสนนใหชมชนเขาถงแหลงเงนทน และพฒนาขดความสามารถในการบรหารจดการ และการตลาด ผลตภณฑทนาสนใจ ไดแก กลมทอเสอกก กลมตดเยบเสอผา กลมบานเรอนไทย กลมนวดแผนไทย กลมท าน ายาลางจาน กลมเลยงปลา กลมไมดอก ไมประดบ และกลมเพาะเหดฟางเปนตน ดงตาราง 12

ตาราง 12 โครงการสรางงานสรางรายไดใหกบคนในชมชนต าบลโพธแทน


หมท

โครงการกจกรรม

ปทจดตง


เงนทน


1

กลมทอเสอกก

2545

15

12,0000

บานเขมรฝ งใต 1

กลมตดเยบเสอผา

2546

12


1

กลมบานเรอนไทย

2547

7

5,000


1

กลมเลยงปลา

2551

9

3,500


9

กลมเลยงปลา


1

กลมนวดแผนไทย

2550

12

4,500


4

กลมนวดแผนไทย

63



หมท

โครงการกจกรรม

ปทจดตง


เงนทน


1

กลมแชมพสระผม

2550

12

3,000

บานองพาด

8

กลมเพาะเหดฟาง

2550

18

5,000


6.4 กลมออมทรพยเพอการผลต การสงเสรมการออม และการมสวนรวมของคนในชมชน กรมการพฒนาชมชนใหมนโยบายเพอใหประชาชนไดรจกการออมมากขน และสรางการประหยด ใหมความพอเพยง เพอท าใหประชาชนในชมชนมความเปนอยทดข น ประชาชนในชมชนต าบลโพธแทนไดรวมกนจดกลมออมทรพยเพอการผลต ตงแตป พ.ศ. 2548 จ านวน 2 กลม ไดแก กลมออมทรพยบานเขมรฝ งใต หมท 1 และกลมออมทรพยบานลาดสะเอด หมท 5 ของต าบลโพธแทน ดงตาราง 13 ตาราง 13 โครงการออมทรพยเพอการผลต

ชอกลมออม

ทรพย

หมท

ปทจดตง

จ านวนสมาชก

เงนส ารองสะสม


1

2548

156

310,000


5

2550

54

65,000


64

6.5 กองทนหมบาน และในชมชนเมอง ต าบลโพธแทน ไดมการด าเนนการจดตงกองทนหมบานและในชมชนเมองจ านวน 9 กองทน มคณะกรรมการดแล 108 คน มสามาชกรวมกน 895 คน และเงนหมนเวยน ทงหมด 11,050,000 บาท ดงตาราง 14 ตาราง 14 โครงการกองทนหมบาน และในชมชนเมอง

ชอกองทน

หมท

จ านวนกรรมการ

จ านวนสมาชก

เงนทน


1

12

185

1,310,000


2

11

50

1,210,000

บานมหาวงศ

3

15

175

1,220,000


4

12

90

1,220,000


5

12

85

1,230,000

บานปากแบน

6

9

45

1,250,000

บานเขมรฝ งเหนอ

7

15

85

1,260,000

บานองพาด

8

9

82

1,240,000


9

13

98

1,110,000

รวม

108

895

11,050,000


65

7. แนวโนมการพฒนาชมชน และ การก าหนดกจกรรมในต าบลโพธแทน ต าบลโพธแทนไดรบการสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานตางๆ เพอพฒนาต าบลสงเสรมใหประชาชนในชมชนไดมความรและความเขาใจในเรองสขภาพอนามยทด รวมถงการปองกนและการสงเสรมดานสขภาพ มสงแวดลอมทด มอากาศทบรสทธ ทอยอาศยมความมนคงแขงแรง สงเสรมใหกลมของแมบานมความรในการประกอบอาชพ มงานท า มรายไดเสรม ซงจะท าใหเกดรายไดเพมขน มการสงเสรมดานการออมโดยรวมเปนสมาชกกลมออมทรพยของหมบาน ประชาชนมสวนรวมในการถายทอดอนรกษ ปลกฝงปฎบตตามประเพณในทองถน เชน การอนรกษการนวดแผนไทย การอนรกษการประดษฐเรอนไทย โดยจะใหประชาชนมสวนรวมกนก าหนดแนวทางและเปาหมายในการพฒนาใหมประสทธภาพทดข น ประชาชนไดรบความสะดวกในระบบสาธารณปโภคมไฟฟาใชครบทกหลงคาเรอน มการคมนาคมตดตอสอสารกนไดในระหวางหมบานสามารถไปมาหาสกนไดอยางสะดวกสบายมากขน ในป พ.ศ. 2553 ทางต าบลโพธแทนไดมการด าเนนโครงการ และกจกรรมทไดรบการจดสรรงบประมาณจากหนวยงานตางๆ จ านวน 27 โครงการ รวมเปนเงนทงหมด 8,132,000 บาท และไดด าเนนงานตอเนองในกจกรรมการพฒนาชมชน อนไดแก โครงการแกไขปญหาความยากจน ใหประชาชนทกคนด าเนนตามหลกปรชญาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ในหลกของเศรษฐกจพอเพยง ในดานของผลตภณฑชมชนและทองถนกลมอาชพ กลมออมทรพย เพอการผลต กองทนหมบาน การจดท าแผนชมชนกองทนแมของแผนดน และการปองกนปญหายาเสพตด ในการสงเสรมจะสนบสนนใหคนในชมชนไดมการพฒนาการเรยนรและความเขาใจ เขาถง เพอจะไดน าตนเองไปสการพฒนาอยางเขมแขงตอไปในอนาคต และยงสามารถด า เนนการไดอยาง ตอ เน องมความพรอมหลายประการไมว าจะเ ปนทางดานของทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ประชาชนในชมชนมอาชพทม นคง มภมประเทศทเหมาะสมแกการเกษตร มความรกสามคค มการเอออาทรตอกน มผน าองคกรทเขมแขงและสามารถน าพาประชาชนในชมชนไปสวถชวตทดได อกทงยงมบรการการจดการทนทางสงคมทมประสทธภาพจากปจจยดงกลาว หนวยงานภาครฐ และเจาหนาททกภาคสวนไดมการสงเสรมการด าเนนของกจกรรมไปอยางตอเนองท าใหองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนมการพฒนาประชาชนใหมคณภาพชวตทด และสามารถอยรวมกนในสงคมและชมชน ไดอยางมความสข ซงสงเหลานลวนแลวแตจะน าไปสการพงพาตนเองไดของคนในชมชนดวยเชนกน นวภรณ ล าใย. (2553). รายงานการพฒนาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน, หนา 29 - 30.

บทท 4 วธการด าเนนการวจย

จากแนวความคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ รวมทงแนวคดของไทเลอร ซงไดน าเสนอในบทท 2 ผวจยไดใชหลกการแนวคด ทฤษฎ ของไทเลอร มาเปนแนวทาง และ เปนกรอบในการศกษาวจยใน เรองการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย: ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก ผวจยไดใชแนวทางการวจยแบบผสมผสานระหวางเชงปรมาณ และเชงคณภาพ โดยมล าดบขนตอน ดงตอไปน 1. วธการด าเนนการวจย 2. ผใหขอมลส าคญในการวจย 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การน าเสนอผลการวจย 1. วธการด าเนนการวจย การศกษาถงการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก

ผใหขอมลส าคญในการวจย ม 2 กลม คอ 1. เจาหนาทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จ านวน 9 คน 2. ผสงอายทไดรบเบยยงชพ จ านวน 20 คน

ผวจยแบงวธการด าเนนการวจยออกเปน 2 แหลงขอมล 1. ขอมลปฐมภม โดยการสมภาษณแบบเจาะลก (In – depth Interview) เจาหนาท

องคการบรหารสวนต าบลโพธแทน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย โดยจะแบงการสมภาษณออกเปน 2 ชด

1.1 แบบสมภาษณบคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย) 1.2 แบบสมภาษณผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 2. ขอมลทตยภม ประกอบดวย ขอมลจากการศกษารวบรวมจากเอกสารวชาการ

บทความวารสาร รายงานประจ าป พระราชบญญตผสงอาย แผนพฒนาผสงอาย งานวจย และเอกสารตางๆ ทเกยวของ

67

2. ผใหขอมลส าคญในการวจย 1. ประชากร ในการศกษาการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก กลมประชากรเปาหมาย คอ บคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย) และ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 2. ผใหขอมลส าคญในการวจย ผใหขอมลส าคญในการวจยทใชในการสมภาษณม ดงน 1. บคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย) จ านวน 9 คน 2. ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 20 คน 3.เครองมอทใชในการวจย

ขนตอนในการสรางแบบสมภาษณ 1. ทบทวนวรรณกรรมและทฤษฎทเกยวของกบการประเมนโครงการเบยยงชพ ผสงอาย 2. น าขอมลทไดจากการทบทวนวรรณกรรมและทฤษฎมาแยกประเดน 3. น าขอมลมาสรางแบบสมภาษณใหครอบคลมเนอหาทงหมด โดยแบบสมภาษณใน การวจยม 3 สวน ดงน สวนทหนง ขอมลทวไปของผตอบแบบสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย และ บคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย) สวนทสอง การสรางแนวสมภาษณเกยวกบ การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย แนวค าถามไดมาจากหลกการประเมนของไทเลอร โดยจะน าตวประเมนมาเปนตวชวดก าหนดเปนค าถามในการสมภาษณเชงลก สามารถตงค าถามและประเดนในการสมภาษณ ม 5 ขนตอน ดงน 3.2.1 ประเมนเปาหมาย หมายถง เปนการสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได ผวจยจะด าเนนการศกษาวา ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจะไดรบ การสรางหลกประกนรายไดใหแกผ สงอายทมรายไดไมเพยงพอหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงตวเองได 3.2.2 ประเมนจดประสงค หมายถง จดประสงคเชงพฤตกรรม สงทสามารถน ามาปฏบตไดจรง ผวจยจะด าเนนการศกษาวา หนวยงานมการสนบสนนดานอาชพแกผสงอาย และผสงอายสามารถน าไปใชไดจรงในชวตประจ าวนมากนอยเพยงใด

68

3.2.3 ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผมสทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย

ผวจยจะด าเนนการศกษาวา ความรบผดชอบของหนวยงานทดแลเบยยงชพผสงอายใหการสนบสนนผสงอายอยางเทาเทยม และเปนไปตามระเบยบของหนวยงานตามทก าหนดไว

3.2.4 ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบยยงชพผสงอายไปรบดวยตวเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย

ผวจยจะด าเนนการศกษาวา หนวยงานไดมการน านโยบายตางๆ เพอมาสนบสนนโครงการเบยยงชพผสงอาย และเออตอความสะดวกของผสงอายไดอยางเหมาะสม 3.2.5 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดทเกดขนหลงการปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดข น จากโครงการเบยยงชพผสงอายท าใหผสงอายมหลกประกนรายไดทแนนอน สามารถพงพาตนเองไดอยางเหมาะสม และสามารถอยรวมกบครอบครว รวมถงคนในชมชนไดอยางภาคภมใจ สวนทสาม ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะเพอปรบปรงการใหบรการและการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากขน

ลกษณะของเครองมอ เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล โดยการสมภาษณ บคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย) และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย แบงเปน 2 ชดดงน แบบสมภาษณชดท 1 สมภาษณผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จะประเมนตามหลกการทฤษฎการประเมนของไทเลอร ม 3 สวน ดงน สวนท 1 ขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของบคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย) และ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.1 ขอมลทวไปของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.2 ขอมลทวไปของบคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย)

69

สวนท 2 การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายแนวค าถามไดมาจากหลกการ ประเมนของไทเลอร ม 5 ขนตอน ดงน

2.1 ประเมนเปาหมาย หมายถง เปนการสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได

(2.1.1) หลกประกนรายไดของผสงอาย 2.2 ประเมนจดประสงค หมายถง จดประสงคเชงพฤตกรรม สงทสามารถน ามา

ปฏบตไดจรง (2.2.1) การมอาชพ และการพงพาตนเอง ของผสงอาย 2.3 ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบ

เบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผม สทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย

(2.3.1) ขนตอนการพจารณาคดเลอกผสงอาย 2.4 ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบย

ยงชพผสงอายไปรบดวยตวเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย (2.4.1) บทบาทของหนวยงานทมตอผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 2.5 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดท เกดขนหลงการปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดข น (2.5.1) ผลสมฤทธของโครงการ สวนท 3 ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะเพอปรบปรงการใหบรการ และการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากขน 3.1 วเคราะหความคดเหนของบคลากร (เจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย) 3.2 วเคราะห ความคดเหนของ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย แบบสมภาษณชดท 2 สมภาษณบคลากร (เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย) จะประเมนตามหลกการทฤษฎประเมนของไทเลอร ดงน สวนท 1 ขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของเจาหนาทองคการบรหารสวน ต าบลโพธแทน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.1 ขอมลทวไปของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.2 ขอมลทวไปของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย

70

สวนท 2 การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายแนวค าถามไดมาจากหลกการ ประเมนของไทเลอร ม 5 ขนตอน ดงน



ปฏบตไดจรง (2.2.1) การมอาชพ และการพงพาตนเอง ของผสงอาย 2.3 ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายท

ไดรบเบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผมสทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย

(2.3.1) ขนตอนการพจารณาคดเลอกผสงอาย 2.4 ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบย

ยงชพผสงอายไปรบดวยตวเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย (2.4.1) บทบาทของหนวยงานทมตอผสงอายทไดรบเบยยงชพ ผสงอาย 2.5 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดท เกดขนหลงการปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดข น

(2.5.1) ผลสมฤทธของโครงการ สวนท 3 ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะเพอปรบปรงการใหบรการ และการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากขน 3.1 วเคราะห ความคดเหนของ บคลากร (เจาหนาทปฎบตงานเบยยง ชพผสงอาย)

3.2 วเคราะห ความคดเหนของ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

71

4.การเกบรวบรวมขอมล

ขนตอนในการเกบรวบรวมขอมล ดงน 1. การเตรยมแบบสมภาษณ 2. การท าหนงสอขอสมภาษณ บคลากร (เจาหนาทปฏบตงานเบยยงชพ ผสงอาย) และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ขององคการบรหารสวน ต าบลโพธแทน อ าองครกษ จงหวดนครนายก

3. ระยะเวลา ตงแต เดอนเมษายน – พฤษภาคม พ.ศ. 2554 4. สถานทเกบขอมลองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก 5.การน าเสนอผลการวจย การด าเนนการวจยครงน ขอมลทไดจากการสมภาษณ ผวจยน ามาวเคราะหในเชงคณภาพ (Qualitative Analysis) โดยใชหลกตรรกขอเทจจรงเปรยบเทยบขอมลทไดน ามาวเคราะหถงผลสมฤทธของการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก รวมถงอปสรรค ปญหา และขอเสนอแนะ ทไดจากการสมภาษณขอเทจจรง เพอน ามาอภปรายผลในการวจย

บทท 5 การน าเสนอผลการวจย

จาการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดท าการวเคราะหขอมลโดยแบงการวเคราะหผลการศกษาออกเปน 3 สวน ซงเปนไปตามค าถามการวจย ประกอบดวยประเดนดงตอไปน 1. ขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของเจาหนาทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.1 ขอมลทวไปของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.2 ขอมลทวไปของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย 2. การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ตามแนวทางการประเมนของไทเลอร



ปฏบตไดจรง (2.2.1) การมอาชพ และการพงพาตนเอง ของผสงอาย 2.3 ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบ

เบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผม สทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย

(2.3.1) ขนตอนการพจารณาคดเลอกผสงอาย 2.4 ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบยยงชพผสงอาย

ไปรบดวยตนเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย (2.4.1) บทบาทของหนวยงานทมตอผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

2.5 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดทเกดขนหลงการปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดข น (2.5.1) ผลสมฤทธของโครงการ 3. ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะเพอปรบปรงการใหบรการและการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากขน 3.1 วเคราะห ความคดเหนของ บคลากร (เจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย) 3.2 วเคราะห ความคดเหนของ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

73

ผลการวเคราะหขอมล การวเคราะหสถตเชงพรรณา

สวนท 1 ขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของเจาหนาทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

1.1 ขอมลทวไปของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย วเคราะหคาสถตพนฐานของขอมลทวไปของผตอบแบบสมภาษณ จ าแนกตามเพศ

อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา การท างาน (อาชพ) รายไดประจ า รายไดเฉลย คาใชจายในแตละเดอน โดยแจกแจงความถเปนจ านวนและรอยละ น าเสนอในรปของตารางและแปรผลดวยการบรรยาย

ตาราง 15 ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามเพศ

เพศ

จ านวน

รอยละ

ชาย

8

40.0

หญง

12

60.0

รวม

20

100.0

จากตาราง 15 ผลการศกษาพบวา สวนใหญ ผสงอายเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 60

รองลงมาเปนเพศชาย คดเปนรอย 40 ตาราง 16 ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามชวงอาย

ชวงอาย

จ านวน

รอยละ

65 ป ลงมา

5

25.0

65 – 69 ป

6

30.0

74


ชวงอาย

จ านวน

รอยละ

70 – 74 ป

4

20.0

75 – 79 ป

2

10.0

80 ป ขนไป

3

15.0

รวม

20

100.0

จากตาราง 16 ผลการศกษาพบวา อายของกลมผสงอายสวนใหญมอายระหวาง 65 –

69 ป จ านวน 6 คน มอตรารอยละ 30 รองลงมา อายระหวาง 65 ป จ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 อายระหวาง 70 – 74 จ านวน 4 คน มอตรารอยละ 20 อายระหวาง 80 ปขนไป จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 และอายระหวาง 75 – 79 ป จ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10

ตาราง 17 ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามสถานภาพสมรส

สถานภาพสมรส

จ านวน

รอยละ

โสด

2

10.0

หมาย

6

30.0

อยกบคสมรส

12

60.0

รวม

20

100.0

75

จากตาราง 17 ผลการศกษาพบวา สถานภาพการสมรส กลมผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย สวนใหญมสถานภาพสมรส อยกบคสมรส จ านวน 12 คน มอตรารอยละ 60 รองลงมาเปนหมาย จ านวน 6 คน มอตรารอยละ 30 และสถานภาพโสด จ านวน 2 มอตรารอยละ 10 ตาราง 18 ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา

จ านวน

รอยละ

ไมไดรบการศกษา

7

35.0

ประถมศกษา

13

65.0

รวม

20

100.0

จากตาราง 18 ผลการศกษาพบวา ระดบการศกษาของผสงอายสวนใหญ จบชน

ประถมศกษา จ านวน 13 คน มอตรารอยละ 65 รองลงมาคอ ไมไดรบการศกษา จ านวน 7 คน มอตรารอยละ 35 (แตผสงอายบางรายอานออกเขยนไดเนองจากมโอกาสเรยนทวด) ตาราง 19 ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามอาชพ

อาชพ

จ านวน

รอยละ

ไมไดท างาน

8

40.0

รบจาง

7

35.0

เกษตรกร

1

5.0

คาขาย

3

15.0

ท างานบาน

1

5.0

รวม

20

100.0

76

จากตาราง 19 ผลการศกษาพบวา อาชพการท างาน สวนใหญผสงอายไมไดท างาน มจ านวน 8 คน มอตรารอยละ 40 รองลงมาคอ อาชพรบจาง จ านวน 7 คน มอตรารอยละ 35 อาชพคาขาย จ านวน 3 มอตรารอยละ 15 อาชพเกษตกร จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5.0 และท างานบาน จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5.0 ตาราง 20 ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามแหลงรายได

รายไดประจ า (บาท)

จ านวน

รอยละ

คาจาง

2

10.0

ลกหลานให

12

60.0

ปลกพชเลยงสตว

3

15.0

คาขาย

3

15.0

รวม

20

100.0

จากตาราง 20 ผลการศกษาพบวา รายไดประจ าของผสงอายสวนใหญไดมาจาก

ลกหลานให จ านวน 12 คน มอตรารอยละ 60 รองลงมา รายไดประจ ามาจากการปลกพชเลยงสตว จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 รายไดจากการคาขาย จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 และรายไดจากการไดรบคาจาง จ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10 ตาราง 21 ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน

รายไดเฉลยตอเดอน (บาท)

จ านวน

อตรารอยละ

ไมเกน 500

7

35.0

501 – 1,000

3

15.0

77


รายไดเฉลยตอเดอน (บาท)

จ านวน


1,001 – 2,000

5

25.0

2,001 – 3,000

1

5.0

3,001 ขนไป

4

20.0

รวม

20

100

จากตาราง 21 ผลการศกษาพบวา รายไดโดยเฉลยตอเดอนของผสงอาย สวนใหญ ไม เกน 500 บาท จ านวน 7 คน มอตรารอยละ 35 รองลงมารายไดเฉลยตอเดอน 1,001 – 2,000 บาท จ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 รายไดเฉลยตอเดอน 3,001 ขนไป จ านวน 4 คน มอตรารอยละ 20 รายไดเฉลยตอเดอน 501 – 1,000 บาท จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 และ มรายไดเฉลยตอเดอน 2,001 – 3,000 บาท จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5.0 ตาราง 22 การไดรบเบยยงชพผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามระยะเวลา

ระยะเวลาของการไดรบเบยยงชพผสงอาย

จ านวน


นอยกวา 2 ป

3

15.0

2 – 5 ป

13

65.0

มากกวา 5 ป

4

20.0

รวม

20

100

78

จากตาราง 22 ผลการศกษาพบวา ระยะเวลาในการไดรบเบยยงชพผสงอายสวนใหญจะไดรบเบยยงชพผสงอายระหวาง 2 – 4 ป จ านวน 13 คน มอตรารอยละ 65 รองลงมา มอายมากกวา 5 ป จ านวน 4 คน มอตรารอยละ 20.0 และอายนอยกวา 2 ป จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15

คาใชจายทงหมดรวมถงเบยยงชพผสงอายมคาใชจายในแตละเดอน ประกอบดวย ตาราง 23 คาใชจายรายเดอน ของผสงอายดานคาอาหารและคากบขาว

คาใชจาย (บาท)

จ านวน


ไมเกน 500

10

50.0

501 – 1,000

3

15.0

1,001 – 2,000

3

15.0

มากกวา 2,000

2

10.0

ไมมคาอาหารและคากบขาว

2

10.0

รวม

20

100

จากตาราง 23 ผลการศกษาพบวา คากบขาวและคาอาหารสวนใหญของผสงอาย ไมเกน 500 บาท จ านวน 10 คน มอตรารอยละ 50 รองลงมา คาใชจาย 501 – 1,000 บาท จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 คาใชจาย 1,001 – 2,000 บาทจ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 คาใชจายมากกวา 2,000 บาท จ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10 และจ านวนผสงอายทไมมคาใชจายคากบขาวและคาอาหาร มจ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10

79

ตาราง 24 คาใชจายรายเดอน ดานคารกษาพยาบาล


จ านวน

รอยละ

ไมเกน 400

2

10.0

401 – 800

1

5.0

มากกวา 800

1

5.0

ไมมคารกษาพยาบาล

16

80.0

รวม

20

100

จากตาราง 24 ผลการศกษาพบวา ผสงอายสวนใหญไมมคาใชจายในการรกษาพยาบาล จ านวน 16 คน มอตรารอยละ 80.0 รองลงมาคอมคาใชจายในการรกษาพยาบาล ไมเกน 400 บาทจ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10 มคาใชจายในการรกษาพยาบาล ตงแต 401 – 800 บาท จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 มากกวา 800 บาท จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 ตาราง 25 คาใชจายรายเดอน ดานคาท าบญ


จ านวน

รอยละ

ไมเกน 100

5

25

101 – 500

7

35

501 – 1,000

3

15

ไมมคาใชจายในการท าบญ

5

25

รวม

20

100

80

จากตาราง 25 ผลการศกษาพบวา คาใชจายในการท าบญของผสงอายสวนใหญตงแต 101 – 500 บาทจ านวน 7 คน มอตรารอยละ 35 ไมเกน 100 จ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 ผสงอายไมมคาใชจายในการท าบญ จ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 และ มคาใชจายในการท าบญ 501 – 1,000 บาทจ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 ตาราง 26 คาใชจายรายเดอน ดานคาพาหนะเดนทาง


จ านวน

รอยละ

ไมเกน 100

3

15.0

101 – 300

5

25.0


5

25.0

ไมมคาใชจายคาพาหนะ

7

35.0

รวม

20

100

จากตาราง 26 ผลการศกษาพบวา คาใชจายเปนคาพาหนะของผสงอายสวนใหญ ไมมคาใชจายคาพาหนะ จ านวน 7 คน มอตรารอยละ 35 รองลงมา 101 – 300 บาทจ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 คาใชจายคาพาหนะมากกวา 300 บาท จ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 และ ไมเกน 100 บาทจ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15

81

ตาราง 27 คาใชจายรายเดอน ดานใหเงนหลาน


จ านวน

รอยละ

ไมเกน 100

5

25.0

101 - 300

0

0.0

301 – 500

1

5.0


1

5.0

ไมมคาใชจายใหหลาน

13

65.0

รวม

20

100.0

จากตาราง 27 ผลการศกษาพบวา ผสงอายสวนใหญไมมคาใชจายใหหลาน จ านวน 13 คน มอตรารอยละ 65 รองลงมา ไมเกน 100 บาทจ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 ผสงอายทม คาใชจายใหหลาน 301 – 500 บาทจ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 และมคาใชจายใหเงนหลาน มากกวา 500 บาท จ านวน 1 มอตรารอยละ 5 ตาราง 28 คาใชจายรายเดอน ดานการประกอบอาชพ ซอป ย และเมลดพนธพช


จ านวน

รอยละ


2

10.0

101 – 300

5

25.0

301 - 500

3

15.0

82



จ านวน

รอยละ


1

5.0

ไมมคาใชจายในการประกอบอาชพฯ

9

45.0

รวม

20

100.0

จากตาราง 28 ผลการศกษาพบวา ผสงอายสวนใหญไมมคาใชจายในการประกอบอาชพ ซอป ยและเมลดพนธพช จ านวน 9 คน มอตรารอยละ 45 รองลงมา จะมคาใชจายในการประกอบอาชพ 101 – 300 บาทจ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 มคาใชจายในการประกอบอาชพ 301 – 500 บาทจ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 มคาใชจายในการประกอบอาชพ ไมเกน 100 บาท มจ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10.0 และ มคาใชจายในการประกอบอาชพมากกวา 500 บาทจ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5

83

เปรยบเทยบประชากร องคการบรหารสวรต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก จากขอมล จปฐ. ป พ.ศ 2553 ดงน จากขอมลเมอเปรยบเทยบจาก การวเคราะหสถต ขอมลทวไปของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย และจากขอมลทาง จปฐ. ป พ.ศ. 2553 ดานประชากร เพศ สภาพทางเศรษฐกจ และรายไดของประชากร พบวา

การเปลยนแปลงประชากรในชมชนผสงอายสวนใหญเปนเพศหญง อนเนองมาจากอตราการเสยชวตของเพศหญงมนอยกวาเพศชาย สงคมของผสงอายหรอสงคมของคนชา เปนผลจากการเกดของคนลดลงในขณะเดยวกนประชากรมอายยนยาวมากขน สดสวนของผสงอายจงมเพมขนอยางรวดเรว และทกคนมสทธทจะเปนผสงอายเวนแตจะถงแกอนจกรรมกอนวยอนควรเรองนจงเปนปญหาของคนทงประเทศทจะตองรวมกนรบมออยางเปนระบบ ทนาเปนหวงกคอผสงอายสวนใหญ ไมมหลกประกนยามชราภาพ มไมถง 30% ทมหลกประกนยามชราภาพ นอกจากจะกาวเขาสสงคมของผสงอายแลวสงคมไทยยงไดกลายเปนสงคมคนเมองมากขนครอบครวจงเปลยนไป ไมไดอยรวมกน ทง ป ยา ตา ยาย พอ แม ลก หลาน เหมอนกบในอดต เบยยงชพคนละ 500 บาทตอเดอน เปนจ านวนเงนทต ากวาเสนของความยากจน ไมเพยงพอแกการยงชพของผสงอาย ถาหากไมไดร บการดแลจากลกๆ หลานๆ จงตองมการเตรยมหลกประกนรายไดยามแกเสยแตในขณะทยงสามารถท างานและมรายไดในชมชนมจ านวนคนเพมมากขน ทงคนทอยอาศยในชมชนเดม ซงไมไดออกไปจากชมชน ประกอบกบมเดกเกดใหม ในขณะทคนแกมอายยนกวาสมยกอน และมคนยายจากทอนเขามาท างานในชมชน เชน งานกอสราง รบจางตางๆ อกทงคนวยหนมวยสาวและวยกลางคนยายออกไปท างานตางจงหวด กลมคนในวยเรยนกยายไปศกษาในตวจงหวดและในตางจงหวด คนทยงอยประจ าในชมชนมกจะเปนผสงอาย เดกและคนทประกอบอาชพเกษตรกร ไดแก เกษตรกร รบจางอยกบบาน และวยรนทไมมงานท าหรอไมไดเรยนหนงสอ เปนสวนมาก การเปลยนแปลงดานการประกอบอาชพของคนในชมชน คนในชมชนสวนใหญประกอบอาชพรบจาง คาขาย และเกษตรกร ส าหรบผสงอายโดยสวนใหญจะท างานรบจางอยกบบาน เชนรบจางผกผาเชดเทา เพอจะไดไมตองเดนทางออกไปท างานนอกบาน อกทงเนองจากสขภาพรางกายไมคอยแขงแรงจงไมอยากเดนทางและตองเสยคาใชจายในการเดนทาง การท างานรบจางอยกบบานจะชวยลดภาระของครอบครวไดบางเลกนอย การเปลยนแปลงดานการศกษา คนในชมชนสวนใหญผสงอายจะไดรบการศกษาแคชนประถมศกษาเทานน และยงไมผสงอายทยงไมไดรบการศกษาเลย และคนในชมชนไดเลงเหนถงความส าคญของการศกษามากขน โดยจะสนบสนนใหบตรหลานไดรบการศกษาในชนสงขน มโรงเรยนในชมชน ซงท าใหคนในชมชนมโอกาสไดรบการศกษามากขนกวาเดม ไม เหมอนในอดตทคนสวนใหญจะไดร บการศกษาเพยงแคชน ป. 4 อกทงสถาบนการศกษายงอยไกลบาน และมจ านวนนอย และรายไดของคนในอดตกไมเพยงพอกบการสงลกเรยนในชนระดบสงได แตในปจจบน เดกและเยาวชนทตองการศกษาในระดบทสงขน

84

เชน ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสงหรอปรญญาตร สามารถไปศกษาตอทตางจงหวดหรอกรงเทพฯ สวนผทไมไดเรยนในโรงเรยนกไปเรยนทศนยการศกษานอกโรงเรยน อยางไรกตาม ยงมประชาชนจ านวนหนงทอานหนงสอไมออก โดยเฉพาะกลมผสงอาย และยงมอกบางสวนทไมไดศกษาตอเนองจากความยากจนและล าบาก 1.2 ขอมลทวไปของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย วเคราะหคาสถตพนฐานของขอมลทวไปของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา ต าแหนง ลกษณะการมสวนรวมในโครงการ ประสบการณท างานในชมชน อายราชการ ประสบการณท างานดานเบยยงชพผสงอาย และอตราเงนเดอน โดยแจกแจงความถเปนจ านวนและรอยละ น าเสนอในรปของตารางและแปรผลดวยการบรรยาย ตาราง 29 เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามเพศ

เพศ

จ านวน

รอยละ

ชาย

5

55.6

หญง

4

44.4

รวม

9

100.0

จากตาราง 29 ผลการศกษาพบวา บคลากรผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายสวนใหญเปนเพศชาย มากกวา เพศหญงมจ านวน 4 คน โดยเพศชายมมากถง คดเปนอตรารอยละ 55.6 และเพศหญง คดเปนอตรารอยละ 44.4

85

ตาราง 30 บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามชวงอาย

ชวงอาย (ป)

จ านวน

รอยละ


3

33.3

30 – 34 ป

3

33.3

35 – 39 ป

2

22.3


1

11.1

รวม

9

100.0

จากตาราง 30 ผลการศกษาพบวา บคลากรผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายสวนใหญจะมอายในชวงนอยกวา 30 ป และ 30 - 34 ปคดเปนอตรารอยละ 33.3 รองลงมาคอ ชวงอาย 35 – 39 ป คดเปนอตรารอยละ 22.3 และ อายมากกวา 40 ป คดเปนอตรารอยละ 11.1 ตาราง 31 เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามสถานภาพการสมรส

สถานภาพสมรส

จ านวน

รอยละ

โสด

3

33.3

หมาย

2

22.3

อยกบคสมรส

4

44.4

รวม

9

100.0

86

จากตาราง 31 ผลการศกษาพบวา สถานภาพการสมรสของผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายสวนใหญอยกบคสมรส คดเปนอตรารอยละ 44.4 รองลงมา โสด คดเปนอตรารอยละ 33.3 และ เปนหมาย คดเปนอตรารอยละ 22.3 ตาราง 32 บคลากรเจาหนาททผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา

จ านวน

รอยละ

มธยมศกษาตอนตน

2

22.3

อนปรญญา/เทยบเทา

3

33.3

ปรญญาตร

4

44.4

รวม

9

100.0

จากตาราง 32 ผลการศกษาพบวา ระดบการศกษาของเจาหนาทปฎบตงานเบยยง

ผสงอาย สวนใหญจบปรญญาตร คดเปนอตรารอยละ 44.4 รองลงมา อนปรญญา/เทยบเทา คดเปนอตรารอยละ 33.3 และ มธยมศกษาตอนตน คดเปนอตรารอยละ 22.2 (ตาราง 32)

ตาราง 33 เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามประเภทต าแหนง

ต าแหนง

จ านวน

รอยละ

ระดบปฎบตการ

9

100.0

รวม

9

100.0

จากตาราง 33 ผลการศกษาพบวา เจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอายทงหมดมต าแหนงในระดบปฎบตการ คดเปนอตรารอยละ 100.0

87

ตาราง 34 เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามลกษณะการมสวนรวมใน โครงการ

ระดบการมสวนรวม

จ านวน

รอยละ

ระดบหมบาน

3

33.3

ระดบทองถน

6

66.7

รวม

9

100.0

จากตาราง 34 ผลการศกษาพบวา ลกษณะการมสวนรวมในโครงการของผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายโดยสวนใหญอยระดบทองถน คดเปนอตรารอยละ 66.6 รองลงมาจะเปนในระดบหมบาน คดเปนอตรารอยละ 33.3 ตาราง 35 บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามประสบการณท างานใน ชมชน

ประสบการณท างานใน

ชมชน

จ านวน

รอยละ

สมาชกสภาองคการบรหารสวนต าบล

1

11.1

นกพฒนาชมชน

8

88.9

จ านวน

9

100.0

จากตาราง 35 ผลการศกษาพบวา ประสบการณท างานในชมชนของเจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย สวนใหญเปนนกพฒนาชมชน คดเปนอตรารอยละ 88.9 รองลงมาจะเปนสมาชก องคการบรหารสวนต าบล คดเปนอตรารอยละ 11.1

