การศกษาการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตทางวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

สารนพนธ ของ

รชาดา บวไพร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

ตลาคม 2552 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การศกษาการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตทางวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

บทคดยอ ของ

รชาดา บวไพร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

ตลาคม 2552

รชาดา บวไพร. (2552). การศกษาการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการจดการเรยนการ สอนแบบโมเดลซปปาทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเจตคตทาง วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ: รองศาสตราจารย ดร. ชตมา วฒนคร การวจยครงนมความมงหมายเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดล ซปปา กลมตวอยางทใชในการวจยในครงนเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนใน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา จ านวน 1 หองเรยน 54 คน ไดมาจากการเลอก แบบเจาะจง (Purposive Sampling) ซงไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา มขนตอน การด าเนนการ ดงน 1) ขนทบทวนความรเดม 2) ขนการแสวงหาความร 3) ขนการศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหมและเชอมโยงความรใหมกบความรเดม 4) ขนแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม 5) ขนการสรปและจดระเบยบความร 6) ขนแสดงผลงาน 7) ขนการประยกตใชความร ระยะเวลาทใชในการวจย 12 ชวโมง การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง โดยใชแบบแผนการวจย One Group Pretest- Posttest Design เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแผนการจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาท ผลการวจยพบวา 1. หลงการทดลอง คาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2. หลงการทดลอง คาเฉลยของคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

THE STUDY OF THE CIPPA INSTRUCTIONAL MODEL LEARNING ACTIVITIES THAT EFFECTS SCIENCE ACHIEVEMENT AND SCIENTIFIC ATTITUDE OF

MATTHAYOMSUKSA 1 STUDENTS

AN ABSTRACT BY

RACHADA BUAPRAI

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements For the Master of Education degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University October 2009

Rachada Buaprai. (2009). The study of the CIPPA instructional model learning activities that effects science achievement and scientific attitude of Mattayomsuksa 1 students

Master’s Project, M.Ed. (Secondary Education). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Project Advisor: Assoc. Prof. Chutima Vatanakhiri.

The objective of this research was to study the CIPPA instructional model learning activities that effects science achievement and scientific attitude of Mattayomsuksa 1 students. The example group of this research was Mattayomsuksa 1 students who were studying in the first semester of the academic year 2009, Demonstration School Suan Sunan Sunandha Rajabhat University (Secondary Section) under the control of the office of higher education commission. It consisted of one class with 54 students got from purposive sampling. They were provided with CIPPA instructional model learning activities through these procedures namely; 1) checking prerequisite scientific knowledge 2) Constructing knowledge 3) study and try to understand the data / new knowledge and embroil the new knowledge and the prerequisite knowledge 4) scientific knowledge group interaction 5) concluding, re-ordering scientific knowledge 6) presenting scientific knowledge 7) Applying scientific knowledge. The period of this research was 12 hours. This research was an experimental research by using One Group Pretest – Posttest Design. The tools of the research consisted of CIPPA lesson plan, learning achievement test and scientific attitude test. The statistics used in data analysis were arithmetic mean, standard deviation and T-test. The result of this research found that 1. After teaching, the mean score of learning achievement of Matthayomsuksa 1 students being provided by CIPPA instructional was higher than before at the 0.5 level of significance. 2. After teaching, the mean score of scientific attitude of Matthayomsuksa 1 students being provided by CIPPA instructional was higher than before at the 0.5 level of significance.

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบ ไดพจารณาสารนพนธเรอง การศกษาการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 1 ของ รชาดา บวไพร ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา ของมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒได อาจารยทปรกษาสารนพนธ ....................................................................... ... (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร) ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร ........................................................................ .. (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร) คณะกรรมการสอบ ........................................................................ .. ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร)

...................................................................... .... กรรมการสอบสารนพนธ (อาจารย ดร.ราชนย บญธมา)

..................................................................... ..... กรรมการสอบสารนพนธ (ผชวยศาสตราจารยสนธยา ศรบางพล) อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

........................................................................... คณบดคณะศกษาศาสตร (รองศาสตราจารย ดร. องอาจ นยพฒน) วนท...........เดอน ตลาคม พ.ศ. 2552

ประกาศคณปการ สารนพนธฉบบนส าเรจไดดวยดเพราะผวจยไดรบความอนเคราะห และความกรณาอยางสงจาก รองศาสตราจารย ดร. ชตมา วฒนะคร อาจารยทปรกษาสารนพนธ ผชวยศาสตราจารยสนธยา ศรบางพล และอาจารย ดร.ราชนย บญธมา กรรมการสอบสารนพนธ ทไดกรณาใหค าปรกษาแนะน าในการจดท างานวจยทกขนตอนอยางดยง ตลอดจนขอเสนอแนะในการปรบปรงขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสอนจะเปนประโยชนยงส าหรบงานวจย ผวจยรสกซาบซงในความกรณาของทานเปนอยางสง จงขอกราบขอบพระคณไว ณ ทนดวย ขอกราบขอบพระคณผเชยวชาญทกทานทกรณาใหค าแนะน า ค าปรกษา และแนวทางแกไขเครองมอในการวจยครงน คอ ผชวยศาสตราจารย ดร. อบล เลยววารณ ผชวยศาสตราจารยนธนาถ เจรญ -โภคราช และอาจารยบญฤด อดมผล ขอกราบขอบพระคณคณาจารยคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒทกทานทไดประสทธประสาทวชาการดานการมธยมศกษาจนท าใหผวจยสามารถคนควาขอมล และจดท า สารนพนธไดประสบผลส าเรจ ขอขอบพระคณ อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาทใหทนสนบสนนการศกษา และผอ านวยการ คณาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา รวมทงผเรยนทกคนทไดใหความรวมมอในการวจยครงน จนส าเรจลลวงไดดวยด ทายสดนผวจย ขอกราบขอบพระคณครอบครวบวไพรพรลภส นายวชระ อาสาแขง นางสาวประภาพร ดอกไม และเพอน ๆนองๆ ทกคน ทไดใหการสงเสรมสนบสนนและใหก าลงใจเปนอยางดเสมอมา สงผลใหสารนพนธฉบบนส าเรจลลวงไดตามวตถประสงคในทสด

รชาดา บวไพร

สารบญ บทท หนา

1 บทน า................................................................................................................... ภมหลง............................................................................................................... ความมงหมายของการวจย.................................................................................. ความส าคญของการวจย...................................................................................... ขอบเขตของการวจย............................................................................................ นยามศพทเฉพาะ................................................................................................ กรอบแนวคดของการวจย.................................................................................... สมมตฐานในการวจย........................................................................................... 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ.......................................................................... แนวทางการจดการเรยนรวทยาศาสตร................................................................. ความหมายของวทยาศาสตร........................................................................... ความส าคญและธรรมชาตของวทยาศาสตร...................................................... หลกสตรการศกษาขนพนฐานกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร พทธศกราช 2544 (เพมเตมกระบวนการเรยนรทางวทยาศาสตร).................................................. ผลการเรยนรวทยาศาสตร.................................................................................... ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร................................................................ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร.................................................................. เจตคตทางวทยาศาสตร.................................................................................... หลกการจดการเรยนรตามหลกซปปา.................................................................... แนวคดทฤษฎพนฐานหลกของซปปา..................................................................... แนวคดการสรรสรางความร (Constructivism).................................................. แนวคดเรองกระบวนการกลมและการเรยนแบบรวมมอ (Group Process and Cooperative Learning).................................................................................. แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (Learning Readiness)..................... แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (Process Learning)............................ แนวคดเกยวกบการถายโอนการเรยนร หรอการถายโยงการเรยนร (Transfer of Learning)................................................................................... รปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปา.........................................................

1 1 5 5 5 6 8 9

10 10 10 11

12 15 15 18 26 29 33 33

35 38 39

40 42

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 2 (ตอ) งานวจยทเกยวของ...............................................................................................

3 วธด าเนนงานการวจย..........................................................................................

การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง..................................................... การสรางเครองมอทใชในการวจย.........................................................................

การเกบรวบรวมขอมล......................................................................................... การจดกระท าและการวเคราะหขอมล....................................................................

4 ผลการวเคราะหขอมล.......................................................................................... สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล..................................................................... ผลการวเคราะหขอมล..........................................................................................

5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ....................................................................... ความมงหมายของการวจย................................................................................... สมมตฐานของการวจย......................................................................................... วธด าเนนการวจย................................................................................................ การวเคราะหขอมล.............................................................................................. สรปผลการวจย.................................................................................................... อภปรายผลการวจย............................................................................................. ขอเสนอแนะ........................................................................................................

บรรณานกรม............................................................................................................

ภาคผนวก................................................................................................................. ภาคผนวก ก....................................................................................................... ภาคผนวก ข....................................................................................................... ภาคผนวก ค....................................................................................................... ภาคผนวก ง........................................................................................................ ประวตยอผท าสารนพนธ.........................................................................................

43

46 46 47 51 51

56 56 56

59 59 59 59 61 61 62 66

68 73 74 79 81 97

125

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 แบบแผนการวจย................................................................................................ 2 เปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน ของกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา................... 3 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลง เรยนของกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา........... 4 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบโมเดล ซปปา............................................................................................................. 5 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตร................................................................................................... 6 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร............... 7 คาความยาก (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการ เรยน จ านวน 30 ขอ......................................................................................... . 8 คาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร จ านวน 30 ขอ.............................................................................................................. 9 คาความเชอมนของแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร จ านวน 32 ขอ......................... 10 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการจดการเรยน การสอนแบบโมเดลซปปา............................................................................... 11 คะแนนคะแนนเจคตทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการจดการ เรยนการสอนแบบโมเดลซปปา.......................................................................

46

57

58

82

84 86

88

89 91

93

95

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย......................................................................................... 2 การจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางแบบโมเดลซปปา (CIPPA).............................................................................................................

หนา 8

32

บทท 1 บทน า

ภมหลง วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบชวตของทกคน ทงในการด ารงชวตประจ าวนและในงานอาชพตางๆ เครองมอเครองใชตลอดจนผลผลตตางๆ ใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและในการท างาน ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรค และศาสตรอนๆ ความรทางวทยาศาสตรชวยใหเกดการพฒนาเทคโนโลยอยางมาก ซงวทยาศาสตรท าใหคนไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะหวจารณ มทกษะทส าคญในการคนควาหาความร มความสามารถแกไขปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลายและประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงความร (knowledge based society) เพอใหมความร ความเขาใจ กลไกธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน และน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค มคณธรรม (กรมวชาการ. 2544: 18) ซงสอดคลองกบวสยทศนการเรยนรวทยาศาสตรตามมาตรฐานหลกสตรการศกษาขนพนฐานทก าหนดไววา การเรยนรวทยาศาสตรเปนการเรยนรตลอดชวตเนองจากความรวทยาศาสตรเปนเรองราวเกยวกบโลกธรรมชาตทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ทกคนจงตองเรยนรเพอน าผลการเรยนรไปใชในชวตการประกอบอาชพ การดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน (กระทรวงศกษาธการ. 2544: 37) ความรทางวทยาศาสตรทเราพบมกอยในรปของขอเทจจรง หลกการ กฎ ทฤษฏ ขอสรป สมมตฐาน และความคดรวบยอด หรอมโนมต และเปนทยอมรบกนวาความรทางวทยาศาสตรมมากมาย ซงเกดจากความชางสงสย ความชางสงเกต และความอยากรอยากเหนของมนษยเรานนเอง เมอสงสยกอยากทราบค าตอบ จงคดหาวธการทจะท าใหไดค าตอบ ค าตอบทไดกคอความร ดงนนธรรมชาตของวทยาศาสตรจงประกอบดวยความร กระบวนการแสวงหาความรและเจตคตทางวทยาศาสตร และการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรใหสอดคลองกบธรรมชาตตองจดการเรยนการสอนทเนนกระบวนการทางวทยาศาสตร ไมใชเนนแตความรทางวทยาศาสตรเพยงอยางเดยว ซงในสงคมปจจบนเปนสงคมขอมลขาวสารความรตางๆ เกดขนมากมายเกนกวาจะบรรจไวในหลกสตรการเรยนการสอนทเนนกระบวนการทางวทยาศาสตร จงควรทจะตองมการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนทงกระบวนการวทยาศาสตรและความรทางวทยาศาสตรควบคกนไป อนจะเปนการปลกฝงใหผเรยนใหใชวธการคดและวธการปฏบต ซงจะน าไปสความสามารถในการแกปญหาในชวตประจ าวน (หนวยศกษานเทศก ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต อางถงใน มงคล เสนามนตร. 2540: 84)

2

การจดการศกษาจงมความจ าเปนอยางยงทตองท าใหเดก เยาวชน และผเรยนทกคนตระหนกถงความส าคญของการเรยนรเพอพฒนาตนเองอยางตอเนอง ตามทในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต หมวดท 4 แนวการจดการศกษา มาตรา 22 ระบวา “การจดการศกษาตอง ยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ” สถาบนการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการไดเลงเหนความส าคญในการศกษาวชาวทยาศาสตร จงไดปรบปรงหลกสตรวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาตอนตนขนใหม โดยยดปรชญาในการเรยนรวทยาศาสตรวา “การเรยนรวทยาศาสตรจะตองครอบคลมทงดานเนอหาและกระบวนการเรยนรทางวทยาศาสตร รวมทงพฒนาใหผเรยนมเจตคตทางวทยาศาสตร” ดงจะเหนไดจากจดประสงคของหลกสตรวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาตอนตนทใชอยในปจจบน ดงน 1) เพอใหเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร 2) เพอใหเขาใจขอบเขต ธรรมชาตและขอจ ากดของวทยาศาสตร 3) เพอใหมทกษะทส าคญในการศกษาคนควา และคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4) เพอพฒนากระบวนการคด ความสามารถในการแกปญหา ทกษะการสอสารและความสามารถในการตดสนใจ 5) เพอใหตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตรเทคโนโลย มวลมนษยและ สภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6) เพอน าความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมและการด ารงชวต จากจดประสงคดงกลาว แสดงใหเหนวาในการเรยนวทยาศาสตรคาดหวงใหมการพฒนาในทกๆ ดานและครอบคลมถงเรองของความตระหนกและผลกระทบของวทยาศาสตรอกดวย การจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรในทกระดบจงตองด าเนนการทจะสงเสรมใหนกเรยนไดรบการพฒนาทสมบรณเพอใหบรรลเปาหมายทวางไว และแนวทางการปฏรปการศกษา พ.ศ.2539 – 2550 กไดกลาวถงหลกการส าคญประการหนงของการจดการศกษาในปจจบนวา มงเนนใหเหนถงการจดกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรอยางเปนระบบและเนนการปฏบตมากกวาทองจ า รวมไปถงการแสวงหาความรดวยตนเองจนเปนนสย ท าใหมความคดกวางขวางสามารถเชอมโยงสงทไดศกษาคนควาเพอเปนพนฐานในการเรยนรโลกอนาคตไดดยงขน (กระทรวงศกษาธการ. 2538: 60) แนวคดในเรองของการจดการเรยนการสอน ทเนนนกเรยนเปนศนยกลางไดรบการยอมรบและมการสงเสรมมาโดยตลอด ตงแตมการเปลยนแปลงหลกสตร พทธศกราช 2503 จนกระทงถงหลกสตรฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533 และยงมกระแสผลกดนหลายประการ เชน นโยบายการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ กก าหนดยทธศาสตรการปฏรปการศกษาทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง นโยบายการพฒนาครของคณะกรรมการขาราชการครกไดก าหนดระบบพฒนาคร โดยน าระบบคณภาพของครทครสภาไดพฒนาขน มาใชเปนแนวทางในการก าหนดระดบคณภาพของคร โดยใหครจดการเรยนการสอนใหนกเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนรมากๆ (หนวยศกษานเทศก) ส านกงานการประถมศกษาจงหวดหนองบวล าภ. 2543: 65-71)

3

จะเหนวาทกหนวยงานของรฐทมสวนเกยวของกบการจดการศกษา ไดใหความส าคญกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางโดย วาร ถระจตร (อางถงใน สรรตน เนยมสลต. 2541: 43) กลาวถงวธสอนโดยยดนกเรยนเปนศนยกลางวา เปนวธการทครมบทบาทนอยลงแตจะเพมบทบาทใหนกเรยนมากขน ครจะเปนผคอยยอมรบการแสดงออกของนกเรยน นกเรยนจะเกดประสบการณดานตางๆ จากการท างานรวมกน ไดมโอกาสอภปรายและขณะเดยวกนไดมโอกาสประเมนผลความกาวหนาของตนเอง ส าหรบการสอนโดยใหนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนน จะชวยใหการสอนบรรลวตถประสงคของการศกษา นอกเหนอจากการไดรบแตเนอหาเพยงอยางเดยว แตเนองจากความเปนจรงในขอทวา ไมมรปแบบการสอนใดทดทสดแตเพยงอยางเดยวทครจะน ามาสอนใหบรรลทกจดประสงค และในทกสถานการณได ซง ภพ เลาหไพบลย (อางใน มงคล เสนามนตร. 2542: 78) ใหความเหนวาครวทยาศาสตรจ าเปนตองทราบวธสอนแบบตาง ๆ และตระหนกวาถาจะสอนใหบรรลหลายๆ จดประสงคในหลายๆ สถานการณ ครกตองเลอกใชใหเหมาะสมกบเนอหาวชาความสามารถของนกเรยน วตถประสงคของการสอนใหไดประสทธภาพสงสด ซงสอดคลองกบ Joyce and Weil (อางใน มงคล เสนามนตร. 2542: 96) ทใหความเหนวาไมมวธสอนใดทสรางขนมาแลวเหมาะกบการเรยนทกแบบ อกทงนกเรยนทกคนมความแตกตางกน ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 24 ในขอท 1 ทไดกลาวไวแลว ควรใชวธสอนหลายๆ แบบ เพอสนองความตองการความสนใจ จะท าใหนกเรยนไมเกดความเบอหนาย และยงท าใหเกดผลสมฤทธทางการเรยนดขนอกดวย การพจารณาหาวธการเพอปรบปรงการเรยนการสอนใหมประสทธภาพจงเปนสงจ าเปนในการพฒนาคณภาพดานกระบวนการแสวงหาความร การคด และการแกปญหาในการเรยนการสอนวทยาศาสตร ซงหลกการหนงทไดรบความสนใจอยางกวางขวางคอ การจดการเรยนการสอนตามแนวคดการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางแบบซปปา (CIPPA) ทพฒนาโดย รองศาสตราจารย ดร.ทศนา แขมมณ ซงเปนวธการสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรมากขน ซงผเรยนจะมสวนรวมดวยความกระตอรอรน รสกตนตว ตนใจ มความจดจอ ผกพนกบสงทท าและผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง แนวคดหลก 5 แนวคดทเปนพนฐานของการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางแบบซปปา ไดแก 1) แนวคดการสรรคสรางองคความร (Constructivism) 2) แนวคดเรองกระบวนการกลมและการเรยนแบบรวมมอ (Group Process and Cooperative Learning) 3) แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (Learning Readiness) 4) แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (Process Learning) 5) แนวคดเกยวกบการถายโอนการเรยนร (Transfer of Learning) แนวคดดงกลาวเปนทมาของหลกซปปา (CIPPA) ซงมหลกในการจดกจกรรมการเรยนรดงน C มาจากค าวา Construction หมายถง การสรางความรดวยตนเองตามแนวคด constructivism I มาจากค าวา Interaction หมายถง การมปฏสมพนธกบผอนหรอสงแวดลอมรอบตว

4

P มาจากค าวา Physical Participation หมายถง การใหผเรยนมโอกาสไดเคลอนไหวรางกายโดยการท ากจกรรมในลกษณะตาง ๆ ชวยใหผเรยนมสวนรวมทางกาย P มาจากค าวา Process Learning หมายถง การเรยนรกระบวนการตางๆ ชวยให ผเรยนมสวนรวมทางดานสตปญญา A มาจากค าวา Application หมายถง การน าความรทไดเรยนรไปประยกตใช ชวยให ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรในดานใดดานหนงหรอหลายๆ ดาน ครสามารถน าแนวคดดงกลาวไปใชในการจดกระบวนการเรยนรไดอยางหลากหลาย ทศนา แขมมณ (2542: 57) ไดน าเสนอรปแบบการเรยนการสอนทใชแนวคดทง 5 ดงกลาวขนเปนตวอยาง 1 รปแบบซงประกอบดวย ขนตอนส าคญ 7 ขน ดงน 1) ขนทบทวนความรเดม 2) ขนการแสวงหาความร 3) ขนการศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหมและเชอมโยงความรใหมกบความรเดม 4) ขนแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม 5) ขนการสรปและจดระเบยบความร 6) ขนแสดงผลงาน 7) ขนการประยกตใชความร ความส าคญและความจ าเปนในการพฒนาการเรยนการสอนวทยาศาสตรนน คอ การสอนใหเดกรจกคด สามารถสรางความรไดดวยตนเอง มสวนรวมในกจกรรมการเรยนร อยางกระตอรอรน และน าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวน ผวจยจงไดน าหลกซปปา และรปแบบการเรยนการสอนซปปาของทศนา แขมมณ (2542: 83) มาประยกตใชเปนการสอนวทยาศาสตร และจากการพจารณาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต ของนกเรยน ชนมธยมศกษาป 1 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลย ราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2551 ปรากฏวามผลสมฤทธอยในเกณฑปานกลาง นกเรยนสวนใหญยงขาดความกระตอรอรน และมสวนรวมในการเรยนนอย อยางไรกตามในการจดกจกรรมการเรยนการสอนกพบปญหาและอปสรรคบางประการทท าใหการเรยนการสอนยงไมบรรลวตถประสงคทตงไว โดยมสาเหตมาจากหลายประการ ซงสามารถวเคราะหจากสภาพปจจบน พบวาสาเหตมาจากปจจยตาง ๆ พอสรปได ดงน 1) ดานตวคร พบวา การจดการเรยนรของครยงไมสอดคลองกบกระบวนการเรยนรของนกเรยน มงเนนสอนเนอหามากกวากระบวนการคด ขาดเทคนควธในการจดกจกรรมการเรยนการสอน อนไดแก การเตรยมการสอน การเลอกใชสอการสอน เลอกวธสอนทเหมาะสมกบเนอหาและสภาพการเรยนการสอน 2) ดานตวผเรยน พบวา นกเรยนยงขาดความสนใจในกจกรรมการเรยนการสอน มความกระตอรอรนนอย มองไมเหนความสมพนธของเนอหา ขาดทกษะการคด และทกษะกระบวนการกลมสงผลใหนกเรยนสวนมากมผลสมฤทธทางการเรยนต า 3) ดานตวหลกสตร พบวา เนอหาบางสวนเรอง โครงสรางและหนาทของเซลล มความซบซอนยากแกการเขาใจ สอการเรยนการสอนมนอยและไมเราความสนใจของผเรยน เนอหาสาระของหลกสตร การจดการเรยนการสอนกยงมงเนนการสอนทเนนครเปนศนยกลาง ยงไมเปดโอกาสใหผเรยนได ศกษาหาความรดวยตนเองจากสภาพแวดลอมในชมชนและสงคม ใชในการเรยนรจากสภาพจรงหรอจาก

5

การปฏบตจรง ซงสงผลใหมปญหาในดานการวดผลประเมนผลทเนนการจดความร ความจ ามากกวา การวดความรความสามารถทเกดจากการปฏบตจรง ดงนน ผวจยจงไดน าการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอน แบบโมเดลซปปามาใชในการวจยครงน เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา ทงนเพอน าผลการวจยทไดมาใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรและน าไปปรบปรงการจดการเรยนรวทยาศาสตรใหมประสทธภาพตอไป

ความมงหมายของการวจย ในการวจยครงนผวจยไดตงความมงหมายไวดงน 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา 2. เพอศกษาเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจด การเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา ความส าคญของการวจย

ผลจากการวจยครงนท าใหทราบถงผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตรทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา เพอพฒนาศกยภาพการเรยนรของผเรยน สามารถเรยนรดวยตนเอง เกดทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และน าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวน อกทงยงเปนแนวทางในการปรบปรงการจดการเรยนรวทยาศาสตรใหมประสทธภาพตอไป

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธต มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 จ านวน 2 หองเรยน 110 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธต

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 จ านวน 1 หองเรยน 54 คน ทไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

6

เนอหาทใชในการวจย เนอหาทใชในการวจยครงน คอ เนอหาในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวตมาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการ สบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล

ระยะเวลาทใชในการวจย ระยะเวลาทใชในการวจย ผวจยท าการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 โดยใช

ระยะเวลา 4 สปดาห สปดาหละ 3 ชวโมง เวลา 12 ชวโมง ตวแปรทศกษา

1. ตวแปรอสระ ไดแก รปแบบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา 2. ตวแปรตาม ไดแก

2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2.2 เจตคตทางวทยาศาสตร

นยามศพทเฉพาะ

1. การจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา หมายถง กระบวนการจดการเรยนรทเนนใหผเรยนเกดความร ความคด และการตดสนใจอยางเปนระบบสามารถสรางความร คนพบความรไดดวยตวเอง นกเรยนมบทบาทมากในกจกรรมการเรยนการสอนและผเรยนสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได ซงมขนตอนทส าคญ 7 ประการ ดงน (ทศนา แขมมณ. 2542: 57) 1.1 ขนการทบทวนความรเดม ขนนเปนการดงความของผเรยนในเรองทเรยน เพอชวยใหผเรยนมความพรอมในการเชอมโยงความใหมกบความรเดมของตน 1.2 ขนการแสวงหาความรใหม ขนนเปนการแสวงหาขอมล ความรใหมทผเรยนยงไมมจากแหลงขอมลหรอแหลงความรตางๆ ซงครอาจจะเตรยมมาใหผเรยนหรอใหค าแนะน าเกยวกบแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหผเรยนไปแสวงหากได 1.3 ขนการศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหมและเชอมโยงความรใหมกบความรเดม ขนนเปนขนทผเรยนจะตองศกษา และท าความเขาใจกบขอมล/ความรทหามาได ผเรยนจะตองสรางความหมายของขอมล/ประสบการณใหมๆ โดยใชกระบวนการตางๆ ดวยตนเอง เชน ใชกระบวนการคดและกระบวนการกลมในการอภปรายและสรปความเขาใจเกยวกบขอมลนน ซงอาจจ าเปนตองอาศยการเชอมโยงกบความรเดม

7

1.4 ขนการแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม ขนนเปนขนทผเรยนอาศยกลมเปนเครองมอในการตรวจสอบความรความเขาใจของคนแกผอน และไดรบประโยชนจากความร ความเขาใจของผอนไปพรอม ๆ กน 1.5 ขนการสรปและจดระเบยบความร ขนนเปนขนการสรปความรทไดรบทงหมด ทงความรเดมและความรใหม และจดสงทเรยนรใหระบบระเบยบเพอชวยใหผเรยนจดจ าสงทเรยนรไดงาย 1.6 ขนการแสดงผลงาน ขนนเปนขนทชวยใหผเรยนไดมโอกาสแสดงผลงานการสรางความรของคนใหผอนรบร เปนการชวยใหผเรยนตอกย าหรอตรวจสอบความเขาใจของตน และชวยสงเสรมใหผเรยนใชความคดสรางสรรค 1.7 ขนการประยกตใชความร ขนนเปนของการสงเสรมใหผเรยนไดฝกฝนการน าความรความเขาใจของตนไปใชในสถานการณตางๆ ทหลากหลายเพอเพมความช านาญ ความเขาใจ ความสามารถในการแกปญหาและความจ าเปนในเรองนน ๆ

2. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถของผเรยนในดานความรความจ า ความเขาใจ การน าความรทเกยวกบวทยาศาสตรไปใช และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยวดจากคะแนนทนกเรยนไดรบจากการท าแบบสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง โครงสรางและหนาเซลลของสงมชวต ทผวจยพฒนาขนโดยวดจากพฤตกรรมของผเรยน 4 ดาน ดงน

2.1 ดานความร – ความจ า หมายถง ความสามารถในการระลกถงสงทไดเรยนร มาแลวเกยวของกบขอเทจจรง ความคดรวบยอด หลกการ กฎ และทฤษฎทางวทยาศาสตร 2. 2 ดานความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการจ าแนกความรไดเมอปรากฏอยในรปใหม และความสามารถในการแปลความรจากสญลกษณหนงไปอกสญลกษณหนง 2.3 ดานการน าความรไปใช หมายถง ความสามารถในการน าความรและวธการตาง ๆ ทางวทยาศาสตรไปใชในสถานการณใหมๆ หรอจากทแตกตางไปจากทเคยเรยนรมาแลวโดยเฉพาะอยางยง คอ การน าไปใชในชวตประจ าวน 2.4 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการคนควาหาความรทางวทยาศาสตรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความรส าหรบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทสอดคลองกบเนอหาในการวจยประกอบดวยทกษะ 6 ทกษะ ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการจ าแนกประเภท ทกษะการลงความเหนขอมล ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล และทกษะการทดลอง

3. เจตคตทางวทยาศาสตร หมายถง ความรสก พฤตกรรม หรอการกระท าทสะทอนลกษณะความเปนนกวทยาศาสตร 8 ประการตามการรบรของตนเอง ไดแก ความอยากรอยากเหน ความมเหตมผล ความใจกวาง การไมดวนลงขอสรป ความมระเบยบรอบคอบ ความซอสตย การใชความคดเชงวพากษวจารณ และความรบผดชอบ ซงวดไดจากแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

