การศึกษาเปรียบเทียบลักษณะผลิตภัณฑ์...

การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและพฤตกรรมการ

ใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย

สารนพนธ

ของ

สมเกยรต รงนรตศย

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการตลาด

ตลาคม 2554



สารนพนธ

ของ





ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ



บทคดยอ

ของ





สมเกยรต รงนรตศย. (2554). การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจ

และพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย. สารนพนธ บธ.ม.

(การตลาด). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

อาจารยทปรกษาสารนพนธ: อาจารย ดร.พนต กลศร.

การวจยครงนมความมงหมายเพอศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจ

โดยรวมและพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย

ตวแปรอสระ ไดแก ลกษณะประชากรศาสตร ลกษณะผลตภณฑและความพงพอใจ

3 ดาน ไดแก ดานคณภาพ ดานกายภาพ ดานตราสนคา ตวแปรตาม ไดแก พฤตกรรมการใชยา

สามญและยาตนแบบ

กลมตวอยางคอ แพทยทปฏบตงานในโรงพยาบาลรฐบาลและเอกชนในกรงเทพมหานคร

จานวน 400 คน โดยใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอ

คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบสมมตฐานดวย Paired t-test, Independent

t-test, One-Way Anova และ สถตการวเคราะหเชงถดถอยพหฐาน (Multiple Regression Analysis)

ผลการทดสอบสมมตฐาน ทระดบนยสาคญทางสถต 0.05 พบวา

1. แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะผลตภณฑและความพงพอใจโดยรวม

แตกตางกน

2. พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทยแตกตางกน

3. พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบมความสมพนธกบ เพศ อาย สถานททางาน

หลก และอายงานของแพทย

4. พฤตกรรมการใชยาสามญมความสมพนธกบลกษณะผลตภณฑดานตราสนคา

ดานคณภาพและความพงพอใจโดยรวมดานคณภาพของยาสามญ

5. พฤตกรรมการใชยาตนแบบมความสมพนธกบลกษณะผลตภณฑดานคณภาพ

ดานกายภาพและความพงพอใจโดยรวมดานคณภาพของยาตนแบบ

THE COMPARATIVE STUDY ON PRODUCT ATTRIBUTES,

SATISFACTION AND PRESCRIPTION OF PHYSICIANS TOWARD

GENERIC AND ORIGINAL DRUG

AN ABSTRACT

BY

SOMKIAT RUNGNIRATTISAI

Presented in Partial Fulfillment of the Requirement for the

Master of Business Administration degree in Marketing

at Srinakharinwirot University

October 2011

Somkiat Rungnirattisai. (2011). The comparative study on product attributes,

satisfaction and prescription of physicians toward generic and original

drug: Master’s Project, M.B.A.(Marketing). Bangkok: Graduate School,

Srinakharinwirot University. Advisor: Dr.Panid Kulsiri.

The purpose of this research was to conduct a comparative on product attributes,

satisfaction and prescription of physicians toward generic and original drug. The

independent variables include demographic characteristics, product attributes and

satisfaction of quality, physical evidence and brand of drugs. The dependent variable is the

physician’s prescription of generic and original drug.

Samples were 400 physicians of government and private hospitals in Bangkok.

Questionnaires were used for data collection. The analytical methods include percentage,

mean, standard deviation. Hypotheses were tested by the method of Paired t-test,

Independent t-test, One-Way Anova and Multiple Regression Analysis.

Results of the hypotheses testing at the statistical significance level of 0.05 are as

follows:

1. Physician’s view and satisfaction toward original and generic drug are different.

2. The physician’s prescriptions of original and generic drug are different.

3. The physician’s prescriptions of generic and original drug have relationship with

gender, age, type of hospital and length of work experience.

4. The physician’s prescription of generic drug has relationship with brand of drugs,

quality and satisfaction of quality.

5. The physician’s prescription of original drug has relationship with quality, physical

evidence and satisfaction of quality.

ประกาศคณปการ

สารนพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด เนองจากความกรณาเปนอยางยงของ อาจารย ดร.

พนต กลศร อาจารยทปรกษาสารนพนธทกรณาใหคาปรกษา คาแนะนาตลอดจนใหความชวยเหลอ

ในการแกไขปญหาตางๆ ใน การจดทางานวจยนทกขนตอน ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง

ไว ณ ทน

ผวจยกราบขอบคณ รองศาสตราจารยสพาดา สรกตตา ประธานกรรมการบรหารหลกสตร

ขอขอบพระคณ อาจารย ดร.ธนภม อตเวทน และอาจารย ดร.ไพบลย อาชารงโรจน ทกรณาเปน

ผเชยวชาญในการตรวจแบบสอบถาม และขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาบรหารธรกจและ

อาจารยพเศษหลกสตรบรหารธรกจทกทานทไดกรณาอบรมสงสอนวชาความรทเปนประโยชนอยางยง

สงสาคญทสด ขอกราบขอบคณครอบครว บดา มารดา ทมสวนชวย สนบสนนและภรรยาทใหกาลงใจ

ทาใหผวจยประสบความสาเรจในการศกษา และมแนวทางในการดาเนนชวตทประสบความสาเรจได

สดทายนผวจยขอใหงานวจยนเปนประโยชนสาหรบผทเกยวของกบธรกจ และผทสนใจ

ทกทาน


สารบญ

บทท หนา

1 บทนา 1

ภมหลง 1

ความมงหมายของการวจย 2

ความสาคญของการวจย 3

ขอบเขตของการวจย 3

ประชากร และกลมตวอยางทใชในการวจย 3

ตวแปรทศกษา 3

นยามศพทเฉพาะ 4

กรอบแนวคดในการวจย 7

สมมตฐานในการวจย 8

2 เอกสาร และงานวจยทเกยวของ 9

แนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค 9

แนวความคดเกยวกบผลตภณฑ 12

แนวความคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ 17

งานวจยทเกยวของ 20

3 วธดาเนนการวจย 23

การกาหนดประชากร และการเลอกกลมตวอยาง 23

การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา 24

การเกบรวบรวมขอมล 28

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล 29

4 ผลการวเคราะหขอมล 38

ลกษณะประชากรศาสตร 39

ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ 41

ความพงพอใจโดยรวมตอยาสามญ และยาตนแบบ 44

พฤตกรรมการใชยาสามญ และยาตนแบบ 45

ผลการทดสอบสมมตฐานยาสามญ และยาตนแบบ 45

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ 68

สรปผลการศกษา 72

อภปรายผล 77

ขอเสนอแนะจากการวจย 78

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป 79

บรรณานกรม 80

ภาคผนวก 83

ภาคผนวก ก 84

ภาคผนวก ข 89

ภาคผนวก ค 91

ประวตยอผทาสารนพนธ 93

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 มลคาตลาดยาโรงพยาบาลป 2551-2553 (IMS Health กนยายน 2553).…………….. 1

2 คาความเชอมนของแบบสอบถาม………………………………….…….………….…… 28

3 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ……………….……….… 39

4 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย….……………….…….... 39

5 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามสาขาทเชยวชาญ……………. 40

6 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามสถานททางานหลก…………. 40

7 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอายงาน………….................. 41

8 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามความคดเหนตอ

ลกษณะผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ ดานคณภาพ……………………….…… 41


ลกษณะผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ ดานลกษณะทางกายภาพ…………….... 42


ลกษณะผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ ดานตราสนคา…….…………….………. 43

11 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของความพงพอใจโดยรวมตอยา

สามญและยาตนแบบ ......................…………………………………….……..……… 44

12 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามสดสวนในการใช

ยากบคนไข.........…………………………………………………….…………………. 45

13 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความเหนตอยาสามญและยาตนแบบ

ในดานคณภาพ……….…………………………………………….…………………... 45


ในดานลกษณะทางกายภาพ………………………………………..………………..…. 46


ในดานตราสนคา…………….……………..……………….…………………………… 47

16 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความพงพอใจตอยาสามญและยา

ตนแบบในดานคณภาพ……………………………………………….………………… 47


ตนแบบในดานลกษณะทางกายภาพ…………………………………………….…….. 48

บญชตาราง (ตอ)

ตาราง หนา


ตนแบบในดานตราสนคา.................................................................. ...................... 49

19 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย จาแนกตามเพศ ...................... 49

20 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทยจาแนกตามอาย………………. 51

21 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาสามญของ

แพทย จาแนกตามอาย ………............................................ .................................. 52

22 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาตนแบบของ

แพทย จาแนกตามอาย…………….…………………………..……………………… 53

23 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย จาแนกตามสาขาเชยวชาญ…. 54

24 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย จาแนกตามสถานททางาน...... 56

25 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทยจาแนกตามอายงาน................. 58

26 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาสามญของแพทย

จาแนกตามอายงาน………………………………………......................................... 59

27 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาตนแบบของ

แพทย จาแนกตามอายงาน………………………………………………..………….. 60

28 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ลกษณะผลตภณฑยาสามญ

กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาสามญ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห ..... 61

29 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบ

กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาตนแบบ โดยการวเคราะห ความถดถอย

เชงพห........................................................................................................... ........ 62

30 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ความพงพอใจโดยรวมใน

การใชยาสามญ กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาสามญ โดยการ

วเคราะหความถดถอยเชงพห....……..………………………………………………... 64

31 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ความพงพอใจโดยรวม

ในการใชยาตนแบบ กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาตนแบบ โดย

การวเคราะหความถดถอยเชงพห………................................................................ 65

32 สรปผลการทดสอบสมมตฐานขอ 1-6…………………………….……………………… 67

33 สรปผลการทดสอบสมมตฐานขอ 7-15....................................................................... 67

บทท 1

บทนา

ภมหลง

ยารกษาโรคเปนหนงในปจจยสทมความจาเปนสาหรบมนษย ตลาดยาในเมองไทยถอ

วาเปนตลาดทนาสนใจ เพราะมมลคาตลาดแตละปทสง และมแนวโนมทปรบตวสงขน มบรษท

ตางชาตจานวนมาก และบรษทในไทยอกหลายบรษททเขามาแขงขนโดยเฉพาะในตลาดโรงพยาบาล

ตามรายงานของ IMS Health พบวา ตลาดยาโรงพยาบาลของประเทศไทยมอตราการเตบโต

เพมขนอยางตอเนอง (ตามตาราง 1)

ตาราง 1 มลคาตลาดยาโรงพยาบาลป 2551-2553 (IMS Health กนยายน 2553)

2551 2552 2553

Q1 18,276 ลานบาท 19,231 ลานบาท 20,636 ลานบาท



Q4 21,569 ลานบาท 22,240 ลานบาท -

รวม 78,643 ลานบาท 82,867 ลานบาท 62,437 ลานบาท

ยารกษาโรคทจาหนายสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก ยาตนแบบ คอ ยาทผาน

การวจยพฒนาและผานการศกษารบรองวามคณสมบตในการรกษาซงจะมสทธบตรในการรบรอง

และยาสามญ คอ ยาทผลตขนมาจากหลงยาตนแบบไดรบการรบรองใหใชและหมดสทธบตร

ซงมสตรหรอตวยาทเหมอนกบยาตนแบบ จากตาราง พบวาป 2553 สนสดทเดอนกนยายน 2553

มมลคาตลาดยาโรงพยาบาลสงถง 62,437 ลานบาท โตขนจากป 2552 ทผานมาทมมลคา

60,626 ลานบาท โดยผผลตตลาดยาตางประเทศหรอยาตนแบบ (Original) มสวนแบงตลาด

ในชองทางโรงพยาบาล (Hospital Channel) รอยละ 76 ผผลตยาในประเทศหรอยาสามญ

(Local Made) มสวนแบงตลาดชองทางโรงพยาบาลเพยงรอยละ 24

มลคาตลาดยาทสงในโรงพยาบาล สงผลทเดนชดตอระบบสขภาพของประเทศ ทาให

ประเทศตองใชงบประมาณรายจายดานสขภาพทสง ดงตวอยาง คารกษาพยาบาลสาหรบ

ระบบสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการไดเพมขนอยางรวดเรวจาก 26,043 ลานบาทในป

พ.ศ. 2547 เปน 62,195 ลานบาทในป พ.ศ. 2553 โดยกรมบญชกลางไดชแจงวารอยละ 83

2 ของคาใชจาย เปนคายา (ขอมลจาก กรงเทพธรกจ 19 กมภาพนธ 2554) นอกจากน กระทรวง

สาธารณสขยงประสบปญหาโรงพยาบาลในสงกดจานวน 830 แหง ขาดทน 1,987 ลานบาท

ในไตรมาส 2 ป 2553 (ขอมลจาก โพสตทเดย 28 กนยายน 2553) คาใชจายดานยาทสงดงกลาว

ผลสวนหนงมาจากการใชยาทมราคาสง ซงสวนใหญเปนยาตนแบบทตองนาเขาจากตางประเทศ

การใชยาตนแบบนอกจากทาใหรายจายดานสขภาพของรฐสงขนแลวยงทาใหผบรโภค ไดแก

คนไขหรอประชาชนมรายจายดานสขภาพทสงเชนกน ทาใหทางกระทรวงสาธารณสขไดม

นโยบายการในการควบคมการใชยาตามบญชยาหลกแหงชาตและสงเสรมให รพ.ตางๆ พจารณา

การสงจายยาสามญซงมราคาถกกวาในการรกษาโรคของผปวยทดแทนการใชยาตนแบบ เพอ

ชวยในการประหยดงบประมาณดงกลาว ถงกระนนกตาม พบวา ยาตนแบบยงคงสามารถครอง

สวนแบงทางการตลาดในสดสวนทสงถงแมจะหมดสทธบตรไปแลว

ประเดนปญหาทสาคญเกดจากผใชยา ซงตลาดยาไมเหมอนตลาดสนคาอปโภค

บรโภคทวๆ ไปตรงทผบรโภคหรอคนไขไมไดเปนผเลอกใชผลตภณฑโดยตรงหรอไมมสวนรวม

ในการตดสนใจในการเลอกใชยา โดยผทมบทบาทสาคญในการตดสนใจใชยาในโรงพยาบาล

ไดแก แพทย การสงจายยาจะใชดลยพนจซงเปนเหตผลทางดานวชาการ ขอมลเกยวกบ

ผลตภณฑยาสวนใหญ ไมวาจะเปนในแงของประสทธภาพ ความปลอดภย และความคมคา

ในการรกษานน มกถกนาเสนอโดยบรษทยาและวารสารทางการแพทยตางๆ และยงมเหตผล

ทางดานการตลาดของบรษทยามาเปนปจจยเสรมใหแพทยตดสนใจเลอกใชยา ดงนน ผผลตยา

แตละบรษทโดยเฉพาะยาตนแบบ ตางกมกลยทธทางการตลาดเพอมงไปยงแพทยใหสนใจใช

ผลตภณฑของตน ดงนน จงเปนทนาสนใจวาการสงเสรมใหเกดการใชยาสามญในผปวยของ

แพทยทยงไมเกดการตอบสนองทดเกดจากความพงพอใจและความเหนตอลกษณะผลตภณฑท

แตกตางกนหรอไม โดยการศกษาวจยในครงนจงทาการเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความ

พงพอใจและพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทยเพอนามาปรบกลยทธของ

บรษทยาเพอตอบสนองตอความตองการของแพทยผใชยาตอไป

ความมงหมายของการวจย

ในการวจยครงนผวจยตงความมงหมายไวดงน

1. เพอเปรยบเทยบความแตกตางของยาตนแบบและยาสามญ

2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางความพงพอใจของแพทยตอยาตนแบบและยาสามญ

3. เพอศกษาความสมพนธของลกษณะผลตภณฑและความพงพอใจตอพฤตกรรม

การใชยาตนแบบและยาสามญของแพทย

3

ความสาคญของการวจย

1. ผลของการวจยจะเปนประโยชนตอผประกอบการยาสามญและยาตนแบบ

เพอปรบปรงเปลยนแปลงดานผลตภณฑ เพอใหเปนทยอมรบและตอบสนองความตองการ

ของแพทย

2. ผลการวจยจะเปนประโยชนแกผทกาลงจะเขามาในธรกจยาทงยาสามญและ

ยาตนแบบเพอเปนแนวทางในการวางแผนออกแบบผลตภณฑในการประกอบธรกจตอไป

ขอบเขตของการวจย

การศกษาคนควานเพอศกษาถง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพง

พอใจและพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” มขอบเขตการศกษาคนควาดงน

ประชากรทใชในการวจย

ประชากร คอ แพทยของโรงพยาบาลรฐบาลและเอกชนในกรงเทพมหานคร

กลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอยางทใชในการวจยนเปนแพทยทปฏบตงานในโรงพยาบาลรฐบาลและเอกชน

ในกรงเทพมหานคร ซงไมสามารถทราบจานวนทแนนอน ดงนน จงใชวธการหาคาจากตาราง

ขนาดตวอยางประชากรของ Taro Yamane (Yamane. 1967: 886) และระดบคาความคลาดเคลอน

ของกลมตวอยางรอยละ 5 (0.05) จงไดกลมตวอยาง 385 ตวอยางและสารองไว 15 ตวอยาง

เพอสารองแบบสอบถามทไมสมบรณ ดงนน กลมตวอยางทใชวจยครงนจงเทากบ 400 ตวอยาง

และผวจยใชวธการสมตวอยางแบบเจาะจง กาหนดโควตา (Quota Sampling) สาหรบโรงพยาบาลรฐ

300 คน โรงพยาบาลเอกชน 100 คน และทาการสมตวอยางแบบอาศยความสะดวก

(Convenience Sampling)

ตวแปรทศกษา

ตวแปรอสระ แบงเปนดงน

1. ดานประชากรศาสตร

1.1 เพศ

1.1.1 ชาย

1.1.2 หญง

1.2 อาย

1.2.1 นอยกวา 26 ป

1.2.2 26 – 35 ป

1.2.3 36 – 45 ป

1.2.4 46 – 55 ป

4 1.2.5 มากกวา 55 ป

1.3 สาขาทเชยวชาญ

1.3.1 อายรศาสตร

1.3.2 ศลยศาสตร

1.3.3 กมารเวชศาสตร

1.3.4 ENT

1.3.5 สต – นรเวช

1.3.6 อน ๆ (โปรดระบ)…………………………….

1.4 สถานททางานหลก

1.4.1 โรงพยาบาลรฐ

1.4.2 โรงพยาบาลเอกชน

1.5 อายงาน

1.5.1 ไมเกน 1 ป

1.5.2 มากกวา 1 ปและไมเกน 10 ป



1.5.5 มากกวา 30 ปขนไป

2. ลกษณะผลตภณฑ

2.1 คณภาพของผลตภณฑ

2.2 ลกษณะทางกายภาพ

2.3 ตราสนคา

3. ความพงพอใจในการใชยาสามญและยาตนแบบ

ตวแปรตาม ไดแก

1. พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

นยามศพทเฉพาะ

1. ยาตนแบบ หมายถง ยาทผานการวจยและพฒนาซงผานการศกษาวจย

ผานกระบวนการทดลอง คณสมบตในการรกษาโรค และทดลองกบสตวทดลอง เพอใหแนใจวา

สารนนมฤทธในการรกษาจรง

2. ยาสามญ หมายถง ยาทผลตขนมาหลงจากยาตนแบบไดรบการรบรอง และอนมต

ใหใชในการรกษาโรคแลวซงอาจจะลอกเลยนสตรยาตนแบบเมอยาเหลานนหมดสทธบตรแลว

เพอประโยชนในการเขาถงยาของประชาชน

5 3. แพทย หมายถง บคคลซงไดรบในอนญาตเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมจาก

แพทยสภา หรอ องคกรวชาชพทเทยบเทา

3.1. แพทยประจาบาน หมายถง แพทยทกาลงฝกหดความชานาญสาขาใด

สาขาหนงในโรงพยาบาล

3.2. แพทยประจาบานตอยอด หมายถง แพทยทศกษาในระดบบณฑตวทยาลย

ใหมความชานาญสาขาใดสาขาหนงในโรงพยาบาล

3.3. อายรแพทย หมายถง แพทยทมความเชยวชาญในการรกษาโรคเฉพาะทาง

โดยใหการรกษาดวยยา

3.4. กมารแพทย หมายถง แพทยทมความเชยวชาญในการรกษาโรคในเดก

3.5. โสต นาสก ลารงซวทยา หมายถง แพทยทมความเชยวชาญในการรกษา

โรคทางห คอ จมก

3.6.ศลยแพทย หมายถง แพทยทมความเชยวชาญในการรกษาโรคเฉพาะทาง

โดยใหการรกษาดวยการผาตด

3.7.สตนรเวชแพทย หมายถงแพทยทมความเชยวชาญในการรกษาโรคสตรและ

การทาคลอด

4. โรงพยาบาล หมายถงสถานพยาบาลทจดใหบรการผปวยโดยสามารถรบผปวยไว

คางคนเกนสามสบเตยงขนไป ซงม บรการดานเวชกรรม ดานการพยาบาล ดานเภสชกรรม และ

ดานเทคนคการแพทยเปนอยางนอยและอาจจะมบรการดานทนตกรรมหรอดานการประกอบโรค

ศลปะอนๆ โดยแบงเปน 2 ประเภท ดงน

4.1. โรงพยาบาลรฐ หมายถง สถานพยาบาลในสงกด กระทรวงสาธารณสข

กระทรวงกลาโหม กระทรวงยตธรรม กระทรวงศกษาธการ หนวยงานอสระ องคกรอสระ

รฐวสาหกจ

4.2. โรงพยาบาลเอกชน หมายถง สถานพยาบาลในสงกดขององคกรศาสนา

สงกดมลนธตาง ๆ โรงพยาบาลของบรษทตาง ๆ

5. ลกษณะผลตภณฑ หมายถง คณภาพผลตภณฑ ลกษณะทางกายภาพ และ

ตราสนคา ดงน

5.1.คณภาพผลตภณฑ หมายถง การทยามผลการศกษารองรบ ไมมอาการ

ขางเคยง มขอมลในเอกสารกากบยาครบถวน มการใชในโรงเรยนแพทย

5.2.ลกษณะทางกายภาพ หมายถง ลกษณะรปทรงของยามความสะดวกใน

การใช ฉลากมความชดเจนรายละเอยดครบถวน ไดแก บอกสวนประกอบ วนผลต วนหมดอาย

บรรจภณฑมลกษณะทนสมย สะอาด

6 5.3. ตราสนคา หมายถง แหลงกาเนดมความชดเจนและนาเชอถอ ชอเสยงของ

บรษทเปนทรจกแพรหลาย ตราสนคามความนาเชอถอในดานเทคโนโลย ในดานความสามารถ

เฉพาะทางและชอบรษทเปนทรจกคนเคย

6. ความพงพอใจ หมายถง ความพงพอใจในดานคณภาพ ความพงพอใจในดาน

ลกษณะทางกายภาพ ความพงพอใจในดานตราสนคาของยาสามญและยาตนแบบ

7. พฤตกรรมในการใชยา หมายถง การกระทาของแพทยในการสงจายยาใหแก

ผปวย ไดแก สดสวนในการสงจายยาสามญและยาตนแบบแกผปวย

7

กรอบแนวคดในการวจย

ในการวจยเรอง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” มกรอบแนวคดการวจยไดดงน