88

ตาราง 36 เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามอายราชการ

อายราชการ

จ านวน

รอยละ


5

55.6

4 – 9 ป

3

33.3


1

11.1

จ านวน

9

100.0

จากตาราง 36 ผลการศกษาพบวา บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานจะมอายราชการสวนใหญนอยกวา 4 ปคดเปนอตรารอยละ 55.6 รองลงมาจะเปน 4 – 9 ป คดเปนอตรารอยละ 33.3 และ อายราชการมากกวา 10 ป คดเปนอตรารอยละ 11.1 ตาราง 37 บคลากรเจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามประสบการณท างาน ดานเบยยงชพผสงอาย

ประสบการณท างานดาน

เบยยงชพผสงอาย

จ านวน

รอยละ


5

55.6

2 – 5 ป

3

33.3


1

11.1

จ านวน

9 100.0

89

จากตาราง 37 ผลการศกษาพบวา ประสบการณท างานดานเบยยงชพผสงอาย โดยสวนใหญอยในชวงอายนอยกวา 2 ป คดเปนอตรารอยละ 55.6 รองลงมา ชวงอาย 2 – 5 ป คดเปนอตรารอยละ 33.3 และ ชวงอายมากกวา 6 ป คดเปนอตรารอยละ 11.1 ตาราง 38 บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย จ าแนกตามอตราเงนเดอน

อตราเงนเดอน

จ านวน

รอยละ

ไมเกน 8,000 บาท

2

22.2

8,001 – 10,000 บาท

3

33.4

10,001 – 12,000 บาท

2

22.2

12,001 ขนไป

2

22.2

จ านวน

9

100.0

จากตาราง 38 ผลการศกษาพบวา อตราเงนเดอนของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายสวนใหญอยทระหวาง 8,001 – 10,000 บาท คดเปนอตรารอยละ 33.4 รองลงมา จะมอตรารอยละเทากน คอเงนเดอน ไมเกน 8,000 บาท คดเปนอตรารอยละ 22.2 เงนเดอน 10,001 – 12,000 บาทคดเปนอตรารอยละ 22.2 และอตราเงนเดอน 12,001 บาทขนไปคดเปนอตรารอยละ 22.2

ขอมลทเกบรวบรวมมาไดจากเอกสารและการสมภาษณจากเจาหนาทผรบผดชอบเบยยงชพผสงอาย และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ของการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก เพอน ามาวเคราะหตามกรอบแนวคดของการวจยน าไปประเมนใหบรรลตามวตถประสงคของการจายเบยยงชพผสงอาย นอกจากนเพอใหเขาถงสภาพและปญหาทมาของหลกประกนรายไดของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย มความเพยงพอกบการใชจายในชวตประจ าวน ในการด ารงชวตมปจจยใดบางทกอใหเกดรายไดและคาจายใชของผสงอาย ขอมลเบองตนทน ามาใชในการประเมนประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา การท างาน รายไดประจ า มรายไดเฉลยตอเดอน การรบ

90

เบยยงชพผสงอาย รายไดทงหมดรวมทงเบยยงชพผสงอายถกน ามาเปนคาใชจายในดานตางๆ ซงถอเปนคาใชจายทตองน ามาด ารงชวตในแตละวน ในปจจบนผสงอายบางรายกไปศกษาในวดเพอจะไดศกษาค าสอนของพระพทธศาสนามากขน ดานสขภาพอนามยของผสงอาย ในอดต คนในชมชนมสขภาพดกวาในสมยปจจบน เพราะการเขาประทานอาหารทเปนธรรมชาต พชผกไมมสารพษ จงท าใหปญหาทางสขภาพมไมมากนก แตในปจจบนมโรคภยไขเจบหลายชนดทไมสามารถรกษาไดเอง ผปวยจ าเปนตองไปพบแพทย และรกษาอยางตอเนอง บางรายมโรคประต ารวเรอรง ในอดตเมอเจบปวย มกไมคอยไปโรงพยาบาล แตจะใหหมอบานรกษาโดยใชยาสมนไพรเปนหลก อกทงโรงพยาบาลยงอยไกลจากชมชน ท าใหคนไมคอยไปรบการรกษาทโรงพยาบาลเพราะการเดนทางไมคอยสะดวกเหมอนกบในปจจบน การเขาถงของภาครฐท าใหคนในชมชนมสขภาพทดข น ในชมชนมสถานบรการของรฐดานสาธารณสขเพมขน เชน อนามยประจ าหมบาน โรงพยาบาลประจ าอ าเภอ นอกจากนนยงมหนวยแพทยเคลอนทมาใหบรการคนในชมชนประมาณเดอนละครง จะเหนไดวามนษยทกคนยอมมความตองการมคณภาพชวตทด ซงคณภาพชวตทดน ามาซงความสข ทงกายและใจ ความสขทางกายคอ การมหรอไดรบการตอบสนองความตองการทงดานอาหาร เสอผา ทอยอาศย ยารกษาโรค เครองมอเครองใช เครองอ านวยความสะดวกตาง ๆ พอสมควร และทางจตใจคอ การมความรก ความอบอนและความมนคงทางจตใจ ไดรบการยอมรบ รฐบาลไดน าความคดการสรางหลกประกนโดยการสรางระบบใหผทก าลงอยในระบบตลาดแรงงานชวยกนออมเพอสรางหลกประกนยามชราภาพส าหรบตนเอง และบคคลภายในกลมเพอใหสามารถด ารงชวตอยในระดบมาตรฐานทไมแตกตางจากเดม กอนทจะเปนผไมไดท างานเนองจากความสงอาย และเพอศกษาระดบความตองการสวสดการสงคมดานตาง ๆ ของผสงอาย รวมไปถงปจจยทมความสมพนธและมอทธพลตอระดบความตองการนน ๆ เพอน าไปสการสรางระบบศกษาระดบความตองการบรการสวสดการสงคมของ ผสงอายในเขตชนบท นอกจากนนยงจะไดวเคราะหขอจ ากดดานความสามารถของรฐในการดแลและจดหาบรการสวสดการสงคมใหแกผสงอายและเพอใหไดแนวทางในการกระตนครอบครวใหมบทบาทและมสวนรวมในการดแลผสงอายควบคกบบรการสวสดการสงคมทรฐพงมให คณภาพชวตของผสงอายขนอยกบระดบการศกษา รายได การมอาชพกอนวย 60 ป การมอาชพในปจจบน เพศ สถานภาพทางสงคม บตรหลานทใหความชวยเหลอและสภาพอารมณ ผสงอายทท างานหรอมงานรบผดชอบจะมอตราการตายต ากวาผสงอายทไมมงานรบผดชอบโดยไมขนอยกบสถานะสขภาพ แนวโนมของปญหาสขภาพทงโรค ภาวะทพพลภาพ และภาวะพงพาจะสงขนในอนาคต ท าใหการใชจายทางทรพยากรดานการแพทย การสาธารณสขและดานอนๆในอนาคตอก 20 ปขางหนาจะมากอยางมหาศาลและมความจ าเปนทจะตองมการด าเนนการอยางเหมาะสมและเรงดวน

91

สวนท 2. การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ตามแนวทางการประเมนของ ไทเลอร

ในสวนนผศกษาวจยจะน าเสนอขอมลทไดจากการสมภาษณ เพอประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายใน 5 ดาน ตามแนวทางของไทเลอร คอ ดานเปาหมาย ดานจดประสงค ดานการก าหนดขนตอนกจกรรม ดานวธเออตอความส าเรจ และ ดานผลสมฤทธของโครงการ ดงตอไปน

2.1 ประเมนเปาหมาย หมายถง เปนการสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได 2.1.1 หลกประกนรายไดของผสงอาย

จากการศกษาเอกสารและการสมภาษณเจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอายและผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย เมอน ามาวเคราะหความชดเจนของการประเมนเปาหมาย คอ การสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได ดงนนจงไดผลสรปวา

จากสภาพปญหาดานรายไดถอเปนปญหาหลกของผสงอายไทย และบรการททางรฐจดใหผสงอายมกเปนบรการทมงชวยเหลอผสงอายทยากจน ขาดการอปการะและชวยเหลอตนเองไมได ในรปของการใหสงของและบรการ และในระยะหลงไดเปลยนมาในรปของเงนในโครงการเบยยงชพ แตเมอคดออกมาเปนตวเงนแลวจะมจ านวนนอยมากและไมสามารถกระจายไปยงผสงอายไดอยางทวถงและเหมาะสมกบความตองการของผสงอายในแตละสถานภาพได รฐบาลจงไดน าความคดการสรางหลกประกนโดยการสรางระบบใหผทก าลงอยในตลาดแรงงานชวยกนออมเพอจะไดเปนการสรางหลกประกนเมอยามชราภาพส าหรบตนเองและบคคลภายในกลมเพอใหสามารถด ารงชวตอยไดในระดบมาตรฐานทไมแตกตางจากเดมกอนทจะกลายเปนผไมสามารถท างานเนองจากมอายมากและเรมเขาสวยของผสงอาย ซงหลายหนวยงานพยากรณไววา สงคมไทยก าลงเดนเขาสความเปน "สงคมผสงอาย" โดยจ านวนประชากรสงอายจะมสดสวนมากขนเรอยๆ ในป พ.ศ.2563 จะมผสงอายเกอบ 12 ลานคน คดเปนรอยละ 26 ของคนวยท างาน หรอโดยภาพรวมระดบประเทศ ทกๆ ครอบครวทมคนวยท างาน 3 คน จะมผสงอาย 1 คน แตขณะทจ านวนผสงอายก าลงเพมขน คนวยท างานทจะมาดแลค าจนผสงอายกก าลงลดจ านวนลดลง เพราะครอบครวคนไทยนบวนจะเลกลง เนองจากอตราการเกดลดลง มการคมก าเนดมากขน คนมลกนอยลง เมออยในวยท างาน คนเหลานมความผนผวนของรายไดสง คอบางชวงมมาก บางชวงรายไดไมพอกบคาใชจายจ าเปนในชวตประจ าวน กลมทเสยงตอการเปนผสงอายยากจนคอ ผทมการศกษานอยเพอสรางความเปนธรรมและความทดเทยม รฐควรแกไข พรบ. ผสงอาย พ.ศ. 2546 การสงเคราะหเบยยงชพตามความจ าเปนอยางทวถงและเปนธรรม เปลยนเปน "หลกประกนดานรายได" สทธส าหรบผสงอายทกคนทขาดรายได และจดตง กองทนสวสดการเพอการชราภาพ โดยใหกองทน มคณะกรรมการบรหารอยางมประสทธภาพ

92

พรอมทง มระบบตรวจสอบก ากบ ทเขมแขง โปรงใส หากผสงอายทกคนมหลกประกนรายไดทเทาเทยมกนทวประเทศ กลมผสงอายของไทยกจะมสขภาพทย งยน และมใชเปนภาระของสถาบนครอบครวไทยในอนาคต โดยเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา

“จากรายไดททางภาครฐใหเพอเปนการสรางหลกประกนรายไดใหแกผสงอาย ท าใหสภาพความเปนอยของผสงอายไดน าเงนสวนนมาใชจายแมวาจะเปนจ านวนเงน เลกๆ นอยๆ แตกยงเปนการแบงเบาภาระของครอบครวไปไดบาง แมจะเพยงเลกนอยกตาม แตกถอเปนขวญก าลงใจใหแกผสงอายวายงไมถกทอดทงไปจากสงคมในยคปจจบนและทางรฐบาลไดเขามาชวยเหลอ ใหผสงอายไดมหลกประกนรายไดทแนนอน ผสงอายจงไมถกทอดทงใหอยตามล าพงอยางไมมใครดแล”

(จตพล เสนอใจ.2554 : สมภาษณ) ขณะทเจาหนาทผปฎบตงานไดมความคดเหนสอดคลองกนวา

“ผสงอายทไดรบการสนบสนนเบยยงชพผสงอาย ท าใหผสงอายรสกมความภาคภมใจไดบางแมวาจะเปนเงนเลกๆ นอยๆ แตท าใหผสงอายมขวญและก าลงใจทจะอยกบครอบครวโดยไมไดคดวาตวเองเปนภาระใหแกครอบครวและบตรหลาน ซ งเงนทไดมากจะน ามาเปนคาใชจายในการด ารงชวต ในการรบประทานอาหารทมประโยชน หรอ ใหหลานๆ ไดบาง”

(สามารถ มลยม.2554 : สมภาษณ) จากการสมภาษณประเดนดานการสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา “แมวารายไดจากการท างานจะนอยเมอเปรยบเทยบในแตละเดอนซงเปนเงนไมกรอยบาท แตรายไดทไดมาจากการท างานกยงเปนสงทภาคภมใจ อกทงยงชวยใหตนเองมคณคาโดยไมไดอยไปวนวนโดยเปลาประโยชน อยางนอยกยงมเงนมาเปนคาใชจายในครอบครว ไมเปนภาระใหกบคนในครอบครวและท าใหครอบครวมความสขในการอยรวมกน โดยการชวยเหลอซงกนและกนของคนในครอบครว คนในครอบครวยงดแลเอาใจใสในการท าใหจตใจเปนสข”

(สวาง ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

93

ในขณะทผสงอาย ไดมความคดเหนทสอดคลองกนวา

“รายไดจากเบยยงชพผสงอาย ท าใหผสงอายไดมกนมใชเพมขนเลกๆ นอยๆ พอเลยงปากเลยงทองได แมวารายไดทไดมาจะไมมากมายนก แตกยงดกวาท จะท าใหคนในครอบครวเดอดรอน เมอมเงนเขามาสนบสนนจงท าใหความสามารถในการใชจาย และความเปนอยในชวตประจ าวนดขนบางรวมไปถงท าใหเกดคณคามากขน คอการไดรบเกยรตจากคนในชมชนและสามารถอยรวมกนกบคนในชมชน และส าหรบผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายเกดความดใจ ถงแมจะเปนเงนเลกๆ นอยๆ แตกท าใหสามารถมกน ไมอดมอ กนมอ มกนมใช การใชจายของผสงอายทมจากสภาพเศรษฐกจในปจจบนมคาครองชพเพมขน ท าใหผสงอายตองล าบากมากขนจากการไมมรายได ซงในสวนนอยากใหภาครฐมการเพมรายไดเบยยงชพผสงอายใหกบผสงอาย เพอจะไดมชวตทดข นจากเดมและเหมาะสมกบคาใชจายและรายไดทรบจรง”

(โชต เสนอใจ.2554: สมภาษณ)

เจาหนาทปฎบตงานไดแสดงความคดเหนวา

“ดานการท างาน รายได และเศษฐกจ กยงถอวาเปนแหลงส าคญของผสงอายรองจากบตร โดยผสงอายทอยตามชนบทจะท างานมากกวาผสงอายทอยในเมองหลวง ผสงอายทอยในชนบทโดยสวนใหญจะท างานดานเกษตรกรรม การทผสงอายไทยสวนใหญไมไดท างาน มรายไดต า และมทรพยสนและเงนทออมไมมาก ไมมหลกประกนรายไดยามชราภาพ จงท าใหผสงอายไทยตกอยในภาวะเศรษฐกจทไมด หรอยากจน”

(วรนช โหยหวล.2554 : สมภาษณ)

เจาหนาทผใหบรการเบยยงชพผสงอายไดเสนอแนะความคดเหนวา “ผสงอายนน นอกจากจะมบทบาทเปนผรบการเกอหนนแลวยงมบทบาทเปนผใหการเกอหนนดานตางๆ แกบตร ญาต เพอนบานและชมชน ซงประเภทของการเกอหนนทปรากฎอยางชดเจนทสด คอ การใหค าปรกษา การรบภาระในงานบาน รวมถงการใหเงนทอง การแบงทรพยสนและมรดกแกบตรหลาน ซงผสงอายสวนใหญมบทบาทเปนผน าครอบครว โดยท าหนาทเปนทปรกษาของบตรหลานและเปนผประสานหรอไกลเกลยเวลาบตร หลานมปญหากน ผสงอายยงคงเปนรมโพธรมไทรของครอบครว บตร หลานใหความเคารพและเชอฟงค าสงสอนของผสงอาย อกทง ผสงอายยงใหความชวยเหลอแกครอบครวตามก าลงและความสามารถ เชน การดแลบาน เลยงหลาน ท าอาหารและงานบานอนๆ อกดวย”

94

(เกศรนทร แสดงทวป.2554 : สมภาษณ) เจาหนาทไดแสดงความคดเหนวา “ในดานการเงน ความตองการดานวตถสงของเปนความตองการขนพนฐานของมนษย และมความส าคญตอการด าเนนชวตในแตละวน ผสงอายตองการสงของตางๆ เพอตอบสนองความตองการทจ าเปนเชนเดยวกน โดยสงของในทน หมายถง ปจจยพนฐานในการด ารงชพของมนษย ไดแก ทอยอาศย อาหาร ยารกษาโรค เสอผา เครองใชและอนๆ โดยผสงอายไดรบการอปการะ ดแล จดหาสงของตางๆ นอกจากสงของแลว การไดรบการเกอหนนดานการเงนแกผสงอายสามารถตอบสนองความตองการของผสงอายไดและถอวาเงนเปนปจจยทมความส าคญและจ าเปนในการด าเนนชวตของผสงอายอกดานหนง ซงการเกอหนนดานเงนนน สวนใหญผสงอายไดรบเงนจากคนในครอบครวโดยเฉพาะบตร ตามโอกาสและขนอยกบความสามารถของบตรหรอคนในครอบครว บตรทอยกบผสงอายหรออาศยอยใกลๆ นนจะใหเงนครงละ 100 บาท และใหในชวงเทศกาลเชน วนสงกรานต วนแม วนเขาพรรษา ทงนเพอใหผสงอายไดน าไปใชจายเลกๆ นอยๆ เชน การซอหมาก พล ขนม ในขณะทบตรทอยไกลนนจะกลบมาในชวงเทศกาล เชน วนปใหม วนสงกรานต วนเขาพรรษา เงนทใหแกผสงอายนนจะใหครงละประมาณ 200 – 300 บาท และทใหมากทสดครงละ 500 บาท ขนอยกบฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของบตรคนนน การทบตรทอยไกลจากผสงอาย ไมมโอกาสไดใกลชดกบผสงอายมากนก จงใหเงน สวนบตรทอาศยอยใกลมโอกาสไดดแลผสงอายมากกวา จงเกอหนนดานอนๆ ไดมากกวา เชน การดแล เยยมเยยน แตอยางไรกตามยงมผสงอายบางรายทไมเคยไดรบเงนจากบตร”

(ปฎพนธ สกดวง.2554 : สมภาษณ)

ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนเชนเดยวกนวา “การไดรบการดแลจากบตรนนถอเปนสงทมคณคามากทสดในยามแกชรา เพราะบตรถอเปนสงส าคญทสดในชวต การทไดรบการเกอหนนไมวาจะเปนสงของ เงนทอง หรอความเอาใจใส ถอไดวามความสขทไดอยรวมกน แมวาจะไดรบเพยงเลกนอยกตาม แตการไดดแลซงกนและกนถอเปนสงทภาคภมใจของผสงอาย และยงคดวาตวเองไมไดเปนสวนเกนของคนในครอบครว การยกยอง สงเสรม การเคารพนบถอ และยงเหนวาผสงอายเปนรมโพธรมไทร แคนกมความสขและสามารถอยรวมกบคนในครอบครว และคนในสงคมไดอยางสงบสข”

(ไทย ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

95

ผสงอายไดแสดงความคดเหนทสอดคลองเชนเดยวกนวา “คณภาพชวตของผสงอายขนอยกบระดบการศกษา รายได การมอาชพกอนวย 60 ป ถอเปนสงส าคญกบผสงอาย บตรหลานทใหความชวยเหลอและรวมถงการดแลสภาพทางอารมณของผสงอายกเปนสงส าคญเชนกน ผสงอายทท างานหรอมงานรบผดชอบจะมอตราการตายต ากวาผสงอายทไมมงานรบผดชอบโดยไมขนอยกบสถานะสขภาพ ปญหาสขภาพทงโรค ภาวะทพพลภาพและภาวะพงพาจะสงขนในอนาคต ท าใหการใชจายเกยวกบการรกษาพยาบาล การสาธารณสขและดานอนๆในอนาคตอก 20 ปขางหนาจะมากอยางมหาศาลและมความจ าเปนทจะตองมการด าเนนการอยางเหมาะสมและเรงดวน” (ทองใบ ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

จากการวเคราะหขอมลชใหเหนวา การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : กรณศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก มความชดเจนมากถงการสรางหลกประกนรายไดใหแกผสงอาย มการสนบสนนจากทางหนวยงานใหผสงอายไดเขารบเบยยงชพผสงอายกนอยางทวถง โดยผน าชมชนจะเขาไปสอบถามจากประชาชนในชมชนทกหลงคาเรอน และมการจดบนทกขอมลของผสงอายเพอไปท าการเสนอและลงทะเบยนไวใหกบผสงอาย ในการตนเองทางหนวยงานไดสนบสนนใหมการพงพาตนเองมากขน ในการไดรบเบยยงชพผสงอาย แมวาจะเปนเงนทไดเพยงนอยนด แตกยงชวยใหผสงอายไดน ามาใชเปนคาใชจาย เลกๆ นอยๆ อกทงยงเปนขวญก าลงใจใหแกผสงอายตอไปไดวารฐบาลไดมหลกประกนรายไดซงท าใหผสงอายทไดรบเบยยงชพ ไมเปนภาระใหแกคนในครอบครวและสงคม ผสงอายยงสามารถอยรวมกบคนในครอบครวไดเปนอยางด อกทงยงท าใหเขาถงแหลงขอมลมากขนจากการสมภาษณเจาหนาทผปฎบตงานถงสภานภาพของผสงอายทมภาวะเพมขนอยางตอเนองซงกลายเปนปญหาใหญทท าใหภาครฐตองเขามาใหความชวยเหลออยางเรงดวนถงการหลกประกนรายไดใหแกผสงอาย ในปจจบนภาวะผสงอายเพศหญงมอตรเพมมากขนผสงอายเพศชายเนองจากภาวะการเสยชวตของเพศหญงมนอยกวาเพศชาย แตในทางกลบกนผสงอายเพศชายตองท างานหนกมากกวาผสงอายเพศหญง และการศกษาของผสงอายโดยสวนใหญจะจบชนประถมศกษา จงท าใหการเขาถงแหลงขอมลขาวสารไดยาก จงท าใหผสงอายมรายไดไมเพยงพอกบคาใชจายและสงผลใหผสงอายมฐานะยากจน

96

2.2 ประเมนจดประสงค หมายถง จดประสงคเชงพฤตกรรม สงทสามารถน ามาปฏบตไดจรง 2.2.1 การมอาชพ และการพงพาตนเอง ของผสงอาย การท างานถอเปนแหลงรายไดของผสงอายรองจากบตร โดยสวนใหญในเขตชนบทผสงอายเพศชายจะท างานหนกมากกวาเพศหญง สวนผสงอายทอยในเขตเมองหลวงผสงอายในเขตเมองจะมรายไดสงกวา โดยผสงอายในเขตชนบทจะมรายไดต าสบเนองจากไมไดท างาน หรอแหลงทมาของรายไดมาจากบตร การสงเสรมจากหนวยงานภาครฐจงเปนสงส าคญในการประกอบอาชพของผสงอาย หากไดมการสงเสรมจากหนวยงานในชนบทไมวาจะเปนองคการบรหารสวนต าบล หรอหนวยงานสาธารณสข ใหผสงอายไดประกอบอาชพ จดหางานทมรปแบบหลากหลายและเหมาะสมกบวยและความสามารถของผสงอายแตละวย ผปฎบตงานเจาหนาทเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา “หนวยงานถอเปนแรงขบเคลอนในการสรางอาชพใหกบผสงอายในชมชน ในการสนบสนนใหผสงอายประกอบอาชพ ดงนนภาครฐจะตองมการสนบสนนใหหนวยงานในชมชนมพฒนาเสรมสรางอาชพใหกบผสงอายในชมชนดวย เชน การสนบสนนชวยเหลอ การปลกพช เลยงสตว ทอผา หรออาชพตางๆ ทเหมาะสมกบผสงอาย โดยการน าภมปญญาของผสงอายมาถายทอดใหกบคนในชมชนไดเรยนรหลกการการประกอบอาชพ อกทงยงชวยใหผสงอายกบคนในชมชนมความสมพนธทดตอกน และสามารถพงพากนได”

(อทย ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

จากการสมภาษณประเดนดานการประเมนจดประสงค คอ ในเชงพฤตกรรม ผสงอายสามารถสรางรายไดใหเกดขนจรง ซงน าไปสการพงพาตนเอง จากการประกอบอาชพ โดยผสงอายไดแสดงความคดเหนวา “จากการทหนวยงานไดมการสนบสนนใหผสงอายไดมความสามารถในการประกอบอาชพตามทผสงอายถนด ไดมการแนะน าบางแตยงไมไดรบการสนบสนนจากหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนอยางเตมท และไดมการแนะน าการประกอบอาชพ การตดเยบเสอผา เพอจะไดเปนแรงจงใจใหกบผสงอายทมความสามารถในดานการตดเยบเสอผา การประกอบอาชพการกอสราง การสรางโตะ เกาอ ไดมการสนบสนน แตยงไมตอเนองและชดเจนมากเทาทควร และหนวยงานยงใหการสนบสนนในการน าผสงอายไปดแหลงประกอบอาชพดานตางๆ เพอไดเรยนรวถชวตการด ารงชวต และศกษาการใชชวตอยางพอเพยงไดอยางเหมาะสม ในการเปดโอกาสใหผสงอายไดแสดงความสามารถมโครงการเกดขน ในอนาคตขางหนา” (เขยน ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

97

ในประเดนเดยวกนนผสงอายไดแสดงความคดเหนอกวา “ทางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ไดมการสนบสนนใหไปดงานจากแหลงชมชนอนเพอจะไดน ามาเปนหลกในการด าเนนชวต แตเนองจากสภาพรางกายไมอ านวย เลยท าใหไมสามารถไปดงานจากแหลงชมชนอนๆ ได แตทางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน กยงสนบสนนใหสงเสรมการประกอบอาชพอยกบบาน เชนการเยบผกผาเชดเทา ซงกท าใหมรายไดเพมเขามาจากเบยยงชพผสงอาย” (แขม ขวญสข.2554 : สมภาษณ) เจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา “ในการพาผสงอายออกไปดงานจากแหลงชมชนอนหนวยงานไดมโครงการอยางตอเนอง เพราะตองการใหผสงอายไดเรยนร การพฒนา การด ารงชวต และเรยนรวถชวตจากแหลงชมชนอนๆ เพอน ามาพฒนาใหตนเองมการประกอบอาชพทตนเองสนใจและตองการท า” (ช เสนอใจ.2554 : สมภาษณ) ท านองเดยวกนกบเจาหนาทผปฎบตงาน ไดแสดงความคดเหนเพมเตมวา “ทางหนวยงานมการมงเนนใหผสงอายรจกการชวยเหลอตนเองมากขน และใหผสงอายไดน าความรทตนเองมอยแลวน ามาตอยอดในการประกอบอาชพ และท าใหผสงอายเกดความภาคภมใจทไดน าความรมาพฒนา ในการกอเกดรายได อกทงยงไดชวยเหลอคนเองและคนในครอบครว ไมเปนภาระใหกบคนในครอบครว จงท าใหชวตมความสขกบครอบครวเพมมากขน”

(วรยทธ วฒโรจน.2554 : สมภาษณ)

ถาผสงอายไมสามารถพงตนเองไดจะเปนภาระของครอบครว ชมชน และสงคม ดวยสาเหตหลกๆ 3 ประการ ดงตอไปน 1. ปญหาดานสขภาพ ผสงอายเชอวาเมอมอายมากขนรางกายจะเสอมถอยลง สขภาพจะแยลงกวาเดม ท าใหเปนภาระแกลกหลานจะตองเสยเงนทอง และเสยเวลา ในการดแลรกษาเมอยามเจบปวย โดยเฉพาะผสงอายทมโรคประจ าตว หรอเปนอมพาตชวยเหลอตวเองไมได ลกหลานจ าเปนตองตองคอยดแลตลอดเวลา เจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนวา “สขภาพถอเปนตวชวดทส าคญของการอยดมสขของประชากรผสงอาย ผสงอายจะมชวตทมคณภาพ นอกจากจะไมมปญหาทางการเงนแลว ตองมสขภาพกายและใจทด แตประชากรทมอายยนยาวขน ไมไดหมายความวาสขภาพจะดขน ในดานของสขภาพกายประชากรผสงอายตองเผชญกบปญหาการเจบปวยดวยโรคเรอรงเพมขน และกลบตองอยในภาวะทพพลภาพ ชวยตนเองไมได ตองพงพาผอนในการด าเนนชวตประจ าวน” (นชร ปจนทร.2554 : สมภาษณ)

98

เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา “ความเจบปวยและผสงอายเปนของคกนผทมอายมากยอมตองการการรกษาพยาบาลและการดแลเปนพเศษมากขน เพราะกลมผสงอายมอาการเจบปวยบอยครง ทงทมอาการเลกนอยและอาการหนก เมอมการเจบปวยเลกนอย เชน การปวดเมอยแขน ขา กจะไปหาผทรงคณวฒในหมบานทมความรทางดานยาสมนไพรและการนวดจบเสน โดยผสงอาย เรยกกวา “หมอบาน” กรณทเจบปวยมากกวาน อาจไปหาเจาหนาทอนามยเปนเบองตน รวมทงไปโรงพยาบาลในตวจงหวดและในกรงเทพมหานครดวย ทงน ขนอยกบอาการของโรคและความสามารถในการไปรบการรกษาพยาบาล วธการตรวจและรกษาสขภาพนน ผสงอายไปโรงพยาบาลหรอสถานอนามยโดยมบตรหลานไปสงและรอรบกลบ ซงมกจะเปนเวลากลางวน แตมผสงอายบางคนตองไปโรงพยาบาลดวยตนเอง เพราะบตรหลานตองไปท างานหรอไปโรงเรยน ไมสามารถพาผสงอายไปโรงพยาบาลได ซงผสงอายเองกไมอยากรบกวนบตรหลานหรอเพอนบาน แตถาเปนผสงอายทไมสามารถชวยเหลอตนเองได จะตองมบตรหลาน หรอญาตน าไปโรงพยาบาลเมอเจบปวย ถาเปนเวลากลางคนบตรหลานไมมรถกจะตองไปขอความชวยเหลอจากเพอนบานทมรถยนตไปสงโรงพยาบาลและรอรบกลบพรอมกน โดยสวนใหญแลวผน าชมชนจะเปนผรบหนาทในดานนและเปนธระน าสงโรงพยาบาลดวยตนเอง” (ประทป รกคณ.2554 : สมภาษณ)

2. ปญหาดานการดแล ผสงอายเชอวา การทลกหลานตองมาดแลตนนน ถอเปนการสรางความล าบากใหแกครอบครว โดยเฉพาะลกหลานทแตงงานมครอบครว มภาระตองดแลครอบครวของตนเอง เพอมาดแลปรนนบตพอแม หรอปยาตายายทเปนผสงอาย ผสงอายบางคนจงไดกลาวอยางตรงไปตรงมาวา การดแลคนแกเปนภาระหนาททนาเบอหนาย คนรงเกยจ เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา

“การไดรบการดแลเอาใจใสจากคนในครอบครวถอเปนสงส าคญทผสงอายจะตอง

ไดรบจากคนในครอบครว รวมไปถงสภาพทางจตใจทท าใหผสงอายสามารถอยรวมกบคนในครอบครวโดยไมคดวาตนเองเปนภาระ นนหมายถง คนในครอบครวตองใหการดแล เอาใจใส และท าใหผสงอายเกดความรสกวาตนเองมคณคามากขน เพราะผสงอายถอเปนแบบอยางทด ทคนในครอบครวควรเคารพ”

(จตพล เสนอใจ.2554 : สมภาษณ)

99

มเจาหนาทผปฎบตงานดานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา

“การเกอหนนลกษณะแรกทผสงอายจะไดรบ คอ ดานอารมณและจตใจ การทผสงอายไดร บการยกยองจากบคคลรอบขาง หรอรสกวาบคคลรอบขางเหนคณคา เหนความส าคญ และการทผสงอายมความรสกปลอดภยในชวตและทรพยสน โดยเฉพาะอยางยงดานอบตเหตและอาชญากรรมในชมชน ผสงอายสวนใหญไดรบการยกยองและเหนคณคาจากบตรหลาน ไดรบการดแลเอาใจใสและเอออาทรอยางอบอนใจ แตยงมผสงอายจ านวนหนงทบตรหลานไมเคยใหความเคารพเชอฟงและไมเอออาทร หรอมการทะเลาะกนในครอบครวท าใหผสงอายเสยใจและนอยใจ สวนความใกลชดสนทสนมทมงใหเกดความมนคงทางอารมณและจตใจนนผสงอายไดรบจากบตรหลานทอยดวยกนมากกวาบคคลอนๆ ญาตทอยใกลๆ และเพอนบานกยงมบทบาทในการเกอหนนทางอารมณและจตใจแกผสงอายทงในยามปรกตและยามตองการการดแลเอาใจใสเปนพเศษ โดยเฉพาะญาตทเปนผน าของชมชนหรอนกวชาชพดานสขภาพอนามย จะท าใหผสงอายรสกมความปลอดภยในชวตมากขนดวย”


3. ปญหาดานการเงน ผสงอายเชอวา การพงพาลกหลาน คอ การพงพาดานทรพยสนเงนทอง ทงนกเพราะพวกเขาไมสามารถท างานหาเงนเลยงตนเองได การด าเนนชวตในปจจบนจงขนอยกบผอน เพราะวาผสงอายสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม ไมมเบยบ านาญภายหลงเกษยณอาย หรอไมมรายไดอน นอกจากลกหลานสงเสยเลยงด มผสงอายทมฐานะยากจนไมกราย ทไดรบเงนชวยเหลอจากกระทรวงมหาดไทย เดอนละ 500 บาท ซงไมเพยงพอแกการยงชพ การทลกหลานตองใหความอปการะผสงอาย จงเปนภาระแกลกหลานอยางหลกเลยงไมได ยงครอบครวทมฐานะยากจนกจะเปนภาระทส าคญในการเลยงดและการรกษาพยาบาลเมอยามเจบปวย เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา “บตรถอเปนหลกประกนรายไดทส าคญของผสงอาย ดงนน การไดรบการดแล หรอแหลงรายไดทส าคญของผสงอายคอบตร แตประกนรายไดเบยยงชพผสงอาย กยงเปนสงทท าใหผสงอายเกดความภาคภมใจ แมจะเปนเงนเพยงเลกนอย แตกท าใหผสงอายเกดความรสกวาไมเปนภาระใหกบบตรมากนก หรออาจจะเปนเงนออมของผสงอายทสามารถน าไปใชในอนาคตไดเมอจ าเปนตองใชเงน และไมตองรบกวนบตรมากนก”

(เกศรนทร แสงทวป.2554 : สมภาษณ)