8

5.1 ความอยากรอยากเหน หมายถง ความพงพอใจของบคคลทเผชญกบสถานการณใหม บคคลทมลกษณะอยากรอยากเหน จะเปนคนชอบซกถาม ชอบอาน ชอบคดรเรมสงใหม ความอยากรอยากเหน เปนสงเราใหเกดการสบเสาะหาความร 5.2 ความมเหตมผล หมายถง ความพยายามในการทจะอธบายสงตางๆ ในแงเหตผล โดยไมเชอโชคลาง และความมเหตผลจะเปนตวก าหนดแนวทางของพฤตกรรมของนกวทยาศาสตร 5.3 ความใจกวาง หมายถง ความเตมใจทจะเปลยนแปลงความคดขอและไมม ความคดวา ความจรงในวนนจะเปนความจรงทแนนอน แตเชอวาความจรงวนนอาจจะเปลยนแปลงไดใน อนาคต 5.4 การไมดวนลงขอสรป หมายถง ไมรบตดสนใจหรอลงขอสรปในสงใดสงหนงโดยปราศจากขอสนบสนนเพยงพอ 5.5 ความมระเบยบรอบคอบ หมายถง การท างานอยางเปนขนเปนตอน มการ วางแผนอยางเปนระบบระเบยบ ละเอยดรอบคอบ 5.6 ความซอสตย หมายถง การรายงานสงทสงเกตเหนตามความเปนจรงหรอไมล าเอยงในการเสนอผลงาน การคนควาตามความเปนจรงโดยไมยอม อยภายใตอทธพลของสงคม เศรษฐกจ และการเมอง 5.7 การใชความคดเชงวพากษวจารณ หมายถง ความพยายามทจะหาสนบสนนหลกฐาน หรอขออางองตางๆกอนทจะยอมรบความคดเหนใดๆ และรจกทจะโตแยง และหา หลกฐานมาสนบสนนความคดของตนเอง 5.8 ความรบผดชอบ หมายถง การยอมรบในสงทตนกระท า และไมยอทอตอความยากล าบากในการทจะท างานใหส าเรจ

กรอบแนวคดในการวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

รปแบบการจดการเรยนการสอน แบบโมเดลซปปา

1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 2. เจตคตทางวทยาศาสตร

9

สมมตฐานในการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปามเจตคตทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอตอไปน 1. แนวทางการจดการเรยนรวทยาศาสตร 1.1 ความหมายของวทยาศาสตร 1.2 ความส าคญและธรรมชาตของวทยาศาสตร 1.3 หลกสตรการศกษาขนพนฐานกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร พทธศกราช 2544 (เพมเตมกระบวนการทางวทยาศาสตร) 1.4 ผลการเรยนรวทยาศาสตร 1.4.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 1.4.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 1.4.3 เจคตทางวทยาศาสตร 2. หลกการจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา

3. งานวจยทเกยวของ 1. แนวทางการจดการเรยนรวทยาศาสตร 1.1 ความหมายของวทยาศาสตร สวฒน นยมคา (2531: 62) ใหความหมายวา วทยาศาสตร คอ องคความรของธรรมชาต ซงจดรวบรวมไวอยางเปน

คารนทรและซน (Carin and Sund. 1975 อางถงใน พวงทอง มมงคง. 2537: 76) ไดใหความหมายของค าวา วทยาศาสตรเปนการเรยนและการสะสมความรอยางเปนระบบทใชเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาต ความกาวหนาทางวทยาศาสตรไมไดอยทการสะสมขอเทจจรงเทานน แตยงรวมถงวธการทางวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตรดวย ดงนนวทยาศาสตรจงหมายถงความรหรอผลตผลทางวทยาศาสตร กระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตทาง วทยาศาสตร

แอบรสคาโท (Abruscato. 1992 อางถงใน สกญญา กตญญ. 2542: 27) กลาววา “วทยาศาสตรคอ ความจรงทงหลายทมลกษณะ 3 ประการ คอประการแรกเปนวธการในการรวบรวมความรทเปนระบบ ประการท 2 เปนตวความรทรวบรวมไวดวยกระบวนการระบบ และประการสดทาย เปนลกษณะความพอใจและเจตคตของบคคลใชวธการทางวทยาศาสตร ในการรวบรวมความร”

11

ยพา วระไวทยะ (2544: 45) ไดใหความหมายวา วทยาศาสตร เปนวถทางไปสความรทางหนง วถหรอหนทาง หมายถง การกระท าตามแนวความคดหรอกรอบความคดซงเปนแบบอยางของพฤตกรรมอยางหนงของคนเรา หนทางนตองใชการเชอมโยงกบกระบวนการทางวทยาศาสตร และวธการสบเสาะคนหา หลกฐาน ดวยวธการดงกลาว

จากความหมายขางตนสรปไดวา วทยาศาสตร หมายถง ความรทเกดขนจากการสบเสาะหาความจรงเกยวกบธรรมชาตโดยอาศยการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร วธการทางวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตร เพอใหไดมาซงความรทางวทยาศาสตรทเปนทยอมรบโดยทวไป 1.2 ความส าคญและธรรมชาตของวทยาศาสตร

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบชวตของทกคน ทงในการด ารงชวตประจ าวนและในการท างาน ลวนเปนผลของความรทางวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ ชวยใหเกดการพฒนาเทคโนโลยอยางมาก ซงความรทางวทยาศาสตรไดมาดวยความพยายามของมนษย ทใชกระบวนการสบเสาะหาความร การสงเกต ส ารวจตรวจสอบ ศกษาคนควาอยางเปนระบบ และการสบคนขอมลท าใหเกดองคความรใหมเพมพนตลอดเวลา ความรและกระบวนการดงกลาวมการถายทอดตอเนองกนเปนเวลายาวนาน อนเปนพนฐานทส าคญในการพฒนาเทคโนโลยทเปนกระบวนการในงานตาง ๆ หรอกระบวนการพฒนา ปรบปรงผลตภณฑ โดยอาศยความรทางวทยาศาสตรกบศาสตรอนๆ ทกษะ ประสบการณ จนตนาการและความคดรเรมสรางสรรคของมนษย (กระทรวงศกษาธการ. 2544: 17)

ในปจจบนประเทศไทยก าลงอยในระยะของการเปลยนแปลงจากการเกษตรเขาส อตสาหกรรมรฐบาลไดก าหนดเปาหมายทางการศกษาไวชดเจน เพอใหสอดคลองกบความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยซงอาจกลาวไดวาวทยาศาสตรมความส าคญ (กรมวชาการ. 2539: 68) ดงน

1. วทยาศาสตรชวยแกปญหาชวต การด าเนนชวตของแตละคนยอมเผชญปญหามากมายแตกตางกนไปซงไมสามารถหลกเลยงไดเราจงตองเตรยมตวใหพรอมเพอจะเขาใจปญหาหาสาเหตของปญหาและวธการ หลกเลยงปญหานนใหได กระบวนการทางวทยาศาสตรในหลกสตรชวยใหเราสามรถหาแนวทางในการแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ

2. วทยาศาสตรชวยปรบปรงคณภาพชวต วทยาศาสตรเปนตววางรากฐานของสงคมชวยใหประชาชนมความรความเขาใจม ขอมลเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยท าใหเราสามารถปรบตวใหทนสมยตอสภาพสงคมทเปลยนแปลงไปและยงชวยปรบปรงคณภาพชวตดวย

12

3. วทยาศาสตรสรางรากฐานทมนคงใหอตสาหกรรม วทยาศาสตรเปนรากฐานทมนคงในการพฒนาอตสาหกรรม ซงมความจ าเปนทจะตองผลตนกวทยาศาสตร เพอศกษาคนควาและพฒนาความกาวหนาทางวทยาศาสตร ซงเปนสงส าคญทจะท าใหประเทศสามารถพฒนาทางดานเทคโนโลยไดเอง โดยไมตองพงพาอาศยประเทศอนหรอผด าเนนการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอปอนเขาสอตสาหกรรม

4. วทยาศาสตรเปนผผลตบคลากรใหสอดคลองกบความตองการของสงคม วทยาศาสตรมบทบาทในการผลตก าลงคนในระดบปฏบตการ หรอผด าเนนการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอปอนเขาอตสาหกรรม

นอกจากนยงมผกลาวถงความส าคญของวทยาศาสตรไวดงน นนทยา บญเคลอบ (2542: 44) ไดสรปวา วทยาศาสตรมความส าคญตอการท างานดวยงานหลายๆ ดาน ตองการทกษะททนสมย ตองการคนทมความสนใจในการเรยนรเหตผล คดสรางสรรค ตดสนใจและแกปญหาตางๆ ไดความเขาใจเกยวกบวทยาศาสตรและกระบวนการทาง วทยาศาสตรมความจ าเปนตอการพฒนาทกษะดงกลาวนน

เตมศกด เศรษฐวชราวนช (2539: 61) ไดสรปวา วทยาศาสตรและเทคโนโลยมบทบาทตอการพฒนาประเทศในดานตางๆ หลายดานดวยกนคอ การพฒนาอตสาหกรรม การพฒนาเกษตรกรรม การพฒนาชนบท และการปองกนประเทศ 1.3 หลกสตรการศกษาขนพนฐานกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร พทธศกราช 2544

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดก าหนดใหสาระการเรยนร วทยาศาสตรอยในกลมสาระการเรยนรทสถานศกษาตองใชเปนหลกการจดการเรยนการสอนเพอสรางพนฐานการคด และเปนกลยทธในการแกปญหาและวกฤตของชาต นอกจากนยงไดก าหนดสาระและมาตรฐานการเรยนรเปนเกณฑในการก าหนดคณภาพของผเรยนเมอจบ การศกษาซงก าหนดไวเฉพาะสวนทจ าเปนส าหรบเปนพนฐานในการด ารงชวตทมคณภาพ (กระทรวงศกษาธการ. 2544)

สาระการเรยนรและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 มรายละเอยดดงน สาระการเรยนรวทยาศาสตร

สาระทเปนองคความรของกลมวทยาศาสตร ประกอบดวย สาระท 1 สงทมชวตกบกระบวนการด ารงชวต สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม สาระท 3 สารและสมบตของสาร สาระท 4 แรงและการเคลอนท สาระท 5 พลงงาน สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

13

สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐาน สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะ หาความร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพ ทมผลตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสาร สงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอม

กบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความสมพนธของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาต ในระดบทองถน ประเทศ และโลก น าความรไปใชในการจดทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน

สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบ

โครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 4 แรงและการเคลอนท มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรง

นวเคลยร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 4.2 เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาตมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 5 พลงงาน มาตรฐาน ว 5.1 เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การ

เปลยนแปลงรปพลงงานปฏสมพนธระหวาสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและ

14

สงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก

ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศและสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ และกาแลกซ ปฏสมพนธภายใน

ระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 7.2 เขาใจ ความส าคญของเทคโนโลยของอวกาศทน ามาใชในการส ารวจอวกาศและทรพยากรธรรมชาตดานการเกษตรและการสอสาร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชนอยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการ

สบเสาะหาความร การแกปญหารวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบท แนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

จากมาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐานไดมการก าหนดมาตรฐานการเรยนรในแตละชวงชนตางกนไป เมอพจารณาถงหลกสตร และวตถประสงคของการเรยนการสอนวทยาศาสตรจะพบวา ในการเรยนการสอนวทยาศาสตรสงทควรจะปลกฝงใหกบผเรยนนนไมใชความร ความเขาใจในเนอหาวชาวทยาศาสตรเทานน แตควรปลกฝงมงเนนใหผเรยนมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตรควบคไปดวยถาผเรยนเกดความสนใจสนกสนานควบคไปกบการไดรบความรทางวทยาศาสตร มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในการท ากจกรรม มกระบวนการในการคดตามระเบยบวธทางวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตร จะท าใหผเรยนไดเรยนวทยาศาสตรอยางถกวธ สามารถแกปญหาตางๆ ได และสามารถปรบตวใหอยในสงคมไดด ตลอดจนสามารถน าความรไปใชใหเกดประโยชนทงตอตนเองและสงคมตอไป

การทนกวทยาศาสตรมความสนใจแสวงหาความรทางวทยาศาสตรตางๆนนท าให นกวทยาศาสตรน ากระบวนการตางๆ มาใชแสวงหาความร ซงอาจจะแตกตางกนไปแตกมลกษณะรวมกนทสามารถจดเปนขนตอนได โดยมผใหความหมายและขนตอนของกระบวนการทางวทยาศาสตรไวดงน

ดวอ (Dewey. 1975 อางถงใน กรมวชาการ. 2540: 27) ไดกลาววา กระบวนการทาง วทยาศาสตร หมายถง ขนตอนการด าเนนการในดานการใชความสามารถในการแกปญหา อยาง

15

เปนล าดบขนตอน เพอแสวงหาในการแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ ซงเสนอความคดในการน าวธการทางวทยาศาสตรมาใชในการแกปญหา โดยมล าดบขนตอน 5 ขนตอน ดงน

1. ขนตงปญหาหรอก าหนดขอบเขตของปญหา 2. ขนตงสมมตฐานการแกปญหา 3. ขนทดลองและรวบรวมขอมล 4. ขนวเคราะหขอมล 5. ขนสรปผล

สาโรช บวศร (อางถงใน พวงทอง มมงคง. 2537: 61) ไดกลาววา วธการทางวทยาศาสตร เรยกวาวธการแหงปญญา แบงเปน 4 ขนตอน 1. ขนก าหนดปญหา 2. ขนตงสมมตฐาน 3. ขนรวบรวมขอมล 4. ขนลงขอสรป ภพ เลาหไพบลย (2537: 56 - 72) ไดสรปขนตอนของกระบวนการทางวทยาศาสตร ไว 4 ขนตอนดงน

1. ขนระบปญหา 2. ขนตงสมมตฐาน 3. ขนการรวบรวมขอมล โดยการสงเกตหรอการทดลอง 4. ขนสรปผลการสงเกตหรอการทดลอง จากการศกษากระบวนการทางวทยาศาสตรท าใหเหนวานกวทยาศาสตรมความสนใจหรอมปญหาทจะคนควาหาค าตอบซงมกเรมตนดวยการระบปญหา การตงสมมตฐาน แลวท าการเกบขอมล โดยวธการสงเกต หรอการทดลอง และน าผลการทดลองมาประกอบกบประสบการณเดมท าใหเกดเปนความรความเขาใจตอปญหานน ๆ 1.4 ผลการเรยนรวทยาศาสตร 1.4.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร การเรยนการสอนวทยาศาสตรจ าเปนตองจดใหเปนระบบ เนองจากการจดระบบการเรยนการสอนวทยาศาสตร จะท าใหการเรยนการสอนวทยาศาสตรมประสทธภาพ ทงนการจดระบบจะท าใหผสอนเขาใจองคประกอบของการเรยนการสอน เขาใจวธการจดประสบการณการเรยนรอยางเหมาะสมตามความแตกตาง และความสามารถของผเรยน ตลอดจนเขาใจการวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร การจดระบบการเรยนการสอนวทยาศาสตรมลกษณะทวไปเชนเดยวกบระบบการท างานอนๆ ซงมองคประกอบทส าคญ 5 ประการ ดงน (ภพ เลาหไพบลย. 2537: 89)

16

1. ตวปอน หมายถง ขอมลทปอนเขาสระบบ ไดแก ขอมลเกยวกบคร นกเรยน หลกสตรวทยาศาสตร เนอหาความรวทยาศาสตร หนงสอเรยน คมอคร วสดอปกรณ สอการสอน แหลงวชาการ และสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ

2. กระบวนการ หมายถง กระบวนการเรยนการสอนวทยาศาสตร ไดแก การปฏบตกจกรรมการเรยนของนกเรยน บทบาทและกจกรรมของคร

3. การควบคม หมายถง สงทชวยประสทธภาพทางการเรยน ไดแก การใช ค าถามชนดตางๆ การสรางเสรมก าลงใจ การตรวจสอบความรของนกเรยนในขณะทก าลงเรยนการประเมนผลกอนทจะสนสดการสอน

4. ผลผลต หมายถง ความรทางวทยาศาสตร กระบวนการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร ทกษะ และเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนอนเปนผลมาจากกระบวนการเรยนการสอน

5. ขอมลปอนกลบ หมายถง การวเคราะหขอมลหลงจากการสอนไปแลว เพอตรวจสอบพฤตกรรมดานตาง ๆ ของนกเรยนวาเปนไปตามวตถประสงคหรอไม ถาหากวาไมเปนไปตามวตถประสงคกตองกลบไปพจารณาปรบปรงองคประกอบและขนตอนของระบบการเรยนการสอนวทยาศาสตรใหมประสทธภาพยงขน

จากองคประกอบดงกลาวนสามารถน ามาจดระบบการเรยนการสอนวทยาศาสตรอยางเปนขนตอน และจากการเรยนการสอนวทยาศาสตรทเปนระบบจะสงเสรมใหผเรยนสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของตนและสงผลตอการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนตอไปมนกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไว ดงน

Good (1973: 7) ใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนวา หมายถง ผลของการสะสมความรความสามารถในการเรยนทกดานเขาไวดวยกน

Caroll (1963, อางถงใน ภพ เลาหไพบลย. 2537: 63) ใหความหมายของ ผลสมฤทธทางการเรยนวา หมายถง ความส าเรจในการเรยนรอนเนองมาจากความถนดทางการเรยนความสามารถสวนตวทจะเขาใจการสอนของคร ความพยายามในการเรยนและเวลาทใชในการเรยนของนกเรยน

สมหวง พธยานวฒน (2540: 71) ใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนวา หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถในการกระท าสงหนงสงใดได จากทไมเคยกระท าไดหรอกระท าไดนอยกอนทจะมการเรยนการสอน ซงเปนพฤตกรรมทสามารถวดได

โดยสรป ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หมายถง ความส าเรจทไดจากกระบวนการเรยนการสอนทงดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย

การวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ผวจยไดน าหลกการของ Klopfer (1968, อางถงใน ภพ เลาหไพบลย. 2537: 95 - 100) เขามาประยกตใช ซงมงวดความร ความเขาใจ และการน าความรทางวทยาศาสตรไปใช ซงมรายละเอยด ดงน

17

พฤตกรรมดานความร หมายถง พฤตกรรมทแสดงวานกเรยนมความจ าเปนเรองตางๆ ทไดรบจากการคนควาดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร จากการอานหนงสอและฟงค าบรรยาย เปนตน ความรทางวทยาศาสตรแบงออกเปน 9 ประเภท คอ 1. ความรเกยวกบขอเทจจรง เปนความจรงเฉพาะทเลกทสดของความร ซงมอยแลวในธรรมชาต สามารถสงเกตเหนไดโดยตรงและทดสอบซ าแลวไดผลเหมอนเดมทกครง 2. ความรเกยวกบค าศพททางวทยาศาสตร ทเปนศพทเฉพาะทางวทยาศาสตร ค านยามศพท และการใชศพททถกตอง 3. ความรเกยวกบมโนมตทางวทยาศาสตร หรอความคดรวบยอด คอ การน าความจรงเฉพาะหลายขอทมความเกยวของกนมาผสมผสานกนเปนรปใหม 4. ความรเกยวกบขอตกลง หมายถง ขอตกลงรวมกนของนกวทยาศาสตรในการใชอกษรยอ สญลกษณ และคาเครองหมายตางๆ แทนค าพดเฉพาะ 5. ความรเกยวกบแนวโนมและล าดบขนตอน ปรากฏการณธรรมชาตบางอยางมการหมนเวยนเปนวฏจกร เปนวงจรชวต ซงสามารถบอกล าดบขนตอนของปรากฏการณตางๆ ไดถกตอง 6. ความรเกยวกบการจ าแนกประเภท จดประเภทและเกณฑในการแบงสงตางๆ ออกเปนประเภทนนตองมเกณฑเปนมาตรฐานในการแบงผเรยนตองบอกหมวดหมของสงของหรอปรากฏการณตางๆ ไดตามทนกวทยาศาสตรก าหนดไวและสามารถจดจ าลกษณะหรอคณสมบตซงใชเปนเกณฑได 7. ความรเกยวกบเทคนคและกรรมวธทางวทยาศาสตร เนนเฉพาะความสามารถทผเรยนไดเรยนรเทานน เปนความรทไดรบจากการบอกเลาของครหรอจากการอานหนงสอไมใชความรทไดมาจากกระบวนการเสาะแสวงหาความร 8. ความรเกยวกบหลกการและกฎวทยาศาสตร หลกการเปนความจรงทใชเปนหลกอางอง ไดจากการน ามโนมตหลายอนทมความเกยวของกนมาผสมผสานกนเปนรปใหมเปนหลกการทางวทยาศาสตร สวนกฎวทยาศาสตร คอหลกการทเนนความสมพนธระหวางเหตกบผล ซงนบวาเปนขอสรปทไมซบซอนมากนก 9. ความรเกยวกบทฤษฎทางวทยาศาสตร หมายถงขอความทใชอธบายและพยากรณปรากฏการณตางๆ เปนแนวคดหลกทใชอธบายไดอยางกวางขวางในวชานน ๆ พฤตกรรมดานความเขาใจ หมายถง พฤตกรรมทนกเรยนใชความคดทสงกวาความรความจ า ซงแบงเปน 2 ประเภท ดงน 1. ความเขาใจในขอเทจจรง วธการ กฎเกณฑ หลกการ และทฤษฎตางๆ คอสามารถอธบายในรปแบบใหมทแตกตางจากรปแบบทเคยเรยนมา 2. การแปลความหมายของความรในรปสญลกษณหนงไปเปนอกสญลกษณหนง มความเขาใจเกยวกบการแปลความหมายของขอเทจจรง ค าศพท มโนมต หลกการ และทฤษฎทอยในรปของสญลกษณหนงไปเปนรปสญลกษณอนได

18

พฤตกรรมดานการน าความรทางวทยาศาสตรไปใช หมายถง พฤตกรรมท นกเรยนน าความร มโนมต หลกการ กฎ ทฤษฎ ตลอดจนวธการทางวทยาศาสตรไปใชแกปญหาในสถานการณใหมไดโดยสามารถแกปญหาไดอยางนอย 3 ประเภทคอ (พมพนธ เดชะคปต. 2526: 49) 1. แกปญหาทเปนเรองของวทยาศาสตรในสาขาเดยวกน สวนมากเปนสถานการณทวไปในชนเรยนทผเรยนน าความรหรอทกษะทไดจากการเรยนไปใชแกปญหาเรองอนทอยในวชาเดยวกน 2. การน าไปใชแกปญหาทเปนเรองของวทยาศาสตรสาขาอน มลกษณะเปนปญหาเดยวแตเกยวของกบวทยาศาสตร 2 สาขาขนไป เปนการใหผเรยนไดแกปญหาใหม 3. แกปญหาทนอกเหนอไปจากเรองของวทยาศาสตร ปญหาทนอกเหนอไปจากเรองของวทยาศาสตรนนหมายถงเรองเทคโนโลย 1.4.2 ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถในการคดและการปฏบตทางวทยาศาสตร โดยแสดงพฤตกรรมออกมาเพอเปนการแกปญหาอยางคลองแคลว และช านาญ ประเภทของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สมาคมเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตรของสหรฐอเมรกา (The American Association for the Advancement of Science) ไดแบงประเภทของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรออกเปน 2 ประเภท ไดแก ทกษะขนพนฐาน (Basic science process skill) 8 ทกษะและทกษะขนผสมหรอบรณาการ (Integrated science process skills) 5 ทกษะ ดงน (ภพ เลาหไพบลย. 2537: 14-15) ทกษะขนพนฐาน

1. ทกษะการสงเกต 2. ทกษะการวด 3. ทกษะการค านวณ 4. ทกษะการจ าแนก 5. ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสและสเปสกบเวลา 6. ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล 7. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล 8. ทกษะการพยากรณ

ทกษะขนผสมหรอบรณาการ 9. ทกษะการตงสมมตฐาน 10. ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ 11. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร 12. ทกษะการทดลอง

19

13. ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร แตละทกษะมรายละเอยดดงน 1.ทกษะการสงเกต หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมๆ โดยไมลงความเหนของผสงเกตลงไปดวย เชน บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตไดขอมลทไดจากการสงเกตม 3 ประเภท คอ 1.ขอมลเชงคณภาพ เปนขอมลเกยวกบลกษณะและคณสมบตประจ าตวของสงของทสงเกต เชน รปราง กลน รส เสยง และความรสกจากการสมผส เชน เมอใหสงเกตมะนาว จะบรรยายไดวามลกษณะกลม สเขยว มกลน ผวเรยบ รสเปรยว 2.ขอมลเชงปรมาณ เปนขอมลทบอกรายละเอยดเกยวกบปรมาณ เชน น าหนก ขนาด อณหภม ขอมลทไดนจะบอกหนวยมาตรฐานไว เชน มะนาวหนกประมาณ 2 กรม เสนผาศนยกลางประมาณ 2.5 เซนตเมตร 3. ขอมลเกยวกบการเปลยนแปลง เปนขอมลทไดจากการสงเกต ปฏสมพนธของสงนนกบสงอน นอกจากนไดขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงบางอยางสามารถกระท าไดดวยการทดลอง โดยเกบขอมลระยะกอนและหลงการทดลองหรอขณะท าการทดลอง

ในการสงเกตทกครงจะตองมการบนทกผลการสงเกตไวเปนหลกฐานส าหรบอางองหรอยนยนตอไปการบนทกจะตองท าไปพรอมๆ กบการสงเกต ไมใชบนทกภายหลง เพราะอาจจะท าใหไดขอมลทไมตรงกบทสงเกตและการบนทกจะตองบนทกเฉพาะสงทผานเขามาทางประสาทสมผสทง 5 เทานน โดยไมใสความคด หรอตความหมายขอมลลงไปเปนอนขาด ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการสงเกต มดงน 1. ชบงและบรรยายสมบตของวตถทสงเกตได โดยการใชประสาทสมผสอยางใด อยางหนง หรอหลายอยาง เชน กอนหนมลกษณะกลม สด า ผวขรขระ 2. บรรยาย หรอรายงานผลการสงเกตสมบตของวตถออกมาในเชงของปรมาณ โดยการกะประมาณ ซงตองอางองหนวยมาตรฐาน เชน กอนหนหนกประมาณ 50 กรม หนาตาง มความสงประมาณ 120 เซนตเมตร น ามอณหภมประมาณ 16 องศาเซลเซยส 3. บรรยายการเปลยนแปลงของสงทสงเกตได เชน ลกษณะของสถานการณท าใหเกดการเปลยนแปลงล าดบขนตอนการเปลยนแปลง เชน เมอหยอนกอนดนลงในแกวน า กอนดนจะแยกออกเปนกอนเลกๆ หลายกอน โดยจะเรมแยกจากสวนนอกกอน ขณะทกอนดนแยกออกจะมฟองอากาศเลกๆ สของน าคอยเปลยนจากใสเปนขน โดยเปลยนจากกนแกวกอนจงจะกระจายขนไปดานบน และจะมกอนดนเลกๆ จมอยทกนแกว 2. ทกษะการวด หมายถง การเลอกและดารใชเครองมอท าการวดหาปรมาณของสงตางๆ ออกมาเปนตวเลขทแนนอนไดอยางถกตองและเหมาะสม โดยมหนวยก ากบเสมอ เชน เลอกเครองมอไดเหมาะสมกบสงทจะวด บอกวธวดและใชเครองมอไดถกตอง ในการวดแตละครงควรจะไดพจารณาสงตอไปน คอ 1. จะวดอะไร เชน วดเสนรอบวงของลกฟตบอล ชงน าหนกกอนหน

20

2. จะใชเครองมออะไรวด เชน ใชเชอกและไมบรรทดวดเสนรอบวงของ ลกฟตบอล ใชตาชงสปรงชงน าหนกของกอนหน 3. เหตใดใชเครองมอนน เชน ท าไมจงใชเชอกและไมบรรทดวดเสนรอบวงของลกฟตบอล จะใชเครองมออนไดหรอไม 4. จะวดอยางไร เชน เมอมเชอกและไมบรรทดแลวจะท าการวดอยางมเทคนคอยางไร สงทตองค านงในการวดแตละครง คอ ความแนนอนในการวด และคาทถกตองการวดปรมาณใดๆ มกจะมความคลาดเคลอนเกดขนอยเสมอ เชน การอานคาผดพลาดหรอบนทกผด หรออาจเกดจากการใชวธการวดไมถกตอง วธแกความคลาดเคลอนท าไดโดยการวดหลายๆ ครง แลวหาคาเฉลย ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการวด มดงน

1. เลอกเครองมอไดเหมาะสมกบสงทจะวด 2. บอกเหตผลในการเลอกเครองมอได 3. บอกวธวดและวธใชเครองมอวดไดถกตอง 4. ระบหนวยของตวเลขทไดจากการวดได

3. ทกษะการค านวณ หมายถง ความสามารถในการ บวก ลบ คณ หาร หรอจดกระท ากบตวเลขทแสดงคาปรมาณ ของสงใดสงหนงซงไดจากการสงเกต การวด การท าการทดลองโดยตรง หรอจากแหลงตวเลขทน ามาค านวณนนตองแสดงคาปรมาณในหนวยเดยวกน ตวเลขใหมทไดจากการค านวณจะชวยใหสอความหมายไดตรงตามตองการและชดเจนยงขน

ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการค านวณ มดงน 1. นบจ านวนสงของไดถกตอง 2. ใชตวเลขแสดงจ านวนทนบได 3. ตดสนวาสงของในแตละกลมมจ านวนเทากนหรอแตกตางกน 4. ตดสนวาสงของในกลมใดมจ านวนเทากน 5. บอกวธค านวณได 6. คดค านวณไดอยางถกตอง 7. แสดงวธค านวณได 8. บอกวธหาคาเฉลยและหาคาเฉลยได 9. แสดงวธหาคาเฉลยได