พฤตกรรมในการใช

ยาสามญและยาตนแบบ

ลกษณะทางประชากรศาสตร

- เพศ

- อาย

- สาขาเชยวชาญ

- สถานททางานหลก

- อายงาน

ลกษณะผลตภณฑยาสามญและ

ยาตนแบบ

- คณภาพของผลตภณฑ

- ลกษณะทางกายภาพ

- ตราสนคา

ความพงพอใจโดยรวมใน

ยาสามญและยาตนแบบ

8

สมมตฐานในการวจย

1. แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมคณภาพแตกตางกน

2. แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพแตกตางกน

3. แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานตราสนคาแตกตางกน

4. ความพงพอใจในดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

5. ความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

6. ความพงพอใจดานตราสนคายาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

7. เพศชายและหญงมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

8. กลมอายอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

9. กลมสาขาเชยวชาญอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ


10. แพทยทมสถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนม

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

11. กลมอายงานอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ


12. ลกษณะผลตภณฑยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ

13. ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ

14. ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช

ยาสามญ

15. ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช


บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและพฤตกรรม

การใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” เปนการศกษาความเหนตอลกษณะผลตภณฑ ความ

พงพอใจและพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย เพอนาไปสการปรบกลยทธ

ของบรษททเหมาะสมตอความตองการของแพทย จงตองศกษาทาความเขาใจเกยวกบแนวคด

ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ เพอนาไปใชเปนกรอบสาหรบงานวจยในครงนโดยผวจยไดสรป

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของออกเปน 4 สวนดงน

1. แนวความคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค

2. แนวความคดเกยวกบผลตภณฑ

3. แนวความคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ

4. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดและทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค เสร วงษมณฑา (2542: 32) กลาวา ผบรโภค (Consumer) คอผทมความตองการซอ

(Need) มอานาจซอ (Purchasing power) ทาใหเกดพฤตกรรมการซอ (Purchasing behavior)

และพฤตกรรมการใช (Using behavior) ดงน

1. ผบรโภคเปนบคคลทมความตองการ (Needs) การทจะถอวาใครเปนผบรโภคนน

บคคลนน ตองมความตองการผลตภณฑ แตถาบคคลนน ไมมความตองการกจะไมใชผบรโภค

ความตองการนนตองเปนนามธรรม เปนความตองการพนฐานเบองตนทไมใชกลาวถงสนคา

แตกลาวถงสงทเกดขน เกยวกบตวบคคล สนคาตาง ๆ กสามารถนาออกมาขายเพอตอบสนอง

ความตองการขน ปฐมภมได

2. ผบรโภคเปนผทมอานาจซอ (Purchasing power) ผบรโภคจะมแคเพยงความ

ตองการอยางเดยวไมไดแตตองมอานาจซอดวย ฉะนน การวเคราะหพฤตกรรมของผบรโภค

ตองวเคราะหไปทตวเงนของผบรโภคดวย

3. การเกดพฤตกรรมการซอ (Purchasing behavior) ผบรโภคซอทไหน ซอเมอใด

ใคร เปนคนซอใชมาตรการอะไรในการตดสนใจซอมากนอยแคไหน

4. พฤตกรรมการใช (Using behavior) ผบรโภคมพฤตกรรมการใชอยางไร เชน ซอ

กคร ง ครงละเทาไหร ซอกบใครเปนตน พฤตกรรมของผบรโภคถกกาหนดดวยลกษณะทาง

กายภาพ(Physical) และลกษณะทางกายภาพถกกาหนดดวยสภาพจตวทยา (Psychological)

สภาพจตวทยาถกกาหนดดวยครอบครว(Family)ครอบครวถกกาหนดดวยสงคม (Social)

รวมถงสงคมถกกาหนดดวย วฒนธรรมของแตละทองถน (Cultural) ซงทงหมดนตองคานงถง

พฤตกรรมการซอและพฤตกรรมการใชของผบรโภค

10 ศรวรรณ เสรรตน (2541: 124) กลาววา พฤตกรรมผบรโภค (Consumer behavior)

หมายถง การศกษาพฤตกรรม การตดสนใจและการกระทาของผบรโภคทเกยวกบการซอและ

การใชสนคา นกการตลาดจาเปนตองศกษา และวเคราะหพฤตกรรมผบรโภคดวยเหตผลหลาย

ประการ คอ

1. พฤตกรรมผบรโภคทมผลตอกลยทธการตลาดของธรกจ และมผลทาใหธรกจ

ประสบความสาเรจ ถากลยทธทางการตลาดทสามารถตอบสนองความพงพอใจของผบรโภคได

2. เพอสอดคลองกบแนวคดทางการตลาด (Marketing Concept) ทวาการทาใหลกคา

พอใจดวยเหตนจงตองศกษาถงพฤตกรรมของผบรโภค เพอจดสงกระตนกลยทธทางการตลาด

เพอสามารถตอบสนองความพงพอใจของผบรโภคได

สมจตร ลวนจาเรญ (2541: 22-24) กลาววา พฤตกรรมผบรโภค (Consumer behavior)

หมายถง การกระทาของแตละบคคลทเกยวของโดยตรงกบการไดรบ และใชสนคาหรอบรการ

รวมถงกระบวนการตดสนใจทเกดขนกอน และทเปนตวกาหนดใหเกดการกระทาตาง ๆ พฤตกรรม

ผบรโภคมความใกลชดกบอยางมาก โดยทผบรโภคจะมกระบวนการซอในรานคาปลกจากการ

ตงใจไปซอสนคาทตองการ หรออาจเกดจากไมไดตงใจซอสนคาแตไปเดนดแลวเหนจงเกด

ความตองการ

โมเดลพฤตกรรมผบรโภค

คอตเลอร (Kotler. 2003: 183-200) กลาวถง โมเดลพฤตกรรมผบรโภค (Consumer

behavior model) เปนการศกษาถงเหตจงใจททาใหเกดการตดสนใจซอผลตภณฑ โดยมจดเรมตน

จากการทเกดสงกระตน (Stimulus) ททาใหเกดความตองการสงกระตนผานเขามาในความรสก

นกคดของผซอ(Buyer’s black box) ซงเปรยบเสมอนกลองดาซงผผลตหรอผขายไมสามารถ

คาดคะเนได ความรสกนกคดของผซอจะไดรบอทธพลจากลกษณะตาง ๆ ของผซอแลวจะมการ

ตอบสนองของผซอ (Buyer’s response) หรอการตดสนใจของผซอ(Buyer’s purchase decision)

จดเรมตนของโมเดลนอยทมส งกระตน (Stimulus) ในเกดความตองการก อนแลวทาใหเกด

การตอบสนอง (Response) ดงนน โมเดลนจงอาจเรยกวา S-R Theory โดยมรายละเอยดของ

ทฤษฎดงน

สงกระตนภายนอก

สงกระตนทางการตลาด (Marketing Stimulus) เปนสงทผประกอบการสรางขน

เพอดงดดผบรโภค ใหเกดความตองการซอสนคา และบรการ โดยสวนประสมทางการตลาด

(Marketing Mix) ซงใชในการกระตน มดงน

- สงกระตนดานผลตภณฑ (Product) ออกแบบผลตภณฑใหสวยงามเพอกระตน

ความตองการ

- สงกระตนดานราคา (Price) เชน การกาหนดราคาสนคาใหเหมาะสมกบผลตภณฑ

โดยพจารณาลกคาเปาหมาย

11 - สงกระตนดานชองทางการจาหนาย (Distribution หรอ Place) เชน การจดจาหนาย

ผลตภณฑใหทวถง เพอใหความสะดวกแกผบรโภค ถอวาเปนการกระตนความตองการซอ

- สงกระตนดานการสงเสรมการตลาด (Promotion) เชนการแขงขนทาใหเกดการดงดด

การโฆษณาสมาเสมอ การใชความพยายามของพนกงานขาย การลด แลก แจก แถม การสราง

ความสมพนธอนดกบบคลทวไปเหลานถอวาเปนสงกระตนความตองการซอ

สงกระตนอนๆ (Other Stimulus)

เปนสงกระตนความตองการของผบรโภค ทผประกอบธรกจ ไมสามารถควบคมได

อาจเปนไปไดทง ในทางทจะสงเสรม หรอเปนอปสรรคตอการบรโภค ไดแก

- สงกระตนทางเศรษฐกจ เชน ภาวะเศรษฐกจ อตราดอกเบย รายไดของผบรโภค

เปนตน

- สงกระตนทางเทคโนโลย เชน เทคโนโลยในการควบคมระบบการจดเกบสนคา

ระบบบารโคด ระบบการกระจายสนคา

- สงกระตนทางดานกฎหมาย เชน อตราการเพม หรอลดลงในการเกบภาษเงนไดม

บทบาทในการเพมขน หรอลดลงในการบรโภค การจากดจานวนสาขาของธรกจคาปลกตางชาต

- สงกระตนทางดานวฒนธรรม เชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ เทศกาล อาจมผลทาให

ผบรโภคเกดความตองการซอสนคาปรมาณมากราคาถก

กลองดาหรอความรสกนกคดของผซอ (Buyer’s black box)

เปนความรสกนกคดของผซอทเปรยบเสมอนกลองดา (Black box) ซงผผลต หรอ

ผขายไมสามารถทราบได จงตองพยายามคนหาความรสกนกคดของผบรโภคทไดรบอทธพล

จากลกษณะของผบรโภค และขน ตอนการตดสนใจของผบรโภคมดงน

- ลกษณะของผซอ (Buyer Characteristics) ลกษณะของผบรโภคมอทธพลจาก

ปจจยตาง ๆ คอปจจยดานวฒนธรรม ปจจยดานสงคม ปจจยสวนบคคล และปจจย

ดานจตวทยา

- กระบวนการตดสนใจซอ ของผซอ (Buyer’s Response) ประกอบดวยขนตอน คอ

การรบรความตองการ (ปญหา) การคนหาขอมล การประเมนผลทางเลอก การตดสนใจ

ซอและพฤตกรรมภายหลงการซอกระบวนการนจะยากงาย และใชเวลามากหรอนอยจะขนอย

กบประเภทของผลตภณฑ คณภาพ ราคา การสงเสรมการจาหนาย ตลอดจนตวผตดสนใจเอง

บางครง การซอ อาจไมไดดาเนนไปจนสนสดกระบวนการ เพราะผบรโภคอาจเปลยนใจหรอม

อปสรรค บางครงพฤตกรรมการบรโภคเกดขนเปนประจา

การตอบสนองของผซอ (Buyer’s Response) หรอการตดสนใจซอของผบรโภค หรอ

ผซอ (Buyer’s purchase decisions) ผบรโภคจะมการตดสนใจในประเดนตางๆ ดงน

- การเลอกผลตภณฑ (Product choice)

- การเลอกตราสนคา (Brand choice)

- การเลอกผขาย (Dealer choice)

12

- การเลอกเวลาในการซอ (Purchase timing)

- การเลอกปรมาณการซอ (Purchase amount)

จากการศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมของผบรโภคในขางตนน ทางผวจย

ไดนาแนวคดตาง ๆ มาใชเปนแนวทางในการออกแบบสอบถามตลอดจนนามาใชในการวาง

สมมตฐานเพอการคนควาวจยในครงน

2. แนวความคดเกยวกบผลตภณฑ

นพรตน ภมวฒสาร (2543: 2–4) ไดกลาววา สวนประสมทางการตลาด ประกอบดวย

1. ผลตภณฑ (Product) เปนสวนประสมทางการตลาดตวทหนงทสาคญ หมายถง

สนคาอปโภคบรโภค สนคาอตสาหกรรม และการบรการ ในดานการออกแบบรปราง สสน การ

ใชชอยหอ การบรการ และสญลกษณ เปนตน

2. ราคา (Price) เปนสวนประสมทางการตลาดชนดเดยวทปรากฏขนกบผลตภณฑทก

ชนด ตองกาหนดราคาใหเหมาะสมกบสวนประสมตวอนๆ

3. ชองทางการจดจาหนาย (Place) หมายถง ชองทางการจดจาหนายและการกระจาย

สนคา ชองทางการจดจาหนายประกอบดวยคนกลางทธรกจใชในการนาผลตภณฑไปสผซ อข น

สดทาย หรอการจดจาหนายโดยตรงไปยงลกคา

4. การสงเสรมการตลาด (Promotion) เปนกจกรรมทางการตลาดทมความสาคญอยาง

มาก และเปนเครองมอของการตดตอสอสารทางการตลาด

เสร วงษมณฑา (2542: 9) กลาววา ผลตภณฑ (Product) หมายถง สงทนาเสนอตอ

ผบรโภค เพอตอบสนองความพงพอใจใหกบผบรโภค ผลตภณฑตองมคณคา (Value) ในสายตา

ของลกคา คณคาของสนคาในรปตวเงน กคอ ราคาของสนคา โดยผขายจะเปนผกาหนดราคา

ผลตภณฑ ผซอจะเกดการตดสนใจซอกตอเมอ มการยอมรบในสนคานนผลตภณฑคอ สงท

สามารถตอบสนองความตองการของมนษยเปนคณสมบตทสมผสไดและสมผสไมไดตลอดจน

ผลประโยชนทคาดหวง ผลตภณฑประกอบดวย สนคา บรการ และความคด ซงสนคา (Goods)

เปนสงทสมผสได แตบรการ (Service) สมผสไมได เกด จากการใชความพยายามของมนษย

สวนความคด (Idea) อาจจะเปนปรชญา บทเรยน แนวคดและ ขอเสนอแนะ

ศรวรรณ เสรรตน (2543: 18-25) ไดอธบายถง คณสมบตทสาคญของผลตภณฑท

นกการตลาดตองคานงถง ดงน

1. คณภาพผลตภณฑ (Product quality) เปนการวดการทางานและวดความคงทน

ของผลตภณฑเกณฑในการวดคณภาพถอหลกความพงพอใจของลกคาและคณภาพทเหนอกวา

คแขงขน ถาสนคาคณภาพตาผซอจะไมซอซา ถาสนคาคณภาพสงเกนอานาจของผบรโภค

สนคากขายไมได เชน เตาอบไมโครเวฟทางานไดหลายอยางคอ ตงเวลาอบ ปง ตน ตน ผด

เปนตน แตราคาสงมากสนคากขายไดนอย นกการตลาดตองพจารณาวาสนคาควรมคณภาพ

13 ระดบใดบาง และตนทนเทาใดจงจะเปนทพอใจของผบรโภครวมทงคณภาพสนคาตองสมาเสมอ

และมมาตรฐานเพอทจะสรางการยอมรบ ความเชอถอทมตอสนคาทกครงทซอ ดงนนผผลต

จงตองมการควบคมคณภาพสนคา (Quality control) อยเสมอ

2. ลกษณะทางกายภาพของสนคา (Physical characteristics of goods) เปนรปราง

ลกษณะทลกคาสามารถมองเหนได และสามารถรบรดวยประสาทสมผสทง 5 คอ รป รส กลน

เสยง สมผส เชน รปราง ลกษณะ รปแบบ บรรจภณฑ ตราสนคา เปนตน

3. ราคา (Price) เปนจานวนเงนทบคคลจายเพอซอสนคาหรอบรการ ซงแสดงเปนมล

คาทผบรโภคจายเพอแลกเปลยนกบผลประโยชนทไดรบจากสนคาหรอบรการ การตดสนใจดาน

ราคาไมจาเปนตองเปนราคาสงหรอราคาตา แตเปนราคาทผบรโภคเกดการรบรในคณคา

(Perceived value) คอ ถาผบรโภคมองเหนวาสนคามคณคาเราสารถตงราคาสงไดและการปรบ

ราคาขนราคาหรอลดราคาตองพจารณาถงความออนไหวดานราคาของผบรโภคดวย

4. ชอเสยงของผขายหรอตราสนคา (Brand) หมายถงชอ (Name) คา (Term)

สญลกษณ (Symbol) การออกแบบ (Design) หรอสวนประสมของสงดงกลาว เพอระบถงสนคา

หรอบรการของผขายรายใดรายหนงหรอกลมของผขายเพอแสดงถงลกษณะทแตกตางจากค

แขงขน (Kotler. 2000: 404) การตดสนใจของผบรโภคตอผลตภณฑบางชนดนนขนอยกบ

ชอเสยงของผขายหรอตราสนคา โดยเฉพาะสนคาทเจาะจงซอ (Specialty goods) เชน

กระเปาหลยส วกตอง นาฬการาโด รถเบนซ ซงเปนสนคาทผบรโภคตดสนใจซอดวยเหตผล

ดานจตวทยาไมใชเหตผลทางดานเศรษฐกจหรอประโยชนทไดรบ เชนตดสนใจซอเพราะ

ตองการเปนทยอมรบในสงคม เนองจากผลตภณฑเปนตวชสถานภาพของผใช ซงถอวาเปน

ความตองการดานจตวทยา ดวยเหตนนกการ ตลาดจงตองมการพฒนาคณคาตราสนคา

(Brand equity) กลาวคอ ตองมการใชเครองมอการตลาดไมวาจะเปนผลตภณฑหรอการสอสาร

การตลาดตาง ๆ เพอเพมคณคา (Value added) ใหกบผลตภณฑ เพอใหลกคาเกดการรบร

(Perceive value) คณคาตราสนคานน ๆ จงเปนสงสาคญอยางยงทนกการตลาดจะตองคานง

เพอพฒนาตราสนคาใหมคณคาตอสนคา

5. บรรจภณฑ (Packing) หมายถง กจกรรมทเกยวของในการออกแบบ และการผลต

สงบรรจหรอสงหอหมผลตภณฑ บรรจภณฑเปนตวทาใหเกดการรบร คอการมองเหนสนคา

เมอลกคาเกดการยอมรบในบรรจภณฑกจะนาไปสการจงใจใหเกดความตองการซอ และเกด

การตดสนใจซอในทสด ดงนนบรรจภณฑจงตองโดดเดน โดยอาจแสดงถงตาแหนงผลตภณฑ

ของสนคานน เชนมองแลวรวาเปนนายาซกผา เปนนายาทาความสะอาดพน เปนผงซกฟอก

ซงเปนบรรจภณฑควรแสดงตาแหนงของสนคาใหชดเจนนนคอบรรจภณฑจะตองเปนตวขาย

ตวเองในชนวาง โดยเฉพาะสนคาสะดวกซอซงอยในซปเปอรมารเกตตาง ๆ บรรจภณฑจะตอง

มความโดดเดนในชนวาง

14

6. การออกแบบผลตภณฑ (Design) เปนงานทเกยวของกบร ปแบบ ลกษณะ การบรรจหบหอ ซงปจจยเหลานจะมผลกระทบตอพฤตกรรมการซอของผบรโภค ดงนนการออกแบบจงมความสาคญมากสาหรบสนคาตาง ๆ เชน รถยนต เฟอรนเจอร เสอผา เครองใชในครวเรอน ดงนน ผผลตทมผเชยวชาญดานการออกแบบจงตองศกษาความตองการของผบรโภค เพอออกแบบสนคาใหดงดดความสนใจและใหเปนทตองการของผบรโภค นอกจากนการออกแบบยงใชเปนเกณฑทาใหผลตภณฑมความแตกตางกน (Product differentiation) โดยคานงถงเหตจงใจใหลกคาซอสนคาทงดานเหตผลและดานอารมณ 7. การรบประกน (Warranty) และการประกนสนคา (Guarantee) มความหมายตางกนดงน การรบประกนหรอใบรบประกน (Warranty) เปนเอกสารซงมขอความทระบถงการรบประกนสนคา ซงผผลตหรอผขายจะชดเชยใหกบผซอ เมอผลตภณฑไมสามารถทางานภายในระยะเวลาทกาหนดไวการรบประกนเปนเครองมอทสาคญในการแขงขน โดยเฉพาะสนคาประเภทรถยนต เครองใชในบาน และเครองจกรเพราะเปนการลดความเสยงจากการซอสนคาของลกคา รวมทงการสรางความเชอมน ฉะนนนกการตลาดจงเสนอการรบประกนเปนลายลกษณอกษรหรอดวยคาพด โดยทวไปการรบประกนจะระบประเดนสาคญ 3 ประเดน คอ (1) การรบประกนเปนลายลกษณอกษรหรอดวยคาพด ผซอจะรองเรยนทไหน กบใคร อยางไร เมอสนคามปญหา (2) การรบประกนจะตองใหผบรโภคทราบลวงหนากอนการซอ (3) การรบประกนจะตองระบเงอนไขการรบประกนทางดานระยะเวลาขอเขตความรบผดชอบและเงอนไขอน ๆ ตวอยาง หลายบรษทไดเสนอการบรการการบารงรกษาและซอมแซม โดยใชเปน สวนหนงของโปรแกรมเพอเพมความพงพอใจของลกคา หรอเพมยอดขาย เชน ตวแทนขายรถยนตจะตองมบรการซอมแซม และบารงรกษา ลกคาแตละรายจะมความตองการคาแนะนาในการใหบรการ ในการซอมแซมและบารงรกษารถยนต หลายบรษทไดเพมคณคาใหกบผลตภณฑ โดยการตดตงการฝกอบรม การใหคาแนะนา หรอการใหบรการอน ๆ ดวยเหตนการรบประกนเปนสวนทสรางความแตกตางของผลตภณฑทเหนอกวาคแขงขน และนาไปสความพงพอใจลกคาเพมขนและยอดขายจะมากขนดวย การประกนสนคาหรอบรการ (Guarantee) เปนขอความทยนยนวาผลตภณฑสามารถทางานไดเปนทพงพอใจหรอมการประกนวาถาสนคาใชไมไดผลยนดคนเงน 8. ส (Color) สของผลตภณฑเปนสงเชญชวนและจงใจใหเกดการซอ เพราะสทาใหเกดอารมณดานจตวทยา เครองมอการตลาดไมวาจะเปนสถานบนเทงตาง ๆ กใชสเขามาชวยอยางมาก หรอแมกระทงการโฆษณาสงเสรมการขายตาง ๆ กใชสเขามาชวยดงใหเกดการรบร (Perception) ทาใหโดดเดนเปนลกษณะความตองการดานจตวทยาของมนษยทวาสนคาแตละชนจะมการตดสนใจซอจากการเลอกส เชน การตดสนใจซอรถยนต ปจจยทสาคญมากในการตดสนใจคอส รถยโรปจะมความพถพถนในเรองสมาก มกจะเปนสทนสมยไมใชสเดยวโดด แตเปนสผสมมนวตกรรมดานส (Color innovation) นอกจากนสยงสอถงตาแหนงผลตภณฑ (Product positioning) เชน แชมพคลนกสตรเยนจะใชสฟา เพอตองการสอความหมายวาใชแลวจะรสกเยน สนคา บางประเภทเปนสนคาอนรกษสภาพแวดลอม เปนการตลาดเพอสงแวดลอม (Green marketing) กจะใชสเขยวเปนตน