100

ผปฎบตงานดานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนสอดคลองกนวา “ความตองการบรการดานสวสดการสงคมนน ผสงอายมความตองการใหรฐบรการ สวสดการสงคมแกผสงอาย โดยอยากใหรฐเนนการใหบรการในหนวยงานตางๆ ใหมความสะดวกเปนพเศษแกผสงอาย สวนผสงอายทท างานไมไหว ไมมรายได รฐนาจะใหสวสดการตางๆ เชน แนะน าอาชพทมความเหมาะสมกบผสงอายแตละคน ตามความสามารถของผสงอาย การสอนอาชพ เชน การปลกพช เลยงสตวมการสงเสรมจากภาครฐมากขน หรอการใหเงนสนบสนนในการประกอบอาชพน ารองเกษตรกร เพอมาเปนทนในการเลยงชพของผสงอายในชมชน”

(วรนช โหยหวล.2554 : สมภาษณ) ผสงอายไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกน วา “ผสงอายทมสวนรวมในการพฒนาชมชนและสงแวดลอมในหมบานหลายอยางดวยกน เชน การปลกตนไม การขดลอกคคลอง การถางปา การขนทรายเขาวด ถางหญาขางถนน ดแลและท าความสะอาดบานและบรเวณวด พฒนาศนยเดกเลก การพฒนานมกจะท ากนในวนส าคญๆ ผสงอายไดรวมแรงรวมใจกบคนในวยอนๆ เพอทจะพฒนาหมบาน แมวาผสงอายมสวนไมมากนกในการพฒนาชมชนและสงแวดลอม เมอเทยบกบคนในวยอน เพราะผสงอายมปญหาในเรองสขภาพไมสามารถออกแรงกายไดมาก แตผสงอายสวนมากจะมจตส านกทดตอการพฒนาชมชน และสงแวดลอม โดยการแนะน าบตรหลานใหชวยกนดแลรกษาความสะอาดบรเวณบานและในสถานทสาธารณะในชมชน นอกจากนการไดน าภมปญญาทมอย น าไปแนะน าและสอนใหกบลกหลาน หรอคนในชมชน ท าใหผสงอายไดรสกวาตนเองมคณคา กบการไดอยในชมชนและสงคมอยางเปนสขได”

(บญยง ขวญสข.2554: สมภาษณ) ผสงอายอายกไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา “ทางหนวยงานไดใหความส าคญกบสขภาพรางกาย โดยการผานสถานอนามย เพอเปนการแนะน าการกนอยถกสขลกษณะ โดยมเจาหนาทของสถานอนามยจะใหการดแลในการรบประทานอาหารรวมถงการสนบสนนใหผสงอายไดมสวนรวมในการดแลสขภาพ ตรวจสขภาพ ตรวจความดนโลหต และการใหคนในครอบครวไดรจกการดแลเอาใจใสผสงอายในครอบครวของตนเอง ท าใหผสงอายมสขภาพรางกายทแขงแรงสมบรณ และอยเปนรมโพธรมไทรใหกบบตรหลานตอไปในอนาคตได”

101

(เจรญ บญยงประเสรฐ.2554 : สมภาษณ) จากการวเคราะหขอมลนชใหเหนวา การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายก ไดมการด าเนนงานทชดเจน โดยมการก าหนดแผนงานและวธการด าเนนงานของหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน เพอใหเกดประโยชนกบผสงอายในชมชน และท าใหองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนกบผสงอายไดมการแลกเปลยนเสนอความคดเหน และเปดโอกาสใหผสงอายไดมหนาทในการชวยเหลอครอบครวยงท าใหผสงอายเกดความรสกไมเปนภาระใหกบครอบครว การทผสงอายไทยสวนใหญไมไดท างาน มรายไดต าและมทรพยสนหรอเงนทออมไมมาก ไมมหลกประกนรายไดเมอเขาสยามชราภาพ สงผลใหภาวะผสงอายไทยตกอยในเศรษฐกจทไมด และเกดภาวะความยากจนขน และในสวนของภาครฐทเขามาดแลชวยเหลอใหหลกประกนรายไดแกผสงอาย จงสงผลดกบผสงอายทไมมรายไดจากการท างานหรอประกอบอาชพ แมวาจะเปนเงนเพยงเลกนอย อกทงยงพอกบคาใชจายบาง ไมพอกบคาใชจายบางในแตละเดอน แตกยงเปนผลดกวาไมมหลกประกนใหแกผสงอายทยากจนจรงๆ น าไปใชประโยชนได คณภาพชวตของผสงอายขนอยกบระดบการศกษา รายได การมอาชพกอนวย 60 ป การมอาชพในปจจบน เพศ สถานภาพทางสงคม บตรหลานทใหความชวยเหลอและสภาพอารมณ แตผลการวจยทส าคญในประเทศไทย พบวา ผสงอายทท างานหรอมงานรบผดชอบจะมอตราการตายต ากวาผสงอายทไมมงานรบผดชอบโดยไมขนอยกบสถานะสขภาพ แนวโนมของปญหาสขภาพทงโรค ภาวะทพพลภาพ และภาวะพงพาจะสงขนในอนาคต ท าใหการใชจายทางทรพยากรดานการแพทย การสาธารณสขและดานอนๆในอนาคตอก 20 ปขางหนาจะมากอยางมหาศาลและมความจ าเปนทจะตองมการด าเนนการอยางเหมาะสมและเรงดวน

102

2.3 ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผมสทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย 2.3.1 ขนตอนการพจารณาคดเลอกผสงอาย กระบวนการคดเลอกโดยจะเนนการมสวนรวมของประชาชนเปนกลไกส าคญในการคดเลอกผสงอายโดยการใชประชาคมทองถน แหลงเงนทนของระบบเบยยงชพนคอ เงนอดหนนเฉพาะกจ กระบวนการคดเลอกผสงอายถงจะมระเบยบก าหนดให องคกรปกครองสวนทองถนใชกลไกประชาคมในการคดเลอก แตปรากฏวาในการปฏบตจรง ความแตกตางของการตความระเบยบหรอกระบวนการคดเลอกทแตกตางกนระหวางพนทภายใตระเบยบเดยวกนมโอกาสท าใหการคดเลอกไมตรงเปาแลว ยงกอใหเกดปญหาทวา ผสงอายทยากไรเหมอนกน ไดรบการปฏบตไมเหมอนกนในแตละพนท

จดใหมการลงทะเบยนผมสทธรบเงนเบยยงชพผสงอายรายใหมทยงไมเคยลงทะเบยนมากอน ซงเปนผมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณ พ.ศ. 2555 โดยเปนผเกดกอน 1 ตลาคม พ.ศ. 2494 ส าหรบในกรณทในทะเบยนราษฎรไมปรากฏวนท เดอนเกด ใหถอวาบคคลน นเกดในวนท 1 มกราคมของปนน ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย โดยใชหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน ไดก าหนดคณสมบตของผมสทธไดรบเบยยงชพผสงอาย ดงน 1. มสญชาตไทย 2. มภมล าเนาอยในเขตองคกรปกครองสวนทองถนตามทะเบยนบาน 3. มอายหกสบปบรบรณขนไป ซงไดลงทะเบยน และยนค าขอรบเบยยงชพผสงอายตอองคกรปกครองสวนทองถน 4. ไมเปนผไดร บสวสดการหรอสทธประโยชนอนใดจากหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอองคกรปกครองสวนทองถน ไดแก ผรบเงนบ านาญ บ านาญพเศษ หรอเงนอนในลกษณะเดยวกน ผสงอายทอยในสถานสงเคราะหของรฐหรอองคกรปกครองสวนทองถน ผไดรบเงนเดอน คาตอบแทน รายไดประจ า หรอผลประโยชนตอบแทนอยางอนทรฐหรอองคกรปกครองสวนทองถนจดใหเปนประจ า ยกเวนผพการ และผปวยเอดสตามระเบยบของกระทรวงมหาดไทย

ตามขนตอนการยนค าขอขนทะเบยนผสงอาย ภายในเดอนพฤศจกายนของทกป ใหผทจะมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณถดไป ลงทะเบยนและยนค าขอรบเงนเบยยงชพผสงอายดวยตนเองตอองคกรปกครองสวนทองถนทตนมภมล าเนา ณ ส านกงานขององคกรปกครองสวนทองถน หรอสถานททองคกรปกครองสวนทองถนก าหนด โดยมหลกฐานดงน

103

1. บตรประจ าตวประชาชนพรอมส าเนา 2. ทะเบยนบานพรอมส าเนา

3. สมดบญชเงนฝากธนาคารพรอมส าเนา ส าหรบกรณทผขอรบเงนเบยยงชพผสงอายประสงคขอรบเงนเบยยงชพผสงอายผานธนาคาร 4. ในกรณทมความจ าเปนผสงอายไมสามารถมาลงทะเบยนไดดวยตนเอง ใหมอบอ านาจเปนลายลกษณอกษรใหผอนเปนผย นค าขอรบเงนเบยยงชพผสงอายแทนกได

วธการจายเงนเบยยงชพผสงอาย การจายเงนเบยยงชพผสงอายใหแกผมสทธ ใหองคกรปกครองสวนทองถนจายเปนเงนสด หรอโอนเขาบญชเงนฝากธนาคาร ในอตราเดอนละ 500 บาท เปนรายเดอนภายในวนท 10 ของ ทกเดอน เจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนวา “คณะกรรมการประจ าหมบานจดท าทะเบยนของผสงอายทมสทธไดรบเบยยงชพผสงอายและท าการสงรายชอผสงอายใหกบองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน จงหวดนครนายกเพอน าไปตรวจสอบผสงอายทมอายครบ 60 ปบรบรณขนไปและประกาศรายชอผไดรบสทธการเขารบเบยยงชพผสงอายเพอใหผสงอายและคนในชมชนไดรบทราบตอไป”


จากการสมภาษณผทเกยวของท าใหทราบถงกระบวนการคดเลอกอยางเปนธรรม และเทาเทยมกน ดงนนจงมเจาหนาททมความคดเหนสอดคลองกน ไดแสดงความคดเหนวา “ผสงอายทอยในชมชนจะไดรบความเสมอภาคเทาเทยมกน โดยผใหญบานจะเขาไปส ารวจดในแตละบานวามผสงอายอาศยอย หากมผสงอายอาศยอยผใหญบานจะท าการจดชอ เพอน าไปลงทะเบยนไวใหในแตละป ดงนน ผสงอายจะไมมตกหลนแมแตรายเดยว และน ารายชอทไดมาปดประกาศอยางตอเนองเมอมผสงอายในแตละป ผสงอายจ าทราบขอมลขาวสารตางๆ ถงกระบวนการเขารบเบยยงชพผสงอาย เอกสารทตองเตรยม หรอแมแตจ านวนเงนทไดรบ กจะไดรบเตมจ านวนโดยไมถกหกจากหนวยงานแมแตบาทเดยว”


จากการสมภาษณผเกยวของในโครงการเบยยงชพผสงอายท าใหทราบถงกระบวนการขนตอนตางๆ ในการด าเนนการคดเลอกผสงอาย โดยเจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนวา “ความชดเจนในการพจารณาคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ในการขนบญชผสงอายนน แตละชมชนจะมคณะกรรมการคดเลอกผสงอาย น าเอกสารท จะตองใชขนบญชมดงน ส าเนาบตรประจ าตวประชาชน ส าเนาทะเบยนบาน อยางละ 1 ชด ไปใหประธานชมชน เพอคณะกรรมการคดเลอกผสงอายของชมชนจะไดน ามารวมประชมเพอพจารณารายชอ

104

แตละรายวามคณสมบตทจะไดรบเบยยงชพหรอไม ส าหรบผสงอายทมคณสมบตเหมาะสมแตยงไมไดรบการเสนอชอ ใหจดท าเปนรายชอผสงอายส ารองไว เพอรอการคดเลอกและอนมตในครงตอไป จะมการคดเลอกโดยคณะกรรมการคดเลอกผสงอายของชมชน ปละ 1 ครง”

(สามารถ มลยม.2554.สภาษณ)

“ผสงอายทมอายครบ 60 ปบรบรณ มภมล าเนาในต าบลนนไมนอยกวา 1 ป มฐานะยากจน ไมสามารถประกอบอาชพได ไมมผอปการะเลยงดหรอมแตยากจน ถกทอดทง รายไดไมเพยงพอแกการยงชพลกของผสงอายตองไมรบราชการไมเปนเปนแมช นกพรต หรอนกบวชหากมคณสมบตขางตนกสามารถเขารบเบยยงชพผสงอาย”

(อทย ขวญสข.2554.สมภาษณ)

ในประเดนนเจาหนาทผปฎบตงาน แสดงความคดเหนวา “ทางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนไดมการจดเจาหนาททดแลเบยยงชพผสงอายมาส ารวจอยางทวถงท าใหไมมรายชอผสงอายตกหลน หรอไมมรายชออยในบญชของเบยยงชพผสงอาย อกทงผสงอายทไดรบเบยยงชพยงไดรบความเสมอภาค ความเทาเทยมกน จากทางเจาหนาททดแล คอยใหขาวสารตางๆ เชน การเขารบเบยยงชพจะเขารบทกวนท 10 ของเดอน โดนทางผใหญบานจะมการจดใหมเสยงตามสายเพอแจงใหกบผสงอายไดรบทราบอยางทวถงกนทงชมชน ทางองคการบรหารสวนต าบลไดมการเผยแพรประกาศใหคนในชมชนไดรบทราบเกยวกบวธการเขารบเบยยงชพ ถงก าหนดการลวงหนาเพอใหผสงอายไดเตรยมเอกสาร เชนบตรประจ าตวประชาชน เจาหนาทจะคอยใหความสะดวกในการกรอกเอกสารขอมลตางๆ เพอใหถกตองตามหลกเกณฑขององคการบรหารสวนต าบล ผสงอายไดรบเบยยงชพเตมจ านวนโดยไมมการหกจากทางเจาหนาท ถงแมเบยยงชพทไดจะไมเพยงพอเทาทควร แตกยงชวยแบงเบาภาระของครอบครวไดบางเลกๆ นอยๆ”

(ประทป รกคณ.2554.สมภาษณ)

จากการสมภาษณผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ถงประเดนการคดเลอกพจารณาผสงอายทจะไดรบเบยยงชพ ไดแสดงความคดเหนวา “การพจาณาคดเลอก ผสงอายทกคนไดรบสทธเทาเทยมกนไมมผสงอายทานไหนไมไดรบเบยยงชพผสงอาย เพราะทางผใหญบานจะส ารวจอยางทวถง ผสงอายทกคนไดรบการสนบสนนอยางเตมทและอกอยาง ผสงอายทกคนกดใจทมผสงอายไดรบเบยยงชพอยางถวนหนากน จะมเสยงตามสายในการไปรบเบยยงชพผสงอายโดยไดก าหนดให ทกวนท 10 ของทกเดอนผสงอายจะตองน าบตรประจ าตวประชาชนไปเขารบเบยยงชพผสงอายทบานผใหญบาน

105

โดยจะมเจาหนาทจากองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน มาใหความสะดวกในการเขารบเบยยงชพผสงอาย”

(ประเสรฐ เสนอใจ.2554 : สมภาษณ)

จากการสมภาษณผสงอายทไดรบเบยยงชพ มความคดเหนสอดคลองกน ไดแสดงความคดเหนวา “ในการคดเลอก หรอพจารณา ผสงอายทไดรบเบยยงชพ ทรจกทงหมด ไดรบเบยยงชพกนทกราย ไมมตกหลนแมแตรายเดยว จงท าใหรสกภาคภมใจกบเงนทไดรบ และไดเหนเพอนๆ ผสงอายดวยกนรบเงนจากโครงการเบยยงชพผสงอายกนทกคน โดยไมมใครไมไดรบเบยยงชพผสงอายแมแตคนเดยว ”

(พน พลศลป.2554 : สมภาษณ)

ผสงอายอกทานไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา

“การคดเลอก ผใหญบานจะใหความเสมอภาค และความส าคญกบทกคนเทาเทยมกน ดงนนผสงอายแตละคนจะไดรบเบยยงชพผสงอาย และการไดรบการสนบสนนจากคนในหนวยงานถงการดแลเอาใจใสผสงอายในชมชนดวย โดยการเขารบเบยยงชพ จะมเจาหนาทคอยแจงใหทราบอยางตอเนอง และไดก าหนดใหทกวนท 10 ของทกเดอนผสงอายจะตองน าบตรประจ าตวประชาชนไปเขารบเบยยงชพผสงอาย โดยสวนใหญจะไปรบเองเพราะไมอยากรบกวนบตรหลาน และใกลบานท าใหสะดวกในการเดนทาง”

(ละเอยด ผวออน.2554 : สมภาษณ)

จากการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณนชใหเหนวา เกณฑการคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ในองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ท าใหทราบวาโดยหลกการคดเลอกมความเปนธรรม และยตธรรมกบผสงอาย โดยผใหญบานจะมการส ารวจผสงอายดวยตนเองอยางทวถง การส ารวจบานแตละหลง ทกหลงคาเรอนในหมบานจะถกส ารวจวามผสงอายอยและท าการจดชอผสงอายเพอน าไปขนทะเบยนเปนผสงอายทไดรบเบยยงชพ ขนตอนของการจายเบยยงชพกจะเปนไปอยางตรงเวลา ผสงอายจะไดรบเบยยงชพครบตามจ านวนโดยไมถกหกคาใชจายแมแตบาทเดยว ในการเขารบเบยยงชพจะมเสยงตามสายกอนลวงหนาวาจะตองเขามารบโดยจะถกก าหนดใหเปนทกวนท 10 ของเดอน โดยผสงอายจะตองไปรบท ทท าการผใหญบานและน าบตรประจ าตวประชาชนไปเพอเขารบเบยยงชพ จะมการสนบสนนจากองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนในการกรอกเอกสารการรบเบยยงชพอยางทวถงและเสมอภาคเทาเทยมกนทกคน ดงนนท าใหผสงอายทอยในชมชนเกดความรสกถงความเสมอภาคและ

106

เทาเทยมกน และเกดความรสกภาคภมใจทเพอนๆ และผสงอายทตนเองรจก ไดรบเบยยงชพกนโดยถวนหนาไมมตกหลนแมแตรายเดยว 2.4 ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง หนวยงานทดแลรบผดชอบเบยยงชพผสงอาย เจาหนาท บคลากร ในหนวยงาน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 2.4.1 บทบาทของหนวยงานทมตอผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ในการพฒนาต าบลโพธแทน หนวยงานไดน าปญหาตางๆ ของชมชนทไดจากการส ารวจ จปฐ. และ กชช. 2 ค. รวมทงความเหนจากเวทประชาคมมาวเคราะหโดยการน าปญหาทไดโดยอาศยเวทประชาคมของหมบานและการประชมราษฎรทด าเนนงานเปนประจ าโดยการสงเคราะหทใชในรแบบแผนชมชน โดยมเจาหนาทขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ไดแสดงความคดเหนวา

“ต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก ไดรบการสนบสนนงบประมาณในป 2553 จากหนวยงานตางๆ ภายในจงหวด เพอพฒนาต าบลใหประชาชนมคณภาพชวตทด ครอบครว ความรก ความอบอน ครวเรอนมความปลอดภยในชวตและทรพยสน เยาวชนส านกและรบผดชอบตอหนาท มรางกายสมบรณ แขงแรง และหางไกลยาเสพตด ผสงอายและผทไมมรายไดในการครองชพ องคกรมความรความสามารถในการบรหารจดการ มความเขมแขงประชาชนมถนนหนทางทสะดวกสบายในการสรรจรเดนทาง ไปมาหาสกนหมบานมขอมลพนฐานเพอใชในการวางแผนและก าหนดทศทางในการพฒนา แล ะไดใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตไดอยางเหมาะสมโดยใชในการสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานตางๆ ผลการด าเนนกจกรรมพฒนาชมชนการแกไขปญหาความยากจน ต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก ไดด าเนนการขบเคลอนการแกไขปญหาความยากจน ใหการสนบสนนเงนทนไปประกอบอาชพตามเงอนไขทก าหนดไว เพอยกระดบชวตของครอบครวใหพนจากความยากจนท าใหประชาชนของต าบลโพธแทนมคณภาพชวตทดข น”

(นชร ปจนทร.2554 : สมภาษณ) “องคการบรหารสวนต าบล ถอเปนหนาทหลกในการปฎบตงานตามโครงการสวสการเบยยงชพผสงอาย ไดบรรลเปาหมายตามทภาครฐไดก าหนดไว การเขารบเบยยงชพผสงอาย โดยผสงอายจะตองน าบตรประจ าตวประชาชนมารบเบยยงชพโดยสวนใหญจะมารบดวยตนเอง เนองจากใกลบาน ไมตองเสยคาใชจายในการเดนทาง และไมอยากรบกวนบตรหลาน โดยการเขารบเบยยงชพจะมเจาหนาทมาคอยใหบรการทท าการผใหญบานในทกวนท 10 ของทกเดอน ความเขาใจทดของผใหบรการถอเปนสงทส าคญเปนอยางมาก เพราะจะตองสรางความสมพนธภาพและสงผลใหบรการเปนไปอยางมประสทธภาพในการท าความเขาใจในชวต สภาพรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และวฒนธรรม การตอบรบทางอารมณ การรบรของผสงอายแตละ

- งานบรหารการศกษา

107

คน จะตองสรางความคนเคยซงกนและกนเพอกอใหเกดความไววางใจซงกนและกนรวมถงความสนทสนม สามารถท าไดโดยการพดคยสนทนากบผสงอาย เชนการยกมอไหวท าความเคารพ การแตะสมผสมอเบาๆ การสนทนาพดคยถอเปนสงทสรางความเปนกนเองใหกบผสงอายไดเปนอยางด”

(เกศรนทร แสงทวป.2554.สมภาษณ)

“ในการสนบสนนของหนวยงานนน ตองการใหผสงอายทกคนในชมชนไดรบการเขารบเบยยงชพผสงอายอยางทวถง โดยการเขาไปส ารวจถงบานของคนในชมชนทกหลงคาเรอน เพอตรวจสอบถงผสงอายทมอายครบ 60 ปบรบรณ จะไดรบเบยยงชพผสงอาย ดงนนจงไดรบการสนบสนนจากทางเจาหนาทคอยใหความสะดวกแกผสงอายในชมชนเปนอยางด ผสงอายสวนใหญมระดบการศกษาอยในระดบประถมศกษาและไมไดเรยนหนงสอ โดยผสงอายเพศชายทไดรบการศกษาในระดบประถมศกษา และสวนนอยของเพศหญงทไดรบการศกษาในระดบประถมศกษา

(อทย ขวญยม.2554 : สมภาษณ )

ผสงอายไดแสดงความคดเหนเชนเดยวกนวา

“ความชวยเหลอทไดรบจากหนวยงาน ท าใหสภาพความเปนอยดขนกวาเดม ไมเหมอนกบในอดต เพราะตางคนตางมฐานะยากจน ท าใหสวนใหญตองท างานเพอหาเลยงครอบครว และในอดตไมไดใหความส าคญในเรองการเรยนมากเทากบในปจจบน จงท าใหไมสามารถเรยนในระดบชนทสงได แตในปจจบนไดมการสนบสนนใหไดรบการศกษามากขน มโรงเรยนอยในชมชน และเงนสนบสนนของภาครฐใหกบเดกทมฐานะยากจนไดเลาเรยนหนงสอ และยงมการสนบสนนจากผน าในชมชนถงการใหความส าคญในการเรยนร ผสงอายบางคนยงไมรหนงสอกจะไปศกษาตามวด เพอไดรหลกค าสอนของพระพทธศาสนา”

(จอย โชตชวง.2554 : สมภาษณ)

การประกอบชพโดยสวนใหญผสงอายจะประกอบอาชพอยกบบาน โดยจะมอาชพรบจาง และคาขาย เปนสวนใหญ โดยอาชพในการรบจางจะประกอบอาชพการตดเยบ ซงจะเปนการรบจางหารายไดเลกๆ นอยๆ อยกบบาน โดยผสงอายไดมความคดเหนทสอดคลองกนวา “ผสงอายทไดรบการชวยเหลอจากหนวยงาน จะไดรบการชวยเหลออยางทวถง แมวาความเปนอยจะยากล าบาก แตผสงอายกมรายไดจากการท าผกผาเชดเทา รายไดตอเดอนไมกรอยบาท แตกยงถอเปนการลดภาระใหกบคนในครอบครว และท าใหสามารถพงพาตนเองได แตดวยความทตนเองเปนคนไมคอยแขงแรงจงท าใหตองเขาโรงพยาบาลบอยๆ และตองม

108

คาใชจายในการเดนทางไปโรงพยาบาล เงนทไดมาสวนใหญกจะน าไปเปนคาพาหนะ สวนเงนทไดรบจากเบยยงชพผสงอายกแมจะยงไมเพยงพอตอการใชจาย แตกยงถอวาดกวาไมมหลกประกนรายไดใหแกผสงอายเลย ยงถอวาเงนสวนนน ามาเปนคาใชจายไดเลกๆ นอยๆ และยงชวยใหรสกวามคณคาตอสงคมอกดวย” (เลก เสนอใจ.2554 : สมภาษณ) จากประเดนดงกลาว ซงผสงอายอกทานไดมความคดเหนสอดคลองกนมความคดเหนวา “การดแลเอาใจใสจากหนวยงาน ถอเปนสงส าคญ การไดรบการสนบสนนดานอาชพ หรอเงนทนในการประกอบอาชพ เพอชวยเหลอแกผสงอายทยากจน แตดวยความทตนเองยงสามารถพงพาตนเองในการประกอบอาชพคาขายของสดอยกบบาน จะมคาเดนทางในการไปรบซออาหารสดจากตลาดเพอน ามาขายใหกบคนในชมชน ถอเปนรายไดหลกอกทางหนงทไดรบและชวยแบงเบาภาระใหกบบตรหลานไดโดยไมตองพงพาบตรหลาน จงท าใหทกวนนรายไดหลกจงมาจากการขายอาหารสด และพอใจกบการท างาน กบรายไดทไดรบ จงท าใหไมเดอดรอนและเปนภาระใหกบสงคมและคนในชมชน อกอยางถอเปนความภาคภมใจทไดท างานประกอบอาชพเลยงตนเองได ในสภาพความเปนอยในปจจบนมการท างานเพอใหเกดรายได คอการคาขายของสด ผกสด เพอน าเงนทไดจากการคาขายมาดแลตนเองและภรรยา โดยสวนตวเปนคนสขภาพแขงแรงไมเคยเจบปวยตองเขาพกโรงพยาบาล สวนเงนทไดจากโครงการเบยยงชพ แมจะเปนเงนเพยงเลกๆ นอยๆ แตกยงเปนขวญและก าลงใจใหกบผสงอายในชมชน อกทงยงท าใหรสกวาไมไดถกทอดทงจากสงคม ถงแมจะมสภาพชวตความเปนอยแบบพอกน แตถารจกพอเพยงกท าใหอยในชนชนไดอยางมความสขเชนกน”(ประเสรฐ เสนอใจ.2554 : สมภาษณ)

“การทจะปรบเปลยนนโยบายหรอแนวทางการด าเนนงานในดานผสงอายใหเหมาะสม

จ าเปนตองพจารณาถงองคประกอบ หรอลกษณะตางๆ ทส าคญของประชากรผสงอาย ทงในปจจบนและอนาคต ควบคไปกบแนวโนนดานปรมาณดวย เนองจากผสงอายมลกษณะแตกตางกน มศกยภาพ ความตองการ และปญหาทแตกตางกน องคการประกอบดานอาย และเพศ แนวโนมทเหนไดชด คอ ประชากรผสงอายทมเพมขนเรอยๆ โดยสดสวนของเพศหญง จะสงกวาเพศชายอยางชดเจนสาเหตทท าใหสดสวนของเพศหญงมสงกวาเพศชาย เนองจากอตราการเสยชวตของเพศหญงมต ากวาเพศชาย”

(ฟก สวงพงษ.2554 : สมภาษณ)

109

ในประเดนนทางเจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา “สวนดานองคประกอบทางการศกษาของผสงอาย ผสงอายในประเทศไทยมระดบการศกษานอยกวาประชากรในกลมอายอนๆ ประชากรผสงอายไมรหนงสอ และกลมประชากรสงอายเพศหญงจะไมรหนงสอสงกวาประชากรผสงอายเพศชาย ซงสวนใหญประชากรผสงอายจะไดรบการศกษาแคระดบประถมศกษา หนวยงานมการสนบสนนใหผสงอายไดรบการเรยนรโดยการใหผสงอายเขาวดและศกษาพระพทธศาสนา เรยนรหลกค าสอนทางศาสนา เพอเปนการศกษาและใหผสงอายไดรหนงสอเพมมากขน”


ในสวนของเจาหนาทผปฎบตงานไดใหขอมลเพมเตมวา

“ผสงอายในอนาคตจะมสดสวนการรหนงสอเพมขนในระดบมธยม หรอสงกวาเพมมากขน ผสงอายทไดรบการศกษาทสงขนกวาในปจจบน นาจะเขาถงแหลงขอมลขาวสารทมการเปลยนแปลง ทศนคตและความตองการดานตางๆ ซงจะสงผลใหสภาวะทางดานคณภาพชวต ความเปนอย และภาวะสขภาพรางกาย รวมถงสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม รฐบาลจะตองเตรยมความพรอมในการรองรบความตองการของผสงอายทมการศกษาดขน เชน การบรการ และสวสดการตางๆ จะตองมคณภาพ อาจจะตองปรบเปลยนใหเหมาะสมกบประชากรผสงอายทมระดบการศกษาเพอใหเหมาะสมกบคณลกษณะทางการศกษาของผสงอายในรนตอๆ ไปดวย หนวยงานถอเปนหลกส าคญในการผลกดนใหคณภาพชวตทดตอผสงอายและคนในชมชน”


จากการวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณผสงอายและผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายชใหเหนวา หนวยงานท าหนาทในการพฒนาสงเสรมกลมตางๆ ในชมชนใหสามารถด ารงชวตอยในชมชนไดอยางมศกยภาพ และมคณภาพชวตทด ผสงอายเปนกลมทกรมการพฒนาชมชนใหความสนใจในการด าเนนงาน สนบสนน สงเสรมการรวมกลมผสงอายทมความช านาญเฉพาะดานในสาขาวชาชพตางๆ เพอถายทอดความร ประสบการณ และชวยเหลอสงคม รวมทงจดกจกรรมฟนฟ ขนบธรรมเนยมประเพณ เกยวกบการยกยองผสงอายและบพการ เชน วนสงกรานต วนแมแหงชาต วนขนปใหม เปนตน

การสนบสนนจากหนวยงานในการขบเคลอนใหผสงอายไดรบสทธตางๆ ถอเปนสงส าคญและการสนบสนนใหบตรมความตระหนกในการดแลผสงอายในสงคมไทยบตรนบเปนหลกประกนส าคญเมอชราภาพและบดามารดาสวนใหญยงคงคาดหวงในการไดรบการดแลเอาใจใสจากบตรในยามสงอาย บตรยงเปนแหลงส าคญของบดามารดาในทกๆ ดาน เชน ดาน

110

เศรษฐกจ สงคม และจตใจอกทงบตรกยงเปนแหลงรายไดหลกของบดามารดาเมอเขาสยามชราภาพ

การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรของประเทศไทยในปจจบนมแนวโนมท าใหประชากรในกลมผสงอายมจ านวนเพมมากขนเรอยๆ ในอนาคต รวมทงสภาพสงคมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวท าใหมผลกระทบตอผสงอายเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงผสงอายทอยในชนบท ซงแหลงรายไดหลกจะมาจากบตร ฉะนนทางภาครฐจงควรมนโยบายในการสรางหลกประกนใหแกผสงอายเพอจะไดมหลกประกนทแนนอน ดงนนคาดการณวาจะรนแรงขนในป พ.ศ. 2560 การเปลยนแปลงดงกลาวมผลตอระบบสวสดการผสงอายทจะตองมการเตรยมการตาง ๆ ใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของผสงอายในอนาคต และเพอแกไขปญหาผสงอายขาดแคลนผดแล ถกทอดทง ถกทงใหอยตามล าพง ชวยเหลอตนเองไมได ถกละเลย เพกเฉย ไดรบการดแลไมถกตอง และยากจนมการกระจายอยในพนททวประเทศ

111

2.5 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดทเกดขนหลงการปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดข น

2.5.1 ผลส าเรจของโครงการ

การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายท าใหทราบถงการพงพาตนเองของผสงอายรวมถงการมหลกประกนรายไดทแนนอน ใหกบผสงอายไดน าไปใชในการด ารงชวตเพอความเปนอยทดข นของผสงอายในชมชน รวมถงการอยรวมกนของคนในครอบครวทตองพงพาอาศยซงกนและกนรวมไปถงการอยรวมกบคนในชมชนไดอยางมความสข กลาวคอ ผสงอายสามารถด ารงชวตไดอยางมความสขและรสกมคณคามากขนจากการไดรบเบยยงชพผสงอาย จงท าใหผสงอายสามารถพงพาตนเองได จากการมหลกประกนรายได ดงน

“จากนโยบายของโครงการเบยยงชพผสงอายทไดรบจ านวน 500 บาทท าใหผสงอายเกดความภาคภมใจบางเลกๆ นอย แตกยงถอวานอยเมอเทยบกบคาใชจายในแตละเดอน ซงถอวายงไมเพยงพอกบรายจายของผสงอาย แตเมอมการฝกอาชพของทางหนวยงานจงท าใหเกดมรายไดเพมขนบางชวยน ามาสงเสรมกบรายจายในแตละเดอน การฝกอาชพทเนนความสามารถของผสงอายท าใหเกดภมปญญาของตวผสงอายเอง เชน การถกทอ กอสราง ชางไม หรอเกษตรกรรม ซงถอวาไดน าภมปญญาดงเดมแตกอนน ามาพฒนาปรบปรงใหเขากบยคสมยในปจจบน และไดน าความรมาสงเสรมสบทอดใหกบคนในรนหลงๆ ไดน าไปใชตอยอดตอไปไดในอนาคตถอเปนความภมใจของผสงอายทไดน าวถการใชชวตในอดตไดน ามาสอนลกหลานและกอใหเกดการเรยนรเพมขน จากโครงการเบยยงชพผสงอายนนท าใหทางหนวยงานไดเลงเหนถงสภาพความเปนอยของผสงอายมากขนโดยการจดใหมการตรวจสขภาพรางกาย ใหกบผสงอายอยางสม าเสมอ มการตรวจวดความดนโลหต ตรวจน าตาลในเลอด ตรวจเบาหวาน นอกจากนทางหนวยงานไดมการสอนและแนะน าใหค าปรกษาในดานการอยรวมกนในครอบครว การสรางความอบอนใหกบคนในครอบครวไดอยกนอยางมความสข ใหผสงอายไดมสวนรวมในการจดกจกรรมประเพณตางๆ เชนวนสงกรานต วนเขาพรรษา วนปใหม ทกคนในชมชนมความสมพนทดตอกนเมอมการจดกจกรรมรวมกน จงท าใหสงคมในชมชนมความรกและสามคคในการอยรวมกนอยางมความสขตอไป”

(ประเสรฐ เสนอใจ.2554 : สมภาษณ)