4. ทกษะการจ าแนกประเภท หมายถง การแบงพวกหรอเรยงล าดบวตถหรอสงของทปรากฏโดยมเกณฑ เชน เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตางๆ จากเกณฑทผอนก าหนดใหได บอกเกณฑทผอนใชเรยงล าดบหรอแบงพวกได การจดจ าแนกวตถหรอสงใดๆ ออกเปนหมวดหมนน เรมตนดวยการตงเกณฑขนมาอยางหนง แลวใชเกณฑนนแบงวตถออกเปนกลมยอยโดยทวไปแลวมกจะเลอกเกณฑทท าใหแบงวตถเหลานนออกเปนสองกลมยอยกอนแลวจงคอยเลอกเกณฑอนแบงกลมยอยนนออกเปนกลมยอย

21

ตอไปอกการจะเลอกใชอะไรเปนเกณฑในการจ าแนกประเภทขนอยกบวตถประสงคของการจดจ าแนกเปนหลก เชน มสาร 6 ชนด คอ นาก ทองแดง น าเกลอ น าเชอม ดน ทราย น าคลอง จดจ าแนกประเภทครงแรกใชเกณฑลกษณะของเนอสาร ไดเปนสารเนอเดยวและสารเนอผสมสารเนอเดยวยงสามารถจ าแนกไดเปนสารระเหย และสารบรสทธ สารบรสทธยงสามารถจ าแนกไดเปนธาตและสารประกอบ ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการจ าแนกประเภทมดงน

1. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตางๆ จากเกณฑทผอนก าหนดใหได 2. เรยงล าดบหรอแบงพวกสงตางๆ โดยใชเกณฑของตนเองได 3. บอกเกณฑทผอนใชเรยงล าดบหรอแบงพวกได

5. ทกษะการหาความสมพนธระหวางมตกบมตและมตกบเวลา หมายถง ความสามารถในการระบความสมพนธระหวางสงตอไปน คอ ความสมพนธระหวาง 2 มต กบ 3 มต ดงน

1. สงทอยหนากระจกเงา กบภาพทปรากฏในกระจกเงา วาเปนซายขวาของกนและกนอยางไร

2. ต าแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง 3. การเปลยนแปลงต าแหนงทอยของวตถกบเวลาหรอสเปสของวตถท

เปลยนแปลงไปกบเวลา ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการหาความสมพนธระหวางมตกบมตและมต กบเวลา

1. ชบงรป 2 มต และ 3 มต ทก าหนดใหได 2. วาดรป 52 มต จากวตถ หรอรป 3 มต ทก าหนดใหได 3. บอกชอของรปและรปทรงเรขาคณตได 4. บอกความสมพนธระหวาง 2 มต กบ 3 มตได 5. ระบรป 3 มต ทเหนเนองจากการหนนรป 2 มตได 6. เมอเหนเงาของวตถสามารถบอกรปทรงของวตถทเปนตนก าเนดได 7. เมอเหนรป 3 มต สามารถบอกเงาทเกดขนได 8. บอกรปรอยตด 2 มต ทเกดจากการตดวตถ 3 มต ออกเปน 2 สวนได 9. บอกต าแหนงหรอทศของวตถได 10. บอกไดวาวตถอยในต าแหนงหรอทศใดของอกวตถหนง 11. บอกความสมพนธของสงทอยหนากระจกและภาพทปรากฏในกระจกวาเปน

ซายหรอขวาของกนและกนได 12. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงของต าแหนงทอยของวตถกบเวลา

ได 13. บอกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงหรอปรมาณของสงตางๆ กบเวลา

ได

22

6. ทกษะการสอความหมาย หมายถง การน าขอมลทไดจากการสงเกต การวด การทดลองและจากแหลงอนๆ มาจดกระท าเสยใหมโดยการหาความถเรยงล าดบ จดแยกประเภทหรอค านวณหาคาใหม เพอใหผอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนดขน เชน เลอกรปแบบทใชในการน าเสนอขอมลไดเหมาะสม บอกเหตผลในการเลอกรปแบบทใชในการเลอกขอมลได บรรยายหรอวาดแผนผงแสดงต าแหนงของสถานทจนสอความหมายใหผอนเขาใจได สงทตองค านงในการสอความหมายขอมลใหผอนเขาใจ ไดแก

1. ความชดเจนหรอความสมบรณของขอมล 2. ความถกตองแมนย า 3. ความไมก ากวม 4. ความกะทดรด

ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการสอความหมาย มดงน 1. สามารถบรรยายรปรางลกษณะและคณสมบตของวตถได จนผฟงสามารถช

หยบ จบ หรอระบวตถนนไดถกตอง 2. สามารถบรรยายการเปลยนแปลงทเกดขนได โดยใหนกเรยนท ากจกรรมอยาง

หนงทเกยวกบการเปลยนแปลงของวตถ แลวใหนกเรยนสงเกต บนทกการสงเกตแลวเขยนบรรยายเพอใหคนอนทไมไดเขารวมกจกรรมอานแลวเขาใจ

3. สามารถเขยนแผนผง แผนท วงจรของวตถ เครองมอ อปกรณ และระบบการท างานของสงตางๆ ได

4. มความสามารถในการจดกระท าขอมลและเลอกสอ เพอเสนอขอมลใหอยในรปใหมทท าใหผอนเขาใจดขน 7. ทกษะการลงความเหนจากขอมล หมายถง การเพมความคดเหนใหกบขอมลทได จากการสงเกตอยางมเหตผล โดยอาศยความรหรอประสบการณเดมมาชวย เชน อธบายหรอสรปโดยเพมความคดเหนใหกบขอมลทไดจากการสงเกตโดยใชความร หรอจากประสบการณเดมมาชวย การลงความเหนจากขอมลตางจากการสงเกต คอ การลงความคดเหนจากขอมลเปนการอธบายสงทสงเกตไดโดยใชความรเดม ประสบการณเดมและเหตผล หรอเพมความคดเหนสวนตวลงไปดวย เปนการอธบายขอมลเกนจากการสงเกต สวนการสงเกตเปนการบอกสงทสงเกตไดโดยใชประสาทสมผสทง 5 เชน เมอเอาน าแขงใสแกวน า เราสงเกตเหนวามน าเกาะอยขางแกวดานนอก กท าใหเกดความคดวาหยดน ามาจากไหน และจากขอมลทไดจากความรเดมและประสบการณเดมเราอาจลงความเหนวาหยดน าทเกาะขางแกวดานนอกมาจากไอน าในอากาศหรอถาเปนเดกอาย 6-7 ขวบ อาจจะบอกวาหยดน ามาจากน าภายในแกว ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการลงความคดเหนจากขอมล คอ การอธบายหรอสรปโดยเพมความคดเหนใหกบขอมล ทไดจากการสงเกตโดยใชความรหรอประสบการณเดมมาชวย

23

8. ทกษะการพยากรณ หมายถง การสรปค าตอบลวงหนากอนจะทดลองโดยอาศยปรากฏการณทเกดซ าๆ หลกการ กฎ หรอทฤษฎทมอยแลวในเรองนนๆ มาชวยสรปการพยากรณม 2 แบบ คอ การพยากรณในขอบเขตของขอมลและพยากรณภายนอกขอบเขตของ ขอมล เชน ท านายผลทเกดขนจากขอมลทเปนหลกการ กฎหรอทฤษฎทมอยท านายผลทจะเกดขนภายในขอบเขตของขอมลเชงปรมาณทมอยได การลงความคดเหนจากขอมล เปนการหาความหมายของขอมลโดยมองจากปจจบน (ผล) ยอนกลบไปหาอดต (เหต) จากปรากฏการณทพบเหน เพอหาวามนมสาเหตมาจากอะไร แตการพยากรณนจะตรงกนขาม เพราะเปนการมอง (ขอมล) จากปจจบนไปสสงทคาดวาจะเกดขนในอนาคต (ผล) ตวอยางเชน ชาวนาสามารถคาดการณลวงหนาวา เมอตนฤดท านา ถาลกษณะของดนฟาอากาศเปนอยางนแลว ผลการเกบเกยวปลายปจะเปนอยางไร การทชาวนาสามารถพยากรณผลผลตไดกเพราะวาชาวนามประสบการณเกยวกบดนฟาอากาศและผลผลตมาเปนเวลานานหลายป มองเหนลกษณะและแนวโนมระหวางปรมาณน าฝนกบ ผลผลตวาเกยวของกนอยางไรแลวใชหลกการนเปนเครองมอในการพยากรณ การพยากรณแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. การพยากรณในขอบเขตของขอมล เปนการคาดคะเนค าตอบหรอคาของขอมลทอยภายในขอบเขตของขอมลทสงเกตหรอวดได 2. การพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมล เปนการคาดคะเนค าตอบหรอคาของ ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการพยากรณมดงน 1. พยากรณผลทเกดจากขอมลทเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎทมอยได 2. พยากรณผลทเกดขนภายในและภายนอกขอบเขตของขอมลทมอยได 9. ทกษะการก าหนดและควบคมตวแปร หมายถง การบงชตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคมในสมมตฐานหนงๆ ตวแปรตน คอ สงทเปนสาเหตใหเกดสงตางๆ หรอสงเราตองการทดลองดวาเปนสาเหตทกอใหเกดผลเชนนนจรงหรอไม ตวแปรตาม คอ สงทเปนผลสบเนองมาจากตวแปรตน เมอตวแปรตนหรอสงทเปนสาเหตเปลยนไป ตวแปรตามหรอสงทเปนผลจะเปลยนตามไปดวย ตวแปรควบคม คอ การควบคมสงอน ๆ นอกเหนอจากตวแปรตนทจะท าใหผลการทดลองคลาดเคลอนถาหากไมควบคมใหเหมอนกน การควบคมตวแปรมความส าคญอยางยงในการทดลอง เพราะจะท าใหไดผลสรปทถกตองแนนอนวาผลทเกดขนนนเกดจากตวแปรทเราก าลงศกษาหรอไม ในสถานการณการทดลองหนงๆผลทเกดขนอาจมาจากหลายสาเหตจงมความจ าเปนตองควบคมสงทเราไมตองการศกษาใหเหลอเฉพาะตวแปรทเราตองการ เพอสะดวกในการศกษาเฉพาะสาเหตใดสาเหตหนงกอน ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะในการก าหนดและควบคมตวแปรม ดงน 1. ชบงและก าหนดตวแปรตนและตวแปรตามและตวแปรทตองควบคม

24

2. แยกไดวาในสถานการณใดทท าใหตวแปรมคาคงท และสถานการณใดทไมท าใหคาตวแปรคงท 3. สรางวธทดสอบหาผลทเกดจากตวแปรอสระหนงหรอหลายๆ ตวได 10. ทกษะการตงสมมตฐาน หมายถง การคดหาค าตอบลวงหนากอนจะท าการทดลอง โดยอาศยการสงเกต ความร ประสบการณเดมเปนพนฐาน ค าตอบทคดหาลวงหนายงไมทราบหรอยงไมเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎมากอน สมมตฐานเปนเครองก าหนดแนวทางในการออกแบบการทดลอง เพอตรวจสอบวาสมมตฐานทตงขนนนจะยอมรบหรอไมยอมรบ สมมตฐานทตงขนอาจถกหรอผดกได ซงจะทราบภายหลงการทดลองหาค าตอบแลว ในการทดลองหนงอาจมสมมตฐานเดยว หรอหลายสมมตฐาน กได ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการตงสมมตฐาน มดงน 1. หาค าตอบลวงหนากอนการทดลองโดยอาศยการสงเกต ความรและ ประสบการณเดมได 2. สรางหรอแสดงใหเหนวธทจะทดสอบสมมตฐานได 3. แยกแยะการสงเกตทสนบสนนสมมตฐาน และไมสนบสนนสมมตฐานออกจากกนได 11. ทกษะการด าเนนนยามเชงปฏบตการ หมายถง การก าหนดความหมายและขอบเขตของค าตางๆ ทอยในสมมตฐานทตองการทดลอง ใหเขาใจตรงกนและสามารถสงเกตหรอวดได ค านยามเชงปฏบตการ เปนความหมายของค าศพทเฉพาะเปนภาษางายๆ ชดเจนไมก ากวม จะตองไมใหตความไดหลายอยาง ระบสงทตะสงเกตได และระบการกระท าซงอาจเปนการวด ทดสอบ การทดลองไวดวยตวอยางการใหค านยามเชงปฏบตการ เชน “ออกซเจนเปนกาซทชวยใหไฟตด เมอน ากานไมขดทคแดงอยแหยลงไปในกาซนแลว กานไมขดจะลกเปนเปลวไฟ” เปนค านยามเชงปฏบตการของออกซเจน โดยทระบการกระท า (เมอน ากานไมขดทคแดงแหยลงไปในกาซน) และระบสงทสงเกตได (กานไมขดลกเปนเปลวไฟ) ท าใหสรปไดวาออกซเจนเปนกาซชวยใหไฟตด หรอสมมตฐานทวา “แสงแดดชวยใหตนไมมการเจรญเตบโต” ค าวา “การเจรญเตบโต” เปนความหมายทไมไดระบใหทกคนเขาใจตรงกนวาหมายความวาอยางไร เชน อาจจะหมายความถงความสงของตนไม การผลใบหรอออกผลมาก หรอจ านวนรากทแตกออกมาก ดงนนเพอใหทกคนเขาใจตรงกน จงตองก าหนดนยามเชงปฏบตการลงไป เชน “การเจรญเตบโต” ในทนหมายถง ความสงของตนไม ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะนยามเชงปฏบตการมดงน 1. ก าหนดความหมายและขอบเขตของค าหรอตวแปรตางๆ ใหสงเกตและวดได 2. สามารถแยกค านยามเชงปฏบตการออกจากค านยามทไมใชค านยามเชงปฏบตการ 3. สามารถชบงตวแปรหรอค าทตองใชในการใหค านยามเชงปฏบตการ

25

12. ทกษะการทดลอง หมายถง กระบวนการปฏบตการเพอหาค าตอบหรอทดสอบสมมตฐานทตงไวในการทดลอง ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1. การออกแบบการทดลอง หมายถง การวางแผนการทดลองกอนลงมอทดลองจรงเพอก าหนด 1.1 วธการทดลอง 1.2 อปกรณหรอสารเคมทตองใชในการทดลอง

2. การปฏบตการทดลอง หมายถง การลงมอปฏบตการทดลองจรง 3. การบนทกผลการทดลอง หมายถง การจดบนทกผลการทดลอง ซงอาจเปนผล

การสงเกต การวด และอน ๆ ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะการทดลองมดงน

1. ก าหนดวธการทดลองไดถกตองและเหมาะสม โดยค านงถงตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคมดวย 2. ระบอปกรณและสารเคมทจะตองใชในการทดลองได 3. ปฏบตการทดลองและใชอปกรณไดถกตองและเหมาะสม 4. บนทกผลการทดลองไดคลองแคลวและถกตอง 13. ทกษะการตความหมายขอมลและลงขอสรป หมายถง การแปลความหมาย หรอ การบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอย การสรปความสมพนธของขอมลทงหมด ในการตความหมายของขอมลและลงขอสรป ผเรยนตองสามารถแปลความหรอบรรยายลกษณะของขอมล ซงขอมลนนเปนขอมลทไดจดกระท าแลว และอยในรปทใชในการสอความหมาย ซงอาจจะอยในรปตาราง กราฟ แผนภม หรอรปภาพตางๆ รวมทงขอมลในเชงสถต ความสามารถทแสดงวาผเรยนเกดทกษะในการตความหมายและลงขอสรปม ดงน

1. แปรความหมายหรอบรรยายลกษณะของขอมลทมอยได 2. อธบายความหมายของขอมลทจดไวในรปแบบตาง ๆได 3. บอกความสมพนธของขอมลทมอยได

ในการสงเสรมและพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหแกผเรยนมแนวทาง ดงตอไปน (พวงทอง มมงคง, 2537)

1. กอนจะพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหแกผเรยนครผสอนควรไดวเคราะหดวาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทกษะใดบางทจะสงเสรมและพฒนาใหแก ผเรยน

2. ครผสอนควรจะใหนกเรยนไดทราบและเขาใจถงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแตละทกษะ

3. ครผสอนควรเปดโอกาสใหนกเรยนมประสบการณในการเรยนรอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหเกดขนในตวผเรยน โดยครอาจสรางสถานการณทใหนกเรยนมโอกาสใชกระบวนการแกปญหาดวยวธทางวทยาศาสตร

26

4. ครผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดมอสระในการเรยนรดวยตนเอง เพอจะไดมโอกาสฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

5. ครผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดรวมท ากจกรรมกลมและกจกรรมทหลากหลาย เพอผเรยนจะไดฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

6. ครผสอนควรสงเสรมใหผเรยนไดฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดวยการฝกปฏบตจรงหรอไดพบสถานการณหรอเหตการณทเปนจรงและหลากหลาย

จากขอมลทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรในขางตน ผวจยไดน าแนวคดดงกลาวมาพจารณารวมกบเนอหาวทยาศาสตรทใชในการวจย ผวจยจงน าทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตร 6 ทกษะไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการจ าแนกประเภท ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล ทกษะการลงความเหนจากขอมล ทกษะการทดลอง ทกษะการตความหมายขอมลและการลงขอสรป มาใชในการศกษาวจยในครงน เพอปลกฝงและสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรควบคไปกบการใหความรทางวทยาศาสตร ทงน กระบวนการทางวทยาศาสตรจะท าใหผเรยนมกระบวนการคด กระบวนการท างาน และกระบวนการแกปญหาตาง ๆ อยางเปนระบบและมประสทธภาพ สามารถน าทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชประโยชนในการคด การท างาน การตดสนใจในชวตประจ าวนได 1.4.3 เจตคตทางวทยาศาสตร สวตก นยมคา (2531: 78 ) ใหความหมายของเจตคตทางวทยาศาสตรวา หมายถง ตวก าหนดการคด การกระท า การตดสนใจในการปฏบตงานทางวทยาศาสตรของนกวทยาศาสตร Moore and Sutman (1970, อางถงใน ธารณ วทยาอนวรรตน. 2542: 32) ใหความหมายของเจตคตทางวทยาศาสตรวาหมายถง คณลกษณะทเออตอการคดและการคนควา ความคด หรอทาททแสดงตอเนอหาวชาและกจกรรมทางวทยาศาสตร ประกอบดวยลกษณะใหญๆ 2 ประการ คอ เจตคตทเกดจากความรและเจตคตทเกดจากความรสก โดยสรป เจตคตทางวทยาศาสตร หมายถง การคด การกระท า ความรสกนกคด และการตดสนใจในการปฏบตทางวทยาศาสตร

คณลกษณะทส าคญของผมเจตคตทางวทยาศาสตร ภพ เลาหไพบลย (2537: 50) ไดสรปวาผทมเจตคตทางวทยาศาสตร ควรเปนผม คณลกษณะดงตอไปน 1. ความอยากรอยากเหน นกวทยาศาสตรตองเปนผมความอยากรอยากเหนเกยวกบปรากฏการณธรรมชาตเพอแสวงหาค าตอบทมเหตผลใหขอปญหาตาง ๆ และจะมความยนดมากทไดคนพบความรใหม

27

2. ความเพยรพยายาม นกวทยาศาสตรตองเปนผมความเพยรพยายาม ไมทอถอยเมอมอปสรรคหรอมความลมเหลวในการท าการทดลอง มความตงใจแนวแนตอการเสาะแสวงหาความรเมอไดค าตอบทไมถกตองกจะไดทราบวา วธการเดมใชไมได ตองหาแนวทางในการ แกปญหาใหมและความลมเหลวทเกดขนนนกถอวาเปนขอมลทตองบนทกไว 3. ความมเหตผล นกวทยาศาสตรเปนผมเหตผล ยอมรบในค าอธบายเมอมหลกฐานหรอขอมลมาสนบสนนอยางเพยงพอ อธบายหรอแสดงความคดเหนอยางมเหตผลหาความสมพนธของเหตและผลทเกดขน ตรวจสอบความถกตองสมเหตสมผลของแนวคดตางๆ กบแหลงขอมลทเชอถอได แสวงหาหลกฐานและขอมลจากการสงเกตหรอการทดลอง เพอสนบสนนหรอคดคนหาค าอธบาย มหลกฐานขอมลอยางเพยงพอเสมอกอนจะสรปผล เหนคณคาในการใชเหตผลยนดใหมการพสจนตามเหตผลและขอเทจจรง 4. ความซอสตย นกวทยาศาสตรตองเปนผมความซอสตย บนทกผลหรอขอมลตามความเปนจรงดวยความละเอยดถกตอง ผอนสามารถตรวจสอบในภายหลงได เหนคณคาของการเสนอขอมลตามความเปนจรง 5. ความมระเบยบรอบคอบ นกวทยาศาสตรตองเปนผเหนคณคาของความมระเบยบรอบคอบ และยอมรบมประโยชนในการวางแผนการท างานและจดระบบการท างาน น าวธการหลายๆ วธมาตรวจสอบผลการทดลองหรอวธการทดลอง ไตรตรอง พนจพเคราะห ละเอยดถถวนในการท างาน ท างานอยางมระเบยบเรยบรอย มความละเอยดรอบคอบกอนตดสนใจ 6. ความใจกวาง นกวทยาศาสตรตองเปนผมใจกวางทจะรบฟงความคดเหนของผอน รบฟงค าวพากษวจารณ ขอโตแยงหรอขอคดเหนทมเหตผลของผอนโดยไมยดมนในความคดของตนฝายเดยว ยอมรบการเปลยนแปลง ยอมพจารณาขอมลหรอความคดทยงสรปแนนอนไมไดและพรอมทจะหาขอมลเพมเตม การวดเจตคตทางวทยาศาสตร ผวจยไดศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1และเนอหาวทยาศาสตรทใชในการวจย ผวจยจงน าเจตคตทางวทยาศาสตร 8 ดาน ไดแก ความอยากรอยากเหน ความมเหตผล ความใจกวาง ความมระเบยบและรอบคอบ การไมดวนลงขอสรป ความซอสตย การใชความคดเชงวพากษวจารณ และความรบผดชอบ มาใชในการศกษาวจยในครงน ซงมรายละเอยดของเจตคตทางวทยาศาสตรแตละดานดงน

28

1. ความอยากรอยากเหน หมายถง ความพงพอใจของบคคลทเผชญกบสถานการณใหม บคคลทมลกษณะอยากรอยากเหนจะเปนคนชอบซกถาม ชอบอาน ชอบคด รเรมสงใหม ความอยากรอยากรอยากเหนเปนสงเราใหเกดการสบเสาะหาความร 2. ความรมเหตผล หมายถง ความพยายามในการทจะอธบายสงตางๆ ในแงเหตผล โดยไมเชอโชคลาง และความมเหตผลจะเปนตวก าหนด แนวทางของพฤตกรรมของ นกวทยาศาสตร 3. ความใจกวาง หมายถง ความเตมใจทจะเปลยนแปลงความคด และไมมความคดวาความจรงในวนนจะเปนความจรงทแนนอน แตเชอวาความจรงวนนอาจจะเปลยนแปลงไดในอนาคตถามหลกฐานเชอถอได 4. การไมดวนลงขอสรป หมายถง ไมรบตดสนใจหรอลงขอสรปในสงใดสงหนงโดยปราศจากขอสนบสนนเพยงพอ 5. ความมระเบยบและรอบคอบ หมายถง ความเปนระเบยบ รอบคอบในการวางแผนท างานและจดระบบการท างาน การน าวธการหลายๆ วธมาตรวจสอบผลการทดลองหรอวธการทดลอง ไตรตรอง พนจพเคราะห ละเอยดถถวนในการท างาน ท างานอยางมระเบยบเรยบรอย มความละเอยดรอบคอบกอนตดสนใจ 6. ความซอสตย หมายถง การรายงานสงทสงเกตเหนสมความเปนจรงหรอไมล าเอยงในการเสนอผลงาน การคนควาตามความเปนจรง โดยไมยอมอยภายใตอทธพลของสงคม และเศรษฐกจ และการเมอง 7. การใชความคดเชงวพากษวจารณ หมายถง ความพยายามทจะหาขอสนบสนนหลกฐาน หรอขออางองตางๆ กอนทจะยอมรบความคดเหนใดๆ และรจกทจะโตแยงและหลกฐานมาสนบสนนความคดของตนเอง 8. ความรบผดชอบ หมายถง การไมละเลยทอดทงหลกเลยงงานทไดรบมอบหมาย ท างานทไดรบมอบหมายใหสมบรณตรงเวลาตงใจท างานยอมรบผลของการกระท าของตนเอง อดทนในการด าเนนการแกปญหาถงแมจะยงยาก และใชเวลานาน ในการเรยนการสอนวทยาศาสตรระดบมธยมศกษา เจตคตทางวทยาศาสตรสามารถจะปลกฝงใหเกดกบผเรยนไดในขณะทท ากจกรรมตางๆ ทงนครผสอนกควรจะกระตนใหผเรยนสรางเจตคตทางวทยาศาสตร ซงอาจท าไดโดยใชค าถามหรอสรางสถานการณแกปญหาในการปลกฝงเจตคตทางวทยาศาสตรนนจะตองสนบสนนสงตอไปน

1. ใหนกเรยนไดเรยนรวธการทางวทยาศาสตร 2. ใหนกเรยนเชอวาเจตคตทางวทยาศาสตรเปนสงทพงประสงคของทกคน

โดยสรปในการสงเสรมและพฒนาเจตคตทางวทยาศาสตร ใหแกผเรยนมแนวทางดง ตอไปน (วมลรตน สรอาภรณ. 2536: 77) 1. ครควรเปดโอกาสใหผเรยนไดรจกคดหาเหตผลโดยการใชค าถามงายๆ เราใหผเรยนคดหาเหตผลเพอตอบปญหา หรอใชสถานการณทจดขนเพอใหนกเรยนเผชญกบความ

29

สงสย การใหนกเรยนไดรบขอเทจจรงเกยวกบเรองนนๆ เพมเตม ตลอดจนน าตวอยางปญหาทเกดขนในชวตประจ าวนมาเปนหวขอในการอภปราย เพอหาแนวทางในการแกไข 2. ครควรสงเสรมใหผกลาทจะแสดงความคดเหนตางๆ และยอมรบฟงความคดเหนของผอน โดยการสรางบรรยากาศในหองเรยนใหมความเปนกนเองและเปนประชาธปไตย ใหผเรยนไดมโอกาสอภปราย เพอแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3. ในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ครควรน าหลกจตวทยาการศกษามาใชในรปแบบตางๆ เชน การสรางแรงจงใจ การลงโทษและการใหรางวล การยอมรบในความสามารถของผเรยน การยอมรบในความแตกตางระหวางบคคล ฯลฯ เปนตน 4. ในการพฒนาเจตคตทางวทยาศาสตรอาจใชสอประเภทตาง ๆเชน ของเลนและเกม ภาพยนตร รายการโทรทศน รวมทงวารสารตางๆ เขามาชวยใหผเรยนมความสนใจเรองนน และไดรบขอเทจจรงตางๆ เกยวกบเรองนนเพมขน 5. ครควรเปดโอกาสใหผเรยนฝกกระบวนการสบเสาะหาความรตามแบบ นกวทยาศาสตร เชนกระบวนการแกปญหา ซงประกอบไปดวยการก าหนดปญหาการรวบรวม ขอมล การตงปญหา การทดลอง เพอพสจนสมมตฐานตลอดจนการสรปลงความเหน นอกจากนนในการท างานครควรฝกใหผเรยนท างานรวมกนเปนกลมเพอจะไดฝกใหนกเรยน เปนคนใจกวางและยอมรบฟงความคดเหนของผอน 6. ในการพฒนาเจตคตเชงวทยาศาสตรนนครควรใชวธการสอนหลายแบบประกอบกนโดยพจารณาเลอกวธสอนใหเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคและเนอหาของ บทเรยน 7. ครควรกระท าตนใหเปนตวอยางแกผเรยน เชน มความซอสตย มเหตผล ใจกวาง ยอมรบฟงความคดเหนของผอน รวมทงยกตวอยางบคคลส าคญตาง ๆ เชน บดา มารดาของนกเรยน นกวทยาศาสตรทมชอเสยง เพอน หรอบคคลอนๆ เพอเปนตวอยางใหแก นกเรยน จากขอมลเจตคตทางวทยาศาสตรในขางตน จะพบวาการปลกฝงและสงเสรมเจตคตทางวทยาศาสตร จะท าใหผเรยนเกดความแสวงหาความรอยเสมอ มกระบวนการคดทเปนระบบ มเหตมผล มกระบวนการท างานทเปนระเบยบและยงจะชวยใหผเรยนเขาใจถงหลกการทางวทยาศาสตร พรอมทงสามารถน าความรทางวทยาศาสตรไปใชในชวตประจ าวน เปนแนวทางในการท างานและการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม และสงคมในปจจบนได

2. หลกการจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา ทศนา แขมมณ (2542: 15) ไดกลาวถง การจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปน

ศนยกลาง โดยครจะตองใหโอกาสผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรนนมากๆ ซงกจกรรมนนจะตองมลกษณะทชวยใหผเรยนมสวนรวมอยาง active คอชวยใหผเรยนมความกระตอรอรน ตนใจ มความจดจอ ผกพนกบสงทท า

30

กจกรรมการเรยนรทมคณภาพส าหรบการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปน ศนยกลาง (ทศนา แขมมณ. 2542: 26) ไดเสนอไวดงตอไปน