15 9. การใหบรการ (Servicing) การตดสนใจซอของผบรโภค บางครงกขนอยกบ

นโยบายการใหบรการแกลกคาของผขายหรอผผลต ตวอยางเชน ผบรโภคมกจะซอสนคากบ

รานคาทใหบรการดและถกใจ ในปจจบนผบรโภคมแนวโนมจะเรยกรองบรการจากผขายมากขน

เชน บรการสนเชอ บรการสงของ บรการซอมแซม ในการผลตสนคาผผลตอาจใหบรการเอง

หรอผานคนกลาง โดยคานงถง ความสมดลระหวางตนทนและการควบคมระดบความพอใจท

จะใหแกลกคา

10. วตถดบ (Raw material) หรอวสดท ใชในการผลต (Material) ผผลตมทางเลอก

ทจะใชวตถดบหรอวสดหลายอยางในการผลต เชน ผา อาจจะใชผาไหม ผาฝาย ใยสงเคราะห

หรอเครองสาอางสามารถใชวตถดบทแตกตางกนได ฯลฯ ซงในการตดสนใจเรองนผผลตตอง

คานงถงความตองการของผบรโภควา พอใจแบบใด ตลอดจนตองพจารณาถงตนทนในการผลต

และความสามารถในการจดหาวตถดบดวย

11. ความปลอดภยของผลตภณฑ (Product safety) และภาระจากผลตภณฑ

(Product liability) ความปลอดภยของผลตภณฑ (Product safety) เปนประเดนทสาคญมาก

ทธรกจตองเผชญ และยงเปนประเดนทสาคญมากทธรกจตองเผชญ และยงเปนประเดนปญหา

ดานจรยธรรมทงธรกจและผบรโภค ผลตภณฑทไมปลอดภยทาใหผผลตหรอผขายเกดภาระจาก

ผลตภณฑ (Product liability) ซงเปนสมรรถภาพของผลตภณฑททาใหเกดการทาลายหรอเปน

อนตรายสาหรบผผลตทตองรบผดชอบ ซงในประเดนนเปนสาเหตใหธรกจตองมการรบประกน

(Product warranty) ขน

สนคาบางชนดความปลอดภยเปนเรองสาคญมาก เชนรถยนต เครองไฟฟา เครองทา

นารอน เครองเปาผม ฯลฯ สนคาเหลานถาออกแบบไมปลอดภย หรอใหรายละเอยดวธการใช

ไมเพยงพอจะมผลตอชอเสยงของผผลต จงตองใหความสาคญตอการออกแบบและการทดสอบ

ความปลอดภยกอนนาออก จาหนาย ในปจจบนผบรโภคมความตนตวในเรองนมาก เพราะม

องคการทใหความรแกผบรโภค เชน คณะกรรมการคมครองผบรโภค กระทรวงสาธารณสข

โดยจะใหขาวสารเตอนกบสนคาและตราสนคาทไมปลอดภย

12. มาตรฐาน (Standard) เมอมเทคโนโลยใหมเกดขน จะตองคานงถงประโยชนและ

มาตรฐานของเทคโนโลยนน ผลตภณฑจานวนมากในตลาด เชน เครอขายการสงขอมล วทย

โทรทศน และโทรศพท จะตองมการออกแบบทไดมาตรฐาน มาตรฐานเหลานมการควบคม

โดยสมาคมผประกอบอาชพ และหนวยงานรฐบาลทงในระดบประเทศและระดบโลก ตวอยาง

การใชโทรศพทมอถอจะเปนอนตรายตอผใช อยางไรกตามการทกาหนดมาตรฐานการผลต

ขนมากจะชวยควบคมคณภาพ และความปลอดภยตอผใช

13. ความเขากนได (Compatibility) เปนการออกแบบผลตภณฑใหสอดคลองกบ

ความคาดหวงของลกคา และสามารถนาไปใชไดดในทางปฏบตโดยไมเกดปญหาในการใช

ตวอยาง แผนซดรอม จะเขากนไดกบมหาวทยาลยทมเครองคอมพวเตอรททนสมยและม

ระบบวดโอโปรเจคเตอรทฉายไปยงจอใหญได

16 14. คณคาผลตภณฑ (Product value) เปนลกษณะผลตอบแทนทไดรบจากการใช

ผลตภณฑซงผบรโภคตองเปรยบเทยบระหวางคณคาทเกดจากความพงพอใจในการใชผลตภณฑ

ทสงกวาตนทน (ราคาสนคา) ทผบรโภคซอ

15. ความหลากหลายของสนคา (Variety) ผซอสวนมากพอใจทจะเลอกซอสนคาทม

ใหเลอกมากในรปแบบของส กลน รส ขนาด การบรรจหบหอ แบบ ลกษณะ และคณภาพ

เนองจากผบรโภคมความตองการทแตกตางกน ดงนน ผจาหนายจาเปนตองมสนคาใหเลอก

มากเพอสนองความตองการของผบรโภคทแตกตางกนไดดยงขน

คอตเลอร (ธนวรรณ แสงสวรรณ. 2547: 538; อางองจาก Kotler. 2003) ไดกลาวถง

ตราสนคาวาเปนสญลกษณทมความสลบซบซอน สามารถสอความหมายได 6 ระดบ ดงน

1. คณสมบต (Attributes) ตราสนคาทาใหนกถงคณสมบตหรอคณลกษณะทแนชด

ของผลตภณฑ เชน Mercedes ทาใหนกถงรถยนตราคาแพง การผลตยอดเยยม งานวศวกรรม

เปนเลศ ทนทาน และเกยรตภมศกดศรสง

2. คณประโยชน (Benefits) คณสมบตตองแปลออกมาเปนคณประโยชนตามหนาท

และคณประโยชนทางอารมณเชน “ความทนทาน” แสดงใหเปนคณประโยชนตามหนาทการใชงาน

“ผมไมจาเปนตองซอรถไปอกหลายป” หรอคณสมบต “ราคาแพง” แสดงใหเหนคณประโยชน

ทางอารมณ “รถยนตคนนทาใหผมรสกเปนคนสาคญและไดรบการชนชม”

3. คณคา (Values) ตราสนคาบงบอกบางสงบางอยางเกยวกบคณคาของผผลต เชน

Mercedes บงบอกถงสมรรถนะการทางาน ความปลอดภย และเกยรตภมสง

4. วฒนธรรม (Culture) ตราสนคาอาจเปนตวแทนของวฒนธรรม เชน Mercedes

เปนตวแทนของวฒนธรรมเยอรมนทมระเบยบ ประสทธภาพ และคณภาพสง

5. บคลกภาพ (Personality) ตราสนคาบงชถงบคลกภาพของสนคา เชน ถาเปรยบ

Mercedes เปนเจานายทเกง ถาเปรยบเทยบเปนสตวจะเปนสงโตเจาปา ถาเปรยบเปนสงของ

จะเปนมหาราชวงทโออาหรหรา

6. ผใช (User) ตราสนคาชใหเปนถงประเภทของผบรโภคทซอใชผลตภณฑ เราอาจ

คาดไดวาจะเหนผบรหารระดบสงอาย 55 ป อยหลงพวงมาลยของรถยนต Mercedes ไมใช

เลขานการอาย 20 ป

สรปไดวา ผลตภณฑเปนหนงในสวนประสมทางการตลาดทสาคญ โดยเฉพาะกบ

ผลตภณฑยา ดงนน การศกษานทางผวจยจะมงทศกษาดานผลตภณฑในสวนของคณภาพ

ลกษณะทางกายภาพและตราสนคาซงเปนปจจยหลกในการสงเสรมการใชยากบความพงพอใจ

ของแพทย

17

3. แนวความคดและทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ

วาฟรา (Vavra. 1992: 139-142) ไดกลาวถงความพงพอใจของผบรโภควาคอความ

ยดมนและเชอถอไดของบรษทผใหบรการในการนาสงสนคา และบรการ ทเตมเปยมไปดวย

ความตองการและความคาดหวงของผบรโภคเมอมการสอบถามถงผบรโภคถงความรสกพงพอใจ

ไดอยางไร คาตอบทไดสวนใหญ คอ การไดรบสนคาและบรการอยางตอเนอง และทนตอความ

ตองการ รวมทงความคาดหวงของผบรโภคซงไมไดเปนเรองของความรสกเทานน แตยงเปน

เรองของความสมพนธอกดวย ซงมความเกยวเนองกบความคาดหวงของผบรโภคดวย การจะ

จดสนคาและบรการใหผบรโภคเกดความพงพอใจไดนน ตองผานกระบวน การในการทาความ

เขาใจในความคาดหวงของผบรโภคกอนเสมอ ความพงพอใจของผบรโภคจะมขอบเขตเทาๆกบ

ความคาดหวงของผบรโภคไดกตอเมอมผลประโยชนทเปนจรงเกดขนแกผบรโภค ปญหาอย

ทวาความคาดหวงของผบรโภคไดเปนเรองทผบรโภคตองการจรงหรอไม หรอเปนเพยงอดมคต

เทานน สวนปญหาของบรษทคอ จะสามารถสรางความพงพอใจของผบรโภคใหไดมากทสด

อยางไร โดยไมตองมการเพมทนมากเกนไป ซงกลาวโดยสรป “ความพงพอใจของผบรโภคเปน

เรองทสลบซบซอนมาก สงสาคญกคอ ผทาการตลาดตองรจรงเกยวกบสนคาหรอบรการของ

บรษทรวมทงกระบวนการทผบรโภคจะหาซอสนคาหรอบรการนนไดหากตองการผลตสนคาทม

คณภาพตองการใหผบรโภคนนเปนผบรโภคทประจาและตอเนอง และผบรโภคมความพงพอใจ

จะมการบอกตอถงความพงพอใจในสนคาและบรการนนๆ ใหแกเพอนๆ แตถาผบรโภคเกด

ความไมพงพอใจกจะบอกตอถงความไมพงพอใจนนออกไปเชนกนและสวนใหญจะมากกวากลม

แรกอกดวย

คอตเลอร (ศรวรรณ เสรรตน. 2540: 48-50; อางองจาก Kotler. 1997) กลาวคอ

ความพงพอใจคอระดบความรสกของบคคลทเปนผลจากการเปรยบเทยบการทางานของผลตภณฑ

ตามทเหนหรอเขาใจ กบความคาดหวงของบคคล ดงนน ระดบความพงพอใจ จงเปนฟงกชน

ของความแตกตางระหวางการทางานทมองเหนหรอเขาใจ (Perceived Performance) ความ

คาดหวง (Expectations) ความพงพอใจสามารถแบงอยางกวางๆ เปน 3 ระดบดวยกน และ

ลกคารายหนงอาจมประสบการณอยางใดอยางหนงใน 3 ระดบน กลาวคอ หากการทางานของ

ขอเสนอ (หรอผลตภณฑ) ไมตรงกบความคาดหวงลกคายอมเกดความไมพอใจ หากการทางาน

ของขอเสนอ (หรอผลตภณฑ) ตรงกบความคาดหวง ลกคายอมพอใจ แตถาเกนกวาความคาดหวง

ลกคากยงพอใจมากขนไปอก คณคารวมสาหรบผบรโภค (Total customer value) เปนผลรวม

ของผลประโยชน (Utility) จากผลตภณฑหรอบรการใดบรการหนง คณคาของผลตภณฑ

พจารณาจากความแตกตางทางการแขงขน ซงประกอบดวย ความแตกตางดานผลตภณฑ

ความแตกตางทง 4 ดานน กอใหเกดคณคาผลตภณฑ 4 ดาน เชนกนคอ คณคาผลตภณฑ

คณคาดานบรการ คณคาดานบคลากร และคณคาภาพลกษณ คณคา 4 ประการเรยกวา คณคา

ผลตภณฑรวมในสายตาผบรโภค

18

บรษทหลายแหงมเปาหมายทจะสรางความพงพอใจในระดบสง เพราะความพอใจ

อยางเดยวไมสามารถดงดดลกคาไหอยกบตนตลอดไป พวกเขาอาจเปลยนใจไปหาบรษทอน

หากไดรบขอเสนอทดกวา ดงนน ลกคาทไดรบความพอใจอยางสงจะไมใชกลมทเปลยนใจงายๆ

ความพอใจหรอความยนดในระดบสงของพวกเขา สรางความรสกใกลชดทางดานอารมณตอ

ตราสนคานนๆ ซงไมใชความชอบแบบธรรมดาทวไป ผลทตามมาคอ ความภกดของลกคาใน

ระดบสงนนเอง

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2541: 45-48) กลาววา ความพงพอใจของลกคา

(Customer Satisfaction) เปนระดบความรสกของลกคาทมผลจากการเปรยบเทยบระหวาง

ผลประโยชนจากคณสมบต ผลตภณฑ หรอการทางานของผลตภณฑ กบการคาดหวงของลกคา

ระดบความพงพอใจของลกคาจะเกดจากความแตกตางระหวางผลประโยชนของผลตภณฑ

และความคาดหวงของบคคลการคาดหวงของบคคล (Expectations) เกดจากประสบการณและ

ความรในอดตของผซอ นกการตลาดและฝายอน ๆทเกยวของจะตองพยายามสรางความพงพอใจ

ใหกบลกคา โดยพยายามสรางคณคาเพม (Value Added) การสรางคณคาเพมเกดจากการผลต

(Manufacturing) และการตลาด (Marketing) รวมทงมการทางานรวมกนกบฝายตางๆ โดยจด

หลกการสรางคณภาพรวม (Total Quality) คณคาเกดจากความแตกต างทางการแขงขน

(Competitive Differentiation) คณคาทมอบใหกบลกคาจะตองมากกวาตนทนของลกคา (Cost)

ตนทนของลกคาสวนใหญ กคอราคาสนคา (Price) นนเอง

นกการตลาดจะตองสรางความแตกตางทางการแขงขนและความแตกตางนนจะตอง

สามารถสรางคณคาเพม (Value added) คณคานนจะตองสงกวาตนทน (Cost) หรอราคาสนคา

(Price) ทงนยดหลกทวา คณคา (Value) ทสงมอบแกลกคาตองมากกวาราคาสนคา (Price)

การคาดหวงของลกคาหรอผบรโภค (Expectation) เกดจากประสบการณและความรในอดตของ

ผซอ เชนจากเพอน จากนกการตลาด และจากขอมลคแขง ซงถานกการตลาดสงเสรมผลตภณฑ

ไดเกนจรง ผบรโภคจะมความหวงในผลตภณฑสงเกนจรงจะทาใหผซ อผดหวงเมอตดสนใจซอ

ดงนน สงทสาคญททาใหบรษทประสบความสาเรจคอ การเสนอผลตภณฑทมผลประโยชนจาก

ผลตภณฑ (การทางานของผลตภณฑ) ทสอดคลองกบการคาดหวงของผซอ โดยยดหลกการ

สรางความพงพอใจรวมสาหรบลกคา (Total customer satisfaction) เครองมอในการตดตาม

และการวดความพงพอใจของลกคาเปนวธการทจะตดตามวดและคนหาความตองการของลกคา

โดยมจดมงหมายเพอสรางความพงพอใจใหกบลกคา การสรางความพงพอใจใหกบลกคาม

ปจจยทตองคานงถง คอ

1. วธการสรางความพงพอใจโดยการลดตนทนของลกคา (ลดราคา) หรอการเพมการ

บรการและจดเดนของสนคา ซงสงนจะมผลทาใหกาไรของบรษทลดลง

2. บรษทตองสามารถสรางกาไรโดยการผลตลงทน หรอการวจยและพฒนาผลตภณฑ

(R&D) วธการตดตามและวดความพงพอใจของลกคา สามารถวดไดดวยวธการ ดงน

19

2.1 ระบบการตเตยนและขอเสนอแนะ (Complaint and Suggestion Systems)

เปนการหาขอมลทศนคตของลกคาเกยวกบผลตภณฑและการทางานของบรษท ปญหาเกยวกบ

ผลตภณฑและการทางาน รวมทงขอเสนอแนะตางๆ

2.2 การสารวจความพงพอใจของลกคา (Customer satisfaction surveys) จะเปน

การสารวจความพงพอใจของลกคา เครองมอทใชมากคอการวจยตลาด

2.3 การเลอกซอโดยกลมทเปนเปาหมาย (Ghost shopping) วธนจะเชญบคคลท

คาดวาจะเปนผซอทมศกยภาพ ใหวเคราะหจดแขงและจดออนในการซอสนคาของบรษทและ

คแขงขน พรอมทงระบปญหาเกยวกบสนคาหรอบรการ

2.4 การวเคราะหถงลกคาทสญเสยไป (Lost customer analysis) จะวเคราะหหรอ

สมภาษณลกคาเดมทเปลยนไปใชตราสนคาอน เพอทราบถงสาเหตททาใหลกคาเปลยนใจ

คอตเลอร (ธนวรรณ แสงสวรรณ. 2547: 82-83; อางองจาก Kotler. 2003) กลาวถง

ความพงพอใจโดยรวมของลกคา (Total customer satisfaction)

ความพอใจหลงการซอของลกคาขนอยกบการปฏบตทเปนไปตามความคาดหวง

โดยทวไปแลวความพงพอใจ (Satisfaction) เปนความรสกของบคคลทแสดงความยนดหรอ

ผดหวงอนเปนผลมาจากการเปรยบเทยบผลลพธทไดจากการใชสนคาหรอบรการกบความ

คาดหวง

ถาผลจากการใชสนคาหรอบรการตากวาความคาดหวงลกคากจะไมพอใจ ถาผลลพธ

เปนไปตามความคาดหวงลกคากพอใจ และถาผลลพธมคาเกนความคาดหวงลกคากยงพอใจ

มากขน

ความสมพนธระหวางความพงพอใจของลกคา (Customer satisfaction) กบความภกด

ของลกคา (customer loyalty) อาจไมเปนสดสวนกน สมมตวาการประเมนความพงพอใจของ

ลกคาถกกาหนดใหเปนคะแนนโดยกาหนดเปน scale (ระดบ) จาก 1 คะแนนถง 5 คะแนน

ถาลกคาประเมนให 1 คะแนนแสดงวามความพงพอใจในระดบตาสดและจะละทงบรษทนนไป

หรอพดใหบรษทเสยหาย ณ ระดบ 2-4 ลกคาคอนขางพงพอใจ แตกยงเปนระดบทงายตอ

การตดสนใจเปลยนใจไปซอจากบรษทอนถามขอเสนอทดกวา ถาคะแนนอยในระดบ 5 ลกคา

จะกลบมาซอซาและจะพดถงบรษทในทางทดแพรขาวกนไปปากตอปากการสรางความพงพอใจ

สงสดเปนตวเชอมทางอารมณตอตรายหอสนคาของบรษท เกดความชอบพอบรษทอยางม

เหตผล ผบรหารอาวโสของบรษท Xerox พบวา การทาใหลกคามความพงพอใจสงสดทาให

เขากลบมาซอซา (repurchase) ถง 6 ครง

จากการศกษาทฤษฎเกยวกบความพงพอใจจงทาใหผวจยสามารถทราบถงปจจยตาง ๆ

ทมสงผล ผวจยจงนาทฤษฎมาทากรอบแนวความคด และออกแบบสอบถาม

20

4. งานวจยทเกยวของ

พสทธ เหรยญประยร และคนอนๆ (2536) ทาการศกษาเรอง “การพฒนาวธการหา

สวนแบงทางการตลาดยา” เปนการศกษาถงหลกการหรอทฤษฎ ทเกยวของกบการหาสวนแบง

ทางการตลาดของธรกจโดยทวไปจากหนงสอและวาสารตาง ๆ จากนนทาการหาขอมลทไดจาก

การปฏบตจรงของบรษทยา โดยการสมภาษณนกการตลาดของบรษทยาทงทเปนบรษท Original

และบรษท Local production แลวนาผลการศกษาทไดมาเปรยบเทยบกนดวา บรษทมการ

ดาเนนแผนการตลาดอย างไร มการยดหลกทางทฤษฎในการหาสวนแบงทางการตลาดของ

ธรกจทวๆ ไปหรอไม เหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ซงผลการศกษาพบวาบรษทยาสวนใหญ

มการดาเนนแผนการตลาดโดยยดทฤษฎเปนหลก แลวนามาประยกตใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม

และสถานการณทเปนอย แตกมบางบรษททไมสามารถทาตามทฤษฎหรอมการปฏบตทแตกตาง

ไปทางทฤษฎ เนองจากมขอจากดบางประการ เชน งบประมาณมจากด การขาดประสบการณ

ในการดาเนนการของนกการตลาด เปนตน

นศราภรณ ตตยไพบลย (2538) ศกษาถงเรอง “Market structure and pricing policy

of antibiotic drugs in Thailand” ซงเปนการศกษาถงสภาพและลกษณะทวไปของอตสาหกรรม

ยาปฏชวนะในประเทศไทยโครงสรางตลาด และทาการประเมนคาใชจายทสามารถประหยดได

จากการใช Generic drugs แทนท Branded drugs โดยอาศยขอมลจากการสมภาษณ

ผประกอบการโดยใชแบบสอบถามและคนควาขอมลเพมเตมจากหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ

เชน กระทรวงอตสาหกรรม คณะกรรมการอาหารและยา สมาคมผผลตเภสชภณฑแหงประเทศ

ไทยเปนตน และจาการศกษาพบวา ตลาดยาปฏชวนะไมไดมลกษณะ purely competitive

ตาม static microeconomics theory สวนในเรองการแขงขนดานราคา ถอวาอยในระดบท

รนแรง โดยผนาตลาดสวนใหญจะเปน Branded drug manufacturers และแมวาสทธบตร

คมครอง Branded drug จะหมดลงแลว กยงพบวา Branded drug นนยงคงสามารถรกษา

สวนแบงทางการตลาดในสดสวนทสงได ในแงของนโยบายดานราคาพบวามการใชการแบงแยก

ราคา (Price discrimination) ทงใน Generic drug และBranded drug

นอกจากการแขงขนดานราคาแลว การแขงขนทมใชราคาถอเปนกลไกหนงทสาคญใน

อตสาหกรรมน ผศกษาไดหาคาความยดหยนของการทดแทนกน (Elastic of substitution) ของ

Branded drug ดวย Generic drug ภายใตโครงสรางตลาดแบบ Tight oligopoly market และ

Dominant market พบวา มการแขงขนกนสงในอตสาหกรรม ในขณะทการกระจกตวอยในระดบ

ตา สาหรบคาความยดหยนของอปสงคของการทดแทนกนของ Branded drug ดวย Generic

ใน Dominant market และกลมยาปฏชวนะใหม ๆ จะมคาความยดหยนสง แสดงวาตลาดนม

การบดเบอนเกดขน ซงถาหากผบรโภคยา Generic แทนยา Branded drug จะได consumer

gain ในขณะท Tight oligopoly market และยาปฏชวนะเกา ๆ จะมคาความยดหยนทตา ซงเมอ

ผบรโภคเลอก Generic drug แทน Branded drug จะทาใหเกด consumer loss ขน

21 ผแทนยาไปคยกบแพทย และการใหตวอยางยา ตามลาดบ และเมอศกษาความสมพนธ

ระหวางขอมลตาง ๆ ขางตนกบขอมลสวนตวของแพทยพบวา แพทยมความเหนใกลเคยงกนใน

ทกชวงอาย และทกสถานภาพทางการทางาน ยกเวนในกลมแพทยเฉพาะทางทมอายมากกวา

50 ป จะใหความสาคญกบการสงแพทยไปประชมในตางประเทศมากกวากลมอน ๆ

ปวณนช สทธรตน และคนอนๆ (2540) ศกษาเรอง “เครองมอทางการตลาดทใชใน

การสงเสรมการขายในตลาดยาแพทยใช ” ซงเปนการศกษาหาเครองมอทางการตลาดทม

ประสทธภาพดในการแขงขนเพอเพมยอดขายของบรษทยา ซงดาเนนการวจยโดยใช

แบบสอบถามเกบขอมลจากกลมแพทยในกรงเทพฯจานวน 112 คน ผลการศกษาพบวา เครอง

มทางการตลาดทแพทยเหนวามประสทธภาพมากทสดคอ การใหขอมลยาทชดเจน ครบถวน

นาเชอถอ และทนสมย รองลงมาคอ การจดประชมวชาการใหแกแพทย สงผแทนยาไปคยกบ

แพทย ตามลาดบ สวนเหตผลหลกทแพทยเลอกใชยาจะพจารณาจาก คณภาพของยาเปน

อนดบแรก ความจาเปนตองใช และราคา เปนเหตผลรอง สาหรบวธทางการตลาดทแพทยไดรบ

จากบรษทยามากทสดคอการจดประชมวชาการ

วภนทร องสวฒน (2541) ไดทาการศกษาเรอง “ปจจยทมผลในการสงซอยาเซโฟเทกซม

โซเดยม เพอการจดทาแผนการตลาดยาวาโลแรนชนดฉด ” โดยมวตถประสงคเพอใหทราบ

ปจจยในการสงซอยาเซโฟเทกซม โซเดยม ในโรงพยาบาลเอกชน 4 โรงพยาบาลในเขต

กรงเทพมหานคร ทาการศกษา 4 ปจจย ไดแก สวนประสมทางการตลาด ปจจยระหวางบคคล

ปจจยสงแวดลอม และปจจยภายในองคกร และเพอเปรยบเทยบปจจยสวนประสมทางการตลาด

ในทศนคตของเภสชกรททาหนาทจดซอในโรงพยาบาลเอกชน เพอนาขอมลดงกลาวมาจดทา

แผนการตลาด เพอเพมยอดจาหนายยาเซโฟเทกซม โซเดยมในตลาดโรงพยาบาลใหสงขนตาม

เปาหมายทวางไว ในป 2541 พบวา กลยทธทตองทาเพอเพมยอดจาหนายไดแก เพมการรบร

ในผลตภณฑใหกบลกคาเปาหมายดวยสวนประสมการตลาดตาง ๆเพมความสามารถใหพนกงาน

ขายในการใหบรการและการใหรายละเอยดเกยวกบผลตภณฑ สรางภาพพจนของบรษทใหดข น

ศภานนท เลยงสพงศ (2548) ไดทาการวจยเรอง “ทศนคตและพฤตกรรมของแพทยท

มตอการตดสนใจเลอกใชยารกษาเบาหวานชนดรบประทานระหวางยาตนแบบกบยาสามญใน

เขตกรงเทพมหานคร” ซงเปนการศกษาแรกทมการเปรยบเทยบทศนคตและพฤตกรรมของ

แพทยในการเลอกใชยาสามญและยาตนแบบแตเปนการศกษาเฉพาะยาในกลมเบาหวาน พบวา

กลมตวอยางสวนใหญเปนอายรแพทย อายระหวาง 25-35 ป มทศนคตตอยารกษาเบาหวาน

ของยาต นแบบแตกตางจากยาสามญในดานคณภาพยา ดานประสบการณการใช ดานการ

สนบสนนจากบรษทยาและดานระบบประกนสขภาพ

22 ผลจากการศกษา แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของดงกลาวทงหมดจะเหนไดวา

เปนเนอหาขอมลพนฐานสาหรบงานวจยครงน โดยเหตผลหลกทแพทยตดสนใจในการเลอกใช

ยา คอดานผลตภณฑ ไดแก คณภาพของยา และดานการสงเสรมการตลาด ซงงานวจยทเกยวของ

ยงไมไดศกษา การเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจ และพฤตกรรมของแพทยใน

การใชยาสามญและยาตนแบบ อนเปนเหตผลในการตดสนใจเลอกใชยาของแพทยทเกดขนใน

ประเทศไทย ดงนน งานวจยตาง ๆ ทเกยวของจงยงไมสามารถทจะตอบขอสมมตฐานในงานวจย

ครงนไดทงหมด เนองจากยงมขอแตกตางบางประการทสนใจศกษาเพมเตม อยางไรกตามผล

จากงานวจยตาง ๆ ไดถกนามาใชเปนแนวทางของการศกษาในงานวจยครงน

บทท 3

วธดาเนนการวจย

ในการศกษาวจยเรอง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” ในครงนผวจย ไดดาเนนการศกษาคนควา

ตามขนตอน ดงตอไปน

1. การกาหนดประชากรและกลมตวอยาง

2. การสรางเครองมอทใชในการวจย

3. การเกบรวบรวมขอมล

4. การจดกระทาและวเคราะหขอมล

5. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง

ประชากร


การเลอกกลมตวอยาง


ในกรงเทพมหานคร ซงเปนกลมประชากรทไมทราบจานวนทแนนอนได (กลยา วาณชยบญชา.

2544: 4) ใชสตรการคานวณ ดงน

n = z

4e

2

2

Z แทน ระดบความมนใจทผวจยกาหนดไว ทมคาเทากบ 95%

โดยท α = .05 หรอ 1 – α/2 = .975 จะทาให Z = Z0.975 = 1.96

e แทน ความคลาดเคลอนทจะยอมใหเกดขน ได โดยกาหนดใหคา

ความคลาดเคลอน = 0.05

แทนคาไดดงน

n = (1.96)

4(0.05)

2

= 385 ตวอยาง

2

24 จากการคานวณขนาดกลมตวอยางเทากบ 385 คน และผวจยไดสารองเผอแบบสอบถาม

ทไมสมบรณไว 4% หรอเทากบจานวน 15 คน รวมขนาดกลมตวอยางทใชในงานวจยครงน

เทากบ 400 ตวอยาง โดยใหกลมตวอยางกรอกแบบสอบถามเอง (Self-Administration

Questionnaire)

วธการสมตวอยาง

โดยใชวธการเลอกสมกลมตวอยาง ดงน

ขนท 1 ใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเกบตวอยาง

จากโรงพยาบาลรฐ โรงพยาบาลเอกชน ไดแก

โรงพยาบาลรฐ ประกอบดวย

- โรงเรยนแพทย ไดแก รพ.ศรราช รพ.รามาธบด รพ.จฬา

- โรงพยาบาลทวไป ไดแก รพ.ราชวถ รพ.พระมงกฎ รพ.ตากสน รพ.เลดสน รพ.วชระ

รพ.ตารวจ

- โรงพยาบาลเอกชน ประกอบดวย รพ.บารงราษฎร รพ.กรงเทพ รพ.พญาไท 1

รพ.รามคาแหง รพ.เกษมราษฎร บางแค

ขนท 2 ใชวธการกาหนดตวอยางแบบกาหนดโควตา (Quota Sampling) โรงพยาบาล

ทไดรบการเลอกจากขนท 1 โดยเกบตวอยาง

- โรงเรยนแพทย แหงละ 40 คน

- โรงพยาบาลทวไป แหงละ 30 คน

- โรงพยาบาลเอกชน แหงละ 20 คน

ขนท 3 ใชวธการเลอกตวอยางตามสะดวก (Convenience Sampling) โดยเกบรวบรวม

ขอมลตามความสะดวกของผเกบขอมลวาจะพบแพทยทานใดกอน ดวยแบบสอบถามทจดเตรยมไว

การสรางเครองมอทใชในการวจย

การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา

เครองมอแบบสอบถามทใชในการวจยครงน แบงออกเปน 4 สวนใหญ ๆ ประกอบดวย

สวนท 1 ลกษณะขอมลดานประชากรศาสตร

เปนคาถามเกยวกบขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม โดยเปนคาถามแบบให

เลอกตอบเพยงคาตอบเดยว จานวน 5 ขอ ไดแก

ขอท 1 เพศ ไดแก เพศหญง และ เพศชาย เปนระดบการวดขอมลประเภทนามบญญต

(Nominal Scale)

ขอท 2 อาย เปนระดบการวดขอมลประเภทเรยงลาดบ (Ordinal scale) โดยกาหนด

ชวงอาย (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2542: 110) คานวณดงน

25 ความกวางของอนตรภาคชน = ขอมลทมคาสงสด - ขอมลทมคาตาสด

จานวนชน

ประชากรททาการวจยในครงนคอ แพทยผใชยาในโรงพยาบาลรฐและเอกชนใน

กรงเทพมหานครทอายอยในวยทางานหลงจบการศกษาและในวยหลงเกษยณอายตงแตอาย

ตากวา 26 – 55 ปขน ไป ดงนน การวจยครงนจงไดใชชวงอายดงกลาวเปนเกณฑ

ในการกาหนดชวงอายโดยแบงออกเปน 5 ชวง ดงน

ชวงอาย = 75-25

5

= 10

โดยแสดงชวงอายของกลมตวอยางทใชในแบบสอบถามดงน

- ตากวา 26 ป

- 26 - 35 ป

- 36 - 45 ป

- 46 - 55 ป

- มากกวา 55 ปขน ไป

ขอท 3 สาขาทเชยวชาญ เปนระดบการวดขอมลประเภทนามบญญต (Nominal Scale)

ขอท 4 สถานททางานหลกเปนระดบการวดขอมลประเภทนามบญญต (Nominal Scale)

ขอท 5 อายงาน เปนระดบการวดขอมลประเภทเรยงลาดบ (Ordinal scale) ไดแก

- ไมเกน 1 ป

- มากกวา 1 ปและไมเกน 10 ป



- มากกวา 30 ปขนไป

สวนท 2 ลกษณะผลตภณฑ

เปนคาถามแบบ (Semantic Differential scale) โดยแยกเปนรายขอเรองความเหน

ของแพทยดานลกษณะผลตภณฑเปนคาถามทกาหนดมาตรวด 5 ระดบ ดงน

26

คะแนน ระดบลกษณะ

5 แพทยเหนวายามลกษณะนนมากทสด

4 แพทยเหนวายามลกษณะนนมาก

3 แพทยเหนวายามลกษณะนนปานกลาง

2 แพทยเหนวายามลกษณะนนนอย

1 แพทยเหนวายามลกษณะนนนอยทสด

การอภปรายผลการวจยของแบบสอบถามเกยวกบความเหนของแพทยดานลกษณะ

ผลตภณฑใชระดบการวดขอมลประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) ผวจยใชเกณฑเฉลยใน

การอภปรายผลโดยอาศยสตรการคานวณชวงกวางของชน ดงน (กลยา วานชยบญชา. 2544:

29)

อนตรภาคชน = คะแนนสงสด - คะแนนตาสด

จานวนชน ทตองการแบง

= 5 – 1 = 0.8

5

ดงนน จะไดเกณฑทใชแปลความหมายดงน

คะแนน คาเฉลย ระดบลกษณะ

5 4.21 - 5.00 หมายถง ยามลกษณะนนมากทสด

4 3.41 - 4.20 หมายถง ยามลกษณะนนมาก

3 2.61 - 3.40 หมายถง ยามลกษณะนนปานกลาง

2 1.81 - 2.60 หมายถง ยามลกษณะนนนอย

1 1.00 -1.80 หมายถง ยามลกษณะนนนอยทสด

สวนท 3 เปรยบเทยบความพงพอใจ

เปนคาถามแบบ (Semantic Differential scale) โดยแยกเปนรายขอแสดงความคดเหน

ในเรองความพงพอใจของแพทยเปนคาถามทกาหนดมาตรวด 5 ระดบ ดงน

คะแนน ระดบความพงพอใจ

5 แพทยพงพอใจมากทสด

4 แพทยพงพอใจมาก

3 แพทยพงพอใจปานกลาง

2 แพทยพงพอใจนอย

1 แพทยพงพอใจนอยทสด

27 การอภปรายผลการวจยของแบบสอบถามเกยวกบภาพลกษณใชระดบการวดขอมล

ประเภทอนตรภาคชน (Interval Scale) ผวจยใชเกณฑเฉลยในการอภปรายผลโดยอาศยสตร

การคานวณชวงกวางของชน ดงน (กลยา วานชยบญชา. 2544: 29)

อนตรภาคชน = คะแนนสงสด - คะแนนตาสด

จานวนชน ทตองการแบง

= 5 – 1 = 0.8

5

ดงนน จะไดเกณฑทใชแปลความหมายดงน

คะแนน คาเฉลย ความพงพอใจ

5 4.21 - 5.00 หมายถง พงพอใจมากทสด

4 3.41 - 4.20 หมายถง พงพอใจมาก

3 2.61 - 3.40 หมายถง พงพอใจปานกลาง

2 1.81 - 2.60 หมายถง พงพอใจนอย

1 1.00 -1.80 หมายถง พงพอใจนอยทสด

สวนท 4 พฤตกรรมการใชยา

เปนคาถามแบบปลายเปด (Open-ended Question) จานวน 1 ขอ เปนการวดขอมล

แบบอตราสวน (Ratio scale)

ขนตอนในการสรางเครองมอ

1. ผวจยศกษาทฤษฏทางการตลาด เครองมอการสอสารทางการตลาด พฤตกรรม

ผบรโภคขอมลความเปนมาสถานการณ ระเบยบตาง ๆ และงานวจยทเกยวของ จากนน กาหนด

กรอบในการสรางขอคาถามตามรายละเอยดทไดนาเสนอขางตน

2. ศกษาวธสรางแบบสอบถามจากเอกสาร และงานวจยทเกยวของตาง เพอใชเปน

แนวทางในการสรางแบบสอบถาม

3. สรางแบบสอบถามใหครอบคลมกรอบแนวคดในการวจย ซงจะตองครอบคลมทง

ตวแปรและสอดรบกบวตถประสงคสาหรบการวจยทกาหนดไว

4. นาแบบสอบถามเสนอตออาจารยทปรกษาสารนพนธและผเชยวชาญเพอพจารณา

ตรวจสอบความถกตองสมบรณของเนอหาสาระและความเหมาะสมของภาษาทใช

28 5. นาแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปทดลองใช (Try out) กบกลมตวอยางจานวน 40 คน

และนามาหาคาความเชอมน โดยใชวธหาคาสมประสทธอลฟา (α – Coefficient) ของครอนบค

(Cronbach)

α = (k/(k-1)) * [1- Σ(s2i)/s

2sum

]

เมอ α แทน คาความเชอมนของชดคาถาม

K แทน จานวนขอของชดคาถาม

s2i

s

แทน ผลรวมของคาความแปรปรวนของคะแนนเปนรายขอ 2sum

(Cronbach, L. J. 1951. Coefficient alpha and the internal structure of tests.

Psychometrika, 16, 297-334.)

แทน คาความแปรปรวนของคะแนนของชดคาถาม

ผลลพธคาสมประสทธอลฟาทไดจะแสดงถงระดบความคงทของชดคาถาม โดยจะมคา

ระหวาง 0 ≤ α ≤ 1 คาทใกลเคยงกบ 1 แสดงวามความเชอมนสง โดย Nunnally เสนอวาคาท

ยอมรบได คอ 0.7 (Nunnally J. C. 1978. Psychometric theory)

ผลจากการหาคาความเชอมน เปนไปตามตาราง 2

ตาราง 2 คาความเชอมนของแบบสอบถาม

คาความเชอมน ยาสามญ ยาตนแบบ

ดานคณภาพ 0.834 0.779

ดานลกษณะทางกายภาพ 0.873 0.752

ดานตราสนคา 0.792 0.781

พบวา แบบสอบถามมคาความเชอมนทยอมรบได

6. นาแบบสอบถามสมภาษณกบกลมตวอยางทกาหนดไว

การเกบรวบรวมขอมล

แหลงขอมล (Source of Data) การวจยเรองนเปนการวจยเชงสารวจ (Exploratory

Research) โดยมแหลงขอมลดงน

1. แหลงขอมลปฐมภม (Primary Data) ไดจากการใชแบบสอบถามเกบขอมลจาก

กลมตวอยาง จานวน 400 คน

29 2. แหลงขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดจากการศกษาคนควาจากขอมลทมผ

รวบรวมไวทงหนวยงานของรฐ และเอกชน ไดแก หนงสอทางวชาการ บทความ วทยานพนธ

และรายงานการวจยทเกยวของ

การจดทาและการวเคราะหขอมล

1. รวบรวมแบบสอบถามตามความตองการแลวผวจยทาการตรวจสอบความถกตอง

และสมบรณของแบบสอบถาม

2. ลงรหสแลวนาขอมลมาบนทกลงในเครองคอมพวเตอร เพอประมวลผลดวย

โปรแกรมสาเรจรป

การวเคราะหขอมล มขนตอนดงน

ผวจยไดดาเนนการวเคราะหขอมลทไดโดยใชสถตและโปรแกรมสาเรจรปในการ

วเคราะหขอมลดงน

1. การวเคราะหสถตเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) เพออธบายขอมล

เบองตนเกยวกบกลมตวอยาง ดงน

1.1 วเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 1 ขอมลเกยวกบลกษณะประชากรศาสตร

ของผตอบแบบสอบถามจานวน 5 ขอ โดยไดนามาแจกแจงจานวน ความถ (Frequency) คา

รอยละ (Percentage)

1.2 วเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 2 การใหความสาคญของแพทยดาน

ผลตภณฑจานวน 13 ขอ โดยไดนามาแจกแจงจานวน คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบน

มาตรฐาน (S.D.)

1.3 วเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 3 ความพงพอใจของแพทย จานวน 3 ขอ

โดยไดนามาแจกแจงจานวนคาเฉลย (Mean) และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

1.4 วเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 4 พฤตกรรมการใชยาของแพทย โดยได

นามาแจกแจงจานวนคาเฉลย(Mean) และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

2. การวเคราะหสถตเชงอนมาน (Inferential Analysis)

สมมตฐานของการวจยครงนเลอกใชสถตในการวเคราะหขอมล มดงนคอ

2.1 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมคณภาพแตกตางกน

การวเคราะหใชคาสถต Paired Sample t-Test เพอเปรยบเทยบคาความแตกตาง

ระหวางความเหนตอยาสามญและยาตนแบบในดานคณภาพ

2.2 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพแตกตางกน


ระหวางความเหนตอยาสามญและยาตนแบบในดานลกษณะทางกายภาพ

30 2.3 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมตราสนคาแตกตางกน


ระหวางความเหนตอยาสามญและยาตนแบบในดานตราสนคา

2.4 ความพงพอใจในดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน


ระหวางความพงพอใจดานคณภาพของยาสามญและยาตนแบบ

2.5 ความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน


ระหวางความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพของยาสามญและยาตนแบบ

2.6 ความพงพอใจดานตราสนคายาสามญและยาตนแบบแตกตางกน


ระหวางความพงพอใจดานตราสนคาของยาสามญและยาตนแบบ

2.7 เพศชายและหญงมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

การวเคราะหใชคาสถต t-test เพออธบายคาความแตกตางระหวางอายกบ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

2.8 กลมอายอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

การวเคราะหใชคาความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) เพออธบายคา

ความแตกตางระหวางกลมอายกบพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

2.9 กลมสาขาเชยวชาญอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ



ความแตกตางระหวางกลมสาขาทเชยวชาญกบพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

2.10 แพทยทมสถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนม


การวเคราะหใชคาสถต t-test เพออธบายคาความแตกตางระหวางสถานททางาน

หลกกบพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

2.11 กลมอายงานอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ



ความแตกตางระหวางกลมอายงานกบพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

2.12 ลกษณะผลตภณฑยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ

การวเคราะหใชคา Multiple Regression เพออธบายความสมพนธระหวางการให

ความเหนดานคณภาพ ดานลกษณะทางกายภาพและดานตราสนคาของยาสามญกบพฤตกรรม

การใชยาสามญ

31 2.13 ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ

การวเคราะหใชคา Multiple Regression เพออธบายความสมพนธระหวางการให

ความเหนดานคณภาพ ดานลกษณะทางกายภาพและดานตราสนคาของยาตนแบบกบพฤตกรรม

การใชยาตนแบบ

2.14 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช

ยาสามญ

การวเคราะหใชคา Multiple Regression เพออธบายความสมพนธระหวางความ

พงพอใจโดยรวมการใชยาสามญกบพฤตกรรมการใชยาสามญ

2.15 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการ

ใชยาตนแบบ

การวเคราะหใชคา Multiple Regression เพออธบายความสมพนธระหวางความ

พงพอใจโดยรวมการใชยาตนแบบกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. สถตพนฐานสาหรบการวเคราะหสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics)

การวเคราะหขอมลดานประชากรศาสตร พฤตกรรมการใชโดยการหาคาความถ

(Frequency) และคารอยละ (Percentage)

1.1 คารอยละ ใชในการอธบายลกษณะขอมลเบองตนของกลมตวอยาง

คานวณโดยใชสตร (อภนนท จนตะน. 2538: 182) ดงน

P =

n

f ×100

โดยท P แทน คารอยละ

f แทน ความถทสารวจได

n แทน ขนาดของกลมตวอยาง

1.2 คาเฉลย (Mean) (ชศร วงศรตนะ. 2544: 40) โดยใชสตร

X = n

x∑

เมอ X แทน คาคะแนนเฉลย

∑ x แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด


32

1.3 คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation หรอ S.D.)