112

ผสงอายมความคดเหนทสอดคลองกนวา

“การเปนผใหของตนนนจะแสดงออกมาในรปแบบของการสบสานภมปญญาดงเดมของตนใหแกบตรหลาน รวมถงคนในชมชน เมอไดน ามาสอนหรอแนะน าใหกบคนรนหลงจะท าใหตนเกดความภาคภมใจและเหนวาคนรนหลานมาสอบถามหรอขอค าแนะน าตางๆ โดยจะสอนใหลกหลานรจกการเรยนรและวถชวตของคนในอดต สอนใหบตรหลานไดรจกเลงเหนถงความส าคญทางพระพทธศาสนา การท าบญ เขาวดปฎบตธรรม และท าบญในชวงเทศกาลตางๆ การน าภมปญญาดานการจกสานในสมยอดตเปนทนยม ตอมาในปจจบนไดเลอนหายไป เมอผสงอายไดน าภมปญญาเหลานมาสอนใหกบคนในชมชนไดเรยนรวธการจกสานและท าใหคนในชมชนสนใจมากขนทจะเรยนรการสบสานภมปญญาท าใหเกดความรกความสามคคของคนในชมชน และยงท าใหผสงอายมความยนดทจะถายทอดและสบทอดภมปญญาใหกบคนในชมชนตอไป”

(ยง กลองแกว.2554 : สมภาษณ)

เจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา

“ในการจดสรรเบยยงชพผสงอายนน ทางหนวยงานไดมการสนบสนนอยางเตมทในการใหผสงอายในชมชนไดเขารบเบยยงชพกนทกคน เพอไมใหเกดปญหาความเลอมล ากบคนในชมชน จะใหผน าในชมชนเปนผด าเนนการในการขนทะเบยนผสงอาย โดยใหมการส ารวจทกคลงคาเรอน หากมผสงอายกจะจดชอ และน าไปขนทะเบยนไว ผสงอายทไดขนทะเบยนจะทราบวาตนมสทธในการเขารบเบยยงชพผสงอาย เมอถงเวลาในการลงทะเบยนผสงอายกจะมาพรอมกนเพอท าการลงทะเบยนเปนผเขารบบรการเบยยงชพผสงอาย จงท าใหไมเกดปญหารายชอตกหลนของผสงอายในชมชน เมอผสงอายไดเขารบเบยยงชพแลวจะเกดความรสกภาคภมใจกบเงนทตนไดดบ แมจะเปนเงนเพยงเลกนอย ไมพอตอการด ารงชพ แตยงถอวาเปนสงด ททางหนวยงานไดเลงเหนถงความส าคญ และความเปนอยทดของผสงอายตอไป”

(อทย ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

เจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนอกวา

“ผสงอายมความคาดหวงทจะไดชวตทดขน โดยไมมปญหาดานสขภาพ ปญหาทางดานสงคม ปญหาเศรษฐกจ และปญหาทางดานครอบครว โดยจะคาดหวงทจะใหครอบครวของตนเองหรอบตรหลานเอาใจใสอยางใกลชด ผสงอายยงตองการความรกความอบอนจากบตรหลาน และหวงทจะพงพงบตรหลาน ส าหรบบตรหลานทไมไดอยรวมกนกบผสงอาย ผสงอายกตองการใหบตรหลานมาอยรวมกนทบาน เพอผสงอายจะไดรบการดแลจากบตรบาง อกทงผสงอายทไมไดอยกบบตรหลานยงอยากใหบตรหลานไดมาเยยมเยยนหรอสงขาวสารมาบาง

113

เพอจะไดเกดความสบายใจ ความรสกทผสงอายมตอบตรหลานนนรวมไปถงความหวงใยอยากใหบตรหลานมความสขและอบอนทไดอยรวมกนไมเกดความขดแยงกนในครอบครว และกบคนในชมชน”


เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคด วา

“สงทผสงอายใหความส าคญ เชนกน คอ ภาวะของสขภาพและการศกษาของบตรหลาน โดยดานการศกษานนผสงอายตางใหความส าคญกบบตรและหลานและจะใหการสนบสนนอยางเตมก าลง ส าหรบตนนนจะสนใจกบการไดรบฟงขาวสารจากสอตางๆ เปนการเพมพนความรในทางออม การมความรสกดงกลาวนสงผลตอพฤตกรรมการบรโภคของผสงอายพยายามจะใหตนเองปลอดภยทางโรครายและจะตระหนกถงพษของสารตางๆ เชน ยาฆาแมลง สารตะกวทปนเปอนมากบอาหาร และจะพยายามหลกเลยงดานความปลอดภยในชวตและทรพยสนของตนเองและครอบครวนน ดงนนทางหนวยงานไดมการพฒนาความรใหกบคนในครอบครวและผสงอายไดรจกการด าเนนชวตในแตละวนใหอยอยางปลอดภยและมวถชวตทด เพอคณภาพชวตของผสงอาย และคนในครอบครวจะไดโอกาสไดแสดงความรกตอกน”


ในขณะทผสงอายไดรบการเกอหนนลกษณะตางๆ จากหนวยงาน ผสงอายไดใหการเกอหนนแกบคคลในหนวยงาน ทส าคญทสด คอ การเปน “รมโพธรมไทร” ของบตรหลานและญาต เปนศนยรวมความผกพน ยดเหนยวของครอบครว ซงเทากบใหการเกอหนนทางอารมณและจตใจแกบตรหลานและเครอญาต นอกจากนน ผสงอายยงไดชวยเหลอบตรหลานโดยการใหเงนทองหรอสงของในยามทบตรหลานขาดแคลน แบงทดนใหปลกบานสรางเรอน เพอจะไดประกอบอาชพ โดยผสงอายไดแสดงความคดเหนวา

“จากเงนสวสดการเบยยงชพผสงอายทไดรบแมจะยงไมเพยงพอตอการด ารงชวต แตยงถอไดวาผสงอายมหลกประกนรายได น ามาใชจายในการด าเนนชวตไดบางเลกนอย แตสงส าคญคอ การไดรบความเชอถอและความเคารพจากบตรหลาน และคนในชมชน จงท าใหเกดความภมใจและสภาพจตใจทดได การไดรบการดแลจากคนในครอบครว บตรหลานเปนสงส าคญของผสงอาย เพราะหากอยเพยงล าพงคงตองล าบากกบการด ารงชวต และจากเบยยงชพทไดจ านวน 500 บาท คงยงไมเพยงพอตอการใชจาย ดงนน คงตองพงพาบตรหลานในการด ารงชวต และการพงพาอาศยกนของคนในชมชน”

(ปอง ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

114

จากการวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณผสงอายและผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายชใหเหนวา ครอบครวถอเปนสถาบนทส าคญในการอปการะดแลสมาชกในครอบครว เปนแหลงทใหความรก ความคมครองและความมนคงทางจตใจแกสมาชกครอบครวส าหรบกลมผสงอายนน ความตองการการเอาใจใส และความรกจากครอบครวจะมสงกวากลมวยเดยวกนและตางหวงวาครอบครวจะเปนแหลงพกพงแหลงสดทายในชวตของตน และผทปฎบตงานดานเบยยงชพผสงอายไดใหความส าคญกบผสงอายดวยเชนกน โดยการสนบสนนในการเขารบเบยยงชพผสงอาย การใหความชวยเหลอผรบบรการเบยยงชพผสงอายนน จะตองค านงถงการใหความชวยเหลออยางมประสทธภาพมากทสด เพอตอบสนองตอความตองการและบรรเทาความเดอดรอนของผสงอาย กลมผสงอายทสามารถพงพาตนเองไดไมวาจะอยในสภาวะทางรางกายอยางใดเปนผทมความพรอมในดานตางๆ ทงดานการศกษา ความร การเตรยมการประกนรายได ประกนการเจบปวย ประกนชราภาพ รวมทงหลกประกนดานทอยอาศยและอนๆ คอยขางดนน ผสงอายกลมนไดเขาสสภาวะการพงพาตนเองแลว ยอมสามารถจดหาบรการตางๆ เพอตนเองไดอยางเหมาะสม การก าหนดมาตรฐานของการบรการใหมคณภาพเหมาะสมกบผสงอายและรณรงคใหผสงอายไดมสวนรวมในการเรยกรองสทธตางๆ กลมผสงอายทไมสามารถพงพาตนเองไดอาจจะมปญหาทางดานรางกาย และอนๆ เปนกลมของหนวยงานทจะตองใหบรการและความสนใจเปนพเศษในการใหบรการ และผสงอายทไรทพงพงและขาดผอปการะอยางรนแรงนน หนวยงานตองมมาตการการดแลอยางใกลชดมากขนกวาเดม สงส าคญในเรองของกจกรรมตางๆ ทจะด าเนนการนน ตองเปนกจกรรมทชวยใหผสงอายสามารถด ารงชวตอยในครอบครวไดอยางมความสข โดยการสรางความสมพนธอยางตอเนองระหวางผสงอาย สภาพแวดลอม และทรพยากรทมอยโดยการสงเสรมใหมการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมโดยการใชทรพยากรทมอยกอใหเกดประโยชนไดมากทสด ส าหรบผสงอายทไมสามารถด าเนนชวตในครอบครวไดนน จะตองมการใหค าปรกษา แนะน า และแกไขปญหาตางๆ เพอใหผสงอายลดภาวะความกดดนทางจตใจ และภาวะการบบรดจากปญหาตางๆ

การใหบรการกบผสงอายในชมชนนน นอกจากหนวยงานตางๆ จะมสวนในการน าบรการเขาไปแลว ประชาชนในชมชนยงมบทบาทตอการจดการบรการส าหรบผสงอายแตกตางกน โดยกลมผน าชมชนจะตองเปนแกนน าในการวางแผนและด าเนนการใหการชวยเหลอและสนบสนนกลมผสงอายในชมชน รวมทงท าหนาทเปนผประสานงานการใหการดแลและบรการผสงอายทงในระดบภายในชมชนและระหวางชมชน หรอระหวางชมชนกบองคกร กลมคนหนมสาวกเปนก าลงส าคญทางดานก าลงกาย ก าลงความคด และสตปญญา ในการใหบรการแกผสงอาย กลมผทก าลงจะเขาสวยสงอายจะเปนกลมทมบทบาทในการชวยเหลอก าหนดแนวทางและสะทอนความตองการและปญหาของผสงอายในอนาคตดวยเชนกน ส าหรบกลมผสงอาย มประสบการณ ความรและความช านาญทสามารถถายทอดหรอน ามาใชใหเกดประโยชนทงตอตนเอง ตอคนในชมชน และตอผสงอายดวยกนเอง จะไดท าใหคนในชมชนและผสงอายไดมสวนรวมในการพฒนาชมชนใหกอเกดความสขไดตอไป

115

สวนท 3 ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะเพอปรบปรงการใหบรการและการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากขน

ผลการวเคราะหขอมลความพอเพยงของเบยยงชพผสงอาย

3.1 บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย

“เงนทผสงอายไดรบยงไมเพยงพอกบคาใชจายของผสงอายในการด ารงชวตในแตละวน อยากใหทางภาครฐไดมการเพมจ านวนเงนใหมากขนเพอใหผสงอายทยากไร ไมมทพงพงไดน าเงนสวนนไปใชจายในชวตประจ าวน ถงแมจะเปนเงนทไมมากนกแตกยงดกวาไมมเงนมาใชจาย ผสงอายมความตองการเงนเพอไปจนเจอครอบครว และการอยรวมกนกบคนในชมชน ท าใหผสงอายเกดความภาคภมใจในการอยรวมกบคนในชมชนไดอยางมความสข”


ผลการวเคราะหขอมลระยะทางในการเดนทางเขารบเบยยงชพผสงอาย

เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา

“โดยสวนใหญแลวผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไมมอปสรรคในการเขามารบเบยยงชพผสงอายเพราะมลกหลานพามารบเบยยงชพอยแลว และสวนใหญบานของผสงอายจะอยใกลกบทท าการผใหญบาน ดงนน เวลาเขามารบเบยยงชพกจะมาไดดวยตนเอง หรอไมกใหลกหลานพามารบ เพอจะไดพบปะเพอนผสงอายดวยกน และมการพดคยถามถงทกขสขของกนและกนท าใหผสงอายไมเกดภาวะเครยด และมความสขทไดมาพบปะพดคยกน”


ผลการวเคราะหขอมลความตองการการดแลจากหนวยงาน


“ผสงอายในชมชนจะมปญหาในเรองของสขภาพรางกาย ไปตามวยของความชราภาพ จงมความตองการอยากใหทางหนวยงานไดเขามาดแลในเรองการใหบรการดานสขภาพ โดยทางหนวยงานไดรวมมอกบทางสถานอนามย ไดจดใหมการแนะน าอบรมผสงอายใหเขารบการรกษาเบองตน เชน การตรวจวดสายตา การตรวจวดความดนโลหต การตรวจน าตาลในเลอด

116

ตรวจเบาหวาน เปนตน ซงทางหนวยงานไดเลงเหนถงความส าคญของผสงอายในการไดรบการดแลเอาใจใสของสขภาพรางกาย รวมถงการอยรวมกนในครอบครว สภาพความเปนอยในครอบครว และอาหารการกน ซงทงหมดนทางหนวยงานไดมการตรวจสอบและดแลอยางทวถงกบผสงอายอยแลว”

(ประทป รกคณ.2554 : สมภาษณ)

ผลการวเคราะหขอมลปญหาของการจายเบยยงชพผสงอาย


“การจายเบยยงชพผสงอายบางครงอาจจะมความลาชาในเรองของเงนทไดน ามาใหผสงอาย ซงเงนทไดมานนกตองรออนมตจากทางภาคสวนกลาง ซงในระยะเวลาอาจจะมการลาชาไปบาง แตทางหนวยงานกมการแจงใหทางผสงอายไดทราบอยอยางสม าเสมอ และผสงอายกจะทราบถงกระบวนการในการรบเบยยงชพผสงอายกจะทราบถงการรบเบยยงชพผสงอายทลาชานนดวยวาเกดจากสาเหตใด จงท าใหผสงอายทกคนในชมชนยอมรบได และไมเกดปญหา แตจะเปนสวนนอยมากในกรณนทจะเกดความลาชา”

(นชร ปจนทร.2554 : สมภาษณ)

ผลการวเคราะหขอมลการปรบปรงดานนโยบายเบยยงชพผสงอาย


“จากโครงการเบยยงชพผสงอายในดานของงบประมาณทมาสนบสนนยงมนอยมาก ซงไมเพยงพอกบความตองการของผสงอายในชมชนทมคาใชจายในชวตประจ าวน ไมวาจะเปน คาอาหาร คากบขาว เงนท าบญ ประกอบอาชพฯ ตางๆ ลวนแลวแตตองใชเงนทงนน จงอยากใหมงบมาสนบสนนในโครงการเบยยงชพผสงอาย อาจจะเปนในเรองการมอบสงของ หรอเงนสนบสนนการประกอบอาชพ สงเหลานสามารถท าใหผสงอายอยในชมชนไดอยางมความสข และคณภาพชวตทดข นได”


117

ผลการวเคราะหขอมลการเขารบเบยยงชพผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

จากความคดเหนของเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย พบวา

“สวนใหญเจาหนาทอยากน าเงนเบยยงชพผสงอายไปใหกบผสงอายเอง เพอจะไดทราบถงสภาพความเปนอยของผสงอายกบการใชชวตในแตละวน อกทงยงท าใหมความรสกสนทสนมกนและคนเคยกนมากขนระหวางเจาหนาทกบผสงอาย ไดท าใหผสงอายเกดความไวเนอเชอใจสามารถจะมาปรกษาและพดคย กบสภาพปญหาทพบ หากเจาหนาทไดทราบถงปญหาของผสงอายเองนนกจะท าใหเจาหนาทไดทราบขอมลพนฐานของผสงอายแตละคนไดอกดวย เพอน าไปพฒนาปรบปรงองคกรและใหสอดคลองกบความตองการของผสงอายในชมชนมากขนกวาเดม”


118

จากการสมภาษณบคลาการเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายสามารถวเคราะหเนอหาไดดงตาราง

ตาราง 39 การวเคราะหเปรยบเทยบปญหา และขอเสนอแนะเพอน าไปปรบปรงการใหบรการ การจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย ดงตาราง

รายการ จ านวน รอยละ

ปญหาททานคดวาเกดจากเบยยงชพผสงอายคอปญหาใดบาง

เงนทไดรบไมเพยงพอกบคาใชจาย 8 88.9

ทานคดวาระยะทางเปนอปสรรคกบการรบเบยยงชพผสงอายหรอไม

เปนอปสรรค เพราะบานอยไกลจากหนวยงาน 3 33.3

เปนอปสรรค เพราะไมมใครพามารบเบยยงชพผสงอาย 1 11.1

ไมเปนอปสรรค เพราะบานอยใกลกบหนวยงาน 3 33.3

ไมเปนอปสรรค เพราะมลก / หลานพามารบเบยยงชพผสงอาย 4 44.4

ทานตองการใหหนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายเขามาดแลผสงอายในเรองใดบาง

ดแลเรองสขภาพการไดรบการดแลสขภาพอยางสม าเสมอ 7 77.8

ดแลเรองสภาพความเปนอยในครอบครว 4 44.4

ดแลเรองการบรโภคอาหารทมคณคาทางรางกาย 4 44.4

หนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายใหความรในนโยบายเบยยงชพผสงอายกบทานในเรองใดบาง

คณสมบตผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 6 66.7

การจายเงนสงเคราะหสวสดการเบยยงชพผสงอาย จ านวน 500 บาท

6 66.7

119



ขนตอนการเขารบเบยยงชพผสงอาย 5 55.6

ระยะเวลาของการรบเบยยงชพผสงอาย 4 44.4

ปญหาทเกดจากการจายเบยยงชพผสงอายททานประสบอยในเรองใดบาง

มความลาชาของหนวยงานในการจายเบยยงชพผสงอาย 2 22.2

หนวยงานไมใหการสนบสนนในการขอรบเบยยงชพผสงอาย 1 11.1

นโยบายเบยยงชพผสงอาย ควรมการปรบปรงในเรองใดบาง

ผบรหารทองถนไมสนบสนนโครงการเบยยงชพผสงอาย 2 22.2

ควรมเจาหนาทร บผดชอบดแลเรองเบยยงชพผสงอายตามความรความสามารถ

1 11.1

งบทมการสนบสนนไมเพยงพอกบการขอรบเบยยงชพผสงอาย 5 55.6

การประสานงานระหวางเจาหนาทกบผสงอาย 2 22.2

ตามนโยบายเบยยงชพผสงอาย ในการเขารบเบยยงชพ ควรเปนอยางไร

ผสงอายเขารบเบยยงชพดวยตวเอง 2 22.2

เจาหนาทน ามามอบใหเอง 6 66.7

มอบให บตร หลานไปรบแทน 3 33.3

120

จากตาราง 39 ผลการวเคราะหสภาพปญหา และแนวทางการแกไขปญหา พบวา

1.ปญหาททานคดวาเกดจากเบยยงชพผสงอาย คอปญหาใด จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา เจาหนาทปฎบตงานดานเบยยงชพผสงอายมความคดเหนวาเงนทไดรบจากสวสดการเบยยงชพผสงอายยงไมเพยงพอกบคาใชจาย ของผสงอาย ซงมอตราการแสดงความคดเหน คดเปนรอย 88.9 2. ทานคดวาระยะทางเปนอปสรรคกบการรบเบยงชพผสงอายหรอไม จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา ระยะทางในการรบเบยยงชพสงอาย ไมเปนอปสรรค เพราะมลก หลานพามารบเบยยงชพผสงอาย คดเปนรอยละ 44.4 รองลงมา ไมเปนอปสรรค เพราะบานอยใกลกบหนวยงาน คดเปนรอยละ 33.3 เปนอปสรรค เพราะบานอยไกลจากหนวยงาน คดเปนรอยละ 33.3 และ เปนอปสรรค เพราะไมมใครพามารบเบยยงชพผสงอาย คดเปนรอยละ 11.1 3. ทานตองการใหหนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายเขามาดแลทานในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา ผสงอายมความตองการใหทางหนวยงานเขามาดแลเรองสขภาพการไดรบการดแลสขภาพอยางสม าเสมอ คดเปนรอยละ 77.8 รองลงมา การไดรบความดแลเรองสภาพความเปนอยในครอบครว คดเปน 44.4 และ ตองการใหดแลเรองการบรโภคอาหารทมคณคาทางรางกาย คดเปน 44.4 4. หนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายใหความรในนโยบายเบยยงชพผสงอายกบทานในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา หนวยงานไดใหความรในเรองเบยยงชพกบผสงอาย คอคณสมบตของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย คดเปนรอยละ 66.7 รองลงมา เปนเรองการจายเงนสงเคราะหสวสดการเบยยงชพผสงอาย จ านวน 500 บาท คดเปนรอยละ 66.7 สวนขนตอนการเขารบเบยยงชพผสงอาย จะคดเปนรอยละ 55.6 และระยะเวลาของการรบเบยยงชพผสงอาย คดเปนรอยละ 44.4 5. ปญหาทเกดจากการจายเบยยงชพผสงอายททานประสบอยในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา ปญหาทเกดจากการจายเบยยงชพผสงอายทพบมากทสดคอ มความลาชาของหนวยงานในการจายเบยยงชพผสงอาย คดเปนรอยละ 22.2 รองลงมาจะเปน หนวยงานไมหการสนบสนนในการขอรบเบยยงชพผสงอาย คดเปนรอยละ 11.1 6. นโยบายเบยยงชพผสงอาย ควรมการปรบปรงในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา นโยบายเบยยงชพผสงอายทควรมการปรบปรงมากทสดจะเปนเรอง งบทมการสนบสนนยงไมเพยงพอกบการขอรบเบยยงชพผสงอาย จะคดเปนรอยละ 55.6 รองลงมา คอการประสานงานระหวางเจาหนาทกบผสงอาย คดเปนรอยละ 22.2 ผบรหารทองถนไมสนบสนนโครงการเบยยงชพผสงอาย คดเปนรอยละ 22.2 และ ควรมเจาหนาทรบผดชอบดแลเรองเบยยงชพผสงอายตามความรและความสามารถ คดเปนรอยละ 11.1

121

7. ตามนโยบายเบยยงชพผสงอาย ในการเขารบเบยยงชพ ควรเปนอยางไร จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา ตามนโยบายเบยยงชพผสงอาย ในการเขารบเบยยงชพ โดยสวนใหญอยากใหเจาหนาทน ามามอบใหเอง คดเปนรอยละ 66.7 รองลงมา ตองการใหมอบให บตร หรอหลานไปรบแทน คดเปนรอยละ 33.3 และ ผสงอายเขารบเบยยงผสงอายดวยตวเอง คดเปนรอยละ 22.2 3.2 วเคราะห ความคดเหนของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ผลการวเคราะหขอมลความพอเพยงของเบยยงชพผสงอาย

ความพอเพยงของเงนเบยยงชพผสงอายในการใชจายในชวตประจ าวนของผสงอายหากกลบไปมองตามรายจายเฉลยตอเดอนของผสงอายทไดรบแลว จะเหนไดวารายจายสงกวาเงนเบยยงชพทผสงอายไดรบในแตละเดอนมาก ซงโดยสวนใหญแลวไมเพยงพอกบคาใชจายในแตละเดอน ผสงอายจงตองหารายไดจากแหลงอนๆ เพมเตมดวย จาการสมภาษณผสงอายจงไดแสดงความคดเหนวา “ความตองการของผสงอายสวนใหญจะใหความส าคญกบเงน ผสงอายสวนใหญยงมความตองการเงนเปนหลก และผสงอายสวนใหญเหนวาเงนเปนปจจยหลกในการด าเนนชวตประจ าวนทจะท าใหผสงอายสามารถอยรวมกบครอบครว ชมชนได ผสงอายทยากไรจะใหความส าคญกบจ านวนเงนทไดรบจากเบยยงชพผสงอายแมวาจะนอยแตกรสกมความภาคภมใจททางภาครฐไมทอดทงและไดรบการดแลเอาใจใส ถงแมวาภาครฐจะมภาระมากในการดแลผสงอายแตผสงอายกดใจทไดมโครงการเบยยงชพใหกบผสงอายไดอยอยางมความสข แมจะเปนเงนทนอยแตกยงรสกดใจ” (ประเสรฐ เสนอใจ.2554 : สมภาษณ) ผสงอายไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา “เบยยงชพเปนความตองการของผสงอาย โดยเฉพาะอยางยงผสงอายทยากจน มความเดอดรอน ไมมบตรหลานเลยงด หากไมมสวสดการเบยยงชพผสงอายการด ารงชวตของผสงอายตองมความยากล าบากมากอาจจะตองอาศยเพอนบานในการดแล อาจจะตองอดมอกนมอ หรอไมมทพ งพง และตองอยอยางยากล าบาก ส าหรบตนแลวเบยยงชพถอเปนสงส าคญตอชวต ความจรงเบยยงชพอาจจะเปนเงนทไมมาก แตถาไดรบในลกษณะของการซอสงของใหบางสวนแตผสงอาย กคงจะท าใหผสงอายไดรบความตองการทดขน อาจจะเปนขาวสารอาหารแหง สงเหลานผสงอายกเกดความภาคภมใจแลว” (บญยง ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

122

ผลการวเคราะหขอมลระยะทางในการเดนทางเขารบเบยยงชพผสงอาย ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา “การเดนทางไปรบเบยยงชพผสงอายนนโดยสวนใหญไมมอปสรรคในการเดนทาง เพราะมลก หลาน พาไปรบเบยยงชพอยแลว ทางหนวยงานกไดก าหนดใหทกวนท 10 ของทกเดอนเปนวนทผสงอายตองไปรบเบยยงชพผสงอายทท าการผใหญบาน ผสงอายทไมสามารถเดนทางไปเองได กจะใหลก พาไป หรออาจจะมอบใหลกหลานไปรบแทน”

(สวาง ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

ผสงอายมความคดเหนเชนเดยวกนวา

“ความจรงการเดนทางไปรบเบยยงชพผสงอาย ผสงอายบางรายมบานใกลกบทท าการผใหญบาน จงไมมปญหาของการเดนทางไปรบเบยยงชพผสงอาย เนองจากบานอยใกลๆ กน แตมผสงอายบางรายทอาจจะตองใหลกหลานพามารบ แตกไมไดเปนอปสรรคในการเดนทาง

(โชต เสนอใจ.2554 : สมภาษณ)

ผลการวเคราะหขอมลความตองการการดแลจากหนวยงาน

ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา

“ผสงอายมกจะประสบกบปญหาดานสขภาพรางกายททรดโทรม การใหความส าคญกบสขภาพรางกายถอเปนสงส าคญกบผสงอายทกคนทจะตองการการดแลเอาใจใสจากคนรอบขาง การบรการดานสขภาพอนามย เชน บรการคลนกผสงอาย บรการอาสาสมครสาธารณสข บรการสงเสรมสขภาพ การออกก าลงกาย บรการฟนฟสขภาพดานกายภาพบ าบด บรการบตรสขภาพ รกษาพยาบาลฟร นนเปนสงทผสงอายตองการมากทสด เพราะหากไมมบรการเหลานแลว ผสงอายทยากจน ไรทพ งพงคงไมโอกาสไดรบการบรการ ดงนนจงอยากใหหนวยงานใหความส าคญกบสขภาพรางกายของผสงอายใหมากกวาเดม”

(ไทย ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

ผสงอายไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนอกวา

“การไดรบความดแลเรองสขภาพเปนสงทผสงอายทกคนตองการ รวมไปถงสภาพความเปนอยของคนในครอบครว หรอจะเปนการไดรบสารอาหารทครบ 5 หม นน ผสงอายกจะใหความส าคญดวยเชนกน และหนวยงานไดเขามามบทบาท เชน สถานอนามยไดเขามาแนะน า

123

ในดานการดแลสขภาพ และการเปนอยในครอบครว รวมถงการรบประทานอาหารของผสงอาย ท าใหผสงอายในชมชนมสขภาพรางกายทแขงแรง และโดยสวนใหญผสงอายจะรบประทานอาหารทเปนพชผกอยแลวดวยความเคยชนกบในอดต ทตองน าผกมาปรงอาหาร จงท าใหผสงอายไมคอยเจบปวยหรอตองเขารบการรกษาพยาบาลในโรงพยาบาลอยบอยๆ

(ใจ ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

ผลการวเคราะหขอมลหนวยงานใหความรเกยวกบนโยบายเบยยงชพผสงอาย


“หนวยงานไดใหความรเกยวกบการจายเงนเบยยงชพผสงอาย จ านวน 500 บาท ผสงอายทกคนทมอายตงแต 60 ปขนไปจะไดรบเบยยงชพผสงอายทกคน และมสทธเทาเทยมกน และขนตอนในการรบเบยยงชพจะมเจาหนาทคอยประกาศจากเสยงตามสายอยเสมอรวมถงก าหนดวนเวลาในการเขารบเบยยงชพผสงอาย ใหทกวนท 10 ของทกเดอนเขาไปรบเบยยงชพผสงอายไดจากทท าการผใหญบาน”

(เจรญ บญประเสรฐ.2554 : สมภาษณ)

ผสงอายไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา

“เจาหนาทจะคอยแนะน าและมการประชมเพอใหเปนไปตามรปแบบของหนวยงานก าหนดไว จงไดแนะน าและใหความรดานเบยยงชพผสงอาย ถาหากผสงอายบางรายไมสามารถเขาประชมรบฟงไดกจะมบตร หลานเขาไปรบฟงและมาอธบายใหกบผสงอายทราบอกครง สทธการรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 500 บาท รวมถงขนตอนการรบเบยยงชพผสงอายและวนเวลาในการเขารบเบยยงชพผสงอาย จงมการก าหนดไปในทศทางเดยวกนทงหมดของผสงอายทกคนในชมชน”

(พน พลศลป.2554 : สมภาษณ)

124

ผลการวเคราะหขอมลปญหาของการจายเบยยงชพผสงอาย


“ในบางครงการจายเบยยงชพผสงอายอาจมความลาชา มการเลอนวนจายเบยยงชพผสงอาย แตทางหนวยงานจะมการแจงใหรบฟงกอนลวงหนาวาจะมการลาชาในการจายเบยยงชพผสงอายเนองจากสาเหตใด ดงนน ผสงอายทกคนจะมความเขาใจในสภาพปญหาดงกลาวและสามารถยอมรบไดจากปญหาของการจายเบยยงชพทลาชานน”

(ละเอยด ผวออน.2554 : สมภาษณ)

ผลการวเคราะหขอมลการปรบปรงดานนโยบายเบยยงชพผสงอาย


“จากโครงการเบยยงชพผสงอายทไดรบคดวางบทมาสนบสนนในโครงการเบยยงชพผสงอายยงมไมเพยงพอกบความตองการของเบยยงชพผสงอายในขณะน จงอยากใหทางภาครฐไดมการสนบสนนงบประมาณโครงการจายเบยยงชพผสงอาย เพอใหเพยงพอกบคาใชจายของผสงอายไดน ามาใชในชวตประจ าวนไดมากกวาทเปนอยในปจจบน”

(พก ไพฑรย.2554 : สมภาษณ)

ผลการวเคราะหขอมลการเขารบเบยยงชพผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย


“ความตองการของผสงอาย อยากจะใหมเจาหนาทจากหนวยงานน าเบยยงชพผสงอายมามอบใหกบผสงอายโดยไมตองเดนทางไปรบเบยยงชพ เพราะผสงอายบางรายมความยากล าบากในการเดนทางไปรบ จะดวยสขภาพรางกายทออนแอ โรคประจ าตว หากมเจาหนาทน ามามอบใหกจะเปนการดกวาทจะตองเดนทางไปรบดวยตนเอง”

(ไม ขวญสข.2554 : สมภาษณ)

ผสงอายไดแสดงความคดเหนสอดคลองกนวา

“หากมเจาหนาทมามอบใหถงบานกจะท าใหผสงอายมความคนเคย และมสมพนภาพทดกบเจาหนาทดวย และท าใหเจาหนาทไดทราบถงสภาพความเปนอยทแทจรงของผสงอายใน

125

การด ารงชวตในแตละวน และท าใหผสงอายกลาทจะพดคย และขอค าปรกษาเวลามปญหาเกดขนในชวต ไดบางไมมากกนอย อกทงยงท าใหอบอนใจอกดวย”

(จอย โชตชวง.2554 : สมภาษณ)

จากการสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายสามารถวเคราะหเนอหาไดดงตาราง

วเคราะห ความคดเหนของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

ตาราง 40 การวเคราะหเปรยบเทยบปญหา และขอเสนอแนะเพอน าไปปรบปรงการใหบรการ การจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย


ปญหาททานคดวาเกดจากเบยยงชพผสงอายคอปญหาใดบาง

เงนทไดรบไมเพยงพอกบคาใชจาย 12 60.0

หนวยงานไมใหการสนบสนนอยางเตมท 1 5.0

ผสงอายไมมความรเกยวกบเบยยงชพผสงอาย 2 10.0

ระยะเวลาในการจายเบยยงชพผสงอายไมสม าเสมอ 1 5.0

ทานคดวาระยะทางเปนอปสรรคกบการรบเบยยงชพผสงอายหรอไม

เปนอปสรรค เพราะบานอยไกลจากหนวยงาน 4 20.0

เปนอปสรรค เพราะไมมใครพามารบเบยยงชพผสงอาย 4 20.0

ไมเปนอปสรรคเพราะบานอยใกลกบหนวยงาน 2 10.0

ไมเปนอปสรรค เพราะมลก / หลานพามารบเบยยงชพผสงอาย 5 25.0

126



ทานตองการใหหนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายเขามาดแลผสงอายในเรองใดบาง

ดแลเรองสขภาพการไดรบการดแลดานสขภาพอยางสม าเสมอ 11 55.0

ดแลเรองสภาพความเปนอยในครอบครว 6 30.0

ดแลเรองการบรโภคอาหารทมคณคาทางรางกาย 8 40.0

หนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายใหความรในนโยบายเบยยงชพผสงอายกบทานในเรองใดบาง

คณสมบตผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 10 50.0

การจายเงนสงเคราะหสวสดการเบยยงชพผสงอายจ านวน 500 บาท

10 50.0

ชนตอนการเขารบเบยยงชพผสงอาย 6 30.0

ระยะเวลาของการรบเบยยงชพผสงอาย 8 40.0

ปญหาทเกดจากการจายเบยยงชพผสงอายททานประสบอยในเรองใดบาง

มความลาชาของหนวยงานในการจายเบยยงชพผสงอาย 7 35.0

เกดความขดแยงภายในหนวยงาน 1 5.0

หนวยงานไมใหการสนบสนนในการขอรบเบยยงชพผสงอาย 1 5.0

หนวยงานไมมความเปนธรรม ยตธรรม ในการจายเบยยงชพผสงอาย

1 5.0

นโยบายเบยยงชพผสงอาย ควรมการปรบปรงในเรองใดบาง

ควรมเจาหนาทร บผดชอบดแลเรองเบยยงชพผสงอายตามความรความสามารถ

3 15.0

127



งบทมการสนบสนนไมเพยงพอกบการขอรบเบยยงชพผสงอาย 5 25.0

ความผดพลาดทเกดจากหนวยงานอนเนองมาจากความเขาใจคลาดเคลอน

2 10.0

การประสานงานระหวางเจาหนาทกบผสงอาย 3 15.0

ตามนโยบายเบยยงชพผสงอาย ในการเขารบเบยยงชพ ควรเปนอยางไร

ผสงอายเขารบเบยยงชพดวยตวเอง 6 30.0

เจาหนาทน ามามอบให 10 50.0

มอบให บตร หลานไปรบแทน 2 10.0

ผานบญชธนาคารของผสงอาย 4 20.0

จากตาราง 40 ผลการวเคราะหสภาพปญหาและแนวทางการแกไขปญหา

1.ปญหาททานคดวาเกดจากเบยยงชพผสงอาย คอปญหาใด จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา เงนทผสงอายไดรบไมเพยงพอกบคาใชจาย จ านวน 12 คน มอตรารอยละ 60 รองลงมา ผสงอายไมมความรเกยวกบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10หนวยงานไมไดการสนบสนนอยางเตมท จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 และ ระยะเวลาในการจายเบยยงชพไมสม าเสมอ จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 2. ทานคดวาระยะทางเปนอปสรรคกบการรบเบยงชพผสงอายหรอไม จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา ผสงอายทมารบเบยยงชพไมเปนอปสรรคในการเดนทาง เพราะมลก / หลานพาไปรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 รองลงมา เปนอปสรรค เพราะบานอยไกลจากหนวยงาน มจ านวน 4 คน มอตรารอยละ 20 เปนอปสรรค เพราะไมมใครพามารบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 4 คน มอตรารอยละ 20 และ ไมเปนอปสรรค เพราะบานอยใกลกบหนวยงาน จ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10