1. กจกรรมการเรยนรทดควรชวยใหผเรยนไดมสวนรวมทางรางกาย 2. กจกรรมการเรยนรทดควรชวยใหผเรยนไดมสวนรวมทางดานสตปญญา 3. กจกรรมการเรยนรทดควรชวยใหผเรยนไดมสวนรวมทางดานสงคม 4. กจกรรมการเรยนรทดควรชวยใหผเรยนไดมสวนรวมทางดานอารมณ จากกจกรรมการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมทง 4 ดานดงกลาว รวมทงการน า

ความรไปประยกตใช และการถายโอนการเรยนรทไดเพมขนมานน มาใชเปนแนวการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยยดผเรยนเปนศนยกลางแบบซปปา (CIPPA) 2.1 หลกซปปา (CIPPA) หลกการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางแบบซปปาหรอหลกซปปา (CIPPA) เปนหลกในการจดกจกรรมการเรยนรพฒนาขนโดยรองศาสตราจารย ดร.ทศนา แขมมณ (2542: 23) ภาควชาประถมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย หลกการดงกลาวพฒนาขนจากแนวคดหลก 5 แนวคด ไดแก แนวคดการสรรคสรางความร (Constructivism) แนวคดเรองกระบวนการกลม และการเรยนรแบบรวมมอ (Group Process and Cooperative Learning) แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (Learning Readiness) แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (Process Learning) แนวคดเกยวกบการถายโอนการเรยนร (Transfer of Learning) โดยพนฐานของแนวคดหลกทง 5 ขางตน คอ ทฤษฎส าคญ 2 ทฤษฎ ไดแก ทฤษฎพฒนาการมนษย (Human Development) ทฤษฎการเรยนรจากประสบการณ (Experiential Learning) จากแนวคดขางตน สรปเปนหลกซปปา (CIPPA) ไดดงน C มาจากค าวา Construction of knowledge หลกการสรางความร หมายถง การใหผเรยนสรางความรตามแนวคดของ Constructivism ซงเชอวาการเรยนรเปนประสบการณเฉพาะตนในการสรางความหมายของสงทเรยนรดวยตนเอง กลาวคอ กจกรรมการเรยนรทดควรเปนกจกรรมทชวยใหผเรยนมโอกาสสรางความรไดดวยตนเอง ท าใหผเรยนมความเขาใจและเกดการเรยนรทมความหมายตอตนเอง ซงการทผเรยนมโอกาสไดสรางความรดวยตนเองนเปนกจกรรมทชวยใหผเรยนมสวนรวมทางสตปญญา I มาจากค าวา Interaction หลกการปฏสมพนธ หมายถง การใหผเรยนมปฏสมพนธกบผอนหรอสงแวดลอมรอบตว ซงตามทฤษฎ Constructivism และ Cooperative Learning เชอวาการเรยนรเปนกระบวนการทางสงคมทบคคลจะตองอาศยและพงพาซงกนและกนเพอใหเกดการเรยนรทเปนประโยชนตอการอย

31

รวมกน กลาวคอ กจกรรมการเรยนรทดจะตองเปดโอกาสใหผเรยนไดมปฏสมพนธทางสงคมกบบคคล และแหลงความรทหลากหลาย ซงเปนการชวยใหผเรยนมสวนรวมทางสงคม P มาจากค าวา Process Learning หลกการเรยนรกระบวนการ หมายถง การเรยนรกระบวนการตางๆ เพราะทกษะกระบวนการเปนเครองมอส าคญในการเรยนร ซงมความส าคญไมยงหยอนไปกวาสาระ (Content) ของการเรยนร กลาวคอ กจกรรมการเรยนรทดควรเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรกระบวนการตางๆ เชน กระบวนการคด กระบวนการท างาน กระบวนการแสวงหาความร กระบวนการแกปญหา กระบวนการกลม ฯลฯ ซงเปนทกษะทจ าเปนตอการด ารงชวต และเปนสงทผเรยนจ าเปนตองใชตลอดชวต รวมทงเปนการชวยใหผเรยนมสวนรวมทางดานสตปญญาอกทางหนง P มาจากค าวา Physical participation / Involvement หลกการมสวนรวมทางรางกาย หมายถง การใหผเรยนมโอกาสไดเคลอนไหวรางกาย โดยการท ากจกรรมในลกษณะตาง ๆ ซงเปนการชวยใหผเรยนมสวนรวมทางกาย กลาวคอ การเรยนรตองอาศยการเรยนรการเคลอนไหวทางกายจะชวยใหประสาทการรบร "active" และรบรไดดดงนนในการสอนจงจ าเปนตองมกจกรรมใหผเรยนตองเคลอนไหวทหลากหลาย และเหมาะสมกบวยและความสนใจของผเรยน เพอชวยใหผเรยนมความพรอมในการรบรและเรยนร A มาจากค าวา Application หลกการประยกตใชความร หมายถง การน าความรไปประยกตใช กลาวคอ การน าความรไปใชในชวตจรงหรอการปฏบตจรง จะชวยใหผเรยนไดรบประโยชนจากการเรยน ท าใหเกดการเรยนรเพมเตมขนเรอยๆ และเกดการเรยนรทลกซงขน กจกรรมการเรยนรทมแตเพยงการสอนเนอหาสาระใหผเรยนเขาใจ โดยขาดกจกรรมการน าความรไปประยกตใช จะท าใหผเรยนขาดการเชอมโยงระหวางทฤษฎกบการปฏบต ซงจะท าใหการเรยนรไมเกดประโยชนเทาทควร การจด กจกรรมทชวยใหผเรยนสามารถน าความรไปประยกตใชน เทากบเปนการชวยใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรในดานใดดานหนงหรอหลายๆ ดานแลวแตลกษณะของสาระและกจกรรมทจดนอกจากน การน าความรไปใชเปนประโยชนในการด ารงชวต เปนเปาหมายส าคญของการจดการศกษาและการเรยนการสอน

32

ผเรยนเปนศนยกลาง มบทบาทส าคญในการเรยน มสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนรอยางตนตว ตนใจ

(Active Participation)

กาย (Physical) สตปญญา (Intellectual) สงคม (Social) + + + อารมณ (Emotional) อารมณ (Emotional) อารมณ (Emotional) การเคลอนไหวรางกาย การสรางสรรคความร การปฏสมพนธ (Physical Movement) (Constructing of Knowledge) (Interaction)

การเรยนรทกษะกระบวนการ

(Process Skills Learning)

ความเขาใจ

(Understanding)

การประยกตใช (Application)

การใชในชวตประจ าวน (Actual Practices)

ภาพประกอบ 2 การจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางแบบโมเดลซปปา (CIPPA)

(ทศนา แขมมณ. 2542: 76)

33

2.1 แนวคด ทฤษฎพนฐานของหลกซปปา แนวคดแตละแนวคดมรายละเอยดทส าคญสรปไดดงน 2.1.1 แนวคดการสรรสรางความร (Constructivism) แนวคด Constructivism เปนทฤษฎเกยวกบการเรยนรทเชอวา กระบวนการสรางความรความเขาใจเกดจากตวผเรยนเอง โดยความรทเกดขนนน นกเรยนเปนผสรางขน โดยอาศยการ ปฏสมพนธกบสงแวดลอม เปนประสบการณใหมทเชอมโยงกบความรเดมของนกเรยนและจะกอใหเกดการเรยนรอยางมความหมาย ซงคณลกษณะทส าคญของแนวคด Constructivism (สนย คลายนล. 2543: 63) มดงน

1. ผเรยนเปนผแสวงหา คนพบและสรางความรดวยตนเอง 2. การเรยนรสงใหมจะเกดขนไดยอมขนกบความเขาใจในบทเรยน ปจจบนผเรยน

อาจมความร ความเขาใจ และประสบการณเดมทชวยสงเสรม สนบสนนหรอเปนอปสรรคตอการเรยนรใหม ดงนนครจงตองจดกจกรรมใหผเรยนเกดประสบการณและสรางความเขาใจในบทเรยน

3. การเรยนรจะเกดขนไดสะดวกเมอปฏสมพนธทางสงคม 4. การเรยนรอยางมความหมาย จะตองด าเนนการภายใตการปฏบตในสภาพจรง

หรอใกลเคยงกบสภาพจรงมากทสด ทศนา แขมมณ (2545: 17) ไดใหขอสรปเกยวกบการเรยนรตามทฤษฎการสรางความรวาเปนกระบวนการในการ "acting on" ไมใช "taking in" กลาวคอ เปนกระบวนการทผเรยนจะตอง จดกระท ากบขอมล ไมใชเพยงรบขอมลเขามา (Fosnot. 1992) และนอกจากกระบวนการเรยนรจะเปนกระบวนการปฏสมพนธภายในสมอง แลวยงเปนกระบวนการทางสงคมอกดวย การสรางความรจงเปนกระบวนการทงทางดานสตปญญาและสงคมควบคกนไป วฒนาพร ระงบทกข (2542: 63-72) ไดสรปแนวคดหลกของทฤษฎ Constructivism ไววา แนวคดนมความเชอวาการเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนภายในบคคล บคคลเปนผสรางความรจากความสมพนธระหวางสงทพบเหนกบความร ความเขาใจทมอยเดมและไดเสนอบทบาทของครในการจดการเรยนการสอนตามแนวคด Constructivism ดงน 1. เปดโอกาสใหผเรยนสงเกต ส ารวจเพอใหเหนปญหา 2. มปฏสมพนธกบผเรยน เชน แนะน าใหถาม ใหคด เพอใหผเรยนคนพบหรอ สรางความรดวยตนเอง 3. ชวยพฒนาผเรยนใหเกดการคดคนตอๆ ไป ใหมการท างานเปนกลม พฒนาให ผเรยนมประสบการณกวางไกล นอกจากนยงมผกลาวถง แนวคดการสรรสรางความร ดงน

Wilson (1996 อางถงใน วรรณทพา รอดแรงคา. 2544: 43) กลาวถง Constructivism วาเปนทฤษฎของความรทใชอธบายวาเรารไดอยางไรและเรารอะไรบาง

ไพจตร สดวกการ (2538: 39) ไดสรปแนวคดหลกของทฤษฎคอนสตรคตวสต ดงน

34

1. ความรคอโครงสรางทางปญญาทบคคลสรางขนเพอคลคลายสถานการณปญหาทเผชญอยโดยมการตรวจสอบวา สามารถน าไปใชแกปญหาหรออธบายสถานการณอนๆ ทอยในกรอบโครงสรางเดยวกนได

2. นกเรยนเปนผสรางความรดวยวธการทตางๆ กนโดยอาศยประสบการณเดมโครงสรางทางปญญาทมอยและแรงจงใจภายในตนเองเปนจดเรมตน

3. ครมหนาทจดการใหนกเรยนไดปรบขยายโครงสรางทางปญญาของนกเรยนเองภายใตขอตกลงเบองตนทางการเรยนรตอไปน 3.1 สถานการณทเปนปญหาและปฏสมพนธทางสงคมกอใหเกดความขดแยงทางปญญา 3.2 ความขดแยงทางปญญาเปนแรงจงใจใหเกดกจกรรมไตรตรองเพอขจดความขดแยงนน 3.3 การไตรตรองบนฐานแหงประสบการณและโครงสรางทางปญญาทมอยเดมภายใตการมปฏสมพนธทางสงคม กระตนใหมการสรางโครงสรางใหมทางปญญา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2540: 54) กลาววา ผเรยนสรางเสรม ความรผานกระบวนการทางจตวทยาดวยตนเอง ผสอนไมสามารถปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาของผเรยนได แตผสอนสามารถชวยใหผเรยนปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาได โดยจดสภาพการณท าใหเกดภาวะไมสมดลขน คอ สภาวะทโครงสรางทางปญญาเดมใชไมได ตองมการปรบเปลยนใหสอดคลองกบประสบการณมากขน และการเรยนรตามแนวคดของ Constructivism จะเกดขนไดตามเงอนไขดงตอไปน 1. การเรยนรเปน Active process ทเกดขนเฉพาะตวบคคล การสอนโดยวธบอกเลาซงจดเปน passive process จะไมชวยใหเกดการพฒนาแนวความคดหลกมากนกแตการบอกเลากจดเปนวธใหขอมลทางหนงได 2. ความรตางๆ จะถกสรางขนดวยตวของนกเรยนเองโดยใชขอมลทไดรบเขามาใหมรวมกบขอมลหรอขอความรทมอยแลวจากแหลงตางๆ เชน สงคม สงแวดลอมรวมทง ประสบการณเดมมาเปนเกณฑชวยการตดสนใจ 3. ความรและความเชอของแตละคนจะแตกตางกน ทงนขนอยกบสงแวดลอม ขนบธรรมเนยมประเพณ และสงทนกเรยนไดพบเหนซงจะถกใชเปนพนฐานในการตดสนใจและใชเปนขอมลในการสรางแนวคดใหม

4. ความเขาใจจะแตกตางจากความเชอโดยสนเชง และความเชอจะมผลโดยตรง ตอการสรางแนวคดหรอการเรยนร เนองจาก Constructivism ไมมแนวปฏบตหรอวธการสอนอยางเฉพาะเจาะจง ดงนน นกการศกษาโดยเฉพาะนกวทยาศาสตรศกษา ซงเปนกลมแรกทน าความคดของ Constructivism นมาใช จงไดประยกตใชวธสอนตางๆ ทมผเสนอไวแลว และพบวามวธการสอน 2 วธทใชประกอบกนแลวชวยใหแนวคดของ Constructivism ประสบความส าเรจในการเรยนการสอนไดเปนอยางด

35

ตามแนวทางของ Constructivism ไดเนนวา การเรยนรของนกเรยนเกดขนดวยตว นกเรยนเอง ดงนน วธการเรยนการสอนทเหมาะสมกคอ การเรยนรดวยการสบสอบ (Inquiry) ประกอบกบการเรยนรแบบรวมมอ (Co-operative Learning) สรกล เจนอบรม (2543: 61) ไดเสนอแนวการจดการเรยนการสอนตามทฤษฎ Constructivism ดงน

1. เปนกจกรรมทเนนการแกปญหา 2. น าเสนอปญหาในลกษณะทมองเหนไดในรปแบบการคดทชดเจน

3. สรางสภาพแวดลอมในการเรยนทสมบรณครบถวนม คร ต ารา และเอกสารก าหนดขอบขายของงานใหผเรยนท า รวมถงการน าเอาทรพยากรอน ๆ เขามาชวยสนบสนนการเรยน เชน สารานกรมอเลกทรอนกส คอมพวเตอร 4. เปนการเรยนรแบบรวมมอกนเปนกลม เนนทการท างานเพอแกปญหาเปนกลม มากกวารายบคคลเปนการเรยนรดวยการทดลองท ามการส ารวจทางเลอกตาง ๆ มากกวาการหาค าตอบทถกตองเทานน เปนการเรยนรดวยการคนพบเอง 5.ใชวธการประเมนจากผลงานใชการประเมนเชงคณภาพมากกวาการประเมนเชงปรมาณ กรมวชาการ (2543: 49) ไดเสนอเกยวกบการสรรสรางความรวา เปนทฤษฎเกยวกบการเรยนรของเดกทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ผานรปแบบกจกรรมทหลากหลาย เพอกระตนใหผเรยนตนตวอยตลอดเวลา และมการเชอมโยงการเรยนรในเนอหากบชวตจรง จากแนวการสรรสรางความรดงกลาวสรปไดวา การเรยนรตามแนวคด Constructivism เปนวธการเรยนรทผเรยนตองแสวงหาความรและสรางความร ความเขาใจดวยตนเอง ความรจะเกดขนเมอผเรยนไดมโอกาสเรยนรและแลกเปลยนประสบการณกบคนอนๆ หรอพบสงใหมๆ แลวน าความรทมอยมาตรวจสอบกบสงใหม ๆ 2.1.2 แนวคดเรองกระบวนการกลมและการเรยนแบบรวมมอ (Group Process and Cooperative Learning) กระบวนการกลม กระบวนการกลมเปนวทยาการทศกษาเกยวกบกลมคนเพอน าความรไปใชในการปรบหรอเปลยนเจตคตและพฤตกรรมของคน ซงจะน าไปสการเสรมสราง ความสมพนธและการพฒนาการท างานของกลมคนใหมประสทธภาพ และไดมการศกษาตงแต ค.ศ. 1920 โดย Kurt Lewin แนวคดเรองกระบวนการกลมมพนฐานแนวคดวา พฤตกรรมของสมาชกในกลมทมปฏสมพนธตอกน ยอมกอใหเกดผลในการเปลยนแปลงของทงตวบคคล และกลมโดยอาศยกจกรรมตางๆ เปนตวก าหนด ซงมนกการศกษาไดกลาวถงกระบวนการกลมไวดงน กรมวชาการ (2542: 59) กลาวถงแนวคดพนฐานของทฤษฎกระบวนการกลม (Group Process) โดยสรปดงน

36

1. พฤตกรรมของบคคลเปนผลมาจากความสมพนธของสมาชกในกลม 2. โครงสรางของกลมจะเกดจากการรวมกลมของบคคลทมลกษณะแตกตางกนและจะมลกษณะแตกตางกนออกไปตามลกษณะของสมาชกกลม

3. การรวมกลมจะเกดปฏสมพนธระหวางสมาชกในกลม ในดานการกระท า ความรสก และความคด 4. สมาชกกลมจะมการปรบตวเขาหากนและจะพยายามชวยกนท างาน โดยอาศยความสามารถของแตละบคคลซงจะท าใหการปฏบตงานลลวงไปไดตามเปาหมายของกลม Lewin (อางถงใน ชาตชาย มวงปฐม, 2538: 65) ใหแนวคดไววา พฤตกรรมของบคคลจะเปนผลมาจากพลงความสมพนธของสมาชกในกลม ซงจะเกดจากการรวมกลมของบคคลทมลกษณะแตกตางกน แตละคนในกลมมปฏสมพนธตอกนในรปการกระท า ความรสก และความคดในการรวมตวกนแตละครงจะมโครงสรางและปฏบตตอกนในลกษณะแตกตางกนออกไป สมาชกในกลมจะมการปรบตวเขาหากน พยายามชวยกนท างาน พรอมทงมการปรบบคลกภาพของแตละคนใหสอดคลองกน กอใหเกดความเปนอนหนงอนเดยวกน ท าใหเกดพลงหรอแรงผลกดนของกลมทท าใหการท างานเปนไปไดดวยด ทศนา แขมมณ (2545: 75) ไดเสนอหลกการสอนทเนนกระบวนกลมสมพนธ ดงน

1. ยดผเรยนเปนศนยกลาง โดยใหผเรยนมโอกาสเขารวมในกจกรรมการเรยนอยางทวถง และมากทสดเทาทจะท าได 2. ยดกลมเปนแหลงความรส าคญ โดยใหผเรยนมโอกาสปฏสมพนธกนในกลมไดพดคยปรกษาหารอ แลกเปลยนความคดเหนและประสบการณซงกนและกน ทกวางและ หลากหลาย 3. ยดการคนพบดวยตนเองเปนวธการส าคญในการเรยนรโดยครตองจด ประสบการณเรยนรทสงเสรมใหผเรยนไดคนหา และคนพบค าตอบดวยตนเอง 4. เนนกระบวนการควบคไปกบผลงานโดยการสงเสรมให ผเรยนไดคดวเคราะหถงกระบวนการกลมและกระบวนการตางๆ ทท าใหเกดผลงาน 5. เนนการน าความรไปใชในชวตประจ าวนสงเสรมใหเกดการปฏบตจรง คณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2543: 43) ไดเสนอหลกการเพอเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน สรปไดดงน

1. เปนการเรยนการสอนทยดนกเรยนเปนศนยกลางของการเรยนโดยใหผเรยนทกคนมโอกาสเขารวมกจกรรมใหมากทสด เพราะการเขารวมและมบทบาทในการเรยนจะชวยให ผเรยนมความพรอม มความกระตอรอรน และมความสขในการเรยน 2. เปนการเรยนการสอน ทเนนใหนกเรยนไดเรยนรจากกลมใหมากทสด กลมจะเปนแหลงความรทส าคญ ทจะฝกใหผเรยนเกดความร ความเขาใจ และสามารถปรบตวและท างานเขากบคนอนได

37

3.เปนการสอนทยดหลกการคนพบและสรางสรรคความรดวยตวของนกเรยนเอง โดยครเปนผจดการเรยนการสอนทสงเสรมใหผเรยนพยายามคนหาและพบค าตอบดวยตนเอง อนจะท าใหผเรยนจดจ าไดดและจ าไดนาน 4. เปนการสอนทใหความส าคญของกระบวนการเรยนรวาเปนเครองมอทจ าเปนตอการแสวงหาความร และค าตอบตางๆ ครจะตองใหความส าคญของกระบวนการตาง ๆ ในการแสวงหาค าตอบ ไมใชมงอยทค าตอบโดยไมค านงถงกระบวนการและวธทไดมาซงค าตอบ การเรยนแบบรวมมอ Johnson และ Johnson (1974) ไดใหแนวคดการเรยนรแบบรวมมอไววา การเรยนรตองพงพากน หนหนาเขาหากน มปฏสมพนธกน มทกษะทางสงคม มการวเคราะหกระบวนการกลมทใชในการท างาน และมผลงานหรอผลสมฤทธ ทงรายบคคลและรายกลม ทสามารถตรวจสอบและวดประเมนได กรมวชาการ (2542: 65) ไดใหความหมายเกยวกบการเรยนแบบรวมมอ วาเปนวธการเรยนทจดใหนกเรยนท างานรวมกนเปนกลมยอยโดยใหสมาชกทกคนมความรบผดชอบตอกลมรวมกน ชวยกนท างานทไดรบมอบหมายใหส าเรจโดยมจดหมายรวมกน สมาชกกลมมการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนท างานเตมความสามารถ มการคดรวมกน ท างานรวมกนมมนษยสมพนธทดตอกนและรวมมอกนท าใหบรรลผลส าเรจ Freud (อางถงใน ชาตชาย มวงปฐม. 2539: 76) ใหแนวคดไววา การทบคคลจะอยรวมกนเปนกลมไดจะตองอาศยกระบวนการจงใจ ซงอาจเปนรางวลหรอผลจากการท างานกลมและในกลมสมาชกแตละคนจะมโอกาสแสดงตนอยางเปดเผยหรออาจจะพยายามปกปดตนเอง โดยใชกลไกการปรบตว รปแบบการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนรแบบรวมมอ มหลายรปแบบ ซงแตละรปแบบจะมวธการด าเนนการหลกๆ ซงไดแก การจดกลม การศกษาเนอหาสาระ การทดสอบ การคดคะแนน และระบบการใหรางวล แตกตางกนออกไป เพอสนอง วตถประสงคเฉพาะ แตไมวาจะเปนรปแบบใด ตางกใชหลกการเดยวกน คอหลกการเรยนรแบบรวมมอ 5 ประการ และมวตถประสงคมงตรงไปในทศทางเดยวกน คอเพอชวยให ผเรยนเกดการเรยนรในเรองทศกษา อยางมากทสดโดยอาศยการรวมมอกน ชวยเหลอกนและแลกเปลยนความรกนระหวางกลมผเรยนดวยกน ความแตกตางของรปแบบแตละรปแบบจะอยทเทคนคในการศกษาเนอหาสาระ และวธการเสรมแรงและการใหรางวล เปนประการส าคญ นตยา เจรญนเวศกล (2544: 103) ไดกลาวถงลกษณะของการเรยนแบบรวมมอ วาเปนการอยรวมกนเปนกลมเลกๆ มกระบวนการท างานเปนกลมแบบทกคนรวมมอกน นกเรยนแตละคนในกลมมความสามารถแตกตางกนมบทบาททชดเจนในการเรยนหรอท ากจกรรมอยางเทาเทยมกน และหมนเวยนบทบาทหนาทภายในกลมอยางทวถง มปฏสมพนธซงกนและกนอยางแทจรง ไดพฒนาทกษะความรวมมอในการท างานกลม นกเรยนในกลมมสวนรวมในการแสดงความคดเหน

38

ตรวจสอบผลงานรวมกน ชวยกนรบผดชอบในงานทกขนตอน ซงนกเรยนจะบรรลเปาหมายของการเรยนรกตอเมอสมาชกในกลมคนอนๆในกลมบรรลเปาหมายเชนเดยวกน เทคนคของการเรยนแบบรวมมอสามารถจดแบงออกเปน 2 ประเภทไดแก 1. เทคนคการเรยนแบบรวมมอทใชในขนตอนใดขนตอนหนงของกจกรรมการเรยนการสอนในแตละคาบ โดยสอดแทรกในขนตอนใดๆ ของการสอนซงเปนวธทใชเวลาชวงสน เชน เทคนคการพดหรอการเขยนเปนค เทคนคการพดหรอการเขยนรอบวง

2. เทคนคการเรยนแบบรวมมอ ทใชในกจกรรมการเรยนการสอนตลอดคาบเรยน หรอตงแต 1 คาบขนไป เชน เทคนคการแบงกลมแบบสมฤทธ (STAD) เทคนคการจดแบบกลมชวยรายบคคล (TAI) เทคนคจกซอว (JIGSAW) เทคนคแบบกลมสบสอบ

2.1.3 แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (Learning Readiness) Good (1973) อธบายวา ความพรอม หมายถง ความสามารถตกลงใจ และความสามรถทจะเขารวมกจกรรม ความพรอมเกดจากวฒภาวะ ประสบการณและอารมณของ ผเรยน ความพรอมจงเปนการพฒนาคนใหมความสามารถทจะเรยนหรอท ากจกรรม นอกจากน Downing and Thackerey (1971) ไดแบงองคประกอบของความพรอมไว 4 ดาน ไดแก องคประกอบทางกาย องคประกอบทางสตปญญา องคประกอบทางอารมณ แรงจงใจ บคลกภาพ และองคประกอบทางดานสงแวดลอมหรอสงคม (อางถงใน ทพพา เดยวประเสรฐ. 2541: 55) กมลรตน หลาสวงษ (2528: 80-93) ไดใหความหมายของความพรอม (Readiness) วาหมายถงสภาพความสมบรณทงรางกายและจตใจ ทพรอมจะตอบสนองตอสงใดสงหนง ทางดานรางกายไดแกวฒภาวะ หมายถงการเจรญเตบโตอยางเตมทของอวยวะรางกาย ทางดานจตใจไดแกความพอใจทจะตอบสนองตอสงเรา หรอพอใจทจะกระท าสงตางๆ ในทฤษฎของ ธอรนไดค ไดกลาวถง กฎแหงความพรอม (Law of Readiness) วาการเรยนรจะเกดขนดทสด เมอผเรยนมความพรอมทงรางกายและจตใจทจะไดเรยนรจรง ๆ องคประกอบตาง ๆ ทท าใหเกดความพรอมในการเรยน ไดแก 1. วฒภาวะ (Maturity) หมายถงการเจรญเตบโต ทงดานรางกาย จตใจ เชาวนปญญา และอารมณ 2. ประสบการณเดมหรอความรเดม (Experience) ผทมประสบการณเดมมากเทาใดยอมมแนวโนมทจะเรยนรไดดกวาผมประสบการณนอยเทานน ดงนนกอนสอนครควรทราบวาเดกมประสบการณเดมมากนอยเพยงใด 3. การจดบทเรยนของคร ถาครจดบทเรยนโดยถอความสามารถของเดกเปนหลก จะท าใหเดกเรยนรไดดกวาการถอเอาเนอหาวชาเปนหลก

39

4. การสอนของคร ครควรค านงถงความพรอมของเดก โดยคอยๆ สอนตามความสามารถของผเรยน มากกวาการเรงสอนเพอใหจบเนอหาของหลกสตรโดยเรว จนเดกเรยนตามไมทน การเรยนรกเกดขนไดยาก การฝกใหเกดความพรอมในการเรยน สามารถท าไดดงน

1. การสอนความรพนฐานส าหรบวชานน ๆ เสยกอน เชน สอนวชาจตวทยา ทวไปเสยกอน แลวจงสอนวชาจตวทยาการศกษา 2. การสรางความสนใจใหเกดขนกบเดก เมอใดทเดกแสดงความไมสนใจแสดงวาเดกยงไมพรอมทจะเรยน ควรมการน าเขาสบทเรยน เชน การเลานทาน แลวอปมาอปมย 3. การสงเสรมใหเดกมความเชอมนในตนเอง เพอใหเดกพรอมทจะเรยนร หรอ แกปญหาไดดวยความมนใจ 2.1.4 แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (Process Learning) ทศนา แขมมณ (2542: 68 - 79) กระบวนการเรยนร หมายถง การด าเนนการอยางเปน ขนตอนหรอการใชวธการตางๆทชวยใหบคคลเกดการเรยนรเนองจากกระบวนการเรยนรเปนวธการ ดงนนกระบวนการเรยนรจงเกดขนลอยๆ ไมไดจ าเปนตองมสาระทเรยนร ควบคไปดวยเสมอ นอกจากนเนอหาความรในโลกนมการเปลยนแปลงอยเสมอและจะมมากขนเรอยๆ ผเรยนคงไมสามารถเรยนรไดหมด คงจ าเปนตองเลอกสรรสงทสนใจและเปนประโยชนตอตนเองซงเขาสามารถแสวงหาและศกษาดวยตนเองหากผเรยนมทกษะกระบวนการตางๆ (Process Skills) ทจ าเปน คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร (2543: 56) ไดเสนอเกยวกบกระบวนการเรยนร ทพงประสงควาคอ กระบวนการทางปญญาทพฒนาบคคลอยางตอเนองตลอดชวต สามารถเรยนรไดทกเวลา ทกสถานท เปนกระบวนการเรยนรทมความสข บรณาการเนอหาสาระตามความเหมาะสม เปนกระบวนการทมทางเลอกและมแหลงเรยนรทหลากหลาย นาสนใจ เปนกระบวนการเรยนรรวมกน และมงประโยชนของผเรยนเปนส าคญ การจดกระบวนการเรยนรทผเรยนส าคญทสด มลกษณะส าคญ 5 ประการ คอ 1) มงประโยชนสงสดแกผเรยน 2) ผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรมากทสด ไดเรยนรจากประสบการณจรง ไดคดเอง ไดท าเองและไดพฒนาเตมตามศกยภาพ 3) ผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย 4) ผเรยนสามารถน าวธการเรยนรไปใชในชวตจรงได และ 5) ทกฝายตองมสวนรวมในทกขนตอนของกระบวนการเรยนรเพอพฒนาผเรยน