(กลยา วานชยบญชา. 2545: 38)

..DS = )

22

1-n(nx)(xn∑ ∑−

เมอ S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนของกลมตวอยาง

∑ x2 แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง

∑ 2x)( แทน ผลรวมของคะแนนทงหมดยกกาลงสอง


1.4 การหาคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability of the test) โดยใชวธหาคา

สมประสทธแอลฟา (α-Coefficient) ของครอนบค (Cronbach’s alpha coefficient)


Cronbach's alpha : α = variance/ covariance 1)(k1

variance/ covariance k−+

เมอ α แทน คาความเชอมนของชดคาถาม

k แทน จานวนคาถาม

econvarianc แทน คาเฉลยของคาแปรปรวนรวมระหวางคาถามตางๆ

variance แทน คาเฉลยของคาความแปรปรวนของคาถาม

2. สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน

2.1 คา Levene’s Statistic (Levene’s Test) ใชเพอทดสอบความเทากนของคา

แปรปรวน k ประชากร คานวณโดยใชสตร (กลยา วานชยบญชา. 2546: 148) ดงน

F =

MSE

MSTrt

สถตทดสอบ F มองศาอสระ k -1,n - k

โดยท F แทน คาสถตทใชพจารณาใน F -test

MSTrt แทน คาแปรปรวนระหวางกลม

MSE แทน คาแปรปรวนภายในกลม

K แทน จานวนกลมตวอยาง


33

2.2 เปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลม โดยการ

ทดสอบคา t-test เพอใชทดสอบสมมตฐานขอท 7 และ 10 (เพศและสถานททางานหลก)

(กลยา วานชยบญชา. 2549: 109) คอ

2.2.1 กรณทคาแปรปรวนของทง 2 กลมเทากน

สถตทดสอบ t มองศาอสระ n1+n2

โดยท t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-test

-2

x1, x2

S

แทน คาเฉลยของกลมท 1 และ 2 ตามลาดบ

p

n

แทน คาเบยงเบนมาตรฐานตวอยางรวมจากตวอยางทง 2 กลม

1,n2

แทน ขนาดของกลมตวอยางในกลมท 1 และ 2 ตามลาดบ

2.2.2 กรณทคาแปรปรวนของทง 2 กลมไมเทากน

สถตทดสอบ t มองศาอสระ v

โดยท t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-test

x1, x2

S

แทน คาเฉลยของกลมท 1 และ 2 ตามลาดบ

1 , S2

n

แทน คาเบยงเบนมาตรฐานตวอยางของกลมท 1 และ 2 ตามลาดบ

1,n2

v แทน องศาอสระ

แทน ขนาดของกลมตวอยางในกลมท 1 และ 2 ดบตามลาดบ

34

2.3 คา F-test (One-way Analysis of Variance ANOVA) หรอการวเคราะหความ

แปรปรวนทางเดยวโดยทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยของกลมตวอยางมากกวา 2 กลม

โดยดคาความแปรปรวนจากตาราง Homogeneity of Variances และจะใชสถตวเคราะหจากคา

ANOVA(F) หรอ คา Brown-Forsythe (B) เพอทดสอบสมมตฐานขอท 8 9 และ 11 (อาย สาขา

เชยวชาญ อายงาน) คานวณโดยใชสตร (กลยา วานชยบญชา. 2544: 142) ดงน

แหลงความแปรปรวน df SS MS F

ระหวางประชากร k-1 SS MSb b = SS

k-1 b

MS

MSb

w ภายในประชากร n-k SS MSw w = SS

n-k w

รวม n-1 S

เมอ k แทน จานวนกลมของตวอยางทนามาทดสอบสมมตฐาน

N แทน ขนาดของกลมตวอยาง

F แทน คาสถตทใชในการพจารณาใน F-distribution

SSb

k-1 แทน ชนแหงความเปนอสระระหวางกลม

แทน ผลรวมกาลงสองระหวางกลม

SSw

n-k แทน ชนแหงความอสระภายในกลม

แทน ผลรวมกาลงสองภายในกลม (Within Sum of Square)

MSb

(Mean Square Between Groups)

แทน คาประมาณของความแปรปรวนระหวางกลม

MSw

(Mean Square Within Groups)

แทน คาประมาณของความแปรปรวนภายในกลม

35

สตรการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว Brown-Forsythe (B) (Hartung. 2001: 300)

สามารถเขยนได ดงน

เมอ B แทน คาสถตทใชพจารณาใน Brown-forsythe

MSB แทน คาความแปรปรวนระหวางกลม(Mean Square Between Groups)

MSW แทน คาความแปรปรวนภายในกลมสาหรบสถต Brown-forsythe

(Mean Square Within Groups for Brown-forsythe)

k แทน จานวนกลมตวอยาง


N แทน ขนาดประชากร

S2

i แทน คาความแปรปรวนของกลมตวอยาง

กรณพบความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต จะทาการตรวจสอบความแตกตางเปน

รายค ทระดบนยสาคญทางสถตท .05 หรอระดบความเชอมน 95% โดยใชสตรตามวธ Least

Significant Difference (LSD) เพอเปรยบเทยบคาเฉลยประชากร (กลยา วานชยบญชา . 2545:

161)

เมอ LSD แทน คาผลตางนยสาคญทคานวณไดสาหรบประชากรกลมท i และ j

MSE แทน คา Mean Square Error จากตารางวเคราะหความแปรปรวน

k แทน จานวนกลมตวอยางทใชทดสอบ

n แทน จานวนขอมลตวอยางทงหมด

36

สตรการวเคราะหผลตางคาเฉลยรายค Dunnett T3 (Keppel. 1982: 153-155) สามารถ

เขยนได ดงน

เมอ dD

q

แทน คาสถตทใชพจารณาใน Dunnett test

D

MS

แทน คาจากตาราง Critical values of the Dunnett test

S/A

S แทน ขนาดของกลมตวอยาง

แทน คาความแปรปรวนภายในกลม

2.4 การทดสอบความแตกตางระหวางคะแนนเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลม

แบบไมเปนอสระตอกนโดยใชสถต Paired t-test ใชเพอทดสอบสมมตฐานขอ 1-6 ดงน


เมอ t แทน คาทใชในการพจารณาใน t-test

d แทน คาเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลม

d0

SD. แทน คาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนกลมตวอยาง

แทน คาเฉลยภายในกลม

n แทน จานวนสมาชกในกลมตวอยาง

2.5 การวเคราะหความถดถอยเชงซอน (Multiple Regression Analysis)

ใชเพอทดสอบสมมตฐานขอท 12-15

การวเคราะหความถดถอยเชงซอน (Multiple Regression Analysis) เปนการศกษาถง

ความสมพนธระหวางตวแปรอสระ k ตว ( X1 , X2 , ...... , Xk ) ทมความสมพนธกบ ตวแปร

ตาม Y โดยทความสมพนธอยในรปเชงเสน จะไดสมการถ ดถอยเชงซอน ซงแสดง

ความสมพนธระหวาง Y และ X1 , X2 , ...... , Xk ดงน (กลยา วานชยบญชา. 2538: 292)

37

Yi = β0 + β1 x1 + β2 x2+……..+ βk x

k

โดยท β0 = สวนตดแกน Y เมอกาหนดให X1 = X2 = ...... = Xk

β = 0

1 x1 + β2 x2+……..+ βk xk

β

= เปนสมประสทธความถดถอยเชงสวน (Partial

Regression Coefficient)

i

= เปนคาทแสดงถงการเปลยนแปลงของตวแปรตาม Y เมอตวแปรอสระ Xi

เปลยนไป 1 หนวย โดยทตวแปรอสระ X ตวอนๆ มคาคงท

บทท 4

ผลของการวจย

ผลของการวจย ผศกษา ไดทาการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามแลววเคราะห

ขอมลดวยเครองคอมพวเตอรโดยใชโปรแกรมสาเรจรป สาหรบการนาเสนอผลการวเคราะหขอมล

ผศกษาแบงการนาเสนอขอมลออกเปน 5 สวน คอ

สวนท 1 ลกษณะประชากรศาสตร

สวนท 2 ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ

สวนท 3 ความพงพอใจโดยรวมตอยาสามญ และยาตนแบบ

สวนท 4 พฤตกรรมการใชยาสามญ และยาตนแบบ

สวนท 5 ผลการทดสอบสมมตฐานยาสามญ และยาตนแบบ

รายละเอยดของการวเคราะหจะนาเสนอดวยตารางทแสดงใหเหนถงผลการวเคราะห

ขอมล และการตความหมายของขอมลทไดจากตารางเฉพาะบางประเดนทสาคญและเกยวของ

กบเนอหาของผลการวจยดงน

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

n แทน จานวนกลมตวอยางกลมตวอยาง

x แทน คาคะแนนเฉลยกลมตวอยาง (Mean)

S.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

t แทน คาสถตทใชพจารณาใน t-Distribution

F แทน คาสถตทใชในการพจารณา (F – distribution)

p แทน ความนาจะเปนสาหรบการบอกนยสาคญทางสถต (Probability)

B แทน คาสมประสทธการถดถอย

β แทนคาสมประสทธถดถอยมาตรฐาน

R2

Adjusted R

แทน ประสทธภาพการพยากรณ 2

Sig . แทน ระดบนยสาคญทางสถต

แทน ประสทธภาพการพยากรณทปรบแลว

Ho แทน สมมตฐานหลก

H1 แทน สมมตฐานรอง

* แทน นยสาคญทางสถตทระดบ .05

39


ตาราง 3 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ

เพศ จานวน (คน) อตราสวนรอยละ

ชาย 257 64.3

หญง 143 35.8

รวม 400 100.0

จากตาราง 3 พบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย จานวน 257 คน คดเปน

อตราสวนรอยละ 64.3 สวนเพศหญง ม 143 คน คดเปนอตราสวนรอยละ 35.8 ตามลาดบ

ตาราง 4 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย

อาย จานวน (คน) อตราสวนรอยละ

นอยกวา 26 ป 30 7.5

26-35 ป 156 39.0

36-45 ป 119 29.8

46-55 ป

มากกวา 55 ป

68

27

17.0

6.8

รวม 400 100.0

จากตาราง 4 พบวา กลมตวอยางสวนใหญอยในกลมอาย 26-35 ป คดเปนรอยละ 39.0

รองลงมาอยในกลมอาย 36-45 ป คดเปนรอยละ 29.8 สวนกลมทมอาย มากกวา 55 ป มนอย

ทสด โดยมรอยละ 6.8 ตามลาดบ

40 ตาราง 5 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามสาขาทเชยวชาญ

สาขาทเชยวชาญ จานวน (คน) อตราสวนรอยละ

อายรศาสตร 155 38.8

ศลยศาสตร 123 30.8

กมารเวชศาสตร 68 17.0

ENT 43 10.8

สต-นรเวช

อนๆ

10

1

2.5

0.3

รวม 400 100.0

จากตาราง 5 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมความเชยวชาญในสาขาอายรศาสตร

คดเปนรอยละ 38.8 รองลงมา มความเชยวชาญในสาขาศลยศาสตร คดเปนรอยละ 30.8

สวนกลมทมความเชยวชาญในสาขาอนๆ มนอยทสด โดยมรอยละ 0.3 ตามลาดบ

ตาราง 6 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามสถานททางานหลก

สถานททางานหลก จานวน (คน) อตราสวนรอยละ

โรงพยาบาลรฐ 292 73.0

โรงพยาบาลเอกชน 108 27.0

รวม 400 100.0

จากตาราง 6 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมสถานททางานหลกเปนโรงพยาบาลรฐ

คดเปนรอยละ 73.0 รองลงมา มสถานททางานหลกเปนโรงพยาบาลเอกชน คดเปนรอยละ 27.0

ตามลาดบ

41 ตาราง 7 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอายงาน

อายงาน จานวน (คน) อตราสวนรอยละ

ไมเกน 1 ป 34 8.5

มากกวา 1 ปและไมเกน 10 ป 152 38.0

มากกวา 10 ปและไมเกน20 ป 138 34.5

มากกวา 20 ปและไมเกน 30 ป 53 13.3

มากกวา 30 ปขนไป 23 5.8

รวม 400 100.0

จากตาราง 7 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมอายงานมากกวา 1 ปและไมเกน 10 ป

คดเปนรอยละ 38.0 รองลงมา กลมทมอายงานมากกวา 10 ปและไมเกน 20 ป คดเปนรอยละ

34.5 สวนกลมทมอายงานมากกวา 30 ปขนไปมนอยทสด โดยมรอยละ 5.8 ตามลาดบ

สวนท 2 ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ

ตาราง 8 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามความคดเหนตอลกษณะ

ผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ ดานคณภาพ

ลกษณะผลตภณฑ

ระดบความคดเหน

ยาสามญ ยาตนแบบ

S.D. แปลผล S.D. แปลผล

ดานคณภาพ

มผลการศกษารองรบ 2.41 0.59 นอย 4.31 0.466 มากทสด

อาการขางเคยงทเกดขนนอย 2.84 0.625 ปานกลาง 4.07 0.398 มาก

มขอมลในเอกสารกากบยาครบถวน 2.97 0.479 ปานกลาง 4.11 0.344 มาก

ผานการใชจากโรงเรยนแพทย 3.01 0.4 ปานกลาง 4.05 0.332 มาก

รวม 2.81 0.361 ปานกลาง 4.13 0.259 มาก

จากตาราง 8 พบวาแพทยมความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญดานคณภาพ

โดยรวมในระดบปานกลางมคาเฉลยเทากบ 2.81 เมอพจารณารายขอพบวา ลกษณะดานคณภาพ

ของยาสามญทมมากกวาดานอน คอ การผานการใชจากโรงเรยนแพทย รองลงมา คอการม

ขอมลในเอกสารกากบยาครบถวน การมอาการขางเคยงทเกดขนนอยและมผลการศกษารองรบ


42 ดานความคดเหนแพทยตอลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพโดยรวมอยใน

ระดบมากมคาเฉลยเทากบ 4.13 เมอพจารณารายขอพบวา ลกษณะดานคณภาพของยาตนแบบท

มมากกวาดานอน คอ การมผลการศกษารองรบ รองลงมา คอการมขอมลในเอกสารกากบยา

ครบถวน การมอาการขางเคยงทเกดขนนอยและผานการใชจากโรงเรยนแพทย ตามลาดบ

ตาราง 9 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามความคดเหนตอลกษณะ

ผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ ดานลกษณะทางกายภาพ





ดานลกษณะทางกายภาพ

ลกษณะรปทรงมความสะดวกในการ

ใช

2.83 0.56 ปานกลาง 4.04 0.61 มาก

บรรจภณฑมความชดเจนรายละเอยด

ครบถวน

2.91 0.517 ปานกลาง 3.97 0.533 มาก

บรรจภณฑมลกษณะทนสมย สะอาด 2.9 0.464 ปานกลาง 4.01 0.523 มาก

รวม 2.88 0.425 ปานกลาง 4.01 0.48 มาก

จากตาราง 9 พบวาแพทยมความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญดานลกษณะ

ทางกายภาพโดยรวมในระดบปานกลางมคาเฉลยเทากบ 2.88 เมอพจารณารายขอพบวา

ลกษณะทางกายภาพของยาสามญทมมากกวาดานอน คอ บรรจภณฑมความชดเจน

รายละเอยดครบถวน รองลงมา คอ บรรจภณฑมลกษณะทนสมย สะอาด และลกษณะรปทรง

มความสะดวกในการใช ตามลาดบ

ดานความคดเหนแพทยตอลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานลกษณะทางกายภาพโดย

รวมอยในระดบมากมคาเฉลยเทากบ 4.01 เมอพจารณารายขอพบวา ลกษณะทางกายภาพของ

ยาสามญทมมากกวาดานอน คอ ลกษณะรปทรงมความสะดวกในการใช รองลงมา คอ บรรจ

ภณฑมลกษณะทนสมย สะอาด และบรรจภณฑมความชดเจนรายละเอยดครบถวน ตามลาดบ

43 ตาราง 10 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามความคดเหนตอลกษณะ

ผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ ดานตราสนคา





ดานตราสนคา

แหลงกาเนดมความชดเจน 2.55 0.655 นอย 4.17 0.639 มาก

แหลงกาเนดมความนาเชอถอ 2.42 0.616 นอย 4.29 0.594 มากทสด

ชอเสยงของบรษททรจกแพรหลาย 2.92 0.471 ปานกลาง 4.27 0.482 มากทสด

ตราสนคามความนาเชอถอในดาน

เทคโนโลย

2.91 0.381 ปานกลาง 4.19 0.439 มาก

ตราสนคามความนาเชอถอในดาน

ความสามารถเฉพาะทาง

2.93 0.412 ปานกลาง 4.23 0.439 มากทสด

ชอบรษทเปนทรจกคนเคย 2.98 0.444 ปานกลาง 4.4 0.501 มากทสด

รวม 2.79 0.34 ปานกลาง 4.26 0.327 มากทสด

จากตาราง 10 พบวาแพทยมความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญดานตราสนคา

โดยรวมในระดบปานกลางมคาเฉลยเทากบ 2.79 เมอพจารณารายขอพบวา ลกษณะดานตรา

สนคาของยาสามญทมมากกวาดานอน คอ ชอบรษทเปนทรจกคนเคย รองลงมา คอ ตราสนคาม

ความนาเชอถอในดานความสามารถเฉพาะทาง ชอเสยงของบรษททรจกแพรหลาย ตราสนคาม

ความนาเชอถอในดานเทคโนโลย แหลงกาเนดมความชดเจน และแหลงกาเนดมความนาเชอถอ


ดานความคดเหนแพทยตอลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานลกษณะดานตราสนคาโดย

รวมอยในระดบมากทสดมคาเฉลยเทากบ 4.26 เมอพจารณารายขอพบวา ลกษณะดานตราสนคา

ของยาตนแบบทมมากกวาดานอน คอ ชอบรษทเปนทรจกคนเคย รองลงมา คอ แหลงกาเนดม

ความนาเชอถอ ชอเสยงของบรษททรจกแพรหลาย ตราสนคามความนาเชอถอในดาน

ความสามารถเฉพาะทาง ตราสนคามความนาเชอถอในดานเทคโนโลย และแหลงกาเนดมความ

ชดเจน ตามลาดบ

44

สวนท 3 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

ตาราง 11 คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ของความพงพอใจโดยรวมตอยาสามญและ


ความพงพอใจโดยรวม

ระดบความพงพอใจโดยรวม



ความพงพอใจดานคณภาพ 2.96 0.57 ปาน

กลาง

4.34 0.50 มากทสด

ความพงพอใจดานลกษณะ

ทางกายภาพ

3.00

0.49

ปาน

กลาง

4.09

0.56

มาก

ความพงพอใจดานตราสนคา 3.03 0.50 ปาน

กลาง

4.42 0.52 มากทสด

ความพงพอใจโดยรวม 2.99 0.42 ปาน

กลาง

4.28 0.41 มากทสด

จากตาราง 11 พบวา ดานความพงพอใจโดยรวมตอยาสามญอยในระดบปานกลางม

คาเฉลยเทากบ 2.99 เมอพจารณารายขอพบวา ความพงพอใจโดยรวมของยาสามญทมมากกวา

ดานอน คอ ความพงพอใจในตราสนคาในระดบพงพอใจปานกลางมคาเฉลยเทากบ 3.03

รองลงมา คอ ความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพในระดบพงพอใจปานกลาง มคาเฉลย

เทากบ 3.00 และความพงพอใจดานคณภาพอยในอนดบสดทายมความพงพอใจในระดบปานกลาง

มคาเฉลยเทากบ 2.96

ดานความพงพอใจโดยรวมตอยาตนแบบอยในระดบมากทสดมคาเฉลยเทากบ 4.28

เมอพจารณารายขอ พบวาความพงพอใจโดยรวมของยาตนแบบทมมากกวาดานอน คอ

มความพงพอใจในตราสนคาในระดบพงพอใจมากทสดมคาเฉลยเทากบ 4.42 รองลงมา

มความพงพอใจดานคณภาพในระดบพงพอใจมากทสด มคาเฉลยเทากบ 4.34 และความพงพอใจ

ดานลกษณะทางกายภาพอยในอนดบสดทายมระดบพงพอใจมาก มคาเฉลยเลขคณตเทากบ

4.09

45

สวนท 4 พฤตกรรมการใชยา

ตาราง 12 จานวนและอตราสวนรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามสดสวนในการใชยากบคนไข

สดสวนในการใชยากบคนไข (%)

S.D. Min Max

ยาสามญ (Generic) 34.58 15.53 10.00 80.00

ยาตนแบบ (Original) 65.43 15.53 20.00 90.00

จากตาราง 12 พบวา กลมตวอยางมสดสวนในการใชยาสามญรอยละ 34.58 ใชยาตนแบบ

รอยละ 65.43 สดสวนในการใชยาสามญทนอยทสดคอรอยละ 10.00 มากทสดคอ รอยละ 80.00

สาหรบยาตนแบบมสดสวนในการใชยากบคนไขนอยทสดคอ รอยละ 20.00 มากทสดคอ รอยละ

90.00

สวนท 5 ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานท 1 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานคณภาพแตกตางกน

H0

H

: ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะในดานคณภาพไมแตกตางกน

1

: ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะในดานคณภาพแตกตางกน

สาหรบสถตทใชในการทดสอบกลมตวอยาง 2 กลม ใชสถต Paired sample t-test ท

ระดบความเชอมน 95% ดงนน จะปฎเสธสมมตฐานหลก H0

เมอ คา Sig-(2-tailed) นอยกวา

0.05 ผลการทดสอบสมมตฐานเปนดงน

ตาราง 13 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความเหนตอยาสามญและยาตนแบบในดาน

คณภาพ

ความเหนของแพทย

ยาสามญ ยาตนแบบ t Sig.

(2-tailed)

Mean

Difference S.D. S.D.

ลกษณะดานคณภาพ 2.81 0.361 4.13 .259 -59.546* 0.000 -.32625

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

46 จากตาราง 13 พบวา แพทยมความเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะดาน

คณภาพแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบนยสาคญ 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐาน

หลก (H0

) โดยแพทยเหนวายาสามญมลกษณะดานคณภาพนอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 2 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพแตกตางกน

H0

H

: ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพไมแตกตางกน

1

: ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพแตกตางกน





ตาราง 14 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความเหนตอยาสามญและยาตนแบบใน



ยาสามญ ยาตนแบบ t Sig.

(2-tailed)

Mean


ลกษณะกายภาพ 2.88 0.425 4.01 0.48 -37.587* 0.000 -1.12750


จากตารางท 14 พบวา แพทยมความเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะกายภาพ

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบนยสาคญ 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0

)

โดยแพทยเหนวายาสามญมลกษณะทางกายภาพดอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 3 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมตราสนคาแตกตางกน

H0

H

: ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานตราสนคาไมแตกตางกน

1

: ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานตราสนคาแตกตางกน


ระดบความเชอมน 95% ดงนน จะปฎเสธสมมตฐานหลก H0 เมอ คา Sig-(2-tailed) นอยกวา


47 ตาราง 15 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความเหนตอยาสามญและยาตนแบบใน



ยาสามญ ยาตนแบบ t

Sig.