128

3. ทานตองการใหหนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายเขามาดแลทานในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา ผสงอายมความตองการใหหนวยงานดแลในเรองของสขภาพการไดรบการดแลดานสขภาพอยางสม าเสมอ จ านวน 11 มอตรารอยละ 55 รองลงมา อยากใหดแลเรองการบรโภคอาหารทมคณคาทางรางกาย จ านวน 8 คน มอตรารอยละ 40 และ ตองการใหดแลเรองของสภาพความเปนอยในครอบครว จ านวน 6 คน มอตรารอยละ 30 4. หนวยงานทจายเบยยงชพผสงอายใหความรในนโยบายเบยยงชพผสงอายกบผสงอายในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา หนวยงานไดใหความรในเรองการจายเงนสงเคราะหสวสดการเบยยงชพผสงอาย จ านวน 500 บาท มทงหมด 10 คน มอตรารอยละ 50 เชนเดยวกบเรองของคณสมบตของผสงอายทจะไดรบเบยยงชพผสงอาย มจ านวน 10 คน มอตรารอยละ 50 รองลงมาจะเปนเรองของระยะเวลาของการเขารบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 8 คน มอตรารอยละ 40 และ ขนตอนการเขารบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 6 คน มอตรารอยละ 30 5. ปญหาทเกดจากการจายเบยยงชพผสงอายททานประสบอยในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา ปญหาทเกดจากการจายเบยยงชพผสงอายจะมความลาชาของหนวยงานในการจายเบยยงชพผสงอาย จ านวน 7 คน มอตรารอยละ 35 รองลงมา เกดความขดแยงภายในหนวยงาน จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 เชนเดยวกบ หนวยงานไมใหการสนบสนนในการขอรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 และ หนวยงานไมมความเปนธรรม ยตธรรม ในการจายเบยยงชพผสงอาย จ านวน 1 คน มอตรารอยละ 5 6. นโยบายเบยยงชพผสงอาย ควรมการปรบปรงในเรองใดบาง จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา จากโครงการเบยยงชพผสงอายควรมการปรบปรงในเรอง การมงบประมาณเขามาสนบสนนยงไมเพยงพอกบการขอรบเบยยงชพผสงอาย จ านวน 5 คน มอตรารอยละ 25 รองลงมา ตองการใหเจาหนาทรบผดชอบดแลเรองเบยยงชพผสงอายมความรและความสามารถ จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 เชนเดยวกบ การประสานงานระหวางเจาหนาทกบผสงอาย จ านวน 3 คน มอตรารอยละ 15 และ ความผดพลาดทเกดจากหนวยงานอนเนองมาจากความเขาใจคลาดเคลอนกน จ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10

129

7. ตามนโยบายเบยยงชพผสงอาย ในการเขารบเบยยงชพ ควรเปนอยางไร จากการวเคราะหแสดงใหเหนวา จากโครงการเบยยงชพในการเขารบเบยยงชพผสงอาย มความตองการคอ ผสงอายมความตองการใหทางเจาหนาทน ามามอบใหเอง จ านวน 10 คน มอตรารอยละ 50 รองลงมา คอการเขารบเบยยงชพดวยตวเอง มจ านวน 6 คน มอตรารอยละ 30 อยากใหมการผานเขาบญชธนาคาร จ านวน 4 คน มอตรารอยละ 20 และอยากมอบใหบตร หลานไปรบแทน จ านวน 2 คน มอตรารอยละ 10

บทท 6 บทสรป และอภปรายผล

การวจยเรอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก มวตถประสงคทส าคญคอ ศกษาการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน สามารถน าผลทไดไปเปนแนวทางในการพฒนา ปรบปรง แกไข การจายเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทนใหเหมาะสมยงขน ซงผวจยไดแยกท าการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth interview) ผใหขอมลทส าคญในการวจย โดยแบงประเดนส าคญออกเปน 3 สวน สวนทหนง ขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของเจาหนาทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย โดยการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth interview) โดยแยกท าการสมภาษณขอมลจากกลมบคคลตางๆ โดยการพจารณาเลอกแบบเจาะจง ดงตอไปน 1.1 ขอมลเบองตนของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.2 ขอมลเบองตนของบคลากร (เจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย) สวนทสอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย แนวค าถามไดมาจากหลกการประเมนของไทเลอร โดยการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth interview) โดยแยกท าการสมภาษณขอมลจากกลมบคคลตาๆ โดยพจารณาเลอกแบบเจาะจง โดยประกอบดวย 5 ขนตอน ดงน 2.1 ประเมนเปาหมาย หมายถง เปนการสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได

2.1.1 การสรางหลกประกนรายได 2.2 ประเมนจดประสงค หมายถง จดประสงคเชงพฤตกรรม สงทสามารถน ามา

ปฏบตไดจรง 2.2.1 การมอาชพ และการพงพาตนเอง ของผสงอายทไดรบเบยยงชพ

ผสงอาย 2.3 ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผม สทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย

2.3.1 ขนตอนการพจารณาคดเลอกผสงอาย 2.4 ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบยยงชพ

ผสงอายไปรบดวยตวเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย 2.4.1 บทบาทของหนวยงานทมตอผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

131

2.5 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดทเกดขนหลง การปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ

2.5.1 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ สวนทสาม ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะ เพอปรบปรงการใหบรการและการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากขน โดยการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth interview) โดยแยกท าการสมภาษณขอมลจากกลมบคคลตางๆ โดยพจารณาเลอกแบบเจาะจง ดงตอไปน

3.1 ปญหาทเกดจากเบยยงชพผสงอาย 3.2 ระยะทางในการเขารบเบยยงชพผสงอาย 3.3 ความตองการของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจากหนวยงาน 3.4 หนวยงานไดใหความร ดานสวสดการโครงการเบยยงชพผสงอาย 3.5 ปญหาในการจายเบยยงชพผสงอาย 3.6 การปรบปรงโครงการเบยยงชพผสงอาย 3.7 จากโครงการเบยยงชพผสงอาย ลกษณะการเขารบเบยยงชพผสงอาย

132

สรปและอภปรายผลการวจย สวนท 1 ขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของเจาหนาทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน และผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จากการศกษาขอมลเบองตนเกยวกบสถานภาพของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ผวจยไดด าเนนการวเคราะห โดยจ าแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา การท างาน (อาชพ) รายไดประจ า รายไดเฉลยตอเดอน และคาใชจาย คาอาหารคากบขาว คารกษาพยาบาล ค าท าบญ คาพาหนะเดนทาง ใหหลาน คาประกอบอาชพซอป ย เมลดพนธพช ในการสรปผลการวจยในสวนนจะสรปถงขอมลเบองตนของผสงอายทไดร บเบยยงชพผสงอาย เมอพจารณาขอมลเบองตนของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย พบวา 1.1 ขอมลเบองตนของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย 1.1.1 เพศ ความชดเจนดานเพศของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย มความชดเจนในสวนของผสงอายสวนใหญเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย 1.1.2 อาย ควมชดเจนดานอายของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จะมควาชดเจนทางดานอายของผสงอายทไดรบเบยยงชพโดยสวนใหญจะมอายอยระหวาง 65 – 69 ป 1.1.3 สถานภาพการสมรส ความชดเจนดานสถานภาพการสมรสของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จะมความชดเจน โดยสวนใหญสถานภาพการสมรสของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจะอยรวมกบคสมรส 1.1.4 ระดบการศกษา ความชดเจนดานระดบการศกษาของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย มความชดเจนทางดานระดบการศกษา โดยสวนใหญผสงอายจะมระดบการศกษาอยทชนประถมศกษาเปนสวนใหญ และสวนใหญผสงอายเพศชายจะไดรบโอกาสทางการศกษาชนสงกวาผสงอายเพศหญง ในสวนของผสงอายทรหนงสอนนจะไปศกษาพระธรรมค าสอนทางศาสนาในวด จงท าใหอานหนงสอไดบางเลกนอย 1.1.5 การท างาน (อาชพ) ความชดเจนดานการท างาน (อาชพ)ของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย มความชดเจนดานการท างานโดยสวนใหญผสงอายทไดรบเบยยงชพจะไมไดท างานประกอบอาชพ แตมผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจ านวนนอยทมอาชพรบจาง หรออาจจะรบจางท างานอยกบบาน เนองจากภาวะรางกายทไมอ านวยในการเดนทางไปท างานประกอบอาชพในทหางไกล 1.1.6 รายไดประจ าของผสงอาย

133

ความชดเจนดานรายไดประจ าของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย มความชดเจนดานรายไดประจ าโดยสวนใหญแลวจะมรายไดจากลกหลานให เนองจากภาวะของวยชราภาพจงท าใหไมมรายไดจากแหลงอน และจะมผสงอายทมรายไดประจ าจากการเกษตรปลกพชเลยงสตว ซงท าใหสามารถน ามาใชจายในชวตประจ าวนไดบางเลกนอย เพอไมใหเปนภาระของลกหลานมากนก 1.1.7 รายไดเฉลยตอเดอนของผสงอาย ความชดเจนของรายไดเฉลยตอเดอนของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย มความชดเจนดานรายไดโดยสวนใหญจะมรายไดเฉลยตอเดอนไมเกน 500 บาท เนองมาจากไมมรายไดจากแหลงอน และไมสามารถไปประกอบอาชพได จงท าใหมรายไดเพยงเลกนอยจากการทลกหลานใหเทานน 1.1.8 ระยะเวลาในการรบเบยยงชพผสงอาย ความชดเจนของระยะเวลาในการรบเบยยงชพผสงอาย มความชดเจน โดยสวนใหญแลวผสงอายทไดรบเบยยงชพผสอายนนจะอยระหวาง 2 – 4 ป และเบยยงชพผสงอายยงเปนรายไดหลกของผสงอายทไดรบ เพอน ามาใชจายในชวตประจ าวน 1.1.9 รายไดทงหมดรวมถงเบยยงชพผสงอายน ามาเปนคาใชจายในเรองตอไปน 1) คาอาหารและคากบขาว มความชดเจนในดานคาใชจายคาอาหารและคากบขาว สวนใหญผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายมคาใชจายนอยกวา 500 บาท อนเนองมาจากการไมมรายไดจงท าใหคาใชจายคาอาหารและคากบขาวจงตองมความประหยดมากเพอใหสมดลกบรายไดทไดรบในแตละเดอน 2) คารกษาพยาบาล มความชดเจนในดานคารกษาพยาบาล โดยสวนใหญแลวผสงอายจะไมมคาใชจายในการรกษาพยาบาล เนองจากการไดรบความดแลจากทางภาครฐ หนวยงานตางๆ เขามาดแล เชนสถานอนามยหมบาน จงท าใหผสงอายไมมปญหาดานคารกษาพยาบาล 3) คาท าบญ มความชดเจนในดานคาท าบญ โดยสวนใหญผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจะมคาท าบญอยระหวาง 101 – 500 บาท ถงแมเงนทไดรบมานนจะเพยงเลกนอยแตผสงอายกจะตองมรายจายในการท าบญ ซงถอเปนสงทท าใหผสงอาย มความภาคภมใจทไดท าบญบางเลกๆ นอยๆ ในชวงของวาระสดทายของชวต การท าบญส าหรบผสงอายนนมความส าคญตอภาวะจตใจของผสงอายอกดวย 4) คาพาหนะเดนทาง มความชดเจนในดานคาพาหนะเดนทาง ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายโดยสวนใหญจะไมมคาพาหนะเดนทาง เนองจากสภาพรางกายทออนแอ และไมสามารถเดนทางไปมาสะดวก จงท าใหผสงอายไมมคาพาหนะในการตองเดนทางไปในทตางๆ หรอหากจะตองเดนทางกจะมบตร หลาน พาไป หรอขอความชวยเหลอจากเพอนบาน บางในบางครงบางโอกาส

134

5) ใหหลาน มความชดเจนในดานเงนทตองใหหลานๆ ผสงอายสวนใหญไมมคาใชจายทจะตองใหหลานๆ เนองจากรายไดทไดมาไมเพยงพอกบการด ารงชวตในแตละวน ดงนนคาจายทจะใหหลานๆ นนกจะไมมเชนกน แตมสวนนอยทยงมใหบาง เพอความสบายใจ และมความอบอนทอยรวมกนในครอบครวไดบาง 6) คาใชจายในการประกอบอาชพซอป ย เมลดพนธพช มความชดเจนโดยสวนใหญแลวผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจะไมมคาใชจายในการประกอบอาชพ ซอป ย หรอเมลดพนธพช เนองจาก ผสงอายไมมก าลงในการประกอบอาชพตางๆ ได ผสงอายสวนใหญไมไดท างานทกอใหเกดรายได ผสงอายทมรายไดนอยกยงตองท างานหารายไดเพอเลยงตนเองโดยมอาชพรบจางและเกษตรกรรม ขณะเดยวกนมผสงอายสวนหนงท างานชวยครอบครวแตไมมรายได คอ เฝาบานและท างานบาน ภาระส าคญของผสงอายคอ การเลยงหลาน รวมถงยงมปญหาผสงอายยากจนบางสวนใชชวตเรรอน มทอยไมเปนหลกแหลง ยงชพโดยการขอทานรายไดของผสงอายสวนใหญจะไดมาจากลกหลานใหเปนแหลงรายไดหลก สวนผสงอายทตองมภาระคาใชจายจะตองท าการเกษตรเพอใหมรายไดนอกเหนอจากเบยยงชพผสงอาย เพอน ามาใชจายภายในครอบครว

1.2 ขอมลเบองตนของบคลากร (เจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย) 1.2.1 เพศ ความชดเจนดานเพศของเจาหนาทผปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย มความชดเจนโดยสวนใหญบคลากรผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายเปนเพศชายมากกวาเพศหญง 1.2.2 อาย ความชดเจน ของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย มความชดเจน ดานอายของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายโดยสวนใหญจะอยในชวง อายไมเกน 30 ป และชวงระหวางอาย 30 – 34 ป 1.2.3 สถานภาพการสมรส ความชดเจน ดานสถานภาพสมรส มความชดเจน โดยสวนใหญสถานภาพการสมรสของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายจะอยกบคสมรส 1.2.4 ระดบการศกษา ความชดเจน ดานระดบการศกษาของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย สวนใหญจบปรญญาตร

135

1.2.5 ต าแหนง ความชดเจน ดานต าแหนงของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย สวนใหญอยในระดบปฎบตการ เกอบทงหมดของบคลากรทมในหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

1.2.6 ลกษณะการมสวนรวมในโครงการเบยยงชพผสงอาย ความชดเจน ดานการมสวนรวมในโครงการเบยยงชพผสงอายสวนใหญบคลากรเจาหนาทปฎบตงานเบยยงชพผสงอายจะเปนในระดบทองถน 1.2.7 ประสบการณท างานในชมชน ความชดเจน ดานประสบการณท างานในชมชน โดยสวนใหญบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายเคยมประสบการณดานการพฒนาชมชน ท าใหไดเขาถงกลมคนในชมชนมากขนและเรยนรการด ารงชวตของคนในชมชน 1.2.8 อายราชการของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพ ความชดเจน ดานอายราชการของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานสวนใหญอยในชวงนอยกวา 4 ป 1.2.9 ประสบการณท างานดานเบยยงชพผสงอาย ความชดเจนของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย สวนใหญประสบการณท างานจะอยในชวงนอยกวา 2 ป 1.2.10 อตราเงนเดอนของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย ความชดเจนอตราเงนเดอนของบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายสวนใหญจะอยระหวาง 8,001 – 10,000 บาท จากขอมลทไดจากการสมภาษณผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย และบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย เปรยบเทยบกบขอมลของ จปฐ. ป พ.ศ. 2553 นน จะเหนไดวา มความสอดคลองกนกบขอมลทไดจากการสมภาษณและท าใหทราบขอมลเบองตนของผสงอายและบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย เพอใชในการวจย ผวจยไดด าเนนการวเคราะหตามกรอบแนวคดในการวจย

136

สวนท 2 การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย แนวค าถามไดมาจากหลกการประเมนของไทเลอร โดยการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth interview) โดยแยกท าการสมภาษณขอมลจากกลมบคคลตางๆ โดยพจารณาเลอกแบบเจาะจง 5 ขนตอน ดงน

1. ประเมนเปาหมาย หมายถง เปนการสรางหลกประกนใหแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอตอการยงชพหรอไมสามารถประกอบอาชพเลยงดตนเองได 2. ประเมนจดประสงค หมายถง จดประสงคเชงพฤตกรรม สงทสามารถน ามาปฏบตไดจรง

3. ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผมสทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย

4. ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบยยงชพผสงอายไปรบดวยตวเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย

5. การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดทเกดขนหลงการปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดข น

ในการสรปผลการวจยในสวนนจะสรปผลถงการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ทไดรบเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน เมอพจารณาการวเคราะห มขอคนพบ ดงน


2.1.1 การสรางหลกประกนรายได จากการศกษาจากการสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายและบคลากร

เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย พบวา ความชดเจนทางดานเนอหาของการสรางหลกประกนรายไดของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย มความชดเจนมากเกยวกบความตองการหลกประกนรายไดในยามแกชรา เน องจากเจตคตของผสงอายทมตอการสรางหลกประกนรายไดนนถอเปนสงส าคญตอการยงชพและการด ารงชวตในแตละวน อกทงผสงอายสวนใหญมความยากจนรวมไปถงไมมผดแลเอาใจใส การมหลกประกนรายไดทแนนอนใหกบผสงอายท าใหผสงอายมสภาพความเปนอยทดข น เกดความภาคภมใจ ทยงสามารถใชชวตอยรวมกบคนในครอบครวและคนในชมชนไดอยางมความสข หลกประกนรายไดของผสงอายโดยทางภาครฐไดมสวสดการเบยยงชพผสงอายในหลกความเปนจรงยงไมเพยงพอกบความตองการของผสงอาย ทมคาใชจายในแตละเดอนแลว ดงนนจงตองมการสรางหลกประกนใหผสงอายสามารถพงพาตนเองได เชนการแนะน าอาชพ การสรางรายไดใหกบผสงอาย โดยใหผสงอายมอาชพตามความสามารถของตน ซงสามารถท างานและพงพาตนเอง มสภาพชวตทด

137

ขนจากเดม และสอดคลองกบเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายทวา “รายไดจากเบยยงชพผสงอาย ท าใหผสงอายไดมกนมใชเพมขนเลกๆ นอยๆ พอเลยงปากเลยงทองได แมวารายไดทไดมาจะไมมากมายนก แตกยงดกวาทจะท าใหคนในครอบครวเดอดรอน เมอมเงนเขามาสนบสนนจงท าใหความสามารถในการใชจาย และความเปนอยในชวตประจ าวนดขนบางรวมไปถงท าใหเกดคณคามากขน คอการไดรบเกยรตจากคนในชมชนและสามารถอยรวมกนกบคนในชมชน และส าหรบผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายเกดความดใจ ถงแมจะเปนเงนเลกๆ นอยๆ แตกท าใหสามารถมกน ไมอดมอ กนมอ มกนมใช” (โชต เสนอใจ.2554: สมภาษณ) เจาหนาทไดมความคดเหนทสอดคลองกนในเรองหลกประกนรายไดของผสงอาย ทวา “ดานการท างาน รายได และเศษฐกจ กยงถอวาเปนแหลงส าคญของผสงอายรองจากบตร โดยผสงอายทอยตามชนบทจะท างานมากกวาผสงอายทอยในเมองหลวง ผสงอายทอยในชนบทโดยสวนใหญจะท างานดานเกษตรกรรม การทผสงอายไทยสวนใหญไมไดท างาน มรายไดต า และมทรพยสนและเงนทออมไมมาก ไมมหลกประกนรายไดยามชราภาพ จงท าใหผสงอายไทยตกอยในภาวะเศรษฐกจทไมด หรอยากจน” (วรนช โหยหวล.2554 : สมภาษณ)

การสงเคราะหเบยยงชพผสงอาย ยงคงเปนรปแบบสวสดการทมความจ าเปนอยางมากและยงเปนความตองการของผสงอาย อกทงยงมผสงอายอกจ านวนมากทเดอดรอน ซงการสงเคราะหเบยยงชพผสงอายแกผสงอายสามารถท าใหผสงอายทไมสามารถดแลตนเองได และขาดทพงพง ไดมความเปนอยทดข น แตทงนควรเพมจ านวนเงนเบยยงชพแกผสงอายใหมความเพยงพอแกการยงชพของผสงอาย การไดรบเบยยงชพผสงอายมผลกระทบทางรางกายทเหนไดชดเจนทสดคอ ท าใหผสงอายมความเปนอยทดข น มเงนใชจายเปนคาอาหาร คายา คาไฟ คาน า คาพาหนะเดนทาง ทางดานของจตใจผสงอายมความส าคญมาก ผสงอายสวนใหญจะตอบตรงกนวา เงนเบยยงชพผสงอายทไดรบท าใหผสงอายสามารถมเงนใชจายท าบญ โดยมนอยกท านอย ซงถอเปนความสขทางใจของผสงอายทไดท าบญท ากศล นอกจากนนผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายท าใหตนเองรสกมคณคา มความส าคญ ในดานสงคม เบยยงชพผสงอายท าใหญาตพนอง คนในชมชน หนมาเอาใจใสดแลผสงอายทยากล าบากมาขน และผสงอายยงมเงนไปซอของน าไปใสบาตรและรวมท ากจกรรมกบคนในชมชน หรอทางวดจดขน ไดอยางมความสขกายสบายใจ

138

2.2 ประเมนจดประสงค หมายถง จดประสงคเชงพฤตกรรม สงทสามารถน ามาปฏบตไดจรง

2.2.1 การมอาชพ และการพงพาตนเอง ของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จากการศกษาจากการสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายและบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย พบวา ความชดเจนทางดานเนอหาของการมอาชพ และการพงพาตนเองไดของผสงอาย ความชดเจนทางดานเนอหาของการมอาชพ และการพงพาตนเองของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายนนหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนไดมการพฒนาการสอนอาชพใหแกผสงอายตามความถนดของผสงอายแตละคน รวมถงการพาผสงอายไปดงานในสถานทตางๆ ภายนอกชมชน เพอใหผสงอายน ามาใชในการด ารงชวต และยงท าใหผสงอายไดมการพบปะพดคยกนมากขน สามารถแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน ท าใหไมเกดชองวางระหวางบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายและตวของผสงอายทไดรบเบยยงชพ เมอมการฝกอาชพ เชน การแนะน าใหผสงอายน าความรทตนมมาเปนภมปญญาใหกบคนในทองถนไดเรยนร ถงวฒนธรรมดงเดมของคนในชมชน เรยนรวถการใชชวตในอดต เพอไมใหคนรนหลงลมสงเหลานไป จากการทผสงอายไดน าภมปญญาของตน ทมความสามารถทแตกตางกนออกมาสอนใหกบคนรนหลงไดเรยนร ผสงอายตางเกดความรสกภาคภมใจทไดมการสบสาน สบทอดภมปญญาเหลานใหกบคนรนหลงไดรบร และท าใหลกหลาน เกดความรสกวาผสงอายเปนรมโพธ รมไทรใหกบ คนในครอบครว และสามารถท าใหผสงอายอยกบครอบครว รวมถงคนในชมชนไดอยางมความสข แตปญหาทเกดขน คอ ผสงอายบางรายมปญหาในดานสขภาพรางกายทไมสามารถเดนทางไปไหนมาไหนไดจงท าใหตองอยกบบานและเกดความรสกเบอหนายกบรางกายทมปญหา แตผสงอายเหลานไดประกอบอาชพอยกบบาน เชน รบจางผกผาเชดเทา เลยงหลาน ซงกเปนอกทางทท าใหผสงอายมรายไดอกทางหนง ทางเจาหนาทผปฎบตงานไดมความคดเหนสอดคลองกนทวา “หนวยงานถอเปนแรงขบเคลอนในการสรางอาชพใหกบผสงอายในชมชน ในการสนบสนนใหผสงอายประกอบอาชพ ดงนนภาครฐจะตองมการสนบสนนใหหนวยงานในชมชนมพฒนาเสรมสรางอาชพใหกบผสงอายในชมชนดวย เชน การสนบสนนชวยเหลอ การปลกพช เลยงสตว ทอผา หรออาชพตางๆ ทเหมาะสมกบผสงอาย โดยการน าภมปญญาของผสงอายมาถายทอดใหกบคนในชมชนไดเรยนรหลกการการประกอบอาชพ อกทงยงชวยใหผสงอายกบคนในชมชนมความสมพนธทดตอกน และสามารถพงพากนได ” (อทย ขวญสข.2554: สมภาษณ) จากการสมภาษณประเดนดานการประเมนจดประสงค คอ ในเชงพฤตกรรม ผสงอายสามารถสรางรายไดใหเกดขนจรง ซงน าไปสการพงพาตนเองของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

139

2.3 ประเมนก าหนดขนตอนกจกรรม หมายถง เปนการคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย การน ารายชอเขาทประชมเพอพจารณาผมสทธไดรบเบยฯ การน ารายชอผมสทธไดรบเบยฯมาท าบญชรายชอ การน ารายชอผมสทธปดประกาศไวทเปดเผย 2.3.1 ขนตอนการพจารณาคดเลอกผสงอาย

จากการศกษาจากการสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายและบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย พบวา การพจารณาในการคดเลอกผสงอายนน ตองมการพจารณาตามหลกการระเบยบของกระทรวงมหาดไทย เกณฑการคดเลอกเบยยงชพผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ในเบองตนทางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนไมไดเขามาเกยวของในการคดเลอกเบยยงชพผสงอายแตในชวงหลง องคการบรหารสวนต าบลโพธแทนไดเขามามสวนรวมในการพจารณาและจายเบยยงชพผสงอายโดยทางองคการบรหารสวนต าบลโพธไดใชหลการพจารณาตาม ระเบยบของกรมประชาสงเคราะหและประสานงานกบองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน และในหมบาน และพยายามใหเปนไปตามระเบยบของกรมประชาสงเคราะหทถายโอนลงมาให โดยจะใหมการจดใหมการลงทะเบยนผมสทธรบเงนเบยยงชพผสงอายรายใหมทยงไมเคยลงทะเบยนมากอนหรอผใหญบานจะเปนคนไปตรวจสอบตามหมบานหากมผสงอายภายในบานแตละหลงกจะท าการจดบนทกชอของผสงอาย ซงผสงอายจะตองเปนผมอายครบหกสบปบรบรณขนไปและเปนไปตามในปงบประมาณ พ.ศ. 2555 โดยเปนผเกดกอน 1 ตลาคม พ.ศ. 2494 ส าหรบในกรณทในทะเบยนราษฎรไมปรากฏวนท เดอนเกด ใหถอวาบคคลนนเกดในวนท 1 มกราคมของปนน ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย โดยใชหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน ไดก าหนดคณสมบตของผมสทธไดรบเบยยงชพผสงอาย ดงน 1) มสญชาตไทย 2) มภมล าเนาอยในเขตองคกรปกครองสวนทองถนตามทะเบยนบาน 3) มอายหกสบปบรบรณขนไป ซงไดลงทะเบยน และยนค าขอรบเบยยงชพผสงอายตอองคกรปกครองสวนทองถน 4) ไมเปนผไดรบสวสดการหรอสทธประโยชนอนใดจากหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอองคกรปกครองสวนทองถน ไดแก ผรบเงนบ านาญ บ านาญพเศษ หรอเงนอนในลกษณะเดยวกน ผสงอายทอยในสถานสงเคราะหของรฐหรอองคกรปกครองสวนทองถน ผไดรบเงนเดอน คาตอบแทน รายไดประจ า หรอผลประโยชนตอบแทนอยางอนทรฐหรอองคกรปกครองสวนทองถนจดใหเปนประจ า ยกเวนผพการ และผปวยเอดส ตามระเบยบของกระทรวงมหาดไทย

140

โดยขนตอนของการยนไดก าหนดตามระเบยบของกระทรวงมหาดไทย ตามขนตอนการยนค าขอขนทะเบยนผสงอาย ภายในเดอนพฤศจกายนของทกป ใหผท จะมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณถดไป ลงทะเบยนและยนค าขอรบเงนเบยยงชพผสงอายดวยตนเองตอองคกรปกครองสวนทองถนทตนมภมล าเนา ณ ส านกงานขององคกรปกครองสวนทองถน หรอสถานททองคกรปกครองสวนทองถนก าหนด โดยมหลกฐานดงน

1) บตรประจ าตวประชาชนพรอมส าเนา 2) ทะเบยนบานพรอมส าเนา

3) สมดบญชเงนฝากธนาคารพรอมส าเนา ส าหรบกรณทผขอรบเงนเบยยงชพผสงอายประสงคขอรบเงนเบยยงชพผสงอายผานธนาคาร 4) ในกรณทมความจ าเปนผสงอายไมสามารถมาลงทะเบยนไดดวยตนเอง ใหมอบอ านาจเปนลายลกษณอกษรใหผอนเปนผย นค าขอรบเงนเบยยงชพผสงอายแทนกได

วธการจายเงนเบยยงชพผสงอาย การจายเงนเบยยงชพผสงอายใหแกผมสทธ ใหทางองคกรปกครองสวนทองถนจายเปนเงนสด หรอโอนเขาบญชเงนฝากธนาคาร ในอตราเดอนละ 500 บาท เปนรายเดอนภายในวนท 10 ของ ทกเดอน โดยเจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนวา “ความชดเจนในการพจารณาคดเลอกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ในการขนบญชผสงอายนน แตละชมชนจะมคณะกรรมการคดเลอกผสงอาย น าเอกสารทจะตองใชขนบญชมดงน ส าเนาบตรประจ าตวประชาชน ส าเนาทะเบยนบาน อยางละ 1 ชด ไปใหประธานชมชน เพอคณะกรรมการคดเลอกผสงอายของชมชนจะไดน ามารวมประชมเพอพจารณารายชอแตละรายวามคณสมบตทจะไดรบเบยยงชพหรอไม ส าหรบผสงอายทมคณสมบตเหมาะสมแตยงไมไดรบการเสนอชอ ใหจดท าเปนรายชอผสงอายส ารองไว เพอรอการคดเลอกและอนมตในครงตอไป จะมการคดเลอกโดยคณะกรรมการคดเลอกผสงอายของชมชน ปละ 1 ครง” (สามารถ มลยม.2554: สภาษณ)

141

2.4 ประเมนวธเออตอความส าเรจของโครงการ หมายถง การรบเบยยงชพผสงอายไปรบดวยตวเอง หรอมเจาหนาทน ามามอบใหกบผสงอาย

2.4.1 บทบาทของหนวยงานทมตอผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จากการศกษาจากการสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายและบคลากร

เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย พบวา หนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนมความพรอมในดานการใหบรการแกผสงอาย แต หากตองการใหทางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนมความพรอมอยางเตมทมากขนควรใหความส าคญกบการจดสรรภารกจและบทบาทของงานสงเสรมการปกครองทองถนใหมการประสานงานอยางชดเจน โดยควรมการจดท าคมอ หรอแนวทางในการด าเนนการดานการรบโอนงานและมอบใหองคการบรหารสวนทองถนอยางเปนระบบและรปธรรม เพอใหสามารถท าหนาทควบคมคณภาพของงานและพฒนาระบบงานสวสดการสงคมในทองถนไดอยางกระจางมากขน รวมถงการแสดงแนวทางทเปนปญหาอยางชดเจนและเปนขนตอน รวมถงการรบหนาทในการใหค าปรกษา หรอพฒนาทกษะงานของบคลากรผปฎบตงานในองคการบรหารสวนต าบลใหมความช านาญมากขน ปญหาของการด าเนนงาน พบวา ปญหาในการด าเนนงานการจายเบยยงชพผสงอายนน มปญหาส าคญหลายประการ แตปญหาสวนหนงเกดจากปญหาดงเดมของกระบวนการด าเนนงานการถายโอนภารกจใหแกอบคการบรหารสวนต าบลโพธแทน เชนปญหาเรองความเปนธรรมในการพจารณา เบยยงชพผสงอาย ปญหาเรองระบบการด าเนนงาน มตงแตการสอสารแจงขอมลใหแกผสงอายโดยผานศนยสงเคราะหราษฎรหมบาน ปญหาระบบการโอนเงนผานทางธนาคาร ปญหาการรบเงนของผสงอาย ทรบดวยตวเองหรอมอบใหลกหลานมารบแทน ปญหาในการโอนเงนทไมสม าเสมอ ไมชดเจนเปนเวลาทแนนอน

ถงอยางไรกตาม ในสวนของปญหาขางตนไดเปนปญหาดงเดมททางหนวยงานตองใหการแกไขอยางเรงดวน นบตงแตการถายโอนภารกจมายงองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน และทางองคการบรหารสวนต าบลโพธไดมการแกไขปญหาเหลานอยางตอเนองมาโดยตลอด ประเดนปญหา มดงน 1) ปญหาดานการประสานงานกบหนวยงานดานการสงเสรมการปกครองสวน ทองถน ปจจบนหนวยงานของการสงเสรมการปกครองมภารกจในการประสานงานอยางชดเจน มการชแจงกฎระเบยบ หลกเกณฑในการถายโอนงานสวสดการใหแกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย จากสถานการณของงานดานการจายเบยยงชพผสงอายใหแกผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจงเปนงานททางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนมการเรยนรในการด าเนนงานอยางลองผดลองถกเพราะเนองจากขาดพเลยงในการใหความชดเจนในการด าเนนงาน แตอาศยการแลกเปลยนปญหาและบทเรยนจากการท างานรวมกนระหวาง อบต.ดวยกนจงท าใหมทศทางของการแกไขปญหาไดเปนอยางด ท าใหแกไขปญหาไดอยางทนทวงท