บนลอ พฤกษะวน (2534: 69) สรปขนตอนของกระบวนการเรยนร ดงน 1. ขนเรมตน ผเรยนเกดความสนใจเหตการณ ปรากฏการณ หรอครกระตนใหประสบ

ปญหา 2. ขนส ารวจ ผเรยนคนหาความจรงเกยวกบปญหานน ๆโดยหาค าตอบลวงหนาหรอ

ตงสมมตฐาน 3. ขนวเคราะหเปรยบเทยบผเรยนคดหาเหตผล ทดลองเพอพสจนค าตอบนนใหเหนจรง

40

4. ขนสรปผเรยนท าการสรปเองหลงจากอภปรายผลแหงการพสจนทดลองนนแลว 5. ขนใชฝกปฏบต ผเรยนใชความรความเขาใจนนใหเปนประโยชนจากการฝกหดหรอ

ปฏบตจรง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2540 : 32) ไดเสนอเกยวกบการสอนทเนนกระบวนการวาคอการสอนทสอนใหผเรยนสามารถท าตามขนตอนได และรบรขนตอน ทงหมดจนสามารถน าไปใชไดจรงในสถานการณใหม และสอนใหผเรยนไดฝกฝนจนเกดทกษะ สามารถน าไปใชไดอยางอตโนมต โดยมล าดบขนของการสอนกระบวนการ มดงน

1. ครรเขาใจและไดใชกระบวนการนนอย 2. ครน าผเรยนผานขนตอนตางๆของกระบวนการทละขนๆอยางเขาใจครบถวน 3. ผเรยนเขาใจและรบรขนตอนของกระบวนการน 4. ผเรยนน ากระบวนการนนไปใชในสถานการณใหมได 5. ผเรยนใชกระบวนการนนในชวตประจ าวนจนเปนนสย

2.1.5 แนวคดเกยวกบการถายโอนการเรยนร หรอการถายโยงการเรยนร (Transfer of Learning) สรางค โควตระกล ( 2545: 112) การถายโยงการเรยนร หมายถงการน าสงทเรยนรแลวไปใชในสถานการณใหมหรอการเรยนรในอดตเออการเรยนรใหม และเสนอแนวทางการสอนใหเกดการถายโยงการเรยนรวาควรสอนสงทผเรยนน าไปใชเปนประโยชนไดโดยตรง สอนหลกการ วธด าเนนการ ทกษะ และวธการแกปญหาทผเรยนจะสามารถน าไปใชในสถานการณใหมจดสภาพการณในโรงเรยนใหคลายคลงกบชวตจรงทนกเรยนไปประสบนอกโรงเรยน จดโอกาสใหฝกหดงานทจะตองออกไปท าจรง ๆ ใหโอกาสนกเรยนไดเหน ตวอยางหลาย ๆ ตวอยางเมอสอนหลกเกณฑหรอความคดรวบยอด ฝกหดใหนกเรยนน าสงทเรยนแลวไปประยกตใชจรง ๆ รวมทงสอนสงทนกเรยนจะน าไปใชนอกโรงเรยน การยกตวอยางในชวตประจ าวนจะชวยใหการเรยนรมความหมาย และท าใหเกดการถายโยงบวก อาร พนธมณ (2542: 73) ไดใหความหมายของการถายโยงการเรยนรวา หมายถง การทบคคลไดเรยนรอยางหนงมากอน ซงความรเดมทไดเรยนรมามผลตอการเรยนรใหมหรอการกระท ากจกรรมใหม ลกษณะของการถายโยงการเรยนร จ าแนกไดเปน 3 ลกษณะ คอ 1. การถายโยงการเรยนรเชงบวก (Positive transfer of learning) หมายถง การทการเรยนรอยางหนงมากอนท าใหผลดตอการเรยนรใหม 2. การถายโยงการเรยนรเชงลบ (Negative transfer of learning) หมายถงการทการเรยนรหนงเปนอปสรรคขดขวางการเรยนรใหม ท าใหเรยนรไดยากหรอลาชากวาเดม

41

3. การถายโยงการเรยนรเชงเปนกลาง (Zero transfer of learning) หมายถง การเรยนรหนงไมมผลตอการเรยนรใหมทงเชงบวกและเชงลบกลาวคอทงไมสงเสรมและไมเปนอปสรรคตอการเรยนรใหม การถายโยงการเรยนรจะไมเกดขนเองโดยอตโนมตแตจะตองมองคประกอบหรอ หลกเกณฑ ไดแก ความคลายคลง การสรปกฎเกณฑ หลกการ ความสมพนธ และทศนคต

ไพจตร สดวกการ (2538: 61) สรปวา การถายโอนการเรยนร หมายถง การน า ความรทเรยนจากสถานการณหนงไปใชในสถานการณอนทมบรบทตางกนกบสถานการณเดม และการไดความรใหมจากการบรณาการความรเดมกบขอมลใหม การถายโอนการเรยนรทมคณภาพจะชวยใหนกเรยนสามารถแสวงหาความรและแกปญหาใหมๆ ไดทงนขนอยกบปจจยส าคญ 3 ประการ

1. ความคลายคลงกนของสงทเรยน (task similarity) เพราะจะสงผลใหเกดการถายโอนเปนบวก เปนลบ และเปนศนย

2. ชวงเวลาระหวางการเรยนในสองสถานการณ (time interval between tasks) เพราะจะมอทธพลตอการจ าและการลมในสงทเรยนมาแลว

3. ระดบการเรยนรทเกดขน (degree of original learning) กลาวคอ การเรยนรระดบสงสดคอเรยนรจนเกดทกษะ สวนการเรยนรในระดบต าสด คอเรยนรโดยการจ าแตไมมความเขาใจซงจะถายโอนการเรยนรไดนอยกวาการเรยนรในระดบสง ธอรนไดค (อางถงใน ทศนา แขมมณ. 2545: 67) ไดเสนอทฤษฎการเชอมโยง (Thorndike's Classical Connectionism) ซงเชอวาการเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ซงมหลายรปแบบ บคคลจะมการลองผดลองถก (trial and error) ปรบเปลยนไปเรอยๆ จนกวาจะพบรปแบบการตอบสนองทสามารถใหผลทพงพอใจมากทสด เมอเกดการเรยนรแลว บคคลจะใชรปแบบการตอบสนองทเหมาะสมเพยงรปแบบเดยว และจะพยายามใชรปแบบนนเชอมโยงกบสงเราในการเรยนรตอไปเรอยๆ กฎการเรยนรของธอรนไดค สรปไดดงน 1. กฎแหงความพรอม (Law of Readiness) การเรยนรจะเกดขนไดดถาผเรยนมความพรอมทงทางรางกายและจตใจ 2. กฎแหงการฝกหด (Law of Exercise) การฝกหดหรอกระท าบอยๆ ดวยความเขาใจจะท าใหการเรยนรนนคงทนถาวร ถาไมไดกระท าซ าบอยๆ การเรยนรนนจะไมคงทนถาวร และในทสดอาจลมได 3. กฎแหงการใช (Law of Use and Disuse) การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ความมนคงของการเรยนรจะเกดขน หากไดมการน าไปใชบอยๆ หากไมมการน าไปใชอาจมการลมเกดขนได 4. กฎแหงผลทพงพอใจ (Law of Effect) เมอบคคลไดรบผลทพงพอใจยอมอยากจะเรยนรตอไป แตถาไดรบผลทไมพงพอใจ จะไมอยากเรยนร ดงนนการรบผลทพงพอใจจงเปนปจจยส าคญในการเรยนร

42

หลกการจดการศกษา/การสอนตามทฤษฎการเชอมโยงของธอรนไดค 1. การเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนแบบลองผดลองถกบาง (เมอพจารณาแลววาไมถงกบเสยเวลามากเกนไป และไมเปนอนตราย) จะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรในวธการแกปญหา จดจ าการเรยนรไดด และเกดความภาคภมใจในการท าสงตางๆ ดวยตนเอง 2. การส ารวจความพรอมหรอการสรางความพรอมของผเรยน เปนสงจ าเปนทตองกระท ากอนการสอนบทเรยน เชน การสรางบรรยากาศใหผเรยนเกดความอยากรอยากเรยน การเชอมโยงความรเดมมาสความรใหม การส ารวจความรใหม การส ารวจความรพนฐาน เพอดวาผเรยนมความพรอมทจะเรยนบทเรยนตอไปหรอไม 3. หากตองการใหผเรยนมทกษะในเรองใดจะตองชวยใหเขาเกดความเขาใจในเรองนนอยางแทจรง แลวใหฝกฝนโดยกระท าสงนนบอยๆ แตควรระวงอยาใหถงกบซ าซาก จะท าใหผเรยนเกดความเบอหนาย 4. เมอผเรยนเกดการเรยนรแลวควรใหผเรยนฝกการน าการเรยนรนนไปใชบอย ๆ 5. การใหผเรยนไดรบผลทตนพงพอใจ จะชวยใหการเรยนการสอนประสบ ผลส าเรจ การศกษาวาสงใดเปนสงเราหรอรางวลทผเรยนพงพอใจ จงเปนสงส าคญทจะชวยให ผเรยนเกดการเรยนร 3. รปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปา รปแบบการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง: โมเดลซปปานพฒนาขนโดย รองศาสตราจารย ดร.ทศนา แขมมณ ภาควชาประถมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย โดยมวตถประสงคของรปแบบ คอ มงพฒนาผเรยนใหเกด ความร ความเขาใจในเรองทเรยนอยางแทจรงโดยการใหผเรยนสรางความรดวยตนเอง โดยอาศยความรวมมอจากกลม และพฒนาทกษะกระบวนการตางๆ ประกอบดวยขนตอนส าคญ 7 ขน แตละขนประกอบไปดวยหลกการและวธสอนหรอเทคนคการสอนทเสนอแนะไว (ทศนา แขมมณ. 2545: 114) ดงตอไปน ขนท 1 ผสอนส ารวจความรเดม ความรพนฐานทจ าเปนตอการเรยนรใหม ขนท 2 ผเรยนแสวงหาขอมล ขนท 3 ผเรยนศกษาขอมล สรางความรดวยตนเอง ขนท 4 ผเรยนแลกเปลยนความร ขนท 5 ผเรยนสรปและจดระเบยบความร ขนท 6 ผเรยนแสดงความร ผลงาน ขนท 7 ผเรยนน าความรไปประยกตใช ขนตอนท 1–7 ของรปแบบการเรยนการสอนตามหลกCIPPA เปนขนตอนทจดขนเพอใหสอดคลองกบหลก CIPPA โดยขนตอนท 1–6 เปนขนตอนทตอเนองกนของกระบวนการสรางความร (Construction) ซงในแตละขนตอนมการสงเสรมการมปฏสมพนธตอกนและกนเพอการเรยนร

43

(Interaction) และฝกฝนทกษะกระบวนการตางๆ (process learning) โดยขนตอนท 5 เนนเปนพเศษในเรองของการวเคราะหกระบวนการเรยนร (Process Learning) ในขณะทขนตอนท 7 ใหความส าคญกบการน าความรไปประยกตใชโดยตรง ส าหรบการมสวนรวมทางรางกายนน สะทอนใหเหนในกจกรรมการเรยนรทมลกษณะหลากหลาย ชวยใหผเรยนไดเคลอนไหวและมลกษณะ “active” อยเสมอ นอกจากนหลงจากการประยกตใชความร อาจมการน าเสนอผลงานจากการประยกตอกครงกได หรออาจไมมการน าเสนอผลงานในขนท 6 แตน ามารวมแสดงในตอนทายหลงขนการประยกตใชกไดเชนกน กลาวไดวา ขนตอนทง 6 มคณสมบตตามหลกการ CIPPA สวนขนตอนท 7 เปนขนตอนทชวยใหผเรยนน าความรไปใช จงท าใหรปแบบนมคณสมบตครบตามหลก CIPPA

3. งานวจยทเกยวของ สกญญา กตญญ (2542: บทคดยอ) ไดศกษาผลของการสอนวทยาศาสตรตามแนวคดคอนสตรคตวสต ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ตวอยางประชากร คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ของโรงเรยนวดสระบว สงกดกรงเทพมหานคร จ านวน 50 คน แบงเปนกลมทดลอง จ านวน 25 คน โดยใชการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต กลมควบคม จ านวน 25 คน โดยใชการสอนตามปกต ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของกลมทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ประยร ศรผองใส (2542: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาโปรแกรมสงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โดยใชการเรยนแบบรวมมอดวยเทคนคกลมสบคน ตวอยางประชากร คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนบานหนองงเหลอม (ครราษฎรรฐกจโกศล) จงหวดศรสะเกษ จ านวน 32 คน ผลการวจยพบวา หลงการทดลองใชโปรแกรมนกเรยนมคะแนนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรสงกวาเกณฑการประเมน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

วมลรตน สรอาภรณ (2536: บทคดยอ) ไดศกษาผลของการใชเครองเลนเชงวทยาศาสตรทมตอความรความเขาใจเรอง ไฟฟาและแสง และเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชน ประถมศกษาปท 6 ตวอยางประชากร คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนประถมฐานบนก าแพงแสน จงหวดนครปฐม จ านวน 60 คน โดยแบงเปนกลมทดลอง 30 คน โดยใชการสอนประกอบเครองเลนเชงวทยาศาสตร กลมควบคมจ านวน 30 คน โดยใชการสอนตามปกต ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทดลองมผลสมฤทธทางการเรยนและเจตคตทางวทยาศาสตรสงกวา นกเรยนกลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

อดศร ศร (2543: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การพฒนากจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางโดยใชโมเดลซปปา ส าหรบวชาชววทยา ในระดบมธยมศกษาปท 5 พบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบซปปา เปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมอยางเตมทในการเรยน

44

การสอน นกเรยนทกคนไดคด ไดปฏบตดวยตนเอง ไดแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนและครอยางเตมท ครสามารถปรบเนอหากจกรรมการเรยนการสอนตามความคดเหนของผรวมวจยตามความเหมาะสม และนกเรยนไดเรยนตามทนกเรยนตองการมากยงขน ท าใหนกเรยนเกดความสนกสนานในการเรยนการสอน เมอนกเรยนเกดความสนก กมความพรอมท าใหเกดความกระตอรอรนในการท ากจกรรม สงผลใหเกดการเรยนรทดตามมา

จรภรณ วสวต (2540: บทคดยอ) ไดศกษา การพฒนาโปรแกรมสงเสมจรยธรรมทางสงคมของเดกวยอนบาลตามแนวคดคอนสตรคตวสต โดยใชประสบการณแบบโครงการ พบวา หลงการทดลองใชโปรแกรมฯ กลมทดลองมคะแนนจรยธรรมทางสงคมดานกลวธการเจรจาเพอหาขอตกลงรวมกนระดบ 2 สงกวากลมควบคม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ไพจตร สดวกการ (2538: บทคดยอ) ไดท าการศกษาถงผลของการสอนคณตศาสตรตามแนวคดคอนสตรคตวสตทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรและการถายโยงการเรยนรของ นกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน ผลการวจยพบวา นกเรยนระดบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรปานกลางทไดรบการสอนดวยกระบวนการสอนทสรางขนสงกวานกเรยนระดบเดยวกนทรบการสอนตามปกตทระดบนยส าคญทางสถต .01 และนกเรยนระดบผลการเรยนคณตศาสตร สง ปานกลาง ต า ทไดรบการสอนดวยกระบวนการสอนคณตศาสตรทสรางขน มความสามารถถายโยงการเรยนรสงกวานกเรยนระดบเดยวกนอยางมนยส าคญทางสถต .05, .01 และ.005 ตามล าดบ

บญฤด แซลอ (2546: 101) ไดท าวจย เรอง ผลการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยนการสอนซปปาทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท5 พบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนทใหผเรยนมสวนรวม ประสบการณตรงและเรยนรเนอหาควบคไปกบกระบวนการจะท าใหนกเรยนเกดความเขาใจในเนอหานนๆ และสงผลใหคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนดขนกวา การทนกเรยนไดรบการเรยนการสอนตามปกต

เรนเนอร และ มาเรค (Renner and Marek: 1988) ไดศกษาโดยการน าทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจตมาออกแบบทดลองสอนวทยาศาสตร โดยใชวฎจกรการเรยนร (the learning cycle) พบวา โมเดลนมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน ชวยใหนกเรยนพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะทางสงคมและการเขาใจความหมายของค า การแกปญหา และชวยใหนกเรยนเรยนรวธคด

45

บกก (Bigge. 1976) ไดศกษาวธการเรยนการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต พบวาสามารถชวยใหนกเรยนพฒนาในดานความสามารถและความเขาใจในการใชความคด ความอยากรอยากเหน การสบสอบ ความเพยรพยายามและความรอบคอบ

โกลบ และ โคเลน (Golub and Kolen. 1978) ไดศกษาและพบวา เดกทมาจากรปแบบการสอนตามแนวคดคอนสตรคตวสต มความคดซบซอนมากกวาเดกทมาจากโรงเรยนอนบาลทวไปเมอเปรยบเทยบในกจกรรมการเลนอสระ และพบวา เดกมปฏสมพนธทางสงคม มความรวมมอ และอสระในการตดสนใจดวยตวเองมากกวากลมควบคม

บทท 3 วธด าเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอน ดงน

1. การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล

การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธต มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 จ านวน 2 หองเรยน 110 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธต

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 จ านวน 1 หองเรยน 54 คน ทไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) แบบแผนการวจย การวจยในครงนเปนการวจยเชงทดลอง โดยใชกลมตวอยางกลมเดยว ( One Group Pretest -Posttest Design) (พวงรตน ทวรตน. 2538: 60 - 61) ดงน ตาราง 1 แบบแผนการวจย

กลมตวอยาง กอนเรยน ทดลอง หลงเรยน E T1 X T2

สญลกษณทใชในแบบแผนการทดลอง

E แทน กลมตวอยางทเรยนโดยชดกจกรรมวทยาศาสตร T1 แทน ทดสอบวดผลสมฤทธกอนการทดลอง (Pretest)

47

X แทน การจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบโมเดลซปปา T2 แทน ทดสอบวดผลสมฤทธหลงการทดลอง (Posttest)

การสรางเครองมอทใชในการวจย ผวจยด าเนนการสรางเครองมอในการวจย

1. แผนการจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร 3. แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนร

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง มแผนการจดการเรยนการสอนแบบดมเดลซปปาสาระการเรยนรวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล ส าหรบกลมทดลอง จ านวน 3 แผนการจดการเรยนร รายละเอยดของการสรางแผนการจดการเรยนร มดงตอไปน 1. ศกษาพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 2. ศกษาหนงสอ เอกสาร วารสาร งานวจยทเกยวกบการจดการเรยนรโดยใชรปแบบการจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา 3. ศกษาเนอหาวชาวทยาศาสตรจากการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1–3 คมอการใชหลกสตร คมอคร และหนงสอแบบเรยนวทยาศาสตร ของกระทรวงศกษาธการชนมธยมศกษาปท 1 4. ศกษาหนงสอ เอกสาร วารสาร งานวจยทเกยวกบการสรางแผนการจดการเรยนร 5. วเคราะหเนอหาและจดประสงคเชงพฤตกรรมสาระวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล ประกอบดวย 3 แผนการจดการเรยนร ดงน แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล เวลา 4 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 2 เรอง เซลลพชและเซลลสตว เวลา 4 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 3 เรอง การแพรของสาร เวลา 4 ชวโมง รวม เวลา 12 ชวโมง

6. สรางแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา จ านวน 3 แผน สวนประกอบของแผนการจดการเรยนรประกอบดวย ชอแผนการจดการเรยนร จ านวนคาบ มาตรฐานและผลการเรยนรทคาดหวง สาระส าคญ จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน สอ/แหลงการเรยนร การวดและประเมนผล ใชเวลาจดการเรยนรสปดาหละ 3 ชวโมง เปนเวลา 4 สปดาห แผนการจดการเรยนรกลมทดลองเปนแผนทผวจยสรางขน มขนตอน 7 ขนตอนดงน 1. ขนทบทวนความรเดม

48

2. ขนสรางความรใหม 3. ขนศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหมและเชอมโยงความรใหมกบ ความรเดม 4. ขนแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม

5. ขนสรปและจดระเบยบความร 6. ขนแสดงผลงาน 7. ขนประยกตใชความร

7. น าแผนการจดการเรยนรทสรางขน ไปใหผทรงคณวฒ 3 ทาน ตรวจพจารณาความถกตองและความสอดคลองของเนอหา วตถประสงค กจกรรม สอ/แหลงการเรยนร และการประเมนผล แลวน ามาปรบปรงแกไข

8. น าแผนการสอนทปรบปรงจ านวน 1 แผน ไปทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ซงมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง 9. น าขอมลทไดจากการทดลองใช มาปรบปรงแกไขแผนการจดการเรยนรใหสมบรณ กอนน าไปทดลองจดการเรยนรกบกลมตวอยางตอไป

ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ผวจยสรางแบบทดสอบวดผลผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและ

หนาทของเซลล มขนตอนการด าเนนการดงน 1. ศกษาหนงสอ เอกสาร วารสาร งานวจยทเกยว ของกบการสรางแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยน 2. ศกษาเนอหาวชาวทยาศาสตรจากการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1–3 คมอการใชหลกสตร คมอคร และหนงสอแบบเรยนวทยาศาสตร ของกระทรวงศกษาธการ ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล 3. สรางตารางวเคราะหเนอหาและผลการเรยนรทคาดหวงทตองการวด โดยยดตามหลกสตรและคมอครวชาวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล โดยผานการตรวจสอบจากผเชยวชาญ 4. สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล แบบปรนยชนด 4 ตวเลอก โดยแบงพฤตกรรมทตองการวดเปน 4 ดาน คอ 1) ดานความร – ความจ า 2) ดานความเขาใจ 3) ดานการน าไปใช และ 4) ดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จ านวน 60 ขอ

49

5. น าแบบทดสอบทสรางขนเสนอตอกรรมการทปรกษา สารนพนธ และผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (IOC) จดประสงคเชงพฤตกรรมและความเหมาะสมของภาษา การหาคาความตรงเชงเนอหา โดยหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบเนอหาทจะทดสอบ (IOC) โดยใหผเชยวชาญดานเนอหาวชาวทยาศาสตร จ านวน 3 ทาน พจารณาความคดเหนและใหคะแนนดงน +1 เมอแนใจวา ขอสอบขอนนเปนตวแทนทดสอบเนอหา เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล 0 เมอไมแนใจวา ขอสอบขอนนเปนตวแทนทดสอบเนอหา เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล -1 เมอแนใจวา ขอสอบขอนนไมเปนตวแทนทดสอบเนอหา เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล จากสตร

IOC = NR

เมอ IOC หมายถง ดชนความสอดคลอง R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ ถาคาดชน IOC ทค านวณไดมากกวาหรอเทากบ 0.5 ถอวาขอสอบนนเปนตวแทนของมโนมตทจะทดสอบ ถาขอเสนอขอนนมคาดชน IOC ต ากวา 0.5 ขอทดสอบนนถกตดออกไปหรอปรบปรงแกไขใหมใหดขน ซงไดขอสอบทงหมด 60 ขอ 6. น าแบบทดสอบทผานการตรวจสอบแกไขและปรบปรงแลว จ านวน 60 ขอ ไปทดลองใช (Try out) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทก าลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 ทเคยเรยนมาแลวจ านวน 30 คน เพอหาประสทธภาพของแบบทดสอบ โดยการวเคราะหขอสอบรายขอ ค านวณความยากงาย (p) และอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบ โดยใชเทคนค 27% เปนรายขอ 7. คดเลอกแบบทดสอบทมคาความยากงาย อยระหวาง 0.20–0.80 และคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.20 ขนไป ไดแบบทดสอบจ านวน 30 ขอ จากนนน าไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทก าลงเรยนอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 ทเคยเรยนมาแลวจ านวน 30 คน เพอหาคาความเชอมนแบบคเดอร – รชารดสน โดยใชสตร K–R 20 (พวงรตน ทวรตน. 2543: 123) ซงไดคาความยากงายอยระหวาง .53 - .73

50

8. น าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทคดเลอกไวไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทเปนกลมตวอยาง

ขนตอนการสรางแบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร ทผวจยสรางขนซงวดเจตคตทางวทยาศาสตร 8 ลกษณะ

ประกอบดวย ความอยากรอยากเหน ความมเหตผล การไมดวนลงขอสรป ความใจกวาง การใชความคดเชงวพากษวจารณ ความมระเบยบและรอบคอบ ความซอสตย ความรบผดชอบและความเพยรพยายาม แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรมลกษณะเปนมาตรประเมนคาของลเคอร จะอยในรปของขอความทางบวกและขอความทางลบ เปน 32 ขอ ซงเปนแบบวดเกยวกบความรสกและความคดเหนของผเรยนโดยการตอบค าถามนไมมถกหรอผด เมอนกเรยนอานขอความแตละขอเรยบรอยแลวใหนกเรยนเลอกระดบความรสกหรอความคดเหนทตรงกบความรสกหรอความคดเหนของตนเองใหมากทสด ซงมขนตอนการสรางดงตอไปน 1. ศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวกบเจตคตทางวทยาศาสตร และศกษาเทคนคการสรางแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรในลกษณะทคลายกน 2. สรางแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร ซงวดไดครอบคลมทง 8 ลกษณะ 3. ก าหนดเกณฑการใหคะแนนดงน

ระดบความคดเหน ขอความทางบวก ขอความทางลบ

เหนดวยอยางยง 5 คะแนน 1 คะแนน

เหนดวย 4 คะแนน 2 คะแนน

ไมแนใจ 3 คะแนน 3 คะแนน ไมเหนดวย 2 คะแนน 4 คะแนน

ไมเหนดวยอยางยง 1 คะแนน 5 คะแนน

4. น าแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรทสรางขนไปใหผเชยวชาญจ านวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา โดยใชดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบลกษณะพฤตกรรม (IOC) ตลอดจนภาษาทใชในการสอความหมาย ซงมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.50 ขนไป (พวงรตน ทวรตน. 2543: 117) จ านวน 32 ขอ มคา IOC อยระหวาง 0.67-1.00 แลวน าไปปรบปรงแกไขตามค าแนะน า 5. น าแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรทผานการปรบปรงแกไข จ านวน 32 ขอ ไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ท

51

ไมใชกลมตวอยาง จ านวน 30 คน แลวน าแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรมาวเคราะห หาคาความเชอมนโดยใชสตร - Coefficient 6. น าแบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตรทมคณภาพและปรบปรงแกไขแลว ไปใชกบกลมตวอยางตอไป การเกบรวบรวมขอมล

การด าเนนการทดลองสอนวทยาศาสตร มขนตอนดงน กอนการทดลอง

1. ผวจยท าหนงสอขอความรวมมอในการวจย จากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ไปเสนอตอผอ านวยการโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 2. สมผเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ซงไดรบการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จ านวน 54 คน จากจ านวนนกเรยนทงหมด 110 คน 3. ผวจยด าเนนการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) ดวยแบบสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร ของนกเรยนทเปนกลมตวอยาง 4. ท าการฝกทกษะการท างานกลมใหแกนกเรยนกลมทดลอง โดยด าเนนการฝกทกวน วนละ 1 ชวโมง เปนเวลา 1 สปดาห กอนการด าเนนการทดลองสอน

ระหวางการทดลอง ผวจยเปนผด าเนนการจดการเรยนรวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล ดวยตนเอง ซงด าเนนการสอนกลมทดลองตามแผนการจดการเรยนรวทยาศาสตร โดยใชรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา เปนระยะเวลาทงสน 4 สปดาห สปดาหละ 3 ชวโมง

หลงการทดลอง 1. ผวจยน าแบบสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร ไปทดสอบนกเรยนทเปนกลมตวอยาง ดวยแบบทดสอบชดเดมหลงเรยนอกครง (Post-test)

2. น าแบบสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร มาตรวจใหคะแนนตามเกณฑทก าหนดไว การจดกระท าและการวเคราะหขอมล

1. หาคามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตร กอนและหลงการทดลองของนกเรยนกลมตวอยาง

2. เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตร กอนและหลงการทดลองของนกเรยนกลมตวอยาง โดยการทดสอบคาท (t-test) ทระดบความมนยส าคญทางสถต.05

52

3. เปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตร โดยการวเคราะหความแตกตางระหวางการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถตทดสอบการแจกแจงแบบท (t-test)

4. น าเสนอขอมลในรปของตารางประกอบความเรยง สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. สถตพนฐาน 1.1 คาเฉลยเลขคณต (mean) โดยค านวณจากสตร (ลวน สายยศ และองคณา

สายยศ. 2538: 73)

X = N

X

เมอ X แทน คาเฉลยของคะแนน X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จ านวนนกเรยนทงหมด