(2-tailed)

Mean


ลกษณะดานตราสนคา 2.79 0.34 4.26 0.327 -66.392* 0.000 -1.47375


จากตาราง 15 พบวา แพทยมความเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานตรา

สนคาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบนยสาคญ 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐาน

หลก (H0

) โดยแพทยเหนวายาสามญมลกษณะดานตราสนคาดอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 4 แพทยมความพงพอใจดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

H0

H

: ความพงพอใจดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1

: ความพงพอใจดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน





ตาราง 16 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความพงพอใจตอยาสามญและยาตนแบบใน


ความพงพอใจของแพทย


Sig.

(2-tailed)

Mean


ดานคณภาพ 2.96 0.57 4.34 0.50 -41.528* 0.000 -1.380


จากตาราง 16 พบวา แพทยมความพงพอใจตอยาสามญและยาตนแบบดานคณภาพ

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบนยสาคญ 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0)

โดยแพทยมความพงพอใจตอยาสามญดานคณภาพนอยกวายาตนแบบ

48 สมมตฐานท 5 แพทยมความพงพอใจดานดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและยาตนแบบ


H0

H

: ความพงพอใจดานดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1

: ความพงพอใจดานดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน





ตาราง 17 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความพงพอใจตอยาสามญและยาตนแบบใน




Sig.

(2-tailed)

Mean


ลกษณะทางกายภาพ 3.00 0.49 4.09 0.56 -33.733* 0.000 -1.085


จากตาราง 17 พบวา แพทยมความพงพอใจตอยาสามญและยาตนแบบดานลกษณะ

ทางกายภาพแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบนยสาคญ 0.05 นนคอ ปฏเสธ

สมมตฐานหลก (H0

) โดยแพทยมความพงพอใจตอยาสามญดานลกษณะทางกายภาพนอยกวา


สมมตฐานท 6 แพทยมความพงพอใจดานตราสนคายาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

H0

H

: ความพงพอใจดานดานตราสนคายาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1

: ความพงพอใจดานดานตราสนคาสามญและยาตนแบบแตกตางกน





49 ตาราง 18 เปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางความพงพอใจตอยาสามญและยาตนแบบใน




Sig.

(2-tailed)

Mean


ดานตราสนคา 3.03 0.50 4.42 0.52 -44.016* 0.000 -1.390


จากตาราง 18 พบวา แพทยมความพงพอใจตอยาสามญและยาตนแบบดานตราสนคา

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบนยสาคญ 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0

)

โดยแพทยมความพงพอใจตอยาสามญดานตราสนคานอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 7 เพศชายและหญงมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

H0

H

: เพศชายและหญงมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1

สาหรบสถตทใชในการวเคราะห ใชคาสถต Independent t-test ระดบความเชอมนรอย

ละ 95 ดงนนจะปฏเสธสมมตฐานหลก (H

: เพศชายและหญงมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

0

) กตอเมอคา Sig. มคานอยกวา 0.05 ผลการทดสอบ

สมมตฐานเปนดงน

ตาราง 19 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย จาแนกตามเพศ

พฤตกรรมในการใชยา เพศ S.D.

Levene's Test

for Equality of

Variances t Sig.

F Sig.

ยาสามญ ชาย 36.01 15.269 0.165 0.685 2.497* 0.013

Equality Variances

assumed

หญง 31.99 15.701

ยาตนแบบ ชาย 63.99 15.269 0.165 0.685 -2.497* 0.013

Equality Variances

assumed

หญง 68.01 15.701


50 จากตาราง 19 ผลการทดสอบความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยาสามญและยา

ตนแบบ จาแนกตามเพศ โดยใช Levene's Test ทระดบความเชอมนรอยละ 95 พบวา ยา

สามญ มคา Sig. เทากบ 0.685 และยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ 0.685 ซงมคามากกวา 0.05

แสดงวา คาความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของเพศชายและ

เพศหญง มคาความแปรปรวนเทากน จงใช t-test กรณ Equality Variances assumed

ผลการเปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางพฤตกรรมในการใชยาสามญและยา

ตนแบบ จาแนกตามเพศโดยใชสถตทดสอบ Independent t-test พบวา ยาสามญ มคา Sig.

เทากบ 0.013 และยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ 0.013 ซงมคานอยกวา 0.05 นนคอปฏเสธ

สมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1

) หมายความวา เพศชายและเพศหญงม

พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 8 กลมอายอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ


H0

H

: ทกกลมอายมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1

: อยางนอย 2 กลมอายมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

สาหรบสถตทใชในการวเคราะห ใชการทดสอบดวยการวเคราะหความแปรปรวนทาง

เดยว (One Way ANOVA) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยเรมจากการทดสอบความ

แปรปรวนจากตาราง Levene's Test จะปฏเสธสมมตฐานหลกของความแปรปรวน (H0) และ

ยอมรบสมมตฐานรองของความแปรปรวน (H1) กตอเมอคา Sig. มคานอยกวา 0.05 หากคา

ความแปรปรวนของขอมลทกกลมอายเทากนใหทดสอบความแตกตางดวย F-test และหากคา

ความแปรปรวนของขอมลทกกลมอายไมเทากนใหทดสอบความแตกตางดวย Brown-Forsythe

ถาสมมตฐานขอใดปฏเสธสมมตฐานหลก(H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) แสดงวาม

คาเฉลยอยางนอย 1 คท แตกตางกน ซงจะนาไปเปรยบเทยบเชงซอนดวยวธ 0Least Significant

Difference

โดยจะทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมอายจากการทดสอบ Levene’s

test ซงมสมมตฐานดงน

(LSD) กรณทมคาความแปรปรวนเทากน และใชวธทดสอบแบบ Dunnett’s T3

กรณทมคาความแปรปรวนไมเทากน เพอหาวาคเฉลยคใดบางแตกตางกนทระดบนยสาคญทาง

สถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐานเปนดงน

H0

H

: คาความแปรปรวนแตละกลมอายไมแตกตางกน

1 : คาความแปรปรวนแตละกลมอายแตกตางกน

51 ตาราง 20 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทยจาแนกตามอาย

พฤตกรรม

การใชยา

ทดสอบความ

แปรปรวน ทดสอบคาเฉลย

อาย N Χ S.D. Levene’s

test

Sig. Brown-

Forsythe

Sig

ยาสามญ นอยกวา

26 ป

30 42.17 15.630

26-35 ป 156 32.79 15.505

36-45 ป 119 37.35 12.140

46-55 ป 68 37.43 2.130

มากกวา

55 ป

27 17.04 1.585

รวม 400 34.58 .776 9.093* .000 15.089* .000

ยา

ตนแบบ

นอยกวา

26 ป

30 57.83 15.630

26-35 ป 156 67.21 15.505

36-45 ป 119 62.65 12.140

46-55 ป 68 62.57 2.130

มากกวา

55 ป

27 82.96 1.585

รวม 400 65.43 .776 9.093* .000 15.089* .000


จากตาราง 20 การทดสอบสมมตฐานคาความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยาสามญ

และยาตนแบบ จาแนกตามอาย พบวา ยาสามญและยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ 0.000 และ

0.000 ตามลาดบ ซงมคานอยกวา 0.05 แสดงวาคาความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยา

สามญและยาตนแบบของแตละกลมอาย มคาความแปรปรวนแตกตางกน ดงนน ใชคา Brown-

Forsythe ในการทดสอบความแตกตาง

จากตาราง 20 ผลการเปรยบเทยบพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบ จาแนก

ตามอาย โดยคา Brown-Forsythe พบวา ยาสามญและยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ 0.000 และ

0.000 ซงมคานอยกวา 0.05 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1)

หมายความวา มอยางนอย 2 กลมอายทมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

52 เพอใหทราบวา กลมอายรายคใดบางมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

แตกตางกน ดงนนจงทาการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายคโดยใชวธการทดสอบ

แบบ Dunnett’s T3 ผลปรากฏดงตารางตอไปน

ตาราง 21 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาสามญของแพทย

จาแนกตามอาย

อาย < 26 ป 26-35 ป 36-45 ป 46-55 ป >55 ป

Χ 42.17 32.79 37.35 37.43 17.04

< 26 ป 42.17 - 9.38* 4.81 4.74 25.13*

(0.042) (0.707) (0.862) (0.000)

26–35 ป 32.79 - -4.56 -4.64 15.75*

(0.064) (0.468) (0.000)

36–45 ป 37.35 - -0.07 20.32*

(1.000) (0.000)

46–55 ป 37.43 - 20.39*

(0.000)

> 55 ป 17.04 -

* มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จากตาราง 21 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาสามญของ

แพทย จาแนกตามอาย พบวา แพทยทมอายมากกวา 55 ป มพฤตกรรมในการใชยาสามญนอย

กวาแพทยกลมอายอนทงหมด และแพทยทมอายนอยกวา 26 ปมพฤตกรรมในการใชยาสามญ

มากกวาแพทยทมอาย 26 – 35 ป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

53 ตาราง 22 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาตนแบบของแพทย

จาแนกตามอาย

อาย < 26 ป 26-35 ป 36-45 ป 46-55 ป > 55 ป

Χ 57.83 67.21 62.65 62.57 82.96

< 26 ป 57.83 - -9.378* -4.814 -4.740 -25.130*

(0.042) (0.707) (0.862) (0.000)

26–35 ป 67.21 - 4.564 4.638 -15.751*

(0.064) (0.468) (0.000)

36–45 ป 62.65 - 0.074 -20.316*

(1.000) (0.000)

46–55 ป 62.57 - -20.389*

(0.000)

> 55 ป 82.96 -


จากตาราง 22 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาตนแบบของ

แพทย จาแนกตามอาย พบวา แพทยทมอายมากกวา 55 ป มพฤตกรรมในการใชยาตนแบบ

มากกวากลมอายอนทงหมด และแพทยทมอายนอยกวา 26 ปมพฤตกรรมในการใชยาตนแบบ

นอยกวาแพทยทมอาย 26 – 35 ป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 9 กลมสาขาเชยวชาญอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยา

ตนแบบแตกตางกน

H0

H

: ทกกลมสาขาเชยวชาญมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1



แปรปรวนจากตาราง Levene's Test จะปฏเสธสมมตฐานหลกของความแปรปรวน (H

: อยางนอย 2 กลมสาขาเชยวชาญมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบ


0) และ


ความแปรปรวนของขอมลทกกลมสาขาเชยวชาญเทากนใหทดสอบความแตกตางดวย F-test

และหากคาความแปรปรวนของขอมลทกกลมสาขาเชยวชาญไมเทากนใหทดสอบความแตกตาง

ดวย Brown-Forsythe ถาสมมตฐานขอใดปฏเสธสมมตฐานหลก(H0) และยอมรบสมมตฐานรอง

54 (H1) แสดงวามคาเฉลยอยางนอย 1 คท แตกตางกน ซงจะนาไปเปรยบเทยบเชงซอนดวยวธ

0Least Significant Difference

โดยจะทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมสาขาเชยวชาญจากการทดสอบ

Levene’s test ซงมสมมตฐานดงน

(LSD) กรณทมคาความแปรปรวนเทากน และใชวธทดสอบแบบ

Dunnett’s T3 กรณทมคาความแปรปรวนไมเทากน เพอหาวาคเฉลยคใดบางแตกตางกนท

ระดบนยสาคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐานเปนดงน

H0

H

: คาความแปรปรวนแตละกลมสาขาเชยวชาญไมแตกตางกน

1

: คาความแปรปรวนแตละกลมสาขาเชยวชาญแตกตางกน

ตาราง 23 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย จาแนกตามสาขาเชยวชาญ


การใชยา



สาขา

เชยวชาญ

N Χ S.D. Levene’s

test

Sig. Brown-

Forsythe

Sig

ยา

สามญ

อายรศาสตร 155 33.25 15.401

ศลยศาสตร 123 34.96 160151

กมารเวช

ศาสตร

68 33.60 12.750

ENT 43 39.07 18.492

สตนรเวช 10 37.00 11.832

รวม 399 34.56 15.543 3.374* 0.010 1.418 .230

ยา

ตนแบบ

อายรศาสตร 155 66.74 15.401

ศลยศาสตร 123 65.04 160151

กมารเวช

ศาสตร

68 66.40 12.750

ENT 43 60.93 18.492

สตนรเวช 10 63.00 11.832

รวม 399 65.44 15.543 3.374* 0.010 1.418 .230


55 จากตาราง 23 ทดสอบสมมตฐานคาความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยาสามญ

และยาตนแบบ จาแนกตามสาขาเชยวชาญ พบวา ยาสามญและยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ

0.010 และ 0.010 ตามลาดบ ซงมคานอยกวา 0.05 แสดงวาคาความแปรปรวนของพฤตกรรม

ในการใชยาสามญและยาตนแบบ ของแตละกลมสาขาเชยวชาญ มคาความแปรปรวนแตกตาง

ดงนน ใชคา Brown-Forsythe ในการทดสอบความแตกตาง


ตามสาขาเชยวชาญ โดยคา Brown-Forsythe พบวา ยาสามญและยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ

0.230 และ 0.230 ซงมคามากกวา 0.05 นนคอยอมรบสมมตฐานหลก (H0) และปฏเสธสมมตฐานรอง

(H1

) หมายความวา ทกกลมสาขาเชยวชาญมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบไม

แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 10 แพทยทมสถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนม


H0

H

: สถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนมพฤตกรรมในการใช

ยาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1

: สถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนมพฤตกรรมในการใช

ยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

สาหรบสถตทใชในการวเคราะห ใชคาสถต Independent t-test ระดบความเชอมน

รอยละ 95 ดงนนจะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0

) กตอเมอคา Sig. มคานอยกวา 0.05 ผลการ

ทดสอบสมมตฐานเปนดงน

56 ตาราง 24 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย จาแนกตามสถานททางาน


ในการใชยา สถานททางาน S.D.

Levene's Test

for Equality of

Variances t Sig.

F Sig.

ยาสามญ โรงพยาบาลรฐ 37.71 15.249 4.531* 0.034 7.569* 0.000

Equality

Variances not

assumed

โรงพยาบาล

เอกชน

26.11 12.940

ยาตนแบบ โรงพยาบาลรฐ 62.29 15.249 4.531* 0.034

-

7.569* 0.000

Equality

Variances not

assumed

โรงพยาบาล

เอกชน

73.89 12.940

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

จากตาราง 24 ผลการทดสอบความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยาสามญและยา

ตนแบบ จาแนกตามสถานททางาน โดยใช Levene's Test ทระดบความเชอมนรอยละ 95

พบวา ยาสามญและยาตนแบบ มคา Sig. มคาเทากบ 0.034 และ 0.034 ตามลาดบ ซงมคา

นอยกวา 0.05 แสดงวา คาความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของ

แพทยททางานโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชน มคาความแปรปรวนไมเทากน จงใช t-

test กรณ Equality Variances not assumed

ผลการเปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

จาแนกตามสถานททางานโดยใชสถตทดสอบ Independent t-test พบวา ยาสามญและยาตนแบบ

มคา Sig. มคาเทากบ 0.000 และ 0.000 ตามลาดบ ซงมคานอยกวา 0.05 นนคอปฏเสธ

สมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1

) หมายความวา แพทยททางานโรงพยาบาล

รฐและโรงพยาบาลเอกชน มพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน อยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

57 สมมตฐานท 11 กลมอายงานอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ


H0

H

: ทกกลมอายงานมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบไมแตกตางกน

1

: อยางนอย 2 กลมอายงานมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน



แปรปรวนจากตาราง Levene's Test จะปฏเสธสมมตฐานหลกของความแปรปรวน (H0) และ


ความแปรปรวนของขอมลทกกลมอายงานเทากนใหทดสอบความแตกตางดวย F-test และหาก

คาความแปรปรวนของขอมลทกกลมอายงานไมเทากนใหทดสอบความแตกตางดวย Brown-

Forsythe ถาสมมตฐานขอใดปฏเสธสมมตฐานหลก(H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) แสดง

วามคาเฉลยอยางนอย 1 คท แตกตางกน ซงจะนาไปเปรยบเทยบเชงซอนดวยวธ 0Least

Significant Difference

โดยจะทาการทดสอบคาความแปรปรวนของแตละกลมอายงานจากการทดสอบ

Levene’s test ซงมสมมตฐานดงน

(LSD) กรณทมคาความแปรปรวนเทากน และใชวธทดสอบแบบ

Dunnett’s T3 กรณทมคาความแปรปรวนไมเทากน เพอหาวาคเฉลยคใดบางแตกตางกนท

ระดบนยสาคญทางสถต 0.05 ผลการทดสอบสมมตฐานเปนดงน

H0

H

: คาความแปรปรวนแตละกลมอายงานไมแตกตางกน

1

: คาความแปรปรวนแตละกลมอายงานแตกตางกน

58 ตาราง 25 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย จาแนกตามอายงาน

พฤตกรรมการใชยา



อายงาน N Χ S.D. Levene’s

test

Sig. Brown-

Forsythe

Sig

ยาสามญ ไมเกน 1 ป 34 41.03 17.311

>1-10 ป 152 33.22 15.423

>10-20 ป 138 36.38 13.010

>20-30 ป 53 37.45 17.531

มากกวา 30 ป 23 16.52 7.141

รวม 400 34.58 15.526 7.207* .000 11.894* .000

ยาตนแบบ ไมเกน 1 ป 34 58.97 17.311

>1-10 ป 152 66.78 15.423

>10-20 ป 138 63.62 13.010

>20-30 ป 53 62.55 17.531

มากกวา 30 ป 23 83.48 7.141

รวม 400 65.43 15.526 7.207* .000 11.894* .000


จากตาราง 25 ทดสอบสมมตฐานคาความแปรปรวนของพฤตกรรมในการใชยาสามญ

และยาตนแบบ จาแนกตามอายงาน พบวา ยาสามญและยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ 0.000

และ 0.000 ตามลาดบ ซงมคานอยกวา 0.05 แสดงวาคาความแปรปรวนของพฤตกรรมในการ

ใชยาสามญและยาตนแบบของแตละกลมอายงาน มคาความแปรปรวนแตกตางกน ดงนน ใชคา

Brown-Forsythe ในการทดสอบความแตกตาง


ตามอายงาน โดยคา Brown-Forsythe พบวา ยาสามญและยาตนแบบ มคา Sig. เทากบ 0.000

และ 0.000 ซงมคานอยกวา 0.05 นนคอปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง

(H1) หมายความวา มอยางนอย 2 กลมอายงานทมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

59

เพอใหทราบวา กลมอายงานรายคใดบางทมพฤตกรรมในการใชยาสามญและยา

ตนแบบ แตกตางกน ดงนนจงทาการทดสอบความแตกตางของคาเฉลยเปนรายคโดยใชวธการ

ทดสอบแบบ Dunnett’s T3 ผลปรากฏดงตารางตอไปน

ตาราง 26 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาสามญของแพทย

จาแนกตามอายงาน

อายงาน ไมเกน 1 ป >1-10 ป >10-20 ป >20-30 ป >30 ป

Χ 41.03 33.22 36.38 37.45 16.52

ไมเกน 1 ป 41.03 - 7.806 4.653 3.577 24.508*

(0.172) (0.778) (0.985) (0.000)

>1-10 ป 33.22 - -3.153 -4.229 16.702*

(0.459) (0.718) (0.000)

>10-20 ป 36.38 - -1.076 19.855*

(1.000) (0.000)

>20-30 ป 37.45 - 20.931*

(0.000)

>30 ป 16.52 -


จากตาราง 26 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาสามญ

ของแพทย จาแนกตามอายงาน พบวา แพทยทมอายงานมากกวา 30 ป มพฤตกรรมในการใช

ยาสามญนอยกวาแพทยกลมอายงานอนทงหมด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

60 ตาราง 27 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาตนแบบของแพทย

จาแนกตามอายงาน

อายงาน ไมเกน 1 ป >1-10 ป >10-20 ป >20-30 ป >30 ป

Χ 58.97 66.78 63.62 62.55 83.48

ไมเกน 1 ป 58.97 - -7.806 -4.653 -3.577 -24.508*

(0.172) (0.778) (0.985) (0.000)

>1-10 ป 66.78 - 3.153 4.229 -16.702*

(0.459) (0.718) (0.000)

>10-20 ป 63.62 - 1.076 -19.855*

(1.000) (0.000)

>20-30 ป 62.55 - -20.931*

(0.000)

> 30 ป 83.48 -


จากตาราง 27 ผลเปรยบเทยบรายคระหวางคาเฉลยพฤตกรรมในการใชยาตนแบบ

ของแพทย จาแนกตามอายงาน พบวา แพทยทมอายงานมากกวา 30 ป มพฤตกรรมในการใช

ยาตนแบบมากกวาแพทยกลมอายงานอนทงหมด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 12 ลกษณะผลตภณฑยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ

H0

H

: ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ

และตราสนคาไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ

1

: ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ

และตราสนคามความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ

สาหรบสถตทใชในการวเคราะห ใชคาสถตของการวเคราะหความถดถอยเชงพห

(Multiple Regression Analysis) เลอกตวแปรอสระโดยวธ Stepwise ทความเชอมนรอยละ 95

จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1) กตอเมอคา Sig. มคานอยกวา

0.05 วธนจะคดเลอกตวแปรทมความเหมาะสมกบสมการถดถอยเชงเสน ผลการทดสอบ

สมมตฐานแสดงดงตารางตอไปน

61 ตาราง 28 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ลกษณะผลตภณฑยาสามญ

กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาสามญ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple

Regression Analysis) ดวยวธ Stepwise

ตวแปร

Unstandardized

Coefficients

Standardized

Coefficients T p

B Std.