142

2) ปญหาการขาดการสอสารระหวางหนวงงานทเกยวของดาน อบต. หลายแหงระบเชนเดยวกนวา ในบางครงการเปลยนแปลงการด าเนนการตางๆ ไมมการสอสารหรอแจงใหกบทาง อบต.ทราบกอนท าใหทาง อบต.มการสบสนบางเชนการเปลยนแปลงระยะเวลาของการจายเบยยงชพผสงอายจากระยะเวลาในการจาย 6 เดอน/ครงเปน 3 เดอน/ครง มแตการเปลยนแปลงจ านวนเงนลดลงจากทเคยโอน ซงท าใหทางองคการบรหารสวนต าบลตางตองตรวจสอบขอมลกนและกน โดยไมมใครทราบขอมลการเปลยนแปลงนมากอน และในบางครงกไมสามารถอธบายใหกบผสงอาย และครอบครวของผสงอายทราบได เมอผสงอายไปเบกเงนอาจจะพบวาจ านวนเงนทโอนมาใหอาจจะนอยกวาทกครง จงท าใหไมเขาใจอาจจะมการตอวาทาง อบต. ดงนนทางเจาหนาทผปฎบตงานดานเบยยงชพผสงอายจงไดมความคดเหนทสอดคลองกบประเดนนวา “องคการบรหารสวนต าบล ถอเปนหนาทหลกในการปฎบตงานตามโครงการสวสการเบยยงชพผสงอาย ไดบรรลเปาหมายตามทภาครฐไดก าหนดไว การเขารบเบยยงชพผสงอาย โดยผสงอายจะตองน าบตรประจ าตวประชาชนมารบเบยยงชพโดยสวนใหญจะมารบดวยตนเอง เนองจากใกลบาน ไมตองเสยคาใชจายในการเดนทาง และไมอยากรบกวนบตรหลาน โดยการเขารบเบยยงชพจะมเจาหนาทมาคอยใหบรการทท าการผใหญบานในทกวนท 10 ของทกเดอน ความเขาใจทดของผใหบรการถอเปนสงทส าคญเปนอยางมาก เพราะจะตองสรางความสมพนธภาพและสงผลใหบรการเปนไปอยางมประสทธภาพในการท าความเขาใจในชวต สภาพรางกาย อารมณ จตใจ สงคม และวฒนธรรม การตอบรบทางอารมณ การรบรของผสงอายแตละคน จะตองสรางความคนเคยซงกนและกนเพอกอใหเกดความไววางใจซงกนและกนรวมถงความสนทสนม สามารถท าไดโดยการพดคยสนทนากบผสงอาย เชนการยกมอไหวท าความเคารพ การแตะสมผสมอเบาๆ การสนทนาพดคยถอเปนสงทสรางความเปนกนเองใหกบผสงอายไดเปนอยางด” (เกศรนทร แสงทวป.2554: สมภาษณ)

- งานบรหารการศกษา

143

2.5 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ หมายถง กระบวนการวดทเกดขนหลงการปฎบตตามโครงการจายเบยยงชพฯตามจดประสงค คอ เปรยบเทยบขอมลผสงอายถงการด ารงชวต และเปรยบเทยบถงการพฒนาคณภาพชวตทดขน 2.5.1 การประเมนผลสมฤทธของโครงการ จากการศกษาจากการสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายและบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย มขอคนพบ ดงน 1) ประโยชนทไดรบจากเบยยงชพผสงอาย ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายในปจจบนตองพยายามประกอบอาชพเพอใหมรายได นอกเหนอจากรายไดทลกหลานใหแลว สวนใหญจะประกอบอาชพเกษตกรปลกพช เลยงสตว และรบจางทวไป ซงเงนทไดรบจากเบยยงชพผสงอาย จ านวน 500 บาทยงไมเพยงพอกบคาใชจาย แตเงนทไดรบจากเบยยงผสงอายนนท าใหมความสบายใจมากขนวายงมรายไดทแนนอน และเปนหลกประกนใหเกดรายไดกบตนเอง ถงแมผสงอายบางรายถงกบท าใหไมตองท างานอกตอไปกตาม แตบางรายยงอยากมเงนไวชวยคาใชจายภายในบานของลกทตนเองอาศยอย เพอลดภาระใหกบลกหลานไมมากกนอยตามแตสมควร โดยเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนทวา “จากรายไดททางภาครฐใหเพอเปนการสรางหลกประกนรายไดใหแกผสงอาย ท าใหสภาพความเปนอยของผสงอายไดน าเงนสวนนมาใชจายแมวาจะเปนจ านวนเงน เลกๆ นอยๆ แตกยงเปนการแบงเบาภาระของครอบครวไปไดบาง แมจะเพยงเลกนอยกตาม แตกถอเปนขวญก าลงใจใหแกผสงอายวายงไมถกทอดทงไปจากสงคมในยคปจจบนและทางรฐบาลไดเขามาชวยเหลอ ใหผสงอายไดมหลกประกนรายไดทแนนอน ผสงอายจงไมถกทอดทงใหอยตามล าพงอยางไมมใครดแล” (จตพล เสนอใจ.2554 : สมภาษณ) 2) การฝกอาชพใหกบผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน มการน าผสงอายไปดงานในสถานทตางๆ นอกชมชน เพอใหผสงอายไดเกดการเรยนรและน ามาปรบใชใหเกดประโยชนกบการใชชวตประจ าวนได รวมถงผสงอายทไดไปดงานตามแหลงชมชนตางๆ ททางหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ไดจดขนผสงอายเหลานสามารถน าความรทไดมาพฒนาอาชพของตนเองไดจรง เชน เกษตรกร การปลกพช เลยงสตว หรอ การจกสาน การเยบผา สงเหลานทผสงอายไดเรยนรและสามารถน ามาพฒนาคณภาพของการประกอบอาชพไดตามความสามารถของผสงอายแตละคน ดงนน ทางหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนไดเลงเหนวา การสรางรายไดใหกบผสงอาย และผสงอายสามารถพงพาตนเองไดนน ถอเปนประโยชนใหกบตวของผสงอายเอง ผสงอายมคณภาพชวตทด มสภาพความเปนอยทด และสามารถอยรวมกบคนในครอบครวและชมชนไดอยางเปนสข อกทงยงมความภาคภมใจกบการไดพงพาตนเอง และมรายไดเพมขนจากเบยยงชพผสงอาย โดยเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนทวา “หนวยงานถอเปนแรงขบเคลอนในการสรางอาชพใหกบผสงอายในชมชน ในการสนบสนนใหผสงอายประกอบอาชพ ดงนนภาครฐจะตองมการสนบสนนใหหนวยงานในชมชนมพฒนาเสรมสราง

144

อาชพใหกบผสงอายในชมชนดวย เชน การสนบสนนชวยเหลอ การปลกพช เลยงสตว ทอผา หรออาชพตางๆ ทเหมาะสมกบผสงอาย โดยการน าภมปญญาของผสงอายมาถายทอดใหกบคนในชมชนไดเรยนรหลกการการประกอบอาชพ อกทงยงชวยใหผสงอายกบคนในชมชนมความสมพนธทดตอกน และสามารถพงพากนได” (อทย ขวญสข.2554 : สมภาษณ) 3) ความภาคภมใจในการสบทอดภมปญญาใหกบคนรนหลง และการอยรวมกบคนในชมชน การมสวนรวมในการท ากจกรรมตางๆ เชน ใหผสงอายไดน าภมปญญาของผสงอายแตละคนมาถายทอดใหกบคนในชมชน และคนรนหลงไดเรยนร เปนสงทผสงอายมความตองการเปนอยางมากทจะอยากถายทอดสงเหลาน ใหกบคนในชมชน และยงท าใหผสงอายเกดความรสกวาตนเองยงมคณคาตอคนในชมชน และยงมความส าคญกบคนในชมชน ท าใหความรสกอยากเขารวมหรอแสดงความคดเหนตางๆ ถกถายทอดออกมาจากอารมณ และการแสดงความสามารถใหเหน และในดานงานสวสดการสงคมเปนสงททางหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนจะตองมการจดใหกบคนในชมชน ไมวาจะเปนการจดสวสดการดานเงนทอง สงของ หรอแมแตความชวยเหลอ สงเหลานลวนแลวแตมความส าคญตอคนในชมชน รวมถงการจดสวสดการเบยยงชพผสงอายใหกบผสงอาย และเปนการจดสวสดการทท าใหเพมคณคาใหแกคนในชมชนไดมความเปนอยทด ความภาคภมใจของผสงอายทมตอชมชน เชน 3.1) ผสงอายมความสขและความมนคงทางจตใจมากขน ซงความสขและ ความมนคงทางใจนจะสงผลตอการมสขภาพรางกายและสขภาพใจทด อาจท าใหการเจบปวยลดนอยลง มคณภาพชวตทดข นเปนล าดบ 3.2) ผสงอายมคณคาตอครอบครวมากขน การมรายไดแมเพยงเลกนอย อาจจะท าใหผสงอายเปนทพงของครอบครวไดในระดบหนง 3.3) การไดสบทอดภมปญญาใหกบคนรนหลง ไดน าความรทมมาสอนใหกบลกหลานไดเรยนร เพอน ามาปรบใชใหเกดประโยชนไดในชวตประจ าวนของคนรนหลง หรอคนในชมชน ดงนนสงเหลานผสงอายกจะเกดความรสกดใจทมลกหลาน หรอคนในชมชนไดเลงเหนถงความส าคญ และยงมองเหนวาตนเองเปนรมโพธรมไทร ใหกบลกหลานได 4) เบยยงชพผสงอายตอสขภาพอนามยของผสงอาย ในสงคมไทยยกยองและถอวาผสงอายเปนบคคลส าคญทมคณคาของครอบครวและชมชนดงนนผสงอายจะตองดแลสขภาพของตนเองไมใหมปญหาเรองสขภาพหรอเกดปญหานอยทสด ซงจะมผลทางดานจตใจใหมความสดชน และชวยใหคนรอบขางครอบครวและสงคมมความสขไปดวย ผสงอาย มกจะประสบปญหาทางดานสขภาพ และโรคทพบบอยมากทสดในตวของผสงอายสวนใหญ มความเกยวของกบภาวะของโภชนาการ เชน โรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน และโรคไขมนในเสนเลอดสง ผสงอายทเปนโคเหลานสามารถดแลตนเองไดนอกจากการรกษาดวยยาแล ว ควรเลอกรบประทานอาหารทเหมาะสมในแตละโรค และในปจจบนพบวาผสงอายในชมชนขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน เกดจากโรคทไมสามารถเดนไปไหนมาไหนได ปวดเมอยตามขอ ดงน นทางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนรวมกบทางสถานอนามยหมบาน จงเหน

145

ความส าคญในการใหความรและสงเสรมสขภาพของผสงอายในชมชน เพอใหผสงอายและคนในครอบครวสามารถดแลตนเองใหมสขภาพรางกายทแขงแรงสมบรณรวมถงดานสภาพจตใจของผสงอายดวย ซงจะเกดประโยชนแกผสงอายโดยตรงรวมถงคนในสงคมการท าใหผสงอายไดรบการดแลเอาใจใสจากคนในครอบครวและผสงอาย ท าใหผสงอายไดมการดแลตนเอง ซงจะน าเพอไปสการสรางคณภาพชวตทดของผสงอายในชมชน ใหมการพฒนาไปอยางตอเนอง การพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมสขภาพผสงอายมวตถประสงค ดงน 4.1) เพอสงเสรมใหผสงอายมความรและใชเปนแนวทางปฎบตในการ ดแลสขภาพตนเองอยางถกตองสงผลใหมสขภาพดทงทางรางและจตใจทแจมใสอยเสมอ 4.2) เพอสนบสนนใหผสงอายสามารถชวยเหลอตนเองและผอนไดตาม ความเหมาะสม 4.3) เพอลดอตราการเกดโรคทางหลอดเลอดในกลมของผสงอาย 4.4) เพอพฒนาใหผสงอายในชมชนใหมความเขมแขงและสามารถดแล ไดอยางตอเนอง การไดรบการดแลจากทางหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธ เปนสงทท าใหผสงอายมความยนดมากทจะใหความรวมมอกบทางหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธ แทน และสถานอนามยหมบาน ททางหนวยงานไดมการสนบสนนใหผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายทกคนเขารบการบรการ ตรวจรกษาเบองตน อกทงยงไมตองเสยคาใชจายในการรกษา และไดมเงนเหลอเกบจากโครงการเบยยงชพผสงอายไปใชจายในดานอนๆ เชน คาอาหาร คากบขาว ท าบญ หรอเกบออมไวใหลกหลานในอนาคต และท าใหผสงอายมความอบอนใจทมเงนเกบไวใชยามขาดแคลน สวนทางเจาหนาทผปฎบตงานดานเบยยงชพผสงอายไดมความคดเหนทสอดคลองกนวา “ทางหนวยงานไดใหความส าคญกบสขภาพรางกาย โดยการผานสถานอนามย เพอเปนการแนะน าการกนอยถกสขลกษณะ โดยมเจาหนาทของสถานอนามยจะใหการดแลในการรบประทานอาหารรวมถงการสนบสนนใหผสงอายไดมสวนรวมในการดแลสขภาพ ตรวจสขภาพ ตรวจความดนโลหต และการใหคนในครอบครวไดรจกการดแลเอาใจใสผสงอายในครอบครวของตนเอง ท าใหผสงอายมสขภาพรางกายทแขงแรงสมบรณ และอยเปนรมโพธรมไทรใหกบบตรหลานตอไปในอนาคตได” (เจรญ บญยงประเสรฐ.2554: สมภาษณ) 5. การไดรบการดแลเอาใจใสจากทางครอบครวทมตอผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย การไดรบเบยยงชพผสงอายท าใหผสงอายไดเปลยนแปลงวถชวตไปในทางทดข นบาง ทงนแมจ านวนเงนทไดรบจะไมเพยงพอกบคาใชจายในแตละเดอนหรอแกการยงชพของผสงอายแลวแตอาจจะลดภาระบางสวนไปไดบางไมไดกอใหเกดการเปลยนแปลงในชวตไปมากนก แตการไดรบเบยยงชพผสงอายมผลท าใหมความสขเพมมากขนจากในอดตไมมโครงการเบยยงชพผสงอาย แตการเปลยนแปลงทส าคญกบผสงอายทสะทอนออกมา คอ การรสกวาตนเองนนมคณคา และไดมโอกาสเปนผให กบคนอนบางไมมากกนอย มใชแตจะเปนผรบแตเพยงฝายเดยว เชน ไดมเงนสวนหนงไดชวยเหลอแบงปนใหกบลกหลานบาง หรอไดน ามาใช

146

จายเปนคาน า คาไฟ คาประกอบอาชพปลกพช เลยงสตว ถงแมจะเปนจ านวนเงนทนอย แตกสงผลใหสภาพจตใจของผสงอายมความรสกวาตนเองไดมสวนรวมในการแบกรบภาระของครอบครวดวยเชนกน และท าใหตนเองไดรบการยอมรบจากคนในครอบครวและลกหลานเพมมากขนดวย แตส าหรบผสงอายทมความทกขยากจรงๆ นนเงนในสวนน ถอไดวามความส าคญมากจรงๆ เพราะหากเวลาครอบครวมปญหาหรอตองการใชเงนแบบฉกเฉน ตนเองกจะน าเงนสวนนมอบใหกบลกหลานไดน าไปใชจายไดบาง ในการทตนเองไดมสวนรวมชวยเหลอใหกบคนในครอบครว ท าใหผสงอายมความสบายใจมากกวาจะเปนผรบเพยงฝายเดยว

การจดการเบยยงชพทเรมการด าเนนการอยางเปดเผย กวางขวางโดยทางองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนไดเลงเหนและส านกตระหนกในปญหาความทกขยากของผสงอายอยางแทจรง และน าไปสการรณรงคหรอการเคลอนไหวในชมชนในอนาคต ใหสมาชกในครอบครวและคนในชมชน ลกหลาน ไดมจตส านกในบทบาทหนาททตองดแลผสงอายในครอบครวของตนเองเพมมากขน โดยเจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา “ผสงอายนน นอกจากจะมบทบาทเปนผรบการเกอหนนแลวยงมบทบาทเปนผใหการเกอหนนดานตางๆ แกบตร ญาต เพอนบานและชมชน ซงประเภทของการเกอหนนทปรากฎอยางชดเจนทสด คอ การใหค าปรกษา การรบภาระในงานบาน รวมถงการใหเงนทอง การแบงทรพยสนและมรดกแกบตรหลาน ซงผสงอายสวนใหญมบทบาทเปนผน าครอบครว โดยท าหนาทเปนทปรกษาของบตรหลานและเปนผประสานหรอไกลเกลยเวลาบตร หลานมปญหากน ผสงอายยงคงเปนรมโพธรมไทรของครอบครว บตร หลานใหความเคารพและเชอฟงค าสงสอนของผสงอาย อกทง ผสงอายยงใหความชวยเหลอแกครอบครวตามก าลงและความสามารถ เชน การดแลบาน เลยงหลาน ท าอาหารและงานบานอนๆ อกดวย” (เกศรนทร แสดงทวป.2554 : สมภาษณ) 6. การมสวนรวมของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ตอคนในชมชน การมสวนรวมของผสงอายตอคนในครอบครว หรอกบคนในชมชน ครอบครวถอเปนสถาบนหลกทท าหนาทดแลผสงอาย ผสงอายอยากมสมธภาพทดระหวางสมาชกในครอบครว ไดแก สาม ลก หลาน ผสงอายในครอบครวบางครอบครวในปจจบนยงขาดการดแลเอาใจใสผสงอายอยางมคณภาพโดยเฉพาะผสงอายทอยในภาวะทยากล าบาก บางครอบครวไมสามารถใหการคมครองดแลผสงอายทางดานจตใจ ความออนแอบของสถาบนครอบครวสงผลใหผสงอายจ านวนไมนอยขาดความอบอนทางใจ ขาดความมนคงทางจตใจ ผสงอายบางรายไดรบความทกขใจ จากภาวะโรคเครยด มความวตกกงวลในเรองการเปนภาระใหกบลกหลาน ท าใหสขภาพรางกายทรดโทรม บางรายเจบปวย ครอบครวสมยใหมทปลอยทงใหผสงอายไดอยเพยงล าพงกบเดกทเปนลกหลาน สะทอนใหเหนวาผสงอายยงตองแบกรบภาระหนสนของลกหลาน ผสงอายบางรายตองท างานหนก เพอทจะหารายไดมาเลยงดตนเองและคนในครอบครว บทบาทและการมสวนรวมของชมชนในการดแลผสงอาย การจายเงนหรอสงของมากกวาการด าเนนงานในรปแบบการพฒนา

147

คณภาพชวตหรอศกยภาพในการพงตนเอง ความตองการของผสงอาย ไดแก บรการการศกษาเรยนร การถายทอดภมปญญา บรการสงเสรมสขภาพ กลมออมทรพย งานทสรางรายได การฝกอาชพ บรการขอมลขาวสาร ทออกก าลงกาย ทพบปะพดคยในชมชน และชมรมผสงอาย โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนวา “การเปนผใหของตนนนจะแสดงออกมาในรปแบบของการสบสานภมปญญาดงเดมของตนใหแกบตรหลาน รวมถงคนในชมชน เมอไดน ามาสอนหรอแนะน าใหกบคนรนหลงจะท าใหตนเกดความภาคภมใจและเหนวาคนรนหลานมาสอบถามหรอขอค าแนะน าตางๆ โดยจะสอนใหลกหลานรจกการเรยนรและวถชวตของคนในอดต สอนใหบตรหลานไดรจ กเลงเหนถงความส าคญทางพระพทธศาสนา การท าบญ เขาวดปฎบตธรรม และท าบญในชวงเทศกาลตางๆ การน าภมปญญาดานการจกสานในสมยอดตเปนทนยม ตอมาในปจจบนไดเลอนหายไป เมอผสงอายไดน าภมปญญาเหลานมาสอนใหกบคนในชมชนไดเรยนรวธการจกสานและท าใหคนในชมชนสนใจมากขนทจะเรยนรการสบสานภมปญญาท าใหเกดความรกความสามคคของคนในชมชน และยงท าใหผสงอายมความยนดทจะถายทอดและสบทอดภมปญญาใหกบคนในชมชนตอไป” (ยง กลองแกว.2554: สมภาษณ) ผสงอายไดมความคดเหนทสอดคลองกนวา “ผสงอายทมสวนรวมในการพฒนาชมชนและสงแวดลอมในหมบานหลายอยางดวยกน เชน การปลกตนไม การขดลอกคคลอง การถางปา การขนทรายเขาวด ถางหญาขางถนน ดแลและท าความสะอาดบานและบรเวณวด พฒนาศนยเดกเลก การพฒนานมกจะท ากนในวนส าคญๆ ผสงอายไดรวมแรงรวมใจกบคนในวยอนๆ เพอทจะพฒนาหมบาน แมวาผสงอายมสวนไมมากนกในการพฒนาชมชนและสงแวดลอม เมอเทยบกบคนในวยอน เพราะผสงอายมปญหาในเรองสขภาพไมสามารถออกแรงกายไดมาก แตผสงอายสวนมากจะมจตส านกทดตอการพฒนาชมชน และสงแวดลอม โดยการแนะน าบตรหลานใหชวยกนดแลรกษาความสะอาดบรเวณบานและในสถานทสาธารณะในชมชน นอกจากนการไดน าภมปญญาทมอย น าไปแนะน าและสอนใหกบลกหลาน หรอคนในชมชน ท าใหผสงอายไดรสกวาตนเองมคณคา กบการไดอยในชมชนและสงคมอยางเปนสขได ” (บญยง ขวญสข.2554: สมภาษณ)

148

3. ความคดเหนเกยวกบปญหา ขอเสนอแนะ เพอปรบปรงการใหบรการและการจายสวสดการเบยยงชพผสงอาย เพอการปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากขน

3.1) ปญหาทเกดจากเบยยงชพผสงอาย ผลการศกษาพบวา เบยยงชพผสงอายสวนใหญยงไมเพยงพอกบความตองการของผสงอายทมคาใชจายในแตละเดอนสงกวารายไดทรบจรง และเนองจากสภาพเศรษฐกจทมคาครองชพเพมขน ท าใหผสงอายมความยากล าบากเพมมากขน โดยเฉพาะผสงอายทไรทพ งพง และขาดผอปการะเลยงด ตองใชชวตอยเพยงล าพง และรายไดกมาจากแหลงเดยวคอ เบยยงชพผสงอาย ยงท าใหผสงอายเหลานไมมคณภาพชวตทด และกลมของผสงอายทมรายไดนอยยอมมความตองการความมนคงทางจตใจ และมความวตกกงวลมาก มความตองการพนฐานทางเศรษฐกจ จะตองการบรการสวสดการสงคมในดานเบยยงชพ หนวยดแลสขภาพเคลอนท ฌาปนกจสงเคราะห บตรทอง 30 บาท การชวยเหลอจากชมชน กองทนสวสดการผสงอาย บรการดแลผสงอาย บรการสงเสรมสขภาพ บรการลกษณะตาง ๆ น เปนบรการทเปนความตองการทเปนความจ าเปนพนฐานของชวต ทเนนบรการทางกายภาพ จตใจ การดแลสงเสรมสขภาพจนถงบรการเงนชวยเหลอเมอเสยชวต กลมทตองการบรการลกษณะนเปนกลมผสงอายยากจน ขาดโอกาสในการเขาถงทรพยากรดานตาง ๆ และขาดหลกประกนพนฐานของชวต จากสภาพปญหาดงกลาวขางตน ดงนน เจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดกลาวเพมเตมอกวา “รายไดจากเบยยงชพผสงอาย ท าใหผสงอายไดมกนมใชเพมขนเลกๆ นอยๆ พอเลยงปากเลยงทองได แมวารายไดทไดมาจะไมมากมายนก แตกยงดกวาทจะท าใหคนในครอบครวเดอดรอน เมอมเงนเขามาสนบสนนจงท าใหความสามารถในการใชจาย และความเปนอยในชวตประจ าวนดขนบางรวมไปถงท าใหเกดคณคามากขน คอการไดรบเกยรตจากคนในชมชนและสามารถอยรวมกนกบคนในชมชน และส าหรบผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายเกดความดใจ ถงแมจะเปนเงนเลกๆ นอยๆ แตกท าใหสามารถมกน ไมอดมอ กนมอ มกนมใช การใชจายของผสงอายทมจากสภาพเศรษฐกจในปจจบนมคาครองชพเพมขน ท าใหผสงอายตองล าบากมากขนจากการไมมรายได ซงในสวนนอยากใหภาครฐมการเพมรายไดเบยยงชพผสงอายใหกบผสงอาย เพอจะไดมชวตทดข นจากเดมและเหมาะสมกบคาใชจายและรายไดทรบจรง” (โชต เสนอใจ.2554: สมภาษณ)

149

3.2) ระยะทางในการเขารบเบยยงชพผสงอาย ผลการศกษาพบวา โดยสวนใหญผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายนนจะไมมปญหาหรออปสรรคในการเดนทางมารบเบยยงชพผสงอาย อนเนองมาจากมบตรหลานน าผสงอายมาเขารบการรบเบยยงชพผสงอายจากทท าการผใหญบาน เนองจากทางหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธแทนไดใหสถานทในการรบเบยยงชพของผสงอายเปนทท าการผใหญบาน เพอใหสะดวกแกการเขารบเบยยงชพผสงอาย และในดานผสงอายทบานอยใกลกบทท าการผใหญบานจงไมเปนอปสรรคในการเดนทางมารบดวยตนเอง อกทงการทมารบดวยตนเองนนยงท าใหไดพบปะพดคยกบผสงอายทเปนเพอนบานกน จงท าใหผสงอายมความพอใจในการเดนทางมารบเบยยงชพดวยตนเอง โดยทางเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดเหนทสอดคลองกนวา “โดยสวนใหญแลวผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไมมอปสรรคในการเขามารบเบยยงชพผสงอายเพราะมลกหลานพามารบเบยยงชพอยแลว และสวนใหญบานของผสงอายจะอยใกลกบทท าการผใหญบาน ดงนน เวลาเขามารบเบยยงชพกจะมาไดดวยตนเอง หรอไมกใหลกหลานพามารบ เพอจะไดพบปะเพอนผสงอายดวยกน และมการพดคยถามถงทกขสขของกนและกนท าใหผสงอายไมเกดภาวะเครยด และมความสขทไดมาพบปะพดคยกน” (ปฎพนธ สกดวง.2554 : สมภาษณ)

3.3) ความตองการของผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจากหนวยงาน ผลการศกษาพบวา ผสงอายสวนใหญอยากใหหนวยงานเขามาดแลในเรองของสขภาพรางกาย โดยผสงอายสวนใหญจะมปญหาดานสขภาพและอยากไดรบการดแลรกษาอยางสม าเสมอ ดงนนหนวยงานองคการบรหารสวนต าบลโพธไดรวมกบสถานอนามยหมบานจะจดใหมการตรวจสขภาพรางกายของผสงอายอยางตอเนอง โดยจะมการตรวจสขภาพ เชน ตรวจวดความดนโลหต ตรวจวดไขมนในเสนเลอด ตรวจเบาหวาน และตรวจสภาพทางเดนหายใจของผสงอาย การมสขภาพรางกายทแขงแรงถอเปนสงทผสงอายทกคนตองการ เมอมสขภาพรางกายทแขงแรง การชวยเหลอตวเองกสามารถท าไดอยางโดยไมตองพงพาคนอน และไมเปนภาระใหกบคนในครอบครว การดแลสภาพความเปนอยในครอบครวของผสงอายกเปนสงส าคญ การไดรบการรบประทานอาหารครบ 5 หม สงเหลานไดมการแนะน า และสอนใหผสงอายไดเรยนรในการใชชวตประจ าวนไดอยางถกตอง จากประเดนดงกลาวทางเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายไดแสดงความคดทสอดคลองกนเหนวา “ผสงอายในชมชนจะมปญหาในเรองของสขภาพรางกาย ไปตามวยของความชราภาพ จงมความตองการอยากใหทางหนวยงานไดเขามาดแลในเรองการใหบรการดานสขภาพ โดยทางหนวยงานไดรวมมอกบทางสถานอนามย ไดจดใหมการแนะน าอบรมผสงอายใหเขารบการรกษาเบองตน เชน การตรวจวดสายตา การตรวจวดความดนโลหต การตรวจน าตาลในเลอด ตรวจเบาหวาน เปนตน ซงทางหนวยงานไดเลงเหนถงความส าคญของผสงอายในการไดร บการดแลเอาใจใสของสขภาพรางกาย รวมถงการอยรวมกนในครอบครว สภาพความเปนอยในครอบครว และอาหารการกน ซงทงหมดนทางหนวยงานไดมการตรวจสอบและดแลอยางทวถงกบผสงอายอยแลว” (ประทป รกคณ.2554: สมภาษณ)

150

3.4) หนวยงานไดใหความรเกยวกบโครงการเบยยงชพผสงอาย ผลการศกษาพบวา ผสงอายสวนใหญจะทราบถงการจายสวสดการเบยยงชพผสงอายทไดรบ จ านวน 500 บาท ถงแมวาผสงอายจะไมไดรบฟงขาวสารจากทางหนวยงานดวยตนเอง ทงนกมบตรหลาน แนะน าในสทธของสวสดการเบยยงชพทผสงอายจะไดรบ จ านวน 500 บาท นนทกคนและทางหนวยงานจะใหความส าคญทเทาเทยมและเสมอภาคกน ผสงอายทกคนในชมชนจะไดรบเบยยงชพผสงอายกนอยางทวถง โดยไมมการตกหลนของรายชอผสงอายแมแตรายเดยว จากการทองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน ไดเลงเหนถงความส าคญในการใหขอมลขาวสารแกผสงอายนน ผสงอายจะทราบถงคณสมบตทจะไดรบเบยยงชพผสงอาย รวมถงขนตอนในการเขารบเบยยงชพ ระยะเวลาในการเขารบเบยยงชพผสงอาย ในสวนของทางองคการบรหารสวนต าบลโพธ แทนจะมการประกาศใหทางคนในชมชนไดทราบถงกระบวนการปฎบต และมการเปดเผยใหประชาชนไดรบทราบถงขอมลตางๆ ททางองคการบรหารสวนต าบลปฎบต โดยทางเจาหนาทไดเสรมและแสดงความคดเหนเชนเดยวกนวา “ผสงอายในชมชนจะมปญหาในเรองของสขภาพรางกาย ไปตามวยของความชราภาพ จงมความตองการอยากใหทางหนวยงานไดเขามาดแลในเรองการใหบรการดานสขภาพ โดยทางหนวยงานไดรวมมอกบทางสถานอนามย ไดจดใหมการแนะน าอบรมผสงอายใหเขารบการรกษาเบองตน เชน การตรวจวดสายตา การตรวจวดความดนโลหต การตรวจน าตาลในเลอด ตรวจเบาหวาน เปนตน ซงทางหนวยงานไดเลงเหนถงความส าคญของผสงอายในการไดรบการดแลเอาใจใสของสขภาพรางกาย รวมถงการอยรวมกนในครอบครว สภาพความเปนอยในครอบครว และอาหารการกน ซงทงหมดนทางหนวยงานไดมการตรวจสอบและดแลอยางทวถงกบผสงอายอยแลว” (ประทป รกคณ.2554 : สมภาษณ)

3.5 ปญหาในการจายเบยยงชพผสงอาย ผลการศกษาพบวา ดานความคดเหนของผสงอายสวนใหญ ทางหนวยงานมความลาชาในการจายเบยยงชพผสงอาย จากในอดตมการก าหนดใหไดรบเงนเบยยงชพ 6 เดอนครง มาเปน 3 เดอนครง และจายทกเดอน สาเหตจากการจายลาชานนเนองมาจากในบางชวงทางหนวยงานไมไดรบขอมลจากทางสวนกลางอยางชดเจน ท าใหมปญหาในการจายเบยยงชพผสงอายทลาชาไปดวย และทางหนวยงานไดพยายามอธบายใหทางผสงอายและครอบครวผสงอายไดเขาใจถงรายละเอยดตางๆ โดยทางเจาหนาทไดแสดงความคดเหนเพมเตมวา “การจายเบยยงชพผสงอายบางครงอาจจะมความลาชาในเรองของเงนทไดน ามาใหผสงอาย ซงเงนทไดมานนกตองรออนมตจากทางภาคสวนกลาง ซงในระยะเวลาอาจจะมการลาชาไปบาง แตทางหนวยงานกมการแจงใหทางผสงอายไดทราบอยอยางสม าเสมอ และผสงอายกจะทราบถงกระบวนการในการรบเบยยงชพผสงอายกจะทราบถงการรบเบยยงชพผสงอายทลาชานนดวยวาเกดจากสาเหตใด จงท าใหผสงอายทกคนในชมชนยอมรบได และไมเกดปญหา แตจะเปนสวนนอยมากในกรณนทจะเกดความลาชา” (นชร ปจนทร.2554 : สมภาษณ)

151

3.6 การปรบปรงโครงการเบยยงชพผสงอาย ผลการศกษาพบวา สวนใหญใหความคดเหนเดยวกนในเรองของงบประมาณทมาสนบสนนยงไมเพยงพอกบความตองการเบยยงชพผสงอาย ผสงอายมความตองการดานเบยยงชพเพมขน แตยงไมมงบทเขามาสนบสนนอยางเพยงพอ จงท าใหผสงอายมสภาพความเปนอยอยางล าบาก แต เพยงเงนทไดจากเบยยงชพผสงอายกยงท าใหไมเพยงพอแกการยงชพ ถงกระนนกยงถอวาดกวาไมมโครงการเบยยงชพผสงอายใหเลยอยางนอยยงท าใหผสงอายมความภมใจทไดรบเบยยงชพผสงอาย และท าใหสภาพความเปนอยในครอบครวดขนกวาเดมไดบาง ในดานของเจาหนาท ทดแลรบผดชอบดานเบยยงชพผสงอายจะตองมความรและความสามารถในการดแลและเขาถงผสงอายไดเปนอยางด รวมไปถงการประสานงานเจาหนาทกบผสงอายจะไดมความสมพนธทดตอกน ผสงอายมความไววางใจและสามารถปรกษาปญหาตางๆ ไดท าใหเจาหนาทกบผสงอายมความสนทสนมกนมากขน ทางดานเจาหนาทไดแสดงความคดเหนเพมเตมในประเดนนวา “จากโครงการเบยยงชพผสงอายในดานของงบประมาณทมาสนบสนนยงมนอยมาก ซงไมเพยงพอกบความตองการของผสงอายในชมชนทมคาใชจายในชวตประจ าวน ไมวาจะเปน คาอาหาร คากบขาว เงนท าบญ ประกอบอาชพฯ ตางๆ ลวนแลวแตตองใชเงนทงนน จงอยากใหมงบมาสนบสนนในโครงการเบยยงชพผสงอาย อาจจะเปนในเรองการมอบสงของ หรอเงนสนบสนนการประกอบอาชพ สงเหลานสามารถท าใหผสงอายอยในชมชนไดอยางมความสข และคณภาพชวตทดข นได ” (วรยทธ วฒโรจน.2554 : สมภาษณ)