1.2 การหาคาเบยงเบนมาตรฐาน โดยค านวณจากสตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538: 79) S.D. =

เมอ S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด X2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกก าลงสอง

N แทน จ านวนนกเรยนกลมตวอยาง 2. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ 2.1 การหาคาดชนความเทยงตรงของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน และแบบประเมนเจตคตตอวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล โดยใชคาดชนความสอดคลองระหวางค าถามกบพฤตกรรมทตองการจะวด (พวงรตน ทวรตน. 2534: 124)

1

22

XXNX2 - (X)2

N (N-1)

53

IOC = NR

เมอ IOC หมายถง ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบขอนนกบเนอหาทจะสอบ R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญเนอหาทงหมด N หมายถง จ านวนผเชยวชาญ 2.2 การหาคาความยากงาย ( p) จากการทดลองกบนกเรยนทไมใชกลมเปาหมายไดปฏบตโดยการน าคะแนนมาเรยงล าดบจากสงไปหาต า ใหจ านวนกระดาษค าตอบทงหมดคดเปนสดสวนรอยละ 100 น ามาวเคราะหเฉพาะกลมคะแนนสง คอ รอยละ 27 จากคะแนนสงสดลงมา กลมคะแนนต า คอ รอยละ 27 จากคะแนนต าสดขนไปใชแทนคาดงน (ลวน สายยศ. 2538: 209-210)

สตร P = T

RR yh

เมอ P คอ คาความยากงาย

hR คอ จ านวนนกเรยนในกลมสงทตอบถก

yR คอ จ านวนนกเรยนในกลมต าทตอบถก T คอ จ านวนนกเรยนทน ามาวเคราะห 2.3 การหาคาอ านาจจ าแนก (r) ใชการแทนคาดงน (ลวน สายยศ. 2538: 211)

สตร r =

2TRR yh

เมอ r คอ คาอ านาจจ าแนกของแบบทดสอบเปนรายขอ hR คอ จ านวนนกเรยนในกลมสงทตอบถก yR คอ จ านวนนกเรยนในกลมต าทตอบถก T คอ จ านวนนกเรยนทน ามาวเคราะห

2.4 การหาคาอ านาจจ าแนก (t) ของแบบประเมนเจตคตตอวทยาศาสตร โดยใชเทคนค 27% ของกลมสงต าแลวใชวธการหาคา t – distribution (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2536: 185–186) t =

L

L

H

H

L

n

S

n

S 22

54

เมอ t แทน คาทใชพจารณาของการแจกแจงแบบท XH แทน คะแนนเฉลยของกลมสง XL แทน คะแนนเฉลยของกลมต า S2

H แทน คะแนนความแปรปรวนของกลมสง S2

L แทน คะแนนความแปรปรวนของกลมต า nH แทน จ านวนนกเรยนกลมสง (เทากบกลมต า) nL แทน จ านวนนกเรยนกลมต า (เทากบกลมสง) 2.5 การหาคาความเชอมนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน โดยค านวณจากสตร K–R 20 ของคเดอร รชารดสน (Kuder Richardson) (พวงรตน ทวรตน. 2538: 123)

rtt =

เมอ rtt แทน คาความเชอมนของแบบทดสอบ N แทน จ านวนขอของแบบทดสอบทงฉบบ P แทน สดสวนของผทตอบถกในแตละขอ (จ านวนคนทตอบถก) จ านวนคนทงหมด q แทน สดสวนของผทตอบผดในแตละขอ (1 - p) St

2 แทน คะแนนความแปรปรวนของแบบทดสอบทงฉบบ 2.5 การค านวณหาคาความเชอมนของแบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร ค านวณจากสตรการหาคาสมประสทธแอลฟา ( - coefficient) ของครอนบค (Cranach) (พวงรตน ทวรตน. 2538: 125–126)

=

2

2

11 t

i

S

S

n

n

เมอ แทน คาสมประสทธความเชอมน n แทน จ านวนขอค าถามทงฉบบ S2

i แทน คะแนนความแปรปรวนแตละขอ S2

t แทน คะแนนความแปรปรวนทงฉบบ

n n - 1

pq St

2

1 -

55

3. สถตทใชทดสอบสมมตฐาน 3.1 การทดสอบสมมตฐานขอท 1 และ 2 “โดยใชคาทางสถต t - test for Dependent Sample (ประคอง กรรณสต. 2542: 115)

t = D D

S

เมอ t แทน คาทใชพจารณา t- test for Dependent Sample D แทน คาเฉลยของคะแนนผลตางทเขาคกน

D

S แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลตางทเขาคกน

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมล ผวจยใชสญลกษณในการวเคราะหขอมล ดงน n แทน จ านวนกลมตวอยาง

X แทน คาเฉลยของคะแนน S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

DS แทน สวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลตางทเขาคกน

t แทน คาพจารณาในการแจกแจงแบบทใน (t – distribution) * แทน ความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ผลการวเคราะหขอมล ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลและแปรความหมายขอมลเปนดงน ตอนท 1 ขอมลเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร กอนและหลงท

ไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาของนกเรยนกลมตวอยาง โดยใชสถต t - test for Dependent Sample

ตอนท 2 ขอมลเปรยบเทยบคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาของนกเรยนกลมตวอยาง โดยใชสถต t - test for Dependent Sample

57

ตอนท 1 ขอมลเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร กอนและหลงทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาของนกเรยนกลมตวอยาง โดยใชสถต t - test for Dependent Sample

ตาราง 2 เปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของกลม ตวอยางทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา

ผลสมฤทธทางการเรยน

n X D D

S t

กอนเรยน 54 14.44 10.20 .27 37.25*

หลงเรยน 54 24.65

* มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตาราง 2 พบวา นกเรยนกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา

เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล มผลสมฤทธทางการเรยนสงขน อยางมนยส าคญทระดบ .05 เปนไปตามสมมตฐาน ขอท 1

58

ตอนท 2 ขอมลเปรยบเทยบคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาของนกเรยนกลมตวอยาง โดยใชสถต t - test for Dependent Sample ตาราง 3 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเจตคตทาง วทยาศาสตร กอนเรยนและหลงเรยน ของกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา

ผลสมฤทธทางการเรยน

n X D D

S t

กอนเรยน 54 102.43 35.81 1.28 27.25*

หลงเรยน 54 138.04

* มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตาราง 3 พบวา นกเรยนกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา

เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล มคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตรสงขน อยางมนยส าคญทระดบ .05 เปนไปตามสมมตฐาน ขอท 2

บทท 5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และเจตคต ทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนตามหลกซปปา เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล ซงสรปสาระส าคญไวดงน ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา 2. เพอศกษาเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจด การเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา สมมตฐานการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปาหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปามเจตคตทางวทยาศาสตรหลงเรยนสงกวากอนเรยน วธด าเนนการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธต มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552 สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา จ านวน 2 หองเรยน 110 คน แบงเปนดงน หองเรยนท 1 ชนมธยมศกษาปท 1/1 จ านวน 56 คน หองเรยนท 2 ชนมธยมศกษาปท 1/2 จ านวน 54 คน รวมทงหมด 110 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนผเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธต

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ฝายมธยม) ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552

60

สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา จ านวน 1 หองเรยน ซงไดรบการเลอกอยางเจาะจง (Purposive sampling) คอ หองเรยนท 2 จ านวนผเรยน 54 คน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยในครงน ประกอบดวย 1. แผนการจดการเรยนรวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามหลกซปปา เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล ด าเนนการสอนเปนระยะเวลา 4 สปดาห สปดาหละ 2 วน มคาดชนความสอดคลองเทา 1.00 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล เปนแบบปรนยเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ มคาอ านาจจ าแนกตงแต .27 - 60 คาความยากงายตงแต .53 - .73 และคาความเชอมน เทากบ .73 3. แบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร จ านวน 32 ขอ ซงมคาอ านาจจ าแนก (t) 1.48 – 3.47 และมคาความเชอมนเทากบ .37

วธการด าเนนการวจย 1. สรางแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา จ านวน 3 แผน สวนประกอบของแผนการจดการเรยนรประกอบดวย ชอแผนการจดการเรยนร จ านวนคาบ มาตรฐานและผลการเรยนรทคาดหวง สาระส าคญ จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน สอ/แหลงการเรยนร การวดและประเมนผล ใชเวลาจดการเรยนรเปนเวลา 4 สปดาห สปดาหละ 3 ชวโมง แผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขนมขนตอน 7 ขนตอนดงน 1.1 ขนทบทวนความรเดม 1.2 ขนสรางความรใหม 1.3 ขนศกษาท าความเขาใจขอมล / ความรใหมและเชอมโยงความรใหมกบความรเดม 1.4 ขนแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม

1.5 ขนสรปและจดระเบยบความร 1.6 ขนแสดงผลงาน 1.7 ขนประยกตใชความร

2. ศกษาผลการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการจดการเรยนการสอนตามหลกซปปา เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล ดงน

61

2.1 ด าเนนการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) ดวยแบบสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนทเปนกลมตวอยางกอนสอนแลวตรวจใหคะแนน (Pre-test) 2.2 ท าการฝกทกษะการท างานกลมใหแกนกเรยนกลมทดลอง โดยด าเนนการฝกทกวน วนละ 1 ชวโมง เปนเวลา 1 สปดาห กอนการด าเนนการทดลองสอน 2.3 ด าเนนการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา เรอง โครงสรางและหนาทของเซลลเปนระยะเวลา 4 สปดาห สปดาหละ 3 ชวโมง 2.4 เมอสนสดการสอนใหผเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตร และแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรชดเดยวกบกอนเรยน แลวตรวจใหคะแนน (Post-test)

3. น าแบบสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร มาตรวจใหคะแนนตามเกณฑทก าหนดไว โดยใชวธการทางสถต เพอตรวจสอบสมมตฐาน การวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมล ผวจยไดด าเนนการดงน

1. หาคามชฌมเลขคณตและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตร กอนและหลงการทดลองของนกเรยนกลมตวอยาง

2. เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตร กอนและหลงการทดลองของนกเรยนกลมตวอยาง โดยการทดสอบคาท (t-test) ทระดบความมนยส าคญทางสถต.05

3. เปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตร โดยการวเคราะหความแตกตางระหวางการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนโดย ใชสถตทดสอบการแจกแจงแบบท (t-test)

4. น าเสนอขอมลในรปของตารางประกอบความเรยง สรปผลการวจย จากการวจยเพอศกษาผลสมฤทธทางเรยนวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา สรปผลการวจยไดดงน

62

1. ดานผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร หลงการทดลอง คาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของ นกเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรแบบโมเดลซปปาสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ.05

2. ดานเจตคตทางวทยาศาสตร หลงการทดลอง คาเฉลยของคะแนนเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรแบบโมเดลซปปาสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ.05 อภปรายผลการวจย การวจยครงนมความมงหมาย เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา จากการศกษาคนควาสามารถอภปรายผลไดดงน 1. ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร จากการวจยพบวา หลงทดลองนกเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปามคาเฉลยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไวในขอท 1 ทงนอาจเนองมาจากการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปา ใชหลกการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนมบทบาทส าคญในการเรยนร โดยจดกจกรรมการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตการทดลองดวยตนเอง มการใชกระบวนการทางสตปญญา และมสวนรวมในการเรยนทงรางกาย สตปญญา อารมณและสงคม ซงมขนตอนการสอนโดยเรมจากขนท 1 ขนทบทวนความรเดม เปนการส ารวจความรเดมหรอเสรมในสงทผเรยนยงไมมหรอตรวจสอบทกษะทางวทยาศาสตรและเปนการกระตนความตนตวทางสตปญญาใหนกเรยนดงความรเดมทมอย และเชอมโยงไปยงเรองทจะเรยนตอไป ขนท 2 ขนการสรางแสวงหาความรใหม เปนการกระตนใหผเรยนเกดความสงสยและอยากรอยากเหน พยายามแสวงหาค าตอบของขอสงสยเหลานน จนสามารถสรางความรดวยตนเอง โดยอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตร ไดแก การก าหนดปญหา การตงสมมตฐาน เกบรวบรวมขอมลหรอทดลอง และสรปผลและอภปรายผล ขนท 3 ขนศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหมและเชอมโยงความรใหมกบความรเดม เปนการน าความรทไดรวบรวมไวมาแลกเปลยนความรความเขาใจ เนนใหนกเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเองรวมทงระดมความคด รวมกนท างานเปนกลม มงเนนใหนกเรยนรจกศกษาคนควาหาค าตอบทงจากการอาน การวเคราะห ตความหมายขอมล การท าความเขาใจและศกษาจากแหลงความรตางๆ ฝกใหนกเรยนไดใชทกษะกระบวนการตางๆ เพอคนควาและไดมาซงค าตอบ โดยครผวจยไดใชกระบวนการสอนหลายวธ เพอไมใหนกเรยนเบอหนายในการเรยน เชน การทดลอง การเรยนแบบ

63

รวมมอกนเรยนร อนจะน าไปสการขยายความรความเขาใจของตนใหกวางขน ขนท 4 ขนการแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม เปนการสงเสรมใหนกเรยนแลกเปลยนความรกนทงในกลมและระหวางกลม ทไดจากการศกษาคนควาและพบขอมลใหมจากกจกรรมขนทผานมา เปนการฝกและสงเสรมใหนกเรยนกลาคด กลาแสดงออก รจกตงค าถาม เตรยมค าตอบโดยมครเปนผดแลและใหค าชแนะเพมเตม และยงเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดมปฏสมพนธทงทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา ตลอดจนความรสกนกกบผอนอกดวย ขนท 5 ขนสรปและจดระเบยบความร หลงจากมการอภปรายเพอแลกเปลยนความรกนแลว ครและนกเรยนจะมการสรปความรอกครงหนง และมเทคนควธการทท าใหนกเรยนสามารถเขาใจเนอหาไดงายๆ และมความคงทนในการเรยนร ท าใหนกเรยนไดรบความสนกสนาน ผอนคลาย ท าใหนกเรยนสามารถจดเรยงความรทไดเรยนมาอยางเปนระบบ งายตอการจดจ าและน าไปใช ขนท 6 ขนการแสดงผลงาน เมอแสดงผลงานทางวทยาศาสตรและการประเมนผล เปนการฝกเสนอความคดของจดการเรยนการสอนเสรจในแตละครง นกเรยนจะมผลงานของกลมออกมา และจดแสดงไวในททครผวจยจดเตรยมไวให เปนการชวยใหนกเรยนตอกย าและตรวจสอบความเขาใจของตน ตลอดจนแสดงใหเหนถงความสามารถ ความสามคค ความคดสรางสรรค และขอความรทไดจากการเรยน สรางความภมใจใหกบกลมตนเอง และเปนการแสดงใหผอนไดรบร อกทงยงมผลตอการเรยนการสอนตอไป และขนท 7 ขนการประยกตใชความร เปนการเนนใหผเรยนรจกฝกและสงเสรมการน าความร ความเขาใจของตนเองทเกยวของกบเรองทเรยนไปใชในสถานการณตางๆ เพอเปนการแกปญหา ตลอดจนน าความรไปใชในชวตประจ าวน เชน การน าผลไมไปแชน าเพอเพมความกรอบใหกอนรบประทาน เปนตน และเปนการสงเสรมใหนกเรยนมความกระตอรอรนทจะเรยนเพราะเปนเรองทใกลตวผเรยน ท าใหมความอยากรอยากเหนและอยากเรยนในครงตอไป ซงสอดคลองกบ บญฤด แซลอ (2546: บทคดยอ) ทไดท าวจย เรอง ผลการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยนการสอนซปปาทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 พบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนทใหผเรยนมสวนรวม ประสบการณตรงและเรยนรเนอหาควบคไปกบกระบวนการจะท าใหนกเรยนเกดความเขาใจในเนอหานนๆ และสงผลใหคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนดขนกวา การทนกเรยนไดรบการเรยนการสอนตามปกต และสอดคลองกบ อดศร ศร (2543: บทคดยอ) ทไดท าการวจย เรอง การพฒนากจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางโดยใชโมเดลซปปา ส าหรบวชาชววทยา ในระดบมธยมศกษาปท 5 พบวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบซปปา เปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมอยางเตมทในการเรยนการสอน นกเรยนทกคนไดคด ไดปฏบตดวยตนเอง ไดแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนและครอยางเตมท ครสามารถปรบเนอหากจกรรมการเรยนการสอนตามความคดเหนของผรวมวจยตามความเหมาะสม และนกเรยนไดเรยนตามทนกเรยนตองการมากยงขน ท าใหนกเรยนเกดความสนกสนานในการเรยนการสอน เมอนกเรยนเกดความสนก กมความพรอมท าใหเกดความกระตอรอรนในการท ากจกรรม สงผลใหเกดการเรยนรทดตามมา

64

จากการสงเกตของผวจย พบวา นกเรยนมความกระตอรอรนในกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรมากขน เชน การคนควาหาขอมลดวยตนเอง การลงมอปฏบตกจกรรมการทดลอง การท างานรวมกนเปนทม การสรางความรดวยตนเอง และการแสดงผลงานทสรางความภมใจใหกบนกเรยน โดยเฉพาะในขนสรปจดระเบยบความรทางวทยาศาสตรนกเรยนจะใหความสนใจเปนพเศษในการรวมกนสรปความรของกลมออกมาเปน แผนผงความร นกเรยนแตละกลมจะชวยกนคด และออกแบบผงของตนกนอยางเตมท ซงจากกจกรรมตรงนแสดงใหเหนวานกเรยนตางชวยกนสรปความรทตนไดมาจดท าเปนผงความรท าใหนกเรยนสามารถจดจ าและเขาใจเนอหาทเรยนไปไดดยงขน สอดคลองกบ พระเทพวาท (ประยทธ ปยตโต อางถงในบรชย ศรมหาสาคร. 2540) ทไดสรปเกยวกบแนวการจดการศกษาทเนนมนษยเปนศนยกลางของการพฒนาไววา "การเรยนตองเรมตนจากตนเอง การเรยนตองควบคกบการปฏบต และการเรยนตองควบคกบความสนกสนาน" และอกปจจยหนงทท าใหนกเรยนกลมทดลองมคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมควบคมกคอการทนกเรยนพยายามทจะตงค าถามและตอบค าถามกบเพอนท าใหได ฝกใชความรทเรยนมาไปอยางไมรตว ซงตางไปจากการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามปกต ทเปนการเรยนการสอนโดยเนนการบอก การอธบาย การสาธต และการซกถาม เนอหาในการเรยนของครหรอในบางครงอาจจะมการทดลองบางแตกไมบอยนก โดยมไดเปดโอกาสใหนกเรยนได ฝกกระบวนการคนควา กระบวนการคด กระบวนการท างาน กระบวนการสรางความรดวยตนเอง ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร การวเคราะหกระบวนการเรยนร และการประยกตใชความรอนเปนทกษะทจ าเปนตอการเรยนรตลอดชวตและเปนเปาหมายหลกของการจดการเรยนการสอน (ทศนา แขมมณ. 2544: 53) และสอดคลองกบงานวจยของวนดา พรชย(2548: บทคดยอ) ซงคนพบวาการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามแบบซปปานกเรยนมความสามารถทางการเรยนสง มพฤตกรรมกลาแสดงออกสงกวานกเรยนทมระดบความสามารถทางการเรยนต า และมผลสมฤทธทางการเรยนมสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมกลาแสดงออก

ดงนน การจดกจกรรมการเรยนการสอนทมงเนนใหผเรยนมสวนรวม ใชประสบการณตรงและเรยนรเนอหาควบคไปกบกระบวนการจะท าใหนกเรยนเกดความเขาใจในเนอหานนๆ ไดเปนอยางด สงผลใหคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน 2. เจตคตทางวทยาศาสตร จากการวจยพบวา หลงทดลองนกเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปามคาเฉลยคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทก าหนดไว ในขอท 2 เหตทเปนเชนนอาจเนองมาจาก ทงเนองมาจากการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปาประกอบดวยขนตอนและกจกรรมทหลากหลายใหนกเรยนมสวนรวมในบรรยากาศททาทายความสามารถจากสถานการณการแกปญหาตางๆ ดงตวอยางการใหนกเรยนน าความร เรอง การแพรและการออสโมซส มาน าเสนอในรปแบบของละครสน ท าใหนกเรยนชวยกนเสนอความคดเหน และยอมรบความคดเหนของเพอนในกลมเกยวกบการแตงเรอง

65

และการสรางตวละครเพอใหผลงานของกลมออกมามความเหมาะสมและนาสนใจ เปนการแสดงใหเหนถงการมเหตมผล ความเพยรพยายามและรอบคอบ นอกจากนเมอน าผลงานออกมาเสนอและแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนๆท าใหนกเรยนไดฝกวามคดเชงวพากษวจารณและเปดใจกวางยอมรบความคดเหนของผอน การทนกเรยนไดฝกเจตคตทางวทยาศาสตรอยอยางตอเนองจะท าใหเกดเปนนสยทตดตวและเคยชนจนสามารถพฒนาไปใชในชวตประจ าวน สอดคลองกบ ภพ เลาหไพบลย (2537: 113) ไดกลาวไววา เจตคตทางวทยาศาสตรมใชสงจ าเปนส าหรบนกวทยาศาสตรเทานน แมบคคลทวไปหากเปนผทมเจตคตทางวทยาศาสตรกเปนประโยชนแกการท างานและการด ารงชวตอยางยง จากผลคะแนนของแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนกลม ตวอยางกอนเรยนและหลงเรยน ผวจยพบวาคะแนนของนกเรยนกลมตวอยางหลงการทดลองสอนมคาสงขนไมมาก ทงนอาจเนองมาจากระยะเวลาทใชในการทดลองมนอยเกนไปและเปนชวงสนๆ สงผลใหนกเรยนมเจต-คตทางวทยาศาสตรไมคอยเดนชดเทาทควร เพราะเจตคตทางวทยาศาสตรในการวจยครงนหมายถง ความรสก ความคดเหน หรอพฤตกรรมทแสดงความเปนนกวทยาศาสตรทเกดจากการเรยนรดวยตนเองของผเรยน ซงจะตองใชระยะเวลาทยาวนานจงจะเหนผลไดชดเจน ซงสอดคลองกบ ประวตร ชศลป (2545: 57) ทกลาววา “เจตคตทางวทยาศาสตร หมายถง พฤตกรรมทางดานความรสกทเกดขนจากการฝกอบรม การสอนใหผเรยนสะสมคณลกษณะของความเปนนกวทยาศาสตรไวทละนอยๆ กจะเปนการสรางเจตคตทางวทยาศาสตรขนในตวผเรยน โดยเฉพาะอยางยงกจกรรมการเรยนการสอนทใหผเรยนไดมโอกาสท าการทดลองดวยตนเอง"

จากผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนกลมตวอยางทไดรบการจดการเรยนการสอนตามหลกซปปามคาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร และเจตคตทางวทยาศาสตรสงกวาหลงเรยนสงกวากอนเรยน ทงน เพราะการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามหลกซปปา เปนการจดการเรยนการสอนทมงสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากการแสวงหาและสรางความรดวยตนเอง เกดความกระตอรอรนและมสวนรวมกบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร ฝกการใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรตางๆ รวมถงกระบวนการทางสตปญญาและกระบวนการทางสงคมจากการท างานกลมและการปฏสมพนธกบผอนและสงตางๆรอบตว ถอเปนสงจ าเปนตอการเรยนรของผเรยน ดงนนการ จดการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามหลกซปปา จงนาจะเปนการสอนรปแบบหนงทครสามารถน าไปใชในการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร อยางไรกตาม ทศนา แขมมณ (2542: 97) ไดกลาวถง ขอเสนอแนะเกยวกบรปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปาทมกระบวนการหรอขนตอนในการสอนทชดเจน แตกไมสามารถใชรปแบบการเรยนการสอนตามหลกซปปาในการสอนไดทกเรองตลอดเวลาเนองจากขอจ ากดตาง ๆในการสอน เชน เวลาทใช แหลงขอมลทคนควา และอาจจะท าใหผเรยนเกดความเบอหนายไดหากใชด าเนนการสอนทกครง ดงนนผสอนจงควรปรบใชรปแบบ วธการ หรอเทคนคการสอนตางๆ ทมความหลากหลาย เพอกระตนใหผเรยนมความสนใจในเรองทจะเรยนเพมยงขน

66

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป 1.1 ควรมการน าเอารปแบบการจดการเรยนการสอนตามหลกซปปาไปใชประกอบการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรในเรองอนๆ อก เพราะจะท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางคงทน และสามารถน าเอาความรไปประยกตใชใหเกดประโยชนตอไปได 1.2 จากผลการวจยพบวา คะแนนเฉลยของแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยนกลมตวอยางกอนเรยนและหลงเรยน หลงการทดลองสอนมคาสงขนไมมาก ทงนอาจเนองมาจากระยะเวลาทใชในการทดลองมนอยเกนไปและเปนชวงสนๆ จงสงผลใหนกเรยนมเจตคตทางวทยาศาสตรไมคอยเดนชดเทาทควร เพราะเจตคตทางวทยาศาสตรในการวจยครงนหมายถง ความรสก ความคดเหน หรอพฤตกรรมทแสดงความเปนนกวทยาศาสตรทเกดจากการเรยนรดวยตนเองของผเรยน ซงจะตองใชระยะเวลาทยาวนานจงจะเหนผลไดชดเจน ดงนน จงควรมการศกษาเจตคตทางวทยาศาสตรของนกเรยน โดยเพมระยะเวลาในการทดลองสอนใหมากขน 1.3 ครผสอนควรจะแนใจวานกเรยนมความเขาใจในกระบวนการท างานกลม มากนอยเพยงใด ถาหากพบวาผเรยนยงขาดทกษะในดานการท างานกลม ครผสอนควรจะมการฝกทกษะการท างานกลมกอน เนองจากกระบวนการกลมมบทบาทและมความส าคญตอการจดการเรยนการสอนตามหลกซปปา 1.4 ครผสอนควรค านงถงความแตกตางระหวางบคคลในขณะรวมท ากจกรรมหรอตอบค าถาม โดยเฉพาะในขนตอนการแสวงหาความร ซงเปนขนตอนทตองใชเวลาในการศกษาคนควาหาขอมลและใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเพอใหไดความรใหม โดยครควรมการชแนะแนวทางในการหาค าตอบมากกวาการบอกค าตอบนนแทน 1.5 ครควรจดกจกรรรมการเรยนการสอนทใหนกเรยนไดมการลงมอปฏบตดวยตนเอง มสวนรวมในกจกรรมมากทสดและทวถงทกคน โดยใหนกเรยนไดใชทกษะกระบวนการตางๆ ในการศกษาคนควาหาความร เพอใหสามารถคนหาความรและสรางองคความรดวยตนเอง ตลอดจนน าความรไปประยกตใชในสถานการณตางๆ ได อนจะท าใหเกดความคงทนในการเรยนรไดดขนอกดวย 1.6 ครควรสรางบรรยากาศในการเรยนการสอนใหมความเปนกนเองกบนกเรยน เพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมทกขนตอน 1.7 ควรสงเสรมใหนกเรยนมความกลาคด กลาแสดงออกอยางเหมาะสม โดยคอยกระตนและใหการเสรมแรง ตลอดจนใหค าแนะน าอยางใกลชด เพอกระตนใหนกเรยนแสดงพฤตกรรมออกมา 1.8 ควรมการจดแหลงการเรยนรใหกบนกเรยนใชศกษาคนควาอยางเพยงพอ มความหลากหลายและเหมาะสมกบวย

67

2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 2.1 ควรมการศกษาเปรยบเทยบการจดกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามหลกซปปาทมตอผลสมฤทธทางการเรยนในบทเรยนอน และระดบชนอนๆ 2.2 ควรมการศกษาผลของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามหลกซปปากบตวแปรอนๆ เชน ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการคดแกปญหา ความคงทนของการเรยนรในวชาวทยาศาสตร ความคดสรางสรรคเชงวทยาศาสตร การสอความหมาย การสอสาร ฯลฯ

บรรณานกรม

69

บรรณานกรม กรมวชาการ. (2542). แนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาตอนตน (เลม 3). พมพครงท 1. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา. _______. (2540). การพฒนาและออกแบบแบบวดกระบวน. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา

ลาดพราว. _______. (2542). การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง: CIPPA MODEL. วารสาร

ครศาสตร. จฬาลงกรณมหาวทยาลย (มนาคม – มถนายน). หนา 4-13. _______. (2542). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว. _______. ศาสตรการสอน. องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ:

ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2545. _______. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: โรง พมพรบสงสนคาและพสดภณฑ. กมลรตน หลาสวงศ. (2538). จตวทยาการศกษา (ฉบบปรบปรงใหม). กรงเทพมหานคร: คณะ ศกษาศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ (ประสานมตร). กระทรวงศกษาธการ. (2535). หลกสตรมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง 2533). กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา. คณะอนกรรมการการปฏรปการเรยนร. (2543). รปแบบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปน ส าคญทสด. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา. จราภรณ วสวต. (2540). การพฒนาโปรแกรมสงเสรมจรยธรรมของเดกวยอนบาลตามแนวคอน สตรคตวสตโดยใชการจดประสบการณแบบประสบการณแบบโครงการ. วทยานพนธ ปรญญาศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ถายเอกสาร ชาตชาย มวงปฐม. (2539). ผลของวธการเรยนแบบรวมมอและระดบความสามารถทาง คณตศาสตรทมตอผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนระดบประถมศกษา .

วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

เตมศกด เศรษฐวชรานช. (2539). วทยาศาสตรพฒนาชวต. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: ฝาย เอกสารและต าราสถาบนราชภฏสวนดสต. ทศนา แขมมณ. (2542). การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง: CIPPA MODEL วารสารวชาการ. 5 (พฤษภาคม 2542). หนา 2-30. ธารณ วทยาอนวรรตน. (2542). ผลของการสอนดวยวธสตอรไลนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน วทยาศาสตร และความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

70

โรงเรยนสาธตสงกดทบวงมหาวทยาลย. วทยานพนธปรญญาศกษามหาบณฑต ภาควชา มธยมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. นนทยา บญเคลอบ. (2544). วสยทศนการเรยนการสอนวทยาศาสตรยคหลงป ค.ศ. 2002. ณ หอประชมพทธมณฑล นครปฐม ระหวางวนท 20-21 กมภาพนธ 2542. บนลอ พฤกษะวน. (2534). ยทธศาสตรการสอนตามแนวหลกสตรใหม. กรงเทพมหานคร: บรษท โรงพมพไทยวฒนาพานช. บญฤด แซลอ. (2545). ผลของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยใชรปแบบการเรยน การสอนซปปาทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และเจต คตทางวทยาศาสตร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5. วทยานพนธปรญญาศกษา มหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ประคอง กรรณสตร. (2538). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พวงทอง มงคง. (2537). การสอนวทยาศาสตรส าหรบเดกประถมศกษา. กรงเทพมหานคร: วสทธ พฒนา. พวงรตน ทวรตน. (2540). การวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ: ส านก ทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. พมพนธ เดชะคปต. (2526). วตถประสงคของการเรยนการสอนวทยาศาสตร. ในเอกสารการสอน ชดวชาการสอนวทยาศาสตร หนวยท 1-7 มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. กรงเทพมหานคร : โรงพมพยไขเตด โปรดกชน. ไพจตร สะดวกการ. (2538). ผลของการสอนคณตศาสตรตามแนวคดคอนสตรคตวสตทมตอ ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรและความสามารถในการถายโยงการเรยนรของ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน . วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ภพ เลาหไพบลย. (2542). แนวการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร. มงคล เสนามนตร. (2542). การศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะกระบวนการ ยพา วรไวทยะ. (2544). เทคการสอนวทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอนตน. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : มลนธสดศร-สฤษดวงศ. ลวน สายยศ และ องคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยเพอการศกษา. พมพครงท 5 กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. วรรณทพา รอดแรงคา และพมพพนธ เดชะคปต. (2542). กจกรรมทกษะกระบวนการส าหรบคร. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาคณภาพชวต.

71

วฒนาพร ระงบทกข. (2542). แผนการเรยนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพมหานคร: ครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. หนา 63 - 72. วชาการ, กรม. (2542). พระราชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว. ศกษาธการ, กระทรวง, กรมวชาการ. (2544). รายงานการส ารวจความสนใจ และรสนยมในการอาน ของเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ. ศกษานเทศก, หนวย. (2543). แนวการจดการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนศนยกลางแบบบรณาการ. เอกสาร ศน. ท 25/2543. ส านกงานการประถมศกษาจงหวดหนองบวล าภ. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2543). เสนทางสความส าเรจของการปฏรป การศกษาไทย แนวทางการด าเนนงานการปฏรปการศกษากระทรวงศกษาธการ . เอกสาร ประกอบการประชมสมมนาระดมความคดเกยวกบการปฏรปการศกษาวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลย ตามแนวพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. วนท 23-25 มถนายน 2543 ณ โรงแรมเจรญธานปรนเซส จงหวดขอนแกน. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2546). คมอการวดผลประเมนผล วทยาศาสตร. กรงเทพฯ: สถาบนฯ. สมพงษ ศรเจรญ และคณะ (2506). คมอการใชโสตทศนวสด. กรงเทพ: มงคลการพมพ. สมหวง พธยานวฒน. (2540). รวมบทความทางการประเมนโครงการ. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สกญญา กตญญ. (2542). ผลของการสอนวทยาศาสตรตามแนวคอนสตรคตวสตทมตอผลสมฤทธ ทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 5. วทยานพนธปรญญา ศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. สนย คลายนล. (2543). ธรรมชาตการเรยนรและการสอนวทยาศาสตรในการศกษาคณตศาสตร สรกล เจนอบรม. (2543). ทฤษฏการสรางสรรคปญญาเพอพฒนาการศกษาตลอดชวต. วารสาร ครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 3 (มนาคม – มถนายน 2543). หนา 55 – 60. สรางค โควตระกล. (2545).จตวทยาการศกษา. พมพครงท 5 กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. สวฒก นยมคา. (2531). ทฤษฎและทางปฏบตในการสอนวทยาสาสตรแบบสบเสาะหาความร. กรงเทพฯ: เจเนอรลบคเซนเตอร. สวฒน มทธเมธา. (2523). การเรยนการสอนปจจบน (ศกษา 333). กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. อดสร ศร. (2543). การพฒนากจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยใชโมเดล ซปปา ส าหรบวชาชววทยา ในระดบชนมธยมศกษาปท 5. วทยานพนธปรญญาศกษา ศาสตรมหาบณฑต สาขาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร. อาร พนธมณ. (2542). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : บรษทตนออ 1999 จ ากด. (2543).

72

Allem, Eugene Koster. (1991) The effect of Cooperative Learning in the Traditional Classroom on Students Achievement and Attitude. Dissertation Abstracts Eggen, P.D.; & Kuachak, D.P. (2001). Strategies for teacher: Teaching Content and Golub, M. and Kolem, C. (1996). Evaluation of Piagetian program Kindergaten. Manuscript based on paper presented sixth annual symposium of the Jene Piaget society. Philadelphia, PA. Good,V.C. (1973). Dictionary of Education 3rded. New York:Mcgraw-Hill Book Company. International, volume: 51-70,sectiona. Good, T.L. and Brophy, I.E. (1987). Looking in Classroom. New York : Harper and Row. Martin, D.J. (1997). Elementary Science Methods: A constructivist Approach. New York: Delmar. Renner,J.W., and Marek, E. (1988). The Learning Cycle amd Elementary Science. Slavin R.E. (1990). Cooperative Learning. United Stage of America: Allyn & Bacon.

ภาคผนวก

74

ภาคผนวก ก

- หนงสอขอเชญเปนผเชยวชาญ - หนงสอขอความอนเคราะหเพอพฒนาเครองมอการวจย

75

76

77

78

79

ภาคผนวก ข

รายนามผเชยวชาญ

80

รายนามผเชยวชาญในการตรวจเครองมอในการวจย

1. ผชวยศาสตราจารย ดร. อบล เลยววารณ อาจารยสาขาวชาวทยาศาสตร คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา 2. ผชวยศาสตราจารยนธนาถ เจรญโภคราช อาจารยสาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

3. อาจารยบญฤด อดมผล อาจารยสาขาวชาการศกษาทวไป คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

ภาคผนวก ค - คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบโมเดลซปปา - คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร - คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร - คาความยากงาย (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน

วทยาศาสตร - คาความเชอมนของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร - คาความเชอมนของแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

- คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา - คะแนนเจคตทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา

82

ตาราง 4 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบโมเดลซปปา

ขอ รายการประเมน น าหนกความคดเหน

IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 ความครบถวนขององคประกอบทส าคญของแผนการจดการเรยนรตามหลกซปปา 1.1 สาระส าคญ 1.2 จดประสงคการเรยนร 1.3 สาระการเรยนร 1.4 กจกรรมการเรยนร 1.5 สอการเรยนร 1.6 การวดและประเมนผล

+1 +1 +1 1.00

2 ความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนการสอนในแผนการจดการเรยนรตามหลกซปปา 2.1 ท าใหผเรยนบรรลวตถประสงคการเรยนร 2.2 จดไดเหมาะสมกบคาบและเวลา 2.3 เนนผเรยนเปนส าคญสอดคลองกบความสนใจของผเรยน 2.4 เปดโอกาสใหผเรยนเปนผสรางและสรปองคความรดวยตนเอง 2.5 คลอบคลมการจดการเรยนรตามหลกซปปาทกขน 2.6 เนอหาสาระถกตองครอบคลมจดประสงคชดเจน

+1 +1 +1 1.00

3 ความเหมาะสมของสอการเรยนร 3.1 สอดคลองกบกจกรรมการเรยนการสอน 3.2 เหมาะสมกบวยของผเรยน 3.3 ใชแลวบรรลตามจดประสงค 3.4 มความนาสนใจ 3.5 ประหยดและหาไดงาย

+1 +1 +1 1.00

83

ตาราง 4 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนรวทยาศาสตรแบบโมเดลซปปา (ตอ)

ขอ รายการประเมน น าหนกความคดเหน

IOC คนท 1 คนท 2 คนท 3

4 ความเหมาะสมของการวดและประเมนผล 4.1 ประเดนหรอรายการทวด 4.2 วธการวด 4.3 เกณฑการวด

+1 +1 +1 1.00

คา IOC เทากบ 1.00 ถอวามความเทยงตรงสามารถน าไปใชได

84

ตาราง 5 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

ขอท ความชดเจนของขอค าถามและตวเลอก ความสอดคลองกบพฤตกรรมและความรสก

คนท 1

คนท 2

คนท 3

IOC สรปผล คนท

1 คนท

2 คนท

3 IOC สรปผล

1 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 2 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 3 +1 0 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 4 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 0 +1 0.67 ใชได 5 +1 +1 0 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 6 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 7 0 +1 +1 0.67 ใชได 0 +1 +1 0.67 ใชได 8 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 9 +1 +1 0 0.67 ใชได +1 +1 0 0.67 ใชได 10 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 11 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 12 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 13 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 0 +1 0.67 ใชได 14 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 15 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 16 0 +1 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 17 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 0 0.67 ใชได 18 +1 0 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 19 +1 +1 +1 1.00 ใชได 0 +1 +1 0.67 ใชได 20 +1 0 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 21 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 22 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 23 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 0 +1 0.67 ใชได 24 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 25 +1 +1 +1 1.00 ใชได 0 +1 +1 0.67 ใชได 26 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 0 0.67 ใชได 27 +1 +1 0 0.67 ใชได 0 +1 +1 0.67 ใชได 28 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได

85

ตาราง 5 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร (ตอ)

ขอท ความชดเจนของขอค าถามและตวเลอก ความสอดคลองกบพฤตกรรมและความรสก

คนท 1

คนท 2

คนท 3

IOC สรปผล คนท

1 คนท

2 คนท

3 IOC สรปผล

29 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 30 0 +1 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได

คา IOC มคาตงแต 0.50 - 1.00 สามารถน าไปใชได

86

ตาราง 6 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร

ขอท ความชดเจนของขอค าถามและตวเลอก ความสอดคลองกบพฤตกรรมและความรสก

คนท 1

คนท 2

คนท 3

IOC สรปผล คนท

1 คนท

2 คนท

3 IOC สรปผล

1 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 2 0 +1 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 3 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 0 +1 0.67 ใชได 4 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 0 0.67 ใชได 5 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 6 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 7 +1 0 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 8 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 9 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 10 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 11 +1 +1 0 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 12 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 13 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 14 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 15 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 16 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 17 +1 0 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 18 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 19 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 20 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 21 +1 +1 0 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 22 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 23 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 24 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 25 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 26 0 +1 +1 0.67 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 27 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 28 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได

87

ตาราง 6 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร (ตอ)

ขอท ความชดเจนของขอค าถามและตวเลอก ความสอดคลองกบพฤตกรรมและความรสก

คนท 1

คนท 2

คนท 3

IOC สรปผล คนท

1 คนท

2 คนท

3 IOC สรปผล

1 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 2 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 +1 1.00 ใชได 3 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 +1 0 0.67 ใชได 4 +1 +1 +1 1.00 ใชได +1 0 +1 0.67 ใชได

คา IOC มคาตงแต 0.50 - 1.00 สามารถน าไปใชได

88

ตาราง 7 คาความยาก (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน จ านวน 30 ขอ

ขอท คาความยาก (p) คาอ านาจจ าแนก (r) 1 0.53 0.40 2 0.67 0.53 3 0.63 0.33 4 0.73 0.40 5 0.67 0.40 6 0.63 0.60 7 0.70 0.47 8 0.60 0.53 9 0.73 0.40 10 0.63 0.47 11 0.67 0.40 12 0.63 0.47 13 0.67 0.27 14 0.63 0.33 15 0.53 0.40 16 0.67 0.40 17 0.67 0.53 18 0.57 0.33 19 0.60 0.40 20 0.67 0.40 21 0.57 0.47 22 0.70 0.47 23 0.63 0.47 24 0.67 0.53 25 0.63 0.60 26 0.60 0.53 27 0.63 0.33 28 0.63 0.47 29 0.67 0.40 30 0.63 0.33

89

ตาราง 8 คาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร จ านวน 30 ขอ

Item-total Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item Total

Correlation

Alpha if Item Deleted

ขอ 1 19.7813 18.4990 .4771 .7071 ขอ 2 19.3750 20.2419 .1336 .7293 ขอ 3 19.5000 18.2581 .6032 .7002 ขอ 4 19.5625 21.6734 -.2414 .7542 ขอ 5 19.7813 18.4990 .4771 .7071 ขอ 6 19.3750 20.2419 .1336 .7293 ขอ 7 19.6250 20.3065 .0592 .7361 ขอ 8 19.7813 18.4990 .4771 .7071 ขอ 9 19.3750 20.2419 .1336 .7293 ขอ 10 19.5313 18.9022 .4146 .7123 ขอ 11 19.3750 20.2419 .1336 .7293 ขอ 12 19.5000 18.2581 .6032 .7002 ขอ 13 19.5938 19.7329 .1938 .7270 ขอ 14 19.7813 18.4990 .4771 .7071 ขอ 15 19.3750 20.2419 .1336 .7293 ขอ 16 19.5000 18.2581 .6032 .7002 ขอ 17 19.6875 21.5121 -.2015 .7532 ขอ 18 19.7813 18.4990 .4771 .7071 ขอ 19 19.3750 20.2419 .1336 .7293 ขอ 20 19.5000 18.2581 .6032 .7002 ขอ 21 19.4375 21.1573 -.1325 .7446 ขอ 22 19.7500 20.9032 -.0731 .7450 ขอ 23 19.3750 20.2419 .1336 .7293 ขอ 24 19.5000 18.2581 .6032 .7002 ขอ 25 19.5625 21.1573 .1222 .7316 ขอ 26 19.4688 20.3216 .0773 .7335 ขอ 27 19.3750 20.2419 .1336 .7293

90

ตาราง 8 คาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร จ านวน 30 ขอ (ตอ)

Item-total Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item Total

Correlation

Alpha if Item Deleted

ขอ 28 19.5000 18.2581 .6032 .7002 ขอ 29 19.4688 20.2571 .0937 .7325 ขอ 30 19.7500 20.3226 .0529 .7367

Reliability Coefficients

N of Cases = 54.0 N of Items = 30 Alpha = .7302

91

ตาราง 9 คาความเชอมนของแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร จ านวน 32 ขอ

Item-total Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item Total

Correlation

Alpha if Item Deleted

ขอ 1 133.5185 24.4053 2769 .3364 ขอ 2 133.7963 25.8256 -.0592 .3827 ขอ 3 134.1481 24.5437 .1484 .3481 ขอ 4 134.1481 24.0531 .1863 .3389 ขอ 5 133.5556 24.1384 .2909 .3310 ขอ 6 133.8704 23.5112 .3015 .3197 ขอ 7 134.9444 25.5252 -.0950 .4193 ขอ 8 135.1667 23.4245 .0816 3629 ขอ 9 133.7407 24.7617 .0968 .3564 ขอ 10 133.5741 24.2491 .2634 .3345 ขอ 11 133.8148 23.8896 .2198 .3331 ขอ 12 134.0556 24.3553 .1989 .3408 ขอ 13 133.6667 23.6226 .2966 .3219 ขอ 14 133.6667 24.9057 .0762 .3601 ขอ 15 133.8148 23.7009 .2340 .3292 ขอ 16 133.9815 24.3581 .1225 .3507 ขอ 17 133.7037 23.2313 .3391 .3118 ขอ 18 133.8519 23.5248 .2630 .3236 ขอ 19 133.7037 24.9672 .0748 .3604 ขอ 20 134.4259 27.1171 -.2173 .4387 ขอ 21 133.8704 26.1904 -.1175 .3971 ขอ 22 134.2037 24.0898 .1254 .3492 ขอ 23 133.9444 23.4119 .2931 .3189 ขอ 24 133.6852 24.3707 .1714 .3438 ขอ 25 133.8704 27.2470 -.2530 .4218 ขอ 26 134.1111 25.2704 .0179 .3705 ขอ 27 133.8148 26.2669 -.1271 .3980 ขอ 28 133.6296 24.9168 .0675 .3617

92

ตาราง 9 คาความเชอมนของแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร จ านวน 32 ขอ (ตอ)

Item-total Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item Total

Correlation

Alpha if Item Deleted

ขอ 29 133.7778 26.1384 -.1079 .3920 ขอ 30 133.6111 24.9591 .1027 .3564 ขอ 31 134.0370 25.1307 .0436 .3658 ขอ 32 133.7593 25.9598 -.0778 .3846

Reliability Coefficients

N of Cases = 54.0 N of Items = 32 Alpha = .3667 จากตาราง พบวาคาความเชอมนของแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรในบางขอ ไดแก ขอ 2, 7, 20, 21, 25, 27, 29 และ 32 มคาลบ เนองจากคะแนนทไดจากการท าแบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยนของกลมตวอยางมคาไมแตกตางกน

93

ตาราง 10 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการจดการเรยนการ สอนแบบโมเดลซปปา

คนท คะแนน กอนเรยน หลงเรยน

1 14 26 2 17 25 3 12 22 4 19 27 5 15 24 6 16 23 7 16 25 8 13 25 9 17 26 10 18 26 11 10 24 12 18 26 13 16 24 14 14 23 15 12 23 16 19 27 17 17 26 18 14 22 19 14 23 20 13 24 21 17 25 22 12 24 23 17 25 24 14 25 25 13 27 26 13 26 27 15 25 28 16 25

94

ตาราง 10 คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการจดการเรยนการ สอนแบบโมเดลซปปา (ตอ)

คนท คะแนน กอนเรยน หลงเรยน

29 12 22 30 12 25 31 17 25 32 14 25 33 14 27 34 13 26 35 17 25 36 12 25 37 13 22 38 15 24 39 14 23 40 17 25 41 12 25 42 14 26 43 13 26 44 12 24 45 14 26 46 15 24 47 15 23 48 15 23 49 14 27 50 14 26 51 13 23 52 12 22 53 13 24 54 13 25

คาเฉลย 14.44 24.65 S.D. 2.07 1.44

95

ตาราง 11 คะแนนคะแนนเจคตทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการจดการเรยน การสอนแบบโมเดลซปปา

คนท คะแนน กอนเรยน หลงเรยน

1 105 148 2 107 136 3 104 139 4 101 131 5 101 128 6 107 134 7 107 136 8 101 132 9 99 134 10 101 129 11 101 136 12 109 142 13 103 140 14 106 139 15 101 139 16 104 143 17 100 148 18 101 139 19 101 140 20 103 134 21 95 138 22 99 138 23 101 138 24 98 137 25 101 149 26 106 141 27 104 129 28 110 149

96

ตาราง 11 คะแนนคะแนนเจคตทางวทยาศาสตรกอนและหลงเรยน โดยใชรปแบบการจดการเรยน การสอนแบบโมเดลซปปา (ตอ)

คนท คะแนน กอนเรยน หลงเรยน

29 101 135 30 105 139 31 97 132 32 100 135 33 107 138 34 98 143 35 101 134 36 98 142 37 102 143 38 100 133 39 100 144 40 100 137 41 102 139 42 108 144 43 102 144 44 103 139 45 100 137 46 101 140 47 106 146 48 103 132 49 97 138 50 110 137 51 103 135 52 106 137 53 101 144 54 103 132

คาเฉลย 102.43 138.24 S.D. 3.36 5.08

ภาคผนวก ง - ตวอยางแผนการจดการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา - แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

98

แผนการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบโมเดลซปปา รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน หนวยการเรยนรท 1 ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต เวลา 4 ชวโมง วนทจดกจกรรมการเรยนร........................................... ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2552

มาตรฐาน ว 1.1 - สงเกตและอธบายรปราง ลกษณะของเซลลสงมชวตเซลลเดยวและสงมชวตหลายเซลล

- สงเกตเปรยบเทยบสวนประกอบส าคญของเซลลพชและเซลลสตว

- ทดลองและอธบายหนาทของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตว มาตรฐาน ว 8.1 ขอ 1 – ขอ 9 ผลการเรยนรทคาดหวง ส ารวจ ตรวจสอบและอธบายลกษณะรปรางของเซลลตางๆ ของสงมชวตเซลลเดยวและสงมชวตหลายเซลล หนาทของสวนประกอบของเซลลพชและเซลลสตว รวมทงกระบวนการทสารผานเซลล สาระส าคญ เซลลเปนหนวยชวตทเลกทสดซงมความส าคญมากตอพช เซลลมอยในทกสวนของพช อาจมรปรางและหนาทแตกตางกนออกไป สวนประกอบทส าคญของเซลลพช ไดแก ผนงเซลล เยอหมเซลล ไซโทพลาสซม และนวเคลยส จดประสงคการเรยนร จดประสงคปลายทาง อธบายสวนประกอบและหนาทของสวนประกอบของเซลลพชได จดประสงคน าทาง

1. รวมกนอภปรายและสรปความหมายของเซลลได 2. ฝกปฏบตการใชกลองจลทรรศนในการศกษาเกยวกบเซลลได 3. วาดภาพโครงสรางของเซลลพช พรอมกบชสวนประกอบทส าคญภายในเซลลได 4. สบคนขอมล เพออธบายสวนประกอบและหนาทของสวนประกอบของเซลลพชได 5. จดท าแผนผงความคดรวบยอดเกยวกบสวนประกอบและหนาทของเซลลพชได

สาระการเรยนร 1. ความหมายและรปรางลกษณะของเซลลสงมชวต 2. สวนประกอบและหนาทของสวนประกอบของเซลลพช

99

กจกรรมการเรยนการสอน ขนทบทวนความรเดม

1. แจงสาระการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวง จดประสงคการเรยนร แนวปฏบตในการเรยน เกณฑการผานและวธการซอมเสรมเมอนกเรยนไมผานเกณฑ

2. นกเรยนและครรวมกนอภปรายเพอทบทวนความรเดมโดยใชค าถามกระตนเพอใหนกเรยนเกดความสงสยและตองการแสวงหาความร ตวอยางค าถาม เชน

- นกเรยนคดวาหนวยทเลกทสดภายในตวของนกเรยนคออะไร แนวค าตอบ เซลล

- นกเรยนคดวาเซลลมความส าคญกบสงมชวตหรอไม อยางไร แนวค าตอบ ม เพราะเปนหนวยทเลกทสดและจดเปนหนวยพนฐานจองสงมชวต

- ถาเราตองการศกษาเกยวกบเซลล นกเรยนคดวาควรเลอกใชอปกรณหรอเครองมอชนดใดจงจะเหมาะสมทสด แนวค าตอบ กลองจลทรรศน

- นกเรยนคดวาเหตใดเราจงตองใชกลองจลทรรศนในการศกษาเกยวกบเซลล แนวค าตอบ เพราะเซลลมขนาดเลกไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา

- นกเรยนคดวาเซลลมสวนประกอบทส าคญอะไรบาง (ครตดภาพเซลลทมขนาดและรปรางแตกตางกนบนกระดาษ)

ขนแสวงหาความรใหม 3. ผเรยนแบงกลมๆ ละ 4-5 คน ชวยกนจดเตรยมตอภาพตนไม โดยน าภาพ

สวนประกอบของตนไม ทตดเปนชนสวนเลกๆ ประกอบเขาดวยกนจนกระทงกลายเปนภาพโครงสรางของตนไมทสมบรณแบบ ขนการศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหมและเชอมโยงความรใหมกบความรเดม

4. นกเรยนและครรวมกนอภปรายสรปใหเหนวา โครงสรางชนสวนเลกๆ ของตนไม หลายๆ ชนทเราน ามาประกอบเขาดวยกน ท าใหไดโครงสรางทใหญขน เปนรปรางทสมบรณตนไมในธรรมชาตทเรามองเหน กจะประกอบดวยโครงสรางเลกๆ จ านวนมากมายรวมกนเปนรปรางทสมบรณ ซงโครงสรางเลกๆ หรอหนวยทเลกทสดของชวตนทเรยกวา เซลล ดงนนชนสวนเลกๆ แตละชนของตนไมกเปรยบเหมอนกบเซลล 1 เซลลนนเอง ในการศกษารปรางลกษณะของเซลล จะตองมความรความเขาใจ และมทกษะในการใชกลองจลทรรศน ซงเปนอปกรณทใชศกษาเกยวกบสงมชวตทมขนาดเลกมาก ไมสามารถสงเกตไดดวยตาเปลา

5. นกเรยนแตละกลมศกษาใบกจกรรมท 1 เรอง โครงสรางของเซลลพช วางแผน การท ากจกรรมและเตรยมอปกรณ ท าการทดลองตามแผนทวางไวบนทกผลการปฏบตกจกรรม สงใหครตรวจสอบความถกตอง

100

6. ในขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรมการทดลอง ครคอยใหค าแนะน าและสงเกตพฤตกรรมการท างานของนกเรยนเปนระยะ ในขนนครคอยกระตนใหนกเรยนไดศกษาและท าความเขาใจกบปญหาทพบ ควรน าขอมล/ความรจากแหลงความรตางๆ เชน หนงสอเรยน คมอและอนๆทหาไดมาใชประกอบ โดยนกเรยนจะตองสรางความหมายของขอมล ประสบการณใหมๆ รวมทงครคอยกระตนใหนกเรยนใชวธการทางวทยาศาสตรและใชกระบวนการตางๆ ในการคนควาขอมลและสามารถสรปผลการทดลองไดดวยตนเอง เชน การสงเกต กระบวนการคด การรวบรวมขอมล การตงสมมตฐาน กระบวนการกลมในการท างาน การสรปเกยวกบขอมล ซงนกเรยนจ าเปนตองน าความรเดมมาใชในขนนดวย

ขนแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม 7. ตวแทนกลมน าเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน โดยใชแผนโปรงใส 8. นกเรยนและครรวมกนอภปรายซกถามเกยวกบปญหาและผลทเกดขนจากการท า

กจกรรม วาผลการศกษาเปนไปตามสมมตฐานทนกเรยนตงไวหรอไม โดยครอาจใชค าถามเพอวเคราะหและเปนการแลกเปลยนความรกนในแตละกลม

9. นกเรยนแตละกลมศกษาใบความร เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล และศกษาความรเพมเกยวกบกลองจลทรรศนจากวดทศน กอนจะสรปผลการทดลอง เปนเวลา 10 นาท

ขนสรปและจดระเบยบความร 10. นกเรยนและครรวมกนสรปและอภปรายผลการทดลอง โดยมผลดงน “เซลลพชและ

เซลลสตวประกอบดวยหนวยโครงสรางพนฐานทเลกทสดมรปรางและขนาดทแตกตางกนออกไป เนองจากพชแลสตวมการด ารงชวตทแตกตางกน โดยพบวาสวนประกอบทไมพบในเซลลสตว ไดแก ผนงเซลลและคลอโรพลาสต”

11. ครอธบายเพมเตมในสวนของรายละเอยดเนอหาทเขาใจยาก ขนแสดงผลงาน

12. นกเรยนแตละกลมสบคนขอมลจากแหลงเรยนร เอกสาร และจาก Internet เพอหาขอมลเกยวกบสวนประกอบของกลองจลทรรศนและศกษาเกยวกบเรองของเซลล และจดแสดงผลงานในรปของสอการเรยนร ชารทความร บทความ ภาพวาด หรอแผนผงความคดรวบยอดเกยวกบสวนประกอบและหนาทของเซลลสตวและพช โดยใหสรปในเรองทไดเรยนรมาใหเขาใจงาย ตามรปแบบของแตละคน โดยเนนใหนกเรยนท างานรวมกนเปนทม เพอชวยใหนกเรยนไดเขาใจ และถายทอดใหผผอนรบร ตลอดจนสงเสรมใหนกเรยนเกดความคดสรางสรรค

13. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานทไดหนาชนเรยน และใหเพอนซกถามขอสงสยในเวลาทก าหนด (ใชเวลากลมละประมาณ 10 นาท)

101

ขนประยกตใชความร 14. หลงจากอภปรายและตอบขอซกถามแลว ครใหความรเพมเตมเพอใหนกเรยนไดเขาใจ

ตรงกนเกยวกบเซลลวา “เซลลของสงมชวตทกชนดมสวนประกอบทคลายกบบานทเราอาศยอยทมโครงสรางทประกอบดวยอฐ ไม กระจก แบงเปนหองๆ และเปนสวนตางๆ ทแตละหองแตละสวนกเพอประโยชนใชสอยตางกน จงท าใหบานเปนหนวยอาศยทสมบรณ เชนเดยวกนกบเซลลทกชนดจะประกอบดวยโครงสรางหรอสวนประกอบทท าใหเซลล 1 เซลลสามารถด ารงชวตอยได” จากนนใหนกเรยนเขยนเปรยบเทยบโครงสรางของบานแตละสวนวาสวนใดท าหนาทคลายคลงกบสวนประกอบของเซลลสงมชวตลงในกระดาษ A4 ทครแจกให (ท าเปนการบาน)

15. เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามในสงทยงไมเขาใจ

สอ/แหลงเรยนร 1. วดทศน เรอง การใชกลองจลทรรศน 2. สไลดส าเรจเนอเยอพช 3. ใบกจกรรมท 1.1 การใชกลองจลทรรศน 4. แผนโปรงใส 5. อปกรณและสารเคม ตามการทดลองในกจกรรมท 1.1 6. กระดาษ A4

การวดผลประเมนผล

วธการวด เครองมอทใชวด เกณฑการผาน 1. สงเกตพฤตกรรม 1. แบบสงเกตพฤตกรรม 2. ตรวจผลการปฏบตงาน 2. แบบบนทกการตรวจ

ผลการปฏบตงาน ผานเกณฑรอยละ 80

3. ตรวจผลงานของกลม 3. แบบบนทกการตรวจ ผลงานของกลม

กจกรรมเสนอแนะ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

102

ขอเสนอแนะของผบรหาร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

...................................................... (............................................. )

ผอ านวยการโรงเรยน...................................................................