Error Β

คาคงท (Constant) -20.334 6.757 -3.009* 0.003

ดานตราสนคา 10.533 2.404 0.231 4.381* 0.000

ดานคณภาพ 9.109 2.266 0.212 4.020* 0.000

ลกษณะทางกายภาพ 1.227 0.221

Adjusted R Square = 0.140 Sig. = 0.000


จากตาราง 28 ผลการวเคราะหสมการความถดถอยเชงเสนของตวแปรลกษณะ

ผลตภณฑยาสามญดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ และตราสนคา ทมความสมพนธกบ

พฤตกรรมการใชยาสามญ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple Regression

Analysis) เลอกตวแปรอสระดวยวธ Stepwise พบวา ลกษณะผลตภณฑยาสามญทมความสมพนธ

กบพฤตกรรมการใชยาสามญ ไดแก ดานตราสนคาและดานคณภาพ มคา Sig. เทากบ 0.000

และ 0.000 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง

(H1

เมอพจารณา คาสมประสทธการถดถอย(B) ของลกษณะผลตภณฑยาสามญดานตรา

สนคา และดานคณภาพ เทากบ 10.533 และ 9.109 ตามลาดบ ซงสามารถอธบายไดวา ความ

คดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญดานตราสนคาและดานคณภาพ เพมขน 1 หนวยโดยไมม

อทธพลของตวแปรอนมาเกยวของ แพทยจะมพฤตกรรมการใชยาสามญเพมขน 10.533% และ

9.109% ตามลาดบ

) หมายความวา ลกษณะผลตภณฑยาสามญดานตราสนคา และดานคณภาพ สามารถ

ทานาย พฤตกรรมการใชยาสามญของแพทยได อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาคา β ของยาสามญดานตราสนคา และดานคณภาพ เทากบ 0.231 และ

0.212 ตามลาดบ หมายความวา ดานตราสนคามอทธพลตอพฤตกรรมการใชยาสามญมากทสด

รองลงมาคอดานคณภาพ

62

เมอพจารณาคา Adjusted R Square เทากบ 0.140 นนคอ ดานตราสนคา และดาน

คณภาพสามารถทานายพฤตกรรมการใชยาสามญ รอยละ 14.0

สมมตฐานท 13 ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ

H0

H

: ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ

และตราสนคาไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ

1

: ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ

และตราสนคามความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ



จะปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1

) กตอเมอคา Sig. มคานอยกวา



ตาราง 29 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบ

กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาตนแบบ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple

Regression Analysis) ดวยวธ Stepwise

ตวแปร

Unstandardized

Coefficients

Standardized

Coefficients t p

B Std. Error β

คาคงท (Constant) 0.045 12.446 0.004 0.997

ดานคณภาพ 11.421 3.011 0.190 3.792* 0.000

ดานลกษณะทางกายภาพ 4.534 1.623 0.140 2.794* 0.005




จากตาราง 29 ผลการวเคราะหสมการความถดถอยเชงเสนของตวแปรลกษณะ

ผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ และตราสนคา ทมความสมพนธกบ

พฤตกรรมการใชยาตนแบบ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple Regression

63 Analysis) เลอกตวแปรอสระดวยวธ Stepwise พบวา ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบทม

ความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ ไดแก ดานคณภาพและดานลกษณะทางกายภาพ

โดยมคา Sig. เทากบ 0.000 และ 0.005 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0)

และยอมรบสมมตฐานรอง (H1

เมอพจารณา คาสมประสทธการถดถอย(B) ของลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดาน

คณภาพและดานลกษณะทางกายภาพ เทากบ 11.421 และ 4.534 ตามลาดบ ซงสามารถ

อธบายไดวา ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพและดานลกษณะทาง

กายภาพ เพมขน 1 หนวยโดยไมมอทธพลของตวแปรอนมาเกยวของ แพทยจะมพฤตกรรมการ

ใชยาตนแบบเพมขน 11.421% และ 4.534% ตามลาดบ

) หมายความวา ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพและ

ลกษณะทางกายภาพ สามารถทานาย พฤตกรรมการใชยาตนแบบของแพทยได อยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาคา β ของยาสามญดานดานคณภาพและดานลกษณะทางกายภาพ

เทากบ 0.190 และ 0.140 ตามลาดบ หมายความวา ดานคณภาพมอทธพลตอพฤตกรรมการ

ใชยาสามญมากทสด รองลงมาคอดานลกษณะทางกายภาพ

เมอพจารณา คา Adjusted R Square เทากบ 0.065 นนคอ ดานคณภาพและลกษณะ

ทางกายภาพสามารถทานายพฤตกรรมการใชยาตนแบบ รอยละ 6.5

สมมตฐานท 14 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช

ยาสามญ

H0

H

: ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยา

สามญ

1

: ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยา

สามญ







64 ตาราง 30 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ความพงพอใจโดยรวมในการใช

ยาสามญ กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาสามญ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห

(Multiple Regression Analysis) ดวยวธ Stepwise

ตวแปร

Unstandardized

Coefficients

Standardized

Coefficients t p

B Std.

Error β

คาคงท (Constant) 2.467 3.780 0.653 0.514

ดานคณภาพ 10.847 1.254 0.398 8.650* 0.000





จากตาราง 30 ผลการวเคราะหสมการความถดถอยเชงเสนของตวแปรความพงพอใจ

โดยรวมในการใชยาสามญดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ และตราสนคา ทมความสมพนธ

กบพฤตกรรมการใชยาสามญ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple Regression

Analysis) เลอกตวแปรอสระดวยวธ Stepwise พบวา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญ

ทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ ไดแก ดานคณภาพ มคา Sig. เทากบ 0.000 ซง

นอยกวา 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1

เมอพจารณาคา สมประสทธการถดถอย(B) ของความพงพอใจโดยรวมในการใชยา

สามญดานคณภาพ เทากบ 10.847 ซงสามารถอธบายไดวา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยา

สามญดานคณภาพ เพมขน 1 หนวยโดยไมมอทธพลของตวแปรอนมาเกยวของ แพทยจะม

พฤตกรรมการใชยาสามญเพมขน 10.847%

) หมายความ

วา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญดานคณภาพ สามารถทานาย พฤตกรรมการใชยา

สามญของแพทยได อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาคา Adjusted R Square เทากบ 0.156 นนคอ ความพงพอใจโดยรวมดาน

คณภาพสามารถทานายพฤตกรรมการใชยาสามญ รอยละ 15.6

65 สมมตฐานท 15 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช


H0

H

: ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช


1

: ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยา

ตนแบบ







ตาราง 31 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ความพงพอใจโดยรวมในการใชยา

ตนแบบ กบตวแปรตามพฤตกรรมการใชยาตนแบบ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห

(Multiple Regression Analysis) ดวยวธ Stepwise

ตวแปร Unstandardized

Coefficients

Standardized

Coefficients

t p

B Std.

Error β

คาคงท (Constant) 47.126 6.805 6.925* 0.000

ดานคณภาพ 4.216 1.558 0.134 2.706* 0.007





66 จากตาราง 31 ผลการวเคราะหสมการความถดถอยเชงเสนของตวแปรความพงพอใจ

โดยรวมในการใชยาตนแบบดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ และตราสนคา ทมความสมพนธ

กบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ โดยการวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple Regression

Analysis) เลอกตวแปรอสระดวยวธ Stepwise พบวา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยา

ตนแบบทมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ ไดแก ดานคณภาพ มคา Sig. เทากบ

0.000 ซงนอยกวา 0.05 นนคอ ปฏเสธสมมตฐานหลก (H0) และยอมรบสมมตฐานรอง (H1

เมอพจารณาคา สมประสทธการถดถอย(B) ของความพงพอใจโดยรวมในการใชยา

ตนแบบดานคณภาพ เทากบ 4.216 ซงสามารถอธบายไดวา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยา

ตนแบบดานคณภาพ เพมขน 1 หนวยโดยไมมอทธพลของตวแปรอนมาเกยวของ แพทยจะม

พฤตกรรมการใชยาตนแบบเพมขน 4.216%

)

หมายความวา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบดานคณภาพ สามารถทานาย

พฤตกรรมการใชยาตนแบบของแพทยได อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาคา Adjusted R Square เทากบ 0.016 นนคอ ความพงพอใจโดยรวม

ดานคณภาพสามารถทานายพฤตกรรมการใชยาตนแบบ รอยละ 1.6

67 ตาราง 32 สรปผลการทดสอบสมมตฐานขอ 1-6


ยาสามญ ดานคณภาพ √ ลกษณะทางกายภาพ √

ตราสนคา √

ความพงพอใจดานคณภาพ √

ความพงพอใจลกษณะทางกายภาพ √

ความพงพอใจตราสนคา √

√ = มความแตกตาง X = ไมมความแตกตาง

ตาราง 33 สรปผลการทดสอบสมมตฐานขอ 7-15

ตวแปร พฤตกรรมการใช


เพศ √ √

อาย √ √

สาขาเชยวชาญ X X

สถานททางาน √ √

อายงาน √ √ ลกษณะดานคณภาพ √ √

ลกษณะดานกายภาพ X √

ตราสนคา √ X

ความพงพอใจโดยรวมดานคณภาพ √ √ ความพงพอใจโดยรวมลกษณะดานกายภาพ X X

ความพงพอใจโดยรวมตราสนคา X X

√ = มความสมพนธ X = ไมมความสมพนธ

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” ซงผลการวจยทไดจากการศกษาในครงน

จะนาไปใชเปนแนวทางในการวางแผนกลยทธทางการตลาดเพอเพอตอบสนองตอความตองการ

ของแพทยผใชยา

ความมงหมายของการวจย

ในการวจยครงนผวจยตงความมงหมายไวดงน

1. เพอเปรยบเทยบความแตกตางของยาตนแบบและยาสามญ

2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางความพงพอใจของแพทยตอยาตนแบบและยาสามญ

3. เพอศกษาความสมพนธของลกษณะผลตภณฑและความพงพอใจตอพฤตกรรมการ

ใชยาตนแบบและยาสามญของแพทย

ความสาคญของการวจย

1. ผลของการวจยจะเปนประโยชนตอผประกอบการยาสามญและยาตนแบบเพอ

ปรบปรงเปลยนแปลงดานผลตภณฑ เพอใหเปนทยอมรบและตอบสนองความตองการของแพทย

2. ผลการวจยจะเปนประโยชนแกผทกาลงจะเขามาในธรกจยาทงยาสามญและยา

ตนแบบเพอเปนแนวทางในการวางแผนออกแบบผลตภณฑในการประกอบธรกจตอไป

สมมตฐานในการวจย

1. แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมคณภาพแตกตางกน

2. แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพแตกตางกน

3. แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานตราสนคาแตกตางกน

4. ความพงพอใจในดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

5. ความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

6. ความพงพอใจดานตราสนคายาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

7. เพศชายและหญงมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

8. กลมอายอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

9. กลมสาขาเชยวชาญอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ


69 10. แพทยทมสถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาลเอกชนม


11. กลมอายงานอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

12. ลกษณะผลตภณฑยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ

13. ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ

14. ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยา

สามญ

15. ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยา

ตนแบบ

วธดาเนนการวจย

1. ประชากร


2. การเลอกกลมตวอยาง


ในกรงเทพมหานคร ซงเปนกลมประชากรทไมทราบจานวนทแนนอนได ไดขนาดตวอยางเทากบ

385 และสารองจานวนตวอยาง 15 ตวอยาง โดยนบรวมเปนกลมตวอยางทงหมด 400 ตวอยาง

และใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเกบตวอยางจากโรงพยาบาลรฐ

โรงพยาบาลเอกชน หลงจากนนใชวธการกาหนดตวอยางแบบกาหนดโควตา (Quota Sampling)

และเกบรวบรวมขอมลตามความสะดวกของผเกบขอมลวาจะพบแพทยทานใดกอน ดวย

แบบสอบถามทจดเตรยมไว

การสรางเครองมอทใชในการวจย

เครองมอแบบสอบถามทใชในการวจยครงน แบงออกเปน 4 สวนใหญ ๆ ประกอบดวย

สวนท 1 เปนคาถามเกยวกบขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม โดยเปนคาถาม

แบบใหเลอกตอบเพยงคาตอบเดยว จานวน 5 ขอ ไดแก เพศ อาย สถานททางาน สาขาท

เชยวชาญ และอายงาน

สวนท 2 เปนคาถามเกยวกบความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญและยา

ตนแบบ

สวนท 3 เปนคาถามเกยวกบความพงพอใจโดยรวมตอยาสามญและยาตนแบบ

สวนท 4 เปนคาถามเกยวกบพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

70

การเกบรวบรวมขอมล

แหลงขอมล (Source of Data) การวจยเรองนเปนการวจยเชงสารวจ (Exploratory

Research) โดยมแหลงขอมลดงน

1. แหลงขอมลปฐมภม (Primary Data) ไดจากการใชแบบสอบถามเกบขอมลจากกลม

ตวอยางจานวน 400 คน

2. แหลงขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดจากการศกษาคนควาจากขอมลทมผ

รวบรวมไวทงหนวยงานของรฐและเอกชน ไดแก หนงสอทางวชาการ บทความ วทยานพนธ และ

รายงานการวจยทเกยวของ

การจดทาและการวเคราะหขอมล

1. รวบรวมแบบสอบถามตามความตองการแลวผวจยทาการตรวจสอบความถกตอง

และสมบรณของแบบสอบถาม

2. ลงรหสแลวนาขอมลมาบนทกลงในเครองคอมพวเตอร เพอประมวลผลดวย

โปรแกรมสาเรจรป

3. การวเคราะหขอมล มขนตอนดงน

3.1. การวเคราะหสถตเชงพรรณนา (Descriptive Analysis)

เพออธบายขอมลเบองตนเกยวกบกลมตวอยาง ดงน

3.1.1 แบบสอบถามสวนท 1 ขอมลเกยวกบลกษณะประชากรศาสตรของผตอบ

แบบสอบถาม โดยนาเสนอในรปแบบ ความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage)

3.1.2 แบบสอบถามสวนท 2 เกยวกบความคดเหนตอการใหความสาคญ

ลกษณะผลตภณฑยาสามญและยาตนแบบ โดยนาเสนอในรปแบบ คาเฉลย (Mean) และคา

เบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

3.1.3 แบบสอบถามสวนท 3 เกยวกบความพงพอใจโดยรวมตอยาสามญและ

ยาตนแบบ จานวน 3 ขอ โดยนาเสนอในรปแบบ คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

3.1.4 แบบสอบถามสวนท 4 พฤตกรรมการใชยาของแพทย โดยนาเสนอใน

รปแบบ คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

3.2. การวเคราะหสถตเชงอนมาน (Inferential Analysis) เพอทดสอบสมมตฐานของ

การวจยครงนโดยเลอกใชสถตในการวเคราะหขอมล มดงนคอ

3.2.1 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมคณภาพแตกตางกน สถตทใช

ทดสอบคอ Paired Sample t-Test

3.2.2 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพแตกตางกน

สถตทใชทดสอบคอ Paired Sample t-Test

71 3.2.3 แพทยเหนวายาสามญและยาตนแบบมตราสนคาแตกตางกน สถตท

ใชทดสอบคอ Paired Sample t-Test

3.2.4 ความพงพอใจในดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

สถตทใชทดสอบคอ Paired Sample t-Test

3.2.5 ความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและยาตนแบบ

แตกตางกน สถตทใชทดสอบคอ Paired Sample t-Test

3.2.6 ความพงพอใจดานตราสนคายาสามญและยาตนแบบแตกตางกน สถต

ทใชทดสอบคอ Paired Sample t-Test

3.2.7 เพศชายและหญงมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตาง

กน สถตทใชทดสอบคอ t-Test

3.2.8. กลมอายอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

แตกตางกนสถตทใชทดสอบคอ One-way ANOVA

3.2.9 กลมสาขาเชยวชาญอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและ

ยาตนแบบแตกตางกน สถตทใชทดสอบคอ One-way ANOVA

3.2.10 แพทยทมสถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาล

เอกชนมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน สถตทใชทดสอบคอ t-Test

3.2.11 กลมอายงานอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยา

ตนแบบแตกตางกน สถตทใชทดสอบคอ One-way ANOVA

3.2.12 ลกษณะผลตภณฑยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยา

สามญสถตทใชทดสอบคอ การวเคราะห Multiple Regression

3.2.13 ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยา

ตนแบบ สถตทใชทดสอบคอ การวเคราะห Multiple Regression

3.2.14 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญมความสมพนธกบ

พฤตกรรมการใชยาสามญ สถตทใชทดสอบคอ การวเคราะห Multiple Regression

3.2.15 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบมความสมพนธกบ

พฤตกรรมการใชยาตนแบบ สถตทใชทดสอบคอ การวเคราะห Multiple Regression

72

สรปผลการศกษา

ผลการศกษาเรอง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” สรปผลไดดงน

1. ขอมลลกษณะสวนบคคล

ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย จานวน 257 คน คดเปน

อตราสวนรอยละ 64.3 สวนเพศหญง ม 143 คน คดเปนอตราสวนรอยละ 35.8

อยในกลมอาย 26-35 ป คดเปนรอยละ 39.0 รองลงมาอยในกลมอาย 36-45 ป

คดเปนรอยละ 29.8 สวนกลมทมอาย มากกวา 55 ป มนอยทสด คดเปนรอยละ 6.8

มความเชยวชาญในสาขาอายรศาสตร คดเปนรอยละ 38.8 รองลงมา มความ

เชยวชาญในสาขาศลยศาสตร คดเปนรอยละ 30.8 สวนกลมทมความเชยวชาญในสาขาอนๆ

มนอยทสด คดเปนรอยละ 0.3

มสถานททางานหลกเปนโรงพยาบาลรฐ คดเปนรอยละ 73.0 รองลงมา มสถานท

ทางานหลกเปนโรงพยาบาลเอกชน คดเปนรอยละ 27.0

มอายงานมากกวา 1 ปและไมเกน 10 ป คดเปนรอยละ 38.0 รองลงมา กลมทม

อายงานมากกวา 10 ปและไมเกน 20 ป คดเปนรอยละ 34.5 สวนกลมทมอายงานมากกวา

30 ปขนไปมนอยทสด คดเปนรอยละ 5.8

2. ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญ และยาตนแบบ

ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางมระดบความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยา

สามญ ดานลกษณะทางกายภาพเปนอนดบ 1 ในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยเทากบ 2.88

ดานคณภาพเปนอนดบ 2 ในระดบปานกลางโดยมคาเฉลยเทากบ 2.81 สวนดานตราสนคา

กลมตวอยางมขอมลในความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑเปนอนดบสดทาย ในระดบปานกลาง

สวนยาตนแบบ (Original) กลมตวอยางมระดบความคดเหน ดานตราสนคาเปน

อนดบ 1 ในระดบมากทสด โดยมคาเฉลยเทากบ 4.26 ดานคณภาพเปนอนดบ 2 ในระดบมาก

โดยมคาเฉลยเทากบ 4.13 สวนดานลกษณะทางกายภาพ กลมตวอยางมระดบความคดเหน

เปนอนดบสดทาย ในระดบมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.01

73

3. ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

ผลการศกษา พบวา ความพงพอใจโดยรวม ตอยาสามญ (Generic) กลมตวอยางม

ความพงพอใจในตราสนคาในระดบปานกลาง เปนอนดบ 1 โดยมคาเฉลยเทากบ 3.03 รองลงมา

มความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลยเทากบ 3.00 และ

อนดบสดทายความพงพอใจดานคณภาพมความพงพอใจอยในระดบปานกลางโดยมคาเฉลย

เทากบ 2.96

สาหรบยาตนแบบ กลมตวอยางมความพงพอใจในตราสนคา ในระดบมากทสด

เปนอนดบ 1 โดยมคาเฉลยเทากบ 4.42 รองลงมา มความพงพอใจดานคณภาพ อยในระดบ

มากทสด โดยมคาเฉลย เทากบ 4.34 และอนดบสดทาย ความพงพอใจดานลกษณะทางกายภาพ

อยในระดบมาก โดยมคาเฉลย เทากบ 4.09

4. พฤตกรรมการใชยา

ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางมสดสวนในการใชยากบคนไขยาสามญรอยละ

34.58 ใชยาตนแบบ รอยละ 65.43 สดสวนในการใชยาสามญทนอยทสดคอรอยละ 10.00

มากทสดคอ รอยละ 80.00 สาหรบยาตนแบบมสดสวนในการใชยากบคนไขนอยทสดคอ

รอยละ 20.00 มากทสดคอ รอยละ 90.00

5. ผลการทดสอบสมมตฐาน

สมมตฐานท 1 ยาสามญและยาตนแบบมคณภาพแตกตางกน

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา แพทยมความเหนวายาสามญและยาตนแบบม

ลกษณะดานคณภาพแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยแพทยเหนวา

ยาสามญมลกษณะดานคณภาพนอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 2 ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะทางกายภาพแตกตางกน


ลกษณะกายภาพแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยแพทยเหนวายาสามญ

มลกษณะทางกายภาพดอยกวายาตนแบบ

74

สมมตฐานท 3 ยาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานตราสนคาแตกตางกน


ลกษณะดานตราสนคาแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยแพทยเหนวา

ยาสามญมลกษณะดานตราสนคาดอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 4 ความพงพอใจในดานคณภาพยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา แพทยมความพงพอใจตอยาสามญและยาตนแบบ

ดานคณภาพแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยแพทยมความพงพอใจตอ

ยาสามญดานคณภาพนอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 5 แพทยมความพงพอใจดานดานลกษณะทางกายภาพยาสามญและ

ยาตนแบบแตกตางกน


ดานลกษณะทางกายภาพแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยแพทยมความ

พงพอใจตอยาสามญดานลกษณะทางกายภาพนอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 6 แพทยมความพงพอใจดานตราสนคายาสามญและยาตนแบบแตกตางกน


ดานตราสนคาแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยแพทยมความพงพอใจตอ

ยาสามญดานตราสนคานอยกวายาตนแบบ

สมมตฐานท 7 เพศชายและหญงมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา เพศชายและเพศหญงมพฤตกรรมในการใชยา

สามญและยาตนแบบแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยเพศชายม

พฤตกรรมในการใชยาสามญมากกวาเพศหญง ในขณะทเพศหญงมพฤตกรรมในการใชยา

ตนแบบมากกวาเพศชาย

สมมตฐานท 8 กลมอายอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ


ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา มอยางนอย 2 กลมอายทมพฤตกรรมในการใชยา

สามญและยาตนแบบแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดย แพทยทมอาย

มากกวา 55 ป มพฤตกรรมในการใชยาสามญนอยกวาทกกลมอาย และแพทยทมอายนอยกวา

26 ปมพฤตกรรมในการใชยาสามญมากกวาแพทยทมอาย 26 – 35 ป อยางมนยสาคญทางสถต

ทระดบ 0.05

75

สาหรบยาตนแบบ พบวา แพทยทมอายมากกวา 55 ป มพฤตกรรมในการใชยา

ตนแบบมากกวาทกกลมอาย และแพทยทมอายนอยกวา 26 ปมพฤตกรรมในการใชยาตนแบบ

นอยกวาแพทยทมอาย 26 – 35 ป อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 9 กลมสาขาเชยวชาญอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญ

และยาตนแบบแตกตางกน

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ทกกลมสาขาเชยวชาญมพฤตกรรมในการใชยา

สามญและยาตนแบบไมแตกตางกน ทระดบนยสาคญทางสถต 0.05

สมมตฐานท 10 แพทยทมสถานททางานหลกในโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาล

เอกชนมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา แพทยททางานโรงพยาบาลรฐและโรงพยาบาล

เอกชน มพฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ 0.05 โดยโรงพยาบาลรฐมพฤตกรรมในการใชยาสามญมากกวาโรงพยาบาลเอกชน

ในขณะทโรงพยาบาลเอกชนมพฤตกรรมในการใชยาตนแบบมากกวาโรงพยาบาลรฐ

สมมตฐานท 11 กลมอายงานอยางนอย 2 กลมมพฤตกรรมการใชยาสามญและ

ยาตนแบบแตกตางกน

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา มอยางนอย 2 กลมอายงานทมพฤตกรรมในการใช

ยาสามญและยาตนแบบแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยแพทยทมอาย

งานมากกวา 30 ป มพฤตกรรมในการใชยาสามญนอยกวาทกกลมอาย

สาหรบยาตนแบบ พบวา แพทยทมอายงานมากกวา 30 ป มพฤตกรรมในการใชยา

ตนแบบมากกวาทกกลมอาย

สมมตฐานท 12 ลกษณะผลตภณฑยาสามญมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช

ยาสามญ

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ลกษณะผลตภณฑยาสามญดานตราสนคาและ

ดานคณภาพ มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ

0.05 โดยความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญดานตราสนคาและดานคณภาพ เพมขน

1 หนวยโดยไมมอทธพลของตวแปรอนมาเกยวของ แพทยจะมพฤตกรรมการใชยาสามญ

เพมขน 10.533% และ 9.109% ตามลาดบ

76

เมอพจารณาคา Beta ของลกษณะผลตภณฑยาสามญดานตราสนคา และดาน

คณภาพ เทากบ 0.231 และ 0.212 ตามลาดบ หมายความวา ลกษณะผลตภณฑยาสามญ

ดานตราสนคามอทธพลตอพฤตกรรมการใชยาสามญมากทสด รองลงมาคอดานคณภาพ

สมมตฐานท 13 ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบมความสมพนธกบพฤตกรรมการใช


ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพและ

ดานลกษณะทางกายภาพ มความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาตนแบบ อยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ 0.05 โดย ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพและดาน

ลกษณะทางกายภาพ เพมขน 1 หนวยโดยไมมอทธพลของตวแปรอนมาเกยวของ แพทยจะม

พฤตกรรมการใชยาตนแบบเพมขน 11.421% และ 4.534% ตามลาดบ

เมอพจารณาคา Beta ของลกษณะผลตภณฑยาตนแบบดานคณภาพและดาน

ลกษณะทางกายภาพ เทากบ 0.190 และ 0.140 ตามลาดบ หมายความวา ลกษณะผลตภณฑ

ยาตนแบบดานคณภาพมอทธพลตอพฤตกรรมการใชยาตนแบบมากทสด รองลงมาคอดาน

ลกษณะทางกายภาพ

สมมตฐานท 14 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญมความสมพนธกบ

พฤตกรรมการใชยาสามญ

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญ

ดานคณภาพมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

โดยความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญดานคณภาพ เพมขน 1 หนวยโดยไมมอทธพล

ของตวแปรอนมาเกยวของ แพทยจะมพฤตกรรมการใชยาสามญเพมขน 10.847%

สมมตฐานท 15 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบมความสมพนธกบ

พฤตกรรมการใชยาตนแบบ พบวา ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบ ดานคณภาพม

ความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาสามญ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยความ

พงพอใจโดยรวมในการใชยาตนแบบดานคณภาพ เพมขน 1 หนวยโดยไมมอทธพลของตวแปร

อนมาเกยวของ แพทยจะมพฤตกรรมการใชยาตนแบบเพมขน 4.216%

77

อภปรายผล

จากการศกษาเรอง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” สามารถอภปรายผลไดดงน

1. แพทยมความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญ ดานลกษณะทางกายภาพ

ดานคณภาพ และตราสนคาในระดบปานกลาง ในขณะทยาตนแบบ แพทยมความคดเหนตอ

ลกษณะผลตภณฑยาตนแบบ ดานลกษณะทางกายภาพ ดานคณภาพ ในระดบมาก และ

ตราสนคาในระดบมากทสด ทงนเนองจาก ยาตนแบบเปนยาทผานการวจยและพฒนา และ

การศกษาทางคลนกเพอเปนการรบรองคณภาพ รวมถงเปนยานาเขาซงมการสรางตราสนคา

ทนาเชอถอ แพทยจงมความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑในระดบมาก สวนยาสามญสวนใหญ

เปนยาทผลตภายในประเทศ ไมมขอมลการศกษาวจยและการสรางตราสนคาขนจงมความ

คดเหนอยในระดบปานกลาง แสดงใหเหนวาแพทยไดตระหนกถงความสาคญของลกษณะของ

ผลตภณฑ ไดแก คณภาพ ลกษณะทางกายภาพ และตราสนคาของผลตภณฑ ซงสอดคลองกบ

แนวคดของ ศรวรรณ เสรรตน (2543: 18-25) ทกลาวถง คณสมบตทสาคญของผลตภณฑ

ไดแก คณภาพสนคาตองสมาเสมอและมมาตรฐานเพอทจะสรางการยอมรบ ความเชอถอทมตอ

สนคาทกครงทซอ ดงนนผผลตจงตองมการควบคมคณภาพสนคา (Quality control) อยเสมอ

ลกษณะทางกายภาพของสนคา (Physical characteristics of goods) เปนรปรางลกษณะท

ลกคาสามารถมองเหนได และสามารถรบรดวยประสาทสมผสทง 5 คอ รป รส กลน เสยง สมผส

เชน รปราง ลกษณะ รปแบบ บรรจภณฑ ตราสนคา เปนตน และสอดคลองกบงานวจย ปวณนช

สทธรตน และคณะ (2540) ทวาเหตผลหลกทแพทยเลอกใชยาจะพจารณาจาก คณภาพของยา

เปนอนดบแรก ความจาเปนตองใช และราคา เปนเหตผลรอง

2. แพทยมความเหนวายาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานคณภาพ ลกษณะทาง

กายภาพ และตราสนคาแตกตางกน โดยแพทยเหนวายาสามญมลกษณะดานคณภาพ ลกษณะ

ทางกายภาพ และตราสนคานอยกวายาตนแบบ สอดคลองกบงานวจย ศภานนท เลยงสพงศ

(2548) ทวา แพทยมทศนคตตอยารกษาเบาหวานของยาตนแบบแตกตางจากยาสามญใน

ดานคณภาพยา ดานประสบการณการใช ดานการสนบสนนจากบรษทยาและดานระบบประกน

สขภาพ

3. แพทยมความพงพอใจตอการใชยาสามญและยาตนแบบมลกษณะดานคณภาพ

ลกษณะทางกายภาพ และตราสนคาแตกตางกน โดยแพทยมความพงพอใจตอการใชยาตนแบบ

ดานคณภาพ ลกษณะทางกายภาพ และตราสนคามากกวายาสามญ ทงนเนองจาก แพทยเหน

วายาตนแบบมลกษณะผลตภณฑในดานตางๆตรงกบความความคาดหวงของแพทยในการใช

มากกวายาสามญ ซงสอดคลองกบแนวคดของ คอตเลอร (Kotler. 1997; อางองจาก ศรวรรณ

เสรรตน. 2540: 48-50) ทกลาววา ความพงพอใจคอระดบความรสกของบคคลทเปนผลจากการ

เปรยบเทยบการทางานของผลตภณฑตามทเหนหรอเขาใจ กบความคาดหวงของบคคล ดงนน

78 ระดบความพงพอใจ จงเปนฟงกชนของความแตกตางระหวางการทางานทมองเหนหรอเขาใจ

(Perceived Performance) ความคาดหวง (Expectations) ความพงพอใจสามารถแบงอยางกวาง ๆ

เปน 3 ระดบดวยกน และลกคารายหนงอาจมประสบการณอยางใดอยางหนงใน 3 ระดบน

กลาวคอ หากการทางานของขอเสนอ (หรอผลตภณฑ) ไมตรงกบความคาดหวงลกคายอมเกด

ความไมพอใจ หากการทางานของขอเสนอ (หรอผลตภณฑ) ตรงกบความคาดหวง ลกคายอม

พอใจ แตถาเกนกวาความคาดหวง ลกคากยงพอใจมากขนไปอก

4. ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญและยาตนแบบดานคณภาพ มความสมพนธ

กบพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ โดยเมอความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญ

และยาตนแบบดานคณภาพเพมขนจะมผลทาใหมพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

เพมขน ทงนเนองจาก ยาสามญและยาตนแบบทแพทยใชในการรกษาทาใหเกดผลรกษาในทาง

ทดจงทาใหแพทยเกดความมนใจตอคณภาพของยา และพงพอใจตอการใชยา ดงนนจะทาให

แพทยใชยาสามญและยาตนแบบสาหรบการรกษาในครงตอไป ซงสอดคลองกบแนวคดของ

ศรวรรณ เสรรตน (2543: 18-25) ทกลาววา คณภาพผลตภณฑ (Product quality) เปนการวด

การทางานและวดความคงทนของผลตภณฑเกณฑในการวดคณภาพถอหลกความพงพอใจของ

ลกคาและคณภาพทเหนอกวาคแขงขน ถาสนคาคณภาพตาผซอจะไมซอซา และสอดคลองกบ

แนวคดของ คอตเลอร (ธนวรรณ แสงสวรรณ. 2547: 82-83; อางองจาก Kotler. 2003) ทกลาวถง

ความพงพอใจโดยรวมของลกคา (Total customer satisfaction) วาความพอใจหลง การซอของ

ลกคาขนอยกบการปฏบตทเปนไปตามความคาดหวง โดยทวไปแลวความพงพอใจ (Satisfaction)

เปนความรสกของบคคลทแสดงความยนดหรอผดหวงอนเปนผลมาจากการเปรยบเทยบผลลพธ

ทไดจากการใชสนคาหรอบรการกบความคาดหวงถาผลจากการใชสนคาหรอบรการตากวา

ความคาดหวงลกคากจะไมพอใจ ถาผลลพธเปนไปตามความคาดหวงลกคากพอใจ และถา

ผลลพธมคาเกนความคาดหวงลกคากยงพอใจมากขน หากผบรโภคมความพงพอใจ มความ

เปนไปไดสงทผบรโภคจะซอสนคานนอก

ขอเสนอแนะจากการวจย

ผลการศกษาเรอง “การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย” มขอเสนอแนะดงน

1. ผประกอบการหนาใหมในการเขามาแขงขนธรกจยาควรคานงถงลกษณะผลตภณฑ

ดานคณภาพเปนลาดบแรก เนองจากผลวจยแสดงใหเหนวา การเพม ความเหน ตอลกษณะ

ผลตภณฑ ดานคณภาพและความพงพอใจโดยรวมดานคณภาพ จะสงผลตอพฤตกรรมการใชยา

ของแพทยเพมขนทงยาสามญและยาตนแบบ

79 2. บรษทยาสามญควรใหความสาคญตอความเหนดานตางๆ เนองจากผลการวจย

แสดงใหเหนถงความเหนและความพงพอใจของแพทยทแตกตางจากยาสามญในทกดาน โดย

ควนคานงถงในตวแปรทสงผลตอพฤตกรรมททาใหเกดการใชยาสามญเพมขนกอน ไดแก ความ

พงพอใจดานคณภาพ ลกษณะผลตภณฑดานคณภาพและตราสนคา โดยควรมแนวทาง ดงน

2.1 การเพมความเหนตอลกษณะผลตภณฑและความพงพอใจดานคณภาพของยา

สามญ เชน ควรมเอกสารหลกฐานทแสดงใหเหนถงคณภาพของยาทมประสทธภาพ การทาการศกษา

ทางคลนกหรอการทาชวสมมลของยาสามญซงแสดงใหเหนวายาสามญมประสทธภาพเทยบเทา

กบยาตนแบบ และมการนาเสนอใหแพทยทราบ

2.2 การเพมความเหนตอลกษณะผลตภณฑดานตราสนคาของยาสามญ เชน

การใหความสาคญตอแหลงวตถดบหรอมความชดเจนของแหลงทมา การประชาสมพนธให

แพทยทราบถงคณภาพของบรษท การสรางตราสนคาใหเปนทรจก

2.3 ใหความสาคญกบแพทยกลมอายมากกวา 55 ป และแพทยททางานใน

โรงพยาบาลเอกชนเพมมากขน เนองจากผลการวจย พบวา แพทยกลมดงกลาวมพฤตกรรม

การใชยาสามญทนอย

3. บรษทยาตนแบบควรใหความสาคญในการสรางความพงพอใจดานคณภาพ

ลกษณะผลตภณฑดานคณภาพและทางกายภาพเพมขน จากผลวจย จะพบวาทง 3 ตวแปร

จะสงผลตอพฤตกรรมการใชยาตนแบบของแพทยเพมขน

3.1 การเพมความเหนตอลกษณะผลตภณฑและความพงพอใจดานคณภาพของ

ยาตนแบบ เชน การมเอกสารทางวชาการรบรองประสทธภาพและความปลอดภยของยา

การเปรยบเทยบกบยามาตรฐานเดมวามอาการขางเคยงนอยลง และมการนาเสนอใหแพทยทราบ

3.2 การเพมความเหนตอลกษณะทางกายภาพของยาตนแบบ เชน มการออก

แบบบรรจภณฑททนสมย รายละเอยดครบถวน ลกษณะยามความสะดวก รบประทานจานวน

ครงลดลง ระยะเวลานอยลง

3.3 จากผลการวจย พบวา แพทยในโรงพยาบาลของรฐและแพทยกลมอายนอยกวา

55 ป มพฤตกรรมการใชยาตนแบบทนอย ควรใหความสาคญในการนาเสนอใหแพทยกลม

ดงกลาวทราบเปนลาดบแรก

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ในการศกษาครงนศกษาเฉพาะกลมตวอยางในกรงเทพมหานคร ในการศกษา

ครงตอไปควรศกษากบกลมตวอยางในจงหวดอน

2. ควรมการศกษาถงความสมพนธของสวนประสมทางการตลาด ความพงพอใจและ

พฤตกรรมของแพทยตอยาตนแบบและยาสามญ เพอใหทราบถงสวนประสมทมความสาคญ

มากทสดตอความพงพอใจและพฤตกรรมการใชยาทงของยาตนแบบและยาสามญ

80

บรรณานกรม

81

บรรณานกรม

กลยา วานชยบญชา. (2538). การวเคราะหสถตเพอธรกจ: สถตเพอการตดสนใจทางธรกจ.

พมพ ครงท 1. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

-------------. (2544). การวเคราะหสถต : สถตเพอการตดสนใจ. กรงเทพฯ: โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

-------------. (2545). การวเคราะหสถต: สถตเพอการบรหารและวจย. กรงเทพฯ: โรงพมพแหง


-------------. (2550). การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. กรงเทพฯ: ธรรมสาร.

ปวณนช สทธรตน. (2540). เครองมอทางการตลาดทใชในการสงเสรมการขายในตลาด

ยาแพทยใช. ปรญญานพนธ ภ.บ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นพรตน ภมวฒสาร. (2543). การจดการการสงเสรมการตลาด(2). กรงเทพฯ: โรงพมพแหง


นศราภรณ ตตยไพบลย. (2537). Market Structure and Pricing Policy of Antibiotic Drugs in

Thailand. วทยานพนธ ศ.ม. (เศรษฐศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

วภนทร องสวฒน. (2541). ปจจยทมผลในการสงซอยาเซโฟเทกซมโซเดยม. ปรญญานพนธ

บธ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร.

ศรวรรณ เสรรตน; และคนอนๆ. (2541). การบรหารการตลาดยคใหม. กรงเทพฯ:

ธระฟลมและไซเทกซ.

-------------. (2541). กลยทธการตลาดและการบรหารการตลาด. กรงเทพฯ: ธระฟลมและไซเทกซ.

-------------. (2543). หลกการตลาด. กรงเทพฯ: ธระฟลมและไซเทกซ.

-------------. (2543). นโยบายผลตภณฑและราคา. กรงเทพฯ: ธนธชการพมพ.

ศภานนท เลยงสพงศ. (2548). ทศนคตและพฤตกรรมของแพทยทมตอการตดสนใจเลอกใช ยา

รกษาเบาหวานชนดรบประทานระหวางยาตนแบบกบยาสามญในเขตกรงเทพมหานคร:

สารนพนธ บธ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

สมจตร ลวนจาเรญ. (2541). พฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพฯ: สนพ. มหาวทยาลยรามคาแหง.

เสร วงษมณฑา. (2541). ภาพพจนนนสาคญไฉน. กรงเทพฯ: ธระฟลมและไซเทกซ.

-------------. (2542). การวเคราะหพฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพฯ: ธระฟลม และไซเทกซ.

82

Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests.

Psychometrika. 16, 297-334.

Hartung, Joachim. (2001, May). Testing for Homogeneity in combining of two-armed

trials with normally distributed responses. Sankhya. The Indian Journal of

statistics. 63: 298-310.

Keppel, Geoffrey. (1982). Design and Analysis A Researcher!s Handbook. New Jersey:

Prentice-Hall.

Kotler, Philip. (1997). Marketing management : analysis, planning, implementation

and control. 9th ed. New Jersey: A Simon and Schuster Company

-------------. (2003). Marketing Management. 10th ed. New Jersey: Prentice – Hall.

Nunnally J. C. (1978). Psychometric theory. 2nd ed. New York: McGraw-Hill 1975.

ภาคผนวก

84

ภาคผนวก ก

แบบสอบถามทใชในการวจย

85

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง

การศกษาเปรยบเทยบลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและ

พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบของแพทย

แบบสอบถามชดนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตร บรหารธรกจมหาบณฑต

สาขาวชาการตลาด มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยมวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบ

ลกษณะผลตภณฑ ความพงพอใจและพฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ ของแพทย เพอ

ใชเปนขอมลและประโยชนในการประกอบการตดสนใจ ของผประกอบการธรกจยาในการ

ดาเนนการกลยทธทางการตลาดและบรการใหสอดคลองกบความตองการ ขอมลของทานจะ

เปนประโยชนอยางยงในการทา วจย ดงนนผวจยจงใครขอความรวมมอจากทานในการตอบ

แบบสอบถามทง 4 สวน ดงน

คาชแจง

สวนท 1 ขอมลลกษณะทางประชากรศาสตรของผตอบแบบสอบถาม

สวนท 2 ความคดเหนตอการใหความสาคญลกษณะผลตภณฑยาสามญและยาตนแบบ

สวนท 3 ความพงพอใจโดยรวมตอยาสามญและยาตนแบบ

สวนท 4 พฤตกรรมการใชยาสามญและยาตนแบบ

ขอขอบคณในความรวมมอ

นสตปรญญาโท ภาควชาบรหารธรกจ

สาขาการตลาด มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

86

แบบสอบถาม

กรณาทาเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบขอมลของทานมากทสด


1) เพศ

(……) ชาย (……) หญง

2) อาย

(……) นอยกวา 26 ป (……) 26 – 35 ป

(……) 36 – 45 ป (……) 46 – 55 ป

(……) มากกวา 55 ป

3) สาขาทเชยวชาญ

(……) อายรศาสตร (……) ศลยศาสตร

(……) กมารเวชศาสตร (……) ENT

(……) สต – นรเวช (……) อน ๆ (โปรดระบ)…………

4) สถานททางานหลก

(……) โรงพยาบาลรฐ

(……) โรงพยาบาลเอกชน

5) อายงาน

(……) ไมเกน 1 ป

(……) มากกวา 1 ปและไมเกน 10 ป



(……) มากกวา 30 ปขนไป

87

โปรดพจารณาขอความทละขอและใสเครองหมาย ลงในชองตามความคดเหนของ

ทานทเหนวายาสามญและยาตนแบบ สวนใหญมลกษณะในเรองตอไปนมากนอย

เพยงใด

สวนท 2 ความคดเหนตอลกษณะผลตภณฑยาสามญและยาตนแบบ

ยาสามญ

หวขอ


มาก

ทสด มาก

ปาน

กลาง นอย

นอย

ทสด

มาก

ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด

5 4 3 2 1 5 4 3 2 1


1.มผลการศกษารองรบ

2.อาการขางเคยงทเกดขนนอย

3.มขอมลในเอกสารกากบยาครบถวน

4.ผานการใชจากโรงเรยนแพทย

ลกษณะทางกายภาพ

5.ลกษณะรปทรงมความสะดวกในการใช

เชน ขนาดเมดยา เปนตน

6.บรรจภณฑมความชดเจนรายละเอยด

ครบถวน ไดแก บอกสวนประกอบ วนผลต

วนหมดอาย เปนตน

7.บรรจภณฑมลกษณะทนสมย สะอาด

ตราสนคา

8.แหลงกาเนดมความชดเจน ไดแก

ทราบวาวตถดบมาจากทใด ผลตทใด

9.แหลงกาเนดมความนาเชอถอ ไดแก วตถดบ

มาจากยโรป อเมรกา ญปน

10.ชอเสยงของบรษทเปนทรจกแพรหลาย

11.ตราสนคามความนาเชอถอในดาน

เทคโนโลย

12.ตราสนคามความนาเชอถอในดาน

ความสามารถเฉพาะทาง เชน เชยวชาญฉพาะ

ดานยาปฎชวนะ

13.ชอบรษทเปนทรจกคนเคย

88

โปรดทาเครองหมาย ในชองทตรงกบความคดเหนของทานในประเดนตาง ๆ

ดงตอไปน

สวนท 3 ความพงพอใจโดยรวมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

ยาสามญ

ความพงพอใจโดยรวม


พอใจ พอใจ พอใจ พอใจ พอใจ พอใจ พอใจ พอใจ พอใจ พอใจ

มาก

ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด

มาก

ทสด มาก

ปาน


นอย

ทสด

5 4 3 2 1 5 4 3 2 1

1.ความพงพอใจดานคณภาพ

2.ความพงพอใจดานลกษณะ

ทางกายภาพ

3.ความพงพอใจดานตรา

สนคา

สวนท 4 พฤตกรรมในการใชยาสามญและยาตนแบบ

ยาสามญ(Generic drug) ยาตนแบบ(Original drug)

สดสวนในการใชยากบคนไข % ……….. % ……….. %

89

ภาคผนวก ข

รายชอผเชยวชาญตรวจคณภาพเครองมอวจย

90

รายนามผเชยวชาญตรวจคณภาพของเครองมอ

1. อาจารย ดร.ธนภม อตเวทน ภาควชาบรหารธรกจ คณะสงคมศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. อาจารย ดร.ไพบลย อาชารงโรจน ภาควชาบรหารธรกจ คณะสงคมศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

91

ภาคผนวก ค

หนงสอขอเชญผเชยวชาญ

ประวตยอผทาสารนพนธ

94

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นายสมเกยรต รงนรตศย

วนเดอนปเกด 16 กรกฎาคม 2518

สถานทเกด กรงเทพฯ

สถานทอยปจจบน 60/56 หมบานวรารมย 69 ซอย เพชรเกษม 69

ถนน เพชรเกษม แขวงหนองแขม

เขตหนองแขม กรงเทพฯ

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2541 คณะเภสชศาสตร

จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย

พ.ศ. 2554 บรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาการตลาด

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การศึกษาเปรียบเทียบลักษณะผลิตภัณฑ์...

Documents