3.7 จากโครงการเบยยงชพผสงอาย การเขารบเบยยงชพผสงอาย ผลการศกษาพบวา ผสงอายสวนใหญอยากใหเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายน ามามอบใหเอง โดยผสงอายไมอยากตองเดนทางเนองจากมสภาพรางกายทออนแอ ในการเดนทางบางครงหากไมมลกหลานพาไป กจะเปนความล าบากแกผสงอาย หรอการเดนทางไปรบเองจากทท าการผใหญบาน จรงๆ กไมไดเปนปญหาเทาทควร แตหากทางเจาหนาทจะน ามามอบใหแกผสงอายถงบาน กจะเปนการดตอผสงอายมากยงขน และท าใหตนเองมความรสกอยากพดค ยกบทางเจาหนาทมากขน ในการจะปรกษาปญหาครอบครว หรอปญหาสวนตว โดยทางเจาหนาทไดแสดงความคดเหนเพมเตมจากประเดนนวา “สวนใหญเจาหนาทอยากน าเงนเบยยงชพผสงอายไปใหกบผสงอายเอง เพอจะไดทราบถงสภาพความเปนอยของผสงอายกบการใชชวตในแตละวน อกทงยงท าใหมความรสกสนทสนมกนและคนเคยกนมากขนระหวางเจาหนาทกบผสงอาย ไดท าใหผสงอายเกดความไวเนอเชอใจสามารถจะมาปรกษาและพดคย กบสภาพปญหาทพบ หากเจาหนาทไดทราบถงปญหาของผสงอายเองนนกจะท าใหเจาหนาทไดทราบขอมลพนฐานของผสงอายแตละคนไดอกดวย เพอน าไปพฒนาปรบปรงองคกรและใหสอดคลองกบความตองการของผสงอายในชมชนมากขนกวาเดม” (วรนช โหยหวล.2554 : สมภาษณ)

152

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

การศกษาวจยครงนเปนการศกษาเพอการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย ซงการศกษาถงการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอายทมผลตอ หลกประกนรายไดของผสงอาย การมอาชพเลยงดตนเอง กระบวนการคดเลอกผสงอายทมสทธในการเขารบเบยยงชพผสงอาย รวมถง วธการเออประโยชนตอการเขารบเบยยงชพของผสงอาย โดยน าหลกการนมาประเมนผลสมฤทธของการประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย เพอเปนแนวทางในการเสนอแนะแกไข ปรบปรง การจดสวสดการสงเคราะหเบยยงชพผสงอายใหสามารถครอบคลม และทวถง ตอผสงอายทมความยากล าบากอยางแทจรง มความเหมาะสมเปนธรรมในการจดสรรทรพยากร โดยแยกเปนประเดนได ดงน

1. ระบบเงนสงเคราะหเพอการยงชพผสงอาย ควรมการจดสรรใหผสงอายในระดบทเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจในยคปจจบนเพอตอบสนองความตองการของผสงอายทมความยากล าบาก ดงนน รฐบาลควรเขามาสนบสนนอยางจรงจงเพอใหเกดประโยชนตอผสงอายใหมากทสด

2. ควรมการแกไขในระบบของการเขารบเบยยงชพผสงอาย ถงกระบวนการจายเบยยงชพผสงอาย เนองจากผสงอายบางรายมความสะดวกในการเขารบเบยยงชพดวยตนเองเพราะบานอยใกลกบองคการบรหารสวนต าบลจงสามารถเดนทางมารบเบยยงชพไดดวยตนเอง แตในทางกลบกน ผสงอายบางรายไมมความสะดวกตอการเดนทางมารบดวยตนเอง ดงนนทางองคการบรหารสวนต าบล ควรใหความสะดวกแกผสงอายทมความประสงคอยากใหน าเงนโอนเขาบญชธนาคาร หรออาจก าหนดมาตรฐานจากความตองการของผสงอายเปนหลกเพอตอบสนองความตองการรวมถงการเออประโยชนใหแกผสงอายทมความประสงคทแตกตางกน

3. ในการจดสรรงบประมาณไปสระดบทองถนควรมนโยบายและแนวโนมการขยายตวใหเปนไปอยางสอดคลองกบสถานการณทเปนจรงของแตละต าบลนนๆ โดยสงเสรมการปกครองสวนทองถน มการพจารณาการจดสรรงบประมาณโดยพจารณาถงหลกเกณฑตามความเปนไปได เชน สดสวนผสงอายภายในต าบล เมอเทยบกบจ านวนผสงอายทวประเทศ ดถงสภาพความเปนอยของผสงอาย ความยากจนของประชาชนในภายในต าบล รฐบาลควรพจารณาและจดสรรใหความชวยเหลอดานการประกอบอาชพเลยงดตนเองตามความถนดของผสงอายแตละทาน เพอจะไดมหลกประกนรายไดเพมขนจากขนสวสดการสงเคราะหเบยยงชพผสงอาย

153

ขอเสนอแนะเชงปฎบต

1. ทางภาครฐควรมการเนนการคมครองผสงอาย มเพมสวสดการเบยยงชพผสงอายเพอตอบสนองความตองการพนฐานใหแกผสงอายใหครอบคลมมากยงขน เมอเปรยบเทยบรายไดกบคาใชจายของผสงอาย ซงเหนไดอยางชดเจนเกยวกบคาใชจายทมสงกวารายไดทรบจรง จงเปนปญหาในการด ารงชวตของผสงอายในปจจบน กบเศรษฐกจและคาครองชพทเพมสงขน ผสงอายจงมความยากล าบากในการด ารงชพในชวตประจ าวน หากมการปรบเพมเบยยงชพกจะท าใหผสงอายมสภาพความเปนอยทดข น โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“อยากใหทางรฐบาลเพมเงนเบยยงชพผสงอาย ใหเหมาะสมกบเศรษฐกจทขาวของกมราคาเพมขนเชนกน เพราะเงนเพยง 500 บาท ถาหากพดกนจรงๆ ในแตละเดอนคงไมพอกบการซอขาวของมาบรโภคได มนอาจจะเพยงพอกบผสงอายทอยกบลกๆ หลานๆ แตผสงอายบางทานกอยเพยงล าพง เงนทไดมากจะแถบจะไมพอกบการใชชวตในแตละเดอน (ประเสรฐ เสนอใจ.2554: สมภาษณ) ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ทสอดคลองกน ครงนวา

“เงนทไดรบจากโครงการเบยยงชพไมเพยงพอจรงๆ ยายกไมมรายไดจากแหลงอนนอกจากเบยยงชพผสงอายทใหมา แตเงนเพยงแค 500 บาท จะตองใชใหพอกบ 1 เดอน เพราะยายไมมรายไดจากแหลงอน ลกหลานกไมมแลว อกอยางกอยกบหลานทพการ จะมเงนสวสดการจากผพการนแหละ ทมาดแล ยายและหลาน ใหอยรอด เงนทเกบไวกเอามาสรางบาน และลกทรบราชการกไดฆาตวตายไปแลว เงนเกบกไมมจงอยรอดดวยเงนเบยยงชพผสงอายน แหละ” (ใจ ขวญสข.2554: สมภาษณ)

2. รฐควรมการจดใหทางหนวยงานองคการบรหารสวนต าบล ไดมการเขาถงกลมผสงอายมากขน โดยการจดกจกรรมตางๆ เชน การพาไปดงานตามแหลงชมชนภายนอก ใหผสงอายไดมสวนรวมกบคนในชมชนมากขน หรอ การสรางอาชพเสรมใหแกผสงอาย โดยก าหนดใหผสงอายไดมการแสดงความสามารถไดตามความเหมาะสม มการสนบสนนเงนทนใหผสงอายไดมอาชพ ปลกพชเลยงสตวตามความตองการของผสงอายแตละคน ในการจดกจกรรมตางๆ ควรเนนการมสวนรวมของคนในชมชน และสงเสรมใหผสงอายไดน าความรภมปญญามาถายทอดใหกบคนรนหลงไดสบทอดตอไป โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจยครงนวา

154

“หนวยงานยงไมมการสนบสนนอยางเตมทถงโครงการเสรมสรางอาชพใหแกผสงอาย ไมมเงนสนบสนนการฝกอาชพใหแกผสงอายตามความถนดของผสงอายแตละทาน เชนเงนทนสนบสนนการปลกพช เลยงสตว หรอการเกษตร ทางหนวยงานควรจะมการสนบสนนและสงเสรมสงเหลานใหแกคนแกในชมชน” (ไม ขวญสข.2554: สมภาษณ)

3. ความเสมอภาคในการเขารบเบยยงชพผสงอาย หนวยงานมความเปนธรรม และใหความดแลผสงอายอยางทวถง มการก าหนดขนตอนตามระเบยบของกระทรวงมหาดไทยอยางเครงครด และถกตอง ทางหนวยงานมการประชาสมพนธและมการน ารายชอผไดรบเบยยงชพผสงอายตดประกาศไวอยางเปดเผยเพอใหคนในชมชนหรอสงคมไดรบทราบขอมลดงกลาว รวมถงปญหาดานระยะทางของผสงอายบางรายทยงเปนปญหาในการเดนทาง โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“ผสงอายบางรายไมมปญหาในการเดนทางเขารบเบยยงชพฯ เพราะบานอยใกลๆ เดนมากถงแลวการเขารบเบยยงชพกเลยสะดวก แตบางรายบานอยไกลจากหนวยงานการเขารบเบยยงชพบางครงกเปนปญหากบผสงอายเหลานเหมอนกน ไมมคนพามารบ หรอไมสะดวกในการเดนทาง จงอยากใหหนวยงานน าเงนโอนเขาบญชธนาคาร เพอจะไดไมตองเดนทาง และหากตองการใชจายกจะใหลกหลานไปเบกมาให” (เจรญ บญยงประเสรฐ.2554: สมภาษณ)

และทางเจาหนาทผปฏบตงานเบยยงชพผสงอายไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“ผสงอายบางรายไมสะดวกทจะมารบเบยยงชพดวยตนเองกมเยอะ เพราะเนองจากการเดนทางไมคอยสะดวกมากนก ดวยสภาพรางกาย และไมมใครพามารบ จงเปนปญหากบหนวยงานทจะตองท าการจดบนทกผสงอายทไมสามารถมารบดวยตนเอง เนองจากสาเหต และเหตผลใด เพอจะไดสอบถามถงสภาพปญหาในการเขารบเบยยงชพในครงตอไป” (ปฎพนธ สกดวง.2554: สมภาษณ)

4. หนวยงานควรมการเตรยมความพรอมของบรการในอนาคตเพอรองรบกบแนวโนมทผสงอายจะมอายยนยาวและมจ านวนมากขน โดยทางภาครฐจ าเปนตองเปนผน าและประสานกบภาคสวนตางๆ ของสงคมสนบสนนสงเสรมใหมการบรการอยางทวถง เพอสงเสรมใหประชาชนในชมชนและผสงอายไดมคณภาพชวตทดในอนาคต และยงถอเปนแนวทางในการพฒนาอยางยงยน เชน การบรการเบยยงชพใหกบผสงอาย อาจจะมบรการน าไปใหถงบานของผสอายเอง บรการชวยเหลอทางกฎหมายส าหรบผสงอาย บรการสงเสรมสขภาพผสงอายในการดแล สขภาพตนเอง บรการการเขาถงขาวสารขอมลในการด ารงชวต บรการการอ านวย ความสะดวกในชวตประจ าวน บรการคมครองสทธผสงอาย บรการนนทนาการเพอสงเสรม คณภาพชวตผสงอาย เนนการมสวนรวมของผสงอาย เชน การใหผสงอายมสวนรวมใน

155

ประเพณตางๆ ในชมชน เชน ประเพณขนปใหม ประเพณสงกรานต หรอเขาพรรษา รวมถงการรณรงคเพมความรความเขาใจเกยวกบผสงอายและประชนในชมชน โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“อยากใหทางหนวยงานเขามาดแลในเรองของสขภาพความเปนอยในครอบครวอยางสม าเสมอ การไดรบการดแลอยางตอเนองจะท าใหคนแก มสขภาพรางกายทแขงแรงสมบรณรวมถง การใหค าแนะน าในการรบประทานอาหารทมประโยชนกบรางกายของคนเฒาคนแก สงหลานถอเปนสงส าคญตอการใชชวตของผสงอาย” (ยง กลองแกว.2554: สมภาษณ) โดยเจาหนาทผปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“ความตองการของผสงอายในต าบลสวนใหญอยากใหเขามาชวยเหลอเรองสขภาพรางกายมาเปนพเศษ หากรางกายออนแอจะท าใหเปนปญหาแกลกหลาน และคนในครอบครว ดงนน สถานอนามยถอเปนสงส าคญทจะตองใหการสนบสนนรวมกบองคการบรหารสวนต าบลในการดแล และใหค าแนะน าเกยวกบการบรโภคอาหารการดแลสขภาพรางกายรวมถงการใหความใสใจกบสภาพความเปนอยภายในครอบครว” (วรนช โหยหวล.2554: สมภาษณ)

5. การใหความรในดานสวสดการสงเคราะหเบยยงชพผสงอาย การใหความรแกผสงอายในการเขารบเบยยงชพนนกเปนสงส าคญททางหนวยงานจะตองปฏบต เพอใหเปนไปตามระเบยบของสวนกลางจะตองใหผสงอายไดทราบถงหลกเกณฑ กระบวนการ ตางๆ ดวย โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“ความลาชาจากหนวยงานเกดขนบอย จากการจายเบยยงชพผสงอายทไมตรงตามก าหนด บางในบางครง และความขดแยงทเกดขนภายในหนวยงานกมบางเลกนอยในเรองการสนบสนนเงนงบประมาณทยงไมเพยงพอกบผสงอาย” (ฟก สวงพงษ.2554: สมภาษณ) โดยเจาหนาทผปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“เปนบางครงทเกดความลาชาจากหนวยงานถงกระบวนการ การจายเบยยงชพผสงอายและปญหาทเกดขนกมาจากความขดแยงในเรองของงบประมาณการสนบสนน หรอในบางครงในการจายเบยยงชพทไมตรงตามก าหนด เนองจากไมไดสอสานกนระหวางสวนกลางกบทางองคการบรหารสวนต าบล ปญหาเหลานบางครงกท าใหผสงอายไมเขาใจถงหลกการท างาน แตจะตองอธบายใหเขาใจถงกระบวนการท างานของเจาหนาทภาครฐ และในปจจบนไดแกปญหาเหลานใหมมาตรฐานในการเขารบเบยยงชพทเปนไปตามก าหนดการทแนนอนและชดเจนมากยงขน” (วรยทธ วฒโรจน.2554: สมภาษณ)

156

6. ปญหาเบยยงชพทประสบอยในปจจบนเกดจากงบประมาณทยงไมเพยงพอกบความตองการของผสงอายทมคาใชจายทสงกวารายไดทรบจรงในปจจบนและเปนปญหาในการด ารงชวตของผสงอายทมความยากล าบากซงไมมรายไดจากแหลงอนนอกจากโครงการสวสดการเบยยงชพผสงอาย โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“ความลาชาจากหนวยงานเกดขนบอย จากการจายเบยยงชพผสงอายทไมตรงตามก าหนด บางในบางครง และความขดแยงทเกดขนภายในหนวยงานกมบางเลกนอยในเรองการสนบสนนเงนงบประมาณทยงไมเพยงพอกบผสงอาย” (ฟก สวงพงษ.2554: สมภาษณ) โดยเจาหนาทผปฏบตงานเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“เปนบางครงทเกดความลาชาจากหนวยงานถงกระบวนการ การจายเบยยงชพผสงอายและปญหาทเกดขนกมาจากความขดแยงในเรองของงบประมาณการสนบสนน หรอในบางครงในการจายเบยยงชพทไมตรงตามก าหนด เนองจากไมไดสอสานกนระหวางสวนกลางกบทางองคการบรหารสวนต าบล ปญหาเหลานบางครงกท าใหผสงอายไมเขาใจถงหลกการท างาน แตจะตองอธบายใหเขาใจถงกระบวนการท างานของเจาหนาทภาครฐ และในปจจบนไดแกปญหาเหลานใหมมาตรฐานในการเขารบเบยยงชพทเปนไปตามก าหนดการทแนนอนและชดเจนมากยงขน” (วรยทธ วฒโรจน.2554: สมภาษณ)

7. การใหความรเกยวกบนโยบายการจายเบยยงชพผสงอาย การเขาถงผสงอายโดยการใหค าแนะน าและใหความรเกยวกบหลกการสวสดการเบยยงชพผสงอายท าใหความเขาใจทเปนไปในทางเดยวกน ในการใหความรแกผสงอาย จงเปนหนาทของหนวยงานในการท าใหผสงอายไดทราบถงขอมลตางๆ เกยวกบเบยยงชพผสงอาย โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“โดยหลกๆ หนวยงานจะใหขอมลเกยวกบการไดรบเบยยงชพจ านวน 500 บาท และขนตอนในการเขารบเบยยงชพผสงอาย สวนในเรองอนๆ กจะไมคอยไดรเร องอะไรมากมาย แคไดรวาไดเงนจากภาครฐมาเทาไหร และเขารบอยางไร คงไมทราบถง กระบวนการอนๆ อกทงลงกแกแลว กไมไดสนใจอะไรสกเทาไหร” (บญยง ขวญสข.2554: สมภาษณ) โดยทางบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนและเปนขอมลทส าคญในการวจย ครงนวา

“จะแจงใหผสงอายไดทราบถงเงนทจะไดรบ จ านวน 500 บาทและขนตอนการเขารบเบยยงชพเทานน สวนรายละเอยดอนๆ กจะแจงใหกบลกๆ หลานๆ ทราบไปเบองตน และผสงอายทอยเพยงล าพงกจะอธบายเกยวกบหลกฐานการแสดงการเขารบเบยยงชพ หรอ จ านวนเงนทไดรบ อยางละเอยดกวาผสงอายทอยกบลกๆ หลานๆ เนองจากเพอใหเอกสารและผสงอายจะไดมความเขาใจทตรงกบเจาหนาท” (ประทป รกคณ.2554: สมภาษณ)

157

8. ปญหาทเกดจากเบยยงชพทประสบอยตอนน โดยผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ไดใหขอมลทส าคญกบการวจย ครงนวา

“ปญหากจะมเลกๆ นอยๆ แหละอาจจะเปนความลาชาของหนวยงานบางและความขดแยงในหนวยงานบาง กจะเปนในเรองงบประมาณและรวมถงความไมเขาใจในการสอสารในแหละ” (ไทย ขวญสข.2554: สมภาษณ) โดยทางบคลากรเจาหนาทผปฎบตงานไดแสดงความคดเหนและเปนขอมลทส าคญในการวจย ครงนวา

“ปญหาสวนใหญกจะเปนปญหาเดมทเกดจากการสอสารทไมตรงกนจากหนวยงาน รวมถงงบประมาณตางๆ ทยงไมเพยงพอกบประชาชนในต าบล จงท าใหเปนขอถกเถยงกนบางในหนวยงาน อาจจะความคดเหนทไมตรงกน จงท าใหเกดขอขดแยงกนบาง รวมถงความขดแยงทเกดจากผสงอาย ทยงไมเขาใจถงกระบวนการท างานในหนวยงานภาครฐ อาจจะลาชา หรอไมทนใจ กบความตองการของผสงอายแตละทาน ทงน หนวยงานกตองตอบสนองกบความตองการใหแกผสงอายอยางเทาเทยมกนอยแลว” (สามารถ มลยม.2554: สมภาษณ)

ขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการวจย

ผลจากการศกษาเรอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย : ศกษาองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก ในครงนผศกษาวจยมความเหนวาในอนาคตแนวทางการวจยในเรองนควรเปนไปใน 3 ลกษณะ ดงน 1) ควรขยายขอบเขตการศกษาไปยงพนทของ อบต.อนๆ (โดยใชแนวคดของไทเลอร หรอแนวคดของนกวชาการอนๆ กได) 2) ควรศกษาเปรยบเทยบการด าเนนโครงการ ระหวางพนท อบต. กบพนท เทศบาล (หรอเขต กรงเทพมหานคร) 3) ควรมการศกษาแบบเจาะลกในบางประเดนทนาสนใจเชน ความจ าเปนในการใชเบย ยงชพผสงอายเฉพาะกลมทมฐานะความยากจน, ฐานะปานกลาง, และ ฐานะร ารวย เปนตน

บรรณานกรม

บรรณานกรม

กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย. (2554). ขอมล จปฐ ขอมล กชช.2ค. สบคนเมอ 15 กรกฎาคม 2554. http://www.cdd.go.th/intro/index.htm. กองสวสดการสงเคราะห กรมประชาสงเคราะห กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม. (2544). ปฎญญาผสงอายไทย. คณะกรรมาธการกจการสตร เยาวชน และผสงอาย วฒสภา และคณะกรรมการ

ศนยพทกษสทธเดกและครอบครว กระทรวงศกษาธการ. (2544). สาระส าคญ แหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550. ทเกยวของกบสทธของ

บคคล สทธของเดก สตร คนชรา และผพการทพพลภาพ. กรงเทพมหานคร: ไมปรากฎสถานทพมพ.

คณะกรรมการการศกษาวจยและวางแผนระยะยาวเกยวกบผสงอาย.(2545). แผนผสงอาย แหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ . 2545-พ.ศ. 2564). กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา ลาดพราว. คณะท างานพจารณานโยบายและมาตรการหลกเพอชวยเหลอผสงอาย. สาระส าคญของ

นโยบายและมาตรการส าหรบผสงอายระยะยาว (พ.ศ. 2535 - พ.ศ. 2554). กรงเทพมหานคร : ส านกนายกรฐมนตร.

ศนยขอมลพฒนาชมชน(กชช.2ค). (2553). ขอมลพนฐานระดบหมบาน. สบคนเมอ 15 กรกฎาคม 2554. http://www.rdic.cdd.go.th/.

นภาพร ชโยวรรณ. (2542). สถานการณผสงอายไทยในปจจบน. ในกรมประชาสงเคราะห.การ ประชมวชาการแหงชาตวาดวยผสงอายสวยสงอายดวยคณภาพ. กระทรวงแรงงาน และสวสดการสงคม สมาคมพฤฒวทยาและเวชศาสตร ผสงอายไทย สมาคม สภาผสงอายแหงประเทศไทย วนท 22-24 พฤศจกายน พ.ศ. 2542 ณ โรงแรมปรนซ พาเลช. นภาพร ชโยวรรณ. (2542). รายงานการส ารวจสภาวะผสงอายในประเทศไทย.เอกสารสถาบน หมายเลข 246/39. กรงเทพมหานคร : สถาบนประชากรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. นภาพร ชโยวรรณ. (2531). สภาวะเศรษฐกจและรายไดของผสงอาย.สถาบนประชากรศาสตาร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. นวภรณ ล าใย. (2553). รายงานการพฒนาต าบลองคการบรหารสวนต าบลโพธแทน. องคการ บรหารสวนต าบลโพธแทน อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก.


http://www.rdic.cdd.go.th/

พระราชบญญตผสงอาย. (2546). พรบ.ผสงอาย พ.ศ. 2546. สบคนเมอ 17 สงหาคม 2554. http://www.thailandlawyercenter.com. พฒนาพร กตตวบลย.(2543). การจดบรการสงคมส าหรบผสงอาย ลกษณะหนวยเคลอนทใน ชมชนตามทศนะของบคลากรทเกยวของ. วทยานพนธหลกสตรการบรหารและ นโยบายสวสดการสงคม คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. มารสสา ภเพชร. (2535). สวสดการสงคม: แนวคดและทฤษฎ. วารสารสงคมสงเคราะหศาสตร. ปท 7 ฉบบท 1-2 มกราคม-ธนวาคม พ.ศ. 2535. มนทนา พนานรามย. (2540). การศกษารปแบบการจดสรรงบประมาณเพอ หลกประกนทางสงคม: อดต ปจจบน และ อนาคต. สถาบนวจยเพอการพฒนา ประเทศไทย. มนทนา พนานรามย. (2546). หลกประกนผสงอายไทย: บทเรยนจากบางประเทศในเอเชย, วารสารเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปท 21 ฉบบท 1 มนาคม 2546. มารศร นชแสงพล. (2532). ปจจยทมอทธพลความพงพอใจในชวตของผสงอาย : กรณศกษา ผสงอายในชมชนบอนไก. กรงเทพมหานคร : วทยานพนธสงคมวทยาและมนษยวทยา มหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร. มรกต สงหคะเชนทร. (2546). สถานการณการเปลยนแปลงของงานสวสดการสงคม ผสงอายไทย. เอกสารเสนอในการประชมเวทผสงอายภาคกลาง โครงการวจยเรอง ปจจยทมผลตอความตองการสวสดการของผสงอายในเขตชนบท โรงแรมมราเคล แกรนด กรงเทพมหานคร วนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2546. เมธ ถกแบบ. (2552). ปจจยทสงผลตอความส าเรจของการน านโยบายเบยยงชพผสงอาย ไปปฎบต: ศกษาองคการบรหารสวนต าบลในเขตอ าเภอพนมไพร จงหวดรอยเอด. วทยานพนธ รป.ม. สาขาวชานโยบายสาธารณะ กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ระพพรรณ ค าหอม. (2541). นโยบายสวสดการสงคม (SOCIAL WELFARE POLICY). ระพพรรณ ค าหอม และคณะ. (2542). การประเมนโครงการบรหารสวสดการสงคม

เพอการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในประเทศไทย. ชดโครงการวจยและพฒนา ระบบสวสดการสงคม เพอคณภาพชวตผสงอายในประเทศไทย. ไดรบทนอดหนน จากสถาบนวจยระบบสาธารณสข.

ระพพรรณ ค าหอมและคณะ. (2544). แนวคดและทฤษฎการปฎบตงานสวสดการสงคม. โครงการปรญญาโทสาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม คณะสงคม สงเคราะห มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ระพพรรณ ค าหอม และคณะ. (2545). การประเมนโครงการสวสดการผสงอายในชมชน. เสนอตอสถาบนพฒนาองคการชมชน (ผอช.).

ระพพรรณ ค าหอม. (2545). สวสดการสงคมกบสงคมไทย.โครงการปรญญาโท สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม คณะสงคมสงเคราะหมหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

ระพพรรณ ค าหอมและคณะ.(2542). ของโครงการวจยยอยเรอง การประเมน โครงการการบรการสวสดการสงคม เพอพฒนาคณภาพชวตผสงอายในประเทศไทย. ในยพา วงศไชย (หวหนาโครงการวจย) ชดโครงการวจยและพฒนานโยบายระบบ สวสดการสงคมเพอพฒนา คณภาพชวตผสงอายในประเทศไทย. ไดรบทนสนบสนน วจยจากสถาบนวจยระบบสาธารณสข. ระพพรรณ ค าหอม และคณะ (2547). ปจจยทมผลตอความตองการบรการสวสดการสงคมของ ผสงอายในเขตชนบท,มหาวทยาลยธรรมศาสตร. รตนะ บวสนธ. (2541). การประเมนโครงการ. มหาวทยาลยนเรศวร. วนทนย วาสกะสน สรางครตน วศนารมณ และ กตพฒน นนทปทมะดลย. (2541).

ความรท วไปเกยวกบสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะห. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. วจตร ระววงศ และคณะ. (2541). สถานการณคนจนและการจดการแกไขปญหาคนจนใน ภาวะวกฤตทางเศรษฐกจ. กรงเทพมหานคร : ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.). ศ.ดร.ปวย องภากรณ. (2530). ปฎทนแหงความหวงจากครรภมารดาถงเชงตะกอน. ศาสนธรรมกบกาลเวลา กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมลนธโกมลคมทอง. ศศพฒน ยอดเพชร. (2540) .รายงานการวจยเรอง คณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย ใน ประเดน พนทศกษาในเขตภาคกลาง.งานวจยรวมระหวางมหาวทยาลยมหดล และ คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ศรพร เขยวไสว. (2550). การน านโยบายเบยยงชพผสงอายไปปฎบต: กรณศกษาองคการ บรหารสวนต าบลวงยาง จงหวดสพรรณบร. สารนพนธ รป.ม. สาขาวชานโยบาย สาธารณะ กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร. สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2547). รายงานการวจยฉบบสมบรณเรอง ปจจยทมผลตอความตองการบรการสวสดการสงคมผสงอายในเขตชนบท. สถาบนวจยและใหค าปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร. ส านกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. (2552). หนวยงานภาครฐทด าเนนการดานผสงอาย. สบคนเมอ 9 กมภาพนธ 2553. www.oppo.opp.go.th/info/netwoork.htm. 2552. สถาบนวจยประชากรและสงคม. (2549). การฉายภาพประชากรของประเทศไทย ในชวง ระหวางพ.ศ. 2548 – 2568, มหาวทยาลยมหดล. สทธชย จตะพนธกล. (2541). สถานะของประชากรสงอายไทยในปจจบน และการด าเนนการ ตางๆ ของประเทศ.

http://www.oppo.opp.go.th/info/netwoork.htm.%202552

สมหวง พธยานวฒน. (2528). ความรพนฐานส าหรบการประเมนโครงการทางการศกษา. รวมบทความทางการประเมนโครงการ. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมหวง พธยานวฒน. (2524). การประเมนผลโครงการประชมหลกการและการประยกตใช

กรงเทพมหานคร : ส านกพมพโอเดยนสโตร. สมคด พรมจย. (2542). เทคนคการประเมนโครงการ. (พมพครงท 2). นนทบร : มหาวทยาลย

สโขทยธรรมธราช. สมบต สวรรณพทกษ. (2531). การประเมนโครงการ : ทฤษฎและการปฏบต.( พมพครงท 2). ม.ป.พ. สมจนต โฉมวฒนะชย. (2539). ปจจยทเกยวของกบการขาดการตอบสนองความตองการ ตามทฤษฎของมาสโลวในผสงอาย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ). กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. องอาจ นยพฒน. (2548). วธวทยาการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพทางพฤตกรรมศาสตร และสงคมศาสตร. กรงเทพฯ: สามลดา. อภญญา เวชยชย. (2542). รายงานการวจยเรอง การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย. อภญญา เวชยชย. (2548). ทศทางและรปแบบการจดสวสดการสงคมของประเทศไทย.

คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. อนยาณ นอยศร. (2547). การประเมนโครงการบานหมอภาษา โรงเรยนนาหลวง ส านกงาน เขตทงคร กรงเทพมหานคร. สารนพนธ สาขาวชาการวดผลการศกษา. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. Beaver M.L, (1983). Human Service Practice with the Elderly. Englewood Cliffs : Prentice – Hall, Inc. P. 161. Bradshaw J, (1972). A Taxonomy of Social Need. New Society 496 : 640-3. Martin O.Brien. and Sue, Penna, (1998).Theorising Welfare : Enlightenment and Modern Society. London : Thousand Oaks.New Delhi, PP. 7 – 8. Kart S. Cary, (1981). The Realities of Aging. Massachusetls Allyn and Bacon, P.22. Goffman Erving, (1961). Asylums,Garden City. New York : Boubleday. P. 433. Doanld E Gelfand, (1994). Aging and Ethnicity Knowledge and Services. New York : Springer Press. Turner B. John (Editor-inChief), (1977). Encyclopedia of Social Work. New York: national Association of Social Workers,Inc.,

Kathleen Jones and A. J Fowles, (1984). Ideas on Institutions : Analysing the Literature on Long-term Care and Custody. London : Routledge & Kegan Paul. P. 12-13. Naomi Gottlieb, (1980). Alternative Social Services for Woman. New York : Columbia University Press. Sieu,Chong let, (1999). Re-engineering the Body of the Future. Asiaweek August. P. 67. Titmuss, (1974). Social Policy: Introduction New York: Pantheon.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายชอผสมภาษณ

รายชอผสมภาษณ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย

1. สวาง ขวญ 2. ไม ขวญสข 3. โชต เสนอใจ 4. ไทย ขวญสข 5. เขยน ขวญสข 6. แขม ขวญสข 7. ทองใบ เสนอใจ 8. ใจ ขวญสข 9. บญยง ขวญสข 10. เจรญ บญยงประเสรฐ 11. พน พลศลป 12. ละเอยด ผวออน 13. พก ไพฑรย 14. จอย โชตชวง 15. เลก เสนอใจ 16. ฟก สวงพงษ 17. ช เสนอใจ 18. ยง กลองแกว 19. ปอง ขวญสข 20. ประเสรฐ เสนอใจ

บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย

1. จตพล เสนอใจ 2. ประทป รกคณ 3. วรนช โหยหวล 4. เกศรนทร แสงทวป 5. วรยทธ วฒโรจน 6. ปฎพนธ สกดวง 7. อทย ขวญสข 8. นชร ปจนทร 9. สามารถ มลยม

ภาคผนวก ข

- หนงสอขอสมภาษณเพอการวจย บคลากรเจาหนาทผปฎบตงานเบยยงชพผสงอายและ ผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอาย ขององคการบรหารสวนต าบลโพธแทน

อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก

ภาคผนวก ค

- ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๕๒

เลม ๑๒๖ ตอนพเศษ ๑๕๖ ง ราชกจจานเบกษา ๒๑ ตลาคม ๒๕๕๒

ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน

พ.ศ. ๒๕๕๒

โดยทเปนการสมควรก าหนดหลกเกณฑการจายเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน เพอใหสอดคลองกบทประชมคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ครงท ๔/๒๕๕๒ วนท ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๕๒ ตามพระราชบญญตผสอาย พ.ศ. ๒๕๔๖ อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๒๐ แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๖ มาตรา ๖๙ และมาตรา ๗๗ แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ มาตรา ๕ และมาตรา ๘๘ แหงพระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. ๒๕๓๗ มาตรา ๖ และมาตรา ๙๐ แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการเมองพทยา พ.ศ. ๒๕๔๒ รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยจงออกระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยหลกเกณฑ การจายเงนเบยยงชพผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๕๒” ขอ ๒ ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวดถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป ขอ ๓ บรรดาระเบยบ ขอบงคบ ค าสง ประกาศ หรอมตอนใดซงขดหรอแยงกบระเบยบนใหใชระเบยบนแทน ขอ ๔ ในระเบยบน “ผสงอาย” หมายความวา บคคลซงมอายหกสบปบรบรณขนไป และมสญชาตไทย “องคกรปกครองสวนทองถน” หมายความวา เทศบาล องคการบรหารสวนต าบลเมองพทยา “ผบรหารทองถน” หมายความวา นายกเทศมนตร นายกองคการบรหารสวนต าบล นายกเมองพทยา ขอ ๕ ใหปลดกระทรวงมหาดไทยรกษาการตามระเบยบน และใหมอ านาจตความวนจฉยปญหา ก าหนดหลกเกณฑ และวธปฏบต เพอใหเปนไปตามระเบยบน ในกรณไมสามารถปฏบตตามระเบยบนได ใหขอท าความตกลงกบปลดกระทรวงมหาดไทยกอนการปฏบต


ปลดกระทรวงมหาดไทยอาจมอบอ านาจตามวรรคสอง ใหอธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถน หรอผวาราชการจงหวดกได

หมวด ๑ คณสมบตของผมสทธจะไดรบเงนเบยยงชพ

ขอ ๖ ผมสทธจะไดรบเงนเบยยงชพผสงอาย ตองเปนผมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน (๑) มสญชาตไทย (๒) มภมล าเนาอยในเขตองคกรปกครองสวนทองถนตามทะเบยนบาน (๓) มอายหกสบปบรบรณขนไป ซงไดลงทะเบยน และยนค าขอรบเบยยงชพผสงอายตอองคกรปกครองสวนทองถน (๔) ไมเปนผไดรบสวสดการหรอสทธประโยชนอนใดจากหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจหรอองคกรปกครองสวนทองถน ไดแก ผรบเงนบ านาญ เบยหวด บ านาญพเศษ หรอเงนอนใด ในลกษณะเดยวกน ผสงอายทอยในสถานสงเคราะหของรฐหรอองคกรปกครองสวนทองถน ผไดรบเงนเดอน คาตอบแทน รายไดประจ า หรอผลประโยชนตอบแทนอยางอนทรฐหรอองคกรปกครองสวนทองถนจดใหเปนประจ า ยกเวนผพการและผปวยเอดสตามระเบยบระทรวงมหาดไทยวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๘

หมวด ๒ ขนตอนการยนค าขอ

ขอ ๗ ภายในเดอนพฤศจกายนของทกปใหผทจะมอายครบหกสบปบรบรณขนไปในปงบประมาณถดไป ลงทะเบยนและยนค าขอรบเงนเบยยงชพผสงอายดวยตนเองตอองคกรปกครองสวนทองถนทตนมภมล าเนา ณ ส านกงานขององคกรปกครองสวนทองถน หรอสถานททองคกรปกครองปกครองสวนทองถนก าหนด โดยมหลกฐานดงน


(๑) บตรประจ าตวประชาชน หรอบตรอนทออกโดยหนวยงานของรฐทมรปถายพรอมส าเนา (๒) ทะเบยนบานพรอมส าเนา (๓) สมดบญชเงนฝากธนาคารพรอมส าเนา ส าหรบกรณทผขอรบเงนเบยยงชพผสงอายประสงคขอรบเงนเบยยงชพผสงอายผานธนาคาร ในกรณทมความจ าเปนผสงอายทไมสามารถมาลงทะเบยนดวยตนเองไดตามวรรคหนงอาจมอบอ านาจเปนลายลกษณอกษรใหผอนเปนผย นค าขอรบเบยยงชพผสงอายแทนกได (๗/๑) ในกรณผสงอายทไดรบเบยยงชพผสงอายจากองคกรปกครองสวนทองถนในปงบประมาณทผานมา ใหถอวาเปนผไดลงทะเบยนและยนค าขอรบเบยยงชพผสงอายตามระเบยบนแลว (๘) ในกรณผสงอายทมสทธไดรบเบยยงชพผสงอายจากองคกรปกครองสวนทองถนหนงยายภมล าเนาไปอยองคกรปกครองสวนทองถนอน ใหองคกรปกครองสวนทองถนทเคยจายเบยยงชพผสงอายเดมยงคงจายเบยยงชพผสงอายจนกวาจะสนสดปงบประมาณนน หากมความประสงคจะรบเบยยงชพกบองคกรปกครองสวนทองถนแหงใหมตองไปลงทะเบยนเพอขอรบเงนเบยยงชพผสงอายทองคกรปกครองสวนทองถนแหงใหมกอนสนปงบประมาณ

หมวด ๓ การตรวจสอบและจดท าทะเบยนประวตผมสทธ

ขอ ๙ ภายในเดอนภมภาพนธของทกป ใหจงหวดแจงรายชอผสงอายทมสทธไดรบเงนสงเคราะหตามแบบทกระทรวงมหาดไทยก าหนด ไปยงกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน เพอใชเปนขอมลในการขอตงงบประมาณในปงบประมาณถดไป ในการด าเนนการตามวรรคหนงของเมองพทยา ใหเมองพทยาก าหนด หลกเกณฑ วธการ และขนตอนในการด าเนนการตามระเบยบ กฎหมายทเกยวของ ขอ ๑๐ ภายในเดอนตลาคมของทกป ใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการตรวจสอบสถานะของผรบเบยยงชพผสงอายและใหผรบเบยยงชพผสงอายแสดงการด ารงชวตอยตอองคกรปกครองสวนทองถนทตนรบเบยยงชพผสงอาย โดยจะแสดงดวยตนเองหรอใหมการรบรองของนายทะเบยนอ าเภอหรอนายทะเบยนทองถนกได


ในกรณทผมสทธไดรบเบยยงชพผสงอายไมไดด าเนนการตามวรรคหนง ใหองคกร

ปกครองสวนทองถนตรวจสอบการด ารงชวตอยของผสงอายดงกลาว จากฐานขอมลทะเบยนราษฎร หรอหลกฐานอนทมสามารถตรวจสอบได

หมวด ๔ งบประมาณและวธการจายเงนเบยยงชพผสงอาย

ขอ ๑๑ การตงงบประมาณและวธการจายเบยยงชพผสงอายใหด าเนนการตามกฎหมายวาดวยการนน ขอ ๑๒ การจายเงนเบยยงชพผสงอายใหจายในอตราเดอนละหารอยบาท หรอตามมตคณะรฐมนตร ขอ ๑๓ การจายเงนเบยยงชพผสงอายใหแกผมสทธตามระเบยบน ใหองคกรปกครองสวนทองถนจายเปนเงนสด หรอโอนเขาบญชเงนฝากธนาคารในนามผมสทธไดรบเบยยงชพผสงอาย หรอในนามบคคลทรบมอบอ านาจเปนหนงสอจากผมสทธไดรบเบยยงชพผสงอายเปนรายเดอนภายในวนท 10 ของทกเดอน ในการจายเงนใหแกผรบมอบอ านาจตองตรวจสอบจนแนใจวาเปนบคคลเดยวกบผทไดรบมอบอ านาจและตองไดรบการยนยนวาผมสทธไดรบเงนเบยยงชพผสงอายยงมชวตอย การโอนเงนเขาบญชเงนฝากธนาคารใหเปนไปตามทองคกรปกครองสวนทองถนก าหนดหรอตามทตกลงกนอยางเปนอน

หมวด ๕ การสนสดการไดรบเงนเบยยงชพผสงอาย

ขอ ๑๔ สทธของผไดร บเงนเบยยงชพผสงอายตามระเบยบนสนสดลงในกรณดงตอไปน (๑) ตาย (๒) ขาดคณสมบตตามขอ ๖ (๓) แจงสละสทธการขอรบเงนเบยยงชพผสงอายเปนหนงสอตอองคกรปกครองสวนทองถนทตนมสทธไดรบเบยยงชพผสงอาย


การณสทธไดรบเงนเบยยงชพผสงอายดงกลาวสนสดลงตามวรรคหนง ใหผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนนนๆ สงระงบการจายเงนเบยยงชพผสงอายส าหรบบคคลดงกลาวทนท ขอ ๑๕ กรณผรบเงนเบยยงชพผสงอายตาย ใหนายทะเบยนอ าเภอ หรอนายทะเบยนทองถนแจงการตายตอองคกรปกครองสวนทองถนทผตายมชอในทะเบยนภายในเจดวนนบแตวนทนายทะเบยนอ าเภอ หรอนายทะเบยนทองถนไดรบแจงการตายและใหองคกรปกครองสวนทองถนทผตายมชอในทะเบยนนน แจงแกองคกรปกครองสวนทองถนทจายเงนเบยยงชพผสงอายตามขอ ๘ ตอไป ขอ ๑๖ ภายใตบงคบขอ ๘ กรณผรบเงนเบยยงชพผสงอายขาดคณสมบตตามขอ ๑๔(๒) ใหองคกรปกครองสวนทองถนปดประกาศไวโดยเปดเผย ณ ส านกงานขององคกรปกครองสวนทองถน หรอสถานททองคกรปกครองสวนทองถนก าหนดเปนเวลาไมนอยกวาสบหาวน หากไมมผค ดคานใหองคกรปกครองสวนทองถนเสนอรายชอผขาดคณสมบตตอผบรหารทองถนเพอสงถอนรายชอ และระงบการจายเบยยงชพผสงอายทนท ในกรณทมการคดคานใหองคกรปกครองสวนทองถนตรวจสอบขอเทจจรงใหชดเจนแลรายงานผบรหารทองถนเพอพจารณาด าเนนการตามสมควรแกกรณตอไป

บทเฉพาะกาล

ขอ ๑๗ ระเบยบนมใหกระทบตอสทธของผสงอายตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๘ และระเบยบคณะกรรมการผสงอายแหงชาตวาดวยหลกเกณฑการจายเงนเบยยงชพผสงอาย พ.ศ. ๒๕๕๒ ทมอยกอนหรอในวนทระเบยบนใชบงคบ และใหถอวาผส งอายดงกลาวเปนผไดลงทะเบยนและยนค าขอรบเงนเบยยงชพผสงอายตามระเบยบนแลว ประกาศ ณ วนท ๑๔ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ บญจง วงศไตรรตน รฐมนตรชวยวาการฯ ปฏบตราชการแทน รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย

ภาคผนวก ง

แบบสมภาษณ

(ส าหรบผเขารบเบยยงชพผสงอาย) การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย

แบบสมภาษณ (บคลากรผปฎบตงานเบยยงชพผสงอาย) การประเมนโครงการเบยยงชพผสงอาย

แบบสมภาษณ (ส ำหรบผ เขำรบเบยยงชพผสงอำย) เรอง กำรประเมนโครงกำรเบยยงชพผ สงอำย : ศกษำองคกำรบรหำรสวนต ำบลโพธแทน จงหวดนครนำยก

แบบสมภำษณน เปนสวนหนงของกำรศกษำวจยของนสตปรญญำโทรฐประศำสนศำสตร ภำควชำรฐศำสตร บณฑตวทยำลย มหำวทยำลยศรนครนทรวโรฒ (ประสำนมตร) โดยแบบสอบถำมแบงออกเปน 3 สวนคอ

1. ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสมภำษณ 2. ค ำถำมเกยวกบกำรประเมนโครงกำรเบยยงชพผสงอำย : ศกษำองคกำรบรหำรสวน

ต ำบลโพธแทน จงหวดนครนำยก 3. เปนค ำถำมเกยวกบควำมคดเหนและขอเสนอแนะเพอน ำไปเปนแนวทำงพฒนำ

ปรบปรง แกไข เบยยงชพผสงอำยใหเหมำะสมมำกยงขน สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบสถำนภำพผตอบแบบสมภำษณ ค าชแจง โปรดท ำเครองหมำย ลงใน ( ) ทตรงกบขอเทจจรงของทำนมำกทสด ชอ – นำมสก.............................................................................................................. ทอ.............................................................................................................................

1. เพศ ( ) ชำย ( ) หญง 2. อำย..............................................ป 3. สถำนภำพสมรส

( ) โสด ( ) หมำย ( ) อยกบคสมรส ( ) หยำรำง ( ) อนๆ ระบ...............................................

4. ระดบกำรศกษำ ( ) ไมไดรบกำรศกษำ ( ) ประถมศกษำ ( ) มธยมศกษำตอนตน ( ) มธยมศกษำตอนปลำย ( ) อนปรญญำ/เทยบเทำ ( ) ปรญญำตร / และสงกวำปรญญำตร 5. กำรท ำงำน (อำชพ)

( ) 1. ไมไดท ำงำน ( ) 2. ท ำงำนเพอหำรำยได ( ) 2.1 รบจำง ( ) 2.2 เกษตรกร

( ) 2.3 คำขำย ( ) 2.4 ท ำงำนบำน ( ) 2.5 อนๆ ระบ....................................

6. รำยไดประจ ำของทำนมำจำกแหลงใดบำง ( ) 1. เงนเดอนประจ ำ ( ) 2. คำจำง ( ) 3. ลกหลำนให ( ) 4. เพอนบำนให ( ) 5. ปลกพชเลยงสตว ( ) 6. อนๆ ระบ..............................

7. ทำนมรำยไดเฉลยตอเดอนประมำณ.........................................................................บำท 8. ทำนไดรบเบยยงชพผสงอำยมำเปนระยะเวลำ...............................................................ป 9. รำยไดทงหมดและเบยยงชพผสงอำยทำนน ำมำเปนคำใชจำยในเรองตอไปนอยำงไร ( ) 1. คำอำหำรและกบขำว ประมำณเดอนละ..........................................บำท ( ) 2. คำรกษำพยำบำล ประมำณเดอนละ...............................................บำท ( ) 3. คำท ำบญ ประมำณเดอนละ...........................................................บำท ( ) 4. คำพำหนะเดนทำง ประมำณเดอนละ..............................................บำท ( ) 5. ใหหลำน ประมำณเดอนละ.............................................................บำท ( ) 6. ประกอบอำชพ เชนซอป ย เมลดพนธพช ประมำณเดอนละ................บำท ( ) 7. อนๆ ระบ............................................................................... สวนท 2 ค ำถำมเกยวกบกำรประเมนโครงกำรเบยยงชพผสงอำย : ศกษำองคกำรบรหำรสวนต ำบลโพธแทนจงหวดนครนำยก

ค าชแจง โปรดตอบค ำถำมตอไปน ตำมควำมคดของผสงอำย 1. ตำมนโยบำยเบยยงชพผสงอำยท ำใหผสงอำยมควำมสำมำรถในกำรพงพำตนเองไดอยำงเหมำะสม..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 2. เบยยงชพผสงอำยชวยใหผสงอำยมชวตทมเกยรต เพมคณคำใหกบชวตมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

3. เบยยงชพผสงอำยท ำใหควำมเปนอยของผสงอำยมคณภำพชวตทดขนกวำเดม ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 4. เบยยงชพผสงอำยชวยใหผสงอำยมควำมสขกบกำรไดอยรวมกนในครอบครว ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 5. เบยยงชพผสงอำยท ำใหผสงอำยเกดควำมภำคภมใจในกำรมสวนรวมกบคนในชมชนมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 6. หนวยงำนไดสนบสนนใหผสงอำยมกำรฝกอำชพตำมควำมสำมำรถของผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 7. มกำรสงเสรมใหผสงอำยไดไปดกำรประกอบอำชพจำกแหลงชมชนอนตำมทผสงอำยตองกำร ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 8. สงเสรมกำรลดหยอนภำษผสงอำยใหกบบคคลทดแลผสงอำยมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

9. หนวยงำนมกำรสนบสนนใหผสงอำยไดเปดโอกำสใหแสดงควำมสำมำรถทมควำมช ำนำญเฉพำะดำน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 10. หนวยงำนสนบสนนผสงอำยไดถำยทอดกำรสบสำนวฒนธรรมในทองถนกบคนรนหลงมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 11. มกำรสงเสรมเปดโอกำสใหมกำรเผยแพรภมปญญำของผสงอำยแกคนในชมชน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 12. หนวยงำนไดแนะน ำผสงอำยในกำรบรโภคอำหำรทมประโยชนตอรำงกำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 13. หนวยงำนสนบสนนระบบสำธำรณสขเพอใหผสงอำยมควำมสะดวกในกำรเขำรบบรกำรรกษำ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 14. หนวยงำนไดสงเสรมใหสมำชกในครอบครวรจกวธกำรดแลผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

15. หนวยงำนมกำรสนบสนนใหผสงอำยอยกบครอบครวอยำงมควำมสขตอเนองไปจนวำระสดทำยของชวต ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 16. สงเสรมกำรท ำกจกรรมในชมชนเพอใหผสงอำยเขำมำแนะน ำกำรจดงำนประเพณ เชน ประเพณวนสงกรำนต ประเพณเขำพรรษำ ฯลฯ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 17. เปดโอกำสใหผสงอำยไดสอนแนวทำงกำรอยรวมกน กำรพงพำอำศยกน กำรสรำงสมพนธภำพทดตอกนในชมชน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 18. อ ำนำจในกำรอนมตสงกำร ภำยในหนวยงำนมเพยงคนเดยวท ำใหเกดควำมลำชำในกำรจำยเบยยงชพผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 19. หนวยงำนมกำรจดสรรเจำหนำทรบผดชอบเบยยงชพผสงอำยไดตำมควำมรควำมสำมำรถอยำงเหมำะสม ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

20. ในกำรคดเลอกผสงอำยหนวยงำนไดพจำรณำดแลใหควำมชวยเหลออยำงทวถง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 21. หนวยงำนทผสงอำยรบเบยยงชพไดใหกำรสนบสนนผสงอำยในชมชนอยำงเสมอภำคเทำเทยมกนอยำงทวถง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 22. กำรขนทะเบยนผสงอำยใหมในแตละครงหนวยงำนไมไดยดหลกเกณฑตำมสวนกลำงก ำหนดไว ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 23. กำรแจงผ มสทธรบเบยยงชพผสงอำย กำรส ำรองผสงอำยหนวยงำนจะเผยแพรขอมลขำวสำรใหกบคนในชมชนทรำบเปนไปนโยบำยสวนกลำงก ำหนดไวอยำงชดเจน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 24. หนวยงำนไดน ำนโยบำยเรงดวนของรฐมำสนบสนนเบยยงชพผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

25. หนวยงำนมกำรแจงก ำหนดกำร ในกำรเขำรบเบยยงชพผสงอำยอยำงชดเจน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 26. เจำหนำทอ ำนวยควำมสะดวกแกผสงอำยในกำรกรอกเอกสำรกำรรบเบยยงชพผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 27. ผน ำในทองถนมกำรสนบสนนนโยบำยเบยยงชพผสงอำยอยำงเตมท เชน นโยบำยกำรหำเสยงเลอกตง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 28. กำรรบเบยยงชพผสงอำยในแตละครงผสงอำยไดรบเตมจ ำนวนโดยไมถกหกคำบรกำรจำกเจำหนำทในหนวยงำน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 29. จำกนโยบำยกำรจำยเบยยงชพผสงอำยทผสงอำยไดรบ จ ำนวน 500 บำท มควำมเหมำะสมกบคำใชจำยในแตละเดอน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

30. ผสงอำยทไดรบกำรฝกอำชพท ำใหมรำยไดเพมขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 31. ผสงอำยมควำมภำคภมใจทไดน ำภมควำมรมำสบทอดใหแกคนรนหลงไดน ำไปพฒนำใหเกดประโยชนแกชมชน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 32. เบยยงชพผสงอำยท ำใหผสงอำยมสขภำพอนำมยทดขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 33. เบยยงชพผสงอำยท ำใหสมำชกภำยในครอบครวดแลเอำใจใสผสงอำยมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 34. เบยยงชพผสงอำยท ำใหผสงอำยไดรบควำมอบอนจำกครอบครวมำกยงขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 35. ผสงอำยไดสรำงควำมสมพนธ ควำมสำมคค รกใครปรองดอง กบคนในชมชนเพมมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

สวนท 3 ควำมคดเหนเกยวกบปญหำ ขอเสนอแนะเพอปรบปรงกำรใหบรกำรและกำรจำยสวสดกำรเบยยงชพผสงอำย เพอกำรปรบปรงแกไขโครงกำรใหมประสทธภำพมำกขน ค าชแจง โปรดท ำเครองหมำย ลงในชองทตรงกบควำมคดเหนของทำนมำกทสด (เลอกตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

1. ปญหำททำนคดวำเกดจำกเบยยงชพผสงอำย คอปญหำใดบำง ( ) เงนทไดรบไมเพยงพอกบคำใชจำย ( ) หนวยงำนไมใหกำรสนบสนนอยำงเตมท ( ) ทำนไมมควำมรเกยวกบเบยยงชพผสงอำย ( ) ระยะเวลำในกำรจำยเบยยงชพไมสม ำเสมอ

2. ทำนคดวำระยะทำงเปนอปสรรคกบกำรรบเบยยงชพผสงอำยหรอไม ( ) เปนอปสรรค เพรำะบำนอยไกลจำกหนวยงำน ( ) เปนอปสรรค เพรำะไมมใครพำมำรบเบยยงชพผสงอำย ( ) เปนอปสรรค เพรำะไมมเวลำมำรบเบยยงชพผสงอำย ( ) ไมเปนอปสรรค เพรำะบำนอยใกลกบหนวยงำน ( ) ไมเปนอปสรรค เพรำะมลก / หลำนพำมำรบเบยยงชพผสงอำย 3. ทำนตองกำรใหหนวยงำนทจำยเบยยงชพผสงอำยเขำมำดแลทำนในเรองใดบำง ( ) ดแลเรองสขภำพกำรไดรบกำรดแลดำนสขภำพอยำงสม ำเสมอ ( ) ดแลเรองสภำพควำมเปนอยในครอบครว ( ) ดแลเรองกำรบรโภคอำหำรทมคณคำทำงรำงกำย 4. หนวยงำนทจำยเบยยงชพผสงอำยใหควำมรในนโยบำยเบยยงผสงอำยกบทำน

ในเรองใดบำง ( ) คณสมบตผสงอำยทไดรบเบยยงชพผสงอำย ( ) กำรจำยเงนสงเครำะหสวสดกำรเบยยงชพผสงอำย จ ำนวน 500 บำท ( ) ขนตอนกำรเขำรบเบยยงชพผสงอำย ( ) ระยะเวลำของกำรรบเบยยงชพผสงอำย 5. ปญหำทเกดจำกกำรจำยเบยยงชพผสงอำยททำนประสบอยในเรองใดบำง ( ) มควำมลำชำของหนวยงำนในกำรจำยเบยยงชพผสงอำย ( ) เกดควำมขดแยงภำยในหนวยงำน ( ) หนวยงำนไมใหกำรสนบสนนในกำรขอรบเบยยงชพผสงอำย ( ) หนวยงำนไมมควำมเปนธรรม ยตธรรม ในกำรจำยเบยยงชพผสงอำย 6. นโยบำยเบยยงชพผสงอำย ควรมกำรปรบปรงในเรองใดบำง

( ) ผบรหำรทองถนไมสนบสนนโครงกำรเบยยงชพผสงอำย ( ) ควรมเจำหนำทรบผดชอบดแลเรองเบยยงชพผสงอำยตำมควำมร ควำมสำมำรถ ( ) งบทมกำรสนบสนนไมเพยงพอกบกำรขอรบเบยยงชพผสงอำย ( ) ควำมผดพลำดทเกดจำกหนวยงำนอนเนองมำจำกควำมเขำใจคลำดเคลอน ( ) กำรประสำนงำนระหวำงเจำหนำทกบผสงอำย 7. ตำมนโยบำยเบยยงชพผสงอำย ในกำรเขำรบเบยยงชพ ควรเปนอยำงไร ( ) ผสงอำยเขำรบเบยยงชพดวยตวเอง ( ) เจำหนำทน ำมำมอบใหเอง ( ) มอบให บตร หลำนไปรบแทน ( ) ผำนบญชธนำคำรของผสงอำย

แบบสมภาษณ (ส ำหรบบคลำกรผปฎบตงำนเบยยงชพผสงอำย) เรอง กำรประเมนโครงกำรเบยยงชพผ สงอำย : ศกษำองคกำรบรหำรสวนต ำบลโพธแทน จงหวดนครนำยก

แบบสมภำษณน เปนสวนหนงของกำรศกษำวจยของนสตปรญญำโทรฐประศำสนศำสตร ภำควชำรฐศำสตร บณฑตวทยำลย มหำวทยำลยศรนครนทรวโรฒ (ประสำนมตร) โดยแบบสอบถำมแบงออกเปน 3 สวนคอ

1. ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสมภำษณ 2. ค ำถำมเกยวกบกำรประเมนโครงกำรเบยยงชพผสงอำย : ศกษำองคกำรบรหำรสวน

ต ำบลโพธแทน จงหวดนครนำยก 3. เปนค ำถำมเกยวกบควำมคดเหนและขอเสนอแนะเพอน ำไปเปนแนวทำงพฒนำ

ปรบปรง แกไข เบยยงชพผสงอำยใหเหมำะสมมำกยงขน สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบสถำนภำพผตอบแบบสมภำษณ ค าชแจง โปรดท ำเครองหมำย ลงใน ( ) ทตรงกบขอเทจจรงของทำนมำกทสด ชอ – นำมสก.............................................................................................................. ทอย..........................................................................................................................

1. เพศ ( ) ชำย ( ) หญง 2. อำย........................................................ป 3. สถำนภำพสมรส

( ) โสด ( ) หมำย ( ) อยกบคสมรส ( ) หยำรำง ( ) แยกกนอย ( ) อนๆ ระบ..........................................

4. ระดบกำรศกษำ ( ) มธยมศกษำตอนตน ( ) มธยมศกษำตอนปลำย

( ) อนปรญญำ/เทยบเทำ ( ) ปรญญำตร ( ) ปรญญำโท ( ) สงกวำปรญญำโท

5. ต ำแหนง ( ) ระดบผบรหำร ( ) ระดบปฏบตกำร

6. ลกษณะกำรมสวนรวมในโครงกำร ( ) ระดบหมบำน ( ) ระดบทองถน

7. ประสบกำรณท ำงำนในชมชน (ตอบไดมำกกวำ 1 ขอ) ( ) นำยกองคกำรบรหำรสวนต ำบล ( ) รองนำยกองคกำรบรหำรสวนต ำบล ( ) สมำชกองคกำรบรหำรสวนต ำบล ( ) ก ำนน ( ) ผใหญบำน ( ) อนๆ ระบ............................................................................................................

8. อำยรำชกำร.................................................................ป 9. ประสบกำรณท ำงำนดำนเบยยงชพผสงอำย....................ป………………………...เดอน

10. อตรำเงนเดอน…………………………..........................บำท สวนท 2 ค ำถำมเกยวกบกำรประเมนโครงกำรเบยยงชพผสงอำย : ศกษำองคกำรบรหำรสวนต ำบลโพธแทนจงหวดนครนำยก

ค าชแจง โปรดตอบค ำถำมตอไปน ตำมควำมคดของบคลำกร 1. ตำมนโยบำยเบยยงชพผสงอำยท ำใหผสงอำยมควำมสำมำรถในกำรพงพำตนเองไดอยำงเหมำะสม..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 2. เบยยงชพผสงอำยชวยใหผสงอำยมชวตทมเกยรต เพมคณคำใหกบชวตมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 3. เบยยงชพผสงอำยท ำใหควำมเปนอยของผสงอำยมคณภำพชวตทดขนกวำเดม ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

4. เบยยงชพผสงอำยชวยใหผสงอำยมควำมสขกบกำรไดอยรวมกนในครอบครว ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 5. เบยยงชพผสงอำยท ำใหผสงอำยเกดควำมภำคภมใจในกำรมสวนรวมกบคนในชมชนมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 6. หนวยงำนไดสนบสนนใหผสงอำยมกำรฝกอำชพตำมควำมสำมำรถของผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 7. มกำรสงเสรมใหผสงอำยไดไปดกำรประกอบอำชพจำกแหลงชมชนอนตำมทผสงอำยตองกำร ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 8. สงเสรมกำรลดหยอนภำษผสงอำยใหกบบคคลทดแลผสงอำยมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 9. หนวยงำนมกำรสนบสนนใหผสงอำยไดเปดโอกำสใหแสดงควำมสำมำรถทมควำมช ำนำญเฉพำะดำน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

10. หนวยงำนสนบสนนผสงอำยไดถำยทอดกำรสบสำนวฒนธรรมในทองถนกบคนรนหลงมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 11. มกำรสงเสรมเปดโอกำสใหมกำรเผยแพรภมปญญำของผสงอำยแกคนในชมชน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 12. หนวยงำนไดแนะน ำผสงอำยในกำรบรโภคอำหำรทมประโยชนตอรำงกำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 13. หนวยงำนสนบสนนระบบสำธำรณสขเพอใหผสงอำยมควำมสะดวกในกำรเขำรบบรกำรรกษำ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 14. หนวยงำนไดสงเสรมใหสมำชกในครอบครวรจกวธกำรดแลผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 15. หนวยงำนมกำรสนบสนนใหผสงอำยอยกบครอบครวอยำงมควำมสขตอเนองไปจนวำระสดทำยของชวต ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

16. สงเสรมกำรท ำกจกรรมในชมชนเพอใหผสงอำยเขำมำแนะน ำกำรจดงำนประเพณ เชน ประเพณวนสงกรำนต ประเพณเขำพรรษำ ฯลฯ ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 17. เปดโอกำสใหผสงอำยไดสอนแนวทำงกำรอยรวมกน กำรพงพำอำศยกน กำรสรำงสมพนธภำพทดตอกนในชมชน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 18. อ ำนำจในกำรอนมตสงกำร ภำยในหนวยงำนมเพยงคนเดยวท ำใหเกดควำมลำชำในกำรจำยเบยยงชพผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 19. หนวยงำนมกำรจดสรรเจำหนำททรบผดชอบเบยยงชพผสงอำยไดตำมควำมรควำมสำมำรถไดอยำงเหมำะสม ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 20. ในกำรคดเลอกผสงอำยหนวยงำนไดพจำรณำดแลใหควำมชวยเหลออยำงทวถง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

21. หนวยงำนใหกำรสนบสนนผสงอำยในชมชนอยำงเสมอภำคเทำเทยมกนอยำงทวถง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 22. กำรขนทะเบยนผสงอำยใหมในแตละครงหนวยงำนไมไดยดหลกเกณฑตำมสวนกลำงก ำหนดไว ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 23. กำรแจงผ มสทธรบเบยยงชพผสงอำย กำรส ำรองผสงอำยหนวยงำนจะเผยแพรขอมลขำวสำรใหกบคนในชมชนทรำบเปนไปตำมนโยบำยสวนกลำงก ำหนดไวอยำงชดเจน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 24. หนวยงำนไดน ำนโยบำยเรงดวนของรฐมำสนบสนนเบยยงชพผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 25. หนวยงำนมกำรแจงก ำหนดกำร ในกำรเขำรบเบยยงชพผสงอำยอยำงชดเจน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

26. เจำหนำทอ ำนวยควำมสะดวกแกผสงอำยในกำรกรอกเอกสำรกำรรบเบยยงชพผสงอำย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 27. ผน ำในทองถนมกำรสนบสนนนโยบำยเบยยงชพผสงอำยอยำงเตมท เชน นโยบำยกำรหำเสยงเลอกตง ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..28. กำรรบเบยยงชพผสงอำยในแตละครงผสงอำยไดรบเตมจ ำนวนโดยไมถกหกคำบรกำรจำกเจำหนำทในหนวยงำน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..29. จำกนโยบำยกำรจำยเบยยงชพผสงอำยทผสงอำยไดรบ จ ำนวน 500 บำท มควำมเหมำะสมกบคำใชจำยในแตละเดอน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 30. ผสงอำยทไดรบกำรฝกอำชพท ำใหมรำยไดเพมขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

31. ผสงอำยมควำมภำคภมใจทไดน ำภมควำมรมำสบทอดใหแกคนรนหลงไดน ำไปพฒนำใหเกดประโยชนแกชมชน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 32. เบยยงชพชวยใหผสงอำยมสขภำพอนำมยทดขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 33. เบยยงชพผสงอำยท ำใหสมำชกในครอบครวดแลเอำใจใสผสงอำยมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 34. เบยยงชพผสงอำยท ำใหผสงอำยไดรบควำมอบอนจำกครอบครวมำกยงขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................………………………………………………………………….. 35. ผสงอำยไดสรำงควำมสมพนธ ควำมสำมคค รกใครปรองดอง กบคนในชมชนเพมมำกขน ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………………………………………………………….. ..................................................…………………………………………………………………..

สวนท 3 ควำมคดเหนเกยวกบปญหำ ขอเสนอแนะเพอปรบปรงกำรใหบรกำรและกำรจำยสวสดกำรเบยยงชพผสงอำย เพอกำรปรบปรงแกไขโครงกำรใหมประสทธภำพมำกขน ค าชแจง โปรดท ำเครองหมำย ลงในชองทตรงกบควำมคดเหนของทำนมำกทสด (เลอกตอบไดมำกกวำ 1 ขอ)

1. ปญหำททำนคดวำเกดจำกเบยยงชพผสงอำย คอปญหำใดบำง ( ) เงนทไดรบไมเพยงพอกบคำใชจำย ( ) หนวยงำนไมใหกำรสนบสนนอยำงเตมท ( ) ทำนไมมควำมรเกยวกบเบยยงชพผสงอำย ( ) ระยะเวลำในกำรจำยเบยยงชพไมสม ำเสมอ

2. ทำนคดวำระยะทำงเปนอปสรรคกบกำรรบเบยยงชพผสงอำยหรอไม ( ) เปนอปสรรค เพรำะบำนอยไกลจำกหนวยงำน ( ) เปนอปสรรค เพรำะไมมใครพำมำรบเบยยงชพผสงอำย ( ) เปนอปสรรค เพรำะไมมเวลำมำรบเบยยงชพผสงอำย ( ) ไมเปนอปสรรค เพรำะบำนอยใกลกบหนวยงำน ( ) ไมเปนอปสรรค เพรำะมลก / หลำนพำมำรบเบยยงชพผสงอำย 3. ทำนตองกำรใหหนวยงำนทจำยเบยยงชพผสงอำยเขำมำดแลทำนในเรองใดบำง ( ) ดแลเรองสขภำพกำรไดรบกำรดแลดำนสขภำพอยำงสม ำเสมอ ( ) ดแลเรองสภำพควำมเปนอยในครอบครว ( ) ดแลเรองกำรบรโภคอำหำรทมคณคำทำงรำงกำย

4. หนวยงำนทจำยเบยยงชพผสงอำยใหควำมรในนโยบำยเบยยงผสงอำยกบทำนใน เรองใดบำง ( ) คณสมบตผสงอำยทไดรบเบยยงชพผสงอำย ( ) กำรจำยเงนสงเครำะหสวสดกำรเบยยงชพผสงอำย จ ำนวน 500 บำท ( ) ขนตอนกำรเขำรบเบยยงชพผสงอำย ( ) ระยะเวลำของกำรรบเบยยงชพผสงอำย 5. ปญหำทเกดจำกกำรจำยเบยยงชพผสงอำยททำนประสบอยในเรองใดบำง ( ) มควำมลำชำของหนวยงำนในกำรจำยเบยยงชพผสงอำย ( ) เกดควำมขดแยงภำยในหนวยงำน ( ) หนวยงำนไมใหกำรสนบสนนในกำรขอรบเบยยงชพผสงอำย ( ) หนวยงำนไมมควำมเปนธรรม ยตธรรม ในกำรจำยเบยยงชพผสงอำย

6. นโยบำยเบยยงชพผสงอำย ควรมกำรปรบปรงในเรองใดบำง ( ) ผบรหำรทองถนไมสนบสนนโครงกำรเบยยงชพผสงอำย ( ) ควรมเจำหนำทรบผดชอบดแลเรองเบยยงชพผสงอำยตำมควำมร ควำมสำมำรถ ( ) งบทมกำรสนบสนนไมเพยงพอกบกำรขอรบเบยยงชพผสงอำย ( ) ควำมผดพลำดทเกดจำกหนวยงำนอนเนองมำจำกควำมเขำใจคลำดเคลอน ( ) กำรประสำนงำนระหวำงเจำหนำทกบผสงอำย 7. ตำมนโยบำยเบยยงชพผสงอำย ในกำรเขำรบเบยยงชพ ควรเปนอยำงไร ( ) ผสงอำยเขำรบเบยยงชพดวยตวเอง ( ) เจำหนำทน ำมำมอบใหเอง ( ) มอบให บตร หลำนไปรบแทน ( ) ผำนบญชธนำคำรของผสงอำย

ประวตยอผท ำสำรนพนธ

197

ประวตยอผท ำสำรนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวธนตถวนนท เอยดพวง วนเดอนปเกด 30 เมษายน 2523 สถานทเกด อ าเภอสะบายอย จงหวดสงขลา สถานทอยปจจบน 25 หมท 7 ต าบลบานโหนด อ าเภอสะบายอย จงหวดสงขลา 90210 ประวตการท างาน บรษท ยนลเวอร (ไทยเทรดดง) จ ากด ต าแหนง Assistant Sales บรษท ดาตาแมทจ ากด (มหาชน) ต าแหนง Assistant Marketing Manager ประวตการศกษา พ.ศ. 2536 มธยมศกษาตอนตน จากโรงเรยนสะบายอยวทยา พ.ศ. 2539 มธยมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนวชราโปลเทคนค พ.ศ. 2546 ศลปศาสตรบณฑต (บรหารคอมพวเตอรธรกจ) จากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา พ.ศ. 2554 รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

สารนิพนธ์ ของ ธนัตถ์วนันท์...

Documents