บนทกผลหลงสอน ผลการสอน ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ปญหา/อปสรรค ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ขอเสนอแนะ/แนวทางแกไข ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

ลงชอ................................ครผสอน (.............................................. )

103

ภาพประกอบการสอน ภาพตนไมทตดเปนชนสวนเลก ๆ

------------------------------------------------------------------------------------------

104

ใบความร เรอง โครงสราง และหนาทของเซลล

การศกษาเกยวกบสงมชวตเปนวทยาศาสตรสาขาวชา ชววทยา จะท าการศกษาสงมชวต

ขนาดเลกจนถงขนาดใหญทไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา แตสงมชวตทกชนดกประกอบดวยหนวยทเลกทสดคอ เซลล ( CELL) นนเอง เชน เซลลสตว เซลลพชและเซลลทมรปรางแตกตางกนมาก เชน

เซลลอสจ

เซลลเมดเลอดแดง

เซลลกลามเนอ

เซลลประสาท

เซลลเยอหอม

แลวเราจะสามารถมองเหนเซลล

ตางๆ เหลานไดอยางไรนะ?

รหรอเปลาครบวา! เราไมสามารถมองเหนเซลลของสงมชวตไดอยาง

ชดเจนดวยตาเปลา จงตองศกษาและสงเกตโครงสรางรวมทงสวนประกอบของ

เซลลสงมชวตผานทาง กลองจลทรรศน

105

กจกรรม 1.1 การใชกลองจลทรรศน วนท........................................................... จดประสงค

1. เพอใหนกเรยนศกษาสวนประกอบ และวธการใชกลองจลทรรศน 2. ศกษาวตถภายใตกลองจลทรรศน

ทกษะทตองการใหเกด 1. การสงเกต 2. การทดลอง

สมมตฐาน คอ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ วสด – อปกรณ ประกอบดวย ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ วธการทดลอง

1. นกเรยนน าเสนผมมา 1 เสน วางบนแผนสไลด หยดน าลงไป 2 –3 หยด แลวคอย ๆ วางกระจกปดสไลดปดทบเสนผม

2. วางแผนสไลดลงบนแทนวางวตถของกลองจลทรรศน ปรบภาพใหเหนรายละเอยดทชดเจน 3. สงเกตภาพแลววาดรป 4. น าน าแชฟางขาวมา 1-2 หยด หยดลงบนสไลด แลวคอย ๆ วางกระจกปดสไลดสองดดวย

กลองจลทรรศน วาดรปทนกเรยนสงเกตเหนภายใตกลอง

106

ตวอยางตารางบนทกผลการทดลองและวจารณผล

ตวอยางวตถ ภาพทมองเหนภายใตกลองจลทรรศน ลกษณะทสงเกตได

เสนผม

............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... .............................................. ..............................................

น าแชฟาง

............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... .............................................. ..............................................

สรปผลการทดลอง

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

107

ใบกจกรรม เรอง “ลองด..หนท าได”

วนท........................................................... ค าชแจง นกเรยนระบชอสวนประกอบและหนาทของกลองจลทรรศนแตละสวนตามภาพทก าหนดใหลงในชองวางใหถกตอง

ภาพแสดงสวนประกอบของกลองจลทรรศน

108

หมายเลข (1) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (2) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (3) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (4) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (5) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (6) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (7) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (8) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (9) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... หมายเลข (10) คอ............................................................................................................................ ท าหนาท......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

ไมอยากจะบอกเลยวา....งาย

นดเดยวครบ

109

กลองจลทรรศนทนกเรยนใชเปนชนดแบบ ใชแสงธรรมดา (Compound microscope) ซงภาพทมองเหนภาพใตกลองนจะไมคอยละเอยด แตถานกเรยนตองการศกษาโครงสรางอยางละเอยดของเซลล จะมกลองอกชนดหนง คอ กลองจลทรรศนอเลกตรอน (electron microscope) ลองพจารณาขอมลจากตารางตอไปน

สงทเปรยบเทยบ กลองจลทรรศนแบบใชแสง กลองจลทรรศนอเลกตรอน ตวกลอง เลนสรวมแสง ล าแสงทสองผานวตถ ภาพทได ขนาดของวตถทใชศกษาเลกสด ก าลงขยายสงสด เซลลทใชศกษา ระบบถายความรอน

มอากาศ เลนสแกว

ล าแสงธรรมดา ภาพเสมอนหวกลบ

0.2 ไมครอน 1,000 เทา

มชวต หรอ ตายแลว ไมตองใช

สญญากาศ เลนสแมเหลกไฟฟา ล าแสงอเลกตรอน

ภาพจรงปรากฏบนจอรบภาพ 0.0005 ไมครอน

500,000 เทา ตายแลว ใชน า

กลองจลทรรศนอเลกตรอนม 2 ชนด คอ 1. กลองอเลกตรอนแบบสองผาน ( transmission electron microscope หรอ TEM ) ใช

ในการศกษาโครงสรางภายในของเซลล โดยล าแสงอเลกตรอนจะสองผานโครงสรางภายในของเซลลทเตรยมไวโดยตรง

2. กลองอเลกตรอนแบบสองกราด ( scanning electron microscope หรอ SEM ) ใชในการศกษาโครงสรางภายนอกของเซลล หรอวตถทเปนภาพ 3 มต

กลองอเลกตรอนแบบสองผาน กลองอเลกตรอนแบบสองกราด

ความรเพมเตมเกยวกบ

กลองจลทรรศน

110

เปรยบเทยบกลองจลทรรศนใชแสง กบ กลองจลทรรศนอเลกตรอน

ด าเกง ทดลองเอาเลนสใกลวตถทมก าลงขยาย 40X และเลนสใกลตาก าลงขยาย 5X ตรวจดวตถ อยากทราบวาจะสามารถขยายวตถไดกเทา (เขยนสตร พรอมกบแสดงวธการค านวณ) ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

มาทดลองฝกค านวณกน

เลนๆ ดกวาครบ

111

แบบสงเกตการใชอปกรณและสารเคม ขณะท าการทดลองในหองทดลอง

โรงเรยน...................................................................................................................................... กลมท...............ชน ม........./............. วนท............................................ ........... การทดลองเรอง............................................................................... ..............................................

เลขท

ชอ - สกล

เลอกใชไดเหมาะ

สม ( 2 )

ใชไดถกตองและ

แมนย า ( 2 )

ลางและท าความสะอาด

(2)

การจดเกบเขาทมระเบยบ

(2)

ท างานเสรจ

ทนเวลาทก าหนด

(2)

รวม

(10)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ลงชอ .......................................................... (.............................................. ) ผประเมน

112

แบบสงเกตการปฏบตงานกลม

โรงเรยน...................................................................................................................................... กลมท...............ชน ม........./............. วนท............................................ ........... การทดลองเรอง............................................................................... ..............................................

เลขท

ชอ - สกล

ความรบผดชอบในกลม

( 2 )

รวมวางแผนในกลม

( 2 )

รวมปฏบตในกลม

(2)

ยอมรบความเหนของกลม

(2)

การแบงอปกรณใหเพอน

(2)

รวม (10)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ลงชอ .......................................................... (.............................................. ) ผประเมน

113

แบบประเมนตนเองของนกเรยน

ในการท างานเปนกลม

โรงเรยน...................................................................................................................................... ชอ……………..........……………….................………………….ชน ม……/......….เลขท………… วชา…………………...............………............….วนทประเมน……………………………………… ค าชแจง ท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความเปนจรงมากทสด

รายการ ใช ไมใช หมายเหต 1.ในกลมของนกเรยนมการวางแผนรวมกนกอนลง มอปฏบตงาน

2.ในกลมของนกเรยนแบงงานกนท าอยางเทาเทยมกน

3.ทกคนในกลมรวมมอกนท างานเปนอยางด 4. นกเรยนรวมมอกบเพอนในกลมท างานอยางเตมท 5.มการประชมปรกษาหารอกนขณะลงมอปฏบตงาน 6. สมาชกทกคนยอมรบความคดเหนของกนและกน 7.นกเรยนสนกกบงานทท าอยางมาก 8. กจกรรมทท าเปนกจกรรมททาทายมาก 9. ทกคนกระตอรอรนในการท ากจกรรม 10. กลมของนกเรยนท ากจกรรมเสรจทนเวลา 11. วสดอปกรณในการท ากจกรรม เหมาะสม 12. กจกรรมคอนขางยงยากสบสน 13. ในกจกรรมตอไปนกเรยนตองการท างานรวมกบ สมาชกในกลมอก

ขอคดเหนอน ๆ

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

114

แบบประเมนใบกจกรรม เรอง.................................................................. วนท....................................................... กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงในชองระดบความพอใจความเปนจรง ดงน ระดบความพอใจ ด = 4 คะแนน ปานกลาง = 3 คะแนน พอใช = 2 คะแนน ปรบปรง = 1 คะแนน

รายการประเมน ชอ-สกล

ความถกตองของเนอหา

ความเปน

ระเบยบ

ความสะอาดเรยบรอย

สงงานตรงเวลา

รวมคะแนน 16 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

1……………………………….ใ 2……………………………….. 3……………………………….. 4……………………………….. 5……………………………….. 6……………………………….. 7……………………………….. 8……………………………….. เกณฑการประเมน 14-16 คะแนน อยในเกณฑ ด 11-13 คะแนน อยในเกณฑ ปานกลาง 8-10 คะแนน อยในเกณฑ พอใช ต ากวา 8 คะแนน อยในเกณฑ ปรบปรง

ลงชอ.........................................ผประเมน

วนท .........................................

115

แบบสงเกตการอภปรายหนาชนเรยน

โรงเรยน...................................................................................................................................... กลมท...............ชน ม........./............. วนท............................................ ........... การทดลองเรอง............................................................................... ..............................................

เลขท

ชอ - สกล

การแสดงความเหน

( 2 )

ล าดบขนตอนในการอภปราย

( 2 )

อภปรายไดตรงประเดน

(2)

ความ ถกตองของ เนอหา (2)

ความ ถกตองในการใชภาษา

(2)

รวม

(10) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ลงชอ .......................................................... (.............................................. ) ผประเมน

116

ชอ..................................................................................................ชน ม......./........เลขท............

โรงเรยน.....................................................................วนท............เดอน......................พ.ศ. ..........

ค าชแจง 1. แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรชดนเปนแบบวดความคดเหนและความรสกของ นกเรยนทางดานวทยาศาสตร ใหนกเรยนตอบค าถามลงในแบบวดเจตคตนตาม ความเปนจรงและตอบค าถามใหครบทกขอ

2. แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรชดนประกอบดวยขอค าถาม จ านวน 32 ขอ ใช เวลา 30 นาท 3. นกเรยนอานค าถามในแตละขอใหถถวน 4. นกเรยนท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความเหนของนกเรยนมาก ทสด

ตวอยาง

ขอท รายการ

ระดบความเหน

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง

0 การบนทกผลการทดลอง ควรบนทกขอมลทไดจากการทดลองตามความเปนจรง

00 การทดลองวทยาศาสตรซ าแลวซ าอกท าใหเสยเวลาและเกดความเบอหนาย

แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

117

ขอท รายการ

ระดบความเหน

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง

1 ฉนรสกชอบวทยาศาสตรเพราะเปนวชาทสนกและเกยวของกบชวตประจ าวน

2 ฉนชอบอานหนงสอทกประเภททเกยวกบวทยาศาสตร

3 ฉนรสกไมชอบวทยาศาสตร เพราะตองท าการททดลองทอาจกอใหเกดอนตราย

4 ฉนไมชอบเรยนวทยาศาสตรเพราะตองทดลองและรอค าตอบนานเกนไป

5 เมอเกดความสงสยตางๆ ฉนมกจะตงค าถามและท าการศกษาคนควาหาค าตอบ

6 การตงค าถาม และซกถามขอสงสยตางๆกบครและเพอนในชนเรยน จะชวยเพมพนความรเพมเตม

7 ในการทดลองทางวทยาศาสตร 1 ครง กชวยใหไดค าตอบตามทตองการได

8 หากเพอนในชนเรยนคนหนงไมมาเรยน แสดงวาเพอนปวยเปนไขหวดใหญ

9 การตากผาในวนทฝนตกจะแหงชากวาวนทมแดดจด เนองจากในวนทฝนตกอากาศชน

10 การทดลองซ าหลายๆ ครงจะชวยใหเราไดค าตอบทแมนย าและถกตอง

11 การไดยนเสยงสนขหอนในชวงกลางดก แสดงวาสนขเหนผ

12 ในขณะทปฏบตกจกรรมการทดลอง ฉนมกจะมความคดเหนแตกตางจากเพอนในกลมเสมอ

13 ในการชงหาน าหนกของวตถควรชงซ าอยางนอย 3 ครงขนแลวน ามาหาคาเฉลยไปเพอใหไดน าหนกทเปนจรงและถกตอง

118

ขอท รายการ

ระดบความเหน

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง

14 หากตองการไดขอมลของขาวสารทตรงตามความจรงจ าเปนตองอานศกษาขอมลจากแหลงขาวหลายๆ แหลง

15 ฉนเปนคนทยอมรบมตและขอตกลงของเพอนในกลมเปนอยางด

16 ถามคนมาแนะน าหรอชแนะผลงานของฉนวามความบกพรองฉนจะรสกไมชอบคนนนและจะหงดหงดทนท

17 ถามคนมาแนะน าหรอชแนะผลงานของฉนวามความบกพรองฉนจะรสกดใจและยนดทจะน าไปแกไขปรบปรงใหดขนตอไป

18 เมอท าการทดลองผลทไดไมเปนไปตามทคาดไว สมาชกในกลมของเราจะชวยกนหาขอบกพรอง

19 การทเราไมเปนคนทเชอคนงาย จะมสวนชวยใหเราปลอดภยจากอนตรายได

20 ถามคนมาบอกเพอนทฉนก าลงคบอยเปนคนนสยไมด ฉนจะเลกคบเพอนคนนนทนท

21 เมอครถามค าถามในชวโมงเรยน ถาฉนตอบค าถามผด ฉนจะรสกเสยใจและไมสนใจเรยนวชานนเลย

22 ครคอผทถายทอดความรและสงดๆใหกบเรา ดงนนฉนจงเชอในสงทครสอนทกๆ เรอง

23 ในการทดลองอะไรกตามถาไดผลการทดลองแลว เรามกจะไมตรวจสอบความถกตองอก เพราะจะท าใหเสยเวลา ถงแมเพอนในกลมจะไมเหนดวยกตาม

119

ขอท รายการ

ระดบความเหน

เหนดวย

อยางยง

เหนดวย

ไมแนใจ

ไมเหนดวย

ไมเหนดวย

อยางยง

24 การทเราสงเกตสงตางๆ รอบตวนนเปนเพราะเรามความสงสยและมความอยากรนนเอง

25 ฉนเชอวาเมอเมอเหนดาวตกเราสามารถอธษฐานเพอขอพรใหสมหวงในทกเรองได

26 เมอเกดเหตการณอปราคาตางๆ ถาไมรบตกลองหรอยงปนจะท าดวงอาทตยและดวงจนทรถกกลนหายไป

27 ฉนไมชอบไปเดนชมนทรรศการวทยาศาสตรตามพพธภณฑตางๆ เพราะคนเยอะและเมอยขา

28 ฉนชอบศกษาคนควาและดสารคดตางๆ ทเกยวกบวทยาศาสตร

29 ในการแขงขนอะไรกตามเมอกรรมตดสนแลวผลจะเปนอยางไร ฉนมกจะยอมรบในการตดสนนนๆ ทกครง

30 ในการอภปรายหลงการทดลอง หากมใครโตแยงหรอวพากษวจารณผลการทดลองของฉน ฉนจะรสกหงดหงดและอารมณเสยทนท

31 การทดลอง เรอง การแพรของสาร ปรากฏวาผลการทดลองของกลมแตกตางจากกลมอนๆ นกเรยนจงบนทกผลการทดลองตามกลมอน

32 ในการสอบนกเรยนจะตองเตรยมตวอยางดเสมอ บางครงการลอกเพอนจะชวยใหไดคะแนนดขน

120

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษา ปท 1 หนวยการเรยนรท 2 หนวยพนฐานของสงมชวต เรอง โครงสรางและหนาทของเซลล เวลา 1 ชวโมง ค าชแจง 1. แบบทดสอบนเปนแบบทดสอบปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ คะแนนเตม 30 คะแนน 2. เลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบท แจกให ค าสง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใดกลาวถงรปราง ลกษณะเซลลของสงมชวตไดถกตอง ก. มรปรางลกษณะแตกตางกน ข. มรปรางไมแนนอนแลวแตขนาดของเซลล ค. มรปรางลกษณะแบบเดยวกน ง. ยงไมสามารถสรปไดเพราะเพงคนพบ 2. สวนทอยนอกสดของเซลลพช และเซลลสตว เหมอนหรอตางกนอยางไร ก. เหมอนกน เพราะมผนงเซลลเหมอนกน ข. เหมอนกน เพราะมเยอหมเซลลเหมอนกน ค. ตางกน เพราะสวนนอกสดของเซลลพชคอผนงเซลล แตสวนนอกสดของเซลลสตว คอ เยอหมเซลล ง. ตางกน เพราะสวนนอกสดของเซลลพชมนวเคลยส แตสวนนอกสดของเซลลสตวไมม นวเคลยส 3. ใหนกเรยนพจารณาขอมลเกยวกบโครงสรางของเซลลชนดหนงตามรายละเอยดขางลางแลวหาค าตอบวานาจะเปนสวนประกอบทเรยกวาอะไร “มลกษณะคอนขางกลม มเยอบางๆ หมภายในพบสารพนธกรรมเปนปรมาณมาก” ก. แวควโอล ค. นวเคลยส ข. ผนงเซลล ง. นวคลโอลส 4. เซลลเมดเลอดขาวท าหนาทก าจดสงแปลกปลอมทเขามาในรางกาย ดงนนเซลลเมดเลอดขาวนาจะมโครงสรางของเซลลเปนอยางไร ก. มไลโซโซมจ านวนมาก ค. มแวควโอลขนาดใหญ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร

121

ข. มนวเคลยสขนาดเลก ง. มคลอโรพลาสตจ านวนมาก 5. การทเรามองเหนพชมสเขยวนน แสดงวาในเซลลพชมโครงสรางใดเปนองคประกอบ ก. เซนทรโอลและคลอโรฟลล ค. คลอโรพลาสตและคลอโรฟลล ข. ผนงเซลลและเซลลโลส ง. แวควโอลและเซลลโลส 6. โครงสรางใดทเซลลทกชนดตองม 1. เยอหมเซลล 2. นวเคลยส 3. คลอโรพลาสต ก. 1 และ 2 ค. 1 และ 3 ข. 2 และ 3 ง. 1, 2 และ 3 7. โครงสรางใดทมเฉพาะในเซลลพชไมพบในเซลลสตว 1. ผนงเซลล 2. ไซโทพลาซม 3. คลอโรพลาสต ก. 1 และ 2 ค. 1 และ 3 ข. 2 แล ะ 3 ง. 1, 2 และ 3 8. เซลลของสงมชวตมสวนประกอบพนฐานเหมอนกนคอขอใด ก. ผนงเซลล ไซโทพลาซม นวเคลยส ค. เยอหมเซลล โครโมโซม นวเคลยส ข. เยอหมเซลล ไซโทพลาซม นวเคลยส ง. ผนงเซลล โครโมโซม เยอหมเซลล 9. สวนทอยนอกสดของเซลลพช และเซลลสตวเหมอนกนหรอตางกนอยางไร ก. เหมอนกน เพราะมผนงเซลลเหมอนกน ข. เหมอนกน เพราะมเยอหมเซลลเหมอนกน ค. ตางกน เพราะสวนนอกสดของเซลลพชคอผนงเซลล แตสวนนอกสดของเซลลสตวคอ เยอหมเซลล ง. ตางกน เพราะสวนนอกสดของเซลลพชมนวเคลยส แตสวนนอกสดของเซลลสตว ไมมนวเคลยส 10. โครงสรางใดทชวยใหเซลลพชมความแขงแรงและคงรปรางอยได ก. เยอหมเซลล ค. แคโรทนอยด ข. ผนงเซลล ง. เซลลโลส 11. คลอโรพลาสตเหมอนหรอตางจากคลอโรฟลลอยางไร ก. เหมอน เพราะพบในเซลลของสตวทกชนด ข. ตาง เพราะคลอโรพลาสตพบในเซลลพชสวนคลอโรฟลลพบในเซลลสตว ค. เหมอน เพราะใหสเขยวเหมอนกน

122

ง. ตาง เพราะคลอโรพลาสตเปนอวยวะในเซลล สวนคลอโรฟลลเปนรงควตถ 12. การทเรามองเหนพชมสเขยวนน แสดงวาในเซลลพชมโครงสรางใดเปนองคประกอบ ก. เซนทรโอลและคลอโรฟลล ค. คลอโรพลาสตและคลอโรฟลล ข. ผนงเซลลและเซลลโลส ง. แวควโอลและเซลลโลส 13. การแพรของสารมทศทางอยางไร ก. เปนเสนตรง ค. ไมแนนอน ข. เปนวงกลม ง. เปนเสนโคงไปมา 14. ค ากลาวใดถกตอง ก. เซลลสตวมแวควโอลขนาดใหญสวนเซลลพชไมม ข. เยอหมเซลลของพชไมเปนเยอเลอกผาน ค. โครโมโซมมเฉพาะในนวเคลยสเทานน ง. สารพนธกรรมพบมากในไซโทพลาซม 15. รงควตถสเขยวทพบอยภายในคลอโรพลาสตเรยกวาอะไร ก. โครโมโซม ค. แคโรทนอยด ข. คลอโรฟลล ง. เซลลโลส 16. เพราะเหตใดจงกลาววาเซลลเปนหนวยพนฐานของสงมชวต ก. เปนหนวยโครงสรางทใหญทสดของสงมชวตทกชนด ข. เนอเยอของสงมชวตทกชนดประกอบดวยเซลล ค. สงมชวต 1 ชนด ม 1 เซลล ง. เปนสงแรกทศกษาพบ 17. ออสโมซสเปนกระบวนการทเกยวของกบการเคลอนทของโมเลกลของสารใด ก. น าเทานน ค. น าตาลและน า ข. น าตาลเทานน ง. เกลอแรทละลายน าได 18. ถงกระเพาะหมทมน ากลนบรรจอยครงหนง ถาน าถงกระเพาะหมไปแชในบกเกอรทมสารละลายน าตาลเจอจางบรรจอย ทงไวสกคร ถงกระเพาะหมจะมสภาพเปนอยางไร ก. มขนาดใหญขน ค. มขนาดเลกลง ข. เปลยนส ง. ไมมการเปลยนแปลง 19. ขอความในขอใดท ไมใชการแพร ก. กลนหอมของน าหอมกระจายไปทวหอง ข. การผสมกนของของเหลว 2 ชนด ค. ผลกของดางทบทมละลายในน า ง. การขยายตวของรางรถไฟเนองจากไดรบความรอนจากแสงแดด

123

20. มนกเรยนคนหนงเดนไปถกสวตซปด-เปดแกสบนโตะครในหองปฏบตการ ท าใหนกเรยนทนงอยหลงสดของหองไดกลนแกส แกสเดนทางจากหนาหองไปสหลงหองไดโดยวธใด ก. การขยายตวของแกส ค. ออสโมซส ข. การแพร ง. การดดกลนของอากาศ 21. ขอใดเปนสมบตของเยอเลอกผาน ก. ยอมใหโมเลกลของสารบางชนดเทานนผาน ข. ยอมใหโมเลกลของสารผานไปไดแตผานกลบไมได ค. ยอมใหโมเลกลทกชนดผานเขาออกได ง. ยอมใหโมเลกลทมประจลบเทานนผานได 22. แกสออกซเจนเขาสรากพชไดโดยวธใด ก. ออสโมซส ค. การดดซม ข. การแพร ง. แอคทฟทรานสปอรต 23. หากปรมาณแรธาตในดนมความเขมขนนอยกวาปรมาณแรธาตในรากพช แรธาตจากดนจะล าเลยงเขาส รากพชโดยวธใด ก. การแพร ค. การดดซม ข. ออสโมซส ง. แอคทฟทรานสปอรต 24. อาหารทพชล าเลยงผานเซลล เพอไปเกบไวยงสวนตางๆ ของพชนนอยในรปสารประกอบใด ก. แปง ค. โปรตน ข. ไขมน ง. น าตาลกลโคส 25. เพราะเหตใดเยอหมเซลลจงมลกษณะเปนเยอเลอกผาน ก. เปนเยอทมรพรน ข. ยอมใหโมเลกลของสารทกชนดผาน ค. ยอมใหโมเลกลของสารบางชนดผานได ง. ยอมใหโมเลกลของของเหลวเทานนผานได 26. ขอใดเปนการจดระบบของเซลลจากหนวยใหญไปยงหนวยยอยไดถกตอง ก. ระบบอวยวะ เนอเยอ อวยวะ ข . อวยวะ เนอเยอ เซลล ค. เนอเยอ อวยวะ ระบบอวยวะ ง. อวยวะ ระบบอวยวะ เนอเยอ

124

ใหใชขอมลตอไปนตอบค าถามขอ 27 – 28 A = นวเคลยส B = เยอหมเซลล C = ไซโทพลาซม D = ผนงเซลล E = คลอโรพลาสต 27. เมอนกเรยนน าเซลล 4 ชนด ไปศกษา ควรพบสวนประกอบของเซลลตามขอใด ก. เซลลเมดเลอดแดงของคน พบ A, B, C ค. เซลลเยอบขางแกมของคน พบ A, B, C ข. เซลลเยอหอม พบ A, B, C, D, E ง. เซลลคมใบวานกาบหอย พบ A, B, C, D 28. สารไขมนและโปรตนเปนองคประกอบทส าคญของโครงสรางใด และสารอาหารโปรตน ไขมนและน าตาลพบไดในโครงสรางใด ก. D และ E ค. A และ B ข. B และ C ง. C และ A ใหศกษาการทดลองตอไปน แลวตอบค าถามขอ 29 – 30 บรรจสารละลายน าตาลทราย เกลอแกงและกลโคสเขมขนอยางละ 30 % ลงในถงกระดาษเซลโลเฟนผกปากถงใหแนน แลวน าไปแชในน าเปนเวลา 20 นาท 29. ถงกระดาษเซลโลเฟนทบรรจสารละลายชนดใดจะฟองออกเนองจากน าออสโมซสเขาสถง ก. สารละลายน าตาล สารละลายเกลอแกง ข. สารละลายเกลอแกง สารละลายกลโคส ค. สารละลายน าตาล สารละลายกลโคส ง. ทง 3 ชนด 30. สารละลายในถงใดทผานเยอกระดาษเซลโลเฟนออกมาภายนอกได ก. สารละลายน าตาลทราย ข. สารละลายกลโคส ค. สารละลายเกลอแกง ง. สารละลายเกลอแกงและสารละลายกลโคส

ประวตยอผท าสารนพนธ

126

ประวตยอผท าสารนพนธ ชอ - ชอสกล นางสาวรชาดา บวไพร วนเดอนปเกด 22 กรกฎาคม 2521 สถานทเกด อ าเภอราษไศล จงหวดศรสะเกษ สถานทอยปจจบน 72/769 หมบานพระปน 2 แปลงเฟองฟา ซอย 10

ถนนศาลาธรรมสพน 15 แขวงศาลาธรรมสพน เขตทววฒนา กรงเทพฯ 10170

ต าแหนงหนาทการงานปจจบน พนกงานมหาวทยาลยชวคราว (ต าแหนงอาจารยสอน) มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สถานทท างานปจจบน โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา (ประถม) เลขท 1 ถ. อทองนอก แขวงวชรพยาบาล เขตดสต กรงเทพฯ

ประวตการศกษา พ.ศ. 25 33 จบชนประถมศกษาปท 6

จากโรงเรยนบานดาน (รฐราษฎรพฒนา) ต าบลดาน อ าเภอราษไศล จงหวดศรสะเกษ

พ.ศ. 25 36 จบมธยมศกษาตอนตน จากโรงเรยนดานอดมศกษา ต าบลดาน อ าเภอราษไศล จงหวดศรสะเกษ

พ.ศ. 2539 จบชนมธยมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนศรสะเกษวทยาลย ต า บลเมองใต อ าเภอเมอง จงหวดศรสะเกษ พ.ศ. 25 44 ครศาสตรบณฑต (เกยรตนยมอนดบ 2)

จากมหาวทยาลยราชภฏมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา พ.ศ. 2552 การศกษามหาบณฑต กศ.ม. สาขาวชาการมธยมศกษา (การสอนวทยาศาสตร) จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร